Ó V
Dga o Hgo e
Ó V
Dga o Hgo e
Étienne Balibar
LA FILOSOFÍA DE M
Edicions Nuva Visón Bunos Ars
Tíu a acs d ax La © La Décuv as 199
Tauó Ha
Ta epccón a paca e ea ba p caqe sema ncyn fcpa qe n haya s expsa mne azaa p e cny na nfaccón a s ech a y sá pma cn pna aa se añs e pón a. 6 a ley y art. Cg Pa)
Esa a se pca n mac gama Aya a a Ecón Vca Ocamp e Mnse Asns Exanj e Fanca y Sec Ca a Embajaa e Fanca en a genna
I.SB.N 9546 © p Ecn a Vsó SC Tcmán 37, 119 Ben Aes pca Agnna Qa hecho ps q maa a y 11.73 Imp n a Agnna Pn n gnna
FOOFA TA O FOOFA DE
La iea eneral e este pequeñ libr es cmprener y hacer cmprener pr qu se seurá leyen a Marx en el sil n sól cm un mnument el pasa sin cm un autr actual pr s interrantes que plantea a la flsfa y ls cncepts que le prpne. limitarme a l que me parece l esencial quería ar a ectr un mei para rientarse en ls escrits e Marx e intrucirl aa vez en ls ebates que sts suscitan. Querría eener tambin una tesi un pc paraóica inepenientemente e l que se haya pensa al respect no hy ni hb jms filosofí mis en ambi l imponci de Mx p l losofí es más rane que nunca. En principi hay que pnerse e acue sre l que sinicaba "lsa marxista Esta expresión pa apuntar a s csas bastante ierentes per que la tración el marxism tx elabraa a nes el si x e institucinaizaa pr ls partis Estas cmunistas lue e 9 y 1945 cnsieraba cm inisciables: la "cncepció el mun e mvimient scialista unaa en a iea el papel históric e la case brera y e sistema atribui a Marx Señalems en seuia que ninuna e ests s eas está esicmene iaa a la tra. N hay ua e que se crearn ierents expresines para inicar este tenr flsóc cmún a la bra e Marx y a mvimient pític y scial que l reivinicaba a más clebre es la e meilismo dilécico relatiamente taría per inspiraa en el us que Enes había hech e ierentes órmulas e Marx Otrs learn a sstener que prpiamente haban la la marxista n existía en Marx sin que había sur poseioi cm refexión más eneral y_ más abstracta sbe el snido, ls pincipios y el lcnce uniesl e su bra inclu que aún 5
d sis d aa sa. a ia a a ós ís cícs sa a daca cd d d Ma y sidad ais s a ica s d M iic d a d a a is da d s d a a c dic. Ls acc c a d ga cic 8999 d ca ció c dca d aacó aa i dossie , di s i í a s cidació E aidd s sa aa c ccció d d d ii cia c dc isa d a d Ma aadói s cció aia s d disi a iacia d M aa a sa a disió h s d Liad d a iió y a isa as i óic LS Y ;o L
Ns sa a a a dcad di cas sa óc d Ma só c a i c aai a sa a filosof c a ntifilofí Aca haa sd s d d s aisías d ca da E c c d Ma a a c a haba adid a ca d a adició a dsd ó a H d a as s did c Ec Fbc a cia a a idida d icó d d. Ca d cs ba a da dcacs y a aga. D d d s hay id a fm usos adicia sc sóc cai a dda d aó cids sóc c asi hsó cis s ss d accó íc E é g b x Encycopaedi Uversls, pém 1980 í m í s bc) é d . h) "C mxm u) G. Dte u u g n f 95
te éto sta ees des a fosofa e a dota ofa de o ados omstas eo tamé e aos de s tos (éase e Leee e Matériaime diaectiue as, 19) No a emeaa Ma (qe aaa de s método daéto) Ees (qe tzaa a ees daéta mateasta"); a aee fe etada e 88 o ose Detze, oeo soasta qe se aeaa o Ma. eao, a eaoa de e Matéaime et empiriocticim 198 e ure compte MosúPas t 14 tad asteaa Materiaimo empiriocriticimo e Ora ecogida, eos Aes, atao) oede de Ees, y a aededo de tes temas odtoes: a es mateasta" de a daéta eeaa a stodad de os os étos jstados a a a de ases y a oeea e as eyes de a eo e fs (emotz), ooa Da) y ooma ota (Ma) De ta modo Le se a ete masmo htoricita (Laoa) y masmo determiita, eao a dwsmo soa" (Katsky) as a Reo Rsa a fosofa soéta se dde ete daétos (Deo) meastas (a) E deate es eseto de mae atota o e seetao eea ta qe 93 odea a a de deeto qe detfa e mateasm daéto o e imo eiimo (c. Reé Zaata, utte phioophique e UR 1922-1931, as, 983 ete aos desés e e oúso teaimo diaéctico e teaimo hitórico 938, odfa s otedo emeado as eye de a diaéctica dato de as dsas ddaes y e esea, de a ea de a stoa, as omo aata a priori de s ofomdad o a oe oetaa de mdo Este sstema ya deoma aeada es iat, se mo d e toda a da teeta de os ases soastas y, mayo o meo fadad, e os atdos omstas odetaes e aa emeta a deooa de ado Estado y otoa a atdad de os aadémos (c. e aso Lyseko, estdado o Domqe Leot e Leo hitoire réee due ciece proétariee, as, Maseo 96 tad asteaa yeo, aeoa Laa, 98 ) e todos odos es oe ete oe e dos asetosesta mae moota me a, e 937 o s esayo Sur a cotradictio Sobre a ctradicció (e Quatre eai phioophique, e, s.f), Mao Zedo aa oesto a oe ateata e qe esaa a dea d as eyes de a daéta e ssta e a omejdad de a otad (ms adeate Atsse se saa e ea aa edata otadto et sdétemato e Pour Ma 96). edo, a eos a esea zo de mateasmo daéto e to de ada de a estemooa sta o desosta de ao a de Geymoat e ta Adé ose Ldoo Geymoat o a e o matéasme daetqe oea, e Praxi Ver ue reodatio e phioophie mait, as, Messdo/ Édtos oaes, 198)
oo, ga pcó aan oo on n a o nnaos ono on M ó q no a aa o al o a a ona a la q no os g ao aaa o la n a a aa óa Ma, a o on a foa osoa, no o ono a n a nao, no a na p al no a o na n las al lo y os on naos. Dl o oo, no lo lló a n o nfo, no a na olaón ann n l a y s a looía Po ms la losofía nno aqí nn ao ooon oo onlon n a, al oo aban o Snoa y Po jo a b óla bumo Luis o q Sa, n oo, onó oo la nal a alo sóo Lo ob an oa oa, o no a an abaan n la onon og as o os o, sno onon an aa y aa aao Po ms a la osoa nn o, a onao, n o q a q no na aa aónoa sno q naa o la oón q oa n ao lo onos oal y n a la, la la as. No oban, go na v s q a onao n y osaons no onsn n absolo n no bl Ma Ponn n ón a na a la aa loóa onno, o o s oo, fnon nlal y oa Ea a n os s Ma y oba bln g énolo oy En onna, s on q luo a a osoía a no f cm nt Sojo n aonno sb q no s oaa bl al gno n no no va oóo, oq no ólo oblga a aba as o éoo, no anfoa la a la looa E ao q Ma no l no q ojo óan fo o Paa anno a la oa ona, a no abía q nona abén a , n n bo fn y on Buma os Boapa Pís d S 6 p du s E mao d i Baa sgu dcó B A . JPu S d Ctq d a aso aq, 1 o s sms paqs Ps m d Ca a a da Bue s s
otos objetios Peo e ldd ls jmlos cos so my scsos Aq l cs ectd o do se más o meos clmte ecoocid td co myo 0 meo do y be sscitdo iclso violts tcio es y tettivs ecods de tizció co tod se idd obsesioó y ctó sobe l totlidd dl discso fosó fco cotmoáo Es tiloso q e momto ddo qiso se l esmito d Mx, s o floso e iddblmt co escto l áctic istet odjo o lo tto el ecto opueso l q sib. No sólo o so f l floso sio q ts bi ssctó s so cstió emetmt biet d l q e lo scesvo qll ede vivi y qe cotibye ovl E cto o exist d cido floso et siem idtc s mism loso y tos d ifó y mbls ivsibles Lo q scdió co Mx jstmt dslzmito dl l ls cstioes y los objtivos d l floso qe ede cts o czse o q s sfcietemte mit q o s osible iolo Co llo odmos volveos o ci M y, si dismiilo i ticiol lelo como lósofo. E ess cicstcis ¿dóde bs ls filosofís de M Lo d lo q cbo d ooe l esest o lt dd l i ot t qe e l totli' dd biet de ss scitos No sólo o y qe ect i slcció te obs fosófcs y obs istóics o "coómics sio qe est divisió s l medio más so de o comd d d l lció ctic q M mti co tod l tdició fosóc y l eecto evolcioio qe odjo sobe ll. Ls bocioes más tcics dl pil so tmbi qells ls q ls cteos d l lóc y l otoloí y ls estcios dl idivido y dl vclo socil s co s deició tdiciol y se so ció d ls ecesiddes del álisis istóico Los tclos más coytles dctdos e ootidd de ls iecis evolciois d 848 ó 1871 o l discsió it d l Asocicó Itciol d Tbjdos so tmbi l mdio d iveti l elció tdiciol te sociedd y Estdo y dsoll l ide de dmocci dicl qe iciio Mx b sboz do ell mism e ss ots ctics d 1843 escits e lo máes d l Flosof del decho d eel. Los esctos
9
s a Pudh Baku Lasale abé aquls s qu aaee a deea e el esqua eó d luó de la ía aala la ha ea de la edad bugusa, que blga a Max a bsqueja ua daléa gal dsa de ua ea ó de la da hegelaa del ge del su ... el d, da ba de Max eá a z egada de abaj flsó e suaó de ea la aa e que la adó asó ubó la fsía l ual e u de s ee de u deals. P es la ua la aalía ua exeea, e d él h e sí . o Y PT
Más que Ma sibió a ca. a a de ó luía a aea del e de la que hababa Hgel, el rg de las euea Pe s duda ea able la eabdad de la lues: Max es el fló del ee e qu dja as d sí aias bas e suó ed d u sae uede seaae d us desaaes. s s que aa esudal e uede esu abaaee u sea. es l a aa u eluó su uuas sus bua. Ta l ass d Alhue a a de us ague la duó de la déadas del sesea el eea e euó uh la uua el e que aquél fjaba e 1845. Ceá del uge de la elaó sal e Ma, ee daía u u e, l ge d u alejae ee del masmo óio ae. Más adelae leé a ese é ee ea uua ua e ae egable. Le re de udae ua eeea lía edaa, aula el del leaad aleá aés (l glé e el as de gels el gs a e el dsall de la luhas sal (que ee aa da da la alda de la flfa ueara). N ba, su ed eealee a ua abaó eeual. ab hub e la da d Max al es a ds uua gualee ae deadas sues eale us aa la ía qu él a ólda De 0
Te ee e esei de xis concepión dl mundo se is due ie e de de s es uees de xis fosofía amana e soasmo francés y onoma pota ngsa. D u viee de d e ue Ees, e E antDührng (1878) dividi s exsii de eiis isi y esz isi de s esis de eiis y e ideis esi y diéi sy siseiá ese esue e u ee de 90 as ts fnts d maxsmo L oba hsta d Max du es Ls Tos Socs d asm 'wvr stoq d Max s s), e e ie de siedd, desde e de vis de eid, se ei síesis de ese eá, e esie és y e esie iés", e iee e úiee e e ieis, si ese isi de eid ii de isi eue ue siuye e e de uives e i á suy e u ee de 1913, Las ts fnts as ts pas const tvas d maxsmo (d es s Tros Sorcs t s tos pas consttvs d xsm, e Cvs ompts op ct . 9) Pe e de sii de u eui de s es de u eí e eidd d de uev duí esisei de i de ií eue", exues u ie ás Mses ess (e iizd exesi íu de de ss s e 14) y ed Mx e sus esis de uveud e e idu i de potaado Desde e e e ue se e disi ese sueñ de ee ii de esie seú e ei de s es es de d (siiivee esids e e esi ee, es de s uees de esie isi de Mx, es dei, de s ees ivieids e ése uv de eis de sd, se s e u uesi aba E u e i eiee ( fo d Aanna Qndc zon d osoa axsta, Miá, Veis, 199) s eve di e ee e e ii ess Mx Epco uie sd su esis Dfnca d a osofía nata n Dmóto Epo, 1841 ), e eiis de ed eid di de cnamn desvi ei de s ás Rossa, de ie ede e deis iuii de de si udd e iii die de s iudds e deisi ee Ada m Smth de uie ede ide de ue e ude de iedd es e j úi Hg, e ás ie y e ás ivee isid y dvesi se de j de Mx se dii dié y siidd. ve de ese ese sse e ie e esdi ejdd e y s deszies suesvs e ei i de Mx dii isi
1
mod q s_a so do aar en cda ooudad a cosa d a edcó a ua cuada po msmo Mr, ya mpndida po agún oro Engs) Rcordms bmn im qué consisio sas css d maxism avat la letre. Eso nos roporcionaá al mmo tiempo maco gnra pa as ectuas y dcios s guiá. L uego de 148
a pima coicid co u cambo de poca para odo e pnsameno del lo XI: e fcaso de as oucions d 88. Ba ee e Manifiest delparido comunisa (dac do n 1847)3 para comprnder qu Marx hbía compaido nrame a coicción d ua cisis gene inminn d capiismo, gracias a a cua, y as ponerse a la cbea d ods as cases domada en odo o pases de Euop e poeaado isauaa ua dmocracia dica qu a coro pao eaa a a aboición de as ases y a comunismo La uerza y eusiasmo de as insurrecciones d "pimara d os pubos y a "púbica socl o poda sino prsnás como a ejecucó de ese progrma Más dura sera a caída . Producidos ras as masacs d uio, e eamieno d una par d os sociaiss ancss con bonapaismo y a "pasiidad d o oberos ane e gop d Esado san una signicacón patcua mn dsmoaan Má adeane l oma e qu sa eperecia ho aci a ida maxia sobe el preariado y su misió oucioaia a ampiud d a comociones óics qu suscia Ma no pud subsimas Se raa d bndoo de a nocód revolución prmanen que psaba pecamee idea de u paso inminee de a ocidd de cass a a socidad sin clae como de pogam poico cospodine d ·
•
E autor utza st atio (maxen 1 mxenne l orga) paa fs uivamnt a q pta irta Mar. (. d T.) 3 Inumabs eio por jmpo: ax y Egs Manfese du pari ommnise pésnté et ao par J� Bar t G Nri, préa Ja Bhat, París, Fna aa, cL "Le intégrales e ho" [am so b s ons astlano; p tas Maesto elarido comus, Los grades famenos n, Méco, ono Ctra Ecoómia, 198]
2
ditadua d potaiado (opa a a dtadua d a urgusa 4 Es ips durado d opto d idol g apas dido y pusto pátia uas aos tóias trata d idiar. ro s tai a dió d u prograa d istigaios rridas a a dtriaió oóia d as oyuturas poítias as tdias proogadas d a ouió soia. Y s oto Mar u a proyto d ua rítia d a ooía poítia para rudir sus ass tóias y aro a u purto; todo aso hasta a apariió d iro d l Cpil 867 a prio d u suro ariado q o stá prohiido piir podroso dso y a oiió atiipada d ua raha sor apitaiso dor: a a diat daito d sus aisos srtos qu iso o oprd a dostraió d su drru iita Lug de
ro h aquí a sguda isis a gu�rra raoaaa d 1870 sgida d a Coua d as. Estas hud a Mar a dprsió sua oo u aado a ord d ado ao d a storia (d qu oros a haar s dir su dsarroo iprisi sus tos rgrsios su spatoso osto huao (das d is d utos a gurra otas das d is adás d as dportaios a "saa sagrita qu por sguda 25 años dsaa a protariado rouioario as y atrroria a os otos ¿or qu s aado pattio Ha qu apriar o aidad a ratura rsutt. La gura uropa a otra a rpstaió q Mar s haía hho d as uras dirtris os oitos udatas d a poítia. Ratiia a uha d ass io a os apart d otros itrss otras pasios. E staido d a rouió protaria Fraia (y o Igatrra s opo a squa "ógio d ua risis origiada a prpia auuaió apitaista. E drru d a Coua ustra a dspropor 4 So s vsds d l ddr d olrdo x sus ssos c o n Dctona ctqu u maxm, o. ct. jor rsnn d os dfrns odlos rvouonos d rx s d Snl oor Th Tcts. Th Backgound ax uv Yo, onh viw rss 963
13
n a r aadad d manobra n a burga y porado Una v m oo únbr d o obrro d u había habado E m. Mrx, n da o fon En gnio d o proario nido por br u haya do u prni, b r a innión d primr gobirno d a obrra u óo bra faado fura d oganain Propon a o prido oiaa n ía d ormaión una nue dorina d diadura d proariado omo dmanamino d aprao d Edo duran una f d raniin n nnn pnpio d omunimo y d drho burgé Pro iuida a Inrniona abrumada, hay u dmiro por inpi onradion E nrrump a din d E C, o borador uda n upno n mdio d apíuo obr La a ., pa aprndr ruo y mm y mbarr, a hio d innumrab ura n a rian d ora d a oin oia zada on o argo d una oupar o di úimo año d u ida opondr a Eng, inrouor d mpr y a nprador, imaar mimo io, dia, a rag oiaia Pro ada o a u impo. Eamo n 1845: r in 27 ao doo n ooa d a uniidad d na, jf d rdaón d ce Ren d Coonia y d o nnle fncollemndes d Pr y o pun d Frana a pdido d Puia po agador poio; in un nao aab d ar on a jon barona on Wphn, on un in una hija Como oda u gnraión a d o fuuro proagona d8 poni frn a
ou Atue ndo en Bde Age en 1918 y ueto en Pí en 1990) e oy á onodo po el gn púo u de l tged que on el n de vd ento de u epo, ntenón pqát: vée u toog í, Av ende ngtemps Pí, to 99 [E peni es ag, Beno Ae, Ep Cpe, 1993) que po o teó. n ego ét opó un g ent en o dete oóo de l déd del eent y el etent uego de l plón en 196 PMax y e e apia oletvo) o edtdo po Édton Fno Mpeo de tduón teln de egndo Paa eeE Capia, Beo, PlnetAgotn, 1985]. Apee entone, unto on Lévt Ln, oult y Bte, oo un de l e del ettulo. to not de l del xo, peo negá doe tl un e dogtón e e en n elet de Mx o en péto de l epteoogí htó Bed) noón de ote epteológo" e ntepet l ít xn de eonoí polít oo n upt on el hnism teóic y el hisicism de l oo delt nldo Hege) y oo l ndón de un en de l hto uy tegoí ente on ontdón oedetend de odo de podón y l ettu on donnte" de l oone ole. Dh en e opone l deologí uge, peo deet l o tepo teldd y e tó de l deologí dend oo eón gn de o ndvdo y l e on u ondone de exten A oo no y n de to, no podí he po lo tnto n de l deoog táneente, Atue popone n eevlón de l te lennt oe l looí, qe dene oo luh de le en l teoí" Lénine e a phisphie Pí, Mpeo 1969), y e vle de e p n l ontdone ente tenden telt y tenden delt dento de l átent (Phisphie etphisphie spnanée des saans, Pí Mpeo 1974). n n e ulteo nud po l evoón ultl'' n y o ovento de yo de 1968 Atue t o qe onde en lo evo oo devón teot" de u peo enyo qe ue endente del epnoo en detento de dét (Eémens daciiqe Pí, hetteLttétue, 197 4) Al e l deen del xo y el no, eo un teoí genel de deoog oo ntepelón de lo ndvduo en tnto ujeto" oo te de nttuone ve púl y pvd qe egun l epodón de l elone le ldéooge et ppe délogque d' Étt, en Psiins Pí, Edton oe, 1976 Idegí apaas ideógics de Estad Bueno Ae uev ón
15
URO CROOGCO
88 80 83 835 838 83 84 84 843 844
845 846
Ncimin d Mrx n Trvrs (Rnni prsin). Ncimin d Engls Mr d Hgl. Prr Lrx n Frnci y Rr Own n ngrr invnan l plr scilism. Rl d ls cn inss Frir: La fala n faenaa Frgs O'Cnnr rdc l eople he (mnis dl crism ings. Blnqi prpn l dicdr dl prlrid. Mrx sdi drch y ls n ls nrsidds d Bnn y Brín. Frch: L eena el cano; Prdhn ¿Q e lpopea Hss aía eopea sis d dcrd d Mrx
Deco Eco).
Mrx s jf d rdcción d
La Gcea Renna.
Vae a Ica. Crlyl: a an een Frch: npo e l lo ofía el fo M n Prís rdcción d Js Annale fncollene (q cninn La en jí y Inocn l a e la loofa el eecho e eel) Cm Dco obe el epí povo Hin: Dech lan en Wnechen. Mrx rdc Js Mnscris d 14 Eonoa polí loof) y pic (cn Engs La a fala Engls pic La concn e l cle obea en nlea. Sr: El úno popea; Hss: La eena el neo Mrx s xplsd d Blgic rdcción d ls e obe Feebh y n Engls d La eoloí ale ana. La ea e la loofía (rsps Floofa la ea d Prdhn) Mrx dhir l Lig d ls ss
be se a a o ejeoes ea e Ln e .
16
C
e se nvee en ga de s mns pa ua edaa en 1847 jun n Enges, e anes de pa-
18 188
18 1850 1851 185 1853
tdo ounsta
y de de has en Ingaea (que ma a jnd ba. Mhee: E puebo. Revunes eupes (febe e eges en emna, Ma se nvee en eda en jefe de a Nueva Gaea Rnan ógan demá evun Mase de s bes neses en s jds de un. Febe de en Cafa Renan: E porenr de ena (pub ad en 19 Jhn Su M: Prnpes of Poa Eonoy De a propedad Leu a uadad Faas de a ambea Nan de Fnfu enqus de emn p s ejés pnpess. Ma emga a ndes. M Las uhas de ases en Frana; hd Wage:
E judíso en ús
Gpe de Esad de Lus Napeón Bnaae Mx: E bruro de Lus Bonapare suón de Lg de s Cmunss. Hug Ls ss Gbneu: Ensayo sbre a desua-
dad de as razas huanas.
1856 Gue de Cme 185 Rsn: he Poa Eonoy of Art Baudee Las 1858 185 1861 1863 186 186
1868
ores de a Pudhn: De a jusa en a Revouón a Ies; M: Lbery; Lssae: La osofía de erá e osur M: onrbuón a a ríta de a enoía poía In de s abajs de na de Sue. awn: E oren de as espees Fundaón de Enshoans Joua (pmea evsa femnsa. Guea de Seesón en s Esads Und. bón de a sevdumbe en Rusa Lasse: Sse de os derehos
durdos.
Insueón pa. Hug Los serabes; Renan: Vda de Jesús ses: Huados y ofendos Renmen de deeh de hueg en Fana Fundón de a són Inena de bajdes en Lndes M es seea de nsej ene sae esbee e sufag unves msun en Ingaea unaón aduanea de emn M E apa ría de eonoía poí b pme (E proeso de produón de apa). Cnqus nesa de Chnhn Pme nges de as rade unons bnas. Hee: sora de a reaón natur; Wm Ms he
Earhy Paradse
1
a a (Be!, Líe dl ca Se Mlhe Subj tio o( W La g pz; Mathew Aod Ctur nhy . fncoma o dl peo mán Verse. to e Ps, iec e n.
7 7 7 7 7 7 7
Fundó de la
M: gur civl n Fa (eoa d Int e ) Bki: E Imp kno-máco (o y l so). Cgeso d L H (tao e r Ieacioa, c y ee e ts Nev Yok). T s i m e Cp Dw: s hom Nizsce mt de ssmo q W: m oo . ogso d ni e cm má s" "m Goa Tdó fac m p Vi metz I Sc P p s f Skgy Dl o c d a acioa Dosovs Los nugur e!s d . M: "Ca a Míjaiosi"; M A So e sc sa emia Enge Düh Rvcó cc E Dh o auo Mx). Gee a Obe Facés Fió a Agaa aea Hey Ge oso d o com e E ñ m oba Aseo d o o " ü: D Jdf Rn-, · u C; Max Vr Zsh. s Bo smo mvo M Mx. Pljov f e "Empó e Tj eb: L mj o; Aí bó Zs
2
CI L l"O PI A POUCCIÓ
E la uca úla la ss sbr Frah lo lo gu: Lo foo o hco pa a aa l uo; lo qu poa ambar. E objo capíulo pa a co po qu Ma n s av a b u o aa lo qu cb pu up uca l hoon lo pobl a plaao po a oulac.
O F Qu o oc la ? Ua ao qu oa boa ua aguac cca oa uca ua popo ici pii, c ca ua coga lo coba la ologa la foofa alaa (lo cua hac u hoy u ca po oo c co ua pac c a u oo ulo qu co oo a ua bac ua i epeti a oa cc la atvdad ráta rvuara. acao al o ao 84 cao e o r y pica ao aba ula ca glaa No ba a aa ul u ago Egl paa coa u abajo couo qu pologaía haa u u pac uca a la a la publcac p c a la ba l ou ula qu aoja ob l papl paa coala y a lla ua pa c coua. E oo Ma cao a u abajo l qu o ua a baa pca gaca lo boao pubcao 193 y cooco oc co l íulo
19
conom polic loof o Mncio d Se trata
d un análss nomenológo que aunta a onr de relv el nido o l snsentdo) e la alnaón del trabajo humano n la forma del trabajo asalarado. n él las nuenas d Rousseau Feurah Proudhon y Hegel s omnan íntma mnte on su rmra letura d los onomstas Adam Smth anBatst Say, ardo Ssmond, ara desembo ar en una oneón humansta y naturalsta del omunso nsado oo a reonlaón del hombre on su roo trabajo y on la naturalza, y or lo tanto on su esna omuntara aboda or a roedad rvada qu de tal odo lo hzo ajeno a s so hora en, Mar a a nterumr se traajo (que rtoará muho desués, sor ases oletamente dstntas ara rnder junto a Engls la redaón d L idoloí lmn qu s rsenta ante todo oo una oléa ontra las dferentes oentes de la losoa joen hglana unerstaria y etraunerstara Ludwg urah, Bruno Bauer Ma Strner todos elos ás o enos lgados al omnto d rta de la Restauraón, que roa una letura de zquerda de autor de la Fnomnoloí dl píiu y la Filoofí dl dcho). a redaón de las i ond on sa nteuón Es robabl qu equ algunas d sus razones teórias Pero tambén es rual sar eataent qué reaón mantenen on las roosons de L idoloí lmn Voleré a ello más adelante Entre otros ltors éeres, Lous Athussr as resentó no hae uho oo l ord antero de un co on o qu A o ae ha u ni el onno de a noa d ea bliada o a na xEngls sm-usgb ol. !V/2, Ben E xo onoido on lo de Óonomsch-hlosohsch nust e en aidad n ona d a ae á aboada de ea oba. adin ana: a ax nuscs d ad naion a E. Boigi a Édiion Soiale [adin aelana: nuscto conom losof adid Aianza . biada n o Engl oo anxo a oio enao udwg uch t l n d l hlosoh clssqu l mnd en a ax idih Eng Éushlosohqus a Édiion Soiae 6, en na ein igane oegda gaene biado de anea a n 32, iea a e ia nane eebah no adaa n onidae oo a á iáia d la xoiion gnea dl aeiaio hiio i e ha abain eaee de a oba d Eng
l Haa aq, l to pipal oo lo aiao ] q objto, a alia tiva, a ibilia, óo apta a oa ob o la nun; po o oo aa snsbl mn una, oo páa o oo btivo Po o l ao aivo aolao aa abata opoó a atialio, po iao q aa o oo la atvia al tva, ibl, oo a ba qi obo bl, al itito o obto pao po o o a ativa haa ia oo atva ojva.[ ] a otia aata abio a taia y la aió ovia q qi abia a aia o lo ob y q o ao b ao a a azó po a q b ivi a oia o pat, a a al va po a lla La oiiia l abo la itaia y la aivia aa o aoabio o p apa y op aioal o oo pia oluonaia IV Fba pa o la atoaaió igoa obaito l o gioo y ao S tabao iov l o igoo ato ao Po ho q ao ao pa o i io aóoo a b óo p pia po atogaaito y aootaiió oia, io ao ao b opao otaiió oo voloa la páia t ta q, po po, a z q a aa tt va oo to a alia tial lo q b i tóa y pia lo vo a pia [ VI bah v a ia ligoa la ia una Po éa o a abaió i a vo ga E aia tva oo la aio oia bah, q o ata a tia ta ia al tiva, obigao po oigt: 1 A ha abaió o la toia, ija ito lgoo paa y ppo iio hao abao ailao La ia, po o tato ya o p apa q oo géo oo ivalia ia, a, q a o oo ivo na naual [] XI Lo ilóoo o hio io itpta ita aa o; lo q poa ambialo." aió aa og Labia
21
so e marca o d os gads date dl maismo oemore'o aa é os a d co s umasmo caraerico staa a de este ado del corte La dga amaa o meo su rima ate co su deducció d las omas sucesivas de a roiedad y el stado cuo hio coductor s e desaollo de la diisió del taao esetaa la verdadera y ostia etada e esea d la ciecia de la historia. No retedo emarcarme au e a elicació ehaus tiva emito ara ello al traao de Georges aica ue estudia cada ormuació e detalle y toma los cometarios ulteriores co todas sus diergecias como reveladores de los rolemas i teros ue latea las T aica muestra co eeta caridad cómo se estructura éstas De uo a oto etemo se trata de suera e u uvo materialismo o materialismo rctico la oosició tradicioal etre los dos camos de la losoa: el dam, vale decir ate todo Hegel ue royecta toda realidad e e mudo del esritu y el atg maam o materialismo ituitivo ue reduce todas las astraccioes iteectuales a la sesiilidad es decir a la vida la sesació y la aectividad a eemlo de los eicúreos y sus disculos moderos: Hoes Diderot Helvétius. a d a aa
Si os remitimos a los deats de la éoca el hilo coductor de la argumetació es astate claro. Feuerach uiso eli car la alieació religiosa esto es e hecho de ue los homres reales sesiles se reresete la salvació y la recció e oto mudo sab como royecció e sres y situacioes imagiarios d sus roias cualidades esecias e articular l vculo comuitario o lao de amo ue u a géero humao). Cuado tom cociecia de ese uvoco los homres odr volver a readueñarse d su esecia aieada Dios y or eso mismo vvir verdade
s a Ma s Ts s Fac Pís, 87 Phsphs ps s ss d fs s s rss s Lg , Ess d crsasm, ps JP s P s sp 968 g g F, Mfss oops s oss - s hss s 6
2
ta e la eía ía a exes ctca e la ecía ítca eja e fua e e ttu e aa e as aes as e Max, aue su te se tasfe cstateete Ya s auscts e 8 s s aes e ua a que eía ttuase Z Kiik d poliishn Okonomi, tít e a ctuac se cvete e e el taaj uca e 89 c ea ate e tata e cjut, y e e stítu e Cpi cuy l e, úc eta e Max aaeceá e 86) A cua se aea uchs éts artícs, secces e as écas Paece l tat, que esta fua exesa la ala eaete e la eac teectua e Max c s et io E etv ca ea a cítca e a aeac lítca e la scea cl uuesa así c e as ateas eseculatvas" cuya ua áca etee exesa la flsfía Pe t se esaaet fa etal: ctca el eec, la al y a ítca es cftals c s ase atealsta" c e ces e csttc e as elaces scales e e taa y a ucc Max ecea etces a su aea e dobl snido e la aaa i e sfía estucc el e, ccet e ls tes e a acuta a áctca Pe e ea e esa cta, e ve e se seete e aálss asa a se a hsta cual e ete ca aéctcaete la cítca e las uses ecesaas e la teía (e fetchs e la ecacía"), el esa e as ctacces teas, cclaes, e la eaa ecca las css, e atas cata/taaj a se a exltac e la ecacía a e a) y, lt e es e ua ecía lítca e a case ea uesta a a e a esía (Disuso inuu la Ascac Iteacal e Taajaes, 86) a suerte e la cítca se ea e s s escets" e é se atuye la euc e la fa e a at e as eas ecesaes e a ccuac e as eca cías, y a ecc e as leyes e a acuuac a a cataac e seva[ suu (M As ete a a efc e val c exes e taaj scalete ecesa, e a ca se aaa e echa el ut e vsta e mo onomius astact ef caete e cácu e su uta vual Paa a esetac e ls asects téccs a cítca e a ecía ítca e Max Pee aaayTa Ha ,lnoduion á l'éonomi d Mx País, a Décuvete 99 c ees) �Vése la not del cpíulo doe el tor explc el de t mo e vez del á tdiol de "plvl (N. del T.)
23
men fenidd be iea. T pas d Febh gns óf i en es mim Max qse exed ese sqem a s fnómen d sión y depeión d xisni hmn n espei q nsiye esfa plíc, isad d sidad, m n mndd ide en q hmb n ibe e igs P n di Mx n s ess , vdd ón d es pyeón n es n isó de nieni n f d imgnión individ: es escsón división q impe n sidd, sn s nis pis qe pnn hmb n s y p qe e i de igión e d pia es ppnn n sión miag ó pdn sa vedadamen de es me dine n nsfmión, pi n s mism qe eimine dependni d gns hmbs n p s. A ps n espnd f pne n a ienión pes q sf nn fe s q e mni dión d idls de niión d a igión y pi, sin vión ys ndiins s nn n xisni mil d s indids y ss i nes sias L ess sobe Feuebch xign p s mim n sld (usgng) dniiva de sf, úni medi de izión de q siempe f s mbiión ms evd: emanipión ibeión VUÓ FSF
L dids minzn peismn n es pn E inddb q Max n e venó pbi semjne nminión, n nnó pnidd de h L ie q sibió y qe m n bd, gó nss Ah bin e ennid en eión e ban pdóji. En ie senid e bsmne heen nsig mim Hce n qe xige (n n di, n n eming i q ien g d pfmiv) Eibi Ls lófs n hiin sin in e pe d disin man mnd; q imp s mbil s pne q hy n pn in en p qi pnsamien q pnd e z mndn También e phibie eed, vv a sf O si s qiee, s ndena s p ven n viea inp mnd y n epia e mnd i 24
a ar a v má aato ooa oq tr éta y a rvoió o ha térmo mio. ímit tratar to a mara oar a iio. Pro a brtaa ta atratva o br a otra ara i ir har or otro ao "har ir y a aabra a o iot Por jmo o iot atar q a itrrtaio mo o dvra, mitra q a traormaió rvoioaria imitamt una o una Pto q o igia q o it má q a oa mara ambiar mo a q rim or itt a roió, q o oría r raioaria o atioar Sñamo ao q Ma rirá my roto a ta ti: a artir Mant a frt, Cata, tomará ota otia o q aitaimo "traorma mo y o ria rá ar i hay varia mara ambiaro o ómo irtar ambio otro io iaro mbo Por otra art, to igia q a ia traormió rrta a mimo timo a oió o oit ito a ooa Vija ambiió o óoo (ritót Kat Hg ¡q a "rátia rvoioaria raiara a m qu !
Pro hay má a órma haaa or Mar a omi ió q ya or mima ato "ia o ovió amnt ébr or aar Co o mmoria br my ráiamt arto roo o ó o tra oiga omo a ambiar a a Rimba abio q ré Brto artiar tó ta o jió 6 io o otro iao oóo igamt aiaio traiioamt oirao mo "am ta y q rta ora omo tauga ora omo antt Por irt q a oti y ota itio toa ta ormaio ñémoo ti omú atr a a tió a raió tr a tora y a rátia a oiia y a ia La a ar y r o mimo Parméi ata "obr o q o habar, hay q aar Wittgti aao or Sioa Dio a atraa Kat (t 6 Dcou Co d écvn 95) A Bo anifs s du suéais dio c 6 ducci c: Dic n C d cio" asos dl sualsmo, dd Gud 94.
25
qe lma s aa a la a la e Heel (l racnal es a ral es racinal) Y aq teems a nuest Mar instala n só en el craón e a sa sn n e u mment á especulativ el qe se esfuerza pr pn pp íme, ya sea para alirls ya para nstitrse a partr e su recncmto. Tenams presente este prn eqvc (el qe hay qe evtar hacer na cntraicción rehiitia, per que tampc e transrase en gno e pofni nn ale l qe n tarara en llevans una ve más a se "misticism cyas raíces Mar usca precisamente aqu mism... y examnemo con má etnmiet cestines nerálgcas implicaas en las s... la e a relaión entre la "práctca ( px y la "lcha e clases la e la anrplga la "esencia humana. Y LH LSS
Las ei .. halan e revlcón, per no emplean l expe ión lcha e clases. D ts m n es aritrari sreentenerla au cn la cnición e aarar en qué senti. Gracias al traa e s gemanistas, ese hace aguns añs cncem mejr el amiente intelectal e esas frmulacines, para las cales Marx encntró palaras cntnente pero cu fn n es aslutamente suy. a revlción en qe piensa se reere ese lue a la traición frncea. que tienen en vista ls jóvenes emótas raicles e a endcn el mvimient qe haa si interrumpi y leg inverti pr la institción "rgesa e a epúlica epé e emo po la itaa napleónca y pr ltim pr la Restaración y la cntrarre vlción (en ts ls cass a través el d). Y más precisamente aún se trata e llevar a en puet, a escala rpea, el mvimient revlucinar y hacerl niversal Y n Fana, san a l s l Espag a Bsa sb s ss, f óc l sns p ns sala n a ax Egls patn é sb s nga la sa a Bnsssan Moss Hs hiloohi l socalism Pas 95 ss ss P Lond L Tiachi uoén n péna Espag, ssn É. Lé
26
c a spacó y a s cp gu vc sa pca a q a pc sg sa s a a c ss c c s a cp spcva ca a pa aa a v sca cyas vcac psa sp a pcc cs p cp a Rc as a aac a a gaa y cpc pa ca a aa E sa cpa a y s hay s c tn ca p y a scac pss s v Esa cca pa sac a s a c ps cc a y ca s paa aaa vc ca ¿ s c s pas sa c sca s s s pas a aña y Ba Baa a s js a aa pa y scca s g aaa s ppas s · s cass gss Egs aa scs La ndn d a as brra n Ingater 144 a hy p s c ac y cy c s Ma asa a s s cs ss s asa aaa pas y as gas L scpas p Vc Hg s s s Ssa s Ma ha a s pc Ca a Gaa nana E s a a s scs s a c vja paa a ar ga asa p a vc sa cca as cas a a p p a sc gs a ss hgas ss cacs s sccs S p as c ueb ub cc ás tca y pga pv gs cas cc s va ss s pga aú s s s caa C aques Gao, Commm Kommm Commm org dlm nraoal d la rmol commaa émar d o ax obabo 2 olees Shen aus e Karaas 19
2
l Esado para lo lsra a qn laan las masa llos msmos pasan a la accón a rncan d co la rvolcón Con na fórmla dsva q raparc n todos lo txto d st príodo dsd a agada fama 1844 asta l Manfto d patdo omnta 1847 Marx drá q s proltarado rprsnta la dsolcón n aco d la sodad cvl rgsa (bgh Gha) con o q ntn d 1 q la condcons d stna d los proltaros lo q o llamaríamo la xclón tán n contradccón con todos los prncpo d sa socdad 2 q llos msmos vvn sgún valors q no son los d la propdad prvada la gananca l patrotsmo ndvdalsmo rgs; q opocón crcnt al Estado a la clas domnant s n fcto ncsaro d a strctra socal modrna pro mortal a rv plazo para sta a an n pnt
Las palaras n acto (n d Tat) on partclarmnt mportats Por n lado n fcto vocan la ataldad la fctvdad Jos "cos Tatah): prsan por Jo tanto la orntacón profndamnt antutpa d Mar prm tn comprndr por q la rfrnca a las prmras formas d a ca d cas proltara n vías d organzacón s tan dcsva a s jco La práctca rvolconara d la q nos alan a T no d ralzar n programa n plan d rorganzacón d la sodad mno an dpndr d na vsón dl ftro propsta por torías losóas socológ as omo ]as d os lántropos d] sglo comnzos dl . D concdr n camo on l movmnto ral q anqla l tado d cosas stnt como Marx no tardará n ndarlo n a doogía amana, a xplcar q sa s la únca dncón matralsta dl comnsmo � Pro con llo toaos l sgndo aspcto n acto qr· /dcr tamn q trata dna actvdad Ttgkt d na mpra q s dsarrolla n l prsnt n la q los ' ndvdos marcan con todas ss frzas scas ntlc tal D modo q aqí s prodc na nvrsón gnca tva Mos s otros jóvn glanos advrsaros d as losofías d la tora smpr rman l sntdo dl pasado d las losofías d drco q omntan l ordn stalcdo aían propsto na foofía d a an 28
Feerbac pr parte abía pblca aet p a ioo d uuo E el f l qe arx qere ecr e et la accó ebe "brare e preete etare acare. Pe e ee ca la fía ebe ceer lgar N qera e a la e la accó qe crrepa a la exgeca y al et recar e accó a la · i u p m ,-Sü1ero; s cacó a ceer lgar pee er ferete a la lfa éta e cecete ebe er e ella paraócaete u popi iió. Natral ete arx eca aq ate t la tracó ealta aleaa e la qe l etá pregna cya relac e c la ea relcara fracea a etreca Pea e la tacó kataa a cplr eber actar e e mudo e cfra c el perat categórc cy cte e la atera aa Pea e la palabra e egel e la Feomeoog L qe ebe er e tabé e act [i de T y l qe ól de er e tee era alga E tér á pltc pea e el ec e qe la lfa ea aya etca l eral c l pcp e la Declaracó e l Derec el bre y el Caa Per precaete be e prcp acrala tea gra ctra c e t et pr la cea brgea e la qe pera la gala y qera la lbera paa ablar e la fratera; be epea a paar a l c per e a práctca relcara rrecca! la prátca e qee e ue t t y ttye ace falta la ara e la cta pr la ctca la aa L qe ay qe eteer ca arx e ete pt abla e certr el eal e ateral e ate t eta cececa pc ra para la lfa per rgaa e prp prcp
S L DLSM Detegá a e á e ete pt S eta cace ta qere ecr qe el ateal e arx tee aa qe er c a refereca a la mti y egrá e a rate c tep ata qe gel e prpga recar el ax c la ceca la atralea e la ega ta el gl Per pr el et 29 -�
ant atao n ata Por ta alara ·ntonc? l tado d la ooa oa dco p a o op ar acaa d atal D xpcar ta paadoa o o a a otar tamén mollo rtant po rptao molo o n modo alo aao S a dcró camr l ndo pncpo atralta y pocró l mimo tempo drn ca d todo l matralmo xtnt l él llama anto aado prcant n a da d calr plcacón tn por prncpo la mata lo cal mién na ntrprtacón dl mndo dctl como tal lo zo mantamnt para omr pour ope al lmo La cav d ormlacon no radca n la palr atralmo, no n dalmo na má po é? Pmra azón por la ntrprtacon dalta d a natalza la hora, propta por lo flóoo nvocan prncpo tal como l prt la raón la concnca la da Y n la práctca dco pncpo nnca dmocan n la rolcón no n la dcacn nclo la dfcacón d a aa d la lo fóoo, pcant proponn con nrodd ncarar En tmpo d Platón, ran aconar a lo pncp n nor d la Cdad dal En ntra época dmocrátca n dca a lo cdadano o dcar a lo dcador d lo cddano lo c, lo édco lo proor, rdn, al no moan n o má alo dl dco nvrtaro) n nor d la razón y la étca Eto no alo, po dtá d ta ncón dl damo oclta na dfcad má tml En la foofa modern a ncntra vrdadro lna con Kant, ya al d concnca prt o razón ta catora pan lo nval nn mpr na do cara y la orlacon d a n la s no dan d aldr a lla ma cara conan ntmamnt do da la y la se_ La ornadad y vor dl an da0 án contntmnt n ar pnado d manra tmátca a comnacón Sn dda, la nocón d ntrptacón la rr a na vant d la d d rprntacón Para l dalo a crtcado l mndo l oto d ¡na contmplacón ca vr cornca ntdo y por o o ra o no pon oe. ar advtó my 30
bn q ha n íco oldao nt l hco d a odn d mndo (ob todo l gto ocl lco) d v dn n m ndo conta la anaqía o tambn conta l monto odo momto q dlaza la lna cbá Bada) ambn c bó m bn q dd nto d ta lo mtalmo antgo o la ooa d la nataza q ttn ít o la mata como nco d oganzcón contnn n t lmnto d dalmo n l límt no on ota coa q dalmo dazado calqa an o lo dmá la concnca oltca m dnt q tan d llo) o cal no mt ntnd o q al dalmo l lta tan ácl comnd l matalmo o lo tanto talo o ntgalo como odo notalo n Hgl q no tn nngún oblma con lo matalmo alo tal z con Snoza o t n matalta batant atco ) Po n o q l coazón dl dalmo modno oolconao cont n mt l odn dl mndo la "ntacón a la vdd d n s, q lo ca o como dc n lngaj kantano lo contt Paamo ntonc a la ota tnt dl dalmo: no looía d la ntacón (o q ml looa d la macía d la "da) no looa d la bjtdad (lo q a con cladad la motanca da amda ntonc o la nocón d nn). Ma jzgó q la actdad bjta d la q haba l dalmo n l ondo la hlla la dngacón (l conocmnto l dconocmnto a la z) d na actdad má al má cta o dclo d algún modo na actdad q a a la z conttcón dl mndo to omacó (Bdng) o tanomacón d í mmo o ttmona la ntnc n ant má aún n Fcht dl ocablao dl acto la accón la actdad ( gk Hndng d allí on n aldad la "ooía d la accón ocada o lo jón hglano) o ttmona la ana n q Hgl dcb l modo d d la concnca como na pr acta la ncón dl concto como n tr (l tabajo d lo ngato) En ma no dcl l n lo aoo d Ma la gnt hót: aí como l matalmo tadconal oclta n aldad n ndamnto dalta (la ntacón la contmlacón) l dalmo modno con n aldad na ontacón matalta n la ncón q atb al jto actant tn a bn admt al no q ha 31
n onto latente entre la dea de representan nterpre tan ontemplan y la d atdad traao práta transf�man ao). Y lo él se propone es nada menos e haer estallar la ontradn dsoar represntan y sjetvdad y haer e srja por s msma la ategora de la atvdad práta. E SO S A A ¿Tvo éxto n esa empresa? En n sentdo n éxto pereto: pesto e es ompletamente váldo der e el no verda dero sjto es l sjto práto o de la práta o, mejor an, e el jeo no e o o qe l p e ya está smpre en marha y prosge ndendamente ¿Pero sal mos on ello del dealsmo Nada s menos segro, presa mente pore dealsmo, hstramnt halando, engloa l e el pnto de vsta de la reprsentan y l de la sjetvdad En reldad se trata de n rlo o de n nteramador tio e nona en los dos sentdos. Es posle dr Mrx, al dentar la esena de la sjet vdad on la práta, y la realdad de ésta on la atvdad revolonara dl proletarado e ora erpo on s exstena msma transi la atgora de sjeto del dealsmo al matalsmo Pero es galmente posle armar ddo a llo, prpar la posldad permanente de epeene l poledo omo n jeo en el sentdo delsta dl témno y a patr d ah en l lmte omo na rprsen tan o na astran por mdo de la l s velve a ntrprtr l mndo o el amo dl mndo: ¿no s exata mnte so lo sderá ando más adelant agnos tos mastas armados on la dea de la lha de lases dedzan de lla po ! sentdo de la hstora"? Estos jegos dalétos no tenn nada de gratto Están estrehamnte lgados ala hstoa de la non de revoln y por onsgnte tenen na ara polta al msmo tempo e losfa Desde el no del perodo modrno el de las rvolones llamadas rgesas: la angloamerana y la ransa l nenón del jeo, omo ategora entral de la losoa onee a todos los domnos d la epern a onreta (la ena la moral, el dereho, la relgn, la stéta y permt naos, está vnlada on la dea de e la hmandad se orma o se eda a s msma, a la dea 32
e que e u ly y fnlne p l n l e e que s ba a s msma e as ee s e preón l gnrnc l upecón l ece. Y el ue genc e e c ee ne s ar un eórc l r cnce y prácc que en Kn er l hmanidad en Fche e cnvee en ce en en pb, l nan y en Hegel pr úl en s pbs hsts que encrnn pr u el epru el un le ecr el ven el prgres e l cvlcón El hech e que Mrx hy recnc u ve en el ptaad (he que e e el "puebl el puebl uncene hun y cunr) al verer ue pácc e que "ueve e ren eiene y e l e cb s s (Sbstttgkt Sbstndng) cbar e un y que en fn se hy v e e cprbcón (en l que e uperpnen e ner srpren ene l leccón e la experenca ne y acón epeculv ás ngu) p frr u u que t s a áta nsgnfc que ereraene haya er es e l hr el el l cnrr Fiche n hb ch r cs Pr ncluve llegr ugerre n ugr cn l plbr que es e l que hce e Max y u "el e l prácc l r á cnsu e l rcón el que pere cprener á que nngun r l vl perene el ei hs nuers s Juene prque e rnpcón eá ene lg l env e prlngr l experenca revucnai encr en ce ern cn su clses y su cnc ce N pnr s cprener que l pcón el pun e vs e l prlei en nurrecón "pernene n uv pr resul n pner fn l eal c nlr el le enre e y el erl l cueón epre rencene e su erenc en el cón e l er el prler y u ppel hsór privleg Per l que n eper cn ·ee le e que l l pues en l puer e lle vuelv enrr pr l venn 9 C Kant, rs la ax étul Qu sg st as la sé? Qustc qu ls lum, présentation a Fanos Pous aís Ga/Flamao, 199 [radccón casea: a az tua Ma Esasa-Cae 979; Cmo oitas l samto Beos Aes Levaá 1982].
33
A ADAD A IA HAA Volvamo la ta de as ei . para eoca la ota an cestión e plantean a d la esncia hmana bas desde lego stán ligadas. Feerbach dislve la esencia reigosa n la esencia hmana, es decr q mesta, n paicar en L eecia e citiimo d 4 qe la idea de Dios no s otra cosa q na síntsis de as pfcciones hmanas psonicada y proyectada fa del mndo Pero la esencia hmana o s na abstacción inhernt a individo singlar. En s realidad efectiva s l connto de las relacions sociales eeme e geechtiche Vertnie escrbe Marx en na especie de mixtra francoalemana: esta fras de a sxta tesis no hio coer menos tina q la ndécima Si se toma la pecación de segirla lta del texto en ella son notables varias cosas. Marx plantea por tanto la cestión de la esencia del hom bre o al menos responde a ella. ¿Hay algo más natral? Sin embargo, sta cestión qe ped considerarse constittiva de la tropooga no es en modo algno evidente po sí misma. En n sentido es tan antiga como a osofa. Pero cando Clade éviStrass explica en nstros días qe la esncia del hombre es el conicto de la nataleza y la cltra o bien cando acan a la palabra hablaser" [rtre' para señalar qe esa esencia está constitida de na a otra part por el lngaje, ambos se insciben en a misma tradición qe rstóteles cando deía a hombre por la dispo sición dl lngaj y la pertenencia a a cidad o San gstín cando lo describía como la imagen y semejanza d Dios sobe a tia. Po otra pate si tomamos as cosas en n nivl de generaidad scient, en reaidad todos tratan la mismacestión Desde la ntiedad hasta nstos dís hay na larga scesión de dniciones de a natralea hmana o de la esencia hmana El mismo Marx propondá varias qe siempre giaán en torno de la reación del tbjo y la cociecia En ibo primero de Cpit 1 citará na denición my caracterstica de Benjamin Franklin (e hom Cal c ravail c arai 02 Ci l ir I El Capal la ua aucc aa a cuaa ic aaa a raia ev ar rii Scia 8; i i ca a P 3 c. uari [aucc callaa: El Capa 3 vl ic, F Cuua Ecica 46].
3
b s " lm ml s vvte aca eatas o aa caala so aa cltaa aclaao a tecooga te a sta ee el "oo e ocó, y ecoao a cotac e o ay tcologa ogeso técco s coceca eexó eetacó sabe Y L idlgía lm e atat esés a olacó xaaos, es cb os obes ee stgs e los aales o la cocca la ló y too o e s ea. llos sos coeza a acelo es l oeto e eea a prdcir ss eos e esteca aso aelate e s la cosececa sa e s ogaacó cooal oc ss eos esteca los obes oce ecta te s oa a atal o cal a aea e bsca l esesta a la cestó e la esea el obe las cosas sas o ota ate etó el to e ata toa a atoologa bológa y tecológca, st o o l mm óri
No obstate at ccal aa coe l alcac e esto teto seaa l o eco e al obe o la atalza aa, el eco pl xplcim la egta ¿é es l ob? (o: cál es la eseca aa y, riri ace ella l ió losóca faetal taos tocs e a va obleátca e, co tsse, oeos laa aso tóco Po soete e aezca ca obltca es elat aet ecete, y e e oeto e a scb o es absolto atga oe sólo ata e es l sglo eaa Jos obes s oats so los e Kat Arplg dd l pu d i pgmáic 198
Wlel o Hbot y Febac, o e eta e la tayctoa el aso tóco coc co la e also y s ftacó l aalelo es lo efecto, vos e Ma va a efecta co escto a ls teoas als umbd abía undado n 110 la unverad de Bern qu hy lleva su nobre Su rnpae ngraas üsas lsóa apareeron ue de s uere e 35 nocn l s Kai as sas raduón franesa de er Causa Pas, e Sul
etuata matealta) d la aturaea maa ua ctca el mo to ue la reazada co la teora del ujeto, ! actvdad y la tuc ele. Decr ue e u ealdad eectva i see ikichkeit la eca uma a e el cojuo de la relacoe ocale o e ehz maetamete la cuet. Sgca e camo, tetar espz radcalmete la maera e ue e la com red ata el mometo, o lo e lo ue eecta al omre, o m fudametalmete aú e o ue cocee a la eeca Lo lofo e cero ua dea fala de lo ue e ua eeca (y ete eror e ta . eecal e ello ue aea uede magare ua loofa él) E rmr luga, creyeo ue la eeca e ua e o ua atracc e ua termologa dferete alaamo tamé de u cocepo uers detro de la cual uede clacare, or orde de geealdad decrecete, la dfereca eecca y or últmo la dfereca dduale; y, e egudo lugar, ue eta atacc geérca et e ceto modo alojada" wohe e lo dduo del mmo gero, ea como ua cualdad ue oee y egú la cual e lo uede clacar, ea cluo como ua forma o u oder ue le· da eteca como otra tata coa del mmo modelo emo etoce ué gca la etraña ecuac la teada or Mar E el fodo, la alara cojuto, relacoe y ocale dce Jo mmo Se trata de recu a a la vez la do ooe llamada es y om etre la u e dde tradcoalmete lo lo o a ue reede ue el géero o la eeca recede a la exteca de lo dvduo, y la ue uee ue lo dvduo ea la ealdad rmera, a artr de la cual e atae Jo uverale. Pueto ue de maera amoa, gua de eta do ocoe e caaz de ea jutamete o ue ay de eeca a eteca umaa: la ecoes múltle y actva ue lo dduo etaa uo co oro ya e rate de leguaje, traajo, amor, eroducc, domac, cocto, etcétera) y el eco de ue o ea relacoe la ue dee lo u tee e comú el géro o dee oue lo ctuye e todo mometo, e forma múltle. Proocoa or lo tao el úo otedo eeco" de a oc de eeca, alcada al omr e decr, a lo omre)
o tasidida
No dctamos aqu s este punto de ta absoutamente orgna propo de Mar. o sgr s qe entraña conse cuencas a a vez en e campo de a dcusn osca (en e nve de o que e ama a ontooga en e de a potca a paabra que utza Marx recuan a a vez e punto de vta ndvduasta (prmaca de ndvduo y sobre todo ccn de una ndvduadad que podra dense por asadamente ya sea en térmno de booga psco oga comporamento econmco ecétra y e punto de vsta organca (que en nuetros das según e eempo de os angosaones tambén se denomn holista prmaca de todo y en epeca de a socedad conderada como una undad ndvsbe de a que o ndvduos no seran sno os membros funconaes 13 Por conguent i a mnada de Hobbe y Bentham, e gran se de uguste omte Es sgncavo que Mar (que hababa fracés cas tan hab tuamente como aemán haya buscdo e este caso a paa bra extranera/, notoramente para evtar e uso de das Gaze e todo o a totadad. Ta ve a coas seran más caras en orma (pero no en e fondo s a nuestro turno agregáramos una paabra a teto nventándoa fuera preco, par caracterzar esta concepcn de a relacó costitutiva que despaa a cues tnde a esenca humana a a ve que e brnda una respuesta forma (y que contene as en germen una probemátca dstnta de a de humansmo teco D hecho a paabra exte pero en pensadores de sgo (oe Smondon, acan . .: en efecto se trata de pensar humandad como Téio auñado en e go x aa deigna o que itótee haba laado iena de lo ieo iniio a piea aua que identiaba o una eexión obe el e en tanto e on h on) ditinto de etudo de lo génos ss atuae oui Duont quals ns t énoussmnt l'éolog éonomqu a Galiad 19 [tadiónateana qus génss ogo oogconm Madd Tauu, 198, aa quien Max ee a a aaiea . e eeiaete ndividua ta A ati de ea difeente on e uno de o iniae eeentante de axio analto lega a ua ouión eeante kng Sns of Cabidge, 98; taduin faea, Kl un néon nltqu a 989; oo tanto hae aque Bidet héo moné x t mh, a 99
3
na aidad tdd y n l mi pa a tan ididalidd como tal o lo tá idamt n cada diido cmo a oma o una uacia) o o ia paa caicao dd l xtio io o xit t s dvds a a d mltipl itaccio. UNA ONTOLOGÍ RELCIÓX
Fooo cooc au boa una otologa Po éta titu la dicuión ob la lacion dl idiiduo l géo po pogama d itigació d ta mltipli cidad d lacio on ota tata taicion tancia o paaj lo u hac dhac l clo d lo idiiduo co la comuidad , como pta lo cotitu n cto lo má llamatio a ppctia mjant jutamt intaua a complta cipocidad t o do polo u no pdn xti o in oto po lo tanto no o cada o po lado má abtaccion po caio ambo paa la ida d la lació o la culació hts. t pto pd pac pculatio tamo al contao lo má cca poibl d ncota po n cotoci cito caacttico la cutión d la poltica n cto la lacio d u hablamo o ólo no on nada má u páctica diciada accio igula d lo indiidu jcida po o ob oto ino u ta otooga tanidiidual implica po lo mno ua oacia co unciado como la Dclaación d lo Dcho dl Homb l Ciudadao con cncia conidada mu ónamt como u txto idiiduaita) má aú co la páctica d lo moimito olcioaio una páctica u jamá n la aliación dl idiiduo a lo it d la comidad ni iia lo s, ino imp poca alialo uno po l oto Puto u i bi cito u último análii ólo lo idiiduo pdn potado d dcho omula iidicacio la couita d o dcho o la libación iclo la inucción on o mo ncaiamt colctia. S diá i dda u t omulació o dcib tado d coa xitt mo aú n itma d ititucion Véase en au Ge Sod, ividuaio sychique et colleti Pas ue 989
o á b u eo al al o l q oa a él) P aae lo q que de Max Y a odo od q a xa , q da a ea huaa oo d la aoe oa y a a a aa a uda q aua odo eao a a áa uaria y l ab, dga eadad daa A áo a d o a ao ae aqu oada o oa a que ua ea aaó, ua ouó a e dudab q a xó o u ada Marx, uá al d e u ae á o o haa 150) Paa l Ma d ao d 145 o baa o d Hg q a e aa y qu o aal e eaa eaa hay q d q úo a y aoa a ouó
O D Qué á d? dj o oba, q Max da qudae ah: o qu hayqu od ahoa N ograao o oáao o oa qu al u o o a áa e ga u ua du ad lóga o qu la ó de ea orr ego d e uaó d dqbo e a a ea de a oogaadoa y douó e a ldad d a egae oea be a ea oa L idelg lemn dda aó xo y a a a ei e Feerch ba a haba ya eguaj La ao al q abao d eoa baa aa xlal o qe hay ua aó y a y oyua aa l, q ró aa la ua duad od gu hoade d a d Max aua Agu o o o ladad ho goao ba, ale oqu ga ól e a primer pte d x "1 Fubah, qu a aga adó o aoubó a de o ua exoó aóoa de aao hóo ado aldad e aa a de ua ua y d a uea a eud abajoa o habá xad a oa oa aqu o) al da d o . Ee eóo uyara ea ha de aa e Max S dóo
de apa Scid ao d l únio popiedd pbicado e de 44 15 pero recin fe agno mee má arde, inmediaamene dep de a redaccin de a e cando Max an a niencia de nge mpez a romp e a narice con l nio ¿Qin e Sirner, enonce, dede e pno de via eri co? En primer gar n anarqia, defenor de a aonoma de a ociedad, compea por individo ingare propiearo de cerpo, neceidade y idea, frene a Eado modeno en e ca e concenra a jicio oda a dominacin y qe izo yo o aribo gdo de poder eaborado por a eooga poíica de a Edad Media. ero Sirner e obre odo n nominlit radica: no referimo con eo a qe para oda generaidad", odo concepo nivera", e na iccin foada por a inicione para dominar mediane oganiacin caicacin, impicacin o mera nominacin) a única reaidad nara, a aber, a mipicidad de o individo, cada no de o cae e único en gnero" (de aí e jego de paabra eencia de Sirner, e por ora pare iene na arga acendencia: o popio de cada no e popiedd Hace n momeno vimo qe Marx eá eaborando na nocin de a reacin ocia qe, a meno en principio, pone en ea de jicio ano e nominaimo como e eenciaimo ero a críica de Sirner e emibe para , porqe no e conforma con apnar a o gnero" meaico radicionae odo má o meno eoico: e Ser, a Sancia, a dea a Razn e ien . .), ino qe engoba tod a nocione niverae, in ecepcin, con o qe anicipa ciero paneamieno de iece y de o qe oy amamo pomodernimo. Sirner no neceia ningna creencia, ninna Idea, ningún gran reao: ni e de io ni e de Hombre ni e de a Igeia ni e de Eado pero ampoco e de a Revocin En efeco para no ay diferencia ica enre l citindd l hmnidd el peblo l ociedd l ncin o el poletido aí como no a ay enre lo deecho del hombe yel comnimo oda ea nocione niverae on efecivamene abraccione, ca, dede e pno de via de Sier qiere decir ccione Y a iidad de a conie en iir a o individo y penamieno: por eo e ibro de Sirner o 15 M Se Uqu s oéé auó Robe L Relare Pa Sok Plu 197 4
deará de da páuo a a ta de queda o d dea que epan que o hob no anan nada abando uto de a huandad atrata por e d a eoun 0 a práta revouonara ate abtrata y que ta e orran on o e reo de una donan an á pervea No hay duda de que Max y Ene no pdeon eud ta oben Pueto qu pretendan er l e rto de deao, de eenao de o oo de o ounta ( preaente de o ounta nsts. Heo vto que eta dobe perpetva etaba en eoo d a ateora que Mar aababa de deub oo a oun de o ena de a ooa a práta evouonara ¿Co pond entone a ee dao Tranorando u non ba de a pax en un onepto htro y ooo de a pdón y panteando una uetn n peedente en ooa aun uando a aabra no uera aboutaente nueva): a de a delg. L DOOGA AA ede ueo, eto do ovento etn etrehaente undo. Uno preupone ontanteente otro, y en eto rada a oheena ntetua de L delg lemn a depeho de u edan nonua y eequbrada ( aptuo obre Stner San Ma, oua por oo a do tero de a obra y onte en buena dda en una juta eba on a arentan tpaente na de l únc s popedd uyo reutado ded punto de vta ettaente reto e batate neto). 16 La obra e orana en u totadad areddor de a non de produn toada aqu en un entdo enera para dar uaquer atdad huana de oran y tranoan d a natu 6 Mrx F Ege éoogi m. Cqu hosoh am us éc s so sus éstat Furbch B Bu S u socsm llm ss érs ohs r fr préeée e oée pr G. i Éiio Soie 1976 [uió el L ioog m Brelo iioe 62 1969 l eió e Mxile Rbel ui Coeio érile u oe" e K Mx uvs m, Phosoh r Glir 192, ol. Bibliohque e éie" uriiero je rbuible ge oo oiero por e eior oo eo e e (¡o que reue el exo e 55 25 gi.
4
e e age de qu dpu d a tga d a p aud a be ub La ideolgí emán pe a tga de a pdó pu que m d e mm a a pdu ma e s del hmbr (Se, a que pdá ea: Bewut am it) á atamete a pd d u p mdi d ia tiidad a a e pea ta tdidua ama a mm tmp q ama eemte a aua a paa tti d ta md a ita. e ar mtaá epamete que a idega mi ma e pducida a d igie e a ta autma de pdui pdc a idea a iea tia e e de a ta d aa itta La ta de a da e emt p a paa u mt d e ia m dea de a pducin dede ma imedata gada a a utea d idiidu hata u ma má mdia ta qu ump u papeid e a pdcci d a da maa. aa te a a e dut d td a ita ata mpa , a q eaia a cia de a idga dmate pqe ta a a e a e de ea a autmiai de pd tetae e qe e pid ahuead ig ea de a ida que ega a tea mima de e ige He aq p q aaa d peupi pa. a mimemp a d Sti puede ea put que a aa d dnunc a ata de a a geeadde a idaidad mta que tt a did a ua pie ami eud u ge u pdu p d du e ió de a d etia ae e a qe pea cia u t. Y a aa de e ga de gia dedam e d ada apta eaa td a atai que, dip de u tei que peme dei a atae qu epe ta miet a d a qu t má que a ci de dim miiai. á aú: die a utaa a q u d atai e mtad. E im t a a pic d ti eta a ad pp, q pe a pa e ted a edad de ua ta ada d a dea dmiat. p ta.
b.'RI: D H
a xpocn d La dga amaa e peenta entonce coo na géne a a gca e tca d a ora soca cyo o condctor es e dearro de a dn de trabajo oda neva etapa d ta dvsn caracta certo md de prodccn ntercabo. De aí na perodacn qe desde go, dbe acernos pnsar ntensante en a ooía egeana d a tora. n eecto ás qe d n ero rato d a etapas d a tora nversa trata co en Hege) de os oento típcos de proceso por e ca a hta uaza e converte en na stora de a andad No obstante, e contndo d a epocn etá en as antípoda de p t egeano Pto qe ea nveraacn no conste en a oracn d n stado de dereco qe xtende raconante s poderes a toda a socedad y qe a cabo totaa" ss actvdade. Marx a contraro consdrará dca nversadad rídco stata coo a idgca por eceenca de as racone ocaes Se trata ás ben de co d qe a stora se a convetdo en a nteraccn, a nterdepndenca de td o ndvdos y todos o grpos prtncnte a a andad a erdcn de Mar ya grand n esta poca e ova para deotrar q a contrapatda de a dvsn e trabajo es a evocn de a ora de propedad dsd a propdad contara o estattara ata a propedad prvada ora nt accebe a todos Cada odo de podccn pca na ora trca de a apropacn y a propedad qe es spnte otra cara Y por congete a dvsn de trabajo es prncpo so de conttcn y docn de o gpo soca cada ve á grande y cada ve eno natraes", desd a condad ptva ata a case, paando por os derentes estattos coporacone rdeneso stados . Cada node etopo donante" o donado deb coprendere, n a, coo na radad de dob a, contradctora a a v coo na ora d nveraacn ratva y coo na oa de tacn o partcaracn de a reacone anas. Aí, pe s scenca no s otra cosa q e gan procso de negacn de a partardad y de partcaro pro a través de a perenca y a reaacn tota d ss oas pnto de partda d dearroo era a actvdad prodc
t l e eet c ae qe Mx ea eto eo el lhe Voet g be qe te gte ct e e fa pet pv" E cat a pt lga e a cv bgea gelihe Ge ellht fa b feete fa cec Veeh qe tabé pa ace c ccacó) et ppeta pva q cpt tate O, ej e pt e gaa e a ctaccó qe cta a c eejate Pet qe a vaa pateaa c abt eqvale e pctc paa a m a a pecaea ctgeca abta e a cce e exteca a c a ppea , e bjet) eqvae e ea a a epeó geaaa U e a gae te e L dolog lem ectaete pceete a tacó bea p veta cta e e a qe tee q a cea bgea ctt revebete a pat e t e qe a fee ca e ca e pe a ta a e pctcaete a bra E Eta p peta qe paeca a< e qe a e fce E ee et acaa a agea a ctaccó ee patcaa vea, ca ebtecet apeta excló a c e veve xpva extete ete qa a pbea a cclacó va e bee a tccó e acce a pctva apaeteete taa e tabaj e ecrr e tabaja e a epca etca P eable qe ea caa v e cvte valete petate gée T · fcó e caa grp e ee a ecaa al La ta et etce a pt e e ppa pta E efect ta a gtcó e L ideolog lem tee a eta q, c t eta tacó e tbe, pe qe p e eal e ppa ógca cte a pe e a e Umlg qe eqva aa e qe a a ttcó e a cea cvl bgea p l c A pe l paaje a ét e imte e e t e qe eaa p cpet a f a ctacce qélla E efect a cea e qe tecab e a ta veae e tabé a ca e a ca a fea pctva e eaa ata fa e la tta e xte a t e la t a fea pctva" ce q e 44
expes e oos os ábos ese a hs e e u so so s e os pes ii uos Peo e o suesio so iopees oo ues e iviuos d sóo puee osiuse jeese e u e iuee i e eoes e os ho bes esouió e oió o puee osis e u e fos ás is e ii hus, sio úiee e u oiio oeivo e oi e s fues pouis E ped ce ue
oo eso puee eise eás e o eped cuye ce ue e hisoi ie que e igu pe e ob e Mx eue u expesó ás iu ope que qu L iei e sfoó evouioi e ouiso se bs, e efeo e es pefe oie, e u iso pesee, e uiesió e os iebios fee se bugues que eevó e ieés piu oo uiesi e u se que, oio o iee g ieés piu que efee Pivo o e uquie esus oo e uque popie po o o e o ui piu (Egec e poeio os posee iuee oos Coo e pái o exse po s iso, exise uee po oos o oos hobes Señeos que e eá si popie e ie geum A pes e os ssos iigos po x Se, es iposibe o esuh qu e iso juego e pbs e que ese io hb heho uso buso peo ueo e seo opueso c popie piv". So os poeios e épo u eeee euios e uquie ifesió e s isos esá e oiioes e og u fesió e s sos o o i osisee e popió e oi e s fues pouivs e esoo e oi e s fues que eo ip. L uvesi giv se oviee e uivesi posi sposesió e popi, péi e iui e esoo uie e os iviuos uo e os ues es u uipi i e eioes huas " . Ma . ges dolog allmand o t., p 2.
, pe a eapacó meae ó ped pdc aa ada o e pdce máeame ara to. camb eae mde ó ede dae a dvd cad e bda a d P e a ecó e cma camee ead ambé e ma ¿Se dá qe debe gca evabeme a dmcó de a bead de dvd? ca a vedadea beacó P qe a cedad cv bgea deye a bead e e mme mm e qe a pcama cm pcp Mea qe e e cmm qe e eó, e veve eecva pqe epde a a ecedad íeca, cya cdc e ceó ea mma cedad E ga de a aga ce dad cv bgea c cae y aagm de cae aca e Manito , ge a acacó qe e be dea de cada e e be dea de d La e de peaad cm cae vea" cdea aí agme qe pem a Ma peea a cdcó bea , mej, a cdcó de abajad aaaad, cm a cmacó de d e pce de dvó de aba, a decmpcó" de a cedad cv 18 Tamb e peme ee e e pee, cm e b abe a meca de aevcó cma E pad d mm mb, cy Maiito edaca ce c Ege, eá pad d, edá eee qe [] epae de cj de peaad", eabeceá pcp pacae" pe eá ada me qe ee mvme ea egad a a madez cved e maiito paa í mm y paa a cedad e adad L DAD D A mm emp ambé e bza aqí a eía qe be e píbe egcamee e a ía, epeea bae a eva pada e a a Ma alió d la alid. Pe vvó mpme a a caa Pdem ace cmped evcam a my vea apea de peame daécc L dje ae a có dai
na ae o nee n o mmo en oa la naone para a a a naonaa a eá abola una lae que e a eembaazao eamee mno ango a mo empo e opone a él (i p. )
pác runr drb, un crdd sn gu u nsfrión d und b dsud d sf snis n pr r ns sscpb pr dón, d prsrs c r nbr d snc un Es nsión s cnú cn prodcó c r nz Mr N só pu n d un sr pc u bgrá ósf rs ns, s idr cnóg nóg sin sb d pru Mr suprió un d s ás nigs bús d sf dsinción rdic d prxs poss. sd sf gig u c d pigi d s cuddns, s dci d s s pxs s cón ib n cu b n riz ni nsfr r cs u s is purr nz su prpi prfción En cun poss (d vrb c/fbricr u s grigs cnsidrbn c fundnn sri s ción ncsr sd ds s cins d rcón cn nuz cn s cndcins rs L pfccón u bus n s d b sin d s css s pdus d us És s nncs fnd d rs d M n L olgí lm u s fn un v is n un sp nvrsón d jru un bris órc, pr s di (c s prán Hnn rnd s v dci, un pr crdd poss sbr prxs n zón d su rión dr cn i sin dnición d bs sis rvuc ni sgún cu ps cnsnn pss ins N unc ibrd fciv u n s bién un rnsfrción ri, u s nscrib sóicn n xtror pr ás p b u n s un rnsfrcón d s is, c s s brs pudirn cbi sus ndicins d xisni nsrn s ip un sni nin bin, un sis sn n pud d d nr fc sb rcr érn d pc cásic thr 9 Haah Ae Cono 'o or (5) aco el ngé po G. ae eao e a R, a aané, 161 [L onón ana Baeona aó 1} un oeao e Ané Tose Maéase e a pouo aéalsme e la paqe u o e paage e 'Esr on É r Mar Gra kas a Uveé e Besan\ouo e le ees 1
eoa ea ca oa a acón sóca se enenen o e sen emoóo e conempacón) Las obe Fa haban rechaao oa conempacón e encao e crero e a ea con a prácca (sena ess) Como conrapara a a ecacón prácca = proccón aora esabeca L dolog lem a n paso ecso a cosao enca a ther con n; poccón e conceca". Más exacamene con uo lo térmo e a conraccón hsórca a a e a ar a proccón e concenca Ese rmno es precsamene a eooa egud nnoacón e Marx en 1845 meane a ca propona en cero moo a a osoía e se mrara en e espejo e a prácca ¿Pero poa aa reconocerse en sa
4
EOLOG O FETICHISMO: E PODER Y SUJCIÓN
En este captu tenem de nue, vara csa que ace Pr una parte retmar la dcusón de la te ppuetas p Ma e dla almaa a n de eplctar e ncu estaecd ente una cncepcón e a htra undada re a duó un anl del eect de dma ó deóca en e element de la cnceca Pr, pr ta pre dad que nada e encll, tenems que cmprender que est en je en una etraña acacón de cncept de delía ntraamente a l que mana un lectr de nuetr das paa qen eta nó e a ec crrente a msm temp p l dem, que us us e dspersan en td l sentds que praemnte supnda qu una ez nentada e dearrlló sn dcntnudades a ca n uceden en alut así unque de de decr crtcar las ea patcuaes, Mar lue de 1846 en td cas después de 852, nunca ms empleó ee térmn que Enel eumara 25 as ms tarde, en la as que marcan u prp enada n ecna en la a del marsm E atD de 1878 Ludw Fuba l d la la láa almaa de 1888) De td md, es n nca dec a anamnte que ls plemas decrt c el mb de delga deaparecern reaparecean c a denmnacón de m lutrad pr una céee elaracón de El Caal hra en n e trata de una mea aante temnóca, n de una vedadea alteaa tóca cys apuetas óca neale í pue al mm tm p que eplrams a plemtca de a dela er prec qe tratems de cmpende qué razne empuarn a Mar a ustturla al mens pacamente pr tra.
TEORÍA PRÁCI
Es otoo e la osoa o pedoa a ax la dooga. No deja de mosta qe es opto ma otdo qe o tee saó oa po a a e otadó osgo msmo o al o s d ¡asta o ooa lado a lado s odea s apelaó de as lsoes espelaoes de la oea esa poada e ome de la ea de la stoa la mostosa apa de deoloa qe se levató soe lo omes del poletaado el omsmo el masmo! S mago velve a él s esa: omo s po el meo eo de ae toddo ese ome a le ea plateado el polema qe ella dee doma paa seg sedo osofa s adelate volveé a este pto Po el mometo tatemos de mosta ómo se ostó la polemta de la deoloa e a oa e la exposó de La idologa amana omo a lo señalé o sólo es astate eedada so egañosa e este aspeto Ivete el ode e qe fe eda tado el teto elega la pate poéma a sedo tempo popoe, paa omeza el desaollo geéto o lo odto es la stoa de la dvsó del taajo Paee etoes qe e oepto de deologa povee efetvamete de a devaó de la speestta la epesó se emplea al meos a vez a pat de l ase osttda po la vda eal la podó o eseal sea a teoa de la oea soal (Bwusssn Se tataa de ompede ómo pede ésta seg sedo depedete del se soal n al msmo tempo atoomzase ada vez ms o espeto a él asta ae s mdo eal antásio, vale de, dotado de a apaete atooma qe stte la stoa eal De all a dfeea ostttva ete la oea la ealdad qe vo desaollo stóro, al vet e peedete almete easoea paa ete Coo es sabo ax no es el vnor e la palaba deoogía, crea por. os ogos Des e Ta os Éens ddooge apaee on ere 180 1815 N sera es el vnor e a nvesó e s so e posvo a negavo a ees arba a Napole a n xae eallao e poblea, reos a ak Qa e rgnes de dooge, Pars, Eonoca 8 ás alá e las fenes eaas e éo ee oa na genelogía osóa e, a avés e oce Baco nos oe a os ene agas opesas enre sí las oas (eide paóncas os saos eda a loso pre
ga la oa a a E a a po o ao a oa oomo o la ló, l vo a o ía oomo o p o a a a la oa oóga o a m o, oa mo p oóo a a pó ma, Jo q a aó ao paa qla ma la o p om p a maa lo objo q é pga am poo aá azó la palaa ó, la o omplmaa pmológa poía q l opoa amo. E po o o ao, moa poo má aá la aó q o popo. Vmo o q la pobl máa la ología g l po o o o a oa a oa o año o. o lo lpod d a ida poal po paójo, poq o po í mma o xlam a a a q p apd a o l oo la ataó , omo mo o, a ooa po q a q o ampo o lla oo l o lbal l aoalmo o l pamo ío q aolla ahoa l o pao la opó públa q ob a xl a la a al pbo a moaa mmo m q p palo) apa la ombaó o o ma S aó a a ó oma ó q mpl a a gal S llva a xmo a amo la la ompoa la a q g l mo o l jo alo q mpl aba E ao pao Jo agao a a o ba, opm a o vo A S lva al olmo la gaó la poa a pola, oa po Sn lga a as el ama e a a no ee emlaa a e las amas la fea maeal e s eaa o na ueza maeal eo ambén la eoa e ansfoma en fea maea ano se aoea e as masas Iodio r de philoophie d do de Hege aaea n 18 en los Ae oend aos en aís o a Rge ( K a Ce d do pe gien aón noón e Baaqn as Éons Soaes 1 205 a ón asellana C de of del Esdo de ee Benos es Claa 6
5
ob r po io e udo de l de el pod Mrx por por per e e itoria de l looa u rput e rio de a ta cuetió: o e tério de cocieci de clae epreió ue uca pa rece, io l cer ue l clae eita e el doble plo de diió del trbjo la cociecia por lo tato al cer tamié de la diiió de l ocedad e cae ua codició o u etructur del peieto. a dla dmiat
A pue lo ue debe etr e el cetro de l dcuió e i duda el te de l doició. Mr o ace u teor de l cotitució de l ideolog coo dicuro coo itea de repreetcioe prticuare o geerle para platere ólo a t la cuetió de la doiació: ta ya etá icluida dede epre e la elborció del cocepto. E cabio platea coo u tope iolaable ue l pensment de cle dmnnte tmbén sn en td l épcs, ls pensment dmnntes; en trs plbrs, qe l ptenc mt dmnnte de l scedd e tmbén ptenc dmnnte cse qe dspne de ls meds de prdccón mer cent msm temp cn l meds de prdccón nteectl de mner qe jntm n cs ltr, pensments de qel qenes se negn meds de prdcón ntelect estn met d l ve e cle dmnnte s penments dmnntes n sn tr cs qe l epresón del de l relcne mterles dmnnes sn es relcnes mterles cpds en frm de ds pr tnt epreón de ls relcnes qe cen qe n cse se dmnnte; en tr plbr, ls des de s dmncón ndvds qe cnstten cle dmnnte pseen gmente entre trs cs, n cncenc, e cnsecenc penn.
Vao ver ue lo ue pie e eecilete la or de lo uiera E l ia propoicó e ecl a u rgueto eoeológico (l epreió idel" l ide de u doició y u argueto puraete ociológco lo edio de producció" terile e telectual etá e la i ao É e preciaete o l olució de Mr K y F el 'doge aeade op cit. p 44
52
a pra d a daó s s a d pra s Sera srv ar esa preáa qe ea ssáa de sed de la aaa d ar ejrr pder y rea ederse versae ás sse aú e e aá hhd) s ss hy rres d a par dega ya sa d spraó arsa ras qe éss a edae a a y ra pare d a a d sparaó ása ee ó preá d err y a só sve d pesad d a ra ea y (práa d ss, de d d psae d ss d ars e ea a hsó d gp v sa q ga" pdr d eh, e qe Mar haa prrad rarse � aá de es dó esa De aa dad sepre prs ad se raa d haar d da s par e das psvsa (a d es r d a, ravs hsrsa (d pese s dóg e a edda qe eprsa a ddad de rp Mar pr s pre, s ás e prdr e de dvsó ra e s s d
Pdes es vves haa a gés só araa de a a raa d vrdader as d só Ma ha sy ssa áras de eda ae paóa (a vsó d ra a avra e a áara ópa, amra osa Per ha a d esapar e e ap p, ds des sses a d a gaa d as asas a ddad srpa a araea haa (q har ase a vrdad y a de dotam e rd a ap 4 ée el bo de Srh K Camea o e doog P Éd Glé 9.
acn deeada por lo tano na omnpotnca de lo poderoo na otra andantemene peta en jego por la looa de a ce con repco a a dea relgoa ncn de egtmacn de o rgmne depco. Mar encontr o propo otra a al amplar a mámo de poldade el eqema de la dn del traajo a n de qe eplcara ceamente a da entre da "concenca, la otadó entre lo "nteree partclare lo "nteree generale por útmo el dolamto de ea contradccn en la ntrodccn de n mecanmo atnomo, anqe ndrecto, de poder (la dn del traajo manal e ntelectal ore la qe ntr dentro de n momento. rmno de eta contrccn el mecanmo "deolgco qe pede leere galmente como n proceo ocal como n proceo de penamento e manfetará como na aomroa tranformacn de la mpotenca en domna cn la atraccn de la concenca qe tradce ncapacdad de actar en la realdad la prdda de "nmanenca, e conerte en la fente de n poder jtamente porqe etá atonomzada A n de centa tamn e eo lo qe permtrá dentcar la nern reolconara de la dn del traajo con el d la dologa Pero para ello ha qe comnar en n eqlro tercamente netale, dea de dferente procedenca Mar recrr a la antga dea de la alenacn, en la forma qe le ha dado eerach ( con la cal, en rgor de erdad nnca termnaría de "arreglar centa, e decr la ecn de la etenca real, egda de la proeccn atonomzacn de n reejo fantátco, a ece comparado con la cratra magnara de la teología a ece con lo epectro de la maga negra. amn apel a la nea dea de la nddaldad como relacn o como fncn de la relacn ocal qe no deja de tranformare en la htora, co nacmento o renacmento caamo de egr, entre la T o Fa La dologa almaa. S comnamo ama, otenemo eta dencn formal del proceo deolgco e la xta alada d la laó entre lo nddo (qe como hem to Mar degna gloalmente con la palar comerco, V para captar a la ez cara "prodcta cara "comncata 5 En cero entdo todo etá dcho, S nos arevéraos a agar a aeras dríaos que ra l Max e L ooa almana onena es de enrada anesaene una aón ounava o veos en esrón qu roone las
5
pro s pud dtal va dr ont" óo db abr pasado a osa n a stora s s o q h pnr a mnos n s pnpo a ssón d s ormas d nn orrspondnts as apas d a popdad Estado L niridd iii
í dsd mno d a hstra ha na dadd o na tnsón d pnsamnto a dsón d rj n ng osóo habaríms de d ntrrdd y d a etrrdad" n s smpmnt rrso d otro s rón pr os ndvds Po s mi de mnin n ndiid q podramos amar s nvrso pto am ls d n ine nts d sr na stón d ntrss s na stón d staón o d horont pra a stna Rptamos q Mar no ho aqí na tía d nna d as", n sntdo d n sstma d das q nsntmnt n prsar as mtas" d ta a as Eabró ms bn na tría d artr d as d a onna s dr d s ímts d s hront ntta q ran rprdn os ímts a a mnón mpstos por s dvsons d dd n ass (o n naons tétra) E ondo d a paón s obst a nvrsada nsrpt n as ondons d da mtra ms d as as no s posb pnsar sn m mgnaón drtmos ya q anto ms s ampn sas ondns s ondr hront d a atvdad d os hombrs d ss inmi on a totadad d mndo ms rr a ontradón ntr magnar r nena dóg s n pmr ugar sño d na nrsaad mposb Y las nr a na y nuaj El lna la a al páa, stnt tabén paa os brs, o ta iua ó a y, oo la apa ás u on a sa a xna o n ts b" ('Idé aad p it 2 P sta aó o sá sta a p a nnuna óa a En a nsab ua lola aa nna qu xpsa la nta as noos a pou tabao" soa n Habas Th ag aun ansa JaMa Fy 2 úns, Pas aa {auón astana a d a ai iaa, Ma Tauus 9 H Buns s, Tauu 99
55
emo qe e poetaiado mmo opaá a iaió mite o tato ete a a ideooga omo e bode, e e pto e e a o tee a eteio éta e tafoma e oieia itóia ea Fete a a ieadad efetia a ieaidad ia o abtata o pede io aoadae ¿Po qé debeíamo etoe idea a ideooga o a geeaidade y abtaioe de a oieia? ¿Po qé o ae de ea, a otaio, a oieia iemediabemeteatla Ma da e eeia do azoe paa ae ompede ómo a patiaidad poeioa, aioa o oia e ideaiza e a foma de a ieaidad (y, eípo mete po q do iea atato" todo idea, e a bimaió de iteé patia e eo, amba e ta peo a egda e mo má oa qe a pimea a pimea aó de aedeia oeaiaa e qe o ay diió itóa de tabao i ititioe y e patia i ado má adeate e diá i aaao. E Etado e fabiate de abtaioe e aó de a ió itaia o de oeo qe tiee po miió impo e a a oiedad a iveaiaió de a patiaidad e a otapatida de a otitió de Eado omidad tiia yo pode de abtaió ompea a fata ea de omidad e a eaioe ete o diido
se e Estado po o tno, a fom medante ua os
ndvduo de una ae domnnte haen vae us nereses omunes y en que se resume toda a socedad v de un époa se dedue qe ods s nsttuones omunes pasn po e Etado y een un foma poa De aí a usón de que ey desansa sore a vountad y, o que es más soe una vountad lbe sepaada de su ase ont
Peo a a idea ompemetaia agegada po Ma a epoiió e a d dl aao maual lal E ieto modo, e a mpota e a deipió de a omiaió aieada, y tfoma o qe o ea de eo má qe a iaidad de domiaió e a domaió efeia Y po oigete ambia a teoía de a oeia paa aaaa a toda pioogía io a a piooga oia y ae de ea a etió de atopooga potia.
K a . E doie emde op
5
FRI Má q d diviin dl abao anal inlal" yo prfria ala d da itt n nal dado q raa a la vz d la opoiin nr varo ipo d abao Max niona l oio a onabiiad la dir n y l iny d la opoiin n rabao no rabajo aividad libr o gaia n gnra, onvrida n l pvilgo y l pialidad d algno {n l onio rán aibl a odo y n érino á nal l oni ipnbl n rin d a diviin l a volvrá a r nral n 875 n la tia dl ogama d oa no d lo o lo vrdad ran pio, aopaado po onidrain obr la dain dl ro q dpa n pp plo n Ma) 7 Má adlan vro q la in d la dain y dpndnia on rpo a proo d rbo palia rá o volvrá a r rial l análii d la dirnia inlal no a par la áia inrnl d na ilin o iiain pa al iio dl podrío aial d na a E lii plan a l prinipio d na doinain q oniy n l apo d la oninia y l divid d ia prodindo o arial a dirnia inlal a la vz n qa d pliain dl ndo (dl q prod la noin d n pri na ran) y n proo ono on oda la ioria d la diiin d rabajo Mar lo di xplian a divin dl rabajo lo onvir ivan n al a parir dl ono n q pod n diviin dl rbo aial inlal Dd ono la onin ia d iagina vrdadran q ora oa q la onna d l práia n y q prna ran algo in rpnar lgo ral 8 Tin po nd an apa ia o la i divin dl bao Pro lo q inra obr odo a Marx anian l vín lo q n lo oinzo roo d la ivilizain on lo nno ata ando inrod na ra públia Éenne Balba son u ava manuel e neleuel" n D oai i d mais, op. i la nuena fouresa es aquí muy rouna n Mar en Engels Sone ebou pi d has Foi, Pars Pee Bblohqe Pao 978, as omo la e Roer Oen Marx F Engels dooe aad, op. 29-30
brge e e de s idas s ideóg en a a y qe mp anma eia en eión de n dminón gob qe n es a de a grp de ppieis ino vedderamene de oda n se a isión onsisen en ee qe dmnión d n se deerminda es úniamene domnón de ieras ides (p an mbin sbimión d iners prir m inerés genera es e resd de a ividad de s idóg (Mr hb de s ideógs ivs de a se dminne Per pr e es menese qe éss miifi qun a mm en primer Jgen ss inerrgnes ve deir en s mod de pensamien só peden her prqe s md de vid paladd prpi ndependeni generad pr hisoria es prprin s ndiiones s ideóos esán a ad de s prpia se om s ides qe prden (Rzón iberad Hmnidd esán má aá de s práis sies ¿Se dirá enes qe e náisis de Mrx desemboa en n esbz de siogí píi de s ineeaes mderns ( de siogía de nimien Winigi dpid pr na hisori de s formión fnión? Es era n serí fas pero vez sí demasido resriiv En reidad Mx dvirió n difereni qe ravies d a hisria qe mo fe an s ineeaes prfesiones m os n ineees Ningún individo esá ura de es división (sí mo n esá mrgen de diferenia de s sexs) sbredeerminar difereni de ase en ss frms sesivs qé manies mism iemp a dimensión de dminión qe mpñ desde e rigen qe demesr er indisibe de a insiión de ra e Esdo pes esa diferenia es nsnemene ivad pr s ideógs misms peo es más ndiión hisóri de s exiseni qe s bra persn Pr mprender impni de es idea es indispensbe n desví po a s de Hege n gra s a onra funaa por K annhi su bro Ioog uopi 99 auin ansa Pauln Rol Lbaii ar Rv 956 [auón aslana: Iologa uopa Inouc i a a soiooga l onomo io ono Culura onóa 1993 C abn ügn abras Conassan i@ arís Gala 976 rauón aselana Cooimio ir ari Tauus 99].
58
o itta l Etado
Ma descó al pleaad c a clase sa, a maa sada vale má allá de l cdcó de la, cya pacladad seía ya egada e ss cdces de eseca e aa pdd la esa dea s e s Floofa dl drho de 821 ege hbea desalad p s pae a ea del ad vesa Qé hay qe eede c el? s el gp de Js cas esaa les e a eva có qe esá adqe c a dezacó del sad cscva a a evlcó De das as s cdas desde el p d vsa deegel, el papel de Js cas e geea es paee adsav s esecalee elecal Y de aea celava p s cpacó al sad es dec, al sevc púlc s elecales (d Glrt las pesas sdas pede eca s vedade es Pes qe es e sad e el qe ls deees eeses paclaes de la scedad dee hacese cpales ee sí y alcaza el vel spei del és geal el qe les ece la aea y las cdces de s acvdad eva El
Eado u ara Hgl " s ura lra a lo tluals de la ceeca de las dvesas as de la depedeca pesal) ara umla a ro oda la odad ua adad d mdaó de epese-
acó y lleve así la vesadad aú asaca al pla de la cceca de sí Hay qe ecce q esa ezacó epsa c egía y a ae capacdad de acpacó e sd de la csccó adsava escla y vesaa, y del desall de las escas de la vesgac ceíca y la pó púlca qe pc a pc daá a ls sads ce páes s capacdad de egacó scal, gal dsaca de leals p y del aas S l véas pesee cpedeías el pde eacaee pes La aaa Sand se taue en rané seg os onexos o oen estatus esao Paa la esn e ael e os neletuaes en ege ha u eme a sus np de a ioo d dri tee éseé tatet aoté a R Deahé, Pas Lae Vn 19 ar 2 a 320 {tan astelana Fofía d deo a, earasPohu, 1993} Paa un ass e as eloaones ueo es e esa oleáta éae Caee ColoTene e Denan emen d d He Ma Weer Pa É e ut 1992
5
d c d l dlg n M N l bj l pn p pln l l nál d l dfnc nlcl, p l lc n l gi dl cncn l p n d l gncón y l pd cl n pfnddd á nd l nl d ls pc d dncón N s pndn d n n l y d ls s éncn lófs (pn n g n dfns c Gsc, s y Alfd SnRl) 11 sp yn c d l slcón óc d s dfnc n ccc fndnl dl cn Ps M n cnfó cn c ls ss glns y ls nlcls n fncón d n y dsón (d dcnn dlógc c s dc n l n d 1968 sn s nó l dcpcón d l dfnc nplógc d cdd y l ncón d fncón Es dfnc n s nl (n s nsc ndscln n fncn dsns dl gn), dd f y s nsf n l s P pc sá nsd, c f l ld d spls dcns plc (n nd ls ncn l pln lcn y pdcn) S cnfnd cn l cl d clcns scss n ls cl nd n l d cnndd Ms s dfnc ás s n l nl d gnldd l d ss, l dfnc n d n y id cpn Incpd d l gncón cl dl j, dd ds ls pácc y ds ls ndids cn spc s (p n pácc n l snd gll dl én pris y poiesis n pd ni pn cpl ni pn nlcl sn n cplndd, n cpcdd d ls d spc) S n f , ls nlcls pclds (y s d pfss plcs, ds, écncs dnd, p ) n pdn cn n ls nsns d n dgldd pnn d n j ncnl d ls dnns" y ls dnds" ( c dá Gc ás dln, d ls gnns y l gnd") Vl dc Es aenabe ue e lbo e SohnRhe Getge nd rpehe e Zu Theoe der geehfhe Synhe rano Shrkap 197, uno e os poos onsagros a sa esión en a aón asa no s haa auo a anés
0
ami a oba Atoio rami 189119) m ga lo iigt itltal movimito omita opo pé i, itriby t bloq tto tat my if o sctos polícos arto ifom lo ao 94 a 1926 taió fraa: cts poltques voúm, a, aima, lo Cudenos de l cáel aao p tió po por aita aliao y iao ta la Libaió la traió aa, omaa a iió rtia ialiaa, t proo pariió la iio allimar, o la iió Robt Pa traió alla a Cudeos de l cácel 4 voúm, Méio, Ea] y, po útimo, a coespondenc tr la la Lettes de pson , alimar 97 [traió alaa Cts desde l cácel o Ai, Nva Viió, 99]) Lo hab ograo impir q rbro ioara omo aaba Moii la pba ia y moal fria iitiva momo ia ya gria aú o agoao c. la obra Crit Bima, Gmsc et I'tt ouune téoe télste de l plosope a, aya, 1975 y Aé o,
en tlues u ognes de l plose lenne contempone Mavi, TraopRpr, 199 omo Aré To ir), odeté de Gmsc Par, Uivrit Bao/ iio L l Lt, 992) E pamo ami o p
mir a poa la Samo ao ma tamt irpit ) omplamt ao a la taiió l matrialimo ialétio rami v l marimo a filooa la pai, q pipio, momto la Rvolió R 917 y l movimito o oo obro , irta omo a afirmaió a voa ora l faalimo la orgaizaio oialia, y m ar omo a iia la poltia ipiaió maqiavliaa, tiaa a otir lo lmo l egemoí lo proor 2 tma vilao o a apliaió la ora marita tao, q o limia tmiaió a, o it la ompmtaria a rlaió a y l oo obio a tavé a iitio ltra 3 omp por o q ami aya iao oa a part ioo progama ivigaio a a hitoria y aii la ió lo ifrt ipo ntelectules la pptiva a forma l vo orgio q o a a maa ao ai a va a oial a flió tia raa ambié a imió éia, o ólo por la búqa a mol o io omú lo tabaaor q o ibr la hgmo brga io po la ormlaió y la pta marha piipi rgao la aió poia famalmt laio, irigio ota aqi iologa miia optimimo a volta, pimimo a itligia)
1
qe no podrn cer de es desiguldd drnte l pre ms prologd l stoi, u condción mteril del trbo os· itercmbios l comnicción l socició L POS DE DOOGÍ Ret prguntae, entonces, por qué Mrx no prosigu directmnte por ete cmino Y lo suger ntes rzones inrnas se combinn quí estrechmente con rzones de coynra, que ponín en evidenci lo que l costrucción de M ten todv de bstrcto e incluo de especltivo, per de su efuerzo por coincidir con l mterilidd de l hitori En l repreentción que Mr se hce del proletrido, l ide de un idooga de éte (o de un ideologí proletri", que má delnte difrutrá de l suete que conocemo) etá evidentemente deprovit de sentido En relidd, l concep to del proletido no e tnto el de un cle en prticulr, ild del conjunto de l sociedd como el de un no cas cuy formcón precede inmeditmente l disolución de tods l clses y d inicio l proceo revolucionro Por eso Mrx utiliz su repecto, de preferenci, el término masas que vuele contr el uso depectivo que por entonces hcen de él los intelectules burguees Aí como l mss proletris están fundmentlmente despoeíds" (igmsos están fundmentlmente deproits de iluione obre l relidd isiosos son fundmentlmente xriors l mundo d l ideologí cuys btrcciones y representcione idele de l relción ocil no eisten" pr ell El Maiso . . . reiterrá lo mismo ilustrándolo con frses céle bre pero que hoy precen irrisori: Los obrero no tienen pti, y del mimo modo están l mrgen de ls creencis ls epernz o ls hipocre de l religón l morl y el derecho burgué . Por l mim rzón no podrín tener ideólogos que s propuiern instruirlos o guirlos o, como dirá má delnte Grmsci, intelectules orgánico (con segridd el mimo Mr no e coniderb como tl no sin creciente dicultdes pr reejr l función de su propi ora en l prácca revolucionri Tmbién quí, Engels drá el pso deciivo l generlizr el uso de l expresión ocilimo centíco). Lo contecimientos d 14150 db subrr cruel 62
mee a da paaba a ea peeacó d ea e hec aba pdd baa paa eema e abad d a da de u pap vra d pead a ecaa de a ha muda y de a amacó eucaa de da a cedad a ua hay maxm pe de u paad ca uea E ee apec e e má apaae e mar Ls Bnapa, ya mecad. Haba ue ee pac paa exama e deae a búueda de ua aeia de a cae bea fee a a caeucó va e é a a pa c u uev aá de a epaacó hóca ee ue Ma ama a cae e y a cae paa e m hech de a cdce de da aága y e mme pc ga zad u mpe ea de a cceca epec a a da efec de edeca ecómca adcia be a ue empeza a cmpede ue fae a a v a udad y a cmpeeca ee be 12 cet e ue a expeeca medaa a e aca c e emaa gaea a a eea e acedee de acam de m hóc epubca mpeae e cu de a fma ega be e peaad a mm emp ue e pde de apaa pc y mae de de eabecd. Cóm cca a e eóica de ua exeidad adca ee a cdce de pduccó de a dega ya cdcó peaa ca vecacó d u cmpeeacó cdaa? E muy abe ue Ma uca haya ca d auí ua có mpcmee ma c a de a faa cceca má adeae uzada p u y aí cm ampc habó de dega peaia cceca de cae. Pe a dcuad e mau abeta e y caó a epeó de ccep mm de dea O fac acuó e e mm ed dfc ue e euaba de cm dega a cn pa rgsa e patcua a de các, ueay Smh, Rca d Pue ue ee dcu óc de fa ceíca y aamee dead a fuda a pca bea de dueñ de capa e cua decame e a caegía de a dea caacezada p a abaccó y aeó de E bumao . es e x de Max dnde se es na desión de aga hs de as asa. PaulLe sn ax la io hsoqu PF 978 Per Mahre Fges de 'he den a quo s a rau Pas F 990
6
ra n n a una sra matrasta a sca c prqu apaba a cntrar n pstua a trn a as ccns pruccn burusas a naranca a rac captatraba asaara Pr a ncsa sar s ma prcsamnt ba a ar a ar a sumrrs urant añs n a crítca a cnmía pítca amntaa cn a ctura ntnsa Smth Rcar H ahus s staístcs y s hstrars . . Y sa ctura a su turn ba a smbcar n un nu cncpt fichsmo a mcanca. E "SMO D L Mí
a tría tchsm s xpn ant t n a pma sccn br Capa. N cnsttuy úncamnt un s punts ats traba sc arx cmp tamnt ntra a su bra trca y cntíca" sn una ran cnstruccn trca a sa mrna Su cu ta s ntra aunqu a a nra sa ratamnt smp N m mr aquí n s ríns trmn tchs m" a racn qu mantn cn as trías a rn n s ss y , n uar qu pr su rcupracn trmn cupa ax n a hsta a custn tchs m n ga 14 Pr ata spac tampc scutr a uncn qu s sarr cump n a arqutctura cnunt Capa y spcamnt n a xpcan a rma nrta" cn a qu ns c arx s nmns structura m pruccn captasta qu rmtn a a manra n qu ncrmnt ar capta s amnta taba") s prcbn n a suprc" as racns cnmcas (n mun a cmptnca ntr as rnts rmas captas a ananca a rnta E prr sbr E cctr fchst rccí y su scr cstuy ccs cpí . E r, r u b c brv cpíu D s ncs, u s xp crrspc tr ctgrs ccs y cgrs uícs U y cup g, sc gc h maó rc ( rcc y cc (L y crcc s rccs) 4 T s c prs c prcs cr puñ As c Ftsm Hi<oir du opt rís, PF 992 c Phsphs
64
l l e e e l e e" (El Capa, o cpuo § 4) De e povee eoce el cce egco e pouco e o ee e oeo e que ue l o e l ecc Meee e e o L e e lo jo huo op o el e ojev e vo éc e lo pouco el o L e el go e o e o hu po u uc o l o e gu e vo e lo pouco e o o o l ecoe e lo poucoe e ue e pcc e eecoe ocle e u o ue o e u elc ocl ee lo pouco e jo o lo o lo eoo e o ecc coe pleee e que eueve lo hoe l ge e o ccee oce e u popo jo, coo e o ccee oevo o pouco o el jo e cule oce que e o poee po uez: e evuelve l ge e l elc oc e lo poucoe co e jo gol coo u elc oc eee l ge e eo ee oeo e q o quo e lo que hce que lo pouco el jo e cove e ecc o ele upee co ocle De e l pe luo e u co oe e evo pco o e pee coo l ecc e ee eo pco popee cho, o coo o oev e u co eeo ojo o ve e que e l v ee e eeco uz que e poec e u co el oeo eeo hc o, e oo Se e u ec c ee co c Me que l o ecc ec e vo e lo pouc el o e que e epoe o ee oluee que ve c u uez c co l ecoe ele que eu e e Ocue peee que elc oc ee e o e o op qu p elo l o gc e u ec ee co De e que p eco u og emo hu hc o euo e uo egoo E ée, lo pouco e ceeo huo pece e gu uo, o e v pop que ee elcoe ee co o hoe ocue e e uo ecl co o pouco e l o hum Lo echo e uc u eco que hee lo pouco el o ee el oeo e que o pouco coo ecc que, po o e epe e poucc ecl" (ucc ce e É Bl J Leeve
té t rptv) r pruré u pr ó txt d Mrx db pdd u h pd rr: pr u pt d d fcón d ud brgu f d rtzó grzd d tvdd ; p tr pg d u á d moo jcón pd p d trb u utr u uó rx tutur E fth d " d Mrx hh d u u ó dtrd d hb dpt [ ] p f ftgó d u ó tr O b u t u trbj pvd p j d pdutr [ ] pr t p t pr 1 ¿D u d u p" p trt? mn pdud trbd u bjt t út u t pd u dd dvdu tv p tb t udd t pr bjtv: u v d b gt xpd fr d u p d t u d d Et udd u dvdut pr tt dtt utb: u utóv p ut k v f Nturt p u rí dd t tdd vr tp p: fuó d pt d tr utu á g pz P j d dp p d u ó Ls s s p vis p II ib El Capial (i p Egs m ii", z mi miss sis y vgs y y s Es m ivi, m vés sñ Cpi y s Ti s sis p mism imp simps ss, bi s sm E g méit m pi si s hb isip ss ss pis isis: mizi y ssis s iss ms sis i psii s ss y ii s is pi, s igi vi ii (K Mx, Capial Ciqu l'oomi poliiqu v m os sml la pouio apals s Éiis Sis 960 m m pp 00 Ms v si s més m si , ib pp 34
66
tec etre l mec l dcs s le tg ms be u bjetdd cmplemet ls d dus se trsld ltmete l mcd per s e ste ls les ls pec) de ls mecs uct es tud de sus decses; l ers l ctucó de ls les detem ls cdces e que ls dds te e cces ls meccís. Así pues ls hmbes debe busc e ls leyes bjets de l cculcó de ls me cs ls meds de stfce u ecesdde y egl ete ells ls elces de secs mutus de tb de cmudd que ps p elces ecómcs depede de ells. M há de est bjetdd elemetl que pece desde elcó smple c ls mecís e el mecd el put de ptd y el mdel de l betdd de ls feóme s ecómcs e geel y sus leyes ls que se csg l ecm pltc y que ést pecmete cmp s ces se eplíctmete medte el us de ccepts meccs dámcs mplíctmete c ls métds mtemátcs de ls que se lec l bjetdd de ls leyes de l tule Hy dede lueg u elcó medt ete ete feóme e el setd de que sí se peset ls css) y l fucó de l mona l l de cmb se peset cm u pec p l tt u elcó de tecmb l mes tul c u ctdd de de s elcó depede e l fudmetl del hech de que el de se gste y se cbe efectmete se epesete smplemete p sg med de cédt bllete de c e cus fs etcte): e lm álss y ptculmete e el mecd mudl uesl del que s dce que es e ed de epc de elzcó de l elcó mectl es pecs que l efeec met est y se 'ecble L pesec del de fete ls meccs cm cdcó de su culcó ñde u elemet l fetchsm y pemte cmpede el us de ete tém. S l mec (lme ts p máqus mtes pms bjets de lj bees cultules e clus el cuep de ls[s] psttutss e sum td el mud de ls bjets hums pducds csumds pece n u l de cm el de p u ld pece r el de cmb msm y pee l ez tísecmete l fcultd de cmu ls meccís que se elc c l es tud ptestd que l cc tez P es es buscd p sí msm tesd csde 67
do omo el obeo d ua eesidad uersa que eá am aada d emor y reso deseo y aso au a a: la maldia sed de oro", 17 da l oa romao Virgilio e u verso lebr iado or Mar, y Aoalisis deia o laridad l diero o la Besia es deir e diablo Esa reaió del dero o las meraas que maeria lia su valor e e merado, esá aoyada desde luego or aos idividuales de omra y vea, ero es omlamee idiferee a la ersoaidad de os idividuos que los reali za y que e ese aseo, so erfeame ierambiables Así, ues, es osible reresearla, ya sea omo el efeo de u odeío sobreaural" del diero que rea y aima el movimieo de as meraas y eara su roio valor imereedero e el uero ereedero de sas, ya, a oa rio, omo u efeco aural" de la reaió de las mraas ere s que isiuye ua eresió de sus vaores y de las roorioes e que se ierambia, or medio de isiuio es soiales E realidad as dos rereseaioes so simrias e ierdeediees se desaola uas y oesode a dos momeos de la eerieia que Jos idividuos, uao roduores abisas" hae de Jos feómeos de irua ió y merado osiuyees de la fora geera de oda la vida eoómia Eso es lo que Ma iee e visa uado desribe la ereió del mudo de las meaas omo a de realidades sesibles surasesibles e las que oese erañamee los aseos de o aural y lo sobeaura y uado dlara que a meraa es u objeo msio lleo de suilezas eoógias" o Jo que sugere direamee la omaraió de leguaje eoómio o el disurso eligioso) El mudo modero a a iversa de lo que más adelae dirá Ma Weber, o esá deseaado sio eatado e la medida misma e que es el mudo de os objeos de valor y de os valores objeivados
L pr n sar ee e sgccn egos e beneco y ec L o exposc d ccuc ecn y on ue engend l penc echst es l de Suznne e Brunho e lngge es chses e s Rapprs argnt s speo 1979. De l s uo, a onnai hz ar s Éons Socles, 67
NDD D P Entone erpto e nóno, á e e obetvo e ar E n betvo obe Por n ao ane n o vento qe e epenta on n etón o e tzaón e trt e sv e fenóeno e ot en é na paena qe n to ná, e apoa en n eqívoo En oneena abá q rer o fenóeno qe ban e ennare vo e abo oo pro pea e o bet atonoa e ovnto e erna o preo n aa qe etá enaa o o efeto e nvero (o en na ára or) Ete aná a veaerente aeo a ta e a eono pota peto qe, en e oento o en qe éta, ova por n proeto e expón entí ar ee ego, pen q en o epeenane eea á: St obre too Rao qene epre tnge on ao e o poogta e p) e popone reovr e enga e taone e vor, eénoo a na ea narbe qe e tepo tbajo nee o par a proón e a ern, ae no obtante á eno e tero, a onerr ea raón oo n fenóeno nat po ongente eterno Eto obeee qe a en enó qe ba a ivi e o fenóeno e onfor on e proga e nvetgaón e a Le, onbe paena oo n eror o na ón n efeto e repreentón qe por enre ante a obevón en ete ao a etaíta ante too) eón epa Jo fenóeno eono ente y eber pae e poe e fanaón qe eeren. e ne eo go á tare, ke bá e trta o eo oe oo oa oa ben e feo e n feóo bjetvo, na peepón faea e a re o o ean po eje ón ópta n eena peoa Contt e nte ben ane en qe a re n et for o trta oa no pe ear e apreer Y ea pa ena atv ( vez Sn snng, e er n ebte n fenóeno preent n eón o fnón neea n en non tóa a va oe e enaente pob Spr paren e abo reaón o Po eo a arbe n prta potana eftaó e top
fudda _ os socasas gss y facs d c os d sgo XI y qu a meudo vemos aac oos ámos) d ua macó d do qu cda su uga a oos d aao u oas fomas d edsucó soca, o s sa acomañada o gua asomacó d co d ecamo udads d oduccó va das La sucua d oduccó y ccuacó qu co u vao d camo a os oducos d aajo cosuy u odo y a sca d a moda foma dsaroada" de quvae ga d as mcacías es ua fucó c saa coscuca, a m movmo d a críca cosse dsove pienci de ojeividd de vao d camo de agregas oo que go d vedad o codcoa y musa a cosucó d a princi en oei vidd Lo qu s sa como ua acó cuaava dada es adad a esó de ua acó soca uas udads dedes ee sí sóo uede deema poeioi grado de ecsdad d sus aajos, a ae de aajo sca que de ddcase a cada o d ojeo ú ajusado su oduccó a a dmada La ácca d os ecamos dma as oocos o a os ojos d cada oduco, vao de camo d as mcacías sa de maa vda, como ua odad de as cosas" a acó qu su oo aajo maee co de odos os dmás oducos Po o s va que a juco de os dvduos su aajo aca socazado" po a forma vao", uga d qu ésa gu como a esó d ua dvsó soca d aajo D aí a fómua qu as mcoaa Las acos socas qu ma sus aajos rvados aac a os ojos d os oducoes como acos msoaes e esoas y acos socas e cosas msoas" La coauea a oocoa ua eca eva qu ar ocde a ac S aa de comaa a maa qu se efcúa eao d aajo socame csao e dfs modos d oduccó uos d asado (como as socdades mvas fudadas a auosussca o a socdad mdva asada a servdume os oos magaros como a coomía" domésca de Roso Cuso su sa) o oécos como ua socdad comus a d fuuo e a que s ao s aque cosc me Suge oces qu o esas acos de oduc 0
ó o lb galtaa o be o opa y da elao d ea po todo lo o la eao oale qe la po t e tabao apaee al mo omo popa elo peoal y o t dfaada como ao oe d la coa, de lo podcto dl tabao E ota palaba, ea odade o e pme lga ocdade d homb gle o d gal, y o odd de meaca o d mado) d l qe lo homb o e e í mmo m q tmdao
én d a dadad Evdetmte, dh pa d ó o pod tt a la dmotcó No hce m qe dca dd Ea dmotaó o de lo do eltdo l oto l dldcó dl poo d plotcó dl tabajo alado como et d cmto del aptl) l q M daba aoa ptacó ctc, q al pae l haya otado po ot pat a pocó boltmt dtv D hcho, éta ode co l coto d la pmea ó d Capa ptlo! a Me cofomo co eodal gade ago E pme lga, pt dl dobl cact del tabjo tvdd téa epecalada qe tfoma la atl o vta pod eo obeto d o, y gato de fe hmaa c tltl gl: o q M llm aao coco aao aaco q o o ded lgo, m q la do aa d a mma ealdad, a dvdal la ota tadvdal o colctv) tata d mota cómo l mm meaa podda covete obto dobl dotado d dad copodt a ceta edad) y d vao ya taca et cottda po el tabao ocalmt cao paa podcó) E gdo lg, hy q mota d qé ma l magtd d valo d a mca pe xpa la catdad d ota, oa q e popamt l valo d ambo Ét l pto q Ma codaba m dl potat, poq pemta ddc la cottó d eqvalete geal de, d a mcía veal, acada d l lacó, d maa tal qe oda la dm paa e lla popo vao y poamte a de
e s ssitye áicene ds ls e cncs s cpr" n tecer lg p últi cn desd frecnci se lid l necesidd de este ecer spec; est s se ce e dsd el pnt de vis de Mrx st cn he dcid flent l ncesidd de n eivlent genel r explicr l ned se trt de str có s maiaa est fnción en n tip de jet deterind (ls etles preciss. A cntinción l ned se reprdce cntin nte se ntiene en fncines pr ss diferentes ss ecnóics (nidd de ent edi de pg jet de tesrient rese etcéter t cr de est terilición es entnces n prces de ialaión cns tnte del teril neti pre éste sire p expres de inedit n fr niversl n ide". ndisctileente pes de s rdje técnic y ls dicltdes e entrñ este rnient de Mrx es n de ls grndes expsicines sócs de l fción de ls ideliddes" ls niversles" y de l elción e ests entiddes strcts ntienen cn ls páctics hns. Cprle en este spect l e hn prpest Pltón ce Hegel e h escrit e l lógic es el dine del espt" l e ás delnte prpndn Hssel Fege esde el pnt de vist de Mx n stnte ds css ern ás iptntes Un hce de él el pnt clinnte de td l ecn cásic en s psición cnstte l monasmo: destrr e el enig del fetiche diner n es ás e el del fetiche ercnc" en ts téins e l fr strct cntenid en l relción de ls ercncs cn el tj asa pr explicr l lógc de ls fenóens ntris (y ás lá desde lg ls cpitlists nncies etcéter. Pdes pensr e est ctitd fndentlente cún Mrx y ls ecnists clásics es l e grnti js del prie el cácter cientc" de s ter. Recprcente ést explic en en edid el descrédit cún e ls fect desde e l ecn cil recs l nción de vao aajo tr fnd l ica de l ecn pltic l ide de e ls cndcines e hcen necesri l jetivción fetchist" de l relción scil sn ntgrente hsóias Srgen cn l desrll de n prdcción p el erc d" cys prdcts sól lcnn s destin nl el cns 2
m en d m s mp y e un e mieni que nqui enmen un m pón , un i Cn e piim n mb s x me eii e qí nmión e mm fez e bj humn en mení p n bj s s nis áp e esbmee e n n pun sin e que n ini un pun insupebe: n eiv, úni pe psibe nse en pni ón pión, es e pión p pe sie ( s bj is) e n si e bj, y nin ns pepmen niión nis nmí L anspanca e s ins sie n eá enns n niión espnán m n s sis pmvs n s qe eún pi M iene m npi psnión míi e s fs má mns qu st m, s mb fim) sin n nsión iv E feihm e mní pá enne m n nsión nt mnó n sbe e hmbe y minión e hmbe sbe nu M Y EL DSl ¡s ee e pun vis ei e í e enmí píi píms qun í Cn miiíms q e m y mptn ó e e e M, y epi mbs psei Ésa e iie en inines ifen p s se pyn en n ión q n y e e be n un eí e bjii A pnsa a onsicn a ojivi soci Ma vamn vocon a msmo mpo concpo so Inuj n nseeni n nuv emen en isión e eine ene sujión, ubyumen assjssmn'1 y btv bems e quí que, n iión e ieism emán ee Kn e suje e penb m n nieni unies, v po cma iniius piu (e í pibii e ini n Rzón e Hmn y pesene en cada n os s q má más e pi emp
ro trasnntal y qu abaos visto qu Mar nuniaba n s obr Furbac oo una ra ariant l snialiso Diha oninia onstituy l uno, al ir qu lo ha intligibl por io us propias atgoras o foras rprsntaión l spaio, l tipo la asalia Cca d a razó 17 Má acá sta onstituión subjtia l uno Kant tna qu har a un lao l ábito las "ilusions nsarias la tafsia o l pnsainto puro, sin rfrnt n la xprinia. Ellas ran algo as oo un prio intabl la apaia a razón foar abstraions. Má alá al argn las oaions la naturalza y la prinia situaba una "razón pura prátia s r, una ibrta oral inoniionaa qu aspiraba a la onstituión un "rino los ns funao n l rspto utuo las prsonas (pro tanto ás plaabnt sotia a a y intrior l br, faoso "iprato atgóro. Y aun uano Hg, al hazar la paran l no natral y l uno ora ostraba n la xprinia históia l raro ugar a xprnia la niia, s sua la onsttó l uno sgua sino trinant. A n untas, pita oprnr por qué l spritu o razón prio o alinao n as foas la naturaza y la ultura no haa n sus irsas prinias ás qu ov a mo a a ontplaión su propia strutura, su propia lógia hora bin rsulta qu on la xposiión Mar a tras un so aparntnt ontingnt por l análisis las foras soials la irulaión rantil y a rtia su rprsntaión onóia, s rpnsaa ntgrant la ustión la objtivia. En un sntio aniso l ftihiso s sin ua una onstituión l uno: l uno soial struturao por las rlaion es intrabo qu rprsnta a toas lus lo snial la naturaza n qu in, pinsan y atúan hoy los niuos huanos. Por so Mar srib qu las atgorías la onoa burgsa son "foras pnsainto qu tinn una valiz soial y por lo tanto una objtiia. 19 As forular rglas o
chl Fa Les Jos e es hoses. e hoog des ees
hms, a, Gama 966, al Lhmm " . 39s a ataa Ls pb s oss eoog e es hums éo Sgo I 1968 a, p op , ro I 87
imratio an na ión d nómno, d a manra n la coa on a in a oib modi cara a olntad. Pro n a rón ombinan d inmdato lo ral lo imaginario lo ar lama ranibl, a fantamagora d la mrcana atónoma, dominan a rodctor) inclo l dao d lo objto d la rinia on la norma d comortaminto ign. El mimo álclo onómio fndao n l inmno trato d mdi da nta alaion ralizan cotidianamnt lo indiido inmro n l mndo d la mranca iltra admirablmnt ta dalidad or aa a la z n l hcho d lo objto onómico on seme uana bles desde e no a, natala) n l imra tio oil d someeos jnto on llo la atiidad hmana lo rodn) a na antiaión o racionalizaió in n r calir lmit jado d antmano a natral o moral'> éness de a subevdad
Dd la rctia dl idalimo cláic or lo tanto odra arr ar rodió a fctar imlmnt na rnión odra r na onusón) d lo tr nto d ita corrondint rtiamnt a la inia intligibilidad d lo fnómno), la mtafica ilion nara dl naminto ro) la moral o azón ráctica imratio d la ondta. Pro la omaración on d rli n l acto la oignalidad d ta tora d la contitción dl mndo on rcto a la la rcdiron n la hitoria d la looa , como natral, ar conoa ntimamnt l hcho d no rocda d la atiidad d ningún jto o n todo cao d ningún jto a nabl gún l modlo d na concinia En ambio contit jto o forma d bjtiidad d conincia en l amo mimo d la objtiidad D oición tracn dnt o tracndntal la bjtidad aa a la d fcto rltado dl oco ocial. El único jto d habla ar n jto ráctico múltil anónimo or dnición no oncint d mimo. D hho n no sueo a abr la ocidad, di l conjnto d la atiidad d rodción intrcambio onmo co fcto ombinado cada no rib fra d 75
coo popdd n d l co Y e no jeo o coplejo d cvdde podce ereetaoes c d objo o po e obetos epeble cc o o e deo condendo el cpl y dv fo eneeene n epeecón l v e n objeo objeo epe ddo dde el co en l fo de n epeecón Po eeeo e l cocó de objevdd e l cho o dpd del do pevo de n jo concenc o ó coy n cbo jo e o pe de l objvdd e dec e d en l xpec uto ls "osas, l ecc y e relaó o ells. o jo o conyen o codo o pleene lo jeo conóco o á excee odo lo dvdo e l ocedd be o pe l jeo ecoóco vndedo y copdoe po lo no popo e ólo d pop de bjo vle dc roetaros ededores s sos e uato e de bjo n po no dcho e de po peo bé convó en bol ene n"). A pe l vón ecd po Mx cop concó del ndo o e l ob de jeo e ée de l bjevdd (u o d bjevdd hóc deed) coo pe y cop d del do ocl de objvidd A p de hí en pobl do polocoe y o coo l o e popeo dclen Aió Il l pe el lbo de ác Hstor oie de lase eco ene 1919 y 1922 e el e e expoe e ee l eccón y l concec dl pole do. 20 S l v d n epecón el y n xpolcón del exo d Mx e pone de elev ldo oáco n dd debdo o nenc d po ác n pcl l de Geo Sel o Geg Lukcs Hioir nin E d dii mrt (Ghih nd Knin 93 e ed pe de sts es epg de Geg Lkcs s, Édts de M 94
76
a larga y dratica carrera de Gyrgy uks ncio en 88 en Budapest coo iebro de a noblea uda, tabién se hio laar Georg [von Lukacs y escribió toda su obra en aen) se vide en cuatro grandes perodos n su uventud estudia fiosofa y sociologa en Aeana con os neokantanos y Ma Weber y eabora una estética nspirada en el roantciso antcapitalsta" L'Am ls forms [90] ars Galiard, 966 traducción casteana: El al y las fors Méico, Grjabo], a so tiepo que desarrola un interés sostendo por la stica uda cf Micha wy Rémpion uopi juasm librair n Europ cnra/ ars 988) Se hace arsta durante la riera Guerra Munda tras sufrr especialente una uy uere nuenca de Rosa Lueburg y el oviento espataqusta o que o leva a pacipar en la revoución hngara de los consejos de la que es coisario de cultura popuar" 99) Su antologa Hisoria concincia clas publicada en 923 es a tentativa s asobrosa de reactualiar la idea hegelana de una sntess dialéctica de a objetividad y a subjetvdad, ntegraente transpuesta en el eleento de la concienca de clase y a prctca reoucionaria de proletariado, que es a consuación de la hstoria. ondenado por el ariso oical a la ve que sura la isa suete la obra eactaente contepornea y en uchos a�pectos coparable de Kar orsch, Maism pilosopi, ars, Ed de Minuit 964) ese ibro, aunque su autor renegó de él, se convetiría en la fuente abiea u ocuta de una buea pae de arso crtico occdenta. ueg instaarse en Mosc a principios de la década de trenta de donde regesa a la Hungra socialista después de 95, Lucs desarrola una obra s otodoa", erudita y sistetica, que engloba la teora de realiso crtico L Roman isoriqu ars ayot, 92 [traducción castelana novla isrica Méco Era, 966 la historia de la osofa L Jun Hgl Su ls rappos la ia/ciqu léconomi ars Gaiard 98) y la poléica polítco osófica La Dsrucion a ison, ars LArche 962 [traducción castelana asalo a la rn, Méico, Era 99, estudio del irraconaliso en a losofa aea y su pape en a preparación nteectua de nacona socaso En 6 se ne a a revolución naciona conducida por Nagy y desde entonces es objeto de una estrecha vigilancia pocial. as dos grandes oras de su lto perodo son la Eséica 963) y sobre todo a nologa l sr social aparecda uego de su uete en 9 y no traducida al francés) en que a concencia de sí de género huano se estudia coo resolución de la relación entre teleooga y causaidad" a pair de l alienación y la desalenación de trabao cf colas ertuan artcuo Ontooge de ltre socal, en Donnair criiqu u rxism, op ci
de ooa d do de 900 y Weber y u prop oriencin
ar o cla es ael ar haba cho qe la reaco es ere ecaca equaleca reco ercabo eá oaa e auoa y que e ese o lega o ólo a usu la eacoe eroaes so a ereealas Lukács or su ar coba o ea frees E co la e que la objea ecalla e las caego ras ecoóca y la oeracoes a la que a ugar e e odeo de toda obetvdad y e acular a objeva ceca e el uo bugés lo que era core e or qué as cecas cuaava e la auralea la ecáca la sca) e esarrolla e la éoca oea al so eo que se geealza la reacos ecales Aquéllas oyeca sobre la auralea ua scó e lo subjevo y lo objeo que ee u oge e s rácca el ecabo A couacó la ea e que l objevacó o la acoalzacó coo cálculo y a e vlor se exee a toda a atvdade huaas e ec qe la ecaca se covere e l oelo y la fora e oo obeo socal As Lukác ecrbe ua aaoja: la acoala er cal exea a la ceca se fua e ua searacó el aseco objeo y el aeco subjeo e la eeca lo que ee utraer el faco subjevo csaes e eos coceca al uo e lo objeo auales y sus leye aeáca); ero ée o es á que eluo a la coroacó e oa subjva a la objva (o a su reduó al eaus e objeo que lusra las cecas huaa o ·]a éccas e gesó el fcor huo rogevaee eea a oa la soce) E reala ea aaoa eresa la aleacó exea a la que llegó la huaa e el caalso lo que er a Lukács ecu ea e sobe la eca e la coocó revolucoa ra crcaa a as laeaas o ax e a doogía aeaa (que o oa haber leo e esa oca orque su eo recé e ublcó e 92). De oos oo las foula e u leguaj ucho á eseculavo hgelao y che llgiao) y le sua u eeeo e esao olco el oeao cua rasforcó e obeto es coea sá esao or eso a coverrse e e ueto el cabo oal e ecr e ujeo e la hsoa fóu veaa or ukács) abol u eó lle hsora a su o la ecoea cuao hoa e la lbera) realzao rátate la ea losóca la coua huaa As la oofía e realara su qulaeo: 7
ual reuea de u u viej equa del ea ie l n d l i e e re a la ada readra de l rgee E NRMBO Y L OLGÓ: LO SMLO
En í ia la eralaió de ukás es irane y brillane er ee el inveiee de lr r e la derión del fei de u ex eóri en El Cptl ra bie ése sugiere u i uy diin de ierreaión enrada en la ueies del derech y el dner y que dese ba as en l que y laarías el anási de la esruura ibólias erilgía que Mar día uilizar er que erie exliiar que eá en jueg en u deriine del dbe lengaje que abla e univers de la eraías enguaje d la equivalenia de a edida fralizad r e sig neari y enguaje de la bligaió de nra fralizad r el dere Se raa de la segunda seidad lóa que aes eié Ciré aquí ds rabaj uy diferene r us ienines y la rusaias de u redaón E rier e e lib del jurisa viéi aukanis aidari de la einió del Esad ejeuad durane el errr ealinia L erí generl l deeh l mrxm ubiad e 924 y ede ai al i ie que el libr de ukás Su uy gade inerés e debe a e de que Pauknis vuelve a arir del aálisis ara de la f del ar er ara realizar un anáis exaaene ié de la iuión del "suje de dere e la edad ivl brgea aa ese aur que en ier d e ibe aquí en a radiió del dere aura y a el siv judi ara el que da na legal e laneada r e Ead el fudaen del eii jur es el dere rivad que uede ere reiene en res ndenia la irulaión erai la eran ía idivduale aareen radra de valr r nau reza ls idividus dediads a inerabi aareen radre r auraeza de vunad y ubjeividad. Así Egu sk, a Thoi gnéale d do t e masm pré pr Mr Vnc guis 'uc r Kr Krsch s , 90
0
oo a eso eooo de a ss a eho rído de la prsns, e reaad o o á qe o porqe el orao es la ora ara del erabo ada o de ellos prespoe a oro l do vdo perbdo a par de la epresó de aor es e readad Marx lo aí dado sa era so a pesa de relera ría de l f d dch de Hege onpsee e Cpt do eoóo do. Algo aás ás reee e par lo de eaoseph Go, 3 o pee aaralo La era oú a fehso eoóo a feho d y oral es la enc gead, qe soee abraa e gale e a o ddo a la foa de a rla rlaó de los aoe, rlaó de la oblgao. Spoe dg o a mdd a la ez aeralada e ealada, ae la al la parlardad, la eesdad ddal, debe desapareer Lo qe orre e spleee q e aso, a ddaldad e exeorza se oere e oeo o alor era qe e el oro se eorza se raora e eo o olad lo qe pere presaee qe ada o ope al oo Al egr ee ao, o ao a a a a eo del eo de la hsora o de pao de la eo do de los ddos prado a la odad del ro, oo e Lkás y s eoe Peo podeo oar e Max las ase de as de lo mds sc el feho eoóo rdo e o e ello qe se erea e la relaó de as práas o orde sbólo osdo e la hoa Sealeo aq qe a le eeae de spraó esrralsa qe ab e aralee, a erapolaó esá e realdad ho á era qe la de Lká de la ra de l eea ha oo adad gera aloada e los ddo, qe hab folado as Tss obre Feerbch E abo oga a ooaa Ma, paso a pao o los reslado de a aropooga lra, l hsora del deho y el psoaá
eanoph x Fr arx écoom mbou Par Le Se
A CUST!Ól D S "RHOS L OMBE
ómo s sibl qu haa irraios a irs a arir l mismo xo La rsusa omrom oa la ia q os hamos la ria la ooma olia Marx igra sobr oo qu xamiáramos all l obl uso rouam abológio omo ira los ósoos qu aquél ha aqu l érmio ern: or u lao r a las "osas mraas moa las pern n l nddu rele rxiss mbaraos o oros ua aia soial rouió or l oro cn sas mismas "osas so uios la rlaió irambio iluso, omo i Marx "mácrjurídc que lo nddu deben um rara or "llar las rlaios mrais Ésa sra ua isusió basa éia aaso asiiosa Pro omos iiar imiao ua sus gras ausas olias la usió la irraió los rhos l hombr Sobr s uo s oora la oluió suia or la osiió Marx sus xos " uu (a oo l Mnucr de L cuónjudí 44 qu oi la amosa égsis las Dlaraios asas los Drhos l Hombr l Ciuaao s ombia, omo lo mosró o laria Brra Bioh 24 ua isiraió ro Hgl ria la absraió masia los rhos l hombr qu rsuam xis s simr al ara ualquir soia) ora roi Babu los omuisas igaliarios ria l arár burués l "hombr uirsal oao or las Dlaraios las qu oos los rhos ou al arár ialiabl la roia lu l br soliaria soial Los rhos l hombr saraos los rhos l iuaa, aar os omo la xrsió sulaia la sisió la sa humaa r la ralia las sigalas a ió la omuia s aálisis oluioará rouam, ariular bao la iuia su omia o Prouho la ria l libralismo oómio los Grundre aar u sa rrollo imora l qu Marx iia la aió E u puño Ces des dos de 'homme a P 1989 2 al ar Mascs de - Gdsse a É Soa, 980 oo pp 19190 {trau alaa: Eemeos fda
2
l ildd l betd l e s de idl de ls deehs del hbe l de bes, eese deizd de de es el die e site s bse e L ett eidd de l iuldd l libetdid ls seddes ti ed ieddes ediees e tt e ls des l ti ve e el l esti de l tlez h ede dedse de as diie e e, e el ed, d idivid s eset te el t td de l ivesl es dei, del de disiti v tl be si ides tie, eiea se, t te s estts sil e lbie l diesi de ss fds is be sile sld
Lbertd gldd prpedd Desde le, ese víl vileid ete l f de la ili el iste de l libetd la idd se iee e Cpl. Se tt eiete de ls ieddes", Egenhften tibids el dee ls idivids (eezd l iedd de e ie Egentümer: de e ee je de lbs fdetl e is e Stie eesis a l ili de ls eís de iit de iteab ee eivletes e el diss de l líti bes i vesli eesies de l esei del be Pede sese t e e eiie eea de ess deeh, e siedd ivil e a bsbe l Estd edade Edé de ls deehs is de hbe e e ei á e l Libetd la ldd l Piedd Beth26 vle dei el iii de tilidd idividl esde l eesi ive de ite bis etiles l e ls sis llb la eúbli eite Pe l e h itees Mx s diies ls e d l l iveslidd de est f E l esfe de l prdón dde l tbde sids et , ibe edede de i fez de mtle l ct d l cnomí oltc Gudse éo Sgo 184] 6 r Le ptl p t ro cp v 98
3
r, eprs ede rcó de ers sól pr sre ded d ls vlcs que ecure s e c d de dpnr l ltv d ls prducres, s erg ccee gd pr l gr dusr e u yupscó rd de dvdulddes seprds ere s pdr decrse plgd Russeu se s du de lgr ls res ser lres s ep, Mr descre el ve del cpl c el de u gr uó depedee de ls dvdus, que dej desprr ecedee de rj de vlrrse y del que ls cplss s ás que ls srus cscees. Qued uld eces l reerec uddr de ls derecs del re l vlud lre de ls dvdus ece c curd c l uldd scl de cd rj e pculr Así c el vlr e s se pryec e el cuerp del der, l cvdd, l prduc vdd y el pdeí sc e elecul se pryec e ese uev evá que csuye el cpl scl l que de er cs elógc, prece peeecer pr urle, prque ls dvdus sól dspe de ells rvé de él N se el ce pues sre ess crdcces puede dejr de repercur e l sgccó de ls derecs delre prque ss prece eces l v c el leguje c que se escr l explcó y el leguje e que se epres l luc de clses de ls explds: sí, pues ás que de u verdd u lusó se r de u pe Y de ec e su cpíul sre jrd de rj, e que se rel Js prers epsds de l guer cvl ere l clse cpls y l cse rer El Cpl r c respec l udd del pps cálg de ls derecs leles del re y vlr e crse l des Mgn Chr deujd lrl ldpr l ley que pere ls ers cqusr e cu clse u ley del sd u sácul scl ás uere que culquer r cs que les pde vederse l cpl. per, e sus perspecvs revlucrs de supercó del cpls se er c l egcó de l lerd y l gldd dvdul l que e l pc epe llrse clecvs, s c l egcó de l egcó es decr e d 27 /bd cíuo
xm
mcere e gre uste, § 4 L
rqe !bid cul vm § 7 33333
cao a popia niiua unaa a nu a ra capiaita a a ociaiain o io puccin EL
L H
Poo hacr baanc corrio u, acuo n a ciacin prpi Mar no a ioa a tichio y a u irnt poibiia intptacn? Cuaui copacin b tn n unt a a , ugo nto cun a a xpoicion y a itancia u a paa po un o, un xt prvrio, á pubicao aunu a hu u fuacion ncunt p oui por t un xpoicin aga nt abaa biaa p autr n u punto traté gico u crítica a conía poítica. Entr ba una unicin tota poycto cntco a, un cabi trno i n btivo, una cticacin u ppc tia oucin ocia, taaa a ininncia a a ga uacin o u a toría a iooga y a tichi tinn anitant n cún hcho intntan cinar a conin o ndd ao uno oto p a xtnin unia a iviin tabaj a coptncia con a contitucin y conni a btc cone a generldde nerle) oinant n a ép bua. E tabién hcho u pocun naizar a conticcin intna u aoa n capitaio nt a univaia pácica iniiu a utipicia u acio ocia a poibiia pgar u activia y capacia ingua u brina a técnica on y a uniaia trica a nocion tabaj vaor, popia, proa u tin a uc a t iniiuo a cnicin rprntant intcabiab una a y ia pci o nci. E p úti a utiización un gran u gc, pcnt g y Furbach y cntantnt raba po Ma, pro nunca abanonao coo ta a e ncón
29 tul
§
"Tna hiu lacml
cptst
85
naón ue de ld del ge al de la dea genealda, pe an nón e la eaón a ene a nddualdad y la undad. La ecón de la undad eal d l nddu e eguda p una pyeccón apón de la eón a en una "a ee, un ee én. ue ue e pleene ue en un a, ea a e un dl una epeenaón aaa ue paee e p a en e el de la dea (la Lead la ua, la Hundd el Deeh) ena ue en el e un "ehe una a aeal ue paee peenee a a ea a la naualea a la e ue ejee e l nddu un pde ele (la eana e d el dne). Pe ea deena enaña nale neuena ue e deplegan an en Ma en u uee aa n. Reuála eueáaene dend ue l e ad p L delgí len e una ea de la nuón del pder en an ue l ue dee El Cpl p ed de u denón del eh e un ean de en Naualene, a plea n pueden e alene ndependene, pe n laan la aenón e pe ale dn peen de anea deene la eeón e la leaón. Ea alnaa pda epnee en da una ee de eg E en l ue e eee al aaj y la pduón P el lad de la dela e hae hnapé en la denegaón el d de la ndne aeae de la pduón y de la ne ue pnen En el á delóg e nega ula da pduón ue e nee en una "eón le. P e e ena auí la eeón e l dón del aaj anual e neleual e la deen neleual. He ue pea a Ma epla el ean gaa al ual e epdue y lega una dnaón de lóga de lae P el lad de la e del eh al na, e pne el aen en a anea en ue da pdu ón eá udnada a la epducón del al de a L ena e aha la a de a ulaón eanl y la epndena én a én ue e ealee en ela ene la nne enóa y la nne juda la a gualaa del nea y la de na la le ad de ende pa la "lead penal de l nddu. 6
oams ma ams q emeos de le có q aoamos aq se desaolla e seo erso po lao cmpee a la ceeca ee e e o el "ealsmo de los ddos co ls ales ascdees qe edca: Dos a N acó el el e cs la Reolcó; po el o cmpee a la pecepcó ee qe r co el ealsmo o l lasmo de los dos co las edecas de l da coaa a la e peco d las co ss as eglas el compoame omal E o cacea a de cosececas polcas peo qe aemos qe la polca clda !aelcoa a la e a esó de eaes a cesó e come El Ed el mecd
Peo esa ec os llea almee a l ga pscó qe esme das las pecdees a eoa de la ooga e e lo damel a eí del Ed eedámoos el modo de domacó hee al Esado meas qe la del echsm es ásamee a eí del mecd eeámos: del mo e ecó e cscó el mdo de seos oeo heee a la orgazacó de la scedad cmo mecado a s omcó po poeca mecae Esa erca se eplca s da por lo momos e clso p los lgaes erees a, oes la capal d la polca l capal e os goco e qe Ma eloó a oa p la dea ee qe se ho eces las codcoe los oeos de la lcha eolcioa De la dea de · docamo de l dmacó ges cacoa co el desal de la socedad cl pasmos a la dea e esolcó de a codccó heee a modo de clón podco po el capalsm Tam se eplca peo amas css esá edeeme e claas pr las ees pcpales e s eeó qe so galme ls oeos de s crca La eo dl ch mo se elaoó como coap de a cca la ecoom lc poq Ma ecoó e Smh se odo e Rcad a "aaoma el alo eame a e la cacacó e aao e la ocó lbal de egacó aomáca del mecao gcs l ego de los ercamo ddales E cmo s eozó la deologa e fc e olema del Esado, e poq Hegel, com
h s9 hb dd un srpendnt d dddhníjrdasoasdd. Pd aaase tes e hh mu b d q gns órs nmpos q dben ago snial l ó xa de a doí y e pca a u onepó d condioes produó d l delgía da, rpren ntabe uns d gen hga: losntelcues gánio" ( Grmi) los apat deoógs dl Eado Ahue) a noza d Estd y a 'vi simólc Burdu eoy Engel uan do du l ccpo d idooía n 888 e Luwg n la flosoí ás lm), s prop motr lo que he dl Esd a prim potencia deoó a devela ly d uó htór d as opns d mundo d frms d l idelg dminane qu oneen su etmdad lg juda a o Esdo d a E amo hay qu bu l podd de nl d fimo an as nmenoga d l a da daa gda p la a d l c a sóia dl valo (la sua d Franku He Lfebr Gu Debd As ll) mo l ási del mgna oc erutuado l In<" d a e Mure God Jean oph Gux Cads ue suye a tuura pr a isucón e inus J Budlad, ue n ito modo vrt a M a uda n feco d ao d o d fthsm dl va d a
4 TIEMPO Y PROGREO: ¿A ILOOÍA MÁ DE HITORIA?
s isusions prns orrn rsgo r iprsión qu n ono oso nun in n Mrx ás qu un signiaón prev n fo psa proaión una si ini ¿qué nonrríos ra iogí aáisis fiiso or bin un s supuso prvio rorno s oss isas rvsí onini s q evntó sobre el ovio sus oígns n ivisión rbjo n no qu or s rvrso ríi onoí poí qu suspn aprini objiv s fors rnis pra ronrs su onsiuión soi ponr riv a sn de vaor: bo vivo ¿Quir i qu s puno vis Mrx oso s go n un ri razón o nrn soioóg onói poíi? No s és nisn su proo ri ioog o fiiso a foman p te onoiino. Son un oo n ro noiino hsodd d as reaons os ( por onsiguin si roro cuacin prográ pn n s sis sobr uba isorii snia un Pnn qu ivisión rbjo srroo as furzs prouivs u ss s nisn oo su propio opuso. onini ói onoa e a iogía y a rprsnin sponána os sujos os objos nui por iruión s rnas inn is or gnra onrui a ión un nurz ngr ipo isório ngr su propia pnnia oniions ransioras o a nos se d a por po onnáno n pso Coo o i La mser de a foso ( 187
os oomsas una sng ma d pod aa ls o ay ms dos ss d nsons, las dl a y s d a naua as dl fudalsmo so suo ns aals, as d a gs son nsuos nua s pan so a os óogo u amn san dos lass d lgons Cala u no sa l sy s n nnón d os oms, mns su popa lgón s na mnaón d Dos Al d as laons uls ls lons d poduón ugsas son nals os onomsas dan nnd u s a d lons n u s iua y s dsaollan las us podus d onomdd on l nuaa Po l no sas msms laons son lys nuals ndpndns d l xsna dl mpo. on lys nas smp dn g la sodd As uo soa, po y no l ay
El onto crtio l traao Mar rit por lo tanto a una oposición la naturala o l punto vista ta sico y la historia (Grasci halará historicso asolu to Y su losoa inconclusa o no, s autoconvoca a la tara pnsar la atialia l tipo Pro coo tain lo hos visto sta custión s inisocial una ostración constantnt vulta a ponr n ora l capitaliso la "soca civil ursa llvan n s isos la ncsia l couniso Están coo hara icho ini, prñaos l uturo Y st uturo mñn. Sn toas las aparin cias l tipo no s ás qu l otro nor l proso a nos qu sa su conición posiilia oral Ésta s la cusón qu para trinar s prciso u xainos GÓ D Ó S rcuran las célrs rass l pacio la Conrbución l críc e l economí polc (1859
r x, Me d lphiloophie Rpone l Philoophie de l mi€e
de M. Poudhon L éhys écm " 1 L éh s r s" rs s Scs 1961 19 rc csl me de l loof Mr, Agr, 973 r Mrx Conibion l itue de lonome poliiue rcc M Huss y G rs, És cs, s 957 4 rcc cs: ontbuió l íti de l eonom poli r Mrx y rc Egs Eto eonómo menoe Méxc, Cr Ecmc 987
0
l prouó so e s es os e e e reloes eems eess epeees su vou, reloes e pouó qu oespoe u go esrrollo eemo e sus urs prous mees [ ] E er ep e su esollo, s uezs prouvs meles e soe er e oró ] o ls reloes e prope e uyo seo se í movo s ese momeo. De oms e esrrolo e ls fuerzs prouvs que er, ess reoes se overe e osáuos Se re ees u épo e reoluó so El mo e l s eoóm esremee más o meos ráp mee o l eorme superesruur [ omó sol más espree es e que se y esrrolo os ls fuerzs prouvs que es pz e oeer, y más surge uevs y superores reloes e prouó es e que sus ooes merles e exse g elosó e el seo msmo e l e soe. or eso um u se propoe so los prolems que puee resover pues que s o osevmos o ms eemeo, sempre resulrá que el prolem msmo só emerge oe ls ooes mees pr resolverlo ese o l meos esá e vs e pó A ges rsgos, los moos e prouó sáo guo, eu y rgés moero puee lrse e épos progesvs e formó sol eoóm.
Rls cuó cas fóus ss El Cpt 186 o qe está e germe el sm e l á es l euó el porer, que sorá e oos los ños que supere ert e el ro prouvo o l eseñz l gms, esto o sóo oo méoo pr eevr prouó sol so emás omo e o éoo pr pro ur omres que se esrrole e os s msoes [ ] L usr moe o ose u r l form ul e u proeso e prouó omo s uer ev Pr e s é es revoluo mrs que l e os moos e prouó psos er eselee oseror [ . ] or oro lo, reproue e su form pls, l gu vsó el ro y sus prulres oss Hemos vso que es oró solu .] se ese e e l eump moló orgás e l se orer, e l lpó esmesur e s uerz e E br cuo L chi g sr, , 5 sq
9
trabajo y os srago de a anarua soc se s e do negtio ro s e lo sucesvo cambio de trabajo ya no s impo co a acia ciega y destrucoa de una ley de la naturaleza qu choca po doqier con obstácuos en cambio la misma gra industria hace del reemplazo d esta monstruosidad [ por una isponibidad absoluta del hombre para las exgecias cambiates del trabajo una cetió de da o muerte; ocurre lo mismo co e rempao de indiduo parcial simple sopore d una unció socal de dtalle, por u indvduo totamete desarollado para quien diversas funcoes sociales so otros tatos modos de actividad qu se releva uos a otrs . ] no cabe la menor duda de qu gracias a la ineluctable coquista del pder poltico por la case obera la eseñanza tecológica, teóca y práctica coquistará tambin su lugar e las escuela obreras. As como no hay la más mnma duda de que la foma capitalista de la producción y as relacioes económcas que e ela correspode a los obreros está en contradcció radical o esos ermetos de como ción y co el objetivo apundo: la abolició de la atigua diviió del trabajo El desarrolo de las cotradcioes de ua orma de producció· histórica es, o obstate, el único camino histórco conducente a su disolució y recoguración Y para ermna cemos ambé las palabras de conu-
sn de msmo bro ya mecoadas:
na ve que ese proceso de transformación ha descompuesto de maera sucietmente profunda y gobal el conjuto de la vieja sociedad cuado los trabajadores se han convertido e proletaros y sus codiciones de trabajo e capital, cuando el modo d producció capitalsta está platado sobre sus pro pios imietos la socialiacó ulterior del trabajo y la tras ormació ulterior de la tierra y os otros mdios de producció · e mdios de producción eplotados de maera social s decir colectvos asum ua ueva orma . E lo sucesivo lo que hay que epropiar o e ya al trabajador indpediete que trabaja por su cueta en ua ecooma propia, sio capita ista que explota a una gra cantidad de trabaadore Est epropiación se cumple por eljuego de as lyes inmaentes d la misma producción capitalista por la cetralización de los capes . edid que dsmye regarmee e ú mero de magnates del capita que usurpa y monopolia todos los becios de ese proceo de mutació cotiua, crece e peo de la misea, de a opresió de la seidumbre d la
Cl ee cumlt e §
Tee sue e ccmul ste", i p 855-85
92
egeneró e poón pro n l e n orr n conn eno or nc orgnz por l enso o el proso proccón cpls onopolo e p se onre e n r pr el oo procón que ró l so epo e o s onón L enrlcón e os eos e proón solzón rjo lcnzn n pno en que se even noples n su envlr pls. L cen or en peos H erno or e l prope prv cpls Los propores son epropos L proccón ps engnr s o con e crácr nece e n proeso nr su prop ngón Es negcón e negón.
Ambigüedd de l diléti
¿Cómo dudar enonces de que arx haya sido en e sigo XIX y enre SainSimony Jues Fery un represenane ípico de a idea o a ideoogía de pges? Hay pocas sugerencias an fanasiosas scribe Rober Nisbe en s His f he Ide f Pgess como a de os maisas occidenaes ue hoy querran sacar a Mar de a radición evoucionisa y progresisa de sigo Xx. " 5 Sucede simpemene que para e progreso no es a modeidad, no es e iberasmo y menos aún e apiaismo. O más bien diaicamene" es e cpiaismo en cuano hae ineviabe e sociaismo y recípro camene es e soiaismo en cuano resuee as conradiccio nes de capiaismo . Ésa es sin duda una de as causas de descrdio osóo que afeca en a acuaidad a concepción maeriaisa de a hisoria a a ue esá asoiado e nombre de Mrx. Pueso que hoy vivimos a dedeni de l ide de pgs para reomar una expresión de Georges Canguihem La noción de diacica en su versión hegeiana (diacica de espriu mariana (diacica de os modos de proucción" y as formaciones sociaes o posengesiana diaica de a na uraea" ocupa en ese aspeco na posición fundamenamene ambivaene. Para agunos represena una aeaiva a posiivismo de progreso En efeco a esquema de un 5 Re Nse ohe e oPoge Nev k Bsc Bs
0 Hisoi e ie e pogeo Bce Ges 191 Geges Cguhe écece e ée e ps e Ree e méphse et moe 197
movmto cotuo uomemete acte e po greo earroo e ore eg a epreó e ugute omte qe recooca u eua co a oofa e a ce y epc co oorcet opoe a epretacó e a c e o cocto cocabe y e ppe e voeca e a htora o otra parte, o obtate pue egare como reaacó coumaa e a eooga e progreo e u der rretbe, ao que putar reur to ea egtva e ua te uperor para coferre u eto y poer e útma tc" evco e o que pareca cotrecr E objetvo e ete captuo e motrar, co too que a coa o meo mpe e o que pora hcero upoer ua mera veró e o juco e vor Lo o e e propo Mar e que aqu mpotará ate too o a opoe, o o rzometo y a vetgacoe o o tamb ebo a mutpca e a cuetoe egobaa por a ocó emaao preuraa e u paagma" e progeo E vez e eer e Mr a lusrón etre otra e ua geera, o terete e utzaro como u reveld u azor e o probema herete ua e emete. S DOOGAS SAS D GSO
ero e pmer ugr ebemo aprecar e to u mea e ugarocupopoe mamo, comoteoy comomovme to o creeca e ma e a htora oc e e e progreo. S hat be etr uetr époc o hubo úca mete octra má o meo uyete (¿y qué ce que ya o ete?, o ago como u mto" coectvo e progreo e ebe e u gro eeca a mrmo. Fue éte e que perpetuó por eceec a e e que o e bo" eempeña u ppe vo e htor mpure e mpuara hac arrb. E mea e que ea e progreo cuye má que ua eperaza u cetumbre tcpaa eta repreetacó e e competamete peabe y o e eteera e a htora e go e hcee btraccó e ea. meo ee a prueb e r Guera, como ecrbó Vaéry cvzcoe abe que o mortae, y a epotaea e progreo e toró reamete verom óo ea e que a maa que pra a u propa beracó o reaa e maera revou 4
ea ado en Ben en 182 meo en oBo en 1 (donde se sd, emeroso de qe la oía anqsa o enregaa a la esao Wae Benamn es onsdeado on eena eqvoadamene omo n reresenane de a esea de Fanf dono, Hokeme el mer Mase, más ade abemas, de la qe no fe más qe n omañeo de a reeloso mal omenddo n s vend sfe na fere nlena de Geoges Sore ao en 08 de Rxons sobr a onca (cf. a anologa My Vonc aís Deno ees noveles, 7, de aka s amgo nmo de Gersom Soem ero e soador de a msa jdía. Más adeane, s omañea Asja Las, na evoonaa ana o onverá a om nsmo dane agnos años Benjamn endá na esea vnlan on Beol Be on qen omaá os oeos de eara m ane S ess de dooado sobre concpo d crica d a n roncsmo amn Baeona, dones 62 88] 1 rad n anesa L oncp d crqu séqu dans mansm a/nd, aís ammaon 186 s oba eor sob orgn d drama barroc amán Madrd Tas 0] ad fanesa Ls Orgns du dram baroqu amand, as ammao 86 no e emen obene a ablan nvesaa o ondenan a la nsegdad, agavada or e asenso de nazsmo a ode. o senal de s abajo omeso o agmenos aríos vaos de eos onsaga dos a gran nsado de s oba de madre Baudar [Madrd ars 3 radn fanesa aís ao! esaba desnado a fomar na oba sra, osa eséa sobre los ases asnos en a arqera de segndo meo en a a se anaa a ombna n de elemenos anásos aonaes qe nsen a odanedad moderna Wale Benamn Pars capa du sc L r ds passags, adn de J. aose ars, Édons d Cer 8 cf. Crsne BGksmann, Rasonbaroqu Baudar Bnjamn, arís, Gallée, 184, S. BMoss T Daccs of Sng War Bnjamn and rcads Pjc, Camrdge Mass, e M ess, 1 8 [aécca d a mrada Madrd Vso 5] ego de s dsanameno de la ss en e oneo ágo de nazsmo s a de las deologías de rogreso se oena aa mene en as Tess sobre la osofía de la sora", de 1 aa na relen a a vez olía regosa sobre la aada" zz momeno de a en a soa en qe se enfrenan a dsrn a edenn (cf. Ma , Rédmpon uop, op , ao 6 onlsn)
5
aa ria d r l a dar rd a sa ai Ca aa la al siri l aris y hay q rd d q a is i aya djad d falr i s sa ria d la rra dl g Ej habla aqí d ari y l d sialis La i d rgs ial (d arár ilabl y ii r ir d da la radii ialisa a s i ia la ií a SaiSi Prdh Hry Grg (Pogso y po bli 1879 Pr f l arxi l d { r a rsi dialéia (doblndo ir d l id d la ida y asgr irlai r l gads iis ial y lis d ls difr d rs y xrars Cada a s ara alg a d diria Grai y Walr Bja l iiar ilaabl dd adr y ria r E ls Cudos d l ál Grasi dsriba l iis d la y la aials faali graias al al l rabajadr y rgaizais fa a ii balra dl d q ha d la aiai la ia iiabl dl darrll d la éias Y Bja s úli las Tsi br la la d la hiria d 1940 habla d hiriis aa sra la aia (aa r dii d rar r a d l rid la ii ia y alaia arasia d ls dia l dr sgr d adar l id d la ri Ea dsrii q dja d ar alga frlai izshaa da idiibl l la rd áls fr las r grads ralizais dl rgrsi" arxia rr lga la idlgía d la sialdraia alana
y á gral d la Iaial S dirgia ia (ilgias r dsd l rii diid r a i aralisa la li d Mar s bia la d Dawi y na i éia q Marx rl á bi l aj d Kan; lia la sii d riii Brsi arsy la rdxia 7 aer enn hses sur phosohe e hore en Esss
n du e M e an rs GonhesMons 198
autsky Paov bo o ás u st jo onsso sob o s t sto a stoa; a otuaón a oog ouso svéto y soso a Dsgaa po Atuss oo ua va póstua a ntnoa psn tabén sus popos bats: vountaso oóo stast; axs o posstnsta nao poo poo gstó u quo y vo nt os os íuos tss a vs ntgóos apo sost y ovto ounst tnona" En st aso o ás tst sía za a xta tsón qu ató (y qu xpa sn ua u bun pat su nun n un poyto sstn a onón ptst ( uso oo os oos v outaos qu ésta stuy y u poyto ulrmodrnidd o supó s o at u sto at futuo a ua (o sóo os sóvts y a tó sgún a osgna Lnn n 920 so utopía ob nuvo y a xpoaó osos • po úto, a oogía dsrrll sis v boa to T uo y poyta sob é s xto ugo a soonaón o pott qu s qu xstn una vat axsta y n vaant no axsta a soo o sus fotas o so js s tt ás b un pt ó t tu y poíta E xso vó jo pofuna vnuo qu o u a foo oún onoso pogssta boo po pnsnto as Lus Tugot y Aa St st SntSon uo s ovtó n sgo n un poyt saoo pa a pf a ooa una ptst (s Ca asta Cub psao po Aga o obqu tbén st aso on sus vats fostas y vouonaas sus spas y sus atástofs o o s nos nsutb qu sn so n pat y pat gao qu pstó a souón axst, as toas panaón Eto apas T uo o s abí psnta oo tos ttvas soo sil. Lo ua vt o aa s qu nan s opañ bso ontao y su otapta ja unta Lus Répo Lw, Pa as, 93 Paa ua í d páca óa, c Sg XI
a mpotat oda a htoa au fua d mna muy auva po no a a ata la ta ma d oo, o a mno a no admtr donana toda u dna E hho d u onoamnt a tma d a gand alaon d promo mata aa do una dooa a a v tatta raonata populta paa alr d ubdarroo dba duado d anuna a a lra l n d la uon dl proo dsd Eopa, n témno má nral dd nto (o l nort Como no toaa una vz má dtmnar dnd uándo por un dbn buar la raonadad la podutdad a poprdad. ambén a funon umpda n latora dl movmnto obrro por la man d la maa aa adant d la umandad la prana d prnar aln da a ondna ntr a ralzan ndvdual la alvan otva pan todavía un anál dtalado 9 GDD D HS a ta d proro n ran d r banalada por la loofa pomoda, 10 mpa admá otra trampa a maoía d la v anuna n un lnuaj n mmo torta omo íta d una prntan donant rmpao d un paradma por otro Ahora bn a noon ndfnada on má u dudoa. Ha propamnt ablando una noció un padigma d proo u aan mprado dd a looa d a u ata oamo l mxmo? Nada mno o Nnuna dun obr t punto pud djar d ar un aná d lo omponnt d la da d poo ua onjunn no automáta a pntaon dl poro u onttun a n dl ov prntan ant todo omo tora (o má bn da d a ntgrdad d a tora n l modo d una ura paotmporal, o ual produ dfrnt alt So a ana n qu axo tancbó a da oconaa
d ocazacón n n ngua oconta Jan on Mxme e oiiio a dnckc 99 Sob a gn oca a fto n o go X va ac Agno LUtopie coectii aí 993 ° Janano Loa L Coditio pmode aí, É ton nut 99 taccón catana: codi pomodea a Cta 94
atias. a tedad de a hs d apts e a ist d tap óg de s sesió O i e aáte deisi d u mometo piieado (sis eouió doamieto) que afeta totaidad d as eaioes soaes a et d a humadad. De mmo modo ped psase omo u poo ideido ya oietaió es o úio que se aateza (Bstei pad de esiosmo diá e ua ase famosa: a meta a Ei] o ada e momieto es todo l O be a otao pede dee omo e poeso que ea a u tmo estado estaioao de homogeeidad o equiibo omo e Couot o tut Mi) e iuso e tmpeaismo de Kautsky muo más que e Hege auque todos estos osevadoes beaes o soastas ompaa ua mma mage de a souó a de as tsioe y as desguadades Peo estas dieets maeas de epesetase a histoia omo ua teeooa supoe sobe todo a ombiaó de do tesis idepediete ua de ot Ua patea a irrsibi dd y a eadad de tiempo. De a e ehazo y a pesetaió omo míta o mtafóa) d toda a idea de u tiempo ósmio y ua histoia poítia ios o aeatoos Señaemos de media que a evebdad o es eesa iamete asedete: as ya abeaa o o os modeos ios de degadaió de a eega ua bua pae de os teóios d a histoia de sgo pudo opo a a dea de pogso a de a deada a z que pemaa deto de mimo supuesto pio pesemos e e Esayo sor a dsiguadad d as raas humaas de Gobieau pubiado a pati de 1853 y más adeate ioado paa da di et a esquema d a uha de aes a de a uha de aas modo qu a a ida de a ieesibiidad hay que agega ota a de prfioamio tio o moa o ua ombiaió de ambos). E peioamieo o sa iamete paso de meos a más o de o má ao a o meo o que mpia a dea de u baa osito de os ioeietes y as etaas o que hoy amaamos u pimo peemo aqu e a maea e qe e esquema ebiziao de mejo d mudo pobe ueve a eotas e a tadiió poesista de ibeaimo desde Betham o su deió de a utidad omo mámo de satis Ér Bsi, Ls Pésupposés du sciaism Di oauss g ds Soiasmus d d Augb d Soadmoai 99) as, L Si 194
fa paa a mayo adad posb d dduos asa Raw sos días o su ppo d dfa qu paa q· o so ua as dsguadads qu moa a sua d os más dsfaodo. o mo ua psa d a soa omo pogso pud dupa a da d ambo o a d ua dd cntntemente nrementd d mba y s aquí spa dod a a pusa a dua pud auda dsd ado o a da d pogso. aamo o a u uao ompo d as oías áas d pogo qu o do s más mpoa poía m po ambé más pobmáo pao oso: a da d qu a afoma s ua asfoma de mm y po o ao ua ttnfmcn o mjo a tengendrment qu s aza a auoomía d os ujos E mo anás au domo d a uzas auas y a oqua d os usos d paa db psas a pa Como día Ma os Mncrt 1844 a dua y a a d a aua za so bo abo d a fuzas sa d omb Vmos ug aquí os pobma d a x o a sadad d qu o s aa d pa ua afoma ddua so ua asfoma oa. Es po d ua da aa o a mos oaa a oda psa d uso d a soa omo suado d ua ouad da o o aam ompab o df apoos d os squma ogos d pa o a oomía d a auza La duad ada psaa d maa ma d a d fuas o ppos os a poso mmo ¿ Un ter de l elcn
Los os d sgo I busa y d ambo o d a as sa a d ua a odad moda Jn aw A Theo oue 92), Ox napbak 980 3 (aón fana: Pa L S) auón aaa Teo e ju éx Fn Cua Enóa 979 Too lo ue llmmo ho uverl n a a qu ngnan b p aba an n a nauaza paa b a p an, a puba n fuab egemeo p poeo e u me� o" a, Mu e . , op , p 99
OO
pd a ocon na oc nco goa) gaon a na poa a mon l ut m o mo cco a aa a no n aca pmn n En nmna myoa oon polma man la aopcón ma vocona Paa co na vz má con a mnoo Cngm e ecs es a ooa cnca po exceea go va c n ugr d trmo n o pogama nvgacon cnca y magnao óco y oca a nca nconc acco co a la o 4 En sed n go es pccamn mpo no vocon avo poponga na nva anava oógca a a cnca An Nzc có (n Antso de pogo no má na a mo c na a f my jo capa a o Po o amén c voconmo mno nca n nnan o conom y o aa cona e on estecd. Pe a o o ecsas n mmo pano conn a no v n a oa a a gún a paa Hg m na va noc n a oo o gao on pao o mpoan conao o o ng n y o apco heétcs e o ca oponn no a oo La uh d ss no a uh d zs, a como a écca Hg Fo o M no on a y pncana fnc cón ccn vocón mp o jo) o a ecapuacón" a voón n aolo o no mpa po Hack oa a cpna anopoógca npaa n voconmo oógco Pomo nonc o M E jt pecíc a apcó ma ocón a oa a fomacon oc a a conaa mnaa po moo poccón Como ya o mo vo, ay n é na í d vouó poa o ds d dcc cca oa oca n acón cn n co
g Cag Q qne dég n?", n doogie e oé da 'ie de cence de e Pa Lra V 7 na n poó dl vn a pé d Dn Cangl Lapaa, Pal lan D dveopeme voon x ice rcdiión, a 15 f a . De Dwn dnme scence e dooge Paí, La Vr 1
10
nrneco:a ciizció, e dec a capacdad de o n dvduo d conroar coecvamene u popa codcone de exenca. Y a nea únca o ue gnca no óo ue perme deemna avanc y eao ea a oceda d a en e co de u hoa poca no ue eabce una eacón neceaa enre o comnzo y n de a hoa (aun cuando ee n e comunmo e concba como e comenzo de oa hoa) Ea concpcone deon a vuea a mundo y e mmo Marx enconó para xpona fomuacon conundene ue en cro endo a radcón marxa no hzo nunca oa coa u goa. Ane cod aguna de ea. Su compara cón muea con cadad ue a da d voucón pogva e en Marx nepaabe de una obre a aconadad de a hoa o e uee a negbdad d u foma u endenca y u coyunua.
U SQM L USL (LÉ !) Como o muea e exo de prefaco a a Cític d l coom polític a e e exprea n pm ugar n a foma de un euema de cauadad hóca. A no er en mmo un conocmeno no un programa d nvgacón y xpcacón e enunca en mno cuaavo e ncuo meafórco ba y upucua" fuerza poduc va" y racone de poduccón vda maea" y concenca de no on n mma adade no caegoa l p de una apcacón concea. Aguna proceden drca men de a hora y a conoma poca menra ue ora e mpoan de a adcón oóca Ee uema de caua dad n una mpoanca compaab a oa nnovacone eóca en modo de expcacón de o ra: a euema aoco d a cuao caua e newonano de a fueza de aaccón de a maa (fuerza de neca y de vaco; dawnano de a varabdad ndvdua y a eeccón nau a o feudano d a nanca d apaao puco. . En a foma en ue o enconramo au hay ue conaar ue uema enaña una nón ca noporab. Pueo ue a mmo empo ubod por compeo e proco hórco a una eeooga peexene no obane La lac d pució burgua n la úlma fra anag
102
lo cua m o de o oa coa a oadiccio d la ida aial ca ical. No ay aoa, oc de u aya v oa ioado e ipaio dig y aya ido ojo de pa laoacio la ioia d "aalo ióco Vo a u plaao d El Cp popocia, i o ocio, al u ayo gado d copjidd a e ua gal D eh p el "pceo o l "daolo d a lacio oial s vs d galidad di. Coo ao á p la a lía d pgo d o odo d pdió uivo aiáic eclaia udal o eñoial, apiaia, ua u apoa u piipi d iigdad a uió d la oa oia a. v l á ooa s: i o abio u a ió aaia pi de la aa u Hg y o óoo d a hioia abía odado a époa d la ioa uieal (l dpoio oial cov l "odo d pdó aiáio, l "udo ao d de poducció lavia éa) o abié l á m ólo po u ialidad, io po la oa ue uda l po iib d la iia a ley d daollo iiupido d la poduiidad del abaj ao. Señaleo, o oa u a de ua diació goal u o cluy e dal blouo i cai y i iia oco. e pl, la luca d a o e ao o pcpio d epliació io o u ulo d oj. A cada odo de poducó opod a a de ppdad r ip d daollo d la ua poduia y d lació l ad y la ooa y o o to cia oa d la lua de a Éa daoll d la ia aa o ño y u i o apaceo u ic dl pc d pdccón i n nid d gi indid in d ngni n en las codics nci c d l did n fza pdc drln n d cid rg cn l p cdos a as p rsv. fcin cil c p pi d a cidd pfci d l u n p ).
03
ete e l s texto e la Itoó Conbucón l cíc d conomí políc e 859 osttyó te ho tepo la eposó ó e la oepó ateast e a hstoa" qe expltaete o se s qe poa. Los xsts le eao laes e ps y oetaos paa e y pa al L expesó eteaó e ta sta, ya ló se toó l oste e s e e o pee tealete. L oj es s ete l oeto eteate e la hstoa es, n úm nnc l poó y a epoó e l eal [ . S e oet est poposó p aele e qe el ato eoóo es el únco etete tsoa e se a, astat, sa" (t a lo e 2 e septee e 8 c. Max y els Éu poopqu, s Étos Soles 14) L opaó e os textos y s poste see o ostte qe l oó e els cc e eeeto e eó la o el eooso e lso el teoloso, poqe ess esaoes" o ejo e epee e l pló el esqe xo e eteó e os eetes eles o stas e l pt soal lo se ee estete l heo e qe a eteó e ta st", po stles qe sea s aetzoes o oes epos qe atoe ete soea oal oó sol y oo e poó ase eoó" y speestt polto eolóa eas potas y os e popea, o he, a e ets s qe esta e ae s asolta la teeoo e esolo hstóo. Se opee etoes po q al so tepo qe es qe a oa sot e l t st o sea a" Atsse popo sstt as ooes e ó epo y ó e espesta e las speesttas soe se po e soeeteó, qe te l ope ete el too soa" plateao po lt atelst Cotto et séteato", e Pou M op c [ volu cón óc Mx eos Aes Slo XXI 7])
ee los ctlsts y sus obeos 16 E el lmte el l o l suec de l luch de cses e u socedd comust o es ot cos que u cosecuec ete ots de es evoluc Volvemos ecot e cudo comtvo ue se hbí mecodo el álss de etchsmo de l mecc eo odedo e e temo. K arx aptal o c, br capul, are de ravai § 2 La frigae de aail. Faba e bad" p 62 sq 04
LA lST>C
D A UHA D CAE
hra ien en El apta Max nenar en un e muh má ep n in raón prue pne en enreih a neeia e a revuión. e raa e a nraión enre a reane e pruión y e earr e a fuera pruiva y a fma ue aume en e apiaim. Au e mprane eer n muha aenión e La frmuaine auizaa pr a xia ra pa e nge en El antDürng per amién e mm Mar en a mr la la e Manet omunta), inenamene inuia pr a aiión ainimniana een e annaa. nr ue n e aa e pner a a eza e a prpiea urgue a mviia prgreiva e pr e a fuerza puiva a m má aeane eyne Shumpeer puiern e epreari y e inuia a epeuar nanier Se raa e a nraiión eiene ne tena a aaón e a pruión nenraión ainaizaión univeraizaión e a enga y a enenia a a ragmenón e a e ra a uperexpaón y a inega para a ae rera. La uha e ae e prue pr an e manera eiiva m perar e pre e reuin e a nraiión e a ue e impie eapar. Só a uha ue e rganiza a pair e a mieria a preón y a a e J preari puee exppiar a eprpiae y nuir a a negaión e a negaión e eir a reaueñare e u prpa fera aria en e mvimien ineane e varaión e apia. e pun e an má imprane uan ue Ma haa u e neea, y haa e neeia ineuae. Se aviere ue éa n e a neea ue impne ee afuera a a ae era in a ue e niye en u prpia aivia práia e ieraión. aráer pi e pre eá raya pr e u impi e me e a Revuión Franea n a avea e ue a minaión ue hay ue hae var en pea n e a e n per mnárui in a e apia en a rganizaión e a pruión ia. Aunu_e prma e aa n eá a margen e u pue. e uen pue u prpi epuurer. Anaga iuraiva p ene per pre máia Pr úim Mar naga nume anii a un tee 05
ni sa oaa aia a ansomain mismo mo oin o si s i moimno a aman En os aío nas E Capial iaos a a "oin sobao asoo y a o a a a n ono a ain a jonaa aboa, a as aas a oin insia manaas mainismo an insia o ina no s sim sao aniaio (a aiaiain in ino y mios oin) sino a mana n oionan a aiain os obos a isiina abi anaonismo sna aaaao a in aiasa os on ajs mo y soain o o an a omnia n s aba nia. a a ass inin a moo aún más so d ls ds lads a la ez Po s aiaia a aia o més oin soba son méoos sin sb abajo nsai y a anma bos Y o os oaos aionan an a ain y in as a aia a bsa sn sa ns m. D mo n io a a misma a ass s oni n n ao a amain omo n a sin a imiain a jonaa aboa sob os méoos oaniain "ina abajo y as innoa ions noas o Ma ama aso sobao absoo a "sobao aio a y aa sions ibo La a ass inin inso o n terce lad Esad asa a ain zas n as ass y a aaamino a onaiin a a inni n oso mismo abajo mian na ain soia aa más oánia. La paaba sv sobeao ue en la ma aduccn ancesa susuye a émno adcona peo eoco de ps psala}, eae exacamen al aemán Mhr neologsmo consido po ax paa desgna e incmnt d v d cpit, ue poene de sbtb sui] obeo en alemán Mhbit; en ngés spus sups bu) ax, pi, p ci bo capulo xm § 9 égsatn de abes Cases concenant lygne e l'éducao a généasaon e ngleee p 50 s La escuea alana lamada pis a u más goosamee destac ese aspeco de pensamento de ax c ao Tont, Oris t cpit Pas, san Bogo 97 nono Neg, L s i cn 'É Pas aé 97 Véase tambén e debae ue opuso a cos Pouanzas P pti t csss sis Pas
06
Me etd cec de ts lteet pc ás téccs téc cs te td p cve l lect d qe s pblepble d l sf de l t e M debe dcte e el vel de ls dclce á ele s e el d ls ál qe e tbé el de l xplctcó á de l ccepts Se tt d e q de tt M c teóc l qe vle p ls de l ccec e Heel vle p el d de pdccó qél. ee E Ci etá tdví l d dl dí e tbé q dedc d ell l ete bsvcó bsv có l qe qe Mx etede etede c cldd de l explccó stóc e pecsete l cbcó cbcó de ls te veles de ál ded l lí de evlcó de td l scedd st el ts ct d e el pc de tbj. decl etce e tés ás sócs eslt de ell qe M ecó cd ve e modeos de explccó peexstetes consruó cd vez á un rionidd veddes peced pe cedet etes es Et c cl ld ddd l de l ecá ecác c l l de l sl l l evlcó blóc blóc l de teí teí f f del cct l estte estte qe e tl tl cl cl et ped tl es efeec efeec lc lc de cs e el cb c�te de s cdce f e s pp dl Esee es pecsete el pe etd Es etd q q pdes d l de de dléctc: lóc f de explccó especícete dptd l tevecó dette de l lc de cle e el tejd de l st E este spect lte teí zó cd stí e tsfcó tsfcó qe M M xx z z f f l f f tee de l dléctc e ptcl s f f eel e tt del ef e fetet ete t del y e eclv e l Fenomenoogí d l dvsó del t y el bjet e ! Lgic) qe les debe d (l ct e cet setd les debí td dd qe ceó d tbj tbj be be ell e ll) ) p l q les l es debí teí teí qe v v c el ec de be inverido l elcó q ls epcltvs te c el álss cet de ls tce ccet (c (c dí dí e s tce lt et dléctc peetete te be e í s tp de pces dlls dléct aspeo, 1968 {o poío ase soas n sado apalsa éxo Sigo 970 9 70])]) on Ralph Ralph Mban Maxsm ad os Ood 97 soe a auoma eaa e ado en a a e aes.
10
os y no ado onr sr omo ara l mno és l id n q s nrna aa aa o d Marx LO MO" D HTOI
Pro a nvrón d prpva no ha sno daar aún ms las dlad y hasa la aporía on la q vlv a hoars hoar s proyo proyo d d raonaldad raonald ad Hay q ponr d rlv rlv sgnaón sgnaón ans ans d volvr volvr a la l a manra man ra n q nalmn nalmn s saln n Marx las rlaons dl progrso y la "daléa Una xprsón llamava llama va pd srrnos aqí d guía guí a "La hora avana por l lado malo Marx la haía lado n L misei d la filsfía onra Prodhon q proraa rnr d ada agora o forma soal l lado no q ha ha progr progrsar sar ! aa a a Pro Pro la fórmla fórmla apa apa a s o y vl vlv v ona ona aor la oría oría mma m ma d Max Max aún n vda d és és nnó al hho hho d q a a hora hora avana avan a por l lado malo, l q lla no haía prvo, l q pon n nrd nrdho ho s rprnaón d la nda n dad d y n n l lím la ra q r podr xrar dl hho mmo d q hsora, pramn pram n , , y no omo la vda vda gn la hsora, Mah l no d n doa, llno d rdo y d fra y dprovo d sndo Cando Marx pon n jgo ronía a xpnsas d Prodhon nna mpgnar na vón mralida imis d la hora por lo l o ano, a n d na onfor onforms ms a) Prodhon haía do l prmro n raar d adapar qma hglanos a la volón d la "onradons onóma y l advnmno d aj aj a soal S onp ón dl progrso y la lrad aaa n la da d q los valor d oldardad y lrad s mponn ddo a la mmanvrsaldad mma nvrsaldad q rprsnan Marx qo rordarl n 1846 q la hora no s ha por l lado no frza nr nrína ína y la xlna d lo dr n raón d l a frza dals hmansas hmansas y mnos an por la l a fra fra d onvón y la daón mora sno por l dolor d lo ngavo l nnamno d nrss la volna d la rss y la
K a
Msr l phiospi op ct: el ao mo epre erna or monee ao eno E o mlo e e qe roe e momeno qe conre a ora coneno a a (eoemo que ar ec ea oa reaene en an.
0
evoluios. No e o la epopya dl drho omo l u a gurra iil iil re re las las la s au ado éa o drama d ua auma sariame ua forma miliar. Demosraió es riame oorm al spriu d Hegl que Prodho y oros voros del reformismo haa omprdido muy mal o rspeo a se puo. Dmosaió Dmosaió que por eso mismo, mism o, o o pude so rea reaiv ivar ar uesro irroga. E deii deiiva va,, ada ad a s ms d auerdo auerdo o la ida id a de ua u a osumaió osumaió garaia garaiada da qu ua dialé dialé ia dl lado malo eedida e s seido. Pueso que la fuió sa es preisamee y es si duda o que suede Hgel Hgel mosrar mosrar que el n raioal del desarrollo hisório lmselo resoluió reoiliaió o sesis) s suie me podroso para psr po s cono: la "siraó violia violia pasi p asió, ó, miseria) miseria) y e s seido para para rduirlo rduirlo o asorer asorerlo lo Ilusiv Ilusiv s s dir irularm irularme, e, qu la apaidad de qu da muesas d ovrir la gurra el sufimio y a iusiia e faores d pa prosperidad y usiia "prua su poderío poderío y su uivrsalidad. Si hoy podemos podemos ler le r e Hgl ora osa que ua u a larga "eodia segú segú su propa presió omada de Leii), es dir, ua dmosraió de que la hisoria el "mal simpr es pariula, rlaivo e ao qu l posiivo qu prepara s por su pare, uiversa y asoluo o o lo deemos a la maera qu q u Mar lo ra rasf sfor or mó? Y ms aú a la maera e qu esa rasformaió marisa de la dialéia s opó hisóriame o sus propios límies E el rmo dl movimio rio, oramos o es la formulaió formulaió d Bjam las Tesis sor la l a losoa de la hisoia ya iadas sis rx:
se es e aspeo ue debe ee eemee e ge de a isoria u rosro rosro esá ueo ueo aia e pasao pa sao ode ae osoros osoros se pesea pesea ua ada ada de aoeiieos o e e ás ue ua úia aásroe ue o dea e aooar rui a as ao aojj a sus pies. É ua erdade uia sobre ruia aee deorarse desperar os ueros y reuir a s eidos Pro desde e paraso sopa ua epesad ue se aerra u ez qe e ágel a o pede erraras. Esa epesad o epuja iesaeee aia e poeir a ue da a espada ieras ue ree a as ruias se auua asa egar a ieo La psad es o ue aaos progreso 10
L o o z cm p ldo mlo so dd do o l d l domc y l u To l u y u d ms l dl msmo ulg y d M u l o dgd spclm co s ps d l oducc l cuso d Hgl so l osoí d l hso u dsc l u d ls clzcos psds como l codc dl pogso dl spu s dc d l onrvón d Jo u su pcpo d usl L dologí pol s hí fuddo so l lus moí f d om y polog s momo, u uc s p l los xplodos so p su l od y l ly. Qud ocs como úc pspc d slc l spz d u csu o upc mpsl dl mpo, u "dc msc dl d u "md u cu su dl cuso d l hso u époc dmd (ss ) y d los domdos los cdos d od l hso l opoudd mpol d d u sdo sus luchs dspss y oscus. Pspc u ú s dc oluco po o dlécc y pm lug l sdo d u l dclm l d d pcc o d lc como sfomc, po su popo jo. s, pus hy p u dlécc mxs u cmo posl l ldo mlo d Hgl y l "ldo mlo d Bjm? S dd s sucd hscm l mos l sdo d u nMrx y s su dfc co spco Hgl uc s h poducdo u cíc smj d Hgl s d sg hs ué puo u xps c cospod lm s sguldd hsc Po so o pud dscus dpdm d los cocmos u cuz l hso. L KDÓ DÉ Como y lo codé Mx cooc l mos dos cs l "ldo mlo d l hso 1848 y 1871 Sg u l oí d E p mé u sdo u spus lgm dfd, omm dsolld po coclus l Camiamos e medo de ruas .. Se raa a de la aegora de o egao .. que os ae er mo se sar e el alar de la sora o más ole ms elo {.... e ameo muere la Raz ve a ora que produ e raao ersal del gero umao" . W. F. Hegel Raison ds l'hstre ars 196 pp. 6 ol 10/" 0
fraa la reo 188 a a mp prara e ba per ea brge ¿e rpree ee pr leer taé e él la ra ra e a a e pgre? El aptal Mar la pame a ee rm Ftchtt Ftgag ) m ea para pere e la vea e rer el ar l erag l el apalm l erhe rg e l re y la a hmaa al q e la pra epe "raal a). P l a e a maera óca: mera e reelva la raó ere la "alzaó e la fera prva y la eaaó e l hmbr el r el prge e eme la lfa y la ma pla brgea pee er rró y maó Per la aó ól pee relvee meramee rere meae la veó la tdca la armaó e a ctatdca. q e revela e eg ape: l qe erea a Ma e el pg el pc pcu, el qe hae el ep alé p eelea. l prgre e a e prgrama pee rea el earrll e l aagm e ye el pre pr gee empre e lav a ell hra be el pre e ep mral prala) p eóm araa) e ep óg y pl. Ta m lóg a qe e rye b el re m all e Hege a la ea e qe la raó e lable. Ta m pl a qe ebe ba "e reale y pr l a eea e pe apaee la efea el rabaj y la va eóma. S empleam a mefra e la e Ma e való e abaa pem er la a e ra maera l e le erea e e r e la ha e a la a gal L plb poceso e expe dell cded e e cn de cdce ee petene dede ce c a eng cenc de d p nc e ndj en rcp de e d e f tn pocessus e dpjd de ee d ped e del e l b de c g, ecée, y e g b de efc Tená p bene c de gn cdd Sñle de p e l lee c l fcee, eple en eng cee plb pce' en end jd" (K. Cpal, op c. b cpl , c de v e pc€ de n de p edcn fce p. 00.
la a la al omo la dna, l to ala osa la lac as q actúa aa· omto tma l sto la pos tata po lo tato la maa q, val sob too coltvamt la a tabajo" sst esapa tcalmt al stats pa maa q l mpo la la l aptal. El témo al ha la sía lo q Max llama sms o sbs" a la a tabajo oposc a a sbs smplmt oma lmtaa al otato laboal: paa los tabajaos, a xsta tamt tmaa po las sa s l aptal calca posoal o salca sopac o xso tabo, asta o cosmo oao, sú los asos o st lmt s hstamt as bl. E otas palabras l aálss Max t a po va l lmto mposbla matal oto l moo pocc captalsta: l mnimo ieduib o l cal choa s totaltasmo" popo, l q po como spsta la páta volcoaa l tabao oltvo El Manieso ya a q la lha los tabajaos mpaba o s msma stca" Y apia msta q l pm momto sa lha s la xstca oivo tabajaos sa la ábca o la mpsa sa a llas la ca la poltca po ala smp ne sos os spaos, pasao o al oto. a oma salao" t omo spsto pvo tata a los taba jaos xlsvamt omo psoas vals paa po v ompa s a tabajo omo a osa mao o mo valo scplalos sposablalos o l oltvo s a co q a s csa la po msma n adad siemp ay dos oeios tabajaos mbcaos o l oto, omaos po los mismos os (o cas o obstat compatbls. U coltvo aptal oltvo poltaao S l coltvo poltao q a la ssta a la olta aptalsta, l msm atcata" aptalsta o poa st.
!bi., lo , o XV Svl sole lv mién U hpr iéd , éso p Roge Dgevl ís, UG, 197, o 10/18
112
aa a oa Ése es el segundo sendo de l dléa en Max qu lra el pro E odo de prodón pals uya "bse abén es eoluona aa Lo que hy que saber, enones, es en qué sndo Su oveno de Mar, es una posbldd dfeda sn esa No un posbldad oal o una "onradón en Jos énos sno o que pude llarse un ota a gualene dsn de una onradón puraene foal (érnos bsaos que se euen en ud de su denó y d una era oposón rel fues exroes enre s que úan en sendo onro y uya esulne, e puno e equbro, puede alulase) oda l orgnaldad de la dlé rxsa se jueg enones en la posbldad e pensr sn onesons que odón o a apaa n sque n de uenas n "l nno N suera es una sua e a naurae, o a kann, o de la ón, oo la ala egelana L fuea de abajo nuna erna de ransforse n eran, y on ello de en en la foa del oleo apalsa que, en el sendo fuere, es el apal so, oo relón soal) No obsane, un proeso seejane enra un esduo noeble a la por el lado de los ndvduos y por el lado del oleo (una e s, esa oposón nos paree no penene) Y es posbldad eral nsrbe la nesón de l endena alsa en neesdd, ualquer sea e oeno en que se produa í pues, las uesones d l a l ola y a oa sn rgrosene ndsobles Se adee on lrdad ul es su puesa: lo qe la dón osóa, desde Dlhey y Hedegger aa ua eo de soa Nos refeos on ello a que los pobleas de nldd o d sendo, que se fouln en e pno del ubo de a hsoa d l hundd nraene onsdeda 2 L posdd de pensr un conrdcn e" es ped de oue de dcc mrs. enr febvre Logqu frm ogiq ii ercer edcón, Prs Édons ocles 198 [Lóga fom
óg i Mxco Sgo ] Perre ls a· u giqu Prs Mspero, 19. Fe gorosmn cuesond en pcur por o Cle Conrdcon daece nonondc" L Dén u mrism Ps ' 98 u emucn e e oeo msmo de l elborcón de usse
coo na oaia, enia e na soa Iea o n nio gan eao son eeaaos o obeas e csaia o e ación ecoa e as eas e a isoia, qe se anen en caa oeno en aa preee En ese aseco a ioancia e Ma esba en qe, sin a o ieave ese e conu eseo e Sinoa a cesión e a hisoicia o e a ieencia e oiieno a inesa biia y a ensió e esene hacia s oia ansoación se anea en e eeeno e a ácia y no en e e a conencia a ai e la occón y ss coniciones no e a eesenación y a via e esi Ahoa bien conaiaene a os gios e alaa oeos e anea een iva o e ieaiso se coeba qe esa inesión no es na ección y enos aún na ssicón e a casaia hisóica o e eeiniso naa e nevo coo en as r urh o e a aeaiva e sbei viso y e anigo aeiaiso" eo esa ve es ancaene o e ao e aeiaiso En oo caso, e a inanencia En ese aseco, a conaicción es n oeao ás ecisio qe a rx a a qe no obsane incye. Sin ebago, on eo no se sía en oo agno a cesión e óo oa coeisi na conceción e a hiso cia coo conaicción ea qe se esaoa ene enencias coneoáneas con na eesenación e a oa ia e a hisoa hecha e ases e evocón y scesvas evociones E ineogane se vova incso ás concivo Ahoa bien en 87 Max voió a oase on e ao ao" e a hisoia y coo ya ije s esao ácico e a neción e s ineno Anqe no eó e abaa a aie ese oeno vo a ceea e qe no einaía", e qe ya no egaía a na concsión" no hbr. e oos oos vae a ena eaina as recccone incias o esa siación. Conoceos a enos os Una e eas a eeinaon conjnaene e aaqe e Ba nin cona a icaa aisa en a Inenaciona y e esaceo e Ma con e preco de progrm eacao en 75 o Liebnech y Bebe! con vsas a congeso e nicación e os sociaisas aeanes. Esa ecicación eseboca en o qe ás aeane se aó en e aso a cesión e a ansición a oa ineiaaene oseio se oignó en a necesia e esone a eóicos e oiso y e sociaiso so qe o ineogaban sobe e o e a cona a, y aneó a cesión e esa 14
rollo no aptalta Nnguna de la o t el e a de auadad. Peo aba hon alar a rlan de Mar y u daéta on a epenta del tpo. L R L 0 L En lo año ue guen a la repren de la ouna y la dolun de la ntenaona dertada en pero alan ada en la prta n el ongreo de La Haya de paee laro ue la políta poletara de la ue Mar ure el potavo y a la ual edante E Cpi pretend aportar un fundaento ento no tene nngn luga aegurado n la onguran dolga del ovento oreo o el ovento evoluonaro. a tendena donante on efota y ndalta parlantara o antparlaentara En ete apeto lo gnatvo e la oran d lo patdo arxta el pnpal de lo uale e la oaldoraa alana. Tra la uerte de aalle el vjo val de Marx y oo él ex drgente d la revolun d y la onttun del Reh auélla una en el ongo de Gotha a ntana de lo dpulo de Ma Beb! Lbknht. Max le u proyeto de proga nprado n el oalo ntío y deub ue ontrudo alrededor de la da d un Etado popular (Voss obna de heho la utopía de una edtrbun ntgal del poduto a o trabaadoe on una elgn del Etad u n uera exluye el naonalo Ahora bn aaba de e volenta ente ataado por Bakunn ue dnuna l arxo un doble proyeto de dtadua dtadura entía de lo dgente obe lo ltant el pido ta oo odelo el Esado ue pretnde obatr dtadua oal de lo obero obr la ota la eplotada en patular lo apno y por lo tanto d la nan ndutale obr la naon agaa oo Rua. odo u t atapado entre u adveao y u partaro oo ntr la epada y la pard. . En l oento o en ue el 4 Lo doo scas o as oas a ge ge daada o Ma o ado o o d ak Ettm í, aado 3 o oto o oo d ogaa atdo o a, aoado . as a atvo dta asta d go co oo masto d Max ás sa o s as a vo v d a MxEng
15
maxm psa m l md d q a la aa ap a lma mp a d a ma paó al ala dma d la plía ga y d aasm aadalsm) g l ga d s ppam halad xs a plía maxa. ha , ra fma Marx pdó d ama a sa só. N pdía ha a pla maa q la q sge dl mm mm hó y él ma m mpl la maa da eada p la Cma d Pas a fma p dsa d g d la lase a L g cl Fc d la q ha l l d a a dó d la dcd dl pld P sa epsa pm mpd p qé a e, a mlas, g a dlgía mas p qé hae fala a gc a c paa s edaó y s dspla fe al Esad gé. Eam ljs e d as d la lase eal pada d la ma dl msm. . .
L xc dl Ed La Rdgl Bak y s l pgrama d Gha pd deam a esa ó. P da a spa da al d la ó d c: E la dad apala y la sdad msa se a el ped d afmaó laa de aqélla éa l al repd pd d asó pla la q l Esad pd s ms q la dada laa dl pleaad. Y p a sa la dsó ee la ds fa d la dad ma a la q sge mpad l am d maas y la Vrk Berl, Diez Verag 964 pp 964 Las segdas omiadas e s iempo a os dirigees soiasas alemaes a o priado arx delara qe e deiia estim iúi aerlas públias ya e os obreros soaisas abía eído e e proyeo de programa lo qe o oea a saber a paaorma reoioaria ero agregadas po ges eie años desps a s propia Cra rrama Eurt (9) 5 Gloses margales a programme d ari ovrier alemad e K ar y F ges Crqu s rramms tha t Eurt ars Édiios Soiales 950, p 3. Sobre as ariates eias de la eora de la diada del proearado mi arío del Dtar rt u marxsm, t as omo Jea arxsm t asat, t.
6
fra alaal coo rnco de oaa del tr o ocl la otra en l qe hará deaarcd la hullane uordacn d lo ndduo a l dn del trao y en la que "e traajo no eá olante un do de vda no que e convertrá en l re necedad tl lo cual ertrá "uerar dentvente el hozonte ltado del drecho urgu y regular la relcone ocle de acuerdo con el guente rnco "De cada uno egn u caacdade a cd uno en u necedade El onjunto e e ndcacone conttuye un decrcn antcada de la ticó d sado en l trncn al couno o á una antcacn del oento htco (culquer e u durcn en que e delegará un oltca de a cuyo contendo e l extncn de Etdo L trdcn del arxo ortodoxo y en eecal la del ro d stado en lo ae ocalt artr de ne de la dcad del vente etrajo de e dcacone lo grene de una teora de la tapas o lo stados del "erodo de trancn que culn en l dencn del socalsmo dtnto del comusmo coo un "odo de roduccn eecco y que zozor dede ntonce con el te o de lo Etado ocalta Indeendenteente de u funcone de legtacn del oer (que Ma huera clcdo de "aologtc eta utlzacn e ncra con toda naturldad en un eque evoluconta No creo que eo fuera lo que el roo M tena n vta La de de un "odo de roduccn ocalt e olutente contrdctora con u rereentacn del couno coo altatva l catao cuya condcone te ya rera En cunto a la dea de un "Etdo ocal o "Etado de todo l uelo oreoluconro reroduce á o eno lo que l crtca en Bee! y Leknecht co lo otr con clardad enr Lefevre En cao e dente que el eaco ueto de releve "entre la ocedd catalt y l ocedd counta decrto qu en tro de eodo o fe e e eco roo de l oltc. Todo eto trno no traducen otra coa que el too d l pctc vouc aia eta vez coo un actvdad orgnza en el teo de l evolucn Coo ete teo tuver que arre o dtendere ara dejar lugar "entre el rente y el futuro Hn Lfbv, 'Étt Théoe se e Étt Hge d o, a UG c 0/8
11
n tc<; de l "sdad les en ls ndne merle de l ng e enn n un fórmula ógmene reveldr llm "Esd/n Esd p mrr n lrdd su naurez de nerrgn y n de spues) gulmene dsn de l de de nmnen y de l de un mdurón prgesv l rnsón enre qí pr M e un gura pla de l n nemprnedd del emp hsór nsg msm per que pra l gue nsrp en l roisor
L un u Un perur mparble puede leere en l respnden que alguns ñ m rde M mn n os epeen ne del ppulsm y el slm rus. Apena bb de defenderse nr l usón de Bkunn de que prpaba l hegemní d ls paíse ndusrlmene derrllad sbre países "ubderrllds rerdem que en el pref de prme edón l Capal hbí e que l pmer muern l magen de su prp pvenr ls egund) und e le ló que esler el debe qu pn d egr de lere rus de l Capal: quene de la ey enden! eprpón de l pequeñ prper pr el pl segud de l eprpón del pl pr l rbdre pesend pr m una "ftdd hó bn l nluón de ue l derrll del palm en Ru er un ndón prev del alm y quenes ven en la vldd de mn rurl perv el germen de l que hy lamaríms un "desrrll n pl que preguraba el munsm. Mr repndó un prmer ve men de 8 En 881 er Zssulh un de las drgenes dl gup "Lbera ón del rb vló lr u nerenón Cnem l ur brradre de su respues de la que ól una S taa a Cata la aó s Otethy Zpky" (Ae e t), a m Cata a alk. p tas pala, la atlgía ppaaa au l Sur oé pptte Text ch x Ee ée a t Sales, �smaa aaa Ua ma l s qu m ataa óam e añ me a mp s at u aa (b 3183) S a qu a sa aa a a aa ap a l e p l a
18
vió u ucta v a u dtaa 8 E td t txt apac ua a ida. L pdt uuta abutat aa Y p dt u ax pit a ay dicuad paa fuaa i paa admra c ppia. 29 E pi uga a y dca/ puta El apa apica idpditt d a cictcia itó ica Hay u dcd d a ta pua a a aidad ua paa dicutia [ ] ui c a cidad itóica d a diució d a ppidad cua ia pud pba ig ca a cidad dia i xpició d a aca fata d a ca Eupa ccidta. ctai tda u apta uv agt cptat idpdit d d ptad p E gd uga a cua ua itituda p gbi aita ug d a abició d a vidb cti u ppi ua tadicció att u "duai ti t a ca cati y a pdució paa cad u c tda pbabiidad á agavada y xptada p l Etad y ita capitaita y cduciá a u diució ( dci a a taació d a capi pai y d t ptaiad agca idutia proco o e rrmp: "aa av a cua ua ac fata ua vuió ua c y ti a fa cuitaia ("agupait cia d b ib cñid p az d ag, u a id pvada p ua vució iga ituació ica i pcdt a itia u arcaímo: p t aca ped vi paa a gació d uia dci paa a ctucció d ua cidad cuita u 29 n e msm mmen nges esaa cnsdeacnes smaes a par de s eca de s raajs de stadr Geg arer se as angas cmndades gemáncas a arce en F nges Oigine de fie de popipie e de É Pas Édns cales 95 p 23 s [adccón caseana E oigen de fii popiedd pid e Esdo adrd ys 980] y e cmena de cal Lwy y Rer Saye voe e noie onise d oneoun de odei Prs Pay 992, p 28 s De ds mds ess raajs sgen dmnads pr a nenca de ecns anrpógc de ews rgan nien Soie 8 adccón nsa Soi hue prsean de Ra akars Parsps 985 [adccn caseana soiedd piiiv Bens res aar 946] pr n arx sena na gran admrac.
1
vt l 't la ft y l d u a l dl dl ptl dt abd ut d u cotemporea (t lu x vlv t d l fa á dllad d l pduó ptlt uy t pud t d d u la d. L u pp t txt t l d d u ultplad ta d a d dall tó. t da dabl d l pót á abtata u t u la tra d dft f l ay u ultpldad d tp tpá u d t, lu d l ual pta ua pó tua, t u t pdu u rt ut t l á tu y á t Eta bdtcó dá á adlat Altu, la f a u u la gardad d la ta N u u pl pxtt, u ult d la a u udd tó plta dtta a u d xtt u pt, a a la td dl d d pduó.
¿eocomo A p u sb ul d la tuaó bj la pó d ua utó pdt dl xt y d dd tab d la duda u a u l uat a l jutz d alua d u fula, la plaó d ta u l pp t l axta l ecoomcmo d ax luba a u ta u jut d pót e ocoa. Et d la ta l u pd lla t tp d l dlta x Có u y u a latt t l put a Bau y Bb! y la dda V Zaul U l la p d l ta u, u p db ab a l d d l tu, lu d pdudaua uptua plta allá l atu db pa u tut l á t, p utlz u ultad a tt. ¿Có tab u ta pp pt pada, ldt y tada da pltt tadta, l aál d la td ó l E Capa td a lu d l t u b utlzd t ñ at l 10
e a coaoacón e Fieich nges 80895) con Max ante caenta aos pohe efectaiisiones maniqas (e en aéctico Max y e ma mateaista nges) peo no mpie econoce s ognaa nteecta ni apecia a impotanca e a tansfomacón a a qe sometió a a poemtca maxista Uno e os momentos cciaes e s nteencón se ica en 8, cano pca condición de la clase obrera en Inglaterra oa en a qe se expesa na e<ón e a ctca e taao asaaao como aienación e a esencia hmana qe es mcho ms competa qe a e Max en a misma época; e oto es posteo a 85 n eaa, fe nges qen se popso a na foma sstemtca a mateiasmo hstóco, y paa eo atca a estategia eoconaa os anisis e coynta y a ctica e a economa potica aspecto e mayo inteés paa nosotos es a recuperaión del concepto de ideología, a pati e El anti-Dühring 88. n pincpio, nges a na efinción epstemoógca e este concepto, cenaa en a apaencia e eaes etenas e as nocones e eecho y a moa n os esoos e msmo peoo picaos con posteoia (95 con e tto e Diaéctica y nataea (cf. nges ialectique de la nature as É itions Socaes 952) esta efinción conce pctca mente a o contrario e as tesis e ideologa alena: eos e caece e histoa popia a eooga se inseta en na historia del pensamiento cyo hio concto es a contaiccón e ieasmo y e mateaismo soeetemnaa po a oposcón e oo e pensa miento metafsico o qe Hege haa amao entenmiento) y e moo e pensamiento aéctico o qe Hege haa amao aón) Fente a a fiosofa nesitaa, se tata manifestamente e ota a maxsmo e na gaanta e cientifca eo ese pyecto qea en sspenso, eio a ss apoas ntnsecas y poqe a cestión pincpa no es ésa aica en e engma e a ideologa prletaria o e a concepión del mundo comunista témno pefeo p nges poqe pemite e a ificta e na noción e ieooga mateiasta. Los tmos textos ese Ludwig Feuerbach y e in de la ilosoía clásica alena e 888 hasta Contribución a la hisoria el cstianismo primitivo e 894895, y e atco Sociaismo e stas escto en coaoación on Katsy en 886) iscten conntamente os aspec tos e poema a scesión e as concepciones e no omnan tes es eci e paso e n pensamieo eigoso a n pnsamento aco esenciamente ico) y e a a na isón potica e mno fnaa en a cha e cases, y e mecansmo e fomación as ceencas coectas en a eacón e as masas con e stao De ta moo e mateaismo históco se ota e n oeto y n témo
12
pe e tó . u petó u eum e u erh iió me u líe ú e e htr vl? U f má pe e que hy r t fu putv ue e p [ . ] . P e l hm u ppe l plm que pue lv et Y h pero s dmasiado poco para m crca e es asom precso mtamorfosar m soo sórco d génss dl pasmo e Erop occdntal n na toa sóco losóca d la mrc gnera falmn impsta a tdos os peblos, casqe se as cicnstancias stócas n e se ncenrn para gar n tmo gr s fomcón económca e sgra, on l maor ge d los poders prod d trabjo socil l dsarrolo más ingral del ombre ro pido prdón. s al mismo timpo onrarm y avergonzarme dmasiado. [ ] [U] nos acontcmtos d na analoga asombrosa, pro prdcidos e mdos sórcos dferens ocsoro s resldos completamt dsprs dsarolo o no dl trabao asalarado]. Si cada na d esas vocions s estdia spardamnt y lgo s as compara se enconrará con acildad l clave d este fenóm no pro nnca s lgará a la co comodn de na ora sóo osa ge cya sprm vrd consis n sr spasórca. 30
m hy ptlm gel i úimt u ptlm htó hh l eue y e it múltpl pitim tmp hy hitr uil ól hitrie gure E ue qu pm u pet: ¿u reti met eí put t pet e mteim ht? t t p i e me e ue el pfi Cotuó . hí ept e tmmt l upetut m euei má el mi e ómi E e ¿qué el mei tti um 'iió pti i tr tt pt mtáf que i pe que l Et y gí tú m reput e l m e u ttuy et K. a, tt khk" op . Wa Ce oe, ís La D 985 «Res.
22
¿Lenn ? n e oeno en e e ero écco e enc con n rxo enno enr e cerpo eo e nor e epo en e oeo e P Ro e Moc e peneno e Lenn co e o 47 voene e Obrs compets Eco ne e Moc por re e coenroe conve en o no e n oo: en n referec o, nc e conce e erecho expreón. o, e oveno e h nveo n exee recene coner e e r e un co pcopoóco Done o, Le Lésme Pr, U, 1982) enr e pr cho epo pr e reene pen estudrse ruencone e Len n en conexo econo En e o rncé, o óoo opueo en oo o peco nron e ner re recón e Len con oo Henr Leevre (Poucotre l pesée de Lée Pr or, 1957 u ecón con Nore Gern e o Cers sur l dlectque de Hegel Pr F 938) e poó ore oo en o éo e 195 1916 en o ue Lenn ucó en o óoo cco en pcr en Hee pero én en ew o eo e penréccene" err coo n proceo, en e ue uen cno conrccone poc (c e voen 38 e Obrs complets Lo Ahuer (Lée et l ploope Pr, Mpero, 1969) c n proon r Done Lecou (Ue crse et so ejeu Pr Mpero, 1973) có en n eecr e Mterlsmo y emprocrtcsmo 1908 en Obrs complets oo 14) o eeeno e n concepcón prcc e oo, coo ro e n ne e erccón enre e ero e eo en cope e conr neec e ne e eernn ene cenc poc. Pero en Lenn oro oeno oóco; o nerene, n on o uene 1 rencón e e e proero ce nver nen en ¿Qué cer? 1902 oo 5) conr e e eponne revoconr, en érno e reccón neecu e revoucón eocrc conrónee con répc e Ro Lxeur r revoucón e 1905 Grve e e, pr e nc, en ures Pr, Pee coecon Mpero, 96 rccón cen: Huelg de ss ptdo y sdctos óro, cone Po Preene
970]) 2 en e oro exreo e ro eórco ore corccón e
revoucón oct o no o", ro ro ro re e v ee uop nc (l stdo y l Reluc 197 o oo 25) h reexone ore coopercón 93 o oo 33) Léne uene, repeco, Roe Lnr, Lée les pyss Tlor Pr, Se, 1976 Mohe Lwn, Le Deer Comb! de Lée Pr, Eon e Mn, 1978) 23
m u t b mima b l u b tee e be? tambi e ble u ig teri euet eftivmte g ue puee tcr mm ee fer vt temp p e .. S ie e. Y ve l pe eñl i e epet e ieg l r có dl mcim e e e e e la teei e em ó e reie pr u p e epe e mu iui l peti e jtmete el pm vetgie e Ege e e l e 1880 L ie e e, ie ñ ep, erent a z má e m e , mit tv etá u .
24
5 II IÓ
Bn é l r m gó haa a ía prar pr l mn d ría En prmr lgar pna r d paó d na xpón d a da d Marx a na dón "n Marx pr sn marar n lardad l paa d n a la ra alí a aldad n d prya n x nrpra ln, a mn mda paabra En gnd lgar agrga, d n puso vrdadramn la dna d Marx n abíam pr r ad n n nram d óm dnó la lha d la ndó a d nvradad y pap d "mr d a hra, dmró la dl apalm nabl y úna alda l alm l mnm, ra Y a mm mp d n n d l md d ab dónd y pr é vó, pd "alvar ag dl mam é mpabl nmpab n la dmraa, la gía, a béa, ra Cmnpr a úma ría y m dcar nramn lpabl Cm ddí nrarm n a mara n Marx rabaa n a a y a la n Mar v darar n ól l pn d va d "ma n d la dna a la n drna n n n pnn rma br a narala a nna la hra Y n n br d, n nnad d a ás gnras d a pnn y E pn aí d parlar mprana pr la da d a "ín gnra n la ha d la ar n la nmía, a anrpla, la pía, la ría dl nmn la y lanamn p d da alad n ha mh n l mvmn mna nrnanal y rmn hay 125
di u s p gad d suti is id d gnzi n tn n s d s cít d d mt Dsd Jug st fa s n sí is intrnt dsd dsd punt punt d sta d a hist histi i d s s idas ida s nuntr r irts irts initins initins n Mr Ots ás ás dby nunt ds n Engs (u tna f fnt ptids ptid s n uns dbía dis s s "tas d niint niint "s d ntura y "inias d utua d ti tri d sig Ennt guns d su ás fints dirds ntr ntr s ntsts n tsts d a Unsdd PntiRome P Prs d i (és st sbrs pisdi n De Rome Stniss Brtn A dr sutant a spd id d dtin, uis patiz patiz gns d d s s ustin gbin pnsnt d Max pus u si s i é is prpní n L eoogí emn (op c p 11 u "s isti istia ains ins stn stn " n s pgnts nts d dsu dsubr bris is n n s spusts, ¿n y spnr u u s oo p s oo s dstins dstins s di di s ni ints? Y para db trs dsd dntr int tri u insantnt dspz as nas d ss ustins Egí pa s ts ts rrds u pr prn n pg pgd d (itnt (itnt, , n psibs tas ins S S SS
E pir u pat d a ítia d s dniins sis d "snia huan, hu an, tant spirtuist spirtuistss dists triists snsusts u Atss ps dn n unis tr u tabén pdí s ntrpg ntrpg sputi sputi)) ndu ndu hi prbti d eón so A pi, d tds nrs, d un sia eón in signiati signiati ntr un punt d ist din d in ngti cs, d s es sobe Feuebch n s u sa u a tuiz tuizin in d d a px y n in n s tr sa punt d ist nstruti, povo d L eoog le· inid n diisin d tab y ri mn dnd inid po- unn fs d ds d s uez po ucv ds dir u n un s unidd S Ben, D me ari Itra Itrar r ispu ispu ís, D d 19
1
mana (l cmnm cn p a mnacn cmpl cm pla a dl v md n , p p a pn pnd d d nv d c a á pn En n ca a pácca vcnaa pma d mana aba b ca namn (a ( a dad dad n má n d mmn En , n á mda a pnamn a mn pnada n pmn p na cenca d a a. cn, cnca cn n a nca cnca d a cn nm a l mn d na ana , n fnd, nnca n ax L ca dc ambn nnca acp acca na a a a maca ma ca d nangnca nangnca nca nca.. Sgnd cd, ncpad a an an a dd na cc cca a d a a n pnn d d a "cncnca "cncnca cons ucón ón el suj sujeo eo n a aa na pblmáca d a consuc fma d anacn (anacn n a ca c a n fcm d a ccacn mcan, mcan, p amb amb anacn anacn n a "pna "p na n fc fcm m d pc p c dc an an c nc n ax a d cncp d pna pf p fndamn nc. E gnd gnd cd cd n na n á macad mac ad p p na nab bfcacn bfcacn ( abandn d mn d dga dga Aava Aava na d aná: "n "n ca d a cncnca cncnca ( d a acn anndvda macn ca a dfnca nca, p an a dmnacn l mgen d pnamn en pnamn p p m a c ca a mbca d equlenc n ndd ppdad, cmn a ncamb ncamb mcan a dc pad n c c cd d:: a dd la l a nnc nncn n d n ma d caada (maaa n nd d n a pmacía d a cncnca a fa fa pa n a xpcacn xpcacn d a a, p paa ab ab n ga d mdacn aa na dalécc de l emporldad nmnene a jg d a fa d a a ( n n "ca En ax a a b d a dacca pncpa d d ca d a cnadcc cnadccn n al dc dc a ndnca cnandnca d caacn a aan anagnca d ccv ccv na na n a cpa na gan pa d Capl ambn cnnn vdadamn n agn g n a ca d m a a agn agna a da mpanca a a a d ancn capam a cmnm (a mmn d a páca vcnaa 127
efecúa u especcuar especcuar en en a espa que aba ocupao o cupao pcmpe pc mpea a iecia as fmacios fmacios sociaes así com a a ia e ía esao aenaias ngular ue bosuea una cica inena e eucinismo. La icua e ese ece recr aica en ue a puesa a a e una iaécica empa pasa po su pues ue peaece en a mayía e os exs grl e Max aunu en eniia ésos sean escasos a ea e una hioia unira e a umania, a nea e eucin asceene, unimemene poesia e s mos e puccin y as fmacines fmacines sociaes Auí ay ue se neso, nes o, ami ami ue se euci eucinis nism m maeisa" maeisa"y y iacic iacic es an marxia cm e anáisis e a cnraccn ea y ue incus incusoo iene iene srcam srcamene ene más más íu íuss paa paa se se ienic ienicao ao on e maimo in ua Max ya pensaba en es cuano pnunci pnunci su famsa cen cencia cia comunicaa comunicaa p Enes a Bensein Bensein en una una ca caaa e nembe nembe e 88 88 L nuabe nuab e es sy masa Y ambién Gamsci cuano escibi su uey ue y n sy aícu e 191 La Reoucn cna El Capial a ocu ocue enc ncia ia , con a saea e ue El Capial es usamene eex e Max en e ue ue a ensin ene ene s s pns pns e isa isa es más aua La apuesa e es, ese ue ue cnsise en sabe si s i como o ice una fm fmua ua e ib e El Capial en absua cnf cnfmia mia cn a acinieai ieaisa sa e a a sfía e a isia isia a sociea sociea sin cases pscapia pscapias sa ase se e pas e rein e a necesa a ein e a a iba 3 si a uca uca cua c uae e cmunismo cmunism o epesena epesena un ni nrio la librad ae eci, a inscpcin e un mimieno e ibeacin en sus popas cnicines maeiaes L OB EN E AE Pe oamos a a pimea becin ue poía acéseme. ie ue ee a Ma como s sf f supone supon e insaase a a a e z A Gms a v n Catal, n Éts ites omo 1 94920 Pas Galmd o n ees hoisis o o ésna· ésn a· on a Andé Tos Pas ssiodons Soa 193 a Cp, p. i om 99 mén F. Eg tDhr Mosieur Dühin eese sciee aun d E og Pas dons Sos 950 p 322324 !dón aa: El t tD Dh hg g O ou e a na na Egi Egi gnda dn Benos Ais Caad 1967. 12
l dtn, l o oo y lt o nt d nstón dnstón y nstn lnt q y q d n s s y sn d hn d q a da x En ft dónd st l d ué N tu t, y l sbs y quí s tt d y s q d dstnón nt un Mn lós dt Td l q tns sn sns (l d l Cucó ), nsts gndss) bsqus nss y ulds q s tnn dtns n s y q snd dl quí l M ua puló a ga amana, s Mnst d 857858) N hy dtn sól stn gnts y t t nlss, dstns) Enténds bn: M n s n sdnaa la l, y n tnd sstn q s nsnt s st d un bsqd dlbd d l nnlus. M n s ttd ns tnt nn tu t d nstu n dtn qu l ca a má ápd. sól s ntb ls nusns s t d ésts ¿ n ntltl Tl z st ní stb l s d n dbl ét ét d ó (d udt y ét d luca Rnnts t z ls ss téns M dsd tó nhb sus nsns Dsd l s ss s ss d l tn, n ls tsts y sg s nd Dsd dt y dsd lun ts l snz dl sís unqu és, ndstblnt hy rt d ls bntndds d su nsnt: un tó n lt n s dnn l q n, un nd su ní n lnt d ll y l rd l l lgs rt d l qu llg, n s sgudd, íds d ls dsíuls s suss) ntns tns dh ntt ls ds lbs d M. N nsd ls nts d su dss rts q ds b ndndn t lntd sí, , h n ss bl ts sus ts sus lss, n, l s hs nd (hst ss ntdns ls y ts) Así, n n ynt ltnt u s l q ds h n él y nt él Gn d l qu st sbzd n M dst d b nntd dn
29
va Gan pa d o hoy pa mpon, mna o mpmn do n mamo, ya o a po a do an d é po no a d nvnón Sn mbago no hb ho m afona a són d a anava a modo d podón domnan n e eno mimo d s modo ambén , m nna, n modo d aón n modo d omnaón, n modo d pnaón) , ¡odava nonaamos na dad n é A FVO O M Sn mbago s fooo ono n nos das masmo s na osoa mpobab Lo a obd a hho d a osoa d Ma s mbaada n ago y df poso d spaaón d masmo hsóo y db aavsa os obsos amado po n sgo d a ón doóga Aoa bn, no aa d vva a s pno d pada sno, a onao apnda d popa hoa y s anfom dan a ava Qn hoy a oofa n Ma no vn óo dspé d é, sno depué de mxim: no pd onfoma on gsa a sa povoada po Ma sno ambén db ona sob a ambvana d o fos podo ano n padao omo n advao o obd gamn a a osofa no pd hoy n na dona d oganaón n na ooa nvsaa va d n a n na saón n vo on spo a a nón No hay dda d o d n go mnoné 8901990) maa na d oda pnna ma n a osofa d Ma y na oganaón aa, fotioi n sado Lo a ga mamo ya no pod fnona omo mpsa d gmaón: na ondón a mno negti d s vadad n ano a a ondón pova dpnd d a pa os onpo d Ma omn n a a d oa mpas d gmaón o a doón d vno onvo n masmo y as oganaon poa no faa ps a odo ansfomaón n oofa nvsaa: an óo sa po a nvsdad ada mho n anaa popo anmamo Tambén a o posvo y o ngavo n n spno: pon mmo d na oofa nvsaa s no, y pap na da podns d 0
pudn dmp n ucn d c n pude dmn a D d md y q pne ipóei y m n qu m cn pn m d cmn u n ig e á y udiá n div ámbi Cm á cd un d mién un ón p pne pe d cud cn un ción d neción dmind e deci bv n u ppi cuin q ó pudn d i n gun pun pci dnd pinión cni u i n pm ugr un páic i de f iempe un cnfnción cn n f L ii d f eá c de nvcin n má igniciv cun má indig e p iidd cn qu mide dpmien qu meió cg d dii un d emp má c de e "migción d penmien óc qu cnduce cniu m mm d di pi de u P p uemn qu y mpendd dpmien n eá mind y di de pque i e qu de bd qu , cmbi incnemn d cngución Digm qu umnidd n pued bndn un pbem qu dv u En sgnd uga iicidd y que d un d cuine má bi d cidd n c bdc qu univizción · d ción ci nuncid p f de ii n ucei un hch cnsmad y n y má que un pci de cnic y d pic d cunicción y d ecine de pd P e nieición n ni n umnición ni un cinizción; cicid cn ecuin y ciin má vin qu n i cm q un d dicu m qu pnn ución efmución de pincipi udic y ii n y gn pe má qu d pibidd vv ide de "g d d cn d de qu b bd Hbb qu ege dicción d n i d ccción umgi iicidd en mn d naaza c que pec be n cón cu d f d id á un c uy fm pcimne bqueó pne! cmb d iniucin ióic m cmb d mi p n ni cmbi inmdimn bbe 13
r d ros d r u s so ms d mr o só rro so sor odo ros o, s se ure our Cor Jo modo d rsó y ouó dodo or uro or Mr y ród m ruerdo or su susors y u rr u err oó u oo oo fu sdos é d td y su ordó r E g u oo o s óo u reó sore o esrdo u rs sor; es rso u s su ro dermó omo dd eu (e der ue eg u muy gu fórmu, emo de smo o de d d E e eo M e e uó ms , ddo eoró d deoo esozd or é Y d u oof o erdo ese oeo o o dfmee o u o rg e go sí omo u mos erme y es derd ue mo r ro de u Rur, L o doog d Uop) Lo u ourr s ue doog de r osofí su roo emeo de formó, o sóo omo u "msdo eror, o omo u ró o os ereses os y dfr eeu msm, eer me edue u sm oosó d rzó y srzó L doog es r osof e omre me d u ro ud o oe ms gre d dde de mrmo oó rsme e m g u rrs r é su roo fuo mo doóo su ro deó de sedo d or y su ro rsformó e rgó sur d mss, rdos y Esdos mos so ue mos u d uss d s uó se euer mer e u M opso su uud deooí r reouor d rordo o o u msmo mo ergó és u souo or so dee osere uí vz dos osoes és oso sr ms mr usó de rdd se uegue r e ss d oes d ursdd ue uoom; ro odo s msr ue se "mrs ot M y g d dgó d doog e é rmr oo de u r E o g osof d Mr s, ere ge y
Rur
L o doo nd Utopia Nuva York ouma nsy Ps 186 aduó asteaa dooa utopa Bareo a Gda
32
e eemp e a oa mn la lcn eg la psn e la qe m alo lo ansn al Eso qe ec e s nsaa s e a oposcn el nalsm anqe sea moogc y l ogancsmo o el socoogsmo cya hsoa peme eaa y mosa ss cones eogcas Peo es o asa pa caaceza s ognala peso qe a raó p pensase sea según el moo la neoa ea segn el e la exeoa e ncso oa e l naala. Cosa qe lsaían en la losoía conempoe po n lao el ema e la tbt no hay seo slao qe s epeene e mno no ms en na coma ognaa e múlples seos y po el oo el e la opja cyas eposcones ms secoas se nan meafcamene en a nea alaa e la ísca la ogía Max no es ecle n a na n a oa e esas os oscones. Ello oeece a qe en él lo ansna se pens fnamen mene como el coelao e la a l, esca socal úlma qe e a la ez el aajo el pensameno y la políca Fosofa a aor y en cona e Ma qee e aqí planea la cesn no el n e la lcha e clases eeno oo paoso e la amonía ocal so e ss lít to, ale ec e las omas e lo annal qe a la e qe concen po oe con ella sgen seno asolamene ecls a ella a cesn e las gan es eenas anopolgcas compaales a la eenca nelecal empezano po la fenca seal pee se e hlo conco Peo amén pee se qe asa en ee ancameno e Max el moelo e la aclacn ene na polemca e los oo poó o e la economía en el seno genea el émno y poemc el oo ó po lo ano e consn el sjeo ao la accn e las escas smlcas ea na efeenca consanemene necesaa samene poqe es la ex pesn e ese ole echao el seso y el naalsmo qe pecamene le a lea a a losoa a a ea e alécca Po úlmo to g, aé e mosa qe e pensameno e la elacn ocal es en Ma la conapa e la pmacía aa a la pcca eoonaa "ans omacn el mno conaenenca "cmo en el camo) asna en efeco es en pnpo ecpoc a qe se nsaa ene el no y l coleco en el 33
ii a irri ibrara igairia. E íi irib iviia siia Mar rib ri la pa apiaisa s hh sisia a iai sbr is rar hbía ivar ssiar pr ya aba i pr pr P aiirs si hi sya a priii a hisra nivrsa priía psar ha "s abj prí is a hisri iva para r a is N bsa bs ar í pa ás ya si Mar hbia si á psar a r s prría pr p si psii a a pía Esa psii i sr rr má á a pia isria! iagiia prsa pr spri pa rá h s a ia ra a igía ara isa a píia a iiv a spaa a a piii aris P s há si a á irrga i b ii aniu óo Mr: siga éi pris y bra a "iaéia Es é ión n l n é aaiar ii óio as iis arias iy prs g habr sig a h ip a uión a rbi a a iia a a ira prí a iaéia gar sip a igar a si iia abira onjunión aCa Mir ii éri Cona 5 a rbaar a Mar a prgr ás s si ar y pr h ip g par isayab r a sfía y a píia
ea·aue er onstt s Veer,
992
GA BILIGIC
Orientarse en la eorme bibloraa de las obras de arx sus ouado coetarisa se ha converio en una dicul tad en misma. Nadie salvo alunos bibliotecios especializados puede puede pretender domiar domiar odo el mate mater rl l dispoible dispoible i siqiera u solo idioma la caída de la popularidad de maxis mo por otra pate muy desial seún los paíes o areló nada porque su eecto consistió en hacer inhallabls diilmente ubicabes muchos textos y ediciones, incluso recite, que no son necesaramente los peores) ese a estos obstculos, itetaré sealar aq aguna lecturas e isrumetos de rabajo para complear las indicacioes dadas en el teo Se privileiarán las obras en ancés, pero también se mencionará alunos trabaos extranjer extranjeros os si· s i· equivalen equiv alene e
r r rx l probema es doble or pare la obra de arx está inconclu sa Como lo señaé ant este caráctr iacabdo coesponde a coacciones que se eercieron sobre su trabjo, a dicltades intíscs a a actitd iteectual de consate cueioamiento que levaba al autor a reelaborar sus concpos m qe a terminar sus libros consecuecia hay mucos iét agn de os cae c aess se covirtie covirtieron ron poeiori e obras" ta import importantes antes como Jos extos termiados. or ora pae, la edición de eos exos a elección de los onsidrados como ae, peo también la manera de presentarlos e incluso de recoaro) siempre fue una apuesta de lchas políicas ere direnes tedcias" de pod rosos apaos tatales, partidaos ambién niversitarios dos ocasiones ue brutalmee iterumpida a edició de ua aEnel Gea abe Obras compleas de arx els" l prmera en la década del treinta cando l réime esalinista liquidó la empresa edioal iiciada or Riaanov lueo de la Revoució Rusa; la seda cuado "siam r]" se
13
emooó ¡ RS y Rpbca Democáca Alemaa o e enó ¿pooae?) a coccó e la M ! A, pe la eleccó a o ca ción no iene aa e ea: e eaia e ece e co mimo lo eia eo no on xaca xacame mee e gae La ecó má comúnme iaa iaa e o eo oigale aemane e a e la MxEnge \eke pbli caa e el po Diez Velag (3 + 2 voúmne, 96-96 A ea ica gae e añae na epecícamene fnces: nca bo a eición imáica o compea io conoógca y niea, aemá e a oba pbicaa lo coeponecia, eponecia, como oc e alemán, o inglé aclo y la co o epaño. o cao cao ineno e e icieo en ee nio, oo acae acae y a meo ee eecoo obeie a cie cieio io opeo o: éonom La eión a uves phosophques poqus et éonom ques de M e Eng�, acia po olio, aí, iion Coe, 946 y La iio Camp Libe eeiaon eciemene a pae e ela. La ie inconca e la ues compes d K M y la uves compe de Fedrch Enges má ae ionaa en a uves de Mx e nges, empenia po a Éiio Socia le a mma eioal ambién pbcó n ieene ocaione agno exo en omao e boilo. Lo e volúmee e ues e Ka ax pblicaa co a iección e aximiien Rbel po la iblioe e la léiae, Éio Galima Écnme 96; Éconme 96 Phos
phe,
92).
eeicioe o anologa pblicaa en la écaa e La ie e eeicioe na po Roge Dangvile en a eie Colecion a peo y la colecció "0/ e la io généale 'éiion. A o cal e agegan naalmene meoa eicione aiaa. ion Sociale émio gae, la accione e a Éion l a me meoe oe peo ay excpcione y exo impo impo y la léiae o la ane e no igan eo oo.
as geneae No exe na bea biogaía ecn e ax ancé. No oba ilizaán a gee Fan K Mx Hse de s e, accó e ea oe, a Éiion Social, 93 RZ Davi M et Enge, aí Aopo 967 RUT an, Mx e Enges, eeción a 9 ieane compea compea ea eca co co la Coespndn Seá ieane 36
e Ma es ca p as s iaes cn l
iección e i aia y ean Mie Paa mación inelecl e Ma sige sien eempa z le: ; Ase Mr Mr r rr r g m 1 L
nné 'nn jun. L gu égéin 20 Ps, l'UF 1955 m 2 Du béri éoiqu u oni o ni L G G én é n nn n nnco nco n n 1 1 as, P 195) m 3 Mx Pi Pas, P 9 oo F u éri ioiqu (Ps U 1970
Pa P a la cnsici cnsición ón e la ción e "mism "mism y ls l s eccines eccines e Max y ngels ngels lése HA, Geges, "De Mx a misme L LHioir Hioir oun ou n oi oi Pís Pís Mas pe, 190 l me me isi geea e mxism es la apaec e la ioi ini, e Tí en cinc vlmenes 197 y ss) Sor i iigi J HoBAW�I amién se pán ilia KOLAWS Lsek, Hior u xi m 1 L onur ng urpréécu; m 2L'g ' Kuky Lén, País Fy, 197 acción casea:
L pcip corin xio, 1 Lo fno, 2 L oo M, Alianza], GSS René i, Aur xi Pís Sys, 194 a excelene epsció e l isi el mxism sóc ccieal es Aé, Le elppeme misme en pe ccienae epis 1917 en Hoir pioop, ncyclpéie e la Pléie, m Ps Glim, 197 efencias mplementaias
paa s capítls pceens
Flosoa marxsa o losoa de M?
Aems e las s s y y mencins, menci ns, pán leese las sigienes ssouN lLen y RAET Ga Mxi éor riiqu, Pas, Pay 197 C:E 'ÉTUS T D Xt Sr iiqu, País, Éiins Sciles, 1977 CO ci L xi Hg, acció fances fances País amp Lie, 19 HME M, Téoi ionn éo iiqu Ps, Gllim, 1974 Li iqu qu con conpion pion érii ioir, KY Kl L eeicó, País, 195 Koasc K xi xi pioo pi oopi pi 193 cció fncesa ncesa Ps Éiins e Mini 194 137
Karel, a Daeqe du onret París Maspero,
978
Daétade o onreto Barceon, Gedsa] L Geores, e Marxsme·énnsme, Prís, B. usman dt., 198
LEEVE, ,Métaphosophe, Pars, Édons de Mnui, 96 (reedición, París Sycomor, 1979 LEVE Henri, Probmes tues du marsme redición, Pars, 1970
MO ZEDON, Érts phosophques, Lausn, La Cité, 1963 MERU-POTY, Mauice, es entures de a daetque Prs Gallimrd, 19 [as aenturas de a daéta Buenos Aires Levitán 197] PONNO Kosts De Ma et du masme Pas, Gllimrd, 1983 [traducción csellna: De Marx de msmo, Méxi co. Fondo de Cultur conómic 1991 ' PEOV eorges, es Questons ondamentaes du marxsme Prs ditions Socles 1948 E Mmilien Marx rtque du marxsme Pís, Pyot 1974
SE Lucien, Une nroduton a phosophe maste Ps Édiions Sociles, 1980 STINE Joseh, Matérasme daetque et matérasme hstorque raducdo del ruso, Pas Éditions Sociales sf Cambiar el mo e la rx a la
ó
Además de ls obras ya mencionds: AVIER, Slomo, The oa and Pota hought of Kar Ma, Cmbdge Cmbridge niversty Pess 1968 O! st Dt nature et dgnté humane Naturreht und menshhe Würde 1961 traducción rnces, Pas, Pyot
1976 O st, e Prnpe espérane (Das Prnp Honung tra ducción frances tomo 1 París Glimrd 1976 O livier e Matérasme Ps,, 198 col "Que sisje? GO Berd Phosophe et drots de homme de Kant Marx Ps U, 1990 E Alin y NE, Jcques, a Paro/e ourre 83085, Prs E 1976 co 1018
FE Fran9ois, Max et a éouton ranase País, Flmm rion, 1986 [trducción castelna: Ma a Reouón Franesa Mxco Fondo de Cultura conómic 1992 GNNOI José-Artur, Orgnes de a daetque du traa Prís Aubier-Montine, 1971 JO cques, Ma et es ommunstes aemands Pars, Pas, Mspero 1974 138
�
G, Grar Euc l sé Pa P, 168 RANIE ea, Ps la xs Pars Aer, 10. HG Mar, t su lhumsm tradccó y pesna có d Rger Mer Parí, Ar, 196 radccó cast aa Cat sob l humsmo Madrd ars 155] H'Y Michel Max m 1, U hlosoh la éalté Parí Galmad, 16 HPOT Jan Étus su M t Hgl Pars, M. Rvre, 60 ABCA, Gerges Sttut mxst la hlosoh Bslas, Cplx/Dalecqes 176 MAFO Clade Su/a Réolutofas Écts al M t Fch Egls Pars, Édtns Sca, 1970 MC-JOA Slag, Rtou su lju M Pas, MédKlcksck 186 AVLL Perr, l'aléato la joussac Pas, Marc Rr 95 (redtad cm Nouu éatha París, Atrps 170 SÉV Lcn Maxsm t théo la soalté Pas Édtns Scals, 169 [Masmo toa la soala Bns Ars Amrt SDZWK Ésaet, Révolutos u sujt Pars Mérdns Kncksck 18 Ieología o fetichsmo: el poer a seón
Admás d las ras ya mencadas OO T W, y HO! Mx
a lctqu l so
(alktk Aulug Pars Gallmard, 1983, c T! [tradccn casellaa aléct la lutacó Madrd,
Trtta 14]. T M\cl Statut l lgo ch Ma t Egls, París, dts Scals, 19. ORA Crnels, Isttuto mga l socété Pa ís, Le S 5 tradccón castaa a sttucó mgaa la soc Barclna, Tsets, 183 tm ) y 189 tm ¡ HAB Jürgn, Tchqu t la scc cmm "éolg, París DnlGnhr, 198, cl. "Mdans [Cca técca como ología Madd Tcs] HA Jügn, Esac ublc (Stuktuwal Ófftl chkt París, Payt 1986 Hstoa ctca la oó úblca, Barclna Gsta Gl 1981] JAY ,'mgatoalctqu Hsto lécol Fac-
fot
adccón ancsa, País, Payt, 19 radccón casellaa magacó éctca U hstoa l Escula Fcfot, Madd, Tars 19] (92-95)
13
r a Ma rí p Lre 197 Kr Mr Brceon\ Arie. MC Jc Ma e a sjudque Pusd, 1983 VNT enMrie La e que de e de af Prs, Giée 1976 Má pricrmene, sre ideoo y cuesión de poder AU, Mrc, Pus de e us de m du ue age de a ess Prís mmrio 1977 BDO, An, y B Frnos, De 'dge Pís Mspero, 1976 BRDU Pierre Ce que ae veu de Lme des hages gusques, Prís, Fyrd 1982. BRD Perre, y PRO Jeude, La edu P rís, Édons de Mnu, 1970 [rdccó ce La edu, Brceon Li 1981] BR, és, Cque de a as que Prs, Gmrd, 1981 rducci csen Ca de a aó a, Mdrd, áedr, 198. O Gn, Cque de dge eme, Prs, 1976 R Gérrd (dir. ase de dge omos y Prís, Gée, 1981 y 198 L Geore, L Paadgme du gdHu Essa su 'dge, Prs, L Brce 1987 LOR de "L€re de 'idéooe, en Eaeda uesa s, 18 Ürum), Prís, 1968 MCIRJO, Sone Pu e Hege e Ma, Prí dions Socie 1980. COR P "Lidéooie e 'uopie: dex expressos de imnire oci e Du exe a Essas d'emeuqe J Ps Le Sei 1986. O Prick, Ma e e bme de 'dge. Le mde gy e, Prs U 1988 Más prcurmene sore e echsmo y cueó de sueo BDRID, Jen, Pu ue que de me que du sge Prís, Gimrd, 1972 co e [rducció cse Ca de a emía ca de sg, Méico So XXI 1974 < B Jces, ue {ae du Caa? Maau u a efda du marxsme, rí, Kickseck, 1985. ORD, Gy La du seae 1967) Prs Édiion Gérd Lebovci 1987 rduccón cse: La sedad de ese áu, Brceon, Am] 0
EE Murc ini ii n m, r
Mr, 1966 GoE ER Murc, Hzn j m n nhpg r, Mr, 973 oux, Jh, L cnc, r, S, 978 HELLER, Ag, L Th d in hz M trducc d M Mr r, E 1978, c "0/8 T d ncid d n M, Brc u, 1978. FBVR H r Ciiu d i quidinn, 3 vúm, r L'Arch 1981 YOTD, JFr, Di á pi d M Fud, r, UG, 973, c 10/18 M, Gyrgy, Lngg pducin r, DGthr, 198 o , !,L nd Tnfmin (Th Tnfmin, 1944), trducc c y rc d Lu Dumt, r Gmrd 198 trducc ct: L gn n fmción Mdrd, Edym 1989 NCIÉ, cqu L cctd crtqu t crtu dcm tqu d Mnuci d 1844 u Cpi, AU Lu y .Li pi, r, Mr 1965 trducc ct P « Cpi», Brc tAg t 1985. SE, Lu Mxim ucuim, , G, 1964 c "10/18. [Mim ucum, Mc Sg XI, 1969 NC J-M, ichim ci, r Athr 1973 Tmpo pogrso ¿ua looa más d la stoa?
A r y ctd grgu gut AU Lu "L mr t u htrcm, A, Lu y c, Li Cpi, p ci, rmr
dc 1965 gud dc, 968 ARO rry, h Ed Ht, Zn ngmn, Ldr y Nuv Yrk, Vr 1992 L n d Hi, Br, Agrm] A, , D ci á 'hii tm (! L Cncp cmmun u ci; L Cnp nhiiqu L md d pducin), r, Mrdkck 1989 LC, Ert, L Pincip pnc trducc frc, 3 vm r Gmrd, 1976 y oKR Nc, L Thi du miim hiqu M nuppud cigi mi, rdc, Athr , 1977 [trducc ct T d miim hiic, rd, Edc d y rt]. , Grd A, K Mx Th Hi. fn Oxfrd, 141
98 [t'dcin astana: L de l de K M. U deens, add, go bo Iges 86] CoT, Bcnjamin Se, thqu e p t Par, e Seu, 196. Cpnd M-Lssae 1848-864 prsnaón de S DayaHezbun, Pas PUF, 197 oRZ, Andr, Cqu de diisin d tuail (noge), Pas, Le Se, 1973, co "Poits [Cí de división de bjo, Baceona Laia HENY Michel tomo 1, ne phsphie de 'nmie P Galimad, 97. LrO Anoo, Conep t ion mériiste de hisire tadcción fanesa, Gordon et Breah, 1970 OUINE Soiisme utiire ou ierire, exes ra ems et pésené Goge ei, 2 voúmene País UGE 195 co 0/18. MEO Umberto, x e i Terzo Mond Per uno schem muii nere de sipp sorio, Mián, Saggatoe, 192. G Antonio, M ude de , Pars, Christan Borgoi 1979 !D Piee, L Résistibe ftié de histre, Pa J. E Hallier/Alin icel 192 ScA, YvExé onnissne du v, preentación deGeorges Canguihem epíogo de Bead Bougeoi País, Édtons Soales!Mesido, 1988. TRY, mmanuel Le Mxisme den es soiéés primes Pa, Mero 1968 ,
42
CE
¿LS MXS LS MX • 5
Ffa y n a . 6 C y uua . 0 Cua ng 6
2 M L MU: L L Ó 9 La Te obre Feuebch 9 Rvun na fía 24 Pa y uha a 26 La aa a 29 uj a áa 32 La aa a "na huana 34 Una nga a an 38 La bjn Sn L deolog lemn 4 Invn a ha 43 La una a áa 46 3 LG HSM: L SUJÓ 49 a y áa 50 Auna y an a nna 53 La fna nua 57 La aía a gía . 62 fh a ana 64 a a aana 69 Ma y a (b) 73 La "an 76 nab y a bgan b n Ma 80 La un "h hb 82 D a fh 85 43