245695203-Harry-Benjamin-Οδηγός-Φυσικής-Θεραπευτικής-pdf.pdf

------------------- HARRY BENJAMIN, N.D.------------------

ΟΔΗΓΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ Ένας πλήρης, περιεκτικός και πρακτικός οδηγός για την αυτοθεραπεία εκατοντάδων ασθενειών, ΧΩΡΙΣ ΦΑΡΜ ΑΚΑ

Ο ΔΗ ΓΟ Σ Φ ΥΣΙΚ Η Σ Θ ΕΡΑ Π ΕΥ Τ ΙΚ Η Σ Στο ευαγγέλιο της Φυσικής Θεραπευτικής, όπως ονομάζεται στους κύκλους της εναλλακτικής ιατρικής ο Οδηγός Φυσικής Θεραπευτικής, ο Χάρι Μπένζαμιν (Harry Benjamin) αναπτύσσει με απλά λόγια τη θεωρία της Αφάρμακης Θεραπευτικής (Βασικές Αρχές, Σύγκριση με την Παραδοσιακή Ιατρική, Μέθοδοι Θεραπείας) και περιγράφει τις διάφο­ ρες οξείες και χρόνιες ασθένειες και τη θεραπεία τους με Φυσικές Αφάρμακες μεθόδους — σωστή διατροφή, υδροθεραπεία, κινησιοθε­ ραπεία, ηλιοθεραπεία, κ.ά. Με το βιβλίο του αυτό ο Χάρι Μπένζαμιν έχει προσφέρει σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους σ' όλο τον κόσμο τη γνώση της πλήρους υγείας, της ευτυχίας και της επιτυχίας που εξασφαλίζεται με τη φυσική θερα­ πευτική, με την ευρεία της έννοια.

Τίτλος Πρωτοτύπου: Everybody’s Guide to Nature Cure

© Harry Benjamin, 1977 © Για την ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμο: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε κατόπιν συμφωνίας με τον Εκδοτικό Οίκο Thorsons Publishers Limited

Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή ανατύπωση μέρους ή του συνόλου του βιβλίου σε οποιαδήποτε μορφή, χωρίς έγγραφη άδεια από τον εκδότη. Μετάφραση:

Κ. Δόλκας - Γ. Κυπραίος

Επιμέλεια: Γ. Κυπραίος Ι3ΒΝ: 960-364-015-8 Πρώτη ελληνική έκδοση: Ιανουάριος 1983

Για την προστασία του περιβάλλοντος οι εκδόσεις Διόπτρα χρησιμοποιούν μη τοξικό χαρτί που είναι πλήρως απαλλαγμένο από χλώριο (TCF -Total Chlorine Free) και χωρίς χημική λεύκανση (without Optical Bleaching Agent - OBA)

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ Ζωοδόχου Πηγής 27 Τηλ: (010)380 52 28 (010) 330 07 74 Fax : (010) 330 04 39 106 81 Αθήνα

DIOPTRA PUBLISHING 27, Zoodochou Pigis Str., Tel.: (010) 380 52 28 (010) 330 07 74 Fax: (010) 330 04 39 10681 Athens-Greece

http://www.dioptra.gr e-mail: [email protected]

Αφιερώνεται στον Stanley Lief, N.D., D.O., D.C. Ιδρυτή του περιοδικού Υγεία για Ό λ ο ν ς που έκανε περισσότερα από κάθε άλλον για να προωθήσει το έργο της Φυσικής Θεραπευτικής στη Μεγάλη Βρετανία

Η ελληνική έκδοση ίου “Οδηγού Φυσικής Θεραπευτικής” ΑΦΙΕΡΩΝΕΤΑΙ στους πρωτοπόρους της Φυσικής Θεραπευτικής Τηλέμαχο Ευθνμιάδη, Δη μιίτριο Χρόνη κ α ι Γιάγκο Καράβη,

που δεν είναι πια κοντά μας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ του δρα Π. Κουμεντάκη..............................................14 Πρόλογος στη 14η Έκδοση...........................................................17 Εισαγωγή................................................................................. 20 Υπερνικώντας τις Εποχιακές Ελλείψεις........................................... 25

ΜΕΡΟΣ I: Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ

1. Τι είναι “Φυσική Υγιεινή”; .......................................................... 29 2. Οι Βασικές Αρχές της Φυσικής Υγιεινής......................................37 3. Η Φυσική Υγιεινή έναντι της Ιατρικής........................................ 43 4. Η Ιατρική Θεραπευτική Αγωγή...................................................53 5. Η Διαφορά μεταξύ της Ιατρικής και της Φυσικής Θεραπευτικής Αγωγής........................................... 63 6. Πώς Θεραπεύει η Φ ύ σ η .......................................................... 75 7. Η Νηστεία ως Μέθοδος της Φυσικής Υγιεινής.............................. 83 8. Η Σωστή Διατροφή ως Θεραπευτική Μ έθοδος............................97 9. Άλλες Μορφές Φυσικής Θεραπευτικής Αγωγής......................... 111 (Υδροθεραπεία, Γενική Υγιεινή, Ψυχοθεραπεία, Μάλαξη Σπον­ δυλικής Στήλης, Οοτεοπαθητική και χειροπρακτική, Ηλεκτρο­ θεραπεία, Ακτινοβολούμενη θερμότητα, Μασάζ, Τεχνητό Ηλια­ κό Φως, Άλλες Θεραπευτικές Αγωγές) 10.0 Φυσικός Δρόμος προς την Υγεία......................................... 127

ΜΕΡΟΣ II: Η ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ Η ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΤΟΥΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Μ ΕΡΟΣ................................................ 139 1. ΠΑΙΔΙΚΕΣ Α Ρ Ρ Ω Σ Τ ΙΕ Σ ...................................................... 145

Γενικές Πληροφορίες............................................................. 146 1. Στομαχικές και εντερικές Διαταραχές...................................... 149 Δυσπεψία (οξεία και χρόνια), Κολικός, Κολίτιδα, Δυσκοιλιό­ τητα, Διάρροια, Λοιμώδης Διάρροια, Δυσεντερία, Εμετός, Σκώληκες 2. Παθήσειςτης Καρδιάς, των Πνευμόνων, του Λαιμού κ.ά................154 Βρογχίτιδα, Το Κοινό Κρυολόγημα, Υμενογόνος, Λαρυγγίτι­ δα (Μεμβρανώδης και Σπασμωδική ή Ψευδής), Μεγεθυμένες Αμυγδαλές και Αδενοειδές Εκβλαστήσεις του Ρινοφάρυγγος, Καρδιακό Νόσημα, Παρωτίτιδα, Πλευρίτιδα, Πνευμονία, Κοκκύτης 3. Οι Πυρετοί της Παιδικής Ηλικίας..............................................167 Ανεμοβλογιά, Διφθερίτιδα, Ερυθρά, Ιλαρά, Μηνυγγίτιδα, Ρευ­ ματοειδής Πυρετός, Οστρακιά 4. Οι Βρεφικές Στερητικές Ασθένειες......................................... 175 Ραχίτιδα, Σκορβούτο 5. Βρεφικές Δερματικές Παθήσεις.............................................. 177 Έκζεμα, Τριχοφυτίαση 6. Νευρικές Παθήσειςτης Παιδικής Ηλικίας . . .

.

179

Σπασμοί, Παιδική Παράλυση, Μηνιγίτιδα, Πολιομυελίτιδα, Χορεία 7. Παρασιτικές Ασθένειες της Παιδικής Ηλικίας......................... 184 Νηματοσκώληκες, Ούρηση στο Κρεβάτι, Οδοντοφυΐα

2. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΡΙΧΩΤΟΥ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ

(Αποστήματα, Ακμή, Δερματίτιδα, Έκζεμα, Ψωρίαση, Τριχωφυτία, Έρπης, Δοθιήνες, Πιτυρίδα, Αλωπεκία, Φαλάκρα, κ.ά.) 3. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΡΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ. . . 209

(Πάθηση της ποδοκνημικής άρθρωσης, του ώμου, του αγκώνος και της άρθρωσης του καρπού, Πάθηση του γοφού, της άρθρω­ σης του γόνατος, Πλαγία κυρτότης της σπονδυλικής στήλης, Οσφυαλγία, Ρευματισμοί, Ρευματοειδής αρθρίτιδα, κ.ά) 4. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ, ΤΩΝ ΑΙΜΟΦΟΡΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΕΣ Α Ν Ω Μ Α Λ ΙΕ Σ ..................................... 231

(Αναιμία, Ανεύρυσμα, Αποπληγία, Αρτηριοσκλήρυνση, Υπέρταση, Υπόταση, Λευχαιμία, Ρινική αιμοραγία, Φλεβίτιδα, Θρόμβωση, Κιρσοί, κ.ά.) 5. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΥΡΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ . . 257

(Παράλυση του Προσώπου, Επιληψία, Αϋπνία, Ημικρανία, Νευ­ ραλγία, Νευρασθένεια, Νευρίτις, Σπάσιμο Νεύρων, Μυϊκή ατροφία, κ.ά.) 6. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΔΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΔΕΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗ Μ ΑΤΟ Σ..................................... 287

(Ασθένεια του Άντισον, Βουβωνική Πανώλης, Παθήσεις των σιελογόνων αδένων, Παθήσεις των υδρωτοποιών αδένων, Διογκω­ μένοι αδένες, Εξώφθαλμη βρογχοκήλη, Ασθένεια του Χότκινς, Ασθένειες του Προστάτη, της σπλήνας, κ.ά.) 7. ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΦΤΙΩΝ, ΤΗΣ ΜΥΤΗΣ, ΤΟΥΣΤΟΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ Λ Α ΙΜ Ο Υ ..................................... 307

(Κρεατάκια, Καταρροή, Κώφωση και Καταρροϊκή κώφωση, Κρυο­ λόγημα, Σάπισμα των Δοντιών, Διφθερίτιδα, Διογκωμένες Αμυ­ γδαλές, Αποστήματα Ούλων, Αλλεργική Καταρροή, Μαστοιειδίτιδα, Παθήσεις του μέσου αφτιού, Φαρυγγίτιδα, Πολύποδας της μύτης, Πυόρροια, Ρινίτιδα, Φλεγμονώδης γλώσσα, Πονόλαιμος, Αμυγδαλίτιδα, κ.ά.)

(Βλεφαρίτιδα, Καταρράκτης, Επιπεφυκίτιδα, Γλαύκωμα, Ιρίτιδα, Κερατίτιδα, Αμφιβληστροειδίτιδα, Κριθαράκια, Τράχωμα, Έλκος του Κερατοειδή, κ.ά) 9. ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ Ε Ν Τ Ε Ρ Ω Ν .................. 367

(Σκωληκοειδίτιδα, Καρκίνος, Χολέρα, Κολικός, Κολίτιδα, Δυσ­ κοιλιότητα, Διάρροια, Πτώση Στομάχου, Έλκος Στομάχου και Δωδεκαδακτύλου, Δυσεντερία, Δυσπεψία, Εντερικός Πυρετός, Συρίγγιο, Γαστρική καταρροή, Γαστρίτιδα, Αιμορροΐδες, Καούρες, Δηλητηρίαση, κ.ά.) 10. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ, ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ, ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ Λ Α Ρ Υ Γ Γ Α ..................................... 415

(Στηθάγχη, Άσθμα, Καταρροή των Βρόγχων, Βρογχίτιδα, Θρόμ­ βωση της στεφανιαίας, Βήχας, Μεγένθυση της Καρδιάς, Εμφύ­ σημα, Λαρυγγίτιδα, Μυοκαρδίτιδα, Περικαρδίτιδα, Πλευρίτιδα, Πνευμονία, Πνευμονική φυματίωση, Ταχυκαρδία, Παθήσεις της βαλβίδας της καρδιάς, κ.ά) 11. ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΚΩΤΙΟΥ, ΤΗΣ ΧΟΛΗΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ, ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ, ΤΗΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ Π ΑΓΚΡΕΑ ΤΟ Σ................................................... 459

(Αποστήματα στο συκώτι, Χολώδης κατάσταση, Χρόνια Νεφρίτι­ δα, Καρκίνος του Συκωτιού, Κίρρωση του Συκωτιού, Συμφόρηση των Νεφρών, Κυστίτιδα, Διαβήτης (Σάκχαρον), Πέτρες στη Χολή, στην ουροδόχο κύστη και στους νεφρούς, Αιματουρία, Φλεγμο­ νή της Ουροδόχου Κύστης, Φλεγμονή της Χολής, Ίκτερος, Νε­ φρίτιδα, Πτυελίτιδα κ.ά.) 12. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΔΡΙΚΩΝ ΧΑΙΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ Ο ΡΓΑ Ν Ω Ν .....................503

(Αμηνόρροια, Πτώση της Μήτρας, Δυσμοινόρροια, Γονόρροια, Απώλεια Σεξουαλικής Ικανότητας, Όγκοι στη Μήτρα και στον Μαστό, Υδροκήλη, Ανικανότητα, Λευκόρροια, Μηνορραγία, Προ­ βλήματα περιόδου, Σίφιλις, Κλιμακτήριος, Αφροδίσια νοσήματα, κ.ά.

(Ανεμοβλογιά, Διφθερίτιδα, Εντερικός Πυρετός, Γρίππη, Μαλάρια, Ιλαρά, Ερυθρά, Μηνιγγίτιδα, Πνευμονία, Ρευματικός πυρε­ τός, Οστρακιά, Ευλογιά, κ.ά) 14. Δ ΙΑ Φ Ο Ρ Α .................................................

565

(Αποστήματα, Κάλοι, Πονοκέφαλοι, Παχυσαρκία, Στραβολαίμια­ σμα, Κρεατοελιές, Σκουλίκια, κ.ά.) ΜΕΡΟΣ III: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΑΓΩΓΕΣ-ΔΙΑΙΤΕΣ, κλπ.............. 581

(Η διατροφή των παιδιών, Η φρουτοδίαιτα, Η δίαιτα με φρούτα και γάλα, Η περιορισμένη δίαιτα, Η δίαιτα μόνο με γάλα, Μενού για μεγάλους, Πότε και τι να πίνετε. Η δυσκοιλιότητα και η θεραπεία της, Η χρήση του κλύσματος, Η πρωινή στεγνή εντρι­ βή, Το καθιστά κρύο λουτρό και το κρύο σπόγγισμα, Τα μπάνια με άλατα θειικής αμμωνίας, Το ζεστό και κρύο καθιστά λουτρό, Υγρά επιθέματα, Διαρθρωτικές ασκήσεις και Ασκήσεις Αναπνοής, κ.ά.) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: Δ ΙΑ Φ Ο Ρ Α ................................................... 625

(Αποπνικτική αποπληξία, Τεχνητή αναπνοή, Ασφυξία, Μώλωπες, Θλάσεις, Εγκαύματα, Τραύματα, Γδαρσίματα, Ξένα σώματα στο αφτί, Τραυματισμοί στο μάτι, Λιποθυμία, Κατάγματα, Αιμορρα­ γίες, Λόξυγγας, Αιμορραγία της Μύτης, Δηλητηρίαση, Ναυτία, Σοκ, Δαγκώματα οχιάς, Εξαρθρώματα, Ηλίαση, Πονόδοντος, κ.ά.)

Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Σ Τ Ο Β ΙΒ Λ ΙΟ «Ο Δ Η ΓΟ Σ Φ Υ Σ ΙΟ Θ Ε ΡΑ Π Ε ΙΑ Σ » του H a rry B e n ja m in Νιώθω ιδιαίτερη χαρά που μου δίνεται η ευκαιρία αυτή να προλογήσω ένα βιβλίο πολύ γνωστό στο χώρο της Φυσικής Αφάρμακης Θεραπευτικής, που έχει διαβαστεί από εκατοντά­ δες χιλιάδες ανθρώπους σ ’ όλο το κόσμο, και που έχει εκδοθεί σε πολλές γλώσσες. Το βιβλίο αυτό είναι σίγουρα σημαντικό και έχει γίνει πολύ γνωστό και δημοφιλές γιατί διαθέτει ορισμένα «προσόντα» που στερούνται άλλα ανάλογα βιβλία. Έ χει κάνει αλλεπάλληλες εκδόσεις στην Αγγλία και σε άλλες χώρες και γράφτηκε από τον διάσημο και πολυγραφέστατο Ά γγλο γιατρό της Φυσικής Θεραπευτικής Δρα Χάρρυ Μπένζαμιν (H a rry B e n ja m in ). Αλλά ποιες είναι οι αρετές του βιβλίου αυτού που το έκαναν τόσο γνωστό, και του χάρισαν τόσο μεγάλη εκδοτική επιτυχία; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ότι ο Ο δηγός Φυσικής Θεραπευτικής αποτελεί κατά κάποιον τρόπο μια Πρακτική Εγκυκλοπαίδεια του συστήματος της Αφάρμακης Θεραπευτι­ κής ή Θεραπευτικής μ ε Φυσικά Μέσα (N atu re C u re ή N atu ro p ath y), που αποκλείει όλα τα φάρμακα, όλα τα χημικά γιατρικά και γενικά κάθε τοξική ουσία. Περιλαμβάνει επίσης ένα σύνολο αρχών και κανόνων που έχουν σκοπό την εδραίωση καλής υγείας και πρόληψη της αρρώστιας. Είναι το πλέον περιεκτικό και συνθετικό βιβλίο της Φυσικής Θεραπευτικής. Καλύπτει όλους τους τομείς της Φυσικής Θεραπευτικής (θεωρία αλλά και πρακτική εφαρμογή) δίνοντας σαφείς, απλές και κατανοητές οδηγίες για όλες σχεδόν τις μορφ ές της οξείας και χρόνιας αρρώστιας. Είναι γραμμένο σε απλή γλώσσα για να γίνεται κατανοητό από κάθε αναγνώστη. Μ ε λίγα και απλά λόγια μας λέει όλα τα βασικά για ένα υγιεινότερο τρόπο

ζωής, για μια φυσική φροντίδα του αρρώστου, για τη σωστή φροντίδα των παιδιών και εξετάζει όλες τις ασθένειες και τις μεθόδους της Αφάρμακης Θεραπευτικής που πρέπει να εφαρ­ μόσουμε για αποκατάσταση μιας Τ ΕΛ ΕΙΑ Σ και Δ ΙΑ Ρ Κ Ο Υ Σ ΥΓΕΙΑΣ, Χωρίς Φάρμακα και Εγχειρήσεις. Δ ε ν παραλείπει φυσικά να αναφέρει τις περιπτώσεις εκείνες των σοβαρότερων ασθενειών όπου ο ασθενής επιβάλλεται να επισκεφθεί τον γιατρό της Φυσικής Θεραπευτικής (Φυσιοθεραπευτή ή Υγιεινιστή), γιατί όπως είναι ευκολονόητο στις περιπτώσεις αυτές η επιστημονική συμβουλή και φροντίδα είναι απαραίτητη. Χρήσι­ μη και επωφελής είναι σ’ όλες τις περιπτώσεις η συνεργασία μ ε τον έμπειρο γιατρό της Αφάρμακης Θεραπευτικής. Ό π ου είναι δυνατόν, θα πρέπει ο άνθρωπος να συμβουλεύεται τον φυσιοθεραπευτή του για κάθε του πρόβλημα, ακόμα κι αν δ εν υποφέρει από καμιά αρρώστια γιατί, όπως θα μάθει ο αναγνώ­ στης αυτού του «Ε Υ Α ΓΓΕ Λ ΙΟ Υ ΤΗ Σ Φ Υ Σ ΙΟ Θ Ε ΡΑ Π Ε ΙΑ Σ », η Φυσιοθεραπεία είναι Τ ΡΟ Π Ο Σ Ζ Ω Η Σ, είναι Π ΡΟ Λ Η Π Τ ΙΚ Η ΙΑ Τ ΡΙΚ Η και ένα γραμμάριο πρόληψης αξίζει χίλια κιλά θερα­ πείας. Επομένως αν μάθει να ζει και θα τρέφεται σωστά θα έχει εξασφαλίσει το εισιτήριο για μια ζωή ευτυχισμένη, απαλ­ λαγμένη από τον πόνο και την Α ΡΡΩ ΣΤ ΙΑ . Το βιβλίο αυτό τον Χάρρυ Μπένζαμιν προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες, σε κάθε τομέα της υγείας και είναι πολύ χρήσιμο για τον καθένα. Πρέπει να υπάρχει στη βιβλιοθήκη του καθενός που ενδιαφέρεται για την υγεία του και προβληματίζε­ ται για τα προσφερόμενα από την κλασσική ιατρική μέσα, μεθόδους και θεωρίες. Ο Χάρρυ Μπένζαμιν έχει γράψει κι άλλα βιβλία, αλλά « Ο Ο Δ Η ΓΟ Σ Φ Υ Σ ΙΟ Θ Ε Ρ Α Π Ε ΙΑ Σ » είναι το κορυφαίο του, προορισμένο για να το συμβουλεύεται συχνά το πολύ κοινό. Ο Χάρρυ Μπένζαμιν υπήρξε ο ίδιος άρρωστος όταν ήταν νέος μ ε σοβαρά προβλήματα στα μάτια του, κινδυνεύοντας να τυφλωθεί. Χάρη στο σύστημα της Φυσικής Θεραπευτικής (με τη μέθοδο του Αμερικανού Οφθαλμολόγου William Bates για τη βελτίωση της όρασης Χ Ω Ρ ΙΣ ΓΥ Α Λ ΙΑ ) και στη σημαντική βοήθεια του διάσημου Ά γγλου γιατρού της Φυσικής Θεραπευ-

τικής Δρος Στάνλεϋ Λίιφ βρήκε την υγεία του, έσωσε τα μάτια του και βελτίωσε σε σημαντικό βαθμό την όρασή του. Στη συνέχεια σπούδασε, μελέτησε, ερεύνησε κι έγινε ένας από τους καλύτερους γιατρούς και συγγραφείς της Φυσικής Θερα­ πευτικής. Θ έλουμε να πιστεύουμε πως το βιβλίο του αυτό θα παίξει στη χώρα μας τον ίδιο σημαντικό ρόλο που έπαιξε σε άλλες χώρες, και ειδικά στην Αγγλία, για την αφύπνιση των πνευμά­ των, τον προβληματισμό και την βελτίωση της υγείας αναρίθ­ μητων ανθρώπων. Μας μαθαίνει να ζούμε σωστότερα, πώς να φροντίζουμε καλύτερα την υγεία μας, πώς να φροντίζουμε μ ’ ένα σωστότερο τρόπο τις αρρώστιες μας αποφεύγοντας τα φάρμακα και το νυστέρι και προπάντων μας ανοίγει τα μάτια για να δούμε την αποτυχία και βλαπτικότητα του ιατροφαρμακευτι­ κού συστήματος. Ο υπογράφων το συστήνει σε όλους όσους ενδιαφέρονται να βελτιώσουν την υγεία τους και ειδικά στους φίλους της Φυσικής Υγιεινής - παρόλο που έχει ορισμένες επιφυλάξεις πάνω σε θέματα δεύτερεούσης σημασίας, όπως η συχνή χρήση του κλύσματος - πιστεύοντας ότι θα αποδειχθεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν την υγεία τους και την ποιότητα της ζωή τους. ΑΘΗΝΑ ΙΑ Ν Ο Υ Α ΡΙΟ Σ 1983, Π Α Ν Α ΓΙΩ ΤΗ Σ Κ Ο Υ Μ ΕΝ Τ Α Κ Η Σ Υγιεινιστής - Ορθοβιονόμος Δρ. Φυσικής Αφάρμακης Θεραπευτικής

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΔΕΚΑΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΚΔΟΣΗ

Τώρα, που χρειάζεται μια νέα μεγάλη έκδοση αυτού του βιβλίου, είναι η κατάλληλη στιγμή να επαναεξετάσουμε την κατάσταση από τότε που δημοσιεύτηκε η πρώτη έκδοση, πριν από είκοσι πέντε χρόνια. Στη διάρκεια ενός τετάρτου του αιώνα, οι μέθοδοι της Φυσικής Υγιεινής δεν άλλαξαν ούτε στο ελάχιστο' τα μέτρα που περιγράφονταν περιληπτικά σ’ αυτό το βιβλίο, όταν δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά, είναι ακόμη πολύ αποτελεσματικά στη θεραπευτική αγωγή διαφόρων ασθενειών. Τι διαφορά βρίσκουμε, όμως, όταν εξετάζουμε την ορθόδοξη ιατρική επιστήμη! Οι νέες μέθοδοι της ορθόδοξης θεραπευτικής αγωγής ακολουθούν η μια την άλλη σε μια σειρά γεγονότων που προκαλούν σύγχυση, αλλά η αρρώστια στο σύνολό της δεν είναι καθόλου μικρότερη απ' ότι ήταν πρωτύτερα. Αντίθετα εξακολουθεί να αυξάνεται σταθερά, όπως δείχνουν τα στοιχεία που παρέχει η Εθνική Υπηρεσία «Υγείας». Από τότε που το σχέδιο για την Υγεία τέθηκε σε ειραρμογή, το 1948, το συνολικό ποσό που ξοδεύεται κάθε χρόνο για φάρμακα και μόνο αυξήθηκε τόσο πολύ, ώστε οι ασθενείς εξωθούνται από τους γιατρούς να προβληματίζο­ νται λιγότερο για το μπουκάλι με το φάρμακο και περισσότερο για τα απλά και λογικά μέτρα υγείας κατά τη θεραπευτική αγωγή των ασθενειών τους. Από όλα τα μέσα ενημέρωσης (τύπος, ραδιόφωνο και τηλεόραση) το κοινό βομβαρδίζεται σχεδόν καθημερινά με τα νέα θαύματα της ιατρικής, με τα τελευταία «θαυματουργά φάρμακά» της, τους ορούς και τα παρόμοια. Επομένως, δεν πρέπει να μας παραξε­ νεύει το γεγονός ότι το κοινό, πιστεύει ακόμη πως τα φάρμακα μπορούν να θεραπεύσουν τις ασθένειες και πως μόνο μ ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν οι άρρωστοι να βρουν τη χαμένη τους υγεία= Συχνά, μόνο μετά από πολυετή απογοήτευση από την ορθόδοξη ιατρική, αρχίζουν οι άνθρωποι να καταλαβαίνουν την αλήθεια, ότι δηλαδή ο τρόπος θεραπείας με φάρμακα δεν είναι ο μοναδικός δρόμος προς την υγεία. Αυτό όμως είναι ένα δύσκολο και οδυνηρό μάθημα από το οποίο ελάχιστοι γλιτώνουν. Τυχεροί είναι εκείνοι που τα βήματά τους τούς οδηγούν προς την κατεύθυνση της Φυσικής

Υγιεινής καί αποκτούν ένα βιβλίο σαν αυτό που έχετε στα χέρια σας. Το βιβλίο αυτό βελτίωσε την υγεία πολλών χιλιάδων ανθρώπων σ’ όλο τον κόσμο, οι οποίοι την αναζητούσαν μάταια στην ορθόδοξη ιατρική, επειδή είχαν προσβληθεί από ασθένειες που συχνά, ακόμη και οι κορυφαίοι γιατροί θεωρούσαν ανίατες. Ένα σημείο που πρέπει να προσεχθεί, ιδιαίτερα σχετικά με πολλές από τις νεότερες μεθόδους θεραπευτικής αγωγής, που είναι της μόδας σήμερα στους ορθόδοξους ιατρικούς κύκλους, είναι οι επικίν­ δυνες παρενέργειες και τα δευτερογενή συμπτώματα που προκαλούν. Ο συγγραφέας του βιβλίου ' ‘Ασθένειες της ιατρικής προό­ δου», ένας Αμερικανός γιατρός, διατυπώνει την άποψη ότι από τις μεθόδους ιατρικής θεραπείας, οι οποίες γίνονται αντικείμενο εκμε­ τάλλευσης και διαφήμισης από τον τύπο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, δημιουργούνται συχνά πολλές νέες ασθένειες. Τα αντι­ βιοτικά και μόνο, όπως η πενικιλλίνη, η στρεπτομυκίνη, κλπ.\ έχουν πολλές παρενέργειες ατο «ενεργητικό» τους, που προκαλούν ολοέ­ να αυξανόμενη ανησυχία στους πιο σοβαρούς από τους παραδοσια­ κούς γιατρούς. Ωστόσο, πολύ λίγες από αυτές τις πληροφορίες φτάνουν στον τύπο. Επιφυλάσσονται για τα ιατρικά περιοδικά τα οποία περιέχουν, σχεδόν σε κάθε έκδοση, περιγραφές για τις επιπτώσεις που έχουν αυτά τα φάρμακα στους ασθενείς που υποβάλλονται σε ιατρική θεραπεία. Από χρήση αντιβιοτικών συμβαίνουν αρκετά συχνά θάνατοι' έτσι η τάση προς σωματική κατάρρευση προχωρεί γοργά με την καθοδήγηση της ορθόδοξης ιατρικής. Η επίδραση αυτών των μεθόδων στην ψυχική υγεία πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη, γιατί είναι εξίσου κακή -αν όχι χειρότερη- με την επιβλαβή επίδρασή τους στη σωματική υγεία κι ευεξία. Όλα αυτά δημιουργούν μιαν άσχημη εικόνα. Έτσι είναι ανάγκη να βρουν απήχηση οι αλήθειες της Φυσικής Υγιεινής μεταξύ των αρρώστων. Αυτή την άποψη της Αφάρμακης Θεραπευτικής παρου­ σιάζει αυτό το βιβλίο και ελπίζουμε ότι θα συνεχίσει να παίζει σημαντικό ρόλο. Γι’ αυτό ο συγγραφέας χαίρεται βλέποντας ότι το βιβλίο του χρειάζεται μια ακόμη μεγάλη έκδοση για να ικανοποιήσει 1. Ο όρος αντιβιοτικό σημαίνει αντι-ζωή, με την έννοια ότι καταστρέφει τα μικρόβια. Αυτό είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να κάνει ένα τέτοιο φάρμακο. Καταστρέφει τα μικρόβια, αφήνει όμως ανέπαφες τις βασικές αιτίες της ασθένειας. Έ τσι είναι πιθανό να εμφανιστούν περισσότερες και σοβαρότερες αρρώστιες στον άτυχο άνθρωπο που θα έχει ακολουθήσει μια τέτοια θεραπεία.

τη ζήτηση σ' όλο τον κόσμο, για την εξήγηση της άποψης της Φυσικής Υγιεινής όσον αφορά την αιτιολογία και τη θεραπεία των ασθενειών. Η αλήθεια θα είναι πάντοτε η ίδια, σήμερα ή χίλια χρόνια μετά. Και οι αλήθειες που έχει ν' αποκαλύψει η Φυσική Υγιεινή είναι - και πρέπει πάντοτε να είναι- απαράλλακτες σε περιεχόμενο, άσχετα με το ποιες νέες ανακαλύψεις γίνονται όσον αφορά τον άνθρωπο και το σύμπαν, του οποίου αυτός αποτελεί μέρος. Φυσικά, αναμένεται ότι οι γιατροί θα αποκτήσουν μεγαλύτερη ικανότητα, αλλά οι βασικές αρχές της Φυσικής Υγιεινής δεν μπορούν να μεταβληθούν. Επομένως, αν χρειαστούν και άλλες εκδόσεις αυτού του βιβλίου, ακόμη και εκατό χρόνια από τώρα, δεν υπάρχει λόγος να υποθέσουμε ότι πρέπει να αλλάξει κάτι στο κείμενο, εκτός από μικρές αλλαγές, εδώ κι εκεί. Με αυτές τις οκέψεις, ο συγγραφέας συνιστά αυτή την έκδοση του βιβλίου του στους νέους αναγνώστες του σ’ όλο τον κόσμο και εύχεται να αποκομίσουν τόση βοήθεια από αυτό, όσο αποκόμισαν οι χιλιάδες άνθρωποι που ωφελήθηκαν μέχρι τώρα από το περιεχόμενό του. Ελπίζω ότι, από ευγνωμοσύνη, θα μεταδώσουν τις καλές ειδήσεις στους συνανθρώπους τους, που δεν έμαθαν ακόμη τις βασικές αλήθειες για την αιτιολογία και τη θεραπεία των ασθενειών που αναφέρονται στις επόμενες σελίδες. Αυτές οι πληροφορίες μπορούν να είναι προς ώφελος αναρίθμητων ανθρώπων που υποφέ­ ρουν τώρα από τις καλοπροαίρετες, αλλά και συνάμα άστοχες προσπάθειες των γιατρών. HARRY BENJAMIN

Ο συγγραφέας είχε κατανοήσει εδώ και κάμποσα χρόνια ότι χρειαζό­ ταν ένα βιβλίο γραμμένο απλά σχετικά με τη Φυσική Θεραπεία ή Φυσική Υγιεινή όπως ονομάζεται, σ’ αυτό τον κόσμο που είναι γεμάτος αρρώστειες. Αυτό το βιβλίο μπορεί να θεωρηθεί σαν μια προσπάθεια εκ μέρους του να ικανοποιήσει την τόσο αισθητή αυτή έλλειψη. Στον καθένα απ’ αυτούς που ξέρουν κάτι για τη Φυσική Υγιεινή και έχουν συνειδητοποιήσει από προσωπική πείρα τι μπορούν να προσφέ­ ρουν οι μέθοδοι της θεραπευτικής αγωγής της, αντιστοιχούν δεκά­ δες χιλιάδες άνθρωποι που έχουν πλήρη άγνοια για την ύπαρξη της. Εξακολουθούν να βασίζονται αποκλειστικά στην ορθόδοξη ιατρική, αν και, σε πολλές περιπτώσεις, είχαν επαρκείς αποδείξεις για την ανικανότητά της να τους βοηθήσει στις δικές τους συγκεκριμένες περιπτώσεις. Στη διάρκεια της καθημερινής εμπειρίας του σαν φυσιοθεραπευ­ τής, ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου έρχεται συνεχώς σε επαφή με πολλούς ανθρώπους, απ’ όλες τις κοινωνικές τάξεις. Οι άνθρωποι αυτοί πέρασαν από διάφορους γιατρούς, διάφορους ειδικούς και διάφορα νοσοκομεία, με τη μάταιη ελπίδα να θεραπευτούν από τις αρρώστιες από τις οποίες υπέφεραν. Ανακάλυψαν μόνο ότι αυτές οι αρρώστιες με την ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή χειροτέρεψαν, αντί να καλυτερέψουν. Πράγματι, σε πολλές περιπτώσεις, ξεγράφτηκαν σαν «ανίατοι» και καταδικάστηκαν σε μια ζωή χρόνιας αναπηρίας, λόγω της ανικανότητας της ορθόδοξης ιατρικής να κάνει κάτι γι’ αυτούς. Φανταστείτε τότε τη χαρά αυτών των ανθρώπων όταν ήρθαν σε επαφή με τις μεθόδους θεραπείας που ενσωματώνονται στην επιστή­ μη της Φυσικής θεραπείας (ή Φυσικής Υγιεινής) και ανακάλυψαν ό,τι λυτρώθηκαν επιτέλους από τις αναπηρίες που τους βασσάνιζαν τόσα χρόνια και απειλούσαν τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής τους. Η Φυσική Υγιεινή με τις μεθόδους της, έκανε σε πολλές χιλιάδες ανθρώπους που υπέφεραν από αρρώστιες σ' όλο τον κόσμο, αυτό

που δεν μπόρεσε να κάνει ποτέ η ιατρική, παρά τα ανυπολόγιστα πλεονεκτήματά της· τούς θεράπευσε. Θεραπεύτηκαν πραγματικά και δεν θεραπεύτηκαν μερικώς, για να σέρνονται λίγα χρόνια ακόμη, βάρος τόσο για τον ίδιο τους τον εαυτό όσο και για τους άλλους γύρω τους, προτού παραμεριστούν τελικά ως «ανίατοι». Η Φυσική Υγιεινή άνοιξε σ' αυτούς τους χιλιάδες αρρώστους την προοπτική μιας νέας ζωής. Και μαζί με αυτή τη νέα ελπίδα, τους έδωσε ένα νέο ενθουσιασμό να αντιμετωπίσουν τον κόσμο και τα προβλήματά του ξανά. Τους μετέτρεψε από απλά ναυάγια ανθρώπων που ήταν, σε ζωντανούς άντρες και γυναίκες. Συγκρίνετε αυτές τις νέες μεθόδους θεραπείας που βασίζονται στην αποτελεσματική θεραπευτική δύναμη της Φύσης (στις οποίες χρησιμοποιούνται μόνο πολύ απλοί και φυσικοί τρόποι) με τις μεθό­ δους της ορθόδοξης ιατρικής, όπου υπάρχουν η συνεχής λήψη φαρμάκων και οι εφιάλτες των εγχειρήσεων, οι εμβολιασμοί με δηλητηριώδη και απαράδεκτα παρασκευάσματα, αδενοθεραπεία και τα παρόμοια. Σκεφθείτε πρώτα την Φυσιοθεραπεία που εκτιμά και σέβεται τις θαυμάσιες δυνάμεις που βρίσκονται κρυμμένες μέσα στο σώμα του ανθρώπου' σκεφθείτε στη συνέχεια τον ιατρικό τρόπο θεραπείας που προβάλλει υπεροπτικά τη δήθεν εξαιρετική του ικανότητα κι επιδεξιότητα, αδιαφορώντας εντελώς για το «ιερό ανθρώπινο σώμα». Σύμφωνα με την λογική της ορθόδοξης ιατρικής το σώμα θεωρείται συχνά μια απλή μηχανική συσκευή που μπορεί κανείς να ψευτομαστορεύει πάνω της και να το χειρίζεται σαν μηχάνημα. Αυτά όμως είναι αρκετά για την ώρα. Το πλήρες κατηγορητήριο της φιλοσοφίας και πρακτικής της ορθόδοξης ιατρικής πρέπει να αναφερθεί αργότερα. Δεν μπορεί να παρουσιαστεί σωστά σε μια εισαγωγή. Ίσως ενδιαφέρεται ο αναγνώστης να μάθει ότι η ανακρίβεια των αποδεκτών απόψεων για τη φύση της ασθένειας όπως την παρουσιά­ ζει η ιατρική σήμερα και η ανικανότητα των ορθόδοξων ιατρικών μεθόδων θεραπείας, έκαναν τον συγγραφέα να τις καταλάβει καλά από την αρχή, με προσωπική του εμπειρία. Όμως, όπως και τόσοι άλλοι άνθρωποι, μόνο όταν άνοιξε τα μάτια του και ήρθε σε επαφή με τη Φυσική Υγιεινή είδε τι μπορούσε να επιτύχει με τις μεθόδους της στη δική του περίπτωση και συνειδητοποίησε τη σπουδαιότητά της. Ως τότε, όπως οι άλλοι, πίστευε ανεπιφύλακτα στην επιδεξιότητα και τη σοφία της ορθόδοξης ιατρικής και στη δύναμή της να «θεραπεύει»

τις αρρώστιες, μέχρι που ήταν πια σχεδόν πολύ αργά. Η περίπτωσή του βρισκόταν στα καλύτερα ιατρικά χέρια για πολλά χρόνια, αλλά, παρ' όλη τη βοήθεια και την επιδεξιότητά τους, η κατάστασή του χειροτέρευε συνεχώς ώσπου, με τον καιρό, η συγκεκριμένη αναπηρία του θεωρήθηκε ανίατη. «Ο καϋμένος! Δεν μπορεί να γίνει τίποτε άλλο γι' αυτόν», είπαν, και εγκατέλειψαν κάθε προσπάθεια. Δεν υπήρχε καμιά ελπίδα ανάρρωσης· ήταν καταδικα­ σμένος για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Η ιατρική, δηλαδή η γενικά αποδεκτή θεραπευτική αγωγή, ήταν ανίσχυρη να του προσφέ­ ρει περισσότερη βοήθεια. Σ' αυτό το στάδιο απόγνωσης και απελπισίας, ο συγγραφέας ήρθε σε επαφή με τη Φυσική Υγιεινή μ' έναν τρόπο που ακόμη θεωρεί σχεδόν θαύμα. Αμέσως άλλαξε γνώμη. Μετά την απελπισία και την απόγνωση, συνειδητοποίησε τις πιθανότητες και τη χαρά της ζωής. Με τη φυσική θεραπευτική αγωγή άρχισε να καλυτερεύει σχεδόν αμέσως. Σ' ένα χρόνο είχε κιόλας αναρρώσει, αφού είχε αποφύγει κάτι που θα ήταν το μεγαλύτερο απ' όλα τα χτυπήματα, δηλαδή την απώλεια της όρασής του. Δεν είναι, βέβαια, υπερβολή να πούμε ότι υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο σήμερα που βρίσκονται σε παρόμοια θέση μ’ εκείνη στην οποία βρισκόταν ο συγγραφέας πριν από λίγα χρόνια. Αισθάνονται δηλαδή ότι βρίσκονται κάτω από μια αργή θανατική ποινή, λόγω της ανικανότητας της ορθόδοξης ιατρικής να κάνει κάτι γι' αυτούς (εκτός ίσως από το να ανακουφίσει κάπως την κατάστασή τους προς το παρόν), παρ' όλες τις διευκολύνσεις και τις ευκαιρίες που έχει η ιατρική. Το βιβλίο αυτό γράφεται για πρόσωπα που είναι τελείως απληροφό­ ρητα για την ύπαρξη μεθόδων θεραπείας διαφορετικών από εκείνες που ακολουθεί η ιατρική. Οι Φυσιοθεραπευτικές αυτές μέθοδοι, αν τους δοθεί η ευκαιρία, μπορούν να βάλουν αυτούς τους καταδικα­ σμένους ανθρώπους στο δρόμο για μιαν ανανεωμένη υγεία. Το βιβλίο αυτό έχει σκοπό να τους πληροφορήσει τι είναι η Φυσική Υγιεινή, ποιες είναι οι μέθοδοί της και πως μπορεί να τους βοηθήσει να αποκαταστήσουν την υγεία τους. Ωστόσο, το βιβλίο αυτό δεν περιλαμβάνει μόνο ένα ελπιδοφόρο μήνυμα για τους ανθρώπους που υποφέρουν από αρρώστιες, δηλαδή κάτι που δεν προσφέρθηκε ποτέ πριν στους πάσχοντες από ασθέ­ νειες. Αντικατοπτρίζει επίσης μια φιλοσοφία ζωής η οποία, αν ο αναγνώστης είναι έτοιμος να την αποδεχτεί, θα σημαδέψει το τέλος

του σημερινού τρόπου ζωής του, και την εγκαινίαση μιας νέας εποχής, ενός νέου κεφαλαίου στη ζωή του, πνευματικά, νοητικά και σωματικά. Ο συγγραφέας καταλαβαίνει πολύ καλά ότι πριν το κοινό μπορέσει να καταλάβει τις πιθανότητες και την αξία της Φυσικής Υγιεινής όπως διατυπώνονται σ’ αυτό το βιβλίο, πριν αποδεχτεί και εφαρμόσει τις αρχές της, πρέπει πρώτα να σταθμίσει πλήρως τις ανεπάρκειες και τα σοβαρά σφάλματα των σημερινών αποδεκτών προτύπων θεραπείας. Πρέπει να συνειδητοποιήσει με ποιο τρόπο σφάλλει η ορθόδοξη ιατρική και πως οι θεραπευτικές της μέθοδοι όχι μόνο δέν μπορούν να θεραπεύσουν τις ασθένειες, αλλά τείνουν αναπόφευκτα να κάνουν την εμφάνισή τους ανάμεσά μας πιο διαδομένες απ' ό,τι θα ήταν διαφορετικά. Πρέπει να καταλάβει ότι στην πραγματικότητα, στις προσπάθειές τους να ανακουφίσουν τις ασθένειες οι γιατροί τείνουν να αυξήσουν παρά να καταστείλουν τις αρρώστιες. Όλα αυτά πρέπει να τα μάθει το κοινό. Μόνο όταν διαλυθούν οι παλιές προκαταλήψεις και οι πεποιθήσεις των ανθρώπων γι' αυτά τα ζητήματα (που δεν είναι τίποτα άλλο από εμπόδια στο δρόμο προς την αλήθεια), θα είναι έτοιμοι οι άνθρωποι να δεχτούν αυτό το νέο ευαγγέλιο θεραπείας, δηλαδή το ευαγγέλιο της Φυσικής Υγιεινής. Μόνο όταν ελευθερωθούν μια για πάντα από την επίδραση των εθίμων, της παράδοσης, και της άγνοιας θα μπορέσουν να ακολουθή­ σουν αυτό το νέο τρόπο ζωής. Ο συγγραφέας συνειδητοποιεί πλήρως ότι η πρώτη δουλειά του είναι να καταστήσει δυνατή για τους αναγνώστες του αυτή την απελευθέρωση από τη δουλεία των αποδεκτών δογμάτων και αρχών της ορθόδοξης φαρμακευτικής αγωγής, που είναι τόσο αναγκαία, αν πρόκειται να καταλάβουν τέλεια τη σημασία της Φυσικής Υγιεινής. Και αν για να το κάνει αυτό αναγκαστεί να αποκηρύξει την ιατρική και να αμφισβητήσει τη μεγάλη επιρροή - που στηρίζεται στην αποδοχή από άγνοια και στην τυφλή πίστη την οποία ασκούν οι γιατροί της ορθόδοξης ιατρικής, ο συγγραφέας θα ήθελε να τονίσει ότι δέν επιτίθεται εναντίον των γιατρών, αλλά εναντίον των απόψεων της ιατρικής, όσον αφορά τη μορφή και την ορθή θεραπευτική αγωγή των ασθενειών. Ο συγγραφέας τρέφει απεριόριστη εκτίμηση και θαυμασμό για την τιμιότητα του σκοπού, της αυτοθυσίας και της καλοπιστίας που ωθούν τα μέλη του Ιατρικού Σώματος στην άσκηση των καθηκόντων τους (του καθ' ενός χωριστά και του ιατρικού σώματος σαν σύνολο). Η

τραγωδία είναι ότι αυτές οι πολύτιμες ζωές είναι αφοσιωμένες σε μια υπόθεση βασικά τόσο καλοπροαίρετη αλλά, αλίμονο, τελείως λανθα­ σμένη ως προς την κατεύθυνσή της. Γιατί είναι απαραίτητο να κατανοήσει κανείς την άποψη ότι η φιλοσοφία των ασθενειών που αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία στηρίζεται ολόκληρη η δομή της σύγχρονης ιατρικής, είναι βασικά λανθασμένη. Ασχετα πόσο καλοπροαίρετος είναι ο σκοπός ή πόσο αξιέπαινες είναι οι προσπάθειες εκείνων που εφαρμόζουν τις μεθό­ δους, ή πόσο φανερά επιτυχείς μπορεί να φαίνονται αυτές οι προσπάθειες, το αναπόφευκτο αποτέλεσμα θα είναι η προσθήκη και όχι η αφαίρεση από τον Κολοσιαίο ετήσιο απολογισμό των ανθρώπι­ νων ασθενειών. Όσο η ηγεσία του ιατρικού σώματος εξακολουθεί να παρεξηγεί την αληθινή και βασική φύση των ασθενειών, όπως γίνεται τώρα, ολόκληρος ο ιατρικός κόσμος θα είναι καταδικασμένος σε ολοένα και πιο μάταιες πράξεις και λάθη στις προσπάθειές του να τις αντιμετωπίσει, παρ' όλη την δύναμη, το γόητρό και τα χρόνια συσσωρευμένης ικανότητας και γνώσης που κατέχει. Μόλις ο αναγνώστης καταλάβει αυτό το βασικό «λάθος» της ορθόδοξης ιατρικής, τότε η ζωτική ανάγκη για υιοθέτηση της φιλοσοφίας περί Φυσιοθεραπείας που είναι και αντικειμενικός σκο­ πός αυτού του βιβλίου, θα γίνει σαφής. Θα μάθει τότε γιατί πρέπει να ανοίξει ο δρόμος για μια νεότερη και πιο αληθινή αντίληψη σχετικά με τις ασθένειες και μια διαφωτισμένη τεχνική θεραπείας, δηλαδή μια αντίληψη η οποία με τα αποτελέσματά της, θα αποδεικνύει καθημερινά το δικαίωμά της να θεωρείται αληθινός θεραπευτικός μηχανισμός των ανθρώπων. Θα είναι έτοιμος να δεχτεί με πλήρη κατανόηση τη φιλοσοφία που συνοψίζεται με τη γενική επικεφαλίδα «Φυσική Υγιεινή» και όλα όσα συνεπάγεται αυτή για μια ανανεωμένη υγεία και πληρέστερη ζωή για τα εκατομμύρια ανθρώπων που υποφέρουν από αρρώστιες.

ΥΠΕΡΝΙΚΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΠΟΧΙΑΚΕΣ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ Είναι πιθανό, ορισμένοι αναγνώστες να έχουν δυσκολία να βρουν επαρκείς ποσότητες φρούτων και άλλων ειδών τα οποία συνήθως θεωρούνται βασικά μέρη ενός καλά ισορροπημένου διαιτολογίου. Γι' αυτό δίνονται οι ακόλουθες υποδείξεις, οι οποίες θα βοηθήσουν τους αναγνώστες να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις εποχιακές ελλεί­ ψεις τροφών που έχουν σχέση με τις διάφορες διαιτητικές θεραπευ­ τικές αγωγές που συνιστώνται. Σε μερικές περιπτώσεις είναι δυνατό να βρεθούν κατάλληλα φρέσκα φρούτα ορισμένες εποχές του έτους, όχι όμως σε άλλες, πράγμα που ισχύει και για τα λαχανικά. Επομένως, είναι χρέος των αναγνωστών να κάνουν όσες αλλαγές θεωρηθούν απαραίτητες (με τη βοήθεια των ακόλουθων υποδείξε­ ων), στις περιπτώσεις που απαιτείται απόκλιση από τις διαιτητικές οδηγίες που δίνονται παρακάτω. Αν οι ασθενείς που νηστεύουν δυσκολεύονται να βρουν χυμό πορτοκαλιού, μπορούν να χρησιμοποιήσουν χυμό μήλου (που πουλιέ­ ται εμφιαλωμένος στα Καταστήματα Υγιεινών Τροφών), χυμό καρότου ή γουλιού που μπορούμε να φτιάχνουμε αν τρίψουμε νωπά λαχανικά και στραγγίξουμε το χυμό τους. Χυμούς φρούτων και λαχανικών μπορούμε να φτιάξουμε πολύ εύκολα με τον εκχυμωτή, που είναι μια απλή ηλεκτρική συσκευή. Όσον αφορά τα πρωινά γεύματα με φρούτα,- αν δεν υπάρχουν καθόλου φρέσκα φρούτα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μουσκεμένους ξηρούς καρπούς με λίγο μέλι ή ζάχαρη του Μπαρμπάντος ή μπορείτε να ετοιμάσετε ένα πρωινό από τριμμένα καρότα με Μπέμαξ, λίγες σταφίδες (σουλτανίνα ή κορινθιακή σταφίδα) και γάλα. Σαν εναλλακτική λύση, οποιαδήποτε σαλάτα από ωμά λαχανικά μπορεί να πάρει τη θέση των φρέσκων φρούτων για πρωινό. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε σουλτανίνα, αλλά πλύντε την πάντοτε πριν τη χρησιμοποιήσετε. Μπορείτε να χρησιμο­ ποιήσετε ξερά δαμάσκηνα ή ξερά σύκα αντί για χουρμάδες. Αν τα σαλατικά σπανίζουν, μπορείτε να φτιάξετε μια ωραία σαλάτα αν χρησιμοποιήσετε ωμό λάχανο, λάχανο του Μιλάνου (κραμπολάχα­ νο), λάχανο Βρυξελλών (σπράουντς), καρότα, γογγύλια κλπ. Αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν τριμένα ή σε μικρά κομμάτια. Μπορείτε

να αγοράσετε μαγειρεμένη σόγια στα Καταστήματα Υγιεινών Τροφί­ μων με διάφορα μυρωδικά, σύμφωνα με τα συστατικά που χρησιμο­ ποιήθηκαν και αναφέρονται στην ετικέττα. Είναι μια θρεπτική και πολύτιμη τροφή, που μπορεί να αντικασταστήσει τα αυγά και το τυρί. Βράστε στον ατμό όλα τα λαχανικά, αν είναι δυνατό, ή βράστε τα σε κατσαρόλα. Βράστε στον ατμό ή ψήστε τις πατάτες με τη φλούδα τους, και φάτε τες μαζί με τη φλούδα. Χρησιμοποιείτε πάντοτε μέλι, μαύρη μελάσσα ή ζάχαρη Μπαρμπάντος για γλυκαντικό. Όταν τα λαχανικά για βράσιμο είναι σπάνια, χρησιμοποιείστε ότι ποικιλίες μπορείτε να βρείτε. Ειδική σημείωση για τη δίαιτα με φρούτα μόνο. Αν τα φρούτα είναι σπάνια, οι σαλάτες και τα βραστά λαχανικά μπορούν να αντικαταστήσουν τη φρουτοδίαιτα - όταν τούτο αναφέρεται στη θεραπευτική αγωγή που πρέπει να ακολουθηθεί στη συγκεκριμένη περίπτωση.

ΜΕΡΟΣ I Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ «ΦΥΣΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ»;

Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Δέν χρειάζεται παρά να κάνει κανείς μια βιαστική επίσκεψη σε κάποιο νοσοκομείο, ή στην αίθουσα αναμονής ενός γιατρού με μεγάλη πελατεία, ή να παρακολουθήσει τη σειρά αυτοκινήτων που παρκάρουν κοντά στις διάφορες πόρτες στην οδό Χάρλεϋ του Λονδίνου, ή να διαβάσει τις διαφημίσεις ιδιοσκευασμάτων στις εφημερίδες, για να συνειδητοποιήσει ότι το πρόβλημα των ασθενειών παραμένει ακόμη άλυτο από την ορθόδοξη ιατρική. Πράγματι, φαίνε­ ται ότι κάθε μέρα γίνεται όλο και πιο άλυτο. Γιατί; Γιατί η ορθόδοξη ιατρική βασίζεται στα εξωτερικά συμπτώμα­ τα για να βρει τις αιτίες της ασθένειας, αντί να ενδιαφέρεται για τους παράγοντες που ενεργούν μέοα στο σώμα του άρρωστου ατόμου. Όπως φαίνεται καθαρά από τις επόμενες σελίδες, στηρίζει τη θεωρία και την πρακτική της κυρίως σε μιαν λανθασμένη και παραπλανητική αντίληψη για το τι είναι ασθένεια και πως πρέπει να αντιμετωπιστεί. Συνεπώς, παρά την επιδεξιότητα κι εντιμότητα του σκοπού της, η ιατρική εξακολουθεί να κάνει το ένα λάθος μετά το άλλο και να συσσωρεύει το ένα ανοσιούργημα πάνω στο άλλο, προσπαθώντας να «θεραπεύσει» τις ασθένειες με τη χορήγηση δηλητηριωδών φαρμάκων και εμβολίων ή την πολύ δραστική χρήση του χειρουργικού νυστεριού, προσθέτοντας έτσι στον απολογισμό ασθενειών μάλλον παρά αφαιρώντας. Μολονότι ονομάζεται «επιστήμη», η ορθόδοξη ιατρική ποτέ δεν μπόρεσε-να διατυπώσει επιστημονικούς κανόνες ή αρχές που να διέπουν την εμφάνιση ασθενειών στο ανθρώπινο σώμα και την εξουδέτέρωσή τους. Πάντοτε προχώρησε με τη εμπειρική μέθοδο (που είναι γνωστή ως κόβω και δοκιμάζω), ενώ η ασθένεια ασκούσε όλο και μεγαλύτερη επιρροή συνεχώς. Ό,τι θεωρείται «σύγχρονη» μορφή θεραπευτικής αγωγής για μια δεκαετία εκτοπίζεται την επόμενη δεκαετία από κάποια άλλη με διαφορετική μορφή. Η

«αφαίμαξη και το βδέλλισμα» που ήταν οι Κύριοι θεραπευτικοί τρόποι την εποχή του Μπομπ Σώγερ (όπως αναφέρονται στο μυθιστόρημα Τά Δοκίμια Πικγουϊκ) χλευάζονται από την επόμενη γεννιά γιατρών που θεωρούσαν σαν θεραπευτικά μέσα τα θανατηφόρα και επικίνδυ­ να φάρμακα και το «νυστέρι του χειρούργου», ενώ μια γενιά αργότερα, εμπιστεύεται απόλυτα τον ορό και το εμβόλιο. Η ιατρική υπήρξε πάντοτε πρόθυμη να απορρίψει μια μορφή θεραπευτικής αγωγής για να υιοθετήσει μια άλλη, (ενώ συγχρόνως διατηρούσε ένα συνονθύλευμα ή κυκεώνα από αυτές). Η διαδικασία αυτή γίνεται με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα μπροστά στα μάτια μας σήμερα, με την ακτινοθεραπεία, την αδενοθεραπεία, τη χημειοθερα­ πεία και τα παρόμοια. Αυτό πρέπει βέβαια να πείσει τους πιο διατακτικούς από εμάς ότι, όχι μόνο οι μέθοδοι της ιατρικής δεν είναι τόσο αποτελεσματικές όσο θα ήθελαν να μας κάνουν να πιστέψουμε (διαφορετικά, γιατί να δοκιμάζει πάντοτε νέες μεθόδους;), αλλά ότι βασικά η ορθόδοξη ιατρική δεν έχει θεμελιώδεις απόψεις και αρχές στον τομέα των ασθενειών. Το μόνο πράγμα που παρέχει, κατά κάποιο τρόπο, μια βάση για την επίσημη διακήρυξη μιας ιατρικής θεωρίας περί ασθενειών και θεραπείας είναι η «μικροβιολογική θεωρία». Γιατί οποιοσδήποτε αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις και θεωρίες και αν ενσωματώνει μέσα της ή οποιοσδήποτε αποκλίνουσες μεθό­ δους θεραπευτικής αγωγής, η ασθένεια θεωρήθηκε πάντοτε από την ιατρική σαν κάτι επιβλαβές για το ανθρώπινο σώμα που πρέπει να καταπολεμηθεί και να εξουδετερωθεί. Έτσι λοιπόν, όταν ο Παστέρ διατύπωσε την ξακουστή μικροβιολογική θεωρία του πριν από έναν αιώνα περίπου (σαν αποτέλεσμα πλήρους παρεξήγησης των πορισμά­ των ενός άλλου Γάλλου διακεκριμένου επιστήμονα, του καθηγητή Μπεσάν, του οποίου τη γραπτή εργασία έκλεψε ο Παστέρ), ο ιατρικός κόσμος τη δέχτηκε, με κάποια απροθυμία στην αρχή, αργότερα όμως ανεπιφύλακτα. Είχε την πλήρη πεποίθηση ότι σ' αυτή τη θεωρία επιτέλους βρισκόταν η αδιαμφισβήτητη λύση στο επίμαχο πρόβλημα της ασθένειας, δηλαδή η λύση που περίμεναν από καιρό. Επιτέλους η φοβερή αιτία της ασθένειας αποδείχτηκε πλήρως. Ήταν τα μικρόβια! Η ασθένεια οφειλόταν στη μόλυνση από μικρόβια. Το μόνο που χρειαζόταν να κάνει κάποιος ήταν να σκοτώσει τα μικρόβια και η ασθένεια θα εξαφανιζόταν! Μετά από σχεδόν εκατό χρόνια εμμονής στη θεωρία περί μικροβίων και παρά τα καταπληκτικά κατορθώματα της βακτηριολογικής επιστή­

μης, η ασθένεια ασκεί ακόμη μεγάλη επιρροή στους ανθρώπους. Φαίνεται ότι τα μικρόβια ευδοκιμούν καλύτερα από τα θύματά τους. Αλίμονο όμως για τη θεωρία των μικροβίων. Παρόλη την αληθοφά­ νειά της, είναι λανθασμένη όπως κατανόησαν πολύ νωρίς μερικοί διακεκριμένοι επιστήμονες. Η αιτία της ασθένειας πρέπει να αναζη­ τηθεί πολύ βαθύτερα μέσα στον οργανισμό, παρά στην τυχαία εισβολή μικροβίων. Ο I. ’Ελλις Μπάρκερ, εξέχουσα προσωπικότητα στον τομέα της υγείας, φτάνει πολύ κοντά στην αλήθεια - μια αλήθεια, ας σημειωθεί, που ήταν γνωστή για πολλά χρόνια στους πρωτοπόρους της φιλοσο­ φίας της Φυσικής Υγιεινής - όταν λέει: «είναι πολύ πιθανό ότι ολόκληρη η βασική αντίληψη που είναι της μόδας σήμερα (ότι δηλαδή ο μικροοργανισμός «δημιουργεί» την ασθένεια) και πάνω του χτίστη­ κε το πελώριο οικοδόμημα της σύγχρονης βακτηριολογίας, είναι εντελώς λανθασμένη. Μπορούμε να πούμε ότι, σε απόλυτη αντίθεση προς αυτή την αντίληψη, η ασθένεια δημιουργεί τον μικροοργανισμό και όχι ο μικροοργανισμός την ασθένεια». Ο Παστέρ, λόγω της αληθοφάνειας της μικροβιολογικής θεωρίας του, έβαλε όλους τους γιατρούς να κυνηγούν το ακατόρθωτο, πράγμα που τους οδηγεί όλο και κοντότερα στο χείλος του μάταιου, όσον αφορά την αποτελεσματική κατανόηση και θεραπευτική αγωγή της ασθένειας. Και τυφλωμένη από τις θεωρίες της, η ορθόδοξη ιατρική αποτυγχάνει όλο και περισσότερο να εκπληρώσει το σκοπό της σαν ο μοναδικός θεραπευτικός μηχανισμός, προς τον οποίο μπορεί να στραφεί η ανθρωπότητα με σιγουριά για να αντιμετωπίσει τις ασθένειες. Η ορθόδοξη ιατρική όμως επηρεάζει ακόμη το κοινό και έχει την έγκριση της κοινωνίας για ό,τι κάνει, γιατί οι άνθρωποι αγνοούν ακόμη τη ματαιότητα των θεραπευτικών μεθόδων της. Επιφανειακά, αυτές οι μέθοδοι φαίνονται αποτελεσματικές. Οι εγχειρήσεις, η χορήγηση φαρμάκων και η νάρκωση (ραίνεται ότι έχουν αποτέλεσμα, έτσι ώστε ακόμη και οι γιατροί εξαπατώνται και πιστεύουν ειλικρινά ότι εξουδε­ τερώνουν πραγματικά την ασθένεια... ώσπου να κοιτάξουν, βέβαια, τις ετήσιες στατιστικές ασθενειών. Οι άνθρωποι έχουν τυφλή εμπιστοσύνη στις «θαυματουργές» ιδιότητες του «γιατρού». Ο λόγος της «μεγάλης ιατρικής αυθεντίας» γίνεται αποδεκτός χωρίς αντιρρήσεις ή αμφισβήτηση σε θέματα που σχετίζονται με την ασθένεια. Η ιατρική τιμάται παντού για το μεγάλο και ανιδιοτελές έργο της να «απαλλάσσει» τον κόσμο από τρ βάσανα

και τις ασθένειες, γιατί οι άνθρωποι δεν ξέρουν τίποτα για το τι πραγματικά συμβαίνει όταν αφήνονται ανεπιφύλακτα στα χέρια των γιατρών. Εκτός απ' αυτό, αν ήταν γνωστό ότι η ιατρική θεωρία και πράξη είναι λανθασμένες, ο κόσμος θα ένιωθε χαμένος. Γιατί ποιός άλλος θα υπήρχε προς τον οποίο θα μπορούσαν να στραφούν οι άνθρωποι στους συνεχείς αγώνες τους κατά της ασθένειας, αν δεν μπορούσαν να βασιστούν άλλο στους γιατρούς; Ο αντικειμενικός σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να καταστήσει σαφείς τους λόγους της αποτυχίας της ορθόδοξης ιατρικής και την έλλειψη αποτελεσματικότητας των θεραπευτικών μεθόδων σε όλους τους ανθρώπους. Ακόμη, να καταδείξει ότι η μόνη ελπίδα σωτηρίας για τους ανθρώπους που υποφέρουν, έγκειται στην κατανόηση και την αποδοχή μιας διαφορετικής φιλοσοφίας και των μεθόδων μιας «ανορθόδοξης» θεραπευτικής αγωγής, δηλαδή της Φυσικής Υγιει­ νής.

ΙΠ Π Ο Κ ΡΑ Τ Η Σ , ο πατέρας της ιατρικής «...Οι γιατροί πρέπει να είναι ευεργέτες, ανθρωπιστές κι όχι έμποροι της τέχνης τους. Γιατί υπάρχουν πολλοί γιατροί που εκμετελλεύονται τη δυστυ­ χία και την απελπισία των άλλων, μ ε τρόπο ταπεινό. Τους ενδιαφ έρει μόνο το υλικό κέρδος, γιατί τους λείπει η ανθρωπιά και η ιατρική συνείδηση. Ο άξιος γιατρός πρέπει να αγαπά ειλικρινά τη δουλειά του και να νοιάζεται αποκλειστικά για την επιστήμη του...» Α πό το σύγραμμα του Ιπποκράτη « Π Ε Ρ Ι ΙΑΤΡΟΥ».

Τϊ είναι «Φυσική Υγιεινή;» Οι μέθοδοι θεραπευτικής αγωγής των ασθενειών, που αποτελούν αυτό που τώρα ονομάζεται ανορθόδοξη πρακτική της Φυσικής Υγιεινής, κατά ειρωνικό τρόπο, έχουν πολλά κοινά σημεία με το ευαγγέλιο ασθένειας και θεραπείας που κήρυξε ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, γύρω στο 400 π.Χ., και το οποίο εφαρμόστη­ κε επί πολλούς αιώνες από άλλους φωτισμένους γιατρούς. Ακόμη και κατά τον περασμένο αιώνα, οπότε η ιατρική άρχισε να εκτρέπεται όλο και περισσότερο από την πορεία της πραγματικής θεραπείας στη μάταιη αναζήτησή της για μικροβιοκτόνα φάρμακα, υπήρχαν πάντοτε άνθρωποι που δεν ήταν ικανοποιημένοι απ' αυτές τις μεθόδους. Στηρίχθηκαν σε απλούστερους και πιο φυσικούς τρόπους και όχι στα φάρμακα και τις εγχειρήσεις. Τα καταπληκτικά θεραπευτικά αποτελέ­ σματα που μπορούν να επιτευχθούν με τόσο απλά μέτρα, όπως αποχή από την τροφή, κατάλληλες ασκήσεις, συνετή χρήση ζεστού και κρύου νερού, έκθεση του σώματος στις αναζωογονητικές ακτίνες του ήλιου, του αέρα κλπ., οδήγησαν ορισμένους ανθρώπους στην ανακάλυψη της θεραπευτικής αγωγής που γίνεται σύμφωνα με φυσικές μεθόδους σαν αυτές. Μ' αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να εξουδετερώσουν πραγματικά την ασθένεια και να ελευθερώσουν έτσι την τέχνη της θεραπείας μια για πάντα από τις αμφίβολες πρακτικές που σχετίζονται με την ορθόδοξη φαρμακευτική αγωγή. Οι καταπληκτικές επιτυχίες που συνόδευσαν τις προσπάθειες αυτών των «φυσιοθεραπευτών», τους οδήγησαν σύντομα να συνειδη­ τοποιήσουν ότι στην απλή θεραπευτική αγωγή τους, βρισκόταν μια πιθανότητα θεραπείας που η ορθόδοξη ιατρική δεν μπορούσε καν να διανοηθεί, γιατί είχε υπερβολική πίστη στην παντοδυναμία του φαρμάκου και του χειρουργικού νυστεριού σαν θεραπευτικών παρα­ γόντων. Όλη η κατανόηση της ασθένειας -οι αιτίες της και η θεραπεία της- κατέληξε να εξετάζεται υπό άλλο φως. Οι άνθρωποι αυτοί συνειδητοποίησαν ότι η ασθένεια προέρχεται από το ανθρώπινο σώμα και μάλιστα από κακές συνήθειες του τρόπου ζωής. Η καταπληκτική θεραπευτική αξία της απλής θεραπευτικής αγωγής αυτών των μεθόδων βρισκόταν στο γεγονός ότι άφηνε το σώμα να καθαρίζεται μόνο του εσωτερικά, και να αποβάλλει έτσι τις άχρηστες ουσίες που συγκεντρώνονταν εκεί μετά από πολλά χρόνια ανθυγιει­ νού τρόπου ζωής, εμποδίζοντας τη σωστή λειτουργία του οργανι­ σμού. Η ασθένεια είναι βασικά κάτι που παρουσιάζεται στο σύστημα

σαν συνέπεια της συσσώρευσης τοξινών και αχρήστων ουσιών, που δημιουργήθηκαν εκεί μέσα μετά από χρόνια κακών συνηθειών του τρόπου ζωής. Η μόνη πραγματική βάση θεραπείας βρισκόταν στην εξάλειψη αυτών των κακών συνηθειών, γιατί έτσι δινόταν στο σώμα η ευκαιρία να καθαριστεί και να διορθωθεί πάλι. Αυτό ήταν το ευαγγέ­ λιο της ασθένειας και της θεραπείας που άρχισαν να κηρύττουν παντού αυτοί οι πρωτοπόροι της Φυσικής Υγιεινής, σαν αποτέλεσμα των καταπληκτικών θεραπευτικών εμπειριών τους στη θεραπευτική αγωγή της ασθένειας. Φυσικά, αυτή η αντίληψη για τη φύση, την αιτία και τη θεραπευτική αγωγή της ασθένειας ήταν διαισθητική και ακαθόριστη στο νου των ανθρώπων που ανέδειξαν την επιστήμη της Φυσικής Υγιεινής. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να διατυπωθεί με σαφήνεια και να γίνουν κατανοητές οι αρχές της τεχνικής της Φυσικής Υγιεινής. Οι φαινομενικά θαυματουργές θεραπείες όμως που έγιναν με απλά, φυσικά μέτρα, απέδειξαν πέρα από κάθε αμφιβολία την ορθότητα αυτής της αντίληψης για το τι είναι ασθένεια και για την πραγματική διαδικασία θεραπείάς που εφάρμοζαν αυτοί οι πρωτοπόροι της Φυσικής Θεραπείας, αν και μπορεί να ήταν ημιτελής και συγκεχυμέ­ νη, αν συγκριθεί με τα σημερινά φυσιοθεραπευτικά πρότυπα. Χάρη στις προσπάθειες αυτών των πρωτοπόρων της Φυσικής Θεραπείας, ο πιο απλός και φυσικός απ' όλους τους θεραπευτικούς μηχανισμούς, η νηστεία, ανακαλύφθηκε ξανά. (Είναι ένας φυσικός και ενστικτώδης τρόπος επίτευξης σκοπού, στον οποίο καταφεύγουν όλα τα ζωντανά πλάσματα όταν είναι άρρωστα, αλλά εγκαταλείφθηκε από τον άνθρωπο από τότε που τον κατέκτησε ο «ιατρικός νους»). Όταν όμως η διατροφή βρήκε ξανά τη θέση της ως πρωταρχικός παράγο­ ντας στην τεχνική της θεραπείας, ήταν φυσικό ότι έπρεπε να αναγνωριστεί η ανάγκη για προσεκτική δίαιτα και προσοχή στην τροφή και στον τρόπο διατροφής. Τα πράγματα αυτά είχαν παραμεληθεί εντελώς από την ορθόδοξη ιατρική φιλοσοφία. Οι πρώτοι που αποκατέστησαν αυτές τις φυσικές μεθόδους θεραπείας των ασθενειών ήταν οι Βίντσεντς Πρίσνιτς και Γιοχάνες Σροτ, που άνοιξαν θεραπευτήρια στη Γερμανία και την Αυστρία, αντίστοιχα, στα μέσα του περασμένου αιώνα. Οι καταπληκτικοί θρίαμβοι που πέτυχαν αυτοί οι δύο «ανορθόδοξοι» φυσιοθεραπευτές διαδόθηκαν παντού από τους ευγνώμονες ασθενείς τους. Ανάμεσα στους πελάτες τους περιλαμβάνονταν ευγενείς, επιστήμονες, πολιτι­ κοί ηγέτες και πολλοί άλλοι υψηλά ιστάμενοι στην ευρωπαϊκή

κοινωνία, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να βρουν ανακούφιση στην ορθόδο­ ξη ιατρική θεραπευτική αγωγή. Οι Φυσιοθεραπευτές αυτοί σημάδε­ ψαν οριστικά την απαρχή αυτής της νέας φάσης στην τέχνη της θεραπείας, της θεραπείας με φυσικούς τρόπους. Το γεγονός ότι πολλοί άρρωστοι, που θεωρούνταν «ανίατοι» σύμφωνα με την ορθόδοξη ιατρική, ξαναβρήκαν την υγεία τους με την απλή θεραπευτική αγωγή των φυσιοθεραπευτών αυτής της νέας σχολής, κατέστησε φανερό ότι αυτές οι μέθοδοι ήταν πιο αποτελε­ σματικές από εκείνες που εφάρμοζε η ορθόδοξη ιατρική. Οι μέθοδοι της ορθόδοξης ιατρικής, εκτός του ότι ήταν αφύσικες, στην πραγμα­ τικότητα εμπόδιζαν και καθυστερούσαν τη θεραπευτική διαδικασία, αντί να τη βοηθήσουν, και στηρίζονταν σε μια πλήρη παρεξήγηση για το τι είναι η ασθένεια και πως πρέπει να θεραπευτεί. Ανθρωποι όπως οι Σεμπάστιαν Κνάιπ, Άρνολντ Ρίκλι, Λέμαν, Κιούνε και Γιουστ πρόσθεσαν κάτι στη νέα επιστήμη της Φυσικής Θεραπείας. Έτσι, σαν αποτέλεσμα ενός αιώνα υπομονετικής εργα­ σίας για την αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή της ασθένειας, αναπτύχθηκε εκείνη η φιλοσοφία της ασθένειας -οι αιτίες της, η φύση της και η θεραπευτική αγωγή της- που σήμερα φέρει το όνομα «Φυσική Υγιεινή», δηλαδή μια φιλοσοφία που είναι εντελώς αντίθετη, από κάθε άποψη, προς αυτήν που είναι αποδεχτή σήμερα από τον περισσότερο κόσμο. Πρέπει να καταλάβουν οι άνθρωποι, ότι τα αποτελέσματα της Φυσικής Θεραπείας δεν επιτυγχάνονται με πνευματιστικές μεθόδους, όπως η θεραπεία με την πίστη, την αυθυποβο­ λή, ή τον χριστιανισμό (που αρνείται την ύπαρξη ασθένειας στο ανθρώπινο σώμα) -μολονότι δεν παραμελούνται ποτέ οι διανοητικοί και συγκινησιακοί παράγοντες που ενεργούν στην αιτιολογία των ασθενικών καταστάσεων- αλλά με μια εντελώς επιστημονική αντίλη­ ψη τού τι είναι η ασθένεια, οι πραγματικοί παράγοντες που συμβάλ­ λουν στην αιτιολογία της, και η εφαρμογή μεθόδων θεραπευτικής αγωγής που συμβάλλουν στην αποτελεσματική απομάκρυνσή της από τον οργανισμό. Οι μέθοδοι αυτές έχουν πολύ απλό και φυσικό χαρακτήρα. Η Φυσική Υγιεινή γνώρισε μεγάλη εξέλιξη από τότε που εμφανί­ στηκε πριν από πολλά χρόνια, και πατρίδα της σήμερα είναι η Αμερική. Εκεί, με το σπουδαίο έργο θεωρητικών της Φυσικής Υγιεινής, όπως ο Δρ. Τζάξον, ο Δρ. Τρωλλ, ο Δρ. Κέλλογκ, ο Δρ. Λίντλαρ, και ο Δρ. Τίχντεν (για να αναφέρουμε μόνο μερικούς), έγινε γνωστή στο κοινό, παρά την εχθρότητα των ορθοδόξων ιατρικών

κύκλων. Οι Τρωλλ, Κέλλογκ, Λίντλαρ και Τίχντεν είναι όλοι τους ορθόδοξοι γιατροί, αλλά, όταν διαπίστωσαν τη ματαιότητα των μεθό­ δων που αναγκάζονταν να χρησιμοποιούν καθημερινά στη δουλειά τους για να γιατρεύουν τους αρρώστους, στράφηκαν ενστικτωδώς προς πιο ανθρώπινες και πιο φυσικές μεθόδους, στη μορφή και την επίδρασή τους. Ο Δρ. Λίντλαρ μελέτησε τη βάση της Φυσικής Θεραπευτικής Αγωγής στη Γερμανία και όταν γύρισε στην Αμερική, εκτός του ότι ίδρυσε το μεγαλύτερο κέντρο Φυσικής Υγιεινής εκεί, έδωσε στη Φυσική Υγιεινή την επιστημονική βάση που χρειαζόταν, σε δύο μεγάλα βιβλία. Ο Δρ. Τίλντεν, με την εργασία του στη σφαίρα της διαιτητικής, προκάλεσε αληθινή επανάσταση στο θέμα της δίαιτας (μαζί με πρωτοπόρους της διαιτητικής όπως ο Όττο Κάρκε, ο Άρνολντ Έρετ, ο Δρ. Ντιούι και ο Άλφρεντ Μακ Καν), αποσαφηνί­ ζοντας το ρόλο που παίζει η λανθασμένη διατροφή στην αιτιολογία της ασθένειας και αποδεικνύοντας αυτό πέρα από κάθε αμφιβολία. (Δηλαδή το ξεκαθάρισε και το απέδειξε σε όλους, εκτός από τους ορθόδοξους γιατρούς. Γιατί εκτός του ότι αυτοί παραμελούν εντε­ λώς τη θαυμάσια θεραπευτική αξία του πιο φυσικού θεραπευτικού παράγοντα, δηλαδή της νηστείας, δεν δίνουν σχεδόν καθόλου σημασία στον παράγοντα της διατροφής, όταν προσπαθούν να βρουν τις αιτίες της ασθένειας). Στην Αγγλία, η Φυσική Υγιεινή διαδόθηκε πολύ γρήγορα τα τελευταία σαράντα χρόνια περίπου· με τον Στάνλεϋ Λήηφ και το περιοδικό του Υγεία για Όλους που έδωσε έκφραση στη φιλοσοφία της κερδίζει όλο και περισσότερους οπαδούς κάθε μέρα. Η ορθότη­ τα των δογμάτων και των μεθόδων της θεραπευτικής αγωγής της μπορούν να κριθούν μόνο από τα αποτελέσματα, και αυτά είναι σε συντριπτικό ποσοστό υπέρ της. Ωστόσο, η ορθόδοξη ιατρική αρνείται να δώσει οποιαδήποτε προσοχή στη Φυσική Υγιεινή. Αποκαλεί τους φυσιοθεραπευτές «τσαρλατάνους». Παραβλέποντας εντελώς τα φυσιοθεραπευτικά επιτεύγματα τους στον τομέα της θεραπείας, ακολουθεί τον ίδιο παλιό δρόμο, τυφλωμένη από τα δόγματά της και τις προσφιλείς της θεωρίες, αναζητώντας πυρετωδώς, περισσότερο από ποτέ, νέους τρόπους για να εξολοθρεύσει τα μικρόβια που ακόμη θεωρεί ότι είναι η κύρια αιτία όλων των ασθενειών.

ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ

Η Φυσική Υγιεινή, λοιπόν, είναι μια φιλοσοφία της ασθένειας και της θεραπείας της. Δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε σαν αποτέλεσμα μιας πολύχρονης υπομονετικής έρευνας της φύσης και των αιτίων της ασθένειας, από πρωτοπόρους που δεν ήταν ικανοποιημένοι από τις μεθόδους της ορθόδοξης ιατρικής. Συνειδητοποιεί ότι η ασθένεια είναι κάτι εντελώς διαφορετικό απ' ό,τι υποτίθεται πως είναι σύμφω­ να με την ορθόδοξη ιατρική διδασκαλία, και καταφεύγει στα πιο απλά και φυσικά μέτρα για να φέρει αποτελέσματα. Στηρίζεται στην αντίληψη ότι η ασθένεια είναι κάτι που παρουσιά­ ζεται στον οργανισμό σαν αποκλειστικό αποτέλεσμα των προσπα­ θειών του σώματος να απαλλαγεί από τα εμπόδια που παρακωλύουν τη σωστή λειτουργία του, και τα οποία προέρχονται κυρίως από παράγοντες που ενεργούν μέσα στο σώμα του συγκεκριμένου ατόμου, και όχι από εξωτερικούς παράγοντες, όπως θέλει να μας κάνει να πιστέψουμε η ορθόδοξη Ιατρική. Έτσι αντί να θεωρείται η ασθένεια κάτι επιβλαβές για τον οργανισμό, που πρέπει να καταπολε­ μηθεί, όπως πιστεύει ο πολύς κόσμος, αναγνωρίζεται πως στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτε άλλο παρά οι προσπάθειες του σώματος -μολονότι είναι τυφλές και ασυνείδητες- νά αυτοκαθαριστεί και να αυτοθεραπευτεί. Επομένως, η ασθένεια θεωρείται κάτι που σχετίζεται άμεσα με τη ζωή και τις συνήθειες του συγκεκριμέ­ νου ατόμου- σαν άμεσο αποτέλεσμα των τρόπων και συνηθειών της ζωής που κάνει, και όχι σαν κάτι χωριστό ή ξένο προς αυτά. Επιπλέον, η δύναμη να θεραπευτεί η αρρώστια θεωρείται ότι υπάρχει πάντοτε και μόνο μέσα στο σώμα του ίδιου του ασθενή και θα εκδηλωθεί σαν αποτέλεσμα μιας φυσιοθεραπευτικής αγωγής και καθοδήγησης. Προχωρώντας ακόμη περισσότερο, η φιλοσοφία της Φυσικής Υγιεινής αποδέχεται πλήρως ότι η ορθόδοξη ιατρική θεραπευτική αγωγή, με τα φάρμακά της και τις χειρουργικές της επεμβάσεις, όχι μόνο δεν μπορεί να θεραπεύσει την αρρώστια, αλλά καταφέρνει απλώς να μετατρέπει τις απλές αρρώστιες σε σοβαρές.

Οι τρεις βασικές αρχές της Φυσικής Υγιεινής Οι τρεις βασικές αρχές που αναφέρονται με τη σειρά στις επόμενες σελίδες και πάνω στις οποίες οικοδομείται το σύνολο της φιλοσοφίας και της πρακτικής της Φυσικής Υγιεινής (οι οποίες θ' αναπτυχθούν πληρέστερα στα επόμενα κεφάλαια), θα τα κάνουν όλα αυτά σαφή στον αναγνώστη, όσο καταπλητικά και παράξενα και αν φαίνονται στην αρχή. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αυτές οι τρεις βασικές αρχές της Φυσικής Υγιεινής δεν είναι μόνο αποτέλεσμα απλής θεωρίας για τη φύση και τη θεραπευτική αγωγή της ασθέ­ νειας, αλλά επίσης πορίσματα και συμπεράσματα στα οποία κατέλη­ ξαν οι ερευνητές μετά από αποτελεσματική φυσιοθεραπευτική αγωγή ενός αιώνα σχεδόν, στη Γερμανία, στην Αμερική και στην Αγγλία. Ο τρόπος αυτός θεραπείας δοκιμάστηκε και δικαιώθηκε επανειλημμένα από τα αποτελέσματα που προέκυψαν. (1) Η πρώτη και πιο βασική αρχή της Φυσικής Υγιεινής είναι ότι όλες οι μορφές ασθένειας οφείλονται στην ίδια αιτία, δηλαδή στη συσσώρευση άχρηστων υλικών και σωματικών απορριμμάτων μέσα στον οργανισμό, που συγκεντρώθηκαν στο σώμα του συγκεκρι­ μένου ατόμου σαν αποτέλεσμα πολύχρονων λανθασμένων συνη­ θειών. Οι σημαντικότερες απ’ αυτές είναι η λανθασμένη διατροφή, η ακατάλληλη φροντίδα του σώματος και οι συνήθειες που τείνουν να προκαλούν εξασθένιση και νευρική εξάντληση, όπως η στενοχώρια, η υπερκόπωση, οι διάφορες υπερβολές, οι καταχρήσεις κλπ. Απ' αυτή την πρώτη αρχή της Φυσικής Υγιεινής συνάγεται ότι ο μόνος τρόπος με τον οποίο η ασθένεια μπορεί να θεραπευτεί είναι η χρήση μεθόδων που θα επιτρέψουν στον οργανισμό να αποβάλει αυτές τις τοξικές συγκεντρώσεις που παρεμποδίζουν καθημερινά τους τροχούς της ανθρώπινης μηχανής. Και προς αυτό τον αποκλει­ στικό σκοπό κατευθύνεται όλη η φυσική θεραπευτική αγωγή. (Πρέπει να επισημάνουμε, για την καθοδήγηση του αναγνώστη ότι στη διάρκεια των ζωτικών διεργασιών που διεξάγονται συνεχώς στο σώμα μας, σχηματίζονται πάντοτε απόβλητα. Στο υγιές άτομο απομακρύνο­ νται αμέσως από τον οργανισμό με τη βοήθεια των οργάνων αποβολής, που είναι τα νεφρά, τα έντερα, οι πνεύμονες και το δέρμα. Όπως συμβαίνει όμως με τους περισσότερους ανθρώπους, αν τα απόβλητα συσσωρευθούν με ρυθμό μεγαλύτερο από ότι μπορούν να αποβάλλουν αυτά τα όργανα τότε αρχίζει η δαδικασία

απόφραξης, που είναι και η βασική αιτία όλης της μελλοντικής διαταραχής της υγείας). (2) Η δεύτερη αρχή της Φυσικής Υγιεινής είναι ότι το σώμα προσπαθεί πάντοτε να πετύχει το καλύτερο δυνατό για το άτομο, άσχετα με τη μεταχείριση που δέχεται. Όλες οι οξείες ασθένειες - όπως οι πυρετοί (οστρακιά, ιλαρά, διφθερίτιδα, τυφοει­ δής πυρετός κλπ.), τα κρυολογήματα, οι διάρροιες, τα διάφορα εξανθήματα του δέρματος, οι φλεγμονές κλπ. - δεν είναι τίποτε περισσότερο από απόπειρες του σώματος να αποβάλει τις συγκε­ ντρώσεις άχρηστων ουσιών (μερικές από αυτές είναι κληρονομικές) που παρεμποδίζουν τη σωστή του λειτουργία. Όλες οι χρόνιες ασθένειες - όπως η βαλβιδική πάθηση της καρδιάς, ο διαβήτης, η πάθηση των νεφρών, οι ρευματισμοί, η βρογχίτιδα κλπ. - είναι πράγματι αποτελέσματα της συνεχούς καταστολής αυτών των ασθε­ νειών οξείας μορφής (ή προσπαθειών για τον καθαρισμό του σώμα­ τος) με τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους. Αυτές οι μέθοδοι περιλαμβάνουν τη χορήγηση δηλητηριωδών φαρμάκων, εμβόλια, ναρκωτικά, εξαγωγή αδένων και ακτινοθεραπεία, καθώς και την αφαίρεση των προσβλημένων μερών με χειρουργικές επεμβάσεις. Από την άποψη τη Φυσικής Υγιεινής, επομένως, όταν ο γιατρός «θεραπεύει» έναν ασθενή από μια οξεία ασθένεια με τη χορήγηση φαρμάκων, ορών, αντιτοξινών κλπ., ή με το «νυστέρι» κατά την επέμβαση, αυτό που κάνει πραγματικά είναι να εξαναγκάζει τις τοξίνες (απόβλητα) που προσπαθεί να .αποβάλει το σώμα να κινηθούν προς τα πίσω, μέσα στον οργανισμό. Και είναι η συγκέντρωση αυτών των τοξινών (μαζί με τα φάρμακα που χορηγεί ο γιατρός) στα ζωτικά όργανα και σε άλλες δομές, που αποτελεί τη βάση μελλοντικών χρόνιων ασθενειών. Προφανώς, η μορφή που θα πάρει η χρόνια ασθένεια σε οποιοδήποτε άτομο - είτε είναι ρευματισμοί, είτε νόσος του Μπράιτ, άσθμα, διαβήτης κλπ. - θα εξαρτηθεί από τη σωματική του ιδιοσύσταση και τις κληρονομικές τάσεις του- αλλά τό κύριο γεγονός που πρέπει να παρατηρηθεί είναι ότι, σύμφωνα με τη Φυσική Υγιεινή, κάθε χρόνια ασθένεια προέρχεται, πρώτα απ’ όλα από την καταστολή των ασθενειών οξείας μορφής με λανθασμένες μεθόδους θεραπευτικής αγωγής. (3) Η τρίτη αρχή της Φυσικής Υγιεινής είναι ότι τό σώμα έχει μέσα του τη δύναμη να επιστρέφει σ’ εκείνη τη κατάσταση

φυσιολογικής ευεξίας που είναι γνωστή ως υγεία, μέ τον όρο ότι χρησιμοποιούνται οι σωστές μέθοδοι που θα του επιτρέψουν να κάνει κάτι τέτοιο. Η δύναμη δηλαδή που θεραπεύει την ασθένεια δεν βρίσκεται στα χέρια του γιατρού ή του ειδικού, αλλά μέσα στο ίδιο το σώμα. Μέσα στο σώμα θα βρεθεί η πηγή εκείνης της θεραπευτικής δύναμης που η Φύση είναι πάντοτε έτοιμη να χαρίσει σ’ εκείνους που είναι πρόθυμοι να δεχτούν τους νόμους της και να ζήσουν σύμφωνα με αυτούς. Μόνο όταν οι άνθρωποι αντιληφθούν ότι δεν υπάρχει τίποτε μαγικό στο «νυστέρι του χειρούργου» ή στα φάρμακα (είτε είναι ιδιοσκευά­ σματα είτε άλλα) και είναι πρόθυμοι να δεχτούν την αλήθεια της παραπάνω δήλωσης - που στην κυριολεξία της είναι ότι: «ο μόνος που μπορεί να τους θεραπεύσει είναι ο εαυτός τους», θα μπορέσου­ με να ελπίσουμε ότι θα δούμε κάποια μείωση του φοβερού, και συνεχώς αυξανόμενου αριθμού ασθενειών που υπάρχουν σε όλες τις πολιτισμένες χώρες της εποχής μας.

Οι μέθοδοι της Φυσικής Υγιεινής Η Φυσική Υγιεινή στηρίζεται σ’ αυτές τις τρεις αρχές που αναφέ­ ραμε πιο πάνω. Με την χρησιμοποίηση μεθόδων που βοηθούν το σώμα στις προσπάθειές του να επιστρέψει στη φυσιολογική κατάστα­ σή του, (αντί να το εμποδίζουν ή να το σαμποτάρουν), κατόρθωσαν οι Φυσιοθεραπευτές, στις σημαντικότερες χώρες του κόσμου, να πετύχουν σήμερα καταπληκτικά αποτελέσματα. Ολες αυτές οι μέθοδοι κατευθύνονται προς ένα σκοπό, δηλαδή στον καθαρισμό και στην αναζωογόνηση του σωματικού μηχανισμού ώστε να δώσουν στη θεραπευτική δύναμη - που βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση μέσα στο σώμα του ατόμου που υπόκειται στη θεραπευτική αγωγή - την ευκαιρία να επιβληθεί και να επιφέρει την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού. Τα κύρια μέτρα με τα οποία μπορεί να επιτευχθεί αυτό - και με τα οποία θα ασχοληθούμε με περισσότερες λεπτομέρειες σ’ ένα μεταγενέστερο κεφάλαιο είναι τα εξής: (1) Η νηστεία. Είναι ο πιο δραστικός θεραπευτικός παράγοντας της Φύσης. Με τη βοήθειά της, τα άχρηστα υλικά και οι ακαθαρσίες που έσπειραν τους σπόρους της αρρώστιας στο ανθρώπινο σώμα,

μπορούν να αποβληθούν με τον απλούστερο, ευκολότερο και φυσιολογικότερο τρόπο. (2) Η επιστημονική δίαιτα. Η λανθασμένη διατροφή είναι ο πιο δραστικός παράγοντας στην αιτιολογία της αρρώστιας (πολύ περισσό­ τερο απ’ οποιονδήποτε άλλον). Μόνο η σωστή δίαιτα προλαβαίνει την παραπέρα συσσώρευση τοξινών και άχρηστων ουσιών στον οργανι­ σμό, συντελεί στον καθαρισμό του αίματος και αφήνει όλες τις σωματικές δομές να δουλέψουν στο ανώτερο επίπεδο της αποτελεσματικότητάς τους. (3) Η υδροθεραπεία. Εκτός από την τονωτική και καθοριστική επίδραση που ασκεί στον οργανισμό το ζεστό και το κρύο νερό, αν χρησιμοποιηθεί με το σωστό τρόπο στη θεραπευτική αγωγή, οι χαλασμένες ουσίες των εντέρων μπορούν να αποβληθούν από τον οργανισμό με τον πιο απλό τρόπο, χωρίς να καταφύγει κανείς στη χρήση οποιουδήποτε επιβλαβούς φαρμάκου και καθαρτικού της ορθόδοξης φαρμακευτικής αγωγής. Επίσης, με τη μορφή υγρών επιθεμάτων, η υδροθεραπεία προσφέρει ένα πολύ απλό τρόπο για την ελάττωση των πυρετών και τη μείωση του πόνου και της φλεγμονής. (Και πάλι χωρίς επιβλαβή δευτερογενή συμπτώματα, πράγμα που δέν μπορούμε να πούμε για τα αντιπυρετικά φάρμακα, τα οποία χρησιμοποιούνται για τον ίδιο σκοπό από την ιατρική). (4) Τα γενικά μέτρα υγιεινής και ανάπτυξης του σώματος. Μόνο με τις κατάλληλες ασκήσεις, τις βαθιές εισπνοές, την αποτε­ λεσματική φροντίδα του δέρματος, την έκθεση στον ήλιο, τον καθαρό αέρα κλπ. η θεραπευτική διεργασία που λαμβάνει χώρα μέσα στο σώμα του ατόμου το οποίο υποβάλλεται σε φυσική θεραπευτική αγωγή μπορεί να εκφραστεί καλύτερα. (5) Η ψυχοθεραπεία. Ο διανοητικός παράγοντας παίζει κάποιο ρόλο -σε μεγάλο ή μικρό βαθμό- σε όλες τις παθολογικές καταστά­ σεις. Επομένως η διανοητική θεραπεία που εφαρμόζεται σωστά, είναι τόσο αναγκαία σε κάθε φυσική θεραπευτική αγωγή και είναι τόσο αποτελεσματική, όσο τα άλλα μέτρα που αναφέρονται παραπάνω. Με αυτά τα απλά, φυσικά μέτρα, λοιπόν - και με τη βοήθεια τέτοιων δευτερογενών θεραπευτικών παραγόντων, όπως η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης, το μασάζ, το τεχνητό ηλιακό φως, κλπ. ο έμπειρος Φυσιοθεραπευτής προσπαθεί να λυτρώσει τους σημερι­

νούς ανθρώπους από τις αρρώστιες- και δεν είναι βέβαια υπερβολή αν πούμε ότι χάρη σ' αυτές τις προσπάθειες, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο που νόμιζαν ότι ήταν καταδικασμένοι σε ισόβια αναπηρία είχαν την ευκαιρία να ζήσουν πάλι μια καινούρια ζωή, γεμάτη υγεία. Οι ορθόδοξες ιατρικές μέθοδοι θεραπευτικής αγωγής τους αρνήθηκαν αυτή την πιθανότητα. Η Φυσική Υγιεινή, που στηρίζεται σε μια αντίληψη που δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο αποτέλεσμα των λογικών αρχών που εφαρμό­ ζονται στα φαινόμενα υγείας και ασθένειας, διεξάγει πόλεμο κατά της ασθένειας. Θα τον κερδίσει μακροπρόθεσμα, όσο και αν συγκρο­ τείται και εμποδίζεται προς το παρόν από την άγνοια του κόσμου και την αυταρχική ιατρική. Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να βοηθήσει να φτάσει εκείνη η μέρα, καθιστώντας γνωστή την ύπαρξή της σε ολοένα περισσότερους ανθρώπους. Για όλα εκείνα τα εκατομμύρια ανθρώπων που υποφέρουν σήμερα, ας ελπίσουμε ό,τι αυτή η μέρα δεν θ' αργήσει να έλθει.

Η ΦΥΣΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Λανθασμένη η θεωρία περί μικροβίων Αγνοώντας το ρόλο που παίζει το ίδιο τό άτομο στην πρόκληση ασθενειών στο σώμα του και ρίχνοντας όλη την έμφαση σε εξωτερι­ κούς παράγοντες, όπως τα μικρόβια, οι γιατροί κατόρθωσαν να προσδώσουν στη λέξη ΜΙΚΡΟΒΙΟ μια δυσανάλογη σπουδαιότητα και δύναμη στο ρόλο που παίζουν αυτοί οι οργανισμοί στη ζωή κάθε ανθρώπου. Είναι καιρός να καταλάβουν οι άνθρωποι τι είναι πραγματικά τα μικρόβια και το ρόλο που παίζουν -αν παίζουν- στην πρόκληση και ανάπτυξη των ασθενειών. Θα φανταζόταν κανείς, από τον τρόπο που αντιμετωπίζει το θέμα η ιατρική, ότι χρειάζεται μόνο ένα μικροσκοπικό πράγμα (όπως τα μικρόβια ή οι βάκιλλοι, χιλιάδες από τα οποία μόλις που φτάνουν σε μέγεθος το κεφάλι καρφίτσας) να μπει στο σώμα ενός «υγιούς» ατόμου για να προσβληθεί από κάποια απαίσια αρρώστια- ίσως από τύφο ή φυματίωση! Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι τρομαγμένος από την ύπαρξη αυτών των μικροβίων στα οποία αποδίδει εχθρικές διαθέσεις, γιατί πιστεύει ότι τον απειλούν συνεχώς. Άλλωστε, μπορεί να τα δει μόνο με ένα ισχυρό μικροσκόπιο. Όλα αυτά είναι ανοησίες! Το σώμα μας είναι πάντοτε γεμάτο μικρόβια. Αυτά παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του. Και ιδιαίτερα στις καταστροφικές διαδικασίες. Γιατί υπάρχουν πάντο­ τε εποικοδομητικές και καταστροφικές διαδικασίες μέσα στο σώμα, μέρα και νύχτα, και όταν κοιμάται και όταν βρίσκεται σε εγρήγορση, είτε το ξέρουμε είτε όχι. Όταν πεθαίνει οποιαδήποτε ζωντανή ύλη, αρχίζει αμέσως να αποσυντίθεται και να μετατρέπεται στα απλά χημικά στοιχεία από τα οποία αποτελείται. Η Φύση χρησιμοποιεί πάντοτε τα βακτηρίδια για να διασπάσει τη νεκρή οργανική ύλη στα στοιχειώδη συστατικά της.

Όλοι μας ξέρουμε ότι ένα νεκρό ζώο που έχει εγκαταλειφθεί άταφο θα αρχίσει σύντομα να σαπίζει' σ’ αυτή ακριβώς τη διαδικασία σαπίσματος - που είναι η αναγωγή της άλλοτε ζωντανής οργανικής ύλης στα στοιχεία από τα οποία αποτελείται - τα μικρόβια είναι ενεργά. Αποτελούν εξίσου μέρος των φυσικών φαινομένων όσο οτιδήποτε άλλο στη φύση, και δημιουργούνται για να κάνουν την καθορισμένη εργασία τους, από εκείνη την «πανταχού παρούσα δύναμη», η οποία ενώ είναι πάντοτε αόρατη, καθορίζει τις λειτουρ­ γίες του σύμπαντος. Όλη η ζωντανή ύλη πρέπει να πεθάνει και να κονιορτοποιηθεί ξανά. Τα βακτηρίδια είναι οι καθορισμένοι παράγοντες γι’ αυτή τη δουλειά. Είναι οι παράγοντες της αποσύνθεσης. Τα μικρόβια λοιπόν, που βοηθούν στη διάσπαση της νεκρής οργανικής ύλης -είτε αυτή ανήκει σε νεκρά σώματα είτε σε άχρηστα κύτταρα ή σε άλλες άχρηστες ουσίες που αποβάλλει ο ζωντανός οργανισμός- δεν είναι πολύ διαφορετικά από τα μικρόβια, που η ορθόδοξη ιατρική θεωρεί κύρια αιτία των ασθενειών στο ανθρώπινο σώμα, γιατί παρεξηγεί τη δουλειά που κάνουν. Η ορθόδοξη ιατρική δίνει μεγάλη σημασία στη δράση των μικροβίων μέσα στο σώμα, χωρίς να υπάρχει λόγος, όταν αναζητεί τη λύση του προβλήματος των ασθενειών. Τα μικρόβια παίρνουν μέρος σε όλα τα φαινόμενα ασθενειών, γιατί αυτά είναι διεργασίες που απαιτούν τη διάσπαση ή την αποσύνθεση των συσσωρευμένων μέσα στο σώμα άχρηστων και τοξικών ουσιών, που ο οργανισμός προσπαθεί να αποβάλει. Αλλά η υπόθεση που κάνουν οι γιατροί, ότι τα μικρόβια, αφού είναι παρόντα και ενεργά σε όλες τις ασθένειες, είναι η αιτία αυτών των ασθενειών, είναι εξίσου λανθασμένη όσο θα ήταν η υπόθεση ότι, τα μικρόβια αφού είναι παρόντα και ενεργά στις διεργασίες αποσύνθεσης που σχετίζονται με κάθε νεκρή οργανική ύλη, είναι και η αιτία του θανάτου αυτής της οργανικής ύλης. Αυτή η αναλογία είναι εντελώς δίκαιη και σωστή, αλλά και εξίσου γελοία! Κανένας δεν θα έλεγε ότι, επειδή το πτώμα ενός σκύλου που σαπίζει είναι γεμάτο βακτηρίδια, αυτά τα βακτηρίδια είναι η αιτία του θανάτου του' ξέρουμε ότι βρίσκονται εκεί σαν μέρος της φυσικής αποσυνθετικής διεργασίας που γίνεται σαν αποτέλεσμα του θανάτου του σκύλου. ΤΟ ΙΔΙΟ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΑ ΜΙΚΡΟΒΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΘΕΝΕΙΑ. Τα μικρόβια είναι παρόντα στην ασθένεια όχι σαν αιτίες, αλλά σαν

απλοί βοηθοί που τους έφερε εκεί η Φύση γιά ν' απαλλάξουν το σώμα από την ασθένεια. Είναι οι «σκουπιδιάρηδες» που χρησιμοποιεί η Μητέρα-Φύση για να διασπάσει και «να φέρει σε κρίσιμο σημείο» τη συσσωρευμένη εσωτερική βρωμιά ενός πολύχρονου ανθυγιεινού και νοσηρού τρόπου ζωής, που φράζει τους ιστούς του σώματος και εμποδίζει τη σωστή του λειτουργία. Χρειάζεται να γίνει αποβολή αυτής της συσσωρευμένης εσωτερι­ κής βρωμιάς και των άχρηστων ουσιών, αν πρόκειται η θεραπευτική αγωγή να είναι αποτελεσματική, και όχι να ασχολείται κανείς με μικρόβια. Αυτά θα εξαφανιστούν αυτόματα, όταν το σώμα απαλλαγεί από τις άχρηστες ουσίες του. Αυτό συγκρίνεται ακριβώς μ' εκείνη την αναλόγια που μιλάει για τις μύγες και τη βρωμιά του σπιτιού, αντί για τη σωματική βρωμιά. Η πρακτική της Φυσικής Υγιεινής το αποδεικνύει αναμφίβολα, κάθε μέρα. Η θεραπευτική αγωγή που έχει σκοπό απλά να σκοτώσει τα μικρόβια δεν μπορεί ποτέ να είναι πραγματικά αποτελεσματική, γιατί παραγνωρίζει τις πραγματικές αιτίες της ασθένειας. Έτσι, ενώ τα μικρόβια είναι το φόβητρο της ορθόδοξης ιατρικής, έχουν μικρή σημασία για την Φυσική Υγιεινή, γιατί ο φυσιοθεραπευ­ τής αντιλαμβάνεται ότι αυτά αποτελούν μέρος των επιδράσεων της ασθένειας, και όχι της αιτίας της, και ότι θα εξαφανιστούν όταν το σώμα απαλλαγεί από την πραγματική αιτία. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ασθένεια δεν μπορεί να προέλθει από κάποια επαφή με μικρόβια. Τα μικρόβια μπορεί να είναι φανερές αιτίες ασθενειών σε ορισμέ­ νες περιπτώσεις, και οι άνθρωποι μπορεί να «κολλήσουν» αρρώστιες ο ένας από τον άλλο, αλλά μόνο επειδή ο οργανισμός τους προσφέρει έδαφος για τη διάδοση αυτών των ασθενειών με τη μορφή συσσωρευμένων τοξινών και σωματικών αποβλήτων. ΚΑΝΕΝΑΣ ΚΑ­ ΘΑΡΟΣ ΚΑΙ ΥΓΙΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΒΛΗΘΕΙ ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΒΙΑ Ή ΝΑ ΠΕΣΕΙ ΘΥΜΑ ΜΟΛΥΝΣΗΣ ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΒΙΑ. Όταν οι άνθρωποι το καταλάβουν αυτό, θα ελευθερωθούν επιτέ­ λους από το τρομερό φόβητρο που δημιούργησε η ορθόδοξη ιατρική με τις ατελείς και επιπόλαιες γνώσεις της γύρω από την πραγματική δράση και επίδραση των μικροβίων μέσα στο σώμα. Αυτό είναι αποτέλεσμα της ανικανότητας των γιατρών να διακρίνουν σωστά μεταξύ των πραγματικών αιτίων της ασθένειας και των επιπόλαιων επιδράσεών και εκδηλώσεών της. Αν τεθεί το ερώτημα «Τι απόδειξη έχετε πραγματικά ότι η θεωρία

περί μικροβίων είναι λανθασμένη;» μπορούμε να πούμε ότι ακόμη και στην περίπτωση μολυσματικών ασθενειών οξείας μορφής, όπου η θεωρία περί μικροβίων φαίνεται να εξηγεί τα γεγονότα πολύ καλά μπορεί να αποδειχτεί πανηγυρικά ότι οι υγιείς άνθρωποι έχουν μέσα στο σώμα τους τα ίδια μικρόβια που υποστηρίζεται πως είναι η αιτία μολυσματικών ασθενειών σε άλλους. Αυτό αποδεικνύει καθαρά ότι πρέπει να υπάρχει κάποιος προδιαθετικός παράγοντας στο σώμα προτού εμφανιστεί η οποιαδήποτε οξεία ασθένεια. Αν υπάρχει αυτός ο προδιαθετικός παράγοντας τα μικρόβια δραστηριοποιούνται. Χωρίς αυτόν, είναι ακίνδυνα. Ο προδιαθετικός αυτός παράγοντας είναι, σέ κάθε περίπτωση, μια μειωμένη ζωτικότητα και ένα σώμα φραγμένο από άχρηστες ουσίες. Αρκετοί γιατροί αμφισβήτησαν τη θεωρία πάνω στην οποία στηρίζε­ ται σχεδόν ολόκληρη η σημερινή ιατρική. Σε μια διάλεξη για την «αβασιμότητα της μικροβιολογικής θεωρίας και των κακών αποτελεσμάτων της», που έδωσε ο γιατρός Μ. Μπέντοου-Μπαίηλυ, στην ετήσια συνέλευση της Αντιεμβολιακής Ένωσης, το 1928, είπε τα εξής: «Είμαι έτοιμος να υποστηρίξω οριστικά ότι, σε καμιά συγκεκριμένη περίπτωση, δεν αποδείχτηκε πως κάποιος οργανισμός ή κάποιο μικρόβιο είναι η πρωταρχική αιτία κάποιας ασθένειας. Δεύτερο, ότι σε καμιά συγκεκριμένη περίπτωση δεν παρουσιάστηκε ορός που μπορεί να αποδειχτεί ότι πέτυχε είτε να προλάβει, είτε να θεραπεύσει κάποια αρρώστια. Θα προχωρήσω περισσότερο λέγοντας ότι έχω άφθονες αποδείξεις σχετικά με το ότι η χρήση ορών κατέληξε σε ανυπολόγιστη ζημιά και, μάλιστα, σε θάνατο σε μερικούς ανθρώπους1ότι η ανακάλυψη, η κατασκευή και η δοκιμή αυτών των ορών ευθύνονται για αμέτρητα προβλήματα που παρουσιάστηκαν στα ζώα. Και ότι η έμμονη ιδέα της ορθόδοξης ιατρικής με την αδέξια και παράλογη μικροβιολογική θεωρία της, επιβράδυνε πολύ την πρόοδο, καλύπτοντας τη λύση των πραγματικών αιτίων της ασθένειας». Στη διάρκεια της ίδιας ομιλίας, ο Δρ. Μπέντοου-Μπαίηλυ ανέφερε πολλά αποσπάσματα από στοιχεία ερευνών που έκαναν ιατροί ερευ­ νητές και οι βοηθοί τους, όπου όλα δείχνουν την αβασιμότητα της μικροβιολογικής θεωρίας. Τα παρακάτω είναι ένα καλό παράδειγμα: «Ο Δρ. Χάμερ, πρώην Διευθυντής Υγείας στην κομητεία του Λονδίνου, στην αναφορά του για το 1915, που είχε να κάνει με τις έρευνες του Δρα Χιούστον, εξεταστή των Μητροπολιτικών Συμβου-

Τ ά φ ά ρ μ α κ α , κ α τ α φ ύ γ ιο γ ι ά ι ό ν ά ρ ρ ω σ τ ο , ά λ λ ά κ ά π ο τ ε κ α ί γ ι ά υ γ ι ε ίς , πού ζ ο ύ ν μ έ τ ό φ όβο τ ο ύ π ό νο υ ή τ ή ς ά ρ ρ ώ σ τ ια ς

Δ ΙΕΘ Ν ΕΙΣ ΑΥΘΕΝΤΙΕΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΟΥΝ

Ττ αντιβιοτικά "νεννούν,, νέα άτρωτα μικρόβια ΧΑΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ Β Ο ΣΤ Ω Ν Η , Αύγουστος.-—

περασμένη βδομάδα στή Βοστώνη, σ’ ένα διεθνές συνέδριο, μέ κύριο θέμα τό άνπβιοτικά.

Προσοχή ατά αντιβιοτικά. Κάνουμε κατάχρηση καί γ Γ αΰτό τό λόγο, χάνουν σιγά - σιγά την άττοτελεσαατικάτητά τους!

< «Θά πρέπει νά έξαπολιΛεΐ μιά έκστρατεϊα σ έ π«γ· κόσμια κλίμακα, γ ιά νά άποτραπεί ή κατάχρηση αύτών τών ΦαρμάκωΜ», δήλωσε στό συνέδριο ό βραβευμενος μέ τό Νόμπελ Ούίλλιαμ Ζΐλμπεστ τού Πσν^πιστη,μίου τού Χάρβα ρντ.

ΑΟτή είναι ή προειδοποίηση πού μάς άττηύθυναν 150 ¿.ιιπειοοννώαονες όπ ό 26 νώοες, τού συνήλθαν τή·.

λίων Ύδατος, υποστηρίζει τη θεωρία «ότι ο τυφοειδής πυρετός οδηγεί στην ανάπτυξη του βακίλλου», και όχι αντίθετα, και «ότι ο βάκιλλος πρέπει να θεωρείται αποτέλεσμα μάλλον παρά αιτία». Ίσως το πιο χτυπητό παράδειγμα απ’ όλα, που έδωσε ο Δρ. Μπαίηλυ για να υποστηρίξει τον ισχυρισμό του, όσον αφορά την αβασιμότητα της μικροβιολογικής θεωρίας, είναι το εξής: «Ο διάσημος καθηγητής Πέτενκόφερ για να εκφράσει τη δυσπιστία του προς την τότε αμφισβητίσημη θεωρία κατάπιε το περιεχόμενο ενός μικρού δοκιμαστικού σωλήνα με μικρόβια χολέρας - που υποτίθεται ότι ήταν αρκετά για να σκοτώσουν ένα ολόκληρο σύνταγ­ μα - μπροστά σε μια τάξη από φοιτητές που έμειναν με ανοιχτό το στόμα. Δεν συνέβη τίποτε. Όπως είπε ο Πέτενκόφερ, για να υποστηρίξει την καταπληκτική πράξη του, «τα μικρόβια δεν έχουν σημα­ σία στη χολέρα. Το πιο σημαντικό είναι η προδιάθεση του ατόμου». Αυτές οι περικοπές και τα παραδείγματα, που πάρθηκαν από αυθεντικές ιατρικές πηγές, όσον αφορά την βασιμότητα της μικρο­ βιολογικής θεωρίας, μπορούν να πολλαπλασιαστούν αν το θελήσει κανείς. Γιατί να προχωρήσουμε όμως; Είναι βέβαιο ότι ο αναγνώστης έχει τώρα αρκετές αποδείξεις για τις ελλείψεις εκείνης της θεω­ ρίας, πάνω στην οποία στηρίζεται ολόκληρο το οικοδόμημα της σύγχρονης φαρμακευτικής αγωγής. Το να ψάχνει κανείς για την αιτία της ασθένειας μόνο σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως μικρόβια και άλλα, είναι σαν να στρέφει τη σκέψη του μια για πάντα μακριά από τη πιθανότητα να κατανοήσει τη πραγματική φύση και τα αίτια της ασθένειας. ΑΥΤΟ ΚΑΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ Ο ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ. Με ποιο αποτέλεσμα; Η κατάσταση των νοσοκομείων και της υγείας στη χώρα μας είναι η απόδειξη γι' αυτό.

Η ενότητα της ασθένειας Ο αναγνώστης πρέπει να είναι τώρα έτοιμος να δεχτεί τη βασική αρχή της Φυσικής Υγιεινής που είναι ότι, χάρη στην σχολαστικότητα και τις εσφαλμένες αντιλήψεις της ορθόδοξης ιατρικής, οι ασθέ­ νειες είναι πάρα πολλές. Στην πραγματικότητα, οι βασικές και θεμελιώδεις αιτίες είναι οι ίδιες σε κάθε περίπτωση, δηλαδή ένα σώμα φραγμένο με άχρηστα υλικά’ και ότι άσχετα από το πώς

ονομάζεται αυτή η ασθένεια, εκτός από τον κλονισμό, ή το άμεσο τραύμα, ή τη μηχανική παρέμβαση στο αίμα και στα νεύρα, τα αίτια μπορούν να εντοπιστούν πάντοτε στη διαταραχή κάποιας λειτουρ­ γίας, που οφείλεται στους πιο κάτω τρεις κύριους παράγοντες: 1) Λανθασμένη διατροφή. 2) Ακατάλληλη φροντίδα του σώματος. 3) Συνήθειες ζωής που τείνουν να προκαλούν εξασθένηση και νευρική εξάντληση, όπως στενοχώρια, φόβος, υπερκόπωση, διάφο­ ρες καταχρήσεις, σεξουαλική κατάχρηση, δυσκολίες ιδιοσυγκρασίας και περιβάλλοντος κλπ. Αυτοί είναι οι τρεις κύριοι παράγοντες, σε συνδυασμό με κληρονο­ μικές και προδιαθετικές επιρροές, όπως η φυσική διάπλαση, προσω­ πικές ιδιορρυθμίες και τα παρόμοια (με τη συμβολή προηγούμενης ιατρικής παρέμβασης με φάρμακα και εγχείρηση), που καθορίζουν ποια μορφή ακριβώς θα πάρει η ασθένεια σε οποιοδήποτε άτομο - αν θα είναι ρευματισμοί ή ισχιαλγία, νεφρική ανωμαλία ή διαβήτης, βρογχίτιδα ή έκζεμα, τυφοειδής πυρετός ή πνευμονία, καταρράκτης ή κωφότητα. Έτσι αυτό που πρέπει κανείς να θυμάται πάντοτε είναι ότι, (άσχετα πως οποιαδήποτε ασθένεια περιγράφεται στην ιατρική ορολογία), βασικά η «ασθένεια» είναι η ίδια σε κάθε περίπτωση, γιατί οι βαθύτερες αιτίες που καθορίζουν την κατάσταση είναι κατ' αρχήν ίδιες, αν και τα επιφανειακά συμπτώματα και οι εκδηλώσεις τους παρουσιάζονται με πολλές διαφορετικές εξωτερικές όψεις.

Η Φυσική Υγιεινή και η Ιατρική Επιστήμη. Επειδή καταλαβαίνουν τη μοναδικότητα και ενότητα όλων των ασθενειών, οι φυσιοθεραπευτές μπορούν να πετύχουν θαυμαστά αποτελέσματα στη θεραπευτική αγωγή των ασθενειών. Ο Φυσιοθερα­ πευτής δεν τρομάζει από τις εμφανείς δυσκολίες, την απεραντοσύνη και την απελπιστική πολυπλοκότητα της ασθένειας που του παρου­ σιάζονται όταν μελετά την παθολογία σύμφωνα με τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους. Δεν περνά τον καιρό του προσπαθώντας μάταια να συλλάβει την σημασία των επιπόλαιων και άσχετων συμπτωμάτων, τα οποία ο ορθόδοξος γιατρός ονομάζει «ασθένεια» σε σημείο που να έχει χίλιες διαφορετικές αρρώστιες για χίλια διαφορετικά συμπτώ­ ματα. Πηγαίνει κατευθείαν στη ρίζα της ανωμαλίας (οι βασικές αιτίες της είναι οι ίδιες σε κάθε περίπτωση), και αφού την τακτοποιήσει,

μπορεί να επιφέρει μόνιμη θεραπεία. Αντίθετα, ο.γιατρός συνάδελ­ φός του τριγυρίζει άσκοπα γύρω από την επιφάνεια του προβλήμα­ τος, προσπαθώντας να το διορθώσει κάπως ή να διώξει τα συμπτώμα­ τα, που είναι τα επιφανειακά αποτελέσματα της ασθένειας και όχι η πραγματική πάθηση. Ο Φυσιθεραπευτής ασχολείται με τις βασικές και αμετάβλητες αιτίες και δίνει πολύ λίγη προσοχή στα συμπτώματα, εκτός αν αυτά τον καθοδηγούν στον εντοπισμό της πραγματικής έδρας της πάθη­ σης (που είναι πάντοτε βαθιά μέσα στον οργανισμό)- ο ορθόδοξος γιατρός ασχολείται απλά με τα συμπτώματα. Ψάχνει για αιτίες στα εξωτερικά συμπτώματα και διέπεται από μακάρια άγνοια όσον αφορά την ύπαρξη των βαθύτερων παραγόντων που υπάρχουν σε κάθε περίπτωση. Το αποτέλεσμα είναι ότι, με τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους θεραπευτικής αγωγής, όχι μόνο είναι αδύνατη η πραγματι­ κή θεραπεία οποιοσδήποτε περίπτωσης γιατί παραγνωρίζονται οι κύριοι παραγόντες που προκαλούν την αρρώστια, αλλά και το υποκρυπτόμενο αίτιο εντείνεται ακόμα περισσότερο, και χειροτε­ ρεύει με την καταπολέμηση των συμπτωμάτων. Γιατί όχι μόνο συγχίζει, η ιατρική, τα συμπτώματα με τις ασθένειες, αλλά γι' αυτά τα επιφανειακά συμπτώματα χρησιμοποιούνται φάρμακα και γίνονται εγχειρήσεις, κι έτσι προκαλείται ανεπανόρθωτη βλάβη στον οργανι­ σμό μ' αυτό το σαμποτάρισμα των φυσικών προσπαθειών του σώμα­ τος να αυτοθεραπευτεί. Αντίθετα, ο φυσιοθεραπευτής χρησιμοποιεί τα συμπτώματα αυτά μόνο σαν οδηγούς για να εντοπίσει την ασθένεια, και τα παραβλέπει, γιατί αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι βλαβερά από μόνα τους, αλλά στην πραγματικότητα είναι απόπειρες της Φύσης να επιφέρει αυτοθεραπεία και αυτοκαθαρισμό. Η ασθένεια είναι μια αυτοθεραπευτική διαδικασία. Αυτό που η ορθόδοξη ιατρική ονομάζει «θεραπεία» είναι απλώς η καταστολή επιφανειακών συμπτωμάτων, που θα προκαλέσει μεγαλύ­ τερη και πιο σοβαρή πάθηση αργότερα. Αυτό που δεν καταλαβαίνει ποτέ η ορθόδοξη ιατρική είναι, ότι σε κάθε περίπτωση, η ίδια η ασθένεια, με όποιο τρόπο κι αν εκδηλώνεται, είναι μόνο μια ΠΡΟ­ ΣΠΑΘΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΓΙΑ ΑΥΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ και δεν πρέπει ποτέ να τορπιλίζεται, να καταπολεμάται, να συγκροτείται ή να καταστέλλεται. Η ασθένεια δεν είναι εχθρός του οργανισμού και κάτι που πρέπει να καταπολεμηθεί, αλλά είναι μια αυτοθεραπευτική κρίση η οποία

προκλήθηκε από παράγοντες που περιγράψαμε ήδη και τους οποίους ο οργανισμός βρίσκει εμπόδιο στη σωστή λειτουργία του. Η ασθένεια, με λίγα λόγια, είναι αποτέλεσμα των απερισκεψιών και •των λαθών του ανθρώπου και η Φύση κάνει ότι καλύτερο μπορεί για να τα διορθώσει. Αν ο αναγνώστης μπορέσει να το δει αυτό καθαρά, θα ελευθερω­ θεί για πάντα από τον γενικό φόβο της ασθένειας και θα καταλάβει ότι η ασθένεια δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από την τυφλή προσπάθεια της Φύσης να «θεραπεύσει». Είναι η απόπειρα του οργανισμού να αντιμετωπίσει, όσο πιο αποτελεσματικά μπορεί, κάτω από ορισμένες συνθήκες, τους παράγοντες εκείνους που από άγνοια, απερισκεψία και τρυφηλότητα του ανθρώπου, φέρνουν εμπό­ δια στη λειτουργία του. Δύο εντελώς αποκλίνουσες φιλοσοφίες Πολύ συχνά ο σπουδαίος χειρούργος γιατρός, ή και ο παθολόγος ακόμη, φαντάζεται μάταια ότι «αυτός» μπορεί νά θεραπεύσει την ασθένεια, καταστέλλοντας τα συμπτώματα και τορπιλίζοντας το έργο της Φύσης. Ο φυσιοθεραπευτής ξέροντας πολύ καλά τη δική του αδυναμία μέσα στις ισχυρές και γενικές δυνάμεις της Φύσης, σκύβει το κεφάλι του ταπεινά και λέει: «Όχι εγώ, η Φύση θεραπεύει. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να βοηθήσω τη Φύση να κάνει τη δουλειά της, με όλα τα μέσα που διαθέτω». Εδώ βρίσκεται η αποτυχία της ορθόδοξης ιατρικής και ο θρίαμβος των φυσικών μεθόδων της Φυσικής Υγιεινής. Η μια στηρίζεται στη φιλοσοφία που βλέπει την ασθένεια σαν κάτι που «συμβαίνει» στον άνθρωπο από ατυχία, συμπτωματικά' κάτι που μπαίνει στο σώμα απ' έξω -μικρόβια ή βακτηρίδια- το οποίο πρέπει να καταπολεμηθεί και να νικηθεί. Η άλλη στηρίζεται σε μια φιλοσοφία που συνειδητοποιεί ότι κάθε ασθένεια προέρχεται μέσα από το σώμα, αυτοδημιουργείται σαν αποτέλεσμα λαθών και σφαλμάτων στη ζωή του ατόμου, και είναι η τυφλή απόπειρα της Φύσης να επιφέρει αυτοθεραπεία. Είναι δύο διαμετρικά αντίθετες και αντιφατικές φιλο­ σοφίες περί της ασθένειας. Η μια απαλλάσσει τον άνθρωπο από κάθε ευθύνη σ’ ότι αφορά όλα τα κακά που του συμβαίνουν, αφήνοντάς τον να λυπάται τον εαυτό του σαν μάρτυρας που υποφέρει πολλά, που είναι πάντοτε στο έλεος κάποιας δύστροπης και μοχθηρής Πρόνοιας, μη ξέροντας ποτέ, πότε θα προσβληθεί από κάποιο τρομερό μικρόβιο που περιφέρεται αε

αναζήτηση λείας. Αντίθετα, η άλλη δηλώνει οριστικά και απερίφραστα ότι οι ασθένειες του ανθρώπου είναι, σε κάθε περίπτωση, αποτέλε­ σμα των δικών του λαθών και συνηθειών ζωής - «όπως σπείρει ο άνθρωπος έτσι θα θερίσει» - και μόνο αν διορθώσει αυτά τα λάθη, θα εξαφανιστούν τελικά οι αρρώστιες του και θα γίνει οριστική θεραπεία. Η ορθόδοξη ιατρική ισχυρίζεται ότι μπορεί να θεραπεύσει τις ασθένειες μέ φάρμακα, χειρουργική επέμβαση, εμβολιασμούς κλπ. Η Φυσική Υγιεινή υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος πρέπει να θεραπεύσει τον εαυτό του από την ασθένεια, αλλά με τη βοήθεια και τις συμβουλές εκείνων που έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και πείρα.

«Οι καρποί της παλιάς φιλοσοφίας περί ασθενειών». «Κάθε δέντρο γνωρίζεται από τον καρπό του», είπε ο Χριστός στους μαθητές Του. Οι σημερινοί άνθρωποι ας δουν μόνοι τους τους «καρπούς» της ορθόδοξης ιατρικής φιλοσοφίας. Είναι μπροστά στα μάτια μας: Νέες ασθένειες, όπως η νευρασθένεια και η κακοήθης αναιμία, που εμφανίζονται συχνά- μια τρομακτική αύξηση των χρόνιων ασθε­ νειών, όπως ο καρκίνος, οι ρευματισμοί, ο διαβήτης, οι ασθένειες των νεφρών, το άσθμα, η βρογχίτιδα, τα καρδιακά νοσήματα κλπ., κάθε χρόνο- καταστρεπτικές επιδημίες «γρίπης»- νευρικές διαταραχές που αυξάνονται θριαμβευτικά- δυσπεψία, δυσκοιλιότητα, κρυολογή­ ματα, βήχας, καταρροή και παρόμοιες «σπιτικές» ασθένειες, που έχουν γίνει καθημερινότητα σήμερα. Δεν είναι όμως καιρός το νέο να υποκαταστήσει το παλιό; Μακριά λοιπόν από την παλιά και φθαρμένη φιλοσοφία, που δε βλέπει καμιά σχέση μεταξύ των τροφικών απερισκεψιών του ανθρώ­ που, της κακομεταχείρισης του σώματός του, των σωματικών λει­ τουργιών και των ασθενειών από τις οποίες πάσχει. Προσπαθεί να «καταπολεμήσει» την ασθένεια, αλλά ζαρώνει μπροστά της από φόβο και απελπιστική έλλειψη αυτοπεποίθησης. Ας εγκαινιάσουμε μια νέα εποχή στην παγκόσμια ιστορία. Μια εποχή κατά την οποία ο άνθρω­ πος θα δεχτεί ολόκληρη την ευθύνη για τις ασθένειες από τις οποίες πάσχει και θα καταλάβει ότι είναι αποτέλεσμα τών δικών του απερισκεψιών και λαθών (είτε τα γνωρίζει είτε όχι), και ότι δεν πρόκειται για αδικίες και βάσανα που επινόησε και τα έριξε πάνω του κάποια μοχθηρή πρόνοια.

Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Ο συγγραφέας ελπίζει ότι ο αναγνώστης δεν θα παρερμηνεύσει τη στάση του στο προηγούμενο κεφάλαιο σ' ότι αφορά την εντελώς άχρηστη φιλοσοφία της ιατρικής επιστήμης σαν επίθεση κατά των γιατρών, είτε ως ατόμων είτε ως συνόλου. Δεν είναι αυτή η εντύπωση που θέλει να δώσει ο συγγραφέας. Άλλωστε, θαυμάζει και σέβεται αυτή την πραγματικά θαρραλέα ομάδα ανθρώπων που δουλεύουν για το καλό της κοινωνίας με αυτοθυσία, σκληρή δουλειά και καλές προθέσεις. Είναι σίγουρα η μεγαλύτερη τραγωδία στη σύγχρονη εποχή, άνθρωποι σαν αυτούς, οι οποίοι υποκινούνται από τα καλύτερα και υψηλότερα κίνητρα-κίνητρα για την ανακούφιση των ανθρώπων από τα βάσανά τους- να συμβάλλουν άμεσα με τις μεθόδους που χρησιμοποιούν στην πραγματική διάδοση και επικράτη­ ση των ασθενειών. Αυτό γίνεται γιατί ολόκληρη η πρακτική τους στηρίζεται σε μια φιλοσοφία περί ασθένειας, που είναι ολότελα και αμετάκλητα λανθασμένη και εντελώς «απληροφόρητη» για τα πραγ­ ματικά γεγονότα πάνω σ' αυτό το θέμα.

Τί κάνει πραγματικά η ιατρική θεραπευτική αγωγή Με τη χορήγηση φαρμάκων, εμβολίων, ορών, αντιτοξινών κλπ. και την ελεύθερη χρήση της χειρουργικής, η ιατρική προσπαθεί να απαλλάξει την ανθρωπότητα από τις «ασθένειες», γιατί δεν μπορεί να καταλάβει ότι η «ασθένεια» είναι μια φυσική απόπειρα εκ μέρους του σώματος να προστατευτεί και να ελευθερωθεί από τις επιβλαβείς επιδράσεις των δηλητηρίων, που δημιουργούνται και συσσωρεύονται στον οργανισμό σαν αποτέλεσμα λανθασμένου τρόπου ζωής, διαιτητι­ κής και άλλων παραγόντων. Αυτές οι μέθοδοι, αντί να αφήσουν τις τοξίνες και τα δηλητήρια νά αποβληθούν από τον οργανισμό, όπως κάνει η φύση και όπως επιδιώκουν οι μέθοδοι της Φυσικής Υγιεινής, καταφέρνουν μόνο να

σπρώξουν αυτές τις τοξίνες και τα δηλητήρια πιο πίσω μέσα στον οργανισμό. Εκεί μαζί με τα φάρμακα, τα εμβόλια, τους ορούς, κλπ. που χορηγούν οι γιατροί συγκεντρώνονται γύρω από τις βαθύτερες δομές του σώματος ή βρίσκουν καταφύγιο μέσα στα ζωτικά όργανα, για να συγκροτήσουν τη βάση για πολύ πιο σοβαρές αρρώστιες αργότερα. Έτσι, εκτός από το γεγονός ότι η ιατρική επιτρέπει στον άνθρωπο να αποφεύγει την ευθύνη για τις ασθένειες από τις οποίες πάσχει, λέγοντάς του ότι αυτές είναι αποτέλεσμα σύμπτωσης, ατυχήματος ή κακοτυχίας (υπάρχει πάντα «ο καιρός» στον οποίο μπορεί να καταφύγει κανείς για δικαιολογία, αν δεν μπορεί να αναφερθεί κάποιο άτυχο μικρόβιο ως ένοχος), οδηγώντας τον έτσι να βλέπει την ασθένεια σαν κάτι που απλώς «συμβαίνει» σ’ αυτόν, χωρίς καμιά αναφορά στις προηγούμενες συνήθειές του και στο σημερινό του τρόπο ζωής. Έτσι η ορθόδοξη ιατρική, καταστέλλοντας τις εξωτερικές εκδηλώ­ σεις και τα εξωτερικά συμπτώματα της ασθένειας και επιφέροντας φαινομενικά κάποια «θεραπεία», ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΒΟΗΘΑ­ ΕΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ, δηλαδή αυτό ακριβώς που προσπαθεί να προλάβει, με τους εξής δύο τρόπους: 1) Δημιουργώντας στα θύματά της ένα πλασματικό αίσθημα ασφά­ λειας που τα οδηγεί να πιστέψουν ότι οι ασθένειες από τις οποίες υποφέρουν θεραπεύονται πραγματικά ενώ, στην πραγματικότητα, απλώς σπρώχνονται κάτω από την επιφάνεια και 2) Μετατρέπουν αυτές που θα ήταν απλές οξείες ασθένειες, (άμεσες απόπειρες της Φύσης να καθαρίσει το σώμα από τοξίνες και άχρηστα υλικά) όπως κρυολογήματα, διάρροιες, εξανθήματα του δέρματος, σπυριά, φλεγμονές και πυρετοί, σε χρόνιες ασθένειες δηλαδή κάτι πιο πεισματάρικο και επίμονο από τις οξείες ασθένειες που είναι πιο δύσκολο να ξεριζωθεί από το σώμα - όπως ρευματισμοί, βρογχίτιδα, άσθμα, διαβήτης, ασθένειες των νεφρών, καρδιακά νοσήματα, κλπ. Προφανώς η χρόνια ασθένεια δεν παρουσιάζεται αμέσως μετά την καταστολή της οξείας- μόνο η συνεχής καταστολή των ασθενειών οξείας μορφής οδηγεί στην τελική ανάπτυξη χρόνιων ασθενειών μέσα στον οργανισμό. Όπου οι άνθρωποι έγιναν πραγματικά καλά με την ιατρική θερα­ πευτική αγωγή χωρίς δευτερογενή συμπτώματα, αυτό έγινε παρά τη θεραπευτική αγωγή και όχι εξαιτιας της. Ο οργανισμός είχε αρκετή ζωτικότητα και αναρρωτική δύναμη για να αντέξει με επιτυχία στη δράση των φαρμάκων και των ιατρικών παραγόντων.

Απειλή και όχι ευλογία. Τώρα καταλαβαίνω πολύ καλά γιατί είναι αδύνατο οι περισσότεροι άνθρωποι, που έχουν συνηθίσει σε όλη την ζωή τους να θεωρούν τους γιατρούς σαν το μόνο ασφαλές καταφύγιο, είναι πάντα έτοιμοι να στραφούν προς αυτούς σε στιγμές αρρώστιας και σωματικών βασάνων. Το κάνουν επειδή πιστεύουν ότι αυτοί αξίζουν τον θαυμα­ σμό και το σεβασμό της κοινωνίας, γιατί είναι άξιοι κληρονόμοι και υπερασπιστές του παραδοσιακού γοήτρου και ιατρικού κύρους. Τώρα καταλαβαίνω πολύ καλά πόσο δύσκολο είναι να περιμένουμε από ανθρώπους που επηρεάζονται τόσο πολύ από τη «μεγαλοπρέπεια» της ιατρικής να δεχτούν πρόθυμα την αλήθεια και τις επαναστατικές αποκαλύψεις που γίνονται σ' αυτό το βιβλίο. Είναι σαν να τους ακούω κιόλας να λένε με δυσπιστία από μέσα τους: «Πως μπορεί η ιατρική να είναι η αιτία της ύπαρξης περισσότε­ ρων ασθενειών απ' ό,τι αν δεν υπήρχαν γιατροί; Πώς είναι δυνατό να προκαλούν πραγματικά τις ασθένειες, και να μην τις θεραπεύουν; Διαβάζω σωστά το βιβλίο; Μήπως αυτός ο άνθρωπος θέλει να πει ότι με τις μεθόδους που χρησιμοποιούν (και οι οποίες είναι αποτέλεσμα επιστημονικών ερευνών εκατοντάδων χρόνων, που έχουν δοκιμαστεί επανειλημμένα) οι γιατροί, όχι μόνο δεν μπορούν να θεραπεύσουν τις ασθένειες, αλλά, στην πραγματικότητα μετατρέπουν κάτι απλό σε σοβαρό; Αδύνατο! Είναι γελοίο! Αν όμως αληθεύει αυτό, η ιατρική είναι απειλή για την κοινωνία, και όχι ευλογία». Ναι, (ραίνεται αδύνατο και γελοίο, το ξέρω. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι αλήθεια! Η ιατρική, χάρη στην σχολαστική και απαρχαιω­ μένη στάση της προς τις ασθένειες, είναι απειλή και όχι ευλογία για την κοινωνία! Και όσο γρηγορότερα αρχίσουν οι άνθρωποι να συνειδη­ τοποιούν αυτό το καταπληκτικό γεγονός τόσο το καλύτερο! Αν κάποιος δεν έχει δοκιμάσει, δεν μπορεί να καταλάβει την απόγνωση που θα αντιμετωπίσει όταν θα προσπαθήσει να μεταδώσει αυτές τις απλές αλήθειες στους συντηρητικούς ανθρώπους σήμερα, που πιστεύουν ακράδαντα στις θαυματουργικές ικανότητες του «γιατρού»- που δέχονται όλα όσα λέει με παιδική πίστη και υπακοή, γιατί προέρχονται από κάποιον που ξέρει όλα όσα πρέπει να ξέρει κανείς για τις αρρώστιες, τα αίτιά τους και τη θεραπεία τους· που είναι απόλυτα πεισμένοι για την αποτελεσματικότητα και τη θεραπευ­ τική αξία των «ποικιλόχρωμων φαρμάκων» που φέρνουν στο σπίτι τους με εμπιστοσύνη, μετά από μια επίσκεψή τους στον γιατρό-που

μιλούν με κομμένη την ανάσα για «μεγάλους ειδικούς» και θαυμα­ τουργές εγχειρήσεις της τελευταίας στιγμής, που έσωσαν τις ζωές φίλων και συγγενών τους· που είναι πλήρως ικανοποιημένοι με το γεγονός ότι όσα υποφέρουν δεν έχουν καμιά σχέση με τις συνήθειες της ζωής τους ή με τη διατροφή τους, αλλά οφείλονται σε αποκρουστικά και μοχθηρά μικρόβια, που κάποια διεστραμμένη Πρό­ νοια έστειλε να τους παιδεύουν, ή στον καιρό! Κανείς επαναλαμβά­ νω, που δεν έχει δοκιμάσει δεν μπορεί να καταλάβει την τεράστια δυσκολία του να προσπαθήσει να πείσει αυτούς τους ανθρώπους (εφόσον αποτελούν το 99% του πληθυσμού όλων των πολιτισμένων χωρών) ότι η ιατρική πρακτική - που είναι βασισμένη σε μια εντελώς λανθασμένη φιλοσοφία περί ασθένειας - παρ’ όλη την ικανότητά της, τις γνώσεις της, τη θέση της, το γόητρό της, τη δύναμή της, την αυθεντία της, και τα δήθεν «επιτεύγματά» της στην ανακούφιση των ανθρώπων, είναι και μια απειλή. Ας σημειωθεί ότι είναι στ' αλήθεια πολύ ύπουλη απειλή για την υγεία και την ευημερία της κοινωνίας, γιατί αυξάνει τις ασθένειες αντί να τις εξουδετερώνει.

Αυτό που δεν ξέρουν οι άνθρωποι Αν οι άνθρωποι ήξεραν τις πραγματικές επιδράσεις της ορθόδοξης ιατρικής θεραπευτικής αγωγής πάνω στο σώμα όλων εκείνων που δέχονται τόσο πρόθυμα να την υποστούν - η μαζική εκρίζωση αμυγδαλών και σκωληκοειδών αποφύσεων που γίνεται σήμερα, η απόπειρα να αντιμετωπισθεί ο πόνος με τη χρήση φαρμάκων που νεκρώνουν τα νεύρα, η «θεραπεία» της δυσκοιλιότητας με τη χορήγηση ισχυρών καθαρτικών, η χρήση υπερβολικά επιβλαβών μεταλλικών παραγόντων, (όπως ο υδράργυρος και το αρσενικό) για τη «θεραπεία» αφροδισίων και άλλων νοσημάτων και άλλα παρόμοια ανοσιουργήματα που αποτέλεσαν τα σύνεργσ της ιατρικής τα τελευ­ ταία χρόνια - δεν θα τη θεωρούσαν πιο αποτελεσματική από τις ιατρικές μεθόδους των πρωτόγονων κοινωνιών, όπου η θεραπεία βασιζόταν τόσο στη λευκή όσο και στη μαύρη μαγεία. Η αφαίρεση διογκωμένων αμυγδαλών και αδενοειδών δέν απαλάσσει από τη βαθύτερη αιτία της πάθησης· η ανακούφιση ενός πονοκεφάλου με τη χορήγηση ασπιρίνης δέν είναι απομάκρυνση της αιτίας του πονοκεφάλου- η «θεραπεία» της δυσκοιλιότητας με τη χρήση καθαρτικών δέν είναι απαλλαγή από την αιτία της δυσκοιλιότη­

τας, αλλά αιτία να γίνει πολύ επίμονη και να ριζωθεί βαθύτερα από πριν. Και όμως, αυτές, είναι οι μέθοδοι που η ιατρική επιστήμη χρησιμοποιεί για να «απαλλάξει την ανθρωπότητα από τα δεινά της». Έτσι, δεν είναι παράξενο που αυτά τα δεινά εξακολουθούν να εντείνονται καθημερινά. Αυτές είναι οι μέθοδοι που οδήγησαν ανάπόφευκτα στην αύξηση των ασθενειών, γιατί ασχολούνται με τα συμπτώματα με αφελή τρόπο, χωρίς να προσέχουν καθόλου τις πραγματικές βασικές αιτίες που τις δημιουργούν. Είναι λυπηρό που οι άνθρωποι δεν ξέρουν αυτά τα πράγματα, και επιτρέπουν έτσι στην ορθόδοξη ιατρική να κάνει ο,τι κάνει, ανεξέλε­ γκτη και αδιαφιλονίκητη, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν κάθε χρόνο ολοένα περισσότερο την υγεία και τη ζωή των ανθρώπων. Η κεντρική ιδέα είναι η εξής: όταν κατανοήσει κανείς την ενότητα της ασθένειας, συνειδητοποιεί αμέσως ότι όταν μια ασθένεια θερα­ πεύεται λανθασμένα ή καταστέλλεται σ' ένα όργανο ή μέρος του σώματος, θα παρουσιαστεί ξανά μέ άλλη πιο σοβαρή μορφή, σε άλλο όργανο ή μέρος του αώματος, αργότερα. Οι γιατροί δεν το καταλα­ βαίνουν αυτό. Γι’ αυτό επέρχεται καταστροφή με τη θεραπευτική αγωγή τους. Για τον φυσιοθεραπευτή, όλες οι ασθένειες στον ίδιο οργανισμό, από την ιλαρά ως τον κοκκύτη που περνάει κανείς σε νηπιακή ηλικία (2 ετών), ως την καταρροή που περνάει έφηβος πια (14 ετών) και ως τους ρευματισμούς που αρχίζουν σε ηλικία 40 ετών, έχουν σχέση μεταξύ τους. Για τον ορθόδοξο γιατρό όμως, δεν υπάρχει καμιά σχέση. Αυτά τα πράγματα «συμβαίνουν» στο άτομο στη διάρκεια της ζωής του σαν μεμονωμένα γεγονότα ή περιπτώσεις ασθένειας. Το να του υποδείξει κάποιος ότι υπάρχει κάποια σχέση και μάλιστα οριστική, δηλαδή μια διαρκής σχέση αιτίου και αποτελέ­ σματος (μια σχέση λανθασμένης θεραπευτικής αγωγής και λανθα­ σμένου τρόπου ζωής σ’ έναν οργανισμό που χάνει τη ζωτικότητά του σιγά σιγά) θα ήταν κάτι πέρα από την αντίληψή του. Αλλά έτσι είναι. Καί αυτή είναι όλη η ουσία του θέματος. Για παράδειγμα, ο γιατρός δεν βλέπει τίποτε παράδοξο στο να θεραπεύσει έναν ασθενή για οξεία βρογχίτιδα ή «γρίπη», ας πούμε, και να δει ότι ο ασθενής του αναπτύσσει πνέυμονία και πεθαίνει από αυτή, ενώ υποβάλλεται ακόμη στη θεραπευτική αγωγή του. Στον φυσιοθεραπευτή είναι αμέσως σαφές ότι φταίει μόνο η θεραπευτική αγωγή του γιατρού που ώθησε τη λιγότερο σοβαρή ασθένεια να γίνει πιο σοβαρή και θανατηφόρα’ η ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ προκάλεσε αυτό το άτυχο αποτέλεσμα. Αυτό είναι απλό και

«Κανένα φάρμακο δεν είναι αθώο...» I ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΦΑΡΜΑΚΊΑΣ]— «Κανένα φάρμακο δέν είναι αθώο». Μ’ αυτά ίο σύν­ θημα θ' αρχίσει σύντομα νέα εκστρατεία του υπουργείου Κοιν. Υπηρεσιών γ ιά να καταπολεμηθεί το πρόβλημα της «ΠολυφαρμακεΙας», «ου καθημερινά y iv e m ο^τερο. Σύμ­ φωνα us τα στοιχεία, που δίνει το υπουργείο, η Ελλάδα Somova πολλαπλάσια κονδύλια σε φάρμακα οκά άλλες ευρωπαϊκές χώρες και γ ι' ακηύ αποβίασίστηκε να κινητό* ποιηθούν οι υπηρεσίες του πρύς μι® προσπά%ια κατα* στολής της «Πολυφαρμακβίας». κυκλοφορ>α Μ Ι κατονόλωαη τύν . φαρμάκων, A οωοτόταρη 0«Hwτιοη τών γιατρών Αλλά κοί ιδι­ αίτερα τών κοτοναλβτώ* m l A owapyaala όλων.οοοι *ργθςον-

καΐ Ορχιτικές τον ϊταπτώ· „ Ακει ápxtoci βιεβνώς m i ácci αών ουνέηεια ακι μόνο τόν έλεγχα τής «Λλυφοομ«ςεΙαα»Α· Λά Μ βιευκολύιαι το γιατρό νό κάναι οωοτόΥορα τΑ δουλειά τον., S t σχετική μελώτη ηού “Βημοοιαύετα) οτ6 έηισημα όνημερωτι. κ6 βκλτίο τού ΟπουφγεΙου, τον(<ατα. 6τι A βιεώΛς βιβλιογρα­ φία άιοβεετνύει : Πώς παλΜ φβρμακα πού Ν· ντον όοφαλΑ καί _______ wpoirvTQv κ α ί ¿ηοτ«Α«οματκοό έηοβείχτηκαν άχρηστα " ' tnetivSw a.

3. Πώς οΙ έπιπτώοεις τής πο­ λυφαρμακίας οτδν τρόπο λαιτονρ γΐας τρΟ Ιατρικού επαγγέλμα­ τος, βτΑ νοοτροπία καί τις προσ­ δοκίες τού κοινού, οτΑν οίκονομία τού κρώτονς. όπως όκόμα καί ο* οφαίρες πιό θεωρητικές όλλό έ£ w«v οημαντικός, «πως Α Αβικη, Α βικαιοοΟνη καί A φ*λοσο. α>ο, clvai ηροφανείς.

τΛς «ιαβ «Ας κατσνολωτχΛς wvHas είναι μεγώλη-.

μοοίου, τού νομοσχεδίου, τόνισα ό ύφνπονργός Κοιν. Υπηρεσιΰν κ. Ληοοτολάτος «iva, νΦ μιΑν ύηόρχαι n ú κα>*νος, '» λ η ­ νός πού \ώ μΑν έχει φάρμακο. Μέ διάτοζη τού νομοσχεδίου Μ προβλέηεται Α ιδρυοι» κλάδου φαρμακευτικής ηεριώαλθης σέ ό· οα ταμεία 64ν έχουν, έηίβής όλα ηό φαρμακεία Μ onomcuOoúv

τοίηί^όνφορέα· Soo^wAe

βυνταγογράφμν, άΑλό συχνό καί

TovcKcfi γ*ν*ά θό βελτιωθεί A ηερίβαλϋη.

B s Aii h o s ic οιο «ορ)διο «περί apsiac» Μειώσεις θό γίνου» οκό woo-

Ιωση αό*έ έΜΜ 6 ϋαουργός Μ » . Ymtptoitiw κ. tm . Δοΐιόβης, φ **· τώντας «4 agRMft *ρί*φ»η γ ι* τ4 ,. *οϋ Μως dvoci γνββτό U n < ζωηρές έωηφρόηεις κού avtgrtknow^ Váya τθ6 β

Ο κ. ΑοφΑΜς ota* ότι «ό λΜβούν Μ φ η έλος οΐ mponMpruc χοΟ I-, JCQUV όαοίληόμ « 4 γ ι « 5 3 «6 λότ yo Οό έχε«, μέσα ατό Κακίμόρς, «ο, wpyctoia ιίέ άαρυιιι·—Μ, τοό Ιοκρμ °

ώοΟώΒης «m ότι 81» Α « · Μ -

& 1 & ν Τ ! Γ ΐ5 SZSZ

ξεκάθαρο. Αλλά δεν πιστεύει το ίδιο και ο γιατρός. Γι' αυτόν, ο ασθενής ήταν αρκετά άτυχος και παρουσίασε πνευμονία, ενώ βρισκόταν σε πολύ χαμηλή κατάσταση ζωτικότητας. Έτσι, ήταν ανίκανος να καταπολεμή­ σει το «μικρόβιο» της πνευμονίας. Αυτό ήταν όλο! Και έτσι γίνεται με κάθε είδος ασθένειας. Πόσοι άνθρωποι θεραπεύτηκαν κανονικά από το γιατρό για απλά στηθικά νοσήματα το χειμώνα και το μόνο που κατάφεραν ήταν να παρουσιάσουν άσθμα ή χρόνια βρογχίτιδα αργότερα στη ζωή τους; Πόσοι υποβλήθηκαν σε θεραπευτική αγωγή για νευρικές παθήσεις για πολλά χρόνια, και κατάντησαν νευρικά ράκη, ή, ακόμη χειρότερα, τρόφιμοι ασύλων; Πόσα παιδιά αφαίρεσαν τις αμυγδαλές ή αδενοειδείς και προσβλήθη­ καν αργότερα στη ζωή τους από ασθένειες όπως φυματίωση, άσθμα, χρόνια ασθένεια του μέσου ωτός, κώφωση, κλπ., χωρίς κανένα φανερό λόγο; Όλα αυτά είναι αποτελέσματα λανθασμένης θεραπευ­ τικής αγωγής, δηλαδή ιατρικής θεραπευτικής αγωγής που απομακρύνει τα συμπτώματα και τις επιφανειακές αιτίες, αλλά προετοιμάζει τον δρόμο για πιο σοβαρές και διαρκείς παθήσεις αργότερα στη ζωή, με την πλήρη παραμέληση τών πραγματικών βαθύτερων αιτίων, τα οποία αφήνονται ανεξέλεγκτα και ανεμπόδιστα να υπονομεύσουν την μετέπειτα ζωή του ανυποψίαστου ασθενή. Ο αναγνώστης ας κοιτάξει το δικό του ιατρικό παρελθόν κι εκείνο των συγγενών και φίλων του για να δει αν δεν μπορεί να αποδώσει πολλές περιπτώσεις παρόμοιας μορφής σ' εκείνες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Είναι πάρα πολλές. Το πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι δέχονται αυτά τα πράγματα σαν κάτι φυσικό και δεν βλέπουν καμιά σχέση μεταξύ της αυξανόμενης διαταραχής της υγείας τους και του γιατρού ή των γιατρών, τους οποίους υπακούουν με απεριόριστη εμπιστοσύνη σε ζητήματα που σχετίζονται με τις ασθένειες. Λοιπόν, ο συγγραφέας είδε ανθρώπους που είχαν τον ΙΔΙΟ γιατρό γιά δέκα ή είκοσι χρόνια και ήταν εξίσου άρρωστοι στο τέλος εκείνης της περιόδου όσο όταν πήγαν σ’ αυτόν για πρώτη φορά. Μάλιστα, η κατάστασή τους είχε επιδεινωθεί. Τι μπορούμε να πούμε για μεθό­ δους θεραπευτικής αγωγής που κάνουν τους ασθενείς να έρχονται συνεχώς για να βρουν ανακούφιση από την μια αρρώστια ή την άλλη, σχεδόν σ' όλη τους τη ζωή, και βρίσκονται περισσότερο στα χέρια του γιατρού στο τέλος εκείνης της περιόδου, παρά ποτέ άλλοτε. Αρχίζουν με δυσπεψία, ας πούμε. Το φάρμακο του γιατρού, για να «γιατρέψει» αυτή την ανωμαλία, τους προκαλεί δυσκοιλιότητα ή

επηρεάζει την καρδιά. Τότε ο γιατρός τους δίνει κάτι για τη δυσκοιλιότητα ή την καρδιοπάθεια και ούτω καθεξής. Όλο και περισσότερα φάρμακα συσσωρεύονται μέσα στον οργανισμό, που εξασθενεί όλο και πιο πολύ και χάνει τη ζωτικότητά του. Ύστερα ακολουθεί η μια ασθένεια μετά την άλλη, όπως γρίπη, κρυολογήματα, ρευματισμοί, οσφυαλγία, ανωμαλίες του στήθους, νευρασθένειες, καρδιακό νόσημα ή ίσως ασθένειες των νεφρών, υψηλή πίεση κλπ. και όλες αυτές αποδίδονται στον καιρό, σε μικρόβια, η οτιδήποτε άλλο, αλλά ποτέ στην πραγματική αιτία: δηλαδή ΣΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙ­ ΚΗ ΑΓΩΓΗ ΠΟΛΛΩΝ ΕΤΩΝ ΜΕ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙ­ ΚΑ ΜΕΤΡΑ, ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΟΗΤΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ. Κι έτσι συμβαίνει συνέχεια. Είναι παράξενο, λοιπόν, που οι χρόνιες ασθένειες αυξάνονται σ' όλες τις πολιτισμένες χώρες, όταν μέθοδοι θεραπευτικής αγωγής σαν αυτές, είναι της μόδας; Και είναι παράξε­ νο που για τον φυσιοθεραπευτή, ο γιατρός - ο οποίος με καλή πίστη και υποκινούμενος από τις καλύτερες διαθέσεις συμβάλλει στη χρήση τέτοιας θεραπευτικής αγωγής - σπέρνει αυτός ο ίδιος τους σπόρους των μελλοντικών ασθενειών πιο σίγουρα απ’ οποιονδήποτε άλλο μέλος της κοινωνίας. Και σκεφθείτε τη βαρύτητα της ιατρικής και τα πλήθη των άτυχων αρρώστων που καταφεύγουν καθημερινά στους γιατρούς για να ζητήσουν βοήθεια, σε όλες τις πολυανθρώπινες πόλεις και κωμοπόλεις των πολιτισμένων χωρών. Σίγουρα, αυτό αρκεί για να κάνει το νου να σταθεί και να σκεφτεί αν ο «γιατρός» είναι κάποιο όργανο συμφοράς, εμπνευσμένο με θεϊκό τρόπο από κάποια μακρόθυμη Θεότητα για να εξαλείψει το σημερινό πολιτισμό μας εντελώς, με το πρόσχημα ότι του χαρίζει υγεία. Και να θυμάστε ότι ο γιατρός κρατάει πάντοτε το «τελευταίο χαρτί»: μπορεί δηλαδή νά υπογράψει το πιστοποιητικό θανάτου! Ενώ ο φυσιοθεραπευτής, αν είναι τόσο άτυχος ώστε να πεθάνει κάποιος ασθενής στα χέρια του κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ίσως καθίσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου με την κατηγορία της ανθρωποκτο­ νίας εξ αμελείας. Αντίθετα, ο γιατρός απαλλάσσεται από κάθε ενοχή, άσχετα ποια είναι τα αποτελέσματα της θεραπευτικής του αγωγής. Το πιστοποιητικό του καλύπτει τα πάντα, άσχετα πόσο αμελής ήταν ο ίδιος. Ο φυσιοθεραπευτής δεν πρέπει να χάσει ποτέ δίκη. Για τον επαγγελματία γιατρό, αυτό το ζήτημα δεν έχει και τόσο μεγάλες συνέπειες... Πράγμα που δίνει αρκετό υλικό για σκέψη στον αναγνώ­

στη. Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου αντιλαμβάνεται πολύ καλά, ότι ακόμη και με αυτά που είπαμε, πολλοί αναγνώστες θα δυσκολευτούν να συλλάβουν το μέγεθος της ζημιάς που προκαλείται στον ασθενή από τις συνήθεις ιατρικές μεθόδους που είναι της μόδας σ' όλο τον πολιτισμένο κόσμο σήμερα. Ο αναγνώστης πρέπει να κατανοήσει ότι ο γιατρός που τις εφαρμόζει δεν γνωρίζει τη ζημιά που προκαλεί. ’ Ετσι ίσως τα παραδείγματα που αναφέρονται στο επόμενο κεφάλαιο για το τι πραγματικά συμβαίνει όταν ένα άτομο εφαρμόζει τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους, και τι θα συμβεί αν εφαρμόσει τις φυσικές μεθόδους θεραπευτικής αγωγής θα βοηθήσουν να διευκρινιστεί αυτό το πολύ ζωτικό σημείο. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Το σημείο που αφορά τη δράση των φαρμάκων είναι πολύ σημαντικό και ίσως χρειάζεται να το αναπτύξουμε λίγο για τον μέσο αναγνώστη. Τα φάρμακα επηρεάζουν το σώμα και έχουν οριστική επίδραση στις ασθενικές καταστάσεις, αλλά όχι με τον τρόπο που πιστεύει η ιατρική. Για τους γιατρούς γενικά, το σώμα είναι ένα είδος παθητικού παράγοντα όσον αφορά την ασθένεια. Πιστεύε­ ται ότι το σώμα «προσβάλλεται» από ασθένειες και ότι τα φάρμακα ενεργούν άμεσα πάνω στην ασθένεια και τη διώχνουν. Ο ρόλος που παίζει τό ίδιο το σώμα σ’ αυτό το ζήτημα, παραβλέπεται σε μεγάλο βαθμό. Δεν πιστεύεται ότι παίζει κάποιον αξιόλογο ρόλο. Εδώ είναι που παρουσιάζεται όλο το πρόβλημα με φάρμακα και άλλους ιατρικούς παράγοντες. Γιατί, εκτός από το γεγονός ότι το σώμα απέχει πολύ από το να είναι παθητικός παράγοντας όσον αφορά την ασθένεια, είναι πολύ ενεργητικός μέτοχος σ' αυτό το ζήτημα. Πράγματι, όπως επισημάναμε ήδη, κάθε ασθένεια προκύπτει πρώτα πρώτα, από την απόπειρα του σώματος να απαλλαγεί από τοξικά ιζήματα ή να τα αντιμετωπίσει όσο καλύτερα μπορεί. Αυτά τα ιζήματα είναι εμπόδιο στη φυσιολογική λειτουργία του. Επομένως, όταν χρησιμοποιούνται φάρμακα ή άλλοι φαρμακευτικοί παράγοντες στη θεραπευτική αγωγή μιας ασθένειας, αυτά ενεργούν πάντοτε κατά τού σώματος γιατί αντιμάχονται το αυτοκαθαριστικό έργο του, και όχι την ασθένεια. Και όσο περισσότε­ ρο το κάνουν αυτό, τόσο πιο αποτελεσματικά φαίνονται πως είναι. Κανένα φάρμακο δεν γίνεται εύκολα ανεκτό από τον οργανισμό. Τα χημικά και φυτικά στοιχεία από τα οποία αποτελούνται τα φάρμακα είναι εντελώς ξένα προς αυτό. Κι έτσι, όταν χορηγούνται φάρμακα στη διάρκεια της ιατρικής θεραπευτικής αγωγής, το σώμα είναι

υποχρεωμένο να εγκαταλείψει το αυτοκαθαριοτικό έργο του για να ασχοληθεί με το φάρμακο. Έτσι παρουσιάζονται καθαρά οι επιφα­ νειακές επιδράσεις των φαρμάκων στις ασθένειες. Αυτό σημαίνει ότι στη διάρκεια της θεραπείας ΜΕ ΦΑΡΜΑΚΑ η δραστηριότητα του σώματος (η οποία έχει σκοπό τον αυτοκαθαρισμό του οργανισμού από τις τοξίνες και τις άχρηστες ουσίες) αναστέλλεται για να ασχοληθεί με το φάρμακο που του χορηγήσαμε. Μ’ αυτό τον τρόπο, η ασθένεια αναχαιτίζεται. Επισημάναμε ήδη ότι η ασθένεια δεν είναι τίποτε άλλο από μια φυσική προσπάθεια του σώματος να καθαριστεί. (Φυσικά, η ασθένεια αναχαιτίζεται υπό τον όρο ότι τα φάρμακα είναι αρκετά ισχυρά). Ο γιατρός, λέει ότι ο ασθενής «θεραπεύτηκε». Ο φυσιοθεραπευτής λέει ότι ο ασθενής δέν θεραπεύτηκε, αλλά ότι η ασθένεια έχει απλώς κατασταλεί (σπρώχθηκε κάτω από την επιφάνεια), πράγμα που σημαίνει ότι οι τοξικές ουσίες παρέμειναν ακόμη στο σύστημα μετά τη θεραπευτική αγωγή με φάρμακα. Επιπλέον παρέμειναν τα φάρμακα που χρησιμο­ ποιήθηκαν. Γίνεται αντιληπτό, σαν φυσική συνέπεια των όσων αναφέραμε, ότι όσο πιο βλαβερό είναι το φάρμακο, τόσο πιο γρήγορα θα κάνει την παρουσία του αισθητή, δηλαδή, τόσο γρηγορότερα θα εμποδίσει το σώμα στο αυτοκαθαριοτικό έργο του. Έτσι θα εκτιμηθεί ιδιαίτερα στην ιατρική θεραπευτική αγωγή γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο. Γιατί σημαίνει ότι αυτά τα φάρμακα έχουν την ικανότητα να καταστέλλουν την ασθένεια πολύ πιο γρήγορα και πιο «αποτελεσματικά» από άλλα.

Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Τα τρία παραδείγματα που αναφέρονται σ’ αυτό το κεφάλαιο για τη διαφορά μεταξύ της ιατρικής και της φυσικής θεραπευτικής αγωγής διαλέχτηκαν για να κάνουν αυτή τη βασική απόκλιση όσο το δυνατό πιο σαφή στον αναγνώστη. Η ιατρική βασίζεται σε μια εντελώς επιπόλαιη και λανθασμένη αντίληψη σ' ότι αφορά την ασθένεια και οι μέθοδοι της θεραπευτικής αγωγής της οδηγούν στην επίταση της ανωμαλίας μέσα στο σώμα αυτού που πάσχει. Η Φυσική Υγιεινή είναι αποτέλεσμα ενός υγιούς και λογικού συλλογισμού και οι μέθοδοι της θεραπευτικής αγωγής της είναι οι μόνες που μπορούν να θεραπεύ­ σουν πραγματικά και αποτελεσματικά την ασθένεια. Αυτό πιστεύουμε ότι θα γίνει φανερό στον αναγνώστη από τα πιο κάτω παραδείγματα.

Παράδειγμα 1 Η περίπτωση του κυρίου X - είναι γνωστή σε όλους μας

Ο κύριος X έχει κρυολόγημα. Πηγαίνει στο γιατρό-αυτός του λέει ότι «πιθανόν να κόλλησε από κάποιον», του δίνει ασπιρίνη η κωδεΐνη για να πέσει ο πυρετός και σε μια ή δυο μέρες είναι καλύτερα - δηλαδή «γιατρεύτηκε», όπως φαντάζεται με ικανοποίηση. Και όσον αφορά τον ασθενή και τον γιατρό, το πράγμα τελείωσε. Το πράγμα όμως δεν τέλειωσε εκεί. Όχι ακόμη. Ούτε ο γιατρός, ούτε ο κύριος X δεν έχουν την παραμικρή ιδέα ότι αυτό το κρυολόγημα ήταν αποτέλεσμα του γεγονότος ότι ο οργανισμός του κυρίου X ήταν παραφορτωμένος με τη συσσώρευση άχρηστων υλικών που μπορούν να αποδοθούν απευθείας σε κακές συνήθειες διατροφής και πως αυτό ήταν μια φυσική προσπάθεια για να καθαριστεί το σώμα, πράγμα που έγινε δυνατό με την αιφνίδια μείωση της Ζωτικότητάς του. (Το αν το

κρυολόγημά του οφειλόταν τελικά στην αυτόματη δημιουργία μικρο­ βίων η μικροβιολογικής επαφής δεν έχει καμιά σημασία). Τα άχρηστα υλικά και οι τοξίνες που έχουν συσσωρευθεί στο σώμα θα αποβληθούν μόνα τους χωρίς καμιά συνέπεια, με τη βοήθεια των βλεννογόνων υμένων της μύτης, του λαιμού, των ματιών κ.λ.π., όπως προνόησε η φύση- γιατί η πολύ δυσάρεστη ροή βλέννας, που φαίνεται να μην τελειώνει ποτέ και ονομάζεται συνήθως κρυολόγημα, δεν είναι τίποτε άλλο από μια φυσιολογική διαδικασία αποβολής των αχρήστων που σωρεύτηκαν στο σώμα. Αντίθετα αν χρησιμοποιηθούν φάρμακα τορπιλίζονται οι αυτοκαθαριστικές προσπάθειες της Φύσης και προκαλείται μια πιο βαθιά ριζωμένη ανωμαλία κάπου αλλού στο σύστημα, εξαιτίας του γεγονότος ότι τα φάρμακα ωθούν τα άχρηστα και τις τοξίνες πιο βαθιά μέσα στους ιστούς. Στην περίπτωση του κυρίου X, οι ρευματισμοί από τους οποίους υποφέρει θα χειροτερέψουν εντελώς ανεξήγητα και απότομα. Αυτοί οι ρευματισμοί είναι αποτέλεσμα της συνεχούς καταστολής πολλών παρόμοιων προσπαθειών του σώματος να αυτοθεραπευτεί στη διάρ­ κεια πολλών χρόνων, ο γιατρός όμως τους αποδίδει, φυσικά, στον «καιρό». ■ Με τι ισοδυναμεί, λοιπόν, αυτή η «θεραπεία» του λίγο-πολύ αβλαβούς κρυολογήματος του κυρίου X; Τερματίστηκε με την κατασταλτική δράση των (ραρμάκων. Αλλά τι συνέβη στη ροή της βλέννας που θα εξακολουθούσε ακόμη να βγαίνει από το σώμα αν το κρυολόγημα δέν είχε «θεραπευτεί», δηλαδή δεν είχε αναχαιτιστεί με φάρμακα; Οι γιατροί δεν ανησυχούν ποτέ γι' αυτό. Η γαλήνη τους δεν ταράζεται ποτέ από τέτοιες σκέψεις. Ούτε ο γιατρός ούτε ο κύριος X σταματούν για να σκεφτούν τι συνέβη σ' αυτή τη φαινομενικά ακατάπαυστη ροή βλέννας, που πήγε δηλαδή. Είναι και οι δυο τους ευχαριστημένοι εφόσον αυτή έχει σταματήσει - προσωρινά βέβαια. Κανένας από τους δύο δεν μπορεί να καταλάβει ότι αυτή η ποσότητα άχρηστων υλικών που βγήκε από το σώμα στην περίοδο του κρυολογήματος, είναι πολύ καλύτερα να βρίσκεται έξω από τον οργανισμό παρά να μείνει μέσα σ' αυτόν ότι το κρυολόγημα είναι η απλούστερη και ασφαλέστερη μέθοδος που έχει η Φύση για να απαλλάξει έναν ήδη γεμάτο οργανισμό από τοξίνες και άχρηστα υλικά, που προστίθενται καθημερινά στο σώμα με τις εγκληματικά εσφαλμένες συνήθειες διατροφής σήμερα. Έτσι το κρυολόγημα του κυρίου X «γιατρεύτηκε». Οι γιατροί και η

ορθόδοξη ιατρική πρακτική θριάμβευσαν για μια ακόμη φορά. Αλλά με τι κόστος; Αυτό, μόνο το μέλλον θα το δείξει. *

*

*

Τώρα, ας κοιτάξουμε την άλλη πλευρά του ζητήματος. Είδαμε τι κάνει η κατασταλτική θεραπευτική αγωγή της ιατρικής. Τώρα ας δούμε, τι μπορεί να κάνει η Φυσική Υγιεινή. Αφού ο κύριος X είχε την ευκαιρία να διαβάσει ένα αντίτυπο του περιοδικού Υγεία για Ολους, που αγόρασε σ' ένα πάγκο βιβλίων κάποιου σιδηροδρομικού σταθμού από περιέργεια, την επόμενη φορά που έχει κρυολόγημα συμβουλεύεται ένα Φυσιοθεραπευτή. Πληροφο­ ρείται αμέσως ότι το κρυολόγημά του δεν είναι τίποτε περισσότερο αάό μια φυσική προσπάθεια του σώματος να απαλλαγεί από μερικές συσσωρε υμένες τοξίνες και άχρηστα υλικά με τα οποία φορτώνεται διαρκώς, σαν αποτέλεσμα των κακών διαιτητικών του συνηθειών. ( Όπως σχεδόν όλοι οι άλλοι έτσι κι αυτός τρώει πολλές αμυλούχες, πρωτεϊνούχες, ζαχαρούχες και λιπαρές τροφές, και σχεδόν καθόλου φρέσκα φρούτα ή ωμά πράσινα λαχανικά). Λέει ότι πιστεύει πως «κόλλησε το κρυολόγημα από κάποιον), αλλά καταλαβαίνει, τελικά, ότι, αν αυτά τα άχρηστα υλικά δεν βρίσκονταν μέσα στον οργανισμό του, κανένα μικρόβιο δεν θα μπορούσε να δραστηριοποιηθεί μέσα του. Επίσης, μαθαίνει ότι αυτό είναι καλό, και όχι κακό, και ότι όσο περισσότερα άχρηστα υλικά (βλέννα) μπορέσει να αποβάλλει από το σώμα του στη διάρκεια του κρυολογήματος, τόσο καλύτερα θα είναι για τη μελλοντική υγεία του. (Υπό τον όρο, φυσικά, ότι δεν θα συνεχίζει τις σημερινές κακές συνήθειες διατρο­ φής και τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής). Αρχίζει να καταλαβαίνει ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να «κολλήσει» κρυολόγημα αν το σύστημά του ήταν εσωτερικά τέλεια καθαρό. Αντιλαμβάνεται την αλήθεια της δήλωσης ότι το κρυολόγημά είναι μια φυσική «θεραπευτική κρίση», μια φυσική καθοριστική διεργασία που άρχιοε με την ευκαιρία του κρυολογήματος, το οποίο παρουσιάστηκε από μια ξαφνική μείωση της αντίστασης του σώματός του, σαν αποτέλεσμα ξαφνικού κρυολογήματος, υπερκόπωσης, υπερβολικής τροφής, σεξουαλικής κατάχρησης, και διάφορων άλλων καταχρήσε­ ων. Βλέπει ότι το κρυολόγημά του δέν οφείλεται σε ατύχημα ή σύμπτωση, αλλά είναι μια φυσική επίδραση που τέθηκε σε λειτουργία,

(χιν λογικό αποτέλεσμα διαφόρων προδιαθετικών αιτιών κι έτσι έχει επίγνωση, για πρώτη φορά στη ζωή του, της ύπαρξης του νόμου της αιτίας και του αποτελέσματος, που είναι βασικά αυτό που λέει το ρητό: «όπως σπέρνει ο άνθρωπος, έτσι θα θερίσει». Επιπλέον ο κύριος X έμαθε ότι πρέπει να δέχεται την ευθύνη των ασθενειών του, και όχι να τις επιρρίπτει στην τύχη ή σε εξωτερικούς παράγοντες που δεν σχετίζονται άμεσα με την καθημερινή του ζωή. ’ Ετσι, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τις πράξεις του, παλιές αλλά και πρόσφατες, έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο μ' έναν ακόμη από τους βασικούς κανόνες της ζωής και της ευεξίας: το νόμο του αυτοελέγχου. Μόνο με τον αυτοέλεγχο μπορεί κανείς να ελπίζει ότι θα ζήσει πραγματικά με υγιεινό τρόπο σ’ αυτόν τον συβαρίτη κόσμο, στον οποίο κανείς δεν αρνείται τίποτε στον εαυτό του. (Συβαριτισμός! Αυτή η εγωιστική ικανοποίηση όλων των πόθων βρίσκεται στη βάση των εννιά δεκάτων των σημερινών συμφορών, είτε αφορά την τροφή, το σεξ, ή κάτι άλλο-και ώσπου να μάθει κανείς τον αυτοέλεγχο, πως μπορεί να ελπίζει στη δημιουργία ενός σωστού τρόπου ζωής; Από αυτό εξαρτάται η μελλοντική υγεία του ατόμου). Ο κύριος X φεύγει από το ιατρείο του φυσιοθεραπευτή λιγότερο λυπημένος και πιο γνωστικός. Όταν μπήκε πριν λίγη ώρα, είχε μαζί του ένα μπουκάλι με φάρμακο κι ένα κουτί με χάπια (δηλαδή φάρμακα για τα οποία ούτε αυτός ούτε η ιατρική ξέρει τις επιδράσεις τους στον οργανισμό, εκτός από το γεγονός ότι συντελούν στην απομάκρυνση των επιφανειακών συμπτωμάτων της ασθένειας). Φεύ­ γοντας από το Φυσιοθεραπευτή είχε μαζί του οδηγίες για μια σύντομη δίαιτα με φρούτα, λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας, ένα γενικό διαιτολόγιο, ασκήσεις, κλπ. Αυτά του δόθηκαν με σκοπό όχι μόνο να τον απαλλάξουν από το κρυλόγημά του - αυτό θα το πετύχουν σύντομα αυτά τα διάφορα μέτρα, με την προώθηση και αύξηση της αποβολής των αχρήστων από το σώμα (προώθηση και αύξηση της αποβολής, και όχι πρόληψη ή καταστολή της, όπως γίνεται πάντοτε με τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους). Θα τον βοηθήσουν επίσης στην εξουδετέρωση των χρόνων ρευματισμών του. Βλέπει τώρα ότι αυτή η τελευταία ασθένεια είναι το συνολικό αποτέλεσμα μιας πολύχρονης κακής διαβίωσης, σε συνδυασμό με άγνοια για τη θεραπευτική αγωγή της ασθένειας. Και τα άχρηστα που το σώμα του ήθελε να αποβάλει σπρώχθηκαν πίσω μέσα στο σώμα του, ώσπου τελικά κατάληξαν γύρω από τις οστεώδεις δομές και

αρθρώσεις των γονάτων, των ποδιών, των βραχιόνων, των χεριών, κλπ. Ίσως τώρα ο αναγνώστης αρχίζει να καταλαβαίνει τη διαφορά μεταξύ ιατρικής και φυσικής θεραπευτικής αγωγής.

Παράδειγμα 2 Μια άλλη συνηθισμένη περίπτωση. Ένας από τους πολλούς «θριάμβους» της σύγχρονης χειρουργικής. Η κυρία Υ έχει σκωληκοειδίτιδα, μεταφέρεται επειγόντως στο νοσοκομείο, εγχειρίζεται αμέσως, της αφαιρείται η σκωληκοειδής απόφυση και, μετά από θεραπευτική αγωγή λίγων ημερών στο νοσοκομείο, βγαίνει σαν «θεραπευθείσα» - «ένα εντελώς υγιές άτομο» από κάθε άποψη, χωρίς φυσικά τη σκωληκοειδή απόφυση, για την οποία οδηγήθηκε να πιστέψει ότι δεν εξυπηρετούσε κανένα σκοπό στο σώμα, και ότι θα είναι καλύτερα χωρίς αυτήν. Όλο αυτό μοιάζει απλό και ειλικρινές. Έτσι δεν φαίνεται αγαπητέ αναγνώστη; Πρώτα απ' όλα έχουμε την κυρία Υ, ένα φυσιολογικό, «υγιές» άτομο, που κουβαλάει πάνω της μια σκωληκοειδή απόφυση που της έδωσε η Φύση - όχι φυσικά από μοχθηρία-, η οποία μπορεί οποιαδήποτε στιγμή, για κάποιον εντελώς άγνωστο λόγο (σύμφωνα με το δόγμα της ορθόδοξης ιατρικής δηλαδή), να γίνει κέντρο μόλυνσης και ασθένειας μέσα στο σώμα. Μια μέρα, χωρίς καμιά προειδοποίηση, ανακαλύπτει ότι έχει ένα δυνατό πόνο στη δεξιά πλευρά της και καλεί τον γιατρό της. Αυτός της λέει ότι έχει σκωληκοειδίτιδα (ο γιατρός δε μπορεί να εξηγήσει γιατί, εκτός από το να πει ότι ίσως οφείλεται σε κάποιο «μικρόβιο»). Εγχειρίζεται, η ενοχλητική σκωληκοειδής απόφυση αφαιρείται θριαμβευτικά, και σε λίγες εβδομάδες έχουμε την κυρία Υ με πολύ καλύτερη υγεία από πρώτα (σύμφωνα με την ιατρική λογική, δηλαδή), γιατί δεν έχει πια μέσα της εκείνο το απαίσιο σημάδι συμφοράς και πιθανής μόλυνης: τη σκωληκοειδή απόφυση. Η σκωληκοειδίτιδα της κυρίας Υ δεν σχετίζεται κατά κανέναν τρόπο, σύμφωνα με την προϊστορία της κυρίας Υ, με το γεγονός ότι είχε δυσκοιλιότητα για πολλά χρόνια και είχε τη συνήθεια να παίρνει διάφορα άλατα, καθαρτικά, κλπ., ή οτιδήποτε έβλεπε να διαφημίζεται στις εφημερίδες σαν «θεραπεία» για δυσκοιλιότητα. Δεν έχει επίσης,

καμιά οχέση το γεγονός ότι μερικούς μήνες πριν από την προσβολή της ήταν ανίκανη να πετύχει κένωση των εντέρων για κάμποσες μέρες κάθε φορά, έστω κι αν χρησιμοποιούσε ελεύθερα θεραπείες δυσκοιλιότητας στις οποίες βασιζόταν τόσο πολύ πριν για να λύσει το πρόβλημά της. Αυτοί οι παράγοντες παραβλέπονται από το γιατρό και το χειρούργο. Έτσι, λοιπόν όταν η κυρία Υ επιστρέφει στο σπίτι της, μετά από τη παραμονή της στο νοσοκομείο - ένα φυσιολογικό, «υγιές» άτομο! έχει ακόμη να αντιμετωπίσει τη χρόνια και επίμονη δυσκοιλιότητά της, αλλά έχει απαλλαγεί πια από τη σκωληκοειδή της απόφυση. Ας σημειωθεί ότι αυτό το όργανο απέχει πολύ από το να είναι ένα άχρηστο προσάρτημα, που τοποθετήθηκε στο σώμα από κάποια απερίσκεπτη και διεστραμμένη φύση για να προκαλεί ανωμαλία και ενόχληση. Είναι ένα πολύ χρήσιμο μικρό όργανο που παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο στη λειτουργία του παχέως εντέρου. Με τη λιπαρή έκκρισή της βοηθάει στην πρόληψη και την ανακούφιση της κατάστα­ σης από την οποία πάσχει η κυρία Υ, δηλαδή, τη δυσκοιλιότητά της, (η οποία σίγουρα θα χειροτερέψει). Τώρα ίσως ο αναγνώστης μπορείς ν' αρχίσει να καταλαβαίνει με τι ισοδυναμεί πραγματικά αυτό το παράδειγμα για τα θαύματα που κάνει η σύγχρονη χειρουργική! Η σκωληκοειδής απόφυση δεν είναι ένα άχρηστο μέρος του σώματός μας. Η σκωληκοειδίτιδα δέν είναι ασθένεια που μπορεί να προσβάλει οποιονδήποτε χωρίς λόγο ή αιτία (ούτε οφείλεται στο γεγονός ότι κατάπιε κάποιος κουκούτσια από σταφύλια!) Το σώμα δέν είναι σε καλύτερη θέση χωρίς σκωληκοειδή απόφυση παρά με αυτήν. Όλα αυτά είναι μάταιοι και γελοίοι ιατρικοί ισχυρισμοί που διατυπώνο­ νται για να κρύψουν την άγνοια των ανθρώπων, που δεν έχουν καμιά αντίληψη για τις λειτουργίες του ζωντανού ανθρώπινου οργανισμού, αλλά που ωστόσο, ποτέ δεν διστάζουν να τον τραυματίζουν και να τον κόβουν με την παραμικρή αφορμή. Η σκωληκοειδίτιδα ποτέ δεν εμφανίζεται, εκτός αν υπάρχει χρόνια ανωμαλία των εντέρων. Είναι μια φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης με τον επακόλουθο πυρετό, που οφείλεται στη συσσώρευ­ ση τοξινών, και φθαρμένων αποβλήτων στο κόλον (παχύ έντερο) και στο τυφλό έντερο, που ο οργανισμός συσσωρεύει εκεί καθημερινά με τις τροφές που τρώει ο άνθρωπος, οι οποίες δεν αποβάλλονται με τις κενώσεις λόγω δυσκοιλιότητας. Έτσι η σκωληκοειδίτιδα και η χρόνια δυσκοιλιότητα συμβαδίζουν.

Αλλά έχει επίγνωση αυτού του βασικού γεγονότος η ορδόδοξη ιατρική; Καθόλου! Εξακολουθεί να επιτρέπει στα θύματά της να αφαιρούν τις σκωληκοειδείς αποφύσεις τους, διαβεβαιώνοντάς τα ότι θα είναι σε καλύτερη κατάσταση χωρίς αυτές. Έτσι αφήνει αυτά τα άτυχα πλάσματα να αγωνίζονται σκληρότερα από πρωτύτερα, με χρόνια και επίμονη δυσκοιλιότητα, η οποία θα χειροτερέψει αναπό­ φευκτα καθώς περνούν τα χρόνια, γιατί δεν γίνεται καμιά προσπάθεια να διορθωθούν οι κακές συνήθειες διατροφής και ο γενικός τρόπος ζωής του ατόμου, πού είναι η πραγματική αιτία της ανωμαλίας. Η περίπτωση της κυρίας Υ δείχνει καθαρά ότι η σύγχρονη χειρουργική είναι τόσο κατασταλτική και επιβλαβής στις επιδράσεις της στη μελλοντική υγεία του ατόμου, όσο οποιαδήποτε άλλη μέθοδος που χρησιμοποιείται στην ορθόδοξη ιατρική πρακτική, γιατί απομακρύνει τα επιφανειακά συμπτώματα της ασθένειας. Έτσι επιτρέπει στην πραγματική αιτία της αρρώστιας να συνεχίσει να δρα ανεξέλεκτα και να ριζωθεί βαθύτερα από πριν. Ενώ ο γεμάτος εμπιστοσύνη ασθενής φαντάζεται ότι τα βάσανα του έχουν τελειώσει τώρα, μια για πάντα. *

*

*

Τώρα, υπό το φως των γνώσεών μας για τα αληθινά αποτελέσματα της χειρουργικής στην υγεία των ανθρώπων (σκεφθείτε τους χιλιά­ δες ανθρώπους που βγάζουν αμυγδαλές και σκωληκοειδείς αποφύ­ σεις κάθε μέρα), ας στραφούμε προς την άλλη πλευρά κι ας δούμε τι θα συνέβαινε στην κυρία Υ αν είχε αρκετές γνώσεις ώστε να καλέσει έναν φυσιοθεραπευτή, αντί έναν ορθόδοξο γιατρό για να την θεραπεύσει. Θα συμβούλευε ο Φυσιοθεραπευτής να γίνει αμέσως χειρουργική επέμβαση; Καθόλου, όσο απίστευτο και αν φαίνεται. Πρώτα-πρώτα, η ιατρική ’δεν έχει την παραμικρή ιδέα για την πραγματική αιτία της πάθησης, αλλά την αποδίδει σε κάποια μόλυνση από μικρόβια. Αυτός είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να συγ.καλύψει την άγνοιά της γι' αυτό το πρόβλημα και σ’ αυτόν καταφεύγει ελεύθερα ολόκληρη η ιατρική αδελφότητα, που πρέπει να κρατήσει ένα ύφος παντογνωσίας με κάθε θυσία, το οποίο θεωρεί αναγκαίο για την αξιοπρέπεια και το γόητρο της. Αντίθετα ο φυσιοθεραπευτής θα ήξερε αμέσως την πραγματική αιτία της κρίσης, που είναι η πολύχρο­ νη δυσκοιλιότητα και η εντερική ανωμαλία της κυρίας Υ. Τότε θα της

σύστηνε αυστηρή δίαιτα, και ο πόνος της θα ανακουφιζόταν με την τοποθέτηση ζεστών και κρύων επιθεμάτων στην προσβλημένη περιο­ χή του σώματός της. Μετά από μια η δύο μέρες με αυτή τη θεραπευτική αγωγή, η κατάστασή της θα βελτιωνόταν τόσο πολύ, ώστε το κλύσμα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με καλό αποτέλεσμα και τα άχρηστα υλικά που βούλωναν τα έντερά της, θα αποβάλλονταν. Σε μια βδομάδα περίπου μετά από εκείνο το διάστημα - ενώ θα έπινε μόνο νερό και χυμούς φρούτων - η σκωληκοειδίτιδα της θα εξαφανιζόταν εντελώς. Παρατήρησε τη διαφόρα μεταξύ των δυο μεθόδων θεραπευτικής αγωγής, αγαπητέ αναγνώστη. Η κυρία Υ θα παρέμενε με τη σκωληκοειδή απόφυσή της άθικτη, τα έντερα της εντελώς καθαρισμένα καί έτοιμα να δουλέψουν σωστά μετά την επιβλημένη ανάπαυσή τους. Και η όρεξή της θα ήταν καλή. Έτσι, λοιπόν, ακολουθώντας μια λογική διαίτα, θα είχε μιαν ανανεω­ μένη υγεία και ζωτικότητα και θα εξουδετέρωνε τη δυσκοιλιότητά της. Θα πρόσμενε με χαρά ένα μέλλον, που θα της έδινε την ελπίδα ευτυχίας και ώριμης, αλλά σφριγιλής γεροντικής ηλικίας. Αντί γι' αυ­ τά, τώρα η κυρία Υ δεν έχει σκωληκοειδή απόφυση, έχει μεγαλύτερη δυσκοιλιότητα από πριν, συνεχίζει να ζει με τις παλιές της συνήθειες - χωρίς να γνωρίζει ότι αποτελούν την κύρια αιτία για το πρόβλημά της - πράγμα που θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε όλο και περισσότε­ ρες παθήσεις. Έτσι, είναι υποχρεωμένη να αντιμετωπίσει ένα μέλλον που φαίνεται απαισιόδοξο και σκοτεινό εξαιτίας της κλονισμέ­ νης υγείας της και της μειωμένης ζωτικότητάς της.

Παράδειγμα 3 Ένα παράδειγμα ακόμη για το τι ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙ η ιατρική θεραπευτική αγωγή κάθε μέρα, ΚΑΤΑΣΤΕΛΛΟΝΤΑΣ τα επιφανειακά συμπτώματα της ασθένειας. Ο Τζίμυ Ζ, ένα μικρό αγόρι, έχει ρευματοειδή πυρετό. Καλείται ο γιατρός και με την ελεύθερη χρήση σαλικυλικών αλάτων, ο πυρετός μειώνεται έγκαιρα, και ο νεαρός Τζίμυ θεωρείται «θεραπευμένος». Δυστυχώς, ανακαλύπτεται ότι τώρα προσβλήθηκε η καρδιά του, αλλά, όπως ο γιατρός πληροφορεί τη μητέρα του, αυτό συμβαίνει σχεδόν

πάντοτε σε περιπτώσεις ρευματοειδούς πυρετού, γιατί ο πυρετός αυτός προσβάλλει συνήθως την καρδιά του αισθενή. Έτσι, ο μικρός Τζίμυ Ζ αφήνεται να αντιμετωπίσει το μέλλον όσο καλύτερα μπορεί με μια μόνιμα αδυνατισμένη ιδιοσυστασία που οφείλεται, όπως ισχυρίζεται η ιατρική, στην επίδραση του πυρετού. Δηλαδή, κάτι που δεν έχει τη δύναμη να εμποδίσει. Κάτι που δεν έχει τη δύναμη να εμποδίσει! Ναι, μπορώ να ακούσω τον οικογενειακό γιατρό να μουρμουρίζει καθώς σκύβει πάνω από το κρεβατάκι του Τζίμυ, ακούγοντας με το στηθοσκόπιό του τον ελαττωματικό κτύπο της καρδιάς του αγοριού. «Κακόμοιρο παιδί! Κακόμοιρο παιδί! Είναι μεγάλη ατυχία! Πρέπει να το περιμένει κανείς! Ο ρευματοειδής πυρετός πάντα αφήνει θύματα οαν αυτό το παιδί». Αλλά δεν μπορεί να σκεφτεί αυτός ο καλοπροαίρετος και καλόκαρ­ δος οικογενειακός γιατρός που δουλεύει σκληρά, ό,τι στην πραγματι­ κότητα η θεραπευτική αγωγή που ακολούθησε είναι εκείνη που προκάλεσε την καρδιακή πάθηση του Τζίμυ, και όχι ο πυρετός. Δεν μπορεί να φανταστεί ότι ήταν η δράση των σαλικυλικών αλάτων, που χρησιμοποίησε σέ τόσο μεγάλες ποσότητες για να μειώσει τον πυρετό και να εξουδετερώσει τις εκχύσες ουρικού οξέως στις αρθρώσεις -το βασικό χαρακτηριστικό του ρευματοειδούς πυρετούπου με τις επιβλαβείς επιδράσεις τους στη λειτουργία της καρδιάς κατόρθωσαν να την τραυματίσουν μόνιμα. Επιπλέον, το προϊόν της χημικής αλληλεπίδρασης μεταξύ των αλκαλικών σαλικυλικών αλάτων και η εναπόθεση ουρικού οξέος στις αρθρώσεις, που μεταφέρθηκαν με την κυκλοφορία του αίματος σ' όλο το σώμα, έκαναν τα εξής: 1. Συγκεντρώθηκαν στις καρδιακές δομές και προκάλεσαν ερεθι­ σμό, πράγμα που έκανε ακόμα μεγαλύτερες τις επιβλαβείς επιδρά­ σεις των σαλικυλικών αλάτων στο τραυματισμένο όργανο. 2. Αφού μεταφέρθηκαν στα νεφρά για να αποβληθούν, τελικά, από το σύστημα, συγκεντρώθηκαν εκεί και με παρόμοιο τρόπο προκάλε­ σαν ερεθισμό και ο' αυτό το πολύτιμο όργανο. Έτσι έσπειραν τους σπόρους για μελλοντική ασθένεια των νεφρών (νεφρίτιδα). Ας σημειωθεί ότι αυτό είναι πολύ συνηθισμένο επακόλουθο, όχι μόνο στον ρευματοειδή πυρετό, αλλά και σε πολλούς άλλους πυρετούς που θεραπεύονται με παρόμοιες κατασταλτικές μεθόδους. Εκτός αν ο αναγνώστης είναι σ’ ένα ορισμένο βαθμό ενήμερος γι' αυτά τα θέματα, θα σηκώσει το βλέμμα του και θα φωνάξει: «Μα έτσι είναι πράγματι; Είναι η καρδιακή πάθηση το αποκλειστικό

αποτέλεσμα της θεραπευτικής αγωγής που ακολουθήθηκε για τον ρευματοειδή πυρετό κι όχι λόγω των επιδράσεων του πυρετού;» Η απάντηση είναι: «Ναι! Η καρδιακή πάθηση επέρχεται σχεδόν σε κάθε περίπτωση όπου ο ρευματοειδής πυρετός θεραπεύεται σύμφω­ να με την ορθόδοξη ιατρική αγωγή, ενώ ποτέ δεν συμβαίνει αν καταφύγει κανείς σε φυσικές μεθόδους». Πρέπει να σημειωθεί επίσης, αγαπητέ αναγνώστη, ότι τα βλαβερά δευτερογενή αποτελέσματα δεν παρατηρούνται μόνο στην περίπτω­ ση του ρευματοειδή πυρετού - η ιατρική πιστεύει ειλικρινά ότι οφείλονται αποκλειστικά και μονο στην άμεση δράση του ίδιου του πυρετού. Στην πραγματικότητα οφείλονται στις ιατρικές κατασταλτι­ κές μεθόδους που χρησιμοποιούνται, οι οποίες παρεμποδίζουν την αποβολή των τοξινών και των αχρήστων από το σώμα. Παρατηρούνται (τα δευτερογενή αποτελέσματα) σχεδόν σε κάθε είδος πυρετού που θεραπεύεται με τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους. Γ ιατί; Διότι ο πυρετός, σαν οξεία ασθένεια, είναι ένα παράδειγμα φυσικής θεραπευτικής κρίσης που προκαλείται από το σώμα -με τα μικρόβια σαν επιφανειακούς παράγοντες- για να απαλλαγεί από μερικές τοξίνες και άχρηστα υλικά, με τα οποία φορτώνεται κάθε μέρα εξαιτίας των κακών συνηθειών διαβίωσης του ατόμου. Έτσι, όταν οι επιφανειακές εκδηλώσεις και τα επιφανειακά συμπτώματα της ασθένειας κατασταλούν με τις μεθόδους της ιατρικής, ο ασθενής θεραπεύεται προφανώς, πράγμα που σημαίνει ότι πιθανόν να αναπτυχθεί κάποια πιο σοβαρή και διαρκής πάθηση αργότερα, λόγω των τοξινών και των άχρηστων υλικών - τα οποία το σώμα προσπαθούσε να αποβάλει με τον πυρετό. Αυτά ωθούνται πίοω μέσα στον οργανισμό, μαζί με τα φάρμακα, τα εμβόλια, τους ορούς, τις αντιτοξίνες, κλπ. που χορηγεί ο γιατρός. Τα αποτελέσματα αυτής της φαινομενικά επιτυχούς «θεραπείας» πυρετών με ορθόδοξα μέσα θα φανούν αργότερα στη ζωή, με την ανεξήγητη εμφάνιση ασθενειών, όπως ανωμαλιών του στήθους (άσθμα, βρογχίτιδα, φυματίωση, κλπ.), πάθησης των αυτιών (ωτόρροια), καρδιακής πάθησης (βαλβιδικής ασθένειας), νεφρικής πάθησης (νεφρίτιδα), και πλήθους άλλων παθήσεων και ασθενειών. (Για κανένα φανερό λόγο, σύμφωνα με τα συνήθη πρότυπα λογικής, αλλά για πολύ σοβαρούς λόγους κατά την άποψη της Φυσικής Υγιεινής). Αυτό, λοιπόν μπορεί να κάνει, και κάνει, η ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή, όχι μόνο όσον αφορά τον ρευματοειδή πυρετό, αλλά και με

άλλους πυρετούς, όπως οστρακιά, διφθερίτιδα, ιλαρά, ευλογιά, πνευμονία κλπ. Ας το λάβει υπ όψη του αυτό ο αναγνώστης. Ένα πολύ σημαντικό σημείο που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε σχετικά με την ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή των πυρετών είναι το γεγονός ότι η διατροφή που ακολουθείται όσο διαρκεί ο πυρετός, με την αιτιολογία ότι διατηρεί τη σωματική δύναμη του ασθενή, προκαλεί τόση ζημιά, όση και η φαρμακευτική θεραπευτική αγωγή, αν όχι περισσότερη απ' αυτήν. *

*

*

Η προέλευση των μυστηριωδών δευτερογενών συμπτωμάτων και περιπλοκών που ακολουθούν τόσο επίμονα στα ίχνη της «προφανώς» πετυχημένης ιατρικής θεραπευτικής αγωγής των ασθενειών οξείας μορφής (που αποτελούν αίνιγμα για την ορθόδοξη ιατρική) αποκαλύ­ φθηκαν τώρα στον αναγνώστη. Είναι το άμεσο αποτέλεσμα της θεραπευτικής αγωγής! Τώρα ας δούμε τι θα συνέβαινε στον Τζίμυ Ζ αν εφάρμοζε τη φυσική θεραπευτική αγωγή. Τα επιβλαβή φάρμακα χρησιμοποιούνται για να ρίξουν τον πυρετό και να απαλλάξουν το σώμα από τις εκχύσεις ουρικού οξέος στις αρθρώσεις. Ο φυσιοθεραπευτής, γνωρίζει πολύ καλά ότι ο πυρετός ήταν αποτέλεσμα της υπερβολικής ποσότητας πρωτεϊνούχας τροφής (κρέατος, ψαρικών, τυριού, αυγών, κλπ.) που αναγκάστηκε να τρώει ο Τζίμυ κάθε μέρα για πολλά χρόνια στο παρελθόν, γιατί έτσι ήθελαν οι στοργικοί γονείς του, για να μην πούμε τίποτε για τις μεγάλες ποσότητες ψωμιού, πατατών, γλυκισμάτων, κλπ., με τα οποία πί­ στευαν ότι το αγοράκι τους θα μεγάλωνε και θα γινόταν δυνατό και υγιές (το κρέας δίνει δύναμη, δεν δίνει;). Θά έβαζε το παιδί σε νηστείατ θα χρησιμοποιούσε το κλύσμα δύο φορές την ημέρα για να καθαρίσει τα έντερα. Θα έκανε χρήση ζεστών και κρύων επιθεμάτων, που θα τα έβαζε όποτε χρειάζονταν. Θα έπαιρνε όλα αυτά τα μέτρα για να αυξήσει την απέκκριση και να επιτρέψει στις τοξίνες να αποβληθούν από τον οργανισμό (και όχι να την καταστείλει η να τη μειώσει, όπως γίνεται με τις ιατρικές μεθόδους). Η οξεία κρίση του ρευματοειδή πυρετού θα εξαφανιζόταν εντελώς σε δεκαπέντε μέρες περίπου, αφήνοντας την καρδιά του παιδιού γερή και την υγεία του πολύ καλύτερη από πριν, λόγω του τέλειου καθαρισμού του οργανισμού του στη διάρκεια της θεραπευτικής αγωγής.

Σίγουρα, δεν είναι ανάγκη να κάνουμε άλλες συγκρίσεις μεταξύ αυτών των δύο μεθόδων προσέγγισης και θεραπείας της ασθένειας. Αυτά τα τρία παραδείγματα θα μπορούσαν να γίνουν τριακόσια αν ήθελε κανείς. Αλλά σίγουρα μιλούν αρκετά εύγλωττα από μόνα τους. Οι καταστρεπτικές επιδράσεις της ιατρικής θεωρίας και πρακτικής πάνω στη ζωή και την κοινωνική υγεία αποκαλύπτονται εδώ σε όλους. Μόνο αν καταλάβουν οι γιατροί τη βασική ενότητα κάθε ασθένειας· μόνο αν καταλάβουν ότι το ν’ ασχολείται κανείς με τα συμπτώματα δεν είναι το ίδιο με το να απαλλάσσει το σώμα από τις βαθύτερες αιτίες της ασθένειας- μόνο αν καταλάβουν ποιές είναι πραγματικά αυτές οι βασικές βαθύτερες αιτίες και αλλάξουν τις μεθόδους τους ανάλογα, θα μπορέσει η κοινωνία να ελπίσει ότι θα λυτρωθεί από την απειλή κατά της ζωής και της υγείας, που συνιστά σήμερα η ορθόδοξη ιατρική θεραπευτική αγωγή. Είναι μάλιστα αυτή η απειλή πιο ύπουλη γιατί προέρχεται από μια πηγή που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ή να το περιμένει.

ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ Η ΦΥΣΗ

Μετά απ' όσα έμαθε ο αναγνώστης ως τώρα, θα δει ότι όποιος πάσχει από ασθένεια πρέπει να στραφεί προς τη φυσιοθεραπεία, ή προς τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται στη φυσική θεραπευτική αγωγή των ασθενειών, αν θέλει να βελτιώσει την υγεία του και να πετύχει τη σωστή λειτουργία του σώματος σ' αυτό τον κόσμο των λανθασμένων ιατρικών αξιών και της τυφλής αποδοχής των ιατρικών προτύπων. Αντίθετα από την ορθόδοξη ιατρική, η φυσιοθεραπεία δεν έχει την έγκριση της κοινωνίας για τις προσπάθειές της να ανακουφίσει τον άνθρωπο από το τεράστιο βάρος των ασθενειών και των βασάνων που φέρει τώρα στους κουρασμένους ώμους του. Αλλά η φυσιοθεραπεία κάνει την παρουσία της αισθητή όλο και περισσότερο κάθε μέρα, σε κάθε κοινωνική τάξη, με τα θαυματουργά αποτελέσματα που πετυχαί­ νει στη θεραπεία των ασθενειών. Εξάλλου μόνο τα αποτελέσματα μετράνε μακροπρόθεσμα, και όχι η λαϊκή αποδοχή ή η επίσημη έγκριση. Και με τα αποτελέσματά της, η φυσιοθεραπεία πρέπει να πάρει αναπόφευκτα τη δίκαιη θέση της στην εκτίμηση όλων των ανθρώπων που σκέπτονται σωστά. Λίγα μπορούμε να περιμένουμε ακόμη από το σύνολο των ανθρώπων. Επηρεάζονται πολύ από τη λαϊκή γνώμη, είτε το αποτέλεσμα προέρ­ χεται από έθιμο ή παράδοση, είτε κατασκευάζεται για λαϊκή κατανά­ λωση και δεν μπορούν να διατυπώσουν οριστικές γνώμες και απόψεις για τον εαυτό τους. Πόσοι άνθρωποι στην Αγγλία, για να μην πούμε τίποτε για τη Γερμανία, την Ελβετία και την Αμερική, σώθηκαν με τη Φυσιοθερα­ πεία από την καταδίκη μιας χρόνιας αναπηρίας, στην οποία καταδικά­ στηκαν μετά από μια πολύχρονη εμπιστοσύνη στις μεθόδους της ορθόδοξης ιατρικής; Πόσοι άντρες και γυναίκες πήραν παράταση ζωής σαν αποτέλεσμα του γεγονότος ότι άλλαξαν ολόκληρη την αντίληψή τους -νοητική καθώς και σωματική- ερχόμενοι σε επαφή με κοσμοϊστορικές και επαναστατικές μεθόδους που συνοψίζονται στη λέξη «φυσιοθεραπεία;»

Ας είναι αυτοί οι άνθρωποι ζωντανή μαρτυρία της αποτελεσματικότητας και αξίας αυτών των νέων μεθόδων θεραπείας! Η φιλοσοφία και η πρακτική της Φυσιοθεραπείας έχουν να συμβάλουν στη ζωή και την υγεία του ανθρώπου πράγμα που η ανθρωπότητα γενικά δεν το έχει συνειδητοποιήσει πλήρως ακόμη.

Η Θεραπευτική Δύναμη της Φύσης. Η ουσία της Φυσιοθεραπείας, (και οι διάφορες μέθοδοι θεραπευτι­ κής αγωγής που πηγάζουν απ' αυτήν) είναι η συνειδητοποίηση και η βασική αποδοχή εκ μέρους εκείνων που την ασκούν, του γεγονότος ότι μέσα του κάθε άτομο έχει τη δύναμη να γιατρέψει τον εαυτό του απ' οποιαδήποτε ασθένεια από την οποία πάσχει, με την προϋπόθεση ότι: 1. Χρησιμοποιούνται οι κατάλληλοι τρόποι για να επιτευχθεί αυτό. 2. Η ζωτικότητα του ατόμου δεν έπεσε τόσο χαμηλά, ώστε να κάνει την ανάρρωση αδύνατη. Επομένως, σε τελευταία ανάλυση, δεν είναι μόνο ο γιατρός με τα πολλά φάρμακά του, ή ο χειρούργος με τα διάφορα νυστέρια του που δεν μπορούν να γιατρέψουν την αρρώστια, αλλά και ο φυσιοθεραπευ­ τής. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με τις φυσικές θεραπευτικές δυνάμεις που είναι μέσα στο σώμα σε λανθάνουσα κατάσταση. Αυτές μόνο είναι ικανές να επιφέρουν την επιστροφή στη φυσιολογική λειτουργία, που είναι συνώνυμη με την υγεία. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΝΘΡΩ­ ΠΟΣ, ΑΛΛΑ Η ΦΥΣΗ ΠΟΥ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ. Σίγουρα, είναι θαυμάσιο πράγμα ν’ αντιληφθούμε ότι μέσα μας υπάρχουν ικανότητες και δυνάμεις που μπορούν να διορθώσουν έναν αποδιοργανωμένο (η αρρωστημένο) οργανισμό, μόλις επιστρέφουμε σ' έναν τρόπο ζωής που προσφέρει στις δυνάμεις αυτές μια ευκαιρία να λειτουργήσουν. Καί η μοναδική λειτουργία και σκοπός κάθε φυσικο-υγιεινής πραχτικής και θεραπευτικής αγωγής είναι να το επιτύχει αυτό. Ο φυσιοθεραπευτής δεν ισχυρίζεται μεγαλόστομα, όπως κάνει ο γιατρός συνάδελφός του, ότι αυτός μπορεί να θεραπεύσει την ασθένεια. Επεξεργάζεται ένα σύστημα θεραπευτικής αγωγής που θα επιτρέψει στον άνθρωπο που πάσχει από κάποια ασθένεια (σε κάθε χωριστή περίπτωση) να επιστρέψει σ' έναν τρόπο ζωής που θα δώσει

στις φυσικές θεραπευτικές δυνάμεις που υπάρχουν μέσα του την ευκαιρία να λειτουργήσουν. Αφήνει την ίαση στη θεραπευτική δύναμη της Φύσης που ξέρει ότι υπάρχει σε όλα τα πλάσματα, είτε ανθρώπινα είτε άλλα, να κάνει τη δουλειά που μόνο αυτή μπορεί να φέρει σε πέρας. Μολονότι αυτή η θεραπευτική δύναμη δεν μπορεί να φανεί ή να ζυγιστεί ή να μετρηθεί, ωστόσο, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για την ύπαρξή της. Γιατί είναι η ίδια δύναμη που βρίσκεται μέσα μας και ευθύνεται για τη συνέχιση όλων των πολύπλευρων δραστηριοτήτων του σώματος μας. Είναι η ίδια δύναμη η οποία, καθώς περνούν τα χρόνια, στη βαθύτερη ασυναισθησία του ύπνου και στο μεγαλύτερο αποκορύφωμα της δραστηριότητας, ελέγχει τη λειτουργία κάθε οργάνου ή μέρους του ανθρώπινου οργανισμού χωρίς τη συνειδητή γνώση μας, ή μερικές φορές, ακόμη και της συνειδητοποίησής μας. Εκείνη η δύναμη μέσα μας, που κάνει την καρδιά να χτυπά, το αίμα να ρέει, το μάτι να βλέπει, το αυτί ν’ ακούει, τα μαλλιά να μεγαλώνουν, τα πνευμόνια να αναπνέουν, τον εγκέφαλο να λειτουρ­ γεί, αν βρει την κατάλληλη ευκαιρία, μπορεί να ανανεώσει έναν αρρωστημένο ιστό σ' ένα όργανο ή ένα μέρος του σώματος που λειτουργεί ελαττωματικά' μπορεί να καθαρίσει τα κύτταρα, να αφαιρέσει τις ξένες ουσίες από το αίμα, να δώσει καινούρια ζωτικότητα σ’ ένα εκφυλισμένο πεπτικό σύστημα. Με λίγα λόγια να κάνει την ζωή άξια να τη ζει ξανά εκείνος που πάσχει από ασθένειες και μπορεί να αντιληφθεί αυτό το γεγονός, κι έχει την αποφασιστικότητα να εφαρμόσει τ’ αναγκαία μέτρα.

Νέες σχολές θεραπείας Αυτή η συνειδητοποίηση της θεραπευτικής δύναμης που βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση μέσα στο σώμα μας, οδήγησε στη δημιουργία διάφορων σχολών «θεραπείας με την πίστη» και «θερα­ πείας με το νου» τα τελευταία χρόνια, όπως είναι οι οπαδοί της Χριστιανικής Επιστήμης και της Αυθυποβολής. Αλλά είτε είναι θεραπεία με την πίστη είτε θεραπεία νοητική, πνευματική παραίνεση ή υπνωτισμένη υποβολή, καμιά από αυτές τις μεθόδους δεν μπορεί να επιφέρει πραγματικά μόνιμη θεραπεία σε οποιαδήποτε περίπτωση, εκτός από λίγες μεμονωμένες περιπτώσεις, εξαιτίας του γεγονότος ότι παραμελούν πλήρως όλους τους φυσικούς παράγοντες.

Επικαλούμενη αυτή τη θεραπευτική δύναμη που ξέρουν ότι υπάρχει μέσα σε κάθε σώμα, όπως και να την ονομάζουν προσευχή, δύναμη του νου, θέληση, υποβολή, απελευθέρωση κρυμ­ μένων συμπλεγμάτων, κλπ. - η καθεμιά από αυτές τις νέες σχολές θεραπείας επιχειρεί να προκαλέσει θεραπείες ασθενειών, χωρίς, ωστόσο, να μεταβάλλει με οποιοδήποτε τρόπο τη σωματική κατάστα­ ση του ασθενή. Ίσως είναι δυνατό να αποκαταστήσει κανείς τη νοητική αυτοπεποί­ θηση και ισορροπία σ’ ένα αυτοσυνείδητο και νευρωτικό άτομο με την υποβολή ή την ανάλυση. Μάλιστα η ακοή και η όραση μπορούν μερικές φορές να επανέλθουν στο φυσιολογικό επίπεδο με την εφαρμογή αυτών των νέων μεθόδων θεραπείας. Αλλά πως μπορεί οποιοδήποτε υγιές άτομο να περιμένει ότι θα εξουδετερώσει μια κατάσταση, όπως γαστρικό έλκος ή διαβήτη με τις μεθόδους της χριστιανικής επιστήμης, ή τη θεραπεία με την πίστη; Είναι το σώμα που πρέπει να προσεχθεί σε αυτές τις περιπτώσεις, καθώς και ο νους ή το πνεύμα. Φυσικά, η διανοητική κατάσταση παίζει σπουδαίο ρόλο στην αποτε­ λεσματική θεραπευτική αγωγή όλων των ασθενειών. Με την ψυχοθε­ ραπεία μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα για να εξουδετερωθούν οι νευρικές διαταραχές και οι ασθένειες λειτουργικής μορφής. Αυτό όμως που χρειάζεται είναι η πλήρης κατανόηση όλων τών παραγό­ ντων -διανοητικών και σωματικών- που συνοδεύουν οποιαδήποτε ασθενική κατάσταση. Πρέπει να δώσουμε στον καθένα από αυτούς τους παράγοντες την κατάλληλη σημασία και θέση στο σχέδιο της θεραπευτικής αγωγής. (Οι ρευματισμοί δεν μπορούν να εξουδετερω­ θούν καλύτερα με την υποβολή ή την ύπνωση απ’ ό,τι μπορεί να γιατρευτεί μια νευρωτική κατάσταση με αυστηρή δίαιτα, με φρούτα και ζεστά λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας). Η εμπιστοσύνη στη θεραπευτική δύναμη του Χριστού, ή στη δύναμη του νου επί της ύλης, ή στον διαλογισμό, δεν πρόκειται να εξουδετερώσει την ασθένεια. Μόνο η αποκατάσταση όλων των ποικίλων ελεγκτικών παραγόντων -σωματικών και νοητικών-, που κατέστησαν δυνατή την εμφάνιση της ασθένειας στο σώμα, θα επαναφέρει το άτομο στη φυσιολογική του κατάσταση.

Βοηθήματα για τη Φυσική Θεραπεία Μόλις γίνει αντιληπτή η βασική σημασία της θεραπευτικής δύναμης της Φύσης για τη θεραπεία της ασθένειας, όλα τα μέτρα που χρησιμοποιούνται στη Φυσική Θεραπευτική Αγωγή, παίρνουν αμέσως την κατάλληλη θέση τους ως βοηθήματα. Η νηστεία, η δίαιτα, η χειροπρακτική, το μασάζ, οι ακτινοβολίες, η ηλεκτροθεραπεία, η υδροθεραπεία κλπ., όλα αυτά παίζουν το ρόλο τους και έχουν την αξία τους (σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό), αλλά μονο όσο επιτρέπουν στις φυσικές δυνάμεις μέσα στο σώμα να έχουν καλύτερη ευκαιρία να εκδηλωθούν, απ’ ό,τι θα ήταν αλλιώς δυνατό. Ο ισχυρισμός ότι οποιοδήποτε από αυτά, και μόνο αυτό, μπορεί να «θεραπεύσει» την ασθένεια (όπως γίνεται σε πολλές περιπτώσεις από παραπλανημένα άτομα που παρασύρθηκαν από κάποια εσφαλμένη αντίληψη για την αξία της ειδικής θεραπευτικής αγωγής για την οποία γίνεται λόγος) είναι τόσο γελοία υπόθεση, όσο οποιαδήποτε από εκείνες τις υποθέσεις που κάνει η ορθόδοξη ιατρική επιστήμη- και είναι απάρνηση της βάσης πάνω στην οποία στηρίζεται όλη η Φυσική Θεραπευτική Αγωγή - στο ότι δηλαδή, η κυρίαρχη δύναμη της Φύσης είναι ο μόνος θεραπευτής της ασθέ­ νειας. Η οστεοπαθητική δεν μπορεί να θεραπεύσει την ασθένεια. Η χειροπρακτική δεν μπορεί να θεραπεύσει την ασθένεια. Το μασάζ ή το τεχνητό ηλιακό φως δεν μπορούν να θεραπεύσουν την ασθένεια. Ακόμη και η νηστεία και η δίαιτα -οι δύο μεγαλύτεροι παράγοντες στο σχέδιο φυσικής θεραπευτικής αγωγής- δεν μπορούν να θερα­ πεύσουν πραγματικά την ασθένεια. Και όμως, το καθένα από αυτά και όλα μαζί, έχουν τη δίκαιη θέση τους στη φυσιοθεραπευτική πρακτική σαν συμπληρωματικά βοηθήματα της παντοδύναμης θερα­ πευτικής ικανότητας των φυσικών δυνάμεων, που βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση μέσα στο σώμα κάθε ατόμου. Η Φύση είναι ο μόνος θεραπευτής. Η Φυσική Υγιεινή στηρίζεται σ' αυτή την ιδέα (ότι η Φύση είναι ο μόνος θεραπευτής) και κάποια μέρα θα πετύχει να πάρει τη δίκαιη θέση της, σαν η αληθινή και μόνη θεραπευτική επιστήμη.

Πώς θεραπεύει η Φύση Οδηγήσαμε τον αναγνώστη βήμα προς βήμα να συνειδητοποιήσει ότι, πρωταρχικά και τελικά, άσχετα με το ποιες μπορεί να είναι οι βοηθητικές μέθοδοι θεραπευτικής αγωγής που χρησιμοποιούνται, όλη η Φυσική Υγιεινή πρέπει να εξαρτάται και πάντοτε θα εξαρτάται από την απελευθέρωση των θεραπευτικών ικανοτήτων και δυνάμεων που βρίσκονται μέσα στον κάθε πάσχοντα άνθρωπο, που τις κατέχει λόγω του γεγονότος ότι είναι ζωντανό ον. Μπορούμε λοιπόν τώρα να στραφούμε στον τρόπο με τον οποίο αυτές οι δυνάμεις λειτουργούν μέσα στον οργανισμό, αν τους δοθεί η ευκαιρία να εκδηλωθούν. Αποδείχτηκε κιόλας ότι η ουσία κάθε ασθένειας είναι η συσσώρευ­ ση αποβλήτων και άχρηστων υλικών στον οργανισμό, εξαιτίας των κακών συνηθειών ζωής (ιδίως διαιτητικών συνηθειών). Και ότι η αποβολή τους από τον οργανισμό είναι αυτό που προσπαθεί να κάνει η Φύση ασταμάτητα. Επομένως, είναι σίγουρο ότι δεν θα θεωρηθεί παράξενο αν πει κανείς ότι μόνο με την αποτοξίνωση (με την αύξηση των δυνάμεων αποβολής των αχρήστων από το σώμα) μπορούν αυτές οι θεραπευτικές δυνάμεις που βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση μέσα σε κάθε οργανισμό, να λειτουργήσουν ελεύθερα και να εκπληρώσουν το έργο τους. Αυτό που εμείς οι Φυσικοί Υγιεινιστές ονομάζουμε «αποτοξινωτική δίαιτα» είναι η αύξηση των διάφορων δυνάμεων της αποβολής αχρήστων. Είναι σαν να αφήνουμε ολάνοιχτες τις πύλες του οργανι­ σμού στο θεραπευτή που βρίσκεται μέσα μας. Είναι σαν να αναγκά­ ζουμε τα συσσωρευμένα άχρηστα υλικά πολλών ετών να εγκαταλείψουν τους βουλωμένους και μολυσμένους ιστούς. ' Ετσι προετοιμά­ ζουμε το δρόμο για τη διεργασία αναζωογόνησης και ανασυγκρότη­ σης των μυών, των νεύρων, του αίματος και των ζωτικών οργάνων, πράγμα που μόνο η Φύση -η δημιουργός των πάντων- μπορεί να πετύχει. Όπως είπα κιόλας, το που βρίσκεται αυτή η καθοριστική και θεραπευτική δύναμη που πρόκειται να αναζωογονήσει τον οργανισμό αυτού που πάσχει από ασθένειες, δεν είναι μυστικό. Δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει κανείς ξόρκια η μάγια. Βρίσκεται κιόλας μέσα μας και δουλεύει συνεχώς. Είναι η ίδια ακριβώς δύναμη που ευθύνεται για την καθημερινή συντήρηση του σώματος. Μόνο που στην καθημερινή ζωή, όλες οι δραστηριότητές της χρησιμοποιούνται για τη φυσιολογι­ κή λειτουργία του σώματος όσο καλύτερα μπορεί, κάτω από το βάρος

που επιβλήθηκε σ’ αυτήν με τις κακές συνήθειες διατροφής και τους γενικούς ανθυγιεινούς τρόπους ζωής εκείνου που πάσχει, καθώς και με τα φάρμακα που παίρνει- και η δουλειά του αυτοκαθαρισμού πρέπει να παραμείνει εκκρεμής (εκτός από την περίπτωση οξείας ασθένειας, όταν, για κάποιο λόγο, το σώμα μπορεί να κάνει μια πραγματικά αποφασιστική προσπάθεια αυτοκαθαρισμού, παρά τα εμπόδια). Γενικά, μόνο όταν αυξάνονται οι δυνάμεις αποβολής των αχρήστων του σώματος, μπορεί να τεθεί σε λειτουργία αυτή η διεργασία αυτοκαθορισμού από τον θεραπευτή που βρίσκεται μέσα μας.

Οί μέθοδοι πού ΕΑν ύποδέχειοι Απόλυτα A ApSASoEn ιατρική έφαρμΑζονιαι ιώρα οτΑ« ΈΑΑΑδο

Γ Λ Υ Κ Ε ΙΑ ΙΑΤΡΙΚ Η ..

'Επιστροφή στή Φυση Η ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ

» « S fr5

• ΒΕΛΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

**·ΐί!5

•ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ • ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ • ΟΣΤΕΟΠΑΘΗΤΙΚΗ

Ή άφάρρακη Θεραπευτική

ft tXft in, ffimw ;»1

_ϋϊϊ'J

44·*τντι·ήΐ, mllm ,4 4 a° OXe at ilvofe »,,ίϋπι I, fe. r.i «I Mi<4 tftmt l*ot al-ei «

Τ·4 Γ. AOYATZH

Oi AoAcvcit

’zzfjs.at.srix: ¡loaes?t—*■

■« rt “■ —3ίίΛ«Γΐ«ρίΙϊ!^Τ%ι5!ί · , Γ toy««i:. <;»y* I. Aw*··« »»I 114. ft t| +Jff ifl ¡(¡mZU4 4 ιΙΜ «p*·,« Matpo ljl IW iri

j* nrrttr W s & a & rs s t a. K. W m

·*' »

Ml

>«'i»’* *“,*fT'«tW 4·λι,'λ·**v*j *■ *«**«*«■ »"*"'«· s U S L i'^ .'te i·* ^« _ ·Α^ it* my«·· AMryin —J aW ■»·J j l ’'·»"

ί:λώ’ ^ Γ 3 . , ΐ ϊ ξ ' ^ *'■-

Με την εφαρμογή της φυσικής θεραπευτικής αγωγής (με τη μορφή της νηστείας και της επιστημονικής δίαιτας, σε συνδυασμό με τα μέτρα για την αύξηση της δράσης του δέρματος και των εντέρων, με τις ασκήσεις, τις βαθειές αναπνοές κλπ.) αυτή η δύναμη που βρίσκεται μέσα μας και φροντίζει πάντοτε για την ευεξία του σώματος όσο καλύτερα μπορεί, (αλλά δουλεύει πολύ στις περισσότε­ ρες περιπτώσεις), έχει επιτέλους την ευκαιρία να στρέψει την προσοχή της στο έργο της ανασυγκρότησης και της επισκευής. Είναι επιτέλους ελεύθερη να καθαρίσει και να ανανεώσει τους σωματικούς μηχανισμούς, στους οποίους όλοι οι κύλινδροι (ας πούμε) είναι βουλωμένοι ή καπνισμένοι - δηλαδή φραγμένοι με άχρηστα σωματικά απόβλητα που δημιουργήθηκαν στον οργανισμό από τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής, - και που ως τώρα δεν μπορούσε να τα χειριστεί. Είναι επιτέλους ελεύθερη να απαλλάξει το σώμα από τις ασθένειες, γιατί βοηθείται πια στη δουλειά της και δεν εμποδίζεται. Αυτό είναι όλο. Δεν υπάρχει κανένα μυστήριο σ' αυτό το ζήτημα, εκτός μόνο όταν αποτελεί μέρος του αιώνιου μυστήριου της ζωής (που θα μείνει πάντα μυστήριο και δεν πρόκειται να διαλευκανθεί ποτέ, ούτε μετά τον θάνατο). Ακριβώς όπως όταν αφού κόψει κανείς το δάχτυλό του αυτό θεραπεύεται από μόνο του αν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, έτσι και όταν υπάρχει γαστρικό έλκος ή ο ένας πνεύμονας είναι άρρωστος, αν υιοθετηθούν οι σωστές μέθοδοι, το έλκος θα απορροφηθεί από τον οργανισμό και η επένδυση του στομάχου θα επισκευαστεί, ή θα αναπτυχθεί νέος πνευμονικός ιστός -όποια κι αν είναι η περίπτωση- από τον αιώνιο θεραπευτή που είναι η Φύση. Η Φύση, που είναι ο αιώνιος και μοναδικός θεραπευτής, είναι πάντα έτοιμη να κάνει το έργο του καθαρισμού και της θεραπείας. Χάρη στην εμπιστοσύνη που έχει ο άνθρωπος στα φάρμακα και στα σύνεργα της ορθόδοξης ιατρικής, σπάνια ζητάει τη βοήθειά της Φύσης, με πολύ άσχημα αποτελέσματα για τη ζωή και την υγεία του.

Η ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΑΝ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ

Εξηγήσαμε στον αναγνώστη στα προηγούμενα κεφάλαια τι ακριβώς είναι η Φυσική Υγιεινή, ποιες είναι οι μέθοδοι της θεραπευτικής αγωγής της και πως διαφέρει από τη συνήθως αποδεκτή φιλοσοφία και πρακτική της ορθόδοξης ιατρικής. Απομένει τώρα να δώσουμε μια περιγραφή των πρακτικών μέτρων που χρησιμοποιούνται στη φυσική θεραπευτική αγωγή των ασθενειών και να δείξουμε πως αυτά τα μέτρα επιτυγχάνουν το στόχο τους - δηλαδή τη θεραπεία του ανθρώπου που υποφέρει από ασθένειες. Τα κύρια θεραπευτικά μέτρα της Φυσικής Υγιεινής αναφέρθηκαν ήδη σε συντομία στις προηγούμενες σελίδες. Αν όμως ο αναγνώστης δεν γνωρίζει καλά το ρόλο που παίζει το καθένα από αυτά στην όλη θεραπευτική διεργασία και δεν μπορεί να δει ακριβώς πως λειτουρ­ γούν, υπάρχει κίνδυνος να παρεξηγηθεί η αξία τους και να εφαρμο­ στούν λανθασμένα από τον άρρωστο. Σε μια τέτοια περίπτωση, παρά το γεγονός ότι ο ασθενής είναι πρόθυμος να εφαρμόσει την Φυσική Θεραπευτική Αγωγή, δεν θα έχει καταλάβει τόσο καλά το θέμα για να μπορέσει να προχωρήσει στην αυτοθεραπεία του με φυσικές μεθό­ δους. Επειδή αυτό το βιβλίο προορίζεται να είναι ένας πλήρης και περιεκτικός οδηγός της Φυσικής Υγιεινής και της Φυσικής Θερα­ πείας, η επιθυμία του συγγραφέα είναι να το κάνει όσο το δυνατό πιο πρακτικό και χρήσιμο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δόθηκε μεγάλη προσοχή στο κεφάλαιο περί νηστείας και περί δίαιτας. Ο συγγραφέας πιστεύει ότι μόνο όταν η αξία της νηστείας και της σωστής διατροφής γίνει απόλυτα κατανοητή θα μπορέσει ο αναγνώ­ στης να εφαρμόσει με επιτυχία οποιαδήποτε αυτοθεραπεία, σύμφωνα με τις μεθόδους που υποδεικνύονται στο δεύτερο μέρος αυτού του βιβλίου (που ασχολείται με ασθένειες και τη θεραπεία τους στο σπίτι, με φυσικούς τρόπους).

Νηστεία (αυστηρή δίαιτα) Οπως ο συγγραφέας προσπάθησε να υπογραμμίσει, η βάση κάθε φυσικής θεραπευτικής αγωγής, είναι, και πάντα πρέπει να είναι η απελευθέρωση των θεραπευτικών δυνάμεων που βρίσκονται μέσα στο σώμα του ατόμου που πάσχει από κάποια ασθένεια, για να δοθεί σ' αυτές η ευκαιρία να λειτουργήσουν μέσα στον οργανισμό, επιφέροντας έτσι την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας, που είναι γνωστή σαν υγεία. Από τα διάφορα, λοιπόν, μέτρα που χρησιμοποιούνται στη διάρκεια της φυσικής θεραπευτικής αγωγής, μερικά επιφέρουν αυτή την απελευθέρωση της φυσικής θεραπευτικής δύναμης πολύ περισσότε­ ρο από άλλα, και είναι, συνεπώς, πιο πολύτιμα σαν φυσικοί θεραπευτι­ κοί παράγοντες. Απ' αυτούς τους φυσικούς θεραπευτικούς παράγο­ ντες ο πιο σημαντικός είναι η νηστεία. Το γεγονός ότι η νηστεία δεν χρησιμοποιείται σαν θεραπευτικό μέσο στην ορθόδοξη ιατρική είναι απόδειξη του πόσο πολύ η ιατρική αγνοεί τα πιο απλά γεγονότα που σχετίζονται με τις φυσικές διεργασίες θεραπείας, στις προσπάθειές της να εξουδετερώσει τις ασθένειες. Γιατί αρκεί να προσέξει κανείς μόνο τον τρόπο με τον οποίο τα μέλη του ζωικού βασιλείου συνέρχονται από κάποια ασθέ­ νεια ή ατύχημα χωρίς καμιά εξωτερική βοήθεια, για να δει αυτές τις φυσικές διεργασίες σε πλήρη λειτουργία μπροστά στα μάτια του, παντού γύρω του. Το μυαλό του γιατρού όμως είναι τόσο πολύ γεμάτο με θεωρίες για τις ασθένειες και για το πως μπορούν να εξουδετερωθούν με τεχνητό τρόπο, ώστε ποτέ δεν σκέπτεται να προσέξει πως τα ζωντανά πλάσματα -εκτός από τον άνθρωπο- συμπεριφέρονται και αντιδρούν όταν αντιμετωπίζουν το φαινόμενο της ασθένειας. Αν το έκαναν αυτό οι γιατροί, θα μάθαιναν πολύ περισσότερα, που θα ήταν χρήσιμα τόσο σ' αυτούς όσο και στους ασθενείς τους, από τις εργαστηριακές έρευνες ή τις εξετάσεις πτωμάτων. Πρέπει να στραφούμε μόνο στους ζωντανούς για να κατανοήσου­ με τους νόμους που διέπουν τη ζωή και την υγεία· και το γεγονός ότι πολλές ιατρικές πληροφορίες γι' αυτά τα ζωτικά ζητήματα προέρχο­ νται από τη μελέτη ανατομικών δειγμάτων -δηλαδή πτωμάτων- ή από τη δράση καλλιεργημένων μικροβίων κάτω από το μικροσκόπιο, εξηγεί μεγάλο ποσοστό της σημερινής ανικανότητας της ιατρικής να αντιμετωπίσει την ασθένεια όταν τη συναντά μέσα στο ζωντανό

οργανιομό. Στον κόσμο των ζώων ή των πτηνών η ασθένεια, σαν ασθένεια, είναι πολύ σπάνια. Το ατύχημα ή το τραύμα από σύγκρουση, όμως, είναι πολύ συνηθισμένο περιστατικό. Χρειάζεται κανείς να κοιτάξει μόνο τα κατοικίδια ζώα, δηλαδή εκείνα που ανατρέφονται κάτω από τεχνητές συνθήκες και τρέφονται με αφύσικο τρόπο - γιατί τα άλλα ζώα πολύ σπάνια αρρωστούν - αν θέλει να δει ασθένειες στα κατώτερα είδη ζωής. Αλλά είτε πρόκειται για ανάρρωση από τραύμα ή ατύχημα, είτε για εξουδετέρωση μιας ασθένειας, όλα τα ζωντανά πλάσματα -εκτός από τον άνθρωπο- δείχνουν μια οριστική και σαφή ομοιομορφία δράσης, η οποία μπορεί να γίνει κατανοητή, μόνο όταν αντιληφθεί κανείς την άμεση δράση του ενστίκτου της αυτοσυντήρη­ σης, που αφήνεται έτσι να δράσει πλήρως, για να φέρει πάλι άφθονο σφρίγος και δύναμη στον οργανισμό του ζώου ή του πτηνού. Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς σ' όλα τα ζώα και τα πτηνά όταν είναι άρρωστα (ίσως ακόμη και στα έντομα και τα ψάρια, αλλά δεν μπορεί να είναι σίγουρος) είναι ότι σταματούν αμέσως να τρώνε. Σταματούν αμέσως να τρώνε. ( Όποιος έχει σκύλο ή γάτα στο σπίτι του μπορεί να το επιβεβαιώσει, την επόμενη φορά που θα αρρωστήσει το ζώο). Δεν τρώνε τίποτε όσο κι αν τα πιέσουν ή τα καλοπιάσουν. Δεν τρώνε τίποτε ίσως επί μια βδομάδα ή περισσότερο. Ίσως πιουν λίγο νερό κάποτε κάποτε, ώσπου να περάσει η αρρώστια, και ο φυσικός «υποβολέας» μέσα τους (το ένστικτο αυτοσυντήρησης) τους πει ότι μπορούν τώρα ν' αρχίσουν να τρώνε. Μπορούμε να δούμε, λοιπόν, ότι η αυστηρή δίαιτα είναι ένας φυσικός τρόπος θεραπείας, στον οποίο καταφεύγουν όλα τα ζωντανά πλάσματα όταν είναι άρρωστα. Είναι μια φυσική αντίδραση στην ασθένεια ή οποιαδήποτε κακουχία, με την οποία ο ζωντανός οργανι­ σμός επιδιώκει να βρει και πάλι την ισορροπία του. Τότε γιατί αρνήθηκε ο άνθρωπος να την εκμεταλλευτεί; Γιατί ο άνθρωπος «εκπολιτιζόταν» και οι ολοένα και πιο πολλές φυσικές αντιδράσεις του (ή τα ένστικτα) επικαλύφθηκαν μ' ένα επίχρισμα τεχνητής σκέψης και λογικής· έτσι, αντί να δώσει προσοχή στις φυσικές παροτρύνσεις που προέρχονται από μέσα του, στρεφόταν ολοένα περισσότερο σε εξωτερικούς παράγοντες - σ’ εκείνους τους παρά­ γοντες που έχουν απήχηση στην ευπιστία του1στις αυθεντίες, για να ζητήσει καθοδήγηση όσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή που πρέπει να ακολουθήσει, όταν αντιμετωπίζει το φαινόμενο της ασθένειας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποθαρρύνεται η καθαρή σκέψη

και η σωστή λογική, αλλά οι διαδικασίες σκέψης του μέσου ανθρώπου απέχουν πολϋ από το να είναι καθαρές και σωστές. Αυτός, ο μέσος άνθρωπος, είναι ακόμη θύμα της δεισιδαιμονίας και του εθίμου, της συνήθειας και της παράδοσης· θύμα όλων των δυνάμεων που ασκούν λανθασμένη επιρροή στο νου και τις ικανότητες του να σκέπτεται. Δίνοντας προσοχή σ’ αυτά και αρνούμενος την ύπαρξη των ενστικτω­ δών και φυσικών οδηγών που υπάρχουν μέσα του, ο σύγχρονος άνθρωπος κάνει περισσότερη ζημιά στον εαυτό του -όχι μόνο σε ζητήματα που σχετίζονται με την υγεία και την ασθένεια, αλλά και σε όλες τις γενικές υποθέσεις της ζωής- απ' ο,τι θα μπορούσε να πιστέψει ή να φανταστεί ο πολύς κόσμος. Οι φυσιολογικές διεργασίες της αυστηρής δίαιτας. Αφού αποδείξαμε το γεγονός ότι η αυστηρή δίαιτα είναι ο πιο ενστικτώδης απ' όλους τους θεραπευτικούς μηχανισμούς (όπως αποδείχτηκε με παραδείγματα στις αντιδράσεις των κατώτερων ειδών ζωής προς την ασθένεια), ας δούμε τώρα τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στο σώμα όταν αρχίζει η αυστηρή δίαιτα. Θα δούμε αμέσως γιατί είναι τόσο ανεκτίμητος φυσικός θεραπευτικός παράγοντας. Όσο η υγεία είναι καλή, το σώμα ενδιαφέρεται κυρίως για την εκτέλεση των διάφορων λειτουργιών και δραστηριοτήτων του και προσπαθεί να τις διατηρεί στο ανώτερο δυνατό επίπεδο αποδοτικότητας. Για να κάνει αυτή τη δουλειά αποτελεσματικά, χρειάζεται τροφή. Επομένως, η τροφή έχει απόλυτη και πρωταρχική σημασία για τη ζωή και την υγεία. Και μόνο με την αφομοίωση των θρεπτικών στοιχείων της τροφής που τρώμε, μπορεί το σώμα να κάνει, τη δουλειά του. Αλλά χάρη στην άγνοια του πολιτισμένου ανθρώπου σχετικά με το ποια πρέπει να είναι ή πραγματική τροφή και ποιες τροφές καθώς και ποιες ποσότητες τέτοιων τροφών πρέπει να αποτελέσουν το καθημε­ ρινό διαιτολόγιό του, αντί το σώμα να αποκομίζει το μεγαλύτερο δυνατό όφελος από την τροφή που καταναλώνει, μειονεκτεί συνε­ χώς. Πρώτα, πρέπει να καταναλώσει μερικά από τα δικά του ανεκτίμητα υλικά για να αντικαταστήσει εκείνα που καταστράφηκαν χωρίς λόγο με τις σημερινές κακές συνήθειες μαγειρικής και ραφιναρίσματο,ς (είναι υλικά, που η Φύση παρέχει σε αφθονία και τα οποία το σώμα χρειάζεται συνεχώς, αν πρόκειται να λειτουργήσει σωστά). Και, δεύτερο, τα απομεταλλωμένα και νεκρωμένα προϊόντα, που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της τροφής του σύγχρονου ανθρώπου, τρώγονται σε τόσο μεγάλες ποσότητες, ώστε το σώμα

βρίσκεται κυριολεκτικά σε απόγνωση προκειμένου να μάθει τι πρέπει να κάνει με αυτά. Αντί για μια κανονική καθημερινή ποσότητα απλών, αβλαβών, φυσικών τροφών, το σώμα δέχεται μια τεράστια ποσότητα νοθευμέ­ νων και νεκρωμένων τροφικών προϊόντων, τα οποία οι σημερινοί άνθρωποι, χάρη στην πλήρη άγνοιά τους όσον αφορά τη σωστή μορφή της τροφής (μια άγνοια την οποία συμμερίζεται πλήρως και η ιατρική γενικά), την επιβάλλουν σ' αυτό κάθε μέρα με τα τέσσερα «καλά και χορταστικά» καθημερινά γεύματά τους. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Αναγκασμένο να χειρίζεται αυτήν τη συνεχή, καθημερινή ροή πολλών τροφικών υλικών που επιβάλλονται σ' αυτό από έναν άνθρω­ πο που έχει άγνοια από τροφές (δηλαδή από τροφικά υλικά απογυ­ μνωμένα σχεδόν από τα φυσικά μεταλλικά στοιχεία και τις ζωτικές ιδιότητες που πρέπει να έχουν όλες οι κατάλληλες τροφές, χωρίς τα οποία δεν υπάρχει υγεία, το σώμα ανακαλύπτει ότι η λειτουργία του, που έχει σχέση με τη διατήρηση και αποδοτικότητα του οργανισμού στο ανώτερο δυνατό επίπεδο, εμποδίζεται όλο και περισσότερο κάθε χρόνο. Όχι μόνο εμποδίζεται και μειώνεται έτσι συνεχώς η σωματική αποδοτικότητα, αλλά το πλεόνασμα των τροφικών υλικών, που το σώμα είναι ανίκανο να χρησιμοποιήσει ή να αποβάλει, παραμένει μέσα στον οργανισμό και αποτελεί τη βάση του πιο αινιγματικού φαινομέ­ νου για την ορθόδοξη ιατρική και τον ανειδίκευτο νου: την ΑΣΘΕ­ ΝΕΙΑ. Η φυσική βάση όλων των ασθενειών στον ανθρώπινο οργανισμό ή το ζωικό σύστημα, είναι η λανθασμένη διατροφή. Έτσι, η αξία της νηστείας (αυστηρής δίαιτας) ως θεραπευτικού παράγοντα πρέπει να άρχισε τώρα να γίνεται φανερή στον αναγνώστη. Με τη νηστεία, το σώμα έχει την ευκαιρία να αυτοκαθαριστεί. Η καθημερινή πρόσληψη μιας τακτικής ποσότητας τροφής κάνει τον αυτοκαθαρισμό αδύνατο. Ενώ τρώει κανείς -άσχετα πόσο μικρή είναι η ποσότητα που παίρνει κάθε μέρα- το σώμα αναγκάζεται να ασχοληθεί με αυτήν και η θετική διεργασία της αφομοίωσης επικρα­ τεί ακόμη στον οργανισμό. Αλλά όταν υπάρχει αποχή από τροφή, όπως γίνεται στη διάρκεια της αυστηρής δίαιτας, η αφομοίωση σταματά και γίνεται η αντίστροφη, ή αρνητική διαδικασία της αποβο­ λής. Επομένως, η επικρατούσα φυσιολογική διαδικασία στο ζωντανό οργανισμό μπορεί να είναι είτε η θετική διαδικασία της αφομοίωσης,

είτε η αρνητική διαδικασία της αποβολής' αλλά και οι δυο δεν μπορούν να προχωρήσουν μαζί, η μια δίπλα στην άλλη. (Υπάρχει πάντοτε μια ορισμένη ποσότητα αποβολής που γίνεται κάθε μέρα με τα συνήθη όργανα της αποβολής, δηλαδή τους πνεύμονες, το δέρμα, τα έντερα και τα νεφρά. Αλλά αυτή είναι μόνο συμπληρωματική διαδικασία στην κύρια αφομοιωτική διαδικασία σαν σύνολο). Για να εμφανιστεί και να αναπτυχθεί βαθμιαία η πραγματική αποβολή, πρέπει να υπάρξει πλήρης αποχή από τροφή. Αφού δεν θα έχει τροφή με την οποία να ασχοληθεί, το σώμα είναι ελεύθερο, επιτέλους, ν' ασχοληθεί με την συσσώρευση τοξικών ουσιών που υπάρχουν μέσα του - συσσωρεύσεις που μεταφέρθηκαν εκεί, πρώτα πρώτα, από κακές συνήθειες διατροφής, και οξύνθηκαν από τέτοιους παράγοντες, όπως υπερκόπωση, νευρική εξάντληση, στενοχώρια, διάφορες καταχρήσεις κλπ., τις οποίες η φιλοσοφία της Φυσικής Υγιεινής θεωρεί ως φυσική βάση όλων των ασθενειών. Χωρίς αυτά τα βασικά κατάλοιπα τοξικών ουσιών, που μεταφέρονται στον οργανισμό με τον παράγοντα της λανθασμένης διατροφής, η ασθένεια, όπως την ξέρουμε σήμερα, θα ήταν αδύνατη. Έτσι, μιλώντας γενικά, άσχετα με το ποια είναι η ασθένεια, η νηστεία (αυστηρή δίαιτα) είναι το ασφαλέστερο μέσο για την εξάλει­ ψή της από τον οργανισμό λόγω του ότι όλη η διαθέσιμη ενέργεια του σώματος μπορεί να στραφεί προς την εργασία του αυτοκαθαρισμού. Γιατί ένα πραγματικά εσωτερικά καθαρό σώμα, σημαίνει υγιές σώμα. Και η αυστηρή δίαιτα είναι ο καλύτερος καθαριστής του σώματος. Αλλά ο ισχυρισμός ότι η αυστηρή δίαιτα είναι «πανάκεια» ή ότι όλες οι ασθένειες -άσχετα με το ποια μορφή ή ποια διάρκεια έχουνμπορούν να εξουδετερωθούν αμέσως με την εφαρμογή αυστηρής δίαιτας, θα ήταν ανόητος. Προφανώς, η ηλικία του αοθενή, η μορφή της ανωμαλίας (οξεία ή χρόνια) και διάφοροι άλλοι παράγοντες, πρέπει να ληφθούν υπόψη. Αλλά ένα είναι σίγουρο: η υπέρτατη θεραπευτική αξία και αποτελεσματικότητα της αυστηρής δίαιτας στη θεραπευτική αγωγή των ασθενειών πρέπει να δοκιμαστεί για να γίνει φανερή σε όλους, ακόμη και σ' εκείνους που δεν είναι ιδιαίτερα ευφυείς. Πότε θα φτάσει η μέρα που η νηστεία (αυστηρή δίαιτα) θα πάρει τη θέση που της αξίζει, σαν ο κυριότερος θεραπευτικός παράγοντας; Πότε θα φτάσει η μέρα που οι άνθρωποι θα στρέφονται στην αυστηρή δίαιτα σαν τον γρηγορότερο και σιγουρότερο δρόμο από την ασθέ­

νεια στην υγεία; Αυτό θα γίνει μόνο όταν ο κόσμος ελευθερωθεί από τα λάθη και τις απερισκεψίες της ορθόδοξης φαρμακευτικής αγωγής και στραφεί ξανά στη Φύση προκειμένου να εξουδετερώσει τις ασθένειες. Η διαδικασία της νηστείας (αυστηρής δίαιτας). Η ηλικία του ασθενή, η φύση της πάθησης, η διάρκειά της κλπ. είναι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη προτού αρχίσει η αυστηρή δίαιτα και προτού αποφασίσετε πόσο πρέπει να διαρκέσει. Γι' αυτό, το άτομο που πάσχει από κάποια ασθένεια πρέπει να ζητά πάντοτε τις συμβουλές και τη φροντίδα ενός πεπειραμένου Φυσιοθεραπευτή (όπου είναι δυνατό) προτού εφαρμόσει την αυστηρή δίαιτα, που είναι και η πιο αποτελεσματική απ' όλες τις φυσικές θεραπευτικές μεθό­ δους. Ανάλογα με την κατάσταση του ασθενή, η αυστηρή δίαιτα μπορεί να γίνει για δυο, τρεις, πέντε, δέκα, δεκαπέντε, τριάντα ή σαράντα μέρες. Αλλά οποιαδήποτε αυστηρή δίαιτα διαρκεί πάνω από μια εβδομάδα είναι καλύτερα να γίνει σ' ένα καλά οργανωμένο ίδρυμα Φυσικής Υγιεινής, όπου ο άνθρωπος που την εφαρμόζει μπορεί να έχει κάθε χρήσιμη συμβουλή και βοήθεια. Συνήθως, όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της νηστείας, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα. Αλλά είτε γίνεται σύντομη είτε μακρόχρονη δίαιτα, η διαδικασία είναι ακριβώς η ίδια. Η αυστηρή δίαιτα μπορεί να γίνει με νερό μόνο, ή μπορεί ο ασθενής να πιει χυμούς φρούτων -συνήθως χυμό πορτοκαλιού- κάθε δυο ώρες στη διάρκεια της ημέρας. (Αν ο ασθενής δεν μπορεί να πάρει χυμό πορτοκαλιού, μπορεί να πάρει χυμούς λαχανικών). Αυτοί οι χυμοί φρούτων ή λαχανικών δεν θεωρούνται τροφή· χρησιμεύουν μόνο στον καθαρισμό του πεπτικού σωλήνα ( ή πεπτικής οδού) και έχουν σκοπό να εφοδιάσουν τον οργανισμό με μερικά πολύτιμα μεταλλικά άλατα τα οποία λείπουν από το σώμα του ανθρώπου που πάσχει από ασθένειες. Μόλις αρχίσει η αυστηρή δίαιτα, το σώμα αρχίζει την αυτοκαθαριστική δραστηριότητά του. Η γλώσσα αρχίζει να ξηραίνεται (γίνεται επίχριστη), η θερμοκρασία του σώματος πέφτει αισθητά (σαν αποτέ­ λεσμα της απουσίας τροφής για να διατηρήσει την κανονική σωματική θερμοκρασία) και αρχίζει να παρουσιάζεται μια γενική αίσθηση αδυναμίας. Αυτή η αδυναμία ή η ατονία, είναι πιο φανερή σε μερικές περιπτώσεις από ότι σε άλλες, και είναι ανάλογη με την αντοχή και το

σφρίγος του ανθρώπου που κάνει τη δίαιτα. Σε μερικούς ανθρώπους είναι πιο φανερή στην αρχή παρά μετά. Αλλά, γενικά, συνεχίζει να κάνει την παρουσία της αισθητή όλο και περισσότερο, καθώς προχωρεί η αυστηρή δίαιτα. Η άποψη που επικρατεί για την αυστηρή δίαιτα είναι ότι αρχίζει κανείς να λιμοκτονεί αμέσως. Αλλά η νηστεία και η λιμοκτονία είναι δυο πολύ διαφορετικά πράγματα. Οι δίαιτες μπορούν να παραταθούν τόσο ώστε, με τον καιρό το άτομο, αρχίζει πραγματικά να λιμοκτονεί. Υπάρχει όμως μια καλά σημαδεμένη διαχωριστική γραμμή, που καθορίζει που τελειώνει η δίαιτα και που αρχίζει η λιμοκτονία. Όσο υπάρχει πλεόνασμα θρεπτικών ουσιών που πρέπει ν’ αφο­ μοιωθούν στους ιστούς, το σώμα ζει με αυτές, κατά τη διάρκεια της δίαιτας. Πάντως, είναι φανερό ότι στο διάστημα της νηστείας η διαδικασία της ζωής δεν είναι η ίδια όπως όταν τρώει κανείς. Αλλά ωστόσο, υπάρχει πραγματική δραστηριότητα μέσα στο σώμα. Στη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, πολλά οξέα και άλλα πλεονάσματα αφομοιώνονται και οι τοξίνες ελευθερώνονται και αποβάλλονται. Η αυστηρή δίαιτα αποκαθιστά τη φυσιολογική ισορροπία. Λιμοκτονία σημαίνει ότι ζεί κανείς από τους ζωτικούς ιστούς του. Μ’ αυτό τον τρόπο το σώμα φτάνει σ' ένα σημείο υπερβολικού αδυνατίσματος, όπου είναι αδύνατο να συνεχιστεί η ζωή. Αν όμως η αυστηρή δίαιτα γίνει σωστά -ακόμη και αν διαρκέσει σαράντα ή πενήντα μέρες- δεν υπάρχει κίνδυνος να συμβεί κάτι τέτοιο. Είναι μόνο η σύγχυση εξαιτίας της άγνοιας των ανθρώπων που τους κάνει να πιστεύουν ότι η αυστηρή δίαιτα και η λιμοκτονία είναι το ίδιο πράγμα. Οι θάνατοι που υποτίθεται ότι προέρχονται από λιμοκτονία, δηλαδή εκείνες οι περιπτώσεις τις οποίες διαβάζουμε στις εφημερίδες και αφορούν ανθρώπους που πεθαίνουν από πείνα σε εγκαταλειμμένα πλοία ή σε ερημονήσια, είναι αποτέλεσμα φόβου μάλλον, παρά πραγματικής λιμοκτονίας. Οι άνθρωποι συνήθησαν στην ιδέα ότι, αν κάποιος δεν φάει ακόμη και μια μέρα, αρχίζει να πεθαίνει από την πείνα. Έτσι, όταν αναγκάζονται να μη φάνε τίποτε για κάμποσες μέρες, αν και δεν υπάρχει κανένας πραγματικός κίνδυνος να πεθάνουν, πιστεύουν ότι πεθαίνουν από την πείνα. Είναι ο φόβος που φέρνει αυτό το αποτέλεσμα. Δεν πεθαίνουν επειδή δεν τρώνε, αλλά από τον φόβο των συνεπειών αν δεν φάνε. Αφού παραμερίσουμε το εμπόδιο που είναι στο δρόμο της αυστη­ ρής δίαιτας, δηλαδή το φόβο για το τι θα συμβεί αν κάποιος δεν φάει

τίποτε, ένα φόβο που παραδέχεται και η ιατρική, μπορούμε τώρα να περιγράφουμε τη διαδικασία της αυστηρής δίαιτας. Οι τοξίνες και τα απόβλητα που συσσωρεύτηκαν σιγά σιγά στους ιστούς για κάμποσα χρόνια μεταφέρονται τώρα στην κυκλοφορία του αίματος με την αυτοκαθαριστική δραστηριότητα του σώματος και από εκεί, με τη βοήθεια των συνηθισμένων οργάνων αποβολής (δηλαδή του δέρματος, των πνευμόνων, των εντέρων και των νεφρών) αποβάλλονται, τελικά, από τον οργανισμό. Συνεπάγεται λοιπόν, ότι στη διάρκεια της αυστηρής δίαιτας, τα νεφρά (όπως επίσης η καρδιά, μέσω της οποίας το αίμα, που τώρα είναι φορτωμένο με τοξίνες, περνάει συνεχώς) θα έχουν πρόσθετη κόπωση. Επομένως, όσοι υποφέρουν από νεφρικές και καρδιακές ανωμαλίες, έχουν έναν πρόσθετο λόγο να ζητήσουν τις συμβουλές ενός ικανού Φυσιοθερα­ πευτή προτού αρχίσουν αυστηρή δίαιτα. Τα ούρα θα γίνουν πιο παχύρευστα με τα απόβλητα και τα δηλητήρια του σώματος που αποβάλλονται στη διάρκεια της αυστη­ ρής δίαιτας. Τα έντερα θα έχουν επίσης το δικό τους μερίδιο αποβλήτων με τα οποία θα πρέπει ν' ασχοληθούν. Αλλά στη διάρκεια της αυστηρής δίαιτας οι περισταλτικές κινήσεις, που καθιστούν δυνατές τις κενώσεις των εντέρων, αναστέλλονται. Έτσι για να αποφευχθεί η αυτοδηλητηρίαση - για να μη απορροφηθούν στο σώμα τα δηλητήρια που απορρίπτονται στο έντερο - είναι επιτακτική ανάγκη να καθαρίζονται τα έντερα καθημερινά με κλύσμα χλιαρού νερού όσο διαρκεί η νηστεία. Αυτό είναι μια πολύ απλή διαδικασία, που, αν παραμεληθεί, θα αχρηστέψει ένα μεγάλο μέρος της αξίας της αυστηρής δίαιτας. Η αυτοδηλητηρίαση είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος από τον οποίο πρέπει να προφυλάσσεται κανείς. Αν όμως το κλύσμα χρησιμοποιείται όπως αναφέραμε, αυτός ο κίνδυνος μπορεί να αποφευχθεί εύκολα. Η διαδικασία της νηστείας για χρόνιες ασθένειες - όπως ρευματι­ σμοί, διαβήτης, καρδιακό νόσημα κλπ. - είναι σχετικά απλή. Ο ασθενής μπορεί να σηκωθεί και να περιφέρεται συνεχώς, χρησιμο­ ποιώντας τον ήλιο για να κάνει ηλιόλουτρα, να κάνει περιπάτους, ή άλλη θεραπευτική αγωγή με τη μορφή λουτρών, μασάζ, μαλακτικής θεραπείας κλπ., και όλα αυτά για να βοηθήσει τη νηστεία. Για όσους υποφέρουν από σοβαρές οξείες ασθένειες - όπως είναι οι πυρετοί είναι φανερό ότι η διαδικασία δεν είναι η ίδια. Τότε ο ασθενής περιορίζεται στο κρεβάτι όσο διαρκεί ο πυρετός, ενώ, με την έγκριση του θεράποντος Φυσιοθεραπευτή, τοποθετούνται ζεστά ή κρύα

επιθέματα για να ανακουφίσουν τη συμφόρηση και τον πυρετό. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το κλύσμα πρέπει να χρησιμοποιηθεί δυο φορές την ημέρα, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια της δίαιτας. Οταν κάποιος κάνει αυστηρή δίαιτα (νηστεία) χωρίς την παρακο­ λούθηση από κάποιο έμπειρο Φυσιοθεραπευτή, παρουσιάζονται συ­ μπτώματα τα οποία σε μερικές περιπτώσεις προκαλούν ανησυχία, γιατί τόσο η προέλευση όσο και η φύση τους δεν είναι κατανοητές. Για παράδειγμα: Μερικές περιπτώσεις προκαλούν ανησυχία, γιατί τόσο η προέλευση όσο και η φύση τους δεν είναι κατανοητές. Για παράδειγμα: Μερικές φορές εμφανίζεται ταχυπαλμία. Είναι δυνατό ο ασθενής να υποπτευθεί ότι η καρδιά του έχει κάποια σοβαρή πάθηση. Οι παλμοί όμως οφείλονται συνήθως στην αυξημένη εργασία που καλείται να κάνει η καρδιά κατά τη διάρκεια της νηστείας και περνάει σύντομα χωρίς δυσάρεστες επιπτώσεις. Μερικές φορές υπάρχει μια μικρή άνοδος της θερμοκρασίας, δηλαδή ένας ελαφρός πυρετός. Αυτό είναι σημάδι ότι η διαδικασία καθαρισμού προχωρεί σύμφωνα με το πρόγραμμα εργασίας του σώματος, και ότι τα απόβλητα καίγονται στους ιστούς. Επίσης, όπως αναφέραμε κιόλας, η γλώσσα γίνεται πολύ επίχριστη και μερικοί συμπεραίνουν από αυτό ότι η δίαιτα τους βλάπτει παρά τους ωφελεί. Λάθος πάλι! Η γλώσσα ξηραίνεται ολοένα περισσότερο καθώς προχωρεί ο καθαρισμός που γίνεται μέσα στον οργανισμό. Και πράγματι, η γλώσσα είναι εκείνη που δίνει την πρώτη ένδειξη ότι η νηστεία πέτυχε και ότι είναι καιρός να σταματήσει. Όταν η γλώσσα αρχίζει να καθαρίζει, τότε είναι ο καιρός ν' αρχί­ σετε να σκέπτεσθε τη διακοπή της αυστηρής δίαιτας. Γιατί μια πραγματικά καθαρή γλώσσα είναι απόδειξη ότι το σώμα είναι επιτέ­ λους καθαρό εσωτερικά. ΑΝ Η ΔΙΑΙΤΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΤΟΤΕ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΝΑ ΑΡΧΙ­ ΣΕΙ Η ΛΙΜΟΚΤΟΝΙΑ. Μόνο στη νηστεία μεγάλης διάρκειας περιμένει κανείς να καθαρί­ σει η γλώσσα του για να τη διακόψει. Όταν κανείς κάνει δίαιτα για μια εβδομάδα ή δέκα μέρες, η γλώσσα σπάνια είναι εντελώς καθαρή, όταν διακόπτεται η νηστεία. Επικρατεί η αντίληψη ότι στη διάρκεια της νηστείας πεινάει κανείς τόσο πολύ, ωστε του είναι αδύνατο να τη συνεχίσει περισσότερο από μια ή δυο μέρες. Αυτό είναι ένα ακόμη λάθος που διαδίδουν εκείνοι που δεν' έχουν πρακτική εμπειρία και θέλουν να προκαλέσουν αμφιβολίες για τη θεραπευτική της αξία.

Την πρώτη ή τη δεύτερη μέρα μπορεί να υπάρξει πρόβλημα πείνας, αλλά μόλις ο οργανισμός προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση, δηλαδή στην κατάσταση της αυστηρής δίαιτας, η όρεξη εξαφανίζεται εντελώς και δεν επανέρχεται ωσπου να προχωρήσει αρκετά η δίαιτα, ωστε να καθαρίσει η γλώσσα. Όταν καθαρίσει η γλώσσα, ιδιαίτερα σ' εκείνες τις περιπτώσεις όπου ο ασθενής κάνει νηστεία για λόγους πυρετού, η όρεξη αρχίζει να επανέρχεται. Και τότε είναι καιρός να σταματήσει η δίαιτα και να αρχίσει το φαγητό. Σε μια νηστεία που διαρκεί μια βδομάδα ή δέκα μέρες περίπου, η όρεξη δεν θα επανέλθει όταν η δίαιτα διακοπεί για πρώτη φορά. Αλλά μόλις αρχίσει κανείς να τρώει, η όρεξη θα παρουσιαστεί. Αυτό συμβαίνει γιατί, ενώ γίνεται η αποβολή αχρήστων, το σώμα δεν σκέπτεται την τροφή. Πράγματι, η τροφή του προκαλεί απέχθεια. Αλλά, μόλις ληφθεί τροφή ξανά και αρχίσει η λειτουργία της αφομοιωτικής διαδικασίας, τότε το σώμα δείχνει την προθυμία του να καλοδεχτεί την τροφή. (Με αυτό ο συγγραφέας δεν εννοεί ότι θα εμφανιστεί πολύ μεγάλη όρεξη, ώστε αυτός που νήστεψε να νομίσει ότι πρέπει να τρώει συνεχώς όλη μέρα για να συμπληρώσει την τροφή που έχασε στη διάρκεια της νηστείας. Αυτό είναι μια ακόμη εσφαλμένη αντίληψη που επικρατεί συχνά. Όχι. Αυτό που εννοεί είναι ότι θα αναπτυχθεί μια καθαρή και υγιής όρεξη, σε αντίθεση με την παλιά όρεξη, η οποία έπρεπε να υποκινείται πάντοτε από τη θέα ή τη σκέψη τροφής προτού εκδηλωθεί). Το αίσθημα απέχθειας προς την τροφή στη διάρκεια της αυστηρής δίαιτας είναι πολύ σημαντικό και εμφανίζεται μόνο σ' εκείνους που είχαν πραγματική εμπειρία μιας αυστηρής δίαιτας, ή έμαθαν κάτι γι' αυτήν από βιβλία Φυσικής Υγιεινής. Αυτό δείχνει ότι το σώμα ΔΕΝ λιμοκτονεί στη διάρκεια της αυστηρής δίαιτας, γιατί, διαφορετικά, θα υπήρχε μια επίμονη συνεχής απαίτηση για τροφή. Αν το σώμα θέλει να τραφεί, θα ειδοποιήσει καθαρά και ξάστερα. Όταν διακόπτεται η αυστηρή δίαιτα, πρέπει να προσέξετε να μη φάτε πολύ. Το υπερβολικό φαγητό μετά την αυστηρή δίαιτα αποτελεί μεγάλο κίνδυνο καί πρέπει να αποφεύγεται' εδώ πάλι είναι απαραίτη­ το να έχει κανείς τις συμβουλές και τη φροντίδα ενός ικανού Φυσιοθεραπευτή. Η διακοπή της αυστηρής δίαιτας εξαρτάται από το πόσο διάρκεσε. Γενικά, όμως, πρέπει να διαλέξετε ένα γλυκό φρούτο (όπως σταφύλια) ή γάλα. Πραγματικά, μετά από μια μακρό­ χρονη αυστηρή δίαιτα, η «γαλατοθεραπεία», όπως ονομάζεται, έχει ανεκτίμητη αξία στην ανασυγκρότηση του οργανισμού, σε όλες

σχεδόν τις ασθένειες. Σιγά σιγά, και μόνο έτσι, μπορεί αυτός που κάνει αυστηρή δίαιτα να επανέλθει σε πλήρη δίαιτα, αφού συμπληρώσει μια μεγάλη χρονική περίοδο. Και τότε, αν ακολουθήσει ένα σωστό διαιτολόγιο, όλη η ωφέλεια της αυστηρής δίαιτας μπορεί να διατηρηθεί και ο οργανι­ σμός θα φτάνει σ' ένα όλο και ψηλότερο επίπεδο αποδοτικότητας και δύναμης συνεχώς. Αν όμως καταφύγει κανείς σε λανθασμένη διατροφή μετά την αυστηρή δίαιτα, τότε όλη σχεδόν η αξία της θα χαθεί. Ακούει κανείς για ανθρώπους οι οποίοι άρχισαν μια αυστηρή δίαιτα, και πέθαναν στη διάρκειά της ή αναγκάστηκαν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια για να «γλιτώσουν» από τις επιβλαβείς επιδράσεις της. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις φταίει η άγνοια. Οι έρευνες τέτοιων περιπτώσεων δείχνουν πάντοτε ότι ο ασθενής βρισκόταν σε πολύ χαμηλή κατάσταση ζωτικότητας για να μπορέσει να κάνει παρατεταμένη νηστεία και ότι την έκανε χωρίς συμβουλές ή επίβλεψη. Ή, αφού αναγκάστηκε να ζητήσει ιατρικές συμβουλές, με την πίεση καλοπροαίρετων αλλά παραπλανημένων φίλων του ή συγγενών του, ο άτυχος άνθρωπος που έκανε τη δίαιτα ακολούθησε αμέσως μια «θρεπτική» δίαιτα, όπως του συνέστησε ο γιατρός. Επειδή οι πιο πολλοί γιατροί δεν ξέρουν τίποτε για τις αρχές της νηστείας συνιστούν αυτές τις «θρεπτικές» δίαιτες που αναστατώνουν όλη τη διεργασία της. Το σώμα δεν μπορεί να ασχοληθεί με την τροφή που παίρνει - και η οποία είναι συνήθως ζωμός από βοδινό ή κάποιο εκχύλισμα κρέατος- αυτά έχουν μεγάλη διεγερτική δύναμη, αλλά είναι ακατάλληλα να διακόψουν τη δίαιτα - και έτσι επέρχεται ανωμαλία. Γι' αυτά φυσικά, κατηγορείται η νηστεία, αλλά είναι η διαιτητική θεραπεία μετά απ’ αυτήν, δηλαδή η τροφή με την οποία διακόπηκε βίαια η αυστηρή δίαιτα, που προκάλεσε την ανωμαλία. Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου έχει διαβάσει την περίπτωση ενός ατόμου το οποίο, εντελώς παραπλανημένο, άρχισε μια νηστεία μεγάλης διάρκειας για να θεραπευτεί από κάποια τρομερή ασθένεια, χωρίς να έχει την κατάλληλη καθοδήγηση γι' αυτό το ζήτημα. Μετά από τριάντα μέρες η κατάστασή του ήταν τόσο σοβαρή ωστε θεωρήθηκε ότι έπρεπε να τύχει ιατρικής περίθαλψης. Ο γιατρός που κάλεσαν συνέστησε αμέσως να δώσουν στον ασθενή ένα πολύ γνωστό εκχύλισμα κρέατος. Φανταστείτε τι σημαίνει για κάποιον που δεν έχει φάει επί τριάντα μέρες, να αναγκαστεί ξαφνικά να φάει μια πολύ «θρεπτική» τροφή αυτού του είδους! Φυσικά πέθανε, και δεν

είναι καθόλου παράξενο αυτό. Γι' αυτό το θάνατο κατηγορήθηκε η αυστηρή δίαιτα και ποτέ, φυσικά, η καταστρεπτική μέθοδος διατρο­ φής που χρησιμοποιήθηκε. Υπάρχουν πολλές αποδείξεις για την εξαιρετική θεραπευτική αξία της αυστηρής δίαιτας στη θεραπευτική αγωγή των ασθενειών και γράφτηκαν πολλά βιβλία που ασχολούνται αποκλειστικά μ' αυτό το θέμα. Ο αναγνώστης πρέπει να καταφύγει σ' αυτά, αν θέλει να πάρει λεπτομερείς πληροφορίες γι’ αυτό το πολύ σημαντικό θέμα. Είναι πέρα από τον σκοπό του συγγραφέα να ασχοληθεί με τη νηστεία περισ­ σότερο, σ’ αυτό το βιβλίο.

Η ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΑΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ

Απ' ο,τι είπαμε κιόλας σ' αυτό το βιβλίο, ο αναγνώστης θα πρέπει να κατέληξε ως τώρα στο συμπέρασμα ότι η κατάλληλη διατροφή είναι ο βασικός παράγοντας της υγείας και ότι, αντίθετα, η λανθασμένη διατροφή είναι η βασικότερη αιτία των ασθενειών. Αλλά όσο για το τι αποτελεί σωστή διατροφή σε σύγκριση με τη λανθασμένη, δεν αμφιβάλλω ότι θα δημιουργηθεί μεγάλη σύγχυση στους αναγνώστες. Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου ασχολήθηκε πλήρως με το θέμα της διατροφής σε σχέση με την υγεία και τις ασθένειες στο βιβλίο του Η δίαιτά σας στην υγεία και στην αρρώστια. Ο παράγοντας της υγείας έχει μεγάλη σημασία και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον αποτελεσματικό έλεγχο και στη θεραπεία της ασθένειας. Έτσι, μια σύντομη εισαγωγική επισκόπηση των κυριότερων χαρακτηριστικών της είναι απόλυτα αναγκαία για τον αναγνώστη, αν πρόκειται να ακολουθήσει σωστά το περιεχόμενο αυτού του κεφαλαίου, που είναι η διαιτητική θεραπεία της ασθένειας σύμφωνα με τις μεθόδους της Φυσικής Υγιεινής. Τρώμε για να ζούμε και γι’ αυτό τον σκοπό βάζουμε τροφή μέσα στο σώμα μας. Μερικοί όμως άνθρωποι, φαίνεται ότι ξέχασαν αυτό τον μοναδικό σκοπό της τροφής και - αντί να θεωρούν το φαγητό σαν μια αναγκαία λειτουργία, που πρέπει να γίνεται με τον ίδιο αντικειμενικό σκοπό όπως η αναπνοή και ο ύπνος - έφτασαν στο σημείο να θεωρούν το φαγητό σαν μέσο ικανοποίησης των επιθυμιών τους για τα ωραία πράγματα της ζωής και όχι για να ικανοποιούν την πείνα τους. Το κύριο κριτήριο της αξίας της τροφής σήμερα δεν είναι ότι πρέπει να περιέχει τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την υγεία του σώματός μας, αλλά ότι πρέπει να ικανοποιεί τα γούστα μας και τις αισθήσεις μας γενικά. Αφού η τροφή και το φαγητό ξέφυγαν από το σωστό τους ρόλο, είναι να απορεί κανείς αν, στις περισσότερες πολιτισμένες χώρες σήμερα, υπάρχει μια τάση να παράγονται τροφές διαίτης, που είναι τεχνητές και ευχάριστες στο μάτι, αλλά δεν αναφέρεται τίποτε για την πραγματική αξία τους σ' ότι αφορά την υγεία.

Αυτό οδήγησε στο ραφινάρισμα και στην απομετάλλωση του ψωμιού, της ζάχαρης και των δημητριακών (όπως το ρύζι, το κριθάρι, κλπ.), και στη διατήρηση και κονσερβοποίηση του κρέατος, των ψαριών, των φρούτων κλπ. Προϊόντα όπως μαρμελάδες, γλυκίσματα, σοκολάτες κλπ. τρώγονται τις κανονικές ώρες φαγητού και παραμελούνται οι φυσικές τροφές, όπως φρέσκα φρούτα, σαλάτες, πράσινα λαχανικά και καρύδια. Και όταν ακόμα χρησιμοποιούνται τα πράσινα λαχανικά σαν τροφή βράζονται, και έτσι απογυμνώνονται από τα πολύτιμα άλατά τους και τις άλλες ιδιότητές τους που χαρίζουν υγεία. Για όσους δεν προβληματίστηκαν ποτέ σχετικά μ' αυτά τα θέματα, οι ραφιναρισμένες τροφές που βλέπουμε παντού φαίνονται εντάξει. Και, εφόσον όλοι τις τρώνε και φαίνοναι ότι τρέφονται καλά με αυτές, γιατί ν' ανησυχήσουν; Η τροφή είναι τροφή, έτσι κι αλλιώς! Επιφανειακά, αυτό φαίνεται σωστό, ιδιαίτερα όπου οι αυθεντίες της ορθόδοξης ιατρικής μας λένε να τρώμε ό,τι μας αρέσει. Στα τελευταία είκοσι ή τριάντα χρόνια όμως, χάρη στη δουλειά των πρωτοπόρων της Φυσικής Υγιεινής, γίνεται όλο και πιο φανερό ότι το τεχνητό και συμπυκνωμένο διαιτολόγιο των πολιτισμένων ανθρώπων ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό, για τις πολυάριθμες σημερινές ασθέ­ νειες που αποδίδονται αόριστα σε μικρόβια, από τις ίδιες ιατρικές αυθεντίες που μας συμβουλεύουν τόσο αβασάνιστα να τρώμε ο,τι μας υπαγορεύει η φαντασία μας. Οι εσφαλμένες αντιλήψεις της ορθόδοξης ιατρικής για τις τροφές. Όλο το πρόβλημα βρίσκεται στο εξής σημείο: στη μελέτη της για το ζήτημα της διατροφής σε σχέση με τη ζωή και την υγεία, η ιατρική παραμέλησε εντελώς το ρόλο που παίζουν τα μεταλλικά άλατα, που υπάρχουν σ' όλες τις φυσικές και ανόθευτες τροφές. Γ ια τους γιατρούς, αυτό που έχει σημασία είναι να εφοδιάζουμε το σώμα μας με πρωτεΐνες, άμυλο, σάκχαρο, λίπη και τίποτε άλλο. Σκέφτηκαν ότι οι πρωτέΐνες χρειάζονται για την ανάπτυξη του σώματος, το σάκχαρο και το άμυλο για να δίνουν ενέργεια, και τα λίπη για θερμότητα. Το γεγονός ότι το σώμα χρειάζεται μια συνεχή προμήι θεια μεταλλικών αλάτων που υπάρχουν σ' όλες τις φυσικές και ανόθευτες τροφές δεν πέρασε ποτέ από το νου των αυθεντιών, που μελέτησαν το ζήτημα της τροφής. Έτσι προέκυψαν όλες οι τροφικές ανωμαλίες της σημερινής εποχής. Οι ιατρικοί μας σύμβουλοι δεν βλέπουν τίποτε κακό σ' ένα

κόσμο που ραφινάρει και απομεταλλώνει τις τροφές του, ή τις βράζει και τις μαγειρεύει (δηλαδή διαδικασίες που αφαιρούν ανελέητα αυτά τα βασικά μεταλλικά στοιχεία από την τροφή μας). Επίσης δεν βλέπουν γιατί αυτές οι απομεταλλωμένες και νεκρωμένες τροφές δεν πρέπει να καταναλώνονται σε οποιαδήποτε ποσότητα ή με οποιονδήποτε συνδυασμό που θα ικανοποιούσε τα γούστα του ατόμου. Το γεγονός ότι αυτές οι πρακτικές οδηγούν στην επιδείνωση της υγείας δεν έχει καμιά σχέση με αυτές τις συνήθειες, σύμφωνα με τις αυθεντίες της ορθόδοξης ιατρικής. Έτσι παρουσιάστηκαν οι ασύνετες και ανόητες συνήθειες διατρο­ φής σήμερα, δηλαδή συνήθειες που ευθύνονται σε ποσοστό μεγαλύ­ τερο από 95% για τις ασθένειες που βλέπουμε παντού γύρω μας, σε νέους και γέρους. Η ρίζα τους βρίσκεται σ' αυτή την ανικανότητα της ιατρικής να διακρίνει μεταξύ αυτού που είναι καλό για το σώμα, και αυτού που δεν είναι. Εκτός από το γεγονός ότι παραμέλησε εντελώς τη βασική αξία και ανάγκη για μια πλούσια παροχή οργανικών μεταλλικών αλάτων στην καθημερινή τροφή των πολιτισμένων ανθρώπων, προετοιμάζοντας έτσι τον δρόμο για όλες τις τροφικές ανοησίες, σήμερα η ορθόδοξη ιατρική παρασύρθηκε ακόμη περισσότερο από την αποκλειστική ενασχόλησή της με κάτι που είναι γνωστό ως «θερμιδική θεωρία» της τροφής. Αυτή η θεωρία ισχυρίζεται ότι οι τροφικές αξίες μπορούν να μετρηθούν σε σχέση με την ποσότητα «ενέργειας» που κάποια τροφή υποτίθεται ότι μπορεί να προσφέρει στο ανθρώπινο σώμα, και απέχει πάρα πολύ από την πραγματική αλήθεια. Η θεωρία αυτή έχει εκτεθεί ολόκληρη στο βιβλίο του συγγραφέα σχετικά με τη δίαιτα που αναφέραμε ήδη. Η ενέργεια είναι κάτι ζωτικό και βασικό στον οργανισμό. Δεν μπορεί να την πάρει κανείς από την τροφή. Εκφρά­ ζουμε όμως την ενέργεια μας μέσω της τροφής που τρώμε. Παραμελώντας τις καθοριστικές και εξαγνιστικές ιδιότητες της τροφής και δίνοντας σημασία μόνο στις υποτιθέμενες ενεργειακές ή θρεπτικές ιδιότητές της, που συντελούν στη σωματική ευεξία, ολόκληρο το θέμα της διατροφής ανατράπηκε. Και, αφού παρεξηγή­ θηκε και εφαρμόστηκε λανθασμένα με αυτόν τον τρόπο, παρουσιά­ στηκε στο σημερινό κόσμο από τους ιατρικούς συμβούλους (που ο λόγος τους θεωρείται νόμος σ' αυτά τα ζητήματα), σάν τελική αλήθεια. Με ποιο αποτέλεσμα; Τροφές με εξαιρετικές εξαγνιστικές και θεραπευτικές ιδιότητες, όπως τα φρούτα και τα ωμά λαχανικά, αλλά με μικρή αξία σε θερμίδες, σπάνια θεωρούνται βασικά είδη στα

καθημερινά μενού των εστιατορίων, ενώ το κρέας και παρόμοιες πλούσιες σε θερμίδες τροφές έλαβαν πρωταρχική θέση. Αυτό οδήγησε τους ανθρώπους να τρώνε πολλές από αυτές τις τροφές και, αντίστοιχα, να τρώνε λιγότερες από τις άλλες. Έτσι δημιουργήθηκε ένα σύστημα διατροφής που δεν εναρμονίζεται με τους νόμους και τις επιταγές της Φύσης. Και το αποτέλεσμα είναι η ΑΣΘΕΝΕΙΑ. Το σώμα, αναγκασμένο να ασχολείται καθημερινά με μεγάλες ποσότητες απομεταλλωμένων και νεκρωμένων τροφών, και στερημέ­ νο συνάμα από τη δίκαιη μερίδα του για ζωτικά μεταλλικά στοιχεία που πρέπει να έχουν όλες οι τροφές για να λέγονται τροφές, βρίσκει ότι το έργο του εμποδίζεται όλο και περισσότερο καθώς περνά ο καιρός. Τελικά, αφού κατακλυστεί από διάφορες πολύ τοξικές ουσίες, που μεταφέρθηκαν εκεί μέσω της τροφής, το σώμα καταρρέ­ ει σε βαθμό που αναγκάζεται να «εκδικηθεί» το άτομο που έχει άγνοια σχετικά με τις τροφές. Με τη μορφή καθοριστικών κρίσεων, που αρχίζει από μόνο του, προσπαθεί να απαλλαγεί όσο καλύτερα μπορεί από αυτή τη συνεχώς συσσωρευόμενη μάζα άχρηστου τοξικού υλικού, που εναποτίθεται στους ιστούς του με τις κακές συνήθειες διατροφής. Μέ άλλα λόγια, επέρχεται ασθένεια με μια ή πολλές μορφές. Ο αναγνώστης γνωρίζει αρκετά καλά τώρα τη φιλοσοφία της Φυσικής Υγιεινής για να καταλάβει τη σχέση μεταξύ των περιοδικών αυτοκαθαριστικών κρίσεων που αναφέραμε παραπάνω, και της ασθέ­ νειας. Στην πραγματικότητα, αυτές οι αυτοκαθαριστικές λειτουργίες ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ. Γιατί, όπως εξηγήσαμε κιόλας, η ασθένεια δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια εκδήλωση στο σώμα μιας ενέργειας για αυτοκαθαρισμό. Επειδή παρεξηγήθηκε από την ιατρική, εκλαμβά­ νεται λανθασμένα σαν αποτέλεσμα μικροβιολογικής δράσης, ή άλλης εξωτερικής αιτίας. Η δίαιτα στη Φυσική Θεραπευτική Αγωγή. Αφού δώσαμε στον αναγνώστη αυτή τη μικρή περίληψη της θεωρητικής άποψης της διατροφής και του δείξαμε πόσο ζωτικά σχετίζεται ο παράγοντας αυτός με τα συσχετιζόμενα προβλήματα της υγείας και της ασθέ­ νειας, τώρα μπορούμε να στραφούμε προς το κυρίως θέμα μας, που είναι η χρήση της αληθινής επιστήμης της διαιτητικής στη Φυσική Θεραπευτική Αγωγή της ασθένειας. Κάθε φυσική και ανόθευτη τροφή, δηλαδή, κάθε τροφή που βγαίνει κατευθείαν από τη γη, από τα φυτά, τα δέντρα ή τα ζώα, περιέχει τα

βασικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για την υγεία1και αν όλα αυτά τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στις φυσικές και ανόθευτες τροφές δεν εισαχθούν στο ανθρώπινο σώμα μέσω της τροφής και αν η διατροφή δεν διατηρηθεί μέσα σε ορισμένα όρια, το τελικό αποτέλε­ σμα, όπως είδαμε, είναι η ασθένεια. Όπως εξηγήσαμε ήδη, χάρη στην παρεξήγηση αυτού του βασικού γεγονότος από την ορθόδοξη ιατρική, η σημερινή τροφή αποστερεί­ ται από τα περισσότερα μεταλλικά στοιχεία που έχει, με τη σύγχρονη συνήθεια να ραφινάρουμε τις τροφές, να τις βράζουμε και να τις μαγειρεύουμε. Το απομεταλλωμένο υπόλειμμα το τρώμε σε πολύ μεγάλες ποσότητες, χωρίς να ξέρουμε τις συνέπειες που προκαλεί αυτό στην υγεία μας. Είναι λοιπόν παράξενο αν σκεφτούμε ότι η κατάλληλη διατροφή πρέπει να αποτελέσει βασικό μέρος της θερα­ πευτικής αγωγής που θα εφαρμοστεί για να αποκαταστήσει τη χαμένη υγεία στους σημερινούς ανθρώπους που έχουν άγνοια από τροφές και που άφησαν τη λανθασμένη διατροφή να τους κλέψει αυτή την υγεία; Η ανάπτυξη της αληθινής, επιστήμης της διαιτητικής, υπήρξε έργο των πρωτοπόρων του Κινήματος της Φυσικής Υγιεινής και είναι, μετά τη νηστεία, το καλύτερο θεραπευτικό όπλο που έχουν οι φυσιοθερα­ πευτές στον αγώνα τους κατά της άγνοιας που προκαλεί τις ασθένειες. Δεν μπορούν όλοι να μπουν σ' ένα καλά εξοπλισμένο ίδρυμα και να υποβληθούν σε θεραπευτική αγωγή με νηστεία1αυτό όμως που μπορεί να κάνει γρήγορα η παρατεταμένη νηστεία μπορεί να το κατορθώσει και η καλή διαιτητική αγωγή - ίσως όχι τόσο γρήγορα, αλλά πάντως εξίσου σίγουρα. Το άτομο που υποβάλλεται σε φυσική θεραπευτική αγωγή και που δεν μπορεί να ακολουθήσει παρατεταμένη νηστεία για διάφορους λόγους, μπορεί να έχει εξίσου καλά αποτελέσματα στο τέλος, μ’ ένα συνετό συνδυασμό σύντομης νηστείας, φρουτοδίαιτας κλπ., μόνο που θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, είτε χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της μακρόχρονης αυστηρής δίαιτας είτε η λιγότερο αυστηρή διαιτητική μέθοδος, η σωστή και λογική διατροφή ΠΡΕΠΕΙ να αποτελέσει ένα βασικό μέρος στη μελλοντική ζωή του ασθενή, γιατί μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να αποφευ­ χθεί η πιθανότητα περισσότερων ασθενειών. Ποια θα είναι η ωφέλεια να θεραπευτεί κανείς από μια αρρώστια με τις μεθόδους της Φυσικής Υγιεινής, αν πρόκειται να γυρίσει πάλι στον παλιό τρόπο ζωής και στις συνήθειες διατροφής που ήταν η

αιτία της αρρώστιας του; Σίγουρα, κάτι τέτοιο θα ήταν μεγάλη ανοησία. Και όμως, πολλοί άνθρωποι που ανέκτησαν την υγεία τους με Φυσική Θεραπευτική Αγωγή, αφού ξεγράφτηκαν σαν ανίατοι από τους γιατρούς, έκαναν αυτό ακριβώς το πράγμα. Με ποιο αποτέλε­ σμα; Είτε παρουσιάστηκε ξανά η ίδια αρρώστια, είτε εμφανίστηκε μιά άλλη που πήρε τη θέση της. Δεν μπορεί κανείς να ξεφύγει από τους νόμους της Φύσης χωρίς δυσάρεστες συνέπειες. Και όταν αυτοί οι νόμοι εξηγηθούν και εφαρμοστούν στη ζωή του ασθενή με θεραπευτικά αποτελέσματα, όπως γίνεται με τις φυσικές θεραπευτικές μεθόδους, δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία αν επαναληφθούν τα παλιά λάθη. Το άτομο που γλίτωσε από μια χρόνια αρρώστια με τις μεθόδους της Φυσικής Υγιεινής πρέπει να είναι ικανοποιημένο και να ζει έπειτα συνεχώς σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους και τις επιταγές της Φύσης· και ο πρώτος από αυτούς τους φυσικούς νόμους είναι ότι το μελλοντικό διαιτολόγιο πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε το σώμα του να μπορεί να παίρνει όλα τα στοιχεία που χρειάζεται για τη σωστή συντήρησή του και την ενεργό λειτουργία του, σε ποσότητες και αναλογίες που αντιστοιχούν με την ηλικία και το επάγγελμά του. Πρακτική διαιτητική. Θα δει κανείς ότι η σωστή διαιτητική θεραπευ­ τική αγωγή είναι βασική στη θεραπεία των ασθενειών, είτε σε συνδυασμό με την αυστηρή δίαιτα είτε σε αντικατάστασή της. Το άτομο που υποβάλλεται σε φυσική θεραπευτική αγωγή, πρέπει να είναι πρόθυμο να ζει στο μέλλον σύμφωνα με τις προσταγές της σωστής και λογικής διαιτητικής, αν επιθυμεί να διατηρήσει την μελλοντική υγεία του σε ικανοποιητικό επίπεδο. Η ανάγκη, λοιπόν, για κάποια πρακτική κατανόηση του πολύ σημαντικού θέματος της δίαιτας πρέπει να γίνει φανερή σε κάθε αναγνώστη, άσχετα αν θέλει νά θεραπεύσει μιαν ασθένεια ή νά προλάβει την εμφάνισή της- και δεν πρέπει κανείς να αγνοήσει την ακόλουθη επισκόπηση της φυσικής διαιτητικής θεραπευτικής αγωγής αν έχει στο νου του την υγεία και τη μελλοντική ευεξία του. (Η ακόλουθη επισκόπηση των διάφορων διαιτητικών θεραπευτικών αγωγών, που χρησιμοποιούνται στη διάρκεια της φυσικής θεραπευτι­ κής αγωγής, θα δώσει στον αναγνώστη μια καθαρή ιδέα για το τι είναι πραγματικά η φυσική διαιτητική θεραπευτική αγωγή και πως λειτουρ­ γεί. Θα μπορέσει, επίσης, ο αναγνώστης να συνδυάσει αποτελεσματι­ κά τις γνώσεις που απέκτησε, με τις οδηγίες για πρακτική διαιτητική

θεραπευτική αγωγή που αναφέρονται στο δεύτερο μέρος αυτού του βιβλίου). Η δίαιτα μόνο με φρούτα. Η ανάγκη για μια κατάλληλη παροχή των βασικών μεταλλικών αλάτων στην καθημερινή μας διατροφή διευκρι­ νίστηκε ήδη στον αναγνώστη, και τα φρέσκα φρούτα είναι ένα από τα είδη τροφής που περιέχουν αυτά τα βασικά στοιχεία για τη ζωή και την υγεία σε μεγάλη ποσότητα. Το γεγονός ότι οι καθοριστικές και εξαγνιστικές τους ιδιότητες για το σώμα παραμελούνται από την ορθόδοξη ιατρική στη θεραπευτική αγωγή των ασθενειών, είναι μια από τις τραγωδίες της εποχής μας. Το θύμα της ασθένειας έχει πάντοτε έλλειψη αυτών των μεταλλι­ κών στοιχείων, που είναι ουσιώδη για την υγεία και τη ζωτικότητα του ανθρώπου· και όταν ο ασθενής υποβάλλεται σε φυσική θεραπευτική αγωγή, πολλές φορές συνιστάται αποκλειστικά μια δίαιτα μόνο με φρούτα, με σκοπό να καθαριστεί ο οργανισμός του από τις τοξικές ουσίες και, ταυτόχρονα, να πάρει μερικά βασικά μέταλλα τροφών που του είναι απαραίτητα. Όταν τα φρούτα εισάγονται στο σώμα είναι όξινα στην αντίδρασή τους, και αυτό προκαλεί σύγχυση σε πολλούς ανθρώπους όσον αφορά την δυνατότητά τους να χαρίσουν υγεία. Τα αδύνατα οξέα των φρούτων, όμως, διασπούνται γρήγορα στον οργανισμό και πολύτιμα αλκαλικά μεταλλικά άλατα παραμένουν στους ιστούς. Αυτό ακριβώς το υπόλειμμα οργανικής αλκαλικής μεταλλικής ουσίας που παραμένει στους ιστούς μετά την οξείδωσή της, δίνει στα φρούτα τη μεγάλη θεραπευτική και καθαρτική τους αξία. Μερικοί ασθενείς που, για κάποιο λόγο, δεν πρέπει να φάνε φρούτα μπορούν να φάνε ωμά και βρασμένα στον ατμό λαχανικά, που εξυπηρετούν ακριβώς τον ίδιο σκοπό στη θεραπευτική διαδικασία. Η περιορισμένη δίαιτα. Αυτή η δίαιτα, που αποτελείται κυρίως από φρούτα και σαλάτες, εξυπηρετεί τον ίδιο σκοπό όπως η φρουτοδίαι­ τα, και είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται μεγάλη ποικιλία απ' αυτά τα είδη στο διαιτολόγιο. Τα φρέσκα φρούτα και τα ωμά λαχανικά όπως επίσης τα λαχανικά με ρίζες - είναι γεμάτα με μεταλλικά άλατα όπως ασβέστιο, κάλιο, νάτριο, σίδηρο, πυρίτιο κλπ. Όλα αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στη σωστή λειτουργία του σώματος. Αν λείπουν από τις τροφές μας, διαταράσσουν αρκετά τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας. Η σημερινή συνήθεια να βλέπουμε τα φρούτα και τις σαλάτες σαν απλά

συμπληρώματα του καθημερινού διαιτολογίου, και όχι σαν βασικά του μέρη, και να ξεφλουδίζουμε, να βράζουμε και να μαγειρεύουμε τα φρούτα και τα λαχανικά, αντί να τα τρώμε ωμά, είναι ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της υγείας, για τα οποία η εποχή μας είναι ένοχη. Αν αυτά τα θύματα ενός τεχνητά εξασθενησμένου διαιτολογίου ακολουθήσουν μια δίαιτα από φρούτα και σαλάτες μόνο, όταν υποβληθούν για πρώτη φορά σε φυσική θεραπευτική αγωγή, αυτό θα είναι ο γρηγορότερος και καλύτερος τρόπος για να δώσουν στον εξαντλημένο οργανισμό τους τα ουσιώδη μεταλλικά άλατα που χρειάζεται τόσο πολύ. Η δίαιτα με φρούτα και γάλα. Το γάλα είναι μια πλήρης τροφή από μόνη της, δηλαδή περιέχει όλα τα στοιχεία που χρειάζεται το σώμα για την πλήρη συντήρησή του και τον καθαρισμό του, γι' αυτό και εκτιμάται πολύ στη φυσική θεραπευτική αγωγή. Για να είναι όμως πλήρης τροφή δέν πρέπει να είναι βρασμένο. Αντίθετα, πρέπει να είναι άβραστο και μη παστεριωμένο. (Μπορείτε να το ζεστάνετε λίγο όταν ο καιρός είναι κρύος). Όταν ένας ασθενής έχει ακολουθήσει νηστεία ή δίαιτα με φρούτα μόνο, το επόμενο βήμα είναι συχνά να ακολουθήσει τη δίαιτα με φρούτα και γάλα. Αυτό συνεχίζει την εσωτερική καθοριστική δουλειά που άρχισε η νηστεία και η δίαιτα μόνο με φρούτα, αλλά, ταυτόχρονα εφοδιάζει το σώμα με στοιχεία που προκαλούν ζωτικότητα και αναπτύσσουν τα νεύρα και τους μυς. Η ανάπτυξη των μυών οφείλεται στο γάλα. Έτσι, η δίαιτα με φρούτα και γάλα είναι ένα ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ της άμεσης καθοριστικής δράσης της νηστείας, της δίαιτας μόνο με φρούτα, της περιορισμένης δίαιτας κι ενός οριστικού πλήρους διαιτολογίου που έχει σκοπό να ανοικοδομήσει τον οργανι­ σμό του ασθενούς. Η δίαιτα μόνο με γάλα. Η αξία του γάλακτος επισημάνθηκε ήδη στον αναγνώστη. Πολλές φορές, μετά από μια παρατεταμένη νηστεία συνιστάται αυτό που ονομάζεται «δίαιτα μόνο με γάλα». Σ' αυτή την περίπτωση, ο ασθενής τρέφεται μόνο με πλήρες άβραστο γάλα σε όλο και μεγαλύτερες ποσότητες, ώσπου κάποτε φτάνει στο σημείο να πίνει έως εφτά κιλά την ημέρα περίπου. Η δίαιτα μόνο με γάλα πρέπει να γίνει μόνο με την καθοδήγηση ειδικού και τα αποτελέσματά της είναι καταπληκτικά. (Στο Τσάμπνυς, όπου βρίσκεται το Θέρετρο Φυσικής Υγιεινής Τρινγκ, η αυστηρή δίαιτα (νηστεία)

μεγάλης διάρκειας ακολουθείται από δίαιτα μόνο με γάλα, και έχει πολύ καλά αποτελέοματα. Μόνο με τη βοήθεια αυτών των δύο φυσικών θεραπευτικών και διαιτητικών παραγόντων, θεραπεύτηκαν διάφορες ασθένειες, όπως κακοήθης αναιμία, διαβήτης, αρθριτικά, νόσος του Μπράιτ και νευρασθένεια). Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο. Με αυστηρές δίαιτες μικρής και μεγάλης διάρκειας, φρουτοδίαιτα, περιορισμένη δίαιτα, δίαιτα μόνο με γάλα και φρούτα, γαλατοδίαιτα και με παραλλαγές ή συνδυασμούς τους, οι ασθενείς που υποβάλλονται σε φυσική θεραπευτική αγωγή μπαίνουν ξανά στο δρόμο της υγείας. Τότε είναι ο καιρός να τους δοθεί ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, δηλαδή ένα διαιτολόγιο που πρέπει να ακολουθήσουν πιστά στο μέλλον, αν θέλουν να προχωρή­ σουν σταθερά προς την υγεία και να μην επανέλθουν στο προηγού­ μενο στάδιο της σωματικής τους ανεπάρκειας. Απ' ό,τι είπαμε ήδη σ' αυτό το κεφάλαιο, ο αναγνώστης δεν θα δυσκολευτεί να ακολουθήσει τη λογική και τον τρόπο σκέψης που χρησιμοποιεί ο Υγιεινιστής όταν καταρτίζει ένα τέτοιο διαιτολόγιο για τους ασθενείς του. Τα σημαντικότερα σημεία αυτού του διαιτολογίου είναι τα εξής: Για τη συντήρησή και την «επισκευή» του, το σώμα χρειάζεται ορισμένες τροφές που περιέχουν πρωτεΐνη, άμυλο, σάκχαρο και λίπη, που πρέπει να παίρνει κάθε μέρα με την τροφή που τρώμε. Δυστυχώς για μας, όλες αυτές οι τροφές αφήνουν στον οργανισμό τοξικά υποπροϊόντα, σαν αποτέλεσμα του μεταβολισμού τους στους ιστούς. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος ζει σχεδόν αποκλειστικά με αυτές τις τέσσερις ομάδες τροφών - όπως συμβαίνει με τον μέσο άνθρωπο σήμερα που τρώει άσπρο ψωμί, άσπρη ζάχαρη, βραστές πατάτες και κρέας - το σύστημα του παραφορτώνεται με άχρηστα οξέα σιγά σιγά, κι έτσι προετοιμάζεται ο δρόμος για την υπεροξύτητα του αίματος και των ιστών, που είναι η πρώτη και βασική αιτία της ασθένειας. Για να λειτουργήσει σωστά το σώμα, οι εκκρίσεις του αίματος και του σώματος πρέπει να είναι όλες αλκαλικές. Όταν ζει κανείς σύμφωνα με το διαιτολόγιο της σημερινής εποχής, η αλκαλικότητα αυτή καταστρέφεται πολύ σύντομα και όπως επισημάναμε ήδη, προετοιμάζεται ο δρόμος για την αρρώστια. Έτσι η πρώτη δουλειά του Υγιεινιστή, όταν φτιάχνει ένα διαιτολόγιο για τον ασθενή, είναι να αποκαταστήσει όλη την αλκαλικότητα στο αίμα και στον οργανισμό

γενικά, που κατέστρεψαν οι κακές συνήθειες διατροφής. Αυτό το κάνει καταρτίζοντας ένα σχέδιο δίαιτας στην οποία τουλάχιστον το 75 τοις εκατό των τροφών είναι οπωσδήποτε αλκαλικές στην αντίδρασή τους μέσα στον οργανισμό, και μόνο 25 τοις εκατό όξινες, (τροφές που δημιουργούν οξέα). ΓΓ αυτό τα φρούτα και τα λαχανικά -ιδιαίτερα τα ώριμα φρούτα και τα άβραστα λαχανικά- αποτελούν τον κύριο όγκο της διατροφής. Αυτές οι τροφές είναι οπωσδήποτε αλκαλικές στη φυσική τους κατάσταση. Αυτό, λοιπόν, είναι το πραγματικό μυστικό της διαιτητικής της Φυσικής Υγιεινής, σε αντίθεση με οποιεσδήποτε άλλες μορφές δίαιτας, που είναι της μόδας σήμερα. Και αυτό εξηγεί γιατί τα αποτελέσματα της φυσικής θεραπευτικής αυτής αγωγής των ασθε­ νειών είναι τόσο ικανοποιητικά. Σύμφωνα μ’ ένα τέτοιο σχέδιο δίαιτας, το σώμα παίρνει όλα τα στοιχεία θρέψης που χρειάζεται για τη συντήρησή του από τις τέσσερις κύριες ομάδες τροφών. Αυτές όμως οι τροφές είναι τόσο καλά ισορροπημένες με φρούτα και λαχανικά, ώστε η τάση τους να δημιουργούν οξέα αναχαιτίζεται συνεχώς από την αλκαλικότητα των φρούτων και των λαχανικών που περιλαμβάνει το διαιτολόγιο. Έτσι επιτυγχάνεται εκείνη η οριστική αλκαλικότητα του σώματος, χωρίς την οποία είναι αδύνατο να υπάρξει πραγματική υγεία. Ο Υγιεινιστής προχωρεί ακόμη παραπέρα με τις γνώσεις του για τις τροφές, όταν καταρτίζει ένα κατάλληλο σχέδιο δίαιτας για τους ασθενείς του. Αν και διαλέγουμε μόνο 25 τοις εκατό των τροφών που δημιουργούν οξέα για το διαιτολόγιό μας από τις τέσσερις κύριες ομάδες τροφών πρέπει, πάντως, να είμαστε προσεκτικοί στην εκλογή μας γι' αυτές τις τροφές για τον εξής λόγο. Μερικές τροφές δημιουργούν περισσότερα οξέα από άλλες της ίδιας ομάδας τρο­ φών. Επομένως, είναι προς όφελός μας να διαλέξουμε εκείνες τις τροφές για το διαιτολόγιό μας από τις ομάδες αυτές των τροφών, που δίνουν στον οργανισμό μας τη μεγαλύτερη ποσότητα του τροφικού στοιχείου που χρειάζεται, είτε είναι πρωτεΐνη, είτε άμυλο, ζάχαρο ή λίπος· και το καθένα από αυτά θα πρέπει να δημιουργεί όσο το δυνατό λιγότερα οξέα. Έτσι, μια τροφή σαν το κρέας, εκτός απ' το ότι είναι πολύ πιθανό να σαπίσει μέσα στα έντερα προκαλώντας μεγάλη τοξικότητα, δημιουργεί πολλά οξέα σε σύγκριση με την ποσότητα πρωτεΐνης που παρέχει στον οργανισμό και δεν θεωρείται καλή τροφή από την άποψη του Υγιεινιστή. Γι' αυτό τον λόγο, επομένως, το κρέας πρέπει

να περιορίζεται πολύ όταν καταρτίζεται ένα ισορροπημένο διαιτολό­ γιο και, σε μερικές περιπτώσεις, πρέπει να αποκλείεται εντελώς, όχι για «ανθρωπιστικούς» λόγους, όπως μπορεί να αντιληφθεί ο αναγνώ­ στης, αλλά για σοβαρούς και καθαρά επιστημονικούς λόγους. Και άλλες τροφές, όπως για παράδειγμα η ζάχαρη, το ψωμί, τα δημητριακά, σχηματίζουν πολλά οξέα στην ραφιναρισμένη τους μορφή, όπως άσπρο ψωμί, άσπρη ζάχαρη, ραφιναρισμένο ρύζι κλπ. Το ίδιο ισχύει και για τις πατάτες, αν τρώγονται με τον συμβατικό τρόπο, αφού ξεφλουδιστούν πριν μαγειρευτούν. Όλες αυτές οι τροφές δημιουργούν πολύ λιγότερα οξέα αν φαγωθούν στη φυσική τους μορφή σαν φυσική σκούρα ζάχαρη, σαν ψωμί από ακοσκίνιστο αλεύρι, σαν φυσικό σκούρο ρύζι κλπ. ή, στην περίπτωση των πατατών, αν ψηθούν ή μαγειρευτούν με τη φλούδα τους. Επιπλέον -και κάτι που είναι εξίσου σημαντικό- όταν αυτές οι τροφές τρώγονται στη φυσική τους μορφή, διατηρούν όλα τα πολύτιμα μέταλλα και τις άλλες ζωτικές ιδιότητες με τις οποίες τις προίκισε η Φύση και οι οποίες λείπουν σε μεγάλο βαθμό όταν τρώγονται στη ραφιναρισμένη ή μαγειρεμένη μορφή τους. Έτσι, από τις γνώσεις του για την πραγματική επιστήμη της διαιτητικής και την πρακτική εφαρμογή αυτών των γνώσεων στις τροφές που τρώμε, ο Υγιεινιστής μπορεί να καταρτίσει για τους ασθενείς του ένα περιεκτικό και ισορροπημένο διαιτολόγιο, ικανό να προμηθεύσει το σώμα με όλα τα στοιχεία που χρειάζεται. Όπως αναφέραμε προηγουμένως, η βάση ενός τέτοιου διαιτολο­ γίου αποτελείται από φυσικές τροφές με αποδειγμένη αλκαλική αντίδραση, όπως είναι τά φρούτα και τα λαχανικά. Όπου περιλαμβά­ νονται μαγειρεμένα λαχανικά, πρέπει να βράζονται στον ατμό ή να μαγειρεύονται με συντηρητικό τρόπο, για να διατηρήσουν τις ιδιότη­ τες που φέρνουν υγεία και δεν πρέπει ποτέ να ξεφλουδίζονται και να βράζονται. Αντί για ραφιναρισμένες και απομεταλλωμένες τροφές, όπως η άσπρη ζάχαρη, το άσπρο ψωμί, τα ραφιναρισμένα δημητριακά κλπ., επιτρέπονται μόνο τά φυοικά και πλήρη προϊόντα. Οι ξηροί καρποί και το μέλι πρέπει να αντικαθιστούν όσο γίνεται περισσότερο τη ζάχαρη, γιατί η ζάχαρη που περιέχουν είναι άριστης ποιότητας από υγιεινής απόψεως. Το βούτυρο, η κρέμα και το ελαιόλαδο είναι τρεις μορφές φυσικών λιπών που προτιμά περισσότερο ο Υγιεινιστής· και όσον αφορά, τις πρωτεϊνούχες τροφές, τα προϊόντα γάλακτος, τα αυγά, το γάλα και το τυρί, χρησιμοποιούνται αρκετά συχνά, ενώ αποφεύγονται σε μεγάλο βαθμό οι σαρκικές τροφές (για λόγους που

αναφέραμε ήδη). Ο Υγιεινιστής ευνοεί επίσης τα καρύδια σαν φυσική πρωτεϊνούχα τροφή, γιατί είναι προτιμότερη από τη ζωϊκή πρωτεΐνη, από πολλές απόψεις. Με αυγά, τυρί, γάλα και τα καρύδια σαν κύριες πρωτεΐνες, με ψωμί από ακοσκίνιστο αλεύρι σαν κύριο άμυλο, με ξηρούς καρπούς και μέλι σαν σάκχαρο, με βούτυρο, κρέμα και ελαιόλαδο σαν λίπη, ο Υγιεινιστής αρχίζει τότε να καταρτίζει τις δίαιτες για τους ασθενείς του, μαζί με φρούτα και λαχανικά, γνωρίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο, δίνει στο σώμα όλα τα τροφικά στοιχεία που χρειάζεται ενώ, συγχρόνως, μειώνεται η τοξικότητα στο ελάχιστο. (Δείγματα ενός τέτοιου διαιτολογίου, που είναι σωστά συνδυασμένο, υπάρχουν στο παράρτημα - Τρίτο Μέρος - αυτού του βιβλίου. Ο αναγνώστης πρέπει να τα ακολουθήσει, άσχετα αν χρειάζεται ή όχι συμβουλές για την υγεία του, γιατί μόνο ωφέλεια μπορεί να προκύψει από την υιοθέτηση ενός τέτοιου σχεδίου φυσικής διατροφής). Κέικ, γλυκίσματα, μαρμελάδες, πουτίγκες, γλυκόπιτες κλπ. δέν περιλαμβάνονται σ’ ένα τέτοιο διαιτολόγιο, για φανερούς λόγους· ούτε καρυκεύματα, σάλτσες και ποτά όπως το τσάι και ο καφές. Το τσάι και ο καφές είναι διεγερτικά και επομένως έχουν βλαβερές επιδράσεις στον οργανισμό με τον ίδιο τρόπο όπως τα οινοπνευματώ­ δη ποτά, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Αλλά δεν υπάρχει λόγος να μην πίνουν, όσοι θέλουν, ένα φλυτζάνι αδύνατο κινέζικο τσάι χωρίς ζάχαρη το απόγευμα, αρκεί να μην παίρνουν τροφή μαζί μ' αυτό. Το τσάι σαν πρόγευμα ή μαζί με φαγητό απαγορεύεται αυστηρά. Το να πίνει κανείς οτιδήποτε με το φαγητό, ακόμη και νερό, απαγορεύεται, σύμφωνα με τη διαιτητική θεραπευτική αγωγή της Φυσικής Υγιεινής, γιατί αυτό διαλύει κι εξασθενίζει τα πεπτικά υγρά. ( Όσον αφορά για το τι πρέπει να πίνει και πότε, ο αναγνώστης παραπέμπεται στο Παράρτημα, όπου θα βρει λεπτομερείς πληροφορίες γι' αυτό το πολύ σημαντικό ζήτημα).

Αυτή, λοιπόν, είναι η ελάχιστα γνωστή επιστήμη της φυσικής διαιτητικής, όπως εφαρμόζεται στη φυσική θεραπευτική αγωγή της ασθένειας από τους Υγιεινιστές, σ' όλο τον κόσμο. Με τη βοήθειά της, οι Φυσιοθεραπευτές επιτυγχάνουν καταπληκτικά αποτελέσματα στη θεραπευτική αγωγή ασθενειών όπως οι ρευματισμοί, ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες, η νευρασθένεια, οι διαταραχές των νεφρών, το , άσθμα κλπ., για να μην αναφέρουμε τις «κοινές ασθένειες», όπως η

καταρροή, η δυσπεψία, η δυσκοιλιότητα, κλπ. Σε πολλές περιπτώ­ σεις, ασθενείς που θεραπεύτηκαν με αυτό τον τρόπο, είχαν ξεγρα­ φτεί πριν σαν ανίατοι από τους γιατρούς που χρησιμοποίησαν την ορθόδοξη φαρμακευτική αγωγή. Αυτές οι θεραπείες - παρόλο που φαίνονται σαν θαύμα - έγιναν με τη σωστή κατανόηση των αρχών της σωστής διατροφής σε συνδυασμό με την κατάλληλη νηστεία και άλλη απεκκριτική θεραπευ­ τική αγωγή και με την εφαρμογή άλλων φυσικών μέσων, με τα οποία θα ασχοληθούμε στο επόμενο κεφάλαιο. Είναι φανερό, ότι κάθε χωριστή μορφή δίαιτας πρέπει να κριθεί, ως ένα ορισμένο σημείο, σύμφωνα με την αξία της, γιατί ό,τι είναι καλό για έναν ασθενή μπορεί να μην είναι καλό γι' άλλον. Μιλώντας γενικά όμως, οι κανόνες και οι συνταγές δίαιτας που αναφέρονται σ' αυτό το κεφάλαιο δίνουν στον αναγνώστη μια γενική ιδέα για το τι είναι η σύγχρονη διαιτητική και πως εφαρμόζεται. Κάθε Υγιεινιστής έχει τις δικές του ιδέες περί δίαιτας και προσπαθεί να τις χρησιμοποιήσει στη δουλειά του, αλλά οι βασικές αρχές που ακολουθούνται από όλους, είναι αυτές που αναφέραμε. Πριν κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο για τη φυσική διαιτητική, υπάρχει ένα μικρό σημείο που πρέπει να θίξουμε. Αυτό είναι το ζήτημα των βιταμινών. Πολλοί αναγνώστες θα εκπλαγούν ασφαλώς από το γεγονός ότι δεν γίνεται καμιά αναφορά για βιταμίνες στην παρουσία­ ση της θεωρίας περί φυσικής διατροφής, σ' αυτό το κεφάλαιο. Οι «βιταμίνες» είναι ο πιο πολυσυζητημένος παράγοντας της σύγχρονης διαιτητικής, όσον αφορά τους παραδοσιακούς διαιτολόγους, τον τύπο και το κοινό, αλλά κατέχει ασήμαντη θέση στο σχέδιο φυσικής διαιτητικής που περιγράφεται σ' αυτό το βιβλίο. Το ζήτημα των «βιταμινών» χρησιμέυσε μόνο για να παραπλανήσει περισσότερους ανθρώπους όσον αφορά τη σωστή δίαιτα παρά οποιοσδήποτε άλλος παράγοντας. Όταν αντιληφθούμε ότι χρειαζόμαστε αλκαλικότητα, αν θέλουμε να διατηρήσουμε ή να επανακτήσουμε την υγεία μας, τότε ο ρόλος που παίζουν τα φυσικά οργανικά και αλκαλικά μεταλλικά άλατα που βρίσκονται σ' όλες τις φυσικές και ανόθευτες τροφές, θα γίνει αμέσως φανερός σ' όλους μας. Γι' αυτό τα οργανικά αυτά μέταλλα των τροφών τονίζονται πάντοτε τόσο πολύ στη φυσική διαιτητική. Οι βιταμίνες, στο μέτρο που παίζουν κάποιο ρόλο για την ανάπτυξη της υγείας, μπορούν να το πετύχουν αυτό μόνο σε συνδυασμό με τα προαναφερθέντα οργανικά μεταλλικά άλατα καί δεν έχουν καμιά

θεραπευτική αξία από μόνες τους. Οι βιταμίνες είναι τα ζωντανά στοιχεία σε όλες τις φυσικές και ανόθευτες τροφές και, αν κάποιος εφαρμόζει ένα διαιτολόγιο πλούσιο σε φυοικές τροφές, όπως αυτές που συνιστούνται πάντοτε στους ασθενείς στη Φυσική Υγιεινή, αυτός ο ασθενής μπορεί να είναι βέβαιος ότι παίρνει όλες τις βιταμίνες που του είναι απαραίτη­ τες για τη ζωή και την υγεία-και κάτι που είναι πιο σημαντικό-παίρνει και όλα τα οργανικά μεταλλικά άλατα που χρειάζεται το σώμα για την αποτελεσματική λειτουργία του. Για μια πληρέστερη παρουσίαση του ζητήματος της δίαιτας στη σχέση της με την υγεία και την ασθένεια, ο αναγνώστης παραπέμπεται ξανά στο βιβλίο του συγγραφέα, Η δίαιτά σας στην υγεία και στην ασθένεια. * ★★

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ για τις «ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ». Σε πολλές περιπτώσεις στις οποίες συστήθηκε φυσική διαιτητική και άλλη θεραπευτική αγωγή, ο ασθενής ανησυχεί συχνά όταν βλέπει ότι παρουσιάζονται διάφορες ανωμαλίες, όπως βαρύ κρυολόγημα, σπυ­ ριά, διάρροια, εξανθήματα του δέρματος κλπ. Ο ασθενής συχνά νομίζει ότι αυτά είναι συμπτώματα επιδείνωσης της κατάστασής του. Αλλά δεν συμβαίνει καθόλου κάτι τέτοιο. Αυτά τα ξαφνικά κρυολογή­ ματα, τα εξανθήματα κλπ., που παρουσιάζονται όταν αρχίζει η φυσική θεραπευτική αγωγή, ονομάζονται στους κύκλους της Φυσικής Υγιει­ νής «θεραπευτικές κρίσεις». Είναι εκδήλωση του θεραπευτικού και καθοριστικού έργου της Φύσης. Είναι σημάδι ότι η θεραπευτική αγωγή είναι αποτελεσματική, φτάνει στη ρίζα της ανωμαλίας, απο­ βάλλει τις τοξικές ουσίες από τις βαθιά ριζωμένες δομές και τα όργανα και τις φέρνει στην επιφάνεια του σώματος για την οριστική αποβολή τους από το σώμα. Αυτές οι «θεραπευτικές κρίσεις» είναι η καλύτερη απόδειξη ότι η θεραπευτική αγωγή είναι αποτελεσματική! (Βλέπε επίσης στο παράρτημα: «Περιπλοκές που μπορεί να προκό­ ψουν στη διάρκεια της θεραπευτικής Αγωγής»).

ΑΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Υδροθεραπεία - Γενική Υγιεινή - Ψυχοθεραπεία - Μάλαξη της Σπονδυλικής Στήλης - Οστεοπαθητική και Χειροπρακτική Ηλεκτροθεραπεία - Ακτινοβολούμενη Θερμότητα - Μασάζ Τεχνητά Ηλιακό Φως - 'Αλλες Θεραπευτικές αγωγές. Τα δύο κύρια χαρακτηριστικά της Φυσικής Θεραπευτικής Αγωγής χαρακτηριστικά που την κάνουν να διαφέρει βασικά από την ορθόδο­ ξη ιατρική ή οποιαδήποτε άλλη σχολή ή κλάδο θεραπείας - είναι το γεγονός ο,τι στηρίζεται στην νηστεία καί στο επιστημονικό διαιτολό­ γιο σαν βασικούς θεραπευτικούς παράγοντες, αλλά και στο γεγονός ότι χρησιμοποιεί οποιαδήποτε βοηθητική θεραπευτική αγωγή που είναι από κάθε άποψη φυσική. Έτσι, πολλές μορφές ηλεκτροθεραπείας ή ακόμη και η χρήση φαρμακευτικών βοτάνων είναι ταμπού για τον αυθεντικό Φυσικό Υγιεινιστή, γιατί αυτά έχουν σκοπό να διεγείρουν τον οργανισμό έτσι ώστε να αρχίσει τη δραστηριότητά του σύμφωνα με τρόπους που δεν συμφωνούν πάντοτε με τους φυσικούς νόμους. Υπάρχουν όμως άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιεί ο Υγιεινιστής για να συμπληρώσει την άμεση καθοριστική και θεραπευτική δράση της νηστείας και της κατάλληλης δίαιτας, και αυτές αποτελούν το περιεχόμενο αυτού του κεφαλαίου.

Υδροθεραπεία. Η ιατρική συνδέθηκε τόσο πολύ με τη χρήση των φαρμάκων ώστε αποκρούει ακόμη και τη χρήση νερού - είτε εσωτερικά είτε εξωτερι­ κά - στις κατάλληλες αναλογίες, παρά τις αναμφίβολες θεραπευτι­ κές του ιδιότητες. Αντίθετα ο Υγιεινιστής κάνει πλήρη χρήση των καθοριστικών και θεραπευτικών ιδιοτήτων του ζεστού και κρύου νερού.

Για το καθάρισμα των εντέρων, στη διάρκεια της νηστείας ή κατά το αρχικό στάδιο της φυσικής θεραπευτικής αγωγής, στις περιπτώ­ σεις όπου υπάρχει ατονία των εντέρων) το κλύσμα με χλιαρό ή κρύο νερό είναι πολύ χρήσιμο. Υπάρχει κάποια προκατάληψη, που είναι εναντίον της χρήσης αυτού του αβλαβούς μηχανισμού, σε πολλούς επαγγελματικούς κύκλους (και ιδίως στους ιατρικούς κύκλους), αυτή όμως η προκατάληψη βασίζεται ολοκληρωτικά στην άγνοια. Εκεί όπου τα καθαρτικά, που διεγείρουν τα αδρανή έντερα αρχίζουν την δράση τους και έχουν πολύ κακά αποτελέσματα για την μελλοντική υγεία του ασθενή, το κλύσμα επιτυγχάνει τον σκοπό του με ευκολία και ακρίβεια, χωρίς να προκαλεί δευτερογενή συμπτώματα. Το κλύσμα δεν έχει προορισμό να χρησιμοποιείται συνεχώς από τους ασθενείς, αλλά μόνο στην αρχή της θεραπευτικής αγωγής, δηλαδή μέχρι να αρχίσουν τα έντερα να δουλεύουν κανονικά από μόνα τους - σαν αποτέλεσμα της θεραπευτικής αγωγής που χρησι­ μοποιήθηκε. Η δυσκοιλιότητα είναι μια από τις ασθένειες που θεραπεύονται εύκολα με τη φυσική θεραπευτική αγωγή. Ποιος θεραπεύτηκε πραγματικά από αυτή τη συνηθισμένη ανωμαλία παίρνοντας καθαρτι­ κά; Η κατάσταση χειροτερεύει αναπόφευκτα με τέτοιες πρακτικές. Το κλύσμα είναι η μόνη μορφή υδροθεραπείας που εφαρμόζεται εσωτερικά από τον Υγιεινιστή. Το νερό όμως, σαν εξωτερικός θεραπευτικός και καθοριστικός παράγοντας χρησιμοποιείται με διά­ φορους τρόπους. Το ζεστό λουτρό, το κρύο λουτρό, το χλιαρό λουτρό, το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας, το καθιστά λουτρό (είτε ζεστό είτε κρύο),· είναι όλα μορφές υδροθεραπείας, που χρησιμοποιούνται σε συνδυα­ σμό με άλλες μορφές φυσικής θεραπευτικής αγωγής με άριστα αποτελέσματα κι εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με την φύση του προβλήματος και την κατάσταση του ασθενή. Για παράδειγμα, το πρωινό κρύο καθιστά λουτρό είναι ένας από τους καλύτερους τονωτικούς παράγοντες που είναι δυνατό να χρησιμοποιήσουμε για να αναζωογονήσουμε έναν εξασθενισμένο οργανισμό’ μερικοί όμως, το βρίσκουν πολύ αυστηρό μέτρο γι' αυ­ τούς. Ο Υγιεινιστής πρέπει να χρησιμοποιήσει την κρίση του πριν το εφαρμόσει, ανάλογα με την περίπτωση. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας είναι ένας πολύ καλός καθοριστικός παράγοντας, αλλά οι άνθρωποι που έχουν αδύνατη καρδιά δεν μπορούν να έχουν άριστα αποτελέσματα από τη χρήση

του, γιατί είναι πολύ εξαντλητικό στις άμεσες επιδράσεις του, γι' αυτούς. Εδώ χρειάζεται και πάλι η σωστή κρίση στη θεραπευτική αγωγή.

Μια από τις καλύτερες χρήσεις του νερού στη φυσική θεραπευτική αγωγή είναι τα υγρά επιθέματα. Τα κρύα επιθέματα φτιάχνονται αν στίψουμε κάποιο λινό ή παρόμοιο ύφασμα σε κρύο νερό, το τυλίξου­ με γύρω από την περιοχή ή το μέρος του σώματος που μας αφορά, και το καλύψουμε με ζεστή φανέλα. Το κρύο επίθεμα, αφού καλυφθεί έτσι με ζεστό ύφασμα, έχει την ικανότητα να τραβήξει προς τα έξω τη φλεγμονή, τον πόνο και το πρήξιμο με τρόπο που φαίνεται σχεδόν θαυματουργικός. (Το υγρό επίθεμα χρησιμοποιείται κυρίως για τη μείωση του πυρετού). Όταν σκεφτεί κανείς τι δηλητηριώδη και βλαβερά φάρμακα χρησιμοποιεί η ιατρική για να

πετύχει το ίδιο αποτέλεσμα, απορεί αν η ιατρική, στην δουλική προσκόλλησή της στα φάρμακα, δεν γίνεται με αυτόν τον τρόπο εντελώς ανίκανη να χρησιμοποιήσει την απλή λογική στο έργο της, παρά την αναμφίβολη ικανότητά της. Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι φυσικές μέθοδοι θεωρούνται τόσο απλές, ώστε να μην αξίζουν την προσοχή της. Κατατάσσονται περιφρονητικά στην κατηγορία που είναι γνωστή ως «θεραπευτικές αγωγές των γιαγιάδων». Παραμελείται η φανερή αξία τους και προτιμούνται πολύπλοκα και αμφίβολα φάρμακα και εμβόλια, που ικανοποιούν τη σημερινή επιθυμία της ιατρικής για κάτι που προκαλεί σύγχυση και δέος στους ευκολόπι­ στους ανθρώπους, οι οποίοι εκδηλώνουν έτσι σεβασμό προς τη μαγεία και το μυστήριο της «ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ»!

Γενική Υγιεινή. Ο ίδιος λόγος που στρέφει την προσοχή των γιατρών μακριά από τη χρήση υδροθεραπευτικών μέτρων στη θεραπευτική αγωγή της ασθέ­ νειας και τους κάνει να προτιμούν τα φάρμακα και τα εμβόλια, ευθύνεται και για την ελάχιστη προσοχή που δίνουν οι γιατροί στην αξία του καθαρού αέρα, του ήλιου, των ασκήσεων και της υγιεινής του σώματος. Ναι, είναι αλήθεια ότι η ιατρική ΜΙΛΑ για την αξία αυτών των πραγμάτων στους ασθενείς, αλλά αυτό είναι όλο. Με τον τρόπο τους και τις πράξεις τους, οι γιατροί αφήνουν να εννοηθεί ότι οι πραγματικοί θεραπευτικοί παράγοντες είναι τα φάρμακα που χρησιμοποιούν, και οι εγχειρήσεις που κάνουν. Και τι λένε για τη γενική υγιεινή; Αυτό είναι κάτι δευτερεύον. Για τον Υγιεινιστή, όμως, ο καθαρός αέρας, ο ήλιος, οι ασκήσεις και άλλα παρόμοια μέτρα αποτελούν το βασικό μέρος της θεραπευτι­ κής αγωγής του. Τι ωφέλεια υπάρχει αν δώσει κανείς φάρμακα ο’ έναν άνθρωπο που πάσχει από χρόνια βρογχίτιδα, για παράδειγμα, αν δεν κάνει τίποτε άλλο; Αυτό ακριβώς κάνουν οι γιατροί. Εκτός από το να λέμε στον ασθενή τί πρέπει να τρώει, που είναι και το πιο βασικό απ' όλα, πρέπει να του πούμε και πως να αναπνέει βαθιά και σωστά, πως να παίρνει τη μεγαλύτερη ωφέλεια από τον αέρα και τον ήλιο που μας προσφέρει τόσο άφθονα η Φύση, να αερίζει την κρεβατοκάμαρά του σωστά, να φορά τα κατάλληλα ρούχα που επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει (και να μη βουλώνουν τους πόρους του), και ούτω καθεξής. Αυτή είναι η θεραπευτική αγωγή της

γενικής υγιεινής και χρησιμοποιείται κάθε φυσική θεραπευτική αγωγή, που αξίζει να λέγεται έτσι. Εκτός από το γεγονός ότι οι σημερινοί άνθρωποι δεν ξέρουν τι πρέπει να τρώνε, δεν έχουν την παραμικρή ιδέα πως πρέπει να ντύνονται, τι παπούτσια να φορούν, τι ανάπαυση χρειάζονται, τι ασκήσεις να κάνουν. Ο πολιτισμός δηλαδή, τους έκανε εντελώς ανίκανους να φροντίσουν τον εαυτό τους με λογικό και υγιή τρόπο. Κοιτάξτε τα ρούχα που φορούν οι άντρες, για παράδειγμα! (Η σύγχρονη γυναίκα δεν είναι και τόσο ανίδεη σ' αυτό το ζήτημα, αλλά η μητέρα της και η γιαγιά της ήταν). Ο σύγχρονος άντρας δεν έχει την παραμικρή ιδέα πως πρέπει να ντύνεται για λόγους υγείας. Φοράει εσώρουχα που εμποδίζουν το δέρμα του να αναπνέει. Σ' αυτή τη συνήθεια βοηθείται και ενθαρρύνεται από τον γιατρό του, που τον συμβουλεύει πάντοτε «να φοράει μάλλινα εσώρουχα». Φοράει γελοία καπέλα που εμποδίζουν την ανάπτυξη και την υγεία των μαλλιών, φοράει μπότες ή παπούτσια που εμποδίζουν τη σωστή θέση των ποδιών και το σωστό βάδισμα. Φοράει κολλάρα που τον εμποδίζουν να αναπνεύσει κλπ. Σ' αυτά μπορούμε να προσθέσουμε και τα εξής. Εισπνέει συνεχώς καπνό, αντί για αέρα που τον χρειάζεται τόσο πολύ. Η σύγχρονη συνήθεια της οδήγησης αυτοκινή­ του, του αφαιρεί ολοένα και περισσότερο τη δυνατότητα να χρησιμο­ ποιήσει το σώμα του και να κάνει τις κατάλληλες ασκήσεις. Ξενυχτάει, αντί να έχει τον ύπνο και την ανάπαυση που χρειάζεται το σώμα του- κατά συνέπεια, σηκώνεται αργά, ενώ οι φυσικές ορμές και τα ένστικά του απαιτούν να σηκώνεται νωρίς. Η ατμόσφαιρα μέσα στην οποία κινείται και αναπνέει στο γραφείο ή στο κατάστημα είναι εξουθενωτική. Και τι κάνει για να διορθώσει τα πράγματα; Τίποτε! Όταν είναι αδιάθετος - και ποιος δεν θα ήταν, ζώντας με αυτόν τον τρόπο και σε συνδυασμό με τα ατέλειωτα εγκλήματα που διαπράττει κάθε μέρα στη διατροφή του; - ο σύγχρονος άνθρωπος επισκέπτεται τον γιατρό που του λέει ότι η αρρώστια του οφείλεται «στον καιρό» ή σε κάποιο «μικρόβιο», του δίνει κάποιο φάρμακο, καί αφήνει το ζήτημα εκεί. Ας μη νομίσει η αναγνώστρια ότι μόνο ο σύγχρονος άντρας ακολουθεί λανθασμένο τρόπο ζωής. Η σύγχρονη γυναίκα, ενώ σε ορισμένα πράγματα ακολουθεί καλύτερους τρόπους από τον άντρα, σε άλλα, ακολουθεί χειρότερους. Η γενική υγιεινή, λοιπόν, αποτελεί βασικό μέρος της θεραπευτικής αγωγής της Φυσικής Υγιεινής και, με τη βοήθεια σωματικών ασκήσε­

ων, βαθιών αναπνοών, ηλιοθεραπείας, γενικών κανόνων ζωής κλπ., ο ασθενής που υποβάλλεται σε φυσική θεραπευτική αγωγή οδηγείται ξανά σ' έναν πιο φυσικό τρόπο ζωής, σ' ένα ουσιώδη τρόπο ζωής αν πρόκειται να αποκτήσει ξανά την πραγματική υγεία και να τη διατηρήσει.

Ψυχοθεραπεία. Μερικοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι η ψυχοθεραπεία πρέπει να τοποθετηθεί πρώτη στον κατάλογο φυσικών θεραπευτικών αγωγών, αφού ο νους είναι ο πρωταρχικός αιτιολογικός παράγοντας όλων των ασθενειών και ο πιο ισχυρός παράγοντας στην απομάκρυνσή τους από τον ανθρώπινο οργανισμό. Ο νους και το σώμα συνδέονται μεταξύ τους τόσο στενά, ώστε είναι αδύνατο να πούμε ακριβώς ποια αιτία είναι διανοητική και ποιο αποτέλεσμα είναι σωματικό, και αντίστροφα. Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο διανοητικός παράγοντας παίζει κάποιο ρόλο σε όλες τις ασθένειες, σε μεγάλο ή μικρό βαθμό. Έτσι, η ψυχοθεραπεία αποτελεί βασικό μέρος κάθε θεραπευτικής αγωγής, που θα ήταν αποτελεσματική σε πολύ μεγάλο βαθμό. Τι εννοεί εδώ ο συγγραφέας με τον όρο ψυχοθεραπεία; Δεν εννοεί τη ψυχανάλυση ή τη θεραπεία με την πίστη, ή ακόμη την πνευματοθεραπεία, αλλά τη χρήση της κατευθυνόμενης νοητικής υποβολής και την απλή λογική ψυχολογία, που εφαρμόζεται για τις στενοχώριες και τα προβλήματα που παρουσιάζονται στη ζωή του ασθενή. Η στενοχώρια είναι ένας από τους πιο ισχυρούς παράγοντες στην υπονόμευση του οργανισμού. Αν κάποιος αρρωστήσει από στενοχώ­ ρια, σε συνδυασμό με λανθασμένη διατροφή και ανθυγιεινή ζωή, ο Υγιεινιστής θα πρέπει να προσέξει και αυτή την πλευρά του προβλήματος. (Η ιατρική συνταγή για τη στενοχώρια είναι: «Μη στενοχωριέσαι!» Αν και αυτή η συμβουλή είναι καλοπροαίρετη, ωστόσο δεν έχει παρά μόνο μικρή αξία). Υπάρχει βέβαια και ο νευρασθενικός ή νευρωτικόςασθενής. Σε μερικές από αυτές τις περιπτώσεις, η ψυχανάλυση και άλλες εντατικές μορφές της εφαρμοσμένης ψυχολογικής θεραπευτικής αγωγής δεν είναι μόνο χρήσιμες, αλλά απολύτως αναγκαίες. Ωστόσο, ελάχιστοι Υγιεινιστές χρησιμοποιούν αυτές τις ειδικευμένες μορφές

ψυχολογικής θεραπευτικής αγωγής στη δουλειά τους. Οι ειδικές περιπτώσεις ασθενών που χρειάζονται οπωσδήποτε τέτοια μορφή θεραπευτικής αγωγής, πρέπει να στέλνονται στους αρμόδιους αν­ θρώπους που είναι ικανοί να την εφαρμόσουν. Κάθε Υγιεινιστής που αξίζει να λέγεται έτσι, χρησιμοποιεί την εφαρμοσμένη ψυχολογία και τη λογική υποβολή στη θεραπεία των ασθενών του. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να πετϋχει τον στόχο του. Αν η υποβολή εφαρμοστεί σωστά - όπως έδειξε το πρόσφατο ενδιαφέρον για την αυθυποβολή - είναι ένας πολύ αποτελεσματικός θεραπευτικός παράγοντας. Αν όμως δεν εφαρμοστεί σωστά, ο ασθενής χάνει ένα μεγάλο μέρος της θεραπευτικής της δύναμης. Ο λόγος για τον οποίο η αυθυποβολή και οι ψυχοθεραπευτικοί παράγο­ ντες παρόμοιας μορφής δεν είχαν την επιτυχία που αναμενόταν, είναι ότι η φυσική πλευρά αυτής της υπόθεσης παραμελήθηκε εντελώς κατά τη διάρκεια αυτής της θεραπευτικής αγωγής και όλη η προσοχή συγκεντρώθηκε στη διανοητική πλευρά. Στη φυσική θεραπευτική αγωγή τόσο, η φυσική όσο και η διανοητι­ κή πλευρά λαμβάνουν όση προσοχή χρειάζονται, με άριστα αποτελέ­ σματα για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

Μάλαξη της σπονδυλικής στήλης: Οστεοπαθητική και χειροπρα­ κτική. Η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης, τόσο η οστεοπαθητική όσο και η χειροπρακτική, χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό στη Φυσιοθερα­ πευτική αγωγή. Αν και η οστεοπαθητική και η χειροπρακτική υπάρ­ χουν σαν χωριστοί θεραπευτικοί μηχανισμοί και έχουν ένθερμους υποστηρικτές που βλέπουν σ' αυτές το μόνο δρόμο προς την θεραπεία, δεν μπορούν από μόνες τους να πετύχουν μόνιμα αποτε­ λέσματα στη θεραπευτική αγωγή της ασθένειας. Ωστόσο, αν συνδυα­ στούν με άλλες μορφές φυσικής θεραπευτικής αγωγής, είναι πραγ­ ματικά πολύ αποτελεσματικές, γιατί επαναφέρουν την υγεία στον ασθενή που υποβάλλεται σε φυσική θεραπευτική αγωγή. Η οστεοπαθητική και η χειροπρακτική είναι αντίπαλες μορφές μάλαξης της σπονδυλικής στήλης. Γεννήθηκαν στην Αμερική και η καθεμιά έχει τη δική της θεωρία περί ασθένειας και θεραπείας με μάλαξη της σπονδυλικής στήλης. Και οι δυο δέχονται ότι η ασθένεια προέρχεται από τον οργανισμό, επειδή η παροχή αίματος στα νεύρα

εμποδίζεται από κακώσεις στη σπονδυλική στήλη, και ότι αν γίνει σωστή μάλαξη στους σπονδύλους, αυτές οι κακώσεις θα εξαφανι­ στούν και ο ασθενής θα συνέλθει. Τα σημεία της διαφοράς τους βρίσκονται στη σημασία που δίνουν στην προέλευση των κακώσεων της σπονδυλικής στήλης και στις μεθόδους μάλαξης που χρησιμο­ ποιούν για να τις απομακρύνουν. Οι περισσότεροι Υγιεινιστές, μολονότι διαφωνούν βασικά με τους οστεοπαθητικούς και τους χειροπράκτορες σχετικά με την προέλευση της ασθένειας, χρησιμο­ ποιούν καί τις δύο αυτές μεθόδους στη δουλειά τους, με πολύ ευεργετικά αποτελέσματα. Αν ληφθούν υπόψη σαν φιλοσοφίες που διατυπώθηκαν για να δώσουν μια περιεκτική αντίληψη της αιτίας, της φύσης και της θεραπευτικής αγωγής της ασθένειας, τόσο η οστεοπαθητική όσο και η χειροπρακτική, πρέπει να θεωρηθούν ανεπαρκείς από την άποψη της Φυσικής Υγιεινής. Αυτό όμως δε μεταβάλλει την αναμφίβολη θεραπευτική αξία τους, όταν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με άλλες μορφές φυσικής θεραπευτικής αγωγής, όπως η νηστεία, η δίαιτα, κλπ. Υπάρχει κάποια τάση σε μερικούς ανθρώπους να θεωρούν κάθε οστεοπαθητικό ή χειροπράκτορα άνθρωπο της «Φυσι­ κής Υγιεινής», απλώς γιατί δεν χρησιμοποιεί ορθόδοξες μεθόδους θεραπείας - χρησιμοποιεί αφάρμακες μεθόδους. Αυτή η άποψη είναι βασικά λανθασμένη. Οι Υγιεινιστές χρησιμοποιούν και την οστεοπα­ θητική και τη χειροπρακτική. Κάθε οστεοπαθητικός και χειροπράκτορας δεν είναι Υγιεινιστής επειδή χρησιμοποιεί αφάρμακες μεθόδους. Ούτε ο μασέρ είναι Υγιεινιστής επειδή το μασάζ χρησιμοποιείται στη φυσική θεραπευτική αγωγή. Αυτό είναι σημαντικό και πρέπει να το θυμάται ο αναγνώστης, γιατί θα τον γλιτώσει από μεγάλη σύγχυση. Πολλοί άνθρωποι που θέλουν να υποβληθούν σε Φυσιοθεραπευτική αγωγή, πήγαν από άγνοια σε κάποιον οστεοπαθητικό που δεν ήταν και Υγιεινιστής. Δεν μπόρεσαν επομένως να απολαύσουν τα ευεργετή­ ματα της θεραπευτικής αγωγής τα οποία θα απολάμβαναν αν είχαν επισκεφτεί έναν αυθεντικό Υγιεινιστή από την αρχή. Η θεωρία της ασθένειας και της θεραπείας που διατύπωσαν οι ιδρυτές της οστεοπαθητικής και της χειροπρακτικής μπορεί να φαίνονται σχεδόν φανταστικές από πρώτη άποψη, αλλά υπάρχουν πολλά καλά σημεία σ' αυτές· οι επιτυχίες που έχουν οι οστεοπαθητικοί και οι χειροπράκτορες στη θεραπεία διαφόρων ασθενειών, πρέπει να κάνουν αυτές τις θεωρίες και τις απόψεις τους αξιοπρόσεκτες. Το όλο ζήτημα έχει ως εξής:

Τα νεύρα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος (τα οποία συνδέονται μ ε το Εγκεφαλονωτιαίο σύστημα νεύρων), προμηθεύουν μ ε νευρική δύναμη την καρδιά, τους πνεύμονες, το συκώτι, τα μάτια, το στομάχι κι άλλες σπου­ δ α ίες δ ο μ έ ς του ανθρώπινου σώματος. Με σωστή μάλαξη στα σημεία όπου τα νεύρα βγαίνουν από τη σπονδυλική στήλη μπορούμε να ελέγξουμε τη δραστηριότητα αυτών των σημαντικών οργάνων.

Μαζί με τις διάφορες θεωρίες της ορθόδοξης ιατρικής, οι γιατροί βλέπουν τον εγκέφαλο εντελώς λανθασμένα, σ' ότι αφορά τη λει­ τουργία του. Ο εγκέφαλος είναι, γι' αυτούς, πηγή κάθε νευρικής δραστηριότητας, αλλά, στην πραγματικότητα, δεν συμβαίνει αυτό. Πρέπει να στραφούμε προς το αυτόνομο ή συμπαθητικό νευρικό σύστημα (όπως ονομάζεται) για να βρούμε την πηγή της κινητήριας δύναμης στη δραστηριότητα των νεύρων, και όχι στο εγκεφαλονω­ τιαίο σύστημα νεύρων (που βρίσκεται άμεσα υπό τον έλεγχο του εγκεφάλου). Οι ιδρυτές της οστεοπαθητικής και της χειροπρακτικής αντιλήφθηκαν αυτή τη βασική αλήθεια είτε συνειδητά είτε ασυνείδη­ τα - και στήριξαν τα αντίστοιχα συστήματα θεραπευτικής αγωγής πάνω σ' αυτήν. Τα νεύρα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, προμηθεύουν νευρική δύναμη σ' όλες τις σημαντικές δομές του σώματος, όπως στην καρδιά, τους πνεύμονες, το συκώτι, το στομάχι, τα αυτιά, τα μάτια κ.λπ., και συνδέονται με το εγκεφαλονωτιαίο σύστημα νεύρων με οριστικές νευρικές συνδέσεις. Αυτές οι νευρι­ κές συνδέσεις είναι ικανές να ελεγχθούν άμεσα με μάλαξη στα σημεία όπου τα διάφορα εγκεφαλονωτιαία νεύρα βγαίνουν από την σπονδυλική στήλη. Έτσι, με σωστή μαλακτική θεραπευτική αγωγή της σπονδυλικής στήλης, η δραστηριότητα της καρδιάς, των πνευμό­ νων, του στομάχου, του συκωτιού, των ματιών, των αυτιών, και άλλων σημαντικών οργάνων και δομών του σώματος, μπορεί να επηρεαστεί άμεσα από τον άνθρωπο που κάνει τη μάλαξη. Έτσι η αξία της μάλαξης της σπονδυλικής στήλης είναι τώρα φανερή. Με τη μαλακτι­ κή εργασία του, ο οστεοπαθητικός ή χειροπράκτορας μπορεί να επιταχύνει και να βελτιώσει τα νεύρα και την παροχή αίματος στα προσβλημένα όργανα και μέρη του σώματος, και γενικά να αναδιορ­ γανώσει τη δραστηριότητα των διάφορων σωματικών δομών και οργάνων, χωρίς να χρειαστεί να ασχοληθεί ούτε στο ελάχιστο με αυτά τα όργανα και αυτές τις δομές. Ασκεί τον έλεγχό του στη σπονδυλική στήλη με τις μαλακτικές του δραστηριότητες, ενώ τα νεύρα του σώματος κάνουν τα υπόλοιπα. Τα παραπάνω δεν πρέπει να ληφθούν από τον αναγνώστη ως πλήρης παρουσίαση της οστεοπαθητικής και χειροπρακτικής θεω­ ρίας, γιατί δεν είναι. Όλη αυτή η ατμόσφαιρα επισκιάζεται από αναφορές για υποεξαρθρώσεις, συσπάσεις, απομάκρυνση των ανα­ στολών της σπονδυλικής στήλης κλπ. Αλλά τα παραπάνω θα χρησι­ μεύσουν για να δείξουν ότι υπάρχει κάποια σχέση -και μάλιστα πολύ οριστική- μεταξύ μάλαξης της σπονδυλικής στήλης και της υγείας

του σώματος. Και μόνο αυτό προσπαθεί να δείξει ο συγγραφέας στην προκειμένη περίπτωση. Υπάρχει πολύ μυστήριο στη θεραπευτική αγωγή των οστεοπαθητικών και χειροπρακτόρων σήμερα. Είναι ένα μυστήριο που πολλοί οστεοπαθητικοί και χειροπράκτορες υποθάλπουν επιμελώς στο νου των ασθενών τους. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να παραδεχτούμε. Στην πραγματικότητα όμως όλο το ζήτημα είναι πολύ απλό, όπως είναι πράγματι τα περισσότερα σωστά πράγματα.

Ηλεκτροθεραπεία. Κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια παρουσιάστηκε μια μανία για ηλεκτρικές μορφές θεραπείας των ασθενειών. Αυτή ήταν μια μανία που προωθήθηκε πολύ από την ιατρική. Η θεραπευτική αγωγή αυτού του είδους όμως στις περισσότερες περιπτώσεις είναι τόσο «αφύσι­ κη» όσο και οι άλλες μέθοδοι της ορθόδοξης φαρμακευτικής αγωγής. Οι ηλεκτροθεραπείες του είδους «υψηλής συχνότητας» δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να διεγείρουν τον οργανισμό προς μια εξαναγκαστική δραστηριότητα. Αυτό είναι εντελώς λάθος από θερα­ πευτική άποψη, εφόσον η εξαναγκαστική δράση των διαφόρων δομών του σώματος με ηλεκτρικό ερεθισμό, οδηγεί πάντα, στο τέλος, σε παραπέρα εξασθένιση της νευρικής δύναμης, που επικρατεί του σκοπού για τον οποίο άρχισε η ηλεκτροθεραπεία. Έτσι, πολλές φορές, με την ηλεκτροθεραπεία, μπορεί να φαίνεται ότι γίνεται αρκετή πρόοδος, αλλά δεν διαρκεί ποτέ. Στις περισσότερες περιπτώ­ σεις χάνεται στο τέλος. Αρκετοί Υγιεινιστές χρησιμοποιούν κάποιο είδος ηλεκτροθερα­ πείας στη δουλειά τους1αυτή όμως είναι συνήθως διαφορετική από εκείνη που χρησιμοποιεί ο γιατρός, ο οποίος συνδυάζει μαζί με τα φάρμακά του τη σύγχρονη μανία της «ηλεκτροθεραπείας». (Τι εντυπωσιακά είναι αυτά τα μνημεία τέχνης των ηλεκτρολόγων! Και πόσο εντυπωσιάζονται οι ασθενείς με κάτι που νομίζουν πως είναι ένα σημάδι ακόμη της προόδου της ιατρικής επιστήμης!) Λοιπόν, η ηλεκτρική συσκευή που χρησιμοποιείται στην θεραπευτι­ κή αγωγή της Φυσικής Υγιεινής είναι διαφορετική. Για παράδειγμα, χρησιμοποιείται πολύ η ηλεκτρομαγνητική κουβέρτα. Είναι ένα πολύ χρήσιμο μέσο για να προκληθεί απέκκριση, και σε συνδυασμό με

νηστεία, δίαιτα, μάλαξη κλπ., παίζει σημαντικό ρόλο στον καθαρισμό του σώματος από τα βλαβερά απόβλητα που εμποδίζουν τη σωστή λειτουργία του οργανισμού.

Ακτινοβολούμενη θερμότητα. Αν αυτή χρησιμοποιηθεί για να μειώσει τις μυϊκές συσπάσεις κλπ., είναι πολύ χρήσιμη. Σε συνδυασμό, μάλιστα, με τη θεραπευτική αγωγή της μάλαξης και του μασάζ, κάνει πολύ καλή δουλειά στον κλάδο της πρακτικής φυσιοθεραπείας. Έπειτα, η θεραπευτική και τονωτική επίδραση του τεχνητού ηλιακού φωτός είναι πολύ μεγάλη, αλλά αυτή η μορφή ηλεκτροθεραπείας αναφέρεται πιο κάτω. Πολλοί ασθενείς έχουν την τάση να εμφανίζουν μεγαλύτερη πίστη στη δράση μιας ηλεκτρικής μηχανής ή συσκευής παρόμοιας μορφής, παρά στις βασικές μεθόδους της θεραπευτικής αγωγής της Φυσικής Υγιεινής, όπως η νηστεία και η σωστή διατροφή. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο αν δουν κάποιο εντυπωσιακό μηχανισμό και οδηγηθούν να πιστέψουν ότι οι θεραπευτικές επιδράσεις του συγκρίνονται με την όψη και το μέγεθός του. (Αλίμονο! Το ανθρώπινο μυαλό είναι πολύ ευκολόπιστο και ξεγελιέται εύκολα!) Κι έτσι, για καθαρά «ψυχολογικούς» λόγους, πολλοί ασθενείς έλαβαν μια επιδεικτική μορφή ηλεκτροθεραπείας, όχι επειδή ο Υγιεινιστής θεώρησε ότι θα ήταν ωφέλιμη, αλλά απλά για να ικανοποιήσει τη λαχτάρα του ασθενή να γίνει πραγματικά κάτι γι’ αυτόν. Αυτός ο ασθενής δεν μπορούσε να καταλάβει ότι είναι η δίαιτα, οι ασκήσεις, η γενική υγιεινή και άλλες παρόμοιες μορφές θεραπευτικής αγωγής που έκαναν στη πραγ­ ματικότητα τη θεραπευτική εργασία. Γενικά μιλώντας, όσο μικρότερο ρόλο παίζει η ηλεκτροθεραπεία και η ηλεκτρική συσκευή στη θεραπευτική αγωγή του Υγιεινιστή, τόσο το καλύτερο. Τα φυσικά μέσα είναι πάντοτε τα καλύτερα και φέρνουν τα καλύτερα αποτελέσματα, έστω και αν δεν εντυπωσιά­ ζουν πολύ με την εξωτερική εμφάνισή τους.

Μασάζ. Στη Φυσική Υγιεινή, γίνεται αρκετή χρήση του μασάζ. Αυτή η μορφή θεραπευτικής αγωγής είναι τόσο πολύ γνωστή σε όλους, ώστε

δεν υπάρχει μεγάλη ανάγκη να περιγράφουμε τη φύση της σ’ αυτό το Κεφάλαιο στο οποίο περιγράφονται τα διάφορα βοηθητικά μέτρα που χρησιμοποιούνται στη φυσική θεραπευτική αγωγή. Φτάνει να πούμε ότι τα μασάζ είναι ένας χρήσιμος τρόπος για να εξαναγκάσουμε τις τοξικές ουσίες να βγουν από την επιφάνεια του σώματος και να μεταφερθούν στο αίμα, πριν τελικά αποβληθούν από τον οργανισμό μέσω των νεφρών. Πριν αποβληθεί από τον οργανισμό οποιοδήποτε άχρηστο πρέπει πρώτα να κυκλοφορήσει στο αίμα. Το μασάζ βοηθά ώστε να γίνει αυτό, και επομένως, είναι ένα χρήσιμο συμπλήρωμα στη δουλειά του Υγιεινιστή. Η ιατρική χρησιμοποιεί επίσης το μασάζ, αλλά, στη δική της περίπτωση, χάνεται ένα μεγάλο μέρος της αποτελεσματικότητάς του, εξαιτίας των κατασταλτικών μορφών θεραπευτικής αγωγής που ταυτόχρονα χρησιμοποιούνται.

Τεχνητό ηλιακό φως. Το τεχνητό ηλιακό φως είναι μια μορφή ηλεκτροθεραπείας που μπορεί να θεωρηθεί ότι συμφωνεί άμεσα με τις φυσικές μεθόδους θεραπείας. Η λάμπα τεχνητού ηλιακού φωτός χρησιμοποιείται για να αντικαταστήσει την πραγματική λιακάδα, της οποίας η θεραπευτική αξία είναι ανυπολόγιστη, αλλά που η παρουσία της σε μια χώρα σαν την Αγγλία είναι τόσο μεταβλητή και αβέβαιη ώστε να την κάνει να έχει μικρή χρήση στη θεραπευτική αγωγή. Είναι παράξενο, αλλά πολλοί άνθρωποι που αποφεύγουν να χρησι­ μοποιήσουν τη φυσική λιακάδα σαν θεραπευτικό παράγοντα, βλέπουν το τεχνητό ηλιακό φως σαν κάτι πραγματικά θαυματουργό. Οι γιατροί για παράδειγμα, προσπάθησαν τα τελευταία χρόνια να χρησιμοποιή­ σουν θεραπευτική αγωγή με τεχνητό ηλιακό φως, αλλά δήλωσαν λυπημένοι και με εντυπωσιακή επισημότητα ότι αυτό δέν αποτελεί θεραπεία για τις ασθένειες. Αλλά ποιος είπε ότι το τεχνητό ηλιακό φως είναι θεραπεία για τις ασθένειες; Κανένας δεν μπορεί να είπε ότι η συνηθισμένη λιακάδα είναι θεραπεία για τις ασθένειες. Επομένως, γιατί το τεχνητό ηλιακό φως πρέπει να είναι «πανάκεια;» Ωστόσο, είναι γεγονός ότι η φυσική λιακάδα και η τεχνητή λιακάδα έχουν και οι δυό πολύ μεγάλη αξία στη θεραπευτική εργασία σαν βοηθητικοί θεραπευτικοί παράγοντες. Αν χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με την νηστεία, τη δίαιτα, τη μάλαξη

κλπ., αποτελούν πολύ χρήσιμο και ωφέλιμο θεραπευτικό μέσο. Αλλά πως περιμένουμε να κάνουν θαύματα μόνα τους; Μόνο η ιατρική ψάχνει για θαύματα στη θεραπευτική τέχνη. Ο ασθενής πρέπει να κερδίσει τήν πραγματική υγεία. Δεν μπορεί κανείς να είναι υγιής καταπίνοντας απλώς φάρμακα ή με το να κάθεται μπροστά σ’ ένα μηχάνημα ή σε μια λάμπα τεχνητού ηλιακού φωτός. Πότε θα το καταλάβει αυτό ο κόσμος; Η πραγματική λιακάδα πρέπει να προτιμάται πάντοτε από το τεχνητό ηλιακό φως. Αλλά είναι πολύ δύσκολο να τη χρησιμοποιήσει κανείς αρκετά όταν την χρειάζεται. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η λάμπα τεχνητού ηλιακού φωτός έγινε τόσο χρήσιμη στη δουλειά της Φυσικής Υγιεινής.

'Αλλες θεραπευτικές αγωγές. Διάφορες νέες θεραπευτικές αγωγές εμφανίζονται συνεχώς σή­ μερα και ο Υγιεινιστής πριν τις χρησιμοποιήσει πρέπει να προσέξει να μη συγκρούονται με τις αρχές της σωστής Φυσικής Υγιεινής. Οι άνθρωποι πάντα λαχταρούν κάτι νέο, και υπάρχει η τάση σε πολλούς κύκλους να ενθαρρύνουν κάτι τέτοιο. Αυτή η λαχτάρα όμως πρέπει να αποθαρρύνεται αυστηρά, αντί να ενθαρρύνεται. Οι βασικές αρχές της Φυσικής Θεραπευτικής Αγωγής είναι ξεκάθαρες μπροστά στα μάτια μας. Είναι η νηστεία, η σωστή διατροφή, η γενική υγιεινή, η ψυχοθεραπεία, η μάλαξη, κλπ. Με τη βοήθεια τους, χιλιάδες άνθρωποι που πάσχουν από διάφορες αρρώ­ στιες θεραπεύονται καθημερινά. Τότε, γιατί να ψάξουμε γι’ άλλες μορφές θεραπευτικής αγωγής; Η φυσική θεραπευτική διαδικασία δέν μπορεί νά επιταχυνθεί. Δεν μπορεί κανείς να γίνει απότομα καλά. Και οποιαδήποτε νέα θεραπευ­ τική αγωγή προτείνεται σαν κάτι που θα επιταχύνει τη θεραπευτική διαδικασία, πρέπει να εξεταστεί με μεγάλη προσοχή προτού χρησιμο­ ποιηθεί. Η ιατρική πέφτει εύκολα θύμα οποιοσδήποτε νέας και «θαυματουργικής» θεραπευτικής αγωγής, που μπορεί να παρουσια­ στεί οποτεδήποτε, με αποτελέσματα που είναι από την αρχή καταδι­ κασμένα σε αποτυχία, γιατί οι θεραπευτικές αυτές αγωγές ακολου­ θούν μεθόδους που είναι αντίθετες στη Φύση. Η ακτινοθεραπεία, η αδενοθεραπεία, οι θεραπευτικές αγωγές με εμβόλια και η ραδιοθεραπεία είναι μερικές μόνο από τις νέες

θεραπευτικές αγωγές που ανακάλυψαν οι γιατροί, στη μάταιη προσπάθειά τους για μια «πανάκεια» για τις αρρώστιες. Το αποτέλεσμα θα είναι πάντα το ίδιο, άσχετα με το ποια είναι η θεραπευτική αγωγή που εφαρμόζεται, μέχρι να μάθει η παραδοσιακή ιατρική να βλέπει την ασθένεια από εντελώς διαφορετική σκοπιά· από την σκοπιά της Φυσικής Θεραπευτικής. Στη Φυσική Υγιεινή δεν χρειάζονται να ανακαλυφθούν νέες θεραπευτικές αγωγές, γιατί οι παλιές κάνουν καλά τη δουλειά τους. Μόνο στους ιατρικούς κύκλους, όπου οι παλιές μέθοδοι θεραπείας αποτυγχάνουν όλο και περισσότερο, αναζητούνται διαρκώς νέες μορφές θεραπευτικής αγωγής. Η αναζήτηση επομένως νέων θεραπευτικών αγωγών δείχνει ότι οι παλιές δεν ικανοποιούν πλήρως· διαφορετικά γιατί αναζητούν επίμο­ να νέες μεθόδους θεραπείας και νέα πιο αποτελεσματικά φάρμακα; Μερικοί άνθρωποι, ακόμη και αν πιστεύουν στη Φυσική Υγιεινή, βλέπουν τα φαρμακευτικά βότανα σάν κάτι που μπορεί να ενσωμα­ τωθεί επωφελώς στο φυσιοθεραπευτκό έργο. Αυτό όμως είναι ένα αμφισβητήσιμο σημείο. Το όριο ανάμεσα στα φάρμακα και στα βότανα είναι κάποτε δύσκολο να οριστεί. Είναι αλήθεια ότι από πολλές απόψεις, η ορθόδοξη ιατρική προτιμά τα φαρμακευτικά βότανα· αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορούν να συγκριθούν με τη θεραπευτική αγωγή της Φυσικής Υγιεινής. Ο πραγματικός Υγιεινιστής δέν χρησι­ μοποιεί φαρμακευτικά βότανα. Παραμένει στα φυσικά μέτρα που αναφέρθηκαν σ’ αυτό και στα δύο προηγούμενα κεφάλαια. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια μορφή θεραπευτικής αγωγής που χρησιμοποιούν οι Υγιεινιστές και είναι γνωστή ως βιοχημική θεραπευ­ τική αγωγή. Συνιστάται η χορήγηση ιστικών αλάτων στόν ασθενή σε ομοιοπαθητικές δόσεις για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της νηστείας, της δίαιτας και άλλων μορφών φυσικής θεραπευτικής αγωγής, που χρησιμοποιούνται σε κάθε περίπτωση. Ωστόσο, κατά κανόνα, ακόμη και η χορήγηση αυτών των μικρών πρόσθετων βοηθημάτων στη θεραπεία δεν είναι επιθυμητή. Ο ασθενής πρέπει να αντιληφθεί ότι είναι οι φυσικές δυνάμεις που βρίσκονται μέσα του που θεραπεύουν καί όχι τα εξωτερικά βοηθήματα και ιδιοσκευάσματα που βγαίνουν από μπουκάλια ή κάψουλες.

Ο ΦΥΣΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Ο φυσικός δρόμος που οδηγεί στην υγεία είναι τώρα ανοιχτός στον αναγνώστη. Θα τον ακολουθήσει; Είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί από κάθε άνθρωπο που πάσχει από κάποια ασθένεια, αν θέλει να πετύχει τον σκοπό που επιδιώκει. Αποδείχτηκε ότι η ιατρική θεραπευτική αγωγή δεν έχει μεγάλη αξία σαν θεραπευτικό μέσο. Μόνο η θεραπευτική αγωγή της Φυσικής Υγιεινής θα ξαναφέρει την υγεία σ' αυτόν που πάσχει από κάποια ασθένεια. Μπορεί να φανεί παράξενο σε μερικούς ανθρώπους το γεγονός ότι η Φυσική Υγιεινή -αν λάβουμε υπόψη τα συντριπιτικά πλεονεκτήματά της σαν θεραπευτικού μέσου σε σύγκριση με ότι έχει να προσφέρει η ορθόδοξη ιατρική επιστήμη- έλαβε τόσο λίγη προσοχή από τους ορθόδοξους ιατρικούς κύκλους. Αντιμετωπίστηκε με καχυποψία από εκείνους που η επιθυμία τους είναι να εξυπηρετήσουν την ανθρωπό­ τητα όσο καλύτερα μπορούν, για να την ανακουφίσουν από τα κακά της και τα βάσανά της. Ο μέσος άνθρωπος θα νόμιζε ότι οι γιατροί έπρεπε να είναι οι πρώτοι που θα καλοσώριζαν οποιαδήποτε μορφή θεραπευτικής αγωγής που θα πρόσφερε μια λύση στο πολύπλοκο πρόβλημα της ασθένειας, άσχετα πόσο θα διέφερε από τις απόψεις της ορθόδοξης ιατρικής. Αλλά, δυστυχώς, δεν συμβαίνει αυτό. Σ' ένα πρόσφατο βιβλίο του ο διάσημος επιστήμονας, καθηγητής Σόντυ, λέει το εξής: «Όποτε έγινε κάποια πρόοδος στις γνώσεις και στη σκέψη, όσο κοινές κι αν φαίνονται σήμερα, αυτοί που θεωρούνται αυθεντίες στο σχετικό θέμα πάντα ήταν εχθρικοί και αντίθετοι προς αυτές, στην αρχή. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στη περίπτωση των ιατρικών θεμάτων.

Γιατί η ιατρική αντιτίθεται στη Φυσική Υγιεινή. Προστατεύοντας ζηλότυπα τη θέση και την αυθεντία τους και πάντοτε φοβούμενοι ότι θα υπονομευτούν, οι γιατροί αντιτίθενται στις θεραπευτικές μεθόδους που θεωρούνται κάπως ανορθόδοξες.

Οι νέες μέθοδοι θεραπείας ΔΕΝ κρίνοναι (όπως θα νομίζουν οι λογικά σκεπτόμενοι άνθρωποι) σύμφωνα με τα πλεονεκτήματά τους, δηλαδή από την ικανότητά τους να θεραπεύουν, αλλά σύμφωνα με το αν συμφωνούν με αποδεκτά ιατρικά δόγματα και θεωρίες. Τίποτε που διαφέρει έστω και λίγο από την αποδεκτή ιατρική διδασκαλία δεν χρησιμοποιείται στην πραχτική της ορθόδοξης ιατρικής. Έτσι, αναπό­ φευκτα, οι εκπρόσωποι της ορθόδοξης ιατρικής αποκόπτονται οικειοθελώς από κάθε ευκαιρία, να βάλουν τις απόψεις και τις θεωρίες τους περί ασθένειας σε αντιπαράθεση με την πραγματικότητα. Η γραμμή απόκλισης μεταξύ της ορθόδοξης ιατρικής και της Φυσικής Υγιεινής είναι τόσο φανερή, ώστε δεν μπορεί κανείς να ασκήσει τη μια, χωρίς να εγκαταλείψει την άλλη. Δεν μπορεί κανείς να ασκεί την ορθόδοξη ιατρική και τη Φυσική Υγιεινή ταυτόχρονα. Εδώ βρίσκεται ο λόγος της εχθρότητας των γιατρών όχι μόνο προς τη Φυσική Υγιεινή, αλλά και προς όλες τις μεθόδους θεραπείας των ασθενειών. Μήπως πρόκειται ο παθολόγος να πετάξει όλα όσα ξέρει και τα οποία κουράστηκε να μάθει, για να αρχίσει μια νέα τεχνική θερα­ πείας, που θα χρειαστεί χρόνια να τη μάθει; Μήπως πρόκειται οι μεγάλες αυθεντίες της ιατρικής με τα πολυτελή ιατρεία και τις ψηλές αμοιβές τους σαν διακεκριμένοι εκπρόσωποι της ιατρικής επιστήμης, να παραδεχτούν την άγνοιά τους για την ασθένεια και τη θεραπεία της. Είναι δυνατό να τα πετάξουν όλα αυτά και ν' αρχίσουν από την αρχή, με μια νέα θεωρία για την ασθένεια και με νέες μεθόδους θεραπείας; Αυτά είναι ερωτήματα που αντηχούν βαθιά στη ανθρώπινη φύση, και είναι οι πραγματικοί λόγοι για τους οποίους οι γιατροί δεν είναι πρόθυμοι να δεχτούν χωρίς προκατάληψη νεότερες μεθόδους, ή άλλες μορφές θεραπείας των ασθενειών από εκείνες που χρησιμοποιούν οι ίδιοι. Όχι, δεν πρέπει να απορεί κανείς με το γεγονός ότι αυτές οι αυθεντίες της ιατρικής, για να μην αναφέρουμε τους παθολόγους, βλέπουν με αντιπάθεια οποιονδήποτε νέο θεραπευτικό μηχανισμό, που απειλεί τα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται η περιουσία τους, η θέση τους και η ασφάλειά τους. Η Φυσική Υγιεινή αντιμετωπίζεται με όλη την αντίθεση και την παρερμηνεία με τις οποίες αντιμετωπί­ ζεται οποιαδήποτε νέα θεωρία η εφεύρεση, άσχετα σε ποιον κλάδο σκέψης ή δραστηριότητας ανήκει. Αντιμετωπίζεται μ' αυτό τον τρόπο από εκείνους που οι πόροι της ζωής τους και το γόητρό τους απειλούνται, αν γίνει η Φυσική Υγιεινή γενικά αποδεκτή και εισαχθεί

στη κοινωνική ζωή. Μ' αυτό, δεν εννοούμε ότι είναι μόνο τό προσωπικό ή χρηματικό κίνητρο που εμποδίζει τους γιατρούς να δώσουν την απαιτούμενη σημασία στην Φυσική Υγιεινή. (Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, αν η Φυσική Υγιεινή γίνει αποδεκτή, η ανάγκη για γιατρούς, ειδικό νοσοκομειακό προσωπικό κ.λ.π., θα μειωθεί γρήγορα, ώσπου σιγά σιγά σχεδόν θα εξαφανιστεί, ενώ σήμερα συμβαίνει εντελώς το αντίθετο (όλο και μεγαλώνει). Δεν παύει όμως να είναι (το προσωπικό και χρηματικό κίνητρο), ένας ισχυρός, υποσυνείδητος διανοητικός παρά­ γοντας που εμφανίζεται σ' όλες τις πλευρές αυτού του θέματος. Άσχετα με τους λόγους που παρουσιάζουν οι γιατροί, δεν πρέπει ποτέ να σταματήσουμε την αναζήτηση του πραγματικού λόγου για τον οποίο η ιατρική αντιτίθεται στη Φυσική Υγιεινή και στις άλλες παρόμοιες θεραπευτικές μεθόδους.

Ο κόσμος μετά πενήντα χρόνια. Οι γιατροί θα εξακολουθούν να ψάχνουν για τη θεραπεία των ασθενειών με τις μεθόδους που επιμένουν να πιστεύουν ότι είναι σωστές. Παρόλο που μπορεί να αποδειχτεί πως δεν είναι σωστές, δεν θέλουν να παραδεχτούν τίποτε που προέρχεται από μια πηγή έξω από τον δικό τους κλειστό κύκλο. Τό θέαμα ενός κόσμου που κυριαρχείται ακόμη από την ορθόδοξη ιατρική, πενήντα χρόνια από τώρα, θα απέχει πολύ από το να είναι ευχάριστο. Φανταστείτε τι κόσμος θα είναι! Από κάθε παιδί, χωρίς αμφιβολία, θα αφαιρούνται οι αμυγδαλές και η σκωλοικοειδής απόφυση κατά τη γέννησή του, για να εμποδιστούν αυτά τα μή αναγκαία όργανα να γίνουν κέντρα πιθανής μελλοντικής μόλυνσης. Κάθε νήπιο θα κάνει τριάντα έως σαράντα διαφορετικά εμβόλια και ορούς, για να μην προσβληθεί από κάποια «ασυνήθιστη» ασθένεια της βρεφικής ή της παιδικής ηλικίας. Όλοι όσοι έχουν και την παραμικρή οπτική ανεπάρκεια - από δύο χρονών και πάνω, θα αναγκαστούν να βάλουν γυαλιά για όλη τους τη ζωή, προς μεγάλο ώφελος των οπτικών και των οφθαλμιάτρων, που χωρίς αμφιβολία θα πλουτίζουν. Έτσι θα εξασφαλιστούν εισοδήματα στα νοσοκομεία και στις κλινικές, όπου όλα τα νήπια θα βάζουν γυαλιά μόλις γεννηθούν, για να προληφθούν οι μελλοντικές ανωμαλίες των ματιών. Θα εμφανίζονται νέες και πιο πολύπλοκες ασθένειες, που θα προκαλούν

αμηχανία στους γιατρούς. Οι «συνηθισμένες», αρρώστιες, όπως τα κρυολογήματα, η καταρ­ ροή, η δυσπεψία, η δυσκοιλιότητα, κ.λ.π., θα θεωρούνται κάτι φυσικό. Θα τις έχουν όλοι. Ο καρκίνος, οι ρευματισμοί, η νόσος του Μπράιτ, ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες κλπ., θα παρουσιάζονται σιγά σιγά κάθε χρόνο και θα έχουν πάρει φοβερή έκταση. Η ετήσια κατανάλωση άχρηστων φαρμάκων και ιδιοσκευασμάτων θα έχει πάρει επίσης φοβερές διαστάσεις. Οι εγχειρήσεις θα έχουν φτάσει σε τέτοιο σημείο τελειότητας ώστε θα είναι δύσκολο να συναντήσουμε κάποιον που δεν θα του έχει αφαιρεθεί κάποιο μέρος του σώματος, σε κάποιο νοσοκομείο. θα ανακαλύψει, ο ασθενής, όταν θα είναι πια πολύ αργά, ότι η γενική υγεία του είναι χειρότερη και όχι καλύτερη, όπως τον έκανε να πιστέψει ο γιατρός του. Ο γενικός τρόπος ζωής και διατροφής της σημερινής εποχής, επειδή δεν επικρίθηκε καθόλου, θα χειροτε­ ρεύει συνεχώς, έτσι ώστε οι υγιείς θα είναι μόνο μια μικρή μειοψηφία. Αυτό θα συμβεί με αρρώστιες, πολλές από τις οποίες θα προκαλούν φρίκη. Τι θαυμάσιος κόσμος θα είναι! Και πως θα ξεφύγουμε από αυτόν, ή πώς θα δώσουμε στα παιδιά μας την ευκαιρία να ξεφύγουν από αυτόν; Υπάρχει μόνο ένας τρόπος. Κάθε έξυπνος άνθρωπος πρέπει να εφαρμόσει στη δική του ζωή και στη ζωή εκείνων που εξαρτώνται από αυτόν, τους νόμους και τις αρχές της λογικής θεραπείας και της υγιεινής ζωής, που περιγράφονται στα προηγούμενα κεφάλαια του βι­ βλίου που έχετε στα χέρια σας. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΛΛΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΛΥΣΗ. Αν ο κόσμος στο σύνολό του, είτε από άγνοια είτε από νωθρότητα, αρνείται να διασωθεί από τον δεσποτισμό της φαρμακευτικής αγω­ γής της ορθόδοξης ιατρικής (η οποία προκαλεί περισσότερες αρρώ­ στιες’), τότε κάθε άνθρωπος που έχει αρκετή κατανόηση, θάρρος και αποφασιστικότητα, αφού πάρει τη σωστή καθοδήγηση, πρέπει να εφαρ­ μόσει τη Φυσική Υγιεινή μόνος του.

1. Οι νέες αρρώστιες που οφείλονται στα φάρμακα και στη θεραπευτική αγωγή που ακολουθήθηκε και ονομάζονται ιατρογενικές ασθένειες, έχουν πάρει σήμερα τόση έκταση που προβληματίζουν σε μεγάλο βαθμό τους ιατρικούς κύκλους.

Αυτός είναι ο σκοπός του βιβλίου που έχετε στα χέρια σας. Θα σας βοηθήσει να σωθείτε από τη μοίρα όσων «αποτίουν φόρο τιμής», στην επικυριαρχία και αυθεντία της ιατρικής επιστήμης. Θα πετύχει άραγε τον σκοπό του; Αυτό πρέπει να το αποφασίσει κάθε αναγνώστης. Είναι μια ιδιαίτερη υπόθεση για τον καθένα ξεχωριστά.

Μιά αληθινή ιστορία. Συχνά δίνεται από το περιοδικό ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ένα βραβείο για μια αληθινή ιστορία, γραμμένη από αναγνώστη που θεραπεύτηκε απο κάποια αρρώστια με φυσική ή άλλη θεραπευτική αγωγή, αφού προηγούμενως η ορθόδοξη ιατρική απέτυχε να τον θεραπεύσει. Αυτές οι ιστορίες είναι, χωρίς εξαίρεση, ένας ζωντανός έπαινος για τη Φυσική Υγιεινή, τη θεωρία και διδασκαλία της οποίας ο συγγραφέας παρουσίασε σ' αυτό το βιβλίο. Τίτλοι αυτών των ιστορι­ κών είναι περίπου: «Πως θεραπεύτηκα από χρόνια δυσκοιλιότητα», «Πώς νίκησα τον διαβήτη», «Πώς θεραπεύτηκα από φυματίωση», «Πώς η Φυσική θεραπευτική Αγωγή με θεράπευσε από παραλυτική αποπληξία», κ.α. Δεν υπάρχει τίποτε πιο πειστικό από την προσωπική μαρτυρία. Αυτή λέει πολύ περισσότερα από οτιδήποτε άλλο. Θα κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο και το πρώτο μέρος αυτού του βιβλίου με μια απ’ αυτές τις ιστορίες, προς όφελος του αναγνώστη. Θα του δείξει, όπως δεν μπορεί να του δείξει τίποτε άλλο, τί μπορεί να κάνει και τι κάνει κάθε μέρα η Φυσική Θεραπευτική Αγωγή για την αποτελεσματική θεραπεία των ασθενειών. Σε μια από τις πρώτες εκδόσεις του περιοδικού Υγεία για όλους δημοσιεύτηκε μια ιστορία με τον τίτλο «Από το χειρουργικό τραπέζι στο καμαρίνι της ηθοποιού». Γράφτηκε από μια νεαρή γυναίκα με το όνομα Ντόροθυ Μαίη. Όπως μας είπαν, πίσω απ' αυτό το ψευδώνυ­ μο κρύβεται μια πολύ γνωστή νεαρή ηθοποιός. Κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι μια από τις καλύτερες ιστορίες που δημοσιεύτηκαν ποτέ σ' αυτό το περιοδικό, τόσο για το ύφος της όσο και για το υλικό που περιέχει. Να η ιστορία: Χρησιμοποιούσα ελεύθερα αυτό που έμελλε να μείνει τό μοναδικό, σχεδόν, υγιές μέρος του σώματός μου -τους πνεύμονές μου- όταν ήλθα σ' αυτό τον κόσμο της δυστυχίας, πριν είκοσι έξι χρόνια, σαν

ένα φαινομενικά υγιές βρέφος που ζύγιζε τέσσερα σχεδόν κιλά. Τώρα αναπολώ με φρίκη την παιδική μου ηλικία και θυμάμαι τις περισσότερες επετείους των γενεθλίων μου σαν ορόσημα, σ’ ένα δρόμο σωματικής κακουχίας. Μου είπαν ότι στην τρυφερή ηλικία του ενός μηνός πέρασα τυχαία κοντά σ' ένα παιδί που είχε κοκκύτη και κόλλησα αμέσως. Βήχας, κρυολόγημα και εξανθήματα ακολούθησαν διαδοχικά, και σύντομα τρεφόμουν με τρία γεύματα κρέας την μέρα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να βρίσκομαι συνεχώς στον γιατρό. Οι γονείς μου είχαν μόνιμη παραγγελία σ' έναν φαρμακοποιό για μια λοσιόν για τα ερεθίσματα στο δέρμα, και πέρασα σταθερά και δαπανηρά: γρίππη, μαγουλάδες, αμυγδαλίτιδα, έκζεμα, απέκκριση από το αυτί, ιλαρά, μια εξάμηνη αναιμία με παραλήρημα, σπασμένο χέρι και δάκτυλο, προβλήματα αδένων και πονόλαιμο κάθε χρόνο, και οστρακιά σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών. Κατά παράδοξο τρόπο, μετά από απόμονωση έξι εβδομάδων χωρίς φάρμακα σ' ένα νοσοκομείο, ξαναμπήκα σ' ένα μάλλον χαρούμενο κόσμο, με βελτιωμένη υγεία, που κράτησε τέσσερα χρόνια. Σ' αυτό το διάστημα ψήλωσα και πάχυνα. Όταν τέλειωσα το σχολείο, οι γονείς μου μου απαγόρευσαν ακόμα και να σκέφτομαι καριέρα στο θέατρο, που ήταν το όνειρό μου. Μ' έβαλαν να δουλέψω σ’ ένα κατάστημα υφασμάτων. Η πολύω­ ρη και σκληρή δουλειά το χειμώνα μου άνοιξε τόσο πολύ την όρεξη που κούρασα πολύ το πεπτικό μου σύστημα. Εξαιτίας και των ακανόνιστων γευμάτων, μού δημουργήθηκε ένα τρομερό πρόβλημα δυσπεψίας. Σύντομα μου ήταν αδύνατο να τρώω κανονική τροφή και η υγεία μου χειροτεύρευσε. Έτσι αναγκάστηκα να παραιτηθώ από τη δουλειά μου. Στη συνέχεια πέρασα μια περίοδο με δουλειές στο σπίτι και μια δίαιτα με λίγο βρασμένο ψάρι, βούτυρο με άσπρο ψωμί και κέικ, μέχρι που η πλήξη με έκανε να ψάξω ξανά για δουλειά. Αυτή τη φορά έπιασα δουλειά σαν νοσοκόμα - γραμματέας, σ' ένα χειρούργο οδοντίατρο και σαν ρεσέψιονιστ σ' ένα παθολόγο. Για ένάμιση χρόνο δούλευα δέκα ώρες την μέρα, κι είχα μόνο μισή ώρα για να κολατσίσω, πράγμα που μου έγινε μαρτύριο. Τους τελευταίους μήνες ζούσα μόνο με σόδα και γάλα. Έτσι αναγκάστηκα τελικά να εγκαταλείψω την ενδιαφέρουσα δουλειά μου. Γ ια άλλη μια φορά πήγα στον ίδιο γιατρό που είχα επισκεφθεί όταν ήμουν παιδί, και για ένα χρόνο προσπάθησα να ακολουθήσω μια

πλήρη κρεατοδίαιτα - με τέσσερα μπουκάλια βισμούθιο τη βδομάδα και πεψίνη. Τώρα ήμουν η τυπικά πολιτισμένη «δεσποινίς», της εποχής: ψηλή, ωχρή με ρουζ στα αδύνατα μαγουλά μου. Ήμουν πολύ αδύνατη και ανήσυχη και τόσο εξαντλημένη ώστε, όταν επέστρεψα ξανά στη δίαιτα με γάλα και σόδα, ο γιατρός μού είπε ότι αν είχα κάποια σοβαρή αρρώστια, δεν θα ζούσα. Δεν ενοχλήθηκα πολύ απ' αυτό και απορούσα μάλιστα πως θα ήταν αν πέθαινα. Τότε έκανα μια ιατρική εξέταση και ο γιατρός, μού ανακοίνωσε ότι είχα γαστρικό έλκος. Μού είπε ότι ήταν ανάγκη να κάνω εγχείρηση, αλλά αρνήθηκα. Συνέχισα να ζω με σόδα και γάλα και ήμουν άρρωστη κάθε βράδυ ώσπου συνέβη κάτι που άλλαξε ολόκληρη την πορεία της ζωής μου, σωματικά, διανοητικά και οικονομικά. Μια ψυχρή μέρα του Γενάρη αρρώστησα από βρογχίτιδα τόσο βαριά, που μου επέτρεψαν να μη πιώ γάλα, γιατί μου προκαλούσε τόσο δυνατό βήχα ώστε ένα αιμοφόρο αγγείο στη μύτη μου είχε σπάσει. Μου έδωοαν να φάω όσα πορτοκάλια ήθελα για να καταπνίξω την τρομερή μου δίψα. Για τέσσερις βδομάδες ήμουν στο κρεβάτι με σταθερή θερμοκρασία. Σ' αυτό το διάστημα μια παλιά μου συμμαθήτρια που είχε παντρευτεί ένα διαιτολόγο ήρθε να με δει. Μου έφερε σταφύλια, ένα βάζο μέλι από τις δικές της μέλισσες κι ένα αντίτυπο του περιοδικού ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ. Η πρώτη φορά που έμαθαν οι γονείς μου για τη νέα μου δίαιτα ήταν η περιφρονητική μου άρνηση να φάω σούπα από στρείδια. Παράλληλα ζήτησα να μου φέρνουν δυο δωδεκάδες πορτοκάλια την ημέρα. Αρνήθηκαν, κι εγώ έκανα απεργία πείνας. Η συνεχής ανάγνωση αποσπασμάτων απο το περιοδικό ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ στους γονείς μου τους έκανε να γεμίσουν επιτέλους το δωμάτιό μου με πορτοκάλια. Όταν σηκώθηκα από το κρεβάτι μου έπεσα με τα μούτρα σ' ένα καρότο και σ’ ένα κομματιασμένο λάχανο, με περισσότερη αποφασι­ στικότητα παρά απόλαυση. Τα μπισκότα Γκρανόζ (granóse) ήταν η πρώτη στερεά τροφή που πήρα σε διάστημα πολλών μηνών, και τα απόλαυσα. Προχώρησα σιγά-σιγά για να φτάσω σε ένα γεύμα σαλά­ τας με ωμά λαχανικά, όπως κοκκινογούλια, ράπες, καρότα και λάχανο. Σ' αυτό το διάστημα δεν έτρωγα τίποτε άλλο εκτός απ' αυτά και μπισκότα granóse, μέχρι που άρχισα να τ’ απολαμβάνω. Σ' αυτά πρόσθεσα σταφίδες, μουσκεμένα ξηρά δαμάσκηνα - όλα αυτά μαζί

με πολύ χυμό λεμονιού και χλιαρού νερού για δείπνο και για να βοηθήσω την κάποτε χρόνια δυσκοιλιότητά μου έπαιρνα μια χούφτα χουρμάδες, τους οποίους μασούσα καλά όταν πήγαινα για ύπνο. Καθώς περνούσαν οι βδομάδες, πρόσθετα κάτι καινούργιο στη δίαιτά μου -όχι χωρίς αποτυχίες- γιατί είχα μεγάλη επιθυμία να εξερευνήσω διάφορες τροφές, και ήμουν γεμάτη ελπίδα και σωματι­ κή δύναμη. Σιγά σιγά πρόσθεσα τυρί, ελαφρά βρασμένα αυγά και τριμμένο μήλο για δείπνο. Αν ο Αδάμ ένιωσε τη στιγμή που έτρωγε το μήλο όπως εγώ όταν έφαγα μετά από έξι χρόνια την πρώτη ροδοκόκκινη ρενέτα μου (είδος μήλου) δεν θα πρέπει να είχε τύψεις στην καρδιά του όταν γύρισε την πλάτη του στον κήπο της Εδέμ και τον φλέγόμενο φράκτη. Στη συνέχεια άρχισα να τρώω πρωινό από σταφίδες, βούτυρο με κρύες φρυγανιές από μαύρο ψωμί. Στο μεγάλο γεύμα, στη μία η ώρα, πρόσθεσα ελαφρομαγειρευμένα λαχανικά και στις πέντε το απόγευ­ μα είχα μπισκότα Γκρανόζ και μια ώριμη μπανάνα. Το βράδυ πριν πάω για ύπνο έπινα τον αγαπημένο μου πορτοκαλοχυμό και έπαιρνα μέλι. Σε καμιά περίπτωση δεν έφαγα και ήπια ταυτόχρονα. Συνέχισα αυτή τη δίαιτα για οχτώ μήνες. Με τον ερχομό του φθινοπώρου πρόσθεσα στη διατροφή μου διάφορα νόστιμα φαγητά. Αργότερα αποφάσισα να κάμω δύο νηστείες σε διάστημα έξι μηνών η μια από την άλλη. Η μια κράτησε τρεις μέρες μόνο με νερό, ενώ η δεύτερη έξι μέρες με νερό και πορτοκαλοχυμό, χωρίς να παραλείπω το καθημερινό κλύσμα. Η δυσκοιλιότητά μου θεραπεύτηκε και παράλειψα τους χουρμάδες. Έτρωγα ώριμα φρούτα για πρωινό και βραδυνό και απέκτησα υγεία και δύναμη. Άρχισα να γίνομαι ροδοκόκ­ κινη και γερή. Έκοψα τα μαλλιά μου κοντά, πράγμα που δεν είχα κάνει ποτέ πριν, εξαιτίας των συνεχών πονόλαιμων, κι άρχισα να μελετώ εντατικά. Κέρδισα σ'ένα διαγωνισμό απαγγελίας, χωρίς να κουρα­ στώ. Εξαιτίας της καλυτέρευσης της υγείας μου μπόρεσα να εγκατασταθώ στο Λονδίνο και να εγγραφώ στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης... Συνέχισα τη νέα μου δίαιτα, τις ασκήσεις και τις σπουδές μου στην Ακαδημία για ενάμισυ χρόνο. Τελικά άρχισα τη θεατρική μου καριέρα αντιμετωπίζοντας δυσκολίες στην ανεύρεση των τροφών που χρειαζόμουν κατά τη διάρκεια της περιοδείας μου. Ξεπέρασα αυτή τη δυσκολία με προσεκτική μελέτη για τη θρεπτική αξία των τροφών. Έπαιρνα φρέσκα φρούτα για πρωινό και για δείπνο, σαλάτα, χόρτα και τυρί για μεσημεριανό κι ένα γεύμα με

αυγά πριν από την παράσταση και αρνιόμουν να χρησιμοποιήσω φάρμακα για οποιοδήποτε σύμπτωμα. Την στιγμή που γράφω αυτή την ιστορία έχω αναρρώσει εντελώς από το τελευταίο πρόβλημά μου - μια εστία από εννιά σπυριά, που θεραπεύτηκαν μόνα τους, χωρίς κανένα φάρμακο, παρά μόνο με επιθέματα αργύλου. Παίζω ένα σημαντικό ρόλο σε μια φαρσοκωμωδία από τον Μάρτη, πηγαίνω εκδρομή κάθε Κυριακή, αντιμετωπίζω ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας, δίνω κάποτε και δώδεκα παραστά­ σεις τη βδομάδα και όταν τελειώσει η παράσταση νιώθω τόσο καλά ώστε ετοιμάζομαι και φεύγω πρώτη απ' όλους τους κρεατοφάγους συναδέλφους μου, που καταναλώνουν, εκτός από κρέας, άφθονο ψωμί και μπύρα. Με λίγα λόγια έφτασα από το χειρουργικό τραπέζι στο καμαρίνι της ηθοποιού σέ τέσσερα χρόνια, κι αυτό το οφείλω αποκλειστικά στα φρούτα, στα λαχανικά και στις σαλάτες, στον καθημερινό καθαρό αέρα, στην αποφασιστικότητά μου και στο περιοδικό ΥΓΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ.

Ο φυσικός δρόμος προς την υγεία. Η πιο πάνω ιστορία είναι μόνο μία, από τις χιλιάδες περιπτώσεις, στις οποίες η Φυσική Υγιεινή και η Φυσική Θεραπευτική Αγωγή πέτυχαν να σώσουν ένα ακόμη άτυχο πλάσμα, από τις ολοένα αυξανόμενες περιπτώσεις ανθρώπων που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες και να του χαρίσουν ξανά υγεία και ζωντάνια. Ιστορίες σαν αυτή μιλάνε για την ανικανότητα των γιατρών, να αντιμετωπίσουν την αρρώστια στο ανθρώπινο σώμα. Οι ιατρικές μέθοδοι και η ιατρική φιλοσοφία καταδικάζουν εκατοντάδες χιλιάδες άτυχους ανθρώπους σε χρόνια αναπηρία κάθε χρόνο. Η Φυσική Υγιεινή και η Φυσική Θεραπευτική Αγωγή μπορούν να σώσουν τουλάχιστον το 95 τοις εκατό αυτών των άτυχων ανθρώπων από τη μοίρα που τους περιμένει στα χέρια της ορθόδοξης ιατρικής. Τι κρίμα που, από απλή άγνοια των ανθρώπων σ' ότι αφορά την ύπαρξη της Φυσικής Υγιεινής, μόνο ένας εδώ κι εκεί μπορούν να ξεφύγουν από τη μοίρα που συντρίβει τους πολλούς! Ο φυσικός δρόμος προς την υγεία είναι ανοιχτός για όσους θέλουν να τον διασχίσουν. Δέν είναι εύκολος δρόμος. Είναι ένας δρόμος που απαιτεί αυστηρό αυτοέλεγχο, επιμονή και αποφασιστικότητα απ' ό­ λους όσους θέλουν να ταξιδέψουν σ' αυτόν. Υγεία και ζωτικότητα,

όμως, είναι τα βραβεία που περιμένουν κάθε ταξιδιώτη στο τέλος του ταξιδιού. Αυτά είναι τα καλύτερα βραβεία που έχει να προσφέρει η ζωή. Η φιλοσοφία και η πρακτική της Φυσικής Θεραπευτικής Αγωγής τα φέρνουν κοντά σε κάθε άνθρωπο που πάσχει από κάποια ασθένεια.

ΜΕΡΟΣ II Η ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΚΑΙ Η ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΤΟΥΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Ο αντικειμενικός σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να φέρει τη Φυσική Υγιεινή και τη Φυσική θεραπευτική κοντά σε όσο το δυνατό περισσότερους ανθρώπους και να δείξει τι μπορούν να κάνουν οι φυσικές μέθοδοι θεραπευτικής αγωγής για όσους πάσχουν από ασθένειες. Δεν είναι όλοι σε θέση να κάνουν μακρόχρονη θεραπευτι­ κή αγωγή σε κάποιο κέντρο Φυσικής Υγιεινής, ούτε μπορούν πολλοί να υποβληθούν σε θεραπευτική αγωγή κάτω από την επίβλεψη ενός έμπειρου υγιεινιστή. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχουν πολλά φυσιοθεραπευτικά κέντρα, αλλά ούτε και ικανός αριθμός έμπειρων υγιεινιστών στη χώρα μας ακόμη. Γι' αυτό ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου θεωρεί ότι μπορεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των αναγνωστών του καλύτερα, αν περιγράφει περιληπτικά σ' αυτό το μέρος του βιβλίου τη φυσική θεραπευτική αγωγή που χρειάζεται για την αντιμετώπιση των περισσότερων ασθενειών και παθήσεων, που εμφανίζονται συνήθως στη σημερινή εποχή. Οι θεραπευτικές αυτές αγωγές περιγράφονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να εφαρμο­ στούν χωρίς δυσκολία στο σπίτι του αρρώστου, και χωρίς να δημιουρ­ γούν προβλήματα στην καθημερινή του ζωή. Ένα τέτοιο σχέδιο θεραπευτικής αγωγής στο σπίτι περιλαμβάνεται στο βιβλίο μου Η δίαιτά σας στην υγεία και στις αρρώστιες, αλλά εκεί οι θεραπευτικές αγωγές αναφέρθηκαν με συντομία, χωρίς λεπτομέ­ ρειες. Στην προκειμένη περίπτωση, ο συγγραφέας σκοπεύει να εξετάσει αυτό το θέμα λεπτομερέστατα. Μ’ αυτό τον τρόπο ελπίζει να βοηθήσει τον αναγνώστη που έχει πρόβλημα, ώστε ν' αρχίσει αμέσως την αυτοθεραπεία οποιοσδήποτε άσθένειας από την οποία πάσχει, χωρίς να αναγκαστεί να ζητήσει τις υπηρεσίες ενός Υγιεινιστή. Και το κάνει αυτό με τρόπο κατανοητό, απλό και ευθύ. Προφανώς οι πολύ σοβαρές ασθένειες θεραπεύονται καλύτερα και συντομότερα από έναν έμπειρο υγιεινιστή. Όπου μια τέτοια αγωγή θεωρείται αναγκαία, θα αναφερθεί στη θεραπευτική αγωγή της συγκεκριμένης ασθένειας. Επίσης η νηστεία μεγάλης διάρκειας, για

διάφορους λόγους δεν μπορεί να γίνει χωρίς επίβλεψη. Έτσι όποιος θέλει να ωφεληθεί από τα μεγάλα θεραπευτικά ευεργετήματα της μακράς νηστείας, πρέπει να υποβληθεί σ’ αυτή σ' ένα κέντρο Φυσι­ κής Υγιεινής, κάτω από την επίβλεψη και τις οδηγίες ενός έμπειρου υγιεινιστή. Για τις περισσότερες αρρώστιες όμως και για τους συνηθισμένους σκοπούς, οι θεραπευτικές αγωγές που θα περιγραφούν περιληπτικά σ' αυτό το μέρος του βιβλίου θα είναι πλήρεις και ικανές να επιφέρουν πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Είναι φανερό ότι, όπου η ασθένεια υπάρχει για πολύ καιρό, τα αποτελέσματα της φυσικής θεραπευτικής αγωγής θα αργήσουν περισσότερο να φανούν, από ότι στις περιπτώσεις που παρουσιάστηκε σχετικά πρόσφατα. Ο αναγνώ­ στης θα έχει την ευκαιρία να βελτιώσει την υγεία του, αρκεί να ακολουθήσει πιστά και σταθερά τη θεραπευτική αγωγή που αναφέρεται στη περίπτωση της ασθένειας από την οποία πάσχει. Έτσι θα μπορέσει να δει μόνος του τα αποτελέσματα της Φυσικής Υγιεινής. Βέβαια, ορισμένες μορφές επικουρικής θεραπευτικής αγωγής, όπως η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης, η ηλεκτροθεραπεία, η τεχνητή ηλιοθεραπεία κλπ., βρίσκονται έξω από τα πλαίσια της αυτοθεραπείας. Πρέπει να γίνουν απο το ίδιο τον υγιεινιστή. Ωστόσο, αποτελούν χρήσιμα συμπληρώματα της φυσικής θεραπευτικής αγω­ γής, τα οποία όμως δεν αποτελούν απαραίτητο μέρος της. Αν ο αναγνώστης εφαρμόσει επακριβώς τις συμβουλές για τη θεραπευτι­ κή αγωγή, που περιγράφεται στο μέρος του βιβλίου που αναφέρεται στη πάθησή του, θα τα καταφέρει και μόνος του, χωρίς να χρειαστεί να εφαρμοστούν επικουρικές μορφές θεραπείας. Όπου αναφέρεται νηστεία μικρής διάρκειας, περιορισμένη δίαιτα, φρουτοδίαιτα κλπ. στο σχέδιο θεραπευτικής αγωγής, αυτά περιγράφονται πλήρως στο Παράρτημα που βρίσκεται στο τέλος αυτού του βιβλίου. Σ' αυτό υπάρχουν επίσης λεπτομέρειες για εντριβές, λου­ τρά, ασκήσεις κλπ. Όλα αυτά είναι αναγκαία για τη φυσική θεραπευ­ τική αγωγή και αναφέρονται για να κάνουν αυτό το βιβλίο όσο το δυνατό πιο περιεκτικό και πλήρες. Με τη βοήθειά τους, ο αναγνώ­ στης δεν πρέπει να συναντήσει δυσκολία στην άμεση εφαρμογή των διάφορων θεραπευτικών αγωγών. Οι πιθανότητες να μην κατανοήσει κάτι ο ασθενής είναι ελάχιστες, γιατί το βιβλίο είναι απλά γραμμένο. Στο Παράρτημα υπάρχουν ακόμη δείγματα εβδομαδιαίων διαιτολο­ γίων για ενηλίκους και παιδιά, που προορίζονται ως οδηγοί για τη διαμόρφωση ενός σωστού διαιτολογίου, όχι μόνο για όσους υποφέ­

ρουν από ασθένειες, αλλά και για όλους όσους διαβάζουν αυτό το βιβλίο. Γιατί η σωστή και λογική διατροφή αποτελεί την βάση για τον υγιεινό τρόπο ζωής. Ο συγγραφέας δεν ακολούθησε την παλιά συνήθεια καταχώρησης των ασθενειών κατ' αλφαβητική σειρά, αλλά τις συγκέντρωσε σύμφω­ να με τις σχέσεις που έχουν μεταξύ τους. Έτσι έχουμε: Αθένειες του δέρματος, Ασθένειες των αδένων, Ασθένειες του πεπτικού συστήματος, κλπ. Θεωρεί ότι το σχέδιο αυτό είναι πολύ καλύτερο,

γιατί βοηθάει τον άνθρωπο που πάσχει από κάποια συγκεκριμένη ασθένεια να δει την ασθένειά του σαν μέρος ενός οργανικού συνόλου, και όχι σαν μενονωμένη ασθένεια. Κάθε ασθένεια -άσχετα ποια είναι- αποτελεί μέρος ενός οργανικού συνόλου (όπως θα καταλάβει ο αναγνώστης όταν διαβάσει το πρώτο μέρος αυτού του βιβλίου). Είναι σημάδι και αποτέλεσμα διατάραξης κάποιας σωματικής λειτουργίας που οφείλεται σε μερικούς καθορισμένους θεραπευτι­ κούς παράγοντες οι οποίοι επενεργούν στον οργανισμό (όπως λανθασμένη διατροφή, εξασθένιση των νεύρων, κλπ.) γι' αυτό και η θεραπευτική αγωγή, για οποιαδήποτε ασθένεια, που βασίζεται στις φυσικές μεθόδους δεν είναι πολύ διαφορετική από εκείνη που χρησιμοποιείται για οποιαδήποτε άλλη ασθένεια. Επειδή οι βαθύτε­ ρες αιτίες των ασθενειών είναι οι ίδιες σε όλες τις περιπτώσεις, η θεραπευτική αγωγή τους πρέπει να είναι, σε μεγάλο βαθμό, η ίδια. Ο παραδοσιακός γιατρός δίνει μεγάλη σημασία στη διάγνωση, γιατί, αν δεν διαγνώσει ακριβώς τη συγκεκριμένη ασθένεια από την οποία πάσχει ο ασθενής του, δε μπορεί να καθορίσει την αναγκαία θεραπευτική αγωγή. Στους ορθόδοξους ιατρικούς κύκλους, κάθε ασθένεια θεραπεύεται διαφορετικά από κάθε άλλη. Αν η ασθένεια δεν διαγνωστεί σωστά και οριστικά, η θεραπευτική αγωγή δεν μπορεί να εφαρμοστεί σωστά. Για τον Υγιεινιστή, όμως, κάθε ασθένεια είναι σχεδόν η ίδια. Είναι ένα σημάδι διατάραξης κάποιας λειτουργίας του οργανισμού που οφείλεται σε συγκεκριμένα αίτια, τα οποία του είναι γνωστά. Συνεπώς, η σωστή διάγνωση αν και είναι χρήσιμη, δεν είναι και τόσο αναγκαία γι’ αυτόν, όσο για τον συνάδελφό του της ορθόδοξης ιατρικής. Στο κάτω κάτω, η θεραπευτική αγωγή του είναι η ίδια σε όλες τις περιπτώσεις: ο καθαρισμός του οργανισμού από συγκεντρωμένες τοξικές ουσίες που έρχονται σε αντίθεση και παρεμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία του σώματος και η αναζω­ ογόνηση του σωματικού μηχανισμού ως σύνολο. Η τοπική θεραπευτι­

κή αγωγή δέχεται μόνο ένα μικρό μέρος της δουλειάς του, αν και

είναι πολύ χρήσιμη. Κάθε θεραπεία με τη φυσική υγιεινή μπορεί να περιγράφει ως θεραπευτική αγωγή ολόκληρου του οργανισμού παρά σαν τοπική. Κάθε θεραπευτική αγωγή της ορθόδοξης ιατρικής μπορεί να περι­ γράφει ως τοπική μάλλον παρά σαν θεραπευτική αγωγή του οργανι­ σμού. Γι' αυτό η πρώτη είναι επιτυχής εκεί όπου η δεύτερη δεν είναι. Γιατί, ενώ τα τοπικά συμπτώματα θα εξαφανιστούν όταν διορθωθούν και απομακρυνθούν τα βαθύτερα αίτια του προβλήματος, η τοπική θεραπευτική αγωγή που εφαρμόζεται στα τοπικά συμπτώματα απλώς τα καταστέλλει, χωρίς να απομακρύνει τα βασικά και βαθύτερα αίτια. Επομένως η ανάγκη για ορθή διάγνωση είναι σχεδόν έμμονη ιδέα στην ορθόδοξη ιατρική, αν και είδαμε ότι ακόμη και όταν γίνεται σωστή διάγνωση μιας ασθένειας, ποτέ δεν θεραπεύεται σωστά. Ακόμη και με τα πολλά μέσα που έχουν στη διάθεση τους οι γιατροί για τη διάγνωση της ασθένειας, συχνά σφάλλουν. Οι γιατροί κάποιας πολύ γνωστής κλινικής στο Σικάγο καυχήθηκαν πρόσφατα ότι το πενήντα τοις εκατό του συνόλου των διαγνώσεων τους ήταν σωστές'. Αυτό θεωρήθηκε ρεκόρ. Κατά τη γνώμη τους, ο μέσος παθολόγος κάνει σωστές διαγνώσεις μόνο σε δέκα ως δώδεκα τοις εκατό των περιπτώσεων.

Ίσως ο αναγνώστης ενδιαφέρεται να μάθει ότι, αν και ο φυσιοθε­ ραπευτής δεν έχει ανάγκη να ξέρει και να διατυπώσει με ακριβή ιατρική ορολογία κάθε πόνο του ασθενή του, όπως κάνει ο συνάδελ­ φος του της ορθόδοξης ιατρικής,ωστόσο, οι μέθοδοι διάγνωσης της Φυσικής Υγιεινής είναι πολύ πιο ικανοποιητικές από εκείνες που χρησιμοποιεί η ιατρική. Η εξέταση της σπονδυλικής στήλης, και ιδιαίτερα η εξέταση της ίριδας του ματιού (ιρίδιάγνώση), προσφέρουν πολύ κατατοπιστικά αποτελέσματα όσον αφορά την εσωτερική κατά­ σταση του ασθενή - αποτελέσματα που η ιατρική επιστήμη, παρά τις περίπλοκες μεθόδους που χρησιμοποιεί δεν μπορεί να πετύχει ποτέ. Προσφέραμε στον αναγνώστη αυτή τη σύντομη ανασκόπηση στη σφαίρα της διάγνωσης και της συμπτωματολογίας, για να του δείξουμε ότι, άσχετα με ποιο όνομα αποδίδεται μια ασθένεια στην ιατρική γλώσσα, η θεραπευτική αγωγή της σύμφωνα με τις μεθόδους 1. Το ρεκόρ αυτό των σωστών διαγνώσεων αποδείχτηκε με τις αυτοψίες - δηλαδή με την εξέταση του ασθενή μετά θάνατο! (Τι σημασία έχει, όμως αν η διάγνωση ήταν σωστή,' αν τελικά ο ασθενής πεθάνει;)

της Φυσικής Υγιεινής, είναι περίπου η ίδια για κάθε ασθένεια. Στη συνέχεια μπορούμε ν’ ασχοληθούμε με τις Φυσικές θεραπευτι­ κές αγωγές. Πριν επιχειρήσουμε όμως κάτι τέτοιο, υπενθυμίζουμε, για μια ακόμη φορά, στον αναγνώστη ότι όλες οι πρακτικές λεπτομέ­ ρειες, όσον αφορά τη διατροφή, νηστεία, αυστηρή δίαιτα, λουτρά, ασκήσεις, κλπ., βρίσκονται στο Παράρτημα, που είναι στο τέλος αυτού του βιβλίου. Αφού διαβάσει τη θεραπευτική αγωγή για τη συγκεκριμένη πάθηση, πρέπει να στραφεί στο Παράρτημα, όπου θα βρει τις λεπτομέρειες για την εφαρμογή της. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Σε πολλές Θεραπευτικές αγωγές θα γίνει αναφορά στη δίαιτα με φρούτα μόνο. Πρέπει να τονισθεί ότι η αντίδραση των φρούτοχυμών και των φρούτων στον οργανισμό είναι αλκαλική και όχι όξινη. Τα φρούτα μπαίνουν στο στομάχι όξινα, αλλά φτάνουν στους ιστούς αλκαλικά. Από την άλλη μεριά, το ψωμί, το κρέας κλπ., μολονότι δεν είναι όξινα όταν μπαίνουν στο στομάχι, ωστόσο δημιουργούν ισχυρά οξέα στον οργανισμό. Αυτά είναι οι δημιουργοί οξέων πού προκαλούν τις ασθένειες, και όχι τα φρούτα. Τα φρούτα είναι οι καθαριστές του σώματος. Είναι απαραίτητο να έχει κανείς υπόψη αυτή τη διάκριση. Ο συγγραφέας θα ήθελε να αναφέρει ότι πολύτιμη βοήθεια του πρόσφερε το βιβλίο του Α.Φ. Κούριερ Μ.Ο. «Πως να παραμείνετε υγιής», σ' ότι αφορά την ιατρική περιγραφή μερικών από τις παθήσεις με τις οποίες ασχολείται σ' αυτό το βιβλίο. Ωστόσο, δεν έγινε καμιά προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν οι υποδείξεις του στον τομέα της θεραπείας, γιατί αυτές είναι βασισμένες στις μεθόδους της ορθόδο­ ξης ιατρικής και είναι εντελώς αντίθετες με τη φιλοσοφία και την πρακτική της Φυσικής Υγιεινής.

ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ ΣΤΟΜΑΧΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Οξεία δυσπεψία - χρόνια δυσπεψία - Κολικός - Κολίτιδα Δυσκοιλιότητα - Διάρροια - Λοιμώδης διάρροια - Δυσεντερία Εμετός - Σκώληκες. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ, ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ, ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ ΚΛΠ. Βρογχίτιδα - Το κοινό κρυολόγημα - Υμενογόνος λαρυγγίτιδα (μεμβρανώδης) - Υμενογόνος λαρυγγίτιδα (σπασμωδική ή ψευ­ δής) - Μεγενθυμένες αμυγδαλές και αδενοϊδείς εκβλαστήσεις του ρινοφάρυγγος - Καρδιακό νόσημα - Παρωτίτιδα - Πλευρίτι­ δα - Πνευμονία - Κοκκύτης. ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΠΥΡΕΤΟΙ Ανεμοβλογιά - Δειφθερίτιδα - Ερυθρά - Ιλαρά - Μηνιγγίτιδα - Ρευματοειδής πυρετός - Οστρακιά. ΒΡΕΦΙΚΑ ΣΤΕΡΗΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Ραχίτιδα - Σκουρβούτο ΒΡΕΦ ΙΚΕΣ ΔΕΡΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Έκζεμα - Τριχοφυτία. ΝΕΥΡΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Σπαομοί - Παιδική παράλυση - Μηνιγγίτιδα - Πολιομυελίτιδα - Χορεία. ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Νηματοσκώληκες - Ούρηση στο κρεβάτι - Οδοντοφυΐα.

Γενικ ές πληροφορίες

Απ' όλες τις μορφές ασθενειών, οι ασθένειες της βρεφικής ηλικίας και των πρώτων χρόνων της παιδικής ηλικίας οφείλονται κυρίως στη λανθασμένη διατροφή. Η αιτία των περισσότερων βρεφικών ασθε­ νειών σήμερα είναι οι εγκληματικά ασύνετες συνήθειες διατροφής της εποχής μας. Μέχρι να το συνειδητοποιήσουν αυτό οι γονείς, οι ελπίδες για την προστασία των παιδιών τους από τις αποκαλούμενες «παιδικές ασθένειες», είναι ελάχιστες. Το σημερινό παιδί, πριν ακόμη γεννηθεί, τρέφεται λανθασμένα. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, ακόμα και μέσα στη μήτρα, το παιδί εξαρτάται απόλυτα, όσον αφορά την τροφή του, από τη μητέρα του. Η σύγχρονη μητέρα φαίνεται να ευχαριστείται ιδιαίτερα τρώγοντας τροφές που στερούν το αναπτυσσόμενο παιδί της από τα πολύτιμα μεταλλικά στοιχεία που χρειάζεται για να φτιάξει γερά κόκκαλα και γερό κορμί, ώστε το παιδί να έλθει στον κόσμο υγιές. Όλα αυτά είναι ζήτημα άγνοιας: άγνοιας εκ μέρους της μητέρας για το ποιες τροφές χρειάζεται, τόσο για τη δική της υγεία, όσο και για την υγεία του παιδιού της, και άγνοιας, επίσης, εκ μέρους των γιατρών, οι οποίοι αποδίδουν ασθένειες που οφείλονται αποκλειστικά στη λανθασμένη διατροφή, σε εξωτερικά αίτια, όπως τα «μικρόβια», και ο «καιρός». Η μητέρα που τρέφεται με τις σημερινές επεξεργασμένες τρο­ φές, παραγνωρίζοντας τον πολύτιμο ρόλο που πρέπει να παίζουν στο καθημερινό διαιτολόγιο τα φρέσκα φρούτα και τα ωμά λαχανικά, κάνει τη ζωή των παιδιών της πραγματικά πολύ σκληρή - ζωή γεμάτη από τις «συνηθισμένες» παιδικές ασθένειες (που είναι συνηθισμένες μόνο και μόνο εξαιτίας της εγκληματικής άγνοιας των περισσότερων μητέρων, σχετικά με τα θέματα διατροφής). Γιατί αντίθετα οι ασθένειες αυτές θα ήταν πολύ ασυνήθιστες, αν οι μητέρες ήξεραν πως να τρέφουν τον εαυτό τους και τα παιδιά τους. Οι γιατροί έμαθαν επιτέλους ότι η ραχίτιδα είναι στερητική ασθένεια. Πότε θα μάθουν, όμως, ότι και η παιδική παράλυση, ο κοκκύτης, η ιλαρά και όλες οι άλλες αρρώστιες της παιδικής ηλικίας -ναί, ακόμα και τα ελαττωματικά δόντια- οφείλονται σε ένα υπερβο­ λικά ανεπαρκές (και συνάμα υπερβολικά φορτωμένο) βρεφικό διαιτο­

λόγιο; Ανεπαρκές σε οργανικά μεταλλικά άλατα, αλλά και υπερφοτωμένο σε επεξεργασμένη ζάχαρη, επεξεργασμένες αμυλούχες τρο­ φές, πρωτεΐνες και λίπη. Η μητέρα που θέλει να φέρει στον κόσμο γερά παιδιά, πρέπει να ακολουθεί σωστό διαιτολόγιο. Η μητέρα που θέλει να αναθρέψει τα παιδιά της με υγιεινό τρόπο, αποφεύγοντας την πληθώρα των συνηθισμένων παιδικών ασθενειών, πρέπει να τα ταΐζει σωστά. Στο Παράρτημα αυτού του βιβλίου θα βρείτε εβδομαδιαία προγράμματα διατροφής για παιδιά και ενήλικες. Όλες οι μητέρες που διαβάζουν αυτό το βιβλίο ας πάρουν αυτή την παράγραφο στα σοβαρά, και ας πράξουν ανάλογα. (Όσοι επιθυμούν μια λεπτομερή ανάλυση του θέματος του διαιτολογίου και της σχέσης του με τις ασθένειες των παιδιών και των ενήλικων, μπορούν να ανατρέξουν στο άλλο βιβλίο του συγγραφέα Η Δίαιτα σας στην Υγεία και την Αρρώστια, που αναφέραμε ήδη στο πρώτο μέρος). Όλα τα μωρά πρέπει να θηλάζουν. Αν όμως αυτό είναι αδύνατο, τότε θα πρέπει να πίνουν είτε γάλα αγελάδας, είτε γάλα κατσικίσιο (αραιωμένο). Οι έτοιμες παιδικές τροφές είναι εντελώς άχρηστες για την επίτευξη καλής υγείας. Τα μωρά που τρέφονται με γάλα αγελαδινό ή κατσικίσιο, θα πρέπει να πίνουν επίσης πολύ χυμό πορτοκαλιού, ώστε να αναπληρωθεί οποιαδήποτε ανεπάρκεια μετάλ­ λων, που ίσως παρουσίαζε το διαιτολόγιο της μητέρας πριν τη γέννησή τους. Η παλιά ιατρική αντίληψη ότι το παιδί, θα πρέπει να ταΐζεται κάθε δύο ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας (με νυχτερινό τάισμα αν ξυπνήσει), έχει πια καταρριφθεί τελειωτικά από πρωτοπόρους της βρεφικής υγιεινής όπως ο Δρ. Truby King. Ωστόσο, εξακολουθεί να παραμονεύει εδώ κι εκεί, σε διάφορα ιατρικά εγχειρίδια για την ανατροφή των παιδιών. Τα μωρά θα πρέπει να ταΐζονται ανά τετράωρο στη διάρκεια της μέρας καί καθόλου τη νύχτα. Αυτό το υπερβολικό τάισμα στους πρώτους μήνες της ζωής του παιδιού είναι ο σημαντικότερος παράγοντας προδιάθεσης για διάφορες παιδικές ασθένειες, όπως η δυσπεψία, η δυσκοιλιότητα, η διάρροια, κ.λ.π. (Στο Παράρτημα στο τέλος του βιβλίου, οι μητέρες θα βρουν πίνακες για την διατροφή των μωρών σύμφωνα με τις αρχές της Φυσικής Θεραπείας, ένα πρόγραμμα φυσικής διατροφής για παιδιά μέχρι πέντε χρονών, καθώς και ένα πληρέστερο διαιτολογικό πρόγραμμα για παιδιά πάνω από πέντε χρονών). Το ακόλουθο δείγμα ημερήσιου διαιτολογίου για παιδιά μεταξύ δύο

και τριών χρόνων, που δημοσιεύτηκε σ' ένα ιατρικό βιβλίο1 και καταρτίστηκε από ένα αξιοσέβαστο Αμερικανό γιατρό, και αποτελεί, αν χρειάζεται, κάποια απόδειξη για το πόσο ο ιατρικός νους αδυνατεί να κατανοήσει το πρόβλημα της διατροφής και τη σχέση του προς την ασθένεια, τόσο για τους νέους όσο και για τους γέρους. Πρωινό: 1. Μια μικρή μερίδα φιλέτο μοσχαριού, με χυλό από αλεύρι βρόμης ή χυλό άλλου δημητριακού, και μπόλικο γάλα. 2. Ένα μελάτο αυγό, ψωμί με βούτυρο, κι ενα ποτήρι γάλα. Κολατσιό: 1. Ένα ποτήρι γάλα με ψωμί και βούτυρο ή παξιμάδι. 2. Ψωμί και γάλα. 3. Ζωμός από κοτόπουλο. Γεύμα: 1. Ψημένο πουλερικό, αρνίσιο ή βοδινό κρέας ψιλοκομμέ­ νο, ψωμί με βούτυρο. Γιά επιδόρπιο: πουτίγκα ταπιόκας ή ρυζιού, junket (ή φρούτα). Δείπνο: 1. Ψωμί και βούτυρο. 2. Γάλα με μπισκότα (μπισκότο σόδας ή άλλου τύπου) ή με ψωμί και βούτυρο. Θα ήταν ενδιαφέρον για τον αναγνώστη να συγκρίνει απλά αυτό το «ιδανικό» διαιτολόγιο για ένα παιδί δύο ή τριών χρόνων μέ το διαιτολόγιο για τα παιδιά της ίδιας ηλικίας που αναφέρεται στο Παράρτημα του βιβλίου μας. Που είναι εκείνη η καθημερινή αφθονία φρέσκων φρούτων και φρέσκων ωμών λαχανικών, που είναι τόσο αναγκαία για το βρεφικό οργανισμό; Αυτά δεν αναφέρονται πουθενά. Παραλείπονται. Γίνεται απλά μια αναφορά στην πουτίγκα ρυζιού ή στο junket ή σε φρούτα σαν επιδόρπιο, μετά από ένα πρωινό και γεύμα με κρέας! Περιλαμβάνονται όμως ένα σωρό άμυλα, λίπη και ζωικές πρωτεΐνες! Α, ναι! Εκεί εκτίθεται με λίγα λόγια ολόκληρη η πλάνη της ιατρικής διαιτητικής, το είδος δηλαδή της διαιτητικής που έχει επικρατήσει σήμερα, καί είναι ο κύριος αιτιολογικός παράγοντας, για κάθε αρρώστια. Απόλυτα λανθασμένη διατροφή! (Αφήστε ένα παιδάκι δύο χρόνων να μεγαλώσει με τέτοιο διαιτολόγο, και θα του παρουσια­ στεί κάθε πιθανή ανωμαλία από μεγενθυμένες αμυγδαλές μέχρι και χορεία).

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Γ ιά μωρά ή πολύ μικρά παιδιά, οι γονείς πρέπει να χρησιμοποιούν την κρίση τους και να τροποποιούν, όπου χρειάζε­ ται, τη θεραπευτική αγωγή που δίνεται σ’ αυτό το τμήμα του βιβλίου.

1.«Πώς να παραμείνετε υγιής» του Α.Φ. Κούριερ (εκδότης: Werner Laurie, Ltd.).

1. ΣΤΟΜΑΧΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Οξεία δυσπεψία. Εμφανίζεται συνήθως με εμετό, πόνο και πυρετό. Όταν αχώνευτη τροφή παραμείνει στο στομάχι πολλή ώρα ώστε να προκαλέσει φλεγμονή, η οξεία προσβολή ακολουθείται από χρόνια δυσπεψία. Αίτια του προβλήματος είναι το ακατάλληλο τάισμα (υπερφόρτωση του στομάχου, η ζύμωση, η αποσύνθεση της τροφής, κ.λ.π.). Θεραπεία*. Το παιδί πρέπει να νηστέψει μια μέρα περίπου (μπορείτε να του δώσετε να πιει ζεστό νερό και χυμό πορτοκαλιού) και τα έντερά του πρέπει να καθαριστούν μια η δυο φορές μ' ένα μικρό κλύσμα χλιαρού νερού. Όταν ο ασθενής είναι πολύ μικρό παιδί η θεραπεία πρέπει, φυσικά, να τροποποιηθεί ανάλογα. Αν γίνει αυτό, τα συμπτώματα θα εξαφανιστούν σύντομα: το παιδί πρέπει στη συνέχεια ν' ακολουθήσει μιά δίαιτα μόνο με φρούτα γιά μια η δυο μέρες ακόμη, και ύστερα ν' ακολουθήσει το πρόγραμμα διατροφής πού βρίσκεται στο Παράρτημα αυτού του βιβλίου.

Χρόνια δυσπεψία. Ο εμετός είναι το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα. Η γλώσσα είναι επίχριστη, η αναπνοή δύσκολη, ο ύπνος ταραγμένος και η διάθεση εριστική. Το παιδί δεν μπορεί να πάρει βάρος και γίνεται αφύσικα ωχρό. Τα έντερά του εναλλακτικά μπορεί να ήρεμήσουν ή να φράξουν. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η αιτία γι'αυτό είναι το ακατάλληλο τάισμα και γενικά η υπερβολική ποσότητα τροφής που είναι ταυτόχρονα ακατάλληλη. Θεραπεία*. Μια μέρα με χυμό πορτοκαλιού, με μπόλικο ζεστό νερό στα ενδιάμεσα διαστήματα. Στη συνέχεια μία ως τρεις ή τέσσερις μέρες μόνο με φρούτα (ανάλογα με τις ανάγκες κάθε περίπτωσης). Χρήση κλύσματος κάθε βράδυ. Αν εφαρμοστούν αυτά η κατάσταση θα βελτιωθεί σύντομα. Αν το παιδί ακολουθήσει στη συνέχεια ένα λογικό διαιτολόγιο, σαν αυτό που αναφέρεται στο Παράρτημα του βιβλίου μας, η ανωμαλία πρέπει να εξαφανιστεί μια για πάντα από τον οργανισμό του. * ’Οταν ο άρρωστος είναι ένα πολύ μικρό παιδί, Π θεραπεία πρέπει, φυσικά, να τροποποιη­ θεί ανάλογα.

Κολικός. Τά πόδια είναι κρύα και παρουσιάζεται πόνος με παροξυ­ σμούς που συνοδεύονται από δυνατή και βίαιη κραυγή, ενώ τα πόδια μαζεύονται προς τα πάνω. Το αίσθημα της πείνας είναι συνεχές και δεν υπάρχει ένδειξη πόνου. Στον κολικό, οι παροξυσμοί ανακουφίζο­ νται με την αποβολή των αερίων. Ο κολικός προκαλείται σύνηθως από την διάταση των εντέρων, που οφείλεται σε αέρια (η τυμπανι­ σμό). Αυτό συμβαίνει πολύ συχνά όταν το παιδί είναι μεταξύ δύο και έξι μηνών. Αιτία είναι η λανθασμένη διατροφή της μητέρας, -πράγμα που επηρεάζει την ποιότητα του μητρικού γάλατος- ή το υπερβολικό τάισμα του βρέφους. Τις πιο πολλές φορές, οφείλεται και στα δυο αυτά αίτια. Θεραπεία. Ο θηλασμός του μωρού όταν έχει κολικό όχι μόνο δεν έχει καμιά αξία αλλά αντίθετα κάνει κακό. Πρέπει να δοθεί στο παιδί να πιει γουλιά-γουλιά σχετικά ζεστό νερό. Πρέπει επίσης να του γίνει ένα μικρό κλύσμα με χλιαρό νερό για να καθαρίσει το έντερό του. Τό κλύσμα είναι πολύ αποτελεσματικό. Τό τάισμα δ ε* πρέπει να αρχίσει αν δεν εξαφανιστούν όλα τα σημάδια του κολικού. (Η μητέρα θα διαπιστώσει, ίσως, ότι η τοποθέτηση ζεστών επιθεμάτων στη κοιλιά του βρέφους -μιας ζεστής πετσέτας, για παράδειγμα- θα βοηθήσει ουσιαστικά στην ανάρρωση). . Επί πλέον, η μητέρα πρέπει να προσέξει καλά τη δική της διατροφή και να την προσαρμόσει σύμφωνα με το διαιτολόγιο για ενηλίκους, που περιγράφεται στο Παράρτημα. Πρέπει επίσης να πάψει να ταΐζει υπερβολικό το παιδί, στο μέλλον. Τάισμα ανά τετράωρο στη διάρκεια της μέρας και καθόλου τη νύχτα, πρέπει να είναι ο κανόνας. Συχνά το γάλα της μητέρας επηρέαζεται απο ψυχολογικά αίτια, όπως για παράδειγμα οργή, στενοχώρια, μεγάλη έξαψη κλπ. Το παιδί δεν πρέπει να θηλάσει όταν η μητέρα βρίσκεται σε τέτοια κατάσταση.

Κολιτίδα. Βλέπε: Λοιμώδης Διάρροια σελίδα 152

Δυσκοιλιότητα. Η δυσκοιλιότητα είναι μια από τις πιο ενοχλητικές διαταραχές της παιδικής ηλικίας. Η τοπική ανωμαλία είναι συνήθως το μόνο σύμπτωμα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζονται κολικός, ταραγμένος ύπνος και εριστικότητα. Το ακατάλληλο διαιτο­

λόγιο και οι ακανόνιστες συνήθειες είναι οι κύριες αιτίες αυτής της κατάστασης. Θεραπεία. Αυτή θα εξαρτηθεί απο την ηλικία, αν είναι πολύ μωρό ή παιδί τεσσάρων ή πέντε χρονών, ας πούμε. Στην περίπτωση του μωρού που θηλάζει ακόμη, η δυσκοιλιότητα είναι συνήθως αποτέλε­ σμα λανθασμένης διατροφής της μητέρας, πράγμα που πρέπει να διορθωθεί. Σ’ αυτή την περίπτωση το παιδί μπορεί να πιει νερό και χυμό πορτοκαλιού για μια μέρα. Η μητέρα του πρέπει να τού κάνει κλύσμα με χλιαρό νερό. Αν χρειαστεί, μπορεί κανείς να συνεχίσει να του κάνει κλύσμα, κάθε δεύτερη ή τρίτη μέρα για την επόμενη βδομάδα, μέχρι που να ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειασθεί να μείνει για άλλη μια μέρα με νερό και χυμό πορτοκαλιού μόνο. Μήν του δίνετε ποτέ καθαρτικά. Όταν το παιδί τρώει τεχνητές τροφές (παιδικές επεξεργασμένες τροφές), γίνεται φανερό ότι αίτιο του προβλήματος είναι το λανθασμένο διαιτολόγιο, το οποίο πρέπει να διορθωθεί σύμφωνα με τους κανόνες που δίνονται στο Παράρτη­ μα, στην παράγραφο: Διατροφή του παιδιού. Αν όμως τρέφεται με μητρικό γάλα, τότε πρέπει να ακολουθηθεί η θεραπεία που αναφέρα­ με πιο πάνω. Για παιδιά που είναι δύο, τριών, τεσσάρων χρόνων ή μεγαλύτερα, επιβάλλεται διατροφή μόνο με φρούτα, από μια ως τέσσερις μέρες. Τά παιδικά μενού πού αναφέρονται στο Παράρτημα θα πρέπει να βοηθήσουν ώστε να διορθωθεί γρήγορα η κατάσταση. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΟΡΗΓΗΘΟΥΝ ΚΑΘΑΡΤΙΚΑ. Στο διάστημα της δίαιτας μόνο με φρούτα, πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ ένα μικρό κλύσμα με ζεστό νερό, και πρέπει να ενθαρρύνεται το παιδί να κάνει αρκετές ασκήσεις. Θα βοηθήσει επίσης λίγο ελαιόλα­ δο, κατά προτίμηση με τη σαλάτα.

Διάρροια. Η απλή διάρροια σπάνια εξελίσσεται σε σοβαρή ανωμαλία και περνά με την απομάκρυνση της αιτίας που την προκάλεσε. Είναι συνήθως αποτέλεσμα πεπτικών διαταραχών (λανθασμένη διατροφή ή κατάποση ξένης ουσίας). Αντιμετωπίζεται με χορήγηση χυμού για μια ολόκληρη μέρα και με τη χρήση κλύσματος. Η σωστή διατροφή θα προλάβει την επανεμφάνιση αυτού του προβλήματος.

Λοιμώδης διάρροια, (επίσης κολίτιδα). Αυτή είναι συνήθως γνωστή σαν θερινή διάρροια καί είναι η πιο συνηθισμένη μορφή με την οποία εμφανίζεται στα παιδιά. Παρουσιάζεται σε δύο τύπους. Στον πρώτο τύπο, η εμφάνισή της είναι βαθμιαία και η χαλάρωση των εντέρων είναι το πρώτο σύμπτωμα. Μπορεί να υπάρξουν πέντε ως δέκα κενώσεις την ημέρα. Υδαρείς και συχνά πράσινες, οι κενώσεις αυτές περιέχουν και βλέννη. Αρκετές φορές εμφανίζεται πυρετός. Η ανωμαλία αυτή μπορεί να πάρει ήπια μορφή ή να επιδεινωθεί βαθμιαία και να μετατραπεί σε φλεγμονώδη διάρροια ( εντεροκο­ λίτιδα). Στό δεύτερο τύπο, η προσβολή είναι ξαφνική και παρουσιάζεται με εμετό, πυρετό και πολλές υδαρείς πράσινες, κενώσεις. Στην αρχή οι κενώσεις μπορεί να είναι υδαρείς και να περιέχουν αίμα, αργότερα όμως γίνονται πράσινες ή καφετιές και περιέχουν βλέννη. Ο εμετός είναι επίμονος. Ο αριθμός κενώσεων δεν είναι πάντοτε ενδεικτικός της σοβαρότητας της κατάστασης, γιατί σε μερικές από τις χειρότε­ ρες περιπτώσεις παρουσιάζεται υψηλός πυρετός και λίγες κενώσεις. Η αιτία σε όλες τις περιπτώσεις είναι η λανθασμένη διατροφή, καί ιδιαίτερα η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας πρωτεϊνών (κρέατος, ψαριών, κλπ.), όταν ο καιρός είναι θερμός. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή γι' αυτό τον πιο σοβαρό τύπο διάρροιας είναι να μείνει το παιδί στο κρεβάτι, να καθαρίσουμε τα έντερά του το βράδυ και το πρωί με κλύσμα χλιαρού νερού και να μη του δώσουμε τίποτε άλλο εκτός από νερό και χυμό πορτοκαλιού, για λίγες μέρες (όχι γάλα ή ο,τιδήποτε άλλο). Μόλις βελτιωθεί κάπως η κατάσταση και σταματήσει η διάρροια, μπορείτε να υιοθετήσετε την αυστηρή φρουτοδίαιτα. Μετά από λίγες μέρες φρουτοδίαιτας το παιδί μπορεί ν' ακολουθήσει το κανονικό διαιτολόγιο για παιδιά, πού αναφέρεται στο Παράρτημα. Αν η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και ο γονιός ανησυχεί και δεν αισθάνεται ικανός να εφαρμόσει την θεραπεία μόνος του, πρέπει να καλέσει ένα φυσιοθεραπευτή. Σ' όλες όμως τις περιπτώσεις, άσχετα από το πόσο σοβαρές μπορεί να είναι, θα ανακαλύψετε ότι η παραπάνω θεραπεία κατ' οίκον είναι αποτελεσματική, αν εφαρμοστεί σωστά.

Δυσεντερία. Στά μικρά παιδιά, η δυσεντερία είναι μια σοβαρή μορφή φλεγμονώδους διάρροιας, κατά την οποία η ασθένεια εντοπίζεται

κυρίως στο παχύ έντερο. Είναι συνηθισμένη ανωμαλία στα πολύ ζεστά κλίμακα προς το τέλος του καλοκαιριού, και χαρακτηρίζεται από συχνές, μικρές και οδυνηρές κενώσεις, που αποτελούνται ολοκληρωτικά ή κατά ένα μέρος από βλέννα κι αίμα. Υπάρχει υπερένταση και πόνος μετά τις κενώσεις, δηλαδή ένα σύμπτωμα που είναι γνωστό ως τεινεσμός. Αιτία είναι η λανθασμένη διατροφή των παιδιών, και ιδίως η παροχή υπερβολικής ποσότητας κρέατος και παρόμοιων πρωτεϊνούχων τροφών σε θερμά κλίματα, και κάτω από συνθήκες όπου οι τροφές αυτές είναι πολύ πιθανό να σαπίσουν γρήγορα μέσα στα έντερα. Θεραπεία. Η θεραπεία είναι η ίδια με της λοιμώδους διάρροιας, αν και μπορεί να χρειαστεί να πίνει το παιδί μόνο χυμό πορτοκαλιού, και αργότερα, ν' ακολουθήσει την φρουτοδίαιτα για περισσότερο καιρό από ό,τι στις λιγότερο σοβαρές ανωμαλίες. Τα φρέσκα φρούτα και οι σαλάτες πρέπει ν' αποτελούν την κυριότερη μερίδα του μελλοντικού διαιτολογίου του παιδιού. Τα κρέατα, γενικά, πρέπει ν' αποφεύγονται όοο γίνεται περισοότερο.

Εμετός. Ο εμετός δεν είναι αρρώστια, αλλά σύμπτωμα πολλών ασθενειών της παιδικής ηλικίας. Μπορεί να προκύψει από οξεία η χρόνια δυσπεψία, προσωρινή υπερφόρτωση του στομάχου, ασθένειες του νευρικού συστήματος και ερεθισμό των αντανακλαστικών. Πα­ ρουσιάζεται επίσης στα πρώτα στάδια της οστρακιάς και άλλων οξέων πυρετών. Θεραπεία. Η θεραπεία για τον εμετό εξαρτάται φυσικά, από την πραγματική αιτία του προβλήματος σε κάθε περίπτωση χωριστά. Αν ο γονιός δεν μπορεί να ανακαλύψει την αιτία, το παιδί πρέπει να παραμείνει στο κρεβάτι, να πίνει μόνο νερό, όχι στερεά τροφή, και να χρησιμοποιηθεί το κλύσμα με χλιαρό νερό για να καθαρίσουν τα έντερά του. Αν αυτό δε διορθώσει την κατάσταση, τότε πρέπει να κληθεί ένας φυσιοθεραπευτής.

Σκουλίκια:: (Βλέπε Παρασιτικές Ασθένειες της Παιδικής Ηλικίας, σελίς 184)

2. ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ, ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ, ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ κ.ά. Βρογχίτιδα. «Το κρύωμα στο στήθος», είναι η συνηθέστερη οξεία ασθένεια της παιδικής ηλικίας, μετά τη δυσπεψία και τη διάρροια. Μπορεί να είναι ήπιας μορφής με λίγο ή χωρίς πυρετό. Στις σοβαρές περιπτώσεις η θερμοκρασία του σώματος μπορεί ν' ανεβεί στους 102 βαθμούς Φαρενάιτ, ή τους 39 βαθμούς Κελσίου. Ο βήχας μπορεί να είναι μαλακός με ελεύθερη έκκριση βλέννας ή ξερός και ενοχλητικός. Μπορεί να φτάσει σε τέτοιο παροξυσμό ώστε να δίνει την εντύπωση κοκκύτη. Συνήθως διαρκεί μία έως δύο βδομάδες. Η αιτία, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι η λανθασμένη διατρο­ φή των παιδιών καί ιδιαίτερα η υπερβολική ποσότητα αμυλούχων τροφών στο καθημερινό διαιτολόγιο με τη μορφή ραφιναρισμένων δημητριακών, άσπρου ψωμιού, βρασμένων πατατών και πουρέ, πουτί­ γκας, κέικ κλπ., για να μην αναφέρουμε τις ζαχαρούχες τροφές, όπως είναι τα διάφορα γλυκίσματα, η άσπρη ζάχαρη, οι μαρμελάδες κλπ. Οι άχρηστες ουσίες, που παρουσιάζονται στο σύστημα σαν αποτέλε­ σμα της καθημερινής υπερβολικής κατάνάλωσης αυτών των τροφών συγκεντρώνονται πάντοτε σ' αυτή τη βλενώδη μεμβράνη του πάνω μέρους του σώματος (ιδιαίτερα στους βρογχικούς σωλήνες, στο λαιμό, στη μύτη και στις διόδους των αυτιών), προκαλώντας βρογχίτι­ δα, καταρροή, κρυολογήματα, μεγενθυμένες αμυγδαλές, αδενοειδείς εκβλαστήσεις του ρινοφάρυγγα, κλπ.) Θεραπεία. Η θεραπεία για τη βρογχίτιδα συνίσταται στη χορήγηση, στο παιδί, μόνο χυμού πορτοκαλιού και νερού γιά τρεις μέρες περίπου, ώσπου να εξαφανιστούν δηλαδή τα σοβαρότερα συμπτώμα­ τα. Ύστερα πρέπει να υιοθετηθεί για λίγες μέρες η φρουτοδίαιτα. Όταν το παιδί αναρρώσει ολότελα πρέπει να υιοθετήσετε το διαιτολόγιο για παιδιά πού αναφέρεται στο Παράρτημα και να το ακολουθήσετε αυστηρά από κει και πέρα. Οι αμυλούχες και ζαχαρού­ χες τροφές πρέπει να περιοριστούν και να σταμάτησει το κακό προηγούμενο των γλυκυσμάτων. Το κλύσμα με ζεστό νερό πρέπει να χρησιμοιποιείται κάθε βράδυ στις πρώτες μέρες της θεραπείας και, αν ο βήχας είναι ενοχλητικός, πρέπει να τοποθετηθούν στο στήθος κρύες κομπρέσσες (όπως περιγράφονται στο Παράρτημα), δύο ή τρεις φορές στη διάρκεια της ημέρας και μια τη νύχτα. Τα ζεστά

μπάνια, με άλατα θειϊκής αμμωνίας είναι χρήσιμα για τα παιδιά που

βρίσκονται στο στάδιο της ανάρρωσης από βρογχίτιδα, και οι καθημε­ ρινές αναπνευστικές ασκήσεις πρέπει να ενθαρρύνονται. (Μια σειρά τέτοιων ασκήσεων βρίσκεται στο Παράρτημα). Τό «Κοινό» Κρυολόγημα. Τά συμπτώματα που χαρακτηρίζουν το «κοινό», κρυολόγημα είναι γενικά γνωστά. Έτσι η περιγραφή τους είναι σχεδόν ανωφελής. Το φτέρνισμα, η καταρροή από τη μύτη και τα μάτια, ο υψηλός πυρετός είναι συμπτώματα που παρουσιάστηκαν σε όλους μας. Γιατί; Γιατί το κρυολόγημα είναι η απλούστερη μορφή «θεραπευτικής κρίσης» της Φύσης. Είναι η μορφή που χρησιμοποιεί η Φύση συχνά για το έργο της εξάλειψης των άχρηστων ουσιών (που οφείλονται στη λανθασμένη διατροφή) από τον ανθρώπινο οργανισμό. Όλα όσα αναφέρθηκαν για την κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας αμυλούχων και ζαχαρούχων τροφών στην περίπτωση της βρογχίτιδας ισχύουν και για το κοινό κρυολόγημα, τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικους. Αν οι γονείς επιθυμούν να δουν τα παιδιά τους απαλλαγ­ μένα από κρυολογήματα, πρέπει να προσέξουν το διαιτολόγιό τους. Θεραπεία. Τό σωστό διαιτολόγιο και μόνο τό σωστό διαιτολόγιο

μπορεί να προλάβει την εμφάνιση κρυολογήματων στο παιδί. Όταν υπάρχει ήδη ένα κρυολόγημα, το παιδί πρέπει να πιει μόνο χυμό πορτοκαλιού για μια μέρα, και ύστερα ν' ακολουθήσει τη δίαιτα μόνο με φρούτα για μια ή δυο μέρες ακόμη. Αν γίνει αυτό και χρησιμοποιη­ θεί το κλύσμα για μια-δυο νύχτες για να καθαρίσει τα έντερα (και γίνει παράλληλα ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής αμμωνίας, το κρυολόγημα θα φύγει σύντομα. Τότε απομένει να καταρτίσουν οι γονείς ένα λογικό διαιτολόγιο, για να γίνουν τα κρυολογήματα σπανιότερα στη ζωή του συγκεκριμένου παιδιού. Ένα σημείο που αξίζει να θυμόμαστε σχετικά με τη βρογχίτιδα, αλλά και με τα κρυολογήματα, είναι ότι τά πολλά ρούχα καθώς και η χορήγηση υπερβολικής ποσότητας τροφής στα παιδιά αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες στη δημιουργία τους. Τό ντύσιμο του

παιδιού με πολλά ρούχα είναι κακό για την υγεία του, γιατί έτσι το δέρμα δεν αναπνέει και εμποδίζεται η φυσική απέκκριση. Έτσι είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα παρουσιαστούν κρυολογήματα, βρογχίτιδα κ λ π. Η χρησιμοποίηση μάλλινων εσωρούχων στα παιδιά είναι απαρά­ δεχτη. Πρέπει να προτιμάται ένα πορώδες βαμβακερό ή λινό ύφασμα - όπως το «αερτέξ» (Αειίβχ).

Τό να υιοθετήσει κανείς κάποιο απο τα συνηθισμένα θεραπευτικά μέτρα για το κρυολόγημα,όπως ασπιρίνη, κοδεΐνη κλπ., είναι σαν να προετοιμάζει το δρόμο για μια μελλοντική ανωμαλία σοβαρότερης μορφής.

Υμενογόνος λαρυγγίτιδα (μεμβρανώδης). Η μεμβρανώδης λαρυγ­ γίτιδα είναι φλεγμονή του λάρυγγα, που εμφανίζεται με το σχηματι­ σμό μιας ψευδομεμβράνης. Καθώς ο λάρυγγας βρίσκεται στο στενό­ τερο μέρος του λαιμού, η αρρώστια αυτή είναι πολύ επικίνδυνη, γιατί εμποδίζει την αναπνοή. Στις περισσότερες περιπτώσεις η αιτία είναι διφθεριτική στην προέλευσή της. Η πρόοδος είναι αργή, σε σύγκρι­ ση με τη σπασμωδική ή ψευδή υμενογόνο λαρυγγίτιδα, αλλά και συνάμα επίμονη και συνεχής. Η φωνή είναι τραχιά και τελικά χάνεται εντελώς. Χωρίς την κατάλληλη και έγκαιρη θεραπεία, η ασθένεια αυτή είναι θανατηφόρα στην παιδική ηλικία. Το παιδί πεθαίνει, τελικά, από περίσφιξη. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή που προτείνουν οι γιατροί για τη μεμβρανώδη λαρυγγίτιδα συνίσταται σε θεραπεία αντιτοξίνης και καθετηριασμό, συχνά με πολύ καταστρεπτικά αποτελέσματα. Η μόνη σωστή και λογική θεραπεία είναι εκείνη που περιγράφεται για τη διφθερίτιδα (στη θεραπεία για τους πυρετούς της παιδικής ηλικίας) που αναφέρεται πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο.

Υμενογόνος λαρυγγίτιδα (σπασμωδική ή ψευδής). Η ψευδής υμενογόνος λαρυγγίτιδα είναι σπάνια πριν από τον έκτο μήνα και μετά το πέμπτο έτος μπορεί όμως να παρουσιαστεί οποιαδήπτε στιγμή. Τα συμπτώματα για τον άνθρωπο που δεν διαθέτει πείρα είναι ανησυχητικά. Το παιδί μπορεί να είναι εντελώς καλά ή να έχει μια ελαφριά βραχνάδα ή κρυολόγημα στο κεφάλι. Ξαφνικά, ξυπνάει τη νύχτα μ' ένα δυνατό μεταλλικό βήχα. Η αναπνοή γίνεται δύσκολη, το παιδί συχνά κάνει αγώνα για ν' αναπνεύσει και τρομοκρατείται από την κατάστασή του. Η φωνή είναι βραχνή. Παρουσιάζεται λίγος ή καθόλου πυρετός. Μετά από λίγες ώρες η κρίση περνάει και το επόμενο πρωί το παιδί φαίνεται καλά. Το επόμενο βράδυ εμφανίζεται μια ήπια κρίση και μια ακόμη το μεθεπόμενο βράδυ. Σε μερικές περιπτώσεις, ο βήχας είναι επίμονος όλη την ημέρα και, τελικά,

μετατρέπεται σε βρογχίτιδα. Μολονότι αναφέρεται και η κληρονομι­ κότητα σαν αιτία στην πραγματικότητα εκείνο που φταίει είναι η δυσπεψία που προκαλείται από λανθασμένη διατροφή. Θεραπεία. Η σωστή διατροφή και η αποφυγή της δυσπεψίας και της δυσκοιλιότητας, θα έκαναν αδύνατο να παρουσιαστεί αυτή η πάθηση. Στη περίπτωση όμως που εμφανίστηκε, εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να δίνουμε στο παιδί, για μια-δυο μέρες, μόνο χυμό πορτοκαλιού και νερό. Στη συνέχεια πρέπει να εφαρμόσουμε την φρουτοδίαιτα πριν ακολουθήσουμε τη διατροφή για παιδιά, πού περιγράφεται στο Παράρτημα. Το κλύσμα πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ, για μερικές μέρες. Πολύ αποτελεσματική θα είναι επίσης μια κρύα κομπρέσα, που θα τοποθετηθεί στο λαιμό τη νύχτα, (Βλέπε το Παράρτημα για λεπτομέρειες σχετικά με το πως πρέπει να τοποθετηθεί).

Μεγενθυμένες αμυγδαλές και αδενοειδείς εκβλαστήσεις του ρινοφάρυγγα. Οι μεγενθυμένες αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις είναι ίσως οι πιο συνηθισμένες παιδικές αρρώστιες σήμερα. Η χειρουργική τους αφαίρεση, παρά το γεγονός ότι φαίνεται τόσο απλή και αποτελεσματική, δημιουργεί τόσα πολλά προβλήματα αργότερα που ο κόσμος δεν μπορεί να φανταστεί. Οι αμυγδαλές είναι λεμφαδένες που βρίσκονται στην είσοδο του λάρυγγα και έχουν σκοπό να καθαρίζουν το κεφάλι και το πάνω μέρος του σώματος απο τοξικές ουσίες και ό,τι άλλο άχρηστο για τον οργανισμό. Αν λάβουμε υπόψη τον τρόπο με τον οποίο το μέσο παιδί μεγαλώνει και διατρέφεται, είναι ν' απορούμε γιατί αυτοί οι αδένες μεγεθύνονται -πρήζονται με τοξικές ουσίες- και δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά, στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού; Οι μεγεθυμένες αμυγδαλές αποτελούν ένδειξη ότι το παιδί πάσχει από κάποια τοξική κατάσταση του οργανισμού που οφείλεται σε λανθασμένη διατροφή και σε μια μη υγεινή ζωή. Σε παρόμοια αίτια οφείλονται επίσης οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις. Η αφαίρεσή τους με εγχείρηση δεν είναι η σωστή λύση για να απαλλαγούμε απ' αυτό το πρόβλημα. Μάς απαλλάσσει από το αποτέ­ λεσμα κι όχι από την αιτία. Μόλις απομακρυνθούν αυτά τα προπύργια άμυνας (οι αμυγδαλές) με την αληθοφανή αλλά μάταιη ιατρική πρόφαση ότι είναι «άχρηστα»

όργανα στον άνθρωπο, και ότι το παιδί θα είναι σε καλύτερη κατάσταση χωρίς αυτά «τα κέντρα πιθανής μελλοντικής μόλυνσης», τα αίτια που είναι υπεύθυνα για το μεγάλωμα των αμυγδαλών -αφού με την εγχείρηση εξαφανίσαμε το αποτέλεσμα, χωρίς να θίξουμε τα αίτια που το προκάλεσαν- θα εξακολουθήσουν να επενεργούν έντονα στον οργανισμό. Έτσι το παιδικό σύστημα θα λειτουργεί μόνιμα με μειωμένη απόδοση. Όταν οι γιατροί δεν καταλαβαίνουν την χρησιμότητα κάποιου συγκεκριμένου οργάνου ή τμήματος του ανθρώπινου σώματος, αμέσως αποφαίνονται ότι είναι άχρηστο -εννοούν μ' αυτό ότι αφού δεν ξέρουν την χρησιμότητά του, δεν την ξέρει ούτε η Φύση. Αυτό όμως είναι, το λιγότερο, εικασία. Έτσι, ο απλός άνθρωπος οδηγείται στο συμπέρασμα ότι τα όργανα αυτά μπορούν να αφαιρεθούν, χωρίς να επηρεάσουν σημαντικά τη λειτουργία του οργανισμού. Όχι μόνο οδηγείται, αλλά πολλές φορές έκβιάζεται και έξαναγκάζεται να το πιστέψει. ΓΓ αυτό παρατηρείται το σημερινό φαινόμενο πλήθους εγχειρήσεων για την αφαίρεση των αμυγδαλών, των αδενοειδών εκβλαστήσεων, της σκωληκοειδούς απόφυσης κλπ. Από την άποψη του χειρουργού, τόσο οικονομικά όσο και τεχνικά, η αφαίρεση αυτών των οργάνων είναι πολύ καλό πράγμα. Από την άποψη όμως της υγείας του ασθενή είναι πολύ κακό. Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί γονείς, αφού οδηγούνται να πιστέ­ ψουν ότι τα παιδιά τους θα είναι πολύ καλύτερα στην υγεία τους χωρίς αμυγδαλές ή σκωληκοειδείς αποφύσεις, νομίζουν πραγματικά ότι βλέπουν μιαν αλλαγή προς το καλύτερο στην υγεία του παιδιού τους μετά την εγχείρηση. Αυτή όμως η βλτίωση -αν υπάρξει βελτίωση- είναι μόνο προσωρινή και παροδική. Εξασφαλίζεται μόνο σε βάρος της μελλοντικής εύεξίας του παιδιού. Δεν μπορεί να λειτουργήσει πλήρως ένας οργανισμός που στερείται ένα από τα όργανά του (όπως θα ξέρει κάθε οδηγός σχετικά με την μηχανή του αυτοκινήτου του) και ιδιαίτερα αν οι κακές συνήθειες, που εξαρχής ήταν η αιτία του προβλήματος, εξακολουθήσουν να παραμένουν ανεξέλεγκτες, όπως γίνεται πάντα. Τά συμπτώματα που σχετίζονται συνήθως με μεγενθυμένες και σηπτικές αμυγδαλές ή αδενοειδείς εκβλαστήσεις, είναι η τάση των παιδιών να κρυολογούν, η υπανάπτυξη -μερικές φορές τόσο η φυσική όσο και η διανοητική- και η συνήθεια να αναπνέουν με το στόμα παρά με τη μύτη. Ο γιατρός λέει ότι, αν αφαιρεθούν οι ενοχλητικές αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις, όλες

αυτές οι ανωμαλίες θα εξαφανιστούν αυτόματα. Αυτό συμβαίνει κάποτε. Φαίνεται ότι το παιδί είναι πολύ καλύτερα στην υγεία του από κάθε άποψη μετά την εγχείρηση. Η βελτίωση αυτή της υγείας είναι προσωρινή και φαινομενική. Πραγματικά, ο οργανισμός υποφέρει πολύ περισσότερο απ' όσο κερδίζει. Η χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων προετοιμάζει το δρόμο για όλες τις σοβαρές ασθένειες της παιδικής ηλικίας, από την

ασθένεια του μέσου αυτιού και τη μαστοειδίτιδα ως το άσθμα και τη μηνιγγίτιδα2. Θεραπεία. Όταν οι γονείς επιτρέπουν ν' αφαιρεθούν οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις από τα παιδιά τους με χειρουργική επέμβαση, δεν κάνουν απλώς κάτι που δεν είναι αναγκαίο αλλά και ένα μεγάλο σφάλμα. Εκτός αν το πρόβλημα υπάρχει από παλιά, όλες οι μεγενθύνσεις των αμυγδαλών και οι αναπτύξεις των αδενοειδών εκβλαστήσεων μπορούν να εξαφανιστούν έγκαιρα με φυσικά μέσα. Ακόμη και οι πολύ σηπτικές αμυγδαλές μπορούν να διορθωθούν με τις μεθόδους της φυσικής Αφάρμακης Θεραπευτικής. Σ' αυτή όμως την περίπτωση είναι απαραίτητο να συμβουλευτούμε ένα έμπειρο Υγιεινιστή, γιατί η αυτοθεραπεία δεν μπορεί εύκολα να είναι απόλυτα επιτυχής. Οι συνηθισμένες όμως περιπτώσεις ανωμαλίας των αμυ­ γδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων μπορούν να θεραπευθούν ως εξής: Το παιδί πρέπει ν’ ακολουθήσει αυστηρά τη φρουτοδίαιτα για πέντε μέχρι επτά μέρες· ύστερα πρέπει να υιοθετηθεί η δίαιτα για παιδιά που αναφέρεται στο Παράρτημα, (Περισσότερες σύντομες περίοδοι με την αυστηρή φρουτοδίαιτα πρέπει, αν χρειαστεί, ν' ακολουθούνται πού και πού, σε ορισμένες περιπτώσεις. Η διατροφή με φρούτα διαρκεί σ' αυτή την περίπτωση δύο ή τρεις μέρες κάθε φορά, κατά περιόδους που κυμαίνονται από τρεις εβδομάδες ως ένα μήνα3. Τα

2. Για περισσότερες λεπτομέρειες πάνω σ’ αυτό το σημείο, βλέπε επίσης: Μεγενθυμένες αμυγδαλές και αδενοειδείς εκβλαστήσεις, ΚΕΦ ΑΛΑΙΟ 8 Ασθένειες των Αυτιών, της Μύτης, του Στόματος και του Λαιμού. 3. Σε σχετικά σοβαρές περιπτώσεις η περίοδος της φρουτοδίαιτας πρέπει να ακολουθείται από δίαιτα με φρούτα και γάλα για μια βδομάδα, πριν αρχίσει η πλήρης δίαιτα. Αρχίστε με ένα ποτήρι φρσκο κρύο γάλα σε κάθε γεύμα με φρούτα την πρώτη μέρα' η ποσότητα αυτή του γάλατος αυξάνεται σιγά-σιγά.

έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με κλύσμα χλιαρού νερού για τις πρώτες λίγες μέρες της θεραπείας, αλλά και για μεγαλύτερο διάστημα, αν χρειαστεί. Κρύες κομπρέσες (όπως περιγράφονται στο Παράρτημα) πρέπει να τοποθετούνται κάθε βράδυ στο λαιμό του παιδιού. Πρέπει να γίνονται γαργάρες, το βράδυ και το πρωί, με ζεστό νερό και λίγο χυμό λεμονιού. Ο φρέσκος αέρας και οι ασκήσεις στο ύπαιθρο συντελούν ουσιαστικά στην επιτυχή θεραπεία για προβλήματα αμυγδαλών και αδενοειδών εκβλαστήσεων, και πρέπει να ληφθεί φροντίδα ώστε το υπνοδωμάτιο ν' αερίζεται καλά. Το παιδί πρέπει επίσης να ενθαρρύνεται να αναπνέει σωστά. Οι ασκήσεις αναπνοής, που βρίσκονται στο Παράρτημα, είναι πολύτιμες. Η παραπάνω θεραπεία, αν και απλή, υπήρξε αποτελεσματική σε πολλές χιλιάδες περιπτώσεις αμυγδαλών και αδενοειδών εκβλαστή­ σεων. Οι γονείς δεν πρέπει να απογοητευτούν αν όλα τα συμπτώμα­ τα δεν εξαφανιστούν αμέσως. Σε μερικές περιπτώσεις χρειάζεται πολύ περισσότερος καιρός από άλλες, για να εξαλειφθούν αυτά τα συμπώματα. Σε πραγματικά επίμονες περιπτώσεις θα χρειαστεί μαλακτική θεραπεία από έμπειρο Φυσιοθεραπευτή. (Βλέπε επίσης Ασθένειες των Αυτιών, της Μύτης και του Λαιμού, ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8)

Καρδιακά νοσήματα. Τα καρδιακά νοσήματα στα παιδιά είναι, σχεδόν πάντα, αποτέλεσμα λανθασμένης θεραπείας κάποιας προη­ γούμενης παιδικής ασθένειας (ή και περισσοτέρων ασθενειών). Είναι συνήθως επακόλουθο της παραδοσιακής ιατρικής θεραπείας κάποιου πυρετού, όπως οστρακιάς ή οξέος ρευματοειδούς πυρετού. Πολλές περιπτώσεις καρδιακών νοσημάτων στα παιδιά φαίνεται ότι διορθώνο­ νται με την πάροδο του χρόνου, καθώς η Φύση κάνει το παν για να αντισταθμίσει τη λανθασμένη καρδιακή λειτουργία στα πολύ μικρά παιδιά. Συχνά και η καρδιακή βλάβη, όπου υπάρχει, για τον ίδιο λόγο δεν προκαλεί κανένα πρόβλημα. Στη περίπτωση, όμως, που έχει προκληθεί οριστική ζημιά στο τοίχωμα της καρδιάς, σαν αποτέλεσμα λανθασμένης φαρμακευτικής αγωγής κάποιας προηγούμενης πάθη­ σης, χρειάζεται η κατάλληλη θεραπεία. Θεραπεία. Η χορήγηση τονωτικών στη περίπτωση των καρδιακών παθήσεων, όπως κάνουν οι γιατροί, μακροπρόθεσμα κάνει τα πράγμα­ τα χειρότερα. Η κατάλληλη θεραπεία για τα καρδιακά νοσήματα στα παιδιά είναι κυρίως διαιτητική, αν και η κατάλληλη μαλακτική θερα­

πεία από κάποιον έμπειρο φυσιοθεραπευτή ή Οστεοπαθητικό μπορεί να προσφέρει πολλά. Το παιδί πρέπει να ακολουθήσει το διαιτολόγιο για παιδιά (που βρίσκεται στο Παράρτημα), με μια-δυο μέρες αυστηρή φρουτοδίαιτα, κάθε τόσο. Για ν' αυξήσει το σφρίγος και τη ζωτικότητά του στο πιο ψηλό βαθμό πρέπει να ενθαρρύνεται να κάνει όσο το δυνατό περισσότερες ασκήσεις στο ύπαιθρο, τόσο ελαφρός μορφής όσο ταιριάζει στην περίπτωσή του. Οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο παράρτημα θα είναι πολύ χρήσιμες αν γίνουν χωρίς υπερβολική προσπάθεια ή υπερένταση. Γονείς! Πρέπει να θυμάστε ότι με τη κατάλληλη διατροφή, τις καλά ρυθμιζόμενες ασκήσεις ελαφριάς μορφής, τη μαλακτική θεραπεία (όπου είναι δυνατή), και όχι φάρμακα, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μη θεραπευτούν έγκαιρα τα περισσότερα παιδιά από τα καρδιακά νοσήματά τους.

Επιδημική παρωτίτιδα(μαγουλάδες). Η επιδημική παρωτίτιδα χαρα­ κτηρίζεται από οδυνηρή διόγκωση της παρωτίτιδας, που μπορεί να απλωθεί σε όλους τους άλλους σιελογόνους αδένες. Συνήθως, εμφανίζεται το φθινόπωρο ή την άνοιξη. Η διόγκωση είναι τριγωνική στο σχήμα της, όπου η πάνω γωνία είναι μπροστά στο αυτί, η άλλη γωνία στην πλευρά του σαγονιού και η τρίτη πίσω από το αυτί. Μπορεί να συμβεί στη μια ή και στις δυο πλευρές -συνήθως η μια πλευρά προηγείται της άλλης κατά λίγες μέρες-. Στις διογκώσεις των αδένων του αυχένα, η μεγένθυνση δεν επεκτείνεται τόσο ψηλά στο πρόσωπο. Στην επιδημική παρωτίτιδα, ο λοβός του αυτιού υψώνεται προς τα πάνω. Συνήθως, το σάλιο μειώνεται και το στόμα είναι στεγνό και ξερό. Η ασθένεια αξακολουθεί να υπάρχει για μια βδομάδα περίπου σε κάθε πλευρά. Μια συμπτωματική και ιδιόρρυθμη περιπλοκή είναι η φλόγωση του στήθους και των ωοθηκών, στα κορίτσια, και των όρχεων, στα αγόρια. Η αιτία αυτής της αρρώστιας είναι θέμα διαιτολογίου. Θεραπεία. Η θεραπεία της επιδημικής παρωτίτιδας πραγματοποιείται με δίαιτα. Ο ασθενής, κατά τις πρώτες λίγες μέρες, πρέπει να πάρει μόνο χυμό πορτοκαλιού και νερό. Το κλύσμα με ζεστό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται καθημερινά. Πρέπει επίσης να νίνεται εφαρμογή θερμών και κρύων επιθεμάτων στις περιοχές που : :ο υ » π,υποβληθεί

από παρωτίτιδα ανά δύο ώρες στη διάρκεια της μέρας, για δέκα λεπτά περίπου' πρέπει ν' αποτελούνται από δύο ή τρία θερμά επιθέματα και ένα κρύο. ' Οταν το παιδί μπορεί να καταπίνει τροφή άνετα και ελλατωθεί η διόγκωση, πρέπει να υιοθετηθεί η αυστηρή φρουτοδίαιτα για μια δυο μέρες. Ύστερα μπορεί πια να αρχίσει σιγά σιγά η δίαιτα για παιδιά, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα.

Πλευρίτιδα. Η πλευρίτιδα δεν είναι ασυνήθιστη αρρώστια στα παιδιά, εμφανίζεται όμως πάντα μετά την πνευμονία, και είναι αποτέλεσμα λανθασμένης θεραπείας της πνευμονίας. Στα παιδιά συνοδεύεται από υγρό στο στήθος, πολύ πιο συχνά απ' ό,τι στους ενήλικους, και το υγρό μπορεί να είναι πυώδες. Σύμφωνα με την άποψη των γιατρών, η πλευρίτιδα στα παιδιά απαιτεί άμεση χειρουργική θερα­ πεία, εκτός αν το υγρό μπορεί ν' απορροφηθεί με κάποιο τρόπο. Αυτό όμως επιδεινώνει τη ζημιά στον παιδικό οργανισμό γιατί αν η πνευμονία -η οποία είναι κι αυτή αποτέλεσμα λανθασμένης ιατρικής θεραπείας κάποιας προηγούμενης και λιγότερο σοβαρής ασθένειαςείχε θεραπευτεί σωστά από την αρχή, η πλευρίτιδα δεν θα παρουσια­ ζόταν ποτέ. Έτσι, η ορθόδοξη ιατρική εξαναγκάζει μιαν ασθένεια να ακολουθήσει μιαν άλλη και αυτή πάλι μιαν άλλη, στην προσπάθειά της να θεραπεύσει την ασθένεια με φάρμακα και εγχειρήσεις. Θεραπεία. Αν ένα παιδί παρουσιάσει πλευρίτιδα μετά από πνευμο­ νία, όπως είπαμε παραπάνω, αυτό οφείλεται αποκλειστικά σε λανθα­ σμένη προηγούμενη ιατρική θεραπευτική αγωγή. Συχνά η ακατάλλη­ λη διατροφή -που συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της πνευμονίας κι ενώ το παιδί δεν θέλει ή δεν μπορεί να φάει- οδηγεί αργότερα στη δημιουργία της πλευρικής κατάστασης. Η διατροφή των παιδιών στη διάρκεια του πυρετού είναι εξίσου σημαντικός παράγοντας για τη δημιουργία των δευτερογενών συ­ μπτωμάτων και περιπλοκών που παρουσιάζονται τόσο συχνά όσο και η θεραπεία με φάρμακα.

Ο συνετός γονιός πρέπει, αν το παιδί του παρουσιάζει πλευρίτιδα, να απευθυνθεί όσο το δυνατό συντομότερα σ' ένα έμπειρο φυσιοθεραπευστή (υγιεινιστή), γιατί η φυσική θεραπεία είναι το μόνο πράγμα που θα επιφέρει βελτίωση της κατάστασης. Εδώ συνιστάται νηστεία, η οποία πρέπει να ακολουθείται κατά την ανάρρωση από αυστηρή φρουτοδίαιτα (φρούτα μόνο) και την κανονική διατροφή αργότερα.

Οι κομπρέσες στο στήθος και η χρήση του κλύσματος είναι εξίσου βασικά για την επιτυχία της θεραπευτικής αυτής αγωγής. Αρκετά θα βοηθήσει επίσης η μαλακτική θεραπεία.

Πνευμονία. Υπάρχουν δύο παραλλαγές της πνευμονίας, η βρογχο­ πνευμονία και η λοβώδης πνευμονία. Η πρώτη είναι η συνηθισμένη μορφή που παρουσιάζεται σε παιδιά κάτω των δύο ετών. Η δεύτερη είναι σπάνια πριν από το τρίτο έτος, αλλά πολύ συνηθισμένη μετά το τέταρτο έτος. Η λοβώδης πνευμονία είναι πολύ λιγότερο θανατηφό­ ρα στα παιδιά παρά στους ενήλικους. Συνήθως ακολουθεί μια σύντομη και έντονη πορεία και ο κύκλος της ολοκληρώνεται, γενικά, μέσα σε μια βδομάδα. Η βρογχοπνευμονία ακολουθεί μια πορεία που διαρκεί από δέκα ως είκοσι μέρες ή και περισσότερο. Υποχωρεί σταδιακά, και όχι ξαφνικά, όπως συμβαίνει συνήθως με τη λοβώδη πνευμονία. Η εμφάνισή της μπορεί να είναι απότομη, συνήθως όμως παρουσιάζεται βαθμιαία. Υπάρχει πυρετός (συνήθως 102 βαθμοί Φαρενάιτ ή 39 βαθμοί Κελσίου) και επίμονος βήχας που συνοδεύεται από πόνο. Η αναπνοή είναι γνωστή ως εκπνευστική - δηλαδή η εκπνοή παρατείνεται υπερβολικά και συνοδεύεται από έναν ελαφρό ήχο, συχνά από ένα ελαφρό βογγητό. Όταν το παιδί είναι ήρεμο, το βογγητό αυτό μπορεί ν' απουσιάζει, εμφανίζεται όμως όταν το παιδί είναι ανήσυχο. Τα ρουθούνια διαστέλλονται σε κάθε αναπνοή. Το παιδί είναι συνήθως πιο υπομονετικό, λιγότερο ευερέθιστο απ' ό,τι στις πεπτι­ κές ασθένειες και σπάνια κλαίει δυνατά. Υπάρχει δίψα, η όρεξη όμως χάνεται εντελώς. Θεραπεία. Η πνευμονία στα παιδιά παρουσιάζεται συχνά σαν αποτέ­ λεσμα της θεραπείας άλλων, λιγότερο σοβαρών, ασθενειών με τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους -φαρμακευτική αγωγή της ιλαράς του κοκκύτη, κλπ.- Αιτία της, επομένως είναι η λανθασμένη θεραπευτική αγωγή που ακολουθήθηκε για άλλες ασθένειες που προηγήθηκαν. Είναι μια επιπλοκή λιγότερο σοβαρών ασθενειών, που οφείλεται στη λανθασμένη αγωγή που ακολουθήθηκε για τη θεραπεία των ασθε­ νειών αυτών. Δεν είναι να απορεί κανείς γιατί η ιατρική θεωρεί την ιλαρά σοβαρή αρρώστια -πολύ πιο σοβαρή από ότι πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι-. Η ιλαρά είναι πράγματι σοβαρή αν ακολου­ θηθεί η θεραπευτική άγωγή που εφαρμόζεται από την ορθόδοξη

ιατρική, γιατί σε πολλά από τα παιδιά που έχουν θεραπευτεί μ1αυτές τις μεθόδους αναπτύσσεται βρογχοπνευμονία σαν δευτερογενής πάθηση. Αυτό δεν θα συνέβαινε ποτέ, αν στα παιδιά αυτά εφαρμοζό­ ταν από την αρχή μια σωστή θεραπευτική αγωγή. Η θεραπευτική αγωγή της βρογχοπνευμονίας ή της λοβώδους πνευμονίας στα παιδιά είναι η νηστεία. Για την πραγματική θεραπεία τους -δηλαδή τη θεραπεία χωρίς περιπλοκές και σοβαρά δευτερογε­ νή συμπτώματα, σαν αυτά που ακολουθούν τις μεθόδους θεραπείας της ορθόδοξης ιατρικής- όλοι οι πυρετοί απαιτούν να ακολουθηθεί νηστεία. Ο πυρετός είναι μια προσπάθεια του σώματος να απαλλαγεί από τοξικές ουσίες. Δεν είναι αποτέλεσμα μικροβιακής μόλυνσης. Η ιατρική θεωρία περί μικροβίων είναι στην πραγματικότητα λανθασμέ­ νη.

Η θεραπεία όλων των πυρετών -περιλαμβανομένης και της πνευ­ μονίας- πρέπει ν’ αφεθεί στα χέρια έμπειρων φυσιοθεραπευτών. Αυτό, ωστόσο, δεν είναι πάντοτε εύκολο να γίνει. Κάθε γονιός με αποφασιστικότητα και δύνημη θέλησης μπορεί να την εφαρμόσει μ' επιτυχία στο παιδί του, μόνος του. Το παιδί πρέπει να νηστέψει για κάμποσες μέρες, ώσπου να υποχωρήσει ο πυρετός και να σταθερο­ ποιηθεί η θερμοκρασία σε κανονικά επίπεδα. Μπορεί να πιει χυμό πορτοκαλιού στη διάρκεια αυτής της περιόδου και όσο νερό θέλει, αλλά τίποτε άλλο. (Ό χι γάλα!) Οι κομπρέσες στο στήθος, αρκετές φορές την μέρα θα είναι πολύ ευεργετικές και μια κομπρέσα στο λαιμό το βράδυ, θα βοηθήσει πολύ. Το κλύσμα πρέπει να χρησιμο­ ποιείται καθημερινά στο διάστημα της νηστείας για να καθαρίσουν τα έντερα. (Ο τρόπος'με τον οποίο τοποθετείται η κρύα κομπρέσα εξηγείται στο Παράρτημα). Αν εφαρμοστεί η παραπάνω απλή θεραπεία, ο πυρετός θ' αρχίσει σύντομα να πέφτει και, όταν πια αρχίσει η οριστική ανάρρωση, το παιδί μπορεί ν’ ακολουθήσει την αυστηρή φρουτοδίαιτα για λίγες μέρες. Μετά τη φρουτοδίαιτα πρέπει να υιοθετηθεί η δίαιτα για παιδιά που αναφέρεται στο Παράρτημα. Αποτέλεσμα της εφαρμογής αυτών των οδηγιών θα είναι η τέλεια και πλήρης ανάρρωση, χωρίς φόβο δευτερογενών συμπτωμάτων, ή περιπολοκών. Πόσο μεγάλη

είναι η διαφορά από τη θεραπεία με φάρμακα4! (Βλέπε επίσης «ΠΥΡΕΤΟΙ ΚΑΙ ΓΡΙΠΠΗ» κεφάλαιο 13) 4. Η θεραπευτική αγωγή με αντιβιοτικό βοηθά μόνο να απαλλαχτούμε από τη δράση των μικροβίων, ενώ αφήνει τελείως απείραχτα τα υποκρυπτόμενα αίτια. Έτσι, παρόλο

Κοκκύτης. Ο κοκκύτης είναι μεταδοτική ασθένεια με καταρροή των βλεννογόνων υμένων και ένα ιδιόρρυθμο παροξυντικό βήχα. Είναι πολύ συνηθισμένη αρρώστια την άνοιξη και το φθινόπωρο, σε παιδιά μεταξύ τεσσάρων και δώδεκα χρονών. Αρχίζει με καταρροή, οπότε τα συμπτώματα είναι εκείνα του κρυολογήματος, και αναπτύσσεται σε σπασμωδικό στάδιο, που διαρκεί κάμποσες εβδομάδες. Η ασθένεια ακολουθεί συνήθως την παρακάτω πορεία: επιδεινώνεται για δύο περίπου βδομάδες, παραμένει στάσιμη για άλλες δύο βδομάδες και ύστερα υποχωρεί βαθμιαία. Οι παροξυσμοί ποικίλλουν από οκτώ ή δέκα ως σαράντα ή πενήντα κάθε μέρα. Ο εμετός είναι συχνός μερικές φορές. Κάθε παροξυσμός είναι ένας αγώνας για αναπνοή. Σε μερικές περιπτώσεις εκκρίνεται τεράστια ποσότητα βλέννας. Σε άλλες περιπτώσεις, η ποσότητα αυτή είναι μικρή. Μερικές φορές ο κοκκυτικός παροξυσμός μπορεί ν’ ακουστεί, αλλά αυτό γίνεται μόνο λίγες φορές σ’ ολόκληρη τη διάρκεια της ασθένειας. Αιτία της πάθησης είναι η διατροφή, και πιο συγκεκριμένα, η υπερβολική χορήγηση στα παιδιά ραφιναρισμένων και απομεταλλωμένων τροφών, σε συνδυασμό με την απουσία από το παιδικό διαιτολόγιο επαρκούς ποσότητας φρέσκων φρούτων και ωμών λαχανικών. Αυτό οδηγεί στην παραγωγή υπερβολικής ποσότητας βλέννας στο βρεφικό οργανισμό. Η ασθένεια είναι μια απόπειρα του σώματος να απαλλαγεί από τη βλέννα και την καταρροή. Η λανθασμένη ιατρική αγωγή που χρησιμο­ ποιήθηκε για κάποια προηγούμενη αρρώστια έχει επίσης πολύ μεγάλη σχέση με την εμφάνιση του κοκκύτη. Θεραπεία. Αν ακολουθηθεί λανθασμένη θεραπευτική αγωγή, ο κοκκύτης μπορεί να παραταθεί για πολλούς μήνες και είναι πιθανό να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές. Η σωστή θεραπευτική αγωγή είναι να υποβληθεί το παιδί σε νηστεία, να χρησιμοποιηθεί το κλύσμα με χλιαρό νερό καθημερινά για να καθαρίσουν τα έντερα και να

που μπορεί νο φαίνεται ότι ο άρρωστος θεραπεύτηκε αρκετά σύντομα, η επανεμφάνι­ ση της αρρώστιας μπορεί να αναμένεται στο εγγύς ή το απώτερο μέλλον, και με μια ποιο σοβαρή μορφή. Επίσης οι αναπνευστικοί ιστοί επηρεάζονται δυσμενώς από τα αντιβιοτικά και οι πνεύμονες τείνουν να χάσουν την ελαστικότητά τους κι έτσι ετοιμάζεται ο δρόμος για να αναπτυχθεί εμφύσημα, σε πολλές περιπτώσεις. Κατά την άποψη του γράφοντος, η αντιβιοτική θεραπευτική αγωγή των ασθενειών του θώρακα έχει μεγάλη σχέση με την μετέπειτα εμφάνιση καρκίνου στους πνεύμονες. Το κάπνισμα είναι μόνο ένας δευτερογενής παράγοντας.

τοποθετηθούν κρύες κομπρέσες στο λαιμό και στο πάνω μέρος του στήθους, αν χρειαστεί. (Βλέπε, το Παράρτημα για λεπτομέρειες). Στην περίοδο της νηστείας το παιδί μπορεί να πιει μόνο χυμό πορτοκαλιού και νερό. (Ποτέ μη δίνετε στα παιδιά τίποτε άλλο εκτός από αυτά τα υγρά, όταν εφαρμόζουν τη νηστεία. Δέν πρέπει να χρορηγείται ποτέ γάλα. Αυτό δε θεωρείται υγρό, αλλά τροφή). Όταν αρχίσουν να εξφανίζονται τα πιο σοβαρά συμπτώματα, το παιδί μπορεί ν’ ακολουθήσει την αυστηρή φρουτοδίαιτα για λίγες μέρες και ύστερα τη δίαιτα για παιδιά, που αναφέρονται στο Παράρτημα. (Τα μπάνια με άλατα θειϊκής αμμωνίας θα είναι ωφέλιμα σ’ αυτή την πάθηση, στη διάρκεια και μετά την αρχική περίοδο νηστείας). Η υιοθέτηση των αναπνευστικών ασκήσεων που αναφέρονται στο Παράρτημα συνιστάται όταν το παιδί φτάσει στο στάδιο της ανάρρω­ σης. Τότε, πρέπει να ενθαρρυνθεί να περνά όσο το δυνατό περισσό­ τερο χρόνο σε ανοιχτούς χώρους. Συνιστάται επίσης, όταν είναι δυνατή, η αγωγή με μαλάξεις.

3. 01 ΠΥΡΕΤΟΙ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ανεμοβλογιά. Η ανεμοβλογιά χαρακτηρίζεται από ελαφρό πυρετό και την εμφάνιση μικρών κυστιδίων (φουσκάλων). Κάθε κυστίδιο παρουσιάζεται σε κανονικό η ελαφρά ερεθισμένο δέρμα και μοιάζει σαν μια στρογγυλή φουσκάλα που έγινε από μια σταγόνα ζεματιστού νερού που έπεσε στο δέρμα σ' εκείνο το σημείο. Τα κυστίδια ξεραίνονται σιγά σιγά και σχηματίζουν κρούστες που πέφτουν. Παρουσιάζονται διαδοχικά, έτσι ώστε μερικά καταστρέφονται, ενώ άλλα αρχίζουν να σχηματίζονται. Αυτή είναι και η εμφανής διαφορά της ανεμοβλογιάς από την ευλογιά, στην οποία όλα τα κυστίδια αναπτύσσονται κατά την ίδια περίοδο. Το εξάνθημα εμφανίζεται σ’ ολόκληρο το σώμα, και ιδιαίτερα στην πλάτη και στους ώμους. Η περίοδος επώασης της νόσου είναι δεκατέσσερις ως δεκάξι μέρες. Η αιτία, όπως συμβαίνει και με όλους τους άλλους πυρετούς της παιδικής ηλικίας, είναι η κατ' εξακολούθηση λανθασμένη διατροφή των παιδών, που οδηγεί σε φυσική θεραπευτική κρίση (δηλαδή στην απόπειρα της Φύσης να απαλλάξει το νεαρό σώμα από τις τοξικές ουσίες). Θεραπεία. Η θεραπεία της ανεμοβλογιάς είναι ίδια με της ιλαράς (που αναφέρεται εκτενέστερα λίγο πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο) μόνο που σ' αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει ανάγκη για ειδική προστασία των ματιών. Πρέπει να ληφθεί φροντίδα ώστε το παιδί να μην ξύσει τα κυστίδια, πράγμα που είναι πολύ πιθανό να κάνει, εφόσον αυτά είναι πολύ ενοχλητικά. (Βλέπε επίσης: ΠΥΡΕΤΟΙ ΚΑΙ ΓΡΙΠΠΗ, Κεφάλαιο 13).

Διφθερίτιδα. Είναι δύσκολο να περιγράφουμε τη διφθερίτιδα με οποιοδήποτε απλό τρόπο, γιατί λίγες ασθένειες παρουσιάζουν τέ­ τοιες διακυμάνσεις ηπιότητας και έξαρσης. Τα παρακάτω συμπτώμα­ τα είναι αυτά που συνήθως παρατηρούνται: Η αρρώστια κάνει την εμφάνισή της με ήπιο και, συχνά, αβέβαιο τρόπο. Μπορεί να παρουσιαστεί ελαφρός πυρετός και πόνος στο λαιμό, μαζί με κατάπτωση και αδυναμία. Πάνω σε μια αμυγδαλή, σπάνια και στις δύο, εμφανίζεται μια μεμβράνη τις οποίας το μέγεθος αυξάνεται συνεχώς. Η μεμβράνη αυτή μπορεί να είναι χοντρή ή

λεπτή και έχει συνήθως γκρίζο ή καστανό χρώμα. Στη γύρω περιοχή δημιουργείται φλεγμονή. Η μεμβράνη πιθανόν να μη εκτείνεται πέρα από την αμυγδαλή, μπορεί όμως να περιλαμβάνει ολόκληρο το πίσω μέρος του λαιμού και του ουρανίσκου. Μπορεί να εκτείνεται προς τα πάνω μέσα στη μύτη, ή προς τα κάτω μέοα στο λάρυγγα. Είναι πιθανό να εμφανιστεί διφθερίτιδα χωρίς να υπάρχει η ψευδής μεμβράνη, ενώ οι ιστοί είναι κόκκινοι και πρησμένοι και υπάρχουν βακτηρίδια. Οι αδένες του αυχένα είναι συνήθως διογκωμένοι και, όταν περιπλέκεται και η μύτη, το μέγεθός τους αυξάνεται με ταχύ ρυθμό. Το παιδί εξαντλείται, γίνεται γρήγορα αναιμικό και χλωμό και, αν δεν αρχίσει κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να πεθάνει, είτε από τη συνεχώς αυξανόμενη κατάπτωση είτε από το αδυνάτισμα της καρ­ διάς. Σε ευνοϊκές περιπτώσεις τα συμπτώματα υποχωρούν βαθμιαία και οι μεμβράνες εξαφανίζονται σιγά σιγά. Η διάρκεια κυμαίνεται από λίγες μέρες ως δύο-τρεις βδομάδες. (Η ασθένεια στα πρώτα στάδια φαίνεται συχνά σαν αμυγδαλίτιδα). Η αιτία της διφθερίτιδας είναι κατά την άποψη των γιατρών, όπως είναι φυσικό, η «μικροβιολογική μόλυνση». Ο αναγνώστης όμως μπορεί να είναι βέβαιος, ότι κανένα παιδί δε μπορεί «να κολλήσει» διφθερίτιδα, αν δεν έχει τη βάση για τη διάδοση αυτής της πάθησης στο σύστημά του, με τη μορφή παθολογικής και τοξικής ουσίας που μεταφέρεται εκεί, εξαιτίας της λανθασμένης διατροφής και του ανθυγιεινού τρόπου ζωής ή της μόνιμης δυσκοιλιότητας, που αποτελεί μια πολύ σχετική προδιαθετική αιτία. Γιατί, αν αυτά δεν ήταν τα πραγματικά αίτια, θα υπήρχαν εκατοντάδες χιλιάδες περιπτώσεις διφθερίτιδας κάθε χρόνο, τόσο σε παιδιά όσο και σ’ ενηλίκους, αφού ο βάκιλλος της υπάρχει στο λαιμό πολλών παιδιών κι ενηλίκων, χωρίς να είναι μολυσματικός. Θεραπεία. Αν και η χρήση αντιτοξίνης για τη θεραπεία της διφθερίτι­ δας είναι μερικές φορές επιτυχής, ωστόσο αποτυγχάνει σε άλλες τόσες περιπτώσεις, στις οποίες η ένεση με αντιτοξίνη οδηγεί συχνά στον θάνατο. Η χορήγησή της είναι απόλυτα λανθασμένη. Η έκχυση οποιουδήποτε ορού στον ανθρώπινο οργανισμό -και ιδιαίτερα στον παιδικό οργανισμό- είναι σφάλμα και σε πολλές περιπτώσεις εγκυμο­ νεί μεγάλους κινδύνους. Πολλά παιδιά (για να μην αναφέρουμε ενήλικους), πέθαναν από τη χορήγηση μιας ή περισσότερων δόσεων του ενός ή του άλλου ορού, ενώ οι θλιμμένοι γονείς και συγγενείς

οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα (από εκείνους που ήταν υπεύθυνοι) ότι ήταν ο πυρετός, και όχι ο ορός, που προκάλεσε το θάνατο. Είναι απλά ένα σφάλμα που προέρχεται από άλλο σφάλμα. Τα μικρόβια δεν είναι η αιτία των πυρετών. Επομένως, οι αντιτοξίνες και οι οροί που έχουν σκοπό να απαλλάξουν το σώμα από τα μικρόβια δέν μπορούν να θεραπεύσουν. Φαινομενικά παρουσιάζονται ότι εξαφανίζουν την ασθένεια σε μερικές περιπτώσεις. Αν όμως ο αναγνώστης έχει πραγματικά αντιληφθεί όσα αναφέραμε στις σελίδες αυτού του βιβλίου για την κατασταλτική ιατρική θεραπευτική αγωγή και πως λειτουργεί, δεν θα έχει καμιά δυσκολία να αντιληφθεί ότι η θεραπευ­ τική αγωγή με αντιτοξίνη για τη διφθερίτιδα ή οποιοδήποτε άλλο πυρετό, επιτυγχάνει μόνο -όπου επιτυγχάνει- να σταματήσει τη χρήσιμη μικροβιολογική δραστηριότητα και να εξαναγκάσει τις τοξί­ νες και τα άχρηστα -που ο οργανισμός προσπαθούσε να αποβάλει με τον πυρετό- να υποχωρήσουν πίσω στο σύτημα και να αποτελόσουν τη βάση για πιο σοβαρή ανωμαλία στη μετέπειτα ζωή. Τά μικρόβια, καταστρέφονται μ' αυτή την αγωγή, αλλά η τοξική ουσία την οποία προσπαθούσαν να αποβάλουν, παραμένει μέσα στο σώμα. Η πραγματική θεραπευτική αγωγή για την διφθερίτιδα, όπως και για όλους τους άλλους πυρετούς, είναι η νηστεία. Δώστε στο παιδί μόνο χυμό πορτοκαλιού ή νερό, όσο καιρό διαρκεί ο πυρετός, και σε μικρές ποσότητες. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟΥ ΔΩΣΕΤΕ ΚΑΘΟΛΟΥ ΓΑΛΑ. Η ασθένεια αυτή είναι συχνά σαν αμυγδαλίτιδα στα πρώτα στάδιά της, έτσι ώστε πολλοί γονείς συνεχίζουν να ταΐζουν το παιδί όταν δεν πρέπει, περιπλέκοντας έτσι άκόμα περισσότερο την κατάσταση. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται δυο φορές την ημέρα κατά την περίοδο της νηστείας. Αυτό είναι πολύ βασικό, εφόσον τα απόβλητα των καταβεβλημένων εντέρων έχουν μεγάλη σχέση με την πρόκληση της αρρώστιας. Για να αποφύγει να καταπιεί τις εκκρίσεις που σχηματίζονται συνεχώς στο στόμα κατά τη διάρκεια του πυρετού, το παιδί πρέπει να πλαγιάζει στο πλάι και να μην γυρίζει καθόλου ανάσκελα. (Μπορεί να τοποθετηθεί κάποιο απορροφητικό βαμβάκι στο στόμα για ν' απορροφά μεγάλο μέρος αυτής της ουσίας. Το βαμβάκι αυτό μπορεί να αντικαθιστάται κάμποσες φορές την ημέρα, ανάλογα με τις ανάγκες). Οι κρύες κομπρέσες στο λαιμό κάθε δυο ώρες, καθώς επίσης και οι κομπρέσες σε ολόκληρο τον κορμό του σώματος θα βοηθήσουν. (Λεπτομέρειες για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να τοποθετηθούν οι κρύες κομπρέσες δίνονται στο

Παράρτημα). Αν ακολουθήσετε τις παραπάνω οδηγίες, ο πυρετός θα περάσει χωρίς κανένα πρόβλημα και, το σπουδαιότερο απ’ όλα, δέν θα υπάρξει φόβος περιπλοκών ή σοβαρών δευτερογενών συμπτωμάτων. Το παιδί μπορεί τότε να ακολουθήσει τη δίαιτά μόνο με φρούτα ώσπου να καταλήξει στην κατάλληλη δίαιτα για παιδιά, που αναφέρε-

ται στο Παράρτημα. Η παρακολούθηση από ένα φυσιοθεραπευτή συστήνεται σ' όλες τις περιπτώσεις διφθερίτιδας, αν μπορεί να εξασφαλιστεί. (Βλέπε επίσης: ΠΥΡΕΤΟΙ ΚΑΙ ΓΡΙΠΠΗ, κεφάλαιο 13).

Ερυθρά. Η ερυθρά είναι μια ξεχωριστή αρρώστια κι όχι ιλαρά ή οστρακιά ήπιας μορφής, όπως νομίζουν πολλοί. Σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχουν καθόλου συμπτώματα, μέχρι να εμφανιστεί το εξάνθημα. Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχει χαμηλός πυρετός και ναυτία. Δεν υπάρχει κρυολόγημα στο κεφάλι· παρουσιά­ ζεται λίγος ή καθόλου βήχας. Το εξάνθημα παρουσιάζεται με τη μορφή στιγμάτων μεγαλύτερων από εκείνα της οστρακιάς, αλλά μικρότερων από εκείνα της ιλαράς. Σε πολλές πριπτώσεις, όπου τα στίγματα είναι χοντρύτερα απ' ότι συνήθως, η ερυθρά είναι πολύ δύσκολο να διακριθεί από την ιλαρά. Τα στίγματα απλώνονται γρήγορα σε ολόκληρο το σώμα και διαρκούν από δύο ως πέντε μέρες, ακολουθούμενα από πολύ μικρή απολέπιση (ξεφλούδισμα). Θεραπεία. Γ ια τα αίτια και τη θεραπεία της ερυθρός, ο αναγνώστης πρέπει να ανατρέξει στην ιλαρά, που ακολουθεί αμέσως παρακάτω.

Ιλαρά. Η ιλαρά είναι μεταδοτική ασθένεια, πιο συνηθισμένη σε περιόδους ζέστης παρά ψύχους. Αρχίζει με πυρετώδη κατάσταση, κρυολόγημα στο κεφάλι, καταρροή των ματιών και ξηρό βήχα. Την τέταρτη μέρα ακολουθεί το εξάνθημα, που εμφανίζεται πρώτα στις πλευρές του προσώπου και του αυχένα και απλώνεται σιγά σιγά σ' ολόκληρο το σώμα και, τέλος, στα χέρια. Το εξάνθημα διαρκεί πέντε μέρες περίπου. Ύστερα εξαφανίζεται σιγά σιγά και ακολουθεί­ ται από ξεφλούδισμα, το οποίο ολοκληρώνεται συνήθως σε διάστημα μιας εβδομάδας. Το εξάνθημα αποτελείται από μικρά στρογγυλά στίγματα. Το δέρμα ανάμεσά τους είναι κόκκινο, ερεθισμένο. Σε μερικά σημεία τα στίγματα βρίσκονται όλα μαζί. Υπάρχει αρκετό

πρήξιμο του προσώπου. Τα στίγματα είναι κόκκινα, έτσι ώστε η όψη του παιδιού αλλοιώνεται αισθητά. Σε κακοήθεις περιπτώσεις τα στίγματα είναι πολύ πιο σκούρα, και αποτελούν αυτό που ονομάζεταωι «μαύρη ιλαρά». Κατά κανόνα ο πυρετός δεν είναι τόσο υψηλός όσο στην οστρακιά. Το παιδί είναι συνήθως νωχελικό και αποβλακω­ μένο- μερικές φορές, όμως, γίνεται πολύ ανήσυχο! Τα έντερα είναι χαλαρά και, συχνά, παρουσιάζεται ενοχλητική διάρροια. Ο βήχας είναι σκληρός και μεταλλικός και αποτελεί ένα από τα πιο ενοχλητικά συμπτώματα. Η αιτία της ασθένειας είναι κι εδώ η ίδια, όπως είναι για όλες τις άλλες ασθένειες της παιδικής ήλικίας: λανθασμένη διατρο­ φή και ανθυγιεινή ζωή. Θεραπεία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ιλαρά είναι μια φυσική θεραπευτική κρίση που εμφανίζεται για να απαλλάξει τον βρεφικό ή παιδικό οργανισμό από τις τοξίνες και τα δηλητηριώδη τέλικά προϊόντα που προκύπτουν από την αφομοίωση των μεγάλων πλεονα­ σμάτων αμυλούχων και ζαχαρούχων (ειδικά) τροφών που δίνονται σήμερα σε υπερβολικές ποσότητες στα μικρά παιδιά, στις χώρες του πολιτισμένου κόσμου. (Σκεφθείτε το ψωμί, τις πατάτες, τη ζάχαρη, τα γλυκίσματα, τα μπισκότα, τα κέικ, τις πουτίγκες και τις πίτες που τρώνε σήμερα τα παιδιά - τροφές που ΔΕΝ χρειάζεται ο παιδικός οργανισμός, αλλά που οι γονείς επιμένουν συνήθως να δίνουν στα παιδιά, ακόμη και με τη βία, γιατί πιστεύουν ότι είναι ωφέλιμες. Η ιλαρά είναι επομένως ωφέλιμη, κατά κάποιο τρόπο, για τα παιδιά, αρκεί να τύχει της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής και να τρέφο­ νται μετά σωστά τα παιδιά. Αν όμως ακολουθηθεί η ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή, ακόμη και αν δεν υπάρξουν περιπλοκές (όπως συμβαίνει συχνά), δεν υπάρχει κανένα όφελος γιατί διαιωνίζεται το ίδιο ανόητο παραγέμισμα του παιδικού στομαχιού (λανθασμένη δια­ τροφή) μετά την ανάρρωση, ακριβώς όπως προηγούμενα. Έτσι, οι τοξικές ουσίες συσσωρεύονται και πάλι γρήγορα στον παιδικό οργανι­ σμό, για να πάρουν τη θέση εκείνων, που αποβλήθηκαν στη διάρκεια του πυρετού. Η φυσική θεραπεία της ιλαράς είναι εκείνη που ακολουθείται για την καταπολέμηση οποιουδήποτε άλλου πυρετού, δηλαδή η νηστεία. Το παιδί πρέπει να νηστέψει και να πίνει μόνο χυμό πορτοκαλιού και νερό. Τα έντερά του πρέπει επίσης να καθαρίζονται πρωί και βράδυ με κλύσμα (χρησιμοποιούμε μόνο χλιαρό νερό). Επειδή το φως έχει βλαβερή επίδραση στα μάτια κατά τη διάρκεια της ιλαράς, εξαιτίας

των αδυνατισμένων εξωτερικών ιστών, το παιδί πρέπει να έχει τα μάτια του σκεπασμένα με κάτι, ή τουλάχιστον να υπάρχει στο δωμάτιο μόνο αμυδρό φως. Ωστόσο, το δωμάτιο πρέπει να αερίζεται καλά. Μόλις καθαρίσει η γλώσσα (η οποία πριν ήταν επίχριστη), και η θερμοκρασία του είναι κανονική, το παιδί μπορεί ν' ακολουθήσει την δίαιτα με φρούτα μόνο και, αργότερα, καθώς συνεχίζεται η ανάρρω­ ση, μπορεί ν' ακολουθήσει το πλήρες παιδικό διαιτολόγιο, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Αν ο βήχας είναι ενοχλητικός κατά το πρώτο στάδιο του πυρετού, μπορείτε να τοποθετήσετε κρύες κομπρέσες στο στήθος. (Για λεπτομέρειες σ' ότι αφορά τις κομπρέ­ σες βλέπε Παράρτημα Α. Βλέπε επίσης: Κεφάλαιο 13, ΠΥΡΕΤΟΙ ΚΑΙ ΓΡΙΠΠΗ).

Μηνιγγίτιδα. Βλέπε: Νευρικές Ασθένειες της Παιδικής Ηλικίας, (σ' αυτό το κεφάλαιο).

Πνευμονία. Βλέπε: Ασθένειες της Καρδιάς, των Πνευμόνων, του Λαιμού, κλπ. σ' αυτό το κεφάλαιο.

Ρευματοειδής Πυρετός. Παλαιότερα επικρατούσε η άποψη ότι οι ρευματισμοί ήταν σπάνιοι στα παιδιά. Το σφάλμα αυτό προέκυψεαπό το γεγονός ότι τα συμπτώματα ποικίλλουν τόσο πολύ, ώστε πολλές φορές τα παραβλέπουμε. Σήμερα, όμως, είναι σαφές ότι όλοι «οι πόνοι της ανάπτυξης» είναι ρευματικοί στην προέλευσή τους. Έτσι, οι γονείς δεν πρέπει να αντιμετωπίζουν αυτά τα συμπτώματα με αδιαφορία, όπως στο παρελθόν, γιατί η αμέλεια μπορεί να οδηγήσει σε μια κρίση που είναι γνωστή σαν φλεγμονώδεις ρευματιομοί, ή ρευματοειδής πυρετός. Τα συμπτώματα είναι: πυρετός, πόνος και διόγκωση των αρθρώσεων (συνοδευόμενα από κοκκίνισμα) αρκετός ιδρώτας και πονόλαιμος. Ο ρευματοειδής πυρετός εμφανίζεται συνήθως στα παιδιά και στους εφήβους. Οι ρευματισμοί οτους ενήλικους παίρνουν πάντοτε χρόνια μορφή. Η αιτία, όπως με όλες τις άλλες μορφές ρευματισμών, τόσο στους νέους όσο και στους ηλικιωμένους, είναι η συνεχής υπερκατανάλωση τροφών του καθημε­ ρινού διαιτολογίου που παράγουν πολλά οξέα. Η καθημερινή πρόσλη­ ψη κρέατος δύο, τρεις ή και τέσσερις φορές την ημέρα, καθώς και οι

υπερβολικές ποσότητες απομεταλλωμένων αμύλων, σακχάρων και λιπών -όπως συμβαίνει συχνά στην Αγγλία και σε άλλες μεγάλες χώρες, όπου οι άνθρωποι τρώνε κρέας, για να μην αναφέρουμε τα ψάρια, το τυρί, τα αυγά, το γάλα κλπ)- οδηγεί αναπόφευκτα στο παραφόρτωμα του οργανισμού με πολύ όξινες άχρηστες ουσίες. Ο οργανισμός δεν μπορεί να αποβάλει όλες αυτές τις ουσίες, οι οποίες συγκεντρώνονται γύρω από τις αρθρώσεις και σε άλλα εσωτερικά σημεία, για να αποτελόσουν τη βάση όλων των αποκαλουμένων ασθενειών των ουρικών οξέων, όπως οι ρευματισμοί, η νευρίτιδα, η ισχυαλγία, κλπ. Θεραπεία. Καμιά άλλη ασθένεια δεν αφήνει πίσω της τόσα καταστρε­ πτικά δευτερογενή συμπτώματα, αν ακολουθηθεί θεραπεία σύμφωνη με τις ορθόδοξες μεθόδους, όσο ο ρευματοειδής πυρετός. Τα συνηθέστερα από αυτά τα δευτερογενή σύμπτώματα είναι τα καρδια­ κά νοσήματα. Και είναι τόσο συνηθισμένο φαινόμενο, ώστε έφτασε στο σημείο να θεωρείται σχεδόν αναπόφευκτο. Ωστόσο, αν η ασθένεια δεχτεί την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, δεν υπάρχει φόβος για περιπλοκές ή οποιαδήποτε δευτερογενή συμπτώματα. Η θεραπεία που πρέπει να υιοθετηθεί είναι η εξής: Το παιδί πρέπει να νηστέψει ώσπου να εξαφανιστεί κάθε πρήξιμο και πυρετός. Μπορεί να πιει χυμό πορτοκαλιού και νερό (ΟΧΙ ΓΑΛΑ). Τα έντερά του πρέπει να καθαρίζονται πρωί και βράδυ με κλύσμα χλιαρού νερού. Για να ανακουφίσετε το πρήξιμο και τον πόνο στις αρθρώσεις μπορείτε να τοποθετήσετε ζεστές και κρύες κομπρέσες καθώς επίσης και κρύα επιθέματα σ' ολόκληρο τον κορμό του σώματος. Μια κρύα κομπρέσα στο λαιμό είναι ευεργετική. (Βλέπε λεπτομέρειες στο Παράρτημα για τον τρόπο που πρέπει να τοποθε­ τηθούν οι κρύες κομπρέσες). Όταν καθαρίσει η γλώσσα και η θερμοκρασία είναι σταθερή σε κανονικά επίπεδα, μπορείτε να υιοθετήσετε τη δίαιτα με φρούτα μόνο. Καθώς προχωρεί η ανάρρω­ ση, μπορείτε ν' αρχίσετε σιγά σιγά την δίαιτα για παιδιά, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Η παρακολούθηση του αρρώστου από ένα έμπειρο φυσιοθεραπευτή είναι απαραίτητη σε όλες τις περιπτώ­ σεις όταν μπορεί να εξασφαλιστεί. Το μπάνιο με άλατα θειϊκής

αμμωνίας είναι πολύ ωφέλιμο στη διάρκεια της ανάρρωσης. (Βλέπε επίσης: ΠΥΡΕΤΟΙ ΚΑΙ ΓΡΙΠΠΗ, κεφάλαιο 13).

Οστρακιά. Η οστρακιά, είναι μεταδοτική ασθένεια και τα σημαντικό­ τερα συμπτώματά της είναι ερεθισμός στη γλώσσα, εμετός και πυρετός. Μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες εμφανίζεται εξάνθημα στο σβέρκο, το οποίο απλώνεται γρήγορα, σε όλο το σώμα. Διαρκεί έξι μέρες περίπου, οπότε τερματίζεται με απολέπιση (ξεφλούδισμα) που διαρκεί τρεις εβδομάδες ή και περισσότερο. Το εξάνθημα αποτελείται από μικροσκοπικά στίγματα με ζωηρό κόκκινο χρώμα, που είναι συγκεντρωμένα σ' ένα ελαφρά κοκκινισμένο σημείο του δέρματος. Βρίσκονται όλα μαζί σε μερικά σημεία και σχηματίζουν, ζωηρές κόκκινες κηλίδες. Το ξεφλούδισμα αρχίζει στην αρχή με μικρά λέπια, που σύντομα γίνονται μεγαλύτερα και, σε μερικές περιπτώσεις, το δέρμα ξεφλουδίζεται σε μακρόστενες λουρίδες. Ο πυρετός είναι συνήθως υψηλός. Ο πονόλαιμος είναι αρχικό σύμπτωμα και, αν είναι μεμβρανώδης, μπορεί να προέρχεται από διφθερίτιδα. Μολονότι το παιδί μπορεί να «κολλήσει» εύκολα οστρακιά, η αιτία είναι η ίδια παλιά αιτία, δηλαδή η λανθασμένη διατροφή και ανθυγιεινός τρόπος ζωής. Θεραπεία. Η οστρακιά είναι μια από τις πιο εκρηκτικές «θεραπευτι­ κές κρίσεις» της Φύσης. Μέσω αυτής, τεράστιες ποσότητες τοξικών ουσιών, που αποθηκεύονταν επί χρόνια ολόκληρα στον παιδικό οργανισμό, αποβάλλονται από το δέρμα. Η νηστεία είναι και σ' αυτή τη περίπτωση η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Για να αντιμετωπιστεί η δίψα δίνουμε στο παιδί χυμό πορτοκαλιού και νερό. Το κλύσμα με ζεστό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται δυο φορές την ημέρα, για να καθαριστούν τα έντερα. Οι κρύες κομπρέσες στο σώμα και στο λαιμό θα έχουν ευεργετικά αποτελέσματα.(Βλέπε στο Παράρτημα για λεπτομέρειες). Όταν περάσει ο πυρετός και η θερμοκρασία του σώματος είναι σταθερή σε κανονικά επίπεδα και η γλώσσα έχει καθαρίσει -αυτά είναι τα σημάδια που πρέπι να προσέξει κανείς όταν πρόκειται να διακοπεί η νηστεία- μπορείτε να υιοθετήσετε τη δίαιτα με φρούτα μόνο. Καθώς προχωρεί η ανάρρωση, μπορείτε να αρχίσε­ τε τη δίαιτα για παιδιά που αναφέρεται στο Παράρτημα. Το μπάνιο με άλατα θειϊκής αμμωνίας δύο ή τρεις φορές τη βδομάδα, θα είναι ωφέλιμο κατά την περίοδο του ξεφλουδίσματος. Πρέπει επίσης να ενθαρρύνονται τα μπάνια με χλιαρό νερό κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου. Αν η οστρακιά θεραπευτεί με τον παραπάνω τρόπο ο ασθενής θα γίνει πολύ καλύτερα από πριν και το σύστημά του θα απαλλαχτεί από τις τοξίνες. Αν όμως ακολουθηθεί η ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή,

θα πρέπει να έχουμε υπ' όψη μας ότι καμιά άλλη αρρώστια δεν αφήνει τόσο σοβαρά και ποικίλα συμπτώματα και επιπλοκές. Η χρόνια ασθένεια του μέσου αυτιού, τα καρδιακά νοσήματα και τα νοσήματα των νεφρών είναι μόνο λίγα από τα αποτελέσματα τής παραδοσιακής ιατρικής θεραπείας για την οστρακιά. (Βλέπε επίσης: ΠΥΡΕΤΟΙ ΚΑΙ ΓΡΙΠΠΗ, κεφάλαιο 13).

4. ΟΙ ΒΡΕΦΙΚΕΣ ΣΤΕΡΗΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Ραχίτιδα. Η ιατρική έχει αναγνωρίσει από καιρό ότι η ραχίτιδα είναι αποτέλεσμα ατελούς διατροφής ή, με άλλα λόγια, λανθασμένης διατροφής των παιδιών. Μακάρι να σκέπτονταν οι γιατροί κατά τον ίδιο τρόπο και για τις υπόλοιπες ασθένειες της παιδικής ηλικίας. Αν και τα πιο σημαντικά συμπτώματα της ασθένειας αυτής εμφανίζονται στα οστά, η ραχίτιδα δεν είναι μόνο ασθένεια των οστών. Οι μύες, τα νεύρα και άλλα όργανα προσβάλλονται επίσης σοβαρά. Τα πιο συνηθισμένα, πρώτα συμπτώματα είναι η εφίδρωση του κεφαλιού, η ανησυχία τη νύχτα, η δυσκοιλιότητα, η καθυστερημένη και ελαττωμα­ τική οδοντοφυΐα και το κομπολόγισμα των πλευρών. Το τελευταίο σύμπτωμα εμφανίζεται σαν μια σειρά μικρών προεξοχών που εκτείνο­ νται σε καμπυλωτή γραμμή, πάνω και κάτω, σε κάθε πλευρά του στήθους, εκεί όπού ενώνεται ο χόνδρος με τα πλευρά. Αργότερα, εμφανίζονται παραμορφώσεις εξαιτίας του γεγονότος, ότι τα οστά μαλακώνουν. Το κεφάλι γίνεται μεγάλο και τετράγωνο. Το στήθος, σε ακραίες περιπτώσεις, δείχνει δυο αυλακιές, μια που εκτείνεται από πάνω ως κάτω, και μια άλλη που είναι γύρω από το σώμα. Το παιδί έχει στήθος σαν κοτόπουλο ή περιστέρι. Η σπονδυλική στήλη παρουσιάζει συνήθως κύρτωση. Τα πόδια είναι είτε στραβά είτε κυρτωμένα και, σε ακραίες περιπτώσεις, είναι παραμορφωμένα με άλλο τρόπο. Τα οστά των βραχιόνων μπορεί να λυγίσουν κι αυτά. Ένά αρχικό και σημαντικό σύμπτωμα είναι το πρήξιμο του αστραγάλου και της άρθρωσης του καρπού των χεριών. Συνήθως υπάρχει, επίσης, καταρροή.

Θεραπεία. Αν θεραπευτεί σωστά, το ραχιτικό παιδί μπορεί να βελτιώσει την κατάστασή του σε απίστευτο βαθμό. Η κατάλληλη δίαιτα στις γραμμές όσων αναφέρονται στο Παράρτημα, ο καθάρός αέρας, τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα (ή, αν δεν μπορεί να γίνει αυτό, η θεραπεία με τεχνητό ηλιακό φως), θα το σώσουν σύντομα από τη δύσκολη κατάστασή του, και θα ανοίξουν τον δρόμο προς τη βελτίωση της υγείας του. Η ραχίτιδα αποτελεί θαυμάσιο παράδειγμα για να δούμε τι μπορεί να συμβεί στον ανθρώπινο οργανισμό όταν δεν του δοθούν τα συστατικά που χρειάζεται για να φτιάξει γερά κόκαλα και υγιείς ιστούς. Ωστόσο παρά τα όσα φανερώνονται προς αυτή τη κατεύθυνση στη περίπτωση της ραχίτιδας (και του σκορβούτου), η ιατρική αρνείται έμμονα να τα λάβει υπόψη της και να συσχετίσει αυτές τις ασθένειες της παιδικής ηλικίας με την ατελή διατροφή και το ακατάλληλο διαιτολόγιο.

Σκορβούτο. Το σκορβούτο είναι μια άλλη στερητική ασθένεια των παιδιών. Εκλαμβάνεται συχνά -λανθασμένα- ως ρευματισμοί, ραχίτι­ δα ή παράλυση. Εκδηλώνεται με πόνο κατά την κίνηση, πρήξιμο των άκρων, αιμορραγία ή χαλάρωση των ούλων και, συχνά, με παράλυση ενός η περισσότερων άκρων και με μαύρα ή γαλάζια σημάδια στο σώμα. Η ανεπάρκεια φρέσκιας τροφής στο διαιτολόγιο είναι μια από τις αιτίες αυτής της ασθένειας. Θεραπεία. Το σκορβούτο είναι μια αρρώστια που μπορεί να προσβά­ λει παιδιά εύπορων αλλά και φτωχών οικογενειών, γιατί παρουσιάζε­ ται στον οργανισμό όχι από ανεπαρκές ποσοτικά διαιτολόγιο, αλλά από διαιτολόγιο από το οποίο λείπουν τα οργανικά μεταλλικά άλατα που είναι απαραίτητα για την υγεία και την ζωντάνια. Τα παιδιά που τρέφονται με ιδιοσκευάσματα τροφών ή διάφορες σπεσιαλιτέ ή με συμπυκνωμένο γάλα, είναι πιο επιρρεπή σ’ αυτή την ασθένεια, εφόσον αυτές οι τροφές είναι ελλιπείς σε ζωογόνα οργανικά μεταλλικά άλατα, τα οποία βρίσκονται σε αφθονία στο φρέσκο γάλα, στα φρέσκα φρούτα, στα λαχανικά κλπ. Όταν εμφανιστεί αυτή η ασθένεια, το παιδί θα πρέπει να τρέφεται σύμφωνα με το διαιτολόγιο που περιγράφεται στο Παράρτημα αυτού του βιβλίου, και με πρόσθε­ τες ποσότητες χυμού πορτοκαλιού και χυμών λαχανικών μεταξύ γευμάτων. Σε συνδυασμό με τον καθαρό αέρα και τη λιακάδα, θα αναρρώσει πολύ γρήγορα από αυτή την αρρώστια.

5. ΒΡΕΦΙΚΕΣ ΔΕΡΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Έκζεμα. Αυτή είναι μια πολύ συνηθισμένη δερματική ασθένεια των παιδιών, ιδίως το έκζεμα του τριχωτού δέρματος της κεφαλής. Είναι ιδιοσυστατική ασθένεια που προκαλείται από λανθασμένη διατροφή και, πολύ συχνά, από προγενέστερη θεραπεία με φάρμακα. (Το έκζεμα σε πολύ μικρό παιδί μπορεί να είναι αποτέλεσμα κληρονομι­ κού ελαττώματος στο αίμα. Είναι σημάδι ελαττωματικής υγείας στους γονείς). Πρέπει να θυμάστε ότι το δέρμα είναι μια από τις σημαντικές διόδους μέσω των οποίων αποβάλλονται τα άχρηστα του οργανισμού από το σώμα. Το έκζεμα των παιδιών είναι ένα ακόμη παράδειγμα μιας φυσικής θεραπευτικής κρίσης, που είναι παρόμοια μ' εκείνη της οστρακιάς ή οποιουδήποτε άλλου πυρετού. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ένας απαλός ερεθισμός (κοκκινίλα) του δέρματος, κάποιος λεπιοειδής σχηματισμός ή φλύκταινες. Ο ασθενής αισθάνεται επίσης μεγάλο ερεθισμό σαν φαγούρα. Θεραπεία. Αν θυμηθούμε ότι το έκζεμα είναι αποτέλεσμα συστημα­ τικής τοξαιμίας (ή φράξιμο του σώματος με τοξίνες και άχρηστα) η ματαιότητα της απόπειρας ν’ αντιμετωπίσει κανείς αυτή την κατάστα­ ση με βάλσαμα και αλοιφές γίνεται αμέσως εμφανής. Αυτά χρησι­ μεύουν μόνο για να καταστείλουν την ασθένεια και να την κάνουν χρόνια. Δεν μπορούν να θεραπεύσουν ποτέ. Είναι πιθανόν, μάλιστα, να αποβούν επικίνδυνα, γιατί, εξαναγκάζοντας το έκζεμα να προχω­ ρήσει κάτω από την επιφάνεια προετοιμάζουν το δρόμο για μερικές πολύ επικίνδυνες ασθένειες της παιδικής ηλικίας -ασθένειες που μπορούν να οδηγήσουν εύκολα στο θάνατο του ασθενή- όπως είναι η παιδική παράλυση, η φυματίωση κλπ. Η πραγματική θεραπεία του εκζέματος βασίζεται στη βελτίωση της αποβολής των αχρήστων, με τον καθαρισμό και εξαγνισμό του βρεφικού οργανισμού. Γι'αυτό το σκοπό, η κατάλληλη δίαιτα, τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα, τα μπάνια με άλατα θειϊκής αμμωνίας, η χρήση τόυ κλύσματος, κλπ. είναι τα κατάλληλα μέτρα που χρειάζο­ νται. Αρχίζοντας με φρουτοδίαιτα για λίγες μέρες και ακολουθώντας στη συνέχεια το σωστό διαιτολόγιο για παιδιά (που αναφέρεται στο Παράρτημα) μαζί με καθημερινή χρήση κλύσματος, θ’ αρχίσει σύντο­ μα η διεργασία καθαρισμού του οργανισμού. Επίσης τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα θα είναι πάρα πολύ χρήσιμα. Θα ανακαλύψετε ότι

μια συσκευή τεχνητού ηλιακού φωτός είναι πολύ αποδοτικό υποκατά­ στατο, αν δεν μπορείτε να βρεθείτε στη λιακάδα (αυτό ισχύει ιδιαίτερα για χώρες όπως η Αγγλία). Τα μπάνια με άλατα θειϊκής αμμωνίας, δυο ή τρεις φορές την εβδομάδα, θα είναι πολύ ευεργετι­ κά. Σχετικά με την τοπική θεραπεία, τα προσβλημένα μέρη πρέπει να πλένονται δυο φορές την ημέρα με θερμό νερό και άλατα θειϊκής αμμωνίας (διακόσια περίπου γραμμάρια σε μια γεμάτη κούπα), και ύστερα να βάζουμε λίγο ελαιόλαδο. Μή χρησιμοποιείτε αντισηπτική ή στεγνωτική σκόνη ή οποιεσδήποτε άλλες αλοιφές. Μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθεί η φρουτοδίαιτα

για μικρά χρονικά διαστήματα, σε ορισμένες περιπτώσεις. (Βλέπε επίσης: Κεφάλαιο 2, Ασθένειες του Δέρματος, για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τις δερματικές ασθένειες).

Τριχοφυτίαση. Αυτή η ασθένεια ανήκει στην ομάδα παρασιτικών δερματικών ασθενειών, όπου μικροσκοπικά παράσιτα λυμαίνονται το νεκρό δέρμα. Εμφανίζεται μ’ ένα κιτρινωπό αποχρωματισμό του δέρματος και εντοπίζεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή στην οποία και απλώνεται. Υπάρχει συνήθως μια ελαφρά φαγούρα και σχηματίζο­ νται λεπιοειδείς κηλίδες. Μπορεί να παρουσιαστεί στο τριχωτό μέρος της κεφαλής, ή στο υπόλοιπο σώμα. Η αίτια της τριχοφυτίασης είναι η μειωμένη ζωτικότητα και η γενική έλλειψη υγείας του ασθενή. Αυτή η ασθένεια προσβάλλει μόνο εκείνους που έχουν κακή υγεία σαν αποτέλεσμα λανθασμένης διατροφής και ανθυγιεινού τρόπου ζωής γενικά. Θεραπεία. Η χρήση λοσιόν ή αλοιφών για τη θεραπεία της τριχοφυ-

τίασης είναι το ίδιο άχρηστη όσο και η χρησιμοποίησή τους για τη αποθεράπευση του εκζέματος. Τα δευτερογενή συμπτώματα, όμως, στην περίπτωση της τριχοφυτίασης δεν είναι τόσο σοβαρά όσο στη περίπτωση του εκζέματος, που είναι πιο σοβαρή ασθένεια. Όσον αφορά την κατάλληλη θεραπεία, πολλά από τα πράγματα που έχουν αναφερθεί σχετικά με τη θεραπεία του εκζέματος ισχύουν κι εδώ. Η σωστή δίαιτα, ο καθαρός αέρας και η λιακάδα, η θεραπεία με τεχνητό ηλιακό φως, η χρήση κλύσματος και τα λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας θα βοηθήσουν στην ενίσχυση του παιδικού οργανισμού. Κι έτσι θα προετοιμάσουν το δρόμο για την εξαφάνιση του προβλήμα­ τος. Με την έναρξη της θεραπείας το παιδί πρέπει να πλυθεί καλά

σ' ολόκληρο το σώμα του με σαπούνι και νερό. Όσο για την τοπική θεραπεία, τίποτε δεν είναι τόσο αποτελεσματικό όσο η θεραπευτική αγωγή με τεχνητό ηλιακό φως.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Για όλες τις άλλες δερματικές παθήσεις της παιδικής ηλικίας, ο αναγνώστης παραπέμπεται στις Δερματικές Ασθένειες για Ενήλικες (Κεφάλαιο 2), τροποποιώντας τη θεραπεία όπου χρειάζεται, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.

6. ΝΕΥΡΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Σπασμοί. Τα συμπτώματα των σπασμών είναι πολύ γνωστά. Επομέ­ νως, δεν χρειάζεται να τα περιγράφουμε εδώ. Στα μικρά παιδιά είναι συνήθως αποτέλεσμα πεπτικής διαταραχής και δεν είναι σοβαρά. Ωστόσο, μπορεί να είναι αποτέλεσμα επιληψίας, εγκεφαλικής ασθέ­ νειας, νεφρικής ασθένειας ή το πρώτο στάδιο κάποιου μολυσματικού πυρετού. Εμφανίζονται συχνά σε παιδιά φρενοβλαβών, ηλιθίων και υστερικών και, επίσης, σ' εκείνα που έχουν συφιλιδικό ή αλκοολικό οικογενιεακό ιστορικό.

Θεραπεία. Για τους σπασμούς, η πιο αποτελεσματική θεραπεία είναι το ζεστό λουτρό. Το παιδί πρέπει να τοποθετηθεί ο' ένα σχετικά θερμό λουτρό (όχι καυτό) και να μείνει εκεί κάμποσα λεπτά. Έπειτα, όταν βελτιωθεί η κατάσταση, πρέπει να καθαρίσουν τα έντερά του με κλύσμα νερού και δεν πρέπει να φάει τίποτε για είκοσι-τέσσερις ώρες τουλάχιστον. Μπορεί να πιει μόνο χλιαρό νερό σ' αυτό το διάστημα. Η διατροφή του στη συνέχεια πρέπει να βασίζεται στις γραμμές της δίαιτας που αναφέρεται στο Παράρτημα.Αν οι σπασμοί είναι αποτέλεσμα επιληψίας ή άλλης οργανικής ανωμαλίας, πρέπει να ζητήσετε τις υπηρεσίες ενός Φυσιοθεραπευτή. (Βλέπε επίσης: Κεφάλαιο 5 Ασθένειες των Νεύρων και του Νευρικού Συστήματος).

Παιδική παράλυση. Τα παιδιά που πάσχουν από αυτή την ασθένεια είναι, σε κάθε περίπτωση, παιδιά που έχουν διατραφεί σταθερά με λανθασμένο τρόπο. Η άποψη των γιατρών ότι κάποιο μικρόβιο είναι η αιτία αυτής της αρρώστιας απέχει τόσο πολύ από την πραγματικότη­ τα, όσο και ο ισχυρισμός ότι υπάρχει μικροβιολογική αιτία για αρρώστιες όπως η οστρακιά και η διφθερίτιδα. Μόλις η ασθένεια αυτή δραστηριοποιηθεί σε οποιοδήποτε παιδί, μπορεί να μεταδοθεί σε άλλα παιδιά μόνο αν ο οργανισμός τους είναι πρόσφορος σ' αυτή τη πάθηση -μόνο αν υπάρχει κατάλληλο έδαφος με τη μορφή άχρηστων ουσιών στις οποίες τα μικρόβια μπορούν να αναπαραχθούν-. Συμπτώματα αυτής της αρρώστιας είναι η παράλυση των μυών των άκρων. Η αιτία αυτής της ασθένειας είναι η απώλεια της τονικότητας και της δύναμης των νευρικών κέντρων στον νωτιαίο μυελό, που έχουν σχέση με τον συντονισμό και τη δραστηριότητα των μυών των χεριών και των ποδιών. Προκαλείται από τη συστηματικά λανθασμένη διατρο­ φή των παιδιών και την έλλειψη οργανικών μεταλλικών αλάτων, που είναι τόσο απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του σώματος. Τα τόσο χρήσιμα αυτά άλατα βρίσκονται πάντοτε σε μεγάλη αφθονία σε όλες τις φυσικές αμαγείρευτες τροφές οι οποίες, όμως, δεν περιλαμβάνο­ νται στη διατροφή του παραλυτικού παιδιού. Τα περιστέρια και άλλα πλάσματα, όπως ποντίκια, αρρουραίοι, ινδικά χοιρίδια κλπ. όταν ακολουθούν αποκλειστικά διαιτολόγιο απομεταλλωμένων τροφών, όπως άσπρο ψωμί ή ραφιναρισμένο ρύζι, παρουσιάζουν όλα τα συμπτώματα της παιδικής παράλυσης, αν ακολουθήσουν για λίγες εβδομάδες ένα τέτοιο διαιτολόγιο. Όταν τρώνε ψωμί από ακοσκίνιστο αλεύρι ή μη αποφλοιωμένο ρύζι επιτυγχάνουν γρήγορη και πλήρη ανάρρωση. Θεραπεία. Όσο διαρκεί ο πυρετός, η νηστεία είναι η μόνη θεραπευ­ τική αγωγή. Το παιδί πρέπει να πιει όσο χυμό πορτοκαλιού και όσο νερό θέλειτίποτε άλλο. Μόλις υποχωρήσει ο πυρετός και καθαρίσει η γλώσσα, μπορείτε να υιοθετήσετε τη δίαιτα με φρούτα μόνο και, καθώς προχωρεί η ανάρρωση, μπορείτε ν' αρχίσετε σιγά σιγά την πλήρη δίαιτα για παιδιά, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται καθημερινά κατά το διάστημα της νηστείας. Η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης από κάποιον έμπειρο οστεοπαθητικό ή φυσιοθεραπευτή θα επιταχύνει πολύ την ανάρρωση. Τό μασάζ στα προσβλημένα άκρα είναι ιδιαίτερα

ευεργετικό. Μετά την ανάρρωση, το παιδί πρέπει να ενθαρρυνθεί να βρίσκεται έξω στον καθραρό αέρα, όσο περισσότερο γίνεται. Τα φρέσκα φρούτα, καθώς και οι σαλάτες από ωμά λαχανικά πρέπει να είναι τα κύρια και βασικά είδη διατροφής στο παιδικό διαιτολόγιο, μαζί με το φρέσκο γάλα, το ψωμί από ακοσκίνιστο αλεύρι και άλλα μη ραφιναρισμένα και αναλλοίωτα προϊόντα, για να αντισταθμίσουν τη μεγάλη έλλειψη μεταλλικών ουσιών στον παιδικό οργανισμό, εξαιτίας προηγούμενης λανθασμένης διατροφής. Το άσπρο ψωμί, η άσπρη ζάχαρη, τα ραφιναρισμένα δημητριακά και, ιδιαίτερα, τα προϊόντα ζαχαροπλαστικής, οι μαρμελάδες και τα άλλα ζαχαρούχα προϊόντα πρέπει ν' αποκλειστούν αυστηρά από το διαιτολόγιο του παιδιού.

Μηνιγγίτιδα Η παρεγκεφαλονωτιαία μηνιγγίτιδα είναι οξεία ασθέ­ νεια ή πυρετός, που προσβάλλει την εσωτερική επένδυση του νωτιαίου μυελού και του εγκεφαλικού ιστού. Ίσως είναι η πιο σοβαρή απ' όλες τις οξείες ασθένειες της παιδικής ηλικίας και στις περισσό­ τερες περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα λανθασμένης θεραπείας μιας προηγούμενης παιδικής ή βρεφικής ασθένειας με την ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή. Η κρίση αρχίζει συνήθως με σπασμούς, δυνατό πονοκέφαλο και υψηλό πυρετό. Ο πόνος εκτείνεται στο πίσω μέρος του αυχένα και στο κάτω τμήμα της σπονδυλικής στήλης. Το κεφάλι τραβιέται προς τα πίσω, η πλάτη γίνεται άκαμπτη, η κοιλιά παραμένει κανονική ή συστέλεται και η δυσκοιλιότητα γίνεται επίμονη. Υπάρχει συχνά παραλήρημα, λήθαργος και, τελικά, αναισθησία. Σε μερικές περιπτώσεις, εμφανίζονται στίγματα στο πρόσωπο και στο σώμα, με αποτέλεσμα να ονομάζεται «διάστικτος πυρετός». Η αιτία, όπως αναφέραμε ήδη, είναι η λανθασμένη διατροφή και η βασισμένη στις αρχές της ορθόδοξης ιατρικής θεραπεία μιας προηγούμενης βρεφι­ κής ή παιδικής ασθένειας, αν κι ένα χτύπημα ή μια πτώση μπορεί κάποτε να είναι η επιφανειακή αρχική αιτία. Θεραπεία. Αν ακολουθηθεί η ορθόδοξη ιατρική θεραπευτική αγωγή για τη μηνιγγίτιδα είναι απίθανο να οδηγήσει σε πραγματική θεραπεία. Πιο συχνά το παιδί πεθαίνει στη διάρκεια της θεραπείας ή, αν αναρρώσει, η ανάρρωσή του συνοδεύεται από διάφορες δευτερογε­ νείς ασθένειες, όπως κώφωση, τύφλωση, μερική παράλυση κλπ. Η πραγματική θεραπευτική αγωγή για τη μηνιγγίτιδα, όπως για όλους τους άλλους πυρετούς είναι η νηστεία. Οι περιπτώσεις μηνιγγίτιδας,

όμως, πρέπει να ανατίθενται πάντοτε σ' ένα έμπειρο φυσιοθεραπευ­ τή, όπου αυτό είναι δυνατό. Η νηστεία, η χρήση κρύας κομπρέσας, το κλύσμα με χλιαρό νερό κλπ., όλα αυτά θα βοηθήσουν Την οριστική ανάρρωση του παιδιού που πάσχει από μηνιγγίτιδα. Και αν ακολουθή­ σει έπειτα ένα λογικό διαιτολόγιο, το παιδί θα είναι πολύ καλύτερα μετά την ασθένεια απ' ό,τι ήταν πριν αρρωστήσει. Αυτό είναι κάτι που δέν μπορούμε να πούμε για τους άτυχους αρρώστους, που θεραπεύ­ τηκαν κάποτε σύμφωνα με τον παραδοσιακό τρόπο9 (Βλέπε επίσης: Κεφάλαιο 13, ΠΥΡΕΤΟΙ ΚΑΙ ΓΡΙΠΠΗ).

Πολιομυελίτιδα. Αυτό είναι άλλο ένα όνομα της παιδικής παράλυ­ σης που περιγράψαμε λίγο πιο πριν, σ’ αυτό το κεφάλαιο. Τα σημερινά προγράμματα ανοσοποίησης για την πρόληψη της πολυομυελίτιδας φαίνεται ότι προσφέρουν κάποιο βαθμό ανοσίας. Ωστόσο, πολλά παιδιά επηρεάζονται δυσμενώς από τις ενέσεις. Μερικά παιδιά μάλιστα επηρεάζονται πολύ πιο σοβαρά από άλλα. Αναφέρονται ακόμα και θάνατοι από τη θεραπευτική αγωγή ανοσοποίησης κατά της πολυομυελίτιδας. Η άποψη της Φυσιοθεραπείας είναι ότι η πραγματι­ κή ανοσία από την πολυομυελίτιδα ή οποιαδήποτε άλλη ασθένεια μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με το σωοτό τρόπο ζωής, δηλαδή ζώντας σύμφωνα με τους αυστηρούς κανόνες της Φυσικής Υγιεινής. Αυτή παρέχει στο σώμα μια φυσική ανοσία από ασθένειες, η οποία στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο δραστική και θετική απ' οποιαδή­ ποτε τεχνητή ανοσία, που παρέχεται από αμφίβολες ιατρικές μεθό­ δους, όπως η ανοσοποίηση που αναφέραμε παραπάνω.

Χορεία. Αυτή η ασθένεια έχει σαν αποτελέσμα ακούσιες και ακανόνιστες κινήσεις πολλών μυών, ή ομάδων μυών, του σώματος. Οι κινήσεις αυτές δεν ελέγχονται και γίνονται συνήθως χειρότερες με τις προσπάθειες που καταβάλλει κανείς να τις ελέγξει. Αυξάνονται με την έξαψη, την κούραση ή την αμηχανία. Σπάνια εμφανίζονται στη διάρκεια του ύπνου. Αρχίζουν συνήθως στους μύες των χεριών ή του προσώπου, έτσι ώστε τα παιδιά που προσβάλλονται υποφέρουν συχνά 5. Θεραπεία με Μ&Β ή αντιβιοτικά είναι αρκετά επιτυχής σε σχέση με την προηγούμε­ νη φαρμακευτική αγωγή, αλλά είναι το ίδιο κατασταλτική σ' ό,τι αφορά τις παρενέργειες.

όταν κάνουν κινήσεις ή μορφασμούς. Η διανοητική κατάσταση υπόκειται κατά κανόνα σε αλλαγή. Η μητέρα μπορεί να προβλέψει, συχνά, την επικείμενη κρίση εξαιτίας του ευερέθιστου του παιδιού και της αλλαγής της ψυχικής του διάθεσης. Η γλώσσα γίνεται χοντρή (παχειά). Και η ομιλία είναι διαταραγμένη. Αυτή η ασθένεια ακολουθεί μεταβαλλόμενη πορεία. Η χορεία συχνά συνδέεται στενά με ρευματι­ σμούς στα παιδιά. ’Οπως στους ρευματισμούς έτσι και στη χορεία το αίτιο είναι στην προέλευσή του διαιτητικό. Ωστόσο, η πολλή δουλειά στο σχολείο και η γενική νευρική έξαψη μπορούν να βοηθήσουν για να εμφανιστεί, σε ορισμένες περιπτώσεις. Θεραπεία. Η συνηθισμένη ιατρική θεραπεία για τη χορεία είναι να χορηγηθεί στο παιδί αρσενικό, με τη μορφή διαλύματος του Φάουλερ. Αυτό είναι, αναμφίβολα, το χειρότερο πράγμα που μπορεί να γίνει, γιατί έτσι φορτώνεται ο βρεφικός οργανισμός μ' ένα πολύ δηλητηριώδες και βλαβερό φάρμακο, που δεν μπορεί να οδηγήσει σε τίποτε καλό. Η θεραπευτική αγωγή γι' αυτή την πάθηση είναι η ακόλουθη: Το παιδί πρέπει να φύγει από το σχολείο αμέσως και να μείνει ήσυχο στο σπίτι του. Κάθε αναφορά στην κατάσταση του παιδιού πρέπει σκόπιμα ν' αποφευχθεί και να προληφθεί οτιδήποτε τείνει να επιδεινώσει τη νευρική του κατάσταση. Στις λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις, από πλευράς διατροφής, για δυο ή τρεις μέρες πρέπει να δίνονται στο παιδί μόνο φρούτα και στη συνέχεια ακολουθείται η δίαιτα για παιδιά, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Στις σοβαρές περιπτώσεις πρέπει να ακολουθηθεί η φρουτοδίαιτα για μια βδομάδα ή περισσότερο αν χρειαστεί, και ανάπαυση στο κρεβάτι. Το κλύσμα πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ, κατά τις πρώτες λίγες μέρες της θεραπείας. Τα ζεστά λουτρά με άλατα θειΐκής αμμωνίας μια ή δυο φορές την βδομάδα είναι πολύ ευεργετικά, σε όλες τις περιπτώσεις. Λίγες μέρες με φρούτα και γάλα μετά τη δίαιτα με φρούτα και προτού αρχίσει η πλήρης δίαιτα, θα είναι πλεονέκτημα σε πολλές περιπτώσεις. ΓΓ αυτή τη δίαιτα το παιδί μπορεί να πάρει μέχρι και ένα κιλό φρέσκο, άβραστο γάλα καθημερινά, μαζί με τα φρούτα. Η ανάπαυση, η ησυχία και η κατάλληλη δίαιτα θα θεραπεύσουν σε σχετικά σύντομο χρόνο αυτή την ασθένεια. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις όμως μια θεραπευτική αγωγή με μαλάξεις στη σπονδυλι­ κή στήλη θα είναι πολύ ωφέλιμη. Το παιδί πρέπει να βρίσκεται έξω, στον καθαρό αέρα, όσο του επιτρέπει η κατάστασή του. Οτιδήποτε

συμβάλλει στην αύξηση της νευρικής έντασης, όπως το υπερβολικό διάβασμα, η εκμάθηση μουσικών οργάνων κλπ., πρέπει να αποφεύγε­ ται για αρκετό διάστημα μετά την αποθεράπευση της ασθένειας. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΟΡΗΓΗΘΟΥΝ ΚΑΘΟΛΟΥ ΦΑΡΜΑΚΑ.

7. ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Νηματοσκώληκες. Ο νηματοσκώληκας είναι ένα μικρό στρογγυλό άσπρο σκουλίκι που βρίσκεται στο παχύ έντερο και στο κάτω μέρος του λεπτού εντέρου. Το ορθό έντερο ή το κάτω άκρο του παχέως εντέρου, είναι το σημείο που προσφέρεται περισσότερο γι' αυτό το παράσιτο. Τα αυγά του μπαίνουν στο σώμα με την τροφή ή το νερό και εκκολάπτονται εκεί. Δεν υπάρχει δυσκολία στην ανακάλυψη των σκουληκιών ή των αυγών το σύμπτωμα που· υπάρχει πάντοτε και διακρίνεται περισσότερο είναι μια έντονη φαγούρα, που είναι πολύ πιο έντονη τη νύχτα, όταν το παιδί είναι ζεστό στο κρεβάτι, και που συχνά το εμποδίζει να κοιμηθεί καλά. Άλλα συμπτώματα είναι η οξυθυμία η δυσαρέσκεια, ο καυτερός πόνος, η απώλεια της όρεξης και η αναιμία. Στα ευαίσθητα παιδιά είναι πολύ συνηθισμένο να εμφανιστούν νευρικές συσπάσεις και σπασμοί, παρόμοιοι με τη χορεία, που προκαλούνται από τα παράσιτα. Θεραπεία. Αν και είναι αλήθεια ότι τα αυγά του νηματοσκώληκα μπαίνουν εντελώς τυχαία στο σώμα του παιδιού με την τροφή και το νερό και εκκολάπτονται εκεί, δεν θα μπορούσαν ποτέ να πολλαπλασιαστούν στα έντερα, αν δεν έβρισκαν εκεί πρόσφορο έδαφος για την αναπαραγωγή τους. Το πρόσφορο αυτό έδαφος είναι η εντερική οδός που είναι φραγμένη από-χαλασμένες ουσίες και άχρηστα υλικά του οργανισμού, τα οποία οφείλονται σε λανθασμένη διατροφή του παιδιού. Έτσι, μολονότι η εισαγωγή των αυγών στον παιδικό οργανι­ σμό είναι τυχαία, η παραγματική αιτία της επίμονης παρουσίας τών νηματοσκωλήκων είναι η ίδια με την αιτία όλων των άλλων ασθενειών της παιδικής ήλικίας, δηλαδή η λανθασμένη διατροφή.

Η ορθόδοξη ιατρική θεραπεία των νηματοσκωλήκων ασχολείται αποκλειστικά με την εξόντωση των παρασίτων και των αυγών τους με χημικά μέσα, που συχνά είναι επικίνδυνα. Δεν δίνεται σημασία στη βαθύτερη αιτία του πολλαπλασιασμού των παρασίτων, η οποία, όπως επισημάναμε ήδη, είναι μια τοξική κατάσταση της εντερικής οδού του βρέφους. Αυτή η κατάσταση είναι που χρειάζεται προσοχή, και όχι τα σκουλήκια και τα αυγά τους. Αυτά θα εξαφανιστούν αυτόματα όταν αποβληθεί η τροφή με την οποία ζουν και πολλαπλασιάζονται, δηλαδή, όταν φύγουν τα άχρηστα και τα απόβλητα του συστήματος που βρίσκονται στο έντερο και στον πρωκτό. Μόλις κατανοήσουμε αυτό το σημείο, όλα τα άλλα είναι σχετικά απλά. Το παιδί πρέπει να ακολουθήσει αυστηρά τη δίαιτα μόνο με φρούτα για μια βδομάδα και ύστερα ν' ακολουθήσει τη δίαιτα για παιδιά, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Ωστόσο, οι λιπαρές τροφές όπως το βούτυρο, το λάδι κλπ., πρέπει να παραλειφθούν από το διαιτολόγιο προς το παρόν. Το κρέας καθώς και τα ψάρια, πρέπει ν' αποκλειστούν επίσης. Με λίγα λόγια, τα φρούτα, τα λαχανικά, το γάλα και το ψωμί από ακοσκίνιστο αλεύρι, πρέπει να αποτελέσουν σχεδόν αποκλειστικά το διαιτολόγιο, ώσπου να εξαφανιστούν εντελώς τα παράσιτα. Σε μερικές περιπτώ­ σεις, ίσως πρέπει να επαναληφθεί η φρουτοδίαιτα για λίγες μέρες ακόμη, κατά διαστήματα, και στις επίμονες περιπτώσεις, ίσως πρέπει να αρχίσει μια σύντομη νηστεία. Στη διάρκεια της φρουτοδίαιτας ή της νηστείας, τα έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με κλύσμα χλιαρού νερού, στο οποίο μπορεί να προστεθεί λίγος καπνός ή μια κουταλια του γλυκού τερεβινθέλαιον. Δεν πρέπει να χρησιμο­ ποιηθούν φάρμακα ή φαρμακευτικοί παράγοντες οποιοσδήποτε είδους. Οι ζαχαρούχες τροφές, όπως τα γλυκά του κουταλιού, οι μαρμελάδες, η άσπρη ζάχαρη, τα προϊόντα ζαχαροπλαστικής κλπ., πρέπει να αποκλειστούν εντελώς. Μόνο η αυστηρή εφαρμογή του διαιτολογίου θα προετοιμάσει το δρόμο για την πλήρη εξάλειψη του προβλήματος, μια για πάντα.

Στο θέμα των παιδικών ασθενειών δεν μπορεί παρά να αναφερθούν τό βρέξιμο του κρεβατιού και η οδοντοφυΐα, στα οποία αναφερό­ μαστε αμέσως παρακάτω. Βρέξιμο του κρεβατιού. Το βρέξιμο του κρεβατιού από παιδιά αρκετά μεγάλης ηλικίας οφείλεται, συνήθως, σε διανοητική ένταση, που προκαλείται από υπερδιέγερση του εγκεφάλου (υπερβολική σχολική εργασία, παρότρυνση των γονιών να αποκτήσει το παιδί πολλές γνώσεις, κ.ά.). Σ' αυτές τις περιπτώσεις, αυτό που χρειάζεται είναι μεγάλη ανάπαυση και ησυχία, καθώς επίσης και απαλλαγή από κάθε υπερβολική διανοητική δραστηριότητα και ένταση. Όσον αφορά τη φυσική θεραπευτική αγωγή, λίγες μέρες με τη φρουτοδίαιτα μαζί με τη χρήση κλύσματος χλιαρού νερού για να καθαρίσουν τα έντερα, θα ωφελήσουν πολύ. Στη συνέχεια πρέπει να ακολουθηθούν τα παιδικά μενού που αναφέρονται στο Παράρτημα. Το καθημερινό κρύο καθιστά λουτρό, είναι πολύ τονωτικό για την ουροδόχο κύστη. Αν αποτύχει αυτό, τότε η περιοχή της ουροδόχου κύστης πρέπει να σπογγίζεται με κρύο νερό μια ή δυο φορές τη μέρα. Το παιδί πρέπει να βρίσκεται έξω στον καθαρό αέρα, όσο γίνεται περισσότερο και πρέπει να ενθαρρύνονται τα υπαίθρια παιχνίδια, αντί για τα παιχνίδια σε κλειστό χώρο.

Οδοντοφυΐα. Σχεδόν κάθε πάθηση που βασανίζει το παιδί στα πρώτα δυο χρόνια της ζωής του, αποδίδεται στην «οδοντοφυΐα». Ο όρος αυτός είναι πολύ βολικός και, συνήθως, ικανοποιεί τόσο το γιατρό όσο και τους γονείς. Είναι γεγονός, όμως, ότι αν ένα παιδί ανατραφεί σωστά, όσον αφορά την τροφή και τη γενική υγιεινή, θα βγάλει τα δόντια του χωρίς σημαντικά προβλήματα. Αυτό που προκαλείται από τη λανθασμένη διατροφή και φροντίδα των παιδιών αποδίδεται στην οδοντοφιίία, που στην ουσία είναι ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο κανονικά δεν πρέπει να προκαλέσει στο παιδί καμιά ενόχληση εκτός, ίσως, από ένα ελαφρό πόνο στα ούλα.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟ Υ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ Υ ΤΡΙΧΩΤΟΥ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ

Αποστήματα-Ακμή-Αλωπεκία-Φαλακρότητα-Δοθιήνας-Ψευδάνθρακες-Πιτυρίδα-Δερματίτιδα-'Εκζεμα-Ερυσίπελας-ΕρύθημαΙχθύωση-Μολυσματικό κηρίο-Λύκος-Κνίδωση (Εξάνθημα)-Σμηγματόρροια-Έρπης ζωστήρας-Σύκωση.

Γενικές πληροφορίες

Το δέρμα, που καλύπτει ολόκληρο το σώμα, είναι ένας θαυμάσιος και πολύπλοκος μηχανισμός, που χρησιμεύει για πολλούς σκοπούς. Ο σημαντικότερος απ' αυτούς είναι η προστασία του οργανισμού, η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και η αποβολή των άχρη­ στων ουσιών των κυττάρων και ολόκληρου του οργανισμού. Πρέπει να επισημάνουμε ότι το δέρμα δεν είναι κάτι το ξεχωριστό. Αποτε­ λεί μέρος ολόκληρου του οργανισμού και συνδέεται στενά μ’ αυ­ τόν. Η αποδοτική του λειτουργία εξαρτάται απόλυτα από τον τρόπο με τον οποίο ενεργεί ο υπόλοιπος οργανισμός, στο σύνολό του. ' Οταν αντιληφθούμε ότι το δέρμα συνδέεται άμεσα και σχετίζε­ ται στενά με τη λειτουργία του υπόλοιπου οργανισμού, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε την προέλευση των δερματικών παθήσεων. Βλέ­ πουμε ότι αυτές δεν είναι τυχαίες, δεν έχουν καμιά σχέση με το σώμα σαν σύνολο, συνδέονται όμως άμεσα με αυτό και είναι αποτέ­ λεσμα της κακής λειτουργίας του. Μέσω του δέρματος μπορούν να αποβληθούν εύκολα μεγάλες ποσότητες τοξικών ουσιών, εξαιτίας της μεγάλης επιφάνειας του. Με την αποβολή των άχρηστων ουσι­ ών από το σώμα έχουν σχέση οι περισσότερες από τις γνωστές μας δερματικές παθήσεις. Είναι απόπειρες εκ μέρους της Φύσης ν' αποβάλει τα δηλητήρια του οργανισμού και τις άχρηστες ουσίες του σώματος που δεν μπορούν να αποβληθούν με άλλον τρόπο. Για παράδειγμα, μία από τις κυριότερες αιτίες των δερματικών παθήσεων είναι η δυσκοιλιότητα. Αν τα έντερα δεν λειτουργούν

σωστά, οι άχρηστες ουσίες του οργανισμού δεν αποβάλλονται τόσο σύντομα όσο πρέπει, το αίμα παραφορτώνεται με τοξικές ουσίες και το δέρμα χρησιμοποιείται για να τις αποβάλει. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα αν το δέρμα είναι εξασθενισμένο εξαιτίας του ανθυγιεινού τρόπου ζωής, ή άλλων λόγων. Μια τέτοια κατάσταση οδηγεί γρήγο­ ρα στην εμφάνιση ενός άλλου τρόπου αποβολής που είναι γνωστός σαν «δερματοπάθειες». ' Αλλες φορές το δέρμα χρησιμοποιείται για την αποβολή φαρμάκων-ιδίως εκείνων που έχουν μεταλλική προέλευση-τα οποία έχουν συσσωρευτεί στον οργανισμό σαν αποτέλεσμα προηγούμενης ιατρι­ κής θεραπευτικής αγωγής οποιοσδήποτε ασθένειας. Πολλές περι­ πτώσεις δερματικών παθήσεων και ιδιαίτερα η δερματίτιδα, εμφανί­ ζεται με αυτό τον τρόπο. Γενικά μιλώντας, μπορούμε να πούμε ότι το δέρμα είναι η μεγάλη έξοδος από την οποία η Φύση προσπαθεί να αποβάλει τα άχρηστα υλικά και τα δηλητήρια που συγκεντρώνονται στον οργανισμό από πολλές αιτίες-όπως κακή διατροφή, ανθυγιεινός τρόπος ζωής, προηγούμενη θεραπευτική αγωγή με φάρμακα κ.λ.π. ' Ετσι παρουσιά­ ζονται οι δερματικές παθήσεις και για να απαλλαγούμε από αυτές πρέπει να βοηθήσουμε την αντεκκριτική διαδικασία-που έχει αρχί­ σει ήδη η Φύση, με τη μορφή ασθένειας. ' Ετσι βοηθάμε τον οργα­ νισμό να απαλλαγεί από την ασθένεια. Αυτό, με λίνα λόγια, είναι το μυστικό που κρύβεται πίσω από κάθε φυσική θεραπευτική αγωγή για δερματικές παθήσεις. Για την παραδοσιακή ιατρική, τα δερματικά νοσήματα είναι ανω­ μαλίες που παρουσιάζονται στο άτομο, χωρίς να γίνεται καμιά ανα­ φορά στην εσωτερική κατάσταση του και στον τρόπο της ζωής του γενικά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ασθένειες αυτές, όταν ακολουθείται η ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή δεν ανταποκρίνονται ποτέ σωστά σ' αυτήν. Στη περίπτωση αυτή η ασθένεια θεραπεύεται τοπικά και όχι ριζικά και γενικά. Η προσπάθεια να θεραπεύσει κα­ νείς μια δερματική πάθηση σαν την ακμή, για παράδειγμα, (που εί­ ναι αποτέλεσμα λανθασμένης διατροφής και χρόνιας δυσκοιλιότη­ τας) με τη χρήση αλοιφών και βαλσάμων είναι σκέτη ανοησία και άγνοια. Η αρρώστια αυτή δεν μπορεί να θεραπευτεί παρά μόνο με πλήρη καθαρισμό του οργανισμού, στον οποίο η κατάλληλη δίαι­ τα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Και όμως, αυτή την αγωγή ακολου­ θεί η ιατρική. Ετσι δεν είναι παράξενο που οι δερματικές παθήσεις εξακολουθούν ακόμη να φέρνουν σε αυηνανία την παραδοσιακή ια­

τρική παρά τις πολύπλοκες και κοπιαστικές προσπάθειες που κάνει για να τις θεραπεύσει. Αν θεραπευτούν σωστά, οι παθήσεις του δέρματος εξαφανίζον­ ται και αφήνουν τον ασθενή σε πολύ καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι ήταν πριν-εξαιτίας της μεγάλης μείωσης του συνόλου των τοξικών ουσιών που βρίσκονται στον οργανισμό του και της ανανέωσης της λειτουργίας του σώματος, ως συνόλου, που προέκυψε από τη θεραπευτική αγωγή. Αν όμως ακολουθηθεί η θεραπευτική αγωγή της ορθόδοξης ιατρικής, η δερματική πάθηση δεν ξεριζώνεταιεξαφανίζεται μόνο γιατί οι τοξίνες και οι άχρηστες ουσίες, που ο οργανισμός προσπαθούσε να αποβάλει με τη βοήθεια της ασθέ­ νειας, σπρώχτηκαν πίσω στο αίμα και θα προκαλέσουν πάλι ανωμα­ λία αργότερα. Με λίγα λόγια, η ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή των δερματικών παθήσεων με αλοιφές, βάλσαμα κ.λ.π. δεν αφήνει τις τοξικές ου­ σίες που αποτελούν τη ρίζα του κακού να αποβληθούν, όπως απαιτεί η πραγματική θεραπεία- καταστέλλει κυρίως την ασθένεια, και αυτό είναι όλο. Αν ο αναγνώστης το δει αυτό καθαρά, τότε θα καταλάβει τη βασική διαφορά μεταξύ της Φυσικής Θεραπευτικής αγωγής των δερματικών παθήσεων (που θα περιγράφουμε πιο κά­ τω) και εκείνης που χρησιμοποιεί η ιατρική για τις ίδιες παθήσεις. Θα κατανοήσει πόσο σημαντική σχέση έχει αυτή με την μελλοντι­ κή ζωή και υγεία του ασθενή. Οι ίδιες παρατηρήσεις που αφορούν τη θεραπευτική αγωγή με τις αλοιφές και τα βάλσαμα που ορίζουν οι γιατροί για τις δερματοπάθειες, ισχύουν επίσης για τις άλλες ιατρικές μεθόδους, όπως ακτινοθεραπεία, ραδιοθεραπεία και άλ­ λες εντατικής μορφής θεραπευτικές αγωγές με φως, (εκτός από το τεχνητό ηλιακό φως), που χρησιμοποιούνται στην ορθόδοξη θε­ ραπευτική αγωγή των δερματικών παθήσεων. Ολες καταστέλλουν την ασθένεια. Ποτέ δεν τη θεραπεύουν. Μετά τις παραπάνω προκαταρτικές παρατηρήσεις, μπορούμε να προχωρήσουμε στην περιγραφή της θεραπευτικής αγωγής που εί­ ναι απαραίτητη για εκείνες τις δερματικές παθήσεις που εμφανί­ ζονται συχνά ανάμεσά μας. Συγχρόνως, μπορούμε να διαβεβαιώ­ σουμε τον ασθενή ότι με μια τέτοια θεραπευτική αγωγή, όχι μόνο μπορεί να θεραπευτεί πραγματικά, στις περισσότερες περιπτώσεις, αλλά και να βελτιώσει την όλη υγεία του.

Αποστήματα. Βλέπε Κεφάλαιο 14. (ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ).

Ακμή. Υπάρχουν πέντε ή έξι παραλλαγές αυτής της δερματοπά­ θειας. Ολες αφορούν τους σμηγματογόνους αδένες, δηλαδή τους αδένες που συνδέονται με τα θυλάκια των τριχών (και όχι με τους ιδρωτογόνους αδένες). Υπάρχει μια μορφή ακμής στην οποία το τριχωτό της κεφαλής είναι λιπαρό, κατάσταση που επεκτείνεται και στο μέτωπο και στο πρόσωπο. Μια άλλη μορφή στη οποία υπάρχει πιτυρίδα και τριχόπτωση με κρούστες και λέπια στη μύτη και στα μάγουλα. Ακόμα μια μορφή είναι αυτή που εμφανίζονται σκληρές ροζιασμένες μάζες στο πρόσωπο. (Η μορφή αυτή παρου­ σιάζεται στο πρόσωπο των παιδιών, στην οποία υπάρχουν συνήθως λίγα εξογκώματα που περιέχουν μια ουσία σαν τυρί. Τα λιπώματα και οι όγκοι στο πρόσωπο και στο τριχωτό μέρος της κεφαλής των ενηλίκων ανήκουν επίσης στις δερματικές παθήσεις, που έχουν σχέση με την ακμή. Η πιο συνηθισμένη μορφή ακμής είναι γνωστή ως «μπιμπίκια», όπου η μύτη, το πρόσωπο και το μέτωπο είναι σκεπασμένο με μαύρα σημάδια ή κηλίδες. Οποιαδήποτε μορφή παίρνει η ακμή, σε κάθε περίπτωση, η αιτία της είναι πάντοτε οι κακές συνήθειες διατροφής και η χρόνια δυσκοιλιότητα. Τα άχρη­ στα υλικά που έπρεπε ν' αποβάλλονται από τα έντερα παραμέ­ νουν μέσα στο σύστημα, το οποίο τα αποβάλλει όσο καλύτερα μπορεί μέσω των σμηγματογόνων αδένων , με τη μορφή της ακ­

μής. Θεραπεία. Η προσπάθεια για να απαλλαγεί κανείς από την ακμή με τη χρήση βαλσάμων ή αλοιφών είναι άσκοπη. Η θεραπευτική αγωγή πρέπει να είναι κυρίως διαιτητική, αν και τοπικά μέτρα-που πρό­ κειται να περιγράψουμε-μπορούν να δώσουν ικανοποιητικά αποτε­ λέσματα. Πρώτα πρώτα, ο ασθενής πρέπει να αρχίσει φρουτοδίαιτα (όπως αναφέρεται στο Παράρτημα) πέντε ως εφτά ή δέκα μέρες, ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης. Ύστερα πρέπει ν’ ακολουθήσει την εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρ­ τημα. Θα χρειαστούν περισσότερες σύντομες περίοδοι με φρου­ τοδίαιτα (διάρκειας τριών ημερών, ας πούμε) στις περισσότερες περιπτώσεις, σε μηνιαία διαστήματα, ώσπου η κατάσταση του δέρ­ ματος να ομαλοποιηθεί εντελώς. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέ­ πει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ για να καθαρίσει τα έντερα, κα­

τά την πρώτη εβδομάδα της θεραπευτικής αγωγής. Πρέπει επίσης να εφαρμοστούν οι γενικοί κανόνες για την εξάλειψη της δυσκοι­ λιότητας (που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9). Τα λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας, δυο τρεις φορές την εβδομάδα, θα είναι πολύ χρήσιμα σε όλες τις περιπτώσεις ακμής. Σχετικά με την τοπική θεραπευτική αγωγή, πρέπει να τοποθετη­ θούν θερμά επιθέματα για να ανοίξουν, οι πόροι του δέρματος και να συμπιέσουμε το δέρμα, έτοι ώστε να βγουν απ' αυτό οι άχρη­ στες ουσίες. Ύστερα πρέπει να ξεπλύνετε το δέρμα με κρύο νερό. Η έκθε­ ση ολόκληρου του σώματος στον ήλιο και στον αέρα με ηλιόλου­ τρα και αερόλουτρα είναι επίσης πολύ ωφέλιμη. Πρέπει να τονί­ σουμε ότι το πρωινό στεγνό τρίψιμο και το πλύσιμο με κρύο νερό καθώς και οι αναπνευστικές και σωματικές ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα, δεν πρέπει να παραλειφθούν από την θε­ ραπευτική αγωγή. Πρέπει να προσέξετε πολύ το μελλοντικό σας διαιτολόγιο, γιατί αυτό είναι βασικό για την ανάρρωσή σας. Επίσης, πρέπει να δώ­ σουμε μεγάλη προσοχή στις τροφές που περιέχουν σάκχαρο, άμυ­ λο, πρωτεΐνη και λίπος. Πρέπει να τρώτε πολύ λίγο κρέας. Οχι στη ζάχαρη, όχι στο δυνατό τσάι ή στο δυνατό καφέ όχι στα καρυ­ κεύματα, τα τουρσιά, τις σάλτσες κλπ. Ο καθαρός αέρας και οι ασκήσεις στο ύπαιθρο είναι δύο παράγοντες που δεν πρέπει να παραμεληθούν.

Αλωπεκία. Η αλωπεκία είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα μαλλιά πέφτουν κατά τμήματα και μπορεί να εμφανιστεί σε οποια­ δήποτε περίοδο της ζωής, από τη βρεφική ως τη γεροντική ηλικία. Οφείλεται σε μια πάθηση των θυλακίων των τριχών και των σμη­ γματογόνων αδένων, η πραγματική αιτία της όμως είναι πολύ δύ­ σκολο να εντοπιστεί σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση. Η λανθα­ σμένη διατροφή, που οφείλεται στη συνεχή λήψη απομεταλλωμένων και απονεκρωμένων τροφών κατά τη διάρκεια πολλών χρόνων, πιθανόν να είναι η αιτία σε πολλές περιπτώσεις. Η γενικότερη κα­ κή υγεία και οι παρατεταμένες συγκινησιακές και διανοητικές δια­ ταραχές μπορεί να είναι η αιτία σε αρκετές άλλες περιπτώσεις. Οι μολυσματικοί πυρετοί που θεραπεύονται σύμφωνα με ορθόδοξους τρόπους, καταλήγουν κάποτε σε αλωπεκία. Μια γενική κατάσταση

τοξαιμίας-που οφείλεται σε πολλές και διάφορες αιτίες-μπορεί να οδηγήσει ουχνά οτην ανάπτυξη αυτής της ανωμαλίας.

Αλωπεκία: Ι ε ένα ή περισσότερα σημεία του τριχωτού της κεφαλής - αλλά και σε άλλα σημεία του δέρματος - η βλάστηση μαλλιών σταματά εντελώς. Το γεγονός αυτό διαταράσσει συναισθηματικά τον άρρωστο και κάνει την θεραπεία ακόμα πιο δύσκολη.

Θεραπεία. Σε όλες τις περιπτώσεις αλωπεκίας, το γενικό επίπεδο υγείας πρέπει να βελτιωθεί και να τονωθεί η κατάσταση του δέρ­ ματος. Αυτά είναι τα πρώτα βασικά πράγματα για την ανάρρωση. Λίγες μέρες με φρουτοδίαιτα, την οποία θ' ακολουθήσει η πλήρης εβδομαδιαία δίαιτα, (που αναφέρεται στο Παράρτημα) μαζί με τη χρήση του κλύσματος κάθε βράδυ,για τις πρώτες λίγες μέρες, θα είναι ο καλύτερος τρόπος να αρχίσει η θεραπευτική αγωγή. Από καιρό σε καιρό, πρέπει να γίνεται φρουτοδίαιτα σε σύντομα χρονι­ κά διαστήματα. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας μια ή δυο φορές την εβδομάδα είναι πολύ χρήσιμο. Επίσης το πρωινό τρίψι­ μο ή το σκούπισμα με υγρή πετσέτα (σπόγγισμα), καθώς και οι ανα­ πνευστικές και σωματικές ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρ­ τημα, πρέπει να γίνονται κάθε μέρα.

Οσον αφορά την τοπική θεραπευτική αγωγή, πρέπει να γίνεται μασάζ σ' όλο το τριχωτό τμήμα του κεφαλιού κάθε βράδυ επί πέντε λεπτά, με τις άκρες των δαχτύλων. Το πρωί, πρέπει να βουρτσίζεται καλά το τριχωτό του κεφαλιού με βούρτσα από σκλη­ ρές τρίχες. Για να αφήσετε τον ήλιο και τον αέρα να φτάσουν στο τριχωτό μέρος του κεφαλιού όσο το δυνατό περισσότερο, δεν πρέ­ πει να φοράτε καπέλο όταν δεν υπάρχει πρόβλημα. Για το καθη­ μερινό μασάζ του τριχωτού μέρους της κεφαλής μπορείτε να βου­ τάτε τις άκρες των δαχτύλων σε λίγο ελαιόλαδο ή σε λίγο αραιω­ μένο χυμό λεμονιού, όποιο από τα δύο αποδειχτεί πιο ωφέλιμο. Το να βάζετε επίσης το κεφάλι σας κάτω από ζεστό και κρύο νε­ ρό εναλλακτικά, για λίγα λεπτά κάθε μέρα, είναι πολύ ωφέλιμο. Επίσης βοηθάει η τοποθέτηση ζεστών πετσετών στο τριχωτό τμή­ μα του κεφαλιού· μετά ακολουθεί ένα ξέπλυμα με κρύο νερό. Ο καθαρός αέρας και οι ασκήσεις στο ύπαιθρο πρέπει να ενθαρρύνονται όσο το δυνατό περισσότερο. Στις περιπτώσεις όπου συγκινησιακοί ή διανοητικοί παράγοντες σχετίζονται με την πρόκληση της ανωμαλίας, η αλλαγή περιβάλ­ λοντος και η ανάπαυση έχουν μεγάλη αξία. (Βλέπε επίσης τη θε­ ραπευτική αγωγή για τη φαλακρότητα που ακολουθεί αμέσως).

Φαλακρότητα. Οι αιτίες της φαλακρότητας, όπως και στη περί­ πτωση της μερικής φαλακρότητας ή αλωπεκίας, είναι πολλές και διάφορες και δεν μπορούν να καθοριστούν σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Η κακή υγεία, ένας εξασθενημένος ή παρακουρασμέ­ νος οργανισμός, η συνεχής χρήση κρέμας ή λαδιού των μαλλιών, όλα αυτά παίζουν κάποιο ρόλο στην πρόκληση της φαλάκρας. Η λανθασμένη διατροφή, λόγω της κατανάλωσης απομεταλλωμένων ή ραφιναρισμένων τροφών για πολλά χρόνια και η επακόλουθη εξα­ σθένηση των θυλακίων των τριχών και των αδένων είναι μία από τις σημαντικότερες αιτίες προδιάθεσης που συμβάλλουν σ' αυτή την κατάσταση. Πρέπει να αναφέρουμε εδώ ότι το κύριο στοιχείο που χρειάζον­ ται τα θυλάκια των τριχών είναι η πυρίτια. Αυτή βρίσκεται σε όλες τις φυσικές και ανόθευτες τροφές, όπως είναι τα φρούτα, τα λα­ χανικά, τα πλήρη δημητριακά κλπ., αλλά όχι στο άσπρο ψωμί, στα μαγειρεμένα λαχανικά και σε άλλα συνηθισμένα συμπληρώματα ενός απομεταλλωμένου διαιτολογίου.

Θεραπεία. Ολα όσα είπαμε παραπάνω για την αλωπεκία ισχύουν εξίσου στη θεραπευτική αγωγή της φαλακρότητας. Λίγες μέρες φρουτοδίαιτας (με τη χρήση του κλύσματος κάθε βράδυ), ακολου­ θούμενη από την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτημα, είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεκινήσει κανείς τη θεραπευτική αγωγή. Οπου υπάρχει δυσκοιλιότητα, πρέπει να κα­ ταπολεμηθεί σύμφωνα με τους κανόνες της εξάλειψης της,που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9. Η βελτίωση της δράσης του δέρμα­ τος με το καθημερινό στεγνό τρίψιμο και το καθιστό λουτρό ή το οκούπισμα με υγρή πετσέτα είναι πολύ βασικά βοηθήματα. Ολα τα άλλα μέτρα που αναφέρονται για τη θεραπευτική αγωγή της αλωπεκίας πρέπει επίσης να προσεχθούν και να εφαρμοστούν πι­ στά από εκείνον που πάσχει από φαλακρότητα. Η κατάργηση του καπέλου (που συνιστάται στη θεραπευτική αγωγή της αλωπεκίας) ώστε να εκτεθείτε στις θεραπευτικές και τονωτικές επιδράσεις του αέρα .και του ήλιου, είναι πολύ ωφέλιμο μέτρο. Τα διάφορα ιδιοσκευάσματα και τονωτικά μαλλιών'δεν πρέπει να χρησιμοποι­ ούνται ποτέ. Επίσης, δεν συνιστούμε την ηλεκτρική θεραπευτική αγωγή των μαλλιών, εκτός από τις ιώδεις ακτίνες. (Αυτές οι τε­ λευταίες είναι συχνά ευεργετικές σε συνδυασμό με τη φυσική θε­ ραπευτική αγωγή).

Δοθιήνας ή Καλόγερος. Είναι μια οδυνηρή φλεγμονώδης διό­ γκωση του δέρματος, που αναπτύσσεται γύρω από ένα θυλάκιο τρίχας. Μπορεί να υπάρξει ένας ή να αναπτυχθούν μερικοί στην ίδια περιοχή ή σε διαφορετικές περιοχές. Είναι δυνατόν επίσης να εμ­ φανιστούν διαδοχικά. Η διόγκωση δεν περιορίζεται υποχρεωτικά σ' ένα θυλάκιο τρίχας· όσο περρισσότερα θυλάκια περιλαμβάνονται στη φλεγμονή τόσα ανοίγματα θα υπάρχουν όταν ο δοθιήνας είναι ώριμος και βγάζει υγρό. Η αιτία των δοθιήνων είναι οι τοξικές ουσίες του αίματος εξαιτίας· κακών συνηθειών διατροφής και ανθυγιεινού τρόπου ζωής γενικά (ιδιαίτερα η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων απομεταλλωμένων, αμυλούχων και ζαχαρούχων τροφών). Η παρου­ σία τους είναι σίγουρο σημάδι ότι ο οργανισμός αυτού του συγκε­ κριμένου ατόμου χρειάζεται πλήρη εσωτερικό καθαρισμό. Συνήθως εμφανίζονται όταν αυτός που πάσχει είναι εξαντλημένος ή περισ­ σότερο εξασθενημένος απ' ότι συνήθως.

Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή των δοθιήνων είναι η εξής: Ακολουθείστε φρουτοδίαιτα επί πέντε έως εφτά μέρες, όπως αναφέρεται στο παράρτημα ή πιείτε επί τρεις ως πέντε μέρες μό­ νο χυμό πορτοκαλιού. Ύστερα ακολουθείστε τη γενική εβδομαδι­ αία δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Από καιρό σε καιρό, μπορεί να χρειαστούν περισσότερες σύντομες περίοδοι φρουτοδί­ αιτας ή νηστείας, ανάλογα με το γενικό επίπεδο της υγείας και της σωματικής κατάστασης του ασθενή. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ κατά τις πρώτες λίγες μέ­ ρες της θεραπευτικής αγωγής και όπου υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιό­ τητα πρέπει να θεραπευτεί σύμφωνα με τους κανόνες που περιγράφονται στην θεραπευτική αγωγή αυτής της πάθησης, στο Κεφά­ λαιο 9. Πρέπει να κάνετε ζεστό λουτρό με άλατα θείίκής αμμωνί­ ας δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα ώσπου να εξαφανιστούν τα δοθιήνες, και μετά μια φορά την εβδομάδα. Το πρωινό στεγνό τρίψι­ μο και το καθιστά λουτρό ή το σκούπισμα με υγρή πετσέτα (σπόγ­ γισμα) που περιγράφονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται τα­ κτικά, όπως επίσης και οι ασκήσεις που αναφέρονται εκεί, τόσο οι αναπνευστικές όσο και οι σωματικές. Η κατάσταση του σώματος πρέπει να ενισχύεται επιπλέον με άφθονο καθαρό αέρα και ασκή­ σεις στο ύπαιθρο, και το μελλοντικό διαιτολόγιο πρέπει να προσε­ χθεί ιδιαίτερα. Οι αμυλούχες και ζαχαρούχες τροφές-ιδιαίτερα τα κέικ, οι πάστες, τα γλυκίσματα, οι σοκολάτες, η άσπρη ζάχαρη, το άσπρο ψωμί κλπ., είναι οι κυριώτεροι διαιτητικοί υπεύθυνοι παρά­ γοντες. Ολα τα καρυκεύματα πρέπει ν' αποφεύγονται αυστηρά, όπως επίσης οι σάλτσες, τα τουρσιά κλπ. Οσον αφορά την καθαρά τοπική θεραπευτική αγωγή, το λουτρό με θερμά επιθέματα είναι το καλύτερο τοπικό μέτρο. Η θεραπευτι­ κή αγωγή των δοθιήνων μ' εμβόλια, όπως χρησιμοποιούνται από την παραδοσιακή ιατρική σήμερα, πρέπει κανονικά να οδηγήσουν σε κλονισμό της μελλοντικής υγείας του αρρώστου, λόγω της κατα­ σταλτικής δράσης τους. Παρά το γεγονός ότι η θεραπευτική αυτή αγωγή στη αρχή φαίνεται επιτυχής σε ορισμένες περιπτώσεις, πρέ­ πει ν’ αποφεύγεται αυστηρά.

Ψευδάνθρακες. Οι δοθιήνες και οι ψευδάνθρακες είναι παρόμοια πράγματα και συχνά είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε το ένα από το άλλο. Οι σημαντικότερες διαφορές μεταξύ τους είναι οι εξής: ο ψευδάνθρακας (1) είναι φλεγμονή πιο βαθιά ριζωμένη από το δοθιήνα (2) καλύπτει μεγαλύτερη επιφάνεια (3) δεν παρουσιάζει ποτέ διόγκωση τόσο ανυψωμένη πάνω από την επιφάνεια του σώματος όσο ο δοθιήνας (4) μπορεί να συνοδεύεται από έντονο ερύθημα, που κάποτε υπο­ δηλώνει ερυσίπελα. Οταν ο ψευδάνθρακας βγάζει υγρό, αυτό βγαίνει από πολλά ανοίγματα και συνοδεύεται από υπερβολικό ξεφλούδισμα του δέρ­ ματος. Η ιδιοσυστατική επίδρασή του είναι πολύ βαθιά και εξαντλη­ τική και, μερικές φορές, μπορεί να οδηγήσει σε μοιραία αποτελέ­ σματα, αλλά μόνο σε όσους είναι ήδη πολύ εξαντλημένοι. Οπως οι δοθιήνες, έτσι και οι ψευδάνθρακες είναι σημάδι πολλών τοξινών στο αίμα λόγω λανθασμένης διατροφής και κακού τρόπου ζωής γενικά. Εμφανίζονται συνήθως, όταν ο οργανισμός του πάσχοντα είναι καταπονημένος από υπερκόπωση, διάφορες καταχρή­ σεις κλπ. Οι διαβητικοί και όσοι πάσχουν από νεφρά και φυματίωση, παρουσιάζουν συχνά ψευδάνθρακες οι οποίοι αποτελούν μέρος της εξέλιξης της ασθένειας. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή των ψευδανθράκων είναι περίπου η ίδια μ' εκείνη των δοθιήνων, μόνο σ' αυτή την περίπτωση χρειάζε­ ται να είναι πιο αυστηρή. Αν δεν μπορείτε να εξασφαλίσετε τις υπηρεσίες ενός έμπειρου Υγιεινιστή, το καλύτερο που έχετε να κά­ νετε είναι μια νηστεία από τέσσερις ως εφτά μέρες με χυμό πορ­ τοκαλιών και νερό (ή χυμούς λαχανικών). Ύστερα πρέπει να ακο­ λουθήσετε την περιορισμένη δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτη­ μα για άλλες εφτά ως δέκα ή δεκατέσσερις μέρες. ' Επειτα μπο­ ρείτε να διακόψετε αυτήν τη δίαιτα και να αρχίσετε την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα, αν ο ψευδάνθρακας δείχνει σημεία ότι αρχίζει να θεραπεύεται. Από κει και πέρα, πρέπει να ακολουθήσετε πιστά αυτή την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα. Ο ασθενής πρέπει να μένει ξα­ πλωμένος στο κρεβάτι κατά το πρώτο μέρος της θεραπευτικής αγωγής ή να αναπαύεται όσο περισσότερο μπορεί. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ για να καθαρί­ ζουν τα έντερα. Αν ο ασθενής πάσχει από μόνιμη δυσκοιλιότητα,

πρέπει να μελετήσει προσεκτικά τους κανόνες για την καταπολέ­ μησή της και τη μελλοντική χρήση του κλύσματος, όπως αναφέρονιαι στο Κεφάλαιο 9 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝ­ ΤΕΡΩΝ). Τα λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας, δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα θα είναι πολύ χρήσιμα, και το πρωινό στεγνό τρίψιμο και το καθιστά λουτρό ή το σκούπισμα με υγρή πετσέτα (σπόγγισμα) πρέπει ν’ αρχίσουν μόλις ο ασθενής αισθανθεί καλύτερα. Οι ανα­ πνευστικές και οι άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτη­ μα, πρέπει τότε να γίνονται τακτικά. Ολες οι συνήθειες που προκαλούν εξάντληση, πρέπει να διακοπούν. Η καθαριότητα, τόσο στη διατροφή όσο και σε άλλους τομείς, πρέπει να γίνει κανόνας από εδώ και πέρα.. Σχετικά με την τοπική θεραπευτική αγωγή, το καλύτερο πράγμα είναι η χρήση θερμών επιθεμάτων, κάμποσες φορές την ημέρα. Η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης, όπου είναι δυνατό, θα είναι πολύ ευεργετική, σε συνδυασμό με την παραπάνω θεραπευτική αγωγή.

Πιτυρίδα. Στην πιτυρίδα υπάρχει μια συνεχής πτώση λευκών ή κί­ τρινων λεπιών από το τριχωτό τμήμα του κεφαλιού ιδιαίτερα, και από το πρόσωπο κατά δεύτερο λόγο. Η πιτυρίδα αυξάνεται όταν τα μαλλιά βουρτσίζονται ή τρίβονται. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί με τη μορφή σβώλων ή κρούστας στο τριχωτό του κεφαλιού. Υπάρχει επίσης ένα είδος λιπαρής πιτυρίδας, που είναι η πιο ενοχλητική απ’ όλες. Ωστόσο, κάθε μορφή πιτυρίδας είναι άμεσο αποτέλεσμα κά­ ποιας τοξικής κατάστασης του οργανισμού που προήλθε από λαν­ θασμένη διατροφή και δυσκοιλιότητα. Επομένως, η θεραπευτική αγωγή της είναι ιδιοσυστατική σε μεγάλο βαθμό. Η χρήση σαμπουάν ή παρόμοια πράγματα είναι απώλεια χρόνου, αν επιθυμείτε μόνιμη θεραπεία. Θεραπεία. Στην πραγματικότητα, η ακμή και η πιτυρίδα συνδέονται πολύ στενά σ’ ότι αφορά τα αίτια και τη θεραπεία τους. Είναι και οι δύο αυτές καταστάσεις απόπειρες αποβολής των τοξινών από τον οργανισμό μέσω του δέρματος και η θεραπευτική αγωγή τους είναι σχεδόν η ίδια. Ο αναγνώστης που υποφέρει από πιτυρίδα πρέπει να εφαρμόσει τη θεραπευτική αγωγή που αναφέρεται για την ακμή

στις προηγούμενες σελίδες αυτού του Κεφαλαίου· αν και σ' αυτή την περίπτωση, δεν είναι ανάγκη να χρησιμοποιηθούν θερμά επιθέ* ματα οτις προσβλημένες περιοχές. Αντί γι' αυτό, όσον αφορά την τοπική θεραπευτική αγωγή, τα μαλλιά πρέπει να πλένονται μια φορά την εβδομάδα με ζεοτό νερό και ένα καλό απλό σαπούνι, όπως το σαπούνι της μπουγάδας, και να γίνεται μασάζ στο τριχωτό μέρος του κεφαλιού με τις άκρες των δακτύλων, για πέντε λεπτά κάθε βράδυ. (Μπορείτε να βυθίζετε τις άκρες των δακτύλων σε αραιωμέ­ νο χυμό λεμονιού). Η έκθεση του κεφαλιού στον ήλιο είναι θετική και, γενικά, πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια για να διατηρηθεί η σωματική υγεία στα υψηλότερα δυνατά επίπεδα.

Δερματίτιδα. Δερματίτιδα σημαίνει φλεγμονή του δέρματος, τόσο από μέσα όσο και απ' έξω. Μπορεί να παρουσιαστεί σαν αποτέλε­ σμα δηλητηρίασης από φυτά, όπως εκείνη που παρουσιάζεται από επαφή με το τοξικό δέντρο ρου. Μπορεί να προέλθει από εγκαύμα­ τα ή να οφείλεται σε εντερική τοξαιμία. Μπορεί, ακόμη, να οφείλε­ ται στην αποβολή φαρμάκων από τον οργανισμό μέσω του δέρμα­ τος. Με λίγα λόγια, η εμφάνισή της μπορεί να οφείλεται σε ποικίλα αίτια, οπότε και η θεραπευτική αγωγή πρέπει επίσης να ποικίλλει ανάλογα. Θεραπεία. Είναι φανερό, απ' ότι είπαμε ως τώρα, ότι δεν είναι δυ­ νατό δύο διαφορετικές περιπτώσεις δερματίτιδας να θεραπευτούν κατά τον ίδιο τρόπο. Ωστόσο, αν η ασθένεια είναι ιδοσυστατική, δη­ λαδή προέρχεται από εσωτερικά αίτια ή από προηγούμενη θερα­ πευτική αγωγή με φάρμακα, μια φρουτοδίαιτα από πέντε ως εφτά ή δέκα μέρες, ή μια σύντομη νηστεία από τρεις ως πέντε μέρες με χυμό πορτοκαλιού, είναι ο καλύτερος τρόπος yia να αρχίσετε τη θεραπευτική αγωγή. Ύστερα θα πρέπει να ακολουθήσετε το εβδο­ μαδιαίο διαιτολόγιο, που περιγράφεται στο Παράρτημα. Αν η περίπτωση είναι σοβαρή, πρέπει να κάνετε νηστεία από τρεις ως πέντε ή εφτά μέρες και ύστερα ν' ακολουθήσετε την πε­ ριορισμένη δίαιτα επί μία εβδομάδα ως δεκαπέντε μέρες, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα, πριν αρχίσετε την πλήρη δίαιτα. Αργό­ τερα μπορεί να χρειαστούν περισσότερες νηστείες και περίοδοι περιορισμένης δίαιτας κατά διαστήματα. Πρέπει να χρησιμοποιείτε το κλύσμα με χλιαρό νερό κάθε βράδυ για να καθαρίζετε τα έντερα

ιην πρώτη εβδομάδα της θεραπευτικής αγωγής και αργότερα, πποτε χρειαστεί. Πρέπει επίσης να κάνετε λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας τρεις φορές την εβδομάδα. Μπορείτε επίσης να πλένετε ιις προσβλημένες περιοχές δύο φορές την ημέρα με ζεστό νερό και άλατα θειϊκής αμμωνίας (100 γραμάρια περίπου σε μια κούπα). Μετά το λούσιμο με άλατα θειϊκής αμμωνίας, μπορείτε να βάλετε λιγο ελαιόλαδό. Μη χρησιμοποιείτε κανένα φάρμακο. Οπου η ασθένεια οφείλεται σε εξωτερικά αίτια , όπως είναι τα εγκαύματα, βλέπε: Θεραπευτική αγωγή εγκαυμάτων στο Παράρτη­ μα Β, (Πρώτες βοήθειες).

Εκζεμα. Το έκζεμα είναι πολύ συνηθισμένη ασθένεια και μια από πς πιο ενοχλητικές δερματοπάθειες. Είναι βασικά ιδιοσυστατική ασθένεια-αποτέλεσμα μιας τοξικής κατάστασης του οργανισμούκαι παρουσιάζεται με διάφορες μορφές. Τα περισσότερα εκζέματα είναι χρόνια. Το σύμπτωμα που παρουσιάζεται συνήθως είναι καούρα ή φαγούρα, συχνά τόσο σοβαρή ώστε να κάνει τον πάσχοντα σχεδόν έξαλλο από ανησυχία. Είναι συνήθως χειρότερη τη νύχτα, όταν η θερμότητα του σώματος διατηρείται με τα κλινοσκεπάσματα. Το ξύσιμο επιδεινώνει το πρόβλημα. Σε μερικές περιπτώσεις βγαί­ νει ένα υγρό σαν νερό και σε άλλες, το δέρμα γίνεται σκληρό και σκάζει. Μερικές φορές υπάρχουν βλατίδες ή μικρές φλύκταινες. Με λίγα λόγια, η κατάσταση εξωτερικά μπορεί να ποικίλλει πολύ. Το σοβαρότερο όμως αίτιο είναι πάντοτε το ίδιο, δηλαδή μια τοξική κα­ τάσταση του οργανισμού που οφείλεται σε λανθασμένη διατροφή και γενικά σε ανθυγιεινό τρόπο ζωής. (Η θεραπευτική αγωγή με φάρμακα κάποιας προηγούμενης ασθένειας αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις, πολύ σημαντικό δευτερεύοντα αιτιολογικό παράγοντα). Θεραπεία. Απ' όλες τις μορφές δερματικών παθήσεων το έκζεμα παρουσιάζει τις μεγαλύτερες δυσκολίες θεραπείας για την ορθό­ δοξη ιατρική, γιατί μόνο αν αντιμετωπιστεί η πάθηση στην πηγή της υπάρχει κάποια ελπίδα να θεραπευτεί πραγματικά. Η χρήση βαλσάμων ή αλοιφών είναι κάτι περισσότερο από ανώφελη. Πράγματι, αν το έκζεμα θεραπευτεί με αυτό τον τρόπο, οδηγεί συχνά σε σοβαρή ανωμαλία προς άλλες κατευθύνσεις. Κι αυτό γιατί οι τοξίνες που ωθούνται πίσω μέσα στον οργανισμό, σαν αποτέλεσμα της θερα­ πευτικής αγωγής που ακολουθήθηκε, βρίσκουν καταφύγιο στα ζωτι­

κά όργανα και στις εσωτερικές δομές για διάφορες ασθένειες, όπως φυματίωση, καρδιακές και νεφρικές παθήσεις κλπ. Η ορθή θεραπευτική αγωγή για το έκζεμα είναι η εξής: Ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της αρρώστιας, πρέ­ πει να γίνει νηστεία από τέσσερις ως εφτά μέρες με χυμό πορτο­ καλιού και νερό. ' Επειτα πρέπει ν ’ ακολουθηθεί η περιορισμένη δί­ αιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα και διαρκεί από εφτά ως δέκα ή δεκατέσσερις μέρες. Ύστερα πρέπει να ακολουθηθεί η πλήρης εβδομαδιαία δίαιτα. Σε πολλές περιπτώσεις θα χρειαστούν περισσό­ τερες σύντομες νηστείες και περίοδοι με την περιορισμένη δίαιταας πούμε ανά δίμηνο, για κάμποσο καιρό, προτού θεραπευτεί εντε­ λώς η κατάσταση. (Αυτό, φυσικά, θα εξαρτηθεί από την πρόοδο που γίνεται στο μεταξύ). Το κλύσμα χλιαρού νερού πρέπει να χρησιμο­ ποιείται κάθε βράδυ για να καθαρίζουν τα έντερα στη διάρκεια της νηστείας και μετά από αυτήν, αν χρειαστεί. Αν η δυσκοιλιότητα εί­ ναι συχνή ή χρόνια πρέπει να τηρηθούν οι κανόνες της εξάλειψής της, όπως αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟ­ ΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας είναι συχνά πολύ χρήσιμο, όταν πρόκειται για έκζεμα. Πρέπει να γίνονται τρία πλήρη λουτρά την εβδομάδα, ώσπου η αρρώστια ν ’ αρχίσει να υποχωρεί οπότε ο αριθμός λουτρών μπορεί να μειωθεί σε δύο την εβδομάδα κι έπειτα σε ένα. Οι προσβλημένες περιοχές πρέπει επίσης να πλένονται βράδυ και πρωί με ζεστό νερό στο οποίο προσθέτουμε άλατα θείίκής αμμωνίας 100 γραμμάρια αλάτων σε μια κούπα ζεστό νερό. (Μετά το λούσιμο με άλατα θειϊκής αμμωνίας μπορείτε να βάλετε λίγο ελαιόλαδο). Η έκθεση ολόκληρου του σώματος στον ήλιο και στον αέρα είναι πολύ θετική. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, συνιστούμε θεραπευτική αγωγή με τεχνητό ηλιακό φως, μαζί με τη θεραπευτι­ κή αγωγή που περιγράφουμε παραπάνω. Η υγεία του δέρματος και του σώματος πρέπει να διατηρηθεί στα υψηλότερα δυνατά επίπεδα με το καθημερινό στεγνό τρίψιμο, το καθιστό λουτρό ή το σκούπισμα με υγρή πετσέτα και τις αναπνευστικές και σωματικές ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα. Ο καθαρός αέρας και οι ασκή­ σεις στο ύπαιθρο είναι επίσης βασικοί παράγοντες, που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη. Η μελλοντική δίαιτα πρέπει να εφαρμοστεί αυ­ στηρά, σύμφωνα με το διαιτολόγιο που αναφέρεται στο Παράρτημα. Το τσάι, ο καφές, τα οινοπνευματώδη ποτά και όλα τα καρυκεύμα­ τα, πρέπει ν’ αποφεύγονται. (Στον όρο «καρυκεύματα» περιλαμβά­

νεται και το αλάτι). Επίσης, πρέπει να αποφεύγεται η ζάχαρη, τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι, τα επεξεργασμένα δημητριακά, όπως το γυαλισμένο ρύζι, το κριθάρι φάρος κλπ., και όλες οι τροφές σε κονσέρβες ή δοχεία. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΑΓΝΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΕΙΣ ΤΡΟΦΕΣ. (Οι επίμονες περιπτώσεις εκζέμα­ τος ίσως χρειαστούν παρατεταμένη νηστεία ή σειρά επαναλαμβα­ νομένων νηστειών μικρότερης διάρκειας, κάτω από την καθοδήγηση ενός Υγιεινιστή, για να υπάρξει θεραπεία). Βλέπε επίσης την ειδική σημείωση για «τα επιθέματα Πηλού» στο τέλος του Κεφαλαίου.

Ερυσίπελας. Μπορεί να πρωτοεμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του δέρματος, το πιο συνηθισμένο όμως είναι το πρόσωπο. Είναι πά­ θηση των λεμφατικών αγγείων και ακριβώς η φλεγμονή αυτών των αγγείων δίνει στην πάθηση αυτή το χαρακτηριστικό της κοκκίνισμα. Μερικές φορές προσβάλλεται το δέρμα των αρθρώσεων και το ερυσίπελας μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε σαν αποτέλεσμα ξυ­ σίματος ή πληγής. Μπορούμε να πούμε τώρα αμέσως ότι, αν το σώμα είναι καθαρό εσωτερικά δεν μπορεί να προσβληθεί από ερυ­ σίπελας. Προέρχεται μόνο από μια πολύ τοξική κατάσταση του σώ­ ματος. Επομένως, η θεραπευτική αγωγή είναι πάντοτε ιδιοσυστατική, μάλλον, παρά τοπική. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή αυτής της πάθησης πρέπει να γί­ νεται ως εξής: Ο ασθενής πρέπει να συντηρείται με νερό και χυμό πορτοκαλιού ή χυμούς λαχανικών όσο καιρό διαρκεί ο πυρετός, που μπορεί να διαρκέσει από τρεις μέρες μέχρι μία εβδομάδα ή περισ­ σότερο. Έπειτα πρέπει ν ’ ακολουθήσει τη φρουτοδίαιτα για λίγες μέρες ακόμη και,τέλος, μπορεί ν ’ αρχίσει την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα, καθώς προχωρεί η ανάρ­ ρωση. Το κλύσμα χλιαρού νερού πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ κατά την πρώτη εβδομάδα της θεραπευτικής αγωγής, αλλά και για μεγαλύτερο διάστημα, αν χρειαστεί. Η προσβλημένη περιοχή πρέπει να καλυφθεί με κρύα επιθέματα, σε τακτά χρονικά διαστή­ ματα στη διάρκεια της μέρας. (Βλέπε στο Παράρτημα λεπτομέρειες σχετικά με τα επιθέματα). Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας εί­ ναι πολύτιμο σ’ αυτές τις περιπτώσεις και, αν είναι δυνατό, ο πάσχων πρέπει να κάνει ένα τέτοιο λουτρό κάθε μέρα κατά το πρώτο μέρος της θεραπευτικής αγωγής. Ο αριθμός τους μπορεί να μειώ­

νεται σιγα σιγά κάθε βδομάδα. ' Οταν ο ασθενής φτάσει στο στάδιο της πλήρους ανάρρωσης, το πρωινό στεγνό τρίψιμο και σκούπισμμα με υγρή πετσέτα (σπόγγισμα) πρέπει να αποτελέσουν τακτικό μέ­ τρο, μαζί με τις καθημερινές αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα. Η αυστηρή εφαρμογή της δίαιτας στο μέλλον είναι βασική.

Ερύθημα. Το ερύθημα είναι απλώς ένα κοκκίνισμα ή ξάναμμα του δέρματος και μπορεί να οφείλεται σε πολλές αιτίες: Παραμονή, λό­ γω εργασίας, σε θερμή ατμόσφαιρα, πολύ ποτό, πεπτικές διαταρα­ χές κλπ. Στις περιπτώσεις όπου αυτή η αρρώστια είναι ιδιοσυστατική, λόγω πεπτικών διαταραχών κλπ. βλέπε: Θεραπευτική αγωγή της Πέψης στο Κεφάλαιο 9. (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Εκεί όπου η αιτία της αρρώστιας οφείλεται σε εργασία ή σε πολύ ποτό, τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν είναι φανερά, αν θέλετε να υπάρξει θεραπεία.

Ιχθύωση. Αυτή είναι μάλλον σπάνια πάθηση, η οποία εμφανίζει λέ­ πια στην επιφάνεια του δέρματος που μοιάζουν κάπως με τα λέπια του ψαριού ή του φιδιού. Το επάγγελμα παίζει κάποτε ρόλο στην πρόκληση αυτής της πάθησης, στην πραγματικότητα όμως η ιχθύω­ ση είναι ιδιοσυστατική πάθηση και μοιάζει αρκετά με το έκζεμα από πολλές απόψεις. Θεραπεία. Η πάθηση αυτή είναι δύσκολο να θεραπευτεί επιτυχώς. Η θεραπευτική αγωγή, όμως, που εφαρμόζεται στο έκζεμα, πρέπει να εφαρμοστεί αυστηρά. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας και η θεραπευτική αγωγή με ηλιοθεραπεία διαδραματίζουν πολύτιμο ρό­ λο στη φυσική θεραπευτική αγωγή.

Μολυσματικό κηρίο. Αυτή βασικά είναι πάθηση της παιδικής ηλικί­ ας, αν και κάποτε εμφανίζεται και οε ενηλίκους. Συναντάται πιο συ­ χνά στα σχολεία ή σε ανάλογα ιδρύματα. Είναι πάθηση ιδιοσυστατική στην προέλευσή της, γιατί οφείλεται στην ατελή θρέψη, που προκαλείται από σταθερά λανθασμένη διατροφή και ανθυγιεινές συνθή­ κες ζωής. Εμφανίζεται με τη μορφή κυστιδίων ή φυσαλλίδων κυρί­

ως στο πρόσωπο, στο λαιμό και στα χέρια, που αργότερα μετατρέπονται σε κρούστες και πέφτουν. Η πάθηση αυτή μεταδίδεται εύ­ κολα στους άλλους με την επαφή, αλλά αν αυτοί οι άλλοι βρίσκον­ ται στη ίδια κατάσταση τοξικότητας και μειωμένης ζωτικότητας. Θεραπεία. Επειδή μόνο εκείνοι που ακολουθούν κακή διατροφή αναπτύσσουν μολυσματικό κηρίο, η θεραπευτική αγωγή που ακο­ λουθεί για τη θεραπεία του είναι βασικά ιδιοσυστατική και συνίσταται στην κατάλληλη δίαιτα, τη σωστή υγιεινή, τον καθαρό αέρα κλπ. Για έναν ενήλικα ο καλύτερος τρόπος είναι μια σύντομη νηστεία τριών ως πέντε ημερών με χυμό πορτοκαλιού και νερό. Το μελλον­ τικό διαιτολόγιο πρέπει να καταρτιστεί πάνω στις γενικές γραμμές που αναφέρονται στο Παράρτημα. Πρέπει να προσέξετε ώστε τα φρέσκα φρούτα, οι ωμές σαλάτες, το φρέσκο γάλα και το ψωμί από ακοσκίνιστο αλεύρι να αποτελούν τα κυριότερα μέρη αυτού του δι­ αιτολογίου. (Σε ορισμένες περιπτώσεις, ίσως χρειαστούν περισσό­ τερες σύντομες περίοδοι με φρουτοδίαιτα ή περισσότερες σύντο­ μες νηστείες ανά μήνα). Το κλύσμα χλιαρού νερού πρέπει να χρη­ σιμοποιείται κάθε βράδυ κατά την πρώτη εβδομάδα της θεραπευτι­ κής αγωγής και αργότερα, αν χρειαστεί. Αν η δυσκοιλιότητα είναι χρόνια πρέπει να εφαρμόσετε τους κανόνες της εξάλειψης της, που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας τρεις φορές την εβδομάδα είναι πολύ χρήσιμο, όμως, μπορεί να αραιώσει σε συχνότητα καθώς υποχωρεί η πάθηση. Οι προσβλημένες περιοχές πρέπει να πλένον­ ται δυο φορές την ημέρα με ζεστό νερό που περιέχει άλατα θειϊκής αμμωνίας (100 γραμμάρια σε μια κούπα ζεστό νερό). Τα ηλιό­ λουτρα και τα αερόλουτρα συνιστούνται ιδιαίτερα, και το καθημερι­ νό στεγνό τρίψιμο και σκούπισμα με υγρή πετσέτα, καθώς και οι αναπνευστικές και οι άλλες ασκήσεις, που αναφέρονται στο Παράρ­ τημα, δεν πρέπει να παραλειφθούν από τη θεραπευτική αγωγή.

Λύκος. Αυτή η δερματοπάθεια είναι φυματιώδους προέλευης και είναι βασικά ιδιοσυστατική, προσβάλλει δηλαδή μόνο εκείνους που η σωματική καταστασή τους είναι άσχημη, σαν αποτέλεσμα λανθα­ σμένου τρόπου ζωής και λανθασμένης διατροφής. Πιο συχνά εμφα­ νίζεται στο πρόσωπο παρά αλλού-αρχίζει από τη μύτη και επεκτεί­

νεται συμμετρικά προς τις δυο πλευρές του προσώπου. Μερικές φορές προσβάλλεται ο λοβός του αυτιού. Αρχίζει σαν κόκκινο σημά­ δι και, καθώς απλώνεται, γίνεται φολιδωτό, αλλά με σαφώς καθορι­ σμένα όρια. Είναι μια παραμορφωτική και ενοχλητική πάθηση και αξίζει να κάνει ο ασθενής ό,τι μπορεί για να απαλλαγεί από αυτήν. Οι διάφορες θεραπευτικές αγωγές της ορθόδοξης ιατρικής είναι απώλεια χρόνου. Θεραπεία. ' Οποιος πάσχει από λύκο πρέπει να θέσει τον εαυτό του αμέσως στη φροντίδα ενός ικανού Υγιεινιστή, γιατί η θεραπευτική αγωγή είναι πολύ βασική. Χρειάζεται αυστηρή δίαιτα, καθαρός αέ­ ρας και όλα τα μέτρα που συντελούν στην ανάπτυξη του τόνου του σώματος. Τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα, η θεραπευτική αγωγή με τεχνητό ηλιακό φως και η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης συνιστούνται γι’ αυτή την πάθηση. Το λουτρό με άλατα θείίκής αμμωνί­ ας είναι επίσης πολύ χρήσιμο. (Είναι φανερό ότι όσο περισσότερο καιρό υπάρχει αυτή η ασθένεια τόσο δυσκολότερο είναι να εξαλειφθεί).

Κνίδωση. Η δερματοπάθεια αυτή αποτελείται από έκθυση σκληρών, ελαφρά διογκωμένων κηλίδων, που είναι λευκές, ροζ ή κατακκόκινες, μ’ ένα άσπρο σημάδι στο κέντρο. Μπορεί να υπάρχουν πολλά τέτοια σημάδια στο σώμα, είτε μεμονωμένα είτε σε ομάδες, που κυμαίνονται από το μέγεθος πιζελιού μέχρι και το μέγεθος μικρού κέρματος. Η πάθηση αυτή είναι πολύ ενοχλητική εξαιτίας της ανυ­ πόφορης φαγούρας και των τσιμπημάτων που αισθάνεται ο ασθενής και χειροτερεύει με το ξύσιμο. Η αιτία της πάθησης είναι βασικά δι­ αιτητική. Θεραπεία. Πέντε μέχρι εφτά ή δέκα μέρες με φρουτοδίαιτα (ή νη­ στεία από τρεις έως πέντε μέρες) είναι ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσετε την θεραπευτική αγωγή για την κνίδωση. Υστερα πρέπει να ακολουθήσετε το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που αναφέρεται στο Παράρτημα. (Η αυστηρή προσκλόληση σ’ αυτό το εβδομα­ διαίο διαιτολόγιο στο μέλλον είναι απόλυτα αναγκαία, αν πρόκειται να αντιμετωπιστεί ριζικά η πάθηση αυτή). Δύο ή τρεις μέρες κάθε τόσο με φρουτοδίαιτα, θα είναι ωφέλιμη για να καθαριστεί πιο πολύ ο οργανισμός από τις τοξικές ουσίες.

Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ κατά τη διάρκεια της φρουτοδίαιτας. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας πρέπει να γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα στην αρχή και να μειωθεί σε δυο φορές την εβδομάδα καθώς η πάθηση υπο­ χωρεί. Πρέπει να γίνεται στεγνό τρίψιμο και σκούπισμα με υγρή πε­ τσέτα (σπόγγισμα) κάθε μέρα, καθώς και αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα. Το δυνατό τσάι, ο καφές, τα οινοπνευματώδη ποτά και όλα τα κα­ ρυκεύματα, καθώς και τα πολύ πικάντικα φαγητά, πρέπει να αποφεύ­ γονται στο μέλλον. Το ίδιο πρέπει να γίνεται με τη ζάχαρη, όλα τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι και τα άγουρα ή πολύ ξινά φρούτα.

Ψωρίαση. Αυτή είναι μια από τις πιο επίμονες μορφές δερματοπά­ θειας και, όπως το έκζεμα, είναι ιδιοσυστατική. Καμιά εξωτερική θεραπευτική αγωγή με τη μορφή αλοιφών και βαλσάμων δεν θα επι­ τύχει μόνιμη θεραπεία. Η ψωρίαση εμφανίζεται στους αγκώνες, στο μπροστινό μέρος των κάτω άκρων, στο τριχωτό της κεφαλής και στις πλευρές του σώματος. Μερικές φορές εμφανίζεται στο πίσω μέρος των χεριών και των ποδιών και στο πρόσωπο. Η ψωρίαση κά­ νει την εμφάνισή της με στρογγυλά κόκκινα στίγματα τα οποία καλύ­ πτονται από γυαλιστερά λέπια. Αν αφαιρεθεί περισσότερο απ' ότι πρέπει από την εξωτερική κρούστα τότε ματώνει ασταμάτητα. Πα­ ρουσιάζεται, επίσης, πολλή φαγούρα. Θεραπεία. Η φυσική θεραπευτική αγωγή της ψωρίασης είναι η ίδια μ' εκείνη που εφαρμόζεται στο έκζεμα, γιατί οι αιτίες είναι οι ίδιες και τις δυο περιπτώσεις, παρά το γεγονός ότι η ψωρίαση δείχνει ότι έχει και κληρονομικά αίτια, τα οποία το έκζεμα δεν έχει συνήθως. Οποιος πάσχει από ψωρίαση πρέπει, επομένως, να ακολουθήσει με κάθε λεπτομέρεια τη θεραπευτική αγωγή που αναφέρεται για το έκζεμα, στις προηγούμενες σελίδες αυτού του Κεφαλαίου. (Βλέπε επίσης την ειδική σημείωση για τα «επιθέματα Πηλού» στο τέλος αυτού του Κεφαλαίου).

Τριχοφυτία. Βλέπε τη θεραπευτική αγωγή της τριχοφυτίας στο Κεφάλαιο: ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ (ΤΟΜΟΣ Α, σελίς 178).

Σμηγματόρροια. Αυτή είναι ασθένεια των σμηγματογόνων αδένων, που είναι σκορπισμένοι σ' όλη την επιφάνεια του δέρματος για να παρέχουν λιπαντικές ουσίες στα θυλάκια των τριχών. Για τα αίτια της και τη θεραπευτική αγωγή της σμηγματόρροιας ο πάσχων παραπέμπεται σ' όσα αναφέρονται για την ακμή σ' αυτό το κεφάλαιο σελίς 190), γιατί η σμηγματόρροια συνδέεται στενά με την ακμή. Έρπης Ζωστήρας. Η πάθηση αυτή έχει νευρική προέλευση και πολύ συχνά είναι αποτέλεσμα εντερικής τοξιναιμίας, ιδιαίτερα με την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ακατάλληλων τροφών. Υπάρ­ χει πυρετός για τρεις ή τέσσερις μέρες. Υστερα ακολουθεί πό­ νος, που μπορεί να υποχωρήσει όταν θα έχει εμφανιστεί το εξάν­ θημα που εμφανίζεται με τη μορφή ομάδων κυστιδίων ή φυσαλλίδων, που μοιάζει με μπιζέλια ή φασόλια. Συχνά, εμφανίζονται μέχρι είκοσι τέτοιες φυσαλλίδες σε κάθε ομάδα. Οι φυσαλλίδες εμφανίζονται κατά ομάδες για μερικές εβδομάδες και υπάρχει μεγάλη φλεγμονή και διόγκωση της γύρω περιοχής του δέρματος. Τελικά, τα κυστίδια βγάζουν υγρό. Το εξάνθημα μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώ­ ματος, συνήθως όμως εμφανίζεται στην κοιλιά, στο πρόσωπο, στο στήθος και στα μπράτσα.

Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή του έρπητα ζωστήρα είναι η εξής: Ο ασθενής πρέπει να συντηρείται με χυμό πορτοκαλιού και νερό μό­ νο, για διάοτημα τεσσάρων έως εφτά ημερών, ανάλογα με τη σοβα­ ρότητα της καταστασής του. Τα έντερα πρέπει να καθαρίζονται στο διάστημα αυτό με κλύσμα χλιαρού νερού βράδυ και πρωί, και όλο και πιο αραιά στη συνέχεια. Καθώς τα ενεργά συμπτώματα της αρ­ ρώστιας αρχίζουν να εξαφανίζονται, μπορείτε να ακολουθήσετε τη φρουτοδίαιτα για λίγες μέρες και ύστερα να αρχίσετε σιγά σιγά την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Το λου­ τρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας είναι πολύτιμο και πρέπει να γίνεται κάθε δεύτερη μέρα, όσο η αρρώστια είναι σε έξαρση αν είναι δυνα­ τό και πιο αραιά στη συνέχεια. Τα προσβλημένα μέρη του σώματος μπορούν να πλένονται καθημερινά με ζεστό νερό και άλατα θειϊκής αμμωνίας (100 γραμμάρια σε μια κούπα νερό). ' Οταν ο ασθενής βρίσκεται στο στάδιο της ανάρρωσης το διαιτο­ λόγιο πρέπει να είναι πολύ προσεγμένο. Επίσης, το πρωινό στεγνό

τρίψιμο, το σκούπισμα με υγρή πετσέτα, οι αναπνευστικές ασκήσεις κλπ., που αναφέρονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται ταχτικά. Η θεραπευτική αγωγή με τεχνητό ηλιακό φως είναι πολύτιμο βοή­ θημα.

Σύκωση. Σύκωση είναι η φλεγμονή των θυλάκων των τριχών. Εμφα­ νίζεται κυρίως εις την περιοχήν της γενειάδας και στο μουστάκι. Είναι συνήθως γνωστή σαν εξάνθημα του κουρέα ή έκζεμα στα γέ­ νια. Είναι μια φλεγμονή και διόγκωση των θυλακίων των τριχών, πο­ λύ οδυνηρή και ενοχλητική. Ενώ η επιφανειακή αιτία της ασθένειας μπορεί να είναι εξωτερική, η σύκωση είναι βασικά ασθένεια με ιδιοσυστατική προέλευση και η θεραπευτική αγωγή που αναφέρεται σ’ αυτό το κεφάλαιο για το Έκζεμα (σελ. 199) είναι η πιο αποτελε­ σματική για την αντιμετώπιση αυτής της πάθησης. Η εξωτερική θε­ ραπευτική αγωγή με βάλσαμα, αλοιφές κλπ., δεν πρόκειται να επιφέ­ ρουν ποτέ πραγματική θεραπεία. Το πλήρες λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας, τα επιθέματα με τα ίδια άλατα, τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα (όπως συνιστώνται για την θεραπευτική αγωγή του εκ­ ζέματος) είναι πολύ χρήσιμα. Η θεραπευτική αγωγή με τεχνητό ηλιακό φως συνιστάται σαν επιθυμητό συμπλήρωμα αυτής της θε­ ραπευτικής αγωγής.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ «ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΑΡΓΥΛΟΥ». Η χρήση επιθεμάτων αργύλου στη θεραπευτική αγωγή των δερματικών παθή­ σεων θεωρείται πολύτιμη από πολλούς γιατρούς της Αφάρμακης θεραπευτικής σε συνδυασμό , φυσικά, με το κατάλληλο σχέδιο διαι­ τητικής και άλλης φυσικής θεραπευτικής αγωγής. Ο συγγραφέας θεώρησε καθήκον του να τα αναφέρει. Τα επιθέματα αυτά φτιάχνονται ως ακολούθως: Ανακατεύουμε τον άργυλο με λίγο νερό και απλώνουμε το μείγμα στις προσβλημένες περιοχές. Οταν ξεραθεί το αφαιρούμε και τοποθετούμε νέο επίθεμα. Τα επιθέματα αργύλου είναι αποβλητικά στη δράση τους και όχι κατασταλτικά, όπως είναι τα βάλσαμα, οι αλοιφές κλπ. Απορροφούν και αφαιρούν τις τοξίνες που υπάρχουν στις προσβλημένες περιο­ χές του δέρματος. Οι τοξίνες δεν σπρώχνονται πίσω στο αίμα, όπως γίνεται στη θεραπευτική αγωγή που εφαρμόζεται από την ορ­

θόδοξη ιατρική για τις δερματικές παθήσεις. Μπορείτε να προμηθευτείτει τον άργυλο που χρειάζεστε γι' αυτά τα επιθέματα στα Καταστήματα Υγιεινών Τροφών. Τα επιθέματα αυτά ταιριάζουν καλύ­ τερα στις δερματικές παθήσεις του εκζέματος και της ψωρίασης.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΡΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Ασθένεια της ποδοκνημικής άρθρωσης ή άρθρωσης του αστράγαλου -Ασθένεια των αρθρώσεων του ώμου, του αγκώ­ να και του καρπού των χεριών-Συνδετικίτιδα-Ουρική αρθρίτι­ δα ή ποδάγρα-Φυματίωση της άρθρωσης του ισχίου-Φλεγμονή της επιγονατίδας-Ασθένεια της άρθρωσης του γονάτου: λευκή διόγκωση-Σκολίωση (ετερόπλευρη κάμψη της σπονδυ­ λικής στήλης)-Οσφυαλγία - Μυϊκοί ρευματισμοί (Συνδετικίτιδα) - Φυματιώδης σπονδυλίτιδα (Ασθένεια του (Ίοτ)-Ρευματισμοί-Ρευματοειδής αρθρίτιδα-Μετατοπισμένος δίσκος-Φλεγμονή του αρθριτικού υμένα (Αρθροθυλακίτιδα)

Γενικές πληροφορίες

Σ' αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούμε με τις παθήσεις των αρθρώ­ σεων. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι όσες έχουν φυματιώδη ή ρευματοειδή προέλευση. (Η οσφυαλγία και οι μυϊκοί ρευματι­ σμοί, αν και είναι παθήσεις των μυών και όχι των αρθρώσεων, περι­ λαμβάνονται επίσης σ' αυτό το Κεφάλαιο, γιατί έχουν ρευματοειδή προέλευση). Δεν υπάρχει ασθένεια που να εμφανίζεται τόσο συχνά στην επο­ χή μας όσο οι ρευματισμοί . Η ανικανότητα της ιατρικής να ασχολη­ θεί μ' αυτή την πάθηση επιτυχώς, οφείλεται απλώς και μόνο στο γεγονός ότι οι γιατροί την αποδίδουν σε όλα, εκτός από το πραγμα­ τικό αίτιο που δεν είναι άλλο από τις κακές συνήθειες διατρο­ φής. Σε ένα ιατρικό συνέδριο στο Μπαθ το 1928, ο Σερ Γ. Φαρκουάρ Μπάζαρντ, προσωπικός γιατρός του βασιλιά Γεωργίου Ε ', είπε: «Αυτοί οι γιατροί δεν γνωρίζουν την αιτία των ρευ­ ματισμών, δηλαδή μιας αρρώστιας που κοστίζει στο έθνος

20.000.000 στερλίνες τον χρόνο με την απώλεια εργασίας, τα επιδό­ ματα ασθένειας κλπ. Μήπως όμως οι γιατροί αποφεύγουν να ασχο­ ληθούν με την θεραπεία αυτής της ασθένειας γι' αυτό το λόγο (γι­ ατί δεν γνωρίζουν που οφείλεται;) Μήπως λένε στους ασθενείς τους ότι δεν ξέρουν την αιτία της ασθένειας; Α, όχι! Λένε στον ευ­ κολόπιστο ασθενή ότι πρέπει να βγάλει τα δόντια του ή τις αμυγδα­ λές του ή τον πείθουν να υποστεί μια σειρά δαπανηρών εμβολια­ σμών ή ηλεκτροθεραπεία. Και όλα αυτά χωρίς ωφέλεια, όπως θα περίμενε κανείς από την αρχή. Γιατί, αν η αιτία μιας ασθένειας δεν είναι γνωστή, πως μπορεί να θεραπευτεί επιτυχώς; Στους κύκλους της Αφάρμακης Θεραπευτικής οι ρευματισμοί δεν είναι καθόλου μυστηριώδης ασθένεια. Και υπήρξαν καταπληκτικά και ικανοποιητικά αποτελέσματα με τη θεραπευτική αγωγή που ακο­ λούθησαν οι επαγγελματίες Υγιεινιστές σε όλο τον κόσμο. (Τα ίδια ισχύουν για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, αν και σε κατώτερο βαθμό, αφού η αρθρίτιδα είναι πολύ πιο σοβαρή πάθηση από τους απλούς ρευματισμούς και τα αποτελέσματα δεν παρουσιάζονται τόσο γρή­ γορα. Οταν η ιατρική πάψει να θεωρεί τα μικρόβια σαν αιτία της ασθένειας και στρέψει την προσοχή της στις τροφές που βάζει ο άνθρωπος στο στόμα του, και ερευνήσει προσεκτικό την επίδρασή τους πάνω στο σύστημα, τότε θ' αρχίσει ίσως να βλέπει τα αίτια όχι μόνο των ρευματισμών, και των αρθριτικών, αλλά και όλων των άλ­ λων τρομερών ασθενειών που βασανίζουν σήμερα την ανθρωπότη­ τα. Οι τροφές που αγαπά περισσότερο ο σύγχρονος άνθρωπος, όπως το κρέας, το άσπρο ψωμί, η ζάχαρη , τα ραφιναρισμένα δημητριακά κλπ., αφήνουν μεγάλα κατάλοιπα τοξικών άχρηστων ουσιών στο σύ­ στημα, το οποίο εξουδετερώνεται σαν αποτέλεσμα της απουσίας επαρκούς ποσότητας αλκαλικών μεταλλικών αλάτων στις τροφές (με απαρχαιωμένες μεθόδους μαγειρικής και ραφιναρίσματος). Το αποτέλεσμα είναι μια συνεχής συσσώρευση αυτών των άχρη­ στων ουσιών στον οργανισμό, πρώτα στον βλεννογόνο υμένα όπου αποβάλλονται με τη μορφή καταρροής, κι έπειτα γύρω από τις αρ­ θρώσεις και τις κατασκευές των οστών, όπου σχηματίζουν τη βάση των ρευματισμών. Η κατακράτηση αυτών των τοξικών ουσιών στα ζωτικά όργανα και στις δομές του σώματος είναι η απαρχή όλων των ασθενειών, όπως επισημάναμε ήδη στον αναγνώστη). ' Ολοι πρέπει να έχουν ακούσει για τη σχέση μεταξύ του ουρικού οξέως (το λαϊκό όνομα που δίνεται σ' αυτές τις τοξικές άχρηστες

οποίες) και των ρευματισμών. (Ακόμη και οι γιατροί έχουν ακούσει γι αυτή τη σχέση!) Αλλά πόσο λίγοι είναι αυτοί που μπορούν να αποδώσουν τον σχηματισμό του ουρικού οξέως μέσα στο σύστημα ιπην πραγματική πηγή του (που είναι τα καθημερινά και επίμονα σφάλματα στη διατροφή, τα οποία επαναλαμβάνονται για πολλά χρό­ νια;) Αυτό ακριβώς δείχνει πόσο τυφλός είναι ο κόσμος που αρνείται να δει τη σχέση που υπάρχει μεταξύ της διατροφής και των ασθε­ νειών, οι οποίες είναι άμεσο αποτέλεσμά της. Είναι πολύ απλό να αντιληφθούμε τον λόγο που οι ρευματισμοί και η αρθρίτιδα επηρεάζουν την οστέινη κατασκευή του σώματος όταν διευκρινιστούν τα βαθύτερα αίτια αυτής της κατάστασης. Οι μεγάλες ποσότητες τοξικών άχρηστων ουσιών που συσσωρεύονται σταθερά στο σύστημα του ανθρώπου που δεν ξέρει να τρώει σωσοτά, πρέπει να αποβληθούν. Αν το σώμα δεν μπορεί να τις αποβάλει, τότε τις συγκεντρώνει και τις τοποθετεί κάπου μέσα στο σύ­ στημα. Οι ουσίες αυτές έχουν μια ομοιότητα με την κατασκευή των οστών γιατί το οργανικό ασβέστιο, που είναι το πιο σημαντικό συ­ στατικό του οστέινου υλικού, είναι αλκαλική ουσία και, σαν τέτοια, έλκει αυτά τα οξέα προς το μέρος του, όπου αλληλοεξουδετερώνονται. Το αποτέλεσμα φαίνεται στις ρευματικές καταστάσεις που είναι τόσο γνωστές σε όλους μας, δηλαδή σ' εκείνες τις φλεγμο­ νώδεις τοξικές καταστάσεις οι οποίες προσβάλλουν όλες τις αρ­ θρώσεις του σώματος, κάνοντάς τις να διογκωθούν, καθώς περνάει ο καιρός ώσπου, τελικά, φτάνουμε στο στάδιο όπου εμφανίζεται η αρθρίτιδα. (Αρθρίτιδα είναι η πλήρης ή ημιπλήρης ασβεστοποίηση και παραμόρφωση των αρθρώσεων, σαν αποτέλεσμα της διαβρωτικής δράσης αυτών των τοξικών άχρηστων ουσιών στην οστέινη κα­ τασκευή του σώματος). Αφού εξηγήσαμε λοιπόν πόσο αλληλένδετα είναι η αιτία με το αποτέλεσμα στη περίπτωση των ρευματισμών και της αρθρίτιδας («ο καιρός» δεν φταίει), μπορούμε τώρα να στραφούμε στις φυματιώ­ δεις παθήσεις των αρθρώσεων και να πούμε λίγα λόγια γι' αυτές πριν ασχοληθούμε με τη θεραπευτική αγωγή, για κάθε πάθηση χω­ ριστά. Η φυματίωση είναι βασικά ασθένεια που προέρχεται από ανεπάρκεια ασβεστίου (βλέπε τις παρατηρήσεις για τη Φθίση, πιο κάτω στο Κεφάλαιο 10-Ασθένειες της καρδιάς, των πνευμόνων κλπ., για περισσότερες πληροφορίες). Το γεγονός ότι η οστέινη κατασκευή του σώματος-που περιέχει μεγάλη ποσότητα οργανικού

οξειδίου του ασβεστίου (ασβέστιο)-προσβάλλεται κάποτε από ασθέ^ νειες με φυματιώδη προέλευση, είναι εύκολο να εξηγηθεί από αυτά το πράγμα και μόνο. Το παιδί που πάσχει από ανεπάρκεια ασβεστίου σαν αποτέλεσμα1 ελαττωματικής διατροφής, δεν μπορεί να έχει τόσο καλή οστέινη κατασκευή όσο το παιδί που εφοδιάζεται επαρκώς με ασβέστιο για την ανάπτυξη των οστών του. Οταν ένα παιδί που πάσχει από έλ­ λειψη ασβεστίου πέσει ή χτυπήσει σε κάποιο οστό του (συνήθως μια άρθρωση) υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δραστηριοποιηθούν φυματιώδεις βάκιλλοι στο σημείο του τραυματισμού, εξαιτίας της γενικά εξασθενημένης υγείας του, σε συνδυασμό με τον ελαττω­ ματικό σχηματισμό των οστών του. ' Ετσι, δεν είναι το τραύμα αυτό καθεαυτό που είναι προδιαθετικός παράγοντας για την εμφάνιση φυματιωδών παθήσεων των αρθρώσεων, όπως υποθέτουν πολλοί, αλλά η βαθύτερη έλλειψη τονικότητας ολόκληρου του οργανισμού, λόγω λανθασμένης διατροφής. Οι φυματιώδεις παθήσεις των αρθρώσεων μπορούν να εμφανιστούν μόνο σ' έναν οργανισμό που του λείπει το οργανικό ασβέστιο κι έχει ανεπαρκή ζωτικότητα. Και οι δύο αυτές καταστάσεις είναι άμε­ σο αποτέλεσμα της ελαττωματικής διατροφής. Αφού αναφέραμε ορισμένα βασικά πράγματα για την καλύτερη κατανόηση αυτού του ζητήματος-σ' ότι αφορά τις ρευματικές και φυματιώδεις παθήσεις-μπορούμε τώρα να προχωρήσουμε στη περι­ γραφή των διάφορων παθήσεων και των θεραπευτικών αγωγών που πρέπει να εφαρμοστούν για κάθε μια απ' αυτές.

Ασθένεια της ποδοκνημικής άρθρωσης. Πρόκειται για φυματίωση της ποδοκνημικής άρθρωσης. Χαρακτηρίζεται από διόγκωση του αστράγαλου και ελαφρό κούτσαμα. Το παιδί βαδίζει στις μύτες των ποδιών (όταν χρειάζεται να περπατήσει) και υπάρχει πόνος και μυϊ­ κός σπασμός. Μερικές φορές προσβάλλονται και οι αρθρώσεις της καμάρας του ποδιού . Η αιτία όπως εξηγήσαμε ήδη στην εισαγωγή αυτού του Κεφαλαίου, είναι η ελαττωματική διατροφή, παρά το γε­ γονός ότι σ’ αυτή την περίπτωση ο προδιαθετικός παράγοντας μπορεί να φαίνεται πως είναι κάποιο τραύμα.

θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή για καταστάσεις αυτού του είδους ιψέπει να ανατίθεται πάντοτε σ' έναν πεπειραμένο υγιεινιστή. Η Οιιραπευτική αγωγή στο σπίτι (αυτοθεραπεία) δεν μπορεί ποτέ να ιιι;τύχει απόλυτα, αν και μπορούν να γίνουν πολλά για να βελτιωθεί ΐ| κατάσταση. Το πρώτο βασικό πράγμα είναι η σωστή διατροφή. Το ικιιδί πρέπει να τραφεί με φρέσκα φρούτα, ωμές σαλάτες, φρέσκο γαλα και ψωμί από ακοσκίνιστο αλεύρι, όπως περίπου αναφέρεται πτο Παράρτημα (τροφές πλούσιες σε οργανικό ασβέστιο και άλλα πολύτιμα μεταλλικά άλατα). Τα επόμενα υποχρεωτικά βήματα είναι ΐ) σωστή μαλακτική θεραπευτική αγωγή στις προσβλημένες αρθρώ­ σεις, μαζί με θεραπευτική αγωγή τεχνητού ηλιακού φωτός. Η τονι­ κότητα ολόκληρου του σώματος πρέπει να βελτιωθεί με την κατάλ­ ληλη υγιεινή, όπως υιοθέτηση του καθημερινού στεγνού τριψίματος και σκουπίσματος με υγρή πετσέτα, (σπόγγισμα), που αναφέρονται στο Παράρτημα, καθώς και με τις καθημερινές αναπνευστικές ασκή­ σεις που αναφέρονται εκεί. ' Οπου είναι δυνατό, επιβάλλεται να γί­ νονται ηλιόλουτρα και αερόλουτρα, γιατί έχουν μεγάλη θεραπευτική αξία. Επίσης το λουτρό και το ποδόλουτρο με άλατα θειΐκής αμμω­ νίας είναι πολύ ωφέλιμα. (Για το ποδόλουτρο, πρέπει να διαλυθούν 200 μέχρι 450 γραμμάρια άλας θειΐκής αμμωνίας σε μια λεκάνη ζε­ στό νερό, στην οποία ο άρρωστος βάζει τα πόδια του. Αυτό γίνεται πρωί και βράδυ. Το πλήρες λουτρό με άλατα θειΐκής αμμωνίας πρέ­ πει να γίνεται δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα. Φρουτοδίαιτα μέ­ χρι μια βδομάδα στην αρχή της θεραπευτικής αγωγής, ακολουθού­ μενη από μια περίοδο με φρούτα και γάλα, θα είναι πολύ ωφέλιμη. Πρέπει να χρησιμοποιείται παράλληλα και το κλύσμα, για να εξα­ σφαλιστεί η σωστή λειτουργία των εντέρων. Οπως όμως αναφέρα­ με στην αρχή, η θεραπευτική αγωγή πρέπει να ανατεθεί σ' έναν υγιεινιστή, αν είναι δυνατό. Η ανάπαυση της προσβλημένης άρθρωσης είναι πολύ σημαντική για την ανάρρωση. ( Οταν κάνετε δίαιτα με φρούτα και γάλα, πρέ­ πει να πίνετε από ένα έως δύο κιλά φρέσκο άβραστο γάλα κάθε μέρα, μαζί με τα τρία γεύματα φρούτων). Η ιατρική ή χειρουργική θεραπευτική αγωγή πρέπει ν' αποφεύγε­ ται με κάθε θυσία. Οι εγχειρήσεις δεν επιφέρουν πραγματική θε­ ραπεία και μπορούν να προκαλέσουν μόνιμη αναπηρία με φθορά των ιστών στη γύρω περιοχή. Η φυσική θεραπευτική αγωγή μπορεί να είναι αποτελεσματική σε πολύ μεγάλο βαθμό, μόνο αν η περί-

πτώση της ασθένειας ανατεθεί αμέσως σ ’ έναν έμπειρο Υγιεινιστή, και αν δεν έχει ανατεθεί σε παραδοσιακό γιατρό για μεγάλο διάστημα.

Ασθένεια των αρθρώσεων του ώμου, του αγκώνα και του καρ­ πού των χεριών. Οι αρθρώσεις του πάνω μέρους του σώματος σπά­ νια προσβάλλονται από χρόνια αρρώστια, σε σύγκριση με εκείνες του κάτω μέρους. Αυτό οφείλεται, ίσως, στο γεγονός ότι η κυκλο­ φορία του αίματος σ’ αυτές τις αρθρώσεις είναι πολύ δραστήρια, δεν έχουν μεγάλο βάρος να στηρίξουν και είναι λιγότερο εκτεθειμέ­ νες σε τραυματισμό. Η φυματιώδης ασθένεια σ' αυτές τις αρθρώσεις αναπτύσσεται πάντοτε σαν αποτέλεσμα τραύματος. Η διόγκωση, ο πόνος και η ευαισθησία είναι τα συμπτώματα που παρατηρούνται. Αυτά ακολου­ θούνται από φθορά των μυών, τόσο του βραχίονα όσο και του αντιβραχίονα. Η βαθύτερη αιτία αυτής της πάθησης είναι πάντοτε η ελαττωματική διατροφή. Για τη θεραπευτική αγωγή της, ο αναγνώ­ στης παραπέμπεται στη θεραπευτική αγωγή της πάθησης της άρ­ θρωσης του αστράγαλου, που αναφέρεται παραπάνω.

Συνδέτικίτιδα. Βλέπε Μυϊκοί ρευματισμοί, πιο κάτω σ* αυτό το Κεφάλαιο (σελίδα 219)

Ουρική αρθρίτιδα ή ποδάγρα. Θεωρείται από τον κόσμο ότι είναι αρρώστια των πλουσίων, αλλά παρουσιάζεται το ίδιο συχνά και με­ ταξύ των φτωχών. Προέρχεται βασικά από τον λανθασμένο τρόπο ζωής-χωρίς να έχει καμιά σημασία αν ο ασθενής είναι πλούσιος ή φτωχός. Πέρα από την λανθασμένη διατροφή το άτομο που πάσχει από ουρική αρθρίτιδα φτάνει σ’ αυτήν την κατάσταση από μια τάση του να πίνει μεγάλη ποσότητα οινοπνευματωδών ποτών, εξαιτίας πολύ μικρής άσκησης και γενικά από τις ανθυγιεινές του συνήθει­ ες. Η ασθένεια οφείλεται σε μεγάλη ποσότητα ουρικού άλατος και ουρικού οξέος στο αίμα και στους ιστούς-άχρηστες ουσίες που συσσωρεύονται σαν αποτέλεσμα των κακών συνηθειών που αναφέ­ ραμε πιο πάνω-και κατά προτίμηση στις αρθρώσεις των ποδιών. Σε πολλές περιπτώσεις παρουσιάζονται στις αρθρώσεις, αλλά και στο

δέρμα και σ’ άλλα μέρη του σώματος, ιζήματα (άλατα ασβεστίου). Αυτή η ασθένεια αρχίζει συνήθως ανάμεσα στα τριάντα και τα (ΐαράντα. Οποιαδήποτε ειδική περίοδος υπερβολικής τρυφηλότητας ή ιιπερκόπωσης μπορεί να προκαλέσει κρίση, που είναι πολύ οδυ­ νηρή. Σε μια τέτοια κρίση οι αρθρώσεις του δακτύλου των ποδιών ιιροσβάλλονται πάντοτε πρώτες, κι έτσι διακρίνεται εύκολα αυτή η ιιάθηση από τους συνηθισμένους ρευματισμούς, με τους οποίους οιινδέεται στενά. Μερικές φορές αναφέρεται η κληρονομικότητα ικιν προδιαθετική αιτία, αλλά αν ο πάσχων από ουρική αρθρίτιδα δεν πκολουθούσε για πολλά χρόνια λανθασμένο τρόπο ζωής δεν θα εί­ χε λόγο-παρά μόνο σε ασήμαντο βαθμό-να φορτώνει στους προγό­ νους του τα αίτια της αρρώστιας του. Θεραπεία. Για μια οξεία κρίση ουρικής αρθρίτιδας δεν υπάρχει τί­ ποτε που να ισοδυναμεί με τα θεραπευτικά αποτελέσματα της νη­ στείας (αυστηρή δίαιτα). Ο ασθενής πρέπει να νηστέψει από τέσ­ σερις ως εφτά μέρες (λεπτομέρειες δίνονται στο Παράρτημα) με χυμό πορτοκαλιού και νερό και να χρησιμοποιεί το κλύσμα χλιαρού νερού κάθε βράδυ, για να καθαρίσει τα έντερά του. Πρέπει να κά­ νει ποδόλουτρο με άλατα θειϊκής αμμωνίας δυο φορές την ημέρα (200 ως 400 γραμμάρια άλατα σε μια λεκάνη με ζεστό νερό). Πρέ­ πει επίσης να κάνει πλήρη λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας τρεις ή τέσσερις φορές την εβδομάδα αν είναι δυνατό (τα οποία να μει­ ωθούν σε δυο την εβδομάδα, αργότερα). Κρύα επιθέματα το βράδυ στις προσβλημένες αρθρώσεις θα είναι επίσης ευεργετικά. Καθώς η κρίση υποχωρεί μπορείτε να ακολουθήσετε τη φρουτοδίαιτα για λίγες μέρες κι έπειτα ν' αρχίσετε σιγά σιγά την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα. Από κεί και πέρα, πρέπει ν' ακολουθήσετε αυτήν τη δίαιτα όσο το δυνατό πιο πιστά. Πρέπει να αποφύγετε όλα τα οινοπνευματώδη ποτά στο μέλ­ λον και να εγακταλείψετε τις συνήθειες που προκαλούν εξάντληση. Το καθημερινό στεγνό τρίψιμο και το σκούπισμα με υγρή πετσέτα (σπόγγισμα), που αναφέρονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται κάθε μέρα μόλις φτάσετε στο στάδιο της ανάρρωσης, καθώς επί­ σης και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που αναφέρονται εκεί. Ο καθαρός αέρας και οι υπαίθριες ασκήσεις είναι και τα δυο απαραίτητα. Αν η δυσκοιλιότητα είναι τακτική, πρέπει ν' ακολουθή­ σετε πιστά τους κανόνες για την εξάλειψή της που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9, (Παθήσεις του Στομάχου και των Εντέρων). Η

μάλαξη της σπονδυλικής στήλης θα είναι πολύ χρήσιμη σε όλες τις περιπτώσεις ουρικής αρθρίτιδας.

Θεραπεία. Για τη θεραπευτική αγωγή της χρόνιας ουρικής αρθρί­ τιδας, βλέπε: Θεραπευτική αγωγή των ρευματισμών, πιο κάτω σ' αυτό το Κεφάλαιο (σελίδα 220)

Φυματίωση της άρθρωσης του ισχίου. ' Οπως συμβαίνει σε όλες τις φυματιώδεις παθήσεις των αρθρώσεων, το τραύμα θεωρείται ότι είναι ο προδιαθετικός παράγοντας, αλλά χωρίς μια υποκρυπτόμενη γενική κατάσταση κακής θρέψης-που οφείλεται σε λανθασμένη διατροφή-το πρόβλημα αυτό δεν θα ήταν δυνατό να παρουσιαστεί. ' Ενα από τα πρώτα φανερά συμπτώματα είναι το κούτσαμα και ή ακαμψία νωρίς το πρωί, που εξαφανίζεται αργότερα στη διάρκεια της ημέρας. Οσο περνά ο καιρός το κούτσαμα έχει την τάση να μεγαλώνει μαζί με αναστροφή του σκέλους και του ποδιούπαρουσιάζεται επίσης πόνος στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού και στο γόνατο, και σπαμός των μυών που ρυθμίζουν την άρθρωση του γοφού. Είναι σίγουρο ότι μετά την ανάπτυξη των παραπάνω συμ­ πτωμάτων θα παρουσιαστεί ατροφία και κάποτε σχηματίζεται από­ στημα στην άρθρωση. Υπάρχει επίσης φλεγμονή και μεγάλος πό­ νος. Οι ιατρικές μέθοδοι με το άνοιγμα της άρθρωσης για ν' απο­ στραγγιστούν τ' αποστήματα, και η γενική επέμβαση στην κατα­ σκευή των αρθρώσεων, καταλήγουν πάντοτε στο κόντεμα του προσβλημένου σκέλους. Η πραγματική θεραπευτική αγωγή πρέπει να ανατίθεται σ’ έναν έμπειρο Υγιεινιστή (Φυσιοθεραπευτή). Και να γίνεται σύμφωνα με τις μεθόδους που αναφέραμε πιο πάνω για την ασθένεια της ποδοκνημικής άρθρωσης, (σελίδα 212)

Φλεγμονή της επιγονατίδας. Αυτή η πάθηση, που είναι γνωστή σαν «γόνατο της υπηρέτριας», είναι γνωστή στην ιατρική σαν φλεγ­ μονή ή θυλακίτιδα της επιγονατίδας. Στην πραγματικότητα είναι φλεγ­ μονή ενός θύλακα, που είναι ένας σάκος που περιέχει υγρό. Σ' αυτή την περίπτωση, είναι εκείνος ο σάκος που βρίσκεται ανάμεσα στο οστό του γονάτου και του δέρματος που το καλύπτει. ' Ενα τραύμα σ’ αυτόν τον σάκο ή ένα συνεχές τρίψιμο, όταν χρειάζεται να

έχουμε το γόνατο συχνά στο έδαφος, μπορεί να οδηγήσει σε φλε­ γμονή και να προκαλέσει μεγάλο πόνο και δυσφορία, επειδή η ποσόιητα υγρού στον σάκο αυξάνεται πολύ. Θεραπεία. Αν και τα προδιαθετικά αίτια που αναφέρονται συνήθως είναι εκείνα που αναφέραμε παραπάνω, αν ένα σύστημα δεν είναι γεμάτο με τοξικές ουσίες, η θυλακίτιδα δεν μπορεί ν' αναπτυχθεί ποτέ. Επομένως, η βαθύτερη αιτιολογική κατάσταση είναι η τοξι­ ναιμία του ουστήματος που οφείλεται, γενικά, σε λανθασμένη δι­ ατροφή και ανθυγιεινό τρόπο ζωής. Για τη θεραπευτική αγωγή της Ουλακίτιδας ο αναγνώστης παραπέμπεται στη θεραπευτική αγωγή της σύκωσης, που αναφέρεται στο προηγούμενο κεφάλαιο, (σε­ λίδα 207) γιατί αυτές οι καταστάσεις είναι παρόμοιες και χρειάζον­ ται την ίδια φυσιοθεραπευτική αγωγή.

Ασθένεια της άρθρωσης του γονάτου: Λευκή διόγκωσση. Η φυματιώδης ασθένεια του γονάτου αρχίζει με δυο τρόπους. Αν, στην αρχή, προσβληθεί ο μεγάλος ινώδης θύλακας γύρω από την άρθρωση, το πρώτο πράγμα που παρατηρείται συνήθως είναι μια διόγκωση που εμφανίζεται σιγά σιγά, χωρίς πόνο. Δεν υπάρχει κοκ­ κίνισμα αλλά, αντίθετα, η άρθρωση έχει μια λευκή λεία όψη. Μετά από κούραση παρουσιάζεται ένας ελαφρός πόνος, συνοδευόμενος από ελαφρό κούτσαμα. Από την άλλη μεριά, αν αυτή η θηση αρχίσει στο κάτω άκρο του οστού του μηρού ή στο πάνω άκρο του οστού της κνήμης, τα συμπτώματα είναι εντελώς διαφορετικά. Εμφανίζεται πόνος πολύ νωρίς και υπάρχει φανερό κούτσαμα, που γίνεται εμφανέστερο μετά την ανάπαυση. Η κίνηση περιορίζεται πολύ και, γενικά, το πόδι γέρνει λίγο προς τα πίσω και είναι αδύνα­ το να ισιώσει. Υπάρχει επίσης φθορά των μυών της γύρω περιοχής. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή πρέπει να ανατεθεί σ' ένα έμπει­ ρο υγιεινιστή. (Βλέπε: Θεραπευτική αγωγή για την ασθένεια της ποδοκνημικής άρθρωσης, σ' αυτό το Κεφάλαιο, σελίδα 212). Σκωλίωση (ετερόπλευρη κάμψη της σπονδυλικής στήλης. Αιτία αυτής της κατάστασης είναι η εξασθενημένη κατασκευή της σπον­ δυλικής στήλης, εξαιτίας της κακής θρέψης στη αρχή της βρεφι­ κής και παιδικής ηλικίας. Η παραμόρφωση γίνεται αργά, αλλά προ­

χωρεί ύπουλα και βαθμιαία, εκτός αν αναχαιτισθεί νωρίς με την κα­ τάλληλη θεραπευτική αγωγή. Η κύρια καμπύλη σ' αυτή την παρα­ μόρφωση βρίσκεται στη μεσαία περιοχή της σπονδυλικής στήλης. Η κυρτότητα βρίσκεται δεξιά και μια αναπληρωματική ή δεύτερη καμ­ πύλη βρίσκεται αριστερά, στην κάτω περιοχή. Κάποτε όμως οι καμ­ πύλες αντιστρέφονται. Εκτός από τη σπονδυλική στήλη προσβάλ­ λονται επίσης τα πλευρά, ο ώμος και ο γοφός προς την πλευρά της κυρτότητας, που οδηγεί σε γενική ελαττώματική διάπλαση. Δεν υπάρχει πονος η ευαισθησία, όπως γίνεται στην ασθένεια του Ποτ, που είναι φυματίωση της σπονδυλικής στήλης, αλλά υπάρχει γενική μυϊκή αδυναμία και ο ασθενής κουράζεται εύκολα. ' Οσο πε­ ρισσότερο καιρό αφήνεται η κατάσταση χωρίς την κατάλληλη θερα­ πευτική αγωγή τόσο λιγότερες πιθανότητες υπάρχουν για να διορ­ θωθεί, γιατί ολόκληρη η κατασκευή της σπονδυλικής στήλης γίνεται ολοένα λιγότερο εύκαμπτη καθώς περνάει ο καιρός. Θεραπεία. Στη θεραπευτική αγωγή της σκωλίωσης τίποτε δεν είναι τόσο αποτελεσματικό όσο η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης και οι κατάλληλες ασκήσεις. Η σωστή δίαιτα είναι επίσης βασική, αλλά σ’ αυτή την πάθηση προέχει η μάλαξη και η άσκηση, που είναι μέτρα πρώτης ανάγκης. Η πάθηση αυτή πρέπει να ανατεθεί σ' έναν έμ­ πειρο υγιεινιστή, ευθύς μόλις ανακαλυφθεί η ανωμαλία (μην καθυ­ στερείτε άσκοπα, γιατί η κατάσταση θα χειροτερέψει). ' Ενας ικανός οστεοπαθητικός θα κάνει εξίσου καλή δουλειά με τον υγιεινιστή. Οι ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα, τόσο οι αναπνευστικές όσο και οι σωματικές, θα αποδειχτούν πολύ χρή­ σιμες· το ίδιο και το πρωινό στεγνό τρίψιμο και το σκούπισμα με υγρή πετσέτα (σπόγγισμα).

Οσφυαλγία. Η οσφυαλγία είναι ρευματική πάθηση που προσβάλλει τους μυς του κάτω μέρους της πλάτης-του μέρους που είναι γνω­ στό ως οσφυϊκή χώρα. Από αυτό προέρχεται και το όνομά της. Είναι πολύ οδυνηρή πάθηση. Παρουσιάζεται με περιοδικές προσβολές. Αν ακολουθηθεί ορθόδοξη ιατρική θεραπευτική αγωγή τότε οι προ­ σβολές αυτές γίνονται όλο και πιο επώδυνες, καθώς η ηλικία του αρρώστου γίνεται μεγαλύτερη. Μια τέτοια θεραπευτική αγωγή πα­ ραβλέπει εντελώς τον παράγοντα της διατροφής, που είναι η πρα­ γματική αιτία της αρρώστιας, και επομένως ο μόνος πιθανός τρόπος

θεραπείας. Θεραπεία. Οσον αφορά μια αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή της περίπτωσης του, ο πάσχων από οσφυαλγία παραπέμπεται στη θεραπευτική αγωγή των ρευματισμών, που αναφέρεται παρακάτω σ' αυτό το Κεφάλαιο (σελίδα 226). Εκτός από μια τέτοια γενική θε­ ραπευτική αγωγή, σε όλες τις περιπτώσεις οσφυαλγίας η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης είναι ιδιαίτερα ευεργετική. Τα κρύα επι­ θέματα στην πονεμένη περιοχή είναι επίσης πολύ χρήσιμα. (Λεπτο­ μέρειες σχετικά με τα κρύα επιθέματα δίνονται στο Παράρτημα).

Μυϊκοί ρευματισμοί (Συνδετικίτιδα). Αν και στις ρευματικές παθή­ σεις προσβάλλονται πιο συχνά οι αρθρώσεις, μερικές φορές προ­ σβάλλονται και οι μύες του σώματος. Οποιος πάσχει από μυϊκούς ρευματισμούς θα βρει όλα όσα θέλει να μάθει σχετικά με την κα­ τάλληλη για την περίπτωσή του θεραπευτική αγωγή, αν μελετήσει την θεραπευτική αγωγή για τους ρευματισμούς-των αρθώσεωνστη σελίδα 220. Η θεραπευτική αυτή αγωγή είναι εξίσου αποτελε­ σματική και στις δύο μορφές αυτής της πάθησης επειδή το βαθύ­ τερο αίτιό τους είναι ακριβώς το ίδιο-παρόλο που τα επιφανειακά συμπτώματα και οι εκδηλώσεις τους είναι κάπως διαφορετικά. Πιο επιρρεπείς σ' αυτήν την πάθηση είναι συνήθως οι άνθρωποι που κάνουν χειρονακτική εργασία, όπως για παράδειγμα οι οδηγοί λεωφορείων, οι μηχανοτεχνίτες, κλπ. Αυτοί κάνουν αρκετά σκληρή δουλειά σ' ένα μέρος, χωρίς αρκετό περπάτημα και άλλες ασκή­ σεις για ν' αποβάλουν τις τοξικές άχρηστες ουσίες που σχηματί­ στηκαν σαν αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους.

Φυματιώδης σπονδυλίτιδα (Ασθένεια του Ποτ). Αυτή η ασθέ­ νεια, που πήρε την ονομασία της από ένα διακεκριμένο χειρουργό που έζησε πριν από δύο περίπου αιώνες, είναι στην πραγματικότητα φυματίωση της σπονδυλικής στήλης. Οι σπόνδυλοι της σπονδυλικής στήλης προσβάλλονται εξαιτίας πτώσης ή τραύματος αλλά, όπως επιοημάναμε πιο πάνω για την Φυματίωση της ποδοκνημικής άρ­ θρωσης του γοφού κλπ., στη σελίδα χωρίς κάποιο προδιαθεσιακό παράγοντα με τη μορφή λανθασμένης διατροφής, αυτή ασθένεια δεν θα υπορούσε ν' αναπτυχθεί ποτέ. Είναι σοβαρή ασθένεια και

απαιτεί την προσεκτική φροντίδα ενός έμπειρου υγιεινιστή. Ολα όσα είπαμε για τη θεραπευτική αγωγή άλλων φυματιωδών παθήσεων σ’ αυτό το κεφάλαιο, ισχύουν και για την ασθένεια του Ποτ. Αν η ασθένεια από τα πρώτα της στάδια αντιμετωπιστεί σωστά υπάρχει κάθε πιθανότητα να επιτευχθούν καλά αποτελέσματα. Οσο περισσότερο καιρό καθυστερεί η φυσική θεραπευτική αγωγή ή όσο περισσότερο καιρό αφήνεται αυτή η ασθένεια στους ορθόδο­ ξους γιατρούς, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα ότι δεν θα υπάρξουν ευεργετικά αποτελέσματα από τη θεραπευτική αγωγή.

Ρευματισμοί. Οι ρευματισμοί είναι τόσο διαδομένη και γνωστή ασθένεια, ώστε δεν χρειάζεται να δώσουμε εδώ λεπτομέρειες για τα συμπτώματα της. Με οξεία μορφή, οι ρευματισμοί εμφανίζονται πολύ συχνά στα παιδιά και στους νέους, ενώ με χρόνια μορφή που είναι και η πιο συνηθισμένη παρουσιάζεται στους ενήλικες. Απ’ αυ­ τή την ασθένεια προσβάλλονται οι αρθρώσεις και οι μύες. Η προ­ σβολή των μυών όμως παρατηρείται πολύ πιο αραιά από την προ­ σβολή των αρθρώσεων. Ολα όσα είπαμε ήδη για τους ρευματι­ σμούς ( και την αρθρίτιδα) στις γενικές παρατηρήσεις αυτού του Κεφαλαίου, πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά από τον πάσχοντα. Μόλις κατανοήσει ότι η βάση του προβλήματος του είναι η λανθα­ σμένη διατροφή και γενικά ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής, θα έχει προχωρήσει πολύ στην ικανοποιητική λύση του προβλήματος του. Η παραδοσιακή ιατρική δεν κάνει τίποτε για να βοηθήσει τον πά­ σχοντα στην αναζήτηση της θεραπείας του. Κατορθώνει μόνο να τον παραπλανήσει και να τον παραδώσει έτοιμη λεία σε οποιονδήποτε έμπορο χαπιών ή πωλητή ιδιοσκευασμάτων (ή «ειδικό» ηλε­ κτρικού μασάζ) ο οποίος του υπόσχεται «θεραπεία», η οποία, λόγω της κατάστασης των πραγμάτων δεν μπορεί ποτέ να έχει αποτελέ­ σματα. Μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι οι άνθρωποι ξοδεύουν περισσότερα χρήματα κάθε χρόνο για τις δήθεν «θεραπείες» των ρευματισμών, τόσο στους ορθόδοξους γιατρούς όσο και στους κομπογιανίτες χωρίς καμιά ωφέλεια, παρά για οποιαδήποτε άλλη ασθένεια. Αν αυτοί οι άνθρωποι μπορούσαν να κατανοήσουν ότι η θεραπεία τους βρίσκεται στα δικά τους χέρια, και εξαρτάται από τη τροφή που τρώνε, τί διαφορά θα υπήρχε!

Θεραπεία. Οι ρευματισμοί είναι πολύ συνηθισμένη πάθηση και επει­ δή υπάρχουν τόσα διαδοχικά στάδια που κυμαίνονται από μια ελα­ φρά προσβολή των αρθρώσεων ως τις αναπηρικές και οδυνηρές εκδηλώσεις της θα ήταν καλύτερα για τους αναγνώστες, νομίζω, να δώσω παραδείγματα της θεραπευτικής αγωγής για τρία στάδια της, παρά να δώσω μια γενική περιγραφή. Αυτό θα δώσει σε κάθε ανα­ γνώστη, που πάσχει από ρευματισμούς και θέλει να αρχίσει αμέσως τη φυσική θεραπευτική αγωγή, την καλύτερη πιθανή και πρακτική βάση. Μπορεί να καθορίσει τη δική του θεραπευτική αγωγή, αν με­ λετήσει τη θεραπευτική αγωγή που αναφέρεται στα παραδείγματα και ανάλογα με τη σοβαρότητα της δικής του περίπτωσης. Περίπτωση 1. Αυτή είναι μια ήπια περίπτωση ρευματισμών σ’ ένα νέο άντρα είκοσι έξι ετών. ' Εζησε όλη του τη ζωή με τις συνηθι­ σμένες τροφές, τρώγοντας μπόλικο άσπρο ψωμί, βραστές πατάτες, κρέας, μπέικον, αυγά, ψάρια, κονσέρβες, μαρμελάδες κλπ. Έπειτα έπινε μεγάλες ποσότητες δυνατό τσάι και καφέ, με μπόλικη άσπρη ζάχαρη. Ο γιατρός του (που ομολογεί ότι πάσχει και αυτός από την ίδια ασθένεια) δεν έκανε απολύτως τίποτα για να ανακουφίσει την πάθησή του,εκτός από το ότι του έδωσε διάφορα μπουκαλάκια με φάρμακα και του ανάφερε αόριστα ότι πρέπει να βγάλει τις αμυ­ γδαλές του, γιατί αυτές ήταν, πιθανό, η αιτία της πάθησής του! Ακολούθησε, όμως, φυσική θεραπευτική αγωγή, μετά από τη συμβουλή ενός φίλου του, και θεραπεύτηκε ως εξής: ' Αρχισε με μια αποκλειστική δίαιτα από φρέσκα φρούτα για μια βδομάδα (όπως περιγράφεται λεπτομερώς στο Παράρτημα), και ύστερα ακολούθησε την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα (που περιγράφεται επίσης στο Παράρτημα). Γνωρίζει ότι ίσως χρειαστεί να κάνει σύντομες δίαιτες με φρούτα μόνο για δύο ή τρεις μέρες περίπου κάθε μήνα κατά τους επόμενους λίγους μήνες, ανάλογα με την πρόοδο που έχει κάνει. (Είναι παράξενο αλλά ο πάσχων από ρευ­ ματισμούς προειδοποιείται από τον γιατρό του να μην τρώει φρού­ τα, γιατί υποτίθεται ότι αυτά αυξάνουν τα οξέα. Αλλά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Το ψωμί, το κρέας, η ζάχαρη κλπ. δημιουρ­ γούν πολλά οξέα). Ο ασθενής συμβουλεύεται να χρησιμοποιεί κλύσμα με χλιαρό νε­ ρό κάθε βράδυ, για να καθαρίσει τα έντερά του, κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που ακολουθεί τη φρουτοδίαιτα. Και να κάνει κάθε

πρωί το στεγνό τρίψιμο, το καθιστό λουτρό και τις ασκήσεις (που περιγράφονται λεπτομερώς στο Παράρτημα). Πρέπει ακόμη να κά­ νει λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας, που είναι ένα πολύτιμο βοή­ θημα για όσους πάσχουν από ρευματισμούς-δυο φορές την εβδομά­ δα κατά τους επόμενους τρεις μήνες, και μια φορά την εβδομάδα μετά. Πρέπει να βγαίνει στον καθαρό αέρα και να κάνει υπαίθριες ασκήσεις κάθε μέρα, όσο μπορεί. Πρέπει επίσης να μειώσει το κά­ πνισμά στο ελάχιστο, γιατί δεν είναι υγιεινό. Οσον αφορά το τσάι και τον καφέ, οφείλει να καταλάβει ότι αυ­ τά τα ποτά είναι βλαβερά για τον οργανισμό (λιγότερο στην αρχή, αλλά όλο και περισσότερο με τον καιρό) και ακόμη να εγκαταλείψει τον καφέ εντελώς και να μειώσει το πολύ τσάι που έπινε κάποτε, σε δύο φλιτζάνια τσάι από βότανα την ημέρα χωρίς ζάχαρη, τα οποία θα πίνει το απόγευμα. ' Οσον αφορά την δίαιτα γενικά, ο ασθενής διαβάζει ένα καλό βι­ βλίο για δίαιτα και μαθαίνει τις λεπτομέρειες αυτού του πολύ ση­ μαντικού θέματος· έτσι, καταλαβαίνει ότι πρέπει να καταναλώνει πλήρεις τροφές, δηλαδή τροφές που δεν έχουν υποστεί επεξερ­ γασία, ραφινάρισμα, η βρασμό σε σημείο ώστε να χάσουν τα θρε­ πτικά στοιχεία τους. Ο ασθενής οφείλει να κατανοήσει ότι τα φρού­ τα και οι σαλάτες, αντί να τρώγονται σαν «πολυτέλεια» ή «μόδα», όπως στο παρελθόν, πρέπει να αποτελέσουν το σημαντικότερο μέ­ ρος του μελλοντικού καθημερινού διαιτολογίου του. Ενώ το ψωμί, που πρέπει να τρώγεται μόνο μια φορά την ημέρα, και όχι σε κάθε φαγητό όπως πρώτα, πρέπει να είναι εκατό τοις εκατό από πλήρες ( ακοσκίνιστο) αλεύρι. Αποφεύγει όλα τα τηγανητά, όλα τα πικάντικα φαγητά, τα καρυ­ κεύματα, τις σάλτσες, τα τουρσιά κλπ., και τρώει όλες τις τροφές στη φυσική μορφή τους. Φαίνεται μάλλον πολύ δύσκολο στον ασθενή, στην αρχή, να απο­ χωριστεί όλα αυτά, αν όμως σκεφτεί λογικά και καταλάβει πόσο πο­ λύτιμη είναι η υγεία, θα προσπαθήσει. Και, σε έξι μήνες, θα είναι εντελώς διαφορετικός άνθρωπος και με την υγεία του σε τέτοιο επίπεδο, που ποτέ πριν δεν είχε ονειρευτεί ότι θα μπορέσει να το πετύχει σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Περίπτωση 2. Αυτή είναι η περίπτωση μιας γυναίκας ηλικίας 45 χρονών, που έχει ρευματισμούς πολλά χρόνια, και έχει σοβαρές ενοχλήσεις. Αλλες φορές είναι καλά, άλλοτε πάλι υποφέρει πολύ.

Αφού υποβλήθηκε σε διάφορες θεραπευτικές αγωγές της παραδο­ σιακής ιατρικής και αφού έβγαλε μερικά καλά δόντια (κατ’ εντολή ιων γιατρών) χωρίς κανένα αποτέλεσμα, αποφάσισε να δοκιμάσει τη φυσική υγιεινή για να δει τι αποτελέσματα μπορεί να έχει. Της είπαν να κάνει μια σύντομη νηστεία για τρεις ή τέσσερις μέ­ ρες με χυμό πορτοκαλιού και νερό (όπως περιγράφεται στο Παράριημα) για ν ’ αρχίσει τη θεραπευτική αγωγή της και ύστερα της είιιαν να ακολουθήσει την περιορισμένη δίαιτα (που αναφέρεται στο Παράρτημα) γι’ άλλες δεκατέσσερις μέρες. Μετά από αυτήν τη σύντομη νηστεία και την περιορισμένη δίαιτα, της επέτρεψαν να αρχίσει την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα και της είπαν ότι έπρεπε να προσκολληθεί σ’ αυτή, όσο πιο πιστά μπορούσε, στο μέλλον. Επει­ δή έπασχε από χρόνια δυσκοιλιότητα-γιατί η δυσκοιλιότητα είναι ιιολύ συνηθισμένος προδιαθετικός παράγοντας στην πρόκληση των ρευματισμών, μαζί με την λανθασμένη διατροφή της είπαν να χρη­ σιμοποιήσει το κλύσμα χλιαρού νερού κάθε βράδυ προς το παρόν και να καταφύγει στους κανόνες καταπολέμησης αυτής της κατά­ στασης όπως περιγράφονται στο Κεφάλαιο 9 που ασχολείται με την δυσκοιλιότητα και τη θεραπεία της(Ασθένειαι του στομάχου και των εντέρων). Της όρισαν επίσης λουτρά με άλατα θείικής αμμωνί­ ας τρεις φορές την εβδομάδα και τη συμβούλεψαν να κάνει το πρωινό στεγνό τρίψιμο και το σκούπισμα με υγρή πετσέτα (σπόγγι­ σμα) τακτικά. Πρέπει επίσης να κάνει τις αναπνευστικές και τις άλ­ λες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα, σε συνδυασμό με αυτά. Επιπλέον, της τόνισαν την ανάγκη να κάνει ορισμένες υπαί­ θριες ασκήσεις κάθε μέρα όπως είναι το βάδισμα, και να ακολουθεί κανονικές συνήθειες ζωής γενικά, όπως τακτικές ώρες φαγητού να κοιμάται και να σηκώνεται νωρίς κλπ., γιατί όλα αυτά παίζουν μεγά­ λο ρόλο στη σωστή λειτουργία του οργανισμού. ' Οσον αφορά τη μελλοντική δίαιτά της, της είπαν τα ίδια που εί­ χαν πει και στο νεαρό άντρα της Περίπτωσης 1, και επιπλέον, την προειδοποίησαν να μην πίνει οινοπνευματώδη ποτά, που της άρε­ σαν. Αυτή έκανε όπως της είπαν αλλά, επειδή η αρρώστια της ήταν μάλλον χρόνια, η θεραπεία της δεν ήταν τόσο γρήγορη στην αρχή όπως στην Περίπτωση 1. Παρ' όλα αυτά η πρόοδός της ήταν σί­ γουρη. ' Εκανε μιαν ακόμη σύντομη νηστεία και περιορισμένη δίαιτα, τρεις μήνες από τότε που άρχισε τη θεραπευτική αγωγή -για να βοηθήσει τη διαδικασία αποβολής των αχρήστων από το σώμα και

παρατηρήθηκε έτσι μια σημαντική καλυτέρευση. Το βάρος της, που ήταν πολύ πάνω από το κανονικό όταν άρχισε τη θεραπευτική αγω­ γή, έπεσε στο μέσο όρο. Και η γενική υγεία της ήταν πολύ καλύτε­ ρη απ' ό,τι ήταν τα τελευταία χρόνια. Μάλιστα, τώρα πια αισθάνεται σαν νέα γυναίκα, χάρη στη φυσική θεραπευτική αγωγή, που άλλαξε προς το καλύτερο όχι μόνο την υγεία της, αλλά και όλη της τη ζωή. Περίπτωση 3. Αυτή είναι η περίπτωση ενός ηλικιωμένου ανθρώπου, ηλικίας 63 χρονών, που ήταν σχεδόν ανάπηρος από ρευματισμούς. Κατέφυγε στη Φυσική Υγιεινή από απελπισία, αφού ξόδεψε πολλά χρήματα στους γιατρούς χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Επειδή ήταν αρκετά μεγάλος και όχι πολύ δυνατός, δεν μπορούσε να ακολουθή­ σει ένα δραστικό σχέδιο θεραπευτικής νηστείας-πράγμα που χρει­ αζόταν πραγματικά, και που θα εφαρμοζόταν αν ήταν νεώτερος. Γι' αυτό έπρεπε να ακολουθήσει την εξής θεραπευτική αγωγή: ' Εκανε νηστεία για μια μέρα και ύστερα ακολούθησε τη φρουτο­ δίαιτα γι' άλλες τρεις μέρες. Μετά από αυτά ακολούθησε την πλή­ ρη εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Του είπαν να ακολουθήσει αυστηρά αυτήν τη δίαιτα στο μέλλον, με μια μέρα νηστείας και μια περίοδο φρουτοδίαιτας, για δύο ή τρεις μέρες πε­ ρίπου κάθε μήνα. Του είπαν ακόμη να χρησιμοποιήσει το κλύσμα κά­ θε βράδυ για να καθαρίσει τα έντερά του, κατά την πρώτη εβδομά­ δα της θεραπευτικής αγωγής και να το χρησιμοποιεί κάθε δεύτερο βράδυ αργότερα, ώσπου να θεραπεύσει τη δυσκοιλιότητά του-που ήταν μόνιμη κατάσταση, αφού του εξήγησαν πρώτα τους απλούς κανόνες που αναφέρονται για την θεραπεία της δυσκοιλιότητας (Κεφάλαιο 9, ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Του σύστησαν επίσης λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα, σε νερό τόσο ζεστό όσο μπορεί να το δεχθεί, και του είπαν να κάνει κάθε μέρα το πρωινό στεγνό τρίψιμο, το σκούπισμα με υγρή πετσέτα και τις αναπνευστικές ασκήσεις. Επίσης τον συμβούλεψαν να κάνει σειρά μαλάξεων της σπονδυλι­ κής στήλης, μια θεραπεία με τεχνητό ηλιακό φως, καθώς και γενικό μασσάζ και μάλαξη των αρθρώσεων, για να βοηθήσουν στο χαλαρωμά τους. Μετά από έξι μήνες με αυτή την θεραπευτική αγωγή, η κατάστα­ ση του βελτιώθηκε σημαντικά, απείχε, όμως, πολύ ακόμη από του να είναι εντελώς καλά. Με επιμονή όμως αισθάνεται σίγουρος ότι θα προχωρήσει ώσπου να ανακτήσει την υγεία του, γιατί η επιτυχία

που επιτεύχθηκε με τη θεραπευτική αγωγή, ώς τώρα, του έχει δώ­ σει αυτή την αυτοπεποίθηση.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Ολοι όσοι πάσχουν από σοβαρούς ρευματι­ σμούς πρέπει να διαβάσουν πιο κάτω όσα γράφουμε για τη ρευμα­ τοειδή αρθρίτιδα, γιατί σε πολλές περιπτώσεις είναι σχεδόν αδύ­ νατο να πούμε ακριβώς που τελειώνουν οι σοβαροί ρευματισμοί και που αρχίζει η αρθρίτιδα.

ΚΑΙ ΑΛΛΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. ' Οταν αυτός που πάσχει από ρευματισμούς έχει διογκωμένες και πονεμένες αρθρώσεις, πρέπει να βάζει τα προσβλημένα μέρη δύο φορές την ημέρα σε ζεστό νερό με άλατα θειϊκής αμμωνίας (100 γραμμάρια σε μια κούπα γεμάτη ζεστό νερό ή 200 γραμμάρια σ' ένα κουβά με ζεστό νερό). Ύστερα πρέπει να τις αλείφει με λίγο ελαιόλαδο.

Ρευματοειδής αρθρίτιδα. Η ασθένεια αυτή εμφανίζεται όταν οι ρευματισμοί προχωρήσουν τόσο πολύ ώστε οι αρθρώσεις να ακινητοποιηθούν, να παραμορφωθούν και να μη μπορούν να κινηθούν πολύ. (Η αρθρίτιδα μπορεί επίσης να προκληθεί από τη κατασταλτι­ κή αγωγή, δηλαδή τη λανθασμένη ιατρική θεραπευτική αγωγή δια­ φόρων προηγούμενων ασθενειών, σε συνδυασμό με μια τάση προς τους ρευματισμούς). ' Οποιος πάσχει από αρθρίτιδα πρέπει να διαβάσει προσεκτικά και να λάβει σοβαρά υπ' όψη του όλα όσα αναφέρονται σ' αυτό το Κεφάλαιο για τους ρευματισμούς. Παρά το γεγονός ότι δεν μπορεί να περιμένει κανείς γρήγορα και οριστικά αποτελέσματα, όπως εκείνα που ακολουθούν τη θεραπευ­ τική αγωγή των απλών ρευματισμών , εξαιτίας της φύσης της αρ­ ρώστιας, η φυσική θεραπευτική αγωγή προσφέρει στον πάσχοντα από αρθρίτιδα τη μόνη ελπίδα θεραπείας ή μερικής θεραπείας. Η θεραπευτική αγωγή της ορθόδοξης ιατρικής με ενέσεις ή άλλες μεθόδους είναι ανώφελη. Θεραπεία. Αν δεν προσεχθεί και φροντιστεί γρήγορα και αποτελε­ σματικά, η αρθρίτιδα είναι πολύ δύσκολο να θεραπευτεί. Αυτός που

πάσχει από αυτή την ασθένεια πρέπει να ζητήσει αμέσως τη συμ­ βουλή ενός έμπειρου υγιεινιστή, όταν αυτό είναι δυνατό. Για όσους δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τη βοήθεια ενός υγιεινιστή, παραθέ­ τουμε περιληπτικά τη φυσική θεραπευτική αγωγή που πρέπει να ακολουθηθεί. Σε σχετικά απλές πριπτώσεις αρθρίτιδας μπορεί ν' ακολουθηθεί η θεραπευτική αγωγή που αναφέρεται για τους ρευματισμούς στη περίπτωση 2, και να έχει καλά αποτελέσματα. Εκτός όμως απ' όλα τα διάφορα μέτρα που συνιστούνται εκεί πρέπει να έχουν υπόψη ότι χρειάζεται να προσπαθήσουν να δώσουν κίνηση στις αρθρώσεις τους κινώντας τις ελαφρά για λίγα λεπτά, αρκετές φορές κάθε μέ­ ρα. Αυτή η προσπάθεια κίνησης των προσβλημένων αρθρώσεων κά­ θε μέρα είναι βασικό πράγμα για να υπάρξει πραγματική πρόοδος, γιατί εμποδίζει την παραπέρα ακαμψία και δίνει περισσότερες ευ­ καιρίες στη θεραπευτική αγωγή να λειτουργήσει σωστά. Αν ο ασθε­ νής δεν μπορεί να κινήσει τις προσβλημένες αρθρώσεις από μόνος του, πρέπει να ζητήσει τη βοήθεια κάποιου άλλου. Όταν είναι δυ­ νατό, πρέπει να γίνεται μάλαξη της σπονδυλικής στήλης και γενική μαλακτική θεραπευτική αγωγή, σε συνδυασμό με τη γενική θερα­ πευτική αγωγή που περιγράφεται εδώ. Για πιο σοβαρές περιπτώσεις αρθρίτιδας, θα χρειαστεί νηστεία από μια ως τρεις βδομάδες, για να τεθεί η θεραπευτική αγωγή σε πλήρη λειτουργία. Αυτό μπορεί να γίνει καλύτερα σε Φυσιοθερα­ πευτικό κέντρο με τη φροντίδα υγιεινιστών. Νηστεία μεγάλης διάρ­ κειας δεν πρέπει ποτέ να γίνεται χωρίς την κατάλληλη καθοδήγηση ή τις κατάλληλες συμβουλές. Μετά τη νηστεία ο ασθενής πρέπει να ακολουθήσει την περιορισμένη δίαιτα που αναφέρεται στο Πα­ ράρτημα για λίγες μέρες, και ύστερα μπορεί ν’ αρχίσει την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα. Ο ασθενής ίσως χρειαστεί να κάνει μια ακόμη νηστεία ή μια σειρά από νηστείες ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασής του, την πρόοδο που παρουσιάζει κλπ. Σε κάθε περί­ πτωση, πρέπει να επιστρέφει στη πλήρη δίαιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα και να την ακολουθήσει πιστά στο μέλλον. Μόνο μ ’ αυ­ τόν τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί θεραπεία, αν μπορεί να υπάρ­ ξει θεραπεία σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση χωριστά. Όποιος πάσχει από αρθρίτιδα δεν μπορεί να παίζει πια με τη δίαιτα του αν θέλει να θεραπευτεί εντελώς (ή ακόμη και μερικώς). Η δυσκοιλιότητα, που είναι σχεδόν μόνιμος συνοδός της αρθρίτι­ δας, πρέπει να θεραπευτεί σύμφωνα με τους κανόνες της χρήσης

του κλύσματος, κλπ., που αναφέρονται στη θεραπευτική αγωγή της δυσκοιλιότητας (Κεφάλαιο 9, Ασθένειες του στομάχου και των εν­ τέρων). Το πρωινό στεγνό τρίψιμο, το σκούπισμα με υγρή πετσέτα και οι αναπνευστικές ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα, δεν πρέπει να παραλειφθούν από τη θεραπευτική αγωγή που ακο­ λουθείται. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας είναι απαραίτητο χαρακτηριστικό κάθε θεραπευτικής αγωγής της αρθρίτιδας και ο ασθενής πρέπει να κάνει τρία τέτοια λουτρά τουλάχιστον, κάθε εβδομάδα. Αν δεν είναι δυνατό να γίνει μάλαξη της σπονδυλικής στήλης και γενική φυσιοθεραπευτική αγωγή, η καθημερινή απαλή αυτομάλαξη των προσβλημένων αρθρώσεων που αναφέραμε ήδη σ' αυτό το Κεφάλαιο, δεν πρέπει να παραλειφθεί. Με επιμονή και υπομονή είναι δυνατό να υπάρξει θεραπεία, σε πολλές περιπτώ­ σεις. Σε άλλες περιπτώσεις αν δεν πραγματοποιηθεί πλήρης θερα­ πεία, οι προσπάθειες του ασθενή θα ανταμειφθούν με σημαντική βελτίωση της κατάστασής του. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Σ' όσους πάσχουν από αρθρίτιδα και σοβαρούς ρευματισμούς η ανάγκη για επαρκή καθημερινή παροχή οργανικών αλκαλικών αλάτων στο διαιτολόγιό τους θα καταστεί φανερή απ' όσα είπαμε στις πρώτες σελίδες αυτού του Κεφαλαίου, που αφο­ ρούν τις αιτίες αυτής της πάθησης. Αν και η δίαιτα που συμβουλεύ­ ουμε εδώ θα τους τροφοδοτήσει με άλατα, καλό είναι να προμη­ θευτούν αυτά τα στοιχεία και από άλλου. ’ Ετσι είναι πολύ καλό για όσους πάσχουν από αρθρίτιδα να πίνουν μπόλικο χυμό από καρότο και ντομάτα, και τον ζωμό από σιγοβρασμένα πράσινα λαχανικά, για­ τί αυτοί οι χυμοί και οι ζωμοί είναι πολύ πλούσιοι σε αλκαλικές ου­ σίες. ΚΑΙ ΑΛΛΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ. Οπου κάποια καρδιακή πάθηση περιπλέκει τους ρευματισμούς ή την αρθρίτιδα ο ασθενής δεν πρέπει να κάνει ποτέ νηστεία ή φρουτοδίαιτα μεγάλης διάρκει­ ας. Είναι καλύτερα να κάνει συχνότερο σύντομες νηστείες και φρουτοδίαιτες, όπως για παράδειγμα, στην Περίπτωση 3, που αναφέρεται πιο πάνω σ' αυτό το Κεφάλαιο για τους ρευματισμούς.

-Κρανίο

7 αυχενικοί σπόνδυλοι

12 θωρακικοί σπόνδυλοι

5 οσφυϊκοί σπόνδυλοι

►Ιεοό οστό

κόκκυγας

Η σπονδυλική στήλη

Μετατοπισμένος Δίσκος. Αυτός είναι όρος που χρησιμοποιείται συχνά σήμερα και δείχνει μια κατάσταση στην οποία το εσωτερικό μέρος ενός σπονδυλικού δίσκου-ο μαλακός ιστός που χωρίζει τον ένα σπόνδυλο από τον επόμενο-προεξέχει από το υπόλοιπο μέρος της σπονδυλικής στήλης. Είναι μια πολύ οδυνηρή κατάσταση και, σύμφωνα με την θεραπευτική αγωγή της παραδοσιακής ιατρικής, είναι πολύ δύσκολο να θεραπευτεί. Μάλιστα, μερικές φορές είναι ανίατη. Ωστόσο με τις μεθόδους της Φυσικής Υγιεινής, η πάθηση αυτή θεραπεύεται συνήθως εύκολα. Η κυριότερρη μέθοδος θερα­ πείας είναι η οστεοπαθητική μάλαξη της προσβλημένης περιοχής της σπονδυλικής στήλης.

Φλεγμονή του αρθρικού υμένα (Αρθροθυλακίτιδα). Η μεμβράνη, που αποτελεί την επένδυση όλων των αρθρώσεων του σώματος, εί­ ναι γνωστή ως αρθρικός υμένας, γιατί εκκρίνει ένα ιδιάζον υγρό που ονομάζεται αρθρικό υγρό. Όταν αυτός ο υμένας πάθει φλε­ γμονή από οποιαδήποτε αιτία, η κατάσταση που προκύπτει ονομάζε­ ται αρθροθυλακίτιδα ή φλεγμονή του αρθρικού υμένα. Απ’ όλες τις αρθρώσεις που είναι πιθανό να προσβληθούν, η άρθρωση του γονά­ του είναι πιο επιρρεπής στην αρθροθυλακίτιδα και αυτή η κατάστα­ ση ονομάζεται συχνά «νερό στο γόνατο». Η αρθροθυλακίτιδα μπο­ ρεί να προκύψει από τραύμα, αλλά πιο συχνά ακολουθεί τα ίχνη δι­ αφόρων ασθενειών, όπως είναι η γρίπη, η πνευμονία, ο τυφοειδής πυρετός και άλλες μολυσματικές ασθένειες, σαν αποτέλεσμα λαν­ θασμένης ιατρικής θεραπευτικής αγωγής. Πάντως όποιος πάσχει από αρθροθυλακίτιδα μπορεί να θεωρεί δεδομένο το γεγονός ότι, αν το σώμα του δεν βρισκόταν σε πολύ τοξική κατάσταση, άυτή η πάθηση δεν θα μπορούσε ποτέ να αναπτυχθεί. Η κρυφή τοξιναιμίαλόγω λανθασμένη διατροφής, ανθυγιεινού γενικά τρόπου ζωής και προηγούμενης λανθασμένης ιατρικής θεραπευτικής αγωγής-έκανε την αρθροθυλακίτιδα να εμφανιστεί στον οργανισμό του. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή της αρθροθυλακίτιδας είναι κυρί­ ως μια αποτοξινωτική δίαιτα και πρέπει να δοθεί δευτερεύουσα ση­ μασία στο προσβλημένο μέρος.Ο πάσχων πρέπει να αρχίσει με μια νηστεία τριών ως πέντε ή εφτά ημερών ή φρουτοδίαιτα πέντε ως εφτά, δέκα ή δεκατεσάρων ημερών (ανάλογα με τη σοβαρότητα

της κατάστασής του), και ύστερα να ακολουθήσει την πλήρη εβδο­ μαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Το κλύσμα με χλια­ ρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ, για να καθαρίσουν τα έντερα. Αν η δυσκοιλιότητα είναι μόνιμη, ο πάσχων πρέπει να μελετήσει και να εφαρμόσει τους κανόνες της εξάλειψής της, που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9, (Ασθένειες του Στομάχου και των Εντέρων). Το προσβλημένο πόδι πρέπει να αναπαυθεί όταν η φλε­ γμονή είναι σοβαρή, και κρύα επιθέματα (όπως περιγράφονται στο Παράρτημα) πρέπει να τοποθετούνται συχνά στη διάρκεια της ημέ­ ρας, ενώ ένα πρέπει να μένει στο πόδι όλη τη νύχτα. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας θα είναι πολύ ευεργετικό και πρέπει να γί­ νεται τρεις φορές την εβδομάδα αν είναι δυνατό. (Ο ασθενής πρέ­ πει στην ανάγκη να μεταφέρεται και να τοποθετείται στο λουτρό). ' Ενα απλό μασάζ της γύρω περιοχής είναι χρήσιμο. Αν η παραπάνω θεραπευτική αγωγή ακολουθηθεί πιστά, η πάθηση πρέπει να αρχίσει να εξαφανίζεται σύντομα, ο ασθενής όμως πρέ­ πει να προσέχει να μη χρησιμοποιήσει γρηγορότερα από ότι πρέπει το προσβλημένο πόδι του. Το σωστό είναι να το αφήσει να αναπαυ­ θεί μια μέρα περισσότερο παρά μια μέρα λιγότερο. Καθώς συνεχί­ ζεται η ανάρρωση, πρέπει να κάνει πρωινό στεγνό τρίψιμο και σκούπισμα με υγρή πετσέτα (σπόγγισμα) ή καθιστά λουτρό σε συνδυα­ σμό με τις σωματικές ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα. Η δίαιτα δεν πρέπει να εγκαταλείπεται ποτέ μόλις ο ασθενής θερα­ πευτεί, γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος να προληφθεί η επανεμφά­ νιση της ίδιας πάθησης. Η επάλειψη με ιώδιο ή άλλη παρόμοια κα­ τασταλτική θεραπευτική αγωγή είναι απόλυτα ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟ Υ ΑΙΜΑΤΟΣ, ΤΩΝ ΑΙΜΟΦΟΡΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Αναιμία-Ανεύρυσμα-Αποπληξία-(παραλυτική προσβολή)-Αρτηριοσκλήρωση-Δηλητηρίαση του αίματος-Χιονίστρες-Υψηλή πίεση του αίματος (Υπέρταση)-Λευχαιμία-Υπόταση (Χαμηλή πίεση του αίματος)-Ρινορραγία-Κακοήθης αναιμία-ΦλεβίτιδαΚακή κυκλοφορία του αίματος-Ασθένεια του Ρεγπβυιΐ-Θρόμβωση-Κιρσοί.

Γενικές πληροφορίες Οι ασθένειες του αίματος και των αιμοφόρων αγγείων είναι πολύ συνηθισμένες σήμερα και αυξάνουν σταθερά, παρά τις προσπάθει­ ες των γιατρών να τις αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά. Η φαρμα­ κευτική αγωγή ασθενειών όπως είναι η αναιμία, η υπέρταση κλπ. απέτυχε οικτρά. Και θα εξακολουθήσει ν ’ αποτυγχάνει, γιατί οι βα­ θύτεροι αιτιολογικοί παράγοντες που προκαλούν την ανάπτυξη αυ­ τών των ασθενειών δεν επηρεάζονται καθόλου από μια τέτοια θε­ ραπευτική αγωγή. Για τους γιατρούς τα πραγματικά αίτια που προκαλούν αρρώ­ στιες όπως η αναιμία, η υψηλή και χαμηλή πίεση του αίματος, η αρτηριοσκλήρωση κλπ. είναι ένα αληθινό μυστήριο. Και η κατάστα­ ση αυτή δεν πρόκειται να αλλάξει όσο π ιατρική δεν παίρνει υπ' όψη της τον διαιτολογικό παράγοντα στην πρόκληση αυτών, αλλά και όλων των άλλων ασθενειών. Για τον Φυσιοθεραπευτή είναι φανερό από την ίδια τη φύση των πραγμάτων, ότι υπάρχει μια πολύ στενή σχέση ανάμεσα στην κακή διατροφή και το εξαντλημένο κυκλοφοριακό ή τις σκηρυμένες και ελαττωματικές αρτηρίες και φλέ­ βες, πράγμα που δεν συμβαίνει με τον ορθόδοξο συνάδελφό του, που υποφέρει από ένα πολύ άσχημο «μικροβιακό σύμπλεγμα».

Το θέμα είναι απλό στη βάση του. Φτάνει μόνο να σκεφτεί ο αναγνώστης το εξής: Το αίμα κυλά συνεχώς και χωρίς να σταματά ούτε για μια στιγμή μέσα στις αρτηρίες και τις φλέβες του σώμα­ τος, είτε φέρνοντας θρεπτικά συστατικά στα κύτταρα κατά την πο­ ρεία του από την καρδιά προς τους ιστούς, είτε απομακρύνοντας τα απόβλητα κατά την αντίστροφη πορεία του. Δεν γίνεται αμέσως φανερό ότι αν οι ιστοί του οργανισμού υπερφορτώνονται συνέχεια με άχρηστες ουσίες (σαν αποτέλεσμα κακής διατροφής και λανθα­ σμένου τρόπου ζωής γενικά) τότε και το αίμα, με τον καιρό θα κορεστεί μόνιμα από μια υπερσυσσώρευση τοξικών υλών και οργανισμικών αποβλήτων, πράγμα που θα παραμποδίζει τη σωστή λει­ τουργία του μέσα στον οργανισμό; Παράλληλα, όσο περνούν τα χρόνια, οι αρτηρίες και οι φλέβες στις οποίες ρέει θα αποφράσσονται όλο και περισσότερο από ένα στρώμα τέτοιων τοξικών από­ βλητων. Εδώ έχουμε, με λίγα λόγια, την αιτία των κυκλοφοριακών διαταραχών, όπως είναι η κακή κυκλοφορία του αίματος και οι χιο­ νίστρες, από τη μια μεριά, και των παθήσεων των αιμοφόρων αγ­ γείων, όπως η αρτηριοσκλήρωση, η υπέρταση, η φλεβίτιδα, οι κιρσοί κ.λ.π., από την άλλη. (Η αιτία της αναιμίας και της κακοή­ θους αναιμίας δεν είναι ακριβώς η ίδια. Αυτές οι ασθένειες οφεί­ λονται σε μια γενική εξασθένηση του οργανισμού, και στην επακό­ λουθη εξάντληση των οργάνων που παράγουν αίμα, σαν αποτέλε­ σμα κακής διατροφής και λανθασμένου τρόπου ζωής). Παρατηρούμε ότι η υπέρταση, η αρτηριοσκλήρωση, οι κυκλοφοριακές ανωμαλίες, κλπ., παρουσιάζονται γενικά σε μεσήλικα άτομα. Ο λόγος για τον οποίο οι ασθένειες αυτές παρουσιάζονται τότε, και όχι νωρίτερα πρέπει να είναι εμφανέστατος στον αναγνώστη, αν αναλογισθεί τα όσα είπαμε πιο πάνω. Το αίμα, με την αυξημένη τοξικότητά του, εναποθέτει στα τοιχώματα των αρτηριών μια μάζα από τοξικές ουσίες σε ποσότητες που αυξάνονται κάθε χρόνο. Οταν πια το άτομο φτάσει σε μια μέση ηλικία τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας αρχίζουν να γίνονται αισθητά. Στα αποτελέ­ σματα αυτά έχουν δοθεί διάφορες ονομασίες, όπως υπέρταση, αρ­ τηριοσκλήρωση κλπ. Αυτό είναι όλο! Τί σχέση μπορεί να έχουν με τα αίτια ή τη θεραπεία αυτών των ασθενειών τα μικρόβια, οι φαρ­ μακευτικές αγωγές, ή τα εμβόλια; Καμιά απολύτως! Η θεραπεία σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με έναν ολο­ κληρωτικό καθαρισμό του οργανισμού, που θα επιτρέψει στο αίμα, στις αρτηρίες και στις φλέβες να αποτοξινωθούν και να επανέλ-

θουν σε υγιή κατάσταση. Εφόσον ο αναγνώστης κατανοήσει καλά τα παραπάνω, θα εκτιμή­ σει σωστά και τις λεπτομέρειες της θεραπευτικής αγωγής που θα ακολουθήσει.

Αναιμία. Αναιμία σημαίνει ανεπάρκεια αίματος, αλλά γενικά, αναιμι­ κό θεωρείται το άτομο εκείνο που το αίμα του είναι ελλειπές τόοο σε ποιότητα, όσο και σε ποσότητα. Το αίμα του αναιμικού παρουσιά­ ζει έλλειψη αιμοσφαιρίνης, δηλαδή μιας ουσίας χωρίς την οποία δεν μπορεί να ζήσει κανείς. Η αιμοσφαιρίνη περιέχει στη σύνθεσή της οργανικό σίδηρο, η παρουσία του οποίου είναι ουσιώδης για την καλή υγεία και, γενικότερα, για τη ζωή- κι αυτό γιατί παίρνει το οξυγόνο που εισέρχεται στον οργανισμό με την αναπνοή, και το μεταφέρει στα διάφορα κύτταρα για την συντήρησή τους. Η αιμοσφαιρίνη είναι η κόκκινη χρωστική ουσία του αίματος. Επομένως, ένα άτομο που έχει έλλειψη αυτής της ουσίας, έχει πολύ πιο ωχρό αίμα από ένα άτομο με καλή υγεία. Ο αναιμικός όμως δεν είναί μόνο ωχρός και χωρίς αίμα. Είναι επίσης άτομο χω­ ρίς όρεξη και χωρίς ενεργητικότητα. Υποφέρει ταυτόχρονα από κακή διατροφή, αφού το εξασθενημένο αίμα του δεν μπορεί να εφοδιάσει τα ζωτικά όργανα και τις δομές του σώματος με την απαραίτητη ποσότητα θρεπτικών ουσιών, πράγμα που επηρεάζει αρνητικά ολόκληρο τον οργανισμό, και στο σωματικό και στο νοητικό επίπεδο. Στην πραγματικότητα όμως και η ίδια η αναιμία είναι αποτέλεσμα μιας γενικής εξασθένησης του οργανισμού (λόγω κα­ κής διατροφής, γενικά λανθασμένου τρόπου ζωής, προηγούμενης κατασταλτικής θεραπευτικής αγωγής κάποιας ασθένειας κλπ.). Πρόκειται δηλαδή για ένα φαύλο κύκλο. Η εξασθένηση του ορ­ γανισμού προκαλεί ελλειπή παροχή αίματος και αυτή με τη σειρά της προκαλεί μεγαλύτερη αποδυνάμωση του οργανισμού, αφού το αίμα δεν μπορεί να προσφέρει όλες τιςς απαραίτητες θρεπτικές ουσίες στα διάφορα ζωτικά όργανα και δομές του σώματος. Ετσι, η αναιμία στην πραγματικότητα, δεν είναι ασθένεια αλλά μια κατάσταση ανεπάρκειας ή εξασθένισης του αίματος από οργα­ νικές αιτίες και εκδηλώνεται μάλλον σαν παράγοντας σε πολλές ασθένειες, παρά σαν μια μεμονωμένη πάθηση. ' Ετσι, το να προσπα­ θήσουμε να θεραπεύσουμε μόνο την αναιμία είναι λάθος. Το αντι­ κείμενο της θεραπευτικής αγωγής πρέπει να είναι ολόκληρο το

άτομο, αφού η αναιμική κατάσταση οφείλεται σε κακή λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού. Θα είναι ανοησία να πούμε: «Α! Αυτό το άτομο έχει αναιμία». Αυτό σημαίνει ότι έχει έλλειψη σιδήρου και επομένως για να θεραπευτεί χρειάζεται σίδηρο. Και όμως, αυτή εί­ ναι κατά κύριο λόγο η στάση της ιατρικής απέναντι σ’ αυτή την ασθένεια (ή κατάσταση, όπως θα προτιμούσα να την ονομάσω).Δεν είναι λοιπόν καθόλου παράξενο που δεν είναι σε θέση να τη θερα­ πεύσει. Η αναιμία, περισσότερο από κάθε άλλη πάθηση χρειάζεται ιδιοσυγκρασιακή θεραπευτική αγωγή, αν θέλουμε να πετύχουμε μια γνήσια θεραπεία της. Η εξάρτηση από χάπια ή ενέσεις σιδήρου εί­ ναι απλά και μόνο απώλεια χρόνου. Κανένας αναιμικός δεν θερα­ πεύτηκε ποτέ μ’ αυτόν τον τρόπο. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο σίδηρος που δίνεται στις ιατρικές θεραπευτικές αγωγές είναι εν­ τελώς άχρηστος, γιατί είναι ανόργανος και όχι οργανικός. Ο οργα­ νικός σίδηρος που χρειάζεται το σώμα μπορεί να ληφθεί μόνο από την τροφή, (από ουσίες όπως είναι τα πράσινα λαχανικά ή τα λαχα­ νικά ρίζες αμαγείρευτα), τα φρούτα, τα πλήρη δημητριακά και οι ξηροί καρποί, και όχι από το χημικό εργαστήριο ή το φαρμακείο. Θεραπεία. Αν ο αναγνώστης κατάλαβε όσα είπαμε παραπάνω, αλλά και στις πρώτες σελίδες αυτού του κεφαλαίου, η θεραπευτική αγωγή της αναιμίας, που πρόκειται να περιγράφουμε πιο κάτω, μιλά από μόνη της. Έχει στόχο την αναζωογόνηση ολόκληρου του ορ­ γανισμού και όχι την απλή παροχή ανόργανου σιδήρου σ' έναν ορ­ γανισμό που δεν λειτουργεί σωστά και που δεν ξέρει πως να τον χρησιμοποιήσει, πράγμα που, τελικά, μόνον επιδείνωση της κατά­ στασης θα μπορούσε να προκαλέσει. Ο αναιμικός πρέπει ν ’ ακολουθήσει την εξής θεραπευτική αγω­ γή: Για τέσσερις ως εφτά μέρες, θα πρέπει να ακολουθήσει την αποκλειστική δίαιτα με φρέσκα φρούτα, που περιγράφεται στο Πα­ ράρτημα και μετά να συνεχίσει για δυο ως τέσσερις μέρες με τη δίαιτα με φρούτα και γάλα (που περιγράφεται επίσης στο Παράρ­ τημα). ’ Οσοι βρίσκουν ότι η δίαιτα με φρούτα και γάλα τους ταιριά­ ζει περισσότερο πρέπει να την ακολουθήσουν για περισσότερο καιρό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε οργανισμός διαφέρει από τον άλλο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο αναιμικός πρέπει μετά ν ’ ακολουθήσει πιστά την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται ι στο Παράρτημα. Σε μερικές περιπτώσεις, ίσως χρειαστούν περισσό­

τερα διαστήματα φρουτοδίαιτας ακολουθούμενα από δίαιτα με φρού­ τα και γάλα. Αυτό όμως είναι κάτι που πρέπει να αποφασίσει μόνος του ο αναγνώστης, ανάλογα με την πρόοδο που έχει κάνει στο με­ ταξύ. Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής, αλλά και αργότερα αν χρει­ αστεί, πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ ο υποκλυσμός χλιαρού νερού για τον καθαρισμό των εντέρων. Οσοι πάσχουν από μόνιμη δυ­ σκοιλιότητα, πρέπει να εφαρμόσουν τις συμβουλές που δίνονται για την εξάλειψή της στο Κεφάλαιο 9, (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Ο αναιμικός πρέπει να κάνει στεγνή εντριβή και σπόγγισμα ή καθιστά λουτρό κάθε μέρα. Επίσης, πολύ σημαντι­ κές είναι οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα. Πρέπει ακόμη να περνά όσο το δυνατό περισσό­ τερο καιρό στον καθαρό αέρα. Η ήπια υπαίθρια άσκηση, όπως το βάδισμα, είναι απαραίτητη. ' Ενας καλός καθημερινός περίπατος εί­ ναι εξαιρετικά ωφέλιμος. Όποτε είναι δυνατό καλό θα είναι να κά­ νετε ηλιιόλουτρα κι αερόλουτρα. Ενα λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας μια φορά την εβδομάδα, είναι επίσης πολύ ωφέλιμο. Ολες οι συνήθειες που εξασθενίζουν τον οργανισμό, όπως η υπερβολική δουλειά, οι διάφορες καταχρήσεις, η περιττή στενοχώ­ ρια, οι αρνητικές σκέψεις κλπ., πρέπει να εξαλειφθούν, όσο αυτό εξαρτάται από τον πάσχοντα. Με μια θεραπευτική αγωγή όπως αυτή που περιγράφεται παραπά­ νω, η αναιμία θα εξαφανιστεί σιγά σιγά, ακόμη και στις πιο επίμο­ νες περιπτώσεις. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να παίρνετε «το­ νωτικά» σιδήρου, τονωτικό κρασί κλπ. Όλα είναι απώλεια χρήματος και χρόνου.

Ανεύρυσμα. Ανεύρυσμα είναι ένα τμήμα αρτηρίας που παρουσιά­ ζει διαστολή ή διαπλάτυνση, σχηματίζοντας έτσι έναν όγκο που τα τοιχώματά του μπορεί να ποικίλουν σε πάχος. Μπορεί να έχει ένα ή περισσότερα ανοίγματα ή διόδους επικοινωνίας με τον αρτηριακό σωλήνα. Μπορεί να επικοινωνεί με κάποια διπλανή φλέβα ή μπορεί, ακόμα σιγά σιγά, να γεμίσει και να γίνει συμπαγές. (Σε αυτή την περίπτωση η Φύση επιφέρει μια αυτόματη θεραπεία). Ωστόσο, αυτή η τελευταία κατάσταση είναι δυστυχώς πολύ σπάνια. Συνήθως οι αρτηρίες που επηρεάζονται περισσότερο είναι εκείνες του εγκεφά­ λου ή των πνευμόνων, καθώς και εκείνες που προέρχονται κατευ­

θείαν από την καρδιά. Η ασθένεια αυτή εμφανίζεται στη μέση ηλι­ κία και είναι άμεσο αποτέλεσμα λανθασμένου τρόπου ζωής και κα­ κής διατροφής, αν και το επιφανειακό αρχικό αίτιο μπορεί να είναι κάποιο τραύμα. Οσοι πίνουν πολύ, είναι πολύ επιρρεπείς σ' αυτή την πάθηση, που μπορεί επίσης να οφείλεται στην αγωγή ασθενει­ ών συφιλιδικής προέλευσης με μεταλλικά φάρμακα ή. σε μεταλλι­ κές δηλητηριάσεις, όπως είναι η μολύβδωση κλπ.

(α) Ατρακτοειδές |β) Σακκοειδές ή κυπελλοειδές (γ) Διαχωριστικόν ή σχαλιδωτικόν

Θεραπεία. Πρέπει να πούμε από την αρχή ότι η θεραπευτική αγω­ γή του ανευρύσματος πρέπει να ανατίθεται πάντοτε σ' έναν υγιεινιστή, γιατί αυτές οι αρρώστιες χρειάζονται τη φροντίδα έμπειρου επιστήμονα. Ούτε μπορεί να αναμένεται οριστική θεραπεία, τις πε­ ρισσότερες φορές. Σε πολλές περιπτώσεις, το μόνο που μπορεί να ελπίζει κανείς είναι η μείωση της σοβαρότητας της πάθησης σαν αποτέλεσμα μαλακτικής αγωγής, ακτινοθεραπείας, σωστής δίαιτας, αυστηρής αποχής από οινοπνευματώδη ποτά, αποφυγή της υπερκό­ πωσης κλπ. Ο ασθενής πρέπει να ζει όσο πιο ήσυχα του επιτρέπει η εργασία του. Για όσους δεν μπορούν να υποβληθούν σε φυσιο­ θεραπευτική αγωγή, ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσουν την θε­ ραπεία είναι λίγες μέρες φρουτοδίαιτας. Μετά, μπορούν να ακο­ λουθήσουν την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφερεται στο Πα­ ράρτημα και στο μέλλον να ξανακάνουν δυο ή τρεις μέρες φρου­

τοδίαιτας κάθε μήνα. Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής, ή και αργότερα, ο ασθενής πρέπει να κάνει κάθε βράδυ υποκλυσμό για να καθαρίζουν τα έντερά του.

Αποπληξία (παραλυτική προσβολή). Αυτή η ασθένεια, που στην ιατρική γλώσσα ονομάζεται αποπληξία ή εγκεφαλική αιμοραγία, εί­ ναι συνήθως γνωστή σαν παράλυση ή παραλυτική προσβολή. Είναι μια πολύ σοβαρή πάθηση και, μολονότι κάποτε μπορεί να πέσουν θύματά της και νέοι, συνήθως εμφανίζεται στη μέση ηλικία. Σε με­ ρικές περιπτώσεις η ανάρρωση είναι πλήρης, ακόμη και με τη θε­ ραπευτική αγωγή της ορθόδοξης ιατρικής. Αν όμως αυτή η ασθέ­ νεια αντιμετωπιζόταν αποκλειστικά σύμφωνα με τις αρχές της φυ­ σιοθεραπείας, το ποσοστό της πλήρης ανάρρωσης θα ανέβαινε ση­ μαντικά. Η αρχική αιτία της αποπληξίας είναι η ρήξη ενός αιμοφόρου αγ­ γείου στον εγκέφαλο, σαν αποτέλεσμα πολύ υψηλής πίεσης του αίματος μετά από μακρόχρονη λανθασμένη διατροφή και από έναν γενικά ανθυγιεινό τρόπο ζωής. Ο επιφανειακός αιτιολογικός παρά­ γοντας, όμως, είναι πιο συχνά η έντονη έξαψη, η υπερκόπωση, ή η καταβολή μιας ασυνήθιστα μεγάλης προσπάθειας για κάποια δου­ λειά. Μερικές φορές δεν υπάρχει κανένα απτό σύμπτωμα για να προ­ ειδοποιήσει το θύμα ότι διατρέχει κίνδυνο αποπληξίας, αλλά πιο συχνά παρουσιάζονται κάποια σαφή προειδοποιητικά συμπτώματα. Ο πονοκέφαλος, η ζαλάδα, η βραχνή φωνή, η βραδύνοια (σε συνδυα­ σμό με πολύ υψηλή πίεση του αίματος) είναι οι συνηθισμένες προ­ ειδοποιήσεις της Φύσης, που δείχνουν ότι υποβόσκει ένα τέτοιο πρόβλημα. Οταν συμβεί η αποπληξία υπάρχει έντονος πονοκέφαλος, συνή­ θως εμετός με άφθονο ιδρώτα και ύστερα απώλεια των αισθήσεων με ταυτόχρονο δυνατό ροχαλητό. Η αποπληξία όμως μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορους βαθμούς και διαβαθμίσεις, που η ταξινόμισή τους θα μας έβγαζε από το αντικείμενο αυτού του βιβλίου. Η αποπληξία μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο ή, πιο συχνά, σε πα­ ράλυση της μιας πλευράς του σώματος σαν αποτέλεσμα της πίε­ σης που εξασκεί το αίμα πάνω σε ορισμένα νευρικά κέντρα του εγκεφάλου. Οσο προχωρεί η ανάρρωση, η ένταση της παράλυσης μειώνεται σταδιακά ώσπου σε μερικές περιπτώσεις τα προσβλημένα

μέλη του σώματος ανακτούν τελείως τις δυνάμεις τους. Σε πολλές περιπτώσεις, όμως, πραμένει κάποια μόνιμη παράλυση σ' ένα ή περισσότερα μέλη, μαζί με κάποια απώλεια των διανοητικών και εκφραστικών ικανοτήτων του ασθενή.

Θεραπεία. Η φυσική θεραπευτική αγωγή της αποπληξίας, αν γίνει σωστά, θα καταλήξει στην πλήρη αποθεράπευσή της σε πάρα πολ­ λές περιπτώσεις. Οπωσδήποτε όμως, πρέπει να πάρουμε υπ' όψη μας και το ιατρικό ιστορικό του ασθενή, καθώς και την σοβαρότητά της προσβολής. Η πρώτη απαραίτητη προϋπόθεση είναι η νηστεία. Ο ασθενής πρέπει κατά τις πρώτες λίγες μέρες να κάνει απόλυτη νηστεία μό­ νο με νερό, αν μπορεί να το πιει, και αργότερα με χυμό πορτοκα­ λιού και νερό. Η νηστεία πρέπει να συνεχιστεί για κάμποσες μέρες ώσπου να μειωθεί η σοβαρότητα της προσβολής, και να μπορεί ο ασθενής να φάει πιο στερεές τροφές. Αλλά και τότε ακόμη, πρέ­ πει να του δίνετε μόνο φρέσκα φρούτα, και τίποτε άλλο. Είναι πο­ λύ μεγάλο λάθος να αρχίσουμε να τρέφουμε τον ασθενή με τις δή­ θεν «θρεπτικές» τροφές, όπως ζωμό κοτόπουλου, ζωμό βοδινού, γάλα κλπ. Αυτό θα εμποδίσει την ανάρρωση και θα δυσκολέψει την πλήρη θεραπεία. ' Ενας πολύ σημαντικός παράγοντας της θεραπευτικής αγωγής είναι ο σωστός καθαρισμός των εντέρων. Τα έντερα πρέπει να κα­ θαρίζονται δυο φορές την ημέρα με υποκλυσμό χλιαρού νερού κα­ τά τις πρώτες δύο ή τρεις μέρες και, μετέπειτα κάθε βράδυ, ώσπου να αρχίσουν να λειτουργούν από μόνα τους. Δεν πρέπει να γίνει τίποτε που θα ενοχλήσει τον ασθενή. Οι κρύες κομπρέσες στο κεφάλι μπορεί να είναι χρήσιμες σε ορισμένες περιπτώσεις, για να ανακουφίσουν τον πόνο. Αν ακολουθηθεί η παραπάνω θεραπευτική αγωγή,δηλαδή πλήρης νηστεία ώσπου να εξαφανιστούν τα σοβαρά συμπτώματα (με τη χρή­ ση του κλύσματος) και ύστερα αποκλειστική φρουτοδίαιτα, όταν θα μπορεί ο ασθενής να τρώει άνετα πια στερεά τροφή, οι περισσό­ τεροι ασθενείς θα αρχίσουν σύντομα να αναρρώνουν. Ύστερα, ένα απαλό μασάζ των προσβλημένων μελών θα είναι πολύ ευεργε­ τικό, μαζί με μαλακτική θεραπευτική αγωγή, αν μπορούμε να την εξασφαλίσουμε. Στη δίαιτα μπορεί επίσης να προστεθεί και γάλα (φρέσκο και άβραστο). Καθώς προχωρεί η ανάρρωση μετά τη δίαιτα

γάλακτος και φρούτων, ο ασθενής μπορεί να αρχίσει σιγά σιγά το εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Μη βιά­ ζεστε ποτέ να «τάϊσετε καλά» τον ασθενή. Κρατείστε τη δίαιτα όσο πιο ήπια μπορείτε, με τα φρούτα και τις σαλάτες σαν κύρια φαγητά. Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟ. Οταν ο ασθενής μπορέσει να σηκωθεί ξανά, μπορεί να αρχίσει να κάνει λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας δυο φορές την εβδο­ μάδα. Επίσης, πρέπει να κάνει κάθε μέρα τις αναπνευστικές και τις άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα, μαζί με καθημε­ ρινή στεγνή εντριβή και το υγρό σπόγγισμα. Πρέπει επίσης να εν­ θαρρύνουμε τον ασθενή να αποκτήσει τακτικές συνήθειες ζωής στο μέλλον. Η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών πρέπει να σταματήσει εντελώς, στις περιπτώσεις που αποτελεί συνήθεια του παθόντα. Επίσης, το κάπνισμα πρέπει να κοπεί. Ο καθαρός αέρας και οι υπαίθριες ασκήσεις (κατά το δυνατό), η σωστή διατροφή, σύμφωνα με τους κανόνες που περιγράψαμε πα­ ραπάνω, και η καθαρή, υγιεινή ζωή, θα αποτρέψουν νέες προσβο­ λές. Κάθε αδικαιολόγητη νευρική έξαψη, περιττή στενοχώρια και η υπερκόπωση πρέπει να αποφεύγονται. Οσοι έχουν πάθει στο παρελθόν αποπληξία πρέπει να διαβά­ σουν προσεκτικά τη θεραπευτική αγωγή για την Υψηλή Πίεση που αναφέρεται σε αυτό το Κεφάλαιο.

Αρτηριοσκλήρωση. Αρτηριοσκλήρωση είναι η σκλήρυνση των αρ­ τηριών. Συνδέεται στενά με την υψηλή πίεση του αίματος, γιατί αυτή η σκλήρυνση των αρτηριακών τοιχωμάτων σημαίνει ότι η καρ­ διά πρέπει να ωθήσει το αίμα με δύναμη για να περάσει από την περιορισμένη αρτηριακή δίοδο αυξάνοντας έτσι την πίεσή του. Στην αρτηριοσκλήρωση τα εξωτερικά τοιχώματα των αρτηριών σκλη­ ραίνουν και τα εσωτερικά τοιχώματα μαλακώνουν. Αυτές οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις συμβαίνουν αποκλειστικά και μόνο σαν αποτέλε­ σμα της λαθεμένης φροντίδας του σώματος και των σωματικών λειτουργιών, εξαιτίας κακής διατροφής, έλλειψης σωματικής άσκη­ σης, διαφόρων καταχρήσεων κλπ. Το γεγονός ότι η αρτηριοσκλή­ ρωση συναντάται πολύ συχνά σε άτομα που δεν έχουν φτάσει ακό­ μη στα σαράντα είναι ένα οριστικό κατηγορητήριο κατά των συγχρό­ νων συνηθειών ζωής, στις οποίες παίζουν έναν τόσο σημαντικό ρό­ λο το καθαρτικό και τα διάφορα φάρμακα, τυποποιημένα και μη.

Η Αρτηριοσκλήρωση σημαίνει ότι έχεις γεράσει πριν την ώρα σου! Θεραπεία. Οταν οι αρτηρίες του σώματος χάσουν την ελαστικότητά τους, σαν αποτέλεσμα θα υποφέρουν όλα τα όργανα και οι δο­ μές του σώματος. Επομένως, είναι φανερό ότι η θεραπευτική αγω­ γή της αρτηριοσκλήρωσης πρέπει να είναι ιδιοσυστατική. Μόνο αν τονωθεί ολόκληρος ο οργανισμός μπορεί να εξαλεκρθεί έγκαιρα αυτή η αρρώστια. Οπως αναφέραμε ήδη, η αρτηριοσκλήρωση και η υψηλή πίεση του αίματος συνδέονται στενά. Η θεραπευτική αγωγή για την πρώ­ τη ισχύει και για την δεύτερη, και αντίστροφα. Επομένως, το άτομο που πάσχει από αρτηριοσκλήρωση παραπέμπεται στη θεραπευτική αγωγή της Υπέρτασης, που αναφέρεται σ’ αυτό το Κεφάλαιο, για να βρει οδηγίες για την αγωγή που πρέπει να ακολουθήσει. Μπορεί να είναι σίγουρος ότι με αυτή την αγωγή όχι μόνο θα ανανεώσει και θα τονώσει τους ιστούς ολόκληρου του οργανισμού του και θα βελτιώσει κατά πολύ τη γενική του υγεία, αλλά και ότι θα προσθέ­ σει πολλά χρόνια στη ζωή του.

Δηλητηρίαση του αίματος. Κατά την ιατρική, η δηλητηρίαση του αίματος οφείλεται στην είσοδο μολυσματικών βακτηριδίων ή μικρο­ βίων στο αίμα, που προκαλούν δυσάρεστα ή και σοβαρά συμπτώμα­ τα - που αναφέρονται ως δηλητηρίαση. Η δηλητηρίαση του αίματος μπορεί να έχει διάφορες διαβαθμίσεις: ελαφρή, πιο σοβαρή και πο­ λύ σοβαρή. Πρέπει όμως να πούμε ότι, σε κάθε περίπτωση δηλη­ τηρίασης του αίματος, η βασική αιτία είναι η ψηλή τοξικότητα του αίματος που προκαλείται από κακή διατροφή και ανθυγιεινό τρόπο ζωής, και δεν έχει καμιά σχέση με τη μικροβιολογική μόλυνση. Αν το αίμα είναι γεμάτο τοξικές ουσίες και το άτομο γρατσουνι­ στεί, κοπεί, ή τραυματιστεί έτσι που να επιτρέπει την είσοδο ξένων ουσιών στον οργανισμό, μερικές φορές επακολουθεί δηλητηρίαση του αίματος, η οποία, όμως, δεν οφείλεται σε αυτές τις ξένες ου­ σίες (όπως πιστεύεται γενικά), αλλά στην τοξικότητα του ίδιου του αίματος. Οι ξένες ουσίες που μπαίνουν στον οργανισμό από το κό­ ψιμο ή το χτύπημα ενεργούν σαν εστία μόλυνσης, σχηματίζοντας έναν πυρήνα γύρω από τον οποίο μπορούν να συγκεντρωθούν οι τοξικές ουσίες που μεταφέρονται από το αίμα. Αυτή η συγκέντρω­

ση τοξινών γύρω από τον πυρήνα των ξένων ουσιών οδηγεί στην κατάσταση που είναι γνωστή σαν δηλητηρίαση του αίματος. Μπο­ ρεί να συμπεράνει κανείς ότι η σοβαρότητα αυτής της κατάστασης εξαρτάται πάντοτε από την γενική υγεία και την κατάσταση του αί­ ματος του θύματος, και όχι, από εξωτερικές καταστάσεις ή φαινό­ μενα. Αυτό εξηγεί αμέσως το γεγονός ότι μερικοί άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στη δηλητηρίαση του αίματος από άλλους, καθώς και το ότι μερικές περιπτώσεις είναι πιο σοβαρές από άλλες. Η κα­ τάσταση της ατομικής υγείας και η ποιότητα του αίματος είναι πάν­ τοτε αποφασιστικός παράγοντας. Δημιουργώντας θέμα «μικροβίων» και μόλυνσης από εξωτερικές πηγές είναι σαν να μη βλέπουμε την πραγματική αιτία της δηλητηρίασης του αίματος. Θεραπεία. Είναι φανερό ότι κάθε περίπτωση δηλητηρίασης του αί­ ματος απαιτεί κάπως διαφορετικό χειρισμό, ανάλογα με τη γενική υγεία του ασθενή, το μέρος όπου εντοπίζεται η ανωμαλία κλπ. Ωστόσο, οι παρακάτω αρχές θεραπευτικής αγωγής θα χρησιμεύ­ σουν σαν γενικός οδηγός σε όσους δεν μπορούν να καταφύγουν σ' έναν έμπειρο υγιεινιστή. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι μια νηστεία από τρεις ως εφτά ή και περισσότερες μέρες με χυμό πορτοκαλιού και νερό. Η διάρκεια της νηστείας εξαρτάται, σε κάθε περίπτωση, από τη σοβαρότητα της προσβολής. Ο ασθενής πρέπει να παραμείνει στο κρεβάτι, αν το απαιτεί η κατάστασή του, ή να αναπαύεται ήσυ­ χα στο σπίτι του, όλο αυτό το διάστημα. Στη διάρκεια της νηστείας, ή και αργότερα αν χρειαστεί, τα έν­ τερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με κλύσμα χλιαρού νε­ ρού. Ο ασθενής πρέπει να κάνει πλήρες λουτρό με άλατα θείίκής αμμωνίας κάθε μέρα, αν είναι δυνατό. (Αν δεν είναι δυνατό να γί­ νει το πλήρες λουτρό με άλατα θείίκής αμμωνίας, η προσβλημένη περιοχή πρέπει να πλένεται κάμποσες φορές την ημέρα με ζεστό νερό που περιέχει άλατα θείίκής αμμωνίας. Η αναλογία είναι η εξής: Διακόσια περίπου γραμμάρια άλατα σε μια λεκάνη ζεστό νε­ ρό, ή μια κουταλιά της σούπας άλατα σε μια κούπα νερό). Το πλύ­ σιμο της προσβλημένης περιοχής με ζεστό νερό που περιέχει άλατα θείίκής αμμωνίας, καλό είναι να γίνεται κάμποσες φορές την ημέρα, ακόμη και αν ο ασθενής κάνει το πλήρες λουτρό μ' αυτά τα άλατα.

Με την παραπάνω θεραπευτική αγωγή τα συμπτώματα θα αρχί­ σουν σύντομα να υποχωρούν. ' Επειτα ο ασθενής μπορεί να ακο­ λουθήσει τη φρουτοδίαιτα για λίγες μέρες. Καθώς προχωρεί η ανάρρωση, μπορεί να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Το πλύσιμο μπορεί να μειωθεί καθώς υποχωρεί η πάθηση και το κλύσμα μπορεί να διακοπεί. Τότε πρέπει να αρχίσει η εντριβή, το σπόγγισμα ή το καθιστά λουτρό, καθώς και οι ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα σαν τακτι­ κό βοηθητικό μέτρο, για την τόνωση του οργανισμού, ενώ ταυτό­ χρονα πρέπει να υιοθετηθούν σωστές συνήθειες ζωής. Οι υπαίθρι­ ες ασκήσεις πρέπει να ενθαρρύνονται όσο το δυνατό περισσότερο. Η παραπάνω απλή θεραπευτική αγωγή, αν εφαρμοστεί σωστά θα είναι αρκετή να θεραπεύσει οποιαδήποτε συνηθισμένη περίπτωση δηλητηρίασης του αίματος, χωρίς κανέναν κίνδυνο επιπλοκών, όπως συμβαίνει στη θεραπευτική αγωγή που ακολουθεί η παραδοσιακή ιατρική. Η θεραπεία βρίσκεται στον καθαρισμό του αίματος, και όχι στη χρήση φαρμάκων και αντισηπτικών.

Χιονίστρες. Επιφανειακά, οι χιονίστρες οφείλονται σε κακή κυκλο­ φορία του αίματος ή έκθεση στο κρύο. Εμφανίζονται τον χειμώνα στα άκρα του σώματος, δηλαδή στα χέρια, τα πόδια, τα αυτιά, κλπ. Ωστόσο, δεν φτάνει μόνο η κακή κυκλοφορία του αίματος ή η έκ­ θεση στο κρύο. Υπάρχει επίσης μια βαθύτερη τοξική κατάσταση του αίματος, που οφείλεται σε κακή διατροφή και γενικά ανθυγιει­ νό τρόπο ζωής. Λόγω της ψυχρότητας των άκρων που παρουσιάζε­ ται σε ορισμένους ανθρώπους τον χειμώνα, η κυκλοφορία του αί­ ματος σ' αυτά τα μέρη του σώματος εμποδίζεται, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν ουσίες στα τριχοειδή αγγεία που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του δέρματος. Οι χιονίστρες οφείλονται σε αυτή την αιτία. Η θεωρία που επικρατεί στους ορθόδοξους ιατρικούς κύκλους και, μέχρι ενός σημείου, στους κύκλους της φυσικής υγιεινής, ότι δηλαδή οι χιονίστρες είναι αποτέλεσμα ανεπάρκειας ασβεστίου στο αίμα, είναι κατά τη γνώμη του συγγραφέα, εντελώς εσφαλμένη και μπορεί να διαψευστεί εύκολα. Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι που υποβάλλονται σε φυσιοθεραπεία για πρώτη φορά αναπτύσσουν χιονίστρες, ενώ δεν είχαν τίποτα πριν αρχίσει αυτή η θεραπευτική αγωγή. Πως δικαιολογείται η θεωρία ανεπάρκειας ασβεστίου σ' αυ-

ιπς τις περιπτώσεις; Πραγματικά δεν μπορεί να δικαιολογηθεί, γιατί αυτοί οι άνθρωποι παίρνουν περισσότερο οργανικό ασβέστιο με τις φυσικές τροφές που τρώνε τώρα, παρά μ' αυτές που έτρωγαν παλιότερα. Ωστόσο, δεν ήξεραν τι είναι οι χιονίστρες, ώσπου άρχισαν φυσιοθεραπεία. Λοιπόν, η αλήθεια είναι ότι οι χιονίστρες παρουσιάζονται σ' αυιές τις περιπτώσεις, λόγω προσωρινού κατακλυσμού του αίματος ππό τοξικές ουσίες - μετά τις αποβλητικές επιδράσεις της θερα­ πευτικής αγωγής και τη συγκέντρωση μερικών τοξικών ουσιών στα άκρα, λόγω της απουσίας διεγερτικών τροφών και ποτών από το διαιτολόγιο. Η ανεπάρκεια ασβεστίου δεν έχει καμιά σχέση μ’ αυτό ίο ζήτημα, σε τέτοιες περιπτώσεις. Θεραπεία. Οταν οι χιονίστρες οφείλονται σε φυσιοθεραπευτική αγωγή όπως αναφέραμε παραπάνω, δεν χρειάζεται να ανησυχούμε γΓ αυτές. Θα εξαφανιστούν σιγά σιγά με τον καιρό, καθώς οι τοξι­ κές ουσίες που ευθύνονται για την εμφάνισή τους αποβάλλονται από τον οργανισμό με τη συνέχιση της φυσικής θεραπευτικής αγωγής. Αλλά και πάλι, τα τοπικά μέτρα ανακούφισης που αναφέρονται παρακάτω μπορούν να εφαρμοστούν με πολύ ευεργετικά αποτελέσματα. Η πλήρης θεραπευτική αγωγή που περιγράφεται εδώ πρέπει να εφαρμοστεί μόνον όταν οι χιονίστρες προέρχονται από πολύ τοξικό και ανεπαρκώς θερμαινόμενο οργανισμό, λόγω κακών συνηθειών διατροφής, έλλειψης ασκήσεων, ανεπαρκούς ρουχισμού κλπ. Ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσει κανείς είναι μια σύντομη νη­ στεία τριών ή τεσσάρων ημερών ή τέσσερις ως εφτά μέρες φρου­ τοδίαιτας, όπως αυτή που περιγράφεται στο Παράρτημα. Ύστερα μπορεί να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, (που επίσης αναφέρεται στο Παράρτημα). Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν περισσότερες σύντομες νηστείες ή περίοδοι φρουτοδί­ αιτας, ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης. Το κλύσμα ζε­ στού νερού πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ, για να καθαρί­ σουν τα έντερα, κατά τις πρώτες λίγες μέρες της θεραπευτικής αγωγής. Οταν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμο­ στούν αμέσως οι κανόνες της εξάλειψής της που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9. Ο πάσχων από χιονίστρες πρέπει να κάνει λουτρά με άλατα θείίκής αμμωνίας, όπως περιγράφονται λεπτομερώς στο Πα­ ράρτημα, δυο με τρεις φορές την εβδομάδα στην αρχή, και λιγό­

τερο συχνά μετέπειτα, καθώς εξαφανίζονται οι χιονίστρες. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην κατάσταση του δέρμα­ τος. Η στεγνή εντριβή και το σπόγγισμα ή το καθιστά λουτρό, που αναφέρονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται καθημερινά, όπως επίσης και οι σωματικές και άλλες ασκήσεις που αναφέρονται εκεί. Ο ασθενής πρέπει να κάνει αρκετούς περιπάτους ή υπαίθριες ασκήσεις κάθε μέρα και να προσέχει στην επιλογή των ρούχων που φορά. Δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ χοντρά ούτε πολύ λεπτά ή βαριά. Τα εσώρουχα πρέπει να είναι πάντοτε ελαφρά και πορώδη και ποτέ βαριά και μάλλινα. Το άτομο που πάσχει από χιονίστρες δεν πρέπει να κάθεται πολύ κοντά στη φωτιά, είτε στη δουλειά εί­ τε στο σπίτι του (ιδίως σε φωτιά γκαζιού). Πρέπει να αποφεύγει όσο μπορεί τις ακραίες θερμοκρασίες. (Καλό είναι να ζεσταίνει λί­ γο το κρύο νερό πριν το χρησιμοποιήσει για πλύσιμο, ιδιαίτερα όταν κάνει κρύο). Όσον αφορά την τοπική θεραπευτική αγωγή, το καλύτερο πρά­ γμα είναι να πλένει τα προσβλημένα μέρη του σώματος δύο ή τρεις φορές την ημέρα με ζεστό νερό που περιέχει άλατα θειϊκής αμμωνίας. (100 γραμμάρια άλατα σε ένα μπωλ (κούπα) ζεστό νερό ή 200 γραμμάρια άλατα σε μια λεκάνη νερό). Ύστερα μπορεί να τρίψει το μέρος με ελαιόλαδο ή βαζελίνη. Ο ασθενής μπορεί επί­ σης να βάλει δυο λεκάνες τη μια δίπλα στην άλλη. Στη μια βάζει ζεστό νερό και στην άλλη κρύο. Βουτά τα χέρια του ή τα πόδια πρώτα στο ζεστό νερό και ύστερα στο κρύο νερό. Αυτό πρέπει να γίνει κάμποσες φορές στη σειρά, σε κάθε λεκάνη. Τα λουτρά αυτά πρέπει να γίνονται δυο ή τρεις φορές την ημέρα. Επίσης, όταν κά­ νει κρύο πρέπει να κάνει ασκήσεις για κάμποσα λεπτά, ώσπου να κοκκινίσουν τα χέρια και τα πόδια. Αυτό είναι και προληπτικό αλλά και θεραπευτικό μέτρο για τις χιονίστρες.

Υψηλή πίεση του αίματος (Υπέρταση). Η υψηλή πίεση του αίμα­ τος ή υπέρταση είναι μια από τις «νέες» ασθένειες που παρουσιά­ στηκαν κατά τα τελευταία πενήντα χρόνια, και είναι άμεσο αποτέ­ λεσμα των συγχρόνων τρόπων ζωής. Όπως αναφέραμε ήδη στις πρώτες σελίδες αυτού του Κεφαλαίου, τα άμεσα αίτιά της είναι η λανθασμένη διατροφή, το πολύ ποτό και το πολύ κάπνισμα, καθώς και ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής γενικά. Η αρρώστια αυτή κάνει την εμφάνισή της κυρίως στη μέση ηλικία, σαν αποτέλεσμα απόφραξης

των αρτηριών από τη συνεχή συσσώρευση τοξικών ουσιών, οι οποί­ ες εναποτίθενται εκεί με την πάροδο του χρόνου από το αίμα, που είναι φορτωμένο με τοξίνες. Οσο περισσότερο φράζουν οι αρτηρίες από τοξικές ουσίες, τό­ σο μεγαλύτερη πρέπει να είναι η προσπάθεια που θα καταβληθεί από την καρδιά για να τρομπάρει το αίμα μέσα στις αρτηρίες. ' Ετσι δημιουργείται η «νέα» αυτή ασθένεια που λέγεται «υπέρταση». Οπως αναφέραμε σ’ αυτό το Κεφάλαιο για την αρτηριοσκλήρωση, η υπέρταση και η αρτηριοσκλήρωση συνδέονται στενά μεταξύ τους εφόσον οι προδιαθετικές αιτίες της μιας είναι ίδιες με της άλλης. Και οι δυο αυτές είναι άμεσα σημάδια ανθυγιεινού τρόπου ζωής. Τα συμπτώματα της υπέρτασης είναι πονοκέφαλοι, θόρυβοι στα αυτιά, ευερεθιστικότητα, ζαλάδα, πτώση των διανοητικών ικανοτή­ των και της αυτοσυγκέντρωσης, λαχάνιασμα, πεπτικές διαταραχές, διάφορα καρδιακά συμπτώματα, καθώς και πολλές άλλες ενδείξεις.

Ολα αυτά δείχνουν μια κατάσταση γενικής διαταραχής των φυσι­ κών λειτουργιών του οργανισμού, που οφείλεται στο ότι οι σκληρυμένες και ανελαστικές αρτηρίες με την αντίσταση που προβάλ­ λουν, παρεμποδίζουν τη σωστή λειτουργία της καρδιάς και την κα­ νονική κυκλοφορία του αίματος. (Φυσικά, μερικές περιπτώσεις υ­ πέρτασης έχουν πιο σοβαρά συμπτώματα από άλλες, γιατί αυτό εξαρτάται απόλυτα από την γενική κατάσταση του ασθενή και το μέγεθος της πίεσης που ασκείται στις αρτηρίες). Θεραπεία. Απ' ό,τι είπαμε παραπάνω, πρέπει να γίνει σαφές στον αναγνώστη ότι οποιαδήποτε θεραπευτική αγωγή που δεν είναι ιδιοσυστασιακή δεν θα μπορέσει να επιφέρει πραγματική θεραπεία σε καμιά περίπτωση υπέρτασης ή αρτηριοσκλήρωσης. Μπορεί να φαί­ νεται ότι η θεραπευτική αγωγή με φάρμακα ή ενέσεις ανακουφίζει την κατάσταση προσωρινά, αλλά πιο συχνά κατορθώνει μόνο να χειροτερέψει τελικά τα πράγματα. Η μόνη πραγματική θεραπεία της υπέρτασης ή της αρτηριοσκλήρωσης είναι η φυσιοθεραπευτική αγωγή. Ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσουμε την αγωγή είναι τέσσερις μέχρι εφτά μέρες νηστείας ή, εναλλακτικά, εφτά μέχρι δεκατέσσσερις μέρες με την αποκλειστική δίαιτα φρούτων, ανάλογα με την κατάσταση του ασθενή και την ικανότητά του να αντέξει μια περισ­ σότερο ή λιγότερο παρατεταμένη περίοδο «αυτοκαθαρισμού». Το κλύσμα χλιαρού νερού πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ για τον καθαρισμό των εντέρων, κατά την πρώτη εβδομάδα της θερα­ πευτικής αγωγής, αλλά και αργότερα αν χρειαστεί. Αν υπάρχει μό­ νιμη δυσκοιλιότητα, πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες για την εξά­ λειψή της, που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Μετά τη νηστεία ή την περίοδο φρουτοδίαιτας, ο ασθενής πρέ­ πει να ακολουθήσει την κανονική εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτημα, και να την εφαρμόσει αυστηρά στο μέλλον. Το κάπνισμα, τα οινοπνευματώδη ποτά και η κατανάλωση πλούσιων αποφρακτικών τροφών πρέπει να αποφεύγονται στο μέλλον αν θέ­ λουμε να απαλαγούμε τελικά από την ασθένεια. Το ίδιο πρέπει να συμβεί και με τα καρυκεύματα, τις σάλτσες, τα τουρσιά κλπ. Ο κα­ φές πρέπει να αποκλειστεί αυστηρά από το καθημερινό διαιτολόγιο και το καθημερινό διαιτολόγιο και το τσάι πρέπει να πίνεται πολύ αδύνατο και χωρίς ζάχαρη. (Η κατανάλωση άσπρης ζάχαρης ή προϊ­

όντων από άσπρη ζάχαρη, όπως μαρμελάδες, γλυκίσματα κλπ., εί­ ναι ένας σημαντικός παράγοντας στην πρόκληση υπέρτασης και αρτηριοσκλήρωσης, για να μην αναφέρουμε το άσπρο αλεύρι και τα προϊόντα του). Ανάλογα με την πρόοδο που υπάρχει σε κάθε περίπτωση, μπορεί να χρειαστούν μια ή δυο ακόμη περίοδοι νηστείας, κατά διαστήμα­ τα, ή μερικές ακόμα περίοδοι φρουτοδίαιτας (δυο με τρεις μέρες) κάθε μήνα. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αποφασίσει ο ασθενής κατά την κρίση του. Η στεγνή εντριβή και το σπόγγισμα ή το καθιστό λουτρό και οι αναπνευστικές και οι άλλες ασκήσεις, που αναφέρονται στο Πα­ ράρτημα, πρέπει να γίνονται κάθε μέρα. Οι υπαίθριες ασκήσεις πρέ­ πει να ενθαρρύνονται όσο το δυνατό περισσότερο. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας δυο φορές την εβδομάδα είναι πολύ ωφέ­ λιμο στις περιπτώσεις που εξετάζουμε εδώ και πρέπει να γίνεται όποτε είναι δυνατό. Αν οι παραπάνω κανόνες θεραπευτικής αγωγής εφαρμοστούν ευσυνείδητα, στις περισσότερρες περιπτώσεις δεν υπάρχει κανέ­ νας λόγο να μη θεραπευτεί έγκαιρα ο ασθενής- είναι όμως φανερό ότι μερικές περιπτώσεις θα χρειαστούν μια πιο μακρόχρονη θερα­ πευτική αγωγή. Οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης συνιστούνται σε όλες τις περιπτώσεις, αν μπορούμε να βρούμε τον κατάλληλο θεραπευτή. Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΦΑΡ­ ΜΑΚΟ.

Λευχαιμία. Η λευχαιμία είναι μια ασθένεια κατά την οποία τα λευ­ κά κύτταρα του αίματος αυξάνονται πολύ σε αριθμό. Αυτό συνδέε­ ται άμεσα μ' ένα εντελώς αποδιοργανωμένο λεμφικό σύστημα και έντονη διόγκωση της σπλήνας. Είναι πολύ σοβαρή ασθένεια, ιδιοσυστασιακή στον χαρακτήρα της, και απαιτεί ειδική φυσιοθεραπευ­ τική αγωγή σε θεραπευτήριο για να υπάρξει οποιαδήποτε ελπίδα θεραπείας. Η θεραπευτική αγωγή στο σπίτι δεν ωφελεί σε τίποτε.

Υπόταση (Χαμηλή Πίεση του αίματος). Η υπόταση είναι μια κατά­ σταση στην οποία η δράση της καρδιάς κατά την προώθηση του αί­ ματος μέσα στις αρτηρίες είναι αδύνατη, και είναι άμεσο αποτέλε­ σμα ενός γενικά εξασθενημένου οργανισμού. Οπως και η αναιμία,

δεν είναι ασθένεια, αλλά κατάσταση. Οσοι πάσχουν από υπόταση μπορούν να ακολουθήσουν τη θεραπευτική αγωγή της αναιμίας, που αναφέρεται σ' αυτό το Κεφάλαιο, με πολύ καλά αποτελέσμα­ τα.

Ρινορραγία. Αν και δεν είναι ασθένεια, η ρινορραγία μπορεί να εί­ ναι πολύ δυσάρεστη κατάσταση σε μερικές περιπτώσεις, γι' αυτό επιβάλλεται να πούμε εδώ δυο λόγια. Μάλιστα, η ρινορραγία είναι συχνά ωφέλιμη, αν και ενοχλητική, γιατί είναι ένας από τους τρό­ πους με τους οποίους η Φύση ανακουφίζει την πίεση και συμφό­ ρηση στο κεφάλι. ( Οσοι πάσχουν από ρινορραγίες δεν θα πρέπει να ανησυχούν μήπως πάθουν παραλυτική προσβολή). Σχετικά με τη θεραπευτική αγωγή, βλέπε το Παράρτημα Β, Τμή­ μα Πρώτων Βοηθειών. Δεν πρέπει να κάνετε τίποτε για να στα­ ματήσετε δια της βίας τη ρινορραγία (μη βάλετε ταμπόν από φαρ­ μακευτικό βαμβάκι μέσα στη μύτη κλπ.). Αν εφαρμοστούν οι κανό­ νες της διαιτητικής και οι κανόνες υγιεινής ζωής που αναφέρονται σ' αυτό το βιβλίο, η συχνότητα των προσβολών θα μειωθεί σιγά σι­ γά, ώστε στο τέλος θα εμφανίζονται εξαιρετικά σπάνια.

Κακοήθης αναιμία. Η κακοήθης αναιμία, αν και έχει άμεση ιδιοσυστασιακή προέλευση, όπως και η συνηθισμένη αναιμία, είναι μια πολύ πιο σοβαρή κατάσταση. Σ ’ αυτή την ασθένεια, τα συμπτώματα της συνηθισμένης αναιμίας εντείνονται πάρα πολύ. Πιο συχνά, κά­ ποια οαφής οργανική ασθένεια συνδέεται άμεσα μ' αυτή την πά­ θηση. Αν η θεραπευτική αγωγή αφεθεί στα χέρια της ορθόδοξης ιατρικής, δεν υπάρχει περίπτωση πραγματικής θεραπείας. Ενώσεις σιδήρου, εκχύλισμα συκωτιού και η βιταμίνη Β 12 χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς για να αυξηθεί ο τόνος και ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος. Αυτές όμως οι θεραπείες δεν φτάνουν στη βασική αιτία της αρρώστιας, που είναι άμεσα ιδιοσυστατική στον χαρακτήρα της. Οποιος πάσχει από κακοήθη αναιμία και θέλει να θεραπευτεί πραγματικά, πρέπει να μπει σε Κέντρο Φυσιοθεραπείας αμέσως. Μια παρατεταμένη νηστεία η οποία ακολουθείται από γαλατοδίαιτα, είναι ο καλύτερος τρόπος θεραπείας. Οι γιατροί συνήθως ξε­ γράφουν αυτούς τους ασθενείς, θεωρώντας τους ανίατους. Το

Κέντρο Φυσιοθεραπείας «ΟΙιεηηρηβγε» στο Τρίνγκ, έχει ένα εξαι­ ρετικά ψηλό ποσοστό θεραπείας της κακοήθους αναιμίας με βάση τις παραπάνω θεραπευτικές αρχές.

Φλεβίτιδα. Φλεβίτιδα σημαίνει φλεγμονή μιας ή πολλών φλεβών και, μολονότι η ασθένεια αυτή μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συνήθως εμφανίζεται στις μεγάλες φλέ­ βες του ποδιού. Συνδέεται συχνά με κάποια κάκωση της φλέβας ιδίως κιρσοί - και είναι μια κατάσταση που απαιτεί προσεχτική και άμεση φροντίδα. (Πρέπει να ζητείται πάντοτε η προσωπική συμ­ βουλή ενός υγιεινιστή, όπου είναι δυνατό). Ο πόνος, η φλεγμονή και η διόγκωση είναι τα συνηθισμένα συμ­ πτώματα αυτής της πάθησης, ενώ οι προσβλημένες φλέβες είναι ευαίσθητες, διογκωμένες, κομπιασμένες και σκληρές. Αν η πάθηση δεν υποβληθεί σε κατάλληλη θεραπευτική αγωγή αμέσως, προ­ σβάλλεται ολόκληρο το πόδι παρουσιάζοντας σκληρότητα, στιλπνό­ τητα και διόγκωση. (Η θεραπευτική αγωγή των κιρσών με ενέσεις κάποτε καταλήγει σε φλεβίτιδα. Αυτό αποτελεί προειδοποίηση για να αποφεύγονται τέτοιου είδους θεραπείες. Θεραπεία. Η βαθύτερη αιτία της φλεβίτιδας είναι, φυσικά η ψηλή τοξικότητα του αίματος. Η θεραπευτική αγωγή είναι βασικά η ίδια με αυτή που αναφέρεται για τη δηλητηρίαση του αίματος σ’ αυτό το Κεφάλαιο. Μόνο ο πλήρης καθαρισμός του αίματος και των ιστών μπορεί να οδηγήσει στην αποτελεσματική και σύντομη ανα­ χαίτιση της πάθησης. Ο ασθενής πρέπει να παραμείνει στο κρεβάτι και να νηστέψει από τρεις ως πέντε, εφτά ή και περισσότερες μέ­ ρες, ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης. Σ ’ όλο αυτό το διάστημα, ή και μετέπειτα αν χρειαστεί, πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ το κλύσμα χλιαρού νερού για τον καθαρισμό των εντέ­ ρων. Το προσβλημένο πόδι πρέπει να υψώνεται με μαξιλάρια πάνω από το κανονικό επίπεδο ανάπαυσης του σώματος, ενώ ο πάσχων παραμένει ξαπλωμένος στο κρεβάτι. Επίσης, μπορεί να βάλει θερ­ μά επιθέματα κάμποσες φορές την ημέρα (μουσκέψτε μια πετσέτα σε ζεστό νερό, στίψτε και βάλτε την πάνω στην προσβλημένη πε­ ριοχή για τρία λεπτά περίπου. ' Επειτα, βάλτε άλλη πετσέτα επί τρία πάλι λεπτά και τελειώστε με κρύα πετσέτα). Χρειάζεται μεγά­ λη προσοχή στον χειρισμό στο προσβλημένο πόδι, για να αποφευ-

χθε'ι η θρόμβωση ή άλλη σοβαρή επιπλοκή σ' αυτό το στάδιο. Οταν εξαφανιστούν τα πιο σοβαρά συμπτώματα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το πλήρες λουτρό και το ποδόλουτρο με άλατα θειϊκής αμμωνίας, που έχουν σημαντικά αποτελέσματα (200 γραμμά­ ρια περίπου για το ποδόλουτρο). Δεν πρέπει να γίνει τίποτα απ’ αυτά, ώσπου ο ασθενής να είναι βέβαιος ότι το προσβλημένο πόδι του μπορεί να αντέξει την καταπόνηση της ορθοστασίας ή της κί­ νησης. Μόλις η φλεγμονή δείξει οριστικά σημάδια υποχώρησης, η διαι­ τητική θεραπευτική αγωγή πρέπει να είναι μια φρουτοδίαιτα λίγων ημερών μετά την νηστεία και ύστερα η σταδιακή εφαρμογή της πλήρους εβδομαδιαίας δίαιτας, που αναφέρεται στο Παράρτημα. (Σε αυτό το στάδιο, όποιος πάσχει από φλεβίτιδα πρέπει να στραφεί επίσης στη θεραπευτική αγωγή των Κιρσών που περιγράφεται σ' αυτό το Κεφάλαιο και να την εφαρμόσει όσο πιο προσε­ κτικά μπορεί. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να βελτιωθεί ο τό­ νος των φλεβών και της υγείας του σώματος γενικά).

Κακή κυκλοφορία του αίματος. Η ελαττωματική κυκλοφορία του αίματος μπορεί να οφείλεται σε τρεις κύριες αιτίες: 1.- Μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας υπερτοξικής κατάστασης του αίματος και των αιμοφόρων αγγείων. 2 - Μπορεί να οφείλεται σε μια εξασθενημένη κατάσταση του οργανισμού γενικά. 3.- Μπορεί να οφείλεται σε καρδιακό νόσημα, είτε μεμονωμένο είτε σε συνδυασμό με ασθένεια κάποιου άλλου ζωτικού οργάνου. Όσον αφορά την πρώτη περίπτωση, οι άνθρωποι που προσβάλ­ λονται μ’ αυτόν τον τρόπο είναι συνήθως γεροδεμένοι, και η κακή κυκλοφορία του αίματός τους οφείλεται απόλυτα στο γεγονός ότι τα επιφανειακά αιμοφόρα αγγεία του σώματος είναι τόσο βουλωμέ­ να από άχρηστες ουσίες ώστε να μην μπορεί να φτάσει σ’ αυτά επαρκής παροχή φρέσκου αίματος. ' Ετσι οι εξωτερικές επιφάνειες του σώματος παραμένουν σε μια μόνιμη «ημιδραστήρια» κατάστα­ ση, με το επακόλουθο αίσθημα κρυώματος και μουδιάσματος των άκρων. Σ' αυτές τις περιπτώσεις η κατανάλωση μεγάλων ποσοτή­ των απομεταλλωμένων, αμυλούχων, ζαχαρούχων, πρωτεϊνούχων, και λιπαρών τροφών, οι μεγάλες ποσότητες τσαγιού και καφέ και άλ­ λων διεγερτικών ποτών, τα πολλά ρούχα που εμποδίζουν την απο­

τελεσματική λειτουργία του δέρματος, και η έλλειψη ασκήσεων εί­ ναι οι κύριοι παράγοντες που προκαλούν αυτή την πάθηση. Στη δεύτερη περίπτωση το αίτιο της κακής κυκλοφορίας είναι μια εξασθενημένη κατάσταση του οργανισμού, που οφείλεται σε μακρόχρονη προηγούμενη ασθένεια, σε νευρική εξάντληση, σε διά­ φορες καταχρήσεις κλπ., μαζί με κακή διατροφή που οφείλεται σε ανεπαρκή αφομοίωση της τροφής. Σ ’ αυτή την ομάδα ανήκουν οι πολύ λεπτοί άνθρωποι με κακή κυκλοφορία αίματος. Οσον αφορά την τρίτη περίπτωση, άμεση αιτία της κακής κυ­ κλοφορίας είναι η ανικανότητα της καρδιάς να αντλήσει επαρκή ποσότητα αίματος μέσα στον οργανισμό. Η λανθασμένη διατροφή και γενικά ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής - για να μην αναφέρουμε την προηγούμενη θεραπευτική αγωγή με φάρμακα - είναι παρά­ γοντες που ευθύνονται για την πρόκληση αυτής της κατάστασης. Θεραπεία. Ανάλογα με το αίτιο που προκαλεί την πάθηση πρέπει να διαφέρει υποχρεωτικά και η θεραπευτική αγωγή της κακής κυ­ κλοφορίας του αίματος. Όσοι ανήκουν στην πρώτη ομάδα θα ανακαλύψουν ότι η θεραπευτική αγωγή της υπέρτασης που αναφέρεται πιο πάνω σ’ αυτό το Κεφάλαιο, είναι όχι μόνο ο πιο γρήγορος και πιο σίγουρος τρόπος για να αντιμετωπίσουν την κακή κυκλοφο­ ρία του αίματος, αλλά και για να βελτιώσουν τη γενική τους υγεία. Όσοι ανήκουν στην δεύτερη ομάδα μπορούν να εφαρμόσουν την θεραπευτική αγωγή της υπότασης με τη βεβαιότητα ότι θα έχουν καλά αποτελέσματα με τον καιρό, τόσο όσον αφορά την κυκλοφοριακή ανωμαλία τους, όσο και την υγεία τους γενικά. Όσοι ανή­ κουν στην τρίτη ομάδα πρέπει να στραφούν στη θεραπευτική αγω­ γή των καρδιακών παθήσεων, που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 10 (ιΠαθήσεις της Καρδιάς των Πνευμόνων, κλπ.), ή στη θεραπευτική αγωγή των ειδικών οργάνων όπως είναι τα νεφρά, οι πνεύμονες, κλπ., που μπορεί να ευθύνονται στην περίπτωσή τους. ' Ολοι όσοι πάσχουν από κακή κυκλοφορία του αίματος πρέπει να προσέχουν να μη φορούν πολλά ρούχα, γιατί αυτά χειροτερεύουν την κατάσταση, επειδή εμποδίζουν τη σωστή λειτουργία του δέρ­ ματος. Τα εσώρουχα πρέπει να είναι πάντοτε ελαφρά και πορώδη και ποτέ βαριά και μάλλινα. Αν κάποτε χρειάζεστε βαριά ρούχα αυ­ τά πρέπει να είναι τα εξωτερικά και όχι τα εσωτερικά. Όλοι όσοι επιθυμούν να έχουν καλά αποτελέσματα από τη θεραπευτική αγω­ γή πρέπει να κάνουν αρκετές υπαίθριες ασκήσεις κάθε μέρα. Το

βάδισμα είναι η καλύτερη άσκηση απ' όλες, ανεξάρτητα από την ηλικία.

Ασθένεια του Raynaud. Αυτή είναι μια ασθένεια στην οποία υπάρχουν λειτουργικές αλλοιώσες των αιμοφόρων αγγειών των δα­ κτύλων των χεριών και ποδιών γενικά, αν και μπορούν να προσβλη­ θούν και άλλα μέρη του σώματος. Τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλον­ ται και υπάρχει χλωμάδα και μούδιασμα στο δέρμα. Αυτή η κατά­ σταση ακολουθείται κάποτε από διαστολή και τότε το χρώμα του δέρματος είναι πορφυρό ή κόκκινο. Σε μερικές περιπτώσεις, η ασθένεια αυτή συνοδεύεται από ζαλάδα, διαταραχές της όρασης, λιποθυμία κλπ. Είναι κατάσταση παρόμοια από πολλές απόψεις με τα κρυολογήματα και έχει νευρική προέλευση, γιατί προσβάλλει τα αγγειοκινητικά νεύρα. Η βαθύτερη όμως αιτία της αρρώστιας είναι ιδιοσυστατική. Η λανθασμένη διατροφή και ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής μπορούν να θεωρηθούν ως οι κυριότεροι παράγοντες που προκαλούν την πάθηση. Άλλοι παράγοντες είναι η φαρμακευτική αγωγή κάποιας προηγούμενης ασθένειας και οι νευρικές ανωμαλί­ ες λόγω στενοχώριας και συγκινησιακών ή διανοητικών διαταραχών. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή της ασθένειας του Raynaud πρέ­ πει να ανατεθεί σ’ έναν υγιεινιστή, αν αυτό είναι δυνατό. Η δίαι­ τα, η μάλαξη, η ακτινοθεραπεία και το μασάζ είναι ιδιαίτερα ευερ­ γετικά. Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή στο σπίτι, το καλύτερο σχέδιο είναι να ακολουθήσετε τη θεραπευτική αγωγή της υπέρτα­ σης που αναφέρεται σ' αυτό το Κεφάλαιο (σελίδα 244) και της αρ­ τηριοσκλήρωσης, (σελίδα 239). Εκτός από το λουτρό με άλατα θείίκής αμμωνίας δυο φορές την εβδομάδα, μπορείτε να πλένετε τις προσβλημένες περιοχές δυο φορές την ημέρα, πρωί και βράδυ, με ζεστό νερό που περιέχει άλατα θειϊκής αμμωνίας (σε αναλογία: μια κουταλιά της σούπας άλατα σε μια κούπα ζεστό νερό). Τα ηλιό­ λουτρα και τα αερόλουτρα είναι και τα δύο καλά γι' αυτή την ασθέ­ νεια και, όπως αναφέραμε ήδη, η μαλακτική θεραπευτική αγωγή, το μασάζ και η ακτινοθεραπεία είναι πολύ ωφέλιμα.

Θρόμβωση. Αυτή είναι μια κατάσταση στην οποία σχηματίζεται ένας θρόμβος αίματος σε κάποιο αγγείο, μετά από τραύμα. Είναι μια πάθηση που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, αν δεν προσε­ χθεί αμέσως. Αν είναι δυνατόν, πρέπει να ανατεθεί σε κάποιον έμ­ πειρο υγιεινιστή. Αν αυτό είναι ακατόρθωτο, τότε πρέπει να ακο­ λουθηθεί η θεραπευτική αγωγή για τη Φλεβίτιδα που περιγράφεται πιο πάνω σ' αυτό το Κεφάλαιο (σελίδα 249) Η ανάπαυση είναι βασική προϋπόθεση.

Κιρσοί. Οι κιρσοί είναι διευρυμένες, διασταλμένες ή διογκωμένες φλέβες. Μπορεί να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε μέρος του σώμα­ τος, πιο συχνά όμως παρουσιάζονται στα πόδια. Οι φλέβες των ποδιών είναι οι μεγαλύτερες του σώματος και έχουν σκοπό να με­ ταφέρουν αίμα από τα κάτω άκρα πίσω στην καρδιά. Αν η κυκλο­ φορία του αίματος γίνεται με αργό ρυθμό σαν αποτέλεσμα δυσκοι­ λιότητας, κακής διατροφής, έλλειψης ασκήσεων κλπ., προκύπτει συχνά μια κιρσώδης κατάσταση αυτών των φλεβών. Ένα επάγγελ­ μα που απαιτεί ορθοστασία πολλές ώρες κάθε μέρα ενεργεί, συ­ χνά, ως προδιαθετικός παράγοντας (δεν είναι όμως η πρωταρχική αιτία). Το ίδιο συμβαίνει αν φοράμε στενά ρούχα, καλτσοδέτες κλπ. Η κατάσταση αυτή είναι πολύ οδυνηρή σε πολλές περιπτώσεις, και δε μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν πολλές ελπίδες θεραπεί­ ας με τις μεθόδους θεραπευτικής αγωγής της ορθόδοξης ιατρι­ κής. Σήμερα η ιατρική θεραπευτική αγωγή συνίσταται είτε σε εγ­ χείρηση είτε σε θεραπευτική αγωγή με ενέσεις. Τα αποτελέσματα δεν είναι καθόλου ικανοποιητικά, γιατί σε καμιάν από αυτές τις από-

πείρες «θεραπείας» δεν αντιμετωπίζονται οι βασικές αιτίες. Η εγ­ χείρηση αφαιρεί απλά μια προσβλημένη φλέβα και προετοιμάζει την προσβολή των υπόλοιπων. Από την πείρα του συγγραφέα, η θεραπευτική αγωγή με ενέσεις έχει προκαλέσει πολλές σοβαρές επιπλοκές σε άτομα που υποβλήθηκαν σε τέτοια θεραπεία. Κάποι­ ος ασθενής παρουσίασε δηλητηρίαση του αίματος, άλλος φλεβίτιδα και ένας τρίτος παρουσίασε μια σοβαρή ανωμαλία στο αυτί του.

Υγιής φλέβα Οταν η άνω βαλβίδα μιας υγιούς φ λέβας ανοίξει, επιτρέπει τη ροή του αίματος μόνο προς την κατεύθυνση I της καρδιάς. Η κάτω βαλβίδα κλεί­ νει κι έτσι το αίμα δεν ρέει προς τα πίσω.

I Κιρσώδης φλέβα [ Στην κιρσώδη φλέ βα

όταν η άνω βαλβίδα ανοίξει για να προχωρήσει το αίμα προς την καρδιά, η κάτω βαλ βίδα δεν κλείνει σωστά, κι έτσι κάποια ποσότητα αίματος ρέει προς τα πίσω. Ετσι το αίμα συσσωρεύεται στη φλέβα,

που πρήζεται.

Θεραπεία. Η μόνη θεραπευτική αγωγή των κιρσών που μπορεί να έχει πραγματική επιτυχία είναι η αγωγή που αποσκοπεί στην απομά­ κρυνση των αιτίων και όχι των αποτελεσμάτων. Η θεραπευτική αγωγή πρέπει να είναι όσο γίνεται ιδιοσυστασιακή. Ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσει η αγωγή είναι μια νηστεία τεσσάρων μέχρι πέντε ημερών ή εναλλακτικά εφτά μέχρι δεκατέσσερις μέρες φρουτοδίαιτας. Στο διάστημα αυτό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ το κλύσμα χλιαρού νερού. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα όπως είναι συνήθως η κατάσταση στην περίπτωση των κιρσών, πρέ­ πει να εφαρμοστούν οι κανόνες της εξάλειψής της που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝ­ ΤΕΡΩΝ).

Μετά τη νηστεία ή την φρουτοδίαιτα, ο ασθενής πρέπει να ακο­ λουθήσει την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται στο Πα­ ράρτημα, και να την εφαρμόσει όσο πιο αυστηρά μπορεί. Η δίαιτα πρέπει να είναι απλή και να κυριαρχούν σ' αυτήν τα φρέσκα φρού­ τα και οι σαλάτες: Τα καρυκεύματα, τα οινοπνευματώδη ποτά, ο καφές, το δυνατό τσάι κλπ. πρέπει να αποφεύγονται στο μέλλον. Το ίδιο ισχύει για τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι, όπως ζυμαρικά, κέικ κλπ., και την άσπρη ζάχαρη και τα προϊόντα της, όπως μαρμελάδες, προϊόντα ζαχαροπλαστικής κλπ. Σε μερικές περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν περισσότερες περίοδοι φρουτοδίαιτας ή σύντομες νηστείες δύο ή τριών ημερών το μήνα, ανάλογα με την πρόοδο που σημειώνεται. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας είναι πολύτιμο και πρέπει να γίνεται δυο φορές την εβδομάδα. Το ζεστό και κρύο καθιστά λουτρό (όπως περιγράφεται στο Παράρτημα), είναι πολύ ωφέλιμο και πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ, αν είναι δυνατό, εκτός από τα βράδυα που γίνεται το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμμωνίας. Η στε­ γνή εντριβή, το σπόγγισμα ή το καθιστά λουτρό, οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα πρέπει να γί­ νονται κάθε μέρα. Επίσης, ο καθαρός αέρας και οι υπαίθριες ασκή­ σεις πρέπει να παίξουν ανάλογο ρόλο στη θεραπευτική αγωγή. Ολα τα μέτρα που βελτιώνουν την υγεία είναι καλό. (Μετά τα θερμά λουτρά, οι προσβλημένες περιοχές πρέπει να ξεπλένονται με κρύο νερό). Οσον αφορά την καθαρά τοπική θεραπευτική αγωγή, τα κρύα επιθέματα είναι πολύ ωφέλιμα. Πρέπει να τοποθετούνται κάθε βρά­ δυ, πριν ξαπλώσει ο άρρωστος και να αφαιρούνται το πρωί. (Βλέπε το Παράρτημα για λεπτομέρειες σχετικά με την τοποθέτηση των επιθεμάτων). Το ράντισμα της προσβλημένης περιοχής με κρύο νερό είναι επίσης ωφέλιμο. Κάτι άλλο πολύ ωφέλιμο είναι να ξε­ κουράζετε τα πόδια, όποτε είναι δυνατό, ξαπλώνοντας σ’ έναν κα­ ναπέ με τα πόδια πιο ψηλά από το υπόλοιπο σώμα. Για τον σκοπό αυτό βάλτε μαξιλάρια κάτω από τα πόδια ή καθείστε σε μια καρέ­ κλα και ακουμπείστε τα πόδια σας σε μια άλλη καρέκλα απέναντι σας. Αυτό πρέπει να γίνεται ανάμεσα στις ώρες εργασίας επί μισή ώρα κάθε φορά, αν είναι δυνατόν, και το βράδυ, για περισσότερη ώρα. Η μαλακτική θεραπευτική αγωγή από έναν έμπειρο υγιεινιστή ή οστεοπαθητικό, είναι επίσης πολύ ωφέλιμη σε όλες τις περιπτώ­

σεις κιρσών. Είναι φανερό ότι μερικές περιπτώσεις θα χρειαστούν περισσότε­ ρο χρόνο από άλλες για να δείξουν αποτελέσματα, αλλά αν ο ασθενής επιμείνει στην θεραπευτική αγωγή, θα έχει και τα ανάλο­ γα καλά αποτελέσματα.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΚΙΡΣΩΔΗ ΕΛΚΗ. Η θεραπευτική αγωγή των κιρσωδών ελκών είναι η ίδια μ' εκείνη των κιρσών, εκτός από το ότι πρέπει να γίνει μια νηστεία τεσσάρων ως εφτά ημερών στην αρχή. Ύστερα, επί δεκατέσσερις μέρες, πρέπει να εφαρμοστεί η περιορισμένη δίαιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα και, μετά από αυτήν η πλήρης εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται εκεί. Αναμφί­ βολα, στις περισσότερες περιπτώσεις θα χρειαστούν περισσότερες νηστείες, ακολουθούμενες από περιόδους περιορισμένης δίαιτας, κάθε δύο ή τρεις μήνες. Εκτός από την τοπική θεραπευτική αγωγή που συνιστάται για τους κιρσούς, μπορείτε να πλένετε το έλκος κάμποσες φορές την ημέρα σε ζεστό νερό που περιέχει άλατα θειϊκής αμμωνίας (100 περίπου γραμμάρια άλατα σε ένα μπωλ με ζεστό νερό). Ενα άλλο πράγμα, που αποδείχτηκε πολύ ωφέλιμο σε πολλές περιπτώσεις, είναι η χρήση επιθεμάτων πηλού. (Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τά επιθέματα πηλού βλέπε τη σημείωση στο τέλος του Κεφαλαίου 2 (σελίδα 207> που αναφέρεται στις Δερ­ ματικές Ασθένειες). Πολύ ωφέλιμα είναι επίσης τα καταπλάσματα με «Slippery Elm Food».

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΥΡΩΝ ΚΑΙ ΤΟ Υ ΝΕΥΡΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Περιφερική Παράλυση του Προσωπικού Νεύρου (Παράλυση του προσώπου) - Επιληψία -Αϋπνία - Κινητική Αταξία - Ημι­ κρανία - Σκλήρυνση κατά Πλάκας - Νευραλγία - Νευρασθέ­ νεια - Νευρικός Κλονισμός - Νευρική Ατονία - Νευρική Εξά­ ντληση - Νευρίτιδα - Προοδευτική Μυϊκή Ατροφία - Ισχιαλγία - Τραυλισμός - Νευραλγία του Τριδύμου - Σπασμός των Γραφέων.

Γενικές πληροφορίες Το νευρικό σύστημα αποτελείται από δύο μέρη: 1- Το εγκεφαλονωτιαίο σύστημα νεύρων, που βρίσκεται κά­ τω από τον άμεσο έλεγχο του εγκεφάλου και ευθύνεται για κάθε εκούσια κίνηση και πράξη, όπως το βάδισμα, το άγγιγμα, η ομιλία κλπ. και 2.- Το αυτόνομο ή ακούσιο νευρικό σύστημα, που ενεργεί χωρίς συνειδητή σκέψη ή παρέμβαση και ελέγχει τη λειτουργία της καρδιάς, του στομάχου και γενικά τις ζωτικές λειτουργίες. Και τα δύο αυτά συστήματα συνδέονται στενά μεταξύ τους και μαζί κινούν ολόκληρο το σώμα με την ονομαζόμενη νευρική δύνα­ μη. Κανείς δεν είναι βέβαιος για το τι είναι πραγματικά η νευρική δύναμη (η δύναμη δηλαδή που προκαλεί τη νευρική δράση). Η προέλευσή της καλύπτεται από έναν πέπλο μυστηρίου, που είναι το ίδιο εκείνο μυστήριο που τυλίγει και τη ΖΩΗ. Ξέρουμε όμως το εξής: η νευρική δύναμη είναι κάτι θεμελιώδες και ζωτικό, κάτι που αν δεν προέρχεται κατευθείαν από την ζωτική ουσία της ύπαρξής μας, συνδέεται τουλάχιστον άμεσα μαζί της και είναι ανάλογη προς αυτή σε ποσότητα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μερικοί άν­ θρωποι φαίνονται πάντα να διαθέτουν μεγαλύτερη νευρική δύναμη

Το νευρικό σύστημα είναι ο συντονιστής του σώματος. Στο σχήμα αυτό φαίνονται τα νεύρα από τον εγκέφαλο και την κεντρική νευρική χορδή προς τους μύες, τα όργανα (στομάχι-καρδιά κ.ά.) και τα άλλα μέρη του σώματος.

(ή ενέργεια) από άλλους. Αυτό σημαίνει απλά ότι ως μέρος της κληρονομιάς τους, είναι προικισμένοι από τη Φύση με ένα μεγαλύ­ τερο μερίδιο έμφυτης ζωτικότητας ή ζωτικής δύναμης. ' Ετσι έχουν και περισσότερη νευρική δύναμη (ενέργεια) με την οποία εκφρά­ ζουν αυτή τη ζωτικότητα. Αν θεωρήσουμε ότι η ενέργεια είναι κάτι που παίρνουμε από την τροφή που τρώμε, όπως διακηρύσσει η ιατρική, δίνουμε μια καθαρά υλιστική έννοια σ' αυτόν τον όρο και παρεξηγούμε εντελώς το όλο ζήτημα. Αν ήταν απλά και μόνο ζήτημα τροφής (εφοδιασμού με καύσιμα), οι άνθρωποι που τρώνε πολύ θα είχαν περισσότερη ενέργεια. ' Ολοι ξέρουμε όμως ότι όσοι τρώνε πολύ είναι πιο αργοί στις κινήσεις, στη σκέψη και στη δράση τους. Ετσι λοιπόν νευρική δύναμη, ή ενέργεια, είναι κάτι που δεν μπορούμε να το δημιουργή­ σουμε μόνοι μας. Είναι κάτι ζωτικό και δυναμικό, που δημιουργείται για μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειαζόμαστε τροφή για να συντηρηθούμε και να αναπτύξουμε ή να επισκευάσουμε τους ι­ στούς μας. Σημαίνει απλά ότι δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε ζωτική ενέργεια με την τροφή. Είτε είμαστε προικισμένοι από τη Φύση με την ικανότητα να πα­ ράγουμε περισσότερη νευρική δύναμη από άλλους είτε όχι, εκείνη που έχουμε κάθε στιγμή στη διάθεσή μας μπορούμε κατά την κρί­ ση μας είτε να την χρησιμοποιήσουμε, είτε να την σπαταλήσουμε. Μόλις όμως την χρησιμοποιήσουμε ή την σπαταλήσουμε, ο μόνος τρόπος για να την αναπληρώσουμε είναι η ανάπαυση και ο ύπνος. Με κανέναν άλλο τρόπο δεν μπορούμε να ανακτήσουμε τη νευρική μας δύναμη. Αυτός είναι και ο πραγματικός λόγος που κοιμόμαστε. Οτιδήποτε κάνουμε απαιτεί κατανάλωση νευρικής ενέργειας. ' Ετσι, αυτή είναι κάτι που πρέπει πάντα να αναπληρώνεται. Μόνο στη δι­ άρκεια της ανάπαυσης και του ύπνου μπορούμε να εφοδιαστούμε με νέα δύναμη από τις μυστηριώδεις πηγές της ύπαρξής μας. Αφού γίνει αυτό, μπορούμε να προχωρήσουμε με κέφι και σφρίγος για να αντεπεξέλθουμε στις καθημερινές μας δραστηριότητες. Με άλλα λόγια, η νευρική δύναμη είναι το ηλεκτρικό ρεύμα που κάνει το σώμα μας να λειτουργεί. Είναι κάτι που εξαντλείται από τη χρή­ ση και πρέπει να επαναφορτίζεται καθημερινά από τις «γεννήτριες επαναφόρτησης» της Φύσης. Η διαδικασία αυτή γίνεται την ώρα της ανάπαυσης και του ύπνου. Εκτός από την κανονική ποσότητα νευρικής δύναμης που χρησι­ μοποιούμε κάθε μέρα και η οποία αναπληρώνεται με τον ύπνο, ο

καθένας μας έχει ένα εφεδρικό απόθεμα - άλλοι περισσότερο, άλ­ λοι λιγότερο - το οποίο χρησιμοποιεί στις επείγουσες ανάγκες. Οσοι άνθρωποι σπαταλούν ή εξαντλούν τη νευρική τους δύναμη άσκοπα ή σε υπερβολικό βαθμό (για λόγους που θα αναφέρουμε αργότερα) και δεν δίνουν στη Φύση την ευκαιρία να αναπληρώσει επαρκώς το απόθεμά τους, αρχίζουν να επιστρατεύουν όλο και περισσότερο τις εφερδρικές τους ποσότητες ώσπου, με τον καιρό, εξαντλούνται και αυτές. ' Ετσι συμβαίνει αυτό που ονομάζουμε «νευρικό ή νευρική κατάρρευση». Αυτό σημαίνει ότι έχει εξαντλη­ θεί προσωρινά το απόθεμα της νευρικής μας ενέργειας και δεν μπορούμε να προχωρήσουμε παραπέρα. Ολες οι νευρικές παθήσεις και διαταραχές δεν υποδηλώνουν υποχρεωτικά πλήρη κατάρρευση της νευρικής δύναμης. Ωστόσο, η νευρική εξάντληση υπάρχει πάντα σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Ο λόγος για τον οποίο οι παθήσεις νευρικής προέλευσης δεν λέ­ νε να εξαφανιστούν είναι ότι η ιατρική, αντί να διορθώσει τις συν­ θήκες που δημιουργούν το πρόβλημα, προσπαθεί να αποκαταστήσει την έλλειψη νευρικής δύναμης με χημικές ουσίες που ονομάζει «τονωτικά», «διεγερτικά» των νεύρων και «τροφές» των νεύρων. Πραγματικά, απ’ όλες τις παθήσεις, που βρίσκονται σε έξαρση τα τελευταία χρόνια, πιο συχνές είναι όσες έχουν νευρική προέλευση, κι αυτό χάρη στην ανικανότητα της ιατρικής να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα με τρόπο λογικό και πρακτικό. Λοιπόν, μετά από αυτές τις λίγες προκαταρτικές και αναγκαίες παρατηρήσεις, πρέπει να δούμε ποια είναι τα πραγματικά αίτια των παθήσεων νευρικής προέλευσης. Αν κάποιος εξετάσει προσε­ χτικά το πρόβλημα θα δει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι ο κύριος ένοχος είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, με την πλαστότητά του, τις καθυστερημένες ώρες ύπνου, τη βιασύνη του, τον θόρυβο, τις πολλές διασκεδάσεις και απολαύσεις του, παράγοντες που έχουν σαν αποτέλεσμα μια τρομερή κατανάλωση νευρικής δύναμης. Παθή­ σεις όπως η νευρασθένεια,για παράδειγμα, ήταν εντελώς άγνω­ στες πριν από την «Εποχή των Μηχανών». Αυτές οι ασθένειες εί­ ναι ένα μέρος του τιμήματος που πληρώνει ο σύγχρονος άνθρωπος για την «αποτελεσματικότητα» και την «πρόοδο» του εικοστού αιώ­ να με τους κινητήρες, τα αυτοκίνητα, τα τηλέφωνα, το ραδιόφωνο, τα αεροπλάνα, το άγχος και τον θόρυβο, γενικά.

Ενας άλλος παράγοντας πρωταρχικής σημασίας στην πρόκληση των νευρικών διαταραχών είναι η λανθασμένη διατροφή. Οι αλ­ λαγές που έγιναν στο διαιτολόγιο του πολιτισμένου ανθρώπου με τη μορφή ραφιναρισμένων, κονσερβοπόιημένων, επεξεργασμένων και συντηρημένων προϊόντων, έχουν εξαιρετικά κακή επίδραση πά­ νω στην υγεία του γενικά, και στα νεύρα ειδικά. Οι τροφές που έχουν «απονεκρωθεί» με αυτό τον τρόπο στερούνται, σε πολύ με­ γάλο βαθμό, τα πολύτιμα μεταλλικά άλατα και τις βιταμίνες τους. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, παρουσιάζεται υποσιτισμός των νεύ­ ρων και αύξηση των νευρικών διαταραχών, επειδή ακριβώς υπάρχει έλλειψη αυτών των στοχείων. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα όταν το άτυχο θύμα προσπαθεί να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες, φοβερά πιεστικές κοινωνικές συνθήκες. Ο σύγχρονος τεχνητός τρόπος ζωής και τα σφάλματα διατροφής είναι οι δύο μεγάλοι φυσικοί παράγοντες που πρέπει να λάβουμε υπόψη, στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τις βασικές αιτίες των παθήσεων του νευρικού συστήματος, και τον λόγο της εντυ­ πωσιακής αύξησής τους στα τελευταία πενήντα περίπου χρόνια. Τα νεύρα όμως παίζουν διπλό ρόλο στη ζωή του σώματος. Είναι δ ε­ σμός μεταξύ δύο κόσμων: του φυσικού και του νοητικοϋ. Επομένως, οι ασθένειες του νευρικού συστήματος μπορούν να προέλθουν είτε από νοητικές είτε από φυσικές αιτίες, ή και από τις δύο μαζί. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ όταν ασχολού­ μαστε με τις νευρικές διαταραχές. Η στενοχώρια, η υπερκόπωση, ο φόβος, το άγχος, τα καταστρο­ φικά συναισθήματα, οι σκέψεις κάθε είδους, τείνουν να εξαντλούν τη νευρική δύναμη, να επιδρούν δυσμενώς πάνω στο νευρικό σύ­ στημα και να μειώνουν την ικανότητά του για αποτελεσματική ερ­ γασία. Αν αυτά παραταθούν για πολλά χρόνια και συνδυαστούν με τους δυο φυσικούς παράγοντες που αναφέραμε ήδη (τη λανθασμέ­ νη διατροφή και τον τεχνητό τρόπο ζωής), έχουμε την πραγματική αιτία και τον αρχικό λόγο για το 99% των νευρικών ασθενειών, που είναι τόσο συνηθισμένες σήμερα. ' Οταν τα παραπάνω συνδυάζονται και με το υπερβολικό σεξ, τον αυνανισμό, το πολύ ποτό, το κάπνισμα και τη μεγάλη ζωή γενικά, τότε το άτομο προχωρεί με πολύ ταχύ ρυθμό προς τις πιο σοβα­ ρές μορφές νευρικών διαταραχών και κλονισμών, που αποτελούν το χαρακτηριστικό της σημερινής εποχής.

' Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή αυτών των παθήσεων απλώς χειροτερεύει τα πράγματα με τα φάρμακα που χρησιμοποιεί για να «τονώσει» ή να «διεγείρει» ένα πεσμένο νευρικό σύστημα ή για να νεκρώσει τον πόνο. Οταν κατανοηθούν οι βαθύτερες αιτίες των νευρικών ασθενειών γίνεται αμέσως φανερή η ματαιότητα της προσπάθειας για βελτίωση ενός αποδιοργανωμένου νευρικού συστή­ ματος με τέτοια επικίνδυνα φαρμακα. Η θεραπεία μπορεί να επι­ τευχθεί μόνο με την πλήρη αναζωογόνηση του οργανισμού και τη διακοπή όλων των συνηθειών και τρόπων ζωής που προκάλεσαν την πάθηση· καμιά άλλη μέθοδος δεν θα έχει αποτέλεσμα, και λιγό­ τερο απ' όλες η φαρμακευτική αγωγή. Οι γιατροί έχουν ανακαλύψει ότι ορισμένα φάρμακα επηρεάζουν το νευρικό σύστημα με ορισμένους τρόπους. Μερικά το διεγείρουν και το κρατούν σε αναγκαστική δραστηριότητα και γι’ αυτό ονομά­ ζονται «διεγερτικά» των νεύρων ή «τονωτικά». Αλλα πάλι παραλύ­ ουν ή ναρκώνουν τη δράση των νεύρων και ονομάζονται «κατα­ πραϋντικά», «αναλγητικά» ή «παυσίπονα». Η χρήση όμως όλων αυ­ τών των φαρμάκων πρέπει να θεωρείται τελείως ανεπιθύμητη και βλαβερή. Τα φάρμακα διεγείρουν προσωρινά τη δράση των νεύρων, αλλά τη μειώνουν περισσότερο αργότερα, σύμφωνα μ' έναν σαφή νόμο της Φύσης, που οι γιατροί παραβλέπουν ή αγνοούν. Αν κατα­ πιέζουν ή ναρκώνουν τη δράση των νεύρων, αυτό έχει σαν αποτέ­ λεσμα τη μόνιμη βλάβη ολόκληρου του νευρικού συστήματος του ατόμου που υποβάλλεται σε μια τέτοια φαρμακευτική αγωγή. Φάρμακα όπως το αρσενικό και ο φώσφορος, για παράδειγμα, δί­ νονται πολύ συχνά από τους γιατρούς για τις νευρικές διαταραχές ως «διεγερτικά» και «τονωτικά», ενώ τα βρωμιούχα άλατα χρησιμο­ ποιούνται ως «καταπραϋντικά». Ολα αυτά είναι πολύ επικίνδυνα χημικά στοιχεία για τον ανθρώπινο οργανισμό. Αν και μπορεί να φαίνονται προσωρινά ότι μετριάζουν κάπως το πρόβλημα, ή μπορεί ακόμα να εμφανιστούν κάποιες ευεργετικές επιδράσεις, η πραγμα­ τική επίδρασή τους απέχει πολύ από κείνη που περιμένει και ο ασθενής και ο γιατρός του. Η εξέταση της ίριδας των ματιών, όπως γίνεται στην ιριδιάγνωση, αποκαλύπτει αμέσως τις καταστρε­ πτικές επιδράσεις των φαρμάκων που αναφέραμε παραπάνω. Το αρσενικό είναι ένα πάντα επικίνδυνο δηλητήριο. Μολονότι η μικρή δόση που χορηγείται στη θεραπευτική αγωγή των γιατρών μειώνει κάπως την επίδραση, αυτό δεν μεταβάλλει τα χαρακτηριστικά αυ­ τού του φαρμάκου ή τη συσσωρευτική βλαβερή επίδρασή του στη

δομή των νεύρων και των νευρικών ιστών γενικά (και ιδιαίτερα στον νωτιαίο μυελό). Ο φώσφορος, πάλι, αν και είναι ένα τόσο βασικό στοιχείο για τη ζωή γενικά, και για τους νευρικούς ιστούς, ειδικά, ο ανθρώπινος οργανισμός μπορεί να αντιμετωπίσει και να τον χρησι­ μοποιήσει μόνο αν εισαχθεί σ’ αυτόν με την τροφή- με κανό­ ναν άλλο τρόπο. Το σώμα χρειάζεται οργανικό φωσφόρο. Και ο οργανικός φώσφορος βρίσκεται μόνο στις φυσικές και ανόθευτες τροφές, ιδιαίτερα στα πλήρη δημητριακά, όπως πλήρες σιτάρι πλή­ ρης σίκαλη, κλπ. που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή 100% πλήρων προϊόντων. Το άσπρο ψωμί και τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι υστερούν θλιβερά σε οργανικό φωσφόρο. Ο γιατρός όμως αντί να συμβουλεύει τους ασθενείς του που πά­ σχουν από νευρικές ασθένειες να παίρνουν τον φωσφόρο που χρειάζονται από φυσικές πηγές, τους δίνει φωσφόρο που προέρ­ χεται κατευθείαν από το εργαστήριο και νομίζει ότι αυτό το προϊόν είναι εξίσου καλό όσο και το φυσικό. Φοβερό σφάλμα! Αποδεικνύει ετσι τη μεγάλη του άγνοια για τις ανάγκες του σώματος! Ο ανόρ­ γανος ή χημικός φώσφορος είναι δηλητήριο. Το ίδιο ισχύει για τη χρήση των βρωμιούχων αλάτων. Αυτά είναι πολύ καταστρεπτικά στην επίδρασή τους στον εγκέφαλο και στους ιστούς των νεύρων. Οι γιατροί όμως θεωρούν τη χρήση τους σω­ στή και αποδοτική. Μάλιστα, θεωρούν ότι αυτά είναι πολύτιμα, γιατί έχουν την τάση να συγκαλύπτουν ή να μειώνουν προσωρινά τις επιδράσεις των νευρικών διαταραχών, παραλύοντας τις νευρικές αντιδράσεις και ναρκώνοντας τον δύστυχο ασθενή. Οταν λέμε ότι τα βρωμιούχα άλατα είναι άμεσα επιβλαβή για την υγεία, λέμε την αλήθεια. Ο αναγνώστης ας το σκεφτεί καλά αυτό. Αυτά είχαμε να πούμε λοιπόν, για τα «τονωτικά» και «διεγερτικά» των νεύρων. (Μπορούμε να αναφέρουμε εδώ ότι οι πιο τρομερές νευρικές και διανοητικές ασθένειες, όπως η κινητική αταξία, η γενική παράλυση των φρενοβλαβών κλπ., είναι άμεσο αποτέλεσμα της χρήσης του υδραργύρου, του αρσενικού και παρόμοιων φαρμάκων σε μεγάλες ποσότητες, που χορηγούνται στη θεραπευτική αγωγή των αφροδι­ σίων νοσημάτων). Αφού εξετάσουμε τα δήθεν «τονωτικά» των νεύρων κλπ., που δεν είναι καθόλου τονωτικά, αλλά μια ύπουλη απειλή κατά της ζω­ ής και της υγείας, μπορούμε τώρα να στρέψουμε την προσοχή μας, για μια στιγμή, στη χρήση των ναρκωτικών φαρμάκων και των παυσίπονων που χρησιμοποιούν οι γιατροί. Ο πόνος είναι σύμπτωμα

των νεύρων και είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους η Φύση ειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει καλά στον οργανσμό και ότι κάτι πρέπει να διορθωθεί. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να απαλλαγούμε από την αιτία του πόνου και όχι μόνο από τον πόνο. Ο αναγνώστης μπορεί να καταλάβει ότι παύοντας ή νεκρώνοντας τον πόνο δεν απαλλάσσεται κανείς από την αιτία του πόνου. Φαίνεται όμως ότι αυτό δεν μπορούν να το καταλάβουν οι γιατροί. Η ασπιρίνη είναι ένα από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται πιο πολύ για το νέκρωμα του πόνου. Το κατορθώνει αυτό σε βάρος της γενικής υγείας ολόκληρου του οργανισμού. Αυτοί που τη δια­ φημίζουν ή τη συνιστούν δεν αναφέρουν, βέβαια, τίποτε σχετικό. Η ασπιρίνη, η φενασετίνη και όλα τα φάρμακα αυτού του τύπου έχουν πολύ επιβλαβή και συσσωρευτική επίδραση στην καρδιά και στα νεφρά. Κατορθώνουν μόνο να νεκρώσουν ή να παύσουν τον πόνο επειδή ακριβώς έχουν ναρκωτική επίδραση στα νευρωτικά κέντρα του εγκεφάλου. Από τά κέντρα αυτά προέρχεται κάθε συ­ ναίσθημα πόνου, αν και μπορεί να νιώσουμε την πραγματική αίσθη­ ση σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Η μορφίνη και άλλα ναρ­ κωτικά φάρμακα είναι εξίσου επιβλαβή στα δευτερογενή συμπτώματά τους ή και χειρότερα, από μερικές απόψεις. Ετσι, η χρήση φαρμάκων στην θεραπευτική αγωγή των νευρωτικών ασθενειών ή διαταραχών οδηγεί σε μια κατάσταση χειρότερη από την ίδια την ασθένεια. ' Ισως φανεί ότι ο ασθενής καλυτερεύει προσωρινά, αλλά είναι βέβαιο ότι αργότερα θα παρουσιαστεί κάποιο σοβαρότερο πρό­ βλημα. Ο δρόμος των φαρμάκων δεν είναι ο δρόμος προς την υγεία, είναι ο δρόμος προς νέες ασθένειες. (Οι ίδιες παρατηρή­ σεις ισχύουν για όλα τα τυποποιημένα «τονωτικά» των νεύρων ή τις «τροφές» των νεύρων. Κανένα τους δεν μπορεί να φέρει την υγεία σε έναν άρρωστο οργανισμό). Αφού δείξαμε στον αναγνώστη ποιες είναι οι αιτίες των ασθε­ νειών του νευρικού συστήματος και ποια επίδραση έχει η χρήση των φαρμάκων σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορούμε τώρα να στρα­ φούμε στη θεραπευτική αγωγή αυτών των ασθενειών που μας προσφέρει η Αφάρμακη Θεραπευτική. Χιλιάδες άνθρωποι που έπασχαν από νευροπάθειες είχαν κυριολεκτικά «ξεγραφτεί» ως ανίατοι από την ορθόδοξη ιατρική και ξαναβρήκαν την υγεία τους με τη φυσιοθεραπεία, πράγμα καθόλου παράξενο αφού δεν ασχολείται με τις επιφανειακές επιδράσεις αυτών των ασθενειών, αλλά αντιμετω­ πίζει και απομακρύνει τα βασικά αίτια που τις προκαλούν.

Περιφερική Παράλυση του Προσωπικού Νεύρου (Παράλυση του Προσώπου). Η παράλυοη του προσώπου είναι η πιο συνηθισμέ­ νη μορφή παράλυσης στον άνθρωπο. Αυτό σημαίνει ότι οι μύες και των δύο πλευρών του προσώπου δεν μπορούν να κινηθούν, γιατί τα νεύρα που ελέγχουν τη δραστηριότητά τους δεν λειτουργούν. ( Ολη η μυϊκή δραστηριότητα εξαρτάται πρωταρχικά από τη νευρι­ κή δραστηριότητα). Η παράλυση του προσώπου μπορεί να είναι ελαφρός ή σοβαρής μορφής, ανάλογα με τη βαθύτερη αιτία. Η φυσική αγωγή που περιγράφουμε πιο κάτω είναι κατάλληλη και στις δυο περιπτώσεις. Θεραπεία. Για την παράλυση του προσώπου η καλύτερη θεραπευ­ τική αγωγή είναι, αναμφίβολα, η μάλαξη και η ακτινοθεραπεία. Η μά­ λαξη της σπονδυλικής στήλης αυξάνει τη νευρική δραστηριότητα όσο τίποτε άλλο. Αν τα νεύρα που ελέγχουν τους μύες του προ­ σώπου δεν είναι εντελώς ανίκανα για παραπέρα δράση, τότε μπο­ ρούν να γίνουν πολλά μ’ αυτήν τη μορφή θεραπευτικής αγωγής. Η ακτινοθεραπεία είναι επίσης πολύ ωφέλιμη σε συνδυασμό με τις μαλάξεις και, φυσικά, με την κατάλληλη δίαιτα και το μασάζ. Πράγ­ ματι, το μασάζ αποδείχτηκε πάντα πολύ ωφέλιμο στη θεραπεία της παράλυσης του προσώπου, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε άλλη θε­ ραπευτική αγωγή. Δεν συνιστούμε το ηλεκτρομασάζ υψηλής συχνό­ τητας. Η θεραπευτική αγωγή πρέπει να βρίσκεται πάντοτε στα χέ­ ρια ενός έμπειρου υγιεινιστή, αλλά, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να εφαμόζονται οι κανόνες δίαιτας και γενικής βελτίωσης της υγείας που αναφέρονται στο Παράρτημα.

Επιληψία. Υπάρχουν δύο είδη επιληψίας που είναι γνωστά ως petit mal και grand mal, αντίστοιχα. Το δεύτερο είναι πολύ πιο σοβαρό από το πρώτο. Η επιληψία είναι πολύ σοβαρή και ανησυχιτική ασθέ­ νεια, εξαιτίας της τρομερής νευρικής αναστάτωσης που παθαίνει ο ασθενής στη διάρκεια της κρίσης. Ολόκληρο το νευρικό σύστημα συσπάται και τίποτε δεν μπορεί να εμποδίσει την κρίση μόλις εμ­ φανιστούν τα συμπτώματα, που είναι γνωστά σαν «αύρα» κρίσης. Η ιατρική θεραπευτική αγωγή της επιληψίας είναι, το λιγότερο, χωρίς αποτέλεσμα. Δίνοντας βρωμιούχα άλατα ή luminal, οι γιατροί όχι μό­ νο δεν θεραπεύουν τον ασθενή, αλλά επιδεινώνουν την κατάστασή του όσο περνάει ο καιρός, έτσι ώστε οι ελαφρές μορφές μετατρέ­

πονται σε πιο σοβαρές και χρόνιες εκδηλώσεις αυτής της ασθέ­ νειας. Μπορούμε να πούμε ότι η φυσική υγιεινή προσφέρει τη μόνη πραγματική ελπίδα για τους επιληπτικούς. Αλλά και τότε ακόμη, μό­ νο σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει πλήρης θεραπεία. Οσοι πάσχουν από επιληψία του είδους grand mal, στην καλύτε­ ρη περίπτωση, μπορούν να ελπίζουν ότι θα υπάρξει ανακούφιση της κατάστασής τους με τη φυσική θεραπευτική αγωγή, γιατί η ανωμαλία οφείλεται συνήθως σε πάθηση κάποιου μέρους του εγ­ κεφαλικού ιστού. Στην petit mal, όμως, υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες πλήρους θεραπείας, γιατί αυτή η κατάσταση δεν προ­ κύπτει από ασθένεια της φαιάς ουσίας του εγκεφάλου, αλλά από περιοδική τοξική διαταραχή της λειτουργίας του εγκεφάλου, που οφείλεται στην πολύ ψηλή τοξικότητα του αίματος. Οι πεπτικές διαταραχές ή η εντερική τοξιναιμία μαζί με τη νευ­ ρική υπερένταση είναι πολύ συχνά η αιτία της petit mal, δηλαδή της λιγότερο σοβαρής μορφής επιληψίας. Η grand mal όμως, εί­ ναι συνήθως αποτέλεσμα κληρονομικών επιδράσεων, σοβαρού σοκ, τραυματισμού του εγκεφάλου ή του νευρικού συστήματος, κατα­ σταλτικής ιατρικής αγωγής κάποιας προηγούμενης οξείας ασθένει­ ας, όπως μηνιγγίτιδας, τυφοειδούς πυρετού κλπ. Θεραπεία. Αν και είναι πολύ δύσκολο να έχει κανείς θετικά αποτε­ λέσματα με αυτή την ασθένεια, υπάρχουν πολύ περισσότερες ελ­ πίδες για τον επιληπτικό που ακολουθεί τη φυσική θεραπευτική αγωγή παρά για εκείνον που εξακολουθεί να παίρνει τα δηλητηριώ­ δη φάρμακα που τον συμβουλεύουν οι γιατροί σ’ όλη του τη ζωή. Η σωστή διατροφή καθαρίζει το αίμα και βοηθάει να φτάσει κανείς στη ρίζα της ανωμαλίας που, οτις περισσότερες περιπτώσεις, βρί­ σκεται ακριβώς στην κακή διατροφή του ασθενή. Ακόμη και όταν η επιληψία είναι αποτέλεσμα ασθένειας του εγκεφαλικού ιστού, η θεραπευτική αυτή αγωγή θα βοηθήσει σημαντικά στη μείωση της σοβαρότητας και της συχνότητας των κρίσεων. Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί είναι η εξής: Αρχίστε με μια νηστεία τεσσάρων ή πέντε ημερών, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα. Διακόψτε τη νηστεία όπως περιγράφεται εκεί (στο Παράρτημα) και ακολουθείστε την περιορισμένη δίαιτα. Αυτή η δί­ αιτα πρέπει να διαρκέσει από εφτά ώς δεκατέσσερις μέρες. Τότε μπορείτε να αρχίσετε την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα. Πρέπει να

ακολουθήσετε αυτή τη δίαιτα όσο πιο πιστά μπορείτε. Το κρέας πρέπει να αποκλειστεί από το μελλοντικό διαιτολόγιο του επιληπτι­ κού, ενώ το άσπρο ψωμί, η ζάχαρη, τα πολύ γλυκά κέικ, οι βαριές πουτίγκες, οι τάρτες και όλες οι δύσπεπτες τροφές, πρέπει να αποφεύγονται. Ο ασθενής δεν πρέπει να πίνει τσάι ή καφέ, ούτε να χρησιμοποιεί καρυκεύματα, σάλτσες, αρτύματα κλπ. Η δίαιτα πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο ελαφρά. (Να μην τρώτε ρυζόγα­ λα, ούτε άλλες παρόμοιες πολτώδεις τροφές). Τα φρέσκα φρούτα και οι σαλάτες, που είναι οι καθοριστικές τροφές της Φύσης, πρέ­ πει να αποτελούν το μελλοντικό καθημερινό διαιτολόγιο, το οποίο πρέπει να συμπληρωθεί με ψωμί από πλήρες αλεύρι, αυγά, τυρί, γά­ λα κλπ. Στη διάρκεια της νηστείας, αλλά και μετά από αυτήν, αν χρεια­ στεί, τα έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με κλύσμα χλιαρού νερού. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα, πρέπει να εφαρ­ μοστούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψή της, που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9. Οι στεγνές εντριβές και το καθιστά λουτρό ή το σπόγγισμα, που περιγράφονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται τακτικά, σε συν­ δυασμό με τις αναπνευστικές και τις άλλες ασκήσεις που αναφέρονται επίσης εκεί. Αυτά τα μέτρα είναι πολύτιμα, αφού τονώνουν και ενισχύουν τον οργανισμό. Επίσης συνιστάται το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας δυο φο­ ρές την εβδομάδα. Πολύ ωφέλιμη είναι η τοποθέτηση θερμών και κρύων κομπρεσών εναλλάξ, στη βάση του κρανίου (στο πίσω μέρος του κεφαλιού). Ο ασθενής βάζει τα πόδια του σε μια λεκάνη με ζεστό νερό και παράλληλα τοποθετείται πρώτα μια ζεστή πετσέτα κι έπειτα μια κρύα πετσέτα στη βάση του κεφαλιού. Ύστερα το­ ποθετείται και πάλι μια ζεστή πετσέτα και μετά μια κρύα, κ.ο.κ. Κά­ θε πετσέτα πρέπει να παραμένει εκεί δύο ή τρία λεπτά. Ολόκληρη αυτή η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί δύο, τρεις ή και περισσό­ τερες φορές την ημέρα, κατά διαστήματα, ανάλογα με τη σοβαρό­ τητα της περίπτωσης. Ο αριθμός των θερμών ή κρύων επιθεμάτων μπορεί να είναι δύο ως τέσσερα ή πέντε κάθε φορά. Η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης, όταν μπορεί να γίνει, είναι πραγματικά πολύτιμη σε όλες τις περιπτώσεις επιληψίας. Το ποτό, το κάπνισμα, οι σεξουαλικές καταχρήσεις και οι διασκε­ δάσεις πρέπει να αποφεύγονται από τον επιληπτικό. ' Ολα αυτά θα εμποδίσουν την ανάρρωσή του και θα καθυστερήσουν την πρόοδο

της θεραπείας. Η ησυχία και η εγκράτεια πρέπει να είναι κύριοι τρόποι συμπεριφοράς του ασθενή, αν θέλει να έχει καλά αποτελέ­ σματα από τη θεραπευτική αγωγή που συνιστάται εδώ. Πάνω απ’ όλα, πρέπει να αποφεύγει την υπερβολική έξαψη. Ανάλογα με τη διάρκεια της πάθησης, τη σοβαρότητα των κρί­ σεων, την ηλικία κλπ., η θεραπευτική αγωγή που αναφέρεται εδώ πρέπει να συμπληρώνεται με περισσότερες σύντομες νηστείες και περιόδους περιορισμένης δίαιτας, κάθε δύο ή τρεις μήνες, ανάλο­ γα με την πρόοδο που γίνεται στο μεταξύ. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. Επειδή πολλοί επιληπτικοί παίρνουν φάρμακα για πολλά χρόνια, δεν θα ήταν σωστό, σ' αυτές τις περιπτώσεις, να τα εγκαταλείψουν εντελώς και αμέσως. Στην αρχή η δόση πρέπει να κοπεί στο μισό και ύστερα να μειώνεται σι­ γά σιγά όλο και περισσότερο, ώσπου να εγκαταλειφθούν εντελώς, αν είναι δυνατό.

Αϋπνία. Η αϋπνία συμπεριλήφθηκε στις νευροπάθειες, αν και δεν είναι ασθένεια, αλλά μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έλλει­ ψη ύπνου. Οσοι πάσχουν από αϋπνία συχνά δυσκολεύονται να βρουν τα αίτια του προβλήματος. Ωστόσο, οι κύριες αιτίες της εί­ ναι κάποια σωματική ασθένεια ή διανοητικό στρες ή υπερκόπωση . Μπορούμε να αναφέρουμε ότι από σωματικής πλευράς η δυσπεψία και η δυσκοιλιότητα έχουν συχνά σαν αποτέλεσμα την αϋπνία, ενώ η στενοχώρια, η υπερκόπωση, η παρατεταμένη ανησυχία και παρό­ μοιες καταστάσεις είναι οι κύριες αιτίες της από συγκινησιακή και νοητική άποψη. Οσοι πάσχουν από αϋπνία και καταφεύγουν στη χρήση φαρμά­ κων για να κοιμηθούν χάνουν άδικα τον καιρό τους. Οχι μόνο δεν απομακρύνουν την αιτία του προβλήματος αλλά μειώνουν σταθερά τον τόνο ολόκληρου του οργανισμού, εξαιτίας των επιβλαβών και υπονομευτικών επιδράσεων που έχουν τα ναρκωτικά φάρμακα πάνω του. Η θεραπεία θα επιτευχθεί μόνο με την ανακάλυψη της αιτίας του προβλήματος - νοητική ή φυσική, ή και τα δύο - και με τη λή­ ψη μέτρων για την εξάλειψή ή την απομάκρυνσή της. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή της αϋπνίας πρέπει να ανατεθεί σε έναν υγιεινιστή, όταν αυτό είναι δυνατό. Η μαλακτική θεραπευ­

τική αγωγή είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη γι' αυτή την πάθηση. (Ο συγ­ γραφέας ξέρει περιπτώσεις όπου μερικοί άνθρωποι δεν μπορούσαν να κοιμηθούν επί μέρες ολόκληρες, αλλά κοιμήθηκαν καλά μετά από μια και μόνη μαλακτική θεραπευτική αγωγή). Λίγες μέρες φρουτοδίαιτας με χρήση του κλύσματος κάθε βράδυ, και στη συνέ­ χεια η πλήρης εβδομαδιαία δίαιτα (που αναφέρεται στο Παράρτη­ μα), είναι ένας καλός τρόπος για να αρχίσετε τη θεραπευτική αγω­ γή. Μια τέτοια αγωγή βοηθά στον καθαρισμό του αίματος και ανα­ κουφίζει μια πιθανή πεπτική ή εντερική διαταραχή. Η στεγνή εντρι­ βή και το σπόγγισμα, καθώς και οι αναπνευστικές και άλλες ασκή­ σεις, που αναφέρονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται κάθε μέρα για την τόνωση του οργανισμού. Κάθε άνθρωπος που πάσχει από αϋπνία πρέπει, αν είναι δυνατό, να κάνει έναν αρκετά μεγάλο περίπατο κάθε μέρα. Οσο περισσότερες τέτοιες ασκήσεις ήπιας μορφής κάνει ο ασθενής, τόσο το καλύτερο. Ενα ζεστό λουτρό προτού πάει για ύπνο το βράδυ, είναι επίσης πολύ ωφέλιμο, γιατί ξεκουράζει το μυαλό και το σώμα. Η θερμοκρασία του λουτρού πρέπει να είναι 36° Κελσίου, δηλαδή στη θερμοκρασία του σώμα­ τος. Αν τρώει κανείς αργά το βράδυ, προσθέτει έναν ακόμη προδιαθετικό παράγοντα αϋπνίας. Γι' αυτό όποιος πάσχει από αϋπνία πρέ­ πει να τρώει το τελευταίο του γεύμα, τουλάχιστον, τρεις ή τέσσε­ ρις ώρες πριν πάει στο κρεβάτι. Δεν πρέπει να σκέπτεται πολύ τον ύπνο ή τη δυσκολία που έχει να κοιμηθεί, αλλά πρέπει να είναι άνετα ξαπλωμένος και να σκέπτεται μόνο ευχάριστα πράγματα. Είναι εκπληκτικό πόσο ξαφνικά έρχεται πολλές φορές ο ύπνος, αν ο πάσχων ακολουθήσει αυτές τις οδηγίες. Η σωστή διατροφή, η τόνωση του οργανισμού'με τους τρόπους που αναφέρονται εδώ και η ξεκούραση του νου και του σώματος, είναι αναγκαία μέτρα για την εξάλειψη της αϋπνίας. Φυσικά όμως αν η αιτία του προβλήματος είναι νεύρωση, παρατεταμένη στενο­ χώρια, διανοητική κατάθλιψη, κλπ., θα χρειαστεί η φροντίδα ενός έμπειρου ψυχοθεραπευτή, στις επίμονες περιπτώσεις. Ωστόσο, ακό­ μη και σ' αυτές τις περιπτώσεις, οι κανόνες της θεραπευτικής αγωγής που αναφέρονται εδώ, θα είναι πολύ ωφέλιμοι. Οταν η αιτία του προβλήματος είναι κάποια σωματική ασθένεια, όπως αναιμία, νεφροπάθεια κλπ., ο πάσχων πρέπει να ακολουθήσει τη θεραπευτική αγωγή αυτής της ασθένειας και να λάβει υπόψη του τις γενικές οδηγίες που αναφέρονται παραπάνω. Οταν η πά­

θηση οφείλεται σε περιβαλλοντολογικά αίτια, σε οικογενειακά προ­ βλήματα κλπ., το μόνο που χρειάζεται είναι μια αλλαγή περιβάλ­ λοντος. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. Οταν κάποιος παίρνει υπνωτικά φάρμακα για πολύ καιρό, δεν πρέπει να τα διακόψει αμέ­ σως, αλλά σιγά σιγά.

Κινητική αταξία. Αυτή είναι μια κατάσταση στην οποία παρουσιά­ ζεται μια σταδιακή εκφύλιση των νεύρων της σπονδυλικής στήλης που κατευθύνουν τις κινήσεις του σώματος, όπως π.χ. στο βάδι­ σμα. Σε συνδυασμό μ' αυτή την κατάσταση, υπάρχει συχνά μεγά­ λος πόνος σε άλλα νεύρα ή όργανα του σώματος, μαζί με φθορά των μυών ή των νεύρων, διπλωπία, ανικανότητα ελέγχου της λει­ τουργίας της ουροδόχου κύστης και του ορθού εντέρου κλπ. Η ασθένεια αυτή είναι πολύ σοβαρή. Μολονότι οι γιατροί την αποδίδουν στα δευτερογενή συμπτώματα των αφροδισίων νοσημά­ των, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι τα θανατηφόρα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην ιατρική θεραπευτική αγωγή των αφροδισίων νοσημάτων - δηλαδή φάρμακα όπως ο υδράργυρος και το αρσενικό - είναι η πραγματική αιτία της βαθμιαίας νευρικής παράλυσης που καταλήγει σε κινητική αταξία, και όχι η αρχική ασθένεια. Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι η νηστεία είναι η μόνη σίγουρη και οριστι­ κή θεραπεία των αφροδισίων νοσημάτων, και ότι η θεραπευτική αγωγή με μεταλλικά φάρμακα είναι μόνο κατασταλτική. Ετσι, θα κατανοήσει και τη γένεση μερικών τρομερών ασθενειών όπως η κι­ νητική αταξία, η γενική παράλυση των φρενοβλαβών και τα παρό­ μοια. Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι τα τρομερά δευτερο­ γενή συμπτώματα που αποδίδονται συνήθως στη σύφιλη - με την ονομασία Δευτερογενής και Τριτογενής Σύφιλη - η οποία προκαλεί στον κόσμο τόση φρίκη, δεν είναι αποτέλεσμα αυτής της ασθένει­ ας, αλλά της θεραπευτικής αγωγής που χρησιμοποιείται για την υποτιθέμενη «θεραπεία» της. Ο υδράργυρος και το αρσενικό είναι οι πιο θανάσιμοι εχθροί των νευρικών ιστών. Η κινητική αταξία είναι μια μόνο από τις ασθένειες που εμφανίζονται μετά την χρήση με­ γάλων ποσοτήτων αυτών των φαρμάκων, για μεγάλα χρονικά διαστή­ ματα, κατά την ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή της σύφιλης.

Θεραπεία. Αν και η κινητική αταξία είναι μια τόσο σοβαρή ασθέ­

νεια, υπάρχει τουλάχιστον ελπίδα για τον ασθενή να αναστείλει την εξάπλωσή της και, ίσως, να βελτιώσει την κατάστασή του, αν χρη­ σιμοποιήσει φυσικές μεθόδους θεραπευτικής αγωγής. Το μόνο που κάνει η ιατρική είναι να χορηγεί νέα φάρμακα για να ανακουφίσει τις επιδράσεις μιας προηγούμενης φαρμακευτικής αγωγής, πράγμα που επιδεινώνει το πρόβλημα. Οποιος πάσχει από κινητική αταξία πρέπει να ζητήσει την βοήθεια ενός υγιεινιστή, όσο πιο σύντομα μπορεί. Με τις ασθένειες αυτού του είδους δεν πρέπει να έχουμε μεγά­ λες ελπίδες. Μερικές περιπτώσεις φτάνουν σε τόσο άσχημη κατά­ σταση ώστε να μην υπάρχει καμιά θεραπεία. Η μαλακτική θεραπευτική αγωγή, όμως, τα λουτρά και η νηστεία είχαν θετικά αποτελέσματα σε πολλές περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιήθηκαν αφάρμακες μέθοδοι θεραπείας- η γαλακτοθεραπεία φάνηκε εξαιρετικά αποτελεσματική στη θεραπευτική αγωγή καταστάσεων σαν αυτές που εξετάζουμε εδώ. ' Οποιος πάσχει από κινητική αταξία και δεν μπορεί να εξασφαλί­ σει τις υπηρεσίες ενός ικανού υγιεινιστή, μπορεί να ωφεληθεί πο­ λύ αν ακολουθήσει μια σειρά σύντομων νηστειών και ύστερα κάνει την πλήρη γαλατοδίαιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα. (Αυτά πρέπει να γίνουν ως εξής: 1.- νηστεία τεσσάρων ως εφτά ημερών, ακολουθούμενη από γαλατοδίαιτα τριών ή τεσσάρων εβδομάδων. 2.- πλήρης εβδομαδιαία δίαιτα επί ένα μήνα, όπως αναγράφεται στο Παράρτημα 3 - νέα νηστεία και νέα περίοδος γαλατοδίαιτας, κ.ο.κ. Στο μέλλον ο ασθενής πρέπει να επιστρέφει πάντοτε στην τα­ κτική εβδομαδιαία δίαιτα και στα άλλα μέτρα που αναφέρονται επί­ σης στο Παράρτημα, τα οποία τονώνουν και ενισχύουν γενικά τον οργανισμό. Τα λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας κάθε μία ή δύο εβδομάδες είναι επίσης πολύ ωφέλιμα. Και φυσικά, το κλύσμα πρέ­ πει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ κατά το πρώτο μέρος της θε­ ραπευτικής αγωγής, ή και αργότερα όποτε χρειάζεται. Ο ΑΣΘΕ­ ΝΗΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ.

Ημικρανία. Πρόκειται για μια μορφή νευρικού ή νευραλγικού πονο­ κέφαλου που είναι πολύ ενοχλητική. Είναι παροξυσμική στη φύση της και εμφανίζεται κατά εβδομαδιαία ή μηνιαία διαστήματα. Κάθε προσβολή αχρηστεύει τον ασθενή για κάμποσες μέρες, σε μερικές περιπτώσεις. Οποιος προσπαθεί να θεραπεύσει αυτή την κατά­ σταση με φάρμακα ή «παυσίπονα» δεν φτάνει στη ρίζα του κακού, που είναι πάντα ιδιοσυστασιακή. Γι’ αυτό, όποιος πάσχει από ημι­ κρανία υποβάλλεται σε μακρόχρονη ιατρική θεραπευτική αγωγή, χωρίς καμιά φανερή πιθανότητα να θεραπευτεί από την αρρώστια

1. Αρτηρίες του εγκεφάλου γεμίζουν μ ε αίμα και μεγενθύνονται. 2 . Αρτηρίες στο τριχωτό δέρμα της κεφαλής γεμίζουν, επίσης, με αίμα και μεγεθύ­ νονται. 3. Σαν αποτέλεσμα προκαλείται κάποια πίεση σ ’ αυτές τις ευαίσθητες περιοχές, που δημιουργεί σφύξη και πόνο. 4. Εξαιτίας του πόνου στο κεφάλι, συχνά, συσπούνται οι αυχενικοί μύες, οι οποίοι προκαλούν ακόμη περισσότερο πόνο.

ιου. Αυτή η συνεχής φαρμακευτική αγωγή των συμπτωμάτων δυ­ σκολεύει την εξάλειψη της πάθησης όσο περνάει ο καιρός. ' Οπως συνήθως, εκείνο που φταίει είναι η ιατρική πρακτική και η ιατρική αντιμετώπιση των ασθενειών γενικά. Θεραπεία. Οποιος αναζητεί θεραπεία της ημικρανίας πρέπει να ψάξει πρώτα για τις πρωταρχικές αιτίες που την προκαλούν. Αυτή η κατάσταση μπορεί να οφείλεται σε χρόνια δυσκοιλιότητα και δυ­ σπεψία, σε νεφρική ανωμαλία, σε νευρική εξάντληση ή ακόμη σε κάποια διαταραχή της φυσικής λειτουργίας του οργανισμού. Μόνο όταν ανακαλύψει τη βαθύτερη αιτία και την εξαλείψει, μπορεί να ελπίζει ο ασθενής ότι θα ανακουφιστεί απ' αυτήν την ενοχλητική πάθηση. Αν δεν μπορείτε να συμβουλευτείτε έναν υγιεινιοτή, τα πρώτα μέτρα που πρέπει να πάρετε στη θεραπευτική αγωγή της ημικρανί­ ας είναι ένας γενικός καθαρισμός του οργανισμού και η υιοθέτηση μέτρων που αναπτύσσουν τη ζωτικότητα και συμβάλλουν στην τό­ νωση και αναζωογόνηση ολόκληρου του οργανισμού. Πέντε μέχρι εφτά μέρες φρουτοδίαιτα και ύστερα το εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που αναφέρεται στο Παράρτημα, είναι ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσετε τη θεραπευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις θα χρειαστούν περισσότερες σύντομες νηστείες ή περίοδοι φρουτοδί­ αιτας κάθε ένα ή δύο μήνες, ανάλογα με την πρόοδο που σημειώ­ νει ο ασθενής. Τό κλύσμα χλιαρού νερού πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ κατά τις πρώτες μέρες της θεραπευτικής αγωγής, αλλά και αργό­ τερα, αν χρειαστεί. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες της εξάλειψής της, που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9, (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Η εντριβή και το καθιστό λουτρό ή το σπόγγισμα πρέπει να γί­ νουν καθημερινή ρουτίνα για τον ασθενή. Το ίδιο πρέπει να συμβεί και με τις σωματικές και τις άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα. Το λουτρό με άλατα θείίκής αμμωνίας μια ή δυο φο­ ρές την εβδομάδα είναι επίσης πολύ ωφέλιμο σε περιπτώσεις ημι­ κρανίας. Ένας περίπατος λίγων χιλιομέτρων κάθε μέρα συνιστάται σε όλους. Η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης είναι πολύ ωφέλιμη σε όλες τις περιπτώσεις ημικρανίας, όταν γίνεται σε συνδυασμό μ’ ένα σχέδιο φυσικής θεραπευτικής αγωγής, σαν αυτό που αναφέρεται εδώ.

Όταν επίκειται προσβολή, ο ασθενής πρέπει να ξαπλώσει στο κρεβάτι και να νηστέψει για μια ή δυο μέρες, πίνοντας μόνο ζεστό νερό. Σ' αυτό το διάστημα πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ υποκλυ­ σμός. Επίσης ο ασθενής μπορεί να βάλει κομπρέσες στο κεφάλι και να τις αλλάζει συχνά. Αν το κάνει αυτό, οι προσβολές θα γί­ νουν λιγότερο σοβαρές και, καθώς συνεχίζεται η θεραπευτική αγωγή, θα γίνονται ολοένα πιο ανώδυνες, με αποτέλεσμα να εξα­ φανιστούν εντελώς. Ο ασθενής δεν πρέπει να πάρει φάρμακα ή «παυσίπονα» σε καμιά περίπτωση. Είναι βασικό για τον ασθενή να προσέχει πολύ τη διατροφή του, αν επιδιώκει μια πραγματική θεραπεία. Πρέπει ν' αποφεύγει όλα τα πικάντικα φαγητά, τα καρυκεύματα, τα τουρσιά, τις σάλτσες, την άσπρη ζάχαρη, το δυνατό τσάι ή καφέ, τα πολύ γλυκά κέικ, τις βα­ ριές και δύσπεπτες τροφές και τα οινοπνευματώδη ποτά.

Σκλήρυνση κατά Πλάκας. Η πάθηση αυτή χαρακτηρίζεται από τρεμούλιασμα ή ρίγος κάθε φορά που γίνεται κάποια πράξη, καθώς και από αργή και ασαφή άρθρωση. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της είναι η γρήγορη ταλάντωση του βολβού των οφθαλμών από τη μια πλευρά στην άλλη. Υπάρχουν και άλλες επιπλοκές, που μπορεί να παρουσιαστούν καθώς αναπτύσσεται η ασθένεια. Αιτία της πάθησης είναι η ατροφία των νευρικών ιστών στον νωτιαίο μυελό ή στον εγ­ κέφαλο. Μπορεί να προκληθεί από την ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή της σύφιλης (βλέπε τις παρατηρήσεις για την κινητική αταξία σ' αυτό το Κεφάλαιο), από μεταλλική δηλητηρίαση σαν αποτέλεσμα ανθυγιεινού επαγγέλματος από παρατεταμένη και υ­ περβολική νευρική ένταση, από κάποιο τραύμα, από κατασταλτική αγωγή προηγούμενων ασθενειών οξείας μορφής κλπ. Θεραπεία. Όσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή, η ορθόδοξη ιατρι­ κή δεν έχει να προσφέρει πολλά σε όσους πάσχουν από σκλήρυν­ ση κατά πλάκας, πέρα από τη φαρμακευτική αγωγή. Αυτή η αγωγή, που περιλαμβάνει τη χρήση εκείνων ακριβώς των φαρμάκων που προκαλούν αυτή την ασθένεια σε μερικές περιπτώσεις (υδράργυρο ή αρσενικό, για παράδειγμα) δεν μπορεί να οδηγήσει σε καλά απο­ τελέσματα. Οι φυσικές μέθοδοι θεραπευτικής αγωγής προσφέρουν τη μόνη ελπίδα βελτίωσης. Η πλήρης θεραπεία είναι σχεδόν ακατόρθωτη,

καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις η κάκωση του νευρικού ιστού έχει προχωρήσει τόσο πολύ, ώστε έχει βλάψει ανεπανόρθω­ τα τη λειτουργία του οργανισμού. Ωστόσο, αρκετοί ασθενείς μπο­ ρούν να κρατήσουν την ασθένεια υπό έλεγχο και, μάλιστα, να κά­ νουν και κάποια πρόοδο, αν χρησιμοποιήσουν φυσικές μεθόδους. Η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης είναι πολύ ωφέλιμη σε όλες πς περιπτώσεις σκλήρυνσης κατά πλάκας, σε συνδυασμό με νη­ στεία, με λουτρά, φωτοθεραπεία και διορθωτική δίαιτα. Αν ο ασθε­ νής δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει φυσιοθεραπευτική αγωγή, πρέπει να ακουλουθήσει τις συμβουλές αυτοθεραπείας που αναφέρονται πιο πάνω για την Κινητική αταξία (σελίδα 270).

Νευραλγία. Αυτός ο όρος αναφέρεται συνήθως σε πόνο που πα­ ρουσιάζεται στα νεύρα του προσώπου και είναι μια πολύ ενοχλητι­ κή κατάσταση. Δεν ωφελεί να προσπαθήσει κανείς να αντιμετωπί­ σει αυτή την πάθηση με παυσίπονα ή άλλα τέτοια καταπραϋντικά μέτρα, γιατί μια τέτοια θεραπευτική αγωγή παραβλέπει εντελώς τα βαθύτερα αίτια της κατάστασης. Η νευραλγία είναι πάθηση των νεύ­ ρων, που οφείλεται σε μεγάλη οξύτητα του αίματος και των υγρών του σώματος. Η προέλευσή της συνδέεται άμεσα με τους ρευμα­ τισμούς και άλλες ασθένειες του ουρικού οξέος. Οι κυριότερες αι­ τίες της είναι η λανθασμένη διατροφή και η μειωμένη ζωτικότητα λόγω υπερκόπωσης, νευρικής έντασης κλπ. Θεραπεία. Όποιος πάσχει από νευραλγία πρέπει να μελετήσει το

Κεφάλαιο 3 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΡΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ, σελίδα 209) Εκεί περιγράφουμε τον ρόλο της λανθασμένης διατροφής στην ανάπτυξη ασθενειών του «ουρικού οξέως», μια από τις οποίες, όπως αναφέραμε προηγούμενα, είναι και η νευραλγία. Όσον αφο­ ρά τη θεραπευτική αγωγή, τα μέτρα που αναφέρονται στις σελίδες που ακολουθούν για τη νευρίτιδα, φέρνουν ευεργετικά και μόνιμα αποτελέϋματα και στην περίπτωση της νευραλγίας, αν εφαρμο­ στούν με υπομονή κι επιμονή.

Νευρασθένεια. Η νευρασθένεια είναι η ασθένεια της εποχής μας και αποτελεί άμεση συνέπεια του σύγχρονου τρόπου ζωής και σκέ­ ψης. Οποιος πάσχει από αυτή την αρρώστια, διαβάζοντας τις αρ­ χικές παρατηρήσεις αυτού του Κεφαλαίου, θα καταλάβει πως πα­ ρουσιάστηκε αυτή η ασθένεια στον πολιτισμό του εικοστού αιώνα. Η κακή διατροφή και ο λανθασμένος τρόπος ζωής και σκέψης είναι οι τρεις κύριες προδιαθετικές αιτίες. Η νευρασθένεια είναι βασικά μια κατάσταση στην οποία ολόκλη­ ρο το νευρικό σύστημα έχει χάσει τον τόνο και έχει εξαντληθεί. Αν προσπαθήσει κανείς να αντιμετωπίσει αυτή την ασθένεια με φάρμακα και «τονωτικά», αφήνει άθικτα τα βαθύτερα αίτιά της. Ο συγγραφέας μίλησε στην αρχή αυτού του Κεφαλαίου σχετικά με τη χρήση των δήθεν νευροτονωτικών και νευροτροφών κατά τη θερα­ πευτική αγωγή της νευρασθένειας και άλλων νευρικών διαταραχών. Αυτή η θεραπευτική αγωγή είναι όχι μόνο εντελώς άχρηστη, όσον αφορά την πραγματική θεραπεία, αλλά συχνά είναι και επιβλαβής. Είναι αλήθεια ότι, εκτός από τα φάρμακα, οι γιατροί συνιστούν επίσης ανάπαυση, αλλαγή περιβάλλοντος κλπ. στους νευρασθενείς που διαθέτουν τα οικονομικά μέσα για να εφαρμόσουν τις συμβου­ λές τους. Πάντως αυτές οι συμβουλές δεν είναι ιδιαίτερα ωφέλι­ μες. Επίσης συμβουλεύουν τον ασθενή, να μη «στενοχωριέται». Μολονότι αυτή η συμβουλή είναι αναμφίβολα καλοπροαίρετη, είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη, γιατί ολόκληρο το νευ­ ρικό σύστημα του νευρασθενή είναι τόσο κλονισμένο ώστε η στε­ νοχώρια είναι το μόνο απόρθητο φρούριο του νου του. Ολοι οι νευρασθενείς ανησυχούν, γιατί η ανησυχία είναι σύμπτωμα και συ­ νέπεια της μειωμένης ζωτικότητας και του ανεπαρκούς νευρικού τόνου και γι' αυτό δεν μπορεί να καταπολεμηθεί με τέτοιου εί­ δους συμβουλές. Προτού μπορέσουν τα νεύρα να υπερνικήσουν τη στενοχώρια, που έχει τόσο καταστρεπτικές επιδράσεις στο μυαλό και στο σώμα του νευρασθενή, πρέπει πρώτα να συνέλθει ο οργανισμός και να διορθωθούν οι κακές συνήθειες και ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής. Η στενοχώρια θα εξαφανιστεί σιγά σιγά αν ο νευρασθενής αποφασί­ σει να αναπτύξει σωστά το νευρικό του σύστημα. Δεν μπορεί να εξαλειφθεί με άλλο τρόπο. Θεραπεία. Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή της νευρασθένει­ ας, είναι φανερό ότι αν ο ασθενής δεν αποφασίσει να αλλάξει ολό-

κλήρο τον τρόπο της ζωής του, δεν μπορεί να υπάρξει ελπίδα για μόνιμη θεραπεία της αρρώστιας του. Μπορεί βέβαια, να αντιμετω­ πίσει προσωρινά την κατάσταση με τα «νευροτονωτικά» και τις «νευροτροφές», σε συνδυασμό με ανάπαυση, αλλαγή περιβάλλον­ τος κλπ., αλλά δεν θα θεραπευτεί ποτέ. Το πρόβλημά του θα επα­ νεμφανιστεί αργότερα, αν μετά τη θεραπευτική αγωγή επανέλθει στις προηγούμενες συνήθειες και στον πρηγούμενο τρόπο ζωής και σκέψης, που ήταν και η πραγματική αιτία της αρρώστιας του από την αρχή. Αυτό είναι φανερό για κάθε λογικά σκεπτόμενο άτομο. Η θεραπευτική αγωγή σε φυσιοθεραπευτήριο είναι η καλύτερη για τον νευρασθενή που διαθέτει απαραίτητα οικονομικά μέσα, γιατί συνδυάζει όλα όσα θεωρούνται καλά από την ορθόδοξη ιατρική αλλαγή περιβάλλοντος, ανάπαυση κλπ. - με τα καλύτερα μέσα που μπορεί να προσφέρει η φυσιοθεραπεία. Η ηλιοθεραπεία, η ακτινο­ θεραπεία, η μαλακτική θεραπευτική αγωγή και παρόμοια μέτρα, σε συνδυασμό με τη νηστεία, την αυστηρή δίαιτα, τα λουτρά και άλλες μορφές φυσικής θεραπευτικής αγωγής, επέφεραν πλήρη θεραπεία σε πολλές περιπτώσεις νευρασθένειας. Πολλές απ' αυτές τις πε­ ριπτώσεις δεν αντέδρασαν καθόλου στις ορθόδοξες μεθόδους θε­ ραπευτικής αγωγής. Για όσους δεν έχουν τα μέσα να ακολουθήσουν θεραπευτική αγωγή σε θεραπευτήριο, συνιστάται το ακόλουθο σχέδιο θεραπευ­ τικής αγωγής στο σπίτι: Αρχίζετε με φρουτοδίαιτα για τέσσερις ως εφτά μέρες, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα. Υστερα θα ακο­ λουθήσετε αποκλειστικά τη φρουτοδίαιτα και τη γαλακτοδίαιτα, που αναφέρεται επίσης στο Παράρτημα, για δέκα ως δεκαπέντε μέρες. Αν όμως αυτές οι δίαιτες σας ταιριάζουν, μπορείτε να τις συνεχίσετε προς οφελός σας επί ένα μήνα ή περισσότερο (οπότε μπο­ ρείτε να αυξήσετε την ποσότητα γάλακτος σε τρία ή τέσσερα κιλά την ημέρα). ' Επειτα πρέπει να ακολουθήσετε την πλήρη εβδομαδι­ αία δίαιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα και να την εφαρμόσετε όσο πιο αυστηρά μπορείτε. (Μια δίαιτα που αποτελείται κυρίως από φρούτα και σαλάτες είναι ουσιώδης για το νευρασθενή). Κατά τις πρώτες μέρες της θεραπευτικής αγωγής, πρέπει να χρησιμοποιεί το κλύσμα κάθε βράδυ για τον καθαρισμό των εντέ­ ρων. Στο μέλλον πρέπει να καταφεύγετε πάντοτε σ' αυτό, όποτε παρουσιάζεται δυσκοιλιότητα. Αν η δυσκοιλιότητα είναι μόνιμη, πρέ­ πει να εφαρμόσετε αμέσως τους κανόνες της εξάλειψής της, που

αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9, (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Σε μερικές περιπτώσεις θα χρειαστούν, ίσως, περισσότερες σύν­ τομες περίοδοι με φρουτοδίαιτα και ύστερα με δίαιτα φρούτων και γάλατος, κατά διαστήματα ενός ή δύο μηνών. Ο ασθενής πρέπει να αποφασίσει γι' αυτό μόνος του, ανάλογα με την πρόοδο που γί­ νεται. ' Οσον αφορά τα μέτρα που βελτιώνουν τη ζωτικότητα, η πρωινή, στεγνή εντριβή και το σπόγγισμα ή το καθιστικό λουτρό είναι πολύ ωφέλιμα, όπως είναι επίσης οι αναπνευστικές και οι άλλες ασκή­ σεις που αναφέρονται στο Παράρτημα. Επίσης συνιστάται στον νευρασθενή να κάνει λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας μια ή δυο φορές την έβδομάδα, ενώ δεν πρέπει να παραμελεί τον καθαρό αέρα και τις ελαφρές υπαίθριες ασκήσεις. Η καλύτερη άσκηση για τον νευρασθενή είναι το βάδισμα. Ο άρρωστος χρειάζεται αρκετή ανάπαυση και πρέπει όταν ανα­ παύεται, να προσπαθεί να ξεκουράσει εντελώς το νου του και το σώμα του. Ενας καλός τρόπος να αρχίσει κανείς τη θεραπευτική αγωγή, σε πολλές περιπτώσεις, είναι η πλήρης ανάπαυση για λίγες μέρες, ενώ αργότερα μπορεί να μένει μισή ή μία μέρα στο κρεβάτι κάθε εβδομάδα, για κάμποσο καιρό. Η κατάκλισι νωρίς το βράδυ και το ξύπνημα νωρίς το πρωί είναι ωφέλιμη και κάτι που θα πρέπει να εφαρμόζει με ιδιαίτερη συ­ νέπεια ο νευρασθενής. Αν κοιμάται αργά και ξυπνάει αργά, πρέπει να αλλάξει συνήθειες όταν αρχίσει τη θεραπευτική αγωγή. Η σω­ στή σωματική υγιεινή είναι απαραίτητη. ΓΓ αυτό πρέπει κανείς να προσέχει ιδιαίτερα τις συνήθειες του όταν αρχίσει την θεραπευτική αγωγή. Είναι ανάγκη επίσης τα υπνοδωμάτια να αερίζονται καλά. Ολα τα πικάντικα φαγητά, τα ζυμαρικά, οι πάστες, οι βαριές που­ τίγκες, οι τάρτες και άλλες παρόμοιες πλούσιες ή δύσπεπτες τρο­ φές, που κουράζουν πολύ το πεπτικό σύστημα, πρέπει ν' αποφεύ­ γονται. Το άσπρο ψωμί, ή ζάχαρη, τα επεξεργασμένα δημητριακά, τα καρυκεύματα, το τσάι, ο καφές και τα οινοπνευματώδη ποτά πρέπει να διακοπούν εντελώς. (Απαγορεύονται επίσης τα ρυζόγαλα οι ζωμοί και άλλες παρόμοιες τροφές για αρρώστους!) Το κάπνισμα πρέπει να κοπεί εντελώς. Η τήρηση των παραπάνω κανόνων φαγητού και ζωής θα βοηθή­ σει το νευρασθενή να βελτιώσει την υγεία του αν εφαρμοστούν με υπομονή και επιμονή. Παράλληλα με την θεραπευτική αγωγή θα

πρέπει να προσέξει τον τρόπο σκέψης και τις συγκινήσεις που προκάλεσαν αρχικά την ασθένεια. Η νοητική στάση του ασθενή πρέ­ πει να αλλάξει ριζικά και από αρνητική να γίνει θετική. Η συνή­ θεια της μεμψιμοιρίας πρέπει να εξαλειφθεί. Αντί να λέει κανείς «Δεν θα γίνω ποτέ καλά», πρέπει να λέει «Θα γίνω καλά. Γίνομαι καλά». Η σωστή αυθυποβολή έχει τεράστια αξία στη θεραπευτική αγω­ γή της νευρασθένειας. Ετσι, για να βοηθήσουμε τον νευρασθενή να αποκτήσει τη σωστή διανοητική στάση, προτείνουμε το ακόλου­ θο σχέδιο αυθυποβολής. Πρέπει να εφαρμοσθεί μόλις αρχίσει η θεραπευτική αγωγή και οι ευεργετικές επιδράσεις του θα φανούν σύντομα. Με μεγάλη αυτοσυγκέντρωση επαναλάβετε την ακόλουθη φράση έξι φορές κάθε βράδυ πριν πάτε για ύπνο: «Καλυτερεύω. Τα νεύρα μου είναι πιο δυνατά και σύντομα θα είμαι πολύ καλά». Κάθε πρωί, όταν σηκώνεται, ο ασθενής πρέπει να επαναλαμβάνει με την ίδια αυτοπεποίθηση, την εξής φράση: «Και τώρα ας αρχίσω την ανανεωτική θεραπεία μου που με ωφελεί τόσο πολύ!» Η εφαρμογή της αυθυποβολής μπορεί να φανεί ανόητη σε πολ­ λούς ανθρώπους, πρέπει όμως να τονιστεί ιδιαίτερα ότι, σε όλες τις περιπτώσεις αδυναμίας των νεύρων η αυθυποβολή με τον τρό­ πο που προτείναμε παραπάνω, έχει μεγάλη αξία. Ο ασθενής θα βοηθηθεί πολύ αν κατανοήσει πολύ καλά ότι η ανησυχία, η κατάθλιψη και η έμμονη συνήθεια της ενδοσκόπησης προέρχονται από την ελαττωματική κατάσταση των νεύρων του. Και ότι, καθώς προχωρεί η θεραπευτική αγωγή, θα εξαφανιστούν αυτό­ ματα όλες αυτές οι καταστάσεις. Καθώς βελτιώνεται η υγεία των νεύρων, η ανησυχία και η κατάθλιψη θα εξαφανιστούν σιγά σιγά. Ο νευρασθενής θα ωφεληθεί πολύ αν το σκέφτεται αυτό συχνά. Είναι φανερό ότι η συνήθειά του να στενοχωρεί και να βασανίζει τον εαυτό του με αμφιβολίες και φόβους θα προσπαθεί να επανέλθει κατά τα πρώτα στάδια της θεραπευτικής αγωγής του, όσο και αν αυτός προσπαθεί να ελέγξει αυτήν τη νοσηρή τάση. Πρέπει όμως να καταλάβει καλά ότι αυτό είναι αποτέλεσμα μιας ελαττωματικής νευρικής κατάστασης και ότι, αν τονώσει το νευρικό σύστημα με τον τρόπο που περιγράφεται εδώ, διαλέγει την καλύ­ τερη και ασφαλέστερη μέθοδο για να απαλλαγεί από την ασθένειά του. Γίνεται πολύς λόγος σήμερα για τη διανοητική αιτία των νευρι­ κών ασθενειών και την μεγάλη ανάγκη ψυχολογικής θεραπευτικής

αγωγής. Αν όμως ο νευρασθενής έχει κατανοήσει ότι έχουμε πει μέχρι εδώ, μπορεί να βελτιώσει την υγεία του χωρίς να κάνει τέ­ τοια θεραπευτική αγωγή. Στις ανώμαλες περιπτώσεις, όπως σοβαρή νεύρωση, νοσηρή κατάθλιψη, μελαγχολία κλπ. η ψυχολογική θερα­ πευτική αγωγή είναι επιθυμητή και μάλιστα αναγκαία. Αυτό όμως δεν ισχύει για τις συνηθισμένες περιπτώσεις νευρασθένειας. Η θεραπευτική αγωγή που αναφέρουμε εδώ και αρκετή. Σωστή δί­ αιτα, υγιεινή του σώματος και υγιεινή ζωή είναι η βάση πάνω στην οποία πρέπει να αναπτυχθεί η υγεία του νευρασθενή. Συνδυάστε αυτά τα στοιχεία με τον έλεγχο των διανοητικών και συγκινησιακών συνηθειών και τάσεων-που μειώνουν τον τόνο του συστήματος-με την ωφέλιμη αυθυποβολή, και η νευρασθένεια θα ανήκει στο πα­ ρελθόν.

Νευρικός κλονισμός. Η αιτία της κατάστασης που ονομάζεται «νευρικός κλονισμός» περιγράφτηκε καθαρά στις αρχικές παρατη­ ρήσεις αυτού του Κεφαλαίου. Οι μόνες μέθοδοι επιτυχούς θερα­ πευτικής αγωγής είναι η ΑΝΑΠΑΥΣΗ και η ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ. Μια πλήρης ανάπαυση στο κρεβάτι από μια εβδομάδα ως ένα μήνα ή και περισσότερο - ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης θα είναι αναγκαία στην αρχή της θεραπευτικής αγωγής, μαζί με νηστεία επί τέσσερις ως εφτά μέρες και χρήση του κλύσματος κά­ θε βράδυ. Μετά απ’ αυτά, πρέπει ν’ αρχίσει η θεραπευτική αγωγή της Νευρασθένειας, που αναφέρεται στις προηγούμενες σελίδες και μετά την ανάρρωση να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι παρατηρή­ σεις για τον γενικό τρόπο ζωής μετά την ανάρρωση.

Νευρική Ατονία. Νευρική Εξάντληση. Η αιτία ή αιτίες αυτών των δύο καταστάσεων θα καταστούν σαφείς στον αναγνώστη αν μελετή­ σει τις αρχικές παρατηρήσεις αυτού του κεφαλαίου. ' Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή, είναι η ίδια με της Νευρασθένειας, που αναφέρεται στις προηγούμενες σελίδες.

Νευρίτιδα. Πρόκειται για μια κατάσταση όπου ένα νεύρο ή μια σειρά νεύρων έχουν πάθει φλεγμονή και παράλληλη καταστροφή του νευρικού ιστού, επειδή το αίμα και τα υγρά του σώματος περιέ­ χουν πολλά οξέα. Η αντίδραση όλων αυτών των υγρών πρέπει να είναι αλκαλική, αλλά όταν το διαιτολόγιο είναι τέτοιο ώστε να δημιουργούνται συνέχεια απόβλητα στους ιστούς, με το πέρασμα του χρόνου εμφανίζεται μια κατάσταση που είναι γνωστή ως «οξέωση». Η νευρίτιδα είναι απλώς μια από τις πολλές μορφές με τις οποίες εμφανίζεται η οξέωση. Σ' αυτή την περίπτωση, σημαίνει ότι τα νεύ­ ρα βρίσκονται συνέχεια μέσα σε ένα όξινο αντί για αλκαλικό περι­ βάλλον με αποτέλεσμα να διαβρώνονται και να παθαίνουν φλεγμο­ νή. Το κύριο αίτιο αυτής της οξέωσης περιγράφεται στο Κεφάλαιο 3 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΡΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ, σελίδα ). Πρόκειται για τη λανθασμένη διατροφή, αν και οι κακές συνήθειες ζωής, η υπερκόπωση κλπ. παίζουν τον ρόλο τους στη μείωση του τόνου του νευρικού συστήματος και συμβάλλουν στην επιδείνωση της πάθησης. Θεραπεία. Η φαρμακευτική αγωγή της νευρίτιδας είναι ανώφελη. Είναι αλήθεια ότι ο πόνος που παρουσιάζεται σ' αυτή την ασθέ­ νεια είναι συχνά αφόρητος και όσοι πάσχουν από αυτήν καταφεύ­ γουν από απελπισία σε «παυσίπονα» σαν την ασπιρίνη, για να ανα­ κουφίσουν τον πόνο τους. Αυτός όμως δεν είναι ο σωστός τρόπος για να απαλλαγούν από το πρόβλημά τους, αποτελεσματικά. Ο πό­ νος ανακουφίζεται για λίγο σε βάρος της υγείας άλλων οργάνων του σώματος, όπως η καρδιά και τα νεφρά, η νευρίτιδα όμως πα­ ραμένει. Μόνο η ιδιοσυστασιακή θεραπευτική αγωγή, σύμφωνα με τις μεθόδους της φυσιοθεραπείας, μπορεί να θεραπεύσει πραγμα­ τικά την πάθηση. Οποιος πάσχει από νευρίτιδα καλό θα είναι να διαβάσει όσα εί­ παμε ως τώρα για τη σχέση μεταξύ λανθασμένης διατροφής και ασθένειας, στο Κεφάλαιο 3 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΡΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ, σελίδα 209). Θα δει ότι η αιτία της ανω­ μαλίας του είναι το διαιτολόγιό του, που αποτελείται από άσπρο ψωμί, άσπρη ζάχαρη, βραστές πατάτες, επεξεργασμένα δημητρια­ κά, κρέας, ψάρια, κονσέρβες, τσάι, καφέ, καρυκεύματα και άλλες παρόμοιες τροφές. Τέτοιες τροφές κατακλύζουν τους ιστούς συ­ νεχώς με άχρηστα οξέα και αν καταναλώνονται για πολύ καιρό, θα

παρουσιαστεί κάποια μορφή οξέωσης. Το αν θα πρόκειται για κα­ ταρροή ή ρευματισμούς, νευρίτιδα ή βρογχίτιδα εξαρτάται απόλυτα από την ιδιοσυγκρασία του ατόμου, δηλαδή από τα ιδιοσυστασιακά χαρακτηριστικά του. Η οξέωση και η νευρίτιδα που είναι μια από τις εκδηλώσεις της οξέωσης μπορεί να υπερνικηθεί μόνο αν ακο­ λουθήσουμε ένα λογικό διαιτολόγιο· που η αντίδρασή του μέσα στον οργανισμό να είναι αλκαλική. Σ' αυτή την αλκαλική δίαιτα, τα φρέσκα φρούτα και οι σαλάτες είναι τό κύρια συστατικά. (Οι για­ τροί πιστεύουν οτι τα ξινά φρούτα προκαλούν οξύτητα στον οργα­ νισμό. Αυτό είναι λάθος. Η δίαιτα που περιλαμβάνει άσπρο ψωμί, άσπρη ζάχαρη και κρέας είναι εκείνη που προκαλεί την παραγωγή οξέων. Τα φρούτα καθαρίζουν τον οργανισμό και η αντίδρασή τους είναι αλκαλική). Οποιος πάσχει από νευρίτιδα μετά από κατανάλωση τέτοιων τροφών, πρέπει να στραφεί στην θεραπευτική αγωγή των Ρευμαστισμών, όπως αναφέρεται στο Κεφάλαιο 3 και να την ακολουθήσει ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσής του. Οσο πιο πιστά την εφαρμόσει τόσο γρηγορότερα θα απαλλαγεί από τον πόνο και τα προβλήματά του. Δεν πρέπει να πάρει καθόλου παυσίπονα φάρ­ μακα. Εκτός από δυο μέχρι τέσσερα ζεστά λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας την εβδομάδα, ο ασθενής πρέπει να βάζει ένα κρύο επίθεμα στην προσβλημένη περιοχή, κάθε βράδυ πριν πάει για ύπνο, και να το βγάζει το πρωί. (Ο τρόπος με τον οποίο τοποθε­ τούνται τα επιθέματα εξηγείται στο Παράρτημα). Επίσης η προσβλη­ μένη περιοχή πρέπει να πλένεται κάμποσες φορές την ημέρα με ζεστό νερό που περιέχει άλατα θειϊκής αμμωνίας (μια κουταλιά της σούπας άλατα σε μια κούπα ζεστό νερό ή 100 περίπου γραμμάρια άλατα σε μια μικρή λεκάνη με ζεστό νερό). Οταν ο πόνος είναι δυνατός όπως στη νευραλγία, οι ζεστές και κρύες κομπρέσες είναι πολύ ωφέλιμες. Μουσκεύετε μια πετσέτα σε ζεστό νερό, τη στίβετε και την βάζετε στην πονεμένη περιοχή. Την αφήνετε εκεί τρία λεπτά περίπου, τη βγάζετε και βάζετε άλλη ζεστή πετσέτα. Χρησι­ μοποιείστε τρεις ζεστές πετσέτες με τον τρόπο που αναφέραμε, τη μια μετά την άλλη, φυσικά - και τελειώστε με μια κρύα πετσέ­ τα. Μπορείτε να βάζετε τις ζεστές και κρύες κομπρέσες κάμπο­ σες φορές την ημέρα, ανάλογα με τις ανάγκες της περίπτωσής σας, και πάντοτε με την σειρά που αναφέραμε, δηλαδή τρία ζεστά επιθέματα κι ένα κρύο, με το οποίο και τελειώνετε.

Η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης, αν μπορεί να γίνει, είναι πο­ λύ ωφέλιμη σαν συμπλήρωμα της θεραπευτικής αγωγής που συνιστούμε εδώ. Προοδευτική μυϊκή ατροφία. Είναι μια κατάσταση σιην οποία υπάρχει αποδυνάμωση των εκούσιων μυών, δηλαδή εκείνων των μυών που βρίσκονται κάτω από τον άμεσο έλεγχο της θέλήσης, όπως οι μύες που ελέγχουν την κίνηση κλπ. Στην πάθηση αυτή που είναι γνωστή και με τον όρο «φθοροποιός παράλυση» προ­ σβάλλονται διαδοχικά διάφοροι μύες ή ομάδες μυών. Υπάρχουν σοβαρά στοιχεία που δείχνουν ότι η κληρονομικότητα παίζει σπου­ δαίο ρόλο στην εξάπλωση αυτής της σθένειας, αλλά μια αποδυνα­ μωμένη κατάσταση ολόκληρου του συστήματος - ειδικά του νευρι­ κού - θεωρείται πρωταρχική αιτία στην ανάπτυξή της. Σοβαρό ρόλο παίζουν επίσης η λανθασμένη διατροφή, οι κακές συνήθειες ζωής, η κατασταλτική ιατρική αγωγή κάποιας παλιότερης οξείας ασθένει­ ας κλπ. Θεραπεία. Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή, το μόνο που μπο­ ρεί να κάνει όποιος πάσχει από προοδευτική μυϊκή ατροφία είναι να εμποδίσει την κατάστασή του να επιδεινωθεί, με μια φυσική θε­ ραπευτική αγωγή. Και η αναχαίτηση όμως της αρρώστιας είναι κάτι που αξίζει τον κόπο. Ιδιαίτερα μάλιστα, η θεραπευτική αγωγή της ορθόδοξης ιατρικής δεν προσφέρει καμιά πραγματική βελτίωση. Πραγματικά, η κατάστασή του χειροτερεύει συνεχώς με τη λήψη φαρμάκων. Η θεραπευτική αγωγή που δίνουμε νια την κινητική αταξία σ' αυτό το Κεφάλαιο (σελίδα 270), μπορεί να υιοθετηθεί επωφελώς από τον ασθενή της προοδευτικής μυϊκής ατροφίας, ενώ το μασάζ είναι ένα πολύ ωφέλιμο πρόσθετο μέτρο που συνιστάται ιδιαίτερα. Η ηλεκτροθεραπεία και η ακτινοθεραπεία είναι επίσης πολύ ωφέλι­ μες, αν γίνουν σε συνδυασμό με την κατάλληλη δίαιτα.

Ισχιαλγία. Η ισχιαλγία είναι απλά μια νευριτική κατάσταση του ισχιακού νεύρου (το μεγάλο νεύρο που διατρέχει το πόδι προς τα κά­ τω). Είναι άμεσο αποτέλεσμα μεγάλης οξύτητας στο αίμα και στους ιστούς και γενικής εξάντλησης του οργανισμού. Είναι κι αυτή μια

άπό τις πολλές μορφές «οξέωσης». Οποιος πάσχει από ισχιαλγία πρέπει να ακολουθήσει τη θεραπευτική αγωγή της νευρίτιδας, που αναφέρεται στις προηγούμενες σελίδες αυτού του Κεφαλαίου. Σε πολλές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η πλήρης ανάπαυση στο κρε­ βάτι για λίγες μέρες, ως αρχή της αγωγής. Αν η ασθένεια είναι οξεία, είναι καλύτερα να αρχίσετε με μια νηστεία τεσσάρων ως εφτά ημερών και ύστερα να ακολουθήσετε την περιορισμένη δίαιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα, για εφτά ως δεκατέσσερις μέρες ακόμη. Το κρύο καθιστό λουτρό το πρωί και το ζεστό και κρύο κα­ θιστά λουτρό το βράδυ (όπως περιγράφονται στο Παράρτημα) θα είναι πολύ ωφέλιμα για την ισχιαλγία.

Τραύλισμα και βραδυγλωσσία. Το τραύλισμα και η βραδυγλωσσία είναι και τα δύο καταστάσεις που έχουν συχνά ψυχολογική ή νευ­ ρική προέλευση. Σε μερικές περιπτώσεις υπάρχουν σαφείς ενδεί­ ξεις παρεμπόδισης των φωνητικών οργάνων, αλλά τις περισσότε­ ρες φορές η κατάσταση αυτή είναι λειτουργική. Σε πολλές περι­ πτώσεις, η θεραπευτική αγωγή ενός ψυχοθεραπευτή καταλήγει σε πλήρη θεραπεία του τραυλίσματος και της βραδυγλωσσίας, χωρίς να χρειαστεί καμιά φυσική θεραπευτική αγωγή. Η υπνωτική θερα­ πευτική αγωγή έχει συχνά επιτυχία. Συνιστούμε στον ασθενή να συμβουλευτεί έναν υγιεινιστή, αν θέλει να μάθει ποια θεραπευτική αγωγή είναι καλύτερη για τη δική του περίπτωση.

Νευραλγία του τριδύμου. (Βλέπε Νευραλγία, σελίδα 275).

Σπασμός των Γραφέων. Πρόκειται για μια μορφή παράλυσης των μυών που ελέγχουν την κίνηση του χεριού όταν γράφει. Η κράμπα του χεριού μπορεί να προέλθει από ψυχολογικές αναστολές, όπως αποδείχτηκε σε μερικές περιπτώσεις. Επίσης μπορεί να προέλθει από δηλητηρίαση του οργανισμού όταν χρησιμοποιούνται μεταλλικά φάρμακα, όπως υδράργυρος και μόλυβδος. Ωστόσο η αιτία της, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι η υπερβολική χρήση αυτών των μυών, σε συνδυασμό με μειωμένη ζωτικότητα του οργανισμού γενικά, εξαιτίας ανθυγιεινού τρόπου ζωής, λανθασμένης διατροφής

κλπ Σε μερικές περιπτώσεις το αίτιο αυτής της πάθησης μπορεί νιι είναι η κάκωση ενός μέρους του εγκεφαλικού ιστού. θεραπεία. Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή, μερικές περιπτώ­ σεις κράμπας του χεριού είναι ανίατες. Πρέπει όμως να γίνει φυ­ σιοθεραπεία σε όλες τις περιπτώσεις, μαζί με μάλαξη, μασάζ, ακτι­ νοθεραπεία, κλπ. Σε μερικές περιπτώσεις η ψυχοθεραπεία έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΔΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΔΕΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Η νόσος του Addison - Βουβωνική Πανώλης - Παθήσεις των σιελογόνων αδένων - Παθήσεις των ιδρωτοποιών αδένων Διόγκωση των αδένων του αυχένα - Εξόφθαλμη βρογχοκήλη - Βρογχοκήλη - Κακοήθης λεμφοκοκκιωμάτωση ή Ασθένεια του Hodgkin - Μυξοίδημα - Ασθένειες του προστάτη - Η σπλήνα και οι ασθένειές της.

Γενικές πληροφορίες

Εκτός από τα ζωτικά όργανα, όπως η καρδιά, το συκώτι, τα νεφρά κλπ. το σώμα διαθέτει μερικούς αδένες, ή συστήματα αδένων, που εκτελούν ειδικές λειτουργίες πολύ σημαντικές για τον οργανισμό σαν σύνολο. Για παράδειγμα, οι λεμφικοί αδένες και τα λεμφικά αγγεία με επικεφαλής τους τη σπλήνα, κάνουν τη σημαντική δουλειά της «αποτοξίνωσης» (δηλαδή της αφαίρεσης των τοξινών) από το αίμα και τους ιστούς. Οι σιελογόνοι αδένες παράγουν το σάλιο που χρησιμοποιείται στο μάσημα της τροφής. Οι ιδρωτοποιοί αδένες βοηθούν στην αποβολή των άχρηστων ουσιών του σώματος με τη μορφή ιδρώτα, κλπ. (Αξίζει να σημειωθεί ότι οι γιατροί παρεξήγησαν εντελώς τη λειτουργία και την αξία των λεμφαδένων και τους αφαιρούν με την παραμικρή αφορμή. Η μανία της εξαγωγής των αμυγδαλών - που είναι λεμφαδένες - είναι ένα παράδειγμα αυτής της μανίας). Επομένως, είναι φανερό ότι αν αρρωστήσουν ένα ή περισσότερα συστήματα αδένων μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ατόμου. Σε μερικές περιπτώσεις μάλι­ στα, οι αρνητικές επιπτώσεις που απορρέουν από την ελαττωματική λειτουργία τους είναι εξίσου μεγάλες - αν όχι μεγαλύτερες -από εκείνες που προκαλεί μια ασθένεια που εμφανίζεται σε πιο ζωτικά όργανα.

Εκτός από τους λεμφαδένες, τους ιδρωτοποιούς αδένες κλπ., υπάρχουν επίσης οι γνωστοί οε όλους «ενδοκρινείς αδένες», από τους οποίους ο θυρεοειδής είναι ο πιο γνωστός. Μολονότι οι αδέ­ νες είναι πολύ μικροί σε μέγεθος, ωστόσο παίζουν σπουδαίο ρόλο στη λειτουργία του οργανισμού και η ελαττωματική λειτουργία ενός από αυτούς είναι αρκετή για να προκαλέσει στον ασθενή μια πολύ κακή κατάσταση. Η ιατρική αντιλαμβανόμενη τη σημασία των ενδο­ κρινών αδένων για την υγεία, προσπάθησε με πολύ ζήλο, χωρίς

Η θέση των Ενδοκρινών Αδένων στο ανδρικό και στο γυναικείο σώμα

όμως να το πετύχει, να επινοήσει ένα σύστημα θεραπείας - γνω­ στό σαν «Αδενοθεραπεία» (ή Οργανοθεραπεία) - που υποτίθεται ότι θεραπεύει τις ασθένειες με ορούς που παράγονται από τους ενδοκρινείς αδένες ζώων. Η «Αδενοθεραπεία», ωστόσο, αποδεί­ χνεται πως είναι εξίσου ανώφελη σαν πανάκεια των ανθρώπινων ασθενειών με οποιοδήποτε άλλο εύρημα της παραδοσιακής ιατρι­ κής. Μάλιστα έχει αρχίσει κιόλας να αποκτά κακή φήμη, για να ανπκατασταθεί από άλλες νεώτερες μορφές της σύχρονης ιατρικής ιέχνης. Ωστόσο «το θηρεοειδές εκχύλισμα» και τα διάφορα χαπάκια για τον θυρεοειδή εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται από την παρα­ δοσιακή ιατρική, τόσο σαν «θεραπεία» για ορισμένες μορφές ασθε­ νειών του θυρεοειδή, όσο και σαν «μειωτής βάρους» (επειδή το έκκριμα του θυρεοειδή αδένα έχει πολύ μεγάλη επίδραση στο με­ ταβολισμό της τροφής). Είναι περιττό να αναφέρουμε ότι η χρήση τέτοιων εκχυλισμάτων για τους σκοπούς που αναφέρονται πρέπει να απορριφθεί εντελώς, για το καλό της μελλοντικής υγείας του ασθενή. Οι ανωμαλίες του θυρεοειδή αδένα, δεν μπορούν να θε­ ραπευτούν με την εισαγωγή θυρεοειδικού εκκρίματος ζώων στον οργανισμό του ασθενή. Μόνο η οργανισμική και ιδιοσυγκρασιακή αγωγή, βασισμένη σε αποδεκτές φυσικές μεθόδους, μπορεί να πετύχει κάτι τέτοιο. Με τον ίδιο τρόπο, η τάση προς παχυσαρκία στους ανθρώπους που τρώνε πολύ δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά, αν συνεχίσουν να τρώνε όπως πρώτα και να παίρ­ νουν χάπια για τον θυρεοειδή αδένα δύο ή τρεις φορές την ημέ­ ρα. Τέτοιες μέθοδοι είναι ολέθριες. Οχι μόνο ενθαρρύνουν τον ασθενή στη μαλθακότητα, αλλά και οι επιπτώσεις τους για τη γενι­ κή υγεία του ατόμου είναι εξαιρετικά βλαβερές, όπως ανακάλυψαν προσωπικά πολλοί ασθενείς. Τα χάπια του θυρεοειδή βλάπτουν ιδι­ αίτερα την καρδιά, αλλά η παραδοσιακή ιατρική εξακολουθεί να τα χορηγεί στους ασθενείς σαν αντίδοτο στην παχυσαρκία, απλά και μόνο γιατί είναι ένας «εύκολος» τρόπος αδυνατίσματος τον οποίο προτιμούν οι άνθρωποι από την αρκετά δυσκολότερη διαδιακασία της κατάλληλης δίαιτας. ' Οπως και με όλες τις άλλες ασθένειες, η ασθένεια ενός αδένα ή ενός συστήματος αδένων είναι αποτέλεσμα ενός λανθασμένου τρόπου ζωής και ιδιαίτερα ενός λανθασμένου διαιτολογίου. Ωστό­ σο, οι πιο σοβαρές μορφές αδενικής ανωμαλίας οφείλονται κατά ένα μεγάλο ποσοστό σε κατασταλτική ιατρική αγωγή κάποιας προη­

γούμενης ασθένειας, είτε αυτή έγινε με εγχείρηση είτε με φάρ­ μακα, ή και με τα δύο. Η πραγματική θεραπεία τέτοιων παθήσεων δεν μπορεί να επιτευχθεί με περισσότερα φάρμακα ή με εγχειρή­ σεις ή με εμβόλια αδενικών εκχυλισμάτων από ζώα, αλλά με τον καθαρισμό του οργανισμού και με γενικά μέτρα αποκατάστασης της υγείας, από τα οποία η νηστεία και η δίαιτα είναι τα πιο σημαντικά. Μια τέτοια θεραπευτική αγωγή αν εφαρμοστεί σωστά θα καορθώσει να θεραπεύσει τις διάφορες αδενικές παθήσεις, ακόμη και πολλές από τις περιπτώσεις που οι γιατροί θεώρησαν «ανίατες».

Νόσος του Addison. Αυτή είναι ασθένεια των επινεφριδίων, δη­ λαδή δύο μικρών αδένων που βρίσκονται ένας πάνω από κάθε νε­ φρό. Είναι ενδοκρινείς αδένες, γι’ αυτό έχουν μεγάλη σημασία για την υγεία του ατόμου, γιατί παράγουν ένα έκκριμα που είναι γνω­ στό σαν αδρεναλίνη η οποία, όταν περάσει στο αίμα, επηρεάζει άμεσα την αποτελεσματική εκτέλεση των διάφορων δραστηριοτή­ των του σώματος, όπως είναι η αναπνοή, η πέψη, η αφόδευση κλπ. Οταν αρρωστήσουν αυτοί οι αδένες, όλες αυτές οι λειτουργίες επηρεάζονται, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, και ο ασθενής αδυνατίζει πολύ. Το δέρμα παίρνει μια καστανωπή ή μπρούντζινη απόχρωση. Αν αυτή η ασθένεια δεν θεραπευτεί έγκαιρα, καταλήγει σε θάνατο.

Πάνω από κάθε νεφρό βρίσκεται ένα επινεφρίδιο. Τα επινεφρίδια παράγουν την

αδρεναλίνη, που έχει τεράστια σημασία για τις διάφορες δραστηριότητες του σώμα­ τος.

Θεραπεία. ’ Οποιος πάσχει από την νόσο του Addison έχει ένα μα­ κρόχρονο ιστορικό κακής υγείας. Βασικά αίτια αυτής της ασθένειας είναι η προηγούμενη κατασταλτική αγωγή με φάρμακα και εγχείρη­ ση, σε συνδυασμό με τις ανθυγιεινές συνήθειες ζωής. Η μόνη λο­ γική θεραπευτική αγωγή βρίσκεται στην υιοθέτηση - στο αρχικό στάδιο της αρρώστιας - μιας πολύ αυστηρής συστηματικής δίαιτας σε κάποιο κέντρο φυσιοθεραπείας ή με την καθοδήγηση ενός υγιεινιστή. Η νηστεία, η ακτινοθεραπεία, η μάλαξη κλπ. είναι απαραί­ τητες σ’ αυτές τις περιπτώσεις.

Βουβωνική πανώλη. Το βιβλίο αυτό δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για να γίνουν προτάσεις σχετικά με τη θεραπευτική αγωγή της τρομερής αυτής αρρώστιας της Ανατολής, ωστόσο δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε λίγα πράγματα γι' αυτό το ζήτημα, σ’ αυτό το Κεφάλαιο που ασχολείται με παθήσεις του αδενικού συστήματος. Η βουβωνική πανώλης είναι πάθηση των λεμφαδένων της πιο κακοή­ θους μορφής. Ολοι ξέρουμε ότι η πανούκλα προέρχεται από μι­ κρόβια που επωάζονται στα έντερα των κοριών και των ψύλλων και ότι μεγάλος αριθμός ανθρώπων πεθαίνει στην Ανατολή κάθε χρόνο από αυτήν. Αυτό όμως δεν είναι απόλυτα ακριβές, τουλάχιστον από την άποψη της φυσικής υγιεινής. Το μικρόβιο μπορεί να αναπτύσ­ σεται στα έντερα των ψύλλων και των κοριών, αλλά οι μόνοι άν­ θρωποι που προσβάλλονται απ’ αυτή την ασθενεια είναι εκείνοι που ο τρόπος ζωής τους είναι τόσο ανθυγιεινός, ώστε να υπονο­ μεύεται ολόκληρρος ο οργανισμός τους. Η πανούκλα δεν προ­ σβάλλει όλους τους ανθρώπους που εκτίθενται σ' αυτήν, πολλοί όμως κολλούν αυτή τη φοβερή ασθένεια λόγω της χρόνιας κακής υγείας των φυλών που ζουν στις περιοχές της «πανούκλας» και που οφείλεται στις ακραίες θερμοκρασίες, στη λανθασμένη δια­ τροφή και στην ανθυγιεινή ζωή, γενικά. Αν κολλήσει κανείς αυτή την αρρώστια η πραγματική θεραπεία δεν επιτυγχάνεται με τις ενέ­ σεις ή τα φάρμακα -εφόσον αυτά έχουν αποδειχθεί άχρηστα ήδη αλλά με τη ΝΗΣΤΕΙΑ. Αν πρόκειται να θεραπευτεί η βουβωνική πανώλης, αυτό μπορεί να γίνει μόνο με νηστεία και με τις μεθό­ δους θεραπευτικής αγωγής της φυσικής υγιεινής για τους πυρε­ τούς, στους οποίους ανήκει και η πανώλης. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί να εξαλειφθεί η πανώλης είναι τα προληπτικά μέ­ τρα, στα οποία η υγιεινή ζωή και η υγιεινή διατροφή παίζουν τον

σημαντικότερο ρόλο. Αν δεν εφαρμοστούν αυτές οι πολύ αναγκαί­ ες μεταρρυθμίσεις στις πυκνοκατοικημένες πόλεις της Ανατολής, η πανούκλα δεν πρόκειται να εξαλειφθεί ποτέ.

Παθήσεις των σιελογόνων αδένων. Οι σιελογόνοι αδένες γίνον­ ται κάποτε έδρα ασθενειών, από τις οποίες η πιο συνηθισμένη εί­ ναι η επιδημική παρωτίτιδα. (Βλέπε τη θεραπευτική αγωγή της επιδημικής παρωτίτιδας στο Κεφάλαιο για τις ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΡΡΩ­ ΣΤΙΕΣ (σελίδα 161).

Υπάρχουν τρεις ομάδες σιαλογόνων αδένων: μπροστά από το αυτί, κάτω από τη γλώσσα και στο πλάι της κάτω γνάθου.

Οι αδένες αυτοί είναι πιθανόν να παρουσιάσουν λίθους ή όγ­ κους, οπότε η θεραπευτική αγωγή πρέπει να ανατεθεί σε έναν έμ­ πειρο υγιεινιστή. Η αιτία αυτής της κατάστασης, σε όλες τις περι­ πτώσεις, είναι ιδιοσυστασιακή στη φύση της, αν και ένας τοπικός ερεθισμός στο στόμα, η μεγάλη κατανάλωση αμυλούχων τροφών, ή η μάσηση γλυκών κλπ. μπορούν να είναι προδιαθετικοί παράγοντες. Η ορθόδοξη θεραπευτική αγωγή διάφορων ασθενειών με υδράργυ­ ρο και άλλα μεταλλικά φάρμακα, επηρεάζει κάποτε τους σιελογόνους αδένες.

Παθήσεις των ιδρωτοποιών αδένων. ' Οταν οι ιδρωτοποιοί αδέ­ νες, που βρίσκονται σ' όλη την επιφάνεια του δέρματος, προσβλη­ θούν από κάποια πάθηση, το δέρμα μπορεί να γίνει είτε πολύ υγρό είτε πολύ στεγνό. Και στις δυο αυτές περιπτώσεις η αιτία της πά­ θησης είναι ιδιοσυστασιακή και συνδέεται συνήθως με τις παθήσεις

άλλων οργάνων ή μερών του σώματος. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει οργανική ή άλλη ασθένεια, πρέπει να εφαρμοσθεί ένα σχέδιο θε­ ραπευτικής αγωγής βασισμένο στις πιο κάτω γραμμές, το οποίο σύντομα θα επαναφέρει τα πράγματα στη φυσιολογική τους κατά­ σταση. Αρχίστε με φρουτοδίαιτα για λίγες μέρες και ύστερα ακολουθεί­ στε την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτη­ μα, με περισσότερες σύντομες φρουτοδίαιτες, σε μηνιαία διαστή­ ματα, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης. Η στεγνή εν­ τριβή, το σπόγγισμα, οι αναπνευστικές και οι άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται καθημερινά. Πρέ­ πει επίσης να γίνονται λουτρά με άλατα θειϊκής αμμωνίας, δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμοστούν αμέ­ σως οι κανόνες της εξάλειψής της, που αναφέρονται στο Κεφά­ λαιο 9, (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής πρέπει να χρησιμοποιείται, κάθε βρά­ δυ, το κλύσμα με χλιαρό νερό. Η έκθεση του σώματος στον ήλιο και τον αέρα (ηλιοθεραπεία) είναι πολύ ωφέλιμη, όπως είναι επίσης και το κολύμπι. Ο καθαρός αέρας και οι υπαίθριες ασκήσεις είναι θεμελιώδους σημασίας. Πρέπει να φοράτε λίγα εσώρουχα, για να μπορεί να αναπνέει το δέρμα όσο το δυνατό περισσότερο. Τα εσώρουχα «Αβάβχ» είναι πολύ καλά γι’ αυτόν τον σκοπό, όπως εί­ ναι και τα εσώρουχα «ΕαΝιτιεηη». Είναι βασικό να προσέχετε πολύ τη διατροφή σας στο μέλλον. (Πρέπει να σημειωθεί ότι ο πολύς ιδρώτας συνδέεται συχνά με ανωμαλίες των νεφρών).

Διογκωμένοι αδένες του αυχένα. Οι αδένες που βρίσκονται στις δυο πλευρές του λαιμού αποτελούν μέρος του λεμφικού συστήμα­ τος αδένων και ο ρόλος τους συνίσταται στην «αποτοξίνωση» του αίματος και των ιστών. Οταν τρώει κανείς συχνά άσπρο ψωμί, πα­ ρασκευάσματα από άσπρο αλεύρι, ζάχαρη, εκλεπτυσμένα δημητρι­ ακά, κρέας, βραστές πατάτες κλπ. σε μεγάλες ποσότητες, σχημα­ τίζονται στον οργανισμό πολλές τοξικές ουσίες. Οι λεμφικοί αδέ­ νες παρακουράζονται στην προσπάθειά τους να αποβάλουν τις άχρηστες ουσίες. Αυτός είναι ο λόγος που εμφανίζεται τόσο συ­ χνά η ασθένεια (ή διόγκωση) των αμυγδαλών και των αδένων του λαιμού. (Οι αμυγδαλές αποτελούν επίσης μέρος του λεμφικού συ­

στήματος). Η θεραπευτική αγωγή που προτείνει η ορθόδοξη ιατρική συνίσταται συνήθως στην αφαίρεση των αδένων ή σε κάποια άλλη εξί­ σου κατασταλτική θεραπευτική αγωγή. Αυτό όμως δεν απομακρΰνει τη βασική αιτία της αρρώστιας, που είναι, σε κάθε περίπτωση, η ψηλή τοξικότητα του αίματος. Επίσης η αγωγή αυτή μειώνει τον τό­ νο του συστήματος γενικά, γιατί αφαιρεί τους βασικούς φρουρούς της υγείας του κεφαλιού, του λαιμού και του σώματος. Το μόνο που μπορεί να μειώσει το μέγεθος των διογκωμνων λεμφαδένων - είτε αυτοί βρίσκονται στο λαιμό είτε αλλού - και να αποκαταστήσει τη σωστή λειτουργία τους, με φυσικό τρόπο, είναι η βελτίωση του τόνου ολόκληρου του οργανισμού και η υιοθέτηση μιας σωστής και καθοριστικής δίαιτας. Θεραπεία. Ο καθοριστικός παράγοντας στη διόγκωση των αδένων του αυχένα είναι μια γενική κατάσταση μειωμένης ζωτικότητας κα­ θώς και η αυξημένη τοξικότητα του οργανισμού, που οφείλεται σε υπερβολικό φαγητό και σε λανθασμένη διατροφή. Η θεραπευτική αγωγή πρέπει να είναι ιδιοσυστασιακή μάλλον παρά τοπική, αν θέ­ λουμε να πετύχουμε τη θεραπεία. Ολόκληρος ο οργανισμός πρέπει να υποβληθεί σε θεραπευτική αγωγή και όχι μόνο ο λαιμός. Για μιαν αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή της διόγκωσης των αδέ­ νων του αυχένα, ο αναγνώστης παραπέμπεται στη θεραπευτική αγωγή των διογκωμένων αμυγδαλών, που αναφέρονται στο Κεφά­ λαιο με τίτλο ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΥΤΙΩΝ, ΤΗΣ ΜΥΤΗΣ ΤΟΥ ΛΑΙΜΟΥ κλπ. (σελίδα 307). Η θεραπευτική αγωγή και για τις δυο αυτές πε­ ριπτώσεις είναι ίδια.

Εξόφθαλμη βρογχοκήλη. Αυτή είναι μια ασθένεια του θυρεοειδή αδένα, δηλαδή του γνωστότερου από τους «ενδοκρινείς» αδένες, που αναφέρονται στην εισαγωγή αυτού του κεφαλαίου. Στην εξό­ φθαλμη βρογχοκήλη υπάρχει προεκβολή των βολβών των ματιών (απ' όπου πήρε και το όνομά της η πάθηση), έντονη ταχυκαρδία, τρεμούλισμα των μυών σε διάφορα μέρη του σώματος, σε συνδυα­ σμό με μια έντονη αίσθηση ζέστης και κρύου, αποβολή μεγάλης ποσότητας ούρων κλπ. Ολα αυτά οφείλονται σε δυσλειτουργία (ή υπερλειτουργία) του θυρεοειδή αδένα, παρόλο που ο ίδιος ο αδέ­ νας μπορεί να μην παρουσιάζει διόγκωση, όπως στην απλή βρογχο­

κήλη. Για να καταλάβει κανείς την προέλευσή των παθήσεων του θυ­ ρεοειδή αδένα, όπως η εξόφθαλμη βρογχοκήλη, πρέπει να αντιληφθεί πρώτα τον ρόλο που παίζει αυτός ο αδένας στη γενική λει­ τουργία του σώματος.

Α. Φυσιολογικός θυρεοειδής αδένας πε­ ριβάλλει την τραχεία, κάτω από τον λά­ ρυγγα. Β. Μεγενθυμένος θυρεοειδής αδένας που προβλήθηκε από βρογχοκήλη. Η διόγκωση μπορεί να επηρεάσει μόνο τη μία πλευρά, ή και τις δύο.

Ο θυρεοειδής αδένας με τις εκκρίσεις του συμβάλλει στην απο­ τελεσματική λειτουργία της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων (στις οποίες παίζει σπουδαίο ρόλο το οργανικό ιώδιο). Συνδέεται επίσης στενά με τον μεταβολισμό της τροφής και ιδιαίτερα με την καταστροφή των τοξικών ουσιών, που παράγονται στα έντερα σαν αποτέλεσμα της σήψης ζωικών πρωτεϊνικών ουσιών που γίνεται εκεί. (Οι ζωικές πρωτεϊνούχες τροφές είναι το κρέας, τα ψάρια, τα αυγά, το τυρί και το γάλα). Είναι φανερό, λοιπόν, πως όταν κανείς τρώει μεγάλες ποσότητες απ' αυτές τις τροφές και η εντερική οδός αποφράζεται συνεχώς με τα κατάλοιπα αυτών των αποβλήτων λόγω δυσκοιλιότητας, ο θυρεοειδής αδένας θα κουραστεί πολύ. Οταν αυτή η υπερκόπωση συνδυαστεί με συνήθειες ζωής που προκαλούν εξάντληση και έντονες συγκινησιακές καταστάσεις, τό­ τε ο θυρεοειδής αδένας εξασθενεί. Φαίνεται ότι η σχέση του θυ­ ρεοειδή αδένα είναι εξαιρετικά στενή, τόσο με τη σωματική κατά­ σταση του ατόμου, όσο και με τη διανοητική και συγκινησιακή του φύση. Η λειτουργία του διαταράσσεται σε μεγάλο βαθμό από δυνα­

τές συγκινήσεις, όπως είναι ο φόβος, η ανησυχία κλπ., καθώς και από τις έντονες σεξουαλικές συγκινήσεις. Ο αναγνώστης μπορεί να δει τώρα ότι η ασθένεια ή η δυσλει­ τουργία του θυρεοειδή αδένα οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην κακομεταχείριση του σώματος γενικά, είτε αυτή γίνεται με λανθασμένη διατροφή, μεγάλες συγκινήσεις, ανθυγιεινό τρόπο ζω­ ής, είτε και με τα τρία μαζί. Τί μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να θεραπεύσουμε ασθένειες όπως η εξόφθαλμη βρογχοκήλη και η κήλη; Να αφαιρέσουμε αυτό τον αδένα μ' εγχείρηση, να χρησιμοποιήσουμε ακτινοθεραπεία ή να παίρνουμε δόσεις ιωδίου; Μπορούν αυτά τα «θεραπευτικά» μέ­ τρα να φτάσουν στις βασικές αιτίες που προκαλούν αυτές τις ασθέ­ νειες; Και βέβαια όχι! Και όμως, αυτές είναι οι μέθοδοι που χρησι­ μοποιεί η ορθόδοξη ιατρική για να καταπολεμήσει τις ασθένειες του θυρεοειδή, παρά το πλούσιο έμψυχο και άψυχο υλικό που δια­ θέτει. Δεν είναι παράξενο λοιπόν που οι παθήσεις του θυρεοειδή εξακολουθούν ν' αυξάνουν καθημερινά στις χώρες όπου εφαρμό­ ζονται τέτοιου είδους θεραπευτικές αγωγές. Η ορθόδοξη ιατρική ανακάλυψε, με τη μάλλον ατυχή μέθοδο της δοκιμής και λάθους (και λέμε ατυχή, αναφερόμενοι στους δυστυ­ χείς αρρώστους που πάνω τους δοκιμάστηκε η εγχείρηση), ότι η πλήρης αφαίρεση του θυρεοειδή είναι μια πολύ βλαβερή επέμβα­ ση. ' Ετσι, σήμερα αφαιρούμε μόνο ένα μέρος αυτού του αδένα. Πότε θα μάθουν οι γιατροί ότι κι αυτό είναι επίσης εξαιρετικά βλα­ βερό για τη μελλοντική υγεία του ασθενή, γιατί οδηγεί σε σοβαρές συγκινησιακές και διανοητικές διαταραχές, καθώς και σε διαταραχή της λειτουργίας των ζωτικών οργάνων του σώματος, όπως είναι η καρδιά, τα νεφρά, το συκώτι κλπ.; (Το ίδιο ισχύει και για την ακτι­ νοθεραπεία). Πώς μπορεί η αφαίρεση ενός οργάνου να αποτελέσει θεραπεία της ασθένειας αυτού του οργάνου; Τότε θα έπρεπε να κόβει κανείς το κεφάλι του, για να θεραπεύσει τον πονοκέφαλο! Η χορήγηση εκχυλίσματος του θυρεοειδή δεν μπορεί να θεωρη­ θεί θεραπευτική αγωγή, με την πραγματική σημασία της λέξης. Μια τέτοια αγωγή είναι μόνο κατευναστική, στην καλύτερη περίπτωση. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, περιπλέκει τα πράγματα. Όσο για τη χορήγηση ιωδίου σαν θεραπευτικού μέσου των ασθενειών του θυρεοειδή μπορούμε να πούμε ότι καμιά άλλη μέθοδος δεν θα μπορούσε να είναι τόσο καταδικασμένη σε αποτυχία. Η παραδοσια­ κή ιατρική γνωρίζει ότι το οργανικό ιώδιο εκκρίνεται από τον θυρε­

οειδή αδένα σαν μέρος της λειτουργίας του (βλέπε επίσης τις πα­ ρατηρήσεις για τη βρογχοκήλη όσον αφορά το ζήτημα της ανεπάρ­ κειας ιωδίου). Ετσι δίνει δόσεις ιωδίου σε όσους υποφέρουν από θυρεοειδή - δόσεις αποτελούμενες από ανόργανο ιώδιο που παράγεται στο εργαστήριο - με τη μάταιη ελπίδα ότι αυτή η θεραπευτι­ κή αγωγή θα καταπολεμήσει την ασθένεια. Δεν έχει ακουστεί ποτέ μεγαλύτερη ανοησία. Ο ίδιος ο συγγραφέας συνάντησε ασθενείς που έπασχαν από κάποια ανωμαλία του θυρεοειδή και οι γιατροί τους είχαν υποχρεώσει να παίρνουν ορισμένο αριθμό σταγόνων ανόργανου ιωδίου κάθε μέρα για να «θεραπευτούν». ' Ολοι αυτοί υπέφεραν αργότερα από πολύ δυσάρεστα συμπτώματα, που προ­ έρχονταν από αυτή την θεραπευτική αγωγή. Η δυσπεψία και η δυ­ σκοιλιότητα ακολουθούν πάντοτε τη λήψη συνεχών δόσεων ανόρ­ γανου ιωδίου, ενώ τα ζωτικά όργανα, όπως η καρδιά, τα νεφρά και το συκώτι, επηρεάζονται δυσμενέστατα. Και αυτό ονομάζεται θε­ ραπευτική αγωγή. Τίποτε δεν δείχνει τόσο καθαρά την άγνοια της παραδοσιακής ιατρικής, όσον αφορά την πραγματική κατανόηση των ασθενειών και του τρόπου θεραπείας τους όσο η σημερινή ιατρική θεραπευτική αγωγή για τις παθήσεις του θυρεοειδή αδένα. Θεραπεία. Η μόνη πραγματική και σωστή θεραπεία των παθήσεων του θυρεοειδή αδένα - είτε πρόκειται για εξόφθαλμη βρογχοκήλη, απλή βρογχοκήλη, ή άλλη πάθηση - βρίσκεται στον πλήρη καθαρι­ σμό του οργανισμού, στην υιοθέτηση ενός λογικού μελλοντικού δι­ αιτολογίου, οτην ηρεμία και στην ανάπαυση. Μόνο έτσι μπορεί να αποκατασταθεί η υγεία και η πλήρης δραστηριότητα του θυρεοειδή αδένα που δυσλειτουργεί. Αυτό δεν μπορεί να γίνει αν τον κόψου­ με και τον βγάλουμε από τη θέση του. Όσον αφορά την εξό­ φθαλμη βρογχοκήλη, η καλύτερη θεραπευτική αγωγή είναι αυτή που εφαρμόζεται στα κέντρα φυοικής υγιεινής, κάτω από την επί­ βλεψη ενός υγιεινιστή. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, ο ασθενής πρέ­ πει να κάνει τα εξής: Μια σύντομη νηστεία επί τρεις ή τέσσερις μέρες, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα, είναι ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσει τη θεραπευτική αγωγή. Αν ο αοθενής μπορεί να μείνει στο κρεβάτι όλο αυτό το διάστημα, θα είναι ακόμη καλύτερα. Η ανάπαυση είναι απαραίτητη κατά το πρώτο μέρος της θεραπευτικής αγωγής. Μετά τη νηστεία πρέπει να ακολουθήσει την περιορισμένη δίαιτα που αναφέρεται επίσης στο Παράρτημα, από εφτά ως δέκα ή δεκατέσ­

σερις μέρες και ύστερα μπορεί να περάσει στην πλήρη εβδομαδι­ αία δίαιτα. Σε μερικές περιπτώσεις είναι σκόπιμο να επαναληφθεί η νηστεία και η περιορισμένη δίαιτα έξι ως οχτώ βδομάδες μετά την περάτωση της πρώτης περιόδου. Τρεις μήνες αργότερα μπορούμε να επανέλθουμε με μια νέα περίοδο νηστείας και περιορισμένης δίαιτας. Κάθε ασθενής πρέπει να αποφασίσει μόνος του για την επανάληψη της νηστείας και της δίαιτας, ανάλογα με την πρόοδο που σημειώνει. Κατά την πρώτη εβδομάδα της θεραπευτικής αγωγής ή και αργό­ τερα, αν χρειαστεί, πρέπει να χρησιμοποιείτε το κλύσμα χλιαρού νερού κάθε βράδυ, για τον καθαρισμό των εντέρων. Αν υπάρχει μό­ νιμη και μακρόχρονη δυσκοιλιότητα τότε πρέπει να εφαρμοσθούν οι κανόνες της εξάλειψής της, που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Η καθημερι­ νή στεγνή εντριβή, το καθιστά λουτρό ή το σπόγγισμα είναι απα­ ραίτητα βοηθήματα της θεραπευτικής αγωγής. Οι αναπνευστικές και οι άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα πρέπει να γίνονται κανονικά κάθε μέρα, μόλις ο ασθενής αισθανθεί ότι μπορεί να τις κάνει. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας πρέπει να γίνε­ ται δύο φορές την εβδομάδα κατά τους πρώτους τρεις μήνες της θεραπευτικής αγωγής και μια φορά την εβδομάδα αργότερα. (Αν το ζεστό λουτρό δημιουργεί οποιοδήποτε πρόβλημα στην καρδιά, δεν πρέπει να γίνεται με πολύ καυτό νερό. Η θερμοκρασία του νερού πρέπει να είναι τέτοια ώστε να το δέχεται άνετα ο ασθε­ νής). Τα κρύα επιθέματα στο λαιμό είναι επίσης πολύ ευεργετικά. (Βλέπε το Παράρτημα για λεπτομέρειες). Η ανάγκη για ανάπαυση πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα. Μια μέρα στο κρεβάτι κάθε εβδομάδα, κατά τους πρώτους δύο μήνες της θεραπευτικής αγωγής, θα είναι πολύ ωφέλιμη στις πω σοβαρές περιπτώσεις, καθώς και κατά τις πρώτες λίγες μέρες της θερα­ πευτικής αγωγής. Οι λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις θα χρειαστούν λιγότερη ανάπαυση, αλλά και τότε ακόμη οι ασθενείς πρέπει να αναπαύονται όσο περισσότερο μπορούν στην αρχή της θεραπευτι­ κής αγωγής και τις επόμενες λίγες εβδομάδες. ' Οταν δουν ότι τα συμπτώματα υποχωρούν, μπορούν να κάνουν όλο και περισσότερες ασκήσεις. Ο παράγοντας «δίαιτα» έχει μεγάλη σημασία. Η κατανάλωση τροφών με πολλές πρωτεΐνες, όπως κρέας, ψάρια κλπ., πρέπει να μειωθεί στο ελάχιστο (είναι καλύτερα να αποκλειστούν οι τροφές

αυτές από το διαιτολόγιο εντελώς και να αντικατασταθούν με αυ­ γά, τυρί ή καρύδια). Το άσπρο ψωμί, τα παρασκευάσματα από άσπρο αλεύρι, η ζάχαρη, οι βραστές πατάτες, οι δυσκολοχώνευτες πουτίγκες και οι τάρτες, το τσάι και ο καφές, τα οινοπνευματώδη ποτά και όλα τα καρυκεύματα πρέπει να εγκαταλειφθούν εντελώς. Δεν πρέπει να δεχτείτε θεραπευτική αγωγή με εγχείρηση, ούτε να υποβληθείτε σε θεραπευτική αγωγή με ενέσεις ή ακτίνες X. Αν και η πρόοδος μπορεί να είναι αργή, μόνο οι φυσικές μέθοδοι μπορούν να επιφέρουν πραγματική θεραπεία. Μόλις αναρρώσει ο ασθενής, πρέπει να εγκαταλείψει όλες τις συνήθειες και τους τρό­ πους ζωής και σκέψης που υπονομεύουν την υγεία του οργανι­ σμού και να υιοθετήσει ένα απλό και λογικό διαιτολόγιο. Πρέπει να κοιμάται και να σηκώνεται νωρίς και να μην κάνει καταχρήσεις, κλπ. Συνιστούμε να κάνει μαλακτική θεραπευτική αγωγή, αν μπορεί να την εξασφαλίσει.

Βρογχοκήλη. ' Ολα όσα είπαμε για την εξόφθαλμη βρογχοκήλη, ισχύουν και για όποιον πάσχει από βρογχοκήλη γιατί, παρόλο που τα συμπτώματα και οι φυσικές διαταραχέε της λειτουργίας μπορεί να μην είναι ακριβώς οι ίδιες, οι βαθύτερες αιτίες και των δύο κατα­ στάσεων είναι, σε μεγάλο βαθμό όμοιες - λανθασμένη διατροφή, κακές συνήθειες της ζωής, τάση για μεγάλες συγκινήσεις κλπ. Στην περίπτωση της βρογχοκήλης υπάρχει διόγκωση του αδένα που προκαλεί ένα πολύ μεγάλο εξόγκωμα στο μπροστινό μέρος

Εξόφθαλμη βρογχοκήλη: Χαρακτηριστικά της η προεξοχή των οφθαλμικών βολβών κωση του θυρεοειδή αδένα.

κα, η διόγ­

του λαιμού και δίνει στην ασθένεια το ιδιόρρυθμο χαρακτηριστικό της. Σε πολλές περιπτώσεις η διόγκωση μπορεί να είναι πολύ μεγά­ λη, ενώ στην εξόφθαλμη βρογχοκήλη, είναι συνήθως πολύ μικρή. Επισημάναμε ήδη στις παρατηρήσεις για την εξόφθαλμη βρογχο­ κήλη, ότι ο θυρεοειδής αδένας χρησιμοποιεί οργανικό ιώδιο στην έκκρισή του. Ένα διαιτολόγιο ελλειπές σε οργανικό ιώδιο είναι προδιαθετικός παράγοντας για την εμφάνιση βρογχοκήλης σε ορι­ σμένες περιπτώσεις, και ιδιαίτερα αν υπάρχουν άλλες φυσικές και συγκινησιακές διαταραχές. Οι κάτοικοι περιοχών που βρίσκονται πολύ μακριά από τη θάλασσα πάσχουν συνήθως από βρογχοκήλη. Σε πολλές απ' αυτές τις περιπτώσεις, η βρογχοκήλη οφείλεται στη συνεχή απουσία οργανικού ιωδίου από τις συνηθισμένες τροφές. Οι άνθρωποι που ζουν κοντά στη θάλασσα σπάνια προσβάλλονται από βρογχοκήλη, γιατί όλες οι θαλάσσιες τροφές είναι πλούσιες σε οργανικό ιώδιο. Δεν πρέπει να φανταστεί ο αναγνώστης, διαβάζον­ τας αυτά, ότι τα ψάρια και οι άλλες θαλάσσιες τροφές είναι βασι­ κές για την αποφυγή της βρογχοκήλης ή ότι οι άνθρωποι που τρώ­ νε πολλά ψάρια είναι υποχρεωτικά απρόσβλητοι απ' αυτή την ασθέ­ νεια. Το αντίθετο μάλιστα. Το οργανικό ιώδιο υπάρχει σε όλες σχεδόν τις τροφές που προέρχονται τόσο από τη γη όσο και από την θάλασσα και τρώγονται ωμές. Τέτοιες τροφές της γης είναι τα φρούτα, τα λαχανικά και τα πλήρη δημητριακά, όπως το σιτάρι, η σίκαλη, το κριθάρι κλπ. Μόνο όσοι ζουν αποκλειστικά με απονε­ κρωμένες τροφές (δηλαδή με μαγειρεμένες και ραφιναρισμένες) είναι επιρρεπείς στις παθήσεις του θυρεοειδή της μιας ή της άλ­ λης μορφής, αν υπάρχουν και άλλοι συντελεστικοί παράγοντες. Αυτό δεν συμβαίνει, όμως, με όσους τρώνε την τροφή τους ωμή ή αμαγείρευτη. Θεραπεία. Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή της βρογχοκήλης, αυτή είναι βασικά η ίδια μ' εκείνη της εξόφθαλμης βρογχοκή­ λης, γιατί, όπως εξηγήσαμε ήδη, οι βαθύτερες αιτίες είναι πανο­ μοιότυπες από πολλές απόψεις, αν και μπορεί να διαφέρουν κατά κάποιο τρόπο από άτομο σε άτομο. Στις απλές όμως περιπτώσεις βρογχοκήλης, η σύντομη νηστεία και η περιορισμένη δίαιτα με τις οποίες αρχίζει η θεραπευτική αγωγή της εξόφθαλμης βρογχοκήλης μπορούν να αντικατασταθούν με φρουτοδίαιτα επί μία εβδομάδα. Μετά, βέβαια, πρέπει να ακολουθήσει η πλήρης εβδομαδιαία δίαιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα, με περισσότερες σύντομες φρου­

τοδίαιτες δύο ή τριών ημερών σε μηνιαία διαστήματα, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε περίπτωσης. Διαφορετικά, η θεραπευτική αγωγή πρέπει να είναι ακριβώς η ίδια με αυτή της εξόφθαλμης βρογχοκή­ λης (εκτός του ότι δεν χρειάζεται παρατεταμένη ανάπαυση, όπως σε μερικές περιπτώσεις αυτής της ασθένειας). Επίσης, πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη όλα όσα είπαμε για τις εγχειρήσεις, τις ενέσεις, τη θεραπευτική αγωγή με ακτίνες X, την εξαγωγή αμυ­ γδαλών, το ιώδιο κλπ. Οι μέθοδοι αυτές δεν θεραπεύουν, αλλά αν­ τίθετα δημιουργούν περισσότερες ανωμαλίες.

Κακοήθης λεμφοκοκκιμάτωση ή Ασθένεια του Hodgkin. Είναι μια πάθηση των λεμφαδένων που προκαλεί τη διόγκωσή τους σε ολόκληρο το σώμα, καθώς και πιθανή διόγκωση του συκωτιού, των νεφρών και της σπλήνας. Αυτή η πάθηση είναι αποτέλεσμα κακής διατροφής και, γενικά, κακού τρόπου ζωής, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια εξαιρετικά τοξική κατάσταση σε ολόκληρο τον ορ­ γανισμό. Η κατασταλτική ιατρική θεραπευτική αγωγή προηγούμενων παιδικών ασθενειών παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόκλησή της, για­ τί αυτή η ασθένεια είναι πολύ συνηθισμένη στους νέους. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή αυτής της ασθένειας πρέπει να ανατίθεται πάντα σ' ένα έμπειρο υγιεινιστή, όταν είναι δυνατό, για­ τί τα μόνα μέσα θεραπείας της είναι η νηστεία και η διαιτητική αγωγή μαζί με άλλες βοηθητικές μεθόδους, όπως η μάλαξη, τα λουτρά, η ηλιοθεραπεία κλπ.

Μυξοίδημα. Η πάθηση αυτή οφείλεται στην εξασθένιση ή ατροφία του θυρεοειδή αδένα. Μπορεί να οφείλεται ως ένα σημείο στην κληρονομικότητα, ιδιαίτερα αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκί­ νου, φυματίωσης, άσθματος ή άλλης σοβαρής ασθένειας, νευρικής ή σωματικής. Οι βαθύτερες όμως αιτίες της βρίσκονται στη λανθα­ σμένη διατροφή και, γενικά, στον ανθυγιεινό τρόπο ζωής, σε συν­ δυασμό με προηγούμενη πολύχρονη κατασταλτική αγωγή με φάρ­ μακα ή εγχείρηση, ή και στα δύο. Η πάθηση αυτή εμφανίζεται συνή­ θως στη μέση ηλικία, και τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν πολλά ανεπιθύμητα χαρακτηριστικά, όπως μεγέθυνση σώματος, στεγνότητα και κιτρίνιασμα του δέρματος, πάχυνση των χεριών και των πο­

διών, καθώς και διόγκωση του κεφαλιού και του προσώπου, ισοπέδωση της μύτης, επέκταση του στόματος κλπ. Θεραπεία. Η πάθηση αυτή μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο με τη χρή­ ση θυροξίνης (εκχύλισμα του θυρεοειδή αδένα), που χορηγείται με ιατρική επίβλεψη. Ωστόσο, αν θέλουμε να εξαλείψουμε τα βασικά αίτια αυτής της ασθένειας, ο ασθενής πρέπει ταυτόχρονα να αρχί­ σει μια γενική θεραπευτική αγωγή, σύμφωνα με τις μεθόδους της φυσικής υγιεινής. Για την πάθηση αυτή μπορούμε να ακολουθή­ σουμε τη θεραπευτική αγωγή της εξόφθαλμης βρογχοκήλης, που περιγράψαμε πιο πριν σ’ αυτό το Κεφάλαιο.

Ασθένειες του προστάτη. Ο αδένας αυτός έχει μεγάλη σχέση με την ανάπτυξη της σεξουαλικής ζωής του άντρα. Είναι συχνά αι­ τία μεγάλης ανωμαλίας στη μέση ηλικία και αργότερα, γιατί η φλε­ γμονή και η διόγκωσή του εμποδίζουν τη λειτουργία της ουροδό­ χου κύστης και της ουρήθρας. Ετσι προκαλείται ατελής και πολύ συχνή ούρηση. Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι η συνεχής επιθυμία ούρησης, ιδιαίτερα τη νύχτα. Τα ούρα βγαίνουν με δυσκολία και η ποσότητά τους είναι συνήθως μικρή. Παρατηρείται επίσης έντονη ενόχληση στην περιοχή του ορθού εντέρου και ανάμεσα στα πόδια, γιατί, όταν ο προστάτης διογκώνεται πιέζει το ορθό έντερο και άλ­ λα κοντινά μέρη. Η αιτία της ανωμαλίας του προστάτη είναι συνήθως η υπερβολι­ κή χρήση των σεξουαλικών οργάνων στα νεανικά χρόνια, και ιδιαί­ τερα ο αυνανισμός. Αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, η πάθηση μπορεί να προκληθεί από μια γενική τοξική κατάσταση του οργανι­ σμού και από κάποιον ερεθισμό, που μπορεί να οφείλεται σε μεγά­ λη χρήση ποδηλάτου, ιππασία κλπ. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα. Πράγματι, η δυσκοιλιότητα είναι κατά κάποιο τρόπο ένας από τους ισχυρότερους προδιαθετικούς παράγοντες. Η στενοχώρια, η υπερκόπωση κλπ., παίζουν κι αυτά κάποιο ρόλο στην εμφάνιση των προβλημάτων του προστάτη. Θεραπεία. Η ιατρική θεραπευτική αγωγή του προστάτη συνίσταται στην αφαίρεση αυτού του αδένα. Επειδή αυτή η εγχείρηση είναι πολύ επικίνδυνη, και επί πλέον πολύ ανεπιθύμητη, ο ασθενής δεν

πρέπει ποτέ να την δεχτεί, αν μπορεί να την αποφύγει. Κατ’ αρχή η επέμβαση αυτή δεν εξαλείφει την αιτία της ανωμαλίας αλλά μό­ νο τα αποτελέσματα. Δεύτερο, η αφαίρεση αυτού του αδένα είναι σοβαρό μειονέκτημα για τη μελλοντική διανοητική, συγκινησιακή και φυσική ευεξία. Η μόνη πραγματική θεραπεία της ανωμαλίας του προστάτη βρί­ σκεται στις φυσικές μεθόδους θεραπευτικής αγωγής. Ακόμη και αν η πάθηση δεν μπορεί να θεραπευτεί πλήρως, πολλές φορές μπο­ ρούν να γίνουν πολλά πράγματα για να υπερνικηθεί, αν ακολουθή­ σει κανείς σωστές φυσικές μεθόδους θεραπευτικής αγωγής. Από τις μεθόδους αυτές η σωστή δίαιτα και η υδροθεραπεία είναι οι δύο κυριότερες, σε συνδυασμό με τη μαλακτική θεραπεία. Αν ο ασθενής δεν μπορεί να μπει σε κάποιο κέντρο φυσιοθεραπείας για θεραπευτική αγωγή ή να εξασφαλίσει τις υπηρεσίες ενός έμπειρου υγιεινιστή, πρέπει να εφαρμόσει τα εξής στο σπίτι του: Ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσει τη θεραπευτική αγωγή είναι να κάνει δίαιτα αποκλειστικά με φρέσκα φρούτα (όπως περιγράφεται στο Παράρτημα) επί τέσσερις ως εφτά ή δέκα μέρες. ' Επειτα πρέπει ν ’ αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο και να το ακολουθεί πιστά στο μέλλον. Κατόπιν πρέπει να κάνει σύντομες φρουτοδίαιτες δύο ή τρεις μέρες ας πούμε, κάθε μήνα. Αυτό θα βοηθήσει αρκετά την κατάσταση. Κατά τις πρώτες μέρες της θε­ ραπευτικής αγωγής, ή και αργότερα αν χρειαστεί, πρέπει να χρησι­ μοποιηθεί κάθε βράδυ το κλύσμα χλιαρού νερού για τον καθαρισμό των εντέρων. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα (όπως συμβαίνει συνήθως σ’ αυτές τις περιπτώσεις), ο ασθενής πρέπει να εφαρμό­ σει αμέσως τους κανόνες της εξάλειψής της, που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9, (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕ­ ΡΩΝ). Πρέπει να κάνει τακτικά την καθημερινή στεγνή εντριβή και το καθιστά λουτρό, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα, καθώς και τις αναπνευστικές και τις άλλες ασκήσεις που αναφέρονται εκεί. Συγ­ χρόνως, θα δει ότι το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας θα του είναι πολύ ωφέλιμο, αν το κάνει δύο φορές την εβδομάδα. Ο κα­ θαρός αέρας και οι υπαίθριες ασκήσεις πρέπει να αποτελούν βασι­ κό μέρος της θεραπευτικής αγωγής. Οσον αφορά την τοπική θεραπευτική αγωγή, το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό (που αναφέρεται λεπτομερώς στο Παράρτημα), εί­

ναι πολύ ωφέλιμο πραγματικά στις περιπτώσεις ανωμαλίας του προστάτη και πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ (εκτός από τα βράδια που γίνεται το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας). Συνάμα, ο ασθενής πρέπει να βάζει ζεστά και κρύα επιθέματα, αρκετές φο­ ρές την ημέρα, ανάμεσα στα πόδια του. (Παίρνετε ένα κομμάτι λι­ νό ύφασμα, το βουτάτε σε ζεστό νερό και το στίβετε. Αφού το δι­ πλώσετε ώσπου να γίνει μικρό, το βάζετε στο προσβλημένο μέρος για τρία λεπτά περίπου. Ύστερα το βγάζετε και βάζετε δεύτερο, και μετά τρίτο επίθεμα για το ίδιο χρονικό διάστημα. Κατόπιν, βά­ ζετε ένα κρύο επίθεμα. Τα επιθέματα πρέπει να τοποθετούνται πάντοτε με την ίδια σειρά, δηλαδή τρία ζεστά κι ένα κρύο). Η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης είναι ωφέλιμη σε όλες τις περιπτώσεις ανωμαλίας του προστάτη. Υπάρχει επίσης μια μέθοδος μασάζ με ηλεκτρισμό ή με τα δάχτυλα, που γίνεται μέσα στο ορθό έντερο και είναι εξαιρετικά ωφέλιμα. Η τακτική ζωή, η απλή τροφή και η αποφυγή οινοπνευματωδών ποτών είναι βασικά για την επιτυ­ χία της θεραπευτικής αγωγής. Ολα τα πικάντικα φαγητά, τα καρυ­ κεύματα, τα τουρσιά, οι σάλτσες κλπ., πρέπει να αποφεύγονται, καθώς επίσης το τσάι και ο καφές. Ο ασθενής πρέπει να πίνει όσο το δυνατό λιγότερα υγρά την ημέρα και τίποτε μετά τις 6 μ.μ.

Η σπλήνα και οι ασθένειες της. Η σπλήνα, σαν ο κυριότερος αδένας του λεμφικού συστήματος, είναι ένα από τα σημαντικότερα όργανα ολόκληρου του ανθρώπινου σώματος. Η κυριότερη λειτουρ­ γία της είναι η αποβολή των άχρηστων ουσιών από το αίμα και τους ιστούς και στο έργο της αυτό βοηθούν και οι άλλοι αδένες που αποτελούν το λεμφικό σύστημα, τα λεμφικά αγγεία κλπ. Οταν το σώμα είναι πολύ εξασθενημένο και βρίσκεται σε τοξική κατά­ σταση, το λεμφικό σύστημα παθαίνει υπερκόπωση. Αν η τοξιναιμία επιδεινωθεί με τη συνεχή λανθασμένη θεραπευτική αγωγή, με φάρμακα και εγχειρήσεις, τότε είναι πολύ πιθανό ότι θα επηρεα­ στεί η σπλήνα. Η σπληνική αναιμία και άλλες παθήσεις της σπλή­ νας οφείλονται σ' αυτή την αιτία. Η διόγκωση της σπλήνας προκαλείται πάντοτε από την ορθόδοξη ιατρική θεραπευτική αγωγή των πυρετών και ασθενειών οξείας μορφής. Δύσκολα μπορεί να βρεθεί άλλο πιο κακομεταχειρισμένο όργανο σε όλο το σώμα, ιδιαίτερα με τις σημερινές συνήθειες ζωής και τις

μεθόδους φαρμακευτικής αγωγής. Το γεγονός ότι εξακολουθεί να λειτουργεί, όσο καλύτερα μπορεί, και για όσο χρονικό διάστημα μπορεί, πριν εγκαταλείψει τις προσπάθειες της δεν οφείλεται στο ιδιο το άτομο, ούτε στους γιατρούς του, αλλά στις έμφυτες δυνά­ μεις του σώματος. Θεραπεία. ' Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή των ασθενειών της οπλήνας, αυτή πρέπει να ανατίθεται πάντα σ' έναν έμπειρο υγιεινιστή ή, ακόμη καλύτερα, να γίνεται σε κέντρο φυσιοθεραπείας. Με αυστηρή νηστεία, δίαιτα και άλλες φυσικές μεθόδους, ο ασθε­ νής μπορεί να θεραπευτεί ακόμη και από τις πιο σοβαρές διαταρα­ χές της σπλήνας, αρκεί η. κατάσταση να μην έχει προχωρήσει πολύ η να μην έχει επιδεινωθεί από προηγούμενη ιατρική θεραπευτική αγωγή. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η σπλήνα έχει αφαιρεθεί εν­ τελώς με χειρουργική επέμβαση, σαν «θεραπευτικό» μέτρο. Φαν­ ταστείτε ποιες θα είναι οι συνέπειες στη μελλοντική ζωή του ασθενή που έκανε τέτοια εγχείρηση με το πρόσχημα της «βελτίω­ σης της υγείας» του. Αυτές είναι οι μέθοδοι και τόση η τεράστια άγνοια εκείνων, στους οποίους οι άνθρωποι εμπιστεύονται χωρίς κανένα δισταγμό την υγεία τους!

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΥΤΙΩΝ, ΤΗΣ ΜΥΤΗΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ Υ ΛΑΙΜΟΥ

Αδενοειδείς εκβλαστήσεις-Καταρροή-Καταρροϊκή κώφωσηΚρυολογήματα-Κώφωση-Χαλασμένα δόντια-Διφθερίτιδα-Διογκωμένες αμυγδαλές-Δοθιήνες των Ούλων-Θερινή καταρροή (πυρετός εκ χόρτου ή οξεία ρινίτιδα αλλεργικής αιτιολογίας)Βούισμα των αυτιών-Λευκοπλασία-Μαστοειδίτιδα-' Ιλιγγος του Menière (Μενιέρ)-Μέση Ωτίτιδα-Φαρυγγίτιδα-Πολύποδες της μύτης-Πυόρροια-Κυνάγχη-Ρινίτιδα-Παραρινοκολπίτιδα-Ερεθισμός ή φλεγμονή της γλώσσας-Ερεθισμός του λαιμούΑμυγδαλίτιδα-Κυνάγχη του Vincent Γενικές Πληροφορίες

Οι ασθένειες των αυτιών, της μύτης, του στόματος και του λαιμού είναι από τις πιο συνηθισμένες παθήσεις της εποχής μας.Για να κα­ ταλάβουμε την ιδιαίτερη και στενή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στα τέσσερα αυτά μέρη του σώματος και ανάμεσα σ’ αυτά και άλλα πιο μακρινά όργανα, όπως το στομάχι και τα έντερα για παράδειγμα, θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι τα συνδέει ένας κοινός παράγοντας ο Βλεννογόνος υμένας ή απλά ο βλεννογόνος. (Ο βλεννογόνος εί­ ναι η εσωτερική επίστρωση με την οποία η φύση προστατεύει όλα τα εσωτερικά μέρη και όργανα που έχουν οπές ή ανοίγματα προς την εξωτερική επιφάνεια του σώματος. Μ ’ αυτή τη μεμβράνη προ­ στατεύει και τον πεπτικό σωλήνα σ’ όλο του το μήκος.Το στόμα και ο λαιμός είναι η αρχή αυτού του συστήματος, που περιλαμβάνει κα­ τά σειρά τον οισοφάγο, το στομάχι, τα έντερα και το ορθόν ή απευθυσμένο έντερο).

Αυτός ο βλεννογόνος ή προστατευτική επίστρωση του πεπτικού σωλήνα αρχίζει από το στόμα προχωρεί στον λαιμό και συμπεριλαμ­ βάνει επίσης την μύτη, τα βλέφαρα και φθάνει μέχρι τα αυτιά μέσω των Ευσταχιανών σαλπίγγων που συνδέουν το λαιμό με τα αυτιά. (Οι Ευσταχιανές σάλπιγγες καλύπτονται με βλεννογόνο σε όλο τους το μήκος). Ετσι όλα αυτά τα μέρη και όργανα συνδέονται στενά με­ ταξύ τους. Κατά τη μελέτη των ωτορινολαρυγγολογικών και στοματικών παθή­ σεων θεμελιώδη σπουδαιότητα έχει η πλήρης κατανόηση της σημα­ σίας της στενής σχέσης που συνδέει τα μέρη αυτά, τόσο μεταξύ τους όσο και με το στομάχι και τα έντερα. Πραγματικά, η συστημα­ τική κατανάλωση τροφής σε ποσότητες που ξεπερνούν τις ανάγκες του σώματος (και ιδιαίτερα επεξεργασμένης τροφής που της έχουν αφαιρεθεί τα μεταλλικά άλατα, καθώς και η ζύμωση και η αποσύν­ θεση τέτοιων τροφών μέσα στον πεπτικό σωλήνα, προκαλεί τον σχηματισμό τοξινών. Τις τοξίνες αυτές ο οργανισμός προσπαθεί να αποβάλει σαν καταρροή, κυρίως μεσω του βλεννογόνου που καλύ­ πτει το άνω μέρος του σωλήνα, δηλαδή το στόμα, τον λαιμό και τη μύτη. Οταν παρουσιαστεί κάποια καταρροϊκή κατάσταση, μετά από μικρό χρονικό διάστημα επηρεάζονται και τα αυτιά, για τους λόγους που προαναφέραμε και μπορεί οι επιπλοκές να επεκταθούν μέχρι και τα μάτια, όπως στην περίπτωση της επιπεφυκίτιδας, που περι­ γράφουμε στο κεφάλαιο για τις Ασθένειες των Ματιών. Βλέπουμε επομένως ότι η κακή διατροφή είναι ένας πρωταρχικός παράγοντας στην πρόκληση ασθενειών των αυτιών, της μύτης, του στόματος και του λαιμού. ' Ενας δεύτερος και σχεδόν εξίσου ση­ μαντικός παράγοντας είναι η κατασταλτική ιατρική αγωγή προηγού­ μενων ασθενειών και ιδιαίτερα οξείας μορφής ασθενειών, όπως οι πυρετοί. Με τον πυρετό η Φύση προσπαθεί να αποβάλει τοξικές ουσίες που έχουν συσσωρευτεί στον οργανισμό για κάποιο χρονικό διάστημα, λόγω κακού τρόπου ζωής (από πλευράς διατροφής και από άλλες αιτίες). Η θεραπευτική αγωγή αυτών των ασθενειών από την ορθόδοξη ιατρική διασκορπίζει αυτές τις τοξίνες στα διάφορα όργανα και δομές του σώματος, όπου αργότερα δημιουργούν σοβα­ ρά προβλήματα, αντί να τις αφήσει να αποβληθούν κατά τις προθέ­ σεις της Φύσης. Η φαινομενικά «επιτυχημένη» ορθόδοξη ιατρική αγωγή των εμπύ­ ρετων παθήσεων της παιδικής ηλικίας, όπως είναι η οστρακιά, η δι­ φθερίτιδα, η ιλαρά, κλπ., είναι σε αξιοσημείωτο βαθμό το αίτιο των

παθήσεων της μύτης, των αυτιών και του λαιμού που εμφανίζονται, χωρίς φανερό λόγο (κατά τους ορθόδοξους γιατρούς), στους ενή­ λικες που, σαν παιδιά, είχαν υποστεί μια τέτοια αγωγή. (Η χρόνια διόγκωση των αμυγδαλών και άλλων λεμφαδένων,άλλες χρόνιες παθήσεις του λαιμού, διάφορες παθήσεις της μύτης και των αυτιών, όπως η μέση ωτίτιδα, κλπ., σε πάρα πολλές περιπτώσεις, οφείλον­ ται στην αγωγή διάφορων παιδικών παθήσεων και ιδιαίτερα των εμπύ­ ρετων με τις μεθόδους της ορθόδοξης ιατρικής). Σ' αυτά τα κύρια αίτια των ωτορινολαρυγγολογικών και στοματι­ κών παθήσεων που αναφέραμε μέχρις εδώ, μπορούμε να προσθέ­ σουμε και ένα τρίτο. Πρόκειται για την άγνοια της ιατρικής, όσον αφορά την λειτουργία και την αξία των λεμφαδένων και των λεμφι­ κών δομών που φρουρούν την είσοδο προς τον λαιμό και τις γύρω περιοχές. Η πιο γνωστή απ’ αυτές τις λεμφικές δομές είναι οι αμυγδαλές. Τα όργανα αυτά, που το καθήκον τους είναι να απομακρύνουν τα απόβλητα και τις ακαθαρσίες από το πάνω μέρος του σώματος, συ­ χνά παρουσιάζουν διόγκωση και φλεγμονή. Αυτό είναι αποτέλεσμα του τεράστιου όγκου δουλειάς που καλούνται να επιτελέσουν στον οργανισμό των ανθρώπων της σημερινής εποχής, παιδιών και ενηλί­ κων, που υπερτρέφονται συστηματικά και αναπτύσσονται ανθυγιει­ νά. Αντί όμως αυτό να θεωρηθεί σαν ένδειξη ότι στον οργανισμό επικρατεί μια γενική τοξική κατάσταση, όπως συμβαίνει πραγματικά, οι γιατροί μας δηλώνουν ότι αυτές οι λεμφικές δομές νοσούν σαν αποτέλεσμα «εξωτερικής μικροβιακής μόλυνσης» και θεωρούνται σαν πιθανή απειλή για την υγεία και του υπόλοιπου συστήματος όσο παραμένουν στο σώμα. ' Ετσι εμφανίστηκε στους ιατρικούς κύκλους η σύγχρονη μανία της αφαίρεσης των αμυγδαλών και άλλων λεμφα­ δένων με την παραμικρή αφορμή (ή και χωρίς αφορμή μερικές φο­ ρές!), με την πρόφαση ότι έτσι βελτιώνεται η υγεία του ατόμου και προλαμβάνονται μελλοντικές ασθένειες. Επιπλέον, για να στηρίξουν και να δικαιολογήσουν αυτή τη χωρίς διάκριση αφαίρεση των αμυγδαλών από νέους και γέρους (ιδιαίτερα νέους), οι ιατρικοί μας ηγέτες μας διαβεβαιώνουν ότι αυτοί οι λεμφαδένες που στην πραγματικότητα περιφρουρούν την υγεία του πά­ νω μέρους του σώματος, είναι «άχρηστα όργανα!» Οι γιατροί δου­ λεύουν πάντα πάνω στην αρχή ότι αν αυτοί δεν καταλαβαίνουν την χρησιμότητα ενός οργάνου ή μιας δομής μέσα στο σώμα, τότε συ­ νεπάγεται ότι δεν έχει καμιά χρησιμότητα, και η Φύση την έχει βά­

λει απλά εκεί με μόνο σκοπό να είναι μια αιώνια απειλή για την υγεία του «άτυχου» κτήτορα! Η ίδια νοοτροπία επικρατεί και σε σχέ­ ση με την σκωληκοειδή απόφυση, βασισμένη σε εξίσου απατηλούς και αβόσιμους λόγους. Αν αφαιρεθούν οι αμυγδαλές, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις και άλλοι λεμφαδένες με μέτοιο μαζικό τρόπο υπονομεύεται η μελλον­ τική υγεία του ατόμου σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ' ότι θα μπο­ ρούσε να φανταστεί κανείς. Γιατί με μια τέτοια αφαίρεση βλάπτον­ ται σαφώς οι αμυντικοί και αποτοξινωτικοί μηχανισμοί του πάνω μέ­ ρους του σώματος, οπότε το έργο της αποβολής των τοξινών με­ ταβιβάζεται σε άλλα λιγότερο ικανά όργανα. ' Ετσι ανοίγεται ο δρό­ μος για την εκδήλωση ασθενειών σε όλες τις γειτονικές περιοχές, όπως είναι η μύτη, τα αυτιά, το στήθος και μερικές φορές ακόμα και ο εγκέφαλος. (Πολλές περιπτώσεις βρογχίτιδας,άσθματος, φυ­ ματίωσης, μαστοϊδίτιδας, παραρινοκολπίτιδας, κώφωσης κλπ., κλπ., οφείλονται σαφώς στην άσκοπη αφαίρεση των διογκωμένων αμυ­ γδαλών και άλλων λεμφαδένων στα πρώτα χρόνια της ζωής). Το γεγονός ότι μετά την χειρουργική αφαίρεση αυτών των αδέ­ νων ακολουθεί μερικές φορές μια φαινομενική βελτίωση της υγεί­ ας, και ότι άλλες σοβαρότερες ασθένειες εμφανίζονται αργότερα κρύβει την άμεση σχέση που υπάρχει ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο (δη­ λαδή στην αφαίρεση των αδένων και την εμφάνιση νέων ασθενει­ ών). ' Ετσι οι κοντόφθαλμοι γιατροί μας (και οι γεμάτοι εμπιστοσύνη πελάτες τους) ξεγελιούνται και υιοθετούν μιαν εσφαλμένα αισιόδο­ ξη στάση όσον αφορά την τελική αποτελεσματικότητα αυτής της επέμβασης, κάτι που δεν δικαιολογείται ούτε στο ελάχιστο από την πραγματική κατάσταση. Εξετάζοντας τα αίτια των παθήσεων που προσβάλλουν τα όργανα αυτά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε το ρόλο που παίζουν οι ανθυγιει­ νές συνθήκες, όπως το να ζούμε, να δουλεύουμε και να διασκεδά­ ζουμε σε συστηματικά αποπνικτικές ατμόσφαιρες, το να φοράμε πά­ ρα πολλά εσώρουχα, το πιοτό, το κάπνισμα και άλλες καταχρήσεις, η έλλειψη άσκησης και άλλοι τέτοιοι παράγοντες. Αυτά όμως είναι δευτερεύοντα αίτια που ακολουθούν σε σπουδιαιότητα τους τρεις κύριους παράγοντες που αναφέραμε και που είναι: 1.-κακές διαιτολογικές συνήθειες,

/•.-κατασταλτική αγωγή προηγούμενων παθήσεων, κυρίως βρεφικών και 3 -η σύγχρονη ιατρική μανία της αφαίρεσης των αμυγδαλών και άλλων λεμφαδένων. Μπορούμε τώρα να στραφούμε στην εξέταση των ίδιων των ασθενειών και των φυσικών μεθόδων που χρειάζονται για την θερα­ πεία τους. Ολα αυτά τα μέτρα δρουν εξαλειπτικά και όχι κατα­ σταλτικά, όπως συμβαίνει με όλες τις ορθόδοξες ιατρικές μεθό­ δους υποτιθέμενης «θεραπείας». Η διαφορά ανάμεσα στην εξαλειπτική και την κατασταλτική αγωγή είναι κάτι που θα πρέπει να κατανοήσει καλά ο αναγνώστης για να παρακολουθήσει σωστά τα θεραπευτικά μέτρα που περιγράφονται. Κατασταλτική αγωγή σημαίνει απλά ότι οι εξωτερικές και ορατές εκδηλώσεις και τα συμπτώματα της ασθένειας εξαναγκάζονται με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται να επανέλθουν στον οργανι­ σμό, πράγμα που δημιουργεί την φαινομενική εντύπωση της θερα­ πείας. Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα είναι ότι δημιουργούνται αργό­ τερα πιο βαθιά και επίμονα προβλήματα. Εξαλειπτική αγωγή, όμως, είναι η πραγματική απομάκρυνση των τοξικών ουσιών από τον οργανισμό, πράγμα που είναι και ο σκοπός της Φύσης, και η προ­ σφορά άμεσης βοήθειας ώστε να μπορέσει ο οργανισμός να φτάσει σε μια τελική κατάσταση διαρκούς υγείας. Αξίζει να σημειώσουμε ότι σε καμιά άλλη κατηγορία ασθενειών δεν είναι τόσο κατασταλτική η ιατρική αγωγή, όσο για τις παθήσεις που θα εξετάσουμε σ' αυτό το κεφάλαιο. Η χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών, η χορήγηση φαρμάκων για την «θεραπεία» των κρυολογημάτων, η χρήση ενέσεων για την εξίσου υποτιθέμενη «θε­ ραπεία» της απλής και της φθινοπωρινής καταρροής, τα σπρέυ για την μύτη, η επάλειψη του ερεθισμένου λαιμού, κλπ., είναι παραδεί­ γματα του τι εννοούμε όταν λέμε κατασταλτική αγωγή. Σε καμιά απ' αυτές τις περιπτώσεις δεν αντιμετωπίζονται και δεν απομακρύνονται τα αίτια της πάθησης.Αντί γι' αυτό εξαλείφονται μόνο τα επιφανειακά συμπτώματα και τα αποτελέσματα του προβλή­ ματος. Μια τέτοια αγωγή αφήνει τον ασθενή, από κάθε άποψη, σε σαφώς χειρότερη κατάσταση, παρόλο που προσωρινά μπορεί να φαίνεται καλύτερα. Γιατί αυτή η προσωρινή βελτίωση - γιατί είναι χωρίς αμφιβολία προσωρινή- αγοράζεται αναπόφευκτα σε βάρος της μελλοντικής υγείας του σώματος. Η υγεία, η πραγματική υγεία,

δεν μπορεί να κερδιθεί με τέτοιους τρόπους. Το σώμα αρνείται να δελεαστεί ή να εξαπατηθεί με την χορήγηση φαρμάκων, ενέσεων και άλλων συναφών για να παρουσιάσει μια κατάσταση καλής υγεί­ ας. Ο μοναδικός σίγουρος δρόμος προς την υγεία είναι οι φυσικές μέθοδοι και μόνον αυτές.

Αδενοειδείς Εκβλαστήσεις. Ο βλεννογόνος υμένας που καλύπτει την μύτη και τον λαιμό περιέχει τον λεγόμενο λεμφικό ιστό. Στην εισαγωγή αυτού του κεφαλαίου αναφέραμε ποιο είναι το έργο που καλείται να επιτελέσει αυτός ο ιστός, που βοηθά στην αποτοξίνωση του αίματος και των ιστών γενικά. Οταν ο ιστός αυτός καταπονεί­ ται από υπερλειτουργία-πράγμα που συμβαίνει συνήθως στον οργα­ νισμό του σημερινού υπερσιτιζόμενου ατόμου, τείνει προς υπερανάπτυξη και συχνά σχηματίζει μικρές μάζες και διογκώσεις στο πίσω μέρος της μύτης και του λαιμού. Αυτές οι μάζες και οι διογκώσεις του λεμφικού ιστού ονομάζονται αδενοειδείς εκβλαστήσεις. ' Ετσι λοιπόν οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις είναι μέρος του λεμφι­ κού ιστού της μύτης και του λαιμού που παρουσιάζει μια υπερανάπτυξη, σαν αποτέλεσμα υπερλειτουργίας. Μπορεί να εμφανιστούν σε νέους και γέρους, ιδιαίτερα όμως σε νέους λόγω της μεγάλης εργασίας που καλείται να επιτελέσει ο λεμφικός ιστός για να προ­ στατέψει την υγεία στα πρώτα χρόνια της ζωής. Η παρουσία αδενοειδών εκβλαστήσεων είναι επομένως σίγουρη ένδειξη ότι στον οργανισμό επικρατεί μια γενική τοξική κατάσταση. Αγνοώντας όμως αυτή την τοξικότητα που είναι το αληθινό αίτιο της ανάπτυξης του αδενοειδούς ιστού, οι γιατροί φωνάζουν ζητώντας την άμεση αφαίρεσή τους (ιδιαίτερα στους νέους), με τη δικαιολογία ότι απο­ τελούν άμεση απειλή για την μελλοντική υγεία του ατόμου υποστη­ ρίζοντας ότι προκαλούν καθυστέρηση της σωματικής και διανοητι­ κής ανάπτυξης. Είναι αλήθεια, οπωσδήποτε, ότι η παρουσία των αδενοειδών ιστών παρεμποδίζει τη σωστή αναπνοή, γιατί προκαλεί απόφραξη των αναπνευστικών διόδων. Θα είναι όμως ανόητο να αποδώσουμε σ' αυτό το αίτιο κάποια καθυστέρηση ή σωματική ανικανότητα που μπορεί να παρουσιάζει ο οργανισμός. Οι γιατροί ψάχνουν πάντα να βρουν κάποιον «αποδιοπομπαίο τράγο» για να του φορτώσουν τα αί­ τια των ασθενειών και όπως φαίνεται, οι αμυγδαλές και οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις είναι οι κύριοι αποδιοπομπαίοι τράγοι της σημε­

ρινής ιατρικής επιστήμης, με μόνη ίσως εξαίρεση το πάντα φευγαλαίο «μικρόβιο». Η χειρουργική αφαίρεση των εκβλαστήσεων θα κάνει πιο ελεύθε­ ρη την αναπνοή-για ένα διάστημα. Δεν μπορούμε όμως από καμιά άποψη να την δούμε σαν θεραπευτικό μέτρο-σαν ένα μέτρο δηλα­ δή που θα βελτιώσει την μελλοντική υγεία του ατόμου. Η επέμβαση αφαιρεί τις εκβλαστήσεις' τί γίνεται όμως με τις κακές συνήθειες διατροφής και ζωής γενικά, που είναι οι πραγματικές ρίζες του κα­ κού; Αυτά τα αγνοεί εντελώς η ιατρική θεραπευτική αγωγή! Η συνέ­ πεια είναι ότι αναπόφευκτα εμφανίζονται διάφορες ασθένειες σε άλλους ιστούς και δομές στις γειτονικές περιοχές, πράγμα που προκαλεί διάφορα προβλήματα αργότερα (μπορεί να προσβληθεί η μύτη, τα αυτιά ή το στήθος κλπ.) Θεραπεία. Θα είναι πια φανερό στον αναγνώστη ότι η μόνη λογική αγωγή των αδενοειδών εκβλαστήσεων πρέπει να είναι οργανισμική. Μόνο με τον ολοκληρωτικό καθαρισμό του οργανισμού και την υιο­ θέτηση ενός λογικού τρόπου ζωής-από πλευράς διατροφής αλλά και γενικότερα-μπορούμε να πετύχουμε μια πραγματική θεραπεία. Μια τέτοια αγωγή όχι μόνο θα προκαλέσει την φυσιολογική μείωση του αδενοειδούς ιστού με τον καιρό, αλλά και θα τονώσει γενικότε­ ρα τον οργανισμό-κάτι που δεν μπορεί να κάνει καμιά χειρουργική επέμβαση. Για την αποτελεσματική θεραπεία των αδενοειδών εκβλαστήσε­ ων παραπέμπουμε τον αναγνώστη στην αγωγή για τις Διογκωμένες Αμυγδαλές που δίνουμε σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 324)· και οι δύο αυτές παθήσεις οφείλονται στα ίδια αίτια, οπότε και η θεραπεία τους πρέπει να είναι ίδια.

Καταρροή. Δεν υπάρχει σήμερα πιο διαδεδομένη πάθηση από την καταρροή ανάμεσα στις πολιτισμένες φυλές. Το αίτιο της πάθησης, σύμφωνα με τα ιατρικά βιβλία, είναι τυλιγμένο στο μυστήριο. Ο και­ ρός, η σκονισμένη ή η βρώμικη ατμόσφαιρα, η «μικροβιακή» μόλυν­ ση, αναφέρονται όλα σαν πιθανά αίτια. Οσον αφορά την θεραπεία τους οι γιατροί μας παραδέχονται ότι δεν μπορούν να κάνουν τίπο­ τα.Κατ' αυτούς, δεν υπάρχει θεραπεία για την καταρροή. Φυσικά δίνουν διάφορα φάρμακα στους ασθενείς τους, συμβου­ λεύουν εισπνοές διάφορων χημικών, χορηγούν σπρέυ και τα διάφορα

συναφή, καυτηριάζουν την μεμβράνη της μύτης- σε προχωρημένες περιπτώσεις αφαιρούν με χειρουργική επέμβαση κομμάτια του ρινι­ κού οστού και τώρα δοκιμάζουν ακόμα και τον εμβολιασμό με μικρό­ βια. Ομως βαθιά μέσα τους παραδέχονται ότι για την καταρροή δεν υπάρχει θεραπεία. Γιατί; Απλούστατα, επειδή η καταρροή είναι μια ασθένεια που δεν υποτάσσεται και δεν παραμερίζεται από τα φάρμακα και τα διάφορα άλλα «μέσα» της σύγχρονης ιατρικής. Είναι μια πάθηση που συνεχίζει την πορεία της απτόητη από το «οπλοστά­ σιο» που χρησιμοποιεί η σημερινή ιατρική Επιστήμη στη «μάχη» της ενάντια στην αρρώστια. Η αποτυχία της ιατρικής να αντιμετωπίσει την καταρροή δείχνει, όσο τίποτε άλλο, από τη μια πλευρά πόσο άχρηστες είναι οι σύγ­ χρονες ιατρικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση των ασθενειών, και από την άλλη το τεράστιο μέγεθος της ιατρικής άγνοιας πάνω στις αληθινές αιτίες που προκαλούν αυτές τις ασθένειες. Γιατί απ’ όλες τις ασθένειες η καταρροή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην κακή δι­ ατροφή. Και καθώς η κακή διατροφή παραβλέπεται τελείως σαν αί­ τιο της ασθένειας από τους ιατρικούς κύκλους σ' όλο τον κόσμο, η ιατρική Επιστήμη δεν μπορεί να βρει μια αποτελεσματική αγωγή για τη θεραπεία της. ' Ετσι καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η πάθηση εί­ ναι αθεράπευτη. Η καταρροή, όμως, μπορεί να νικηθεί αποκλειστικά και μόνο με διαιτολογική αγωγή. Οταν κάποιος υποφέρει από καταρροή μπορεί να υποστεί ρινι­ κές επεμβάσεις- μπορεί να χρησιμοποιήσει όλων των ειδών τα σπρέυ και φάρμακα που λαμβάνονται με εισπνοές- αλλά αν δεν αλ­ λάξει το διαιτολόγιο του, οι προσπάθειές του δεν θα έχουν κανένα απολύτως αποτέλεσμα, γιατί η ρίζα του προβλήματος είναι ακριβώς η «ανθυγιεινή» τροφή που τρώει και μάλιστα σε τόσο υπεράφθονες ποσότητες. Ο χαρακτηρισμός «ανθυγιεινή» μπορεί να φαίνεται παρά­ ξενος στον ασθενή που έχει συνηθίσει, όπως νομίζει, να τρώει την «αφρόκρεμα» των τροφών. Εδώ όμως χρησιμοποιούμε αυτή τη λέξη με μια έννοια που δεν της αποδίδεται συχνά. ' Οταν λέμε «ανθυγι­ εινή τροφή» εννοούμε τροφή η οποία έχει υποστεί μια τέτοια επε­ ξεργασία, που καταστρέφει ή αφαιρεί όλα ή σχεδόν όλα, τα ουσιώ­ δη ζωτικά συστατικά της. Η σύγχρονη μανία για επεξεργασμένες, εξευγενισμένες τροφές, που έχει οδηγήσει στην παγκόσμια χρήση του άσπρου ψωμιού, της άσπρης ζάχαρης, των επεξεργασμένων δημητριακών και των διά­ φορων προϊόντων από άσπρο αλεύρι' η σύγχρονη συνήθεια της

κονσέρβας και της συντήρησης των τροφών η εξίσου σύγχρονη συνήθεια της κατανάλωσης τεράστιας αναλογίας μαγειρεμένων τροφών σε σχέση με την ελάχιστη κατανάλωση ωμών φρούτων και λαχανικών, όλα αυτά απομακρύνουν τον άνθρωπο όλο και περισσό­ τερο από ένα «υγιεινό» και φυσικό διαιτολόγιο και τον οδηγούν προς μια αφύσικη διατροφή που είναι το κύριο και βασικό αίτιο των σημερινών ασθενειών, πράγμα που τονίζουμε συνέχεια σ' αυτό το βιβλίο. Αυτές οι αφύσικες και απομεταλλομένες τροφές καταναλώ­ νονται συστηματικά, σε ποσότητες τελείως δυσανάλογες προς τις άμεσες ανάγκες και απαιτήσεις του οργανισμού, από άτομα που έχουν συνηθίσει να τρώνε τέσσερα ή και πέντε «γερά γεύματα» τη μέρα. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ιστοί του σώματος υπερφορτώ­ νονται με περιττές τροφικές ουσίες διασπασμένες σε τοξικά από­ βλητα. Αυτή η κατάσταση προκαλεί την καταρροή. Παρόλο που τα κρεατικά τρώγονται σε τόσο μεγάλες ποσότητες σήμερα, οι τροφές που καταναλώνονται σε ακόμα μεγαλύτερο βα­ θμό είναι οι αμυλούχες και οι σακχαρούχες και μάλιστα πάντα, ή σχεδόν πάντα, σε επεξεργασμένη και απομεταλλομένη κατάσταση. Σκεφθείτε μόνο τις ποσότητες που τρώγονται σήμερα σ' όλο τον κόσμο από άσπρο ψωμί, βρασμένες πατάτες, επεξεργασμένα δημη­ τριακά (όπως κουάκερ, ρύζι, ταπιόκα, κλπ.), μπισκότα, κέικ, ζυμαρι­ κά, πουτίγκες, πίτες, κλπ., κλπ.! Και σκεφθείτε επίσης την άσπρη ζάχαρη, τις μαρμελάδες, τα γλυκά και τις σοκολάτες που κατανα­ λώνονται! Η καθημερινή συσσώρευση αυτών τών αμυλούχων και σακχαρούχων τροφών στον οργανισμό, σε τόσο υπερβολικές και περιττές ποσότητες (που επιδεινώνεται και από την παρουσία υπέρμετρων ποσοτήτων κρέατος και πρωτεϊνούχων τροφών, για να μην πούμε τίποτα για τα λίπη) δημιουργεί τις τοξίνες που η Φύση προσπαθεί να αποβάλει μέσω του βλεννογόνου του αναπνευστικού σωλήνα, με την μορφή της καταρροής. Η χρόνια καταρροή συνήθως δεν παρουσιάζεται στα πρώτα χρό­ νια της ζωής, γιατί ο οργανισμός μπορεί να αντιμετωπίσει τις τοξί­ νες που παράγονται από την ποιοτικά και ποσοτικά κακή διατροφή, καταφεύγοντας σε περιοδικά κρυολογήματα (που δεν είναι τίποτε άλλο από μια οξεία μορφή καταρροής). Καθώς όμως οι κακές διαιτολογικές συνήθειες παραμένουν και το ένα κρυολόγημα μετά το άλλο καταστέλλεται με διάφορα φάρμακα, οι δυνάμεις του οργανι­ σμού για την αντιμετώπιση της κατάστασης υπονομεύονται βαθμιαία όσο προχωρούν τα χρόνια και κάπου στην εφηβεία εμφανίζονται τα

πρώτα συμπτώματα της χρόνιας καταρροής. (Βλέπουμε έτσι ότι στην πραγματικότητα η καταρροή δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια δραστική παρατεταμένη μορφή καθαρισμού του οργανισμού, ενώ το «κοινό κρυολόγημα» είναι απλά ένα παράδειγμα της ίδιας διεργασίας σε οξεία μορφή). (Βλέπουμε έτσι ότι στην πραγματικότητα η καταρροή δεν είναι τίπο­ τα περισσότερο από μια δραστική παρατεταμένη μορφή καθαρισμού του οργανισμού, ενώ το «κοινό κρυολόγημα» είναι απλά ένα παρά­ δειγμα της ίδιας διεργασίας σε οξεία μορφή). Η ζωή και η δουλειά σε συστηματικά πνικτική ατμόσφαιρα, το κάπνισμα και το πιοτό, τα πολλά ή χοντρά εσώρουχα, η λανθασμένη φροντίδα του δέρματος, η έλλειψη άσκησης και πολλοί άλλοι παρά­ γοντες, συντείνουν στον υποβιβασμό της υγείας και επιδεινώνουν και εντείνουν την καταρροή. Αλλά η συστηματικά κακή διατροφή, όπως περιγράψαμε πριν, είναι πάντα ο κύριος παράγοντας. Θεραπεία. Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή, ο χρόνος που θα χρειαστεί για να έχουμε αποτελέσματα με τις φυσικές μεθόδους, οπωσδήποτε, εξαρτάται από το χρονικό διάστημα που υπάρχει η πά­ θηση και από την ηλικία του ασθενή. Με την υπομονή όμως και την επιμονή μπορεί να θεραπευτεί ακόμα και η χειρότερη περίπτωση καταρροής. Ο καλύτερος τρόπος αγωγής είναι ο εξής: Σαν πρώτο βήμα θα πρέπει να κάνουμε την δίαιτα μέ φρούτα που περιγράφεται στο Παράρτημα, για πέντε μέχρι εφτά, δέκα ή δεκα­ τέσσερις μέρες, ανάλογα με τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της πά­ θησης. Μετά θα πρέπει να ακολουθήσουμε το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που επίσης δίνουμε στο Παράρτημα, και να εμμείνουμε μετέπειτα σ’ αυτό, όσο αυστηρότερα γίνεται. Στους επόμενους λί­ γους μήνες θα πρέπει, ανάλογα με τις ανάγκες, να επιστρέφουμε στη δίαιτα φρούτων για δυο μέχρι τέσσερις ή πέντε μέρες, σε μη­ νιαία ή διμηνιαία διαστήματα. Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής, ή και αργότερα αν χρειάζε­ ται, θα πρέπει να καθαρίζονται τα έντερα κάθε βράδυ με υποκλυ­ σμό χλιαρού νερού. Αν υπάρχει επίμονη δυσκοιλιότητα θα πρέπει χωρίς καθυστέρηση να εφαρμοστούν οι κανόνες για την θεραπεία της, που δίνουμε‘στο Κεφάλαιο 9 (Ασθένειες του Στομάχου και

των Εντέρων). Οι καθημερινές στεγνές εντριβές το σπόγγιγμα ή οκούπισμα με υγρή πετσέτα και το καθιστικό λουτρό (εδρόλουτρο) όπως περιγράφονται στο Παράρτημα, είναι απαραίτητα στοιχεία της αγωγής, όπως είναι και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις του I Ιαραρτήματος. ’ Ενα πολύ ωφέλιμο μέτρο που θα πρέπει να εφαρ­ μόζεται όσο πιο τακτικά γίνεται είναι το ζεστό μπάνιο με άλατα θείίκής αμμωνίας, μια ή δυο φορές την εβδομάδα. Το άτομο που υποφέρει από καταρροή θα πρέπει να βγαίνει στο ιιπαιθρο όσο περισσότερο μπορεί και θα πρέπει πάντα να αερίζει καλά την κρεβατοκάμαρά του.Θα πρέπει να ασκείται όσο μπορεί περισσότερο. Στο μέλλον δεν θα πρέπει να φορά πολλά ή χοντρά εσώρουχα. Το καλύτερρο είδος είναι εκείνο που επιτρέπει στον αέ­ ρα να φθάνει στο δέρμα. (Η βελτίωση της λειτουργίας του δέρμα­ τος είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την επιτυχή αγωγή της καταρ­ ροής). ' Οσον αφορά την τοπική αγωγή, πρωί και βράδυ ρουφάμε με τη μύτη λίγο κρύο νερό (μισό ποτήρι νερό με λίγες σταγόνες χυμό λε­ μονιού που θα δράσει σαν στυπτικό). Αν έχει προσβληθεί ο λαιμός μπορούμε να βάζουμε κάθε βράδυ μια κρύα περιτύλιξη (όπως περιγράφεται στο Παράρτημα) και να κάνουμε πρωί και βράδυ γαργαρισμούς με χλιαρό νερό που περιέχει λίγο χυμό λεμονιού. Το πιοτό και το κάπνισμα θα πρέπει να κοπούν. Η τακτική ζωή είναι απαραί­ τητη για την επιτυχία της αγωγής. Ο ασθενής που υποφέρει από καταρροή αξίζει τον κόπο να διαβά­ σει ένα καλό βιβλίο πάνω στο θέμα της δίαιτας, γιατί, όπως θα έχει καταλάβει πια αυτό είναι το ουσιαστικό ζήτημα. Θα πρέπει να καταλά­ βει καθαρά τη διαφορά ανάμεσα στις απομεταλλομένες και αφύσι­ κες τροφές από τη μια μεριά και τις φυσικές και υγιεινές τροφές από την άλλη. Τα φρέσκα φρούτα και οι πράσινες σαλάτες θα πρέ­ πει να αποτελούν το κύριο μέρος του μελλοντικού διαιτολογίου του, ενώ το άσπρο ψωμί, τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι, τα επεξεργα­ σμένα δημητριακά (όπως το κουάκερ, το ρύζι κλπ.), οι βρασμένες πατάτες, τα κέικ, οι πουτίγκες, τα ζυμαρικά, η άσπρη ζάχαρη, οι μαρμελάδες και όλα τα νλυκίσματα θα πρέπει να αποκλειστούν εν­ τελώς αν θέλουμε να πετύχουμε μια αποτελεσματική, μόνιμη και χωρίς παρενέργειες θεραπεία. Στις πολύ σοβαρές περιπτώσεις κα­ ταρροής είναι μερικές φορές απαραίτητο να αποκλεισθούν ολες οι αμυλούχες και σακχαρούχες τροφές από το διαιτολόγιο για τρεις με τέσσερις μήνες. (Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και το ψωμί από πλή­

ρες μαύρο αλεύρι, οι μπανάνες, τα ξερά φρούτα και το μέλι-που είναι φυσικές και υγιεινές τροφές-θα πρέπει να παραλειφθούν από το διαιτολόγιο του ασθενή προσωρινά. Το ίδιο ισχύει βέβαια και για τις πατάτες). ΔΕΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΚΑΘΟ­ ΛΟΥ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΠΡΕΎ· ' Η ΥΓΡΑ ΓΙΑ ΓΑΡΓΑΡΕΣ. Καταρροϊκή Κώφωση. Οπως εξηγήσαμε ήδη στις εισαγωγικές παρατηρήσεις αυτού του κεφαλαίου, η καταρροή εξαπλώνεται συ­ χνά και στα αυτιά μέσω των ευσταχιανών σαλπίγγων και αν σταθε­ ροποιηθεί εκεί δυσκολεύει όλο και περισσότερο την ακοή με την πά­ ροδο του χρόνου. Η πάθηση μπορεί τελικά να γίνει τόσο σοβαρή ώστε να προκαλέσει πλήρη κώφωση. Οπως και να έχει είναι μια πο­ λύ ενοχλητική ασθένεια, γιατί εκτός από την σοβαρή βλάβη της ακοής υπάρχουν συχνά συνεχείς θόρυβοι και κροταλισμοί στα αυτιά (σαν αποτέλεσμα της καταρροής) που ανησυχούν τον ασθενή και δεν του επιτρέπουν να συγκεντρωθεί. Συχνά σ' αυτές τις περιπτώ­ σεις δεν υπάρχει κανένα ορατό σύμπτωμα στο εξωτερικό του αυτιού, αν και μερικές φορές παρατηρείται συνεχής παραγωγή κυ­ ψελίδας. Το πρόβλημα είναι εσωτερικό (εντοπίζεται δηλαδή μέσα στο αυτί). ' Οσον αφορά τα αίτια παραπέμπουμε τον ασθενή στα όσα είπαμε για την προέλευση και εξέλιξη της καταρροής. Υπάρχει πάντα ένα ιστορικό γενικής καταρροής, από την οποία προκαλείται η καταρ­ ροϊκή κώφωση. Συχνά παίζουν ρόλο και κάποιες προηγούμενες αγωγές με φάρμακα ή χειρουργικές επεμβάσεις. (Φάρμακα όπως το κινίνο βλάπτουν σε μεγάλο βαθμό τα αυτιά). Η χρήση κινίνου για μεγάλα χρονικά διαστήματα επιδεινώνει οποιοδήποτε πρόβλημα κα­ ταρροής. Η ιατρική αγωγή για την καταρροϊκή κώφωση είναι το ίδιο ανε­ παρκής όσο και η αγωγή της συνηθισμένης καταρροής. Μόνον οι φυσικές μέθοδοι μπορούν να ανακουφίσουν τον ασθενή αυτής της πάθησης. (Λέω σκόπιμα να ανακουφίσουν και όχι να θεραπεύσουν, γιατί πολλές περιπτώσεις καταρροϊκής κώφωσης βρίσκονται σε τόσο προχωρημένο στάδιο ώστε να είναι αδύνατη η ολοκληρωτική και μό­ νιμη θεραπεία.Μόνον οι περιπτώσεις που βρίσκονται σε σχετικά αρ­ χικό στάδιο μπορούν να θεραπευτούν πραγματικά. Ολες όμως οι περιπτώσεις καταρροϊκής κώφωσης θα ωφεληθούν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από την εφαρμογή των μεθόδων φυσικής υγιει­ νής).

Θεραπεία. Οσον αφορά την γενική αγωγή της καταρροϊκής κώφω­ σης, είναι ακριβώς η ¡δια με εκείνη της καταρροής. Μόνο που σ’ αυτή την περίπτωοη θα είναι καλό να αρχίσουμε την αγωγή με μια νηστεία τριών μέχρι πέντε ημερών και να συνεχίσουμε με άλλες δέ­ κα έως δεκατέσσερις μέρες με την περιορισμένη δίαιτα που δίνου­ με στο Παράρτημα, αντί να περάσουμε στη δίαιτα φρούτων. Επίσης, κάθε δύο με τρεις μήνες, ανάλογα με την συγκεκριμένη περίπτω­ ση, θα πρέπει να γίνονται και πάλι σύντομες νηστείες, που θα ακο­ λουθούνται από την περιορισμένη δίαιτα. Κατά τα άλλα η αγωγή θα πρέπει να είναι ίδια με της καταρροής . ' Οσον αφορά την τοπική αγωγή, πολλά μπορούν να γίνουν με την μαλακτική αγωγή στα χέρια ενός καλού Οστεοπαθητικού, ιδιαίτερα αν χρησιμοποιεί δακτυλική χειρουργική. (Η δακτυλική χειρουργική είναι μια μέθοδος στην οποία τα δάχτυλα εισάγονται στο στόμα και ανοίγουν τις ευσταχιανές σάλπιγγες. Πρόκειται για έναν εξαιρετικό τρόπο καθαρισμού των σαλπίγγων από τις καταρροϊκές εκκρίσεις που παρεμποδίζουν την φυσιολογική λειτουργία του αυτιού. Δυστυ­ χώς όμως αυτή η μέθοδος δεν είναι ακόμα διαδεδομένη στην χώρα μας). Μια άλλη ωφέλιμη τοπική αγωγή είναι να τυλίξουμε με μια πετσέ­ τα ένα μπουκάλι με καυτό νερό, να το βάλουμε πάνω στο μαξιλάρι όταν πάμε για ύπνο, και να ξαπλώσουμε ακουμπώντας το κάθε αυτί πάνω της για δεκαπέντε με είκοσι λεπτά. Επίσης, όσο περισσότερο χαλαρώνονται και κινούνται οι ιστοί μέσα και γύρω από τα αυτιά, τό­ σο το καλύτερο. Ενας τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι με απαλό μασάζ γύρω και πίσω από τα αυτιά. ' Ενας άλλος τρόπος είναι το συχνό άνοιγμα και κλείσιμο του στόματος, που τεντώνει τις δο­ μές στο εσωτερικό του αυτιού και ανακουφίζει την συμφόρηση. Το άνοιγμα του στόματος, όσο πιο διάπλατα γίνεται, είναι μια ωφέλιμη άσκηση που θα πρέπει να επαναλαμβάνει ο ασθενής αρκετές φο­ ρές, κατά διαστήματα, στη διάρκεια της ημέρας (όχι σε υπερβολική συχνότητα βέβαια!) Πολύ ωφέλιμες είναι επίσης οι ασκήσεις του λαιμού (κατά τον τύπο εκείνων που δίνουμε στο Τέλεια Οραση Χωρίς Γυαλιά). Μερικές φορές η ηλεκτρο-θεραπεία κάνει κι αυτή καλό στην καταρροϊκή κώφωση. Η επιμονή στα παραπάνω θα φέρει σίγουρα αποτελέσματα. Οπω­ σδήποτε, οι προχωρημένες περιπτώσεις θα χρειαστούν περισσότε­ ρο χρόνο για να δείξουν βελτίωση.

Κρυολογήματα. Το «κοινό» κρυολόγημα είναι κάτι που συνοδεύει συνεχώς τον άνθρωπο-πράγμα καθόλου περίεργο γι' αυτόν τον υπερσιτισμένο κόσμο μας! Γιατί το κρυολόγημα είναι η απλούστερη και πιο συχνά χρησιμοποιούμενη καθοριστική μέθοδος της Φύσης. Είναι ένα φυσικό αποβλητικό μέτρο, απλό και εύκολο. Είναι ο τρό­ πος με τον οποίο η Φύση αποβάλλει τις περιττές ουσίες (τοξικά απόβλητα) από τον οργανισμό. Ολος ο κόσμος πιστεύει ότι «αρπά­ ζουμε» τα κρυολογήματα ο ένας από τον άλλον ή από τα μικρόβια. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κρυολόγημα μπορεί να μεταδοθεί εύ­ κολα από τον ένα στον άλλο, όμως αυτό οφείλεται στο ότι και οι δύο οργανισμοί είναι υπερφορτωμένοι από περιττές τροφές και χρειάζονται καθαρισμό. Οταν κάποιος είναι τελείως καθαρός και υγιής μέσα του, δεν μπορεί να «κολλήσει» ή να παρουσιάσει από μόνος του κρυολόγη­ μα. Οσο πιο γρήγορα το καταλάβει αυτό ο κόσμος, τόσο το καλύ­ τερο. Το κρυολόγημα είναι κυρίως αποτέλεσμα της κακής διατρο­ φής που προκαλεί συμφόρηση των ιστών με τοξικά απόβλητα, οπό­ τε κάθε ξαφνική πτώση της ζωτικότητας του οργανισμού ενεργο­ ποιεί τον μηχανισμό του κρυολογήματος (το βρέξιμο, η εξάντληση, κλπ., κλπ.). Όσο μεγαλύτερο εθισμό παρουσιάζει κάποιος στα κρυ­ ολογήματα τόσο πιο βέβαιο είναι ότι ο οργανισμός του βρίσκεται σε κατάσταση γενικής τοξικότητας λόγω της κακής διατροφής και γε­ νικότερα του λανθασμένου τρόπου ζωής. Η αντιμετώπιση του κρυολογήματος με τον συνηθισμένο τρόπο, δηλαδή με διάφορα φάρμακα, είναι ανοησία κατά την άποψη της Φυσικής Υγιεινής. Γιατί το μόνο που κάνει μια τέτοια αγωγή είναι να διακόψει ξαφνικά τις απόβλητικές διεργασίες που επιτελούνται και να εξαναγκάσει τις τοξικές ύλες που θα αποβάλλονταν να επιστρέ­ φουν και πάλι στους ιστούς. Το κρυολόγημα «θεραπεύεται» σε βά­ ρος της μελλοντικής υγείας του ατόμου! (Αυτό βέβαια μας είναι φανερό μόνο όταν κατανοήσουμε την αληθινή φύση του κρυολογή­ ματος). Θεραπεία. Η χρήση φαρμάκων στην αγωγή του κρυολογήματος χα­ ρακτηρίζεται εδώ, όπως και είναι πραγματικά, σαν ένα μέτρο που υποσκάπτει την μελλοντική υγεία του ασθενή, παρόλο που προσω­ ρινά φαίνεται να τον «θεραπεύει». Η μόνη πραγματική αγωγή των κρυολογημάτων είναι η νηστεία. Γιατί όταν νηστεύουμε βοηθάμε την Φύση στο έργο που έχει αρχίσει από μόνη της (τον καθαρισμό

ιηυ σώματος) αντί να την εμποδίζουμε, όπως κάνουμε όταν κατα­ φεύγουμε στα φάρμακα. Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης ενός κρυολογήματος είναι μία έως τέσσερις ή πέντε μέρες νηστείας μό­ νο με χυμό πορτοκαλιού (ανάλογα με την σοβαρότητα της περίπτω­ σης) και στη συνέχεια δύο με τρεις μέρες με την αποκλειστική δί­ αιτα φρούτων, όπως την περιγράφουμε στο Παράρτημα.Κατά τη δι­ άρκεια της νηστείας θα πρέπει να γίνεται καθημερινά κλύσμα με χλιαρό νερό, για να καθαρίζονται τα έντερα, και ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θείίκής αμμωνίας κάθε βράδυ ή κάθε δεύτερο βράδυ. Αν γίνουν αυτά, το κρύωμα γρήγορα θα εξαφανιστεί, αφήνοντας τον ασθενή σε πολύ καλύτερη υγεία από ότι πριν κρυολογήσει γιατί ο οργανισμός του θα έχει πραγματικά καθαριστεί από τις τοξικές ου­ σίες με την αγωγή αυτή. Αν θέλουμε να προλάβουμε μελλοντικά κρυολογήματα, είναι απαραίτητο να φροντίζουμε το σώμα με τρόπο που να τονώνει την υγεία του και απ' αυτή την άποψη τίποτα δεν είναι πιο απαραίτητο από ένα σωστό διαιτολόγιο. Τα εβδομαδιαία μενού που δίνουμε στο Παράρτημα θα είναι πολύ αποτελεσματικά γι’ αυτό τον σκοπό. Αν υπάρχει μια κατάσταση γενικής καταρροής που προκαλεί συνεχή κρυολογήματα θα πρέπει να εφαρμοστεί η αγωγή που δίνουμε για την καταρροή στις προηγούμενες σελίδες. Κώφωση. Η κώφωση είναι μια πολύ συχνή πάθηση στις μέρες μας. Οταν δεν προέρχεται από καταρροή ή κάποια ασθένεια του αυτι­ ού, μπορεί να οφείλεται σε κάποιο τραυματισμό, σοκ, ή προηγούμε­ νη ασθένεια σε κάποιο άλλο μέρος του σώματος. (Η λήψη φαρμά­ κων, όπως η κινίνη, για ένα διάστημα ετών συντείνει σε μεγάλο βα­ θμό στην ανάπτυξη κάθε είδους προβλημάτων στα αυτιά). Η κώφω­ ση μπορεί επίσης να εμφανιστεί από ψυχολογικά αίτια σαν μια λειτουργική αναπηρία, που προέρχεται από διανοητικούς παράγον­ τες. Σ' αυτές τις περιπτώσεις η ψυχολογική αγωγή , από ένα ικανό ψυχοθεραπευτή μπορεί να διορθώσει σε μεγάλο βαθμό την κατά­ σταση . Πολλές περιπτώσεις πλήρους κώφωσης έχουν θεραπευτεί μ' αυτό το τρόπο. Αν η κώφωση οφείλεται σε καταρροή παραπέμπουμε τον ασθενή στην αγωγή της Καταρροϊκής Κώφωσης, που περιγράψαμε προηγού­ μενα. Αν οφείλεται σε απώλεια του τυμπάνου των αυτιών, όπως εί­ ναι η μέση ωτίτιδα, τότε φοβάμαι ότι πολύ-λίγα πράγματα μπορούν να γίνουν για τη θεραπεία της. Όμως μια Φυσική Θεραπευτική

αγωγή, ανάλογη με εκείνη που δίνουμε για την Καταρροϊκή Κώφω­ ση, θα αποδειχτεί εξαιρετικά ωφέλιμη για τη γενική κατάσταση του πάσχοντα, ακόμα και αν η αγωγή αυτή δεν μπορεί να αποκαταστήσει πλήρως την ακοή. (Αξίζει να σημειώσουμε ότι πολλές περιπτώσεις πλήρους κώφωσης έχουν θεραπευτεί με μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης, αλλά σ' αυτές τις περιπτώσεις το πρόβλημα συνήθως οφειλόταν περισσότερο σε μηχανική παρεμπόδιση της ακοής, παρά σε οτιδήποτε άλλο). Χαλασμένα Δόντια. Τα χαλασμένα δόντια είναι ένα από τα πιο συ­ χνά χαρακτηριστικά της σύγχρονης ζωής. Λίγοι καταλαβαίνουν ότι γι' αυτό ευθύνεται το σημερινό διαιτολόγιο, αλλά αυτή είναι πρα­ γματικά η αλήθεια. ' Ενα διαιτολόγιο αποτελούμενο από άσπρο ψω­ μί, άσπρη ζάχαρη, επεξεργασμένα δημητριακά, μαγειρεμένο κρέας και μαγειρεμένα λαχανικά είναι ανεπαρκές σε οργανικές μεταλλι­ κές ουσίες και, αν ακολουθείται για μεγάλο χρονικό διάστημα, το αποτέλεσμα είναι η στέρηση του οργανισμού από μέταλλα. Για να διορθώσει αυτή την κατάσταση η Φύση όσο μπορεί και με τα μέσα που διαθέτει, εξάγει κάποιες ποσότητες μεταλλικών ουσιών από τα δόντια-την πλουσιότερη αποθήκη οργανικών μεταλλικών ουσιών και τις χρησιμοποιεί όπου χρειάζονται μέσα στον οργανισμό. Εκεί οφεί­ λεται το χάλασμα των δοντιών! ' Ετσι όσο πιο φτωχό και απονεκρωμένο είναι το διαιτολόγιο, τόσο πιο γρήγορα χαλούν τα δόντια. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν τα κέικ και τα ζυμαρικά, οι πουτίγκες και οι πίτες, τα γλυκά και οι σοκολά­ τας, καταλαμβάνουν ένα σημαντικό μέρος της δίαιτας του ατόμου. Αν πούμε ότι η φθορά των δοντιών οφείλεται στην κατανάλωση πολλών «χυλοειδών» τροφών ή γλυκών κλπ., όπως κάνει ο γιατρός και ο οδοντίατρος, είναι σαν να προσεγγίζουμε το θέμα μόνο εξω­ τερικά. Αυτοί οι παράγοντες είναι μόνον επιφανειακοί. Το πραγματι­ κό και θεμελιώδες αίτιο, όπως είπαμε, είναι η συστηματική κακή διατροφή-δηλαδή η συστηματική κατανάλωση απομεταλλομένων και επεξεργασμένων τροφών και η παράλληλη παντελής έλλειψη φυσι­ κών μη επεξεργασμένων τροφών στο διαιτολόγιο. Οταν τα δόντια των παιδιών χαλούν πολύ νωρίς, ο κύριος λόγος δεν είναι τα γλυκά κλπ. που τρώνε. Είναι ότι κατά την προγενέθλια ζωή τους-δηλαδή πριν ακόμα γεννηθούν-δεν τους δινόταν αρκε­ τές οργανικές μεταλλικές ουσίες ώστε το αναπτυσσόμενο σώμα τους να έχει τα υλικά που χρειάζεται για να φτιάξει γερά κόκκαλα

κπι δόντια. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα δόντια χαλούν σε μικρή ηλι­ κία. Ετσι λοιπόν ο αληθινός λόγος που τα παιδιά έχουν χαλασμένα δόντια είναι το ελλειπές διαιτολόγιο της μητέρας κατά την περίοδο ιης κύησης - ελλειπές όχι σε όγκο αλλά σε οργανικά μέταλλα και ζωτικό περιεχόμενο. (Το γεγονός ότι τα δόντια της μητέρας χαλούν γρήγορα μετά τον τοκετό είναι μια ακόμη ένδειξη ότι οσα υποστη­ ρίζουμε εδώ είναι σωστά. Καθώς η μητέρα ζει με ένα απομεταλλομένο διαιτολόγιο, δεν μπορεί να προσφέρει στο έμβρυο επαρκή πο­ σότητα οργανικών μεταλλικών υλών για την κατασκευή γερών οστών και δοντιών, και η Φύση αναπληρώνει όσο καλύτερα μπορεί αυτή ιην ανεπάρκεια,εξάγοντας μεταλλικές ουσίες από τα δόντια της μητέρας). Το πρώτο πράγμα που μας κάνει εντύπωση στις πρωτόγονες φυ­ λές είναι τα εξαιρετικά υγιή δόντια τους. Αυτό οφείλεται αποκλει­ στικά και μόνο στο ότι τρώνε φυσικές τροφές-τροφές πλούσιες σε οργανικές μεταλλικές ουσίες-και όχι τις απονεκρωμένες τροφές των πιο «πολιτισμένων» και «φωτισμένων» φυλών! Οι προτάσεις που γίνονται να προστεθεί φθοριούχο νάτριο στο νερό που πίνουμε, στην προσπάθεια να μειωθεί η φθορά των δοντιων είναι απερίσκεπτες και εσφαλμένες. Στην καλύτερη περίπτωση θα αναβληθεί για ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα η φθορά των δοντιών, και στην χειρότερη μπορεί η ισόβια κατανάλωση μιας εξαιρετικά τοξικής χημικής ουσίας να αποτελεί μια σοβαρή μακρο­ πρόθεσμη απειλή για την υγεία του κοινού. Θεραπεία. ’ Οσον αφορά την αγωγή των χαλασμένων δοντιών, ουσι­ αστικά δεν μπορούν να γίνουν πολλά όταν τα δόντια έχουν πια χαλά­ σει, πέρα από το να τα παρακολουθεί σε τακτικά διαστήματα ένας καλός οδοντίατρος.Αν θέλουμε όμως να προλάβουμε μια μεγαλύ­ τερη φθορά τους, ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος είναι να υιοθε­ τήσουμε ένα διαιτολόγιο που να αφθονεί σε οργανικά μέταλλα. Ιδα­ νικό γι’ αυτό τον σκοπό είναι το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που δίνουμε στο Παράρτημα. Οι γονείς που θέλουν να προστατέψουν τα δόντια των παιδιών τους μπορούν να το πετύχουν φροντίζοντας το διαιτολόγιό τους να είναι σύμφωνο με τις αρχές που δίνουμε σ’ αυτό το βιβλίο, ΚΑΙ ΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ. Η σωστή φροντίδα των δοντιών είναι επίσης απαραίτητη. Θα πρέ­ πει να τα βουρτίζουμε τακτικά πρωί και βράδυ.Δεν συστήνεται όμως

η χρήση της οδοντόκρεμας, γιατί ξύνει τα δόντια. ' Ενα από τα καλύ­ τερα μέσα καθαρισμού των δοντιών είναι ο χυμός λεμονιού. (Βουτά­ με πρώτα την οδοντόβουρτσα σε ζεστό νερό και μετά στίβουμε πά­ νω της λίγο χυμό λεμονιού). Διφθερίτιδα. Βλέπε κεφάλαιο 13-Πυρετοί και Γρίππη.

Διογκωμένες Αμυγδαλές. Στις εισαγωγικές παρατηρήσεις αυτού του κεφαλαίου και όταν εξετάσαμε τα προβλήματα των αμυδαλών στο κεφάλαιο Παιδικές Παθήσεις (σελ. 157) είπαμε αρκετά για το πόσο παράλογη είναι η αφαίρεση των διογκωμένων ή ερεθισμένων αμυδαλών σαν «θεραπευτικό» μέτρο. Το αίτιο της πάθησης-που εί­ ναι πάντα η τοξική κατάσταση του οργανισμού λόγω κακής διατρο­ φής και γενικά κακού τρόπου ζωής-αγνοείται τελείως σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Και η αφαίρεση των αμυδαλών δεν κάνει τίποτε άλλο από το να εξασθενεί τον αμυντικό μηχανισμό του οργανισμού , ση­ μαντικό μέρος του οποίου είναι αυτοί οι λεμφαδένες. Χωρίς να έχουμε καμιά πρόθεση να είμαστε κακόβουλοι, θα πρέ­ πει να είναι φανερό σε όλους ότι οι περισσότεροι γιατροί είναι πάν­ τα έτοιμοι να αρπαχτούν από οποιαδήποτε ευλογοφανή δικαιολογία για να την χαρακτηρίσουν σαν το αίτιο κάποιας ασθένειας. Αν δεν είναι ο «καιρός» είναι τα «μικρόβια» και αν δεν είναι τα «μικρόβια» είναι κάτι άλλο, εξίσου εξωτερικό και επιφανειακό. Ετσι λοιπόν όταν ένας ασθενής πηγαίνει στον γιατρό με πρησμένες αμυγδαλές ο γιατρός έχει μπροστά του έτοιμο το «αίτιο» για κάθε σοβαρότερη ασθένεια που μπορεί να έχει ο ασθενής. Τα πάντα αποδίδονται στις αμυγδαλές και τίποτε στην κατάσταση του οργανισμού στο σύνολό του! Και έτσι, κάτι που είναι μόνο ένα από τα αποτελέσματα της κακής υγείας θεωρείται αμέσως το αίτιό της. «Βγάλε τις αμυγδα­ λές σου», λέει ο γιατρός, «και γρήγορα θα γίνεις τελείως καλά». Και ο ασθενής έχοντας εμπιστοσύνη τις βγάζει, χωρίς να αντιλαμβά­ νεται καθόλου ότι το δηλητηριασμένο αίμα του-που είναι και το πραγματικό αίτιο των προβλημάτων-θα συνεχίσει να μολύνει τους ιστούς του και μετά την επέμβαση. Το γεγονός ότι τόσα πολλά άτομα έχουν βγάλει τις αμυγδαλές τους, μόνο και μόνο για να βρεθούν σε πολύ χειρότερη κατάσταση μετά την εγχείρηση, αρχίζει επιτέλους να αναγνωρίζεται από τα πιο φωτισμένα μέλη του ιατρικού επαγγέλματος και αυτή τη στιγμή

υπάρχει μια αρκετά διαδεδομένη ιατρική αντίληψη που αποδοκιμάζει έντονα αυτή την επέμβαση . Κατά περίεργο τρόπο, μερικοί από εκείνους που τώρα αντιτάσσονται τόσο έντονα στην τακτική της αφαίρεσης των αμυγδαλών, είναι οι ίδιοι ακριβώς που την υποστήρι­ ζαν τόσο έντονα στην αρχή. Το ίδιο ισχύει και για την σκωληκοειδί­ τιδα. Φαίνεται ότι, μετά από κάποιο χρόνο, αρχίζει κανείς να συνει­ δητοποιεί ότι η μαζική αφαίρεση φαινομενικά «άχρηστων» οργάνων ή δομών από το σώμα παρουσιάζει περισσότερους κινδύνους για την μελλοντική υγεία του ασθενή απ' ό,τι θα μπορούσε κανείς να φανταστεί από πρώτη άποψη. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν αυτός ο ίδιος έχει συμβάλει στην αφαίρεση μερικών χιλιάδων τέτοιων οργάνων ή δομών από το σώμα των ασθενών του! Ακόμα κι εδώ λοιπόν ο χρό­ νος φέρνει σοφία! Ομως, αν και η ιατρική αντίληψη που αποδοκιμάζει τη χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος, η πλατιά μάζα των γιατρών εξακολουθεί να την δέχεται και να την υποστηρίζει απόλυτα. Και αν λίγοι συνετοί εναντιώνονται σ' αυτή, δεν ξέρουν καμιά άλλη πραγματικά αποτελεσματική αγωγή που θα μπορούσε να την αντικαταστήσει. Θεραπεία. Η μόνη ορθή και λογική αγωγή για τις διογκωμένες, ερεθισμένες η σηπτικές αμυγδαλές είναι η οργανισμική αγωγή-μια αγωγή που έχει σκοπό τον καθαρισμό του σώματος στο σύνολό του. Γιατί ολόκληρος ο οργανισμός είναι εκείνος που δημιούργησε το πρόβλημα.Στο κεφάλαιο για τις Παιδικές Παθήσεις (σελ. 159), δί­ νουμε την κατ’ οίκον αγωγή των διογκωμένων αμυγδαλών για την περίπτωση των παιδιών. Εδώ θα μας απασχολήσουν οι ενήλικες που πάσχουν απ' αυτό το πρόβλημα. Η καλύτερη μέθοδος θεραπείας είναι η εξής: Στις όχι πολύ σοβαρές ή μακροχρόνιες περιπτώσεις ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσουμε την αγωγή είναι πέντε με επτά έως δέκα μέρες με την δίαιτα φρούτων, που δίνουμε στο Παράρτημα. Οι σο­ βαρές ή μακροχρόνιες περιπτώσεις θα πρέπει να αρχίσουν με μια σύντομη νηστεία για τέσσερις με πέντε μέρες και να συνεχίσουν με δέκα έως δεκατέσσερις μέρες με την περιορισμένη δίαιτα, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα. Και οι δύο περιπτώσεις θα πρέ­ πει στη συνέχεια να αρχίσουν την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα (που πε­ ριγράφουμε στο Παράρτημα) και να την ακολουθήσουν αυστηρά από κει και πέρα. Στις λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να

χρειαστούν κάποια επιπλέον σύντομα διαστήματα φρουτοφαγίας-ας πούμε δύο με τρεις μέρες ανά μήνα. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν σύντομα διαστήματα νηστείας, ακολουθούμε­ να από κάποιες περιόδους περιορισμένης δίαιτας ανά διμηνιαία ή τριμηνιαία διαστήματα, μέχρι να υποχωρήσει η πάθηση. (Για μερικά άτομα μπορεί να χρειαστεί πολύ περισσότερος χρόνος απ' ότι για άλλα). Ο υποκλυσμός με χλιαρό νερό θα πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ για τον καθαρισμό των εντέρων στις πρώτες μέρες της αγω­ γής, αλλά και μετά αν χρειάζεται. ' Οταν υπάρχει δυσκοιλιότητα, θα πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψη της που δίνουμε στο Κεφάλαιο 9 (Ασθένειες του Στομάχου και των Εν­ τέρων). Οι καθημερινές στεγνές ή υγρές εντριβές ή το καθιστά μπάνιο και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις είναι απαραίτητο μέρος της αγωγής και θα πρέπει να γίνονται καθημερινά. Πολύ ωφέ­ λιμο θα είναι και το ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής αμμωνίας, δύο ή τρεις φορές την βδομάδα. Πολύ αποτελεσματική είναι μια κρύα περιτύλιξη του λαιμού που θα την βάζουμε το βράδυ και θα την αφαιρούμε το πρωί. Πρωί και βράδυ θα πρέπει να κάνουμε γαργαρισμούς με ζεστό νερό και λίγο χυμό λεμονιού.(Οι κρύες περιτυλίξεις περιγράφονται λεπτομερεια­ κά στο Παράρτημα). Αν οι αμυγδαλές είναι πολύ ερεθισμένες, θα είναι καλό να κάνουμε γαργαρισμούς αρκετές φορές τη μέρα, πρώ­ τα με ζεστό νερό και στη συνέχεια με κρύο. Αν παρουσιάσουν πύον θα πρέπει να τις πιέζουμε και να το αφαιρούμε καθημερινά, με την βοήθεια ενός κατάλληλου εργαλείου-για παράδειγμα με την άκρη μιας οδοντόβουρτσας, κλπ. (Φροντίστε να είναι πολύ καθαρό πριν το χρησιμοποιήσετε). Σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να χρησι­ μοποιηθούν φαρμακευτικά υγρά γαργαρισμού και, πάνω απ’ όλα, δεν θα πρέπει να επιχρίεται ο λαιμός (γιατί το μέτρο αυτό είνα εξαιρετικά βλαβερό και κατασταλτικό). Δύο απαραίτητα στοιχεία της αγωγής που δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε είναι ο καθαρός αέρας και η άσκηση στο ύπαιθρο. Εξί­ σου ουσιώδης για τη θεραπεία είναι η απλή και τακτική ζωή. Το πιο­ τό και το κάπνισμα, αν αποτελούν συνήθεια του ασθενή, θα πρέπει να κοπούν τελείως στο μέλλον. Όσον αφορά τη δίαιτα, όλα όσα είπαμε προηγούμενα για την περίπτωση της καταρροής θα πρέπει να τα έχει υπ' όψη του και να τα εφαρμόζει ο ασθενής που υποφέ­ ρει από αμυγδαλές. Ας μην ξεχνάμε ότι η απόλυτη συμμόρφωση με

ενα αυστηρό διαιτητικό πρόγραμμα είναι απαραίτητη σε όλες τις περιπτώσεις που επιδιώκουμε μια γρήγορη θεραπεία. ' Οταν τα προβλήματα των αμυγδαλών αντιμετωπίζονται και υπερνικούνται με φυσικές μεθόδους, σαν αυτές που δίνουμε εδώ, έχουμε μια σημαντικότατη βελτίωση της γενικής υγείας, αφού η αγωγή αγκαλιάζει και τονώνει όλο τον οργανισμό. Αντιπαραβάλετε αυτό το αποτέλεσμα με την χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών! Εκεί ο ασθενής, σαν συνέπεια της αγωγής, βρίσκεται σε πολύ χειρό­ τερη κατάσταση από πλευράς υγείας, ακόμα και αν σε μερικές πε­ ριπτώσεις παρουσιάζει μια φαινομενική βελτίωση για λίγο καιρό με­ τά. Γιατί αυτή η φαινομενική βελτίωση είναι προσωρινή και γρήγορα ο οργανισμός δείχνει με καταφανή τρόπο ότι η αγωγή αυτή έχει βλάψει σε σημαντικό βαθμό την ζωτικότητα και την υγεία του. Γρή­ γορα εμφανίζεται κάποια καινούργια πάθηση σε άλλα και ίσως πιο μακρινά μέρη του σώματος. Αλλά καθώς αυτό δεν συσχετίζεται με την αφαίρεση των αμυγδαλών ούτε από τον γιατρό ούτε από τον ασθενή, κανείς δεν αντιλαμβάνεται το πραγματικό κακό που του έκανε. (Στην χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών μπορούμε να αποδώσουμε πολλές περιπτώσεις κώφωσης, μέσης ωτίτιδας ή μαστσϊδίτιδας, πολλές περιπτώσεις χρόνιας βρογχίτιδας ή άσθματος, καθώς και άλλα προβλήματα που φαίνονται να ξεπηδούν χωρίς κανέ­ να φανερό λόγο!) Σε όλες τις περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας οι μαλάξεις της σπονδυ­ λικής στήλης συστήνονται ανεπιφύλακτα σαν ένα πολύ ωφέλιμο βοή­ θημα της φυσικής αγωγής.

Δοθιήνες των Ούλων. Βλέπε την αγωγή για τους Δοθιήνες (Κεφά­ λαιο 2, σελ. 194)

Θερινή καταρροή (Πυρετός εκ χόρτου-οξεία ρινίτιδα αλλερ­ γικής αιτιολογίας). Η ασθένεια αυτή είναι μια καταρροϊκή φλεγμο­ νή του βλεννογόνου υμένα της μύτης, των ματιών και του στόμα­ τος. Είναι μια εξαιρετικά ενοχλητική πάθηση που προκαλεί στο θύμα συνεχείς παροξυσμούς με κρίσεις βίαιου φταρνίσματος, έντονο δά­ κρυσμα των ματιών και άλλες επιπλοκές, που αφήνουν τον πάσσχοντα όλο και πιο εξαντλημένο,όσο προχωρεί το πρόβλημα. Συνή­ θως εμφανίζεται τον Ιούνιο όταν αρχίζει ο Θερισμός.

Οι γιατροί υποθέτουν ότι οφείλεται στην ερεθιστική δράση των σωματιδίων του σανού και της γύρης των λουλουδιών, πάνω σε άτομα που παρουσιάζουν ιδιαίτερη ευαισθησία στον βλεννογόνο της μύτης, των ματιών και του στόματος. Αυτό όμως, όπως συμβαίνει συνήθως με όλες τις ορθόδοξες ια­ τρικές εξηγήσεις των αιτίων των ασθενειών, είναι μια πολύ κοντό­ φθαλμη αντίληψη όσον αφορά την προέλευση της θερινής καταρ­ ροής. Κανείς δεν αναρωτιέται γιατί το συγκεκριμένο άτομο έχει ένα υπερευαίσθητο βλεννογόνο ή πως συνέβη αυτό. Θεωρείται απλά σαν δεδομένο ότι μερικοί άτυχοι γεννιούνται έτσι, με αποτέλεσμα αργότερα στη ζωή τους να πέφτουν θύματα της θερινής καταρρο­ ής, κι αυτό είναι όλο. Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο επιφα­ νειακό και ασαφές απ' αυτή την εξήγηση. Φαίνεται όμως ότι ικανο­ ποιεί τους ασθενείς της θερινής καταρροής που καταφεύγουν στην ορθόδοξη ιατρική. ' Ετσι πείθονται να μην βγαίνουν το καλοκαίρι στο ύπαιθρο ή, όταν είναι απαραίτητο να ταξιδέψουν στο ύπαιθρο, να κλείνουν όλα τα παράθυρα του αυτοκινήτου ή του βαγονιού, και τέ­ λος να εισπνέουν, να κάνουν γαργάρες και να καταπίνουν διάφορα φάρμακα και παρασκευάσματα όλων των ειδών, πράγμα που είναι ο μόνος τρόπος που γνωρίζει η Ιατρική Επιστήμη για τον κατευνασμό της ενόχλησης. Γιατί κατά την ιατρική άποψη θεραπεία δεν υπάρ­ χει! Θα πρέπει να είναι φανερό σε οποιονδήποτε άνθρωπο με κάποι­ ες ικανότητες δημιουργικής σκέψης, ότι υπάρχει ένας λόγος, και πολύ συγκεκριμένος μάλιστα, που ορισμένα άτομα παρουσιάζουν αυτή την προδιάθεση για θερινή καταρροή-ένας λόγος για τον οποίο οι γιατροί δεν ξέρουν τίποτα. Κατ' αρχήν το άτομο που πά­ σχει από θερινή καταρροή υποφέρει πάντα και από απλή καταρροή, πράγμα που σημαίνει ότι ο οργανισμός του βρίσκεται σε κατάταση τροφικής συμφόρησης. Αυτό και μόνο το στοιχείο είναι αρκετό για να φωτίσει τα αίτια του προβλήματος. Η αλήθεια είναι αυτή: Μερικά άτομα που υποφέρουν από κατάρροή (άνθρωποι που το αίμα και οι ιστοί τους είναι κορεσμένοι από τις τοξίνες που δημιούργησαν χρόνια ολόκληρα ασύνετης διατρο­ φής) παθαίνουν μια υπερευαισθησία του βλεννογόνου της μύτης, των ματιών και του στόματος, σαν αποτέλεσμα της χρόνιας φλε­ γμονής που παρουσιάζεται σ’ αυτούς τους ιστούς από την δράση των καταρροϊκών τοξινών. Αυτό σημαίνει ότι ο βλεννογόνος βρίσκε­ ται συνέχεια σε μια κατάσταση λανθάνουσας ερεθιστικότητας, έτσι

που κάθε συνεχής βομβαρδισμός από σωματίδια σκόνης, βρωμιάς, ή από άλλες παρόμοιες ουσίες μπορεί να προκαλέσει μια άμεση και οξεία φλεγμονή, με αποτέλεσμα το φτάρνισμα, τα δάκρυα κλπ., που είναι χαρακτηριστικά της θερινής καταρροής. Το γεγονός ότι το κα­ λοκαίρι υπάρχει στην ατμόσφαιρα της υπαίθρου γύρη λουλουδιών και σωματίδια σανού δημιούργησε την αντίληψη ότι αυτά χωρίς αμφιβολία συνδέονται κατά κάποιο μυστηριώδη τρόπο με τη δη­ μιουργία της ενόχλησης. Στην πραγματικότητα όμως η παρατεταμένη έκθεση ενός τέτοιου ασθενή σε μια ατμόσφαιρα όπου αφθονούν σωματίδια σκόνης και ακαθαρσιών θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Το γεγονός ότι η θερινή καταρροή συνήθως εμφανίζεται μόνο το καλοκαίρι και το φθινόπωρο μπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι ο ζεστότερος καιρός αυτών των εποχών έχει σαν αποτέλεσμα να θερμαίνεται περισσότερο-και επομένως να ερεθίζεται και περισσότερο-ο βλεννογόνος, απ' ό,τι στους πιο κρύους μήνες του χρόνου. Θεραπεία. Η αγωγή της θερινής καταρροής με σπρέυ, γαργάρες, φάρμακα και τα παρόμοια, είναι σπατάλη χρόνου και χρήματος. Ολα αυτά στρέφονται προς την εξάλειψη των άμεσων συνεπειών του προβλήματος, χωρίς να αγγίζουν καθόλου τα αίτια. Η μόνη αληθινή θεραπεία της θερινής καταρροής συνίσταται στην ίαση της καταρροϊκής καταστασης από την οποία προέρχεται και που,όπως τονίσαμε ήδη, έχει προκαλέσει την φλεγμονή του βλεννογόνου και την υπερβολική του ευαισθησία. Το άτομο που πάσχει από θερινή καταρροή, αν θέλει πραγματικά να απαλλαγεί μια για πάντα απ' αυτό το πρόβλημα, θα πρέπει να ακολουθήσει την αγωγή που δώσαμε σε προηγούμενες σελίδες για την καταρροή. Μπορεί να είναι βέβαιος ότι με την επίμονη εφαρμο­ γή αυτής της αγωγής, η ενόχληση θα εξαφανιστεί με τον καιρό και δεν θα επιστρέφει ποτέ-αν βέβαια ακολουθήσει αυστηρά τις γενι­ κές διαιτολογικές αρχές που δίνουμε όταν θα έχει θεραπευτεί, και δεν επιστρέφει και πάλι στον παλιό τρόπο ζωής του. Οι σοβαρές και μακροχρόνιες περιπτώσεις θερινής καταρροής καλό θα είναι να αρχίσουν με τη νηστεία τριών μέχρι πέντε ημερών και να συνεχίσουν με την περιορισμένη δίαιτα που δίνουμε στο Πα­ ράρτημα για δέκα έως δεκατέσσερις μέρες, αντί με τη δίαιτα φρού­ των. Η δίαιτα φρούτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις λιγότερο σο­ βαρές περιπτώσεις. Για τις σοβαρές περιπτώσεις θα πρέπει επί ένα

χρόνο να γίνονται κάθε δύο ή τρεις μήνες σύντομες νηστείες που θα ακολουθούνται από διαστήματα περιορισμένης δίαιτας. Οταν παρουσιάζεται προσβολή θερινής καταρροής ο ασθενής θα πρέπει να κάνει κάθε βράδυ ζεστό μπάνιο με άλατα θείίκής αμμωνίας. Θα πρέπει επίσης να κάνει υποκλυσμό κάθε βράδυ. Αν εφαρμόσει αυτά τα μέτρα, η ένταση της προσβολής θα μειωθεί σε μεγάλο βαθμό. Σε όλες τις περιπτώσεις θερινής καταρροής είναι πάντα καλό να μειώσουμε τις αμυλούχες και σακχαρούχες τροφές στο ελάχιστο (σε σοβαρές περιπτώσεις να τις κόψουμε τελείως) κατά τους μή­ νες που υπάρχει μεγαλύτερη προδιάθεση για προσβολή. Οταν πε­ ράσει ο κίνδυνος μπορούμε να αρχίσουμε και πάλι να τρώμε άμυλο και σάκχαρο στις φυσιολογικές τους ποσότητες. (Φυσικά όταν θα έχει θεραπευτεί τελείως το πρόβλημα δεν χειάζεται να ακολουθού­ με αυστηρά αυτόν τον κανόνα. Ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση, όμως, είναι πάντα καλύτερο να είμαστε προετοιμασμένοι και να παίρνουμε τις προφυλάξεις μας). Αμυλούχες τροφές είναι το ψωμί, οι πατάτες, τα δημητριακά, οι μπανάνες και όλα τα προϊόντα από αλεύρι. Σακχαρούχες τροφές είναι η ζάχαρη, το μέλι, οι μαρμελάδες τα γλυκά και τα ξερά φρούτα. Οσοι υποφέρουν από θερινή καταρροή καλό είναι να ρουφάνε κρύο νερό από τη μύτη πρωί και βράδυ. Μπορούν στο νερό να ρί­ χνουν και λίγες σταγόνες χυμό λεμονιού. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να τονωθούν οι μεμβράνες που προσβάλλονται από την πάθηση.

Βούισμα των Αυτιών. Το βούισμα των αυτιών συνήθως συνδέεται με καταρροή του αυτιού, αλλά μπορεί επίσης να οφείλεται σε υπέρταση ή άλλες αιτίες. Η λήψη φαρμάκων και ιδιαίτερα κινίνης επί χρόνια, συχνά προκαλεί βούισμα των αυτιών επειδή τα φάρμακα αυτά βλάπτουν σε μεγάλο βαθμό τις εσωτερικές δομές του αυτιού. Θεραπεία. ' Οταν το βούισμα οφείλεται σε καταρροή του αυτιού (ή σε παλιότερη φαρμακευτική αγωγή), θα πρέπει να εφαρμοστεί η αγωγή που δίνουμε σ' αυτό το κεφάλαιο για την Καταρροϊκή Κώφωση(σελ. 318). ' Οταν το αίτιο είναι η υπέρταση, παραπέμπουμε τον πάσχοντα στην αγωγή αυτής της πάθησης στο κεφάλαιο 4. Παθή­ σεις του Αίματος και των Αιμοφόρων Αγγείων, (σελ. 231). ' Οταν το αίτιο δεν είναι γνωστό, ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλευτεί ενα

Υγιεινιστή για να ανακαλύψει την αιτία και να του δώσει την ανάλο­ γη αγωγή-

Λευκοπλασία. Πρόκειται για λευκές κηλίδες ή πληγές που εμφανί­ ζονται πάνω στη γλώσσα. Αν και από την ιατρική άποψη οφείλονται οε ερεθισμό της γλώσσας από κάπνισμα πίπας, από τεχνητά δόντια που δεν εφαρμόζουν καλά κλπ., από την άποψη της Φυσικής Υγιει­ νής σε όλες τις περιπτώσεις λευκοπλασίας έχουμε μια τοξική κατά­ σταση του οργανισμού. Θεραπεία. Η αγωγή της λευκοπλασίας θα πρέπει να είναι οργανιομική και όχι τοπική, αν και οπωσδήποτε χρειάζεται και κάποια τοπι­ κή αγωγή. Η έμφαση όμως δίνεται στην οργανισμική πλευρά της αγωγής και όχι στην τοπική. Η ιατρική αγωγή γι' αυτή την πάθηση είναι μόνο τοπική και κατασταλτική. Είναι επίσης βλαβερή και ανθυ­ γιεινή, γιατί τα ισχυρά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την εξά­ λειψη των πληγών βλάπτουν τον οργανισμό. Το άτομο που υποφέ­ ρει από λευκοπλασία θα πρέπει να συμβουλευτεί έναν υγιεινιστή, για να του δοθεί μια σωστή αγωγή για την περίπτωσή του. Αν αυτό είναι αδύνατον, θα έχει μεγάλη ωφέλεια από την αγωγή που δίνου­ με σε επόμενες σελίδες για την πυόρροια. (Φυσικά θα πρέπει να σταματήσει οτιδήποτε προκαλεί συνεχή ερεθισμό στο στόμα).

Μαστοϊδίτιδα. Το μαστοειδές οστό βρίσκεται πίσω από το αυτί και συνδέεται άμεσα με το μέσο ή εσωτερικό αυτί. ' Ετσι, συνδέεται με την μύτη,το στόμα και τον λαιμό γιατί, όπως είπαμε, τα μέρη αυτά συνδέονται στενά με τα αυτιά. Συχνά παρουσιάζεται ασθένεια του μαστοειδούς οστού, που είναι μερικές φορές μια πολύ σοβαρή πά­ θηση, λόγω της εγγύτητας αυτού του οστού προς τον εγκέφαλο. Το αίτιο της μαστοειδίτιδας είναι πάντα μια εξαιρετικά τοξική γε­ νική κατάσταση του οργανισμού, σε συνδυασμό με κάποια κατα­ σταλτική ιατρική αγωγή (για προβλήματα των αυτιών, για αμυγδαλές και αδενοειδείς εκβλαστήσεις, για παιδικούς πυρετούς κλπ.). Μάλι­ στα η μαστοειδίτιδα όπως ονομάζεται η φλεγμονή του μαστοειδούς οστού, είναι ένα περίβλεπτο παράδειγμα του τι συμβαίνει όταν επεμβαίνουμε συστηματικά και για χρόνια στους αμυντικούς και αποβλητικούς μηχανισμούς του οργανισμού με εγχειρήσεις και

φάρμακα, με το πρόσχημα ότι βελτιώνουμε την υγεία του ασθενή. Οι τοξίνες, που ο οργανισμός προσπαθεί μάταια να αποβάλει όλον αυτό τον καιρό, σπρώχνονται όλο και πιο βαθιά μέσα στους ιστούς. Ετσι, κάποιες δομές όπως είναι το μαστοειδές οστό, καλούνται τελικά να εναποθηκεύσουν τις τοξίνες που η Φύση προσπαθούσε να απορρίψει, αλλά που η ιατρική επιμένει πάντα να τις εξαναγκά­ ζει να ,επιστρέψουν στον οργανισμό. Ο ασθενής της μαστοειδίτιδας μπορεί να θεωρήσει βέβαιο ότι η πάθησή του δεν είναι με κανένα τρόπο «αυτοφυής». Δεν εμφανί­ στηκε ξαφνικά και χωρίς λόγο. Είναι το άμεσο και λογικό αποτέλε­ σμα μιας εξαιρετικά τοξικής κατάστασης του οργανισμού, σε συν­ δυασμό με την κατασταλτική αγωγή παλιότερων ασθενειών.Αυτό εί­ ναι και τίποτα περισσότερο. Θεραπεία. Η ιατρική αγωγή για την μαστοειδίτιδα είναι η εγχείρηση. Η επέμβαση αυτή απαιτεί επιδέξιο χειρισμό και μερικές φορές είναι θανατηφόρα. Σημειώνουμε ότι ο θάνατος δεν οφείλεται στην ίδια την ασθένεια αλλά στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η εγχείρηση. Κατά την επέμβαση αυτή σπάνε μερικές φορές οι δομές που δια­ χωρίζουν το μαστοειδές από τον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να μπει πύον στην εγκεφαλική χώρα, πράγμα που επιφέρει τον θάνατο. ' Οπως και να έχει το πράγμα, αν η εγχείρηση για την μαστοειδί­ τιδα είναι επιτυχής, ο ασθενής παραμένει με την τοξική κατάσταση του οργανισμού του, την οποία δεν άγγιξε καθόλου η αγωγή. Εκείνο που εξαλείφθηκε είναι το αποτέλεσμα του προβλήματος και όχι το αίτιο. Η μόνη σωστή και λογική αγωγή για την μαστοειδίτιδα είναι η οργανισμική-η αγωγή δηλαδή που καθαρίζει τον οργανισμό στο σύ­ νολό του, εξαλείφοντας έτσι τις πραγματικές και βασικές αιτίες του προβλήματος. Ο ασθενής της μαστοειδίτιδας θα πρέπει να απευθυνθεί σε έναν ικανόν υγιεινιστή για μια σωστή αγωγή της περίπτωσής του, όταν η προσωπική αυτή αγωγή είναι δυνατή. Αν αυτό είναι αδύνατον, μπο­ ρεί να εφαρμόσει την αγωγή για την μέση ωτίτιδα που δίνουμε πιο κάτω, με πολύ καλά αποτελέσματα. Για όσο διάστημα διαρκεί το πρήξιμο θα πρέπει να γίνονται ζεστά επιθέματα στο σημείο πίσω από το αυτί. Και πάλι όμως θα πρέπει να τονίσουμε ότι η προσωπική παρακολούθηση από τον υγιεινιστή είναι η καλύτερη, αφού σε σο­ βαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειάζεται να αρχίσουμε την αγωγή με νηστεία μιας βδομάδας ή και περισσότερο.

Οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης και η έκθεση στις ακτίνες του ήλιου είναι δύο πολύ ωφέλιμα συμπληρώματα της φυσικής αγω­ γής γι' αυτές τις περιπτώσεις. Αξίζει να σημειώσουμε ότι κατά την φυσική αγωγή της μαστοειδίτιδας το πύον συνήθως εκκενώνεται μέ­ σω του αυτιού.

Ίλιγγος του Meniere (Μενιέρ). Πρόκειται για μια πάθηση στην οποία προσβάλλονται οι ημικύκλιοι σωλήνες του έσω αυτιού, με κύ­ ριο σύμπτωμα τη ζάλη ή τον ίλιγγο. Ο ασθενής δυσκολεύεται να κρατά την ισορροπία του όταν περπατά και παρουσιάζεται επίσης μερική κώφωση και κουδούνισμα στα αυτιά. Η ασθένεια αυτή είναι δύσκολο να αντιμετωπισθεί και πολύ συχνά είναι αποτέλεσμα παλιότερης κατασταλτικής αγωγής κάποιας πάθησης, ιδιαίτερα γρίππης ή κάποιας οξείας τοξικής κατάστασης. Η μόνη ελπίδα θεραπείας της είναι η φυσική θεραπευτική αγωγή που περιλαμβάνει νηστεία, αυ­ στηρή δίαιτα, μαλάξεις, καθοριστικά λουτρά κλπ. Θεραπεία. Σε περίπτωση που ο ασθενής δεν μπορεί να καταφύγει σε κάποιο Φυσιοθεραπευτικό κέντρο ή στην φροντίδα ενός ικανού υγιεινιστή, θα ωφεληθεί πάρα πολύ από την αγωγή της μέσης ωτίτι­ δας που δίνουμε πιο κάτω. Οπως είπαμε όμως, το καλύτερο σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι η προσωπική αγωγή, ιδιαίτερα σε κά­ ποιο κέντρο Φυσιοθεραπείας.

Μέση Ωτίτιδα. Στην ασθένεια αυτή παρουσιάζεται φλεγμονή του μέρους του αυτιού που βρίσκεται ακριβώς πίσω από το ακουστικό τύμπανο, με έκχυση πύου στο εξωτερικό αυτί. Καθώς προχωρεί η πάθηση το εσωτερικό αυτί προσβάλλεται όλο και πιο σοβαρά και βλά­ πτεται η ακοή. Η ασθένεια αυτή πάντα επιφέρει διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης. Για να καταλάβει ο αναγνώστης τα αίτια της μέσης ωτίτιδας θα πρέπει να στραφεί στις εισαγωγικές παρατηρήσεις που δώσαμε στην αρχή του παρόντος κεφαλαίου. Η πάθηση αυτή είναι άμεση συνέπεια κάποιας παλιότερης κατασταλτικής ιατρικής αγωγής. Μπορεί να οφείλεται στην κατασταλτική αντιμετώπιση κάποιου παι­ δικού πυρετού ή σε εγχειρήσεις για την αφαίρεση αμυγδαλών ή αδενοειδών εκβλαστήσεων, ή σε κάποια παρόμοια αιτία. Οταν εμ­

φανιστεί αυτή η πάθηση, σημαίνει απλά ότι οι τοξίνες - που η Φύση προσπαθούσε να απορρίψει μέσω συνηθισμένων ή και ειδικών διό­ δων αποβολής-εξαναγκάστηκαν από κάποια εσφαλμένη ιατρική αγω­ γή να επιστρέψουν και πάλι μέσα στον οργανισμό, όπου εναποθη­ κεύτηκαν μόνιμα στις εσωτερικές δομές του αυτιού, για να προκαλέσουν την συνεχή διαπύηση και έκχυση που συνοδεύουν την ασθέ­ νεια. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να γίνει πολύ εύκολα μέσω των Ευσταχιανών σαλπίγγων που συνδέουν τα αυτιά με τον λαιμό και τη μύτη. ' Ετσι οι τοξικές ουσίες από αυτές τις περιοχές μπορούν εύ­ κολα να περάσουν στο μέσο αυτί και εκεί να συγκεντρωθούν και να διαπυηθοϋν. Θεραπεία. Η ορθόδοξη ιατρική αγωγή για την μέση ωτίτιδα είναι τε­ λείως άχρηστη από πλευράς ουσιαστικής θεραπείας. Μόνο μια διε­ ξοδική αγωγή εσωτερικού καθαρισμού μπορεί να αποβάλει τις τοξί­ νες που αποτελούν την ρίζα του προβλήματος και να εξαλείψουν ολοκληρωτικά την διαπύηση. Οταν ο ασθενής δεν μπορεί να κάνει θεραπεία κάτω από την επίβλεψη ενός υγιεινιστή, θα πρέπει να εφαρμόσει τα εξής: Το πρώτο που θα πρέπει να καταλάβει είναι ότι στο μέλλον δεν θα χρησιμοποιεί φάρμακα ή χημικές ουσίες για τον καθαρισμό των αυτιών. Η αγωγή πρέπει να αρχίσει με μια σύντομη νηστεία, για τέσσερις ή πέντε μέρες, ακολουθώντας τις οδηγίες που δίνουμε στο Παράρτημα και να συνεχίσει με δεκατέσσερις μέρες περιορι­ σμένης δίαιτας. Μετά θα πρέπει να ακολουθήσει την πλήρη εβδο­ μαδιαία δίαιτα και να την εφαρμόζει αυστηρά στο μέλλον.Κάθε δύο ή τρεις μήνες θα πρέπει να κάνει και πάλι μια σύντομη νηστεία, που θα την ακολουθεί μια περίοδος περιορισμένης δίαιτας, μέχρι να σταματήσει τελείως το πύον. (Τα παιδιά και οι περιπτώσεις που εί­ ναι ελαφρές ή σε σχετικά αρχικό στάδιο μπορούν να αρχίσουν με πέντε μέχρι δέκα μέρες δίαιτας φρούτων, αντί για την περιορισμέ­ νη δίαιτα, και να επαναλαμβάνουν δύο ή τρεις μέρες φρουτοφαγίας σε μηνιαία διαστήματα, μέχρι να υποχωρήσει η πάθηση). Τις πρώτες μέρες της αγωγής, ή και μετέπειτα αν χρειάζεται, θα πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ υποκλυσμός με χλιαρό νερό. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα θα πρέπει αμέσως να εφαρμοστούν οι κανόνες για την εξάλειψη της που δίνουμε στο Κεφάλαιο 9 (Ασθένειες του Στομάχου και των Εντέρων). Οι καθημερινές στε­ γνές ή υγρές εντριβές και το καθιστά λουτρό (όπως περιγράφονται

στο Παράρτημα) είναι απαραίτητα στοιχεία της αγωγής, όπως επί­ σης και το ζεστό μπάνιο με άλατα θειΐκής αμμωνίας, δύο φορές τη βδομάδα. Απαραίτητα είναι επίσης ο καθαρός αέρας και η άσκηση στο ύπαιθρο. (Οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που δίνουμε στο Παράρτημα θα πρέπει να γίνονται κι αυτές καθημερινά). Οσον αφορά την τοπική αγωγή, το αυτί θα πρέπει να σκουπίζε­ ται καθημερινά με λίγο βαμβακερό ύφασμα μουσκεμένο σε ζεστό νερό και να διατηρείται εξαιρετικά καθαρό. Κάθε βράδυ πριν πάτε για ύπνο θα πρέπει να τυλίγετε μια μπουκάλα με ζεστό νερό μέσα σε μια πετσέτα και να την βάζετε στο προσβλημένο αυτί για είκοσι λεπτά, ας πούμε-αν είναι απαραίτητο, την βάζουμε και στα δύο αυ­ τιά για ίσο χρονικό διάστημα. (Είναι καλύτερα να βάλετε την τυλιγμέ­ νη μπουκάλα πάνω στο μαξιλάρι και να ξαπλώσετε πιέζοντας το αυ­ τί πάνω της). Επίσης ένα πολύ καλό θεραπευτικό μέτρο είναι η το­ ποθέτηση ζεστών και κρύων επιθεμάτων αρκετές φορές τη μέρα στο πίσω μέρος του αυτιού (όχι στο ίδιο το αυτί, αλλά στο μέρος όπου το αυτί ενώνεται με το κεφάλι).Μουσκεύουμε ένα κομμάτι ύφασμα σε ζεστό νερό, το στίβουμε και το βάζουμε στο μέρος αυ­ τό για δύο με τρία λεπτά. Μετά το βγάζουμε και τοποθετούμε ένα δεύτερο επίθεμα για το ίδιο χρονικό διάστημα. Ακολουθεί ένα τρίτο ζεστό επίθεμα και μετά ένα κρύο. Πάντα πρέπει να ακολουθείτε αυτή τη σειρά: τρία ζεστά επιθέματα, ένα κρύο. Το απλό τρίψιμο και μασάζ πίσω από το αυτί είναι πολύ ωφέλιμο. Καλό είναι επίσης το άνοιγμα του στόματος όσο το δυνατόν πιο πο­ λύ, αρκετές φορές τη μέρα, γιατί χαλαρώνει και τεντώνει τους εσωτερικούς ιστούς του αυτιού και βοηθά την αποσυμφόρηση. Οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης είναι ένα πολύ ωφέλιμο συμπλή­ ρωμα της φυσικής αγωγής σε όλες τις περιπτώσεις προβλημάτων των αυτιών. Καλή είναι επίσης η καθημερινή εκτέλεση ασκήσεων για τον λαιμό, σαν αυτές που δίνουμε στο Τέλεια Οραση Χωρίς Γυαλιά. Για να καθαριστεί τελείως η διαπύηση θα πρέπει να δώσουμε με­ γάλη προσοχή στον διαιτολογικό παράγοντα και στα όσα έχουμε πει όσον αφορά την σωστή διαιτητική. Το άσπρο ψωμί, τα επεξεργασμέ­ να δημητριακά όπως το κουάκερ, το αποφλοιωμένο ρύζι κλπ. οι βρασμένες πατάτες, η ζάχαρη, οι μαρμελάδες, τα γλυκά, οι κον­ σέρβες, τα πλούσια κέικ, τα ζυμαρικά, οι πουτίγκες, οι πίτες, όλα τα βαριά και τα λιπαρά φαγητά θα πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά στο μέλλον.

Το διαιτολόγιο θα πρέπει να είναι όσο πιο καθαρό και υγιεινό γί­ νεται, με τα φρούτα και τις σαλάτες να κατέχουν το κύριο μέρος του. Θα είναι ωφέλιμο επίσης να αποκλεισθούν τα κρεατικά και να αντικατασταθούν με αυγά, τυρί ή ξηρούς καρπούς. Τα μπαχαρικά, οι σάλτσες, οι πίκλες κλπ., θα πρέπει να κοπούν τελείως στο μέλλον, όπως επίσης και ο καφές και τα αλκοολούχα ποτά. Αν πίνετε τσάι, θα πρέπει να είναι πολύ αραιό και σε πολύ μικρές ποσότητες. Το δυνατό τσάι είναι πολύ βλαβερό. Αν το πρόβλημα δεν έχει φθάσει σε πολύ προχωρημένο στάδιο, τότε ο ασθενής μπορεί να είναι βέβαιος ότι με τα μέτρα που δί­ νουμε πιο πάνω η πάθηση θα θεραπευτεί βαθμιαία. Οπωσδήποτε η εφαρμογή της αγωγής με υπομονή και επιμονή είναι απαραίτητη για την τελική επιτυχία. Η αγωγή αυτή θα επιφέρει επίσης και μια τεράστια βελτίωση στην γενικότερη υγεία του οργα­ νισμού.

Φαρυγγίτιδα. Είναι η φλεγμονή της βλεννογόνου μεμβράνης του λαιμού, που επηρεάζει τη φωνή και προκαλεί βραχνάδα στην ομιλία κλπ. Συχνά η φαρυγγίτιδα συνδέεται άμεσα με χρόνια εντερικά Προβλήματα, πάντα όμως είναι αποτέλεσμα μιας γενικής τοξικής κατάστασης του οργανισμού, στο σύνολό του. Σε ορισμένες περι­ πτώσεις ένας σημαντικός αιτιώδης παράγοντας είναι η ιατρική κα­ τασταλτική αγωγή κάποιας παλιότερης ασθένειας (ιδιαίτερα των εμ­ πύρετων παθήσεων) με γαργάρες, σπρέυ, κλπ., η οποία συντείνει στην μετατροπή του προβλήματος σε χρόνιο. Θεραπεία. Η αληθινά αποτελεσματική αγωγή της φαρυγγίτιδας πρέ­ πει να είναι οργανισμική και όχι τοπική. Για μια οξεία προσβολή της πάθησης, τίποτα δεν είναι πιο αποτελεσματικό από μια νηστεία. Το καλύτερο είναι μια νηστεία τριών ή τεσσάρων ημερών μόνο με νερό (ένα ποτήρι χλιαρό ή σχετικά ζεστό νερό κάθε δύο ώρες, όλη τη μέρα). Σ' αυτό το διάστημα θα πρέπει κάθε βράδυ να χρησιμοποιεί­ ται ο υποκλυσμός με ζεστό νερό για τον καθαρισμό των εντέρων. Τη νύχτα επίσης θα πρέπει να τοποθετείται μια κρύα περιτύλιξη στο λαιμό. Αν χρειάζεται, βάζουμε και τη μέρα ανά τρίωρα διαστήματα. (Δείτε στο Παράρτημα για λεπτομέρειες του πως γίνεται και τοπο­ θετείται το επίθεμα). Οσο διαρκεί η κρίση μπορεί να γίνεται ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής αμμωνίας, κάθε δεύτερη μέρα.

Οταν υποχωρήσουν τα έντονα συμπτώματα ο ασθενής μπορεί από τη νηστεία να περάσει για μια ή δύο μέρες στην αποκλειστική φρούτοφαγική δίαιτα που δίνουμε στο Παράρτημα. Μετά μπορεί σταδιακά να εφαρμόσει την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα που επίσης υπάρχει στο Παράρτημα, την οποία και θα πρέπει να ακολουθεί αυ­ στηρά από κει και πέρα. Οι αναπνευστικές ασκήσεις του Παραρτή­ ματος θα πρέπει να γίνονται καθημερινά, σε συνδυασμό με τις στε­ γνές και υγρές εντριβές. Θα πρέπει επίσης να γίνει σαφής προσπά­ θεια να αποτραπούν μελλοντικές κρίσεις με την τόνωση ολόκληρου του οργανισμού σύμφωνα τις αρχές που δίνουμε στην αγωγή για την καταρροή. Το κάπνισμα και το πιοτό, αν υπάρχουν σαν συνήθειες, θα πρέπει οπωσδήποτε να κοπούν, όπως και κάθε άλλη συνήθεια που εξασθε­ νεί τον οργανισμό. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κανένα φαρμα­ κευτικό παρασκεύασμα οποιοσδήποτε είδους. Αν θέλει ο ασθενής μπορεί να κάνει γαργάρες, αρκετές φορές τη μέρα, με ζεστό νερό που θα περιέχει και λίγο χυμό πορτοκαλιού ή λεμονιού. Για την χρόνια φαρσγγίτιδα, θα έχουμε τα καλύτερα αποτελέσμα­ τα με μια γενική αγωγή σαν αυτή που δίνουμε για την καταρροή σε προηγούμενες σελίδες.

Πολύποδες της Μύτης. Οι πολύποδες αυτοί είναι απλά εκφύσεις του βλεννογόνου της μύτης. Εμφανίζονται μόνο σε όσους υποφέ­ ρουν από καταρροή και ο σχηματισμός τους είναι σίγουρη ένδειξη της γενικής καταρροϊκής κατάστασης. Η αφαίρεσή τους με χει­ ρουργική επέμβαση είναι, χωρίς αμφιβολία ο πιο απλός τρόπος αν­ τιμετώπισης αυτών των εκφύσεων. Αυτή η αγωγή όμως δεν κάνει τίποτα για την διόρθωση της καταρροϊκής κατάστασης που είναι το πραγματικό αίτιο του προβλήματος και γι' αυτό και δεν αποτρέπει καθόλου την μελλοντική επανεμφάνιση τους, πράγμα που συμβαίνει πολύ συχνά. Θεραπεία. Η φυσική αγωγή για την καταρροή που δίνουμε σε προη­ γούμενες σελίδες αυτού του κεφαλαίου θα απαλλάξει τον ασθενή από την καταρροϊκή κατάσταση που είναι η αληθινή αιτία του σχη­ ματισμού των πολυπόδων και θα οδηγήσει στην σταδιακή εξαφάνισή τους, αν δεν έχουν φθάσει σε πολύ προχωρημένο στάδιο πριν αρ­ χίσει η αγωγή. Αν όμως ο πολύποδας υπάρχει για πολύ καιρό, τότε

μπορεί να χρειάζεται χειρουργική επέμβαση. Ακόμα και σ' αυτή την περίπτωση πάντως θα πρέπει να εφαρμοστεί αμέσως η αγωγή για την καταρροή που προαναφέραμε. Γιατί μόνον έτσι μπορεί να το­ νώσει την υγεία του ο ασθενής και να αποτρέψει την μελλοντική επανεμφάνιση πολυπόδων. Ενα πολύ χρήσιμο μέτρο για την ενδυνάμωση και τόνωση της βλεννογόνου είναι το ρούφηγμα κρύου νερού από τη μύτη, αρκετές φορές τη μέρα (στίψτε και λίγες σταγόνες χυμό λεμονιού μέσα στο νερό). Επίσης εξαιρετικά ωφέλιμη είναι και η τοποθέτηση ζεστών και κρύων επιθεμάτων πάνω από την περιοχή που βρίσκεται ο πολύ­ ποδας, πράγμα που θα πρέπει να γίνεται αρκετές φορές τη μέρα. (Ο τρόπος εφαρμογής αυτών των επιθεμάτων περιγράφεται στην αγωγή για την μέση ωτίτιδα). Οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης και η έκθεση στις ηλιακές ακτίνες είναι πολύτιμα θεραπευτικά μέ­ τρα στις περιπτώσεις πολύποδα, σε συνδυασμό με την φυσική αγω­ γή·

Πυόρροια. Είναι μια ασθένεια των οδοντικών φατνίων, πολύ διαδε­ δομένη στις μέρες μας. Κατ' αυτή προσβάλλεται η μεμβράνη που περιβάλλει τις ρίζες των δοντιών. Σαν αποτέλεσμα έχουμε χαλάρω­ ση των δοντιών, σχηματισμό πύου και συστολή των ούλων. Σύμφωνα με τον οδοντίατρο και τον γιατρό, το αίτιο της πυόρροιας είναι τα «μικρόβια» και το μόνο που μπορεί να γίνει, κατά την άποψή τους, είναι να βγει το δόντι που προσβλήθηκε και να παρεμποδιστεί η πα­ ραπέρα εξάπλωση του προβλήματος με την χρήση μικροβιοκτόνων. ' Ομως αυτή η αντιμετώπιση της πυόρροιας είναι τελείως λαθεμέ­ νη. Η πυόρροια δεν οφείλεται σε μικροβιακή μόλυνση. Είναι, απλά, μια από τις πολλές μορφές οξέωσης από τις οποίες ταλαιπωρείται σήμερα η ανθρωπότητα σαν αποτέλεσμα των κακών συνηθειών δια­ τροφής. Οπως τονίσαμε ξανά και ξανά σ' αυτό το βιβλίο, ένα διαι­ τολόγιο από άσπρο ψωμί, επεξεργασμένα δημητριακά, πολύ κρέας, άσπρη ζάχαρη, μαγειρεμένα λαχανικά, κλπ., κλπ., πάντοτε έχει σαν συνέπεια να κατακλύζονται οι ιστοί και το αίμα με όξινα απόβλητα και να αναπτύσσονται ασθένειες της μιας ή της άλλης μορφής. Η πυόρροια είναι απλά μια από τις πολλές μορφές αυτής της υπερ­ φόρτωσης του οργανισμού με όξινες ακάθαρτες ουσίες (οξέωση). Αυτός που υποφέρει από πυόρροια μπορεί να είναι σίγουρος ότι το αίμα και οι ιστοί του βρίσκονται σε εξαιρετικά τοξική κατάσταση και

ήιι το πρόβλημα του οφείλεται κύρια σε διαιτολογικά σφάλματα και ηχι σε «μικρόβια» ή άλλους υποθετικούς παράγοντες. θεραπεία. Θα έχει γίνει φανερό απ' όσα είπαμε ότι καμιά αγωγή Λεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την πυόρροια αν δεν καθαρίζει το αίμα και τους ιστούς από τα τοξικά απόβλητα, που εί­ ναι και οι ρίζες του προβλήματος. Η εξαγωγή των δοντιών που έχουν προσβληθεί από την πάθηση δεν κάνει τίποτα για να εξαλεί­ ψει την οργανική τοξαιμία, που είναι ο κύριος αιτιώδης παράγοντας, και ο ασθενής που έχει βγάλει δόντια γι' αυτό τον λόγο και που ιωρα φορά τεχνητές οδοντοστοιχίες μπορεί να είναι βέβαιος ότι γρήγορα κάποια άλλη ασθένεια θα χτυπά επίμονα την πόρτα του. Λυτό είναι αναπόφευκτο, απλούστατα γιατί οι τοξικές ουσίες που ιιροκάλεσαν την πυόρροια (και που η τωρινή του διατροφή τις αυξά­ νει σε ποσότητα) εξακολουθούν να υπάρχουν μέσα στον οργανισμό ιου. Ετσι, η μόνη αποτελεσματική αγωγή για την πυόρροια είναι η αργανιαμική. Ο ασθενής θα πρέπει να προχωρήσει ως εξής: Θα αρ­ χίσει με μια σύντομη νηστεία από τρεις μέχρι πέντε μέρες και θα συνεχίσει με δέκα έως δεκατέσσερις μέρες περιορισμένης δίαιτας, οπως δίνεται στο Παράρτημα.Μετά θα πρέπει να υιοθετήσει και να ακολουθήσει αυστηρά την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα του Παραρτή­ ματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, και ανάλογα με την αρχική σο­ βαρότητα της πάθησης μπορεί να χρειαστούν επιπλέον σύντομες νηστείες, ακολουθούμενες από διαστήματα περιορισμένης δίαιτας κάθε δύο με τρεις περίπου μήνες. (Μερικές εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να αρχίσουν με μια παρατεταμένη νηστεία). Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής ή και μετέπειτα αν χρειάζε­ ται, τα έντερα θα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με υποκλυ­ σμό χλιαρού νερού. Αν υπάρχει δυσκοιλιότητα θα πρέπει να εφαρ­ μοστούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψή της, που δίνουμε στο Κεφάλαιο 9, Ασθένειες του Στομάχου και των Εντέρων. Οι καθημερινές στεγνές και κρύες εντριβές και το καθιστά μπά­ νιο, καθώς και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που δίνονται στο Παράρτημα, θα πρέπει να γίνουν μέρος της πρωινής ρουτίνας του ασθενή. Επίσης από δω και μπρος θα πρέπει να γίνεται ένα ζε­ στό μπάνιο με άλατα θειϊκής αμμωνίας δύο φορές τη βδομάδα. Οσον αφορά την τοπική θεραπευτική αγωγή, τα δόντια θα πρέπει

να καθαρίζονται πρωί και βράδυ με λίγο χυμό λεμονιού πάνω στην οδοντόβουρτσα (αφού πρώτα την έχουμε βουτήξει σε ζεστό νερό). Μετά θα πρέπει να ξεπλένεται καλά το στόμα με ζεστό νερό που θα περιέχει επίσης χυμό λεμονιού. Μετά από κάθε βούρτσισμα θα πρέπει να τρίβουμε μαλακά τα ούλα για ένα έως δύο λεπτά με το δείκτη του δεξιού χεριού. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ Ή ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΤΥΠΟΥ, ΟΥΤΕ ΟΔΟΝΤΟΠΑΣΤΕΣ. Οπως είπαμε κιόλας, ο διαιτολογικός παράγοντας είναι ο βασικό­ τερος όσον αφορά την επίτευξη μας αληθινής θεραπείας. Το άτομο που υποφέρει από πυόρροια θα πρέπει να διαβάσει προσεκτικά και να καταλάβει όλα όσα είπαμε γι’ αυτό το θέμα σ’ αυτό το βιβλίο— και στο βιβλίο του ίδιου συγγραφέα Η δίαιτά σας στην Υγεία και την Ασθένεια . Τα φρέσκα φρούτα, οι πράσινες σαλάτες, το ψωμί από πλήρες μαύρο αλεύρι, τα σωστά μαγειρεμένα λαχανικά, τα αυγά, το τυρί, οι ξηροί καρποί και το γάλα θα πρέπει να είναι η βάση του μελλοντικού διαιτολογίου. Το άσπρο ψωμί, η άσπρη ζάχαρη και όλες οι επεξεργασμένες και κονσερβαρισμένες τροφές θα πρέπει να εγακταλειφθούν τελείως. Θα είναι πολύ ωφέλιμο αν στο μέλλον αποκλεισθούν από τη δίαιτα μας τα κρεατικά. Εκείνοι που μπορούν και θέλουν να τα κόψουν τελείως για να βοηθήσουν την θεραπεία τους, μπορούν στο εβδομαδιαίο διαιτολογικό πρόγραμμα που δίνου­ με στο Παράρτημα να τα αντικαταστήσουν με αυγά, τυρί, ή ξηρούς καρπούς. Τα μπαχαρικά, οι σάλτσες κλπ., απαγορεύονται, όπως επί­ σης και ο καφές, το αλκοόλ και το δυνατό τσάι.

Κυνάγχη. Είναι μια πάθηση στην οποία σχηματίζεται απόστημα πά­ νω στις αμυγδαλές. Πρόκειται για μια πραγματικά πολύ επώδυνη κατάσταση και οφείλεται ολοκληρωτικά στην εξαιρετικά τοξική κατά­ σταση που επικρατεί γενικά στον οργανισμό, με την επίμονη δυ­ σκοιλιότητα σαν το πιο ισχυρό συντελεστικό αίτιο. Στις εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να είναι απαραίτητη η διάνοιξη του αποστήματος από έναν γιατρό, αλλά όσον αφορά τη γενική της αγωγή θα πρέπει να εφαρμοστεί σε όλη της την έκταση η αγωγή που δίνουμε για την Αμυγδαλίτιδα σε επόμενες σελίδες. Αυτός εί­ ναι ο πιο γρήγορος και σίγουρος δρόμος προς την υγεία, για τον ασθενή που πάσχει από κυνάγχη. Καμιά άλλη ιατρική αγωγή, οποι­ οσδήποτε μορφής (σπρέυ, κλπ.) δεν θα πρέπει να γίνει δεκτή,

εκτός από την διάνοιξη σε πιο σοβαρές περιπτώσεις.

Ρινίτιδα. Είναι μια εξαιρετικά ακραία μορφή καταρροής της μύτης και είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπισθεί, εξαιτίας των σοβαρών εκφυλιστικών αλλοιώσεων που έχουν συμβεί μέσα στην ρινική δομή. Το άτομο που υποφέρει από ρινίτιδα θα πρέπει να μελετήσει προ­ σεχτικά αυτά που είπαμε για την καταρροή και την αγωγή της (σε προηγούμενες σελίδες αυτού του κεφαλαίου). Πολύ καλύτερα θα ήταν αν η θεραπεία της ρινίτιδας ανατεθεί σ' ένα έμπειρο υγιεινιστή. Η αγωγή σ' αυτή την περίπτωση είναι πάντοτε καλύτερη, γιατί μπορούν να χρησιμοποιηθούν πρόσθετα θεραπευτικά μέτρα-που δεν μπορεί κανείς να εφαρμόσει αν κάνει θεραπεία σπίτι του. (Μια αρκετά παρατεταμένη νηστεία θα ήταν η καλύτερη αρχή της αγω­ γής σ’ αυτές τις περιπτώσεις, με πιο σύντομες νηστείες κατά δια­ στήματα, ανάλογα με την περίπτωση). Οπως έχουμε τονίσει επανειλημένα, όμως, νηστεία ιαεγάλης διάρκειας μπορεί να γίνει μόνο σε κέντρο Φυσιοθεραπείας ή κάτω από την επίβλεψη ενός έμπει­ ρου υγιεινιστή.

Παραρινοκολπίτιδα. Οι ρινικοί κόλποι που συνδέονται με τις ρινι­ κές διόδους, μπορούν να προσβληθούν από ασθένειες που προέρ­ χονται από τη μύτη ή τον λαιμό. Οι εγχειρήσεις για την αφαίρεση των αμυγδαλών και των αδενοειδών εκβλαστήσεων έχουν μεγάλη σχέση με την ανάπτυξη παθήσεων στους ρινικούς κόλπους, και το ίδιο ισχύει για παλιότερες κατασταλτικές ιατρικές αγωγές, για πυρε­ τούς, επίμονα κρυολογήματα, καταρροή, κλπ. Οταν οι ρινικοί κόλ­ ποι πάθουν χρόνια φλεγμονή προκαλούν μεγάλο πόνο και ταλαιπω­ ρία στον άτυχο ασθενή. Το λιγότερο που μπορούμε να πούμε είναι ότι η θεραπευτική αγωγή με βάση τις ορθόδοξες ιατρικές αρχές απέχει κατά πολύ από το να είναι ικανοποιητική! Για την αποτελεσματική αγωγή της παραρινοκολπ'ιτιδας, ή οποι­ οσδήποτε άλλης πάθησης των ρινικών κόλπων, παραπέμπουμε τον ασθενή στην θεραπεία για την καταρροή, που δώσαμε σε προηγού­ μενες σελίδες αυτού του κεφαλαίου. Αποκλειστικά και μόνο πάνω σ’ αυτές τις βάσεις μπορούμε να πετύχουμε μια πραγματική θερα­ πεία.

' Οσον αφορά την τοπική αγωγή για την ανακούφιση από τον πό­ νο, ο ασθενής θα ωφεληθεί κατά πολύ βάζοντας ζεστές και κρύες κομπρέσες στις προσβλημένες περιοχές. Μουσκεύουμε σε ζεστό νερό ένα κομμάτι λινό ύφασμα ή μια πετσέτα, το στίβουμε και το βάζουμε πάνω στο σημείο που πονά, για δύο έως τρία λεπτά. Συνε­ χίζουμε με μια δεύτερη και μετά μια τρίτη ζεστή κομπρέσα για το ίδιο χρονικό διάστημα και μετά βάζουμε μια κρύα. Αυτό, αν θέλου­ με, μπορούμε να το κάνουμε αρκετές φορές τη μέρα. Πάντα ακο­ λουθούμε αυτή τη σειρά: τρεις ζεστές κομπρέσες και μια κρύα. Σε όλες τις περιπτώσεις παραρινοκολπίτιδας συστήνεται η μαλακτική αγωγή και η αγωγή με τεχνητό ηλιακό φως.

Ερεθισμός ή Φλεγμονή της Γλώσσας. Ο ερεθισμός ή η φλεγμο­ νή της γλώσσας είναι συνήθως ένδειξη υπερβολικής οξύτητας του στομάχου, λόγω κακών συνηθειών διατροφής, ιδιαίτερα λόγω υπερ­ κατανάλωσης αμυλούχων και σακχαρούχων τροφών. Οσον αφορά την αγωγή, παραπέμπουμε τον πάσχοντα στην Υπεροξύτητα και την αγωγή της, στο Κεφάλαιο 9, Ασθένειες του Στομάχου και των Εντέρων. Στις περιπτώσεις που τα φρούτα και οι φρουτοχυμοί επιδεινώνουν την κατάσταση, το καλύτερο είναι να κά­ νει ο ασθενής μια νηστεία δύο έως τεσσάρων ημερών, πίνοντας ένα ποτήρι ζεστό νερό κάθε δύο ώρες στη διάρκεια της μέρας και να συνεχίσει για ένα χρονικό διάτημα την δίαιτα γάλατος, όπως την δίνουμε στο Παράρτημα. ' Οταν εφαρμόζεται η δίαιτα γάλατος δεν θα πρέπει να πίνονται πάνω από δύο λίτρα γάλα συνολικά, αρχίζον­ τας με ένα λίτρο την πρώτη μέρα και αυξάνοντας σταδιακά την πο­ σότητα μέχρι τα δύο λίτρα τη μέρα. Τις πρώτες μέρες της νηστείας και της δίαιτας γάλάτος, θα πρέπει να γίνεται καθημερινά υποκλυ­ σμός χλιαρού νερού και στη συνέχεια κάθε δεύτερη μέρα, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης. Το διάστημα που θα διαρκέ­ σει η δίαιτα γάλατος εξαρτάται φυσικά από την κατάσταση της γλώσσας. Οταν βελτιωθεί αρκετά, θα πρέπει ο ασθενής να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που δίνουμε στο Παράρτημα. Κατά τα άλλα η αγωγή θα πρέπει να είναι ακριβώς ίδια με κείνη της Υπεροξύτητας όπως την περιγράφουμε στο Κεφάλαιο 9. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν επιπλέον σύν­ τομες νηστείες που θα ακολουθούνται από τη δίαιτα γάλατος, ανά διαστήματα ενός μηνός με έξι εβδομάδες.

Ερεθισμένος Λοιμός. Βλέπε Αμυγδαλίτιδα πιο κάτω.

Αμυγδαλίτιδα. Αμυγδαλίτιδα ή οξύς ερεθισμός του λαιμού, είναι η οξεία φλεγμονή των αμυγδαλών, των δύο εξογκωμάτων που βρί­ σκονται στις δύο πλευρές του λαιμού ή φάρυγγα. Αν ο αναγνώστης διάβασε προσεχτικά τα όσα είπαμε στη αρχή του κεφαλαίου σχετικά με τη λειτουργία των αμυγδαλών και το πως ασθενούν, θα καταλά­ βει ότι η αμυγδαλίτιδα δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια άμεση συνέπεια της γενικής τοξικής κατάστασης του οργανισμού, που κορυφώνεται από μια απότομη πτώση της ζωτικότητας εξαιτίας ξαφνι­ κού κρυώματος, έκθεση σε ρεύματα, κλπ. Θα πρέπει να πούμε ότι τίποτα δεν προδιαθέτει προς τέτοιου είδους παθήσεις του λαιμού περισσότερο από την χρόνια δυσκοιλιότητα. Η τάση για περιοδικές προσβολές κυνάγχης και αμυγδαλίτιδας συνδέεται σχεδόν πάντα με αυτή την πάθηση, αφού οι τοξίνες που θα είχαν αποβληθεί από τον οργανισμό με φυσιολογικό τρόπο απορροφούνται και πάλι και επι­ στρέφουν στο αίμα λόγω της δυσκοιλιότητας του ασθενή. Αυτό δη­ μιουργεί όλο και περισότερη δουλειά για τους αποτοξινοτικούς μη­ χανισμούς του οργανισμού, και οι αμυγδαλές είναι ένας από τους κυριότερους τέτοιους μηχανισμούς. Θεραπεία. Η αγωγή του ερεθισμένου λαιμού ή της αμυγδαλίτιδας πάνω σε ορθόδοξες βάσεις με επιχρίσεις, γαργάρες, σπρέυ, είναι και βλαβερή και κατασταλτική . Δεν κάνει τίποτε για να απαλλάξει τον οργανισμό από τις τοξίνες, που είναι η ρίζα του προβλήματος. Απλά εξαναγκάζει αυτές τις τοξίνες να επιστρέψουν στον οργανι­ σμό, για να προκαλέσουν σοβαρότερα προβλήματα αργότερα. Η μό­ νη συνετή και λογική αγωγή για την αμυγδαλίτιδα είναι μια καθορι­ στική αγωγή που θα απαλλάξει τον οργανισμό μια για πάντα από τις τοξικές ουσίες, που είναι το βασικό αίτιο του προβλήματος. Τότε η πάθηση θα υποχωρήσει στον συντομότερο δυνατό χρόνο, ενώ η γε­ νική υγεία του ατόμου θα βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό από την αγω­ γή, αντί να βλαφθεί ακόμα περισσότερο, όπως θα γινόταν με την ορθόδοξη ιατρική αγωγή. Το άτομο που πάσχει από οξύ ερεθισμό του λαιμού ή αμυγδαλίτι­ δα, θα πρέπει να εφαρμόσει τα εξής: Νηστεία για όσο διάστημα διαρκούν τα πιο σοβαρά συμπτώματα. Το διάστημα αυτό μπορεί να είναι από δύο μέχρι τέσσερις ή ακόμα

και πέντε ή έξι μέρες, ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης, ΚΑΤΑ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΥΤΟ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΔΕΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΙΝΕΙ ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ ΑΠΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΧΥΜΟ ΛΕΜΟΝΙΟΥ. ΟΥΤΕ ΓΑ­ ΛΑ. ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ, ΑΠΟΛΥΤΩΣ. Σ' αυτό το διάστημα επίσης θα πρέπει να καθαρίζονται καθημε­ ρινά τα έντερα με υποκλυσμό χλιαρού νερού-στις πιο σοβαρές πε­ ριπτώσεις δύο φορές τη μέρα. Κατά τη διάρκεια της μέρας θα πρέπει να τοποθετείται στο λαιμό κάθε δύο ώρες μια κρύα περιτύλιξη-όπως περιγράφεται λεπτομερει­ ακά στο Παράρτημα και μία επίσης τη νύχτα (αυτή θα πρέπει να τη βγάζουμε το πρωί). Αρκετές φορές τη μέρα μπορούν να γίνονται γαργάρες με χλιαρό νερό. Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί τίποτε άλλο. Κάθε μέρα ή κάθε δεύτερη μέρα μπορεί να γίνεται ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής αμμωνίας με καλά αποτελέσματα. Αν ο ασθενής παραμείνει ήσυχος και εφαρμόσει αυτή την αγωγή, ακόμα και η σοβαρότερη κρίση αμυγδαλίτιδας ή ερεθισμού του λαι­ μού μπορεί να αντιμετωπισθεί πολύ εύκολα. Καθώς υποχωρούν τα συμπτώματα, μπορούμε να ακολουθήσουμε την δίαιιτα φρούτων (που δίνουμε στο Παράρτημα) για λίγες μέρες και μετά το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο. Αν θέλουμε να προλάβουμε παρόμοια προβλήματα στο μέλλον θα πρέπει να συμμορφωθούμε αυστηρά με αυτο το εβδομαδιαίο διαιτολόγιο. Οι καθημερινές στεγνές και υγρές εντριβές και το καθιστά μπάνιο, καθώς και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που δίνονται στο Παράρτημα θα πρέπει να γί­ νουν μέρος του καθημερινού προγράμματος υγείας, όταν ο ασθε­ νής είναι σε ανάρρωση. Καλό είναι να κάνει, από τότε και στο εξής, και ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής αμμωνίας, μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Μην ξεχνάτε: Κανένα ιατρικό παρασκεύασμα ή φάρμακο οποιοσ­ δήποτε είδους δεν θα πρέπει να ληφθεί ή να χρησιμοποιηθεί με οποιονδήποτε τρόπο. Ο χυμός ανανά-που σημαίνει χυμός φρέσκου (όχι κονσερβαρισμένου) ανανά-είναι εξαιρετικά ωφέλιμος σε όλες τις παθήσεις του λαιμού, του είδους που συζητάμε. Οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης είναι επίσης εξαιρετικά ωφέλιμες σε όλες τις περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας και των σχετικών παθήσεων. Για τον χρόνιο ερεθισμό

του λαιμού βλέπε την αγωγή για τις Διογκωμένες Αμυγδαλές (σελ. 324).

Κυνάγχη του Vincent. Πρόκειται για μια μάλλον σοβαρή φλεγμονική κατάσταση που προσβάλλει τον βλεννογόνο των αμυγδαλών και του λαιμού, και οφείλεται σε εξαιρετικά υψηλή τοξικότητα στον ορ­ γανισμό. Η αγωγή θα πρέπει να είναι ίδια με της Αμυγδαλίτιδας, αν και η αρχική περίοδος της νηστείας θα πρέπει χωρίς αμφιβολία να είναι πολύ μεγαλύτερη για να μπορέσει να καθαρίσει τελείως η πά­ θηση. ' Οταν είναι δυνατόν, θα πρέπει να καταφεύγουμε σ' ένα υγιεινιστή ή κέντρο φυσιοθεραπείας.

Βλεφαρίτιδα - Καταρράκτης - Χοριοειδίτιδα - Επιπεφυκίτιδα - Γλαύκωμα - Ιρίτιδα - Κερατίτιδα - Αμφιβληστροειδίτιδα Κριθαράκια -Τράχωμα - Έλκος του Κερατοειδή χιτώνα.

Γενικές Πληροφορίες

Η πιο σημαντική ίσως αίσθηση ολόκληρου του ανθρώπινου οργανι­ σμού είναι η όραση. Χωρίς την ικανότητα να βλέπει, ο άνθρωπος θα ήταν χαμένος πραγματικά. Ολοι ξέρουμε ότι τα μάτια είναι τα ειδικά όργανα που χρησιμοποιούμε για να βλέπουμε και να γνωρί­ ζουμε τον εξωτερικό κόσμο. Θα ήταν πολύ κουραστικό να επιχειρή­ σει κανείς - ακόμη και ο μεγαλύτερος επιστήμονας του κόσμου να εξηγήσει πως συμβαίνει αυτό το φαινόμενο που ονομάζουμε «όραση». Ξέρουμε ότι ο φακός που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του ματιού ρίχνει τις εντυπώσεις του εξωτερικού κόσμου πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Αυτές οι εντυπώσεις μεταφέρονται με την σειρά τους μέσω του οπτικού νεύρου στον εγκέφαλο. Με ποιο τρόπο όμως αυτές οι αι­ σθήσεις - εντυπώσεις, μετατρέπονται σε εικόνες; Αυτό είναι ένα αληθινό μυστήριο που κανένας ακόμη δεν κατόρθωσε να εξηγήσει. Αυτός όμως δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για να εξετάσουμε το μυστήριο της όρασης. Εκείνο που μας ενδιαφέρει εδώ είναι η περιγραφή των ασθενειών που προσβάλλουν τα μάτια και οι μέθο­

δοι θεραπείας τους. Πολλοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν ότι οι ασθένειες των ματιών και η ελαττωματική όραση δεν είναι το ίδιο πράγμα, αλλά δύο εντελώς διαφορετικές κατηγορίες προβλη­ μάτων. Και όμως, έτσι είναι. Οι ασθένειες των ματιών εμφανίζονται σαν αποτέλεσμα παθο­ λογικών αλλοιώσεων στις διάφορες δομές του ματιού, που προκύ­ πτουν από διαταραχές στη λειτουργία του ματιού και άλλων μερών του σώματος. Η ελαττωματική όραση δεν είναι αποτέλεσμα τέτοιων παθολο­ γικών αλλοιώσεων αλλά οφείλεται στην ανικανότητα του ματιού να προσαρμοστεί στην ενστικτώδη φυσιολογική πράξη της όρασης. Η μυωπία, η πρεσβυωπία κλπ. είναι ελαττώματα της όρασης, ενώ ο καταρράχτης, το γλαύκωμα, η ιρίτιδα κλπ. είναι ασθένειες του μα­ τιού. Προφανώς, πολλές ασθένειες του ματιού εμποδίζουν τις διερ­ γασίες της όρασης και μερικές φορές κατορθώνουν να την εμπο­ δίσουν εντελώς. Αυτό όμως είναι ένα μάλλον δευτερεύον αποτέ­ λεσμα των επιδράσεών τους. Βασικά, δεν πρέπει να καταταχθούν σ' εκείνες τις καταστάσεις, κατά τις οποίες το μάτι δεν μπορεί να εστιάσει σε κοντινά και μακρινά αντικείμενα και προκαλούν αυτό που ονομάζουμε πραγματική ελαττωματική όραση.

Στο βιβλίο μου Καλύτερη Οραση Χωρίς Γυαλιά1 εξέτασα ολό­ κληρο το θέμα της ελαττωματικής όρασης και ανέφερα πως προκπλείται και πως μπορεί να καταπολεμηθεί με απλές, φυσικές μεθό­ δους θεραπευτικής αγωγής. Πρέπει να τονίσουμε όμως ότι όσοι θέλουν συμβουλές για να διορθώσουν τα ελαττώματα της όρα­ σης πρέπει να ανατρέξουν σ' εκείνο το βιβλίο ή σε κάποιο πα­ ρόμοιο2 πάνω σ' αυτό το θέμα. Ολοι όσοι φορούν γυαλιά θα πρέ­ πει να διαβάσουν ένα τέτοιο βιβλίο, γιατί εκεί περιγράφονται οι βλαβερές συνέπειες της σημερινής μόδας των γυαλιών και το πό­ σο δύσκολο είναι για τους ανθρώπους που φορούν γυαλιά να βελ­ τιώσουν την όρασή τους όσο εξακολουθούν να τα φορούν. Ενα άτομο με καλή υγεία μπορεί να αναπτύξει ελαττωματική όραση, γιατί η βασική αιτία αυτών των προβλημάτων είναι η διανοη­ τική υπερένταση. Για να αναπτυχθούν όμως οι ασθένειες των μα­ τιών, πρέπει να φταίει κάτι στον οργανισμό. Δεν πρέπει να ξεχνού­ με ποτέ ότι το μάτι αποτελεί μέρος του σώματος και συμμερίζεται οποιαδήποτε ανεπάρκεια ή διαταραχή μιας λειτουργίας που επηρεά­ ζει ολόκληρο τον οργανισμό. Και αν θέλουμε να εντοπίσουμε τις αιτίες των ασθενειών των ματιών, αυτό είναι το πιο σημαντικό γε­ γονός απ’ όλα. Για να βρούμε τις αιτίες των οφθαλμικών παθή­ σεων δεν χρειάζεται να εξετάσουμε το ίδιο το μάτι αλλά ολό­ κληρο το σώμα, του οποίου το μάτι αποτελεί τμήμα. Οι γιατροί με τις συνηθισμένες κοντοφθαλμικές αντιλήψεις τους, νομίζουν συνήθως πως αν κάποια αρρώστια προσβάλει το μάτι, η αιτία της μπορεί να βρεθεί σε κάτι που έχει σχέση μόνο με το μά­ τι, όπως είναι ένας τοπικός ερεθισμός, η παρατεταμένη ένταση των ματιών, κλπ. Φυσικά, αυτοί οι παράγοντες παίζουν τον ρόλο τους στην πρόκληση των οφθαλμικών παθήσεων, αλλά έχουν δευ1. Το βιβλίο αυτό του Harry Benjamin γράφτηκε το 1929 2. Το πιο σύγχρονο βιβλίο πάνω σ ' αυτό το θέμα έχει τον τίτλο Τέλεια Ό ρα ση Χωρίς γυαλιά. Γράφτηκε το 1980 από τον G. KYPREOTAKI και κυκλοφορεί στην Ελ­ λάδα από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ με μεγάλη επιτυχία - από τότε έχουν γίνει τρεις ανατυπώσεις. Το βιβλίο αυτό περιγράφει τη μέθοδο του Αμερικανού οφθαλμολόγου καθηγητή William Η. Bates - όπως συμπληρώθηκε από γιατρούς και υγιεινιστές που την εφάρμοσαν. Με την μέθοδο αυτή δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σ ' όλο τον κόσμο βελτίωσαν την όρασή τους χωρίς Γυαλιά.

01 Β Ο Λ Β Ο Ι Μ Ε ΤΟΥΣ Μ ΥΕΣ ΚΑ Ι ΤΙΣ ΑΡΤΗΡΙΕΣ ΤΟΥΣ 1. Οπτικό νεύρο. 2. Ά ν ω ορθός μυς. 3. Κάτω ορθός μυς. 4. Έ ξω ορθός μυς. 5. Έ σω ορθός μυς. 6. Ά ν ω λοξός (ή πλάγιος) μυς. 7. Κάτω λοξός (ή πλάγιος) μυς. 8. Δακρυικός αδένας. 9. Βλέφαρο. 10. Εσωτερικό βλεφαρίδας. 11. Αρτη­ ρία. 12. Διακλαδώσεις της αρτηρίας προς τον δακρυικό αδένα. 13. Διακλαδώ­ σεις προς τον αμφιβληστροειδή. 14. Διακλαδώσεις προς την ίριδα. 15. Διακλα­ δώσεις προς το άνω βλέφαρο. 16. Διακλαδώσεις προς το φρύδι. 17. Διακλαδώ­ σεις προς τη ρινική κοιλότητα.

ιερεύουσα σημασία. Μεγαλύτερη σημασία έχει η γενική σωματική κατάσταση και το ιστορικό του ατόμου που πάσχει από αυτές τις ασθένειες. Μπορεί να θεωρηθεί αυταπόδεικτο ότι κανένα άτομο με καλή ιιγεία δε μπορεί να αναπτύξει ασθένειες των ματιών, όπως είναι η επιπεφυκίτιδα, ο καταρράκτης κλπ. Η μειωμένη ζωτικότητα και το δηλητηριασμένο αίμα, που οφείλονται σε ανθυγιεινό τρόπο ζωής γενικά, βρίσκονται πάντοτε στη βάση της ανωμαλίας. Η παραδοσια­ κή ιατρική παραβλέπει αυτούς τους βαθύτερους παράγοντες, γι' αυτό η θεραπευτική αγωγή της για τις ασθένειες των ματιών δεν είναι και τόσο ικανοποιητική. Μόνο η ιδιοσυγκρασιακή αγωγή μπορεί να θεραπεύσει αυτές τις ασθένειες με σωστό και ικανοποιητικό τρόπο και να αποκαταστήσει την υγεία με τον πλήρη οργανισμικό καθαρισμό που επιφέρει. Οταν αυτός που πάσχει από κάποια ασθένεια των ματιών αντιληφθεί ότι πρέπει να εξετάσει την κατάσταση ολόκληρου του σώ­ ματός του για να βρει την αιτία της ανωμαλίας των ματιών, τότε θα βρίσκεται ήδη στα μισά του δρόμου προς την επιτυχημένη θερα­ πεία. Μόνο η άγνοια αυτής της βασικής αλήθειας τον εμποδίζει να κατανοήσει την πάθησή του και να την αντιμετωπίσει με επιτυχία. Η στάοη της ορθόδοξης ιατρικής προς όλες τις ασθένειες των μα­ τιών καλύπτει σε μικρότερο βαθμό την προέλευση αυτών των παθή­ σεων από τον ασθενή, που, αφού παραπλανήθηκε με αυτό τον τρό­ πο, αφήνει τον εαυτό του να υποβληθεί σε διάφορες θεραπευτικές αγωγές. Αν ήξερε την αλήθεια γι' αυτό το ζήτημα, δεν θα σκεπτό­ ταν ποτέ να κάνει κάτι τέτοιο. Εκτός από τη στάση της προς τις άλλες ασθένειες, η ιατρική θεραπευτική αγωγή των οφθαλμικών παθήσεων είναι εντελώς κατασταλτική και αφύσικη, πράγμα που οφείλεται σε μια πλήρη ανικανότητα κατανόησης των πρωταρχικών αιτίων που υπεισέρχονται στην ανάπτυξη αυτών των παθήσεων. Η πιο σημαντική απ' όλες τις ασθένειες των ματιών είναι ο κα­ ταρράκτης. Η ιατρική θεραπευτική αγωγή με εγχείρηση είναι εξί­ σου κατασταλτική με οποιαδήποτε άλλη εγχείρηση που γίνεται σε άλλο μέρος του σώματος, αφού αντιμετωίζει τα αποτελέσματα της πάθησης και όχι τις αιτίες της. Η ιδιοουγκρασιακή κατάσταση του ασθενή, που είναι η βάση της ασθένειάς του από την αρχή, παραμελείται εντελώς σ' αυτήν τη θεραπευτική αγωγή και ταυτόχρονα επιδεινώνεται. Τίποτε δεν αποδείχνει σαφέστερα την αλήθεια του ισχυρισμού

της φυσιοθεραπείας ότι το σώμα είναι μία ενότητα - και ότι στις ασθένειες πρέπει να το μεταχειρίζεται κανείς σαν ένα όλο - από τα επιτεύγματα της φυσικής θεραπευτικής αγωγής σχετικά με τις ασθένειες των ματιών. Η Φυσιοθεραπευτική αγωγή στρέφεται σχε­ δόν αποκλειστικά προς τον γενικό καθαρισμό του σώματος, αν και είναι απαραίτητη και κάποια τοπική θεραπευτική αγωγή του ματιού.

Βλεφαρίτιδα. Πρόκειται για μια κατάσταση στην οποία παρουσιάζε­ ται φλεγμονή στους αδένες που βρίσκονται στην άκρη των βλεφά­ ρων. Η ανωμαλία αυτή υπάρχει επίσης στα κριθαράκια. Η όψη των βλεφάρων, που είναι η έδρα της βλεφαρίτιδας, είναι χαρακτηριστι­ κή. Είναι κόκκινα και πρησμένα στην άκρη και πάνω τους σχηματί­ ζονται συνεχώς κιτρινωπές κρούστες που ενοχλούν τα μάτια. Στη χειρότερη περίπτωση, τα θυλάκια των τριχών καταστρέφονται και οι βλεφαρίδες πέφτουν. Θεραπεία. Η αιτία της βλεφαρίτιδας είναι ιδιοσυγκρασιακή, γιατί εί­ ναι αποτέλεσμα μειωμένης ζωτικότητας και δηλητηριασμένου αίμα­ τος, λόγω λανθασμένης διατροφής, γενικού ανθυγιεινού τρόπου ζωής, κλπ. Ο τοπικός ερεθισμός και η παρατεταμένη υπερκόπωση των μα­ τιών είναι συνήθως συμπληρωματικοί αιτιολογικοί παράγοντες. Επο­ μένως, η θεραπευτική αγωγή της βλεφαρίτιδας πρέπει να είναι μάλλον ιδιοσυγκρασιακή στη μορφή της παρά τοπική. Η χρήση αλοιφών, κρεμών, λοσιόν κλπ. είναι ανώφελη όσον αφορά την πραγ­ ματική θεραπεία. Όποιος πάσχει από βλεφαρίτιδα πρέπει να ανα­ τρέξει στη θεραπευτική αγωγή της επιπεφυκίτιδας, που αναφέρεται στις ακόλουθες σελίδες και να την εφαρμόσει. Θα μείνει από­ λυτα ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα, τόσο αναφορικά με την κατάσταση των ματιών του όσο και με την γενικότερη υγεία του.

Καταρράκτης. Πίσω ακριβώς από την ίριδα, το έγχρωμο τμήμα δη­ λαδή του ματιού, βρίσκεται ο φακός, μέσα από τον οποίο περνάει το φως για να εισέλθει στο εσωτερικό του ματιού. Στον καταρρά­ κτη, ο φακός αυτός γίνεται αδιαφανής κι έτσι όσο προχωρεί η πά­ θηση εμποδίζεται όλο και περισσότερο η είσοδος του φωτός στα μάτια.

Οταν δεν μπορούν να μπουν καθόλου ακτίνες φωτός στο μάτι, »ιπειδή η αδιαφάνεια του φακού έχει προχωρήσει υπερβολικά, επα­ κολουθεί τύφλωση. Η αφαίρεση του φακού (ή του μεγαλύτερου μέρους του) με χει­ ρουργική επέμβαση θεωρείται ο μόνος τρόπος για να απαλλαγεί κανείς από αυτή την ανωμαλία. Εφόσον δίνονται κατάλληλα γυαλιά μετά την εγχείρηση, όποιος πάσχει από καταρράκτη μπορεί να βλέ­ πει αρκετά καλά για να βαδίζει και να κάνει την δουλειά του, οποιαΛήποτε και αν είναι αυτή. Αν πιστεύουμε ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα για να εμποδιστεί η ανάπτυξη του καταρράκτη στο μάτι, τότε μπορούμε να δικαιολο­ γήσουμε τη στάση της παραδοσιακής ιατρικής απέναντι σ' αυτή ?ην ασθένεια. Οι γιατροί περιμένουν μέχρι «να ωριμάσει» ο καταρ­ ράκτης (αυτό ίσως χρειαστεί μερικά χρόνια για να γίνει) και τότε τον αφαιρούν. Η επέμβαση αυτή θέτει τέρμα στην αρρώστια, κατά τη γνώμη τους. Το γεγονός ότι ο άτυχος ασθενής αναγκάζεται να ζει κάμποσα χρόνια με την όρασή του να εξασθενεί όλο και περισ­ σότερο και με την προοπτική μιας αρκετά σοβαρής εγχείρησης πάντοτε μπροστά του, θεωρείται αναπόφευκτο. Τα πράγματα όμως θα άλλαζαν αν οι γιατροί ασχολούνταν με τις αιτίες της ασθένειας παρά με τα αποτελέσματά της. Πρώτα πρώτα, ξέρουμε ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από διαβήτη ή από τη νόσο του Μπράιτ, μερικές φορές, παθαίνουν καταρράκτη. Αυτό το γεγο­ νός και μόνο θα έπρεπε να ρίχνει λίγο φως στη γένεση αυτής της πάθησης. Δεν γίνεται έτσι φανερό ότι οι ιδιοσυγκρασιακοί παράγον­ τες ευθύνονται πάντοτε για τον σχηματισμό και την ανάπτυξη του καταρράκτη, είτε υπάρχει διαβήτης ή η νόσος του Μπράιτ, είτε όχι; Η βασική αιτία του καταρράκτη είναι μια τοξική κατάσταση του οργανισμού λόγω πολύχρονης λανθασμένης διατροφής και'ανθυγι­ εινού τρόπου ζωής. Η μακρόχρονη δυσκοιλιότητα είναι σχεδόν πάντοτε προδιαθετικός παράγοντας σ' αυτή την περίπτωση, ακρι­ βώς όπως είναι και σε πολλές άλλες τοξικές καταστάσεις, όπως οι ρευματισμοί, η αρθρίτιδα κλπ. Το αίμα γεμίζει με τοξικές ουσίες οι οποίες μεταφέρονται σε όλα τα μέρη του σώματος μέχρι να βρούν καταφύγιο σε οποιοδήποτε σημείο προσφέρεται γι’ αυτόν το σκο­ πό. Αν η καταπόνηση ή η κόπωση των ματιών, ή κάποιος τοπικός ερεθισμός προκαλέσουν ελάττωμα στον φακό, οι τοξίνες θ' αρχί­ σουν να ασκούν τη μοιραία τους επιρροή εκεί. Οσο περνάει ο καιρός, η κατάσταση αυτή γίνεται πιο σοβαρή και τότε αρχίζει να

αναπτύσσεται καταρράκτης. Αυτή, με λίγα λόγια, είναι η πραγματική γένεση του καταρράκτη. Είναι η βαθμιαία απόφραξη του φακού τού ματιού με τα χρόνια, σαν αποτέλεσμα μιας γενικής πολύ τοξικής κατάστασης του οργανισμού. Το γεγονός ότι όλοι σχεδόν όσοι πά­ σχουν από καταρράκτη μεγαλώνουν έχοντας στο ενεργητικό τους μια ιστορία χρόνιας ασθένειας και μια πολύχρονη ιατρική θεραπευ­ τική αγωγή με εγχείρηση ή φάρμακα, ή και τα δύο, δείχνει πόσο αληθινή είναι η άποψη που διατυπώνεται εδώ, σχετικά με την αιτία του καταρράκτη. (Ο καταρράκτης στα παιδιά είναι αποτέλεσμα μιας διαβητικής κατάστασης της μητέρας κατά την περίοδο της κύη­ σης). Θεραπεία. Δεν θα θέλαμε, απ’ όσα είπαμε ως τώρα, να νομίσει όποιος πάσχει από καταρράκτη ότι η πάθησή του μπορεί να θερα­ πευτεί εύκολα με τη φυσική θεραπευτική αγωγή. Αν ο καταρρά­ κτης είχε την ευκαιρία να εξελιχθεί για πολλά χρόνια και είναι πια βαθιά ριζωμένος, τότε μόνο η εγχείρηση μπορεί να διορθώσει την κατάσταση. Δεν θέλω οι αναγνώστες μου να σχηματίσουν εσφαλμέ­ νες εντυπώσεις για το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να γίνει σε ορι­ σμένες περιπτώσεις, ακόμη και αν χρησιμοποιηθεί φυσική θερα­ πευτική αγωγή. Αλλά αν ο καταρράκτης βρίσκεται στα αρχικά του στάδια, τότε υπάρχουν πολλές πιθανότητες να θεραπευτεί με φυ­ σικό τρόπο. Σε αρκετά προχωρημένες περιπτώσεις μπορεί συχνά να εμποδιστεί η επιδείνωσή του (βέβαια, αυτό το τελευταίο και μό­ νο, αξίζει κάτι για όποιον πάσχει από καταρράκτη, εφόσον βασανί­ ζεται συνεχώς από την προοπτική μιας σοβαρής εγχείρησης). Με μια πλήρη φυσική θεραπευτική αγωγή το αίμα και οι ιστοί μπορούν να καθαριστούν τόσο καλά, ώστε η πάθηση να εξαφανιστεί εντε­ λώς, σε πολλές περιπτώσεις, ενώ, σε άλλες, να εμποδιστεί η επι­ δείνωσή της. Οι χρόνιες και σοβαρές περιπτώσεις ίσως θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την πιθανότητα μιας εγχείρησης, ακόμη και αν υιοθετηθεί η φυσική θεραπευτική αγωγή. Πάντως, αξίζει τον κόπο, γιατί και αν ακόμη δεν μπορεί να ανακοπεί η πορεία της πάθησης αυτής τουλάχιστον η γενική υγεία του ασθενή θα βελτιωθεί κατά πολύ με την θεραπευτική αγωγή. Αυτό δεν μπορεί να γίνει αν ο ασθενής περιμένει στωικά ώσπου να κάνει εγχείρηση. Η θεραπευτική αγωγή με νηστεία, περιορισμένη δίαιτα, μάλαξη, λουτρά κλπ., είναι απαραίτητη. Η θεραπευτική αγωγή σε φυσιοθεραπευτήριο ή κάτω από την επίβλεψη ενός έμπειρου υγιεινιστή θα

πίναι καλύτερα να γίνει σε συνδυασμό με τις γενικές ασκήσεις και συμβουλές για να δυναμώσουν τα μάτια και να βελτιωθεί η οπτική τους δύναμη, όπως αναφέρεται στο βιβλίο Τέλεια Οραση Χωρίς γυαλιά. Αλλά, αν αυτό δεν είναι δυνατό, τότε ο ασθενής μπορεί να ακολουθήσει την παρακάτω αγωγή: - Αρχίζουμε με νηστεία τριών ως πέντε ημερών, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα και συνεχίζουμε με την περιορισμένη δίαιτα (που περιγράφεται επίσης στο Παράρτημα) για επτά έως δεκατέσ­ σερις μέρες. ' Οταν τελειώσει η νηστεία και η περιορισμένη δίαιτα, πρέπει να ακολουθήσουμε το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που αναφέρεται επίσης στο Παράρτημα, και να το τηρήσουμε όσο πιο αυστηρά μπορούμε στο μέλλον. Θα χρειαστεί, ίσως, να γίνουν σύν­ τομες νηστείες και περιορισμένες δίαιτες ανά δύο ή τρεις μήνες, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης. Το κλύσμα χλιαρού νερού πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ κατά την πρώτη εβδομάδα της θεραπευτικής αγωγής αλλά και αρ­ γότερα, αν χρειαστεί. Αν η δυσκοιλιότητα είναι μόνιμη (όπως είναι συνήθως σ' αυτές τις περιπτώσεις), πρέπει να εφαρμοστούν αμέ­ σως οι κανόνες της εξάλειψής της, που αναφέρονται στο Κεφά­ λαιο 9, (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Η καθημερινή στεγνή εντριβή και το καθιστό λουτρό ή το σπόγγισμα (που περιγράφονται στο Παράρτημα) πρέπει να γίνονται τακτικά, όπως επίσης οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις, που αναφέρονται επίσης εκεί. Το λουτρό με άλατα θει'ίκής αμμωνίας είναι πολύ ωφέλιμο στις περιπτώσεις καταρράκτη και πρέπει να γίνεται δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα, αν αυτό είναι δυνατό. Τα μάτια, πρέπει επίσης να πλένονται, κλειστά, πρωί και βράδυ με χλιαρό νερό που περιέχει άλατα θειϊκής αμμωνίας (μια κουταλιά του γλυκού άλατα σε μισό κιλό ζεστό νερό περίπου). Κάνετε ένα καλό πλύσιμο στα μάτια κάθε φορά και βεβαιωθείτε ότι είναι ΚΛΕΙΣΤΑ συνεχώς. Τε­ λειώνετε πάντοτε το πλύσιμο, ξεπλένοντας τα με κρύο νερό. Ο καθαρός αέρας και οι ήπιες υπαίθριες ασκήσεις είνάι δύο βα­ σικοί παράγοντες της θεραπευτικής αγωγής που δεν πρέπει να παραμεληθούν. Το βάδισμα είναι η καλύτερη μορφή άσκησης. Οι ασκήσεις για τη χαλάρωση και το δυνάμωμα των ματιών, όπως αναφέρονται στο βιβλίο Τέλεια Οραση Χωρίς Γυαλιά, πρέπει να γί­ νονται σε συνδυασμό με τη γενική θεραπευτική αγωγή που αναφέρεται εδώ. Το ΠΑΛΑΜΙΑΣΜΑ και η ΤΑΛΑΝΤΩΣΗ είναι οι πιο ση­ μαντικές απ' αυτές όσον αφορά τον καταρράκτη, όπως επίσης και οι

ασκήσεις των μυών των ματιών και οι ασκήσεις του λαιμού. Ο παράγοντας «δίαιτα» είναι πολύ σημαντικός. Γι' αυτό, τα φρού­ τα και οι σαλάτες πρέπει ν' αποτελόσουν το κύριο μέρος του μελ­ λοντικού διαιτολογίου, αφού αυτές είναι οι καθοριστικές τροφές της Φύσης. Δεν πρέπει να τρώτε άσπρο ψωμί, ζάχαρη, επεξεργα­ σμένα δημητριακά (όπως ρύζι, χυλός κλπ.) βραστές πατάτες, που­ τίγκες, πίτες, ή βαριές και δυσκολοχώνευτες ή λιπαρές τροφές, τσάι, καφέ, οινοπνευματώδη ποτά, καρυκεύματα, τουρσιά, σάλτσες κλπ. Το κρέας μπορεί να παραλειφθεί εντελώς από το διαιτολόγιο προς όφελος σας, αλλιώς πρέπει να το τρώτε πολύ σπάνια και, τό­ τε πάλι, σε μικρές ποσότητες μόνο. Τα αυγά, το τυρί, ή οι ξηροί καρποί μπορούν να αντικαταστήσουν το κρέας, όπου αναφέρεται στο διαιτολόγιο.

Χοριοειδίτιδα. Αυτή είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο χοριοειδής χιτώνας, το μεσαίο από τα τρία στρώματα που αποτελούν το τοίχωμα του βολβού του ματιού, παθαίνει φλεγμονή. Η χοριοειδίτι­ δα μπορεί να είναι δύο ειδών: πυώδης χοριοειδίτιδα ή εξιδρωματική χοριοειδίτιδα. Η πρώτη κατάσταση είναι πολύ σοβαρή και ακολουθεί κάποτε μετά από την ορθόδοξη ιατρική θεραπευτική αγωγή της σύ­ φιλης και άλλων αφροδίσιων νοσημάτων. Η δεύτερη κατάσταση, δηλαδή η εξιδρωματική χοριοειδίτιδα, είναι αποτέλεσμα ιδιοσυγκρασιακών αιτίων, που είναι παρόμοια με εκείνα που προκαλούν την ιρίτιδα. Γι’ αυτό ο ασθενής παραπέμπεται στη θεραπευτική αγωγή της ιρίτιδας, που αναφέρεται πιο κάτω, σε αυτό το Κεφάλαιο, για να βρει τη θεραπευτική αγωγή που αρμόζει στην περίπτωσή του.

Επιπεφυκίτιδα. Αυτή είναι μια πολύ συνηθισμένη πάθηση και προκαλείται από φλεγμονή της εσωτερικής επένδυσης των βλεφάρων. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι το κοκκίνισμα και το πρήξιμο των βλεφάρων, που συνοδεύεται κάποτε από την αίσθηση ότι κάτι υπάρχει μέσα στο μάτι. Υπάρχει συχνά άφθονη απέκκριση δακρύων και, κάποτε, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις υπάρχει επίσης πύο. Οι ενδείξεις ότι η παρατεταμένη εργασία με τεχνητό φως και η υπερβολική χρήση των ματιών με οποιονδήποτε τρόπο, είναι προδιαθετικοί παράγοντες για την εμφάνιση αυτής της αρρώστιας είναι σαφείς. Ωστόσο, βασική αιτία της είναι κάποια καταρροϊκή κατά-

στάση του οργανισμού. Η επιπεφυκίτιδα δεν μπορεί ν' αναπτυχθεί αν το άτομο δεν βρί­ σκεται σε κατάσταση γενικής τοξιναιμίας λόγω λανθασμένης δια­ τροφής και ανθυγιεινού τρόπου ζωής γενικά. Ολα όσα λέγονται για «μικρόβια», είναι απλώς ανοησίες που καλύπτουν την άγνοια των γιατρών για τα πραγματικά αίτια αυτής της αρρώστιας. Οποιος πάσχει από επιπεφυκίτιδα έχει πάντοτε κρυολογήματα και άλλα συμπτώματα, τα οποία δείχνουν μια γενική καταρροϊκή κατάσταση που συνδέεται βασικά με τον βλενογόνο υμένα, την εσωτερική δη­ λαδή επένδυση της μύτης, του λαιμού κλπ. Αυτό σημαίνει απλά ότι αυτή η γενική καταρροϊκή κατάσταση του βλενογόνου υμένα αυτών των οργάνων απλώθηκε και στη βλενώδη επένδυση των βλεφάρων. Αυτό είναι όλο το μυστικό της επιπεφυκίτιδας. Αυτό είναι και τίπο­ τε άλλο, αν και πρέπει να έχει πάντοτε κανείς υπόψη τον πιθανό πρόσθετο ρόλο που παίζει η υπερκόπωση των ματιών στην πρόκλη­ ση αυτής της κατάστασης. Θεραπεία. Μόλις καταλάβουμε την πραγματική αιτία της επιπεφυκίτιδας, η ματαιότητα των δήθεν «θεραπευτικών μέοων» (βαλσάμων, αλοιφών κλπ.) θα καταστεί σαφής για τον αναγνώστη. Η θεραπευτι­ κή αγωγή πρέπει να είναι ιδιοσυγκρασιακή, αν πρόκειται να είναι αποτελεσματική. Οποιος πάσχει από επιπεφυκίτιδα τρώει συνήθως πολλές αμυλούχες και ζαχαρούχες τροφές, όπως άσπρο ψωμί, επεξεργασμένα δημητριακά, βραστές πατάτες, πουτίγκες, πίτες, ζυμαρικά, ζάχαρη, μαρμελάδες, είδη ζαχαροπλαστικής κλπ. Αυτά είναι η βασική αιτία της γενικής καταρροϊκής κατάστασής του (και της επιπεφυκίτιδας), ιδιαίτερα αν συνδυάζονται - όπως γίνεται συ­ νήθως - με την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κρέατος και άλ­ λων πρωτεϊνούχων ή λιπαρών τροφών, την κατανάλωση πολύ δυνα­ τού τσαγιού και καφέ και την υπερβολική χρήση αλατιού, καρυκευ­ μάτων και άλλων αρτυμάτων. Μπορούμε επίσης να προσθέσουμε στα παραπάνω έναν οργανισμό αποδυναμωμένο από συνήθειες που προκαλούν εξάντληση, και από ανθυγιεινό τρόπο ζωής, και μια υπερβολική χρήση ή υπερκόπωση των ματιών. Θα έχει γίνει φανερό από τα παραπάνω ότι μόνο ένας πλήρης εσωτερικός καθαρισμός του οργανισμού, μαζί με την υιοθέτηση ενός μελλοντικού συνετού προγράμματος διατροφής μπορεί να μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από την επιπεφυκίτιδα. Όποιος πά­ σχει από αυτή την ασθένεια και θέλει να δυναμώσει ολόκληρο τον

οργανισμό του και να θεραπεύσει την επιπεφυκίτιδα πρέπει να κά­ νει τα εξής: Θα αρχίσει με μια αποκλειστική δίαιτα φρέσκων φρούτων επί εφτά ως δέκα μέρες, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα. Οταν η πάθηση βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, ο ασθενής πρέπει να κάνει μια φρουτοδίαιτα ως δεκατέσσερις μέρες ή, ακόμη καλύτε­ ρα, μια σύντομη νηστεία για τρεις ως πέντε μέρες. Μετά μπορεί να συνεχίσει με την περιορισμένη δίαιτα από εφτά ως δεκατέσσε­ ρις μέρες, όπως αναφέρεται στη θεραπευτική αγωγή του καταρρά­ κτη. Μετά τη φρουτοδίαιτα ή τη νηστεία και την περιορισμένη δίαι­ τα, ανάλογα με την περίπτωση, ο ασθενής πρέπει να ακολουθήσει το γενικό εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που αναφέρεται στο Παράρτημα. Κατά τους πρώτους λίγους μήνες πρέπει να γίνουν και άλλες σύντομες φρουτοδίαιτες, ανά μήνα, ας πούμε, για δύο ή τρεις δια­ δοχικές μέρες. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, πρέπει να γίνουν περισσότερες σύντομες νηστείες και περιορισμένες δίαιτες ανά δύο ή τρεις μήνες σύμφωνα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης. Το κλύσμα χλιαρού νερού πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ κατά την πρώτη εβδομάδα της θεραπευτικής αγωγής, αλλά και αρ­ γότερα αν χρειαστεί. ' Οσοι πάσχουν από χρόνια δυσκοιλιότητα πρέ­ πει να εφαρμόσουν τους κανόνες της εξάλειψής της, όπως αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9 (ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ). Η πρωινή στεγνή εντριβή και το καθιστά λουτρό ή το σπόγγισμα, όπως αναφέρονται στο Παράρτημα, είναι πολύ ωφέλιμα, όπως είναι επίσης οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που επίσης περιγράφονται εκεί. Ολα αυτά θα βελτιώσουν το γενικό επίπεδο της υγείας του ασθενή κι έτσι θα βοηθήσουν στη θεραπεία. Το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας είναι πολύ ωφέλιμο για την επιπεφυκίτιδα και πρέπει ο ασθενής να κάνει ένα, δύο, ή τρία την εβδομά­ δα, ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασής του. Επιπλέον, τα μάτια, πρέπει να λούζονται, κλειστά, βράδυ και πρωί με ζεστό νε­ ρό που περιέχει άλατα θειϊκής αμμωνίας (μια κουταλιά του γλυκού άλατα σε μισό κιλό ζεστό νερό περίπου). Το πλύσιμο αυτό πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε με τα μάτια ΚΛΕΙΣΤΑ. Τελειώνετε πάντοτε ξεπλένοντάς τα με κρύο νερό. Οι κρέμες, οι αλοιφές κλπ. δεν πρέ­ πει να χρησιμοποιούνται σε καμιά περίπτωση. Η έκθεση των κλει­ στών ματιών στις ακτίνες του ήλιου είναι πολύ ωφέλιμη. Ο καθαρός αέρας και οι υπαίθριες ασκήσεις είναι δύο βασικά

πράγματα στην θεραπευτική αγωγή, που δεν πρέπει να παραβλέπονται ποτέ. Οποιος πάσχει από επιπεφυκίτιδα πρέπει να βρίσκε­ ται έξω, στον καθαρό αέρα, όσο το δυνατό περισσότερο. Τα μάτια πρέπει να φροντίζονται πολύ και πρέπει να αποφεύγον­ ται το πολύ διάβασμα και η δουλειά με τεχνητό φως ή με κακές συνθήκες φωτισμού. Οι ασκήσεις που αναφέρονται στο βιβλίο Τέ­ λεια Όραση Χωρίς Γυαλιά για τη χαλάρωση και την ενίσχυση των ματιών πρέπει να εφαρμοστούν σε συνδυασμό με τη γενική θερα­ πευτική αγωγή που περιγράφεται εδώ. Το ΠΑΛΑΜΙΑΣΜΑ, ιδιαίτερα, είναι πολύ ωφέλιμο. Όποιος πάσχει από επιπεφυκίτιδα πρέπει να κάνει όσο το δυνατό περισσότερο παλάμιασμα κάθε μέρα (τρεις ή τέσσερις δεκαπεντάλεπτες περιόδους τουλάχιστον, αν όχι περισσό­ τερες). Επίσης το πιτσίλισμα με κρύο νερό είναι πολύ ωφέλιμο, όπως αναφέρεται στο ίδιο βιβλίο. Όπως άναφέραμε ήδη ο παράγοντας «δίαιτα» έχει μεγάλη ση­ μασία και όσο πιο πιστά ακολουθηθεί το διαιτολόγιο που αναφέρεται στο Παράρτημα τόσο καλύτερα θα είναι από κάθε άποψη, για τη θεραπεία, τη μελλοντική γενική υγεία κλπ. Τα είδη τροφών που αναφέρονται στις προηγούμενες σελίδες και θεωρούνται άμεσες αιτίες κάποιας καταρροϊκής κατάστασης του οργανισμού, όπως εί­ ναι το άσπρο ψωμί, η ζάχαρη, το πολύ κρέας, το δυνατό τσάι, ο καφές κλπ., πρέπει να αποκλειστούν εντελώς από το μελλοντικό διαιτολόγιο, και τα φρέσκα φρούτα και οι σαλάτες ΠΡΕΠΕΙ να αποτελέσουν τις κυριότερες τροφές.

Γλαύκωμα. Αυτή είναι μια κατάσταση στην οποία δημιουργείται με­ γάλη ένταση στον βολβό του ματιού σαν αποτέλεσμα της παρουσί­ ας περιττής ποσότητας υγρού μέσα σ' αυτό. Το μάτι γίνεται σκλη­ ρό εξαιτίας αυτού του υπερβολικού υγρού μέσα του και είναι σκληρό στο άγγιγμα, αντί να είναι μαλακό και ελαστικό, όπως είναι σε κανονικές συνθήκες. ' Ενα από τα πρώτα συμπτώματα στην αρ­ χή αυτής της αρρώστιας είναι η εμφάνιση φωτοστεφάνων ή δακτυ­ λίων γύρω από μακρινά αντικείμενα όταν τα κοιτάζει κανείς τη νύ­ χτα. Η ίριδα ωθείται συνήθως μπροστά και υπάρχει συνεχής πόνος στο φρύδι, οτον κρόταφο, στο μάγουλο, ή σε άλλο μέρος κοντά στο μάτι. Υπάρχει επίσης βαθμιαία εξασθένηση της όρασης καθώς αναπτύσσεται η αρρώστια και μπορεί τελικά να επακολουθήσει τύ­ φλωση, αν δεν ληφθούν έγκαιρα τα κατάλληλα μέτρα για τη θερα­

πεία αυτής της ασθένειας. Η παραδοσιακή ιατρική διατυπώνει την άποψη ότι η μεγάλη υπερκόπωση των ματιών ή η παρατεταμένη εργασία με κακές συν­ θήκες φωτισμού είναι η κύρια αιτία του γλαυκώματος, αν και κάπο­ τε παραδέχεται ότι και ο εξασθενημένος οργανισμός έχει κάποια σχέση με την εμφάνιση αυτής της αρρώστιας. Η βασική αιτία του γλαυκώματος είναι ακριβώς η ίδια μ' εκείνη του καταρράκτη, δη­ λαδή μια πολύ τοξική γενική κατάσταση του οργανισμού λόγω πολύ­ χρονης λανθασμένης διατροφής και ανθυγιεινού τρόπου ζωής και, όπως συμβαίνει συνήθως, λόγω πολύχρονης κατασταλτικής ιατρικής αγωγής προηγούμενων ασθενειών με εγχείρηση ή φάρμακα. Η υπερκόπωση των ματιών είναι μόνο συμπληρωματικός παράγοντας. Θεραπεία. Η ορθόδοξη ιατρική αγωγή για το γλαύκωμα, είναι μια χειρουργική επέμβαση, που έχει σκοπό την ανακούφιση της εσωτε­ ρικής πίεσης που δημιουργείται στο μάτι από την περίσσεια υγρού. Η επέμβαση όμως αυτή δεν εξαλείφει το αίτιο, που προκαλεί την συσσώρευση του υγρού, αλλά μόνο τα αποτελέσματά του. Γι' αυτό το λόγο ακόμα και όταν έχει γίνει μια τέτοια επέμβαση, δεν υπάρχει καμιά εγγύηση ότι η πάθηση δεν θα ξαναπαρουσιαστεί, ή ότι δεν θα προσβάλει το άλλο μάτι. Αν δεν κατανοήσουμε και δεν αντιμετωπί­ σουμε στη ρίζα του το αίτιο της συσσώρευσης υγρών δεν μπορού­ με να έχουμε μια πραγματική θεραπεία και οι επεμβάσεις αυτές θα πρέπει, στην καλύτερη περίπτωση, να θεωρηθούν απλά κατευναστικές. Η πραγματική θεραπεία του γλαυκώματος πρέπει να είναι οργανισμικής φύσης και όχι απλά τοπική ή κατευναστική. Οταν παρατηρείται συσσώρευση υγρών σε διάφορα μέρη του σώματος εκτός από το μάτι αποδίδεται στην κακή λειτουργία των νεφρών ή άλλων οργάνων αποβολής. Για τον υγιεινιστή η συσσώρευση υγρών στο μά­ τι δεν αποτελεί εξαίρεση σ’ αυτόν τον κανόνα. Θεωρείται δηλαδή αποτέλεσμα διαταραχής των σωματικών λειτουργιών, που οφείλεται σε μια εξαιρετικά τοξική κτάσταση του οργανισμού γενικά, σε συν­ δυασμό με ατελή τοπική αποστράγγιση των οφθαλμικών υγρών. Οπωσδήποτε η κόπωση των ματιών, η συνεχής χρήση τους σε κακό φωτισμό κλπ., αποτελούν δευτερεύοντες παράγοντες. Επίσης, η γενικότερη φθορά του οργανισμού λόγω υπερκόπωσης, διάφορων καταχρήσεων κλπ., συντελεί κι αυτή στην εμφάνιση της πάθησης, που συνήθως παρουσιάζεται όταν ο ασθενής βρίσκεται σε προχω­

ρημένη ηλικία. Η Θεραπευτική αγωγή της φυσικής Υγιεινής για το γλαύκωμα δεν διαφέρει από την αγωγή οποιοσδήποτε άλλης πάθησης που οφείλε­ ται σε υψηλή τοξικότητα. Παραπέμπουμε τον αοθενή στην θερα­ πευτική αγωγή του Καταρράκτη (σελ. 354) για μια λεπτομερειακή αν­ τιμετώπιση της δικής του περίπτωσης. Εφόσον η πάθηση βρίσκεται στα πρώτα της στάδια θα πρέπει να υπάρξη πολύ καλό αποτέλεσμα στην αγωγή. Αν βρίσκεται σε πιο προχωρημένο στάδιο, η θεραπεία μπορεί να είναι αδύνατη. Ακόμα και σ' αυτές τις περιπτώσεις όμως μπορεί με την αγωγή αυτή να επιτευχθεί σημαντική βελτίωση της γενικής υγείας του ασθενή και γι' αυτό το λόγο αξίζει να γίνει, ακό­ μα και αν η πλήρης θεραπεία είναι αδύνατη. Σε πολλές τέτοιες πε­ ριπτώσεις μπορούμε τουλάχιστον να αποτρέψουμε μια επιδείνωση της κατάστασης. Αν ο ασθενής παρουσιάζει εξάντληση και γενική νευρικότητα, είναι απαραίτητη μια περίοδος απόλυτης ανάπαυσης στο κρεβάτι στην αρχή της αγωγής.

Ιρίτιδα. Η ίρις, που είναι το έγχρωμο τμήμα του ματιού, προσβάλ­ λεται μερικές φορές από φλεγμονή και η κατάσταση αυτή είναι γνωστή σαν ιρίτιδα. Η ιρίτιδα είναι μια εξαιρετικά οδυνηρή πάθηση, που αν την αφήσουμε στα χέρια της ιατρικής μπορεί να συνεχιστεί για πολλούς μήνες, βλάπτοντας σε μεγάλο βαθμό την όραση του ασθενή. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχουν γίνει κατανοητά τα βασικά αίτια της φλεγμονής, κι έτσι αγωγή στηρίζεται όχι σε εξαλειπτικά αλλά σε κατασταλτικά μέτρα. Η ιρίτιδα οφείλεται κατά κύριο λόγο σε μια εξαιρετικά τοξική κατά­ σταση του οργανισμού στο σύνολό του. Γι' αυτό, αν η αγωγή δεν συμπεριλάβει ολόκληρο τον οργανισμό, οι ελπίδες να τερματιστεί η ενόχληση και να αποκατασταθεί πλήρως η όραση και η υγεία γενικά, είναι πολύ μικρές. Το άτομο που υποφέρει από ιρίτιδα έχει στο παρελθόν παρουσιά­ σει κάποια ασθένεια που διάρκεσε για πολλά χρόνια. Πολύ συχνά, ένας από τους πρωταρχικούς παράγοντες είναι μια μακρόχρονη δυ­ σκοιλιότητα. Μια αγωγή που στρέφεται αποκλειστικά προς τα μάτια και αφήνει ανέγγιχτη αυτή τη γενική τοξική κατάσταση είναι ενδει­ κτική της κοντόφθαλμης αντιμετώπισης της ιατρικής, όσον αφορά την ουσιαστική θεραπεία της ασθένειας.

Θεραπεία. Για μια αποτελεσματική αγωγή της ιρίτιδας παραπέμπου­ με τον αναγνώστη στην αγωγή της Επιπεφυκίτιδας που δώσαμε σε προηγούμενες σελίδες (σελίδα 357). Ο ασθενής θα πρέπει να αρ­ χίσει με την νηστεία και την περιορισμένη δίαιτα αντί για την δίαιτα φρούτων. Τα κύρια θεραπευτικά μέτρα που χρειάζονται σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι η νηστεία και η περιορισμένη δίαιτα. (Σε οξεί­ ες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μια σχετικά μακρόχρονη νη­ στεία). Τα εντερικά προβλήματα είναι ένα από τα κύρια συντελεστικά αίτια της πάθησης, γι' αυτό και κατά την διάρκεια της νηστείας είναι απαραίτητη η χρήση του κλύσματος. Δύο ακόμα πολύ χρήσιμα μέτρα, που περιγράφονται στην αγωγή της Επιπεφυκίτιδας είναι το ολόσωμο ή πλήρες μπάνιο με άλατα θεϊκής αμμωνίας και το πλύσι­ μο των κλειστών ματιών με ζεστό νερό που περιέχει άλατα θεϊκής αμμωνίας. Οι πλύσεις των ματιών μπορούν να γίνονται τρεις, τέσ­ σερις ή και περισσότερες φορές τη μέρα, και να μειώνονται καθώς υποχωρεί η φλεγμονή. Τα ζεστά επιθέματα πίσω από τα αυτιά είναι επίσης ωφέλιμα και τη νύχτα μπορεί επίσης να τοποθετηθεί μια κρύα περιτύλιξη στα μάτια. (Στο παράρτημα θα βρείτε λεπτομέρει­ ες για το πως γίνονται οι περιτυλίξεις). Το παλάμιασμα, όπως περιγράφεται λεπτομμερειακά στο βιβλίο Τέλεια Οραση Χωρς Γυαλιά είναι ένα πολύ ωφέλιμο μέτρο για την ιρίτιδα και θα πρέπει να γίνε­ ται αρκετές φορές τη μέρα, για δεκαπέντε ή είκοσι λεπτά. Στο μέλλον θα πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή στη δίαιτα, σύμφωνα με τις αρχές που έχουμε δώσει. Θα πρέπει επίσης για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα να είμαστε προσεχτικοί στη χρήση των ματιών για κοντινή δουλειά, ιδιαίτερα με τεχνητό φωτισμό κλπ. (Στη διάρκεια της προσβολής μπορεί να χρειαστεί να φοριούνται σκούρα γυαλιά).

Κερατίτιδα. Τα αίτια της κερατίτιδας, της φλεγμονής του κερατοειδή χειτώνα του ματιού, είναι σε μεγάλο βαθμό τα ίδια με εκείνα της ιρίτιδας, που μόλις αναφέραμε. Η Κερατίτιδα είναι επίσης εν­ δεικτική μιας εξαιρετικά τοξικής κατάστασης του οργανισμού γενι­ κά, αν και η καταπόνηση ή ο τραυματισμός του ματιού, κλπ. είναι οπωσδήποτε επιφανειακοί παράγοντες που συντελούν στην εμφάνι­ ση της πάθησης. Θεραπεία. 'Οσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή, παραπέμπουμε τον ασθενή στην αγωγή της ιρίτιδας που δώσαμε προηγούμενα. Μια τέ­

τοια αγωγή όχι μόνο θα θεραπεύσει αυτό το πρόβλημα των ματιών, αλλά θα βελτιώσει την υγεία του γενικά.

Αμφιβληστροειδίτιδα. Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας βρίσκεται στο εσωτερικό του ματιού, στο πίσω μέρος του βοβλού. Είναι το μέ­ ρος πάνω στο οποίο πέφτουν οι ακτίνες του φωτός αφού περράσουν από τον φακό του ματιού. Είναι το πιο ευαίσθητο μέρος της εσωτερικής δομής του και κατά κάποιο τρόπο, αποτελεί συνέχεια και εξέλιξη του ίδιου του οπτικού νεύρου που μεταφέρει τις οπτι­ κές εντυπώσεις στον εγκέφαλο. Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας πα­ ρουσιάζει μερικές φορές φλεγμονή και η κατάσταση αυτή είναι γνωστή σαν αμφιβληστροειδίτιδα. Η αμφιβληστροειδίτιδα είναι σίγουρη ένδειξη μιας εξαιρετικά τοξικής κατάστασης του οργανισμού γενικά. Οταν παρουσιαστεί μια τέτοια φλεγμονή, συνήθως ο ασθενής υποφέρει ταυτόχρονα από κά­ ποια συγκεκριμένη πάθηση όπως διαβήτη, νεφροπάθεια κλπ. Θεραπεία. Προφανώς, αυτή η οφθαλμική πάθηση μπορεί να εξαλειφθεί μόνο με την αντιμετώπιση της ασθένειας που κρύβεται πίσω από την αμφιβληστροειδίτιδα-ασθένεια του Bright, ή οποιαδήποτε άλλη-και που ευθύνεται για την τοξική κατάσταση του οργανισμού που δημιούργησε την φλεγμονή. Γι’ αυτό, ο ασθενής παραπέμπεται στην αγωγή που δίνεται σ' αυτό το βιβλίο για την συγκεκριμένη ασθένεια που προκάλεσε την φλεγμονή στη δική του περίπτωση. Επιπλέον, παραπέμπεται στην αγωγή της Ιρίτιδας, που δίνουμε πιο πριν, σαν μια τοπική αγωγή της πάθησής του. Θα πρέπει καθημερι­ νά να κάνει όσο περισσότερο παλάμιασμα μπορεί (όπως περιγράφεται στο Τέλεια Οραση χωρίς Γυαλιά) για είκοσι λεπτά ή και περισσό­ τερο. Για όσο χρονικό διάστημα εξακολουθεί να υπάρχει η φλεγμο­ νή, ο ασθενής δεν θα πρέπει να κουράζει καθόλου τα μάτια· του. (Θα πρέπει επίσης να φορά σκούρα γυαλιά). Θα μπορεί να αρχίσει και πάλι να διαβάζει μόνον όταν η πάθηση έχει θεραπευτεί εντε­ λώς, και τότε με μεγάλη προσοχή.

Κριθαράκια. Τα κριθαράκια οφείλονται σε φλεγμονή των σμηγμα­ τογόνων αδένων που βρίσκονται στο χείλος των βλεφάρων. Είναι

ένδειξη γενικής τοξικότητας του οργανισμού και συνήθως κάνουν την εμφάνισή τους όταν ο ασθενής παρουσιάζει γενική κάμψη και εξασθένηση. Η καταπόνηση των ματιών θα πρέπει επίσης να θεω­ ρείται σαν ένας δευτερεύων παράγοντας στην πρόκληση αυτής της πάθησης. Θεραπεία. Η αγωγή για τα κριθαράκια θα πρέπει να είναι ανάλογη με εκείνη της Επιπεφυκίτιδας, και σαν γενική και σαν τοπική. Μόνο

που σ' αυτή την περίπτωση μπορούμε επίσης να βάλουμε ζεστά επιθέματα στο μάτι (ή τα μάτια) αρκετές φορές τη μέρα, και να κά­ νουμε πλύσεις με ζεστό νερό με άλατα θεϊκής αμμωνίας. Η αγωγή που δίνουμε εδώ όχι μόνο θα εξαλείψει τα κριθαράκια αλλά και θα αποτρέψει τον σχηματισμό τους στο μέλλον, με τη γε­ νική βελτίωση της υγείας του ασθενή.Γιατί εφόσον υπάρχει προδιά­ θεση, τα κριθαράκια θα εμφανίζονται κάθε φορά που η κατάσταση του οργανισμού πέφτει σε χαμηλότερο επίπεδο από το κανονικό.

Τράχωμα. Αυτή η πάθηση είναι πολύ διαδομένη ανάμεσα στους φτωχούς, σε πολλά μέρη του κόσμου. Είναι μια πολύ ακραία μορφή επιπεφυκίτιδας, και τα αίτια που την προκαλούν είναι η ανεπαρκής διατροφή και η ανθυγιεινή διαβίωση. Κάθε προσπάθεια για την αντι­ μετώπιση του τραχώματος με μεθόδους μη οργανισμικές είναι κα­ ταδικασμένη σε αποτυχία, από την ίδια την φύση της πάθησης. Πα­ ρόλα αυτά οι μόνες μέθοδοι που έχει βρει η Ιατρική Επιστήμη για την αντιμετώπισή της είναι η αγωγή με αλοιφές, κρέμες, κλπ., πέρα

από μια προσπάθεια εξωτερικού καθαρισμού του ασθενή με τη χρή­ ση άφθονου σαπουνιού, νερού κλπ. Η εξωτερική καθαριότητα είναι χωρίς αμφιβολία κάτι πολύ θετικό' αν θέλουμε όμως να θεραπεύ­ σουμε αποτελεσματικά το τράχωμα, εκείνο που χρειάζεται είναι η εσωτερική καθαριότητα. Εκείνο που θα πρέπει να καθαριστεί είναι το αίμα και οι ιστοί, όχι μόνο το πρόσωπο και το σώμα. Θεραπεία. Η θεραπευτική αγωγή για το τράχωμα είναι ίδια με την αγωγή της Επιπεφυκίτιδας (σελ. 357), μόνο που σ' αυτή την περί­ πτωση θα πρέπει να αρχίσουμε με μια αρκετά παρατεταμένη νη­ στεία. Χωρίς αμφιβολία θα χρειαστούν κι άλλες συντομότερες νη­ στείες κατά διαστήματα, μέχρι να εξαφανιστεί τελείως η πάθηση. Οι υποκλυσμοί, το λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας, η πλύση των

κλειστών ματιών με ζεστό νερό που περιέχει άλατα θειϊκής αμμωνί­ ας κλπ., είναι ουσιώδεις παράγοντες της αγωγής. Ένα πολύ ωφέ­ λιμο θεραπευτικό μέτρο είναι επίσης να εκθέτει ο ασθενής τα μά­ τια του, κλεισμένα, στις ακτίνες του ήλιου. Η καθαριότητα γενικά και η καθαριότητα του σώματος ειδικότερα, καθώς και ένα σωστό διαιτολόγιο στο οποίο να παίζουν τον κυριότερο ρόλο τα φρούτα και οι σαλάτες, είναι οι μόνοι σίγουροι τρόποι για τη θεραπεία του τραχώματος-αν βέβαια δεν έχει φτάσει σε πο­ λύ προχωρημένο στάδιο.

Εξελκώσεις του Κερατοειδούς Χιτώνα. Ο κερατοειδής χιτώνας είναι σαν ένα παράθυρο στο εμπρόσθιο μέρος του ματιού, που προστατεύει την κόρη και την ίριδα. ' Οχι σπάνια εμφανίζονται πάνω στον κερατοειδή μικρές εξελκώσεις, που δημιουργούν μεγάλα προ­ βλήματα στον άτυχο ασθενή. Οπως και σε όλες τις άλλες οφθαλ­ μικές παθήσεις, το αίτιο των εξελκώσεων του κερατοειδούς είναι οργανικής προέλευσης και μπορεί να αποδοθεί σε κακό τρόπο ζω­ ής, γενικά,και κακή διατροφή ειδικότερα. Θεραπεία. Για μια εξήγηση του πως η τοξική κατάσταση του οργα­

νισμού μπορεί να επηρεάσει τα μάτια, παραπέμπουμε τον ασθενή αυτής της πάθησης στα υποκεφάλαια για τον Καταρράχτη και το Γλαύκωμα σε προηγούμενες σελίδες. Οσον αφορά την αγωγή, θα πρέπει να εφαρμόσει τις συμβουλές που δίνουμε για την θεραπεία της Ιρίτιδας (σελίδα 362) και της Κερατίτιδας (σελίδα 362), προσαρμόζοντάς τες ανάλογα με την σοβαρότητα της δικής του περί­ πτωσης. Για να προλάβουμε μελλοντική επανεμφάνιση του προβλήματος θα πρέπει να δώσουμε μεγάλη προσοχή στο διαιτολόγιό μας και να τονώσουμε τη γενική υγεία του οργανισμού με συστηματική άσκη­ ση, υγιεινή ζωή, κλπ. Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν καθόλου φάρμακα, λοσιόν κλπ. Η μόνη τοπική αγωγή θα πρέπει να είναι η συχνή πλύση των κλεισμένων ματιών με ζεστό νερό με άλατα θειϊκής αμμωνίας, όπως συμβουλεύουμε και σε όλες τις άλλες οφθαλ­ μικές παθήσεις, καθώς και η έκθεση των κλεισμένων ματιών στις ακτίνες του ήλιου. Το Παλάμιασμα, όπως περιγράφεται στο Τέλεια Οραση Χωρίς Γυαλιά είναι ένα πολύ ωφέλιμο μέτρο και θα πρέπει να γίνεται αρκετές φορές τη μέρα, επί δεκαπέντε ή είκοσι λεπτά.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟ Υ ΣΤΟΜΑΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΩΝ

Ξινίλες - Σκωληκοειδίτιδα - Καρκίνος - Χολέρα -Κολικός - Κο­ λίτιδα - Δυσκοιλιότητα - Διάρροια - Διαστολή του στομάχου Πτώση του στομάχου - Δωδεκαδακτυλικό έλκος - Δυσεντερία - Νευρική Δυσπεψία - Εντερικός Πυρετός - Ραγάδες του Πρωκτού - Συρίγγιο - Τυμπανισμός - Γαστρική καταρροή - Γα­ στρικό έλκος - Γαστρίτιδα (Οξεία) - Γαστρίτιδα (Χρόνια) - Αι­ μορροΐδες - Καούρες -Υπεροξύτητα - Δυσπεψία (Οξεία) - Δυ­ σπεψία (Χρόνια) - Εντερική καταρροή - Ανορεξία - Τροφική δηλητηρίαση - Τυφοειδής.

Γ ενικά ΑΝ σκεφτούμε ότι όλες τις τροφές που τρώμε τις επεξεργάζεται το μέρος του οργανισμού που είναι γνωστό σαν πεπτικός σωλήνας, γίνεται αμέσως φανερό γιατί οι ασθένειες του στομάχου και των εν­ τέρων είναι τόσο διαδομένες σήμερα -ο πεπτικός σωλήνας αποτελείται βασικά από αυτά τα δύο όργανα. Τρώμε κύρια για να ζούμε, αλλά ο σύγχρονος κόσμος έχει σχεδόν λησμονήσει αυτό το στοιχειώδες γεγονός. Για πάρα πολλούς αν­ θρώπους σήμερα, το θέμα είναι να ζούνε για να μπορούν να τρώνε. Ακόμα κι αν για κάποιους άλλους δεν ισχύει αυτό, η κατανά­ λωση τροφής έχει γίνει θέμα συνήθειας που υπαγορεύεται αποκλει­ στικά από τη ρουτίνα και που δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με τις

άμεσες ανάγκες του σώματος. Μπορούμε να θεωρήσουμε βέβαιο ότι στις Δυτικές χώρες ο μέ­ σος άνθρωπος - και ιδιαίτερα ο χειρονακτικός εργάτης- σήμερα τρώει δύο ή τρεις φορές περισσότερη τροφή απ' όση πραγματικά χρειάζεται το σώμα του. (Κι αυτό χωρίς να αναφερθούμε καθόλου στο κατά πόσο η τροφή αυτή είναι πραγματικά καλή τροφή, με τα κριτήρια της Φυσικής Θεραπείας). Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα εί­ ναι ότι τα όργανα που επηρέαζονται περισσότερο από αυτή τη συ­ νεχή εισροή τροφής -το στομάχι και τα έντερα- βρίσκονται συνέχεια σε μειονεκτική κατάσταση ως προς την ομαλή τους λειτουργία και τον φυσιολογικό τους τόνο. Βρίσκονται πάντα στα πρόθυρα της κα­ τάρρευσης κάτω από τη συνεχή καταπόνηση που τους επιβάλλουν οι «ιδιοκτήτες» τους μέσα στην μακάρια άγνοιά τους, τρώγοντας επί χρόνια τα τέσσερα ή πέντε γεύματά τους τη μέρα, με την αφελή πεποίθηση ότι όσο περισσότερο τρώνε τόσο καλύτερα είναι για την μελλοντική τους υγεία και δύναμη. Οπωσδήποτε, το βιβλίο αυτό δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για να κάνουμε μια πλήρη συζήτηση των σημερινών λανθασμένων πεποιθή­ σεων γύρω από τις τροφές. Το θέμα αυτό το εξετάσαμε διεξοδικά στο βιβλίο Η Δίαιτα σας στην Υγεία και την Ασθένεια. ’ Ομως, το τελικό αποτέλεσμα των σύγχρονων διατροφικών συνηθειών και θεω­ ριών είναι να φορτώνουν τους ανθρώπους του σημερινού πολιτισμού με μια ποικιλία και σωρεία ασθενειών των οργάνων της πέψης και της αποβολής, που δεν έχει ξαναπαρουσιαστεί σε καμιά προηγού­ μενη ιστορική περίοδο. (Οι διαφημίσεις για «θεραπείες» της δυσπε­ ψίας και της δυσκοιλιότητας που εμφανίζονται σε ατέλειωτες σει­ ρές σε κάθε εφημερίδα και περιοδικό που παίρνει κανείς να διαβά­ σει, καθώς και στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, είναι παραπάνω από αρκετή απόδειξη γι' αυτό το γεγονός, αν βέβαια δεν έχει απο­ δειχτεί κιόλας στον αναγνώστη από την προσωπική του εμπειρία με την οικογένεια και τους φίλους του). Αλλά τι μέτρα παίρνει η ιατρική για την αντιμετώπιση αυτής της τόσο υπερβολικής διάδοσης των ασθενειών του στομάχου και των εντέρων; Αν εξετάσουμε την αγωγή που χρησιμοποιεί γι' αυτά τα προβλήματα διαπιστώνουμε ότι πρόκειται, απλά και μόνο, για ανακού­ φιση των συμπτωμάτων. Δεν γίνεται καμιά προσπάθεια για να αντιμετωπισθεί το πραγματικό αίτιο των προβλημάτων, που δεν είναι άλ­ λο από τις υπέρμετρες ποσότητες τροφής που καταναλώνονται από συνήθεια, και μάλιστα σε όλων των ειδών τους ασύνετους συνδυα­

σμούς. Ετσι, δίνονται στον ασθενή κάποια φάρμακα για την κατα­ πολέμηση των άμεσων συμπτωμάτων της ενόχλησης, κι αυτό είναι όλο. Υπάρχει κανείς που να υπόφερε από δυσπεψία ή δυσκοιλιότητα και που να θεραπεύτηκε -να θεραπεύτηκε πραγματικά- από την ια­ τρική αγωγή; Οι ασθένειες αυτές, παρ' όλη την απλότητά τους, εί­ ναι τελείως αθεράπευτες από τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους επειδή, απλούστατα, η αγωγή αυτή δεν αντιμετωπίζει ούτε στο ελά­ χιστο το αληθινό αίτιο της πάθησης, που δεν είναι άλλο από την κα­ κή διατροφή. Σε ορισμένες περιπτώσεις στομαχικών και εντερικών προβλημάτων γίνεται κάποια απόπειρα διαιτολογικής αγωγής. Αυτή, όμως, έρχεται πάντα σε δεύτερη μοίρα, μετά τη φαρμακευτική αγω­ γή που χρησιμοποιείται, και δεν έχει αληθινή θεραπευτική αξία, αφού δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με τις αρχές της ορθής διαι­ τητικής. Σε κανέναν άλλο τομέα δεν είναι τόσο ανεπιτυχείς και άκαρπες οι ιατρικές προσπάθειες όσο στην αντιμετώπιση των παθήσεων που εξετάζουμε σε αυτό το κεφάλαιο. Και αντίστροφα, σε κανέναν άλλο τομέα ασθενειών δεν είναι τόσο λαμπρές και επιτυχημένες οι προ­ σπάθειες της Φυσικής Θεραπείας, όσο στην αγωγή αυτών των ίδιων ασθενειών. Γιατί; Απλούστατα, επειδή με τη φυσική αγωγή απομα­ κρύνεται το πραγματικό αίτιο του προβλήματος, ενώ με την ιατρική αγωγή το πραγματικό αίτιο αγνοείται ή παραμελείται και η αγωγή στρέφεται μόνο προς την απαλλαγή του ασθενή από τα επιφανειακά συμπτώματα. Το άτομο που υποφέρει από στομαχικά ή εντερικά προβλήματα, και που παίρνει φάρμακα για χρόνια, συχνά καταλήγει στο χειρουργι­ κό τραπέζι, σαν αποτέλεσμα αυτής της αγωγής. Και μήπως αυτή η τελευταία απελπισμένη προσπάθεια απαλλαγής από την πάθησή του τον θεραπεύει; Ίσως να έχει μια προσωρινή βελτίωση. Στη συνέχεια όμως και στις ενενήντα εννιά από τις εκατό περιπτώσεις τον αφήνει σε μια ακόμα χειρότερη κατάσταση χρόνιας αναπηρίας. Κι αυτό γιατί ο μόνος παράγοντας που μπορεί πραγματικά να επηρεάσει την κατά­ σταση -ο παράγοντας τροφή-αγνοείται συστηματικά. Από όποια πλευρά κι αν δούμε το πράγμα, το άτομο που υποφέρει από στομαχικά και εντερικά προβλήματα και αφήνει τον εαυτό του στα χέρια της ιατρικής, δεν έχει καμιά ελπίδα. Μπορεί για ένα διά­ στημα να συγκαλυφθούν και να κατευναστούν τα συμπτώματά του. Η φαρμακευτική αγωγή και οι χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να

τον κάνουν να νομίσει ότι το πρόβλημα του έχει λυθεί. Στο τέλος όμως θα αναγκαστεί να έλθει αντιμέτωπος με την ωμή αλήθεια: ότι η υγεία του είναι σε σαφώς χειρότερη κατάσταση (και αναφορικά με το συγκεκριμένο πρόβλημα αλλά και γενικότερα) από ό,τι πριν αρχί­ σει την αγωγή. Ο μόνος δρόμος προς τη θεραπεία -την πραγματική και μόνιμη θεραπεία- είναι η φυσική οδός. Αυτή και μόνο αυτή, όπως αποδείχνουν τα αποτελέσματα πέρα από κάθε αμφισβήτηση. ' Εχοντας δώσει αυτή τη διαβεβαίωση στο άτομο που υποφέρει από στομαχικά και εντερικά προβλήματα -ότι δηλαδή η υγεία του μπορεί να αποκατασταθεί, ολοκληρωτικά ή στο μεγαλύτερο μέρος της, με τη φυσική αγωγή, ακόμα και αν αναζητά μάταια και για χρόνια μια θεραπεία στα χέρια της ορθόδοξης ιατρικής- μπορούμε τώρα να προχωρήσουμε στην περιγραφή της ίδιας της αγωγής για τις διάφο­ ρες περιπτώσεις ασθένειες. Τα αποτελέσματα που θα έχει ο ασθε­ νής θα είναι κάτι παραπάνω από ικανοποιητικά. Ξινίλες: Βλέπε Υπεροξύτητα (Σελίδα 406)

Σκωληκοειδίτιδα. - Ολοι μας έχουμε συνηθίσει να ακούμε για άτομα που «ξαφνικά» έπαθαν σκωληκοειδίτιδα και μεταφέρθηκαν επειγόντως στο νοσοκομείο για μια άμεση χειρουργική επέμβαση που τους έσωσε τη ζωή. Για κάποιον όμως που ξέρει μερικά πράγ­ ματα για τις εσωτερικές λειτουργίες του οργανισμού, τα πράγματα δεν είναι όπως ακριβώς φαίνονται. Η σύγχρονη ιατρική μανία της αφαίρεσης της σκωληκοειδίτιδας συναγωνίζεται σχεδόν τη μανία της αφαίρεσης των διογκωμένων αμυγδαλών. Παράλληλα, πολλοί δέχονται μια εγχείριση σκωληκοειδί­ τιδας σαν κάτι αναπόφευκτο και νιώθουν ότι έτσι είναι πολύ «της μό­ δας». Αν όμως η ιατρική ερευνούσε τα αίτια της σκωληκοειδίτιδας λίγο πιο βαθιά από ό,τι κάνει τώρα και διαπίστωνε πόσο αναπόφευ­ κτα συνδέεται το πρόβλημα αυτό με την εντερική νωθρότητα και τη δυσκοιλιότητα, μπορεί να δίσταζε λίγο πριν καταδικάσει τους ασθε­ νείς αυτής της πάθησης στο νυστέρι, με την εντύπωση ότι με αυτόν τον τρόπο τους ξαναδίνει στην υγεία τους. Η σκωληκοειδίτιδα δεν είναι κάτι που μας προσβάλλει «στα καλά καθούμενα», όπως θα λέγαμε, σαν αποτέλεσμα μικροβιακής μόλυν­ σης. Αυτό είναι ένα παραμύθι που έχει εφεύρει η ιατρική για να κρύ­ ψει την κολοσσιαία και πλήρη άγνοιά της γύρω από τα πραγματικά αίτια του προβλήματος. Κανένας από αυτούς που υποφέρουν από

σκωληκοειδίτιδα δεν παρουσίασε την πάθηση αυτή «από το τίποτα». Αντίθετα, ήταν η άμεση συνέπεια μιας τοξικής εντερικής κατάστα­ σης που έχει την προέλευσή της στο μακρινό ιατρικό παρελθόν του ασθενούς και η συστηματική χρήση καθαρτικών φαρμάκων έχει με­ γαλύτερη σχέση με την πάθηση αυτή απ' ό,τι νομίζει ο περισσότε­ ρος κόσμος. Η σκωληκοειδής απόφυση είναι ένα μικρό όργανο που βρίσκεται ακριβώς στην αρχή του παχέως εντέρου. Η υπερβολική συσσώρευ­ ση περιττών ουσιών στο παχύ έντερο για ένα μεγάλο χρονικό διά­ στημα μπορεί να προκαλέσει σκωληκοειδίτιδα, μια πάθηση που δεν είναι τίποτε άλλο από μια προσπάθεια της Φύσης να εντοπίσει και να «κάψει» αυτές τις τοξίνες. (Η φλεγμονή της εσωτερικής εντερι­ κής μεμβράνης εξαιτίας της συστηματικής χρήσης καθαρτικών, είναι ένας ισχυρότατος προδιαθετικός παράγοντας στην εμφάνιση της σκωληκοειδίτιδας). Είναι αλήθεια ότι όταν προσβάλλεται η σκωληκο­ ειδής απόφυση υπάρχει έντονη μικροβιακή δραστηριότητα, αλλά αυ­ τή είναι το αποτέλεσμα της πάθησης, και όχι το αίτιο! (Όπως ακρι­ βώς όταν έχουν μαζευτεί βρωμιές μέσα σε ένα σκουπιδοτενεκέ, εμφανίζονται αυτόματα όλων των ειδών τα παράσιτα. Σίγουρα όμως τα παράσιτα δεν είναι το αίτιο της βρωμιάς: Απλώς αναπτύχθηκαν εκεί σαν αποτέλεσμα της παρουσίας της βρωμιάς). Όταν το άτομο που υποφέρει από σκωληκοειδίτιδα καταλάβει ότι το πρόβλημά του οφείλεται σε λάθος διατροφή στο παρελθόν -γιατί η δυσκοιλιότητα και η εντερική νωθρότητα είνηι άμεση συνέπεια των εσφαλμένων συνηθειών διατροφής και της εξασθένισης του οργανισμού- θα έχει κάνει ένα βήμα προς τη σωστή κατανόηση του αίτιου της πάθησής του. Εδώ όμως μπορεί να πει κανείς: «Και πως μπορεί να με βοηθήσει αυτή η γνώση, αφού τώρα που έχω σκωλη­ κοειδίτιδα ο μόνος τρόπος για να θεραπευτώ είναι η χειρουργική επέμβαση»; Η αφαίρεση της σκωληκοειδίτιδας με χειρουργική επέμβαση δεν αποτελεί με κανένα τρόπο θεραπεία του προβλήμα­ τος. Γιατί η αρχική κατάσταση, που είναι και το αίτιο του προβλήμα­ τος -η χρόνια δυσκοιλιότητα και η τοξική κατάσταση των εντέρωνδε βελτιώνεται καθόλου από την εγχείριση. Αντίθετα μάλιστα χειρο­ τερεύει, όπως διαπιστώνει το θύμα της σκωληκοειδίτιδας μετά την εγχείρηση. Η χειρουργική αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης δεν κάνει τίποτα για να θεραπεύσει τα εντερικά προβλήματα που είναι το αίτιο της προσβολής. Δεν κάνει τίποτα για να βελτιώσει -με την αληθινή

έννοια του όρου- την υγεία του ασθενή. Οπωσδήποτε όμως φέρνει αμοιβές -που συχνά είναι και αρκετά παχυλές- στις τσέπες των χειρουργών. Γι' αυτό και είναι τόσο δημοφιλείς οι εγχειρήσεις αυ­ τές ανάμεσα στους χειρουργούς, που τις συμβουλές τους πάνω σε αυτά τα θέματα τις δέχεται το κοινό με τέτοια συγκινητική και παιδι­ κή εμπιστοσύνη. Από την άλλη μεριά βέβαια, αν κάποιος υποφέρει από οξείς πόνους θα συγκατατεθεί σε οτιδήποτε, αν του υποσχεθούν ότι έτσι θα ανακουφιστεί από τον πόνο. Αυτό δε σημαίνει ότι όλοι οι χειρουργοί κινούνται από τελείως χρηματικά κίνητρα. Όμως, ακόμα και οι ίδιοι οι ιατρικοί κύκλοι πα­ ραδέχονται ότι γενικά υπάρχει μεγάλη τάση να καταφεύγουν στις χειρουργικές επεμβάσεις, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις σκωληκοειδίτι­ δας και αμυγδαλίτιδας. Μερικές ιατρικές αυθεντίες φθάνουν να θεωρούν ότι το 50% τουλάχιστον των εγχειρίσεων που γίνονται σή­ μερα είναι περιττές και αυτό από ανθρώπους που πιστεύουν στην αποτελεσματικότητα των επεμβάσεων ως μέσου για την αποκατά­ σταση της υγείας! Η μόνη αληθινή θεραπεία για την σκωληκοειδίτιδα είναι η νηστεία. Η νηστεία -το πιο ασφαλές και απλό θεραπευτικό μέτρο της Φύσης- είναι ο μόνος σίγουρος δρόμος προς τη θεραπεία για όλα τα προβλήματα σκοληκοειδίτιδας. Τότε όμως γιατί δεν την χρησιμο­ ποιεί η ιατρική; Αυτό είναι απλούστατα ένα ακόμα παράδειγμα της σταθερής και τυφλής άρνησης της να δεχτεί οποιοδήποτε θεραπευ­ τικό μέτρο που δεν προέρχεται από τον δικό του κλειστό κύκλο ιδεών. Θεραπεία; Πολλές εκατοντάδες περιπτώσεων σκωληκοειδίτιδας έ­ χουν θεραπευτεί απο Υγιεινιστές μόνο και μόνο με τη νηστεία. Σή­ μερα όμως είναι πολύ δύσκολο για πολλούς να εξασφαλίσουν τις υπηρεσίες ενός έμπειρου Υγιεινιστή, έτσι το ακόλουθο πρόγραμμα αυτοθεραπευτικής αγωγής θα τους είναι πολύ χρήσιμο. Η σκωληκο­ ειδίτιδα δημιουργεί μια κατάσταση μεγάλης νευρικότητας και φόβου στον πασχοντα και στους γύρω του. Αν όμως εφαρμοστεί χωρίς κα­ θυστέρηση η φυσική αγωγή που θα δώσουμε, δεν χρειάζεται να υπάρχει κανένας φόβος για τα τελικά αποτελέσματα." Πρώτα πρώτα, ο ασθενής θα πρέπει να είναι όσο πιο ήσυχος γίνε­ ται και δεν πρέπει να πίνει τίποτε άλλο από νερό, γουλιά-γουλιά. Αρκετές φορές τη μέρα μπορούν να τοποθετούνται πάνω στην επώδυνη περιοχή ζεστές κομπρέσες. Για τις πρώτες δυο ή τρεις μέ­

ρες μπορεί να γίνεται κάθε μέρα ένας υποκλυσμός με χλιαρό νερό -γύρω στο μισό κιλό- για να καθαριστεί το κάτω έντερο. Αυτό όμως θα πρέπει να γίνει μόνο στην περίπτωση που ο ασθενής δέχεται άνετα τον υποκλυσμό. Γύρω στην τρίτη μέρα η κατάσταση πρέπει να έχει βελτιωθεί αρ­ κετά ώστε να δοθεί ένας πλήρης υποκλυσμός με ενάμισυ περίπου κιλό νερού. Αυτό θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε μέρα μέχρι να υποχωρήσει τελείως ο πόνος και η φλεγμονή. Από την τρίτη μέ­ ρα και μετά μπορούν να δοθούν στον ασθενή φρουτοχυμοί καθώς και νερό. Δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από αυτή την απλή αγωγή, σωστά εφαρμοσμένη, για να ξεπεραστεί η προσβολή της σκωληκο­ ειδίτιδας. Όταν αρχίσει η ανάρρωση μπορεί να υιοθετηθεί η φρου­ τοδίαιτα που δίνουμε στο Παράρτημα. (Δεν πρέπει να βιαστούμε πολύ να δώσουμε τροφή στον ασθενή. Είναι προτιμότερο να διαρκέ­ σει η νηστεία μια η δυο μερές περισσότερο παρά λιγότερο!). Μετά από λίγες μέρες με αυτή τη δίαιτα μπορούμε να αρχίσουμε σταδια­ κά το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που υπάρχει επίσης στο Πα­ ράρτημα και το οποίο θα πρέπει να ακολουθείται πιστά στο μέλλον. Αν εξακολουθεί να υπάρχει τάση δυσκοιλιότητας θα πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες για την εξάλειψή της που δίνουμε πιο κά­ τω σ’ αυτό το κεφάλαιο και όταν υπάρχει ανάγκη θα πρέπει να χρη­ σιμοποιείται και ο υποκλυσμός. Αμέσως μόλις ο ασθενής νιώθει να έχει αναρρώσει αρκετά θα πρέπει να συμπεριλάβει στην καθημερινή του ρουτίνα τις αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που δίνονται στο παράρτημα μαζί με την πρωινή στεγνή εντριβή και το καθιστό λου­ τρό ή το σπόγγισμα με υγρή πετσέτα. Με ένα πρόγραμμα καθαρής και συνετής ζωής -πρωινό ξύπνημα, νωρίς για ύπνο το βράδυ, όχι καταχρήσεις, κλπ.- και ακολουθώντας τις συμβουλές που δώσαμε στις προηγούμενες παραγράφους, ο μέ­ χρι τώρα ασθενής από σκωληκοειδίτιδα θα βρεθεί σε καλύτερη υγεία από ό,τι ήταν εδώ και πολλά χρόνια πριν. Επιπλέον, η σκωλη­ κοειδής απόφυση του -ένα χρησιμότατο μικρό όργανο που χρησιμο­ ποιεί η Φύση για το έργο της αποτοξίνωσης του εντέρου και της λίπανσης των περιττωμάτων- θα παραμείνει στον οργανισμό του σε όσο το δυνατόν πιο υγιή κατάσταση, αντί να καταλήξει -όπως θα γι­ νόταν κατά πάσα πιθανότητα- στο βάζο δειγμάτων κάποιου χειρούργου.

Για την αγωγή της χρόνιας σκωληκοειδίτιδας, βλέπε την αγωγή για την κολίτιδα, σελίδα 377.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΤΟΝΙΤΙΔΑ Οταν μετά τη σκωλη­ κοειδίτιδα παρουσιάζεται περιτονίτιδα, αυτό οφείλεται στην εγχεί­ ρηση και ποτέ στην ίδια την πάθηση. Η σκωληκοειδίτιδα που αντιμε­ τωπίζεται με φυσικές μεθόδους δεν μπορεί ποτέ να εξελιχθεί σε περιτονίτιδα.

Καρκίνος. Ο καρκίνος είναι η φοβερή ασθένεια της εποχής μας, η ασθένεια για την οποία όλοι μιλούν με κομμένη την ανάσα. Είναι μια αληθινή «μάστιγα» που, όπως δείχνουν καθαρά οι στατιστικές βρί­ σκεται σε συνεχή άνοδο στις πολιτισμένες χώρες, παρ’ όλες τις προσπάθειες που καταβάλλει η ιατρική για να την θέσει υπό έλεγχο. Παρ' όλο που ξοδεύονται εκατομμύρια για έρευνες, η σύγχρονη Ιατρική Επιστήμη δεν έχει ανακαλύψει ακόμα το αίτιο του καρκίνου. Και ούτε πρόκειται να το ανακαλύψει, ακόμα κι αν ξοδευτούν πολλά ακόμα εκατομμύρια, αν συνεχίσει τις έρευνές της προς τις ίδιες κατευθύνσεις που ακολουθεί και τώρα. ’ Οση δουλειά κι αν γίνει στα εργαστήρια, με δοκιμαστικούς σωλή­ νες και πειραματόζωα δεν πρόκειται να αποκαλυφθεί το αίτιο του καρκίνου. Το αίτιο αυτό μπορεί να βρεθεί μόνο εξετάζοντας το πα­ ρελθόν του ίδιου του ατόμου που υποφέρει από την ασθένεια και συγκεκριμένα του ιατρικού του παρελθόντος και των γενικών συνη­ θειών του. Ο Καρκίνος δεν είναι αποτέλεσμα μόλυνσης από κάποιο μικρόβιο, δεν δημιουργείται τυχαία. Είναι η άμεση συνέπεια μιας ζωής εσφαλμένων συνηθειών -διαιτητικών και άλλων- μαζί με την παρατεταμένη κατασταλτική ιατρική αγωγή με φάρμακα και εγχειρή­ σεις, της μιας ασθένειας μετά την άλλη. Αν κάποιος υποφέρει από καρκίνο, μπορεί να είναι σίγουρος ότι η ασθένεια αυτή παρουσιάστηκε στον οργανισμό του σαν αποτέλεσμα της κατάρρευσης των δυνάμεων της αντίστασης του σώματος. Η κατάρρευση αυτή είναι το αποκορύφωμα μιας παρατεταμένης και ύπουλης επίθεσης που δέχεται η υγεία του ατόμου από όλους (ή μερικούς) από τους ακόλουθους καταστρεπτικούς παράγοντες: (α) Κακή διατροφή για μια ολόκληρη ζωή (μια μεγαλύτερη από τη συνηθισμένη κατανάλωση απομεταλλοποιημένων και νεκρών τροφών

όπως είναι το άσπρο ψωμί, η ζάχαρη και τα μαγειρεμένα και επε­ ξεργασμένα φαγητά της εποχής μας). (β) Χρόνοια δυσκοιλιότητα - με αποτέλεσμα τη λήψη καθαρτικών φαρμάκων οε υπερβολικές ποσότητες. (γ) Η εξάντληση των δυνάμεων του οργανισμού εξαιτίας υπερ­ βολικής δουλειάς, υπερβολικής ανησυχίας, φόβου, νοσηρών και κα­ ταστροφικών σκέψεων, καταχρήσεων όλων των ειδών, κλπ. (δ) Προγενέστερη κατασταλτική ιατρική αγωγή με εγχειρήσεις και φάρμακα της μιας ασθένειας μετά την άλλη. (ε) Εσφαλμένη φροντίδα του σώματος, των σωματικών οργάνων και λειτουργιών γενικά και των γεννητικών οργάνων ειδικά στην πε­ ρίπτωση των γυναικών. Από αυτά τα αίτια εισάγονται στον οργανισμό τα σπέρματα του καρκίνου και το όργανο που επιλέγεται τελικά για την εμφάνιση της ασθένειας έχει συνήθως υποβληθεί στο παρελθόν σε παρατεταμένο και επίμονο ερεθισμό κάποιου τύπου. (Θα πρέπει να τονίσουμε και πάλι ότι ο καρκίνος δεν είναι κάτι που παρουσιάζεται ξαφνικά. Είναι συνέπεια μιας σειράς παραγόντων που οδηγούν στη σταδιακή κα­ τάρρευση των δυνάμεων της αντίστασης του οργανισμού και είναι μια διαδικασία που εξελίσσεται βαθμιαία, παρ' όλο που η εμφάνιση του ίδιου του καρκίνου κατά το τέλος αυτής της διαδικασίας μπορεί να φανεί σαν ένα τελείως ξαφνικό γεγονός). Θεραπεία. Είτε πρόκειται για καρκίνο του στομάχου, του απευθυσμένου, του ήπατος, κλπ., η γένεση της πάθησης είναι πάντα η ίδια και η ιατρική αγωγή της με εγχειρήσεις, ακτίνες X, ή ράδιο είναι τε­ λείως ανώφελη. Αυτές οι μέθοδοι δεν κάνουν τίποτα για να εξαλεί­ ψουν τα πραγματικά αίτια που προκάλεσαν την ασθένεια και τα τελι­ κά τους αποτελέσματα είναι πραγματικά καταστροφικά, όσο κι αν φαίνονται να ανακουφίζουν προσωρινά το πρόβλημα. Μια πλευρά των σημερινών χειρουργικών μεθόδων αντιμετώπισης του καρκίνου που έχει πολύ ύπουλες συνέπειες είναι η αφαίρεση όλων των λεμφαδένων που βρίσκονται κοντά στο μέρος που έχει προσβληθεί. Αυτό γίνεται με τη λογική ότι αυτοί οι αδένες βοηθούν στην εξάπλωση της ασθένειας σε άλλα όργανα. Η αντίληψη αυτή όμως είναι παράλογη -ένα ακόμα δείγμα της ιατρικής αδυναμίας να καταλάβει τον εξαιρετικά ζωτικό ρόλο που παίζουν οι λεμφαδένες στην προστασία του σώματος από την αυτοτοξίνωση. Το μόνο που

κάνει μια τέτοια αγωγή είναι να εξασθενίζει ακόμα περισσότερο έναν αμυντικό μηχανισμό, που είναι ήδη τόσο αποδυναμωμένος ώστε να μην μπορεί να εκτελέοει ικανοποιητικά το έργο του. Ο καρκίνος του μαστού είναι η μόνη μορφή καρκίνου που παρου­ σιάζει κάποια θετική αντίδραση στην χειρουργική επέμβαση, με την έννοια ότι ο ασθενής είναι σχετικά καλά μετά την εγχείρηση. Αν όμως κατανοήσουμε τις αρχές που διέπουν την ανάπτυξη της ασθέ­ νειας, θα αντιληφθούμε ότι η αγωγή αυτή δεν προσφέρει τίποτα στο έργο της βελτίωσης της υγείας του ατόμου, ούτε και αποτρέπει την μελλοντική εμφάνιση καρκίνου σε κάποιο άλλο όργανο. Η θεραπεία του ασθενή από τον καρκίνο -και μιλάμε για αληθινή θεραπεία- μπορεί να επιτευχθεί μόνο με φυσικές μεθόδους αγωγής που εξαλείφουν τα αίτια της ασθένειας, αν αυτό είναι δυνατό στη συγκεκριμένη περίπτωση. Καλό θα ήταν να μη δίνουμε πολλές ελπί­ δες στον καρκινοπαθή, γιατί αν η ασθένεια έχει προχωρήσει κάπως, η θεραπεία μπορεί να είναι αδύνατη. Όταν όμως βρίσκεται στα σχετικά αρχικά στάδια, πολλά μπορούν να γίνουν με τη διεξοδική εφαρμογή των μεθόδων φυσικής αγωγής. Η νηστεία, η αυστηρή δί­ αιτα, οι μαλάξεις, τα αποβλητικά λουτρά, η ηλιοθεραπεία, κλπ. είναι τα μόνα θεραπευτικά μέτρα που χρειάζονται. Προφανώς το καλύτε­ ρο μέρος για την εφαρμογή αυτής της αγωγής είναι ένα Κέντρο Φυσικής Θεραπευτικής. Αν αυτό είναι αδύνατον, ο καρκινοπαθής θα πρέπει να καταφύγει αμέσως σε έναν ικανό Υγιεινιστή. Για διάφο­ ρους λόγους, η αυτοθεραπεία στο σπίτι δεν είναι επιθυμητή στην περίπτωση του καρκίνου. Μέχρι τώρα έχουν καταγραφεί αρκετές αυθεντικές περιπτώσεις θεραπείας του καρκίνου με φυσικές μεθόδους αλλά, αναμφίβολα, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις η ασθένεια δεν ήταν σε πολύ προ­ χωρημένο στάδιο, αλλιώς είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε να επι­ τευχθεί μια ολοκληρωτική θεραπεία.

Χολέρα. Βλέπε το κεφάλαιο για Πυρετούς (Κεφάλαιο 13).

Κολικός. Έτσι ονομάζουμε τους οξείς, διαπεραστικούς πόνους στα έντερα. Τις περισσότερες φορές οφείλονται στην κατανάλωση ασυμβίβαστων ή λανθασμένων συνδυασμών τροφών. Η απλή αγωγή που ακολουθεί είναι αρκετή για να διορθώσει τα πράγματα σε όλες

τις συνηθισμένες περιπτώσεις. Για είκοσι τέσσερις ώρες -ή και περισσότερο αν χρειαστεί- ο ασθενής θα πρέπει να πίνει μόνο ζεστό νερό. Στο διά­ στημα αυτό πρέπει να καθαριστεί μια ή δύο φορές το έντερο με υποκλυσμό χλιαρού νερού. Μπορούμε να τοποθετήσουμε στην οδυ­ νηρή περιοχή μια θερμοφόρα ή ζεστές φανέλες και ο ασθενής πρέ­ πει να παραμείνει στο κρεβάτι. Αν γίνουν αυτά οποιαδήποτε συνηθι­ σμένη προσβολή κολικού θα πρέπει να περάσει γρήγορα κι η αυστη­ ρή προσοχή στη μελλοντική δίαιτα, με βάση τις αρχές που έχουμε παρουσιάσει σ’ αυτό το βιβλίο, θα αποτρέψει την επανεμφάνισή του. Αν παρ’ όλη την αγωγή ο πόνος παραμένει, ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλευτεί έναν Υγιεινιστή. Το πιο πιθανό είναι ότι το πρό­ βλημα προκαλείται και από άλλο παράγοντα που μόνο η προσωπική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει. ' Οπως και να έχει πάντως το πράγ­ μα, το ασφαλέστερο είναι ο ασθενής να συνεχίσει σε αυτό το διά­ στημα τη νηστεία με νερό, κάνοντας υποκλυσμούς μία ή δύο φορές τη μέρα. Θεραπεία.

Κολίτιδα. Κολίτιδα είναι η φλεγμονή του παχέως εντέρου και πα­ ρουσιάζεται σε δύο μορφές: την ελκώδη κολίτιδα και τη βλεννώδη κολίτιδα. Για να καταλάβουμε τα αίτια της κολίτιδας, θα πρέπει να ξέρουμε ότι το έντερο καλύπτεται από μια ευαίσθητη βλεννογόνο μεμβράνη και η κολίτιδα μπορεί να προκληθεί μόνο σαν αποτέλεσμα του παρατεταμένου ερεθισμού αυτής της επένδυσης. Οι δυο κυριότεροι παράγοντες που προκαλούν αυτόν τον συνεχή ερεθισμό του εντέρου είναι η χρόνια δυσκοιλιότητα και η συνήθεια των καθαρτι­ κών.

'Οταν εξαιτίας συστηματικής κακής διατροφής το έντερο δεν μπορεί να εκτελέσει σωστά τη λειτουργία του και αρχίζει να γίνεται νωθρό, έχουμε σαν αποτέλεσμα τη δυσκοιλιότητα και τη συσσώρευ­ ση περιττωμάτων στα τοιχώματα του εντέρου. Αυτά τα υπολείμματα περιττωμάτων είναι εκείνα που προκαλούν τον ερεθισμό. Τα καθαρ­ τικά φάρμακα, που παίρνει ο ασθενής για να καταπολεμήσει αυτή την κατάσταση, έχουν σαν μόνο αποτέλεσμα να επιδεινώνουν τον ερεθισμό ανάλογα με την ισχύ τους, όπως εξηγούμε και στην αγωγή της Δυσκοιλιότητας, πιο κάτω σ’ αυτό το κεφάλαιο.

' Οσο περισσότερα κρέατα καταναλώνει το άτομο, τόσο περισσότε­ ρες σηπτικές ύλες σχηματίζονται στο' έντερο και, επομένως, τόσο χειρότερες θα είναι και οι συνέπειες για το ίδιο το έντερο. Εξαιτίας της δράσης όλων αυτών των παραγόντων έχουμε γενικά σαν τελικό αποτέλεσμα την εμφάνιση της κολίτιδας. Υπάρχει συχνά ή εντύπωση ότι ένα από τα κύρια αίτια της κολίτι­ δας είναι η κατανάλωση τροφών που περιέχουν «άπεπτη ύλη (ίνες)». Αυτό όμως οφείλεται στο ότι η μεμβράνη του εντέρου βρί­ σκεται ήδη σε εξαιρετικά αποδυναμωμένη κατάσταση εξαιτίας των παραγόντων που αναφέραμε προηγουμένως. Οι τροφές που περιέ­ χουν μεγάλη αναλογία φυσικής άπεπτης ύλης, όπως είναι τα φρού­ τα, τα λαχανικά, το ψωμί από πλήρες αλεύρι, κλπ., δεν μπορούν πο­ τέ να είναι το αίτιο της κολίτιδας, παρ' όλο που αν υπάρχει ήδη κο­ λίτιδα μπορεί να την επιδεινώσουν. Στην πραγματικότητα, αν το διαι­ τολόγιο περιείχε άφθονες φυσικές τροφές, όπως είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, το ψωμί από πλήρες αλεύρι, κλπ., θα είχε αποτραπεί η εμφάνιση της κολίτιδας, γιατί τις τροφές αυτές μας τις δίνει η Φύ­ ση ακριβώς για να διατηρούν τα έντερα σε καθαρή και υγιή κατά­ σταση, πράγμα που πετυχαίνουν καθαρίζοντας τα καθώς περνούν από μέσα τους. Όσο περισσότερη άπεπτη ύλη περιέχει μια τροφή, τόσο περισσότερο βοηθά τη λειτουργία του εντέρου και βελτιώνει την υγεία του -και όχι το αντίθετο όπως νομίζουν πολλοί. ' Αν όμως το έντερο είναι ήδη αποδυναμωμένο, οι τροφές που περιέχουν πολ­ λή άπεπτη ύλη μπορεί να επιδεινώσουν αυτή την κατάσταση και να μεγαλώσουν την τάση για εκδήλωση κολίτιδας. Αυτό όμως συμβαίνει μόνον επειδή το έντερο, στην τωρινή μη υγιή κατάστασή του, δεν είναι σε θέση να επεξεργαστεί σωστά αυτές τις τροφές. Η κατασταλτική αγωγή προηγούμενων ασθενειών με φάρμακα και εγχειρήσεις μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να δημιουργήσει προδιάθεση για κολίτιδα, σε συνδυασμό με άλλους οργανικούς παρά­ γοντες που έχουμε ήδη εξετάσει, ενώ, σε όλες τις περιπτώσεις κο­ λίτιδας, ένας συνηθισμένος αιτιώδης παράγοντας είναι μια γενική καταρροϊκή κατάσταση σε όλο τον οργανισμό. (Για μια εξήγηση του πως δημιουργείται η καταρροϊκή κατάσταση, παραπέμπουμε τον αναγνώστη στην αγωγή της Καταρροής στο Κεφάλαιο 7, σελίδα 316). Όταν καταλάβουμε και αναγνωρίσουμε το αίτιο και τη φύση της κολίτιδας, τότε τα μέσα για την εξάλειψή της είναι σχετικά απλά. Το πρώτο που χρειάζεται είναι να εφαρμόσουμε μια αγωγή που θα κα­

θαρίσει το έντερο και ολόκληρο τον πεπτικό σωλήνα και θα επιτρέ­ ψει τη θεραπεία της ερεθισμένης βλεννογόνου μεμβράνης. Μετά πρέπει να υιοθετηθεί μια αυστηρή δίαιτα φυσικών τροφών και πριν περάσει πολύς καιρός ο μέχρι τότε ασθενής θα αρχίσει να πιστεύει ότι δεν υπόφερε ποτέ από μια τέτοια οδυνηρή και αποδυναμωτική κατάσταση. Δυστυχώς ο περισσότερος κόσμος, όταν παθαίνει κολί­ τιδα ακολουθεί την ορθόδοξη ιατρική αγωγή και η ιατρική στάση απέ­ ναντι σε αυτή την πάθηση είναι τέτοια που, τις περισσότερες φο­ ρές, το πρόβλημα επιδεινώνεται αντί να περιορίζεται. Για την Ιατρική Επιστήμη, η κολίτιδα είναι μια πάθηση που οφείλε­ ται σε «μικροβιακή μόλυνση» και έτσι προσπαθεί να την εξαλείψει με εντερικές πλύσεις και με ισχυόα κατασταλτικά φάρμακα. Αυτές οι μέθοδοι συχνά το μόνο που καταφέρνουν είναι να κάνουν την ασθένεια χρόνια. Ακόμα όμως και αν φαίνονται να πετυχαίνουν την καταστολή ή τον περιορισμό του προβλήματος για ένα διάστημα, δεν είναι ποτέ ούτε στο ελάχιστο θεραπευτικές με την αληθινή έν­ νοια του όρου. Οι τοξικές ουσίες που η Φύση προσπαθούσε να αποβάλει δια μέσου της εντερικής βλεννογόνου με την αγωγή αυτή αναγκάζονται να επιστρέφουν στον οργανισμό, οπότε είναι πάντα πιθανόν ότι η πάθηση θα εκδηλωθεί και πάλι στο μέλλον. ' Ενα άλλο στοιχείο της ορθόδοξης ιατρικής αγωγής που επηρεάζει αρνητικά τη μελλοντική υγεία του ασθενή είναι ότι αποκλείει από το διαιτολόγιό του όλες τις τροφές που περιέχουν άπεπτη ύλη. Καθώς ανάμεσα στις τροφές αυτές περιλαμβάνεται το ψωμί από πλήρες αλεύρι, τα φρούτα και τα πράσινα λαχανικά, σαν αποτέλεσμα αυτής της διατροφής, ο άτυχος ασθενής βρίσκεται γρήγορα σε μια κατά­ σταση ανεπάρκειας μετάλλων, κινδυνεύοντας έτσι να πάθει κάποια σοβαρή μορφή οξέωσης, σαν επιπλοκή των τωρινών εντερικών του προβλημάτων! Θεραπεία. Όπως είπαμε και πριν, όταν αναγνωρίσουμε τα αληθινά αίτια της κολίτιδας, η αγωγή που απαιτείται για τη θεραπεία της εί­ ναι σχετικά απλή. Οι δύο κυριότερες προϋποθέσεις είναι η νηστεία και η αυστηρή δίαιτα. Οι πολύ σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρει­ αστούν σαν αρχή της αγωγής μια αρκετά παρατεταμένη νηστεία, ώστε να μπορέσει το ερεθισμένο έντερο να ξαναβρεί τον φυσιολο­ γικό του τόνο. Οι συνηθισμένες όμως περιπτώσεις θα πρέπει να προχωρήσουν ως εξής: Αρχίζουμε με μια σύντομη νηστεία τριών μέχρι πέντε ημερών,

όπως περιγράφεται στο Παράρτημα, και μετά συνεχίζουμε με τη δί­ αιτα γάλακτος, που δίνουμε επίσης στο Παράρτημα. Συνεχίζουμε με αυτή τη δίαιτα για δύο μέχρι τέσσερις εβδομάδες, ανάλογα με την περίπτωση. Στο μεταξύ ο ασθενής θα πρέπει να αναπαύεται όσο το δυνατόν περισσότερο. Μετά αρχίζουμε την πλήρη εβδομαδιαία δίαι­ τα όπως περιγράφεται στο Παράρτημα, τρώγοντας όμως στην αρχή βρασμένα φρούτα αντί για φρέσκα, και λαχανικά στον ατμό ή χορτό­ σουπα αντί για σαλάτες, μέχρι που να μπορεί ο ασθενής να χωνέψει ικανοποιητικά αυτές τις ωμές τροφές. Αργότερα μπορούμε να τις εισάγουμε σταδιακά στη δίαιτα, καθώς θα βελτιώνεται η κατάσταση του εντέρου. Ανάλογα με το πως προχωρεί η συγκεκριμένη περί­ πτωση μπορεί να χρειαστούν κάποια διαστήματα δίαιτας γάλακτος ανά δύο ή τρεις μήνες. Εδώ ο ασθενής θα πρέπει βέβαια να χρησι­ μοποιήσει την κρίση του. Κατά τη διάρκεια της νηστείας, ή και μετέπειτα αν είναι απαραί­ τητο, θα πρέπει να καθαρίζονται τα έντερα κάθε βράδυ με υποκλυ­ σμό χλιαρού νερού. Οι υποκλυσμοί αυτοί μπορούν να σταματήσουν όταν τα έντερα αρχίσουν να λειτουργούν φυσιολογικά, σαν αποτέ­ λεσμα της αγωγής. Αν είναι απαραίτητο να γίνονται υποκλυσμοί με­ τά την πρώτη βδομάδα, μπορούν να γίνονται κάθε δεύτερο βράδυ. Κάθε πρωί θα πρέπει να γίνεται η στεγνή εντριβή και το καθιστά λουτρό σε συνδυασμό με το πρόγραμμα γενικών ασκήσεων του Πα­ ραρτήματος. Δύο φορές τη βδομάδα ο ασθενής θα πρέπει να κάνει ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θεϊκής μαγνησίας. Ο ασθενής θα πρέπει να κάνει κάθε βράδυ ένα ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό -εκτός από τα βράδια που κάνει μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας- μέχρι να υποχωρήσει το πρόβλημα. (Για λεπτομέρειες γύρω από το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό και για το μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας βλέπε στο Παράρτημα). Εφαρμόζοντας τα παραπάνω ο ασθενής, θα αρχίσει γρήγορα να ανακτά την υγεία του, αν θέλει όμως να προλάβει μελλοντικά προ­ βλήματα θα πρέπει να δώσει μεγάλη προσοχή στο διαιτολόγιό του. Δεν πρέπει να τρώει μπαχαρικά, καρυκεύματα και σάλτσες κανενός είδους και πρέπει να προσέχει πολύ τα κρεατικά -κρέας, ψάρι, κλπ.- που είναι οι πιο σηπτικές τροφές και επομένως μπορεί να προσβάλλουν το έντερο προκαλώντας μια νέα φλεγμονή. Οι τροφές που κατά το πέρασμα τους από το έντερο το αποτοξινώνουν και το καθαρίζουν -όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά- είναι οι πιο ση­ μαντικές για το μελλοντικό διαιτολόγιο, παρ’ όλο τον τρόμο με τον

οποίο αντιμετωπίζονται από τους ορθόδοξους γιατρούς σε σχέση με την κολίτιδα (Καλό θα ήταν να αποκλεισθούν από το διαιτολόγιο του ασθενή τα κρεατικά και τη θέση τους να πάρουν τα αυγά, οι ξηροί καρποί και το τυρί). Επίσης, η ζάχαρη, και όλα τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι είναι εξαιρετικά βλαβερά για όλες τις περιπτώσεις κολίτιδας. ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Είναι πιθανόν ότι πολλοί ασθενείς δεν θα μπορούν να φάνε αμέσως φρούτα και σαλάτες χωρίς πρόβλημα. Μετά όμως από την αρχική νηστεία και τη δίαιτα γάλακτος θα πρέπει να τους είναι πολύ πιο εύκολο να φάνε τέτοιες τροφές, αν τις τρώνε όπως καθο­ ρίζεται από το διαιτολόγιο του Παραρτήματος, χωρίς να ξεχνούν, όμως, όσα είπαμε προηγούμενα γι’ αυτό το θέμα. Στο διάστημα αυ­ τό θα έχει υποχωρήσει η φλεγμονή του εντέρου στο μεγαλύτερο μέ­ ρος της και έτσι τα φρούτα και οι σαλάτες θα είναι πολύ πιο ανεκτά -ή και ευπρόσδεκτα ακόμα. Για τον καθαρισμό του εντέρου πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο ζεστό νερό. Δεν πρέπει να χρησιμοποιη­ θούν κανενός είδους ιατρικά παρασκευάσματα ή φάρμακα.

Δυσκοιλιότητα: Η δυσκοιλιότητα δεν είναι ασθένεια, είναι μια κατά­ σταση κακής λειτουργίας του εντέρου. Αν και δεν είναι όμως ασθέ­ νεια αυτή καθ' εαυτή, η δυσκοιλιότητα αποτελεί την πηγή από την οποία προέρχονται πολλές από τις τρομερότερες ασθένειες της εποχής μας, καθώς και άλλες λιγότερο σοβαρές. Η σκωληκοειδίτι­ δα, οι ρευματισμοί, η αρθρίτιδα, η υπέρταση, ο καρκίνος, ο καταρρά­ κτης, είναι λίγες μόνο από τις παθήσεις στις οποίες η δυσκοιλιότητα είναι ένας σημαντικός προδιαθετικός παράγοντας, ενώ υπάρχει σαν λανθάνουσα κατάσταση σχεδόν σε κάθε ασθένεια. Υπάρχουν επίσης και διάφορες άλλες πιο ελαφρές και πιο άμεσες συνέπειες της δυ­ σκοιλιότητας, όπως είναι η αδράνεια, η έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, οι επίμονοι πονοκέφαλοι, κλπ., κλπ. ’ Ολα τα κακά που οφείλονται στη δυσκοιλιότητα προέρχονται από τη λεγόμενη αυτοδηλητηρίαση. Το δυσκοίλιο άτομο έχει πάντα στα έντερά του μια ασυνήθιστα μεγάλη ποσότητα περιττωμάτων και η αυτοδηλητηρίαση που αναφέραμε προκαλείται από την επαναπορρόφηση των τοξικών ουσιών που παράγονται στο έντερο από τη συνε­ χή παρουσία και τη σήψη αυτών των περιττωμάτων -που, σε κανονι­ κές συνθήκες, η Φύση δε θα τα είχε αφήσει ποτέ να παραμείνουν

εκεί. Τι προκαλεί όμως τη δυσκοιλιότητα; Η απάντηση σε αυτό το ερώ­ τημα είναι διπλή: (1) ένα διαιτολόγιο απονεκρωμένων και επεξεργασμένων τροφών, και (2) εξασθένιση των νεύρων, που οφείλεται σε καταπόνισή τους, σε πάρα πολλή δουλειά, σε καταχρήσεις όλων των ειδών, σε έλλει­ ψη σωματικής άσκησης ·και σε όλες τις άλλες συνήθειες που χαμη­ λώνουν τον τόνο του οργανισμού. Με άλλα λόγια, τα αίτια της δυσκοιλιότητας είναι η κακή διατροφή σε συνδυασμό με έναν γενικά λανθασμένο τρόπο ζωής! Όλες οι τροφές, στη φυσική τους κατάσταση, περιέχουν μια αρ­ κετά μεγάλη ποσότητα άπεπτης ύλης -άπεπτης με την έννοια ότι το σώμα δεν χρησιμοποιεί αυτές τις ουσίες κατά το πέρασμα της τρο­ φής από τον πεπτικό σωλήνα και τις αποβάλλει διαμέσου των εντέ­ ρων, αφού έχει απορροφήσει τα θρεπτικά συστατικά της. Αυτή η άπεπτη ύλη είναι απόλυτα απαραίτητη για τη διατήρηση της φυσικής ισορροπίας των τροφών, ενώ ταυτόχρονα βοήθα στην περίσταλση (τη φυσική ρυθμική κίνηση που προωθεί την τροφή κατά μήκος του πεπτικού σωλήνα). Βλέπουμε έτσι ότι αυτή η άπεπτη ύλη -αυτό το μέρος των τροφών που δεν χωνεύεται, δηλαδή δεν απορροφάται από το έντερο- είναι απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του οργα­ νισμού και ιδιαίτερα για το έργο των εντέρων, τη χώνεψη και την αποβολή. Η δυσκοιλιότητα είναι τόσο πολύ διαδεδομένη σε όλο τον κόσμο, επειδή ένα τόοο μεγάλο μέρος των τροφών που τρώμε σήμερα έχει περάσει από επεξεργασία που της αφαιρεί τη άπεπτη ύλη. Σημειώ­ στε ότι κάτι τέτοιο δε συμβαίνει στις πρωτόγονες ή άγριες φυλές! Οι άγριοι δεν υποφέρουν από δυσκοιλιότητα. Οι τροφές τους δεν έχουν απογυμνωθεί από τη φυσική άπεπτη ύλη τους! Η δυσκοιλιότη­ τα είναι μια από τις πολλές «ευλογίες» που έχει φέρει στον άνθρω­ πο η ασταμάτητη πορεία του «Πολιτισμού» και της «Προόδου». Το συνηθισμένο σημερινό διαιτολόγιο από άσπρο ψωμί, μαγειρεμέ­ νο κρέας και βρασμένα λαχανικά είναι πολύ ελλειπές σε φυσικό όγ­ κο (άπεπτη ύλη). Τα πίτουρα και τα πιο σκληρά μέρη του σιταριού αφαιρούνται κατά το άλεσμα που παράγει το άσπρο αλεύρι. Οι φλού­ δες των λαχανικών και των φρούτων αφαιρούνται πάντα πριν από το μαγείρεμα και οι τροφές αυτές απονεκρώνονται ακόμα περισσότερο από την ίδια τη διαδικασία του μαγειρέματος. Τα κρεατικά που τους

έχουν αφαιρεθεί τα κόκκαλα και το αίμα και μετά έχουν μαγειρευ­ τεί, είναι επίσης σε πολύ «μη-ισορροπημένη» και επομένως αφύσικη κατάσταση. Μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι διατρέχοντας όλο τον κατάλογο τροφών που χρησιμοποιούνται στο διαιτολόγιο του μέσου ατόμου σήμερα. Είναι όλες σε μη ισορροπημένη κατάσταση. Είναι όλες αφύσικα συμπυκνωμένες εξαιτίας της απουσίας των φυσικών στοιχείων που έχουν καταστραφεί ή αφαιρεθεί από τις σύγχρονες μεθόδους επεξεργασίας των τροφών και από τις απαρχαιωμένες μεθόδους μαγειρέματος που χρησιμοποιούμε. Όταν πάλι τρώγονται φυσικές, ισορροπημένες τροφές, όπως είναι τα ωμά φρούτα και τα ωμά λαχανικά, η ποσότητα είναι τόσο μικρή σε σύγκριση με τις υπό­ λοιπες τροφές ώστε να είναι σχεδόν αμελητέα. Όχι μόνο η συνηθισμένη δίαιτα είναι μη ισορροπημένη και πολύ συμπυκνωμένη -με αποτέλεσμα να οδηγεί κατευθείαν στη δυσκοιλιό­ τητα εξαιτίας της απουσίας της φυσικής άπεπτης ύλης- αλλά έχει σαν συνέπεια και την πολυφαγία. Γιατί όταν καταναλώνουμε τις τροφές στη φυσική τους κατάσταση, ώστε να περιέχουν τη άπεπτη ύλη, δεν μπορούμε να τις καταναλώσουμε σε τόσο μεγάλες ποσό­ τητες, όσο όταν έχουν υποστεί επεξεργασία και μαγείρεμα που αφαιρεί την άπεπτη ύλη και άλλα στοιχεία. Το αποτέλεσμα είναι ότι τρώμε αυτές τις τροφές σε υπερβολικές ποσότητες και υπερφορ­ τώνουμε τον οργανισμό μας με έναν όγκο από εξαιρετικά συμπυ­ κνωμένα αμυλούχα, σακχαρούχα, πρωτεϊνούχα και λιπαρά συστατικά, που δεν του είναι ούτε στο ελάχιστο χρήσιμα για τις διαδικασίες της συντήρησης και της επιδιόρθωσης του οργανισμού μας. Επιπλέον, αυτές οι ίδιες επεξεργασμένες και μαγειρεμένες τροφές είναι πο­ λύ ανεπαρκείς σε οργανικά μεταλλικά και ζωτικά στοιχεία (μεταλλικά άλατα και βιταμίνες), σε σύγκριση με τις φυσικές αμαγείρευτες τροφές. Βλέπουμε λοιπόν ότι η σχεδόν σίγουρη πιθανότητα της δυ­ σκοιλιότητας που περιμένει το άτομο που τρώει με τον συμβατικό τρόπο, δεν είναι και η μόνη κακή συνέπεια που θα έχει αν επιμείνει για χρόνια σε αυτό το αφύσικο και υποβιβασμένο διαιτολόγιο. Όπως είπαμε, οι συνηθισμένες επεξεργασμένες και μαγειρεμέ­ νες τροφές της εποχής μας έχουν σαν συνέπεια την πολυφαγία, πράγμα που επιφέρει συμφόρηση του οργανισμού, επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο τη δυσκοιλιότητα που προκαλεί το ίδιο το διαι­ τολόγιο. Αν το συγκεκριμένο άτομο εργάζεται στο ύπαιθρο ή ασκεί­ ται πολύ, το κακό δεν είναι τόσο μεγάλο. Για όσους όμως κάνουν καθιστική εργασία είναι οπωσδήποτε φανερά τα προβλήματα που

δημιουργεί ένας τέτοιος τρόπος ζωής. Και όταν το πρόβλημα επιπλέκεται από υπερβολική δουλειά, ανησυχία, καταχρήσεις όλων των ειδών, καθυστέρηση του βραδινού ύπνου και του πρωινού ξυπνήμα­ τος, κλπ., κλπ., δεν είναι βέβαια περίεργο που το άτομο γίνεται θύ­ μα της χρόνιας ασθένειας, της οποίας αφετηρία και βάση είναι η δυσκοιλιότητα. Η κακή διατροφή και η κακή χρήση της νευρικής ενέργειας του οργανισμού ισοδυναμεί με το να καίμε το κερί των σωματικών μας δυνάμεων και από τις δύο άκρες. Δεν είναι καθόλου παράξενο που η ανταμοιβή μιας τέτοιας ζωής είναι η ασθένεια. Με αυτό τον τρόπο η Φύση τιμωρεί την καταπάτηση των νόμων της, που διέπουν τη ζωή και την καλή υγεία. Η λήψη καθαρτικών για τη δυσκοιλιότητα δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί θεραπευτική ούτε με το μεγαλύτερο άλμα της φαντασίας. Οι μέθοδοι αυτές εξαναγκάζουν τα έντερα να λειτουργήσουν, με απο­ τέλεσμα, όσο πιο επίμονη είναι αυτή η συνήθεια, τόσο πιο μακρινή να γίνεται η πιθανότητα φυσιολογικής λειτουργίας των εντέρων. Τα άτομα που ακολουθούν αυτή την αγωγή πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο και συνήθως καταλήγουν να γίνονται τόσο δυσκοίλια, ώστε συχνά να μην έχουν ούτε μία κένωση για πολλές μέρες, ακό­ μα και με καθημερινή χρήση των ισχυρότερων καθαρτικών της αγο­ ράς. Έτσι, μακροπρόθεσμα το φάρμακο αποδεικνύεται χειρότερο από την ασθένεια. Με τον καιρό έχουμε καταλήξει να θεωρούμε πολύ «φυσικό» το γεγονός της χρήσης καθαρτικών. Η συνήθεια να παίρνουμε κάποιο φάρμακο «για να βοηθάμε τα έντερα» έχει γίνει σχεδόν παγκόσμια και μάλιστα θωρείται και υγιεινή, σαν μια τακτική που βοηθά την μελλοντική υγεία του ατόμου. Έτσι, με τη βοήθεια μιας γιγάντιας διαφημιστικής εκστρατείας και με σλόγκαν όπως «Πάρτε το τάδε και θα είστε ΥΓΙΕΙΣ!», οι φαρμακοβιομήχανοι κατάφεραν να γίνουν εκατομμυριούχοι, δημιουργώντας στο κοινό μια συνήθεια ιατρικής προέλευσης και ουσιαστικά βλαβερή, που υποτίθεται ότι το απαλ­ λάσσει από τα δεινά της δυσκοιλιότητας και βελτιώνει την υγεία, ενώ στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Καλό θα ήταν να καταλάβει ο αναγνώστης ποια είναι η πραγματική δράση των καθαρτικών και γιατί μια κένωση που έχει προκληθεί από καθαρτικό δεν συγκρίνεται με τη φυσική κένωση. Όταν εισέρχεται στα έντερα ένα καθαρτικό, όπως είναι τα άλατα θεϊκής μαγνησίας, η παρουσία του προκαλεί ένα συνεχή ερεθισμό για την ευαίσθητη βλεννογόνο μεμβράνη που καλύπτει τα εσωτερικά τοιχώματα του

εντέρου. Τα έντερα αντιδρούν ενάντια στα άλατα και για να τα απο­ βάλουν από τον οργανισμό προκαλούν αναγκαστικά κένωση. Η κίνη­ ση των εντέρων προκαλείται για την αποβολή των αλάτων, που το σώμα τα θεωρεί ξένες ουσίες ακατάλληλες για τη λειτουργία του. Βλέπουμε λοιπόν ότι όσο περισσότερο επιμένουμε στη συνήθεια των καθαρτικών, τόσο πιο αδύνατα θα γίνονται τα έντερα, αφού εί­ ναι συνέχεια αναγκασμένα να δραστηριοποιούνται με τη βία για να αποβάλουν τα φάρμακα με τα οποία βομβαρδίζει ο ανυποψίαστος «ιδιοκτήτης» τους, νομίζοντας μάλιστα, ότι έτσι βοηθά την υγεία του. Οσο περισσότερα καθαρτικά χρησιμοποιούνται, τόσο πιο αδύνατα γίνονται τα έντερα και, κατά συνέπεια, τόσο πιο νωθρή γίνεται η λει­ τουργία τους. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο πρέπει να καταφεύγει σε όλο και πιο ισχυρά φάρμακα για να πετύχει κένωση. Έτσι η αρχική δυσκοιλιότητα γίνεται όλο και πιο σοβαρή με τη συστηματική χρήση τέτοιων «βοηθημάτων» της εντερικής λειτουργίας. Δεν έχει καμιά σημασία αν τα καθαρτικά είναι μεταλλικής ή φυτικής προέλευσης. Εκείνο που κάνουν είναι να προκαλούν μια συνεχή αντίδραση των εντέρων, με άμεση συνέπεια την όλο και μεγαλύτερη εξασθένιση της εντερικής λειτουργίας. Αλατα ή σέννα, κασκάρα ή καλομέλας, γλυκόριζα ή ιαλάπη ανήκουν όλα στην ίδια κατηγορία των καθαρτι­ κών φαρμάκων, παρ’ όλο που μερικά είναι λιγότερο ισχυρά -και επομένως λιγότερο βλαβερά- από τα άλλα. Διαφέρουν μόνο ως προς τον βαθμό της βλαβερότητας. Θεραπεία. Έχοντας δείξει ότι η φαρμακευτική αγωγή για τη δυ­ σκοιλιότητα έχει εξαιρετικά βλαβερές επιδράσεις μακροπρόθεσμα, εξαιτίας των βλαβερών συνεπειών που έχει για το έντερο η αδιάκο­ πη ανάγκη αποβολής του εντερικού περιεχομένου στην προσπάθεια να απαλλαχθεί από το φάρμακο, ας στραφούμε τώρα στη φυσική θεραπεία αυτής της κατάστασης. Η φυσική αγωγή της δυσκοιλιότη­ τας την θεραπεύει πραγματικά, γιατί στρέφεται προς την απομά­ κρυνση των αιτίων που δημιουργούν το πρόβλημα, αντί να εξαναγκά­ ζουν απλά ένα απρόθυμο έντερο να κενωθεί. Για τον Υγιεινιστή δεν είναι τίποτα καινούριο να βλέπει ανθρώπους, που ήταν δυσκοίλιοι για χρόνια, να έχουν δύο ή και τρεις ακόμα τελείως φυσικές κενώσεις καθημερινά. Τα αποτελέσματα αυτά δεν είναι ασυνήθιστα ή θαυμα­ τουργά. Είναι απλά το λογικό αποτέλεσμα ενός προγράμματος, μιας αγωγής που έχει σκοπό να απομακρύνει ή να εξαλείψει τα βασικά

αίτια του προβλήματος, κάνοντας έτσι τα έντερα να λειτουργήσουν και πάλι φυσιολογικά -πράγμα που προσπαθούσαν να κάνουν όλον αυτόν τον καιρό, αλλά δεν τα άφηναν η κακή διατροφή και ο γενικά εσφαλμένος τρόπος ζωής του «ιδιοκτήτη» τους. Αρχίζοντας την αγωγή θα πρέπει να ξεκουράσουμε τελείως τον πεπτικό σωλήνα για λίγες μέρες και να καθαρίσουμε τελείως τα έν­ τερα. Για το σκοπό αυτό η δίαιτα φρούτων, που δίνουμε στο παράρ­ τημα, είναι εξαιρετικά χρήσιμη, αφού ξεκουράζει το στομάχι από τη σκληρή πεπτική δουλειά και ταυτόχρονα δίνει σε ολόκληρο τον εντερικό σωλήνα ένα τρίψιμο και καθάρισμα που του χρειάζεται πολύ. Σε όλες τις συνηθισμένες περιπτώσεις δυσκοιλιότητας ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσουμε την αγωγή θα ήταν επτά με δέκα μέρες δίαιτας φρούτων. (Σε μακροχρόνιες και επίμονες περιπτώσεις καλό θα ήταν να αρχίσουμε με μια σύντομη νηστεία τεσσάρων ή πέντε ημερών, ας πούμε, και να συνεχίσουμε για δέκα μέρες έως δεκα­ τέσσερις μέρες με την περιορισμένη δίαιτα που δίνουμε στο Πα­ ράρτημα, αντί να περάσουμε στη δίαιτα φρούτων). Μετά, και στις δύο περιπτώσεις, μπορούμε να αρχίσουμε την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα, που περιγράφεται στο Παράρτημα, την οποία και θα πρέπει να ακολουθούμε μετέπειτα όσο πιο αυστηρά γίνεται. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί κάθε ένα ή δύο μή­ νες να επαναλάβουμε τη δίαιτα φρούτων, για ένα σύντομο διάστη­ μα, ή να ξανακάνουμε μια σύντομη νηστεία συνεχίζοντας με μια πε­ ρίοδο περιορισμένης δίαιτας. Αυτό μπορεί να το αποφασίσει ο ασθενής μόνος του, ανάλογα με την πρόοδο που έχει κάνει στο με­ ταξύ. Είναι φανερό ότι στις περιπτώσεις ατόμων που έπαιρναν ισχυ­ ρά καθαρτικά για πολλά χρόνια θα χρειαστεί περισσότερος καιρός για να διορθωθεί το πρόβλημα. Ένα πολύ απαραίτητο στοιχείο της αγωγής είναι ο υποκλυσμός χλιαρού νερού. Το κλύσμα δεν είναι θεραπεία της δυσκοιλιότητας. Απλώς χρησιμοποιείται προσωρινά για να καθαριστούν τα έντερα από τα περιττώματα. Είναι το πιο απλό και ασφαλές μέσο που διαθέ­ τει ο Υγιεινιστής για το σκοπό αυτό, γι' αυτό και χρησιμοποιείται. Μερικοί, εξαιτίας της μεγάλης χρήσης που γίνεται στο κλύσμα από την φυσική αγωγή, φαντάζονται ότι ο υποκλυσμός θεωρείται, αν όχι μια «θεραπεία» για τη δυσκοιλιότητα, τουλάχιστον μια μέθοδος κα­ θαρισμού των εντέρων που μπορεί να χρησιμοποιείται επ' αόριστον, χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα. Το συμπέρασμα αυτό είναι λανθασμένο. Πέρα από το ότι δεν μπορεί να θεραπεύσει τη δυσκοι­

λιότητα, η παρατεταμένη χρήση του κλύσματος προκαλεί εξασθένι­ ση του εντέρου και επομένως είναι σίγουρα βλαβερή. Με λίγα λό­ για, ο υποκλυσμός, όταν χρησιμοποιείται με σύνεση είναι ένα πολύ ωφέλιμο μέτρο - όταν χρησιμοποιείται χωρίς σύνεση δεν είναι! Με αυτές τις λίγες προεισαγωγικές παρατηρήσεις γύρω από τη χρήοη και την κατάχρηση του υποκλυσμού, μπορούμε να προχωρή­ σουμε στον ρόλο που πρέπει να παίζει στη φυσική αγωγή της δυ­ σκοιλιότητας. Όταν αρχίσει η αγωγή, ο υποκλυσμός πρέπει να χρη­ σιμοποιείται κάθε βράδυ κατά την πρώτη βδομάδα για να καθαρισθούν τα έντερα και κάθε δεύτερο βράδυ από κει και πέρα, μέχρι ο ασθενής να έχει μια τουλάχιστον κένωση κάθε μέρα. Τότε θα πρέ­ πει να σταματήσουμε αμέσως τους υποκλυσμούς και να μην ξανακά­ νουμε ποτέ, εκτός αν στο μέλλον ξαναεμφανιστεί δυσκοιλιότητα. Θα πρέπει πάντα να το χρησιμοποιούμε μόνο σε αυτές τις περιπτώ­ σεις. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗ­ ΘΟΥΝ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ ΚΑΘΑΡΤΙΚΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. Στα άτομα που υποφέρουν από μακρόχρονη δυσκοιλιότητα οι μύες που ελέγχουν τη δράση των εντέρων έχουν ατροφήσει τόσο πο­ λύ από την αχρηστεία και την κακή χρήση που τους γίνεται, ώστε χρειάζονται κάποια πρόσθετη αγωγή για να δουλέψουν και πάλι φυ­ σιολογικά. ΓΓ αυτό, όλοι όσοι ξεκινούν την αγωγή για τη δυσκοιλιό­ τητα θα πρέπει να καθιερώσουν την ακόλουθη συνήθεια που θα τη συνεχίσουν για αρκετούς μήνες στο μέλλον -μέχρι να έχουν δύο καλές κενώσεις καθημερινά: Κάθε μέρα στις 9 μ.μ. και στις 7 π.μ., ας πούμε, ο ασθενής θα πρέπει να πηγαίνει στην τουαλέτα και να κάνει μια προσπάθεια για να ενεργηθεί. Δεν θα πρέπει να σφιχτεί πάρα πολύ, μόνο να πιέσει ελαφρά ώστε να παρακινήσει σε λει­ τουργία τους μύες που ελέγχουν την κίνηση των εντέρων. Φυσικά δεν θα πετυχαίνει κένωση κάθε φορά (ή μπορεί να μην έχει καθό­ λου κένωση κατά τις δύο πρώτες βδομάδες περίπου), αυτό όμως δεν πειράζει. Η συνήθεια αυτή της καθημερινής προσπάθειας θα φέ­ ρει με τον καιρό το επιθυμητό αποτέλεσμα, με την προϋπόθεση βέ­ βαια ότι ταυτόχρονα εφαρμόζεται πιστά ολόκληρο το πρόγραμμα αγωγής που δίνουμε εδώ. Εκτός από τη σωστή δίαιτα χρειάζονται επίσης και μερικά άλλα μέ­ τρα που θα τονώσουν τον οργανισμό και θα αυξήσουν τη μυϊκή του δύναμη. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει κάθε πρωί να εφαρμόζονται πιστά η στεγνή εντριβή ή το σπόγγισμα και το καθιστό λουτρό, κα­

θώς και οι σωματικές και άλλες ασκήσεις που περιγράφονται στο Παράρτημα. Επίσης, ένας καλός καθημερινός περίπατος μερικών χι­ λιομέτρων, είναι ένα απαραίτητο συμπλήρωμα της αγωγής, αν μπο­ ρεί να τον κάνει ο ασθενής. Για λίγους μήνες πρέπει να γίνεται ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας μια ή δυο φορές τη βδο­ μάδα, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα. Αυτό θα ωφελήσει πολύ τον ασθενή. Η τακτική ζωή, το πρωινό ξύπνημα και ο ύπνος νωρίς το βράδυ, κλπ., είναι παράγοντες απαραίτητοι για την επιτυχία της αγωγής. Η αυστηρή προσοχή στη δίαιτα είναι απόλυτα απαραίτητη στο μέλλον. Επίσης ο ασθενής θα πρέπει να διαβάσει προσεχτικά και να κατανοήσει όσα γράφουμε για τη καταρροή στο κεφάλαιο 7, σελίδα 313.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. ' Οσοι δεν ξέρουν πως να χρησιμοποιήσουν το κλύσμα θα βρουν μια λεπτομερειακή περιγραφή της χρήσης του στο Παράρτημα στο τέλος του βιβλίου.

Διάρροια. Η διάρροια είναι ένα από τα αποβλητικά μέτρα της Φύ­ σης. Είναι ο πιο γρήγορος τρόπος αποβολής των ανεπιθύμητων ου­ σιών που υπάρχουν στα έντερα. Όποια κι αν είναι τα αίτια της δι­ άρροιας -συνήθως διαιτητικά οφάλματα- το χειρότερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να «πάρουμε κάτι» για να τη σταματή­ σουμε. Εκείνο που πρέπει να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε τη Φύ­ ση στην αποβλητική της προσπάθεια και όχι να την παρεμποδίσουμε σταματώντας τη δράση του εντέρου. Θεραπεία. Όταν παρουσιαστεί διάρροια, ο ασθενής πρέπει να μεί­ νει στο κρεβάτι και να καθαρίσει τα έντερα με υποκλυσμό χλιαρού νερού. Μέχρι να υποχωρήσει η διάρροια δεν πρέπει να του δοθεί ούτε τροφή, ούτε ποτό (εκτός απο νερό) και την επόμενη μέρα πρέ­ πει να φάει μόνο φρέσκα φρούτα. Το κλύσμα πρέπει να χρησιμοποι­ είται ανάλογα με τις ανάγκες για μια ή δύο μέρες μετά την προσβο­ λή. Ανάπαυση στο κρεβάτι, αποχή από τροφή και υποκλυσμός είναι οι τρεις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη θεραπεία της διάρροιας. Αν ακολουθήσουμε αυτή την αγωγή το πρόβλημα θα υποχωρήσει στο συντομότερο δυνατό διάστημα. (Όταν η διάρροια είναι μέρος της εξέλιξης ενός πυρετού ή άλλης πάθησης, πρέπει η συγκεκριμέ­

νη ασθένεια να αντιμετωπισθεί σύμφωνα με τις αρχές που δίνουμε σε αυτό το βιβλίο).

Διαστολή του Στομάχου. Η διαστολή του στομάχου προκαλείται από τη συνεχή υπερφόρτωσή του με τροφή και πιοτό. Το στομάχι αρχίζει να μεγαλώνει σε μέγεθος και χάνει την πεπτική δύναμή του. Οι συνέπειες είναι η συνεχής ζύμωση και το ρέψιμο, βοηθούμενα από χρόνια δυσκοιλιότητα. Η προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλή­ ματος με κάποια από τα φάρμακα που «βοηθούν» τη χώνεψη είναι τελείως μάταιη. Η αγωγή αυτή δεν εξαλείφει τις εσφαλμένες διαιτολογικές συνήθειες που προκάλεσαν την κατάσταση και επιπλέον εξασθενίζει ακόμα περισσότερο το στομάχι που ήδη δυσκολεύεται να επιτελέσει τη λειτουργία του, εξαιτίας της ερεθιστικής και αποδυναμωτικής επίδρασης αυτών των φαρμάκων πάνω στην ευαίσθητη μεμβράνη του. (Βλέπε την αγωγή της Χρόνιας Δυσπεψίας, σελίδα 411, για τις επιδράσεις των φαρμάκων στην αγωγή των στομαχικών παθήσεων). Θεραπεία. Η μόνη αποτελεσματική αγωγή της διαστολής του στομά­ χου είναι διπλή: (1) μέτρα που αποσκοπούν στον καθαρισμό του στομάχου και των εντέρων και στην εισαγωγή μιας πιο σωστής δια­ τροφής και (2) μέτρα που βοηθούν στην τόνωση των εσωτερικών μυών του σώματος και έτσι βοηθούν το στομάχι να επανακτήσει τις φυσιολογικές του δυνάμεις και λειτουργικές ικανότητες. Για τη σω­ στή αγωγή της διαστολής του στομάχου παραπέμπουμε τον ανα­ γνώστη στην αγωγή της Πτώσης Στομάχου που ακολουθεί.

Πτώση Στομάχου. Οταν η διαστολή έχει προχωρήσει αρκετά, το στομάχι φεύγει από τη φυσιολογική του θέση και πέφτει όλο και πιο χαμηλά μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα, προκαλώντας διαταραχές στα γύρω όργανα, και πρώτα απ’ όλα στα έντερα. Έτσι, εκτός από τον πόνο και την ενόχληση, η χρόνια δυσκοιλιότητα είναι ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά της πτώσης στομάχου. Επίσης, εξαιτίας της ανικανότητας του στομάχου να διεξάγει σωστά τη λειτουργία της πέ­ ψης, παρουσιάζονται έντονες ζυμώσεις και ρέψιμο. Η χορήγηση φαρμάκων που «τονώνουν» το στομάχι και αυξάνουν την πεπτική του ικανότητα είναι σπατάλη χρόνου. Η αγωγή αυτή δεν

μας προσφέρει τίποτε οριστικό. Αντίθετα, τα φάρμακα αυτά, με τον ερεθισμό που προκαλούν, επιφέρουν μόνιμη εξασθένηση της μεμ­ βράνης που καλύπτει το εσωτερικό του στομάχου (Βλέπε την αγωγή της Χρόνιας Δυσπεψίας σελίδα 411, για σχόλια πάνω στην επίδραση των φαρμάκων στις στομαχικές παθήσεις). Ούτε και η άλλη συμβου­ λή που δίνεται συνήθως από τους γιατρούς, να τρώει δηλαδή ο ασθενής μικρά και συχνά γεύματα, έχει κανένα αποτέλεσμα. Μια τέ­ τοια τακτική κάνει πιο έντονη τη χρόνια δυσπεψία, γιατί πριν προλά­ βει το στομάχι να χωνέψει τελείως το ένα γεύμα, καλείται να επε­ ξεργαστεί το επόμενο κ.ο.κ. Οι χειρουργικές ζώνες βοηθούν μερι­ κές φορές σε ακραίες περιπτώσεις, αλλά δεν προσφέρουν τίποτε από θεραπευτική άποψη. Οι περισσότεροι τις βρίσκουν εξαιρετικά άβολες και θα προτιμούσαν να μην τις φορούν καθόλου. Θεραπεία. ' Οπως είπαμε στην αγωγή της Διαστολής του Στομάχου,

η θεραπεία της πτώσης στομάχου και της διαστολής έχει δύο σκέ­ λη. Πρέπει να καθαριστεί ολόκληρος ο πεπτικός και εντερικός σωλή­ νας και να ακολουθηθεί μια σωστή διατροφή. Από την άλλη μεριά το στομάχι πρέπει να επανέλθει σε σωστό σχήμα, θέση και λειτουργικό επίπεδο από πλευράς πεπτικής ικανότητας με την εισαγωγή ενός συστήματος ασκήσεων που δυναμώνουν τους εσωτερικούς μύες του σώματος. Πολλές φαινομενικά αθεράπευτες περιπτώσεις πτώ­ σης στομάχου και διαστολής έχουν θεραπευτεί με αυτό τον τρόπο. Για να αρχίσει την αγωγή, ο ασθενής πρέπει να ακολουθήσει μια αποκλειστική φρουτοδίαιτα για πέντε μέχρι εφτά ή δέκα μέρες, όπως την περιγράφουμε λεπτομερειακά στο Παράρτημα. (Αν ο ασθενής υποφέρει πολύ από συνεχές ρέψιμο, θα ήταν καλό πριν αρχίσει τη δίαιτα φρούτων, να περάσει μία ή δύο μέρες μόνο με νε­ ρό - ένα ποτήρι ζεστό νερό κάθε δύο ώρες ολόκληρη τη μέρα). Οι πραγματικά σοβαρές και μακροχρόνιες περιπτώσεις πρέπει να αρχί­ σουν με τέσσερις ή πέντε μέρες νηστείας και να συνεχίσουν με δέ­ κα ως δεκατέσσερις μέρες περιορισμένης δίαιτας, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα. Μετά την δίαιτα φρούτων (ή τη νηστεία και την περιορισμένη δίαι­ τα ανάλογα με την περίπτωση), ο ασθενής πρέπει να αρχίσει το πλή­ ρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που δίνουμε στο Παράρτημα και να το ακολουθεί αυστηρότατα στο μέλλον. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν πρόσθετα διαστήματα φρουτοδίαιτας κάθε μή­ να (ας πούμε δύο ή τρεις μέρες κάθε φορά), ή κάποια διαατήματα

νηστείας και περιορισμένης δίαιτας κάθε δύο ή τρεις μήνες. Αυτό μπορεί να το αποφασίσει μόνος του ο ασθενής ανάλογα με την πρό­ οδο που έχει κάνει. Από την αρχή της αγωγής πρέπει κάθε βράδυ να καθαρίζονται τα έντερα με υποκλυσμό χλιαρού νερού, ενώ παράλληλα πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψη της δυσκοιλιότη­ τας που δίνονται σε προηγούμενες σελίδες αυτού του κεφάλαιου. Η στεγνή εντριβή και το σπόγγισμα ή το καθιστό λουτρό, καθώς και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις του Παραρτήματος πρέπει να γί­ νονται καθημερινά, καθώς και ένα χλιαρό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας μια φορά τη βδομάδα. Η ρήξη οφείλεται κύρια στην εξα­ σθένιση των εσωτερικών κοιλιακών μυών - που είναι εκείνοι που κρατούν στη θέση τους τα κοιλιακά όργανα. Γι’ αυτό, η φυσική αγω­ γή της με προοδευτικά διαβαθμημένες ασκήσεις (στην αρχή εύκο­ λες και προοδευτικά να γίνονται όλο και πιο επίπονες) είναι ιδανική και για το άτομο που υποφέρει από πτώση στομάχου. Ο ασθενής δεν πρέπει να καταπονείται καθόλου προς το παρόν και δεν πρέπει να παίρνει κανένα φάρμακο. ' Ενα ωφέλιμο μέτρο εί­ ναι να αναπαύεται για μισή ώρα περίπου δύο ή τρεις φορές τη μέρα, με τα πόδια τοποθετημένα πιο ψηλά από το υπόλοιπο σώμα. Για το σκοπό αυτό ο ασθενής ξαπλώνει σε ένα καναπέ και τοποθετεί κάτω από τα πόδια του μαξιλάρια ώστε να υψωθούν γύρω στα 35 εκατο­ στά. ' Η, αν αυτό δεν είναι εύκολο, μπορεί να καθίσει σε μια καρέκλα με τα πόδια απλωμένα σε μια άλλη καρέκλα τοποθετημένη απέναντι του. Μισή ή μία μέρα ανάπαυσης στο κρεβάτι πότε πότε, στη στάση που περιγράψαμε, είναι πολύ ωφέλιμη σε όλες τις περιπτώσεις πτώσης ή διαστολής του στομάχου. Ο διαιτολογικός παράγοντας είναι πολύ σημαντικός γι’ αυτό πρέ­ πει να ακολουθούνται προσεχτικά οι διαιτητικοί κανόνες που έχουμε τονίσει επανειλημμένα. Ο ασθενής δεν πρέπει ποτέ να τρώει και να πίνει μαζί στα γεύματά του. Η λήψη υγρών επιτρέπεται μόνο μισή με μία ώρα πριν από τα γεύματα. Δωδεκαδακτυλικό Έλκος. Οταν εισέρχεται τροφή στο στομάχι την επεξεργάζονται πρώτα τα γαστρικά υγρά και μετά προωθείται στο λεπτό έντερο όπου συνεχίζεται η διαδικασία της πέψης. Όταν πια προστεθεί η χολή από το συκώτι και τα παγκρεατικά και εντερικά υγρά, τα γαστρικά υγρά έχουν χάσει την έντονη οξύτητά τους, πρά­ γμα που περιορίζει και την διαβρωτική τους δράση. Επειδή ακριβώς

από ολόκληρο τον πεπτικό σωλήνα μόνο το στομάχι και το αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου, που είναι γνωστό σαν δωδεκαδάκτυλος, δέχονται την άμεοη επίδραση των γαστρικών υγρών, τα μέρη αυτά υποφέρουν ιδιαίτερα από έλκη, που είναι γνωστά σαν γαστρικά και δωδεκαδακτυλικά έλκη αντίστοιχα. Ο σχηματισμός αυτών των εξελκώσεων δεν οφείλεται στον ισχυρά όξινο ή διαβρωτικό χαρακτήρα των γαστρικών υγρών, διαφορετικά όλοι οι άνθρωποι θα πάθαιναν συνεχώς έλκη. Μόνο όσοι κακομετα­ χειρίζονται συστηματικά το στομάχι τους για πολλά χρόνια, χαμηλώ­ νοντας έτσι τον τόνο της προστατευτικής μεμβράνης του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου, πέφτουν τελικά θύματα τέτοιων εξελκώ­ σεων. Επειδή το γαστρικό και το δωδεκαδακτυλικό έλκος είναι πα­ νομοιότυπες παθήσεις αναφορικά με τη γένεση, την εξέλιξη και την αγωγή τους, το όλο θέμα εξετάζεται διεξοδικά στο υποκεφάλαιο για το Γαστρικό Έλκος, που βρίσκεται πιο κάτω σε αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 399). Έτσι λοιπόν παραπέμπουμε το άτομο που υποφέρει από δωδεκαδακτυλικό έλκος στο υποκεφάλαιο του Γαστρικού Έ λ ­ κους, όπου θα βρει μια πλήρη ανάλυση των αιτίων του και μιά απο­ τελεσματική φυσική αγωγή γι' αυτή την πάθηση.

Δυσεντερία. Η δυσεντερία είναι μια μάλλον σοβαρή πάθηση που προσβάλλει το παχύ έντερο και που συναντιέται στις ζεστές εποχές και στα τροπικά κλίματα. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι πυρετός, σε συνδυασμό με εξέλκωση και φλεγμονή του εντέρου, καθώς και με την αποβολή αίματος, βλέννας, κλπ., από το έντερο. Η πάθηση αυτή είναι πολύ ενοχλητική κι αν αφεθεί στα χέρια της ιατρικής μπορεί πάντα να επανεμφανιστεί ή να οδηγήσει σε επιπλοκές που συνδέονται με τα έντερα και γενικά τον πεπτικό σωλήνα. Σύμφωνα με τις ορθόδοξες ιατρικές αντιλήψεις, το αίτιο της δυ­ σεντερίας είναι η μικροβιακή μόλυνση. Πρόκειται δηλαδή για μια ακό­ μη περίπτωση όπου η ιατρική λογική αντιστρέφει τα πράγματα. Τα μικρόβια που υποτίθεται ότι προκαλούν τη δυσεντερία, αναπτύσ­ σονται στο έντερο μόνο σαν αποτέλεσμα της σήψης μέσα σε αυτό υπερβολικών ποσοτήτων ζωικής πρωτεΐνης. Σε αυτή ακριβώς την υπερβολική κατανάλωση κρέατος σε ζεστό καιρό ή ζεστά κλίματα πρέπει να ψάξουμε για τα αίτια της δυσεντερίας, και όχι στα μικρό­ βια! Ο ' Αγγλος που πηγαίνει, ας πούμε στην Ινδία και τρώει κρέας

τρεις φορές τη μέρα σε αποπνικτική ζέστη, πηγαίνει γυρεύοντας για προβλήματα, ιδιαίτερα μάλιστα αν υποφέρει από μόνιμη δυσκοι­ λιότητα. Η τροφή δεν αποβάλλεται από τα έντερα όσο γρήγορα πρέ­ πει, σήπεται εκεί και το αποτέλεσμα είναι κάποιο εντερικό πρόβλη­ μα. Αν η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή, μπορεί να εμφανιστεί δυ­ σεντερία. Θεραπεία. Αν αντιμετωπίσουμε την δυσεντερία με φάρμακα ή ενέ­ σεις, δεν πρόκειται καθόλου να εξαλείψουμε το πρόβλημα με τον τρόπο που επιθυμεί η Φύση. Μια τέτοια αγωγή κάνει σχεδόν αναπό­ φευκτα κάποια χρόνια εντερικά προβλήματα. Το μόνο σωστό θερα­ πευτικό μέτρο για την δυσεντερία είναι η νηστεία. Ο ασθενής πρέ­ πει να νηστέψει για όσο καιρό συνεχίζονται τα έντονα συμπτώματα, καθαρίζοντας παράλληλα τα έντερα δύο φορές τη μέρα με υποκλυ­ σμό χλιαρού νερού. (Στη διάρκεια της νηστείας το μόνο που πρέπει να τρώει ο ασθενής είναι φρουτοχυμοί και νερό). Η νηστεία πρέπει να συνεχιστεί για μία ή δύο μέρες παραπάνω από ό,τι είναι απόλυτα απαραίτητο - είναι πάντα καλύτερο να συνεχίζουμε περισσότερο από όσο χρειάζεται παρά να διακόπτουμε νωρίτερα. Μετά ο ασθε­ νής μπορεί να ακολουθήσει για λίγες μέρες τη φρουτοδίαιτα που αναφέρουμε στο Παράρτημα και μετά μπορεί να περάσει σταδιακά στο πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο. Όταν ο ασθενής φθάσει στο στάδιο της ανάρρωσης, μπορεί να συνεχίσει, αναφορικά με τη γενική αγωγή, όπως περιγράφουμε στην αγωγή της Κολίτιδας, πιο πριν σε αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 379). Τα κρεατικά όλων των ειδών πρέπει αν αποφεύγονται, όσο γίνε­ ται, στο μέλλον. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το τυρί και το γά­ λα, και τα αυγά είναι πολύ πιο ασφαλή από κάθε άποψη. Η καλύτερη πρωτεϊνούχα τροφή για τα ζεστά κλίματα είναι οι ξηροί καρποί. Το αλκοόλ πρέπει να το αποφεύγουμε αυστηρά, σε όλες του τις μορ­ φές και ιδιαίτερα δεν πρέπει στο μέλλον να πάρουμε ποτέ κινίνο. Το σίγουρο προληπτικό μέτρο για τις τροπικές ασθένειες είναι η σωστή διατροφή και όχι το κινίνο. Το φάρμακο αυτό διαταράσσει τη λειτουργία ολόκληρου του οργανισμού και είναι εξαιρετικά επιβλα­ βές αφού επηρεάζει τη λειτουργία της καρδιάς, του ήπατος και των ακουστικών οργάνων. (Για περισσότερα σχόλια πάνω στο κινίνο βλέ­ πετε στο κεφάλαιο 13 Πυρετοί και Γρίππη, και ειδικά στην Ελονοσία).

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Αν σε ορισμένες χώρες είναι δύσκολο να βρε­ θούν λαχανικά για σαλάτες, τότε το μεγαλύτερο μέρος του καθημε­ ρινού διαιτολόγιου θα πρέπει να αποτελείται απο φρέσκα ώριμα φρούτα.

Νευρική Δυσπεψία. Είναι μια πάθηση που συναντιέται πολύ συχνά σε όλες τις πολιτισμένες χώρες σήμερα. Τα δύο κύρια αίτιά της εί­ ναι η κακή διατροφή και ο ασύνετος τρόπος ζωής. Για να χωνέψει αποτελεσματικά τις τροφές, το στομάχι πρέπει να τροφοδοτείται με επαρκή νευρική ενέργεια. Οι άνθρωποι που ανησυχούν με το παρα­ μικρό, που πάντα βιάζονται, που είναι εξαντλημένοι ή νευρικοί ή παρακουρασμένοι κλπ. (καθώς και εκείνοι που επιδίδονται σε καταχρή­ σεις όλων των ειδών), είτε εξαντλούν συνέχεια τη νευρική ενέργεια του οργανισμού τους ή δεν μπορούν να παράγουν αρκετή τέτοια ενέργεια για τις διάφορες λειτουργίες του σώματος. Το αποτέλε­ σμα είναι ότι πέφτει η αποδοτικότητα όλου του οργανισμού και ιδιαί­ τερα η αποδοτικότητα του στομάχου. Αν οι τροφές που τρώνε είναι συστηματικά κακοσυνδυασμένες και ανεπαρκείς από πλευράς σω­ στής φυσικής ισορροπίας, δεν είναι βέβαια περίεργο που τα άτομα αυτά παθαίνουν αργά ή γρήγορα δυσπεψία. Είναι τελείως μάταιο να προσπαθήσουμε να θεραπεύσουμε μια τέ­ τοια κατάσταση με τη χορήγηση διαφόρων φαρμάκων. Τα μόνα θε­ ραπευτικά μέτρα που μπορούν να διορθώσουν το πρόβλημα είναι η σωστή δίαιτα και η υιοθέτηση ενός πιο σωστού τρόπου ζωής. Πρέπει να δοθεί στο νευρικό σύστημα η ευκαιρία να αναρρώσει και να ανα­ κτήσει και πάλι τις δυνάμεις του, ενώ από την άλλη μεριά θα πρέπει να καθιερωθεί ένα πρόγραμμα διατροφής που θα προλάβει μελλον­ τική υπερφόρτωση του στομάχου, εξαιτίας κακών συνδυασμών τρο­ φών και ασυμβίβαστων τροφικών μειγμάτων. Όταν το άτομο που υποφέρει από δυσπεψία δει καθαρά αυτό το θέμα (και είναι πραγμα­ τικά, αρκετά καθαρό!), τα υπόλοιπα είναι λίγο πολύ εύκολα. Λέω σκό­ πιμα λίγο πολύ εύκολα, γιατί παρ’ όλο που στο βιβλίο αυτό δίνουμε ένα σωστό πρόγραμμα δίαιτας, ασκήσεων, κλπ., για τον ασθενή, που θα δυναμώσει τον οργανισμό του και θα τονώσει και θα αποκαταστήσει τις λειτουργίες των πεπτικών του οργάνων, τα υπόλοιπα εξαρτιώνται πάντα από αυτόν. Αυτός πρέπει να διορθώσει τον λανθασμένο τρόπο ζωής του -το υπέρμετρο τσάι, ό καφές, το κάπνισμα, η συνή­ θειά του να ανησυχεί για ασήμαντα πράγματα ή να πηγαίνει αργά

οτο κρεβάτι και να ξυπνά αργά κλπ. κλπ. Αυτό δεν μπορεί να το κά­ νει κανείς άλλος γι αυτόν! Μπορεί όμως να είναι σίγουρος ότι αν συγκεντρωθεί και οργανώσει τη ζωή του πάνω σε πιο λογικές βά­ σεις, τα αποτελέσματα από πλευράς καλύτερης υγείας θα του ξε­ πληρώσουν με το παραπάνω τις προσπάθειες που κατέβαλε.

Θεραπεία. Έχοντας υπ' όψη του τα παραπάνω, ο ασθενής πρέπει να ανατρέξει στην αγωγή της Χρόνιας Δυσπεψίας που δίνουμε πιο κάτω σε αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 411). Ακολουθώντας αυτά τα θε­ ραπευτικά μέτρα μπορεί να είναι σίγουρος για την τελική επιτυχία, όχι μόνο αναφορικά με την εξάλειψη του στομαχικού του προβλήμα­ τος αλλά και με την υγιή αναδιοργάνωση ολόκληρου του οργανισμού του. Θα πρέπει επίσης να μελετήσει προσεχτικά την αγωγή της Νευρασθένειας στο κεφάλαιο Παθήσεις των Νεύρων και του Νευρι­ κού Συστήματος (σελίδα 276) που θα τον βοηθήσει πολύ στο πρό­ βλημά του.

Εντερικός Πυρετός. Βλέπετε στο Κεφάλαιο 13 Πυρετοί και Γρίππη.

Ραγάδες του Πρωκτού. Πρόκειται για μια ρωγμή της βλενογόνου μεμβράνης που καλύπτει τον μυ που βρίσκεται στο τέλος του εντέ­ ρου, που η λειτουργία του είναι η κένωση του εντερικού περιεχόμενου. Είναι μια πολύ οδυνηρή πάθηση που οφείλεται σε επίμονο σφί­ ξιμο κατά την αφόδευση, σαν αποτέλεσμα χρόνιας δυσκοιλιότητας και συστηματικής λήψης καθαρτικών. Συχνά, από τις ίδιες αιτίες υπάρχουν ταυτόχρονα και αιμορροΐδες, πράγμα που κάνει την πάθη­ ση πιο οδυνηρή και ενοχλητική. Θεραπεία. Είναι φανερό ότι ο μόνος σίγουρος τρόπος για να θεραπευθεί η ρωγμή και να αποτραπεί η επανεμφάνιση μελλοντικών πα­ ρόμοιων ενοχλήσεων, είναι να εξαλειφθεί η χρόνια δυσκοιλιότητα, που είναι και η ρίζα του όλου προβλήματος. Αυτό δεν μπορούμε να το πετύχουμε με κατευναστική αγωγή με οποιεσδήποτε ποσότητες φαρμάκων. Ούτε και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να κάνει τίπο­ τα, όσο κι αν ανακουφίζει προσωρινά το πρόβλημα. Παραπέμπουμε

τον ασθενή αυτής της πάθησης στην αγωγή του Συρίγγιου που ακο­ λουθεί, σαν τη μόνη συνετή και φυσική μέθοδο θεραπείας αυτού του προβλήματος. Με την αγωγή αυτή όχι μόνο θα θεραπευτεί με τον καιρό η ρωγμή αλλά θα εξαλειφθεί και η χρόνια δυσκοιλιότητα που την προκάλεσε. Αν δεν θεραπευθεί η δυσκοιλιότητα, η επα­ νεμφάνιση κάποιου παρόμοιου προβλήματος είναι σχεδόν αναπό­ φευκτη. (Διαβάστε επίσης και τα σχόλια γύρω από τη χρήση καθαρ­ τικών, στην αγωγή της Δυσκοιλιότητας, σελίδα 385

Συρίγγιο. Το συρίγγιο είναι ένα απόστημα στο ορθό έντερο και, όπως και η ρωγμή, είναι μια πολύ οδυνηρή πάθηση. Σε όλες τις πε­ ριπτώσεις οφείλεται σε χρόνια δυσκοιλιότητα. Εξαιτίας της τα δηλη­ τήρια από ουσίες που έχουν υποστεί σήψη μέσα στο έντερο παραμέ­ νουν εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, προκαλώντας τον σχηματι­ σμό αποστήματος. Η αγωγή της πάθησης με χειρουργική επέμβαση -που συνήθως την προτιμούν οι ιατρικοί κύκλοι- δεν απαλλάσσει τον ασθενή από την χρόνια δυσκοιλιότητα που προκάλεσε το συρίγγιο και επομένως δεν κάνει τίποτα και για την πρόληψη μελλοντικών εντερικών προβλημάτων - που είναι λίγο ως πολύ βέβαιο πως θα εμφανιστούν. Θεραπεία. Η μόνη συνετή και λογική αγωγή του συρίγγιου γίνεται με φυσικές μεθόδους που θα εξαλείψουν τη δυσκοιλιότητα και θα απομακρύνουν τις υπερβολικές ποσότητες τοξικών ουσιών που σχη­ ματίζονται εξαιτίας τους. Αυτή η φυσική αγωγή μπορεί να χρειαστεί περισσότερο χρόνο για να αποφέρει αποτελέσματα από τις θεαματι­ κές ιατρικές μεθόδους, όμως τα αποτελέσματα της, όταν επιτευ­ χθούν, είναι πολύ πιο σίγουρα και διαρκή από κάθε άποψη. Η αγωγή πρέπει να ξεκινήσει ως εξής: Αρχίζουμε με μια νηστεία τεσσάρων μέχρι εφτά ημερών, ανάλογα με τη σοβαρότητά της περίπτωσης. Μετά τη νηστεία πρέπει να συ­ νεχίσου με με εφτά έως δεκατέσσερις μέρες περιορισμένης δίαιτας, όπως τη δίνουμε στο Παράρτημα. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και μια νέα περίοδος νηστείας και περιορισμένης δίαι­ τας, ένα μήνα περίπου αφού ολοκληρωθεί η πρώτη, και ίσως και μια τρίτη, μετέπειτα. (Αυτό μπορεί να το αποφασίσει ο ασθενής, ανάλο­ γα με την πρόοδο που έχει κάνει). Από την αρχή της αγωγής πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ υποκλυτ

σμός με χλιαρό νερό για να καθαριστούν τα έντερα, ενώ παράλληλα πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψη της Δυσκοιλιότητας, που δίνουμε σ’ αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 385). Επίσης, μια τακτική πλευρά της αγωγής πρέπει να είναι η καθημερι­ νή στεγνή εντριβή και το καθιστά λουτρό (βλέπε Παράρτημα), κα­ θώς και οι σωματικές και άλλες ασκήσεις που δίνουμε εκεί. Κατά τον πρώτο μήνα πρέπει να γίνεται τρεις φορές τη βδομάδα ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας και μετέπειτα δύο φορές τη βδομάδα. Κάθε βράδυ, (προς το παρόν) πρέπει να γίνεται ένα ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό, εκτός από τα βράδια που κά­ νουμε το μπάνιο με τα άλατα θειϊκής μαγνησίας. (Λεπτομέρειες για το μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνηοίας και για το ζεστό και κρύο κα­ θιστά λουτρό θα βρείτε στο Παράρτημα). Αρκετές φορές τη μέρα πρέπει να πλένουμε την προσβλημένη περιοχή με ζεστά και κρύα επιθέματα. Μουσκεύουμε ένα κομμάτι λινό ύφασμα σε ζεστό νερό, το στίβουμε και το βάζουμε στο σημείο εκείνο για δύο ή τρία λεπτά, μετά ένα δεύτερο και αργότερα ένα τρίτο, για το ίδιο χρονικό διάστημα. Μετά βάζουμε ένα κρύο επίθε­ μα. Πάντα πρέπει να δουλεύουμε με αυτή τη σειρά: τρία ζεστά επι­ θέματα ένα κρύο. Οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης -αν μπορούμε να βρούμε το κατάλληλο ειδικευμένο άτομο- είναι ωφέλιμες γι' αυτές τις περι­ πτώσεις. Πάντως, αυτή η βοηθητική αγωγή, παρ' όλο που είναι εξαιρετικά ωφέλιμη, δεν είναι καθόλου ουσιώδης. Το βασικό πρό­ γραμμα αγωγής που δώσαμε πιο πάνω θα πετύχει με τον καιρό όλα τα επιθυμητά αποτελέσματα, αρκεί να επιμείνουμε. Είναι απόλυτα απαραίτητο να προσέχουμε τη δίαιτα μας στο μέλ­ λον. Το τσάι, ο καφές, το αλκοόλ, όλα τα μπαχαρικά, κλπ., πρέπει να αποφεύγονται. Τα κρεατικά πρέπει να παραλειφθούν όσο γίνεται από το μελλοντικό διαιτολόγιο και να αντικατασταθούν από αυγά, τυρί και γάλα. Το μεγαλύτερο μέρος της δίαιτας πρέπει να είναι φρούτα και σαλάτες.

Τυμπανισμός. Παρ' όλο που ο τυμπανισμός, σε κάποιο βαθμό, μπορεί να παρουσιάζεται σε όλους, ο σοβαρός ή επίμονος τυμπανι­ σμός είναι σημάδι πεπτικών διαταραχών που οφείλονται σε συστημα­ τική κατανάλωση εσφαλμένων τροφικών μειγμάτων και συνδυασμών. Με τα αέρια που αποβάλλονται με τον τυμπανισμό, η Φύση προσπα­

θεί να απαλλάξει τον οργανισμό από τα στοιχεία της ζύμωσης που παρεμποδίζουν τη σωστή χώνεψη. Η διττανθρακική σόδα ή και τα άλλα φαρμακευτικά παρασκευάσματα που αποσκοπούν στην ανακού­ φιση του προβλήματος δεν το θεραπεύουν, αλλά αντίθετα το κά­ νουν χρόνιο. Τέτοιες μέθοδοι, στην καλύτερη περίπτωση ανακουφί­ ζουν τα αποτελέσματα, αλλά ποτέ δεν εξαλείφουν τα αίτια. Για τη φυσική αγωγή του τυμπανισμού που είναι ένα συνηθισμένο σύμπτωμα της χρόνιας δυσπεψίας παραπέμπουμε τον αναγνώστη στην αγωγή αυτής της πάθησης πιο κάτω σ ’ αυτό το κείράλαιο.

Γαστρική Καταρροή. Η γαστρική καταρροή είναι μια μορφή ασθέ­ νειας που, ουσιαστικά, οφείλεται σε κακή διατροφή. Εξαιτίας της συστηματικής κατανάλωσης υπερβολικών ποσοτήτων τροφής, και της εξίσου υπέρμετρης κατανάλωσης υγρών, η βλεννογόνος μεμ­ βράνη του στομάχου παθαίνει ατονία και δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Όταν το άτομο τρώει ή πίνει τακτικά δυνατό τσάι, καφέ, αλ­ κοόλ, δυνατά καρυκεύματα, σάλτσες, πίκλες, κλπ., κλπ., η βλεννογό­ νος μεμβράνη αρχίζει να ερεθίζεται σοβαρά και για να προστατευτεί αρχίζει να εκκρίνει υπερβολικές ποσότητες βλέννας, η οποία πα­ ρεμποδίζει ακόμα περισσότερο την κανονική χώνεψη. Με αυτό τον τρόπο παρουσιάζεται η καταρροή του στομάχου. Παρ' όλο που η καταρροή του στομάχου μπορεί να συνυπάρχει σε κάποιο άτομο με καταρροή της μύτης και του λαιμού, δεν οφεί­ λεται στην διοχέτευση βλέννας από τη μύτη και το λαιμό στο στομά­ χι, όπως πιστεύουν πολλοί. Απλούστατα, η ίδια κακή διατροφή που προκάλεσε ρινική καταρροή, μπορεί επίσης να προκαλέσει και γα­ στρική καταρροή στο ίδιο άτομο.

Θεραπεία. Είναι φανερό ότι δεν θα μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε μια μόνιμη θεραπεία με τη λήψη φαρμάκων που αποσκοπούν στην ανα­ κούφιση της πάθησης, αν παράλληλα συνεχίζουμε την ίδια εσφαλμέ­ νη διατροφή. Η μόνη αληθινή θεραπεία για την γαστρική καταρροή συνίσταται στον ολοκληρωτικό καθαρισμό όλου του πεπτικού σωλήνα και την υιοθέτηση μιας δίαιτας που θα επιτρέψει στην εσωτερική επένδυση του στομάχου να επιστρέψει σε μια φυσιολογική κατά­ σταση, αντί να το ερεθίζει όλο και πιο πολύ. Για ένα τέτοιο διαιτητι­ κό πρόγραμμα παραπέμπουμε τον αναγνώστη στην αγωγή της Χρό­

νιας Δυσπεψίας, που βρίσκεται πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 411). Αν η αγωγή αυτή εφαρμοστεί με συνέπεια, όχι μόνο θα θεραπευθεί το στομαχικό πρόβλημα, αλλά θα βελτιωθεί και η γενικότερη υγεία του ασθενή.

Γαστρικό έλκος. Οι μόνες τροφές που χωνεύονται πραγματικά στο στομάχι είναι οι πρωτεϊνούχες, δηλαδή, κρέας, ψάρι, τυρί, αυγά, ξη­ ροί, καρποί, γάλα, κλπ. Το άμυλο και τα λίπη δεν επηρεάζονται από τα γαστρικά υγρά και πρέπει να περάσουν στα έντερα για την τελική τους χώνεψη. (Η χώνεψη των αμυλούχων τροφών αρχίζει στο στό­ μα, διαμέσου της διαβροχής τους από το σάλιο, αλλά η τελική τους χώνεψη γίνεται στα έντερα). Οταν το στομάχι είναι συνέχεια υπερφορτωμένο με μια μάζα απομεταλλοποιημένων αμυλούχων τροφών, όπως άσπρο ψωμί, πατάτες βρασμένες, πουρέ ή τηγανιτές, επεξεργασμένα δημητριακά όλων των ειδών, πουτίγκες, πίτες, κλπ., κλπ., οι τροφές αυτές πρέπει να περιμένουν στο στομάχι μέχρι να χωνευτούν τα πρωτεϊνούχα μέρη του γεύματος -κρέας, ψάρι, αυγά, κλπ., - για να μπορέσουν να περάσουν στα έντερα για την τε­ λική τους επεξεργασία. Το αποτέλεσμα είναι ότι όταν υπάρχει συ­ νεχής σωματική αδράνεια εξαιτίας καθιστικής δουλειάς, έλλειψης άσκησής, κ.λ.π., είναι εύκολο να προκληθούν ζυμώσεις και ξίνισμα στο στομάχι, εξαιτίας ακριβώς όλης αυτής της στάσιμης μάζας αχώ­ νευτων αμυλούχων τροφών που παραμένει εκεί για όσο διάστημα τα γαστρικά υγρά επεξεργάζονται τις πρωτεΐνες. Αυτό οδηγεί στον συ­ νεχή σχηματισμό διάφορων οξέων από τις ζυμώσεις που συμβαί­ νουν. (Μάλιστα, όσο πιο βιαστικά έχουμε φάει αυτές τις αμυλούχες τροφές, τόσο πιο εύκολο είναι να συμβούν οι ζυμώσεις, γιατί δεν παρέμειναν αρκετό χρόνο στο στόμα για να επιδράσει πάνω τους το σάλιο -πράγμα που είναι απαραίτητο για τη σωστή χώνεψη του άμυ­ λου). Από την άλλη μεριά, αν σκεφτούμε ότι και οι σακχαρούχες τρο­ φές (ιδιαίτερα οι απομεταλλοποιημένες, όπως είναι η άσπρη ζάχα­ ρη, οι μαρμελάδες, κλπ.), αν και όταν φτάσουν στο στομάχι λίγοπολύ απορροφούνται και διοχετεύονται κατευθείαν στο αίμα, παρ' όλα αυτά όμως ενισχύουν την τάση του άμυλου για ζύμωση και ξίνι­ σμα όταν συνυπάρχει με τις πρωτεΐνες (και αυτό ισχύει επίσης για τα καρυκεύματα, τις σάλτσες, τις πίκλες, κλπ.), θα αρχίσουμε ίσως

να καταλαβαίνουμε γιατί τα στομαχικά προβλήματα γενικά και το έλ­ κος στομάχου ειδικότερα, παρουσιάζονται τόσο συχνά σε εποχές που τρώει κανείς χωρίς διάκριση. Τα οξέα που σχηματίζονται κατά τη ζύμωση αμυλούχων και σακχαρούχων τροφών στο στομάχι είναι πολύ επιβλαβή για την ευαίσθη­ τη εσωτερική μεμβράνη του στομάχου (όπως είναι επίσης και τα κα­ ρυκεύματα, οι σάλτσες, τα δυνατά μπαχαρικά, κλπ.), ιδιαίτερα στην περίπτωση ατόμων που το γενικό επίπεδο της υγείας τους είναι πο­ λύ πεσμένο, σαν αποτέλεσμα ενός γενικά λανθασμένου τρόπου ζω­ ής και άλλων παραγόντων. Αυτά τα οξέα των ζυμώσεων, μαζί με τα γαστρικά υγρά -που κι αυτά έχουν ισχυρά όξινη αντίδραση- μερικές φορές καταφέρνουν να διαβρώσουν το επιφανειακό στρώμα αυτής της προστατευτικής στομαχικής μεμβράνης, αρχίζοντας έτσι τον σχηματισμό ενός στομαχικού έλκους. Όταν, με αυτό τον τρόπο, δημιουργηθεί έλκος, όλες οι αμυλούχες και σακχαρούχες τροφές για να μην πούμε τίποτα για τα φαγητά με πολλά καρυκεύματα, μπα­ χαρικά κλπ.,- επιδεινώνουν το πρόβλημα. Αν μάλιστα δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, το έλκος μπορεί να τρυπήσει τελείως τα στομαχικά τοιχώματα, πράγμα που επιτρέπει στις τροφές και τα πεπτικά υγρά να εκχύνονται στο περιτόναιο. Σε μια τέτοια περίπτωση το πρόβλημα αποκτά σοβαρές επιπλοκές. Τα κύρια συμπτώματα του έλκους στομάχου είναι έντονος πόνος, εμετός και, μερικές φορές, αιμορραγία. Ο πόνος είναι το πιο συνε­ χές σύμπτωμα και μπορεί να παρουσιάζεται μισή ώρα έως δύο ώρες μετά το φαγητό. Το δωδεκαδακτυλικό έλκος έχει ακριβώς τα ίδια συμπτώματα, μόνο που ο πόνος γίνεται αισθητός λίγο πάνω και δε­ ξιά από τον ομφαλό, αντί στο ίδιο το στομάχι. Θεραπεία. Η χειρουργική αγωγή του γαστρικού και δωδεκαδακτυλικού έλκους αφήνει τελείως ανέπαφο το βασικό αίτιο του προβλήμα­ τος -την κακή διατροφή- ενώ παράλληλα ο ήδη μειωμένος στομαχι­ κός τόνος πέφτει ακόμα περισσότερο από την επέμβαση. Έτσι η αγωγή αυτή σαφώς ενθαρρύνει αντί να αποτρέπει τον σχηματισμό νέων εξελκώσεων ή και ακόμα σοβαρότερων στομαχικών προβλημά­ των άλλου είδους. Το να κόψουμε απλά το έλκος και να το αφήσουμε έτσι, δύσκολα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί Θεραπευτική αγωγή. Σε πολλές περιπτώσεις σήμερα η ιατρική δοκιμάζει να αντιμετω­ πίσει το γαστρικό και δωδεκαδακτυλικό έλκος με κάποια ειδική δίαι­

τα. Αλλά, καθώς η αγωγή αυτή συμπεριλαμβάνει επίσης και την τα­ κτική λήψη αλκαλικών φαρμάκων για την εξουδετέρωση της υπερ­ βολικής οξύτητας, είναι απίθανο να έχει μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα, όσο αποτελεσματική κι αν φαίνεται προσωρινά. Εκεί­ νο που πρέπει να κάνουμε είναι να εξαλείψουμε τελείως την οξύτη­ τα και όχι να εξουδετερώνουμε τις επιδράσεις της με την εισαγωγή αλκαλικών ουσιών στο στομάχι. Τα αλκάλια αυτά δεν επιτρέπουν την φυσιολογική διεξαγωγή της χώνεψης των πρωτεϊνούχων τροφών, γι­ ατί όλες αυτές οι τροφές -αυγά, κρέας, ψάρι, κλπ.-χρειάζονται όξι­ νο περιβάλλον για να χωνευτούν και τα αλκαλικά φάρμακα κάνουν το περιεχόμενο του στομάχου κατ' εξοχήν αλκαλικό. Επιπλέον, η συνεχής λήψη αλκαλικών φαρμάκων δημιουργεί μέσα στον οργανι­ σμό μια αυξανόμενη ποσότητα χημικών αλάτων, που με τον καιρό γί­ νεται πολύ επιβλαβής για τα νεφρά. Επίσης, η δίαιτα που συμβουλεύει η ιατρική για τους ελκοπαθείς είναι η αντίθετη από εκείνη που συστήνει η φυσική αγωγή. Η δίαιτα αυτή συνήθως αποτελείται από αυγά, γάλα, άσπρο ψωμί, ψάρι, ρυζό­ γαλο, κλπ., και αποκλείει τελείως τα φρούτα, τα πράσινα λαχανικά, κλπ. Το αποτέλεσμα της διατροφής με ένα τέτοιο νεκρό διαιτολόγιο και της λήψης αλκαλικών φαρμάκων τρεις φορές τη μέρα, είναι ότι ακόμα και αν το έλκος θεραπευτεί (πράγμα πολύ αμφίβολο), ο άτυ­ χος ασθενής αρχίζει αναπόφευκτα να υποφέρει από δυσκοιλιότητα και άλλες σχετικές παθήσεις, εξαιτίας του συγκεκριμένου διαιτολόγιου. Αν ο ελκοπαθής δεν μπορεί να εισαχθεί σε ένα ίδρυμα Φυσικής Θεραπείας για αγωγή, ή να καταφύγει σε έναν Υγιεινιστή, θα πρέπει να εφαρμόσει μόνος του την εξής αγωγή: Αρχίζουμε με μια νηστεία τριών μέχρι πέντε ημερών, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα και μετά συνεχίζουμε με την δίαιτα γάλα­ κτος, που επίσης δίνουμε στο Παράρτημα, για δύο με τέσσερις βδομάδες ανάλογα με τις ανάγκες της συγκεκριμένης περίπτωσης. Στο διάστημα αυτό ο ασθενής πρέπει να αναπαύεται όσο περισσό­ τερο γίνεται. Στη συνέχεια πρέπει να ακολουθήσει το πλήρες εβδο­ μαδιαίο διαιτολόγιο, με τη διαφορά όμως ότι στην αρχή αντί για φρέ­ σκα φρούτα θα τρώει βρασμένα, και αντί για σαλάτες θα τρώει λα­ χανικά στον ατμό ή χορτόσουπες, μέχρι να μπορεί να χωνέψει χωρίς προβλήματα αυτές τις ωμές τροφές, εισάγοντάς τες σταδιακά στο διαιτολόγιό του καθώς αυξάνονται οι πεπτικές του δυνάμεις. Ανάλο­ γα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης μπορεί να χρειαστούν κάποια

επιπλέον διαστήματα νηστείας και δίαιτας γάλακτος, ανά δύο ή τρεις μήνες, κατά την κρίση του ασθενή. Κατα τις πρώτες εβδομάδες της αγωγής πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ τα έντερα με υποκλυσμό χλιαρού νερού και μετέπειτα κάθε δεύτερο βράδυ, ανάλογα με την περίπτωση. Οταν υπάρχει μό­ νιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψή της που δώσαμε πιο πριν σ' αυτό το κεφάλαιο. Η κα­ θημερινή στεγνή εντριβή και το καθιστό λουτρό ή το σπόγγισμα, κα­ θώς και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που δίνουμε στο Πα­ ράρτημα πρέπει να αποτελούν μέρος της καθημερινής ρουτίνας. Για δύο μήνες περίπου πρέπει να γίνεται ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας δύο φορές τη βδομάδα, που θα μειωθεί στη μία φορά τη βδομάδα μετά από αυτό το διάστημα. Δύο ουσιώδη στοιχεία της αγωγής που δεν πρέπει να τα παραβλέψουμε είναι ο καθαρός αέρας και η άσκηση στο ύπαιθρο. Οι ασκή­ σεις όμως πρέπει να γίνονται σταδιακά, ανάλογα με το πως νιώθει ο ασθενής. (Ό σο καλύτερα νιώθει, τόσο περισσότερο μπορεί να ασκείται). Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κανενός είδους φάρμακα ή σκόνες. Η σωστή δίαιτα είναι ένας πολύ ουσιαστικός παράγοντας τόσο μετά, όσο.και στη διάρκεια της αγωγής. Έτσι στο μέλλον ο ασθενής δεν πρέπει να τρώει άσπρο ψωμί, ζάχαρη, προϊόντα από άσπρο αλεύρι, επεξεργασμένα δημητριακά, πατάτες βρασμένες, πουρέ ή τηγανητές, πουτίγκες και πίτες, ή άλλες παρόμοιες τρο­ φές. Επίσης, όχι καρυκεύματα, πίκλες, σάλτσες, ξύδι, κλπ, όχι δυνα­ τό τσάι και καφέ, όχι αλκοολούχα ποτά. (Ούτε κονσερβοποιημένες ή συντηρημένες τροφές). Τα κρεατικά μπορούν να τρώγονται πολύ σπάνια, σύμφωνα με το εβδομαδιαίο διαιτολόγιο. Τα γλυκά και τα ζαχαρωτά οποιουδήποτε είδους απαγορεύονται αυστηρά. Σε όλες τις περιπτώσεις γαστρικού και δωδεκαδακτυλικού έλκους είναι εξαιρετικά ωφέλιμες οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης.

Γαστρίτιδα (Οξεία). Η οξεία γαστρίτιδα -ή οξεία φλεγμονή του στομάχου- μπορεί να προκληθεί από διάφορα αίτια, αλλά ο κύριος προδιαθετικός παράγοντας είναι πάντα η ασύνετη δίαιτα. Η συστη­ ματική κατανάλωση πάρα πολλής τροφής, οι κακοί συνδυασμοί τρο­ φών, τα κακομαγειρεμένα φαγητά, η κατανάλωση δυνατού τσαγιού, καφέ ή αλκοολούχων ποτών σε υπερβολικές ποσότητες, η συστημα­ τική χρήση μεγάλων ποσοτήτων μπαχαρικών, οι πολλές σάλτσες,

κλπ., κλπ., πρέπει να θεωρηθούν αποφασιστικοί παράγοντες που συντείνουν ατην πρόκληση μιας προσβολής γαστρίτιδας. Η εμφάνιση αυτής της πάθησης σημαίνει απλά ότι το στομάχι για κάποιο σημαν­ τικό χρονικό διάστημα στο παρελθόν, είχε υποβληθεί σε καταπόνηση που ξεπερνούσε τα όρια της αντοχής του και ότι τελικά έπαθε μια προσωρική κατάρρευση.

Θεραπεία. Τα συμπτώματα μιας προσβολής οξείας γαστρίτιδας είναι πόνος και αίσθηση πληρότητας στο στομάχι, με εμετούς μισοχωνευμένων τροφών, βλέννας, κλπ., καθώς και πονοκέφαλος, πυρετός και διάρροια, που ακολουθείται από δυσκοιλιότητα. Όλα αυτά σημαί­ νουν ότι υπάρχει μια ολοκληρωτική διαταραχή του πεπτικού συστή­ ματος και είναι φανερό ότι εκείνο που χρειάζεται ο ασθενής είναι μια νηστεία. Η προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση με φάρμακα είναι σπατάλη χρόνου, αν μας ενδιαφέρει η πραγματική θεραπεία, γιατί μια τέτοια αγωγή ακόμα και αν διορθώσει τα πράγμα­ τα προς το παρόν, δεν μπορεί ποτέ να εξαλείψει τη βασική στομα­ χική αδυναμία που ευθύνεται για την κατάσταση. Αν ο ασθενής επιμείνει στις απερίσκεπτες διατροφικές του συνήθειες, σίγουρα, στο μέλλον, θα παρουσιάζονται κάθε τόσο και νέες προσβολές γαστρίτι­ δας, με μεγάλες πιθανότητες το πρόβλημα να γίνει χρόνιο. Το άτομο που υποφέρει από γαστρίτιδα πρέπει να νηστέψει για όσο διάστημα συνεχίζονται τα έντονα συμπτώματα του προβλήμα­ τος, πίνοντας μόνο ζεστό νερό. Η νηστεία αυτή μπορεί να κρατήσει από μια μέχρι τέσσερις μέρες ή και περισσότερο, ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης. Όταν τα πράγματα αρχίσουν να επα­ νέρχονται και πάλι στο φυσιολογικό και ο ασθενής έχει όρεξη για φαγητό, μπορεί να ακολουθήσει για δύο ή τρεις μέρες τη δίαιτα φρούτων που δίνουμε στο Παράρτημα, και μετά να περάσει σταδια­ κά στο πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που επίσης υπάρχει στο Παράρτημα. Από την αρχή της αγωγής πρέπει κάθε βράδυ να καθαρίζονται τα έντερα για μια βδομάδα τουλάχιστον. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιό­ τητα πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες για την εξάλειψή της, που δίνουμε σ' αυτό το κεφάλαιο, αμέσως μόλις είναι δυνατόν. Η καθη­ μερινή στεγνή εντριβή και το καθιστό λουτρό ή το σπόγγισμα, καθώς και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που δίνουμε στο Παράρ­ τημα πρέπει να γίνουν μέρος της πρωινής ρουτίνας, αμέσως μόλις

αρχίσει η ανάρρωση. Στο εξής πρέπει επίσης να γίνεται τακτικά ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας, μια ή δύο φορές τη βδο­ μάδα. Αν θέλουμε να αποτρέφουμε νέες προσβολές γαστρίτιδας πρέπει ο ασθενής να πάρει στα σοβαρά τις γενικές διαιτητικές συμβουλές που δίνουμε σε αυτό το βιβλίο. Στο μέλλον δεν πρέπει να τρώει μπαχαρικά, πίκλες, οάλτσες, ξύδι, δυνατό τσάι, και καφέ, αλκοολούχα ποτά, ούτε γλυκά, ζαχαρωτά ή πλούσια κέικ οποιουδήποτε εί­ δους: Τέλος και πάνω απ’ όλα: ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΓΙΑ ΚΑΝΕΝΑ ΛΟΓΟ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΦΑΡΜΑΚΑ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΤΥΠΟΥ, ΧΑΠΙΑ, ΣΚΟΝΕΣ, ΚΛΠ. (Βλέπε πιο κάτω στην αγωγή της Χρόνιας Δυσπεψίας, για την επίδραση που έχουν τα φάρμακα πά­ νω στο στομάχι και τον οργανισμό γενικά).

Γαστρίτιδα (Χρόνια). Αν χρησιμοποιήσουμε τα συνηθισμένα φάρμα­ κα για την αντιμετώπιση μιας σειράς προσβολών οξείας γαστρίτιδας ή δυσπεψίας και παράλληλα δεν αλλάξουν οι κακές διατροφικές συ­ νήθειες που προκάλεσαν το πρόβλημα (Βλέπε την αγωγή της Οξεί­ ας Γαστρίτιδας, λίγο πιο πριν για παρατηρήσεις πάνω σε αυτό το θέ­ μα), τότε με τον καιρό θα εμφανιστεί χρόνια γαστίτιδα. Πρόκειται για μια πάθηση στην εσωτερική επένδυση του στομάχου που βρίσκεται σε συνεχή κατάσταση ερεθισμού και φλεγμονής και που δεν μπορεί να διορθωθεί με φαρμακευτική αγωγή, σε οποιεσδήποτε ποσότητες και αν την εφαρμόσουμε για δύο λόγους: πρώτον επειδή η τροφή και οι διατροφικές συνήθειες του ασθενή είναι τέτοιες που προκαλούν συνέχεια ερεθισμό και φλεγμονή της ευαίσθητης στομαχικής μεμ­ βράνης, και δεύτερον, γιατί τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη «Θεραπεία» της κατάστασης το μόνο που καταφέρνουν είναι να καλύπτουν και να κατευνάζουν τα συμπτώματα, πράγμα όμως που πληρώνεται με πρόσθετες βλάβες και αποδυνάμωση της στομαχικής επένδυσης εξαιτίας των βλαβερών χημικών ουσιών που περιέχουν τα φάρμακα, οι σκόνες, κλπ., που χορηγούνται για την «ρύθμιση» ή την «καταπράυνση» της στομαχικής δραστηριότητας. Θεραπεία. Πρέπει να έγινε φανερό στον ασθενή που βλέπει σωστά το θέμα, ότι το πρόβλημα του μπορεί να θεραπευθεί μόνο αν γίνει πρώτα ένας πλήρης καθαρισμός του πεπτικού συστήματος και μετά υιοθετήσει ένα πρόγραμμα διατροφής που θα θρέψει επαρκώς τον

οργανισμό του, ενώ ταυτόχρονα θα επιτρέπει στο στομάχι να επανέλθει σε υγιή κατάσταση. Ένα τέτοιο πρόγραμμα δίνεται για τη Χρόνια Δυσπεψία, πιο κάτω (στο παρόν κεφάλαιο) όπου και παρα­ πέμπουμε τον ασθενή της χρόνιας γαστρίτιδας για μια αποτελεσμα­ τική αγωγή της πάθησής του.

Αιμορροΐδες. Είναι μια πάθηση κατά την οποία οι φλέβες του ορ­ θού εντέρου διογκώνονται (ή γίνονται κιρσώδεις), σαν αποτέλεσμα του συνεχούς «σφιξίματος» στην τουαλέτα και της συνήθειας των καθαρτικών. Σε μερικές περιπτώσεις οι φλέβες αυτές μπορεί να διαρρηχθούν με αποτέλεσμα την αιμορραγία. Η ορθόδοξη ιατρική αγωγή για τις αιμορροΐδες συνίσταται σε χειρουργική επέμβαση και ενέσεις. Και στις δύο περιπτώσεις η αγωγή δεν αγγίζει τα αίτια που προκαλούν την πάθηση. ' Ετσι, το πρόβλημα μπορεί να ξαναπαρουσιαστεί στο μέλλον, ενώ η μόνιμη δυσκοιλιότητα γίνεται ακόμα πιο επίμονη.

Θεραπεία. Για μια αποτελεσματική αγωγή των αιμορροΐδων παρα­ πέμπουμε τον αναγνώστη στην αγωγή της Δυσκοιλιότητας, που δί­ νουμε πιο πριν, σ’ αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 385). Αφού το πρό­ βλημα οφείλεται στη δυσκοιλιότητα και το επακόλουθο «σφίξιμο» στην τουαλέτα, είναι φανερό ότι μόνο αν θεραπευθεί αυτή η πάθη­ ση θα απαλλαχθεί ο ασθενής και από τις αιμορροΐδες. Αναφορικά με τα τοπικά θεραπευτικά μέτρα, το καλύτερο είναι να κάνουμε κάθε, μέρα ένα υποκλυσμό με μισό κιλό κρύου νερού, που μέσα του έχουμε ρίξει τον χυμό ενός λεμονιού. Αφήνουμε το μεί­ γμα μέσα στο έντερο για δέκα λεπτά. Ο υποκλυσμός αυτός πρέπει να γίνεται όσο οι αιμοροΐδες είναι ενοχλητικές και να διακοπεί μετά. Επίσης κάθε πρωί κάνουμε ένα κρύο καθιοτό μπάνιο και καθημερι­ νές στεγνές εντριβές. Για τις σοβαρές περιπτώσεις μπορούμε προ­ σωρινά να εφαρμόσουμε κάθε βράδυ το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό, όπως περιγράφεται στο παράρτημα. Δεν πρέπει να χρησι­ μοποιηθούν καθόλου αλοιφές και κρέμες. Για να καταπραΟνετε τις αιμορροΐδες το καλύτερο είναι οι κομπρέσες κρύου νερού.

Καούρα. Είναι μια κατάσταση που συνδέεται με την δυσπεψία και οφείλεται στην υπερβολική οξύτητα του στομάχου (Βλέπε Υπεροξύτητα, πιο κάτω). Για μια αποτελεσματική αγωγή της καούρας παρα­ πέμπουμε τον αναγνώστη στην Θεραπεία της Χρόνιας Δυσπεψίας, πιο κάτω (σ' αυτό το κεφάλαιο).

Υπεροξύτητα. Είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται στο στομάχι σαν αποτέλεσμα της συστηματικής κατανάλωσης επεξεργασμένων αμυλούχων και σακχαρούχων τροφών σε υπερβολικές ποσότητες και που δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με την υπερβολική έκκριση υδροχλωρικού οξέως από τους αδένες του στομάχου, όπως νομίζει η ορθόδοξη ιατρική. Οταν καταναλώνονται υπερβολικές ποσότητες αμυλούχων και σακχαρούχων τροφών σε συνδυασμό -όπως γίνεται πάντα- με πρωτεϊνούχες τροφές, (κρέας, ψάρι, αυγά, τυρί, κλπ.), οι πρωτεΐνες χωνεύονται πρώτες, ενώ οι αμυλούχες τροφές (ψωμί, χυλός, ζυμαρικά, πουτίγκες, κλπ., κλπ.) παραμένουν στο στομάχι όπου παθαίνουν ζύμωση και ξινίζουν πριν περάσουν στα έντερα για να χωνευτούν κι αυτές. Αυτή η κατάσταση προκαλεί την υπεροξύτη­ τα και επιδεινώνεται σε μεγάλο βαθμό αν μέσα στο στομάχι υπάρ­ χουν ταυτόχρονα σάκχαρα και σακχαρούχες τροφές. (Για μια πλήρη εξήγηση αυτού του φαινόμενου βλέπε τις παρατηρήσεις στην αρχή της Θεραπείας του Γαστρικού Έλκους, σελίδα 400. Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι είναι τελείως λάθος να προ­ σπαθούμε να θεραπεύσουμε την υπεροξύτητα με τη λήψη αλκαλι­ κών φαρμάκων. Μια τέτοια αγωγή, στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να καταπραΟνει μόνο την ενόχληση, γιατί όσο εξακολουθούν να υπάρχουν οι λανθασμένες διαιτολογικές συνήθειες που προκάλεσαν το πρόβλημα, θα εξακολουθεί να υπάρχει και η υπεροξύτητα. Επι­ πλέον, η συστηματική λήψη, τέτοιων φαρμάκων παρεμποδίζει σε μεγάλο βαθμό τη σωστή χώνεψη (όπως θα εξηγήσουμε στην αγωγή της Χρόνιας Δυσπεψίας). Επίσης, τα χημικά κατάλοιπα που αφήνουν στον οργανισμό, με τον καιρό βλάπτουν πάρα πολύ τα νεφρά, όπου μεταφέρονται για την τελική τους αποβολή από τον οργανισμό. Θεραπεία. Για την αποτελεσματική αγωγή της υπεροξύτητας, που

δεν είναι τίποτε άλλο από τις γνωστές ξινίλες, μιας πάθησης που συνδέεται στενά με την δυσπεψία, παραπέμπουμε τον ασθενή στην αγωγή της Χρόνιας Δυσπεψίας που ακολουθεί.

Σε πολύ κόσμο επικρατεί η εντύπωση ότι η κατανάλωση φρούτων αυξάνει την οξύτητα του στομάχου. Αυτό είναι λάθος, όπως μπορού­

με να διαπιστώσουμε ακολουθώντας την φρουτοδίαιτα για λίγες μέ­ ρες. Όμως, η κατανάλωση άγουρων φρούτων ή όξινων φρούτων με αμυλούχες τροφές τείνει να αυξήσει την οξύτητα, αν υπάρχει ήδη προδιάθεση προς αυτή την κατεύθυνση.

Δυσπεψία (Οξεία). Η οξεία δυσπεψία οφείλεται πολύ απλά σε διαι­ τητικές απερισκεψίες, αν και η εξάντληση του οργανισμού, η νευρι­ κή υπερένταση, η ανησυχία κλπ., μπορεί να παίξουν κι αυτά ρόλο στην πρόκληση κάποιας προσβολής. Η κατανάλωση πάρα πολλής τροφής, το βιαστικό φαγητό, οι κακομαγειρεμένες τροφές και οι ασυμβίβαστοι συνδυασμοί τροφών, μπορούν όλα να προκαλέσουν προσβολή οξείας δυσπεψίας, ιδιαίτερα αν το στομάχι είναι ήδη απο­ δυναμωμένο. Αν προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε την κατάστα­ ση παίρνοντας φάρμακα, κλπ., το πρόβλημα δεν πρόκειται να εξαλειφθεί. Αντίθετα θα γίνουν πολύ πιο πιθανές οι μελλοντικές προ­ σβολές δυσπεψίας, γιατί αυτή η αγωγή δεν αντιμετωπίζει τις κακές διαιτητικές συνήθειες που προκάλεσαν το πρόβλημα, ούτε και δίνει στο στομάχι τον ολοκληρωτικό καθαρισμό που χρειάζεται για να επιστρέψει στη φυσιολογική του λειτουργία και τόνο. Θεραπεία. Η μόνη λογική και αποτελεσματική αγωγή για την οξεία δυσπεψία είναι η νηστεία. Ο ασθενής πρέπει να νηστέψει για όσο διάστημα διαρκούν τα έντονα συμπτώματα - ίσως μια μέρα (ή και δύο), ίσως λιγότερο. Στο διάστημα αυτό δεν πρέπει να τρώει τίποτα και να πίνει μόνο ζεστό νερό. ' Οταν υποχωρήσουν τα έντονα συμ­ πτώματα, ο ασθενής μπορεί να ακολουθήσει τη φρουτοδίαιτα όπως δίνεται στο Παράρτημα για μια μέρα και μετά να συνεχίσει με το πλήρες διαιτολογικό πρόγραμμα, που επίσης υπάρχει στο Παράρτη­ μα. Όσο πιο πιστά ακολουθήσει αυτή τη δίαιτα στο μέλλον, τόσο πιο σίγουρο είναι ότι θα αποτραπούν νέες προσβολές δυσπεψίας. Κατά τη διάρκεια της νηστείας πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ υποκλυσμός χλιαρού νερού. Όταν ο ασθενής αναρρώσει τελείως, πρέπει να ακολουθεί προσεχτικά τις συμβουλές γύρω από τον τρό­ πο ζωής και τη γενική φροντίδα του σώματος που δίνουμε πιο κάτω, στην αγωγή της Χρόνιας Δυσπεψίας. ' Οταν η προσβολή είναι πολύ ήπια, το μόνο που χρειάζεται ο ασθενής είναι να απέχει από ένα ή

δύο γεύματα και να πίνει ζεστό νερό, σιγά σιγά.

Δυσπεψία (Χρόνια). Η χρόνια δυσπεψία είναι η πιο συχνή «οικογε­ νειακή πάθηση» της εποχής μας (με την πιθανή εξαίρεση της δυ­ σκοιλιότητας), όπως φαίνεται και από τις διαφημίσεις τυποποιημένων φαρμάκων που βλέπουμε παντού. Το αίτιο του προβλήματος είναι η συστηματική κακή διατροφή, ενώ τα φάρμακα που υποτίθεται πως την «θεραπεύουν», μάλλον επιδεινώνουν παρά βοηθούν την κατά­ σταση. Αν σκεφτούμε πως υπερφορτώνουν συστηματικά το στομάχι τους οι άνθρωποι, -κάθε μέρα, για χρόνια ολόκληρα- με την πιο κακοσυνδυασμένη ποικιλία φαγητών, ποτών, μπαχαρικών, κλπ., δεν εί­ ναι βέβαια περίεργο που το στομάχι αρχίζει με τον καιρό να υπολει­ τουργεί σαν αποτέλεσμα μιας τέτοιας μεταχείρησης. Το στομάχι εί­ ναι ένας θαυμάσιος φυσικός μηχανισμός, αλλά τελικά δεν είναι πα­ ρά ένας μηχανισμός. Είναι λοιπόν περίεργο που καταρρέει όλο και περισσότερο, όσο προχωρούν τα χρόνια, κάτω από την τεράστια καταπόνηση που δέχεται εξαιτίας των σύγχρονων διαιτολογικών συνη­ θειών; Πέρα από την πολυφαγία και την επίμονη κακή διατροφή, το σο­ βαρότερο αίτιο δυσπεψίας είναι η συστηματική ταυτόχρονη κατανά­ λωση αμυλούχων και πρωτεϊνούχων τροφών. Αν κάποιος είναι σε πραγματικά άριστη υγεία και ζει μια δραστήρια ζωή σε καθαρό αέρα, η συνεχής κατανάλωση πρωτεϊνούχων και αμυλούχων τροφών μαζί, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα πεπτικά όργανα. Όμως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν άριστη υγεία και δεν ζουν δρα­ στήρια και σε καθαρό αέρα. ’ Ετσι, όσο πιο πολύ προχωρούν στα χρό­ νια τόσο πιο πιθανό είναι να παρουσιάσουν κάποια πεπτικά προβλή­ ματα, σαν άμεσο αποτέλεσμα της τόσο αδιάκριτης ανάμειξης των τροφών. (Πρωτεϊνούχες τροφές είναι το κρέας, το ψάρι, τα αυγά, το τυρί, κλπ. Αμυλούχες είναι το ψωμί, οι πατάτες, ο χυλός τα ζυ­ μαρικά, οι πουτίγκες, κλπ). Όπως εξηγήσαμε στη Θεραπεία του Γαστρικού Έλκους, οι αμυ­ λούχες τροφές δεν χωνεύονται καθόλου στο στομάχι. Η χώνεψή τους αρχίζει στο στόμα και τελειώνει στα έντερα. Οι πρωτεϊνούχες είναι οι μόνες τροφές που χωνεύονται στο στομάχι. Έτσι, όταν τρώμε συστηματικά αμυλούχες και πρωτεϊνούχες τροφές μαζί, οι αμυλούχες είναι αναγκασμένες να περιμένουν στο στομάχι όσο χω­ νεύεται το πρωτεϊνούχο μέρος του γεύματος, πριν μπορέσουν να

περάσουν στα έντερα για την τελική χώνεψη. Αυτή είναι η αιτία που συμβαίνει ζύμωση και ξίνισμα της τροφής στο στομάχι (με δυσπε­ ψία, ρέψιμο, κλπ), μια κατάσταση που χειροτερεύει αν ταυτόχρονα υπάρχουν στο στομάχι ζάχαρη και σακχαρούχες τροφές. Τάση για ζύμωση και δυσπεψία δημιουργεί, επίσης, η ταυτόχρονη κατανάλωση όξινων φρούτων και αμυλούχων τροφών. ' Ενα άλλο αίτιο δυσπεψίας είναι το να τρώμε και να πίνουμε ταυτό­ χρονα, γιατί αυτό σημαίνει ότι τα πεπτικά υγρά αραιώνονται και η ισχύς τους μειώνεται ανάλογα. Μετά, ένας άλλος σημαντικός παρά­ γοντας στην πρόκληση δυσπεψίαςείναι τα καρυκεύματα, οι πίκλες, οι σάλτσες, κλπ., που βλάπτουν πάρα πολύ την ευαίσθητη επένδυση του στομάχου, ιδιαίτερα το πιπέρι, το ξύδι και τα πολύ καρυκευμένα και «πικάντικα» φαγητά. Επίσης, η χρήοη επιτραπέζιου αλατιού σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί στομαχικά προβλήματα μετα από κά­ ποιο καιρό, γιατί το ορυκτό αλάτι είναι μια ουσία που ο οργανισμός δεν μπορεί να επεξεργαστεί σωστά (το σώμα χρειάζεται φυτικά άλατα από σωστές φυσικές τροφές), έτσι που το ορυκτό αλάτι, σε υπερβολικές ποσότητες με τον καιρό προκαλεί δυσλειτουργία του στομάχου. Ένας άλλος παράγοντας που είναι υπεύθυνος για πολλά πεπτικά προβλήματα είναι το φαγητό ενδιάμεσα στα γεύματα καθώς και τα γεύματα σε πολύ μικρά χρονικά διαστήματα. Το στομάχι χρειάζεται τουλάχιστον πέντε ώρες για να αδειάσει τελείως από τροφές. Αυτό σημαίνει ότι αν τρώμε πολύ ουχνά γεύματα ή «τσιμπάμε» ανάμεσα οτα γεύματα, το στομάχι θα πρέπει να αρχίσει από την αρχή την πε­ πτική διαδικασία ενώ υπάρχουν ακόμα μέσα του αχώνευτες ή μιοοχωνεμένες τροφές. Βλέπουμε λοιπόν ότι πέρα από την κατανάλωση τροφών που είναι ανθυγιεινές με τα κριτήρια της Φυσικής Θεραπείας ο ουσιαστικός παράγοντας που οδηγεί σχεδόν αναπόφευκτα οτη δυσπεψία καθώς το άτομο προχωρεί στα χρόνια, είναι οι γενικές διαιτολογικές συνή­ θειες του σύγχρονου πολιτισμού. (Τα παιδιά φαίνονται να μπορούν να χωνέψουν πολλές τροφές που δεν μπορούν οι μεγάλοι. Είναι σί­ γουρο όμως ότι αργότερα πληρώνουν το τίμημα αυτών των διατρο­ φικών απερισκεψιών τους). Έχοντας υπ’ όψη μας τα παραπάνω και εξετάζοντας την ιατρική αγωγή της δυσπεψίας και των πεπτικών δι­ αταραχών γενικά, τι βλέπουμε; Διαπιστώνουμε ότι, εκτός από κά­ ποιες σπάνιες εξαιρέσεις που και που, η συντριπτική πλειοψηφία των γιατρών περιορίζονται στο να προσπαθούν να εξαλείψουν τα

επιφανειακά συμπτώματα και αποτελέσματα του προβλήματος με φάρμακα, σκόνες, κλπ., χωρίς να ασχολούνται καθόλου με τις δια­ τροφικές συνήθειες που είναι πάντα τα αληθινά αίτια του προβλήμα­ τος. Πως μπορούμε να χαρακτηρίσουμε μια τέτοια αγωγή θεραπευτική; Ποτέ δεν μπορεί να είναι έτσι! Κι αυτός είναι ο λόγος που η ιατρική δεν μπορεί να απαλλάξει τον κόσμο από τις πεπτικές διαταραχέςοι οποίες είναι και οι πιο ευκολοθεράπευτες, αρκεί να υιοθετηθούν οι σωστές μέθοδοι για την αντιμετώπισή τους. Η φαρμακευτική αγωγή, όχι μόνο δεν μπορεί να θεραπεύσει την δυσπεψία και τις άλλες πεπτικές παθήσεις, αλλά αντίθετα με τον καιρό επιδεινώνει αυτές τις παθήσεις! Οι γιατροί νομίζουν ότι δίνον­ τας στους ασθενείς τους φάρμακα και σκόνες μπορούν να εξουδε­ τερώσουν την υπερβολική οξύτητα που δημιουργείται στο στομάχι εξαιτίας της κακής διατροφής, ή να παρακινήσουν σε δραστηριότη­ τα ένα στομάχι που παρουσιάζει νωθρότητα κλπ. Αυτά τα μέτρα όμως δεν είναι ποτέ θεραπευτικά με την αληθινή έννοια του όρου, γιατί ποτέ δεν εξαλείφουν τα αίτια. Και καταφέρνουν να εξαφανί­ σουν τις συνέπειες του προβλήματος -όταν το καταφέρνουν και αυτό- σε βάρος της υγείας του στομάχου. Με αυτό τον τρόπο, όπως θα δούμε, κάνουν μόνιμη την ίδια εκείνη πάθηση που προσπα­ θούσαν να «θεραπεύσουν». Για παράδειγμα, όταν παίρνουμε συστηματικά διττανθρακική σόδα για την ανακούφιση των στομαχικών αερίων ή για την ελάττωση της υπεροξύτητας, το αποτέλεσμα είναι ότι παραμένει στο στομάχι ένα συνεχές υπόλειμμα χημικών ουσιών που σίγουρα βλάπτει τη λει­ τουργία του και προσβάλει τη μεμβράνη που το καλύπτει εσωτερικά. Επιπλέον, αυτά τα χημικά κατάλοιπα μεταφέρονται τελικά από το αί­ μα στα νεφρά, για να αποβληθούν από τον οργανισμό. Η παρουσία τους όμως στα νεφρά γίνεται πηγή συνεχούς ερεθισμού γι' αυτά τα ευαίσθητα όργανα. Πραγματικά, πολλές περιπτώσεις παθήσεων των νεφρών οφείλονται κατά ένα μεγάλο μέρος στην υπερβολική χρήση διττανθρακικής σόδας ή άλλων αλκαλικών φαρμάκων που παίρνονται για την υποτιθέμενη «θεραπεία» των πεπτικών παθήσεων. Το ίδιο ισχύει για τα φάρμακα βισμούθιου και για άλλα φάρμακα τυποποιημένα ή όχι- που χρησιμοποιούνται για την δυσπεψία. ’ Ενα άλλο πολύ σημαντικό στοιχείο γύρω από τη δράση των φαρμά­ κων στην αγωγή της δυσπεψίας είναι το εξής: Διορθώνοντας την υπερβολική οξύτητα που είναι το κύριο χαρακτηριστικό της δυσπε­

ψίας και άλλων σχετικών προβλημάτων, τα φάρμακα αυτά μετατρέ­ πουν το περιεχόμενο του στομάχου κατά κύριο λόγο σε αλκαλικό. Γία να χωνευτούν όμως οι πρωτεϊνούχες τροφές (όπως τονίσαμε και πιο πριν) το στομάχι πρέπει να έχει όξινη αντίδραση. Ετσι, όταν παίρνουμε αλκαλικά φάρμακα μετά τα γεύματα, το αποτέλεσμα είναι να μην χωνεύονται καλά οι πρωτεϊνούχες τροφές του γεύματος, αλ­ λά να μπαίνουν στα έντερα είτε αχώνευτες είτε μισοχωνεμένες, πράγμα που σημαίνει ότι ο οργανισμός δε θα μπορέσει να τις χρησι­ μοποιήσει σωστά. Με άλλα λόγια, οι τροφές αυτές όχι μόνο δεν θα αφομοιωθούν σωστά, αλλά θα διαταράξουν και την λειτουργία των εντέρων, με αποτέλεσμα την όλο και πιο έντονη εμφάνιση δυσκοιλιό­ τητας. Αυτή λοιπόν είναι η «αξία» των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αγωγή της δυσπεψίας και άλλων στομαχικών παθήσεων! ' Ετσι, δεν είναι καθόλου περίεργο που η δυσπεψία είναι αθεράπευ­ τη από τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους αγωγής! Και δεν είναι πε­ ρίεργο που οι φαρμακοβιομήχανοι συνεχίζουν να πλουτίζουν από τα θύματα αυτής της ιατρικής αγωγής, που καταφεύγουν απελπισμένα σε αυτούς για να βρουν θεραπεία για τα προβλήματά τους, μια θε­ ραπεία που η Ιατρική Επιστήμη, παρά τις πολύ διαφημισμένες δυνατότητές της, δεν μπορεί να τους την προσφέρει! Θεραπεία. Όπως έχουμε πει κιόλας, η μόνη αποτελεσματική αγωγή για τη χρόνια δυσπεψία, γαστρίτιδα, τυμπανισμό, υπεροξύτητα, κλπ., είναι πρώτα ένας ολοκληρωτικός καθαρισμός του πεπτικού σωλήνα και, δεύτερον, η εφαρμογή ενός σωστού διαιτολόγιου και ενός λογι­ κού προγράμματος μελλοντικής διατροφής και ζωής. Τα προβλήμα­ τα αυτά δεν μπορούν να θεραπευτούν μόνιμα με κανέναν άλλο τρό­ πο. Το άτομο που υποφέρει απο στομαχικές παθήσεις αυτού του τύ­

που πρέπει να ακολουθήσει τις οδηγίες που δίνουμε πιο κάτω και να είναι βέβαιο ότι τα αποτελέσματα θα είναι πολύ ικανοποιητικά. Ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσουμε την αγωγή είναι τέσσερις με εφτά ή δέκα μέρες φρουτοδίαιτας- όπως περιγράφεται στο Πα­ ράρτημα, ανάλογα με τις ανάγκες της συγκεκριμένης περίπτωσης. Οι σοβαρές και μακρόχρονες περιπτώσεις πρέπει να αρχίσουν με μια σύντομη νηστεία τριών μέχρι πέντε ημερών, και να συνεχίσουν με δέκα έως δεκατέσσερις μέρες περιορισμένης δίαιτας, όπως τη δίνουμε στο Παράρτημα. Και στις δύο περιπτώσεις, μπορούμε μετά να αρχίσουμε το πλήρες διαιτολογικό πρόγραμμα -που δίνουμε επί­

σης στο Παράρτημα- και να το ακουλουθούμε πιστά στο μέλλον. Σε ορισμένες περιπτώσεις, και ανάλογα με την πρόοδο που σημειώνει ο ασθενής, μπορεί να χρειασθεί μερικά ακόμα σύντομα διαστήματα φρουτοδίαιτας κάθε ένα μήνα -για δύο ή τρεις μέρες-ή μία περίο­ δος νηστείας ακόμα, και ένα ή δύο διαστήματα περιορισμένης δίαι­ τας κάθε δύο ή τρεις μήνες. Όταν υπάρχει μόνιμος και έντονος τυμπανισμός, θα ήταν καλό πριν από τη φρουτοδίαιτα (αν την εφαρμόζουμε) να περάσουμε μια ή και δύο μέρες πίνοντας μόνο ένα ποτήρι ζεστό νερό κάθε δύο ώρες στη διάρκεια της μέρας. Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής τα έντερα πρέπει να καθαρί­ ζονται κάθε βράδυ με υποκλυσμό χλιαρού νερού και αργότερα κάθε δεύτερο βράδυ, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης. Όταν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμοστούν αμέ­ σως οι κανόνες για την εξάλειψή της, που περιγράφονται πιο πάνω σε αυτό το κεφάλαιο. Η καθημερινή στεγνή εντριβή και το σπόγγι­ σμα ή το καθιστό λουτρό και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις του Παραρτήματος πρέπει να αποτελούν μέρος της αγωγής. Επίσης μια φορά τη βδομάδα ο ασθενής πρέπει να κάνει ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας. Ο καθαρός αέρας και οι ασκήσεις στο ύπαιθρο είναι απαραίτητες και ο ασθενής πρέπει να προσπαθήσει να κάνει έναν κάπως μεγάλο και γρήγορο περίπατο κάθε μέρα. Το άτομο που υποφέρει από δυσπεψία πρέπει όχι μόνο να προσέ­ χει τη δίαιτά του στο μέλλον, με βάση τις αρχές που δίνουμε στο βιβλίο αυτό, αλλά πρέπει επίσης να έχει υπ' όψη του τους ακόλου­ θους κανόνες σε σχέση με το φαγητό: (1) Ποτέ μην τρώτε και πίνετε μαζί. Μπορούμε να πιούμε υγρά, μισή ώρα πριν ή τρεις ώρες μετά το γεύμα. (2) Ποτέ μην τρώτε βιαστικά. Μασάτε την τροφή σας όσο καλύ­ τερα μπορείτε. Ποτέ μην τρώτε «πολτώδεις» τροφές όπως κουάκερ, ρυζόγαλο, κλπ., που δεν μπορούν να μασηθούν καλά. Οι τρο­ φές πρέπει να είναι όσο πιο ξηρές και στεγνές γίνεται. (3) Ποτέ μην τρώτε μέχρι κορεσμού. Να σηκώνεστε πάντα από το τραπέζι νιώθοντας ότι θα μπορούσατε να φάτε κι άλλο. (4) Ποτέ μήν τρώτε ενδιάμεσα στα γεύματα. Αφήνετε να περά­ σουν πέντε ώρες ανάμεσα σε ένα γεύμα και το επόμενο. (Οι καλύ­ τερες ώρες φαγητού θα ήταν, ας πούμε, στις 8 π.μ., στις 1 μ.μ. και στις 6 μ.μ.)

(5) Ποτέ μην κάθεστε να φάτε όταν νιώθετε ανησυχία, υπερέν­ ταση, υπερβολική κούραση, θυμό κλπ. (6) Ποτέ μη χρησιμοποιείτε μπαχαρικά, σάλτσες, καρυκεύματα, κλπ., στο φαγητό σας. Ποτέ μην πίνετε δυνατό τσάι ή καφέ και αλκοολούχα ποτά. (7) Πάντα να κάθεστε στο τραπέζι νιώθοντας πραγματικά έτοιμοι για φαγητό. Αν δεν έχετε όρεξη μην προσπαθείτε να «δελεαστείτε» με ορεκτικά, κλπ. Παραλείψτε ένα γεύμα ή και δυο ακόμα, ή νηστέψτε μια μέρα αν χρειάζεται, μέχρι να σας ξανανοίξει αληθινά η όρεξη. (8)Τρώτε μόνο γνήσιες φυσικές τροφές. Ποτέ μην τρώτε κονσερβοποιημένες, συντηρημένες ή επεξεργασμένες τροφές. (Αυτή η τελευταία κατηγορία συμπεριλαμβάνει τό άσπρο ψωμί, τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι, την άσπρη ζάχαρη, τις μαρμελάδες, τα γλυκίσμα­ τα, κλπ.) Ποτέ μη βράζετε τα λαχανικά σε νερό αλλά στον ατμό. Ποτέ μην ξεφλουδίζετε και βράζετε λαχανικά όπως πατάτες, καρότα, κλπ. Αφήνετε τη φλούδα και κάντε τα είτε ψητά είτε στον ατμό. (Με αυτόν τον τρόπο διατηρούνται τα πολύτιμα μεταλλικά άλατα που περιέχουν αυτά τα λαχανικά και που χάνονται με τις συνηθισμένες μεθόδους μαγειρεύματος). (9) Ποτέ μην τρώτε τηγανητές ή λιπαρές τροφές. Ποτέ μην τρώ­ τε ψωμί ή άλλα δημητριακά μαζί με ξινά φρούτα. Ποτέ μην τρώτε τάρτες με φρούτα, πίτες με φρούτα, κλπ. Ποτέ μην τρώτε άγουρα φρούτα. (10) Τρώτε ξέχωρα, όσο γίνεται, τις πρωτεϊνούχες και τις αμυλούχες τροφές. Μπορείτε να τις τρώτε μαζί πότε πότε -όπως καθορί­ ζει το διαιτολόγιο που δίνουμε στο Παράρτημα, αλλά όχι κατά γενικό κανόνα. (11) Από δω και πέρα μην ξαναπάρετε κανενός είδους φάρμακα, σκόνες, κλπ. (12) Αν σας παρουσιαστεί τυμπανισμός σε κάπως σοβαρή μορφή, πιείτε σιγά σιγά ζεστό νερό και, αν είναι απαραίτητο, παραλείψτε ένα γεύμα ή και δυο.

Εντερική Καταρροή. Βλέπε Κολίτιδα (σελίδα 377)

Ανορεξία. Η ανορεξία είναι ένα σύμπτωμα πεπτικής διαταραχής. Το άτομο που υποφέρει απ' αυτήν -αντί να προσπαθεί να δελεάσει την όρεξή του με γευστικά φαγητά, ορεκτικούς μεζέδες, κλπ., ή παίρ­ νοντας διάφορα στομαχοτονωτικά- πρέπει να σταματήσει να τρώει μέχρι να του ξανανοίξει φυσιολογικά η όρεξη. Αυτό μπορεί να ση­ μαίνει ότι θα χάσει ένα ή δύο γεύματα, ή ακόμα και τρία, ή ότι θα νηστέψει για μια περίπου μέρα. Αυτός όμως είναι ο μόνος τρόπος που μπορεί να εξασφαλίσει μια αληθινή όρεξη στο μέλλον. Σε αυτόν τον κόσμο της πολυφαγίας, για τους περισσότερους ανθρώπους θα ήταν καλό να παρέλειπαν ένα γεύμα για αρκετές μέρες τη βδομάδα -αν όχι κάθε μέρα. Για μερικούς θα ήταν ωφέλιμη μια μέρα νη­ στείας κάθε βδομάδα! Ο μόνος σωστός κανόνας σε αυτό το θέμα είναι: Ποτέ μη τρώτε αν δεν πεινάτε. Αν σε ένα γεύμα δεν πεινάτε μη φάτε.

Τροφική δηλητηρίαση. Είναι μια κατάσταση που προκαλείται από την κατανάλωση σάπιας τροφής ή τροφής που σάπισε μπαίνοντας στο στομάχι. Η αγωγή είναι η ίδια με εκείνη της Οξείας Γαστρίτιδας (σελίδα 403), μόνο που σε αυτή την περίπτωση η περίοδος της αρ­ χικής νηστείας θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη. Βλέπε επίσης στο Παράρτημα Β (Πρώτες Βοήθειες).

Τυφοειδής. Βλέπε Κεφάλαιο 13 (Πυρετοί και Γρίππη).

ίο.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ, ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ, ΤΩΝ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΩΝ ΚΑΙ ΤΟ Υ ΛΑΡΥΓΓΑ

Στηθάγχη -Άσθμα - Βρογχική καταρροή - Βρογχίτιδα (οξεία) - Βρογχίτιδα (χρόνια) - Θρόμβωση της στεφανιαίας - Βήχας Διαστολή της καρδιάς - Ενδοκαρδίτιδα - Διόγκωση της καρδι­ άς - Εμφύσημα - Εμπύημα - Ψευδοστηθάγχη - Λιπώδης εκφύ­ λιση της καρδιάς - Καρδιοπάθεια - Υπερτροφία της καρδιάς Λαρυγγίτιδα - Μυοκαρδίτιδα - Περικαρδίτιδα - Πλευρίτιδα Πνευμονία - Πνευμονική φυματίωση (φθίση) - Ταχυκαρδία Βαλβιδική ανεπάρκεια της καρδιάς.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

Οι παθήσεις της καρδιάς -του πιο σημαντικού και σκληρά εργαζό­ μενου οργάνου του σώματος- είναι εξαιρετικά διαδομένες στις μέ­ ρες μας και αντί να μειώνονται με τις μεθόδους της ιατρικής αγω­ γής, όπως ίσως θα περίμενε ή θα έλπιζε κανείς, οι ασθένειες αυτές τείνουν να πληθαίνουν όσο προχωρούν τα χρόνια. Αυτό όμως δεν είναι και πολύ περίεργο για κάποιον που καταλαβαίνει σωστά το θέ­ μα. Γιατί αυτή η ίδια η ιατρική αγωγή ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό καρδιοπαθειών.

Ας μου επιτραπεί να διευκρινίσω αυτό το θέμα. ' Οπως έχουμε κιό­ λας πει σε πολλά σημεία αυτού του βιβλίου, όταν οι διάφορες οξεί­ ες ασθένειες, όπως είναι οι πυρετοί, αντιμετωπίζονται με βάση τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους, δεν θεραπεύονται αλλά καταστέλλονται. Αυτό σημαίνει ότι οι τοξίνες που η Φύση προσπαθούσε να αποβάλει με την αρρώστια, αναγκάζονται να επιστρέφουν στους ιστούς του σώματος, όπου γίνονται οι βάσεις για μελλοντικές διατα­ ραχές χρόνιου τύπου. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις αγωγής οξεί-

ων ασθενειών, είναι πιθανόν να προσβληθεί η καρδιά από τα κατα­ σταλτικά μέτρα που εφαρμόζονται, όχι μόνο εξαιτίας της εξαναγκα­ σμένης επιστροφής των τοξικών ουσιών στον οργανισμό, αλλά και εξαιτίας των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη «θεραπεία» του πυρετού. Τα φάρμακα που χρησιμοποιεί η ιατρική για την μείωση του πυρε­ τού (τα γνωστά αντιπυρετικά) ρίχνουν τον πυρετό, αλλά βλάπτουν τη λειτουργία της καρδιάς και συχνά προκαλούν μόνιμες βλάβες στις καρδιακές δομές. Το γεγονός αυτό γίνεται ιδιαίτερα φανερό κατά την αγωγή της οστρακιάς και του ρευματικού πυρετού. Ομως οι βλάβες αυτές δεν αποδίδονται ποτέ στα φάρμακα που χρησιμοποι­ ούνται, αλλά μόνο στον πυρετό. Στην περίπτωση του ρευματικού πυρετού το πρόβλημα περιπλέκεται ακόμα περισσότερο εξαιτίας των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την εξουδετέρωση των το­ ξικών εκχύοεων στις αρθρώσεις, που αποτελούν ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της ασθένειας. Αυτά τα φάρμακα (που ονομάζονται σαλικυλικά άλατα) προσβάλλουν σοβαρά τον καρδιακό υμένα και προετοιμάζουν το δρόμο για μόνιμα και, συχνά, σοβαρά καρδιακά προβλήματα ιατρικής αγωγής του ρευματικού πυρετού. Η προσβολή της καρδιάς δεν οφείλεται στον ίδιο τον πυρετό, αλλά στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αγωγή του. (Ο ρευματικός πυρετός, αν αντιμετωπισθεί με φυσικές μεθόδους, δεν έχει κανένα απολύτως βλαβερό επακόλουθο). Η χρήση ασπιρίνης και άλλων φαρμάκων για την απονέκρωση του νευρικού πόνου, καθώς και η χορήγηση φαρμάκων πολλών άλλων ειδών για την αγωγή διαφόρων ασθενειών έχουν βλαβερές συνέπει­ ες για την καρδιά. Μετά απ’ όλα αυτά, δεν είναι περίεργο που τα καρδιακά προβλήματα είναι ένα τόσο κοινό στοιχείο της σημερινής ζωής, σ' αυτόν τον φαρμακόπληκτο κόσμο μας, για τα οποία η ορθό­ δοξη ιατρική δεν μπορεί να κάνει τίποτε το αποτελεσματικό για την αντιμετώπισή τους. Η συστηματική λήψη φαρμάκων όλων των ειδών και ιδιαίτερα η φαρμακευτική αγωγή οξειών ασθενειών, όπως είναι οι πυρετοί, απο­ τελούν τους κύριους αιτιώδεις παράγοντες στη δημιουργία παθήσε­ ων της καρδιάς, όπως εμφανίζοντάι στον σημερινό πολιτισμένο κό­ σμο. Υπάρχουν όμως κι άλλοι παράγοντες που παίζουν τον ρόλο τους στη δημιουργία των καρδιακών παθήσεων. Απ' αυτούς τους παράγοντες, ο πιο σημαντικός είναι η κακή διατροφή. Οταν σκεφτούμε ότι το αίμα περνά συνέχεια από την καρδιά (ακατάπαυστα,

μέρα και νύχτα), καταλαβαίνουμε αμέσως ότι αν κατά το πέρασμα του από τα διάφορα σημεία του σώματος φορτώνεται αδιάκοπα με απόβλητα, τότε κάποιες ποσότητες αυτών των απόβλητων θα αρχί­ σουν να συσσωρεύονται μέσα και γύρω από τις καρδιακές δομές. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, το σύγχρονο διαιτολόγιο, με τις υπερβο­ λικές ποσότητες τροφής και τις μεγάλες αναλογίες πρωτεϊνών και αμύλου, δημιουργεί αναπόφευκτα προδιάθεση προς κακή κατάσταση και λειτουργία της καρδιάς. Όσο περισσότερο κρέας, άσπρο ψωμί, άσπρη ζάχαρη, κλπ., συνηθίζουμε να τρώμε, τόσο περισσότερο το αίμα θα υπερφορτώνεται με απόβλητα, και τόσο περισσότερο θα υποφέρει η καρδιά, ιδιαίτερα μάλιστα όσο πλησιάζει η μέση ηλικία. Η συστηματική κατανάλωση δυνατού τσαγιού, καφέ, και αλκοολούχων ποτών, βλάπτει επίσης την καρδιά, εξαιτίας των αλκαλοειδών και άλλων επιβλαβών ουσιών που περιέχουν αυτά τα ποτά, τα οποία περνούν στο αίμα. Για τον ίδιο λόγο, η λειτουργία της καρδιάς βλά­ πτεται και από το υπερβολικό κάπνισμα. Μετά έχουμε την έντονη καταπόνηση, την υπερκόπωση, τη νευρική εξάντληση, τις καταχρή­ σεις όλων των ειδών, κλπ., κλπ., που συντείνουν επίσης στην πρό­ κληση καρδιακών προβλημάτων. Τέτοιοι παράγοντες αναπόφευκτα τείνουν να επιδεινώνουν τα βλαβερά αποτελέσματα των άλλων πα­ ραγόντων, που αναφέραμε στις προηγούμενες παραγράφους. Αφού είδαμε τους κύριους παράγοντες που οδηγούν στη δημι­ ουργία καρδιακών παθήσεων, ας στραφούμε τώρα στην ιατρική αγω­ γή αυτών των ασθενειών. Έχουμε αναφέρει κιόλας το ρόλο που παίζει η φαρμακευτική αγωγή στην πρόκληση των καρδιοπαθειών. Παρόλα αυτά η ιατρική προσπαθεί να θεραπεύσει αυτές τις παθή­ σεις με την χορήγηση ακόμα περισσότερων φαρμάκων. Είναι, λοι­ πόν, περίεργο που η αγωγή αυτή δεν έχει κανένα αποτέλεσμα, και που οι περιπτώσεις χρόνιων καρδιακών προβλημάτων γίνονται όλο και περισσότερες κάθε χρόνο; Υπάρχουν ορισμένα φάρμακα, γνωστά στην Ιατρική Επιστήμη, που επηρεάζουν με συγκεκριμένους τρόπους τη λειτουργία της καρ­ διάς. Για παράδειγμα η digitalis επιβραδύνει τη λειτουργία της, ενώ η στρυχνίνη την επιταχύνει. Με τέτοια φάρμακα, λοιπόν, (που είναι όλα πολύ επικίνδυνα!) προσπαθούν οι γιατροί να «θεραπεύσουν» τις καρδιοπάθειες. Η αγωγή αυτή, βέβαια, δεν είναι θεραπευτική. Το καλύτερο που μπορεί να κάνει είναι να περιορίσει, ή να εξαλείψει προσωρινά τα συμπτώματα. Ποτέ δεν μπορεί να επιδράσει στα αίτια των παθήσεων. Αντίθετα μάλιστα, η λήψη τέτοιων φαρμάκων για με­

γάλα χρονικά διαστήματα, αναπόφευκτα επιδεινώνει την καρδιοπάθεια. Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο που τα καρδιακά προβλή­ ματα θεωρούνται στους ιατρικούς κύκλους σαν οι πιο αθεράπευτες παθήσεις! Και αν η καρδιά κάποιου ασθενή δείξει βελτίωση μ' αυτή την φαρμακευτική αγωγή, αυτό γίνεται παρά την την αγωγή και όχι εξαιτίας της! Αυτά λοιπόν είχαμε να πούμε για την ιατρική αγωγή των καρδιοπαθειών! Αυτό που χρειάζεται είναι μια μέθοδος που θα εξαλείψει τα αίτια, όσο αυτό είναι δυνατό σε κάθε περίπτωση -αντί να ασχολείται με τα συμπτώματα. Και αυτό ακριβώς κάνει η φυσική θερα­ πεία. Σε μερικές περιπτώσεις καρδιοπαθειών υπάρχουν τόσο σοβα­ ρές βλάβες στις καρδιακές δομές, ώστε να είναι αδύνατη η θερα­ πεία, κάτω από οποιοσδήποτε συνθήκες. Σε άλλες περιπτώσεις πάλι υπάρχουν ελαφρές μόνο βλάβες των καρδιακών δομών, ή το πρό­ βλημα είναι λειτουργικό και όχι οργανικό (οπωσδήποτε θα υπάρχουν διαφορές από άτομο σε άτομο, ως προς τη σοβαρότητα της βλάβης, τις συνέπειές της, κλπ.). Οποια όμως κι αν είναι η αιτία, ή η έκτα­ ση της βλάβης, κάθε καρδιοπαθής θα βοηθηθεί σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από τη θεραπευτική αγωγή. Δεν θα θέλαμε να δώσουμε πολλές ελπίδες στο άτομο που υπο­ φέρει από σοβαρή καρδιοπάθεια γιατί, όπως είπαμε κιόλας, όταν υπάρχουν σοβαρές βλάβες στην καρδιά είναι αδύνατη η θεραπεία, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Οταν όμως η βλάβη είναι σχε­ τικά μικρή, ή είναι λειτουργική, ή οφείλεται σε ιδιοσυγκρασιακούς παράγοντες, είναι πολύ πιθανή μια ολοκληρωτική αποθεράπευση με τη χρήση φυσικών θεραπευτικών μεθόδων, όπως φαίνεται άλλωστε πολύ καθαρά από τις τόσες περιπτώσεις που έχουν αντιμετωπισθεί με τις μεθόδους της Φυσικής Θεραπείας. Ωστόσο, ακόμα και όταν υπάρχει σοβαρή βλάβη στις βαλβίδες της καρδιάς, και είναι αδύνατη μια πραγματική θεραπεία, πολλά μπορούν να γίνουν για τη βελτίωση της κατάστασης με τις φυσικές μεθόδους θεραπείας. Εχουμε κιόλας πει ότι κάθε μόριο αίματος που κυκλοφορεί στο σώμα πρέπει να περάσει από την καρδιά, αμέτρητες φορές στη δι­ άρκεια της μέρας και της νύχτας. Είναι επομένως φανερό ότι ένα πρόγραμμα αγωγής που στοχεύει στην εξάγνιση και τον καθαρισμό του αίματος και των ιστών από τοξικές ουσίες θα επηρεάσει αναγ­ καστικά τη λειτουργία και την υγεία της καρδιάς. Αυτός είναι ο λό­ γος που η φυσική αγωγή με την αποβλητική δίαιτά της, μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό τον καρδιοπαθή. Ρυθμίζοντας την ποσό­

τητα και το είδος της τροφής μπορούμε να ανακουφίσουμε ή να βελτιώσουμε την κατάσταση μιας δυσλειτουργικής ή ελαττωματικής καρδιάς με περισσότερη αποτελεσματικότητα από οποιαδήποτε άλλη μέθοδο. Η καθοριστική λειτουργία της διαιτολογικής πλευράς της αγωγής θα βοηθηθεί και με ορισμένα άλλα μέτρα, όπως είναι η αποφυγή κά­ θε είδους φαρμάκου, καθώς και όλων των συνηθειών που βλάπτουν την καρδιά, όπως το πιοτό, το κάπνισμα, οι μεγάλες ποσότητες δυ­ νατού τσαγιού, καφέ, κλπ. Παράλληλα ή σταδιακά εντατικότερη εξά­ σκηση, τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα, καθώς και άλλα φυσιοθε­ ραπευτικά μέτρα, θα παίξουν τον ρόλο τους στην τόνωση της καρ­ διάς και του οργανισμού γενικά. Η μαλακτική αγωγή είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη σε όλες τις μορφές καρδιοπάθειας, όταν γίνεται σε συν­ δυασμό με ένα πλήρες πρόγραμμα φυσικής αγωγής, από έναν έμ­ πειρο Οστεοπαθητικό ή Φυσικοθεραπευτή. Επειδή η νηστεία και η αυστηρή δίαιτα μπορεί σε ορισμένες περι­ πτώσεις να έχουν δυσμενείς συνέπειες για την καρδιά, η αγωγή των καρδιοπαθειών πρέπει πάντα να γίνεται από έναν έμπειρο Υγιεινιστή, ή σε κάποιο Φυσιοθεραπευτικό ίδρυμα, όταν αυτό είναι δυνα­ τόν. Αν όμως ο ασθενής δεν μπορεί να εξασφαλίσει μια τέτοια προ­ σωπική αγωγή, μπορεί πάντα να αναλάβει ο ίδιος τη θεραπεία του, με πολύ ευεργετικά αποτελέσματα, ακολουθώντας τις συμβουλές που δίνουμε σ' αυτό το κεφάλαιο για την αγωγή του δικού του συγ­ κεκριμένου προβλήματος. (Φυσικά, δεν πρέπει κανείς να περιμένει μεγάλες προόδους στις μακρόχρονες περιπτώσεις, αλλά η υπομονή και επιμονή στην εφαρμογή της αγωγής θα φέρουν με τον καιρό την ανταμοιβή τους).

Π ΑΘ Η ΣΕΙΣ ΤΩ Ν Π Ν Ε Υ Μ Ο Ν Ω Ν ΚΑΙ ΤΩ Ν Β Ρ Ο ΓΧ Ω Ν

Για να κατανοήσουμε την προέλευση των ασθενειών των πνευμό­ νων και των βρογχικών σωλήνων, πρέπει να έχουμε υπ' όψη μας, από πλευράς φυσιολογίας, τα εξής: Το οξυγόνο που χρειάζεται το σώμα για τη λειτουργία του μεταβολισμού μπαίνει στον οργανισμό διαμέσου των βρόγχων και των πνευμόνων και μεταφέρεται από το αίμα σε όλα τα μέρη του σώματος. Στη συνέχεια, το διοξείδιο του άνθρακα που σχηματίζεται στους ιστούς σαν αποτέλεσμα της οξειδωτικής διαδικασίας, μεταφέρεται στους πνεύμονες από το αίμα και από κει αποβάλλεται από τον οργανισμό. Επειδή όμως το αίμα φέρνει συνέχεια από τους ιστούς στους πνεύμονες και πολλές άλλες ακάθαρτες ουσίες -εκτός από το διο­ ξείδιο του άνθρακα- οι πνεύμονες και οι βρογχικοί σωλήνες προ­ σβάλλονται πολύ συχνά από διάφορες παθήσεις. Γιατί αν οι ιστοί υπερφορτώνονται συνέχεια με υπερβολικές ποσότητες απόβλητων εξαιτίας μιας συστηματικής κακής διατροφής, τότε, όσο περνούν τα χρόνια όλο και μεγαλύτερες ποσότητες απ’ αυτά τα απόβλητα θα καταλήγουν και θα συγκεντρώνονται στα πνευμόνια και στους βρόγ­ χους. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος της μεγάλης διάδοσης των νοσημάτων του θώρακα στον σημερινό κόσμο, που χαρακτηρίζεται συστηματικά από κακή διατροφή και κατανάλωση υπερβολικών ποσο­ τήτων τροφής. Όπως φαίνεται, τα κατάλοιπα των αμυλούχων και σακχαρούχων τροφών έλκονται ιδιαίτερα στους πνεύμονες και τους βρόγχους. ' Ετσι, όσο περισσότερες τέτοιες τροφές καταναλώνει κανείς, τόσο πιο πιθανόν είναι να προσβληθεί από κάποιο θωρακικό νόσημα. Από την άλλη πλευρά, οι μεγάλοι βρόγχοι και οι μικρότεροι βρόγχοι είναι επενδυμένοι με βλενογόννο μεμβράνη, με αποτέλεσμα οι δομές να προσβάλλονται συχνά από καταρροή, είτε άμεσα, είτε εξαιτίας της σύνδεσής της με τη βλενογόννο μεμβράνη του στόματος, της μύ­ της και του λαιμού. (Βλέπε Κεφάλαιο 7, σελίδα 307, για μια περι­ γραφή του τι πραγματικά είναι η καταρροή και πως εμφανίζεται στον οργανισμό). 1Ετσι, η συστηματική κακή διατροφή είναι ο κύριος αιτιώδης παρά­ γοντας που ευθύνεται για την πρόκληση των ασθενειών των πνευμό­ νων και των βρόγχων. Αυτό ισχύει ακόμα και για την φυματίωση , όπως θα δούμε στην αγωγή αυτής της πάθησης, πιο κάτω σ' αυτό

το κεφάλαιο. Η ιατρική αποδίδει τα νοσήματα του θώρακα στον «καιρό», στα «μικρόβια», ή σε άλλους εξωτερικούς παράγοντες και αρκείται σ’ αυτό, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις δέχεται ότι η έλλεψη καθαρού αέρα, η κακή αναπνοή και άλλοι περιβαλλοντολογικοί παράγοντες παίζουν τον ρόλο τους στην πρόκληση αυτών των ασθενειών. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ζωή και η δουλειά σε μια μόνιμα αποπνικτική ατμόσφαιρα δημιουργεί προδιάθεση για προβλή-

Λαρυγγικός

Οι πνεύμονες

ματα του θώρακα. Χωρίς όμως την παρουσία τοξικών ουσιών που συσοωρεύονται στους πνεύμονες και τους βρόγχους εξαιτίας κακής διατροφής, οι ασθένειες αυτές δεν θα μπορούσαν ποτέ να αναπτυ­ χθούν. Η έλλειψη σωματικής άσκησης, τα πολλά ρούχα, και ιδιαίτερα τα εσώρουχα (που παρεμποδίζουν την λειτουργία του δέρματος) και η ανικανότητα χρήσης των πνευμόνων στην πλήρη τους χωρητικότη­ τα κατά την αναπνοή, είναι αναμφισβήτητα παράγοντες που συντεί­ νουν στην πρόκληση των ασθενειών των πνευμόνων και των βρογχικών σωλήνων. Οπωσδήποτε όμως η μεγαλύτερη έμφαση ΠΡΕΠΕΙ να δοθεί στον παράγοντα της διατροφής. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνά­ με τον ρόλο που παίζει η κατασταλτική ιατρική αγωγή παλιότερων ασθενειών - ιδιαίτερα των κρυολογημάτων, των πυρετών και των παιδικών ασθενειών, όπως είναι ο κοκκύτης, κλπ. -στην πρόκληση των χρόνιων νοσημάτων του θώρακα. Η ιατρική αγωγή των ασθενειών που εξετάζουμε εδώ είναι θλιβε­ ρά άκαρπη. Το άσθμα και η χρόνια βρογχίτιδα για παράδειγμα, είναι δύο θωρακικά προβλήματα που οι ιατρικές μέθοδοι δεν μπορούν να θεραπεύσουν μόνιμα. Ακόμα και στην περίπτωση της φυματίωσης, μόνον ο καθαρός αέρας και η ζωή στο ύπαιθρο έχουν βοηθήσει στην μερική αναχαίτηση αυτής της τρομερής αρρώστιας και όχι η φαρμακευτική αγωγή της ιατρικής. Ωστόσο, με τις φυσικές μεθό­ δους αγωγής, η αποθεράπευση των δύο πρώτων παθήσεων δεν εί­ ναι καθόλου ασυνήθιστη. Το άσθμα και η χρόνια βρογχίτιδα (ακόμα και αν υφίστανται για πολύ καιρό) δεν πρέπει ποτέ να θεωρούνται αθεράπευτες παθήσεις, όταν υπάρχει η δυνατότητα σωστής φυσι­ κής αγωγής. Φυσικά, στην περίπτωση της φυματίωσης οι πιθανότητες μόνιμης θεραπείας θα διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση (ανάλογα με την ηλικία, τη διάρκεια της αρρώστιας, την έκταση της βλάβης που υπάρχει στους πνευμονικούς ιστούς, κλπ.). Γενικά όμως, το άτομο που υποφέρει απ' αυτή την τρομερή αρρώστια μπορεί να προσβλέ­ πει στη Φυσική Θεραπεία με μεγαλύτερες ελπίδες μιας τελειωτικής αποθεράπευσης, απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο θεραπευτικό σύστη­ μα. Μάλιστα, πολλές περιπτώσεις φυματίωσης έχουν θεραπευθεί τελείως με τις μεθόδους της Φυσικής Θεραπείας. Ας δούμε λοιπόν τώρα την αγωγή των ασθενειών της καρδιάς, των πνευμόνων κλπ.

Στηθάγχη. Στηθάγχη ονομάζεται ένας οξύς πόνος στο στήθος, που πολλές φορές γίνεται αισθητός με την αναπνοή. Ο όρος αυτός αναφέρεται περισσότερο σε μια ομάδα συμπτωμάτων παρά σε μια συγκεκριμένη ασθένεια, αν και η πάθηση αυτή συνδέεται συνήθως με κάποια πάθηση της καρδιάς, ιδιαίτερα ορισμένων αρτηριών που τροφοδοτούν την ίδια την καρδιά, ή της αορτής - της μεγάλης αρ­ τηρίας που ξεκινά από την καρδιά. Οταν εμφανίζεται κρίση στηθάγχης τα συμπτώματα είναι πολύ ανησυχητικά. Παρουσιάζεται ένας φρικτός πόνος στην περιοχή του στέρνου, με μια αίσθηση σύσφιξης στο στήθος, σαν να το πιέζει μέγγενη. Ο πόνος επεκτείνεται στην πλάτη, τους ώμους και τα χέ­ ρια, ιδιαίτερα στο αριστερό. Οι κρίσεις προκαλούνται από διάφορα αίτια, όπως είναι το βιαστικό φαγητό, η κατανάλωση πάρα πολλής τροφής σε ένα γεύμα, η ξαφνική καταβολή μεγάλης προσπάθειας, η έντονη έξαψη, οι έντονες συγκινήσεις οποιουδήποτε είδους, κλπ. Μετά την κρίση συνήθως ακολουθεί ρέψιμο, ή εμετός, ή κένωση των εντέρων, οπότε ο ασθενής ανακουφίζεται. Το αίτιο της κρίσης από πλευράς φυσιολογίας είναι η σύσφιξη των αρτηριών γύρω από την καρδιά. Θεραπεία. Η αληθινή στηθάγχη μπορεί να εμφανιστεί μόνο σε άτομα που υποφέρουν από καρδιοπάθεια. Υπάρχει και η ψευδής στηθάγχη, με συμπτώματα πολύ όμοια της αληθινής, αλλά που οφείλεται σε νευρικά αίτια και μπορεί να προσβάλλει και άτομα που η καρδιά τους είναι σε καλή κατάσταση. (Βλέπε Ψευδοστηθάγχη, πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο, σελίδα 438. Στις περιπτώσεις αληθινής στηθάγχης η λήψη φαρμάκων έχει σαν μοναδικό αποτέλεσμα να κάνει την πάθηση όλο και πιο χρόνια. Εκεί­ νο που χρειάζεται ο ασθενής είναι η ιδιοσυγκρασιακή αγωγή δηλαδή μια αγωγή που θα τονώσει τη γενική υγεία του και ταυτό­ χρονα θα καθαρίσει την καρδιά και τους γύρω ιστούς από τοξικές ουσίες, προετοιμάζοντας έτσι τον δρόμο για την πιο υγιή λειτουργία της. Ακολουθώντας την αγωγή για την Βαλβιδική Ανεπάρκεια της Καρδιάς, που περιγράφεται πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 454), το άτομο που υποφέρει από στηθάγχη μπορεί να ωφεληθεί, από κάθε πλευρά, μειώνοντας τον αριθμό και τη σοβαρότητα των μελλοντικών προσβολών, αν τονώσει τη γενική υγεία και τη λειτουρ­ γία της καρδιάς του κλπ. Στο μέλλον ο ασθενής δεν πρέπει, σε καμιά περίπτωση, να παίρ­

νει φάρμακα. Πρέπει να προσέχει πολύ να μην παρατρώει και να μην τρώει βιαστικά, γιατί οι πεπτικές διαταραχές είναι ένας πολύ ισχυρός παράγοντας στην πρόκληση κρίσεων. Σε όλες τις περιπτώ­ σεις, ο ασθενής να τρώει πολύ ελαφρά και αραιά γεύματα. Πρέπει επίσης να αποφεύγει προσεχτικά όλες τις συνήθειες που εξάπτουν ή διεγείρουν τον οργανισμό και να κάνει όσο το δυνατόν πιο ήσυχη και απλή ζωή. Το κάπνισμα και το πιοτό είναι συνήθειες που απαγο­ ρεύονται αυστηρά, σε όλες τις περιπτώσεις στηθάγχης. Οταν αρχίσει η προσβολή, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για να ανακουφίσουμε τον ασθενή είναι να τοποθετήσουμε ζεστές πε­ τσέτες στην περιοχή της καρδιάς. Αυτό θα μειώσει τη σύσφιξη των αρτηριών γύρω από την καρδιά, στην οποία σύσφιξη οφείλεται και η προσβολή.

Άσθμα. Η προσβολή άσθματος είναι μια αγωνιώδης εμπειρία και δεν υπάρχει κανείς που θα περνούσε θεληματικά μια νέα προσβολή αν ήξερε κάποιο τρόπο για να την αποτρέψει. Δυστυχώς για τον ασθματικό, η ιατρική δεν διαθέτει καμιά μέθοδο αγωγής που να εξα­ λείφει πραγματικά αυτή την πάθηση μαζί με κάθε πιθανότητα μελ­ λοντικής επανεμφάνισής της. Οι ιατρικές μέθοδοι αντιμετώπισης της ασθένειας περιορίζονται αποκλειστικά στη χρήση ορισμένων φαρμάκων για την ανακούφιση του ασθενή στη διάρκεια της προ­ σβολής και τίποτα παραπάνω. ' Ομως αυτά τα φάρμακα είναι εξαιρε­ τικά επικίνδυνα και η ανακούφιση που επιφέρουν προκαλεί μεγαλύ­ τερη κατάρρευση της υγείας του ασθενή. ΓΓ αυτό, το άσθμα που αντιμετωπίζεται με τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους επιδεινώνεται όλο και περισσότερο σαν αποτέλεσμα της ίδιας της αγωγής. Ευτυχισμένος είναι όμως ο ασθματικός που έρχεται σε επαφή με τις φυσικές μεθόδους αγωγής, γιατί με τις μεθόδους αυτές, η κατά­ στασή του -εκτός αν είναι πολύ σοβαρή και πολύ μακρόχρονημπορεί σε πολλές περιπτώσεις να βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό, αν όχι να αποθεραπευθεί τελείως. Η φυσική αγωγή δεν αποσκοπεί στον απλό κατευνασμό των συμπτωμάτων της ασθματικής προσβολής. ’ Εχει σκοπό τον καθαρισμό του οργανισμού από τις τοξικές ουσίες που είναι και η ρίζα του προβλήματος και έτσι αποτρέπει αποτελε­ σματικά την επανεμφάνιση νέων προσβολών. Ταυτόχρονα, με την αγωγή αυτή τονώνεται γενικά η υγεία του ασθενή, έτσι ώστε πολλοί πρώην ασθματικοί έχουν δηλώσει ότι η Φυσική Θεραπεία τους έκα­

νε νέους ανθρώπους και ταυτόχρονα τους απάλλαξε από τον εφιάλ­ τη μιας πιθανής προσβολής στο μέλλον. Το άσθμα μπορεί να συνυπάρχει στο ίδιο άτομο με άλλες ανα­ πνευστικές παθήσεις, όπως η βρογχίτιδα, η φυματίωση, κλπ., αλλά υπάρχουν και πολλοί ασθματικοί που δεν υποφέρουν από κανένα άλλο σοβαρό θωρακικό νόσημα. ' Ετσι λοιπόν βλέπουμε ότι δεν είναι το θωρακικό πρόβλημα αυτό καθαυτό που προκαλεί το άσθμα στον ασθενή. Το άσθμα, κατά βάση, είναι μια νευρική κατάσταση που επηρεάζει την αναπνοή του ασθενή και μπορεί να προκληθεί από μια σειρά ιδιοσυγκρασιακών αιτίων. Το κυριότερο απ' αυτά είναι η διαταραχή της λειτουργίας των πεπτικών οργάνων. Το στομάχι από τη μια μεριά και οι μεγάλοι βρόγχοι με τους μικρούς βρόγχους από την άλλη, συνδέ­ ονται μεταξύ τους από το πνευμονογαστρικό νεύρο και οι πεπτικές διαταραχές μπορούν, σαν αποτέλεσμα ανακλαστικής δράσης του νεύρου, να επηρεάσουν τους μεγάλους βρόγχους και τους μικρούς βρόγχους με τέτοιο τρόπο ώστε να παρεμποδίζεται το πέρασμα του αέρα από μέσα τους, με αποτέλεσμα μια προσβολή άσθματος. Είναι φανερό ότι αν οι βρόγχοι πάσχουν από καταρροή θα είναι πολύ πι­ θανότερη η εμφάνιση άσθματος, ενώ μια εξαιρετικά νευρική και εξαντλημένη κατάσταση του οργανισμού συντείνει στην ανάπτυξη της πάθησης. Ωστόσο, όποιος κι αν είναι ο συνδυασμός των παραγόντων που δρουν προκαλώντας το άσθμα, η μέθοδος με την οποία μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα είναι πραγματικά πολύ απλή και προφανής. Εκείνο που χρειάζεται είναι ένας ολοκληρωτικός εσωτε­ ρικός καθαρισμός και τόνωση του οργανισμού (ιδαίτερα των πεπτι­ κών και αναπνευστικών οργάνων). Μ ’ αυτό τον τρόπο ο εφιάλτης του άσθματος μπορεί να εξαλειφθεί τελείως σε ορισμένες περιπτώ­ σεις, αρκεί να μην υπάρχουν κάποιες άλλες σοβαρές επιπλοκές.

Θεραπεία. Οπως τονίσαμε κιόλας, η αγωγή του άσθματος, για να έχει αποτέλεσμα πρέπει να είναι ιδιοουγκραοιακή. Αν ο ασθματικός δεν μπορεί να απευθυνθεί σε έναν Υγιεινιστή, πρέπει να αναλάβει ο ίδιος τη θεραπεία του όπως περιγράφουμε πιο κάτω. Αν εφαρμόσει την αγωγή αυτή με υπομονή και επιμονή είναι σίγουρο ότι θα έχει καλά αποτελέσματα.

Για αρχή, πρέπει να κάνει μια σύντομη νηστεία τριών μέχρι πέντε ημερών, όπως ορίζεται οτο Παράρτημα στο τέλος του βιβλίου. Στη συνέχεια πρέπει να κάνει για δέκα μέχρι δεκατέσσερις μέρες την περιοσμένη δίαιτα, που περιγράφεται επίσης εκεί. Μετά μπορεί να αρχίσει την πλήρη εβδομαδιαία δίαιτα του Παραρτήματος και να την ακολουθεί όσο πιο αυστηρά μπορεί στο μέλλον. Σε ορισμένες περι­ πτώσεις μπορεί να χρειαστούν μερικές επιπλέον περίοδοι σύντομης νηστείας και περιορισμένης δίαιτας κατά διαστήματα δύο ή τριών μηνών. Αυτό βέβαια θα εξαρτηθεί από την πρόοδο που σημειώνεται στο μεταξύ. Από τη στιγμή που θα αρχίσει η αγωγή πρέπει να καθαρίζονται κά­ θε βράδυ τα έντερα με κλύσμα χλιαρού νερού. ' Οταν υπάρχει μόνι­ μη δυσκοιλιότητα, πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως οι κανόνες για την ξάλειψή της, που δίνονται στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα 385). Κάθε μέρα πρέπει να γίνονται στεγνές εντριβές και σπόγγισμα, και να εκτελούνται με συνέπεια οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που δίνονται στο Παράρτημα. ' Οταν είναι δυνατόν πρέπει να γίνεται ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας δύο φορές τη βδομάδα. Ο καθαρός αέρας και οι μη επίπονες ασκήσεις στο ύπαιθρο είναι απαραίτητα στοιχεία για την επιτυχία της αγωγής. Ο ασθενής πρέπει να περνά όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο στο ύπαιθρο. Ο διαιτολογικός παράγοντας είναι εξαιρετικά σημαντικός και πρέπει να προσέξουμε πολύ να μη δημιουργηθεί κίνδυνος πεπτικών διαταρα­ χών εξαιτίας πολυφαγίας, κακού συνδυασμού τροφών, κλπ. Το άσπρο ψωμί, η ζάχαρη, οι μαρμελάδες, τα ζαχαρωτά, τα πλούσια κέικ, τα ζυμαρικά, οι πουτίγκες και οι πίτες, οι βραστές πατάτες και ο πουρές, τα επεξεργασμένα δημητριακά και το ρυζόγαλο, πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά στο μέλλον. Επίσης ο ασθενής πρέπει να τρώει πολύ μικρές ποσότητες κρεατικών. Το διαιτολόγιο του πρέπει να αποτελείται κατά κύριο λόγο από φυσικές καθοριστικές τροφές, δηλαδή φρούτα και λαχανικά. Δεν πρέπει να πίνει δυνατό καφέ και τσάι, ούτε αλκοολούχα ποτά. Πρέπει επίσης να αποφεύγει αυστηρά όλα τα καρυκεύματα, πίκλες, σάλτσες, κλπ. Το κάπνισμα απαγορεύ­ εται αυστηρά. Αναφορικά με τα τοπικά μέτρα, όταν ο ασθενής νιώθει ότι πλησιά­ ζει μια κρίση, πρέπει να ρουφά σιγά σιγά λίγο ζεστό νερό και ταυτό­ χρονα, αν είναι δυνατόν να κάθεται με τα πόδια σε μια λεκάνη με ζεστό νερό. Επίσης, ωφέλιμη είναι η τοποθέτηση ζεστών επιθεμά­ των στο στήθος (βουτάμε το ύφασμα σε ζεστό νερό και το στίβου-

με), ή η τοποθέτηση ζεστών και κρύων επιθεμάτων εναλλάξ. Ο ασθενής δεν πρέπει να παίρνει φάρμακα κανενός είδους, εκτός αν είναι απόλυτα απαραίτητο για την ανακούφιση μιας κρίσης. Οι μαλά­ ξεις της σπονδυλικής στήλης στα χέρια ενός ικανού Οστεοπαθητικού ή Φυσικοθεραπευτή είναι εξαιρετικά ευεργετικές σε όλες τις περιπτώσεις άσθματος, όταν γίνονται σε συνδυασμό με το πρόγραμ­ μα αγωγής που περιγράφουμε παραπάνω.

Βρογχική Καταρροή. Οι βρόγχοι καλύπτονται από βλεννογόνο μεμβράνη και γι' αυτό μπορούν να προσβληθούν από καταρροή, αφού η πάθηση αυτή εμφανίζεται μόνο όπου υπάρχει αυτή η μεμ­ βράνη. Για μια εξήγηση του τι είναι η καταρροή και πως μπορεί να εμφανιστεί στον οργανισμό, παραπέμπουμε το άτομο που πάσχει από βρογχική καταρροή στο Κεφάλαιο 7 (σελίδα 313) του βιβλίου. ' Οσο για την αγωγή που πρέπει να ακολουθήσει γι αυτή την πάθη­ ση, θα τη βρει στο ίδιο κεφάλαιο^ στην Καταρροή (σελίδα 316). Η βρογχική καταρροή μπορεί να παρουσιαστεί είτε άμεσα είτε με την εξάπλωσή της από το στόμα και τον λαιμό. Και στις δυο περι­ πτώσεις όμως οι ρίζες του προβλήματος είναι ίδιες και η αγωγή πα­ νομοιότυπη. (Για την ανακούφιση της Καταρροής των βρόγχων είναι πολύ ωφέλιμα τα κρύα επιθέματα, που πρέπει να γίνονται στο στή­ θος κάθε βράδυ. Για λεπτομέρειες παραπέμπουμε στο Παράρτημα).

Βρογχίτιδα (Οξεία). Βρογχίτιδα είναι η φλεγμονή της βλεννογόνου μεμβράνης των βρόγχων. Είναι αποτέλεσμα καταρροϊκής κατάστα­ σης των βρόγχων και του οργανισμού γενικά και δεν είναι τίποτε άλ­ λο από το λεγόμενο «κρύωμα στο στήθος». Αν το άτομο που υποφέρει από βρογχίτιδα διαβάσει τι έχουμε πει στο Κεφάλαιο 7 (σελίδα 313) για την Καταρροή και το Κρύωμα, θα καταλάβει αμέσως ποια είναι η βασική αιτία του προβλήματός του. Η βρογχίτιδα είναι άμεσο αποτέλεσμα κακών συνηθειών διατροφής, που έχουν φορτώσει τον οργανισμό με τοξικές ουσίες και προκάλεσαν την συσσώρευση τέτοιων ουσιών στους βρόγχους. Το πρόβλημα αυτό παρουσιάζει μια ξαφνική έξαρση εξαιτίας της πτώσης της ζω­ τικότητας του οργανισμού από κάποιο κρύωμα, ρεύμα αέρος, υπερ­ κόπωση, εξαντλημένη κατάσταση του οργανισμού, κλπ., κλπ.

’ Οταν καταλάβουμε που οφείλεται η βρογχίτιδα, η αγωγή της είναι φανερή. Πρέπει να δώσουμε στις τοξικές ουσίες που προκαλούν το πρόβλημα την ευκαιρία να απορριφθούν από τον οργανισμό, βοη­ θώντας έτσι τη Φύση στο καθοριστικό έργο που έχει αναλάβει. Γιατί, όσο κι αν αυτό φαίνεται παράξενο σε μερικούς, όλες οι οξείες ασθέ­ νειες είναι προσπάθειες της Φύσης να απαλλάξει τον υπερφορτωμέ­ νο οργανισμό από τοξικές ουσίες, και η οξεία βρογχίτιδα δεν απο­ τελεί εξαίρεση σ' αυτόν τον κανόνα.

Θεραπεία. Η αντιμετώπιση μιας κρίσης οξείας βρογχίτιδας με φάρ­ μακα θα έχει σαν μοναδικό αποτέλεσμα να παρεμποδίσουμε τις κα­ θοριστικές λειτουργίες που επιτελεί η Φύση και να αναγκάσουμε τις τοξικές ουσίες να επιστρέφουν και πάλι στους ιστούς του σώματος. Εκεί θα προετοιμάσουν τον δρόμο για την ανάπτυξη χρόνιας βρογχί­ τιδας, ή κάποιας ακόμη πιο σοβαρής πάθησης του στήθους, ιδιαίτε­ ρα μάλιστα αν έχουμε αντιμετωπίσει μ' αυτό τον τρόπο και άλλες παλιότερες προσβολές. Η μόνη σωστή και λογική αγωγή για την οξεία βρογχίτιδα είναι η εξής: Ο ασθενής πρέπει να νηστέψει μόνο με πορτοκαλάδα και νερό για όσες μέρες υπάρχουν τα οξέα συμπτώματα, χρησιμοποιώντας κά­ θε βράδυ το κλύσμα χλιαρού νερού για τον καθαρισμό των εντέρων. Οταν υποχωρήσει ο πυρετός και τα άλλα οξέα συμπτώματα, μπορεί να υιοθετήσει τη φρουτοδίαιτα που δίνουμε στο Παράρτημα, για δύο ή τρεις μέρες ακόμη και μετά, αν διαπιστωθεί ότι έχει αρχίσει η ανάρρωση, μπορεί να περάσει σταδιακά στο πλήρες εβδομαδιαίο διαι­ τολόγιο που δίνουμε επίσης στο Παράρτημα. ' Οσο η προσβολή, βρίσκεται στο οξύ στάδιο, ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας, κάθε βράδυ ή κάθε δεύτερο βράδυ, θα εί­ ναι πολύ ωφέλιμο. Επίσης, μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα κρύα επιθέματα στο πάνω μέρος του στήθους αρκετές φορές τη μέρα και να βάζουμε και ένα τη νύχτα. (Βλέπε στο Παράρτημα για λεπτο­ μέρειες για την εφαρμογή των περιτυλίξεων). Πολύ ωφέλιμες είναι επίσης οι ζεστές πετσέτες, που τις στίβουμε και τις τοποθετούμε στο πάνω μέρος του στήθους. Αφού βάλουμε, ας πούμε, τρεις ζε­ στές πετσέτες διαδοχικά, για δυο ή τρία λεπτά την κάθε μια, τελει­ ώνουμε πάντα με μια κρύα πετσέτα. Αυτά τα επιθέματα μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε αρκετές φορές τη μέρα στη θέση των περιτυλίξεων, αν τα προτιμάμε. Και τα δύο θα ανακουφίσουν αποτελε­

σματικά τον ασθενή. Όταν ο ασθενής αναρρώσει τελείως, πρέπει να αρχίσει να ακο­ λουθεί ένα σύστημα γενικής τόνωσης της υγείας του, σαν αυτό που δίνουμε στην αγωγή της Χρόνιας Βρογχίτιδας που ακολουθεί. Μ' αυτό τον τρόπο, όχι μόνο θα αποτρέψει αποτελεσματικά μελλοντι­ κές προσβολές αυτού του τύπου, αλλά θα δώσει σε όλο του τον οργανισμό μια τόνωση και ανανέωση που του χρειάζεται πολύ. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΦΑΡΜΑΚΑ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ. Επειδή η κακή διατροφή ευθύνεται άμεσα για την δημιουργία της πάθησης, όσο πιο πιστά ακολουθήσει ο ασθενής τις διαιτολογικές συμβουλές που δίνονται στη Θεραπεία της Χρόνιας Βρογχίτιδας, τό­ σο καλύτερα αποτελέσματα θα έχει στο μέλλον ως προς την υγεία του.

Βρογχίτιδα (Χρόνια). ’ Οπως είπαμε κιόλας στις εισαγωγικές παρα­ τηρήσεις για τις Ασθένειες των Πνευμόνων και των Βρόγχων, στην αρχή αυτού του κεφαλαίου, η κακή διατροφή είναι το κύριο αίτιο κά­ θε είδους προβλημάτων του θώρακα. Αυτό ισχύει για την βρογχίτιδα περισσότερο από κάθε άλλη πάθηση. Πραγματικά, αν αντιμετωπί­ σουμε επανειλημμένες προσβολές οξείας βρογχίτιδας με τις ορθό­ δοξες ιατρικές μεθόδους και παράλληλα συνεχίσουμε να ακολουθού­ με τις ίδιες παλιές συνήθειες κακής διατροφής τότε δεν θα αργή­ σει να κάνει την εμφάνισή της η χρόνια Βρογχίτιδα. Έχουμε ήδη πει ότι οι πνεύμονες και οι βρόγχοι παρουσιάζουν μια ιδιαίτερη έλξη για τα απόβλητα που παραμένουν στον οργανισμό με­ τά από συστηματική κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων αμυλούχων και σακχαρούχων τροφών. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν οι τροφές αυτές είναι απομεταλλοποιημένου ή επεξεργασμένου τύπου, όπως συμβαίνει σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις σήμερα. Όταν τρώμε συστηματικά άσπρο ψωμί, κέικ, κουάκερ, και άλλα επεξεργασμένα δημητριακά, βραστές πατάτες, ζυμαρικά, πουτίγκες, πίτες, κλπ., κλπ., σε συνδυασμό με εξίσου υπερβολικές ποσότητες ζάχαρης, μαρμελάδων, και άλλων σακχαρούχων τροφών, τότε είναι σχεδόν βέ­ βαιο ό,τι με τον καιρό θα παρουσιαστεί καταρροή ή βρογχίτιδα. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο αν, μαζί με τις τροφές αυτές, καταναλώ­ νονται καθημερινά εξίσου υπέρμετρες ποσότητες κρεατικών και λι­ παρών τροφών -πράγμα που συμβαίνει γενικά.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι όλοι όσοι τρώνε και ζουν μ' αυτό τον τρόπο θα προσβληθούν από βρογχίτιδα ή καταρροή. Η ιδιοσυγ­ κρασία μερικών ατόμων μπορεί να είναι τέτοια ώστε να παρουσιά­ σουν τάση για ρευματικές παθήσεις, ή για νευρίτιδα η κάποια άλλη μορφή σοβαρής οξέωσης. Το θέμα όμως είναι ότι το άτομο που ζει μ’ αυτό τον τρόπο αναγκαστικά θα προσβληθεί από κάποια ασθένεια με τον καιρό. Και αν το στήθος του είναι αδύνατο εξαιτίας κακής αναπνοής, υπέρμετρου καπνίσματος, ζωής ή δουλειάς σε μόνιμα πνιγηρή ατμόσφαιρα, κατασταλτικής αγωγής παλιότερων ασθενειών, κλπ., τότε το πιο πιθανό είναι ότι η μορφή που θα πάρει η ασθένεια στον οργανισμό του θα είναι η βρογχίτιδα. Ένας άλλος παράγοντας που προδιαθέτει το άτομο προς την βρογχίτιδα είναι τα πολλά ρούχα (ιδιαίτερα τα πολύ χοντρά εσώρουχα). Θεραπεία. Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, το άτομο που υποφέρει από

βρογχίτιδα θα έχει καταλάβει ότι η ορθόδοξη ιατρική δεν μπορεί να του προσφέρει τίποτε για την θεραπεία της πάθησής του. Αυτό συμβαίνει γιατί τα αληθινά αίτια του προβλήματος -οι κακές συνή­ θειες διατροφής του- αγνοούνται εντελώς από την ιατρική αγωγή. Η θεραπεία της χρόνιας βρογχίτιδας με φάρμακα είναι σπατάλη χρό­ νου και χρήματος. Ακόμα είναι πολύ πιθανόν ότι με τον καιρό θα επιδεινώσουν την κατάσταση, εξαιτίας του κατασταλτικού χαρακτήρα των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται. Η μόνη σωστή και λογική αγω­ γή για την βρογχίτιδα είναι εκείνη που θα διορθώσει τα διαιτολογικά και άλλα σφάλματα που έχουν προκαλέσει την πάθηση. Με κανένα άλλο τρόπο δεν ^μπορούμε να πετύχουμε τη θεραπεία της. Με την ιδιοσυγκρασιακή αγωγή πάνω σ’ αυτές τις αρχές, πολλές περιπτώ­ σεις χρόνιας βρογχίτιδας που έχουν εγκαταλειφθεί ως «αθεράπευ­ τες» από την ορθόδοξη ιατρική, έχουν θεραπευθεί με τις μεθόδους της Φυσικής Θεραπείας. Αν το άτομο που υποφέρει από χρόνια βρογχίτιδα σταματήσει να παίρνει φάρμακα -τυποποιημένα ή άλλα- και εφαρμόσει τα μέτρα που δίνουμε εδώ, γρήγορα θα πεισθεί, με τον μόνο αποτελεσματικό τρόπο, για τις θεραπευτικές δυνατότητες των φυσικών μεθόδων αγωγής. Οι σχετικά ήπιες περιπτώσεις μπορούν να αρχίσουν με πέντε μέ­ χρι εφτά ή δέκα μέρες δίαιτας φρούτων, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα. Οι πιο σοβαρές και μακροχρόνιες περιπτώσεις πρέπει να αρχίσουν με μια σύντομη νηστεία τεσσάρων ή πέντε ημερών, και

να συνεχίσουν με δέκα μέχρι δεκατέσσερις μέρες περιορισμένης δίαιτας όπως την δίνουμε στο Παράρτημα. Στη συνέχεια, και για τις δύο περιπτώσεις, ο ασθενής πρέπει να περάσει στην πλήρη εβδο­ μαδιαία δίαιτα, που δίνουμε επίσης στο Παράρτημα, και να την ακο­ λουθεί στο μέλλον όσο πιο αυστηρά γίνεται. Σε ορισμένες περιπτώσεις, και ανάλογα με την πρόοδο που γίνε­ ται, μπορεί να χρειαστούν επιπλέον σύντομα διαστήματα δίαιτας φρούτων -ας πούμε δύο ή τρεις διαδοχικές μέρες σε μηνιαία διαστήματα- ή πρόσθετες σύντομες νηστείες και διαστήματα περιο­ ρισμένης δίαιτας κάθε δύο ή τρεις μήνες. Αυτό θα πρέπει να το αποφασίσει μόνος του ο ασθενής κατά την κρίση του. Οι καθημερινές στεγνές εντριβές και το σπόγγισμα, μαζί με τις αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις του Παραρτήματος πρέπει να αποτελούν καθημερινό συμπλήρωμα της αγωγής. Επίσης από τώρα και στο εξής ο ασθενής πρέπει να κάνει ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας δύο φορές τη βδομάδα. Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής, ή και αργότερα αν είναι απαραίτητο, τα έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με ένα κλύσμα χλιαρού νερού. Οταν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψή της, που δίνονται στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα 385). Ο καθαρός αέρας και η άσκηση στο ύπαιθρο είναι δυο απαραίτητα στοιχεία της αγωγής που δεν πρέπει να αμελούμε και, αν είναι δυ­ νατόν, πρέπει να γίνεται κάθε μέρα ένας καλός περίπατος. Ο διαιτολογικός παράγοντας είναι εξαιρετικά σπουδαίος και γι’ αυτό ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει αυστηρά τις απομεταλλοποιημένες και επεξεργασμένες τροφές πού, όπως αναφέραμε ήδη, συντείνουν στην πρόκληση καταρροής και βρογχίτιδας. Το μεγαλύτερο μέρος της μελλοντικής δίαιτας ΠΡΕΠΕΙ να καλύπτεται από φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Το ψωμί -ακόμα και αν είναι από πλήρες μαύρο αλεύρι- δεν πρέπει να τρώγεται πάνω από μία φορά τη μέρα (με τη σαλάτα). Το δυνατό τσάι, ο καφές και όλα τα καρυκεύματα, οι πίκλες, οι σάλτσες κλπ., πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά. Ο ασθε­ νής δεν πρέπει να πίνει αλκοόλ και το κάπνισμα πρέπει να κοπεί εν­ τελώς αν θέλουμε να πετύχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσμα­ τα. Κανένας άλλος παράγοντας δεν βλάπτει τόσο πολύ τους βρογχικούς όσο το συστηματικό κάπνισμα. Για την ανακούφιση των φλεγμάτων ή της βλέννας στο στήθος τί­ ποτε δεν ωφελεί τόσο όσο τα κρύα επιθέματα (για λεπτομέρειες

βλέπε το Παράρτημα). Κάθε βράδυ, όταν ο ασθενής πέφτει για ύπνο, πρέπει να τοποθετεί ένα επίθεμα στο στήθος και να το βγάζει το πρωί. Οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης είναι πραγματικά πολύ ωφέλιμες σαν συμπλήρωμα της φυσικής θεραπείας για τη χρόνια βρογχίτιδα. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟ­ ΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ.

Θρόμβωση της Στεφανιαίας. Είναι ένας πολύ διαδομένος τύπος καρδιοπάθειας σήμερα, και αποτελεί το αίτιο πολλών θανάτων ακόμη και μεσήλικων ατόμων. Τα αίτια αυτής της πάθησης είναι η διόγκωση των τοιχωμάτων των στεφανιαίων αρτηριών που τροφοδοτούν με αί-

Η καρδιά με τις στεφανιαίες αρτηρίες

μα την καρδιά, εξαιτίας της γενικής τοξικότητας του οργανισμού. Στην συνέχεια σχηματίζεται στις αρτηρίες αυτές ένας θρόμβος αί­ ματος που τις αποφράσσει προκαλώντας την προσβολή. Η αγωγή με τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους μπορεί να ανακουφίσει τον ασθε­ νή και η ανακούφιση αυτή μπορεί μερικές φορές να δώσει την εντύ­ πωση ότι έχει επιτευχθεί μια πλήρης θεραπεία. Αλλά ο ασθενής εί­ ναι σπάνια καλά, στο μέλλον. Με τις μεθόδους της Φυσικής Θερα­ πείας όμως, η αγωγή αυτής της πάθησης έχει πολύ καλύτερα απο­ τελέσματα. Η αγωγή αυτή γίνεται με βάση εκείνη που δώσαμε για τη Στηθάγχη, με την οποία η πάθηση αυτή συνδέεται στενά.

Βήγχας. Ο βήγχας είναι κάτι πολύ κοινό στις μέρες μας και είναι πραγματικά εκπληκτικό πόση άγνοια υπάρχει για τα πραγματικά αίτια που τον προκαλούν, τόσο από τους γιατρούς όσο και από το ευρύ κοινό. Οπωσδήποτε, ο βήγχας μπορεί να οφείλεται σε ερεθισμό του λαιμού από συστηματικό κάπνισμα, κλπ., ή μπορεί να έχουμε τον ονομαζόμενο «στομαχικό βήγχα» που οφείλεται σε πεπτικές διατα­ ραχές. Ο βήγχας στον οποίο αναφερόμαστε εδώ είναι ο κοινός βήγχας του στήθους. Αν ακούσει κανείς έναν γιατρό να μιλά γι’ αυτό το θέμα, θα μπο­ ρούσε να φανταστεί ότι ο βήγχας μπορεί να παρουσιαστεί στο στή­ θος σαν αποτέλεσμα του «καιρού», ή κάποιου άλλου παρόμοιου εποχιακού παράγοντα. ' Ετσι όμως θεωρούμε ως αίτιο αυτής της πά­ θησης κάτι που δεν είναι καθόλου αίτιο, αλλά μια απλή δικαιολογία ή επινόηση, που κρύβει την άγνοια που υπάρχει πάνω σ' αυτό το θέ­ μα. Όπου υπάρχει βήγχας υπάρχει φλέγμα, και όπου υπάρχει φλέ­ γμα υπάρχει καταρροή, και όπου υπάρχει καταρροή σημαίνει ότι οι βρόγχοι έχουν αποφραχθεί από απόβλητα που εισάγονται στον ορ­ γανισμό εξαιτίας κακής διατροφής. Έτσι το άτομο που υποφέρει από βήγχα πρέπει να κατηγορεί μόνο τον εαυτό του γι ’ αυτό το πρό­ βλημά του. Είναι ανώφελο να κατηγορούμε τους εξωτερικούς παρά­ γοντες -που δεν μπορούν κιόλας να υπερασπίσουν τον εαυτό τους!- όπως τον «καιρό». Γιατί ο βήχας γενικά εμφανίζεται τον χειμώνα και όχι τις άλλες εποχές; Επειδή το μέσο άτομο συνήθως τρώει περισσότερο από κά­ θε άλλη φορά τις τροφές που προκαλούν καταρροή (άσπρο ψωμί, κρέας, ζάχαρη, κουάκερ, πατάτες, πουτίγκες, πίτες, κλπ.) κατά τους πιο κρύους μήνες του χρόνου. Επειδή σ' αυτό το διάστημα συνή­

θως ντύνεται με βαριά εσώρουχα και άλλα ρούχα, εμποδίζοντας έτσι τον σωστό αερισμό του δέρματος. Επειδή τους χειμωνιάτικους μήνες υπάρχει έλλειψη ήλιου και άλλων αναζωογονητικών παραγόν­ των. Και τέλος, επειδή το ίδιο αυτό μέσο άτομο περνά όλο σχεδόν τον καιρό του σε κλειστούς χώρους ή πνιγηρές ατμόσφαιρες και έτσι δεν αναπνέει αρκετό καθαρό αέρα, ούτε ασκείται αρκετά. Γ' αυτούς ακριβώς τους λόγους ο βήχας εμφανίζεται πολύ πιο συχνά τον χειμώνα. Μπορεί να υπάρχουν και ένας ή δύο άλλοι παράγοντες που συν­ τελούν στην εμφάνιση του βήχα τον χειμώνα, αλλά δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε μαζί τους εδώ. ' Εχουμε δώσει κιόλας αρκετούς λό­ γους, για να πείσουμε τον αναγνώστη ότι ο βήχας δεν εμφανίζεται χωρίς λόγο, από το τίποτα θα λέγαμε, αλλά είναι άμεση συνέπεια ορισμένων φυσικών και φυσιολογικών παραγόντων. Θεραπεία. Αφού είδαμε ότι ο βήχας είναι απλά ένα σύμπτωμα κα­ ταρροϊκής κατάστασης των βρόγχων, κατά την οποία η βλέννα, ή το «φλέγμα», ανακινείται και αποχρέμπεται με θόρυβο από τον οργανι­ σμό, καταλαβαίνουμε ότι, κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, ο βήχας εί­ ναι κάτι καλό. Είναι μια κίνηση προς την υγεία -μια προσπάθεια απο­ βολής των τοξικών ουσιών από ένα υπερφορτωμένο οργανισμό. Επομένως, αυτό που πρέπει να κάνουμε, είναι να βοηθήσουμε το έργο του καθαρισμού, και όχι να το παρεμποδίσουμε με διάφορα κα­ τασταλτικά φάρμακα -τυποποιημένα ή όχι- που έχουν σκοπό το σταμάτημα του βήχα. Ο κόσμος νομίζει ότι αν πάρει κάτι για να «σταματήσει» το βήχα, όλα είναι μια χαρά. Σταματώντας όμως τον βήχα αφήνουμε μέοα στον οργανισμό τις τοξικές ουσίες που τον προκαλούν και που αργό­

τερα θα προκαλέοουν κάποιο καινούργιο βήχα, ή ίσως και κάποιο σοβαρότερο θωρακικό πρόβλημα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν συνεχίσουμε τις παλιές συνήθειες κακής διατροφής -πράγμα που θα γίνει αναπόφευκτα- έχοντας πλήρη άγνοια του ζωτικού ρόλου που παί­ ζουν στην κατάσταση. Για τη μόνη πραγματικά αποτελεσματική αγωγή του βήχα παρα­ πέμπουμε τον πάσχοντα στην αγωγή της Βρογχίτιδας που δώσαμε προηγούμενα. Αν ο βήχας είναι πολύ έντονος πρέπει να ακολουθή­ σουμε την αγωγή της οξείας βρογχίτιδας. Αλλά αν είναι πιο ελα­ φρός ή χρόνιου τύπου, πρέπει να υιοθετήσουμε την αγωγή της χρό­ νιας βρογχίτιδας.

Διαστολή της Καρδιάς. Η διαστολή της καρδιάς συνδέεται στενά με την διόγκωση ή υπερτροφία της καρδιάς και αποτελεί σχεδόν αναπόφευκτη εξέλιξη αυτής της πάθησης. Κατά την υπερτροφία, η καρδιά αυξάνεται σε μέγεθος από την διόγκωση ενός, ή και των δύο χαμηλότερων θαλάμων της, των κοιλιών, και αντισταθμίζει αυτή την ελαττωματική κατάσταση με μια αύξηση του μυϊκού της όγκου-ή της δύναμής της. Η διαστολή εμφανίζεται όταν αυτή η διαδικασία αντι­ στάθμισης έχει καταρρεύσει και δεν επαρκεί πια για να μπορεί η καρδιά να λειτουργεί επαρκώς. Βλέπουμε, επομένως, ότι σε σύγκριση με την υπερτροφία ή την διόγκωση της καρδιάς, η διαστολή είναι μια κατάσταση φανερής αδυναμίας και κινδύνου. Τα συμπτώματα που τη συνοδεύουν είναι το λαχάνιασμα μετά από την παραμικρή προσπάθεια, ο ανήσυχος ύπνος, μια λιγότερο ή περισσότερο συνεχής ενόχληση στο μέρος της καρδιάς, ταχυκαρδία κλπ., κλπ. Θεραπεία. Το άτομο που υποφέρει από διαστολή της καρδιάς δεν πρέπει να περιμένει ουσιαστική βοήθεια από την ορθόδοξη φαρμα­ κευτική αγωγή, που δεν πετυχαίνει τίποτε άλλο από το να κάνει την πάθησή του πιο χρόνια, όσο περνά ο καιρός. Η μόνη σωστή και λογι­ κή αγωγή είναι αυτή που δίνουμε για την Βαλβιδική Ανεπάρκεια της Καρδιάς, πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 454). Ακολουθών­ τας προσεχτικά τις συμβουλές που δίνουμε εκεί, το άτομο που υποφέρει από διαστολή μπορεί να περιμένει μια αποφασιστική βελ­ τίωση της κατάστασής του, αν και από την ίδια τη φύση της πάθη­ σης δύσκολα θα μπορούσαμε να ελπίζουμε μια πλήρη θεραπεία.

Ενδοκαρδίτιδα. Στην πάθηση αυτή έχουμε φλεγμονή της μεμβρά­ νης που καλύπτει τις κοιλότητες της καρδιάς, και ιδιαίτερα στο ση­ μείο που βρίσκονται οι βαλβίδες. Η ασθένεια μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια και συνδέεται με μια εξαιρετικά μεγάλη τοξικότητα στον ορ­ γανισμό, ιδιαίτερα μάλιστα με τους πυρετούς. Η ενδοκαρδίτιδα συνή­ θως οδηγεί σε κάποια συγκεκριμένη καρδιοπάθεια, γενικά κάποια πά­ θηση της μιτροειδούς βαλβίδας. Όπως είπαμε κιόλας, η ενδοκαρδίτιδα συνδέεται με μια εξαιρετι­ κά τοξική κατάσταση του οργανισμού και παρουσιάζεται συχνά σαν επιπλοκή των πυρετών, ιδιαίτερα του ρευματικού πυρετού και της οστρακιάς. Σ' αυτές τις τελευταίες περιπτώσεις, όμως, δεν είναι τό­

σο η τοξικότητα του οργανισμού, αυτή καθαυτή, που οδηγεί στην εμφάνιση της ενδοκαρδίτιδας και των επακόλουθων καρδιοπαθειών, όσο η φαρμακευτική αγωγή που εφαρμόζεται για τη «Θεραπεία» του πυρετού, όπως έχουμε κιόλας τονίσει πολλές φορές. Παρόλα αυτά, η τοξική δηλητηρίαση των καρδιακών δομών -εξαιτίας της μεγάλης τοξικότητας του οργανισμού- μπορεί να παίξει, και συχνά παίζει, ρό­ λο στην ανάπτυξη της ενδοκαρδίτιδας (ανεξάρτητα από την φαρμα­ κευτική αγωγή), αφού η καρδιά προσβάλλεται από τις τοξίνες που περνούν από μέσα της, μεταφερόμενες από το υπερτοξινωμένο αί­ μα. Όπως συνήθως σ' αυτές τις περιπτώσεις, η κακή διατροφή εί­ ναι ο κύριος προδιαθετικός παράγοντας που ευθύνεται πάντα για τη δημιουργία αυτής της υπερτοξικής κατάστασης. Θεραπεία. Η αγωγή της ενδοκαρδίτιδας, όταν είναι δυνατόν, πρέπει να ανατίθεται σε έναν ικανό Υγιεινιστή. Και αυτό γιατί παρόλο που η νηστεία και η αυστηρή διαιτολογική αγωγή ενδείκνυται, η καρδιά, σε ορισμένες περιπτώσεις, εξαιτίας της εξασθενημένης κατάστασής της, μπορεί να μην είναι σε θέση να αντέξει στην καταπόνηση που της επιβάλει μια αυστηρή αποβλητική αγωγή. Σε περίπτωση όμως που δεν είναι δυνατή η προσωπική παρακολούθηση απο Υγιεινιστή, η αγωγή της ενδοκαρδίτιδας πρέπει να είναι όμοια με την αγωγή της Βαλβιδικής Ανεπάρκειας της Καρδιάς, που δίνουμε πιο κάτω σ’ αυ­ τό το Κεφάλαιο (σελίδα 454).

Διόγκωση της Καρδιάς. Βλέπε Υπετροφία της Καρδιάς (σελίδα 440).

Εμφύσημα. Το εμφύσημα είναι μια κατάσταση που παρουσιάζεται ατούς πνεύμονες ατόμων που έχουν καταπονήσει πολύ αυτά τα όρ­ γανα με τις βίαιες προσπάθειες του άσθματος, τον έντονο βήχα της βρογχίτιδας ή της φυματίωσης, κλπ. Προκαλείται από την ρήξη κά­ ποιων αεροθυλάκων στους πιο μικροσκοπικούς βρόγχους και οδηγεί σε μεγάλη μαλάκυνση του πνευμονικού ιστού, με συγκράτηση περιτ­ τών ποσοτήτων αέρα. Η αγωγή της πάθησης αυτής συνίσταται στην αγωγή της ασθένειας με την οποία συνδέεται. Το άτομο που πάσχει από εμφύσημα πρέπει, όταν κάνει αναπνευ­ στικές ασκήσεις, να τονίζει τις κινήσεις της εκπνοής περισσότερό

από εκείνες της εισπνοής -δηλαδή, πρέπει να τονίζει την αποβολή του αέρα από τους πνεύμονες και όχι τόσο πολύ την εισπνοή.

Εμπύημα. ' Οταν η πλευρίτιδα διαρκεί πολύ καιρό και έχουμε διαπύηση της πλευρικής μεμβράνης, η κατάσταση είναι γνωστή ως εμπύ­ ημα. Η πάθηση αυτή δεν θα παρουσιαζόταν ποτέ αν από την αρχή είχε εφαρμοστεί η σωστή αγωγή για την πλευρίτιδα και αποτελεί μια πρόσθετη ένδειξη -αν χρειαζόμαστε κάτι τέτοιο!- της ανικανότητας ορισμένων ορθόδοξων γιατρών στο να κατανοήσουν και να αντιμε­ τωπίσουν σωστά τα φαινόμενα της ασθένειας του ανθρώπινου οργα­ νισμού. Η ιατρική αγωγή του εμπυήματος είναι χειρουργική και, κάτω απ' αυτές τις συνθήκες, η αγωγή αύτή είναι πολύ χρήσιμη. Τέτοια χει­ ρουργικά μέτρα όμως δεν μπορούν να θεραπεύσουν την τοξική κα­ τάσταση που υπάρχει στον οργανισμό και της οποίας αποτέλεσμα είναι το εμπύημα. Για την αποτελεσματική αγωγή του εμπυήματος παραπέμπουμε τον αναγνώστη στην αγωγή της πλευρίτιδας, πιο κά­ τω σ' αυτό το κεφάλαιο. Αν είχε εφαρμοστεί από την αρχή ένα τέ­ τοιο θεραπευτικό πρόγραμμα -ή, ακόμα καλύτερα, αν η πνευμονία από την οποία προέρχεται συνήθως η πλευρίτιδα είχε αντιμετωπισθεί από την αρχή με φυσικές μεθόδους- το εμπύημα δεν θα μπο­ ρούσε να εμφανιστεί ποτέ.

Ψευδοστηθάγχη. Συμπτώματα πολύ όμοια με της στηθάγχης πα­ ρουσιάζονται συχνά σε άτομα που δεν υποφέρουν από καμιά συγκε­ κριμένη πάθηση των καρδιακών δομών και επομένως, δεν μπορεί να πάσχουν από αληθινή στηθάγχη. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως ψευδοστηθάγχη και έχει νευρική προέλευση. Είναι αποτέλεσμα νευρικής κόπωσης ή έντασης, σε έναν οργανισμό με ψηλή τοξικό­ τητα. Η κακή διατροφή, η υπερκόπωση, η υπερβολική καταπόνιση, η ανησυχία κλπ., κλπ., είναι παράγοντες που συντελούν στην εμφάνι­ σή της. Θεραπεία. Όταν ο ασθενής μπορεί να είναι σίγουρος ότι τα συμπτώματά του οφείλονται σε ψευδοστηθάγχη και όχι σε αληθινή στη­ θάγχη, το μόνο που χρειάζεται για τη θεραπεία του είναι ένα πρό­

γραμμα καθοριστικής αγωγής του οργανισμού του. Σ ’ αυτή την πε­

ρίπτωση πρέπει να αρχίσει με τέσσερις μέχρι εφτά μέρες φρουτο­ δίαιτας, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα και να συνεχίσει με το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που επίσης περιγράφεται εκεί. Αυ­ τό το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο πρέπει να το ακολουθήσει στο μέλλον όσο πιο πιστά γίνεται. Κατά τους πρώτους μήνες, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν πρόσθετα σύντομα διαστήματα φρουτοφαγίας -ας πούμε, δύο ή τρεις μέρες κάθε φο­ ρά σε μηνιαία διαστήματα. Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής, ή και αργότερα αν είναι απα­ ραίτητο, πρέπει κάθε βράδυ να καθαρίζονται τα έντερα με κλύσμα χλιαρού νερού. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρ­ μοστούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψή της που δίνονται στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα 385). Η καθημερινή στεγνή εντριβή και το καθι­ στά λουτρό ή το σπόγγισμα, μαζί με την τακτική εκτέλεση των ανα­ πνευστικών και άλλων ασκήσεων που δίνονται στο Παράρτημα, απο­ τελούν απαραίτητα στοιχεία της αγωγής. Όταν είναι δυνατόν πρέ­ πει να γίνεται ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας μια ή δυο φορές τη βδομάδα. Αν τα καυτά μπάνια δημιουργούν ενόχληση στην καρδιά, πρέπει να έχουμε το νερό σε θερμοκρασία που να μπορεί να το δεχτεί άνετα ο ασθενής. Ο ασθενής πρέπει να κάνει ήσυχη και κανονική ζωή και να απο­ φεύγει, όσο το δυνατόν, κάθε έξαψη και νευρική ένταση. Ο φρέ­ σκος αέρας και η άσκηση στο ύπαιθρο είναι απαραίτητα μέρη της αγωγής, αλλά, στην αρχή τουλάχιστον, οι ασκήσεις πρέπει να γίνον­ ται με μέτρο. Ο ασθενής δεν πρέπει να παίρνει κανενός είδους φάρμακα και πρέπει να αποφεύγει αυστηρά το δυνατό τσάι, τον κα­ φέ και τα αλκοολούχα ποτά. Το κάπνισμα, όταν υπάρχει σαν συνή­ θεια, πρέπει να κοπεί: Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στο μελ­ λοντικό διαιτολόγιο. Το άσπρο ψωμί, η ζάχαρη, τα ζυμαρικά, οι που­ τίγκες, οι πίτες, οι βραστές πατάτες, τα επεξεργασμένα δημητρια­ κά, όλα τα λιπαρά και βαριά φαγητά, το πολύ κρέας και όλα τα κα­ ρυκεύματα, πρέπει να αποφεύγονται. Το μεγαλύτερο μέρος του κα­ θημερινού διαιτολόγιου πρέπει να αποτελείται από φρούτα και σαλάτες. Το βιαστικό φαγητό, η δουλειά ή οι πολύ κοπιαστικές ασκήσεις αμέσως μετά από το γεύμα, και το φαγητό αργά τη νύχτα πρέπει να αποφεύγονται προσεχτικά.

Λιπώδης Εκφύλιση της Καρδιάς. Είναι μια κατάσταση στην οποία υπάρχει εναπόθεση λίπους ανάμεσα στον σάκο που περιέχει την καρδιά και τον καρδιακό μυ. Το πρόβλημα συνδέεται άμεσα με την παχυσαρκία. ' Εχει διαιτολογική προέλευση και αποδίδεται στην κατά­ χρηση στο φαγητό και το πιοτό. Τα πιο έντονα συμπτώματα της πά­ θησης είναι το λαχάνιασμα με την καταβολή προσπάθειας και μια αί­ σθηση δυσφορίας ή βάρους στην περιοχή της Καρδιάς. Θεραπεία. Είναι φανερό ότι η μόνη αγωγή για τη λιπώδη εκφύλιση της καρδιάς, που να μπορεί να θεραπεύσει αυτή την πάθηση είναι η ιδιοσυγκρασιακή αγωγή. Αν ο ασθενής εφαρμόσει τα όσα λέμε για την Παχυσαρκία στο Κεφάλαιο 14 όχι μόνο θα εξαλειφθεί το καρ­ διακό του πρόβλημα με τον καιρό, αλλά και η υγεία ολόκληρου του οργανισμού του γενικά θα βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό -κι αυτό είναι οπωσδήποτε ένα έπαθλο που αξίζει τις προσπάθειες που απαιτούν­ ται για την απόκτησή του!

Καρδιοπάθεια. Βλέπε Βαλβιδική Ανεπάρκεια της Καρδιάς (σελίδα 453).

Υπερτροφία ή διόγκωση της Καρδιάς. Σαν αποτέλεσμα έντονης καταπόνησης όπως συμβαίνει για παράδειγμα στον αθλητισμό, η καρδιά συχνά διογκώνεται ή γίνεται υπερτροφική. Αυτός όμως δεν είναι και ο μόνος παράγοντας που υπεισέρχεται στην πρόκληση αυ­ τής της πάθησης. Πίσω απ’ αυτόν κρύβεται πάντα μια τοξική κατά­ σταση του οργανισμού, που οφείλεται στην κακή διατροφή, και αυτό ισχύει όποιοι κι αν είναι οι επιφανειακοί παράγοντες που προκαλούν τη διόγκωση. Η υπερτροφία μπορεί να εμφανιστεί σαν επακόλουθο της αρτηριοσκλήρωσης, της ασθένειας του Μπράιτ, διάφορων νοση­ μάτων των πνευμόνων, κλπ., κλπ. Όταν υπάρχει υπερτροφία σημαίνει ότι προσπαθώντας να επιτελέσουν την πλήρη λειτουργία τους κάτω από συνθήκες καταπόνησης ή προσπάθειας, η μια ή και Οί δύο κοιλιές της καρδιάς έχουν διογκω­ θεί, ώστε να μπορούν να εκτελούν το πρόσθετο έργο τους. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως «αντιστάθμιση» και μερικές περιπτώσεις καρδιακής διόγκωσης ή υπερτροφίας έχουν αντισταθμιστεί τόσο κα­ λά, ώστε να υπάρχουν πολύ λίγες ή και καμιά εξωτερική ένδειξη

καρδιακού προβλήματος. Άλλοι πάλι, παρουσιάζουν διάφορα συμ­ πτώματα, όπως δυνατούς παλμούς ή βάρος γύρω από την καρδιά, και μπορεί επίσης να υπάρχει ζάλη, πονοκέφαλος, βόμβος στα αυ­ τιά, κλπ. Όσο πιο έντονα γίνονται αυτά τα συμπτώματα, τόσο πιο βέβαιο είναι ότι η αντιστάθμιση αποτυχαίνει και η κατάσταση προχω­ ρεί προς τη διαστολή. Θεραπεία. Το άτομο που υποφέρει από διόγκωση ή υπερτροφία της

καρδιάς μπορεί να πετύχει εξαιρετικά αποτελέσματα με τη φυσική αγωγή, ιδιαίτερα αν η πάθηση αντιμετωπισθεί στα αρχικά στάδια. Αν η αγωγή δεν μπορεί να γίνει κάτω από την προσωπική επίβλεψη ενός Υγιεινιστή, ο ασθενής πρέπει να προχωρήσει μόνος του εφαρ­ μόζοντας τις συμβουλές που δίνουμε στην Βαλδική Ανεπάρκεια της Καρδιάς πιο κάτω σ' αυτό το Κεφάλαιο (σελίδα 454). Η αγωγή αυτή, κατάλληλα διαβαθμισμένη για να ταιριάζει στη δική του περίπτωση, θα έχει πολύ ευεργετικά αποτελέσματα.

Λαρυγγίτιδα. Ο λάρυγγας, το όργανο της φωνής, βρίσκεται στον λαιμό, στην κορυφή του αναπνευστικού σωλήνα. Αποτελεί ένα ακό­ μη παράδειγμα των μηχανισμών θαυμαστής εφευρετικότητας με τους οποίους έχει προικίσει η Φύση τον ανθρώπινο οργανισμό. Όπως ο αναπνευστικός σωλήνας (η τραχεία) και οι βρόγχοι των οποίων αποτελεί συνέχεια, έτσι και ο λάρυγγας καλύπτεται από τη βλεννογόνο μεμβράνη. Λαρυγγίτιδα ονομάζουμε τη φλεγμονή αυτής της μεμβράνης. Παρόμοια με όλες τις άλλες φλεγμονώδεις καταστάσεις, η λα­ ρυγγίτιδα έχει σαν βασικό της αίτιο την τοξική κατάσταση του οργα­ νισμού, (που οφείλεται κύρια σε κακή διατροφή). Η μακρόχρονη δυ­ σκοιλιότητα είναι συχνά ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που συντείνει στην συχνή επανεμφάνιση του προβλήματος. Άτομα που μιλούν ή τραγουδούν πολύ, ή που καπνίζουν ή πίνουν πολύ, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθούν από λαρυγγίτιδα. (Η κα­ τασταλτική ιατρική αγωγή των παιδικών παθήσεων, ιδιαίτερα των πυ­ ρετών, συχνά δημιουργεί ευαισθησία στη λαρυγγίτιδα).

Θεραπεία. Αναφορικά με την γενική αγωγή της λαρυγγίτιδας, παρα­ πέμπουμε τον πάσχοντα στην αγωγή της Οξείας Βρογχίτιδας που

δώσαμε προηγούμενα σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 429). Ένα τέ­ τοιο θεραπευτικό πρόγραμμα θα τον απαλλάξει από το πρόβλημα στον συντομώτερο δυνατό χρόνο. Αναφορικά με την τοπική αγωγή, πρέπει να κάνουμε γαργάρες αρκετές φορές τη μέρα με ζεστό νε­ ρό και λίγο χυμό πορτοκαλιού. Στη διάρκεια της μέρας πρέπει να τοποθετούνται συχνά κρύα επιθέματα στο λαιμό και να βάζουμε και ένα ακόμα τη νύχτα (όπως περιγράφουμε στο Παράρτημα). ΣΕ ΚΑ­ ΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΦΑΡΜΑ­ ΚΑ, ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ.

Μυοκαρδίτιδα. Ο όρος αυτός σημαίνει την φλεγμονή του μυ της καρδιάς. Η πάθηση μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια και οδηγεί στη βαθμιαία εκφύλιση του καρδιακού μυ, με μεγαλύτερη ή μικρότερη βλάβη της καρδιακής λειτουργίας. Η εξαιρετικά τοξική κατάσταση του οργανισμού εξαιτίας κακής διατροφής και γενικά του λανθασμέ­ νου τρόπου ζωής είναι το κύριο αίτιο που δημιουργεί προδιάθεση για μυοκαρδίτιδα. Ένας άλλος παράγοντας, επίσης, που δεν πρέπει να αγνοήσουμε είναι η κατασταλτική ιατρική αγωγή παλιότερων ασθενειών της μίας ή της άλλης μορφής. Θεραπεία. Η μυοκαρδίτιδα- είναι μια πάθηση που απαιτεί προσεχτική παρακολούθηση. Σε πολλές περιπτώσεις μπορούμε να πετύχουμε πολύ καλά αποτελέσματα με την φυσική αγωγή. Η φαρμακοθεραπεία γι' αυτή την πάθηση είναι τελείως ανώφελη. Το άτομο που υποφέ­ ρει από μυοκαρδίτιδα πρέπει, αν είναι δυνατόν, να εξασφαλίσει· τις υπηρεσίες ενός ικανού Υγιεινιστή. Αν όμως, αυτό είναι αδύνατο; πρέπει να ακολουθήσει τις συμβουλές που δίνουμε στην αγωγή της Βαλβιδικής Ανεπάρκειας της Καρδιάς, πιο κάτω σ’ αυτό το κεφά­ λαιο (σελίδα 454).

Περικαρδίτιδα. Ο όρος αυτός σημαίνει την φλεγμονή του περικάρ­ διου του μεμβρανώδους σάκου, μέσα στο οποίο περικλείνεται η καρδιά. Η περικαρδίτιδα αποτελεί πολύ συχνά επιπλοκή της ιατρικής αγωγής των πυρετών, εξαιτίας της κατασταλτικής φύσης και της βλαβερής δράσης των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε σχέση με την ιατρική αγωγή άλλων ασθε­ νειών που έχουν αντιμετωπισθεί κατασταλτικά.

Θεραπεία. Αν κατανοούσαμε σωστά τις ασθένειες και χρησιμοποιού­ σαμε πάντα μια σωστή και λογική αγωγή, αι παθήσεις σαν την περι­ καρδίτιδα δεν θα παρουσιάζονταν ποτέ. Η πάθηση αυτή μπορεί να εμφανιστεί μόνο στη διάρκεια μιας οξείας ασθένειας ή κάποιας άλ­ λης σοβαρής τοξικής κατάστασης, στην οποία η καρδιά προσβάλλε­ ται από τις τοξίνες που εξαναγκάζονται να επιστρέψουν στο αίμα σαν αποτέλεσμα αγωγής με κατασταλτικά φάρμακα ή άλλες ιατρικές μεθόδους. Η περικαρδίτιδα, όπου υπάρχει, δεν χρειάζεται τίποτε παραπάνω από την αγωγή της ασθένειας με την οποία συνδέεται. Για να ανα­ κουφίσουμε τον πόνο μπορούμε να τοποθετήσουμε στην περιοχή της καρδιάς ζεστές κομπρέσες ή ζεστές και κρύες κομπρέσες εναλλάξ.

Πλευρίτιδα. Πλευρίτιδα σημαίνει τη φλεγμονή του υπεζωκότα της μεμβράνης που καλύπτει τα τοιχώματα της θωρακικής κοιλότητας, μέσα στην οποία περιέχονται οι πνεύμονες. Η ασθένεια αυτή μπορεί να παρουσιαστεί από μόνη της, αλλά συνήθως αποτελεί επιπλοκή της ιατρικής αγωγής της πνευμονίας. Αν η πνευμονία ή οι άλλες σοβαρές θωρακικές ασθένειες αντιμετωπίζονταν σωστά από την αρ­ χή, ποτέ δεν θα εμφανιζόταν η πλευρίτιδα. Γιατί μόνο όταν παρεμποδισθεί η αποβολή των τοξικών ουσιών από τους πνεύμονες, σε μια περίοδο μεγάλης τοξικότητας, από κατασταλτική ιατρική αγωγή, γίνεται τέτοια η κατάσταση των πνευμόνων ώστε να προσβληθεί ο υπεζωκότας και να παρουσιαστεί πλευρίτιδα. Θεραπεία. Η μόνη λογική αγωγή της πλευρίτιδας είναι η νηστεία, που θα επιτρέψει στον οργανισμό να απορροφήσει και να αποβάλλει τις τοξικές ουσίες που υπάρχουν στον υπεζωκότα. Παραπέμπουμε τον ασθενή στην αγωγή της Πνευμονίας -που ακολουθεί-για το τι πρέπει να κάνει γιά την περίπτωσή του. Αν υιοθετηθεί μια τέτοια φυσική αγωγή, δεν θα υπάρχει φόβος καμιάς νέας επιπλοκής και επιπλέον, ολόκληρος ο οργανισμός θα τονωθεί από αυτή.

Πνευμονία. Η πνευμονία είναι μια σοβαρή οξεία εμπύρετη ασθέ­ νεια που προσβάλλει τους πνεύμονες και αν και η Ιατρική την απο­ δίδει σε μικροβιακή μόλυνση, το αληθινό της αίτιο είναι μια εξαιρε­

τικά τοξική κατάσταση του οργανισμού, ιδιαίτερα των πνευμόνων και των αναπνευστικών διόδων. ' Οπως και σέ όλες τις καταστάσεις το­ ξικότητας που βλάπτουν την υγεία του οργανισμού, οι κύριοι παρά­ γοντες που οδηγούν στην πνευμονία, σε όλες τις περιπτώσεις, είναι οι κακές διατροφικές συνήθειες και ο γενικά λανθασμένος τρόπος ζωής. Πολύ μεγάλο ρόλο παίζει επίσης η κατασταλτική ιατρική αγω­ γή παλιότερων ασθενειών (ιδιαίτερα η ιατρική αγωγή της γρίπης!) Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι κανείς δεν θα πάθαινε πνευμονία αν οι ιστοί του οργανισμού του ήταν καθαροί και υγιείς και οι πνεύμονές του δεν ήταν υπερβολικά φορτωμένοι με απόβλη­ τα. Μια προσβολή πνευμονίας μπορεί να προκληθεί από κρύωμα, έκ­ θεση σε ρεύμα, κλπ., κλπ., αλλά η ασθένεια δεν θα μπορούσε ποτέ να εμφανιστεί αν δεν υπήρχε η τοξικότητα των πνευμόνων και του οργανισμού γενικά. Τα μικρόβια είναι μόνο επιφανειακοί παράγοντες και είναι μόνον αποτέλεσμα αυτής της τοξικής κατάστασης και όχι το αίτιό της. Η επαναφορά των τοξικών ουσιών μέσα στον οργανισμό και η συγκέντρωσή τους στους ιστούς των πνευμόνων, σαν αποτέ­ λεσμα της κατασταλτικής ιατρικής αγωγής οξειών τοξικών καταστά­ σεων, όπως η γρίπη, κλπ., έχει συχνά σαν άμεσο αποτέλεσμα την πνευμονία.

Θεραπεία. Η αγωγή της πνευμονίας σύμφωνα με τις αρχές της Φυ­ σικής Θεραπείας δεν διαφέρει από την αγωγή οποιοσδήποτε άλλης οξείας ασθένειας ή πυρετού και έτσι παραπέμπουμε τον αναγνώστη στο κεφάλαιο για τους Πυρετούς (Κεφάλαιο 13.) για πλήρεις λεπτο­ μέρειες γύρω από την αντιμετώπιση αυτής της πάθησης.

Πνευμονική Φυματίωση (Φθίση). Η πνευμονική φυματίωση ή φθί­ ση των πνευμόνων, είναι μια από τις τρομερότερες ασθένειες και είναι γενικά γνωστή ως «λευκή πανώλης», εξαιτίας της τεράστιας θνησιμότητας που προκαλεί. Ωστόσο, παρόλη τη σοβαρότητα και, συχνά, την κακοήθη μορφή αυτής της ασθένειας, είναι περίεργο αλλά και πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η φυματίωση είναι η μόνη από τις σοβαρές και χρόνιες ασθένειες που ταλαιπωρούν τον σύγ­ χρονο πολιτισμένο άνθρωπο, που η Ιατρική έχει καταφέρει να την αναχαιτήσει, σε κάποιο βαθμό, απλά και μόνο επειδή εγκατέλειψε

την φαρμακευτική αγωγή σαν κύριο μέσο αντιπετώπισής της και στηρίχθηκε περισσότερο στη θεραπευτική αξία δύο τελείως φυσικών στοιχείων, του καθαρού αέρα και του ήλιου, ένα γεγονός που σί­ γουρα αξίζει να το συλλογιστούμε! Η φυματίωση υποτίθεται ότι οφείλεται σε μόλυνση από τον βάκιλο του Κώχ και παρά το γεγονός ότι μπορούν να προσβληθούν πολλά μέρη του σώματος, έδρα της ασθένειας αυτής είναι συνήθως οι πνεύμονες. Οι κακές συνθήκες κατοικίας και δουλειάς, η έλλειψη ήλιου και καθαρού αέρα, η εξάντληση του οργανισμού εξαιτίας κα­ ταχρήσεων, η υπερκόπωση, η κακή διατροφή, κλπ., κλπ., θεωρούνται από την ιατρική προδιαθετικοί παράγοντες στην ανάπτυξη της φυ­ ματίωσης, αφού έχει γίνει αντιληπτό ότι για να μπορέσει να ενεργο­ ποιηθεί το μικρόβιο πρέπει ο οργανισμός να είναι εξαντλημένος και εξασθενημένος. Τα μικρόβια της φυματίωσης, όπως μας λένε, εισάγονται στον ορ­ γανισμό είτε με την αναπνοή είτε με την τροφή και, σύμφωνα με τις ορθόδοξες ιατρικές απόψεις, μια από τις κυριότερες πηγές εξάπλωσης της ασθένειας, ιδιαίτερα στα παιδιά, είναι το αγελαδινό γά­ λα, γιατί η οικιακή αγελάδα γίνεται πολύ εύκολα θύμα της φυματίω­ σης κάτω από τις σύγχρονες κτηνοτροφικές συνθήκες. Το γεγονός ότι οι αγελάδες παθαίνουν εύκολα φυματίωση όταν τις απομακρύ­ νουμε από τις φυσικές συνθήκες ζωής και διατροφής τους και τις υποχρεώσουμε σε μια τεχνητή και αφύσικη ζωή, δείχνει καθαρότερα από οποιονδήποτε άλλο παράγοντα ποια είναι τα αληθινα αίτια της φυματίωσης, όχι μόνο στα ζώα, αλλά και στον άνθρωπο, όπως θα δούμε παρακάτω. Οι ιατρικές αυθεντίες μας λένε ότι η φυματίωση είναι μια ασθέ­ νεια που οφείλεται σε μικροβιακή μόλυνση, όμως, αυτές οι ίδιες αυθεντίες παραδέχονται ότι η ασθένεια δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιονδήποτε οργανισμό, αλλά μόνο σ' εκείνους που βρίσκονται σε μια κατάσταση σημαντικής εξάντλησης. Το γεγονός είναι ότι αυ­ τή η εξάντληση είναι πάντα ο κύριος παράγοντας και όχι τα μικρό­ βια! Πραγματικά, όχι μόνο είμαστε όλοι εκτεθειμένοι σε μόλυνση

από τον βάκιλο του Κωχ όπου και να βρισκόμαστε, αλλά έχουμε αυ­ τά ακριβώς τα μικρόβια μέσα στον οργανισμό μας συνέχεια χωρίς καμιά φανερή βλάβη, στις περισσότερες περιπτώσεις. Μόνον όταν η ζωτικότητα του οργανισμού βρίσκεται σε πτώση, από διάφορα αίτια, αρχίζουν τα μικρόβια να κυριαρχούν και λέμε ότι αρχίζει η φυματίω­ ση. Πρώτα έρχεται πάντα η πτώση της ζωτικότητας και μετά η μι-

κροβιακή δραστηριότητα σαν άμεση συνέπειά της. Το γεγονός είναι ότι όλοι μας έχουμε μέσα μας τα σπέρματα για την ανάπτυξη της φυματίωσης σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Τα μικρόβια δεν μας προσβάλλουν. Βρίσκονται ήδη μέσα μας και δεν μας προκαλούν την παραμικρή βλάβη, αρκεί να μην έχουν εξαν­ τληθεί οι ζωτικές μας δυνάμεις με τέτοιο τρόπο, ώστε να γίνει δυ­ νατή η εξάπλωσή τους. Αν υπάρχει αυτή η εξάντληση, τότε θα αρ­ χίσει και η ανάπτυξη της φυματίωσης, είτε έχουμε εκτεθεί σε μικροβιακή μόλυνση είτε όχι. ' Οσο για το ποιό είναι το κύριο και θεμελιώδες αίτιο που θα εξαν­ τλήσει τόσο πολύ τον οργανισμό ώστε να δώσει την ευκαιρία στον βάκιλο του Κώχ να αναπτυχθεί προκαλώντας φυματίωση, ας επιστρέ­ φουμε στο θέμα της οικιακής αγελάδας που, όπως είπαμε πριν, θα μας δείξει που βρίσκεται το πρόβλημα. Κατά το έργο του στην έρευνα των τροφίμων, ο ' Αλφρεντ Μακ Κάν, ο μεγάλος Αμερικανός επιστήμονας των τροφίμων και συγγραφέας του βιβλίου Η Επιστήμη της Διατροφής, απόδειξε ξανά και ξανά ότι η φυματίωση στα οικιακά ζώα είναι άμεσο αποτέλεσμα του τεχνητού τρόπου διατροφής τους. Αν οι αγελάδες τρέφονται με χόρτο, σανό, κλπ. -τις φυσικές τους τροφές- δεν μπορούν να πάθουν φυματίωση. Μόνο όταν βρίσκονται σε κτηνοτροφεία και τρέφονται με όλων των ειδών τις «επεξεργα­ σμένες» και «αναμειγμένες» ζωοτροφές, παρουσιάζεται η φυματίω­ ση με τον καιρό. Η όλη διαδικασία είναι πολύ απλή και αρχίζει ως εξής. Σε πολλές κτηνοτροφικές μονάδες -ιδιαίτερα τον χειμώνα, και περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες απ' ότι στην Αγγλία- αντί να αφήνουν τις αγελάδες να τρώνε φυσικές τροφές που περιέχουν όλα τα μέταλλα και τα άλλα ζωτικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για την υγεία του σώματος τους, τους δίνουν τεχνητά παρασκευασμένες ζωοτροφές που είναι πολύ φτωχές σε μεταλλικά και ζωτικά στοιχεία. Το αποτέ­ λεσμα είναι ότι οι ιστοί της αγελάδας παρουσιάζουν μια ολοένα με­ γαλύτερη στέρηση απ’ αυτά τα απαραίτητα για την υγεία τους στοι­ χεία. Από την άλλη μεριά, καθώς βρίσκεται κάτω από συνεχή πίεση για να παράγει γάλα σε ποσότητες πολύ μεγαλύτερες από την φυ­ σική της παραγωγή, ο οργανισμός του ζώου με τον καιρό εξαντλεί­ ται τόσο πολύ ώστε ο βάκιλος βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί. Το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο οξύ, γιατί η αγελάδα πρέπει να προσφέρει στο γάλα της μια μεγάλη ποσότητα από με­ ταλλικές και άλλες ζωτικές ουσίες που η ίδια δεν παίρνει από τις

τροφές που της δίνουν. Έτσι η εκφύλιση των ιστών προχωρεί με πολύ ταχύτερο ρυθμό και η φυματίωση αναπτύσσεται πολύ πιο εύ­ κολα. ' Ενα βόδι που τρέφεται με τον ίδιο τρόπο που τρέφεται μια αγελά­ δα, θα είχε πολύ μικρότερες πιθανότητες να πάθει φυματίωση γιατί δεν υπάρχει αυτή η συνεχής εξάντληση των ζωτικών του δυνάμεων για την παραγωγή γάλατος, το οποίο περιέχει ζωτικά στοιχεία που δεν υπάρχουν στην τροφή του με αποτέλεσμα να πρέπει να τα προ­ σφέρει από τους ιστούς του. Αυτή είναι η τραγωδία της οικιακής αγελάδας! Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, πολλές μητέρες που θηλά­ ζουν και τρέφονται με τις απονεκρωμένες τροφές της εποχής μας, παθαίνουν φυματίωση. Καθώς, στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η μη­

τέρα δεν έπαιρνε από την τροφή της επαρκείς ποσότητες φυσικών μεταλλικών ουσιών και άλλων ζωτικών στοιχείων, για να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού που μεγάλωνε μέσα της, έπρεπε να εξαντλή­ σει τα αποθέματα αυτών των στοιχείων από τους δικούς της ιστούς. Μετά τη γέννηση του παιδιού, και με την καταπόνηση του θηλασμού και της τροφοδοσίας του παιδιού με αρκετό γάλα, εμφανίζεται η φυματίωση διεκδικώντας ένα ακόμα θύμα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα με­ τά το δεύτερο ή το τρίτο παιδί, σε μητέρες που ζουν συνεχώς με ένα διαιτολόγιο φτωχό σε ζωτικά στοιχεία. Επομένως, το κύριο αίτιο της φυματίωσης είναι ο υποσιτισμός των ιστών του σώματος από μέταλλα, εξασίας ενός ανεπαρκούς διαιτολόγιου. Και το κύριο μέταλλο σ' αυτή την περίπτωση είναι το ασβέ­ στιο. Πραγματικά, η φυματίωση είναι από πολλές απόψεις μια ασθέ­

νεια ανεπάρκειας ασβεστίου, γιατί όταν υπάρχει επαρκής τροφοδο­ σία των ιστών με οργανικό ασβέστιο, δεν μπορεί να υπάρξει εκφυλι­ σμός των ιστών και φυμάτωμα. Σε πολλές νεκροψίες οι ανατόμοι με έκπληξή τους βρήκαν φυματικές αλλοιώσεις των ιστών που είχαν θεραπευτεί -αυτόματα, θα λέγαμε από το φυσικό αμυντικό οργανι­ σμό του σώματος, με τη λεγόμενη «αποτιτάνωση» της αλλοίωσης. Με άλλα λόγια, το σώμα είχε «χτίσει» με ασβέστιο την περιοχή του πνεύμονα που είχε προσβληθεί από τους βάκιλους του Κώχ (αποτρέποντας έτσι την εξάπλωσή τους) χρησιμοποιώντας το οργανικό ασβέ­ στιο που είχε στη διάθεσή του. Έτσι η επαρκής τροφοδοσία του οργανισμού με ασβέστιο -καθώς και με άλλα οργανικά μεταλλικά στοιχεία- είναι ένα σίγουρο προληπτικό μέτρο ενάντια στη φυματίω­ ση. Επιπλέον, το οργανικό ασβέστιο είναι το κύριο θεραπευτικό στοιχείο που χρειάζεται ο οργανισμός για την υπερνίκηση της φυμα­

τίωσης, όταν η ασθένεια αυτή έχει αρχίσει να εκδηλώνεται. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ζωή και η δουλειά σε μόνιμα πνιγερή ή κακά αεριζόμενη ατμόσφαιρα συντελούν στην πρόκληση φυματίω­ σης και κακομεταχείριση του οργανισμού. Το κύριο όμως προδιαθετικό αίτιο είναι πάντα ο υποσιτισμός των ιστών του σώματος από μέταλλα, εξαιτίας ανεπαρκούς διαιτολόγιου, όπως είπαμε και πιο πριν. Αυτό δε σημαίνει ανεπαρκές διαιτολόγιο από πλευράς όγκου, αλλά σε σχέση με τις ποσότητες οργανικών μεταλλικών και άλλων ζωτικών ουσιών που περιέχει. Έτσι, πολλοί άνθρωποι μπορεί να τρώνε τέσσερα ή πέντε γεύματα τη μέρα και παρά το γεγονός αυτό να έχουν ανεπαρκές διαιτολόγιο. Το διαιτολόγιο στο οποίο αναφερό­ μαστε είναι ακριβώς εκείνο από άσπρο ψωμί, επεξεργασμένα δημη­ τριακά, άσπρη ζάχαρη, μαγειρευμένο κρέας και μαγειρεμένα λαχα­ νικά, που είναι τόσο διαδομένο σήμερα σ' ολόκληρο τον πολιτισμέ­ νο κόσμο. Αλλά πέρα και πάνω από τον μεταλλικό υποσιτισμό των ιστών του σώματος, σαν αποτελέσμα ενός διαιτολόγιου που είναι σχεδόν τε­ λείως στερημένο από οργανικά μέταλλα και άλλα ζωτικά στοιχεία, υπάρχει ένας ακόμη παράγοντας που πρέπει να παίρνουμε υπόψη μας σε κάθε περίπτωση φυματίωσης, και αυτός έχει σχέση με την ψυχική (και όχι φυσική) ιδιοσυγκρασία του ατόμου. Όπως φαίνεται,

η φυματίωση (στους ανθρώπους τουλάχιστον), όπως και ο καρκίνος, χρειάζεται μια αρνητική στάση - μια μη-ζωτική στάση - προς τη ζωή από το άτομο, πριν ο υποσιτισμός και οι άλλοι φυσικοί παράγοντες, που αναφέραμε κιόλας, μπορέσουν να προετοιμάσουν τον δρόμο για την εκδήλωση της ασθένειας στον συγκεκριμένο οργανισμό. Και, οπωσδήποτε, αναφορικά με την φυματίωση των πνευμόνων, δεν πρέ­ πει ποτέ να ξεχνάμε τον ρόλο που παίζουν τα συνεχή κρυολογήμα­ τα και Η καταρροή που αντιμετωπίζονται κατασταλτικά καθώς και η βρογχίτιδα, η πνευμονία και οι άλλες παθήσεις του θώρακα και του λαιμού που αντιμετωπίζονται με φάρμακα και εγχειρήσεις. Αυτή η αγωγή τείνει αναπόφευκτα να εξασθενίζει και να δημιουργεί μεγάλη τοξικότητα στον πνευμονικό ιστό, μια κατάσταση που είναι πολύ ευ­ νοϊκή για την επακόλουθη εκδήλωση της φυματίωσης. Θεραπεία.Ό πως ξεκαθαρίσαμε, τα αίτια της φυματίωσης είναι η στέρηση των ιστών του σώματος από ουσιώδη οργανικά μεταλλικά στοιχεία -ιδιαίτερα ασβεστίου- σαν αποτέλεσμα ενός συστηματικά απομεταλλομένου και αποζωτικοποιημένου διαιτολόγιου. Δεν πρέπει

όμως να ξεχνάμε και τον ρόλο που παίζουν οι κακές περιβαντολλογικές συνθήκες, η κακομεταχείριση και η κατάχρηση των σωματικών δυνάμεων και η κατασταλτική ιατρική αγωγή παλιότερων ασθενειών (ιδιαίτερα ασθενειών του θώρακα όπως η βρογχίτιδα, η πνευμονία, κλπ.). Επιπλέον, αναφέραμε την αρνητική στάση προς τη ζωή σαν ένα πολύ σημαντικό ψυχικό παράγοντα. Πρέπει επίσης να θυμόμα­ στε ότι ορισμένα άτομα κληρονομούν μια προδιάθεση προς αυτή την ασθένεια. Επομένως, ο ίδιος ο βάκιλος του Κωχ εμφανίζεται πολύ αργά στην όλη διαδικασία όταν όλοι οι άλλοι παράγοντες που αναφέ­ ραμε έχουν κάνει την προεργασία τους. Οταν όμως η ασθένεια εκδηλωθεί (με συμπτώματα) που τη συνοδεύουν τον ξερό βήχα, το αδυνάτισμα, τις νυχτερινές εφιδρώσεις, την ψηλή θερμοκρασία, κλπ., κλπ.), τότε βέβαια το μικρόβιο προχωρεί όλο και πιο πολύ στο προσκήνιο, μέχρι που τελικά καταλαμβάνει το κέντρο της σκηνής, και όλοι οι άλλοι παράγοντες περνούν απαρατήρητοι στα παρασκή­ νια. Οσον αφορά την ιατρική αγωγή της φυματίωσης, είπαμε κιόλας ότι έχει γίνει κάποια καλή δουλειά με την υπαίθρια αγωγή, στην οποία ο καθαρός αέρας και ο ήλιος παίζουν πολύ σπουδαίο ρόλο. Αυτή η αγωγή όμως πολύ σπάνια είναι αρκετή για να θεραπεύσει την ασθένεια από μόνη της. Εκείνο που χρειάζεται είναι μια παράλ­ ληλη βοήθεια με σωστά διαιτητικά και άλλα φυσικά μέτρα που θα τονώσουν την υγεία του ασθενή. Η ιατρική άποψη σχετικά με τη δι­ αιτητική αγωγή της φυματίωσης είναι ότι ο ασθενής πρέπει να τρώει όσο πιο «θρεπτικές» τροφές γίνεται για να «δυναμώσει» και να «κα­ ταπολεμήσει το μικρόβιο». Ένα τέτοιο διαιτολόγιο όμως είναι ακρι­ βώς το αντίθετο από κείνο που πραγματικά χρειάζεται, γιατί οι τρο­ φές που χορηγούνται στον ασθενή είναι οι ίδιες εκείνες αποζωτικο-

ποιημένες και απομεταλλωμένες τροφές που αναφέραμε ως πρα­ γματικό αίτιο της ασθένειας. Το άσπρο ψωμί, τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι, τα επεξεργασμέ­ να δημητριακά -όπως το κουάκερ, το ρύζι, το κριθάρι, κλπ.- το ρυζό­ γαλο, οι βραστές πατάτες και ο πουρές, τα βρασμένα λαχανικά, το μαγειρεμένο κρέας, η άσπρη ζάχαρη, κλπ., κλπ., είναι τροφές πρα­ γματικά ανεπαρκείς σε οργανικές μεταλλικές και ζωτικές ουσίες. Και όμως, αυτές ακριβώς είναι οι τροφές που ταΐζουν τον φυματικό για να δυναμώσει και να «καταπολεμήσει το μικρόβιο της φυματίω­ σης». Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο που η μάχη χάνεται σε τό­ σες πολλές περιπτώσεις! Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σανατόριο

οφείλει το ενενήντα εννιά τα εκατό των αποτυχιών του σε τέτοιες αντιλήψεις περί διατροφής -αντιλήψεις που διαιωνίζουν τις παλιές πλάνες για την τροφή και οδηγούν στον τάφο πολλούς φυματικούς, που αλλιώς θα μπορούσαν να σωθούν. Στις μέρες μας ακούγονται πολλά για νέες μεθόδους θεραπείας της φυματίωσης -φαρμακευτικές και άλλες- από ορθόδοξες (ή και ανορθόδοξες) πηγές, πολλές απ' αυτές πραγματικά πολύ παράξε­ νες. Κανένα όμως φαρμακευτικό ούστημα δεν μπορεί να επικρατή­ σει αν παραβλέπει ή παρεξηγεί τον διαιτολογικό παράγοντα. Ο μό­ νος σίγουρος δρόμος για τη θεραπεία της φυματίωσης είναι ένα γε­ νικό πρόγραμμα διαιτολογικής και αναζωογονητικής αγωγής πάνω σε φυσικές αρχές, πράγμα που αποδείχνεται από τις πολλές θεραπείες

αυτής της τρομερής ασθένειας που έχουν επιτευχθεί από Υγιεινιοτές σ' όλο τον κόσμο. Για νά έχουμε όμως τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, η ασθένεια πρέπει να βρίσκεται σε σχετικά αρχικό στάδιο. Οι μακρόχρονες περιπτώσεις μπορεί να είναι συχνά αθερά­ πευτες, εξαιτίας του εκφυλισμού των πνευμονικών ιστών που θα έχει συμβεί. Ακόμα και σ' αυτές τις περιπτώσεις όμως, πολλά μπο­ ρούν να γίνουν με τη σωστή εφαρμογή της φυοικής θεραπευτικής αγωγής. Η αγωγή σε ένα ίδρυμα Φυσικής Θεραπείας είναι οπωσδήποτε προτιμότερη σε περίπτωση φυματίωσης. Αν αυτό είναι αδύνατον, ο ασθενής πρέπει να εξασφαλίσει την προσωπική παρακολούθηση ενός ικανού Υγιεινιοτή. Η προσωπική αγωγή είναι πάντα καλύτερη. Αν όμως ο ασθενής δεν μπορεί να εξασφαλίσει μια τέτοια προσωπι­ κή αγωγή μπορεί να ακολουθήσει τις συμβουλές που ακολουθούν, και μπορεί να ελπίζει ότι με την υπομονή και την επιμονή θα πετύχει ικανοποιητικά αποτελέσματα, αρκεί βέβαια η ασθένεια να μη βρίσκεται σε πολύ προχωρημένο στάδιο και να μην υπάρχουν πολ­ λές δευτερεύουσες επιπλοκές. Για αρχή της θεραπευτικής αγωγής το καλύτερο είναι να ακολου­ θήσει για τρεις ή τέσσερις μέρες την αποκλειστική δίαιτα φρέσκων φρούτων, που περιγράφεται στο Παράρτημα. Μετά πρέπει να συνε­ χίσει με τη δίαιτα φρούτων και γάλακτος, που περιγράφεται κι αυτή στο Παράρτημα. Αυτή τη δίαιτα πρέπει να την ακολουθήσει από τρεις μέχρι έξι ή οχτώ εβδομάδες, ανάλογα με την πρόοδο που υπάρχει. Η ποσότητα του γάλακτος που θα πίνει ο ασθενής καθημε­ ρινά μπορεί να αυξηθεί σταδιακά μέχρι τα τρία ή τέσσερα κιλά, ανά­ λογα με τις δυνατότές του. Μετά μπορεί να αρχίσει το πλήρες

εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που υπάρχει στο Παράρτημα και να το ακο­

λουθεί αυστηρά στο μέλλον. Σ' αυτό το πλήρες διαιτολόγιο μπορεί να προσθέσει μέχρι ένα κιλό γάλα τη μέρα. Ανάλογα με τις ανάγκες της περίπτωσης, πρέπει να υπάρχουν πρόσθετα διαστήματα με δίαι­ τα φρούτων, που θα ακολουθούνται από φρούτα και γάλα κάθε δύο μήνες περίπου. Οπως τονίσαμε, η φυματίωση είναι μια ασθένεια που οφείλεται κύ­ ρια στον υποσιτισμό των ιστών του σώματος σε μέταλλα και το κύριο μέταλλο σ' αυτή την περίπτωση είναι το ασβέστιο. Το γάλα είναι το καλύτερο μέσο τροφοδοσίας του οργανισμού με οργανικό ασβέστιο και γι' αυτό χρησιμοποιείται τόσο πολύ στην φυσική θεραπευτική της φυματίωσης. ’ Ομως το γάλα πρέπει πάντα να είναι φρέσκο και άβραστο - ΟΧΙ ΒΡΑΣΜΕΝΟ. Δεν πειράζει για τα «μικρόβια» που υπάρχουν στο άβραστο γάλα. Αν τονωθεί ο οργανισμός σύμφωνα με τις αρχές της φυσικής θεραπείας, ο μέχρι τώρα φυματικός μπορεί να αψηφά τα μικρόβια. Έπειτα, το άβραστο γάλα περιέχει πολλές ζωτικές ιδιότητες που είναι απαραίτητες για την τόνωση του οργα­ νισμού και που χάνονται με το βράσιμο. Γι αυτό μας χρειάζεται το άβραστο γάλα. Και όσο πιο φρέσκο είναι και πιο άμεσα το προμη­ θευόμαστε τόσο το καλύτερο. Αντί για τη δίαιτα φρούτων και γάλατος που αναφέραμε, σε μερι­ κές περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να ακολουθήσει την πλήρη δίαι­ τα γάλατος με εξίσου καλά ή και ακόμα καλύτερα αποτελέσματα. Η μία περίπτωση διαφέρει από την άλλη και αυτό που ταιριάζει στον ένα μπορεί να μην ταιριάζει στον άλλο. Αν ο ασθενής ακολουθήσει αυτό το δεύτερο διαιτολογικό πρόγραμμα, πρέπει να αρχίσει με μια σύντομη νηστεία τριών μέχρι πέντε ημερών με πορτοκαλάδα και νε­ ρό και μετά να συνεχίσει με την πλήρη δίαιτα γάλατος, που δίνουμε στο Παράρτημα, και να την ακολουθήσει για τέσσερις μέχρι έξι βδομάδες. Μετά μπορεί να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολό­ γιο, στο οποίο θα προσθέσει ένα κιλό γάλα τη μέρα, με πρόσθετες σύντομες νηστείες και περιόδους της δίαιτας γάλατος κάθε δύο μή­ νες, ανάλογα, με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης. Τις πρώτες μέρες της αγωγής, ή και μετέπειτα αν χρειάζεται, πρέπει να καθαρίζονται τα έντερα κάθε βράδυ με το κλύσμα χλια­ ρού νερού. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμο­ στούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψή της, που δίνουμε στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα 385). Η πρωινή στεγνή εντριβή και το σπόγγισμα που περιγράφονται στο Παράρτημα είναι απαραίτητα μέρη της αγω­

γής και ταυτόχρονα πρέπει να εκτελούνται οι αναπνευστικές και άλ­ λες ασκήσεις, που επίσης υπάρχουν στο Παράρτημα. Οι αναπνευ­ στικές ασκήσεις πρέπει να γίνονται πολύ ελαφρά και προσεχτικά στην αρχή, για να μην κουραστούν πολύ οι πνεύμονες. Ένα πολύ ωφέλιμο συμπλήρωμα της αγωγής είναι ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θείίκής μαγνησίας, μία ή δύο φορές τη βδομάδα. Ο φυματικός πρέπει να φροντίζει να έχει όσο το δυνατόν περισότερο καθαρό αέρα και ήπια άσκηση στο ύπαιθρο, και δεν πρέπει με κανένα τρόπο να καταπονήσει τον οργανισμό του. Η κρεβατοκά­ μαρά του πρέπει να αερίζεται πολύ καλά και το καλοκαίρι, αν είναι δυνατόν, να κοιμάται έξω. Πρέπει να σταματήσει όλες τις συνήθειες που εξαντλούν τον οργανισμό του και να ζει απλή ζωή, πηγαίνοντας νωρίς για ύπνο και ξυπνώντας νωρίς το πρωί. Το κάπνισμα και το πι­ οτό απαγορεύονται αυστηρά. Το διαιτολόγιο του πρέπει να αποτελείται κατά κύριο λόγο απο φρούτα, λαχανικά, (ωμά ή συντηρητικά μαγειρεμένα), γάλα, ψωμί από πλήρες αλεύρι, βούτυρο, αυγά, ξηρούς καρπούς και τυρί, γιατί αυτές οι τροφές είναι οι πλουσιότερες σε οργανικό ασβέστιο και άλλα οργανικά μέταλλα. Το κρέας, πρέπει να τρώγεται πάρα πολύ αραιά και όλες οι αποζωτικοποιημένες τροφές όπως το άσπρο ψωμί, η άσπρη ζάχαρη, τα επεξεργασμένα δημητριακά, το ρυζόγαλο, οι πουτίγκες και οι πίτες, οι κονσερβοποιημένες και συντηρημένες τροφές, κλπ. πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά. Ο ασθενής πρέπει επίσης να αποφεύγει το δυνατό τσάι ή καφέ, καρυκεύματα, πίκλες, σάλτσες, κλπ. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να παίρνει φάρμακα οποιουδήποτε είδους ή να τρώει τις αποκαλούμενες «θρεπτικές» τροφές, τυποποιημένες ή όχι. Ο διανοητικός παράγοντας είναι πολύ σημαντικός στις περιπτώ­ σεις φυματίωσης και γι' αυτό το λόγο η προσωπική επίβλεψη είναι πάντα η καλύτερη. Ο Υγιεινιστής ενθαρρύνει και βοηθά συνεχώς τον ασθενή. Αλλά ακόμα και οι ασθενείς που εφαρμόζουν μόνοι τους τη θεραπευτική αγωγή τους, γρήγορα θα αποκτήσουν τη σω­ στή νοητική στάση όταν καταλάβουν την αλήθεια σχετικά με τα αίτια και τη θεραπεία της πάθησής τους (όπως τα αναλύσαμε πιο πριν). Ο φόβος και η αβεβαιότητα που προκαλεί η φυματίωση στον ασθενή ασκούν μια καταθλιπτική επίδραση πάνω του, πέρα από τη δική του αρνητική ψυχολογική στάση (που όπως είπαμε κιόλας είναι ένας πα­ ράγοντας που δημιουργεί προδιάθεση για την πάθηση αυτή). Όταν ο ασθενής καταλάβει ότι βρίσκεται στον σωστό δρόμο προς τη θε­

ραπεία -και θα βρίσκεται αν υιοθετήσει τη φυσική αγωγή- τότε η σωστή διανοητική στάση θα έλθει από μόνη της. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σύμφωνα με την ιατρική αγωγή, η αιμόπτυση θωρείται πολύ κακό σημάδι. Κατά την φυσική αγωγή όμως, η αιμό­ πτυση είναι συχνά ένδειξη προόδου και δεν πρέπει να ανησυχεί τον ασθενή, εφ’ όσον οι άλλοι παράγοντες και ενδείξεις είναι ευνοϊκές.

Ταχυκαρδία: Οπως δείχνει και ο όρος, είναι η πολύ γρήγορη λει­ τουργία της καρδιάς. Μπορεί να προκληθεί από πολλά αίτια, όλα οργανισμικής προέλευσης. Αν ο ασθενής δεν μπορεί να αποδώσει την ταχυκαρδία σε κάποια ασθένεια από την οποία υποφέρει τώρα ή υπόφερε στο παρελθόν, πρέπει να ακολουθήσει μια γενική θεραπευτική αγωγή, σαν αυτή που δώσαμε σε προηγούμενες σελίδες για την ψευδοστηθάγχη. Το κάπνισμα είναι συχνά ένα από τα βασικότερα αίτια της ταχυκαρδίας.

Βαλβιδική Ανεπάρκεια της Καρδιάς: Η βαλβιδική ανεπάρκεια της καρδιάς μπορεί να είναι διαφόρων ειδών, που κυμαίνονται από πολύ σοβαρά μέχρι σχετικά ελαφρά. Στην πάθηση αυτή, οι βαλβίδες που απομονώνουν τους θαλάμους της καρδιάς μεταξύ τους, ή φράσ­ σουν τα στόμια των μεγάλων αρτηριών που ξεκινούν από την καρδιά, έχουν γίνει είτε πολύ μεγάλες, είτε πολύ μικρές, με αποτέλεσμα να δυσκολεύουν την σωστή διέλευση του αίματος από και προς την καρδιά, προκαλώντας μεγαλύτερες ή μικρότερες διαταραχές των σωματικών λειτουργιών. Ο κυριότερος προδιαθετικός παράγοντας που οδηγεί στην ανά­ πτυξη βαλβιδικής ανεπάρκειας είναι η φλεγμονή της καρδιακής μεμβράνης (ενδοκαρδίτιδα). Η πάθηση αυτή, όπως είπαμε στο αντί­ στοιχο υποκεφάλαιο, είναι πολύ συχνά αποτέλεσμα της κατασταλτι­ κής φαρμακευτικής αγωγής παλιότερων ασθενειών, ιδιαίτερα των οξειών ασθενειών (ή πυρετών), όπως είναι ο ρευματικός πυρετός, η οστρακιά, κλπ. Αναφέραμε επίσης τον ρόλο που παίζει η δηλητηρία­ ση του οργανισμού από τοξίνες στην ανάπτυξη της ενδοκαρδίτιδας. Η δηλητηρίαση αυτή είναι άμεση συνέπεια μιας εξαιρετικά τοξικής

κατάστασης του αίματος και του οργανισμού, σαν αποτέλεσμα κακής διατροφής και ανθυειγινού τρόπου ζωής. Ωστόσο, τα κύρια και βαθύτερα αίτια όλων των καρδιοπαθειών γε­ νικά επεξηγήθηκαν και συζητήθηκαν πλήρως στις εισαγωγικές σελί­ δες αυτού του κεφαλαίου. Αυτές τις εισαγωγικές σελίδες πρέπει να διαβάσει προσεχτικά κάθε ασθενής που υποφέρει όχι μόνο από καρδιοπάθεια, αλλά και από άλλα καρδιακά νοσήματα, όπως υπερ­ τροφία, διαστολή, μυοκαρδίτιδα, κλπ., αφού οι γενικές παρατηρήσεις που κάναμε εκεί, ισχύουν για όλα τα καρδιακά προβλήματα, ανεξάρ­ τητα από το είδος ή την προέλευσή τους. Η μόνη διαφορά που μπορεί να υπάρχει είναι ότι σε ορισμένες περιπτώσεις κάποιο από τα σημεία που εξετάσαμε πρέπει να τονισθεί περισσότερο από κά­ ποιο άλλο, ανάλογα με τα ιδιαίτερα και ιδιάζοντα χαρακτηριστικά κά­ θε περίπτωσης. Στις σελίδες αυτές επίσης, όχι μόνο εξηγήσαμε καθαρά την προέ­ λευση και την ανάπτυξη των καρδιοπαθειών, αλλά δείξαμε και ποιά είναι η αληθινή αξία της φαρμακοθεραπείας, και διαβεβαιώσαμε τον καρδιοπαθή ότι μόνο με φυσικές μεθόδους θεραπείας μπορεί να ελπίζει ότι θα πετύχει μια μόνιμη βελτίωση της κατάστασής του. Επίσης συμβουλέψαμε τον ασθενή να επιδιώκει την προσωπική φυ­ σιοθεραπευτική αγωγή, όταν αυτό είναι δυνατόν, για ορισμένους λό­ γους που εξηγήσαμε. Καταλαβαίνουμε ωστόσο ότι για πολλούς θα είναι αδύνατον να εξασφαλίσουν μια τέτοια προσωπική αγωγή για την περίπτωσή τους. Αυτοί οι καρδιοπαθείς μπορούν να προχωρήσουν σύμφωνα με τις συμβουλές που ακολουθούν, και μπορούν να ελπίζουν ότι θα έχουν ευεργετικά αποτελέσματα, όποια κι αν είναι η συγκεκριμένη πάθηση από την οποία υποφέρουν, αρκεί βέβαια να μη βρίσκεται σε πολύ προχωρημένο στάδιο, πριν αρχίσει η φυσική θεραπευτική αγωγή. Θεραπεία: Δίνοντας αυτό το πρόγραμμα για καρδιοπάθειες, πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας ότι μερικοί ασθενείς μπορούν να αντέξουν μια πολύ πιο εντατική αγωγή από άλλους. Για παράδειγμα, εκείνοι που υποφέρουν από ελαφρά υπετροφία ή ελαφρά βαλβιδική ανεπάρκεια, μπορούν να αντέξουν ένα πολύ αυστηρό πρόγραμμα νηστείας και άλλων αποβλητικών μέτρων, χωρίς να υπάρχει επικίν­ δυνη καταπόνηση της καρδιάς. Άλλοι όμως, με μυοκαρδίτιδα ή δια­ στολή ή έντονη βαλβιδική καρδιοπάθεια, δεν μπορούν να υποβλη­ θούν σε πολύ αυστηρή αγωγή, γιατί οι εξασθενημένες καρδιακές

δομές τους δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν με ασφάλεια στη σχε­ τική καταπόνηση. Αυτός είναι και ο λόγος που η προσωπική αγωγή είναι πολύ προτιμότερη στις καρδιακές παθήσεις. Κάθε ασθενής θα έχει την θεραπευτική αγωγή που χρειάζεται για τις ανάγκες της δι­ κής του ιδιαίτερης περίπτωσης. Αλλά αυτή τη δυσκολία θα την ξεπεράσουμε, σε πολύ μεγάλο βαθμό, με τον εξής τρόπο. Το πιο βασικό απ' όλα σε όλες τις περιπτώσεις καρδιακών προ­ βλημάτων είναι μια καθοριστική δίαιτα, γιατί όπως εξηγήσαμε κιόλας, όσο πιο καθαρό και αγνό είναι το αίμα καθώς περνά από την καρδιά, τόσο μικρότερη θα είναι η τοξικότητα που δημιουργείται στις καρδι­ ακές δομές και τόσο πιο εύκολο είναι για την καρδιά να επιτελέσει τη λειτουργία της. Ετσι, το πρώτο και σημαντικότερο για όλους τους ασθενείς που αρχίζουν φυσική αγωγή, είναι να υιοθετήσουν αμέσως ένα φυσικό καθοριστικό διαιτολόγιο, και να περιορίσουν σε μεγάλο βαθμό (ή και να κόψουν τελείως, ανάλογα με την περίπτω­ ση) το κρέας, το ψωμί, τη ζάχαρη, τις πουτίγκες, τις πίτες, τα πλού­ σια κέικ, όλα τα βαριά και δύσπεπτα φαγητά, τα τηγανητά, και όλες τις άλλες τροφές που έχουν σαν αποτέλεσμα τον σχηματισμό τοξι­ νών που παρεμποδίζουν τη λειτουργία του οργανισμού, γενικά, και της καρδιάς ειδικότερα. Για το σκοπό αυτό όλοι οι καρδιοπαθείς, ανεξάρτητα ποια είναι η πάθησή τους ή πόσο μακροχρόνια είναι, μπορούν να ακολουθήσουν το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο του Παραρτήματος με πολύ ευεργετικά αποτελέσματα. Το επόμενο βήμα είναι να περιοριστεί η κατανάλωση τσαγιού, κα­ φέ, αλκοόλ ή άλλων διεγερτικών ποτών και να κοπούν τελείως τα καρυκεύματα, οι πίκλες, οι σάλτες, κλπ. Αυτά τα φαγητά και ποτά είτε επιδρούν άμεσα στη λειτουργία της καρδιάς είτε χειροτερεύ­ ουν την τοξικότητα του αίματος, δυσκολεύοντας έτσι έμμεσα τη λειτουργία της καρδιάς. Φυσικά, το κάπνισμα, όταν είναι συνήθεια του ασθενή, πρέπει να κοπεί τελείως ή να περιοριστεί πολύ, ανάλο­ γα με την σοβαρότητα της κατάστασης. Πάντως, σε όλες τις περι­ πτώσεις καρδιοπάθειας, το καλύτερο είναι να κόβεται τελείως το κά­ πνισμα. ’ Εχοντας φέρει το διαιτολόγιο σε μια νέα και πολύ καθαρότερη βά­ ση και με την εξάλειψη των βλαβερών συνεπειών που έχουν για την καρδιά τα διεγερτικά ποτά, κλπ., ο καρδιοπαθής θα αρχίσει γρήγορα να διαπιστώνει μια σαφή βελτίωση στην κατάστασή του, ανάλογη βέ­ βαια με τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της πάθησής του. Τότε μπο­ ρεί ανά διαστήματα δύο εβδομάδων, να νηστεύει μια μέρα ή να

ακολουθήσει για μια μέρα την πλήρη δίαιτα φρούτων, που περιγράφεται στο Παράρτημα. (Για τη νηστεία μπορεί να πίνει ζεστό νερό και χυμό πορτοκαλιού). Θα είναι πολύ εύκολο, ακόμα και για κείνους με σοβαρές καρδιοπάθειες, να αντέξουν για μια μέρα τη νηστεία ή τη δίαιτα φρούτων, κάθε δύο βδομάδες. Όσοι έχουν καρδιοπάθειες πιο ελαφρός μορφής, μπορούν να κάνουν τη νηστεία και τη δίαιτα φρούτων σε δύο διαδοχικές μέρες, κάθε δύο βδομάδες, ή να κά­ νουν μια μέρα νηστεία τη μια βδομάδα και μια μέρα με δίαιτα φρού­ των την επόμενη. Όλα αυτά τα μέτρα θα βοηθήσουν πάρα πολύ τον καθαρισμό του οργανισμού από τις τοξικές ουσίες και θα βοηθή­ σουν έτσι και την λειτουργία της καρδιάς, ενώ ταυτόχρονα θα συντελέσουν ώστε η καρδιά να μην βλαφτεί από την αγωγή. ' Ετσι πρέπει να προχωρήσουν λοιπόν όλοι οι ασθενείς που υποφέ­ ρουν λίγο ή πολύ από σοβαρές καρδιοπάθειες: αρχίζουν με το εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που υπάρχει στο Παράρτημα και μετά κά­ νουν μια μέρα νηστεία ή μια μέρα δίαιτα φρούτων - ή και τα δύο-σε κανονικά διαστήματα δύο εβδομάδων, όπως περιγράψαμε παραπά­ νω. Αν θέλει ο ασθενής μπορεί να κάνει μια μέρα νηστεία ή μια μέ­ ρα δίαιτα φρούτων, πριν αρχίσει το εβδομαδιαίο διαιτολόγιο. Και πολλοί θα μπορούν να κάνουν και τα δύο -νηστεία και δίαιτα φρού­ των πριν αρχίσουν τη νέα δίαιτα. Αυτό πρέπει να το αποφασίσει ο κάθε ασθενής μόνος του, ανάλογα με τις ειδικές συνθήκες της πε­ ρίπτωσής του. Το βασικό είναι να μην κάνει πάρα πολλά μαζί από πλευράς νηστείας ή εντατικής αποβλητικής δίαιτας, αλλά να τα μοι­ ράσει σε διαδοχικά χρονικά διαστήματα όπως εξηγήσαμε. Φυσικά, θα υπάρχουν και εκείνοι που υποφέρουν από σχετικά ελαφρές μορφές καρδιοπάθειας ή άλλου καρδιακού προβλήματος. Αυτοί μπορούν εύκολα να κάνουν μια σύντομη νηστεία για τρεις ή τέσσερις μέρες ή μια δίαιτα φρούτων για ένα ανάλογο χρονικό διά­ στημα, σαν αρχή της αγωγής, και να συνεχίσουν με πρόσθετες σύν­ τομες νηστείες ή περιόδους δίαιτας φρούτων σε μηνιαία διαστήμα­ τα, ανάλογα με τις ανάγκες της περίπτωσης. Το βασικό είναι να μην παρακουράσουμε τον οργανισμό, αλλά να προχωρούμε όσο μπορού­ με με άνεση. Υπάρχουν μερικοί ασθενείς μέ καρδιακά προβλήματα που θα μπορούσαν εύκολα και με πολύ ευεργετικά αποτελέσματα να κάνουν μια νηστεία μιας βδομάδας. Είναι θέμα του τι μπορεί να κάνει ο κάθε ασθενής. Το βασικό λοιπόν που πρέπει να αντιληφθεί το άτομο που υποφέ­ ρει από καρδιοπάθεια ή άλλο καρδιακό πρόβλημα είναι ότι (ανάλογα

με τις δυνάμεις του, οι οποίες και θα καθορίσουν τη διαβάθμιση της αγωγής) όσο περισσότερη νηστεία και αυστηρή αποβλητική δίαιτα μπορεί να κάνει (πέρα από το κανονικό εβδομαδιαίο διαιτολόγιο), τό­ σο πιο γρήγορα θα πετϋχει τα επιθυμητά θεραπευτικά αποτελέσμα­ τα για τη δική του συγκεκριμένη περίπτωση. Γιατί τίποτε δεν βοηθά τόσο πολύ τη θεραπεία των καρδιακών παθήσεων όσο η φυσική αγωγή που δίνουμε εδώ. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που η ια­ τρική αγωγή των καρδιακών προβλημάτων είναι τόσο ανώφελη. Ο διαιτολογικός παράγοντας αγνοείται συνεχώς και επιτρέπεται στον ασθενή να τρώει όλων των ειδών τις τροφές, που είναι οι χειρότε­ ρες δυνατές για την υγεία της καρδιάς του. Όσο πιο πολύ πλησιά­ ζει το διαιτολόγιο προς τα φρούτα και τις σαλάτες, τόσο καλύτερα θα λειτουργεί η καρδιά. Σε όλα τα καρδιακά προβλήματα είναι πολύ σημαντικό να αποφεύ­ γεται η δυσπεψία και οι άλλες σχετικές παθήσεις, γιατί έχουν πολύ δυσμενή επίδραση στην καρδιά (εξαιτίας της πίεσης των αερίων, κλπ.). Επομένως, είναι πάντα καλύτερα ο ασθενής να τρώει λιτά και να σηκώνεται από το τραπέζι νιώθοντας ότι εύκολα μπορούσε να φά­ ει περισσότερο. Ποτέ δεν πρέπει να τρώει μέχρι κορεσμού. Για τον ίδιο λόγο δεν είναι ποτέ φρόνιμο να τρώει αργά τη νύχτα. Το τελευ­ ταίο γεύμα πρέπει να τρώγεται τουλάχιστον τρεις ώρες πριν από τον ύπνο. Πρέπει να αποφεύγονται όλα τα παρασκευάσματα από άσπρο αλεύρι, τα επεξεργασμένα δημητριακά, το ρυζόγαλο και όλες οι πολτώδεις τροφές. Πρέπει επίσης να αποφεύγεται η ζάχαρη σε όλες της τις μορφές. Κάτι άλλο που αξίζει να έχουμε υπόψη είναι ότι ο καρδιοπαθής θα ωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό αν, όπου είναι δυνατόν, αντικαταστήσει τα κρεατικά, με αυγά ή τυρί ή ξηρούς καρ­ πούς. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ­ ΤΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ. (Βλέπε Ειδική Σημείωση πιο κάτω). Είναι πάντα καλύτερο να καθαρίζονται τα έντερα κάθε βράδυ με κλύσμα χλιαρού νερού κατά τις πρώτες μέρες της θεραπείας, και αργότερα ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης. Αν υπάρ­ χει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως οι κανό­ νες για την εξάλειψή της, που υπάρχουν στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα 385). Η πρωινή στεγνή εντριβή και το σπόγγισμα, που περιγράφονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται καθημερινά απ' όσους μπορούν, σε συνδυασμό με τις αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις (που περιγράφονται επίσης στο Παράρτημα) όσο αυτό είναι δυνατόν

χωρίς να καταπονηθεί ή να κουραστεί η καρδιά. Οι ασκήσεις αυτές πρέπει να γίνονται πολύ ελαφρά στην αρχή και πιο δυνατά όσο βελ­ τιώνεται η υγεία του αρρώστου. (Μερικοί πρέπει να παραλείψουν τελείως τις ασκήσεις. Ο καθένας πρέπει να προχωρεί κατα την κρί­ ση του). Η αντίληψη ότι οι καρδιοπαθείς δεν πρέπει να ασκούνται πολύ είναι λαθεμένη, αν και οι ασκήσεις δεν πρέπει ποτέ να είναι πολύ σκληρές, αλλά μάλλον ήπιες. Η καλύτερη άσκηση απ' όλες εί­ ναι το περπάτημα. Όσοι μπορούν να δεχθούν το ζεστό νερό πρέπει να κάνουν ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειϊκής μαγνησίας κάθε βδομάδα. (Το μπάνιο δεν πρέπει να είναι πολύ καυτό). Αν το άτομο που υποφέρει από βαλβιδική καρδιοπάθεια (ή άλλο καρδιακό πρόβλημα), ακολουθήσει αυτές τις συμβουλές, είναι σί­ γουρο ότι η κατάστασή του θα βελτιωθεί, ακόμα και στις μακροχρό­ νιες περιπτώσεις. Βέβαια ο ρυθμός της προόδου θα εξαρτηθεί σε κάθε περίπτωση από τη φύση της καρδιακής βλάβης, τη διάρκειά της κλπ. Όσο μεγαλύτερο διάστημα εφαρμοστεί η αγωγή, τόσο κα­ λύτερα θα είναι και τα αποτελέσματα. Σαν γενικό κανόνα, ο ασθενής πρέπει να παίρνει τα πράγματα ήσυχα και άνετα και να αναπαύεται πολύ, καθημερινά. Πρέπει να κοιμάται και να ξυπνά νωρίς, να μην κάνει καταχρήσεις και να απο­ φεύγει προσεχτικά την έξαψη και την παρατεταμένη νευρική ή σω­ ματική καταπόνηση. Οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης, αν μπορούν να γίνουν, είναι πάντα πολύ ωφέλιμες σε όλες τις περιπτώσεις καρδιακών προβλημά­ των. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται φάρμακα για την καρδιά για μεγάλο χρονικό διάστημα πρέπει να διακοπούν σταδιακά κι όχι απότομα.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟ Υ ΣΥΚΩΤΙΟΥ, ΤΗΣ ΧΟΛΗΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ, ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ, ΤΗΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ Υ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

Αποστήματα στο συκώτι - Χολώδης κατάσταση («χολώδης προσβολή») - Χρόνια νεφρίτιδα (νόσος του Μπράιτ) - Καρκίνος του συκωτιού - Κίρρωση του ήπατος - Συμφόρηση των νεφρών - Κυστίτιδα - Διαβήτης (όποιος) - Διαβήτης (ζαχαρώδης) Υδρωπικία - Πέτρες της χολής - Αιματουρία - Φλεγμονή της ουροδόχου κύστης - Φλεγμονή της χοληδόχου κύστης ’ Ικτερος (χρυσή) - Κινητό ή μετατοπισμένο νεφρό - Νεφρίτι­ δα (οξεία) - Νεφρίτιδα (χρόνια) - Πυελίτιδα - Νωθρό, μεγεθυ­ μένο και αδρανές συκώτι - Πέτρα στο νεφρό ή στην ουροδόχο κύστη - Φυματίωση του νεφρού.

ΤΟ ΣΥΚΩΤΙ

Το συκώτι είναι ένα από τα πιο σημαντικά και ζωτικά όργανα του σώματος. Πράγματι, από πολλές απόψεις, είναι το πιο σημαντικό απ' όλα. Οι λειτουργίες του, είναι εξαιρετικής σημασίας στη ζωή του οργανισμού τόσο στην υγεία όσο και στην ασθένεια. Το συκώτι καλείται συχνά να αντιμετωπίσει τα φάρμακα που επιβάλλονται σ' έναν εξασθενισμένο οργανισμό -με το πρόσχημα ότι θα τον θερα­ πεύουν με την ιατρική αυτή αγωγή. Το συκώτι είναι το μεγάλο εμπό­

διο στις επιδρομές των ξένων και επιβλαβών ουσιών, που θα μπορού­ σαν να επηρεάσουν σοβαρά τη λειτουργία του οργανισμού αν τους επιτραπεί ανεμπόδιστη είσοδος. Και είναι σχεδόν άγνωστο, τόσο στο θύμα των φαρμάκων όσο και στους γιατρούς, ότι πολλές μάχες διε­ ξάγονται μέσα στο συκώτι μεταξύ των φαρμάκων της ορθόδοξης φαρμακευτικής αγωγής και αυτού του μεγάλου αμυντικού μηχανι­ σμού του σώματος. Θα πούμε περισσότερα γι' αυτό πιο κάτω. Ας προχωρήσουμε πρώτα στις δικές μας γενικές παρατηρήσεις που αφορούν το συκώτι. Με λίγα λόγια, οι γενικές λειτουργίες του συ­ κωτιού είναι: (1) να παράγει χολή. (2) να αποθηκεύει γλυκάζονο, ή ζωικό άμυλο. (3) να εκκρίνει απόβλητα. Αν και το καθένα από τα τρία κύρια καθήκοντά του είναι ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό σαν σύνολο, ή έκκριση χολής είναι ίσως η πιο σημαντική απ' όλες τις λειτουργίες του συκωτιού. Η χολή εί­ ναι τόσο έκκριση όσο και απέκριση. Είναι έκκριση που αφορά την γαλακτοματοποίηση και την αφομοίωση των λιπών κατά την πέψη και βοηθά σε κάποιο βαθμό, στην περισταλτική κίνηση των εντέρων. Η χολή είναι επίσης απέκκριση, εφόσον διασπά και διώχνει τις χρωστι­ κές του αίματος, μαζί με μιαν ορισμένη ποσότητα των αποβλήτων του πρωτεϊνικού μεταβολισμού. Οσον αφορά τη δεύτερη λειτουργία του, την αποθήκευση γλυκο­ γόνου, ή ζωικού αμύλου, το σηκώτι είναι συνεχώς μπλεγμένο στην αφομοίωση του αμύλου. Αφού τα άμυλα και τα σάκχαρα γίνουν κα­ τάλληλα για απορρόφηση με τις πεπτικές διεργασίες, μεταφέρονται δια της ροής του αίματος στο συκώτι. Εκεί μια ορισμένη ποσότητα απ' αυτά μετατρέπεται σε γλυκογόνο, το οποίο πρόκειται να αποθη­ κευτεί για τις μελλοντικές ανάγκες του σώματος, ενώ μόνο μια πο­ λύ περιορισμένη ποσότητα σακχάρου επιτρέπεται να μείνει στο αίμα οποιαδήποτε στιγμή. Όταν το σώμα, χρειάζεται νέα παροχή σάκχαρου για την λειτουργία του, μια ορισμένη ποσότητα γλυκογόνου στο συκώτι -που αποθηκεύτηκε εκεί- μετατρέπεται πάλι σε δεξτρόζη (σάκχαρο) και μπαίνει στην κυκλοφορία του αίματος και από εκεί χρησιμοποιείται από τους ιστούς. Το συκώτι έχει επίσης μεγάλη σχέση με τον μεταβολισμό των πρωτεϊνών. ’ Οταν οι πρωτεϊνούχες τροφές διασπώνται στο σύστημα (χωνεύονται), μετατρέπονται σ’ αυτό που είναι γνωστό σαν αμινοξέα. Όταν καταναλωθούν πολλές απ' αυτές τις τροφές, ένα μεγάλο

ποσοστό αυτών των αμινοξέων μεταφέρεται στο συκώτι για να διασπαστεί εκεί σε ουρία, μαζί με άλλα αζωτούχα απόβλητα του οργα­ νισμού, και τελικά αποβάλλεται δια μέσου των νεφρών στα ούρα. Αυτό το σημείο είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση της αιτίας ενός μεγάλου ποσοστού ηπατικών και νεφρικών διαταραχών. Γιατί όσο περισσότερο κρέας, ψάρια, αυγά, τυρί και άλλες πρωτεϊνούχες τροφές περιλαμβάνονται στο καθημερινό διαιτολόγιο, τόσο περισσό­ τερη περιττή πρωτεΐνη θα υπάρξει για να διασπαστεί στο συκώτι σε ουρία και να αποβληθεί από τους νεφρούς και τόσο περισσότερο θα επηρεαστούν δυσμενώς αυτά τα δύο όργανα στην υγεία και στην λειτουργική τους ικανότητα. ' Ετσι αποδεικνύεται ότι το συκώτι είναι το κύριο όργανο που ασχολείται με την διατήρηση της ισορροπίας της θρέψης του σώματος και ενεργεί επίσης σημαντικά για την άμυνα κατά των δηλητηρίων που δημιουργούνται στον οργανισμό, είτε κατά την ομαλή πορεία της σωματικής λειτουργίας είτε κατά τις ανώμαλες συνθήκες αυτής της λειτουργίας. Επιπλέον, όπως αναφέραμε πιο πάνω είναι ο μεγά­ λος υπερασπιστής κατά των επιδρομών των ιατρικών φαρμάκων. Θα δείτε έτσι ότι αν, για οποιονδήποτε λόγο, το συκώτι αποτύχει να κά­ νει τις εργασίες που του ανατέθηκαν, ο οργανισμός σαν σύνολο, θα υποφέρει αμέσως σαν άμεση συνέπεια αυτού με πολλούς και διά­ φορους τρόπους. Θα έχει γίνει φανερό από τα παραπάνω ότι το συ­ κώτι είναι το όργανο το οποίο υποβάλλεται σε συνεχή υπερκόπωση, εξαιτίας της ποικιλίας και της σπουδαιότητας των λειτουργιών που καλείται να εκτελέσει. Και θα είναι εξίσου φανερό ότι όπου υπάρχει συνεχής πολυφαγία και άλλα διαιτητικά λάθη, το συκώτι θα αναγκα­ στεί να υποστεί το βάρος ενός τέτοιου τρόπου ζωής, με επακόλου­ θη πλημμελή λειτουργία και μεταγενέστερη ασθένεια. Η σχέση με­ ταξύ ασθενειών και διαταραχών του συκωτιού και της λανθασμένης διατροφής εντείνονται ακόμη περισσότερο από τη χρόνια δυσκοιλιό­ τητα που συνοδεύει συνήθως τέτοιες κακές συνήθειες διατροφής. Γιατί όπου υπάρχει χρόνια δυσκοιλιότητα, υπάρχουν πάντοτε μεγά­ λες ποσότητες τοξικών ουσιών, που σχηματίζονται στο έντερο, μεταφέρονται με την πυλαία φλέβα στο συκώτι, ώστε να τις χειριστεί αυτό όσο καλύτερα μπορεί, στον ρόλο του ως υπερασπιστής της υγείας του οργανισμού. Έτσι, όπου υπάρχει χρόνια δυσκοιλιότητα, το συκώτι θα είναι πάντοτε γεμάτο βακτηρίδια και τοξίνες τα οποία θα υποχρεωθεί να καταστρέψει ή να εξουδετερώσει, εκτός από τις άλλες λειτουργίες που εκτελεί.

Τότε (όπως είπαμε ήδη), εκτός από την προδιάθεση που έχει για ασθένεια εξαιτίας των αιτιών που αναφέραμε, το συκώτι εμποδίζει να μπαίνουν φάρμακα μέσα στον οργανισμό. ' Ετσι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την υποτιθέμενη «θεραπεία» του στομάχου ή του εντέρου ή άλλων ανωμαλιών αντιμετωπίζονται τις περισσότερες φορές από το συκώτι και τελικά εξουδετερώνονται από αυτό. Αυτό όμως έχει σαν συνέπεια την φθορά του. (Στη θεραπεία των πυρε­ τών με φάρμακα, το συκώτι επηρεάζεται σχεδόν πάντοτε και πολλές φορές διογκώνεται μόνιμα σαν άμεσο αποτέλεσμα μιας τέτοιας θε­ ραπευτικής αγωγής). Τελικά όταν το συκώτι ενδώσει σ' όλους αυ­ τούς τους παράγοντες υποβάλλεται επιπλέον σε θεραπεία με φάρ­ μακα, πιστεύοντας ότι μπορεί να επανέλθει σε κανονική λειτουργία. Δεν είναι καθόλου παράξενο, λοιπόν, που οι ανωμαλίες του συκωτι­ ού εξακολουθούν να αυξάνονται σ’ αυτόν τον κόσμο της πολυφαγί­ ας και πολυφαρμακείας. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συχνά στην ορθόδοξη θερα­ πεία των ηπατικών ανωμαλιών είναι εκείνα που περιέχουν υδράργυ­ ρο - όπως το Calomel -γιατί οι γιατροί παρατήρησαν ότι αυτά τα φάρμακα έχουν πολύ δυνατή επίδραση στο συκώτι. Και υπέθεσαν ότι μια τέτοια επίδραση πρέπει οπωσδήποτε να είναι ευεργετική. Αλλά, στην πραγματικότητα, τα αποτελέσματα του Calomel και άλ­ λων υδραργυρικών φαρμάκων στο συκώτι αναγνωρίζονται αμέσως σαν βλαβερά σε μεγάλο βαθμό για την υγεία του οργανισμού. Έτσι το συκώτι καταβάλλει απεγνωσμένες προσπάθειες να εξουδετερώ­ σει την επίδρασή τους. Ο γιατρός πιστεύει ότι τα υδραργυρικά φάρ­ μακα εξαναγκάζουν το συκώτι να ενεργήσει και πάλιν φυσιολογικά, ενώ πριν ήταν αδρανές ή νωθρό. Αλλά, στην πραγματικότητα, το συκώτι υποχρεώθηκε σε αφύσικη δραστηριότητα στις προσπάθειές του να αντιμετωπίσει το φάρμακο. Αυτό εξηγεί τη χρήση υδραργυρι­ κών σκευασμάτων στην ιατρική θεραπεία των ηπατικών ανωμαλιών. Ολόκληρο αυτό το πράγμα βασίζεται σε πλήρη παρεξήγηση για το ποιές επιδράσεις έχουν τα φάρμακα στον οργανισμό γενικά, και στο συκώτι, ειδικά. Αντί το συκώτι να βελτιώσει τη λειτουργία του από μια τέτοια θεραπευτική αγωγή, εξαντλείται περισσότερο μετά την αναγκαστική δραστηριότητά του για να αντιμετωπίσει τα φάρμακα. ’ Οσοι πίνουν οινοπνευματώδη ποτά από συνήθεια επηρεάζουν δυσμενώς τη λειτουργία του συκωτιού τους, γιατί στον ρόλο του ως υπερασπιστή του οργανισμού, το συκώτι καλείται επίσης να χειρι­ στεί, όσο καλύτερα μπορεί τα αλκοολικά δηλητήρια. Πολλές ηπατι-

κές ασθένειες αργότερα στη ζωή, μπορούν να αποδοθούν άμεσα σ' εκείνη την αιτία και μόνο. Αλλά η συνεχής χρήση καρυκευμάτων, σαλτσών, αρτυμάτων και κάθε είδους μπαχαρικών τείνει να αναστα­ τώσει επίσης την ηπατική λειτουργία, πέρα από άλλους παράγοντες που αναφέραμε ήδη, γιατί το συκώτι καλείται να αντιμετωπίσει τα τελικά προϊόντα αυτών των εξωραϊσμών του καθημερινού διαιτολογί­ ου, σε βάρος του. Αυτή, λοιπόν, είναι μια γενική επισκόπηση του συκωτιού, των λει­ τουργιών του και των πιθανών πηγών (και αιτιών) των ασθενειών από τις οποίες πάσχει. Όπως θα κατάλαβε ο αναγνώστης ως τώρα, εκτός από τους γενικούς παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του οργανισμού σαν σύνολο, (όπως, η έλλειψη σωματικών ασκήσε­ ων, η εξασθένιση των νεύρων λόγω διαφόρων υπερβολών, η υπερ­ βολική εργασία κλπ.), οι ηπατικές ανωμαλίες και ασθένειες οφεί­ λουν την προέλευσή τους σε δύο κύριους αιτιολογικούς παράγον­ τες: (1) στις κακές συνήθειες διατροφής του ατόμου και ιδίως στην πολυφαγία και την υπερβολική χρήση ποτών (2) στην κατασταλτική θεραπεία με φάρμακα κάποιας προηγούμε­ νης αρρώστιας. Όσο για τη μέθοδο ή τις μεθόδους με τις οποίες μπορούν να εξουδετερωθούν τέτοιες ανωμαλίες και ασθένειες του συκωτιού, ο αναγνώστης χρειάζεται μόνο να στραφεί προς τις θεραπευτικές αγωγές που αναφέρονται παρακάτω σ' αυτό το κεφάλαιο του βιβλί­ ου μας και να τις ακολουθήσει προσεκτικά, για να φτάσει στον δρό­ μο της υγείας που πρόκειται να ανοιχθεί γι' αυτόν. Αντίθετα με την ορθόδοξη φαρμακευτική αγωγή που ακολουθούσε, η κατάσταση του επιδεινωνόταν σιγά-σιγά για κάμποσα χρόνια. Η χρήση φαρμάκων για ηπατικές ανωμαλίες ποτέ δεν απομακρύνει τις αιτίες και αναπόφευ­ κτα τείνει να επιδεινώσει την κατάσταση του ασθενή με τον καιρό, εξαιτίας των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται. Η φυσική θεραπεία των ηπατικών ανωμαλιών, στην πραγματικότητα απομακρύνει τα αίτια προετοιμάζοντας έτσι τον δρόμο για να επανέλθει ο ασθενής στην πραγματική υγεία.

ΤΑ ΝΕΦΡΑ

Αν και δεν είναι τόσο σημαντικά όσο το συκώτι, ωστόσο τα νεφρά έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την διατήρηση της σωματικής υγεί­ ας και ευεξίας. Είναι τα όργανα δια μέσου των οποίων απομακρύνε­ ται ή αποβάλλεται ένα μεγάλο μέρος των άχρηστων ουσιών και απο­ βλήτων που συσσωρεύονται στο σώμα. Οποιαδήποτε κατάρρευση της δραστηριότητας των νεφρών θα έχει άμεσες συνέπειες όσον αφορά την υγεία και την αποτελεσματικότητα του οργανισμού, όπως ανακαλύπτει σύντομα, όποιος πάσχει από ανωμαλία των νεφρών. Τα νεφρά είναι δύο όργανα με σχήμα φασολιού που βρίσκονται στο πίσω μέρος της κοιλιακής κοιλότητας και στις πλευρές της σπονδυλικής στήλης. Βρίσκονται κατά το ένα μέρος πάνω και κατά το άλλο κάτω από τη μέση. Από το κέντρο, ή κοίλη πλευρά κάθε νεφρού, αρχίζει ένας σωλήνας που καταλήγει στην ουροδόχο κύ­ στη. Οι δυο σωλήνες ονομάζονται ουρητήρες και χρησιμεύουν για να μεταφέρουν τα ούρα από τα νεφρά στην ουροδόχο κύστη. Το εσωτερικό των νεφρών αποτελείται από ένα πολύπλοκο σύ­ στημα μικροσκοπικών σωληνάριων και άλλες κατασκευές, που σχη­ ματίζουν ένα φίλτρο για τον καθαρισμό του αίματος. Τ' απόβλητα του οργανισμού όπως ουρία, οξέα, άλατα, πτωμαΐνες και άλλα, απο­ βάλλονται από το αίμα δια μέσου των νεφρών. Αφού διαλυθούν στο νερό, αποβάλλονται με τη μορφή ούρων, δια μέσου των ουρητήρων της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας. ’ Οταν είναι σε καλή κατά­ σταση, τα νεφρά καθαρίζουν το αίμα, αποβάλλοντας μόνο την ουρία, τα άλατα και τις τοξίνες. Η παρουσία στα ούρα τέτοιων θρεπτικών ουσιών όπως σακχάρου, λευκώματος και μεταλλικών στοιχείων δεί­ χνει ανώμαλη κατάσταση των οργάνων και είναι συνήθως προοίμιο καταστρεπτικών αλλαγών μέσα στα ίδια τα νεφρά. Επισημάνθηκε ήδη, όταν εξετάσαμε το συκώτι ότι η περιττή πρω­ τεΐνη διασπάται από αυτό το όργανο σε ουρία και ύστερα μεταφέρεται στα νεφρά για να απεκκριθεί στα ούρα. ' Ετσι, η πιο πιθανή αιτία για την εμφάνιση νεφρικής ανωμαλίας γίνεται αμέσως φανερή. Ένα διαιτολόγιο στο οποίο κυριαρχούν το κρέας, τα ψάρια, τα αυγά, το τυρί και άλλες τροφές με πρωτεΐνες, και στο οποίο υπάρχει επίσης υπερβολική κατανάλωση απομεταλλομένων αμυλούχων τροφών, σακχάρων και λιπών είναι ένα διαιτολόγιο το οποίο θα ρέπει προς την ανάπτυξη νεφρικής αθένειας αργότερα, λόγω της μεγάλης

επινεφρίδια

ΝΕΦΡΟΙ. Ο ΥΡΗ ΤΗΡΕΣ ΚΑ Ι Ο Υ Ρ Ο Δ Ο Χ Ο Σ ΚΥΣΤΗ

υπερκόπωσης που θα επιβληθεί στα νεφρά (καθώς προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα απόβλητα που εμφανίζονται στον οργανισμό από τέτοιες συνεχείς και ανόητες συνήθειες διατροφής). Και από αυτή την άποψη το συνηθισμένο σημερινό διαιτολόγιο, με άσπρο ψωμί, άσπρη ζάχαρη, βραστές πατάτες, χυλό βρώμης, πουτίγκας και πίτες, με μπέικον και αυγά για πρωινό, και κρέας ή ψάρια μια ή δυο φορές την ημέρα, είναι το διαιτολόγιο που πιθανότατα θα προκαλέσει νε­ φροπάθεια. Αυτή η νεφροπάθεια φαίνεται όταν το θύμα μιας τέτοι­ ας απερίσκεπτης δίαιτας αρχίζει να γερνάει. Χρειάζεται συνήθως καιρός για να καταρρεύσουν οι δομές των νεφρών και να εμφανιστεί η νεφροπάθεια. Η προηγούμενη φαρμα­ κευτική αγωγή όμως για κάποια αρρώστια (ιδίως για πυρετό, γρίπη και άλλες οξείες ασθένειες) προκαλεί σοβαρή βλάβη στις νεφρικές δομές και είναι ένας πολύ ισχυρός παράγοντας για την εμφάνιση μια μόνιμης νεφρικής αδυναμίας, που τείνει τελικά να προκαλέσει χρόνια νεφροπάθεια. Η νεφροπάθεια οξείας μορφής εμφανίζεται συχνά σαν άμεση περιπλοκή της ιατρικής θεραπείας οξειών κατα­ στάσεων σαν αυτές που μόλις τώρα αναφέραμε, γιατί τα νεφρά επηρεάζονται σοβαρά όταν οι τοξικές ουσίες αναγκάζονται να γυρί­ σουν πίσω μέσα στον οργανισμό εξαιτίας της δράσης των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται. Τα νεφρά επηρεάζονται επίσης άμεσα από τα ίδια τα φάρμακα. Η συνήθεια να παίρνει κανείς φάρμακα ή άλλους χημικούς παρά­ γοντες για την ανακούφιση της δυσπεψίας ή άλλων στομαχικών πα­ θήσεων για μεγάλο διάστημα τείνει να επηρεάσει τα νεφρά, γιατί αυτά είναι τα όργανα που καλούνται να αποβάλουν τα τελικά προϊ­ όντα της αλληλεπίδρασης όλων των φαρμάκων και χημικών ουσιών που μπαίνουν στον οργανισμό για να θεραπεύσουν κάποια ασθένεια που είχε εμφανιστεί. Τα νεφρά δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν ικα­ νοποιητικά πολλές από αυτές τις χημικές ουσίες. Η συνεχής πα­ ρουσία τους στο σώμα είναι πηγή ερεθισμού στις λεπτές δομές αυ­ τών των οργάνων και δημιουργούν εύκολα τις προϋποθέσεις για μελλοντική πάθηση των νεφρών. Για παράδειγμα, όταν χημικοί παρά­ γοντες, όπως το διττανθρακικό άλας της σόδας, χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση της δυσπεψίας, της καούρας στο στομάχι κλπ., ένα κατάλοιπο της χημικής ουσίας παραμένει στο στομάχι και, τελι­ κά, μεταφέρεται στα νεφρά για ν ’ αποβληθεί. Οταν παίρνονται τέ­ τοιοι χημικοί παράγοντες από συνήθεια, μετά από μερικά χρόνια τα νεφρά δυσκολεύονται ολοένα περισσότερο να αντισταθούν στις

ερεθιστικές επιδράσεις των χημικών τεχνικών προϊόντων που καταλή­ γουν σ' αυτά. Αυτό είναι ένας ακόμη ισχυρός παράγοντας που συν­ τελεί στην ανάπτυξη νεφροπάθειας στο μέλλον. Οι ίδιες παρατηρή­ σεις ισχύουν εξίσου για τη συνεχή λήψη ασπιρίνης και άλλων παυσί­ πονων φαρμάκων «που ανακουφίζουν τον πονοκέφαλο». Αναφέραμε ότι η λανθασμένη διατροφή, η προηγούμενη θεραπεία μιας αρρώστιας με φάρμακα (ιδιαίτερα μιας οξείας αρρώστιας), και η κατά συνήθεια χρήση μειγμάτων για την δυσπεψία, παυσιπόνων κλπ., όλα αυτά συμβάλλουν στην υπονόμευση της αποδοτικότητας των νεφρών, πράγμα που, τελικά, όδηγεί στην οριστική προσβολή των νεφρικών δομών. Η πάθηση εμφανίζεται συνήθως στη μέση ηλικία, ή αργότερα. Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που πρέπει να αναφερθούν. Ανάμεσα σ’ αυτούς είναι το δυνατό τσαι, ο καφές και τα οινοπνευματώδη ποτά. Αυτά και η ελεύθερη χρήση καρυκευμά­ των, σαλτσών, μπαχαρικών κλπ., είναι οι πιο σημαντικοί. Το τσάι και ο καφές είναι γνωστά σαν διουρητικά (ένας ιατρικός όρος που ισχύει για ορισμένα φάρμακα που διεγείρουν ή αυξάνουν τη λειτουργία των νεφρών). Αυτό σημαίνει απλά ότι το τσάι και ο καφές έχουν την δύ­ ναμη ν' αυξήσουν τη δραστηριότητα των νεφρών, γιατί όταν κανείς πίνει τσάι ή καφέ, τα νεφρά του είναι αναγκασμένα να δουλέψουν σκληρότερα για να απαλλαγούν από τις ενοχλητικές επιδράσεις των πουρινών και τοξινών που υπάρχουν σ' αυτά τα ποτά. Έτσι, όταν κανείς πίνει πολύ τσάι και καφέ (ιδιαίτερα δυνατό τσαι και δυνατό καφέ), τα νεφρά είναι επόμενο να επηρεαστούν δυσμενώς στη γε­ νική υγεία τους και λειτουργική ικανότητά τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τα οινοπνευματώδη ποτά. Τόσο τα νεφρά όσο και το συκώτι, επηρεάζονται δυσμενώς από την κατά συνήθεια κατανάλωση ποτών. Οσο για τα καρυκεύματα, τα αρτύματα κλπ., εδώ πάλι τόσο τα νε­ φρά όσο και το συκώτι μοιράζονται όμοια την απώλεια της λειτουρ­ γικής τους ικανότητας όταν έχουν να αντιμετωπίσουν και να διώ­ ξουν τα βλαβερά τελικά προϊόντα αυτών των «εξωραϊσμών» του κα­ θημερινού διαιτολογίου. Εκτός από αυτούς τους ισχυρούς αιτιολογικούς παράγοντες που προκαλούν νεφροπάθεια, καλό είναι να έχουμε υπόψιν πως τα νε­ φρά είναι όργανα απέκκρισης. Οποιαδήποτε μείωση της αποτελεσματικότητας των άλλων οργάνων αποβολής αχρήστων θα έχει σαν αποτέλεσμα να δώσει περισσότερη δουλειά στα νεφρά. Αυτό ισχύει για οποιοδήποτε απεκκριτικό όργανο και τέτοια όργανα είναι το δέρμα, τα έντερα και οι πνεύμονες. Η έλλειψη σωματικών ασκήσε­

ων, καθαρού αέρα και η δυσκοιλιότητα, θα παίξουν τον ρόλο τους για να προκαλέσουν νεφροπάθεια. ' Οσον αφορά την ιατρική θεραπεία για τις ασθένειες των νεφρών, είπαμε ήδη ότι προγενέστερη καταπολέμηση της ασθένειας με φάρμακα παίζει σπουδαίο ρόλο στην πρόκληση νεφροπάθειας στο μέλλον. Πως όμως είναι δυνατό να θεραπεύσουν τέτοιες καταστά­ σεις όταν υπάρξουν; Όπως θα περίμενε κανείς, η ιατρική θεραπεία των νεφρικών παθήσεων αποδείχτηκε τόσο άκαρπη ώστε οποιαδή­ ποτε νεφρική πάθηση θεωρείται από τους γιατρούς εντελώς ανία­ τη. Εφόσον δεν γίνεται καμιά απόπειρα να απαλλαγεί ο ασθενής από τα αίτια, προφανώς η κατάσταση παραμένει «ανίατη», σύμφωνα με την ορθόδοξη ιατρική, ιδιαίτερα όταν τα φάρμακα που χρησιμο­ ποιούνται τείνουν να αυξήσουν την αδυναμία των νεφρών. Όσο για τη θεραπεία της νεφρικής πάθησης με εγχείρηση, αυτή είναι μια πολύ επικίνδυνη διαδικασία, που στην καλύτερη περίπτωση, είναι μόνο ανακουφιστικό μέτρο. Τα αίτια δεν απομακρύνονται καθό­ λου με τέτοια θεραπεία. Εφόσον επιτρέπεται στον ασθενή να συνε­ χίσει μετά την εγχείρηση να ζει σύμφωνα με τον παλιό τρόπο του (και αν του αφαιρέθηκε ένα νεφρό και του απόμεινε μόνο ένα για να διατηρεί τον οργανισμό του καθαρό από τοξικές ουσίες), ποια ελπίδα για μελλοντική αποκατάσταση της υγείας μπορεί να υπάρξει σε τέτοιες περιπτώσεις; Οι πέτρες στα νεφρά που αφαιρούνται με εγχείρηση τείνουν πάντοτε να ξανασχηματιστούν, γιατί η αιτία της πάθησης βρίσκεται εκεί, τόσο μετά την εγχείρηση όσο και πριν. Λοιπόν, μολονότι η νεφρική πάθηση φαίνεται ανίατη στους εκπρο­ σώπους της ορθόδοξης ιατρικής και πολύ σωστά, αν κρίνουμε από τα αποτελέσματα που υπάρχουν στη θεραπεία της, η φυσική θερα­ πεία της νεφρικής πάθησης προσφέρει χτυπητά και καταπληκτικά αποτελέσματα. Γιατί τα νεφρά ανταποκρίνονταν πολύ γρήγορα σε οποιαδήποτε θεραπεία τα βοηθά να πετύχουν φυσιολογική λειτουρ­ γία αντί να τα εμποδίζει και να τα αποτρέπει. Η νηστεία και η αυ­ στηρή δίαιτα είναι δύο μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στη φυσική θεραπεία των νεφρικών παθήσεων. Με τη βοήθειά τους πολλές εκατοντάδες άνθρωποι, καταδικασμένοι σε μια ζωή χρόνιας αναπη­ ρίας ξαναβρήκαν την υγεία τους. Εκτός από τις προχωρημένες ή ακραίες περιπτώσεις, η θεραπευτική αγωγή για τις ασθένειες των νεφρών που αναφέρεται σ’ αυτό το τμήμα του βιβλίου μας θα πρέ­ πει να δώσει νέα ζωή και υγεία σε πολλούς ασθενείς που απελπί­ στηκαν και δεν ήξεραν αν θα θεραπεύονταν ποτέ από την ασθένειά

τους.

Απόστημα στο συκώτι. Εξετάζοντας το συκώτι και τις λειτουργίες του στις πρώτες σελίδες αυτού του κεφαλαίου, επισημάναμε ότι, αν η δυσκοιλιότητα είναι τακτική, το συκώτι καλείται να διώξει (ή να φροντίσει) όσο καλύτερα μπορεί τις τοξίνες και τα βακτήρια που έρχονται σ' αυτό από το έντερο, διαμέσου της πυλαίας φλέβας. ' Οταν το συκώτι είναι πολύ καταπονημένο, συχνά σχηματίζεται από­ στημα στον ιστό του. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος τον οποίο η Φύση μπορεί να επινοήσει για να απαλλάξει το σώμα προσωρινά από αυ­ τές τις τοξικές εντερικές ουσίες. Θεραπεία. Αν οι άνθρωποι αφήσουν τον οργανισμό τους να φτάσει σε τέτοια κατάσταση ώστε να σχηματιστεί απόστημα στο συκώτι, τό­ τε η χειρουργική θεραπεία μπορεί να είναι το μόνο πήαγμα που απομένει σ' αυτή την περίπτωση. Γιατί, ως τότε, η κάτασταση ολό­ κληρου του οργανισμού αφέθηκε να χειροτερέψει σε σημείο ώστε οι φυσικές θεραπευτικές επιδράσεις να είναι σχεδόν ανίσχυρες σ' αυτή την περίπτωση. Αλλά πρέπει να γίνει κατανοητό ότι μια χει­ ρουργική θεραπεία δεν κάνει απολύτως τίποτε για να απομακρύνει τις αιτίες του αποστήματος. Αν ο ασθενής δεν είναι έτοιμος να ακολουθήσει φυσικούς τρόπους θεραπείας μετά την εγχείρηση, θα έχει και άλλα σοβαρά προβλήματα αργά ή γρήγορα. Επομένως, η μόνη σωστή συμβουλή που μπορούμε να δώσουμε είναι να μην αφήσετε τον οργανισμό σας να φτάσει σε τέτοια κατά­ σταση ώστε να σχηματιστεί απόστημα στο συκώτι. Αν όμως σχηματίσθηκε απόστημα, τότε πρέπει να επιζητήσετε αμέσως τις συμ­ βουλές ενός Υγιεινιστη. Ακόμη και αν δεν μπορεί να προληφθεί μια εγχείρηση, τουλάχιστον ο ασθενής μπορεί να ακολουθήσει στο μέλ­ λον ένα κατάλληλο πρόγραμμα αποτρέποντας μελλοντικές σοβαρές παθήσεις.

Προσβολή χολής. Ο κόσμος έχει γενικά μεγάλη άγνοια για τις επι­ δράσεις της λανθασμένης διατροφής στην υγεία του οργανισμού. Έμαθε όμως να θεωρεί την προσβολή χολής σαν την ποινή που πρέπει να υποστεί όποιος ακολουθεί λανθασμένη δίαιτα. Αν τρώει πολύ πλούσια τροφή, ή μεγάλη ποσότητα στα γεύματά του με κακή

επιλογή τροφίμων κλπ., οδηγείται σ' αυτή την πάθηση. Η χρόνια δυ­ σκοιλιότητα είναι ένας από τους πιο ισχυρούς προδιαθετικούς παρά­ γοντες σ' αυτή την περίπτωση. Αν το συκώτι και το στομάχι κουρά­ ζονται πολύ, αυτό εμποδίζει την έκκριση της χολής από τό συκώτι και οδηγεί άμεσα σε κρίση θεραπεία: Η μόνη σωστή θεραπευτική αγωγή μιας τέτοιας κατάστα­ σης σαν αυτή είναι η ολοκληρωτική αποχή από τροφή για το διάστη­ μα που διαρκούν τα δυσάρεστα συμπτώματα της τελευταίας κρίσης. Ο ασθενής δεν πρέπει να φάει τίποτε εκτός από ζεστό νερό ή χυμό πορτοκαλιού και νερό, για μια δυο μέρες και να ακολουθήσει μία ή δύο μέρες ακόμη αποκλειστική φρουτοδίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Κατά το διάστημα αυτό, τα έντερα πρέπει να καθα­ ρίζονται κάθε βράδυ με κλύσμα χλιαρού νερού. Μετά την φρουτοδί­ αιτα πρέπει να ακολουθηθεί το πλήρες εβδομαδιαίο διατολόγιο που αναφέρεται στο Παράρτημα. Αν το ακολουθήσετε πιστά οι χολώδεις κρίσεις θα είναι πραγματικά σπάνιο φαινόμενο. Εκείνοι που ήταν επιρρεπείς στη προσβολή χολής για πολύ καιρό πρέπει να βάλουν σε λειτουργία ένα πλήρες σχέδιο γενικής θερα­ πείας σύμφωνα με την αγωγή που αναφέρεται στο Νωθρό ή αδρα­ νές συκώτι, πιο κάτω σ' αυτό το Κεφάλαιο. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΗΦΘΟΥΝ ΦΑΡΜΑΚΑ.

Νόσος του Μπράιτ. Βλέπε Νεφρίτιδα (οξεία και χρόνια), πιο κά­ τω σ' αυτό το κεφάλαιο, σελίδες 491 και 493.

Καρκίνος του συκωτιού. Βλέπε Καρκίνος (Κεφάλαιο 9, σελίδα 374)

Κίρρωση του συκωτιού. Αυτή είναι μια κατάσταση στην οποία υπάρχει προοδευτική κατάρρευση των κυττάρων του συκωτιού, δη­ λαδή το συκώτι μειώνεται σιγά σιγά σε μέγεθος, σκληραίνει και γίνε­ ται δερματοειδές. Η κίρρωση είναι πολύ σοβαρή κατάσταση και, αν προχωρήσει, οδηγεί τελικά στον θάνατο του ασθενή. Η υπερβολική χρήση οινοπνευματωδών ποτών σε διάστημα πολλών ετών είναι ο πιό σοβαρός αιτιολογικός παράγοντας στην ανάπτυξη της κίρρωσης, αλ­ λά οι καταχρήσεις τροφής γενικά και η κατά συνήθεια λήψη κινίνης

κατά τη διάρκεια ενός διαστήματος στα τροπικά κλίματα μπορούν επίσης να αναφερθούν σαν σημαντικοί παράγοντες σε μερικές πε­ ριπτώσεις. Η θεραπεία με φάρμακα για σύφιλη, πυρετό κλπ., μπορεί επίσης να παίξει κάποιο ρόλο στην πρόκληση κίρρωσης του συκωτι­ ού. θεραπεία. Η κίρρωση του συκωτιού είναι μια κατάσταση που θεωρεί­ ται γενικά στους ορθόδοξους ιατρικούς κύκλους ανίατη. Δεν μπο­ ρούν να αναμένονται πολλά πράγματα, ακόμη και από τις φυσικές μεθόδους θεραπείας, εκτός αν αρχίσει κανείς να παίρνει τα μέτρα του κατά τα πρώτα στάδιά της. Η θεραπεία σ' ένα κέντρο Φυσικής Υγιεινής είναι πάντοτε η καλύτερη. Αν αυτό είναι αδύνατο, ο ασθε­ νής πρέπει να προσπαθήσει να συνεχίσει τη θεραπεία του με την επίβλεψη ενός ικανού Υγιεινιστή. Οπου δεν είναι δυνατό να υπάρξει ούτε οργανωμένη ούτε προ­ σωπική φυσιοθεραπευτική καθοδήγηση με κανένα τρόπο, η θερα­ πεία πρέπει να γίνει ως εξής: Αρχίστε αυστηρή νηστεία από τρεις ως πέντε ή εφτά μέρες (σύμφωνα με την ικανότητα του ασθενή), και ύστερα ακολουθείστε τη δίαιατα φρούτων και γάλακτος όπως αναφέρεται στο Παράρτημα, για δυο βδομάδες μέχρι ένα μήνα. Στη συνέχεια πρέπει να ακολουθήσετε το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτο­ λόγιο, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα. Επίσης πρέπει να κάνετε και άλλες σύντομες αυστηρές νηστείες και δίαιτες με φρούτα και γάλα κατά διαστήματα, ας πούμε, ένα μήνα αργότερα, αν χρειαστεί. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιηθεί στη διάρκεια της θεραπείας, όποτε χρειαστεί. Επίσης πρέπει να ακολουθήσετε το σχέδιο λουτρών, σωματικών ασκήσεων κλπ., που αναφέρεται στη θεραπεία για αδρανές συκώτι, πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο. Αυτό πρέπει να γίνεται όσο το δυνατό περισσότερο, σε συνδυασμό με τη διαιτητική θεραπεία που συνιστάται εδώ. Όλες οι συνήθειες φαγη­ τού, ποτού κλπ. που οδήγησαν στην ανάπτυξη της πάθησης πρέπει να απαγορευτούν αυστηρά στο μέλλον. Η ανάπαυση, η ησυχία, η απλή τροφή, η έγκαιρη κατάκλιση το βράδυ, η αποφυγή των καταχρή­ σεων είναι βασικά πραγματικά για την επιτυχία της θεραπείας. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να ληφθούν φάρμακα.

Συμφόρηση των νεφρών. Η συμφόρηση των νεφρών είναι συνή­ θως το πρώτο στάδιο, στην δημιουργία νεφρικών παθήσεων. Εξαιτί-

ας μερικών (ή όλων) των παραγόντων που αναφέρονται στην αρχή αυτού του κεφαλαίου για τα νεφρά, (όπως λανθασμένη διατροφή, υπερβολική χρήση οινοπνευματωδών, λήψη φαρμάκων κατά συνήθει­ αν κλπ.,) υπάρχει μια βαθμιαία συσσώρευση δηλητηρίων στον οργα­ νισμό. Αυτά είναι προϊόντα ασθενειών και δηλητήρια φαρμάκων που μαζεύτηκαν στα νεφρά στην διάρκεια μερικών χρόνων. Από αυτά τα νοσηρά εναποθέματα που εμποδίζουν τη ροή του αίματος μέσα από τα τριχοειδή αγγεία επέρχεται συμφόρεση των νεφρών. Τα συμπτώματα της συμφόρησης των νεφρών (που είναι μια απλή οξεία φλεγμονώδης κατάσταση) είναι τα εξής: πόνος πάνω από την περιοχή των νεφρών, συνεχής επιθυμία για ούρηση, μεγάλο ειδικό βάρος και έντονο χρώμα των ούρων.

Θεραπεία. Αν αυτή η απλή νεφρική υπεραιμία (συμφόρηση του αίματος στα νεφρά) θεραπευόταν από την αρχή με φυσικές μεθό­ δους, τότε τα διαδοχικά στάδια της οξείας και χρόνιας νεφρικής πά­ θησης που ακολουθούν συνήθως μετά την ορθόδοξη θεραπεία αυ­ τής της κατάστασης θα αποφεύγονταν εντελώς. Όμως γι' αυτή τη πρώτη φλεγμονώδη κρίση που χαρακτηρίζεται συμφόρηση των νε­ φρών, συνήθως ακολουθείται φαρμακευτική αγωγή. Έτσι το τελικό αποτέλεσμα είναι συχνά μια χρόνιο νεφρική πάθηση. (Υπάρχουν περιπτώσεις φυσικά όπου οι ασθενείς ανάρρωσαν εντελώς αφού έκαναν θεραπεία σύμφωνα με τόν ορθόδο ιατρικό τρόπο, για συμφό­ ρηση των νεφρών. Η ανάρρωση τους όμως αυτή ήταν ανεξάρτητη από την φαρμακευτική αγωγή που χρησιμοποίησαν. Η έμφυτη υψηλή ζωτικότητα του ασθενή τον βοήθησε να υπερνικήσει τη δράση των φαρμάκων που χρησιμοποιήθηκαν για να προκαλέσουν μια φυσική θεραπεία της πάθησης). Η πιο κατάλληλη θεραπεία για την συμφόρηση των νεφρών είναι η αυστηρή δίαιτα. Ο ασθενής πρέπει να μείνει με νερό και χυμό πορ­ τοκαλιού όσο διαρκούν τα οξέα συμπτώματα. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ στο διάστημα αυτό. ' Υστερα μπορείτε να ακολουθήσετε την αποκλειστική φρουτοδίαι­ τα, που αναφέρεται στο Παράρτημα για λίγες μέρες ακόμη, και, τέ­ λος, μπορείτε να αρχίσετε το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που περιγράφεται επίσης στο Παράρτημα, όταν η ανάρρωση προχω­ ρήσει αρκετά. Αυτό το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο πρέπει να το ακολουθήσετε πιστά αργότερα, αν θέλετε να προλάβετε μελλοντι­

κές νεφρικές παθήσεις με αποτελεσματικό τρόπο και να έχετε καλή υγεία. Στην περίοδο της νηστείας τα θερμά λουτρά με άλατα θείίκής μαγνησίας θα είναι πολύ αποτελεσματικά αν γίνονται κάθε μέρα ή κάθε δεύτερη μέρα. Επίσης πρέπει να χρησιμοποιούνται υγρά επιθέ­ ματα στην περιοχή των νεφρών κάμποσες φορές την ημέρα και μια φορά τη νύχτα. (Βλέπε το Παράρτημα για λεπτομέρειες σχετικά με το πως πρέπει να τοποθετούνται τα επιθέματα). Μετά το λουτρό με άλατα θειϊκής μαγνησίας ο ασθενής πρέπει να κάνει σπόγγισμα με κρύο ή χλιαρό νερό προτού πάει για ύπνο. Χρειάζεται πλήρης ανά­ παυση ώσπου να γίνει η ανάρρωση. Δεν πρέπει να ληφθούν καθό­ λου φάρμακα. Αν ακολουθηθεί παραπάνω απλή θεραπευτική αγωγή όχι μόνο θα θεραπευτεί η συμφόρηση των νεφρών, αλλά ο ασθενής θα είναι πο­ λύ καλύτερα μετά από αυτή την θεραπευτική αγωγή απ' ότι αρκετά χρόνια πριν αρρωστήσει, επειδή ο οργανισμός του θα έχει καθαρι­ στεί εντελώς. Συγκρίνετε αυτή την περίπτωση με το αποτέλεσμα της θεραπείας με φάρμακα σε μια παρόμοια περίπτωση.

Κυστίτιδα. Κυστίτιδα σημαίνει φλεγμομή της ουροδόχου κύστης. Συνήθως προσβάλλεται ο βλεννογόνος υμένας, αλλά κάποτε προ­ σβάλλονται και οι βαθύτερες δομές. Η κυστίτιδα μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια και, αν χρησιμοποιηθούν οι ορθόδοξες ιατρικές μέ­ θοδοι, μπορεί να μη θεραπευτεί ποτέ, αλλά να παραμείνει για να κά­ νει τη μελλοντική ζωή του ασθενή σκέτη δυστυχία, σε μερικές πε­ ριπτώσεις. Η μικροβιολογική μόλυνση αναφέρεται συνήθως σαν προδιαθετική αιτία της κυστίτιδας από τους γιατρούς· αυτό όμως δεν σημαίνει τίποτε πραγματικά. Τα μικρόβια μπορούν να ευδοκιμήσουν σε κατάλληλο έδαφος. Αν όμως ο οργανισμός του ασθενή δεν είναι γεμάτος με τοξικές ουσίες (και ειδικότερα αν η ουροδόχος κύστη δεν βρίσκεται σε πολύ τοξική κατάσταση) μια φλεγμονώδης κατά­ σταση, όπως η κυστίτιδα, δεν θα μπορούσε να προκύψει ποτέ, άσχετα πόσα εκατομμύρια μικρόβια βρίσκονται εκεί. Αν και μπορεί να υπάρχουν μικρότερες εξωτερικές προδιαθετικές αιτίες, όπως ρίγος κλπ., που μπορούν να προκαλέσουν κρίση σε οποιαδήποτε περίπτωση, μια πολύ τοξική κατάσταση του οργανισμού λόγω λανθασμένης διατροφής και γενικά λανθασμένου τρόπου ζωής είναι η πραγματική ρίζα της κυστίτιδας σε όλες τις περιπτώσεις. Μια

προγενέστερη ιατρική θεραπεία για οξείες ασθένειες, όπως πυρε­ τός, γρίππη, κλπ., συχνά παίζει μεγάλο ρόλο στην πρόκληση της πά­ θησης (όπως παίζει επίσης η χρόνια δυσκοιλιότητα). Θεραπεία. Όπως παρατηρήσαμε ήδη, η θεραπεία της κυστίτιδας, σύμφωνα με τις ορθόδοξες ιατρικές μεθόδους, όπως αποπλύσεις της ουροδόχου κύστης, φάρμακα κλπ., δεν πετυχαίνει ποτέ πραγμα­ τικά. Φυσικά, πολλές περιπτώσεις θεραπεύονται φαινομενικά με μια τέτοια θεραπεία, αλλά ο ασθενής είναι πάντοτε εκτεθειμένος σε μελλοντική υποτροπή της κρίσης. Άλλες περιπτώσεις δεν θε­ ραπεύονται ποτέ. Αυτοί οι άνθρωποι θα είναι καταδικασμένοι σε με­ γάλη δυστυχία και πόνο αργότερα, λόγω της θεραπείας που χρησι­ μοποιήθηκε. Η μόνη σωστή θεραπευτική αγωγή της κυστίτιδας είναι η αυστηρή δίαιτα για όσο καιρό διαρκούν τα οξέά συμπτώματα. Ο ασθενής πρέ­ πει να παραμείνει στο κρεβάτι και να πίνει μόνο χυμό πορτοκαλιού και νερό, όλο αυτό το διάστημα. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ για να καθαρίσουν τα έντερα. ' Οταν εξαφανιστούν τα οξέα συμπτώματα, τότε μπορεί να υιοθετηθεί η αποκλειστική φρουτοδίαιτα που αναφέρεται στο Παράρτημα για μια ή δυο μέρες. ' Επειτα πρέπει να ακολουθήσει η δίαιτα Φρούτων και γάλακτος που αναφέρεται επίσης εκεί λεπτομερώς. Όταν ο ασθενής ακολουθεί τη δίαιτα φρούτων και γάλακτος δεν πρέπει να παίρνει περισσότερο από ένα κιλό γάλα την ημέρα τις πρώτες λίγες μέρες και αργότερα μπορεί να πίνει ως ενάμισυ κιλό την ημέρα. Ο ασθενής πρέπει να πίνει μόνο τόσο γάλα όσο χρειάζεται για την συντήρησή του. Αν η παραπάνω θεραπεία ακολουθηθεί πιστά, η κυστίτιδα θα θε­ ραπευτεί εντελώς και τότε μπορείτε να αρχίσετε σιγά σιγά το πλή­ ρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που αναφέρεται στο Παράρτημα, το οποίο πρέπει να ακολουθήσετε αυστηρά αν θέλετε να προλάβετε μελλοντικές ανωμαλίες της ουροδόχου κύστης. Αν η δυσκοιλιότητα είναι τακτική -όπως είναι συχνά σ' αυτές τις περιπτώσεις- οι κανόνες για την εξάλειψή της που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9, πρέπει να τεθούν σε λειτουργία. Το καθημερινό στεγνό τρίψιμο και το καθιστό λουτρό καθώς και οι σωματικές και άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνον­ ται τακτικά όταν ο ασθενής φτάσει στο στάδιο της ανάρρωσης. ’ Ενα ° ΟΓ>ιιό λουτρό με άλατα θείίκής μαγνησίας πρέπει να γίνεται δυο

φορές την εβδομάδα. Στην διάρκεια των οξέων συμπτωμάτων, πρέπει να γίνεται ένα θερμό και κρύο καθιστά λουτρό δυο ή τρεις φορές την ημέρα μπο­ ρούμε να σπάσουμε τη ψύχρα του κρύου νερού σε ορισμένες περι­ πτώσεις, αν χρειαστεί. Μπορούν να τοποθετηθούν επίσης θερμά επιθέματα πάνω από την περιοχή της ουροδόχου κύστης κάμποσες φορές την ημέρα. Μια πετσέτα βουτηγμένη σε ζεστό νερό στίβεται και τοποθετείται για δυο λεπτά. Ύστερα απομακρύνεται και τοπο­ θετείται δεύτερη, και αργότερα τρίτη. Στο τέλος τοποθετούμε μια κρύα πετσέτα. Ενεργούμε πάντοτε με την εξής σειρά: τρία θερμά επιθέματα κι ένα κρύο. (Για λεπτομέρειες σχετικά με το θερμό και κρύο καθιστό λουτρό, βλέπε το Παράρτημα). ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΦΑΡΜΑΚΑ ' Η ΑΠΟΠΛΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ. Η μελλοντική φροντίδα όσον αφορά το διαιτολόγιο είναι βασικό πράγμα. Πρέπει να θυμάστε ότι το άσπρο ψωμί, τα προϊόντα που γί­ νονται από άσπρο αλεύρι, η ζάχαρη, οι βραστές πατάτες και όλες οι βαριές δύσπεπτες και λιπαρές τροφές πρέπει να αποκλειστούν αυ­ στηρά από το μελλοντικό διαιτολόγιο. Το κρέας μπορεί να παραληφθεί εντελώς -κι αυτό θα είναι ωφέλιμο- όπως επίσης άλλες σαρκι­ κές τροφές και να αντικατασταθούν με αυγά, τυρί, ή ξηρούς καρ­ πούς. Το τσάι, ο καφές και τα οινοπνευματώδη ποτά πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά στο μέλλον, όπως επίσης όλα τα καρυκεύ­ ματα, τα τουρσί, οι σάλτσες, κλπ. Η θεραπευτική αγωγή της χρόνιας Κυστίτιδας είναι ίδια με την αγωγή της χρόνιας Νεφρίτιδας, σελίδα 494.

Διαβήτης (όποιος). Ο διαβήτης μπορεί να είναι δύο ειδών: όποιος διαβήτης και Σακχαρώδης διαβήτης. Το δεύτερο είδος είναι το πιο σοβαρό και είναι συνήθως γνωστό σαν διαβήτης. Ο όποιος δι­ αβήτης χαρακτηρίζεται από την αποβολή μεγάλων ποσοτήτων ού­ ρων, τα οποία είναι σχεδόν άχρωμα. Αν και η μεγάλη σωματική κού­ ραση μπορεί να είναι η αιτία αυτής της πάθησης, σε ορισμένες πε­ ριπτώσεις, αυτή η ασθένεια έχει συνήθως νευρική προέλευση. Η βλάβη των νευρικών κέντρων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυε­ λού, ο υπερβολικός συναισθηματισμός, η σωματική και η διανοητική υπερκόπωση κλπ., όλα αυτά μπορούν να προκαλέσουν αυτή την ασθένεια.

Θεραπεία. Οσον αφορά τη θεραπεία του όποιου διαβήτη, ο ασθε­ νής πρέπει να παραμένει ήρεμος, να ξεκουραστεί στο κρεβάτι και να κάνει μια σύντομη νηστεία για τρεις ή τέσσερις μέρες, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα. Η νηστεία πρέπει να διακοπεί έπειτα, όπως αναφέρεται εκεί, και ο ασθενής πρέπει να περάσει εφτά ως δεκατέσσερις μέρες με την περιορισμένη δίαιτα, που περιγράφεται επίσης στο Παράρτημα, ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτω­ σης. Ύστερα μπορεί να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που αναφέρεται στο Παράρτημα. Σε μερικές περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν περισσότερες περίοδοι με την νηστεία και την περιορι­ σμένη δίαιτα κατά διαστήματα, προτού αντιμετωπιστεί ριζικά η ανω­ μαλία. Στη διάρκεια της νηστείας και αργότερα, αν χρειαστεί, τα έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με το κλύσμα χλιαρού νερού και όπου η δυσκοιλιότητα είναι τακτική, πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες της εξάλειψης της που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9. Η πρωινή στεγνή εντριβή και το σπόγγισμα με υγρή πετσέτα ή το καθιστό λουτρό, καθώς και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται καθημερινά από τον ασθενή. Τα θερμά λουτρά με άλατα θειϊκής μαγνησίας τρεις φορές την εβδομάδα θα είναι πολύ ευεργετικά, όπως θα είναι και τα συνήθη θερμά λουτρά. Τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα είναι επίσης ωφέλιμα. Η πλήρης ανάπαυση και η προσεχτική θεραπεία σύμφωνα με τους τρόπους που καθορίστηκαν, θα πρέπει να οδηγήσουν σε πολύ καλά αποτελέσματα, στις περισσότερες περιπτώσεις. Αν μπορεί όμως να εξασφαλιστεί μαλακτική θεραπεία, θα αποτελέσει πολύ χρήσιμο συμπλήρωμα στη θεραπευτική αγωγή. Η υπερένταση, η έξαψη και η κοπιαστική διανοητική ή σωματική εργασία πρέπει να αποφεύγονται προσεκτικά μόλις αναρρώσει ο ασθενής. Δεν πρέπει να ληφθούν καθόλου φάρμακα στη διάρκεια της θεραπείας. Ο καφές, το τσάι, τα οινοπνευματώδη ποτά και όλα τα καρυκεύματα, οι σάλτσες κλπ., πρέ­ πει να αποκλειστούν αυστηρά από το μελλοντικό διαιτολόγιο, όπως επίσης και η ζάχαρη.

Σακχαρώδης διαβήτης (Ζάχαρο). Αυτή είναι η πιο συνηθισμένη μορφή διαβήτη, όπου υπάρχει σάκχαρο στα ούρα. Κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων όταν τα άμυλα χωνεύονται στο λεπτό έντε­

ρο, η προκύπτουοα γλυκόζη (σάκχαρο) μεταφέρεται στο συκώτι και μόνο μια μικρή ποσότητα παραμένει στο αίμα. (Βλέπε την περιγραφή της λειτουργίας του συκωτιού στις πρώτες σελίδες αυτού του κε­ φαλαίου). Ωστόσο, στον σακχαρώδη διαβήτη παραμένει στο αίμα πε­ ρισσότερο σάκχαρο από αυτή την ελάχιστη ποσότητα και τα νεφρά διώχνουν όσο περισσότερο περιττό σάκχαρο μπορούν, απεκκρίνοντάς το με τα ούρα. Υποτίθεται συνήθως ότι στον διαβήτη φταίει το πάγκρεας, γιατί αυτό εκκρίνει ένα υγρό -την ινσουλίνη- που διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στη χώνευση των αμύλων και των σακχάρων. Αυτή η ασθένεια όμως είναι πραγματικά μια περίπτωση λανθασμένης θρεπτικής ισορ­ ροπίας που συμβαίνει μετά από κατάρρευση ολόκληρου του θρεπτι­ κού συστήματος του σώματος, κατά την οποία το συκώτι και άλλα ζωτικά όργανα είναι μπλεγμένα τόσο, όσο και το πάγκρεας. Αυτή η πάθηση είναι μάλλον οργανική, παρά αποτυχία οποιουδήποτε συγκε­ κριμένου οργάνου και χρειάζεται πολλά χρόνια για να αναπτυχθεί. Οι κακές συνήθειες διατροφής που συνεχίζονται για πολύ καιρό, η

Παγκρεατικός πόρος Το πάγκρεας σε σχέση μ ε το δωδεκαδάκτυλο και τη χοληφόρο οδό

εξασθένιση του οργανισμού από τις καταχρήσεις, οι διάφορες απο­ λαύσεις, η παρατεταμένη ανησυχία, η υπερκόπωση και η ιατρική θε­ ραπεία κάποιας προηγούμενης ασθένειας, είναι οι κύριοι προδιαθετικοί παράγοντες που έχουν σχέση με την πρόκληση αυτής της δια­ ταραχής του οργανισμού που αφορά τη θρεπτική δραστηριότητα την οποία ονομάζουμε διαβήτη. Υποτίθεται συχνά ότι φταίει μόνο η μεγάλη κατανάλωση αμυλούχων και σακχαρούχων τροφών, η οποία ευθύνεται βασικά για την κα­ τάρρευση της θρεπτικής ισορροπίας που οδηγεί στον διαβήτη. Στην πραγματικότητα όμως, φταίει ο στοιχειώδης τρόπος ζωής που ανα­ φέραμε πιο πάνω, μ- ένα διαιτολόγιο στο οποίο τόσο οι πρωτεΐνες όοο και τα λίπη, καθώς και τα άμυλα και τα σάκχαρα υπάρχουν σε μεγάλες ποσότητες. Αναφέραμε ξανά και ξανά σ’ αυτό το βιβλίο ότι στη βάση σχεδόν κάθε ασθένειας βρίσκεται το άσπρο ψωμί, το κρέας, οι βραστές πα­ τάτες, τα μαγειρευμένα λαχανικά, τα γλυκίσματα, οι πουτίγκες και πίτες γλυκών που υπάρχουν στο σημερινό διαιτολόγιο. Αλλά δεν εί­ ναι δυνατό να καθορίσουμε γιατί μια τέτοια μορφή δίαιτας, βοηθούμενη από τη γενική κακή διαβίωση (και συχνά από περιβαλλοντολογικούς παράγοντες) οδηγεί στην υψηλή πίεση και στη νεφροπάθεια σ' ένα πρόσωπο, άσθμα βρογχίτιδα σε άλλο και διαβήτη σ' ένα τρί­ το πρόσωπο. Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι αυτό συμβαίνει πραγμα­ τικά. Και μπορούμε να υποθέσουμε μόνο ότι η ιδιοσυστατική σύνθε­ ση του ατόμου (και ίσως κληρονομικές τάσεις) παίζουν οριστικό ρό­ λο στον καθορισμό της μορφής της ασθένειας που θα παρουσιαστεί στην κάθε περίπτωση χωριστά. Αλλά το βασικό σημείο εδώ είναι ότι, αν οι άνθρωποι τρώνε και ζουν πραγματικά με τον τρόπο που αναφέ­ ραμε παραπάνω, είναι βέβαιο ότι θα έχουμε κάποια μορφή ασθένει­ ας. Και όσο η ασθένεια καταπολεμάται με φάρμακα, εγχειρήσεις κλπ., τόσο περισσότερες χρόνιες παθήσεις, όπως διαβήτης, νεφρά, άσθμα, βρογχίτιδα κλπ. θα εμφανιστούν τελικά. Αυτό είναι πολύ ση­ μαντικό γιατί όσο πιο πρόθυμα η ιατρική επιστήμη επινοεί τρόπους να αντιμετωπίζει τα κρυολογήματα, τα ρίγη, τους πυρετούς, την γρίπη κλπ., τόσο περισσότερο αναπτύσσονται οι χρόνιες ασθένειες του είδους που αναφέρονται εδώ, όπως δείχνουν οι σημερινές στα­ τιστικές σχετικά με τις ασθένειες. Θεραπεία. Από τότε που ανακαλύφθηκε η θεραπεία του διαβήτη με

ινσουλίνη, το κοινό οδηγήθηκε να πιστέψει, σ' αυτή την περίπτωση

τουλάχιστον, ότι οι γιατροί δικαιολόγησαν σωστά το διακαίωμά τους να θεωρηθούν «Σωτήρες του Έθνους από τις ασθένειες». Στην πραγματικότητα όμως τίποτε δεν αποδεικνύει εμφανέστερα από τη θεραπεία του διαβήτη με ινσουλίνη τον ισχυρισμό που γίνεται ξανά και ξανά σ' αυτό το βιβλίο, ότι δηλαδή η ιατρική δεν κάνει τίποτε για να απομακρύνει τα αίτια και να θεραπεύσει τις αρρώστιες πρα­ γματικά, αλλά παρεμβαίνει απλά για να απομακρύνει ή να καταστείλει τα συμπτώματα. Η θεραπεία του διαβήτη με ινσουλίνη δεν δίνει τη σημασία που πρέπει στα αίτια, αλλά απλά προσπαθεί να απαλλαγεί από τις επιδρά­ σεις του διαβήτη. Δεν μπορεί ποτέ να ισχυριστεί κανείς ότι η ινσου­ λίνη θεραπεύει πραγματικά, όσο και αν αφήσουμε τη φαντασία μας να λειτουργήσει, γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να την προμηθεύσει στον εαυτό του τακτικά και για πάντα. ’ Οταν άρχισε η μανία της ινσουλίνης το κοινό πίστεψε ότι η ινσουλίνη είναι θετική θεραπεία για τον διαβήτη και ο Τύπος άρχισε να προβάλλει αυτήν «την θαυμάσια ανακάλυψη της Ιατρικής Επιστήμης». Ωστόσο επιφυ­ λασσόταν μια θλιβερή απογοήτευση σ' εκείνους τους διαβητικούς που πίστεψαν σ’ αυτά που τους είπαν. Πολλοί φουκαράδες μετατρά­ πηκαν σε ανθρώπινα μαξιλαράκια για καρφίτσες, γιατί έκαναν καθη­ μερινά ενέσεις ινσουλίνης στην υπόλοιπη ζωή τους, σαν «θεραπεία» για τον διαβήτη τους. Η ινσουλίνη όχι μόνο δεν είναι θεραπεία για τον διαβήτη, αλλά και η διαιτητική αγωγή που ακολουθείται είναι τόσο άσχημα κανονισμένη και χωρίς ισορροπία, ώστε πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από διαβή­ τη καταλήγουν να πέσουν θύματα διαφόρων άλλων ασθενειών εκτός από τον διαβήτη τους- σαν συνέπεια αυτής της αγωγής. Η δυσκοιλιότητα και η δυσπεψία είναι τα μικρότερα κακά που συνοδεύ­ ουν την ορθόδοξη διαιτητική θεραπεία που ακολουθείται σε συνδυ­ ασμό με τις ενέσεις ινσουλίνης. Οπως είπαμε, ο Τύπος έπαθε υστερία για τα θαύματα της ινσου­ λίνης, αλλά τώρα που αποδείχτηκε οριστικά ότι δεν είναι θεραπεία για τον διαβήτη δεν αναφέρεται τίποτε γι' αυτό το ζήτημα. Ο κακόμοιρος ο διαβητικός υποχρεώνεται να πιστεύει ακόμη ότι η ινσουλί­ νη είναι η μόνη του σωτηρία απ' αυτή την ασθένεια- ώσπου τη δο­ κιμάζει και ανακαλύπτει τι σημαίνει πραγματικά η θεραπεία με ιν­ σουλίνη. Εκτός από την ινσουλίνη η ιατρική Επιστήμη δεν ξέρει να βάλει τίποτε άλλο στη θέση της. Έτσι πρέπει να γίνεται η θεραπεία με ινσουλίνη, μολονότι απέτυχε οικτρά να ανταποκριθεί στις μεγά­

λες προσδοκίες που είχαν γι' αυτήν. ' Οποιος πάσχει απο διαβήτη και ακολουθεί την θεραπευτική αγωγή της Φυσιοθεραπείας βρίσκεται σε πολύ διαφορετική θέση από τον ασθενή που κάνει ενέσεις ινσουλίνης, που συστήνει η ορθόδοξη ια­ τρική. Με διαιτητική αγωγή (νηστεία και αυστηρή δίαιτα) ο διαβήτης (αν δεν είναι χρόνιος) μπορεί τελικά να θεραπευτεί . Θεραπεύεται πραγματικά μ’ αυτό τον τρόπο και δεν ανακουφίζεται απλά, όπως γίνεται όταν χρησιμοποιείται ινσουλίνη. Αυτό συμβαίνει γιατί, με τη φυσική θεραπεία, οι πραγματικές αιτίες της ασθένειας απομακρύ­ νονται και ενισχύεται ολόκληρη η κατάσταση της υγείας του ασθε­ νή. Ωστόσο δεν δημοσιεύεται ούτε μια λέξη στον τύπο για τα θαύ­ ματα της θεραπείας του διαβήτη, ή οποιοσδήποτε άλλης άσθένειας με τη διαιτητική αγωγή, δηλαδή με τη νηστεία και την αυστηρή δίαι­ τα. Η Φυσική Υγιεινή αναγκάζεται να πολεμήσει μόνη της, χωρίς τη δωρεάν δημοσιότητα που δίνεται τόσο απλόχερα στην ιατρική επιστή­ μη. Αλλά είτε υπάρχει δημοσιότητα είτε όχι, αυτό που έχει σημασία είναι ότι η Φυσική Υγιεινή σημειώνει επιτυχίες συνεχώς, όχι μόνο στον διαβήτη, αλλά σε όλες τις αρρώστιες. Η θεραπεία του διαβήτη σε φυσιοθεραπευτήριο ή υπό την επί­ βλεψη υγιεινιστή είναι πάντοτε καλύτερη, ιδιαίτερα αν έχει γίνει ή γίνεται θεραπεία με ινσουλίνη. Γιατί η ινσουλίνη κάνει το θεραπευτι­ κό έργο της δίαιτας πολύ δυσκολότερο απ' ότι αν δεν είχε χρησι­ μοποιηθεί ποτέ. (Πράγματι, σε μερικές περιπτώσεις κάνει τη θερα­ πεία αδύνατη). Αν δεν είναι δυνατή η προσωπική παρακολούθηση από κάποιον υγιεινιστή, στις συνηθισμένες περιπτώσεις (όχι στις σοβαρές) ο πάσχων μπορεί να ακολουθήσει στο σπίτι του τη θερα­ πευτική αγωγή για το διαβήτη. Εκείνοι που παίρνουν ινσουλίνη και θέλουν να κάνουν θεραπεία μπορούν να την κάνουν, φυσικά, αλλά πρέπει να προσέξουν ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ που δίνουμε πιο κάτω. Ο διαβητικός πρέπει να αρχίσει με μια σύντομη νηστεία για τρεις τέσσερις μέρες, και να μην παίρνει τίποτε, εκτός από χυμό πορτο­ καλιού και ζεστό νερό σ’ αυτό το διάστημα. Έπειτα πρέπει να περά­ σει άλλες δύο ως τέσσερις μέρες με τη δίατα φρούτων μόνο -που αναφέρεται στο Παράρτημα. Στις σοβαρές περιπτώσεις θα χρειαστεί μάλλον νηστεία μεγαλύτερης διάρκειας -ως εφτά μέρες, ας πούμε- πριν αρχίσει η δίαιτα με φρούτα. Μετά την νηστεία και την περίοδο με φρούτα μόνο, πρέπει να υιοθετηθεί η δίαιτα φρούτων και γάλακτος που αναφέρεται στο Παράρτημα, και να προσκολληθεί

ο ασθενής σ' αυτήν ώσπου να εξαφανιστούν όλα τα ίχνη σάκχαρου από τα ούρα. Στις περιπτώσεις όπου τα ούρα θα καθαρίσουν κατά την περίοδο της νηστείας ή της δίαιτας μόνο με φρούτα, πράγμα που συμβαίνει συχνά, η δίαιτα φρούτων και γάλακτος μπορεί να παραλειφθεί. Η δίαιτα φρούτων και γάλακτος μπορεί να κρατήσει από λίγες μέ­ ρες μέχρι τρεις ή τέσσερις εβδομάδες, σε μερικές περιπτώσεις, αν χρειαστεί. Η ποσότητα γάλακτος που καταναλώνεται κάθε μέρα δεν πρέπει να υπερβεί το ενάμισυ κιλό. Αν τα ούρα δεν καθαρίσουν ως τότε σε οποιαδήποτε περίπτωση, θα χρειαστεί μια άλλη σύντομη νη­ στεία και μια περίοδος με φρούτα μόνο, με μια πρόσθετη περίοδο φρούτων και γάλακτος που θ' ακολουθήσει. Ωστόσο, αυτές θα είναι εξαιρετικές περιπτώσεις. Οι περισσότερες περιπτώσεις θα έχουν θεραπευτεί ως τότε. ' Οταν τα ούρα είναι απαλλαγμένα από σάκχαρο, τότε ο διαβητικός μπορεί να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που αναφέρεται στο Παράρτημα -αλλά όλα τα ψωμιά, οι πατάτες και οι ξηροί καρποί που αναφέρονται σ' αυτό το διαιτολόγιο πρέπει να παραλειφθούν για δεκαπέντε μέρες ως ένα μήνα τουλάχιστον. Αν η κατά­ σταση του ασθενή εξακολουθεί να βελτιώνεται και δεν παρουσιάζει άλλο σάκχαρο, τότε το ψωμί, οι πατάτες και οι ξηροί καρποί μπο­ ρούν, να συμπεριληφθούν σιγά σιγά στο διαιτολόγιο. Στο μέλλον δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να καταναλωθεί καθόλου ζάχαρη. Αν χρειαστεί κάποια γλυκαντική ουσία για οποιονδήποτε σκοπό, όπως για φρούτα κομπόστα, κλπ., μπορεί να χρησιμοποιηθεί λίγο μέλι τίποτε άλλο. Αν, για οποιονδήποτε λόγο, παρουσιαστεί σάκχαρο στα ούρα ξανά, πρέπει να γίνει άλλη μια σύντομη νηστεία αμέσως, την οποία να ακολουθήσει μια περίοδος με φρούτα και γάλα ώσπου τα ούρα να γίνουν πάλι εντελώς καθαρά. Στη διάρκεια της νηστείας και μετά από αυτήν, αν χρειαστεί, τα έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με κλύσμα χλιαρού νε­ ρού. Αν η δυσκοιλιότητα είναι τακτική, οι κανόνες για την εξάλειψή της που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9, πρέπει να εφαρμοστούν αμέ­ σως. Μια καθημερινή στεγνή εντριβή και καθιστό λουτρό ή σπόγγι­ σμα με υγρή πετσέτα, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα πρέπει να γίνονται τακτικά. Σε συνδυασμό μ' αυτά πρέπει να γίνονται καθημε­ ρινά οι σωματικές ασκήσεις που αναφέρονται, επίσης, στο Παράρ­ τημα. ' Ενα θερμό λουτρό με άλατα θειϊκής μαγνησίας πρέπει να γί­

νεται δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα αρχικά, και αργότερα λιγό­ τερο συχνά. Ενώ διαρκεί η διαβητική κατάσταση τα ουχνά ζεστά λουτρά είναι σωστό να γίνονται μέρα παρά μέρα. Τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα είναι επίσης πολύ ευεργετικά, αν μπορούν να γίνουν σε οποιαδήποτε περίπτωση. Ό λες οι συνήθειες και οι πρακτικές που οδήγησαν στην εξασθέ­ νιση του οργανισμού πρέπει να διακοπούν. Ειδικά η συνήθεια του ασθενή να στενοχωριέται πρέπει να αποφεύγεται. (Για χρήσιμες συμβουλές πάνω σ’ αυτό το ζήτημα βλέπε: Θεραπεία της Νευρα­ σθένειας στο Κεφάλαιο 5 (σελίδα 276). Πρέπει να εφαρμοστεί ένα απλό σχέδιο τρόπου ζωής. Ο ασθενής πρέπει να πηγαίνει για ύπνο νωρίς το βράδυ και να αποφεύγει τις καταχρήσεις. Ο παράγοντας «δίαιτα» είναι μεγάλης σημασίας και δεν πρέπει να καταναλώνεται στο μέλλον άσπρο ψωμί, προϊόντα από άσπρο αλεύρι, ζάχαρη, βρα­ σμένες πατάτες, γλυκίσματα, πουτίγκες ή γλυκές πίτες, πουτίγκες με γάλα, ραφιναρισμένα δημητριακά (όπως ρύζι, ταπιόκα, χυλός βρώμης κλπ.). Δεν πρέπει να καταναλώνεται δυνατό τσάι, ή καφές, ή οινοπνευματώδη ποτά. Δεν πρέπει να τρώγονται καρυκεύματα, τουρσιά σάλτσες κλπ. Το κρέας και άλλες σαρκικές τροφές πρέπει να τρώγονται πολύ σπάνια όπως επίσης το βούτυρο και άλλα λίπη ή λάδια. Δεν πρέπει να καταναλώνεται καθόλου κρέμα, ούτε ζωτικά λίπη, όπως το λαρδί. Τα φρέσκα φρούτα και οι σαλάτες ΠΡΕΠΕΙ να αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του μελλοντικού διαιτολογίου. Το ψωμί (ακόμη κι αν είναι φτιαγμένο με πλήρες αλεύρι) και οι ξηροί καρποί πρέπει πάντα να τρώγονται σε πολύ μικρή ποσότητα, γιατί μπορούν να χαρακτηριστούν σαν επικίνδυνες για τους διαβητικούς. Ο καθαρός αέρας και οι εύκολες υπαίθριες ασκήσεις, όπως το περπάτημα, πρέπει να αποτελέσουν το βασικό μέρος της θεραπεί­ ας. Μια καθημερινή πορεία πέντε ή έξι χιλιομέτρων κάθε μέρα θα είναι πολύ ευεργετική για όλους τους ασθενείς αν μπορούν να την κάνουν. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ. Όπως παρατηρήσαμε ήδη, όπου χρησιμοποιείται ινσουλίνη κάνει την φυσική θεραπεία πο­ λύ πιο δύσκολη απ' ότι αν δεν χρησιμοποιείται καθόλου. Όσοι έπαιρναν ινσουλίνη για κάμποσο διάστημα αλλά την σταμάτησαν μπορούν να ακολουθήσουν την θεραπευτική αγωγή που περιγράψαμε. Αυτοί όμως που παίρνουν ακόμη ινσουλίνη χρειάζονται μεγαλύ­ τερη προσοχή και φροντίδα στην θεραπεία τους. Επομένως, τους

συμβουλεύουμε να ακολουθήσουν την θεραπευτική αγωγή με την έμπειρη καθοδήγηση ενός υγιεινιστή, όπου αυτό είναι δυνατό. Αν αυτό δεν μπορεί να γίνει σε κάποια περίπτωση, τότε, η θεραπευτική αγωγή πρέπει να τροποποιηθεί ως ακολούθως: Στην αρχή, αντί με τη νηστεία, όπως σας συμβουλέψαμε για τον συνήθη διαβητικό (αν χρησιμοποιείται ινσουλίνη) πρέπει να αρχίσετε την θεραπευτική σας αγωγή με το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που αναφέρεται στο Παράρτημα, αλλά να μειώσετε στο ελάχιστο το ψωμί, τις πατάτες, και τους ξηρούς καρπούς. Η ποσότητα ινσουλί­ νης που λαμβάνεται πρέπει τότε να μειώνεται σταθερά για ένα ή

δυο μήνες, ώσπου να μη λαμβάνεται καθόλου ινσουλίνη ως το τέλος αυτού του χρονικού διαστήματος. Αργότερα αν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές μπορείτε να αρχίσετε την εφαρμογή του πλήρους σχεδίου θεραπείας, όπως περιγράφεται περιληπτικά στο Παράρτημα.

Υδρωπικία. Με τον όρο αυτόν εννοείται η έκχυση υγρού μέσα στους ιστούς ή στις κοιλότητες του σώματος. Η υδρωπικία είναι χα­ ρακτηριστικό πολλών ασθενειών και οφείλεται στην παρεμπόδιση κυκλοφορίας του αίματος και της λύμφου και έχει σαν επακόλουθο τον περιορισμό της αποβολής των αχρήστων από το σώμα. Η υδρω­ πικία συχνά σχετίζεται με την ασθένεια των νεφρών. ' Οπου υπάρχει δείχνει συνήθως ότι η κατάσταση είναι μάλλον σοβαρή. Οσον αφο­ ρά τη θεραπευτική αγωγή της υδρωπικίας αυτή είναι η ίδια με την αγωγή της πάθησης με την οποία σχετίζεται. Καθώς η οργανική κα­ τάσταση θεραπεύεται με τη φυσική θεραπευτική αγωγή, έτσι και η υδρωπική πάθηση που σχετίζεται μ' αυτή θα θεραπευθεί. Όταν κά­ ποια πάθηση συνοδεύεται από υδρωπικία, τότε συνιστούνται η νη­ στεία, το ζεστό λουτρό και όλα τα μέτρα που αυξάνουν την αποβο­ λή των αχρήστων.

Πέτρες της χολής ή χολολιθίαση. Συνδεμένος στην κάτω επιφά­ νεια του συκωτιού είναι ένας μικρός ασκός που είναι γνωστός σαν χοληδόχος κύστη και χρησιμεύει σαν δεξαμενή για τη χολή που δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί από το συκώτι. ' Οταν υπάρχει γενική κατάσταση καταρροής στον οργανισμό, με υπερκόπωση και νωθρότητα του συκωτιού, η χολή συχνά γίνεται παχύρευστη. Αν υπάρξει εκεί ένας πυρήνας από υπολείμματα κυττάρων, τότε είναι δυνατόν

να αρχίσουν να σχηματίζονται πέτρες της χολής στην χοληδόχο κύ­ στη. Οι πέτρες της χολής δεν μπορούν να σχηματιστούν από «αέρα» ούτε είναι αποτελέσματα βακτηριακής μόλυνσης. Είναι απλά και μό­ νο αποτέλεσμα πολύχρονων κακών συνηθειών διατροφής και γενικά λανθασμένου τρόπου ζωής (καθώς και προηγούμενης κατασταλτικής θεραπείας κάποιας ασθένειας) που οδήγησαν σε μια τοξική κατά­ σταση του οργανισμού γενικά, και του συκωτιού και της χοληδόχου κύστης ειδικά. Η χρόνια δυσκοιλιότητα είναι πολύ σημαντικός προδιαθετικός παράγοντας. Οι πέτρες της χολής χρειάζονται συχνά πολ­ λά χρόνια για να σχηματιστούν και μπορεί να είναι πολύ μικρές ή πολύ μεγάλες σε μέγεθος. Μια μεγάλη σε μέγεθος πέτρα μπορεί

Χοληδόχος κυ κύ

Λιθίαση ' χοληδόχου κύστης

να φράξει τον πόρο της χολής και να οδηγήσει σε κρίση ίκτερου, ή να περάσει μέσα από τον πόρο στα έντερα και να προκαλέσει κα­ θώς περνά φρικτό πόνο στον άτυχο ασθενή. Οι μικρότεροι λίθοι περνούν, συχνά, χωρίς δυσκολία στα έντερα και αποβάλλονται από το σώμα. Η όψη τους στα κόπρανα μοιάζει με ψιλή ή χοντρότερη άμμο. Γενικά συμπτώματα που σχετίζονται με τις πέτρες της χολής είναι τα εξής: δυνατός πόνος στην περιοχή των κάτω δεξιών πλευ­ ρών (ιδιαίτερα αν εφαρμόσουμε κάποια πίεση), φούσκωμα, δυσκοιλιό­ τητα, εμετός, χάσιμο της όρεξης, γενική νωθρότητα κλπ. Θεραπεία. Στις περιπτώσεις όπου η κατάσταση συνεχίστηκε για με­ γάλο διάστημα και οι πέτρες της χολής μεγάλωσαν πολύ είναι πολύ πιθανό ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτε, εκτός από εγχείρηση. Σημει­ ώστε όμως, ότι μια τέτοια χειρουργική θεραπεία συνιστάται μόνο σε ακραίες περιπτώσεις και, στην καλύτερη περίπτωση, είναι μόνο κατευναστική. Γιατί τίποτε δεν γίνεται με μια τέτοια θεραπεία για να απαλλαγεί κανείς από την υποκείμενη τοξικότητα του οργανισμού και τη νωθρότητα του συκωτιού, που ευθύνονται γιά την πρόκληση της πάθησης. Ετσι μπορούν να σχηματιστούν περισσότερες πέ­ τρες το ίδιο εύκολα μετά την εγχείρηση όσο και πριν από αυτήν, εκτός αν αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη. Σε μια τέτοια περίπτωση, όμως, το σύστημα του ασθενή θα υποφέρει και ιδιαίτερα η λειτουρ­ γία του συκωτιού, που εξαρτάται από την χοληδόχο κύστη για την αποθήκευση της περίσσιας χολής. Έτσι το συκώτι θα δουλεύει με μερική απώλεια της ικανότητάς του. Αφού είπαμε ότι η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι αναγ­ καία σε προχωρημένες και σοβαρές περιπτώσεις και επισημάναμε ότι μια τέτοια αγωγή δεν κάνει τίποτε για να απομακρύνει τις αιτίες της πάθησης ή να βελτιώσει μόνιμα τη γενική υγεία του ασθενή μπορούμε να πούμε οριστικά ότι ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι πέτρες της χολής μπορούν να θεραπευτούν πραγματικά είναι η φυσική θεραπεία. Με αυτό εννοούμε ότι, με τη φυσική θεραπεία, οι πέτρες μπορούν να διαλυθούν και να αποβληθούν από τον οργανι­ σμό και οι βαθύτερες αιτίες που ευθύνονται για τον σχηματισμό τους εξαφανίζονται. Έτσι δεν σχηματίζονται ξανά άλλες πέτρες, κά­

τι που είναι εντελώς διαφορετικό από την χειρουργική αφαίρεσή τους. Όπου είναι δυνατό η θεραπευτική αγωγή για πέτρες της χολής πρέπει να γίνει σε ένα Φυσιοθεραπευτικό Κέντρο, γιατί θα χρειαστεί

μια νηστεία μεγάλης σχετικά διάρκειας σε ορισμένες περιπτώσεις. Αν δεν μπορεί να γίνει αυτό, πρέπει να εξασφαλιστούν οι υπηρεσίες ενός έμπειρου υγιεινιστή που θα επιβλέψει την θεραπεία. Αν δεν είναι δυνατό να γίνει ούτε οργανωμένη, ούτε προσωπική φυσική θε­ ραπεία σε κάποια περίπτωση, πρέπει να γίνουν τα εξής: Στην αρχή πρέπει, να γίνει νηστεία για τέσσερις ως επτά μέρες, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα. Η διάρκεια της εξαρτάται από τη σοβαρότητα της περίπτωσης. Μετά την νηστεία πρέπει να αρχί­ σει η περιορισμένη δίαιτα, που αναφέρεται στο Παράρτημα. Αυτή η δίαιτα πρέπει να γίνει πιστά για άλλες δέκα ως δεκατέσσερις μέρες. Ύστερα μπορεί να υιοθετηθεί το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που επίσης περιγράφεται στο Παράρτημα. Στην διάρκεια της νηστείας και μετά, αν χρειαστεί, τα έντερα πρέ­ πει να καθαρίζονται κάθε βράδυ μ’ ένα κλύσμα χλιαρού νερού και να ακολουθηθούν οι οδηγίες για την εξάλειψη της δυσκοιλιότητας που αναφέρονται στο Κεφάλαιο 9. Η καθημερινή στεγνή εντριβή και το καθιστά λουτρό ή σπόγγισμα με υγρή πετσέτα, καθώς και οι ανα­ πνευστικές και οι άλλες ασκήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται τακτικά, παράλληλα με την διαιτητική θεραπεία. ' Ενα θερμό λουτρό με άλατα θειϊκής μαγνησίας, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνεται δυο φορές την βδομάδα, όπου είναι δυνατό. Αν υπάρχει πόνος πάνω από την περιοχή της χοληδό­ χου κύστης, μπορούν να τοποθετηθούν ζεστά επιθέματα κάμποσες φορές την ημέρα, ή μια θερμοφόρα, ενώ μια κρύα κομπρέσα μπορεί να τοποθετηθεί τη νύχτα. (Βλέπε το Παράρτημα για τις λεπτομέρει­ ες των κομπρεσών). Ο ασθενής πρέπει να είναι ήρεμος κατά τις πρώτες εβδομάδες της θεραπείας και είναι βασικό να έχει αρκετή ξεκούραση. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να ληφθούν ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ φάρμακα. Το ελαιόλαδο θεωρείται πως έχει μεγάλη θεραπευτική αξία στη θερα­ πεία των πέτρων της χολής, αλλά εμείς δεν νομίζουμε ότι η χρήση του είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη. Περιπτώσεις που υποτίθεται ότι θερα­ πεύτηκαν με τη χρήση ελαιόλαδου συνήθως δεν ήταν καθόλου πε­ ριπτώσεις πέτρων της χολής, αλλά φλεγμονή της χοληδόχου κύστης με την οποία συγχύζονται συχνά κατά την διάγνωση. Τα εναποθέμα­ τα στα κόπρανα που υποτίθεται πως είναι κομμάτια από πέτρες της χολής, τις πιο πολλές φορές είναι στην πραγματικότητα σωματίδια ελαιόλαδου. Η μαλακτική θεραπεία από ένα καλό Οστεοπαθητικό ή Φυσιοθε­

ραπευτή θα ήταν πολύ ωφέλιμη οε συνδυασμό με τη θεραπεία που περιγράφεται εδώ, όπως και το τεχνητό ηλιακό φως και τα ηλιόλου­ τρα ή αερόλουτρα. Ο παράγοντας της δίαιτας είναι εξαιρετικής σημασίας. Τα φρούτα και οι σαλάτες πρέπει να αποτελόσουν το μεγαλύτερο μέρος του μελλοντικού διαιτολογίου όταν θεραπευτεί ο ασθενής, γιατί μόνο με την βοήθειά τους τα υγρά και οι εκκρίσεις του σώματος μπορούν να διατηρηθούν καθαρά και υγιεινά και να προληφθεί αποτελεσματικά η πιθανότητα επανεμφάνισης πέτρων στην χοληδόχο κύστη. Τσάι’ κα­ φές και οινοπνευματώδη ποτά, δεν πρέπει να καταναλώνονται στο μέλλον το ίδιο και τα καρυκεύματα. ' Ολες οι απομεταλλωμένες και νεκρές τροφές, όπως είναι τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι, η άσπρη ζάχαρη, τα ραφιναρισμένα δημητριακά κλπ., πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά, όπως πρέπει να αποφεύγονται και όλα τα βαριά και λιπαρά φαγητά, όλες οι τηγανισμένες τροφές, οι εντράδες, οι πουτίγκες, οι γλυκές πίτες κλπ. Πρέπει να καταναλώνονται λίγα λίπη και βούτυρα. Η κρέμα πρέπει να παραλεκρθεί εντελώς από το μελλοντικό διαιτο­ λόγιο, καθώς επίσης όλα τα ζωϊκα λίπη, όπως το λαρδί, το λίπος κλπ. Το κρέας και οι άλλες σαρκικές τροφές πρέπει να τρώγονται σπά­ νια.

Αιματουρία. Αιματουρία σημαίνει αίμα στα ούρα. Το αίμα μπορεί να βρίσκεται εκεί από διάφορες αιτίες, κυρίως όμως από αρρώστια ή βλάβη στους νεφροϋς, στους ουρητήρες, στην ουροδόχο κύστη ή στην ουρήθρα. Καθώς περνά μια πέτρα από το νεφρό προς την ου­ ροδόχο κύστη είναι δυνατόν να προκαλέσει αιματουρία. Η ασθένεια του προστάτη μπορεί επίσης να δημιουργήσει αυτή την κατάσταση. Ορισμένα φάρμακα προκαλούν επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις, αιματουρία. Αυτή η ασθένεια είναι πολύ συνηθισμένη στις οξείες καθοριστικές κρίσεις, όπως ο πυρετός. Θεραπεία: Η παρουσία αίματος στα ούρα μπορεί να είναι ή να μην είναι σοβαρή. Ολα εξαρτώνται από την πάθηση με την οποία σχετί­ ζεται. Οσον αφορά τη θεραπεία της, είναι φανερό ότι η αιματουρία μπορεί να θεραπευθεί μόνο αν βρεθεί η αιτία και ακολουθηθεί η σωστή θεραπευτική αγωγή γι' αυτήν. Αν δεν μπορεί να εξακριβω­ θεί καμιά αιτία και δεν υπάρχει πόνος ή άλλο ενοχλητικό σύμπτωμα, μια ολιγοήμερη νηστεία που θα ακολουθηθεί από μια ολιγοήμερη δί­

αιτα μόνο με φρούτα (όπως περιγράφεται περιληπτικά στο Παράρ­ τημα) θα πρέπει να διορθώσει το πρόβλημα. ' Ενα κρύο καθιστό λου­ τρό το πρωί κι ένα εναλλασσόμενο ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό κάθε βράδυ όσο συνεχίζεται η αιμορραγία, θα βοηθήσουν ουσιαστι­ κά στο καθάρισμα των ούρων. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ κατά τις πρώτες μέρες της θεραπείας, και μετά από αυτήν αν χρειαστεί. (Τα καθιστά λουτρά περιγράφονται λεπτομερώς στο Παράρτημα).

Φλεγμονή της Ουροδόχου κύστης. Βλέπε κυστίτιδα (σελίς 473)

Φλεγμονή της χοληδόχου Κύστης. ' Οπως οι πέτρες της χολής έτσι και η φλεγμονή της ουροδόχου κύστης είναι αποτέλεσμα της τοξικής κατάστασης του οργανισμού που οδηγεί στη νωθρή λειτουρ­ γία του συκωτιού. Είναι αποτέλεσμα λανθασμένων συνηθειών δια­ τροφής, γενικού κακού τρόπου ζωής, ιατρικής θεραπείας κάποιας προηγούμενης ασθένειας, της χρόνιας δυσκοιλιότητας, της συνή­ θειας να χρησιμοποιούμε καθαρτικά κλπ. Σχετίζεται συχνά με το συ­ κώτι και τα παρακείμενα όργανα. Η θεραπευτική αγωγή για την φλεγ­ μονή της χοληδόχου κύστης είναι ίδια μ’ εκείνη που ακολουθείται για τις πέτρες της χολής που περιγράφεται πιο πάνω σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 485). Μόνο μ' έναν πλήρη καθαρισμό του οργανι­ σμού και με αναδιοργάνωση της λειτουργίας του συκωτιού -όπως αναφέρεται εκεί- μπορεί να απομακρυνθεί η ανωμαλία και να απο­ κατασταθεί η υγεία του πάσχοντος. Πρέπει να τονιστεί ότι πολλές από τις περιπτώσεις όπου η διάγνωση είναι «πέτρες της χολής» εί­ ναι μόνο περιπτώσεις φλεγμονής της χοληδόχου κύστης.

Ίκτερος (χρυσή). Ο ίκτερος είναι ομάδα συμπτωμάτων, μάλλον, παρά ασθένεια. Δημιουργείται από την απόφραξη της διέλευσης της χολής από το συκώτι, ενώ η χολή παρακρατείται και περνάει μέσα στο αίμα, αντί να πάει μέσα στο λεπτό έντερο για να συμπληρώσει το έργο της χώνεψης. Η αιτία της απόφραξης μπορεί να είναι μια

απλή κατάσταση καταρροής, ή φλεγμονής που αποφράσσει τον πό­ ρο της χολής, ή μια μικρή πέτρα της χολής, ή ακόμη, ένας όγκος, ή άλλος τοξικός παράγοντας. Το συνηθισμένο χαρακτηριστικό που σχετίζεται με τον ίκτερο εί­ ναι το κιτρίνισμα του δέρματος και ιδιαίτερα του ασπραδιού των μα­ τιών, γιατί αυτό οφείλεται στην παρουσία της χολής στο αίμα, σαν αποτέλεσμα αυτής της απόφραξης, που σταματά την εκκρισή της στο έντερο. ' Ενα άλλο αποτέλεσμα, όταν η χολή εμποδίζεται να εισέλθει στο λεπτό έντερο, είναι ότι η πέψη (ιδιαίτερα των λιπών) εμ­ ποδίζεται. ' Ετσι υπάρχει εναλλακτικά δυσκοιλιότητα και διάρροια, με κόπρανα που έχουν το χρώμα του πηλού. Θεραπεία. Η θεραπεία για τον ίκτερο, όπως είναι ευκολονόητο, εί­ ναι η νηστεία. Ο ασθενής πρέπει να πίνει μόνο χυμό πορτοκαλιού και νερό, όσο διαρκούν τα οξέα συμπτώματα. Αυτό μπορεί να είναι από τρεις ως επτά μέρες ή περισσότερο, σύμφωνα με την σοβαρό­ τητα της περίπτωσης. Όταν υποχωρήσουν πλήρως τα οξέα αυτά συμπτώματα συνεχίζουμε τη δίαιτα μόνο με φρούτα, (που περιγράφεται στο Παράρτημα) για τρεις ως πέντε μέρες και στη συνέχεια αρχίζουμε να εφαρμόζουμε σιγα σιγά το πλήρες εβδομαδιαίο διαι­ τολόγιο, (που περιγράφεται επίσης στο Παράρτημα). Τα έντερα πρέ­ πει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με κλύσμα χλιαρού νερού στην δι­ άρκεια της νηστείας και μετά από αυτήν, αν χρειαστεί. Επίσης πολύ θα ωφελήσει ένα καθημερινό ζεστό λουτρό με άλατα θειϊκής μαγνησίας ή και χωρίς αυτά τα άλατα. Αν ακολουθηθεί σωστά η παραπάνω θεραπευτική αγωγή και αν ο ασθενής αναπαυτεί στο κρεβάτι στο μεταξύ, η κρίση θα ξεπεραστεί όσο το δυνατό γρηγορότερα, αφήνοντας τον πάσχοντα σε υγεία πο­ λύ καλύτερη από ότι πριν την οξεία προσβολή, εξαιτίας του πλή­ ρους καθαρισμού του οργανισμού του με την αγωγή που ακολουθή­ θηκε. Όταν αρχίσει μια πλήρης δίαιτα, πρέπει να αποφευχθούν όλα τα λίπη και λάδια για το πρώτο δεκαπενθήμερο περίπου. Το βούτυρο και το λάδι μπορούν να περιληφθούν αργότερα σε αρκετά μικρές ποσότητες. Οι γενικές παρατηρήσεις που αφορούν τη δίαιτα για όσους πά­ σχουν από πέτρες της χολής, όπως διατυπώθηκαν στη θεραπεία αυ­ τής της πάθησης νωρίτερα σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 485) πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά μετά την ανάρρωση από ίκτερο. Η αυ­

στηρή τήρηση αυτών των γενικών διαιτητικών κανόνων έχει μεγάλη σπουδαιότητα αν πρόκειται να προληφθούν αποτελεσματικά μελ­ λοντικές προσβολές από ίκτερο.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Οταν ο ίκτερος προκαλείται από πέτρες της χολής, όγκο κλπ., η θεραπεία πρέπει να ανατεθεί σ' έναν ικανό υγιεινιστή, αν αυτό είναι δυνατό.

Κινητός νεφρός. Όταν οι ιστοί που περιβάλλουν τον νεφρό και το κρατούν στη θέση του, γίνουν λεπτοί και αδύνατοι, σαν αποτέλεσμα μιας εξασθενημένης κατάστασης του οργανισμού γενικά, είναι πολύ πιθανό ότι το νεφρό θα αναγκαστεί να φύγει από την θέση του αν υποβληθεί σε μεγάλη ένταση. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή σαν «κινητός νεφρός» και είναι αρκετά συνηθισμένο περιστατικό στην σημερινή εποχή, ιδιαίτερα στις γυναίκες. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται συνήθως για την αντιμετώπιση του κινητού νεφρού είναι να ραφτεί πάλι στην σωστή του θέση, ή χρησι­ μοποιείται μια χειρουργική ζώνη. Σε καμιά από αυτές τις περιπτώ­ σεις δεν αντιμετωπίζεται το βαθύτερο πραγματικό αίτιο της πάθη­ σης, δηλαδή η αδυνατισμένη κατάσταση των κοιλιακών μυών και των κοιλιακών δομών γενικά. Έτσι τα αποτελέσματα απέχουν πολύ από το να είναι ικανοποιητικά. Η μόνη λογική διαδικασία που πρέπει να υιοθετηθεί όσον αφορά τον κινητό νεφρό είναι ένα σχέδιο θερα­ πευτικής αγωγής που προωθεί τη γενική υγεία, στο οποίο οι ασκή­ σεις, ιδίως των κοιλιακών μυών, κατέχουν σημαντική θέοη. Με αυ­ τόν τον τρόπο, η αδυνατισμένη σωματική κατάσταση μπορεί να το­ νωθεί σιγά-σιγά, πράγμα που θα έχει σαν φυσικό αποτέλεσμα να ξαναγυρίσει ο νεφρός στην σωστή του θέση. Ταυτόχρονα από μια τέτοια θεραπευτική αγωγή θα βελτιωθεί κατά πολύ και η γενική υγεία του σώματος. Η μαλακτική αγωγή από ένα Οστεοπαθητικό ή Φυσιοθεραπευτή σαν συμπλήρωμα της όλης θεραπευτικής αγωγής, θα ήταν πολύ χρήσιμη. Κάθε άσκηση που τείνει να δυναμώσει τους κοιλιακούς μυς θα εί­ ναι πολύ χρήσιμη σ’ αυτές τις περιπτώσεις και ο αναγνώστης παραπέμπεται στις παρατηρήσεις που αφορούν τις ειδικές θεραπευτικές ασκήσεις που αναφέρονται στο τέλος της θεραπευτικής αγωγής, για το πεσμένο στομάχι στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα 390). Το σχέδιο σωματι­

κών ασκήσεων που αναφέρεται στο Παράρτημα, καθώς και η στεγνή εντριβή, το καθιστά λουτρό, κλπ., θα είναι πολύ χρήσιμα βοηθήματα.

Νεφρίτιδα Οξεία. Η Νεφρίτιδα ή φλεγμονή των νεφρών είναι μια σοβαρή πάθηση και μπορεί να είναι είτε οξεία είτε χρόνια. Ο συνη­ θισμένος όρος που χρησιμοποιείται γι' αυτή την ασθένεια είναι «νό­ σος του Μπράιτ». Στην πραγματικότητα, όμως, η νόσος του Μπράιτ αναφέρεται στις μορφές της χρόνιας νεφρίτιδας και όχι στην οξεία μορφή της. Οι αιτίες που βρίσκονται πίσω από τις ασθένειες των νεφρών γε­ νικά εξετάσθηκαν με λεπτομέρεια στις εισαγωγικές σελίδες αυτού του κεφαλαίου. Εκεί ο αναγνώστης είδε τους διάφορους παράγον­ τες που οδηγούν στην ασθένεια των νεφρών: λανθασμένη διατρο­ φή, πολύ αλκοόλ, η ιατρική θεραπεία μιας προηγούμενης ασθένειας, η τακτική χρήση χημικών παραγόντων κάθε είδους για την ανακού­ φιση της δυσπεψίας και των στομαχικών ασθενειών γενικά, η πολύ ελεύθερη χρήση ασπιρίνης και άλλων φαρμάκων όπως τα παυσίπονα κλπ. Ένας συνδυασμός μερικών ή όλων αυτών των παραγόντων βρίσκεται στη ρίζα της νεφρίτιδας, με οξεία ή με χρόνια μορφή. Για να δείξουμε πόσο στενή είναι η σχέση μεταξύ της κατασταλ­ τικής φαρμακευτικής θεραπευτικής αγωγής των ασθενειών και της νεφρίτιδας, μπορεί κανείς να παρατηρήσει μόνο πόσο συνηθισμένο είναι να παρουσιάζεται η νεφρίτιδα σαν άμεση περιπλοκή της ιατρι­ κής θεραπείας πυρετών, όπως της οστρακιάς του ρευματοειδούς πυρετού κλπ. Οι τοξικές ουσίες που ωθούνται πίσω στον οργανισμό σαν αποτέλεσμα μιας τέτοιας θεραπευτικής αγωγής σε συνδυασμό με τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται, προκαλούν αφόρητη υπερκό­ πωση στα νεφρά, που είναι το κύριο απεκκριτικό όργανο για την αποβολή των αχρήστων από το σώμα. ’ Ετσι η νεφρίτιδα εμφανίζεται σαν άμεσο αποτέλεσμα πολλών περιπτώσεων. (Αξίζει να επαναλά­ βουμε πάλι σ' αυτό το σημείο, με κίνδυνο να προκαλέσουμε πλήξη στον αναγνώστη, ότι αν ένας πυρετός ή άλλη οξεία ασθένεια θερα­ πευτεί με τις αφάρμακες μεθόδους της Φυσικής υγιεινής -νηστεία κλπ.- περιπλοκές σαν τη νεφρίτιδα δεν εμφανίζονται ποτέ). Όσον αφορά τη νεφρίτιδα επισημάναμε στη θεραπευτική αγωγή για την Συμφόρηση των Νεφρών σ' αυτό το Κεφάλαιο (σελίδα 472) ότι σαν συνέπεια της φαρμακευτικής αγωγής παρουσιάζεται συχνά νεφρίτιδα. Οι λόγοι είναι ακριβώς οι ίδιοι μ' αυτούς που αναφέραμε

Πιο πάνω. Η οξεία νεφρίτιδα χαρακτηρίζεται συνήθως από πόνο στα νεφρά που εκτείνεται κάτω προς στους ουρητήρες, και από πυρετό με αμ­ βλύ πόνο οτην πλάτη. Τα ούρα είναι λιγοστά και έχουν έντονο χρώ­ μα. Εμφανίζονται διογκώσεις υδρωπικίας καθώς συνεχίζεται η γλεγμονώδης διαδικασία και η καταστροφή που επέρχεται στα τριχοειδή αιμοφόρα αγγεία και στις σωληνώδεις δομές κάνουν το λεύκωμα και το αίμα να διαρρεύσουν στα ούρα. Θεραπεία. Η θεραπεία για την οξεία ασθένεια των νεφρών είναι βα­ σικά η νηστεία. Μ' αυτήν οι τοξίνες και τα άχρηστα του οργανισμού -που ευθύνονται για την πρόκληση της φλεγμονώδους κατάστασης των νεφρών- απομακρύνονται με τον ταχύτερο και ασφαλέστερο τρόπο. ’ Ετσι προετοιμάζεται ο δρόμος για τη μέλλοντική υγεία. Αν καταφύγει κανείς στη θεραπεία με φάρμακα και κατασταλεί η οξεία φλεγμονώδης κατάσταση, μπορεί να προκύψουν διάφορες δυσάρε­ στες περιπλοκές και συχνά το τελικό αποτέλεσμα είναι η νόσος του Μπράιτ. Ο πάσχων από οξεία νεφρίτιδα πρέπει να πιει μόνο χυμό πορτο­ καλιού και νερό όσο διαρκούν τα οξέα συμπτώματα.(Βλέπε το Πα­ ράρτημα για λεπτομέρειες σ' ότι αφορά την εφαρμογή της νηστεί­ ας). Η περίοδος της νηστείας ίσως χρειαστεί να παρατηθεί για μια βδομάδα ως δέκα μέρες, ή και περισσότερο σε μερικές περιπτώ­ σεις. Ύστερα πρέπει να υιοθετηθεί για λίγες μέρες η δίαιτα μόνο με φρούτα (που περιγράφεται στο Παράρτημα), μετά την οποία αν επιβεβαιωθεί η ανάρρωση ο ασθενής μπορεί να συνεχίσει με φρού­ τα και γάλα, και ύστερα να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολό­ γιο όπως περιγράφεται στο Παράρτημα. Το κλύσμα με χλιαρό νερό πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ στη διάρκεια της νηστείας και μετά από αυτήν, αν χρειαστεί. Αν η δυσκοιλιότητα είναι τακτική, οι κανόνες για την εξάλειψή της που αναφέρονται στο κεφάλαιο 9 πρέπει να εφαρμοστούν όσο το δυνατό συντομότερα. Όλα τα μέτρα που θα ανακουφίσουν τα νεφρά αυξά­ νοντας την αποβολή των αχρήστων από τα άλλα όργανα αποβολής είναι πολύτιμα στη θεραπεία της οξείας νεφρίτιδας. Γι' αυτό πρέπει να γίνονται κάθε μέρα, ή μέρα παρά μέρα ζεστά λουτρά με άλατα θειϊκής μαγνησίας ή και χωρίς αυτά τα άλατα όσο διαρκούν αυτά τα οξέα συμπτώματα. Έτσι αυξάνεται η αποβολή αχρήστων από το δέρμα. (Μετά από κάθε ζεστό λουτρό, ο ασθενής πρέπει να σκου­

πίζεται με πετσέτα βρεγμένη με κρύο ή χλιαρό νερό, πριν ξαναγυρίσει στο κρεβάτι). Τα επιθέματα είναι επίσης πολύ ευεργετικά στη θεραπεία της οξείας νεφρίτιδας γιατί προκαλούν αύξηση της αποβολής των αχρή­ στων από το δέρμα. Πρέπει να τοποθετούνται δύο ή' τρεις φορές την ημέρα, σύμφωνα με τις οδηγίες για τις κρύες κομπρέσες που δίνονται στο Παράρτημα. (Πρέπει να χρησιμοποιείται ένα αρκετά μεγάλο σεντόνι για να τυλιχθεί γύρω απ' ολόκληρο το σώμα). Αν η παραπάνω θεραπεία γίνει πιστά και δεν ληφθούν φάρμακα, τότε ο ασθενής θα αποκτήσει σύντομα την υγεία του, ενώ ολόκληρο το σώμα του θα είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ότι ήταν πριν προσβληθεί από την οξεία νεφρίτιδα. ’ Οσον αφορά τους γενικούς κανόνες για τον τρόπο ζωής, τις ασκή­ σεις και το μετέπειτα διαιτολόγιο, ο ασθενής παραπέμπεται στις πα­ ρατηρήσεις γι' αυτά τα σημεία στη θεραπεία της Χρόνιας Νεφρίτι­ δας που ακολουθεί παρακάτω.

Χρόνια Νεφρίτιδα. Η χρόνια νεφρίτιδα ή νόσος του Μπράιτ μπορεί να διαιρεθεί σε δυο κατηγορίες, την: παρεγχυματώδη και την Διά­ μεσο νεφρίτιδα. Η πρώτη προσβάλλει πιο συγκεκριμένα τα σωληνά­ ρια των νεφρών και χαρακτηρίζεται από υδρωπικία και μεγάλες ποσό­ τητες λευκώματος και εκμαγείων στα ούρα. Η δεύτερη μορφή της χρόνιας νεφρίτιδας χαρακτηρίζεται από ατροφία και διόγκωση των συνδετικών ιστών των νεφρών, με υψηλή πίεση του αίματος, υπερ­ τροφία της καρδιάς, μεταβολές στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγ­ γείων κλπ. Στον παρεγχυματικό τύπο, ο νεφρός διογκώνεται πολύ και παίρνει ένα άσπρο χρώμα. Είναι γνωστό σαν μεγάλο λευκό νεφρό. Τα τοι­ χώματα των σωληνάριων διαστέλλονται και διογκώνονται με κύτταρα και εκμαγεία. Αυτό το στάδιο ακολουθείται από ατροφία και συρρί­ κνωση ολόκληρου του οργάνου. Το νεφρό γίνεται μικρότερο και εί­ ναι γνωστό σαν μικρό λευκό νεφρό. Ο ασθενής έχει επίμονη υδρω­ πικία που πρώτα παρουσιάζεται κάτω από τα μάτια, αλλά γενικεύεται σύντομα σ' όλο το σώμα. Αυτή η κατάσταση συνοδεύεται επίσης από εντερικές διαταραχές, συνεχή και προοδευτική αναιμία και απώλεια βάρους και δύναμης. Η ασθένεια έχει επίμονο χαρακτήρα και αν ακολουθηθεί ορθόδοξη ιατρική αγωγή χειροτερεύει σταθερά. Μόνο με φυσική θεραπεία, που θα γίνει σωστά και με φυσικό τρόπο

ζωής, μπορεί να ανακοπεί η πορεία της. Αν δεν παρουσιαστούν εκφυλιστικές μεταβολές σε μεγάλο βαθμό, τελικά, θεραπεύεται. Οι προδιαθετικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση της παρεγχυματικής νεφρίτιδας είναι οι ίδιοι που ισχύουν για τις ασθέ­ νειες των νεφρών γενικά, όπως αναφέρονται στις πρώτες σελίδες αυτού του Κεφαλαίου. Οι πιο σημαντικοί είναι οι εξής: λανθασμένη διατροφή (π.χ. η τακτική και υπερβολική κατανάλωση πρωτεϊνούχων, αμυλούχων, ζαχαρωδών και λιπαρών τροφών), ο αλκοολισμός, οι πα­ θήσεις των γεννητικών οργάνων, οι απολαύσεις και οι διάφορες κα­ ταχρήσεις, η στενοχώρια, η υπερκόπωση κλπ. και σε πολλές περι­ πτώσεις δηλητηρίαση από φάρμακα. Μάλιστα, οποιαδήποτε συνήθεια ή οποιοσδήποτε τρόπος ζωής που μειώνει τις ζωτικές δυνάμεις του σώματος συμβάλλει στην συσσώρευση τοξινών στον οργανισμό, συν­ τελώντας έτσι στην πρόκληση χρόνιας πάθησης των νεφρών. Η Ια­ τρική Επιστήμη παραδέχεται ότι η υπερβολική κατανάλωση κρέατος και άλλων πρωτεϊνικών τροφών έχει μεγάλη σχέση με τη δημιουργία νεφρικών παθήσεων, αλλά φαίνεται πώς είναι εντελώς ανίκανη να διαγνώσει άλλους, εξίσου σημαντικούς αιτιολογικούς συντελεστικούς παράγοντες. Στήν Διάμεσο νεφρίτιδα ο ασθενής παραπονείται για απώλεια δύ­ ναμης, αναιμία και εντερικές διαταραχές. Ο σφυγμός δείχνει πολύ υψηλή ένταση. Η πίεση του αίματος αυξάνεται συνήθως, η καρδιά διογκώνεται και συχνά υπάρχει ταχυπαλμία και ζαλάδα. Η όραση μπορεί να επηρεαστεί και να παρουσιαστεί μερική ή ολική τύφλωση. Τα ούρα έχουν ωχρό χρώμα, είναι αυξημένα σε ποσότητα και έχουν χαμηλό ειδικό βάρος. Η ποσότητα των ούρων ποικίλλει και μπορεί να εξαφανιστούν εντελώς μερικές φορές. Θεραπεία. Αν ακολουθηθεί η ορθόδοξη ιατρική θεραπεία τότε ο πάσχων από οποιαδήποτε μορφή της νόσου του Μπράιτ έχει λίγες ελ­ πίδες να γίνει καλά. Πράγματι, η κατάστασή του θεωρείται ανίατη από την αρχή. Ωστόσο, με τη φυσική θεραπεία πολλοί πάσχοντες από χρόνια νεφρίτιδα θεραπεύτηκαν, ενώ είχαν θεωρηθεί ανίατοι από τους γιατρούς. Φυσικά, η θεραπευσιμότητα εξαρτάται σε κάθε περίπτωση από το πόσο αφέθηκε η ασθένεια να προχωρήσει πριν αρχίσει η φυσική θεραπευτική αγωγή. Εκεί όπου επιτράπηκε να συ­ νεχιστεί για πολύ καιρό η χρόνια καταστροφή και η ατροφία των ορ­ γάνων, είναι πιθανόν να είναι αδύνατη η πλήρης θεραπεία. Ακόμη και σ' αυτές τις περιπτώσεις, όμως, αν η πλήρης θεραπεία δεν εί­

ναι εφικτή, μπορούν να γίνουν πολλά για να βελτιωθεί η κατάσταση του πάσχοντα με τη φυσική θεραπεία, αν εφαρμοστεί σωστά. Όσον αφορά τη θεραπεία για τη νόσο του Μπράιτ, αυτή πρέπει να γίνει σ’ ένα Κέντρο Φυσιοθεραπείας, ή με την επίβλεψη ενός ικα­ νού Υγιεινιστή, όπου τούτο είναι δυνατό■γιατί, για να επιτευχθούν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, η θεραπευτική αγωγή πρέπει να ρυθμιστεί σύμφωνα με την ικανότητα του ασθενή να ακολουθήσει ένα σχέδιο αυστηρής αποβολής αχρήστων από το σώμα του. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι σε κάθε αποβλητική δραστηριότητα τα νεφρά καλούνται να κάνουν ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς. Αν είναι πολύ αρρωστημένα, πρέπει να φροντίσουμε ώστε στην διάρκεια της θε­ ραπείας να μην υποβάλλονται σε κοπιώδη αποβλητική εργασία. Ωστό­ σο αν η προσωπική παρακολούθηση είναι ακατόρθωτη τότε ο πάσχων από την νόσο του Μπράιτ μπορεί να ακολουθήσει μια θερα­ πευτική αγωγή που θα βασίζεται στις γραμμές που αναφέρουμε πα­ ρακάτω μόνος του, αν θέλει να έχει κάθε ελπίδα να πετύχει όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα. Πρώτα πρώτα πρέπει να γίνει μια σύντομη νηστεία για τρεις ή τέσσερις μέρες, όπως αναφέρεται στο Παράρτημα. Υστερα αυτή πρέπει να διακοπεί και ο ασθενής να περάσει άλλες επτά ως δεκα­ τέσσερις μέρες με την περιορισμένη δίαιτα που περιγράφεται στο Παράρτημα. (Αυτή η περιορισμένη δίαιτα πρέπει να γίνει όσο το δυ­ νατό περισσότερες μέρες, γιατί όσο περισσότερο μπορεί να συνεχι­ στεί τόσο το καλύτερο). Στη συνέχεια μπορεί να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που περιγράφεται επίσης στο Παράρτημα και να προσκολληθεί σ' αυτό όσο το δυνατό πιο αυστηρά. Περισσότερες σύντομες νηστείες ακολουθούμενες από περιό­ δους περιορισμένης δίαιτας, πρέπει να γίνουν κατά διαστήματα δύο ή τριών μηνών, ώσπου η πάθηση των νεφρών να αρχίσει να ομαλοποιείται. Στην διάρκεια της νηστείας και μετά από αυτήν, αν χρειαστεί, τα έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ μ’ ένα κλύσμα χλιαρού νερού. Στις περιπτώσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας θα πρέπει να εφαρμοσθεί η θεραπευτική αγωγή για Ιη ν εξάλειψή της που περιγράφεται στο Κεφάλαιο 9. Το καθημερινό στεγνό τρίψιμο και το καθιστό λουτρό, ή το σπόγγισμα με υγρή πετσέτα, που περιγράφονται λεπτομερώς στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται κάθε μέρα από την αρχή της θεραπευτικής αγωγής. Οι αναπνευστικές και άλλες ασκή­ σεις που περιγράφονται στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται κάθε μέ­

ρα. ' Ενα θερμό λουτρό με άλατα θειϊκής μαγνησίας πρέπει να γίνε­ ται δυο φορές την εβδομάδα, όπου είναι δυνατό, καθώς και ένα εναλλασσόμενο ζεστό και κρύο καθιστά μπάνιο τρία βράδια την εβδομάδα, (βλέπε Παράρτημα για λεπτομέρειες. Οι κρύες κομπρέ­ σες στα νεφρά θα είναι ευεργετικές σε μερικές περιπτώσεις). Ο καθαρός αέρας και οι υπαίθριες ασκήσεις θα είναι πολύ ευερ­ γετικές σε όλες τις περιπτώσεις θεραπείας. Όπου είναι δυνατό, ο ασθενής πρέπει να κάνει ένα περίπατο τριών χιλιομέτρων μια ή δυο φορές την ημέρα. Δεν είναι ανάγκη να καταβάλλει μεγάλη προσπά­ θεια κανείς όταν κάνει ασκήσεις. Το περπάτημα μπορεί να γίνει χω­ ρίς βιασύνη. Αλλά είναι καλά να κινείται ολόκληρο το σύστημα. Ο πάσχων από τη νόσο του Μπράιτ δεν πρέπει να καταβάλλει ποτέ προσπάθεια σε οποιαδήποτε δουλειά. Πρέπει να προχωρεί αργά και να αποφεύγει κάθε βιασύνη κι έξαψη. Πρέπει να του γίνει συνήθεια να κάνει το καθετί ήσυχα και χωρίς προσπάθεια. Το σύνθημα πρέπει να είναι, «Ό χι βιασύνη και όχι στενοχώρια». Το κάπνισμα και το πιοτό, αν έχουν γίνει συνήθεια πρέπει να εγκαταλειφθούν εντελώς. Πρέπει επίσης να σταματήσουν οι καταχρή­ σεις και να πηγαίνει ο ασθενής νωρίς για ύπνο. Δεν πρέπει να λαμβάνονται καθόλου φάρμακα ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ. Ο παράγον­ τας «δίαιτας» είναι πολύ μεγάλης σημασίας και πρέπει να έχει κανείς συνεχώς στο μυαλό του τα ακόλουθα: - Δεν πρέπει να καταναλώνονται άσπρο ψωμί, ζάχαρη, κέικ, γλυ­ κίσματα, πουτίγκες ή πίτες, ραφιναρισμένα δημητριακά, πατάτες βρασμένες-τηγανητές ή πουρέ, ούτε λιπαρές, βαριές ή τηγανισμέ­ νες τροφές· ούτε φαγητά ραγού (στην κατσαρόλα), κρέας πατάτες κλπ: ούτε κρέμα. Πολύ λίγο βούτυρο ή λίπη οποιουδήποτε είδους. Το τσάι και ο καφές πρέπει να αποφεύγονται εντελώς. Δεν πρέπει να καταναλώνονται καρυκεύματα, τουρσιά, σάλτσες κλπ. Το κρέας πρέπει να παραλείπεται όσο το δυνατό περισσότερο από το διαιτολό­ γιο, όπως επίσης και οι άλλες σαρκικές τροφές. Τα αυγά, το τυρί και οι ξηροί καρποί μπορούν να αντικαταστήσουν το κρέας και τα ψά­ ρια, όπου αναφέρονται στο εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που περιγράφεται στο Παράρτημα. Τα γεύματα πρέπει να είναι τόσο μικρά όσο χρειάζεται για να ικανοποιήσουν το αίσθημα της πείνας. Στο φαγητό δεν πρέπει να πίνουμε υγρά (χωριστά ή λήψη υγρών από τα γεύμα­ τα εκτός από την περίπτωση των φρούτων και του γάλακτος, όπου η ταυτόχρονη λήψη τους συνδυάζεται καλά). Αν ο πάσχων από τη νόσο του Μπράιτ συνεχίσει με τον τρόπο που

αναφέρεται παραπάνω, ο δρόμος για την αποκατάσταση της υγείας του θα είναι ανοιχτός γι' αυτόν, παρά την ιατρική άποψη ότι αυτή η ασθένεια δεν μπορεί να θεραπευτεί. Φυσικά, μόνο εκείνοι στους οποίους η ασθένεια του ιστού των νεφρών δεν προχώρησε πολύ μπορούν να ελπίζουν σε μια πλήρη και οριστική θεραπεία. Αλλά, όπως επισημάνθηκε κιόλας, ακόμη και στις προχωρημένες περιπτώ­ σεις πολλά μπορούν να γίνουν για να βελτιωθεί η κατάσταση του ασθενή, αν αυτός ακολουθήσει με επιμονή ένα σχέδιο θεραπείας, σαν αυτό που περιέγραψε πιο πάνω. Σε όλες τις περιπτώσεις της νόσου του Μπράιτ συνιστάται μαλα­ κτική θεραπεία από έναν ικανόν οστεοπαθητικό ή φυσιοθεραπευτή.

Πυελίτιδα. Η πυελίτιδα μπορεί να είναι δύο ειδών: - Μια απλή καταρροϊκή φλεγμονώδης κατάσταση που προσβάλλει τα νεφρά, στην οποία υπάρχει μια ορισμένη ποσότητα βλέννας που περνάει στα ούρα και - Μια διαπυητική φλεγμονώδης κατάσταση στην οποία υπάρχει πύ­ ον στα ούρα. Αυτή η ασθένεια είναι πολύ τοξική, εξαιτίας της δηλητηριώδους κατάστασης του οργανισμού γενικά, και η θεραπεία της πρέπει να ανατεθεί σ’ έναν υγιεινιστή, αν είναι δυνατό. Αν δεν μπορεί να γίνει αυτό, το σχέδιο της κατ' οίκον θεραπείας για τη νεφρίτιδα (οξεία και χρόνια), που αναφέρεται πιο πάνω σ' αυτό το κεφάλαιο, μπορεί να εφαρμοστεί με καλά αποτελέσματα (οι πέτρες στα νεφρά μπορεί να είναι η αιτία της πυελίτιδας, σε ορισμένες περιπτώσεις).

Νωθρό, Διογκωμένο και Αδρανές Συκώτι. Απ’ όσα είπαμε σχετι­ κά με τις λειτουργίες του συκωτιού στις πρώτες σελίδες αυτού του Κεφαλαίου, θα δείτε ότι το συκώτι είναι το πιο σκληρά εργαζόμενο όργανο του σώματος. Είναι παράξενο, λοιπόν, που το συκώτι θα πα­ ρακουραστεί σ' όλους εκείνους τους ανθρώπους που κάνουν συνε­ χή κατάχρηση του σώματος και των σωματικών τους λειτουργιών; Το πολύ φαγητό είναι ο κυριότερος παράγοντας που έχει σχέση με την ανάπτυξη παθήσεων κάθε είδους, ιδιαίτερα όταν συνδυάζε­ ται με την καθιστική εργασία και την επακόλουθη έλλειψη σωματι­ κής άσκησης. Η χρόνια δυσκοιλιότητα και οι ασθένειες του συκωτιού μπορούμε να πούμε ότι συνδέονται στενά.

Ο λόγος για τον οποίο η δυσκοιλιότητα παίζει τόσο μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη ηπατικών διαταραχών αποσαφηνίστηκε στις πρώτες παρατηρήσεις για το συκώτι και τις λειτουργίες του, που αναφέραμε στην αρχή αυτού του κεφαλαίου. Πρέπει να τονιστεί ξανά ότι η θε­ ραπεία με φάρμακα κάποιας προηγούμενης ασθένειας - ιδιαίτερα η φαρμακευτική θεραπεία του πυρετού- έχει μεγάλη σχέση, με την πρόκληση ηπατικών παθήσεων αργότερα στη ζωή. Το πολύ ποτό και οι διάφορες καταχρήσεις παίζουν επίσης ρόλο στην μείωση της αποδοτικότητας του συκωτιού. Η ηπατική νωθρότητα και οι ηπατικές παθήσεις είναι πολύ συνηθι­ σμένες στα τροπικά κλίματα ανάμεσα στους λευκούς. Αυτό είναι το αποτέλεσμα των ανόητων συνηθειών διατροφής αυτών των ανθρώ­ πων σε τέτοια κλίματα (ιδιαίτερα αν τρώνε δυο ή τρία φαγητά την ημέρα) και η τακτική λήψη κινίνης ως προληπτικού φαρμάκου κατά της ελονοσίας, καθώς επίσης και η μεγάλη κατανάλωση οινοπνευ­ ματωδών ποτών. Λένε συνήθως ότι γι’ αυτές τις παθήσεις φταίει το κλίμα. Όχι δεν φταίει το κλίμα αλλά οι άνθρωποι, οι ανόητες συνήθειες τους και οι πρακτικές τους. Θεραπεία. Από την ίδια τη φύση της πάθησης αυτής γίνεται φανερό ότι μόνο ιδιοσυστατικά μέτρα που εφαρμόζονται σ’ ολόκληρο τον οργανισμό μπορούν να αποκαταστήσουν τη λειτουργία του συκωτιού, σ' εκείνους τους ανθρώπους των οποίων το συκώτι δεν δουλεύει φυσιολογικά. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να διεγείρουν τη δράση του συκωτιού πετυχαίνουν μακροπρόθεσμα να κάνουν την κατάσταση ακόμη χειρότερη, αντί να την βελτιώσουν (για τους λό­ γους που αναφέραμε στην αρχή του κεφαλαίου, στις παρατηρήσεις για το συκώτι). Μόνο αν κάνουμε σ’ ολόκληρο τον οργανισμό ένα πλήρη καθαρισμό και αν υιοθετήσουμε ένα λογικό σχέδιο διατροφής και σωστό τρόπο ζωής μπορεί να εξασφαλιστεί η κανονική λειτουρ­ γία του συκωτιού. Όσοι επιθυμούν να πετύχουν τη σωστή λειτουρ­ γία του συκωτιού τους και να ενισχύσουν ταυτόχρονα τη γενική κατά­ σταση της υγείας τους πρέπει να ακολουθήσουν το εξής σχέδιο της κατ' οίκον θεραπείας. Τα αποτελέσματα θα τους ανταμείψουν για την προσπάθεια που θα καταβάλουν. Αρχίστε για πέντε ως επτά ή δέκα μέρες με την αποκλειστική δί­ αιτα φρούτων που περιγράφεται στο Παράρτημα. (Προφανώς ο χρό­ νος που πρέπει να διαρκέσει η δίαιτα φρούτων πρέπει να εξαρτηθεί

από την σοβαρότητα της κάθε περίπτωσης. Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι όσο περισσότερο διαρκεί η δίαιτα φρούτων σε οποιονδήποτε ασθενή, τόσο καλύτερα θα είναι). ' Υστερα πρέπει να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που περιγράφεται επίσης στο Παράρτημα. Και να το ακολουθήσει κανείς όσο το δυνατό πιο αυστηρά. Πρέπει να γίνουν και άλλες σύντομες δίαιτες με φρούτα -ας πούμε δύο ή τρεις συνεχείς μέρες κάθε φορά- κάθε μήνα ή δίμηνο, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περί­ πτωσης. Στην διάρκεια της περιόδου με φρούτα μόνο, τα έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ μέ ένα κλύσμα χλιαρού νερού. Και όπου η δυσκοιλιότητα είναι χρόνια οι κανόνες για την εξάλειψή της, που παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 9, πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως. Το πρωινό στεγνό τρίψιμο και το καθιστό λουτρό ή το τρί­ ψιμο με υγρή πετσέτα, καθώς και οι αναπνευστικές και οι άλλες ασκήσεις που περιγράφονται στο Παράρτημα πρέπει να γίνονται κα­ θημερινά και να αποτελέσουν μέρος της θεραπευτικής αγωγής. ' Οπου είναι δυνατό, πρέπει να γίνεται ένα θερμό λουτρό με άλατα θειϊκής αμμωνίας, μια ή δυο φορές την εβδομάδα. Ο καθαρός αέρας και οι υπαίθριες ασκήσεις είναι δύο πολύ βασι­ κά πράγματα για τη θεραπεία και αυτός που πάσχει από ηπατικές ανωμαλίες πρέπει να προσπαθήσει να κάνει έναν περίπατο έξι ως οχτώ χιλιομέτρων κάθε μέρα, με ταχύ βήμα. Όσο περισσότερη άσκηση μπορεί να κάνει, σε λογικά όρια φυσικά, τόσο το καλύτερο γΓ αυτόν. Το κάπνισμα και το ποτό πρέπει να αποφεύγονται από δω και πέρα, και δεν πρέπει να λαμβάνονται φάρμακα ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ. Πρέπει, επίσης ο άρρωστος να αποφεύγει τις καταχρή­ σεις, να πηγαίνει νωρίς για ύπνο και να ξυπνά νωρίς. Η μελλοντική δίαιτα είναι μεγάλης σημασίας. Τα φρέσκα φρούτα και οι σαλάτες πρέπει να αποτελούν το κύριο μέρος του διαιτολογί­ ου, όπως συνιστάται στο εβδομαδιαίο διαιτολόγιο. Αυτές είναι καθο­ ριστικές τροφές της Φύσης και αυτός που πάσχει από συκώτι τις χρειάζεται περισσότερο από τους άλλους ανθρώπους. Το δυνατό τσάι και ο δυνατός καφές δεν πρέπει να πίνονται στο μέλλον ούτε πρέπει να τρώγονται καρυκεύματα, τουρσιά, σαλάτες κλπ. Η δίαιτα πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο απλή και δεν πρέπει να πίνουμε υγρά κατά την ώρα του φαγητού (εκτός από την περίπτωση φρού­ των και γάλακτος). Τα προϊόντα από άσπρο αλεύρι πρέπει να αφαιρεθούν από το διαιτολόγιο, όπως επίσης και όλα τα ραφιναρισμένα

δημητριακά, η άσπρη ζάχαρη, οι κονσέρβες και οι τροφές σε κουτιά, όλα τα βαριά, λιπαρά, δύσπεπτα καθώς και τηγανισμένα φαγητά. Οι λιπαρές τροφές πρέπει να καταναλώνονται πολύ αραιά. Δεν πρέπει να τρώγονται οι κρέμες και τα ζωικά λίπη (εκτός από λίγο βούτυρο). Το κρέας και άλλες σαρκικές τροφές πρέπει να παραλειφθούν όσο το δυνατό περισσότερο. Η μάλαξη της σπονδυλικής στήλης από έναν ικανόν φυσιοθερα­ πευτή θα είναι πολύ ευεργετική, σε συνδυασμό με το σχέδιο θερα­ πείας που περιγράψαμε. Συνιστούμε τα ηλιόλουτρα και τα αερόλου­ τρα σε όλους όσους μπορούν να επωφεληθούν από την θεραπευτι­ κή τους αξία.

Πέτρα στο νεφρό ή στην ουροδόχο κύστη. Η πέτρα στο νεφρό είναι πολύ οδυνηρή κατάσταση και ο πόνος είναι πολύ έντονος όταν η πέτρα προχωρεί από το νεφρό στην ουροδόχο κύστη, μέσα από τον ουρητήρα. Οι πέτρες μπορεί να σχηματίζονται εντελώς ανεξάρ­ τητα στην ουροδόχο κύστη, ή να μεταφέρονται εκεί από τα νεφρά. Η αιτία της πέτρας στο νεφρό ή στην ουροδόχο κύστη είναι διαι­ τητική στην προέλευσή της. Αυτές οι πέτρες είναι μόνο συγκέν­ τρωση άχρηστων ουσιών του οργανισμού, και τοξικών ουσιών γύρω από έναν πυρήνα. Όσο καιρό το αίμα φέρνει άχρηστες ουσίες του οργανισμού στα νεφρά για να αποβληθούν με τα ούρα, γι’ αυτό το διάστημα μπορούν να σχηματίζονται πέτρες. Επομένως είναι φανε­ ρό πως είναι περιττό να προσπαθήσει κανείς να διορθώσει αυτή την κατάσταση με εγχείρηση. Η εγχείρηση αφαιρεί την πέτρα (ή τις πέ­ τρες) που μπορεί να υπάρχουν οποιαδήποτε στιγμή αλλά η παραπέ­ ρα συσσώρευσή τους δεν προλαμβάνεται καθόλου με τέτοια θερα­ πεία, γιατί οι βαθύτεροι παράγοντες δεν επηρεάζονται καθόλου από την εγχείρηση. Γι' αυτό, πολλοί άνθρωποι που εγχειρίστηκαν για πέ­ τρα στο νεφρό ή στην ουροδόχο κύστη έχουν τον φόβο περισσότε­ ρων εγχειρήσεων να κρέμεται πάντοτε πάνω από τα κεφάλια τους. Αυτές οι πέτρες αποτελούνται από κρυστάλλους φωσφορικού άλατος ή οξυλικό οξύ του ασβεστίου κυρίως, που χωρίζονται δια καθιζήσεως από τα ούρα ενώ βρίσκονται στο νεφρό ή στην ουροδόχο κύστη. Η παρουσία αυτών των τοξικών προϊόντων δείχνει πολύ κα­ θαρά πόσο το αίμα είναι φορτωμένο με τοξίνες και άχρηστα που συσσωρεύονται στο σώμα με τις κακές συνήθειες διατροφής. Δεν

είναι όλοι οι άνθρωποι επιρρεπείς στον σχηματισμό πέτρας. Φαίνεται ότι υπάρχει κάποια τάση σε μερικούς να τις σχηματίζουν στο σώμα τους, λόγω έμφυτων ιδιοσυστατικών ιδιορρυθμιών. Αλλά η αιτία της προέλευσης τους παύει να είναι μυστήριο αν γίνει κατανοητή η πραγματική σχέση της μεταξύ λανθασμένης διατροφής και ασθένει­ ας.

Θεραπεία. Όπως αναφέραμε, η εγχείρηση για την αφαίρεση της πέ­ τρας στο νεφρό ή στην ουροδόχο κύστη δεν είναι ποτέ θεραπευτική μέ την πραγματική έννοια. Η πιθανότητα της μελλοντικής επαναδημιουργίας της πέτρας δεν προλαμβάνεται καθόλου με την εγχείριση. Ο μόνος τρόπος να θεραπευτεί πραγματικά αυτή η κατάσταση, είναι η πλήρης θεραπεία καθαρισμού του οργανισμού, στην οποία η νηστεία και η αυστηρή δίαιτα παίζουν τον πιο σημαντικό ρόλο. Πολ­ λές περιπτώσεις πέτρας (νεφρικοί λίθοι είναι ο ιατρικός όρος) θε­ ραπεύτηκαν με φυσική θεραπεία και ο ασθενής συμβουλεύεται να κάνει θεραπεία σε Φυσιοθεραπευτικό Κέντρο, αν είναι δυνατό. Ίσως χρειαστεί μια νηστεία αρκετά μεγάλης διάρκειας σε ορισμέ­ νες περιπτώσεις. Γι’ αυτό η οργανωμένη θεραπεία είναι πάντοτε η καλύτερη. Σε αντίθεση προς την εγχείρηση, όχι μόνο η αιτία για σχηματισμό περισσότερων λίθων απομακρύνεται αποτελεσματικά με την φυσική θεραπεία, αλλά το γενικό επίπεδο υγείας του αρρώστου βελτιώνεται. Φυσικά, δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι στις προχωρημένες πε­ ριπτώσεις, όπου οι πέτρες είναι πολύ μεγάλες, ίσως χρειαστεί εγ­ χείρηση, εξαιτίας της δυσκολίας διάσπασης και αποβολής των λίθων αυτών από τον οργανισμό. Η φυσική θεραπεία όμως πρέπει να δοκι­ μάζεται πάντοτε πριν γίνει η εγχείρηση. Σε κάθε περίπτωση όμως, μια αυστηρή δίαιτα στο μέλλον σύμφωνα με τις αρχές της Φυσικής Υγιεινής μετά την εγχείρηση, θα είναι πολύ σημαντική για την πρό­ ληψη του σχηματισμού περισσότερων λίθων. ' Οσοι δεν μπορούν να κάνουν θεραπεία σε Φυσιοθεραπευτήριο (ή κάτω από την προσωπική επίβλεψη και την φροντίδα ενός υγιεινιστή), πρέπει να ακολουθήσουν το σχέδιο της «κατ' οίκον» θερα­ πευτικής αγωγής για τις πέτρες της χολής, που περιγράψαμε πιο πριν σ' αυτό το κεφάλαιο, σελίδα 485. Σε συνδυασμό μ’ αυτή την θε­ ραπευτική αγωγή, η μαλακτική αγωγή θα είναι πολύ ωφέλιμη.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΙΤΑ. Υπάρχει μια κοινή πεποίθηση ότι μια και οι πέτρες στους νεφρούς και στην ουροδόχο κύστη περιέ­ χουν οξαλικά οξέα, οποιαδήποτε τροφή περιέχει οξαλικό οξύ, δεν είναι καλή για αυτόν που πάσχει από πέτρες. Αυτό δεν είναι σωστό γιατί τα οξαλικά οξέα που συγκεντρώνονται για να σχηματίσουν πέ­ τρες στο νεφρό ή στην ουροδόχο κύστη είναι τα τελικά προϊόντα των δραστηριοτήτων του οργανισμού. Είναι τα άχρηστα της κατανά­ λωσης τροφής στον οργανισμό και οφείλονται στην υπερβολική κα­ τανάλωση κρέατος, ψαριών, αυγών, ψωμιού, ζάχαρης κλπ. Αντίθετα, το οξαλικό οξύ στις ντομάτες και στο σπανάκι, για παράδειγμα είναι ένα φυσικό οργανικό προϊόν που είναι αδύνατο να κάνει ζημιά στον οργανισμό. Διασπάται μόλις χωνευτεί και δεν φτάνει στα νεφρά με τη μορφή οξαλικού οξέος.

Φυματιώδης νεφρός. ' Οταν ο οργανισμός βρίσκεται σε κακή κατά­ σταση ζωτικότητας, οι νεφροί μπορεί να είναι τόσο πολύ φθαρμένοι ώστε να είναι δυνατό να προσβληθούν από φυματίωση. Η αφαίρεση ενός φυματιώδους νεφρού -όπως συνηθίζουν οι γιατροί- δεν προ­ σφέρει τίποτε που να θεραπεύσει την κακή υγεία του οργανισμού. Αντίθετα, τείνει να χειροτερέψει τη γενική υγεία του ασθενή γιατί μένει μόνο ένας νεφρός για να φέρει σε πέρας τη λειτουργία, για την οποία η Φύση προίκισε τον άνθρωπο με δύο νεφρούς. Η μόνη ορθή και λογική θεραπευτική αγωγή για το φυματιώδη νεφρό είναι η Φυσική θεραπεία. Και ο ασθενής πρέπει να ακολουθήσει την κατάλ­ ληλη θεραπευτική αγωγή οε Φυσιοθεραπευτικό κέντρο, αν του είναι δυνατό. Η νηστεία, η αυστηρή δίαιτα, τα απεκκριτικά λουτρά, η ηλι­ οθεραπεία, η μάλαξη κλπ. είναι απαραίτητα σ' αυτή την περίπτωση. Αν μια τέτοια επίβλεψη σε Φυσιοθεραπευτικό κέντρο δεν είναι δυ­ νατή, τότε ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθήσει τη θεραπευτική αγωγή για τη χρόνια Νεφρίτιδα που περιγράψαμε σ' αυτό το κεφά­ λαιο, στη σελίδα 494. Οποιος πάσχει από φυματιώδη νεφρό πρέπει να μελετήσει προ­ σεχτικά τις γενικές παρατηρήσεις που αφορούν τη θεραπεία της φυματίωσης (κεφάλαιο 10 σελίδα 448) γιατί ισχύουν εξίσου και στη δική του περίπτωση.

ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΔΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

Αμηνόρροια-Τοκετός-Μετατόπιση (ή πτώση) της μήτρας-Δυσμηνόρροια-Υπέρμετρη έμμηνος ρύση-Βλενόρροια-Όγκοι της μήτρας (και του μαστού)-Υδροκήλη-Ανικανότητα-ΛευκόρροιαΑπώλεια σεξουαλικών δυνάμεων-Μηνορραγία-Επώδυνη λευκή φλεγμονή-Νυχτερινή ρεύση (ακούσια νυχτερινή εκσπερμάτωση)-Οδυνηρή έμμηνος ρύση-Ασθένεια του προστάτη-Επιλόχειος πυρετός-Λιγοστή έμμηνος ρύση-Αυνανισμός-Διακοπή των εμμήνων-Σύφιλη-Κιρσοκήλη-Αφροδϊσια Νοσήματα-Κλιμακτήριος.

Οι ασθένειες των αντρικών και γυναικείων γεννητικών οργάνων μπορούν να διαχωριστούν χονδρικά σε δύο ομάδες: εκείνες που έχουν αφροδίσια προέλευση (στις οποίες ανήκει η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενειών των ανδρικών γεννητικών σεξουαλικών οργάνων) και τις ασθένειες που προσβάλλουν ειδικά τις γυναίκες και είναι γενικά γνωστές ως «γυναικείες παθήσεις». Τώρα θα εξετάσουμε πρώτα τα αφροδίσια νοσήματα και μετά τις γυναικείες παθήσεις.

Αφροδίσια νοσήματα

Τά αφροδίσια νοσήματα είναι ένα θέμα που γενικά δεν συζητιέται ανοιχτά, εξαιτίας της φρίκης και της απέχθειας με την οποία αντιμετωπίζονται αυτές οι παθήσεις από τον κόσμο. Δεν είναι σκοπός του συγγραφέα να εξετάσει τα ηθικά ζητήματα που συνδέονται με το θέμα των αφροδίσιων νοσημάτων. Θα ήθελε όμως να σημειώσει ότι, ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να κολλήσει κανείς από αυτές τις ασθένειες, ένα μεγάλο μέρος της φρίκης και της απέχθειας που τις περιβάλλει οφείλεται σε όλες τις ακατονόμαστες και τρομερές συνέπειες που θεωρούνται, γενικά, ότι έχουν για το σώμα και τον νου του ατόμου που προσβάλουν στην κατοπινή του ζωή - συνέπειες που η ιατρική αγωγή αυτών των ασθενειών κάνει ότι μπορεί για να τις εξαλείψει ή να τις αποτρέψει, αλλά που επιμένουν να εμφανίζονται σε ένα μεγάλο αριθμό περιπτώσεων. Αν το κοινό ήξερε ότι μια ασθένεια σαν την σύφιλη μπορεί να αντιμετωπισθεί με επιτυχία και να θεραπευθεί εντελώς (αν αντιμετωπισθεί με βάση τις αρχές της Φυσικής Θεραπείας), χωρίς κανένα αρνητικό επακόλουθο για τη μελλοντική ζωή και ευτυχία του θύματός της, τότε ο συγγραφέας είναι βέβαιος ότι η φρίκη και η απέχθεια που προαναφέραμε θα εξαφανιζόταν στο μεγαλύτερο μέρος της. Δεν αρνούμαστε το γεγονός ότι αν μια τρομερή ασθένεια σαν τη σύφιλη σταματούσε να προκαλεί αυτόν τον τρόμο στην ανθρωπότητα θα μπορούσε να ενταθεί η χωρίς διάκριση σεξουαλική δραστηριότητα. Αυτό όμως είναι ένα θέμα που δεν μπορούν να το συζητήσουν ή να το κρίνουν όσοι ασχολούνται με την τέχνη της φυσικής θεραπείας. ΓΓ αυτούς είναι αρκετό να ξέρουν με μεγάλη βεβαιότητα ότι η σύφιλη θεραπεύεται, και μάλιστα εντελώς, με τις φυσικές μεθόδους θεραπείας και να κάνουν αυτό το γεγονός όσο πιο γνωστό μπορούν. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που είναι καταδικασμένοι σε μια ζωή τέλειας δυστυχίας και απελπισίας επειδή έχουν προσβληθεί από κάποιο αφροδίσιο νόσημα που οι ιατρικές μέθοδοι δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν - πολλοί απ' αυτούς είναι αθώα θύματα (ιδιαίτερα παντρεμένες γυναίκες!) Τελείως ανεξάρτητα από τους επιλεγόμε­ νους ηθικούς παράγοντες, οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να ξέρουν ότι η δυστυχία τους δεν είναι αναπόφευκτη, αλλά αποτελεί απλά το αποτέλεσμα της εφαρμογής λαθεμένων μεθόδων θεραπείας. Αν, σε περίπτωση που εξαλειφθεί ο τρόμος που περιβάλλει τα αφροδίσια

νοσήματα, έχουμε σαν αποτέλεσμα την εξάπλωσή της χωρίς διάκριση σεξουαλικότητας ανάμεσα σ’ εκείνους που δεν έχουν κανένα αυτοέ­ λεγχο ή δεν νιώθουν τίποτα για το σεξ, αυτό είναι λάθος τελείως δικό τους και όχι εκείνων που θέλουν να απαλλάξουν τον κόσμο μια για πάντα από μια απαίσια μάστιγα που κατατρώει όλο και βαθύτερα την κοινωνία. Και μετά ας σκεφτούμε τα αθώα παιδιά που τα σώματά τους παρουσιάζουν δυσμορφίες, επειδή είχαν την ατυχία να γεννηθούν από γονείς που ο ένας ή και οι δύο υπόφεραν από σύφιλη την οποία δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν οι ορθόδοξες μέθοδοι αγωγής. Για χάρη τους και μόνο, η ασθένεια αυτή (ή μάλλον τα καταστροφικά της επακόλουθα για τον νου και το σώμα) πρέπει να σβηστεί μια για πάντα απ' το βιβλίο της ζωής, αν αυτό μπορεί να γίνει. Και ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ αν υιοθετηθούν οι σωστές μέθοδοι αγωγής και όχι οι κασταλτικές ιατρικές μέθοδοι. 'Οταν ανακαλύφθηκε η περίφημη αγωγή «606», είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι επιτέλους είχε βρεθεί η «θεραπεία» της σύφιλης. Αλλά η θεραπεία αυτή δεν ήταν τίποτε άλλο από ενέσεις που εισήγαγαν στο σώμα του θύματος δόσεις μεταλλικών φαρμάκων πολύ μεγάλης ισχύος, που κατάστελλαν τα επιφανειακά συμπτώματα της ασθένειας, πράγμα που υποτίθεται ότι ήταν «θεραπεία». Αλλά η ιατρική σήμερα δεν είναι τόσο σίγουρη ακόμα και για την επιφανειακή αποτελεσματικότητα του «606», ή των διάφορων παρασκευασμάτων αρσενικού και άλλων μετάλλων που βασίζονται σ' αυτό. Τα τρομερά επακόλουθα εξακολουθούν να εμφανίζονται. Το μόνο που προσπαθεί να κάνει η ιατρική στην αγωγή της σύφιλης είναι να εξαφανίσει τα διάφορα επιφανειακά συμπτώματα που συνδέ­ ονται με την ασθένεια και να πετύχει ώστε το αίμα να έχει αρνητική αντίδραση στο τεστ Wassermann. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο ασθενής έχει θεραπευθεί πραγματικά. Σημαίνει απλά ότι οι ενεργές εκδηλώσεις της ασθένειας στον οργανισμό του θύματος έχουν σταματήσει προσωρινά, διαμέσου της κατασταλτικής δράσης των φαρμάκων. Τα δηλητήρια της ασθένειας μαζί με τα μεταλλικά φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν εξακολουθούν να παραμένουν στον οργανισμό του ασθενή, επιδρώντας κρυφά πάνω στους ιστούς και τις δομές του σώματός του όσο προχωρούν τα χρόνια, και αυτός είναι ο λόγος που με τη αγωγή αυτή εμφανίζονται τα τρομερά επακόλουθα που συνδέονται με τη σύφιλη.

Μπορούμε να πούμε με μεγάλη βεβαιότητα ότι αν η σύφιλη δεν

αντιμετωπισθεί με κατασταλτικά φάρμακα στα αρχικά της στάδια, δεν υπάρχει κανένας φόβος να εμφανιστούν τα συχνά τρομερά επακό­ λουθα που παρουσιάζονται στις περιπτώσεις που υποβάλλονται σε τέτοια αγωγή - επακόλουθα όπως παράλυση, τρέλα, κλπ. Τα φάρμα­ κα που χρησιμοποιούνται σ' αυτή την ιατρική αγωγή - υδράργυρος, αρσενικό, κλπ. - έχουν μια εξαιρετικά καταστροφική επίδραση στους ιστούς και τις δομές του σώματος, ιδιαίτερα στους νευρικούς ιστούς. Η παρουσία τους σε τόσο μεγάλες ποσότητες στον οργανισμό του θύματος εξαιτίας της αγωγής που χρησιμοποιείται, προκαλεί τα περισσότερα από τα σοβαρά (και συχνά μοιραία) νευρικά και διανοητι­ κά προβλήματα, τα οποία το άτομο που υποφέρει από αφροδίσια νοσήματα τρέμει σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Τα παραπάνω αποτελούν πραγματικά πολύ σοβαρή καταγγελία, που δεν μπορεί να γίνει χωρίς την απόλυτη βεβαιότητα για την αλήθεια της. Το γεγονός είναι ότι η ιατρική έχει μεταφέρει τις κατασταλτικές της αντιλήψεις και στην αγωγή των αφροδισίων νοσημάτων. Εξαιτίας της μεγάλης ισχύος και ποσότητας των βλαβερών φαρμάκων που χρησιμοποιεί, οι συνέπειες είναι πολύ πιο σοβαρές απ' ό,τι για τις άλλες ασθένειες που αντιμετωπίζονται με παρόμοια κατασταλτικά μέτρα. Το γεγονός ότι οι βλάβες αυτές αποδίδονται στην ασθένεια και όχι στην αγωγή, δεν οφείλεται στην προσπάθεια του ιατρικού σώματος να αποφύγει τις ευθύνες για τις πράξεις του, αλλά σε μια γνήσια και ειλικρινή πεποίθηση ότι τα πράγματα είναι πραγματικά έτσι. Οι γιατροί πιστεύουν ακράδαντα ότι η αγωγή αυτή είναι η καλύτερη δυνατή κάτω από τις υπάρχουσες συνθήκες και ότι κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για τη μελλοντική υγεία και ευημερία του ασθενή. Είναι απλά και μόνο θέμα άγνοιας - άγνοιας από την πλευρά του γιατρού και άγνοιας από την πλευρά του ασθενή. Το γεγονός ότι αυτή η άγνοια δημιουργεί τόση δυστυχία και πόνο είναι πραγματικά άτυχο, αλλά αυτό είναι το τίμημα που πληρώνει ο άνθρωπος επειδή δεν κατανοεί τους νόμους του ίδιου του του σώματος και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να υπερνικήσει την ασθένεια. Η πίστη που δείχνει το ιατρικό σώμα για το τεστ Wassermann είναι πραγματικά πολύ αφελής, γιατί το τεστ αυτό δεν είναι καθόλου σίγουρο. Άνθρωποι που πάσχουν από άλλες ασθένειες, εκτός από σύφιλη, μπορούν να δείξουν θετική αντίδραση στο τεστ Wasser­ mann. Ο μόνος σίγουρος και ασφαλής τρόπος αντιμετώπισης των αφροδί­ σιων νοσημάτων, που τον χρησιμοποιούσαν και οι αρχαίοι είναι η

ΝΗΣΤΕΙΑ. Θα φανεί ίσως απίστευτο σε μερικούς, αλλά με τη νηστεία μπορεί να θεραπευθεί εντελώς οποιαδήποτε περίπτωση σύφιλης ή βλενόρροιας. Μάλιστα, με την αγωγή αυτή όχι μόνο θα αποτραπεί η πιθανότητα των τρομερών συνεπειών της ασθένειας, αλλά και θα βελτιωθεί κατά πολύ η γενική υγεία του ασθενή, εξαιτίας του πλήρους καθαρισμού που θα γίνει στον οργανισμό του. Αυτό έχει αποδειχτεί ξανά και ξανά με την φυσική αγωγή και πρέπει οπωσδήπο­ τε να το μάθει ο κόσμος.

Γυναικείες παθήσεις

Αφού ρίξαμε κάποιο πολύ απαραίτητο φως στο θέμα των αφροδί­ σιων νοσημάτων, είναι τώρα καιρός να πούμε μερικά πράγματα για τη δεύτερη ομάδα ασθενειών που έχουν σχέση με τα γεννητικά όργανα - εκείνες που αφορούν αποκλειστικά τις γυναίκες και είναι γνωστές ως «γυναικείες παθήσεις». Οι ασθένειες που συνδέονται με τα γυναικεία γεννητικά όργανα αυξάνονται σταθερά κάθε χρόνο, παρόλες τις προσπάθειες που καταβάλλει η ιατρική για την αντιμετώπισή τους. Και αν οι γυναίκες γενικά δεν καταλάβουν μερικά πράγματα για την αληθινή προέλευση αυτών των παθήσεων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα συνεχίσουν να εξαπλώνονται όλο και πιο γρήγορα, όσο προχωρούν τα χρόνια. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε σχετικά με την προέλευ­ ση των «γυναικείων παθήσεων», είναι ότι τα γυναικεία γεννητικά όργανα είναι πολύ ευαίσθητα και είναι έτσι τοποθετημένα ώστε να ενοχλούνται εύκολα από άλλα όργανα ή δομές πάνω και γύρω απ' αυτά. Και το δεύτερο είναι ότι διαμέσου της έμμηνης ρύσης, η φύση αποβάλλει πολλές τοξικές ουσίες από τον γυναικείο οργανισμό, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί με το αντίθετο φύλο. 'Οταν οι γυναίκες αρχίσουν να συνδέουν τα προβλήματα της μήτρας και των ωοθηκών με τη γενική υγεία του σώματός τους, και με τον τρόπο που κινούνται και ζουν, τότε θα έχουν κάνει το πρώτο βήμα για να καταλάβουν πως προκαλούνται τα προβλήματα της μήτρας και ποια είναι η σωστή τους αγωγή. Η ιατρική δεν βλέπει, κατά γενικό κανόνα, καμία σχέση ανάμεσα στη διατροφή και τον τρόπο ζωής των γυναικών ασθενών της και στις

διαταραχές των γεννητικών οργάνων από τις οποίες υποφέρουν. Όμως η σχέση αυτή είναι πολύ μεγάλη, όπως θα δούμε αν σκεφτούμε λίγο το θέμα. Για παράδειγμα, η μήτρα βρίσκεται σε μια τέτοια θέση που αν τα έντερα βρίσκονται σε συνεχή διαστολή από αέρια ή υπερσυσσώρευση τροφής, πιέζουν προς τα κάτω τη μήτρα και τους γύρω ιστούς. Η κατάσταση χειροτερεύει περισσότερο αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα, γιατί το διεσταλμένο παχύ έντερο πιέζει την μήτρα και από πίσω. Έτσι βλέπουμε αμέσως ότι η μετατόπιση και τα άλλα προβλήματα της μήτρας (εξαιτίας της πίεσης, του στριμώγματος και της συμφόρησης που συμβαίνουν) συνδέονται στενά με την κακή διατροφή και τις φυσιολογικές διαταραχές που προκαλούνται απ' αυτή. Επίσης, όλα τα στενά ρούχα, και ιδιαίτερα οι κορσέδες, παρεμποδί­ ζουν την ελεύθερη κίνηση των εσωτερικών οργάνων και πιέζουν την μήτρα και τα γύρω όργανα προς τα κάτω, εντείνοντας ακόμα περισσότερο την συμπίεση που αναφέραμε προηγούμενα. Το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα έχει και η συνεχής ορθοστασία ή το κάθισμα με σκυφτή στάση. Η χαλάρωση των εσωτερικών μυών του υπογάστριου από έλλειψη άσκησης, σωματική αδυναμία, κλπ., διευκολύνουν τα βλαβερά αποτελέσματα των άλλων παραγόντων που απαριθμήσαμε, αφού οι μύες αυτοί δεν συγκρατούν σταθερά στη θέση τους τη μήτρα και τα γύρω όργανα. Βλέπουμε λοιπόν ότι ο τρόπος που κινείται και κάθεται η γυναίκα, η κατάσταση του σώματός της, το είδος των ρούχων που φορά και ιδιαίτερα η κατάσταση των κοιλιακών της οργάνων σε σχέση με τις διατροφικές της συνήθειες, είναι παράγοντες μεγάλης σπουδαιότητας στη μελέτη των αιτιών των προβλημάτων της μήτρας - παράγο­ ντες που, με λίγη κοινή λογική και μια γνώαη της φυσιολογίας του σώματος, κάθε μελετητής των ασθενειών θα τους δεχτεί ως λογικό αποτέλεσμα των διάφορων αιτίων που επηρεάζουν την υγεία και την κατάσταση του οργανισμού γενικά και όχι ως ασήμαντα και τοπικά στοιχεία της κατάστασης. Πέρα όμως απ' αυτούς τους λίγο πολύ φανερούς παράγοντες, υπάρχουν κι άλλοι που λειτουργούν πιο βαθιά και που έχουν σχέση με την ανάπτυξη των προβλημάτων της μήτρας, και αυτούς μπορούμε να τους διασαφηνίσουμε μόνο με την κατανόηση του πώς λειτουργεί το σώμα στη διάρκεια της ασθένειας. Σύμφωνα με τη φιλοσοφία της Φυσικής Θεραπείας, όλες οι ασθένειες είναι προσπάθειες του σώματος για αυτοκαθαρισμό (όπως εξηγήσαμε και πιο πριν στο

θεωρητικό τμήμα του βιβλίου). Γίνεται επίσης δεκτό ότι η Φύση τείνει να εκμεταλλεύεται κάθε πτώση της ζωτικότητας του ατόμου ή κάθε τυχαίο γεγονός (όπως ατυχήματα ή κακώσεις) για να βρει μια διέξοδο για την αποβολή των τοξικών ουσιών από τον οργανισμό. (Ένα παράδειγμα αυτής της διαδικασίας είναι η πυόρροια μιας πληγής). Βλέπουμε λοιπόν ότι η έμμηνη ρύση χρησιμοποιείται από τη Φύρη σαν μια βαλβίδα ασφάλειας στην προσπάθειά της να διατηρήσει την υγεία του γυναικείου οργανισμού. Όταν, κατά την εφηβεία, αρχίζει η περίοδος, που συνδέεται με τη γυναικεία λειτουργία της ωορρηξίας (η μετάβαση του γυναικείου ωαρίου από την ωοθήκη στη μήτρα για να γονιμοποιηθεί), ανοίγεται στον γυναικείο οργανισμό μια ελεύθερη διέξοδος για την απομάκρυν­ ση των τοξικών απόβλητων και των ξένων ουσιών από τον οργανισμό. Η Φύση χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο αυτή την πρόσθετη αποβλητική διέξοδο στις γυναίκες που έχουν κακή υγεία και που το αίμα και οι ιστοί του σώματός τους είναι υπερφορτωμένοι με τοξικές ουσίες. Αυτό το γεγονός, σε σχέση με τα όσα είπαμε προηγούμενα, είναι αρκετό για να εξηγήσει όλο το μυστήριο της οδυνηρής και υπέρμετρης έμμηνης ρύσης και των προβλημάτων της περιόδου γενικά. Όταν μια γυναίκα υποφέρει απ' αυτά τα προβλήματα, μπο­ ρούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η γενική της υγεία βρίσκεται σε πτώση, ότι το γεννητικό της σύστημα βρίσκεται σε τοξική κατάσταση και ότι, όσο οδυνηρή κι αν είναι αυτή η διαδικασία, η έμμηνος ρύση χρησιμοποιείται από τη Φύση για τον καθαρισμό του οργανισμού. Φυσικά, αν συνεχίσει να υπάρχει ο λαθεμένος τρόπος ζωής -και ιδιαίτερα η κακή διατροφή- που δημιούργησαν την τοξικότητα στον οργανισμό, τότε η διέξοδος των εμμήνων που χρησιμοποιείται από τις φυσικές δυνάμεις του οργανισμού δεν μπορεί ποτέ να διορθώσει τα πράγματα. Και έτσι το πρόβλημα συνεχίζεται επ' αόριστο, ενώ οι ιατρικές προσπάθειες για την αντιμετώπισή του το μόνο που κατα­ φέρνουν είναι να το κάνουν πιο βαθύ και πιο χρόνιο, διαμέσου της κατασταλτικής δράσης των εγχειρήσεων, των φαρμάκων και των άλλων σχετικών μέτρων. Το πρόβλημα έχει οργανισμική πρόελευση και μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνο στη ρίζα του. Το να το αντιμετωπί­ ζουμε σαν ένα τελείως τοπικό πρόβλημα, όπως κάνει η ιατρική, είναι τελείως ανώφελο. (Μπορούμε εδώ να αναφέρουμε ότι η συστηματική λήψη «γιατρικών» - ιατρικών ή άλλων - για την ανακούφιση των προβλημάτων της περιόδου, πάντοτε περιπλέκει τα πράγματα και συχνά οδηγεί άμεσα στον σχηματισμό όγκων στη μήτρα και σε άλλα

σοβαρά προβλήματα). Γενικά θεωρείται ότι.η λιγοστή έμμηνος ρύση ή Π πρώιμη διακοπή της είναι σημάδι κακής υγείας. Αυτό όμως δεν ισχύει αναγκαστικά. Υπάρχει μια άποψη, που υποστηρίζεται από τον Δρα Shelton, τον διακεκριμένο Αμερικάνο ιατρο-υγιεινιστή, ότι όσο λιγότερη είναι η ρύση της γυναίκας τόσο καλύτερη είναι η υγεία της και ότι η πλήρης διακοπή της περιόδου σε σχετικά νέες γυναίκες είναι ένα πολύ καλό σημάδι αντίθετα από την αντίληψη που επικρατεί. Ο Δρ. Shelton βασίζει αυτή την μάλλον ανορθόδοξη άποψη σε ένα συμπέρασμα, στο οποίο έχει καταλήξει ο ίδιος, ότι η περίοδος είναι μια μορφή αναπληρωματικής αποβολής (μια προσπάθεια από μέρους της Φύσης να εξαλείψει μια τάση για χρόνια συμφόρηση του αίματος στα γυναικεία γεννητικά όργανα, εξαιτίας των λαθεμένων σωματικών στάσεων και λαθεμένου τρόπου ζωής των πολιτισμένων γυναικών). Έτσι συμπεραίνει ότι όσο λιγότερη είναι η έμμηνος ρύση τόσο λιγότερο χρειάζειται αυτή τη μηνιαία καθοριστική διαδικασία το σώμα της γυναίκας. Ο συγγραφέας, αν και τείνει κάπως και ο ίδιος προς αυτή την άποψη, δεν νομίζει ότι ολόκληρη η διαδικασία των εμμήνων έχει τη φύση που της αποδίδει ο Δρ. Shelton (αν και έχει μεγάλη σχέση με τη λειτουργία της αναπληρωματικής αποβολής, όπως σημείωσε και ο ίδιος πιο πριν). Οπωσδήποτε όμως νομίζει ότι η λιγοστή έμμηνος ρύση ή η πρώιμη διακοπή της δεν πρέπει να δη­ μιουργούν καμιά απολύτως ανησυχία σε μια γυναίκα που είναι κατά τα άλλα υγιής. Αν όμως η γενική υγεία είναι σε πτώση, τότε η λιγοστή ρύση ή η πρώιμη διακοπή της αναμφίβολα δείχνει ότι το γεννητικό σύστημα δεν λειτουργεί όπως πρέπει. Είπαμε κιόλας ότι οι διάφοροι παράγοντες που αφορούν στην ανάπτυξη των πιο συνηθισμένων γυναικείων παθήσεων έχουν όλα οργανισμικό χαρακτήρα. Αυτό ισχύει εξίσου και για τις πιο σοβαρές παθήσεις, όπως είναι οι όγκοι, κλπ. Ένας οργανισμός που είναι γεμάτος με τοξικές ουσίες σημαίνει ότι το αίμα θα βρίσκεται συνέχεια σε εξαιρετικά τοξική κατάσταση, και όταν υπάρχει μια χρόνια συμφόρηση και συμπίεση της μήτρας και των γύρω δομών της -για τους λόγους που αναφέραμε κιόλας- υπάρχει μεγάλη πιθανότη­ τα σχηματισμού όγκων στη μήτρα, εξαιτίας της δυσκολίας που υπάρχει στην απαλλαγή από το συμφορημένο αίμα και τα νοσηρά κατάλοιπα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν στο παρελθόν έχουν γίνει σε μεγάλη έκταση φαρμακοθεραπείες, αποξέσεις, κλπ. Δεν υπάρχει αμφιβολία επίσης, ότι η διακοπή της εμμήνου ρύσης κατά την

κλιμακτήριο δημιουργεί τάση προς τον σχηματισμό όγκων της μή­ τρας, και ιδιαίτερα καρκινωμάτων, για τους εξής λόγους·. Είπαμε ότι η Φύση χρησιμοποιεί την περίοδο για την απομάκρυνση πολλών περιττών ουσιών και οργανισμικών απόβλητων από τον γυναικείο οργανισμό. Όταν η περίοδος σταματήσει, σταματά επίσης και αυτή η πρόσθετη διαδικασία αποβολής. Αυτό σημαίνει ότι ο γυναικείος οργανισμός δεν θα έχει πια αυτή την πρόσθετη διέξοδο για τις τοξικές ουσίες που συσσωρεύονται σταθερά μέσα στο σώμα του και έτοι όλο και περισσότερες απ' αυτές τις νοσηρές ουσίες θα συγκεντρώνονται στη μήτρα, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται όγκοι, καρκινώδεις και μη, με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα. (Όλα αυτά ισχύουν και για τον μαστό, γιατί ο μαστός και η μήτρα συνδέονται στενά στον οργανισμό της γυναίκας). Οπωσδήποτε, εξετάζοντας τα αίτια των γυναικείων παθήσεων, δεν πρέπει να παραβλέψουμε τον ρόλο που παίζει η έλλειψη καθαριότη­ τας, οι κακοί χειρισμοί στον τοκετό και ο μεγάλος αριθμός κυήσεων. Επίσης, δεν πρέπει να παραβλέψουμε τον όλο και μεγαλύτερο ρόλο που παίζουν στην ανάπτυξη αυτών των παθήσεων οι εκούσιες εκτρώσεις, η υπέρμετρη σεξουαλικότητα, η σεξουαλική διαστροφή και οι σύγχρονες μέθοδοι αντισύλληψης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εισαγωγή του «ελέγχου γεννήσεων» στις πολιτισμένες φυλές αυξά­ νει σε μεγάλο βαθμό την προδιάθεση της σύγχρονης γυναίκας προς τις παθήσεις των γεννητικών οργάνων. Μετά απ' αυτή τη σύντομη εξέταση των αιτίων και παραγόντων που έχουν σχέση με την εμφάνιση των γυναικείων παθήσεων, αξίζει να δούμε με συντομία τις μεθόδους που χρησιμοποιεί η ιατρική για την αντιμετώπισή τους. Έχουμε πει κιόλας ότι οι γιατροί πάντα βλέπουν κάθε όργανο ή μέρος του σώματος σαν κάτι λίγο-πολύ ξέχωρο απ' όλα τα άλλα μέρη. Αυτή η κοντόφθαλμη αντίληψη υπάρχει σε μεγάλο βαθμό και για τις παθήσεις που εξετάζουμε εδώ. Οι ορθόδοξοι γιατροί φαίνονται να μην μπορούν να συσχετίσουν αυτές τις ασθένειες με παράγοντες που αφορούν την υγεία και την κατάσταση του γυναικείου οργανισμού στο σύνολό του. Έτσι η αγωγή των γυναικείων παθήσεων έχει τελείως τοπικό χαρακτήρα και όπως συνήθως, είναι εξαιρετικά κατασταλτική. Μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι πολύ λίγες γυναίκες έχουν δει κάποια διαρκή ωφέλεια από την ορθόδοξη ιατρική για προβλήματα της μήτρας ή των ωοθηκών. Πέρα απ' την απεριόριστη χρήση φαρμάκων για την ανακούφιση και

συγκάλυψη των συμπτωμάτων, το πιο πολυχρησιμοποιούμενο μέσο αγωγής αυτών των παθήσεων φαίνεται να είναι οι εγχειρίσεις. Πολλές είναι οι γυναίκες που μετάνιωσαν επειδή άφησαν να τις εγχειρίσουν, χωρίς να έχουν ιδέα για το τι τους κάνουν και για το πώς θα επηρέαζε αυτή η εγχείριση την κατοπινή τους ζωή. Βέβαια αυτές οι γυναίκες πιστεύουν ότι οι γιατροί ξέρουν τα πάντα και πως ό,τι τις συμβουλεύουν είναι για το καλύτερο. Έτσι δίνουν την συγκατάθεσή τους για να τους αφαιρεθεί η μήτρα και οι ωοθήκες, χωρίς να έχουν την παραμικρή ιδέα για τις συνέπειες μιας τέτοιας επέμβασης. Και από την άλλη μεριά, το ιατρικό σώμα δεν προσπαθεί να τις διαφωτί­ σει. Δεν θέλουμε μ' αυτό να πούμε ότι ο γιατρός ή ο χειρουργός προσπαθεί σκόπιμα με την αγωγή που εφαρμόζει, να καταστρέψει αντί να βελτιώσει τη μελλοντική υγεία του ασθενή του. Απλούστατα δεν βλέπει κανένα άλλο τρόπο αντιμετώπισης αυτών των προβλημά­ των παρά μόνο την αφαίρεση ενός μέρους ή όλων των γεννητικών οργάνων. Καταλαβαίνει ότι αυτή η αφαίρεση μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τη μελλοντική νευρική και διανοητική ζωή της ασθε­ νούς, αλλά κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί σύμφωνα με τις γνώσεις του για να απαλλάξει την ασθενή από τα τωρινά της προβλήματα. Ελπίζει βέβαια ειλικρινά ότι η μελλοντική της υγεία θα βελτιωθεί, αλλά αν δεν συμβεί αυτό, δεν νομίζει ότι φταίει ο ίδιος. Αυτός έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε κι αυτό είναι όλο. Πρέπει να θυμόμαστε ότι τα γεννητικά όργανα είναι το πιο ζωτικό μέρος του ανθρώπου, και του άντρα και της γυναίκας. Οποιαδήποτε παρέμβαση σ' αυτά τα όργανα, και ιδιαίτερα η αφαίρεσή τους, αναγκαστικά θα έχει βαθύτατο αντίκτυπο στη νευρική και διανοητική υγεία του ατόμου. Γιατί όταν αφαιρεθούν αυτά τα ζωτικά κέντρα, εκλείπει ταυτόχρονα και ένα μεγάλος μέρος της ζωτικής ροής του οργανισμού. (Το άτομο δεν είναι πια ένα πλήρες ανθρώπινο ον με όλη τη σημασία της λέξης). Επίσης, οι νευρικές δομές που βρίσκο­ νται στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, που είναι πολύ ευαίσθη­ τες και λεπτεπίλεπτες, παθαίνουν πολλές κακώσεις σ' αυτές τις εγχειρίσεις με αποτέλεσμα να βλάπτονται ακόμα περισσότερο οι νευρικές λειτουργίες. Όταν μια γυναίκα υποβάλλεται σε εγχείριση για αφαίρεση της μήτρας, της λένε ότι αυτό είναι το μόνο που μπορεί να γίνει με τις υπάρχουσες συνθήκες και ότι, αν και αναμφίβολα θα νιώθει μεγάλη κατάθλιψη για λίγους μήνες μετά την επέμβαση, θα νιώθει πολύ καλύτερα αργότερα. Αλλά είναι δύσκολο να δει κανείς,

ακόμα και με τους πιο αισιόδοξους συλλογισμούς, πως θα μπορέσει να αποκατασταθεί η υγεία της ασθενούς με την πλήρη καταστροφή της σεξουαλικής της ζωής. Και τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν με το παραπάνω τα όσα λέμε εδώ, ότι δηλαδή αυτές οι επεμβάσεις βλάπτουν σε τεράστιο βαθμό τη μελλοντική υγεία και ζωή των γυναικών που υποβάλλονται σ' αυτές. Για ένα διάστημα οι ωοθήκες αφαιρούνταν τελείως, αλλα αυτό δεν γίνεται πια γιατί διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που υποβάλλονταν σε τέτοια επέμβαση τελικά τρελαίνονταν. Τώρα αφήνουν ένα μικρό μέρος της ωοθήκης για να αποτρέψουν αυτή τη φοβερή συνέπεια. Σίγουρα αυτό μας δείχνει πόσο στενή είναι η σχέση ανάμεσα στα ευαίσθητα γεννητικά όργανα και τη ζωή του ατόμου, τόσο τη φυσική όσο και τη διανοητική, και πόσο επικίνδυνο είναι να παρεμβαίνουμε σ' αυτά με χειρουργικές επεμβάσεις. Η μόνη λογική αγωγή για τις γυναικείες παθήσεις, όπως θα καταλαβαίνει τώρα ο αναγνώστης, είναι μια αγωγή που θα αποσκοπεί στην αποκατάσταση της υγείας και των λειτουργικών δυνάμεων ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ. Αυτός είναι ο ΜΟΝΟΣ τρόπος για να απαλλαγούμε πραγματικά από τα προβλήματα. Διαμέσου της επιστημονικής εφαρμογής της φυσικής αγωγής, πολλές χιλιάδες γυναίκες που οι γιατροί τους είχαν πει ότι δεν μπορούσαν ποτέ να γίνουν καλά αν δεν τους αφαιρεθεί ένα μέρος ή όλα τα γεννητικά τους όργανα, απολαμβάνουν σήμερα πλήρη υγεία. Οι γυναίκες αυτές θεραπεύτηκαν τελείως με τη φυσική αγωγή, χωρίς να τους αφαιρεθεί τίποτε! Σ' αυτό το κεφάλαιο θα δώσουμε με πλήρεις λεπτομέρειες την κατ' οίκο αγωγή των γυναικείων παθήσεων1. Με τη βοήθεια αυτών των συμβουλών πολλές γυναίκες που προσπάθησαν μάταια να θεραπευτούν από το πρόβλημά τους στα χέρια της ορθόδοξης ιατρικής μπορούν με τον καιρό να βρουν την υγεία τους (αρκεί η κατάστασή τους να μην έχει προχωρήσει πάρα πολύ, και να μην έχουν γίνει σοβαρές παρεμβάσεις από παλιότερη ιατρική αγωγή). Οι πολύ μακροχρόνιες και σοβαρές περιπτώσεις είναι καλύτερο να υποβληθούν σε αγωγή σε κάποιο ίδρυμα Φυσικής Θεραπείας, ή κάτω 1. Έ να βιβλίο που ασχολείται αποκλειστικά με το θέμα των γυναικείων παθήσεων είναι αυτό που έγραψε ο ISA A N D E R SO N K E L SO N.D., Μ.Β.Ν.Ο.Α. με τίτλο ΓΥΝΑΙΚΕΙΕΣ ΑΔΙΑΘ ΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΘΗΣΕΙΣ, Πρόληψη - Θεραπεία Χωρίς Φάρμακα. Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ.

από την προσωπική επίβλεψη ενός ικανού υγιεινιστή, εξαιτίας της επιβοηθητικής αγωγής (με τη μορφή μαλάξεων, ακτινοθεραπείας, κλπ.) που χρειάζεται σ' αυτές τις περιπτώσεις - για να μη μιλήσουμε για την παρατεταμένη νηστεία και την αυστηρή διαιτητική αγωγή.

Αμηνόρροια. Αμηνόρροια είναι το σταμάτημα ή η διακοπή της έμμηνης ρύσης. 'Οπως σημειώσαμε κιόλας στις εισαγωγικές παρατη­ ρήσεις πάνω στις γυναικείες παθήσεις στις προηγούμενες σελίδες, η προσωρινή Παύση ή και η πλήρης διακοπή της περιόδου σε νεαρές γυναίκες που κατά τα άλλα είναι τελείως υγιείς και φυσιολογικές, μπορεί να είναι πολύ καλό σημάδι ή και να δείχνει ότι η υγεία βρίσκε­ ται σε πολύ υψηλό επίπεδο, για τους λόγους που προαναφέραμε. Αυ­ τό όμως δεν ισχύει προφανώς όταν η διακοπή παρουσιάζεται σε συνδυασμό με μια εξασθενημένη και αποδυναμωμένη κατάσταση του οργανισμού. Σ' αυτές τις περιπτώσεις, η διακοπή της περιόδου είναι ένδειξη αδυναμίας ολόκληρου του γεννητικού συστήματος. Αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν αυτή την κατάσταση είναι: αναιμία, ανησυχία, θλίψη, φόβος ή άλλη σοβαρή συγκινησιακή διατα­ ραχή, δυσπλασία της μήτρας, φυματίωση, μετατόπιση της μήτρας, αδυναμία, ιδιαίτερα μετά από σοβαρή ασθένεια. Θεραπεία. Η αγωγή της αμηνόρροιας, προφανώς πρέπει να στρέφε­ ται προς την επανόρθωση της νοσηρής κατάστασης που προκάλεσε το πρόβλημα. Η αγωγή πρέπει να είναι εκείνη της πρωτεύουσας ασθένειας, όπως περιγράφεται στα διάφορα κεφάλαια αυτού του βιβλίου (όταν το πρόβλημα οφείλεται σε δυσπλασία της μήτρας καλό θα είναι να ζητηθούν οι προσωπικές συμβουλές ενός υγιεινιστή). Όταν δεν υπάρχει καμιά συγκεκριμένη ασθένεια ή σωματική κατά­ σταση στην οποία να μπορεί να αποδοθεί η διακοπή, ή όταν οφείλεται απλά σε μια γενική αποδυνάμωση του οργανισμού, ή σε συναισθημα­ τικούς παράγοντες, τότε πρέπει να εφαρμοστεί μια αγωγή που θα βελτιώσει γενικά την υγεία της ασθενούς, όπως εκείνη της Λευκόρ­ ροιας, που δίνουμε πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 528). Αν το πρόβλημα έχει σχέση με κάποια σοβαρή συγκινησιακή διαταραχή, όπως παρατεταμένη ανησυχία, θλίψη, κλπ. τότε για την εφαρμογή της αγωγής είναι απαραίτητη μια αρχική περίοδος ηρεμίας και ανάπαυσης. Μια πλήρης αλλαγή περιβάλλοντος θα βοηθήσει επίσης πολύ για την επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτέλεσμά-

των σ' αυτές τις περιπτώσεις.Κάθε έξαψη, υπερβολική συγκινησιακή ένταση, κλπ., καθώς και η μελέτη, πρέπει να αποφεύγονται για ένα σημαντικό διάστημα. (Για την ανακούφιση του πόνου στην πυελική χώρα όταν πρόκειται να αρχίσει η περίοδος, βλέπε την αγωγή της Δυσμηνόρροιας, σελίδα 521).

Τοκετός. Αν και ο τοκετός γενικά δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ασθένεια, είναι τόσες πολλές οι γυναίκες που υποφέρουν χωρίς λόγο απ’ αυτόν στις μέρες μας ώστε είναι απαραίτητο να εξετάσουμε αυτό το θέμα. Ο τοκετός, κανονικά, θα έπρεπε να είναι μια τελείως φυσική λειτουργία, με πολύ λίγο πόνο ή ενόχληση για τη γυναίκα. Αυτό εξακολουθεί να ισχύει στις πρωτόγονες φυλές, αλλά όσο πιο πολιτισμένοι γινόμαστε, τόσο περισσότερο οι γυναίκες βρίσκουν τον τοκετό μια εμπειρία γεμάτη σοβαρούς κινδύνους και πόνο και με διάφορα δυσάρεστα επακόλουθα, ελαφρά ή σοβαρά. Αυτό είναι αποκλειστικό αποτέλεσμα του σύγχρονου τρόπου ζωής και διατροφής των πολιτισμένων γυναικών, και ιδιαίτερα των συνηθειών που έχουν σχέση με το φαγητό. Όσο πιο πολύ η δίαιτα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης αποτελείται από απονεκρωμένα προϊόντα από άσπρο αλεύρι, άσπρη ζάχαρη, επεξεργασμένα δημητριακά, πολλά κρεατικά, κλπ., τόσο μεγαλύτερο γίνεται το έμβρυο και τόσο πιο δύσκολη γίνεται η διαδικασία του τοκετού. Αν προσθέσουμε και τον χαμηλό τόνο και την ανεπαρκή ανάπτυξη των εσωτερικών μυών της σύγχρο­ νης γυναίκας, σαν αποτέλεσμα ελλιπούς άσκησης, τις ανθυγιεινές συνήθειες ζωής και τα σφιχτά ρούχα, θα έχουμε καλύψει τα περισσότερα, αν όχι όλα τα αίτια του πόνου που περνούν οι σημερινές πολιτισμένες γυναίκες κατά τον τοκετό. Υπάρχει γενικά η αντίληψη ότι όσο μεγαλύτερο είναι ένα μωρό, τόσο πιο γερά κόκκαλα έχει και τόσο πιο υγιές είναι. Αυτό όμως είναι τελείως λάθος. Μια εξέταση των μωρών των πρωτόγονων γυναικών ή των νεογνών των άγριων ζώων, μας δείχνει ότι η φυσική τάση είναι τα μικρά, κατά τον τοκετό, να είναι «πετσί και κόκκαλο» με την ελάχιστη δυνατή σάρκα πάνω τους. Και πραγματικά έτσι πρέπει να είναι, γιατί μ' αυτόν τον τρόπο η έξοδος του εμβρύου στον κόσμο γίνεται όσο το δυνατόν πιο εύκολη, με την ελάχιστη δυσκολία για τη μητέρα. Από την άλλη μεριά, όσο πιο βαρύ είναι ένα μωρό κατά τον τοκετό, πάνω από ένα ορισμένο μίνιμουμ, τόσο πιο δύσκολο θα είναι για τη μητέρα να το γεννήσει,

εξαιτίας της συμπίεσης και της συμφόρησης που θα συμβεί κατά τον τοκετό, επειδή το μέγεθος του μωρού είναι πολύ μεγάλο. Τό βάρος του μωρού κατά τον τοκετό πρέπει να είναι γύρω στα 3 με 3,5 κιλά. Συχνά όμως ακούμε για μωρά που ζυγίζουν 4 ή και 4,5 κιλά γεγονός που το πληροφορούμαστε από τους περήφανους γονείς. Φανταστείτε όμως τι σημαίνει αυτό για τη μητέρα, σε πόνο και αγωνία, καθώς προσπαθεί να φέρει στον κόσμο ένα τόσο μεγάλο μωρό! Ένα τέτοιο παιδί είναι γεμάτο από περιττά λίπη και υδατώδεις ιστούς, που στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα περισσότερο από άχρηστες και ανθυγιεινές ουσίες. Δεν είναι ασυνήθιστο γι’ αυτά τα μωρά,; μέσα σε λίγες βδομάδες από τη γέννησή τους, να χάνουν 1 με 1,5 κιλό, πράγμα που αποδείχνει τελειωτικά ότι δεν επρόκειτο για υγιή σάρκα (όπως φαντάζονταν οι γονείς τους), αλλά για ανθυγιει­ νούς ιστούς που είχαν σχηματιστεί σαν αποτέλεσμα των ασύνετων συνηθειών διατροφής και της γενικής οργανισμικής τοξικότητας της μητέρας στη διάρκεια της κύησης. Επίσης, για να γεννηθεί σωστά ένα παιδί, οι μύες της μητέρας και της πυέλου γενικά πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση. Αυτό μπορεί να γίνει αν η μητέρα κάνει καθημερινά μεγάλους περιπάτους και άλλες ασκήσεις, πράγμα που οι περισσότερες εγκυμονούσες δεν κάνουν, ακολουθώντας ιατρικές συμβουλές πάνω σ' αυτό το θέμα. Τους λένε να τρώνε, ό,τι τους αρέσει και να μην κάνουν τίποτε στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Έτσι δεν είναι καθόλου περίεργο που η σημερινή γυναίκα τρέμει στην εγκυμοσύνη, εξαιτίας των όσων θα υποφέρει, αντί να την καλωσορίζει σαν την ανώτερη εμπειρία στη ζωή κάθε αληθινής γυναίκας. Ο βασικός παράγοντας για να γίνει ο τοκετός ασφαλής και εύκολος είναι η σωστή δίαιτα. Η αντίληψη ότι η μέλλουσα μητέρα πρέπει «να τρώει για δύο», που είναι τόσο διαδομένη, είναι τόσο παράλογη όσο και επικίνδυνη, αφού τόσο συχνά οδηγεί σε υπερσιτι­ σμό με αποτέλεσμα ένα πολύ βαρύ μωρό, με συνέπειες συχνά καταστροφικές για τη μητέρα. Το διαιτολόγιο στη διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να αποτελείται από φυσικές, ζωτικές τροφές, με όσο το δυνατόν λιγότερες από τις απονεκρωμένες τροφές της σημερινής εποχής. Το αγέννητο παιδί χρειάζεται μεγάλες ποσότητες οργανικών μεταλλικών ουσιών από τη μητέρα του για τον σχηματισμό των οστών και των ιστών του και αυτές οι ουσίες μπορούν να του δοθούν μόνο με φυσικές τροφές όπως φρούτα, ωμά λαχανικά, πλήρες ψωμί, γάλα, κλπ. Το άσπρο ψωμί, η ζάχαρη, το κρέας, οι

πουτίγκες, οι πίτες , κλπ., είναι τροφές πολύ ελλιπείς σε οργανικές μεταλλικές ουσίες και γι' αυτό το λόγο πολλές μητέρες μετά τον τοκετό υποφέρουν από απώλεια και φθορά δοντιών, γενική αδυναμία και άλλες παθήσεις, ενώ συχνά παρουσιάζεται και φυματίωση (όπως αναφέραμε στο Κεφάλαιο 7 για τη Φθορά των Δοντιών (σελίδα 322) και στο κεφάλαιο 10 για τη Φυματίωση (σελίδα 444). 'Οταν το διαιτολόγιο της μητέρας είναι ελλιπές σε οργανικές μεταλλικές ουσίες, η Φύση αποσπά τα μεταλλικά αποθέματα από τους ΔΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ιστούς για τον σχηματισμό του εμβρύου μέσα της. Έτσι, με κάθε διαδοχική εγκυμοσύνη η υγεία της υπονομεύεται σταδιακά, επειδή η υγεία του οργανισμού βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην ποσότητα οργανικών μεταλλικών ουσιών που περιέχει, όπως έχουμε τονίσει επανειλημμένα σ’ αυτό το βιβλίο. Αναφορικά με το ποια είναι η κατάλληλη δίαιτα, η μέλλουσα μητέρα μπορεί να ακολουθήσει το πλήρεςεβδομαδιαίο διαιτολόγιο που υπάρ­ χει στο Παράρτημα στο τέλος του βιβλίου με τη βεβαιότητα ότι θα της εξασφαλίσει έναν ασφαλή και εύκολο τοκετό και ένα υγιές παιδί. Κατά τους πρώτους πέντε ή έξι μήνες της εγκυμοσύνης πρέπει να γίνονται καθημερινά η στεγνή εντριβή και το κρύο σπόγγισμα που περιγράφονται στο Παράρτημα, καθώς και οι αναπνευστικές ασκήσεις που επίσης περιέχονται στο Παράρτημα. Μετά απ' αυτό το διάστημα το σπόγγισμα μπορεί να γίνεται χλιαρό και οι ασκήσεις να τροποποιη­ θούν σταδιακά ή να διακοπούν εντελώς. Κάθε μέρα, ας πούμε μέχρι το τέλος του όγδοου μήνα, η μέλλουσα μητέρα πρέπει να κάνει ένα καλό περίπατο, και μπορεί να ασχολείται με όλες τις συνηθισμένες δουλειές του νοικοκυριού της. Είναι μεγάλο λάθος να κάθεται χωρίς να κάνει τίποτα ή σχεδόν τίποτα πριν τον τοκετό. 'Οπως τονίσαμε κιόλας, αυτό δυσκολεύει πολύ τη διαδικασία του τοκετού. Φυσικά, οι ασκήσεις πρέπει να είναι πάντα μέσα στις δυνατότητες της μέλλουσας μητέρας και πρέπει να αποφεύγει κάθε ένταση, ανησυχία ή έξαψη. Το θέμα της διατροφής των παιδιών μετά τη γέννηση καλύπτεται στο Παράρτημα σε αρκετή έκταση. Η δίαιτα της μητέρας τις δύο πρώτες μέρες μετά τον τοκετό πρέπει να είναι μόνο φρέσκα ζουμερά φρούτα με λίγο ίσως γάλα, κρύο ή μόλις ζεστό. Την επόμενη μέρα μπορεί να προστεθεί μια σαλάτα με μια λεπτή ψημένη φέτα από πλήρες ψωμί και βούτυρο, με λίγα βρασμένα φρούτα για επιδόρπιο. Στη συνέχεια η δίαιτα μπορεί να επεκτείνεται σταδιακά μέρα με τη μέρα μέχρι να φτάσουμε στη δίαιτα της περιόδου πριν

από τον τοκετό, που προαναφέραμε. Το ρυζόγαλο και οι πολτώδεις τροφές, γενικά πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά. Αν υπάρχει δυσκοιλιότητα πρέπει να χρησιμοποιηθεί το κλύσμα χλιαρού νερού και καθόλου καθαρτικά. Αναφορικά με την δίαιτα πριν τον τοκετό, είναι σημαντικό να μην καταναλώνονται άσπρο ψωμί και προϊόντα από άσπρο αλεύρι, ζάχαρη, μαρμελάδες, γλυκίσματα, ζυμαρικά, κλπ., πουτίγκες ή πίτες, βαριές, λιπαρές ή δύσπεπτες τροφές και τηγανητά. Τα κρέατα πρέπει να τρώγονται σε πολύ μικρές ποσότητες. Το δυνατό τσάι, ο καφές και το αλκοόλ, καθώς και τα καρυκεύματα, οι πίκλες, το ξύδι, κλπ. πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά. Αν η μέλλουσα μητέρα πάρει στα σοβαρά και ακολουθήσει τις παραπάνω συμβουλές, δεν χρειάζεται να ανησυχεί καθόλου για το αποτέλεσμα των προσπαθειών της για να φέρει μια νέα ζωή στον κόσμο, που θα μοιραστεί μαζί της τις χαρές και τις λύπες του.

ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ. Όταν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα, η εγκυμοσύνη γίνεται πάντα πιο δύσκολη, εξαιτίας της πρόσθετης πίεσης και του στριμώγματος που προκαλείται στην πυελική χώρα από το διογκωμένο παχύ έντερο. Για την αγωγή της δυσκοιλιότητας παραπέμπουμε τον αναγνώστη στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα 381). Η παρατεταμένη νηστεία δεν συνίσταται για την περίοδο της εγκυμοσύ­ νης, αλλά κατά τους πρώτους μήνες μπορούν να γίνουν δύο ή τρεις μέρες δίαιτας φρούτων, σε μηνιαία διαστήματα.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΝΗ ΝΑΥΤΙΑ. Η πρωινή ναυτία είναι ένα πολύ κοινό σύμπτωμα κατά τους πρώτους μήνες της κύησης, αλλά οφείλεται αποκλειστικά στην ανθυγιεινή κατάσταση του πεπτικού συστήματος και του οργανισμού γενικά της σύγχρονης γυναίκας. Αν καθιερώνο­ νταν σωστοί τρόποι διατροφής και ζωής, η πρωινή ναυτία θα γινόταν όλο και πιο σπάνια, ώσπου με τον καιρό θα εξαφανιζόταν τελείως. Αν η πρωινή ναυτία είναι πολύ έντονη, θα ήταν καλό να γίνει νηστεία μιας μέρας, με τη χρήση κλύσματος, ή με μια δύο μέρες δίαιτας μόνο με φρέσκα ζουμερά φρούτα. Όταν παρουσιάζεται η ναυτία, η μέλλουσα μητέρα μπορεί να πίνει σιγά σιγά ζεστό νερό, σκέτο ή με χυμό λεμονιού.

Μετατόπιση ή Πτώση της Μήτρας. Η μετατόπιση ή πτώση της Μήτρας είναι κάτι πολύ κοινό στις μέρες μας. Έχουμε κιόλας μιλήσει για τους διάφορους παράγοντες που την προκαλούν στις εισαγωγι­ κές σελίδες αυτού του κεφαλαίου. Οι παράγοντες αυτοί είναι: η συνεχής διαστολή των εντέρων από αέρια ή περιττές τροφές, που πιέζουν συνεχώς τη μήτρα προς τα κάτω' η χρόνια δυσκοιλιότητα, με αποτέλεσμα να πιέζεται η μήτρα από πίσω, από το διογκωμένο παχύ έντερο* τα σφιχτά ρούχα, ιδιαίτερα οι κορσέδες- το συνεχές σκύψι­ μο και η εξασθένιση των εσωτερικών μυών του υπογάστριου από έλλειψη άσκησης, σωματική αδυναμία, κλπ. Φυσικά, δεν πρέπει να παραβλέπουμε την αδέξια διεξαγωγή του τοκετού - μερικές φορές είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που αργότερα οδηγεί στη μετατόπιση ή την πτώση της μήτρας. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η καταβολή υπερβολικής μυϊκής προσπάθειας ή το σήκωμα μεγάλου βάρους. Η μετατόπιση της μήτρας είναι γενικά το αποτέλεσμα μερικών (ή όλων) των παραγόντων που αναφέραμε. Η κατάσταση αυτή επιδεινώνει σε μεγάλο βαθμό την υγεία της ασθενούς, εξαιτίας του συνεχούς πόνου και του τραβήγματος που νιώθει. Οι ιατρικές μέθοδοι αγωγής με την τοποθέτηση δακτυλίων ή με χειρουργική επέμβαση για την ραφή της μήτρας στη θέση της δεν είναι καθόλου ικανοποιητικές. Τα μέτρα αυτά απλά μετριάζουν κάπως το πρόβλημα. Εκείνο που χρειάζεται είναι να εξαλειφθούν τα αίτια του, όσο αυτό είναι δυνατό σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, και να βελτιωθεί ο τόνος των εσωτερικών κοιλιακών μυών,ώστε η μήτρα να επανέλθη φυσιολογικά στη θέση της. Αυτό έχει επιτευχθεί πολλές φορές με τη φυσική αγωγή. θεραπεία. Η αγωγή για την μετατόπιση της μήτρας συνίσταται κύρια στην σωστή δίαιτα και στη σωματική άσκηση - δίαιτα που θα απομακρύνει τα εντερικά αίτια του προβλήματος και άσκηση που θα τονώσει τους εσωτερικούς μύες του σώματος. Φυσικά, εφόσον αρχίσει ένα πρόγραμμα φυσικής αγωγής πρέπει να αποφεύγονται προσεχτικά τα σφιχτά ρούχα, το συνεχές σκύψιμο, το σήκωμα βάρους, κλπ., γιατί όλα αυτά θα ανακόψουν την πρόοδο της αγωγής. Η ασθενής πρέπει να αρχίσει με τέσσερις μέχρι εφτά μέρες δίαιτας φρούτων, που περιγράφεται στο Παράρτημα. Στη συνέχεια πρέπει να ακολουθήσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που περιγράφεται επίσης στο Παράρτημα. Ανάλογα με τις ανάγκες της περίπτωσης πρέπει να γίνουν πρόσθετες σύντομες περίοδοι δίαιτας

φρούτων σε μηνιαία διαστήματα (γύρω στις δύο ή τρεις μέρες κάθε φορά). Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής πρέπει να καθαρίζονται τα έντερα κάθε βράδυ με κλύσμα χλιαρού νερού - και μετέπειτα όταν χρειάζεται. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα, πρέπει να εφαρμο­ στούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψή της που δίνουμε στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα 381). Κάθε πρωί πρέπει να γίνεται η στεγνή εντριβή και το καθιστά λουτρό, που περιγράφονται στο Παράρτημα, σε συνδυασμό με τις αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις που περιέχονται επίσης εκεί. 'Οταν είναι δυνατόν, πρέπει να γίνεται ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειικής μαγνησίας μία ή δύο φορές τη βδομάδα. Για την τόνωση των δομών που περιβάλλουν τη μήτρα, πολύ ωφέλιμο είναι το ζεστό και κρύο καθιστά μπάνιο που περιγράφεται στο Παράρτημα. Πρέπει να γίνεται το βράδυ, τρεις ή τέσσερις φορές τη βδομάδα, όταν είναι δυνατόν. Για την ανακούφιση του πόνου και της ενόχλησης που προκαλεί η μετατοπισμένη μήτρα, είναι πολύ ωφέλιμο το ξάπλωμα σε έναν καναπέ με τα πόδια πιο ψηλά από το υπόλοιπο σώμα. Αυτό πρέπει να γίνεται για μισή με μία ώρα, δύο ή τρεις φορές τη μέρα. (Τα πόδια πρέπει να είναι υψωμένα κατά σαράντα πέντε εκατοστά περίπου με την τοποθέτηση μαξιλαριών από κάτω τους). Αν αυτό είναι αδύνατον, η ασθενής μπορεί να κάθεται σε μια καρέκλα με τα πόδια ακουμπι­ σμένα σε μια άλλη καρέκλα απέναντι της. Όσο περισσότερο μπορεί να γίνεται αυτό στη διάρκεια της μέρας, τόσο το καλύτερο. Έχουμε τονίσει ήδη ότι οι ασκήσεις για την ενδυνάμωση των κοιλιακών μυών είναι πολύ ωφέλιμες για τη φυσική επαναφορά της μετατοπισμένης μήτρας. Μια σειρά ασκήσεων που μπορούμε να συστήσουμε ιδιαίτερα γι' αυτό τον σκοπό, είναι αυτές που περιέχονται στο βιβλίο του Harry Clements, N.D. Η αυτοθεραπεία της Κήλης (Self - treatment for Hernia). Αυτές οι ασκήσεις είναι πραγματικά πολύτιμες και για περιπτώσεις μετατόπισης της μήτρας και γΓ αυτό θα συμβουλεύαμε κάθε ασθενή να πάρει αυτό το βιβλίο. Σε όλες τις περιπτώσεις μετατόπισης της μήτρας, είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε μεγάλη προσοχή στο μελλοντικό διαιτολόγιο, εξαιτίας του ρόλου που παίζουν τόσο συχνά στην πρόκληση αυτής της πάθησης η διαστολή των εντέρων και η διόγκωση του παχέως εντέρου. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι πάντα καλύτερο να τρώμε λιγότερο από το κανονικό παρά να παρατρώμε. Όταν στη

διάρκεια της αγωγής παρουσιαστεί διαστολή, το πρόβλημα μπορεί να διορθωθεί με μια μέρα νηστεία ή δίαιτα φρούτων. Δεν πρέπει να τρώγονται βαριές ή δύσπεπτες τροφές και ιδιαίτερα όχι πουτίγκες, πίτες, ή ρυζόγαλο. Το μεγαλύτερο μέρος του διαιτολόγιου ΠΡΕΠΕΙ να καλύπτεται από φρούτα και σαλάτες.

Δυσμηνόρροια. Η δυσμηνόρροια, ή η οδυνηρή έμμηνη ρύση, είναι κάτι πολύ κοινό. 'Οπως είπαμε κιόλας στις εισαγωγικές παρατηρή­ σεις για τις γυναικείες παθήσεις στην αρχή του κεφαλαίου, η κατάσταση αυτή μπορεί να αποδοθεί σε μεγάλη τοξικότητα του οργανισμού γενικά και των γεννητικών οργάνων ειδικότερα. Ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται πριν, στη διάρκεια, ή και μετά τη ρύση, και τα κύρια αίτια που προκαλούν το πρόβλημα είναι η εξασθενημένη και τοξική κατάσταση του οργανισμού, που μπορεί να οφείλεται σε κακή διατροφή, γενικά λαθεμένο τρόπο ζωής, νευρική εξάντληση, κλπ., σε φλεγμονή και συμφόρηση του κόλπου ή της μήτρας, σε κάποια πάθηση των ωοθηκών, σε κάμψη της μήτρας ή στένωση της διόδου της, ή σε καταρροή της μήτρας. Κατά κανόνα, όταν ο πόνος παρουσιάζεται τρεις ή τέσσερις μέρες πριν τη ρύση, θεωρείται ότι έδρα του προβλήματος είναι οι ωοθήκες. Όταν εμφανίζεται αμέσως πριν, μπορεί να οφείλεται σε σύσπαση της μήτρας (που είναι και η πιο συχνή μορφή). Όταν ο πόνος συνεχίζεται για ένα διάστημα μετά τη ρύση, συνήθως υπάρχει φλεγμονή των σχετικών οργάνων. Θεραπεία. Η αγωγή της δυσμηνόρροιας με φάρμακα που σταματούν τον πόνο ή με απόξεση, κλπ., είναι τελείως ανώφελη. Η αγωγή αυτή ποτέ δεν εξαλείφει τα αίτια του προβλήματος και μακροπρόθεσμα επιδεινώνει τα πράγματα. Η μόνη σωστή θεραπεία για τη δυσμηνόρ­ ροια είναι μια αγωγή που θα στρέφεται προς την εξάλειψη των αίτιων - μια αγωγή δηλαδή που θα εξαλείψει την τοξικότητα του οργανισμού και θα τονώσει την υγεία της ασθενούς γενικά. Αναφορικά με ένα γενικό πρόγραμμα αγωγής, η ασθενής μπορεί να ακολουθήσει το πρόγραμμα που δίνουμε για τη Λευκόρροια πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 528). Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα φέρει, με τον καιρό, τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Βέβαια, οι πιο μακροχρόνιες περιπτώσεις θα χρειαστούν περισσότερο χρόνο για να δείξουν κάποια πρόοδο, από εκείνες όπου το πρόβλημα έχει μόλις αρχίσει να εκδηλώνεται. Σε όλες τις περιπτώσεις δυσμηνόρροιας, οι

μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης στα χέρια ενός καλού Οστεοπαθη-

τικού ή Φυσικοθεραπευτή, είναι ένα πολύ ωφέλιμο συμπλήρωμα της αγωγής. Μέτρα που βοηθούν πολύ στην ανακούφιση του πόνου είναι οι ζεστές και κρύες κομπρέσες και το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό. Για τις ζεστές και κρύες κομπρέσες, βουτάμε μια πετσέτα σε καυτό νερό τη στίβουμε και την τοποθετούμε όσο πιο ζεστή μπορούμε να αντέξουμε. Μετά, όταν το μέρος εκείνο ζεσταθεί καλά, τη βγάζουμε και τοποθετούμε μια πετσέτα βουτηγμένη σε κρύο νερό και στιμμένη. Αν είναι απαραίτητο, επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε όσες φορές τη μέρα χρειάζέται. Οι κομπρέσες μπορούν να τοποθετηθούν είτε στην επώδυνη περιοχή είτε στο κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης. Επίσης πολύ ωφέλιμο για πολλές περιπτώσεις δυσμηνόρροιας είναι το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό, που περιγράφεται με λεπτομέρειες στο Παράρτημα. Αν δεν βολεύει το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό, το ζεοτό καθιστό λουτρό μόνο του θα είναι πολύ ωφέλιμο σε πολλές περιπτώσεις. Το ζεστό καθιστό λουτρό γίνεται βάζοντας γύρω στα δώδεκα εκατοστά ζεστό νερό σε μια μπανιέρα κανονική ή καθιστή. Η ασθενής κάθεται απλώς μέσα στη μπανιέρα για πέντε με δέκα λεπτά. Πάντα τελειώ­ νουμε με ένα σπόγγισμα με κρύο νερό. 'Οταν το πρόβλημα προέρχεται από κάμψη της μήτρας, η αγωγή αυτή θα το καταπραΟνει. Είναι φανερό όμως ότι ολοκληρωτική θεραπεία θα υπάρξει μόνο όταν θεραπευθεί η κάμψη. Όταν η δυσμηνόρροια οφείλεται σε στένωση ή σύσπαση του αγωγού της μήτρας, ο γάμος και η μητρότητα συχνά θεραπεύουν το πρόβλημα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλες, οι περιπτώσεις δυσμηνόρροιας, ανεξάρτητα από το αίτιο που τις προκαλεί, μπορούν να θεραπευθούν με τον ίδιο τρόπο, όπως υποστηρίζουν συχνά οι ορθόδοξοι γιατροί. Ακόμα και σ' αυτή την τελευταία περίπτωση, πρέπει να εφαρμοστεί η αγωγή που δίνουμε εδώ και που θα αποδειχθεί πολύ ωφέλιμη από κάθε άποψη. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΗΦΘΟΥΝ ΦΑΡΜΑΚΑ ΟΠΟΙΟΥ ΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ.

Υπέρμετρη Έμμηνη Ρύση. Βλέπε Μηνορραγία (σελίδα 531).

Βλενόρροια. Η πάθηση αυτή είναι μια οξεία φλεγμονώδης κατάστα­ ση που συνδέεται με τα γεννητικά όργανα και η ορθόδοξη κατασταλ­ τική ιατρική αγωγή της συχνά οδηγεί σε σοβαρές ασθένειες σε άλλα μέρη του σώματος. Η άποψη ότι η ασθένεια αυτή θεραπεύεται με μια αγωγή που σταματά απλά την εκροή είναι πραγματικά πολύ κοντό­ φθαλμη, και γι' αυτό το λόγο πολλοί ασθενείς που υποβάλλονται σ' αυτή την αγωγή αντιμετωπίζουν διάφορες επιπλοκές στην κατοπι­ νή τους ζωή (για να μην πούμε τίποτε για τον κίνδυνο της μόλυνσης άλλων). Θεραπεία. Όπως είπαμε κιόλας στις παρατηρήσεις για τα αφροδίσια νοσήματα στην αρχή του κεφαλαίου, αυτό το νόσημα θεραπεύεται με τη νηστεία, που δεν δημιουργεί κανένα βλαβερό επακόλουθο και δεν αφήνει καμιά πιθανότητα μόλυνσης των άλλων. Για οδηγίες σ' ό,τι αφορά την αγωγή της Βλενόρροιας παραπέ­ μπουμε τον ασθενή στις παρατηρήσεις για τη Σύφιλη, πιο, κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 535). Η αγωγή των δύο αυτών παθήσεων είναι πανομοιότυπη. Αναφορικά με ένα γενικό πρόγραμμα βελτίωσης της υγείας που μπορεί να ακολουθήσει ο ασθενής μετά την ανάρρωση, το πρόγραμ­ μα αγωγής για την Υδροκήλη, που δίνουμε πιο κάτω σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 526), θα δώσει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Όγκοι της Μήτρας (και του Μαστού). Οι διάφοροι παράγοντες που συντελούν στον σχηματισμό όγκων στη μήτρα (και τον μαστό) είχαν κιόλας συζητηθεί στην γενική εξέταση των γυναικείων παθήσεων, στις εισαγωγικές σελίδες του κεφαλαίου. Όπως είπαμε εκεί, η ρίζα του προβλήματος είναι πάντα η τοξική κατάσταση του οργανισμού εξαιτίας κακής διατροφής και γενικά λαθεμένου τρόπου ζωής. Ωστόσο, μερικοί, ή όλοι οι άλλοι παράγοντες που αναφέρονται σ' αυτές τις παρατηρήσεις παίζουν τον ρόλο τους στην τελική εμφάνιση της πάθησης. Όπως εξηγήσαμε κιόλας, η διακοπή της έμμηνης ρύσης και η εμφάνιση όγκων στην μήτρα - είτε καλοήθους είτε κακοήθους μορφής - έχουν πολύ στενή σχέση μεταξύ τους. Πρέπει επίσης να τονίσουμε το ρόλο που παίζουν τα στενά ρούχα, η έλλειψη καθαριότητας, η υπέρμετρη σεξουαλικότητα, ή σκόπιμη έκτρωση, η λήψη διάφορων «φαρμάκων» για διαταραχές της περιόδου, η παλιότερη χειρουργική αγωγή, και ιδιαίτερα οι σύγχρονες

μέθοδοι αντισύλληψης. Θεραπεία. Η αγωγή για όγκους στη μήτρα ή τον μαστό, όταν είναι δυνατόν, πρέπει να γίνεται σε ένα ίδρυμα Φυσικής Θεραπείας ή από

έναν ικανό υγιεινιστή. Σ ’ αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται νηστεία, αυστηρή δίαιτα, μαλάξεις, ηλιοθεραπεία, και όλα τα μέτρα καθαρι­ σμού και βελτίωσης της κατάστασης του οργανισμού. Γιατί μόνο μ' αυτόν τον τρόπο μπορούν να απομακρυνθούν οι νοσηρές ουσίες που αποτελούν τον όγκο - με απορρόφηση και αποβολή. Οι χειρουρ­ γικές επεμβάσεις για την αφαίρεση του όγκου μπορεί να απαλλάσουν την ασθενή προσωρινά, αλλά δεν εξαλείφουν και τα αίτια του σχηματισμού τους και έτσι δεν υπάρχει τίποτα που να εμποδίσει τον μελλοντικό επανασχηματισμό τους. Παρεπιπτόντως, αυτό εξηγεί γιατί μερικές φορές εμφανίζεται όγκος στη μήτρα μετά τη χειρουργική αφαίρεση ενός όγκου από τον μαστό, και αντίστροφα. Τα δύο αυτά όργανα συνδέονται τόσο στενά, ώστε η εφαρμογή μιας κατασταλτι­ κής αγωγής στο ένα επηρεάζει άμεσα το άλλο. Αναφορικά με τον καρκίνο της μήτρας και του μαστού, παραπέ­ μπουμε τον ασθενή στις παρατηρήσεις για τον Καρκίνο, στο κεφά­ λαιο 9 (σελίδα 374). Σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι πάντα επιτακτική ανάγκη να αρχίζει γρήγορα η αγωγή, γιατί αλλιώς μπορεί η κατάσταση να μη θεραπεύεται πια. Οι ασθένειες που δεν μπορούν να έχουν προσωπική αγωγή για τους όγκους στη μήτρα ή τον μαστό, πρέπει να εφαρμόσουν μόνες τους το εξής πρόγραμμα αγωγής. Ακόμα και αν σε ορισμένες περιπτώσεις δεν μπορεί να εξαλείψει τελείως το πρόβλημα, είναι βέβαιο ότι θα ωφελήσει πολύ την ασθενή. , Αρχίζουμε με μια σύντομη νηστεία για τρεις με πέντες μέρες (ή και περισσότερες αν είναι δυνατόν και το δικαιολογεί η περίπτωση), όπως περιγράφεται στο Παράρτημα. Σταματάμε τη νηστεία όπως εξηγείται επίσης εκεί, και μετά μπορεί να εφαρμοστεί η περιορισμέ­ νη δίαιτα που υπάρχει στο Παράρτημα για δέκα με δεκατέσσερις μέρες ακόμα. Μετά μπορούμε να συνεχίσουμε με το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που περιέχεται επίσης εκεί. Αυτό το διαιτο­ λόγιο πρέπει να εφαρμόζεται όσο το δυνατόν πιο πιστά στο μέλλον, με πρόσθετες περιόδους σύντομης νηστείας και περιορισμένης δίαιτας, ανάλογα με τις ανάγκες, σε διαστήματα έξι με οκτώ εβδομάδων περίπου, ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης. Στη διάρκεια της νηστείας, και αργότερα αν είναι απαραίτητο, τα

έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με το κλύσμα χλιαρού νερού. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα, πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως οι κανόνες για την εξάλειψή της, που δίνουμε στο κεφάλαιο 9 (σελίδα 381). Η πρωινή στεγνή εντριβή και το καθιστά λουτρό που περιγράφονται στο Παράρτημα πρέπει να γίνονται καθημερινά, καθώς και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις. Όταν είναι δυνατόν, πρέπει να γίνεται ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειικής μαγνησίας δύο φορές τη βδομάδα. Το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό (που περιγράφεται λεπτομε­ ρειακά στο Παράρτημα) πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ, εκτός από τα βράδια που γίνεται το μπάνιο θειικής μαγνησίας, από όσες έχουν όγκο στη μήτρα. Για τον όγκο στο στήθος, η ασθενής πρέπει να βάζει ζεστά επιθέματα αρκετές φορές τη μέρα, ως εξής: Βρέχουμε μια πετσέτα σε ζεστό νερό και την τοποθετούμε, για δύο ή τρία λεπτά περίπου, μετά τη βγάζουμε και βάζουμε δεύτερη πετσέτα, και μετά τρίτη. Μετά τελειώνουμε με μια κρύα πετσέτα. Πάντα ακολουθούμε αυτή τη σειρά: τρία ζεστά επιθέματα, ένα κρύο. Το μαλακό μασάζ του προσβλημένου μαστού, μετά από κάθε σειρά επιθεμάτων, θα είναι επίσης ωφέλιμο. Πολύ ευεργετικά είναι επίσης τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα, αν μπορούν να γίνουν. Τα γεννητικά όργανα πρέπει να διατηρούνται απολύτως καθαρά και όταν ο όγκος βρίσκεται στη μήτρα μπορεί να γίνεται μια κολπική πλύση δύο ή τρία βράδια την εβδομάδα. Γ ια τις πλύσεις χρησιμοποιεί­ ται μόνο ζεστό νερό καθόλου φαρμακευτικά παρασκευάσματα. Πολύ ωφέλιμο είναι το απαλό μασάζ στο υπογάστριο και την πυελική χώρα. ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΚΡΥΑ ΛΟΥΤΡΑ. Στο μέλλον πρέπει να δίνουμε μεγάλη προσοχή στο διαιτολόγιο. Το μεγαλύτερο μέρος του ΠΡΕΠΕΙ να αποτελείται από φρούτα και σαλάτες - τις καθοριστικές τροφές της Φύσης. Δεν πρέπει να τρώγονται άσπρο ψωμί, προϊόντα από άσπρο αλεύρι, ζάχαρη, ζυμαρι­ κά, πουτίγκες και πίτες, επεξεργασμένα δημητριακά, κρέμα γάλα­ κτος, λιπαρές ή βαριές τροφές, και βραστές πατάτες, ή πουρές. Τα κρεατικά μπορούν να αποκλειστούν εντελώς και τη θέση τους στο εβδομαδιαίο μενού να πάρουν τα αυγά, το τυρί, ή οι ξηροί καρποί. Όλες οι κονσερβαρισμένες ή συντηρημένες τροφές πρέπει να αποφεύγονται, όπως επίσης και το δυνατό τσάι, ο καφές, το αλκοόλ, και όλα τα καρυκεύματα, οι πίκλες, οι σάλτσες, κλπ. Η ασθενής πρέπει να παίρνει όσο το δυνατόν περισσότερο καθαρό

αέρα και να κάνει κάποια ήπια άσκηση στο ύπαιθρο, όπως π.χ. περιπάτους, ανάλογα με το τι της επιτρέπει η κατάστασή της. Η οστεοπαθητική αγωγή συστήνεται ιδιαίτερα.

Υδροκήλη. Είναι μια κατάσταση όπου παρατηρείται συγκέντρωση υγρών και πρήξιμο στους άρχεις και το όσχεο. (Συνήθως προσβάλλε­ ται ο ένας όρχις). Το επιφανειακό αίτιο του προβλήματος μπορεί να είναι ένα χτύπημα ή η καταβολή υπερβολικής σωματικής προσπά­ θειας, αλλά στη ρίζα του βρίσκεται πάντα μια τοξική κατάσταση του οργανισμού, που οφείλεται σε κακή διατροφή, γενικά λαθεμένο τρόπο ζωής, κατασταλτική ιατρική αγωγή παλιότερων παθήσεων, κλπ. Σημαντικοί παράγοντες σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι επίσης η σεξουαλική κατάχρηση και ο αυνανισμός, εξαιτίας του εκφυλισμού του γεννητικού συστήματος που επιφέρουν. Η πάθηση αυτή εμποδί­ ζει σε μεγάλο βαθμό το περπάτημα, κλπ. και οι γιατροί γενικά συστήνουν στον ασθενή να φορά επίδεσμο ανάρτησης γι' αυτό το πρόβλημα. Θεραπεία. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται συνήθως για να απαλλαγεί ο ασθενής από το υγρό είναι η παρακέντιση. Αυτό όμως δεν εξαλείφει τα αίτια του προβλήματος, αλλά μόνο τις συνέπειές του. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί να αντιμετωπισθεί πραγματικά η πάθηση, είναι η ιδιοσυγκρασιακή αγωγή που θα εξαλείψει την τοξικότητα του οργανισμού, που αποτελεί και το βαθύτερο αίτιό της. Επομένως, το άτομο που υποφέρει από υδροκήλη πρέπει να κάνει τα εξής: Αρχίζουμε με τέσσερις μέχρι εφτά ή δέκα μέρες με την αποκλει­ στική δίαιτα φρούτων που περιγράφεται στο Παράρτημα. (Όσο μεγαλύτερο το διάστημα της αρχικής δίαιτας φρούτων τόσο το καλύτερο). Μετά πρέπει να ακολουθήσει η εφαρμογή του πλήθους εβδομαδιαίου διαιτολόγιου που περιγράφεται κι αυτό στο Παράρτημα. Ανάλογα με την περίπτωση, πρέπει να επαναλαμβάνονται πρόσθετες περίοδοι δίαιτας φρούτων σε μηνιαία διαστήματα, για δύο ή τρεις μέρες περίπου κάθε φορά. Όσο διαρκεί η δίαιτα φρούτων πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ τα έντερα με κλύσμα χλιαρού νερού και αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιό­ τητα πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες για την εξάλειψή της που δίνουμε στο κεφάλαιο 9 (σελίδα 381). Η πρωινή στεγνή εντριβή και

το κρύο καθιστά λουτρό, που περιγράφονται λεπτομερειακά στο Παράρ­ τημα, πρέπει να γίνονται καθημερινά, σε συνδυασμό με τις αναπνευ­ στικές και άλλες ασκήσεις που δίνονται εκεί. 'Οταν είναι 8υνατόν πρέπει να γίνεται μια ή δύο φορές τη βδομάδα ένα καυτό μπάνιο με άλατα θειικής μαγνησίας. Σ' αυτή την περίπτωση πολύ ωφέλιμο είναι το ζεστό και κρύο καθιστά λουτρό που περιγράφεται στο Παράρτημα, και πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ, εκτός από τα βράδια που γίνεται το μπάνιο με άλατα θειικής μαγνησίας. Επίσης, αν υπάρχει πόνος, μπορούμε να βάζουμε στο προσβλημένο σημείο ζεστές και κρύες κομπρέσες εναλλάξ. (Βουτάμε ένα κομμάτι ύφασμα σε ζεστό νερό, το στίβουμε και το τοποθετούμε. Μετά το βγάζουμε και τοποθετούμε ένα ύφασμα βουτηγμένο σε κρύο νερό και στιμένο, κοκ.). Πρέπει ο ασθενής να καταβάλλει κάθε προσπάθεια να τονώσει γενικά την υγεία του στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Έτσι, ο καθαρός αέρας και η άσκηση στο ύπαιθρο είναι απαραίτητα στοιχεία για την επιτυχία της αγωγής. Τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα, όταν μπορούν να γίνουν, συστήνονται θερμά. Ο διαιτολογικός παράγοντας είναι εξαιρετικά σημαντικός και η κύρια βάση του μελλοντικού διαιτολογίου ΠΡΕΠΕΙ να είναι τα φρούτα και οι σαλάτες. Στο μέλλον δεν πρέπει να καταναλώνονται αλκοόλ, δυνατό τσάι ή καφές, καρυκεύματα, πίκλες, σάλτσες, κλπ. Το κάπνισμα αν είναι συνήθεια του ασθενή, πρέπει να κοπεί τελείως, ή αλλιώς να περιοριστεί στο ελάχιστο. Όλες οι συνήθειες που μειώνουν τον τόνο του σώματος πρέπει να αποφεύγονται προσεκτικά στο μέλλον, ιδιαίτερα ο αυνανι­ σμός και η σεξουαλική κατάχρηση. Αν η περίπτωση δεν είναι μακροχρόνια, η παραπάνω αγωγή θα φέρει γρήγορα τα ευεργετικά της αποτελέσματα και η υγεία του ασθενή θα βελτιωθεί ταυτόχρονα σε μεγάλο βαθμό. ΤΟ ΣΗΚΩΜΑ ΒΑΡΟΥΣ ΚΑΙ Η ΕΝΤΟΝΗ ΜΥ Ϊ ΚΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ ΟΣΟ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ. Ο επίδεσμος ανάρτησης είναι συχνά χρήσιμος γι' αυτές τις περιπτώσεις.

Ανικανότητα. Βλέπε Απώλεια των Σεξουαλικών Δυνάμεων (σελί­ δα 530).

Λευκόρροια. Λευκόρροια ονομάζεται η έκκριση ενός υγρού με γαλακτώδες χρώμα από τον κόλπο της γυναίκας. Η πάθηση αυτή είναι πολύ ενοχλητική και ουσιαστικά συνδέεται με μια εξασθενημένη και τοξική κατάσταση του οργανισμού γενικά. Γι' αυτό το λόγο, η αγωγή με φάρμακα ή εγχειρίσεις δεν μπορεί να έχει κανένα αποτέλεσμα, αφού δεν επηρεάζει καθόλου τους ιδιοσυγκρασιακούς παράγοντες που βρίσκονται πίσω από το πρόβλημα. Η ρίζα του προβλήματος είναι πάντα η γενική τοξική κατάσταση του οργανισμού εξαιτίας κακής διατροφής, που συχνά εντείνεται από τη χρόνια δυσκοιλιότητα. Όλοι όμως οι παράγοντες (διανοητικοί, συγκινησιακοί και σωματικοί) που τείνουν να μειώσουν τον τόνο του σώματος και να ελαττώσουν την αποδοτικότητά του μπορούν να συντελέσουν στη δημιουργία αυτής της πάθησης. Θεραπεία. Είναι φανερό ότι η αγωγή της λευκόρροιας, για να είναι αποτελεσματική πρέπει να εφαρμοστεί στον οργανισμό σαν σύνολο και όχι σε ένα μέρος του μόνο. Μόνο με την υιοθέτηση μιας σωστής ιδιοσυγκρασιακής αγωγής που θα βελτιώσει τη γενική υγεία του ασθενή, μπορεί να εξαλειφθεί η οργανισμική τοξικότητα που προκαλεί την έκκριση. Επιπλέον, μια τέτοια αγωγή, όχι μόνο θα θεραπεύσει τη λευκόρροια αλλά θα φέρει την ασθενή στο δρόμο προς τη διαρκή και μόνιμη υγεία. Για να ακολουθήσει μια τέτοια αγωγή, που θα τονώσει γενικά την υγεία της, η γυναίκα που πάσχει από λευκόρροια πρέπει να κάνει τα εξής: Αρχίστε με τέσσερις μέχρι εφτά, ή και περισσότερες μέρες με τη διαίτα των φρούτων του Παραρτήματος. Εφαρμόστε αυτή τη δίαιτα όσο περισσότερες μέρες μπορείτε - όσο μεγαλύτερο το διάστημα τόσο το καλύτερο. Μετά μπορεί να εφαρμοστεί το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που επίσης περιέχεται στο Παράρτημα. Αυτό το εβδομαδιαίο διαιτολόγιο πρέπει να το ακολουθεί η ασθενής όσο πιο πιστά γίνεται στο μέλλον. Ανάλογα με τις ανάγκες της περίπτωσης, μπορούν να επαναληφθούν πρόσθετες σύντομες περίο­ δοι της δίαιτας φρούτων, σε μηνιαία διαστήματα, για δύο ή τρεις μέρες κάθε φορά. Σ' εκείνες τις περιπτώσεις που η ασθενής είναι αναιμική, πάρα πολύ αδύνατη, ή σε πολύ εξασθενημένη κατάσταση, πρέπει να εφαρμόσει για ένα διάστημα τη δίαιτα με φρούτα και γάλα (που περιέχεται στο Παράρτημα) μετά τη δίαιτα φρούτων και πριν αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο. Αν η δίαιτα με φρούτα και γάλα

ταιριάζει πολύ στον οργανισμό, μπορεί να συνεχιστεί για δεκαπέντε μέρες μέχρι ένα μήνα με πολύ ευεργετικά αποτελέσματα. Σ' αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν πρόσθετες περίοδοι δίαιτας φρούτων και στη συνέχεια δίαιτας με φρούτα και γάλα, ανά διαστήμα­ τα δυο περίπου μηνών. Κατά τις πρώτες μέρες της αγωγής τα έντερα πρέπει να καθαρίζο­ νται κάθε βράδυ με το κλύσμα χλιαρού νερού, και μετέπειτα όταν χρειαστεί. Αν η δυσκοιλιότητα είναι μόνιμη πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες για την εξάλειψή της που δίνονται στο κεφάλαιο 9 (σελίδα 381). Η πρωινή στεγνή εντριβή και το καθιστό λουτρό, που περιγράφονται στο Παράρτημα, αποτελούν απαραίτητα στοιχεία της αγωγής και πρέπει να γίνονται καθημερινά σε συνδυασμό με τις αναπνευστι­ κές και άλλες ασκήσεις που δίνονται επίσης στο Παράρτημα. 'Οταν είναι δυνατόν πρέπει να γίνεται ένα καυτό μπάνιο με άλατα θειικής μαγνησίας μία ή δύο φορές τη βδομάδα. * Το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό, που περιγράφεται λεπτομερεια­ κά στο Παράρτημα, είναι πολύ ωφέλιμο γι’ αυτές τις περιπτώσεις και πρέπει, αν είναι δυνατόν να γίνεται τέσσερις ή πέντε φορές τη βδομάδα. Πότε πότε μπορεί να γίνονται κολπικές πλύσεις (γύρω στη μία ή δύο φορές τη βδομάδα περίπου) για να καθαρίζεται ο κόλπος όσο διαρκεί η έκκριση. Για τις πλύσεις αυτές χρησιμοποιείται μόνο ζεστό νερό. Για την επιτυχία της αγωγής είναι απαραίτητη η μεγάλη φροντίδα και καθαριότητα του σώματος. Επίσης η ασθενής πρέπει καθημερινά να παίρνει όσο το δυνατόν περισσότερο καθαρό αέρα και να ασκείται στο ύπαιθρο. Οι υπαίθριες ασκήσεις βαθιάς αναπνοής που περιλαμ­ βάνονται στη σειρά των αναπνευστικών ασκήσεων του Παραρτήματος είναι ιδιαίτερα σπουδαίες και πρέπει να γίνονται καθημερινά, καθώς η ασθενής βαδίζει στο ύπαιθρο. Πολύ ωφέλιμα είναι τα ηλιόλουτρα και τα αερόλουτρα, σαν μέσα της γενικής προσπάθειας για επαναφορά του σώματος στην καλύτερη δυνατή υγεία και αποδοτικότητα. Ο διαιτολογικός παράγοντας παίζει σημαντικό ρόλο, γΓ αυτό η ασθενής πρέπει να πάρει πολύ σοβαρά τις γενικές απόψεις για τη δίαιτα, που εκφράζονται σ’ αυτό το βιβλίο. Τα φρούτα και οι σαλάτες -οι τροφές της Φύσης που καθαρίζουν το σώμα και αποκαθιστούν την υγεία- πρέπει να αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του μελλοντι­ κού του διαιτολόγιου. Στο μέλλον η ασθενής δεν πρέπει να τρώει άσπρο ψωμί, προϊόντα από άσπρο αλεύρι, ζάχαρη, γλυκίσματα, πλούσια κέικ, ζυμαρικά, πουτίγκες ή πίτες, ρυζόγαλο, επεξεργασμέ­

να δημητριακά (όπως κουάκερ, κλπ.), κρέμα και πλούσιες, βαριές ή λιπαρές τροφές. Επίσης, πολύ λίγα κρεατικά και καθόλου κονσερβοποιημένες ή συντηρημένες τροφές. Δεν πρέπει να πίνει δυνατό τσάι και καφέ, ούτε να τρώει καρυκεύματα, πίκλες, σάλτσες, κλπ. Το κάπνισμα πρέπει να κοπεί και τα αλκοολούχα ποτά να αποφεύγονται εντελώς. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ. Στη διάρκεια της περιόδου δεν πρέπει να γίνονται κρύα λουτρά. Οι μαλάξεις της σπονδυλικής στήλης συστήνονται ιδιαίτερα σαν ένα πολύ ωφέλιμο συμπλήρωμα της αγωγής.

Απώλεια των Σεξουαλικώ ν Δυνάμεων. Η απώλεια των σεξουαλι­

κών δυνάμεων, η ανικανότητα, στον άντρα είναι κάτι πολύ συχνό και τα συνηθισμένα της αίτια είναι ο αυνανισμός ή η κατάχρηση του σεξουαλικού συστήματος για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, σε συνδυασμό με μια γενική εξασθένιση του οργανισμού. Αν και οι περισσότερες περιπτώσεις ανικανότητας ανήκουν σ' αυτή την κατη­ γορία, υπάρχουν και ορισμένες περιπτώσεις όπου η κατάσταση αυτή οφείλεται σε παλιότερη φαρμακευτική αγωγή κάποιας ασθένειας, και ιδιαίτερα στη λήψη βρωμιδίων, ενώ σε άλλους τα αίτια είναι ψυχολο­ γικά. Σ' αυτές τις τελευταίες περιπτώσεις, το πρόβλημα προκαλείται από ένα φόβο που νιώθει ο πάσχων ότι δεν μπορεί να εκτελέσει τη σεξουαλική πράξη, αν και είναι πολύ πιθανό να μπορεί αν ξεπεράσει αυτή τη νοητική αναστολή. Αναφορικά με την θεραπεία της ανικανότητας, ένα πρόγραμμα αγωγής σαν αυτό που δώσαμε για την Υδροκήλη πιο πριν σ' αυτό το κεφάλαιο, θα συντελέσει κατά πολύ στην αποκατάσταση της σεξουα­ λικής λειτουργίας. Οπωσδήποτε τα αποτελέσματα θα εξαρτηθούν και από την ηλικία, την κατάσταση, κλπ. του ατόμου. Είναι φανερό ότι οι μακροχρόνιες περιπτώσεις δεν θα έχουν τόσο καλά αποτελέσματα όσο οι πιο πρόσφατες, ενώ οι πιο νέοι θα καταφέρουν περισσότερα από τους ηλικιωμένους. 'Οταν το πρόβλημα έχει ψυχολογική προέ­ λευση, η αγωγή πρέπει να είναι ακριβώς η ίδια, αλλά σ’ αυτές τις περιπτώσεις καλό θα ήταν ο πάσχων να απευθυνθεί σε έναν Ψυχοθεραπευτή. Η λήψη «φαρμάκων» γι' αυτές τις παθήσεις είναι όχι μόνο ανώφελη αλλά και επικίνδυνη. Η οστεοπαθητική αγωγή είναι συχνά ωφέλιμη.

Μηνορραγία. Μηνορραγία είναι το ιατρικό όνομα της υπερβολικής έμμηνης ρύσης. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό που είναι υπερβολικό για ένα άτομο μπορεί να μην είναι για ένα άλλο. Γενικά όμως μπορούμε να πούμε, ότι αν η ρύση προκαλεί αδυναμία και παρεμποδίζει τις συνηθισμένες δραστηριότητες της γυναίκας μπορεί να θεωρηθεί μη φυσιολογική. Υπάρχουν πολλά αίτια που μπορεί να ευθύνονται για το πρόβλημα αυτό. Αν όμως η αναγνώστρια έχει κατανοήσει τις παρατηρήσεις που κάναμε στην αρχή του κεφαλαίου, θα αντιληφθεί ότι η ρίζα του προβλήματος, σε κάθε περίπτωση, είναι η τοξική κατάσταση του οργανισμού, που οφείλεται σε κακή διατροφή, σε γενικά λανθασμέ­ νες συνήθειες ζωής, παλιότερη κατασταλτική αγωγή κάποιας πάθη­ σης, κλπ., κλπ. Η μηνορραγία είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζεται σε μεγάλο βαθμό με πειραματισμούς από τους γιατρούς - πειραματισμούς που βλάπτουν την ασθενή περισσότερο από την ίδια την πάθηση. Η αγωγή αυτή ασχολείται αποκλειστικά με τα συμπτώματα -την ανακοπή της υπέρμετρης ρύσης- και δεν δίνει καμία προσοχή στα αίτια. 'Οταν καταλάβουμε ότι η μηνορραγία είναι μια προσπάθεια του σώματος να απαλλαχθεί από τοξικές ουσίες, γίνεται φανερό ότι αυτή η κατασταλ­ τική αγωγή θα προκαλέσει μελλοντικά στον οργανισμό μεγάλες βλάβες και διάφορες σοβαρές παθήσεις, ακόμα κι αν πετύχει προσωρινά να ανακόψει την υπερβολική ροή.

Θεραπεία. Η αγωγή της μηνορραγίας στην οποία αναφερόμαστε είναι κοντόφθαλμη από κάθε πλευρά. Εκείνο που χρειαζόμαστε είναι ένα πρόγραμμα που θα καθαρίσει εντελώς τον οργανισμό από τοξικές ουσίες, εξαλείφοντας έτσι και τα αίτια που κρύβονται πίσω από την πάθηση. Μόνο μ' αυτό τον τρόπο μπορεί να κατανικηθεί πραγματικά το πρόβλημα και να αποκτήσει την υγεία της η ασθενής. Η γυναίκα που υποφέρει από μηνορραγία και θέλει πραγματικά να απαλλαχθεί από το πρόβλημά της και ταυτόχρονα να βελτιώσει τη γενική της υγεία, πρέπει να εφαρμόσει την αγωγή της Λευκόρροιας που δώσαμε πιο πριν σ’ αυτό το κεφάλαιο. Μια τέτοια αγωγή θα τη βοηθήσει να θεραπευθεί γιατί στρέφεται προς τα ουσιαστικά αίτια και τα εξαλείφει, αντί να συγκαλύπτει απλά τα συμπτώματα. (Για την ανακούφιση του πόνου της περιόδου βλέπε την αγωγή της Δυσμη­ νόρροιας, σελίδα 521).

Επώδυνη Λευκή Φλεγμονή. Πρόκειται για μια πάθηση που εμφανί­ ζεται μερικές φορές στη γυναίκα μετά τον τοκετό και οφείλεται στον σχηματισμό θρόμβου σε κάποια από τις μεγάλες φλέβες ενός ή και των δύο ποδιών. Αναφορικά με την αγωγή, αν δεν μπορεί να γίνει κάτω από την προσωπική φροντίδα ενός υγιεινιστή, η ασθενής πρέπει να ακολουθήσει την αγωγή της Φλεβίτιδας που δίνουμε στο κεφά­ λαιο 4 του βιβλίου (σελίδα 249).

Νυχτερινή Ρεύση (ακούσια νυχτερινή εκσπερμάτωση). Οι νυχτε­ ρινές ρεύσεις είναι κάτι συνηθισμένο ανάμεσα στους νέους και δεν πρέπει να προκαλούν καμιά ανησυχία αν δεν συμβαίνουν περισσότε­ ρο από μία φορά στις δέκα μέρες ή στις δύο βδομάδες περίπου. Είναι ένα τελείως φυσιολογικό φαινόμενο από κάθε άποψη. Αν όμως συμβαίνουν πολύ συχνά -ας πούμε, τρεις ή τέσσερις φορές τη βδομάδα- είναι σημάδι σεξουαλικής αδυναμίας και πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα για την αντιμετώπιση της κατάστασης, με την εφαρμογή μιας αγωγής που θα βελτιώσει την υγεία, ανάλογη με εκείνη της Υδροκήλης, που δίνουμε σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 526). Συνήθως οι συχνές νυχτερινές ρεύσεις συνδέονται με τον αυνανι­ σμό και τα όσα λέμε γι' αυτό το θέμα, (πιο κάτω) πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη από τον πάσχοντα.

Ο δυνηρή Έ μ μ η ν η Ρύση. Βλέπε Δυσμηνόρροια (σελίδα 521).

Α σθ ένεια του Προστάτη. Βλέπε Κεφάλαιο 6 (σελίδα 302).

Επιλόχειος Πυρετός. Οι επιλόχειος πυρετός είναι μια κατάσταση που εμφανίζεται από έλλειψη καθαριότητας στη διάρκεια του τοκε­ τού και μετά. Πρέπει όμως να αντιληφθούμε ότι πίσω από την κατάσταση αυτή κρύβεται πάντα μια τοξική κατάσταση του οργανι­ σμού. Η αγωγή του επιλόχειου πυρετού είναι η ίδια με τη φυσική αγωγή οποιουδήποτε άλλου πυρετού (βλέπε-Κεφάλαιο 13, σελίδα 541). Μια τέτοια αγωγή είναι ο πιο σίγουρος και ασφαλής τρόπος ανάρωσης γι' αυτή την κατάσταση.

Λιγοστή Έ μ μ η ν η Ρύση. Βλέπε Αμηνόρροια (σελίδα 514).

Αυνανισμός. Ο αυνανισμός είναι μια συνήθεια αρκετά διαδομένη

ανάμεσα στους σημερινούς νέους, αλλά αποτελεί θέμα που γενικά αποφεύγουμε να συζητάμε. Πραγματικά φαίνεται να υπάρχει μια αληθινή συνωμοσία σιωπής γι' αυτό το ζήτημα απ' όλες τις πλευρές, ωστόσο η συνήθεια αυτή είναι φοβερά επιζήμια για την υγεία και την ευεξία του ατόμου. Οι περισσότεροι νέοι μαθαίνουν τη συνήθεια αγνοώντας τελείως τις συνέπειες που έχει για τον οργανισμό τους και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σιωπή που καλύπτει αυτό το θέμα μεγαλώνει τη βλάβη που προκαλεί στους νέους - μια σιωπή που οφείλεται στην απροθυμία των υπεύθυνων ατόμων, όπως είναι οι γονείς, οι δάσκαλοι, κλπ. να συζητήσουν αυτό το θέμα. Δεν είναι σκοπός μας να ηθικολογήσουμε γι' αυτό το ζήτημα, και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με τις σημερινές συνθήκες ζωής ένας μεγάλος αριθμός νέων δεν μπορεί να ζήσει μια φυσιολογική σεξουα­ λική ζωή, αλλά η συνήθεια του αυνανισμού δεν αποτελεί διέξοδο σ' αυτό το πρόβλημα. Το γεγονός ότι μερικά υπεύθυνα άτομα (ακόμα και γιατροί) θεωρούν μερικές φορές αυτή τη συνήθεια σαν μια δικλείδα ασφαλείας για τον καταπιεσμένο σεξουαλισμό και την θεωρούν σαν μια διέξοδο για τις σημερινές σεξουαλικές περιπλοκές, κάνει το πρόβλημα ακόμα πιο σοβαρό. Οι άνθρωποι που υπο­ στηρίζουν αυτή την άποψη, δεν μπορεί παρά να αγνοούν τελείως τις τελικές συνέπειες αυτής της συνήθειας. Μόνον εκείνοι που, σαν τον συγγραφέα, έρχονται σε συχνή επαφή με τα θύματα αυτής της βλαβερής συνήθειας και που καλούνται να ανακουφίσουν όσο μπο­ ρούν τις καταστροφικές της συνέπειες για το νου και το σώμα τους, μπορούν να ξέρουν πόση δυστυχία, αρρώστιες και ταλαιπωρία προκα­ λεί ο αυνανισμός. Το γεγονός ότι αυτές οι βλαβερές συνέπειες μπορεί να κάνουν χρόνια για να εκδηλωθούν κάνει τη συνήθεια ακόμα πιο καταστροφική. Θεραπεία. Το άτομο που έχει οδηγήσει τον εαυτό του στη διανοητική και σωματική χρεωκοπία με τη συνήθεια του αυνανισμού, μπορεί να ξανακερδίσει σε μεγάλο βαθμό τη χαμένη του υγεία και ζωτικότητα, αν ελέγξει τον εαυτό του και ακολουθήσει μια σωστά προγραμματι­ σμένη φυσική αγωγή που θα τονώσει την υγεία του. Μια αγωγή σαν

αυτή που δώσαμε για την Υδροκήλη, σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 526) μπορούν να την ακολουθήσουν όλα τα θύματα του αυνανισμού με τα πιο ευγεργετικά αποτελέσματα, και διανοητικά και σωματικά. Φυσικά είναι λογικό ότι η συνήθεια αυτή πρέπει να κοπεί, αλλιώς η αγωγή δεν είναι δυνατόν να πετύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Αναφορικά με το κόψιμο της συνήθειας, αν το άτομο θυμάται συνεχώς το τίμημα που πληρώνει ως προς τη μελλοντική του υγεία και κάνει τον εαυτό του να συνειδητοποιήσει ότι μπορεί να αυτοκυριαρχηθεί, αρκεί να προσπαθήσει, τότε δεν θα χρειαστεί πολύς καιρός για να την κόψει. Είναι απλά θέμα αποφασιστικότητας του ατόμου και πίστης στον καλύτερό του εαυτό, για να μπορέσει να πει, «Μπορώ να κόψω αυτή τη συνήθεια που μου απομυζά τη ζωή και τις δυνάμεις μου, και θα το κάνω». Ο αυνανισμός βλάπτει περισσότερο το νευρικό σύστημα, γι' αυτό όσο περισσότερη ανάπαυση, ηρεμία, καθαρό άερα και ήλιο έχει το άτομο, σαν συμπληρώματα της αγωγής που συστήνουμε, τόσο καλύτερα θα είναι και τα αποτελέσματα από κάθε άποψη. Πάνω απ' όλα δεν πρέπει να αντιμετωπίζει το θέμα με νοσηρές σκέψεις ή συνεχή ενδοσκόπηση και να κατηγορεί τον εαυτό του για ό,τι συνέβη. Η συνήθεια αυτή συνήθως αρχίζει μέσα σε πλήρη άγνοια, και δεν υπάρχει ηθική ευθύνη. Πρέπει κανείς να συνειδητοποιήσει το ότι τα περασμένα είναι περασμένα και ότι εκείνο που πρέπει να κάνει είναι να βλέπει στο μέλλον και να χτίζει γι' αυτό. Αν σταματήσει τις αυτοκατηγόριες και κάνει όσα είπαμε, θα μπορέσει να ξανακερδίσει πάρα πολλά από όσα νόμιζε χαμένα για πάντα.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Το άτομο πρέπει να αποφεύγει όλα τα βιβλία' και περιοδικά με ανθυγιεινό και προκλητικό περιεχόμενο και να προσπα­ θεί να κρατά τον νου του όσο πιο καθαρό μπορεί. Ένας τρόπος για να σταματά τον εαυτό του από το να σκέφτεται πάρα πολύ είναι να ασχολείται με σκληρή χειρωνακτική δουλειά, όπως κηπουρική, πριόνι­ σμα, κλπ. Αυτό θα εξυπηρετήσει διπλό σκοπό, γιατί όχι μόνο θα εμποδίσει τις νοσηρές και ανθυγιεινές σκέψεις και φαντασιώσεις, αλλά επίσης, σαν σωματική άσκηση, θα τονώσει την υγεία και τις ζωτικές του δυνάμεις.

Διακοπή τη ς Έ μ μ η ν η ς Ρύσης. Βλέπε Αμηνόρροια (σελίδα 514).

Σύφιλη. Όπως είπαμε κιόλας στις εισαγωγικές παρατηρήσεις αυτού του κεφαλαίου, η σύφιλη θεραπεύεται με τις φυσικές μεθόδους αγωγής, χωρίς να αφήνει κανένα από τα τρομερά επακόλουθα που είναι τόσο συνηθισμένα με τις ορθόδοξες μεθόδους «θεραπείας». Το ακόλουθο απόσμασμα, που αναφέρεται στη φυσική αγωγή της σύφιλης, πρόερχεται από το βιβλίο Άμεσοι Δρόμοι προς την Υγεία (Direct Pattis to Health), του ταγματάρχη R. Austin, M.R.C.S., L.R.C.P. (που έχει εκδοθεί από την C.W Daniel Co., LTD. του Ashirgdon, Rochford, Essex). Ο ταγματάρχης Austin ήταν γιατρός του Ιατρικού Σώματος του Βασιλικού Στρατού, αλλά αντιλαμβανόμενος τη ματαιότητα Των ορθόδοξων ιατρικών μεθόδων αγωγής, άρχισε να εφαρμόζει την Φυσική Θεραπεία. Στη σελίδα 83 του βιβλίου του γράφει: «Τα αφροδίσια νοσήματα δεν αποτελούν βέβαια ευχάριστα θέματα συζήτησης, αλλά η σπουδαιότητά τους δικαιολογεί τελικά την αναφο­ ρά μας σ' αυτά. Θα περιγράψω λοιπόν μια άσχημη περίπτωση σύφιλης σαν ένα παράδειγμα του τι έχω κάνει με απλά μέσα για να βοηθήσω τη Φύση να επιτελέσει τη θεραπεία της-και σε άλλες περιπτώσεις της ασθένειας. »Ο κύριος Α., είκοσι επτά χρονών, ήλθε στο ιατρείο μου για θεραπεία, υποφέροντας από τριτογενή σύφιλη. Είχαν χρησιμοποιηθεί τα κλασικά φάρμακα, συμπεριλαμβανόμενου του υδραργύρου και του ‘606’ (που τώρα είναι γνωστό με διάφορα ονόματα, όπως salvarsan, neo-salbarsan, arsenobenzol, που είναι όλα παρόμοια και βασίζονται στο αρσενικό), χωρίς όμως να σταματήσουν τα καταστροφικά αποτε­ λέσματα της ασθένειας. Το πρόσωπο και το σώμα του ήταν σκεπα­ σμένα με ρυπώδη εξανθήματα -εξελκώσεις καλυμμένες με “ καύκα­ λο” - ενώ το σώμα του ανάδινε μια εξαιρετικά δυσάρεστη οσμή. »Του είπα να κάνει μια νηστεία δεκατεσσάρων ημερών, καθημερινό καθαρισμό με αλατικό διάλυμα και να πίνει άφθονο νερό και όσο περισσότερο χυμό πορτοκαλιού αραιωμένο με νερό μπορούσε. Μετά τις δεκατέσσερις μέρες, του επέτρεψα δύο γεύματα τη μέρα, το ένα μόνο με σωστά μαγειρεμένα φαγητά και λίγο βούτυρο, και το άλλο με γάλα και φρέσκα φρούτα. »Μέσα σε έξι εβδομάδες από τη μέρα που άρχισε η αγωγή, όλα τα εξανθήματα είχαν εξαφανιστεί, καθώς και η μυρωδιά του σώματός του. Ένιωθε πάρα πολύ καλά και από τότε εξακολουθεί να είναι υγιής. »Μετά τις πρώτες έξι εβδομάδες, άρχισε να τρώει και λίγη ζωική

τροφή στο ένα από τα δύο γεύματά του. Δεν χρειάζεται να πούμε βέβαια ότι καθημερινό μέρος της αγωγής του ήταν και οι συστηματι­ κές ασκήσεις». Ο ταγματάρχης Austin μας λέει επίσης: «Η αγωγή της σύφιλης με νηστεία δεν είναι καθόλου καινούργια. Πραγματικά, την ιδέα αυτή την πήρα από το βιβλίο του Δρα Oswald, Νηστεία, Υδροθεραπεία και Άσκηση (Fasting, Hydroratty, and Exercise), στο οποίο γράφει: “ Μία μικροβιακή ασθένεια τόσο λοιμώδης όσο η σύφιλη, που από καιρό θεωρείται τόσο επίμονη ώστε να μην επιδέχεται παρά μόνο κατευναστικές μεθόδους αγωγής (με υδράργυρο, κλπ.) θεραπεύτηκε ριζικά με την αγωγή της νηστείας, που εφαρμοζόταν στα Αραβικά νοσοκο­ μεία της Αιγύπτου, τον καιρό της Γαλλικής κατοχής” . »... Γνωρίζοντας τα εξαιρετικά αποτελέσματα που μπορούν να επιτευχθούν χωρίς την χρήση φαρμάκων που βλάπτουν την υγεία και μερικές φορές τυφλώνουν ή και σκοτώνουν τον ασθενή, έχω σταματήσει πια να τα χρησιμοποιώ εντελώς». Για την πληροφόρηση των αναγνωστών μπορούμε να πούμε ότι, το καλύτερο βιβλίο για την φυσική αγωγή των αφροδίσιων νοσημάτων είναι εκείνο του Δρα Tilden, του διακεκριμένου Αμερικάνου Φυσιοθε­ ραπευτή.

Κιρσοκήλη. Πρόκειται για μια πάθηση στην οποία οι φλέβες που βρίσκονται γύρω από τους όρχεις «κομπιάζονται» και χονδραίνουν. Το πρόβλημα προέρχεται πάντα από τον υπερβολικό αυνανισμό ή την κατάχρηση των γεννητικών οργάνων. Αναφορικά με την αγωγή, πρέπει να είναι ανάλογη με την αγωγή της Υδροκήλης, που δίνουμε σ'αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 526). Μια τέτοια αγωγή όχι μόνο θα μειώσει την κιρσοκήλη και θα εξαλείψει τις συνέπειές της, αλλά θα βελτιώσει επίσης κατά πολύ τη γενική υγεία του ασθενή. Στις περιπτώσεις που υπάρχει αίσθηση τραβήγματος στη βουβωνική χώρα, πόνος, κλπ., ο ασθενής μπορεί να φορά επίδεσμο αναρτήσεως. Δεν χρειάζεται βέβαια να πούμε ότι οι συνήθειες που προκάλεσαν το πρόβλημα πρέπει να κοπούν πριν αρχίσει η θεραπεία.

Αφροδίσιο Νοσήματα. Βλέπε τις εισαγωγικές παρατηρήσεις αυτού

του κεφαλαίου, επίσης τα κεφάλαια Βλενόρροια (σελίδα 523) και Σύφιλη (σελίδα 535).

Κλιμακτήριος (Εμμηνόπαυση). Όταν στη ζωή της γυναίκας σταμα­

τήσει η έμμηνη ρύση, σημαίνει ότι έχει τελειώσει πια η περίοδος που μπορεί να τεκνοποιήσει. Αυτή η αλλαγή της σεξουαλικής ζωής της γυναίκας είναι ένα τελείως φυσιολογικό φαινόμενο και σαν τέτοιο δεν πρέπει να επηρεάζει καθόλου τη γενική υγεία και ευεξία της. Σε μια φυσιολογική υγιή γυναίκα, η αλλαγή αυτή πρέπει να συμβαίνει με πολύ λίγες ή και καθόλου εξωτερικές εκδηλώσεις. Υπάρχουν όμως πολλές γυναίκες που δεν είναι υγιείς, που η υγεία τους είναι συνέχεια πεσμένη, και σ' αυτές τις περιπτώσεις η κλιμα­ κτήριος συχνά οδηγεί σε διάφορες σωματικές και συγκινησιακές διαταραχές και μερικές φορές ακόμα και σε κάποια συγκεκριμένη ασθένεια. Για να καταλάβει γιατί συμβαίνει αυτό, ο αναγνώστης πρέπει να ανατρέξει στις παρατηρήσεις για την έμμηνη ρύση που κάναμε στη γενική συζήτηση των γυναικείων παθήσεων, στην αρχή του κεφαλαίου. Εκεί είπαμε ότι η περίοδος χρησιμοποιείται από τη Φύση σαν μια δικλείδα ασφαλείας, σαν μια πρόσθετη αποβλητική διέξοδος για την απομάκρυνση των τοξικών ουσιών από τον οργανι­ σμό των γυναικών, που η υγεία τους είναι πεσμένη σαν αποτέλεσμα κακής διατροφής και γενικά λαθεμένου τρόπου ζωής. Είπαμε επίσης ότι όταν σταματά η περίοδος, πολλές γυναίκες παρουσιάζουν όγκους ή άλλες παθήσεις των γεννητικών οργάνων σαν άμεση συνέπεια της έλλειψης αυτής της πρόσθετης αποβλητικής διόδου. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, τόσες πολλές γυναίκες αρχίζουν να υποφέρουν από διάφορα ανησυχητικά σωματικά, νευρικά και συγκινησιακά συμπτώμα­ τα και εκδηλώσεις, όταν έλθει η κλιμακτήριος. Αυτό όμως συμβαίνει μόνον επειδή η σωματική κατάσταση αυτών των γυναικών είναι ήδη υποφυσιολογική και ΟΧΙ από κάτι που προκαλεί η ίδια η εμμηνόπαυση. Αναφορικά με τις ιατρικές απόψεις πάνω σ' αυτό το θέμα, όπως έχουμε πει συχνά σ' αυτό το βιβλίο, οι γιατροί έχουν μια τάση να βρίσκουν «αποδιοπομπαίους τράγους» στους οποίους αποδίδουν τις ασθένειες που δεν μπορούν να ανακαλύψουν τι τις προκαλεί. Οι αμυγδαλές και η σκωληκοειδής απόφυση είναι δύο παραδείγματα γνωστά σε όλους. Η εμμηνόπαυση είναι ένα ακόμα τέτοιο παράδειγ­ μα, που χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο κάθε χρόνο. Είναι πολύ βολικό και εξυπηρετικό να λέει κανείς στις ασθενείς του που είναι γύρω στα σαράντα και υποφέρουν από κάποια ασθένεια: «Α, ναι, φταίει η κλιμακτήριος». Έτσι δεν χρειάζεται κανείς να βρει τι πραγματικά φταίει για το πρόβλημα και δίνει στη γνωμάτευση εκείνο τον αέρα του οριστικού και τελικού, που πάντα εντυπωσιάζει τον

ασθενή. Ταυτόχρονα αυτή η χρήση της εμμηνόπαυσης στο ρόλο ενός βολικού αποδιοπομπαίου τράγου στον οποίο αποδίνονται οι ασθένειες των γυναικών μέσης ηλικίας, κάνει όλες τις γυναίκες να την βλέπουν με τρόμο και ανησυχία και να ντύνουν αυτό το τελείως φυσιολογικό και αθώο φαινόμενο με διάφορες απαίσιες αποχρώσεις, που στην πραγματικότητα δεν τις έχει καθόλου, πράγμα που τελικά μεγαλώνει την ισχύ του ιατρικού ισχυρισμού. Έτσι ολοκληρώνεται ο φαύλος κύκλος! Ο υγιεινιστής αντιμετωπίζει συνέχεια περιπτώσεις ασθενών που υποβλήθηκαν σε ανεπιτυχή αγωγή από κάποιον ορθόδοξο γιατρό. Όταν ρωτά τον ασθενή ποια ήταν η ιατρική γνωμάτευση για τα αίτια του προβλήματος, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, που ο ασθενής είναι γυναίκα και πλησιάζει ή βρίσκεται στη μέση ηλικία, του απαντούν ότι το αίτιο της πάθησης, κατά τον γιατρό, είναι η εμμηνόπαυση. («Α, ναι φταίει η εμμηνόπαυση»). Το αποτέλεσμα είναι ότι η γυναίκα νομίζει πως η πάθησή της είναι κάτι που της «συνέβη» και οφείλεται σε αίτια που δεν μπορεί να ελέγξει και που είναι λίγο πολύ αδύνατον να διορθωθούν. Έτσι απομακρύνεται όλο και περισσότερο από μια σωστή κατανόηση των αληθινών αιτίων του προβλήματος και του πώς μπορεί να διορθωθεί. Μόνον όταν έλθει σε επαφή με φυσικές μεθόδους αγωγής και με τις απόψεις της Φυσικής Θεραπείας για τις ασθένειες, καταλαβαίνει ότι την έκαναν να αποδώσει σε ένα τελείως φυσικό φαινόμενο τα αίτια μιας πάθησης που οφείλεται αποκλειστικά στις δικές της κακές συνήθειες διατροφής και ζωής, σε συνδυασμό (πιθανότατα) με κάποια παλιότερη κατασταλτική ιατρική αγωγή με φάρμακα, εγχειρίσεις, κλπ. Οι γιατροί είναι πάντα έτοιμοι να αποδώσουν στην εμμηνόπαυση τα αίτια των ασθενειών από τις οποίες πάσχουν οι γυναίκες ασθενείς τους. Της απόδίδουν μια απειλητικότητα που δεν έχει στην πραγματι­ κότητα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η εμμηνόπαυση δεν φταίει μερικές φορές. Είπαμε και οι ίδιοι ότι ευθύνεται για διάφορες παθήσεις και δώσαμε και σαφείς λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό. Εκείνο στο οποίο εναντιωνόμαστε είναι η συνήθεια να αποδίδε­ ται στην εμμηνόπαυση, με την παραμικρότέρη ευκαιρία, κάθε πάθηση που εμφανίζεται σε μεσήλικες γυναίκες. Πρέπει λοιπόν να επαναλά­ βουμε ότι η εμμηνόπαυση είναι ένα τελείως φυσικό φαινόμενο και ότι δεν πρέπει να έχει καμιά απολύτως δυσμενή επίδραση σε μια φυσιολογική υγιή γυναίκα. Όταν όμως η γυναίκα δεν είναι καλά στην

υγεία της, τότε η εμμηνόπαυση μπορεί να προκαλέσει ένα σωρό επιπλοκές. Σ' αυτές τις περιπτώσεις επομένως δεν φταίει η ίδια η εμμηνόπαυση, αλλά η σωματική κατάσταση της ασθενούς.

Αν η γυναίκα επηρεαστεί από την κλιμακτήριο σε κάποιο σημαντικό βαθμό, είναι βέβαιο ότι το σώμα της βρίσκεται σε τοξική κατάσταση και χρειάζεται έναν πλήρη καθαρισμό. Για να ξαναβρεί και πάλι την υγεία της, πρέπει να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα φυσικής αγωγής και για τον σκοπό αυτό το καλύτερο θα είναι να ακολουθήσει την αγωγή που δίνουμε για την Λευκόρροια σ' αυτό το κεφάλαιο (σελίδα 528). Μια τέτοια καθοριστική και ανανεωτική για την υγεία αγωγή, θα την βοηθήσει να απαλλαγεί από το πρόβλημά της το συντομότερο δυνατό και να προσθέσει πολλά χρήσιμα χρόνια στη ζωή της.

13. ΠΥΡΕΤΟΙ ΚΑΙ ΓΡΙΠΗ

Ανεμοευλογιά - Διφθερίτιδα - Εντερικός πυρετός - Γρίπη Ελονοσία - Ιλαρά (επίσης Ερυθρά) - Μηνιγγίτιδα - Πνευμονία Ρευματικός Πυρετός - Οστρακιά - Ευλογιά - Τυφοειδής πυρε­ τός -Τύφος (Κίτρινος Πυρετός, Χολέρα, κλπ.).

Γενικές πληροφορίες

Για το άτομο που έχει ανατραφεί με τις ορθόδοξες ιατρικές απόψεις πάνω σ’ αυτό το θέμα, ο πυρετός είναι κάτι που «κολλάμε» από ένα μικρόβιο και δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με την προηγούμενη ζωή του ασθενή. Ο κύριος Α είναι τελείως καλά και υγιής σήμερα και όμως αύριο βρίσκεται στο κρεβάτι με τυφοειδή ή πνευμονία ή οτιδήποτε άλλο. «Αποτέλεσμα μικροβιακής μόλυνσης», λέει ο για­ τρός και όλοι τον παραδέχονται. Ωστόσο, ο αναγνώστης θα έχει πια καταλάβει πόσο επιφανειακή και απατηλή είναι αυτή η αντίληψη για τις ασθένειες. Κανείς δεν μπορεί να «κολλήσει» από κάποιον πυρετό, αν μέσα στο σώμα του δεν υπάρ­ χει κιόλας πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη και την εξάπλωση των

μικροβίων. Το πρόσφορο αυτό έδαφος δεν είναι τίποτε άλλο από τα συσσωρευμένα οργανισμικά κατάλοιπα και τις τοξικές ουσίες που έχουν εισαχθεί στον οργανισμό από την κακή διατροφή και έναν γενικά λαθεμένο τρόπο ζωής. Όπως τονίσαμε ξανά και ξανά σ' αυτό το βιβλίο, αν κάποιος είναι υγιής και καθαρός ΜΕΣΑ του, δεν μπορεί να πάθει καμιά μικροβιακή ασθένεια οποιουδήποτε είδους. Οι ασθέ­ νειες αυτές μπορούν να αναπτυχθούν μόνο σ' εκείνους που ο οργανισμός τους βρίσκεται σε ανθυγιεινή κατάσταση εσωτερικά. Το αν η ασθένεια εμφανίζεται από μόνη της ή διαμέσου της επαφής με άλλους δεν παίζει κανένα απολύτως ρόλο. Ένας πυρετός λοιπόν μπορεί να εμφανιστεί μόνο σ’ εκείνους που ο οργανισμός τους είναι ακάθαρτος εσωτερικά. Αντίθετα από την αντίληψη που επικρατεί γενικά, ο πυρετός δεν είναι καθόλου επιβλαβής για την υγεία, ούτε προκαλεί τον θάνατο του ασθενή αν δεν τεθεί έγκαιρα υπό έλεγχο. Στην πραγματικότητα, δεν είναι τίποτε άλλο από μια προσπάθεια αυτοκαθαρισμού από τις φυσικές δυνάμεις του σώματος και ένα άμεσο βήμα προς την υγεία και την αυτο-ανανέωση. Αυτό μπορεί να ξαφνιάσει πολύ τον αμύητο, αν όμως διαβάσει και κατανοήσει το θεωρητικό τμήμα του βιβλίου (που βρίσκεται στον πρώτο τόμο) θα δει ότι όλα είναι πολύ απλά και καθαρά. Οι πυρετοί είναι οξείες ασθένειες, και όλες οι οξείες ασθένειες είναι άμεσες εκδηλώσεις των σωματικών δραστηριοτήτων που επιδιώκουν τον αυτοκαθαρισμό και την αποκατάσταση της υγείας του οργανισμού. Αν επιτρέψουμε στον πυρετό να διατρέξει την πορεία του με φυσικό τρόπο, η υγεία του ατόμου θα είναι από κάθε άποψη πολύ καλύτερη απ' ό,τι πριν από τον πυρετό, γιατί όλος ο οργανισμός του θα έχει υποστεί έναν γενικό φυσικό καθαρισμό.

Ας αντιπαραθέσουμε αυτή την αντίληψη για τους πυρετούς, με την ορθόδοξη άποψη. Για τον γιατρό, ο πυρετός είναι μια σοβαρότατη νοσηρή κατάσταση που προκαλείται από θανατηφόρα μικρόβια - μια κατάσταση που πρέπει να καταπολεμηθεί με κάθε μέσο για να σωθεί η ζωή του ασθενή. Πρέπει αμέσως να αρχίσει ένας πόλεμος μέχρι θανάτου ανάμεσα στους «σωτήριους» ορούς και τα φάρμακα της ορθόδοξης ιατρικής και τα ισχυρά θανατηφόρα μικρόβια που καιροφυλακτούν παντού. Και το πεδίο αυτής της μάχης είναι το σώμα του άτυχου ασθενή. Αν, «με τη βοήθεια του Θεού», επικρατήσει η ιατρική δεξιοτεχνία και καταστραφούν τα θανατηφόρα μικρόβια, τότε θα σωθεί η ζωή του θύματος, σαν αποτέλεσμα των ευλογιών που σκορπά η ορθόδοξη ιατρική!.

Δυστυχώς, γι' αυτούς που τους αρέσει το μελόδραμα, ακόμα και σε σχέση με τις ασθένειες (με το μικρόβιο σαν τον κακό της ιστορίας και τον γιατρό στο ρόλο του ήρωα, που μάχεται με φάρμακα και ορούς να σώσει τη ζωή του άτυχου θύματος), αυτή η αντίληψη για τους πυρετούς και την αγωγή τους είναι όχι μόνο τελείως λαθεμένη, αλλά έχει προκαλέσει ανείπωτες βλάβες στις χιλιάδες χιλιάδων άτυχων ασθενών, που υποβλήθηκαν σε τέτοια αγωγή. Όταν οι πυρετοί αντιμετωπισθούν με φάρμακα και ορούς, η φυσική αυτοκαθαριστική τους δράση καταστέλλεται, και οι τοξικές ύλες που προσπα­ θούσαν να αποβάλουν οι φυσικές δυνάμεις του σώματος διαμέσου του πυρετού αναγκάζονται να παραμείνουν στους ιστούς και τις εσωτερικές δομές του σώματος. Εκεί, οι τοξικές ύλες, μαζί με τα φάρμακα και τους ορούς που έχει χορηγήσει ο γιατρός, γίνονται τα σπέρματα από τα οποία αναπτύσσονται ασθένειες πιο διαρκείς και ύπουλες - οι χρόνιες ασθένειες (όπως εξηγήσαμε πολύ καθαρά στα πρώτα κεφάλαια του θεωρητικού μέρους του βιβλίου). Αυτό που οι γιατροί ονομάζουν «Θεραπεία» δεν είναι τίποτε παραπάνω από μια ανακοπή αυτής της φυσικής προσπάθειας αυτοκαθαρισμού. Ακόμα και αν δεν δημιουργηθούν κάποιες επιπλοκές (όπως συμβαίνει συχνά!) και το άτομο νιώθει καλά προς το παρόν, συχνά αναρωτιέται γιατί ξαφνικά πέφτει θύμα της μιας και της άλλης ασθένειας χωρίς κανένα φανερό λόγο. (Και αναμφίβολα το ίδιο αναρωτιέται και ο γιατρός!) Το γεγονός ότι η ορθόδοξη ιατρική θεραπεία των πυρετών προκαλεί τόσες πολλές επιπλοκές -που μερικές φορές είναι σοβα­ ρότατες- δείχνει πολύ καθαρά τι συμβαίνει μέσα στο σώμα σαν αποτέλεσμα της κατασταλτικής θεραπείας που εφαρμόστηκε. Αυτές οι επιπλοκές σημαίνουν ότι κάποιο ζωτικό όργανο ή δομή έχει κατακλυσθεί από τοξικές ύλες και φαρμακευτικά δηλητήρια (σαν αποτέλεσμα μιας αγωγής που είναι παράλογη και εφαρμόζεται λαθεμένα) και έχει υποκύψει στην πίεση. (Αυτός είναι ο λόγος που μετά από πυρετούς που αντιμετωπίζονται με ορθόδοξο τρόπο ακολουθούν τόσο συχνά παθήσεις των νεφρών και της καρδιάς). Αν ένας πυρετός *αντιμετωπισθεί σύμφωνα με τις φυσικές αρχές, ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΥΠΑΡΞΟΥΝ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ. Όταν κατανοήσουμε σωστά τους πυρετούς σαν φυσικές προσπά­ θειες αυτοκαθαρισμού, η αγωγή είναι πολύ απλή. Χωρίς αμφιβολία, τα συμπτώματα και η γενική κατάσταση του ασθενή ανησυχούν σοβαρά τους συγγενείς και φίλους του. Οταν όμως καταλάβουμε πως εκείνο

που συμβαίνει με τον πυρετό είναι ότι καίγονται μέσα στους ιστούς του σώματος οι απόβλητες ουσίες και τα νοσηρά κατάλοιπα, σαν προετοιμασία για μια πλήρη ανανέωση του οργανισμού, τότε μπορεί κανείς να πάρει πιο φιλοσοφικά το θέμα και να κάνει αυτό που πρέπει με ηρεμία και σιγουριά, ξέροντας με βεβαιότητα ότι όλα θα πάνε καλά στο τέλος. Μία από τις μεγάλες αμαρτίες όλων των ανθρώπων είναι, το ότι νομίζουν πως μόλις κάποιος αρρωστήσει, κάτι πρέπει να γίνει γι' αυτόν. Φωνάζουν βιαστικά τον γιατρό, αυτός μπαίνει στο δωμάτιο του αρρώστου, οι ανήσυχοι γονείς ή συγγενείς είναι εκεί και τον περιμένουν, και βέβαια όλοι περιμένουν από τον γιατρό να κάνει κάτι αμέσως για να σώσει τον άρρωστο από τον πόνο. Ακόμα κι αν δεν ξέρει τι δεν πάει καλά, ή ποια αγωγή να εφαρμόσει, πρέπει κάτι να κάνει για να ικανοποιήσει την συγκινητική πίστη που έχουν στις ικανότητές του οι παρόντες. Αυτός είναι ο λόγος που οι γιατροί είναι συχνά υποχρεωμένοι να πάρουν διάφορα μέτρα και να δώσουν διάφορα γιατρικά, που ακόμα και οι ίδιοι δεν θεωρούν απαραίτητα, μόνο και μόνο γιατί όλοι περιμένουν κάτι θεαματικό. Αυτή η στάση δεν ταιριάζει σε όσους θα εφαρμόσουν ένα πρόγραμμα φυσικής θεραπείας για μια περίπτωση πυρετού. Γιατί σ' αυτές ακριβώς τις περιπτώσεις δεν πρέπει να γίνει τίποτα - ή πρέπει να γίνουν πολύ λίγα. Ο πυρετός είναι μια φυσική κρίση και το έργο της θεραπείας συνίσταται απλά, στο να τον αφήσουμε να διατρέξει όλη την πορεία του και να εκτελέσει έτσι το έργο του, προς τελική και διαρκή ωφέλεια του ασθενή. Το κυριότερο στοιχείο της θεραπείας όλων των πυρετών είναι η ΝΗΣΤΕΙΑ. Με την αποχή του ασθενή από κάθε τροφή μπορεί να επιταχυνθεί η φυσική καθοριστική δραστηριότητα μέχρι το υγιές της τέλος στον συντομότερο δυνατό χρόνο και με τη μεγαλύτερη και διαρκέστερη ωφέλεια για τον ασθενή. Οι γιατροί, εκτός από τη χορήγηση φαρμάκων, επιμένουν να ταΐζουν τους εμπύρετους ασθε­ νείς «για να δυναμώσουν» (όσο μπορούν βέβαια να φάνε!), γι' αυτό η αγωγή των πυρετών είναι τελείως μάταιη. Πραγματικά, μπορούμε να πούμε ότι οι περισσότερες επιπλοκές που προκαλούνται από την ορθόδοξη θεραπεία των πυρετών, οφείλονται αποκλειστικά και μόνο στο αναγκαστικό τάισμα του ασθενή όσο διαρκεί ο πυρετός, παρά σε οποιονδήποτε άλλο παράγοντα. Ο οργανισμός του ασθενή δεν θέλει τροφή -το τελευταίο πράγμα που θέλει ο άρρωστος είναι να φάει!— και έτσι, προσθέτονται κι άλλες ακόμα περιττές ουσίες στον όγκο

των αποβλήτων που καίγονται στους ιστούς του. Το αποτέλεσμα είναι ότι η θερμοκρασία του ασθενή εξακολουθεί να ανεβαίνει (ή αρνείται να πέσει) και εμφανίζεται αυτό ή εκείνο το πρόβλημα. Είπαμε ότι το τελευταίο πράγμα που θέλει ο ασθενής που έχει πυρετό είναι να φάει και αυτή η απέχθεια για τροφή όσο διαρκεί ο πυρετός μας δείχνει πια είναι η θεραπεία που χρειάζεται. Το ένστικτο του ασθενή του λέει να αποφύγει την τροφή και η αποφυγή της τροφής είναι το κλειδί του ζητήματος αναφορικά με την θεραπεία. Ας τον αφήσουμε να μην φάει, όπως απαιτεί το ένστικτό του και ο πυρετός γρήγορα θα έχει επιτελέσει το έργο του και όλα θα επανέλθουν στη φυσιολογική τους κατάσταση. Το θέμα είναι πραγματικά απλό αν το δούμε μ' αυτόν τον τρόπο. Κάτι πολύ περίεργο είναι ότι η αγωγή της νηστείας χρησιμοποιείται συχνά από τους γιατρούς για τη θεραπεία του τυφοειδούς πυρετού, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Όμως δεν μπορούν να καταλάβουν ότι η ίδια μέθοδος θα έχει εξίσου εξαιρετικά αποτελέσματα και για τους άλλους πυρετούς - για όλους τους πυρετούς. (Ο λόγος που εφαρμόζεται η νηστεία στον τυφοειδή είναι επειδή οποιαδήποτε τροφή θα επιδεινώσει την κατάσταση των εντέρων, όπου σαν αποτέλεσμα της πάθησης έχουν σχηματισθεί έλκη). Αλλά αν ένας ασθενής μπορεί να νηστέψει για δύο ή τρεις βδομάδες στην περίπτωση του τυφοειδούς με τα καλύτερα αποτελέσματα, γιατί να διστάσουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την ίδια θεραπεία και για άλλους πυρετούς; Όχι, οι γιατροί δεν μπορούν να καταλάβουν ότι όλοι οι πυρετοί οφείλονται στον ίδιο λόγο και ότι η θεραπεία πρέπει να είναι η ίδια για να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα. Πρέπει

οπωσδήποτε να έχουν μια θεραπεία για μια πάθηση και άλλη θεραπεία για άλλη. Δεν μπορούν να ενοποιήσουν όλα τα φάρμακα σε ένα. Κάτι τέτοιο θα έκανε την εξάσκηση της ιατρικής πολύ εύκολη! Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι πυρετοί είναι πολύ κοινές παθήσεις στα παιδιά. Αυτό συμβαίνει γιατί η ζωτικότητα του παιδιού είναι πολύ μεγαλύτερη από κείνη του ενήλικα. Το παιδί δεν έχει κατασπαταλή­ σει ακόμα την υγεία του με τις διάφορες μορφές λαθεμένης ζωής. Όλοι οι παιδικοί πυρετοί οφείλονται βασικά στο ίδιο πράγμα: ΚΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ (όπως τονίσαμε και στο κεφάλαιο 1 για τις Παιδικές Αρρώστιες).

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΠΥΡΕΤΟΥΣ Μετά απ’ αυτή την εισαγωγική συζήτηση για την προέλευση και τη θεραπεία των πυρετών, μπορούμε τώρα να δώσουμε μια περιγραφή των γενικών μέτρων που χρειάζονται για την αποτελεσματική θερα­ πεία τους με φυσικές μεθόδους. Παρόλο που σε κάθε πυρετό μπορεί να προσβάλλεται κάποιο συγκεκριμένο όργανο ή δομή -όπως, π.χ., το λεπτό έντερο στον τυφοειδή, οι πνεύμονες στην πνευμονία, κλπ.όλοι οι πυρετοί στη βάση τους οφείλονται στο ίδιο αίτιο, την ΟΡΓΑΝΙΣΜΙΚΗ ΤΟΞΑΙΜΙΑ, και γι’ αυτό η θεραπεία τους είναι η ίδια, σύμφωνα με τις αρχές της Φυσικής Θεραπείας. Η διαδικασία είναι η ακόλουθη, είτε πρόκειται για ιλαρά, για οστρακιά, για ρευματικό πυρετό, για τυφοειδή, ή για οποιαδήποτε άλλη μορφή πυρετού. Τα αποτελέσματα είναι εξίσου καλά σε όλες τις περιπτώσεις αν η θεραπεία εφαρμοστεί προσεχτικά και πιοτά. Αρχίζοντας, ο αοθενής πρέπει να νηστέψει τελείως, πίνοντας μόνο νερό και χυμό πορτοκαλιού. (Ούτε γάλα ~ τίποτε άλλο απολύτως). Ανάλογα με .τη σοβαρότητα του πυρετού μπορεί να χρειαστεί να συνεχίσουμε τη νηστεία από μία μέχρι δύο βδομάδες, ή ακόμα και τρεις. Τα σημάδια που θα μας δείξουν ότι μπορεί να χρειαστεί να σταματήσει η νηστεία είναι ότι θα καθαρίσει η γλώσσα του ασθενή και θα σταθεροποιηθεί η θερμοκρασία του στους 36,6°0. Το καθάρισμα της γλώσσας είναι αλάνθαστη ένδειξη ότι όλες οι τοξικές ουσίες έχουν καεί από τον πυρετό και ότι οι ιστοί είναι και πάλι καθαροί. Στη διάρκεια της νηστείας πρέπει να γίνεται κάθε μέρα κλύσμα χλιαρού νερού για τον καθαρισμό των εντέρων -μερικές φορές, για τις σοβαρές περιπτώσεις, δύο φορές τη μέρα. Όταν ο ασθενής αρχίσει και πάλι να τρώει, ο υποκλυσμός μπορεί να γίνεται όλο και πιο αραιά, μέχρι να αρχίσει ξανά η φυσιολογική λειτουργία των εντέρων, οπότε μπορεί να σταματήσει. Όσο διαρκεί ο πυρετός, ο καλύτερος φυσικός τρόπος για να πέφτει η θερμοκρασία είναι η κρύα περιτύλιξη. Η περιτυλιξη μπορεί να γίνει σ' ολόκληρο το σώμα στην περίπτωση της ελονοσίας, του τυφοειδή, κλπ., στο στήθος για την πνευμονία, στο λαιμό για τη διφθερίτιδα κλπ. Γενικά είναι καλύτερο να γίνεται μια περιτύλιξη σε ολόκληρο το σώμα (ή τον κορμό) αρκετές φορές τη μέρα για όλες τις περιπτώσεις, μαζί με μια στο λαιμό, αν χρειάζεται. Η περιτύλιξη γίνεται με ένα σεντόνι ή κάποιο άλλο μεγάλο τετράγωνο κομμάτι λινό

ύφαομα. Το βουτάμε οε κρύο νερό, το στίβουμε και το τυλίγουμε γύρω από το σώμα και τα πόδια του ασθενή (το καλύτερο είναι να το τυλίξουμε διπλό) και μετά τον σκεπάζουμε τελείως με μια μικρή κουβέρτα ή κάποιο παρόμοιο ζεστό ύφασμα. Για την περιτύλιξη του λαιμού, το λινό ύφασμα μπορεί να σκεπαστεί με φανέλα. Καλό είναι επίσης το κρύο ή χλιαρό σπόγγισμα του σώματος του ασθενή. Επίσης, αν μπορεί να το αντέξει ο ασθενής, πολύ ωφέλιμο είναι ένα κρύο μπάνιο και η γρήγορη επιστροφή στο κρεβάτι. (Αυτό όμως μπορεί να γίνει μόνο στις ελαφρές πειριπτώσεις). Οι περιτυλίξεις μπορούν να γίνονται κάθε τρεις ώρες στη διάρκεια της μέρας όσο η θερμοκρασία είναι ψηλή και να παραμένουν στο σώμα του ασθενή για μια ώρα περίπου. Όταν αφαίρεθεί η περιτύλιξη, το σώμα πρέπει να σπογγιστεί καλά με χλιαρό νερό. Αν η αντίδραση στην ολόσωμη περιτύλιξη δεν είναι καλή, μπορούμε να βάλουμε θερμοφόρα, με καυτό νερό στα πόδια και επίσης στα πλευρά. Αυτή η απλή διαδικασία είναι το μόνο που χρειάζεται για να θεραπευθεί -να θεραπευθεί πραγματικά- οποιοσδήποτε πυρετός, ενώ ο ασθενής θα είναι μετέπειτα σε πολύ καλύτερη υγεία απ' ό,τι εδώ και πολλά χρόνια, εξαιτίας του πλήρους εσωτερικού καθαρισμού που θα έχει γίνει. ΚΑΙ ΔΕ ΘΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΚΑΜΙΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΕΠΙΠΛΟ­ ΚΗ. Δεν μποροήν να υπάρξουν επιπλοκές, γιατί δε θα έχει χρησιμο­ ποιηθεί κανένα κατασταλτικό μέτρο που να τις προκαλέσει. Φυσικά αυτοί που θα αναλάβουν την εκτέλεση της θεραπείας θα περάσουν και ανήσυχες ώρες. Θα ήταν ανόητο να το αρνηθούμε αυτό (σε μερικές περιπτώσεις μπορεί ο ασθενής να περάσει μια κρίση, προτού μπει στα ήσυχα νερά της ανάρρωσης). Αλλά αν εφαρμοστεί η αγωγή όπως περιγράψαμε και δε δοθούν στον ασθενή ούτε τροφή, ούτε φάρμακα, ούτε οροί, τότε ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ θα προκύψει μια πλήρης και τέλεια θεραπεία. Δυστυχώς, πολλοί δεν είναι τελείως σίγουροι όταν εφαρμόζουν μια τέτοια θεραπεία και αν συμβεί κανένα κρίσιμο γεγονός πανικοβάλλονται και φωνάζουν το γιατρό. Αυτό είναι το χειρότερο που μπορεί να γίνει, γιατί ο γιατρός θα επιμείνει αμέσως να τάΊσουν τον ασθενή και θα του χορηγήσει τα φάρμακα και τους ορούς του. Αφού, χωρίς αμφιβολία, ο ασθενής θα έχει νηστέψει για λίγες μέρες, αν εισαχθεί στον οργανισμό του ζωμός κρέατος ή γάλα, μαζί με τα φάρμακα και τα άλλα συνακόλουθα της ορθόδοξης ιατρικής, αμέσως τα πράγματα θα πάρουν στροφή προς το χειρότερο. (Ξέρω αρκετές περιπτώσεις όπου συνέβη αυτό). Το αποτέλεσμα είναι ότι συχνά η περίπτωση έχει

μοιραία κατάληξη. Αυτό όμως αποδίδεται στη νηστεία και ποτέ στην ιατρική αγωγή που εφαρμόστηκε και οι συγγενείς που ήταν υπεύθυ­ νοι για την εφαρμογή της νηστείας, καταλήγουν να πιστέψουν ότι αυτό το τραγικό τέλος ήταν αποτέλεσμα της ανοησίας και της «λόξας» τους. Αυτό το σημείο το τονίζουμε ιδιαίτερα γιατί, όπως είπαμε, ο συγγραφέας ξέρει αρκετές περιπτώσεις που συνέβη κάτι τέτοιο. Το βασικό είναι εκείνοι που εφαρμόζουν τη θεραπεία να μην τα χάνουν αλλά να συνεχίζουν την εφαρμογή αυτών των απλών μεθόδων που δώσαμε. Αν παρουσιαστούν κάποιες κρίσιμες καταστάσεις θα περά­ σουν πολύ ευνοϊκά, γιατί δε συμβαίνει τίποτα που να παρεμποδίζει με οποιονδήποτε τρόπο τη φυσική (και επομένως επιτυχή) έκβασή τους. Και καθώς η όλη διαδικασία του πυρετού είναι μια φυσιολογική κίνηση προς τη μελλοντική υγεία και αυτο-αναζωογόνηση του ασθενή, καμιά κρίση, όσο ανησυχητική κι αν είναι επιφανειακά, δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο από το να βοηθήσει τη θεραπευτική διεργασία. Πραγματι­ κά, αυτές οι κρίσεις είναι απλά ειδικές εκδηλώσεις αυτής της αυτο-καθαριστικής διαδικασίας που συμβαίνει. Είναι δηλαδή πρόσθε­ τες προσπάθειες των φυσικών δυνάμεων του σώματος, για να αποβάλουν κάποια νοσηρά κατάλοιπα που υπάρχουν σε συγκεκριμένα όργανα ή δομές. Γι' αυτό ακριβώς η παρέμβαση στην εξέλιξή τους -με φάρμακα και λαθεμένη διατροφή- προκαλεί τόσο αρνητική αντίδραση από τον άτυχο ασθενή. Στη διάρκεια της κρίσης όλος ο οργανισμός του διεγείρεται στον ανώτερο βαθμό και η παρέμβαση από εξωτερικούς παράγοντες προκαλεί μια ξαφνική κορύφωση αυτής της διέγερσης, με αποτέλεσμα, μερικές φορές, το θάνατο. Για τους παραπάνω λόγους είναι πάντα καλύτερο, αν είναι δυνατόν να υπάρχει ένας υγιεινιστής που να επιβλέπει την εφαρμογή της θεραπείας. Αλλά, όπως είπαμε ήδη, αν έχει κανείς αρκετή πίστη την αποτελεσματικότητα των μεθόδων αυτών -και η αποτελεσματικότητά τους έχει αποδειχτεί ξανά και ξανά σε χιλιάδες περιπτώσεις σ' όλο τον κόσμο- τότε οποιοδήποτε άτομο με αρκετή αυτοπεποίθηση μπορεί να επιβλέψει την αγωγή. Και αν η αγωγή εφαρμοστεί σωστά τότε ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ θα υπάρξει θεραπεία. Η διατροφή του ασθενή μετά τον πυρετό πρέπει να γίνει πολύ προσεχτικά. Δεν πρέπει να βιαστούμε να τον επαναφέρουμε σε μια πλήρη δίαιτα. Τις πρώτες λίγες μέρες, πρέπει να ακολουθήσει την αποκλειστική δίαιτα φρέσκων φρούτων του Παραρτήματος, τρώγο­ ντας μόνο σταφύλια και πορτοκάλια, ή άλλα φρέσκα, ώριμα, σαρκώδη

και ζουμερά φρούτα τις δύο πρώτες μέρες (την πρώτη μέρα μόνο το χυμό, την άλλη τον χυμό και τη σάρκα), και πιο στερεά φρούτα αργότερα. Μετά από τρεις ή τέσσερις περίπου μέρες με τη δίαιτα φρούτων, μπορούμε να προσθέσουμε και γάλα (φρέσκο και άβραστο ή λίγο ζεσταμένο - ποτέ καυτό) για άλλες δύο με τρεις μέρες -μέχρι ένα λίτρο τη μέρα ή και λίγο παραπάνω- και μετά μπορούμε να περάσουμε σταδιακά στο πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που περιγράφεται στο Παράρτημα. Δε χρειάζεται να πούμε βέβαια ότι αυτό το διαιτολόγιο πρέπει να ακολουθείται πιστά στο μέλλον, αν ο ασθενής θέλει να σταθεροποιήσει τα ευεργετικά αποτελέσματα της επιτυχη­ μένης αγωγής του πυρετού και αν θέλει να αποφύγει νέα προβλήματα και ασθένειες στην κατοπινή του ζωή. Οι επιλεγόμενες «θρεπτικές» τροφές όπως οι σούπες, ζωμοί κρέατος κλπ. ΔΕΝ πρέπει να τρώγονται καθόλου στη διάρκεια της ανάρρωσης. Είναι οι χειρότερες τροφές που μπορούμε να δώσουμε σε κάποιον που μόλις συνέρχεται από τις συνέπειες της αρρώστιας, γιατί περιέχουν περισσότερες τοξικές ουσίες από οποιοδήποτε άλλο γνωστό είδος τροφής. Αποτε­ λούνται σχεδόν αποκλειστικά από νερό και τα απόβλητα και νοσηρά παράγωγα του ζωϊκού οργανισμού. Σαν πραγματικές τροφές η αξία τους είναι μηδέν. Σε σχέση με τους φρουτοχυμούς που μπορούν να χρησιμοποιη­ θούν στην περίοδο τη νηστείας, μπορούμε αντί για χυμό πορτοκαλιού να δώσουμε οποιονδήποτε άλλο φρέσκο φρουτοχυμό, όπως αραιωμέ­ νο χυμό λεμονιού, χυμό γκρέιπφρουτ, κλπ., ή και χυμούς χορταρικών. Αν όμως οι χυμοί αυτοί δεν υπάρχουν σε κάποια περίπτωση, και μόνο το νερό φτάνει. Το μόνο θέμα είναι ότι οι χυμοί φρούτων ή λαχανικών, βοηθούν να διεξαχθεί πιο γρήγορα η καθοριστική διαδικα­ σία, εξαιτίας των καθοριστικών στοιχείων που περιέχουν.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΠΥΡΕΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Ανεμοευλογιά. Βλέπε τις γενικές παρατηρήσεις για τους πυρετούς στις προηγούμενες σελίδες αναφορικά με τη γενική θεραπεία τους. Βλέπε επίσης Κεφάλαιο 1 (Η θεραπεία των Παιδικών Ασθενειών) σελίδα 145, όπου εξετάζουμε αυτή την ασθένεια λεπτομερειακά.

Διφθερίτιδα. Βλέπε τις γενικές παρατηρήσεις για τους πυρετούς στις προηγούμενες σελίδες, αναφορικά με τη γενική θεραπεία τους. Βλέπε επίσης Κεφάλαιο 1 (Η θεραπεία των Παιδικών Ασθενειών), σελίδα 145, όπου εξετάζουμε αυτή την ασθένεια λεπτομερειακά.

Εντερικός Πυρετός. Βλέπε Τυφοειδής (σελίδα 561).

Γρίπη. Συμπεριλαμβάνουμε τη γρίπη σ’ αυτό το κεφάλαιο γιατί είναι μια οξεία ασθένεια παρόμοια με τόυς πυρετούς από κάθε άποψη. Τα τυπικά της συμπτώματα, όπως και όλων των οξειών ασθενειών είναι η ψηλή θερμοκρασία, η εξάντληση, ο πόνος στα μέλη, η ναυτία κλπ. Αυτό τον καιρό σε καμιά άλλη ασθένεια δε δίνεται τόση προσοχή όση στη γρίπη και αν κανείς ακούσει την ιατρική άποψη πάνω στο θέμα, όπως περιγράφεται στον Τύπο, φαίνεται ότι εκείνο που πρέπει να κάνουμε για να απαλλάξουμε τον κόσμο απ'«αυτή την τρομερή μάστιγα» είναι να δώσουμε τεράστια χρηματικά ποσά για έρευνες, ώστε οι επιστήμονες να μπορέσουν να βρουν το μικρόβιο της γρίπης και να μπορέσουν έτσι να το καταπολεμήσουν με επιτυχία. Όλοι αυτοί που κάνουν, δημοσιεύουν ή διαβάζουν αυτά τα σχόλια, Δε σκέφτονται ότι τα μικρόβια της φυματίωσης, της διφθερίτιδας, του τυφοειδή, της πνευμονίας, καθώς και πολλά άλλα ακόμα είνα πολύ γνωστά στον μικροβιολόγο, χωρίς όμως αυτό να εμποδίζει καθόλου τη συνεχή εμφάνιση αυτών των ασθενειών! Οι έρευνες για την ανακάλυψη του μικροβίου της γρίπης, σε όση έκταση και να γίνουν, δεν πρόκειται ούτε να την αποτρέψουν ούτε να την εξαλείψουν. Αν και η ασθένεια αυτή είναι γνωστή δαν μικροβιακή πάθηση, δεν οφείλεται κύρια στη δράση των μικροβίων, όπως πιστεύει ο κόσμος, αλλά η ανάπτυξή της στηρίζεται βασικά στην τοξική και εξαντλημένη κατάσταση του οργανισμού του ασθενή, σαν αποτέλεσμα κακής διατροφής και μη σωστού τρόπου ζωής γενικά. Όπως σημειώσαμε κιόλας στις γενικές παρατηρήσεις για τούς πυρετούς στην αρχή αυτού του κεφαλαίου, κανένα μικρόβιο δεν μπορεί να εγκατασταθεί και να ενεργοποιηθεί σε έναν οργανισμό που είναι εσωτερικά τελε/ως καθαρός και υγιής. Αυτή η παρατήρηση

ισχύει εξίσου για τη γρίπη όσο και για όλες τις άλλες μικροβιακές παθήσεις. Πάντοτε πρέπει να εξετάζουμε τη σωματική κατάσταση του ασθενή και όχι το μικρόβιο. Τα μικρόβια είναι επιφανειακοί μόνο

παράγοντες σ' αυτό το θέμα. •Όταν οι άνθρωποι ζουν για χρόνια με τον συμβατικό τρόπο, τρώνε λάθος τροφές, δεν ασκούνται αρκετά, φορούν ανθυγιεινά ρούχα, κάθονται πάντα μέσα σε πνιγηρά δωμάτια, ή εξίσου πνιγηρούς κινηματογράφους και θέατρα, κοιμούνται αργά και ξυπνούν αργά, κλπ., είναι βέβαιο ότι ο οργανισμός τους θα κατακλυσθεί με απόβλητες ουσίες και νοσηρά κατάλοιπα, και αυτός είναι ο λόγος που πέφτουν τόσο εύκολα θύματα της τρομερής γρίπης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν συνηθίζουν να φορτώνουν τον οργανισμό τους με καθαρτικά φάρμακα κλπ., ή έχουν πέσει θύματα προηγούμενης κατασταλτικής φαρμακευτικής αγωγής σε μεγάλη έκταση. Όπως και όλες οι άλλες οξείες ασθένειες η γρίπη εμφανίζεται σαν αποτέλεσμα της πτώσης της ζωτικότητας του οργανισμού (ανησυχία, πολύ δουλειά και καταχρήσεις όλων των ειδών, είναι οι βασικότεροι παράγοντες που προκαλούν αυτή την πτώση της ζωτικότητας). Και δε χρειάζεται παρά να γίνει η αρχή σε ένα άτομο εδώ κι εκεί για να «κολλήσουν» όλο και περισσότεροι απ’ αυτούς. Γιατί όλοι βρίσκονται σε μια εξίσου πεσμένη κατάσταση, με τον οργανισμό τους πνιγμένο από περιττές ουσίες. Έτσι αρχίζουν οι επιδημίες. Χρειάζο­ νται λίγα μόνο άτομα για να κάνουν την αργή και στη συνέχεια αρρωσταίνουν όλο και περισσότεροι, γιατί όπως εξηγήσαμε η μεγάλη πλειοψηφία στις πολιτισμένες χώρες ζει λίγο πολύ με τον ίδιο ακριβώς τρόπο -μέσα σε, κάποια όρια- και έτσι είναι εξίσου έτοιμοι για την ανάπτυξη της ασθένειας μέσα στον οργανισμό τους. Γενικά παρατη'ρείται ότι οι επιδημίες αρχίζουν στη διάρκεια του χειμώνα ή αμέσως μετά, όταν η ζωτικότητα είναι πεσμένη (ιδιαίτερα μετά το Χριστουγεννιάτικο φαγοπότι!) ή μετά από μια μεγάλη κρίση, όπως ο Παγκόσμιος Πόλεμος, όταν χαλαρώνει η σωματική και νευρική ένταση. Ο λόγος είναι ότι οι φυσικές δυνάμεις του σώματος εκμεταλλεύονται την ευκαιρία που τους δίνεται για να επιδοθούν σε μια μικρή και πολύ απαραίτητη εσωτερική «γενική καθαριότητα» (αυτό είναι η γρίπη!) Είπαμε ότι, όπως όλες οι οξείες ασθένειες, η γρίπη είναι μια φυσική προσπάθεια αυτοκαθαρισμού και αυτό σημαίνει ότι αν εφαρ­ μοστεί η σωστή θεραπεία δεν μπορεί να έχει παρά καλές συνέπειες για τη μελλοντική υγεία και ευεξία του ασθενή. Επειδή όμως οι ιατρικοί και επιστημονικοί κύκλοι δεν κατανοούν σωστά την προέλευ­ ση της γρίπης και επειδή δεν εφαρμόζεται η σωστή θεραπεία, έχουμε τόσα δυσάρεστα επακόλουθα απ' αυτή την ασθένεια, γενική

πτώση της υγείας, ταλαιπωρία και ακόμα, πολλοί θάνατοι. Πολύ λίγες συνηθισμένες ασθένειες φέρνουν τόσες πολλές επιπλοκές όσες η γρίπη, όταν αντιμετωπισθεί με την ορθόδοξη ιατρική θεραπεία και αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην κατασταλτική φύση της θεραπείας και στο υπερβολικό τάϊσμα του ασθενή. Αυτός είναι ο λόγος που η πνευμονία παρουσιάζεται τόσο συχνά μετά από γρίπη, προβλήματα των νεφρών, της καρδιάς, των αυτιών, του θώρακα, κλπ. Όλες αυτές οι παθήσεις οφείλονται στις λαθεμένες μεθόδους θεραπείας που εφαρμόζονται και που ανακόπτουν τη φυσική καθοριστική διαδικασία και εξαναγκάζουν τις τοξικές ουσίες να παραμείνουν βαθιά μέσα στον οργανισμό, όπου μαζί με τα φάρμακα που έχει χορηγήσει ο γιατρός, εγκαθίστανται σε κάποιο ζωτικό όργανο ή δομή, βλάπτοντας και αυτό και τη γενική υγεία του ασθενή. Επειδή η ασθένεια αυτή περνά πολύ εύκολα από τον έναν στον άλλο και εξίσου εύκολα εμφανίζονται διάφορες επιπλοκές κατά την αγωγή της (που συχνά επιφέρουν το θάνατο), η γρίπη αντιμετωπίζε­ ται με μεγάλο φόβο από το ευρύ κοινό. Αλλά, αν το θέμα αντιμετωπί­ ζεται με μεγάλο φόβο από το ευρύ κοινό. Αλλά, αν το θέμα αντιμετωπιζόταν σωστά, δε θα υπήρχε ο παραμικρός λόγος για όλον αυτό το φόβο. Το πρόβλημα προέρχεται από την άγνοια τόσο των γιατρών όσο και του κοινού. Αν εφαρμοστούν φυσικές μέθοδοι θεραπείας στην επόμενη επιδημία γρίπης όχι μόνο δε θα υπάρξουν θάνατοι ή φοβερές επιπλοκές για να γεμίζουν τις εφημερίδες με τρομοκρατικές επικεφαλίδες, αλλά και κάθε ασθενής που θα υποβαλ­ λόταν στη θεραπεία θα ήταν μετά την ανάρρωσή του σε πολύ καλύτερη υγεία από πριν, γιατί ο οργανισμός του θα είχε υποστεί έναν πλήρη εσωτερικό καθαρισμό, που τον είχε πολύ ανάγκη. Ας ζήσουν αυτά τα ίδια άτομα στο μέλλον σύμφωνα με τις αρχές της Φυσικής Θεραπείας, αναφορικά με τη δίαιτα κλπ., και οι στατιστικές των ασθενειών θα έδειχναν μια αξιόλογη μείωση προς κάθε κατεύ­ θυνση μέσα σε πολύ λίγο χρόνο. Και όλα αυτά χωρίς να έχουν ξοδευτεί καθόλου χρήματα για έρευνες, δημόσια υγεία, και τα παρόμοια! Σκεφτείτε μόνο την οικονομία που θα σήμαινε αυτό για μια χώρα, ως προς τις αναρρωτικές άδειες μετ’ αποδοχών, τις ασφαλίσεις, τους λογαριασμούς των γιατρών, κλπ., και τη γενική βελτίωση της αποδοτικότητας, που θα προερχόταν από την εξαιρετικά βελτιωμένη υγεία του πληθυσμού στο σύνολό του!

Αλλά δυστυχώς, οι άνθρωποι δεν θέλουν να δουν αυτά τα θέματα από τη σωστή τους άποψη (και ιδιαίτερα η ηγεσία της ιατρικής σκέψης και γνώμης!). Έτσι κάθε χρόνο ζητιούνται όλο και περισσότε­ ρα χρήματα για έρευνες, με σκοπό την ανακάλυψη και «εξάλειψη» του «τρομερού μικρόβιου» της γρίπης, ενώ χιλιάδες θάνατοι αξακολουθούν να συμβαίνουν κάθε χρόνο από την ασθένεια αυτή -όπως νομίζεται- που στην πραγματικότητα όμως οφείλονται στην τελείως λαθεμένη θεραπεία που εφαρμόζεται. Θεραπεία.- Η θεραπεία της γρίπης είναι ακριβώς ίδια με την αγωγή οποιοσδήποτε άλλης οξείας ασθένειας. Έτσι, το γενικό πρόγραμμα αγωγής για τους πυρετούς που δώσαμε πιο πριν, μπορεί να υιοθετη­ θεί και σε όλες τις περιπτώσεις γρίπης με τα καλύτερα αποτελέσμα­ τα. Βέβαια, ενώ για τον πυρετό η αρχική περίοδος της νηστείας μπορεί να διαρκέσει από μία μέχρι δύο ή τρεις βδομάδες, στην γρίπη η νηστεία μπορεί να κρατήσει μόνο δύο ή τρεις μέχρι πέντε ή εφτά μέρες, ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης. Όταν πέσει η θερμοκρασία και αρχίσει η ανάρρωση (στις περιπτώσεις αυτές δεν είναι ανάγκη να καθαρίσει τελείως η γλώσσα, γιατί η νηστεία δεν χρειάζεται να διαρκέσει μέχρι το τέλος, όπως με τους πυρετούς), τότε μπορεί να γίνει για μια ή δύο μέρες η δίαιτα φρούτων και να ακολουθήσει μία ακόμη μέρα με φρούτα και γάλα. Μετά μπορεί να υιοθετήσει σταδιακά το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο του Παραρ­ τήματος. Όσο πιο πιστά εφαρμοστεί αυτό το διαιτολόγιο στο μέλλον τόσο μικρότερες είναι οι πιθανότητες να υπάρξουν νέα κρούσματα γρίπης. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΗΦΘΟΥΝ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ ΦΑΡΜΑΚΑ. ΣΗΜΕΙΩΣΗ.- Είναι πολύ πιθανό, κάποιος που ζει με υγιές διαιτολό­ γιο για ένα ή και δύο χρόνια να πάθει γρίπη, αυτό όμως συμβαίνει μόνον επειδή ο οργανισμός του περιέχει ακόμα πολλές τοξικές ουσίες και χρειάζεται καθαρισμό. Αν η ασθένεια αντιμετωπισθεί σωστά, αυτές οι τοξικές ουσίες απομακρύνονται και αυτό σημαίνει ότι η μελλοντική υγεία του ατόμου βελτιώνεται ακόμα περισσότερο. Έτσι, αν δούμε σωστά τα πράγματα, όλα εκείνα που οι άνθρωποι τρέμουν περισσότερο όπως πυρετοί, κρυολογήματα, γρίπη, κλπ., στην πραγματικότητα είναι μεταμφιεσμένες ευλογίες - αν εφαρμο­ στεί η σωστή θεραπεία. Γιατί απλούστατα απομακρύνουν τις τοξικές ουσίες από τον οργανισμό και έτσι ανοίγουν τον δρόμο, για καλύτερη υγεία - πάντα βέβαια με τον όρο, ότι στο μέλλον θα υιοθετηθεί ένας

λογικός και σωστός τρόπος ζωής. Όταν κάποιος παθαίνει γρίπη τη μια χρονιά μετά την άλλη (ή, μερικές φορές, δύο φορές το χρόνο) δεν φταίνε τα αόρατα μικρόβια αλλά Ο ΙΔΙΟΣ. Αυτός δείχνει σε τι αξιοθρήνητη κατάσταση βρίσκεται ο οργανισμός του και πόσο πεσμένη είναι η ζωτικότητά του. Αυτά τα άτομα χρειάζοντια οπωσδήποτε ένα πλήρες πρόγραμμα θεραπείας για την βελτίωση της υγείας τους σύμφωνα με τις αρχές που έχουμε δώσει επανειλημμένα σ’ αυτό το βιβλίο.

Ελονοσία.- Η ελονοσία είναι μια εμπύρετη ασθένεια πολύ κοινή στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές. Γενικά πιστεύεται ότι η ιατρική έχει βρει μια σίγουρη θεραπεία και πρόληψη αυτής της ασθένειας με το κινίνο. Το παράσιτο της ελονοσίας εισάγεται στον ανθρώπινο οργανισμό με το τσίμπημα ενός ορισμένου κουνουπιού και υποστηρί­ ζεται ότι το κινίνο έχει τη δύναμη να καταστρέψει τα δηλητήρια που δημιουργεί το παράσιτο. Για κείνους που βλέπουν την ασθένεια με τον συνηθισμένο επιφανειακό τρόπο, αυτό φτάνει. Αλλά για κείνους που κοιτάζουν κάτω από την επιφάνεια αυτών των πραγμάτων και αναζητούν τα βαθύτερα αίτια, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο φαίνονται. Κατ' αρχή, κανείς δεν μπορεί να «κολλήσει» ελονοσία, όσες φορές κι αν τον τσιμπάει κάθε μέρα το κουνούπι της ελονοσίας, αν το αίμα του είναι πραγματικά καθαρό. Όπως και με όλες τις άλλες μολυσμα­ τικές ασθένειες, πρέπει πάντα να εξετάζουμε τη σωματική κατάστα­ ση του ατόμου, είτε πρόκειται για ελονοσία είτε για οποιαδήποτε άλλη εμπύρετη πάθηση. Είναι αλήθεια, ότι το κουνούπι της ελονοσίας εισάγει το παράσιτο στον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά ελονοσία θα υπάρξει μόνο αν ο οργανισμός βρίσκεται σε τόσο τοξική κατάσταση, ώστε το παράσιτο να μπορεί να αναπτυχθεί μέσα του. Εξαιτίας της συνηθισμένης επιφανειακής αντίληψής τους για όλες τις ασθένειες, οι γιατροί και οι ερευνητές μας παραβλέπουν τελείως αυτό το θεμελιώδες γεγονός. Και επειδή έχουν το κινίνο, την ατρεβίνη και άλλα φάρμακα που αναμφίβολα επιδρούν άμεσα στο παράσιτο της ελονοσίας, θεωρούν ότι το πρόβλημα της ελονοσίας έχει λυθεί. Κατά τη δική τους άποψη, το μόνο που πρέπει να κάνει κανείς αν βρίσκεται σε περιοχή ελονοσίας είναι να παίρνει κάθε μέρα κινίνο για να προλάβει τήν ασθένεια. Αν η ασθένεια παρουσια­ στεί «παρά τις προφυλάξεις», τότε παίρνουμε κι άλλο κινίνο μέχρι να

απομακρυνθεί. Το κινίνο, επομένως, δεν είναι σίγουρο προληπτικό για την ελονοσία. Ακόμα και όταν η ασθένεια έχει «θεραπευθεί» με τη χορήγησή του, πάντα τείνει να επανεμφανίζεται· αυτό όμως δεν επηρεάζει ομτε στο ελάχιστο την ιατρική άποψη σ' ότι αφορά την αξία του κινίνου για την θεραπεία της ελονοσίας. Αν η ελονοσία μπορούσε να θεραπευθεί πραγματικά με το κινίνο, τότε γιατί όλοι όσοι υποβάλλονται σ' αυτή την θεραπεία, υποφέρουν από επανειλημμένες προσβολές της ασθένειας, για όλη την υπόλοι­ πη ζωή τους; Δεν θα περίμενε βέβαια κανείς κάτι τέτοιο από μια μορφή θεραπείας του χαιρετίζεται παγκοσμίως σαν ειδική θεραπεία

μιας ασθένειας. Μόνο όμως όταν δούμε το θέμα από την άποψη της Φυσικής Θεραπείας, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πως έχουν τα πράγματα στην πραγματικότητα. Το κινίνο είναι ένα εξαιρετικά θανατηφόρο και καταστροφικό φάρμακο, και όπως χρησιμοποιείται στην θεραπεία της ελονοσίας καταστέλλει τη δράση του πυρετού, με τίμημα όμως την παραμονή των δηλητηρίων της ελονοσίας στον οργανισμό για πάντα. Γι' αυτό παρουσιάζονται οι επανειλημμένες προσβολές. Η ιατρική δεν μπορεί να εξηγήσει αυτό το φαινόμενο, αλλά η Φυσική Θεραπεία μπορεί, πολύ απλά και εύκολα. Η θεραπεία της ελονοσίας με κινίνο έχει σαν αποτέλεσμα όχι μόνο να διατηρούνταΓ στον οργανισμό τα δηλητήρια της ελονοσίας, αλλά επίσης να γεμίζει το σώμα του ασθενή με μεγάλες ποσότητες κινίνου. Και αυτός είναι ο λόγος που εμφανίζονται τα προβλήματα των αυτιών, των ματιών και όλες οι άλλες επιπλοκές που συνδέονται με την ιατρική θεραπεία της ελονοσίας. (Το κινίνο έχει πολύ καταστροφικές συνέπειες για τις δομές του αυτιού, και συχνά και για τις δομές του ματιού επίσης, προκαλώντας κώφωση και τύφλωση σε ακραίες περιπτώσεις, αλλά πάντα βλάπτοντας σε κάποιο βαθμό την ακοή). Το συκώτι και η σπλήνα διογκώνονται μόνιμα σαν αποτέλεσμα της ιατρικής θεραπείας της ελονοσίας και αυτό συμβαίνει αποκλειστι­ κά και μόνο επειδή ο οργανισμός -με τη βοήθεια αυτών των δύο σημαντικών οργάνων- προσπαθεί όσο καλύτερα μπορεί να ανταπεξέλθει στο φάρμακο, πληρώνοντας σαν τίμημα την μόνιμη βλάβη της υγείας των δύο οργάνων. Μπορούμε πραγματικά να πούμε ότι κανείς που έχει υποβληθεί σε αγωγή κινίνου για ελονοσία δεν ξαναβρίσκει αληθινά την υγεία του. Ένα τέτοιο άτομο πάντα θα πάσχει από το ένα ή το άλλο πρόβλημα. Αυτά είχαμε να πούμε λοιπόν για την πολυπαινεμένη θεραπεία της ελονοσίας με το κινίνο. Η ασθένεια οφείλεται όχι απλά και αποκλει­

στικά στην εισαγωγή του μικροβίου στον ανθρώπινο οργανισμό από το κουνούπι της ελονοσίας, (το μικρόβιο είναι ένας επιφανειακός μόνον αιτιώδης παράγοντας). Η ασθένεια προέρχεται κατά πολύ μεγαλύτε­ ρο βαθμό από τον λαθεμένο τρόπο ζωής του ασθενή, που έχει σαν αποτέλεσμα την συμφόρηση του οργανισμού από συσσωρευμένα οργανισμικά κατάλοιπα και νοσηρές ουσίες. Πάνω σ' αυτό το έδαφος αναπτύσσεται το μικρόβιο της ελονοσίας. Αν σκεφθεί κανείς με ποιο τρόπο ζουν οι πολιτισμένοι άνθρωποι στους τροπικούς -ιδιαίτερα οι λευκοί- τότε θα γίνει αμέσως φανερό το κύριο αίτιο της ελονοσίας. Κρεατικά δύο ή και τρεις φορές τη μέρα μέσα σε αποπνικτική ζέστη, άφθονες κονσερβοποιημένες και άλλες απονεκρωμένες τροφές, άφθονο ουίσκυ και άλλα αλκοολούχα ποτά και μια καθημερινή δόση θανατηφόρου κινίνου, και έχουμε με λίγα λόγια το αίτιο του προβλή­ ματος. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι ιθαγενείς φυλές που ζουν με τις φυσικές τροφές της περιοχής, έχουν συνήθως ανοσία στην ασθένεια. Εκείνοι που «κολλούν» ελονοσία είναι οι λευκοί άποικοι και εκείνοι που ζουν με το συμβατικό πολιτισμένο διαιτολόγιο. Αν το κύριο αίτιο της ασθένειας είναι το μικρόβιο, γιατί μερικοί δεν προσβάλλονται καθόλου από την ασθένεια, ενώ είναι το ίδιο εκτεθει­ μένοι με τους άλλους στο τσίμπημα του κουνουπιού της ελονοσίας; Θεραπεία.- Τα τυπικά συμπτώματα της ελονοσίας είναι πολύ σαφή: ρίγη, πυρετός και εφίδρωση που συμβαίνουν κάθε μέρα, ή κάθε δεύτερη μέρα, ή κάθε τρίτη μέρα. Η πιο συνηθισμένη μορφή ελονοσίας είναι η τριταία που εμφανίζεται κάθε δύο μέρες. Πριν τα ρίγη, εμφανίζεται ναυτία και έμετος, πόνος στο κεφάλι, στην πλάτη και γενική δυσφορία. Όλο το σώμα τρέμει, τα δόντια χτυπούν, ο σφυγμός είναι γρήγορος και άρρυθμος, η θερμοκρασία είναι ψηλή αν και το δέρμα είναι κρύο, και τα νεφρά βρίσκονται σε έντονη δραστηριότητα. Τα ρίγη διαρκούν από δέκα λεπτά μέχρι μια ώρα ή και περισσότερο και στη συνέχεια ακολουθούν έντονη ζέστη, πονοκέφα­ λος, γρήγορος σφυγμός, κοκκίνισμα στο δέρμα (με ή χωρίς εξάνθη­ μα) και πιθανόν παραλήρημα και απώλεια των αισθήσεων που μπορεί να διαρκέσει από δύο μέχρι έξι ώρες. Μετά ακολουθεί μια περίοδος έντονης εφίδρωσης με πτώση της θερμοκρασίας, αδυναμία, αδύνα­ τος σφυγμός και πιθανόν ξεκούραστος ύπνος. Αυτή η εμπειρία επαναλαμβάνεται κάθε δύο μέρες όσο διαρκεί ο πυρετός. Τα συμπτώματα των άλλων μορφών ελονοσίας, εκτός της τριταίας που

μόλις περιγράψαμε είναι πολύ όμοια. Όπως σημειώσαμε και οε προηγούμενες σελίδες, η ασθένεια είναι οξεία, και αν εφαρμοστεί η σωστή θεραπεία δεν μπορεί παρά να επιφέρει σαφή βελτίωση της υγείας του ασθενή. Και δε θα υπάρξει επανάληψη των προσβολών! Μόνον όταν η ασθένεια αντιμετωπίζεται με κατασταλτική αγωγή, με κινίνο, και τα δηλητήρια της ελονοσίας παραμείνουν στον οργανισμό του ασθενή για πάντα, η ασθένεια συνεχίζει να επανέρχεται για σύντομα διαστήματα κάθε τόσο -ένα σίγουρο σημάδι ότι η ελονοσία δεν έχει θεραπευτεί, αλλά βρίσκεται συνέχεια μέσα στον οργανισμό σε λανθάνουσα κατάσταση! Αναφορικά με τη σωστή αγωγή της ελονοσίας, είναι ακριβώς εκείνη που δώσαμε στις προηγούμενες σελίδες σαν γενική θεραπεία για όλους τους πυρετούς. Αν εφαρμοστεί αυτό το γενικό πρόγραμμα, δεν μπορούν παρά να προκύψουν τα πιο ευεργετικά και διαρκή αποτελέσματα. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΟΘΕΙ ΚΙΝΙΝΟ Η ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΑΛΛΟ ΦΑΡΜΑΚΟ. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Η λήψη κινίνου για την «πρόληψη» της ελονο­ σίας είναι λάθος, γιατί ο μόνος τρόπος για να προλάβουμε την ασθένεια, (με την αληθινή έννοια της λέξης) είναι να ζούμε με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην υπάρχει μέσα στον οργανισμό πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της ασθένειας. Για να πετύχουμε αυτή την ανοσία, εκείνο που χρειάζεται είναι ένα διαιτολόγιο κατάλληλο για τα θερμά κλίματα. Δηλαδή ένα διαιτολόγιο στο οποίο να κυριαρχούν τα ζουμερά φρούτα και τα λαχανικά ενώ τα κρεατικά λάμπουν με τη λίγο πολύ πλήρη απουσία τους. Επίσης, η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών προετοιμάζει το δρόμο για την ανάπτυξη της ελονοσίας εξαιτίας της πτώσης του τόνου του οργανισμού που προκαλούν. Αν λοιπόν κάποιος θέλει να αποφύγει την ελονοσία στις περιοχές που πλήττονται απ' αυτή την ασθένεια, εκείνο που πρέπει να κάνει είναι ΟΧΙ να παίρνει κινίνο, αλλά να ζει συνετά και καθαρά. Αν, παρόλο που ζει με τέτοιο τρόπο, πάθει ελονοσία, είναι βέβαιο ότι η προσβολή θα είναι ήπια και αν την αντιμετωπίσει σύμφωνα με τις οδηγίες που δώσαμε, γρήγορα θα περάσει τελείως, αφήνοντας τον ασθενή σε ακόμα καλύτερη υγεία από πριν, γιατί η νηστεία που θα έχει κάνει, θα έχει κάνει στον οργανισμό του έναν πλήρη εσωτερικό καθαρισμό. Όπως σημειώσαμε στο κεφάλαιο που εξετάζει τις ασθένειες των

αυτιών, της μύτης, του στόματος και του λαιμού, πολλά προβλήματα των αυτιών οφείλονται άμεσα στη λήψη καθημερινών δόσεων κινίνου σε τροπικά κλίματα, για την υποτιθέμενη πρόληψη της ελονοσίας. Ενώ τα μακροχρόνια τέτοια προβλήματα, πάντα επιδεινώνονται από τη συστηματική λήψη αυτού του φαρμάκου.

Ιλαρά (επίσης Ερυθρά). Βλέπε τις γενικές παρατηρήσεις για τους πυρετούς στις προηγούμενες σελίδες, αναφορικά με τη γενική αγωγή τους. Βλέπε επίσης Κεφάλαιο 1 (Η θεραπεία των Παιδικών Ασθενειών), σελίδα 170, όπου εξετάζουμε λεπτομερειακά αυτή την ασθένεια.

Μηνιγγίτιδα. Βλέπε τις γενικές παρατηρήσεις για τους πυρετούς στις προηγούμενες σελίδες, αναφορικά με τη γενική θεραπεία τους. Βλέπε επίσης Κεφάλαιο 1 (Η θεραπεία των Παιδικών Ασθενειών) σελίδα 181 όπου εξετάζουμε λεπτομερειακά αυτή την ασθένεια.

Πνευμονία. Η θεραπεία της πνευμονίας δε διαφέρει από την αγωγή οποιοσδήποτε άλλης εμπύρετης ασθένειας και πρέπει να γίνεται ακριβώς σύμφωνα με το γενικό πρόγραμμα θεραπείας που δώσαμε πιο πριν. Σ' αυτή την περίπτωση όμως, οι περιτυλίξεις του στήθους θα είναι πιο χρήσιμες από τις ολόσωμες περιτυλίξεις, ή, αλλιώς, μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα δυο είδη περιτυλίξεων εναλλάξ με καλά αποτελέσματα. Τα γενικά συμπτώματα της πνευμονίας είναι τα εξής: Η ασθένεια συνήθως αρχίζει με ρίγη, ψηλό πυρετό, δυνατό πονοκέφαλο και πόνο σε όλο το σώμα. Υπάρχει βήχας, με πόνο στους πνεύμονες, ενώ η αναπνοή είναι πολύ πιο γρήγορη από συνήθως και συχνά υπάρχει μελαμψότητα στο δέρμα. Ο ασθενής βήχει και φτύνει για να αποβάλει τη βλένα και τις άλλες τοξικές ουσίες που συσσωρεύονται με ταχύ ρυθμό στις κυψελίδες των πνευμόνων. Όπως έχουμε τονίσει πολλές φορές, η πνευμονία συχνά οφείλεται στην κατασταλ­ τική ιατρική θεραπεία παλιότερων ασθενειών, ιδιαίτερα της γρίπης. Η πνευμονία στα παιδιά εξετάζεται λεπτομερειακά στο Κεφάλαιο 1 (Η θεραπεία των Παιδικών Ασθενειών), σελίδα 163.

Ρευματικός Πυρετός. Βλέπε τις γενικές παρατηρήσεις για τους πυρετούς σε προηγούμενες σελίδες, αναφορικά με τη γενική θεραπεία τους. Βλέπε επίσης Κεφάλαιο 1 (Η θεραπεία των Παιδικών Ασθενειών), σελίδα 172, όπου εξετάζουμε λεπτομερειακά αυτή την ασθένεια.

Οστρακιά. Βλέπε τις γενικές παρατηρήσεις για τους πυρετούς σε προηγούμενες σελίδες, αναφορικά με τη γενική θεραπεία τους. Βλέπε επίσης στο Κεφάλαιο 1 (Η θεραπεία των Παιδικών Ασθενειών), σελίδα 174, όπου εξετάζουμε λεπτομερειακά αυτή την ασθένεια.

Ευλογιά. Θεωρείται γενικά ότι η ιατρική διαθέτει ένα σίγουρο προληπτικό μέτρο για την ευλογιά με τον εμβολιασμό. Όταν όμως καταλάβουμε την προέλευση των πυρετών, γίνεται αμέσως φανερή η ματαιότητα μέτρων όπως ο εμβολιασμός για την πρόληψη των ασθενειών. Η ευλογιά είναι ένας λοιμώδης τύπος πυρετού, που ανθεί όπου οι συνθήκες ζωής είναι τέτοιες, ώστε να υπάρχει μεγάλη έλλειψη καθαριότητας και έξω και μέσα στον οργανισμό. Η ευλογιά έχει γίνει τόσο σπάνια εξαιτίας των τρομερά βελτιωμένων μεθόδων υγιεινής και ζωής στις περισσότερες πολιτισμένες χώρες σήμερα, και όχι εξαιτίας του εμβολιασμού. Αξίζει να σημειώσουμε ότι εκείνες οι χώρες που εξακολουθούν να επιβάλλουν τον εμβολιασμό σε τακτικά διαστήματα, όπως είναι η Ιαπωνία, έχουν περισσότερη ευλογιά από τις χώρες όπου ο εμβολιασμός δεν επιβάλλεται πια τόσο αυστηρά, όπως είναι η Γερμανία και η Αγγλία. Η Σχολή της Φυσικής Θεραπείας υποστηρίζει ότι ο ΙΔΙΟΣ ο εμβολιασμός διατηρεί την τάση για ευλογιά σ’ αυτές τις πολιτισμένες χώρες που υποφέρουν ακόμα από την ασθένεια, περνώντας τον ιο στο αίμα των κατοίκων από τη μία γενιά στην άλλη, και ότι αν σταματούσε τελείως η εφαρμογή του, θα είχαμε ακόμα πιο λίγη ευλογιά στον κόσμο, απ’ ό,τι υπάρχει σήμερα. Η χολέρα είναι ένας άλλος τύπος πυρετού που πριν από έναν αιώνα ήταν το ίδιο, όπως η ευλογιά, διαδομένος στις πολιτισμένες χώρες. Αυτή η ασθένεια έχει εξαφανιστεί ακόμα περισσότερο από την ευλογιά, απλά επειδή σήμερα υπάρχουν πιο υγιεινές συνθήκες ζωής. Η ιατρική αποδίδει την πτώση της ευλογιάς στον εμβολιασμό. Αλλά γιατί να έχει σχεδόν εξαλειφθεί η χολέρα -ένας πυρετός με

την ίδια σχεδόν προέλευση- από τις πολιτισμένες χώρες, χωρίς καμιά απολύτως μορφή προληπτικής θεραπείας, εκτός από τις καλύτερες μεθόδους υγιεινής και ζωής γενικά; Μάλιστα, η εφαρμογή του εμβολιασμού όχι μόνο διαιωνίζει την πιθανότητα ευλογιάς στις χώρες όπου θα είχε πια εξαφανιστεί τελείως, αλλά επιπλέον εισάγει στον οργανισμό του εμβολιαζόμενου νοσηρά παράγωγα, που του εντείνουν οποιαδήποτε τάση για ασθέ­ νεια έχει. Πολλά άτομα που εμβολιάστηκαν παρουσίασαν στη συνέ­ χεια κάποια σοβαρή ασθένεια, χωρίς να μπορούν να την αποδώσουν σε κάποιο αίτιο και είναι γνωστό ότι ακόμα και ο θάνατος έχει επακολουθήσει σαν άμεση συνέπεια του εμβολιασμού. Όπως και να είναι, πώς μπορούν τα νοσηρά και ασθενή παράγωγα ανθρώπων ή ζώων να προστατέψουν τον ανθρώπινο οργανισμό από την ασθένεια; Είναι οπωσδήποτε φανερό σε κάθε λογικό άτομο, ότι μια τέτοια πρακτική το μόνο που κάνει είναι να προσθέτει ακόμα περισσότερες δηλητηριώδεις ουσίες σε έναν οργανισμό, που είναι κιόλας φορτωμέ­ νος με κληρονομικά και επίκτητα δηλητήρια. Το αποτέλεσμα είναι αναγκαστικά η ασθένεια και όχι η υγεία. Είναι αλήθεια ότι η ίδια η ευλογιά είναι πολύ λιγότερο διαδομένη στις πολιτισμένες χώρες απ' ό,τι ήταν πριν από έναν αιώνα. Τι έχουμε να πούμε όμως για τις «νέες» ασθένειες όπως η γρίπη, η νευρασθένεια, ο διαβήτης, ο καρκίνος κλπ., που εμφανίστηκαν για να πάρουν τη θέση της; Δεν μπορούμε βέβαια να πούμε ότι ο κόσμος υποφέρει λιγότερο από ασθένειες σήμερα απ' ό,τι πριν από έναν αιώνα. Αντίθετα τώρα, έχουμε περισσότερες ασθένειες από τότε. Και η τακτική του εμβολιασμού έχει παίξει τον ρόλο της σ' αυτή την αύξηση των ασθενειών -ιδιαίτερα των χρόνιων- στις χώρες όπου έχει εφαρμοστεί σ' έναν ανυποψίαστο πληθυσμό, που τον έκαναν να πιστέψει ότι μ’ αυτο τον τρόπο αποτρέπει τις ασθένειες, ενώ στην πραγματικότητα τις καλλιεργεί. Σε πολλές χώρες ο εμβολιασμός δεν επιβάλλεται πια τόσο αυστηρά. Για παράδειγμα στη Μεγάλη Βρετανία δεν είναι πια υποχρεωτικός, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη πίεση στις νεαρές μητέρες από τους γιατρούς, στην οποία δεν πρέπει να υποχωρήσουν. Αναφορικά με την αγωγή της ευλογιάς πρέπει να είναι η ίδια όπως και για κάθε άλλον πυρετό, όπως τη δίνουμε σ' αυτό το κεφάλαιο. Το πιο σίγουρο προληπτικό μέτρο ενάντια στην ευλογιά είναι η καθαριό­ τητα, τόσο ΜΕΣΑ στο σώμα όσο και ΕΞΩ απ' αυτό.

Τυφοειδής Πυρετός. Ο τυφοειδής (ή εντερικός) πυρετός απαντιέ­ ται πολύ συχνά στις μέρες μας και συνίσταται κύρια σε φλεγμονή ορισμένων μικρών αδένων στο λεπτό και το παχύ έντερο. Απ' αυτή τη φλεγμονή προκαλούνται πολλά συμπτώματα που επιφέρουν τα χαρα­ κτηριστικά γνωρίσματα της ασθένειας. Ο τυφοειδής πυρετός υποτί­ θεται ότι οφείλεται σε ένα μικρόβιο που είναι γνωστό σαν βάκιλλος του Εόβτίά, το οποίο εισάγεται στο σώμα με την τροφή, το νερό, κλπ. 'Οπως τονίσαμε κιόλας στις γενικές παρατηρήσεις για τους πυρε­ τούς στην αρχή του κεφαλαίου, δεν είναι το μικρόβιο αυτό καθ’ αυτό που είναι σημαντικό στην ανάπτυξη ενός πυρετού, και αυτό ισχύει εξίσου για τον τυφοειδή όσο και για όλους τους άλλους πυρετούς. Ο τυφοειδής πυρετός μπορεί να παρουσιαστεί μόνο σε έναν οργανισμό στον οποίο υπάρχει μεγάλη συσσώρευση τοξικών αποβλή­ των και άλλων σηπτικών ουσιών στα έντερα, γιατί πάνω σ' αυτά αναπτύσσεται και ανθεί το μικρόβιο. Χωρίς ένα τέτοιο έδαφος, το μικρόβιο είναι αβλαβές. Αν τα έντερα κάποιου είναι γεμάτα από τέτοιες νοσηρές ουσίες (σαν αποτέλεσμα μόνιμης δυσκοιλιότητας εξαιτίας γενικά λαθεμένου τρόποο ζωής), τότε ο τυφοειδής μπορεί εύκολα να αναπτυχθεί εκεί, ιδιαίτερα αν τρώγονται πολλά κρεατικά. Γιατί οι τροφές αυτές από τη φύση τους αποσυντίθενται και σήπονται εύκολα μέσα στα έντερα, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται εκεί μεγάλες ποσότητες βακτηριδίων και άλλων τοξικών ουσιών. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις ζεστές χώρες, ή στη διάρκεια μιας ιδιαίτερα ζεστής περιόδου, γιατί σ' αυτές τις περιπτώσεις η αποσύνθεση και η σήψη γίνονται πολύ πιο γρήγορα. Αυτό εξηγεί τη μεγαλύτερη διάδοση του τυφοειδούς πυρετού σε μια χώρα σαν την Αμερική (όπου τρώγονται πολλά κρεατικά σε ζεστό κλίμα), απ' ό,τι στην Αγγλία, όπου η θερμοκρασία είναι πιο χαμηλή. Ο τυφοειδής μπορεί μερικές φορές να χρειαστεί δύο ή και τρεις βδομάδες για να εξελιχθεί και γι' αυτό είναι πολύ δύσκολο για τον γιατρό να το διαγνώσει στην αρχή. Αρχίζει με μια αίσθηση κούρασης, ανορεξία, έντονο πονοκέφαλο (ιδιαίτερα στο μέτωπο), ναυτία και συχνή διάρροια. Η γλώσσα είναι επίχριστη και η πλάτη, το σώμα και τα οστά πονούν ανελέητα. Συχνά υπάρχει αιμορραγία από τη μύτη και πολλές φορές παρουσιάζονται ρίγη που ακολουθούνται από εφίδρω­ ση, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε λαθεμένη διάγνωση ελονο­ σίας. Πολλές πολύτιμες μέρες χάνονται συχνά από τους γιατρούς, με το να περιμένουν για να δουν αν η ασθένεια είναι πραγματικά τυφοειδής

και πολλοί άρρωστοι έχουν χαθεί -ή έχουν πάθει μεγάλες βλάβεςσ' αυτή την περίοδο «αναμονής». Από την άποψη της Φυσικής Θεραπείας δεν έχει καμιά απολύτως σημασία αν η ασθένεια είναι πνευμονία, ή τυφοειδής, ή οτιδήποτε άλλο. Αν υπάρχει πυρετός, ο ασθενής αρχίζει αμέσως νηστεία και έτσι η θεραπεία αρχίζει και ο ασθενής βαδίζει προς την ανάρρωση, πριν ο ορθόδοξος γιατρός αποφασίσει ποια είναι η ασθένεια! Θεραπεία. Έχουμε πει κιόλας ότι οι γιατροί συχνά χρησιμοποιούν τη νηστεία για την αγωγή του τυφοειδούς πυρετού, με εξαιρετικά αποτελέσματα (όπως θα περίμενε κανείς). Αυτό όμως δε γίνεται πάντα. Πολλά νοσοκομεία επιμένουν να τάίζουν τους ασθενείς τους με γάλα ή κάποια άλλη «κατάλληλη» τροφή, με αποτέλεσμα να προκύπτουν διάφορες επιπλοκές. Η μόνη σωστή θεραπεία για τον τυφοειδή -από την οποία δε χρειάζεται να περιμένουμε καμιά επιπλοκή- είναι η νηστεία. Το γενικό πρόγραμμα αγωγής για όλους τους πυρετούς, που δώσαμε σε προηγούμενες σελίδες, μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε περίπτωση τυφοειδούς πυρετού με τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Αν εφαρμοστεί μια τέτοια αγωγή, ο ασθενής θα ξαναρχίσει τη ζωή του μετά την ασθένεια με έντερα τελείως καθαρά από σηπτικές· ουσίες (σαν αποτέλεσμα του πυρετού και της σωστής αγωγής του). Και αν μετέπειτα υιοθετηθούν σωστές συνήθειες διατροφής και ζωής, ο ασθενής θα πάρει κυριολεκτικά παράταση της ζωής του. Το επίπεδο της υγείας τού θα είναι 100% ψηλότερο από πριν. Και όλα αυτά, σημειώστε χάρη στον πυρετό (και τη σωστή θεραπεία του βέβαια).

Τύφος (Κίτρινος Πυρετός, Χολέρα κλπ). Αυτοί οι πιο λοιμώδεις πυρετοί ανταποκρίνονται στη φυσική αγωγή όσο και οι άλλες λιγότερο σοβαρές μορφές. Οφείλονται σε έλλειψη καθαριότητας και έξω και ΜΕΣΑ στο σώμα. Συνηθίζεται στις μέρες μας να αποδίδονται αυτοί οι πυρετοί σε κακές εξωτερικές συνθήκες ζωής και να αγνοείται εντελώς η εσωτερική κατάσταση του ασθενή, τη στιγμή που αυτή είναι ο σημαντικότερος απ' όλους τους παράγοντες. Το γεγονός ότι η χολέρα και ο τύφος σπανίζουν τόσο στις μέρες μας, εξαιτίας καλύτερων μεθόδων υγιεινής, κλπ., δείχνει πόσο άμεσα ανταποκρίνεται η Φύση σε οποιαδήποτε προσπάθεια γίνεται για την τήρηση των

νόμων της, που έχουν σχέση με την καθαριότητα και την υγεία. ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΤΟΞΙΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΠΥΡΕΤΩΝ. Η αντιτοξινική αγωγή των πυρετών χαιρετίσθηκε σαν μια από τις μεγαλύτερες ιατρικές και επιστημονικές ευλογίες του αιώνα. Λέγε­ ται ότι πολλές χιλιάδες ασθενείς θα είχαν αναμφίβολα πεθάνει χωρίς τη βοήθειά της. Αν κοιτάξουμε τις στατιστικές των ασθενειών, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η θνησιμότητα ορισμένων πυρετών έχει μειωθεί σε κάποιο βαθμό μετά την εισαγωγή της αντιτοξινικής θεραπείας, αλλά, από την άλλη πλευρά, έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις όπου αυτή η θεραπεία προκάλεσε σίγουρα το θάνατο του ασθενή. Μπορούμε να πούμε οριστικά ότι κάθε αγωγή που αποσκοπεί μόνο στην καταστροφή των μικροβίων των πυρετών -αυτό κάνει η αντιτοξινική αγωγή- ποτέ δεν μπορεί να θεραπεύσει τον πυρετό. Μπορεί να καταφέρει να καταστρέψει τα μικρόβια, αλλά σ' αυτή την περίπτωση το μόνο που έχει να κάνει είναι να δώσει τέλος στο αυτοκαθαριστικό έργο που διεξαγόταν μέσα στον οργανισμό του ασθενή, σαν αποτέ­ λεσμα του πυρετού (με τα μικρόβια να παίζουν επιφανειακό μόνο ρόλο). Με άλλα λόγια, η ασθένεια καταστέλλεται, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τη φαρμακευτική αγωγή. Έτσι, παρόλο που ο πυρετός μπορεί να αναχαιτισθεί (να «θεραπευτεί») από την αντιτοξινική θεραπεία, οι νοσηρές ουσίες, που ήταν και η ρίζα του προβλήμα­ τος, παραμένουν μέσα στον οργανισμό μετά τη θεραπεία, μαζί με τους ορούς του γιατρού, κλπ. Έτσι ανοίγεται ο δρόμος για μελλοντι­ κές ασθένειες -ιδιαίτερα τις χρόνιες. Καμιά θεραπεία που δεν αποσκοπεί στην απομάκρυνση των τοξικών ουσιών που είναι η βάση όλων των πυρετών (και σκοπός του πυρετού είναι ακριβώς να κάψει αυτές τις ουσίες) δεν μπορεί να είναι θεραπευτική με την αληθινή σημασία της λέξης.

14. ΔΙΑΦΟΡΑ

Αποστήματα - Κότσια - Κάλοι - Πονοκέφαλοι - Παχυσαρκία Κήλη - Αδυναμία - Κρεατοελιές - Σκουλήκια - Ραιβόκρανο

Σ' αυτό το τελευταίο κεφάλαιο του πρακτικού μέρους του βιβλίου εξετάζουμε όλες τις ασθένειες που δεν μπορούν να συμπεριληφθούν σε κανένα από τα άλλα κεφάλαια. Έτσι το γεγονός ότι βρίσκουμε εδώ τους κάλους δίπλα σε διαταραχές όπως η αδυναμία και η παχυσαρκία δε σημαίνει ότι δε θεωρούμε τις δύο αυτές τελευταίες καταστάσεις πιο σημαντικές από τις πρώτες. Απλά ο συγγραφέας δεν μπόρεσε να τις συμπεριλάβει σε κάποιο άλλο μέρος του βιβλίου.

Αποστήματα. Τα αποστήματα είναι συσσωρεύσεις νοσηρών ουσιών (πύου) και μπορούν να σχηματιστούν τόσο στις εξωτερικές όσο και στις εσωτερικές δομές του σώματος. Το απόστημα είναι σίγουρο σημάδι ότι ο οργανισμός του ατόμου βρίσκεται σε κατάσταση ψηλής

τοξικότητας -σαν αποτέλεσμα κακής διατροφής, παλιότερης κατα­ σταλτικής ιατρικής θεραπείας κλπ. Η μόνη σωστή θεραπεία που πρέπει να εφαρμόσουμε σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι εκείνη που θα απομακρύνει αυτή την τοξικότητα, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη θεραπεία του αποστήματος. Η θεραπεία που εφαρμόζεται συνή­ θως για τα αποστήματα (διάνοιξη, επιθέματα, κλπ.) είναι τελείως εξωτερική και δεν επηρεάζει καθόλου την τοξικότητα του οργανι­ σμού, που προκάλεσε τον σχηματισμό του αποστήματος. Κατά συνέπεια, ακόμα και αν το απόστημα αφαιρεθεί με τέτοια θεραπεία, ο οργανισμός του ατόμου θα εξακολουθεί να υποφέρει από την ίδια τοξικότητα και αυτό σημαίνει ότι'δεν έχει αποτραπεί η μελλοντική εμφάνιση νέων αποστημάτων. Θεραπεία. Η σωστή θεραπεία των αποστημάτων πρέπει να είναι και εξωτερική και εσωτερική. Η αγωγή που δίνουμε για τους δοθιήνες στο Κεφάλαιο 2 (σελίδα 195) μπορεί να εφαρμοστεί με εξαιρετικά αποτελέσματα σε όλες τις περιπτώσεις εξωτερικών αποστημάτων, δοθιήνων στα ούλα κλπ. Με την αγωγή αυτή, όχι μόνο θα απομακρυν­ θεί το απόστημα, αλλά επίσης ο οργανισμός του ατόμου θα έχει υποστεί έναν πλήρη εσωτερικό καθαρισμό, πράγμα που θα αποτρέψει αποτελεσματικά τον σχηματισμό αποστημάτων στο μέλλον. Σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις μπορεί να είναι απαραίτητο να διανοιχθεί το απόστημα. Ακόμα και τότε όμως, το πρόγραμμα θεραπείας που αναφέραμε πρέπει να εφαρμοστεί, γιατί μόνο έτσι μπορεί να καθαριστεί εντελώς ο οργανισμός από νοσηρές ουσίες και να εξασφαλιστεί η μελλοντική υγεία του ατόμου. Στις περιπτώσεις αποστήματος στο συκώτι, τους πνεύμονες ή κάποιο άλλο ζωτικό όργανο, ο ασθενής θα χρειαστεί προσωπική φυσιοθεραπευτική αγωγή. Σ ’ αυτές τις περιπτώσεις το απόστημα σχηματίζεται σαν αποτέλεσμα παλιότερης κατασταλτικής θεραπείας κάποιας ασθένειας σε έναν οργανισμό με εξαιρετικά μεγάλη τοξικό­ τητα, ή -όπως στην περίπτωση του αποστήματος στο συκώτι- σαν αποτέλεσμα της επαναπορρόφησης δηλητηρίων από τα έντερα, εξαιτίας μόνιμης δυσκοιλιότητας. Τα δηλητήρια αυτά μεταφέρονται στο συκώτι από την πυλαία φλέβα και αποθηκεύονται εκεί.

Κότσια του μεγάλου δαχτύλου του ποδιού. Σχηματίζεται όταν το άτομο φορά παπούτσια ή μπότες με κακή εφαρμογή. Αν τα παπούτσια

ή οι μπότες είναι πολύ στενές ή πολύ μικρές, η άρθρωση του μεγάλου δαχτύλου του ποδιού πιέζεται προς τα μέσα και βαθμιαία σχηματίζεται οίδημα σαν αποτέλεσμα διόγκωσης και φλεγμονής της άρθρωσης από την συνεχή πίεση και τον ερεθισμό που δέχεται. Όταν σχηματισθεί οίδημα το μόνο λογικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να φορούμε παπούτσια ή μπότες με σωστή εφαρμογή, που θα αφήνουν στα πόδια -και ιδιαίτερα στα δάχτυλα- όσο χώρο χρειάζονται για να κινούνται ελεύθερα. Η χειρουργική θεραπεία του οιδήματος αυτού έχει αποδειχθεί αποτελεσματική σε ορισμένες περιπτώσεις. Από την άλλη μεριά, πολλοί ασθενείς υποβλήθηκαν σε μια τέτοια θεραπεία που τους ίσιωσε την άρθρωση, με αποτέλεσμα, όμως, το βάδισμα να γίνει μια πολύ αδέξια και οδυνηρή διαδικασία, και να βρεθούν σε μια κατάσταση χειρότερη από πολλές πλευρές από την κατάσταση πριν την εγχείριση. Για την ανακούφιση του πόνου από το οίδημα πολύ ωφέλιμο είναι το ποδόλουτρο με άλατα θειικής μαγνησίας (γύρω στα 110 γραμμάρια σε ένα μπωλ ζεστό νερό). Ωφέλιμη είναι επίσης η οστεοπαθητική αγωγή του ποδιού.

Κάλοι. Οι κάλοι σχηματίζονται σαν αποτέλεσμα της πίεσης που εξασκούν στα δάχτυλα και το δέρμα του ποδιού, παπούτσια με κακή εφαρμογή, που συχνά μάλιστα προκαλούν και δυσμορφία των δαχτύλων. Το πεντικιούρ μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό των κάλων. Αν όμως κάποιος θέλει να απαλλαγεί απ' αυτούς τελείως, το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να φορά παπούτσια ή μπότες που να μην πιέζουν καθόλου την επιφάνεια του ποδιού και ιδιαίτερα τα δάχτυλα. Η σύγχρονη μανία των γυναικών για ψηλοτάκουνα παπούτσια, προκαλεί πολύ μεγάλα προβλήματα στα πόδια, γιατί το ψηλό τακούνι σπρώχνει τα δάχτυλα μπροστά, προς στη μύτη του παπουτσιού, όπου η μύτη είναι στενή, τα δάχτυλα στριμώχνονται ανελέητα και περνούν κάθε δυνατή ταλαιπωρία. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που το αποτέλε­ σμα είναι ο σχηματισμός κάλων και οιδημάτων. Γ ια την ανακούφιση του πόνου και των προβλημάτων των ποδιών τίποτα δεν είναι καλύτερο από ένα ποδόλουτρο με άλατα θειικής μαγνησίας. (Διαλύουμε γύρω στα 110 γρ. άλατα θειικής μαγνησίας σε ένα μπωλ με ζεστό νερό). Το λουτρό πρέπει να διαρκεί από πέντε μέχρι δέκα λεπτά, και αν είναι δυνατόν να γίνεται πρωί και βράδυ.

Πονοκέφαλοι. Οι πονοκέφαλοι μπορούν να οφείλονται σε πολλά αίτια. Η καταπόνηοη των ματιών συχνά προκαλεί πονοκεφάλους, όπως επίσης οι ηπατικές διαταραχές, οι στομαχικές διαταραχές, η δυσκοιλιότητα και τα προβλήματα των νεφρών. Το ίδιο ισχύει για τις νευρικές διαταραχές, την ένταση, την πολύ δουλειά, κλπ., όπως και για πολλούς άλλους παράγοντες. Όταν οι πονοκέφαλοι είναι πολύ δυνατοί και επίμονοι, μπορεί να υπάρχει κάποιος όγκος στον εγκέφα­ λο. Είναι φανερό από τα παραπάνω, ότι ο μόνος πραγματικά αποτελε­ σματικός τρόπος για να αντιμετωπίσει κανείς τον πονοκέφαλο είναι να αναζητήσει το αίτιο που τον προκαλεί και να το εξαλείψει, γιατί μόνο μ' αυτό τον τρόπο μπορούμε να αποτρέψουμε τους πονοκεφά­ λους. Η λήψη φαρμάκων που νεκρώνουν τον πόνο -φάρμακα όπως η ασπιρίνη, κλπ.- μπορεί να ανακουφίζει προσωρινά, αλλά προκαλεί επίσης την όλο και πιο συχνή εμφάνιση των πονοκεφάλων μετέπειτα, γιατί όχι μόνο δεν έχει εξαλεκρθεί το αίτιο του προβλήματος, αλλά επίσης οι βλαβερές ουσίες που περιέχει το φάρμακο θα έχουν σίγουρα εντείνει τους παράγοντες που προκαλούν τον πονοκέφαλο. Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης των πονοκεφάλων είναι το λιγότερο πολύ ανόητος και κοντόφθαλμος. Για παράδειγμα, αν κάποιος υποφέ­ ρει από μόνιμη δυσκοιλιότητα και σαν αποτέλεσμα ταλαιπωρείται από συνεχείς πονοκεφάλους, γιατί να μην προσπαθήσει να απαλλαγεί από τη δυσκοιλιότητα, αντί να παίρνει φάρμακα μόνο για να ανακούφισει τον πονοκέφαλο; Κάνοντας το πρώτο, απαλλάσεται κανείς μια για πάντα και από τους πονοκεφάλους και από το αίτιο που τους προκαλεί, πέρα από το ότι βελτιώνει την υγεία ολόκληρου του οργανισμού του. Διαλέγοντας τη δεύτερη λύση, και οι πονοκέφάλοι και το αίτιο τους διαιωνίζεται επ' αόριστο και εντείνονται. Θεραπεία. Όταν οι πονοκέφαλοι οφείλονται σαφώς σε κούραση των ματιών, πρέπει να εφαρμοστούν αμέσως οι μέθοδοι που περιγράφονται στο βιβλίο Τέλεια Όραση Χωρίς Γυαλιά. Τα αποτελέσματα θα αποδειχθούν εξαιρετικά ευεργετικά για την υγεία του πάσχοντα από κάθε άποψη και ιδιαίτερα ως προς την υγεία των ματιών. Όταν το αίτιο των πονοκεφάλων είναι κάποιο πρόβλημα του στομάχου, του ήπατος, του νεφρού, των εντέρων, κλπ. πρέπει να εφαρμοστεί η αγωγή για την εξάλειψη αυτών των αιτίων, όπως περιγράφεται στα διάφορα κεφάλαια του βιβλίου. ΜΟΝΟ ΜΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΘΕΙ ΤΟ ΑΙΤΙΟ ΤΩΝ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΩΝ

ΚΑΙ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΟΙ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ. 'Οταν έχετε πονοκέφαλο ποτέ μην καταφεύγετε στα φάρμακα. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να ξαπλώσετε και να βάλετε κρύες κομπρέσες στο μέτωπο. Συχνά, ιδιαίτερα όταν ο πονοκέφαλος οφείλεται σε πεπτικά αίτια ή σε συμφόρηση των εντέρων, ένα κλύσμα χλιαρού νερού θα ανακουφίσει γρήγορα το πρόβλημα. Όταν ο πονοκέφαλος οφείλεται σε νευρική ένταση, πολλή δουλειά, κλπ., είναι φανερό ότι χρειάζεται για ένα διάστημα πλήρης ανάπαυση. Το να πάρει κανείς φάρμακα για να νεκρώσει τον πόνο και να συνεχίζει κανονικά τη ζωή του είναι το χειρότερο που μπορεί να κάνει. Κάτι τέτοιο θα προκαλέσει όλο και περισσότερα προβλήματα αυτού του είδους, με σοβαρές συνέπειες για την υγεία ολόκληρου του νευρι­ κού συστήματος (για παράδειγμα, μια πλήρης κατάρρευση). Γιατί αυτοί οι «νευρικοί» πονοκέφαλοι δείχνουν απλά ότι το νευρικό σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση εξασθένησης και υπερκόπωσης και χρειάζεται ανάπαυση και ανάρρωση. Το απαλό μασάζ στο μέτωπο ανακουφίζει συχνά τους πονοκεφάλους. Μ ε το πρόβλημα των πονοκεφάλων ασχολείται σε μεγαλύτερη έκταση ο Χάρρυ Κλέμεντς στο βιβλίο του: Π Ο Ν Ο Κ Ε Φ Α Λ Ο Ι - ΗΜΙΚΡΑΝΙΕΣ, Πρόληψη και θεραπεία χωρίς φάρμακα.

Παχυσαρκία. Η παχυσαρκία είναι πάθηση. Είναι μια κατάσταση όπου υπάρχει λιπώδης εκφύλιση των ιστών του σώματος και τα κύρια αίτιά της είναι η κακή διατροφή, η έλλειψη σωματικής άσκησης και η γενική χαλαρότητα στον τρόπο ζωής. Στις μη φυσιολογικές περιπτώ­ σεις υπάρχει ένας γενικός εκφυλισμός των λειτουργιών των διαφό­ ρων αδένων και οργάνων του σώματος. Κατά γενικό κανόνα, η παχυσαρκία θεραπεύεται πιο εύκολα από κάθε άλλη πάθηση, αρκεί να εφαρμοστούν από την αρχή οι σωστές μέθοδοι. Το μόνο που χρειάζεται είναι η σωστή δίαιτα, μαζί με κατάλληλες ασκήσεις που θα τονώσουν το σώμα και θα αυξήσουν τη δύναμη των αποβλητικών οργάνων. Αν γίνει αυτό, όχι μόνο θα καταπολεμηθεί η παχυσαρκία, αλλά το άτομο χάρη στην θεραπεία θα βρεθεί σε πολύ καλύτερη υγεία από πριν. Δυστυχώς στις μέρες μας υπάρχει μια μεγάλη μανία «αδυνατίσμα­ τος» ανάμεσα στις ένθερμες οπαδούς της Γυναικείας Μόδας, που συμβαίνει να βαρύνονται με κάποια πρόσθετα κιλά. Σαν αποτέλεσμα έχουν έλθει στη μόδα μια σειρά από τερατώδεις μεθόδους αδυνατί­

σματος (ή καταπολέμησης της παχυσαρκίας), με αναπόφευκτη συνέ­ πεια όλες οι μέθοδοι αδυνατίσματος συμπεριλαμβανόμενης και της φυσικής να θεωρούνται το ίδιο τερατώδεις και αμφίβολης αξίας με τις υπόλοιπες. Ο κόσμος ακολουθεί αυτή ή εκείνη τη δίαιτα συνήθως με τη συμβουλή κάποιου «αισθητικού» (ή κάποιου ανάλογου οδηγού της γυναικείας ομορφιάς και χάρης) που δεν καταλαβαίνει τίποτε απολύτως από τα βασικά και ουσιώδη σημεία του θέματος της δίαιτας. Έτσι, χωρίς να ξέρουν καθόλου τι κάνουν, καταστρέφουν τον εαυτό τους, με αποτέλεσμα όλες οι μορφές δίαιτας να θεωρού­ νται το ίδιο μάταιες και επικίνδυνες για την υγεία όσων κάνουν το λάθος να τις εφαρμόσουν. Μια τέτοια άποψη είναι πραγματικά πολύ κοντόφθαλμη αλλά και αρκετά φυσική κάτω από τις υπάρχουσες συνθήκες, ιδιαίτερα όταν έχουμε αρκετούς γιατρούς να αποδοκιμάζουν τις δίαιτες γενικά και να συστήνουν στους ασθενείς τους τη χρήση χαπιών θυρεοειδούς. Στο κεφάλαιο για τις Παθήσεις των Αδένων (Κεφάλαιο, 6, σελίδα 287) τονίσαμε πόσο ανόητο και βλαβερό είναι να χρησιμοποιεί κανείς τέτοιες μεθόδους αδυνατίσματος. Πραγματικά, πολλές γυναίκες έχουν πάθει σοβαρές ασθένειες σαν συνέπεια αυτής της μεθόδου. Έτσι, με την ιατρική συγκατάθεση στην φαρμακευτική αγωγή της παχυσαρκίας, εμφανίζονται στην αγορά όλο και περισσότερα προϊό­ ντα που υποτίθεται ότι «θεραπεύουν» την παχυσαρκία στον συντομό­ τερο δυνατό χρόνο, «χωρίς κανένα κίνδυνο γι' αυτόν που εφαρμόζει τη μέθοδο, και χωρίς να χρειάζεται να θυσιάσει ούτε στο ελάχιστο τα αγαπημένα του φαγητά, κέικ, κλπ.!» (ΑΔΥΝΑΤΙΣΤΕ ΤΡΩΓΟΝΤΑΣ!) Δεν είναι λοιπόν περίεργο που το κοινό δεν ξέρει τι να κάνει και που γενικά κάνει τη λάθος εκλογή! Θεραπεία. Το γεγονός ότι ο κόσμος εφαρμόζει συστήματα δίαιτας που έχουν επινοηθεί από άτομα που δεν καταλαβαίνουν πραγματικά το θέμα, δεν σημαίνει βέβαια ότι όλες οι μορφές δίαιτας είναι ανθυγιεινές. Ένα σωστά σχεδιασμένο πρόγραμμα διαιτητικής αγωγής είναι ο μόνος επιστημονικός τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος της παχυσαρκίας (σε συνδυασμό με κατάλληλες ασκήσεις και άλλα

μέτρα που βοηθούν και αυξάνουν την αποβολή ξένων ουσιών από τον οργανισμό). Το παχύσαρκο άτομο δεν πρέπει να φοβάται καθόλου να ακολουθήσει μια τέτοια αγωγή αδυνατίσματος, που θα έχει σαν αποτέλεσμα να βελτιωθεί η υγεία του, να αυξηθεί η ενέργειά του και να μειωθεί το βάρος του σε φυσιολογικό επίπεδο με φυσικό τρόπο.

Στην αρχή πρέπει να γίνει για ένα διάστημα η δίαιτα φρούτων του Παραρτήματος. Το διάστημα αυτό μπορεί να είναι από πέντε μέχρι εφτά, δέκα, ή και δεκατέσσερις μέρες, ανάλογα πώς νιώθει ο ασθενής. Όσο περισσότερο μπορεί να συνεχιστεί αυτή η αρχική δίαιτα φρούτων τόσο καλύτερα θα είναι από κάθε άποψη. Μετά μπορεί να αρχίσει το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο του Παραρτή­ ματος. Αυτό το διαιτολόγιο πρέπει να εφαρμόζεται όσο πιο πιστά γίνεται στο μέλλον. Ανάλογα με τις ανάγκες της περίπτωσης, ο ασθενής μπορεί, σε μηνιαία διαστήματα, να επιστρέφει στη δίαιτα φρούτων για πρόσθετες σύντομες περιόδους δύο ή τριών ημερών. Τις πρώτες μέρες της αγωγής, ή και μετέπειτα αν χρειάζεται, τα έντερα πρέπει να καθαρίζονται κάθε βράδυ με το κλύσμα χλιαρού νερού. Αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες για την εξάλειψή της που δίνουμε στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα ...) Η καθημερινή στεγνή εντριβή και το σπόγγισμα ή στο καθιστά λουτρό που περιγράφουμε στο Παράρτημα, πρέπει να γίνονται κάθε πρωί σε συνδυασμό με τις σωματικές και άλλες ασκήσεις που δίνουμε επίσης εκεί. Αν αυτό είναι δυνατό, πρέπει δύο φορές τη βδομάδα να γίνεται ένα ζεστό μπάνιο με άλατα θειικής μαγνησίας. (Τα μπάνια αυτά θα είναι πολύ ωφέλιμα). Ο ασθενής πρέπει να συνηθίσει να κάνει έναν περίπατο τριών μέχρι έξι χιλιομέτρων κάθε μέρα. Και αν είναι δυνατόν, δύο φορές τη μέρα. Όσο περισσότερο περπάτημα μπορεί να κάνει, τόσο το καλύτερο. Η σημερινή εποχή των αυτοκινήτων είναι πολύ άσχημη για τους παχύσαρκους, γιατί οδηγούν στο ελάχιστο δυνατό βάδισμα και προκαλούν γενική χαλαρότητα και νωθρότητα. Κάθε σωματική άσκη­ ση είναι καλή, με μέτρο. Η κατανάλωση πολλών υγρών πρέπει να σταματήσει. Ο ασθενής πρέπει να πίνει μόνο όταν διψά και ανάμεσα στα γεύματα και ποτέ μαζί με το φαγητό. Για να έχει επιτυχία το αδυνάτισμα, το μεγαλύτε­ ρο μέρος του καθημερινού διαιτολόγιου πρέπει να αποτελείται από φρούτα και σαλάτες -τις φυσικές καθοριστικές τροφές- ενώ οι ακόλουθες τροφές πρέπει να αποφεύγονται προσεχτικά: άσπρο ψωμί, προϊόντα από άσπρο αλεύρι γενικά, και ιδιαίτερα πλούσια κέικ, γλυκά, πουτίγκες και πίτες, μακαρόνια, κλπ., ζάχαρη, μαρμελάδες και όλα τα γλυκά του κουταλιού, κρέμα, τροφές με πολύ βούτυρο, λάδι ή λίπη, πατάτες βραστές, πουρέ, ή τηγανητές, λιπαρά και πλούσια κρεατικά. Το τσάι, αν πίνεται, πρέπει να είναι πολύ αραιό, (προτιμάτε

τσάι από βότανα) ενώ ο καφές πρέπει να κοπεί τελείως, όπως και το αλκοόλ. Επίσης δεν πρέπει να τρώγονται καρυκεύματα, πίκλες, σάλτσες, κλπ. Αν εφαρμοστεί αυτή η απλή αγωγή, κάθε παχύσαρκο άτομο μπορεί να αυξήσει το επίπεδο της υγείας του από 100 μέχρι 400% σε πολύ λίγους μήνες. Είναι θέμα απόφασης και επιμονής. Αυτό είναι όλο! Και οπωσδήποτε η ανταμοιβή αξίζει με το παραπάνω όλες τις προσπά­ θειες. ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ, ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΕΙΔΟΥΣ.

Κήλη. Όταν κάποιος πάθει κήλη, γενικά, πιστεύεται ότι το μόνο που μπορεί να γίνει είναι είτε να αναταχθεί η κήλη με χειρουργική επέμβαση, είτε να φορά ο ασθενής κηλεπίδεσμο. Αυτά τα μέτρα ανακουφίζουν βέβαια την κατάσταση, αλλά αφήνουν το άτομο σε μια μόνιμα εξασθενημένη κατάσταση στο μέλλον, ως προς την σωματική του απόδοση. Πολύ λίγοι είναι αυτοί που ξέρουν ότι η κήλη θεραπεύεται πραγματικά σε πάρα πολλές περιπτώσεις, αν εφαρμοστεί η σωστή θεραπεία. Και όμως αυτό είναι αναμφίβολα αληθές. Υποτίθεται ότι το αίτιο της κήλης είναι η καταβολή υπερβολικής σωματικής προσπά­ θειας. Χωρίς όμως την εξασθένηση των εσωτερικών μυών του υπογάστριου, η προσπάθεια δεν θα προκαλούσε την κήλη. Μόνον όταν οι μύες αυτοί έχουν εξασθενήσει σταδιακά από έλλειψη σωματικής άσκησης, γενική χαλαρότητα στον τρόπο ζωής, διαστολή του υπογάστριου από κακή διατροφή ή πιοτό, κλπ., μόνο τότε η ξαφνική και έντονη μυϊκή προσπάθεια μπορεί να προκαλέσει κήλη. Στο βιβλίο του Η Αυτοθεραπεία της Κήλης, ο Harry Clements, N.D., D.O., ο γνωστός Φυσιοθεραπευτής, δείχνει πως, σε πολλές περιπτώσεις, με την εφαρμογή σωστά προγραμματισμένων ασκήσεων που θα τονώσουν τους εξασθενημένους μύες του υπογάστριου, η ρήξη στα μυϊκά τοιχώματα μπορεί να διορθωθεί φυσικά και το προεξέχον τμήμα των εντέρων να επανέλθει στη φυσική του θέση, με αποτέλεσμα την πλήρη θεραπεία της κήλης. Με την θεραπεία αυτή, όχι μόνο θα θεραπευθεί η κήλη, αλλά, και κάτι πολύ σπουδαίο, θα εξαφανιστεί κάθε πιθανότητα μελλοντικής επανεμφάνησής της, γιατί οι μύες του υπογάστριου θα έχουν δυναμώσει τόσο από την θεραπεία ώστε, εκτός από κάποια πολύ εξαιρετική περίπτωση, θα

μπορούν να αντέξουν με επιτυχία κάθε ασυνήθιστη καταπόνηση. Κάθε άτομο που υποφέρει από κήλη πρέπει να διαβάσει τι λέει για το θέμα αυτό ο Χάρρυ Κλέμεντς και να ακολουθήσει τις λεπτομε­ ρειακές οδηγίες που δίνει. Μερικοί που φορούσαν κηλεπιδέσμους για χρόνια, μπόρεσαν να τους βγάλουν με τη βοήθεια αυτής της θεραπείας.

Αδυναμία. Η αδυναμία είναι μία κατάσταση που οφείλεται στην ανικανότητα του οργανισμού να αφομοιώσει σωστά τις τροφές και να επανασχηματίσει ή να αναπληρώσει τους φθαρμένους ιστούς. Γενικά υπάρχει η αντίληψη ότι αν κάποιος είναι αδύνατος, το μόνο που χρειάζεται είναι να «τον τάΐαουμε» και το πρόβλημα θα λυθεί. Αλλά αφού οι τροφές που τρώει ήδη, δεν αφομοιώνονται σωστά, ούτε και η πρόσθετη τροφή δεν αφομοιώνεται και έτσι ο οργανισμός του ατόμου συμφορείται όλο και περισσότερο από αχρησιμοποίητες τροφές και συχνά, με το πρόσθετο τάισμα, αδυνατίζει ακόμα περισσότερο αντί να παχύνει. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις αδυναμίας, τα έντερα είναι τόσο αποφραγμένα από καταρροϊκές ουσίες και άλλα τοξικά κατάλοιπα (σαν αποτέλεσμα κακής διατροφής, χρόνιας δυσκοιλιότητας, παλιότερων ασθενειών, κλπ.), ώστε οι αδένες που αφομοιώνουν τις τροφές μετά την πέψη τους στο στομάχι και τα έντερα, δεν μπορούν να εκτελέσουν την λειτουργία τους. Προφανώς, το μόνο που πρέπει να κάνουμε σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι να εφαρμόσουμε μια θερα­ πεία που θα καθαρίσει τα έντερα από τις τοξικές συσσωρεύσεις, κάνοντας έτσι δυνατή την καλύτερη αφομοίωση. Έτσι, όσο παράξενο κι αν φαίνεται, η νηστεία είναι συχνά ένας από τους καλύτερους τρόπους θεραπείας της αδυναμίας. Γιατί όταν η αφομοιωτική διαδικα­ σία λειτουργεί σωστά, ο οργανισμός επεξεργάζεται εύκολα τις τροφές και τις χρησιμοποιεί σωστά. Το αδύνατο άτομο ποτέ δεν χρησιμοποιεί πλήρως τις τροφές που τρώει - το μεγαλύτερο μέρος τους πηγαίνει χαμένο. Αν θυμηθούμε ότι εκείνο που έχει σημασία δεν είναι το τι τρώμε, αλλά το πόσο απ' αυτό μπορούμε να αφομοιώσουμε, τότε ίσως δεν θα φανεί τόσο παράλογο αν πω ότι πολλοί θα μπορούσαν να ξεπεράσουν την αδυναμία απλά και μόνο, μειώνοντας τον αριθμό των γευμάτων που τρώνε καθημερινά. Κατά γενικό κανόνα οι περισσότε­ ροι άνθρωποι τρώνε πάρα πολύ - ιδιαίτερα πολλά αδύνατα άτομα, που

φαντάζονται ότι έτσι θα πάρουν βάρος. Μειώνοντας απλά την ποσότητα της τροφής που τρώνε κάθε μέρα, στο μισό ας πούμε, το αδύνατο άτομο θα αρχίσει να παχαίνει, γιατί απλούστατα δεν υπερ­ φορτώνει τον οργανισμό του με τροφές, όπως έκανε μέχρι τώρα, αλλά δίνει στα αφομοιωτικά όργανα την ευκαιρία να επεξεργαστούν σωστά τις τροφές που τρώει. Από τα παραπάνω φαίνεται αμέσως πόσο παράλογο είναι να προσπαθούμε να παχύνουμε.ένα αδύνατο άτομο, μπουκώνοντάς το με φαγητό. Το θέμα είναι ότι στην τωρινή του κατάσταση δεν έχει σημασία πόση τροφή του δίνουμε, ο οργανισμός του δεν μπορεί ποτέ να τη χρησιμοποιήσει σωστά. Από την άλλη μεριά, αν η αφομοιωτική του διαδικασία αρχίσει να λειτουργεί σωστά και πάλι, θα του φτάνει πολύ λίγη τροφή για να διατηρεί ένα κανονικό βάρος. Το πρόβλημα αυτό δεν είναι καθόλου θέμα όγκου. Θεραπεία. Αν το αδύνατο άτομο μπόρεσε να αφομοιώσει την ουσία των όσων είπαμε -ακόμα και αν η αφομοίωση τροφών παρουσιάζει κάποια δυσκολία προς το παρόν!- θα καταλάβει πόσο απαραίτητος είναι ένας πλήρης καθαρισμός του οργανισμού του σαν πρώτο βήμα, για να ξεπεράσει το πρόβλημά του. Πρέπει λοιπόν να κάνει τα εξής: Να αρχίσει με τη δίαιτα φρέσκων φρούτων, (όπως περιγράφεται στο Παράρτημα) για πέντε μέχρι εφτά ή δέκα μέρες - όσο περισσότερο τόσο καλύτερα. Μετά πρέπει να ακολουθήσει τη δίαιτα με φρούτα και γάλα (που δίνεται επίσης στο Παράρτημα) για ένα διάστημα, αρχίζο­ ντας με ένα λίτρο γάλα τη μέρα και αυξάνοντάς το (με τον τρόπο που περιγράφουμε) σε δυόμιση, τρία, ή και περισσότερα λίτρα τη μέρα. (Το γάλα είναι η καλύτερη τροφή για την αύξηση του βάρους, όταν ο οργανισμός είναι έτοιμος να το δεχτεί -όπως μετά από μια νηστεία ή τη δίαιτα φρούτων- αλλά όχι όταν το στριμώχνουμε στον οργανισμό πάνω από ένα σωρό άλλες τροφές). Αν η δίαιτα με φρούτα και γάλα ταιριάζει πολύ στον οργανισμό, μπορεί να συνεχιστεί για δύο μέχρι τέσσερις βδομάδες ή και περισσότερο με κάθε ωφέλεια. Μετά μπορεί να εφαρμοστεί το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο, που περιγράφεται στο Παράρτημα, και να ακολουθείται όσο πιο πιστά γίνεται στο μέλλον. Τους τρεις πρώτους μήνες, μπορούμε να προσθέσουμε σ' αυτό το διαιτολόγιο μισό μέχρι ενάμισυ λίτρο γάλα καθημερινά, με τα φρούτα και τις σαλάτες. Τις πρώτες λίγες μέρες της θεραπείας τα έντερα πρέπει να

καθαρίζονται κάθε βράδυ με το κλύσμα χλιαρού νερού. Ενώ, αν υπάρχει μόνιμη δυσκοιλιότητα πρέπει να εφαρμοστούν οι κανόνες για την εξάλειψή της, που δίνουμε στο Κεφάλαιο 9 (σελίδα 381). Η στεγνή εντριβή και το σπόγγισμα (ή το καθιστό λουτρό) και οι αναπνευστικές και άλλες ασκήσεις του Παραρτήματος, πρέπει να γίνονται τακτικά κάθε πρωί. Τον πρώτο μήνα περίπου πρέπει να γίνεται δυο φορές τη βδομάδα ένα ζεστό μπάνιο με άλατα" θειικής μαγνησίας, και μια φορά τη βδομάδα μετέπειτα. Πρέπει να γίνει κάθε προσπάθεια για να τονωθεί και να δυναμώσει ο οργανισμός. Ο καθαρός αέρας και η άσκηση στο ύπαιθρο είναι δύο απαραίτητα στοιχεία της θεραπείας που δεν πρέπει να παραμελούνται ποτέ. Το άτομο πρέπει να καλλιεργήσει τη συνήθεια να αναπνέει βαθιά όταν βρίσκεται στον καθαρό αέρα, γιατί όσο περισσότερο οξυγόνο εισάγεται στους πνεύμονες, τόσο καλύτερα λειτουργεί η διαδικασία της αφομοίωσης. Δεν πρέπει να γεμίζουμε τον οργανισμό με άχρηστες τροφές. Ιδιαίτερα, πρέπει να αποφεύγονται: το άσπρο ψωμί, τα παρσκευάσματα από άσπρο αλεύρι όπως κέικ, ζυμαρικά, πουτίγκες, πίτες, κλπ., οι βραστές πατάτες και ο πουρές, η ζάχαρη, οι μαρμελάδες, τα γλυκά και όλες οι σακχαρούχες και αμυλούχες τροφές. Αυτές οι τροφές είναι οι χειρότερες ως προς την συμφόρηση των ιστών με τοξικά απόβλητα. Οι πιο κατάλληλες τροφές είναι τα φρούτα, οι σαλάτες, το γάλα, τα αυγά, το πλήρες ψωμί, το βούτυρο, το τυρί και οι ξηροί καρποί. Αποφεύγετε το δυνατό τσάι και τον καφέ, και μην τρώτε καρυκεύματα, πίκλες, σάλτσες, κλπ. Αποφεύγετε όλα τα παρασκευάσματα για την αύξηση του βάρους και όλες τις «παχυντικές» τροφές όπως το μουρουνέλαιο, τα εκχυλίσματα βύνης, κλπ.

Κρεατοελιές. Οι κρεατοελιές συχνά παραμορφώνουν αυτόν που τις έχει και είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να πούμε πως ακριβώς σχηματίζονται. Φαίνεται ότι στη ρίζα του προβλήματος βρίσκονται ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες που προκαλούν κάποιο σφάλμα στην ανάπτυξη της επιφάνειας του δέρματος σε ορισμένα σημεία. Αναφορικά με την θεραπεία τους, δυστυχώς η φυσική θεραπεία έχει να προσφέρει πολύ λίγα. Ένα πρόγραμμα συστηματικής καθορι­ στικής θεραπείας -όπως είναι εκείνο για τους Δοθιήνες στο Κεφά­ λαιο 2 (σελίδα 195)- μπορεί κάτι να κάνει σε ορισμένες περιπτώσεις,

αλλά είναι αδύνατον να εγγυηθούμε οποιαδήποτε θετικά αποτελέ­ σματα. Μια τέτοια θεραπεία το λιγότερο που θα κάνει, είναι να βελτιώσει τη γενική υγεία του ατόμου. Φαίνεται ότι η καυτηρίαση με χημικές ουσίες ή με ηλεκτρισμό είναι οι καλύτερες μέθοδοι που διαθέτουμε προς το παρόν, όσο κι αν αυτές οι μορφές θεραπείας ξεφεύγουν από τα στάνταρ της Φυσικής Θεραπείας.

Σκουλήκια. Υπάρχουν διάφορα είδη σκουληκιών που εμφανίζονται σαν παράσιτα μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό. Τα πιο κοινά είναι ο νηματοσκώληκας, η ασκαρίδα και η ταινία. Τα αυγά αυτών των παράσιτων εισάγονται στον οργανισμό με την τροφή ή με το νερό (ιδιαίτερα με το μισομαγειρεμένο ή κακομαγειρεμένο κρέας) Το γουρούνι είναι το ζώο από το οποίο ξεκινούν τα περισσότερα προβλήματα, όσο αφορά την ασκαρίδα και την ταινία. Το θέμα των νηματοσκωλήκων συζητήθηκε πλήρως στο κεφάλαιο για τις Παιδικές Ασθένειες (Κεφάλαιο 1, σελ. 145). Εκεί είπαμε ότι για να αναπτυχθεί το παράσιτο πρέπει να υπάρχει πρόσφορο έδαφος, με τη μορφή συσσωρευμένων τοξικών ουσιών στα έντερα του ατόμου. Τονίσαμε επίσης ότι η μόνη μορφή θεραπείας που είναι πραγματικά αποτελεσματική για την αντιμετώπιση μιας τέτοιας κατά­ στασης, είναι εκείνη που θα απομακρύνει αυτή την τοξική ακαθαρσία, που πάνω της αναπαράγονται τα σκουλήκια και έτσι θα αποτρέψει την μελλοντική τους ανάπτυξη μέσα στον οργανισμό. (Για την θερεπεία των νηματοσκωλήκων, παραπέμπουμε τον αναγνώστη στο κεφάλαιο που προαναφέραμε). Αναφορικά με τις ασκαρίδες, οι συνθήκες που οδηγούν στην ανάπτυξή του παράσιτου μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, είναι ουσιαστικά όμοιες με εκείνες που αναφέραμε μόλις τώρα σε σχέση με τους νηματοσκώληκες και σ' αυτή την περίπτωση μπορούμε να υιοθετήσουμε την ίδια θεραπεία με εξίσου καλά αποτελέσματα. Σε σχέση με την ταινία, οι συνθήκες εδώ απαιτούν την εφαρμογή μιας αρκετά παρατεταμένης δίαιτας, για να απαλλαχθεί ο οργανισμός από το παράσιτο. Μια τέτοια θεραπεία νηστείας είναι πάντα καλύτερο να γίνεται σε ένα ίδρυμα Φυσικής Θεραπείας ή κάτω από την προσωπική επίβλεψη ενός Υγιεινιστή. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται φάρμακα για την εξολόθρευση των σκουληκιών. Αυτά τα φάρμακα πάντοτε βλά­ πτουν τον οργανισμό και όπως και να 'χει δεν εξαλείφουν το έδαφος

των τοξικών ουσιών, που πάνω τους αναπαράγονται τα παράσιτα. Αυτό μπορεί να το κάνει μόνο η φυσική θεραπεία.

Στραβολαίμιασμα. Για την κατάσταση αυτή βοηθά πολύ η μαλακτική αγωγή από έναν ικανό Οστεοπαθητικό ή Φυσικοθεραπευτή. Πολύ καλές είναι επίσης οι ασκήσεις για τον λαιμό και το κεφάλι. Εκείνες που δίνουμε στο βιβλίο Τέλεια Όραση Χωρίς Γυαλιά είναι πολύ χρήσιμες.

ΜΕΡΟΣ III

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

Διατροφή των παιδιών - Νηστεία μικρής διάρκειας - Φρουτο­ δίαιτα (Δίαιτα με φρούτα μόνο) - Δίαιτα με φρούτα και γάλα Περιορισμένη Δίαιτα - Δίαιτα με γάλα μόνο - Εβδομαδιαίο μενού για ενήλικους - Πότε και τι να πίνετε - Η Δυσκοιλιότητα και η θεραπεία της - Χρήση του κλύσματος - Πρωινή στεγνή εντριβή (τρίψιμό με στεγνή πετσέτα ή βούρτσισμα) - Το κρύο καθιστά λουτρό (υδρόλουτρο) - Κρύο σπόγγισμα (τρίψιμο με βρεγμένη πετσέτα) - Λουτρό με άλατα θειικής αμμωνίας Ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό - Υγρά επιθέματα (περιτύλιξη)* - Θεραπευτικές ασκήσεις - Αναπνευστικές ασκήσεις - Επιπλο­ κές που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της θεραπευτι­ κής αγωγής - Μερικοί κανόνες για τον γενικό τρόπο ζωής όσων ακολουθούν Φυσική Θεραπευτική Αγωγή.

Οι συμβουλές για τη διατροφή των παιδιών που δίνονται σ' αυτό το μέρος του βιβλίου πάρθηκαν από το βιβλίο Πώς να τρέφετε τα παιδιά από τη νηπιακή ηλικία και μετά του Στάνλεϋ Λίηφ, ιδρυτή του περιοδικού Υγεία για Όλους, με την ευγενή άδειά του. Επειδή αυτό το μικρό βιβλίο για τη διατροφή των παιδιών που αναφέραμε παραπάνω είναι εξαντλημένο, το Υμήμα αυτό του βιβλίου μας μπορεί να θεωρηθεί ως περίληψη των περιεχομένων εκείνου του βιβλίου. Έτσι, οι αναγνώστες που είναι πρόθυμοι να αναθρέψουν τα παιδιά τους με τον σωστό τρόπο θα βρουν τις απαραίτητες οδηγίες. Προχωρούμε στην περίληψη του βιβλίου του Λίηφ ως ακολούθως:

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΤΟΣ Η λανθασμένη διατροφή στη νηπιακή ηλικία είναι ο κύριος παράγο­ ντας που επηρεάζει την εμφάνιση όλων των παιδικών ασθενειών. Τα βασικά σημεία που πρέπει να έχουμε υπ' όψη πάνω στη διατροφή των νηπίων είναι τα εξής: 1) Όλα τα παιδιά όταν γεννιούνται πρέπει να θηλάζουν, αν αυτό είναι δυνατόν, τέσσερις φορές την ημέρα, κάθε τέσσερις ώρες. Δεν πρέπει να θηλάζουν τη νύχτα. Αν το παιδί ξυπνήσει την νύχτα πρέπει να του δώσουμε να πιει μόνο νερό. 2) Αν για οποιοδήποτε λόγο είναι αδύνατος ο θηλασμός, τότε το παιδί πρέπει να τραφεί με γάλα γίδας ή αγελάδας -το πρώτο είναι καλύτερο- αραιωμένο με νερό. Στο γάλα αυτό προστίθεται γαλακτοζάχαρη, σύμφωνα με τον πίνακα που ακολουθεί πιο κάτω. Δεν πρέπει να δώσουμε στο παιδί καθόλου τεχνητά παρασκευασμένες τροφές, διάφορες σπεσιαλιτέ ή

γάλα του κουτιού, αλλά μόνο γάλα αγελάδας, αφού προσθέσουμε σ' αυτό νερό και γαλακτοσάκχαρο. 3) Όταν η μητέρα μπορεί να θηλάσει μερικώς το παιδί της, πρέπει να το θηλάζει δυο φορές και να το τάΓιζει άλλες δυο φορές με μπουκάλι ή να το θηλάζει μια φορά και να το τάΐζει τρεις φορές με το μπουκάλι. 4) Όταν τα παιδιά θηλάζουν αποκλειστικά, δεν χρειάζονται τίποτε άλλο, εκτός από το γάλα που παίρνουν από τη μητέρα τους. Τα παιδιά που τρέφονται με το μπουκάλι πρέπει να πίνουν και λίγο χυμό πορτοκαλιού κάθε μέρα. Τα μικρά που θηλάζουν μπορούν να πιουν χυμό πορτοκαλιού, αλλά δεν είναι απαραίτητο. 5) Ο απογαλακτισμός του μωρού μπορεί να γίνει μετά από εννιά μήνες. Αλλά είτε θηλάζει είτε τρέφεται με το μπουκάλι, το μωρό δεν πρέπει να τρώει τίποτε άλλο εκτός από γάλα (ή χυμό πορτοκαλιού), κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟΥ ΔΩΣΕΤΕ ΤΙΠΟΤΕ ΑΛΛΟ ΑΠΟΛΥΤΩΣ. Όχι αμυλούχες τροφές ή οτιδήποτε άλλο. Αν δώσετε αμυλούχες τροφές, όπως ψωμί, χυλό βρώμης κλπ. στο μωρό μετά τον απογαλακτισμό, συντελείτε στην ανάπτυξη παιδικών ασθενειών, όπως ο βήχας, το κρυολόγημα, η ιλαρά, ο κοκκύτης, κλπ., ιδιαίτερα αν οι αμυλούχες τροφές που χρησιμοποιεί­ τε είναι πάντοτε ραφιναρισμένες και συνδυάζονται με άλλες απομεταλλωμένες τροφές, όπως άσπρη ζάχαρη, που προστίθενται στο διαιτολόγιο. 6) Σε ηλικία ενός χρόνου το μωρό πρέπει να πίνει χίλια εκατό (1.100) γραμμάρια πλήρες γάλα με χυμούς φρούτων καθημερινά (Το γάλα δεν πρέπει να βράζεται ποτέ. Πρέπει απλώς να ζεσταίνεται σε θερμοκρασία 80 βαθμών Φαρενάιτ ή 27 βαθμών Κελσίου). Ο πιο κάτω πίνακας δίνει μια γενική ιδέα για το τι πρέπει να δίνετε στο μωρό. Μερικά μωρά θα χρειαστούν περισσότερα, ενώ άλλα λιγότερα. Είναι προτιμότερο να μελετήσετε τις διαθέσεις του μωρού παρά να αποφασίσετε μόνοι. Μην εξαναγκάζετε ποτέ το μωρό να πά­ ρει τροφή, αν δεν θέλει, και ποτέ μην το ταΐζετε πολύ. Αν το μωρό δεν δείχνει διάθεση για τροφή μια μέρα, τότε δώστε του μόνο όση θέ­ λει και τίποτε περισσότερο. Ποτέ μην ακολουθείτε τη νοοτροπία που λέει ότι το μωρό πρέπει να φάει συγκεκριμένη ποσότητα τροφής κάθε μέρα, είτε τη θέλει είτε όχι. Από την άλλη μεριά, αν το μωρό δείξει ότι δεν χόρτασε με την ποσότητα της τροφής του και θέλει περισσότερη σ' ένα τάισμα, δώστε του όση θέλει. Αφήστε την πείνα του παιδιού -ή την έλλειψή της- να σας καθοδηγεί πάντοτε.

Ημερήσιες ποσότητες για τα μωρά που τρέφονται με μπουκάλι Ηλικία του παιδιού

Γάλα

Γραμμάρια 2-6 ημερών 7-10 ημερών 11-15 ημερών 16-35 ημερών 1 μηνδς 2 μηνών 3 μηνών 6 μηνών 8 μηνών 9 μηνών 10 μηνών 12 μηνών

70-80 100-110 125-140 170 170-200 250-280 350-400 500-625 700-750 800 850 900

Βρασμένο Γαλακτοσάκ­ ή αποσταγ· χαρο μένο νερό Γραμμάρια 210 280 340 425 350 400 425 280-330 240-260 200-230 150-180

Χυμός πορτοκαλιού

Κουταλάκια τσαγιού 1 2 27* 4 5 6 7 8 8 8 8 8

7 2 κουταλάκι τσαγιού 7 2-1 κουταλάκι τσαγιού 1 κουταλάκια τσαγιού 2 κουταλάκια τσαγιού 3-4 κουταλάκια τσαγιού 2 κουταλάκι τσαγιού 2 7 2 κουταλάκια τσαγιού 3-4 κουταλάκια τσαγιού 3-4 κουταλάκια τσαγιού 3-4 κουταλάκια τσαγιού

Οι παραπανω ποσότητες αντιπροσωπεύουν το σύνολο των τεσσά­ ρων ταϊσμάτων που πρέπει να δοθούν σε μια μέρα. Μετά τον απογαλακτισμό του μωρού, μπορούν να δοθούν άλλοι χυμοί φρούτων και λαχανικών, καθώς και χυμός πορτοκαλιού.

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ 1-2 ΕΤΩΝ Όταν τα παιδιά φτάνουν σε ηλικία ενός έτους, οι περισσότεροι γονείς υποθέτουν ότι μπορούν να τους δώσουν ψωμί, αυγά, πουτίγγες με γάλα, ακόμη και κρέας. Αυτή η διατροφή είναι η αιτία από την οποία προέρχονται οι περισσότερες παιδικές αρρώστιες σήμερα. ' Ενα ισορροπημένο πρόγραμμα καθημερινής διατροφής για ένα παιδί δώδεκα έως δεκαοχτώ μηνών είναι το εξής: Πρώτο γεύμα. Όσο γάλα θέλει το παιδί. Δεύτερο γεύμα. Όσο γάλα θέλει το παιδί, μαζί με χυμό φρούτων. (Ο χυμός μπορεί να τοποθετηθεί στο γάλα ή να δοθεί χωριστά). Τρίτο γεύμα. Όσο γάλα θέλει το παιδί.

Εκτός από χυμό πορτοκαλιού, μπορείτε να του δώσετε χυμό σταφίδας και χυμούς λαχανικών, αν θέλετε. Μπορείτε να του δώσετε ένα κομμάτι ωμό καρότο ή ωμό μήλο για να μασάει και, μετά τον δέκατο πέμπτο μήνα μπορείτε να προσθέσετε στο διαιτολόγιο λίγο πολτό φρούτων ή λαχανικών. Αργότερα μπορείτε να του δίνετε, πού και πού, λίγη κόρα ψωμιού από ακοσκίνιστο αλεύρι, (για μάσημα μόνο). Ωστόσο, το ψωμί πρέπει να αναβληθεί για αργότερα, γιατί οι αμυλούχες τροφές δεν χωνεύονται καλά από τον οργανισμό του νηπίου ως την ηλικία των δύο ετών, που παρουσιάζονται όλα τα πρώτα δόντια και μπορεί να γίνει πλήρες μάσημα.

Μην ξεχνάτε ότι το γάλα δεν πρέπει να βράζεται ποτέ, αλλά να ζεσταίνεται μόνο (σε 80 βαθμού Φαρενάιτ ή 27 βαθμούς Κελσίου περίπου). Ως τον δέκατο όγδοο μήνα (ή ακόμη και αργότερα) είναι καλύτερα να τρέφεται το παιδί με το μπουκάλι, γιατί αυτός ο τρόπος διασφαλί­ ζει τη σωστή σιελόρροια (έκκριση σάλιου). Από τους δεκαοκτώ ως τους είκοσι τέσσερις μήνες, το διαιτολόγιο πρέπει να είναι το εξής; Πρώτο γεύμα;

Οσο γάλα θέλει το παιδί.

Δεύτερο γεύμα; 110-170 γραμμάρια χυμού φρούτων ή λαχανικών. Τρίτο γεύμα; Όσο γάλα θέλει το παιδί.

Αυτή την περίοδο μπορεί να προστεθεί περισσότερος πολτός φρούτων και λαχανικών στο διαιτολόγιο και μπορούν να δοθούν περισσότερα ωμά φρούτα ή λαχανικά στο παιδί για να τα μασάει (και να τα καταπίνει). Ακόμα μπορεί να δοθεί πιο συχνά κόρα ψωμιού κι ένα σκληρό παξιμάδι από ακοσκίνιστο αλεύρι. Μην του δίνετε καθόλου ζάχαρη, ούτε γλυκίσματα. Το παιδί θα πάρει όλη τη ζάχαρη που χρειάζεται ο οργάνισμός του -και στην καλύτερη μορφή της- από τα φρούτα και τους χυμούς φρούτων, κλπ. Τα γλυκίσματα είναι ο,τι χειρότερο θα μπορούσατε να δώσετε στο παιδί.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ 2-3 ΕΤΩΝ Σε ηλικία δύο ετών, μπορείτε να δώσετε στο παιδί αμυλούχες τροφές, γιατί ως τότε θα μπορεί να τις μασάει. Οι γονείς όμως πρέπει να βεβαιώνονται ότι το ψωμί και τα άλλα δημητριακά έχουν μασηθεί καλά πριν το παιδί τα καταπιεί. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο για ένα παιδί δύο έως τριών ετών, είναι το εξής. Πρώτο γεύμα: Χυμός πορτοκαλιού ή άλλων φρέσκων φρούτων, ένα είδος γλυκού φρούτου (σταφίδες, σύκα, χουρμάδες, ή ξερά δαμά­ σκηνα) και γάλα. Δεύτερο γεύμα: Ένα προϊόν από ακοσκίνιστο σταρένιο αλεύρι, ή φρυγανιά από ακοσκίνιστο αλεύρι, και γάλα. Τρίτο γεύμα: Βρασμένα στον ατμό λαχανικά. Επίσης φρυγανιά και γάλα, ή ένα γεύμα ίδιο με το πρωινό. Αν το παιδί διψάσει ανάμεσα στα γεύματα δώστε του μόνο νερό να πιει. Μην του δίνετε τσάι, καφέ κλπ.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΟ 3-5 ΕΤΩΝ Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι το κρέας είναι βασικό στο παιδικό διαιτολόγιο (μερικοί μάλιστα το πρωτοδίνουν αε ηλικία ενός έτους περίπου). Αυτό όμως είναι λανθασμένο. Ώσπου το παιδί να γίνει πέντε χρόνων, δεν είναι σε θέση να μασήσει και να καταπιεί εύκολα το κρέας. Ο θυρεοειδής αδένας, που παίζει σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό των ζωικών πρωτεϊνικών τροφών -στις οποίες ανήκει το κρέας- δεν είναι σε πλήρη λειτουργική τάξη ως το τέλος του πέμπτου έτους της ζωής. Δεν υπάρχει ούτε η παραμικρή ανάγκη να δώσετε κρέας ακόμη και μετά τον πέμπτο χρόνο. Οι γονείς που θέλουν να δώσουν στο παιδί τους κρέας πρέπει να ακολουθήσουν το διαιτολόγιο για παιδιά πάνω των πέντε ετών που δίνεται, πιο κάτω.

Ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο για παιδιά από 3-5 ετών Πρώτη μέρα Πρωινό: Ένα μήλο. Σιγοβρασμένα ξερά δαμάσκηνα (όσα θέλει το

παιδί), ένα ποτήρι γάλα. Μεσημεριανό: ψημένη πατάτα μέτριου μεγέθους με λίγο βούτυρό, ψρέσκα φασολάκιά ή άλλο λαχανικό, μυζήθρα. Βραδινό: Φρυγανιά από ακοσκίνιστο αλεύρι με βούτυρο, μαρούλι και νεροκάρδαμο. Ένα ποτήρι γάλα. Δεύτερη μέρα Πρωινό: «Shredded Wheat» τρωγόμενο ξηρό. Μια μπανάνα πολύ ώριμη, ένα ποτήρι γάλα. Μεσημεριανό: Σαλάτα από διάφορα λαχανικά, ψωμί με αλεύρι ολικής άλεοης και βούτυρο, μουσκεμένα ξερά δαμάσκηνα. Βραδινό: Ξερά σύκα, ένα πορτοκάλι, ένα ποτήρι γάλα. Τρίτη μέρα Πρωινό: Μήλα ωμά, ψημένα ή βρασμένα (όσα θέλει το παιδί). Ένα ποτήρι γάλα. Μεσημεριανό: Ψημένη πατάτα με βούτυρο, ένα Πράσινο λαχανικό βρασμένο στον ατμό, ένα ποτήρι γάλα. βραδινό: «Forse» ή «Τεμαχισμένο Στάρι», μερικοί χουρμάδες, ένα ποτήρι γάλα. Τέταρτη μέρα Πρωινό: Φρυγανιά από αλεύρι ολικής άλεσης με βούτυρο. Ένα ποτήρι γάλα. . Μεσημεριανό: Δύο λαχανικά βρασμένα στον ατμό, μυζήθρα, ψημένο μήλο.

Βραδινό: Φρέσκα φρούτα (μήλο, αχλάδι, πορτοκάλι, σταφύλια), γλυκά φρούτα (σταφίδες, ξερά σύκα, ξερά δαμάσκηνα), γάλα. Μετά το μενού της τετάρτης μέρας, επιστρέφετε στο μενού της πρώτης μέρας και συνεχίζετε με τον ίδιο τρόπο. Πρέπει να επισημανθεί ξανά ότι το γάλα δεν πρέπει να βράζεται μπορείτε όμως να το ζεστάνετε, αν θέλετε. Δεν πρέπει να είναι παστεριωμένο, αν είναι δυνατό. Αφήστε την πείνα του παιδιού να σας καθοδηγεί συνεχώς. Αν το παιδί δεν νιώθει πείνα για οποιοδήποτε γεύμα, αφήστε το να το παραλείψει. 'Οταν πεινάει πραγματικά, το παιδί θα φάει οτιδήποτε του βάλετε μπροστά του. Επομένως, μην το καλοπιάνετε- αφήστε το να κάνει αυτό που θέλει. Τα δικά του ένστικτα είναι πάντοτε πολύ καλύτερος οδηγός σ’ αυτά τα ζητήματα από τις δικές σας ιδέες ή θεωρίες. Οπωσδήποτε, πολλοί γονείς θα παρατηρήσουν με έκπληξη ότι όχι μόνο αποκλείεται το κρέας, τα ψάρια ή άλλες ανάλογες τροφές από το παραπάνω διαιτολόγιο, αλλά ακόμη και τα αυγά. Είναι γεγονός ότι τα αυγά περιέχουν πολλές πρωτέΊνες, με αποτέλεσμα να μην είναι κατάλληλα για τα μικρά παιδιά. Σε περίπτωση που οι γονείς αυτοί δεν πιστεύουν ότι το παιδί μπορεί να τραφεί επαρκώς χωρίς αυγά (ή Κάσταρντ από αυγά κλπ.) μπορούν να είναι βέβαιοι ότι ολόκληρο το πρόγραμμα παιδικής και βρεφικής διατροφής που περιγράφεται εδώ περιληπτικά δεν είναι αποτέλεσμα απλού θεωρητικού συλλογισμού για το ζήτημα της τροφής, αλλά απόρροια πολυετούς πρακτικής πείρας στον τομέα της διαιτητικής. Τα παιδιά που μεγαλώνουν και τρέφονται με τον τρόπο που υποδεικνύεται εδώ, θα αποδειχτούν πολύ υγιέστερα, από κάθε άποψη, από τα παιδιά που ανατρέφονται με τον συμβατικό τρόπο, με τις απομεταλλωμένες, νεκρωμένες και πολύ πρωτεϊνικές τροφές της εποχής μας. Οι γονείς υποθέτουν ότι οι σημερινές «παιδικές αρρώστιες» είναι κάτι αναπόφευκτο. Έτσι είναι, αν τα παιδιά τρέφονται όπως τρέφονται σήμερα. Οι αρρώστιες όμως αυτές δεν θα ήταν αναπό­ φευκτες, αν είχε υιοθετηθεί, γενικά, ένα πρόγραμμα παιδικής διατροφής, όπως περιγράφεται περιληπτικά εδώ, προς όφελος των αναγνωστών αυτού του βιβλίου. Άλλα σημεία που πρέπει να τονιστούν είναι τα εξής: δεν πρέπει να δίνετε καθόλου ζάχαρη στα παιδιά- ούτε γλυκίσματα ή προϊόντα ζαχαροπλαστικής οποιουδήποτε είδους- ούτε καρυκεύματα, σάλ­

τσες ή αρτύματα- ούτε τσάι, ή καφέ. Τα γλυκίσματα είναι ό,τι χειρότερο μπορείτε να δώσετε στο παιδί. Αυτό πρέπει να τονιστεί ακόμη μια φορά. Όσο λιγότερο τα βλέπει το παιδί τόσο καλύτερα θα είναι στην υγεία του. Το παιδί θα πάρει όλη τη ζάχαρη που χρειάζεται ο οργανισμός του από νωπούς και ξερούς καρπούς. Αυτά είναι ζάχαρη στην καλύτερη της μορφή.

Η διατροφή των παιδιών από πέντε ετών και άνω Όταν πια το παιδί περάσει το πέμπτο έτος, μπορείτε να υιοθετήσετε ένα πρόγραμμα διατροφής που συμβαδίζει περισσότερο μ' εκείνο των ενηλίκων. Κι εδώ αναφέρεται ένα ισορροπημένο εβδομαδιαίο διαιτολόγιο για παιδιά ηλικίας πέντε χρονών και πάνω σαν οδηγός προς όλους τους γονείς με σκοπό να τους δείξει πώς πρέπει να τρέφονται τα παιδιά ώστε να είναι καλά στην υγίεα τους και να μην προσβάλλονται εύκολα από ασθένειες.

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ Πρώτη μέρα Πρωινό: Ένα μήλο, ένα πορτοκάλι, τέσσερις ή πέντε χουρμάδες, ένα ποτήρι γάλα. Μεσημεριανό: Ένα αυγό ποσέ, σπανάκι βρασμένο στον ατμό (ή άλλο πράσινο λαχανικά), ψημένη πατάτα με τη φλούδα. Επιδόρπιο: ψημένο μήλο. Βραδινό: Ψωμί από αλεύρι ολικής άλεσης και βούτυρο, με μαρούλι, ντομάτες, νεροκάρδαμο ή σέλινο, κλπ. Ύστερα λίγα σιγοβρασμένα, ξερά δαμάσκηνα, αν θέλετε. Δεύτερη μέρα Πρωινό: «Shredded Wheat» ή «Force» με σταφίδες και γάλα.

Μεσημεριανό: Επιλογή από φρέσκα φρούτα (μήλα, αχλάδια, σταφύ­ λια ή πορτοκάλια), ένα γλυκό φρούτο (χουρμάδες, ξερά σύκα ή ξερά δαμάσκηνα), και γάλα. Βραδινό: Ψωμί από ακοσκίνιστο αλεύρι και βούτυρο, με μαρούλι, ντομάτες, νεροκάρδαμο, σέλινο κλπ., και γάλα. Τρίτη μέρα Πρωινό: Δύο μήλα, μια μπανάνα, γάλα. Μεσημεριανό: Λίγο κοτόπουλο ή αρνίσιο κρέας μ' ένα πράσινο λαχανικό βρασμένο στον ατμό, καρότα ή γογγύλια βρασμένα στον ατμό. Επιδόρπιο: Σιγοβρασμένα φρούτα. Βραδινό: Ψωμί από αλεύρι ολικής άλεσης και βούτυρο με μαρούλι, ντομάτες, νεροκάρδαμο, σέλινο, κλπ., ένα ή δύο ξερά σύκα ή λίγοι χουρμάδες. Τέταρτη μέρα Πρωινό: Σταφύλια, ξερά δαμάσκηνα, γάλα. Μεσημεριανό: Ένα αυγό ποσέ, ένα πράσινο λαχανικό βρασμένο στον ατμό, μια πατάτα ψημένη με τη φλούδα, ένα μήλο ή αχλάδι. Βραδινό: Ψωμί από αλεύρι ολικής άλεσης και βούτυρο με μαρούλι, νεροκάρδαμο, ντομάτες κλπ., μια ώριμη μπανάνα. Πέμπτη μέρα Πρωινό: «Shredded Wheat» ή «Force» με σταφίδες και γάλα. Μεσημεριανό: Επιλογή από φρέσκα φρούτα (μήλα, αχλάδια, σταφύ­ λια ή πορτοκάλια), ένα γλυκό φρούτο (χουρμάδες, ξερά σύκα ή ξερά δαμάσκηνα), και γάλα. Βραδινό: Ψωμί από ακοσκίνιστο αλεύρι και βούτυρο, με μαρούλι, ντομάτες, νεροκάρδαμο, σέλινο κλπ., και γάλα.

'Εκτη μέρα Πρωινό: Μισό γκρέιπφρουτ, ένα μήλο, τρία ή τέσσερα ξερά σύκα και γάλα. Μεσημεριανό: Βρασμένο σε ατμό ψάρι, ένα πράσινο λαχανικά βρασμένο στον ατμό, ατμοβρασμένα καρότα ή γογγύλια. Επιδόρπιο: ένα ψημένο μήλο. Βραδινό: Ψωμί από αλεύρι ολικής άλεσης και βούτυρο με μαρούλι, νεροκάρδαμο, ντομάτες, σέλινο κλπ., μία ώριμη μπαμπάνα. Έβδομη μέρα Πρωινό: Ένα μήλο, ένα πορτοκάλι, ένα αχλάδι, ένα ποτήρι γάλα. Μεσημεριανό: Κροκέτα καρυδιών, ή ψιλοκομμένο τυρί ή μυζήθρα, μ’ ένα πράσινο λαχανικά βρασμένο στον ατμό και μια πατάτα ψημένη με τη φλούδα. Επιδόρπιο: Δαμάσκηνα σιγοβρασμένα. Βραδινό: Ψωμί από αλεύρι ολικής άλεσης και βούτυρο, με μαρούλι, ντομάτες, νεροκάρδαμο κλπ. Επίσης, λίγα καρύδια και λίγες σταφί­ δες. ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΙΤΑΣ. Το γάλα πρέπει να είναι πάντοτε είτε κρύο είτε λίγο ζεστό αλλά ποτέ βρασμένο. Πρέπει επίσης να μην είναι παστεριωμένο, αν αυτό είναι δυνατό. Το γάλα που παστεριώνεται χάνει ένα μεγάλο μέρος της θρεπτικής του αξίας. Για να φτιάξετε κομπόστα φρούτων, χρησιμοποιείστε πάντοτε είτε μέλι, είτε ζάχαρη Ντεμεράρα, αλλά ποτέ άσπρη ζάχαρη. Ποτέ μη δίνετε κομπόστα από ραβέντι. Όταν δίνετε ένα δημητριακά το πρωί, είναι καλύτερα να αφήσετε το παιδί να το φάει τραγανό ή με λίγο γάλα. Μην το αφήνετε να γίνει μαλακό και νερουλό πριν φαγωθεί, γιατί αυτό θα εμποδίσει τη σωστή ανάμειξη του σάλιου με την τροφή, που είναι τόσο βασική για το πλήρες μάσημα. Το υπόλοιπο γάλα μπορεί να ληφθεί αργότερα. Μην επιτρέπετε στο παιδί να τρώει οτιδήποτε ανάμεσα στα γεύματα. Μην του δίνετε τσάι ή καφέ και μην του επιτρέπετε να πίνει νερό στη διάρκεια των γευμάτων παρά μόνο γάλα το οποίο στην

πραγματικότητα είναι τροφή και όχι υγρό. Νερό μπορούν να πίνουν τα παιδιά μεταξύ των γευμάτων όταν διψούν (θα ανακαλύψετε ότι με το παραπάνω διαιτολόγιο το παιδί δεν διψάει τόσο πολύ όσο με το συμβατικό*διαιτολόγιο). Μπορείτε να δώσετε λίγο χυμό πορτοκαλιού σε νερό ή μόνο του, πρώτο πράγμα το πρωί, κι ένα ζεστό ποτό από λεμόνι (με μέλι) το βράδυ. Φροντίστε ώστε το παιδί να μασάει καλά όλη την τροφή του. Μην επιτρέπετε το «καταβρόχθισμα» της τροφής. Αν το παιδί δεν νιώθει πείνα, μην το πιέζετε να φάειαντίθετα, αφήστε το να χάσει ένα φαγητό. Θα φάει αρκετά σύντομα όταν χρειαστεί τροφή. Μην του δίνετε άσπρη ζάχαρη, μαρμελάδες κλπ. Μη δίνετε στο παιδί παγωτά, γλυκίσματα, πουτίγκες και τάρτες. Μην του δίνετε ούτε πουτίγκες με γάλα. Αυτά είναι πολύ «νερουλά» για να είναι ικανοποιητική τροφή για παιδιά, ή για οποιονδήποτε άλλον. Επειδή αυτά είναι φτιαγμένα από ραφιναρισμένα δημητριακά, είναι πολύ βλαβερά για την υγεία. Τα γλυκίσματα και όλα τα είδη ζαχαροπλαστι­ κής πρέπει να αποφεύγονται. Αυτά έχουν τα πιο καταστροφικά αποτελέσματα για παιδικό σύστημα απ' οποιαδήποτε άλλη τροφή. Σε περίπτωση που τα παιδιά είναι εντελώς υγιή και ακολουθούν το παραπάνω διαιτολόγιο, στα πιο πάνω μπορούν να προστέσουν κάθε τόσο ένα κομμάτι σπιτικό κέικ φρούτων με αλεύρι ολικής άλεσης (ως ειδικό κέρασμα), μαζί με το βραδινό φαγητό, ή ένα μικρό μαλακό κέικ ψημένο στη σχάρα και φτιαγμένο από αλεύρι ολικής άλεσης με μέλι, ή μια πλάκα καλή σοκολάτα. Αυτά δεν πρέπει να δίνονται σε παιδιά που πάσχουν από κάποια αρρώστια και ακολουθούν το διαιτολόγιο με σκοπό τη θεραπεία. Τα υγιή παιδιά μπορούν επίσης να τρώνε λίγη κρέμα ή κρέμα από γάλα και αυγά, δυο ή τρεις φορές την εβδομάδα.

ΝΗΣΤΕΙΑ ΜΙΚΡΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ Η διαδικασία στην περίπτωση της νηστείας μικρής διάρκειας είναι η εξής: Το ΠΡΩΙ όταν σηκώνεστε δεν πρέπει να φάτε τίποτε. Το μόνο που μπορείτε να πάρετε από τις 8 το πρωί μέχρι τις 8 το βράδυ κάθε δυο ώρες είναι χυμός πορτοκαλιού (σ' ένα ποτήρι ζεστό νερό, αν προτιμάτε). Τίποτε άλλο δεν πρέπει πάρετε σ' αυτό το διάστημα, γιατί διαφορετικά η νηστεία δεν θα έχει καμιά αξία. Αν ο χυμός πορτοκαλιού δεν σας αρέσει, μπορείτε να πιείτε μόνο νερό ή χυμό

λαχανικών. Στο διάστημα της νηστείας πρέπει τα έντερα να καθαρίζονται από τις δηλητηριώδεις ουσίες που αποβάλλονται με την αυτοκαθαριστική διαδικασία που βάζει σε λειτουργία το σώμα. Αυτό είναι πολύ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ, γιατί, αν παραλειφθεί, το σώμα θα απορροφήσει ξανά τις τοξίνες και η δίαιτα θα είναι ανώφελη. Ένα κλύσμα είναι ό,τι καλύτερο μπορείτε να κάνετε. Συμπτώματα που είναι δυνατόν να προκύψουν κατά τη δίαιτά αλλά δεν πρέπει να προκαλέσουν ανησυχία: Χαμηλός πυρετός. Αν γίνει αισθητός, το παιδί μπορεί να πιει λίγο χλιαρό νερό. Ζαλάδα, πονοκέφαλος, λιποθυμία, αϋπνία, ταχυπαλμία. Αν εμφα­ νιστεί οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, θα εξαφανιστεί καθώς προχωρεί η δίιατα. Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχήσετε. Επίχριστη γλώσσα και άσχημη γεύση. Και τα δύο αυτά είναι πολύ συνηθισμένα συμπτώματα και αποτελούν ενδείξεις για το ότι προχω­ ρεί ο καθαρισμός των ιστών όπου συσσωρεύτηκαν τοξίνες.

Το διαιτολόγιο μετά τη νηστεία μικρής διάρκειας Όταν διακόψετε τη νηστεία σας μετά από τρεις ή τέσσερις μέρες, πρέπει να πιείτε μόνο γάλα (φρέσκο και άβραστο), για μια ολόκληρη μέρα. Θα πίνετε αργά 300 γραμμάρια περίπου ανά δίωρο στη διάρκεια της μέρας. Την επόμενη μέρα πρέπει να πάρετε τις ακόλουθες τροφές κάθε τέσσερις ώρες. Πρωινό: Χυμός δύο πορτοκαλιών, σταφύλια και ένα μήλο (να μασηθεί καλά). Μεσημεριανό: Σαλάτα από μαρούλι, νεροκάρδαμο, ντομάτες, κάρ­ δαμο, τριμμένο ωμό καρότο με ελαιόλαδο και χυμό λεμονιού. Μια κρύα φρυγανιά από ακοσκίνιστο αλεύρι και βούτυρο, ένα αχλάδι ή μήλο.

Βραδινό: Βρασμένο λάχανο στον ατμό ή φρέσκα φασολάκια, και καρότα, με κομπόστα δαμάσκηνα, ξερά σύκα ή σταφίδες σαν δεύτερο πιάτο. Μετά από αυτές τις δύο μέρες πρέπει να πάρετε τροφή σύμφωνα με τις υποδείξεις που περιλαμβάνονται στην θεραπευτική αγωγή για την δική σας περίπτωση. Αν πρέπει να ακολουθήσετε τη δίαιτα με φρούτα μόνο μετά τη νηστεία τότε η μέρα μόνο με γάλα και η μέρα με ειδική δίαιτα που περιγράφουμε πιο πάνω πρέπει να παραλειφθούν. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για να διακοπή μια παρατεταμένη νηστεία ο αναγνώστης παραπέμπεται στη θεραπευτική αγωγή των πυρετών, στο Κεφάλαιο 13.

Η ΔΙΑΙΤΑ ΜΕ ΦΡΟΥΤΑ ΜΟΝΟ Οταν κάνετε νηστεία με φρούτα μόνο, πρέπει να έχετε τρία γεύματα την ημέρα αποτελούμενα από φρέσκα, ώριμα, ζουμερά φρούτα, όπως μήλα, αχλάδια, σταφύλια, γκρέιπφρουτ, προτοκάλια, ανανά, ροδάκινα, πεπόνι (ή οποιοδήποτε χυμώδες φρούτο εποχής), αλλά όχι μπανάνες ή ξερά, βρασμένα ή κονσερβοποιημένα φρούτα, και ΚΑΜΜΙΑ ΑΛΛΗ ΤΡΟΦΗ. Για ποτά (υγρά) μπορείτε να πιείτε μόνο χυμό λεμονιού αραιωμένο με νερό χωρίς ζάχαρη ή νερό κρύο ή χλιαρό' τίποτε άλλο! Αν πάρετε οποιαδήποτε άλλη τροφή μαζί με τα γεύματα φρούτων, όπως ψωμί κ.ά., τότε ολόκληρη η αξία της θεραπευτικής αγωγής θα χαθεί. Αν χάνετε πολύ βάρος με τη δίαιτα φρούτων μόνο, όσοι έχετε βάρος λιγότερο από το κανονικό, μπορείτε να προσθέσετε ένα ποτήρι γάλα σε κάθε γεύμα φρούτων. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Φροντίστε να είναι όλα τα φρούτα γινωμένα πριν τα φάτε. Τα ανώριμα ξινά φρούτα δεν είναι καθόλου καλά για τον οργανισμό.

ΔΙΑΙΤΑ ΜΕ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΓΑΛΑ Γία τη δίαιτα με φρούτα και γάλα, τα γεύματα είναι ακριβώς τα ίδια όπως και για τη δίαιτα με φρούτα μόνο, μόνο που προστίθεται γάλα σε κάθε γεύμα. Αρχίστε με ένα κιλό περίπου την πρώτη μέρα και αυξάνετέ το κατά μισό κιλό κάθε μέρα, ώσπου να φτάσετε στα δυο, δυόμισι ή, ακόμη, και τρία κιλά την ημέρα, σύμφωνα με το πόσο σας αρέσει το γάλα (ή, διαφορετικά, σύμφωνα με τις ειδικές συστάσεις που ταιριάζουν στη θεραπευτική αγωγή της δικής σας περίπτωσης). Το γάλα πρέπει να είναι φρέσκο και άβραστο, μπορείτε όμως να το ζεστάνετε λίγο, αν θέλετε. Πρέπει να το πίνετε πολύ αργά και μπορείτε να το πιείτε ανάμεσα στα γεύματα, καθώς και την ώρα του γεύματος, όπως θέλετε. Δεν πρέπει να είναι παστεριωμένο, αν είναι δυνατό.

Η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΗ ΔΙΑΙΤΑ "Οταν ενδείκνυται για την περίπτωσή σας η περιορισμένη δίαιτα, πρέπει να ακολουθήσετε την πιο κάτω δίαιτα για διάστημα δεκατεσ­ σάρων ημερών. Πρωινό: Πορτοκάλια ή χυμός πορτοκαλιού ή λεμονιού, ή γκρέιπφρουτ. (Μη χρησιμοποιείτε ποτέ ζάχαρη στο γκρέιπφρουτ). Μεσημεριανό: Σαλάτα (ωμή), αποτελούμενη από οποιαδήποτε λαχα­ νικά εποχής, ελκυστικά προετοιμασμένη. Η σαλάτα πρέπει να περιέ­ χει ελαιόλαδο και χυμό λεμονιού, αλλά ποτέ ξίδι. Επιδόρπιο: σταφίδες, ξερά δαμάσκηνα (μουσκεμένα), ξερά σύκα, ή χουρμάδες. Βραδινό: Ωμή σαλάτα, ή λαχανικά ατμόβραστα όπως σπανάκι, λάχανο, καρότα, γογγύλια, κουνουπίδι κλπ. Τελειώστε το βραδινό σας με λίγα καρύδια ή κάποιο γλυκό φρούτο, όπως μήλα, αχλάδια, δαμάσκηνα ή κεράσια. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αν φάτε ψωμί ή πατάτες ή άλλη αμυλούχα τροφή, η διαίτα θα χάσει την αξία της. Δεν πρέπει να προστεθεί τίποτε στο παραπάνω διαιτολόγιο, αν θέλετε να έχετε καλά αποτελέ­ σματα. Δεν πρέπει να πιείτε τίποτε άλλο, εκτός από νερό.

Σχετικά με την ποσότητα, αφήστε την πείνα να γίνει οδηγός σας.

Η ΠΛΗΡΗΣ ΔΙΑΙΤΑ ΜΕ ΓΑΛΑ Όταν αρχίσετε την πλήρη δίαιτα με γάλα, πίνετε ένα ποτήρι γάλα κάθε δύο ώρες. από τις 8 π.μ. ως τις 8 μ.μ. την πρώτη μέρα, ένα ποτήρι κάθε μιάμισυ ώρα την δεύτερη μέρα και ένα ποτήρι κάθε ώρα την τρίτη μέρα. Ύστερα η ποσότητα του γάλακτος μπορεί να αυξηθεί σιγά-σιγά ώσπου να φτάσετε το ένα ποτήρι κάθε μισή ώρα από τις 8 π.μ. ως τις 8 μ.μ., αν μπορείτε να ανεχθείτε τόσο μεγάλη ποσότητα. Τα γάλα πρέπει να είναι φρέσκο και άβραστο, μπορείτε όμως να το ζεστάνετε λίγο, αν θέλετε, όταν κάνει κρύο. Πρέπει να το πίνετε γουλιά-γουλιά σιγά-σιγά (ή μ? καλαμάκι). Δεν πρέπει να πίνετε παχύ γάλα. Η κρέμα που σχηματίζεται στην επιφάνεια πρέπει να αφαιρείται όταν το γάλα που πίνετε ξεπερνά τα δύο κιλά τη μέρα. Το γάλα δεν πρέπει να είναι παστεριωμένο, αν αυτό είναι δυνατό. Αν η δυσκοιλιότητα είναι πολύ έντονη όταν κάνετε την πλήρη δίαιτα με γάλα, μπορείτε να φάτε επίσης δέκα-δώδεκα χουρμάδες ή ξερά δαμάσκηνα στη διάρκεια της ημέρας, τα οποία θα βοηθήσουν στη σωστή λειτουργία των εντέρων. Σ' όλες τις περιπτώσεις μπορεί­ τε ακόμη να πίνετε διάφορους χυμούς φρούτων κατά διαστήματα στη διάρκεια της μέρας, ανάμεσα στις ώρες που πίνετε γάλα. Όταν θα διακόψετε τη δίαιτα με γάλα και θ’ αρχίσετε την κανονική δίαιτα, ακολουθείστε την πιο κάτω διαδικασία: Πίνετε γάλα, όπως πριν, μέχρι τις 3 μ.μ. Μετά, μη πάρετε τίποτε ως τις 7 μ.μ. Τότε μπορείτε να φάτε μια σαλάτα. Κάντε το ίδιο και την επόμενη μέρα. Την τρίτη μέρα μπορείτε ν' αρχίσετε αμέσως την επόμενη δίαιτα, όπως καθορίζεται για την περίπτωσή οας στη θεραπευτική αγωγή της πάθησής σας.

ΜΕΝΟΥ ΜΙΑΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Το απλουστευμένο διαιτολόγιο που αναφέρεται στο τέλος αυτού του Παραρτήματος (Μερικοί κανόνες γενικής διαβίωσης για όαους ακολουθούν τη Φυσική Θεραπευτική Αγωγή) μπορεί να ακολουθηθεί από όσους δεν μπορούν να ακολουθήσουν το λεπτομερειακό εβδομαδιαίο διαιτολογικό πρόγραμμα που περιγράφουμε αμέσως πιο κάτω.

Πρώτη μέρα Πρωινό: Χυμός δύο πορτοκαλιών, σταφύλια και ένα μήλο Μεσημεριανό: Σαλάτα από μαρούλι, νεροκάρδαμο, ντομάτα, τριμμέ­ νο καρότο και παντζάρι. Φρύγανά (κρύα) από πλήρες ψωμί και βούτυρο. Λίγες σταφίδες και χουρμάδες. Βραδινό γεύμα: Αυγό ποσέ ή ατμο(3ρασμένο σπανάκι, ατμοσβρασμένα καρότα και σέλινο. Ψημένο μήλο. Δεύτερη ημέρα Πρωινό: Μουσκεμένες σταφίδες, ένα πορτοκάλι. Ένα ποτήρι γάλα. Μεσημεριανό: Ωμή σαλάτα από όσο το δυνατό περισσότερα είδη λαχανικών, φέτα. Ψωμί και βούτυρο. Βραδινό: Ψάρι ατμοβρασμένο, δύο είδη λαχανικών (οποιαδήποτε) ατμοβρασμένα, μουσκεμένοι ξηροί καρποί. Τρίτη μέρα Πρωινό: Σαλάτα από φρέσκα φρούτα. Ένα ποτήρι γάλα. Μεσημεριανό: Σαλάτα με μαρούλι, σέλινο,μπανάνα και χουρμάδες. Πλήρες ψωμί και βούτυρο. Βραδινό: Κοτολέτες από αρνίσιο ή πρόβειο κρέας, ή από ξηρούς καρπούς, με λάχανο, κολοκυθάκια, κρεμμύδια ή πράσα στον ατμό. Βρασμένα φρούτα.

Τέταρτη μέρα Πρωινό: Ένα ώριμο χυμώδες φρούτο εποχής, ένα γλυκό ξερό φρούτο. Μεσημεριανό: Αυγά ποσέ με σπανάκι, πατάτα ψημένη με τη φλούδα, πράσινα λαχανικά οτον ατμό. Ψητό μήλο. Βραδινό: Πουρέ από λαχανικά. Σαλάτα με όσα διαφορετικά λαχανικά προτιμάτε, με πλήρες ψωμί και βούτυρο. Πέμπτη μέρα Πρωινό: Ένα μήλο, λίγα μουσκεμένα ξερά δαμάσκηνα, ένα ποτήρι γάλα. Μεσημεριανό: Σαλάτα με μαρούλι, λάχανο, ντομάτες και ξυσμένο καρότο, με ψιλοκομένους χουρμάδες και σταφίδες χωρίς κουκούτσι. Φρυγανιά από πλήρες ψωμί (κρύα) και βούτυρο. Ένα αχλάδι ή λίγο σταφύλι. Βραδινό: Βουτυρωμένο κουνουπίδι, καρότα στον ατμό, πατάτα ψημένη με τη φλούδα. Αλεσμένοι ξηροί καρποί ή ψιλοκομένο τυρί. Μήλο ψητό. Έκτη μέρα Πρωινό: Μισό γκρέιπφρουτ, σταφύλια, ένα μήλο. Μεσημεριανό: Σαλάτα με ωμά λαχανικά, τυρί φέτα, πλήρες ψωμί καί βούτυρο. Λίγες σταφίδες, χουρμάδες, ή σύκα. Βραδινό: Κοτόπουλο, δύο ή τρία λαχανικά στον ατμό. Φρούτα. Έβδομη μέρα Πρωινό: Ένα πορτοκάλι, λίγους χουρμάδες, ένα ποτήρι γάλα. Μεσημεριανό: Σαλάτα με μαρούλι, λάχανο, σέλινο και τριμένο ή

ψιλοκομένο παντζάρι. Φρυγανιά από πλήρες ψωμί (κρύα) και βούτυ­ ρο. Ώριμη μπανάνα πολτοποιημένη. Βραδινό: Κοτολέτες από ξηρούς καρπούς (ή αυγό ποσέ), κρεμμύδια στον ατμό, κολοκυθάκια, πράσα, γογγύλια ή καρότα. Σαλάτα από φρέσκα φρούτα. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ: Μπορείτε αν θέλετε να αντι­ στρέφετε το μεσημεριανό και το βραδινό γεύμα, αλλά δεν επιτρέπε­ ται να φάτε το γεύμα της μιας μέρας και το βραδινό μιας άλλης. Οποιοδήποτε λαχανικό του διατολογίου που δεν είναι στην εποχή του μπορεί να αντικατασταθεί από οποιδήποτε άλλο λαχανικό της εποχής. Το κοτόπουλο μπορεί να αντικατασταθεί με κουνέλι ή αρνάκι. Όλες οι σαλάτες πρέπει να συνοδεύονται είτε με ελαιόλαδο είτε με χυμό λεμονιού, είτε και με τα δύο. Αν και τα δύο δεν ταιριάζουν στον οργανισμό σας, μη βάζετε τίποτα στη σαλάτα. Ποτέ μη χρησιμοποιείτε έτοιμες «κρέμες σαλάτας», σάλτσες σαλάτας, καρυ­ κεύματα, σάλτσες, κλπ. Επίσης μη χρησιμοποιείτε ξίδι. Όλα αυτά είναι πολύ βλαβερά και καταστρέφουν εντελώς την αξία της σαλά­ τας*. * Για τις χειμερινές σαλάτες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε λάχανο, βλαστάρια, καρότα, παντζάρια, γογγύλια, κλπ. Ό λα τα συστατικά πρέπει να είναι ψιλοκομμένα ή ξυσμένα.

Τα φρούτα πρέπει να τρώγονται όσο πιο ώριμα γίνεται. Ποτέ μην τρώτε ξινά, άγουρα φρούτα. Το γάλα, όπου αναφέρεται, θα πρέπει να είναι φρέσκο και άβραστο, αλλά μπορείτε αν θέλετε να το ζεσταίνετε ελαφρά όταν ο καιρός είναι κρύος. Όσοι είναι κάτω από τριάντα (και όσοι είναι αδύνατοι) μπορούν, αν θέλουν να πίνουν ένα ποτήρι γάλα κάθε πρωί μαζί με το πρωινό των φρούτων. Όσοι είναι πάνω από πενήντα (και όσοι είναι υπέρβαροι) πρέπει να τρώνε μόνο φρέσκα φρούτα για πρωινό (όχι ξερά φρούτα ή γάλα), εκτός αν κάνουν βαριά χειρωνακτική εργασία. Αν το γάλα δεν ταιριάζει στον οργανισμό σας, θα πρέπει να αποκλεισθεί εντελώς από το διαιτολόγιο. Όσοι κάνουν βαριά χειρω­ νακτική εργασία, μπορούν, αν θέλουν, να τρώνε στο πρωινό ξερά φρούτα καθώς και γάλα κάθε πρωί. Τους πιο κρύους μήνες μπορείτε

να τρώτε πότε πότε λίγη

χορτόσουπα -τη φτιάχνετε σιγοβράζοντας φρέσκα λαχανικά- πριν από το μεσημεριανό ή το βραδινό γεύμα. Ποτέ μη φτιάχνετε αυτή τη σούπα με πατάτες, φασόλια, μπιζέλια ή φακές και κόβετε πάντα τα λαχανικά πολύ ψιλά. Καλό θα είναι να τρώτε τη σούπα ένα τέταρτο με μισή ώρα πριν το γεύμα, γιατί τα υγρά, όταν καταναλώνονται μαζί με το γεύμα, τείνουν να εξασθενίζουν τα πεπτικά υγρά. Όσοι προτιμούν να μην τρώνε καθόλου μαγειρεμένες τροφές -πράγμα που θα τους ωφελήσει πολύ- μπορούν όπου αναφέρονται μαγειρεμένα λαχανικά στο διαιτολόγιο, να τα αντικαταστήσουν με σαλάτες, και επίσης να τρώνε αυγό ή τυρί, ή ξηρούς καρπούς αντί για κρέας, ψάρι, κλπ. Οι χορτοφάγοι μπορούν να αντικαστήσουν τα κρεατικά του διαιτο­ λογίου με αυγά, ή τυρί, ή ξηρούς καρπούς. Τα φρούτα κομπόστα πρέπει να γίνονται με μέλι ή με ζάχαρη Ντεμεράρα -ποτέ με άσπρη ζάχαρη. Ποτέ μην κάνετε κομπόστα με ρεβέντι, ή με ξινά άγουρα φρούτα- χρησιμοποιείτε πάντα ώριμα φρούτα. Εκείνοι που χρησιμοποιούν το διαιτολόγιο για θεραπευτικούς σκοπούς δεν πρέπει να του προσθέσουν απολύτως τίποτα- εκείνοι όμως που το ακολουθούν με σκοπό να βελτιώσουν τη γενική φόρμα τους, μπορούν, αν θέλουν να προσθέσουν λίγη κρέμα γάλακτος ή κρέμα με γάλα και αυγά σαν επιδόρπιο στο μεσημεριανό ή βραδινό γεύμα, τρεις ή τέσσερεις φορές τη βδομάδα.

Στη συνέχεια περιγράφουμε ένα απλοποιημένο διαιτολόγιο που μπορεί να εφαρμοσθεί σε περίπτωση που δε μπορείτε να ακολουθή­ σετε το πλήρες εβδομαδιαίο διαιτολόγιο που περιγράψαμε. Πρωινό: Φρέσκα φρούτα, ανάλογα τι μπορείτε να βρείτε, ή ξυσμένο ωμό καρότο ή άλλο ωμό σαλατικό, μαζί με ξερά δαμάσκηνα, ή άλλα ξερά φρούτα αν θέλετε, ή με ALL-BRAN ή μαζί με κάποιο άλλο προϊόν με πίτουρα. Για ρόφημα γάλα ή Bourn-vita ή Οβαλτίνη. Μεσημεριανό: Λαχανικά, της εποχής στον ατμό ή ψητά. Οι πατάτες πρέπει να τρώγονται πάντα με τη φλούδα, μαζί με ένα αυγό ποστέ ή ομελέτα, ή ψιλοκομένο τυρί ή ψάρι ή κρέας ή κάποια χορτοφαγική νοστιμιά. Επιδόρπιο: Φρούτα κομπόστα ή ένα ψητό μήλο, ή ζελέ.

Βραδινό: Μια μεγάλη ωμή σαλάτα, με οποιαδήποτε συστατικά μπορείτε να βρείτε, μαζί με πλήρες ψωμί ή παξιμάδια και βούτυρο ή μαργαρίνη. Για επιδόρπιο ξερά δαμάσκηνα ή άλλα ξερά φρούτα, ή ό,τι και στο μεσημεριανό. Όσοι υποφέρουν από γαστρικό ή δωδεκαδαχτυλικό έλκος ή από κολίτιδα, θα είναι καλύτερα στην αρχή να αντικαταστήσουν το πλήρες ψωμί με Tyrog ή Daren. Θα συμβουλεύαμε επίσης αυτούς τους ασθενείς να πολτοποιούν όλα τα μαγειρεμένα λαχανικά. Όλοι οι ασθενείς θα ωφεληθούν πίνοντας τη νύχτα ένα χορτοφαγικό ρόφημα στο οποίο έχουμε προσθέσει για γεύση Marmite ή Yeastrel. (Για να κάνουμε αυτό το ρόφημα, ψιλοκόβουμε τα λαχανικά, τα σκεπάζουμε με νερό, τα βάζουμε να βράσουν, τα σιγοβράζουμε για μία ώρα περίπου και τα στραγγίζουμε. Μετά προσθέτουμε Marmite ή Yea­ strel, όσο προτιμάμε).

ΠΟΤΑ: ΤΙ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΠΙΝΕΤΕ Πρέπει πάντα να αποφεύγουμε να πίνουμε υγρά μαζί με τα γεύματα, γιατί έτσι αραιώνουν τα πεπτικά υγρά πράγμα που βλάπτει τη διεργασία της χώνεψης. Πάντα πίνετε τα υγρά τουλάχιστον μισή ώρα πριν από το γεύμα ή γύρω στις τρεις ώρες μετά. Ένα ποτήρι ζεστό νερό ή φρουτοχυμό αραιωμένο με νερό όταν σηκωνόμαστε το πρωί και πριν πέσουμε για ύπνο το βράδυ, θα είναι πολύ ωφέλιμο για τον καθαρισμό του οργανισμού από απόβλητα και τοξίνες, και θα είναι πολύ ευεργετικό σε συνδυασμό με την φυοική αγωγή που χρησιμοποιούμε. Τα καλύτερα υγρά είναι το νερό (ζεστό ή κρύο) και οι χυμοί φρούτων (με ή χωρίς νερό). Το γάλα δεν είναι υγρό αλλά τροφή και πίνεται καλύτερα σε συνδυασμό με φρούτα. Πρέπει να αποφεύγουμε προσεκτικά το δυνατό τσάι και τον καφέ, γιατί και τα δύο αυτά ροφήματα βλάπτουν το πεπτικό και το νευρικό σύστημα, καθώς και την καρδιά και τα νεφρά. Όσοι θέλουν όμως μπορούν να πίνουν το απόγευμα ένα φλυτζανι αραιό Κινέζικο τσάι, χωρίς ζάχαρη. Αυτό το ρόφημα δε βλάπτει καθόλου. Δεν πρέπει όμως να τρώμε καμιά τροφή μαζί με το ρόφημα. Γ ια τα ροφήματα όπως το ζεστό νερό και ο χυμός λεμονιού, το καλύ­

τερο γλυκαντικό είναι το μέλι. Η επιθυμία για υπερβολική κατανάλωση υγρών πρέπει να θεωρείται πάντα σαν ένδειξη δυσλειτουργίας - σαν μια νοσηρή κατάσταση. Ποτέ μην πίνετε, όταν νομίζετε ότι θα πρέπει να πιείτει, αλλά μόνον όταν το θέλετε πραγματικά. Θα δαπιστώσετε ότι σε μια δίαιτα σαν αυτή που έχει ορισθεί για την περίπτωσή σας, χρειάζεται να πίνετε πολύ μικρές ποσότητες υγρών γιατί το μεγαλύτερο μέρος των τροφών βρίσκονται σε αραίωση, αφού όλες οι φυσικές, αμαγείρευτες τροφές περιέχουν ένα μεγάλο ποσοστό νερού.

ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ Όταν συνειδητοποιήσουμε ότι η δυσκοιλιότητα οφείλεται στη χαλά­ ρωση των μυών των εντέρων, που προκαλείται από ένα διαιτολόγιο από εξευγενισμένες και αφύσικες τροφές ή στην παραμέληση των απαιτήσεων του σώματος, καταλαβαίνουμε ότι ο μόνος λογικός τρόπος με τον οποίο μπορούμε να τη θεραπεύσουμε είναι το να αποκαταστήσουμε τη δύναμη αυτών των μυών. Η κατάσταση των μυών του αποβλητικού συστήματος στο δυσκοίλιο άτομο είναι ίδια ακριβώς με την κατάσταση στους μύες που βλέπου­ με, λ.χ., κάποιος έχει σπάσει το χέρι του και το έχει σε ακινησία για μερικές βδομάδες. Τότε οι μύες του χεριού χαλαρώνουν σε τέτοιο βαθμό ώστε ο ιδιοκτήτης τους δε μπορεί να εκτελέσει τις κανονικές του λειτουργίες. Πρέπει να το ασκεί σταδιακά και με τον καιρό θα επανέλθη στη φυσιολογική του κατάσταση. Επομένως, για να αποκαταστήσουμε τον φυσικό τόνο των μυών του αποβλητικού συστήματος, είναι φανερό ότι πρέπει να το ασκούμε. Ο καλύτερος τρόπος για να το κάνουμε αυτό, είναι η ακόλουθη μέθοδος που θα την εφαρμόσουμε πρώτα αφού υιοθετήσουμε μια δίαιτα που μας παρέχει αρκετή άπεπτη ύλη 'ώστε να διεγείρει τους μυς της αποβολής σε δράση. Επειδή όλες οι μυϊκές δομές διατηρούν τον τόνο τους με τη χρήση και αναπτύσσονται με την άσκηση, πρέπει να ασκείτε τους μυς του συστήματος αποβολής δύο φορές τη μέρα, σε μια προσπάθεια να τους επαναφέρετε στη φυσιολογική τους κατάσταση. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν καθαρτικά ή άλλα παρό­ μοια βοηθήματα της εντερικής λειτουργίας. ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΤΥΧΕΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΕΩΡΗΣΕΤΕ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΠΑΡΑΙ-

ΤΗΤΗ ΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΗ «ΤΕΛΕΤΗ»: Δυο φορές τη μέρα λ.χ. στις 9 π.μ. και στις 7 μ.μ., πρέπει να πηγαίνετε στην τουαλέτα και να κάνετε προσπάθεια να κενώσετε τα έντερα, είτε έχετε την τάση είτε όχι. Πρέπει πάντα να προσπαθείτε να πετύχετε μια φυσική κένωση, αλλά χωρίς υπερβολικό σφίξιμο. Ο σκοπός είναι να καταφέρετε τα έντερα να κενωθούν με μαλακή πίεση, και όχι με την καταβολή υπερβολικής προσπάθειας. Μ' αυτό τον τρόπο θα ασκείτε τους μύες και θα τους αναπτύσσετε βαθμιαία σε ένα επίπεδο φυσιολογικής δραστηριότητας και χρησιμότητας. Ο ασθενής πρέπει να καταλάβει ότι τα αποτελέσματα δε θα είναι άμεσα. Το πότε θα εμφανιστούν ικανοποιητικά αποτελέσματα θα εξαρτηθεί από το βαθμό χαλάρωσης των μυών. Ωστόσο οι προσπά­ θειες θα αποβούν απόλυτα επιτυχείς σε όλες τις περιπτώσεις, αρκεί να επιμείνουμε. Και όταν τα έντερα αρχίσουν να κενώνονται φυσιολόγικά, θα ανταποκρίνονται όλο και πιο συχνά όσο συνεχίζονται οι τακτικές προσπάθειες. Τελικά θα επιτευχθούν δύο καθημερινές κενώσεις. Πρέπει να τονίσουμε ότι η δίαιτα πρέπει να είναι σωστή και ότι οι καθημερινές τακτικές προσπάθειες δεν πρέπει ποτέ να ατονίσουν, παρά μόνο για σοβαρότατους λόγους. Μόνο μ' αυτό τον τρόπο θα έχει επιτυχία αυτή η μέθοδος. Όπως είπαμε στις διάφορες μεθόδους αγωγής, ο υποκλυσμός πρέπει να χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό των εντέρων μέχρι να αρχίσουν να λειτουργούν φυσιολογικά από μόνα τους, σαν αποτέλε­ σμα της μεθόδου που δώσαμε πιο πάνω. Ανάλογα με τις ανάγκες της περίπτωσης, ο υποκλυσμός πρέπει να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ μέχρι το τέλος της πρώτης βδομάδας της αγωγής και κάθε δεύτερο βράδυ μετέπειτα.

Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΥΣΜΑΤΟΣ Η διαδικασία για τη χρήση του κλύσματος είναι η εξής: Γεμίστε το δοχείο με νερό περίπου στη θερμοκρασία του σώματος -δηλαδή 36,6° Ο (αν θέλετε μπορείτε να ελέγξετε τη θερμοκρασία με ένα μικρό θερμόμετρο). Μετά λιπάνετε καλά το στόμιο με βαζελίνη ή με ελαιόλαδο. Κρεμάστε το δοχείο σε ύψος 1,20 με 1,80 μέτρα από το έδαφος και ξαπλώστε ανάσκελα στο πάτωμα (πάνω σε ένα σεντόνι ή ύφασμα). Εισάγετε το κλύσμα στον πρωκτό και αφήστε

το νερό να τρέξει σιγά σιγά μέσα στο έντερο. (Πριν εισάγετε το κλύσμα ελέγξετε αν το νερό είναι έτοιμο να τρέξει ελεύθερα). Όταν περάσει όλο το νερό μπορούμε να βγάλουμε το στόμιο και θα διαπιστώσουμε ότι το νερό παραμένει από μόνο του μέσα στο έντερο. Κρατήστε μέσα το νερό για λίγα λεπτά, μετά γυρίστε στην αριστερή πλευρά, μετά μπρούμυτα, μετά στη δεξιά πλευρά, μετά πάλι μπρούμυτα και τέλος σηκωθείτε και σταθείτε για λίγο στα τέσσερα. Μετά αποβάλετε το νερό σε ένα δοχείο που θα έχετε πρόχειρο και θα διαπιστώσετε ότι ή τα κόπρανα θα βγουν αμέσως μαζί με το νερό ή θα νιώσετε σε λίγο την επιθυμία για κένωση. Αυτή η μέθοδος καθαρισμού του οργανισμού είναι εντελώς αβλα­ βής και δεν παίρνει περισσότερα από πέντε λεπτά. Για τα μωρά θα πρέπει να χρησιμοποιείται ένα μικρό κλύσμα που να περιέχει τριάντα με εξήντα γραμμάρια νερό. Για παιδιά πρέπει να χρησιμοποιούνται μισό με ένα κιλό νερό και για τους ενήλικες ενάμιαυ με δύο κιλά νερό. Το κλύσμα πρέπει, να χρησιμοποιείται κάθε βράδυ κατά την πρώτη βδομάδα της αγωγής, αν χρειάζεται, και κάθε δεύτερο βράδυ μετέπειτα στις περιπτώσεις που δεν έχει επιτευχθεί φυσική κένωση των εντέρων. Όταν αρχίσει τη φυσιολογική λειτουργία, πρέπει να το σταματήσουμε τελείως, εκτός αν υπάρξει κάποια τάση προς δυσκοι­ λιότητα στο μέλλον, οπότε θα πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε και πάλι.

Η ΠΡΩΙΝΗ ΣΤΕΓΝΗ ΕΝΤΡΙΒΗ Η στεγνή εντριβή είναι ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός τρόπος για να διεγείρουμε σε αυξημένη δραστηριότητα όλες τις λειτουργίες που εκτελούνται στην επιφάνεια του σώματος ή κοντά σ'αυτή. Η σωστή δραστηριότητα των πόρων του δέρματος είναι απαραίτητη για την υπάρξη καλής υγείας. Αν αυτή η εντριβή γίνεται τακτικά το άτομο μπορεί να είναι βέβαιο ότι θα έχει υγιές δέρμα, γιατί θα δραστηριο­ ποιούνται οι πόροι. Αυτή η εντριβή μπορεί να γίνει με μια τραχιά στεγνή πετσέτα ή με μια μέτρια μαλακή βούρτσα από τρίχα (το δεύτερο είναι προτιμότε­ ρο). Αν πρόκειται να χρησιμοποιήσετε βούρτσα, ο καλύτερος τρόπος για να δοκιμάσετε τις τρίχες για να δείτε αν είναι κατάλληλες γι’ αυτό τον σκοπό είναι να τρίψετε με τη βούρτσα το πίσω μέρος του

χεριού και ςιν η αίσθηση δεν είναι δυσάρεστη, μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε και για το σώμα - αφού δηλαδή έχετε συνηθίσει την εντριβή. Φυσικά στην αρχή το δέρμα θα είναι λίγο τρυφερό, αλλά σταδιακά θα σκληρύνει. Αν χρησιμοποιείτε βούρτσα, η διαδικασία είναι η εξής: Πάρτε τη βούρτσα με το ένα χέρι και αρχίστε με το πρόσωπο, το λαιμό και το στήθος. Μετά τρίψτε το ένα χέρι αρχίζοντας από τον καρπό και τρίβοντας προς τους ώμους. Μετά σκύψτε και τρίψετε το άκρο πόδι, μετά τον αστράγαλο και το πόδι. Μετά τρίψετε το άλλο πόδι, και μετά τα ισχία και τον κορμό. Τρίβετε κάθε μέρος μέχρι που το δέρμα να γίνει ροζ. Κινείτε τη βούρτσα γρήγορα μπρος πίσω σε κάθε μέρος του σώματος. Η όλη διαδικασία δεν παίρνει πολύ ώρα γύρω στο ένα λεπτό περίπου. Αν χρησιμποιείτε πετσέτα θα πρέπει να είναι αρκετά σκληρή και ακολουθήσετε και μ' αυτή την ίδια διαδικασία που περιγράψαμε παραπάνω.

ΤΟ ΚΡΥΟ ΣΠΟΓΓΙΣΜΑ Μια εναλλακτική λύση στο πρωινό καθιστό λουτρό είναι το κρύο σπόγγισμα ή κρύα εντριβή (το τρίψιμο με μια βρεγμένη πετσέτα), που γίνεται ως εξής: Βουτάτε μια πετσέτα σε κρύο νερό και μετά την στίβετε. Στη συνέχεια τρίβετε με τη βρεγμένη πετσέτα το σώμα σας όπως περιγράφεται λίγο πιο πριν για τη στεγνή εντριβή (σελ. 605). Αν στο μεταξύ η πετσέτα στεγνώσει τότε τη βουτάμε στο νερό και τη στίβουμε ξανά. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν αδύναμη καρδιά μπορούν να μουσκεύουν την πετσέτα σε χλιαρό νερό.

ΤΟ ΛΟΥΤΡΟ ΜΕ ΑΛΑΤΑ ΘΕΜ'ΚΗΣ ΑΜΜΩΝΙΑΣ Για να εκδηλωθεί κάποια αρρώστια πρέπει να έχουν συγκεντρωθεί άχρηστα προϊόντα στους ιστούς. Το λουτρό με άλατα θειικής αμμωνίας (ή μαγνησίας) σε συνδυασμό με την υπόλοιπη θεραπευτική αγωγή είναι ένα από τα απλούστερα πράγματα που μπορείτε να

κάνετε στο σπίτι σας για να ανακουφίσετε αυτή την κατάσταση. Το λουτρό με άλατα θειικής αμμωνίας είναι ιδιαίτερα αποτελεσμα­ τικό σε περιπτώσεις ρευματισμών, ισχυαλγίας, οσφυαλγίας, νευρίτι­ δας, κρυολογημάτων, καταρροής ή άλλων καταρροϊκών προβλημάτων ή καταστάσεων που οφείλονται στο ουρικό οξύ.

Προετοιμασία: Στην μπανιέρα με ζεστό νερό διαλύουμε (1-172) κιλό άλατα θειικής αμμωνίας (ή μαγνησίας). Μπαίνουμε μετά στην μπανιέ­ ρα και μένουμε στο νερό για 10-20 λεπτά. Το λουτρό με άλατα θειικής αμμωνίας το κάνουμε λίγο πριν πάμε για ύπνο και πρέπει να προσέξουμε να μην κρυώσουμε όταν τελειώσουμε και βγούμε από το νερό. Όταν στη θεραπευτική αγωγή κάποιας ασθένειας συστήνονται μπανια με άλατα θειικής αμμωνίας πρέπει να γίνεται τουλάχιστο ένα ζεστό συνηθισμένο μπάνιο καθαρισμού και ένα με άλατα θειικής αμμωνίας τη βδομάδα. Στο μπάνιο με άλατα θειικής αμμωνίας δεν πρέπει να χρησιμο­ ποιούμε σαπούνι, γιατί αυτό αλλοιώνει τα ευεργέτικά του αποτελέ­ σματα.

Στην Αγγλία τα άλατα θειικής αμμωνίας ή μαγνησίας πωλούνται σ' όλα τα φαρμακεία και δεν είναι ακριβά. (Στην Ελλάδα θα τα βρείτε στα μεγάλα φαρμακεία. Αν δεν τα έχουν ζητήστε τους να σας τα φέρουν). Πωλούνται συνήθως σε σακκούλες των 3 κιλών.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όσοι έχουν αδύνατη καρδιά πρέπει να προσέ­ ξουν πριν αρχίσουν αυτά τα λουτρά. Αν κάποιος δεν μπορεί να αντέξει το ζεστό μπάνιο τότε δεν πρέπει να κάνει ούτε μπάνιο με άλατα θειικής αμμωνίας. Αυτά τα μπάνια πρέπει να γίνονται με όσο το δυνατό πιο ζεστό νερό. Οι ηλικιωμένοι, όμως, και όσων η κατάσταση της υγείας δεν είναι και τόσο καλή, πρέπει να μη ζεσταίνουν πολύ το νερό. Αν δεν μπορείτε να κάνετε ένα πλήρες μπάνιο με άλατα θειικής αμμωνίας, τότε κάνετε ένα καθιστό λουτρό (από τη μέση και κάτω). Σ' αυτή την περίπτωση χρησιμοποιείστε 750 γραμμάρια αλάτων θειικής αμμωνίας.

ΖΕΣΤΟ ΚΑΙ ΚΡΥΟ ΚΑΘΙΣΤΟ ΛΟΥΤΡΟ Το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για όλες τις παθήσεις των νεφρών, της ουροδόχου κύστης και των γεννητικών οργάνων γενικά. Έχει επίσης μεγάλη αξία σε παθήσεις που επηρεά­ ζουν τα έντερα, και ιδίως το παχύ έντερο, όπως κολίτιδα, δυσεντερία κλπ. Η καλύτερη ώρα να κάνετε το ζεστό και κρύο καθιστό λουτρό είναι το βράδυ, λίγο πριν πάτε για ύπνο. Οι προετοιμασία γίνεται ως εξής: τοποθετείστε μια μεγάλη λεκάνη δίπλα στην μπανιέρα. Στη λεκάνη βάζουμε δέκα ως δώδεκα εκατοστά κρύο νερό και στην μπανιέρα ανάλογη ποσότητα ζεστού νερού. Μπαίνουμε στην μπανιέρα, καθόμαστε μέσα λίγα λεπτά, ύστερα βγαίνουμε αμέσως και καθόμαστε στη λεκάνη με το κρύο νερό. Μένουμε μέσα ένα λεπτό μόνο, ύστερα μπαίνουμε πάλι στο ζεστό νερό. Επαναλαμβάνουμε δύο ή τρεις φορές συνολικά. ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όταν ο καιρός είναι πολύ ψυχρός, αν θέλουμε, ζεσταίνουμε λίγο το κρυο νερό αλλά όσο πιο κρύο το αντέχουμε τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε.

ΥΓΡΑ ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ

Η ΚΟΜΠΡΕΣΕΣ

Τα υγρά επιθέματα (ή κομπρέσες ή περιτυλίξεις) είναι ένας απλός αλλά αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση των πυρετών και των διαφόρων φλεγμονών. Η διαδικασία είναι η εξής: Μουσκεύετε ένα κομμάτι λινό ύφασμα σε κρύο νερό, το στίβετε, το τυλίγετε δυο τρεις φορές γύρω από το προσβλημένο μέρος και το σκεπάζετε με ένα κομμάτι φανέλα. Στερεώστε το καλά. Τα επιθέματα τοποθετούνται το βράδυ, γενικά, και αφαιρούνται το πρωί. Σε περίπτωση πυρετού, τα επιθέματα μπορούν να τοποθετηθούν κάμποσες φορές την ημέρα για μια ώρα περίπου. Αν πρόκιεται για την ανακούφιση πυρετού (ή κάποιας άλλης φλεγμονώδους κατάστα­ σης) είναι καλύτερα να χρησιμοποιήσετε ένα επίθεμα για ολόκληρο το σώμα. ΓΓ αυτόν τον σκόπο, πρέπει να μουσκέψετε και στη συνέχεια να στίψετε ένα σεντόνι και να το τυλίξετε γύρω από ολόκληρο το σώμα δύο ή τρεις φορές και ύστερα να σκεπαστείτε με μια ή περισσότερες κουβέρτες. Σε όποιο σημείο η αντίδραση του

επιθέματος σ' ολόκληρο το σώμα είναι μικρή, μπορείτε να τοποθετή­ σετε μπουκάλια με ζεστό νερό στα πόδια και στα πλευρά.

ΤΟ ΚΡΥΟ ΚΑΘΙΣΤΟ ΛΟΥΤΡΟ

Η ΕΔΡΟΛΟΥΤΡΟ

Αυτό το λουτρό είναι ένα πολύτιμο βοήθημα για την ανάπτυξη της ζωτικότητας και την αύξηση του γενικού λειτουργικού σφρίγους. Συστήνεται ιδιαίτερα για την ενδυνάμωση των οργάνων που βρίσκο­ νται στην περιοχή των ισχίων. Αυξάνει σε μεγάλο βαθμό την κυκλοφορία αυτής της περιοχής, σκληραίνει και δυναμώνει τους ιστούς και είναι ένα σημαντικό συμπλήρωμα για την ανάπτυξη του νευρικού σφρίγους και της σεξουαλικής ικανότητας. Αναζωογονεί σε εξαιρετικό βαθμό όλο το γεννητικό σύστημα και βοηθά σημαντικά στην επίτευξη τακτικών κενώσεων των εντέρων. Στις μέρες μας είναι δύσκολο να βρει κανείς μπανιέρες που είναι ειδικές για καθιστό λουτρό, μπορείτε όμως να χρησιμοποιήσετε εξίσου καλά μια συνηθισμένη ή μια καθιστή μπανιέρα. Η διαδικασία είναι η εξής: Γεμίστε μια κανονική μπανιέρα με κρύο νερό σε βάθος δέκα εκατοστών περίπου και καθίστε στην μπανιέρα έτσι ώστε τα πόδια, η έδρα και τα γεννητικά όργανα να είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους μέσα στο νερό. Μόνον η έδρα και τα πόδια πρέπει να αγγίζουν τον πάτο της μπανιέρας, ενώ τα γόνατα να είναι πάντα πάνω από το νερό. Μετά ανοίγουμε τα γόνατα και ρίχνουμε με δύναμη νερό πάνω στην κοιλιά με τις παλάμες των χεριών. Αφού ρίξουμε το νερό πρέπει να τρίψουμε γερά το υπογάστριο και με τα δύο χέρια. Αφού γίνει αυτό για λίγο, πρέπει να τρίψουμε γερά με την παλάμη όλα τα μέρη που βρίσκονται μέσα στο νερό (εκτός από τα ίδια τα γεννητικά όργανα). Μετά βγαίνουμε έξω και σκουπιζόμαστε με μια σκληρή πετσέτα. Όταν γίνετε δυνατότεροι, το τρίψιμο και το στέγνωμα θα πρέπει να γίνονται με τα χέρια. Αυτό είναι μια καλή άσκηση και βελτιώνει την κατάσταση του δέρματος. Όλη η διαδικασία πρέπει στην αρχή να παίρνει δύο με τρία λεπτά, αλλά η διάρκεια θα πρέπει να αυξάνεται βαθμιαία όσο συνηθίζετε στο λουτρό. Αν μετά το καθιστό λουτρό ζεσταίνεστε μπορείτε συνήθως να είστε βέβαιοι ότι δεν το παρακάνετε.

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Κατά τους πιο κρύους μήνες καλό θα είναι σε ορισμένες περιπτώσεις να προσθέτετε λίγο ζεστό νερό στο καθιστό λουτρό έτσι που μόλις να «σπάει» λίγο το κρύο. Κατά γενικό κανόνα όμως, όσο πιο κρύο μπορείτε να το αντέξετε, τόσο το καλύτερο.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Το επόμενο πρόγραμμα ασκήσεων αποτελεί μια υπέροχη σειρά για άνδρες και γυναίκες που δεν έχουν πολύ καιρό στη διάθεσή τους το πρωί. Ο καιρός ο οποίος απαιτείται για την πλήρη εκτέλεση των ασκήσεων είναι μόνο οκτώ λεπτά και αυτοί οι Οποίοι θα μπουν στον κόπο να τις κάνουν θα έχουν μια τεράστια αμοιβή για το χρόνο που δαπάνησαν, αφού θα έχει βελτιωθεί κατά μεγάλο βαθμό η δύναμη και η υγεία τους. Μετά από το τέλος των ασκήσεων ακολουθεί το στεγνό τρίψιμο και το καθιστό λουτρό ή σπόγγισμα. Οι κινήσεις των ασκήσεων έχουν επιλεγεί ειδικά χάρη στις ιδιότητάς τους να προξενούν μάλαξη των οργάνων, περιστροφή του σώματος και τέντωμα της σπουνδυλικής στήλης. Δεν έχει τόση μεγάλη σημασία αν αναπτυχθούν οι μύες των μπράτσων ή όχι. Αυτό που έχει σημασία είναι να γίνει σύσφιξη των μυϊκών τοιχωμάτων του στομάχου, και της κοιλιακής χώρας και να τεντωθούν οι ιστοί της σπονδυλικής στήλης. Για να διατηρηθούν οι μύες του κορμού του σώματος σφικτοί και δυνατοί θα πρέπει και η υγεία μας, σε γενικότερες γραμμές, να βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Ένα πρό­ γραμμα ασκήσεων, λοιπόν, όπως είναι το παρακάτω, το οποίο θα εκτελείται καθημερινά σε συνδυασμό με το γενικό πρόγραμμα θεραπείας το οποίο έχει συσταθεί για την περίπτωσή σας, θα αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες να γίνετε πάλι απόλυτα υγιής, όπως στο παρελθόν, πράγμα που τόσο πολύ επιθυμείτε. Το πρόγραμμα αυτών των ασκήσεων, ίσως φανεί εξαντλητικό στην αρχή σε όσους δεν έχουν συνηθίσει να γυμνάζονται. Ωστόσο, όσο πιο αδύνατοι είναι οι μύες τους, τόσο πιο γρήγορα θα παρουσιάσουν σημεία βελτίωσης. Αν βρίσκετε το πρόγραμμα στο σύνολό του δύσκολο στην αρχή, τότε αρχίστε με τις μισές ασκήσεις και καθώς τις συνηθίζετε, προσθέστε σταδιακά και τις υπόλοιπες. (Οι ασκήσεις απεικονίζονται στις σελίδες 613-617). Κάθε άσκηση θα πάρει ένα περίπου λεπτό.

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Ο ειδικότερος σκοπός των επόμενων αναπνευστικών ασκήσεων είναι να αναπτύξουν μεγαλύτερη χωρητικότητα στους πνεύμονες και να βοηθήσουν στη διαμόρφωση της συνήθειας να αναπνέουμε πάντα βαθιά και σωστά. Δεν μπορούμε να υπερεκτιμήσουμε την αξία των ασκήσεων στη βελτίωση της υγείας αυτών που τις εκτελούν, γιατί η όλη διεργασία του μεταβολισμού εξαρτάται, τελικά, από το οξυγόνο που εισέρχεται στους πνεύμονες. Όσο πιο βαθιά και σωστά αναπνέ­ ουμε, τόσο πιο καλά τροφοδοτείται ο οργανισμός με οξυγόνο, και το σώμα μπορεί να εκτελέσει καλύτερα τις λειτουργίες του. Η άμεση συνέπεια όλων αυτών είναι τα θετικά αποτελέσματα που θα παρου­ σιάσει η υγεία μας. Οι διαφορετικές ασκήσεις οι οποίες απαριθμούνται παρακάτω πρέπει να επαναλαμβάνονται από έξι ως δέκα φορές η καθεμιά, σύμφωνα με την. αντοχή μας και το χρόνο τον οποίο έχουμε στη διάθεσή μας. Ασκήσεις: 1) Τινάξτε σπασμωδικά τους ώμους προς τα εμπρός με αρκετές διαφορετικές κινήσεις, εισπέοντας όλο και πιο βαθιά σε κάθε τίναγμα που κάνετε, το οποίο κινεί τους ώμους προς τα εμπρός. Εκπνεύστε αργά φέρνοντας τους ώμους πίσω στην αρχική τους θέση. Αντιστρέψτε τη διαδικασία της άσκησης τινάζοντας με τον ίδιο τρόπο όπως και πριν τους ώμους προς τα πίσω ενώ εισπνέετε. Κινείστε τους ώμους προς τα εμπρός και προς τα πίσω, εναλλάξ. 2) Σταθείτε όρθιοι με τα χέρια κάτω. Εισπνεύστε σηκώνοντας τα χέρια μπροστά και επάνω, ώσπου οι παλάμες να φτάσουν πάνω από το κεφάλι- ταυτόχρονα ανασηκωθείτε στα δάχτυλα των ποδιών όσο μπορείτε περισσότερο. Εκπνεύστε χαμηλώνοντας τα δάχτυλα των ποδιών, φέροντας τα χέρια σας προς τα κάτω με ευρύ κύκλο, ωσότου αγγίξουν τους μηρούς. 3) Σταθείτε όρθιοι με τα χέρια στους γοφούς. Εισπνεύστε αργά και βαθιά, ανασηκώνοντας τους ώμους σας όσο πιο ψηλά μπορείτε, έπειτα, μ' ένα τίναγμα χαμηλώστε τους όσο μπορείτε χαμηλότερα, εκπνέοντας αργά. 4) Σταθείτε όρθιοι ακουμπώντας με την άκρη των δακτύλων σας

τους ώμους. Εισπνεύστε ανασηκώνοντας τους αγκώνες προς τα πλάγια- εκπνεύστε φέρνοντας τους αγκώνες προς τα κάτω και κτυπώντας τους με δύναμη στα πλευρά. 5) Εισπνεύστε βαθιά και μετά εκπνεύστε αργά, κτυπώντας ταυτό­ χρονα τις παλάμες των χεριών σε ολόκληρη την επιφάνεια του στήθους. 6) Για να δειγείρετε την λειτουργία του διαφράγματος: Ξαπλώστε στο πάτωμα ή σε στρώμα χωρίς να στηρίξετε το κεφάλι σας. Χαλαρώστε τους μυς του σώματός σας και έπειτα εισπνεύστε βαθιά, χρησιμοποιώντας μόνο το διάφραγμα, ανασηκώνοντας τα τοιχώματα της κοιλιακής χώρας, τα οποία βρίσκονται ακριβώς κάτω από τα πλεύρα, χωρίς να ανυψώνεται το στήθος ή η κατώτερη κοιλιακή χώρα. Εισπνεύστε σε τέσσερα περίπου δευτερόλεπτα, έπειτα εκ­ πνεύστε στο διπλάσιο χρόνο συστέλλοντας την κοιλιακή χώρα κάτω από τα πλευρά. 7) Όσο συχνά μπορείτε κατά το διάστημα της ημέρας γεμίστε τους πνεύμονες με αέρα και ειδικότερα όταν βρίσκεστε σε ανοι­ χτούς χώρους ή όταν περπατάτε. Εισπνεύστε βαθιά όσες περισσότε­ ρες φορές μπορείτε. Μια σωστή πλήρης αναπνοή πρέπει να γίνει κατά τον ακόλουθο τρόπο. Εισπνεύστε από τη μύτη όσο μπορείτε περισσότερο, επιτρέποντας έτσι να αρχίσεΓμία διαστολή στην κοιλιακή χώρα και σταδιακά αφήστε τον αέρα να ανέβει προς το στήθος. Αφού κατορθώσετε να αναπνεύσετε όσο μπορείτε περισσότερο, κρατείστε την αναπνοή σας για ένα λεπτό και μετά, αφού πάρετε πάλι αναπνοή, εκπνεύστε. Επαναλάβετε την άσκηση ώσπου να αισθανθείτε μια ελαφριά κώπωση.

ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Άσκηση 1η. Ενώ βρίσκεστε όρθιοι με τα πόδια στη διάσταση λυγιστέ τον κορμό σας όσο μπορείτε περισσότερο προς τα πίσω, όπως βλέπετε στην εικόνα, εισπνέοντας. Ελάτε στην αρχική σας στάση εκπνέοντας, συμπληρώνοντας έτσι την άσκηση. Επαναλάβετε την ίδια άσκηση 8 ως 15 φορές.

Άσκηση 2η. Όρθιοι με τα πόδια κλειστά και τα χέρια στην ανάταση, λυγιστέ τον κορμό προς τα εμπρός και αγγίξτε το πάτωμα κοντά στα δάχτυλα των ποδιών σας, χωρίς να λυγίζετε τα γόνατά σας και εκπνέοντας.

Επιστρέψτε οτην αρχική στάση εισπνέοντας· με αυτό τον τρόπο συμπληρώνετε την άσκηση. Επαναλάβετε 10 ως 16 φορές.

Άσκηση 3η. Από την όρθια στάση με τις φτέρνες κλειστές και τα χέρια λυγισμένα κατεβάστε το σώμα σας, εκπνέοντας, όπως βλέπετε στην εικόνα. Σηκωθείτε φέρνοντας το σώμα σας στην αρχική στάση, εισπνέοντας. Με αυτόν τον τρόπο έχετε συμπληρώσει την άσκηση. Επαναλάβετε 8 ως 12 φορές.

Άσκηση 4η. Ξαπλώστε μπρούμυτα στο πάτωμα και κρατείστε τα χέρια σας πίσω, στο ύψος της μέσης. Ανασηκώστε το πάνω μέρος του σώματος, τεντώνοντας τα χέρια και εισπνέοντας, όπως βλέπετε στην εικόνα. Επιστρέψτε, εκπνέοντας, στην αρχική στάση. Επαναλάβετε και τις δυο κινήσεις 6 ως 12 φορές την καθεμιά.

Άσκηση 5η. Από τη θέση που βλέπετε στην εικόνα χαμηλώστε το κέντρο του σώματός σας, ωσότου οι γοφοί σας να αγγίξουν το πάτωμα. Επανέλθετε στην αρχική θέση συμπληρώνοντας έτσι την άσκηση. Επαναλάβετε 6 ως 12 φορές, αναπνέοντας φυσιολογικά.

Άσκηση 6η. Όρθιοι στη διάσταση και με τα χέρια να κρέμονται στο πλάι, λυγιστέ το σώμα σας δεξιά, τεντώνοντας το δεξί χέρι προς τα κάτω και ανασηκώνοντας το αριστερό, όπως βλέπετε στην εικόνα. Λυγιστέ μετά προς τα αριστερά τεντώνοντας το αριστερό χέρι προς τα κάτω και ανασηκώνοντας το δεξί.

Επαναλάβετβ την άσκηση σε κάθε πλευρά 10 ως 16 φορές αναπνέοντας φυσιολογικά.

Άσκηση 7η. Με τα χέρια στην ανάταση και τα πόδια στη διάσταση, φέρτε το σώμα σας με μία ταλάντευση προς τα κάτω ακουμπώντας με τα χέρια σας στο πάτωμα και τις παλάμες στραμμένες προς τα εμπρός, όπως βλέπετε στην εικόνα, εκπνέοντας. Φέρτε το σώμα σας στην αρχική θέση εισπέοντας. Επαναλάβετε κάθε άσκηση με τη σειρά 8 ως 16 φορές.

Άσκηση 8η. Όρθιοι με τις φτέρνες κλειστές και τα χέρια, στην πρόταση, γυρίστε το σώμα σας αριστερά, όσο μπορείτε περισσότερο, χωρίς να κινήσετε τα πόδια σας. (Βλέπε εικόνα). Γυρίστε έπειτα δεξιά, φέρνοντας και τα χέρια σας στη δεξιά πλευρά. Επαναλάβετε την άσκηση για την κάθε πλευρά 10 ως 20 φορές.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΟΥΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Πολλές φορές συμβαίνει κατά τη διάρκεια της θεραπείας με φυσική αγωγή να παρουσιαστεί στον ασθενή ξαφνικά ένα βαρύ κρυολόγημα, εξανθήματα, καλόγηροι, κλπ. Οι εκδηλώσεις αυτές είναι σημάδια της θεραπευτικής και επουλωτικής διεργασίας η οποία γίνεται στον οργανισμό μας, γι’ αυτό δεν θα πρέπει να ανησυχήσουν τον ασθενή. Τα ξεσπάσματα αυτά και οι διαταραχές παρουσιάζονται επειδή όλες οι τοξίνες οι οποίες βρίσκονταν βαθιά εναποθετημένες στο σώμα μας, εξαναγκάζονται τώρα με τη θεραπεία να ανέλθουν στην

επιφάνεια του άώματος. Τα συμπτώματα αυτά θα εξαφανιστούν με τον καιρό καθώς θα προχωρεί η θεραπεία και η άμεση συνέπειά τους θα είναι η βελτίωση που θα παρουσιάσει η υγεία του ασθενή. Τέτοιου είδους διαταραχές είναι γνωστές στη φυσιοθεραπεία σαν «θεραπευτική ή επουλωτική κρίση». Ονομάζονται έτσι επειδή σημειώ­ νουν παροδική κρίση κατά τη διάρκεια της θεραπείας - η κρίση αυτή προκαλείται από τις θεραπευτικές δυνάμεις οι οποίες ενεργοποιού­ νται μέσα στον οργανισμό του ατόμου που ακολουθεί τη θεραπεία και οι οποίες θα αυξήσουν την αποβολή των τοξινών από το σώμα του. Τα άτομα, επομένως, που έχουν αρχίσει αυτή τη θεραπεία και ξαφνικά ανακαλύπτουν ότι υποφέρουν από κρυολόγημα, ή έντονη καταρροή, ή εμφάνιση εξανθημάτων, καλόγηρους, διάρροια ή από άλλες παρόμοιες διαταραχές, θα πρέπει να δεχτούν ευχάριστα την παρουσίαση αυτών των διαταραχών, επειδή είναι σίγουρο πια ότι η αγωγή εκτελεί το σκοπό της: αποβάλλει τις τοξίνες από τον οργανισμό και δεν πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνη για την επισώρευση προβλημάτων στα ήδη υπάρχοντα. Η θεραπεία της ασθένειας τελικά, για κάθε περίπτωση, εξαρτάται από την εξάλειψη των εμποδίων τα οποία δεν επέτρεπαν στον οργανισμό να λειτουργήσει φυσιολογικάαυτό το βιβλίο αποδεικνύει ότι η αποβολή των τοξινών και των βλαβερών ουσιών από τα κύτταρα και τους ιστούς του σώματος είναι η γρηγορότερη και ασφαλέστερη μέθοδος θεραπείας. Κάθε κίνηση, λοιπόν, η οποία επιταχύνει τη διαδικασία αποβολής και κάθαρσης πρέπει να αντιμετωπίζεται με ικανοποίηση από τον ασθενή ο οποίος έχει υποβληθεί σε αυτή την μέθοδο θεραπείας. Γι' αυτόν το λόγο η «επουλωτική κρίση» πρέπει, όταν παρουσιάζεται, να γίνεται ευχάρι­ στα αποδεκτή. Πρέπει να τονιστεί ότι η «επουλωτική κρίση» δεν παρουσιάζεται σε όλους τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία- ωστόσο, σε ωρισμένα άτομα μπορεί να εμφανιστεί δυο και τρεις φορές, ακόμη. Τα πάντα εξαρτώνται από την ιδιοσυγκρασία του ατόμου και δεν μπορούν να προβλεφθούν με κανένα τρόπο. Το πιο σημαντικό από όλα είναι να είναι τα άτομα προετοιμασμένα για τέτοιου είδους κρίσεις κατά τη διάρκεια της θεραπείας και να τις δουν μέσα στην πραγματική τους διάσταση. Οι πληροφορίες οι οποίες δίνονται στα διάφορα κεφάλαια, στο πρακτικό τμήμα αυτού του βιβλίου, θα διευκολύνουν τον ασθενή να αντεπεξέλθει με επιτυχία τις τυχόν «επουλωτικές κρίσεις» οι οποίες μπορεί να παρουσιαστούν κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

Στη φυσική θεραπεία των πυρετών, πολύ τακτικά, παρουσιάζεται «επουλωτική κρίση», η οποία μπορεί να φανεί πολύ σοβαρή σε αυτούς- οι οποίοι φροντίζουν τον ασθενή και να τους δώσει την εντύπωση ότι η κατάστασή του χειροτερεύει. ΓΓ αυτόν το λόγο είναι πάντοτε καλύτερα σε παρόμοιες περιπτώ­ σεις ο ασθενής να παρακολουθείται από Υγιεινιστή. Ακόμη, όμως αν δεν υπάρχει προσωπική φυσιοθεραπευτική επίβλεψη, κρίσεις σαν κι αυτές, για όλες τις υπερκοπώσεις, μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν αρκεί αυτοί οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την παρακολούθηση και διεκπεραίωση της θεραπείας του ασθενή να διατηρήσουν τη ψυχραι­ μία τους. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι τα συμπτώματα τα οποία παρουσιάζονται είναι μόνο μια προσπάθεια ανάρρωσης, που έχουν προκληθεί από την ενεργοποίηση των επουλωτικών δυνάμεων, οι οποίες βρίσκονται εν δράσει, τώρα, στον οργανισμό και όταν οι κρίσεις αυτές περάσουν, τότε, θα έχει γίνει ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για την τελική θεραπεία. Αυτό το οποίο είναι σημαντικό είναι να κρατήσουμε τη ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη θεραπεία δίνοντας άμεση ανακούφιση στον ασθενή με οτιδήποτε μας λέει η κοινή λογική. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν πρέπει να προβούμε σε καμία απολύτως ενέργεια εκτός από το να κρατή­ σουμε τον ασθενή όσο γίνεται πιο αναπαυτικά. Η κρίση θα περάσει εντελώς φυσιολογικά, έτσι όπως εμφανίστηκε. Αξίζει τον κόπο να πούμε εδώ ότι μας έχουν αναφερθεί περιπτώ­ σεις, όπου ο πυρετός ανέβαινε διαρκώς κατά τη διάρκεια της νηστείας και παράλληλα παρουσιάστηκε η επουλωτική κρίση. Τότε μη έχοντας τον Υγιεινιστή κοντά τους, κάλεσαν το γιατρό μέσα σε μια κατάσταση πανικού. Το αποτέλεσμα ήταν ο γιατρός να εμβολιάσει τον ασθενή με κάποιο ορό και να απαιτήσει από τον ασθενή να ακολουθήσει το δικό του διαιτολόγιο, σύμφωνα με τις αντιλήψεις του για τον πυρετό. Επειδή η δίαιτα αυτή ακολουθούσε μετά τη νηστεία την οποία είχε ήδη ακολουθήσει ο ασθενής, είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατό του. Φυσικά το βάρος της ευθύνης έπεφτε στη νηστεία και όχι στην δίαιτα και τα εμβόλια που είχε υποδείξει ο γιατρός! Το τραγικό είναι ότι τέτοιου είδους σφάλματα θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αρκεί αυτοί οι οποίοι ήσαν υπεύθυνοι για το αν ο αοθενής ακολουθεί τη θεραπεία, να είχαν κρατήσει ψυχραιμία, όταν εμφανίστηκε η κρίση, και να συνέχιζαν τη θεραπεία όπως προηγου­ μένως. Τότε η κρίση θα ξεπερνιόταν, και γρήγορα ο ασθενής θα περνούσε στο στάδιο της ανάρρωσης.

Μια ειδική περίπτωση, η οποία μπορεί να αναφερθεί είναι ενός αγοριού δώδεκα ετών, το οποίο προσβλήθηκε από διφθερίτιδα. Οι γονείς του αποφάσισαν να το περιποιηθούν μόνοι τους, χωρίς τη βόηθεια του γιατρού, σύμφωνα όμως με τις αρχές της φυσιοθερα­ πείας. Το παιδί νήστεψε για αρκετές ημέρες και η κατάστασή του πήγαινε πολύ καλά, όταν, ξαφνικά άρχισε μια μεγάλη αιμορραγία από τη μύτη και το στόμα. Οι γονείς ανησύχησαν πολύ (δεν ήξεραν, όμως, ότι αυτό ήταν πολύ καλό σημάδι, μια πραγματική επουλωτική κρίση) και κάλεσαν αμέσως το γιατρό. Μόλις έφτασέ ο γιατρός, του έκανε αμέσως ορό κατά της διφθερίτιδας και είπε στους γονείς να ταΐσουν το παιδί. Το αποτέλεσμα ήταν να πεθάνει το παιδί μέσα σε 48 ώρες. Φυσικά, σαν αιτία του θανάτου του θεωρήθηκε η νηστεία την οποία είχε ακολουθήσει στην αρχή και όχι η ιατρική θεραπεία, η οποία επιβλήθηκε αργότερα!

ΜΕΡΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Πολλοί οι οποίοι, για μια συγκεκριμένη ασθένεια, αναλαμβάνουν ένα πρόγραμμα θεραπείας για το σπίτι, σύμφωνα με τις υποδείξεις του βιβλίου μας θα αντιμετωπίσουν διάφορες δυσκολίες. Το περιβάλλον στο οποίο ζούμε δεν είναι ακριβώς το ίδιο για όλους, και γι' αυτόν τον λόγο το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να δώσουμε ένα γενικό πρόγραμμα θεραπείας, το οποίο κάθε άτομο μπορεί να προσαρμόσει όσο καλύτερα μπορεί στις δικές του συγκεκριμένες συνθήκες. Υπάρχουν, όμως, ορισμένοι γενικοί κανόνες διαβίωσης οι οποίοι πρέπει να υιοθετηθούν από όλους, αφότου αρχίσει η θερα­ πεία και οι οποίοι υποδεικνύονται αμέσως παρακάτω. Αν ακολουθη­ θούν θα διευκολύνουν και θα διασφαλίσουν τη διαδικασία της θεραπείας. 1) Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να αρχίσετε τη θεραπεία, έχοντας το συναίσθημα πως θα καταβάλετε κάθε προσπά­ θεια για να επιτύχετε καλά αποτελέσματα. Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι πρέπει να ανακτήσετε την υγεία σας, γι' αυτό αξίζει να κάνετε κάθε προσπάθεια. 2) Προσπαθείστε να βρίσκεστε σε ευφορία όλο το διάστημα. Μια χαρούμενη και αισιόδοξη αντιμετώπιση της κατάστασης είναι ανεκτί­

μητο όπλο στα χέρια σας, για να πολεμήσετε και να αποκτήσετε πάλι την υγεία σας. Θυμηθείτε ότι ο ψυχικός παράγοντας έχει πολύ μεγάλη σημασία για την εμφάνιση ή την ίαση μιας ασθένειας και η σωστή ψυχική συμπεριφορά είναι, λοιπόν, απαραίτητη αν επιθυμεί­ τε να εκμεταλλευτείτε στο έπακρο την αγωγή την οποία ακολουθεί­ τε. Θυμηθείτε ότι η κατάθλιψη, ο φόβος, το άγχος και ανάλογα συναισθήματα οφείλονται σε μια χαμηλή κατάσταση του οργανισμού και ειδικότερα του νευρικού συστήματος και συνειδητοποιείστε ότι με το να δίνετε τη θέση τους στα αντίθετά τους, όπως είναι η ελπίδα, το κουράγιο, η αποφασιστηκότητα, κλπ., εξουτερώνετε αποτελεσματικά την επίδρασή τους επάνω σας και ανοίγετε το δρόμο για την τελική τους εξαφάνιση από τον ψυχικό σας κόσμο. Αντί να σκέπτεστε «Ποτέ δεν θα γίνω καλά», «Όλα πάνε άσχημα με μένα», «Όλος ο κόσμος είναι εναντίον μου», κλπ. κλπ., πρέπει να τριγυρίζει στο μυαλό σας η ιδέα ότι «θα γίνω καλά», «Ξέρω ότι θα γίνω καλά, επειδή η θεραπεία που ακολουθώ θα με βοηθήσει να προστατεύσω την υγεία μου». «Οι στενοχώριες μου οφείλονται στις δικές μου τρέλες και απερισκεψίες και θα επανορθώσω το σφάλμα μου με τις δικές μου προσπάθειες τώρα που μου έχουν υποδείξει το σωστό τρόπο», κλπ. 3) Θυμηθείτε ότι η έξη της στενοχώριας περισσότερο από κάθε άλλο μεμονωμένο παράγοντα μας αφαιρεί τη ζωντάνια και την πρωτοβουλία και θυμηθείτε, επίσης, ότι ο μοναδικός τρόπος να αποφύγετε αυτή την κατάσταση είναι να σκέπτεστε σωστά και να δράτε σωστά σύμφωνα με τις αρχές, οι οποίες έχουν υποδειχτεί με συνέπεια σ’ αυτό το βιβλίο. Η στενοχώρια, ουσιαστικά, οφείλεται στην εξασθένηση του νευρι­ κού συστήματος και στη μείωση του νευρικού τόνου και όσο περισσότερο προσπαθείτε να αποκαταστήσετε την υγεία σας σύμφω­ να με τις οδηγίες τις οποίες σας δίνουμε, τόσο πιο σίγουρα κάνετε την πλήρη εξαφάνιση της έξης για στενοχώρια. Καθώς η υγεία σας θα βελτιώνεται θα αυξάνεται η νευρική σας δύναμη και θα αποκαθίσταται το νευρικό σας συύστημα, θα πρέπει αναπόφευκτα η στενοχώρια να σταματήσει να έχει κυρίαρχη θέση στη συνείδησή σας. Αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να προβληματίσει όλους. 4) Με όλα αυτά τονίσαμε τη σημασία του ψυχολογικού παράγοντα στη θεραπεία μιας αρρώστιας και ενθαρρύναμε τη οποιαδήποτε

χρήση ευεργετικής πνευματικής αυθυποβολής. Θα κάνει καλό σε αυτούς, οι οποίοι υπόκεινται στη θεραπεία, αν, κάθε βράδυ στο κρεβάτι τους, πριν αποκοιμηθούν, φαντάζονται τον εαυτό τους έτσι όπως θα ήθελαν να είναι. «Δες τον εαυτό σου πώς θα ήταν αν ήταν γεμάτος υγεία και ζωντάνια», και κράτησε την εικόνα αυτή μέσα στο μυαλό σου ώσπου να αποκοιμηθείς. Τέτοιου είδους αυθυποβολή είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό ευεργετική. Κάτι άλλο το οποίο θα σας κάνει καλό είναι να αρχίσετε την ημέρα σας διαβεβαιώνοντας τον εαυτό σας ότι θα γίνετε καλά, παρά τις δυσκολίες και επαναλάβατε πολλές φορές τονίζοντας: «Αρχίζω τώρα πάλι τι> θεραπεία που μου κάνει τόσο μεγάλο καλό και σε λίγο καιρό θα γίνω εντελώς καλά». Αυτού του είδους η καθημερινή αυθυποβολή μπορεί να έχει πολύ περισσότερα θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία του ασθενή απ' ό,τι φαντάζονται οι πιο πολλοί από μας. 5) Περνώντας από τις ψυχολογικές συνθήκες στις φυσικές, ο ασθενής πρέπει πάντοτε να φροντίζει να παίρνει όσο το δυνατό περισσότερο καθαρό αέρα και να ασκείται στο ύπαιθρο, όσο το περιβάλλον και οι φυσικές συνθήκες του το επιτρέπουν. Μην ασκείστε ποτέ υπερβολικά, θυμηθείτε, όμως, ότι ένας ωραίος περίπατος λίγα χιλιόμετρα κάθε μέρα, θα σας κάνει μεγάλο καλό, αν μπορείτε να το κάνετε. Όλων των ειδών ο γ ασκήσεις είναι καλές με την προϋπόθεση ότι δεν είναι υπερβολικά εξαντλητικές. Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη μας, το βάδισμα είναι η καλύτερη, η φτηνότερη και η πιο απλή άσκηση από όλες. 6) Φροντίστε πάντοτε να υπάρχει καλός εξαερισμός στο δωμάτιό σας τη νύχτα. Είναι πολύ άσχημο να κοιμάστε σε βαριά ατμόσφαιρα. Φροντίστε επίσης να φοράτε λίγα και ελαφριά εσώρουχα. Ο καλύτε­ ρος τύπος είναι ο πορώδης και δικτυωτός όπως είναι τα «Άερτεχ» και «Λάχμαν». Αν πρέπει να φοράτε παραπανίσια ρούχα, επειδή κάνει κρύο, διαλέξτε εξωτερικά ρούχα τα οποία δεν εφάπτονται στο δέρμα. 7) Περιοριστείτε στα τρία γεύματα ημερησίως όπως σας υποδει­ κνύεται από το πρόγραμμα θεραπείας και μην «κολατσίζετε» ενδιά­ μεσα. Ποτέ μην τρώτε όταν είστε κουρασμένοι και εξαντλημένοι. Η τροφή σε αυτές τις περιπτώσεις θα σας βλάψει και δεν θα σας ωφελήσει. Ποτέ μην τρώτε όταν βιάζεστε και προσπαθείστε να

αναπαυθείτε για λίγο μετά το γεύμα. Μην τρέχετε να προλάβετε το τραίνο μετά το γεύμα ή να κάνετε κάποια δουλειά η οποία απαιτεί δύναμη. Μασάτε πάντοτε τη τροφή σας καλά και απολαύστε κάθε μπουκιά. Αν, για κάποιο λόγο, δεν πεινάτε, αποφύγετε να φάτε και περιμένετε τη αειρά του επόμενου γεύματος. Δεν είναι καλό να πιέζετε τον εαυτό σας να φάει, επειδή είναι η ώρα του φαγητού. Το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι να μην τρώτε υπερβολικά. Είναι πάντα καλύτερα να σηκώνεστε με κάπως άδειο το στομάχι παρά με φορτωμένο. Γενικά, όμως, αφήστε την πείνα σας να αποφασίσει. 8) Έχετε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας και στη θεραπεία την οποία κάνετε. Θυμηθήτε, ότι ξανάδωσε την υγεία σε πολλούς άλλους, τους οποίους η ιατρική επιστήμη είχε θεωρήσει ανίατους και μπορεί να θεραπεύσει και εσάς, αρκεί μόνο να ακολουθήσετε τη θεραπεία με υπομονή, επιμονή και αποφασιστικότητα. Διαβάστε αυτό το κεφάλαιο πολλές φορές κατά τη διάρκεια της βδομάδας.

Αποπληξία - Τεχνική αναπνοή - Ασφυξία - Δαγκώματα (Δήγμα­ τα) - Μώλωπες - Καρούμπαλα - Εγκαύματα και Ζεμάτισμα Πνιγμός από μπούκωμα - Κοψίματα και Πληγές - Ξένα σώματα στα αυτιά - Εξάντληση - Τραύματα των ματιών - Λιποθυμίες Σπασμοί - Κατάγματα - Ψύξεις - Κρυοπαγήματα - Αιμορραγίες - Εξάντληση από τη ζέστη - Λόξυγγας - Επίσταξη (ρινορραγία) - Ξένα σώματα στην μύτη - Δηλητηριάσεις - Ναυτία - Καταπληξία (Σοκ) - Δήγματα από φίδι - Εξαρθρώσεις, Διαστρέμματα και Μετατοπίσεις - Ηλιακά εγκαύματα - Ηλιάσεις.

Ο συγγραφέας επιθυμεί να εκφράσει τις ευχαριστίες του στον Δρ. Χένρυ Λίντλαρ, του οποίου το τελευταίο βιβλίο ή Πρακτική της Φυσιοθεραπείας χρησιμέυσε για πολλές πληροφορίες, οι οποίες περιέχονται σ ' αυτό το Παράρτημα.

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ

Το κεφάλαιο Πρώτων Βοηθειών περιλαμβάνεται για να κάνει αυτό το βιβλίο όσο το δυνατό πιο πλήρες και κατανοητό. Πολλοί οι οποίοι ακολουθούν τις μεθόδους φυσιοθεραπείας, όταν έχουν να αντιμετω­ πίσουν ένα ατύχημα, ένα τραύμα κλπ. δεν ξέρουν ακριβώς τι είναι το καλύτερο που πρέπει να κάνουν και διστάζουν να υιοθετήσουν τις ορθόδοξες μεθόδους, πιστεύοντας ότι είναι κατά κάποιο τρόπο κατασταλτικές. Αυτό έχει ειδικότερα μια βάση αλήθειας για την ορθόδοξη θεραπεία των κοψιμάτων, των πληγών, κλπ., γιατί τα αντισηπτικά φάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται γι' αυτές τις περι­ πτώσεις παρεμποδίζουν περισσότερο παρά βοηθούν στη διαδικασία της επούλωσης. Ελπίζουμε, λοιπόν, ότι αυτό το κεφάλαιο θα καλύψει τις μεγάλες ανάγκες όσων ακολουθούν τις μεθόδους φυσιοθερα­ πείας στη ζωή τους.

Αποπληξία: Έχουμε δώσει με λεπτομέρειες τη θεραπεία της αποπληξίας ή της παράλυσης στο Κεφάλαιο 4 (σελίδα 238). Σ' αυτό το κεφάλαιο θα δώσουμε οδηγίες για τις πρώτες βοήθειες τις οποίες πρέπει να παρέχουμε στην περίπτωση όπου πρωτοεμφανίζεται η αποπληξία και με αυτό τον τρόπο να βοηθήσουμε όσο γίνεται περισσότερο τον ασθενή στο πρώτο στάδιο της αρρώστιας του. Όταν πρωτοπαρουσιαστεί η αποπληξία, ο ασθενής πρέπει να ξαπλώσει με το κεφάλι και τους ώμους ελαφρά ανασηκωμένους. Τα σαρκώδη τμήματα του σώματος και τα άκρα πρέπει να τριφτούν έντονα για μερικά λεπτά. Πρέπει, επίσης, να βάλουμε υγρά επιθέμα­ τα στο σώμα και στα άκρα ώστε να διευκολύνουμε την αποσυμφόρη­ ση του κεφαλιού από το αίμα (τα υγρά επιθέματα περιγράφονται με λεπτομέρειες στο Παράρτημα Α ). Για τον σκοπό αυτόν θα μας βοη­ θήσει και ένα μπάνιο των ποδιών με ζεστή μουστάρδα. Πρέπει, επίσης να κάνουμε στον ασθενή ένα κλύσμα με χλιαρό νερό όσο το δυνατό γρηγορότερα, για να καθαρίσουν τα έντερα του - αυτή πραγματικά είναι η πιο εξυπηρετική διαδικασία. Αν πρέπει να μεταφερθεί ο ασθενής σε ορισμένη απόσταση δεν πρέπει ποτέ να μεταφερθεί με όχημα, αλλά με φορείο.

Τεχνητή αναπνοή: Σε πολλές περιπτώσεις ατυχημάτων, όπως είναι ο πνιγμός, ο στραγγαλισμός, η ασφυξία από δηλητηριώδη αέρια και σε σοβαρές καταστάσεις λιποθυμίας και νάρκης, ίσως να είναι απαραίτητο να καταφύγουμε στην τεχνητή αναπνοή για να αποκατα­ στήσουμε την φυσιολογική αναπνοή. Σας παραθέτουμε εδώ μια ή δυο από τις πιο απλές μεθόδους τεχνητής αναπνοής: α) Πρέπει, να ελευθερώσουμε γρήγορα το πάνω τμήμα του σώματος από τα ρούχα και να τοποθετήσουμε τον ασθενή μπρούμυτα βάζοντας κάτω από το μέτωπό του ένα μικρό στήριγμα φτιαγμένο από ύφασμα ή από οποιοδήποτε άλλο υλικό που έχουμε στη διάθεσή μας για να ανασηκωθεί η μύτη και το στόμα, ώστε να μπορεί να αναπνέει ελεύθερα. Γονατιστέ στο πλάι των ποδιών του ασθενή και φέρτε τα τεντωμέ­ να χέρια του στη μέση πίσω από την πλάτη του-ασκείστε μικρή αλλά σταθερή πίεση συμπιέζοντας με αυτό τον τρόπο το κάτω μέρος των πλευρών και το στήθος. Η πίεση μειώνεται σταδιακά, αφήνοντας τους πνεύμονες να γεμίσουν με αέρα. Αυτή η εναλλασσόμενη συμπίεση και χαλάρωση επαναλαμβάνεται σταθερά στον ίδιο ρυθμό όπως της κανονικής αναπνοής που είναι περίπου 15 αναπνοές στο λεπτό για τους ενήλικες και λίγο μεγαλύτερος για τα παιδιά. Για τους ενηλί­ κους, λοιπόν, κάθε πλήρης κίνηση πρέπει να γίνεται σε τέσσερα δευτερόλεπτα περίπου, συμπεριλαμβανομένης της εισπνοής και της εκπνοής και σε περίπου τρία δευτερόλεπτα για τα παιδιά. β) Η ίδια μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί με τον ασθενή ξαπλωμέ­ νο ανάσκελα. Φτιάξτε ένα μικρό σωρό από ρούχα και τοποθετείστε τον κάτω από τη μέση, στην πλάτη, έτσι ώστε το κεφάλι να βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο από το στήθος. Γονατιστέ στο ύψος των γοφών. Τοποθετείστε και τα δυο χέρια με τα δάχτυλα ανοιχτά όσο μπορείτε περισσότερο χαμηλά στα πλευρά κάτω από τις ρόγες του στήθους. Μετρείστε αργά ένα, δύο, τρία, τέσσερα. Ενώ θα μετράτε «ένα, δυο», συμπιέστε τα κάτω πλέυρά ελαφρά, αλλά σταθερά και σταματείστε την πίεση ενώ μετράτε τρία, τέσσερα. Συνεχίστε αυτή την εναλλακτική συμπίεση και χαλάρωση μέχρι να αρχίσει να αναπνέει φυσιολογικά ο ασθενής (με την προϋπόθεση ότι υπάρχει ακόμη ζωή). Ένα ξαφνικό τρεμούλιασμα και ανασήκωμα του στήθους με μια λάμψη στο πρόσωπο είναι ένδειξη ότι τότε αρχίζει η φυσιολογική αναπνοή. Ενώ θα συμπιέζει το στήθος πρέπει, παράλληλα, αυτός που έχει αναλάβει τις πρώτες βοήθειες, να προκαλέσει δυνατές δονήσεις.

Αυτό επιτυγχάνεται αν τινάζουμε έντονα τα χέρια του ασθενή κρατώντας τα από τον καπρό. Το αργό, σταθερό μέτρημα αντιστοιχεί με το ρυθμό της φυσιολογικής ρυθμικής αναπνοής. Μια άλλη μέθδος αναπνοής, η οποία εφαρμόζεται πολύ τακτικά, είναι η ακόλουθη: Ο ασθενής ξαπλώνετε ανάσκελα με ένα μαλακό σωρό από ρούχα ή άλλα υλικά στη μέση του, πίσω στην πλάτη, για να ανασηκώνει το στήθος και να διευκολύνει την εκπνοή. Αυτός που έχει αναλάβει τις πρώτες βοήθειες σκύβει πάνω από τον ασθενή και πιάνει τα χέρια του λίγο πιο πάνω από τον καρπό κουνώντας τα πρώτα πάνω και πίσω από το κεφάλι και φέρνοντάς τα στη συνέχεια κάτω μ$ εξωτερική κυκλική κίνηση προς τις πλευρές του σώματος, διπλώνοντάς τα στους αγκώνες και πιέζοντας τον πήχη στο στήθος. Με την κίνηση της ανάτασης των χεριών προκαλούνται εισπνοές και με την κίνηση των χεριών προς τα κάτω προκαλούνται εκπνοές. Οι εναλλα­ κτικές κινήσεις πρέπει να συνεχιστούν με ρυθμό δεκαπέντε πλήρων κινήσεων στο λεπτό για τους ενήλικους και είκοσι για τα παιδιά. Η πρώτη μέθοδος ενδείκνυται σε περιπτώσεις πνιγμού καθώς εμποδίζει τη γλώσσα να γυρίσει προς τα πίσω μέσα στο λαιμό και διευκολύνει την αποβολή νερού από το στόμα. Ένας άλλος τρόπος που βοηθά στην αποβολή νερού από τους πνεύμονες είναι να τοποθετηθούν -και τα δυο χέρια κάτω από το στομάχι του ασθενή, καθώς είναι μπρούμυτα, και συμπιέζοντας τα εσωτερικά του όργανα τον ανασηκώνουμε σε μικρά διαλείμματα λίγες ίντσες, διπλώνοντας εν μέρει το σώμα του.

Ασφυξία: Η ασφυξία είναι μια κατάσταση όπου ο ασθενής χάνει τις αισθήσεις του και λιποθυμάει, επειδή δεν μπορεί να αναπνεύσει. Τα αίτιά της είναι η ανεπαρκής ποσότητα οξυγόνου στον οργανισμό και η υπερβολική ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα. Μπορεί να προκληθεί με πολλούς τρόπους, δηλαδή, με περίσφυξη, πνιγμό, στραγγαλισμό κ.λ.π. Η θεραπεία συνίσταται, πρώτα, από τεχνητές ανοπνές -τις οποίες προηγουμένως περιγράψαμε- και, δεύτερο, από την αποκατάσταση της κυκλοφορίας του αίματος και του νευρικού συστήματος. Το δεύτερο μέρος της θεραπείας επιτυγχάνεται με κρύες εντριβές και μασάζ. Για την κρύα εντριβή μας αρκεί ένα κομμάτι ύφασμα, το οποίο έχουμε βουτήξει σε σκέτο κρύο νερό ή σε αλατόνερο ή σε νερό που περιέχει άλατα θειικής Μαγνησίας (100 γραμμάρια περίπου, σε ένα

μεγάλο μπολ). Τα οαρκώδη τμήματα του σώματος και τα άκρα πρέπει να τριφτούν δυνατά με το πανί και μετά να τους κάνουμε ένα καλό μασάζ. Ορισμένες περιπτώσεις ασφυξίας μπορεί να απαιτούν μεγάλη και επίμονη προσπάθεια για να συνέλθει ο ασθενής. Ξέρουμε περιπτώ­ σεις όπου ο ασθενής συνήλθε μετά από τρεις ή ακόμη τέσσερις ώρες συνεχούς προσπάθειας. Αν προσπαθούμε να σώσουμε ένα άτομο από τους καπνούς και τα δηλητηριώδη αέρια τα οποία έχουν γεμίσει το δωμάτιο, πρέπει να του δέσουμε το στόμα και τα ρουθούνια με ένα βρεγμένο μαντίλι ή ένα άλλο κατάλληλο ύφασμα που είναι υγρό. Πρέπει να συγκρατηθεί η αναπνοή όσο γίνεται περισσότερο και να ανοίξουμε αμέσως τα παράθυρα του δωματίου ή να τα σπάσουμε αν το απαιτεί η ανάγκη.

Δήγματα (Δαγκώματα): Δήγματα από σκυλιά, φίδια, γάτες ή ακόμη και από τον άνθρωπο όταν βρίσκεται σε μανιακή κατάσταση, πρέπει να αναρροφώνται αμέσως είτε από το ίδιο το θύμα, αν τα φτάνει με το στόμα του είτε από κάποιον άλλο. Το στόμα αυτού που παρέχει τις πρώτες βοήθειες δεν πρέπει να έχει πληγές ή αμυχές και πρέπει να πλένεται καλά με νερό μετά από κάθε αφαίμαξη, αν φυσικά αυτό είναι δυνατό. Η πληγή, αν είναι αναγκαίο, πρέπει να διανοιχτεί και να πλυθεί με διάλυμμα χυμού λεμονιού. Αμέσως έπειτα πρέπει να βάλουμε επάνω στην πληγή ένα υγρό επίδεσμο ή ένα υγρό επίθεμα. Για να αποφευχθεί κάθε πιθανή μόλυνση από το δάγκωμα, ο ασθενής πρέπει να μη φάει τίποτα για μια ή δύο μέρες (ή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, αν θεωρηθεί απαραίτητο) και να ακολουθήσει, έπειτα, μια περίοδος φρουτοφαγίας και στη συνέχεια αν ο ασθενής αισθάνεται εντελώς καλά, μπορεί να αρχίσει να τρώει, σύμφωνα μ’ ένα κανονικό διαιτολόγιο. Η αποχή από το φαγητό θεωρείται η ασφαλέστερη μέθοδος για την αποφυγή δηλητηριάσεων, που μπορούν να προκαλέσουν τα δήγματα ή τα κεντρίσματα. Στην περίπτωση όπου ο ασθενής έχει προσβληθεί από δάγκωμα φιδιού, θα ήταν άστοχο να συστήσουμε τη χρήση ουίσκι ή άλλων διεγερτικών χαπιών. Είναι σίγουρο ότι μ' αυτήν τη μέθοδο θα χειροτε­ ρέψει και δεν θα βελτιωθεί καθόλου η κατάσταση του ασθενή. Ένας πολύ μικρός αριθμός ανθρώπων πεθαίνει απλά και μόνο επειδή τους δάγκωσε φίδι, ενώ, αντιθέτως, πολλοί πέθαναν επειδή τους συστάθηκε να πιουν μεγάλες δόσεις ουίσκι, σαν αντίδοτο για το δηλητήριο

του φιδιού. Τα πιο δυσάρεστα αποτελέσματα τα έχουν αυτοί οι οποίοι δεν συνηθίζουν να πίνουν οινοπνευματώδη ποτά-η μεγάλη ποσότητα ουίσκι που θα καταναλώσουν γι’ αυτή την περίπτωση, θα επιδεινώσει σοβαρά την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί από το δηλητήριο του φιδού και το σοκ από το δάγκωμα σε σημείο, μάλιστα, όπου μπορεί να προκληθεί ο θάνατος του ασθενή.

Μώλωπες, Καρούμπαλα, Πρηξίματα από κτυπήματα: Η καλύτερη θεραπεία σ’ αυτές τις περιπτώσεις, είναι οι υγρές κομπρέσες ή επιθέματα με άργιλο (Βλέπε Παράρτημα Α' για λεπτομέρειες, χρήσεως των κομπρέσων. Τα επιθέματα με άργιλο αναφέρονται στο τέλος του Κεφαλαίου 2, σελ. 207). Μια ωμή φέτα από φιλέτο βοδινού κρέατος πάνω στο μωλωπισμένο τμήμα του σώματος, θα επιδράσει κατά τον ίδιο τρόπο όπως οι υγρές κομπρέσες.

Καψίματα και εγκαύματα από ζεματιστό υγρό ή ατμούς: Όταν πάρουν φωτιά τα ρούχα μας δεν πρέπει να τρέχουμε εδώ κι εκεί αναστατωμένοι, αφού το μόνο που θα πετύχουμε μ’ αυτό τον τρόπο, είναι να δυναμώσουμε τις φλόγες. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ξαπλώσουμε στο έδαφος και γυρίζοντας δεξιά και αριστερά να προσπαθήσουμε να σβήσουμε τη φωτιά. Μπορούν επίσης, να χρησιμοποιηθούν χαλιά ή κουβέρτες - από το θύμα του ατυχήματος ή από αυτούς που προσπαθούν να τον σώσουν - που θα τυλιχθούν γύρω από το θύμα για να σβύσουν οι φλόγες. Το κύλισμα στο πάτωμα προστατεύει το θύμα από την εισπνοή του καπνού και των φλογών. Του προστατεύει, επίσης, το πρόσωπο και τα μαλλιά από το κάψιμο. Όταν βγάζετε τα ρούχα από κάποιον ο οποίος έχει υποστεί σοβαρά εγκαύματα, προσέξτε να μην του τα τραβήξετε στα σημεία όπου έχουν κολλήσει στη σάρκα του, αλλά προσπαθείστε σ’ εκείνα τα σημεία να τα κόψετε με το ψαλίδι γύρω γύρω. Η καλύτερη θεραπεία για εγκαύματα από φωτιά ή από ζεματιστά υγρά και ατμούς συνίσταται στην επάλειψη αυτών των σημείων με μείγμα κοινής μαγειρικής σόδας (διττανθρακικής σόδας) και ελαιόλα­ δου. Η θεραπεία αυτή είναι τόσο αποτελεσματική όσο και απλή. Η αλκαλική σόδα εξουδετερώνει τα δηλητηριώδη οξέα τα οποία δημιουργούνται στις πληγές και το λάδι διατηρεί την ελαστικότητα του

δέρματος εμποδίζοντάς το να σχηματίσει κρούστα ή να σπάσει. Στις περιπτώσεις όπου έχουμε μεγάλη εξάπλωση των εγκαυμάτων στο σώμα είναι πολλές φορές ευεργετικό για τον ασθενή, αν βουτηχτεί ολόκληρος στην μπανιέρα, με νερό στη θερμοκρασία του σώματος ή λίγο πιο ζεστό (100° Ρ). Ίσως να χρειαστεί να παραμείνει ο ασθενής για μέρες στο νερό ως τη στιγμή, όπου, όταν θα εκτίθεται η σάρκα του στον αέρα, δεν θα υποφέρει υπερβολικά. Ο καλύτερος τρόπος να περιποιηθεί κανείς τα εγκαύματα των ματιών και του προσώπου από ισχυρά οξέα, υδροξείδιο του ασβε­ στίου, κλπ. είναι να βάλει αμέσως πάνω τους μείγμα ελαιόλαδου και μαγειρικής σόδας.

Πνιγμοί από το φράξιμο του λαιμού με ξένα σώματα: Τα βρέφη και τα πολύ μικρά παιδιά, πολλές φορές πνίγονται από μικρά παιχνίδια ή άλλα ξένα αντικείμενα τα οποία καταπίνουν. Οι ενήλικοι μπορεί να πνιγούν από κόκαλο ψαριού που θα τους σταθεί στο λαιμό ή προσπαθώντας να καταπιούν ένα μεγάλο κομμάτι κρέας, κλπ. Αν ο ασθενής είναι παιδί, τοποθετείστε τον με το κεφάλι προς τα κάτω, πάνω στα πόδια σας και χτυπάτε του με δύναμη ανάμεσα στους ώμους. Αν με αυτό τον τρόπο δεν βγει αυτό που του έχει φράξει το λαιμό, τότε, κλείστε του τα ρουθούνια με το ένα χέρι σας, πράγμα το οποίο θα τον αναγκάσει να αφήσει το στόμα και το λαιμό καλά ανοιγμένα, και βάλτε τα δάχτυλα του άλλου χεριού σας πολύ γρήγορα μέσα στο στόμα του προσπαθώντας να αρπάξετε το αντικείμενο το οποίο του φράζει το λαιμό. Αν δεν μπορείτε να το επιτύχετε γαργαλίστε τον ουρανίσκο με ένα φτερό ή με το δάχτυλο ή μ' ένα μαντίλι που το έχετε τυλίξει σ' ένα στενόμακρο αιχμηρό αντικείμενο. Η ενέργεια αυτή θα προκαλέσει βήχα ή αποβολή φλεγμάτων η οποία μπορεί να εκτοπίσει το εμπόδιο που φράσσει τον λαιμό. Ο ενήλικος μπορεί να πέσει μόνος του πάνω σε μια καρέκλα ή σ' ένα τραπέζι κρεμώντας το κεφάλι του προς τα κάτω, ενώ κάποιος άλλος θα του κτυπάει με δύναμη το τμήμα μεταξύ των ώμων ή αν είναι απαραίτητο μπορεί να εκτελέσει ακριβώς όσο αναφέρθηκαν στην παροηγούμενη παράγραφο.

Κοψίματα και Πληγές: Τα κοψίματα και οι πληγές πρέπει να πλυθούν πολύ καλά με ζεστό ή κρύο νερό και έπειτα να τους γίνει περιποίηση με διάλυμα χυμού λεμονιού. Είναι πολύ σοβαρό λάθος να ρίξουμε ιώδιο στην πληγή ή στο κόψιμο. Η διαδικασία αυτή θα δυσκολέψει την επούλωση της πληγής πολύ περισσότερο από το να μην είχε χρησιμοποιηθεί καθόλου και σε πολλές περιπτώσεις έχει αποδειχτεί ότι η σηπτική δηλητηρίαση των πληγών ή των κοψιμάτων οφείλεται σ' αυτήν ακριβώς την ενέργεια. Δεν πρέπει να κλείσουμε τις πληγές με λευκοπλάστη επειδή με αυτό τον τρόπο εμποδίζεται η απέκκριση και αποκλείεται ο αέρας και το φως. Στις μεγάλες πληγές, όμως, τα άκρα της πληγής μπορούν να συγκρατηθούν μαζί με τη βόηθεια στενών λωρίδων εμπλάστρου. Η μέθοδος αυτή είναι επαρκής για να συγκροτήσει τα χείλη της πληγής μαζί, ώστε να επουλωθεί το τραύμα και να επιτραπεί η αποστράγγιση της πληγής. Από τη στιγμή που θα σταματήσει το αίμα, το κόψιμο ή η πληγή πρέπει να καλυφτεί με πορώδη γάζα, η οποία θα επιτρέπει στο φως και στον άερα να επιδράσουν ευεργετικά πάνω τους. Αν η πληγή πονάει πολύ ή παρουσιάσει φλόγωση, ο καλύτερος τρόπος για να θεραπευτεί είναι να την πλένουμε τακτικά με τρεχούμενο κρύο νερό. ΜΗ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΑΝΤΙΣΗΠΤΙΚΑ Η ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΑΛΛΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑ.

Ξένα σώματα στ' αυτιά: Μπορούμε να σκοτώσουμε τα έντομα, τα οποία έχουν μπει στο αυτί με οινόπνευμα ή λάδι και στη συνέχεια με μεγάλη προσοχή να βγάλουμε το έντομο. Στην περίπτωση όπου ένα μπιζέλι ή μικρά φασόλια βρίσκονται στα αυτιά των παιδιών δεν πρέπει να χρησιμοποιήσουμε νερό, γιατί θα φουσκώσουν και θα αυξηθεί ο όγκος τους. Χρησιμοποιήστε μια θηλειά από λεπτό σύρμα ή κολλείστε μια λουρίδα από λευκοπλάστη στο ξένο αντικείμενο και έπειτα τραβείξτε το. Όταν προσπαθείτε να βγάλετε αντικείμενα από το αυτί, τραβείξτε το έξω αυτί προς το πάνω και πίσω. Αυτό θα ισιώσει τον πόρο και θα διευκολύνει την απομάκρυνση του αντικειμένου από το αυτί. Η θηλειά από λεπτό σύρμα, κατά γενικό κανόνα, είναι η καλύτερη μέθοδος για τις περιπτώσεις όπου πρέπει να απομακρύνουμε ξένα σώματα από το αυτί. Τα ξένα σώματα τα οποία έχουν εισχωρήσει στη μύτη, μπορούν να

απομακρυνθούν κατά τον ίδιο τρόπο, όπως στην περίπτωση των αυτιών.

Εξάντληση: Βλέπε Θερμική εξάντληση (Σελίς 639).

Τραύμα στα μάτια: Η καλύτερη θεραπεία για τα μαυρισμένα μάτια από κτύπημα ή πληγή είναι να βάλουμε αμέσως πάνω τους κρύο νερό και επιδέσμους με κρύο νερό. Για καψίματα των ματιών βλέπε θεραπεία για εγκαύματα (σελ. 631). Για να βγάλουμε πετραδάκια -ή άλλα ξένα σώματα- από το μάτι, ο καλύτερος τρόπος είναι να τραβήξουμε το βλέφαρο προς τα έξω και έπειτα να το λυγίσουμε προς τα πίσω πάνω από μια οδοντογλυφίδα ή ένα σπίρτο ή κάποιο άλλο κατάλληλο κομμάτι ξύλου. Η ενέργεια αυτή εκθέτει την εσωτερική επιφάνεια και το αντικείμενο μπορεί να αφαιρεθεί με πολλή προσοχή μ' ένα κομμάτι από βαμβακερό ύφασμα, το οποίο θα βάλουμε μέσα .στο βλέφαρο. Με ακόμα μεγαλύτερη προσοχή αφαιρούμε κάποιο αντικείμενο που βρίσκεται στον κερατοειδή χειτώνα. Κρύες κομπρέσες και κρύα λουτρά του ματιού είναι ο καλύτερος„ τρόπος για να περιποιηθούμε τη φλόγωση·των ματιών.

Λιποθυμία (χάσιμο των αισθήσεων): Ανακαλύψτε πρώτα αν αυτός ο οποίος είναι αναίσθητος είναι ζωντανός και αναπνέει. Κρατείστε έναν καθρέφτη, ένα κομμάτι γυαλί, ένα γυαλιστερό κομμάτι μετάλλου ή ένα φτερό μπροστά από το στόμα και τη μύτη του. Αν ο ασθενής απναπνέει ακόμη τότε η λαμπρή επιφάνεια του καθρέφτη θα θαμπώ­ σει από την αναπνοή ή στην περίπτωση του φτερού θα δούμε ότι θα μετακινηθεί. Μια άλλη μέθοδος για να διαπιστώσουμε αν ο ασθενής έχει πεθάνει είναι να του σηκώσουμε τα βλέφαρα των ματιών και να ακουμπήσουμε το λευκό του ματιού. Αν ζει ακόμη τότε τα βλέφαρα θα κάνουν μια σύσπαση. Παρατηρείστε την οσμή της αναπνοής. Η παρατήρηση αυτή θα σας κάνει να διαπιστώσετε την ύπαρξη ή όχι δηλητηρίων, όπως είναι η αλκοόλη, το χλωροφόρμιο, ο αιθέρας, κλπ. Αν ο ασθενής έχει δαγκώσει τη γλώσσα του, τότε έχουμε να κάνουμε με επιληπτικό. Αν

τα μάτια είναι ευαίσθητα στην αφή και στο φως, τότε δεν έχει τραυματιστεί ο εγκέφαλος. Όταν η μια κόρη των οφθαλμών συστέλ­ λεται περισσότερο από την άλλη υπάρχει ένδειξη διατάραξης του εγκεφάλου. Όταν οι κόρες των οφθαλμών συστέλλονται τόσο όσο να έχουν μέγεθος κεφαλής καρφίτσας, τότε έχουμε ένδειξη ότι υπάρ­ χει δηλητηρίαση από όπιο. Η σιγανή και αδύνατη αναπνοή είναι ένδειξη σοκ ή κατάρρευσης. Ρόγχος ή θορυβώδης και αργή αναπνοή και αδύνατος σφυγμός, είναι ενδείξεις εγκεφαλικής διατα­ ραχής (εγκεφαλικό επεισόδιο). Ο γρήγορος σφυγμός είναι δείγμα ηλίασης. Το ζεστό δέρμα και ο γρήγορος σφυγμός είναι ενδείξεις ηλίασης ή πολύ υψηλού πυρετού. Το κρύο δέρμα και ο αδύνατος σφυγμός μπορεί να έχουν προκληθεί από τη λιποθυμία, το κρύο ή από πολύ μεγάλη χρήση αλκοόλ. Αν ο αοθενής αναπνέει ακόμη, βάλτε τον σε μιαν αναπαυτική θέση όπου το κεφάλι του θα βρίσκεται λίγο χαμηλότερα από το υπόλοιπο σώμα του. Ανοίξτε ή κόφτε τα ρούχα του στα σημεία όπου του σφίγγουν το σώμα και εκθέστε τον ασθενή σε ρεύμα ή στον καθαρό αέρα. Αν βρίσκεται σε ανοιχτό υπαίθριο χώρο, τότε κάντε του αέρα στο πρόσωπο με μια βεντάλια. Για να τονώσετε τη λειτουργία της καρδιάς, βάλτε στο στήθος του ζεστά και κρύα επιθέματα. Ραντίστε το πρόσωπο του ασθενή με κρύο νερό ή ρίχτε το απότομα πάνω του ως το λαιμό του· βάλτε επίσης στη σπονδυλική του στήλη ζεστά και κρυα επιθέματα. Τρίψτε με τα χέρια σας καλά τα άκρα του ασθενή. Αν η αναπνοή είναι πολύ σιγανή και αδύνατη, εφαρμόστε τη μέθοδο της τεχνητής αναπνοής, σύμφωνα με την περιγραφή την οποία σας δώσαμε προηγουμένως στη σελίδα... Ρίξτε επίσης απότομα επάνω στον ασθενή κρύο νερό στο λαιμό του και οτις σόλες των ποδιών του. Αλλα μέτρα που μπορεί κανείς να πάρει επιπλέον και τα οποία για πολλές περιπτώσεις είναι πολύ χρήσιμα είναι: α) εντριβές με αλατόνερο. Βουτάτε ένα κομμάτι ύφασμα στο αλατόνερο και το στίβετε καλά- με το ύφασμα αυτό τρίβετε όλα τα σαρκώδη τμήματα του σώματος και αμέσως μετά από αυτά τα άκρα. β) Ένα κλύσμα με χλιαρό νερό. ΜΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΣΕΤΕ ΝΑ ΔΩΣΕΤΕ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΝΕΡΟ Ή ΤΟΝΩΤΙΚΑ ΕΝΩ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΙΣΘΗΤΟΣ, ΓΙΑΤΙ ΘΑ ΠΝΙΓΕΙ. Όταν ο ασθενής ανακτήσει τις αισθήσεις του, τότε δώστε του λίγες γουλιές νερό ή νερό ανακατεμένο με όξινους χυμούς φρού­ των. Μην του δώσετε ουίσκι, κονιάκ ή άλλα αλκοολούχα τονωτι­ κά. Η αντίδραση η οποία δημιουργείται μετά από το πρώτο τονωτικό αποτέλεσμα το οποίο φέρουν τέτοιου είδους ποτά, πολλές φορές σε

σοβαρές περιπτώσεις έχει αποβεί μοιραία.

Σπασμοί: Αντίθετα με τη λιποθυμία, η οποία μπορεί να προκληθεί από ποικίλα αίτια, οι σπαομοί σε όλες τις περιπτώσεις οφείλονται στην επιληψία. Όταν παρουσιάζονται οι σπασμοί δεν πρέπει να κάνουμε τίποτα για να τους ελέγξουμε ή να τους καταστείλουμε. Μια τέτοιου είδους προσπάθεια μπορεί να είναι τραυματική. Πρέπει να επιτρέψουμε στους σπασμούς να κάνουν τον κύκλο τους. Αυτό που πρέπει να κάνουμε κατά τη διάρκεια μιας κρίσης είναι το παρακάτω: Τοποθετούμε τον ασθενή σε μια θέση όσο γίνεται πιο αναπαυτική και ανασηκώνουμε ελαφρά το κεφάλι του. Αν η κρίση των σπασμών παρουσιαστεί ενώ ο ασθενής βρίσκεται στο σπίτι, τότε πρέπει να τον εκθέσουμε σ' ένα ρεύμα καθαρού αέρα. Τραβάμε την κάτω σιαγόνα προς τα εμπρός έτσι ώστε η κάτω σειρά των δοντιών να προεξέχει από την πάνω· αυτό θα κρατήσει ανοικτό τον αναπνευστικό σωλήνα και θα εμποδίσει τον πνιγμό και την ασφυξία. Σπρώχνουμε ανάμεσα στ-αδόντια ένα κομμάτι φελού ή ένα τυλιγμένο μαντίλι για να μη δαγκώ­ σει τη γλώσσα του. Δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να ανοίξουμε τα χέρια του αν τα έχει σφιγμένα σε γροθιά-αυτό δεν θα εξυπηρετήσει σε τίποτα. Δείτε επίσης όλο το πλήρες πρόγραμμα της κατ' οίκον θεραπείας της Επιληψίας στο Κεφάλαιο 5 (σελ. 266).

Κατάγματα: Σε περίπτωση κατάγματος πρέπει να καλέσουμε αμέ­ σως το γιατρό. Στο μεταξύ, υπερβολική αιμορραγία μπορεί να αντιμετωπιστεί όπως περιγράφουμε παρακάτω στη σχετική παράγρα­ φο για τις Αιμορραγίες.

Ψύξη: Τα παγωμένα άκρα, τα αυτιά, η μύτη ή άλλα σαρκώδη μέρη του σώματος πρέπει να τριφτούν ζωηρά με παγωμένο νερό ή χιόνι. Ωστόσο, πρέπει να προσέξουμε πολύ να μη σπάσουμε τα παγωμένα μέρη- είναι εύθραυστα και μπορούν να σπάσουν εύκολα. Αν κάποιος χάσει τις αισθήσεις του από τα κρυοπαγήματα, πρέπει να μεταφερθεί σε ένα κρύο δωμάτιο και η περιποίησή του να γίνει με κρύες εντριβές, με παγωμένο νερό ή χιόνι μέχρις ότου να αποκατα­ σταθεί η κυκλοφορία στα διάφορα μέρη. Όπως αναφέραμε προηγου­

μένως, πρέπει να προσέξουμε πολύ να μη σπάσουμε τα παγωμένα μέρη. Αν η αναπνοή ή η λειτουργία της καρδιάς είναι πολύ αδύνατες ή ανεπαίσθητες, τότε, πρέπει να καταφύγουμε στην τεχνητή αναπνοή, αφού πάρουμε όμως τις κατάλληλες προφυλάξεις. Οταν αρχίσει η φυσιολογική αναπνοή, τοποθετείστε τον ασθενή σε κρύο κρεβάτι και θερμάνετε το δωμάτιο σταδιακά. Οταν ζεσταθεί το σώμα, τρίψτε το με ζεστές φανέλες. Τα παγωμένα μέρη, όμως, πρέπει ακόμη να τα περιποιείστε με κρύα επιθέματα και τρίψιμο με χιόνι. Ζεστάνετε το σώμα εσωτερικά, δίνοντας στον ασθενή ζεστές λεμονάδες με μέλι ή σκούρα ζάχαρη. Ο καφές με τη λεμονάδα τονώνει τη λειτουργία της καρδιάς και την κυκλοφορία. ΜΗ ΔΙΝΕΤΕ ΣΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΑΛΚΟΟΛ ΣΕ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΜΟΡΦΗ. Τέτοιου είδους δυνατά διεγερτικά προκαλούν μετά τη χρήση τους μούδιασμα και νάρκωση, ενώ αυτό που απαιτείται για να αντισταθούμε στην ψύξη είναι η εγρήγορση.

Αιμορραγίες; α) Αιμορραγίες από το στόμα. Όταν το αίμα έχει σκούρο χρώμα και μοιάζει σαν να είναι ανακατεμένο με κόκκους καφέ ή με τροφές, τότε προέρχεται από το στομάχι και η αιμορραγία έχει προκληθεί από καρκίνο. Αν το αίμα, έχει ανοικτό κόκκινο χρώμα και είναι ανακατεμένο με τροφές, τότε, η αιμορραγία έχει προκληθεί από έλκος του στομάχου. Ο ασθενής πρέπει να ξαπλώσει και να. πίνει γουλιά γουλιά σε τακτικά διαστήματα κρύο νερό και λεμονάδα. Αυτή είναι μια πρώτη βοήθεια που μπορούμε να του προσφέρουμε. Ένα επίθεμα στον κορμό του σώματος θα απομακρύνει το αίμα από το στομάχι και θα ανακουφίσει τη συμφόρηση που έχει δημιουργηθεί (Λεπτομέρειες για την κατασκευή επιθεμάτων βλέπε Παράρτημα Α). β) Αιμορραγία από τους πνεύμονες: Όταν το αίμα έχει ανοικτό κόκκινο χρώμα και είναι αφρώδες, χωρίς να είναι ανακατεμένο με ύλες τροφών, τότε προέρχεται από τους πνεύμονες και έχει προκληθεί από τη διάρρηξη των ιστών τους. Η αιμορραγία αυτή δεν είναι απαραίτητα μοιραία. Στη φυσική θεραπευτική αγωγή των ασθε­ νειών των πνευμόνων παρουσιάζονται πολλές φορές αιμορραγίες κατά τη διάρκεια της κρίσιμης περιόδου και τότε έχουμε μια μορφή αποβολής αχρήστων από το σώμα. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου σοβαρές αιμορραγίες προηγήθηκαν της τέλειας θεραπείας της

φυματίωσης. Μετά από μια αιμορραγία είναι καλύτερα να αναπαύεται κανείς στο κρεβάτι και να μην τρώει τίποτα. (Έτσι θα δοθεί η ευκαιρία στους διαρρηγμένους ιστούς να αποκατασταθούν). γ) Αιμορραγίες από κόψιμο και πληγές. Αν το αίμα, έχει, ανοιχτό κόκκινο χρώμα και αναβλύζει με ορμή από την πληγή, τότε έχουμε την ένδειξη ότι μια σημαντική αρτηρία έχει κοπεί και πρέπει αμέσως νά περιδέσουμε σφιχτά με επίδεσμο το μέρος πάνω από το σημείο που αιμορραγεί (προς την καρδιά) για να περιορίσουμε την αρτηριακή ροή αίματος προς την πληγή. Αν πρόκειται για κόψιμο στο κεφάλι, στο λαιμό κλπ. ο επίδεσμος πρέπει να μπει κάτω από την πληγή. Αν το κόψιμο είναι στον κορμό του σώματος, η πίεση πρέπει να ασκηθεί λίγο παραπάνω ή λίγο παρακάτω από την πληγή μεταξύ του πληγέντος σημείου και της καρδιάς. Τον σκοπό αυτό θα εξυπηρετήσει οποιοδήποτε στερεό αντικείμενο, ένα κομμάτι ξύλου ή ο,τιδήποτε έχουμε στη διάθεσή μας, αν στερεωθεί σφιχτά με μια γάζα ή μια ζώνη. Αν το αίμα έχει σκούρο χρώμα και ρέει απαλά, τότε κάποια φλέβα έχει ανοίξει και η περίδεσις πρέπει να εφαρμοστεί ακριβώς κάτω από την πληγή (εκτός αν η πληγή είναι στο κεφάλι ή στο λαιμό, οπότε πρέπει να εφαρμοστεί πάνω από την πληγή). Για το σκοπό αυτόν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα λουρί, σχοινί ή μαντίλι- και η περίδεσις μπορεί να γίνει πιο σφιχτή αν κάτω από το κόμπο βάλουμε μια βέργα, ένα μικρό σωλήνα ή ένα ανάλογο αντικείμενο και σφίξουμε τον κόμπο καλά. Μην προσπαθήσετε να αφαιρέσετε πήγματα αίματος- είναι η πρόνοια της Φύσης για το σταμάτημα της αιμορραγίας. Αιμορραγίες από μεγάλες αρτηρίες μπορούν να σταματήσουν προσωρινά αν συμπιέσουμε τα αιμοφόρα αγγεία με τα δάχτυλά μας. Το κρύο νερό είναι πολύ αποτελεσματικό για τη διακοπή της αιμορραγίας. Αν είναι δυνατό, πρέπει να το αφήσουμε να τρέχει από πάνω με σταθερή ροή γύρω από την επιφάνεια της πληγής. Η ενέργεια αυτή αναχαιτίζει την κυκλοφορία και ευνοεί την πήξη του αίματος. Ωστόσο, πρέπει να προσέξουμε να μην πέφτει το νερό απευθείας επάνω στην ίδια την πληγή, αφού κάτι τέτοιο θα εμπόδιζε το αίμα να πήξει. Για να κατευθύνουμε τη ροή του νερού στο σωστό σημείο θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε ένα προστατευτικό αντικείμενο ακριβώς πάνω από την πληγή έτσι ώστε το νερό να μπορεί να τρέχει στην επιφάνεια της περιοχής που βρίσκεται γύρω από την πληγή. Μείγμα χυμού λεμονιού και νερού αν εφαρμοστεί ακριβώς πάνω στην πληγή λειτουργεί σαν

φυσικό αντισηπτικό και στυπτικό και ευνοεί την πήξη του αίματος. Δεν πρέπει ποτέ να εφαρμόσουμε πάνω σε ανοιχτή πληγή ή κόψιμο κατάπλασμα αργίλου ή λάσπης. (Βλέπε, επίσης, θεραπεία για Κοψί­ ματα και Πληγές, σελ. 633).

Εξάντληση από τη ζέστη: Η εξάντληση από υψηλή θερμοκρασία είναι συνήθως το αποτέλεσμα ασύνετης διατροφής κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, υπερβολικής ένδυσης και εργασίας σε κλειστούς και θερμούς χώρους, οι οποίοι έχουν άσχημο εξαερισμό. Τα κύρια συμπτώματα είναι λιποθυμία ή συγκοπή, κρύο και υγρό δέρμα και γρήγορος αλλά αδύνατος σφυγμός. Αν επακολουθήσει ο θάνατος, τότε οφείλεται σε ανεπάρκεια της καρδιάς· οι περισσότε­ ρες όμως περιπτώσεις εξάντλησης από υψηλή θερμοκρασία θερα­ πεύονται. Δεν αποβαίνει μοιραία όπως πολλές φορές συμβαίνει με την ηλίαση. Ο ασθενής πρέπει, όσον αφορά τις πρώτες βοήθειες, να μεταφερ­ θεί σε δροσερό χώρο, όπου θα τον τρίψουμε δυνατά με ύφασμα, το οποίο θα έχουμε βουτήξει σε κρύο νερό και μετά στίψει καλά. Αν η λειτουργία της καρδιάς είναι αδύνατη, μπορούμε να την τονώσουμε με ρόφημα ζεστού λεμονιού. Το κεφάλι, πρέπει να πλένεται τακτικά με κρύο νερό. Σε πολλές περιπτώσεις τα κρύα επιθέματα στο σώμα είναι πολύ ευεργετικά. (Βλέπε Παράρτημα Α ', για λεπτομέρειες εφαρμογής των επιθεμάτων*).

Αν η θερμοκρασία του σώματος είναι χαμηλότερη από τη φυσιολο­ γική και φαίνεται ότι επίκειται ο θάνατος, τότε πρέπει να τυλίξουμε τα πόδια του ασθενή με μια μάλλινη κουβέρτα μουσκεμένη με ζεστό νερό. (Πρέπει να προσέξουμε να μη ζεματίσουμε το δέρμα του ασθενή). Διπλώστε πολλές φορές γύρω από την υγρή κουβέρτα ένα στεγνό σεντόνι ή μια στεγνή κουβέρτα για να διατηρηθεί η ζεστασιά. Ο ασθενής πρέπει να πίνει κατά διαστήματα, μικρές ποσότητες ζεστής λεμονάδας με νερό.

* Αν η αντίδραση του ασθενή στα επιθέματα είναι και φτωχή τότε πρέπει να βάλουμε γύρω από το σώμα του θερμοφόρες.

Λόξυγγας: Ο λόξυγγας είναι σπασμός του διαφράγματος ο οποίος προκαλείται από κάποιο νευρικό ερεθισμό. Μπορεί να οφείλεται σε πεπτικές διαταραχές ή σε ερεθισμό, ο οποίος προκαλείται από δηλητηριάσεις του οργανισμού ή σε φάρμακα. Στις χρόνιες περιπτώ­ σεις ο λόξυγγας έχει να κάνει συνήθως με δηλητηρίαση από φωσφόρο, υδράργυρο, στρυχνίνη ή άλλα φάρμακα. Ο 'συνηθισμένος λόξυγγας δεν απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Αν συνεχίζεται, τότε ο ασθενής μπορεί να πιει γουλιές νερού, ώσπου να εκλείψουν ένας-δυο σπασμοί. Οτιδήποτε αλλάξει τον ρυθμό της εμφάνισης των σπασμών θα τον εξαφανίσει. Σ ’ αυτό στηρίζεται η παλαιό αντίληψη ότι πρέπει να «τρομάξουμε τον λόξυγγα» με μια ξαφνική κίνηση ή με μια δυνατή φωνή. Στις πιο σοβαρές μορφές, σ' αυτές που οφείλονται σε δηλητηρία­ ση από φάρμακα, ο λόξυγγας χρειάζεται πλήρες πρόγραμμα φυσιο­ θεραπείας. Πρώτες βοήθειες σαν τις παραπάνω είναι πολύ ευεργετι­ κές· εκείνο, όμως, που απαιτείται είναι ένα πλήρες πρόγραμμα φυσικής θεραπείας.

Ρινορραγία: Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε σ' αυτή την περίπτωση είναι να ξαπλώσουμε και να κάνουμε εισπνοές από μείγμα κρύου νερού και χυμού λεμονιού. Ο χυμός του λεμονιού έχει ότυπτικές ικανότητες και έτσι βοηθάει ουσιαστικά στη διακοπή της αιμορραγίας. Αποφύγετε δυνατό φύσημα της μύτης. Αν η αιμορραγία συνεχίζεται, τότε πρέπει να βάλετε κρύα επιθέματα στον αυχένα στη βάση του εγκέφαλου, τα οποία θα σας κάνουν καλό. Μην προσπαθή­ σετε να μαζέψετε το αίμα μόνοι σας, στην περίπτωση όπου η αιμορραγία είναι μεγάλη- μείνετε ξαπλωμένοι και ακίνητοι και αφήστε κάποιον άλλο να μαζέψει το αίμα μ' ένα πανί ή με μια λεκάνη. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να διευκολυνθεί η πήξη του αίματος. Βλέπε επίσης Ρινορραγία, Κεφάλαιο 4 (σελ. 240).

Ξένα σώματα στη μύτη: Βλέπε Ξένα σώματα στα αυτιά (633).

Δηλητηρίαση: Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε σε όλες τις περιπτώσεις είναι να αδειάσετε το στομάχι. Μπορείτε να το πετύχετε αν καταπιείτε άφθονο χλιαρό νερό (το οποίο θα περιέχει το κατάλλη­

λο αντίδοτο στην περίπτωση που το ξέρετε) και ερεθίζοντας τον ουρανίσκο με το δάχτυλο, ή μ-ένα φτερό προκαλώντας έτσι τον εμετό. Η πλύση του στομάχου πρέπει να επαναληφθεί πολλές φορές. Αν το στόμα και ο λαιμός δεν έχουν καεί, μπορούμε να περάσουμε από το λαιμό στο στομάχι ένα λαστιχένιο σωλήνα και, με τη βοήθεια ενός χωνιού, να χύσουμε χλιαρό νερό στο σωλήνα ώσπου να κατακλυστεί από το νερό' στο σημείο αυτό παίρνουμε την εξωτερική άκρη του σωλήνα και ξαφνικά την κατεβάζουμε σε χαμηλότερο επίπεδο από την επιφάνεια του στομάχου, οπότε αρχίζει το νερό που είχε προηγουμένως κατακλύσει το στομάχι να ρέει προς τα έξω. Ο ασθενής θα διευκολύνει αυτή τη διεργασία, αν ξαπλώσει μπρούμυτα κατά τη διάρκεια που αδειάζει το στομάχι του. Σε επείγουσες περιπτώσεις μπορούμε να δώσουμε στον ασθενή εμετικά όπως είναι η μουστάρδα, το κοινό αλάτι, η σκόνη θειικού άλατος αλουμινίου, σε αναλογία μια κουταλιά της σούπας για ένα ποτήρι νερό. Ένα χλιαρό διάλυμα σαπουνιού σε νερό είναι ένα απλό και αποτελεσματικό εμετικό. Αν δεν έχουμε εμετικά, τότε ο ασθενής πρέπει να πιει άφθονο κρύο νερό και να προκαλέσουμε τον εμετό ερεθίζοντας το λαιμό του. Μετά την πλύση του στομάχου (όπως περιγράφτηκε στην πρώτη παράγραφο), πρέπει να δώσουμε στον ασθενή ασπράδι αυγού, γάλα ή νερό με ζάχαρη. Οι ουσίες αυτές καταπραΟνουν τις ερεθισμένες μεμβράνες και δίνουν κάποια ύλη στο στομάχι με την οποία μπορεί να δουλέψει. Πρέπει να γίνει πλύση των εντέρων επανειλημμένα με κλύσματα χλιαρού νερού, για να απομακρυνθεί το δηλητήριο από τα έντερα. (Αν επιθυμούμε μπορούμε να προσθέσουμε λίγο αλάτι στο νερό του κλύσματος). Όταν ο ασθενής αρχίζει να αισθάνεται ότι είναι αρκετά καλά, μπορεί να κάνει ζεστά μπάνια και να βάλει υγρά επιθέματα, τα οποία θα βοηθήσουν την απομάκρυνση του δηλητηρίου δια μέσου του δέρματος (βλέπε Παράρτημα Α' για τις λεπτομέρειες εφαρμογής των επιθεμάτων). Στη δηλητηρίαση από διχλωριούχο υδράργυρο ή σε άλλες μορφές δηλητηρίασης με υδράργυρο ένα κλύσμα με γάλα ή με ασπράδι αυγού το οποίο είναι καλά κτυπημένο σε ζεστό νερό, θα βοηθήσει στην εξουδετέρωσει της καταστρεπτικής λειτουργίας του μεταλλικού δηλητηρίου. Σε όλες τις περιπτώσεις, πρέπει να επιβάλλουμε στον ασθενή νηστεία με αραιωμένους χυμούς φρούτων ώσπου το σύστημα να αποβάλει το δηλητήριο και να αποκατασταθούν οι μεμβράνες των

εσωτερικών οργάνων, οι οποίες έχουν βλαφτεί. Αν, όμως, τα εσωτερικά όργανα έχουν υποοτεί σοβαρά εγκαύματα από το δηλητή­ ριο οι χυμοί των φρούτων μπορούν να προκαλέσουν πόνο φλόγωσης, εκτός αν έχουν διαλυθεί σε μεγάλη ποσότητα νερού. Σε μορφή ελαφρού διαλύματος θα λειτουργήσουν σαν αντίδοτο στα καταστρε­ πτικά αποτελέσματα που προκαλούν τα δηλητήρια. Τα αντίδοτα, όπως ονομάζονται, είναι αποτελεσματικά μόνο αν χρησιμοποιηθούν αμέσως. Ο γενικός κανόνας είναι ο εξής: κατά των δηλητηριάσεων με οξέα χρησιμοποιείστε νερό ανακατεμένο με μαγειρική σόδα ή φρέσκο κίτρο1κατά των αλκαλικών δηλητηριάσεων χρησιμοποιείστε διάλυμα ξιδιού. Γάλα και ασπράδι αυγού μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στις δυο περιπτώσεις αφού διαλύουν το δηλητή­ ριο και δίνουν στο στομάχι μια ύλη με την οποία μπορεί να.εργάζεται. Δηλητηριάσεις από ναρκωτικά όπως είναι το όπιο, η μορφίνη, η μπελαντόνα, (belladona),δακτυλίτιδα (digitalis) τα δηλητηριώδη μανι­ τάρια, η πτωμαΓινη, η αλκοόλη, η στριχνίνη, κλπ., προκαλούν απώλεια των αισθήσεων, θορυβώδη αναπνοή, κοκκίνισμα στο πρόσωπο, κρά­ μπες και παραλήρημα. Αν το θύμα έχει χάσει τις αισθήσεις του πρέπει να καταφύγουμε στην τεχνητή αναπνοή και να καταβρέξουμε με κρύο νερό το λαιμό, το στήθος και τα άλλα μέλη του σώματός του. (Βλέπε στις προηγούμενες σελίδες αυτού του κεφαλαίου λεπτομέ­ ρειες για την Τεχνητή αναπνοή, σελ. 624). Μια καλή εντριβή με κρύο αλατόνερο είναι πολύ αποτελεσματική για την επαναφορά των ζωτικών λειτουργιών. Μπορούμε να δώσουμε για τονωτικό μικρές δόσεις σκέτου καφέ (χωρίς ζάχαρη). Το αρσενικό, ο φώσφορος, το βιτριόλι, το φαινικό οξύ, το υδροχλω­ ρικό οξύ και η αλισίβα δεν προκαλούν κατά κανόνα αναισθησία. Προκαλούν, όμως, έντονους πόνους στον οισοφάγο, στο στομάχι και στην κοιλιακή χώρα και ακολουθεί πνιγμονικός εμετός, ασφυξίες από φραγμό του αναπνευστικού συστήματος και εμετοί. Ορισμένα από αυτά τα δηλητήρια καίνε τα χείλη, το στόμα, τον οισοφάγο και το στομάχι. Τέτοιου είδους εγκαύματα μπορούμε να τα περιποιηθούμε με διάλυμα μαγειρικής σόδας. Κατά τα άλλα η θεραπεία είναι ακριβώς η ίδια όπως στις αλκααλικές και όξινες δηλητηριάσεις. ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΡΘΕΙ ΟΣΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΓΡΗΓΟΡΟΤΕΡΑ. Η δηλητηρίαση από πτωμαΐνη προκαλείται από σάπια κρέατα, ψάρια, τυρί, παγωτά ή από άλλες ζωικές τροφές. Τα συνήθη

συμπτώματα είναι κατάρρευση, θερμοκρασία κάτω του φυσιολογικού και πόνος στην πεπτική οδό. Η Φύση, γενικά, προσπαθεί να τη θεραπεύσει προκαλώντας εμετούς και διάρροιες και αυτές οι δυο μορφές φυσικής απομάκρυνσης του δηλητηρίου πρέπει να ενισχυθούν με μεγάλες ποσότητες χλιαρού νερού τις οποίες θα καταπιεί ο ασθενής και με κλύσματα χλιαρού νερού. Η θεραπεία των δηλητηριάσεων από πτωμάίνη συνίσταται σχεδόν στην ίδια μέθοδο όπως και στις άλλες μορφές δηλητηρίασης. Και αφού το στομάχι και τα έντερα καθαριστούν πλήρως όσο γίνεται καλύτερα με τις μεθόδους τις οποίες περιγράφουμε στην προηγού­ μενη παράγραφο, τότε ο ασθενής πρέπει να πιει άφθονες ποσότητες φρέσκου νερού ανακατεμένου με όξινους χυμούς φρούτων. Η μέθοδος αυτή είναι καλύτερη από τη χορήγηση δηλητηριωδών αντισηπτικών. Αν ο ασθενής έχει υποθερμία καλό θα είναι να του βάλουμε επιθέματα σε όλο το σώμα ή στον κορμό" μπορούμε άλλωστε να τα ενισχύσουμε (τα επιθέματα) με θερμοφόρες (πάνω από τα επιθέματα) αν δεν έχουμε την απαιτούμενη αντίδραση. (Βλέπε Παράρτημα Α ', λεπτομέρειες για τα επιθέματα). Αν η υποθερμία εξελιχθεί σε φλόγωση και πυρετό, η θεραπεία η οποία πρέπει να ακολουθηθεί είναι αυτή που ακολουθείται για τους πυρετούς, όπως ακριβώς δόθηκε στο κεφάλαιο 13 (σελ. 541). Εν πάση περιπτώσει ο ασθενής πρέπει να κάνει νηστεία, να συντηρείται μόνο με νερό και χυμούς φρούτων ώσπου να επανέλθει το πεπτικό του σύστημα στη φυσιολογική του κατάσταση. (Βλέπε, επίσης, Τροφική δηλητηρίαση, Κεφάλαιο 9, σελ. 414). Εξωτερικές δηλητηριάσεις Οι εξωτερικές δηλητηριάσεις. Αυτές προέρχονται από φυτά όπως ο δηλητηριώδης κισσός κλπ., και δεν πρέπει ποτέ να αντιμετωπίζο­ νται με καταπραϋντικά φάρμακα, αλλά με τις συνηθισμένες φυσικές μεθόδους οι οποίες προκαλούν την απομάκρυνση του δηλητηρίου από το δέρμα και από τα άλλα όργανα εκκρίσεων. Αν είναι δυνατό ο ασθενής πρέπει αμέσως να πλυθεί και να τριφτεί καλά με μια βούρτσα στα σημεία του δέρματος όπου θα γίνει αντιληπτή η παρουσία του δηλητηρίου. Αυτό θα μειώσει σε μεγάλο βαθμό τα επώδυνα αποτελέσματα. Αν δεν έχουμε στη διάθεσή μας νερό και σαπούνι, τότε μόνο σκέτο νερό ή ακόμα άμμος ή λίγο γρασίδι

μπορούν να μας διευκολύνουν στο σκοπό μας. Αφού καθαρίσουμε το σώμα πολύ καλά, πρέπει στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουμε επιθέματα για όλο το σώμα τα οποία θα αλλάζουμε σε συχνά διστήματα και θα γίνονται σε συνδυασό με κρύες πλύσεις. Τα επιθέματα και οι κρύες πλύσεις είναι ο καλύτερος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να καταπραΰνουμε την αφόρητη φαγούρα και φλόγωση. (Λεπτομέρειες για τη χρήση των επιθεμάτων βλέπε Παράρτημα Α). Πρέπει επίσης να ακολουθηθεί θεραπευτική αγωγή για ολόκληρο σύστημα (όπως στην περίπτωση του πυρετού) με νηστεία, χρήση κλύσματος κλπ., σύμφωνα με τις λεπτομέρειες που δώσαμε στο Κεφάλαιο 13 (σελ. 546). Η νηστεία και στη συνέχεια μια δίαιτα με ωμές τροφές, είναι πολύ ωφέλιμες σ' αυτές τις περιπτώ­ σεις. Μερικά αντίδοτα για οξείες δηλητηριάσεις: -Δηλητηρίαση από μόλυβδο: μαγνήσια, σόδα, ή ασβεστόνερο. -Δηλητηρίαση από φώσφορο: παχύρρευστη μαστίχα, ασπράδι αυ­ γού, αλεύρι, ψωμί, μαγνήσια και κρύο νερό για να απομονώσει το δηλητήριο. Μη δίνετε στον ασθενή γάλα ή υγρά τα οποία περιέχουν αλκοόλη ή λιπαρά υλικά. -Δηλητηρίαση από καυστικά οξέα (όπως είναι το θειικό, το φαινικό, ή το νιτρικό οξύ): μεγάλες ποσότητες σαπουνιού, ασβέστου, άλατος, ασβεστόνερου ή γάλατος. -Δηλητηριάσεις από χαλκό και πράσινη οξείδωση του χαλκού. (Συνήθως συμβαίνει όταν έχουμε φάει ή πιει κάτι το οποίο έχει παρασκευαστεί σε χάλκινα σκεύη κλπ.): Διάλυση από ασπράδι αυγού, γάλα, νερό ανακατεμένο με μέλι ή ζάχαρη. Δηλητηρίαση από Ιώδιο: άμυλο ή ζυμάρι από αλεύρι. Δηλητηρίαση από νιτρικό άλας του αργύρου: δυνατό διάλυμα αλατόνερου, ασπράδι αυγού. Δηλητηρίαση από οξαλικό οξύ: υδροξείδιο του ασβεστίου ή ασβεστόνερο (υδατικό διάλυμα).

Δηλητηρίαση από στρυχνίνη: Κρέας καμμένο στα κάρβουνα, αφέ­ ψημα καφέ από βαλανιδιά. Δηλητηρίαση από αρσενικό: ζεστό γάλα, ζαχαρούχο νερό.

Ναυτία: Η ναυτία, αν και είναι δυσάρεστη όταν υποφέρει κανείς, ωστόσο ποτέ δεν έχει βλαβερά αποτελέσματα. Πολλές φορές, μάλιστα, ορισμένοι αισθάνονται πολύ καλύτερα μετά από κρίση ναυτίας, επειδή καθαρίζει εντελώς το πεπτικό τους σύστημα. Η βασική αιτία της ναυτίας οφείλεται σε μια παρεμβολή που γίνεται στο κέντρο της ισορροπίας, που βρίσκεται πολύ κοντά στο αριστερό αυτί, το οποίο στη συνέχεια επηρεάζει όλο το νευρικό σύστημα και ειδικότερα τα νεύρα, που τροφοδοτούν το πεπτικό σύστημα, προκαλώντας έτσι έντονη ναυτία και εμετό. Όσον αφορά τη θεραπεία της ναυτίας μπορούμε να πούμε αμέσως ότι δεν υπάρχει καμία' οι επόμενες οδηγίες, όμως, σε πολλές περιπτώσεις είτε εξάλειψαν είτε απάλυναν τα συμπτώματα. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε πριν πάτε ταξίδι με καράβι είναι να κάνετε νηστεία για μια ή δυο μέρες χρησιμοποιώντας κλύσμα για να καθαρίσετε τα έντερα. Όταν ταξιδεύετε με το πλοίο καλό είναι η διατροφή σας να βασίζεται όσο γίνεται περισσότερο σε ωμές φυσικές τροφές. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι μάλλον δύσκολο να περιορίσετε τη δίαιτά σας σε φρούτα και σαλάτες, θα σας κάνει, όμως, καλό. Οι βαριές και πλούσιες σε λιπαρά τροφές, οι οποίες σερβίρονται σε αφθονία στα πλοία, προκαλούν χωρίς αμφιβο­ λία γαστρικές διαταραχές. Πολλά από τα αναζωογονητικά αποτελέ­ σματα ενός ταξιδιού χάνονται εξαιτίας των υπερβολικών ποσοτήτων τροφής, τις οποίες καταναλώνουν οι επιβάτες σε τέτοιου είδους περιπτώσεις. Αν υιοθετηθεί ένα σχετικά απλό διαιτολόγιο με ωμές φυσικές τροφές θα συμβάλει στα υγιεινά αποτελέσματα που μπορεί να έχει το ταξίδι από κάθε άποψη και θα ελαττώσει τις πιθανότητες της ναυτίας. Εκτός από τα διαιτητικά μέτρα, ένα άλλο σημείο το οποίο πρέπει να προσέξει κανείς όταν βρίσκεται στο καράβι είναι να είναι όσο γίνεται ήρεμος. Πολλοί, χωρίς να το θέλουν βρίσκονται σε υπερέ­ νταση με το κούνημα του πλοίου και μ-αυτό τον τρόπο προκαλούν τη ναυτία. Αν αποφάσιζαν να ΗΡΕΜΗΣΟΥΝ όσο μπορούσαν περισσότε­ ρο και να αφήσουν το κορμί τους να ακολουθήσει τις κινήσεις του

πλοίου, με μεγάλη έκπληξη θα έβλεπαν πόσο λιγότερες πιθανότητες θα είχαν να πάθουν ναυτία. Το ίδιο ισχύει για τη ζάλη που μπορεί να μας πιάσει στο τρένο. Αν αυτός που υποφέρει άφηνε μόνο τον εαυτό του να ακολουθεί τις ταλαντώσεις και τις κινήσεις του τρένου, αντί να ανθίσταται σφίγγοντας το κορμί του, γρήγορα θα ανακάλυπτε στις περισσότερες περιπτώσεις ότι η ζάλη αυτή ανήκε στο παρελθόν.

Κλονισμός (Shock): Ο κλονισμός χαρακτηρίζεται από κατάπτωση και πολλές φορές από απώλεια των αισθήσεων. Μπορεί να οφείλεται σε υπερβολική απώλεια αίματος, σε φυσική πληγή ή σε συγκινησιακούς παράγοντες, όπως είναι ο ξαφνικός φόβος, πόνος, η αγωνία ή ο θυμός. Σε πολλές περιπτώσεις θανάτου εξαιτίας τραύματος, ο θάνατος οφείλεται στον κλονισμό ο οποίος παρουσιάστηκε εκείνη τη στιγμή παρά στο ίδιο το τραύμα. Η θεραπεία για τον κλονισμό είναι ακριβώς η ίδια μ' εκείνη της λιποθυμίας. Οι οδηγίες αυτές βρίσκονται σ' αυτό το παράρτημα (σελίδα 634). Αν παρουσιαστεί αιμορραγία, τότε πρέπει να ακολουθή­ σουμε τις οδηγίες, που αναφέρονται πιο πάνω, σελ. 637. Αν η διαταραχή οφείλεται σε συγκινησιακούς παράγοντες τότε απαιτείται ψύχραιμη και καθησυχαστική συμπεριφορά προς τον ασθενή για να απαλλαγεί από το φόβο και να μετριαστεί η αγωνία του.

Δήγματα από φίδι: Βλέπε δήγματα (σελίδα 630).

Εξαρθρώσεις, διάστρεμμα και μετατοπίσεις: Οι εξαρθρώσεις και οι μετατοπίσεις των κλειδώσεων πρέπει να τύχουν όσο γίνεται γρηγορότερα ιατρικής παρακολούθησης. Ένας Οστεοπαθητικός ή Χειροπράκτορας θα ήταν η ιδανική περίπτωση, αν μπορούσε να τον βρει κανείς γρήγορα. Ωσπου να αρχίσει η ιατρική θεραπεία μπορούμε να βάλουμε στον ασθενή κρύες κομπρέσες, που θα του ανακουφίσουν και θα του μειώσουν τη φλόγωση (Βλέπε Παράρτημα Α' για λεπτομέρειες κατασκευής και τοποθέτησης των επιθεμάτων). Αν εξαιτίας του πόνου και του πρηξίματος δεν είναι εύκολο να βγάλουμε ορισμένα από τα ρούχα ή τα παπούτσια και τις κάλτσες,

τότε πρέπει να τα σχίσουμε με ένα αιχμηρό μαχαίρι. Δεν ενδείκνυται η χρησιμοποίηση ζεστών επιθεμάτων οποιοσδήποτε μορφής. Το μέλος του σώματος το οποίο έχει πληγεί είναι απαραίτητο, μετά από την τακτοποίησή του στη σωστή θέση, να αναπαυτεί.

Ηλιακά εγκαύματα: Πολλοί οι οποίοι δεν έχουν ιδέα πώς να κάνουν ηλιοθεραπεία εκθέτουν κάθε φορά το σώμα τους για πολλές ώρες στις ακτίνες του ηλίου και, κατά συνέπεια, το δέρμα τους καίγεται και ορισμένες φορές μάλιστα πολύ άσχημα. Η καλύτερη θεραπεία για τέτοιες περιπτώσεις είναι η επάλειψη του δέρματος με μείγμα μαγειρικής σόδας και λάδι της ελιάς. Κρύες κομπρέσες βοηθούν επίσης σ' αυτές τις περιπτώσεις στην ανακούφιση των πόνων.

Ηλίαση: Η ηλίαση προκαλείται από την άμεση έκθεση στις ακτίνες του ηλίου σε θερμαινόμενη ατμόσφαιρα. Η απώλεια των αισθήσεων προκαλείται από την άμεση ενέργεια των ακτίνων του ηλίου στον εγκέφαλο και στα καρδιακά και αναπνευστικά κέντρα του νωτιαίου μυελού. Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της ηλίασης είναι ακαριαία προσβο­ λή, απώλεια της συνειδήσεως, χλωμάδα, αδύνατος σφυγμός, καρδια­ κή και αναπνευστική ανεπάρκεια. Η κατάσταση μπορεί να είναι πολύ σοβαρή και, πολλές φορές, μπορεί να είναι μοιραία, ειδικά αν παρέχουμε στον ασθενή την ορθόδοξη θεραπεία. Όσοι έχουν τη συνήθεια να πίνουν αλκοολούχα ποτά έχουν μεγαλύτερες πιθανότη­ τες να προσβληθούν από ηλίαση. Πρέπει να γδύσουμε αμέσως τον ασθενή και να τον περιλούσουμε με κρύο νερό σε όλο του το σώμα και το κεφάλι του. Έπειτα, να τον τρίψουμε ζωηρά με αλατόνερο. Βουτάμε ένα κομμάτι ύφασμα και το στίβουμε καλά σε κρύο νερό όπου έχουμε προσθέσει κοινό αλάτι ή άλατα θειικής μαγνησίας, (110 γραμμάρια σ' ένα μπολ) και μ’ αυτό τρίβουμε καλά όλο το σώμα. Αντί για εντριβές με αλατόνερο μπορούμε να τυλίξουμε τον ασθενή μ' ένα βρεγμένο σεντόνι, το οποίο πρέπει να διατηρείται υγρό ρίχνοντάς του από πάνω - κατά διαστήματα - κρύο νερό. Αν ο ασθενής έχει καταρρεύσει και η ζωτικότητά του είναι πολύ χαμηλή τότε πρέπει να ξαπλώσει στο κρεβάτι και να σκεπαστεί καλά με κουβέρτες, έτσι ώστε να προκληθεί μια θερμή αντίδραση.

Αδένες του αυχένα 293 Αδενοειδείς εκβλαστήσεις 312 Αδυναμία 573 Addison — νόσος 290 Αιμορροΐδες 405 Αιμορραγίες 637 Αίματος ασθένειες 231 κακή κυκλοφορία 250 Αιμοφόρων αγγείων ασθένειες 231 Ακμή 190 Αλωπεκία 191 Αμηνόρροια 514 Αμυγδαλές διογκωμένες 157, 324 Αμυγδαλίτιδα 343 Αμφιβληστροειδίτιδα 363 Αναιμία 233 Αναιμία κακοήθης 248 Αναπνοή τεχνητή 628 Αναπνευστικές ασκήσεις 611 Ανεμοβλογιά 167, 549 Ανεύρυσμα 235 Ανικανότητα 527 Ανορεξία 414 Ανπ'δοτα για δηλητηριάσεις 644 Αποστήματα 190, 565 Αποπληξία 237, 627 Αργύλου επιθέματα 207 'Αρθρωση ποδοκνημική 212 Άρθρωση του ώμου, του αγκώνα και του καρπού των χεριών 214 του γόνατου (Λευκή Διόγκωση) 217 Αρτηριοσκλήρωση 239 Αρθρώσεων ασθένειες 209 Ασθένεια του Raynold 252 Άσθμα 425 Ασκήσεις θεραπευτικές 610 αναπνευστικές 611 σωματικές 613

Ασφυξία 629 Αυτιά — Βούισμα 330 Αυτιά — Ξένα σώματα · 633 Αυνανισμός 533 Αϋπνία 268 Αφροδίσια νοσήματα 504, 536 Βήχας 434 Βλενόρροια 589 Βλεφαρίτιδα 352 Βραδυγλωσσία 284 Βρέξιμο του κρεβατιού 186 Βρεφικές στερητικές ασθένειες 175 Βρεφικές δερματικές παθήσεις 177 Βρογχίτιδα 154 οξεία 428 χρόνια 430 Βρογχοκήλη 299 εξώφθαλμη 294 Βρόγχων παθήσεις 415, 421 Γαστρίτιδα οξεία 402 χρόνια 404 Γεννητικών οργάνων παθήσεις 503 Γλαύκωμα 359 Γ ρίππη 550 Γρίππη και πυρετός 541 Δαγκώματα (Δήγματα) 630 Δερματίτιδα 198 Δήγματα από φίδι 646 Δηλητηρίαση 640 του αίματος 240 από πτωμαΐνη 643 τροφική 414 Δηλητηριάσεις εξωτερικές 643 Δηλητηριάσεων αντίδοτα 644

Διαβήτης 475 Διάρροια 151, 388 λοιμώδης 152 Διαστολή του στομάχου 389 Διάστρεμμα 646 Δίαιτα με φρούτα μόνο 594 με φρούτα & γάλα 596 περιορισμένη 596 πλήρης με γάλα 597 Διατροφή σαν θεραπευτική μέθοδος 97 των παιδιών 583 κατά το πρώτο έτος 583 των παιδιών 1-2 ετών 585 από 2-3 ετών 587 από 3-5 ετών 587 από 5 ετών και άνω 590 Διφθερίτιδα 167, 324, 550 Δοθιήνας ή καλόγερος 194 Δοθιήνες ούλων 327 Δόντια χαλασμένα 322 Δυσεντερία 152, 392 Δυσκοιλιότητα 150, 381, 518, 603 Δυσμηνόρροια 521 Δυσπεψία οξεία 149, 407 χρόνια 149, 408 νευρική 394 Δωδεκαδακτυλικό έλκος 391 Εγκαύματα 631 ηλιακά 647 Έκζεμα 199 Εκσπερμάτωση νυχτερινή 532 Έ λκος γαστρικό 399 δωδεκαδακτυλικό 391 Ελονοσία 554 Εμετός 153 Έμμηνη ρύση (περίοδος) 522 οδυνηρή 532 λιγοστή 533 Διακοπή 534 Εμμηνόπαυση (κλιμακτήριος) 537

Εμπήημα 438 Εμφύσημα 437 Ενδοκαρδίτιδα 436 Εντερικές διαταραχές 149 Εντέρου ασθένειες 367 Εντερικός πυρετός 395, 550 Εντριβή — πρωινή στεγνή 605 Εξάντληση 634 από ζέστη (θερμική) 639 Εξαρθρώσεις 646 Επιθέματα υγρά (κομπρέσες) 608 Επιληψία 265 Επιπλοκές στη διάρκεια της θερα­ πείας 617 Επιπεφυκίτιδα 356 Ερεθισμός (φλεγμονή) της γλωσ­ σάς 342 Έρπης ζωστήρας 206 Ερυθρά 170, 558 Ερύθημα 202 Ερυπίσελας 201 Ευλογιά 559 Ζωστήρας έρπης

206

Ηλεκτροθεραπεία 121 Ηλιακά εγκαύματα 647 Ηλίαση 647 Ημικρανία 272 Hodgkin ασθένεια 301 Θεραπευτικές Αγωγές 124 Θερμότητα ακτινοβολούμενη Θρόμβωση 256 της στεφανιαίας 433 Ιατρική αγωγή 53, 63 Ιδρωτοποιοί αδένες 292 Ιλαρά 170, 558 Ίλιγγος του M eniere 333 Ιρίτιδα 361 Ισχιαλγία 283 Ιχθύωση 202

122

Κακοήθης αναιμία 248 Καλόγερος ή δοθιήνας 194 Κάλοι 567 Κανόνες σωστής διαβίωσης 620 Καούρα 406 Καρδιάς βαλβική ανεπάρκεια 453 διαστολή 436 διόγκωση 437 λιπώδης εκφύλιση 440 παθήσεις 415, 460 υπετροφία 440 Καρδιοπάθεια 440 Καρκίνος 374 Καρούμπαλα 631 Κατάγματα 636 Καταρροή 313 βρογχική 428 γαστρική 398 εντερική 413 θερινή 327 Καταρροϊκή κώφωση 318 Καταρράκτης 352 Καψίματα 631 Κερατίτιδα 362 Κερατοειδούς εξελκώσεις 365 Κήλη 572 Κινητική αταξία 270 Κιρσοί 253 Κιρσοκήλη 536 Κιρσώδη έλκη 256 Κλιμακτήριος (εμμηνόπαυση) 537 Κλονισμός 646 Κλύσματος χρήση 604 Κνίδωση 204 Κολικός 376 Κοκκύτης 165 Κολίτιδα 150, 377 Κότσια 566 Κοψίματα 632 Κρεατάκια 157 Κρεατοελιές 575 Κριθαράκια 363

Κρυολογήματα 320 Κρυολόγημα κοινό 155 Κυκλοφοριακές διαταραχές 231 Κυνάγχη 340 Κυνάγχη του Vincent 345 Κυσπ'τιδα 473 Κώφωση 321

Λάρυγγα παθήσεις 415 Λαιμός — ερεθισμός 343 Λαρυγγίτιδα 441 υμενογόνος-μεμβρανώδης 156 υμενογόνος ψευδής 156 Λεμφοκοκκιμάτωση κακοήθης 301 Λευκοπλα σία 331 Λευκόρροια 528 Λευχαιμία 247 Λιποθυμία 634 Λόξυγγας 640 Λουτρό με άλατα 606 ζεστό και κρύο καθιστά 608 καθιστό κρύο ή εδρόλουτρο 609 Λύκος 203 Μάλαξη της σπονδυλικής στήλης 117 Μασάζ 122 Μαστοϊδίτιδα 331 Μαστού όγκοι 523 Ματιών ασθένειες Μενού μιας εβδομάδας 598 Μετατοπισμένος δίσκος 229 Μετατοπίσεις κλειδώσεων 646 Μηνιγγίτιδα 172, 181, 558 Μηνορραγία 531 Μήτρας όγκοι 523 Μήτρας μετατόπιση ή πτώση 519 Μολυσματικό κηρίο 202 Μυϊκή ατροφία 283 Μυϊκοί ρευματισμοί (Συνδετικίτιδα) 219

Μυοκαρδίτιδα 442 Μυξοίδημα 301 Μώλωπες 631 Ναυτία 645 μικρής διάρκειας 593 πρωινή 518 Νευραλγία 575 του τριδύμου 284 Νευρική ατονία 280 εξάντληση 280 ^Νευρικές παθήσεις παιδικής ηλικί­ ας 179 Νευρικός κλονισμός 280 Νευρασθένεια 276 Νευρίτιδα 281 Νεφρά 464 Νεφρίτιδα 470 Νεφρών παθήσεις 459 συμφόρηση 471 Νηματοσκώληκες 184 Νηστεία 83 Ξένα σώματα στα αυτιά στη μύτη 640

633

Οδοντοφυΐα 186 Οστεοπαθητική 117 Οστρακιά 174, 559 Οσφυαλγία 218 Ούλα-Δοθιήνες 327 Ουρική αρθρίτιδα ή ποδάγρα 214 Ουροδόχου κύστης παθήσεις 459 Παγκρέατος παθήσεις 459 Παιδικές αρρώστιες 145 Παιδικό εβδομαδιαίο διαιτολόγιο 590 Παιδική παράλυση 180 Παραρινοκολπίτιδα 341 Πανώλης βουβωνική 291 Παράλυση του προσωπικού νεύ­ ρου 265

Παράρτημα A 581 Παράρτημα Β 625 Παρασιτικές ασθένειες 184 Παρωτίτιδα επιδημική 161 Παχυσαρκία 569 Περικαρδίτιδα 442 Πιτυρίδα 197 Πλευρίτιδα 162, 443 Πληγές 663 Πνευμόνων παθήσεις 415, 421 Πνευμονία 172, 443, 558 βρογχοπνευμονία 163 λοβώδης 163 Πνιγμοί 632 Πολυομελίτιδα 182 Πολύποδες της Μύτης 337 Πονοκέφαλοι 568 Ποτά 602 Πρηξίματα από κτυπήματα 631 Πρόλογος 14 στη 14η έκδοση 17 Προστάτης 302, 532 Πρώτες βοήθειες 627 Πτώση στομάχου 389 Πυόρροια 338 Πυρετοί και Γρίππη 541 παιδικής ηλικίας 167 Πυρετός επιλόχειος 532 ρευματικός 172, 559 τυφοειδής 561 κίτρινος 562

Ραγάδες του πρωκτού 395 Ραχίτιδα 175 Ρευματισμοί 220 Ρευματοειδής πυρετός 172 αρθρίτιδα 225 Ρευματικές παθήσεις 209 Ρεύση νυχτερινή 532 Ρινίτιδα 341 Ρινορραγία 640

Σεξουαλικών Δυνάμεων απώλεια 530 Σιελογόνοι αδένες 292 Σκλήρυνσή κατά πλάκας 274 Σκορβούτο 176 Σκουλήκια 153, 184, 576 Σκωληκοειδίτιδα 370 Σκωλίωση 217 Σμηγματόρροια 206 Σπασμοί 179, 636 Σπασμός των Γραφέων 284 Σπόγγισμα κρύο 606 Σπονδυλική στήλη-μάλαξη 117 Στηθάγχη 424 Στομαχικές διαταραχές 149 Στομάχου ασθένειες 367 Στραβολέμιασμα 577 Σύκωση 207 Συνδετικίτιδα 219 Συκώτι 459 Συκωτιού παθήσεις 459 απόστημα 469 καρκίνος 470 κίρρωση 470 Συρίγγιο 396 Σύφιλη 535 Ταχυκαρδία 453 Τεχνητή αναπνοή 628 Τοκετός 515 Τραύλισμα 284 Τραύμα στα μάτια 634 Τράχωμα 364 ΤριχοφυΓα 178 Τυμπανισμός 397 Τυφοειδής 414 Τύφος 562

Φαλακρότητα 193 Φαρυγγίτιδα 336 Φλεβίτιδα 249 Φλεγμονή της επιγονατίδας 216 του αρθριτικού υμένα 229 λευκή-επώδυνη 532 Φυματίωση (Φθίση) πνευμονική 444 της άρθρωσης του ισχύου 216 Φυματιώδης σπονδυλίτιδα 219 Φύση — πως θεραπεύει 75 Φυσική Θεραπευτική Αγωγή: διαφορές με ιατρική θεραπευτική αγωγή 63 άλλες μορφές της 111 Φυσικός Δρόμος προς την υγεία 127 Φυσική υγιεινή τι είναι 29 βασικές αρχές 37 έναντι της ιατρικής 43 Φως Τεχνητό ηλιακό 123 Χειροπρακτική 117 Χολέρα 376, 562 Χολής προσβολή 469 Χοληδόχου κύστης παθήσεις Χιονίστρες 242 Χορεία 182 Χοριοειδίτιδα 356

Ψευδάνθρακες 196 Ψευδοστηθάγχη 438 Ψύξη 636 Ψυχοθεραπεία 116 Ψωρίαση 205

459

- ΟΔΗΓΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ Ο Οδηγός Φυσικής Θεραπευτικής αποτελεί μια πρακτική εγκυκλοπαίδεια του συστήματος της Φυσικής Αφάρμακης Θεραπευτικής, η οποία αποκλείει τα φάρμακα, όλα τα χημικά γιατρικά και γενικά κάθετοξική ουσία. Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας περιλαμβάνει ένα σύνολο αρχών και κανόνων που έχουν σκοπό την εδραίωση της υγείας και την πρόληψη της αρρώστιας. Είναι το πλέον περιεκτικό και πρακτικό βιβλίο της Φυσικής Αφάρμα­ κης Θεραπευτικής. Καλύπτει όλους τους τομείς, τη θεωρία αλλά και την πρακτική εφαρμογή, δίνοντας σαφείς, απλές και κατανοητές οδηγίες για όλες σχεδόν τις μορφές της αρρώστιας. Είναι απλά γραμμένο και γίνεται κατανοητό από κάθε ανα­ γνώστη. Μας λέει όλα όσα χρειάζονται για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, για τη φυσική φροντίδα του αρρώστου και των παιδιών. Εξετάζει όλες τις ασθένειες, οξείες και χρόνιες, και τις φυσικές θεραπευτικές αγωγές που πρέπει να εφαρμό­ σουμε για την αποκατάσταση μιας ΤΕΛΕΙΑΣ και ΠΑΝΤΟΤΙ­ ΝΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, χωρίς φάρμακα και εγχειρήσεις. Μάθετε, λοιπόν, να ζείτε σωστά και να τρέφεστε σωστά, και θα εξασφαλίσετε το εισιτήριο για μια ζωή ευτυχισμένη, απαλ­ λαγμένη από τον πόνο και την αρρώστια.

ISBN 960-364-015-8

9789603640158

^jllb diompei w w w .d io p t r a .g r 91789603 6 4 0 1 5 8