1949: Siyasal Rota

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3 Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA)

AÇIKLAMALI YÖNETİM ZAMANDİZİNİ 1940 – 1949 Birgül Ayman GÜLER (Editör) Tekin AVANER Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU Tayfun ÇINAR Can Umut ÇİNER Esra DİK Bülent DURU Nuray Ertürk KESKİN Ceren KALFA Barış ÖVGÜN Menaf TURAN

Ankara, Aralık 2008 (c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.)

Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949 Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA) AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 3 Ankara, 2008

Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi Tekin Avaner, Araştırma Yönetici Yrd. Yrd. Doç. Dr. Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU Yrd. Doç. Dr. Tayfun ÇINAR Yrd. Doç. Dr. Nuray Ertürk KESKİN Dr. Bülent DURU Dr. Ceren KALFA Dr. Menaf TURAN Can Umut ÇİNER Esra DİK Barış ÖVGÜN ISBN: 978-975-482-799-6 1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1940-1949

Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı Kapak Tasarım: Fikret Sarı Baskı Yeri: Ankara Üniversitesi Basımevi

İncitaşı Sokak No: 10 06510 Beşevler / Ankara Tel: 0312 - 213 66 55 Basım Tarihi: 01.03.2009

Yayın Yeri: AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi KAYAUM Müdürlüğü Cebeci – Ankara Tel: (0312) 595 12 85 Eposta: [email protected] Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr Bu çalışma Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş ve Temmuz 2007- Aralık 2008 tarihleri arasında yürütülmüştür.

II

İÇİNDEKİLER Kısaltmalar.........................................................................................................V Sunuş................................................................................................................VII Kırklı Yıllarda Yönetim .....................................................................................1 Birgül Ayman GÜLER 1940: Savaşa Karşı Ulusal Korunma ..............................................................15 Nuray Ertürk KESKİN 1941: Kıtlık Yılında Milli Korunma Kanunu Uygulamaları ......................159 Bülent DURU 1942: “A’dan ‘Z’ye Bozuk Devlet”in Yeniden Yapılanması Girişimlerinin Yükselişi ve Düşüşü ...............................................................225 Tayfun ÇINAR 1943: “Kötü Günler Yılı”nın Bıçak Sırtı İdaresi .........................................357 Ceren KALFA 1944: Savaş Kıskacında Türkiye ve Askeri Yönetimde Kısmi Reform .....465 Menaf TURAN 1945: Dönüm Noktasında Türkiye ................................................................585 Tekin AVANER 1946: “Demokrasi”ye Kavuşma ....................................................................701 Can Umut ÇİNER 1947: Uluslararası İç Politika ........................................................................849 Barış ÖVGÜN 1948: Marshall Planıyla “Hür Dünya”ya Giriş............................................947 Esra DİK 1949: Siyasal Rota - Halkçılık ve Bağımsızlık Yerine Hür Teşebbüsçülük ve Amerikancılık...........................................................................................1061 Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU Genel Kaynaklar...........................................................................................1155 Araştırmacılar Hakkında.............................................................................1167 Kişi Adları Dizini ..........................................................................................1179

III

1949: SİYASAL ROTA - Halkçılık ve Bağımsızlık Yerine Hür Teşebbüsçülük ve Amerikancılık Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU∗ Bizim bildiğimize göre müstakil bir memleketin toprakları üzerinde, ister general olsun ister teknisyen, ister üniforma giysin, ister sivil, ister yaya dolaşsın, ister jeep otomobiline binsin, yabancı bir devletin ordusuna mensup birlikler, devamlı vazife ile bulunamazlar. ("İstiklâl", Markopaşa. 1946 yılında Missouri Zırhlısının Türkiye'ye gelişi ile ilgili olarak Sabahattin Ali’nin yazısından).

Genç Cumhuriyet için 1949 yılının kritik önemi, 1945 yılında başlayan ABD egemenliği altına girme sürecinin tamamlanarak kesinlik kazanmış olmasıdır. Soğuk Savaş’ın başlaması, Türkiye’nin “Hür Dünya” saflarına katılarak emperyalizmin boyunduruğu altında yeni sömürgeleşmesini hızlandırmıştır. Anılan dönemde bir yandan ABD’nin Marshall Yardımları başlarken öte yandan da Türkiye’nin kalkınması için liberal bir ekonomik politikanın tercih edildiği ilan edilmiştir. Nitekim Türk burjuvazisinin tercihinin bu yönde olduğu, 1948 yılında İstanbul’da toplanan İktisat Kongresinde açıklık kazanmıştır. 1948 İktisat Kongresinin en özlü anlamı, İzmir’de toplanan 1923 İktisat Kongresi’nde benimsenen ilkelerin terk edilmiş olmasıdır. 1948 İktisat Kongresiyle Türk burjuvazisi, yeni tercihlerini dile getirmiştir: Yabancı sermaye teşviki ve özel teşebbüsçülük.1 1949 yılında Türkiye, dört yıl önce başlayan rota değişikliğini kesinleştirmekle kalmamış bunu ilan etmeye de zorlanmıştır. Siyasi ve iktisadi yapıda ∗ 1

Yrd.Doç.Dr., Gazi Üniversitesi Stefanos, Yerasimos, Az Gelişmişlik Sürecinde Türkiye, Kitap: 3, Dünya Savaşından 1971’e, s. 171. Dönemin gazetelerinin bu yardımları nasıl büyük bir sevinçle karşıladığını bir de mizah dergisinde Sabahattin Ali’nin dilinden duyalım: «Yurdumuza tekrar yabancı sermaye gelecekmiş. Gazeteler bu havadisi verirken cümbüş ediyorlar. Resmî makamlar da, memlekete yabancı parası girmesini kolaylaştırmağa himmet ediyorlar. (...) Lozan'ın en şerefli tarafı, bizi yabancı sermaye köleliğinden kurtarması idi. (...) Bir memlekete girip yerleşen yabancı sermayeyi çıkarıp atmanın, yabancı orduları sürüp denize dökmekten çok daha güç olduğunu, biz Osmanlı İmparatorluğu'nun mirasçıları herkesten iyi biliriz» ("Yabancı Sermaye", Markopaşa, (1946) 2.) der ve ekler: «Kendi menfaatlerini milletlerin menfaatinden üstün tutanlara, kendi hak edilmemiş ekmeklerini yiyebilmekte devam etmek için milletlerini kölelik zincirleri, cehalet karanlığı, korku uyuşukluğu içinde bırakmaya çabalayanlara lânet olsun. (...) Kendilerini sattıkları devletin dostluğunu kendi milletine mazur gösterebilmek için yurtlarına kavi ve korkunç düşmanlar icat edenlere ve memleketlerini yakın tehlikelere sokmak isteyenlere lânet olsun...» ("Lânet Olsun", Markopaşa, (1947: 10.) Aktaran Kemal Adatepe, “Sabahattin Ali ve Markopaşa’sı”, Kitap Gazetesi, İstanbul: 8 (1999).

1949 Yılı 1061

meydana gelen bu köklü dönüşümün muhtemel iç sarsıntılara yol açmamış olmasında, çok partili hayatın yarattığı siyasal iklim ortamında kıyasıya iktidar mücadelesi veren CHP ve Demokrat Parti’nin sözü edilen dönüşüm konusunda aynı çizgiyi paylaşıyor olmaları etkili olmuştur. Hem Demokrat Parti hem de CHP, “Hür Dünya” saflarında yer almakta aynı istek ve azmi sergilemişlerdir. Böylece Genç Cumhuriyet’in bağımsızlık, devletçilik ve halkçılık gibi temel yönelimlerinin yerini, hızla ABD’ye bağımlılık, serbest teşebbüsçülük ve burjuvazinin çıkarlarını koruma almıştır. Siyasal ve iktisadi politikalarda meydana gelen köklü değişimin, idari örgütlenmeye ve idare tarzına etki etmesi kaçınılmazdır. Elinizdeki yazı, Türkiye’nin yol ayrımında nasıl idare edildiğini, belli başlı çizgileriyle ele almak için kaleme alınmıştır. II. Dünya Savaşından sonra yeniden yapılanan dünyada Türkiye’nin tercihi, idari yapıyı da etkilemiştir. Bütünlüklü bir analiz için, her ne kadar 1940’lı ve 1950’li yılların birlikte değerlendirilmesi gerekliyse de, bu çalışmanın amacı gereği, inceleme kendisini 1949 yılıyla sınırlı tutacaktır. GENEL SİYASAL DURUM İdari yapı ve idare tarzının 1949 yılındaki özelliklerine geçmeden önce 1949 yılının genel atmosferine kısaca değinmek, dönemin havasını anlamak açısından yararlı olabilir. Soğuk Savaş Döneminde ABD Tipi Demokrasi ve Anti Komünist Mücadele Sosyalist Blok ile liberal kanat arasındaki soğuk rüzgârlar 1949 yılında daha sert esmeye başlamıştı. Henüz yılın ilk günlerinde, 19 Ocak 1949 günü, ABD Başkanı Truman, ant içerken komünizmi, yalancı bir felsefeye dayandırmıştır. Öte yandan aynı günlerde Çin’de Komünistler, iktidarı ele geçirmek üzereydiler. Nitekim 1949’un 1 Ekim’inde Çin Komünist Partisi başkent Pekin’de Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğunu ilan etti. Döneme damgasını vuran komünizm karşıtı siyasal hava, ABD Başkanı H.S. Truman’ın, 1947’de Kongre’ye sunduğu bir mesajda ifadesini bulan Truman Doktriniyle yakından ilgilidir. Truman 1947 yılındaki bu mesajında, Yunanistan ve Türkiye’ye yardım için Kongre’den destek istemiştir. Türkiye’ye gönderilen bir heyetin hazırladığı raporda,2 yardım karşılığında önerilen program şöyledir: “Türkiye’ye ateş hattında en ön sırada yer almaya itilen Türk Ordusunun donatılması”3 ABD’nin yükümlülüğündedir; buna karşılık Türkiye ise, savaşta yakıp yıkılan Avrupa’nın yeniden inşa sürecinde ihtiyaç duyacağı maden ve tarım sektöründe çabalarını yoğunlaştırmayı taahhüt etmektedir.4 2 3 4

“First report to Congress on asisstance to Greece and Turkey. For the period end September 30 1947” Aktaran, Yerasimos, s.173. Stefaneos Yerasimos, Az gelişmişlik Sürecinde Türkiye, s.174. A.k., s. 174.

1062

Yönetim Zamandizini

Marshall yardımları konusunda ABD, “komünist olanlara yardım yok” anlayışında idi ve sadece çok partili siyasi rejimlere sahip olanları bu programa dahil edeceğini ilan emişti. Bu koşul Türkiye’nin çok partili sisteme geçişinin nedeni olarak görülmese de, geçiş sürecini hızlandırıcı bir etkiye sahip olduğu rahatlıkla söylenebilir. Bilindiği gibi Türkiye’de Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren “örgütlü bir muhalefet” fikri her zaman varlığını korumuştur.5 Çok partili sisteme geçiş açısından en önemli gelişme, Mayıs 1945’te Mecliste Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu görüşmeleri sırasında yaşanmış, bu görüşmeler muhalefetin canlanmasında büyük rol oynamıştır. 1945’te başlayan bu süreç, daha sonra Demokrat Parti’nin kurulması ile devam etmiş6 ve nihayet 1950 yılında seçim sisteminin değişmesiyle, çok partili sisteme geçilmiştir. Truman Doktrininin7 Gölgesinde Yeni Yönelimler Türkiye, 4 Temmuz 1948 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri ile Ekonomik İşbirliği Antlaşması imzalamıştır.8 Anlaşma sayesinde, Türkiye, TürkAmerikan ilişkilerinde önemli bir dönüm noktası olan Marshall Yardımı’ndan yararlanmaya başlamıştır. 1947-1950 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri’nden Türkiye’ye; 496 milyonu bağış (1947 kuruna göre: 177 milyon dolar) ve 328 milyonu da (1947 kuruna göre: 117 milyon dolar) kredi olmak üzere toplam 824 milyon TL (294 milyon dolar) parasal yardım yapılmıştır. Bu yardımlarla Türkiye’ye önerilen doğrultuyu Yerasimos iki temel noktada toplamaktadır: 1. Ulusal güvenliğin doğurduğu ihtiyaçları karşılamak üzere Türkiye’nin ekonomik düzeyinin ıslahı; 2. Muhtemel saldırgan bir kuvvetin bu ülkeye nüfuz etmek ve Türk siyasal ve ekonomik kurumlarını yolundan saptırmakta yararlanabileceği, ciddi sosyal huzursuzlukların gelişmesini önlemek amacıyla Türkiye’de ekonomik refahın korunması. Çizilen programa göre, ateş hattında ön sırada yer almaya itilen Türk ordusunun donatılması yükümlülüğünü, 2. Dünya Savaşı’ndan kalan malzemeyi bu işte kullanmak suretiyle, ABD üzerine almıştır. Buna karşılık Türkiye de, tarım ve madencilik sektörleri üzerindeki çabalarını yoğunlaştıracaktır.9 5

6 7

8 9

Taner Timur, Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş, s. 13. Timur, Avrupa’da tek parti tek şef sistemlerinin canlı olduğu ve bunun Türk siyasal sistemine çok uygun düştüğü bir sırada bile, örgütlü muhalefet fikrinin terk edilmediğini belirtir ve 1939 CHP Kongresinde “müstakil grup” gibi muhalif grupların ortaya çıkmasını buna örnek olarak verir. Demokrat Parti’nin kuruluşu, genellikle dört CHP milletvekili tarafından Haziran 1945’te Parti Grubuna verilen bir önerge’ye (Dörtlü Takrir denir) bağlanır. Truman Doktrini, 1947 yılında Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman tarafından Sovyet tehdidine karşı hazırlanmış plandır. Truman Doktrini, Amerika Birleşik Devletleri'nin uluslararası politikasının değiştiğini ve Sovyet düşmanlığının bu yeni politikada temel esas olduğunu ilan etmiştir. Bu doktrin ile Amerika Birleşik Devletleri "komünizm tehdidi" altındaki devletlere mali ve askeri yardım yapacağını açıklamıştır. http://turkey.usembassy.gov/uploads/images/FJXVidkbFtFsbud8rN8V1g/1t188.pdf Yerasimos, a.g.k..

1949 Yılı 1063

Böylece, bu iki unsurla, yani kuzeydeki ‘ezeli düşman’a karşı fedailik ve sanayini yeni baştan kuran Avrupa’ya tahıl ambarlığı göreviyle, Türkiye Osmanlı İmparatorluğu’nun ondokuzuncu yüzyıldaki geleneğine yeniden bağlanır. … Şimdi de karşımızda ABD Hükümeti uzmanı M. W. Thornburg vardır... Thornburg’a göre Türkiye’de bir sanayinin özellikle de ağır sanayinin kurulması söz konusu değildir. Üçüncü Beş Yıllık Planındaki tasarıların hiç biri Amerika’lı kapitalistlere tavsiye edilecek şeyler değildir. Hele Türkiye’de kurulacak bir lokomotif fabrikasına mali kaynak sağlamak söz konusu bile edilemez… Uçak ve diesel motorlarıyla sair girift makineler imalı için Ankara’da bir fabrika tesis etmek tasavvurları da aynı şekilde telakki etmemiz lazımdır. Bu gibi tasavvurları hazırlayan veya mütalaa eden kimselere Amerikalılar iyi mesai arkadaşı nazarıyla bakamayacakları gibi, memleketin mali kaynaklarını böyle projelere tahsis eden bir hükümetin de yabancı sermayedarlara itimat telkin ettiği iddia olunamaz.10 [Vurgular bana ait].

Amerika’nın tavsiyelerinin uygulanmasına elverişli temeller, daha CHP hükümetleri zamanında atılmıştır. Ama bunun emperyalizmin güvenini kazanmak noktasında yönetici bürokrasiye yararı olmamış, ABD tercihini DP’den yana yapmıştır.11 Dünyadaki gelişmeler ve Türkiye’nin tercihinin yönetim yapısı üzerinde etkide bulunacak sonuçları iki başlık altında şöyle ifade edilebilir: a. Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası bünyesinde tarıma dayalı ve özel sektör ağırlıklı kalkınma anlayışına yaslanan bir program hazırlanmaya başlanmıştır.12 b. Marshall Yardım Programında Türkiye’nin payı arttırılmıştır. Daha çok Avrupa ülkelerine verilen Marshall yardımından, Türkiye’nin daha fazla yararlanması için olanak sağlanmış ve ABD, Marshall yardımından Türkiye’ye verilen payı arttırmıştır. 1949’da Hükümet Değişikliği: Hasan Saka Hükümeti’nin İstifası ve Şemsettin Günaltay Hükümetinin Kurulması Ocak 1949’un ilk günlerinde, kendini her yerde belli eden huzursuzluk, 11 Ocak 1949 tarihinde en yüksek noktasına ulaştı. Ulaştırma Bakanı Kasım Gülek’in Devlet Bakanlığı’na atanması ve hemen ertesi gün, 12 Ocak’ta Kasım Gülek’in yeni görevini reddetmesi nedeniyle bir hükümet krizi doğdu. Aynı gün, ne garip bir rastlantıdır ki, tüm gazetelerde bir cinayet haberi yer aldı. Hala ne zaman, nasıl ve nerede olduğu tam olarak aydınlatılmayan cinayet haberi şöyleydi: “Sabahattin Ali Öldürüldü”.13 Kasım Gülek’in görevi önce kabul edip, 10 11 12 13

A.k., s.174-175. A.k., s.177. Albayrak, "Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası"nın Hazırladığı İlk Raporun (1951) Demokrat Parti Hükümetlerinin Politikalarına Etkileri Vatan, 12 Ocak 1949. Sabahattin Ali’nin 2 Nisan 1948 tarihinde öldüğü sanılmaktadır. Ali Ertekin, 2 Nisan 1948 tarihinde onu öldürdüğünü itiraf etmiştir. Ancak, bu cinayetin üzerindeki sis perdesi hala aydınlatılmış değildir. 1948 yılında Sabahattin Ali’nin muhtemelen çoktan öldürüldüğü günlerde, yazarın Sırça Köşk adlı kitabının dağıtılması yasaklanmıştı. BCA. 10.7.1948; Sayı: 3/7792; Dosya:52-59; Fon Kodu: 30..18.1.2; Yer No: 117.50..4.

1064


atanan kararı Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra görevi reddetmesiyle tırmanan siyasi gerilimin ortasına düşen bu cinayet haberi, genç Cumhuriyet’in rota değişikliğine muhalefet edenlere verilmiş bir gözdağı olduğu kadar yeni “müttefike” sunulmuş bir adaktı da. Yüksek gerilimli siyasi atmosfer 14 Ocak 1949 günü Hasan Saka hükümetinin istifasını getirdi. Dönemin gazetelerinde Kasım Gülek’in sergilediği tavrı, Saka Hükümetini düşürmeye yönelik planlı bir hareket olarak gören değerlendirmeler yapıldı. Şemsettin Günaltay Hükümetine Doğru: Türkiye’de Toplumsal Koşullar Hasan Saka Hükümeti’nin 14 Ocak 1949 tarihinde istifa etmesinden sonra kurulan Şemsettin Günaltay Hükümet programının temel özelliği, çok partili sisteme geçişi sağlayacak yeni seçim kanunu hazırlığının yapılmasıdır. Günaltay Hükümeti’nin kurulmasını hazırlayan koşullara bakıldığı zaman tek parti açısından işlerin pek de yolunda gitmediği anlaşılmaktadır. Sık sık değişen hükümetler, savaş sırasında ve sonrasında tek partinin içinde bulunduğu zorluğu dışa vurmaktadır. Savaş koşullarından bunalan halk, kendi iradesini temsil etme vaadi ile karşısına çıkan Demokrat Partiye daha fazla ilgi göstermektedir. Demokrat Partinin Cumhurbaşkanı İnönü’nün desteğiyle kurulmuş olması da bu ilginin sınırlanması sonucunu doğurmamıştır. İçerde “milletin sözü” olma iddiasındaki DP, dış politika açısından ABD’den esen rüzgarlarla uyumludur. CHP’de 1945’ten sonra liberal çizgi giderek daha fazla belirgin hale gelmiş, çok partili sisteme geçiş amacıyla önemli çabalar sergilenmişti. Nitekim, 21 Temmuz 1946 tarihinde yapılan milletvekili genel seçimleri ile 12 Temmuz 1947 tarihinde yayınlanan 12 Temmuz Beyannamesi’ne kadar geçen süre, çok partili hayata geçiş sürecinde kritik bir dönem olarak bilinmektedir. Bu dönemde iki parti arasındaki karşılıklı suçlamalar ve mücadelede sertleşmeler14, partiler arasındaki ilişkileri kopma noktasına getirmiştir. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün müdahalesi sorunu büyük ölçüde aşmaya yardım etmiştir. 12 Temmuz Beyannamesi’ni yayımlayan İnönü, yasal sınırlar içinde bulunan muhalif siyasal partinin de, iktidar partisinin yararlandığı koşullarda çalışmasının sağlanması gerektiğini vurgulamıştır. Bu konuda Cumhurbaşkanı olarak İnönü, kendisini her iki partiden de eşit uzaklıkta gördüğünü vurgulamıştır.15 İnönü’nün açıklamaları, DP ekibini büyük ölçüde rahatlatmıştır. Kısmi de olsa siyasal istikrarı sağlamada 12 Temmuz Beyannamesi etkili olmuştur. Ama bunun sonucunda, İnönü- Peker çatışması su yüzüne çıkmıştır. Nitekim Recep Peker, güvenoyu alamaması nedeniyle, 9 Eylül’de istifa etmiş14

15

Peker hükümeti, muhalefeti yasa dışına çıkmakla ve halkı isyana kışkırtmakla; Bayar ise, Peker’i DP üzerinden sürekli baskı uygulamak ve tek parti geleneklerini sürdürmekle suçlamaktadır Cemil Koçak, “Siyasal Tarih: 1923-1950”, Çağdaş Türkiye (1908-1980), Cem Yay., s. 145. Cemil Koçak, a.k., s. 145.

1949 Yılı 1065

tir.16 Peker’in istifası, çok partili hayata geçiş sürecine devam edilmesi yönündeki güçlü bir sinyal olarak algılanmıştır. Peker hükümetinde Hariciye Vekili olan ve San Francisco Antlaşması’nı bu sıfatla imzalamış bulunan Hasan Saka, 10 Eylül 1947 tarihinde, yeni hükümeti kurmakla görevlendirilmiştir. DP, daha liberal eğilimli olan Hasan Saka’nın Başbakan olmasını olumlu karşılamış, nitekim Saka Hükümetinin DP talepleri doğrultusunda girişimlerde bulunmasıyla yanılmadıkları da anlaşılmıştır.17 Saka Hükümeti’nin kurulmasından kısa bir süre sonra toplanan 7. CHP Kurultayı, program ve tüzükte yaptığı değişikliklerle, Savaş döneminde çeşitli girişimlerle kendisinden soğuttuğu sınıfları yeniden kazanmaya çalışmıştır. Bu son çabalar, laiklik ve devletçilik ilkelerinin yeniden tanımlanmasıyla ilgilidir. Kurultay’da, devletçilik, özel girişimciliğin tamamlayıcısı haline getirilmiştir. Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu’nun toprak ağalarını rahatsız eden 17. maddesinin kaldırılmasına karar verilmiş, ayrıca, Köy Enstitülerinde uygulamalı eğitim faaliyetleri bir kenara atılarak, ağırlık kültür derslerine kaydırılmış ve böylece Köy Enstitülerinin tasfiye süreci başlatılmıştır. Bu değişiklikler, CHP’nin geçirdiği evrimi de göstermektedir. Başlardaki olumlu hava Hasan Saka Hükümetinin son zamanlarında yeniden dağılmış ve iki parti arasındaki çatışma en üst düzeye tırmanmıştır. Öyle ki Demokrat Parti, 17 Ekim 1948 ara seçimlerinde, mevcut seçim kanunuyla seçimlere katılmayı reddettiğini ilan etmiştir. 1948 sonlarında Hasan Saka kabinesi iyice yıpranmış görünmektedir. Başbakan ile parti grubu arasında devam eden çekişme, bu yıpranmayı arttırmıştır. İnönü ile Saka arasındaki temel görüş ayrılığı, hazırlanan yeni seçim kanunuyla ilgilidir. İnönü, çok partili siyasal sisteme geçilmesini savunurken, Hasan Saka, yeni seçim kanununda muhalefetin işine yarayacak unsurların yer almasına karşı çıkmıştır. Başbakan ile Cumhurbaşkanı arasındaki çekişmenin açık bir hal alması neticesinde Başbakan Saka, 14 Ocak 1949 günü "son zamanlarda rastladığımız bazı müşküller sebebiyle” şeklinde bir açıklama yaparak Kabinenin istifasını sunmuştur.18 “Beklenmeyen Bir Başvekil”19 Şemsettin Günaltay Günaltay hükümeti 17 Ocak 1949 tarihinde kurulur. Ancak Bakanlar Kurulu neredeyse eski hükümetin aynısıdır. Öyle ki 15 bakandan 10’u Hasan Saka Hükümetinde de görev almıştır. Saka Hükümetinde yer alan bakanlardan sadece 5’i yeni kabinede kendisine yer bulamamıştır. Giremeyen ve yeni görevlendirilen bakanlar listesi şöyledir: Başbakan yardımcısı Ahmet Barutçu yerine Eski 16 17 18 19

CHP içindeki ılımlı kanat “35”ler, Peker Hükümetine güvenoyu vermediler. Cemil Koçak, a.g.k., s. 149. Vatan, 15 Ocak 1949. Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam kitabında, Şemsettin Günaltay’ın “beklenmeyen bir başvekil” olduğunu yazmaktadır. Yeni hükümetin kurulması için önce Hilmi Uran’a teklif edildiğine dikkat çeken Şevket Süreyya Aydemir, Hilmi Uran’ın tavsiyesi ile Şemsettin Günaltay’a teklif götürüldüğünü belirtir. İkinci Adam, 2. Cilt, s. 475.

1066


Bayındırlık Bakanı Nihat Erim; Münir Hüsrev Göle yerine eski Gümrük ve Tekel Bakanı Emin Erişirgil; Çalışma Bakanı Tahsin Bekir Balta yerine eski Milli Eğitim Bakanı Şemsettin Sirer; Ulaştırma Bakanı Kasım Gülek yerine Kemal Satır getirilirken Ekonomi Bakanı Cavit Ekin‘in Bakanlığı da Ticaret Bakanlığı’na bağlanmıştır. Maliye Bakanlığı’na İsmail Rüştü Aksal, Gümrük ve Tekel Bakanlığı’na Fazıl Şerafettin Bürge getirilmiştir. Bir günlük Devlet Bakanı Ali Rıza Erten’in yerini Nurullah Esat Sümer almıştır. Hükümet dışında kalan Faik Ahmet Barutçu da, Parti Meclis gurubu başkanvekilliğine getirilmiştir.20 Günaltay Hükümeti’nin öncelikli gündeminde seçim sisteminin değiştirilmesi yer alırken bunun dışında genel vaatlerle yetinilmiştir.21 Hükümet Programı Meclis’te tartışılırken en dikkat çekici konuşma CHP’li Behçet Kemal Çağlar tarafından yapılmıştı. Behçet Kemal Çağlar gelen tüm hükümetleri şu sözlerle eleştirmiştir: Dış siyaset hariç, şimdiye kadar gelen hükümetler hiçbir esaslı ekonomik başarı gösterememişlerdir. Gereken tedbirleri, ne yerinde, ne de zamanında alamamışlardır. Sadece vaatlerde bulunmuşlardır. İyi niyet yeterli değildir. Ve ben artık birbiri ardı sıra iflas eden iyi niyetler dizisine körü körüne inanmıyorum. Toprak davası, orman davası, ilköğretim davası gibi büyük davalar ya ele alınmalarının sırasızlığı, ya uygulama aksaklığı ya elemanların beceriksizliği ya kamuoyunun iyi hazırlanmayışı yüzünden güdük ve aksak olarak ortada kalmışlardır. … Bunların sebepleri; zihniyette isabetsizlikler, yersiz ve gereksiz harcamalar, yönetimdeki gevşekliklerdir. …22

İktidar partisinin gittikçe bozulan ekonomik durum ve açlık derdiyle boğuşan toplum karşısında durumunun pek de iyi olmadığı Meclis çatısı altındaki bu tartışmadan da anlaşılmaktadır. Mahmut Goloğlu, toplumun içinde bulunduğu durumu şöyle özetler: Toplum öylesine bir açlık derdine düşmüştü ki, ana ve babalar çocuklarını okula bile gönderemiyorlardı. Bu yüzden, 1944 yılında 25 bin olan ortaöğretim öğrencisi, 1949 yılında 19.000’e düşmüş ve hepsi 56 tane olan liselerden bazıları kapatılmıştı.23

Bu koşullarda kurulan Günaltay Hükümeti’nin halkla arasını düzeltmesi pek olası görünmese de Demokrat Parti ile arasındaki ilişkiyi iyileştirmeye dönük kimi adımları olmuştur.24 Günaltay Hükümetinin, muhalefetin seçim yasası 20 21 22 23

24

Mahmut Goloğlu, Demokrasiye Geçiş, s. 245. A.k., s. 246. A.k., s.248-9 A.k., s.251. TUİK verilerinde, 1943 yılında 80 olan lise sayısının, 1945 yılında 76’ya gerilediği görülmektedir. 1947 yılında lise sayısı biraz artmış ancak bu eğilim devam etmemiştir. 1947’de 88 olan lise sayısı, 1951 yılına kadar aynı kalmıştır. Öğrenci sayısı ise1943’te 28 906 iken, 1949 yılında 21 440’a gerilemiştir. 1952 yılına kadar, öğrenci sayısı, 1943 senesindeki seviyeye ulaşamamıştır. bkz. TUİK, Eğitim istatistikleri. Goloğlu, Mahmut, Demokrasiye Geçiş, s.254. Örneğin, iktidar ve muhalefet milletvekilleri ilk kez bir konuda birleşerek; ameliyat ettiği bir hastadan rüşvet aldığı için 3 yıl hapis cezasına çarptırılan Diyarbakır Numune Hastanesi Kulak-burun-boğaz Servisi eski Şefi ve İstanbul Tıp Fakültesi Doçenti Bedri Noyan’ın affını isteyen kanun tasarısını oybirliği ile reddetmişlerdir.

1949 Yılı 1067

konusundaki ısrarlı taleplerini dikkate alması; hükümet kurulur kurulmaz yeni seçim yasası üzerinde çalışmaya başlaması, muhalefet tarafından olumlu karşılanmıştır.25 Fakat bir süre sonra Günaltay Hükümeti’nde de işleri sürüncemede bırakma eğiliminin ağır basması, DP cephesinden sert eleştirilerin yükselmesine ve her iki partide de sinirlerin gerilmesine neden olmuştur. 1949 yılı, seçim kanunu hazırlık çalışmalarının gölgesinde cereyan eden sert havanın etkisi altında geçmiştir. CHP’nin getireceği yeni çok partili rejim, Demokrat Parti tarafından sahiplenilmiş, bu doğrultuda çıkan yasa kendi başarıları olarak görülmüştür. Seçmenlerine çok partili siyasal rejimi hayata geçireceğini ilan eden Demokrat Parti, özellikle kasaba ve köylerde siyasetin dışında kalmış insanlara yeni bir siyasal gelecek vaat etmiştir. Adnan Menderes, “Türkiye’de demokrasinin öncüsü, kurucusu biziz ve bu bir kurtuluş hareketidir, sizi kurtaracağız” derken, siyasetin dışında kalanlara yeni adreslerini de işaret etmekteydi. Menderes’e göre yeni seçim kanunu “demokrasinin Sakarya Zaferi”ydi. CHP tarafından hazırlanan seçim kanununun, Demokrat Parti’ye ait bir başarı olarak görülmesi, iktidar partisinin içinde bulunduğu zaafı göstermesi bakımından önemlidir. 20 Haziran 1949’da DP’nin ikinci büyük kongresinde, seçim yasasının hala çıkmaması üzerine,26 bu duruma tepki olarak “Milli Teminat Andı” kabul edilmiştir (CHP, bu belgeyi “Milli Husumet Andı” olarak adlandırmıştır).27 Milli Teminat Andına göre, yurttaşın oyuna saygı göstermeyen iktidarların “milletin husumetiyle” karşı karşıya kalmaları kaçınılmazdır. Nitekim seçim kanununun gecikmesini protesto etmek için, muhalefet, 16 Ekim 1949 ara seçimlerine de katılmayacağını açıklamıştır. Nihayet, CHP grubu, Aralık 1949’da, seçimlerde yargı denetimi ilkesini kabul ederek yazgısına boyun eğmiş, bu anlayışla hazırlanan yasa tasarısı, 16 Şubat 1950’de TBMM tarafından kabul edilmiştir. Yasayla, gizli oy - açık sayım ilkesi benimsenmiş, seçim kurullarına parti temsilcilerinin alınması, bu kurullara yargıçların başkanlık etmesi ve tüm seçimin yasallığını denetlemek üzere, yargıçlardan oluşan bir Yüksek Seçim Kurulu’nun teşkil etmesi hükümleri getirilmiştir. Böylece Türkiye tarihinde ilk kez, demokratik kurallara saygılı bir seçim yasası kabul edilmiştir.28 Şemsettin Günaltay, başbakan olduktan sonra, yeni seçim kanununun hazırlanması için 11 kişilik bir bilim heyeti kurmuştur. Bunlardan ikisi Temyiz Mahkemesinden (Yargıtay), ikisi Devlet Şurasından (Danıştay), dördü üniversitelerden, üçü ise barolardan seçilmişti. Bu heyete, Yargıtay Başkanı Halil Özyörük başkanlık etmiştir. Komisyon, partilere birer tezkere göndererek, seçim kanunu 25 26 27

28

Cemil Koçak, “Siyasal Tarih: 1923-1950”, s. 151. Cem Eroğul, “Çok Partili Düzenin Kuruluşu- 1945-1951”, s. 119. Seçim Kanunu geciktikçe, DP’den yükselen sesler şiddetini arttırıyordu. Celal Bayar, “önümüzdeki seçimde, kanun içinde de olsa, kanun dışında da olsa, oylarımızı çaldırmayacağız” demişti. Bununla birlikte, Celal Bayar, seçim sandıklarının başına silah takıp gelmekten bahsedenlere karşı çıkıyor ve “isyan yok ihtilal yok” diyordu. Cem Eroğul, a.g.k., s.119.

1068


ile ilgili fikir, görüş ve tekliflerini talep etmiştir. İnönü’den gelen bir taleple uluslarararası otoritelerden de konuyla ilgili görüş alınması istenmiştir. Bu amaçla eski Fransız başvekillerinden Paul Boncour ile iki bilim adamıyle temasa geçilmiştir.29 Seçim kanunu tasarısı üzerinde çalışan bilim heyeti, 19 Eylül 1949 tarihinden 1 Aralık 1949 tarihine kadar 43 toplantı yapmış ve sonunda bir metin kaleme almıştır. Herkes tarafından heyecanla beklenen seçim kanunu tasarısı 7 Aralık 1949 tarihinde Büyük Millet Meclisine sunulmuştur.30 Günaltay Hükümeti’nin bir başka önemli çabası, dış ilişkiler alanında olmuştur. Günaltay Hükümeti, Atlantik paktına katılma hususunda önemli diplomatik çabalar sergilemiştir. Bu çabaların ilk sonucu, Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne kabul edilmesi olmuştur. İlk toplantısını 8 Ağustos 1949 tarihinde Strasburg’da yapan Avrupa Konseyinin bu toplantısında Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Necmeddin Sadak başkanlığındaki heyet temsil etmiştir. Türkiye’nin Avrupa Konseyine girmesiyle, Türkiye’nin bir Avrupa devleti olduğu da kabul edilmiştir Böylece Türkiye Atlantik Paktı’na doğru güçlü bir adım atmıştır.31 Avrupa Konseyine katılma sürecinde, süreci destekleyen çeşitli derneklerin kurulduğu görülmektedir. Bunlardan biri de “Avrupa Birliği Hareketi Türk Milli Konseyi” adlı dernektir.32 KAMU YÖNETİMİNDE DEĞİŞİM: 1949 İL İDARESİ KANUNU “ARIZA” MI DIR? İl İdaresi Kanunu, 10 Haziran 1949 tarihinde kabul edilmiştir. “İllerin yönetimini düzenlemek amacıyla, aynı anayasa döneminde, yirmi yıl arayla iki ayrı yasa çıkarılması ve her iki yasal düzenlemenin de merkeziyete karşı yetki genişliği gerekçesi taşıması”33 ve her iki düzenlemenin ayni partinin hükümetleri ve meclislerine ait olması, kolay açıklanabilen bir gelişme değildir. Öyle ki Sıddık Sami Onar, bu durumu, toplumsal, siyasal ve hukuki açıdan bir arıza olarak nitelendirmiştir.34 Kanunun gerekçesinde, “kamu hizmetlerinin teşkilatında meydana gelen yeni gelişme ve genişlemeler nedeniyle, il genel idaresini düzenleyen hükümlerin yeniden gözden geçirilmesi gereğinin ortaya çıktığı belirtilmektedir. Buna göre il, ilçe, bucak yöneticilerinin görev ve yetkileri güçlendirilecek, birtakım kanunlarla geri alınmış veya dengesi bozulmuş görev ve yetkiler iade edilecektir. 1949 tarihli İl İdaresi Kanunu’nda valilerin yetkileri, yalnızca memurların atanması ya da yer değiştirmesi gibi yönetsel işlerle sınırlandırılmışken yasa va29 30 31 32 33 34

Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam, s.478. Ayın tarihi, http://www.byegm.gov.tr/YAYINLARIMIZ/AyinTarihi/1949/aralik1949.htm. Mahmut Goloğlu, a.g.k., s. 257. BCA: 3.6.1949; Sayı: 3/9369; Dosya: 13-75; Fon Kodu: 30..18.1.2. Nuray E. Keskin, Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenmesi: Türkiye’de İllerin Yönetimi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2007 A.k.

1949 Yılı 1069

lilerin yetkilerini genişleterek, onlara iktisadi ve toplumsal görevler de yüklemiştir.”35 Türkiye’de illerin yönetimini düzenleyen 1929 ve 1949 tarihli iki yasa karşılaştırıldığında, yasaların ruhunu, “yetki genişliği ilkesi” oluşturmaktadır. Bununla birlikte her iki yasayı birbirinden ayıran esas neden farklı siyasi iklimlerin ürünü olmasıdır. Dönemlerinin hakim siyasi iklimi konusunda Nuray E. Keskin şu gözlemleri yapmaktadır: “Gerçekte, 1929 yasası kapitalizme henüz geçmekte olan bir toplumsal örgütlenmeye aitken, 1949 yasası Amerikan hegemonyası altında bir liberalizmin ortaya36 çıktığı ve azgelişmiş devletlerin kalkınma yönetimi kıskacına alındığı bir döneme aittir.” İl İdaresi Kanununun hazırlanması süreci, idari sınır değişikliklerini önemli ölçüde tetiklemiş, yüzlerce idari sınır değişikliği meydana gelmiştir. Özellikle köy sınırlarında ve bağlılıklarında meydana gelen değişiklikler öne çıkmaktadır. Bunun yanı sıra, belediyeleşme açısından dikkat çeken bir gelişme olmamakla birlikte belirli sayıda yeni belediye kurulmuştur. Yeni bucaklar kurulmakla birlikte sayıları fazla değildir. Kurulan bucak sayısı 5’tir. Bununla birlikte, Tunceli’de ve Adana’da yeni bucakların kurulması hazırlıklarına rastlanmaktadır.37 1949 yılı, gerek idari bakımdan yeni örgütlenmelere gidildiği gerekse de çok sayıda bürokratın görev yerinin değiştirildiği bir yıl olması nedeniyle de dikkat çekici bir yıl olmuştur. Bürokrasideki büyük çaplı “tasfiye” hareketinde kullanılan başlıca yöntem, merkeze alma ve emekliye sevk etme biçiminde gerçekleşmiştir. Bu olguya biraz daha yakından bakmak tamamlayıcı olacaktır. Bürokraside Tasfiye Dönemi Türkiye’nin Amerikan emperyalizmiyle bağımlılık ilişkisine netlik kazandırdığı 1949 yılında, bürokraside de önemli hareketlenmeler gözlenmiştir. Yıl boyunca çoğu il ve ilçe mülki idare amirleri değiştirilmiştir. Birkaç istisna dışında neredeyse bütün illerin valileri değiştirilirken, çok sayıda valinin merkeze çekildiği, bir kısmının ise emekliye sevk edildiği görülmüştür. Kaymakamlık atamalarında da benzer bir yoğunluk göze çarpmaktadır. Bunun yanı sıra, Temmuz 1949 ayında, İçişleri Bakanlığında meydana gelen değişiklikler çarpıcıdır. Örneğin Edirne Valisi Rüknettin Nasuhioğlu (henüz Edirne’de 6 aydır vali); Tekirdağ Valisi Burhan Teker ve Kırşehir Valisi Cavit Kınay Merkeze vali olarak tayin edilirken; Kars Valisi Esat Onat, Van Valisi Nurettin Aynuksa, Ağrı Valisi 35

36 37

A.k. “Yasa tasarısının görüşmelerinde DP milletvekili Nuri Özsan, valilerin bir taraftan merkezi kudretin temsilcisi, diğer taraftan il yerel yönetiminin başı olarak iki niteliğe sahip olduklarını hatırlatmaktadır. Özsan’a göre, yeni kanun valileri merkezi hükümetin temsilcisi sıfatıyla geniş yetki sahibi kılmaktadır, ancak valilerin özel idarelerin başı sıfatıyla sahip oldukları yetkileri belirlemek daha öncelikli ve önemlidir. Özsan, ‘içine girdiğimiz rejimin samimiyetine asla uymayan totaliter bir zihniyetin eseri’ olarak tanımladığı tasarının, ‘iş başından uzaklaşan Recep Peker hükümeti ile birlikte tarihe intikal etmesi’ gerektiğini söylemektedir. Recep Peker hükümeti döneminde hazırlanan tasarı, Hasan Saka ve Günaltay hükümetince de benimsenmiştir”. A.k. BCA.3.2.1949; 1. Büro, Fon Kodu. 490.1.0.0.

1070


Memduh Payzın ve Kırklareli Valisi Kamuran Çuhruk'un Merkezde müfettiş olarak çalıştırılmalarına karar verilmiştir. Askeri Örgütlenmede Değişiklik: Genelkurmay MSB’ye Bağlandı 1949 yılında, Genelkurmay Başkanlığı, 30 Mayıs 1949 gün ve 5398 sayılı kanunla, doğrudan doğruya Milli Savunma Bakanlığı’na bağlandı. Bu kanun hükümlerine göre Türk Silahlı Kuvvetleri’nin, barışta ve savaşta hazırlık ve yönetiminden Milli Savunma Bakanlığı sorumlu tutulmaktaydı. Genel Kurmay Başkanlığı, 05.06.1944 tarih ve 4580 sayılı Genelkurmay Başkanlığının Vazife ve Salahiyetleri Hakkında Kanunu ile Başbakanlığa bağlanmıştı. 1944-1949 yılları arasında Genelkurmay Başkanlığı Başbakanlığa bağlı kalmıştır. 5398 sayılı Milli Savunma Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı’na bağlı bir daire haline geldi.38 Kanuni düzenlemeye göre personel, istihbarat, harekat, eğitim, seferberlik, ikmal ihtiyaçlarının ve dağıtımında önceliklerin tespiti işleri, Genelkurmay Başkanlığı vasıtasıyla, diğer hizmetler de Bakanlık Müsteşarlığı kanalıyla yürütülecekti. 1949 yılında Milli Savunma Bakanlık Müsteşarlığı’na bağlı kara, deniz ve hava müsteşarlıkları, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı teşkilatları kaldırılarak yerlerine Kuvvet Komutanlığı teşkilatları kurulmuştur. Askeri örgütlenmede bir başka değişiklik, 30 Mayıs 1949 tarih ve 5399 sayılı kanunla kurulan Milli Savunma Yüksek Kurulu’dur. Bu Kurul, Başbakan’ın başkanlığında, Genelkurmay Başkanı ve Bakanlar Kurulu üyelerinden oluşan Yüksek Müdafaa Meclisi’nin yerine kurulmuştur.39 Milli Savunma Yüksek Kurulu’nun teşkilat yapısı ise şöyledir: Başbakanın başkanlığında ve onun teklifi ile Bakanlar Kurulu tarafından seçilecek Bakanlarla, Milli Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanından oluşur. Cumhurbaşkanı bu kurulun tabii üyesidir. Bakanlar Kurulu’nun 1 Temmuz 1949 gün ve 3/9548 sayılı kararı ile Milli Savunma Yüksek Kurulu Üyeliğine seçilecek Bakanlar; İçişleri, Dışişleri, Maliye, Bayındırlık, Ekonomi, Ticaret, Ulaştırma, Tarım ve İşletmeler Bakanları olup; seferde Harp Kuvvetleri Genel Komutanı Yüksek Kurulun tabii üyesidir. Kurul gerektiğinde Askeri Şura üyelerini ve her türlü uzmanları istişare için çağırabilecekti. Kamu Yönetiminde Verilen Cezalar Kamu yönetiminde uygulanan cezalar bakımından 1949 yılının öne çıkan özelliği, askeri personelin aldığı cezalardır. Otuz kadar subay çeşitli gerekçelerle 38 39

Halit Yılmaz, “Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli Savunma Hizmeti”, AÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, 2005, Cilt 54, sayı 4. (375-430) 24 Nisan 1933 gün ve 14443 sayılı Kararname

1949 Yılı 1071

aynı yıl içinde Ordudan ihraç edilmiştir. İhraç gerekçeleri arasında dikkat çekenler şöyledir: Hırsızlık, zimmete para geçirme, onay verilmeyen evlilikler ya da bir kadınla nikâhsız yaşamak, sarhoşluk ve gayritabii ilişkiler. Bunun dışında terfi iptali, disiplin kusurları nedeniyle emekliye sevk gibi cezalar da verilmiştir. MALİ YAPIDA “BÜYÜK” REFORM Kamu idaresinde dikkat çeken önemli dönüşümlerden bir diğeri de mali yapıda gerçekleşmiştir. Kimilerince “Cumhuriyet döneminin en büyük vergi reformu” diye tabir edilen bir dizi kanun bu yıl içinde çıkarılmıştır. TBMM tarafından 1949 yılında kabul edilen ve 1950 yılında yürürlüğe konulan Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Vergi Usul Kanunu ve Esnaf Vergisi (birkaç yıl sonra kaldırılmıştır) Kanunları, “büyük reform”un parçalarıdır. Sözü edilen reformun gerekçeleri şöyle sıralanabilir: On yıllık yürürlülük süresi boyunca Gelir Vergisi uygulamasının başarılı olmadığı görülmüştür. Tarıma dayalı bir ülkede zirai kazançların vergilendirilmemiş olmasının bu sonucun temel gerekçesi olduğu görüşü yaygın olarak ileri sürülmüştür. Anılan dönemde vergi kaçakçılığının da artan bir ivme kazanarak yaygınlaştığı anlaşılmaktadır. Uygulama bakımından Kurumlar Vergisi de başarısız sonuçlar vermiştir. Belki de tek istisna Vergi Usul Kanunu uygulamasıdır, bu kanun uygulama sonuçları bakımından başarılı olmuş, yürürlülük süresi içinde, defter, fatura, bilânço, değerleme vb. gibi kurumlar kalıcı bir biçimde yerleşmiştir. 1949’da başlatılan vergi reformu hareketinin ilk ve büyük turu, 1957’de girişilen Gider Vergileri Reformu ile tamamlanacaktır.40 1949 Bütçesi 1949 Yılı Bütçesi: Devlet Bütçesine giren dairelerin 1949 yılı genel giderleri için, 1.371.875.627 Lira ödenek ayrılmıştır. Gelirler ise 1.251.802.894 Lira olarak tahmin edilmektedir. Açık olan 120.072.733 Liranın ise, ilgili kanunlar çerçevesinde yapılacak uzun vadeli iç istikrazlarla kapatılması öngörülmüştür.

40

Hakan Kıvanç, “Vergi Reformunun Çerçevesi ve Türkiye’de Gelişimi”, http://www.alomaliye.com/2007/hakan_kivanc_vergi_reform.htm [Erişim Tarihi: 8.8.2008]

1072


1949 Devlet Bütçesi Daireler Büyük Millet Meclisi

TL. Gelir Bütçesi

TL.

10.524.623 İrat ve Servet Gelirleri

435.600.000

Cumhurbaşkanlığı

1.047.500 Muamele ve İstihlak Vergileri

519.010.000

Sayıştay başkanlığı

1.989.657 Tedavül Vergileri ve Harçlar

68.732.000

Başbakanlık

3.460.550 Tekel Gelirleri

Danıştay Başkanlığı

1.004.896 Devlet Malları Gelirleri

15.650.000

Basın ve Yayın Genel Müdürlüğü

3.708.272 Devletçe İdare Edilen Kurumlar

12.455.000

İstatistik Genel müdürlüğü

1.671.021 Genel Kurumlar ve Şirketler Gelirlerinden Devlet Payı

3.350.000

Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü

2.243.787 Çeşitli Gelirler ve Cezalar

Diyanet İşleri Başkanlığı

2.859.215

Adalet Bakanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Milli Savunma Bakanlığı

6.178.405 460.450.000 19.722.472

Emniyet Genel Müdürlüğü

33.467.260

Jandarma Genel Komutanlığı

42.937.214

Dışişleri Bakanlığı

13.427.499

Maliye Bakanlığı

109.684.148

Devlet Borçları

168.148.759

Milli Eğitim Bakanlığı

160.697.843

Bayındırlık Bakanlığı

10.987.262

Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı (Ekonomi)

11.325.509

Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı (Ticaret)

3.278.830

Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı

52.529.908

Gümrük ve Tekel Bakanlığı

19.357.540

Tarım Bakanlığı

34.211.949

Ulaştırma Bakanlığı

3.801.783

Çalışma Bakanlığı

1.760.900

A (I) Cetveli Genel Toplam

23.775.000

41.707.997

İçişleri Bakanlığı

Toplam

173.230.894

1.222.184.799 149.690.828 1.371.875.627 Genel Toplam

1.251.802.894

1949 Yılı 1073

Duyunu Umumiyeden Kopuş Genç Cumhuriyet’in Duyunu Umumiye ile ilişkisi, 1940 yılında, bir Bakanlar Kurulu Kararı ile kesilmişse de41 karşı tarafın bu karara itirazı ile itilaflı bir süreç başlamıştır. Nihayet, 4 Ağustos 1948 tarihinde müzakereler sonuç vermiş ve bir anlaşmaya varılmıştır. 1950 yılında imzalanan protokolle, Duyunu Umumiye ile ilişki resmi olarak sona erdirilmiştir. 1950 yılında Osmanlı Duyunu Umumiyesi hamillerinin mümessilleri arasında imzalanan protokol gereğince Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine devri kararlaştırılan Paris'teki bina, T.C. Hazinesi varlıkları arasına kaydedilmiştir. 1949 yılında, Duyunu Umumiye hesaplarını kapatmak için bir heyet Paris’e gönderilmiştir. Eski Osmanlı İmparatorluğunun Taksime uğrayan Duyunu Umumiye Meclisi ile cereyan eden müzakere 4. 8. 1948 tarihinde nihayet bulmuş ve mezkur Meclis bu borçlarımızın mukavelelerine uygun olarak itfa edildiğini bütün alacaklılar namına kabul eylediği gibi İdaresi zamanına ait olarak yapılacak hesaplaşma neticesinde 1933 senesinden beri faiz ve mürettebat olarak tahsil ettiği yıl taksitlerinden nezdinde kalmış olan bakayayı iade ve mezkur yıllara ait müsbit evrakı ita etmeği taahhüt etmiş ve şimdiden alelhesap bazı tediyatta bulunmuştur. Bu hususta imzalanan protokol gereğince maruz hesaplaşma işine 15.2.1949 tarihinde iptidar olunması kabul edilmiş olmakla beraber gerekli hazırlıkların bu tarihte ikmal edilememiş olması hasebi ile mezkur tarih, yine Konsey'in mütabakatı ile en geç 15.5.1949 olarak tesbit edilmiş ve bahsi geçen hesaplaşmanın ifası ve belgelerinin tesellüm, imha ve ledelicap nakli için 5262 sayılı kanunla Amortisman Sandığına yeter miktarda ödenek verilmiş bulunmaktadır. Bu konuda dördü Maliye Bakanlığından dördü ise Sandık'tan seçilecek sekiz memurun hesaplaşma için görevlendirilmesine 42 ve Paris'e gitmelerine izin verilmiştir.

DOĞAL KAYNAKLARIN YÖNETİMİ 1948 yılında dünyada, madenlere yönelen yüksek talep ve fiyatlardaki artış, 1949 yılında da devam etmiştir. Bu da metruk madenlerin bile faaliyete geçmesine, çalışmakta olanların ise üretim miktarlarında önemli artışlara gidilmesine neden olmuştur. Maden endüstrisinin canlandığı bu dönemde, maden kömürü başta olmak üzere, linyit, krom ve demir madenleri ABD’den temin edilen yardımlarla gelişmeye başlamıştır.43 ABD’nin konuya gösterdiği yakın ilginin geri planında, ham metalik ve maden maddelerinin geniş çaplı stokunu öngören bir programı hayata geçirmiş olmalarının payı büyük olsa gerektir. Oysa Türkiye başlangıçta, maden işletme41

42

43

Türkiye Cumhuriyeti Hükümetiyle Osmanlı Duyunu Umumiyesi hamillerinin mümessilleri arasında mukavelename, TBMM kütüphanesinde bulunmaktadır. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti Hükümet ile Osmanlı Düyunu Umumiyesi hamillerinin mümessilleri arasında itilafname de TBMM kütüphanesinde bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı Hazine Genel Müdürlüğü Muamelat, Sayı: 12911, 7 Nisan 1949; başbakanlık Muamelat Umum Müdürlüğü, 3/9048 sayılı belge. BCA: 8/4/1949 Sayı: 3/9048 Dosya: 47-447 Fon Kodu: 30..18.1.2 Yer No: 119.27..9. ; 1950’deki devir işlemleri için bkz. BCA: 19/9/1950 Sayı: 3/11850 Dosya: Fon Kodu: 30..18.1.2 Yer No: 123.73..7., Umumi Maden Durumu, Türkiye Madenciliğinin 1949 Bilançosu.

1074


lerinin geliştirilmesini kendi imkanları ile sağlamayı planlamıştır; ne var ki 1949 yılında Marshall kredisinden geniş bir şekilde faydalanılması üzerine, bu kanalla gelen kaynakların bir bölümü madencilik sektörünün özel teşebbüsü de devreye sokarak geliştirilmesine yönlendirilmiştir. 1949 yılı içerisinde 499 maden arama ruhsatnamesi ve 6 adet maden imtiyazı verilmiştir.44 EĞİTİM VE SAĞLIK POLİTİKALARI Veremle Savaş Sosyal politika alanında 1949 yılında dikkate değer en önemli gelişme Verem Savaşı Hakkında Kanun’dur. 5368 sayılı "Verem savaşı hakkında kanun"un kabul edilmesiyle, verem savaşı dispanserleri, sağlık ocakları ve hastanelerle bu hastalıkla mücadele kararlılıkla sürdürülmüştür. Tüberküloza bağlı ölümler, 1940’lı yıllarda yılda yüzbinde 150 ile 250 oranıyla bütün ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Bu yüksek ölüm oranları, 1950’li yıllardan itibaren etkili ilaçların devreye girmesine paralel olarak gönüllü kuruluşlarla birlikte ülke çapında uygulanan ve iyi takip edilen kontrol programı sayesinde hızla azalmıştır; 1970’li yıllarda yüzbinde 20’ye 1990’da 3.2/100000’ye, 1997’de 1.8/100.000’e düşmüştür. Ölüm sıralamasında ise tüberküloz 21. sıraya gerilemiştir.45 Verem hastalığıyla mücadelede, kentlerde kurulan veremle savaş derneklerinin desteği de alınmıştır. Nitekim 1949 yılında kamuya yararlı dernek statüsüne geçmiş derneklerin çoğunluğu veremle savaş dernekleridir. Sıtma ile Savaş 2. Dünya Savaşına girmemekle birlikte, 1940’lı yıllar boyunca ülkedeki sağlık sorunlarının artarak büyüdüğü gözlenmiştir. Bu dönemde sıtma, epidemik tifüs ve çicek büyük salgınlara sebep olmuştur. 1945 yılında sıtma ile savaş için ‘’Olağanüstü Sıtma Savaş Kanunu’’ çıkarılmıştır. 1949 yılına gelindiğinde sıtma ile savaşta epeyce yol alındığı görülmektedir. Salgın hastalıklarla mücadeledeki başarının ardında, Behçet Uz’un 19461948 arası sağlık bakanlığı döneminde yürürlüğe konulan koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetleri politikasının yattığı açıkken, izleyen yıllarda koruyucu sağlık hizmetleri boyutu rafa kaldırılmış ve tedavi edici hizmetlerle sınırlı kalan bir politika benimsenmiştir. Ne var ki sağlık personelinin yetiştirilmesi konusu da ihmal edildiğinden, hasta bakım hizmetleri de istenilen düzeyde gelişememiştir. (Bkz. Ek.2. Sağlık Çalışanları Tablosu (1923-1950). Okullaşma 1949 yılının okullaşmayla ilgili göstergeleri şöyle sıralanabilir: Bu yıl içinde ilkokullardan 133 bin çocuk mezun olmuş, 700 köy okula kavuşmuş, ilköğre44 45

A.k. İsmail Ceyhan, “Tüberkuloz”, Aylık Epidemiyoloji Raporu, Cilt.4, Sayı 2, Mart –Nisan 2005.

1949 Yılı 1075

tim kadrolarına 1750 yeni öğretmen dahil olmuş, köy enstitüleri ve öğretmen okullarındaki öğrenci sayısı artırılmıştır. Bu yıl, çoğu halkın yaptığı binalarda olmak üzere, 76 ilçe merkezinde yeni ortaokul açılmış ve bu suretle 235 kasaba ortaokula kavuşmuştur. 46 İlköğretimdeki gelişme hızını lise seviyesinde yakalamak mümkün olmamıştır; 1947’de 88 olan lise sayısı, 1955’te ancak 123’e çıkartılabilmiş, 1949 yılında 1931 olan lise öğretmeni sayısı ise 1955 yılında 2476 olmuştur. İncelenen yıl içinde liseden mezun olan öğrenci sayısı 5645 iken, bu sayı 1955 yılına kadar sürekli olarak gerilemiştir. Savaş ekonomisinin aileler üzerindeki olumsuz etkisi, kendisini daha sonraki yıllarda bu şekilde göstermiştir. Özetle aşağıdaki tablodan da anlaşılacağı gibi, 1947-1952 yılları arasında lise sayısında anlamlı bir artış meydana gelmemiştir. (Bkz. Ek.3. Liselerde Okullaşma (1946-1956)). BASIN YASAKLARI Cumhuriyet rejiminin çok partili sisteme yönelmesi, genel beklentinin aksine “basın özgürlüğü” doğrultusunda herhangi bir ilerleme kaydedilmeden gerçekleşmiş, özellikle muhalif basın üzerindeki baskılar anılan yıl içinde daha da yoğunlaşmıştır. Nitekim Şevket Süreyya Aydemir, hükümetin elindeki gazete kapatma yetkisini, basının başında asılı duran “Demokles’in kılıcına” benzetmiştir.47 Basın yasağı, 1949 yılı boyunca ilginç bir biçimde en çok mizah gazetelerine yönelmiştir. Yurt dışından gelen yayınlarda ise çoğunlukla sosyalist düşünceler içeren yayınlara yasak getirilmiştir. Bunun yanı sıra, Bediüzzaman Saidi Nursi’nin bir kitabı da yasaklananlar listesi içinde yer almıştır. 1949 yılında 42'den fazla kitap ve derginin ülkeye girişi yasaklanmış ve mevcutları toplattırılmıştır. Türkiye'de yayımlanan gazetelerden Markopaşa, Hür Markopaşa, Başdan, Beşer ve Yedisekiz Hasanpaşa gazetelerinin bazı sayıları, 1949’da yasaklanmış ve toplatılmıştır. Aziz Nesin’in Aziznamesi de yasak yayın listesi içindeki yerini almıştır. Yasaklı liste içinde dikkat çeken eserler şöyledir: İ. Mavrolik (Karakurtlar) adlı iki ciltlik kitap; Bulgaristan'da çıkan Kooperativen Front adlı gazete; Yıkılmış Bir Şehrin Tarihi-Urfa adlı kitap; Bediüzzaman Saidi Nursi'nin Asa-yı Musa adlı kitabı; Suriye ve Lübnan'da yayınlanmakta olan Sovyet Haberleri Servisi adlı gazete; Paris’te çıkan L. Hümanite adlı gazete; John Steinbeck tarafından yazılıp Rasim Gürhan tarafından tercüme edilen Bitmiyen Kavga adlı kitabı. Bu dönemde iktidarların boy hedefi haline gelmiş basın organları arasında haftalık mizah dergisi Markopaşa ilk sırayı almıştır. Yazarları arasında Sabahattin Ali, Aziz Nesin, Rıfat Ilgaz ve Mustafa Mim Uykusuz’un yer aldığı Markopaşa adlı haftalık mizah dergisi, kaşılaştığı baskılar karşısında yayın haya46 47

Ayın Tarihi, 1949 Kasım Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam, 2. cilt, s. 439.

1076


tını, Merhumpaşa, Malumpaşa, Yedi-Sekiz Hasan Paşa, Hür Marko Paşa, Bizim Paşa, Ali Baba gibi adlarla sürdürmüş, dergi künyesinde "Toplatılmadığı zamanlar çıkar" veya "Yazarları hapishanede olmadığı zamanlar çıkar." gibi siyasi iktidarı alaya alan ve baskıyı teşhir eden ibarelere yer verilmiştir. Sabahattin Ali’nin hala aydınlatılmamış bir cinayete kurban gitmesi ise basın üzerindeki baskıların nitelik değiştirdiğinin bir göstergesi olarak yorumlanabilir. TOPLUMSAL BİLİNCİ ETKİLEYEN BAZI OLAYLAR Amerika Şehir Toplantıları ABD, 2. Dünya Savaşı sonrasındaki hegemonyasını kamuoyu oluşturma araçlarıyla da tahkim etme stratejisi izlemiştir. Sovyetler Birliği karşısında demokratik, barışçı cephenin Amerika olduğunu anlatmayı amaçlayan “bilinçlendirme” faaliyetleri kapsamında dünyanın çeşitli ülkelerinde “Şehir Toplantıları” düzenlenmiştir. Bu proje kapsamında Türkiye’de de her şehirde, hazırlıkları yapmak üzere birer temsilci bulundurulacak şekilde, partiler dışı bir karakter taşıyan yerli bir teşkilat kurulmasına karar verilmiştir. 24 Temmuz 1949 tarihinde Amerikan Şehir Toplantısı Heyeti Ankara’da Millî Kütüphanede bu konuda bir seminer vermiştir. Seminer konusu «Türkiye'de devletçilik ve ferdî teşebbüs»’tür.48 Amerikan Sefareti Kültür Ateşesi Webster, 31 Temmuz 1949 tarihinde Ankara'da yerli teşkilatın kurulduğunu bildirmektedir. Buna göre, Ankara’daki şehir toplantısı üyeleri şunlardır: Kars Milletvekili Tezer Taşkıran, Profesör Orhan Alisbah. Teşkilatın yardımcıları olarak da Urfa Milletvekili Suut Kemal Yetkin, Bülent Nuri Esen ve Cevat Memduh Atlar getirilmiştir. ABD’nin giriştiği “bilinçlendirme” faaliyetinin kapsamı hakkında fikir vermesi bakımından Londra’da aynı amaçla yapılan şehir toplantısındaki tartışma başlığından da söz edilebilir: "Sosyalist devlet, ferdi teşebbüsü ortadan kaldırma temayülünü gösterebilir mi?".49 Muğlalı Olayı50 Bazı olaylar, toplumsal bellekte, farklı dönemlerde farklı biçimlere girerek varlıklarını sürdürürler. 28 Temmuz 1943’te yaşanan 33 köylünün kaçakçı oldukları gerekçesiyle tutuklandıktan sonra, Van Özalp ilçesinde 356 numaralı sınır taşında, yargılanmadan öldürülmeleriyle başlayan bir olay, günümüzde de sık sık kendini hatırlatmaktadır.51 48 49 50

51

Ayın Tarihi, 24 Temmuz 1949 Ayın Tarihi, 31 Temmuz 1949 Mustafa Muğlalı olayı, olayın kendisinden ziyade CHP dönemini suçlamak için sürekli canlı tutulmuş konulardan biridir. Bununla birlikte, Muğlalı olayı ile ilgili soruşturma 1949 yılında CHP hükümeti zamanında açılmıştır. Muğlalı olayı, basında sıklıkla tartışılan bir konudur. Bu konuda yazılmış yazılara örnekler; Bkz. Tufan Türenç, Muğlalı Olayı, Hürriyet, 20 Mart 2002, “33 Kurşun” 65 yıl sonra Mecliste, Sabah, 10.06.2008; “Devlette Eken Psikozu Yaşanır”, Sabah , 15.03.2002; Ali Bayramoğlu, “Muğlalı Paşa’dan bugüne”, Yeni Şafak, 18.03.2002 vb. Ayrıca bkz. BCA: 17/11/1948 Dosya: C1 Fon Kodu: 30..1.0.0 Yer No: 42.252..18.

1949 Yılı 1077

Özalp Kaymakamı Hilmi Tuncel'in kurduğu çete tarafından koyunları gasp edilen İranlı bir aşiret reisi, Türk tarafına geçerek 500 koyunu gasp eder. Aşiret reisine yardım ettikleri iddiasıyla 35 köylü yakalanır. Kaymakam Tuncel, olayı Ankara'ya "Ruslar sınıra yaklaştı" diye bildirir. Bölgeye soruşturma için gelen Orgeneral Muğlalı, 24 Temmuz 1943 günü yetkililerle bir toplantı yapar ve 33 köylünün diğer köylülere ibret olması için idam edilmesini ister. Tümgeneral Cevat Yalım ve İçişleri Müfettişi Avni Doğan'ın uyarılarına karşın, "Memleketin çıkarı için babamı bile asarım, bu işe karışanı kırbaçlarım" der. 30 Temmuz 1943 gecesi, Yukarı Koçkıran Köyü, 356 No'lu sınır taşında 33 köylü elleri ve gözleri bağlanarak kurşuna dizilir. Daha sonra bir kişinin ölmediği, yaralı halde İran'a kaçtığı ortaya çıkar. Bu olayla ilgili önerge, Van milletvekili Muzaffer Kaçak tarafından 17 Kasım 1948 tarihinde verilmiştir.52 Soru önergesi meclis gündemine 17 Ocak 1949 tarihinde alınmıştır. TBMM Başkanlığı'na verilen bu soru önergesinin kabul edilmesi üzerine olayla ilgili asker ve sivil yöneticiler hakkında soruşturma açıldı. Bütün sanıkların Genelkurmay Askeri Mahkemesi'nde tutuklu olarak yargılandığı davada kurşuna dizme emrini kendisinin verdiğini söyleyen Muğlalı, 2 Mart 1950'de idama, ardından da hafifletici nedenlerle 20 yıl hapis cezasına çarptırılır. Askeri Yargıtay’da bu karar bozulur; Muğlalı yeni yargılama başlamadan 11 Aralık 1951'de hapiste ölmüştür. Sabahattin Ali Suikastı Çalmadan, çırpmadan, bize ekmeğimizi verenleri aç, bizi giydirenleri donsuz bırakmadan yaşamak istemek bu kadar güç, bu kadar mihnetli, hatta bu kadar tehlikeli mi olmalı idi. (Sabahattin Ali)

Önceki bölümlerde de değinilen Sabahattin Ali’nin katledilmesi olayı, katilin Ali Ertekin olduğu haberiyle birlikte 12 Ocak 1949 tarihli gazetelerde büyük puntolarla yer almıştır. Öldürülmesinin üzerinden yarım asırdan fazla süre geçmesine rağmen, bugün bile hala cinayetle ilgili belirsizlikler devam etmektedir. 2 Nisan 1948 tarihinde öldürüldüğü sanılan Sabahattin Ali’nin cesedi 28 Haziran’ında bulunmuştur. Komünist düşüncelere sahip şairin, nasıl ve nerede öldürüldüğü hala tam olarak netlik kazanmamıştır. Bürokraside antikomünist propaganda Başbakanlık, 14 Nisan 1949 tarihinde anti komünizm propagandası içeren Dünya İşçilerine Mektup adlı kitabın, Başbakanlığa bağlı genel müdürlükler tarafından satın alınmasına karar vermiştir. GENEL DEĞERLENDİRME Türkiye yönetim tarihi içerisinde, irili ufaklı birçok olay meydana gelmiştir. Bu çalışmanın kurgusu gereği 1949 yılına ait olaylar önem sıralaması yapılmak52

BCA: 17/11/1948 Dosya: C1 Fon Kodu: 30..1.0.0 Yer No: 42.252..18.

1078


sızın kronolojik olarak aşağıda sunulacaktır. Ancak, bu olayların, belli bir toplumsal, siyasal, tarihsel ve iktisadi yapı bağlamında meydana geldiklerine kuşku yoktur. Hangi olayların, idareci kişilerin öznel irade ve niyetlerinden kaynaklandığını, hangi olayların ise dönemin genel ruhunun bir yansıması olduğunu tespit etmek kolay değildir. Savaştan, buhrandan ve baskıdan bıkmış bir toplumun ihtiyacı olan demokratikleşme ve refah beklentisinin ABD hegemonyası altındaki yeni bağımlılık ilişkilerine toplumsal meşruiyet kazandırdığı da görülmektedir. Dünyayı “Totaliter - Hür” şeklinde saflaştıran Truman doktrini, Missouri gemisi ve Marshall yardımları, 1940’ların sonlarına doğru Türkiye’nin uluslararası alandaki yerini de sabitlemiştir. Bu yer, belli ölçüde Türkiye’ye güvence vermiş, ancak bağımsız duruşunu ve kendine özgü siyasal sistemini zayıflatmıştır. 1949’dan itibaren artık Türkiye, dış politikada olduğu kadar iç idari yapılanmada da ABD’nin derinleşen etkisi altında kalmıştır. 1949 yılında meydana gelen olaylar çoğu kez Demokrat Partiye mal edilerek anılır. Bunlar arasında seçim kanununun çıkarılması ve Muğlalı soruşturması başta sayılır. Bu yöndeki değerlendirmelerde, CHP’nin cumhuriyet heyecanını terk etmiş olmasının da payı olsa gerektir. Halkçılık ve bağımsızlık gibi kurucu ilkelerin izini solduran partide yeni rota, liberalizme ve özel sermayeye yönelmiştir. Kendi öz kaynaklarıyla kalkınma ve sanayileşme gibi hedefler bir kenara konularak, Marshall Planına göre tarım ürünleri üreticisi vasfı perçinlenen bir ülke olunması benimsenebilmiştir. Bağımsız sınai kalkınma önceliklerinden tarım lehine vazgeçilmesi hususu CHP’nin Demokrat Parti ile en çok yakınlaştıkları konular arasındadır. Ancak, Demokrat Parti, bu yönelimin asıl adresidir; daha da önemlisi, umudunu yitirmeye başlayan bir topluma yeni bir umut da vaat etmektedir. Sistemin dışına itilenlerin, sisteme itirazı olanların, yönetimde yer bulamayanların olduğu kadar, sistemdeki aksaklıkları düzeltme anlayışı içinde olanların da bineceği bir gemi, DP şahsında yola çıkmıştır. Burada sözü Hasan Ali Yücel’e bırakmak açıklayıcı olacaktır: Hürriyetin gerçekleşmesi ve iktidar değişmesi Bütün bu isyanlar, içten içe kaynayan hoşnutsuzluğun ifade imkânını bulamaması, milletin istemezliğini taşıma kanallarının tıkanmış olması sebebiyle bir patlamadan başka bir şey değildi… Bugün köyünden çıkmamış vatandaşta bile kendini gösteren “idareye katılmak” iradesi artık bir gerçektir.

Türlü zorluklar içinde yaşam mücadelesi veren Türkiye halkının kendini ifade etmek için başvurduğu en etkili yol CHP iktidarını devirmesidir. 1950 seçimlerinde halk bunu başarmıştır. Amerika’nın etkisi altında şekillenen “demokratikleşme” süreci, çok partili sistemle işleyen bağımlı kapitalist bir devlet örgütlenmesine geçişi ifade etmektedir. Aslında, demokratikleşme olarak karşımıza çıkan en önemli gelişme de budur. Zira İdare, çoktan devrimci hamleler yapmayı bırakmış, halkçı politikalara sırtını dönmüştür. Bir türlü yapılamayan toprak reformu bunun en belirgin örneğidir. 1945’te girilen liberal yol, 1949’da Amerika’nın ileri karakolu olma biçiminde kesinlik kazanmıştır. 1949 Yılı 1079

EK 1: 18. Hükümet Üyeleri BAŞBAKAN ŞEMSETTİN GÜNALTAY KEMALİYE - 1883, ETEM - YÜKSEK ÖĞRETMEN OKULU VE LOZAN ÜNİ. İHTİSAS - FRANSIZCA, ARAPÇA, FARSÇA - EĞİTİM VE İDARE, ORD. PORF. DR., EDEBİYAT FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ, İSTANBULBELEDİYE BŞK.V. - OS.M.M 3 ÜNCÜ DÖNEM ERTUĞRUL - II (ARA SEÇİM), III, IV, V, VI VE VII İNCİ DÖNEM SİVAS, IX UNCU DÖNEM ERZURUM MİLLETVEKİLİ - TBMM BAŞKANVEKİLİ - K.M. CUMHURİYET HALK PARTİSİİ TEM. (6.1.1961 - 15.10.1961) - C.S. İSTANBUL ÜYESİ (MECLİSE KATILMADAN VEFAT ETMİŞTİR) - BAŞBAKAN - EVLİ, 2 ÇOCUK. DEVLET BAKANI VE BAŞBAKAN YARDIMCISI NİHAT ERİM KANDIRA - 1912, Raif - İstanbul Hukuk Fakültesi, Paris Üni. Hukuk Fak. Doktora - Fransızca, İngilizce - Anayasa ve Devletler Hukuku, Prof.Dr. - Siyasal Bilgiler Fakültesi Anayasa ve Devletlerarası Hukuk Profesörü, Dışişleri Hukuk Müşaviri, Avrupa İnsan Hakları Komitesi Üyesi - VII (Ara Seçim), VIII, 1, 2, 3 üncü Dönem Kocaeli (İstifa:10.10.1971) - C. S. Cumhurbaşkanınca Seçilen Üye (14.10.1971-14.10.1977) - Bayındırlık, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı, Başbakan - Evli, 2 Çocuk. Ölümü:19.7.1980 DEVLET BAKANI CEMİL SAİT BARLAS İSTANBUL - 1905, Sait - İstanbul ve Almanya Heidelberg Hukuk Fakülteleri - Almanca, Fransızca - Hukuk Doktoru - Etibank Hukuk Müşaviri, İstanbul Asliye Mahkemesi Azası - VII, VIII inci Dönem Gaziantep Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-25.10.1961) - Ticaret, Ekonomi ve Ticaret Devlet Bakanı - Evli, 3 Çocuk. Ölümü:10.10.1964 DEVLET BAKANI NURULLAH ESAT SÜMER İZMİR - 1899, Esat - Berlin Frankfurt Üni. Hukuk ve İktisat Fak. - Fransızca, İngilizce, Almanca - İktisat Dr., Maliye, Bankacılık - Sümerbank Umum Müdürü, Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası ve Beynelmilel Para Fonu Türkiye Temsilcisi - VI (Ara Seçim), VII, VIII inci Dönem Antalya Milletvekili C. S. İstanbul Üyesi (15.10.1961-7.6.1964) - Maliye, Devlet Bakanı - Evli, 1 Çocuk. Ölümü:29.9.1973

1080


GÜMRÜK VE TEKEL BAKANI FAZIL ŞERAFETTİN BÜRGE İSTANBUL - 1899, Şerafettin - İstanbul Tıp Fak., Fransızca, Almanca, İngilizce - Emniyet Umum Müdürlüğü Başhekimi Tüberküloz Cemiyeti Genel Katibi - VII, VIII inci Dönem Kocaeli Milletvekili - Gümrük ve Tekel Bakanı - Evli, 1 Çocuk. Ölümü:8.12.1970 ADALET BAKANI FUAT SİRMEN İSTANBUL - 1899, Mehmet Mitat - İstanbul ve Roma Hukuk Fakülteleri Fransızca, İtalyanca - Hukuk Doktoru - Ankara Cumhuriyet M. Umumisi, Avukat, Adliye Müfettişi - V inci Dönem Erzurum, VI, VII, VIII ve 1 inci Dönem Rize, 2 nci Dönem İstanbul Milletvekili - İktisat ve Adalet Bakanı Millet Meclisi Başkanı - Bekar. Ölümü:18.5.1981 MİLLİ SAVUNMA BAKANI HÜSEYİN HÜSNÜ ÇAKIR HOPA - 1892, Mustafa - Mülkiye - Maliye ve İdare - Fransızca - Kaymakam, Ordu ve Tokat Valisi, İnhişarlar Umum Müdürü - V inci Dönem İzmir, VI, VII, VIII inci Dönem Samsun Milletvekili - İktisat, Milli Savunma Bakanı Evli, 3 Çocuk. Ölümü:10.8.1963 İÇİŞLERİ BAKANI EMİN ERİŞİRGİL İSTANBUL - 1891, Mustafa - Mülkiye - Fransızca - Sosyoloji ve Felsefe Profesörü, Eğitim - Siyasal Bilgiler Okulu Müdürü ve DTCF Dekan Vekili VI (Ara Seçim), VII, VIII inci Dönem Zonguldak Milletvekili - Gümrük ve Tekel, İçişleri Bakanı - Evli.

DIŞİŞLERİ BAKANI NECMETTİN SADIK SADAK ISPARTA - 1890, Sadık Şahabettin - Lion Üniversitesi - Fransızca, Almanca - İçtimai ve Siyasal İlimler - Darülfünun Müderrisi, Akşam Gazetesi Başyazarı - III, IV, V, VI, VII ve VIII incci Dönem Sivas Milletvekili - Dışişleri Bakanı. Ölümü:3.8.1953

1949 Yılı 1081

MALİYE BAKANI İSMAİL RÜŞTÜ AKSAL PAMUKOVA - 1911, Rüştü - Siyasal Bilgiler Okulu, Ankara Hukuk Fakültesi - İngilizce, Fransızca - Hukuk, Maliye - Ticaret Bakanlığı Teftiş Heyeti Reisi, İç Ticaret Genel Md. Yrd., Serbest Avukat - VIII inci Dönem Kocaeli, XI, 1, 2 inci Dönem Ankara Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-15.10.1961) - Maliye Bakanı - Evli, 1 Çocuk. Ölümü:13.9.1989 EKONOMİ VE TİCARET BAKANI VEDAT DİCLELİ DİYARBAKIR - 1912, Mehmet Mihri - Ankara Üni. Hukuk Fak. Paris ve Lozan Üni. Hukuk ve İktisat Doktora - Fransızca - Ekonomi ve Hukuk Doktoru - Ankara Hukuk Fakültesi Doçenti - VIII inci Dönem Diyarbakır Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-25.10.1961) Ekonomi ve Ticaret Bakanı - Evli, 2 Çocuk. Ölümü:12.2.1975 EKONOMİ VE TİCARET BAKANI CEMİL SAİD BARLAS İSTANBUL - 1905, Sait - İstanbul ve Almanya Heidelberg Hukuk Fakülteleri - Almanca, Fransızca - Hukuk Doktoru - Etibank Hukuk Müşaviri, İstanbul Asliye Mahkemesi Azası - VII, VIII inci Dönem Gaziantep Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-25.10.1961) - Ticaret, Ekonomi ve Ticaret Devlet Bakanı - Evli, 3 Çocuk. Ölümü:10.10.1964 MİLLİ EĞİTİM BAKANI HASAN TAHSİN BANGUOĞLU DRAMA - 1904, Ahmet Cevdet - İstanbul Darülfünun Edebiyat Fak., Berlin Breslau Üni. Doktora - Almanca, Fransızca - Türk Dili Prof.Dr. - DTCF Türk Dili Öğretim Üyesi, Türk Dil Kurumu Başkanı - VII, VIII inci Dönem Bingöl Milletvekili - C. S. Edirne Üyesi (15.10.1961-2.6.1968) - Milli Eğitim Bakanı - Evli, 3 Çocuk. Ölümü:3.3.1989 BAYINDIRLIK BAKANI HASAN ŞEVKET ADALAN İZMİR - 1901, Hüseyin Galip - Siyasal Bilgiler Okulu - Fransızca - Maliye ve İktisat - Muhasebat Umum Md., İstanbul Defterdarı, Maliye Vekaleti Teftiş Heyeti Reisi - VII (Ara Seçim), VIII, 2, 3 üncü Dönem İzmir Milletvekili - K. M. İzmir İli Temsilcisi (6.1.1961-25.10.1961) - Tarım, Gümrük ve Tekel, Maliye, Bayındırlık Bakanı - Evli, 1 Çocuk.

1082


SAĞLIK VE SOSYAL YARDIM BAKANI KEMALİ BAYAZIT İSTANBUL - 1903, Mahmut Arif - Tıbbiye - Fransızca - Antalya Sıtma Mücadelesi Labaratuvar Şefi, Eskişehir ve Ankara Hükümet Tabibi - VI, VII, VIII, XI, 1, 2 nci Dönem Maraş Milletvekili - K. M. Cumhuriyet Halk Partisi Temsilcisi (6.1.1961-15.10.1961) - Sağlık Bakanı - Evli, 1 Çocuk. Ölümü:19.3.1972 ULAŞTIRMA BAKANI KEMAL SATIR ADANA - 1911, Mustafa - İstanbul Tıp Fakültesi - Fransızca - Röntgen Mütehassısı - Besni Hükümet Tabibi, Serbest Hekim, Halkevi Reisi, Vilayet Umumi Meclis Azası - VII, VIII inci Dönem Seyhan, XI, 3 üncü Dönem Adana, 1, 2 nci Dönem Elazığ Milletvekili - K. M. Adana İli Temsilcisi (6.1.1961-15.10.1961) - Ulaştırma, Devlet Bakanı ve Başbakan Yrd. - Evli, 3 Çocuk. Ölümü:23.5.1991 TARIM BAKANI ALİ CAVİT ORAL ADANA - 1904, İhsan Fikri - Mülkiye ve Almanya' da Yüksek Tarım Okulu Almanca, Fransızca - Tarih ve Gazetecilik - Seyhan Belediye Meclis Üyesi, Gazeteci ve Çiftçi - V, VI ncı Dönem Niğde, VII, VIII, X uncu Dönem Seyhan, 1, 3 üncü Dönem Adana Milletvekili - TBMM Başkanlık Divanı Katip Üyesi - Tarım Bakanı - Evli, 3 Çocuk. Ölümü:9.6.1983 ÇALIŞMA BAKANI REŞAT ŞEMSETTİN SİRER SİVAS - 1903, Mustafa Ziya - İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi - Almanca, Fransızca - Eğitim - Maarif Vekaleti Yüksek Tedrisat Umum Müdürü - VII, VIII, IX uncu Dönem Sivas Milletvekili - Milli Eğitim, Çalışma Bakanı - Evli. Ölümü:2.10.1953 İŞLETMELER BAKANI MUSTAFA MÜNİR BİRSEL İZMİR - 1897, Ahmet Tevfik - İstanbul Hukuk Fakültesi - Fransızca, İngilizce - Hukuk - Serbest Avukat, İzmir Baro Başkanı ve Belediye Meclisi Reis Vekili - VII, VIII inci Dönem İzmir Milletvekili - Milli Savunma ve İşletmeler Bakanı - Evli. Ölümü:24.2.1990

1949 Yılı 1083

EK 2: Sağlık Çalışanlarının Mesleklere ve Yıllara Göre Dağılımı (1923-1955) Meslekler Hekim Dişhekimi Eczacı Hemşire

1923 344 60 -

1930 728 127 202

1935 1.182 135 325

1940 1.625 340 405

1945 2.378 725 409

1950 3.886 910 980 737

1955 6.895 1.175 1.256 1.400

Ebe Sağlık Tekn.

136 560

400 1.268

451 1.365

616 1.493

806 1.632

1.285 4.018

2.001 3.927

Kaynak. Bülent Ilgaz, “Sağlık İşkolu ve çalışanları”, http://sosyalpolitika.fisek.org.tr/?p=52

Ek 3: Liselerde Okullaşma (1946-1956) Lise SaLise Öğretmen yısı Sayısı 1946-1947 82 1817 1947-1948 88 1829 1948-1949 88 1868 1949-1950 88 1931 1950-1951 88 1954 1951-1952 93 2045 1952-1953 95 2161 1955-1956 123 2476 Kaynak: TUİK Eğitim Göstergeleri

Okuyan Öğrenci sayısı 24355 23245 22100 21440 22169 22529 29053 33412

Mezun Öğrenci Sayısı 6177 6147 5584 5645 5568 2264 4147 8024

Ek 4: Üst düzey bürokratlar, 1949 Kurumu

Adı Soyadı

Başlama ve Bitiş Tarihleri

Başbakanlık Müsteşarı

İsmail Hakkı Ülkümen

03.11.1947- 31.07.1950

Yargıtay Başkanı

Halil İbrahim Özyörük

1943-1950

Danıştay Başkanı

Selahattin Odabaşıoğlu

1947-1951

Sayıştay Başkanı

Seyfi Oran

Genelkurmay Başkanı

Salih Omurtak A.Nafız Gürman

1 .8.1946 – 8.6.1949 10.6.1949- 6.6.1950

Diyanet İşleri Başkanlığı

Ahmet Hamdi Akseki

1947-1951

Ankara Valisi

Avni Doğan

09.02.1948- 22.05.1950

Ankara belediye Başkanı

Ragıp Tüzün

28.2.1948-5.4.1950

İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı

Lütfi Kırdar Fahrettin Kerim Gökay

8 Aralık 1938 -16 Ekim 1949 24 Ekim 1949 - 26 Ekim 1957

İzmir Valisi

Osman Sabri Adal

1948-1951

İzmir Belediye Başkanı

Reşat Leblebicioğlu

1941-1949

1084


1949 YILINDA YÖNETİM G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

1

Ocak

1948 Türkiye İktisat Kong- Türkiye İktisat Kongresinde devletçilik aleyhinde Vatan resi'nde devletçilik karşıtı eleştirilerde bulunanlar tespit edilerek hükümete bildüşüncenin hakim olması dirildi. tartışmalara yol açtı.

1

Ocak

ABD'nin Marshall Yardımı çerçevesinde 1948 yılı içinde, 15 milyon 700 bin dolar yardım hibe olarak değil istikraz olarak verilmiştir.

1

Ocak

Azizname adlı kitabın dağı- Aziz Nesin'in 1948 yılında basılan bu kitabı hakkında BCA: tılması yasaklandı. açılan dava daha sonra beraatla sonuçlanmıştır. An- 30..18.1.2/ cak Aziz Nesin, Markopaşa gazetesinde yazdığı yazı- 118.89..11. lar nedeniyle çeşitli hapis cezaları almıştır.

1

Ocak

Bazı il belediyelerinde kad- Bunların içinde Ankara Katma Otobüs İşletmesi Teş- BCA: 30..18.1.2/ ro değişikliği yapıldı. kilat kadroları da bulunmaktadır.

ABD İktisadi İşbirliği İdaresi, çeşitli Avrupa memle- Vatan ketlerine verilen yardımları sınıflandırmıştır. Buna göre Türkiye'ye doğrudan doğruya hibe yapılmamış ikraz olarak da 10 milyon dolar verilmiştir.

118.89..3./ 22-183

1

Ocak

İş Kanununda bazı değişik- İş Kanununda fikren çalışanların çalışma şartlarını ve Vatan likler düşünülmektedir. bunlarla işverenler arasındaki akit ve münasebetleri ve tarafların hak ve vecibelerini sağlam esaslara bağlayan yeni bir kanun tasarısı hazırlanmaktadır.

1

Ocak

Kıbrıs'ta Türkiye'ye bağlılık mitingi yapıldı.

1949 yılı Kıbrıs'la ilgili hem Türkiye'de hem de Vatan Kıbrıs'da birçok kez gösteri yapılmıştır.

1

Ocak

Türk- Alman Ticaret ve Ödeme anlaşması imzalandı.

Anlaşma gereği 10 milyon dolarlık tütün satılması Vatan kararlaştırıldı.

2

Ocak

Onuncu Devlet Resim ve Açılış törenine Başbakan Hasan Saka, Millî Eğitim Ayın Heykel Sergisi Ankara Hal- Bakanı Tanısın Banguoğrlu, Bayındırlık Bakanı Ni- Tarihi kevinde açıldı. hat Erim, Ulaştırma Babanı Kasım Gülek, milletvekilleri, Üniversite Rektörü Enver Ziya Karal, Siyasal Bilgiler Okulu Müdürü Fethi Çelikbaş Belediye Başkanı Ragap Tüzün, şehrimizde bulunan bazı büyükelçiler ve elçiler katılmıştır.

3

Ocak

Türkiye Üniversitelerini Yapmak Kurumu genel kurul toplantısı halkevinde yapıldı.

Yüksek tahsil talebe yurtlarının düzene sokulması ve Vatan birleştirilmesi amacıyla kurulan Kurum, talebe yurtlarının üniversitelerinin yanında ve devletçe yapılması konusunda görüş bildirmiştir.

3

Ocak

Avrupa İktisadi İşbirliği Teşkilatı tarafından Türkiye Kalkınma Planı açıklandı.

Plan, Türkiye'nin ziraat alanında gelişmeye uygun Vatan olduğunu; ve özel yabancı sermayenin ve özel banka ikrazlarının desteği sayesinde kalkınacağı düşüncesine dayanmaktadır. Son günlerde Ankara'da Avrupa Kalkınma Planı fevkalade elçisi Harriman ile Türk devlet adamları arasında yapılan görüşmeler, bilhassa Türkiye'deki petrol kaynaklarından istifade edilmesine inhisar etmiştir. Yetkili çevreler Birleşik Amerika hükümetinin Türkiye'deki petrol kaynaklarından istifade edilmesi için Türkiye Hükümetine Marshall Planı çerçevesi dahilinde geniş ölçüde yardımda bulunacaktır.

1949 Yılı 1085

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

3

Ocak

Bursa'da evlere günde üç saat su verilebildi.

Suyun çoğalması için iki milyon lira harcandığının Vatan belirtildiği halde su sorunu halledilememiştir.

3

Ocak

Hüseyin Bingöl, Asım Us, Cihad Baban, Cahit Yalçın, Rüştü Öktem, Hayrullah Ürkün, Fahri Kurtuluş, Ali Rıza Alemdaroğlu hakkında açılan sorgulamaların milletvekillerinin dokunulmazlığı gereğince dönem sonuna bırakılması hakkında TBMM kararı yayımlandı.

1924 Anayasasının 12 ve 27 nci maddelerinde yazılı RG suçların dışında kaldığı için İçtüzüğün 180nci maddesi gereğince bu milletvekilleri hakkındaki kovuşturma ve soruşturmaların dönem sonuna bırakılması hakkında TBMM kararları (Karar No: 1621; 16222; 1623; 1624; 1625; 1626; 1627; 1628; 1629; 1630; 1631.

4

Ocak

"Üçüncü Verem Haftası" başladı.

Veremle Savaş Cemiyetinin tertiplediği haftanın açı- Vatan lışında, Sağlık Bakanlığı, 29 vilayette 2300 yataklık hastane ve pavyonlar açılacağını duyurdu. Veremle savaş haftası kapsamında yapılan bir konferansta verem Aşısından söz edilmektedir. Dr. Nurettin Onur tarafından verilen konferansta kalmet aşısı adıyla BCG aşısını, veremle savaşta etkin bir yol olarak tanıtmıştır.

4

Ocak

Daha önce modern dünya ile tanışmamış iki kabile bulundu.

Bulunan kabilelerin, 5000 yıl önceki insanlar gibi ya- Vatan 4 ve şadığı tespit edilmiştir. Bunlardan Avustralya'daki 5 Ocak. Myall kabilesi, tütünsüz kaldıkları için, Darwin kentine gelmişler ve bu sayede farkedilmişlerdir.

4

Ocak

1948 mahsulü ekici tütünlerinin satışı sırasında alınacak primlerin tahsili şeklini gösteren yönetmelik yayınlanmıştır.

Tütün bedellerinden yüzde 5 nispetinde alınacak RG primlerin tahsilini gösteren yönetmelik, 9.12.1948 tarihli ve 3/8380 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konan K/767 sayılı karar gereğince hazırlanmıştır.

4

Ocak

Birmingham Çocuk Mahkemeleri Başkanı Hamilton Baynes çocuk suçları ile ilgili İstanbul'da bir konferans verdi.

Hamilton Baynes, aynı konuda bir dizi konferans Ayın vermiş ve basının ilgisini çekmiştir. Hamilton ko- Tarihi nuşmasında, İngiltere'nin aksine Türkiye'de çocuk suçlarının genellikle köy ve kasabalarda işlendiğini; yine İngiltere'de çocuk suçlarına en çok hırsızlık alanında rastlanırken, Türkiye'de en önemli çocuk suçunun adam öldürme olduğunu tespit ettiğini söylemiştir.

4

Ocak

Celal Bayar Adana Vilayet Kongresine katılmak üzere Adana'ya hareket etti.

Demokrat Parti Adana Vilayet Kongresi bugün baş- Vatan ladı.

4

Ocak

Çalışma Bakanlığı İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğüne atama yapıldı.

Genel Müdürlüğe İçişleri Bakanlığı Teftiş Kurulu RG Başkanı Faris Ulubay 875 lira maaşla getirilmiştir.

4

Ocak

Çeşitli atamalar yapıldı.

Ekonomi Bakanlığı Müfettişliğine Osman Zeki BCA: Davutoğlu'nun tayini; Çatalca Tahkim Komutanlığı'- 30..11.1.0/ 203.1..4. na Tümg. Rasim Saltuk'un tayini.

4

Ocak

Et Komitesi toplantısı yapıldı.

Perakendeci kasaplarla anlaşılamaması durumunda Vatan Ofis ile Belediye müştereken perakendeci dükkanları açmaya karar verdi.

1086


Kaynak

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

4

Ocak

Tekel maddelerine zam yapıldı.

Çayın kilosu 20 liraya çıkarılıyor. Biranın litresine Vatan 30, rakının litresine de 50 kuruş zam yapılacak.

4

Ocak

Truman dört milyar beş yüz Marshall Planı çerçevesinde Avrupa İktisadi İşbirliği Vatan milyonluk tahsisat isteyeTeşkilatına üye olan 19 memleketin 1949 -1950 yıcek. lında yapacağı ve dolarla ödenecek belli başlı ithalat tutarı 6,326 milyon dolara varmaktadır.

4

Ocak

Yargıç Atamaları yapıldı.

4

Ocak

İdari sınır değişikliği yapıl- Hopa İlçesi Merkez Bucağına bağlı Bucak köyünün RG dı. tam hududu ile İlçe Merkez Belediyesi sınırı içine alınmasına dair Danıştay Genel Kurulu'nun 25.10.1948 tarihli 48-200/174 sayılı kararı;1580 sayılı Belediye Kanununun 7 nci maddesine uygun olarak onaylanmıştır.

4

Ocak

Çüngüş’de yeni bir belediye kuruldu.

Çermik İlçesine bağlı Çüngüş Bucağında yeniden be- RG lediye kurulması hakkında Danıştay Genel Kurulu'nun aldığı karar onaylanmıştır.

4

Ocak

Ortaklar, Beşikdüzü, Dimetoka, Tomarza adlı dört yeni belediye kuruldu.

Germencik İlçesine bağlı Ortaklar Bucağında yeni- RG den belediye kurulması hakkında Danıştay Genel Kurulu'nun aldığı karar onaylanmıştır. Vakfıkebir İlçesine bağlı Beşikdüzü Bucağı merkezinde yeni belediye teşkili hakkında Danıştay Genel Kurulu'nun aldığı karar onaylanmıştır. Biga ilçesine bağlı Sinekçi Bucağı merkezi olan Dimetoka köyünde belediye teşkili hakkında Danıştay Genel Kurulu'nun aldığı karar onaylanmıştır. Develi İlçesine bağlı Tomarza Bucağı merkezinde belediye kurulması hakkında Danıştay Genel Kurulu'nun aldığı karar onaylanmıştır.

5

Ocak

Lefkoşa'da Kıbrıs Türkleri toplantı yaptı.

"Kıbrıs davası anavatanı müşkül duruma sokulacak- Vatan sa, Kıbrıs Türkü köle olur, fakat Türkiye de bunu asla kabul etmiyecektir" denilen toplantıda, Türkiye'ye bağlılık vurgulanırken, konuşmalarda ayrıca ada halkı komünizme karşı birleşmeye davet edilmiştir.

5

Ocak

Marko Paşa gazetesi aley- Marko Paşa gazetesinin 4 ila 6 nci sayılarında üç yazı Vatan hine İngiltere, Mısır ve İran yayınlamıştı. "Pamuk Prenses Elizabeth doğurdu", elçilikleri dava açtı. "Krallar işi azıttılar", ve "Bir kadın aranıyor" başlığını taşıyan bu yazılar hakkında, üç ülkenin elçiliği, üç ülke kral ve kraliçeleri aleyhlerine yayın yapıldığı gerekçesiyle Marko paşa'nın sorumluları hakkında dava açılmasını istemişlerdir. Bu gerekçeyle, yazar Aziz Nesin ve yazı işleri sorumlusu Rıfat Ilgaz hakkında yeni bir dava daha açılmıştır.

5

Ocak

Şükrü Sökmener, Türk Hava Kurumu Başkanlığı'na seçildi.

5

Ocak

Tekel maddelerine zam şid- Tekel Bakanı, tekel zammı için yapılan eleştirilere Vatan detle eleştirildi. tatminkâr yanıtlar veremedi.

Bu dönemin yargıç atamalarında en yüksek maaş RG Ağır Ceza Mahkemesi Başkanlarınındır: 125 lira maaş almaktadırlar.

Şükrü Sökmener, 7.8.1946- 5.9.1947 tarihleri arasın- Vatan da İçişleri Bakanı olarak görev yapmıştı.

1949 Yılı 1087

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

5

Ocak

Fırat Nehri tamamen dondu.

Fırat Nehri İsmet Paşa Köprüsünden başlayarak aşa- Ayın ğıya doğru on beş kilometre mesafeye kadar tama- Tarihi men donmuştur. Halk nehrin üzerinden geçmektedir.

5

Ocak

İdari sınır değişikliği hakkında üçlü kararname

Erzurum ili Aşkale İlçesinin Gölveren Bucağına bağ- RG lı Zazalar Köyü Merkez İlçesinin Çat Bucağına bağlanmıştır.

5

Ocak

İller Bankası genel müdür muavinliğine atama yapıldı.

Bayındırlık Bakanlığı Sular Dairesi Başkanlığı'ndan RG müstafi Yüksek Mühendis Mühittin Kulin bu göreve 875 lira maaşla atanmıştır.

5

Ocak

Umurbey’de yeni bir belediye kuruldu.

Lapseki İlçesine bağlı Umurbey Bucağında belediye RG kurulmasına dair Danıştay Genel Kurulu'nun kararı onaylanmıştır.

5

Ocak

Dernekpazarı adıyla yeni bir bucak kurulması hakkında üçlü kararname yayımlandı.

Trabzon İli Çaykara İlçesine bağlanmak, merkezi RG Kondu Köyü olmak ve Kondu (B.M.), Arşala, Fotinos, Fotkene, Fotrakan, Holomakidanos, Halanas, Okşeho, Visir, Zeno Akköse, Zeno Ulcami, Zeno Zena köyleri kapsamak üzere Dernekpazarı adıyla yeni bir bucak kurulmuştur.

5

Ocak

Mersin'in kurtuluşunun 27. yılı kutlanmıştır.

Tarsus ve Çukurova'nın kurtuluşu da resmi törenler, Ayın CHP ve Demorkat Partililerin katıldığı resmi geçit- Tarihi lerle ve Adana'da olduğu gibi, fener alayları ile kutlanmıştır.

6

Ocak

Hükümet, Sovyetlerin Boğazlar hakkında yeni bir müracaat yaptığı haberini yalanladı.

Hükümet; Sovyet Rusya'nın Boğazlar hakkındaki gö- Vatan rüşmelere yeniden başlanılmasını istediği ve Karadeniz kıyısı memleketlerinden başka memleketlerin iştirak etmeyecekleri iki taraflı bir anlaşma yapıldığı taktirde iki ülke arasındaki gerginliklerin hafifleyeceği yönünde bir gazetede çıkan haberi yalanlamıştır.

6

Ocak

İstiklal Mahkemeleri Kanunu lağvediliyor.

Adnan Adıvar ile Cihat Baban'ın İstiklal Mahkemele- Vatan ri kanununun ve eklerinin lağvı hakkındaki kanun teklifleri İçişleri Komisyonununda görüşüldü ve lağvedilmesine karar verildi.

6

Ocak

Ankara Belediyesi Otobüs İşçilerin yüzde 50 zam talebine karşın işveren'in iti- RG İdaresi İşçileriyle işveren razı ve Ankara İl Hakem Kurulu Kararının onaylanarasında çıkan toplulukla iş dığına dair 15.12.1948 tarihli karar. uyuşmazlığı hakkında İş Uyuşmazlıkları Yüksek Hakem Kurulu kararı yayınlandı.

7

Ocak

Celal Bayar'ın Adana nutku.

Bayar, Anayasanın tadili ve rejim buhranı üzerinde Vatan durdu.

7

Ocak

Tekel maddelerine zam yapıldı.

Tekel İdaresi zam listesini ilan etti.

7

Ocak

Bakanlık emrine alınma

Kelkit Kaymakamı Hikmet Bilgili Bakanlık emrine BCA: 30..11.1.07/ alındı.

Vatan

203.1..20.

7

Ocak

1088

Emniyet Genel Müdürlüğüne atamalar yapıldı.


Denizli ve Turgutlu emniyet amirliklerine Cevdet Gi- BCA: 30..11.1.0/ ray ve M. Fikri Kurum'un tayinleri. 203.1..7.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

7

Ocak

İdari sınır değişikliği yapıl- Tunceli Merkez ilçesine bağlı Sığınak köyü, Beledi- RG 12 Ocak 1949 dı. ye sınırlarına alındı.

7

Ocak

Ordu Merkez Belediye Başkanlığı'na seçilen Ali Rıza Gürsoy'un başkanlığı tasdik edildi.

Ali Rıza Gürsoy 9 yıl Belediye Başkanlığı yaptı.

8

Ocak

Demokrat Partinin üçüncü yıldönümünde, Celal Bayar, Menderes ve Koraltan, Mersin ve Tarsus'ta birer konuşma yaptılar.

Celal Bayar konuşmasında, "Kuracağımız devlet ve Vatan hürriyetin millet kadar sağlam temele dayanmış olmasını istiyoruz" dedi.

8

Ocak

Van'ın Özalp kazasında, 32 vatandaşın öldürülmesi ile ilgili dava hakkında tetkikler yapan Dilekçe Komisyonu bu işte ihmali görülenler hakkında tahkikat açılmasına karar vermiştir.

Özalp ilçesinde kurşuna dizilen 32 vatandaş hakkın- Vatan daki bu karara, Demokrat Parti milletvekillerinden Hakkı gedik ve Fikri Apaydın itiraz etmişlerdir. Dilekçe Komisyonu bugün tekrar toplanarak bu itirazları dinlemiştir. İtiraz sahipleri, bu ağır hadisenin ihmal ve türahi değil, vazifeyi suistimal olduğunu; bu işte o zamanki Bakanların ve yüksek memurların da me'sul olduklarını anlatmışlardır, kararın bu şekilde değişmesini istemişlerdir.

8

Ocak

Malatya'da Kıbrıslı Türkler Hariçteki Türklerin zulümden kurtarılması ve Ayın için miting yapıldı. Kıbrıstaki Türklerin komünist tehlikesine maruz bı- Tarihi rakılmamaları için Malatya kültür derneğinin teşebbüsü ile dün büyük bir miting yapılmıştır.

8

Ocak

Subaylar Heyetine Mahsus 4273 sayılı Terfi Kanununun birinci maddesinin (B) fıkrasıyla aynı kanunun 4554 sayılı kanunla değiştirilen 11nci maddesinin son fıkrasının değiştirilmesine dair kanun yayımlandı.

Değişiklikte, Yardımcı sınıflar yeniden tanımlanmış- RG tır. Buna göre, demiryol, otomobil, sıhhiye, veteriner, levazım, harita, mühendis, harb sanayii ve ordu donatım yardımcı sınıflar olarak tespit edilmiştir.

9

Ocak

Celal Bayar, İskenderun'da yaptığı konuşmada "diğer hürriyetler kadar din hürriyeti de mukaddestir" demiştir.

Bayar, milliyet meselesindeki düşüncelerini şu şekil- Vatan de ifade etmiştir: "Din ve ırk farkı gözetmeksizin (Ben türküm) diyen vatandaşları Türk sayar.

9

Ocak

"Müfritlerin Baskını"

Parlamentolar Birliği idare heyetini ele geçirmek için Vatan "Müfrit" milletvekillerinin ani taaruzları akim kaldı. Geçen seçimde, otuz beşler ve genç mebuslar idare heyetini ellerine geçirmişlerdi.

10

Ocak

Süleymaniye Kitaplığı Milli Eğitim bakanlığı ile Belediye arasında bir ihtilaf doğurmuştur.

İstanbul Belediyesi, Süleymaniye Kitaplığı'nın bele- Vatan diyeye verilmesini istemiştir. Anlaşmazlık belediye aleyhine çözülmüştür. 50 binden fazla kitap bulunan bu kitaplığın, söz konusu anlaşmazlık dönemde son derece bakımlı ve aktif olduğu, gazeteciler tarafından bildirilmiştir. Binanın kitaplık olarak kalması, Vatan gazetesinde yerinde bir hizmet olarak nitelendirilmiştir.

10

Ocak

Ziraat Bankası takvimlerinde yer alan Moskova ve

Ziraat bankasının 1949 yılı takviminde diğer radyo- Vatan larla birlikte, Moskova Peykler istasyonunun Türkçe

BCA: 30..11.1.0/ 203.1..19.

1949 Yılı 1089

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

peykler radyo istasyonları, soruşturmaya konu oldu.

yayın yapan dalga boylarına yer verilmesi, hükümeti ve milliyetçileri kızdırdı. Banka bunun üzerine pek çoğu dağıtılmış olan takvimlerden geri kalanlarında ilgili yaprakları koparttırmış ve bir müfettiş ile üç memur hakkında soruşturma açtırmıştır.

Kaynak

10

Ocak

Bursa Verem Savaş Derneği'nin genel menfaatlere yararlı derneklerinden sayılmasına karar verilmiştir.

BKK: 3-8532. 1949 yılında kamuya yararlı dernek statüsüne sahip 11 dernek kurulmuştur. Türk Belediyecilik Derneği de bunların arasındadır. Genellikle veremle savaş derneklerine kamuya yararlı dernekler statüsü verdiliği görülmektedir.

BCA: 30..18.1.2/ 118.87..13./ 13-59; RG 20 Ocak 1949

10

Ocak

Edirne İlinin Merkez İlçesi Geniş topraklı bölge olarak tespit edildi.

Bakanlar Kurulu Kararı (10.1.1949 ve 3-8534 sayı)

RG 20 Ocak 1949

10

Ocak

Merkezi İskenderun olmak üzere İskenderun Bahçeli Evler Yapı Kooperatifi'nin kurulmasına izin verildi.

1949 yılı içerisinde kurulmasına izin verilen yapı kooperatifleri: İstanbul Bizim Evler Yapı Kooperatifi; Antalya Bahçelievler Yapı Kooperatifi; Ankara Belediyesi Memur ve Müstahdemleri Ev Yapı Kooperatifi; Hereke Sümer Yapı Kooperatifi; Türkiye İş Bankası İstanbul Şubesi Memurları Yapı Kooperatifi; Çengelköy Bahçelievler Yapı Kooperatifi; İzmir Karşıyaka Ev Kooperatifi; Seyhan Öğretmen Evleri yapı Kooperatifi'; Ödemiş Yapı Kooperatifi; Zonguldak Halk Yapı Kooperatifi; Malatya İnönü Evleri Yapı Kooperatifi Ortaklığı;

BCA: 30..18.1.2/ 118.87..19/ 10-379

10

Ocak

Yangın ve yıkıma uğrayan Doğal afetler, yangın gibi yıkımlar nedeniyle, 1949 341 kişiye Devlet Ormanla- yılında genellikle parasız kerestelik ağaç verme uyrından parasız kerestelik gulamasıyla karşılaşılmaktadır. ağaç verildi.

BCA: 30..18.1.2/ 118.87..14/ 46-81

11

Ocak

Kömürsüzlük nedeniyle İstasyonlarda çok miktarda meyve sebze kalmıştır. birçok tren seferinin iptal edilmesi neticesinde, güney bölgesi sebze ve meyvacıları zor duruma düştü.

Vatan

11

Ocak

Bir eroin fabrikası meydana çıkarıldı.

Yeşilköy’de bir eroin fabrikası basılmış ve büyük bir Vatan şebeke suç üstünde yakalanmıştır.

11

Ocak


Develi Kaymakamı Ruhi Çetiner Bakanlık emrine BCA: 30..11.1.0/ alındı. 203.2..3.

11

Ocak

Danıştay'da atamalar yapıl- Danıştay Başkanlığı 1. Sınıf Yardımcılığına Avni Pı- RG 12 Ocak dı. nar'ın tayini; Danıştay Başkanlığı 3. Sınıf Yardımcılığına Rauf Öktem'in tayini; Danıştay Başkanlığı Kanun Sözcülüğüne Zeki Asya'nın tayini; Danıştay Başkanlığı 5. Sınıf Yardımcılığına Saime Tulga'nın tayini. 7.1.1949 tarihli üçlü kararname

11

Ocak


1090


Bazı emniyet müdürlükleri ile Emniyet Genel Mü- BCA: dürlüğü Arşiv ve Önemli İşler, İstanbul Emniyet 30..11.1.0/ 203.2..11. Müdürlüğü Şube Müdürlüğü'ne yapılan tayinler.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

12

Ocak

Bulgaristan'a okka ile tarihi Bir takım tarihi vesikalar Bulgaristan'a kese kağıdı Vatan vesika satıldığı haberi gayapılmak üzere okka ile satıldığı belirtilen haberde, zetelerde yer aldı. tarihi vesikaların elden çıkarılma tarihi 1931 yılının Haziran ayı olarak belirtiliyor.

12

Ocak

Kabinede değişiklik: Kasım Ulaştırma Bakanı Kasım Gülek, Devlet bakanlığı'na Vatan, Gülek Devlet Bakanı oldu. tayin edilmiştir. (11 Ocak 1949 tarih ve 4-23 sayılı RG Cumhurbaşkanlığı yazısı.)

12

Ocak

“Sabahattin Ali'yi öldürdüler” haberi, gazetelerde büyük manşetlerle yer aldı.

Huduttan Bulgaristan'a kaçarken öldürülen Sabahattin Vatan Ali'yi, Bulgaristan’a para mukabilinde adam kaçıran Ali Ertekin ismindeki bir kişinin öldürdüğü açıklandı. Ali Ertekin yakalandı. Ali Ertekin, 2 Nisan 1948 tarihinde Sabahattin Ali’yi öldürdüğünü itiraf etti.

12

Ocak

55 kişinin vatandaşlığa alınmasına izin verildi.

1949 yılında 2082 kişi vatandaşlığa alınmıştır.

12

Ocak

Akbank Türk Anonim Ortaklığı tarafından İstanbul'da bir şube açılmasına izin verilmiştir.

Bakanlar Kurulu Kararı, 12.1.1949 tarih v e 3/ 8619 RG 24 Ocak 1949 sayı.

12

Ocak

Amerikan Büyükelçiliği Ankara Çankaya Caddesi üzerinde Amerikan Büyü- BCA: binasının yapılacağı yer be- kelçiliği'nce bina yapılmak üzere 1295 ve 1299 ada- 30..18.1.2/ 118.89..8. lirlendi. lara ait 498 sayılı imar kanunun onayı.

BCA: 30..18.1.2/ 118.89..10.

40-69

12

Ocak

Çırçır toplarının muamele vergisinden muaf tutulması hakkında Bakanlar Kurulu Kararı alındı.

Çırçır topları, sanayi ve maden işleriyle her türlü su RG 24 taşıt araçlarında kullanılıp muamele vergisinden is- Ocak 1949 tisna edilecek olan makine, alt ve edevatla ilgili 17.7.1949 tarihli ve 2/ 13993 sayılı karara bağlı listeye eklenmiştir. (BKK 3/8575 karar sayı ve 12.1.1949 tarih)

12

Ocak

Haşhaş ekilecek ve Afyon sütü toplanacak bölgelere ekleme yapıldı.

Afyon sakızı ve tohumu için ekime izin verilen yerlere RG 24 Aydın Koçarlı ve Germencik ilçeleri; Haşhaş tohu- Ocak 1949 mundan yağ istihsali için ekimine izin verilen yerlere Kayseri Yeşilhisar ilçesi eklenmiştir. (1948-49 yılı için tespit edilen yerler, 24.6.1948 tarih ve 3/7662 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında yer almaktadır).

12

Ocak

İçel Yurt Yeşertme ve 1949 yılı içerisinde faaliyet alanları birbirinden farklı BCA: Onarma Kooperatifi'nin ku- birçok kooperatif kurulmuştur. Bunlar genellikle tü- 30..18.1.2/ 118.91..11. rulmasına izin verildi. ketim kooperatifleridir.

12

Ocak

Merkezi Arapkir olmak üzere Arapkir Memurlar Tüketim Kooperatifi'nin kurulmasına izin verilmesi.

1949 yılında kurulmasına izin verilen tüketim kooperatifleri: Sinop Devlet Memurları Tüketim Kooperatifi; Nazilli Basma Fabrikası Tüketim Kooperatifi; Eskişehir Şeker Sanayii İşçileri Tüketim Kooperatifi, bahçeli Evler Tüketim Kooperatifi; Konya-Ereğli Durlaz Köylüleri İstihlak Kooperatifi; Diyarbakır Hudutlu sorumlu Memurlar İstihlak Kooperatifi; Çatalağzı Elektrik Santrali Memur ve İşçileri Hudutlu Sorumlu İstihlak Kooperatifi; Karaman Halk İstihlak Kooperatifi; Ankara'da Petrol Ofisi Memur ve Hizmetlileri istihlak ve Yardımlaşma Kooperatifi; Yeşil Simav Tasarruf, İstihlak ve Ticari Teşebbüsler Kooperatifi.

BCA: 30..18.1.2/ 118.91..19/ 10-384.

1949 Yılı 1091

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

12

Ocak

Rize Çay fabrikasının inşa tesisleriyle makine eksiklerinin ikmali için 900.000 liranın istikraz suretiyle sağlanması hakkında Devlet Ekonomi Kurumları Genel Kurulu Kararı yayımlandı.

3460 sayılı kanun gereğince toplanan Devlet Ekono- RG mi Kurumları Genel Kurulunca 10.1.1949 tarihli oturumda kabul olunan karara göre, bu istikraz anlaşması için Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu yetkili kılınmıştır. (Çalışma Bakanı Tahsin Bekir Balta, Manisa Milletvekili Kamil Coşkunoğlu ve Tokat Milletvekili Reşit Önder^den oluşan divan kararı).

12

Ocak

Tokat Belediye başkanlığına seçilen Mehmet Altun'un Başkanlığı üçlü kararname ile onandı.

1580 sayılı kanunun 89 ncu maddesine göre onan- RG mıştır.

12

Ocak

Trabzon'un Kisarna köyün- 1949 yılında maden suyu imtiyazı iki tanedir. de bulunan maden suyu işletme imtiyazı Saadet Çulha’ya devredildi.

12

Ocak

Türkiye Emlak Kredi Bankası'nın Malatya ve Antalya'da birer şube açmalarına izin verildi.

Bakanlar Kurulu Kararı, 12.1.1949 tarih v e 3/ 8626 RG 24 Ocak 1949 sayı.

12

Ocak

Zeytinciliğin ıslahına ve yabani zeytinlerin aşılattırılmasına dair Tüzükte değişiklik yapıldı.

9.3.1940 tarihinde yürürlüğe giren Tüzükte 6. mad- RG 24 desinin B fıkrası ile 8. maddesi değiştirilmiştir (BKK Ocak 1949 karar sayı: 3/8579 ve 12.1.1949 tarih).

13

Ocak

Devlet Bakanlığı'na atanan Kasım Gülek, görevi kabul etmedi.

Kasım Gülek'in görevi neden red ettiği o günlerde Vatan çok tartışılmıştır. Hatta yeni hükümetin kurulmasının önünü açmaya yol açan bir hamle olup olmadığı da dile getirilmiştir.

13

Ocak

Nezir Toplu'nun ölüm cezası TBMM kararı ile onaylandı.

1633 numaralı kararda, Muş Ağır Ceza Mahkeme- RG 19 sinden verilen ve Yargıtay Beşinci Ceza Dairesinden Ocak 1949 onanmış olan hükmün yerine getirilmesi için Anayasanın 26 nci maddesi hükmü uyarınca Nezir Toplu'nun idamına karar verilmiştir.

13

Ocak

Ulaştırma Bakanı Kasım 12.1.1949 tarih ve 4/30 sayılı Cumhurbaşkanlığı ya- RG Gülek'in Devlet Bakanlığı'- zısı. Kasım Gülek'in itirazı üzerine devlet bakanlığına tayini iptal edildi. na tayininden vazgeçildi ve Ulaştırma Bakanı olarak kaldı.

13

Ocak

Danıştay ve Ekonomi Bakanlığında atamalar yapılmıştır.

Danıştay Kanun sözcülüğü ve Ekonomi Bakanlığı RG Tetkik Kurulu Başkanlığı ve Ticaret Bakanlığı Londra Ticaret Ataşeliğine atamalar yapıldı.

14

Ocak

Kazanç Vergisi tasarısı, Encümene iade edildi.

Bu tasarının tamamen reddini isteyen takrirler veril- Vatan di. muhalif partilere ve Halk Partisine mensup mebuslar, tasarı aleyhinde bulundular.

14

Ocak

Komünistlik suçlaması ile yargılanan profesörlerin duruşması yapıldı.

Vazifelerini kötüye kullanmakla suçlanan Pertev Vatan Naili Boratav, Behice Boran ve Niyazi Berkes'in muhakemelerine devam edildi. Komünistlik suçlamasıyla yargılanan üniversite öğretim üyelerinin davası 10 Şubat 1950 tarihinde sona erdi; Behice Boran ve Niyazi Berkes 3'er ay hapis cezası aldı. Pertev Naili Boratav beraat etti.

1092


Kaynak

BCA: 30..18.1.2/ 118.89..19/ 66-17

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

14

Ocak

Adalet Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığında atamalar yapıldı.

Adalet Bakanlığında yargıç atamaları, Milli Eğitim RG 24 Bakanlığında ise İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Ocak 1949 Jeoloji ve Mineroloji Enstitüsü Profesörlüğüne atama yapılmıştır.

14

Ocak

Adalet Bakanlığında atamalar yapıldı.

Bursa Ağır Ceza Mahkemesi Başkanlığı, Yargıtay BCA: Raportörlüğü, Fatsa Ceza Hâkimliği, Keşap Sulh 30..11.1.0/ Yargıçlığı, Sandıklı Sorgu Hâkimliği ve Daday 203.2..15. Cumhuriyet Savcılığı'na yapılan tayinler.

14

Ocak

Askeri atamalar yapıldı.

İzmir Müstahkem Mevki Komutanlığı, Harp Akade- BCA: misi Komutanlığı ve 1. Ordu Müfettişliği ile Askeri 30..11.1.0/ Yargıtay Savcı Yardımcılığı ve Genelkurmay Baş- 203.2..17. kanlığı emrine yapılan tayinler; rahatsızlığı sebebiyle emekliye ayrılan Askeri Hâkim Münir Kocaçıtak'ın emeklilik işleminin iptali ile Askeri Yargıtay üyeliğine ve Adalet Teftiş Kurulu Başkanlığı'na Kemal Kalkan'ın tayini

14

Ocak

Emekliye sevk edilen bir subayla ilgili karar iptal edildi.

Mesleki yetersizlik sebebiyle emekliye sevkedilen J. BCA: Bnb. Sadettin Atila'nın TBMM Geçici Dilekçe Ko- 30..11.1.0/ misyonu'nun kararı üzerine emeklilik işlemi iptal 203.2..13. edildi.

14

Ocak

Methyl Bromit gazının muamele vergisinden muaf tutulması hakkında Bakanlar Kurulu Kararı.

Üzüm, tütün ve incirlerde bulunan kurtların imhasın- RG da kullanılmak üzere ithal edilen ve gümrük tarifesinde 756/D pozisyonuna dahil olan Methy Bromit, Ekonomi Bakanlığı'nın isteği Maliye Bakanlığının teklifi ile Bakanlar Kararı (31.12.1948, 8493 sayılı karar) 3843 sayılı Muamele Vergisi Kanunundan muaf tutulmuştur.

14

Ocak

Samsun Belediye Başkan- 1580 sayılı kanunun 89 ncu maddesine göre onan- RG lığı'na seçilen Sami Arım'ın mıştır. başkanlığı üçlü kararname ile onandı.

14

Ocak

Ziraat Bankası Yönetim Kuruluna Berç Türker, Bakanlar Kurulu Kararı ile tayin edildi.

Bakanlar Kurulu Kararı (25.12. 1949 ve 3-8482). Zi- RG; raat Bankası Yönetim Kurulu'nunun Ticaret Bakanlı- Vatan, 17 ğı üyeliğine getirilen Berç Türker, eski Afyon Mil- Ocak 1949 letvekili.

15

Ocak

Hasan Saka kabinesi istifa etti.

Çankaya'da Cumhurbaşkanı ile yapılan görüşmelerde Vatan; RG Kabine ile ihtilaflar halledilemedi ve Hasan Saka ka- 17 Ocak binesi istifa etti. Saka "son zamanlarda rastladığımız 1949 bazı müşküller sebebiyle Kabinenin istifasını" sunduğunu belirtti. Gazetelerde yer alan haberlere göre Saka Kabinesinin istifasında devlet Bakanlığı olayı bardağı taşıran son damla oldu.

15

Ocak

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Norveç Krallığı Hükümeti arasında Hava Ulaştırmalarına Dair olan Anlaşmanın Onanması Hakkında Kanun yayımlandı.

Ankara'da 20 Mayıs 1948 tarihinde imzalanan an- RG laşma ve ekleri onanmıştır.

1949 Yılı 1093

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

16

Ocak

İstanbul’da, İmam Hatip Kursları açıldı.

İlk defa 15 Ocak 1949'da İstanbul ve Ankara'da ol- Vatan mak üzere İmam-Hatip Kursu adıyla on aylık bir öğretim kurumu açılmış, daha sonra bunların sayısı ona çıkmıştır. Ülkenin din görevlisi ihtiyacının karşılanması düşüncesiyle ortaokul mezunlarından askerliğini yapmış olanların kabul edildiği bu kurslar 1958 yılma kadar devam etmiştir.

16

Ocak

Karadağ'da isyan çıktı.

Kominform ajanları halkı Tito'ya karşı ayaklandırdı.

16

Ocak

Müfritler, Parlamentolar Birliği Türk grubunu ele geçirdiler.

CHP içerisindeki müfritler - otuzbeşler mücadelesi, Vatan Parlamentolar Birliği Türk Gurubunda devam etmektedir. Otuzbeşler toplantıyı terk ettiler. Otuzbeşler, Recep Peker döneminde ona karşı muhalif olan liberal kanadı oluşturan kesime verilen addır. Recep Peker istifa ettikten sonra, İnönü’ye tepki olarak, Ulus gazetesi başyazarı Falih Rıfkı Atay istifa etmiştir. Yerine, 35’lerden Nihat Erim başyazar olmuştur.

16

Ocak

Yeni kabineyi kurma göre- Kabine CHP koalisyonu addediliyor: Başbakan yar- Vatan vi Şemsettin Günaltay'a ve- dımcılığı: Nihat Erim; devlet bakanlığına N. Esat rildi. Sümer, Maliyeye: İ. Rüştü Aksal; İçişlerine E. Erişirgil; Bayındırlığa: Ş. Adalan; Gümrük ve Tekele: Dr. Şerafettin Bürge; Ulaştırmaya: Kemal Satır; Çalışmaya Reşat Şemsettin Sirer getirildi. Diğer bakanlar yerlerini muhafaza ettiler.

16

Ocak

Şemsettin Günaltay başbakan olarak atandı.

17

Ocak

Kayseri, Busacık kazasında DP Kayseri mitinginde bir vatandaş: Ben CHP'liyim, Vatan yapılan belediye seçimini haksız seçildim" diye bağırdı. protesto etmek için Demokrat Parti, aynı yerde bir miting tertipledi.

17

Ocak

Yeni hükümet bir aylık bütçe getirecek.

17

Ocak

CHP grubunda müfrit- mutedil mücadelesi başkan vekilliği seçim öncesinde yeniden alevlendi.

18 Ocak günü yapılan oylamada, CHP grup başkan Vatan, 18 vekilliğine büyük bir ekseriyetle Faik Ahmet Barutçu Ocak 1949; Vatan, 19 getirildi.

Vatan

Şemsettin Günaltay Kabinesi belirlendi. Cumhurbaş- RG kanı aynı gün kabineyi onayladı.

Vatan

Ocak 1949

18

Ocak

Amerika Birleşik Devletleri, Diktatör Devletlere yardım edilmeyeceğini açıkladı.

ABD dışişleri Komisyonu başkanı Sol Bloom, Tem- Vatan silciler Meclisinde yaptığı beyanatta, yapılan yardımdan komünistlerin faydalanmadığının ispat edilmesi şartı ile Çin'e yardım edilmesine taraftar olduğunu ilan etmiştir.

18

Ocak

Günaltay Kabinesi görevine başladı.

Kabine, ilk toplantıyı Cumhurbaşkanı İnönü'nün baş- Vatan kanlığında yaptı.

18

Ocak

Van'ın Özalp ilçesinde, 33 köylünün 3. Ordu Komutanı Orgeneral Mustafa Muğlalı'nın emriyle kurşuna dizilmesi olayı (1943) konusunda verilen soru

TBMM Başkanlığı'na verilen bu soru önergesinin Vatan; kabul edilmesi üzerine olayla ilgili asker ve sivil yö- Altan neticiler hakkında soruşturma açıldı. Bütün sanıkların (2005). Genelkurmay Askeri Mahkemesi'nde tutuklu olarak yargılandığı davada kurşuna dizme emrini kendisinin verdiğini söyleyen Muğlalı, 2 Mart 1950'de ölüm, ar-

1094


G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

önergesi meclis gündemine dından da hafifletici nedenlerle 20 yıl hapis cezasına alındı. çarptırıldı. Ama Askeri Yargıtay kararı bozdu; Muğlalı yeni yargılama başlamadan 11 Aralık 1951'de hapiste öldü. 18

Ocak

Danıştay ve İçişleri Bakanlığı, Bayındırlık Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığında atamalar yapıldı.

Danıştay'da ikili kararname ile İçişleri Bakanlığında RG Emniyet müdürlüğü kadrolarına üçlü kararname ile atamalar yapıldı. Bayındırlık Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığında da üçlü kararname ile atamalar yapıldı. İçişleri Bakanlığında yapılan atamalar sonucunda, Zonguldak, Erzurum, Kırklareli, Bilecik, Afyon, Eskişehir, Trabzon, Konya, Siirt, Bingöl, Bursa, Kayseri, Sivas, Tokat, Kastamonu'nun emniyet müdürleri değişti.

19

Ocak

Milli Türk Talebe Birliğine bağlı Hukuk ve İktisat Fakültesi talebe dernekler arasında yapılan münazarada, "grev hakkı tanınmalı mı tanınmamalı mı" tartışması yapılmıştır.

Hukuk fakültesi münazara ekibi grev hakkı tanınma- Vatan lıdır tezini savunmuşlardı; buna karşılık İktisat grubu ise, grev hakkı tanınmamalıdır teziyle münazaraya girmişlerdir. Münazarayı "grev hakkı tanınmalıdır" tezini savunan Hukuk Fakültesi öğrencileri kazanmıştır.

20

Ocak

Yeni kabinenin programı açıklandı.

Yeni hükümet, iki prensibin tahakkukuna çalışacak: Vatan Mali ve iktisadi konularda gerçekçi vaatlerde bulunulacak ve yeni bir seçim kanunu getirilecek.

20

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü 15 numaralı Orman tahdit Komisyonu Tebliği yayımlandı.

Kastamonu ilinin Araç ilçesine bağlı Tuzaklı Köyü- RG nün dış orman sınırları; Balıkesir İline bağlı Merkez İlçesinin Konakpınarı Bucağı Dikilitepe, Ilıca deresi, Demirpınar, Uzunburun, Pelitcik deresi, Domuzçukuru ve kurtkışla ormanlarının sınırları; Kazdağı silsilesi Yüksektepe, Kapaklı, Dumanlı, Çakmakboğazı, Gürlek, Yurtpınarı, Kurudere ve Masırlıdere devlet ormanlarının sınırları belirlenmiştir.

20

Ocak

Van'ın Özalp ilçesinde kurşuna dizilen 32 vatandaşla ilgili konu Mecliste görüşüldü.

Özalp Kaymakamı ve Jandarma subayının daha önce Vatan mahkemeye verildikleri; mahkum oldukları ancak ilk mahkumiyetleri nedeniyle cezalarının tecil edildiği bilgisi üzerine, mahkeme kararının Meclis'e ulaşmasından sonra konunun tekrar gündeme gelmesine karar verildi.

21

Ocak

ABD Başkanı Truman and içme töreninde komünizmi yalancı bir felsefe olmakla eleştirdi.

Truman and içme nutkunda, komünizmi yalancı bir Vatan felsefeye dayanmakla eleştirmiştir. Bu konuşma, "Soğuk Savaşta yeni bir cephe"nin açılması olarak nitelendirilmiştir.

21

Ocak

Dünya Bankası, Türkiye'nin istediği borcu tetkik etmek için temsilcilerini Türkiye'ye gönderdi.

İstediğimiz kredinin açılabilmesi için tetkiklerde bu- Vatan lunup bir rapor hazırlayacak olan Harison Clark ve William Diamond ve Stevart Mason'dan oluşan üç kişilik heyet Türkiye'ye geldi.

21

Ocak

İçişleri Bakanı, vatandaşlara eşit muamele ve demokrasiye uygun hareket etmeleri konusunda bir tamim gönderdi.

Tamimde, demokrasi icaplarına uygun hareket, va- Vatan tandaşlara eşit muamele ve kolaylık tavsiye ediliyor.

1949 Yılı 1095

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

21

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü 1 no'lu Orman Tahdit Komisyonu Tebliği yayımlandı.

İstanbul- Silivri İlçesi Çeltik Köyü Yarmatepe orma- RG nının sınırları tespit edildi.

21

Ocak

PTT Memur ve Hizmetlilerine Verilecek Munzam Çalışma Ücreti Tüzüğü'nün yürürlüğe konulmasına karar verilmiştir.

İşletme Şartlarına ve idari lüzum ve zaruretlere göre RG hafta tatili alamayanlarla belli çalışma saatleri dışında çalıştırılacaklardan kimlere ve ne gibi hallerde munzam çalışma ücreti verileceği düzenlenmiştir.

21

Ocak

Tababet ve şuabatı sanatla- TBMM'de 17.1.1949 tarihinde kabul edilen değişik- RG rının tarzı icrasına dair olan likle, hekimlerin her türlü ticaret yapmalarına izin ve1219 sayılı kanunun 12nci rilmektedir. maddesinin değiştirilmesi hakkında kanun yayımlandı.

21

Ocak

Umumi Hıfzısıhha Kanununun 12 nci ve 14 ncü maddelerinin değiştirilmesi hakkında kanun yayımlandı.

23

Ocak

Cumhurbaşkanı İnönü, Demokrat Parti Başkanı Celal Bayar ile görüştü.

23

Ocak

Truman'ın Nutku Sovyetler Moskova basını, Truman Nutku'nu "Komünizme kar- Vatan Birliği tarafından sert bir şı kudurgan bir hücum" olarak vasıflandırıldı. şekilde eleştirildi.

24

Ocak

Amerikan Filosu İstanbul Limanına geldi.

25

Ocak

Behçet Kemal Çağlar, Par- Güvenoyu görüşmeleri sırasında konuşan Behçet Vatan tiden ve Meclisten istifa et- Kemal Çağlar, ağır eleştirilerde bulundu. Behçet keti. mal Çağlar: "Artık ağzımızla kuş tutsak, değil memleketi, dünyayı kurtarıcı tedbirleri bulsak dahi halkı tatmin edemiyecek hale gelmiş bulunuyoruz."

25

Ocak

Kabine Meclis'ten 42'ye karşı 349 gizli oyla güvenoyu aldı.

CHP grubunda program okundu. Program haricinde Vatan; C; konuşan başbakan, yegane çarenin bu memlekette RG demokrasinin kökleşmesi olduğunu, bütçede 15 milyon lira kadar bir tasarruf yapılabileceğini, bazı tertiplerle mükellefiyet tahmil eden kanunların geri alınacağını, yalnız yol vergisinin Meclise getirileceğini söyledi. Yeni Başbakan gizli reyle itimat isteyerek, açık oy durumunda meydana gelen dedikoduların önüne geçmiş oldu. Bu arada şu nu da kaydedelim ki 5 itimatsızlık ve 291 itimat reyi 296 eder. Mecliste ekseriyet partisine mensup daha 100 der fazla milletvekili vardır. Bunların hepsini resmî ve gayri resmi izinli addetmeğe imkân yoktur. Demek ki 100'e yakın Halk Partili milletvekili reylerini kullanmamışlardır. Şemsettin Günaltay Başkanlığı altındaki Bakanlar Kuruluna (42) red oyuna karşı (349) oyla güvenilmiştir.

25

Ocak

Atamalar yapıldı.

Askeri Yargıtay Üyeliğine ve Adalet Teftiş Kurulu BCA: Başkanlığı; Dışişleri Bakanlığı yurt içi ve yurt dışı 30..11.1.0/ teşkilatına ve hâkim, savcı ve yardımcılıklarına ta- 203.3..2. yinler yapıldı.

1096


Kaynak

1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 12 nci mad- RG desi, Yüksek Sağlık Şürası üyelerinin seçimi ile ilgilidir. Bu kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte görevli bulunan üyelerin üyelikleri düşmüştür (geçici madde). Vatan

Birleşik Amerikan Askeri Donanmasına bağlı bir filo Vatan bir haftalık bir resmi ziyarette bulunmak üzere bu sabah limanımıza gelmiştir.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

25

Ocak

Basın ve Yayın Genel Müdürlüğüne Ahmet Şükrü Esmer tayin edildi.

25.1. 1949 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ve İkili Ka- RG 29 Ocak 1949 rarname.

25

Ocak

Bir askeri hâkimin emeklilik işlemi iptal edildi.

Rahatsızlığı sebebiyle emekliye ayrılan Askeri Hâ- BCA: kim Münir Kocaçıtak'ın emeklilik işleminin iptaline 30..11.1.0/ 203.3..2. karar verildi.

25

Ocak

Günaltay Hükümeti siyasal ortamı yumuşattı.

Nadir Nadi'nin yazısı: "Şimdiye kadar alışmadığımız C derecede mütevazı ve demokratik bir yürüyüşle işbaşına geçen yeni hükümet ortaklıkta derhal iyi bir tesir uyandırdı. Halk vicdanında yarına dair ümitler belirmeye başladı. Üç yıldır içine saplandığımız çıkmazdan kurtulmanın artık imkânsız olmadığını düşünebiliyor, derdlerimize deva bulunabileceğini tahmin ediyor ve yazıyoruz. Bu halin daima daha iyiye doğru gelişmesini ve ümitlerin adım adım gerçekleşmesini dilemiyecek bîr vatandaş aranızda yoktur. Eski asık suratlı havayı yumuşatmak, kara bulutları seyrekleştirerek ardındaki güneş ışıklarını bize gösterebilmek için sayın Günaltıayın ortalığı topa tutması gerekmemiştir. Birkaç basit iyi niyet işareti, bir iki tatlı söz (bu değişikliği hazırlamaya yetmiştir. Yeni hükümet sözünü tutar da, yapılması hiç de güç olmıyan vaidlerini kısa zamanda birer birer yerine getirmeye başlarsa, havanın büsbütün değişerek iyimserlik duygularının ortalığa hâkim olacağına şüphe yoktur."

26

Ocak

Bakanlar Kurulu Kararı ile Bakanlar Kurulu Kararı. 12.1.1949 tarih ve 3/8554 RG Elektrik Etüt İdaresi Genel sayı. Direktörlüğüne Cemil Gökçe tayin edildi.

26

Ocak

İstanbul Ortodoks Patrikliğine seçilen Newyork Rum Ortodoks Başpiskoposu İstanbul'a geldi.

Amerikan askeri taşıt uçağı ile İstanbul'a gelen Patri- Ayın Tarihi ği, İstanbul'da kalabalık bir kitle karşıladı.

26

Ocak

Türkiye Matbaacılık ve Gazetecilik Anonim Ortaklığı'nın kurulmasına izin verildi..

27.12.1948 tarih ve 3/8488 sayılı Bakanlar Kurulu RG Kararı ile merkezi Ankara'da olmak üzere, yirmi yıl süre ve üçyüz bin Türk lirası sermaye Türkiye Matbaacılık ve Gazetecilik Anonim Ortaklığı'nın kurulmasına izin verilmişti.

27

Ocak

Avusturya vatandaşlarının malları üzerindeki blokaj kaldırıldı.

Avusturya vatandaşlarına ait memleketimizde bloke BCA: edilen menkul ve gayrimenkul malları ile alacakları 30..18.1.2/ 118.96..10/ serbest bırakıldı.

Benzinden alınacak yol vergisi hakkında kanun tasarısı.

1952 yılında uygulamaya konulan Akaryakıtlardan BCA: Alınacak Yol Vergisi Hakkındaki Kanun'la eski uy- 30..18.1.2/ 118.93..14/ gulamalara son verilmiştir.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) Türk Milli Komitesinin Kuruluş ve Çalışması Hakkındaki Yönetmeliği Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe girdi.

FAO esas nizamnamesine göre işlerin yürümesi için söz konusu yönetmelikte bir Milli FAO Komitesi kurulmuştur. Tarım Bakanı müsteşarı, bu komitenin başkanıdır. Bunun dışında, Tarım Bakanlığı Yabancı memleketler Tarım İşleri Servisi Başkanı, Ziraat İşleri Umum Müdürü, Veteriner İşleri Umum Müdürü, Orman Umum Müdürü, Dışişleri Bakanlığı İktisat ve

27

27

Ocak

Ocak

Kaynak

71-770.

71-1284.

Düstur, Üçüncü Tertip Cilt 30; RG 16 Şubat 1949

1949 Yılı 1097

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

Ticaret Dairesi U. Müdürü, Dış Ticaret Dairesi Umum Müdürü, Sağlık ve Sosyal Yardım Umum Müdür, istatistik Umum Müdürü, Ziraat Bankası Umum Müdürü, Umumi Katip olmak üzere on üyeden ibarettir. 27

Ocak

Karadeniz Ereğlisinde Havzanın kömür istihsalatını artırmak ve nakliyatın daha verimli yapılabilmesini temin için lüzumlu olan modern makine ve malzemeleri İngilizler bir liste halinde alakalı makamlara bildirdiler.

İhtiyaç gösterilen makine ve malzemelerin kullanıla- Ayın cağı yerleri görmek ve tetkik etmek üzere Marshall Tarihi Planı tatbikatı ile ilgili iki Amerikan uzmanı ile Ereğli Kömürleri İşletmesi Genel Müdürü İhsan Soyak dün ve bugün burada yapılmakta olan liman inşaatını yerinde tetkik etmişlerdir.

27

Ocak

Oktay Rifat'ın telif ettiği eserin Devlet Konservatuarı tatbikat sahnesinde oynatılmasına devam olunmaması sebebiyle maddi manevi zararının tazmini hususunda açtığı davaya idare yargı yerlerince bakılması lazım geldiği hakkında Uyuşmazlık Mahkemesi Kararı yayımlandı.

Oktay Rifat'ın Milli Eğitim Bakanlığına karşı açtığı RG dava, Milli Eğitim Bakanlığı'nın dava açılan yer nedeniyle itiraza ve uyuşmazlığa neden olmuştur. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararı, davaya idare yargı yerlerince bakılması yönünde olmuştur.

29

Ocak

Dışişlerinde atamalar yapıldı.

Rızaiye başkonsolosluğuna Merkezden Talat Acarer, RG Şikago Başkonsolosluğuna Merkezden Hikmet Hayri Anlı ve çeşitli konsolosluk katipliklerine, müsteşarlıklarına ve atamalar yapılmıştır.

29

Ocak

Dr. Şefik Hüsnü ve arkadaşları hakkındaki Ankara İstiklal Mahkemesi'ne ait dosyanın İstanbul Adliyesi yangınında yanmış olduğu TBMM'ye bildirildi.

27 Nisan 1949 tarihli TBMM oturumunda dosyaların BCA 30..10.0.0/ yanması bir soru önergesinde sorulmuştur. 11.65..17.

31

Ocak

Ölüm Cezasına çarptırılan İki kişiyi öldürmekten suçlu Mehmet Sökeli'nin ölüm RG 9 Şubat 1949 Mehmet Sökeli Hakkındaki cezasının infazına karar verildi. Yargıtay kararı TBMM tarafından onaylandı.

31

Ocak

1949 Yılına ait Geçici Bütçe Kanunu yayımlandı.

28 ocak 1949 tarihinde TBMM'de kabul edilen Geçi- RG ci Bütçe Kanunuyla, 1949 yılı bütçesi çıkana kadar 97 264 000 Lira'lık geçici ödenek ayrılmıştır.

31

Ocak


Bingöl Milli Eğitim Müdürü Sıtkı İnal'ın Bakanlık BCA: 30..11.1.0/ emrine alındı. 203.3..13.

31

Ocak

1098

Çeşitli Kamu Kurumlarının Ankara Üniversitesi, Devlet Demiryolları ve Liman- RG 1949 yılı Geçici Bütçe Ka- ları İşletme Genel Müdürlüğü, Devlet Havayolları nunları yayımlandı. Genel Müdürlüğü, Hudut ve Sahiller Genel Müdürlüğü, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Orman Genel Müdürlüğü, Posta, Telgraf ve Telefon İşletme genel Müdürlüğü, Tekel Genel Müdürlüğü, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 1949 yılı Şubat ayına ait geçici bütçe kanunları yayımlandı.


G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

31

Ocak

Türkiye'de bulunan Amerikan donanmasından bir ekip Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'yü ziyaret etti.

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Çankaya Köşkünde, Ayın Doğu Atlantik ve Akdeniz Amerikan Deniz Kuvvet- Tarihi leri Komutanı Oramiral L. Conolly ile birlikte gelen misafirleri kabul etti.

1

Şubat

Adalet Bakanlığı'nda atamalar yapıldı.

Hukuk yargıçlıklarına, Cumhuriyet Savcılıklara ata- RG maları kapsamında 12 atama üçlü kararname ile yapıldı.

1

Şubat

Birleşmiş Milletler Gıda ve Heyet gelmeden birkaç gün önce 27.1.1949 tarihinde Ayın Tarihi Tarım Organizasyonu Milli FAO Komitesi kurulmuştur. (FAO) Avrupa Bölgesi temsilcilerinden oluşan bir heyetle Ankara'ya geldi.

1

Şubat

Ekonomi ve Ticaret Bakan- Boş bulunan üyeliğe Halil Pekmen üçlü kararname RG 7 Şubat 1949 lığı Tetkik Kurulu Başkan- ile atandı. lığı'na atama yapıldı.

1

Şubat

Ekonomi ve Ticaret Bakanlığına ve Gümrük ve Tekel Bakanlığına atamalar yapılmıştır.

Ekonomi Bakanlığı Tetkik Kurulu Başkanlığına Halil RG 7 Pekmen, Gümrük ve Tekel Bakanlığı Müfettiş Mua- Şubat 1949 vini Yavuz Baysan ise Beşinci sınıf Müfettişliğe üçlü kararname ile tayin edilmiştir.

2

Şubat

FAO üyelerinin katılımıyla teşekkül eden komisyonlar Ekonomi ve İstatistik Komisyonu İstatistik Umum Müdürlüğünde gıda ve tarım komisyonları da Tarım Bakanlığında toplanarak çalışmalarına başladı.

MİLLİ F. A. O. KOMİTESİ, Bakanlar Kurulu'nun Ayın 27.1.1949 tarih ve 3/8711 sayılı kararı ile kurulmuş- Tarihi tu.

3

Şubat

Büyük Millet Meclisi oturumunda Arapça ezan protestosu.

Büyük Millet Meclisinin bugünkü oturumunda Niğde Ayın Milletvekili İbrahim Refik Soyer'in Maliye Bakanlı- Tarihi ğından sözlü sorusunun müzakeresi sırasında locadaki dinleyicilerden birisi Arapça ezan okumaya başlamış ve bu hareket Meclis Umumi Heyetinde büyük bir hayreti mucip olmuştur. Meclis polisleri derhal müdahale ederek bu şahsı locadan çıkarırken aynı locada diğer bir şahıs da Arapça ezan okumaya başlamış ise de bu da yakalanarak derhal locadan çıkarılmıştır.

4

Şubat

Amerika'nın Doğu Atlantik Coholly ve maiyeti, 27 Ocak'tan beri Türkiye'de bu- Ayın Tarihi ve Akdeniz Filosu Başkolunmaktaydılar. mutanı Amiral Richard l. Coholly ve maiyetindekiler İstanbul'dan ayrıldı.

4

Şubat

Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü Memur ve Müstahdemlerinin vazife ve salahiyetleri hakkındaki tüzükte değişiklik yapılmıştır.

29.6.1944 tarihli v e 3/1109 sayılı kararla yürürlüğe konulmuş olan Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü memur ve müstahdemlerinin vazife ve salahiyetleri ve idare muamelatının tedvir sureti hakkındaki tüzüğün 7,8,9,12 ve 33 ncü maddelerinin değiştirilmesi hakkında Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanan ve Danıştay’ca incelenmiş olan ilişik tüzüğün yürürlüğe konulması; Bakanlar Kurulunca 4.2.1949 tarihinde kararlaştırılmıştır.

RG 15 Şubat 1949; Düstur, Üçüncü Tertip Cilt 30, s.151.

1949 Yılı 1099

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

4

Şubat

Dışişlerinde, Bayındırlık Bakanlığında ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığında atamalar yapılmıştır.

Dışişlerinde terfiler ve derece yükseltmeler yapılmış; RG 12 Bayındırlık Bakanlığı'nda hukuk müşavirliğine atama Şubat 1949 yapılmış; Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığında ise Yüksek Sağlık Şurası Üyeliklerine atamalar yapılmıştır.

4

Şubat

Fethiye'nin Kınık Köyündeki kazılara izin verildi.

Fethiye'nin Kınık köyü civarındaki kazıyı, Prof. BCA: Demargne ile Devambez idare etmesine izin verildi. 30..18.1.2/ 118.96..4.

4

Şubat

Sümerbank genel Müdür İdari yardımcılığına atama yapıldı.

Banka Genel Katibi Suat Keskinoğlu getirilmiştir.

4

Şubat

Türkiye Belediyecilik Derneği genel menfaatlere yararlı dernek olarak kabul edildi.

Bununla birlikte, Türkiye Jeoloji Kurumu; Hatay Ve- BCA: rem Savaş derneği de genel menfaatlere yararlı der- 30..18.1.2/ 118.95..11./ nekler olarak kabul edildi.

Ulaştırma Bakanlığında tayin yapıldı.

Ulaştırma Bakanlığı Baş müşavirliğine Haldun BCA: 30..11.1.0/ Sarhan'ın tayini. Posta, Telgraf ve Telefon genel Müdürlüğünü ifa et- RG 14 mekte olan Haldun Sarhan, Ulaştırma Bakanlığı Baş Şubat 1949 müşavirlik kadrosuna atanmıştır.

4

Şubat

RG 16 Şubat 1949

13-60

203.3..21.

4

Şubat

Ulaştırma Bakanlığında tayinler yapılmıştır.

4

Şubat

Vatandaşlıktan çıkarılanlar. 1949 yılında 977 kişi vatandaşlıktan çıkarılmıştır.

5

Şubat

Yeni Rum Ortodoks Patriği Rum Ortodoks Patriği, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'- Ayın Athenagoras, Ankara'ya yü; Başbakan Şemsi Günaltay'î ve İçişleri Bakanı Tarihi gelmiştir. Emin Erişilgil'i ve daha sonra Diyanet İşleri Başkanı Hamdi Akseki^'yi makamında ziyaret etmiştir.

7

Şubat


Adalet müfettişliklerine, Yargıçlıklara, savcılıklara RG 16 Şubat 1949 atamalar yapılmıştır.

7

Şubat

Adalet Bakanlığında ve orduda atamalar yapıldı.

Bazı hâkim, savcı ve yardımcılıkları ile adalet müfet- BCA. tişliklerine; Ankara Jandarma Satınalma Kurulu Baş- 30..11.1.0/ kanlığı, Jandarma Subay ve Astsubay Okulu Komu- 203.4..4. tanlığı ve Kırklareli Jandarma Bölge Komutanlığı'na tayinler yapıldı.

10

Şubat

Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Vali atamaları yapıldı.

Edirne Valiliğine Aydın Valisi Rükmeddin RG 23 Nasuhioğlu ve Diyarbakır Valiliğine Bolu Valisi Şubat 1949 Kemal Hadımlı tayin edildi.

10

Şubat

Ceskoslovenske Zahranicni Politice ve Deziniz Usesvazone Komunisticke Stav adlı kitapların yurda sokulması yasaklandı ve mevcutlarının toplattırılmasına karar verildi.

1949 yılında 42'den fazla kitap ve derginin ülkeye girişi yasaklanmış ve mevcutları toplattırılmıştır. Bir kaç örnek: İ. Mavrolik (Karakurtlar) adlı iki ciltlik kitap; Bulgaristan'da çıkan Kooperativen Front adlı gazete; Yıkılmış Bir Şehrin Tarihi-Urfa adlı kitap; Bediüzzaman Saidi Nursi'nin Asa-yı Musa adlı kitabı; Suriye ve Lübnan'da yayınlanmakta olan Sovyet Haberleri Servisi adlı gazete; Paris&te çıkan L. Hümanite adlı gazete; John Steinbeck tarafından yazılıp Rasim Gürhan tarafından tercüme edilen Bitmiyen Kavga adlı kitabı.

1100


BCA: 30..18.1.2/ 118.95..9./ 15-86

BCA: 30..18.1.2/ 118.98..19/ 52-105

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

10

Şubat

Çakmak ve suni çakmak taşının tekel kapsamından çıkarılması ve bu maddelerin gümrük vergilerinin değiştirilmesi hakkında 5321 sayılı kanun yayımlandı.

7 Şubat 1949 tarihinde kabul edilen kanunla, 1 Hazi- RG ran 1929 tarihli ve 1503 sayılı kanunla devlet tekeli altındaki her nevi çakmak ve suni çakmak taşları Devlet tekelinden çıkarılmıştır. Ayrıca bu taşların İthalat Umum Tarifesindeki pozisyonları değiştirilmiştir.

10

Şubat

Hür Marko Paşa adlı gaze- Sabahattin Ali, Aziz Nesin, Rıfat Ilgaz ve Mustafa tenin dağıtım yasaklandı ve Mim Uykusuz’un yazarlığını yaptığı 1946 yılında mevcutları toplattırıldı. yayın hayatına başlayan Türk basın tarihinin en yüksek tirajlı yayınlarından biri olan cuma günleri çıkan haftalık mizah dergisi Markopaşa çeşitli adlar altında yayın hayatını sürdürmüştür. Markopaşa kapatılıncaya kadar sırasıyla; Merhumpaşa, Malumpaşa, YediSekiz Hasan Paşa, Hür Marko Paşa, Bizim Paşa, Ali Baba adları altında yeniden çıkarılmıştır. Sık sık toplandığı için, gazete "Toplatılmadığı zamanlar çıkar" veya "Yazarları hapishanede olmadığı zamanlar çıkar." gibi ibarelerle yayınlanırmış. 1949 yılında Türkiye'de yayımlanan gazetelerden Markopaşa, Hür Markopaşa, Başdan, beşer ve Yedisekiz Hasanpaşa gazetelerinin bazı sayılarının dağıtılması durdurulmuş ve yasaklanmıştır.

10

Şubat

Türkiye'de harb silah ve mühimmatı yapan özel sanayinin kontrolü hakkındaki 3763 sayılı kanun dahilinde 1949 yılında tespit edilen liste Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edildi.

3/8799 syaılı BKK'ya göre 1949 yılında harb silah ve RG 14 mühimmat sanayii listesi uçak başta olmak üzere 23 Mart 1949 maddeden oluşmaktadır. Bunlar arasında her tür top; her cins tabanca; muharebe tankı; zehirli gaz ve vasıtaları gibi maddeler vardır.

11

Şubat

Eczacılar ve Eczaneler hakkındaki kanuna bir madde eklenmesi hakkında kanun yayımlandı.

964 sayılı Eczacılar ve Eczaneler hakkındaki kanuna RG bir madde eklenmiştir. Buna göre, eczanesin bulunmayan il ve ilçelerde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca kabul edilecek bucaklarda eczane açanlara, tahditlere bakılmaksızın arzu ettikleri il ve ilçelerde eczane açmalarına izin verilmektedir.

11

Şubat

Türk Ceza Kanununun 253ncü maddesine Dünya Sağlık Kurulu'nun sembolü hakkında bir fıkra eklendi.

1.3.1926 tarihli Türk Ceza Kanunu'nun 253ncü mad- RG desine eklenen fıkra ile; Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Kurulu'nun resmi mühür ve damgası ile dünya yuvarlağı üzerine resmedilmiş iki defne dalı ortasındaki sembolünün ve kuruluşun adının ve kısaltmasının ticaret veya herhangi bir menfaat kastıyla kullanılması yasaklanmıştır.

12

Şubat

Bakanlar Kurulu Kararı ile PTT ile ilgili bir tüzükte değişiklik yapıldı.

PTT hat başbakıcı ve başmüvezzilerlerle bakıcı ve RG 19 müvezzilerin alınma şartlarını, istihdam yerlerini, va- Mart 1949 zife ve salahiyetlerini ve terfi usullerini gösterir tüzükte bazı maddeler değişti. (BKK: 3/8801 sayı)

12

Şubat

Bazı maddeleri değişen Değişen maddeler Türkiye'de tababete ait klinik ve RG 8 Mart Tababet Uzmanlık Belgele- laboratuarlar uzmanlık kollarının tanımları; asistan 1949 ri Hakkında Tüzük, 3/8766 olmak için gereken şartlar ile ilgilidir. sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmıştır.

BCA: 30..18.1.2/ 118.98..18/ 52-108

1949 Yılı 1101

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

12

Şubat

Ordudan ihraç vakaları

Lv. Yzb. Naci Ulualp'in askeri eşyayı satmak ve zim- BCA: metine geçirmek suçlarından ceza alması sebebiyle 30..11.1.0/ ordudan ihrac ve emekliye sevk edilmiştir. 1949 yılı 203.4..10. içerisinde ordudan ihraç edilen subay sayısı otuzüç civarındadır.

12

Şubat

Ticaret ve Ekonomi Bakan- Ticaretin Tanzimine ve ihtikarla [vurgunculuk] mü- RG lığı'ndan vurgunculukla cadeleye dair 52 sayılı sirküler ile idrofil pamuk mamücadeleye dair bir tebliğ liyet ve azami satış fiyatları tespit edilmiştir. yayımlandı.

14

Şubat

Cumhurbaşkanı İsmet İnö- Yeni Yugoslav Federative Halkçı Cumhuriyeti büyük Ayın Tarihi nü, Yugoslavya elçisini ka- elçisi Ljubomir Radovanoviç'i kabul etmiştir. bul etti.

14

Şubat

Çankaya İlçesinin kaldırılması ve yerine Altındağ İlçesinin teşkili hakkında kanun tasarısı

Çankaya ilçesinin kaldırılarak bu ilçe kadrosu ile Altındağ adıyla yeni bir ilçe kurulması hakkında kanun tasarısı. Tasarının gerekçesinde belirtilen hususlar şunlardır: Ankara sınırları içerisinde Altundağ, Atıfbey, Yenidoğan ve Aktaş mahallelerinden ibaret ve genellikle Altındağ diye anılan semtin 1945 sayımında Nüfusu 34512 iken 48681'e yükselmiştir. Gerek semt halkının genellikle işçi ve küçük sanat erbaplarından oluşması "gerek sosyal durumlarının mütecanis olmaması yüzünden Devlet merkezinin bu kısmında güvenlik ve düzenlik durumu günden güne nezaket ve ehemmiyet kaybetmiş bulunmaktadır". "Bir taraftan da derme, çatma, gayri sıhhi Binalara yerleşmiş olan bu vatandaşların sağlık, sosyal ve kültür bakımlarından durumlarının islahı ve bu semtin de Başkent'e layık surette imar işlerinin düzenlenmesi için Altundağ'da bir ilçe kurulma zaruri ve faydalı görülmüştür." Fakaty 1949 senesinin bütçesine gerekli ödenek konmadığı için, Çankaya İlçesini kaldırıp yerine Altundağ ilçesini ikame etme yoluna gidilmesi önerilmektedir. Çankaya ilçesinin merkez ve bağlı bucaklarının ise Merkez ilçesine bağlanması tasarlanmıştır.

15

Şubat

Maarif Müdürleri ve Memurları Yönetmeliğinde değişiklik yapıldı.

26.2.1935 tarihli ve 2/2072 sayılı kararla yürürlüğe RG 23 konulmuş olan Yönetmeliğin geçici maddesi kaldı- Şubat 1949 rıldı ve bir maddesi değiştirildi. BKK 15.2.1949 tarih ve 3/8733 sayılı karar.

16

Şubat

Toprak Ofisi tarafından ih- Piyasadan buğdayın kilosunu 45 ile 47 kuruş arasın- Ayın tiyacı olan vatandaşlara ki- da almak mecburiyetinde bulunan çiftçiler bu hayırlı Tarihi losu 32 kuruştan verilmek işi şükranla karşılamışlardır. üzere 500 ton buğday tahsis edilmiştir.

16

Şubat

Türkiye ile Belçika -Lüksemburg Ekonomik Birliği arasındaki Ticaret Anlaşması ile Türkiye-Belçika Ödeme anlaşmasının yürürlük sürelerinin iki ay uzatılmasına hakkında kanun yayımlandı.

1102


Kaynak

BCA: 30..18.1.2/ 118.100..8/ 71-1287

Türkiye ile Belçika -Lüksemburg Ekonomik Birliği RG arasında 12 Mart 1947 tarihinde imzalan Ticaret anlaşması ile aynı tarihte Türkiye ile Belçika arasında bağıtlanan Ödeme anlaşmasının 26 Mayıs 1948 tarihinden itibaren ik ay süre ile uzatılması için geçici anlaşma yapılmıştı.(TBMM'de kabul tarihi11.2.1949; geçici anlaşma tarihi: 24 Temmuz 1948)

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

17

Şubat

Avrupa ve Dünya Federasyonu Fikrini Yayma Derneği kuruldu.

3/8830 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Merkezi İs- RG 21 tanbul'da olmak üzere Avrupa ve Dünya Federasyonu Mart 1949 Fikrini Yayma Derneğinin kurulmasına izin verildi.

17

Şubat

Yeni bucaklar kuruldu.

Maraş'ta Gücük, Balıkesir'de Yeniköy, Denizli'de BCA: 30..11.1.0/ Bekilli ve Yozgat'ta Fakılı bucakları kuruldu. 203.4..13.

18

Şubat

Elazığ Milletvekili Mustafa Arpacı'nın Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılmasına mahal olmadığı hakkında TBBM kararı yayımlandı.

Askerlikten kurtulmak için askerlik yaptığına dair RG gerçekdışı bir vesikayı kullanmakla suçlanan Elazığ Milletvekili Mustafa Arpacı'nın Yedinci Kolordu Askeri Mahkemesinde yargılaması sonucunda, iddianın gerçeği yansıtmadığı anlaşılmış ve TBMM buna dayanarak dokunulmazlığın kaldırılmasına gerek duymamıştır.

18

Şubat

Ticaret Eski Bakanı Atif İnan hakkında soruşturma yapmak üzere kurulan Karma Komisyonun görev süresinin uzatılmasına dair TBMM kararı alındı.

1638 sayılı TBMM kararı ile Ticaret eski Bakanı Atif RG 23 İnan hakkında soruşturma yapan karma komisyon Şubat 1949 4.6.1948 tarihinde kurulmuştu; 19.11.1948 tarihinde görev süresi uzatılan komisyona 25.2.1949 tarihinden itibaren iki ay daha verilmiştir.

18

Şubat

Türkiye ile İtalya arasındaki Ticaret ve Ödeme Anlaşmalarını yürürlük sürelerinin iki ay uzatılması hakkında kanun yayımlandı.

12 Nisan 1947 tarihinde imzalanan anlaşmanın iki ay RG yani 30 Haziran 1948 tarihine kadar, uzatılması hususundaki anlaşma, 14 Şubat 1949 tarihinde TBMM'de onaylanmıştır.

18

Şubat

Türkiye ile Polonya arasında imzalanan Ticaret ve Ödeme anlaşması hakkında kanun yayımlandı.

Türkiye Hükümeti ile Polonya hükümeti, ticari mü- RG badelelerini geliştirmek isteğiyle ve 29 Ağustos 1931 tarihli Türkiye-Polonya Ticaret ve Seyrisefain Sözleşmesi hükümlerini göz önünde tutarak, aralarında, 18 Temmuz 1948 tarihinde Ankara'da anlaşma imzalamışlardı.

18

Şubat

Yol işleri için Benzin'den alınacak vergi hakkında kanun yayımlandı.

Kanuna göre, yabancı memleketlerden ithal veya RG memleket içinde tasfiye, taktir veya sair suretlerle istihsal olunan Gümrük Tarife Kanunda belirtilen hafif yağların (benzin ve benzerleri) kilosunda 11 kuruş yol vergisi alınır. Vergiye tabi maddeleri Türkiye'ye ithal veya memleket içinde üretenler bu vergiyi öderler.

19

Şubat

Ekonomi ve Ticaret Bakan- Akaryakıt ve teneke fiyatları hakkındaki sirküler, bu RG lığından Ticaretin Düzenmaddelerin satış fiyatlarını tespit etmektedir. lenmesine ve İhtikarla Mücadeleye dair 53 sayılı Sirküler yayımlandı.

19

Şubat

Türkiye ile Almanya'daki Fransız İşgal Bölgesi arasında imzalanan Ticaret ve Ödeme anlaşmaları ile Modüs Vivendi ve eklerinin onanması hakkında kanun yayımlandı.

Türkiye ile Almanya'daki Fransız İşgal Bölgesi As- RG keri Hükümeti arasında 27 Nisan 1948 tarihinde Baden-Baden'de imzalanan anlaşma, 14.2.1949 tarihinde TBMM'de onaylanmıştır.

1949 Yılı 1103

G

Ay

Olay/Mevzuat

19

Şubat

Türkiye ile Finlandiya ara- İki memleket arasındaki ticari mübadeleleri geliştir- RG sında 12 Haziran 1948 tari- mek maksadıyla kaleme alındığı belirtilen anlaşma, hinde Ankara'da imzalanan 12 Haziran 1948 tarihinde Ankara'da imzalanmıştır. Ticaret ve Ödeme anlaşmaları ile Eklerinin onanması hakkında kanun yayımlandı.

19

Şubat

Türkiye ile İsveç arasında Ticaret ve Ödeme Anlaşmalarıyla Eklerinin onanması hakkında Kanun yayımlandı.

Anlaşma 7 Haziran 1948 tarihinde Ankara'da imza- RG lanmıştı.

22

Şubat

Çok çocuklu hâkimlere verilecek yardım paralarıyla ikramiye hakkındaki 3253 sayılı kanunun kaldırılmasına ve bu kanuna göre toplanmış paraların ne şekilde kullanılacağına dair Kanun yayımlandı.

Çok çocuklu hâkimlere verilecek yardım paraları RG hakkındaki kanun kaldırılmıştır. Bu kanunun yürürlüğe girdiğe kadar biriken paralar,, hâkim ve savcılık gibi mesleklerde görev yapanların Hukuk Fakültesinde okuyan öğrencilerine burs olarak verilmek üzere Ankara Üniversitesi'ne aktarılmıştır.

23

Şubat

Sümerbank Yönetim Kuru- Açık bulunan üyeliğe 623 Lira aylıkla Konya eski RG 11 Mart 1949 lu'na açık bulunan HüküMilletvekili Fuat Gökbudak tayin olmuştur. met Üyeliğine tayin yapıldı.

24

Şubat

İstanbul Üniversitesi Asistanlık Yönetmeliği yayımlandı.

24

Şubat

TBMM, orduya iyi dilekle- 1639 numaralı TBMM kararı ile; TBMM orduya bü- RG 26 rini bildiren bir kara aldı. yük hizmetlerinde başarılı olmaları hakkındaki iyi di- Şubat 1949 lekleriyle, selam, güven ve inanının bildirilmesine karar verdi.

24

Şubat

Türkiye ile Norveç arasındaki ticaret arasındaki ticaret ve ödeme anlaşması ile ekleri imzalanmıştır.

Anlaşma 7 Mart tarihinden itibaren yürürlüğe girecek Ayın olan anlaşmaya göre, ticari mübadele her iki memle- Tarihi ketin genel ithal ve ihraç rejimlerine uygun olacak ve ödemeler her memleketin kendi milli parası ile yapılacaktır. Hesap parası Amerikan dolarıdır. Ayrıca, Norveç Hükümeti önümüzdeki 15 ay zarfında memleketimizden 500.000 dolar kıymetinde tütün satın alınmasını temin için gerekli tedbirleri almayı da taahhüt eylemektedir.

24

Şubat

Vali ataması yapıldı.

Kütahya Valisi Ethem Yetkiner'in Aydın Valiliğine RG 11 Mart 1949 tayini Bakanlar Kurulu Kararı ile yapıldı.

25

Şubat

Gümrük ve tekel bakanlığın- Tebliğ, repertuvarda yapılacak değişikliklerle ilgili- RG dan tebliğ yayımlanmıştır. dir.

25

Şubat

İdari sınır değişikliği: Yeni dört bucak kurulmuştur.

1104


Açıklamalar

Kaynak

17.2.1949 tarihinde Milli Eğitim Bakanı tarafından RG onanan Yönetmelik, asistanların nasıl seçileceği, asistanların görev ve terfileri ile asistanların görevden çıkarılmaları ve fahri asistanlık ile ilgili düzenlemeleri kapsamaktadır.

Üçlü kararname ile Maraş İli Elbistan İlçesine bağlı RG olmak üzere Gücük Bucağı; Balıkesir İli Merkez İlçesine bağlı olmak üzere Yeniköy Bucağı; Denizli İli çal ilçesine bağlanmak üzere Bekilli Bucağı; Yozgat İli Boğazlıyan İlçesine bağlanmak üzere Fakılı Bucağı kurulmuştur.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

25

Şubat

Vakıflar Genel müdürlüğü- Açık bulunana müfettişliğe 60 lira maaşla Munir RG ne atama yapıldı. Bener atandı.

26

Şubat

Adalet Bakanlığında tayinler yapıldı.

26

Şubat

Maliye Bakanlığında tayin- Hesap uzmanı yardımcısı 21 kişi yapılan sınavda ba- RG 7 Mart 1949 ler yapıldı. şarılı olarak hesap uzmanlığına tayin oldular.

26

Şubat

Ordudan ihraç vakası

Hukuk yargıçlıklarına, Cumhuriyet Savcılıklara ata- RG 7 Mart maları kapsamında 6 atama üçlü kararname ile ya- 1949 pılmıştır.

Ordudan ihraç cezası alan Yzb. Mustafa Celasun, BCA: 30..11.1.0/ emekliye sevk edildi. 203.5..6.

RG 28 Şubat 1949

28

Şubat

Üniversitelerin 1949 yılı Bütçe kanunları yayımlandı.

1

Mart

1949 Yılı Bütçe Kanunu yayımlandı.

1

Mart

İşçi Sigortaları Kurumu 3/8832 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile açık bulu- RG 21 Yönetim Kurumu Kurulun- nan Hekim Üyeliğe Zonguldak eski Milletvekili Dr. Mart 1949 da açık bulunan Hekim Rebil Barkın tayin oldu. üyeliğine atama yapıldı.

1

Mart

Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası Başkan Yardımcısı R. L. Garner, İstanbul'da Sanayicilerle görüştü.

2

Mart

Çeşitli Kamu Kurumlarının Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü; Tekel RG 1949 yılı Bütçe Kanunları Genel Müdürlüğü; Orman Genel Müdürlüğü; Devlet yayımlandı. Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü; Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Genel Müdürlüğü; Devlet Havayolları Genel Müdürlüğü;Posta, Telgraf ve Telefon İşletme Genel Müdürlüğü; Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün 1949 Yılı Bütçe Kanunları yayımlandı.

2

Mart

İstanbul Sütlüce'de Emekli General Nuri Külligil'e ait özel silah fabrikasında patlama meydana geldi.

2

Mart

Kanun yetersizliğinden bir 17 Mayıs 1945 günü Eskişehir'de meydana gelen BCA: çavuş yurtdışında tedavi et- uçak kazasında komutanını kurtarmak isterken eli ve 30..10.0.0/ tirilemedi. yüzü yanan Gedikli Üstçavuş Osman Tabak'ın kanun 56.377..18. yetersizliğinden yurtdışında tedavi ettirilmesi mümkün olmadı.

3

Mart

3/8739 sayılı Rüzgar Tüne- Ayrılan pay 300.868, 58 Lira'dır. li ve Etimesgut Uçak Fabrikası için Türk Hava Kurumuna prim verilmesi hakkında Bakanlar Kurulu Kararı ile yayımlandı.

Devlet Bütçesine giren dairelerin 1949 yılı için genel RG giderleri için toplam 1 371 875 627 Lira ödenek verilmiştir. Gelirler ise 1.251.802.894 Lira olarak tahmin edilmiştir.

Konuşma, özel sanayiye yapılması düşünülen yardı- Ayın mın Sanayi Kredi bankası aracılığıyla yapılmasında Tarihi fayda olduğu yönünde cereyan etmiştir.

35 kişinin hayatını kaybettiği patlamada, fabrikanın Ayın sahibi Enver Paşa'nın kardeşi ola Nuri Killigil de ha- Tarihi yatını kaybetmiştir.

RG

1949 Yılı 1105

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

3

Mart

Ankara Doğum ve Çocuk Evi açıldı.

Aynı gün Ankara Sağlık Okulu da açılmıştır.

Ayın Tarihi

3

Mart

Bazı hâkim ve savcılıklara atamalar yapıldı.

Vehbi Baykan'ın Akhisar Hukuk Hâkimliği, Saim BCA: Demirer'in Bozöyük Hâkimliği, Behçet Baran'ın 30..11.1.0/ Hendek, Memduh Oktav'ın Hopa cumhuriyet savcı- 204.6..8. lıklarına tayinleri ve Hâkim Hasan Ünal ile Rıza Bahadır'ın terfileri.

3

Mart

Danıştay'a atamalar yapıldı. Sait Kandan'ın Danıştay 2. Sınıf Yardımcılığına tayini; İhsan Öralay'ın Danıştay 3. Sınıf Yardımcılığına tayini; Ahmet Turhan Bozkurt'un Danıştay 6. Sınıf Yardımcılığına tayini

3

Mart

Devlet Matbaasına atama yapıldı.

Ali Fethi Aral, Devlet Matbaası Müdürlüğü'ne tayin BCA: 30..11.1.0/ oldu.

BCA: 30..11.1.0/ 204.6..1. ; BCA:: 30..11.1.0/ 204.6..2.

204.6..6.

4

Mart

1949 yılı kampanyası için şeker pancarı fiyatları Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlendi.

3/8827 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre 1949 RG 14 şeker pancarı fiyatları 4.50, 4.75 ve 5 kuruş olarak Mart 1949 tespit edildi. Ayrıca üreticiye teslim ettiği ürünün yüzde 1'i nispetinde prim verilmesi hakkında K/774 sayılı kararın yürürlüğe konulmasına karar verildi.

4

Mart

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası Başkan Yardımcısı M. Robert L Garner'i kabul etmiştir.

Robert Garner, Milletlerarası İmar ve Kalkınma Ban- Ayın kası'nın başkan yardımcılığını 1947-1956 yılları ara- Tarihi sında sürdürmüş, 1956 yılında ise kurumun başkanı olmuştur.

4

Mart

Doğal felakete uğrayanlara kerestelik ağaç yardımı yapıldı.

Su baskınlarından zarar gören Adana ve İçel yöresindeki halka kereste yardımı yapılması (1949 yılında kereste yardımı, su baskını, deprem ve yangın gibi felaketlerden sonra sık uygulanan bir yöntemdir. Oltu, Bursa, İzmir, Gövenç gibi yerlerde sel baskını, yangın, heyelan gibi felaketlerden sonra ev yapımı için kereste yardımı yapılmıştır. Bu gibi toplu yardımların yanı sıra, 913 kişiye çeşitli sebeplerle kereste yardımı yapılmıştır.

BCA: 30..18.1.2/ 118.101..4/ 46-85

4

Mart

Guleman krom madeninin vergi oranı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edildi.

Diyarbakır ilinin Ergani İlçesine bağlı bulunan ve işletilmesi imtiyazı Etibank üzerinde olan Guleman Köyündeki krom madeninin yüzde 10 nispi resme tabi tutulmasına Bakanlar Kurulunca karar verildi (3/8839 sayılı BKK). 1949 yılı içinde Denizli Mevlütlar, Burdur Müslimler, Balıkesir Okçularyeri,Bursa Topuk ve Göynükbelen’deki korm madenlerinden yüzde 10 vergi alınmıştır. Ayrıca, Denizli’deki krom madenlerinin işletme ruhsatı Montan Madencilik T.A.Ş’ye verilmiştir.

RG 23 Mart 1949; BCA: 30..18.1.2/ 118.102..2 0.; UMD

4

Mart

Hatay ili Bakanlar Kurulu 3/8837 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, Erzincan ili RG 23 Kararı ile dar topraklı bölge Tercan ilçesi; Muğla ili Köyceğiz ilçesi; Balıkesir'in Mart 1949 ilan edildi. Ayvalık ilçesi dar toprakli bölge ilan edilmiştir.

4

Mart

İstanbul bölgesi, tehlikeli yer sarsıntısına maruz böl-

1106


20.12.1947 tarihli ve 3/6739 sayılı kararla onanan RG 21 tehlikeli yersarsıntısına maruz bölgeleri gösteren ha- Mart 1949

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

geleri gösteren haritadan çıkarıldı.

rita ve listeden İstanbul bölgesi hakkında yazılı kaydın çıkarılarak yerine "İstanbul bölgesi ikinci derecededir. Ancak çürük araziye yapılacak inşaat için denetleyici dairenin onamasıyla birinci derece şartları uygulanabilir" kaydının konulmasına Bakanlar Kurulu karar verdi (3/8815 ) Kabaca Köyü Kereste İmali, Odun ve Kömür Satış BCA: Kooperatifi; Hudutlu Sorumlu İç ve Dış Deniz Vası- 30..18.1.2/ taları Büfecileri Kredi ve İşletme Kooperatifi kurul- 118.101..19. du.

4

Mart

Satış kooperatifleri kuruldu.

4

Mart

Vatanın kurtarılması için çalışanların ikramiye ile taltiflendirilmesine karar verildi.

5

Mart


Esat Kaya'nın Emniyet Gn. Md. 2. Daire Bşk., Ah- BCA: met Karay'ın 1. Şb. Müdürlüğü, Fikri Demirkol'un 30..11.1.0/ İçel, Rifat Özdemir'in de Tarsus emniyet amirlikleri- 204.6..10. ne tayinleri yapıldı.

5

Mart

Kaymakamlık görevinde iken başka görevlere atananlar.

Antalya ili Kaş İlçesi Kaymakamı Ekrem Talat RG 16 Avşaroğlu, İçişleri Bakanlığı Özlük İşleri Genel Mü- Mart 1949 dürlüğüne; Pervari Kaymakamı Emniyet Müdürlüğü Birinci Şube Müdür Muavinliğine; Kayseri İline bağlı sarız İlçesi Kaymakamı Mehmet Ali Çeltik ise İçişleri Bakanlığ Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünde açık bulunan Şube müdürlüğüne naklen tayin edildiler.

6

Mart

İzmir'de Kadınlığı Koruma Cemiyet, kimsesiz kızlara ve dul kadınlara yardım BCA: 30..10.0.0/ ve Sosyal Yardım Cemiyeti etme amacını benimsedi. 80.528..13. kuruldu.

8

Mart

Adalet Bakanlığında yapılan atamalar

2. Sınıf Adalet Müfettişliği, Orhaneli, Rize ve Yenişehir hâkimlikleri, Manisa Savcı Yardımcılığı, Osmaniye Savcılığı, Kütahya Ağır Ceza Mahkemesi Üye Yardımcılığı ve Nevşehir Hâkim Yardımcılığına yapılan tayinler.

8

Mart

Kaymakamlık atamaları yapıldı.

Maraş İline bağlı Göksün İlçesi Kaymakamı Sıtkı RG 16 Tugal Kayseri İline bağlı Develi İlçesi Kaymakamlı- Mart 1949 ğına; Bitlis Ahlat İlçesi kaymakamı Osman Meriç'in Malatya Hekimhan Kaymakamlığına, Manisa Kula İlçesi Kaymakamı İlhan Engin Manisa Turgutlu kaymakamlığına naklen atamaları yapıldı.

9

Mart

250 kişi vatandaşlıktan çıkarıldı.

İzin almadan kendi istekleriyle yabancı devlet uyrukluğuna girdikleri anlaşılan Antakya doğumlu 250 kişi Bakanlar Kurulu Kararı ile vatandaşlıktan çıkarıldı. 1949 yılında toplam 977 kişi vatandaşlıktan çıkarılırken ve 3 kişinin vatandaşlıktan çıkma isteğine onay verilmiştir.

9

Mart

Merkez Bankası Yönetim Merkez Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığına, Ban- RG 19 Kurulu Başkanlığına atama kanın genel müdürü Kemal Zaim Sunel'in seçilmesi- Mart 1949 yapıldı. ne Bakanlar Kurulu Kararı ile karar verilmiştir (3/8862 sayılı BKK).

BCA: 490..1.0.0/ 559.2229..1/ 2.BÜRO

BCA: 30..11.1.0/ 204.6..13; RG 16 Mart 1949

BCA: 30..18.1.2/ 118.103..17/ 15-65

1949 Yılı 1107

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

10

Mart

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Eczacı Okulu Doktora Yönetmeliği yayımlandı.

25.2.1949 tarihinde Milli Eğitim Bakanı tarafından RG onanan Yönetmelikle, Eczacı Okulunda yapılacak doktora hakkında uygulanacak kurallar düzenlenmiştir.

12

Mart


Üçlü Kararnameyle Çeşitli yargıçlıklara, C. Savcılık- RG 19 Mart 1949 larına atamalar yapıldı.

12

Mart

Askeri personel tayinleri yapıldı.

9 albay ve 1 yarbayın tayini.

14

Mart

122nci Tıp bayramı Dil ve Tarih - coğrafya fakültesi Konferans Salonunda yapılan törenle kutlanmıştır.

Tıp Bayramı, ilk kez, 1. Dünya savaşı sonunda, İs- Ayın tanbul’un işgal edildiği günlerde, yabancı işgal kuv- Tarihi vetlerine karşı tıp öğrencilerinin bir tepkisi olarak 1919 yılında kutlandı. Tıbhane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire” adlı tıp okulunun açılış tarihi olan 14 Mart 1827, ülkemizde modern tıp eğitiminin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

14

Mart

Basın Yayın Genel Müdürlüğü Teşkilatında mesai saaati düzenlemesi yapıldı.

Basın ve Yayın Genel Müdürlüğü Teşkilatı'nda ça- BCA: lışma saatleri dışında ve resmi tatil günlerinde çalıştı- 30..18.1.2/ 118.105..2/ rılan memurlara ücret verilmesine karar verildi.

BCA: 30..11.1.0/ 204.6..18.

21-58.

14

Mart

İzmir Limanına Amerikan donanmasına mensup geminin girmesine izin verildi.

Amerika Donanmasına mensup Albany kruvazörü'nün 19-21.3.1949 tarihleri arasında İzmir Limanı'na gelmesine izin verilmesi ve Telsizleriyle haberleşme izni verilmesi.

15

Mart

Antepfıstığı ihracatının denetlenmesine dair tüzük yayımlandı.

3/7752 sayı ve 12.7.1948 tarihli Bakanlar Kurulu Ka- RG rarı ile onaylanan Tüzüğün yürülüğe konulmasına karar verilmiştir.

18

Mart

Dahiliye memurları kanununda değişiklik yapıldı.

5354 sayılı kanunla gerçekleştirilen değişiklik Dahi- RG liye memurluklarına intisap ve terfi ile ilgilidir.

18

Mart

Köy Enstitüleri Kanununun 9 uncu maddesinin değiştirilmesi hakkında 5352 sayılı kanun yayımlandı.

22.4.1940 tarihli ve 3803 sayılı kanunun 9. maddesi RG değiştirilmiştir: Köy enstitüsü mezunu öğretmenlerin eylemli askerlik hizmetleri esnasında kayıtları silinmeyeceği gibi kendilerine, 1076 sayılı kanun gereğince asteğmenlik veya askeri memurluk tevcihine kadar almakta oldukları ücretin üçte biri verilir.

18

Mart

Sağlık ve Sosyal yardım Bakanlığı kuruluş kadroları hakkındaki 4862 sayılı kanunda değişiklik yapıldı.

4862 sayılı kanuna bağlı cetvellere bazı kadrolar ek- RG lenmesi hakkında 5353 sayılı kanun yayımlanması ile Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı kuruluş kadrolarında görev çeşitleri değişti.

18

Mart

Tarım Bakanlığına bağlı bazı okul ve kurulların idaresi hakkındaki 867 sayılı kanuna ek kanun yayımlandı.

Bafra İlçesinin Karaköy mevkiinde kurulacak olan RG Karaköy Harası 29 Mayıs 1926 tarihli ve 867 sayılı kanun hükümlerine göre idare edilir.

21

Mart

Birleşmiş Milletler İnsan 3/8911 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Hakları ve Ana Hürriyetleri Sağlama ve Koruma Türk Grubu, Kamuya yararlı derneklerden sayılmıştır.

1108


BCA: 30..18.1.2/ 118.104..17/ 76-1242

BCA: 30..18.1.2/ 118.106.. 12./ 13-69; RG 12 Nisan 1949.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

21

Mart

Yeni bucak kuruldu.

Mersin İlçesi'ne bağlı Gözne'de bucak teşkilatı ku- BCA: 490..1.0.0/ ruldu.

505.2028..1/ 2.BÜRO.

21

Mart

Zımpara madeni imtiyazı devrine izin verildi.

Muğla'nın Eskihisar köyünde bulunan ve işletme im- BCA: tiyazı Albert Yaşov'a ait olan zımpara madeni imti- 30..18.1.2/ 118.107..10. yazı İstanbul'da Emil Franko'ya devredildi. 1949 yılında yurtdışına gönderilen ya da iç piyasaya sürülen zımpara cevherlerinden yüzde 5 vergi alınmaktadır.

23

Mart

Genel menfaatlere yararlı dernek satüsü verildi.

Sporcuları Koruma Derneği'nin genel menfaatlere BCA yararlı derneklerden sayılması hakkında Bakanlar 30..18.1.2/ 118.103..15/ Kurulu Kararı yayımlandı. 13-71.; RG 23 Mart 1949

24

Mart

Devlet hesabına yabancı memleketlerde okuyan öğrencilere verilecek aylık ödenek Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlendi.

3/8879 sayılı BKK ile tespit edilen aylık ödenek, en RG yüksek 500 Lira (Çin) ve en düşük 300 Lira (Avusturya, Lübnan) olmuştur.

24

Mart

İsrail Devletinin derhal tanınmasına Bakanlar Kurulunca karar verilmiştir.

İsrail Devleti 14 Mayıs 1948 tarihinde kurulmuştu.

26

Mart

İskele, rıhtım ve nehir geçitlerinden alınacak tarifeler Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlendi.

İl özel idareleriyle belediyelerin ellerinde bulunan is- RG 22 kele, rıhtım ve nehir geçitlerinden 1949 yılı içinde Nisan 1949 alınacak vergi ve ücretlerin yer aldığı tarifeler ilan oldu. 3/8993 sayılı BKK).

28

Mart

İstanbul Milletvekili Dr. 16 Ekim 1949 tarihinde Milletvekili ara seçimleri BCA: 30..10.0.0/ Akil Muhtar Özden'in vefa- yapıldı. 77.509..27/ tı üzerine yeni milletvekili 8466. seçilmesine karar verildi.

28

Mart

Türk Parası kıymetini koruma hakkındaki 13 sayılı karara ilişkin tebliğ yayınlandı.

RG

29

Mart

Türkiye Cumhuriyeti HüKredi miktarı 38 milyon dolar olarak değiştirilmiştir. kümeti ile Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti Ajanı sıfatiyle hareket eden Export-Import Bankası arasında 2 Kasım 1948 tarihinde akdolunan 30 milyon Dolarlık Kredi Anlaşmasının onanmasına dair olan 5282 sayılı Kanuna ek kanun yayımlandı.

RG

30

Mart

Amerikan Askeri Yardım Kurulu uzmanına seyahat izni verildi.

RG 1 Nisan 1949

Amerikan Askeri Yardım Kurulu uzmanı Dz. Bnb. BCA: Jerry C. South'un görevi icabı Trakya karayollarında 30..18.1.2/ 119.25..15/ seyahatine izin verilmesi. 54-64

1949 Yılı 1109

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

30

Mart

Avrupa Memleketleri Arasında Ödeme ve Takas Anlaşması ve eklerinin ve bu anlaşmanın geçici olarak uygulanmasına dair olan Protokol onanması hakkında kanun yayımlandı.

Türkiye, Avusturya, Belçika, Danimarka, Fransa, RG Yunanistan, İrlanda, İzlanda, İtalya, Luksemburg, Norveç, Hollanda, Portekiz, Birleşik Krallık, İsveç, İsviçre ve Almanya'nın Fransa, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devleri işgali altındaki bölgeler Baş Komutanları ve Serbest Triyeste Ülkesi İngiliz ve Amerikan bölgesi komutanı arasında Paris'te 16 Ekim 1948 tarihinde imzalanan anlaşmayı onaylanan 5358 sayılı kanun 25 .3. 1949 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiştir.

30

Mart

İngiliz Deniz Kuvvetleri'ne mensup Newcastle gemisinin 29.4.1949-2.5.1949 tarihleri arasında İskenderun Limanı'na yapacağı ziyaret ile telsiz haberleşmelerine izin verilmesi.

30

Mart

Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığında atamalar yapıldı.

Çorum Milli Eğitim Müdürlüğüne Diyarbakır Milli RG 6 Eğitim Müdürü Halil Turgut tayin olmuştur. Sağlık Nisan 1949 ve Sosyal Yardım Bakanlığı Sağlık İşleri Genel Müdürü Dr. Nail Karabuda, Bakanlık Müsteşar Muavinliğine 100 lira maaşla naklen tayin oldu.

30

Mart


Zimmet suçundan mahkum olan Top. Tğm. Hamid BCA: Behiç Egen'in ordudan ihracı ile yedek subaylık hak- 30..11.1.0/ 204.8..19. kının kaldırılmasına karar verildi.

30

Mart

Yaş haddini doldurmuş olan Sayıştay Başkanı Seyfi Oran'ın görev süresi uzatılmıştır.

Seyfi Oran, 1948'de de görev süresi uzatılmıştı.

30

Mart

Sayıştay Başkanı Seyfi Oran'ın görev süresi uzatıldı.

31

Mart

Merkez Bankası Genel İstanbul Milletvekili Sadi Bekter'in tayinine karar ve- RG 5 Nisan 1949 Müdürlüğüne tayin yapıldı. rildi 3/8965 sayı ve 31.3.1949 tarihli BKK).

1

Nisan

Çanakkale Milletvekili Niyazi Çıtakoğlu'nun Milletvekilliği dokunulmazlığının kaldırılmasına gerek olmadığına dair TBMM kararı alındı.

Hükümetin manevi şahsiyetini tahkir mahiyette yazı- RG 11 lardan dolayı Başkent gazetesi sorumlularından ol- Nisan 1949 ması nedeniyle Çanakkale Milletvekili B; Niyazi Çıtakoğlu'na isnat edilen suç hakkında dokunulmazlığının kaldırılmasına gerek olmadığı yönünde karar alınmıştır. (Karar No. 1641)

1

Nisan

Erzincan İline bağlı Tercan İlçesi dar topraklı bölge olarak tespit edildi.

21.3.1949 tarih ve 3/8926 sayılı Bakanlar Kurulu Ka- RG rarı.

2

Nisan

Kurmay Yarbay Bahri Gökdeniz'in atanma tarihi hakkında TBMM kararı alındı.

Kurmay Yarbay Bahri Gökdeniz'in nasp (atanma) ta- RG rihinin düzeltilmesi için yaptığı başvurular reddedilince TBMM'ye müracaat etmiştir. Başvurunun incelenmesine gerek olmadığına karar verildi.

4

Nisan

1942 Yılı Kesinhesap Kanunu yayımlandı.

1942 yılı genel giderleri 918509735 Lira iken genel RG gelirler 983777352 Lira olarak kesinleşmiştir.

1110


Kaynak

BCA: 30..18.1.2/ 119.25..12/ 76-1250

BCA: 30..10.0.0/ 5.27..9./51 46

BCA

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

4

Nisan

Devlet memurları aylıkları- 5360 sayılı bu kanunla, Gümrük ve Tekel Bakanlığı- RG 13 Nisan 1949 nın tevhit ve teadülüne dair na ait Müsteşar Muavinliği kadrosu kaldırılmıştır. olan 3656 sayılı kanuna bağlı cetvellerde değişiklik kabul edildi.

5

Nisan

Çini İmalatında kullanılmak üzere başkaları hesabına ücretle yapılan bazı işlerin muamele vergisi matrahı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlendi.

6

Nisan

Ankara Sular İdaresi kurul- 5363 sayılı Ankara su tesisatının Belediyeye devri ve RG 9 du. işletilmesi hakkında kanunla, Ankara Belediyesine Nisan 1949 bağlı olmak üzere " Ankara Sular İdaresi" adı ile tüzelkişiliği haiz ve özel hukuk hükümlerine tabi bir idare kurulmuştur. TBMM Kabul Tarihi: 6.4.1949

6

Nisan

Bayındırlık Bakanlığı yurdun su kaynaklarını etüd ettirmeye karar vermiş ve bir Amerikalı uzman kuruluş bu işle görevlendirmiştir.

Amerikan kuruluşu 4 uzmanı Ankara'ya göndermiş- Ayın tir. Bu uzmanlar, yurdun muhtelif yerlerinde incele- Tarihi meler yaparak yer altı su kaynaklarını tespit edeceklerdir ve bu sularla yapılacak sulamanın gelişmeye en uygun olduğu yerler tespit edilecektir. Bu heyet ilk planda Urfa ve Mardin'de çalışmalara başlayacaktır.

6

Nisan

Birleşmiş Milletler "İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi" Bakanlar Kurulunca kabul edilmiştir.

BM Genel Kurulu'nun 10.12.1948 tarihli ve 217 RG 27 (111) sayılı kararıyla kabul edilen İnsan Hakları Ev- Mayıs rensel Beyannamesinin, okullarda okutulmasına ve 1949 yorumlanmasına ve beyanname hakkında radyo ve gazetelerde yazıların yazılmasına Bakanlar Kurulunca karar verilmiştir (3/9119 sayılı BKK).

6

Nisan

Dışarıdan getirilecek maKöy, kasaba ve şehirlerde genel ihtiyaca cevane yapı- RG 9 deni su boruları ile aksam- lacak sular için kullanılan malzemelerle ilgili vergi Nisan 1949 larından vergi alınmaması indirimini düzenleyen madde değiştirildi. ile ilgili 2268 sayılı Kanunda değişiklik TBMM'de kabul edildi.

6

Nisan

Padova Üniversitesi Ceza Hukuku Profesörü ve İtalyan Meclisi Adalet Komisyonu Başkanı Ordinaryüs Profesür Gius-eppe Bettiol "klasizm ile poizitivizm arasındaki tezat" konulu bir konferans vermiştir.

Türk Hukuk Kurumu'nun davetlisi olarak gelen Prof. Ayın Bettiol'un konuşması milletvekilleri, yargıtay başkan Tarihi ve üyeleri ile fakülte öğretim üyeleri tarafından ilgiyle karşılanmıştır.

6

Nisan

Polatlı'da tarım üretim kooperatifi kurulmasına izin verildi.

1949 yılında kurulan üretim kooepratifleri: Polatlı Numune Tarım İstihsal Kooperatifi; Keskin'de Mahdut Mesuliyetli Keskin Zirai İstihsal Kooperatifi; Merkezi Ankara olan Arı, Tavşan Vesair Kümes Hayvanları Yetiştirme, Zirai Teşebbüs Kooperatifi; Çorum'da Kavak Yetiştirme Tarım Kooperatifi; Sinop Balık Avcıları İstihsal, Kredi, İşletme ve Satış Kooperatifi;

Çini işlerinde toprak öğütme, bazı maddeleri sır hali- RG ne getirme gibi tanımlı işlemlerin muamele vergisi matrahının bu işler karşılığında alınan ücret olarak belirlenmesi kararlaştırılmıştır.(3/8922 sayı ve 21.3.1949 tarihli BKK).

BCA: 30..18.1.2/ 119.25..20/ 10-391.

1949 Yılı 1111

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

6

Nisan

Tokat Emet'te dokumacılık üzerine küçük zanaatkar kooperatifi kuruldu.

1949 yılında kurulan küçük zanaatkar kooperatifleri: Merkezi Emet olmak üzere Emet Tokat Dokumacılık Küçük Sanat Kooperatifi; Akyoma Küçük Sanat Kooperatifi; Ödemiş'te Ayakkabıcılar Küçük Sanat Kooperatif Ortaklığı; Uşak Tabak Esnafı Küçük Sanat Kooperatifi.

BCA: 30..18.1.2/ 119.26..10/ 10-394

7

Nisan


Yargıçlıklara, ceza mahkemeleri başkanlıklarına, c. RG 14 savcılıklarına, yargıç yardımcılıklarına atamalar ya- Nisan 1949 pıldı.

7

Nisan

At yarışları hakkında yönetmelik yayımlandı.

904 sayılı Islahı Hayvanat Kanununun sureti tatbikini RG gösteren talimatnameye ek At Yarışları hakkında Muvakkat Yönetmelik Tarım Bakanlığı tarafından yayımlanmıştır.

7

Nisan


"İffetsiz bir kadınla evlilik bağını devam ettirmek" BCA: suçundan ceza alan Kd. P. Yzb. İbrahim Arıkan'ın 30..11.1.0/ 204.10..1. ordudan ihracı ve emekliye sevkine karar verildi.

8

Nisan

Duyunu-u Umumiye Meclisi ile yapılacak hesaplaşma için Paris'e gönderilecek olanlara gündelik verildi.

1940 yılında Cumhuriyet yönetimi, bu kurumla ilişkisini Bakanlar kurulu Kararı ile kesmiştir. Ancak, karşı taraf buna itiraz etmiştir. 1950 yılında imzalanan bir protokolle, kurum ile ilişki resmi olarak sona ermiştir. 1950 yılında Osmanlı Duyun-u Umumiyesi hamillerinin mümessilleri arasında imzalanan protokol gereğince Hükümetimize devri kararlaştırılan, Paris'teki bina hazineye devredilmiştir. "Eski Osmanlı İmparatorluğunun Taksime uğrayan Duyunu Umumiye Meclisi ile cereyan eden müzakere 4. 8. 1948 tarihinde nihayet bulmuş ve mezkur Meclis bu borçlarımızın mukavelelerine uygun olarak itfa edildiğini bütün alacaklılar namına kabul eylediği gibi İdaresi zamanına ait olarak yapılacak hesaplaşma neticesinde 1933 senesinden beri faiz ve mürettebat olarak tahsil ettiği yıl taksitlerinden nezdinde kalmış olan bakayayı iade ve mezkur yıllara ait müsbit evrakı ita etmeği taahhüt etmiş ve şimdiden alelhesap bazı tediyatta bulunmuştur. Bu hususta imzalanan protokol gereğince maruz hesaplaşma işine 15.2.1949 tarihinde iptidar olunması kabul edilmiş olmakla beraber gerekli hazırlıkların bu tarihte ikmal edilememiş olması hasebi ile mezkur tarih, yine Konsey'in mütabakatı ile en geç 15.5.1949 olarak tesbit edilmiş ve bahsi geçen hesaplaşmanın ifası ve belgelerinin tesellüm, imha ve ledelicap nakli için 5262 sayılı kanunla Amortisman Sandığına yeter miktarda ödenek verlimiş bulunmaktadır." Bu konuda dördü Maliye Bakanlığından dördü ise Sandik'tan seçilecek sekiz memurun hesaplaşma için görevlendirilmesine ve Paris'e gitmelerine izin verilmiştir.

8

Nisan

İstanbul Limanına Amerikan muhriplerinin girmesine izin verildi.

Amerikan Kennedy ve Rush muhriplerinin İstanbul BCA Limanı'na gelmesine ve buralarda telsizleriyle haberleşmelerine izin verilmesi.

8

Nisan

Maliye Teftiş Kurulu, PTT İşletme Genel Müdürlüğü kadrosuna yapılan atamalar yayımlandı.

1112


BCA: 30..18.1.2/ 119.27..9./ 47-447; YÖS; Maliye Bakanlığı Hazine Genel Müdürlüğü Muamelat, Sayı: 12911, 7 Nisan 1949; Başbakanlık Muamelat Umum Müdürlüğü, 3/9048 sayılı belge.

RG

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

8

Nisan

Şirketi Hayriye'nin satın alınmasına dair olan sözleşmenin onanması hakkındaki 4697 sayılı kanuna bir fıkra eklenmesine dair kanun yayımlandı.

Ortaklık emekli sandığından emekli, sakat, dul yetim RG aylığı alanlar ile Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme kadrosuna alınmamış olanların aylıklarından belli bir oranda kesilmek üzere ödeneklerinin devamını düzenleyen kanun.

9

Nisan

NATO Washington Antlaşması ile kuruldu.

Türkiye ve Yunanistan 1952 yılında eş zamanlı ola- Ayın Tarihi rak NATO'ya girdiler.

9

Nisan

Ankara Su Tesisatının Belediyeye Devri ve İşletilmesi hakkında kanun yayımlandı.

Bu kanunla Ankara Belediyesine bağlı olmak üzere RG Ankara Sular İdaresi adında bir kurum kurulmuştur.

9

Nisan

Balıkesir Veremle Savaş Derneği, Bakanlar Kurulu Kararı ile genel menfaatlere yarar derneklerden sayılmıştır. (3/9033sayılı BKK kararı).

Ayrıca, Konya Veremle Savaş Derneği, Bakanlar BCA: Kurulu Kararı ile genel menfaatlere yarar dernekler- 30..18.1.2/ 119.26..19/ den sayıldı (BKK: 3/9030). 13-70.

9

Nisan

Bazı kimyevi müstahsalların hangi tarife pozisyonlarına uygulanacağını gösteren cetvelin yürürlükten kaldırılması hakkındaki kararın onanmasına dair kanun yayımlandı.

Türkiye ve ticaret ve seyrisefain antlaşması imzala- RG yan devletlerden yurdumuza gelecek bazı malların gümrük vergilerinde indirime olanak sağlayan Bakanlar Kurulu Kararında (29.3.1945 tarih ve 3/2390 sayı) belirtilen listenin kaldırılması hakkındaki 3/4614 sayı ve 4.9.1946 tarihli bakanlar Kurulu Kararı onanmıştır.

9

Nisan

Burdur İlinin Yeşilova ilçesine bağlı Müslümler köyünde Krom madeni işletilmesine izin verildi.

Madenden yüzde 10 nispetinde vergi alınmasına ve bu RG yerlerde maden işletilmesi Bakanlar kurulunca kararlaştırılmıştır. (3/8933 sayı ve 21.3.1949 tarihli BKK). 1949 yılı içinde 499 arama ruhsatnamesi ve 6 adet maden imtiyazı verilmiştir.

9

Nisan

İdari sınır değişikliği yapıl- İzmir'in Tire ilçesine bağlı Selatin köyü, Aydın'a BCA: 30..11.1.0/ dı. bağlandı. 204.10..4.

9

Nisan

İdari sınır değişikliği: Bucak merkezi değiştirildi.

Balıkesir'in Sındırgı ilçesine bağlı Kille köyü Bigadiç ilçesine bağlandı; Çanakkale'ye bağlı Derbentbaşı köyü Ezine ilçesine bağlandı; Ağrı'nın Eleşkirt ilçesine bağlı Amat, Keşiş ve Soğan köyler, Ağrı Merkez bucağına bağlandı; Yozgat'a bağlı Fuadiye köyü, Çekerek ilçesine bağlandı; Kastamonu'nun Abana ilçesine bağlı Evrenye, Namazgah, Keti, Kazla, Çerçille ve Zerveli köyleri İnebolu ilcesine bağlandı; Sivas'ın Hafik İlçesi Mamuğa bucağına bağlı Kızılkavraz köyü Sivas merkezine bağlandı; Hatay'ın Samandağ ilçesine bağlı Meydancık köyü, Hıdırbey bucağına bağlandı; Balıkesir'in Kireç bucağına bağlı Karagöz köyü Kepsut bucağına bağlandı; Bolu'nun Seben ilçesine bağlı Sığırkuyruğu köyü, Bolu Merkez ilçesine bağlandı; Ardin'e bağlı Keferbi ve Derömer köyleri Midyat ilçesine bağlandı; İzmir'in Küçükbahçe bucağı merkezi Parlak köyünden, Küçükbahçe köyüne nakledildi.

BCA: 30..11.1.0/ 204.10..5.; RG 29 Nisan 1949

1949 Yılı 1113

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

9

Nisan

İstanbul Tıp Fakültesi ile Ankara Tıp Fakültesi arasında "Kadınlar doktor olmalı mıdır?" konulu bir münazara yapıldı.

Münazarada, İstanbul Tıp Fakültesinden gelen ve ka- Ayın dınlardan oluşan ekip, "kadınlar doktor olmalıdır" te- Tarihi zini savunmuşlardır. Neticede, Ankara Tıp Fakültesi ekibi münazarayı kazanmıştır.

9

Nisan

Teknik Ziraat ve Teknik Bahçıvanlık Okulları hakkındaki 4486 sayılı kanunda yapılan değişiklik yayımlandı.

Değişiklik 6.4.1949 tarihinde kabul edilen 5362 sayı- RG lı kanunla, 17 ve 19ncu maddelerin kaldırılması ile yapılmıştır.

11

Nisan

Dilekçe komisyonu tarafından Bakanlıklara gönderilen dilekçelerin, uzun süre cevapsız kaldığı hakkında tamim yayınlandı.

Tamimin içeriği, Dilekçe Komisyonu tarafından muhtelif tarihlerde gönderilip yanıt verilmemiş dilekçeler hakkında Büyük Millet Meclisi Başkanlığından alınan 24.3.1949 tarih ve 4779/1949 tarihli yazısı ve eki listesinde yer alan dilekçelerin acilen cevaplandırılması ve sonucunda bilgi verilmesi konusunu kapsamaktadır.

11

Nisan

Ticaret ve Ekonomi Bakanlığı'nda 1949-1950 mahsul ve ihracat rejiminin tespiti için büyük bir toplantı yapılmıştır.

Toplantıya İstanbul ve Ankara Üniversitelerinden, Ayın Siyasal Bilgiler Okulundan, İstanbul Yüksek Ticaret Tarihi ve İktisat, İzmir Yüksek Ticaret Okullarından seçilen profesörlerle, Dışişleri Bakanlığı İktisat ve Ticaret Dairesi, Maliye Bakanlığı Hazine Umum Müdürlüğü, Tarım Bakanlığı ve Devlet Bakanlığı, Cumhuriyet Merkez Bankası temsilcileri, İstanbul, İzmir, Mersin, Adana, Bursa, Samsun, Trabzon ve Ankara Ticaret odaları, İstanbul, İzmir Sanayi Birlikleri, İstanbul Tüccar Derneği, İstanbul, İzmir ve Mersin ihracatçıları adına gelen ticaret ve sanayi erbabı, İstanbul İzmir Ticaret Odaları, ihracatçı birliklerin genel sekreterleri, İstanbul, İzmir Bölge Ticaret Müdürlükleri iştirak etmektedirler. Toplantıyı açan Ekonomi Bakanı Cemil Sait Barlas, ihraç fiyatlarının Avrupa'ya göre çok yüksek olduğunu, bu yolda ne gibi tedbirler alınacağı konusu üzerinde durulacağını belirtmiştir.

12

Nisan

İdari sınır değişikliği: Köy bağlılıkları değişti.

Diyarbakır İlinin Eğil İlçesi Dicle Bucağına bağlı 4 RG 27 köyün mahalleleri Diyarbakır Merkez Bucağına bağ- Nisan 1949 landı.

12

Nisan


Manisa ili Demirci ilçesinin Yarbasan Bucağına bağlı RG 29 Karacahisar Köyü Kütahya ili Simav ilçesinin Mer- Nisan1949 kez Bucağına bağlanmıştır.

12

Nisan


Kastamonu'ya bağlı Çatak köyünün, Çankırı ili Kur- BCA: şunlu ilçesine;Bursa'ya bağlı Köseler köyünün, Kü- 30..11.1.0/ tahya 'nın Tavşanlı ilçesine; Manisa'ya bağlı 204.10..16. Karacahisar köyünün, Kütahya'nın Simav ilçesine; Manisa'nın Soma ilçesine bağlı Taştepe köyünün, İzmir'in Kınık ilçesine; Sivas'ın Deliilyas bucağına bağlı Şeyhderdiyar köyünün merkez ilçeye; Sivas'ın Yıldızeli ilçesi Sekücek köyü, Tokat'ın Artova ilçesinin Sulusaray bucağına; Diyarbakır'ın Eğil ilçesinin Tilhan, Ciksor, Mermer ve Harbecin köylerini Diyarbakır'ın Merkez bucağına; İzmir'in Bayındır ilçesi

1114


Kaynak

BCA: 30..10.0.0/ 15.85..4./ 1397

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

Merkez bucağına bağlı Derebaşı köyünün Tire ilçesi Merkez bucağına; Aydın'ın Germencik ilçesi Merkez bucağına bağlı Akmescit köyünün, İzmir'in Tire ilçesinin Merkez bucağına; Konya'nın Akşehir ilçesinin Yunak bucağına bağlı Uzunbeyli, Yüzükbaşı, Tüfenkcioğlu ve Hacıosmanoğlu köylerinin, Ankara'nın Polatlı ilçesininYenimemetli bucağına; Bursa'nın Karacabey ilçesine bağlı Çakıl köyünün, Balıkesir'in Bandırma ilçesi Merkez bucağına ; Çanakkale'nin Biga ilçesine bağlı Danapınar köyünün, Çan ilçesinin Merkez bucağına; Çanakkale'nin Lapseki ilçesine bağlı Ramazanlar köyünün, Biga ilçesinin Gündoğdu bucağına bağlanmasına karar verildi. 13

Nisan

Ekonomi ve Ticaret Bakan- Tebliğde, yurtiçinde özel fabrikalarda üretilen pamuk RG lığının tebliği yayınlandı. ipliklerinin satış fiyatları ilan edilmiştir.

13

Nisan

Türk Kadın Birliği kuruldu. Birliğin Mevhibe İnönü'nün fahri başkanlığında bu- Ayın lunan müteşebbis heyeti birliğin kuruluşuna ait be- Tarihi yannameyi bugün vilayete vermiştir. Birliğin Müteşebbis heyeti İzmir Milletvekili Latife Bekir Çeyrekbaşı, Seyhan Milletvekili Doktor Makbule Dıblan, Ankara Milletvekili Mebrure Asoley, Kamile Erim, Meriman Sirer, Aliye bayizit, Lamia Fenmen, Mediha Eldem, Nacile Biren'den müteşekkildir.

13

Nisan

Türkiye Milli Talebe Federasyonu kurulmuştur.

Federasyon, üniversite ve yüksek okul talebe birlikle- Ayın Tarihi rinin birleşmeleriyle meydana gelmiştir.

14

Nisan

17 Gençlik Klübünün kurulmasına karar verildi.

Klüplerin, Beden Terbiyesi Teşkilatı tarafından ku- RG rulmaktadır.

14

Nisan

Antikomünizm propaganAnti komünizm propagandası içeren Dünya İşçileri- BCA: dası içeren bir kitap Başba- ne Mektup adlı kitap, Başbakanlık'a bağlı genel mü- 30..10.0.0/ 210.429..1 kanlıkça satın alındı. dürlükler tarafından satın alınmasına karar verildi.

14

Nisan

İdari sınır değişikliği: Bazı Diyarbakır'ın Eğil ilçesine bağlı Neribiağan, BCA: köylerin bağlılıkları değişti. Neribicimsak, Neribiçolağan, Neribialyan ve 30..11.1.0/ Neribiyusufan köylerinin Lice ilçesinin Hani bucağı- 205.11..3. na bağlanması.

15

Nisan

Hatay İli Beşirler civarındaki krom madenindeki Ayşe ve Şakip Seden'e ait hisselerin işletilmesi imtiyazı Abdullah ve Sadullah Bilgin'e devredildi.

Hatay ilinde Ayşe ve Şakip Seden'e ait olan Hatay ili Kuyuluk bölgesindeki krom madeni; Hatay ili Domuzburnu bölgesindeki krom madeni; Hatay ili Tahtaçay yöresindeki krom madeni hisseleri Ayşe Seden ve Şakir Seden'e ait hissenin Abdullah Bilgin ile Sadullah Bilgin'e devredildi.

15

Nisan

Hava meydanları, pist, hangar, işletme binaları gibi tesislerinin yapımı görevi 5367 sayılı kanunla Bayındırlık Bakanlığı'na verildi.

5367 sayılı bilumum hava meydan ve limanlarıyla RG bunlarla ilgili bina ve tesislerin Bayındırlık Bakanlığınca yapılması hakkında Kanun 11.4.1949 tarihinde kabul edilmiştir.

15

Nisan

Milli Mensucat Sanayii İşletme Türk Anonim Ortaklığı'nın Ana Sözleşmesi'nde değişiklik yapılması.

Milli Mensucat, Adana'daki tarihi ilk dokuma fabrikasıdır. 1907 yılında kurulan fabrika, özel bir girişim olarak kurulmuş daha sonra Hazineye geçmiştir. 1940'lı yıllarda ise özel sermayenin elindedir.

BCA: 30..18.1.2/ 119.27..16/ 64-24

BCA: 30..18.1.2/ 119.28..5/ 9-166

1949 Yılı 1115

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

15

Nisan

Verem Savaşı hakkında kanun yayımlandı.

5368 sayılı Kanuna göre, Sağlık ve Sosyal Yardım RG Bakanlığı'nca gerekli görülecek yerlerde verem savaş teşkilatı kurulacak ve özel idareler, belediyeler ve verem savaş derneklerince kurulmuş sanatoryum, prevantoryum ve dispanserlerinin faaliyetlerinin devamı için yardım edecektir.

16

Nisan

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Çankırı'ya gitmek üzere özel trenle Ankara'dan hareket etmişlerdir.

İsmet İnönü 17 Nisan'da Çankırı'ya varmıştır. Çankı- Ayın rı'yı gezdikten sonra, İnönü Çerkeş'e gitmek üzere Tarihi yola çıkmıştır.

16

Nisan

Darüşşafakanın 74. yıldönümü kutlandı.

18

Nisan

Eczacılar ve eczaneler hakkındaki 964 sayılı kanunun 16.ncı maddesinin yorumlanmasına gerek olmadığına dair TBMM kararı yayımlandı.

18

Nisan

İdari sınır değişikliği yapıl- Bazı köylerin idari bünye ve bağlılıklarında meyda- RG dı. na gelen değişiklikleri kapsamaktadır. 4 köyün bağlılıkları değiştirilirken 5 mahalle bağımsız köy haline getirilmiştir.

19

Nisan


Ceza yargıçlığına, C. Savcılıklarına, sorgu yargıçlık- RG larına, yargıç yardımcılıklarına atamalar yapıldı.

19

Nisan

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Kastamonu'yu ziyaret etti.

Cumhurbaşkanı İnönü, Kastamonu'da Devrekani il- Ayın çesine geçmiştir. Devrekani'nin altmış köyünden Tarihi ellibirinde okul olması ve 19 bin nüfuslu kazanın 1600 küsur ilk öğretim öğrencisinin bulunması Cumhurbaşkanının dikkatini çekmiş ve memnun etmiştir. Öte yandan Devrekani kadınları, Cumhurbaşkanına sorunlarını arz etmek için erkeklerine öncülük etmişlerdir. Hanımlar dokuma araçlarını Cumhurbaşkanına teferruatı ile göstererek bunların ıslahına ve kooperatif teşkiline dair dileklerini iletmişlerdir. Cumhurbaşkanı, daha sonra Gülköy Köy Enstitüsü'nü ziyaret etmiştir.

20

Nisan

Genel menfaatlere yararlı dernek satüsü

Türkiye Anıtlar Derneği, genel menfaatlere faydalı BCA: 30..18.1.2/ dernek statüsüne girdi.

Milli Eğitim Bakanlığında fazla mesai ücreti uygulamasına başlandı.

Milli Eğitim Bakanlığı'nca yayınlanan klasik eserler- BCA: le ilgili işlerde mesai saatleri dışında çalışacak me- 30..18.1.2/ 119.31..17/ murlara ücret verilmesine karar verildi.

20

Nisan

Kaynak

Ayın Tarihi

Milletvekilliğinin memuriyet olmadığına, milletve- RG killerinin avukatlık, doktorluk, eczanelerini mesul müdür ile idare ettiklerine nazaran bir milletvekili eczacının 964 sayılı kanuna uyarak eczane açmasına bir engel olmadığı sonucuna varılmıştır. Kanunun 16. maddesinin başka şekilde yorumlanmasına yer olmadığına karar verilmiştir.

119.30..2./ 13-68

21-94.

21

Nisan

Cumhurbaşkanı Taşköprü'yü ziyaret etti ve kendir fabrikalarını gezdi.

22 Nisan'da Gerze'ye motorla geçmiştir.

22

Nisan

Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünden iki tamim yayınlandı.

Birinci Tamim, Deniz Sağlık Bildirimi usulünün tat- RG biki hakkındadır. İkinci tamim ise Hava gemisi sağlık bildirimi usulünün tatbiki hakkındandır.

1116


Ayın Tarihi

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

22

Nisan

Tespit edilen et fiyatlarının uygulanacağı iller belirlendi.

12.4.1949 tarihli RG'de ile yayımlanan k/775 sayılı RG Kooordinasyon Heyeti kararı gereğince Belediyece tespit ve ilan edilen et fiyatları hakkında Milli Korunma Kanununun 31. maddesi gereğince yasağın uygulanacağı belediyeler, Ankara, İstanbul, İzmir, Zonguldak belediyeleri olarak tayin edilmiştir.

24

Nisan

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Küre ve İnebolu ilçelerini ziyaret etti.

Küre ve İnebolu'dan akşam Kastamonu'ya geçmiştir.

25

Nisan

5370 sayılı Pasaport Kanununa bazı maddeler eklenmesine dair Kanun yayımlandı.

3519 sayılı Pasaport Kanununda yapılan değişiklik, RG Osmanlı Hanedanından olmayıp bu hanedan azasından biriyle evlenmiş ve ölüm veya boşanma sebebiyle dul kalmış ve çocuğu bulunmayan erkek ve kadınların Türkiye'ye gelmelerine Bakanlar Kurulu Kararıyla izin verilmesine olanak sağlamıştır.

25

Nisan

5371 sayılı Vatandaşlık Kanununa bazı maddeler eklenmesine dair Kanun yayımlandı.

Vatandaşlık Kanununa yapılan ekleme, 5370 sayılı RG Pasaport Kanununa bazı maddeler eklenmesine dair olan kanunla ilişkilidir: Yurda dönmelerine izin verilen kimselerin o kanunda yazılı kayıtlar dahilinde vatandaşlığa alınmasına Bakanlar Kurulu karar vermeğe yetkilidir.

25

Nisan

Cumhurbaşkanı Tosya'ya geçti.

Cumhurbaşkanı'nın Tosya'dan sonra aynı gün Kas- Ayın tamonu'ya bağlı Araç ilçesine ve bir gün sonra da Tarihi Safranbolu ve Karabük'e geçmiştir.

25

Nisan

Gölcük ve İstanbul bölgelerine gelecek 4 Amerikan destroyerine giriş izni verildi.

25

Nisan


27

Nisan

5372 sayılı Ticaret ve SaBu odaların organlarının seçim süresini bir yıl uzat- RG nayi Odalarıyla Esnaf Oda- maya Ticaret ve Ekonomi Bakanı yetkilidir. ları ve Ticaret Borsaları seçimlerine ait müddetin uzatılması hakkında Kanun yayımlandı.

27

Nisan

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Zonguldak'a geldi.

Römorkörle Ereğli'ye hareket etmişlerdir. Ereğli'de Ayın liman tesislerini gezdikten öğleden sonra Kozlu'ya Tarihi gelen Cumhurbaşkanı yeni açılmakta olan Uzun Mehmet kuyularını, işçi mahallesini, işçilerin yatak ve yemek yerleriyle banyo dairelerini ve Havza'nın sosyal tesislerini görmüşler, işçilerle görüşmüşler ve akşamüstü Zonguldak'a dönmüşlerdir.

27

Nisan

Posta Telgraf ve Telefon İşletme Genel Müdürlüğüne ait kabloları tahrip eden Amerikan bandıralı gemi ile anlaşma yoluna gidilecek.

Amerikan bandıralı Gasper S. Yast gemisinin İstanbul'da Posta telgraf ve Telefon İşletme Genel Müdürlüğü'ne ait kabloların tahribinden ötürü açılan davanın sulh yoluyla halledilmesine karar verildi.

Ayın Tarihi

BCA: 30..18.1.2/ 119.32..15.

Nikahsız bir kadınla yaşamaktan suçlu Dr. Yzb. Halit BCA: Tarih: Turgay Özbay'ın ordudan ihracı ve emekliye sevki; 30..11.1.0/ Çeşitli suçlardan ceza alan P. Yzb. Fethi Karul'un or- 205.12..6. dudan ihracı ve emekliye sevki; Hırsızlık suçundan ceza alan Hesap Memuru Reşit Taner'in ordudan ihracı ve emekliye sevki.

BCA: 30..18.1.2/ 119.34..1/ 80-196

1949 Yılı 1117

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

28

Nisan

Ticaret Eski Bakanı Atif İnan hakkında soruşturma yapmak üzere kurulan Karma Komisyonun görev süresinin uzatılmasına dair TBMM kararı alındı.

Ticaret eski Bakanı Atif İnan hakkında soruşturma RG yapmak ve iki ayda işini bitirmek üzere 4.6.1948 tarihli ve 1607 sayılı kararla kurulan ve 1620 ve 1638 sayılı kararlarla görev süresi uzatılan Karma Komisyonun görev süresinin 25.4.1949 tarihinden itibaren birbuçuk ay daha uzatılmasına karar verilmiştir.

29

Nisan

İdari sınır değişikliği yapıl- İstanbul'un Çatalca ilçesi Boyalık bucağına bağlı Ha- BCA: dı: köy bağlılıkları değişti. raççı, Hacımaşlı ve Çilingir köylerinin Eyüp ilçesinin 30..11.1.0/ Rami bucağına;Ankara'nın Haymana ilçesi İkizce 205.13..1. bucağına bağlı Ücret köyünün Polatlı ilçesinin Temelli bucağına; Denizli'nin Buldan ilçesine bağlı Bahadır ve Güneydamları köylerinin Manisa'nın Alaşehir ilçesinin Sarıgöl bucağına bağlanmasına karar verildi.

29

Nisan


29

Nisan

Sayıştay Daire Başkanlığına 1646 sayılı TBMM kararıyla Sayıştay üyesi Mehmet RG Mehmet Ali Apak seçildi. Ali Apak Daire başkanlığına seçilmiştir.

29

Nisan

Vakıflar Genel Müdürlüğünde görevi suistimal vakası.

Gerçek dışı hakediş raporu hazırlayan Vakıflar Genel BCA: Müdürlüğü İnşaat Müdürü Hurşid Altuncu'nun Ba- 30..11.1.0/ 205.13..6. kanlık emrine alınması

30

Nisan

Danıştay Birinci Başkanlığına Selahaddin Odabaşoğlu'nu seçildi.

1647 sayılı TBMM kararı.

30

Nisan

Kütahya Belediye Başkanlığı'na seçilen Mehmet Çini'nin Başkanlığı onaylandı.

1580 sayılı Belediye Kanunun 89 uncu maddesine BCA: 30..11.1.0/ tevfikan onanmıştır.

Askerlik işlerine hile karıştırmaktan ceza alan P. Yrb. BCA: Tarih: Salahaddin Kutbay'ın ordudan ihracı ve yedek subay- 30..11.1.0/ 205.12..19. lık hakkının kaldırılması.

RG

205.13..10.

1

Mayıs

Cumhurbaşkanı ve Bayan İngiltere Büyük elçisi David Kelly'i kabul etti.

Büyük elçi David Kelly ve eşi, Türkiye'den ayrılma- Ayın dan önce öğle yemeğinde İnönü ve bayan İnönü ile Tarihi birlikte yemek yediler.

2

Mayıs

Yasa tasarısı

Türk Ceza Kanunu'nun bazı maddelerinin değişti- BCA: 30..18.1.2/ rilmesi hakkında kanun tasarısı. 119.35..1./ 71-1348

3

Mayıs

5373 sayılı Esnaf Dernekleri ve Esnaf Dernekleri Birlikleri Kanunu yayımlandı.

3

Mayıs

5375 sayılı Yükseköğrenim 03 Mayıs 1949 tarihinde yürürlüğe giren 5375 sayılı RG Öğrenci Yurtları ve Aşev- Kanun ile "Yurt ve Aşevleri" konusu Milli Eğitim leri Kanunu yayımlandı. Bakanlığının yönetim ve sorumluluğuna verilmiş, daha sonra 5661 sayılı Kanun ile özel ve tüzel kişilere ait yurtların açılmasına izin verilmesi, kapatılması ve denetlenmesi bu Bakanlığın görevleri arasına alınmıştır. Yükseköğrenim öğrencilerinin barınma, beslenme ve diğer ihtiyaçlarının giderilmesinde sıkıntılar doğmuş,

1118


5373 sayılı kanunla esnaf ile bunların yanında çalı- RG şanların ilişkilerini düzenleyen kanun, 25.5.1949 tarihinde TBMM'de kabul edildi.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

bu taleplerin karşılanmasında süregelen sıkıntılar karşısında il özel idareleri, belediyeler ile dernekler ve özel kişilerce ticari amaçlarla yurtlar açılmaya başlanmıştır. Ancak; bu şekilde açılmış olan yurtlar yüksek öğrenim öğrencilerinin barınma sorununu çözememiştir. Öğrencilerin barınma sorununu çözmek üzere en önemli kurumlaşma, 22 Ağustos 1961 tarihinde yürürlüğe giren 351 sayılı Kanun ile Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'nun kurulması olmuştur. 3

Mayıs

Muğla İlçesine bağlı Köyceğiz ilçesi, dar topraklı bölge olarak tespit edildi.

3/9078 sayı ve 18.4.1949 tarihli BKK.

3

Mayıs

Muhtarlık seçimleri tamamlandı.

Antalya ve İlçelerinde; Eskişehir'de köy ve mahalle BCA: 490..1.0.0/ muhtarı seçimleri tamamlandı.

Kamuya yararlı dernekler statüsü

Antalya Yayla Suyu Derneği kamuya yararlı dernek- BCA: 30..18.1.2/ ler statüsüne kabul edildi.

5

Mayıs

RG

238.943..2.

119.39..14/ 13-74

7

Mayıs

Hilafetin İlgasına ve Osmanlı Hanedanının Türkiye Memaliki haricine çıkarılmasına dair olan 431 sayılı kanunun 8 nci maddesi TBMM tarafından yorumlandı.

245 Yorum No'lu açıklamada Hayatta bulunsun bu- RG lunmasına Osmanlı İmparatorluğunda padişahlık etmiş herhangi bir kimse namına Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde tapuya kayıtlı gayrimenkuller 431 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesiyle millete intikal eder.

8

Mayıs

Demokrat Parti Taksim Meydanında miting yaptı.

Mitingde konuşmacılar hayat pahalılığını eleştirmiş- Ayın tir. Parti Başkanı Celal Bayar rahatsızlığı nedeniyle Tarihi mitinge katılmadığını telgrafla bildirmiştir.

10

Mayıs

Hatay ili içindeki belediye Antakya, Kırıkhan, Yayladağı, belan belediyeleriyle RG 19 ve köy idarelerinin Hazine- Nergislik, Atik ve Soğukoluk köylerinin Hazineye Mayıs 1949 ye geçen borçlarının affı geçmiş borçları affedilmiştir. hakkında kanun yayımlandı.

10

Mayıs

Köy eğitmenleri için kadro- Milli Eğitim Bakanlığı'nca açılacak köy eğitmenleri BCA: 30..18.1.2/ lar hazırlandı. kurslarında çalıştırılacaklara ait kadroların onayı. 119.36..3./ 33-230

11

Mayıs

5383 sayılı Gümrük Kanunu TBMM'de kabul edildi.

Cumhuriyet'in ilk Gümrük Kanunu yapıldı. 1947 yı- RG lında Cenevre’de Gümrük tarifeleri genel Anlaşması (GATT) imzalanarak 1948 yılında yürürlüğe konulmuştu. Bu çalışmalara paralel olarak gümrük mevzuatının basitleştirilmesi, formalitelerinin azaltılması ve mevzuat uyumunun sağlanması amacıyla yapılan çalışmalar sonucu 1950 yılında Brüksel’de Gümrük İş Birliği Konseyi kuruldu. Türkiye bu konseyin ilk ülkeleri arasında yer almıştır.

11

Mayıs


Ankara ve Erzurum Ağırceza Mahkemesi başkanlık- BCA: ları ile bazı hâkim, savcı ve yardımlıkları, üye ve ra- 30..11.1.0/ 205.14..16/ portörlüklerine yapılan tayinler. 33-230

1949 Yılı 1119

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

14

Mayıs

İstanbul Belediyesi hakkın- İstanbul Demokratlarının hayat pahalılığını protesto BCA: da soruşturma açıldı. amacıyla yaptıkları mitingde, Belediye'nin elektrik 30..1.0.0/ cereyanını kestiği yolundaki isnad hakkında tahkikat 44.257..7. yaptırılmasına karar verildi.

17

Mayıs

Doping muayenesi Yönetmeliği yayımlandı.

17

Mayıs

Kaymakamlık atamaları üçlü kararname ile yapıldı.

19

Mayıs

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Spor ve Gençlik Bayramı nedeniyle Atatürk^'ün geçici kabrini ziyaret etmiş daha sonra 19 Mayıs stadyumuna gitmiştir.

Cumhurbaşkanının bu ziyaretleri sırasında Büyük Ayın Millet Meclisi Başkanı Şükrü Saraçoğlu, Başbakan Tarihi Şemsettin Günaltay, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nihat Erim gibi bakanlar, CHP Genel Başkan Vekili Hilmi Uran, Demokrat Parti adına Parti sekreteri Dr. Cemal Tunca gibi isimler bulunmuştur.

20

Mayıs

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü yeni İngiltere Büyük elçisi Noel Charles'ı olağan merasim ile kabul etti

Kabul esnasında Dışişleri Bakanlığı Umumi Katibi Ayın Tarihi Büyük elçi Fuat Canım da hazır bulunmuştur.

20

Mayıs

Dışişleri Bakanlığı merkez ve yurtdışı teşkilatında atamalar yapıldı.

20

Mayıs

İdari sınır değişikliği yapıl- Hatay'ın Hıdırbey bucağına bağlı Armutlu köyünün BCA: 30..11.1.0/ dı. Antakya Belediyesi sınırları için alınması.

Yönetmelikle at yarışlarına katılan atların doping RG muayene işlemleri düzenlenmiştir. RG

BCA: 30..11.1.0/ 205.15..4.

205.15..13

20

Mayıs

Kaymaklık atamaları yapıldı.

RG 30 Mayıs 1949

23

Mayıs

Muhasebe-i Umumiye Kanunu'nun 5. ve 34. maddesinin değiştirilmesi ve bazı gelir vergilerinde değişiklik yapılması hakkında kanun tasarısı.

BCA: 30..18.1.2/ 119.38..12

24

Mayıs

Cumhurbaşkanına genel seçime yönelik bir telgraf geldi.

24

Mayıs

Türk Talebe Federasyonu Atina'da yapılan Türk-İtalyan maçında meydana ge- Ayın Marmara Lokalinde bir mi- len bir olayı protesto etmek üzere düzenlenen Tarihi ting hazırlamıştır. mitingte, Talebe federasyon başkanı Talha ve Hukuk Fakültesinden öğrenciler konuşmuşlardır. Aynı gün, Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü, Atina’da maç yapması planlanan Vefa Futbol takımının seyahatlerini iptal etmesini istemiştir.

26

Mayıs

Ordudan ihraç kararının ip- İftira suçundan mahkûm olan Hesap Memuru Ruhi BCA: tali Bilgin'in yeniden yapılan mahkemesinde suçsuz bu- 30..11.1.0/ 205.15..20. lunduğundan ordudan ihracına ait kararın iptali.

1120


Kurtalan ilçesi Kongre Başkanı Mehmet Erten'in gü- BCA: venilir genel bir seçim yapılması isteğine dair Cum- 30..10.0.0/ 45.290..61. hurbaşkanı'na çektiği telgraf.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

26

Mayıs


Hırsızlıktan ceza alan Yd. P. Tğm. Nihat Osturva'nın BCA: ordudan ihracı ile yedek subaylık hakkının kaldırıl- 30..11.1.0/ 205.15..19. ması.

27

Mayıs

5387 sayılı Korunmaya Bu kanun 1957 yılında 6972 Sayılı Korunmaya Muh- RG Muhtaç Çocuklar Hakkında taç Çocuklar Hakkındaki 2. Kanun'la yürürlükten Kanun yayımlandı. kaldırılmış ve yerel yönetimleri, koruma birliklerini kurmak ve korunmaya muhtaç çocuklara bakmakla yükümlü kılındı. 1983'te, Milli Eğitim, Koruma Birlikleri ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından götürülen hizmetlerde bütünlüğün sağlanması için Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü kuruldu.

27

Mayıs

İller Bankası Genel Müdürü Hulki Alişbah'ın görevinden alındı.

Yerine T.C. Ziraat Bankası İstanbul Şubesi 2. Müdü- BCA: 30..18.1.2/ rü Reşit Eğeli'nin tayini. 119.39..7./ 31-26

27

Mayıs

Tüberküloz hastalarının bakımı ve tedavisi için prevantoryum tesisi için arazi tahsisi yapıldı.

Kızılcahamam'ın Çamkoru mevkiindeki Sağlık ve BCA: Sosyal Yardım Bakanlığı binalarının bitişiğindeki 30..18.1.2/ arazilerin prevantoryum tesisi için adı geçen bakanlı- 119.42..1. ğa devrine karar verildi.

28

Mayıs

Dış memleketlere hububat satışından dolayı suçlanan icaret eski Bakanı Atıf İnan'ın soruştuması tamamlandı.

Atif İnan'ın cezalı ve akçalı sorumluluğunu gerektirir RG fiil ve hareketlerde bulunduğunu gösteren hiçbir delil mevcut olmaması nedeniyle, TBMM Atif İnan'ın bu işlemlerden sorumlu bulunmadığına karar verilmiştir.

28

Mayıs

Kanun tasarısı

Askeri Fabrikalar İşletmesi Kanun Tasarısı meclise BCA: 30..18.1.2/ geldi.

119.39..16/ 71-1090

28

Mayıs

Süleyman Subaşı Camii'nin Süleyman Subaşı Camii'nin yanı sıra, Kocaeli'de vaİstanbul belediyesine satıl- kıflara ait Sadık Mescidi arsasının Devlet Meteorolomasına karar verildi. ji İşletme Genel Müdürlüğüne satılmasına da karar verildi.

28

Mayıs

Türk Parası kıymetini koruma hakkındaki 13 sayılı kararının birinci maddesinde değişiklik yapıldı.

22.5.1947 tarih ve 3/5843 sayılı kararla yürürlüğe RG 4 konulan "Türk Parası kıymetini koruma hakkındaki Haziran 13 sayılı karar"ın birinci maddesinde, döviz alımı ile 1949 ilgili bir paragraf değiştirilmiştir.

30

Mayıs

5398 sayılı Milli Savunma Bakanlığının Kuruluş ve Görevlerine dair Kanun kabul edildi.

Cumhuriyet Ordusunun hazırlanması ve idaresiyle RG 3 ödevli, barışta harb kuvvetlerinin komutası kendisine Haziran verilmiş olan Genelkurmay Başkanlığı ile Bakanlık 1949 müsteşarının idaresi altındaki daireleri ihtiva eder.

30

Mayıs

İdari sınır değişikliği yapıl- Hatay, Seyhan (Adana), Sivas, Çanakkale, Maraş, İs- BCA: dı. tanbul, İzmir ve Malatya illerinde idari bağlılıklarda 30..11.1.0/ 206.16..5. değişiklik ve sınır tespiti yapıldı.

30

Mayıs

Milli Savunma Yüksek Ku- 5399 sayılı yasa ile kurulan Milli Savunma Yüksek RG 3 rulu Kanunu kabul edildi. Kurulu, Başbakan'ın başkanlığında ve onun teklifi ile Haziran Bakanlar Kurulu tarafından seçilecek Bakanlar ile 1949 Milli Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanından oluşur.

BCA: 30..18.1.2/ 119.40..5./ 68-33

1949 Yılı 1121

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

31

Mayıs

5412 sayılı kanunla kurulu Milletlerarası İktisadi İşbirliği teşkilatı Dışişleri Bakanlığı'na bağlandı.

Teşkilat sadece milletlerarası iktisadi işbirliği değil MEHTAP yardımın iç koordinasyonu ve dağıtımından da sorumlu tutulmuştu.Ancak kötü uygulama nedeniyle, memleketin iktisadi konularında Dışişleri Bakanını söz sahibi kılmıştı.

2

Haziran

5417 sayılı İhtiyarlık Sigor- Kanun; İş Kanununun uygulandığı iş yerlerinde çalı- RG 8 ta Kanunu kabul edildi. şanlardan o kanuna göre sigortalı sayılanların ihtiyar- Haziran lıkları halinde bağlanacak aylıklar ve yapılarak diğer 1949 ödemeler konusunu düzenlemektedir. (Ülkemizde sosyal sigorta teşkilatının kurulması ilk kez 1936 tarih ve 3008 sayılı İş Kanunu ile hükme bağlanmıştır. 09.07.1945 tarih ve 4792 sayılı kanunla İşçi sigortaları Kurumu tesis edilmiştir. 27.06.1945 tarih ve 4772 sayılı İş Kazaları Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortası Kanunu adında belirtilen risklere karşı güvence getirilmiştir. Daha sonra 02.06.1949 tarih ve 5417 sayılı İhtiyarlık Sigortası Kanunu ile yaşlılık riskine karşı koruma sağlanmıştır.)

2

Haziran

İdari sınır değişikliği yapıl- Seyhan (Adana)'ın Ceyhan ilçesi Merkez bucağına BCA: dı. bağlı Üçdut köyü ile Kazan ilçesinin Merkez bucağı- 30..11.1.0/ 206.16..9. na bağlı Sokutaş köyü bölgesindeki sınırın tesbiti.

2

Haziran

Kömür fiyatları Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit edildi.

3/9414 sayılı BKK'na göre, kok kömürüne 7 Lira RG 18 zam gelmiştir. Ancak, evlerde kullanılan kömür için, Haziran eski fiyatla satışına devam edilecek aradaki fark 1949 Ekonomi ve Ticaret Bakanlığının belirleyeceği yöntemle kapatılacaktır. Ayrıca, Beyoğlu Gaz ve Ankara Elektrik ve Gaz gibi müesseselere satılmakta olan maden kömürüne zam yapılmayacaktır.

3

Haziran

5421 sayılı Gelir Vergisi Kanunu kabul edildi.

1949 yılında gelir vergisinde köklü bir değişim ya- RG 9 şanmıştır. 5421 sayılı kanunla kazanç vergisinin ye- Haziran rine gelir ve kurumlar vergilerinden oluşan ikili geçi- 1949 rilmiştir. 5421 sayılı kanun, 1950 yılı başından itibaren yürürlüğe girdi ve ilk birkaç yılın güçlüklerine ve bocalamalarına rağmen, on bir yıl uygulandı.

3

Haziran

Avrupa Birliği Hareketi Derneğin amacı, Avrupa Birliği hareketine katılma RG 21 Türk Milli Konseyi derneği şartlarını düzenlemek ve bu harekete daimi temas Haziran 1949 kurulmuştur. şeklinde ifade edilmiştir.

4

Haziran

İdari sınır değişikliği yapıl- Urfa'nın bazı köy ve mahallelerinin bağlılıklarının BCA: 30..11.1.0/ dı. değiştirildi.

206.16..13.

6

Haziran

5412 sayılı Milletlerarası Avrupa İktisadi İşbirliği Teşkilatı ve Amerika İktisa- RG İktisadi ve İşbirliği Teşkilatı di İşbirliği İdaresiyle ilişkileri yürütmek amacıyla kuhakkında Kanun yayımlandı. rulmuştur.

6

Haziran

5414 sayılı İskele ve ufak barınakların yapımı hakkında Kanun yayımlandı.

Kıyılardaki şehir ve kasabaların ihtiyaçlarını karşı- RG lamak amacıyla iskele, rıhtım ve küçük barınaklar inşası için Bayındırlık Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

6

Haziran

Dünya Meteoroloji Teşkilatı hakkındaki uluslar arası sözleşmenin onanmasına dair kanun yayımlandı.

Vasington'da 11 Ekim 1947 tarihinde kabul ve 7 Şu- RG bat 1948 tarihinde imza edilen sözleşme, bütün dünyada meteoroloji çalışmalarını düzenleyerek aynı şekilde yapılmalarını ve daha verimli olmalarını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.

1122


G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

6

Haziran

Fransız Donanmasına men- Fransız Donanması'na mensup Jeanne D'arc okul sup bir Gemi İstanbul'a gel- gemisinin 17-25.6.1949 tarihleri arasında İstanbul'u di. ziyaret etmesi ile telsizleriyle haberleşmesine izin verilmesi.

6

Haziran

İtalyan Donanmasına mensup bir gemi İstanbul'a geldi.

İtalyan Donanması'na mensup Monteeuccoli Okul BCA: Gemisi'nin 13-17.9.1949tarihleri arasında da İzmir'e 30..18.1.2/ ve 18-23.9.1949 tarihleri arasında da İstanbul'a gel- 119.46..16. mesi ile telsizleriyle haberleşmesine izin verilmesi.

7

Haziran

5433 sayılı Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü Görev ve Kuruluş Kanunu kabul edildi.

İyi tohumluk, damızlık, fidan ihtiyacını karşılamak, RG 13 tarım alanında çiftçiye örneklik ve öğreticilik etmek Haziran üzere Tarım Bakanlığına bağlı, tüzelkişiliği haiz, kat- 1949 ma bütçeli Devlet Üretme Çiftlikler Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

7

Haziran

Devlet Bakanı Nurullah Başbakanlıktan Cumhurbaşkanlığına hitaben yazıya RG 9 Sümer'in istifası kabul edil- göre, hükümetçe kendisine yabancı memleketlerde Haziran di. mühim bir temsil vazifesi teklif edildiğinden, Devlet 1949 Bakanı Nurullah Sümer istifa etmiştir. İstifası kabul edilmiştir.

7

Haziran

Devlet Bakanlığına; Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı ile İşletmeler Bakanlığı'na atamalar yapıldı.

Devlet Bakanı Nurullah Sümer'den boşalan Devlet RG 9 Bakanlığına Ekonomi ve Ticaret Bakanı Cemil Sait Haziran Barlas; Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı'na ise atan- 1949 dı.Diyarbakır milletvekili Vedat Dicleli'nin, İşletmeler Bakanlığı'na ise İzmir Milletvekili Münir Birsel tayin olmuştur.

7

Haziran


Firar etmekten ceza alan Lv. Yzb. Şerif Aburga'nın BCA: ordudan ihracı ve emekliye sevki; hırsızlıktan ceza 30..11.1.0/ alan Hesap Memuru Recep Denizciler'in yedek su- 206.16..16. baylık hakkının kaldırılması ve ordudan ihracı

7

Haziran


İnancı kötüye kullanmaktan ceza alan P. Tğm. Aydın BCA: Kahraman Dirim'in ordudan ihracı ve emekliye sev- 30..11.1.0/ 206.16..18. ki.

7

Haziran

Ticaretin düzenlenmesine ve ihtikarla mücadeleye dair 54 sayılı sirküler yayımlandı.

Tebliğ akaryakıt ve teneke fiyatlarını düzenlemekte- RG dir.

8

Haziran

Genelkurmay Başkanlığı'na Org. Abdurrahman Nafiz Gürman'ın Genelkurmay BCA: Nafiz Gürman atandı. Başkanlığı'na atanırken Genel Kurmay Başkanı Org. 30..18.1.2/ 119.41..19. Salih Omurtak Askeri Şura üyeliğine tayin oldu.

8

Haziran

Resmi mühürlerde değişiklik yapıldı.

BCA: 30..18.1.2/ 119.46..15./ 76-1168

Yurtdışında kullanılacak resmi mühürlerin Devleti- BCA: mize ait olduğunun anlaşılması için Türkiye Cumhu- 30..18.1.2/ 4.33..10./7 riyeti ibaresinin kullanılmasına karar verildi. 7-507

8

Haziran

Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu TBMM'de kabul edildi.

Maliye Bakanlığına bağlı olmak ve emeklilik işlerini RG 17 görmek üzere Ankara'da Türkiye Cumhuriyeti Emek- Haziran li Sandığı kurulmuştur. Bu kanunla birlikte, daha ön- 1949 ce yürürlükte bulunan memurlarla ilgili emeklilik kanunları ve bazı kanunlarda yer alan bazı madde ve hükümler kaldırılmıştır.

1949 Yılı 1123

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

10

Haziran

5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu yayımlandı

Bu kanunla, sermaye şirketleri, kooperatif şirketleri, RG iktisadi kamu müesseseleri ve dernek ve tesislere ve vakıflara ait iktisadi işletmeler kurumlara vergisine tabidir.

10

Haziran

5442 sayılı İl İdaresi Kanu- Cumhuriyet döneminde bucak yönetimi ve teşkilatına RG 18 nu TBMM'de kabul edildi. ilişkin en ayrıntılı düzenleme bu yasa ile getirilmiştir. Haziran Toplam 70 maddeden oluşan yasanın 17 maddesi bu- 1949 caklarla ilgilidir. 1949 tarihli İl İdaresi Kanunu, bucak müdürlerini temsil yetkileri ile birlikte güçlü bir güvenlik teşkilatına sahip kılmış ve küçük boyutlu (birkaç köyü ilgilendiren) kalkınma faaliyetlerinde bir rehber olarak çalışmalarını öngörmüştür.

10

Haziran

Devlet Tiyatro ve Operası Kuruluş Kanunu kabul edildi.

Devlet Tiyatrosu, Devlet Konservatuarı Tatbikat Sah- RG 16 nesi’nin bir aşaması olarak, 1949 yılında, “Devlet Haziran Tiyatro ve Operası” adıyla kurulmuştur. 1949 Konservatuvar’ın kurulduğu 1936 yılından 1947 yılına kadar, Tiyatro Bölümü’nü Alman Tiyatro Sanatçı ve Yöneticisi Carl EBERT yönetmişti.1940 yılında, “Tiyatro ve Opera Tatbikat Sahnesi” kuruldu.1947 Mart’ında Türkiye’den ayrılan Carl EBERT’in yerine, Tatbikat Sahnesi’nin yöneticiliğine Muhsin ERTUĞRUL getirildi. 27 Aralık 1947’de Küçük Tiyatro, 2 Nisan 1948’de Büyük Tiyatro açıldı. 10 Haziran 1949 günü çıkarılan “Devlet Tiyatro ve Operası’nın Kuruluş Yasası”, 16 Haziran’da yürürlüğe girdi. Muhsin ERTUĞRUL, Devlet Tiyatro ve Opera Genel Müdürlüğü’ne getirildi. Devlet Tiyatrosu, 1 Ekim 1949 akşamı Küçük Tiyatro’da Cevat Fehmi BAŞKUT’un “Küçük Şehir”, Büyük Tiyatro’da Johann Wolfgong von Goethe’nin “Faust” adlı oyunlarıyla açıldı. 20 Kasım 1949’da, Devlet Tiyatrosu’nun ilk çocuk oyunu “Yıldız Ece” sahneye konuldu.

10

Haziran

Esnaf Vergisi Kanunu yayımlandı.

Türkiye'de gezici ya da sabit işyerine sahip ticaret ve RG sanatla uğraşan esnaf vergiye tabidir.

10

Haziran

Tekke ve zaviyelerle türbelerin kapatılmasına ilişkin 677 sayılı Kanunu bir fıkra eklendi.

677 sayılı Kanunun 1. maddesine eklene bu fıkra ile, RG 16 şeyhlik, babalık ve halifelik gibi mensupları arasında Haziran baş mevkiinde bulunanlar altı aydan az olmamak 1949 üzere hapis ve 500 liradan aşağı olmamak üzere ağır para cezasından başka bir yıldan aşağı olmamak üzere sürgün cezası ile cezalandırılırlar.

11

Haziran

5429 sayılı Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda okutturulacak ders kitaplarının seçilmesi, basılması ve dağıtılması hakkında kanun yayımlandı.

Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda okutturula- RG cak ders kitaplarının seçilmesi ve bunların nitelikleri ile satış fiyatlarının tayin edilmesi Milli Eğitim Bakanlığına aittir. Bu Kanunla, 3 Haziran 1933 tarihli ve 2259 sayılı kanun kaldırılmıştır. Ayrıca, Okul Kitapları Sandığı tasfiye edilmiştir.

11

Haziran

Ruhsatsız binaların yıkılması hakkında kanun yayımlandı.

5431 sayılı kanunla, belediye yapı ve yollar kanunu RG ve ekinde ve tüzükte (Belediye yapı ve yollar tüzüğü) değişiklikler yapıldı.

11

Haziran

Türk Parası kıymetini koruma hakkındaki 13 sayılı karara ilişkin tebliğ yayınlandı.

Bloke paraların deblokajına tahsis edilen ihraç mad- RG delerini gösterir 14 sayılı tebliğe bağlı listeye konserve balık ilave edilmiştir.

1124


Kaynak

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

12

Haziran

Toprak Bayramı bütün yurtta kutlanmıştır.

Çiftçiyi Topraklandırma Kanununun kabulünün yıl- Ayın dönümü nedeniyle Ankara'da yapılan kutlamalara, Tarihi sabahın erken saatlerinden itibaren civar köylerden şehre gelen köyler kutlamalara katılmışlardır.

13

Haziran

5433 sayılı Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü Görev ve Kuruluş Kanunu yayımlandı.

Yurt çiftçiliğinin verimini arttırmak, üretimi çeşitlen- RG dirmek, ürün kalitesini arttırmak amacı ile iyi tohumluk, damızlık ve fidan ihtiyacını sağlamak, tarım alanında çiftçiyi örneklik ve öğreticilik etmek üzere Tarım Bakanlığına bağlı Devlet Üretme Çiftlikleri Genel Müdürlüğü kurulmuştur. 5433 sayılı yasa ile kurulan “Devlet Üretme Çiftlikleri”nden sonra çeşit geliştirme, tohumluk üretim ve dağıtım programları daha iyi organize edilmiştir. Bu kanunla Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu hakkındaki kanun kaldırıldı.

13

Haziran

Dışişlerinde atama yapıldı.

Paris Büyük Elçisi Numan Menemencioğlu, Portekiz BCA: Hükümetinde elçi sıfatiyla Türkiye'yi temsil etmesine 30..18.1.2/ 119.46..5. karar verildi.

13

Haziran

Diplomatik kurye Fuat Güzelaltan'ın naşı Edirnekapı Kapı Şehitliğine defnedilmiştir.

30 Mayıs tarihinde diplomatik kurye olarak Mosko- Ayın va'dan döndüğü sırada kompartımanda sağ şakağın- Tarihi dan aldığı kurşun yarası ile ölmüştür.

13

Haziran

Topraksız köylülere toprak dağıtılması hakkında Bakanlar Kurulu Kararı yayımlandı.

Eskişehir İlinin Sivrihisar İlçesindeki topraksız çiftçi- RG lere dağıtılmak üzere özel hukuk tüzelkişilerine ait arazinin kamulaştırma ve dağıtma işlerinin yapılması için Bakanlar Kurulu Kararı alındı.

13

Haziran

Türk Kadın Birliği kuruldu. Merkezi Ankara'da olmak üzere Türk Kadınlar Birli- BCA: 30..18.1.2/ ği'nin kurulmasına izin verildi.

120.54..10.

13

Haziran

Türk Üniversiteleri Öğretim Üyeleri Dayanışma Derneği kuruldu.

Derneği Merkezi İstanbul'dadır.

13

Haziran

Türkiye Hindistan Kültür Derneğinin kuruldu.

Türkiye Hindistan Kültür Derneğinin kurulmasına RG 4 Bakanlar Kurulu Kararı ile izin verilmiştir. Derneğin Temmuz 1949 merkezi Ankara'dadır.

14

Haziran

İngiliz Deniz Kuvvetlerine mensup 8 geminin Marmaris'e gelmesine izin verildi.

İngiliz Deniz Kuvvetleri'ne mensup 8 geminin 1- BCA: 6.7.1949 tarihlerinde Marmaris'e gelmelerine ve tel- 30..18.1.2/ 119.46..17 sizleriyle haberleşmesine izin verilmiştir.

14

Haziran

Niğde İli Öğrencilerine Yardım Derneği'nin kamuya yararlı derneklerden sayılması.

BCA: 30..18.1.2/ 119.46..13

14

Haziran

Topraklandırma uygulama- Diyarbakır ilinin bütün ilçelerinde Topraklandırma BCA:: ları hakkında kanun tasarısı Kanunu hükümlerine göre dağıtım yapılması hakkın- 30..18.1.2/ 119.48..11./ da kanun tasarısı Meclise geldi.

RG 11 Temmuz 1949

76-371

15

Haziran

Kudret Gazetesinde yayımlanan haberle ilgili Başbakanlıktan bir tebliğ yayımlandı.

Tebliğde; İsmet İnönü'nün gizli listesi başlığı altın- Ayın daki bir yazıda "CHP Genel Başkanı İnönü, Celal Tarihi Bayar ve Şurekasına DP'den tasfiye edilmesini istediği adamların ismini ihtiva eden bir liste vermiştir."

1949 Yılı 1125

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

denilmekte ve bir takım isimler sayılmaktadır. Cumhurbaşkanı, herhangi bir kimsenin DP'den çıkması veya çıkarılması için hiç bir vakit DP Başkanına veya başka bir zata gizli veya açık bir liste vermemiş veya herhangi bir kimsenin DP'den çıkması veya çıkarılması için kimse ile herhangi bir konuşma yapmamıştır. Kudret Gazetesinin yazdığı bu haber tamamıyla uydurmadır, hiçbir asıl ve esası yoktur. 15

Haziran

5432 sayılı Vergi usul Kanunu yayımlandı.

1950 yılında yürürlüğe konulan Gelir Vergisi, Ku- RG rumlar Vergisi, Vergi Usul Kanunu ve Esnaf Vergisi (birkaç yıl sonra kaldırılmıştır) Kanunları, Cumhuriyet döneminin en büyük vergi reformu olarak bilinmekte ve büyük vergi reformu diye anılmaktadır.

16

Haziran

Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa İşbirliği'ne dahil ülkelerle borçlanma, yardım ve ödeme anlaşmaları akdi için için hükümete yetki verilmesine dair kanun yayımlandı.

5436 sayılı Kanunla "Türkiye Cumhuriyeti ile Ame- RG rika Birleşik Devletleri arasında Ekonomik İşbirliği Anlaşması" gereğince borçlanma, yardım ve ve ödeme anlaşmaları akdine hükümet yetkili kılınmıştır.

16

Haziran

Memur ve hizmetlilerden mal beyannamesi alınması hakkında 5440 sayılı Kanun yayımlandı.

Memur ve hizmetliler, bu Kanunla, kendileri ve bak- RG makla yükümlü oldukları aile bireyleri için, menkul, gayrimenkul malları ve borçları hakkında vermeleri gereken beyanname vermekle yükümlü tutulmuştur.

16

Haziran

Sıtma Savaşı kapsamında Birleşmiş Milletler Cihan Sağlık Kurulu üyeleri ve Rockgeller Kuruluşundan uzmanlar İstanbul ve Kocaeli bölgelerinde incelemelerde bulundular.

Türkiye'de yapılmakta olan sıtma savaşını tetkik için Ayın bir hafta önce yurda gelen ekip, Ankara'daki incele- Tarihi melerini Sıtma Savaşı Genel Müdürü Doktor Seyfettin Okan'ın beraberinde yapmışlardır. İncelemeler sonrasında Anadolu Ajansına şu açıklamayı yapmışlardır: " Türkiye'de malarya ile savaş çok gelişmiş ve ilerlemiş bir haldedir, gezdiğimiz bölgelerde bu savaşın çok güzel örneklerini ve neticelerini gördük. Malarya savaşına ara vermeden devam etmek lazımdır. Bu hayati bir meseledir..."

17

Haziran

İşletmeler Bakanlığına bağ- MTA ve Elektrik İşleri Etüd İdaresi, İşletmeler Ba- BCA: 30..1.0.0/ lanan kuruluşlar kanlığına bağlandı.

73.465..1.

17

Haziran

Kocaeli'nde muhtarlık seçimleri tamamlandı.

17

Haziran

Marshall Yardım Planı ge- Satın alınan makinelerin satış fiyatı 1007,88 kuruş Ayın Tarihi reğince getirtilen 100 adet olarak Tarım Bakanlığı tarafından tespit edilmiştir. Howry Berg marka toz ilaç serpici İskenderun limanından illere tahsis edildi.

18

Haziran

Tokat'ta büyük bir su baskını meydana geldi.

1126


BCA: 490..1.0.0/ 239.950..1.

Çok şiddetli yağmurlarında ardından meydana gelen Ayın su baskınında şehrin cadde ve sokaklarını kaplayan Tarihi su, yüzlerce binayı alıp götürdü. Binlerce dönüm arazi su altında kalırken birçok can ve mal kaybı da meydana gelmiştir.

G

Ay

Olay/Mevzuat

20

Haziran

Ankara'da Demokrat Parti'- Seçimlerde milletvekili adaylarının %80'ini örgütün Ayın nin ikinci büyük kongresi saptaması kabul edildi. Bu kurultayda seçimlerde alı- Tarihi yapıldı. nan oylara sahip çıkılmasını içeren "Milli Teminat Andı" kabul edildi. Ancak iktidar bu anda " Milli Husumet Andı" adını taktı.

20

Haziran

Bazı vapurların yabancılara Devlet Deniz yolları ve Limanları İşletme Genel satılmasına izin verildi. Müdürlüğü'ne ait Gülcemal, Doğan, Sebat, Hora ve Şule vapurlarının yabancılara da satılmasına izin verildi.

20

Haziran

Sivil hava meydanlarının Amerikalı uzmanlardan oluşan 3 kişilik heyet Ulaş- Ayın Tarihi inşaat işini inceleyecek tırma Bakanlığı'nın daveti ile gelmiştir. olan Amerikalı heyet İstanbul'a gelmiştir.

21

Haziran


23

Haziran

Konya Belediyesinde kuru- Açılışta bir konuşma yapan Belediye Başkanı, yalnız Ayın lan yeni santral binasının şehrin değil civar köylerin de elektrikten faydalana- Tarihi açılışı yapıldı. cağını söylemiştir. Vali Şefik Soyer de Konya'nın elektriğe kavuşması sayesinde şehirde sanayiinin de gelişeceğini; İller Bankasının belediyelere yaptığı yardımların şehir ve kasabaların ilerlemesine güçlü bir etki edeceğini belirtmiştir.

24

Haziran

Terpenk köyü halkı Pasinler ilçesine bağlı üç köye yerleştirildi.

27

Haziran

Doğu illerine sağlık yardı- Doğu İllerinin kalkınması programı gereğince her Ayın mında bulunmak üzere teş- türlü sağlık yardımı faaliyetinde bulunmak üzere mo- Tarihi kil edilen motorlu sağlık torlu üç sağlık ekibi gönderilmiştir. ekipleri Ankara'dan hareket etti.

27

Haziran

İdari sınır değişikliği yapıl- Kırşehir'in Avanos ilçesine bağlı Büyükkışla, BCA: dı. Kızılağıl, Kayaaltı ve Köşektaş köylerinin Hacıbek- 30..11.1.0/ 206.18..1. taş ilçesinin merkez bucağına bağlanması.

28

Haziran


28

Haziran

İdari sınır değişiklikleri ya- 5.5. 1949; 8.4.1949 ve 17.5. 1949 tarihinde bazı köy- RG yımlandı. lerin idari bünye ve bağlılıklarında yapılan değişiklikler Resmi Gazetede yayımlandı.

29

Haziran

Amerikan yardım kurulu üyelerinin yasak bölgeye gitmelerine izin verildi.

29

Haziran

Açıklamalar

Kaynak

BCA: 30..18.1.2/ 119.49..12./ 76-47

Sarhoşluk ve astlarındaki erlerle gayri tabii ilişki kur- BCA: maktan suçlu P. Yzb. Mustafa Özden ordudan ihracı 30..11.1.0/ 206.17..14. ve emekliye sevk edildi.

Erzurum ilinin Terpenk köyü halkının Sağlık ve Sos- BCA: yal Yardım Bakanlığı'nca bu ilin Pasinler ilçesinin 30..18.1.2/ Komasor, Hüsreviran ve Bozveren köylerine yerleşti- 119.51..4. rilmesi.

Çeşitli illerde 43 köyün bağlılıkları değişmiştir.

RG

Amerikan yardım Kurulu mensubu 28 uzmanın gö- BCA: revleri icabı 2. yasak bölgeye girmelerine izin verildi. 30..18.1.2/ 119.51..9.

Maliye Bakanlığında tayin- Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Gn. Mdl.'ne BCA: ler yapıldı. Ekrem Şahenk, Maliye Tetkik Kurulu Başkanlığı'na 30..11.1.0/ Halil Ayan, Müsteşar Yardımcılığına Muhittin Gü- 206.18..14. rün, İstanbul Defterdarlığı'na Mehmet İzmen'in tayinleri

1949 Yılı 1127

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

29

Haziran

Milli Savunma Bakanlığı'na arazi tahsisi yapıldı.

İzmir'in Bornova bucağının Doğanlar köyünde Hazi- BCA: ne'ye ait bazı arazi ve binalar, Milli Savunma Bakan- 30..18.1.2/ 119.51..8. lığı'na terk ve tahsis edildi.

29

Haziran

Orduda tayinler yapıldı.

36 general ve amiralin muhtelif makamlara daire baş- BCA: 30..11.1.0/ kanı, başkan ve müşavir olarak tayinleri yapıldı.

206.18..13. BCA: 30..18.1.2/ 120.53..1./ 76-1175

30

Haziran

AB Europe İsveç Film Kumpanyasına çekecekleri filmleri yurtdışına çıkarma izni verildi.

AB Europe İsveç Film Kumpanyası tarafından memleketimizde tarım, köycülük, bağcılık, hayvan yetiştirme konuları ile müze ve bazı yerlerde çekecekleri filmlerin banyo edilmeden yurt dışına çıkarılmasına izin verildi.

30

Haziran

Basın Yayın Turizm Genel Müdürlüğüne atama yapıldı.

Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğüne, mülga RG 2 Basın Yayın Umum Müdürü Ahmet Şükrü Esmer'in Temmuz 1949 tayin olmuştur.

1

Temmuz Bursa'da Ticaret Lisesi açıldı.

1

Temmuz Denizcilik Bayramı kutlan- 19 Nisan 1926 tarihinde TBMM'de kabul edilen Ka- Ayın dı. botaj Kanunuyla Türklere ait olmayan gemilerin Tür- Tarihi kiye sahillerinde yük ve yolcu taşımaları yasaklanmıştı. Kanunun yürürlüğe girdiği tarih olan 1 Temmuz'lar kabotaj ve denizcilik bayramı olarak kutlanmaya başlandı (1 Temmuz 1935'ten bu yana).

1

Temmuz Kara, Kava, Birinci ordu komutanlıklarının ataması yapıldı.

1

Temmuz Kazanç Vergisi Genel Teb- Tebliğ, Emekli Sandığı Kanununun geçici 81 nci RG liği yayımlandı. maddesine göre emekliler için tanınmış olan vergi muaflığının ne suretle tatbik edileceğini düzenlemektedir.

1

Temmuz Yüksek Askeri Şura Üyeliğine ve Milli Savunma Yüksek Kurulu'na atamalar yapıldı.

2

Temmuz İngilizlere ait bir denizaltı Marmaris'e geldi.

2

Temmuz Orduda tayinler yapıldı.

6

Temmuz Bazı kaymakam ve mektupçuluklara atamalar yapıldı.

1128


Ayın Tarihi

Birinci ordu müfettişi Orgenerak Nuri Yamut, Kara RG 2 Kuv. Kom.'na, Donanma Komutanı Oramiral Meh- Temmuz met Ali Ülgen Deniz Kuv. Kom'na, Hava kuv. Ko- 1949 mutanı Zeki Doğan Hava Kuv. Komutanlığına ve Yüksek Askeri Şura üyesi Orgenerak Asım Tınaztepe Birinci Ordu Müfettişliğine tayin oldular.

Org. Kurtcebe Noyan Yüksek Askeri Şura Üyeliği'ne BCA: tayin edildi ve Genelkurmay Harekat Başkanı Korg. 30..18.1.2/ Yümnü Üresin, Milli Savunma Yüksek Kurulu Genel 120.55..14. Sekreterliğine atandı. Ayrıca, Milli Savunma Yüksek Kurulu'na; İçişleri, Dışişleri, Maliye, Bayındırlık, Ekonomi ve Ticaret, Ulaştırma, Tarım ve İşletmeler Bakanlıklarından üyelerin seçilmesine karar verildi. BCA:: 30..18.1.2/ 120.55..15./ 76-1359

13 general ve amiral muhtelif görevlere tayin oldu.

BCA:: 30..11.1.0/ 206.18..19. RG 20 Temmuz 1949

G

Ay

6

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

Temmuz Bazı valiliklere yapılan tayinler ile bazı vali ve mülkiye müfettişlerinin kadrolarıyla merkez ve valiliklerde çalıştırılmaları.

Edirne Valisi Rüknettin Nasuhioğlu, Tekirdağ Valisi Burhan Teker ve Kırşehir Valisi Cavit'ın Kınay Merkeze vali olarak tayinlerine ; Kars Valisi Esat Onat, Van Valisi Nurettin Aynuksa, Ağrı Valisi Memduh Payzın ve Kırklareli Valisi Kamuran Çuhruk'un Merkezde müfettiş olarak çalıştırılmalarına karar verilmiştir. Temmuz ayında, İçişleri Bakanlığında önemli değişikliklerin olduğu göze çarpmaktadır.

BCA: 30..18.1.2/ 120.53..5./ 29-65; RG 22 Temmuz 1949

6

Temmuz Görevi kötüye kullanan memurlar hakkında dava açıldı.

Beyazıt tramvay hattı tali merkezini şirketten devra- BCA: lan memurların kusurlu davrandıklarından haklarında 230..0.0.0/ 91.26..3. dava açılmıştır.

7

Temmuz Eskişehir İline bağlı Sivrihisar ilçesinde çiftçilere dağıtılması hakkında Bakanlar Kurulu Kararı yayımlandı.

Çiftçiyi Topraklandırma Kanununun 62. maddesine RG göre, Sivrihisar İlçesindeki topraksız çiftçilere özel tüzel hukuk kişilerine ait arazinin kamulaştırma ve dağıtma işlerinin yapılmasına karar verilmiştir.

7

Temmuz Umumi İhracat Rejimi üze- İhracatına izin verilen mahsullere ilişkin listeyi ile bu RG rine 326 sayılı sirküler ya- mahsullerin satışına ilişkin hususları kapsamaktadır. yımlandı.

8

Temmuz Orman Genel Müdürlüğü 14 numaralı Orman Tahdit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

9

Temmuz İdari sınır değişikliği yapıldı. Çeşitli illerde 29 köyün idari bağlılıkları değişmiştir.

11

Temmuz Orman Genel Müdürlüğü Garbı Karadere Ormanı, Pir Ahmetler Köyü orman RG 14 numaralı Orman Tahdit sınırı; Yukarı ve Aşağı Öküzören köyleri orman iç Komisyonu Başkanlığından sınırı tespit edilmiştir. tebliğ yayınlandı.

11

Temmuz Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü ilçesine bğalı paşa köyü orman sınırı tes- RG 16 numaralı Orman Tahdit pit edilmiştir. Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

13

Temmuz Adalet Bakanlığında ve Maliye Bakanlığında atamalar yapıldı.

Yargıçlıklara ve savcılıklara atamalar yapıldı.

13

Temmuz Ordudan ihraç vakası

Hırsızlık suçundan mahkum olan Yd. Dr. Yzb. BCA: Burhanettin Öney'in ordudan ihracı ve yedek subay- 30..11.1.0/ 206.20..4. lık hakkının kaldırılması.

13

Temmuz Orman genel Müdürlüğü 9 numaralı Orman Tahdit Komisyonu Tebliğ yayınladı.

Kırklareli'ne bağlı, Kırlangıçkaya, Hüyüktepe, RG Üçhüyükler, Dikence, Kışladere, Görgencik, Kamberkaya ve tevabii ormanları ile Aktaş ve Sayitalçağı Ormanının sınırları tespit edilmiştir.

13

Temmuz Vali atamaları yapıldı.

Emniyet Genel Müdür muavinlerinden İhsan Sabri Çağlayangil Yozgat Valiliğine; Maraş Valisi Nuri Atay Kırklareli Valiliğine, Yozgat Valisi Osman Şahinbaş Giresun Valiliğine tayin olmuştur.

Garbı Karadere Ormanı, Sarıcalar Yaylası Orman sı- RG nırı; Çömekçiler Köyü yaylası orman sınırı; Kozlu yaylası orman sınırı; Alputbey Köyü yaylası (Hala Yaylası) orman sınırı; Çakmaklar Köyü yaylası orman sınırı; Fasıl Köyü yaylası orman sınırı; Yukarı Soku köyü yaylası orman sınırı tespit edilmiştir. RG

RG 23 Temmuz 1949

BCA: 30..18.1.2/ 120.54..5./ 29-66; RG 22 Temmuz 1949

1949 Yılı 1129

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

15

Temmuz İstanbul ve Ankara Belediye zabıtasının görevinin polis tarafından yapılmasına son verildi.

1580 Sayılı Belediyeler Yasası’nın 109. maddesi gereğince Emniyet 4. Şube Müdürlüğü tarafından yürütülmekte olan Ankara Belediye Zabıta hizmetleri ile İstanbul ili Belediye Zabıta hizmetlerinin polis tarafından yapılması uygulanması son verilmiş ve belediye zabıtaları göreve başlamıştır.

BCA: 30..18.1.2/ 120.57..3./ 76-1370

15

Temmuz TC Ziraat Bankası tarafın- 1949 yılı içerisinde çeşitli nedenlerle (genellikle hava dan Alanya Tarım Kredi koşulları ve doğal afetler) yaklaşık otuz kredi koopeKooperatifi'ne borç olarak ratifine verilen borçların ertelenmiştir. verilen paranın, mahsüllerin soğuktan hasar görmesi sebebiyle 1 yıl süreyle ertelenmesi.

BCA: 30..18.1.2/ 120.56..20./ 83-74

18

Temmuz Pakistan Deniz Kuvvetlerine mensup bir gemi İstanbul'a geldi.

BCA: 30..18.1.2/ 120.55..18./ 76-1358.

19

Temmuz İçişleri bakanlığında atama- Vali yardımcılıklarına, şube müdürlüklerine atamalar RG 25 Temmuz lar yapıldı. yapıldı.

Aynı gün ABD donanmasına mensup 7 geminin 27 Temmuz 1949 tarihleri arasında İstanbul'a gelmelerine ve karasularımızda telsizleriyle haberleşmelerine izin verildi.

1949

19

Temmuz Muş ilinin Merkez ilçesi geniş topraklı bölge olarak tepti edildi.

21

Temmuz Balıklı Rum Hastanesi'ndeki Yoksul Hasta ve İhtiyarlara Yardım Derneği, kamuya yararlı derneklerden sayıldı.

21

Temmuz Yabancı uzmanlara çalışma İşletmeler Bakanlığı'nda uzman olarak çalıştırılacak BCA: izni Alman Geheimrat Hermann B. Fellinger'in kadrosu- 30..18.1.2/ 120.56..12. nun onaylandı.

22

Temmuz Çankırı Veremle Savaş Derneği genel menfaatlere yarar derneklerden sayıldı.

BCA: 30..18.1.2/ 120.59..2.

22

Temmuz İstanbul'da Yüksek Tahsil Gençliği Yardım Derneği genel menfaatlere yarar derneklerden sayıldı.

BCA: 30..18.1.2/ 120.59..1.

22

Temmuz Pedagoji yardımlaşma koo- Merkezi Ankara'da bulunmaktadır. peratifi kuruldu.

BCA: 30..18.1.2/ 120.59..8.

22

Temmuz Tarım Bakanlığı Teftiş Ku- Merkezi Ankara'da olmak üzere Tarım Bakanlığı RG 31 rulu Tüzüğü Bakanlar Ku- bünyesinde başmüfettiş ve müfettiş ve müfettiş yar- Ağustos rulunda kabul edildi. dımcılarının oluşturduğu bir kurul teşkil edilmiştir. 1949 Bu kuruluş, Tarım Bakanlığının her türlü iş ve işlemlerini, buralarda çalışanların memurlukla ilgili her türlü hal ve hareketlerini teftiş etmek, incelemek ve sorgulamak görevini yerine getirmek için kurulmuştur.

1130


Bunlara tarla tarımı yapan bölge de denilebilir. Bura- RG larda toprak, bahçeci köylerin toprakları kadar pahalı sayılmaz, fakat geniş olur. Bu topraklarda hem tarla, hem otlak bulunur. BCA: 30..18.1.2/ 120.56..10

G

Ay

Olay/Mevzuat

22

Temmuz Türk Romatizma Araştırma ve Savaş Derneği genel menfaatlere yararlı derneklerden sayıldı.

22

Temmuz Yasak bölgelere otlatma amacıyla giriş izni verildi.

Açıklamalar

Kaynak BCA: 30..18.1.2/ 120.58..17.

Köylülerin hayvanlarına ot biçmek üzere 15.8.1949 BCA:: tarihine kadar Zelan ve Ağrı yasak bölgelerine gir- 30..18.1.2/ 120.58..15./ melerine izin verildi. 54-22

BCA: 30..11.1.0/ 207.22..1.

23

Temmuz İçişleri Bakanlığı Tetkik Kurulu Başkanlığına Dilaver Argun tayin oldu.

23

Temmuz Kaymakamlık atamaları ya- Bolu Vali Yardımcılığına Alaattin Eriş, Kartal Kay- BCA: pıldı. makamlığı'na Fevzi Hamurculu, Adalar Kaymakam- 30..11.1.0/ 207.22..4. lığı'na Cemal Şaşıoğlu tayin oldu.

24

Temmuz Amerikan Şehir Toplantısı Seminerin konusu "Türkiye'de devletçilik ve ferdi te- Ayın Tarihi Heyeti Ankara'da Milli Kü- şebbüs" idi. tüphanede seminer verdi.

24

Temmuz Amerikan Şehir Toplantısı Heyeti bu sabah Millî Kütüphanede ikinci seminesrini yapmıştır.

25

Temmuz Cinayet suçundan Kocaeli 1949 yılı içerisinde çeşitli sebeplerle hapishanede bu- BCA: 30..18.1.2/ hapishanesinde yatmakta lunan yaklaşık elli mahkumun cezası affedilmiştir. 4.40..16. olan Hasan oğlu Mehmet'in hastalığı sebebiyle kalan cezasının affı.

25

Temmuz Denizli şehirlerarası telefon şebekesine bağlandı.

26

Temmuz Cumhurbaşkanı İnönü, Amerika şehir toplantıları üyeleri ile görüştü.

4 gün sonra, Türkiye'de de Amerika Şehir Toplantıla- Ayın Tarihi rı Komisyonu kurulmasına karar verilmiştir.

27

Temmuz Amerikan Filosu İstanbul Limanına geldi.

Tümamiral Sherman komutasındaki filo, bulunan 10 Ayın bin tonluk Fargo kruvazörü ile 45 bin tonluk Corai Tarihi Sea Uçak Gemisi ve her biri 2424 tonluk dört muhrip ve bir yağ tankerinden oluşmaktadır. Filo 5 gün İstanbul'da kaldıktan sonra 2 Ağustos günü Akdeniz'e hareket etmiştir.

29

Temmuz Cumhurbaşkanı İnönü İzmir'e hareket etti.

İnönü İzmir'ê yaptığı yolculuk boyunca halkın sevi Ayın Tarihi gösterileri ile istasyonlarda karşılanmıştır.

31

Temmuz Amerika'nın dünyaya tanıtılması amacıyla şehir toplantılarını düzenleyecek bir organizasyon oluşturulmuştur.

Bu projeyle, her şehirde hazırlıkları yapmak üzere bi- Ayın rer temsilci bulundurulacak şekilde, partiler dışı bir Tarihi karakter taşıyan yerli bir teşkilat kurulmasına karar verilmiştir. Amerikan Sefareti Kültür Ateşesi Webster, Ankara'da yerli teşkilatın şu şekilde kurulduğunu bildirmiştir: Kars Milletvekili Tezer Taşkıran, Profesör Orhan Alisbah, Yardımcılar: Urfa Milletvekili Suut Kemal Yetkin, Bülent Nuri Esen, Cevat Memduh Altar. Ankara'da yapılacak şehir toplan-

Bu seminerin mevzuu «Türkiye'de devletçilik ve fer- Ayın tarihi dî teşebbüs» idi. Bu konu üzerinde birçok hatipler söz almış ve toplantıya 13,30 da son verilmiştir

Ayın Tarihi

1949 Yılı 1131

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

tısından hangi konunu tartışılacağına henüz karar verilmemiştir. Londra'da yapılan şehit toplantısında tartışılan konu şuydu: "Sosyalist devlet, ferdi teşebbüsü ortadan kaldırma temayülünü gösterebilir mi?" 31

Temmuz Veliefendi'de halkla hakem Olay, favori atların geri kalması ve koşunun beklen- Ayın heyeti arasında çıkan tarmeyen bir at tarafından kazanılması üzerine meydana Tarihi tışma olaylara neden oldu. gelmiştir. Galeyana gelen halk jandarma, polis ve itfaiye kuvvetleri tarafından dağıtılmıştır. Olayda hakem kulesi, tribün ve 8 gişe tamamen yanmıştır.

2

Ağustos

Görevden alınan Niğde Ulukışla Belediye Başkanı'nın şikayeti.

2

Ağustos

Paris Büyükelçisi Numan Menemencioğlu'na Avrupa Konseyine katılmamızla ilgili işlemler için imza yetkisi verildi.

Avrupa Konseyi'ne katılmamız için bu konsey Genel Katipliği'ne verilecek iltihak belgesinin, Paris Büyük Elçisi Numan Menemencioğlu tarafından tanzim edilmesi ve kendisine imza yetkisi verilmesi. 1 Eylül 1949 tarihinde ise Avrupa Konseyi'nin imtiyaz ve muafiyetlerine dair genel anlaşmayı Hükümetimiz adına imza etmesi için Numan Menemencioğlu'na yetki verildi.

3

Ağustos

Mareşal Fevzi Çakmak hastalığı nedeniyle Teşvikiyedeki Sağlık Yurduna nakledildi.

Fevzi Çakmak 10 Nisan 1950'de hayatını kaybedene Ayın Tarihi kadar burada kaldı.

4

Ağustos

Devlet Deniz Yolları'nın Amerika'dan aldığı yolcu gemilerinden beşincisi İstanbul Limanına geldi.

Satın alınan gemi, 7300 tonluk Trabzon yolcu gemi- Ayın Tarihi siydi.

5

Ağustos

Bulgar Mültecilerinden bir Bulgar mültecileri temsilen gelen 6 kişilik heyet, ika- Ayın grup İstanbul Valisi ve be- metleri sırasında kendilerine gösterilen iyi muamele- Tarihi lediye Başkanını ziyaret et- den dolayı teşekkür ettiler. ti.

5

Ağustos

Edirne'de topraksız köylü- Edirne İl Merkez İlçesine bağlı Köşen Çiftliğinde Ayın lere 19870 dönüm arazi da- Köşen Köyü ile diğer 15 köyde 324 topraksız köylü- Tarihi ğıtılmıştır. ye arazı dağıtılmıştır.

5

Ağustos

Mardin Erkek Orta Sanat Okulu 1949 yılından itibaren enstitü statüsünü kazanmıştır.

5

Ağustos

Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının yurttaki yaygın hastalıklarla ilgili tebliği yayınlandı.

7

Ağustos

Denizli ve Sarayköy’de Denizli ve Sarayköy'e bağlı muhtelif köylerin içinde Ayın Tarihi çiftçilere arazi dağıtılmıştır. 456 çiftçi ailesine 25634 dönüm arazi dağıtılmıştır.

1132


BCA: 30..10.0.0/ 65.437..7. BCA:: 30..18.1.2/ 120.56..16./ 77-1009

Ayın Tarihi

Temmuz 1949 ayı içerisinde bütün yurtta 3 çiçek, 12 Ayın delihumma, 140 karahumma, 8 dizanteri, 99 şarbon, Tarihi 63 difteri, 352 boğmaca, 337 kızamık, 2 malta humması, 2 loğusa humması, 3 çocuk felci, 7 cüzam, 1 kuduz vakası tespit edilmiştir. Lekeli humma vakalarında geçen yıla oranla önemli bir azalma olmuştur. Bu hastalıkla savaş DDT tatbiki ve tifo ile tifüs karma aşısı ile sürdürülmektedir.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

8

Ağustos

Fen ve meslek adamlarını 1585 sayılı kanun hükümlerine göre belediyelere karşı mesuliyetini kabul ve deruhte edebilecekleri bina işlerinin nevi, ehemmiyet ve büyüklüğünü ve salahiyet derecelerini gösterir yönetmelik yayınlandı.

Yüksek mimar, yüksek mühendis, mimar, mühendis RG ve fen memuru ve ehliyetli kalfalardan meydana gelen fen ve meslek adamalarının belediyeye karşı yükümlükleri hakkında yönetmelik yayımlandı.

8

Ağustos

Türkiye Avrupa Konseyi üyeliğine kabul edildi.

8

Ağustos

Türkiye'de sulama olanakları ve yer altı sularını Tarım Bakanlığı'nın daveti ile inceleyen Amerikan Şirketinin uzmanları, raporlarını sunmak üzere Türkiye'ye geldiler.

9

Ağustos

Demokrat Parti İzmir Mitingi yapıldı.

10

Ağustos

İngiltere Büyükelçiliği tara- Sergiye gelen Amerikalı bir grup, İngiliz bir heyet, Ayın fından Eskişehir'de "Büyük komünizme karşı cephe almış milletlerin birbirlerini Tarihi Britanya" isimli bir sergi anlamaları gerekir demişlerdir. açılmıştır.

10

Ağustos

İnönü ve eşi İstanbul'a hareket etti.

Ayın Tarihi

11

Ağustos

Köy değirmenciliği ve marangozculuk kursu ile köy kadınları gezici kurslarında çalıştırılacaklara ait kadroların onaylandı.

BCA:: 30..18.1.2/ 120.64..1./ 33-316

11

Ağustos

Sulama ücretleri, Bayındırlık, Maliye ve Tarım Bakanlıkları tarafından birlikte tespit edilmiştir.

1948 senesi sulama ücretleri 1948 senesinin aynı ka- RG 7 Eylül 1949 bul edilmiştir.

11

Ağustos

Türkiye Cumhuriyeti Kore Cumhuriyeti Hükümetini tanıdı.

II. Dünya Savaşına kadar Japonya'nın işgali altında RG 22 bulunan Kore'nin güneyini Amerika kuzeyini ise Ağustos Rusya işgal eder. Türkiye 3/9655 sayılı Bakanlar Ku- 1949 rulu Kararı ile Güney Kore Cumhuriyetini tanımıştır.

12

Ağustos


Germencik ve Gölköy kaymakamlıklarına Burhan BCA: 30..11.1.0/ Özkul ve Avni Dümer tayin oldu.

İzmir civarında meydana gelen depremden zarar görenlere yardım yapıldı.

Sakız Adası ve İzmir civarında meydana gelen dep- BCA: 30..10.0.0/ remlerde can ve mal kaybı olmuştu.

Yeni bir ilçe kuruldu.

Tokat'ın Pazar Bucağı ilçe haline getirilmiştir.

13

13

Ağustos

Ağustos

Kaynak

Raporu hazırlayanlardan Morton, Türkiye'yi 13 böl- Ayın geye ayırarak incelediklerini ve bir ay süre ile gerekli Tarihi yerlerde tetkikler yaptıklarını belirtmiştir. Beş bölgede su hemen yararlanılabilecek durumdadır. Diğer 8 bölgede ise ihtiyaç olursa sondajlarla işe yarar hale getirilebilir. Sulama yönteminde ise Californiya'da uygulanan yöntem tercih edilecektir. Ayın Tarihi

207.22..7.

120.850..17. BCA: 490..1.0.0/ 507.2035..1.

1949 Yılı 1133

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

15

Ağustos

Nuh'un gemisini arayacak olan Amerikalı, İngiliz ve Hollandalı araştırma ekibine Ağrı yasak bölgesini görmelerine izin verildi.

16

Ağustos

Uluslar arası Büyük Baraj- Dünya Enerji Konferansına bağlı olarak kurulmuştur. RG 17 Eylül 1949 lar Komisyonu Türk Milli Komitesi Ankara'da kuruldu.

20

Ağustos

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Ege illerine seyahate çıktı.

23

Ağustos


BCA: 30..18.1.2/ 120.60..3./ 54-106

BCA: 490..1.0.0/ 732.510..2.

İstanbul 2. Sınıf Emniyet Amiri Fehmi Esin; Tokat BCA: Milli Eğitim Müdürü İhsan Kazandıoğlu'nun Bakan- 30..11.1.0/ 207.23..18. ; lık emrine alındı. BCA: 30..11.1.0/ 207.24..10.

23

23

Ağustos

Ağustos

Gümrük ve Tekel Bakanlığı’nda tayinler yapıldı.

Gümrük ve Tekel Bakanlığı İnceleme ve Denetleme BCA:: 30..11.1.0/ Kurulu Başkanlığına Münir Karacık tayin oldu. 207.24..8.

İdari sınır değişikliği yapıl- Kastamonu ile Abana ilçesi Güde ve Ayvat köyleri- BCA: 30..11.1.0/ dı. nin, İnebolu ilçesine bağlanması.

207.24..10.

23

Ağustos

İstiklal madalyaları verildi.

Milli Mücadele'de görev alan 1 yedek subay, 2 baş- BCA: çavuş, 4 çavuş ve 2 ere istiklal madalyası ile müka- 30..11.1.0/ 207.22..19. fatlandırıldı.

23

Ağustos


Emin Yüzbaşıoğlu'nun Baykan, Cevat Çapanoğlu'- BCA: nun Ödemiş, Mehmet Tarcan'ın Çaycuma kayma- 30..11.1.0/ 207.24..4. kamlıklarına tayinleri.

23

Ağustos


Jandarma sınıfına mensup 12 albay ile 4 yarbayın ta- BCA: yinleri; Jandarma Genel Komutanlığı Harp Ayniyatı 30..11.1.0/ Teftiş Kurulu Başkanlığına J.Alb. Halil Sökmen'in 207.24..1. tayini yapıldı.

23

Ağustos


Turhan Çınar'ın memuriyet görevini kötüye kullan- BCA: mak suçundan ordudan ihracı ve emekliye sevki; 30..11.1.0/ Sarhoşluk ve memuriyet görevini kötüye kullanmak 207.22..18. suçundan P. Ütğm. Fahri Öztürk'ün ordudan ihracı; Hırsızlıktan ceza alan Top. Atğm. Araman Kasar'ın ordudan ihracı.;

23

Ağustos

Yargıtay üyeliğine ve hâYargıtay 2. Bşk. lığı, Yargıtay üyelikleri, Adalet Mü- BCA: kimliklere atamalar yapıldı. fettişliği, Ankara, Eskişehir, Uşak, Edremit cumhuri- 30..11.1.0/ yet savcılıkları, Kayseri Hukuk Hâkimliği, Ankara 207.24..9. Ticaret Mahkemesi üyeliğine yapılan tayinler.

23

Ağustos

Yeni bir belediye kuruldu.

Akşehir'in Tuzluca bucağında Belediye kuruldu.

24

Ağustos

Kerestelik ağaç yardımı yapıldı.

17.8.1949 tarihinde bazı yörelerde depremden zarar BCA: görenlere karşılıksız kerestelik ağaç yardımı yapıldı. 30..18.1.2/

1134


BCA: 30..11.1.0/ 207.23..8.

120.64..13./ 46-98

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

25

Ağustos

Dünya Enerji Konferansı Merkezi Londra'da bulunan Dünya Enerji Konferan- RG 10 Eylül 1949 Türk Milli Komitesi kuruldu. sı'na bağlı olmak üzere Ankara'da teşkil edilen şube

25

Ağustos

Sınırlarda yapılmakta olan hububat kaçakçılığını önleme hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararı kaldırıldı.

Hububat kaçakçılığı hakkındaki K/735 sayılı karar RG 7 Eylül 6.4.1948 tarihinde yürürlüğe girmişti. Özellikle 1948 1949 yılının başların Suriye'de hububat stokları eridiği için Türkiye'den hububat kaçakçılığı meydana geliyordu. 1949 yılında, Türkiye'de hububat üretiminin az olması nedeniyle ve Suriye'de de üretimin ihtiyaçlardan fazla olması nedeniyle, söz konusu Karar'a ihtiyaç kendiliğinden ortadan kalkmış olduğundan Karar kaldırılmıştır.

27

Ağustos

Elazığ ilinin Maden ilçesi sınırları içinde bulunan bakır madeninin işletme imtiyazı Etibank'a devredildi.

1949 yılı içerisinde Etibank'a altı maden işletme im- BCA:: 30..18.1.2/ tiyazı devredilmiş ya da verilmiştir. 120.66..4./ 66-22

29

Ağustos

Başbakan Şemsettin Günal- Başbakana Çalışma Bakanı eşlik etmiş ve ilk olarak Ayın Tarihi tay doğu illerinde tetkikler Sivas'a gidilmiştir. yapmak üzere Ankara'dan hareket etti.

30

Ağustos

30 Ağustos kutlamaları yapıldı.

Ayın Tarihi

31

Ağustos

Birleşik Amerika Temsilciler Meclisinin Demokrat üyelerinden Woodhouse Perapalas'da bir basın toplantısı düzenlemiştir.

Toplantıda Türk işçiliğini, ziraatı ve kadın faaliyetini Ayın tetkik etmek üzere Türkiye'ye geldiğini beyan etmiş- Tarihi tir. Konuşmasında Türkiye'de medeni bir cemiyetle karşılaştığını dile getirmiştir.

3

Eylül

Memleket İçi Düşmana Karşı Silahlı Savunma Ödevi Yönetmeliğinde yapılan değişiklik yayımlandı.

Bu yönetmelik, 3.10.1945 tarihli ve 3/3169 sayılı ka- RG rarla yürürlüğe girmiştir.

3

Eylül

Türkiye- Finlandiya ödeme Anlaşmada Türkiye'ye tanınan finansman haddi Ayın anlaşmasının bir maddesin- 500.000 Amerikan Dolarından 1.000.000'a yüksel- Tarihi de değişiklik yapılmıştır. tilmiştir.

4

Eylül

Başbakan Kars iline geldi..

8

Eylül

Adana'daki sel ve yeşil kurt Doğal felaketlerde borç ertelemesi 1949 yılında baş- BCA: 30..18.1.2/ haşeratı yüzünden mahsul- vurulan idari yardım mekanizmalarından biriydi. 120.67..7./ leri hasara uğrayan çiftçile83-37 rin, TC Ziraat Bankası'ndan Gerdan ve Misis Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla aldıkları borçları bir yıl ertelendi.

8

Eylül

Vatandaşlıktan kendi isteğiyle çıkmak isteyenler

Başbakan'ın doğu illeri gezisi kapsamındaki gezi 29 Ayın Tarihi Ağustos'da başlamıştı.

Kayıtlarda iki kişinin vatandaşlıktan kendi isteğiyle ayrıldığına rastlanmaktadır: 1306 (1890) İstanbul doğumlu Ağatokli Nikolayidi'nin vatandaşlıktan çıkmasına izin verilmesi; 1314 (1898) İstanbul doğumlu Yorgi Çakırer'in vatandaşlıktan çıkmasına izin verilmesi.

BCA: 30..18.1.2/ 120.68..6/ 15-101

1949 Yılı 1135

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

9

Eylül

İstiklal madalyaları verildi.

Kurtuluş savaşında hizmetlerde bulunan 54 kişi istik- BCA: 30..10.0.0/ lal madalyasıyla ödüllendirildi.

197.349..23.

11

Eylül

Eskişehir iline bağlı Sivrihisar ilçesinde çiftçilere toprak dağıtıldı.

Sekiz köyde 651 aile hesabiyla 28.867 dönüm toprak Ayın dağıtılmış ve ayrıca 247.325 lira kredi yardımı sağ- Tarihi lanmıştır. İlgili Bakanlar Kurulu Kararı 7 Temmuz 1949 tarihinde yayımlanmıştır.

13

Eylül

Devletlerarası İmar ve Kal- Türkiye, Marshall Planı yardımı sonucunda, Marshall Ayın kınma Bankasından bir he- Planı memleketlerinden 53,3 milyon dolarlık mal ve Tarihi yet Ankara'ya geldi. hizmet alacaktır. 53,3 milyon dolarlık malların tutarı Amerika Birleşik Devletleri tarafında verilen dolarlarla finanse edilecektir. Heyetin yaptığı bir diğer açıklama Türkiye'nin 1949 senesi için alacağı para miktarıyla ilgilidir. Bir önceki yıla göre yüzde 281.07 nispetinde arttığını ve bunun yarısının da ödünç değil tiraj olduğudur.

15

Eylül

Veteriner Teşkilatı İhtisas Yönetmeliği yayımlandı.

16

Eylül

Muhsin Ertuğrul Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğüne getirildi.

17

Eylül

İller Bankasının sermayesi bir misli arttırıldı.

17

Eylül

Salacak Semt Ocağı İdare Kurulu Başkanı Orhan Ilgın, C.H.P.'ye muhalefet edenlerin kanuna göre cezalandırılmasını talep eden bir dilekçe yazdı.

Orhan Ilgın; muhalefetin isyan tohumlarının kanuna BCA: göre cezalandırılması hakkındaki yazısında, CHP'nın 490..1.0.0/ muhalefete karşı yumuşak tavrından vazgeçerek sert 163.649..3. ve bir politika izlemesi gerektiğini ileri sürmektedir.

19

Eylül

Şarkı Trakya Hayvan Hareketleri Yönetmeliği yayımlandı.

Yönetmelik, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerinde- RG kini Gelibolu Kazası ile İstanbul'un Trakya Kısmının hayvan hareketlerini tespit etmektedir.

21

Eylül

Sığırlarda Abortus Enzooticus (Brucellosis Bang) Hastalığı ile Savaş Yönetmeliği yayımlandı.

İneklerde düşük vakalarının yakın takibi ile bu hasta- RG lıkla mücadelede uygulanacak yöntemler düzenlenmektedir.

22

Eylül

Emekli Sandığı'na atamalar Emekli Sandığı Yönetim Kurulu Maliye Bak. Üyeli- RG 19 yapıldı. ğine İller Bankası Eski Genel Müdürü Hulki Alisbah Ekim 1949 atandı.

22

Eylül

Osmanlı Hanedanından Naciye'den boşanan Kamil Ahmet Killigil'in yurda dönmesine izin verildi.

Osmanlı Hanedanından Naciye ile evli iken ayrılan Kamil Ahmet Killigil'in 5370 sayılı kanunun 1. maddesince vatandaşlığa alınarak yurda gelmesine izin verildi.

23

Eylül

İşletmeler Bakanlığı'na atamalar yapıldı.

İşletmeler Bakanlığı Danışmanlığına Kemalettin BCA: Apak; İşletmeler Bakanlığı Maden İşleri Danışman- 30..11.1.0/ 208.28..12/ lığına Safi Teziç atandı.

RG

İstanbul Şehir Tiyatrosu rejisörü olan Muhsin Ertuğ- RG 23 rul, Türk tiyatro tarihinin önemli isimlerinden biridir. Eylül 1949 1947'de Ankara'da Küçük Tiyatro'yu, 1948'de Büyük Tiyatro'yu, 1955'te Oda Tiyatrosu'nu açtı. Daha bir çok tiyatro salonunun açılmasına öncülük etti. RG

BCA: 30..18.1.2/ 120.71..9./ 14-204

14-204.

1136


G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

24

Eylül

İlk okul öğretmenlerine ait tayin, nakil ve tahvil yönetmeliği yayımlandı.

5442 sayılı İller İdaresi Kanunu hükümlerine göre RG Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan yönetmelik 12.9.1949 tarihinde yürürlüğe girmiştir. (BKK 3/9828 sayı ve 12.9.1949 tarih)

24

Eylül


44 albay, 1 yarbay ve 3 muamele memurunun yeni BCA: görev yerlerine tayinleri; 33 J. yarbay ve 3 muamele 30..11.1.0 208.29..10. memurunun yeni görev yerlerine tayinleri.

26

Eylül

C.H.P.'den ihraç edilenler hakkında tamim

28

Eylül


28

Eylül

Gümüşhane Belediye Başkanlığı'na seçilen Mehmet Refioğlu'nun Başkanlığı onanmıştır.

28

Eylül

İçişleri bakanlığında atama- Bazı kaymakamlıklara, hukuk işleri müdürlüklerine RG 11 Ekim 1949 lar yapıldı. atamalar yapıldı.

1

Ekim

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) Türkiye Milli Komisyonu Yönetmeliği yayımlandı.

16 Kasım 1945 tarihinde Londra imzalanan ve RG TBMM'ce 20 Mayıs 1946 tarihinde 4895 sayılı kanunla onanan UNESCO sözleşmesi gereğince Türkiye'de Milli eğitim Bakanlığına bağlı olarak UNSECO Türkiye Milli Komisyonu kurulmuştur.

4

Ekim

PTT'de atama yapıldı.

PTT İşletme Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Baş- BCA: 30..11.1.0/ kanlığına Eyüp Sabri Arserim'in tayini.

BCA: 490..1.0.0/ 9.49..4.

Ceza yargıçlıklarına, sorgu yargıçlıklarına, C. Savcı- RG 12 Ekim 1949 lıklarına atamalar yapıldı. BCA: 30..11.1.0/ 208.29..18.; RG 11 Ekim 1949

208.29..20.

6

Ekim

Avrupa İktisadi İşbirliği Bertegay ve Fobes adındaki iki uzman Türkiye'ye Ayın Teşkilatı teknik uzmanlayapılan yardımla ilgili olarak tetkik yapmak üzere Tarihi rından ikisi Türkiye'ye geldi. ülkeye gelmişlerdir.

7

Ekim

İktisadi İşbirliği İdaresi Madenler Dairesi Başkanı Clarence o. Mittendof ve Frederic Wardf tetkik gezisi için Divriği'ye gittiler.

On gün kadar süren seyahatte, uzmanlar demir ma- Ayın denlerinin kalitesini ve nakliyat meselelerini incele- Tarihi mişlerdir.

10

Ekim

Ankara'da Cumhuriyet Bayramı akşamı balo verilmemesine ve illere de aynı tarzda hareket etmeleri için tamim gönderilmesine karar verildi.

Kuraklık, yer sarsıntısı ve sel gibi afetlerden birçok Ayın vatandaşın felakete uğramış olması ve yurdun muhte- Tarihi lif bölgelerinin ağır zarar görmesi nedeniyle bu yönde bir karar alındığı belirtilmiştir.

10

Ekim

Adalet Bakanlığı'nda atamalar yapıldı.

Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığına Faik BCA: Uras'ın tayin oldu. Bunun yanında, birçok ceza yar- 30..11.1.0/ gıçlıklarına ve C. Savcı yardımcılıklarına Ağır ceza 208.30..19 mahkemesi üyeliklerine atamalar yapıldı.

13

Ekim

İki derneğe kamuya yararlı dernek statüsü verildi.

Yozgat Veremle Savaş Derneği ve Şebinkarahisar BCA: Veremle Savaş Derneği' nin kamuya yararlı dernek- 30..18.1.2/ 120.73..16./ lerden sayılmasına karar verildi. 13-86.

1949 Yılı 1137

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

13

Ekim

Porsuk çayı üzerindeki baraj nedeniyle sular altında kalacak olan arazilerin kamulaştırılmasına karar verildi.

Porsuk çayı üzerinde yapılan baraj sebebiyle Eskişehir ve Kütahya'da su altında kalacak olan arazilerin kamulaştırılmasında genel yarar bulunduğuna karar verildi.

BCA: 30..18.1.2/ 120.72..4./ 18-9

16

Ekim

Ara seçimler yapıldı.

Muhalefet ara seçimleri boykot etti.

18

Ekim


Ceza yargıçlıklarına, sorgu yargıçlıklarına, yargıç RG 24 Ekim 1949 yardımcılıklarıan atamalar yapıldı.

18

Ekim

İstanbul Valiliğine Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay'ın tayin oldu.

Aynı zamanda Belediye başkanı olarak atanmıştır. BCA: 1957 yılına kadar sekiz yıl İstanbul Valiliği ve Bele- 30..18.1.2/ diye Reisliği yapmıştır. İstanbullulara tanzim satışı 120.72..8. sunmuştur. Migros Gökay zamanında açılmıştır. Gökay'dan sonra vali ve belediye başkanlığı ayrılmıştır.

19

Ekim

Dışişleri Bakanlığı merkez ve yurtdışı teşkilatında tayinler yapıldı.

Paris, Varşova, Belgrat, Peşte büyük elçilik müste- BCA: şarları ile bazı orta elçilik müsteşarları Merkeze 30..11.1.0/ alınmıştır. Bunların yerine yeni atamalar yapılmıştır. 209.32..9;

BCA: 30..18.1.2/ 120.75..12.

20

Ekim

Mengen ilçesi merkezinin Türkbeşli adı Mengen olarak değiştirildi.

24

Ekim


RG 27 Ekim 1949

Sinop Emniyet Müdürü Adnan Oktay'ın Bakanlık BCA: 30..11.1.0/ emrine alındı. 209.33..1.

24

Ekim

Vatandaşlığa kabul.

Osmanlı Hanedanı'ndan 5. Murad'ın kızı Fehime ve BCA: 30..18.1.2/ eşi vatandaşlığa kabul edildi. 120.77..1./ 14-206

25

Ekim

Kaymakamların başka görevlere atanması

25

Ekim

Maliye Bakanlığı Muamele Tamim, ziraatte kullanılan her nevi makine, aletler ve RG Vergisinin uygulanması ile araba gibi vasıtaların, cins ve nevileri Ziraat ve Maliilgili bir Tamim yayınladı. ye Bakanlıklarınca müşterekn tayin edilmek suretiyle, imalat muamele vergisinden muaf tutulmasını hükme bağlamıştır.

26

Ekim


Askeri Yargıtay 2. Başkanlığı, Hava Savunma Genel BCA: Komutanlığı, 2. Orduemrine, Yüksek Komuta Aka- 30..11.1.0/ demisi Öğretmenliğine, 1. Ordu emrine ve Askeri 209.33..15. Yargıtay Üyeliğine yapılan tayinler.

27

Ekim

7.9.1949 tarihinde Paris'de imzalanan 1949-1950 devresine ait Avrupa devletleri arasında ödeme ve takas anlaşması ve uygulama protokolleri onaylandı.

Marshall Planına katılan ülkelerin aralarındaki ticari mübadelelerde altın ve dövizle tediyatı mümkün mertebe azaltmak ve böylece hem tediyelerini kolaylaştırmak hem de mübadelele imkanlarını arttırmak ve geliştirmek gayesiyle, Paris'teki Avrupa Ekonomik İşbirliği Teşkilatı bir sistem geliştirmiştir.

28

Ekim

Yerli Ürünler Türk Anonim Ortaklığına 1945/46 yılı tütün mahsulü satışından alacağı komisyon miktarı Ba-

3/9967 sayılı BKK'ya göre, Yerli Ürünler Türk Ano- RG nim Ortaklığına, tütün mahsülü satış hizmetine karşılık olarak satın aldığı miktar üzerinden yüzde 2 komisyon verilecektir. (Yerli Ürünler Türk Anonim Or-

1138


Ondan fazla kaymakam 5439 sayılı kanunun ikinci RG 31 Ekim 1949 maddesi gereğince tayin oldu.

BCA: 30..18.1.2./ 120.78.9./ 76-1164

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

kanlar Kurulu Kararı ile be- taklığı 2. Dünya savaşı içinde ve bunu takip eden yıllirlendi. larda tütün piyasalarında nazımlık göreviyle görevlendirilmişti.) 2

Kasım

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün TBMM açılışındaki söylevi.

Cumhurbaşkanı konuşmasına uluslar arası ilişiklere RG ve iç işlere dair önemli konulara değinmiştir. Söylevinde, iktidarla muhalefetin karşılıklı sorumluklarından da söz etmiştir. Ayrıca, yeni semim kanunundan bahsetmiş ve genel seçimlerin hilesiz geçmesi için tedbir alınacağına dair ipuçları vermiştir.

3

Kasım

Adalet Bakanlığında tayinler yapıldı.

Bazı hâkim, savcı ve yardımcılıklarına yapılan tayin- BCA: 30..11.1.0/ ler

3

Kasım

209.34..15.

Yabancı uzmanlara çalışma Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Genel Mü- BCA: izni dürlüğünde 6 Amerikalı uzmanın çalıştırılmasına izin 30..18.1.2/ 120.81..1./ verildi. 27-472

8

Kasım

İş ve İşçi Bulma Kurumu Kuruluş ve Görevlerine ait 4837 sayılı Kanun'un bazı maddelerinde yapılan değişiklik hakkında kanun tasarısı.

8

Kasım

Manyas CHP İlçe İdare Kurulu Başkanından Başbakana şikayet dilekçesi.

Manyas'ın ortaokul, yol, su, elektrik, köprü ihtiyaçla- BCA: rının karşılanması ve polis teşkilatının kurulmasını 030-01-2talep eden bir yazı. Buna benzer birçok dilekçe ya- 13-3 zıldığı görülmektedir. Genellikle içme suyu, iskele, ürünlerin satılmasında kolaylıklar, yakacak temini, itfaiye, sağlık ve emniyet sorunları, sokaklara fener asılması, fabrika kurulması, telefon tesisi, verem pavyonu yapılması, lise, demiryolu gibi çeşitli talepler ve isteklerin yer aldığı dilekçeler Başbakana gönderilmektedir. Bu dilekçelerin bir bölümünde de ilçedeki CHP teşkilatının fena çalışmasından şikayetler edilmektedir.

9

Kasım

Gümrük kapılarını gösterir tebliğ yayınlandı.

11.11.1949 gününde yürürlüğe giren 5383 sayılı RG Gümrük Kanunun 7 nci maddesi hükmüne dayanarak kara, su ve hava yolu ile gümrük kapılarını gösterir liste yayınlanmıştır.

10

Kasım

Şikayet dilekçeleri

Aydın, Manisa, Bandırma, Manyas, Biga, Çanakkale, BCA: Gelibolu, Erdek ve Kütahya'dan Başbakan Şemsettin 30..1.0.0/ 2.13..3. Günaltay'a gönderilen vatandaş dilekçeleri.

17

Kasım

Cumhurbaşkanına suikastı 16 Kasım 1949 tarihinde Millet Partisi mensupların- BCA: hakkında tamim kabul edil- da milletvekili Osman Bölükbaşı, Cumhurbaşkanı 490..1.0.0/ di. İsmet İnönü’ce Celal Bayar'a suikast girişimi gerek- 9.49..9. çesiyle tutuklanmışlardı. İhbar, Denizli Milletvekili Reşat Aydınlı tarafından yapıldığı açıklandı. Olayın asılsız olduğunun anlaşılması üzerine 21 Kasım'da Bölükbaşı serbest bırakıldı.

21

Kasım


BCA: 30..18.1.2/ 120.77..15./ 71-1407

Hakkari Valisi Cahit Ortaç'ın Mülkiye Müfettişliğinde ve Çoruh eski Valisi Zeki Köymen'in Tunceli Vali Yardımcılığı'na tayin edilerek Hakkari Valiliği'nde çalıştırılmaları.

BCA: 30..18.1.2/ 120.79..14./ 29-50

1949 Yılı 1139

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

21

Kasım

Varto depremi nedeniyle vergi affı yapıldı.

Muş ili Varto ilçesiyle köylerinde 31.5.1946 tarihin- BCA: de meydana gelen deprem nedeni iye 3833 mükellefe 30..18.1.2/ 120.82..4./ ait her türlü vergi borçlarının affedilmesi. 76-1447

22

Kasım


İhsan Sabri Çağlayangil Yozgat Valiliği'ne tayin ol- BCA: 30..18.1.2/ du. 121.83..9./ 29-96

23

Kasım

5443 sayılı 1943 Bütçe Yılı 1943 yılına ait kesin hesap cetveline göre 1943 yılın- RG Kesinhesap Kanunu yayım- da toplam giderler 1 037 177 802 lira 14 kuruştur. landı. Aynı yıl genel gelirler, 1 038 507 212 Lira 45 kuruştur.

23

Kasım


Çeşitli suçlardan mahkum olan Yd. P. Tğm. Sabahat- BCA: tin Coşkun'un ordudan ihracı ve yedek subaylık hak- 30..11.1.0/ 210.36..13./ kının kaldırılması. 29-96

24

Kasım

Sadık Aldoğan'ın dokunulmazlığının kaldırılmasına gerek görülmedi.

Türk Ceza Kanunu'nun 171. maddesinde belirtilen BCA: suçu işlemekten suçlu görülen Afyon Milletvekili 30..10.0.0/ Sadık Aldoğan'ın dokunulmazlığının kaldırılmasına 9.52..27. gerek görülmediği.

24

Kasım

Türkiye'deki lokanta, bira- Çalışmakta olanların da 5 ay içinde tasfiye edilmesi BCA: 30..18.1.2/ hane, kokteyl salonları ben- zorunluluğu getirildi. 121.83..15.; zeri meyhane ve lokantaRG 15 larda yabancı uyruklu garAralık son ve başka memurlarla 1949 erkek ve kadın hizmetçilerin çalıştırılmaları yasaklandı.

26

Kasım


Muş Vali Yardımcılığına Hakkı Türemen, Orhaneli BCA: Kaymakamlığı'na HikmetGüvenc, Şarkikaraağaç 30..11.1.0/ Kaymakamlığı'na Ali Uslu ve Manisa Hukuk İşleri 210.37..7. Müdürlüğü'ne Nuri Altıok'un tayinleri

26

Kasım

Kaymakamlık ve vali yardımcılıklarına atamalar yapıldı.

Orhaneli kaymakamlığına, Karaağaç kaymakamlığı- RG 6 Aralık na atamalar yapıldı. 1949

29

Kasım

Yabancılara verilen çalışma Yugoslav uyruklu Koyonoviç'in Tekel İdaresinde çaizinleri. lıştırılmasına izin verilmesi; Macar uyruklu Y. Müh. G. Biro'nun PTT İşletmesi Genel Müdürlüğü emrinde çalıştırılmasına izin verilmesi; Belçika uyruklu Cambier Hubert'in Ereğli Kömür İşletmesi Müessesi'nde çalıştırılmasına izin verilmesi; Amerikalı Farnk Hubert Ellis, Virgil Elmer Jones ve Tobias Raymond Talbert'in PTT İşletme Genel Müdürlüğü emrinde çalıştırılmasına izin verilmesi.

30

Kasım

Denizli milletvekili Reşat Aydınlı'nın dokunulmazlığı, Afyon Karahisar millet- RG 2 Aydınlı'nın dokunulmazlığı vekili Sadık Aldoğan ile Millet Partisi mensupların- Aralık kaldırıldı. dan Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna hakkında bilerek 1949 iftira etmesi sebebiyle kaldırılmıştır.

1

Aralık

İki ölüm cezası TBMM'ce onandı.

1140


BCA:: 30..18.1.2/ 121.85..1./ 27-60

Şevket Ödemiş ile Ahmet Gür'ün Yargıtay tarafın- RG dan onanmış ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar verilmiştir.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

1

Aralık


Rifat Bingöl'ün Kars valiliğine, Abdul Kadir Süzen'in BCA:: 30..18.1.2/ Tokat Valiliğine tayinleri.

121.85..11./ 29-65

1

Aralık

Devlet kurumlarının 1943 yılı kesin hesap kanunları yayımlandı.

5444, 5445, 5446 ve 5447 sayılı kanunlar.

3

Aralık

Bazı bitkilerin yurda sokulması yasaklandı.

Avustrulya'dan turunçgil nebat ile Avrupa ülkelerin- RG den yaş ve tabii kurutulmuş meyva, aşı kalemi, meyve fidanı gibi nebatın yurda sokulması yasaklandı.

7

Aralık


Çok sayıda hâkim, savcı ve yardımcılıkları ile adalet BCA: 30..11.1.0/ müfettişliklerine yapılan tayinler. Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Daire Başkanlığı, BCA: Balıkesir Vali Yardımcılığı, Mülkiye Müfettişliğine 30..11.1.0/ yapılan tayinler ile bazı kaymakam ve vali yardımcı- 210.38..1. larının yer değiştirmeleri.

RG

203.4..4.

7

Aralık

Bazı kaymakam ve vali yardımcılıklarına atamalar yapıldı.

7

Aralık

İçişleri bakanlığında atama- Bazı kaymakamlıklara ve vali yardımcılıkları ile di- RG 16 Aralık lar yapıldı. ğer kadrolara atamalar yapıldı. 1949

7

Aralık

İş ve İşçi Bulma Servisi Kurulması hakkında 88 sayılı Sözleşmenin onanmasına dair kanun yayımlandı.

Milletlerarası Çalışma Teşkilatının Genel Konferansı RG tarafından 1948 Sanfransisko toplantısında kabul edilmiş olan İş ve İşçi Bulma Servisi kurulması hakkındaki 88 sayılı sözleşme onanmıştır.

8

Aralık

İşletmeler Bakanlığı Kuruluş ve Görevleri hakkında kanun tasarısı.

Sanayi, maden kısmen enerji alanlarındaki devlet teşebbüslerinin politikası İşletmeler Bakanlığı'na verilmiştir. Bu kesimi kaybeden ekonomi ve ticaret bakanlığı birleştirilmiştir. 6-7 yıllık bir tecrübeden sonra İşletmeler Bakanlığı'ndan vazgeçilmiştir (1957).

8

Aralık

Kanun tasarısı

Denizyolları İşletme Kanununun bazı maddelerinin BCA: değiştirilmesi ve 3. maddesinin ilk fıkrasının kaldı- 30..18.1.2/ 121.85..8./ rılması hakkında kanun tasarısı.

BCA: 30..18.1.2/ 121.86..1./ 71-1448

71-1413

8

Aralık

Onikinci Evrensel Posta Kongresi Kararlarını kapsayan senetler onandı.

5449 sayılı kanunla, 7 Mayıs 1947 tarihinde Paris'te RG toplanmış olan 12. Evrensel Posta Kongresi kararlarını kapsayan yedi senet içindeki maddeler onanmıştır.

8

Aralık

Su baskını bölgesi ilanı.

Porsuk çayının belli bölgelerinde su altında kalan ya RG da su baskınlarına uğrayabilecek saha olarak tespit ve ilanı kararı yayımlandı.

8

Aralık

Van depremi nedeniyle çeşitli vergi ile para cezaları affedildi.

Van ilinde meydana gelen depremde zarar gören 224 BCA: 30..18.1.2/ mükellefin çeşitli vergiler ile para cezalarının iptali.

Milletlerarası Telekomünikasyon Sözleşmesini onaylayan kanun yayımlandı.

1947 yılında Atlantic City'de imzalanan sözleşme ve RG buna bağlı protokollerin onanması hakkında kanunla, Milletlerarası Telekomünikasyon Birliği'nin kuruluşun olanak veren sözleşme 2 Aralık 1949 tarihinde TBMMce onaylanmıştır.

10

Aralık

121.85..17/ 76-1477.

1949 Yılı 1141

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

12

Aralık

Marshall yardımı için Görevlendirme yapıldı.

Marshall yardımı şümulüne giren mevzuatlardan 202 talepnamelerini, teknik yardım talepname ve müsadenamelerini Hükümetimiz adına Fatin Rüştü Zorlu'ya imzalamak üzere yetki verildi.

BCA:: 30..18.1.2/ 121.87..17/ 76-1484.

12

Aralık


Urfa Valisi Ali Rıza Ünal'ın Gümüşhane Valiliği'ne, BCA: Gümüşhane Valisi Halis Bilaloğlu'nun Urfa Valiliği'- 30..18.1.2/ 121.88..17/ ne tayinleri 29-69.

13

Aralık

İdari sınır değişikliği

Keşap ilçesine bağlı Karabedir ve Fındıklı köylerinin BCA: 30..11.1.0/ Keşap Belediyesi sınırları içine alınması.

210.38..10.; RG 20 Aralık 1949

14

Aralık

Gelir Vergisi Genel Tebliğ- Seri No. 1 sayılı tebliğ, götürü kazanç usulüne alınan RG 21 leri yayımlandı. serbest meslek erbabının kimler olduğunu tespit eder Aralık 1949 ve ne yapmaları gerektiğini düzenler.

14

Aralık

İstiklal Harbi malüllerine para ödülü verilmesi hakkında 5452 sayılı kanun yayımlandı.

14

Aralık

Sivas'ta muhtarlık seçimleri tamamlandı.

15

Aralık

Afyon Karahisar milletvekili Kemal Özçoban'ın dokunulmazlığı ile ilgili karar yayımlandı.

İhsaniye bucak müdürü Hicri Seçkiner'i tahkir etme RG suçunu işlediği düşünülen Kemal Özçoban'ın kovuşturulması için dönem sonunu beklenmesine karar verildi.

15

Aralık

Afyon Karahisar milletvekili Sadık Aldoğan'ın dokunulmazlığı hakkında karar yayımlandı.

Matbuat kanununa aykırı hareketten dolayı suçlu sa- RG nılan Sadık Aldoğan hakkındaki kovuşturmalar, Anayasanın 12 ve 27 maddelerinde yazılı suçların dışında kaldığı anlaşıldığından İçtüzüğün 180.nci maddesi gereğince bu kovuşturmanın dönem sonuna bırakılmasına karar verilmiştir. Aynı tarihte TBMM tarafından 13 milletvekili hakkındaki dokunulmazlığın kaldırılmasına aynı gerekçe ile izin verilmemiştir. Bunlar: Kemal Özçoban, Rauf Ayaşlı, Ahmet Hamit Selgil, Rauf Bayındır, İhsan Hamid Tiğrel, Sait Köksal, Cihad Baban (3 dava), Senihi Yürüten, Cenap Aksu, Sedat Pek, İzzet Benice (2 dava), Ali Rıza İncealemdaroğlu (2 dava).

15

Aralık

Ankara milletvekili Dr. Ahmet Hamit Selgil'in milletvekili dokunulmazlığı hakkında karar yayımlandı.

Gönderilen tekzip yazısını vaktinde yayımlamamak- RG tan dolayı suçlu sanılan Ulus gazetesi sahibi Ahmet Hamit Selgil'in kovuşturmasının dönem sonuna bırakılmasına karar verilmiştir.

15

Aralık

Ankara milletvekili İbrahim Rauf Ayaşlı'nın milletvekili dokunulmazlığı hakkında karar yayımlandı.

Memurluk vazifesini savsaklamak ve kötüye kullan- RG maktan dolayı suçlu sanılan İbrahim Rauf Ayaşlı'nın kovuşturulmasının dönem sonuna bırakılmasına karar verilmiştir.

1142


Adları ve künyeleri açık bir biçimde yazılı olan üç RG subay ve dokuz ere 397 sayılı kanun gereğince verilecek 3700 litalık para ödülünün 1949 bütçesinden ödenmesini düzenleyen kanın 7 Aralık 1949 tarihinde kabul edilmiştir. BCA: 490..1.0.0/ 240.954..2.

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

15

Aralık

Erzincan milletvekili Rauf Bayındır'ın milletvekilliği dokunulmazlığı hakkında karar yayımlandı.

Erzincan Belediyesi Başkanı bulunduğu sırada asker RG ailelerine yardım paralarını başka yerlere sarfettiğinden dolayı suçlu sanılan Rauf Bayındır'ın kovuşturmasının dönem sonuna bırakılmasına karar verilmiştir:

15

Aralık

İngiliz Deniz Kuvvetlerine mensup bir geminin İzmir Limanına girmesine izin verildi.

İngiliz Deniz Kuvvetleri'ne mensup Euryalus kruvazörünün, 25-30.1.1950 tarihleri arasında İzmir Limanı'na gelmesine ve karasularımızda telsizleriyle haberleşmesine izin verildi.

15

Aralık

Parasız kerestelik ağaç yar- Gaziantep'in Fevzipaşa bucağına iskan edilecek olan BCA: dımı yapıldı. 15 Aydınlı göçmene ev yaptırmaları için parasız ke- 30..18.1.2/ 121.88..12. restelik ağaç verildi.

16

Aralık

Dışişleri Bakanlığı'nda ara- Paris Büyükelçiliği Müsteşarı Tevfik Kazım BCA: malar yapıldı. Kemahlı'nın merkeze nakli; Celal Hazım Tepeyran, 30..11.1.0/ Ömer Fikret Merhacı, Selahettin Arbel, Muharrem 210.39..2. Nuri Birgi, Fatin Rüştü Zorlu ve Bülent Uşaklıgil'in derece terfileri.

17

Aralık

Türkiye Cumhuriyeti ile Fi- Vaşington'da 13 Haziran 1949 tarihinde imzalanan RG lipin Cumhuriyeti arasında dostluk anlaşması yürürlüğe girmiştir. imzalanan dostluk anlaşması yayımlandı.

17

Aralık

Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Cumhuriyeti Hükümeti arasında hava ulaştırmalarına dair anlaşma yayımlandı.

19

Aralık

ABD donanmasına mensup ABD donanmasına mensup Waldron ve Weeks muh2 muhrib İstanbul'a geldi. riplerinin İstanbul Limanı'na gelmelerine ve karasularımızda telsizleriyle haberleşmelerine izin verilmesi.

BCA: 30..18.1.2/ 121.90..13./ 74-1488

19

Aralık

Isparta'nın Yalvaç ilçesinde 1949 yılında hüküm süren kuraklık sebebiyle, mahsulleri hasar gören çiftliklerin Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla TC Ziraat Bankası'ndan aldıkları borçlarının ertelenmesi.

1949 yılında gözlenen kuraklık nedeniyle kooperatiflerin ve bazı çiftçilerin Ziraat Bankası ve Zirai Donatım Kurumuna olan borçları bir yıllığına ertelenmiştir.

BCA: 30..18.1.2/ 121.91..2./ 83-84

19

Aralık

Kuraklık nedeniyle bazı çiftçilerin borçları ertelendi.

Kütahya'da, 1949 yılındaki kuraklık sebebiyle, mahsulleri hasar gören çiftçilerin, İhsaniye, Kurtköy ve Zemme Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla TC Ziraat Bankası'ndan aldıkları borçlarının ertelenmesi.

BCA: 30..18.1.2/ 121.91..3./ 83-85

21

Aralık

Samsun'da muhtarlık seçimleri tamamlandı.

22

Aralık

Marshall Planı gereğince alınacak malzemeler belirlendi

BCA: 30..18.1.2/ 121.89..17/ 76-1486.

Şam'da 6 Temmuz 1949 tarihinde imzalanan anlaş- RG ma, 12.12. 1949 tarihinde TBMM'de onaylandı.

BCA: 490..1.0.0/ 240.954..3.

Marshall planı gereğince 1950 yılı Haziran'ına kadar BCA: harcanmak üzere yol işlerine tahsis olunan 5 milyon 30..18.1.2/ dolar ile sağlanacak olan makina ve malzemenin pa- 121.89..13. zarlıkla satın alınacaktır.

1949 Yılı 1143

G

Ay

Olay/Mevzuat

Açıklamalar

Kaynak

23

Aralık

Ölüm cezası onaylandı.

TBMM, Yargıtay'ın onayladığı Mahmut Küçükkurd'ün RG 31 adam öldürmekten dolayı aldığı ölüm cezası konu- Aralık 1949 sunda, hükmün yerine getirilmesine karar vermiştir.

25

Aralık

Demokrat Parti İzmir İl İdare Kurulu üyesi Osman Kapanı'nın C.H.P.'ye hakaret ettiği.

BCA: 490..1.0.0/ 459.1884..3

29

Aralık

Adalet müfettişlikleri, hâkim, savcı ve yardımcılıklarına yapılan tayinler.

BCA: 30..11.1.0/ 210.40..14.

29

Aralık


Lizbon Elçiliği Müsteşarı İdris Sabih Gezmen'in Ba- BCA: 30..11.1.0/ kanlık emrine alınması.

202.34..17.

29

Aralık

Kanun tasarısı

Gayrımüslim ruhani reislerinin ve cemaat vakıflarını BCA: 30..18.1.2/ idare edenlerin seçim şekli hakkında kanun tasarısı. 121.94..8./ 71-1494

29

Aralık

Kanun tasarısı

İş kazalarıyla meslek hastalıkları ve analık sigortalarına dair 4772 sayılı Kanun'un bazı maddelerinin değiştirilmesi ve bazı maddeler eklenmesi hakkında kanun tasarısı.

29

Aralık

Kanun tasarısı

Kadın ticaretinin men'ine dair olan anlaşma ve söz- BCA: 30..18.1.2/ leşmenin değişikliği hakkında kanun tasarısı.

BCA: 30..18.1.2/ 121.91..12/ 71-1480.

121.94..9./ 71-1489

29

Aralık

Kanun tasarısı

Müstehcen neşriyatın men'ine dair olan anlaşmanın BCA: değişikliğe ait protokolün onanması hakkında kanun 30..18.1.2/ 121.94..10/ tasarısı 71-1488.

29

Aralık

Orduda atamalar yapıldı.

Jandarma 1 numaralı Teftiş Kurulu Başkanlığı Veka- BCA: letine, Ankara Jandarma Müfettiş Yardımcılığı, An- 30..11.1.0/ kara Jandarma Muhafız Kıtası Komutanlığı ve Yoz- 210.40..8. gat Jandarma Komutan Yardımcılığına yapılan tayinler.

29

Aralık

Yeni vergi kanunlarının uygulanması hakkında tamim yayınlandı.

1950 yılı başından itibaren uygulamaya geçecek olan RG yeni vergi kanunlarının nasıl yürütüleceğine ilişkin tamim.

30

Aralık

Ahmet Şükrü Esmer hakkında yapılan ihbarlar asılsız çıktı.

Ahmet Şükrü Esmer hakkında bazı ihbarlar nedeniyle BCA: inceleme yapılmıştır. İnceleme sonucunda, çok çeşitli 30..1.0.0/ konuları kapsayan ihbarların tümü, asılsız çıkmıştır. 50.300..1.

30

Aralık

Malatya Vali Yardımcılığı ile bazı ilçe kaymakamlıklarına tayinler yapıldı.

1144


BCA: 30..11.1.0/ 210.40..29.

ZAMANDİZİNE EK: 1949 Yılında Orman Tahdit Komisyonları ve Kararları Gün ve Ay

Komisyon

Karar

7

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü 3 No’lu Orman Tahdit Komisyonu Tebliği yayınlandı.

Kocaeli İli Gebze İlçesi Mollafeneri Bucağı Duraklıdivanı köyleri (Eleşli, Elbizli, Kancılı, Duraklı, Hatipler, Melemezli, Ahlatlı, Tepemanayır) köyleri sınırları dahilinde kalan Devlet ormanlarının tahdidi 3116 sayılı kanun ve buna ait tüzük ve yönetmelik hükümleri dairesinde yapılmıştır.

8

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü İlçesinin Çakal Bucağına bağlı Halilbaba Köyü Orman 16 No’lu Orman Tahdit sınırı belirlenmiştir. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

9

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Kastamonu ilinin Araç ilçesinin Merkez Bucağına bağlı Kızılsaray 15 No’lu Orman Tahdit Muhtarlığı ile ilgili orman içi ve dışı hudut tahditi yapılmıştır. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

11

Ocak


14

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü İlçesine bağlı Yurtdağı köyü orman sınırı belirlendi. 16 No’lu Orman Tahdit Komisyonu Tebliği yayınlandı.

14

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Kazdağı silsilesi Konakburnu, İkizoluk, Akoluk, Üçevler, 22 No’lu Orman Tahdit Tortuman, Leventpınarı, Kurualan ve Çaltılıdere, Çam koru devlet Komisyonu Tebliği ya- ormanlarının Güre Köyü ile dış komşuluğuna ait tahdit kararı yınlandı.

15

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü 25 Numaralı Orman Tahdit Komisyonu Tebliği yayınlandı.

Ordu İline bağlı Ulubey Bucağının Kadıncık Köyü Kurşunçal Ormanının; Balıkesir Merkez İlçesinin Konakpınar Bucağının Kirez Köyü Ilıcaderesi- Çatalan ve akcaahmet isimleri ile anılan devlet ormanlarının;Balikesir Merkez İlçesinin Konakpınarı Bucağı Kirazpınarı köyü, Uzuno’luk-Yellidere Ormanının sınırları tespit edilmiştir.

17

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü 22 numaralı Orman Tahdit Komisyonu tebliği yayınlandı.

Kazdağı silsilesi Kabaklıburnu, Tozludüzü, Çizmekapısı, Gölcük, Kiliseburnu, Tütünboğazı çam ormanlarının Kızılkeçili köyüne ait dışkomşuluk sınırları; Kazdağı silsilesinin Çingeneçukuru Ormanının Kavurmacılar köyünr ait dış komşuuk sınırları; Ordu İline bağlı Uluğbey Bucağının Kadıncık Köyü hudutları içindeki Yaprakkırağı Ormanının sınırları belirlenmiştir.

19

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Mihalıççık'ın Halildoğan Köyü Orman sınırları; Kazdağı silsilesi 4 no'lu Orman Tahdit Kızıltaş, Kartaltaşı, Gelinalanı, Kaşkayası Devlet Ormanlarının Komisyonu Başkanlığın- Beyoba köyü ile dış komşuluk sınırları yayımlandı. dan tebliğ yayınlanmıştır.

20

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü 15 numaralı Orman tahdit Komisyonu Tebliği yayımlandı.

Fethiye İlçesi Kemer Bucağına bağlı sahil Atlıdere Köyü hududu dahilindeki Kızdin deresi, Sasaganlı, Yemişenli, Sivrii Topalan, Eren, Belen, Yellice, Hacıalikürü, Değirmenbaşı, Keneli, Kabaklı deresi, İncebel, Çakallık, Sarımersin, Saçtepe çam ve pırnal, ve çam-pırnaldan oluşan devlet ormanlarının tahdidi yapılmıştır.

Kastamonu ilinin Araç ilçesine bağlı Tuzaklı Köyünün dış orman sınırları; Balıkesir İline bağlı Merkez İlçesinin Konakpınarı Bucağı Dikilitepe, Ilıca deresi, Demirpınar, Uzunburun, Pelitcik deresi, Domuzçukuru ve kurtkışla ormanlarının sınırları; Kazdağı silsilesi

1949 Yılı 1145

Gün ve Ay

Komisyon

Karar Yüksektepe, Kapaklı, Dumanlı, Çakmakboğazı, Gürlek, Yurtpınarı, Kurudere ve Masırlıdere devlet ormanlarının sınırları belirlenmiştir.

21

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü İstanbul- Silivri İlçesi Çeltik Köyü Yarmatepe ormanının sınırları 1 no'lu Orman Tahdit tespit edildi. Komisyonu Tebliği yayımlandı.

22

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü İzmir İlinin Seydiköy hududu dahilindeki devlet ormanlarının sı5 no'lu Orman Tahdit nırları tespit edilmiştir. Komisyonu Tebliği yayımlandı.

25

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Kemer Bucağına bağlı Yayla Çukuceylan Köyü hududu dahilinde11 numaralı Orman Tah- ki Baykuşluk, Köyüstü, Peynirdeliği, Karadağ, Bitlicepınarı, dit Komisyonu Tebliği Erendibi pırnal Devlet Ormanının sınırları tespit edilmiştir. Yayımlandı.

26

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü 11 numaralı Orman Tahdit Komisyonu Tebliği Yayımlandı.

26

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü ilçesinin Çakal Bucağına bağlı Ahmetbaba Köyü Or11 numaralı Orman Tah- man sınırı belirlenmiştir. dit Komisyonu Tebliği Yayımlandı.

26

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Antalya ili Kaş ilçesine bağlı Çagman Köyü Karabolu Devlet Or6 numaralı Orman Tahdit manının Sınırları tespit edilmiştir. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

26

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü ilçesinin Çakal Bucağına bağlı Ahmetbaba Köyü or6 numaralı Orman Tahdit man sınırı belirlenmiştir. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

27

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Antalya ili Kaş ilçesine bağlı Demre Bucağının Muskar Köyü Ci6 no'lu Tahdit Komisyo- varında Muskar Devlet Ormanının sınırı tespit edilmiştir. nu Başkanlığı tebliğ yayımlandı.

27

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Antalya İli Kaş İlçesine bağlı Demre Bucağının Muskar Köyü ci6 numaralı Orman Tahdit varındaki Muskar Devlet Ormanının sınırları belirlendi. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

29

Ocak

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü İlçesinin Çakal Bucağına bağlı Soruk Köyü Orman sı16 No’lu Orman Tahdit nırı belirlenmiştir. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

1

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü İlçesinin Çakal Bucağına bağlı Öğürlü Köyü Orman 16 No’lu Orman Tahdit sınırı belirlendi. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

1146


Kemer Bucağına bağlı Yayla Kınık Köyü hududunda Yellice, Karabelen, Çarıkalanı, Şirlence, Tütünlük, Uzunöz, Pırnar ve Kırıcak, Arıtaşı, Devicigediği, Ardıçlıyaka, Ardıç ve Ericek, Karabelen pırnal devlet ormanlarının sınırları tespit edildi.

Gün ve Ay

Komisyon

Karar

1

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Kazdağı silsilesi Palamutça ve Gökçedere Devlet Ormanlarının 22 No’lu Orman Tahdit Zeytinli Köyü ile dış komşuluk sınırları belirlendi. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

2

Şubat


2

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü İlçesinin Çakal Bucağına bağlı Tahtaköprü Köyü Or16 No’lu Orman Tahdit man sınırı belirlendi. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

3

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü İlçesinin Çakal Bucağına bağlı Alanşeyhi Köyü orman 16 No’lu Orman Tahdit sınır belirlendi. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

4

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Balıkesir iline bağlı Kaledağı, Karakaya, Kazıkharmanı, Yelli, Ka17 no'lu Orman Tahdit raçam ormanlarının sınırları belirlendi. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

4

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Balıkesir İline bağlı Kaledağı,Fındıklı, Poyrazlı ve İsmail Kaçan 17 no'lu Orman Tahdit ormanlarının sınırları belirlendi. Komsiyonu Tebliği yayınlandı.

4

Şubat


5

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Kastamonu İli Araç İlçesine bağlı Toygaveren Köyü ile ilgili sınır15 No’lu Orman Tahdit lar; Araç İlçesine bağlı Huruçveren köyündeki Göktepe Devlet Komisyonu Tebliği ya- Ormanlarının sınırları belirlendi. yınlandı.

5

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Kocaeli İli Gebze İlçesine bağlı Orhanlı Köyü orman sınırı belir3 No’lu Orman Tahdit lendi. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

7

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü İzmir İli Cumaovası Bucağının Sandı Köyü ormanlarının sınırları 5 no'lu Orman Tahdit belirlendi Komisyonu Tebliği yayımlandı.

8

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Eskişehir İlinin Taşköprü Bucağı Merkeziyle bitişik Bektaşpınar 4 no'lu Orman Tahdit Köyündeki Devlet ormanları ve Kınıkdere Devlet ormanlarının sıKomisyonu Başkanlığın- nırları belirlendi. dan tebliğ yayınlanmıştır.

Kemer Bucağına bağlı Yayla Dont Köyü'ndeki Eren, Kücadağ, Baldıranlı, çamiçi, Soruk, Balıbeleni, Çağşak, Sülekdağ, Elmacık, Karabelen, Susuzda, Değirmenyıkığı, Akçalı, Devrent, Avşartepe, Ceylangediği, Adatepe pırnal ve pırnal ardıç ve çam ormanlarının sınırları belirlendi.

Kazdağı silsilesi Karakütük ve Kuvukdere Devlet ormanları ile Uçurumoba köyünün sınırları; Kazdağı silsilesi, Rahat, Çamalanı, Sarıtaş, Tavşanoynağı, Elmadağ, Domuzçukur, Ada, Gebekestane, Kilisealanı, Kapıkayası, Kazlamaç, Naldöken çam, köknar, kayın devlet ormanlarınının Mehemetalan Köyü ile dış komşulukları belirlendi.

1949 Yılı 1147

Gün ve Ay

Komisyon

8

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü İzmir İli Cumaovası Bucağının Efençukuru Köyündeki Devlet or5 no'lu Orman Tahdit manları ile Yeniköy ormanlarının sınırları belirlendi. Komisyonu Tebliği yayımlandı.

9

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Antalya İli Elmalı İlçesine bağlı Avlan Köyü civarındaki Karatepe 6 numaralı Orman Tahdit ve Avlankuzu ormanlarının sınırları belirlendi. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

14

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Antalya ili Elmalı İlçesi Zümrütova köyündeki Kurtluca Devlet 6 no'lu Tahdit Komisyo- Ormanlarının sınırları; Elmalı İlçesine bağlı Karamuk köyündeki nu Başkanlığı tebliğ ya- Karamuk ve Bucak devlet ormanlarının sınırları tespit edilmiştir. yımlamıştır.

18

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü 6 no'lu Tahdit Komisyonu Başkanlığı tebliğ yayımlandı.

22

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü İlçesine bağlı Güyaş Köyü orman sınırı; Kuyma Köyü 16 No’lu Orman Tahdit oman sınırı belirlenmiştir. Komisyonu Tebliği yayınlandı.

22

Şubat


23

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Antalya İli Elmalı İlçesine bağlı Akçağ Bucağının Armutlu Kö6 numaralı Orman Tahdit yündeki Elmacık devlet ormanları; ve Vezirköprü İlçesine bağlı Komisyonu tebliği Ya- Kızılcakoru Orman sınırları belirlendi. yımlandı.

24

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü İlçesine bağlı Mahmatlı Köyü Orman sınırı tespit edil6 numaralı Orman Tahdit miştir. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

26

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Sinop İli Ayancık İlçesine bağlı Mestan Köyüdenki Zından Devlet 19 numaralı Orman Tah- ormanının sınırı belirlenmiştir. dit Komisyonu tebliği Yayımlandı.

26

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Antalya İli elmalı İlçesinin Akçay Bucağına bağlı Ahatlı Köyün6 numaralı Orman Tahdit deki Kurtluca ve Karatepe Devlet Ormanlarının sınırları tespit Komisyonu tebliği Ya- edilmiştir. yımlandı.

26

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Bursa İli Gemlik İlçesine bağlı Ericek köyündeki ormanların sınır7 numaralı Orman Tahdit ları belirlenmiştir. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

28

Şubat

Orman Genel Müdürlüğü Bursa İlinin Gemlik İlçesine bağlı Şükriye Köyündeki ormanların 7 numaralı Orman Tahdit sınırları belirlendi. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

1148


Karar

Antalya ili Elmalı ilçesine bağlı Tekkeköy civarında Tekke Devlet Ormanının sınırları; Sino ili Ayancık ilçesine bağlı Lefken Köyünde Güneycik, Xindan ve Göllerbaşı devlet ormanlarının sınırları tespit edilmiştir.

Kazdağı silsisilesi Şahmelek, Karaoldurak, Domuztepesi, Pekliseki, Ardıçbaşı, Taşyatak, Nebiçukuru, Kaklıkçayı, Kozdere, Dallık, Çategrek, Akçaağaç, Karamantarlası ormanlarının Paşadağ Köyü ile ilgili Orman sınırları belirlenmiştir.

Gün ve Ay

Komisyon

Karar

3

Mart

Orman Genel Müdürlüğü Bursa İlinin Gemlik İlçesine bağlı Fevziye Köyündeki ormanların 7 numaralı Orman Tahdit sınırları belirlendi. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

4

Mart

Orman Genel Müdürlüğü Kadıköy ile ilgili Şıbşıb, Gevenligedik parça ormanının sınırları 22 numaralı Orman Tah- belirlendi. dit Komisyonu tebliği yayınlandı.

4

Mart

Orman Genel Müdürlüğü Bursa İlinin Gemlik İlçesine bağlı Hamidiye Köyündeki ormanla7 numaralı Orman Tahdit rın sınırları belirlendi. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

17

Mart

Orman Genel Müdürlüğü Pirahmetler Köyü Yaylası Ormanları ve Alput Köyünün sınırları 14 numaralı Orman Tah- belirlendi. dit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

25

Mart

Orman Genel Müdürlüğü Bolu İlinin Akçakoca İlçesine bağlı Gebekilise Köyü ve civarı or10 numaralı Orman Tah- manlarının sınırları belirlendi. dit Komisyonu Tebli yayınladı.

28

Mart

Orman Genel Müdürlüğü Bursa İlinin Gemlik İlçesine bağlı Fındıcak Köyündeki ormanların 7 numaralı Orman Tahdit sınırları belirlendi. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

1

Nisan

Orman Genel Müdürlüğü Bursa İlinin Gemlik İlçesine bağlı Adliye Köyündeki ormanların 7 numaralı Orman Tahdit sınırları belirlendi. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

3

Haziran

Orman Genel Müdürlüğü Bursa İlinin Ajçakaoca İlçesine bağlı Karatavuk Köyü ve civar 10 numaralı Orman Tah- ormanları ile Arabacı Köyü ve Gazcuması Mahallesinin civar Devdit Komisyonu tebliği let ormanlarının sınırları tespit edildi. Yayımlandı.

3

Haziran

Orman Genel Müdürlüğü Bolu ilinin Akçakoca İlçesine bağlı Karatavuk Köyü ve civar or10 numaralı Orman Tah- manları; Arabacı Köyü ve Gazcuması Mahallesi civarındaki Devdit Komisyonu tebliği let ormanlarının sınırları belirlenmiştir. Yayımlandı.

3

Haziran

Orman Genel Müdürlüğü Bursa İlinin Gemlik İlçesine bağlı Umurbey Köyüdeki ormanların 7 numaralı Orman Tahdit sınırları tespit edildi. Komisyonu tebliği Yayımlandı.

3

Haziran

Orman Genel Dodurga Köyü yaylası orman sınırları tespit edilmiştir. Müdürürlüğü 14 numaralı Orman Tahdit Komisyonu tebliği yayınlandı.

8


Garbı Karadere Ormanı, Sarıcalar Yaylası Orman sınırı; Çömekçiler Köyü yaylası orman sınırı; Kozlu yaylası orman sınırı; Alputbey Köyü yaylası (Hala Yaylası) orman sınırı; Çakmaklar Köyü yaylası orman sınırı; Fasıl Köyü yaylası orman sınırı; Yukarı Soku köyü yaylası orman sınırı tespit edilmiştir.

1949 Yılı 1149

Gün ve Ay

Komisyon

Karar

13

Temmuz Orman genel Müdürlüğü Kırklareli'ne bağlı, Kırlangıçkaya, Hüyüktepe, Üçhüyükler, Diken9 numaralı Orman Tahdit ce, Kışladere, Görgencik, Kamberkaya ve tevabii ormanları ile Komisyonu Tebliğ yayın- Aktaş ve Sayitalçağı Ormanının sınırları tespit edilmiştir. ladı.

14

Temmuz Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü ilçesine bağlı Kapaklı Köyü orman sınırı tespit edil16 numaralı Orman Tah- miştir. dit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

16

Temmuz Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü İlçesine bağlı Merkeppınarı Köyü orman sınırı tespit 16 numaralı Orman Tah- edilmiştir. dit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

18


20

Temmuz Orman Genel Müdürlüğü Garbi Karadere Ormanının Alput Yaylası (Karabeyler Yaylası), 14 numaralı Orman Tah- Salıbeyler Köyü örna sınırı; Vezirköprü ilçesine bağlı Başalan Ködit Komisyonu Başkanlı- yü orman sınırı tespit edilmiştir. ğından tebliğ yayınlandı.

22

Temmuz Orman Genel Müdürlüğü Balıkesir, Azmakbaşı Ormanının sınırı; Amzakbaşı, Pırnarlıburun 17 numaralı Orman Tah- ormanlarının sınırları; Sinop İli Ayancık İlçesine bağlı Boztepe ve dit Komisyonu Başkanlı- Karakavak ormanlarının sınırları tespit edilmiştir. ğından tebliğ yayınlandı.

2

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Garbi Karadere Ormanının Pirahmetler Köyü yaylası ve Alput 14 numaralı Orman Tah- Yaylası müşterek orman sınırı tespit edildi. dit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

2

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü 3 numaralı Orman Tahdit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

11

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Kırklareli Merkez İlçesine bağlı Tavşantepe, Yoztarla, Aktaş ve 9 numaralı Orman Tahdit Papaspınarı, Deliklitaş ve Haydutalçağı, Kızılcıkkule mevkii orKomisyonu Başkanlığın- manlarının sınırları tespit edilmiştir. dan tebliğ yayınlandı.

12

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Antalya ili Elmalı İlçesinin Akçay Bucağına bağlı İslamlar Köyü 6 numaralı Orman Tahdit öülki sınırı dahilinde bulunana Domuzpınarı ve Gelintaşı ve Köleli Komisyonu Başkanlığın- Devlet Ormanlarının sınırları tespit edilmiştir. dan tebliğ yayınlandı.

13

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Antalya İli Kaş İlçesine bağlı Çergelen ve Diğerahatlı köylerine ait 6 numaralı Orman Tahdit orman sınırları; Bursa İlinin Gemlik İlçesine bağlı Katırlı KöyünKomisyonu Başkanlığın- deki ormanların sınırları tespit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

15

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü 7 numaralı Orman Tahdit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

1150


Kocaeli İli Gebze İlçesine bağlı Aydınlar Köyü orman sınırı; Kastamonu ilçesi Araç ilçesine bağlı Pelitveren Muhtarlığıyle ilgili orman iç sınırı; Balıkesir iline bağlı Merkez ilçesine bağlı Pırnarlı burun- Kesikkayan orman sınırları tespit edilmiştir.

Kocaeli İli Gebze İlçesi Molafeneri Bucağına bağlı Tepeviran Köyü Orman sınırı; İzmir ili Cumaovası Bucağına bağlı Küner ve Şaşal köyleri hududunda kalan devlet ormanlarının sınırları tespit edildi.

Bursa İli Gemlik İlçesine bağlı Muratdoba Köyündeki orman sınırları; Gemlik ilçesine bağlı Kurtul Köyüdeki orman sınırları, Gemlik ilçesine bağlı Gençali köyü orman sınırları; Gemlik İlçesine bağlı Kurşunlu Köyü orman sınırları; Antalya İli Serik İlçesine

Gün ve Ay

Komisyon

Karar bağlı Kayaburnu Köyündeki orman sınırları; Aktaş, Kapukule, Yemişken, Kökleme, Turluklar, Malkoçlar, Akçağaç, Alçağı ve Değirmenkoru ormanlarının sınırları belirlendi.

16

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Antalya ili Serik İlçesi Kocayatak Köyündeki orman sınırları belir8 numaralı Orman Tahdit lendi. Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

17

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Kastamonu- Araç, Doğanca Köyü ile ilgili orman dış ve iç sınırları 15 numaralı Orman Tah- tespit edildi. dit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

18

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Kastamonu, Araç ilçesine bağlı Kavacık köyü ile ilgili orman sınırı 15 numaralı Orman Tah- tespit edildi. dit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

19

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü ilçesine bağlı Ayvalı Köyü orman sınırı tespit edildi. 16 numaralı Orman Tahdit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

19

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Garbı Karadere Ormanı, Pir Ahmetler Köyü orman sınırı; Yukarı 14 numaralı Orman Tah- ve Aşağı Öküzören köyleri orman iç sınırı tespit edilmiştir. dit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

19

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü ilçesine bağlı paşa köyü orman sınırı tespit edilmiştir. 16 numaralı Orman Tahdit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

19

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Vezirköprü ilçesine bağlı Ayvalı Köyü orman sınırı tespit edildi. 16 numaralı Orman Tahdit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

20

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Sinop, Ayancık İlçesi Zından Devlet Ormanının sınırı tespit edildi. 19 numaralı Orman Tahdit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

20

Ağustos

Orman Genel Müdürlüğü Bozen Köyü Susurluk ilçesi Çataldağı Köyü eteklerindeki orman22 numaralı Orman Tah- larının sınırları tespit edldi. dit Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

23

Ağustos

2 no'lu Orman Tahdit Mengen İlçesine bağlı Çukurca Köyu orman sınırı tespit edildi. Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

24

Ağustos

2 no'lu Orman Tahdit Mengen İlçesine bağlı Gökçesu Bucağına bağlı Ağalar Köyü civaKomisyonu Başkanlığın- rındaki Devlet Ormanları; Çataldağı Ormanının Kalfa Köyü sınırı dan tebliğ yayınlandı. tespit edildi.

25

Ağustos

11 no'lu Orman Tahdit Fethiye İlçesi, Kemer Bucağına bağlı Yağlıdirek Köyü ile Eldirek Komisyonu Başkanlığın- Devlet Ormanının sınırları tespit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

1949 Yılı 1151

Gün ve Ay

Komisyon

25

Ağustos

22 no'lu Orman Tahdit Yaylaçayır Köyü Çataldağı Ormanı, Çataldağı Ormanı ile Ekinlik Komisyonu Başkanlığın- Köyü sınırı tespit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

26

Ağustos

2 no'lu Orman Tahdit Mengen İlçesine bağlı Gökçesu Bucağına bağlı Çakılla Köyü civaKomisyonu Başkanlığın- rındaki Devlet Ormanlarınının sınırları; Gökçesu Bucağına bağlı dan tebliğ yayınlandı. Kuzseğir Köyünün sınırları; Çorakkadirler Köyünün sınırları; Babahızır Köyünün sınırları; Emirler Köyünün sınırları tespit edildi.

26

Ağustos

22 no'lu Orman Tahdit Çataldağı Ormanının Tütünlük Köyü ile sınırları; Çataldağı OrmaKomisyonu Başkanlığın- nının Gürece Köyü ile sınırları tepit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

26

Ağustos

3 no'lu Orman Tahdit Kocaeli İli Gebze İlçesine bağlı Muallim Köyü sınırı tespit edildi. Komisyonu Başkanlığından tebliğ yayınlandı.

27

Ağustos

2 no'lu Orman Tahdit Mengen İlçesi Gökçesu Bucağına bağlı Ağacalar Köyü civarındaki Komisyonu Başkanlığın- Devlet Ormanlarının sınırları tespit; Mengel İlçesi Gökçesu Bucadan tebliğ yayınlandı. ğına bağlı Çorakmıtırlar Köyünün sınırları tespit edilmiştir.

29

Ağustos

6 no'lu Orman Tahdit Antalya İli Elmalı İlçesi Mursal Köyü sınırları içindeki Komisyonu Başkanlığın- Sokuyaylası Devlet Ormanlarının sınırları; Tavullar Köyü içerisindan tebliğ yayınlandı. deki Çataltepe Devlet Ormanının sınırları; Akçay Bucağına bağlı, Kızılca Köyü mülki sınırı içindeki Kızılcayaylası Devlet Ormanının sınırları tespit edildi.

5

Eylül

17 no'lu Orman Tahdit Balıkesir Merkez İlçesine bağlı Selimiye Köyünün Kocataş OrmaKomisyonu Başkanlığın- nı; Konakpınar Bucağına bağlı Ayvacık Köyünün Kumsak Devlet dan tebliğ yayınlandı. Orman sınırları tespit edildi.

9

Eylül

17 no'lu Orman Tahdit Balıkesir Merkez İlçesinin Konakpınarı Bucağının Çiftedere KöKomisyonu Başkanlığın- yünün Akcahamet Ormanına ait sınırlar tespit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

10

Eylül

17 no'lu Orman Tahdit Balıkesir Merkez İlçesinin Konakpınarı Bucağının Urbut KöyünKomisyonu Başkanlığın- deki Kale dağı Yellibaşı Devlet Ormanının sınırları; Kaledağı dan tebliğ yayınlandı. Yelli başı Devlet Ormanı ile Çakıllık Köyünını sınırları; Balıkesir İlinin Balya İlçesine bağlı Koca Avşar Köyünün arazi ve emlakı ile alakalı Gerdeme-Iğdemir ve Yarentepe adları ile anılan Devlet Ormanının sınırı tespit edildi.

12

Eylül

19 no'lu Orman Tahdit Sinop İli Ayancık İlçesi Zından Ormanının Baba Köyü ile sınırları Komisyonu Başkanlığın- ve yiner Zindan Devlet Ormanının Davut Köyü ile sınırları tespit dan tebliğ yayınlandı. edildi.

13

Eylül

21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu İli Taşköprü ilçesine bağlı Eskioğlu Köyü sınırları içeKomisyonu Başkanlığın- risinde bulunan ormanların sınırları tespit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

14

Eylül

21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu İli Taşköprü ilçesine Kapaklı Köyü ormanlarının ve Komisyonu Başkanlığın- Çekiç Köyü ormanlarının sınırları tespit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

15

Eylül

22 no'lu Orman Tahdit Susurluk İlçesine bağlı, Buzalık Köyünün Çataldağı Ormanı sınırKomisyonu Başkanlığın- ları ve Çataldağ Ormanının Kocapınar Köyü ve Karaköy sıs-nırları dan tebliğ yayınlandı. tespit edildi.

1152


Karar

Gün ve Ay

Komisyon

Karar

16

Eylül

22 no'lu Orman Tahdit Susurluk İlçesine bağlı Sülücek Köyünün Kayalıdere Ormanı ile Komisyonu Başkanlığın- sınırları, Kayalıdere Ormanı ile Aziziye Köyünün sınırları tespit dan tebliğ yayınlandı. edildi.

20

Eylül

21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu İli Taşköprü İlçesine bağlı Ömerli Köyü orman sınırı Komisyonu Başkanlığın- tespit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

21

Eylül

21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu İli Taşköprü İlçesine bağlı Derekaraağaç Köyü sınırları Komisyonu Başkanlığın- tespit edilid. dan tebliğ yayınlandı.

29

Eylül

1 no'lu Orman Tahdit İstanbul-Çatalca İlçesinin Boyalık Bucağına bağlı Balabanburun Komisyonu Başkanlığın- Köyü civarındaki Sıvat, Kocakışla ve Longoz ormanlarının sınırladan tebliğ yayınlandı. rı tespit edildi.

13

Ekim

21 no'lu Orman Tahdit Kastamonu İli Taşköprü İlçesi Abdal Hasan Köyü orman sınırları Komisyonu Başkanlığın- tespit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

14

Ekim

5 no'lu Orman Tahdit İzmir İli Cumaovası Bucağına bağlı Keler Köyü sınırları içindeki Komisyonu Başkanlığın- Devlet Ormanının sınırları; İzmir İli Değirmendere Bucağına bağlı dan tebliğ yayınlandı. Traşça Köyü içindeki Devlet Ormanlarının sınırları; Değirmendere Bucağı dahilindeki Devlet Ormanlarının sınırları; Kastamonu İli Taşköprü İlçesine bağlı Boşnak Köyü ormanının sınırları tespit edilmiştir.

15

Ekim

9 no'lu Orman Tahdit Kırklareli Karağaçlık, Kerempınarı, Kocaçayırsırtı, Komisyonu Başkanlığın- Gürgencikalçağı, Aktaşlar mevkiindeki Devlet Ormanlarının sınırdan tebliğ yayınlandı. ları tespit edildi. Kırklareli Merkez ilçeye bağlı Boğazdere, Bakacaksırtı, Dıbudak deresi, Değirmen deresi, Eylektaşları, Soğuksu Gavuröldü mevkiindeki ormanlar ile Kocatarla köyü sınırları tespit edildi.

15

Ekim

9 no'lu Orman Tahdit Kırklareli Yozdayama, Kocaorman, Eriklice mevkii Devlet ormanKomisyonu Başkanlığın- larının Yukarı Kanara Köyü ile ilgili sınırları tespit edildi; Kırkladan tebliğ yayınlandı. reli Merkez İlçesinin Keşirlik Bucağına bağlı Talıpınar Köyü sınırları içinde olan Devlet Ormanlarının sınırları tespit edildi.

17

Ekim

10 no'lu Orman Tahdit Bolu İli Merkez İlçesine bağlı Musluklar Köyü ve mahallerindeki Komisyonu Başkanlığın- devlet Ormanı sınırları tespit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

18

Ekim

10 no'lu Orman Tahdit Bolu Akçakoca İlçesine bağlı Davutağa Köyü civarında Devlet Komisyonu Başkanlığın- Ormanlarının sınırları tepit edildi. dan tebliğ yayınlandı.

18

Ekim

19 no'lu Orman Tahdit Bolu Akçakoca İlçesi Esmahanım köyü civarındaki Devlet OrmanKomisyonu Başkanlığın- larının sınırları tespit edildi. Bolu Merkez İlçeye bağlı Gölcük Ködan tebliğ yayınlandı. yü ve etrafındaki Devlet Ormanlarının sınırları tespit edildi.

1949 Yılı 1153

KAYNAKÇA Albayrak, Mustafa, “Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’nın Hazırladığı İlk Raporun (1951) Demokrat Parti Hükümetlerinin Politikalarına Etkileri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 58, Cilt: XX, Mart 2004. Altan, Çetin, “Vurgun, soygun ve rüşvet tsunamisi...”, Milliyet, 01.07.2005. Aydemir, Şevket Süreyya, İkinci Adam, Cilt II, Remzi Kitabevi, İstanbul 1968. Boratav, Korkut, Türkiye’de Devletçilik, 2. Baskı, İmge Yayınevi, Ankara 2006. Eroğul, Cem, “Çok Partili Düzenin Kuruluşu- 1945-1951”, Schick, İrvin Cemil ve e. Ahmet Tonak (Der.) Geçiş Sürecinde Türkiye, Belge Yayınları, İstanbul 1992. Fişek, Kurthan, Türkiye’de Kapitalizmin Gelişmesi ve İşçi Sınıfı, Doğan Yayınevi, 1969. Goloğlu, Mahmut, Demokrasiye Geçiş (1946-1950), Kaynak yay., İstanbul 1982. Güler, Birgül Ayman, “Yönetimde Özerklik: Duyuni Umumiye Osmanlı Meclisi İdaresi: 1881-1948, Memleket SiyasetYönetim Dergisi, sayı.1, Yıl.1, 2006. Hızlan, Doğan, “Bir anlık heyecan hayatını değiştirdi”, Hürriyet, 28 Ocak 2006. Kıvanç, Hakan, “Vergi reformunun çerçevesi ve Türkiye’deki gelişimi”, http://www.alomaliye.com/2007/hakan_kivanc_vergi_reform.htm [Erişim Tarihi: 25.09.2008] Koçak, Cemil, “Siyasal Tarih: 1923-1950”, Schick, İrvin Cemil ve e. Ahmet Tonak (Der.) Geçiş Sürecinde Türkiye, Belge Yay., İstanbul 1992. Koçak, Cemil, Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938–1945), Yurt Yayınevi, Ankara 1986. Kumrulu, Ahmet, “Türkiye’de Vergi politikası Gelişmeleri: Karar Alma Süreci ve Sapmalar (1950-1985)”, AÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 1988. Ökçün, A Gündüz ve Ahmet R. Ökçün, Türk Anlaşmaları Rehberi (1920-1973), A.Ü. SBF Yayınları, Ankara 1974. Schick, İrvin Cemil ve E. Ahmet Tonak,” Uluslararası Boyut: Ticaret, Yardım ve Borçlanma”, Schick, İrvin Cemil ve e. Ahmet Tonak (Der.) Geçiş Sürecinde Türkiye, Belge Yay., İstanbul 1992. Timur, Taner, Türk Devrimi ve Sonrası, İmge, Ankara, 2001. Timur, Taner, Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş, İmge Yay, Ankara 2003 (3. Bası). Tutkun, Akbaş, Türkiye’nin 77 Yılı. Gün Gün Cumhuriyet Tarihi 1923-2000, Tempo Doğan Yayınevi, İstanbul 2000. Umumi Maden Durumu 1949 yılı Raporu, Maden Tetkik Arama Enstitüsü Mecmuası, www.mta.gov.tr/mta_web/kutuphane/mtadergi/39_1.pdf, [Erişim tarihi: 11.09.2008] Yerasimos, Stefanos, Az Gelişmişlik Sürecinde Türkiye, 3. Kitap, Belge yayınları, İstanbul 1992. Yetkin, Çetin, Türkiye’de Tek Parti Dönemi, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul 1983. Arşiv T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Katalogları Resmi Gazete, 1949 Ayın Tarihi, Başbakanlık Yayın Enformasyon Daire Başkanlığı, www. http://www.byegm.gov.tr/YAYINLARIMIZ/AyinTarihi/Ayintarihi.htm Vatan Gazetesi, 1949

1154


1949: Siyasal Rota

Recommend Documents