1.
ALMAN ALFABESİ VE BAZI OKUNUŞ KAİDELERİ Almanca yazı dilinde kelime yapısını teşkil eden harfler şunlardır: a, ä, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, ö, p, q, r, s, t, u, , !, ", #, y, z, $
%u saydı&ımız harfler okunuş yönnden 'rk Alfabesine benzemekle beraber bazı telaffuz telaffuz ayrılık ayrılıkları ları !ardır( !ardır( 'rk alfabesi alfabesine ne benzeme benzemeyen yen bu istisna istisnalard lardan an en önemli önemlileri leri şunlardır: ä ) *nceltme işareti Umlaut konan konan bu +ä harfi +e gibi okunur( Käse, Käse, zählen, zählen, Männer Männer,, wählen wählen h ) -elimenin -elimenin basında basında bulundu bulundu&und &undaa +h olarak( olarak( %ir kelimen kelimenin in ortasında ortasında ya da sonunda sessiz harfin başında bulunursa hi. okunmaz( %u durumda telaffuz bakımından +h den önce gelen harf uzatılır( uzatılır( -elime ortasında sesli bir harfin başında bulunursa hafif okunur( Hahn, Hahn, Bahn, Bahn, Bohne, Bohne, Sahne Sahne j ) 'rk.e/mizdeki 'rk.e/mizdeki +y harfi harfi gibi okunur( okunur( ja, jawohl jawohl s ) 0esli harfin harfin başında +z okunur( okunur( %ir kelimeni kelimeninn sonunda sonunda !eya sessiz bir harfin harfin başında ise +s okunur( Sahne, sehen, Sone, Bus ! ) f gibi telaffuz edilir( Vogel, Vater " ) 'rk.e/mizdeki +! harfi gibi okunur( Wasser, wo, woher, weshalb, wohin, weshalb # ) Almanca/daki Almanca/daki gnlk konuşmada konuşmada ge.en kelimelerde kelimelerde .ok az rastlanır rastlanır +ks olarak okunur( Axt, boxen boxen y ) 'ek başına bir harf olarak olarak söylendi&inde söylendi&inde +psilon +psilon adını taşır( Almanca/da Almanca/da .ok nadir ge.er(
ck
) .ift +k yerine ge.er ba$&en, Ba$&e, Kana$&e, b'$&en, Br'$&e st)s st)spp ) %ir %ir keli kelime meni ninn bası basınd ndaa +s +s den den sonr sonraa +t +t !e +pg +pgel eldi di&i &ind ndee +s +s harf harfii 'rk.e/mizdeki +s gibi okunur( Stat, Staat, stimmt ph ) +f gibi okunur( okunur( Al(habe Al(habet, t, )hili((, )hili((, )hoto )hoto,, )h*si&, )h*si&, )häno )hänomen men,, )honeti& )honeti& sch ) 'rk.e/mizdeki +ş harfi gibi okunur( S$hule, S$huhma$her, s$hae, s$h+n, S$h'ler, S$hu((en tsch ) +. harfi gibi okunur( uats$h, &lats$hen, -s$h'ss 5kunuş !e telaffuzla ilgili bazı tamamlayıcı bilgiler: ) ei iki iki keli kelime meden den bir bir araya araya gele gelenn bir.o bir.okk keli kelime mele lerde rde ay şekli şeklinde nde okunma okunmayıp yıp,, 'rk.e/mizdeki gibi okunur( beinhalten ) baynhalten ) yanlış ) beinhalten ) do&ru ) eu ei/de ei/de old oldu&u u&u gibi gibi .ift .ift kel kelime imele lerde rdenn meyda meydana na gel gelen en keli kelime me aral araları arında nda 'rk.e/mizdeki gibi okunur( ) boyrtaylen ) yanlış beurteilen ) beurtaylen beurtaylen ) do&ru ) st %urada da mstesnalar !ardır( ) flştern ) yanlış !l'stern !l'stern ) flstern ) do&ru
ck
) .ift +k yerine ge.er ba$&en, Ba$&e, Kana$&e, b'$&en, Br'$&e st)s st)spp ) %ir %ir keli kelime meni ninn bası basınd ndaa +s +s den den sonr sonraa +t +t !e +pg +pgel eldi di&i &ind ndee +s +s harf harfii 'rk.e/mizdeki +s gibi okunur( Stat, Staat, stimmt ph ) +f gibi okunur( okunur( Al(habe Al(habet, t, )hili((, )hili((, )hoto )hoto,, )h*si&, )h*si&, )häno )hänomen men,, )honeti& )honeti& sch ) 'rk.e/mizdeki +ş harfi gibi okunur( S$hule, S$huhma$her, s$hae, s$h+n, S$h'ler, S$hu((en tsch ) +. harfi gibi okunur( uats$h, &lats$hen, -s$h'ss 5kunuş !e telaffuzla ilgili bazı tamamlayıcı bilgiler: ) ei iki iki keli kelime meden den bir bir araya araya gele gelenn bir.o bir.okk keli kelime mele lerde rde ay şekli şeklinde nde okunma okunmayıp yıp,, 'rk.e/mizdeki gibi okunur( beinhalten ) baynhalten ) yanlış ) beinhalten ) do&ru ) eu ei/de ei/de old oldu&u u&u gibi gibi .ift .ift kel kelime imele lerde rdenn meyda meydana na gel gelen en keli kelime me aral araları arında nda 'rk.e/mizdeki gibi okunur( ) boyrtaylen ) yanlış beurteilen ) beurtaylen beurtaylen ) do&ru ) st %urada da mstesnalar !ardır( ) flştern ) yanlış !l'stern !l'stern ) flstern ) do&ru
2.
TANIM HARFİ (DER ARTİKEL)
Artikel, kök 7atince/den gelen +articukıs k.k cmle par.ası demektir( -.k bir cmle par.ası olarak adlandırmamıza ra&men Almanca gramerindeki almış oldu&u göre! yön ile .ok önemli bir tanım harfidir( Almanca/da bulunan bulunan btn isimlerin önnde bulunup isimlerin dilbilgisi yönnden hangi cinse dahil oldu&unu( 'anıttı&ı yani belirtti&i gibi, bazı hallerde de isme !ekalet eder( *smin yerini alır( 'anım harfi olmayan di&er dillerle Artikel/i olan lisanları karşılaştırırsak, Artikel8li isimlerin bulundu&u Almanca/da da isim tamlaması !e isim hallerin hallerinin in teşkili teşkilinin nin daha kolay kolay oldu&unu oldu&unu anlarız( anlarız( %izim %izim 'rk.e/m 'rk.e/mizde izde Artike Artikell yoktur( Almanca/yı ö&renmeye karar !erdi&imiz zaman9 2Artike!er "#$%$ A#$&'$ ek "r *e+i, &e -# /$r 0 Artikeere diye de dşnd&mz dşnd&mz olur( akat biraz gayret gösterip Almanca dilbilgisini anlamaya anlamaya başladı&ımız başladı&ımız an Arti Artike kel/ l/le leri rinn .ok .ok lzu lzuml mluu oldu oldu&u &unu nu !e hatt hattaa Alma Almanc nca/ a/yı yı ö&re ö&reni nim m yön yönnd nden en kolaylaştırdı&ını anlarız( Artikel8ler Almanca diline gramatik bir dzen !eren, ön ek tanım harfleridir( %ir ismin ismin yalın yalın hali hali +hi. +hi. de&işm de&işmed eden en ki hali hali hari. hari. di&er di&er ; halini halini yapma yapmamı mızda zda isme isme hi. dokunmadan +bazı haller hari. Artikel/leri de&iştirmekle arzu etmiş oldu&umuz gayeye !arırı !arırız( z( 5 halde halde Arti Artike kel8l l8ler er yaln yalnız ız ismin ismin grama gramati tikk yönde yöndenn cinsi cinsiye yeti tini ni göst göstere erenn bir bir ön kelimecik kelimecik de&il, ayrıca ismin .o&ul yapılmasına !e yine ismin < halini teşkilde yardımcı olan birer kelimecikt kelimeciktirler( irler( Almanca/da Almanca/da iki .eşit tanım harfi bulunmakladı bulunmakladır( r( 4 ) er bestimmte Arti&el : belirli tanım harfi( 6 ) er unbestimmte Arti&el : belirsiz tanım harfi %elirli tanım harfleri : der ) maskulinum die ) femininum d t
@ot: %ir belirsiz tanım harfi bir ismin önnde kullanılırsa Artikel ismin önnden kalkar( +ine die Bose denmez !als$h, do&rusu ) eine Bose ri$htig ( %elirsiz tanım harflerinin olumsuz hali %elirsiz tanım harflerinin olumsuz hali &ein/dır( Kein yok !eya de&il anlamına gelir, ein/da oldu&u gibi er !e as Artikel/lerinde de&işmez, ie/de sonuna )e takısını alır( ?rne&in: er Stahl &ein Stahl ) .elik ) .elik de&il ) lamba ie #am(e &eine #am(e ) lamba de&il ) e! ) e! de&il as Haus &ein Haus *şte bu belirtmiş oldu&umuz belirli !e belirsiz tanım harflerinden bilhassa belirli tanım harfi Almanca dilbilgisinde almış oldu&u göre! yönnden .ok önemlidir( Cer şeyden e!!el a&ızdan .ıkar .ıkmaz arkadan bir ismin gelece&ini bildirir( Arti&el eski yksek Almanca/da kullanılmışsa da, yerini Alman gramerinde tam olarak bulup gelişemedi( Artikel8in ilk gelişimi orta yksek Almanca ile başlar Mittelho$h2 1euts$h( Dermiş oldu&umuz bu bilgilerin yanı sıra haklı olarak hangi ismin önnde er hangi ismin önnde ie !e hangi ismin önnde as Artikel8i kullanılır diyeceksinizE Ferse girişimizde erkek !e dişi isimlerden bahsettik( %ir.okları bu konuyu yanlış anlamaktadırlar( Aslında, bahis edilen bu dişilik !e erkeklik gramatik +dil yapısı yönden akla gelmesi gereken dişilik ya da erkekliktir( *simler gramatik yön ile . cinse ayrılırlar: das Gaskulinum das emininum das @eutrum
) erkek cinsi ) dişi cinsi ) nötr cinsi(
Heki, şimdi de hangi isim maskulinum yani erkek guruba, hangisi femininum yani dişi guruba girer diye soracaksınız( 'ekrar izah etmemiz gerekirse, Artikeller bir ismin erkek
2.1.
Bir İ%#i& D$3i O*+ 4r5$ 46re İ%#i& A*7+7 Artikeer Jo&rafi isimler Almanca/da co&rafi isimlerin belirli bir Artikeli yoktur( Kenellikle, ekseri co&rafi isimler Artikel almazlar( Artikele sahip olan bazı co&rafi isimler ise, )0udan er Suan )Lrak er 3ra& %ir memleketin !eya co&rafi ismin sonu +ei, +ie( +e, +a ile bilerse bu isimler ie ismi tarifini alırlar( ) 'rkiye ie -'r&ei ) Collanda ie 4ieerlane ) ransa8da bir bölge ie 4ormanie ) *s!i.re ie S$hweiz %irleşik de!let isimleri de +die alır( ) Amerika %irleşik Fe!letleri ie USA ie Sowjetunion ) 0o!yetler %irli&i ) %irleşik Arap mirlikleri ie Arabis$hen "mirate Cay!an isimleri Cay!anlar arasında ki dişilik !e erkeklik farkları belirli ise o)zaman erkek cinsli hay!anlar er dişi cinsli hay!anlar ise ie Artikel8ini alır( ) ökz er 5$hse ) inek ie Kuh ) arslan er #+we ) dişi arslan ie #+win er Hahn horoz
er 1ezember istisnalar: das Oahr die Poche die Ginute die 0ekunde
N Aralık ) sene ) hafta ) dakika ) saniye
istikamet !e yön bildiren kelimeler de er Arti&el 8ini alır ) -uzey er 4oren ) Kney er S'en ) %atı er Westen ) Fo&u er 5sten 'aş !e toprak .eşitleri 'aş !e toprak .eşitleri ekseriyetle er Artikel8ini alır ) kum er San ) bal.ık er #ehm er Kies ) .akıl ) taş er Stein Hara isimleri Hara isimlerinin ekserisi er dir ) Bubel +Bus parası er 0ubel ) Kulden +Collanda parası er .ulen ) Folar +Amerikan parası er 1ollar ) Iiling +A!usturya parası er S$hilling ) enik +ski Alman parası er )!ennig er %ent ) 0ent +A!rupa %irli&i kuruşu
as Aluminium as Silber as Ku(!er
) alminyum ) gmş ) bakır
Fa& isimleri Fa& isimleri .o&u zaman er alır ) Desz da&ı er Vesuz er Montblan$ ) Gontblank +Fnyanın en yksek tepesi ) Cimalaya er Himalaja ) Rluda& er Uluag %u görmş oldu&umuz genel guruplaşma kaidelerinin dışında, bazı kelimelerin son heceleri de bize o ismin hangi Artikel8i alaca&ını bildirir demiştik( 5 halde:
2.2.
İSMİN SONUNA ALDI8I EK VE HE9ELERE 4:RE %ir isim sonu, +) ig, ) ich, ) ling ile biterse o isim er Arti&el 8ini alır ) ig: ) kral er K+nig ) bal er Honig ) sirke er "ssig ) ich:
er -e((i$h
) halı
) ling:
er Zwilling er /r'hling er 7'ngling er Mis$hling
) ikiz ) ilkbahar ) gen. melez
) iker:
er Me$hani&er er %hemi&er
) makinist ) kimyacı, kimyager
0onunda: )ei, )in( )heit, )keil( )schaft, )ung, hecelerinin bulundu&u isimler ie Arti&el6 ini alırlar )ei: ) marangozhane ie S$hreinerei ie S$hiosserei ) tamir atölyesi ) kasap dkkanı ie Metzgerei N pres atölyesi ie )resserei ) dökmhane ie .iesserei ) torna atölyesi ie 1reherei ) terzi atölyesi ie S$hneierei )in:
ie S$hneierin ie S$haus(ielerin ie #ehrerin ie Kassiererin ie Arbeiterin ie S$h'lerin ie #eiterin ie /reunin
) bayan terzi ) bayan artist ) bayan ö&retmen ) bayan !eznedar ) bayan iş.i ) kız talebe ) bayan idareci, bayan şef ) kız arkadaş
)heit:
ie 1ummheit ie Kran&heit ie Kinheit ie S$h+nheit ie "wig&eit
) aptallık ) hastalık ) .ocukluk ) gzellik sonsuzluk, ebediyet
ie Beru!sgenossens$ha!t ) meslek birli&i ) ekonomi ie Wirts$ha!t ie Verwants$ha!t )akrabalık )ung:
ie 4ahrung ie Zeitung ie #eitung ie Kleiung ie Mitteilung die 1ahlung ie Bilung ie Werbung ie Ho!!nung ie Vertretung
) gıda maddesi ) gazete ) idare ) giyim eşyası ) bildiri, haber ) ödeme ) teşekkl, bnye talim, terbiye( irfan ) reklam ) mit ) !ekUlet
Ceceleri )a, )ade, )age, )anz, )ette, )ik, )ille, )ion, )ität, )ose, )ur, olan yabancı asıllı isimler de ie Arti&el 8ini alırlar ie #ira )a: ) lira ) resim makinesi ie Kamera )ade: )age:
ie Marmelae ie #imonae ie S$ho&olae ie "tage ) kat ie Bagage ie Montage ie .arage
) re.el )limonata ).ikolata ) bagaj ) montaj ) garaj
) istasyon ie Station ie 3n!ormation ) danışma, bilgi ie Kommuni&ation ) iletişim )ität:
ie ualität ie Ka(azität ie 0ealität ie Soliarität
)ose:
) sinirlilik ie 4eurose ) gl ie 0ose ie -uber&ulose ) tberkloz, akci&er hastalı&ı
) ur:
ie 4atur ) tabiat ) kltr ie Kultur edebiyat ie #iteratur ie -em(eratur ) sıcaklık, hararet ie .arnit'r ) takım ie Mus&ulatur ) adale sistemi
) kalite ) kapasite, kabiliyet, yetene ) hakikat, ger.ek ) destekleme, arka olma, dayanışma, birleşme
0on heceleri: )chen, )lein, )tel, )tum, alan isimler as Arti&el9 ini alırlar )chen: as Mä$hen ) kız ) pili. as Hähn$hen ) sepet.ik as K+rb$hen ) .i.ek.ik as Bl'm$hen ) e!cik as Häus$hen ) k.k tencere as -+(!$hen
;. ;.1.
İSİM (DAS SUBSTANTIV) T-rk
=er yznde bulunan, canlı !e cansız !arlıkları ad olarak anlatmaya yarayan kelimelere isim denir( Gesela: insan, hay!an, da&, şehir, masa, adam, kitap, du!ar Ayrıca tasarlanabilen, hissedilen !e aklımızla !ar oldu&unu kabul etti&imiz kelimeler de iisim adı altında toplanır( 'rk.e/mizde iki .eşit isim !ardır: 4( Ayni cinsten olan !arlıkların tmn anlatmaya yarayan kelimeler, cins isim: @ehir, dere, da&, defter, kalem !s 6( =er yznde tek olan !arlık isimleri, özel isim gurubuna girer( Atatrk, 5sman, gibi insan adları özel isimdir('rk.e/mizde 2özel isimler3 imlU kaidelerine göre byk harfle yazılır +ilk harfi( Ayrıca şehir, co&rafi !e hay!an adları gibi isimler de bu gurupta incelenir: rciyes, -ızılırmak( Catay, 0amsun, Garmara bölgesi, 'ekir gibi( ?zel !e cins ismin dışında, madde halinde bulunan, elimizle tutabildi&imiz gözmzle görebildi&imiz !arlıkları anlatmayı yarayan kelimelere de madde isim denir: 'aş, toprak, a&a., masa, cam, !s( Akıl !e mantı&ımızla tasarlayıp !arlı&ım kabul etti&imiz isimlere de mana isim denir: se!in., keder, namus, ruh, !s(
;.2.
A#$&'$!*$ İ%i# Alman dilinde isim denince 'rk.e/mizde oldu&u gibi bir !arlı&ın adını bildiren kelime akla gelir( Substanti8 diye adlandırdı&ımız bu guruba giren kelimeler her şeyden e!!el elle tutulan, gözle görnen !e insanlar tarafından !arlı&ı kabul edilen kelimelerdir( %u adı ge.en kelimeler canlı !eya cansız olabilirler = insan, taş, sıra, masa, defter, adam, tabak, !s( =ine 'rk.e/mizde isim konusunda de&indi&imiz gibi, bir kelime elle tutulmadı&ı gözle görlmedi&i hald isim kelimesi altında Alm dilbilgisinde de inceleni 5 hald ell
;.;.
Teki (Der S7&>$r) ? @"+ (Der r$) Ayni cins !arlıklardan yalnız bir tanesini ifade eden isme tekil isim denir( Gesela9 .ocuk tekil halde bulunan bir isimdir( Xocuklar deseydik, o zaman birden fazla olan bir .ocuk gurubu akla gelecekti( Xocuk oynuyor, dersek bir .ocu&un oynadı&ı, .ocuklar oynuyor, denildi&i zaman en az iki, . !eya daha fazla .ocu&un oynadıkları akla gelir( .ocuk ) tekil .ocuklar ) .o&ul 'rk.e/mizde bir ismi .o&ul yapmak i.in ses uyumuna göre tekil halde bulunan ismin arkasına )ler, )lar ekleri getirilir(
;.;.1. A#$&'$!*$ @"+ Almanca/da ise isimlerin .o&ul yapılmasında kesin bir kural yoktur( Aynen Artikel/lerde oldu&u gibi konuya ışık tutan bazı ip u.ları bulunur( Cali ile bu kaidelerin bilinmesi tekil).o&ul konusunun ö&renilmesinde sizlere yardımcı olacaktır( -esin olan tek kural, .o&ul yapılmak istenen ismin Arti&el 8 i ne olursa olsun die haline getirilmesidir( Almanca/da bazı isimler, belirttikleri mana yönyle .o&ul halde kullanılmazlar( %u guruba giren isimlerin bir .o&u kollektif bir manaya sahiptirler( Almanca/da et !eya mey!e isminin .o&ul hali yapılmaz( as /leis$h ) et dedi&imiz zaman, etler demek istersek ie /leis$hen ) +yanlış ) !als$h şeklinde .o&ul yapamayız( %u gibi isimler bir toplumu !eya .o&ulu tekil haliyle de ifade ettiklerinden .o&ulu olmaz( 5 halde, önce isimlerde .o&ula ge.meden e!!el .o&ul yapılamayan bazı isimlerden bahsedelim( Xo&ul yapılamayan !e tekil olarak kullanılan isimler: ?zel isimler: "igennamen 0hein ) Ben @ehri
%azı istisnalar: die Ausnamen ) a&a. as Holz ie H+lzer ) a&a.lar ) tuz as Salz ie Salze ) tuzlar ) cam as .las ie .läser ) camlar %azı mana isimleri Aşa&ıda gösterilen mana isimleri tekil olarak kullanılırlar, yerine göre bu halleriyle .o&ulu da kastederler( as .l'$& ) şans, talih ie Wärme ) sıcaklık ) so&ukluk ie Kälte ) şanssızlık as )e$h ) bunaltıcı sıcak ie Hitze ie Sehnsu$ht ) hasret as Heimweh ) !atan hasreti er Verstan ) mantık %u Abstra& mana isimlerinin bazıları 'rk.e/mizde de tekil olarak kullanılsa da bir .okları konuşma !e yazı lisanında .o&ul olarak de&işime u&rarlar( %ol şanslar derken şans mana ismi )lar takısını alarak .o&ul hale getirilir( Almanca/da ise bu isme hi. bir takı ila!e edilmez( Xo&ul anlamı yalın hali ile yani hi. de&iştirilmeden !erilir( 8iel .l'$& ) bol şans 8iel .l'$& ) bol şanslar =ine aynı şekilde: 1ie Hitze ma$ht mi$h &ran&; ) %unaltıcı sıcaklar beni hasta ediyor(
Almanca/da ise: ) ahali halk ie #eute ) miktar ie Menge ) mey!e, mey!eler as 5bst as .ebirge ) da&, da& dizisi ie .ebirge ) da&lar, da& dizileri Cali ile bu guruba giren bazı isimler de kaideye aykırı olarak .o&ul yapılabilirler( as Vol& 2 ie V+l&er halk ) halklar
er Wal 2 ie Wäler orman ) ormanlar
;..
@"+ O$& İ%i#er (r$) Iu ana kadar !ermiş oldu&umuz kaidelerin dışında kalan isimlerin ekserisi tekil halden .o&ul hale .e!rilebilir( Adam +tekil adamlar +.o&ul yine dersimizin başında da izah etti&imiz gibi bir ismin .o&ul halini kullandı&ımız zaman o isme ait birden fazla isim akla gelir( 2Xocuk geliyor3, dersek bir .ocu&un geldi&i, 2.ocuklar geliyor3 dedi&imizde birden fazla .ocukların belirtilen istikamete do&ru geldikleri dşnlr( ) .ocuk geliyor as Kin &ommt ie Kiner &ommen ) .ocuklar geliyor %u cmlelerde ge.en .ocuk ismi 2die -inder3 olarak .o&ul hale .e!rilmiştir( Xo&ul halde bulunan isimlerle cmle kurarken aşa&ıdaki kaidelerin bilinmesi faydalı olur( 4( %azı zamanlar hari., ekseri zamanlarda isimlerin .o&ul hali ile yapılan cmlelerdeki yklemler +fiil hi. de&işmeden yani .ekime u&ramadan cmleye girerler( + wir ) şahıs zamirinde oldu&u gibi
er Bruer ie Br'er
) erkek kardeş ) erkek kardeşler
er /aen ie /äen
) ip ) ipler
er A(!el ie >(!el
) elma ) elmalar
as Mä$hen ) kız .ocuk ie Mä$hen ) kız .ocuklar
;..2. Bir i%#e ($. ", , $) >i5i %e%i 3$rer 3$ki#%e *sme +a( o, u, au gibi sesli harfler hakimse, bu isim .o&ul hale .e!rilirken sesli harfler inceltilir
er 5!en ie ?!en
) soba, ocak ) sobalar, ocaklar
as Blatt ie Blätter
) yaprak ) yapraklar
as Huhn ie H'hner
) ta!uk ) ta!uklar
er Helm ie Helme
) emniyet şapkası ) emniyet şapkaları
er Stein ie Steine
) taş ) taşlar
ie Han ie Häne
) el ) eller
as Bein ie Beine
) bacak ) bacaklar
;... S"& (er) $$& tek 3e'ei i%i#er ) .ocuk as Kin ie Kiner ) .ocuklar as .el ie .eler
) para ) paralar
er Hun ie Hune
) köpek ) köpekler
) adam er Mann ie Männer ) adamlar
as #an ie #äner
2 memleket ) lke memleketler lkeler
. .1.
FİİL (DAS VERB) T-rk
=azarın bahar sabahı neler yaptı&ını söyleyebilir misinizE Har.ayı tekrar okursak, alaca&ımız ce!aplar sırasıyla:=azar uyandı, dışarıya baktı, .i.ekleri görd !e kuşları işitti( %urada ge.en uyandı, baktı, görd !e işitti kelimeleri birer fiildir( Adı ge.en bu kelimeler bir oluş !e hareket bildirirler( iiller, sözlkte bu par.ada yazıldı&ı gibi bulunmazlar( ?rne&in uyandı kelimesini sözl&e bakarsanız uyanmak bi.iminde bulursunuz( 'rk.e/mizde btn fiillerin sonunda )mek !e )mak takıları !ardır, uyanmak, bakmak, görmek gibi( iilin de&işikli&e u&ramayan bu haline fiilin mastar hali denir( %ir mastarın, sonundaki )mek !eya )mak .ıkarılınca geride kalan kısmına fiilin kök !eya gö!desi denir( Darlıkların yaptıkları eylemleri iş, hareket i.inde bulundukları oluşları, şahıs !e zamanla ilgili olarak bildiren kelimelere fiil denir( iiller di&er başka kelimelerle birlikte cmle kurmayı sa&larlar, bir iş !eya hareketin bir şahıs tarafından, bir zamanda yerine getirilip getirilmedi&ini ya haber !erir ya da diler( ylemin +iş hareket zamanla ilgisi Cer iş !eya hareket belirli bir zaman i.inde ge.er( Filimizde . ana zaman bulunmaktadır: 4( ge.miş zaman +önce 6( şimdiki zaman +şimdi ;( gelecek zaman +sonra iilde şahıs +kişi
Fikkat ederseniz ö&renmek fiili ba&lı bulundu&u zaman !e şahsa göre de&işime u&ramıştır( %u durum btn dillerde aynıdır( %ir lisanı konuşabilmemiz !eya cmle kurabilmemiz i.in fiillerin .ekimim bilmemiz gerekir(
.2.
A#$&'$*$ Fii (D$% Ver5) Almanca/da da fiilin tarif !e anlamı 'rk.e/deki gibidir( Almanca dilbilgisinde fiile kök 7atince/den gelen !erb adı !erilir( Derb aslında !erbum +kelime manasının karşılı&ıdır( %u fiillerde bir kök !e bir de ek bulunur( Gastar halinde bulunan fiillerin kök 2en ekiyle biter( yrmek, gitmek gehen geh en kök ek &ommen
&omm en kök ek
gelmek
ma$hen
ma$h en kök ek
yapmak
N"t= Almanca imla kaidelerine göre fiillerdeki bu ayırmalar, ge2 hen &om2 men ma2 $hen şeklinde yapılır( N"t= Almanca/da bazı fiillerin son ekleri 2eln !eya 2ern halinde de olabilir( rum(eln
rum(el kök
n k
patırdamak, gmbrdemek
Godal!erben ) 'arz fiilleri
.2.1. T$# M$&$7 Fiier (V"/er5e&) Anlam bakımından ku!!etli !e tam manalı olan fiiller bu guruba giren sayıları .oktur( ) gitmek gehen ) gelmek &ommen sagen ) söylemek ) a&lamak weinen ) se!mek lieben ) .alışmak arbeiten ) yrmek lau!en lernen ) ö&renmek ) satınalmak &au!en ) okumak lesen ) uyumak s$hla!en ) !urmak, dö&mek s$hlagen essen ) yemek ) i.mek trin&en ) ifade !ermek aussagen ) seyahat etmek reisen ) yapmak ma$hen ) .alışmak arbeiten .2.2. G$r*7#'7 Fiieri (H7%/er5e&) Almanca/da tam fiillerle istedi&imiz her trl zamanı kurmamıza imkan yoktur( *sminden de anlaşıldı&ı gibi bu fiiller tam fiillerle beraber bazı zaman !e tarz şekillerinin
m'ssen sollen 'r!en &+nnen
.;.
) mecbur olmak ) zorunda olmak +başkaları tarafından yapılması istenilenenler !e ta!siyeler: örf, adet, gelenek, din, ahlak kuralları !e sa&lık ) izinli olmak +yapılmasında herhangi bir kısıtlama yoktur, olumsuzlaştırılırsa yasak anlamına gelir ) e bilmek +g., kabiliyet, yetenek !eya imkan !arsa
A#$&'$!*$ A&$# B$k7#7&*$& Fiier Almanca/da bulunan btn fiiller anlam yönyle de . ana guruba ayrılırlar( a 1ustands!erben ) durum bildiren fiiller( b Dorgangs!erben ) bir oluş ifade eden fiiller( c 'ätigkeits!erben ) bir iş ifade eden fiiller(
.;.1. Dr# Bi*ire& Fiier (Z%t$&*%/er5e&) *sminden de anlaşıldı&ı gibi bir hali !eya durumu bildiren fiillerdir( s$hla!en ) uyumak ) durmak halten ) kalmak bleiben .;.2. Bir O0 İ$*e E*e& Fiier (V"r>$&>%/er5e&) %u guruba giren fiiller9 olan bir hadiseyi, eylemin +olayın de&işmiş bir haliyle ifade elememize ya da bildirmemize yararlar( ) dşmek !allen ) a.an bir .i.e&in solması 8erbl'hen wa$hsen ) bymek
..1. Kr$7 @eki# (D7e S'3J$'3e K"&>$t7"&) -urallı kaideye göre fiil .ekimi yapılırken fiilin köknde hi.bir de&işiklik olmaz( Xekim hangi zamana göre yapılıyorsa kökn ardına o zaman ekleri ila!e edilir( Iimdiki zamana göre bu .ekimi .eşitli şahıs zamirlerine göre yapalım( Fas Hräsens ) şimdiki zaman 'rk.e/de bu zamanı teşkil ederken fiillerin köklerinin ardına +)yor eki eklenir( ben geliyorum sen geliyorsun o geliyor Almanca/da ise fiil köklerinin ardına ba&lı oldukları şahıs zamirlerine göre aşa&ıdaki ekler gelir( ben ) i$h fiil kök Ze sen ) u fiil kök Z st o ) er, sie, es fiil kök Z t biz siz +.o&ul onlar siz +nezaket
) wir ) ihr ) sie ) Sie
fiil kök fiil kök fiil kök fiil kök
Z en Z t Z en Z en
iil .ekimim daha iyi anlayabilmemiz i.in kurallı .ekim gurubuna giren bazı fiilleri ele alarak bu fiilleri sırasıyla şahıs zamirlerine ba&lı olarak .ekelim( lernen ) ö&renmek ich lerne ) ben ö&reniyorum kommen ) gelmek ich komme ) ben geliyorum schreiben ) yazmak ich schreibe ) ben yazıyorum =ukarıd
kmi oldu&
fiill
dikkat öde
k,
kil
fiili
kökne hi.
) hissetmek !'hlen er sie !'hl t ) o hissediyor es er, sie, es ile yapılan .ekimlerde en eki kalkar !e onun yerine t ila!e edilir( -ök oldu&u gibi kalır(
wir @ biz ile yapılan .ekim ) biz wir wir erleben ) biz yaşıyoruz ) biz söylyoruz wir sag en wir glauben ) biz inanıyoruz wir arbeit en ) biz .alışıyoruz =ukarıda biz yani wir şahıs zamiri ile .ekti&imiz btn fiiller hi.bir de&işikli&e u&ramadılar( %ir fiilin .eşidi ne olarsa olsun "ir ile .ekildi&i zaman hi.bir de&işikli&e u&ramaz( ihr > siz ile yapılan .ekim ) siz ihr ) siz i.iyorsunuz ihr trin& t ) siz gidiyorsunuz ihr geht ) siz inanıyorsunuz ihr glaubt ) siz yaşıyorsunuz ihr erlebt
%i iki&'i <"+ 0$37% ie C$7$& ii
sie &leben sie arbeit en sie messen sie trin& en sie gehen
) onlar yapışılıyorlar ) onlar .alışıyorlar ) onlar öl.yorlar ) onlar i.iyorlar ) onlar gidiyorlar
Xo&ulda k.k sie ile .ekilen fiiller, byk Sie ile yapılan .ekimin aynisidir( %u halde de .ekilen hi. de&işmeden mastar halinde k.k sie9 nin arkasına ila!e edilir( %uraya kadar görmş oldu&umuz fiil .ekimini toparlayarak, btn şahıs zamirleri ile birka. fiil .ekelim:
er&e& ich lerne du lernst er sie lernt es "ir lernen ihr lernt sie lernen 0ie lernen
6+re&#ek ) ben ö&reniyorum ) sen ö&reniyorsun ) o ö&reniyor ) biz ö&reniyoruz ) siz ö&reniyorsunuz ) onlar ö&reniyorlar ) 0iz ö&reniyorsunuz
%'3rei5e& C$#$k ich schreibe ) ben yazıyorum du schreibst ) sen yazıyorsun er sie schreibt ) o yazıyor
er sie geht es "ir gehen ihr geht sie gehen 0ie gehen
) o gidiyor ) biz gidiyoruz ) siz gidiyorsunuz ) onlar gidiyorlar ) siz gidiyorsunuz
ie5e& %e/#ek ich liebe ) ben se!iyorum du liebst ) sen se!iyorsun es liebt er liebt) o se!iyor sie liebt "ir lieben ) biz se!iyoruz ihr liebt ) siz se!iyorsunuz sie lieben ) onlar se!iyorlar 0ie lieben ) siz se!iyorsunuz #ieben se!mek olarak ekseriyetle kadın)erkek !eya erkek)kadın arasında kullanılır( 'rk.e/de oldu&u gibi, hoşlandı&ımız bir erkek arkadaş i.in, erkek olarak lieben kelimesini kullanamayız( 'rk.e/mizde erkek erke&e !eya kadın kadına senden hoşlanıyorum, seni se!iyorum diyebilir( Almanca/da ise bu fiil bu gibi hallerde kullanılmaz( 3$h liebe 1i$h yerine, i$h &ann 1i$h gut leie n !eya i$h mag 1i$h deriz( Femek ki lieben/in kullanıldı&ı yerlerde aşk anlamındaki se!gi akla gelir( akat bunun yanı sıra herhangi bir şeye olan ba&lılı&ımız .ok byk !e o şeye karşı olan se!gimiz i.ten gelmekte ise lieben/ i se!mek anlamında kullanabiliriz(
fahren
i$h !ahr e u ! ä hrst er, sie, es ! ä hrt wir !ahr en ihr !ahr t sie !ahr en Sie !ahr en
&e3#e& i$h nehme u n i mmst er, sie, es n i mmt wir nehmen ihr nehmt sie nehmen Sie nehmen
>it#ek (/$%7t$ ie) +a ) +ä olarak de&işti +a ) +ä olarak de&işti
$#$k +e9 +i olarak de&işti +e9 +i olarak de&işti
..;. Şi#*iki Z$#$&$ İ>ii K$r707k @eki# (Die 4e#i%'3te K"&>$ti"& D$% r%e&%) Iimdiki zamana göre yapılan karışık fiil .ekimi kurallı .ekimin aynidir( =alnız bu guruba giren fiiller di&er zamanlarda .ekime u&radı&ında köklerinde de&işim olur( ) bir şeyi bir yere göndermek senen %u fiili şimdiki zamana göre .ekersek .ekim kurallı .ekimdekinin aynısıdır(
... ... Z$#$& Z$#$& G$r*7#' G$r*7#'77 Fieri&i Fieri&i& & @eki#i @eki#i Şi#*iki Şi#*iki Z$#$& Z$#$& (D7e K"&>$t7"& Der H7%/er5e& D$% r%e&%) 3$5e& i$h habe u hast er, sie, es hat wir haben ihr habt sie haben haben Sie haben
#$ik "#$k, ../$r ) benim ((( !ar ) senin ((( !ar ) onun ((( !ar ) bizim (( ( !ar ) sizin ( ( ( !ar ) onların (( ( !ar ) sizin ((( !ar
%ei& i$h bin u bist er, sie, es ist wir sin ihr sei sie sin sin Sie sin
"#$k ) ben ((( im ) sen ((( sin ) o ((( dr ) biz ((( iz ) siz ((( siniz ) onlar( (( dırlar ) siz ((( siniz
@ot: 1aman 1aman !e örnek yardımcı yardımcı fiiller fiiller hakkında gerekli gerekli tamamlayıcı tamamlayıcı bilgi bilgi önmzdeki önmzdeki derslerde !erilecektir( !erilecektir( werden ayrı bir ders konusu olarak ele alınmıştır(
Şi#*iki Z$#$&$ İ>ii 9-#e Kr#$k
%en Almanca ö&reniyorum( Ali Jola i.iyor(
) 3$h lerne lerne 1euts 1euts$h; $h; ) Ali trin&t trin&t %ola; %ola;
-urmak istedi&imiz cmlede hi. fiil yoksa o zaman sein yardımcı zaman fiilinden istifade ederiz( Ca!a bugn .ok gzel( ethi .ok hasta(
ist heute ) 1as Wetter Wetter ist heute sehr s$h+n; /ethi ist sehr sehr &ran&; ) /ethi
'eşki 'eşkill etti etti&im &imiz iz bu cmle cmleye ye dikka dikkatt eders edersek( ek( Jml Jmleye eye ist kelimesinin kelimesinin girdi&ini görrz, ist2 sein zaman yardımcı fiilinin şimdiki zamanda .nc şahsa göre olan halidir( 5 halde9 cmlemizde fiil olmadı&ı i.in 2 sein yardımcı zaman fiilinin birinci halinin .nc şahsa göre olan .ekimini kullandık( 1ira 2Ca!a bugn .ok gzel3 diyen şahıs birinci, bunu dinleyen ikinci, ha!a ise dilbilgisi kurallarına göre .nc şahıs olur( %u cmlenin yerine, 2%en bugn .ok neşeliyim3 demek isteseydik, bu durumda 2 sein sein zaman yardımcı fiilinin şimdiki zamanının birinci şahsa göre olan .ekiminden istifade etmemiz gerekirdi( Jmlemizi yapalım: l$h bin heute sehr lustig; heute lustig
) %en bugn .ok neşeliyim( ) bugn ) neşeli
Jmlede tam anlamlı fiil bulunursa +Doll!erben Femek Femek ki 'rk. 'rk.e/d e/dee sıfat sıfatlı lı basit basit cml cmlee Alma Almanca nca/da /da 2 sein3 fiili fiilinin nin yardı yardımı mı ile ile yapılıyor( &er cmlede herhangi bir tam fiil bulunmakla ise o zaman bu fiil ba&lı oldu&u şahıs zamirine göre .ekilerek cmleye girer(
4 ) ben ) i$h 6 ) .alışıyorum ) arbeite ; ) bugn ) heute < ) burada ) hier cmlemizi bu sayı kaidesine göre toparlarsak, l$h arbeite heute hier olur( 4 6 ; < -onu ile ilgili misaller %iz şimdi Almanca ö&reniyoruz( 4 6 ; <
Wir lernen jetzt 1euts$h; C D E F
%en arasıra paydos yapıyorum( l$h ma$he ab un zu )ause; 4 ; < 6 C F D E ara sıra !eya bazen manasına gelir( Man$hmal ara
Wir messen ie 0+hre; C F D
%iz boruları öl.yoruz( 4 ; 6 5 do&ru Almanca yazıyor( 4 ; < 6 %iz bugn burada kalıyoruz( 4 ; < 6
DER IMPERATIV) EMİR Kİİ ( DER
C
"r s$hrei s$hreibt bt ri$htig ri$htig 1euts 1euts$h; $h; F D E Wir bleiben heute hier; C F D E
%ugnk gnlk konuşmalarda bu kaidenin dışında, fiillerin \en takısı kaldırılarak da emir kipi yapılmaktadır( ) gel[ Komm G .eh G ) git[
Dikk$t 0en şahıs zamiri ile şimdiki zaman .ekimi yapılırken +)i halinde de&işen fillerin emir sıraları da bu de&işen +i inceltme hali ile yapılır( nehmen
u nimmst nimm G geen
u gibst gibG sehen
u siehst siehG
$#$k ) sen alıyorsun ) al[ /er#ek ) sen !eriyorsun ) !er[ >6r#ek ) sen göryorsun ) gör[
. OLUMSUZLUK ? OLUMSUZ 9MLE ( !E"ATI#!) Iu ana kadar izahını yapmış oldu&umuz cmlelerin yalnız olumlu hallerim gördk( ben gidiyorum ben söylyorum biz Almanca ö&reniyoruz
Almanca dilbilgisi kurallarına göre, fiillerin !eya sıfatların olumsuzlu&a u&radı&ı cmlelerde nicht, isimlerin olumsuz yapılması gereken cmlelerde ise kein kullanılır( ) ben dşnyorum i$h en&e i$h en&e ni$ht ) ben dşnmyorum 2dşnmek3 ) +denken bir fiildir( %u cmlemizi olumsuz yaparken, olumsuzlu&a u&rayan fiil oldu&undan ni$ht cmlemize girer( %ugn ha!a gzel de&il( ) 1as Wetter ist heute ni$ht s$h+n; Kzel sıfat oldu&undan cmlemizi yine nicht ile olumsuz yaparız( %u a&a. de&il( ) Fas ist kein %aum( %u cmlemizde olumsuz yapılmak islenen kelime a&a. bir isim oldu&u i.in cmlemize kein girer( %u konu ile ilgili örneklere önmzdeki derslerimizde temas edece&iz(
.
SORU 9MLESİ ($RA"ESAT%) Jmle kuruluşu yönnden Almanca/da iki .eşit soru cmlesi !ardır( $) 0oru kelimelerin bulundu&u soru cmleleri ((( kimE ne ( (( E gibi( 5) iilleri cmle başına getirerek teşkil etti&imiz soru cmleleri(
a 0oru kelimelerinin bulundu&u soru cmlelerinde, soru kelimesi cmlenin basma getirilir( 0en ne yapıyorsunE 2 Was ma$hst u
ilgili bazı gramatik inceliklerin tam olarak bilinmesi gerekir( Iimdi bu fiilleri sıra ile inceleyelim(
.1. (oen 'rk.e/mizdeki istemek kelimesinin manasını tam olarak karşılamakla beraber wollen3in istemek olarak nerelerde kullanılabilece&ini bilmemiz gerekir( %ir ticarethanede, bir lokalde !eya buna benzeyen yerlerde ben şunu !eya bunu istiyorum derken 2wollen3 i kullanmanızı ta!siye etmeyiz( 1ira 2 wollen3 in istemek anlamında cmleye girdi&i yerlerde kesinlikle istemek akla gelir( %una göre 2"ollen3 istemek manalarında nerelerde kullanılırE a iste&in tam bir kesinlik ifade etti&i yerlerde( %iz hakkımızı istiyoruz( ) Wir wollen unser 0e$ht; +das Bechl ) hak Calk adalet +eşitlik istiyor( ) 1as Vol& will ie .ere$htig&eit; b istek !eya istenilen şey di&er bir şahsı rahatsız etmeden, kendi arzularımızı ifade ederse( %en yarın seyahate .ıkmak istiyorum( ) l$h will morgen 8erreisen; +morgen N yarın, !erreisen ) seyahate .ıkmak %en durumumu dzeltmek istiyorum( +gidişatımı, halimi ) l$h will mi$h bessern; +sich bessern, bir kişinin kendi durumunu gidişini, dzeltmesi, dzene sokması Pollen ) istemek yardımcı fiilinin şimdiki zamana göre .ekimi %azı örnek yardımcı fiiller .eşitli şahıs zamirleri ile .ekilirken köklerim tamamen kaybederler( ) ben ( (( istiyorum l$h will ) sen ((( istiyorsun u willst er, sie, es will ) o ((( istiyor wir wollen biz istiyoruz
4
*+,+
;
<
M
6
4 6 ; < M +nur N sadece, au!halten ) oyalamak
<( 5 mutlaka zafere ulaşmak istiyor( 4 ; < 6
) "r will unbeingt siegen; 4 6 ; < +unbeingt N mutlaka, siegen ) zafere ulaşmak yenmek
M( 5 sadece para biriktirmek istiyor( 4 ; < 6
) r will nur s(aren; 4 6 ; < + s(aren ) para biriktirmek
Q( 5 inanmak istemiyor(
) "r will ni$ht glauben; + glauben ) inanmak
S( 5 hakikatı söylemek istemiyor(
) "r will ie Wahrheit ni$ht sagen;
-.nnen
K+nnen yardımcı fiili kabiliyet, istidat ya da kudretten gelen !e yapmaya muktedir oldu&umuz eylemler i.in kullanılır( %urada adı ge.en !e yapmaya muktedir oldu&umuz şeyler fikri !eya fiziki olabilir( K+nnen/in muktedir olmak anlamında kullanıldı&ı !eya kast edildi&i yerlerde bildi&imiz !eya yapabildi&imiz şeyin ö&renilmiş, alıştırılmış !e bilhassa sportif faaliyetler i.in antremanı yapılmış olması gerekir( Fi&er bir ifadeyle &+nnen/i 2ben bunu yapabiliyorum, edebiliyorum3 şeklinde kullanırken bildi&imiz şeyin emek !erilerek ö&renilmiş olması gerekir( %u ö&renimin yanı sıra fiziki bir ku!!etin muktedir oldu&u yerlerde de &+nnen kullanılır(
0on yaptı&ımız cmlede o kişinin bir masayı yapabilmesi i.in mutlaka marangoz olması şart de&ildir( akat masayı yapan kişinin marangozlukla ilgili teknolojik bilgilere sahip olması !e ayrıca bu teknolojik bilgiyi tatbik edebilmesi i.in rendenin nasıl tutulması gerekli&im pratik yönden bilmesi şarttır( c iktidarı, imkanı, olma !eya olmama hallerinde: 2 1er Kran&e &ann ni$ht gehen; Casta yryemiyor( %en size yardım edemem( 2 l$h &ann 3hnen ni$ht hel!en; %en hislerime sahip olabilirim( 2 l$h &ann mi$h beherrs$hen; Jmle kuruluşu ile ilgili di&er örnekler !e &+nnen yardımcı fiilinin zaman yardımcı fiilleri ile cmlede kullanılışı: K+nnen !eya di&er örnek yardımcı fiillerle cmle teşkil ederken cmlemizde işler tam anlamlı !e isterse yardımcı zaman fiillerinden birisi olsun, bu fiiller cmle sonunda hi. .ekilmeden mastar halinde bulunurlar( %una göre örnek yardımcı fiiller ba&lı bulundukları şahıs zamirine !eya isme göre .ekildikten sonra, cmlede bulunan di&er fiil de&işikli&e u&ramadan cmle sonuna gider( 5 .ok gzel yemek yapar( ) "r &ann sehr gut &o$hen; +&o$hen, yemek yapmak !a bunu gzel izah eder +edebilir( ) "8a &ann as gut er&lären; @ot: ?rnek yardımcı fiillerin bulundu&u cmleleri soru yapmak istersek9 örnek yardımcı fiil cmlenin başına alınır( =ani fiille isim yer de&iştirir( 0ize yardım edebilir miyimE 2 Kann i$h 3hnen hel!en 0iz Almanca biliyor musunuzE 2 K+nnen Sie 1euts$h Xocuk yzmesini biliyor muE2 Kann as Kin s$hwimmen
si$h irren ) yanılmak +dönşl fiil Ghim: K+nnen, örnek yardımcı fiili dafr +bunun i.in edadıyla kullanıldı&ında9 2%enim bunda, onda su.um ne3 anlamına da gelir( 2 Was &ann i$h a!'r; %enim bunda kabahatim ne( %enim bunda kabahatim yok( 2 l$h &ann ni$hts a!'r ( 0izin bunda su.unuz yok( 2 Sie &+nnen ni$hts a!'r;
K+nnen örnek yardımcı fiilini Ji%%e& 5i#ek fiili ile karıştırmayınız( Wissen daha ziyade zihni, akli, fikri !e beyinsel temele dayanan bilme eylemleri i.in kullanılır( -onunun daha iyi anlaşılabilmesi i.in bir örnek !erelim( %ir futbolcuyu .alıştıran antrenörn o futbolcuyu iyi bir başarıya götrebilmesi i.in futbol hakkındaki yeterli fikri bilgilere sahip olması gerekir( %u durumda antrenörn futbolcu ile top oynayıp gol atmasına lzum yoktur( akat bu antrenörn futbolun nasıl oynandı&ını, goln nasıl atılması gerekti&inı bilmesi şarttır, işte bu fikri bilgileri futbolcuya aktarır( Antrenörn bu bildikleri zihni bilgiler wissen ile ifade edilen bilmektir( utbolcunun sahada gösterdi&i başarı da &+nnen olur( %unun dışında okudu&umuz, duydu&umuz, görd&mz bir haber !eya eylemle ilgili bilmek anlamında da wissen kullanılır( %en bunu biliyorum( 5 bunu bilmiyor( 5nun .ok geniş bilgisi !ar( Gller iyi gol atar( *++
) lch "eiss das( ) r "eiss das nicht( ) r hat ein umfangreiches Pissen( ) Gller kann gut 'ore schiessen(
M0ssen
Iimdiki zamana göre .ekimi: ) ben ( (( mecburum i$h muss ;;; u musst;;; mecbursun
mecburiyetler, bazı hallerde konuşulan kişi i.in yerine getirilmesi halinde kendi yararına olur( %ir anne oynamak gayesiyle dışarıya .ıkan .ocu&una9 )20enin saat 4T]]de e!de olman şart3 diyebilir( %urada adı ge.en anne, .ocu&una ihtarda bulunurken .ocu&un mutlaka saat 4T]] de e!de olmasını isterse cmleyi m'ssen örnek yardımcı fiili ile kurar( %una göre: 0enin saat 4T]] de e!de olman gerek( ) 1u musst um CI;JJ Uhr zu Hause sein; Xocu&un istenen bu saatte e!de olması, .ocu&un emniyeti !e e&itimi yönnden önemlidir( 1ira ortalık kararıp .ocu&un başına bir kaza gelebilir( 4( 0izin özr dilemeniz şart +mecburi
2 Sie m'ssen si$h ents$huligen; si$h ents$huligen ) özr dilmek
6( 5 şimdi gitmeye mecbur(
2 "r muss jetzt gehen;
;( %en yarın -onsoloslu&a gitmeye mecburum( Konsulat gehen;
2 l$h muss morgen zum
<( 0izin nfus dairesinde kaydınızı yaptırmanız şart( 2 Sie m'ssen si$h beim "inwohnermeleamt anmelen; "inwohnermeleamt ) nfus dairesi si$h anmelen ) kaydını yaptırmak M( 0izin orta okul mezunu olmanız gerek(
2 Sie m'ssen ie mittlere 0ei!e haben;
Q( %izim 4WW() uro ceza ödemiz şart(
2 Wir m'ssen CJJ,2 "uro Stra!e zahlen; Stra!e N ceza, zahlen ) ödemek
<( 0izin yarın tekrar doktora gitmeniz şart( 2 Sie m'ssen morgen wieer zum Arzt gehen( Gssen8in di&er manaları: Gssen örnek yardımcı fiili bu hakiki manalarının dışında, tahmin etti&imiz fakat kesinlikle bilmedi&imiz hallerde de 2olmalıdır, olması gerek3 anlamlarına gelir( 5nun .ok iyi olması gerek(
2 "r muss sehr gut sein;
'rk.e/mizde, bir işin önemine inandı&ımız zaman gerek kendimiz !e gerekse di&er şahıslar i.in9 2%enim bunu yapmam lazım3 ya da 2onun bunu yapması lazım3 deriz( %u gibi cmleler eylemin durumuna göre, emirsel !eya ta!siye durumunda olabilir( %u halde de cmlede m'ssen kullanabilirsiniz( %enim bunu yapmam lazım( 0enin bunu bana söylemen lazım( *+1+
2 l$h muss as ma$hen; 2 1u musst mir as sagen;
Soen
l$h soll u sollst er, sie, es soll wir sollen ihr sollt sie sollen Sie sollen Sollen örnek yardımcı fiilim anlam !e kullanıldı&ı yer yönnden m'ssen mecbur olmak örnek fiili il biri biri ka tı bur olmak Sollen lgat anla la
Ayrıca bu kesin yasak işaretlerinin yanı sıra trafik ikaz işaretleri de !ardır( %u işaretlere riayet etmek o şoförn insancıl yönden uyması gereken bir mecburiyettir( Castahane okul !e .ocuk yurtlarının önnden ge.en yollarda bu gibi trafik işaretlerine rastlanır( %u trafik işaretleri şoförden9 hastahane önnden ge.erken arabasını biraz ya!aş srp grlt yapmamasını, .ocuk yu!asının önnden ge.erken, arabasını hızlı srp bir .ocu&un trafik kazasına kurban gitmemesi i.in arabasını ya!aş srmesini ister( %uradaki mecburiyet daha ziyade !icdani olup karşı tarafın !e bunun yanında do&acak bir tehlikeden şoför kurtarmak i.in yapılan bir ikaz !eya insani bir hatırlatmadır( Almanca/da bu gaye i.in kullanılan trafik işaretlerine .ebotss$hiler denir( *şte bu işaretlerin bulundu&u yerlerde karışımızdakini ikaz etmek istersek sollen yardımcı fiilini kullanırız( 0iz burada arabanızı ya!aş srmelisiniz( -onu ile ilgili di&er örnekler: 4( 0izin bana yarın haber !ermeniz lazım( Bes$hei sagen ) haber !ermek
2 Sie sollon hier langsam !ahren 2Sie sollen mir morgen Bes$hei sagen;
6( %izim mniyet tz&ne riayet etmemiz lazım( 2Wir Si$herheits8ors$hri!ten bea$hten; ;( 0en biraz sabır etmelisin( <( @e diyeyimE M( @e yapayımE Q( %en size nasıl yardım edeyimE S( 5 yarın bana gelsin( T( 0en bunu iyice dşn taşın( V( 5 ne yapaca&ını bilmiyor( 4W( !et diyeyim miE
sollen
2 1u sollst etwas .eul haben; 2 Was soll i$h sagen 2 Was soll i$h ma$hen 2 Wie soll i$h lhnen hel!en 2 "r soll morgen zu mir &ommen; 2 1u sollst ir as genau 'berlegen; 2 "r weiss ni$ht, was er ma$hen soll; 2 Soll i$h ja sagen
ie
Frfen örnek yardımcı fiili ile bir kişiye msaade !eya yetki !erilir( Derilen bu msaade kanun, tzk ya da birisi tarafından olabilir( %en burada park yapabilirim, 2 l$h ar! hier (ar&en; 2 Wir 'r!en hier rau$hen; %iz burada sigara i.ebiliriz( %u !erilen yetki !eya msaade, cmleyi olumsuz yapmamız halinde geriye alınmış olur( Faha e!!elki derslerimizden de hatırlayaca&ınız gibi bu olumsuzluk cmleleri nicht ya da kein ile teşkil edilir( Femek ki 'r!en/in bulundu&u cmlelerde ni$ht !e &ein !erilen msaadeyi geri aldı&ı gibi bir şeyin yasak oldu&unu da ifade eder( 0en burada park yapamazsın +yasaktır( 2 1u ar!st hier ni$ht (ar&en; 0iz burada sigara i.emezsiniz +msaadeli de&ilsiniz yasak =;2 Sie 'r!en hier ni$ht rau$hen; @ezaketin !eya karşı tarafın msaadesi gereken btn eylemler i.in yine 'r!en kullanılır( -arşınızdaki bir kişiden bir şey isterken, bir şey ikram ederken o adı ge.en kişinin msaade etmesi gerekmekte ise, cmlemize 'r!en ile başlarız( %u durumda cmlemiz hali ile soru cmlesi olur( 0ize bir sigara ikram edebilir miyimE 1ar! i$h 3hnen eine Zigarette anbielen anbieten ) ikram etmek 0eni bu akşam ziyaret edebilir miyimE 1ar! i$h 1i$h heule Aben besu$hen besu$hen ) ziyaret etmek 0izi dansa da!et edebilir miyimE 1ar! i$h Sie zum -anz bitten
Jamide sesli konuşulmaz +yasaktır( Man ar! in er Mos$hee ni$ht laut reen; 1ie Mos$hee N cami, reden N konuşmak 0ıhhat !eya başka yönlerden kendimiz i.in zararlı olan eylemlerin yasaklandı&ı yerlerde de cmle 'r!en ile teşkil edilir( Foktor yaptı&ı muayeneden sonra hastası i.in yemesi, i.mesi gereken şeylerin yanı sıra sıhhat yönnden hastasına zararı olabilecek şeyleri sayarken 'r!en/i kullanır( 0iz dana eti yiyebilirsiniz( +sıhhatiniz i.in zararız Sie 'r!en Kalb!3eis$h essen; 0izin domuz eti yemeniz yasaktır( +sıhhi yönden !eya dini yönden Sie 'r!en &ein S$hweine!leis$h essen; 0enin sigara i.men yasaktır( +sıhhi yönden 1u ar!st ni$ht rau$hen; @e yemem gerekir E +neleri yemeye msaadeliyim Was ar! i$h essen *+3+
M.gen
*stemek ) arzu etmek, se!mek, be&enmek i$h mag u magst er, sie, es mag wir m+gen ihr m+gt
l$h mag jetzt ni$ht essen; %en yo&urttan hoşlanmam( l$h mag &ein 7oghurt;
M+gen/in yan manaları +@ebenbedeutungen M+gen hakiki anlamının dışında ihtimal dahilinde, mmkn manalarına da gelir( %u gibi hallerde cmlede kesin bir ifade yoktur( %u olabilir( 2 1as mag sein; 5 haklı olabilir( 2 "r mag 0e$ht haben; 5nun 4S yaşında olması ihtimal dahilinde 2 Sie mag CL 7ahre alt sein; %en bunu söylemiş olabilirim( 2 l$h mag as gesagt haben; Fersimizin basında da de&indi&imiz gibi karşı taraftan bir şey isterken daha .ok möchten kullanılır( %en bir bardak .ay istiyorum( l$h m+$hte ein .las -ee; 0iz personel şefi ile konuşmak istiyor musunuzE M+$hten Sie mit em )ersonalleiler reen 0iz ne istiyorsunuzE Was m+$hten Sie %en 0tuttgart/a bir bilet istiyorum( l$h m+$hte eine /ahr&arte na$h Stuttgart; /ahr&arte N bilet, ein!a$h ) bir gidiş, hin und zurck ) gidiş geliş
haben !e sein yardımıyla ge.miş zaman !e ge.miş zamanın hikayesi , weren ile ise gelecek zaman teşkil edilir( Iimdi bu fiilleri sırasıyla görelim: 5+6+
Var7 Sahi8 #mak 94aen)
i$h habe u hast ;;; er,sie,es hat wir haben ihr habt;; sie haben Sie haben;;
) benim !ar ) senin !ar ) onun !ar ) bizim !ar ) sizin !ar ) onların !ar ) sizin !ar
Haben yardımcı fiili zerine almış oldu&u göre! mana yönnden iki trl cmleye girer( A) lle tutulan, gözle görlen !eya hissedilen şeyler i.in benim !ar , senin !ar anlamına gelir( Haben bu anlamı ile cmleye girdi&inde ba&lı bulundu&u şahıs zamirine göre .ekilir !e sahip oldu&umuz şey cmlenin sonuna ila!e edilir( %enim bir .ocu&um !ar
) 3$h habe ein Kin;
5nun bir e!i !ar
) "r hat ein Haus;
% Haben bu hakiki manasının dışında dersimizin başında de&indi&imiz gibi di&er tam anlamlı fiillerle beraber bazı zamanların teşkiline yardımcı olur( +gerekli bilgi i.in fiillerde di&er zamanları teşkili konusuna bak lle tutulan gözle görlen btn mana isimleri i.in mlkiyet bildirir( 5lumsuz hali ni$ht
4(;( Castalık isimleri i.in !ar anlamında ekseriyetle 2haben 2 kullanılır ( %enim başım a&rıyor, derken
) Mein Ko(! s$hmerzt , denmez
Cissedilen bu a&rı i.in haben yardımcı fiili kullanılır( 'rk.e/mizde de söylendi&i gibi( %enim baş a&rım !ar( > %enim başım a&rıyor 2 3$h habe Ko(!s$hmerzen; %enim biraz karnım a&rıyor(
2 3$h habe etwas Bau$hs$hmerzen;
%aşka örnekler 1= %enim biraz ateşim !ar(
2 3$h habe etwas /ieber;
2= 5nun tansiyonu .ok dşk (
2 "r hat zu nierigen Blutru$&;
;: %enim annemde romatizma !ar(
2 Meine Mutter hat 0heuma;
= 5nda sarılık !ar(
2 "r hat ie .elbsu$ht;
: 5nun bo&azı a&rıyor(
2 "r hat Halss$hmerzen(
: 0izin bir şeyiniz yok(
2 Sie haben ni$hts;
= *ştahınız !ar mı E
2 Haben Sie A((etit
NOT= Haben zaman yardımcı fiili ile yaptı&ımız cmlelere dikkat edersiniz, 'rk.e cmlelerde benim, senin !(s gibi mlki zamirlere rastlanmaktadır('rk.e/mizde benim ile ifade etti&imiz şahıs zamirine Almanca/ya tercme ederken ben i$h olarak tercme ettik(
+0ıfatların bulundu&u basit cmlelerde %en hastayım 3$h bin &ran& 0ein fiilinin şimdiki zamana göre .eşitli şahıs zamirleri ile olan .ekimini tekrar yapalım(
i$h bin u bist;; er,sie,es ist;; wir sin ihr sei sie sin Sie sin
ben^im sen^sin o^dır biz((iz siz^siniz onlar^dırlar siz^siniz
'rk.e/mizde sıfat ile, bir fiile ihtiyacımız olmadan cmle kurmamız mmkndr( Ayşe .ok uslu( =apmış oldu&umuz bu cmleye dikkat edersek cmlede fiilin olmadı&ını anlarız( Almanca/da bu gibi cmleleri teşkil edebilmemiz i.in mutlaka bir fiile ihtiya. !ardır( *şte bu yönl sıfat !eya isimlerin bulundu&u cmleler sein yardımcı fiili sayesinde yapılır( Sein fiilini .ekerken 'rk.e anlamını ba&lı bulundu&u şahıs zamirlerine göre, ben^im sen ^sin
!(s( dedik
'rk.e/mizde bu gibi cmlelere göz atarsak, cmledeki sıfat !eya isimlerin ardına gelen eklerin her zaman 2im 2 2sin3 !(s( olmadı&ını tespit ederiz(
2= 0en .ok romantiksin( 1u bist sehr romantis$h; ;= 0iz bugn buradamısınız E Sin Sie heute hier = 5 yabancı mı E 3st er Ausläner : 5 ö&retmendir( "r ist #ehrer; : 0en bir meleksin( 1u bist ein "ngel + = 0en benim her şeyimsin( 1u bist mein alles; P.;.
4ee'ek Z$#$& ((erden) Weren : olmak +gelecekte ^cek,((cak,(((ce&im,((ca&ım Weren zaman yardımcı fiili ile gelecek zaman teşkil edilir( %u yardımcı fiilin cmleye girdi&i yerlerde eyleme henz başlanmamıştır( Weren ile cmle teşkil edilirken weren, ba&lı oldu&u isim !eya şahıs zamirine göre .ekilir !e eylemle ilgili fiil hi. .ekilmeden mastar halinde cmlenin sonuna getirilir( %en gidece&im( 3$h e gehen;
%u gösterdi&imiz bilgilerin yanı sıra weren in Almanca dilbilgisindeki ifade etmiş oldu&u anlamı yönnden aşa&ıda saydı&ımız inceliklerinin de bilinmesi yönnden faydalıdır( 4: Versi$herung )teyit)tasdik %ilhassa birinci şahıs zamiri ile yapmış oldu&umuz cmlelerle karşı tarafa bu eylemi yapaca&ımızı teyit !e tasdik etmiş oluruz( %en bugn seni ziyaret edece&im 3$h were i$h heute besu$hen ; %u örnek cmlede bir tasdik bulunmaktadır( -arşımızdakine böyle bir cmle ile hitap etti&imiz zaman, bu cmlemizi dinleyen kişi belirtilen gnde bizim ziyaretimizi beklemek) tedir( %u durumda cmlemizde bir kesinlik !ardır( 6: Au!!orerung Nemirsel anlamda ihtar ylemin oluş şekline göre daha ziyade ikinci şahıs zamiri ile kullanılır(
Wirst u ruhig sein 0esini kesecek misin E Wirst u &ommen Kelecekmisin E ;: Vermutung )tahmin %u durumda olması beklenen eylemin nasıl olaca&ı hakkında kesin bir kararımız olmadı&ından, cmleye kesinlik ifade etmeyen bir tahmin hakim olur( %u yönl cmlelerde weren daha ziyade .nc şahıs zamiri ile beraber !eya dilbilgisi yönnden .nc şahsın yerini tutan bir isimle beraber kullanılır(
Iimdiki zamanın hikayesine fiillerin ikinci halide denir, her dilde fiillerin . hali bulunmaktadır( Lmperfekt/in teşkili ise fiillerin ikinci halleri ile yapılır( %u zamanın 'rk.e/mizdeki zaman eki:
C"r* dur ( o gidiyordu ,o konuşuyordu, gibi( 5 gidiyordu !eya ben gidiyordum cmlesini ele alırsak hadisenin olup bitti&ini yani olayın olmuş bitmiş !e hikaye olarak anlatıldı&ı ortaya .ıkar( %u zamanın sorusu ise : 5 ne yapıyordu E 5 ne ediyordu E gibi cmle i.inde ( 5 neredeydi E Ke.en fiiller ile yapılır( iillerin ikinci zamanı ,.ekim yönnden
S$hwa$h Star& .emis$ht
)zayıf kurallı )ku!!etli kuralsız )karışık
5larak . ana guruba ayrılır( %ir fiilin ikinci halinde kökte bir de&işim olmazsa o fiil kurallı olarak .ekilir( %u fiillerin şimdiki zamanın hikayesi de kurallı zaman ekleri ile teşkil edilir( Iimdiki zamanın hikayesinin kurallı .ekimdeki zaman ekleri şöyledir: i$h 2te u; 2test er,sie;es 2te wir;;; 2ten ihr 2tet sie;;; 2ten Si t
la$hen )glmek i$h la$hte u la$htest er ,sie ,es la$hte wir la$hten ihr la$htet sie la$hten Sie la$hten
Nben glyordum Nsen glyordun )o glyordu Nbiz glyorduk )siz glyordunuz )onlar glyorlardı )siz glyordunuz
-onu ile ilgili birka. misal: 1=5 durmadan glyordu( "r la$hte immer; 2=5 hakikatı söylemiyordu "r sagte ni$ht ie Wahrheit; ;=%iz kapıyı a.ıyorduk Wir ma$hten ie -'r au!;
N"t=%azı hallerde bu guruba giren bir fiilin köknn son harfi +d !eya +tharfi ile son buluyorsa o fiilin ikinci hali teşkil edilirken, araya e kaynaşma harfi ila!e edilir( warten i$h wartete
Nbeklemek )ben bekliyordum
-uralsız .ekime giren fiillerin şimdiki zaman hikayesi %u guruba giren fiiller ku!!etli olan fiillerdir( ikinci hali teşkil edilirken zaman kök tamamen de&işikli&e u&rar( %unun i.in kurallı .ekimde oldu&u gibi kesin bir kaide yoktur( %u kuralsız .ekim altında incelenen fiillerin ikinci hallerinin ezberlenmesi gerekmektedir(=alnız ikinci hali bilinen bir fiilin şahıs zamirlerine göre .ekimi zor de&ildir(
sie trug en Sie trug en
) onlar taşıyorlardı ) siz taşıyordunuz
au!stehen )aya&a kalkmak stan au! )aya&a kalkıyordu i$h stan au! ) ben aya&a kalkıyordum ) sen aya&a kalkıyordun u stan st au! er,sie ,es stan au! ) o aya&a kalkıyordu wir stan en au! ) biz aya&a kalkıyorduk ihr stan et au! ) siz aya&a kalkıyordunuz ) onlar aya&a kalkıyorlardı( sie stan en au! ) siz aya&a kalkıyordunuz Sie stan en au! -arışık .ekim gurubuna giren fiiilerin Lmperfekt/i %u guruba giren fiillerin de ikinci halde kökleri de&işime u&rar( akat bu fiiller şahıs zamirleri ile .ekilirken kurallı .ekime ait zaman eklerini alırlar(
bringen )getirmek i$h bra$hte u bra$htest er,sie,es bra$hte
bra$hte )getiriyordu ) ben geliyordum ) sen getiriyordun ) o getiriyordu
wir bra$hten ihr bra$htet sie bra$hten Sie bra$hten
) biz getiriyorduk ) siz getiriyordunuz ) onlar getiriyorlardı ) siz getiriyordunuz
Fikkat ederseniz bringen fiili ikinci halinde kök olarak tamamen de&işmesine ra&men şahıs zamirleri ile .ekime u&radı&ında ardına kurallı .ekimdeki zaman eklerini aldı( %u guruba
3$h wusste as wir&li$h ni$ht;
1Q.1.1. Z$#$& C$r*7#'7 iieri& iki&'i 3$i I#erekt!i =ardımcı zaman fiili olan sein, haben !e weren fiillerinin Lmperfekt/i yani şimdiki zamanın hikayesi genel bir .ekim kuralına sahip de&ildir( Weren yardımcı zaman fiilinin ikinci halini sonra izah edece&iz( %u fiillerde ikinci hali teşkil edilirken bilhassa sein tamamen de&işime u&rar( sein ) olmak war )olmuş idi 0ein fiilinin ikinci hali WA0 şahıs zamirleri ile .ekilirken , ardına kuralsız .ekime tabi olan fiillerin ekini alır( Almanca da sein fiillinin ikinci hali yani WA0 .ok kullanılan !e bilinmesi gereken önemli konudur( %irka. dakika e!!el , birka. saat e!!el , birka. gn e!!el olan bir deyimi +olaylı dile getirirken mutlak olarak sein fiilinin ikinci haline ihtiyacımız !ardır(
i$h war u warst er,sie ,es war wir waren ihr wart sie waren Sie waren
) ((ben ^idim ) (^sen ^idin ) ((o^idi ) ^biz^(idik ) ^siz^((idiniz ) ^onlar^(idiler ) ^(siz^idiniz
Jmle i.erisinde sein fiilinin ikinci hal daha ziyade : a 0ıfatlarla %en dn hasta idim
2)5 su.lu de&ildi ( "r war ni$ht s$hulig; ;)Ca!a 'rkiye/de .ok gzeldi( 1as Wetter in er -'r&ei war sehr s$h+n; )%en tamirhanede idim( 3$h war in er Wer&statt; haben Nsahıp olmak *kinci hali hatte dir( 0onuna karışık .ekimdeki ekler gelir( )^(benim ^!ar idi +!ardı i$h hatte )^senin ^!ar idi +!ardı u hattest )^onun ^!ar idi +!ardı er, sie ,es hatte )^bizim ((!ar^idi+!ardı wir hatten ihr hattet )^sizin ^!ar((idi(+!ardı )^onların ^!ar^idi+!ardı sie hatten )^(sizin((!ar^idi+!ardı Sie hatten Ke.mişe sahip oldu&umuz bir şey hakkında !ardı !eya yoktu derken haben zaman yardımcı fiilinin ikinci hali kullanılır( Haben/in bu ikinci halinin dışında( ich habe gehabt du hast gehabt er ,sie ,es hat gehabt "ir haben gehabt ih h bt h bt
) benim !ardı ) sein !ardı ) onun !ardı ) bizim !ardı ii d
m'ssen)zorunda olmak musste Nzorunda idi ) ben mecburdum, mecbur idim i$h musste u musstest ) sen mecburdun ,mecbur idin ) o mecburdu,mecbur idi er,sie es musste ) biz mecburduk, mecbur idik wir mussten ihr musstet ) siz mecburdunuz,mecbur idiniz ) onlar mecburlardı,mecbur idiler sie mussten ) siz mecburdunuz, mecbur idiniz Sie mussten
1= 5nun Q/da burada olması mecburi idi( "r musste um NOJJ Uhr hier sein; 2=%enim önce makineyi ayarlamam gerekiyordu 3$h musste zuerst ie Mas$hiene einstellen( &+nnen ) muktedir olmak, g. !eya kabiliyet Ne bilmek &onnte) muktedirdi, muktedir idi ) ben muktedirdim i$h &onnte ) sen muktedirdin u &onntest er,sie es &onnte ) o muktedirdi ) biz muktedirdik wir &onnten ) siz muktedirdiniz ihr &onntet ) onlar muktedirdi sie &onnten ) siz muktedirdiniz Sie &onnten
?rnekler:
sie ur!te ur!tenn Sie ur!ten
) onlar izinliydiler ) siz izinliydiniz
1= %enim onunla konuşmam yasaktı( 3$h ur!te ur!te ni$ht ni$ht mit ihm reen reen;; 2= 0iz bunu yapmamalıdiniz( Sie ur!ten as ni$ht ma$hen; ;= Castanede sigara i.memiz yasaktı( Wir ur!ten im Kran&enhaus Kran&enhaus ni$ht rau$hen; rau$hen; sollen sollen)gerek, lazım, zaruretinde olmak ,!(s( sollte sollte) gerekliydi, lazımdı, zaruretinde idi %aşkaları tarafından +toplum, ahlak, sa&lık, din !e bunlara benzer yapılması istenilen^ ) ben ((malıydım , zaruretinde idim ben ((maliydim i$h sollte u solltest ) sen ((malıydın ,zaruretinde idin er,sie,es sollte ) o ((malıydı ) biz ((malıydık wir sollten ) siz ((malıydınız ihr solltet ) onlar ((malıydılar sie sollte solltenn ) siz ((malıydınız Sie sollten
1= 0en doktora gitmeliydin( 1u solltest solltest zum Arzt gehen gehen ( 2= 0enin Almanca ö&renmen gerekirdi(
1= 5nlar ısıyı öl.mek istiyorlardı( Sie wollten ie -em(eratur -em(eratur messen; 2= 5 tesisi otomati&e ayarlamak istiyordu( "r wollte wollte ie Anlage Anlage au! Autom Automati& ati& eins$halte eins$halten; n; ;= %en can kurtaran şalterine basmak istiyordum( 3$h wollte wollte en 4ot2Au 4ot2Auss$ha ss$halter lter r'$& r'$&en; en; <: %iz şimdi izine gitmek istemiyorduk( Wir wollten jetzt ni$ht zum Urlaub gehen;
1Q.2.
Das Perfekt ) Dii 4e<#i0 Z$#$& ( Das Fili ge.miş zaman bir eylemin eylemin +olayın bitmesinden sonra kullanılır( %unun dışında eylemin eylemin +olayın tam !e kesin olarak son buldu&unu da ifade eder( eder( 'rk.e/mizde dili ge.miş ge.miş zaman, fiillerin köklerine ila!e edilen ekler yardımıyla yapılır(3yapmak 2 fiilini ele alırsak, fiilin kök 2yap3 tır( %u elde etti&imiz kökn arkasına arkasına +tım ekini eklersek fiilin dili ge.miş ge.miş zamanın teşkil etmiş oluruz(
=AH/tım 0? 0?=7/dim -5 -5@RI/tum K?B/dm -/tim %R % R7/d
)yaptım )söyledim )konuştum )gördm )tim b ld
Iimdi sırası ile bu gruplardaki meydana gelen de&işmeleri inceleyelim ( a -ural urallı lı .eki .ekim m *kinci halde halde kökleri de&işmeyen de&işmeyen fiiller bu kaideye kaideye göre Hartizip Hartizip yapılırlar( yapılırlar( %u guruba giren giren fiillerin mastar halinde bulunan kök hi.bir de&işikli&e de&işikli& e u&ramaz ( %una göre bir fiilin dili ge.miş zamanı şöyle teşkil edilir: $) ?nce fiilin kök alınır( lieben fiilin kök en takısını kaldırırsak , geride lieb kök kalır(
5) %u fiilin kökne +ge ön takısı ila!e edilir( ge)lieb ') %u hale getirilen fiilin sonuna +t takısı getirilir( ge)lieb Nt %u durumda lieben fiilin )artizi(9 )artizi(9ii yani dili ge.miş zaman geliebt geliebt olur( %u guruba giren bazı fiillerin yapalım: mer&en2gemer&t farkına !armak)farkına !ardı
ma$hen2gema$ht
yapmak)yaptı
malen2gemalt
boyamak)boyadı boyamak)boyadı
bellen2gebellt
ha!lanmak)ha!ladı
lernen2gelernt
ö&renmek)ö&rendi
h+ren2geh+rt
duymak)duydu
%u grupta incelenen fiillerin .nc hali teşkil edilirken, bir fiilin kök +d !e +t harfleri ile son buluyorsa sona getirilen +t harfinden e!!el araya +e kaynaştırma harfi ila!e edilir( hasat etmek, hasat kaldırmak ernten)kök ernt iile dikkat ederseniz kök +t harfi ile bitmektedir( %u durumda fiilin .nc hali +geerntet olur( richten)gerichtet
do&rultmak, do&rulttu
arbeiten)gearbeitet
.alışmak, .alıştı
%ir fiilin kurallı kaideye göre nasıl de&işti&ini izah ettik( akat bu hale getirilen fiillerle di/li ge.miş zamanı teşkil etmek mmkn de&ildir( iil hangi kurala uyarak de&işime u&rarsa u&rasın o fiile ait di/ li ge.miş zamanı teşkil edebilmek i.in yardımcı zaman fiillerine ihtiya. !ardır( =ardımcı zaman fiillerini kullanmadan di/li ge.miş zamanı teşkil etmek mmkn de&ildir( %u zaman yardımcı fiilleri ise: $) sein 5 ) haben dır Gisal olarak 2ben yaptım3 diyelim( %u cmleyi yapabilmemiz i.in önce ma$hen yapmak fiilinin .nc halini yani 2partizip/ini3 teşkil etmemiz gerekir( MA%H"4 ).n hali ."MA%H- 3$h gema$ht )olmaz +A70JC =ukarıda bu zamanın teşkil edilebilmesi i.in yardımcı zaman fiilleri olan sein !e haben9an istifade etmemiz gerekir demiştik burada haklı olarak kafanıza bir soru takılabilir haben mıE =oksa sein mıE -ullanaca&ız( %en yaptım, cmlesinde haben zaman yardımcı fiili kullanılır( Fi/li ge.miş zamanlı bu fiiller ba&lı bulundukları şahıs zamirine göre .ekime u&rarlar( 1aman .ekimi şimdiki zamana göredir(
*) Iahsı belli olmayan fiillerin .o&u da haben ile teşkil edilir Fn .ok ya&mur ya&dı( "s hat gestern 8iel geregnet; 1Q.2.1. SEIN Z$#$& G$r*7#'7 Fiii&i& K$&7*7+7 Gerer 'rk.e/mizdeki )i haline uyan !eya bu hali sınırlayan, yani bu hale yakın olan cmlelerin haben ile teşkil edildi&ini söyledik yalnız bunu söylerken ismin bu halinin soruları olan 2neyiE3 !e 2kimiE3 sorularına ce!ap alırsak haben gelir demiştik( %una göre haben in kullanılmadı&ı yerlerde sein zaman yardımcı fiili kullanılır( Sein zaman yardımcı fiilinin kullanıldı&ı cmlelerde 2neyi, kimi3 sorularına ce!ap alamadı&ımız gibi olay ismin Ni halinden uzaktır( %en arkadaşımı arabayla tren istasyonuna götrdm( +araba ile %en istasyona gittim(+!esaitle ?rnek olarak !erdi&imiz bu cmlelerin her ikisinde de eylem +olay ge.miş zamanda olmuştur( Jmlelerde ge.mesi gereken fiilde !ahren di( %una ra&men bu cmlelerin dili ge.mişleri teşkil edilirken birinci cmleye haben ikinci cmleye de sein zaman yardımcı fiili girer( @eden E%irinci cmlemiz ismin +)i haline tamamen uymaktadır( -imi istasyona götrdmE aldı&ım ce!ap: Arkadaşımı *kinci cmlemizde ise ismin )i haline yani Akkusati! hale uyan bir durum yoktur( %undan dolayı ikinci cmlemizde sein zaman yardımcı fiili kullanılır( Jmlelerimizi tekrar yazarsak :
1= %en arkadaşımı araba ile tren istasyonuna götrdm( 3$h habe meinen / zum Bahnho! ge!ah
;. 0iz bunu yanlış yaptınız( Sie haben as !als$h gema$ht; . %en 'rkiye/de Almanca ö&renmedim( 3$h habe in er -'r&ei ni$ht 1euts$h gelernt; . 0iz okulda mı Almanca ö&rendiniz E Haben Sie in er S$hule 1euts$h gelernt Q( Atatrk maalesef kısa mddet yaşadı( Atat'r& hat leier zu &urz gelebt;
1Q.2.2. Kr$%7 @eki#e T$5i O$& Fiieri& Di!i 4e<#i0i %u gruba giren fiillerin partizipi yani di/li ge.miş zamanı yapılırken fiillerin ekserisinin kök tamamen de&işikli&e u&rar( iilin köknde !ukuu bulunan bir de&işime ra&men di/li ge.miş zamanda kullanılan ön takı +ge fiilin önne getirilir( -uralsız .ekim grubuna giren fiillerdeki son ek takısı ise +en dir( $) iilin mastar halinin kök de&iştirilmeden başına +ge !e sonuna +en takılır )gelmek &ommen ge&ommen )geldi !ahren ge!ahren
)gitmek )gitti
eben
)!ermek
rica etmek)rica etti
') iilin ikinci hali teşkil edildikten sonra bu hali hi. de&iştirilmeden önne +ge !e ardına +en eki takılır( %öylece adı ge.en fiilin partizinin +di/li ge.miş zamanı yapmış oluruz( l'gen )log +6( hali yalan söylemek)yalan söylyordu gelogen)yalan söyledi +;(hali reiten 2ritt +6( hali ata binmek)ata biniyordu
geritten)ata bindi +;(hali
1Q.2.;. K$r707k @eki# Kr$$r7&$ 46re $rtii erekt Gastar halinde bulunan fiilin kök bu halde yani karışık .ekim kurallarına göre partizip yapılırken de&işikli&e u&rayan bu kökn önne +ge ardına ise +t eki ila!e edilir( wissen2wusste2gewusst bilmek)biliyordu)bildi an&en2a$hte2gea$ht dşnmek)dşnyordu)dşnd
iillerin di/li ge.miş zamanı yapılırken fiilin mastar halinin başında 5e, er,/er, er, >e, e&t !e e# gibi ön heceler bulunursa bu fiillerin önne +ge ön eki konmaz(
BE
be&ommen Pbe&ommen
er&lären2er&lärt izah etmek )izah etti er&ältenQer&ältet ştmek,so&uk akmak`so&uk aldı er!ahrenQer!uhr bilgi edinmek)bilgi edindi VER:
8erlierenQ8erloren kaybetmek))kaybetti 8erstehenQ8erstanen anlamak Nanladı
8ers$hleissenQ8ers$hlissen aşınmak`aşındı 8er(utzen P8er(utz sı!anmak Nsı!andı
ZER
8erlaenQ8erlaen yklemek)yklendi zerlegenQzerlegt sökmek, ayırmak)ayrıldı, sökld +kimya
uzaklaştırmak)uzaklaştırıldı
ents$huligen
2) ?&renci imtihanı kazandı( 1er S$h'ler hat ie )r'!ung bestanen; ;) %iz giriş imtihanını kazandık( Wir haben ie Au!nahme(r'!ung bestanen; 1Q.2..
Z$#$& G$r*7#'7 Fiieri&*e Dii 4e<#i0 Z$#$& Kehabt, haben zaman yardımcı fiilin dili ge.miş zamanıdır( 0ahip oldu&umuz herhangi bir madde !e mana isimleri i.in haben _!ar/ !eya _yok/ anlamında mlkiyet ifade eden bir fiildir( *şte bu sahip oldu&umuz madde !e mana isimlerine sahip oldu&unuz mddet.e haben, fakat konuştu&umuz anda mlkiyetini kaybetti&imiz madde !e mana isimleri i.in de haben/in 2Hartizipi3 olan gehabt kullanılır( %enim Ankara/da bir arsam !ar( 3$h habe in An&ara ein .runst'$&; %u adı ge.en arsamı satmış !eya herhangi bir sebepten ötr mlkiyetimi kaybetmiş isem, o
1= Xocu&un harareti !ardı( 1as Kin hat 1urst gehabt ( 6: 0izin dn ateşiniz !ar mıydı E Haben Sie gestern /ieber gehabt
;= 5nun nesi !ardı E Was hat er gehabt sein N"ar )ge"esen %u fiilin .nc hali de zaman yönnden olup biten eylemler i.in kullanılır( %en 'rkiye/de hasta oldum cmlesini ele alırsak ( %u cmle ile olan eylemi ifade etti&imiz an hastalıktan kurtulmuş !e sıhhatimize tekrar ka!uşmuş oluruz( *şte bu hallerde gewesen cmleye girer( %unu benzeyen di&er bir örnek daha !erelim( %ir zamanlar zengin olan bir kişi şu an fakirse9 5 e!!elce zengindi( "r ist amals rei$h gewesen; %en onaltı sene Almanya/da bulundum( 3$h bin se$hzehn 7ahre in 1euts$hlan gewesen;
gewesen in dili ge.miş zamanı sein fiilinin birinci halinin gerekli şahıs zamirlerine göre .ekimiyle teşkil edilir !e ge"esen cmlenin sonuna gider( ich bin ^(ge"esen d bi t
) ben ^dim d
Xok gzel oldu( "s ist sehr s$h+n geworen; Ke"orden _ile dili ge.miş zaman cmleleri teşkil edilirken _sein _zaman yardımcı fiilin şimdiki zamanı ba&lı oldu&u şahıs zamirine göre .ekilir !e ge"orden cmlenin sonuna gelir( ich bin ^(ge"orden ^ben ((oldum( du bist^((ge"orden ^sen((oldun( er,sie,es ist ^((ge"orden ((o^oldu( "ir sind ^((ge"orden ^biz^(olduk( ihr seid ^^(ge"orden ((siz ^(oldunuz( sie sind ^^ge"orden ^onlar ^^^(oldular( 0ie sind ^^^ge"orden ^siz ^^^^(oldunuz(
1Q.;.
Mi0i 4e<#i0 Z$#$& (D$% %$#erekt) %ir eylemin zaman !e oluş yönyle olup bitti&ini dile getirir ( Fili ge.miş zamanda oldu&u gibi _sein _!e _haben/ zaman yardımcı fiillerini yardımıyla teşkil edilir( Gişli ge.miş zamanı teşkil etmek i.in _sein _!e _haben _zaman yardımcı fiillerini 2imperfekt3 zamanı alınır( +6(halleri %en yapmıştım )ich hatte gemacht( %en gitmiştim )ich)"ar gegangen( %en görmştm )ich hatte gesehen( %u zamanın 'rk.e/mizdeki zaman eki 2mıştı, mşti, muşdu, mşd3 dr( 0agen)söylemek i h h tt t b ö l i ti
er,sie,es hatte bekommen)o almıştı "ir hatten bekommen )biz almıştık ihr hattet bekommen )siz almıştınız sie hatten bekommen )onlar almışlardı 0ie hatten bekommen )siz almıştınız
1. %iz biraz e!!el yemek yemiştik( Pir hatten eben et"as gegessen( 2. %en seni görmştm( Lch hatte dich gesehen( ;. 5 Adana/ya gitmişti( r "ar nach Adana gefahren( 11. 11.1.
İSMİN HALLERİ T-rkini ei etmemek isti;ordu+ ".?erinin odu>unu g.stermemek i@in a<=n= .n0ne e>di+ Tren hareket edince;e kadar ne konu
%u okudu&umuz par.ada 2menekşe3 ismi ge.mektedir( Fikkat ederseniz menekşe cmleye menekşeler olarak girmiştir( Cediye edilen bir tutam yani birden fazla oldu&u i.in önce 2menekşeler3 olarak .o&ul hale .e!rilmiş !e ondan sonra, menekşeleri haline sokulmuştur( %tn dillerde oldu&u gibi, 2o menekşe kokladı3 diyemeyiz( %unun yerine 2o menekşeyi kokladı3 dememiz gerekir( %u ge.en par.ada9 Ayşe neyi kokladı E, dersek alaca&ımız ce!ap
.eşmeye +ye kuyuya +ya %ir ismin bu halini bulmak i.in nereye sorusunu sorarız( Xocuk kör kuyuya dşt( Xocuk nereye dşt E -ör kuyuya ;(*smin Ni hali *smin sonuna i eki ila!e edilir( %u ek bazı isimlerde byk sesli uyum kurallarına göre +)i, )ı, ), )u da olur( cet!eli +i kitabı +ı telefonu +u %ir ismin sonu ses uyumuna göre sesli harfle biterse o zaman ismin sonuna +yı, yi, yu, y ekleri getirilir( masayı dereyi suyu 'rk.e/mizde bu hali bulmak i.in neyi !e kimi soruları sorulur( <( *smin Nde hali *smin sonuna +de eki eklenir( %u +de ekinin dışında uyum kurallarına göre +da eki ila!e edilir( 5kulda, odada isimlerinde oldu&u gibi( 0essiz harflerle biten kelimelerde bu ek +te !eya +ta dır( M( *smin Nden hali *smin cmledeki anlamının gere&ine göre sonuna den eki ila!e edilmiş halidir( %u ek byk sesli uyumu kurallarına göre den dan bi.iminde cmleye girer( 0ert sessiz harflerle biten
ses uyumu kurallarına göre yapılmaz dedik( %azı hallerde isim sonuna < e =, < es = ( ( ( gibi takılar alsada bu takılar *0G*@ < halinde byk bir a&ırlık teşkil etmezler( 5 halde, Almanca/da ismin dört halini yapmakta a&ırlı&ı ne teşkil eder E
A0-3K"##"0 N tanım harfleri %ir .okları Almanca/da ismin hallerinin .ok zor oldu&unu iddia ederler( Aslında bu konu Artikellerin sayesinde .ok daha kolaylaşır ( ( ( %unun i.in yapılacak ilk iş er, :e, as Artikeli alan isimlerin önce Artikel olarak ismin dört halindeki u&ramış oldukları de&işimi bilmek gerekir( Almanca/da ismin dört hali bulundu&unu söylemiştik: 4( 4ominati8 N birinci hal N yalın hali 6( .eneti8 N ikinci hal N in hali ;( 1ati8 N .nc hal N e hali <( A&&usati8 N dördnc hal N i hali *smin tekil halinde A0-3K"##"0 nasıl bir de&işikli&e u&rar E ?nce belirli tanım harfini ele alalım( ?&renmemizin daha kolay olabilmesi !e ileride konuyu daha iyi anlayabilmemiz i.in bunları sıra ile ezberleyelim( DER FB N @omati! N yalın hali F0 N Keneti! N in hali FG N Fati! N e hali F@ N Akkusati! N i hali
DIE FL N @ominati! N yalın hali FB N Keneti! N in hali FB Fati! hali
.ocu&u + u lambayı +yı i&neyi + yi radyoyu +yu ty +y bayra&ı +&ı
.ocuk ses uyumuna göre + k + g olarak de&işti+ u aldı( lamba ismi sonuna + yı takısını aldı( i&ne ismi sonuna + yi takısını aldı( radyo ismi sonuna + yu takısını aldı t ismi sonuna + y takısını aldı( bayrak ismi sonuna + &ı takısını aldı(
*smin + i hali ile ilgili olarak !ermiş oldu&umuz bu örneklere dikkat ederseniz .eşitli isimler ses uyumuna göre : )i, )ı, ), )u, )yi, )yı, )yu, )y, )&ı Kibi sonlarına takılar aldı( Almanca/da ise Artikeller sayesinde ismin dört halini teşkil etmek daha da kolaydır( *smin dört halini daha kolay ö&renebilmemiz i.in sırası ile btn halleri ayrı birer ders konusu olarak görelim( 1ira toplu olarak tablo halinde yapılan ö&retim, bazı ö&renenler i.in biraz sıkıcı olsa da, !ermekte fayda !ardır(
NOMİNATİV AKKUSATİV DATİV 4ENETİV
er @ ein en @ einen em @ einem es @ eines
as @ ein as @ ein em @ einem es @ eines
ie @ eine ie @ eine er @ einer er @ einer
11.2.1. N"#i&$ti/ ( İ%#i& G$7& H$i ) %u hal ismin hi. de&işmeyen halidir( 'rk.e/mizde bu hale ismin yalın hali denir( *sim cmle i.ine lgatten alındı&ı gibi girer( =alın halde bulunan isimlerin .o&ul halleri hakkında gereken bilgiyi bundan e!!elki derslerimizde !ermiştik( das %ild
N resim
%u isimleri + in haline .e!irmek yani Keneti! yapmak istedi&imiz zaman, ismin Artikeli 2der3 !eya 2das3 ise isimlerin sonlarına ayrıca bir de +ek gelmektedir( Artikeli er ya da as olup da ku!!etli .ekim gurubuna giren isimler sonlarına +)es !eya +)s ekini alırlar( Artikeli des haline getirmek yapılması gereken birinci iş idi( *kinci işimiz ise ismin sonuna gelecek olan eki tespit etmektir( 5 halde 9 yapılması gerekenleri sırası ile özetlersek( 4( ?nce 2er !eya 2as ismi tarifleri 2es haline getirilir( 6( duruma göre isim sonuna +)es ya da +)s ekini alır( %iz örnek olarak ele aldı&ımız adam !e .ocuk isimlerinde Artikeli 2des3 haline sokmuştuk(
*e% Ganne% *e% -inde% *şte yaptı&ımız bu ilk iş, yani Artikeli 2des3 haline getirmekle ismin Keneti! hali bitmiş de&ildir( *kinci yapılması gereken şey ismin sonuna gelecek olan uzu!lu eki bulmaktır( %u durumda her iki isim sonlarına +)es ekini alırlar( *e% Ganne% N adamın N .ocu&un *e% -inde% %u iki iş sırasının yerine getirilmesinden sonra ismin +in halini tam olarak teşkil edebildik( Iimdi ise haklı olarak ikinci iş sırası ile olarak , hangi isim sonuna +es !e hangi isimler sonlarına +s takısı almaktadır E diye soracaksınız( %unun i.in elimizde birka. ip ucu bulunmaktadır: 4e&eti/ 3$*e 3$&>i i%i#er %"&$r7&$ (e%) eki&i $7r$r a Artikelleri 2der3 !e 2das3 olup sonu + s, ss, sch, #, tz, tsch, zt, z ile biten isimler( b %azı isim tamlamalarında :
a 0on harfleri Nr, )l, )m, )n ile biten isimler Keneti! hale sokulurken sonlarına yalnız +)s ekini alırlar( zanaatkar N er Hanwer&er zanaatkarın N es Hanwer&ers
ö&retmen ö&retmenin
N er #ehrer N es #ehrers
melek mele&in
N er "ngel N es "ngels
halka halkanın
N er Ha&en N es Ha&ens
araba arabanın
N er Wagen N es Wagens
0onu +ee ile biten isimler kar yonca göl
N er S$hnee N er Klee N er See
%u gibi sonu +ee ile biten isimler Keneti! yapılırken .nc bir +e nin isme girmemesi i.in Keneti! hale +s ekini alarak girerler( karın yoncanın göln
22es S$hnees P es Klees P es Sees
amcanın halanın
) 5n&els ) -antes
c =abancı dillerden gelen !e Almanca/ya yerleşen isimlerde sonuna +s alır( doktor ) er 1o&tor doktorun ) es 1o&tors resim makinası resim makinasının balkon balkonun
otel otelin
) Kamera ) Kameras ) Bal&on ) Bal&ons
) Hotel ) Hotels
Iu ana kadar görd&mz genel kaidelerin dışında zayıf .ekim gurubuna giren bazı isimler ismin +in halini teşkil ederken sonlarına +es !e +s ekleri yerine +en ya da +n takılarını alırlar( %u guruba giren isimlerin Artikelleri \der\ olup sayıları .ok azdır( Gesela, er Mens$h ku!!etsiz .ekim kaidesine göre .ekilerek Keneti! halde sonuna +en, ekini alır( des Genschen N insanın, insan !cudu ) der -örper des Genschen FL Artikeli isimlerin K@'LD 8i Fie ismi tarifi alan btn isimlerin Keneti! yapılırken yalnız Artikel de&işime u&rar( %unun yanında Artikeli takip eden isim sonuna + ek almaz( Fie Artikeli Keneti! halde FB olarak de&işir( %unun FB !e FA0 Artikeli alan isimlerde oldu&u gibi konu ile ilgili özel kaideler yoktur( -onuyu daha iyi anlamamız i.in die Artikeline sahip olan birka. isimle + ismin in halini teşkil edelim(
Adamın e!i demek istersek, Almanca/da \e!i adamın\ deriz( 'ekil halde bulunan \e!\ cmleye hi. de&işmeden girer( Iimdi bu yönl bir ka. misal !erelim( 4( Knn haberleri( 1ie 4a$hri$hten es -ages; + der 'ag ) gn 6( Adamın e!i( 1as Haus es Mannes; + der Gann ) adam ;( Filencinin kızı( 1ie -o$hter es Bettlers; + der %ettler ) dilenci <( Haranın iktidarı( 1ie Ma$ht es .eles; + das Keld ) para M( Xocu&un hatası( 1er /ehler es Kines; + das -ind ) .ocuk Q( -öyn .eşmesi( 1er Brunnen es 1or!es( + das Forf ) köy S( A&acın kökleri( 1ie Wurzel es Baumes( + der %aum ) a&a. T( 5kulun ö&retmenleri( 1ie #ehrer er S$hule; + die 0chule okul
+ die 0tadt ) şehir 4M( Gakinanın par.aları( 1ie -eile er Mas$hine; + die Gaschine ) makina 4Q( abrikanın iş.ileri( 1ie Arbeiter er /abri&; + die abrik ) fabrika 4S( irmanın geliri( 1as "in&ommen er /irma; + die irma ) firma 4T( abrikanın personel şefi( 1er )ersonelleiter er /irma; 4V( 0endikanın toplantısı( 1ie Versammlung er .ewer&s$ha!t; + die Ke"rkschaft ) sendika 6W( *ş.i 'emsilcisinin oturumu( 1ie Sitzung es Betriebsrat; + der %etriebsrat ) iş.i 'emsilcili&i + die 0itzung ) oturum 64( Kazetenin baş makalesi( 1ie #eitarti&el er Zeitung; + die 1eitung ) gazete + die 7eitartikel ) baş makale 66( Rsta başının görş( 1ie Meinung es Meisters; + der Geister ) ustabaşı + die Geinung ) görş fikir 6;( Fenizin bilinmeyen gizlilikleri(
;W( irmanın geliri .ok dşk( 1as "in&ommen er /irma ist sehr gering; + das inkommen ) gelir ;4( %u .ocu&un hatası idi( 1as war er /ehler es Kines; + der ehler ) hata ;6( Ankara 'rkiye8nin baş şehridir( An&ara ist ie Hau(tstat er -'r&ei; + die Cauptstadt ) başşehir ;;( %ay Gller okulun Gdr( Herr M'ller ist er 1ire&tor er S$hule; %elirsiz tanım harfleri ile K@'LD Artikeller konusunda ele aldı&ımız belirsiz tanım harflerini de Keneti! hale getirebiliriz( +L@ der !e das Artikelli isimler i.in belirsiz bir tanım harfi idi( &er \bir .ocu&un\ !eya \bir e!in\ şeklinde Keneti! yapmak istersek o zaman .ocu&un !e e!in Artikelleri kalkar( 5 halde : bir .ocu&un ) eine% -inde% bir e!in ) eine% Cause% bir adamın ) eine% Ganne% Fikkat ederseniz buradaki isimlere ait olan Artikellerin alması gerekti&i +des in +es ekini belirsiz ismi tarifler aldı( Fie Artikellerinde ise \ein\ einer olur( :r&ek = bir kadın ) einer ra
DIE
die rau der rau die raunen der raunen
DAS das -ind des -indes die -inder der -inder
) kadın +tekil ) kadının +tekil haldeki Keneti! ) kadınlar +.o&ul ) kadınların +.o&ul haldeki Keneti! ) .ocuk +tekil ) .ocu&un +tekil haldeki Keneti! ) .ocuklar +.o&ul ) .ocukların +.o&ul haldeki Keneti!
1Q.2.;. Akk%$t7/ İ%#i& ( İ ) H$i 'rk.e/de ismin sonuna cmledeki anlamına göre + i eki almış halidir( Adı ge.en bu ek isme byk sesli uyum kurallarına göre )i, )ı, )u, ) olarak eklenir( defteri +)i ekini aldı anahtarı +)ı ekini aldı okulu +)u ekini aldı %u ekler sesli harfle biten bir isme uygulanırken, ismin sonuna )yi, )yı, )yu, )y eklerini alırlar( bah.eyi sobayı
+)yi ekini aldı +)yı ekini aldı
*şte bu !ermiş oldu&umuz örneklerde gösteriyor ki ismin +i hali yalnız +i takısı teşkil edilmektedir( %ir ismi ses uyumuna göre ismin +i haline .e!irebilmek i.in 'rk.e/mizde,
Dermiş oldu&umuz bu . örne&e dikkat edersek, yalnız FB Artikelinde bir de&işim yapıldı( %u arada belki aklınıza şöyle bir soru gelebilir( Heki ie /rau hem kadın !e hem de kadını anlamlarına gelmekte, biz bu aradaki farkı cmle i.erisinde nasıl ayırt edelim E Kayet basit, cmle i.erisinde ge.en ismin kadın mı ya da kadını mı oldu&unu Almanca/da cmlenin gelişinden !e cmle i.erisine giren fiilin durumundan anlarız(
3$h !rage N ben soruyorum %en kadını soruyorum diye bir cmle yapmak istersek o zaman: 3$h !rage ie /rau9 deriz( Fas ismi tarifinde de durum aynıdır( Iimdi biraz de&işime u&rayan FB Artikeli isimlerin A--R0A'LD hallerine ge.meden .ok kolay olan !e de&işime u&ramayan FL !e FA0 Artikelleri isimlerin bulundu&u birka. cmle yapalım( 4( %en .ocu&u se!iyorum( Lch liebe das -ind( 6( 5 şişeyi a.ıyor( r macht die lasche auf( ;( %iz makinayı temizliyoruz( Pir machen die Gaschine sauber( <( Xocuklar okulu arıyorlar( Fie -inder suchen die 0chule( M( 5 gazeteyi okuyor(
%u adı ge.en gn isminin Artikeli \der\ oldu&undan, tekil halde ismin +i halini yapabilmek i.in der ismi tarifini \den\ haline getirdik( den 'ag ) gn akat biz ismin +i halini tekil halde de&il .o&ul halde yapmak istiyorduk( %iraz e!!elki izah etti&imiz gibi önce gn isminin .o&ulunu yaparız( der 'age die 'age
) gn ) gnler
%en gnleri sayıyorum( Lch zähle die 'age %u cmleden de anlaşıldı&ı gibi ie -age, er -ag 8 ın .o&ulu cmleye hi. de&işmeden girdi( Fi&er Artikeli isimlerde de durum aynıdır( FB Artikeli isimlerin A--R0A'LD CA7* + )i hali %ir ismin Artikeli der ise, dersimizin başında da izah etti&imiz gibi ismin +i Caline .e!irebilmemiz i.in Fer ismi tarifi F@ haline getirilir( Iimdi der Artikeli bazı isimleri +i halini görelim : der Peg den Peg
) yol ) yolu
der Karten den Karten
) bah.e ) bah.eyi
den 7öffel
) kaşı&ı
der 0tuhl den 0tulh
) sandelye ) sandelyeyi
der Arzt den Arzt
) doktor ) doktoru
1Q.2.. D$ti/ İ%#i& ( E ) H$i Almanca/da ismin +e hali şu ana kadar görmş oldu&umuz di&er hallerden biraz farklıdır( %unun sebebi ise bilhassa bazı isimlerin +e hallerini yaparken mutlak suretle bir +FA'/a ihtiyacımız olmasıdır( *şte, bunun i.in FA'LD konusunu ismin hallerinde ders konusu olarak en sona aldık( 5 halde, Almanca/da bir ismin +e halini yapabilmemiz i.in : a Artikeller b datlar dan istifade ederiz( nach 0den in dem Pald
) gneye ) ormanda
a Artikellerde olan de&işim : %ir ismin Artikeli FB !eya FA0 ise bu her iki ismi tarif de \FG\ haline getirilir( %una göre : der Fati! yapılırken FG olur
dem 0chneider
N terziye
das Badio dem Badio
N radyo N radyoya
das enster dem enster
N pencere N pencereye
die rau der rau
N kadın N kadına
die Fame der Fame
N bayan N bayana
@5' : *smin +e hali teşkil edilirken, ismi tariflerde yapılan bu de&işimin yanında isimler kendi bnyelerinde hi.bir de&işikli&e u&ramazlar( =alnız bazı der !e das Artikeli alan isimler, sonlarına +e ekini alırlar( Fati! halde ismin sonuna gelen bu ek Almanca gramerinde gnden gne kıymetini kaybetmektedir(
Me%e$ = das -ind dem -ind dem -inde
N .ocuk N .ocu&a N .ocu&a
da oldu&u gibi(
Almanca/da dilbilgisi kurallarına göre .ok heceli isimlerle, ku!!etli guruba giren, der !e das Artikeli alan isimler sonlarına +e takısı almazlar( Kenellikle bugnk Almanca dilinde +e eki gn gne kıymetini kaybetmektedir( Femek ki, !ermiş oldu&umuz bazı misallerden de anlaşıldı&ı gibi bir ismin Fati! hali yapılırken ismin Artikeli ne olursa olsun, o isme ait olan
Fer Kross!ater erzählt dem -ind ein Gärchen( erzählen N anlatmak Gärchen N masal M( %en adama hak !eriyorum( Lch gebe dem Gann Becht( Q( Anne .ocu&a ninni söylyor( Fie Gutter sing dem -ind 0chlaflieder( singen N şarkı söylemek 0chlaflieder N ninni S( 5 köpe&e ıslık .alıyor( r pfeift zum Cund( pfeifen N ıslık .almak T( *la. hastaya iyi gelmedi( Fas Gedikament ist dem Gann nicht gut bekommen( das Gedikament N ila. V( 5 kadına inanmıyor( r glaubt der rau nicht( glauben ) inanmak 4W( 5 kadına gzel şeyler satın alıyor( r kauft der rau schöne 0achen( kaufen N satın almak
der 7ehrer N ö&retmenlerin
H$t7r$t#$ = 'ekil halde bulunan isimlerde +der ismi tarifi +des olarak de&işime u&ramaktaydı der 7ehrer N ö&retmen des 7ehrers N ö&retmenin %una göre, bu ö&retmenin hatası, demek istersek( Fas ist der ehler des 7ehrers, olur( Aynı cmleyi .o&ul kaideye göre yaptı&ımızda, Fas ist der ehler der 7ehrer, %u ö&retmenlerin hatası,
yani olur
+ FL Keneti! Xo&ul Fas Artikeli alan isimlerin geneti! .o&ulu der Artikeli ile yapılır( das -ind die -inder der -inder
N .ocuk N .ocuklar N .ocukların
Catırlatma : Fas Artikeli alan ismin + in halinin tekil durumdaki de&işimi 2des3 halinde idi( das -ind des -indes
N .ocuk .ocu&un
%ir ismin önnde ister der, ister die !e das ismi tarifi bulunsun, btn bu ismi tarifler, .o&ul isimlerin + i halinde adı ge.en o .o&ul ismin önnde + die olarak bulunurlar(
DER der 7ehrer N ö&retmen die 7ehrer N ö&retmenler die 7ehrer N ö&retmeni DİE
die rau N kadın die rauen N kadınlar die rauen N kadınları
DAS das -ind N .ocuk die -inder N .ocuklar die -inder N .ocukları %u !ermiş oldu&umuz misallere göre, .o&ul halde bulunan isimlerin + i hali yapılırken Artikeller aşa&ıdaki gibi de&işikli&e u&ramaktadırlar( *er *ie *ie *ie *$% *ie -onu ile ilgili birka. misal !erelim: 4( 5kul Gdr ö&retmenleri kontrol ediyor( Fer 0chuldirektor kontrolliert die 7ehrer( 6( Foktor hastaları muayene ediyor( Fer Arzt untersucht die -ranken( untersuchen
etmek
V( -adın ta!ukları yemliyor + yem !eriyor Fie rau fttert die Chner( fttern N yem !ermek 4W( 5 makinaları temizliyor( r macht die Gaschinen sauber( saubermachen N temizlemek Xo&ul isimlerin + de hali N FA'LD plural %tn Artikeller F@ olarak de&işime u&rarlar( %una göre ismin .o&ul hali teşkil edilmeden e!!el der, die !e das Artikelleri den olarak ismin önne getirilir(
O 3$*e = *er *e& *ie *e& *$% *e& *smin .o&ul hale getirildikten sonra, sonuna +n ya da +en takısı ila!e edilir( 0onuna .o&ul halde +s alan isimlerde bu takıya rastlanmaz( Iimdi der ismi tarifinden başlayarak, bazı isimlerin .o&ul +e halini teşkil edelim(
DER
der Gann N adam die Gänner N adamlar den Gännern N adamlara der 7ehrer
ö&retmen
DİE
der 0tern die 0terne den 0ternen
N yıldız N yıldızlar N yıldızları
der %är die %ären den %ären
N ayı N ayılar N ayılara
die rau die rauen den rauen
N kadın N kadınlar N kadınlara
die %lume die %lumen den %lumen
) .i.ek ) .i.ekler ) .i.eklere
die 0tadt die 0tädte den 0tädten
N şehir N şehirler N şehirlere
die 0chule die 0chulen den 0chulen
N okul N okullar N okullara
die Gaschine die Gaschinen den Gaschinen
N makine N makinalar makinalara
den %ildern
N resimlere
das %uch N kitap die %cher N kitaplar den %chern N kitaplara das Hferd die Hferde den Hferden
N at N atlar N atlara
das Gädchen N kız die Gädchen N kızlar den Gädchen N kızlara
12.
SIFAT (DAS ADEKTIV) Kenellikle Almanca !e 'rk.e/de sıfat denilince akla aynı şey gelir( Fnya yznde bulunan canlı !e cansız !arlıkların hepsinin birer isimleri !ardır( %u canlı !e cansız !arlıklar ayrı ayrı yapılara, ayrı ayrı bi.im !e niteliklere sahiptirler( *nsanlar dahi aynı !cut uzu!larına sahip oldukları halde tam olarak birbirlerine benzemezler, kimi esmer, kimi sarışın, kimi k.k, kimi daha iri olmaları sebebiyle pek .ok birbirlerine benzemeyen nitelik !e dış görnşe sahipler( *şte bu aradaki gözle görlen !eya hissedilen farları belirtmek i.in her dilde bazı kelimelerin bulunması gerekmektedir( Cepimiz bir kişinin ismini bilmek kadar o kişinin !asıflarını, dış görnşn de bilmek isteriz( 5 kişi hakkında karşımızdakine bilgi !ermek isterken 9 2sarışın, iri yarı, yakışıklı, esmer, ince, uzun, gzel3 gibi kelimeler kullandı&ımız hepimizce malumdur( %u durum yalnız insanlar i.in de&il dnya yzeyindeki canlı !e cansız btn !arlıklar i.in aynıdır(
beyaz ku!!etli k.k do&ru sıcak zor .alışkan hasta do&ru zengin dikkatli ge!şek gen. kalın,şişman ıslak yumuşak cesaretli akıllı cömert yksek sessiz iyi a.ık, berrak bulanık enfes keskin uslu i b l
N "eiss N stark N klein N richtig N "arm N sch"er N fleissig N krank N gerade N reich N aufmerksam N locker N jung N dick N nass N "eich N mutig N klug N grobzgig N hoch N leise N gut N klar, hell N trp N prima N scharf N bra! hl k
siyah
N sch"arz zayıf N sch"ach byk N gross yanlış N falsch so&uk N kalt kolay N leicht tembel N faul sıhhatli N gesund yamuk N krumm fakir N arm dikkatsiz N unaufmerksam sıkı N fest ihtiyar N alt ince N dnn kuru N trocken sert N hart korkak N ängstlich aptal ) dumm pinti N geizig al.ak N tief sesli N laut köt N schlecht karanlık, koyu N dunkel kör + keskin olmayan N stumpf yaramaz N frech i di k
12.1. S7$t$r7& 9-#e*e K$&7707 0ıfat gerek konuşurken !e gerekse cmle i.erinde, her zaman lgatten alındı&ı gibi kullanılmaz( Fas kleine -ind mit einem roten %all( Xocuk kırmızı bir top ile oynuyor( %u yapmış oldu&umuz cmleye dikkat ederseniz topun nasıl oldu&unu belirten kırmızı sıfatı rot olarak de&il cmlemize roten olarak girmiştir( *smin yani .ocu&un nasıl oldu&u da k.k &lein sıfatı ile belirtilmektedir( @asıl bir .ocuk kırmızı top ile oynuyor E Aldı&ımız ce!ap : 2k.k bir .ocuk3 olur( %urada almış oldu&umuz ce!apta .ocu&un nasıl oldu&unu bize bildiren kelime k.k dr( *şte bu k.k kelimesi bir sıfat dır( akat 'rk.e/mizdekinin aksine k.k anlamına gelen &lein sıfatı &leine olarak de&işime u&ramaktadır( 0ıfatların bu yönl u&ramış oldukları de&işime Almanca Filbilgisinde Attribut !eya Bei!'gungen denir( +%ir tamlayıcısı olarak =ine konumuzun başında örnek olarak !erdi&imiz cmleye dikkat edersek, top oynayan .ocu&un !e .ocu&un oynadı&ı topun nasıl oldu&u tam olarak belirtilmiştir( %iz aynı cmleyi isteseydik, 2Xocuk topla oynuyor3 diyebilirdik( %u durumda cmlemizde yeteri kadar isimler hakkında malumat bulunmamaktadır( %u halde akla iki soru gelebilir( 4( 'op oynayan .ocuk nasıl E k.k m E byk m E 6( Xocu&un oynadı&ı top nasıl E
Gakina hızlı .alışıyor(
Fie Gaschiene läuft schnell(
%u !ermiş oldu&umuz iki örnekte de isim ile sıfat arasına fiil girdi&inden sıfat aynen lgatten alındı&ı gibi hi.bir de&işime u&ramadan cmleye girdi( 0ıfattaki de&işim N .ekim Fie %eugung des igenschafts"ortes 'ekil halde bulunan isimlerle beraber kullanılan sıfatlardaki de&işim o ismin Artikeline ba&lıdır( *smin Artikeli der N ise sıfat sonuna + ) B Artikel die ise sıfat sonuna + ) Artikel das ise sıfat sonuna + )0
eklerini alır(
Gesela : gzel bir adam N ein s$h+ner Mann gzel bir kadın N eine s$h+ne /rau gzel bir kız N ein s$h+nes Mä$hen Femek ki bu durumda sıfatlar der ismi tarifine sahip olan bir isimle kullanılırken +)er die ile +)e das ile ise +)es eklerini sonlarına aldı( 4( 0en gzel bir kızsın( Fu bist ein schönes Gädchen 6( 5 .ok efendi bir adam(
Fu bist ein gutmtiger Gensch( gutmtig N iyimser T( 0iz do&ru bir adamsınız( 0ie sind ein ehrlicher Gensch( V( 0iz do&ru bir insan de&ilsiniz( 0ie sind kein ehrlicher Gensch( 4W( 5 şahane bir kadın( 0ie ist eine "underbare rau( 44( %iz tokgözl insanlarız( Pir sind gengsame Genschen( 46( %ayan Kngör iyi bir e! kadınıdır( rau Kngör ist eine gute Causfrau( 4;( *zmir byk bir şehirdir( *zmir ist eine grosse 0tadt( 4<( %ursa romantik bir şehirdir( %ursa ist eine romantische 0tadt( 4M( Fsseldorf modern bir şehirdir( Fsseldorf ist eine moderne 0tadt( 4Q( 5 se!imli bir .ocuk(
Akk%$ti/
. . . e&
...e
...e
% *simlerin .o&ul olması halinde > + plural
N"#i&$ti/ 4e&eti/ D$ti/ Akk%$ti/
*er . . . e& . . . e& . . . e& . . . e&
*ie . . . e& . . . e& . . . e& . . . e&
*$% . . . e& . . . e& . . . e& . . . e&
Demek ki isimlerin çoğul halde olmaları halinde dört halde de ismin ismi tarifi ne olursa olsun sonlarına . . . en takısı almaktadırlar.
Fer ismi tarifi i.in dört hal :
*er i
iyi kadınlar N die guten rauen iyi kadınların N der guten rauen iyi kadınlara N den guten rauen iyi kadınları N die guten rauen
%yk sıfatı ile bu . ismi kıyaslama yapmaya kalkarsak , %urada en k.k olan dere Fereden byk olan nehir n byk olan ise denizdir( %u durumda pekiştirme yapılırken , @ehir dereden daha byk Feniz i.in ise, deniz en byk denir( Fikkat ederseniz 'rk.e/mizde sıfatlar arasındaki pekiştirmeyi +kıyaslamayı yaparken +daha !e +en kelimelerini kullandık( akat bu arada sıfatların kendi bnyelerinde hi.bir de&işim olmadı( daha gzel en gzel, gibi( Almanca/da böyle bir kıyaslamaya u&rayan sıfatlar sonlarına birer takı almaktadırlar( daha gzel N noch schöner en gzel N am schönsten %urada daha gzel derken, schön sıfatı (er) en gzel derken de sonuna (%te&) takılarını aldı(%una göre birka. sıfat hari. genel kaidemiz şöyledir, daha byk !eya daha gzel diyebilmemiz i.in : 0ıfatın önne no$h sıfatın sonuna er ekini ekleriz(n byk ya da en gzel bytme sıfatını yapabilmek i.in de : 0ıfatın önne am sonuna ise sten ila!e edilir( Faha halinin bulundu&u pekiştirmeye 'rk.e/mizde kıyaslama, en in bulundu&u hale de byltm denir( =apmış oldu&umu bu a.ıklam toplarsak, sıfatları pekişiminin .
Me%e$ = 4( 5 senin gibi gzel(
0ie ist so schön "ie du(
6( 5 benim kadar byk(
r ist so gross "ie ich(
;( 5 bir melek kadar + gibi gzel(
0ie ist so schön "ie ein ngel(
<( Jehennem gibi sıcak(
Ceiss "ie die Cölle(
M( -ar gibi beyaz(
Peiss "ie 0chnee(
12.;.1. S7$t$r7& "%iti/ 3$i&i& k//ete&*iri#e%i Almanca/da sıfatların positi! hali yani hi. de&işmeyen hali bazı kelimelerle ku!!etlendirilir( %u kelimelerden en başta gelenler( sehr zu sehr klein sehr nett sehr sch"er zu "arm zu sch"er zu primiti! ?rnekler : 4 0 k
t
N .ok N .ok +fazla N .ok k.k N .ok zarif N .ok zor N .ok sıcak N .ok zor N .ok adi
kli i
F bi t
b
bt
M( Ah siz ne kadar iyisiniz(
Ach "ie gut sind 0ie(
Q( Ah dışarısı ne kadar karanlık(
Ach "ie dunkel ist es draussen(
S( Ah sen ne kadar se!imlisin(
Ach "ie lieb bist du(
12.;.2. K7C$%$#$ %7$t7 *ki !eya daha .ok olan madde !e mana isimleri arasında yapılan kıyaslamadır( %ir sıfatın daha hali ile yapılan pekiştirmesinde iki isim arasında kıyaslama yapılmakta ise pekişen sıfattan sonra cmleye als ö&esi girer( %u kullanılan als ın manası den, dan dır( Me%e$ = 4( 0en benden daha akıllısın(
Fu bist klger als ich(
6( %ir öpck bir tokattan iyidir(
in -uss ist besser als eine 5hrfeige(
;( Fsseldorf, 0olingen _den byktr(
Fsseldorf ist grösser als 0olingen(
<( %ugn ha!a dnden daha so&uk( Fas Petter ist heute kälter als gestern( M( -ızılırmak Genderes/den daha uzundur( -ızılırmak ist länger als Genderes( Q( =az kışdan daha iyidir(
Fer 0ommer ist besser als der Pinter(
S( 0iz benden daha fazla kazanıyorsunuz( 0ie !erdienen mehr als ich(
Cerhangi bir sıfatın ikinci !eya .nc harfi )a, )o, )u gibi sesli harflerden teşekkl ederse, pekiştirme yapılırken bu sesli harfler zerlerine iki nokta konur > inceltilir( gross N grösser N am grössten byk N daha byk N en byk hoch N höher N am höchsten yksek N daha yksek N en yksek nah N näher N am nächsten yakın N daha yakın N en yakın kalt N kälter N am kältesten so&uk N daha so&uk N en so&uk
12.;.;. B-C-t#e S7$t7 'rk.e/mizde bir sıfatın bytmesini yani +en halini yaparken en gzel, en yksek deriz( %u durumda sıfatın kendi bnyesinde hi.bir de&işiklik olmaz( Almanca/da ise dersimizin başında da söyledi&imiz gibi sıfatın bytme hali yapılırken bytlen sıfatın başına +AG !e sonuna ise
) en hızlı N en gzel N en zor k.k
1;.
TRK@EDE EDAT
aya&ını yorganına göre uzat > ana gibi yar, rzurum gibi diyar olmaz Atasözlerinde ge.en göre !e gibi kelimeler birer edattır( -endi başlarına anlamları olmadı&ı halde iki kelime arasında mana kazanan kelimelere edat denilir( 'rk.e/mizde edatlar kendilerinden önce gelen kelime ile sonra gelen fiil, sıfat, isim arasında sebep, benzerlik, aitlik, yön, ara. ilgisini sa&layan kelimelerdir( =ine dersimizin başında örnek olarak de&indi&imiz iki atasözndeki yazdı&ımız K?B !e K*%* kelimelerini ele alalım( -onuşurken, isterseniz on defa arka arkaya K?B, K?B deseniz sizin konuştuklarınızdan hi.bir mana ortaya .ıkmadı&ı gibi sizi dinleyenler de bu duruma glerler( Femek ki bir edat ancak iki kelime arasında !eya cmle i.inde mana kazanan bir kelimedir( %unun yanında, madem ki edatlar kendi başlarına bir mana ifade etmiyorlar, bu konunun zerinde bu kadar durmaya ne lzum !ar diye dşnen .ıkabilir( datlar kendi başlarına bir manaya sahip olmamakla beraber, cmledeki almış oldukları göre! yönnden cmlenin .ok kıymetli bir ö&esidirler > elemanıdırlar( %unun böyle olup olmadı&ını anlamak i.in birinci !e ikinci atasözlerinde belirtti&imiz edatları cmleden .ıkartalım( Aya&ını yorganına K?B uzat K?B edatını .ıkartırsak Aya&ını yorgana ( ( ( uzat Ana K*%* yar, rzurum K*%* diyar olmaz K*%* edatını .ıkartalım Ana ( ( ( yar, rzurum ( ( ( diyar olmaz *şte cmlemizden edat denilen ö&eleri .ıkartırsak, cmlede ifade etmek istedi&imiz mana tamamen kaybolur(
Almanca/da bu durum 'rk.e/mizdekinin tamamen aksidir( Almanlar : ökz gibi de&il gibi bir ökz, "ie ein %är bir eşek gibi, yerine gibi bir eşek, "ie ein sel, derler Femek ki Almanca/da edatın cmle !eya bir kelime ile kullanılması denince önce aklımıza gelmesi gereken şeyleri şöyle sıralayabiliriz( 4( Almanca/da edatlar ismin daha do&rusu isme ait olan belirli !eya belirsiz ismi tariflerin önnde bulunurlar( 6( %ir.ok hallerde edatlar girmiş oldukları guruplara göre ismin Artikelini de&işime u&ratırlar( Gesela mit yani ile edatı9 ismin Artikeli ne olursa olsun beraberinde kullanıldı&ı ismin Artikelini her zaman ati8 +)e, )a halinde de&işikli&e u&ratır( Gesela : Adam ile der Gann N adam Adamın ismi tarifi + der mit ile mit dem Gann *şte bu görmş oldu&umuz ismi tariflerdeki de&işim . ana guruba ayrılır( a *smi Fati! halinde de&işime u&ratan edatlar( b *smi Akkusati! halde de&işime u&ratan edatlar( c *smi Keneti! yapan edatlar(
4( Aus herhangi bir yerin i.inden dış istikamete do&ru gitme hallerinde den, dan anlamlarına gelir( Don edatına ise hareket belirli bir noktadandır( %en Gnih/den geliyorum(
Lch komme aus Gnchen(
4( %ir cinsmin !eya malın hangi cinsten oldu&unu söylerken aus kullanılır( 'esis saf yksek kaliteli .elikten(
Fie Anlage ist aus delstahl(
-umaş iplikten(
Fer 0toff ist aus 0eide(
Hlakalar suni maddeden(
Fie Hlatten sind aus -unststoff(
Fer 'isch ist aus Colz(
Gasa ahşaptan(
Fer Bing ist aus Kold(
=zk altından(
;( 5kudu&umuz bir şeyin nereden geldi&ini anlatırken : aus dem -oran N -ur/anı -erimden aus der %ibel N *ncilden aus der 1eitung N gazeteden aus dem %uch N kitaptan aus der 1eitschrift N mecmuadan
M( *stikamet belirten kelimelerde, sa&dan soldan, gneyden, batıdan, aşa&ıdan, yukarıdan derken D5@ edatı kullanılır( Bzgar gneyden geliyor > esiyor( Fer Pind kommt !on 0den( Ci.bir usta gök yznden kendili&inden inmez( + inmedi ( s ist noch kein Geister !om Cimmel gefallen(+Atasöz aşa&ıdan N !on unten yukarıdan N !on oben yandan N !on der 0eite @AJC N e, a, ye, ya do&ru *stikamet bildiren bir edattır( %ir ismin önne konuldu&u zaman o isme do&ru bir hareketin gerekti&i akla gelir( nach Kiresun ) Kiresun/a nach %ursa N %ursa/ya nach 0amsun N 0amsun/a nach dirne N dirne/ye nach @e!şehir N @e!şehir/e nach Rlm N Rlm/a nach Köttingen ) Köttingen/e ?rnekler : 4 %iz * t b l/a it
k i ti
Pi
ö ht
h *st b l f h
cmleye girdi&inde ise 9 den sonra, dan sonra manaları ortaya .ıkmaktadır( Iimdi nach edatının manalarını özet olarak toplarsak : nach
a e, a, ye, ya b göre, gere&ince c den sonra, dan sonra
b nach : göre N gere&ince 4( 5 kanuna göre haklı( 6( %u benim fikrime göre do&ru( ;( 5nun konuşmasına göre( <( %u anlaşmaya göre( c nach N den sonra, dan sonra 4( ?&leden sonra(
r hat nach dem Kesetz recht( Fas ist meiner Geinung nach richtig @ach seiner Bede( @ach diesem Abkommen( @achmittag(
6( 5 işten sonra yzmeye gidecek( r "ird nach der Arbeit sch"immen gehen( ;( -öln/den sonra %onn gelir(
@ach -öln kommt %onn(
<(@ach Ali bist du an der Beihe(
Ali/den sonra sıra sende(
1R N e, a, ye, ya Kenellikle belirli bir yere giderken kullanıldı&ı gibi, daha ziyade canlı !arlıklar, yani insan !e
M( %iz ustabaşına gidiyoruz(
Pir gehen zu dem Geister(
Q( 5 bugn doktora gitmek istiyor(
r möchte heute zum Arzt gehen(
N"t = zu dem + zum olarak da söylenebilir( 1R edatının di&er manaları: a Har.a !eya tane başına sabit bir fiyata sahip olan şeyler i.in ; tane ;W kuruşluk şunu !eya bunu !er derken zu edatı para biriminin önnde kullanılır( + pratikte Gesela : %en ; tane SW Jentlik posta pulu istiyorum( Lch möchte ; %riefmarken zu SW Jent( b 1u sıfatların önlerinde kullanılırsa +fazla .ok manasına gelir( zu schön N .ok gzel zu tief N .ok derin zu hoch N .ok yksek zu klein N .ok k.k zu ner!ös N .ok sinirli %L N de, da, yanında, ci!arında =er bildiren bir edattır( Cerhangi bir yerin !eya kişinin yanında !eya nezdinde bulunma hallerinde bei kullanılır(
6( 5 halasının yanında ikamet ediyor( r "ohnt bei seiner 'ante( ;( %enim yanımda bozuk para yok(
Lch habe kein -leingeld bei mir(
<( 0iz hangi doktorda teda!i göryorsunuz( %ei "elchem Arzt sind 0ie in %ehandlung E M( 0iz hangi firmada .alışıyorsunuz(
%ei "elcher irma arbeiten 0ie E
Q( 5 imtihan esnasında .ok heyecanlıydı( r "ar "ährend der Hrfung sehr aufgeregt(
0L' N den, dan beri %ir işin !eya olayın ne zamandan beri yapıldı&ını, bir durumun sresini zaman yönyle belirten bir edattır( ?rnekler : 4( 5 dnden beri hasta(
r ist seit gestern krank(
6( 0iz ne zamandan beri buradasınız E
0eit "ann sind 0ie hier E
;( %en sizi aylardan beri görmedim( Lch habe 0ie seit Gonaten nicht gesehen( <( 5nun dnden bu
dişi a&rıyor( r hat seit gestern 1ahnschme
ntgegen ) karşı mukabil 4( 5 benden tarafa geliyor( r kommt mir entgegen( 6( %en kıza karşı +karşılamak i.in gidiyorum( Lch gehe dem Gädchen entgegen( Kegenber ) karşısında 4( Iehrin karşısında(
Kegenber der 0tadt(
6( -adının karşısında(
Kegenber der rau(
1;.2.2. Akk%$t7/ A$& E*$t$r Hrapositionen mit dem Akkusati!( ismin ) i hali ile kullanılan yani kullanılmış oldu&u ismin ismi tarifini ismin ) i haline .e!iren ön edatlar şunlardır( bis durch entlang fr gegen ohne
: e kadar, a kadar : arasından, den, dan sayesinde !asıtasıyla( : boyunca : i.in : karşı sizin, siz
Ceute sind die 7aden nur bis mittag auf( M( %iz bugn A!usturya8ya kadar gidece&iz( Pir "erden heute bis nach ?sterreich fahren( Ayrıca : %en gelinceye kadar bekleyiniz( Parten 0ie bis ich komme( FRBJC ) arasından, ortasından 1ur$h herhangi bir yerin, iki !eya daha fazla bir şeyin arasından ge.ilmesi halinde arasından !e ortasından anlamına gelir( %ir bah.enin i.inden ge.mekte olan birisi i.in , 5 bah.enin arasından gidiyor, denir r geht durch den Karten( 'ram!ayda, trende !eya bir toplumda gitmek istedi&iniz istikamete do&ru yolunuzu kapayan insan gurubuna !eya o kişiye, ge.ebilirmiyim E Gsade edermisiniz E anlamında, ar! i$h ur$h denir( 1ur$h bu anlamın dışında, yznden, sebebinden sayesinde manalarına da gelir( ?rnekler : 4( %u senin yznden oldu( Fas ist durch dich passiert: passieren) olmak N !ukuu bulmak 6( %u benim hatam yznden oldu( Fas ist durch meinen ehler passiert(
6( Xocuklar orman boyunca gidiyorlar( Fie -inder gehen den Pald entlang( ;( Kehen 0ie geradeaus den lur entlang [ -oridor boyunca dz gidiniz [
N"t : %u yapmış oldu&umuz cmlelerde entlang edatı isminden sonra kullanılmaktadır( N"t : Cayat boyunca, ömr boyunca, btn yolculuk boyunca gibi zaman ile ilgili cmlelerde @'7A@K kullanılmaz bunun yerine 7A@K cmleye girer( 4( 5 hayatı boyunca hastaydı( r "ar sein 7eben lang krank( 6( %en hayatım boyunca burada kalmak istiyorum( Lch möchte mein 7eben lang nicht hier bleiben( r N i.in Almanca/da aslında iki tane i.in anlamına gelen kelime bulunmaktadır( %unlardan birisi !'r !e di&eri ise um zu dur( %tn isimlerin, zaman terimlerinin, şahıs zamirlerinin önnde, i.in anlamında !'r edatı bulunur( um zu ise fiillerin önnde kullanılır( ?rne&in : fr Casan N Casan i.in fr Csn N Csn i.in fr *nge *nge i.in
Fas "ar fr den 7ehrer nicht gut( <( %izim kış i.in kömr sipariş etmemiz gerek( Pir mssen fr den Pinter -ohle bestelen( M( %en akrabam i.in bir e! arıyorum( Lch suche fr meinen Der"andten eine Pohnung( KK@ N karşı 'rk.e/mizdeki karşı anlamının tam karşılı&ı oldu&undan fazla bir a.ıklamaya lzum yoktur( -onu ile ilgili birka. cmle yapalım( 4( 5 her zaman bana karşı( r ist immer gegen mich( 6( Fşmana karşı( Kegen den eind( ;( *nsan dşmana karşı uyanık olmalı( Gan muss gegenber dem eind "achsam sein( <( %enim size karşı bir şeyim yok( Lch habe nichts gegen 0ie( M( =arın Kalatasaray enerbah.e/ye karşı oynuyor( Gorgen spielt Kalatasaray gegen enerbah.e( Q( (J %ayern hangi takıma karşı
E
M( mek !ermeden mkafat alınmaz( 5hne leiss kein Hreis( Q( Fertsiz insan olmaz( s gibt keinen Genschen ohne 0orgen( S( Iekersiz kah!e ltfen( -affe ohne 1ucker, bitte [ RG N etrafında, ( ( ( de, ( ( ( da 4( 5 iki saatten beri e!in etrafında dolaşıyor( r läuft seit z"ei 0tunden um das Caus( 6( Han Amerikan her gn dnyanın etrafında bir u.uş yapıyor( Han Amerikan macht jeden 'ag einen lug um die Pelt( RG edatı bu anlamların dışında ayrıca aşa&ıdaki manalara da gelmektedir : %urada me!zuu bahis olan adalet( Cier geht es um die Kerechtigkeit( %urada mhim olan benim a!antajım( Cier geht es um meine Dorteile( %urada me!zu bahis olan benim hayatım( Cier geht mein 7eben(
infolge
N neticesi olarak
%u saymış oldu&umuz .eneti8 alan edatların karşılarına yazdı&ımız manaların dışında ek bir anlamları bulundu&undan karışık olarak birka. misal !erelim : 4( 5 sigara i.ece yerine .iklet .i&niyor( Anstatt zu rauchen, kaut er -augummi( 6( 5 de!amsızlı&ı sebebiyle işten .ıkarıldı( Aufgrund seiner ehlzeiten ist er entlassen "orden( ;(0izin bir hafta zarfında Dizite ka&ıdınızı !ermeniz gerekiyor( 0ie mssen innerhalb einer Poche ihren -rankenschein abgeben( <( Ca!anın fena olmasına ra&men o gezmeye gidiyor( 'rotz des schlechten Petters geht er spazieren( M( Allah aşkına( Rm Kottes "illen( Q( 5 birka. uro i.in grlt yapıyor( r macht "egen ein paar uro -rach( S( 5 tatil esnasında .alışmak istiyor( r möchte "ährend der erien arbeiten( T( 5 hastalı&ının neticesi öld( Lnfolge der -rankheit ist gestorben(
0aydı&ımız bu edatların ne zaman ismin 1ati8 ne zaman A&&usati8 hali ile kullanıldı&ı hakkında elimizde genel bir kaide !ardır( @erede yani wo soru zamirine ce!ap aldı&ımız yerlerde bu edatlar ismin Fati! hali ile, nereye wohin sorusuna ce!ap alırsak o zaman ismin Akkusati! hali ile kullanılır( ylem !arsa Ni hali, eylem yoksa Ne hali( ?rnekle a.ıklayalım: %iz okulda Almanca ö&reniyoruz( datının girmesi gereken bu cmleye nerede sorusunu soralım( %iz nerede Almanca ö&reniyoruz E 5kulda ( ( ( die 0chule die Fati!de er olur in der 0chule
N okul N okulda deriz
Jmlemizi tekrar yazalım %iz okulda Almanca ö&reniyoruz( Pir lernen in der 0chule Feutsch( Iimdi de 9 %iz okula gidiyoruz, diyelim( %u cmlemizde nerede sorusuna ce!ap alamayız( %unun yerine nereye sorusunu sorarsak o zaman ce!ap alabiliriz( %iz nereye gidiyoruz E 5kula *şte bu cmlenin in edatı ismin Akkusati! hali ile cmleye girer( die 0chule N okul die Akkusati!de die kalır i di 0 h l k l d i
1.
S( Xocuk caddede oynuyor(
Fas -ind spielt auf der 0trasse(
T( ! lokantanın yanındadır(
Fas Caus ist neben der Kaststätte(
V( 0enin arkadaş lokantada(
Fein reund ist in der Kaststätte(
ZAMİR (DAS RONOMEN)
'rk.e/mizde ismin yerini tutan kelimelere zamir denir( Almancada da aynıdır( Iahıs zamirleri bir ismin yerini tam olarak tutabilirler(%en, dedigimiz zaman akla gelen şey konuşan kişidir( 0en, dersek kiminle konuşmakta isek onu kastetmiş oluruz( -arşıdan giden bir kişi i.in o deriz( Y.nc kişinin ismini söylemekle o demek arasında hi.bir fark yoktur( Iimdi sırası ile zamirleri görelim( Iahıs zamirleri tekil !e .ogul olmak zere iki gruba ayrılır( 'ekil şahıs zamirleri: ich N ben du ) sen er No der artikelli isimler i.in sie No die artikelli isimler i.in es No das artikelli isimler i.in Xo&ul şahıs zamirleri: "ir )biz ihr )siz +bir gruba hitap ederken siz anlamına gelir( sie )onlar
;(das Femonstrati!pronomen ) işaret zamirleri <(das *nterrogati!pronomen ) soru zamirleri M(das *ndefiniti!pronomen ) belgisiz zamirler Q( das Befle#i!pronomen ) dönşl zamirler Iimdi bu guruplara ayırmış oldu&umuz zamirleri tek tek gözden ge.irelim:
1.1. Ş$37% $#ireri (D$% er%"&er"&"#e&) Fersimizin girişinde konuya biraz de&inmiştik(%u konu ile ilgili bilinmesi gereken en mhim şey şahıs zamirlerinin .ekimidir( Aynen isimlerde oldu&u gibi, şahıs zamirlerinin de dört hali bulunur( Iahıs zamirlerinin @5GL@A'LD hali +yalın hali Iahıs zamirlerinin hi. de&işmeyen yani ben, sen, o halidir( %unlar da sırası ile= Lch )ben du )sen er, sie, es )o "ir )biz ihr )siz sie )onlar 0ie )siz
DU= 0en anlamına gelir( 0amimi oldu&umuz kişiler akrabalar arasında kullanılır( %ykler henz okul .a&ında olan k.k .ocuklara u ile hitap ederler( Ayrıca cenaze merasimlerinde ölen kişi i.in yapılan konuşmalarda da ölene u şahıs zamiri ile seslenilir('rk.e/mizde de oldu&u gibi tanımadı&ımız samimi olmadı&ımız bir kişiye u ile hitap etmek kabalık olur(
Iahıs zamirlerinin Akkusati! hali mich N beni dich ) seni ihn, sie,es N onu uns N bizi euch N onları 0ie ) sizleri Iahıs zamirlerinin Keneti! +)in Cali meiner ) benim deiner ) senin seiner ) onun +er ihrer ) onun +sie seiner ) onun +es unser ) bizim euer ) sizin ihrer ) onların Lhrer ) sizin
1.2. M-ki $#irer (D$% "%%e%%i/r"&"#e&) *smindende anlaşıldı&ı gibi sahip oldu&umuz bir mlk, bir şey !eya, durum i.in benim, senin !(s( anlamında kullanırız( Aynı zamanda hitap eden !eya hakkında konuşulan kişiyi de temsil eder( %u adı ge.en zamirler sırası ile şunlardır: mein ) benim d i i
%enim annem Geine Gutter Fie ismi tarifi alan ismlerinin önnde bulunan di&r mlki zamirler i.inde durum aynıdır( %enim dnyam 0enin annen 5nun göre!i %izim seyahatimiz 0izin !atanınız 5nların mesuliyeti 0izin ce!abınız
) ) ) ) ) ) )
meine Pelt deine Gutter seine Aufgabe unsere Beise eure Ceimat ihre Derant"ortung Lhre Ant"ort
%u benim fikrim( Fast ist meine Geinung( +die Geinung ) fikir %u onun tahmini( Fas ist seine 0chätzung(+die 0chätzung ) tahmin %u bizim iddiamız( Fas ist unsere %ehauptung(+die %ehauptung ) iddia %u benim edindi&im tecrbe( Fas ist meine rfahrung( +die rfahrung ) tecrbe Glki zamirler .o&ul halde bulunan isimlerle beraber kullanıldı&ında kendi sonlarına +e ekini alırlar(
0ie können das kostenlos +gratis bekommen( +kostenlos kelimesi de +beda!a, parasız anlamına gelir( Fie Feklination das Hossessi!pronomen Glkiyet zamirlerinin .ekimi FB @5G*@A'*D G*@ A--R0A'*D G*@EN FA'*D G*@EM K@'*D G*@ES @ominati! : yalın hal 1er !e as ismi tarifinde hi.bir ek almaz( mein Gann N benim kocam mein -ind ) benim .ocu&um
ie ismi tariflerinde +e ekini alır( meine rau ) benim karım Keneti! : +)in Cali +tekil der: mlki zamir sonuna +es ekini alır( die: mlki zamir sonuna +er ekini alır( das: mlki zamir sonuna +es ekini alır( %enim adamın ) meines Gannes 0enin hanımının N deiner rau 5nun .ocu&unun ) seines -indes
F* G*@E G*@E G*@ER G*@ER
FA0 G*@ G*@ G*@EM G*@ES
ile zu edatının beraberinde bulunan btn zamir, !e ismi tarifler ismin +e hali ile cmleye girerler( %en babaya gidiyorum zu) ya, der Dater ) baba, +zu cmleye girdi&i i.in der Fati! olur( +der ismi tarifinin Fati! hali dem idi( %una göre : Lch gehe zu dem Dater 1u dem +zum olarak kısaltılır( Lch gehe zum Dater, olur( %u yapmış oldu&umuz cmlede bir mlki zamir olsaydı, o zaman cmlemiz 9 %en babama gidiyorum( %en benim babama gidiyorum( %enim babam ) mein Dater Jmle i.erisinde yine +a zu edatı oldu&u i.in, ismi Fati! haline .e!irmemiz lazım( %u defa ise ismin önnde ismi tarif yerine benim mlki zamiri yer almaktadır( 5 halde benim mlki zamirini dati! hale getirmemiz gerekir( *şte yukarıda göstermiş oldu&umuz mlki zamirlerin dati! hali tablosuna bakarak gerekli eki buluruz( %abanın artikeli er oldu&una göre bu ismin önnde mlki zamirin alması gereken ek +em dir( Iimdi cmlemizi yapalım( %en babama gidiyorum( Lch gehe zu meinem Dater( %en kız kardeşime gidiyorum deseydik, o zaman kız kardeşin ismi tarifi die oldu&undan yine tabelamıza bakar !e bu defa ismin alması gereken ekin +er oldu&unu görrz( %en kız kardeşime gidiyorum( Lch gehe zu meiner 0ch"ester(
1.;. İ0$ret Z$#ireri (Die De#"&%tr$ti/r"&"#e&) *sminden de anlaşıldı&ı gibi işaret parma&ıyla gösterebildi&imiz !arlıklar i.in kullanılır( Janlı !e cansız !arlıklar i.in o anlamına gelir( Femek ki işaret zamirleri .nc tekil şahıs zamirlerinin göre!ini zerine almaktadır(Y.nc şahıs zamiri ile işaret zamirleri arasındaki tek fark +er,sie,es yerine başka kelimelerin kullanılmasıdır( ?nce bu işaret zamirlerini sırası ile sayalım( *şaret zamirleri der,die,das dieser diese dieses
) bu,şu,o ) bu ) der ismi tarifleri i.in ) bu ) die ismi tarifleri i.in ) bu ) das ismi tarifleri i.in
jener jene jenes
N di&eri, öbr, o der i.in ) di&eri, öbr, o die i.in ) di&eri, öbr, o das i.in
derselbe dieselbe dasselbe
) aynı ) aynı ) aynı
derjenige diejenige dasjenige
N o !eya bu ki N o !eya bu ki N o !eya bu ki
solcher solche
) böyle, öyle, bunun gibi, bu gibi böyle, öyle, bunun gibi, bu gibi
Jmledeki işaret zamiri +bu adama aittir( Adamın Adamın ismi tarifi er oldu&una oldu&una göre ieser işaret işaret zamirini kullanmamız gerekir, cmlemizi tekrar yazalım( %u adam .ok efendi( Fieser Gann ist sehr !ornehm( %u kız .ok se!imli das Gädchen ) kız, ismin Artikeli das oldu&una göre cmleye ieses girer( %u kız .ok se!imli( Fieses Gädchen ist sehr lieb( %u kadın .ok akıllı(+die ) kadın, ismi tarifimiz ie dir( Fiese yi kullanırız( %u kadın .ok akıllı( Fiese rau ist sehr klug( -onu ile ilgili birka. misal: 1(%u fabrika .ok modern Fiese abrik ist sehr modern(
2(%u tarla benim mlkmdr( Fieses eld ist mein igentum( das eld ) tarla das igentum ) mlk
;(%u makine bozuk +arızalı Fiese Gaschiene ist defekt( defekt ) bozuk, arızalı
die ) olan ismi tariflerde dieser ) bunun das ) olan ismi tariflerde dieses ) bunun Fati! +)e hali der )olan ismi tariflerde diesem diesem ) buna die )olan ismi tariflerde dieser ) buna das )olan ismi tariflerde diesem ) buna Akkusati! +)i hali der )olan ismi tariflerde diesen ) bunu die)olan ismi tariflerde diese ) bunu das)olan ismi tariflerde dieses ) bunu bunu Xo&ul halde bulunan isimlerde ise: @ominati! @ominati! Keneti! Fati! Akkusati!
)her . ismi ismi tarif i.in i.in iese bunlar )her . ismi tarif i.in ieser bunların bunların )her . ismi tarif i.in iesen bunlara )her . ismi tarif i.in iese bunları
6der, die, die, das ) bu, şu, o der, die, das işaret zamirlerinin dört hali :
*er @om: der der Ken : desen Fat : dem Akk den
)o ) onun ) ona
-onu ile ilgili birka. örnek: 4(%en ona bir Jent !ermem( +erkek i.in Fem gebe ich keinen Jent( 6(!et ben onu .ok iyi tanırım( +bir bayan i.in Oa, die kenne ich sehr gut( ;(!et ben onu .ok iyi tanırım( Oa, den kenne ich sehr gut( <(%en onun dolandırıcılı&ını tanırım( Fessen 0ch"indel kenne ich( M(%en ona gösterecegim( Fem "erde ich es zeigen( ;derselbe, diselbe,dasselbe *ki !arlık arasında olan benzerli&i benzerli&i ifade etmek i.in kullanılır('rk kullanılır('rk.e/mizdeki .e/mizdeki anlamı anlamı +aynı dır( Cep aynı hikaye, demek istersek önce hikaye, demek istersek önce hikaye kelimesinin ismi tarifini tarifini tespit tespit eder !e bu ismi tarifle +selbe kelimesini kelimesini bir bir araya getirerek getirerek cmlemizi cmlemizi kurarı kurarız( z( Cikay Cikayen enin in ismi ismi tarif tarifii +die +die oldu& oldu&una una göre işaret işaret zami zamiri ri olara olarakk +diese +dieselbe lbe yi kullanırız( die Keschichte ) hikaye Cep aynı hikaye ) immer dieselbe Keschichte Cep adam immer derselbe Gann
: das ismi tarifi i.in dasselbe Cer . ismi tarif i.in .o&ul hal: @ominati! : dieselben Keneti! : der selben Fati! : denselben Akkusati! : dieselben <(solcher, solche, solches %u işaret zamiri kullanılış şekli !e duruma göre adı ge.en !arlı&a ehemmiyet !ermeme hallerinde de cmleye girer('rk.e/mizdeki anlamı, böyle bir, bunun gibi bir dir: %en böyle insanlarla ilişki kurmak istemiyorum( Lch möchte mit solchen 7euten nichts zu tun haben( =ine bu işaret zamirleri, derinine inmeden aslını etraflıca bildirmeden bir şahsın !eya !arlı&ın !asıf derecesine işaret ederler( %öyle bir gn ) solcher 'ag( Jmlemize dikkat edersek adı ge.en gn hakkında tamamlayıcı bir bilgi bulunmamaktadır( %u gnn, iyi mi köt m oldu&u cmlemizde belli de&ildir( Iimdi bu işaret zamirlerinin isimlerle beraber .ekimini görelim(
N"#i&$ti/ = der) solcher die) solche das) solche 4e&eti/=
-onu ile ilgili birka. misal: 4(%en böyle şarkıları se!erek dinliyorum( Lch höre solche 7ieder gerne( hören )dinlemek gerne ) se!erek 6(%en böyle şeylerle gösteriş yapmasını se!mem( Lch gebe nicht gerne mit solchen Fingen an( +angeben ) gösteriş yapmak ;(%en öyle korkuyorum ki Lch habe solche Angst^ <(0iz böyle kitapları her yerde bulabilirsiniz( 0ie können solche %cher beral finden( M(%öyle insanların hep şansı yardım eder(+şansı !ardır 0olche 7eute haben immer Klck( @ot: Jmlemize solche işaret zamiri ile başlarsak cmle de!rik olur( Q(%öyle fıkralar benim hoşuma gitmiyor( 0olche Pitze gefallen mir nicht( S(%öyle .i.ek bizde 'rkiye/de de !ardır( 0olche %lumen gibt es auch bei uns in der 'rkei(
;(Fer Geister hat das selbst kontrolliert( Rsta başı bunu kendisi kontrol etti( <(Fu hast diesen ehler selbst gemacht( 0en bu hatayı kendin yaptın( M(r ist selbst schuld( 5 kendisi su.lu(+kabahat 5/nun kendisinde Q(0ie haben das selbst gesag, 0ie selbst haben das gesagt( 0iz bunu kendiniz söylediniz(
!eya
Selber kullanılmış oldu&u yere göre aynı manasınıda zerine alır( Fas ist derselbe ehler bu aynı hata +der ehler ) hata Ghim : *smin önnde kullanılırken, o isme ait Artikelde cmleye girer ekseriyetle bu adı ge.en Artikel selber den önce gelir( 1.%u aynı saat( Fas ist dieselbe Rhr(
2(%u aynı araba( Fas ist derselbe Pagen( ;(%u aynı .ocuk( Fas ist dasselbe -ind(
1..
S"r $#ireri (D$% I&terr">$ti/r"&"#e&) 0oru zamirleri isminden anlaşıldı&ı gibi bir kişiyi bir şeyi !eya bir eylemi soran zamirlerdir('ek başlarına cmleye girdikleri gibi, cmle i.erisine isimle beraber tamamlayıcı olarak giren soru zamirleri de !ardır( 0oru zamirler sırası ile: "er N kim "as N ne "elcher, "elche,"elches ) hangi, nasıl bir, ne gibi bir, bazı hallerde, ne bi.im %u soru zamirleri cmle i.inde !eya başında kullanıldı&ı gibi tek başına da sık sık kullanılır( Wer N kim tekil !eya .o&ul halinde bulunan canlı bir !arlı&ın kim oldu&unuE Was N ne ise tekil !eya .ogul halde bulunan bir şeyin bir !arlı&ınne oldu&unu sormamıza yarayan soru zamiridir( Per olan bir hadisede bu hadiseyi yapanın da kim oldu&unu sormamıza yarar( "er kommtE N kim geliyorE "er sucht michE N kim beni arıyor !eya beni kim arıyorE Per macht -rachE -im grlt yapıyorE Per sagt dasE %unu kim söylyorE 'anımadı&ımız bir kişinin kim oldu&unu ö&renmek istersek yine wer kullanırız( "er ist dasE N %u kim "er "ar dasE %u kimdiE "er "ar dieser GannE N %u adam kimdiE "er "ar diese rauE N %u kadın kimdiE "er ist dieses -indE N %u .ocuk kimdiE
Was ise dersimizin başında da izah etti&imiz gibi bir şeyin !eya cansız bir !arlı&ın ne yapıp ne etti&ini sormamıza yarar( Pas ist dasE N %u nedirE
die rau "elche rauE
N kadın ) hangi kadın
Je'3e% :Fas Artikelinin hakim oldu&u isimlerin önnde bulunur !e yine hangi soru zamiri anlamına gelir( das -ind N .ocuk "elches -indE N hangi .ocukE "as fr ein, "as fr eine, "as fr ein nasıl bir, ne bi.im, ne gibi Fer !e das ismi tariflerinin hakim oldu&u isimlerle was !'r ein, ie ismi tarifinin bulundu&u isimlerde ise was !'r eine kullanılır( kseriyetle gramer yön ile cmleye tamlama olarak girer( %azı hallerde zamir olarak da kullanılır( Was !'r ein soru zamiri tanıdı&ımız !eya tanımadı&ımız bir kişinin !eya bir şeyin sıfatını, niteli&ini !e hususiyetini sorar( %undan dolayı ce!ap !erirken tamlayan sıfat !e isimlerle de beraber cmleye girer( Gesela: 4(@asıl gzel bir ha!a !eya ne kadar gzel bir ha!a( Pas fr ein schönes Petter( 6(@e kadar gzel bir manzara, !eya nasıl gzel bir manzara( Pas fr eine schöne 7andschaft( ;(@e kadar +nasıl heyecanlı bir film( Pas fr ein spannender ilm(
Pas fr ein -leid möchtest du habenE 0en ne bi.im bir kadın elbisesi istiyorsunE "er soru zamirinin dört hali+.ekimi @ominati! ) "er )kim Keneti! ) "essen N kimin Fati! ) "em N kime Akkusati! ) "en Nkimi -onu ile ilgili birka. misal: 1.%u kimin bı.a&ıE Pessen Gesser ist dasE 6(%u kimin su.uE Pessen 0chuld ist dasE ;(%u kimin pasaportuE Pessen Hass ist dasE <(%u kimin dolabıE Pessen 0chrank ist dasE M(0en bunu kime !ermek istiyorsunE Pem möchtest du das gebenE Q(%u kime aitE Pem gehört dasE gehören N bir şeyin, bir kimseye ait olması
4;(5 kimi kast ediyorE Pen meint erE 4<(0en kimi arıyorsunE Pen suchst duE "elcher N "elche ) "elches N soru zamirlerinin .ekimi %u adı ge.en soru zamirlerinin dört hale göre .ekimi, belirli tanım harflerinin .ekiminin aynıdır( Fer ismi tarifi alan isimlerde :
DER @ominati! N"elcher )hangi Keneti! )"elches ) hangisinin Fati! )"elchem )hangisine Akkusati! )"elchen )hangisini DAS @ominati!) "elches N hangi Keneti! )"elches )hangisinin Fati! )"elchem N hangisine Akkusati! N "elches )hangisini DİE @ominati!) "elche N hangi Keneti! )"elcher )hangisinin Fati! )"elcher N hangisine Akkusati! "elche )hangisini
Pelchen reichen %auern gehören diese elderE %1amir olarak kulanılırsa: 4(Cangi .ocuk okula gidiyor( Pelches -ind geht in die 0chuleE 6(Cangi bayan bunu söyledi( Pelche Fame hat das gesagtE "as fr ein, "as fr eine N zamirlerin .ekimi %u soru zamirleri belli olmayan bir şeyi yahut şahsı yada belli olan bir şeyin !eya kişinin yapısını, şeklini sıfatını sormamıza yarar( =alnız bu soru zamirleri, zamir olarak kullanılması gerekirse ein belirsiz ismi tarifi ile de beraber bulunurlar( %una göre: DER @ominati! ) "as fr einer N nasıl biri Keneti! ) "as fr eines N nasıl birinin Fati! ) "as fr einem N nasıl birine Akkusati! ) "as fr einen N nasıl birini
DİE @ominati! ) "as fr eine N nasıl biri Keneti! ) "as fr einer N nasıl birinin Fati! ) "as fr einer N nasıl birine Akkusati! ) "as fr eine N nasıl birini DAS
1..
BEL4İSİZ ZAMİR (D$% I&*ei&itr"&"#)
%tn dillerde oldu&u gibi Almanca/da da bazı !arlıkları !eya her hangi bir kişiyi tam olarak belirtmek mmkn de&ildir( %unun i.indir ki belgisiz zamirler bir şahıs !eya !arlık hakkında umumi anlamda bilgi !erirler( Gisal olarak, oturmuş oldu&umuz lojmanda !eya .alıştı&ımız bir yerde bir ka. ay e!!el bir şeyin söylendi&ini dşnelim bir ay sonra sırası geldi&inde söylenen şeyin kimim tarafından söylendi&i hatırınıza gelmeyebilir( %u durumda9 %unu birisi söyledi, dersiniz( Acaba örnek olarak !erdi&imiz bu cmlemizde ismin yani o söz anlatan arkadaşın yerini hangi kelime tutmaktadırE %unun ce!abını dil bilgisi kurallarına göre do&ru olarak !ermek istersek kendi kendimize sorarız( %unu kim söylediE almış oldu&umuz ce!ap ,,birisi// olur( *şte bu birisi kelimesi bir belgisiz zamir dir( =ine dersimizin başında a.ıkladı&ımız gibi, birisi belgisiz zamiri o söz söyleyen hakkında bir bilgi !ermemektedir( %unun i.indir ki bu yönl zamirlere belgisiz zamir denir( 0e!di&iniz ele !ermek istemedi&iniz bir arkadaşınızın k.k bir hata yaptı&ını dşnn( %aşımızdaki usta başı !eya bir okulda iseniz ö&retmeniniz, sizin yanınıza gelerek bu işi kimin yaptı&ını soruyor( 0iz de: %ilmiyorum herhangi birisi yapmış\ diyorsunuz( %u !ermiş oldu&unu ce!ap cmlesinde de kabahati kimin işledi&ini söylemek istemedi&iniz i.in CBCA@Ki %*B*0* dediniz( =ine kabahati işleyen hakkında ne isim !e ne de bir malmat !erdiniz( Femek ki, kabahati kim işledi 2herhangi birisi\ yine belgisiz bir zamir olur( Iimdi Almanca dilinde sık sık kullanılan belgisiz zamirleri sırası ile sayarak karşılarına 'rk.e anlamlarını yazalım: ein N bir irgendeiner ) herhangi birisi einige ) birka., bazı etliche ) bir hayli, bir.ok et"as ) biraz, birşey all ) btn, hepsi jed +kök ) herkes
Akkusati!
) einen
@ominati! Keneti! Fati! Akkusali!
) eine ) ^^(( ) einer N eine
@ominati! Keneti! Fati! Akkusali!
) ein +e s ) ^^(( ) einem ) ein +e s
DİE
DAS
GeselU: 4( 5 birisiyle konuşuyor( r redet mit einem( +reden ) konuşmak, birisine hitap etmek 6( 5 bir kızla gezmeye gidiyor( r geht mit einem Gädchen spazieren( ;( %en bunu birisi ile konuştum( lch habe das mit einem besprochen(
4( %en bunu herhangi bir şekilde izah edece&im, lch "erde das irgend"ie erklären( 6( 5 bunu herhangi bir şekilde halledecek( r "ird das irgend"ie lösen( lösen ) +bir meseleyi !eya bir problemi .özmek ;( Cerhangi bir zaman, herhangi bir yerde buluşmak !ar kaderde ( Lrgend"ann, irgend"o gibt es ein Piedersehen( <( %iz bir şeyler yemek istiyoruz( Pir möchten irgendet"as essen( M( %en onu herhangi bir yerde gördm, lch habe ihn irgend"o gesehen(
einige ) birka., bazı, bir hayli -ullanıldı&ı yerlere göre, bir hayli anlamına da gelmekte dir etli$he kelimesi de 'rk.e/mizdeki 2bir hayli3 nin karşılı&ıdır( ?rnekler9 4( %en hayatta bazı +bir hayli tecrbeler kazandım, +edindim lch habe im 7eben einige rfahrungen gesammelt( +rfahrungen ) tecrbeler
4(%en biraz yemek istiyorum, lch möchte et"as essen( 6(%en böyle bir şey görmedim( lch habe so et"as nicht gesehen > lch habe so"as nicht gesehen( ;(%ana yeni bir şey anlatınız( rzählen 0ie mir et"as @eues( <(0ize bir şey söyleyebilirmiyim E Farf ich Lhnen et"as sagen E M(%aşka bir şarkı söyleyemez misinE -annst du nicht et"as anderes singenE Q(%iraz sabırlı olmanız lazım( t"as Keduld mssen 0ie haben > 0ie mssen et"as Keduld haben( alle ) btn, hepsi %elgisiz zamir olarak cmlede kullanılabilmesi i.in şahıs !e olayların .o&ul halinde bulunması gerekir( 4(%tn .ocuklar okula gidiyorlar( Alle -inder gehen in die 0chule(
3. 0ize her şeyin
yolunda gitmesini dilerim( Lch "nsche Lhnen alles Kute( +temenni ederim
All belgisiz zamiri !ar !e mit edatları ile de sık sık kullanılırlar( 4( 5 her şeyden e!!el zengin( r ist !or allem reich( 6( 0iz herşeyden e!!el bir meslek ö&renmelisiniz( 0ie mssen !or allem einen %eruf erlernen( ;( 0enin her şeyi hesaba katman lazım( Fu musst mit allem rechnen( rechnen: hesap etmek hesaplamak hesaba katmak( !or allem N her şeyden e!!el mit allem ) her şeyi ((( <( %tn ku!!etiyle( Git aller -raft( +dati! die -raft : g. ku!!et M( %tn dnyadan haberler( Fie @achrichten aus aller Pelt, die @achrichten: haberler
das ) ise +es ekini alır( Iimdi birka. örnek !erelim( 4( %iz her sene izine gidiyoruz( Pir fahren jedes Oahr in Rrlaub( 6( Cer insan +herkes hayatta ilerlemek isler( Oeder Gensch "ill im 7eben !or"ärts kommen( ;( Cer .ocu&un ana şefkatine ihtiyacı !ardır( Oedes -ind braucht Gutterliebe( <( Cer kadın eşit haklara sahiplir( Oede rau ist gleichberechtigt( M( %unu herkes biliyor( Fas "eiss jeder(
7e 8le başlayan cmleler de!rik olur( 7e belgisiz zamiri herhangi bir edatla kullanılırken o edatın aldı&ı zamana göre de&işime u&rar( ?enekler: mit ismin dati! hali ile kullanılır( 0iz herkesle konuşuyorsunuz( 0ie reden mit jedem( mit dati! aldı&ından je )em takısını aldı(
jemand ) biri, birisi %unu bana birisi söyledi( Fas hat mir jemand erzählt( %unu herhangi birisi yaptı( Fas hat irgend jemand gemacht( %eni birisi sordu muE Cat jemand nach mir gefragtE
man Gan belgisiz zamiri Almanca/da sık sık kullanılan bir zamirdir( Man belgisiz zamiri umumi bir mana taşıdı&ı gibi ekseriyetle bahsi ge.en konu herkes i.in ge.erlidir( Cerhangi bir şeyin yasak edildi&i yerlerde bu yasak herkes i.in muteberse man kullanılır( %ir askeri birli&in bulundu&u yeri dşnnz( 'el örglerin başladı&ı yerde, burada resim .ekilmez +yasaktır diye bir yazı görrseniz, bu yasa&ın herkes i.in ge.erli oldu&u akla gelir( %u gibi yasakların bulundu&u yerlerde ancak özel msaadeye ihtiya. !ardır( Man bu gibi yasakların, msaadelerin ifade edildi&i cmlelerde yardımcı fiillerle beraber kullanılır( Gan belgisiz zamiri ile kullanılan fiiller daima .nc şahısa göre .ekime u&rarlar( Femek ki man belgisiz zamirini 'rk.e/mizde beraberinde bulunan fiile göre9 yapılır, edilir, anlamına gelir bir fiille kullanmadan e!!el normal fiilin .nc tekil şahsa göre .ekimini iyice bilmemiz gerekir( Man belgisiz zamirinin normal fillerle kullanılması normal fiil .nc tekil şahsa göre .ekilir !e bu hali ile man belgisiz zamirinin arkasına getirilir( meselU:
man kann +können man darf +drfen man muss +mssen man soll +sollen man "ill +"ollen ?rnek cmleler: 4( %u böyle söylenebilir( Gan kann das so sagen( 6( %u böyle yapılabilir( Gan kann das so machen( ;( %u böyle yapılabilir miE -ann man das so machenE <( %u böyle yenilebilir( Fas kann man so essen( M( *nsan isterse her şeyi yapabilir( Gan kann alles, "enn man "ill( Q( %urada sigara i.ilmez( Gan darf hier nicht rauchen( S( %urada resim .ekilemez, +yasaktır Gan darf hier nicht fotografieren( T( %urada balık tutmak yasaktır( Gan darf hier nicht angeln, V( ?nce anketlerin doldurulması gerek(
4S( *nsan do&ru olmalı( Gan soll ehrlich sein( 4T( *nsan her şeyi ciddiye almamalı( Gan soll nicht alles ernst nehmen( 4V( Gan darf in der %ibliothek nicht rauchen( -tphanede sigara i.ilmez(
manch ) bazı ) bazı kimse 'rk.e/deki anlamı bazı !e bazı kimsedir( 0onuna erkek !e dişi cinse ait belirli tanım harflerinin takılarını almaktadır( bazı kadınlar
) manche rauen
bazı kadın
) manche rau
bazı adam ) mancher Gann %ir ismin .o&ul hali ile kullanılırken ismi tarif ne olursa olsun man$he olarak ismin önnde bulunur( meselU: bazı adamlar ) manche Gänner bazı .ocuklar ) manche -inder bazı bayanlar ) manche Famen cmle halinde örnekler: 4( %azı 'rkler iyi Almanca konuşuyorlar( Ganche 'rken sprechen Feutsch(
S( %azı ö&renciler hızlı ö&renirler( Ganche 0tudenten > 0tudentinnen lernen schnell Feutsch(
niemand, hi. biri ) hi. bir kimse 4ieman, jeman belgisiz zamirinin tamamen aksi bir anlama sahiptir( Xo&ul hali yoktur( 0onuna takılan ekler belirsiz tanım harflerin ekleri gibidir( @ominati! ) niemand ) hi. bir kimse Keneti! ) niemand ) hi. bir kimsenin Fati! ) niemand+em ) hi. bir kimseye Akkusati! ) niemand+en ) hi. bir kimseyi Harantez i.ersinde belirtti&imiz eklerin kullanılması şart de&ildir( konu ile ilgili örnekler: 4( Jaddede hi. kimse görnmyor( Auf der 0trasse ist niemand zu sehen( 2. %eni
kimse ziyaret edemez +yasaktır( @iemand darf mich besuchen(
3. %en
kimseyi tanımıyorum, lch kenne niemanden(
4. %enim
hakkımı kimse alamaz(
4W(%urada kimse yoktu( Cier "ar niemand( 44(5nu kimse ikna edemez( Lhn kann niemand berzeugen( 46( %unu kimse ispat edemez( @iemand kann das be"eisen > Fas kann niemand be"eisen( +be"eisen ) ispal etmek
1.
D:NŞL ZAMİRLER ? D:NŞL FİİLLER (DAS REFLEXİVRONOMEN ? DAS REFLEXİVVERB) Almanca/da bir fiilin mastar halinin önnde si$h bulunursa, bu fiillere dönşl fiil denir( Si$h9 in tam olarak 'rk.e/ye tercmesi mmkn de&ilse de9 si$h : kendini N kendilerini olarak mUnalandırılabilir( Fönşl fiillerde, teşkil etmiş oldu&umuz cmle i.ersinde ki ge.en olayın öznesi !eya kişisine ekseri cmle sonunda bulunan şahıs zamirlerinin + si$h ) kendisi ) mi$h N beni ) mir ) bana halleri dönş yapar( %unun i.indir ki burada ge.en si$h de dönşl zamir olarak adlandırılır( Femek ki si$h dönşl bir zamir9 si$h ile kullanılan fiiller de dönşl fiildir( %urada biraz e!!el kullanmış oldu&umuz cmledeki özne şahıs zamirlerinin mi$h2si$h hallerine dönş yapar ifadesini biraz daha yakından inceleyelim( Almanca/da, tıraş olmak yani kendi kendimizi sakal tıraşı etmek, si$h rasieren dir( %en tıraş oluyorum, demek istersek ich rasiere mich, deriz(
sie ) onlar ( ( (
sich
)onları
0ie ) siz ( ( ( sich )sizi Femek ki, dönşl fiillerin şahıs zamirleri ile .ekimi yapılırken, .ekilen fiilin sonuna her zaman si$h gelmiyor( si$h ancak .nc tekil !e .o&ul şahıs zamirleri !e bir de kibar anlamda kullanılan byk Sie ile .ekime u&rayan dönşl fiillerin ardında bulunur( =ani: 4( r rasiert sich( 5 tıraş oluyor( 6( 0ie rasieren sich( 5nlar tıraş oluyorlar( ;( 0ie rasieren sich( 0iz tıraş oluyorsunuz( Iimdi si$h rasieren dönşl fiilini btn şahıs zamirleri ile .ekelim( ich rasiere mich ) ben tıraş oluyorum du rasierst dich ) sen tıraş oluyorsun er rasiert sich ) o tıraş oluyor "ir rasieren uns ) biz tıraş oluyoruz ihr rasiert euch ) onlar tıraş oluyorlar sie rasieren sich ) siz tıraş oluyorsunuz 0ie rasieren sich ) 0iz tıraş oluyorsunuz -onuyu tam olarak anlayabilmemiz i.in dönşl fiil hakkında biraz daha bilgi !erelim(
Fie Krossmutter zieht das -ind an( @ine .ocu&u giydiriyor( !eya: Fie Krossmutter zieht das -ind und sich an( @ine kendisi giyiniyor !e .ocu&u giydiriyor( *şte bu görmş oldu&umuz !e .eşitli cmlelerde kullandı&ımız fiil hakiki olmayan dönşl fiildir( Cakiki dönşl fiiller und ) !e ile ba&lanamaz yani cmlede ikinci bir kişi !eya özne i.in o yapılan iş ge.erli olamaz( %iraz e!!elki yaptı&ımız cmlede kullandı&ımız giyinmek fiilinde, fiil hem .ocuk i.in !e hem de nine i.in giyinmek anlamında kullanıldı( Cakiki dönşl fillerde bu mmkn de&ildir( Cakiki dönşl fiillerde si$h !e si$h/e ait di&er dönşl zamirler cmlede dönşme u&rarken hi. de&iştirilemezler(
1.1. H$kiki *6&-0- iier ( e'3te reeYi/e Ver5e&) %u guruba giren fiiller daima hakiki dönşl bir zamire sahiptirler( %u fiillerden bazılarını sayalım: sich schämen ) utanmak sich erkälten ) ştmek sich "undern ) hayret etmek sich erholen ) dinlenmek sich 0orgen machen ) merak etmek sich !ornehmen ) bir şeye karar !ermek sich sehnen ) hasretini .ekmek sich gedulden ) sabır etmek sich kmmern ) ilgilenmek, karışmak sich erkundigen ) sormak, bilgi edinmek sich beeilen ) acele etmek sich aneignen ) benimsemek
-onu ile ilgili cmleler: 4( %en bugn .ocuk gibi se!iniyorum( Lch freue mich heute "ie ein -ind( 6( %iz hepimiz se!iniyoruz( Pir freuen uns alle( ;( 0en kendini şteceksin( Fu "irst dich erkälten( <( 5 yarın iş !e iş.i %ulma -urumundan malumat alacak( r "ird sich morgen beim Arbeitsamt erkundigen( M( 5 tatilde iyice dinlenecek( r "ird sich im Rrlaub richtig erholen( richtig N do&ru +tam anlamına gelmekle beraber bu gibi yerlerde iyice mUnasına da gelir( Gesela: lch bin richtig mde( %en iyice yorgunum( Q(%en ailemin hasretini .ekiyorum( lch sehne mich nach meiner amilie(
lch schäme mich, Lhnen das zu sagen( 4;( %en acele ediyorum( ich beeile mich( 4<( 0izin biraz acele etmeniz lazım( 0ie mssen sich el"as beeilen( 4M( 5 kendi kendine hayret ediyor( r "undert sich selbst( Fikkat: %azı cmlelerde dönşl zamiri daha da ku!!etlendirmek istersek selbst !eya selber +kendi kelimelerini kullanabiliriz( Gesela: 4(%en kendi kendime utanıyorum, Lch schäme mich selber( 6(5 kendi kendini taktim ediyor( r stellt sich selbst !or( ;(-endi kendine yardım et, sonra sana Allah yardım eder atasöz( Cilf dir selbst, dann hilft dir Kolt(
1"ei %rder "ollen sich "ieder !ertragen( <( 5 şakaya dayanamıyor( r kann keinen 0pass !ertragen( +!ertragen ) bir şeye dayanmak, tahamml etmek sich !ertragen ) ge.inmek, barışmak M( %en her zaman şaka kaldıramam( lch kann nicht immer 0pass !ertragen( Q( 5 numara yapıyor, +halk dili 5 başka bir ta!ırla kendini oldu&undan başka trl gösteriyor( r !erstellt sich( S( 5 hasta de&il, numara yapıyor( r ist nicht krank, er !erstellt sich( T( %en numara yapmıyorum, lch !erstelle mich nicht( V(%en bunu buraya koyuyorum( lch stelle das hierhin( 4W(%en size bir soru sormak istiyorum(
0ize bir soru sorabilir miyimE Farf ich Lhnen eine rage stellenE N"t= %u tip cmleleri cadde !eya başka bir şey ararken karşınızdakine karşı kullanmayınız( %u şekildeki cmleler tanıdıklar arasında daha .ok kullanılır( 'anımadı&ınız kişilere karşı ise( 0ize bir şey sorabilir miyimE Farf ich 0ie et"as fragenE
dersiniz
<( sich stellen: teslim olmak( 5 gönll olarak polise teslim oldu( r hat sich frei"illig der Holizei gestellt( N"t= sich !orstellen de kendini taktim etmekten başka tahmin etmek, zannetmek anlamlarına da gelir( Alman dilinde .ok kullanılan bir fiildir( 4( 0piker kendini taktim ediyor( Fer Ansager stellte sich !or( 6( %en sizi babama taktim etmek istiyorum, lch möchte 0ie meinem Dater !orstellen( ;( 0iz 'rkiye8nin ne kadar gzel oldu&unu tahmin edemezsiniz( 0ie können sich nicht !orstellen, "ie schön die 'rkei ist( <( %unu sanmam, tahmin etmem(
btn fiiller .nc tekil şahsın .ekimine uygun olarak cmleye girerler( %u fiil gurubunun başında yer yznde !ukuu bulan tabiat olaylarını belirten fiiller gelir( GeselU ya&murun ya&ması, şimşe&in .akması gibi( %unlar da sırasıyla: es regnet ) ya&mur ya&ıyor es schneit ) kar ya&ıyor es hagelt ) dolu ya&ıyor es "ird dunkel ) ortalık kararıyor es donnert ) gök grlyor es blitzt ) şimşek .akıyor es friert ) donuyor 4( %ugn gneş a.acak( s "ird heute die 0onne scheinen( 6( Kök grldemeye başlıyor( s fängt an, zu donnern( ;( =a&mur ya&maya başlıyor( s fängt an, zu regnen( =ine bazı hallerde bir şeyin tesiri !eya sesi işitildi&i halde fiildeki hareketin kimin tarafında yapıldı&ı kesinlikle belli de&ildir( GeselU oturmuş oldu&umuz e!imizde kapımızın !urulması !eya ta!andan bir sesin gelmesi kapımızın !urulması halinde önce kula&ımıza bir ses gelmekle fakat kapıyı kimin !urdu&u henz kesinlikle bilinmemektedir, işte bu gibi fiiller duyulan !e işitilen( Iahsı belli olmayan guruba girerler( %unlardan bazıları: es klopft
) kapı !uruluyor
6(%urası pis kokuyor( s stinkt hier( ;(*nsan ormana nasıl seslenirse, ce!abını da öyle geriye alır( Pie man in den Pald ruft, so schallt es heraus( %u iki ana gurubun dışında, Alman diline es bazı fiillerle yerleşmiştir( %unlar es ile beraber sabit olarak kullanılan fiillerdir( GeselU: es gibt ) !ar, !ardır es gibt nicht ) yok, yoktur es geht ) olur es geht nicht ) olmaz es gengt ) kafi, yeler es eilt ) acele, aceledir 4( Hek o kadar acele de&ildir( s eilt nicht so( 6( %urada ci!arda bir gıda maddeleri satan dkkan !armıE Kibt es hier in der @Uhe ein 7ebensmittelgeschäftE ;( =eni haber !armıE Kibt es neuesE <( Cayır yeni bir haber yok(
cmlede belirtilen olayın, !eya kast edilen kişinin hal !e mahiyetini bildirirler( 1arflar görmş oldukları bu göre! yön ile dört ana guruba ayrılırlar: a b c d
1.1.
das Ad!erb des 5rtes das Ad!erb der 1eit das Ad!erb der Art das Ad!erb des Krundes
) yer zarfları ) zaman zarfları ) hal zarfları ) sebep zarfları
Ger Z$r$r7 (D$% A*/er5 De% Orte%)
Jmle i.ersinde bir yer zarfını bulabilmek i.in "o
N nerede
"ohin ) nereye "oher ) nereden %"r$r7 %"rr. B %"r$r$ $#70 "*+# 'e/$$r 5irer Cer $r7*7r$r.
Me%e= 5 burada oturuyor, diyelim( Iimdi, kendi kendimize sorarsak ,,o nerede oturuyor\almış oldu&umuz ce!ap, burada olur( *şte cmlemizde ge.en burada kelimesi yani, hier bir yer zarfıdır( Iimdi !ermiş oldu&umuz bu misalden sonra Almanca/da bulunan önemli yer zarflarını sayalım: Po sorusuna ce!ap !eren yer zarfları: "o ) nerede hier ) burada da ) burada, orada, surada dort ) orada
hinauf ) yukarıya heim"ärts ) ana !atana do&ru hinunter ) aşa&ıya hinein ) i.eri hinaus ) dışarıya nach links ) sola nach rechts ) sa&a nach !orn ) ön tarafa auf"ärts ) yukarıya do&ru berallhin ) her tarafa in jede Bichtung ) her istikamete nach 5sten ) do&uya nach 0den ) gneye nach aussen ) dışarıya nach innen ) i.eriye Poher +nereden ) sorusuna ce!ap alan yer zarflar her
) buraya, bu yöne, bu tarafa
hierher ) buraya daher ) oradan dorther ) oradan herauf ) yukarıya herunter ) aşa&ıya !on inen ) i.den !on aussen ) dışdan, dışarıdan
6(0enin .ocu&un orada( Fein -ind ist dort( ;(0en nerede do&dunE Po bist du geborenE <(%en %ursa/da do&dum, lch bin in %ursa geboren( M(%iz nerede .alışıyoruzE Po arbeiten "irE Q( %iz heryerde .alışıyoruz( Pir arbeiten berall( S( %urada trafik dairesi nerededirE Po ist hier das 0trassen!erkehrsamtE T('rafik %rosu bu caddenin sa& tarafında( Fas 0trassen!erkehrsamt ist hier in dieser 0trasse auf der rechten 0eite( V( Xocuklar nerede oynuyorlarE Po spielen die -inderE
4.
%en bugn şehre alış!erişe gidiyorum( lch gehe heute in die 0tadt einkaufen(
5. Xocuklar
nereye gidiyorlarE Pohin gehen die -inderE
6. Xocuklar
okula gidiyorlar( Fie -inder gehen in die 0chule(
c "oher ) nereden 4(0iz bunu nereden biliyorsunuzE Poher "issen 0ie dasE 6(Fa&cılar yukarıdan mı geliyorlarE -ommen die %ergsteiger !on obenE ;(!et da&cılar yukarıdan geliyorlar( Oa, die %ergsteiger kommen !on oben( <(Cat yukarıdan geliyor( Fie 7eitung kommt !on oben( M(!in dısdan restore +tamir edilmesi lazım(
44(0iz sa&dan geliyordunuz( 0ie kamen !on rechts( 46(7tfen buraya geliniz( -ommen 0ie bitte hierher( 4;( %en 'rkiye8den geliyorum( lch komme aus der 'rkei( ?nemli: =er zarflarını sormamıza yarayan wohin !e woher bir .ok hallerde wo köknden ayrılarak cmlede kullanılırlar( Gesela: %u nereden geliyorE Poher kommt dasE Po kommt das herE 0en nereye gidiyorsunE Pohin gehst duE Po gehst du hin E
!eya diyebiliriz !eya
1.2. ZAMAN ZARFI *$% A*/er5 *er Zeit 1aman zarfları denince, bir olayın !eya bir hareketin ne zaman yapıldı&ını !eya yapılaca&ını bildiren kelimeler akla gelir( 1aman zarflarını cmle i.ersinde bulabilmek i.in aşa&ıdaki soru kelimeleri sorulur( "ann seit "ann bis "ann "ie lange "ie oft
) ne zaman ) ne zamandan bu yana, ne zamandan beri ) ne zamana kadar ) ne kadar +zaman ) ka. defa, ka. kere
%u sorulara ce!ap !eren zaman zarfları *se: jetzt ) şimdi später ) sonra nun ) şimdi immer ) daima ab und zu ) ara sıra endlich ) nihayet heute ) bugn gestern ) dn !orgestern ) e!!elsi gn morgen N yarın bermorgen ) yarından sonra !ormittags ) ö&leden e!!el nachmittags ) ö&leden sonra heutzutage ) bu zamanda, bu de!irde, gnmzde gerade ) şu anda inz"ischen ) bu arada, bu esnada
am Anfang Anfang !erschiedentlich !orhin jederzeit manchmal mittler"eile morgens abends mittags nachts morgen frh fr immer tagelang jahrelang stundenlang e"ig lebenslang seither bis morgen bis nachher bis dahin bis mittag bis !or kurzem seit Oahren seit gestern seitdem
) başlangı.la ) başlangı.ta ) farklı şekillerde, defalarlaca ) demin ) her zaman ) ara sıra ) bu arada, o arada ) sabahları ) akşamları ) ö&lenleri ) geceleri ) yarın sabah ) her zaman i.in ) gnlerce ) senelerce ) saatlerce ) ebed ) hayat boyunca ) o zamandan beri ) yarına kadar ) hemen buluşmak zere sonraya kadar ) o ana kadar ) ö&leye kadar ) kısa bir zaman öncesine kadar ) senelerden beri ) dnden beri ) o zamandan beri
seit frher
) e!!elden beri
M( %en seni ge.enlerde şehirde gördm( lch habe dich krzlich in der 0tadt gesehen( Q( 5 hali hazırda izinde( r ist zur 1eit in Rrlaub( S(%u zamanda e!lenmek pek kolay de&il( s ist nicht einfach, heutzutage zu heiraten( T(%en birka. kere 'rkiye8de bulundum( lch "ar einige Gale in der 'rkei( V( %en sana hayatım boyunca, sadık kalaca&ım, lch "erde dir e"ig treu bleiben( 4W(5 dnden beri hasta( r ist seit gestern krank( Fikkat:1aman zarfları bazı ön edatların yardımı ile de teşkil edilmektedir( %u ön edatlar zaman zarfları ile beraber olarak cmleye girer( n .ok kullanılan bu ön edatlar ise: !or nach seit
)den,dan e!!el, önce )den,dan sonra )den, dan beri
1.;. H$$r$r7 (M"*$$*/er5ie&) @asıl, ne tarzda, ne bi.im sorularına ce!ap !eren yada oldu&unu bildiren kelimelerdir( "ie ) nasıl, gibi auf "elche Art ) hangi tarzda auf "elche Peise ) hangi bi.imde %u tarz zarfları ise sırasıyla: anders ) başka trl allerdings ) şphesiz auch ) dahi, de da aus"endig ) ezbere besonderes ) fe!kalUde, bilhassa, hele beinahe N hemen hemen, neredeyse derart ) o şekilde eben ) tam bilhassa ebenfalls ) bilmukabele, ayni şekilde et"as ) takriben, biraz freilich ) elbette +Kney Almanya8da .ok kullanılır( gar nicht ) asla gern ) se!e, se!e, memnuniyetle genug ) yeter gegebenenfalls ) aksi halde gleichfalls ) aynı şekilde, birmukabele keinesfalls ) hi. bir surette mehr ) .ok, daha .ok mindestens ) hi. olmazsa, en aşa&ı nicht ) de&il
Fersimizin başında hal zarflarını anlatırken, olan bir olayın nasıl !e ne tarzda !ukuu buldu&unu dile getiren kelimelere hal zarfları denir demiştik( ?rnek olarak iki .ocu&un okula gittiklerini dşnn( %unlardan birincisi .ok .alışkan !e se!erek okula gidiyor, ikincisi ise, her fırsatta okuldan ka.manın .aresini arıyor( 5 halde yine kendi kendimize soralım: %irinci tanıdı&ımız .ocuk nasıl okula gidiyorE Alaca&ımız ce!ap: se!erek, isteyerek, ikinci .ocuk ise: se!meyerek, istemeyerek okula gidiyor( işte, bu cmlelerde ge.en se!erek !eya se!meyerek kelimeleri o .ocukların nasıl okula gittiklerini fiile ba&lı olarak izah etmektedirler( %u durumda bu adı ge.en se!erek bir hal zarfıdır( Iimdi de hal zarflarının bulundu&u bir ka. cmle yapalım: 4( 5 muhakkak imtihanı başaracak( r "ird sicherlich die Hrfung bestehen( 6( %iz bunu size yazılı olarak bildirdik( Fas haben "ir Lhnen schriftlich mitgeteilt( +mitteilen ) bildirmek ;( 0izin, daha en azından bir saat beklemeniz lazım( 0ie mssen noch "enigstens eine 0tunde "arten( <( 5 bana hatta bir yzk hediye etti( r hat mir sogar einen Bing geschenkt(
Fas -ind geht gerne in die 0chule( 44( 5 o kadar öfkeliydi ((((( r "ar derart böse ^(
1.. SEBE ZARFLARI (K$%$$*/er5ie&) isminden de anlaşıldı&ı gibi bir sebep !eya maksat bildiren zarflardır( %u zarfların soruları ise: "arum ) ni.in "eshalb N neden "es"egen ) neden dolayı "ozu ) hangi maksatla zu "elchem 1"eck ) hangi gaye ile "ofr ) ni.in "omit ) ne ile "odurch ) ne suretle "orber ) ne hakkında %u sorulara ce!ap !eren sebep zarflarından bazıları şunlardır: andernfalls dafr daher darber darum
) aksi halde, yoksa ) bunun i.in ( ) bu sebepten dolayı ) bunun zerine, bu hususta ) bunun i.in
6(0ize bunun i.in soruyorum( Faher frage ich 0ie( ;(5 bunun zerine .ok se!indi( r hat sich darber sehr gefreut( <( 5 bunun i.in e!lenmek istemiyor( Farum "ill er nicht heiraten( M(%unun buna göre do&ru olması lazım( Femnach muss das richtig sein(
1.
SAGI KELİMESİ (DAS NUMERALE)
Almanca/da 1ahl sayı demek oldu&undan sayı kelimesi yerine Zahlwort /da diyebiliriz sayı kelimeleri .eşit bakımından aşa&ıdaki guruplara ayrılırlar(
4( Beine 1ahl"orter +Krundzahlen 6( die 5rdinalzahlen +5rdnungszahlen ;( die %uchzahlen <( die Piederholungszahlen M( die Der!ielfaltigungszahlen Q( die Kattungszahlen
) asıl sayılar ) sıra sayıları Fereceli sayılar ) kesirli sayılar ) tekrarlama sayılan ).o&altma sayıları ) eins, teşit, sayıları
dreizehn !ierzehn fnfzehn sechzehn siebzehn achtzehn neunzehn
) on . ) on dört )on beş ) on altı ) on yedi ) on sekiz ) on dokuz
6W/den VV/a kadar olan sayıların son hecesi genellikle 2zig ile biter( z"anzig
fnfundz"anzig achtundz"anzig dreissig !ierzig z"eiund!ierzig sechsund!ierzig fnfzig sechzig siebzig achtzig neunzig
) 6W
) ) ) ) ) ) ) ) ) ) )
6M 6T ;W
4W dan 4V a kadar olan sayma elf )44 +biraz e!!el kaideye uymadı&ını söylemiştik z"ölf )46 dreizehn ) 4;
bir !e yirmi %urada 64 derken önce bir dedik bir den 6W/ye ge.iş yaparken un ba&lacı yani !e kullanılır(64/i tekrar yazalım, tam olarak 'rk.e/ye tercme edersek ein und z"anzig bir !e yirmi sechsundz"anzig siebenundz"anzig achtundz"anzig neunundz"anzig dreissig !ierzig fnfzig sechzig siebzig achtzig neunzig einhundert
)6Q )6S )6T )6V );W )
4WW/den sonsuza kadar olan btn sayılarda byk sayılar başta, k.k sayı ise sonda bulunur( Gesela: hundert )4WW einhundertsechs )4WQ Femek ki yz altı demek i.in önce yz !e sonra altı diyoruz( %unun yanında 4WW)6WW);WW
tausendeinhundert !eya eintausendeinhundert tausendeinhunderteins tausenddreihundertfnfzehn z"eitausend achttausend zehntausend hunderttausend !ierhunderttausend fnfhunderttausend !eya eine halbe Gillion eine Gillion
)44WW )44W4 )4;4M )6WWW )TWWW )4WWWW )4WW(WWW )
N"t= %ir milletin tarihinde ge.miş bir olayın senesi söylenirken ekseriyetle 4
<( %enim boyum 4VQ( lch bin 4,VQ m gross( > lch bin eins sechsundneunzig gross( M( rankfurt8a yol ne kadarE Pie "eit ist der Peg nach rankfurtE Q( n yakın tamir atölyesi ka. kilometreE Pie "eit ist es bis zur nächsten Beparatur"erkstattE S( n yakın tamir atölyesi 6 kilometre( Fie nächste Beparatur"erkstatt ist 6 km entfernt( T( 0en ka. yaşındasınE Pie alt bist duE V( %en ;< yaşımdayım( lch bin ;< Oahre alt( 0ayı rakamlarının uzunluk !e alan öl.s olarak kullanılması Keometri !e Gatematikte kullanılış tarzı: Gillimeter ) milimetre z"ei Gillimeter ) 6 milimetre 1entimeter ) santimetre +4W mm z"ölf 1entimeter ) 46 santimetre Fezimeter ) desimetre +4W cm bir desimetredir
4T : Q/ya bölnrse sonu. ; dr( 4T m; ) 4T -ubikmeter 4T metre kp a;
) a hoch drei
1.2. %7r$ %$C7$& (Die Or*&&>%$3e&) 0ıra sayıları isminden de anlaşıldı&ı gibi bir sırada bulunan kişiler !e birden fazla !ukuu bulmuş olayların duruş !e oluş sıralarını bildirirler( -endi başlarına kullanıldıkları gibi tamlama halinde de kullanılırlar( 0ıra sayıları isimlerle beraber kullanılırken mutlak surette belirli tanım harfleri ile beraber kullanılması lUzımdır( der sechste^((altıncı die sechste^((altıncı das sechste^((altıncı der fnfte Gann ) beşinci adam die fnfte rau ) beşinci kadın das fnfte -ind ) beşinci .ocuk der erste^(birinci^( die erste^birinci^( das erste^birinci^( der letzte^) sonuncu die letzte^) sonuncu^ das letzte^) sonuncu^
der, die, das !ierte der, die, das fnfte der, die, das sechste der, die, das si siebte der, die, das ac achte der, die, das neunte der, die, das zehnte der, die, das elfte der, die, das neunzehnte
) dördnc ) beşinci ) altıncı ) yedinci ) sekisinci ) dokuzuncu ) onuncu ) onbirinci ) ondokuzuncu
N"t= %ir !e . sayı rakamlarında sayıların kendi bnyesinde de bir de&işiklik olur di&er sayılar oldu&u gibi kalıp sonlarına gereken ekler ila!e edilir( ) ekini alan sayı kelimeleri: S-" ) %u sayılar biraz e!!el izah etti&imiz etti&imiz gibi 4V/dan byk olan sayı kelimelerid kelimeleridir( ir( %una göre 4V/dan k.k olan sayı rakamları 2te byk olanlar ise 2ste ekini alırlar( z"anzigste N 6W/inci einundz"anzigste ) 64/inci z"eiundz"anzigste N 66/inci achtundz"anzigste ) 6T/inci einhundertelfte ) 444/inci einhundertz"ölfte )446/inci einhundertsechzehnte N 44Q/ıncı önemli: 444/inci 444/inci 446/inci !e 44Q/ıncı 44Q/ıncı derken derken te ekini kullandık bu byk sayı kelimelerinde )cı,
!ierhundertstel ) yzde dört <>4WW achttausendstel ) binde sekiz T>4WWW yzde yzde dört dört tole toleran ranss )!ier )!ier hund hunder ertst tstel el tol tolera erant nt %u terim tornacılıkta .ok kullanılır( %ir kesirli sayının önnde tam sayı olursa Gesela bir tam bir böl dört deriz, bu olurumda bir btn !e birde aynı cinsten olan .eyrek yani dörtte bir akla gelir( %ir tam !e bir böl dört ekmek dersek aynı grama sahip bir btn ekmek ekm ek !e birde ikinci i kinci bir bi r ekme&in ekme&i n dörtte dör tte biri bir i dşnlr( dş nlr( 4 4>< şeklinde yazılır einein!iertel
F D@E z"eidrei!iertel 6 4>< z"eiein!iertel 1aman birimi olan saat i.in 8or !e na$h edatı kullanılır 8or kala, kala, na$h ise ge.e anlamının karşılı&ıdır( s ist !iertel !or z"ölf s ist !iertel nach z"ölf
)saat 46/ye .eyrek !ar( )saat 46/yi .eyrek ge.iyor(
s ist 46 Ginuten !or sechs()saat Q/ ya 46/i dakika !ar( s ist ist z"ö z"ölf lf Ginu Ginute tenn nach nach sec sechs( hs( )saat )saat Q/yı Q/yı 46 46 dakika dakika ge.iy ge.iyor( or( s ist acht Rhr( )saat T( s ist halb eins( )saat yarım( yarım( s ist halb z"ei(
)saat birbu.uk
%ir hadisenin hadisenin !eya bir şeyin ka. defa tekrarlandı&ın tekrarlandı&ını, ı, gösteren gösteren sayılara tekrarlama sayıları denir( 0ayıların bnyesinde bir !e . de dahil olmak zere hi. bir de&işim olmaz(8 0orusu: "ie oft
) ka. kere
"ie!iel mal einmal z"eimal !iermal zehnmal hundertmal
) ka. defa ) bir defa ) iki defa ) dört defa ) on defa ) yz defa
%irka. cmle: 4( %en sana sana on defa söyledim( söyledim( lch habe dir das zehn mal gesagt( 2. %unu
sana ka. defa söylemem lazımE Pie oft soll ich dir das sagenE
3. %iz
haftada bir defa sinemaya gidiyoruz( Pir gehen einmal in der Poche ins -ino(
4. 0en
bir defa daha deneyebilirsin( Fu kannst es noch einmal !ersuchen(
1.. @"+$t#$ %$C7$r7 (Die Ver/ie$ti>&>%$3e&) 'rk.e/mizde .o&altma sayılarını misli kelimesiyle teşkil ederiz Almanca/da da aynıdır( sas sayıların arkasına 2!a$h ekini ila!e ederiz( einfach ) bir misli, basit z"eifach ) iki misli dreifach ) . misli fnffach ) beş misli zehnfach ) on misli hundertfach ) yz misli N"t= zwei!a$h pratikte o((el olarak daha .ok kullanılır !a$h tek başına kullanılırsa as /a$h ) mesleki bölm, branş anlamına gelir( =ukarıda yazdı&ımız ek olarak kullanılan bu ) !a$h/ı di&er /a$h ile karıştırmayınız( 1.. 9i&% /e %$3e&) 0ayıların hi. de&işmedeki halinin ardına 2erlei eki ile!e edilir( Almanca/da pek fazla kullanılmaz( einerlei ) bir .eşit, bir trl z"eierlei ) iki .eşit, iki trl zehnerlei ) on .eşit, on trl 5 iki .eşit .orap giymişti( )r hatte z"eierlei 0ocken an( 1.. e0tir#e %$C7$r7 (Die Ei&tei&>%$3e&)
Fu kommst erstens nicht pnktlich zur Arbeit und z"eitens machst du eierabend( Hnktlich)tam zamanında eierabend Nişi bitirip e!e gitmek, paydos etmek
frher
1.
DZENSİZ FİİL @EKİM LİSTESİ (DİE UNRE4ELMAESSİ4EN VERBEN)
INFINITIV (1)
;. ERSON RASENS IMERFEKT (2)
backen befehlen beginnen beissen bertsen betrgen be"egen biegen bieten binden bitten blasen bleiben braten brechen brennen bringen denken dreschen drfen empfehlen erlöschen erschrecken er"agen essen fahren fallen fangen fechten
backt befiehlt beginnt beisst birst betrgt be"egt biegt bietet bindet bittet bläst bleibt bratet bricht brennt bringt denkt drischt darf empfiehlt erlöscht erschreckt er"agt isst fährt fällt fängt fechtet
backte befahl begann biss barst betrog be"og bog bot band bat blies blieb briet brach brannte brachte dachte drosch durfte empfahl erlosch erschrak er"og ass fuhr fiel fing focht
. ERFEKT(;)
TRKİS9H
gebacken pişirmek befohlen emir !ermek begonnen başlamak gebissen ısırmak ist geborsten patlamak > .atlamak betrogen kandırmak be"ogen sallamak gebogen eymek geboten ikram etmek gebunden ba&lamak gebeten rica etmek geblasen flemek > şişirmek ist geblieben kalmak gebraten kızartmak ist > hat gebrochen kırmak gebrant yanmak gebracht getirmek gedacht dşnmek gedroschen harman dö!mek gedurft izinli olmak empfohlen ta!siye etmek erloschen ateşin sönmesi erschrocken korkmak er"ogen göze almak > öl.mlemek gegessen yemek yemek ist > hat gefahren ara.la gitmek > kullanmak ist gefallen dşmek gefangen yakalamak gefochten eskrim yapmak
4QQ
finden flechten fliegen fliehen fliessen fressen frieren garen gebaren geben gedeihen gehen gelingen gelten genesen geniessen geschehen ge"innen giessen gleichen gleiten glimmen graben greifen haben halten hangen hauen heben heissen helfen kennen
findet flechtet fliegt flieht fliesst frisst friert gärt gebärt gibt gedeiht geht gelingt gilt genest geniesst geschieht ge"innt giesst gleicht gleitet glimmt gräbt greift hat hält hängt hauet hebt heisst hilft kent
fand flocht flog floh floss frass fror gor gebar gab gedieh ging gelang galt genas genoss geschah ge"ann goss glich glitt glomm grub griff hatte hielt hing hieb hob hiess half kannte
gefunden bulmak geflochten örg yapmak> el işi ist > hat geflogen u.mak ist geflohen ka.mak ist geflossen akmak gefressen hay!anın yemesi gefroren şmek > donmak ist gegoren olgunlaşmak geboren dnyaya gelmek gegeben !ermek ist gediehen ilerlemek ist gegangen yrmek > gitmek gelungen başarmak gegolten ge.erli saymak ist genesen iyileşmek genossen tadını .ıkarmak ist geschehen olayın olması ge"onnen kazanmak gegossen sulamak geglichen benzemek > andırmak ist geglitten kaydırmak > kaymak geglommen kor halinde yanmak gegraben kazımak gegriffen yakalamak > tutmak gehabt malik > sahip olmak gehalten tutmak > durmak gehangen asılı durmak gehauen dö!mek > !urmak gehoben kaldırmak geheissen adı olmak geholfen yardım etmek gekannt tanımak
4QS
klimmen klingen kneifen kommen können kriechen laden lassen laufen leiden leihen lesen liegen lgen mahlen meiden melken messen mögen mssen nehmen pfeifen pflegen preisen quellen raten reiben reissen reiten rennen riechen ringen
klimmt klingt kneift
klomm klangte kniff
kommt kann kriecht lädt lässt läuft leidet leiht liest liegt lgt mahlt meidet melkt misst mag muss
kam konnte kroch lud liess lief litt lieh las lag log mahlte mied molk mass mochte musste
nimmt pfeift pfegt
nahm pfiff pflog
preist quellt rät reibt reisst reitet rennt riecht ringt
pries quoll riet rieb riss ritt rannte roch rang
ist geklommentırmanmak geklungen tınlamak > .ınlamak gekniffen .imdiklemek ist gekommen gelmek gekonnt e bilmek ist gekrochen yerlerde srnmek geladen ykleme yapmak gelassen bırakmak > ettirmek ist gelaufen koşmak gelitten acı .ekmek geliehen ödn. almak gelesen okumak gelegen yatık durmak gelogen yalan söylemek gemahlen ö!tmek gemieden sakınmak > .ekinmek gemolken st sa&mak gemessen öl.mek gemocht se!mek > hoşlanmak gemusst zorunlu olmak genommen almak gepfiffen ıslık .almak gepflogen başkasına bakmak gepriesen methetmek > ö!mek gequollen fışkırmak geraten ta!siye etmek gerieben srtmek gerissen yırtmak geritten ata binmek ist gerannt koşmak gerochen koklamak gerungen greşmek
4QT
rinnen rufen salzen saufen saugen schaffen scheiden scheinen scheren schieben schiessen schlafen schlagen schleichen schleifen schleissen schliessen schlingen schmeissen schmelzen schnauben schneiden schreiben schreien schreiten sch"eigen sch"ellen sch"immen sch"inden sch"ingen sch"ören sehen
rinnt ruft salzt säuft saugt schafft scheidet scheint schert schiebt schiesst schläft schlägt schleicht schleift schleisst schliesst schlingt schmeisst schmilzt schnaubt schneidet schreibt schreit schreitet sch"eigt sch"ellt sch"immt sch"indet sch"ang sch"ört sieht
rann rief sazlte soff sog schuf schied schien schor schob schoss schlief schlug schlich schliff schliss schloss schlang schmiss schmolz schnob schnitt schrieb schrie schritt sch"ieg sch"oll sch"amm sch"and gesch"ungen sch"or sah
ist geronnen akmak > sızmak gerufen seslenmek gesalzen tuzlamak gesoffen i.mek > sızmak gesogen emmek geschaffen başarmak geschieden ayırmak > bölmek geschienen parlamak geschoren kırpmak > kesmek geschoben itmek geschossen ateş etmek geschlafen uyumak > yatmak geschlagen dö!mek, !urmak ist geschlichensessizce yaklaşmak geschliffen srtmek geschlissen uzunlu&a yarmak geschlossen kilitlemek geschlungen sarmak > dolamak geschmissen atmak geschmolzen erimek geschnoben hızlı nefes alıp !ermek geschnitten kesmek geschrieben yazmak geschrien ba&ırmak geschritten adım atmak gesch"ogen a&zını sıkı tutmak gesch"ollen şişmek > kabarmak gesch"ommenyzmek gesch"unden azalmak > eksilmek sallamak, sa!urmak gesch"oren yemin etmek gesehen görmek
4QV
sein senden sieden singen sinken sinnen sitzen sollen spalten speien spinnen sprechen springen stechen stecken stehen stehlen steigen sterben stinken stossen streichen streiten tragen treffen treiben treten trinken trgen tun !erderben !erdriessen
ist sendet siedet singt sinkt sinnt sitzt soll spaltet speiet spinnt spricht springt stecht steckt
"ar sandte sott sang sank sann sass sollte spaltete spie spann sprach sprang stach stak
steht stiehlt steigt stirbt stinkt stösst streicht streitet trägt trifft treibt tritt trinkt trgt tut !erdierbt !erdrisst
stand stahl stieg starb stank stiess strich stritt trug traf trieb trat trank trog tat !erdard !erdross
ist ge"esen olmak gesandt yollamak gesotten kaynamak > haşlamak gesungen şarkı söylemek ist gesunken batmak gesonnen dşncelere dalmak gesessen oturmak gesollt gerekli olmak gespalten yarılmak gespieen a&zından pskrtmek gesponnen örmek, bkmek gesprochen konuşmak ist gesprungen atlamak gestochen bı.aklamak gesteckt sokmak gestanden ayakta durmak gestohlen .almak ist gestiegen yukarı .ıkmak ist gestorben ölmek gestunken kokmak ist > hat gestossen .arpmak ist > hat gestrichen boyamak > badana gestritten ka!ga etmek getragen taşımak getroffen !urmak ist > hat getrieben önne katmak > srmek ist > hat getreten ayak basmak > tekmeleme getrunken i.mek getrogen yanıltmak getan yapmak ist > hat !erdorben bozmak !erdrossen bezdirmek > sıkmak
4SW
