Σελ.25 η πρωτοκαθεδρία του σημαίνοντος παρουσιάζεται εξ΄ αρχής από τον Λακάν, όπου το υποκείμενο βρίσκεται εκεί πιασμένπ σε ένα είδος αλλοτρίωσης που τρέφεται από τα συμπτώματα του, τα οποία νοηματοδοτούνται μέσα από την ανάδυση τους στο πεδίο της ανάλησης οδηγώντας αναπόφευκτα στην επικύρωση της ιδέας ότι «η τεχνική της ψυχανάλυσης, που έχει να κάνει με την σχέση του υποκειμένου προς το σημαίνον, εκείνο που έχει κατακτήσει σαν γνώση είναι πως διατάσσεται γύρω από αυτό». Σελ. 39 Η ιστορία μιας λέξης δεν μας επιτρέπει να αντιληφθούμε την σημασία της γιατί η σημασία της εξαρτάται από το σύστημα της γλώσσας. Σελ.42 Το γλωσσικό σημείο δεν συνδέει ένα πράγμα με ένα όνομα αλλά μιαν έννοια με μιάν ακουστική εικόνα. Αυτή η τελευταία δεν είναι το ηχητικό υλικό, κάτι εντελώς φυσικό, αλλά το ψυχικό αποτύπωμα αυτού του ήχου, η αναπαράσταση που δίνειη μαρτυρία των αισθήσεων μας, είναι αισθητηριακή και, αν την ονομάζουμε «υλική», είναι μόνο μ' αυτή την έννοια και σε αντιπαράθεση με τον άλλον όρο της σύνδεσης, την έννοια, που γενικά είναι πιό αφηρημένη. Σελ.43 Έννοια
σημαινόμενο
σ
Ακουστική εικόνα
σημαίνον
Σ
σελ.43 Ιδιότητες γλωσσικού σημείου: α)το αυθαίρετο του σημείου, β) το αναλοίωτο του σημείου, γ) η αλαγή του σημείου, δ) ο γραμμικός χαρακτήρας του σημαίνοντος. Σελ.47 Β)Το αναλοίωτο του σημείου Υπάρχει δεσμός ανάμεσα σε αυτούς τους δύο αντινομικούς παράγοντες: την αυθαίρετη σύμβαση του σημείου σύμφωνα με την οποία η επιλογή είναι ελεύθερη, και τον χρόνο που είναι αναγκαίος ώστε το σημείο να σταθεροποικθεί. Ακριβώς επειδή το σημείο είι αυθαίρετο , ρν γνωρίζει άλλο νόμο από αυτόν της παράδοσης, και, επειδή στηρίζεται στην παράδοση, είναι αυθαίρετα. Γ)Η αλλάγή του σημείου Η αλλαγή του σημείου είναι απόρροια της κονωνικής πρακτικής της γλώσσας, που ξετυλίγεται μέσα στο χρόνο. Σελ.48 Γενικά, η αλλαγή του σημείου, είναι της τάξεως μιας μετάθεσης της σχέσης ανάμεσα σε σημαινόμενο και σημαίνον.
Σελ.55 Η πραγματικότητα του γλωσσικού σημείου υπάρχει, συνεπώς σε συνάρτηση με τα υπόλοιπα σημεία. Σελ.57 Για, τον Λακάν, η βελονιά του παπλωματά είναι πάνω από όλα η διεργασία με την οποία «το σημαίνον σταματά το αλλιώς ατέρμονο γλίστρημα της σημασίας». Αυτός είναι ο λόγος που το σημαίνον συνδέεται με το σημαινόμενο μέσα στην αλυσίδα του λόγου. Σελ.64-65 Μεταφορική διεργασία Σ1 ακουστική εικόνα της ψυχανάλυσης σ1 έννοια της ψυχανάλυσης Σ2 σ2
ακουστική εικόνα της πανούκλας έννοια της πανούκλας
Σ1 σ1
Σ2 σ2
σ2 Σ2 Σ1 σ1
η αλυσίδα των σημαινόντων διατάσσει το σλύνολο των σημαινομένων. Αντίστροφα, τα σημαινόμενα αντλούν τη συνοχή τους από το δίκτυο των σημαινόντων. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η «γλώσσα» κυβερνάει την «ομιλία», πράγμα που αποτελεί την πρόδηλη απόδειξη της πρωτοκαθεδρίας του σημαίνοντος Σελ. 67 1)η μεταφορική διεργασία παράγει νόημα στο μέτρο που στηρίζεται στην αυτονομία του σημαίνοντος σε σχέση με το σημαινόμενο. 2)Η μεταφορά, από την ίδια την αρχή της σύστασης της, μαρτυρεί τον πρωταχικό χαρακτήρα του σημαίνοντος, με την έννοια ότι,η αλισύδα των σημαινόντων κυβερνά το δίκτυο των σημαινομένων. 3)Το πρωταρχικό του σημαίνοντος δεν εκδηλώνεται μόνο σε σχέση με το σημαινόμενο αλλάκαι σε σχέση με το υποκείμενο, το οποίο προκαθορίζει εν αγνοία του.
Σελ. 69 Μετωνυμική Διεργασία Σ1 ακουστική εικόνα «ανάλυση» σ1 ιδέα του να είσαι σε ανάλυση Σ2 σ2
ακουστική εικόνα «ντιβάνι» ιδέα του ντιβανιού σ2 Σ1 σ1
Σ2 (...... Σ1) σ1
Σ2 σ2 Όμως αντίθετα μ' αυτό που συμβαίνει στη μεταφορά, το «παραμερισμένο» σημαίνον δεν περνάει κάτω από το φράγμα της σημασίας. Παραμένειπάνω από αυτό γιατί στην μετωνυμία το νόημα υποτάσσεται στη διατήρηση του Σ1 σε άμεση συνάφεια με το Σ2 και σε σύνδεση με το Σ1. Αντίθετα, το σ2 προσωρινά εκδιώκεται. Μπορούμε εδώ να κάνουε την ίδια παρατήρηση, όπως και στη μεταφορά. Στη μετωνυμική κατασκευή η διατήρηση της παρουσίας των δύο σημαινόντων αποτελεί εγγύηση απέναντι στην οποιαδήποτε δυνατοτητα επεξεργασίας ενός νέου σημείου, που θα συνέδεε με τρόπο αβέβαιο ενα σημαίνον με ένα σημαινόμενο. Η μετωνυμία είναι μια μαρτυρία της αυτονομίας των σημαινόντων σε σχέση με το δίκτυο των σημαινομένων, τα οποία κυβερνούν και, είναι μια μαρτυρία της πρωτοκαθεδρίας του σημαίνοντος. Σελ. 71 Είναι πάντα αναγκαία μια νοητική διεργασία για να συλλάβουμε το νόημα της μετωνυμικής έκφρασης, αποκαθιστώντας ρους δεσμούς σύνδεσης ανάμεσα σε Σ και Σ'. Αντίθετα στην μεταφορά η ανάσυση του νοήματος είναι άμεση , επείδή ακριβώς συνέβει η υπέρβαση του φράγματος. Σελ. 109 Το «στάδιο του καθρέφτη» διατάσσεται βασικά πάνω σε μιάν εμπειρία θεμελιακής ταύτισης, κατά την οοία το παιδί πραγματώνει την κατάκτηση της εικόνας του ίδιου του του σώματος. Η πρωταρχική ταύτιση του παιδιού με αυτήν την εικόνα προωθεί την δόμηση του «εγώ» [Je] θέτοντας τέλος στο μοναδικό αυτό ψυχικό βίωμα που ο Λακάν ονομάζει φαντασίωση του τεμαχισμένου σώματος. Σελ.102 Αυτό το αντικείμενο, το προορισμένο να ικανοποιεί την έλλειψη του άλλου, είναι ο φαλλός Σελ 116 – Ο ευνουχισμός είναι η συμβολική έλλειψη ενός φαντασιακού αντικειμένου. – Η ματαίωση είναι η φαντασιακή έλλειψη ενός πραγματικού αντικειμένου. – Η στέρηση είναι η πραγματική έλλειψη ενός συμβολικού αντικειμένου. Σελ. 121 Η τρίτη στιγμή(του οιδιπόδειου), που για νακυριολεχτόυμε είναι ο χρόνος της «λύσης του οιδιποδείου», θέτει τέλος στον φαλλικό ανταγωνισμό ως προς την μητέρα- μέσα στο οποίο το παιδί
εγκαταστάθηκε και εγκατέστησε φαντασιακά και τον πατέρα. Σελ.122 Το αγόρι, αρνούμενο να είναι ο μητρικός φαλλός, δεσμεύεται στη διαλεχτική του έχειν, ταυτιζόμενο με τον πατέρα που υποτίθεται πως έχει τον φαλλό. Το κορίτσι μπορεί, εξ ίσου, να ξεφύγει από την θέση του αντικειμένου της επιθυμίας της μητέρσας, συναντώντας τη διαλεκτική του έχειν, εφ' όσον δεν τον έχει. Η επανατοποθέτηση του φαλλού είναι δομική για το παιδί, όποιο κι αν είναι το φύλο του, απο την στιγμή που ο πατέρας -που υποτίθεται ότι τον έχει- προτιμάται από τη μητέρα. Μια τέτοια προτίμηση, που μαρτυρά το πέρασμα απο το πλαίσιο του είναι σε αυτό του έχειν , είναι η πιο εύλογη απόδειξη της δρομολόγησης της διεργασίας ρης πατρικής μεταφοράς και του ενδοψυχικού μηχανισμού που της είναι συνακόλουθος: της πρωταρχικής απώθησης. Σελ 125 Πάνω από όλα όμως είναι η ανάδυση της γλώσσας (ή πρόσβαση στο συμβολικό) που θα καταστεί δίχως αμφιβολία το σημάδι της συμβολικής κυριαρχίας του χαμένου αντικειμένου, μέσω της ολοκλήρωσης της ολοκλήρωσης της μεταφοράς του Ονόματος-του-Πατέρα, που στηρίζεται στην πρωταρχική απώθηση. Η πρωταρχική απώθηση εμφανίζεται σαν μια βασική διεργασία που συνίσταται σε μια μεταφοροποίηση. Η μεταφοροποίηση δεν είναι άλλη από τη ν ίδια την πράξη της πρωταρχικής συμβολοποιήσης του Νόμου, που ολοκληρώνεται με την υποκατάσταση του φαλλικού σημαίνοντος από το σημαίνον Όνομα-του-Πατέρα. Σελ.129 «ονομάζοντας τον Πατέρα» το παιδί, στην πραγματικότητα, συνεχίζει να ονομάζει πάντα το θεμελώδες αντικείμενο της επιθυμίας του. Όμως τώρα το ονομάζει μεταφορικά διότι έχει γίνει ασυνείδητο. Η ΜΕΤΩΝΥΜΊΑ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ Ακριβέστερα, το σημαίνον Όνομα-του-Πατέρα εγκαινιάζει την αλλοτρίωση της επιθυμίας μέσα στη γλώσσα. Η επιθυμία παραπέμπει πάντα σε μια ατελίωτη σειρά υποκαταστάσεων και, ταυτόχρονα, σε μιαν ατελείωτη σειρά σημαινόντων που συμβολίζουν τα υποκατάστατα ααντικείμενα. Επιμένει έτσι να ορίζει την πρωταρχική επιθυμία εν αγνοία του υποκειμένου. Η επιθυμία λοιπόν παραμένει για πάντα ανικανοποίητη, λόγω της αναγκαιότητας να γίνει γλώσσα. Ξαναγεννιέται λοιπόν συνεχώς, αφού είναι πάντα θεμελιακά οπουδήποτε αλλόυ εκτός από το αντικείμενο που στοχεύει ή στο σημαίνον που επιδέχεται να συμβολίση το αντικείμενο της. Σελ. 137 Η μεταφορά του Ονόματος-του-Πατέρα, εκτός απ' το ότι επιτέπει στο παιδί να αναδυθεί ως υποκείμενο, αποκτώντας πρόσβαση στο συμβολικό, εγκαθιδρεί μια δομή ψυχική διαίρεσης αναπόδραστης για το υποκείμενο. Σελ. 141 Λέγοντας ότι το Υποκείμενο είναι διηρημένο δεχόμαστε, σύμφωνα με τον Λακάν, ότι δεν υπάρχει Υποκείμενο παρά ως ομιλούν. Ακόμα, αναγνωρίζουμε ότι η αιτία του Υποκειμένου στηρίζεται στην ανάδυση του ασυνειδήτου. Μ' άλλα λόγια αποδεχόμαστε ότι η σημαίνουσα τάξη αποτελεί την αιτία του Υποκειμένου, δομώντας το σε μια διαιρετική διεργασία που κάνει το ασυνείδητο να αναδύεται. Σελ 146
το υποκείμενο δεν αποτελεί αιτία της γλώσσας αλλά οφείλεται σε αυτήν. Ο Λακάν ορίζει αυτήν την έκλειψη στιγμιαία εξαφάνιση του υποκειμένου, που επιβάλλει το γεγονός ότι το υποκείμενο δεν νοείται, μέσω της γλώσσας, παρα μόνον ως αναπαράσταση του, ως προσωπείο που το αλλοτριώνει, αποκρύπτοντας το απο τον εαυτό του. Αυτή η αλλοτρίωση του υποκειμένου στον ίδιο του το λόγο είναι ο,τι ονομάζουμε σχίση του υποκειμένου. Σελ. 161 Το ασυνείδητο εμφανίζεται λοιπόν μέσα στο λέγειν ενώ με το ειπωμένο η αλήθεια του υποκειμένου χάνεται, για να εμφανιστεί με το προσωπείο του υποκειμένου του εκφερομένου, όπου , όμως , δε έχει άλλη διέξοδο για να ακουστεί απο το να μισο-ειπωθεί.
