119208629-ΣΕΡΑΦΕΙΜ-ΡΟΟΥΖ-Η-ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ-ΤΟΥ-ΘΕΟΥ-ΣΤΗΝ-ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ-ΚΑΡΔΙΑ

Ιερομονάτοσ ΢εραθείμ Ρόοσζ

Η αποκάλσυη ηοσ Θεού ζηην ανθρώπινη καρδιά

ΠΑΣΔΡΗΚΖ ΘΔΟΛΟΓΗΑ

http://www.paterikiorthodoxia.com/

Περιετόμενα

Πξφινγνο ησλ εθδφζεσλ Δηζαγσγή ζηελ ειιεληθή έθδνζε Δηζαγσγή 1. Ζ έξεπλα 2. Ζ απνθάιπςε 3. Ο πφλνο 4. Ζ αλαγέλλεζε 5. ΢πκπέξαζκα 6. Δξσηήζεηο θαη απαληήζεηο Καηφπηλ


3 4 6 8 9 12 14 15 16 19


Πρόλογος ηφν εκδόζεφν Ζ θαηάζηαζε ηεο θαξδηάο καο είλαη πνπ θαζνξίδεη ηε ζηάζε καο ζηε δσή. ΋ηαλ ν λνπο είλαη κέζα ζηελ θαξδηά θαη πξνζθέξεη απφ εθεί καδί ηεο ιαηξεία ζην Θεφ, ηα ηξαγηθά θαηλφκελα πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηε ζχγρξνλε επνρή – φπσο ε έιιεηςε ζεβαζκνχ ζηελ αλζξψπηλε δσή, πνπ κεηαθξάδεηαη ζε πνιέκνπο, εθκεηάιιεπζε, εγθιεκαηηθφηεηα αιιά θαη εθηξψζεηο, ε απνθπγή ησλ νπνίσλ είλαη ζθνπφο ηνπ ΢πιιφγνπ Πξνζηαζίαο Αγέλλεηνπ Παηδηνχ, ζηνλ νπνίν αλήθνπλ νη εθδφζεηο καο – δελ πθίζηαληαη. Οη ηδενινγίεο θαη νη απξφζσπεο αξρέο δελ είλαη αξθεηέο γηα λα δψζνπλ ζηνλ άλζξσπν ην αλζξψπηλν κέηξν. Μφλνλ ν Θεφο, πνπ έρεη δεκηνπξγήζεη ηνλ άλζξσπν, κπνξεί λα ηνλ νδεγήζεη ζε έλα ηξφπν δσήο θαη δξάζεο ειεχζεξν, πνπ ζέβεηαη ηηο «πξνδηαγξαθέο» ηνπ θαη δελ ηνλ βγάδεη απφ ηα φξηά ηνπ, θαζηζηψληαο ηνλ θαηαζηξνθηθφ θαη απηνθαηαζηξνθηθφ. Έρνληαο γλψζε απηήο ηεο ζεκειηψδνπο αιήζεηαο, αιιά θαη ηεο ηάζεο πνπ ππάξρεη ζηηο κέξεο καο λα μεραζηεί ή λα παξεξκελεπηεί ε ζρέζε ηνπ Θενχ κε ηνλ άλζξσπν, νη εθδφζεηο Δγξήγνξζε θαηαζέηνπλ ην παξφλ βηβιίν σο ειάρηζηε ζπκβνιή γηα έλα θφζκν πεξηζζφηεξν αλζξψπηλν. Εκδόζεις Εγρήγορζη



Ειζαγφγή ζηην ελληνική έκδοζη Ο ζεκεξηλφο Γπηηθφο άλζξσπνο, πνπ δεη κέζα ζε ζπλζήθεο πιηθνχ επδαηκνληζκνχ, ζπρλά κπεξδεχεηαη ηφζν πνιχ πνπ θηάλεη λα πεη, ζαλ ηνλ άθξνλα πινχζην: «Φπρή, έρεηο πνιιά αγαζά, θάγε, πίε, επθξαίλνπ», ιεο θαη ε ςπρή είλαη θάηη πνπ κπνξεί λα θαηαλαιψζεη πιηθά αγαζά, θαη κάιηζηα λα ρνξηάζεη κ’ απηά ηελ πλεπκαηηθή ηεο δίςα. ΋κσο ην κπνχρηηζκα ησλ αγαζψλ δελ ηθαλνπνηεί φινπο ηνπο αλζξψπνπο. Κάπνηνη πνπ πηνζέηεζαλ κηα πιηζηηθή λννηξνπία ή πνπ αλαηξάθεθαλ κέζα ζ’ απηήλ, βιέπνπλ φηη ε εηθφλα ηεο επππνιεςίαο, ε θαινπιεξσκέλε ζέζε εξγαζίαο, νη ππεξζχγρξνλεο ζπζθεπέο, ε εχθνιε πξφζβαζε ζε θαηαλαισηηθά αγαζά θαη γλψζεηο (πνπ έρνπλ γίλεη έλα αγαζφ ηέηνηνπ είδνπο), ε εχθνιε, ηέινο, ηθαλνπνίεζε ησλ ζεμνπαιηθψλ ηνπο επηζπκηψλ (ζπρλά ζε βάξνο ησλ ζπλαλζξψπσλ), δελ κπνξνχλ λα ηνπο δψζνπλ απηφ πνπ θαιά θαιά δελ μέξνπλ ηη είλαη, μέξνπλ φκσο φηη ηνπο ρξεηάδεηαη. Αξρίδνπλ, ινηπφλ, λα αλαδεηνχλ. Καζψο είλαη άπεηξνη πάλσ ζε πλεπκαηηθά δεηήκαηα, γίλνληαη εχθνιε ιεία γηα θάπνηνπο επηηήδεηνπο, πνπ έρνπλ εμαζθεζεί εηδηθά ζηελ εμαπάηεζε ηέηνησλ άπεηξσλ πλεπκαηηθά αλζξψπσλ. Ο ζπγγξαθέαο ηνπ παξφληνο βηβιίνπ ππήξμε αλαδεηεηήο ζηε δσή ηνπ, ψζπνπ αμηψζεθε λα βξεη Δθείλνλ πνπ αλαδεηνχζε – γηαηί ηειηθά, δελ είλαη θάηη, είλαη θάπνηνο απηφο πνπ αλαδεηάκε. Μάιηζηα είλαη Απηφο, ηνπ Οπνίνπ ηα ρέξηα καο έπιαζαλ, θαη πνπ ζη’ αιήζεηα δελ ζα βξνχκε αλάπαπζε αλ δελ θαηαιήμνπκε ζηελ αγθαιηά Σνπ. Ζ αλαδήηεζε δελ κπνξεί λα είλαη αηέιεησηε θη αλέιπηδε, δελ κπνξνχκε λα πεηάκε φπσο ν Ηπηάκελνο Οιιαλδφο∙ απηφ ζα ήηαλ αληίζεην ζηε θχζε καο. Απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα απνθαζίζνπκε φηη ζέινπκε λα είκαζηε δηθνί Σνπ, ηφηε ε αλαδήηεζε κεηακνξθψλεηαη ζε αγψλα γηα λα κελ αδηθήζνπκε ζε ηίπνηα ηνλ Αγαπεκέλν, γηα λα ζηαπξψζνπκε ηνλ παιηφ άλζξσπν, ψζηε λα αλαζηεζεί ν θαηλνχξγηνο, απηφο πνπ ζα θέξεη ηελ νκνξθηά κε ηελ νπνία ηνλ ζηφιηζε ν Θεφο. ε θίλεζε, πνπ ν Θεφο καο έδσζε γηα λα θαηεπζπλφκαζηε πξνο Απηφλ φπσο έλα βέινο πξνο ηνλ ζηφρν ηνπ, ζπλερίδεηαη πξνο ηε ζσζηή θαηεχζπλζε θαη, θαζψο ζπλερίδεηαη απφ ζθιεξφο θη αηκαηεξφο αγψλαο γίλεηαη ραξνχκελε πξνζπάζεηα. Πξηλ κεηαζηξαθεί ζηελ Οξζνδνμία, ν π. ΢εξαθείκ Ρφνπδ είρε αζρνιεζεί εθηεηακέλα κε ηελ αλαηνιηθή θηινζνθία θαη ππήξμε καζεηήο ηνπ γθνπξνχ Alan Watts. ΋ηαλ έγηλε Οξζφδνμνο, απέθηεζε πνιχ βαζεηά γλψζε ηεο Οξζφδνμεο πλεπκαηηθφηεηαο, κε απνηέιεζκα ηα βηβιία νπ « Ζ Οξζνδνμία θαη ε ζξεζθεία ηνπ κέιινληνο» θαη «Ζ κεηά ζάλαηνλ δσή» λα είλαη κέρξη ζήκεξα best seller ζηελ Ακεξηθή θαη ζηε Ρσζία. Ήηαλ ινηπφλ αξκφδηνο λα επηζεκάλεη ζε αλζξψπνπο πνπ είραλ απνξξίςεη ηελ ηδέα φηη ε ςπρή ρνξηαίλεη κε θαγεηά θαη πνηά, φηη θακκηά θνξά δηαηεξνχκε ηελ λννηξνπία ηνπ θαηαλαισηή, παξ’ φηη πηζηεχνπκε φηη βξηζθφκαζηε ζε θάπνηνλ πλεπκαηηθφ δξφκν. Παξάιιεια ππάξρεη θαη ε ςεπδνπλεπκαηηθφηεηα, πνπ παξακνλεχεη ζηελ πνξεία θάζε ηέηνηαο αλαδήηεζεο, γηα λα ηελ θαηεπζχλεη ζε ιάζνο δξφκν. Ζ ζχγρξνλε ππεξαγνξά ζξεζθείαο, πνπ ηφηε, φπσο θαη ζήκεξα, βξηζθφηαλ ζε ηδηαίηεξε αθκή, πξνζθέξεη πνιιέο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο, πνιιά πλεπκαηηθά θαγεηά θαη πνηά ζε πνηθίιεο ζπζθεπαζίεο∙ πλεπκαηηθά «πξντφληα» πνπ επηθαλεηαθά κφλν επθξαίλνπλ – αλ ην θάλνπλ – ηελ ςπρή ηνπ αλζξψπνπ, αιιά ηνλ θξαηνχλ καθξηά απφ απηφ πνπ πξαγκαηηθά ηνπ ρξεηάδεηαη: ηελ Αιήζεηα. Σελ επνρή πνπ έγηλε ε ζπγθεθξηκέλε νκηιία, ν θνκκνπληζκφο (θαη ν ελ πνιινίο παξφκνηνο λαδηζκφο) δελ δηεθδηθνχζαλ πηα ηελ παγθφζκηα εμνπζία∙ είραλ παξαδψζεη ηα ελία ζε έλα λέν, θαηλνκεληθά ήπην θαη αθίλδπλν θίλεκα, πνπ επαγγέιεηαη ηελ ελδνζθφπεζε θαη ηελ παγθφζκηα εηξήλε, θαη έθαλε ηελ πξψηε ηνπ δεκφζηα δηαθήξπμε ην 1975. Πξφθεηηαη γηα ην θίλεκα ηεο Νέαο Δπνρήο, πνπ έρεη πνιιά απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ δπν πξναλαθεξνκέλσλ θηλεκάησλ (νινθιεξσηηζκφο, εμφλησζε αληηθξνλνχλησλ θ.ά.) αιιά ηα ζεξβίξεη αξθεηά δηαθνξεηηθά – γηα ηελ ψξα ηνπιάρηζηνλ. Σν θίλεκα ηεο Νέαο Δπνρήο βξίζθεη πηζηνχο αλάκεζα ζε αλζξψπνπο θνπξαζκέλνπο απφ ηνλ πιηζκφ, φπσο επίζεο θαη απφ ηελ αληηρξηζηηαληθή ζπκπεξηθνξά ησλ Υξηζηηαλψλ ηνπ ζήκεξα. ΢ηα πιαίζηα ηνπ θηλήκαηνο δηδάζθνληαη δηάθνξεο απαηειέο ζεσξίεο: ΋ηη ν Θεφο θαη ν άλζξσπνο έρνπλ ηελ ίδηα νπζία, φηη δηάθνξνη «ζαπκαηνπξγνί» «αλζξσπνζενί» θνχξνπ κπνξνχλ λα καο νδεγήζνπλ κε αζθάιεηα ζηε ζέσζε κε ηηο ηερληθέο ηνπο θ.ά. Ζ αιήζεηα γηα ηελ θαξδηά ηνπ αλζξψπνπ έρεη δηαζηξεβισζεί θξηθηά ζηνπο ρψξνπο ηεο «Νέαο Δπνρήο». Τπνηίζεηαη φηη εθεί βξίζθεηαη έλα ελεξγεηαθφ θέληξν, πνπ κπνξεί λα δηεγεξζεί θαηάιιεια κε γηφγθα, δηαινγηζκφ θαη παξφκνηεο κεζφδνπο, θάλνληαο ηελ θαξδηά λα γεκίζεη απφ αγάπε. Γηάθνξεο άιινηε πνιχπινθεο άιινηε απιέο ηερληθέο «αθχπληζεο ηνπ θέληξνπ ηεο θαξδηάο» δηδάζθνληαη απφ «εηδηθεπκέλνπο» δαζθάινπο, ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο έλαληη αδξήο ακνηβήο. Οη ιαηξείεο θαη νκάδεο ηεο Νέαο Δπνρήο πνπ δξνπλ δηεζλψο έρνπλ παξαξηήκαηα θαη ζηελ Διιάδα∙ ν αξηζκφο ησλ παξαξηεκάησλ αιιά θαη ησλ ληφπησλ λενεπνρίηηθσλ θηλήζεσλ είλαη πνιχ δχζθνιν λα ππνινγηζηεί, θαζψο άιισζηε θάζε κέξα μεθπηξψλνπλ θαηλνχξγηεο. Σεηξαθφζηεο ζρεδφλ απφ ηηο νκάδεο απηέο ηηο αζπκβίβαζηεο κε ηελ Οξζφδνμε πίζηε είλαη επίζεκα θαηαγεγξακκέλεο∙ κεξηθέο απφ απηέο εκθαλίδνληαη σο θηινζνθηθά ζσκαηεία, άιιεο σο θηιαλζξσπηθέο νξγαλψζεηο θαη άιιεο θξχβνπλ θάησ απφ ζξεζθεπηηθφ πξνζσπείν πνιηηηθνχο θαη νηθνλνκηθνχο ζθνπνχο. Πνιινί πέθηνπλ ζχκαηα ησλ νξγαλψζεσλ απηψλ∙ άιινη πάιη πεξηθέξνληαη ζην ρψξν ηεο ιεγφκελεο «αλαδήηεζεο» παξαθνινπζψληαο ζρεηηθά ζεκηλάξηα θαη νκηιίεο, ζπρλά λσξίο λα εληάζζνληαη ζε θάπνηα απφ απηέο ηηο



νξγαλψζεηο ή αθφκα εληαζζφκελνη πφηε ζηε κία νκάδα θαη πφηε ζηελ άιιε. Πνιινί απφ ην αθξναηήξην ηεο παξνχζαο νκηιίαο ηνπ π. ΢εξαθείκ Ρφνπδ θηλνχληαλ ζ’ απηφ ην θιίκα. ΋κσο ν Θεφο, κέζα ζηελ άπεηξε αγάπε Σνπ, δελ αθήλεη ην πιάζκα Σνπ ζην ζθνηάδη∙ δελ παχεη λα αλαθαιεί ηνλ άλζξσπν ζηε ζσζηή ζρέζε καδί Σνπ, πνπ ζπλεπάγεηαη ηε ζσζηή ζρέζε κε ηνλ εαπηφ ηνπ, ην ζπλάλζξσπν θαη ηνλ θφζκν. Ζ αλάθιεζε απηή κπνξεί λα γίλεη κε πνιινχο ηξφπνπο. Μπνξεί λα γίλεη θαη κε κηα νκηιία φπσο απηή. Ο Υξηζηφο «ίζηαηαη επί ηελ ζχξαλ θαη θξνχεη» (Απνθ. 3:20). ΋ζνη είλαη απφ ηα δηθά Σνπ πξφβαηα, ζα αθνχζνπλ ηε θσλή Σνπ, θαη ζα γίλεη κηα πνίκλε, κε έλαλ πνηκέλα (Ησ. 10:16,17). «Καη ην Πλεχκα θαη ε λχκθε ιέλε ‘Έια’. Καη εθείλνο πνπ αθνχεη, αο πεη ‘Έια’. Καη εθείλνο πνπ δηςά αο έξζεη, θη εθείλνο πνπ ζέιεη, αο πάξεη λεξφ δσήο δσξεάλ» (Απνθ.22:17,18). Ζ κεηαθξάζηξηα



ΕΙ΢ΑΓΩΓΗ π. Δαμαζκηνού (Κρίζηενζεν) Σν Μάτν ηνπ 1981, κφιηο έλα ρξφλν πξηλ αλαπαπζεί, ν π. ΢εξαθείκ Ρφνπδ πξνζεθιήζε λα δψζεη κηα δηάιεμε ζην Παλεπηζηήκην ηεο Καιηθφξληα, ζηε ΢άληα Κξνπδ. Σν αθξναηήξηφ ηνπ ζα απνηειείην απφ θνηηεηέο ελφο ηκήκαηνο ζπγθξηηηθήο ησλ ζξεζθεηψλ, πνπ ιεγφηαλ «Θξεζθείεο ηνπ θφζκνπ ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο ». Ζ ΢άληα Κξνπδ ήηαλ έλα θέληξν ηεο πλεπκαηηθήο αλαδήηεζεο πνπ είρε εμαπισζεί ζ’ φιν ην έζλνο, θαη έθηαζε ζην απνθνξχθσκά ηεο ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1960 θαη ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ ’70. Ίρλε ηεο θίλεζεο απηήο ζπλέρηζαλ λα ππάξρνπλ θαη ζηε δηάξθεηα ηνπ ’80. Οη λένη πνπ είραλ έξζεη λα αθνχζνπλ ηελ νκηιία ηνπ π. ΢εξαθείκ είραλ ηαμηδέςεη ζε κηα κεγάιε πνηθηιία πλεπκαηηθψλ κνλνπαηηψλ. Δθείλε ηελ επνρή ήηαλ δεκνθηιείο ζηε ΢άληα Κξνπδ δηάθνξνη γθνπξνχ πνπ ππφζρνληαλ θψηηζε ή ζάκπσλαλ ηνπο αλζξψπνπο κε ζαχκαηα: ν Ραδλίο, ν Μνπθηαλάληα, ν ΢ξη Σζηλκφπ θαη πνιπάξηζκνη άιινη πνπ είραλ επηηχρεη κηα πξνζσξηλή θήκε. Πνιινί αλαδεηεηέο ζην Παλεπηζηήκην παξέθακπηαλ ηηο πλεπκαηηθέο πεηζαξρίεο πνπ δίδαζθαλ νη γθνπξνχ θαη δεηνχζαλ απ΄ επζείαο ζξεζθεπηηθέο εκπεηξίεο κέζσ ησλ παξαηζζεζηνγφλσλ λαξθσηηθψλ. Άιινη πάιη, αληθαλνπνίεηνη απφ ηελ πλεπκαηηθή θηψρεηα ηεο Γπηηθήο θνπιηνχξαο, δεηνχζαλ ηελ πςειφηεξε πλεπκαηηθφηεηα ζηνλ ζηβεηηαλφ θαη ζηνλ Εελ Βνπδδηζκφ, ή ζε δπηηθνπνηεκέλεο κνξθέο ηνπ ζακαληζκνχ ησλ Ηλδηάλσλ ηεο Ακεξηθήο. Σειηθά απέκελαλ θαη εθείλνη πνπ επηζπκνχζαλ λ’ αλαδεηήζνπλ ηελ αιήζεηα ζηε ρξηζηηαληθή θιεξνλνκηά ηνπο. Πάλησο ν Γπηηθφο Υξηζηηαληζκφο είρε απνθνπεί απφ θαηξφ απφ ηελ πιεξφηεηα ηεο αξραίαο ηνπ παξάδνζεο, θαη θαηά ζπλέπεηα απφ ηε ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ πλεπκαηηθψλ, κεηαθπζηθψλ αξρψλ πάλσ ζηηο νπνίεο είρε βαζηζηεί. Γη’ απηφ εθείλνη πνπ πξνζπαζνχζαλ λα θάλνπλ ην θαιχηεξν δπλαηφ κε ην ζχγρξνλν Γπηηθφ Υξηζηηαληζκφ, έηεηλαλ λα ληψζνπλ θάπσο θαηψηεξνη κπξνζηά ζηηο δεκνθηιείο ζξεζθεπηηθέο παξαδφζεηο ηεο Αλαηνιήο, φπνπ νη δάζθαινη «είραλ ηε κεηαθπζηθή ηνπο ζην καλίθη ηνπο», γηα λα ην πνχκε έηζη. Ο π. ΢εξαθείκ ζηάζεθε κπξνζηά ζε φιεο απηέο ηηο βαζκίδεο πλεπκαηηθψλ ξεπκάησλ έρνληαο λα πεη θάηη δηαθνξεηηθφ, θάηη πνπ ζηνπο πεξηζζφηεξνπο αθξναηέο ηνπ δελ είρε εθηεζεί πνηέ πξηλ. Δθπξνζσπνχζε ην Υξηζηηαληζκφ, ηελ παξάδνζε πνπ (ζρεδφλ αζπλαίζζεηα) επεξέαδε φιε ηε Γπηηθή θνπιηνχξα, θαη αθφκα πεξηζζφηεξν ν Υξηζηηαληζκφο ηνπ δελ ήηαλ ν αλαηκηθφο, ππεξθίαινο ακεξηθαληθφο, ηνλ νπνίν ηφζνη πνιινί αλαδεηεηέο είραλ αθήζεη πίζσ γηα λα ςάμνπλ θάπνπ αιινχ. Αληινχζε ηε δηθή ηνπ εκπεηξία απφ ηελ πιήξε απνθάιπςε ηεο αιήζεηαο ηνπ Υξηζηνχ, πνπ είρε θαηαγξαθεί απφ ζενθψηηζηνπο δηδαζθάινπο ηνπο πεξαζκέλνπο 20 αηψλεο. Ήμεξε φηη ν Υξηζηηαληζκφο είρε βγάιεη θαθφ φλνκα ζηε Γχζε∙ θη φκσο πφζνη έληηκνη αλαδεηεηέο ζα δίζηαδαλ λα ηνλ αγθαιηάζνπλ αλ γλψξηδαλ ηη πξαγκαηηθά ήηαλ; Ο π. ΢εξαθείκ ήηαλ θάπνηε έλαο λεαξφο Ακεξηθαλφο ηδεαιηζηήο πνπ έςαρλε γηα ηελ αιήζεηα, φπσο θαη νη ζπνπδαζηέο ζηνπο νπνίνπο απεπζπλφηαλ. Έρνληαο απνξξίςεη ηνλ Πξνηεζηαληηζκφ απφ ηα παηδηθά ηνπ ρξφληα, άξρηζε λα κειεηά κε δήιν ηελ αλαηνιηθή ζνθία, καζαίλνληαο ηε γιψζζα ηεο αξραίαο Κίλαο ψζηε λα κεηαθξάζεη ηα ζξεζθεπηηθά ηεο θείκελα. Αιιά φπσο δηαπίζησζε κεηά, ε ςπρή απφ ηε θχζε ηεο αλαδεηά έλαλ πξνζσπηθφ Θεφ∙ θη έηζη νδεγήζεθε, ζρεδφλ ζε πείζκα ηνπ εαπηνχ ηνπ, πίζσ ζηελ αιήζεηα ηνπ Υξηζηνχ πνπ μεπεξλά ηα πάληα. Απηή ε κεηαζηξνθή ίζσο λα κε γηλφηαλ πνηέ, αλ δελ είρε αλαθαιχςεη ηελ Αλαηνιηθή Οξζφδνμε Δθθιεζία πνπ ήηαλ ζρεδφλ άγλσζηε ζηε Γπηηθή θνηλσλία. Καηάιαβε φηη απηή ε Δθθιεζία ήηαλ πξαγκαηηθά ε ηζηνξηθή Δθθιεζία πνπ ίδξπζε ν Υξηζηφο θαη νη Απφζηνινί ηνπ, γηαηί κφλε απηή είρε δηαηεξήζεη ηε ζπλέρεηα θαη ηελ θαζαξφηεηα ηεο αξραίαο ρξηζηηαληθήο δηδαζθαιίαο. Πάλησο δελ ήηαλ ε ηζηνξηθή καξηπξία πνπ πξψηε ηνλ έζπξσμε λ΄ αγθαιηάζεη ηελ Οξζφδνμε πίζηε, αθνχ θαη άιιεο ζξεζθείεο κπνξνχλ επίζεο λα αμηψζνπλ πηζηφηεηα ζηηο ηζηνξηθέο αξρέο ηνπο∙ ήηαλ κάιινλ ην γεγνλφο φηη κφλν ν Οξζφδνμνο Υξηζηηαληζκφο ηθαλνπνίεζε ηε δίςα ηνπ γηα αιήζεηα: ηνλ έθεξε ζε δσληαλή επαθή κε ηε ράξε ηνπ Θενχ, ηνπ έδσζε έλα ζχζηεκα θαλφλσλ κε βαζχ λφεκα κέζα ζην νπνίν ζα κπνξνχζε λα αλαπηπρζεί πλεπκαηηθά, θαη παξάιιεια ηνλ εθνδίαζε κε ηηο κεηαθπζηθέο αξρέο κε ηηο νπνίεο ν δηεηζδπηηθφο λνπο ηνπ κπνξνχζε λα αληηιεθζεί ην ζπκπάλ ζαλ κηα ελφηεηα κε ινγηθή ζπλνρή. Ο π. ΢εξαθείκ είρε αθηεξσζεί νινθιεξσηηθά ζηελ έξεπλα ηνπ γηα ηελ αιήζεηα, θαη φηαλ ηε βξήθε αθηεξψζεθε ην ίδην νινθιεξσηηθά ζηελ ππεξεζία ηεο. Μαδί κε έλαλ άιινλ Οξζφδνμν ηνπ ηδίνπ θξνλήκαηνο μεθίλεζε κηα ηεξαπνζηνιηθή αδειθφηεηα, έλα βηβιηνπσιείν θη έλα πεξηνδηθφ (Ο Οξζόδνμνο Λόγνο) ζην ΢αλ Φξαλζίζθν. Μεξηθά ρξφληα κεηά, ε αδειθφηεηά ηνπ, επηζπκψληαο λ’ αθήζεη ην ζφξπβν ηνπ θφζκνπ θαη λ’ αλαδεηήζεη ην Θεφ ζε απνκφλσζε ρσξίο πεξηζπαζκνχο, κεηαθέξζεθε ζηα βνπλά ηεο Βφξεηαο Καιηθφξληαο, φπνπ ζπλέρηζε ηελ ηεξαπνζηνιηθή ηεο δξαζηεξηφηεηα κέζσ ηνπ έληππνπ ιφγνπ. Πέξαζε ηα επφκελα 13 ρξφληα, ην ππφινηπν ηεο ζχληνκεο δσήο ηνπ, ζηελ εξεκηά σο κνλαρφο. ΢’ απηφ ην δηάζηεκα αλαδείρζεθε ζ’ έλα θαηλφκελν ζρεδφλ άλεπ πξνεγνπκέλνπ ζηηο κέξεο καο. Απηή ε εζσηεξηθή αιιαγή ιεηηνπξγήζεθε ζ’ απηφλ βαζκηαία απφ ηελ θαηάδπζή ηνπ ζηνλ εθθιεζηαζηηθφ θχθιν πξνζεπρψλ θαη ζηα αηψληα γξαπηά ησλ Αγίσλ Παηέξσλ. Με ην λα κειεηά επηκειψο ηα γξαπηά ησλ Παηέξσλ κε ζθνπφ λα ηα εθαξκφζεη ζηελ πξάμε γηα λα αλαπηπρζεί πλεπκαηηθά, έγηλε ηθαλφο λα ζθέπηεηαη, λα ληψζεη θαη λα πηζηεχεη φπσο νη πξψηνη Παηέξεο, κέρξη πνπ έγηλε ζαλ έλαο απφ απηνχο: έλαο Άγηνο ΠΑΣΔΡΗΚΖ ΘΔΟΛΟΓΗΑ


Παηέξαο ηεο επνρήο καο, έλαο απφ ηνπο ζπάληνπο κεηαβηβαζηέο ηεο αλαιινίσηεο ρξηζηηαληθήο ζνθίαο ζηνλ ζχγρξνλν θφζκν. Σέηνηαο νιθήο ήηαλ ν άλζξσπνο πνπ ζηάζεθε κπξνζηά ζηελ νκάδα ησλ θνηηεηψλ ζην Παλεπηζηήκην ηεο ΢άληα Κξνπδ. Με ηα δηαπεξαζηηθά ηνπ κάηηα, ηε καθξηά γελεηάδα θαη ην καχξν ξάζν ηνπ, ε εκθάληζή ηνπ ήηαλ ηφζν ρηππεηή, φζν θαη απηή ησλ γθνπξνχ, ζηνπο νπνίνπο ζπλέξξεαλ νη λένη άλζξσπνη. Αιιά ν ζθνπφο ηνπ δελ ήηαλ λα ηνπο εληππσζηάζεη ζ’ έλα ηφζν εμσηεξηθφ επίπεδν: ήμεξε φηη γηα λα έξζεη ν θαζέλαο απφ απηνχο ηνπο θνηηεηέο ζηελ πιεξφηεηα ηεο αιήζεηαο, έπξεπε λα ζπληειεζηεί κέζα ηνπ θάηη βαζχηεξν. Ο π. ΢εξαθείκ ήμεξε θαιά πφζν αλαίζζεηνο πλεπκαηηθά είρε γίλεη ν κνληέξλνο άλζξσπνο, θαη γλψξηδε φηη γη’ απηφ νη άλζξσπνη ρξεηάδνληαλ ζπρλά θάπνηα ππεξθπζηθά «θαηλφκελα», θάπνηεο εκπεηξίεο αηζζεηηθέο αιιά θαηλνκεληθά πλεπκαηηθέο, γηα λα αθππληζηεί θάπνηα αληαπφθξηζε απφ κέξνπο ηνπο. Γη’ απηφ ην ιφγν ηφζνη πνιινί λένη αθνινπζνχζαλ «αγίνπο αλζξψπνπο» ή ζξεζθεπηηθέο νκάδεο βάζεη ησλ ζαπκάησλ πνπ έθαλαλ ή ησλ «απνηειεζκάησλ» πνπ ππφζρνληαλ, θαη γη’ απηφ ηα παξαηζζεζηνγφλα λαξθσηηθά, νη απνθξπθηζηηθέο πξαθηηθέο θαη νη απνθαινχκελεο «ραξηζκαηηθέο» εκπεηξίεο είραλ γίλεη ηφζν δεκνθηιείο. Ο π. ΢εξαθείκ ήζειε λα πεη ζηνπο θνηηεηέο φηη απηφο ν πφζνο λα έρνπλ εκπεηξία ή λα δνπλ θάηη «πλεπκαηηθφ», θάηη πέξα απφ ηελ εγθφζκηα θαζεκεξηλή δσή, δελ ήηαλ ν ζσζηφο ιφγνο γηα λα επηρεηξνχλ κηα πλεπκαηηθή αλαδήηεζε. Αλ θάπνηνο είλαη εηιηθξηλήο, δελ ζα αλαδεηήζεη ηίπνηε άιιν παξά ηελ πιεξφηεηα ηεο αιήζεηαο (φπσο είρε θάλεη ν ίδηνο ν π. ΢εξαθείκ), θαη δελ ζα ζηακαηήζεη ζε κηα θαηάζηαζε φπνπ είλαη παξφλ κφλν έλα κέξνο ηεο αιήζεηαο, εμάγνληαο έλα απαηειφ ζπλαίζζεκα ηθαλνπνίεζεο. Δίλαη αιήζεηα φηη ν π. ΢εξαθείκ είρε γίλεη κάξηπξαο πνιιψλ ζαπκάησλ φζν δνχζε. Έλαο απφ ηνπο κέληνξέο ηνπ, ν αξρηεπίζθνπνο Ησάλλεο Μαμίκνβνηο, ήηαλ ζαπκαηνπξγφο φπσο νη πξψηνη Απφζηνινη. Ο π. ΢εξαθείκ ζα έιεγε ζηνπο θνηηεηέο γηα θάπνηα απφ ηα ζαχκαηά ηνπ, αιιά ζα ην έθαλε απηφ κφλν γηα λα ηνπο νδεγήζεη ζε κηα βαζχηεξε εμέηαζε. Ο ηειηθφο ζθνπφο ηνπ, ήηαλ, θπζηθά, λα αθππλίζεη ηνπο αλζξψπνπο ζ’ απηφ πνπ πξαγκαηηθά πνζνχζαλ: ηνλ δψληα Υξηζηφ. Αλαγλψξηδε φηη ε βαζηθή δηαδηθαζία ηεο κεηαζηξνθήο ηνπ ζχγρξνλνπ αλζξψπνπ δελ ήηαλ δηαθνξεηηθή απφ απηή ησλ πεξαζκέλσλ επνρψλ. Ζ κεηαζηξνθή ιακβάλεη ρψξα φηαλ αγγίδεηαη θάηη κέζα ζηελ θαξδηά φηαλ ε θαξδηά αξρίδεη λα θιέγεηαη γηα λα έξζεη ζε επαθή κε ηελ αιήζεηα ηελ απνθεθαιπκκέλε απφ ην Θεφ. Πξηλ απηφ θαηαζηεί δπλαηφ, ην πξφζσπν ρξεηάδεηαη ζπρλά λα ληψζεη κηα έιιεηςε απηήο ηεο αιήζεηαο. Καη λα βηψζεη πξαγκαηηθά ηελ εκπεηξία ηεο δπζηπρίαο ζαλ απνηέιεζκα απηήο ηεο έιιεηςεο. ΢ηνλ Γπηηθφ θφζκν ηεο αθζνλίαο νη άλζξσπνη ζπρλά απνθξχπηνπλ απφ ηε ζπλείδεζή ηνπο απηφ ην πλεπκαηηθφ βαζαληζηήξην, έηζη απαζρνιεκέλνη πνπ είλαη κε ηηο θπζηθέο δηεγέξζεηο θαη ηηο αλέζεηο. Απφ ηελ άιιε, ζε ρψξεο φπνπ νη ιανί ζηεξνχληαη ηελ ειεπζεξία θαη ηελ άλεζή ηνπο, ε πλεπκαηηθή πείλα ηνπ αλζξψπνπ γίλεηαη πην άκεζε θαη απειπηζηηθή. Γη’ απηφ αληηιήθζεθε ν π. ΢εξαθείκ, νη άλζξσπνη ζηνλ ειεχζεξν θφζκν έρνπλ λα κάζνπλ απφ εθείλνπο πνπ βξίζθνληαη πίζσ απφ ην ΢ηδεξνχλ Παξαπέηαζκα έλα ζεκαληηθφ κάζεκα αλαθνξηθά κε ηελ αθχπληζε ηεο ζξεζθεπηηθήο πίζηεο. Αιιά κπνξνχζαλ νη πξψηνη, πνπ δνχζαλ ζ’ απηφ πνπ κπνξνχκε λα νλνκάζνπκε «αδηαθνξία γηα ην κέιινλ», λα κεηαθξάζνπλ ηελ πξαγκαηηθή θαη νπζηαζηηθή εκπεηξία ησλ δεχηεξσλ ζε κηα κνξθή πνπ εθείλνη ζα κπνξνχζαλ λ’ αξρίζνπλ λα θαηαιαβαίλνπλ; Ο π. ΢εξαθείκ ην ήιπηδε, γηαηί ήμεξε φηη ρσξίο εκπεηξί α ηνπ Γνιγνζά θαη ηνπ ζηαπξνχ θαλείο δελ κπνξνχζε λα θηάζεη ζηελ πξαγκαηη θή γλψζε ηνπ Υξηζηνχ, ηνπ ελζαξθσκέλνπ Θενχ. Έλαο απφ ηνπο ζθνπνχο ηνπ π. ΢εξαθείκ ζ’ απηή ηελ νκηιία ήηαλ λα δείμεη ζηνπο θνηηεηέο φηη ε πλεπκαηηθή δσή δελ ήηαλ απιψο κηα απφιαπζε, αιιά κάιινλ έλα είδνο πεδίνπ κάρεο φπνπ ε ςπρή εμαγλίδεηαη κέζσ ηνπ πφλνπ. Γηα πνιινχο απφ ηνπο θνηηεηέο απηφ ήηαλ κηα θαηλνθαλήο ηδέα γηαηί πνηνο απφ ηηο ζξεζθεπηηθέο «κνξθέο» ησλ κνληέξλσλ θαηξψλ, πνπ ήζειαλ λα θεξδίζνπλ δεκνηηθφηεηα θαη αθνινχζνπο, ζα θαινχζε ηνπο αλζξψπνπο ζ’ έλα δξφκν αθαηάπαπζηεο ηαιαηπσξίαο θαη πάιεο; Πάλησο ηέηνηνο ήηαλ ν δξφκνο πνπ πήξε ν ίδηνο ν Υξηζηφο, θαη απηφλ πξνέηξεςε ηνπο αλζξψπνπο λ’ αθνινπζήζνπλ. Γπζηπρψο, θξίλνληαο απφ ηηο εξσηήζεηο πνπ ηνπ έζεζαλ κεηά ηε δηάιεμε, ε πιεηνλφηεηα ησλ θνηηεηψλ έκνηαδε λα έρεη «ράζεη ην ζηφρν». Δθείλνο είρε κηιήζεη γηα ηε ζηνηρεηψδε αιήζεηα ηεο ρξηζηηαληθήο δσήο, γηα ην ηη ζεκαίλεη λα κεηαζηξέθεηαη θαη λα κεηακνξθψλεηαη ε θαξδηά ελφο αλζξψπνπ απφ ην Υξηζηφ. Δίρε απνθαιέζεη ηελ έξεπλα γηα ηελ αιήζεηα «ζέκα δσήο θαη ζαλάηνπ». ΢ε αληίζεζε κε απηή ηελ επείγνπζα αλάγθε, πνιιέο απφ ηηο εξσηήζεηο πνπ ηνπ έγηλαλ θαίλεηαη λα θηλνχληαλ απφ θάηη ιίγν πεξηζζφηεξν απφ κάηαηε πεξηέξγεηα. Σνλ ξψηεζαλ ηη λνκίδεη γηα ηα πνηθίια «ζψκαηα ηνπ Υξηζηνχ», γηα ην πνπ πίζηεπε φηη ππάξρεη Άγην Πλεχκα θαη πνπ φρη, γηα ηηο «ρίιηεο θαη κηα κηθξέο δηαθνξέο» κεηαμχ ηεο Οξζνδνμίαο θαη ηνπ Ρσκαηνθαζνιηθηζκνχ θ.η.ι. – ιεο θαη απηνί πνπ έζεηαλ ηηο εξσηήζεηο πξνζπαζνχζαλ κάιινλ λα «θαηεγνξηνπνηήζνπλ» απηά πνπ είπε, παξά λα αθεζνχλ ψζηε λα ζπγθηλεζνχλ απφ απηά. Απηφ πνπ εκπλέεη είλαη ην φηη, αθφκα θη φηαλ αλαγθάζηεθε λα απαληήζεη ζ’ απηέο ηηο εξσηήζεηο, ζπλέρηζε λα ιέεη ηελ αιήζεηα κε αγάπε, φπσο είρε θάλεη θαηά ηε δηάιεμή ηνπ, θαη λα έιθεη ην λνπ ησλ αλζξψπσλ ζ’ έλα πην πλεπκαηηθφ ηξφπν αληίιεςεο ησλ πξαγκάησλ.



Η αποκάλσυη ηοσ Θεού ζηην ανθρώπινη καρδιά 1. Η ΕΡΕΤΝΑ Γηαηί θαλείο κειεηά ηε ζξεζθεία; Τπάξρνπλ πνιιέο δεπηεξεχνπζεο αηηίεο, αιιά κφλν κία αηηία αλ θάπνηνο κειεηά ζηα ζνβαξά: κε κηα ιέμε, ην θάλεη γηα λα έξζεη ζε επαθή κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα, γηα λα βξεη κηα πξαγκαηηθφηεηα βαζχηεξε απφ απηήλ ηεο θαζεκεξηλφηεηαο, πνπ αιιάδεη ηφζν γξήγνξα, μεθηίδεη, δελ αθήλεη ηίπνηα πίζσ ηεο θαη δελ πξνζθέξεη ζηελ αλζξψπηλε ςπρή επηπρία πνπ λα δηαξθεί. Κάζε ζξεζθεία πνπ είλαη εηιηθξηλήο πξνζπαζεί λα θέξεη ζε επαθή κε απηή ηελ πξαγκαηηθφηεηα. ΢ήκεξα ζα ήζεια λα πσ ιίγα ιφγηα γηα ην πσο ν Οξζφδνμνο Υξηζηηαληζκφο πξνζπαζεί λα ην θάλεη απηφ – λα δηαλνίμεη ηελ πλεπκαηηθή πξαγκαηηθφηεηα ζην ζξεζθεπηηθφ αλαδεηεηή. Ζ έξεπλα γηα ηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη έλα επηθίλδπλν εγρείξεκα. Πξνθαλψο φινη ζα έρεηε αθνχζεη ηζηνξίεο ζρεηηθά κε ην πσο λένη ηεο επνρήο καο «θάεθαλ» πξνζπαζψληαο λα βξνπλ ηελ πξαγκαηηθφηεηα, θαη είηε πέζαλαλ λένη είηε θαηέιεμαλ ζιηβεξέο ππάξμεηο κε ηηο ςπρηθέο θαη λνεηηθέο ηνπο δπλαηφηεηεο θαηαθεξκαηηζκέλεο. Πξνζσπηθά ζπκάκαη έλα θίιν απφ ηνλ θαηξφ ηεο δηθήο κνπ έξεπλαο, πξηλ 25 ρξφληα, φηαλ ν Άιληνπο Υάμιευ είρε κφιηο αλαθαιχςεη ηελ ππνζεηηθή «πλεπκαηηθή» αμία ηνπ LSD θαη είρε επεξεάζεη πνιινχο λα ηνλ αθνινπζήζνπλ. Απηφο ν λεαξφο, έλαο ηππηθφο αλαδεηεηήο ηεο ζξεζθείαο πνπ ίζσο λα παξαθνινπζνχζε κηα ζεηξά καζεκάησλ φπσο απηή, κνπ είπε θάπνηε: «΋,ηη θη λα κπνξείο λα πεηο γηα ηνπο θηλδχλνπο ησλ λαξθσηηθψλ, πξέπεη λα παξαδερηείο πσο νηηδήπνηε είλαη θαιχηεξν απφ ηελ ακεξηθαληθή θαζεκεξηλή δσή, πνπ είλαη πλεπκαηηθά λεθξή». Γηαθψλεζα, κηα πνπ αθφκα θαη ηφηε άξρηδα λα βιέπσ θεπγαιέα φηη ε πλεπκαηηθή δσή αλνίγεη δχν θαηεπζχλζεηο: κπνξεί λα νδεγήζεη θάπνηνλ ςειφηεξα απφ απηή ηελ θαζεκεξηλή δσή ηεο εμαρξείσζεο, κπνξεί φκσο επίζεο λα ηνλ νδεγήζεη ρακειφηεξα θαη λα πξνθαιέζεη ζηελ θπξηνιεμία έλαλ πλεπκαηηθφ – φπσο επίζεο θαη θπζηθφ – ζάλαην. Δθείλνο αθνινχζεζε ην δηθφ ηνπ δξφκν, θαη πξηλ γίλεη 30 ρξνλψλ ήηαλ έλα γεξαζκέλν αλζξψπηλν λαπάγην κε θαηεζηξακκέλν κπαιφ, πνπ είρε εγθαηαιείςεη θάζε έξεπλα γηα ηελ πξαγκαηηθφηεηα. Παξεκθεξή παξαδείγκαηα κπνξνχλ λα βξεζνχλ αλάκεζα ζε αλζξψπνπο πνπ αλαδεηνχλ δηάθνξεο κνξθέο ςπρηθψλ εκπεηξηψλ, πεηξακαηίδνληαη κε εμσζσκαηηθέο θαηαζηάζεηο, έρνπλ ζπλαληήζεηο κε UFO, θαη ηα παξφκνηα. (Ζ εκπεηξία ηεο καδηθήο απηνθηνλίαο ηνπ Jonestown ην 1980 είλαη αξθεηή γηα λα καο ζπκίζεη ηνπο εγγελείο θηλδχλνπο ηεο ζξεζθεπηηθήο αλαδήηεζεο). Ζ Οξζφδνμε γξακκαηεία καο θαηά ηα ηειεπηαία 2000 ρξφληα έρεη νπθ νιίγα δηδαθηηθά παξαδείγκαηα απηνχ ηνπ είδνπο. Δδψ ζα αλαθέξσ κφλν έλα, απφ ηε δσή ηνπ αγίνπ Νηθήηα ησλ ζπειαίσλ ηνπ Κηέβνπ, πνπ έδεζε πξηλ απφ 1000 πεξίπνπ ρξφληα ζηε Ρσζία: Κηλνύκελνο από δήιν, ν Νηθήηαο δήηεζε από ηνλ εγνύκελό ηνπ επινγία γηα λα γίλεη εξεκίηεο. Ο εγνύκελνο (πνπ ηόηε ήηαλ ν άγηνο Νίθσλ) ηνπ ην απαγόξεπζε, ιέγνληαο «Τέθλν κνπ, δελ είλαη θαιό γηα ζέλα πνπ είζαη λένο, λα κέλεηο αξγόο. Καιύηεξν γηα ζέλα είλαη λα δεηο κε ηνπο αδειθνύο. Δηαθνλώληαο ηνπο δελ ζα ράζεηο ηελ ακνηβή ζνπ. Ξέξεηο θη εζύ πσο ν Ιζαάθ εμαπαηήζεθε από ηνπο δαίκνλεο ζηελ εξεκηά. Θα είρε πεζάλεη αλ δελ ηνλ έζσδε ε ηδηαίηεξε ράξε ηνπ Θενύ, δηα ησλ πξνζεπρώλ ησλ αγίσλ Παηέξσλ καο Αλησλίνπ θαη Θενδνζίνπ.» «Πάηεξ», απάληεζε ν Νηθήηαο, «δελ ζα μεγειαζηώ πνηέ από ηέηνηνπ είδνπο απάηεο, αιιά ζέισ λα ζηαζώ αθιόλεηνο απέλαληη ζηα ηερλάζκαηα ησλ δαηκόλσλ θαη λα δεηήζσ από ην Θεό λα κνπ δώζεη ην ράξηζκα ηεο ζαπκαηνπξγίαο, όπσο ζηνλ Ιζαάθ ηνλ αζθεηή, πνπ κέρξη ηώξα αθόκα ηειεί πνιιά ζαύκαηα.» «Ζ επηζπκία ζνπ», είπε μαλά ν εγνχκελνο, «είλαη ππεξάλσ ησλ δπλάκεψλ ζνπ. Φπιάμνπ, κήπσο ππεξπςσζείο θαη πέζεηο. Δγψ, αληίζεηα κε ηα ζρέδηα ζνπ, ζνπ βάδσ θαλφλα λα ππεξεηείο ηνπο αδειθνχο, θαη ζα ιάβεηο ζηέθαλν απφ ην Θεφ γηα ηελ ππαθνή ζνπ.» Ο Νηθήηαο, παξαζπξόκελνο από ηνλ ηζρπξόηεξν δήιν γηα ηελ εξεκηθή δσή, δελ είρε ηελ παξακηθξή επηζπκία λα πξνζέμεη απηά πνπ ηνπ είπε ν εγνύκελνο. Έθαλε απηό πνπ είρε βάιεη ζην κπαιό ηνπ. Έγηλε εξεκίηεο έγθιεηζηνο θαη πξνζεπρόηαλ ζπλερώο ρσξίο πνηέ λα βγαίλεη έμσ. Μεηά από θάπνηνλ θαηξό, κηα θνξά πνπ πξνζεπρόηαλ, άθνπζε κηα θσλή λα πξνζεύρεηαη καδί ηνπ, θαη κύξηζε έλα εμαηξεηηθό άξσκα. Παξαπιαλεκέλνο από απηό, είπε κέζα ηνπ, «Αλ απηόο δελ ήηαλ άγγεινο, δελ ζα πξνζεπρόηαλ καδί κνπ θαη δελ ζα ππήξρε ε επσδία ηνπ αγίνπ Πλεύκαηνο.» Ο Νηθήηαο άξρηζε λα πξνζεύρεηαη εηιηθξηλά, ιέγνληαο: «Κύξηε, θαλέξσζε ηνλ εαπηό Σνπ ζε κέλα, ώζηε λα κπνξώ λα Σε δσ.» Τόηε, κηα θσλή ηνπ είπε: «Δελ ζα ζνπ εκθαληζηώ επεηδή είζαη λένο, κήπσο ππεξπςσζείο θαη πέζεηο.» Ο εξεκίηεο απάληεζε κε δάθξπα, «Κύξηε, δελ ζα παξαπιαλεζώ, γηαηί ν εγνύκελνο κε δίδαμε λα κελ πξνζέρσ ηηο δαηκνληθέο απάηεο, αιιά ζα θάλσ όηη κε δηαηάμεηο». Τόηε, έρνληαο θεξδίζεη εμνπζία πάλσ ηνπ, ν ςπρνθηόλνο όθηο είπε: «Είλαη αδύλαην γηα έλαλ άλζξσπν λα κε δεη ελώ είλαη αθόκα ζην ζώκα. Αιιά πξόζεμε, ζηέιλσ ηνλ άγγειό κνπ λα κείλεη καδί ζνπ. Κάλε ην ζέιεκά ηνπ.» Μ’ απηά ηα ιόγηα, έλαο δαίκνλαο κε κνξθή αγγέινπ εκθαλίζηεθε ζηνλ εξεκίηε. Ο Νηθήηαο έπεζε ζηα πόδηα ηνπ θαη ηνλ πξνζθύλεζε ζαλ λα ήηαλ άγγεινο. Ο δαίκνλαο είπε, «Από εδώ θαη ζην εμήο λα κελ πξνζεύρεζαη, αιιά λα



δηαβάδεηο βηβιία. Μ’ απηόλ ηνλ ηξόπν ζα ζπλάςεηο ζηαζεξή ζρέζε κε ην Θεό θαη ζα ιάβεηο ηε δύλακε λα δίλεηο σθέιηκα δηδάγκαηα ζ’ απηνύο πνπ έξρνληαη ζε ζέλα, θαη εγώ ζα πξνζεύρνκαη αδηάιεηπηα ζηνλ Δεκηνπξγό ησλ πάλησλ γηα ηε ζσηεξία ζνπ.» Ο εξεκίηεο πίζηεςε απηά ηα ιόγηα θαη εμαπαηήζεθε αθόκα πεξηζζόηεξν. Σηακάηεζε λα πξνζεύρεηαη θαη αζρνιείην κε ην δηάβαζκα. Έβιεπε ην δαίκνλα λα πξνζεύρεηαη δηαξθώο θαη αλαγάιιηαδε, ππνζέηνληαο όηη έλαο άγγεινο πξνζεπρόηαλ καδί ηνπ. Τόηε άξρηζε λα κηιά πνιύ από ηε Γξαθή ζ’ απηνύο πνπ έξρνληαλ ζ΄ απηόλ, θαη λα πξνθεηεύεη όπσο νη έγθιεηζηνη ηεο Παιαηζηίλεο. Η θήκε ηνπ εμαπιώζεθε αλάκεζα ζηνπο θνζκηθνύο αλζξώπνπο θη έθηαζε ζηελ απιή ηνπ κεγάινπ πξίγθηπα. Σηελ πξαγκαηηθόηεηα δελ πξνθήηεπε, αιιά έιεγε ζ’ εθείλνπο πνπ έξρνληαλ ζ’ απηόλ πνπ ήηαλ θξπκκέλα θιεκκέλα αγαζά, ή θάηη πνπ ζπλέβαηλε ζ’ έλα καθξηλό κέξνο, παίξλνληαο ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ από ην δαίκνλα πνπ ηνλ παξαθνινπζνύζε. Έηζη είπε ζηνλ κεγάιν πξίγθηπα Ιδπαζιάβ γηα ην θόλν ηνπ πξίγθηπα Γθιέκπ ηνπ Νόβγθνξνλη, θαη ηνλ ζπκβνύιεςε λα ζηείιεη ην γην ηνπ λα αλαιάβεη ην πξηγθηπάην θαη λα θπβεξλήζεη ζηε ζέζε ηνπ. Απηό ήηαλ αξθεηό γηα ηνπο θνζκηθνύο αλζξώπνπο γηα λα ραηξεηίζνπλ ηνλ έγθιεηζην σο πξνθήηε. Είλαη παξαηεξεκέλν όηη νη θνζκηθνί άλζξσπνη, θη αθόκα θη νη κνλαρνί ρσξίο πλεπκαηηθή δηάθξηζε, ζρεδόλ πάληα γνεηεύνληαη από απαηεώλεο, ηζαξιαηάλνπο, ππνθξηηέο θη εθείλνπο πνπ βξίζθνληαη ζε πλεπκαηηθή πιάλε, θαη ηνπο παίξλνπλ γηα αγίνπο θαη γλήζηνπο ππεξέηεο ηνπ Θενύ. Καλείο δελ κπνξνύζε λα ζπγθξηζεί κε ην Νηθήηα ζηε γλώζε ηεο Παιαηάο Δηαζήθεο. Αιιά δελ κπνξνύζε λα ππνθέξεη ηελ Καηλή Δηαζήθε, πνηέ δελ ρξεζηκνπνηνύζε ιόγνπο από ηα Επαγγέιηα ή ηηο επηζηνιέο ησλ Απνζηόισλ, θαη δελ επέηξεπε ζε θαλέλαλ από ηνπο επηζθέπηεο ηνπ λα αλαθέξεη νηηδήπνηε από ηελ Καηλή Δηαζήθε. Από απηή ηελ παξάμελε πξνηίκεζε ζηε δηδαζθαιία ηνπ, νη παηέξεο ηεο κνλήο ησλ ζπειαίσλ ηνπ Κηέβνπ ζπλεηδεηνπνίεζαλ όηη είρε εμαπαηεζεί από δαίκνλα. Εθείλν ηνλ θαηξό ππήξραλ ζην κνλαζηήξη πνιινί άγηνη κνλαρνί πξνηθηζκέλνη κε πλεπκαηηθά ραξίζκαηα θαη ζεία ράξε. Έδησμαλ ην δαίκνλα καθξηά από ην Νηθήηα κε ηηο πξνζεπρέο ηνπο. Ο Νηθήηαο ζηακάηεζε λα ηνλ βιέπεη. Οη παηέξεο έβγαιαλ ην Νηθήηα από ην εξεκεηήξηό ηνπ θαη ηνπ δήηεζαλ λα ηνπο πεη θάηη από ηελ Παιαηά Δηαζήθε. Απηόο όκσο βεβαίσζε κε όξθν όηη δελ είρε δηαβάζεη πνηέ ηα βηβιία απηά, πνπ πξνεγνπκέλσο ήμεξε απ’ έμσ. Απνθαιύθζεθε όηη είρε αθόκα μεράζεη θαη πσο λα δηαβάδεη, ηόζν κεγάιε ήηαλ ε επηξξνή ηεο ζαηαληθήο πιάλεο: θαη κόλν κεηά από πνιύ κεγάιε δπζθνιία έκαζε πάιη λα δηαβάδεη. Δηα ησλ πξνζεπρώλ ησλ αγίσλ παηέξσλ, ήξζε ζηνλ εαπηό ηνπ, αλαγλώξηζε θη εμνκνινγήζεθε ηελ ακαξηία ηνπ, ηελ έθιαςε κε πηθξά δάθξπα, θαη απέθηεζε έλαλ πςειό βαζκό αγηόηεηαο θαη ην ράξηζκα ηεο ζαπκαηνπξγίαο κε κηα ηαπεηλή δσή αλάκεζα ζηνπο αδειθνύο. Αθνινύζσο ν άγηνο Νηθήηαο ρεηξνηνλήζεθε επίζθνπνο ηνπ Νόβγθνξνλη.* (Δπηζθφπνπ Ηγλαηίνπ Μπξηαληζαλίλσθ, «Ζ αξέλα» - ηίηινο αγγιηθήο έθδνζεο) Απηή ε ηζηνξία δεκηνπξγεί έλα εξψηεκα γηα καο ζήκεξα. Πσο κπνξεί έλαο ζξεζθεπηηθφο αλαδεηεηήο λα απνθχγεη ηηο παγίδεο θαη ηηο πιάλεο πνπ ζπλαληά ζηελ έξεπλα ηνπ; Τπάξρεη κφλν κηα απάληεζε ζ’ απηή ηελ εξψηεζε: Κάπνηνο πξέπεη λα βξίζθεηαη ζε ζξεζθεπηηθή έξεπλα φρη ράξηλ ζξεζθεπηηθψλ εκπεηξηψλ, πνπ κπνξεί λα εμαπαηήζνπλ, αιιά ράξηλ ηεο αιήζεηαο. Ο θαζέλαο πνπ κειεηά ηε ζξεζθεία ζηα ζνβαξά έξρεηαη αληηκέησπνο κ’ απηφ ην εξψηεκα. Δίλαη ζηελ θπξηνιεμία έλα εξψηεκα δσήο θαη ζαλάηνπ. Καζψο ε Οξζφδνμε ρξηζηηαληθή πίζηε καο ζπγθξίλεηαη κε ηηο άιιεο Γπηηθέο νκνινγίεο, θαιείηαη ζπρλά κπζηηθηζηηθή. Δίλαη ζε επαθή κε κηα πλεπκαηηθή πξαγκαηηθφηεηα πνπ δεκηνπξγεί απνηειέζκαηα ηα νπνία ζπλήζσο απνθαινχληαη ππεξθπζηθά – ηα νπνία είλαη πέξα απφ θάζε είδνο γήηλεο ινγηθήο ή εκπεηξίαο. Γελ ρξεηάδεηαη λα ςάμεη θαλείο ζηελ αξραία γξακκαηεία γηα λα βξεη παξαδείγκαηα, γηαηί ε δσή ελφο ζαπκαηνπξγνχ ησλ εκεξψλ καο είλαη γεκάηε απφ κπζηηθηζηηθά ζηνηρεία. Ο αξρηεπίζθνπνο Ησάλλεο Μαμίκνβηηο, πνπ πέζαλε κφιηο πξηλ 15 ρξφληα θαη έδεζε ζ’ απηφ αθξηβψο ην ζεκείν ηεο Καιηθφξληα σο αξρηεπίζθνπνο ηνπ ΢αλ Φξαλζίζθν, είρε ζεαζεί πνιιέο θνξέο λα εθπέκπεη θσο, λα αησξείηαη θαηά ηελ πξνζεπρή, ήηαλ δηνξαηηθφο, έθαλε ζαπκαηνπξγηθέο ζεξαπείεο... Πάλησο θαλέλα απφ απηά δελ είλαη αμηνζεκείσην απφ κφλν ηνπ∙ κπνξεί εχθνια λα γίλεη απνκίκεζε απφ ςεπδνζαπκαηνπνηνχο. Πσο μέξνπκε φηη ήηαλ ζε επαθή κε ηελ αιήζεηα; 2. ΑΠΟΚΑΛΤΨΗ Αλ εμεηάζεηε έλα βηβιίν Οξζφδνμεο ζενινγίαο, ζα δηαπηζηψζεηε φηη ε αιήζεηα δελ κπνξεί λα βξεζεί απφ ηηο δπλάκεηο ηνπ αλζξψπνπ αβνήζεηεο. Μπνξείηε λα δηαβάζεηε ηηο Γξαθέο ή νπνηνδήπνηε ηεξφ βηβιίν θαη λα κελ θαηαιάβεηε θαλ ηη ιέλε. Τπάξρεη έλα ηέηνην παξάδεηγκα ζην βηβιίν ησλ πξάμεσλ, ζηελ ηζηνξία ηνπ Απνζηφινπ Φηιίππνπ θαη ηνπ Αηζίνπα επλνχρνπ: Σφηε ν άγγεινο Κπξίνπ είπε ζηνλ Φίιηππν: «Πήγαηλε πξνο λφηνλ, ζην δξφκν πνπ θαηεβαίλεη απφ ηελ Ηεξνπζαιήκ ζηε Γάδα (είλαη δξφκνο έξεκνο)». Καη μεθίλεζε θαη πήγε. Έλαο Αηζίνπαο, επλνχρνο, αμησκαηηθφο ηεο Καλδάθεο, ηεο βαζηιίζζεο ησλ Αηζηφπσλ, ν νπνίνο ήηαλ γεληθφο ηακίαο ηεο, είρε έιζεη ζηελ Ηεξνπζαιήκ γηα λα πξνζθπλήζεη θαη επέζηξεθε. Καζηζκέλνο ζην ακάμη ηνπ δηάβαδε ηνλ πξνθήηε Ζζαΐα. Δίπε ηφηε ην Πλεχκα ζηνλ Φίιηππν: «Πήγαηλε θαη πξνζθνιιήζνπ ζ’ απηφ ην ακάμη». ΋ηαλ ν Φίιηππνο έθζαζε θνληά, ηνλ άθνπζε λα δηαβάδεη ηνλ πξνθήηε Ζζαΐα θαη ηνπ είπε: «Άξαγε θαηαιαβαίλεηο απηά πνπ δηαβάδεηο;» Απηφο είπε: «Πσο λα κπνξέζσ λα



θαηαιάβσ εάλ δελ κε νδεγήζεη θάπνηνο;»∙ θαη παξεθάιεζε ηνλ Φίιηππν λα αλεβεί θαη λα θαζήζεη καδί ηνπ. Ζ πεξηθνπή ηεο Γξαθήο πνπ δηάβαδε ήηαλ ε εμήο: ΢αλ πξφβαην νδεγήζεθε ζηε ζθα γή θαη, φπσο ν ακλφο πνπ είλαη άθσλνο εκπξφο ζ’ εθείλνλ πνπ ηνλ θνπξεχεη, έηζη δελ αλνίγεη ην ζηφκα ηνπ∙ δηα ηνπ πάζνπ ο ηνπ ε θαηαδί θε έιαβε ηέινο∙ ηελ δε γελεά ηνπ πνηνο ζα κπνξέζεη λα ηελ δηεγεζεί; Γηφηη έθπγε ε δσή ηνπ απφ ηελ γε. Σφηε ν επλνχρνο είπε ζηνλ Φίιηππν: «΢ε παξαθαιψ, πεο κνπ, γηα πνηνλ ην ιέεη απηφ ν πξνθήηεο; Γηα ηνλ εαπηφ ηνπ ή γηα θάπνηνλ άιινλ;» Σφηε ν Φίιηππνο άλνημε ην ζηφκα ηνπ θαη, μεθηλψληαο απφ ηε γξαθή απηή, ηνπ θήξπμε ηε ραξκφζπλε αγγειία πεξί ηνπ Ηεζνχ. Καζψο δε πξνρσξνχζαλ ζην δξφκν, έθζαζαλ ζε έλα κέξνο φπνπ ππήξρε λεξφ θαη ιέεη ν επλνχρνο, Να, λεξφ, ηη κε εκπνδίδεη λα βαπηηζηψ; Καη ν Φίιηππνο ηνπ είπε: Δάλ πηζηεχεηο κε φιε ηελ θαξδηά ζνπ, κπνξείο. Δθείλνο απνθξίζεθε: Πηζηεχσ φηη ν Ηεζνχο Υξηζηφο είλαη ν Τηφο ηνπ Θενχ. Καη δηέηαμε λα ζηαζεί ην ακάμη θαη θαηέβεθαλ θαη νη δχν ζην λεξφ, θαη ν Φίιηππνο θαη ν επλνχρνο, θαη ηνλ βάπηηζε. ΋ηαλ αλέβεθαλ απφ ην λεξφ, ην Πλεχκα ηνπ Κπξίνπ άξπαμε ηνλ Φίιηππν θαη δελ ηνλ είδε πιένλ ν επλνχρνο∙ θαη ν επλνχρνο ζπλέρηζε ην δξφκν ηνπ ραξνχκελνο. Πξάμεηο Απνζηόισλ 8:26-39 Τπάξρνπλ πνιιά ππεξθπζηθά, κπζηηθηζηηθά ζηνηρεία ζ’ απηφ ην γεγνλφο: ν άγγεινο ιέεη ζην Φίιηππν πνπ λα πάεη (παξ’ φηη ζηνλ Αηζίνπα θαίλεηαη απιά ζαλ κηα ηπραία ζπλάληεζε ζ’ έλαλ έξεκν δξφκν), θαη αξγφηεξα, κεηά ην βάπηηζκα, ην Πλεχκα ηνπ Κπξίνπ παίξλεη καθξηά ηνλ Φίιηππν, πνπ εμαθαλίδεηαη κπξνζηά ζηα κάηηα ηνπ επλνχρνπ. Αιιά δελ είλαη απηφ πνπ θάλεη ηνλ επλνχρν λα ζέιεη λα βαπηηζηεί θαη λα γίλεη Υξηζηηαλφο. Δίλαη θάηη άιιν πνπ ηνλ ειθχεη: φρη ηα ζαχκαηα, αιιά θάηη ζηελ θαξδηά ηνπ. Σα ζαχκαηα, κνινλφηη κεξηθέο θνξέο βνεζνχλ θάπνηνλ λα θηάζεη λα πηζηέςεη, δελ είλαη ν ζσζηφο ιφγνο λ’ απνδερζεί θαλείο ηνλ Υξηζηηαληζκφ. ΢ην ίδην βηβιίν ησλ Πξάμεσλ δηαβάδνπκε ηελ ηζηνξία ηνπ ΢ίκσλα ηνπ κάγνπ, πνπ ήζειε λα πιεξψζεη ρξήκαηα γηα λα κπεη ζηελ Δθθιεζία θαη λα θεξδίζεη ηα δψξα ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο, γηαηί ήηαλ πνιχ ζεακαηηθά θαη ζαπκαζηά. Δμαζθνχζε ην ιίαλ επηθεξδέο «επάγγεικα» ηεο καγείαο, ζε κηα επνρή φπνπ φζν πην ππεξθπζηθά πξάγκαηα κπνξνχζε λα θάλεη θάπνηνο, ηφζν πεξηζζφηεξα ρξήκαηα θαη θχξνο κπνξνχζε λα απνθηήζεη, ιακβαλνκέλνπ ππ’ φςηλ φηη ζπλέβαηλαλ πεξηζζφηεξα ηέηνηα (ππεξθπζηθά) γεγνλφηα ζην Υξηζηηαληζκφ απ’ φηη ζηνλ παγαληζηηθφ θφζκν. ΋πσο γλσξίδνπκε απφ ην βηβιίν ησλ Πξάμεσλ, ην αίηεκα ηνπ ΢ίκσλα δελ έγηλε δεθηφ απφ ηνλ Απφζηνιν Πέηξν θη απηφο είρε θαθή θαηάιεμε, δίλνληάο καο ηε ιέμε «ζηκσλία» γηα ηελ έλλνηα ηνπ λα πξνζπαζείο λα αγνξάζεηο ηε ράξε ηνπ Θενχ. Αληηζέησο, φηαλ ν Φίιηππνο κίιεζε ζηνλ Αηζίνπα επλνχρν, θάηη ζηελ θαξδηά ηνπ επλνχρνπ άιιαμε. ΢ηηο Πξάμεηο δηαβάδνπκε φηη έθηαζε λα πηζηέςεη∙ δειαδή ε θαξδηά ηνπ καιάθσζε απφ ηελ αιήζεηα πνπ άθνπζε. Οη ιφγνη ηεο Γξαθήο είλαη πνιχ ηζρπξνί, θαη φηαλ ηνπο δίλεηαη ε ζσζηή εξκελεία, θάηη ζηελ θαξδηά δηαλνίγεηαη εάλ ε θαξδηά είλαη έηνηκε. Γη’ απηφ, ν επλνχρνο δέρζεθε ην Υξηζηφ κε φιε ηνπ ηελ ςπρή∙ ήηαλ έλαο αιιαγκέλνο άλζξσπνο. Απηφ δελ έγηλε γηα ράξε ησλ ζαπκάησλ, αιιά γηα ράξε εθείλνπ πνπ ν Υξηζηφο ήξζε λα θέξεη ζηε γε. Σν ίδην κπνξνχκε λα δνχκε ζ’ έλα άιιν ζεκείν ηεο Καηλήο Γηαζήθεο, φηαλ δχν απφ ηνπο καζεηέο ηνπ Υξηζηνχ βάδηδαλ ζην δξφκν πξνο Δκκανχο (θαηά Λνπθάλ, θεθ. 24). Ο ίδηνο ν Υξηζηφο, αθξηβψο ηελ εκέξα ηεο Αλάζηαζήο Σνπ, ηνπο ζπλάληεζε θαη πξνρψξεζε καδί ηνπο, ξσηψληαο ηνπο γηαηί ήηαλ ηφζν ηαξαγκέλνη. Απηνί κε ηε ζεηξά ηνπο άξρηζαλ λα Σνλ ξσηνχλ αλ ήηαλ ν κφλνο πνπ δελ ήμεξε ηη είρε ζπκβεί ζηελ Ηεξνπζαιήκ. Δίπαλ φηη ππήξρε έλαο κεγάινο πξνθήηεο πνπ είρε θνλεπζεί θαη κεηά ππήξμαλ ηζρπξηζκνί φηη αλαζηήζεθε απφ ηνπο λεθξνχο∙ αιιά εθείλνη δελ ήμεξαλ ηη λα πηζηέςνπλ. Σφηε ν Υξηζηφο άξρηζε λα αλνίγεη ηηο θαξδηέο ηνπο θαη λα ηνπο εμεγεί ηη έιεγε ε Παιαηά Γηαζήθε φηη επξφθεηην λα ζπκβεί ζην Μεζζία. ΋ιε εθείλε ηελ ψξα νη καζεηέο δελ Σνλ αλαγλψξηδαλ, γηαηί δελ ήξζε λα ηνπο θαηαπιήμεη κε ζεκεία θαη ηέξαηα. Αξγφηεξα, φηαλ έθηαζαλ ζηνπο Δκκανχο, ν Υξηζηφο έθαλε ζαλ λα επξφθεηην λα ζπλερίζεη πην πέξα, θαη ζα έθεπγε απφ θνληά ηνπο ρσξίο λα ηνλ αλαγλσξίζνπλ αλ δελ Σνπ δεηνχζαλ – απφ απιή αγάπε γηα έλα μέλν πνπ βξηζθφηαλ ζε δπζρέξεηα – λα πεξάζεη ηε λχρηα καδί ηνπο. Σειηθά, φηαλ θάζεζε καδί ηνπο ζην ηξαπέδη θαη έθνςε ηνλ άξην φπσο ζην Μπζηηθφ Γείπλν, ηα κάηηα ηνπο αλνίρζεθαλ, είδαλ φηη ήηαλ ν ίδηνο ν Υξηζηφο, θαη ηφηε ράζεθε αθξηβψο κπξνζηά ζηα κάηηα ηνπο. Άξρηζαλ λα αλαξσηηνχληαη θαη λα ζπκνχληαη φηη, φιε ηελ ψξα πνπ Δθείλνο ήηαλ καδί ηνπο, είραλ έλα θιφγηζκα ζηελ θαξδηά ηνπο, παξ’ φηη δελ Σνλ είραλ αλαγλσξίζεη αθφκα. Απηφ πνπ ηειηθά ηνπο έθαλε λα αλαγλσξίζνπλ ην Υξηζηφ ήηαλ απηή ε θιεγφκελε θαξδηά, θη φρη απιά ην γεγνλφο φηη ράζεθε απφ κπξνζηά ηνπο, γηαηί απηφ κπνξνχλ λα ην θάλνπλ επίζεο θαη νη κάγνη. Γηα ηνλ ιφγν απηφλ, δελ είλαη ηα ζαχκαηα πνπ απνθαιχπηνπλ πξψηα απ’ φια ην Θεφ ζηνπο αλζξψπνπο, αιιά θάηη ζρεηηθά κε ην Θεφ ην νπνίν απνθαιχπηεηαη ζε κηα θαξδηά πνπ είλαη έηνηκε γη’ απηφ. Απηφ ελλννχκε ιέγνληαο «θιεγφκελε θαξδηά» κέζσ ηεο νπνίαο νη δχν καζεηέο είραλ επαθή κε ηνλ Δλζαξθσκέλν Θεφ. Δδψ βιέπνπκε πσο πξνθχπηεη απηφ πνπ ιέγεηαη απνθάιπςε: ε θαξδηά ζπγθηλείηαη θαη αιινηψλεηαη απφ ηελ παξνπζία ηνπ Θενχ, ή απφ θάπνηνλ πνπ είλαη πιεξσκέλνο κε ην Πλεχκα Σνπ, ή απιά αθνχγνληαο λα θεξχζζεηαη ε αιήζεηα γη’ Απηφλ. Δπίζεο, έηζη νη Απφζηνινη είραλ ηε δχλακε λα πάλε ζε φιε ζρεδφλ ηελ νηθνπκέλε – ζηελ Ηλδία (θαη πηζαλψο αθφκα καθξχηεξα, ζηελ Κίλα), ζηε Ρσζία ζην Βνξξά, φπνπ δνχζαλ νη ΢θχζεο, ζηε Βξεηαλία ζηε Γχζε, θαη ζηελ Αβεζζπλία ζην Νφην – κε ζθνπφ λα θεξχμνπλ ην Δπαγγέιην ζε φινπο ηνπο ιανχο κέζα ζηηο πξψηεο δεθαεηίεο κεηά ηελ αλάζηαζε ηνπ Υξηζηνχ.



Έηζη ζπκβαίλεη θαη ζήκεξα, κνινλφηη νη άλζξσπνη έρνπλ γίλεη πνιχ πεξηζζφηεξν αλαίζζεηνη θαη ξερνί πλεπκαηηθά, πνιχ ιηγφηεξν απινί, θαη δελ αληαπνθξίλνληαη ηφζν εχθνια ζηελ αιήζεηα. ΢ηελ πεξίπησζε ηνπ Αξρηεπηζθφπνπ Ησάλλε, απηνί πνπ έξρνληαλ ζηελ πίζηε κέζσ απηνχ δελ είραλ θηλεζεί πξψηα πξψηα απφ ηα ζαχκαηά ηνπ, αιιά απφ θάηη ζρεηηθφ κ’ απηφλ πνπ ζπγθηλνχζε ηηο θαξδηέο ηνπο. Θα δψζσ έλα παξάδεηγκα απφ ηε δσή ηνπ, έλα γεγνλφο πνπ ζπλέβε ζηε ΢αγθάε, φπνπ ήηαλ επίζθνπνο θαηά ηνλ Β’ Παγθφζκην Πφιεκν. Μαο ην εμηζηφξεζε κηα θαιή καο θίιε πνπ πέζαλε πξηλ κεξηθά ρξφληα, κηα εθπαηδεχηξηα νκηιίαο πνπ ιεγφηαλ Άλλα. ΋πσο καο εμήγεζε, ε λεζηεία ηνπ Αξρηεπηζθφπνπ Ησάλλε ήηαλ ηφζν απζηεξή, πνπ ε θάησ ζηαγφλα ηνπ έραλε δχλακε θαηά ηηο πεξηφδνπο λεζηείαο θαη κηινχζε πνιχ ζπγθερπκέλα. Δίρε ην θαζήθνλ λα ηνπ παξαδίδεη καζήκαηα γηα λα αζθεζεί ην ζαγφλη ηνπ θαη λα ηνλ θάλεη λα κηιά ιίγν θαζαξφηεξα. Δξρφηαλ ζ’ απηήλ ζε ηαθηηθά δηαζηήκαηα, θαη φηαλ ηειείσλε θάζε κάζεκα ζπλήζηδε λ’ αθήζεη έλα ακεξηθαληθφ ραξηνλφκηζκα ησλ είθνζη δνιιαξίσλ. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ πνιέκνπ, ε γπλαίθα απηή ηξαπκαηίζηεθε θαη πέζαηλε ζ’ έλα γαιιηθφ λνζνθνκείν ζηε ΢αγθάε. Ήηαλ αξγά ηε λχρηα∙ έμσ ππήξρε κηα ηξνκεξή θαηαηγίδα, θαη νη επηθνηλσλίεο ζηελ πφιε δελ ήηαλ δπλαηέο. Αιιά εθείλε είρε κφλν κηα ηδέα ζηελ θαξδηά ηεο. Καζψο νη γηαηξνί ηεο είραλ πεη φηη επξφθεηην λα πεζάλεη, ε κφλε ηεο ειπίδα ήηαλ φηη ζα εξρφηαλ ν Αξρηεπίζθνπνο Ησάλλεο, ζα ηεο έδηλε Θεία Κνηλσλία θαη κε θάπνηνλ ηξφπν ζα ηελ έζσδε. Ηθέηεςε ηνπο αλζξψπνπο λα ηνπ δψζνπλ κήλπκα, αιιά εθείλνη είπαλ φηη ήηαλ αδχλαηνλ. Σα ηειέθσλα δελ ιεηηνπξγνχζαλ ιφγσ ηεο θαηαηγίδαο, θαη ην λνζνθνκείν (εθ’ φζνλ ήηαλ θαηξφο πνιέκνπ) ήηαλ θιεηδσκέλν γηα ηε λχρηα. Γη’ απηφ, ην κφλν πνπ κπνξνχζε λα θάλεη ήηαλ λα θσλάμεη: «Βνήζεηα! Αξρηεπίζθνπε Ησάλλε έια!» Φπζηθά, νη άλζξσπνη είπαλ φηη ε θησρή γπλαίθα παξαιεξνχζε, αθνχ δελ ήηαλ δπλαηή ε επαθή καδί ηνπ. Αιιά εθείλε ηε λχρηα, θαζψο ε Άλλα θψλαδε απηά ηα ιφγηα, νη πφξηεο άλνημαλ θαη ζηε κέζε ηεο θαηαηγίδαο ν Αξρηεπίζθνπνο Ησάλλεο κπήθε κέζα κε Θεία Κνηλσλία. Ήξζε θνληά ηεο, ηελ εμνκνιφγεζε, ηελ θαζεζχραζε (ήηαλ, θπζηθά, ελζνπζηαζκέλε), ηελ κεηέιαβε θη έθπγε. Μεηά απφ απηφ ε γπλαίθα θνηκήζεθε γηα 18 ψξεο θαη, μππλψληαο ηελ επφκελε κέξα, έλνησζε φηη είρε αλαξξψζεη. «Πξέπεη λα επζχλεηαη ην γεγνλφο φηη ήξζε ν Αξρηεπίζθνπνο Ησάλλεο», είπε. Πνηνο Αξρηεπίζθνπνο Ησάλλεο, ξψηεζαλ νη λνζνθφκεο, ιέγνληαο φηη ήηαλ απίζαλν λα έκπαηλε ζην θιεηδσκέλν λνζνθνκείν κηα ηέηνηα λχρηα. Σν πξφζσπν ζην θξεββάηη δίπια ηεο είπε φηη θάπνηνο είρε ζη’ αιήζεηα έξζεη εθεί, αιιά θαη πάιη θαλείο δελ ηελ πίζηεπε. Άξρηζε λα αλαξσηηέηαη κήπσο είρε παξαηζζήζεηο. ΋κσο θαζψο εθείλε ηελ εκέξα νη λνζνθφκεο έζηξσλαλ ην θξεββάηη ηεο, αλαθάιπςαλ θάησ απφ ην πξνζθέθαιφ ηεο έλα ακεξηθάληθν ραξηνλφκηζκα ησλ είθνζη δνιιαξίσλ. «Αρά», είπε εθείλε, «απηφ είλαη ε απφδεημε φηη ήηαλ εδψ!» Πσο, κπνξεί λα ξσηήζεη θάπνηνο, ήμεξε ν Αξρηεπίζθνπνο Ησάλλεο; Πσο θαηάθεξε λα θηάζεη εθεί, αθνχ ήηαλ απίζαλν ε αλζξψπηλε επηθνηλσλία λα ηνπ κεηαδψζεη ην κήλπκα; Κάπνηνο κπνξεί λα πεη φηη απηφ ηνπ απνθαιχθζεθε, γηαηί ηνπ απνθαιχθζεθαλ ηφζα πνιιά πξάγκαηα ζαλ απηφ. Αιιά πσο ηνπ απνθαιχθζεθε; Γηαηί ζ’ απηφλ θαη φρη ζε θάπνηνλ άιινλ; Γηαηί αιήζεηα απνθαιχπηεηαη ζε θάπνηνπο θαη φρη ζε άιινπο; Τπάξρεη θάπνην εηδηθφ φξγαλν γηα λα δέρεηαη απνθαιχςεηο απφ ην Θεφ; Ναη, ζίγνπξα ππάξρεη έλα ηέηνην φξγαλν, παξ’ φηη ζπλήζσο ην θιείλνπκε θαη δελ ην αθήλνπκε λ’ αλνίμεη: ε απνθάιπςε ηνπ Θενχ δίλεηαη ζε θάηη πνπ ιέγεηαη θαξδηά πνπ αγαπά. Ξέξνπκε απφ ηηο Γξαθέο φηη ν Θεφο είλαη αγάπε∙ ν Υξηζηηαληζκφο είλαη ε ζξεζθεία ηεο αγάπεο. (Μπνξεί λα θνηηάμεηε ζηηο απνηπρίεο, λα βιέπεηε αλζξψπνπο πνπ απηναπνθαινχληαη Υξηζηηαλνί θαη δελ είλαη, θαη λα ιέηε φηη δελ ππάξρεη αγάπε εθεί∙ φκσο ν Υξηζηηαληζκφο είλαη πξάγκαηη ε ζξεζθεία ηεο αγάπεο φηαλ έρεη επηηεπρζεί θαη αζθείηαη κε ην ζσζηφ ηξφπν). Ο ίδηνο ν Κχξηνο εκψλ Ηεζνχο Υξηζηφο ιέεη φηη νη πξαγκαηηθνί καζεηέο Σνπ δηαθξίλνληαη πάλσ απφ φια γηα ηελ αγάπε ηνπο. Αλ ξσηήζεηε νπνηνλδήπνηε γλψξηδε ηνλ Αξρηεπίζθνπν Ησάλλε ηη ήηαλ απηφ πνπ έιθπε ηνπο αλζξψπνπο ζ’ απηφλ, - θαη πνπ ειθχεη αθφκε αλζξψπνπο πνπ δελ ηνλ γλψξηζαλ πνηέ – ε απάληεζε είλαη πάληα ε ίδηα: μερείιηδε απφ αγάπε∙ ζπζίαδε ηνλ εαπηφ ηνπ γηα ηνπο ζπλαλζξψπνπο ηνπ, απφ εληειψο κε εγστζηηθή αγάπε γηα ην Θεφ θαη γη’ απηνχο. Γη’ απηφ ηνπ απνθαιχπηνληαλ πξάγκαηα ηα νπνία δελ κπνξνχζαλ λα εμηρληαζηνχλ απφ ηνπο άιινπο αλζξψπνπο, θαη ηα νπνία δελ ζα κπνξνχζε λα είρε κάζεη κε θπζηθά κέζα. Ο ίδηνο δίδαζθε φηη, παξ’ φιν ην «κπζηηθηζκφ» ηεο Οξζφδνμεο Δθθιεζίαο πνπ βξίζθεηαη ζηνπο βίνπο ησλ Αγίσλ θαη ζηα γξαπηά ησλ αγίσλ Παηέξσλ, ν πξαγκαηηθά Οξζφδνμνο παηά πάληα θαη κε ηα δπν ηνπ πφδηα ζηαζεξά ζηε γε, αληηκεησπίδνληαο νπνηαδήπνηε θαηάζηαζε βξίζθεηαη αθξηβψο κπξνζηά ηνπ. Απνδέρεηαη ηηο δεδνκέλεο θαηαζηάζεηο, πξάγκα πνπ απαηηεί κηα θαξδηά πνπ αγαπά. Απηή ε θαξδηά πνπ αγαπά είλαη ν ιφγνο πνπ θάπνηνο θηάλεη ζηε γλψζε ηεο αιήζεηαο, παξ’ φηη κεξηθέο θνξέο ν Θεφο πξέπεη λα ζπληξίςεη θαη λα ηαπεηλψζεη κηα θαξδηά γηα λα ηελ θάλεη δεθηηθή – φπσο ζηελ πεξίπησζε ηνπ Απνζηφινπ Παχινπ, ν νπνίνο θάπνηε έπλεε κέλεα θαηά ησλ Υξηζηηαλψλ θαη ηνπο θαηαδίσθε. Αιιά γηα ην Θεφ ην παξειζφλ, ην παξφλ θαη ην κέιινλ ηεο αλζξψπηλεο θαξδηάο είλαη φια παξφληα, θη Δθείλνο βιέπεη πνπ κπνξεί λα παξέκβεη θαη λα επηθνηλσλήζεη. Σν αληίζεην ηεο θαξδηάο πνπ αγαπά θαη δέρεηαη απνθάιπςε απφ ην Θεφ, είλαη ν ςπρξφο ππνινγηζκφο, ην λα βγάδεηο φ,ηη κπνξείο απφ ηνπο αλζξψπνπο. ΢ηε ζξεζθεπηηθή δσή απηφ παξάγεη απάηε θαη ηζαξιαηαληζκφ θάζε είδνπο. Αλ θνηηάμεηε ζην ζξεζθεπηηθφ θφζκν ζήκεξα, βιέπεηε λα ζπκβαίλεη απηφ ζε κεγάιε επξχηεηα: ηφζε πνιιή απάηε, πξνζπνίεζε, ππνινγηζκφο, ηφζε ρξεζηκνπνίεζε ησλ αλέκσλ ηεο κφδαο, πνπ θέξλνπλ ζηε κφδα πφηε κηα ζξεζθεία ή ζξεζθεπηηθή ζπκπεξηθνξά, πφηε κηα άιιε. Γηα λα βξεηο ηελ αιήζεηα, πξέπεη λα θνηηάμεηο βαζχηεξα.



3. Ο ΠΟΝΟ΢ Δδψ θη έλα ρξφλν πεξίπνπ, θαηά ηε δηάξθεηα ελφο ηαμηδηνχ κε ηξαίλν, είρα κηα καθξνζθειή ζπδήηεζε κ’ έλα λεαξφ Ακεξηθαλφ. Καηά πσο θαηλφηαλ, κε ζπλάληεζε ηπραία (βέβαηα, δελ ππάξρεη ηπραίν ζηε δσή), θαη κνπ είπε φηη κάζαηλε Ρσζηθά. Ήηαλ έλαο ζξεζθεπηηθφο αλαδεηεηήο πνπ είρε βξεζεί ζε φια ηα είδε ησλ απνθαινχκελσλ ρξηζηηαληθψλ νκάδσλ, δελ είρε βξεη ηίπνηα παξεθηφο απφ ππνθξηζία θαη απάηε παληνχ, θη ήηαλ έηνηκνο λα παξαηήζεη εληειψο ηε ζξεζθεία. Μεηά φκσο άθνπζε φηη ζηε Ρσζία νη άλζξσπνη ππέθεξαλ γηα ηελ πίζηε ηνπο. Δθεί ππάξρεη πφλνο, ζθέθηεθε, ζα ππάξρεη πξνθαλψο θάηη αιεζηλφ, θαη δελ κπνξεί λα ππάξρεη ηέηνηα απάηε φπσο ζηελ Ακεξηθή. Κη έηζη κειεηνχζε Ρσζηθά κε ζθνπφ λα πάεη ζηε Ρσζία θαη λα ζπλαληήζεη αλζξψπνπο πνπ ήηαλ πξαγκαηηθνί Υξηζηηαλνί. Χο Ρσζνξζφδνμνο ηεξέαο ην άθνπζα απηφ κε έθπιεμε, γηαηί ν λεαξφο δελ είρε δεη πνηέ πην πξηλ έλα Οξζφδνμν πνηκέλα νχηε είρε παξαθνινπζήζεη θάπνηα Οξζφδνμε ιεηηνπξγία. Δίρακε κηα κεγάιε ζπδήηεζε γηα ηε ζξεζθεία, θαη είδα φηη ε ηδέα ηνπ ήηαλ πνιχ ζσζηή: ε ηδέα φηη ν πφλνο κπνξεί λα παξάγεη θάηη γλήζην, ελψ ε γεκάηε απνιαχζεηο δσή καο εχθνια παξάγεη απάηε. Σνλ 4ν αηψλα, έλαο κεγάινο Οξζφδνμνο ζενιφγνο, ν άγηνο Γξεγφξηνο ν Ναδηαλδελφο (πνπ θαιείηαη επίζεο «Θενιφγνο») πεξηέγξαςε ηε ζξεζθεία καο σο «Οξζνδνμία πνπ ππνθέξεη» - θαη έηζη ήηαλ απφ ηελ αξρή, ζε φιε ηε ηζηνξία ηεο Δθθιεζίαο. Οη αθφινπζνη ηνπ Δζηαπξσκέλνπ Θενχ πθίζηαλην δησγκνχο θαη βαζαληζηήξηα. ΋ινη ζρεδφλ νη Απφζηνινη πέζαλαλ ζαλ κάξηπξεο, ν Πέηξνο ζηαπξψζεθε αλάπνδα θη ν Αλδξέαο ζ’ έλα ζηαπξφ κε ζρήκα Υ. Καηά ηε δηάξθεηα ησλ ηξηψλ πξψησλ αηψλσλ ηνπ Υξηζηηαληζκνχ, νη πηζηνί θαηέθεπγαλ ζε θαηαθφκβεο θαη ππέκελαλ ηξνκαθηηθά βάζαλα. Ήηαλ κέζα ζηηο θαηαθφκβεο φπνπ ε Θεία Λεηηνπξγία ηεο Δθθιεζίαο – ηελ νπνία ζήκεξα ηεινχκε ζε κηα κνξθή ιίγν αιιαγκέλε απφ εθείλεο ηεο επνρήο – ηειείην ζε κηα αηκφζθαηξα ζπλερνχο αλακνλήο ηνπ ζαλάηνπ. Μεηά ηελ επνρή ησλ θαηαθνκβψλ ππήξμε ν αγψλαο λα δηαηεξεζεί ε θαζαξφηεηα ηεο Πίζηεο, φηαλ πνιινί δάζθαινη πξνζπάζεζαλ λα ππνθαηαζηήζνπλ ηηο ζετθά απνθεθαιπκκέλεο δηδαζθαιίεο, ηηο παξαδεδνκέλεο απφ ηνλ Κχξηφ καο Ηεζνχ Υξηζηφ, κε ηηο πξνζσπηθέο ηνπο γλψκεο. ΢ηνπο θαηνπηλνχο αηψλεο, ππήξραλ νη εηζβνιέο ζηηο Οξζφδνμεο επαξρίεο απφ Άξαβεο, Σνχξθνπο, άιινπο κε ρξηζηηαληθνχο ιανχο, θαη ηειηθά – ζηηο κέξεο καο – απφ ηνπο θνκκνπληζηέο. Ο θνκκνπληζκφο, ν νπνίνο δίσμε ηελ ζξεζθεία φπσο δελ είρε θπλεγεζεί πνηέ πξηλ, επηηέζεθε πξψηα αθξηβψο ζηηο νξζφδνμεο ρψξεο ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο. Γη’ απηνχο ηνπο ιφγνπο, φπσο κπνξεί λα γίλεη θαλεξφ, ε πίζηε καο είλαη κηα πίζηε πνπ ππνθέξεη∙ θαη κέζα ζηνλ πφλν απηφλ ζπκβαίλεη θάηη πνπ βνεζά ηελ θαξδηά λα δερζεί ηελ απνθάιπςε ηνπ Θενχ. Ση έρεη ε πνλεκέλε Οξζνδνμία ηεο Ρσζίαο – ε βαζαληζκέλε ζξεζθεία πνπ ν πξναλαθεξφκελνο λεαξφο άλδξαο ήζειε λα δεη – λα πεη ζε καο ζήκεξα; Έρεη ζηε Ρσζία απνθαιπθζεί ε αιήζεηα ζε θαξδηέο πνπ αγαπνχλ; ΢χκθσλα κε ηελ θνζκηθή ινγηθή, δελ έπξεπε λα ππάξρεη δπλαηφηεηα γηα θάηη ηέηνην. Ο θνκκνπληζκφο κε ζηδεξέλην ρέξη γηα πεξηζζφηεξν απφ 60 ρξφληα, θη απφ ην πξψην ηνπ μεθίλεκα ε ηδέα ηνπ ήηαλ λα «ζβήζεη» ηε ζξεζθεία. Γηα θάπνην δηάζηεκα, ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1930, ζρεδφλ πέηπρε απηφ ην ζθνπφ, αθήλνληαο πνιχ ιίγεο εθθιεζίεο αλνηρηέο. Αλ ε εηζβνιή ηνπ Υίηιεξ δελ απαηηνχζε απφ ηνλ Ρσζηθφ ιαφ λα γίλεη παηξηψηεο θαη αλ απνθηήζεη θάπνηα ειπίδα ζηε δσή πέξα απφ ηελ θνκκνπληζηηθή ηδενινγία, ε Δθθιεζία ζα είρε θηάζεη λα είλαη εληειψο πεξηζσξηαθή. ΢ήκεξα ε θαηάζηαζε είλαη θάπσο θαιχηεξε, αιιά ππάξρεη αθφκα κεγάιε πίεζε πάλσ ζηνπο πηζηνχο. Τπήξμε κηα αλαλέσζε ησλ δηψμεσλ ην 1960 επί Υξνπζηζψθ, πνπ είρε ζαλ απνηέιεζκα λα θιείζνπλ ηα ηξία ηέηαξηα ησλ εθθιεζηψλ πνπ είραλ κείλεη αλνηρηέο. ΢ήκεξα, (΢. Μηθ. Γει. ην 1981 νπφηε δφζεθε ε δηάιεμε) εθηφο απφ ηηο πφιεηο φπνπ πάλε ηνπξίζηεο, (ζηε Μφζρα θαη ζην Λέληλγθξαλη γηα παξάδεηγκα, ζα δείηε ίζσο 30 ή 40 εθθιεζίεο αλνηρηέο), ππάξρνπλ κεγάιεο πφιεηο ζηελ επαξρία κε ιίγνπο ή θαζφινπ λανχο. Έηζη, αλ έλαο πηζηφο ζέιεη λα βαθηίζεη ην παηδί ηνπ, ζα πξέπεη κεξηθέο θνξέο λα ηαμηδέςεη εθαηνληάδεο κίιηα. Δδψ ζα ήζεια λα πσ δπν ιφγηα γηα ην πσο ν Θεφο απνθαιχπηεη ηνλ Δαπηφ Σνπ ζηνπο Υξηζηηαλνχο πνπ ππνθέξνπλ ζηε Ρσζία αθξηβψο ηψξα. Πηζαλψο λα έρεηε αθνχζεη φινη ζαο γηα ηνλ Αιέμαλδξν ΢νιδελίηζπλ, έλα κεγάιν Ρψζν κπζηζηνξηνγξάθν θαη ζηνραζηή πνπ εμνξίζηεθε απφ ηελ παηξίδα ηνπ ηνπ 1975 επεηδή έιεγε ηελ αιήζεηα γηα ηε Ρσζία φπσο ηελ είδε. Ζ ειηθία ηνπ ήηαλ ζρεδφλ αθξηβψο ίδηα κε απηήλ ηνπ ίδηνπ ηνπ θνκκνπληζηηθνχ θαζεζηψηνο, θη έηζη δελ κπνξεί λα θαηεγνξεζεί φηη ηνπ είραλ κείλεη πξνθαηαιήςεηο απφ ηελ παηδηθή ηνπ ειηθία. Έδεζε κηα ηππηθή δσή ζηε ΢νβηεηηθή Έλσζε. Γελλεκέλνο έλα ρξφλν κεηά ηελ Οθησβξηαλή Δπαλάζηαζε, έραζε ηνλ παηέξα ηνπ ζηνλ Πξψην Παγθφζκην Πφιεκν, ζπνχδαζε καζεκαηηθά κε ζθνπφ λα πηάζεη κηα πξαθηηθή δνπιεηά, ππεξέηεζε σο ζηξαηηψηεο ζηνλ Γεχηεξν Παγθφζκην Πφιεκν θαη πήγε κε ην ΢νβηεηηθφ ζηξαηφ ζηε Γεξκαλία. Σν 1945 ζπλειήθζε γηαηί έγξαθε ζε πξνζσπηθά ηνπ γξάκκαηα αζεβείο παξαηεξήζεηο ζρεηηθά κε ην «κνπζηάθη» (ελλνψληαο ηνλ ΢ηάιηλ) θαη θαηαδηθάζηεθε ζε νθηαεηή εγθιεηζκφ ζε ζηξαηφπεδν ζπγθέληξσζεο. ΢ην ηέινο απηήο ηεο πνηλήο, ην 1953, εμνξίζηεθε (πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη δελ ήηαλ αθξηβψο ζηε θπιαθή, αιιά νχηε ήηαλ ειεχζεξνο λα πάεη νπνπδήπνηε) ζε κηα πφιε ζην λφηην Καδαθζηάλ, ζηελ άθξε ηεο εξήκνπ. Δθεί παξνπζίαζε θαξθίλν θαη παξαιίγν λα πεζάλεη απφ απηφλ, αιιά ζεξαπεχζεθε ζε κηα θιηληθή γηα ηνλ θαξθίλν (γηα ηελ νπνία έγξαςε έλα κπζηζηφξεκα, ην «Φπιαθή ηνπ θαξθίλνπ»). ΢’ απηφλ ηνλ ηφπν ηεο εμνξίαο δίδαζθε καζεκαηηθά θαη θπζηθή, θη έγξαθε κπζηζηνξήκαηα



θαη ηζηνξίεο ζηα θξπθά. ΋ηαλ πέζαλε ν ΢ηάιηλ ππήξμε κηα πξνζσξηλή πεξίνδνο «ζπκθηιίσζεο» ή «απάιπλζεο», θαη ηνπ έδσζαλ ειεπζεξία θαη άδεηα λα εθδψζεη έλα βηβιίν ζηε Ρσζία, ην 1961. Σφηε απνθαιχθζεθε φηη ήηαλ πεξηζζφηεξν «δηαθσλψλ» απφ φζν άξεζε ζηελ θνκκνπληζηηθή θπβέξλεζε, θαη δελ ηνπ επηηξάπεθε λα εθδψζεη ηίπνηα άιιν. Πάλησο ηα κπζηζηνξήκαηά ηνπ άξρηζαλ λα εθδίδνληαη έμσ απφ ηε Ρσζία. Απηφ ηνλ έθαλε κηα πξνζσπηθφηεηα πνιχ ελνριεηηθή γηα ηε ΢νβηεηηθή εμνπζία, εηδηθά φηαλ ην 1970 ηνπ απνλεκήζεθε ην βξαβείν Νφκπει θαη δελ ηνπ επηηξάπεθε λα ην παξαιάβεη πξνζσπηθά. Σειηθά, ην 1975 εμνξίζζεθε δηα ηεο βίαο∙ ιίγεο κέξεο λσξίηεξα ηνπ δφζεθε κηα εηδνπνίεζε θαη κεηά ηνλ έζηεηιαλ ζηε Γπηηθή Γεξκαλία. Ο ΢νιδελίηζπλ δεη ηψξα ζην Βέξκνλη, φπνπ ζπλερίδεη ηε ζπγγξαθηθή ηνπ δξαζηεξηφηεηα. Έρεη κηιήζεη ζηε Γχζε γηα θάηη πνιχ ζεκαληηθφ: ην λφεκα ηνπ αζετζηηθνχ πεηξάκαηνο ζηε Ρσζία. Γελ θνηηά πξσηαξρηθά απηφ ην πείξακα απφ κηα πνιηηηθή ζθνπηά, αιιά απφ κηα πην πξνζγεησκέλε θαη παξ’ φια απηά πλεπκαηηθή πξννπηηθή. Καηά θάπνηνλ ηξφπν, είλαη ζχκβνιν ηεο ζχγρξνλεο Οξζφδνμεο αλαγέλλεζεο ζηε Ρσζία, γηαηί έρεη ππνζηεί ηα πάλσ απφ 60 ρξφληα δπζηπρίαο ηνπ ξσζηθνχ ιανχ, θαη βγήθε αθαηάβιεηνο απφ απηή ηε δνθηκαζία. Έρεη κηα πνιχ ηζρπξή ρξηζηηαληθή πίζηε, θη έλα κήλπκα πξνο ηνλ θφζκν, βαζηζκέλν ζηελ εκπεηξία ηνπ. Σν κλεκεηψδεο βηβιίν ηνπ «Σν Αξρηπέιαγνο Γθνπιάγθ» ζα έπξεπε λα δηαβαζηεί απφ ηνλ θαζέλα πνπ ζέιεη λα θαηαλνήζεη ηνλ αζετζκφ φπσο εμαζθήζεθε ζηε Ρσζία θαη ην πσο απηφο ελεξγεί ζηελ αλζξψπηλε ςπρή. Ο ΢νιδελίηζπλ δελ είλαη πηθξφο ζρεηηθά κε ηηο εκπεηξίεο ηνπ ζην ζηξαηφπεδν ζπγθέληξσζεο θαη κε φια ηα ππφινηπα παζήκαηά ηνπ. Αλαδχζεθε ληθεηήο πάλσ απφ απηά, γηαηί απέθηεζε ρξηζηηαληθή πίζηε. Βιέπεη φηη ην ζχζηεκα ηνπ αζετζκνχ δελ είλαη κφλν θάηη ξσζηθφ, αιιά κηα θαζνιηθή θαηεγνξία αλζξψπηλεο ςπρήο. Απφ ηε ζηηγκή πνπ έρεηο ηε ηδέα φηη ν αζετζκφο είλαη πξαγκαηηθφο θη φηη δελ ππάξρεη Θεφο, ηφηε – φπσο έγξαςε ν Νηνζηνγηέθζθπ ζηα κπζηζηνξήκαηά ηνπ – ην θαζεηί επηηξέπεηαη: γίλεηαη δπλαηφ ην λα πεηξακαηίδεζαη κε φ,ηη θαληαζηείο, θάζε λέα έκπλεπζε, θάζε λέν ηξφπν ζεψξεζεο ησλ πξαγκάησλ, θάζε λέν είδνο θνηλσλίαο. Ζ αμία ηνπ ΢νιδελίηζπλ είλαη φηη δείρλεη πσο, απφ ηε ζηηγκή πνπ ν αζετζκφο γίλεηαη θπξίαξρε θηινζνθία θαη είλαη παξνχζα ε ηδέα φηη ε ζξεζθεία πξέπεη λα εμνινζξεπζεί, (θάηη πνπ απνηειεί ην επίθεληξν ηεο θνκκνπληζηηθήο ηδενινγίαο), ηφηε πξέπεη λα ππάξρνπλ ζηξαηφπεδα ζπγθέληξσζεο. Ο άλζξσπνο ζέιεη ηε ζξεζθεία, θαη αλ είλαη απαγνξεπκέλε, πξέπεη θάπσο λα απαιιαγνχλ απφ απηφλ (πνπ ηε ζέιεη). Γη’ απηφ, εθ’ φζνλ ν αζετζκφο είλαη βαζηζκέλνο ζην θαθφ πνπ ππάξρεη ζηε θχζε ηνπ αλζξψπνπ, ην ζχζηεκα θπιαθψλ Γθνπιάγθ είλαη ε θπζηθή έθθξαζε ηνπ αζετζηηθνχ πεηξάκαηνο ζηε Ρσζία. Απηφ πάλησο είλαη έλα δεπηεξεχνλ ζεκείν. Σν θπξίσο ζέκα γηα ην νπνίν ζα ήζεια λα κηιήζσ είλαη ην ηη ζπλέβε ζην ΢νιδελίηζπλ (απφ πλεπκαηηθήο απφςεσο) φηαλ πήγε θπιαθή, γηαηί ήηαλ εθεί πνπ ηνπ απνθαιχθζεθε ν Θεφο. Σελ ίδηα ζηηγκή πνπ ην Γθνπιάγθ απνθαιχπηεη ην θαθφ ζηε θχζε ηνπ αλζξψπνπ, είλαη επίζεο ην αθεηεξηαθφ ζεκείν γηα ηελ πλεπκαηηθή αλάπηπμε ελφο αλζξψπνπ. Απηφ είλαη πνπ θάλεη ηελ πλεπκαηηθή αλαγέλλεζε πνπ ζπκβαίλεη ηψξα ζηε Ρσζία πνιχ βαζχηεξε απφ ηηο πνηθίιεο «πλεπκαηηθέο αλαγελλήζεηο» πνπ ζπκβαίλνπλ ζηνλ ζχγρξνλν θφζκν. Ο ίδηνο ν ΢νιδελίηζπλ ιέεη ηα αθφινπζα ζρεηηθά κε ην πσο έθηαζε ζηελ πίζηε: «Απφ ηα ρξφληα ηεο θπιάθηζήο κνπ, κνπ παξαρσξήζεθε λα απνθνκίζσ πάλσ ζηελ ηζαθηζκέλε πιάηε κνπ, πνπ ζρεδφλ ζπληξίθζεθε απφ ην θνξηίν ηεο, απηή ηελ νπζηψδε εκπεηξία: ην πσο έλα αλζξψπηλν νλ γίλεηαη θαιφ, θαη ην πσο γίλεηαη θαθφ. ΢ηελ παξαδάιε ησλ επηηπρηψλ ηεο λεφηεηάο κνπ είρα ληψζεη ηνλ εαπηφ κνπ αιάζεην, θαη ήκνπλ γη’ απηφ ζθιεξφο.» (Ήηαλ ινρίαο ζην ζηξαηφ.) «΢ηελ θαηάρξεζε ηεο δχλακεο ήκνπλ έλαο δνινθφλνο θαη έλαο ηχξαλλνο. ΢ηηο πην θαθέο κνπ ζηηγκέο ήκνπλ πεπεηζκέλνο πσο έθαλα θαιφ, θαη ήκνπλ γεξά εθνδηαζκέλνο κε κεζνδηθά επηρεηξήκαηα. Καη ήηαλ κνλάρα φηαλ μάπισζα εθεί ζην ζαπηζκέλν άρπξν ηεο θπιαθήο, πνπ αηζζάλζεθα κέζα κνπ ηα πξψηα ζθηξηήκαηα ηνπ θαινχ.» Δδψ ε θαξδηά ηνπ αξρίδεη λα γίλεηαη καιαθή θαη δεθηηθή, θη έηζη ιακβάλεη ρψξα έλα είδνο απνθάιπςεο: «Βαζκηαία κνπ θαλεξψζεθε φηη ε γξακκή πνπ δηαρσξίδεη ην θαιφ απφ ην θαθφ δελ πεξλά κέζα απφ θαηαζηάζεηο, νχηε κέζα απφ θνηλσληθέο ηάμεηο, νχηε κέζα απφ πνιηηηθά θφκκαηα – αιιά θαη’ επζείαλ κέζα απφ θάζε αλζξψπηλε θαξδηά – θαη θαηφπηλ κέζα απφ φιεο ηηο αλζξψπηλεο θαξδηέο... Κη αθφκα θαη κέζα ζε θαξδηέο θπξηεπκέλεο απφ ην θαθφ, δηαηεξείηαη έλα κηθξφ πξνγεθχξσκα θαινχ. Κη αθφκα θαη ζηελ θαιχηεξε θαξδηά, παξακέλεη... κηα κηθξή γσληά θαθνχ πνπ δελ έρεη μεξξηδσζεί» (Απνζπάζκαηα απφ ην «Αξρηπέιαγνο Γθνπιάγθ»). Πφζν βαζχηεξε είλαη απηή ε παξαηήξεζε απφ νηηδήπνηε κπνξνχκε λα πνχκε εκείο ζηε Γχζε, βαζηζκέλνη ζηηο δηθέο καο εκπεηξίεο! Δίλαη βαζχηεξε γηαηί βαζίδεηαη πάλσ ζηνλ πφλν, πνπ είλαη ε πξαγκαηηθφηεηα ηεο αλζξψπηλεο θαηάζηαζεο θαη ε αξρή ηεο γλήζηαο πλεπκαηηθήο δσήο. Ο ίδηνο ν Υξηζηφο ήξζε ζε κηα δσή πφλνπ θαη ΢ηαπξνχ∙ θαη ε δνθηκαζία ζηε Ρσζία ηθαλψλεη φζνπο ηελ πθίζηαληαη λα δνπλ απηφ ην γεγνλφο κε εκβξίζεηα. Γη’ απηφ ε ρξηζηηαληθή αλαδσπχξσζε ζηε Ρσζία είλαη έλα θαηλφκελν ηφζν βαζχ. 4. Η ΑΝΑΓΕΝΝΗ΢Η Σψξα ζα ήζεια λα πσ έλα ιφγν γηα έλαλ άλζξσπν πην απιφ, νλφκαηη Γηνχξη Μαζθψβ, ν νπνίνο αθεγείηαη ηελ κεηαζηξνθή ηνπ ζηε Ρσζία. Δμνξίζηεθε δηα ηεο βίαο απφ ηε Ρσζία πξηλ απφ ηξία ρξφληα θαη, ελψ ήηαλ ζηελ αξρή ησλ



40 ρξφλσλ ηνπ, έπαζε θαξθίλν θαη πέζαλε πέξηζπ. Μφιηο ηξεηο κήλεο αθ’ φηνπ έθηαζε ζ’ απηή ηε ρψξα, έδσζε κηα νκηιία ζηελ νπνία είπε πσο ήξζε ζηελ πίζηε: πσο δειαδή απνθαιχθζεθε ζ’ απηφλ ν Θεφο κέζα απφ απηά πνπ ππέθεξε. Δίρε πξνζθιεζεί λα κηιήζεη ζε κηα ξσζηθή ζπλδηάζθεςε ζην New Jersey ην 1978, θη φηαλ άξρηζε λα κηιά είπε ζηνλ θφζκν φηη πξηλ έξζεη εθεί, δελ ήμεξε ηη επξφθεηην λα πεη. «Ήκνπλ αλαζηαησκέλνο», είπε. «Μνπ θαηλόηαλ όηη δελ είρα ηίπνηα λα ζαο πσ. Τν πξώην ήκηζπ ηεο δσήο κνπ ήκνπλ καζεηήο, θαη ην δεύηεξν ήκηζπ ην πέξαζα ζηηο θπιαθέο θαη ζηα πνιηηηθά ζηξαηόπεδα ζπγθέληξσζεο ησλ Γθνπιάγθ. Πξαγκαηηθά, ηη κπνξώ λα πσ ζε αλζξώπνπο πνπ είλαη πην κνξθσκέλνη από κέλα, πην ιόγηνη, θη αθόκα θαιύηεξα πιεξνθνξεκέλνη γηα ηα γεγνλόηα ζηε Σνβηεηηθή Έλσζε;» Δδψ κπνξνχκε λα δνχκε κηα αληίζεζε κ’ απηφ πνπ ζπκβαίλεη ζηε Γχζε. Δίλαη αιήζεηα φηη πνιινί άλζξσπνη ζηε Γχζε κεηαζηξέθνληαη ζηελ Οξζνδνμία. ΢πλήζσο έρνπλ κηα επξεία ζεσξεηηθή γλψζε ηεο Οξζνδνμίαο, αιιά φρη απηή ηελ εκπεηξία ηνπ πφλνπ θαη ηνπ λα πξέπεη πξαγκαηηθά λα πιεξψζεηο γη’ απηφ πνπ απνθηάο. Ο Γηνχξη, απφ ηελ άιιε κεξηά, δελ κηιά κέζα απφ βηβιία, αιιά κέζα απφ ηε δηθή ηνπ εκπεηξία. «Γη’ απηφ», ιέεη ν Γηνχξη, «απνθάζηζα λα κε γξάςσ ηελ νκηιία κνπ, αιιά λα πσ φ,ηη έβαδε ζηελ ςπρή κνπ ν Θεφο. Καη ηφηε, θαζψο εξρφκαζηαλ γξήγνξα απφ ην Μπξίηδπνξη ηνπ Κνλλέθηηθαη κέζα ζε κηα ζαπκάζηα ακαμνζηνηρία θαηά κήθνο ηνπ εθπιεθηηθνχ δξφκνπ ζηε κέζε κηαο πινχζηαο θχζεο, θαηάιαβα φηη φιε ε πλεπκαηηθά καξηπξηθή δσή κνπ ζηνλ θνκκνπληζηηθφ ‘’παξάδεηζν’’, ην κνλνπάηη κνπ απφ ηνλ αζετζκφ θαη ην καξμηζκφ ζηελ Οξζφδνμε πίζηε... είλαη ε κφλε πνιχηηκε πιεξνθνξία πνπ κπνξεί λα ζαο ελδηαθέξεη . Ζ δσή κνπ είλαη ελδηαθέξνπζα εθ’ φζνλ είλαη κηα ζηαγφλα ζηνλ σθεαλφ ηεο ξσζηθήο ζξεζθεπηηθήο αλαγέλλεζεο». Καηφπηλ ν Γηνχξη ιέεη γηα ηε δσή ηνπ; «Γελλήζεθα ηε καησκέλε ρξνληά ηνπ 1937 ζην ρσξηφ Κιίζεβ, ηξηάληα κίιηα απφ ηε Μφζρα... Ο παηέξαο κνπ, επαγγεικαηίαο ζηδεξάο, πέζαλε ζηνλ πφιεκν θαη δελ ηνλ ζπκάκαη∙ ε κεηέξα κνπ, πνπ δνχιεπε ζε δηάθνξεο δνπιεηέο, ήηαλ, λνκίδσ, αδηάθνξε ζξεζθεπηηθά. Ζ γηαγηά κνπ είλαη αιήζεηα φηη ήηαλ πνιχ ζξεζθεπφκελε» (Γηα ηελ αθξίβεηα, ζηε Ρσζία ζα βξείηε ζρεδφλ πάληα κηα γηαγηά ή κεηέξα πνπ είλαη ζξεζθεπφκελε θαη ζπρλά θέξλεη ηελ νηθνγέλεηα πίζσ ζηελ πίζηε). «...Αιιά δελ είρε εμνπζία ζηα κάηηα κνπ γηαηί ήηαλ εληειψο αγξάκκαηε. Φπζηθά βαπηίζζεθα ζαλ παηδί, αιιά θαηά ηα ζρνιηθά κνπ ρξφληα έβγαια ην ζηαπξφ κνπ θαη κέρξη ηα 25 κνπ ρξφληα ήκνπλ έλαο πεπεηζκέλνο αζετζηήο. Αθνχ ηειείσζα ην επηαηάμην (δεκνηηθφ) ζρνιείν, είρα ηελ θαιή ηχρε λα κπσ ζην Γπκλάζην Σέρλεο θαη Βηνκεραλίαο ηεο Μφζραο, θη εθεί ζπνχδαζα ηα πέληε απφ ηα επηά ρξφληα. Έηζη, εμσηεξηθά ε δσή κνπ είρε αξρίζεη πνιχ επηηπρεκέλα... Με ηνλ θαηξφ ζα έπαηξλα ην δίπισκα ηνπ θαιιηηέρλε θαη ζα κπνξνχζα λα εξγαζηψ νπνπδήπνηε ήζεια». Απηή είλαη κηα ηππηθή ΢νβηεηηθή αθαδεκατθή βηνγξαθία. ΢ηε ΢νβηεηηθή Έλσζε, παίξλνπλ ηελ αθαδεκατθή δσή πνιχ ζηα ζνβαξά: αλ πεξάζεηο θεξδίδεηο έλα αλνηρηφ εηζηηήξην ζε πνιιά θαιά πξάγκαηα ζηε ζνβηεηηθή δσή θαη αλ απνηχρεηο βξίζθεηο κηα δνπιεηά φπσο νδνθαζαξηζηήο. «Αιιά ε βαξεηή ζνβηεηηθή δσή θαη ε έιιεηςε πλεπκαηηθήο ηθαλνπνίεζεο», ζπλερίδεη ν Γηνχξη, «δελ κνπ έδηλε εηξήλε, θαη θάπνπ ζηα ηέιε ηνπ 1955, ζηα 19 κνπ ρξφληα, ζπλέβε έλα γεγνλφο εμσηεξηθά αζήκαλην, ην νπνίν πάλησο ην ζπκβάλ έγηλε ζηελ ςπρή κνπ θαη ζπλίζηαληαη ζην γεγνλφο φηη θαηάιαβα ζε ηη είδνπο θνηλσλία δνχζα. Παξ’ φιε ηελ απξνθάιππηε ζνβηεηηθή πξνπαγάλδα, θαηάιαβα φηη δνχζα θάησ απφ έλα θαζεζηψο απφιπηεο αδηθίαο θαη απφιπηεο ζθιεξφηεηαο. Πάξα πνιινί θνηηεηέο έθηαλαλ ζην ίδην ζπκπέξαζκα εθείλν ηνλ θαηξφ, θαη ελ θαηξψ εκθαλίζηεθαλ απηνί πνπ ζθέπηνληαλ φπσο εγψ, θαη ζεσξήζακε φινη θαζήθνλ καο λα πνχκε ζηνλ θφζκν γηα ηελ αλαθάιπςή καο θαη λα δξάζνπκε κε θάπνηνλ ηξφπν ελάληηα ζην ζξίακβν ηνπ θαθνχ. (Απηφ, θπζηθά, αληαλαθιά ηελ ηδεαιηζηηθή ηάζε πνπ θπξηαξρεί ζηε λεφηεηα, ε νπνία ζπλαληάηαη επίζεο ζην Γπηηθφ θφζκν.) Αιιά ε κπζηηθή αζηπλνκία παξαθνινπζεί κε κεγάιε πξνζνρή φινπο ηνπο πνιίηεο ησλ Δλσκέλσλ ΢νβηεηηθψλ Γεκνθξαηηψλ, θαη φηαλ ζηηο 7 Ννεκβξίνπ ηνπ 1958 (νπφηε ήκνπλ κφιηο 21 ρξνλψλ) ζπγθεληξσζήθακε ζε κηα νξγαλσηηθή ζπλάζξνηζε γηα λα απνθαζίζνπκε ζρεηηθά κε ην εξψηεκα κηαο ‘’ππφγεηαο’’ έθδνζεο, έμη απφ εκάο ζπλειήθζεζαλ θαη φινη φζνη δελ κεηακειήζεθαλ δέρζεθαλ ηελ πςειφηεξε πνηλή γηα αληηζνβηεηηθή θηλεηνπνίεζε:7 ρξφληα ν θαζέλαο ζ’ έλα ζηξαηφπεδν ζπγθέληξσζεο. Έηζη άξρηζε έλα λέν κνλνπάηη ζηε δσή κνπ.» Μέρξη εδψ πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη δελ ππάξρεη θαζφινπ ζξεζθεπηηθή κεηαζηξνθή. Ο Γηνχξη είλαη αθφκα έλαο ηδεαιηζηήο λένο πνπ μαθληθά ηνλ ζηξίκσμαλ θαη ηνλ έζηεηιαλ ζηα γθνπιάγθ. «Όινη καο ήκαζηαλ ηόηε αζετζηέο θαη καξμηζηέο ηνπ επξσθνκκνπληζηηθνύ ζηξαηνπέδνπ. Απηό ζεκαίλεη όηη πηζηεύακε όηη ν καξμηζκόο είλαη κηα αιεζηλή δηδαζθαιία πνπ νδεγεί ην ιαό ζ’ έλα ιακπξό κέιινλ, ζ’ έλα βαζίιεην ειεπζεξίαο θαη δηθαηνζύλεο, θη όηη νη εγθιεκαηίεο ηεο Μόζραο δελ ήζειαλ γηα θάπνην ιόγν λα πξαγκαηνπνηήζνπλ απηή ηε δηδαζθαιία ζηε δσή. Σην ζηξαηόπεδν ζπγθέληξσζεο απηή ε ηδέα πέζαλε θαη γηα πάληα ζε όινπο καο». Δδψ δελ ζα εηζέιζσ ζην εξψηεκα ηεο θηινζνθίαο ηνπ θνκκνπληζκνχ, αιιά ζα ζεκεηψζσ κφλν ην γεγνλφο φηη ν Γηνχξη έπεζε ζε κηα θαηάζηαζε απειπηζίαο. Έραζε ηελ πίζηε ζ’ απηφ πνπ είρε πηζηέςεη κέζσ ηεο εθπαίδεπζήο ηνπ: φηη δειαδή ν θνκκνπληζκφο είλαη κηα ηδεαιηζηηθή δηδαζθαιία πνπ θέξλεη επηπρία θαη εηξήλε. Δίδε φηη, ζηελ πξάμε, ν θνκκνπληζκφο δελ ήηαλ απηφ πνπ αμίσλε πσο είλαη. Σφηε θάηη άξρηζε λα ζπκβαίλεη ζηελ ςπρή ηνπ. «Θα ήζεια λα απνθαιχςσ ιίγν ηελ πνξεία ηεο πλεπκαηηθήο αλαγέλλεζεο», ιέεη, «έηζη ψζηε λα κπνξείηε λα δείηε πφζν αδηάθνπα ελεξγεί ζην ξσζηθφ ιαφ. Γελ είκαη κφλν εγψ θη φζνη ήηαλ καδί κνπ, πνπ δηήιζαλ ην πλεπκαηηθφ κνλνπάηη απφ ηνλ αζετζκφ ζηε ζξεζθεπηηθή πίζηε. Απηή είλαη κηα ηππηθή εθδήισζε γηα ηα ζνβηεηηθά πνιηηηθά



ζηξαηφπεδα ζπγθέληξσζεο. Ση ζπκβαίλεη κε ην ιαφ καο; Ζ δηεξγαζία ηεο πλεπκαηηθήο αλαγέλλεζεο έρεη δχν ζηάδηα. Πξψηα δηαθξίλνπκε θαζαξά ηελ αιεζηλή θχζε ηνπ Μαξμηζκνχ θαη απειεπζεξσλφκαζηε απφ νπνηεζδήπνηε ςεπδαηζζήζεηο ζρεηηθέο κε απηήλ. Μεηά απφ εκβξηζή θαη βαζπζηφραζηε αλάιπζε αλαθαιχπηνπκε φηη ν καξμηζκφο ζηελ νπζία ηνπ είλαη κηα ζθέηε δηδαζθαιία νινθιεξσηηζκνχ, πνπ είλαη κηα απφιπηε ζθιαβηά θαη θάζε θνκκνπληζηηθφ θφκκα ζε νπνηαδήπνηε ρψξα, εθ’ φζνλ αλαιάβεη ηελ πξαγκάησζε ηνπ καξμηζηηθνχ πξνγξάκκαηνο, ζα αλαγθαζηεί λα επαλαιάβεη φ,ηη έθαλαλ θαη λα θάλνπλ νη θνκκνπληζηέο ηεο Μφζραο, αιιηψο ζα απνθεξχμεη ην Μαξμηζκφ θαη ηνλ αζετζκφ θαη ζα δηαιπζεί. Έρνληαο θαηαιάβεη απηή ηελ απιή αιήζεηα, ράλνπκε ηελ ηδενινγηθή βάζε πάλσ ζηελ νπνία είρακε ελαληησζεί ζηε καξμηζηηθή ζθιαβηά. Πέθηνπκε ζ’ έλα πλεπκαηηθφ θελφ, πνπ δέξλεη πίζσ ηνπ κηα αθφκα βαζχηεξε θξίζε.» Μεηά ν Γηνχξη καο ιέεη πσο απηφο ν ίδηνο άξρηζε λα κπαίλεη ζ’ απηή ηε βαζεηά θξίζε: «Αθ’ φηνπ ειεπζεξσζήθακε απφ ην ζηξαηφπεδν (δειαδή απφ πνηλή επηά ρξφλσλ) νη πξννπηηθέο καο γηα ην κέιινλ ήηαλ ηέηνηεο πνπ δελ ζα κπνξνχζακε λα επρφκαζηε νχηε γηα έλαλ ερζξφ: είηε ζα πεγαίλακε πίζσ ζην ζηξαηφπεδν θαη ζα παξακέλακε εθεί γηα ην ππφινηπν ηεο δσήο καο είηε ζα πεζαίλακε ζε θάπνηα ςπρηαηξηθή θπιαθή είηε ζα καο δνινθνλνχζε ε κπζηηθή αζηπλνκία ρσξίο δίθε ή αλάθξηζε. Σ’ απηέο ηηο ζπλζήθεο πλεπκαηηθήο θξίζεο, ρσξίο δηέμνδν, αλαθύπηεη αλαπόθεπθηα ην πξσηεύνλ εξώηεκα γηα κηα θνζκνζεσξία: γηα πνην ιόγν δσ αλ δελ ππάξρεη δηέμνδνο; Καη όηαλ έξρεηαη απηή ε ηξνκεξή ζηηγκή, ν θαζέλαο από καο ληώζεη όηη ν ζάλαηνο ηνλ έρεη πηάζεη από ην ιαηκό: αλ δελ έξζεη θάπνην είδνο πλεπκαηηθήο απάληεζεο, ε δσή θηάλεη ζ’ έλα ηέινο, γηαηί ρσξίο Θεό όρη κόλν «όια επηηξέπνληαη», αιιά ε ίδηα δσή δελ έρεη αμία θαη λόεκα, Είδα ζην ζηξαηόπεδν πσο νη άλζξσπνη ηξειιαίλνληαη ή έδηλαλ ηέξκα ζηε δσή ηνπο απηνθηνλώληαο. Κη εγώ ν ίδηνο έλησζα θαζαξά όηη αλ, ζε ηειεπηαία αλάιπζε, έθηαλα ζην νξηζηηθό θαη ηειεζίδηθν ζπκπέξαζκα όηη δελ ππάξρεη Θεόο, ζα ήκνπλ απιά ππνρξεσκέλνο λα απηνθηνλήζσ, εθ’ όζνλ είλαη αηζρξό θαη ππνηηκεηηθό γηα έλα ινγηθό πιάζκα λα παξαηείλεη κηα βαζαληζηηθή δσή ρσξίο λόεκα. Έηζη, ζην δεύηεξν ζηάδην ηεο πλεπκαηηθήο αλαγέλλεζεο αλαθαιύπηνπκε όηη ν αζετζκόο, αλ κειεηεζεί σο πξνο ηελ ινγηθή ηνπ θαηάιεμε, κνηξαία θέξλεη έλαλ άλζξσπν ζηνλ όιεζξν, γηαηί είλαη κηα ηέιεηα δηδαζθαιία αλεζηθόηεηαο, θαθνύ θαη ζαλάηνπ. Έλα ηξαγηθφ ηέινο (απηνθηνλία ή ηξέιια) ζα ήηαλ θαη ην δηθφ κνπ κεξίδην αλ, γηα θαιή κνπ ηχρε, δελ ζπλέβαηλε, ηελ 1ε ΢επηεκβξίνπ ην 1962, ην κεγαιχηεξν ζαχκα ζηε δσή κνπ. Δθείλε ηε κέξα δελ ζπλέβε θαλέλα γεγνλφο, δελ ππήξραλ εμσηεξηθέο επηξξνέο∙ ζπιινγηδφκνπλ ζε απνκφλσζε ην πξφβιεκά κνπ: ‘’Να δεη θαλείο ή λα κε δεη;’’ Δθείλνλ ηνλ θαηξφ ήδε ζπλεηδεηνπνηνχζα φηη ην λα πηζηεχζεηο ζην Θεφ ήηαλ ζσηεξηψδεο. Ήζεια πνιχ λα πηζηέςσ ζ’ Απηφλ∙ αιιά δελ κπνξνχζα λα θνξντδέςσ ηνλ εαπηφ κνπ: δελ είρα πίζηε. Καη μαθληθά ήξζε έλα δεπηεξόιεπην όηαλ κε θάπνηνλ ηξόπν είδα γηα πξώηε θνξά (ζαλ λα ‘ρε αλνίμεη ην παξάζπξν ελόο ζθνηεηλνύ δσκαηίνπ ζηνλ ειηνθώηηζην δξόκν), θαη ην επόκελν δεπηεξόιεπην ήμεξα ήδε κε βεβαηόηεηα όηη ν Θεόο ππάξρεη θαη όηη ν Θεόο είλαη ν Ιεζνύο Φξηζηόο ηεο Οξζνδνμίαο, θαη όρη θάπνηνο άιινο ζεόο. Απνθαιώ ηε ζηηγκή απηή ην κεγαιύηεξν ζαύκα, γηαηί απηή ε αθξηβήο γλώζε δελ ήξζε ζε κέλα κέζσ ηεο ινγηθήο (απηό ηνπ μέξσ ζίγνπξα), αιιά κε θάπνηνλ άιιν ηξόπν, θαη είκαη αλίθαλνο λα εμεγήζσ απηή ηε ζηηγκή νξζνινγηζηηθά... Κη έηζη από έλα ηέηνην ζαύκα άξρηζε ε λέα πλεπκαηηθή κνπ δσή, ε νπνία κε βνήζεζε λα αληέμσ άιια ηξηάληα ρξόληα δσήο ζε ζηξαηόπεδα ζπγθέληξσζεο θαη θπιαθέο, κηα κεηαλάζηεπζε κε ην δόξη, θαη ειπίδσ λα κε βνεζήζεη λα αληέμσ όιεο ηηο δπζθνιίεο ηεο δσήο ελόο κεηαλάζηε.» «Καη απηή ε ‘’ζηηγκή πίζηεο’’, απηφ ην κέγηζην ζαχκα, βηψλεηαη ηψξα ζηε Ρσζία απφ ρηιηάδεο αλζξψπνπο, θαη φρη κφλν ζε ζηξαηφπεδα ζπγθέληξσζεο θαη θπιαθέο. Ο Ηγθφξ Ογθνπξηζψθ, ηδξπηήο ηεο Υξηζηηαλνζνζηαιηζηηθήο Έλσζεο, ήξζε ζηελ πίζηε φρη ζηα ζηξαηφπεδα αιιά ζην Παλεπηζηήκην. Ζ ζξεζθεπηηθή αλαγέλλεζε είλαη έλα ηππηθφ θαηλφκελν ζηε ζχγρξνλε Ρσζία. Καζεηί πλεπκαηηθά δσληαλφ αλαπφθεπθηα επηζηξέθεη ζην Θεφ. Καη είλαη απφιπηα θαλεξφ φηη έλα ηέηνην ζσηεξηψδεο ζαχκα, παξ’ φιε ηελ ηζρχ ηεο θνκκνπληζηηθήο πνιηηηθήο, κπνξεί λα επηηειεζζεί κφλν απφ ηνλ Παληνδχλακν Θεφ, ν Οπνίνο δελ άθεζε ην Ρσζηθφ ιαφ ζε ηξνκεξή δπζηπρία θη εληειψο αλππεξάζπηζην κπξνζηά ζε πνιινχο ερζξνχο.» (Απφ ην βηβιίν «Ζ Ρσζηθή αλαγέλλεζε».) 5. ΢ΤΜΠΕΡΑ΢ΜΑ Ζ εκπεηξία απηνχ ηνπ αλζξψπνπ, ηνπ Γηνχξη Μαζθψθ, καο δείρλεη κε ηνλ πην πξαθηηθφ ηξφπν πσο ν Θεφο απνθαιχπηεη ηνλ Δαπηφ Σνπ. Κάηη ζπκβαίλεη κέζα ηελ θαξδηά∙ θαη, ελψ ν πφλνο βνεζά ζ’ απηή ηε κεηακφξθσζε, δελ ππάξρνπλ ζίγνπξνη ηξφπνη ψζηε ε κεηακφξθσζε λα επηηεπρζεί. Γηα παξάδεηγκα, ηα ηειεπηαία 60 ρξφληα πνιιά έληππα πνπ εθδίδνληαη. Πξνεξρφκελα απφ ηε Ρσζία, πεξηγξάθνπλ πεξηπηψζεηο αλζξψπσλ πνπ ππέθεξαλ θαη δελ κεηαζηξάθεθαλ. Τπάξρεη ζηελ Αγγιηθή έλα πνιχ ελδηαθέξνλ βηβιίν πνπ ηηηινθνξείηαη Η νκνινγία κνπ, θαη έρεη γξαθεί απφ έλα Ρψζν νλφκαηη Μαξηζέλθν. Ο Μαξηζέλθν είλαη απιψο έλαο ηίκηνο άλζξσπνο πνπ δελ κπνξνχζε λ’ αληέμεη ηε θνβεξή θαηάζηαζε πξνζπνίεζεο πνπ επηθξαηεί ζηε ΢νβηεηηθή Ρσζία – ην γεγνλφο φηη φινη ζνπ ιέλε ςέκκαηα. Γη’ απηφ εθείλνο είπε ηελ αιήζεηα, θαη γη’ απηφ ηνλ έζηεηιαλ ζε ζηξαηφπεδν. Οη αξρέο ηνλ ππέβαιιαλ ζηηο ζπλήζεηο αλαθξίζεηο θαη ηνπ έιεγαλ ζπλερψο «Ξέξεηο, αλ δηαηεξήζεηο απηέο ζνπ ηηο ηδέεο, αθόκα θη λα βγεηο έμσ, ζα



μαλαγπξίζεηο εδώ. Γηαηί δελ αιιάδεηο κόλν, θαη δελ θάλεηο ό,ηη θάλνπλ όινη νη άιινη;» «Δελ κπνξώ», είπε απηφο, «είκαη ηίκηνο άλζξσπνο»! Παξαηεξψληαο ηνπο πηζηνχο, ζπκπέξαλε φηη ήηαλ νη κφλνη επηπρηζκέλνη άλζξσπνη ζηα ζηξαηφπεδα εγθιεηζκνχ, απφ ηελ ζηηγκή πνπ έιεγαλ «Υπνθέξσ γηα ην Φξηζηό», θαη απνδέρνληαλ φ,ηη ηνπο ζπλέβαηλε. «»Αιιά δελ κπνξώ λα είκαη ζαλ θη απηνύο», έιεγε, «γηαηί δελ πηζηεύσ ζηνλ Φξηζηό». Κη έηζη παξαιίγν λα ηξειιαζεί, θνηηψληαο ηνπο δεζκνθχιαθεο θαη ζέινληαο λα θνπαλήζεη ηηο πφξηεο πάλσ ηνπο. ΋ηαλ βγήθε απφ ηε θπιαθή, ήηαλ γεκάηνο πηθξία θαη ήζειε λα ζθνηψζεη φινπο ηνπο δπλάζηεο ηνπ. Ήμεξε φηη επξφθεηην λα μαλαπάεη αθξηβψο ζην ζηξαηφπεδν∙ θαη πξάγκαηη, κφιηο έγξαςε ην βηβιίν ηνπ, ηνλ μαλαπήγαλ πίζσ. Έηζη βιέπνπκε φηη, ζηελ πεξίπησζε ηνπ Μαξηζέλθν, ε θαξδηά δελ καιάθσζε, αιιά παξέκεηλε ζθιεξή. Βέβαηα, ε θαξδηά είλαη θάηη πνιχπινθν, θαη ίζσο θάπνηα κέξα ν Μαξηζέλθν αιιάμεη. Πάλησο ε νκνινγία ηνπ δείρλεη φηη δελ κπνξνχκε απιά λα βάινπκε έλαλ άλζξσπν ζε ζηξαηφπεδν ζπγθέληξσζεο θαη λα πνχκε πσο έηζη ζα ηνλ θάλνπκε Υξηζηηαλφ. Κάπνηνη γίλνληαη Υξηζηηαλνί θαη θάπνην άιιν φρη. ΋ηαλ ε κεηαζηξνθή ιακβάλεη ρψξα, ε δηαδηθαζία ηεο απνθάιπςεο ζπκβαίλεη πνιχ απιά: έλα πξφζσπν είλαη ζε αλάγθε, ππνθέξεη, θαη κε θάπνηνλ ηξφπν αλνίγεη ν άιινο θφζκνο. ΋ζν πεξηζζφηεξν ηαιαηπσξείζαη θαη βαζαλίδεζαη, θαη είζαη απειπηζκέλνο γηα ην Θεφ, ηφζν πεξηζζφηεξν Δθείλνο πξφθεηηαη λα έξζεη πξνο βνήζεηά ζνπ, απνθαιχπηνληαο Πνηνο είλαη, θαη δείρλνληαο ζνπ ηε δηέμνδν. Γη’ απηφ ην ιφγν δελ πξέπεη λα ςάρλνπκε γηα ζεακαηηθά πξάγκαηα, φπσο ηα ζαχκαηα. Ξέξνπκε απφ ηελ ηζηνξία ηνπ π. Νηθήηα, πνπ αλαθέξζεθε λσξίηεξα, φηη απηή είλαη ε ρεηξφηεξε πηζαλή πξνζέγγηζε θαη νδεγεί ζε πιάλε. Ζ ζσζηή πξνζέγγηζε βξίζθεηαη ζηελ θαξδηά πνπ πξνζπαζεί λα ηαπεηλσζεί θαη μέξεη απιά φηη ππνθέξεη, θη φηη θάπσο ππάξρεη κηα πςειφηεξε αιήζεηα ε νπνία φρη κφλν κπνξεί λα βνεζήζεη ηνλ πφλν, αιιά κπνξεί λα ηνλ θέξεη ζε κηα εληειψο δηαθνξεηηθή δηάζηαζε. Απηφ ην ζπκπέξαζκα απφ ηνλ πφλν ζηελ ππεξβαηηθή πξαγκαηηθφηεηα αληαλαθιά ηε δσή ηνπ Υξηζηνχ, ν Οπνίνο έπαζε πάλσ ζην ΢ηαπξφ, ππέθεξε ην πην θξηθηαζηηθφ θη αηηκσηηθφ είδνο ζαλάηνπ, θαη κεηά, πξνο ηέιεηα θαηάπιεμε ησλ ίδησλ ησλ καζεηψλ Σνπ, αλαζηήζεθε απφ ηνπο λεθξνχο, αλειήθζε ζηνπο Οπξαλνχο, απέζηεηιε ην Άγην Πλεχκα Σνπ θη άξρηζε φιε ηελ ηζηνξία ηεο Δθθιεζίαο Σνπ. Απηά είλαη βαζηθά φζα ήζεια λα πσ ζρεηηθά κε ηελ απνθάιπςε ζηελ Οξζνδνμία. Μπνξείηε λα θάλεηε θάπνηεο εξσηήζεηο ή λα ζπδεηήζνπκε πάλσ ζ’ απηφ ην ζέκα. 6. ΕΡΩΣΗ΢ΕΙ΢ ΚΑΙ ΑΠΑΝΣΗ΢ΕΙ΢ Δ: Αλ νη δαίκνλεο εκθαλίδνληαη σο άγγεινη θαη ιέλε ηα πξάγκαηα πνπ ζα έιεγαλ νη άγγεινη, ηφηε πσο κπνξεί θαλείο λα δηαθξίλεη πνηα είλαη ε αιήζεηα; Α: Απηή είλαη κηα πνιχ θαιή εξψηεζε. Πξέπεη λα ηαπεηλσζείο∙ πξέπεη λα είζαη ζε κηα θαηάζηαζε φπνπ ζα ζέιεηο ηελ αιήζεηα ηνπ Θενχ, θη φρη λα ςάρλεηο γηα «εκπεηξίεο». Φπζηθά, ζα έιεγα λα γίλεηο έλαο Οξζφδνμνο Υξηζηηαλφο θαη λα αλαθαιχςεηο φινπο ηνπο θαλφλεο πνπ θαηεπζχλνπλ κηα ρξηζηηαληθή δσή. Απηφ βνεζά, παξ’ φηη δελ είλαη εγγχεζε γηαηί κπνξείο λα πιαλεζείο θαη σο Οξζφδνμνο Υξηζηηαλφο επίζεο. Οη Παηέξεο ηεο Δθθιεζίαο παξέρνπλ βαζηθέο ζπκβνπιέο. Γηα παξάδεηγκα, ιέλε φηη, αλ θάπνηνο εκθαληζηεί ζε ζέλα σο άγγεινο θσηφο, δείμε δπζπηζηία. Ο Θεφο δελ ζα ζε επηθξίλεη αλ ζέιεη πξαγκαηηθά λα εκθαληζηεί ζε ζέλα θη εζχ Σνλ απνξξίπηεηο, επεηδή αλ πξαγκαηηθά ζέιεη λα ζνπ ζηείιεη θάπνην κήλπκα, ζα έξζεη μαλά θαη ζα βξεη έλαλ ηξφπν λα ζε πιεζηάζεη. ΢ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ζε επαηλεί πνπ είζαη δχζπηζηνο, επεηδή δελ ζέιεηο λα πέζεηο ζε πιάλε. Απηνί πνπ είλαη ζε πην πξννδεπκέλε πλεπκαηηθή θαηάζηαζε, κε πεξηζζφηεξε πείξα ζ’ απηά ηα πξάγκαηα, έρνπλ δξάζεη κε άιινπο ηξφπνπο. Έρνπκε έλα παξάδεηγκα απφ ηνλ βίν ηνπ αγίνπ Αλησλίνπ ηνπ Μεγάινπ, ν νπνίνο έβιεπε δαίκνλεο φιε ηελ ψξα. ΋ηαλ ηνλ ξψηεζαλ πσο κπνξνχζε λα δηαθξίλεη ηα πλεχκαηα, είπε, «Όηαλ εκθαλίδεηαη έλαο άγγεινο, ληώζσ πνιύ ήξεκνο, ελώ όηαλ εκθαλίδεηαη έλαο δαίκνλαο, αθόκα θη αλ κνηάδεη ζαλ άγγεινο, ληώζσ κηα ελόριεζε.» Πάλησο απηή είλαη κηα πνιχ επηθίλδπλε πξνζέγγηζε γηα αξράξηνπο, γηαηί κπνξεί λα ληψζεηε πνιχ ήξεκνο θαη κε ηνπο δαίκνλεο αλ δελ έρεηε πείξα. Ζ βαζηθή απάληεζε ζην εξψηεκά ζαο είλαη θαη πάιη, ην λα κπείηε ζηελ ηάμε ηεο Οξζφδνμεο Δθθιεζίαο. Καζψο ζα δηαβάδεηε ζπκβάληα ζαλ απηά ηνπ αγίνπ Νηθήηα θαη δείηε πσο παξνπζηάδνπλ ηνλ εαπηφ ηνπο νη δαίκνλεο, ηφηε κπνξείηε ζπρλά, κφλν κε ην πνπ ζα γλσξίδεηε έλα ηππηθφ ηξφπν κε ηνλ νπνίν πξνζπαζνχλ λα ζαο θνξντδέςνπλ, λα απνθξνχζεηε κηα πιάλε ζηε ζηηγκή. Δ: Μπνξείηε λα κηιήζεηε γηα ηελ Οξζφδνμε ζέαζε ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο, θαη, ζε ζρέζε κ’ απηφ, ηελ ζέαζε ησλ κε Οξζφδνμσλ ρξηζηηαληθψλ νκνινγηψλ – αλ ην Άγην Πλεχκα είλαη παξφλ ζ’ απηέο; Α: Σν Άγηνο Πλεχκα απεζηάιε απφ ηνλ Κχξην εκψλ Ηεζνχ Υξηζηφ ηελ εκέξα ηεο Πεληεθνζηήο, ηελ πεληεθνζηή κέξα κεηά ηελ Αλάζηαζή Σνπ, ηε δέθαηε εκέξα αθ’ φηνπ Απηφο ν Ίδηνο αλειήθζε ζηνπο νπξαλνχο, κε ζθνπφ ην Άγην Πλεχκα λα παξακείλεη καδί κε ηελ Δθθιεζία κέρξη ηε ζπληέιεηα ησλ αηψλσλ. Ηζηνξηθά, ήηαλ κία ε Δθθιεζία πνπ ίδξπζε.



Τπάξρνπλ πεξηπηψζεηο ζηε ζχγρξνλε επνρή φπνπ νη άλζξσπνη ςάρλνπλ ηζηνξηθά λα βξνπλ απηή ηελ Δθθιεζία. Γηα παξάδεηγκα, ππάξρεη νιφθιεξε ε ηζηνξία ηεο Δθθιεζίαο ζηελ Οπγθάληα. Σν 1920, δχν ηεξνζπνπδαζηέο απφ ηελ Οπγθάληα θνηηνχζαλ ζ’ έλα αγγιηθαληθφ ζεκηλάξην θαη άξρηζαλ λα βιέπνπλ φηη ε δηδαζθαιία πνπ ηνπο έθαλαλ δελ ήηαλ ε ίδηα κε ηε δηδαζθαιία πνπ δηάβαδαλ ζηνπο Αγίνπο Παηέξεο. Σφηε άξρηζαλ λα ζθέθηνληαη φηη ε απάληεζε πξέπεη λα είλαη ν Ρσκαηνθαζνιηθηζκφο – φηη απηή πξέπεη λα είλαη ε αξραία Δθθιεζία. ΢ηελ έξεπλά ηνπο γηα ηελ «πξαγκαηηθή, αξραία Δθθιεζία» (φπσο ηελ απνθαινχζαλ), άξρηζαλ λα πεγαίλνπλ ζ’ έλα Ρσκαηνθαζνιηθφ ΢εκηλάξην θαη είδαλ φηη, θαη πάιη, ε δηδαζθαιία πνπ ιάκβαλαλ ήηαλ δηαθνξεηηθή απφ απηήλ ησλ αξραίσλ Παηέξσλ ηεο Δθθιεζίαο. Άξρηζαλ λα ιέλε, «Αλ ε αιήζεηα κπνξεί λα παξαπνηεζεί κε ηέηνηνλ ηξφπν, ηφηε πνπ είλαη ε αιήζεηα ηνπ Υξηζηνχ;» Καη ηφηε άθνπζαλ γηα ηελ Οξζφδνμε πίζηε θαη πέξαζαλ απφ θάζε είδνπο δνθηκαζίεο γηα λα αλαθαιχςνπλ πνπ βξηζθφηαλ. Πξψηα βξήθαλ θάπνηνλ πνπ απηναπνθαιείηαη Οξζφδνμνο αιιά ήηαλ κφλν έλαο ηζαξιαηάλνο, πνπ έδηλε απηά πνπ εθείλνο απνθαινχζε κπζηήξηα. ΋ηαλ έλαο Έιιελαο ιατθφο ηνπο είπε φηη ππήξρε θάηη παξάμελν ζ’ απηφλ ηνλ άλζξσπν, ην είδαλ, κεηαζηξάθεθαλ, άιιαμαλ κπαιά θη άξρηζαλ πάιη λα ςάρλνπλ. Ο πξψηνο Οξζφδνμνο επίζθνπνο πνπ ζπλάληεζαλ δελ ήηαλ πνιχ θαιφο επίζθνπνο, θαη είπε, «Α, κε ζηελαρσξηέζηε. ΋ιεο νη ζξεζθείεο ίδηεο είλαη. Πεγαίλεηε πίζσ ζηνπο Αγγιηθαλνχο.» Κη εθείλνη δελ άθεζαλ λα ηνπο απνγνεηεχζεη απηφ. Σειηθά βξήθαλ έλαλ Οξζφδνμν Δπίζθνπν πνπ δίδαζθε φ,ηη έπξεπε λα δηδάζθεη, θη έγηλαλ Οξζφδνμνη. ΢ήκεξα ε Δθθιεζία έρεη εμαπισζεί ζηελ Αθξηθή: απφ ηελ Οπγθάληα ζηελ Κέλπα, ζην Εαΐξ, ζηελ Σαλδαλία θη αθφκα πην πέξα. Έρνπκε αθφκα θαη ερνγξαθήζεηο απφ ηηο Λεηηνπξγίεο ηνπο, πνπ είλαη πνιχ εληππσζηαθέο. Έρνπλ πάξεη ηε Βπδαληηλή, Διιεληθή ςαικσδία θαη, ρσξίο λα πξνζπαζνχλ λα ηεο θάλνπλ θάηη (απιψο ςέιλνπλ κε ην δηθφ ηνπο ηξφπν, ζηε δηθή ηνπο γιψζζα), αθνχγεηαη πνιχ επηβιεηηθά, κε έλα ηνπηθφ αθξηθαληθφ ρξψκα. Έθαλαλ ζηε Βπδαληηλή ςαικσδία ην ίδην πξάγκα πνπ έθαλαλ νη Έιιελεο φηαλ πήξαλ ηελ Δβξατθή ςαικσδία. Έηζη απηνί νη Αθξηθαλνί έςαμαλ ηζηνξηθά θαη βξήθαλ φηη ππάξρεη κηα Δθθιεζία πνπ πξνέξρεηαη θαη’ επζείαλ απφ ην Υξηζηφ θαη δηδάζθεη απηά πνπ δηδάζθνληαλ ζηνπο αξραίνπο θαηξνχο: ε Οξζφδνμε Δθθιεζία. Απφ ηζηνξηθή ζθνπηά, κπνξείηε επίζεο λα δείηε φηη νη άιιεο εθθιεζίεο εμεηξάπεζαλ απφ απηήλ: πξψηα απφ φινπο ν Ρσκαηνθαζνιηθηζκφο ηνλ 11ν αη., φηαλ ηειηθά ην ζέκα ζπδήηεζεο ζρεηηθά κε ηε ζέζε ηνπ Πάπα ζηελ Δθθιεζία έθηαζε ζε θξίζηκε θακπή, θαη ν Πάπαο απέξξηςε ηελ Οξζφδνμε απάληεζε, παίξλνληαο καδί ηνπ φιε ηε Γχζε. Μέρξη ζήκεξα, ην Άγην Πλεχκα δξα ζηελ Οξζφδνμε Δθθιεζία. ΢ηηο πεξηζζφηεξεο Γπηηθέο, πξνηεζηαληηθέο νκάδεο, φ,ηη θαη αλ έρνπλ ζπαλίσο θαιείηαη κπζηήξην, θη έηζη δελ ζα ςάρλαηε γηα ηε ράξε ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο ζε θάηη πνπ θαη νη ίδηνη δελ ζεσξνχλ σο κπζηήξην. Βεβαίσο νη Ρσκαηνθαζνιηθνί θαη θάπνηεο άιιεο νκάδεο ζεσξνχλ φηη έρνπλ κπζηήξηα. Δγψ πξνζσπηθά ζα έιεγα φηη ηα πξαγκαηηθά κπζηήξηα, κε ηελ έλλνηα πνπ ηα ζεκειίσζε ν Υξηζηφο, κπνξνχλ λα βξεζνχλ κφλν ζηελ Οξζφδνμε Δθθιεζία∙ θη εθείλνη πνπ, παίξλνληαο ηελ νλνκαζία ηνπ κπζηεξίνπ, πξνζπαζνχλ λα θάλνπλ ην θαιχηεξν πνπ κπνξνχλ κ’ απηφ – απηφ είλαη έλα ζέκα κεηαμχ ηεο ςπρήο θαη ηνπ Θενχ, θη ν Θεφο κπνξεί λα θάλεη φ,ηη ζέιεη κε εθείλε ηελ ςπρή – απηφ είλαη δηθή Σνπ ππφζεζε. Μπνξεί λα κελ είλαη απιψο θάηη ςπρνινγηθφ. Γελ μέξσ, απηφ ζα ην απνθαζίζεη ν Θεφο. Αιιά νη ηξφπνη πνπ Δθείλνο θαζηέξσζε ζηελ Δθθιεζία πεξλνχλ απφ γεληά ζε γεληά κέρξη απηήλ αθξηβψο ηε κέξα ζηελ Οξζφδνμε Δθθιεζία. Πξαγκαηηθά κπνξείηε λα δείηε ηζηνξηθά φηη θάλνπκε ηα ίδηα πξάγκαηα πνπ γίλνληαλ ζηελ αξραία Δθθιεζία. Ο Φίιηππνο γηα παξάδεηγκα, πήγε ηνλ επλνχρν ζην λεξφ θαη ηνλ βάπηηζε ρσξίο ακθηβνιία κε ηνλ ίδην αθξηβψο ηξφπν φπσο εκείο: κε ηξεηο θαηαδχζεηο εηο ην φλνκα ηνπ Παηξφο θαη ηνπ Τηνχ θαη ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο. Γη’ απηφ ε Οξζνδνμία είλαη γλσζηή σο παιηνκνδίηηθε. Σεξνχκε εζθεκκέλα θαη κε πξνζνρή ηνπο παξαδνζηαθνχο ηξφπνπο πνπ κεηαδφζεθαλ απφ ηνλ Υξηζηφ, ηνπο Απνζηφινπο θαη ηνπο αξραίνπο Παηέξεο ηεο Δθθιεζίαο. Δ: Θα καο πείηε γηα ηελ Οξζφδνμε ζηάζε πξνο ηηο κε ρξηζηηαληθέο ζξεζθείεο; Α: Ο Υξηζηφο ήξζε γηα λα θσηίζεη ηελ αλζξσπφηεηα. Τπάξρνπλ πνιιέο ζξεζθείεο έμσ απφ ηελ απνθάιπςή Σνπ, φπνπ νη νπαδνί είλαη εηιηθξηλείο – δελ αζθνχλ απιψο δαηκνλνιαηξεία – θαη φπνπ ε ςπρή πξνζπαζεί πξαγκαηηθά λα θηάζεη ην Θεφ. Θα έιεγα φηη, πξνηνχ νη άλζξσπνη αθνχζνπλ γηα ηνλ Υξηζηφ, απηέο νη ζξεζθείεο είλαη θαιέο κέρξη εθεί πνπ πάλε, αιιά δελ κπνξνχλ λα ζαο θέξνπλ ζην ζηφρν: ν ζηφρνο είλαη ε αηψληα δσή θαη ε βαζηιεία ησλ νπξαλψλ, θαη ν Θεφο ήξζε ελ ζαξθί γηα λα δηαλνίμεη απηά ζε καο. Γη’ απηφ, ν Υξηζηηαληζκφο είλαη ν αιεζηλφο δξφκνο∙ κπνξεί λα επηζεκάλεηε ζρεηηθά ζηνηρεία αιήζεηαο ζε άιιεο ζξεζθείεο, θαη ζπρλά είλαη πνιχ βαζηά, αιιά δελ αλνίγνπλ ηνλ νπξαλφ. Μφλνλ φηαλ ν Υξηζηφο ήξζε ζηε γε θαη είπε ζην ιεζηή «ζα είζαη καδί κνπ ζηνλ Παξάδεηζν», άλνημε πξαγκαηηθά ν νπξαλφο γηα ηνπο αλζξψπνπο. Δ: Ώζηε νη άλζξσπνη πνπ δελ γλψξηζαλ ηελ απνθάιπςε ηνπ Υξηζηνχ δελ έρνπλ πξφζβαζε ζηελ αιήζεηα; Α: Απηνί πνπ δελ άθνπζαλ πνηέ γηα ην Υξηζηφ; Απηφ ζα θξίλεη ν Θεφο. ΢ηελ Παιαηά Γηαζήθε, νη άλζξσπνη επίζεο δελ είραλ αθνχζεη γηα ην Υξηζηφ, θαη ηφηε ν Υξηζηφο ήξζε θαη ηνπο θήξπμε ζηνλ Άδε. Δπίζεο, θαη ν άγηνο Ησάλλεο ν Βαπηηζηήο, πηζηεχνπκε, πήγε ζηνλ Άδε πξηλ απφ ην Υξηζηφ θαη θήξπμε φηη ν Υξηζηφο επξφθεηην λα έξζεη εθεί κε ζθνπφ λα ειεπζεξψζεη φζνπο ήζειαλ λα ειεπζεξσζνχλ, φζνπο ήζειαλ λα πηζηέςνπλ ζ’ Απηφλ. Ώζηε ν Θεφο κπνξεί λ’ απνθαιχςεη ηελ αιήζεηα ζε φζνπο δελ είραλ πνηέ ηελ επθαηξία λα Σνλ αθνχζνπλ: δειαδή, ζ’ απηνχο πνπ δελ απέξξηςαλ ζην Δπαγγέιην, αιιά απιψο δε λ άθνπζαλ γη’ απηφ. Αιιά απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα δερηείο ηελ



απνθάιπςε, ηφηε βέβαηα είζαη πνιχ πην ππεχζπλνο απφ νπνηνλδήπνηε άιινλ. Έλαο άλζξσπνο πνπ δέρεηαη ηελ απνθάιπςε ηνπ ζαξθσκέλνπ Θενχ θαη δε λ δεη θαηφπηλ ζχκθσλα κε απηήλ, είλαη ζε πνιχ ρεηξφηεξε κνίξα απφ νπνηνλδήπνηε εηδσινιάηξε ηεξέα ή άιινλ παξφκνην . Δ: Κάηη γηα ην νπνίν δελ μέξσ πνιιά, θαη πηζαλψο πνιινί άιινη δελ μέξνπλ, είλαη πνηεο είλαη νη ζπγθεθξηκέλεο δηαθνξέο θαη νη νκνηφηεηεο κεηαμχ, αο πνχκε, ηεο Ρσζηθήο Οξζφδνμεο Δθθιεζίαο θαη ηεο Ρσκαηνθαζνιηθήο Δθθιεζίαο αλαθνξηθά κε ηα δηαθνξεηηθά δφγκαηα θαη ηδέεο, φπσο ε ηξηαδηθφηεηα ηνπ Θενχ θαη ην αλ παληξεχνληαη νη ηεξείο ή φρη – φιεο απηέο νη ρίιηεο θαη κία κηθξέο δηαθνξέο. Α: Τπάξρνπλ πνιιέο κηθξέο δηαθνξέο. Τπάξρεη κηα βαζηθή δηαθνξά, λνκίδσ, θαη ζα ηελ εμεγήζσ εηδηθά ζε ζρέζε κε ην Άγην Πλεχκα. Ζ Δθθιεζία ηνπ Υξηζηνχ είλαη πνπ δίλεη ράξε ζηνπο αλζξψπνπο∙ θαη ζηε Γχζε, φηαλ ε Ρψκε απνζρίζζεθε απφ απηή ηελ Δθθιεζία, απηή ε Υάξε ράζεθε ζηελ πξαγκαηηθφηεηα (κπνξεί θάπνηνη άλζξσπνη λα ηελ έβξηζθαλ πεξηζηαζηαθά εδψ θη εθεί, αιιά ε Δθθιεζία ηνπο ζαλ ζχλνιν είρε απνθνπεί απφ ηελ παξνρή ηεο Υάξηηνο). Βιέπσ ηνλ ζχγρξνλν Καζνιηθηζκφ ζαλ κηα πξνζπάζεηα λα ππνθαηαζηαζεί ε Υάξε, πνπ έρεη ραζεί, απφ αλζξψπηλε επθπΐα. Γη’ απηφ αλάγεη ηνλ Πάπα ζε αιάζεην, γηαηί πξέπεη λα δψζεη κηα απάληεζε ζην εξψηεκα, «πνπ είλαη ε αιήζεηα;» Τπάξρνπλ θάπνηνη πνπ θνηηνχλ ηελ Οξζφδνμε Δθθιεζία καο θαη ιέλε, «Δίλαη αδχλαηνλ νη άλζξσπνη λα βξνπλ αιήζεηα εθεί. Λέηε φηη δελ πηζηεχεηε ζε θαλέλαλ πάπα ή επίζθνπν, θη έηζη δελ ππάξρεη εγγχεζε∙ δελ πηζηεχεηε ζηε Γξαθή, φπσο ζα έθαλαλ νη Πξνηεζηάληεο, πνπ ιέλε φηη ε Γξαθή είλαη ν απνιχησο αιάζεηνο ιφγνο ηνπ Θενχ. Αλ έρεηε κηα δηακάρε, πνηνο ζα πεη ηελ ηειεπηαία ιέμε: «Κη εκείο ιέκε φηη ην Άγην Πλεχκα ζα απνθαιχςεη ηνλ εαπηφ Σνπ. Απηφ ζπκβαίλεη ηδηαίηεξα φηαλ νη επίζθνπνη ζπλέξρνληαη ζε ΢χλνδν, αιιά αθφκα θαη ηφηε κπνξεί λα ππάξμεη ςεπδνζχλνδνο. Κάπνηνο κπνξεί ηφηε λα πεη, «Γελ ππάξρεη ειπίδα!» Αιιά εκείο ιέκε φηη ην Άγην Πλεχκα θαζνδεγεί ηελ Δθθιεζία, θαη γη’ απηφ δελ ζα ηελ πξνδψζεη. Αλ δελ ληψζεηε φηη είλαη έηζη, ηφηε επηλνείηε πξάγκαηα φπσο ην λα θάλεηε ηε Βίβιν αιάζεηε, ή λα θάλεηε ηνλ Πάπα αιάζεην. Δπίζεο, κπνξείηε λα θάλεηε ηα Οξζφδνμα πξάγκαηα έλα είδνο «λφκνπ» - φπσο έθαλαλ νη Ρσκαηνθαζνιηθνί – έηζη ψζηε φια λα είλαη ιεπηνκεξψο θαζνξηζκέλα: αλ παξαβείο απηφλ ην λφκν παο ζηνλ εμνκνιφγν ζνπ, ζνπ βάδεη κηα πνηλή έηζη θη έηζη, θαη είζαη πάιη «ηαθηνπνηεκέλνο». Ζ Οξζνδνμία δελ έρεη ηέηνηα ζεψξεζε∙ απφ απηή ηελ νπηηθή πξνήιζε φιε ε ηδέα ησλ αθέζεσλ, πνπ είλαη κηα ηειείσο λνκηθίζηηθε δηαζηξέβισζε ηεο έλλνηαο ηεο κεηάλνηαο: Αλ κεηαλνήζεηο, φπσο ν ιεζηήο πάλσ ζην ζηαπξφ, κπνξείο λα ζσζείο ηελ ίδηα ζηηγκή. Ζ Οξζνδνμία δίλεη πάληα έκθαζε ζηελ πλεπκαηηθή πιεπξά ηεο ζρέζεο ηεο ςπρήο ελφο αλζξψπνπ κε ην Θεφ∙ θαη φια ηα κπζηήξηα θαη ε πεηζαξρία ηεο Δθθιεζίαο είλαη κφλν κέζα γηα λα ηνπνζεηήζεη θαλείο ηελ ςπρή ηνπ ζσζηά απέλαληη ζην Θεφ: απηφ είλαη ην πιήξσκα ηεο Πίζηεο καο. ΢ηε Ρσκαηνθαζνιηθή Δθθιεζία, κέρξη πνιχ πξφζθαηα πνπ ηα πξάγκαηα άξρηζαλ λα δηαιχνληαη, ε έκθαζε ήηαλ πεξηζζφηεξν ζην λα ππαθνχο έλα νιφθιεξν ζχλνιν θαλφλσλ θαη απφ απηφ λα είζαη «εληάμεη» κε ην Θεφ κε κηα λνκηθίζηηθε έλλνηα, πξάγκα πνπ είλαη έλα ππνθαηάζηαην ηνπ Αγίνπ Πλεχκαηνο. Δ: Θα κπνξνχζαηε λα πείηε θάηη εηδηθά γηα ηνλ Αγγιηθαληζκφ, γηαηί ππάξρεη κηα βέβαηε νκνηφηεηα αλάκεζα ζ’ απηφλ θαη ζ’ απηφ πνπ είπαηε εζείο γηα ηνπο Ρσκαηνθαζνιηθνχο, πνπ ιέλε φηη ν Πάπαο είλαη αιάζεηνο, θαη ηνπο Πξνηεζηάληεο, πνπ ιέλε φηη ε Βίβινο είλαη αιάζεηε. Βιέπσ φηη ν Αγγιηθαληζκφο είλαη ζηε ινγηθή ηνπ λα πξνζπαζείο λα εμηζνξξνπήζεηο απηέο ηηο δχν νπηηθέο, παξ’ φηη θαηαιαβαίλσ φηη κπνξείηε λα πείηε πσο, ηζηνξηθά, είλαη κηα απνθνπή απφ ηελ αξραία Δθθιεζία. Α: ΢ε πνιιέο πεξηπηψζεηο, νη Αγγιηθαλνί πξνζπαζνχλ ζθιεξά, αιιά αξρίδνπλ απφ ηφζν καθξηά... ΋ηαλ έξρεζαη ζην Θεφ, δελ κπνξείο κφλν λα «θαηαζηξψλεηο ζρέδην» ή λα «επηλνείο έλα ζχζηεκα»: πξέπεη λα έξζεηο ζε δσληαλή επαθή κε ηε ράξε Σνπ. Γη’ απηφ ε απάληεζε γηα ηνλ Αγγιηθαληζκφ είλαη λα έξζεη ζε επαθή κε ηελ Δθθιεζία. Δ: Ζ Οξζφδνμε Δθθιεζία έρεη αθφκα ηε λεζηεία θαη φιεο ηηο παιηέο παξαδφζεηο ζρεηηθά κε ηε Μεγάιε ΢αξαθνζηή; Α: Ναη, ππάξρεη κηα θαζνξηζκέλε ηάμε λεζηεηψλ, φπσο αθξηβψο ηελ αξραία επνρή. Απηφ μεθηλά απφ πνιχ παιηά ζηελ ηζηνξία ηεο Δθθιεζίαο. Ξέξνπκε απφ ηε «Γηδαρή ησλ δψδεθα Απνζηφισλ» φηη ηνλ πξψην αηψλα ππήξρε λεζηεία ηηο Σεηάξηεο θαη ηηο Παξαζθεπέο. Δ: Υζεο βξάδπ δψζαηε κηα δηάιεμε γηα ηελ Απνθάιπςε. Μπνξείηε λα καο θάλεηε κηα ζχληνκε ζχλνςή ηεο; Α: Δμέηαδα πεξηζηαηηθά πνπ ζπκβαίλνπλ ζήκεξα σο ζεκεία ηνπ ηέινπο, θαη πνηα ζα ‘πξεπε λα είλαη ε ρξηζηηαληθή καο ζηάζε θνληά ζην ηέινο. Γελ ζα ‘πξεπε λα κεηξάκε ηα ρξφληα ή λα ππνινγίδνπκε πνηνο είλαη ν «βαζηιηάο ηνπ Νφηνπ», ν «βαζηιηάο ηνπ Βνξξά» θ.ν.θ., αιιά λα πεγαίλνπκε πην βαζηά. ΋ινη νη πξψηνη Απφζηνινη έγξαθαλ ζηηο επηζηνιέο ηνπο γηα ηελ αλαγθαηφηεηα ηνπ λα ζθεπηφκαζηε φηη ν Υξηζηφο είλαη θνληά, γηα λα πξνεηνηκαδφκαζηε, φληεο πξψηα απ’ φια πλεπκαηηθά έηνηκνη. Αλ είκαζηε ζ’ απηή ηελ θαηάζηαζε ηεο πξνζκνλήο ηνπ λα έξζεη ν Υξηζηφο ζε καο κε κηα πλεπκαηηθή έλλνηα, είηε ζηηο ςπρέο καο κέζσ ηεο ράξεο είηε ζηνλ θαηξφ ηνπ ζαλάηνπ



καο, ηφηε ην εξψηεκα, πφηε πξφθεηηαη λα έξζεη ζσκαηηθά ζ’ απηή ηε γε ζην ηέινο ηνπ θφζκνπ, δελ ζα καο αλαζηαηψλεη ζε ηέηνηα έθηαζε ψζηε λα πξνζρσξνχκε ζε θάπνηα λέα αίξεζε πνπ πεγαίλεη ζηελ θνξπθή ελφο βνπλνχ θαη πεξηκέλεη λα έξζεη ε εκέξα ηεο Κξίζεσο. Γελ γλσξίδνπκε ηελ εκέξα θαη ηελ ψξα∙ ε θχξηα πξνηεξαηφηεηα είλαη ε πλεπκαηηθή πξνεηνηκαζία. Πάλησο νη θαηξνί καο βξίζνπλ ηφζν πνιχ απφ απηά πνπ ζα κπνξνχζακε λα απνθαιέζνπκε «απνθαιππηηθά» γεγνλφηα, πνπ ζα έπξεπε λα είκαζηε θαιά πιεξνθνξεκέλνη γη’ απηά. Ο Κχξηφο καο ιέεη φηη, παξ’ φηη δελ γλσξίδνπκε ηε κέξα θαη ηελ ψξα, πξέπεη λα πάξνπκε παξάδεηγκα απφ ηε ζπθηά, πνπ φηαλ πξαζηλίδνπλ ηα θχιια ηεο μέξνπκε φηη ην θαινθαίξη είλαη θνληά. Παξνκνίσο, φηαλ φια απηά ηα θαηλφκελα αξρίδνπλ λα ζπκβαίλνπλ, - φηαλ ππάξμεη ε δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγεζεί κηα παγθφζκηα θπβέξλεζε, φηαλ ην Δπαγγέιην θεξπρζεί ζε φια ηα έζλε, φηαλ δεκηνπξγνχληαη ηφζα πνιιά πλεπκαηηθά ξεχκαηα ηα νπνία είλαη ηφζν νθζαικνθαλψο απαηειά, - ππάξρνπλ θαζαξά ζεκεία φηη θάηη βαξπζήκαλην πξφθεηηαη λα ζπκβεί, θαη είλαη πνιχ πηζαλψο ζπλδεδεκέλα κε ην ηέινο ηνπ θφζκνπ. Με ζθνπφ λα είκαζηε πλεπκαηηθά πξνεηνηκαζκέλνη γη’ απηά, είλαη πνιχ δηδαθηηθφ γηα καο λα δηαβάδνπκε ζρεηηθά κε ην ηη ζπκβαίλεη ζηνπο αλζξψπνπο ζηα ζηξαηφπεδα ζπγθέληξσζεο. Σέηνηα πεξηζηαηηθά καο δείρλνπλ πσο, φηη θη αλ γίλεη, - αθφκα θη αλ είκαζηε θάησ απφ ηελ εμνπζία ηνπ ίδηνπ ηνπ Αληηρξίζηνπ θαη καο βάινπλ θπιαθή, κπνξνχκε λα επηβηψζνπκε γηαηί έρνπκε ην Υξηζηφ. Οη δσέο ησλ καξηχξσλ ήηαλ πάληα κηα πεγή εθπαίδεπζεο θαη δηαπαηδαγψγεζεο, θαη άλζξσπνη, γηα ηνπο νπνίνπο κπνξνχκε λα κάζνπκε, γίλνληαη αθφκα θαη ζήκεξα κάξηπξεο. ΚΑΣΟΠΙΝ Έηζη ηέιεησζε ε νκηιία ηνπ π. ΢εξαθείκ. ΢ε δηάζηεκα ιηγφηεξν απφ δχν ρξφληα κεηά, πέζαηλε ζ’ έλα λνζνθνκείν. Μέζα ζην βαζχ πφλν ηεο ηειηθήο ηνπ αζζέλεηαο, ε νπξάληα βαζηιεία γηα ηελ νπνία πξνεηνηκαδφηαλ γηα ηφζνλ πνιχ θαηξφ, έγηλε πην θνληηλή θαη ρεηξνπηαζηή. Ο Θεφο, πνπ θάπνηε εθπιήξσζε ην βαζαληζηηθφ ηνπ πφζν γηα ππεξβαηηθή αιήζεηα, πνπ ηνλ έθαηγε νιφθιεξν, ηνλ παξεγνξνχζε ηψξα κε αζέαηνπο ηξφπνπο. Αλήκπνξνο λα κηιήζεη, αηέληδε κνλάρα ζηνλ νπξαλφ, ελψ δάθξπα θπινχζαλ απ’ ηα κάηηα ηνπ. Μηα θνξά πξνζπάζεζε λα πεη ζηνλ αδειθφ πνπ κφλαδαλ καδί γηα κηα απνθάιπςε, πνπ είρε ιάβεη ηελ ψξα ηεο δνθηκαζίαο ηνπ, αιιά ην ζψκα ηνπ, πνπ πέζαηλε, δελ ηνπ ην επέηξεςε. ΋ηαλ ε ςπρή ηνπ ειεπζεξψζεθε ηειηθά απφ ην ζψκα ηνπ, ην πξφζσπφ ηνπ έγηλε αθηηλνβφιν θαη εηξεληθφ θαη ζην ζηφκα ηνπ ζρεκαηίζηεθε θπζηθά έλα απαιφ ρακφγειν. Απηνί πνπ ηνλ είδαλ ζην θέξεηξφ ηνπ, έγηλαλ απηφπηεο κάξηπξεο ηεο ήξεκεο ραξάο πνπ πεξηκέλεη απηνχο, ησλ νπνίσλ νη θαξδηέο είλαη δεθηηθέο ζηελ απνθάιπςε ηνπ Θενχ. «Εάλ ν ζπόξνο ηνπ ζηηαξηνύ δελ πέζεη ζηε γε θαη πεζάλεη, κέλεη απηόο κόλνο, εάλ όκσο πεζάλεη, θέξλεη πνιύ θαξπό» (Ησ. 12:24). Με ην ζάλαην ηνπ π. ΢εξαθείκ, θπηεχηεθε έλαο ζπφξνο πνπ δελ έπαςε λα θέξλεη πνιχ θαξπφ ζηηο δσέο ησλ αλαδεηεηψλ ηνπ Θενχ ζην Γπηηθφ θφζκν. Μέζσ ηεο ζπλερηδφκελεο έθδνζεο ησλ ζπγγξακκάησλ ηνπ, ε θαζνιηθή ηνπ ζπνπδαηφηεηα έρεη βαζκηαία γίλεη πην εκθαλήο. Παξ’ φηη ήηαλ πξαγκαηηθά έλαο εθπξφζσπνο ηεο Οξζνδνμίαο, απείρε πνιχ απφ ην λα είλαη έλαο απφ ηνπο πνιινχο έμππλνπο «εξκελεπηέο» ησλ δηαθφξσλ φςεσλ ηεο ρξηζηηαληθήο παξάδνζεο. Πεξηζζφηεξν ήηαλ κηα δσληαλή, αλζξψπηλε γέθπξα κεηαμχ ηνπ κνληέξλνπ, μεξηδσκέλνπ Γπηηθνχ αλζξψπνπ θαη ηεο πιεξφηεηαο ηεο αιήζεηαο. Ζ απφθηεζε απηήο ηεο αιήζεηαο, φπσο είπε, δελ απαηηεί πςειή θαηάζηαζε ζπλεηδεηφηεηαο, (΢. Μηθ. ν φξνο απηφο ζπλεζίδεηαη ζην ρψξν ηεο «Νέαο Δπνρήο») αιιά κφλν κηα θαξδηά πνπ αγαπά θη έρεη γίλεη ζπληεηξηκκέλε θαη ηεηαπεηλσκέλε (Φαικ. 50:17) κέζσ ηνπ πφλνπ. Έρνληαο ιάβεη απφ ηνλ π. ΢εξαθείκ ηε δσηηθή κεηαβίβαζε ηεο αξραίαο ρξηζηηαληθήο ζνθίαο, είζε αθφκα πεξηζζφηεξεο θαξδηέο πνπ αγαπνχλ λ’ αξρίζνπλ λα θιέγνληαη γηα ηελ αιήζεηα, θαη είζε λα ηε βξνπλ ζην Πξφζσπν ηνπ δψληνο Υξηζηνχ.

ΑΠΟΛΟΓΖΣΖ΢



119208629-ΣΕΡΑΦΕΙΜ-ΡΟΟΥΖ-Η-ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ-ΤΟΥ-ΘΕΟΥ-ΣΤΗΝ-ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ-ΚΑΡΔΙΑ

Recommend Documents