21st Century Literature Overview:
Mga katangian ng panitikan sa pagpihit ng 21st Century a. Sumasalungat sa mga kumbension at norms ng pagkukwento o katangiang postmodernismo b. Pagigin iging g sensitibo sa “gender” tulad ng pagpapahalaga o isyu ng
mga
LGBT, kasama pa pa rin ang Feminismo na usapin pa rin ang patriarchy o male-centered iewpoints c. !ind !indii map mapig igil ilan ang g pagsulong ng teknolohiya na nakasalig sa ideyang globalisasyon" pagtaas ng kapasidad ng internet sa paggamit ng social media
tulad ng #acebook, twitter, youtube, blog, wattpad, etc. d. Pagp Pagpapa apasi sigla gla sa mga “regional writings” bilang pagtaliwas sa nasa $imperial Manila% ang
kaisipang
pundasyon ng mga ideya sa panulat.
e. Pagbubukas Pagbubukas at pag-unla pag-unlad d ng samu&t samu&t saring genre sa panulat tulad ng raphic Lit! "isaster Lit! #oung #oung $dult Lit! Children%s Lit! &rotic Lit! Suspense' (hriller! )antastic o *agical +ealism! Speculative )iction! Creative ,on' )iction at metamorphosis ng pagtula na mula sa Balagtasan na magiging kanta
patungong Fliptop at kalauna&y Spoken -ord. #. Pagda gdami rin rin ng muling pagsasalaysay o +etelling ng mga kuwentong bayan, mito, alamat, at epiko g. 'inagigiliwang 'inagigiliwang basahin din ang ang mga nobela at kuwento kuwento na na naisalin .translated to &nglish or to )ilipino/ mula sa Latin $merica! $0rica at $sia na ang
karamihan ay may karanasang post-colonial tulad ng dinanas ng Pilipinas na may kaparehong sosyo-politikal na kundisyon ng bayan. h. (agb (agbag ago o na rin rin ang ang gamit ng wika at ginagamit ang wika ng teknolohiya, wika ng mass-media" kaya&t hindi na natin isinasalin ang mga salitang $i-post%, $i-like%, $i-un#riend%.
mplosion sa anahon ng *ulti'*edia at lobali3ation Masasalamin ang katangian ng )*st +entury sa phenomena ng “*ulti'*edia”
na nagsimula sa pagtatapos ng panahon ng print media &nd o0 rint .
(agsimula ito sa Oral (radition kung saan paulit-ulit ritualistic na kinakanta o tinutula na kadalasang may tugma at sukat ang mga epiko, kuwento ng bayan, kasaysayan ng lahi, community alues. ng panahon ng rint ay nagsimula sa Germany na mababasa na ang mga epiko bilang printed na nobela" ang mga tula nama&y mag-aanyong kuwento na rin sa print. /ahil nga nasa anyong babasahin, ang mga print ay kailangang basahing mag'isa .alone/ at hindi na ang buong komunidad ang kasangkot.
$rinting ress0 1nented around *234, 4ohannes utenberg5s moable type printing press initiated nothing less than a reolution in print technology. !is press allowed manuscripts to be mass-produced at relatiely a##ordable costs. The 2)-line 5Gutenberg Bible5, printed around *266, was Gutenberg5smost well known printed item.% ng *ulti'*edia, sa ayaw at sa gusto ng tao ay patuloy na lumalaganap at magpapasimula ito ng $ lobali3ation%. ng lobali3ation ay maaaring isang $economic term% o $political% tulad ng %neoliberalism%, pero sa anitikan ay “Culture”5 *447&s nang magpasimula si Steve 4obs sa pag-deelop ng pple Macintosh computers, 1phone at 1pods para baguhin ang mundo at ito na nga ang *ulti' *edia. ,on'stop ang pag'unlad ng mga gadgets tulad ng cellphone, pc, radio,
camera, gps, games, news, t, #ilm, music na ang lahat ay maaaring nasa cellphone lang na pwedeng ilagay sa bulsa at maraming tao ang gagamit nito na walang pakialam sa isa%t isa and yet inter'connected sa isa%t isa5 mplosion Sa anahon ng lobali3ation Late 67%s nang mag'collapsed ang Berlin, 8ussia at 9astern 9urope at pinatay
nga ang cold war. :a pagyayaring “implosion” ang inaasahan sana&y reolution between ;: <:. 8ussia. (gunit kung hindi na kaaway ang ;:, saan ang tutunguhin ng mundo= - <: 1nternational Police Mauuwi sa lobali3ation at ito ang mamamahala sa mundo" ito ang international police " ang ipo-promote ay privati3ation at liberali3ation .
ng political conse8uence nito ay mawawalan na ng silbi sa Globali>ation ang malalaking salita o big words na “4ustice”! “"emocracy”! “)reedom”! “Socialism”! “9eaven”5 Magkaka-ugnay ang mga konseptong lobali3ation! ost'*odern at ,eo' Liberalism.
ng mga big words ay mapapalitan na ng $ i%. Celebration o0 the “i” in Literature5 anahon ng sel0ie , ako, me, mysel# and 1. :a ost'*odern ay anti'structure at anti'grand narrative5 :a panahong ito, ang isyu sa arapatan ng ;ri ay mapupunta sa arapatan ng $ri. ender issue at gender sensitivity ang namamayani. ng arapatan ng (ao ay mauuwi sa arapatan ng 9ayop. Mula sa pagligtas ng tao ay mauuwi sa pagligtas ng kalikasan .nature/5 /ahil sa celebration ng $ i% maraming pagbabago sa proseso ng sining0 -Pasok ang pre#i? na $ re%0 rethink! rewrite! revise
ng dating 'omiks ay raphic Literature na ngayon at nasasalin sa paggawa ng Film o T< ng 'anta o Tula ay magiging Spoken -ord na kailangang i-recite per#orm katulad ng Fliptop ng tradisyonal o komersiyal na Film ay magiging ndie )ilm ng dertisement o +ommercial ay magiging (estimonial < youtube . ng Technology ay tahasang nakikialam sa Culture. ng Pop +ulture ay ipo-produce ng machine at makikita ang Formula @riting. :a Aral Tradition noon, ang +ulture ay produce #or the people" ngayon ang +ulture ay produce by machine using #ormula $Patok% :a panahong ito, ang Cellphone ay may kakayahan nang gumawa ng 0ilm" ang lahat pwede nang maging singer o artista at i-a-upload sa #outube. Makakapagsulat na rin at makakagawa ng =log o kuwento sa -attpad, ang panitikang gawa mo at hindi na nangangailangan ng publisher. :a panahon ng rint , kadalasang nalilimbag ang mga nobela at maikling kuwento5
:a panahon ng *ulti'*edia, mas malawak na ang pwedeng ma-published" personali3ed na rin panitikan , nag-eole na" pwede na ang rint'on' "emand, marami na rin ang Sel0'ublish" maging ang On'line publishing . *ga enres at lase ng anulat sa 21st Century
a. b. c. d. e. #. g. h. i.
uwentong ambata #oung $dult Literature Suspense<(hriller<"etective ender ssues: L=(<)eminism "isaster Lit &rotika Sci'0i<)uturistic < &>perimental < Speculative )antastic o *agical +ealism Creative ,on')iction a. raphic Lit b. ;rban Lit c. +etelling d. ost'modern e. Spoken -ord
no ang nangyari #rom Colonial to Centemporary? ng mga Canonical writers at ,ational $rtist writers bago o panahon pa ng 27th Century pero ang mga bumebenta sa ngayon ay mga Contemporary writers tulad nina =ob Ong! +icky Lee! &ros $talia! Severo at iba pa5
'ung mula noong 1@th Century ay lagi na lang nauuwi sa tanong ng mga guro na0 -hat is the moral lesson? (akatuon lagi sa $ Structure% o sa =asic elements at *oral ng kuwento summary! setting! plot! characters
'ailangang i-rede#ine ito0 a. ara kanino ang story = b. $no ang diskurso ng kuwento? no ang issue= no ang kalaban= 1mperialism= Gender= 1 balik sa diskurso! ano ang pinag-uusapan= :etting= (akatuon sa culture at history. Bida= !indi ang tao kundi ang discourse. Plot= :ame problem ng tao.
9indi basta naka'0ocus sa elements ng literature kundi sa background5
-
Pwede na rin isama ang Literary (heory o Literary 9istory5 !indi ko ganap na alam ang nangyari sa mundo= Twit Lit C Fam Lit Phil. Lit D $ng anitikan ng ilipinas ay hindi (agalog at hindi *aynila5 ng wika ng )7th +entury ay iba na sa )*st +entury ,agkaroon na ng -ika ng (eknolohiya !indi na maisasalin sa Tagalog ang ilan sa mga ito0 i-delete, i-post, i-like,
-
i-un#riend -alang purong wika! umiigpaw din ang wika5 *ay wika ang *ass *edia! aranasan! ay language! Classroom! etc5 @ika sa librong kinabisa" @ika sa librong walang gumigisa" @ika sa kasaysayan, culture, karanasan artial List o0 (itles! "escriptions! and
$uthors in the 21st Century
Literature sa ilipinas 15 Omnibus at $ng *isteryo ng ,awawalang ;lo ,obela ni +hod A5 ,uncio Category: *ystery! Suspense :a bagong pakikipagsapalaran ni rin
aklat mula sa kanyang kasintahang si Li>elle. (gunit sa di maipaliwanag na dahilan kasama sa kahon ng mga aklat ang isang pugot na ulo na lubos na ikinagulat at ikinabahala ni rin. :amantala sa Palasyo ng Malacanang ay biglang naglahong parang bula ang Pangulo ng Filipinas na si Fomoy. Labis na ipinag-alala ng malalapit na kaibigan niya nang maisip nilang baka kinidnap ang Pangulo.
). 9ari *anawari ,obela ni erman A5 ervacio Category: +etelling :a pulo ng Maniwantiwan, isang dalaga ang aakyat sa bahay na yari sa kapis upang magpakulo ng halamang-dagat. Madudurog ang kalan. :a ganito magsisimula ang unang nobela ng premyadong manunulat na si German <.
Geracio tungkol sa pakikipagsapalaran ng isang prinsipe patungo sa pagsungkit sa bituing maykislap ng mutia ang mga mata. 3. Smaller and Smaller Circles =y )5 95 =atacan Category: Suspense! (hriller! "etective :maller and :maller +ircles is uniEue in the Philippine literary scenea Pinoy detectie noel, both #ast-paced and intelligent, with a esuit priest who also happens to be a #orensic anthropologist as the sleuth. @hen it won the +arlos Palanca Grand Pri>e #or the 9nglish (oel in *44, it proed that #iction can be both $popular% and $literary%. 2. $ng Labingtatlong asaway &ditor: 4un Cru3 +eyes Category: ost *odern! $nthology Malas daw na numero. Pasaway, walang disiplinang ayaw sumunod, ng Labintatlong Pasaway. @ala ito sa plano, nagkataon lamang na *3 silang napili sa mga unang tumugon sa imbitastasyong mag-submit ng maikling kwento sa antolohiya na may working title noon na ng 'onteporaryong Maikling 'wento (gayon. Mga maikling kuwentong postmoderno nina Mes /e Gu>man, German Geracio, Mykel ndrada, Mayette Bayuga, Luna :icat +leto, 'han /ela +ru>, lin Hapan, 9dgar :amar, llan /erain, 9ros talia, 9li Guieb, (orman @ilwayco, at 8oland Tolentino. Mga guhit ni dam /aid.
6. $utobiogra0ia ng bang Lady aga 4ack $lvare3 Category: Creative ,on')iction! "agli ng utobiogra#ia ng 1bang Lady Gaga, ng Muling Pag-ariba ay isang koleksiyon ng maiikling sanaysay bilang seEuel sa naunang nailimbag noong Mayo )7*). :a ng utobiogra#ia, sa isang con#essional na paraan ipapasilip ng may-akda ang kanyang mga partikular na karanasan at buhay ng isang migranteng manggagawa sa :audi rabia. Mga personal na sanaysay na ikukumpisal ang pakikipagsapalaran habang ginagambala ng pangungulila, problema at samu&t saring balita mula sa pamilya sa Pinas. :ala-salabid ang mga kuwentong kakaharapin tulad ng mga isyung racism, diskriminasyon at
pang-aabusong sekswal. !igit-kumulang Isandaang kuwento ng mga testimonya at rebelasyon na mapapaloob sa isang libro sa anyong nobela upang inyong makikilala ang isang AF@, makata, kapatid, anak, bakla, reyna, puta, etceteraang 1bang Lady Gaga. J. iko *achine =y *ani> $brera Category: raphic Lit 'iko Machine is a newspaper komiks strip created, written, and illustrated by Mani? brera. 1t was named a#ter 'iko Machine, a de#unct band where brera played as guitarist. The strip is about a hilarious group o# students #rom the ;niersity o# the Philippines, /iliman ;P /iliman. 1t is currently being seriali>ed in the Philippine /aily 1nEuirer. ll o# the regular characters in 'iko Machine are unnamed. Twele book compilations o# 'iko Machine hae since been published in )77J by
K. (rese =y =udBette (an and aBo =aldisimo Category: raphic Lit! *ystery! "etective Trese is a horrorCcrime komiks title created by writer Budette Tan and artist 'ao Baldisimo. 1t #ollows the story o# le?andra Trese, a mysterious detectie who deals with crimes o# supernatural origin mainly occurring in the capital region o# the Philippines. le?andra steps in to protect the streets o# Manila when the police can5t deal with the supernatural weirdness that appears. @heneer she5s needed, Trese arries, o#ten called in by +aptain Guerrero, the +ommissioner Gordon to Trese5s unconentional Batman, a man who seems singularly predisposed to lean on her knowledge and speci#ic skills. :upported by two mysterious and obiously magical creatures o# uncertain powers D the always stylish 'ambal, she5s always there to protect Manila #rom supernatural threat. . Lila $ng ulay ng amamaalam55 =y +* (opacio $plaon Category: ,obela! Love'&rotic5
Pagsambulat ng emosyon ng pag-ibigCse? sap unto de bista ng bata. Pagbubuo ng isang walang kamatayang pag-ibig. (inanamnam ng bida ang alaala ng kamusmusan, lamang ay hindi laging matamis ang pag-alaala. :a pagsambulat ng emosyon niya pupulutin ang mga basag na sandal para bumuo ng kakulangan ng kanyang ngayon. 4. (atlong $raw! (atlong abi ni &ros $talia Category: "isaster Lit! ,obela Mula tabloid hanggang T< network, naibibigay ni 8aymundo Moica ang hinihingi sa kaniya ng industriya. (agsimulang horoscope writer sa isang tabloid na may pinakamalaking sirkulasyon hanggang makilala sa paggawa ng documentary. Bumalik siya sa kapistahan ng Brgy. Magapok, dahil na rin sa kahilingan ng namatay niyang ina. (apuno ng kababalaghanat karahasan ang isa sanang simpleng kasiyahan ng tatlong araw na pista ng patron na si :ta. Barbara de Bendita. :a dinami-dami ng kanyang teorya, naging mailap ang katotohanan sa isang tulad niyang mamamahayag na tagapaghatid o tagalikha ng katotohanan.
*7. 9abang -ala a Sila: *ga (ula ng ag'ibig =y 4uan *iguel Severo Category: (ula! Spoken -ord N:a wakas, andito na at naka-imprenta ang mga tula ng pinaka-astig na spoken word artist ng Pinas sa kasalukuyan. stig hindi dahil sya ang pinaka-sikat, kundi dahil sa pagiging tula ng kayang mga tula. Bagaman sinasabi na magkaibang #orm ang spoken poetry at ang tula na nakalimbag sa papel, nananatiling tula ang mga tula ni uan Miguel :eero binibigkas man ito o binabasa. 1binalik ni :eero ang lugod ng tula sa puso ng mga kabataang nawalan na ng oras sa panulaan dahil sa pagkaabala sa maraming bagay. (aging bata akong muli pagkatapos basahin si :eero. ;mibig akong muli hindi lamang sa pag-ibig kundi sa kapasidad ng tula na gisingin ang ating mga damdamin na matagal nang pinamanhid ng paulit-ulit na pagkabigo.N-- erry B. Gracio **. Sa $min! Sa "agat'dagatang $poy ,i *ayette =ayuga
.-riter%s ri3e ,CC$! =est =ook ublisher%s $ward! ,ominated ,ational =ook $ward/ Category: ,obela! &rotika :a mundo ng imahinasyon ng awtor nagsisimula ang magandang akda. :a
kaniyang panaginip at bangungot, guniguni at alaala, nabubuo ang isang kakaibang mundo. 1to ang mundo ng nobelang :a min, sa /agat-dagatang poy ni Mayette M. Bayuga. /ito&y totoo ang mga elementals, sapagkat sila&y humani>ed. 'aya naman nakaka-relate tayo kahit sa mga $aswang,% tulad ni ngel, ang bida, at ni Blanca, ang piksyunal na awtor, na kapwa $sinasapian.% Pinoproblema nila ang gunaw. no ang simula at dulo ng gunaw= no ang mga palatandaan at babala= Pinuproblema rin kung saan mahahanap ang $lalaking birhen.% :a dulo, ang inaakalang nobelang pop na tumatalakay sa usong paksa ngayon, ang ampire sa @est at aswang sa Pilipinas, ay tungkol din pala sa maselang isyu ng kasarian. Psychological din pala ito. Hes, may se? li#e din ang mga elementals. *). =anal na $klat ng mga umag ,i $llan "erain Category: ,obela ng nobelang $ng Banal na klat ng mga 'umag% ni llan /erain ay isang halimbawa ng ganap na pagsasanib at pakikipaglaban ng mga dipinahahalagahang buhay sa daigdig, kumag, mga nabubuhay sa gilid-gilid mula sa kasuluksulukang bahagi ng ating paligid at lipunan. ng bibliya ng mga nagkukumag-kumagan, mala-kumag, mukhang kumag at kumag sa kanilang isip, salita at gawa. :a katunayan, maituturing ang pamamaran na ito ay siya ring paghahatid ng mensahe. 'apansin-pansin na ang kakaibang $banal na aklat% na ito ay nilikha para sa maliliit na nagbubuhat sa pagbuo ng isang sariling mundo at uniberso ng mga nilalang na kumag. 'apansin-pansin ang impluwensya sa aklat na ito ang sinaunang anyo ng panitikan partikular sa mga uri ng halimaw at mahiwagang mga nilalang na kaniyang binigyang-buhay at an maiikling pagsasalaysay ng henesis ng mga manunubos at mga kumag para sa pagbuo ng isang mahabang kuwento na nagbibigay-anyo sa paksang-diwa. *3. (abi o
,i *ervin *alon3o Category: raphic Lit 1sang lalake ang bigla na lamang nagising sa loob ng isang puno sa gitna ng
kagubatan na walang alaala kung sino siya at saan siya nagmula. ng tanging alaala lang niya ay isang imahe ng babae na nakikita niya sa kanyang panaginip, at ang tanging nararamdaman niya ay isang matinding gutom na mabilis na namumuo sa kanyang walang pusod na sikmura. 1sang gutom na mapapawi lamang ng laman...at dugo. *2. $ng agbabalik ,i *aria *akiling: ;nang $klat ,i -ill 5 Orti3 Category: +etelling 1to ang kaarawan ni ya Euiling na sabik niyang inaabangan. Maglalalabindalawang taon na siya sa petsang *)-*)-*)O May labindalawang paruparo na dumapo sa kanya. :uwerte raw iyong. t may birthday party pa siya. 'aya5t di na niya pinansin ang iba pang mga kakaibang nangyayari sa kanya tulad ng paglapit ng mga galang hayop, biglaang paglago at pamumunga ng mga puno sa kanyang paligid, at pagsakit ng kanyang likod. Pero nang sumapit ang hatinggabi, sa unang segundo ng kanyang kaarawan, magbabago ang takbo ng normal na buhay ng batang si ya. *6. -along "iwata ng agkahulog ,i &dgar Samar 1t tells the story o# /anielCyelC'arl 'abute, an aspiring Filipino writer and his three #riends0 9rik, Glen and Michael. Their #riendship starts when they are young boys in :an Pablo +ity then they part ways when they leae the town to study college or #ind obs in other places. /aniel leaes :an Pablo and settles in Marikina +ity. The story starts with /aniel writing an email to Michael recounting their e?periences in a #ictional place called tisan located somewhere in :an Pablo, Laguna.
*J. Sambahin ang atawan ,i $lvin #apan lin B. Hapan&s second noel draws together #our lies. aime un, 8ia and Maya share a world o# oerlapping relationships, where the threads o# their
entanglement erect walls among them and diide their lies into pockets o# doubt. Plagued by unshared secrets and propelled by a multitude o# desires, they engage in an unmitigated pursuit o# pleasure physical and otherwise, creating ripples that a##ect each other&s lies in more ways than they imagine.
e, necessitating ritual0 $'ailangan ang ritwal ng pananahimik, ng pag-alala ng mga petsa ng anibersaryo, ng kaarawan, at ng kung anu-ano pang mga unang dapat huwag kaligtaan upang ipaalalang oo at hindi kailanman kalilimutan ang sinumpaang pagtitinginan.% part #rom this, the noel o##ers limited character in#ormation, allows mere glimpses as brie# as its chapters. For here reelation takes place not through narration but through in#erence. Much more is reealed by way o# oerlaps in e?istence. *K. $=,=S,L$ ,i =ob Ong B(''B:(PL'o=O is an autobiography detailing author Bob Ang&s school days, #rom his e?periences on his #irst day o# primacy school to his disastrous uniersity e?perience and culminating with his entry into the education sector himsel#, as a teacher. 1t is told through a series o# humorous anecdotes #ocusing on #our phases0 primary school, high school, uniersity, and his adult working li#e. Ang is be#uddled by his introduction to a chaotic, Filipino public school at age #ie, and deeply scared o# terri#ying, witch-like #irst primary teacher, who made a habit o# physically lashing out at misbehaing students. s Ang grows older, his troubles with school grow. !e skips school to watch moies at the local moie theater. !e e?periences the traditional teenage scourge o# acne, dotingly pursues a pretty girl he re#ers to as $:pecial :omeone,% and battles his constant #oe, math class, all while using his e?periences to poke #un at Filipino cultural norms and the Philippines& deeply under#unded public education system.
*. Colon ,i +ogelio =raga
,obela 1sang hindi inaasahang bisita ang dumalaw sa huling araw sa lamay ng
tumayong mga magulang ni Blesilda. Bitbit ng matanda ang isang lihim sa pagkatao niya na magdadala sa kanya mula sa kumportableng buhay ng call center e?ecutie sa Maynila patungo sa masalimuot na mga lansangan ng +ebu, sa kabukiran ng Manili sa (orth +otabato, at sa kasagsagan ng digmaan sa Mindanao noong panahon ni Marcos, ng karahasan ng mga 1laga sa !ilaga at Gitnang Mindanao, hanggang sa kasalukuyan sa patuloy na tunggalian ng mga kasaysayan, mga paniniwala, at mga imahinasyon sa lokasyon ng isang nawawalang bayan. ng +olon ay nobela sa paghahanap ng identidad, ng pagibig, ng kayapaan at kalayaan, at ng mga pinatatahimik na naratibo ng mga tauhan na patuloy na naghahanap ng daigdig na matitirahan lamang sa pagtuklas at pagtakas. *4. ;berman ,i ero $5 "5 Sel0'ublished $The spectacular and the ludicrous are in $;berman,% a noel about a has-yet-tobe superhero. The noel5s success lies on seeral #actors0 a pain#ul but pleasing critiEue o# society" readable and contemporary" and its ability to let the public read, be entertained, while pondering the #ollies o# being a hero.% )7. =lue $ngel -hite $ngel =y Charlson Ong Twenty-#ie year old lounge singer Laurice :aldiaga is #ound dead in her room at the Blue ngel +a#e and Bar in Binondo, Manila5s +hinatown. 1nspector +yrus Ledesma, a +hinese mesti>o cop with a dark past is assigned to inestigate the matter. The bar owner, ntonio +obianco, is a known associate o# Mayor Lagdameo Go-Lope>. Ledesma walks into a cauldron o# intrigues, labyrinths, crumbling edi#ices, dog#ights and suspects that include a aded whiskey drinking #emale bar manager, a psychic ournalis, a dysle?ic piano player, a Euick trigger pit bull owner, an aging sa?ophone player and +yrus5 own uncle, Police +hie# 8uben acinto. Other (itles:
=atbat ni ;dan .+etelling/ ,i 4un Sungkit *oymoy Lulumboy ,i 4un *atias 111 uwentong ambata ,i +enato C5 Aibiesca agsasalin Christian Cordero sang *alaking aastigan Alad on3ale3
