แนวทางเวชปฏิบัติความปวดจากมะเร็ง 2556

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬ Thai Association for the Study of Pain

·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫μ‘ μ — ‘ §«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß (Clinical Practice Guideline for Cancer Pain)

·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫—∫—μ‘μ‘π’π È’ ‡ªìπ‡§√◊ π‡§√◊ ËÕß¡◊ Õß¡◊Õà Õàß‡√‘ ß‡√‘¡§ÿ ¡§ÿ≥¿“æ¢Õß°“√∫√‘ ≥¿“æ¢Õß°“√∫√‘°“√¥â °“√¥â“πÿ “πÿ¢¿“æ ¢¿“æ ∑’ Ë‡À¡“–¡°— ‡À¡“–¡°—∫∑√— ∫∑√—æ¬“°√ æ¬“°√ ·≈–‡ß◊ ËÕπ‰¢¢Õß— Õπ‰¢¢Õß—ß§¡‰∑¬ ß§¡‰∑¬ ‚¥¬À«—ßº≈„π°“√√â ßº≈„π°“√√â“ß‡√‘ “ß‡√‘¡ ·≈–·°â‰¢ªí≠À“ÿ ≠À“ÿ¢¿“æ¢Õß§π‰∑¬Õ¬à ¢¿“æ¢Õß§π‰∑¬Õ¬à“ß¡’ “ß¡’ª√–‘ ª√–‘∑∏‘ ∑∏‘¿“æ·≈–§ÿ ¿“æ·≈–§ÿ â¡§à ¡§à“ ç¢âÕ·π–π”μà Õ·π–π”μà“ßÊ “ßÊ „π·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫μ‘μ— ‘π’ π È’‰¡à ‰¡à„™à¢â¢Õ∫— Õâ ∫—ß§— ß§—∫¢Õß°“√ªØ‘ ∫¢Õß°“√ªØ‘∫— ∫μ‘μ— ‘é é

âºŸ„™â“¡“√∂ªØ‘ “¡“√∂ªØ‘∫—∫—μ‘μ‘·μ°μà ·μ°μà“ß‰ª®“°¢â “ß‰ª®“°¢âÕ·π–π”π’ Õ·π–π”π’ È ‰¥â ‰¥â ¢÷ ÈπÕ¬Ÿ πÕ¬Ÿ à°—°∫°√≥’ ∫— °√≥’À√◊ À√◊Õ∂“π°“√≥å Õ∂“π°“√≥å∑’∑ Ë’·μ°μà ·μ°μà“ßÕÕ°‰ª “ßÕÕ°‰ª À√◊Õ¡’ Õ¡’‡Àμÿ ‡Àμÿº≈∑’ º≈∑’ Ë¡§«√ ¡§«√ ‚¥¬„™â«‘«®“√≥≠“≥ ®‘ “√≥≠“≥ ·≈–°“√μ—¥‘ ¥‘π„®∑’ π„®∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ∑’ π∑’ Ë¬Õ¡√— ¬Õ¡√—∫„π— ∫„π—ß§¡ ß§¡

ISBN 978-616-91654-0-8

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

§”π” „π¢≥–∑’ Ëªí≠À“§«“¡ª«¥„π—ß§¡∑«’§«“¡√ÿπ·√ß·≈–¡’§«“¡™ÿ °™ÿ °™ÿ¡¡“°¢÷ Èπ ‡π◊ ËÕß®“°Õÿ∫—μ‘°“√≥å ‚√§¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ëæ∫«à æ∫«à“Ÿ “Ÿß¢÷ ß¢÷ Èπ°«à π°«à“„πÕ¥’ “„πÕ¥’μ °—∫ªí ∫ªí≠À“ª«¥®“°‚√§‡√◊ ≠À“ª«¥®“°‚√§‡√◊ ÈÕ√— Õ√—ß·≈–°“√√— ß·≈–°“√√—°…“∑’ °…“∑’ Ë¡“°¢÷ ¡“°¢÷ Èπμ“¡§«“¡‡®√‘ πμ“¡§«“¡‡®√‘≠°â ≠°â“«Àπâ “«Àπâ“ ∑“ß‡∑§‚π‚¬≈’∑“ß°“√·æ∑¬å¢Õß—ß§¡ ß§¡ ∂“π°“√≥å°“√√—°…“§«“¡ª«¥¢Õßª√–‡∑»‰∑¬®÷ß¬— ß¬—ßπ— ßπ—∫«à“¡’ªí≠À“ ≠À“ ‚¥¬‡©æ“–°≈ÿ à¡ºŸ ¡ âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß ∑’ Ëæ∫«à æ∫«à“°“√∫”∫— “°“√∫”∫—¥√— ¥√—°…“∑’ °…“∑’ Ë‰¥â√—√∫¬— ∫— ¬—ß‰¡à ß‰¡à‡æ’ ‡æ’¬ßæÕ ¬ßæÕ °“√¢“¥·§≈πÕß§å§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â„π‡«™ªØ‘∫—∫μ‘μ— ‘ æ√âÕ¡∑— Õ¡∑— Èß‡®μ§μ‘ ß‡®μ§μ‘∑’∑ Ë∂Ÿ∂’ °μâ °Ÿ μâÕß„π°“√∫”∫— Õß„π°“√∫”∫—¥√— ¥√—°…“¢Õß·æ∑¬åæ¬“∫“≈ °…“¢Õß·æ∑¬å æ¬“∫“≈ ·≈–ºŸ â„Àâ°“√¥Ÿ °“√¥Ÿ·≈ºŸ ·≈ºŸ âªÉª«¬ «É ¬ °“√‡¢â“‰¡à “‰¡à∂÷∂ß¬“·°â ß÷ ¬“·°âª«¥°— ª«¥°—∫‡«™¿— ∫‡«™¿—≥±å ≥±å®”‡ªì ®”‡ªìπÕ◊ πÕ◊ ËπÊ πÊ ∑’ Ë√—√°…“Õ“°“√ª«¥ °— …“Õ“°“√ª«¥ °“√¢“¥·§≈π·æ∑¬å ∑’ Ë¡’§«“¡√Ÿ «“¡ â√Ÿ¥â“π°“√√–ß— π°“ √√–ß—∫ª«¥ ·≈–¢ ·≈–¢“¥°“ “¥°“√‡™◊ √‡™◊ ËÕ¡‚¬ß¢Õ ¡‚¬ ß¢Õß√–∫ ß√–∫∫“∏ ∫“∏“√≥ÿ “√≥ÿ¢ Õ¬à“ß¡’ ß ¡’ª√–‘∑ ∏‘¿“æ ≈â«π‡ªìπ “‡Àμÿ∑’∑ Ë”§— ’ ”§—≠¢Õßªí ≠¢Õßªí≠À“¥— ≠À“¥—ß°≈à ß°≈à“« “« ¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ ËÕß§«“ ß §«“¡ª ¡ª«¥· «¥·ÀàÀàßª√–‡∑ ª√ –‡∑»‰∑ »‰∑¬‡ ¬‡≈Á≈Áß‡ÀÁ ‡ ÀÁπªí≠À“·≈ À “·≈–μ√ –μ√–Àπ— –Àπ—°∂÷ß ∫∑∫ ∫∑∫“∑„ “∑„π°“ π°“√√ ®—¥°“√§«“¡√Ÿ â„π‡«™ªØ‘∫—μ‘μ‘ ®÷ß®—¥∑”·π«∑“ß‡«™ªØ‘ ¥∑”·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫—∫μ‘μ— ‘§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á §«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß©∫—∫π’ ∫π’ È¢÷¢ Èπ÷ ‚¥¬¡ÿ àßÀ«—ß∑’ ß∑’ Ë®–„Àâ‡ªì ‡ªìπ §Ÿ à¡◊¡Õ°“√√— Õ◊ °“√√—°…“§«“¡ª«¥·°à °…“§«“¡ª«¥·°à âºŸºªÉªŸ «¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß”À√— ß”À√—∫·æ∑¬å ∫·æ∑¬å‡«™ªØ‘ ‡«™ªØ‘∫—∫μ‘μ— ∑—∑‘ Ë«‰ª·≈–·æ∑¬å «— ‰ª·≈–·æ∑¬å âºŸº‡™’ ‡Ÿ ™’ Ë¬«™“≠‡©æ“–∑“ß“¢“Õ◊ ¬«™“≠‡©æ“–∑“ß“¢“Õ◊ ËπÊ πÊ ∑’ ËÕ“®¡’ Õ“®¡’‚Õ°“√—°…“‚√§„Àâ °…“‚√§„Àâ°—°∫ºŸ ∫— âºŸªÉª«¬ «É ¬ ‡¡◊ ËÕæ∫‡ÀÁ Õæ∫‡ÀÁπªí πªí≠À“ª«¥∑’ ≠À“ª«¥∑’ ËÕ“®¡’ Õ“®¡’√à√à«¡°— «¡°—∫Õ“°“√Õ◊ ∫Õ“°“√Õ◊ ËπÊ πÊ ‡ªìπ¥à π¥à“π·√° “π·√° °—∫∑— ∫∑— ÈßÕ“® ßÕ“® ®”‡ªìπμâ πμâÕß„Àâ Õß„Àâ°“√∫”∫—¥∫√√‡∑“Õ“°“√ª«¥·°à âºŸªÉ«¬Õ¬à“ßμà “ßμàÕ‡π◊ Õ‡π◊ ËÕß ‰¡à«à«à“„π√–À«à“ß∑’ Ë¡’°“√√—°…“À√◊ °…“À√◊Õ‡¡◊ ËÕ°“√ √—°…“‰¥â °…“‰¥â‘ È‘πÿ πÿ¥ ´÷ Ëß®–¥â ß®–¥â«¬‡Àμÿ «¬‡Àμÿª√–°“√„¥°Á ª√–°“√„¥°Áμ“¡°“√∫”∫— μ“¡°“√∫”∫—¥Õ“°“√ª«¥·≈–Õ“°“√Õ◊ ¥Õ“°“√ª«¥·≈–Õ“°“√Õ◊ Ëπ„¥Ê π„¥Ê °Áπ—π—∫«à ∫«à“‡ªì “‡ªìπ‘ π‘ Ëß®”‡ªì ß®”‡ªìπ∑’ π∑’ Ë §«√ªØ‘∫—∫μ‘μ— „Àâ ‘ °—°—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬Õ¬à «É ¬Õ¬à“ßμà “ßμàÕ‡π◊ Õ‡π◊ ËÕß Õß ·≈–®«∫®π∂÷ß«“√–ÿ ß«“√–ÿ¥∑â ¥∑â“¬ “¬ ¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Ààßª√–‡∑»‰∑¬ ßª√–‡∑»‰∑¬ ¢Õ¢Õ∫§ÿ≥ º».æ≠.≈—°…¡’ °…¡’ ™“≠‡«™™å ·≈–§≥–œ ∑’ Ë ‰¥â®—¥∑”§Ÿ ¥∑”§Ÿ à¡◊Õ‚¥¬√«∫√«¡®“°§«“¡√Ÿ Õ‚¥¬√«∫√«¡®“°§«“¡√Ÿ âÕ—π∑— π∑—π¡— π¡—¬·≈–ª√–∫°“√≥å°“√¥Ÿ·≈Õ“°“√ª«¥¢Õß·æ∑¬å âºŸ ‡™’ Ë¬«™“≠®“° À≈“¬“¢“«‘™“ ™“ ‡æ◊ ËÕ„Àâ Õ„Àâ‡ªì ‡ªìπ·π«∑“ß‡«™ªØ‘ π·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫—∫μ‘μ— ∑’∑‘ Ë§√Õ∫§≈ÿ §’ √Õ∫§≈ÿ¡°“√¥Ÿ ¡°“√¥Ÿ·≈ªí ·≈ªí≠À“„π∑ÿ ≠À“„π∑ÿ°Ê °Ê ¡‘μ‘μ‘ ·≈–¢Õ¢Õ∫§ÿ≥∑“ß ≥∑“ß ”π—°ß“π °ß“π À≈—°ª√–°— °ª√–°—πÿ πÿ¢¿“æ·Àà ¢¿“æ·Ààß™“μ‘ ß™“μ‘ ·≈– ”π—°ß“πÿ °ß“πÿ¢¿“æ·Àà ¢¿“æ·Ààß™“μ‘ ß™“μ‘ ∑’ Ë„Àâ°“√π— °“√π—∫πÿ ∫πÿπ°“√®— π°“√®—¥æ‘ ¥æ‘¡æå ¡æå ·≈–À«—ß‡ªì ß‡ªìπÕ¬à πÕ¬à“ß “ß ¬‘ Ëß«à ß«à“ ·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫—∫μ‘μ— §«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á §‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß©∫— ß©∫—∫π’ ∫π’ È®–‰¥â ®–‰¥â√—√∫°“√μÕ∫√— ∫— °“√μÕ∫√—∫®“°·æ∑¬å ∫®“°·æ∑¬å âºŸº‡ÀÁ ‡Ÿ ÀÁπ§«“¡”§— π§«“¡”§—≠¢Õß°“√∫”∫— ≠¢Õß°“√∫”∫—¥ √—°…“·≈–∂Ÿ °…“·≈–∂Ÿ°π”‰ª„™â °π”‰ª„™â®π‡°‘ ®π‡°‘¥ª√–‚¬™πå ¥ª√–‚¬™πå ∑— Èß·°à ß·°à âºŸºŸªÉª«¬ «É ¬ §√Õ∫§√—« ·≈–ºŸ â¡’¡à’ à«π‡°’ «π‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕßÕ◊ ÕßÕ◊ ËπÊ πÊ „π—ß§¡¢Õß‡√“ ß§¡¢Õß‡√“

√».æ≠.æß»å¿“√¥’ ¿“√¥’ ‡®“±–‡°…μ√‘π ª√–∏“π§≥–°√√¡°“√®—¥∑”·π«∑“ß‡«™ªØ‘ ¥∑”·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫—∫μ‘μ— §«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á §‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß

II

·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

§”π‘¬¡ ¬¡ ‡ªÑ“À¡“¬„π°“√∫√‘ “À¡“¬„π°“√∫√‘∫“≈ºŸ ∫“≈ºŸ âªÉªÉ«¬√–¬–∑â «¬√–¬–∑â“¬À√◊ “¬À√◊Õ°“√¥Ÿ Õ°“√¥Ÿ·≈·∫∫ª√–§— ·≈·∫∫ª√–§—∫ª√–§Õß ∫ª√–§Õß (Palliative care) ‰¡à„™à °“√ °“√ æ¬“¬“¡√—°…“„Àâ °…“„Àâ‚√§∑’ Ë‡ªìπÕ¬Ÿ πÕ¬Ÿ àÀ“¬¢“¥ À“¬¢“¥ ·μà‡ªì ‡ªìπ°“√∑”„Àâ§ÿ§ÿ≥¿“æ™’ ≥¿“æ™’«μ¢ÕßºŸ μ‘ ¢ÕßºŸ âªÉª«¬¥’ «É ¬¥’‡∑à“∑’ Ë¿“æ¢Õß√à“ß°“¬·≈–°“√ ¥”‡π‘π‚√§¢ÕßºŸ âªÉ«¬®–‡Õ◊ ÈÕÕ”π«¬ ·¡â«à“μ—«‚√§¢ÕßºŸ âªÉ«¬®–‰¡à ¬®–‰ ¡à“¡“√∂√—°…“„ÀâÀ“¬¢“¥‰¥â À“¬¢“¥‰¥â·≈â« ·μà®√‘¬∏√√¡ ·≈–§ÿ≥∏√√¡ ∑’ Ë§√Ÿ∫“Õ“®“√¬å “Õ“®“ √¬å∑“ß°“√·æ∑¬å “ß°“√· æ∑¬å°Á¬—ßÕπ„Àâ∫ÿ§≈“°√∑“ß°“√·æ ≈“°√∑ “ß°“√·æ∑¬å ∑¬å„Àâ°“√™à «¬‡À≈◊ «¬‡À≈◊Õ ∫√√‡∑“ ∫√√‡∑“§«“¡ §«“¡ ∑ÿ°¢å °¢å∑√¡“π∑“ß°“¬Õ◊ ∑√¡“π∑“ß°“¬Õ◊ Ëπ„Àâ π„Àâ·°à âºŸºŸª«¬®π°√–∑— «É ¬®π°√–∑— Ëß«“√–ÿ ß«“√–ÿ¥∑â“¬¢Õß™’ “¬¢Õß™’«‘μ¢ÕßºŸ μ¢ÕßºŸ âª«¬ «É ¬ ∂÷ß·¡â ß·¡â«“ºŸ “à âºŸªÉªÉ«¬®–·¥ß‡®μπ“∑’ «¬®–·¥ß‡®μπ“∑’ Ë®– ‰¡à¢Õ√—∫°“√∫√‘ ∫°“√∫√‘°“√∫“ßÕ¬à“ß·≈â«°Áμ“¡ ∑— Èßπ’ È°Á‡æ◊ ËÕ∑’ Ë®–„Àâ âºŸºŸªÉªÉ«¬‰¥â®“°‰ªÕ¬à“ßß∫ ª√“»®“°§«“¡∑ÿ°¢å∑√¡“π ¡»—°¥‘ °¥‘ Ï»√’ »√’¢Õß§«“¡‡ªì ¢Õß§«“¡‡ªìπ¡πÿ π¡πÿ…¬å …¬å „πªí®®ÿ∫—π°“√¥Ÿ· ≈ºŸ âªÉ«¬√–¬–ÿ ¬√– ¬–ÿ¥∑â “¬·∫∫ª√–§— “¬·∫∫ ª√–§—∫ª√–§Õß°”≈— ª√–§Õß °”≈—ß‡ªìπ°√–·∑’ °√–· ∑’ Ë—ß§¡·≈–ºŸ â„ Àâ∫√‘°“√ “∏“√≥ÿ¢„Àâ ¢„Àâ§«“¡π„® §«“¡π„® ·μà¬—¬—ß¢“¥§Ÿ ß¢“¥§Ÿ à¡◊¡◊Õ·π«∑“ß°“√ªØ‘ Õ·π«∑“ß°“√ªØ‘∫—∫μ‘μ— ‘ ªí≠À“‡√◊ ≠À“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥π’ Õß§«“¡ª«¥π’ È‡ªì ‡ªìπ‡√◊ π‡√◊ ËÕßæ◊ Õßæ◊ Èπ∞“π”À√— π∞“π”À√—∫°“√ ∫°“√ ¥Ÿ·≈ºŸ âªÉ«¬„π√–¬–ÿ¥∑â“ ¬‚¥¬‡©æ“–Õ¬à“ß¬‘ ËßÕ“°“√ª«¥®“°¡–‡√Á Õ“°“√ª«¥® “°¡–‡√Áß ®÷ß¡’§«“¡®”‡ªìπ∑’ Ë®–μâÕß¡’§ àŸ¡◊Õ‚¥¬‡©æ“– ‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫°“√®— ∫°“√®—¥°“√§«“¡ª«¥ ¥°“√§«“¡ª«¥ §«“¡√Ÿ â∑’∑ Ë‡°’ ‡’ °’ Ë¬«°— ¬«°—∫°“√¥Ÿ ∫°“√¥Ÿ·≈§«“¡ª«¥‡ªì ·≈§«“¡ª«¥‡ªìπ§«“¡√Ÿ π§«“¡√Ÿ â∑’∑ Ëμâμ’ âÕßÕ“»— ÕßÕ“»—¬∑— ¬∑— Èß ç»“μ√å·≈–»‘ ·≈–»‘≈ªá ≈ªáé „π°“√¥Ÿ·≈ ·≈ §«“¡√Ÿ â ∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ ç»“μ√åé ‰¥â·°à§«“¡√Ÿ â∑“ß«‘™“°“√¥â“π°“√·æ∑¬å·≈–°“√“∏“√≥ÿ ·≈–°“√“∏“√≥ÿ¢ à«π§«“¡√Ÿ «π§«“¡√Ÿ â∑ Ë’‡ªìπ ç»‘≈ªáé °Á§Õ◊ °√–∫«π°“√„π°“√ª√–¬ÿ°μå °μå‡∑§π‘ ‡∑§π‘§∑“ß°“√·æ∑¬å §∑“ß°“√·æ∑¬å„π°“√√–ß—∫§«“¡ª«¥„Àâ ∫§«“¡ª«¥„Àâ‡À¡“–¡”À√— ‡À¡“–¡”À√—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬·μà «É ¬·μà≈–√“¬ ≈–√“¬ ´÷ Ëß°“√ ß°“√ ¥Ÿ·≈ºŸ ·≈ºŸ âªÉª«¬√–¬–ÿ «É ¬√–¬–ÿ¥∑â ¥∑â“¬·∫∫ª√–§— “¬·∫∫ª√–§—∫ª√–§Õßπ’ ∫ª√–§Õßπ’ È®–„™â ®–„™â§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â„π¥â“π„¥¥â “π„¥¥â“πÀπ÷ “πÀπ÷ Ëß·μà ß·μà‡æ’ ‡æ’¬ßÕ¬à ¬ßÕ¬à“ß‡¥’ “ß‡¥’¬«‰¡à ¬«‰¡à‰¥â ∑— Èßπ’ ßπ’ È‡æ√“– ‡æ√“– ‡ªìπ°“√¥Ÿ π°“√¥Ÿ·≈∑’ ·≈∑’ ËμâμÕßπ”¡‘ Õâ ßπ”¡‘μ‘μ∑“ß√à ∑‘ “ß√à“ß°“¬ “ß°“¬ ®‘μ„®— μ„®—ß§¡·≈–®‘ ß§¡·≈–®‘μ«‘ μ«‘≠≠“≥¢ÕßºŸ ≠≠“≥¢ÕßºŸ âªÉª«¬·μà «É ¬·μà≈–√“¬¡“æ‘ ≈–√“¬¡“æ‘®“√≥“ª√–°Õ∫¥â ®“√≥“ª√–°Õ∫¥â«¬‡¡Õ «¬‡¡Õ ”π—°ß“π§≥–°√√¡°“√ÿ¢¿“æ·Ààß™“μ‘ (™.) ¢Õ¢Õ∫§ÿ≥¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª« ß§« “¡ª«¥·Àà ¥·Ààß ª√–‡∑»‰∑¬ ∑’ Ë‰¥â®—®¥∑”·π«∑“ß‡«™ªØ‘ ¥— ∑”·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫—∫—μ‘μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á §‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß ´÷ ËßÕß§å ßÕß§å§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â®“°·π«∑“ß‡«™ªØ‘ ®“°·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫—∫μ‘μ— ‘π’π È’ ®–™à«¬„Àâ «¬„Àâ ∫ÿ§≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å §≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å“¡“√∂¥Ÿ “¡“√∂¥Ÿ·≈ºŸ ·≈ºŸ âªÉª«¬√–¬–ÿ «É ¬√–¬–ÿ¥∑â ¥∑â“¬‰¥â “¬‰¥âÕ¬à Õ¬à“ß¡»— “ß¡»—°¥‘ °¥‘ Ï»√’ »√’·Àà ·Ààß§«“¡‡ªì ß§«“¡‡ªìπ¡πÿ π¡πÿ…¬å …¬åμàμÕ‰ª Õà ‰ª

π“¬·æ∑¬åÕÿÕÿ°ƒ…Øå °ƒ…Øå ¡‘≈‘≈‘π∑“ß°Ÿ π∑“ß°Ÿ√ √Õß‡≈¢“∏‘°“√§≥–°√√¡°“√ÿ °“√§≥–°√√¡°“√ÿ¢¿“æ·Àà ¢¿“æ·Ààß™“μ‘ ß™“μ‘

III

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

√“¬π“¡§≥–ºŸ â ®—¥∑” ¥∑” 1. πæ πæ.∂ .∂“æ “æ√√ ≈’≈“π— ≈“π—π∑°‘ π∑°‘®

15. º».¿≠.ÿ«‘«¡≈ ¡‘ ≈ ¬’ Ë¿Ÿ¿ àŸ

∑’ Ëª√÷ ª√÷°…“ ¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Ààßª√–‡∑»‰∑¬ ßª√–‡∑»‰∑¬ π“¬°¡“§¡ ¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Ààßª√–‡∑»‰∑¬ ßª√–‡∑»‰∑¬ ∑’ Ëª√÷ ª√÷°…“ ¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Ààßª√–‡∑»‰∑¬ ßª√–‡∑»‰∑¬ ª√– √–∏∏“π “π««™‘ “°“√ ¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Ààßª√–‡∑»‰∑¬ ßª√–‡∑»‰∑¬ ‡≈¢“∏°‘ “√ ¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Ààßª√–‡∑»‰∑¬ ßª√–‡∑»‰∑¬ §≥–·æ∑¬»“μ√å ®ÿÃ“≈ß°√≥å Ã“≈ß°√≥å¡À“«‘ ¡À“«‘∑¬“≈— ∑¬“≈—¬ §≥–·æ∑¬»“μ√å ¡À“«‘∑¬“≈— ∑¬“≈—¬¢Õπ·°à ¬¢Õπ·°àπ §≥–·æ∑¬»“μ√å ¡À“«‘∑¬“≈— ∑¬“≈—¬ß¢≈“π§√‘ ¬ß¢≈“π§√‘π∑√å §≥––·æ∑¬» §≥ ¬»“ “μ√ μ√åå ¡À“«‘∑¬“≈— ∑¬“≈—¬‡™’ ¬‡™’¬ß„À¡à §≥–· §≥ –·æ∑ æ∑¬» ¬»“ “μ√ μ√åå ‚√ß √ßææ¬“ ¬“∫“ ∫“≈√ ≈√“¡ “¡“∏ “∏‘∫‘ ¥’ ¡À“«‘∑¬“≈— ∑¬“≈—¬¡À‘ ¬¡À‘¥≈ ¥≈ §≥–·æ∑¬»“μ√å §≥–·æ∑ ¬»“μ√å ®ÿÃ“≈ß°√≥å Ã“≈ß°√≥å¡À“«‘ ¡À“«‘∑¬“≈— ∑¬“≈—¬ §≥–·æ∑¬»“μ√å ¡À“«‘∑¬“≈— ∑¬“≈—¬ß¢≈“π§√‘ ¬ß¢≈“π§√‘π∑√å ∂“∫—π¡–‡√Á π¡–‡√Áß·Àà ß·Ààß™“μ‘ ‚√ßæ¬“∫“≈«—≤‚π∂ »Ÿπ¬å π¬å°“√·æ∑¬å °“√·æ∑¬å‚√ßæ¬“∫“≈°√ÿß‡∑æ ß‡∑æ §≥–‡¿—™»“μ√å ™»“μ√å ¡À“«‘∑¬“≈— ∑¬“≈—¬»√’ ¬»√’π§√‘ π§√‘π∑√«‘ π∑√«‘ ‚√≤

16. ¿°.æß»∏√ ¡’«— «—¥‘ ¥‘ Ï¡

§≥–‡¿—™»“μ√å ™»“μ√å ¡À“«‘∑¬“≈— ∑¬“≈—¬¡À‘ ¬¡À‘¥≈

2. √» √».¥√ .¥√.¿ .¿≠. ≠.®ÿ®±“¡≥’ ±ÿ “¡≥’ ÿ∑∏‘ ∑∏‘’—’ ß— ¢å 3. √» √».æ .æ≠. ≠.æß»å æß»å¿“√¥’ ¿“√¥’ ‡®“±–‡°…μ√‘π 4. ».πæ.° πæ.°ââÕß‡°’ Õß‡°’¬√μ‘ ¬√μ‘ °Ÿ≥±å ≥±å°—°π— ∑√“ √“°√ °√ 5. æ≠.Õ ‰√√— ÿ μπå μπå »‘√‘√«—«‘ ≤πå ≤ — πå‡«™°ÿ ‡«™°ÿ≈ 6. 7. 8. 9. 10.

√».πæ. √».π æ.ªîª òπî »√’ª√–®‘ ª√–®‘μμ‘ μμ‘™—™¬— √».æ √» .æ≠. ≠.«‘«¡≈√— ¡‘ ≈√—μπå μπå »√’√“™ √».æ √» .æ≠. ≠.»»‘ »»‘°“πμå °“πμå π‘¡¡“π√— ¡¡“π√—™μå º».æ º» .æ≠. ≠.À— À—∑¬“ ∑¬“ ‰æ∫Ÿ≈¬å ≈¬å«√™“μ‘ º».æ≠.ªî¬¡“» ¬¡“» ‘√‘√«√“√ «‘ √“√¡¬ ¡¬åå

11. 12. 13. 14.

πæ.¿ÿ™ß§å ™ß§å ‡À≈à“√ÿ “√ÿ®‘®«— ‘ «—¥‘ ¥‘ Ï √».πæ.‡μÁ¡»— ¡»—°¥‘ °¥‘ Ï æ÷ Ëß√— ß√—»¡’ æ≠.©—π∑π“ π∑π“ À¡Õ°‡®√‘≠æß»å º».æ≠.≈—°…¡’ °…¡’ ™“≠‡«™™å

IV

∑ Ëª√÷ ª’ √÷°…“ °…“ ∑ Ë’ª√÷ ª√÷°…“ °…“ ª√–∏“π °√√¡°“√ °√√¡°“√ °√√¡°“√ °√√¡°“√ °√√¡°“√ °√√¡°“√ °√√¡°“√ °√√¡°“√ °√√¡°“√ °√√¡°“√ ‡≈¢“πÿ°“√ °“√ °√√¡°“√·≈– °√√¡°“√·≈– âºŸ™à™«¬‡≈¢“πÿ «à ¬‡≈¢“πÿ°“√ °“√ °√√¡°“√·≈– âºŸ™à™«¬‡≈¢“πÿ «à ¬‡≈¢“πÿ°“√ °“√

·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

“√∫—≠

§”π” §”π‘¬¡ √“¬π“¡§≥–ºŸ â®—®¥— ∑” ¢âÕ·π–π”°“√„™â Õ·π–π”°“√„™â CPG ∫∑π” 1. μ“ μ“√“ √“ß∑ ß∑’ Ë’ 1 √ÿªπÈ ªπÈ ”Àπ—°§”·π–π”°“√√— °§”·π–π”°“√√—°…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á °…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß 2. ·ºπ ºπ¿Ÿ¿Ÿ¡‘¡∑’∑‘ Ë’ 1 ·π«∑“ß°“√ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥ π§«“¡ª«¥ ·≈–Õ“°“√√à«¡μà «¡μà“ßÊ “ßÊ „πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß 3. ·ºπ ºπ¿Ÿ¿Ÿ¡‘¡∑’∑‘ Ë’ 2 ·π«∑“ß°“√∫”∫—¥§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ¥§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß 4. μ“ μ“√“ √“ß∑ ß∑’ Ë’ 2 √–¥—∫°“√μÕ∫πÕß¢Õß§«“¡ª«¥·∫∫μà ∫°“√μÕ∫πÕß¢Õß§«“¡ª«¥·∫∫μà“ßÊ “ßÊ ∑’ Ëæ∫‰¥â æ∫‰¥â„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß μàÕ¬“·°â Õ¬“·°âª«¥°≈ÿ ª«¥°≈ÿ à¡μà ¡μà“ßÊ “ßÊ Check list: Comprehensive pain assessment 1. °“ °“√ª √ª√– √–‡¡ ‡¡‘‘πª√–∫°“√≥å πª√–∫°“√≥å§«“¡ª«¥ 2. °“ °“√ª √ª√– √–‡¡ ‡¡‘‘π∑“ß¥â π∑“ß¥â“π®‘ “π®‘μ„® μ„® Õ“√¡≥å ·≈–—ß§¡ 3. °“ °“√ª √ª√– √–‡¡‘ ‡¡‘π¿“«–ÿ π¿“«–ÿ¢¿“æ 4. °“ °“√μ √μ√« √«®√ ®√àà“ß°“¬·≈–°“√μ√«®∑“ß√–∫∫ª√–“∑ 5. °“ °“√„ √„ÀâÀâ°“√«‘ °“√«‘π‘π®©— ®‘ ©—¬§«“¡ª«¥ 6. °“√ “√ààßμ√«®∑“ßÀâ ßμ√«®∑“ßÀâÕßªØ‘ ÕßªØ‘∫—∫μ‘μ— ‘°“√·≈–¿“æ∂à °“√·≈–¿“æ∂à“¬√— “¬√—ß’ ¿“§ºπ«° 1 Õ“°“√‡©æ“–Õ◊ ËπÊ πÊ 1.1 Dyspnea 1.2 Lymphedema 1.3 Constipation 1.4 Deconditioning and fatigue

V

Àπâ“ II III IV VII 1 3 4 5 6 7 8 9 9 9 10 10 14 14 15 16 18

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

¿“§ºπ«° 2 ¿“«–∑“ß®‘μ‡«™ μ‡«™ 2.1 Distress 2.2 Anxiety 2.3 Depression 2.4 Delirium ¿“§ºπ«° 3 °“√◊ ËÕ“√·≈–°“√„Àâ Õ“√·≈–°“√„Àâ§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â 3.1 ∫∑∫“∑·≈–Àπâ“∑’ “∑’ Ë¢ÕßºŸ ¢ÕßºŸ âªÉª«É ¬·≈–≠“μ‘ 3.2 §«“¡‡¢â“„®§≈“¥‡§≈◊ “„®§≈“¥‡§≈◊ ËÕπ‡°’ Õπ‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫°“√„™â ∫°“√„™â¬“°≈ÿ ¬“°≈ÿ à¡ opioids ¿“§ºπ«° 4 °“√√—°…“‡©æ“–¢Õß§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á °…“‡©æ“–¢Õß§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥®“°“‡Àμÿ ¥®“°“‡Àμÿμàμà“ßÊ “ßÊ 4.1 Neuropathic cancer pain (NCP) 4.2 Cancer-induced bone pain (CIBP) 4.3 Tumor-induced headache (TIH) 4.4 Visceral pain and malignant bowel obstruction (MBO) ¿“§ºπ«° 5 Opioids 5.1 ‡¿—™«‘ ™«‘∑¬“§≈‘ ∑¬“§≈‘π‘π°¢Õß¬“„π°≈ÿ °‘ ¢Õß¬“„π°≈ÿ à¡ opioids 5.2 Equianalgesic dose ¢Õß¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ·≈–°“√§”π«≥ 5.3 À≈—°°“√„™â °°“√„™â¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡ opioids 5.4 °“√®—¥°“√Õ“°“√‰¡à ¥°“√Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å®“°°“√„™â ®“°°“√„™â¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ¿“§ºπ«° 6 Non-opioids ¿“§ºπ«° 7 Adjuvants ¿“§ºπ«° 8 Complementary and alternative medicine ¿“§ºπ«° 9 Pain at the end of life ∫√√≥“πÿ°√¡·≈–‡Õ°“√·π–π”‡æ‘ °√¡·≈–‡Õ°“√·π–π”‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡

VI

Àπâ“ 19 19 19 21 25 28 28 28 31 31 32 33 35 38 38 39 43 46 48 51 54 55 56

·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

¢âÕ·π–π”°“√„™â Õ·π–π”°“√„™â CPG Clinical Practice Guideline (CPG) ‡À¡◊Õπ·ºπ∑’ Õπ·ºπ∑’ Ë À√◊Õ§Ÿ Õ§Ÿ à¡◊¡Õ°“√‡¥‘ Õ◊ °“√‡¥‘π∑“ß π∑“ß ‡ªÑ“À¡“¬À≈— “À¡“¬À≈—°¢Õß °¢Õß CPG §◊Õ °“√«‘π‘π®©— ®‘ ©—¬∑’ ¬∑’ Ë∂Ÿ∂°μâ °Ÿ μâÕß·≈–°“√¥Ÿ Õß·≈–°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“¿“«–ª«¥®“°¡–‡√Á °…“¿“«–ª«¥®“°¡–‡√Áß °“√„™â CPG ‡À¡◊Õπ°— Õπ°—∫°“√„™â ∫°“√„™â·ºπ∑’ ·ºπ∑’ Ë ‡¡◊ ËÕÀ≈ß∑“ß ÕÀ≈ß∑“ß À√◊Õμ‘ Õμ‘¥¢— ¥¢—¥ ≥ ®ÿ¥„¥°Á ¥„¥°Á‡ªî ‡ªî¥¥Ÿ ¥¥Ÿ√“¬≈–‡Õ’ √“¬≈–‡Õ’¬¥·≈–»÷ ¬¥·≈–»÷°…“¢â °…“¢âÕ¡Ÿ Õ¡Ÿ≈ ≥ ®ÿ¥π— ¥π— Èπ ´÷ ËßÕ“®‡ªì ßÕ“®‡ªìπμ“√“ß πμ“√“ß À√◊Õ√“¬≈–‡Õ’ Õ√“¬≈–‡Õ’¬¥„π¿“§ ¬¥„π¿“§ ºπ«°∑â“¬‡≈à “¬‡≈à¡

πÈ ”Àπ—°§”·π–π” °§”·π–π” (Strength of Recommendation) πÈ ”Àπ—° ++ πÈ ”Àπ—° + πÈ ”Àπ—° +/-

πÈ ”Àπ—° πÈ ”Àπ—° - -

À¡“¬∂ß÷ §«“¡¡— Ëπ„®¢Õß§”·π–π” π„®¢Õß§”·π–π” „Àâ „Àâ∑” ∑”Õ¬Ÿ à„π√–¥—∫Ÿ ∫Ÿß ‡æ√“–¡“μ√°“√¥—ß°≈à ß°≈à“«¡’ “«¡’ ª√–‚¬™πåÕ¬à Õ¬à“ß¬‘ “ß¬‘ Ëßμà ßμàÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬·≈–§ÿ «É ¬·≈–§ÿ â¡§à ¡§à“ (cost effective) ç§«√∑”é À¡“¬∂ß÷ §«“¡¡— Ëπ„®¢Õß§”·π–π” π„®¢Õß§”·π–π” „Àâ „Àâ∑” ∑”Õ¬Ÿ à„π√–¥—∫ª“π°≈“ß ∫ª“π°≈“ß ‡π◊ ËÕß®“°¡“μ√°“√ Õß®“°¡“μ√°“√ “∑”é ¥—ß°≈à ß°≈à“«Õ“®¡’ “«Õ“®¡’ª√–‚¬™πå ª√–‚¬™πåμàμàÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬·≈–Õ“®§ÿ «É ¬·≈–Õ“®§ÿ â¡§à ¡§à“„π¿“«–®”‡æ“– “„π¿“«–®”‡æ“– çπà“∑”é À¡“¬∂ß÷ §«“¡¡— Ëπ„®¬— π„®¬—ß‰¡à ß‰¡à‡æ’ ‡æ’¬ßæÕ„π°“√„Àâ ¬ßæÕ„π°“√„Àâ§”·π–π” §”·π–π” ‡π◊ ËÕß®“°¡“μ√°“√¥— Õß®“°¡“μ√°“√¥—ß°≈à ß°≈à“« “« ¬—ß¡’À≈—°∞“π‰¡à‡æ’¬ßæÕ„π°“√π—∫πÿπÀ√◊Õ§—¥§â“π«à“ Õ“®¡’À√◊ÕÕ“®‰¡à¡’ ª√–‚¬™πåμàμÕºŸ Õà âºŸªÉª«¬ «É ¬ ·≈–Õ“®‰¡à â§ÿ§¡§à ¡ÿ §à“ ·μà‰¡à°à°Õ„Àâ Õà „Àâ‡°‘ ‡°‘¥Õ— ¥Õ—πμ√“¬μà πμ√“¬μàÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬‡æ‘ «É ¬‡æ‘ Ë¡¢÷ ¡¢÷ Èπ ¥—ß π— Èπ°“√μ— π°“√μ—¥‘ ¥‘π„®°√–∑”¢÷ π„®°√–∑”¢÷ ÈπÕ¬Ÿ πÕ¬Ÿ à°—°∫ªí ∫— ªí®®— ®®—¬Õ◊ ¬Õ◊ ËπÊ πÊ çÕ“®∑”À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à∑”é ∑”é “¡∑”Õ¬Ÿ à„π√–¥—∫ª“π°≈“ß À¡“¬∂ß÷ §«“¡¡— Ëπ„®¢Õß§”·π–π” π„®¢Õß§”·π–π”Àâ“¡∑” ∫ª“π°≈“ß ‡π◊ ËÕß®“°¡“μ√°“√ Õß®“°¡“μ√°“√ ¥—ß°≈à ß°≈à“«‰¡à “«‰¡à¡’¡ª√–‚¬™πå ª’ √–‚¬™πåμàμàÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬·≈–‰¡à «É ¬·≈–‰¡à â§ÿ§¡§à ¡ÿ §à“ À“°‰¡à®”‡ªì ®”‡ªìπ ç‰¡àπàπà“∑”é “∑”é À¡“¬∂ß÷ §«“¡¡— Ëπ„®¢Õß§”·π–π” π„®¢Õß§”·π–π”Àâ“¡∑” “¡∑”Õ¬Ÿ à„π√–¥—∫Ÿ ∫Ÿß ‡æ√“–¡“μ√°“√¥—ß°≈à ß°≈à“« “« Õ“®‡°‘¥‚∑…À√◊ ¥‚∑…À√◊Õ°à Õ°àÕ„Àâ Õ„Àâ‡°‘ ‡°‘¥Õ— ¥Õ—πμ√“¬μà πμ√“¬μàÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬ «É ¬ ç‰¡à§«√∑”é §«√∑”é

§ÿ≥¿“æ¢ÕßÀ≈— ≥¿“æ¢ÕßÀ≈—°∞“π∑“ß«‘ °∞“π∑“ß«‘ ™“°“√ (Classification of References) Levelel of evi Lev eviden dence ce A Levelel of evi Lev eviden dence ce B

À¡“¬∂÷ß À≈—°∞“π∑’ À¡“¬∂÷ °∞“π∑’ Ë‰¥â®“° ®“° systematic review ¢Õß randomized, controlled clinical trials À√◊ÕÀ≈— ÕÀ≈—°∞“π∑’ °∞“π∑’ Ë‰¥â®“° ®“° randomized, controlled clinical trials ∑’ Ë ¥”‡π‘π°“√Õ¬à π°“√Õ¬à“ß‡À¡“–¡ “ß‡À¡“–¡ À¡“¬∂÷ À¡“ ¬∂÷ß À≈—°∞“π∑’ °∞“π∑’ Ë‰¥â®“° ®“° systematic review ¢Õß controlled clinical study À√◊Õ À≈—°∞“π∑’ Ë‰ ¥â®“° cont controll rolled ed clin clinica icall stu study dy (‡™àπ nonr nonrando andomize mized, d, controlled trial, cohort study, case-control study, cross sectional study) ∑’ Ë VII

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

¥”‡π‘π°“√Õ¬à“ß‡À¡“–¡ À√◊ÕÀ≈—°∞“π∑’ Ë‰¥â® “°° “°°“√«‘ “√«‘®—¬∑“ß§≈‘π‘°∑’ Ë∑’ Ë„™â√Ÿª ·∫∫ °“√«‘®—®—¬Õ◊ ¬Õ◊ Ëπ·≈–º≈°“√«‘®—®—¬æ∫ª√–‚¬™πå ¬æ∫ª√–‚¬™πåÀ√◊ À√◊Õ‚∑…®“°°“√ªØ‘ Õ‚∑…®“°°“√ªØ‘∫—μ‘√—°…“∑’ Ë …“∑’ Ë‡¥à ‡¥àπ™—¥¡“° À√◊Õ‡√◊ Õ‡√◊ ËÕß¥— Õß¥—ß°≈à ß°≈à“«‰¡à “«‰¡à¡’¡º≈ß“π«‘ º’ ≈ß“π«‘®—®¬ª√–‡¿∑ ¬— ª√–‡¿∑ randomized, controlled clinical trials ·μà‰¥âπ”‡Õ“À≈—°∞“π∑’ Ë‰ ¥â®“° ran randomi domized zed,, con contro trolle lledd cli clinic nicalal tri trials als „π ª√–™“°√°≈ÿ à¡Õ◊ ¡Õ◊ ËπÀ√◊ πÀ√◊Õ‡√◊ Õ‡√◊ ËÕßÕ◊ ÕßÕ◊ Ëπ∑’ π∑’ Ë§≈â §≈â“¬§≈÷ “¬§≈÷ß°— ß°—π¡“„™â π¡“„™â‡ªì ‡ªìπÀ≈— πÀ≈—°∞“π °∞“πÀ√◊ÕÀ≈— ÕÀ≈—°∞“π∑’ °∞“π∑’ Ë‰¥â®“° ®“° systematic review ¢Õß randomized, controlled controlle d clinical trials À√◊Õ randomized, controlled clinical trials ∑’ Ë¥”‡π‘ ¥”‡π‘π°“√‰¡à π°“√‰¡à‡À¡“–¡ ‡À¡“–¡ Levelel of evi Lev eviden dence ce C À¡“ À¡“¬∂÷ ¬∂÷ß À≈—°∞“π∑’ °∞“π∑’ Ë‰¥â®“° ®“° systematic review ¢Õß descriptive study À√◊ Õ À≈—°∞“π∑’ °∞“π∑’ Ë‰¥â®“° ®“° descriptive study ´÷ ËßÀ¡“¬∂÷ ßÀ¡“¬∂÷ß√“¬ß“πºŸ ß√“¬ß“πºŸ âªÉª«¬Àπ÷ «É ¬Àπ÷ Ëß√“¬À√◊ ß√“¬À√◊Õ¡“° Õ¡“° °«à“ À√◊ÕÀ≈— ÕÀ≈—°∞“π∑’ °∞“π∑’ Ë‰¥â®“° ®“° systematic review ¢Õß controlled clinical study À√◊Õ controlled clinical study ∑’ Ë¥”‡π‘ ¥”‡π‘π°“√‰¡à π°“√‰¡à‡À¡“–¡ ‡À¡“–¡ À√◊ÕÀ≈— ÕÀ≈—°∞“π∑’ °∞“π∑’ Ë‰¥â®“° ®“° controlled clinical trials „πª√–™“°√°≈ÿ à¡Õ◊ ¡Õ◊ ËπÀ√◊ πÀ√◊Õ‡√◊ Õ‡√◊ ËÕßÕ◊ ÕßÕ◊ Ëπ∑’ π∑’ Ë§≈â §≈â“¬§≈÷ “¬§≈÷ß°— ß°—π Levelel of evi Lev eviden dence ce D À¡ À¡“¬ “¬∂÷∂÷ß À≈—°∞“π∑’ °∞“π∑’ Ë‰¥â®“°§«“¡‡ÀÁ ®“°§«“¡‡ÀÁπÀ√◊ πÀ√◊Õ©— Õ©—π∑“¡μ‘ π∑“¡μ‘ (consensus) (consensus) ¢Õß§≥–ºŸ â‡™’ ‡™’ Ë¬«™“≠ ¬«™“≠ ‡π◊ ËÕß®“°‰¡à¡’À≈— À≈—°∞“π®“°º≈ß“π«‘®¬∑“ß§≈‘ ¬— ∑“ß§≈‘π‘π‘° À√◊Õº≈ß“π«‘ Õº≈ß“π«‘®—®—¬∑“ß§≈‘ ¬∑“ß§≈‘π‘°∑’ °∑’ Ë¡Õ¬Ÿ Õ’ ¬Ÿ à ‰¡àÕ¥§≈â Õ¥§≈âÕßÀ√◊Õ‡À¡“–¡°—∫∂“π°“√≥å·≈–∂“π¿“æ¢Õß°“√ª√–°Õ∫«‘ ·≈–∂“π¿“æ¢Õß°“√ª√–°Õ∫«‘™“™’æ „πª√–‡∑»‰∑¬ À√◊Õ¡’ Õ¡’‡æ’ ‡æ’¬ßÀ≈— ¬ßÀ≈—°∞“π∑“ßÀâ °∞“π∑“ßÀâÕßªØ‘ ÕßªØ‘∫—∫μ‘μ— ‘°“√ °“√ ∑¬“≈—¬Õ“¬ÿ ¬Õ“¬ÿ√·æ∑¬å √·æ∑¬å·Àà ·Ààßª√–‡∑»‰∑¬ ßª√–‡∑»‰∑¬ ªï∑’∑ Ë’ 18 ©∫—∫∑’ ∫∑’ Ë 6 æ.¬.- ∏.§. 2544) À¡“¬‡Àμÿ: Level of evidence (“√√“™«‘ ∑¬“≈—

VIII

·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

∫∑π”

¡–‡√Áß‡ªì ß‡ªìπ‚√§∑’ π‚√§∑’ Ëæ∫∫à æ∫∫àÕ¬‚¥¬¡’ Õ¬‚¥¬¡’Õ—Õμ√“°“√ªÉ μ— √“°“√ªÉ«¬·≈–μ“¬∑— «¬·≈–μ“¬∑— Ë«‚≈°„π≈”¥— «‚≈°„π≈”¥—∫μâ ∫μâπÊ πÊ ·≈–®“°∂‘μ‘μ“∏“√≥ÿ ‘ “∏“√≥ÿ¢„πªï ¢„πªï æ.». 2553 æ∫«à“‡ªì “‡ªìπ‚√§∑’ π‚√§∑’ Ë¡’¡Õ—Õ’ μ√“°“√μ“¬Ÿ μ— √“°“√μ“¬Ÿß‡ªì ß‡ªìπÕ— πÕ—π¥— π¥—∫·√°¢Õßª√–‡∑»‰∑¬ ∫·√°¢Õßª√–‡∑»‰∑¬ §◊Õ 91.2 μàÕª√–™“°√ Õª√–™“°√ 100,000 §π °“√¥Ÿ·≈√—°…“„π√–¬–μà °…“„π√–¬–μà“ßÊ “ßÊ ¢Õß‚√§¡–‡√Áß °≈ÿ à¡Õ“°“√∑’ Ë âºŸºŸªÉ«¬μâÕß∑ÿ Õß∑ÿ°¢å∑√¡“π®“°¡–‡√Á ∑√¡“π®“°¡–‡√Áß·≈–®“°°“√ ß·≈–®“°°“√ √—°…“∑— °…“∑— Èß„π√–¬–μâ ß„π√–¬–μâπμ≈Õ¥∂÷ πμ≈Õ¥∂÷ß√–¬–μà ß√–¬–μàÕ¡“¡’ Õ¡“¡’§«“¡·μ°μà §«“¡·μ°μà“ß°— “ß°—π„π·μà π„π·μà≈–™à ≈–™à«ß‡«≈“¢Õß°“√¥”‡π‘ «ß‡«≈“¢Õß°“√¥”‡π‘π‚√§ π‚√§ §«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß∑”„Àâ ß∑”„Àâ¡’¡§«“¡∑ÿ §’ «“¡∑ÿ°¢å °¢å∑√¡“π„πºŸ ∑√¡“π„πºŸ âªÉª«¬∑ÿ «É ¬∑ÿ°√–¬–¢Õß‚√§∂÷ °√–¬–¢Õß‚√§∂÷ß√â ß√âÕ¬≈– Õ¬≈– 53 „πºŸ âªÉª«¬√–¬–∑â «É ¬√–¬–∑â“¬ “¬ ∑’ Ë¡’¡°“√≈ÿ °’ “√≈ÿ°≈“¡¢Õß‚√§æ∫§«“¡ª«¥‡°‘ °≈“¡¢Õß‚√§æ∫§«“¡ª«¥‡°‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ√â π√âÕ¬≈– Õ¬≈– 64 ·≈–ºŸ âªÉª«¬¡“°°«à «É ¬¡“°°«à“ 1 „π 3 ¡’§«“¡ª«¥ª“π°≈“ß∂÷ §«“¡ª«¥ª“π°≈“ß∂÷ß √ÿπ·√ß¡“° π·√ß¡“° Õß§å°“√Õπ“¡—¬‚≈°‰¥â‡º¬·æ√à·π«∑“ßªØ‘∫—∫—μ‘‡°’ Ë¬«°—∫°“√√— ∫°“√√—°…“§«“¡ª«¥„πºŸ °…“§«“¡ª«¥„πºŸ âªÉªÉ«¬¡–‡√Áß·≈–¡’°“√π” ‰ª„™â°—°πÕ¬à π— Õ¬à“ß·æ√à “ß·æ√àÀ≈“¬ À≈“¬ πÕ°®“°π’ È¬—¬ß¡’ ß— ¡’·π«∑“ß‡«™ªØ‘ ·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫—∫μ‘μ— „π°“√√— ‘ °…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß¢Õßª√–‡∑»μà °…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß¢Õßª√–‡∑»μà“ßÊ “ßÊ À≈“¬ª√–‡∑»„π™à«ß‡«≈“°«à «ß‡«≈“°«à“ 20 ªï∑’∑ Ëºàº’ “π¡“ “à π¡“ ·μà°Á°¬—¬Á ßæ∫ªí ß— æ∫ªí≠À“°“√¥Ÿ ≠À“°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“∑’ °…“∑’ Ë‰¡à¡’¡ª√–‘ ª’ √–‘∑∏‘ ∑∏‘¿“æ ¿“æ æ∫«à“§«“¡ “§«“¡ ª«¥®“°¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë·¬à ·¬à≈ß¡’ ≈ß¡’§«“¡— §«“¡—¡æ— ¡æ—π∏å π∏å°—°∫§ÿ ∫— §ÿ≥¿“æ™’ ≥¿“æ™’«‘«μ∑’ μ‘ ∑’ Ë‰¡à¥’¥¢ÕßºŸ ¢’ ÕßºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß·≈–‡ªìπªí πªí≠À“∑“ß“∏“√≥ÿ ≠À“∑“ß“∏“√≥ÿ¢∑— ¢∑— Ë«‚≈° «‚≈° °“√ª√–‡¡‘πºŸ π âºŸª«¬®”‡ªì «É ¬®”‡ªìπμâ πμâÕß∑”Õ¬à Õß∑”Õ¬à“ß§√Õ∫§≈ÿ¡ ∑— Èß„π·ßà¢Õß§«“¡ª«¥·≈–¥â ¢Õß§«“¡ª«¥·≈–¥â“πÕ◊ “πÕ◊ ËπÊ πÊ ´÷ Ëß®–∑”„Àâ ß®–∑”„Àâ°“√ √—°…“Õ“°“√ª«¥„πºŸ °…“Õ“°“√ª«¥„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß‰¥â ß‰¥âº≈¥’ º≈¥’ ‡¡◊ ËÕ„™â Õ„™â√à√«¡°— «à ¡°—∫°“√„™â ∫°“√„™â¬“·°â ¬“·°âª«¥·≈–°“√√— ª«¥·≈–°“√√—°…“¡–‡√Á °…“¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë‡À¡“–¡ ‡À¡“–¡ μ“√“ß∑’ Ë 1 √ÿªπÈ ªπÈ ”Àπ—°§”·π–π”∑’ °§”·π–π”∑’ Ë”§— ”§—≠„π°“√¥Ÿ ≠„π°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“ºŸ °…“ºŸ âªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á §’ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß ≈”¥—∫¢— ∫¢— Èπ„π°“√¥Ÿ π„π°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“ºŸ °…“ºŸ âªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á §’ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß¡’ ß¡’¥—¥ßπ’ ß— π’ È 1. ª√–‡¡‘πºŸ π âºŸªÉª«¬μ“¡·ºπ¿Ÿ «É ¬μ“¡·ºπ¿Ÿ¡‘¡∑’∑‘ Ë’ 1 ´÷ Ëß·¥ß°“√ª√–‡¡‘ ß·¥ß°“√ª√–‡¡‘πºŸ π âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß‚¥¬·∫à ß‚¥¬·∫àß°“√ª√–‡¡‘ ß°“√ª√–‡¡‘π‡ªì π‡ªìπ 3 ¥â“π “π ë ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥ π§«“¡ª«¥ ‚¥¬„™â Check list: comprehensive pain assessment ‡æ◊ ËÕ„Àâ Õ„Àâ∑√“∫“‡Àμÿ ∑√“∫“‡Àμÿ ™π‘¥ ·≈–§«“¡√ÿπ·√ß¢Õß§«“¡ª«¥ π·√ß¢Õß§«“¡ª«¥ ë ª√–‡¡‘πÕ“°“√‡©æ“–Õ◊ ËπÊ ´÷ Ëß‡ªìπ“‡Àμÿ “‡ Àμÿ∑ Ë’”§—≠¢Õß§«“¡ª«¥´÷ ≠¢Õß§« “¡ª«¥´÷ ËßμâÕß‰¥â√—∫°“√√—°…“‡©æ“– °…“‡© æ“– μ“¡¿“§ºπ«° 1 Õ“°“√‡©æ“–Õ◊ ËπÊ πÊ ë ª√–‡¡‘π¿“«–∑“ß®‘μ‡«™∑’ Ë”§—≠ ´÷ Ëß¡’º≈μàÕ°“√¥Ÿ·≈√—°…“§«“¡ª«¥μ“¡¿“ °…“§«“¡ ª«¥μ“¡¿“§ºπ«° §ºπ«° 2 ¿“«– ∑“ß®‘μ‡«™ μ‡«™ 2. À≈—ß®“°„Àâ ß®“°„Àâ°“√«‘ °“√«‘π‘π‘®©— ®©—¬§«“¡ª«¥·≈â ¬§«“¡ª«¥·≈â« À“°ºŸ âªÉª«¬¡’ «É ¬¡’§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á §«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß (cancer-related pain) ®– „Àâ°“√∫”∫— °“√∫”∫—¥§«“¡ª«¥μ“¡Õ“°“√μà ¥§«“¡ª«¥μ“¡Õ“°“√μàÕ‰ª‚¥¬Õ“»— Õ‰ª‚¥¬Õ“»—¬À≈— ¬À≈—°°“√ °°“√ 2 ª√–°“√„π°“√æ‘®“√≥“‡≈◊ ®“√≥“‡≈◊Õ°„™â Õ°„™â¬“ ¬“ ‰¥â·°à ·°à

*** ¢âÕ·π–π”μà Õ·π–π”μà“ßÊ “ßÊ „π·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫μ‘μ— π’π‘ È’‰¡à ‰¡à„™à¢â¢Õ∫— Õâ ∫—ß§— ß§—∫¢Õß°“√ªØ‘ ∫¢Õß°“√ªØ‘∫— ∫—μ‘μ‘ ***

1

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

ë √–¥—∫§«“¡√ÿπ·√ßμ“¡·ºπ¿Ÿ¡‘∑ Ë’ 2 ‚¥¬ ‚¥¬ª√— ª√—∫√Ÿª·∫∫¬“ ·∫ ∫¬“·°â ·°âª«¥μ“ « ¥μ“¡§«“ ¡§«“¡√ÿ ¡√ÿπ·√ßμ— ·√ ßμ— Èß·μàπâÕ¬ ª“π°≈“ß ·≈–√ÿπ·√ß π·√ß μ“¡ WHO analgesic ladder ¡’À≈— À≈—°°“√„™â °°“√„™â¬“μ“¡¿“§ºπ«° ¬“μ“¡¿“§ºπ«° 5 Opioids ¿“§ºπ«° 6 Non-opioids ·≈–¿“§ºπ«° 7 Adjuvants °“√„™â¬“·°â ¬“·°âª«¥°≈ÿ ª«¥°≈ÿ à¡ opioids ®”‡ªìπμâ πμâÕß¡’ Õß¡’°“√∑”§«“¡‡¢â °“√∑”§«“¡‡¢â“„® “„® √–À«à“ß∫ÿ§≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å âºŸªÉ«¬ ·≈– ·≈–≠“μ‘ ≠“μ‘ ‡æ◊ ËÕ„Àâ „ Àâ°“√√– “ √√–ß—ß—∫ª«¥‰¥â ª«¥‰ ¥âº≈¥’´ Ë÷ Ë÷ ß¡’ª √–‡ √–‡¥Á¥Áπ”§—≠μ“¡ μ“ ¡ ¿“§ºπ«° 3 °“√◊ ËÕ“√·≈–°“√„Àâ Õ“√·≈–°“√„Àâ§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â ë “‡Àμÿ ¢ Õß§«“¡ª«¥∑’ Ëæ ∫‰ ∫‰¥â¥â „πºŸ „π âºŸªÉ« ¬¡ ¬¡–‡ –‡√Á√Áß ∫“ ∫“ß ß“‡ “‡Àμÿ Àμÿμâ Õß‰¥â Õß ‰¥â √—√—∫°“√√— °“ √√—°…“‡ … “‡©æ ©æ“– “–μ“ μ“¡¡ ¿“§ºπ«° 4 °“√√—°…“‡©æ“–¢Õß§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á °…“‡©æ“–¢Õß§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥®“°“‡Àμÿ ¥®“°“‡Àμÿμàμ“ßÊ “à ßÊ ‚¥¬§«“¡ª«¥·μà≈–“‡Àμÿ ≈–“‡ÀμÿÀ√◊ À√◊Õ ·μà≈–™π‘ ≈–™π‘¥¡’ ¥¡’√–¥— √–¥—∫°“√μÕ∫πÕß¢Õß¬“·°â ∫°“√μÕ∫πÕß¢Õß¬“·°âª«¥·μ°μà ª«¥·μ°μà“ß°— “ß°—π¥— π¥—ßμ“√“ß∑’ ßμ“√“ß∑’ Ë 2 3. Õ“®æ‘®“√≥“„™â°“√√—°…“§«“¡ª«¥‚¥¬„™â°“√·æ∑¬å·∫∫º¡º“π·≈–°“√·æ∑¬å∑“ß‡≈◊Õ°√à«¡ ¥â«¬‰¥â «¬‰¥âμ“¡§«“¡‡À¡“–¡ μ“¡§«“¡‡À¡“–¡ ¥Ÿ „π¿“§ºπ«° 8 Complementary ementary and alternative alternative medicine 4. ‡¡◊ ËÕ âºŸªÉ«¬∑’ ¬ ∑’ Ë¡’§«“¡ « “¡ª«¥ ª«¥®“° ®“°¡– ¡–‡√Á ‡√Áß ‡¢â“ Ÿ à√–¬– – ¬–ÿÿ¥∑â“ ¬¢ ¬¢Õß° Õß°“√‡ “√‡®Á®Á∫‰¢â ‰ ¢â¡’À≈—°„π°“ „π °“√¥Ÿ √¥Ÿ·≈√— ≈ √—°…“μ“¡ …“μ “¡ ¿“§ºπ«° 9 Pain at the end of life

2

*** ¢âÕ·π–π”μà Õ·π–π”μà“ßÊ “ßÊ „π·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫μ‘μ— π’π‘ È’‰¡à ‰¡à„™à¢â¢Õ∫— Õâ ∫—ß§— ß§—∫¢Õß°“√ªØ‘ ∫¢Õß°“√ªØ‘∫— ∫μ‘μ— ‘ ***

·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

μ“√“ß∑’ Ë 1 √ÿªπÈ ªπÈ ”Àπ—°§”·π–π”°“√√— °§”·π–π”°“√√—°…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á °…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß §”·π–π” π ”Àπ— È ° §”·π–π”∑— Ë«‰ª «‰ª ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥·∫∫§√Õ∫§≈ÿ π§«“¡ª«¥·∫∫§√Õ∫§≈ÿ¡∑— ¡∑— Èß∑“ß√à ß∑“ß√à“ß°“¬ “ß°“¬ ®‘μ„® μ„® ·≈–—ß§¡ ++ ë ª√–‡¡‘π“‡Àμÿ π“‡Àμÿ ™π‘¥ ·≈–§«“¡√ÿπ·√ß¢Õß§«“¡ª«¥ ++ ë °“√μ√«®‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡Õ◊ ¡Õ◊ ËπÊ πÊ (additional investigation) ‡æ◊ Ë ‡æ◊ ËÕ°“√∫”∫— Õ°“√∫”∫—¥Õ“°“√ª«¥ + „Àâ°“√√— °“√√—°…“∑’ °…“∑’ Ë®”‡æ“–°— ®”‡æ“–°—∫Õ“°“√‡©æ“–Õ◊ ∫Õ“°“√‡©æ“–Õ◊ ËπÊ πÊ ∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥√à ¥√à«¡ «¡ ‡™àπ neuropathic pain, cancer-induced bone pain + ë °“√„™â adjuvant analgesics ∑’ Ë‡À¡“–¡ + ë æ‘®“√≥“°“√√— ®“√≥“°“√√—°…“∑’ °…“∑’ Ë‰¡à „™â „™â¬“„π°√≥’ ¬“„π°√≥’∑’∑ Ë’‡À¡“–¡ ‡À¡“–¡ ‡™àπ √—ß’ ß’√—√°…“ °— …“ ‡«™»“μ√å ôøóøπó øŸ + À—μ∂°“√∑“ß«‘ μ∂°“√∑“ß«‘——≠≠’ ≠≠’«‘«‘∑¬“ ∑¬“ œ≈œ „Àâ§”·π–π”·≈–◊ §”·π–π”·≈–◊ ËÕ“√°— Õ“√°—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬·≈–≠“μ‘ «É ¬·≈–≠“μ‘‡°’ ‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫‚√§·≈–°“√¥Ÿ ∫‚√§·≈–°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“‡ªì °…“‡ªìπ√–¬–Ê ++ °“√«“ß·ºπ¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“≈à °…“≈à«ßÀπâ «ßÀπâ“ (advance care plan) + μ‘¥μ“¡°“√‡ª≈’ ¥μ“¡°“√‡ª≈’ Ë¬π·ª≈ß¢Õß‚√§¡–‡√Á ¬π·ª≈ß¢Õß‚√§¡–‡√Áß·≈–¿“«–∑“ß®‘ ß·≈–¿“«–∑“ß®‘μ‡«™ μ‡«™ ‡™àπ ∑ÿ°¢å °¢å «‘μ°°— μ°°—ß«≈ ß«≈ ´÷¡‡»√â ¡‡»√â“ °“√ª√—∫μ— ∫μ—« + °“√√—°…“§«“¡ª«¥¥â °…“§«“¡ª«¥¥â«¬°“√„™â «¬°“√„™â°“√·æ∑¬å °“√·æ∑¬å·∫∫º¡º“π·≈–°“√·æ∑¬å ·∫∫º¡º“π·≈–°“√·æ∑¬å∑“ß‡≈◊ ∑“ß‡≈◊Õ° +/°“√√—°…“§«“¡ª«¥¥â °…“§«“¡ª«¥¥â«¬¬“ «¬¬“ °“√„™âÀ≈— À≈—°°“√ °°“√ multimodal analgesia „π°“√√—°…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á °…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß ++ °“√ª√—∫¬“·°â ∫¬“·°âª«¥μ“¡√–¥— ª«¥μ“¡√–¥—∫§«“¡ª«¥μ“¡ WHO analgesic ladder ++ °“√„Àâ¬“·°â ¬“·°âª«¥·∫∫ ª«¥·∫∫ non-invasive route „πºŸ âªÉªÉ«¬∑’ «¬∑’ ËμâμÕß„™â Õâ ß„™â¬“√–¬–¬“« ++ °“√— Ëß„™â ß„™â opioids ·∫∫ around-the-clock „π°“√√—°…“ºŸ °…“ºŸ âªÉª«¬ «É ¬ cancer pain ´÷ Ëß¡’ ß¡’ con ontitinuou n uouss pain ++ °“√¡’ rescue analgesics ”À√—∫ breakthrough pain ·≈–ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥´È π§«“¡ª«¥´È ”∑ÿ° 48-72 ™— Ë«‚¡ß ++ °“√„™â¡“μ√°“√‡æ◊ ¡“μ√°“√‡æ◊ ËÕªÑ ÕªÑÕß°— Õß°—πÕ“°“√∑â πÕ“°“√∑âÕßºŸ ÕßºŸ°≈à °≈à«ßÀπâ «ßÀπâ“„πºŸ “„πºŸ âªÉª«¬ «É ¬ cancer pain ∑’ Ë‰¥â√—√∫— op opio ioid idss „π „π√– √–¬– ¬–¬“ ¬“«« ++ μ‘¥μ“¡°“√∑”ß“π¢Õßμ— ¥μ“¡°“√∑”ß“π¢Õßμ—∫·≈–‰μ¢ÕßºŸ ∫·≈–‰μ¢ÕßºŸ âªÉª«¬‡ªì «É ¬‡ªìπ√–¬–Ê + °“√„™â pethidine „πºŸ âªÉªÉ«¬ chronic cancer pain -°“√„Àâ¬“À√◊ ¬“À√◊Õ“√Õ◊ Õ“√Õ◊ ËπÊ πÊ ‡æ◊ ËÕÀ«— ÕÀ«—ß placebo effect --


3

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

·ºπ¿Ÿ¡‘¡∑’∑‘ Ë’ 1 ·π«∑“ß°“√ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥ π§«“¡ª«¥ ·≈–Õ“°“√√à«¡μà «¡μà“ßÊ “ßÊ „πºŸ âªÉªÉ«¬¡–‡√Á «¬¡–‡√Áß * Canc Cancer er-r-relelate atedd pa painin À¡ À¡“¬ “¬∂÷∂÷ß§«“¡ª«¥∑’ ß§«“¡ª«¥∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥®“°¡–‡√Á ¥®“°¡–‡√Áß °“√≈ÿ°≈“¡¢Õß¡–‡√Á °≈“¡¢Õß¡–‡√Áß À√◊Õ‡ªì Õ‡ªìπº≈®“°°“√√— πº≈®“°°“√√—°…“¡–‡√Á °…“¡–‡√Áß ‰¡à«à«à“®–‡ªì “®–‡ªìπ®“°°“√ºà π®“°°“√ºà“μ— “μ—¥ ©“¬√—ß’ ß’ À√◊Õ ‡§¡’∫”∫— ∫”∫—¥ ** Non can cancer cer-re -relate latedd pain pain À¡“¬ À¡“¬∂÷∂÷ßÕ“°“√ª«¥∑’ ßÕ“°“√ª«¥∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥„πºŸ ¥„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß ·μà“‡Àμÿ “‡Àμÿ¢ÕßÕ“°“√ª«¥‰¡à ¢ÕßÕ“°“√ª«¥‰¡à‰¥â‡°‘ ‡°‘¥®“°¡–‡√Á ¥®“°¡–‡√ÁßÀ√◊ ßÀ√◊Õ º≈æ«ß¢Õß¡–‡√Áß ‡™àπ Õ“°“√ª«¥®“°ßŸ«— «—¥ Õ“°“√ª«¥À—«‰¡‡°√π «‰¡‡°√π ‡ªìπμâ πμâπ 4


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

·ºπ¿Ÿ¡‘¡∑’∑‘ Ë’ 2 ·π«∑“ß°“√∫”∫—¥§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ¥§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß * À¡“¬∂÷ß §«“¡ª«¥¡’§«“¡√ÿ §«“¡√ÿπ·√ßÕ¬Ÿ π·√ßÕ¬Ÿ à„π√–¥—∫∑’ ∫∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬¬Õ¡√— «É ¬¬Õ¡√—∫‰¥â ∫‰¥â·≈–ºŸ ·≈–ºŸ âªÉª«¬“¡“√∂∑πÕ“°“√‰¡à «É ¬“¡“√∂∑πÕ“°“√‰¡àæ÷æ÷ßª√–ß§å ßª√–ß§å¢Õß¬“·°â ¢Õß¬“·°âª«¥‰¥â ª«¥‰¥â ∂â“ºŸ “ âºŸªÉª«¬„™â «É ¬„™â opioids „Àâ¥Ÿ¥‡æ‘ ‡Ÿ æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡„π¿“§ºπ«° ¡„π¿“§ºπ«° 5.4 °“√®—¥°“√Õ“°“√‰¡à ¥°“√Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å®“°°“√„™â ®“°°“√„™â¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡ opioids §”¬àÕ:Õ: NRS = Numerical rating scale §–·ππ 0-10


5

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬ μ“√“ß∑’ Ë 2 √–¥—∫°“√μÕ∫πÕß¢Õß§«“¡ª«¥·∫∫μà ∫°“√μÕ∫πÕß¢Õß§«“¡ª«¥·∫∫μà“ßÊ “ßÊ ∑’ Ëæ∫‰¥â æ∫‰¥â„πºŸ âªÉªÉ«¬¡–‡√Á «¬¡–‡√Áßμà ßμàÕ¬“·°â Õ¬“·°âª«¥°≈ÿ ª«¥°≈ÿ à¡μà ¡μà“ßÊ “ßÊ Nociceptive pain* NCP** CIBP** TIH** Vis/MBO** Opioids ¥¡’ “° ª“π°≈“ß ¥’¡“° ¥’ ¥¡“° ¡’ “° ”À√—∫Õ“°“√ª«¥ ∫Õ“°“√ª«¥ μ≈Õ¥‡«≈“ ª“π°≈“ß ”À√—∫Õ“°“√ª«¥∫‘ ∫Õ“°“√ª«¥∫‘¥ ‡ªìπæ— πæ—°Ê °Ê ¥¡’ “° ¥’ ‰¡·π–π” ·à π–π” ª“π°≈“ß ‰¡à·π–π” ‰¡à·π–π” ·π–π”

NSAIDs/Coxibs Antidepressants Antidepressan ts TCAs ·≈– SNRIs Gabapentinoids

¥¡’ “° πâÕ¬

‰¡¥à ’ ¥¡’ “°

πâÕ¬

¥¡’ “°

¥’

‰¡·à π–π”

Carbamazepine

‰¡à¥’

πÕâ ¬

πÕâ ¬ ¬°‡«π„™â πâ „™â‡ªì ‡ªìπ ¬“°—π™— π™—°

Bisphosphonates

‰¡à¥’

¥’ ”À√—∫ paroxysmal sharp shooting pain ‰¡¥à ’

‰¡¥à ’

‰¡¥’¥à ’

Cor ortticosteroids

‰¡àà·π–π” ‰¡

¥’ ‡¡◊ ËÕ„Àâ Õ„Àâ¬“„π ¬“„π √–¬–¬“« ª“π°≈“ß

¥’¡“°

¥’ ”À√—∫ liver capsule distension

¥’¡“° ”À√—∫ nerve/spinal cord compression

¥’ ”À√—∫ visceral hyperalgesia ‰¡¥’¥à ’

* Nocic Nocicep eptitive ve pa painin ‡™ ‡™àπà §«“¡ª«¥®“°°âÕπ¡–‡√Á Õπ¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë°¥‡∫’ °¥‡∫’¬¥‡π◊ ¬¥‡π◊ ÈÕ‡¬◊ Õ‡¬◊ ËÕà Õà«π°“¬ «π°“¬ ‡™àπ °≈â“¡‡π◊ “¡‡π◊ ÈÕ °√–¥Ÿ° À√◊Õ‡π◊ Õ‡π◊ ÈÕ‡¬◊ Õ‡¬◊ ËÕÕà ÕÕàÕπÕ◊ ÕπÕ◊ ËπÊ πÊ À√◊Õ visceral organ ‡™àπ μ—∫ °√–‡æ“–Õ“À“√ ** ¡°“√√— °’ “√√—°…“‡©æ“– °…“‡©æ“– „Àâ¥Ÿ¥ „π¿“§ºπ«° Ÿ 4 °“√√— °“√√—°…“‡©æ“–¢Õß§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á °…“‡©æ“–¢Õß§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥®“°“‡Àμÿ ¥®“°“‡Àμÿμàμà“ßÊ “ßÊ §”¬àÕ:Õ: NCP = Neuropathic cancer pain, CIBP = Cancer-induced bone pain, TIH = Tumor-induced Tumor-induced headache, Vis/MBO = Visceral pain ·≈– malignant bowel obstruction, NSAIDs = Non-steroidal anti-inflammatory drugs, TCAs = Tricyclic antidepressants, SNRIs = Serotonin norepinephrine reuptake inhibitors

6


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

Comprehensive pain assessment

Check list

°“√ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥∑’ π§«“¡ª«¥∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ¡“μ√∞“π§◊ π¡“μ√∞“π§◊Õ°“√√“¬ß“π§«“¡ª«¥‚¥¬μ— Õ°“√√“¬ß“π§«“¡ª«¥‚¥¬μ—«ºŸ « âºŸªÉª«¬‡Õß «É ¬‡Õß (patientûs self report) °“√ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥Õ¬à π§«“¡ª«¥Õ¬à“ß§√Õ∫§≈ÿ “ß§√Õ∫§≈ÿ¡ (comprehensive pain assessment) ª√–°Õ∫¥â«¬ «¬ °“√´—°ª√–«— °ª√–«—μ‘μ‘ °“√μ√«®√à“ß°“¬ “ß°“¬ °“√ª√–‡¡‘π∑“ß¥â π∑“ß¥â“π®‘ “π®‘μ„® μ„® Õ“√¡≥å ·≈–—ß§¡ ß§¡ √«¡∑— Èß°“√à ß°“√àßμ√«®∑“ßÀâ ßμ√«®∑“ßÀâÕßªØ‘ ÕßªØ‘∫—∫μ‘μ— ‘°“√·≈– °“√·≈– ¿“æ∂à“¬√— “¬√—ß’ ß’ μ“¡√Ÿª∑’ ª∑’ Ë 1

√Ÿª∑’ ª∑’ Ë 1 Õß§åª√–°Õ∫¢Õß°“√ª√–‡¡‘ ª√–°Õ∫¢Õß°“√ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥Õ¬à π§«“¡ª«¥Õ¬à“ß§√Õ∫§≈ÿ “ß§√Õ∫§≈ÿ¡


7

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

°“√ª√–‡¡‘πª√–∫°“√≥å πª√–∫°“√≥å§«“¡ª«¥ §«“¡ª«¥ ‡¡◊ ËÕ„¥∑’ Õ„¥∑’ Ë§«“¡ª«¥‡√‘ §«“¡ª«¥‡√‘ Ë¡‡°‘ ¡‡°‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ (onset) ª«¥Õ¬à“ßμà “ßμàÕ‡π◊ Õ‡π◊ ËÕßÀ√◊ ÕßÀ√◊Õ‡ªì Õ‡ªìπ§√— π§√— Èß§√“« ß§√“« (temporal pattern) ª«¥ ·μà≈–§√— ≈–§√— Èßπ“π·§à ßπ“π·§à‰Àπ μ”·Àπàß∑’ ß∑’ Ëª«¥ ª«¥ (¡“°°«à“ 1 μ”·ÀπàßÀ√◊ ßÀ√◊Õ‰¡à Õ‰¡à) ·≈–°“√°√–®“¬¢Õß§«“¡ª«¥ (referral pattern, radiation of pain) ≈—°…≥–¢Õß§«“¡ª«¥ °…≥–¢Õß§«“¡ª«¥ ‡™àπ μ◊ ÈÕÊ ÕÊ äμÿ∫Ê ∫Ê ∑‘ Ë¡μ” ¡μ” ∫’∫√— ∫√—¥ ·À≈¡Ê ª«¥√â“« “« ‡ªìπμâ πμâπ §«“¡√ÿπ·√ß¢Õß§«“¡ª«¥ π·√ß¢Õß§«“¡ª«¥ (‡™àπ ®“°§–·ππ 0-10, 0 À¡“¬∂÷ß ‰¡àª«¥‡≈¬ ª«¥‡≈¬ ·≈– 10 À¡“¬∂÷ßª«¥¡“° ßª«¥¡“° ∑’ Ëÿ¥∑’ Ë‡ªìπ‰ª‰¥â âºŸªÉ«¬ª«¥°’ Ë§–·ππ) ‚¥¬ª√–‡ ‚¥¬ª√–‡¡‘¡‘π§«“¡√ÿπ·√ß¢Õß§«“¡ª« ·√ß¢ Õß§«“¡ª«¥¢≥–π— ¥¢≥–π— Èπ (right now) ¢≥–æ—° ¢≥–‡§≈◊ ËÕπ‰À« Õπ‰À« √–¥—∫∑’ ∫∑’ Ë√ÿ√π·√ß¡“°∑’ πÿ ·√ß¡“°∑’ Ëÿÿ¥·≈–πâ ¥·≈–πâÕ¬∑’ Õ¬∑’ Ëÿÿ¥„π√–¬–‡«≈“ ¥„π√–¬–‡«≈“ 24 ™— Ë«‚¡ß∑’ «‚¡ß∑’ Ëºàº“π¡“ “à π¡“ „π°√≥’∑’∑ Ë âºŸº’ ªÉªŸ «¬‰¡à «É ¬‰¡à“¡“√∂ª√–‡¡‘ “¡“√∂ª√–‡¡‘π√–¥— π√–¥—∫§«“¡√ÿ ∫§«“¡√ÿπ·√ß¢Õß§«“¡ª«¥‡ªì π·√ß¢Õß§«“¡ª«¥‡ªìπμ— πμ—«‡≈¢ «‡≈¢ Õ“®„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬‡≈◊ «É ¬‡≈◊Õ°„∫Àπâ Õ°„∫Àπâ“ ·¥ß§«“¡ª«¥‚¥¬„™â faces pain rating scale À√◊Õ„™â Õ„™â§”§ÿ §”§ÿ≥»— ≥»—æ∑å æ∑å·¥ß§«“¡ª«¥ ·¥ß§«“¡ª«¥ ‡™àπ ª«¥πâÕ¬ Õ¬ ª“π°≈“ß ¡“° ¡“°∑’ Ëÿ¥ÿ ‡ªìπμâ πμâπ ·æ∑¬åÀ√◊Õæ¬“∫“≈Õ“®μâÕßª√–‡¡‘π§«“¡√ÿπ·√ß¢Õß§«“¡ª«¥®“°°“√—ß‡°μæƒμ‘°√√¡¢ÕßºŸ âªÉ«¬„π °√≥’∑’∑ Ë âºŸº’ ªÉªŸ «¬‰¡à «É ¬‰¡à“¡“√∂ª√–‡¡‘ “¡“√∂ª√–‡¡‘π√–¥— π√–¥—∫§«“¡ª«¥‰¥â ∫§«“¡ª«¥‰¥â¥â¥«¬μπ‡Õß‡π◊ «â ¬μπ‡Õß‡π◊ ËÕß®“°“‡Àμÿ Õß®“°“‡Àμÿ∑“ß°“¬À√◊ ∑“ß°“¬À√◊Õ°“√√— Õ°“√√—∫√Ÿ ∫ â√Ÿ∫°æ√à ∫°æ√àÕß Õß (cognitive impairment) ·μàμâμÕßμ√–Àπ— Õâ ßμ√–Àπ—°«à °«à““‡Àμÿ ““‡ÀμÿÕ◊Õ ËπÊ π◊ Ê ‡™àπ §«“¡∑√¡“π∑“ß¥â“π®‘ “π®‘μ„® μ„® °Áàßº≈„Àâ ßà º≈„Àâ¡’¡’ æƒμ‘°√√¡π— °√√¡π— ÈπÊ πÊ ‰¥â‡™à ‡™àπ°— π°—π ªí®®— ®®—¬∑’ ¬∑’ Ë∑”„Àâ ∑”„Àâª«¥¡“°¢÷ ª«¥¡“°¢÷ Èπ·≈–ªí π·≈–ªí®®— ®®—¬∑’ ¬∑’ Ë∑”„Àâ ∑”„Àâª«¥≈¥≈ß ª«¥≈¥≈ß º≈°√–∑∫¢Õß§«“¡ª«¥μàÕ°“√¥”‡π‘ Õ°“√¥”‡π‘π™’ π™’«‘«μ‘ ‡™àπ °“√∑”°‘®«— ®«—μ√ª√–®”«— μ√ª√–®”«—π °“√∑”ß“π °“√æ—°ºà °ºàÕππÕπ ÕππÕπ À≈—∫ ·≈–Õ“√¡≥å ‡ªìπμâ πμâπ Õ“°“√Õ◊ ËπÊ πÊ ∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ√à π√à«¡ «¡ ‡™àπ §≈◊ Ëπ‰â π‰â Õ“‡®’¬π ¬π ‡ªìπμâ πμâπ °“√√–ß—∫ª«¥∑’ Ë‰¥â√—√—∫¢≥–π’ È (current pain management) ∑— Èß°“√„™â ß°“√„™â¬“·≈–«‘∏’°“√Õ◊ °“√Õ◊ ËπÊ ∑’ Ë‰¡à „™â „™â¬“ „π°√≥’∑’∑ Ë‡ªì ‡’ ªìπ°“√√— π°“√√—°…“·∫∫„™â °…“·∫∫„™â¬“ ¬“ „Àâ´—´°ª√–«— °— ª√–«—μ‘μ√“¬≈–‡Õ’ √‘ “¬≈–‡Õ’¬¥‡À≈à ¬¥‡À≈à“π’ “π’ È¥â¥«¬ «â ¬ ‰¥â·°à ·°à „™â¬“Õ–‰√∫â ¬“Õ–‰√∫â“ß “ß ¢π“¥∑’ Ë„™â §«“¡∂’ Ë∑’∑ Ë’„™â º≈°“√√–ß—∫ª«¥∑’ ∫ª«¥∑’ Ë‰¥â√—√—∫ (®“°¬“·μà≈–™π‘ ≈–™π‘¥) ¥) Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å (®“°¬“·μà≈–™π‘ ≈–™π‘¥) ¥) ‡™àπ ∑âÕßºŸ ÕßºŸ° §≈◊ Ëπ‰â π‰â ßà«ß´÷ «ß´÷¡ ‡ªìπμâ πμâπ °“√√–ß—∫ª«¥∑’ ∫ª«¥∑’ Ë‡§¬‰¥â ‡§¬‰¥â√—√∫— ∑— Èß°“√„™â ß°“√„™â¬“·≈–«‘ ¬“·≈–«‘∏’∏°“√Õ◊ °’ “√Õ◊ ËπÊ πÊ ∑’ Ë‰¡à„™â¬“ ¬“ ‚¥¬´—°√“¬≈–‡Õ’ °√“¬≈–‡Õ’¬¥‡°’ ¬¥‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫‡Àμÿ ∫‡Àμÿº≈∑’ º≈∑’ Ë„™â √–¬–‡«≈“∑’ Ë„™â °“√μÕ∫πÕßμàÕ°“√√—°…“ °…“ Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å ·≈–‡Àμÿº≈∑’ ËÀ¬ÿ À¬ÿ¥„™â ¥„™â¬“·μà ¬“·μà≈–μ— ≈–μ—«À√◊ «À√◊Õ À¬ÿ¥°“√√— ¥°“√√—°…“·μà °…“·μà≈–™π‘ ≈–™π‘¥ 8


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

°“√ª√–‡¡‘π∑“ß¥â π∑“ß¥â“π®‘ “π®‘μ„® μ„® Õ“√¡≥å ·≈–— ß§¡ §«“¡‡¢â“„®·≈–º≈°√–∑∫¢Õß¡–‡√Á “„®·≈–º≈°√–∑∫¢Õß¡–‡√Áß·≈–°“√√— ß·≈–°“√√—°…“¡–‡√Á °…“¡–‡√Áßμà ßμàÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬·≈–ºŸ «É ¬·≈–ºŸ â¥Ÿ¥·≈ ·Ÿ ≈ §«“¡À¡“¬·≈–º≈°√–∑∫¢Õß§«“¡ª«¥μàÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬·≈–ºŸ «É ¬·≈–ºŸ â¥Ÿ¥·≈ ·Ÿ ≈ æƒμ‘°√√¡„π°“√μÕ∫πÕßμà °√√¡„π°“√μÕ∫πÕßμàÕ§«“¡‡§√’ Õ§«“¡‡§√’¬¥À√◊ ¬¥À√◊Õ§«“¡ª«¥¢ÕßºŸ Õ§«“¡ª«¥¢ÕßºŸ âªÉª«¬ «É ¬ §«“¡√Ÿ â §«“¡ß—¬ §«“¡μâÕß°“√ Õß°“√ ·≈–§«“¡§“¥À ·≈–§«“¡§“¥À«—«—ß¢ÕßºŸ ß¢ÕßºŸ âªÉª«¬μà «É ¬μàÕ°“√√–ß— Õ°“√√–ß—∫ª«¥ ∫ª«¥ §«“¡°—ß«≈¢ÕßºŸ ß«≈¢ÕßºŸ âªÉª«¬μà «É ¬μàÕ°“√„™â Õ°“√„™â¬“√–ß— ¬“√–ß—∫ª«¥ ∫ª«¥ ‡™àπ ¬“°≈ÿ à¡ opioids ¬“πÕπÀ≈—∫ ‡ªìπμâ πμâπ º≈¢Õß»“π“ «—≤π∏√√¡ ≤π∏√√¡ μàÕ§«“¡ª«¥·≈–°“√·¥ßÕÕ°¢Õß§«“¡ª«¥ Õ§«“¡ª«¥·≈–°“√·¥ßÕÕ°¢Õß§«“¡ª«¥ (pain expression) º≈°√–∑∫¢Õß§«“¡ª«¥·≈–°“√√–ß—∫ª«¥μà ∫ª«¥μàÕ‡»√…∞“π–¢ÕßºŸ Õ‡»√…∞“π–¢ÕßºŸ âªÉª«¬ «É ¬ º≈°√–∑∫¢Õß§«“¡ª«¥μàÕÕ“√¡≥å ÕÕ“√¡≥å¢ÕßºŸ ¢ÕßºŸ âªÉª«¬ «É ¬ ‡™àπ ∑”„ÀâÀ¥ÀŸ À¥ÀŸ à ´÷¡‡»√â ¡‡»√â“ ‡ªìπμâ πμâπ §«“¡™à«¬‡À≈◊ «¬‡À≈◊Õ®“°§√Õ∫§√— Õ®“°§√Õ∫§√—«·≈–— «·≈–—ß§¡ ß§¡

°“√ª√–‡¡‘π¿“«–ÿ π¿“«–ÿ¢¿“æ ¢¿“æ ‚√§Õ◊ ËπÊ πÊ ∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬‡ªì «É ¬‡ªìπ ¬“√—°…“‚√§Õ◊ °…“‚√§Õ◊ ËπÊ πÊ ∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬„™â «É ¬„™â °“√√—°…“¡–‡√Á °…“¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë‰¥â√—√∫— ‡™àπ °“√ºà“μ— “μ—¥ °“√©“¬·ß ‡§¡’∫”∫— ∫”∫—¥ ‡ªìπμâ πμâπ §«“¡ª«¥‡√◊ ÈÕ√— Õ√—ßÕ◊ ßÕ◊ ËπÊ πÊ ∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ¡“°à π¡“°àÕπ Õπ

°“√μ√«®√à“ß°“¬·≈–°“√μ√«®∑“ß√–∫∫ª√–“∑ “ß°“¬·≈–°“√μ√«®∑“ß√–∫∫ª√–“∑ μ√«®∫√‘‡«≥∑’ ‡«≥∑’ Ë¡’¡§«“¡ª«¥·≈–∫√‘ §’ «“¡ª«¥·≈–∫√‘‡«≥∑’ ‡«≥∑’ Ë¡—¡°¡’ °— ¡’°“√°√–®“¬¢Õß§«“¡ª«¥ °“√°√–®“¬¢Õß§«“¡ª«¥ μ√«®∑“ß√–∫∫ª√–“∑ μ√«®‡âπª√–“∑¡Õß·≈–®Õª√–“∑μ“ (fundoscopic evaluation) „πºŸ âªÉ«¬∑’ Ë¡’§«“¡ª«¥ ∫√‘‡«≥»’ ‡«≥»’√…–·≈–≈”§Õ √…–·≈–≈”§Õ μ√«®°“√√—∫§«“¡√Ÿ ∫§«“¡√Ÿ â÷° °“√∑”ß“π¢Õß°≈â“¡‡π◊ “¡‡π◊ ÈÕ¢Õß√–¬“ß§å Õ¢Õß√–¬“ß§å °“√∑”ß“π¢ÕßÀŸ√Ÿ¥¢Õß∑àÕªí Õªí“«– “«– ·≈–∑«“√Àπ—° „πºŸ âªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡§«“¡ª«¥∑’ §’ «“¡ª«¥∑’ Ë§ÕÀ√◊ §ÕÀ√◊ÕÀ≈— ÕÀ≈—ß


9

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

°“√„Àâ°“√«‘ °“√«‘π‘π‘®©— ®©—¬§«“¡ª«¥ ¬§«“¡ª«¥ (pain diagnosis) μ“¡“‡Àμÿ (etiology) ¡–‡√Áß °“√√—°…“¡–‡√Á °…“¡–‡√Áß “‡ÀμÿÕ◊Õ ËπÊ π◊ Ê ∑’ Ë‰¡à‡°’ ‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕß°— Õß°—∫¡–‡√Á ∫¡–‡√Áß μ“¡æ¬“∏‘√’ √’√«‘ √«‘∑¬“ ∑¬“ (pathophysiology) Nociceptive pain ‡™àπ §«“¡ª«¥®“°°âÕπ¡–‡√Á Õπ¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë°¥‡∫’ °¥‡∫’¬¥‡π◊ ¬¥‡π◊ ÈÕ‡¬◊ Õ‡¬◊ ËÕà Õà«π°“¬ «π°“¬ ‡™àπ °≈â“¡‡π◊ “¡‡π◊ ÈÕ °√–¥Ÿ° À√◊Õ‡π◊ Õ‡π◊ ËÕ‡¬◊ Õ‡¬◊ ËÕÕà ÕÕàÕπÕ◊ ÕπÕ◊ ËπÊ πÊ À√◊Õ visceral organ ‡™àπ μ—∫ °√–‡æ“–Õ“À“√ Neuropathic pain ‡™àπ §«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë°√–®“¬‰ª∑’ °√–®“¬‰ª∑’ Ë somatosensory system ‡™àπ ‡âπ ª√–“∑à«πª≈“¬ «πª≈“¬ ·≈–‰¢—πÀ≈— πÀ≈—ß μ“√“ß∑’ Ë 3 μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß·∫∫ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥Õ¬à §«“¡ ª«¥Õ¬à“ß§√Õ∫§≈ÿ¡„πºŸ âªÉ«¬¡–‡√Áß‡ªìπ‡§√◊ ËÕß¡◊ Õß¡◊Õ∑’ Ë™à«¬„π°“√ ª√–‡¡‘πºŸ π âºŸªÉªÉ«¬‚¥¬‡©æ“–„π°“√μ√«®√—°…“§√— °…“§√— Èß·√° ·≈–μ“√“ß∑’ Ë 4 ·¥ßμ—«Õ¬à «Õ¬à“ß·∫∫μ‘¥μ“¡§«“¡ª«¥„π μ“¡§«“¡ª«¥„π âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß´÷ ß´÷ Ëß„™â ß„™â„π°“√μ‘¥μ“¡ºŸ ¥μ“¡ºŸ âªÉª«¬ «É ¬

°“√à ßμ√«®∑“ßÀâÕßªØ‘ ÕßªØ‘∫—∫—μ‘μ°“√·≈–¿“æ∂à °‘ “√·≈–¿“æ∂à“¬√— “¬√— ß’ „Àâæ‘æ®“√≥“μ“¡§«“¡®”‡ªì ®‘ “√≥“μ“¡§«“¡®”‡ªìπ ∂◊Õ‡ªì Õ‡ªìπ°“√„™â π°“√„™â‡æ◊ ‡æ◊ ËÕμ√«®‡æ‘ Õμ√«®‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡ μ“¡μ“√“ß∑’ Ë 5

10


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

Áß√ ‡– ¡¬ É«Ÿâª º π„ ÿ¡≈ §∫ Õ√ §ß à“¬ Õ¥ «ª ¡“ «§ ‘π¡ ‡– √ª ∫∫ ·ß à“¬ Õ—« μ 3’Ë ∑ß “√ “ μ


11

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

Áß√ ‡– ¡¬ É«Ÿâª º π„ ¥« ª¡ “« §¡ “μ ‘¥μ ∫∫ ·ß à“¬ Õ—« μ 4’Ë ∑ß “√ “ μ

12


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

μ“√“ß∑’ Ë 5 °“√μ√«®‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡Õ◊ ¡Õ◊ ËπÊ πÊ (additional investigation) ‡æ◊ ËÕ™à Õ™à«¬„π°“√∫”∫— «¬„π°“√∫”∫—¥§«“¡ª«¥ ¥§«“¡ª«¥ °“√μ√«®‡æ◊ ËÕ™à Õ™à«¬À““‡Àμÿ «¬À““‡Àμÿ¢ÕßÕ“°“√ª«¥ ¢ÕßÕ“°“√ª«¥ Plaiainn fifilm Pl lm:: ch ches estt XX-ra rayy (C (CXR XR)) ¥Ÿ°“√·æ√à °“√·æ√à°√–®“¬¢Õß¡–‡√Á °√–®“¬¢Õß¡–‡√Áß‰ª∑’ ß‰ª∑’ ËªÕ¥ ªÕ¥ ™àÕß‡¬◊ Õß‡¬◊ ËÕÀÿ Õ âÀÿ¡ªÕ¥ ¡ªÕ¥ À√◊Õ™à Õ™àÕß‡¬◊ Õß‡¬◊ ËÕÀÿ Õ âÀÿ¡À— ¡À—«„® «„® Plain abdomen Õ“°“√ª«¥„π™àÕß∑â Õß∑âÕß∑’ Õß∑’ ËÕ“®‡°‘ Õ“®‡°‘¥®“°≈”‰â ¥®“°≈”‰âÕÿÕ¥μ— ¥ÿ μ—π ¿“«–≈”‰âÀ√◊ À√◊Õ °√–‡æ“–Õ“À“√∑–≈ÿ Bone scan Õ“°“√ª«¥∑ Ë’ß— ß—¬«à ¬«à“Õ“®‡°‘ “Õ“®‡°‘¥®“°°“√·æ√à ¥®“°°“√·æ√à°√–®“¬¢Õß¡–‡√Á °√–®“¬¢Õß¡–‡√Áß‰ª¬— ß‰ª¬—ß°√–¥Ÿ ß°√–¥Ÿ° Comp Co mput uted ed to tomo mogr grap aphy hy (C (CT) T) ¥Ÿ°“√·æ√à °“√·æ√à°√–®“¬¢Õß¡–‡√Á °√–®“¬¢Õß¡–‡√Áß‰ª¬— ß‰ª¬—ßÕ«— ßÕ«—¬«–μà ¬«–μà“ßÊ “ßÊ ∑’ Ë——¡æ— ¡æ—π∏å π∏å°—°∫Õ“°“√ª«¥ ∫— Õ“°“√ª«¥ π— ÈπÊ πÊ ¥Ÿ≈”‰â ≈”‰âÕÿÕ¥μ— ¥ÿ μ—π ¿“«–≈”‰âÀ√◊ À√◊Õ°√–‡æ“–Õ“À“√∑–≈ÿ Õ°√–‡æ“–Õ“À“√∑–≈ÿ °“√°√–®“¬‰ª∑’ °“√°√–®“¬‰ª∑’ Ë¡Õß ¡Õß Magnetic resonance ¥Ÿ°“√·æ√à °“√·æ√à°√–®“¬¢Õß¡–‡√Á °√–®“¬¢Õß¡–‡√Áß‰ª¬— ß‰ª¬—ß‡â ß‡âπª√–“∑À√◊ πª√–“∑À√◊Õ‰¢— Õ‰¢—πÀ≈— πÀ≈—ß imaging (MRI) √«¡∂ß°“√°¥∑— ß÷ °“√°¥∑—∫‡â ∫‡âπª√–“∑ πª√–“∑ °“√μ√«®Õ∫ª√–‘∑∏‘ ∑∏‘¿“æ°“√∑”ß“π¢Õß√à ¿“æ°“√∑”ß“π¢Õß√à“ß°“¬ “ß°“¬ ‡æ◊ ËÕ™à Õ™à«¬„π°“√μ— «¬„π°“√μ—¥‘ ¥‘π„®‡≈◊ π„®‡≈◊Õ°¬“À√◊ Õ°¬“À√◊Õª√— Õª√—∫¢π“¥¬“ ∫¢π“¥¬“ Comple Com plete te blo blood od cou count nt (CB (CBC) C) μ√« μ√«®¥Ÿ ®¥Ÿ¿“«– ¿“«– anemia ∑’ ËÕ“®‡°‘ Õ“®‡°‘¥®“°¬“∫“ß°≈ÿ ¥®“°¬“∫“ß°≈ÿ à¡ ‡™àπ NSAIDs ∑’ Ë∑”„Àâ ∑”„Àâ‡°‘ ‡°‘¥ ‡≈◊Õ¥ÕÕ°„π∑“ß‡¥‘ Õ¥ÕÕ°„π∑“ß‡¥‘πÕ“À“√ πÕ“À“√ Blood o od ur urea ea ni nitrtrog ogen en (B (BUN UN)) °“√‰ °“ √‰¥â¥â¬“√–ß— ¬“√–ß—∫ª«¥À≈“¬μ— ∫ª«¥À≈“¬μ—« Õ“®∑”„Àâ‡°‘ ‡°‘¥Õ“°“√ßà ¥Õ“°“√ßà«ß´÷ «ß´÷¡ „π¢≥–‡¥’¬«°— ¬«°—π ·≈– electrolyte ¿“«– electrolyte imbalance ·≈–°“√‡ √‡ææ Ë‘ ¡¢÷ ¡¢÷ Èπ¢Õß§à π¢Õß§à“ BUN °Á¡’¡º≈∑”„Àâ º’ ≈∑”„Àâ âºŸªÉªÉ«¬ßà «¬ßà«ß´÷ «ß´÷¡¥â ¡¥â«¬‡™à «¬‡™àπ°— π°—π Liver function test °“√∑”≈“¬¬“·°âª«¥à ª«¥à«π„À≠à «π„À≠à®–‡°‘ ®–‡°‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ∑’ π∑’ Ëμ—μ∫‚¥¬Õ“»— ∫— ‚¥¬Õ“»—¬‡Õπ‰´¡å ¬‡Õπ‰´¡å¢Õßμ— ¢Õßμ—∫ À“°Àπâ“∑’ “∑’ Ë¢Õßμ— ¢Õßμ—∫º‘ ∫º‘¥ª°μ‘ ¥ª°μ‘ Õ“®®–∑”≈“¬¬“‰¥â™â™â“≈ßà “≈ßàßº≈„Àâ ßº≈„Àâ¬“ÕÕ°ƒ∑∏‘ ¬“ÕÕ°ƒ∑∏‘ Ï‰¥â π“π¢÷ Èπ Creatinine clearance ·¥ß∂÷ ßª√–‘ ßª√–‘∑∏‘ ∑∏‘¿“æ¢Õß‰μ ¿“æ¢Õß‰μ °“√≈¥≈ß¢Õß§à“ creatinine clearance À¡“¬∂÷ß°“√∑”ß“π¢Õß‰μ·¬à ß°“√∑”ß“π¢Õß‰μ·¬à≈ß ≈ß °“√¢—∫¬“·°â ∫¬“·°âª«¥∫“ß™π‘ ª«¥∫“ß™π‘¥ÕÕ°®“°√à ¥ÕÕ°®“°√à“ß°“¬ “ß°“¬ Õ“®≈¥≈ß¥â«¬ «¬ ∑”„ÀâμâμÕß≈¥¢π“¥¬“≈ß Õâ ß≈¥¢π“¥¬“≈ß À√◊Õ‡æ‘ Õ‡æ‘ Ë¡√–¬–Àà ¡√–¬–Àà“ß¢Õß°“√„Àâ “ß¢Õß°“√„Àâ¬“ ¬“

‚¥¬∑— Ë«‰ª®–μ√«®‡æ‘ «‰ª®–μ√«®‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡‡¡◊ ¡‡¡◊ ËÕ 1. ß—¬À√◊ ¬À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à·πà ·πà„®„π“‡Àμÿ À√◊ À√◊Õ∑’ Õ∑’ Ë¡“¢ÕßÕ“°“√ª«¥ ¡“¢ÕßÕ“°“√ª«¥ ´÷ Ëß®–¡’ ß®–¡’º≈μà º≈μàÕ°“√μ— Õ°“√μ—¥‘ ¥‘π„®„π°“√√— π„®„π°“√√—°…“ °…“ à«π„À≠à «π„À≠à ®–‡ªìπ°“√μ√«®∑“ß√— π°“√μ√«®∑“ß√—ß’ ß’ 2. μ√«®Õ∫ª√–‘∑∏‘ ∑∏‘¿“æ°“√∑”ß“π¢Õß√à ¿“æ°“√∑”ß“π¢Õß√à“ß°“¬ “ß°“¬ μ√«®À“‚√§∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ√à π√à«¡ «¡ ‡æ◊ ËÕ™à Õ™à«¬„π°“√μ— «¬„π°“√μ—¥‘ ¥‘π„®‡≈◊ π„®‡≈◊Õ°¬“ Õ°¬“ ª√—∫¬“ ∫¬“ À√◊Õ«‘ Õ«‘∏’∏°“√√— °’ “√√—°…“„Àâ °…“„Àâª≈Õ¥¿— ª≈Õ¥¿—¬°— ¬°—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬¡“°∑’ «É ¬¡“°∑’ Ëÿÿ¥


13

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

Õ“°“√‡©æ“–Õ◊ ËπÊ πÊ

¿“§ºπ«° 1

1.1 Dyspnea Dyspnea ‡ªìπÕ“°“√ πÕ“°“√ (symptom) ∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬√Ÿ «É ¬√Ÿ â÷°·≈–¡— °÷ ·≈–¡—°∫Õ°°— °∫Õ°°—∫·æ∑¬å ∫·æ∑¬å«à«“¡’ “à ¡’Õ“°“√À“¬„®≈”∫“° Õ“°“√À“¬„®≈”∫“° ·πàπÀπâ πÀπâ“Õ° “Õ° À“¬„®‰¡àÕ‘Õ Ë¡‘ ‡ªìπμâ πμâπ ´÷ ËßÕ“°“√¥— ßÕ“°“√¥—ß°≈à ß°≈à“«‰¡à “«‰¡à®”‡ªì ®”‡ªìπμâ πμâÕß— Õß—¡æ— ¡æ—π∏å π∏å°—°∫Õ“°“√·¥ß ∫— Õ“°“√·¥ß (sign) ∑’ Ë·æ∑¬å ·æ∑¬åμ√«®æ∫ μ√«®æ∫ ‰¡à«à«à“ ®–‡ªìπ°“√„™â π°“√„™â accessory muscle ™à«¬„π°“√À“¬„® «¬„π°“√À“¬„® °“√‡ª≈’ Ë¬π·ª≈ß¢ÕßÕ— ¬π·ª≈ß¢ÕßÕ—μ√“°“√À“¬„® μ√“°“√À“¬„® À√◊Õ§à Õ§à“ oxygen saturation „π‡≈◊Õ¥∑’ Õ¥∑’ ËμËμ ”≈ß Ë ∑— Èßπ’ È ßπ’ È‡π◊ ‡π◊ ËÕß®“° Õß®“° dyspnea ‡ªìπÕ“°“√∑’ πÕ“°“√∑’ Ë¡’¡’ªíªí®®— ®®—¬‡°’ ¬‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕßÀ≈“¬¥â ÕßÀ≈“¬¥â“π “π ∑— Èß∑“ß¥â ß∑“ß¥â“π√à “π√à“ß°“¬ “ß°“¬ ®‘μ„® μ„® —ß§¡·≈–®‘ ß§¡·≈–®‘μ«‘ μ«‘≠≠“≥ ≠≠“≥ âºŸªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡Õ“°“√π’ Õ’ “°“√π’ È®–¡’ ®–¡’§«“¡«‘ §«“¡«‘μ°°— μ°°—ß«≈·≈–À«“¥°≈— ß«≈·≈–À«“¥°≈—«‰¥â «‰¥âÕ¬à Õ¬à“ß¡“° “ß¡“° ∑”„Àâ§ÿ§≥¿“æ ≥ ÿ ¿“æ ™’«‘«‘μ·¬à≈ß ≈ß ‚¥¬ºŸ âªÉªÉ«¬®–¡’°“√‡æ‘ °“√‡æ‘ Ë¡§«“¡æ¬“¬“¡„π°“√À“¬„® Õ“°“√¥—ß°≈à ß°≈à“«√â “«√â“ß§«“¡‰¡à “ß§«“¡‰¡à∫“¬„®„Àâ ∫“¬„®„Àâ°—°—∫∑— Èß μ—«ºŸ « âºŸªÉª«¬ «É ¬ §√Õ∫§√—« ·≈–∫ÿ§≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å §≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å∑’∑ Ë’„Àâ°“√¥Ÿ °“√¥Ÿ·≈ ·≈

√–∫“¥«‘∑¬“ ∑¬“ æ∫‰¥â√â√âÕ¬≈– Õ¬≈– 21-76.8 ¢ÕßºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß√–¬–≈ÿ ß√–¬–≈ÿ°≈“¡ °≈“¡ ‚¥¬√âÕ¬≈– Õ¬≈– 10-63 ¢ÕßºŸ âª«¬¡’ «É ¬¡’Õ“°“√„π√–¥— Õ“°“√„π√–¥—∫ ª“π°≈“ß∂÷ß√ÿ ß√ÿπ·√ß π·√ß „π 24 ™— Ë«‚¡ßÿ «‚¡ßÿ¥∑â ¥∑â“¬¢ÕßºŸ “¬¢ÕßºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß√–¬–≈ÿ ß√–¬–≈ÿ°≈“¡®–æ∫Õ“°“√π’ °≈“¡®–æ∫Õ“°“√π’ È ‰¥â ‰¥âŸŸß∂÷ ß∂÷ß√â ß√âÕ¬≈– Õ¬≈– 80

“‡Àμÿ ë ®“°μ—«‚√§¡–‡√Á «‚√§¡–‡√Áß‚¥¬μ√ß ß‚¥¬μ√ß ‡™àπ lung cancer, head & neck cancer, pulmonary metastasis, lymphangitis carcinomatosis, pleural effusion, phrenic nerve paralysis ‡ªìπμâ πμâπ ë ®“°¿“«–·∑√°´âÕπ¢Õß°“√√— Õπ¢Õß°“√√—°…“¡–‡√Á °…“¡–‡√Áß ‡™àπ pneumonectomy, radiation pneumonitis, chemotherapy induced pulmonary toxicity/cardiomyopathy ‡ªìπμâ πμâπ ë ®“°¿“«–·∑√°´âÕπ∑’ Õπ∑’ Ë‰¡à ‰¥â ‰¥â‡°‘ ‡°‘¥®“°¡–‡√Á ¥®“°¡–‡√Áß‚¥¬μ√ß ß‚¥¬μ√ß ‡™àπ cachexia, anemia, pulmonary emboli ‡ªìπμâ πμâπ ë ®“°‚√§∑“ßÕ“¬ÿ√°√√¡∑’ Ë âºŸª«¬‡ªì «É ¬‡ªìπ√à«¡ ‚¥¬‰¡à‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫¡–‡√Áß ‡™àπ chronic obstructive lung disease (COPD), congestive heart failure, asthma, non malignant pleural effusion ‡ªì πμâ πμâπ

°“√¥Ÿ·≈ºŸ ·≈ºŸ âªÉªÉ«¬∑’ «¬∑’ Ë¡’¡’ dyspnea ¡’‡ªÑ ‡ªÑ“À¡“¬À≈— “À¡“¬À≈—°§◊Õ√—°…“Õ“°“√ °…“Õ“°“√ ‡æ◊ ËÕ„Àâ Õ„Àâ âºªŸ «¬¡’ «É ¬¡’§≥¿“æ™’ ≥ ÿ ¿“æ™’«‘«‘μ∑’ μ∑’ Ë¥¢÷¢’ È÷π ‚¥¬°“√´—°ª√–«— °ª√–«—μ‘μ‡°’ ‡‘ °’ Ë¬«°— ¬«°—∫ onset, pattern, associated symptom, chest pain, cough, fever, factors exacerbating/relieving, role of anxiety in precipitating attacks, impact on social life ·≈–‚√§∑’ Ë ·≈–‚√§∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ√à π√à«¡Õ◊ «¡Õ◊ ËπÊ πÊ ‡™àπ COPD, ischemic heart disease (IHD) §«√μ√«®√à“ß°“¬‚¥¬≈–‡Õ’ “ß°“¬‚¥¬≈–‡Õ’¬¥ ¬¥ ·≈–àßμ√«®∑“ßÀâ ßμ√«®∑“ßÀâÕßªØ‘ ÕßªØ‘∫—∫μ‘μ— °“√∑’ °‘ “√∑’ Ë®”‡ªì ®”‡ªìπ‡æ◊ π‡æ◊ ËÕ§â Õ§âπÀ““‡Àμÿ πÀ““‡Àμÿ ∑’ Ë‡°’ ‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕß·≈–√— Õß·≈–√—°…“μ“¡“‡Àμÿ °…“μ“¡“‡Àμÿ ‚¥¬μ√ß À“°¬—ß“¡“√∂∑”‰¥â ß“¡“√∂∑”‰¥âÕ“®„™â Õ“®„™â°“√ª√–‡¡‘ °“√ª√–‡¡‘π√–¥— π√–¥—∫§«“¡√ÿ ∫§«“¡√ÿπ·√ß¥â π·√ß¥â«¬ «¬ visual analogue scale À√◊Õ modified Borg scale ∑’ Ë¡’¡§–·ππ√–À«à §’ –·ππ√–À«à“ß “ß 0-10 (0 = ‰¡à¡’¡Õ“°“√ Õ’ “°“√ 10 = ¡’Õ“°“√ Õ“°“√ ¡“°∑’ Ëÿ¥) ¥ÿ ) ‡æ◊ ËÕ‡ªì Õ‡ªìπ·π«∑“ß„π°“√μ‘ π·π«∑“ß„π°“√μ‘¥μ“¡º≈°“√√— ¥μ“¡º≈°“√√—°…“ °…“ 14


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

°“√√—°…“ °…“ ª√–°Õ∫¥â«¬°“√√— «¬°“√√—°…“μ“¡“‡Àμÿ °…“μ“¡“‡Àμÿ ‚¥¬μ√ß ‡™àπ √—ß’√—√—°…“ °…“ °“√„Àâ¬“ªØ‘ ¬“ªØ‘™’™’«π– «π– °“√‡®“–πÈ ”„π™àÕß‡¬◊ Õß‡¬◊ ËÕ âÀÿ¡ªÕ¥ÕÕ° ¡ªÕ¥ÕÕ° ·≈–°“√√—°…“Õ“°“√‚¥¬√«¡ °…“Õ“°“√‚¥¬√«¡ ´÷ ËßÕ“»— ßÕ“»—¬«‘ ¬«‘∏’∏°“√„™â °’ “√„™â¬“·≈–‰¡à ¬“·≈–‰¡à„™â¬“ ¬“ ë Opioids ‡ªìπ¬“∑’ π¬“∑’ Ë„™â ‰¥â ‰¥âº≈¥’ º≈¥’ ‰¥â·°à ·°à morphine 2-5 ¡°. ©’¥‡¢â ¥‡¢â“∑“ßÀ≈Õ¥‡≈◊ “∑“ßÀ≈Õ¥‡≈◊Õ¥¥”À√◊ Õ¥¥”À√◊Õ„μâ Õ„μâº‘º«Àπ— «‘ Àπ—ß∑ÿ ß∑ÿ° 4 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß À√◊Õ√— Õ√—∫ª√–∑“π„π¢π“¥ ∫ª√–∑“π„π¢π“¥ 10-30 ¡°./«—π À√◊Õ hydromorphone 2-5 ¡°. ∑ÿ° 6 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß (hydromorphone ¬—ß‰¡à ß‰¡à¡’¡’„™â„πª√–‡∑»‰∑¬) ‰¡à·π–π”„Àâ ·π–π”„Àâæàæπ¬“ πà ¬“ opioids ºà“π “π nebulizer ë ¬“°≈ÿ à¡ benzodiazepines ·≈– phenothaizines ¡’ ª√–‚¬™πå ª√–‚¬™πå‡©æ“–°— ‡©æ“–°—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡Õ“°“√°— Õ’ “°“√°—ß«≈À√◊ ß«≈À√◊Õ °≈—«¡“°‡∑à «¡“°‡∑à“π— “π— Èπ ë Oxyge Oxygenn therapy therapy ·π–π ·π–π”„Àâ ”„Àâ„™â°—°∫ºŸ ∫— âºŸªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡’ hypoxemia ‡∑à“π— “π— Èπ ë Non pharmacological treatment ∑’ Ë¡’¡°“√»÷ °’ “√»÷°…“«à °…“«à“‰¥â “‰¥âº≈¥’ º≈¥’ ‰¥â·°à ·°à °“√Ωñ°À“¬„® °À“¬„® „™âÕÿÕª°√≥å ªÿ °√≥å™à™«¬‡¥‘ «à ¬‡¥‘π chest wall vibration ·≈–°“√„™âæ—æ¥≈¡‡ªÉ ¥— ≈¡‡ªÉ“‡∫“Ê “‡∫“Ê ∑’ ËÀπâ Àπâ“ºŸ “ âºŸªÉª«¬‚¥¬μ√ß «É ¬‚¥¬μ√ß

1.2 Lymphedema ‡ªìπ§«“¡º‘ π§«“¡º‘¥ª°μ‘ ¥ª°μ‘¢Õß°“√‰À≈°≈— ¢Õß°“√‰À≈°≈—∫¢ÕßπÈ ∫¢ÕßπÈ ”‡À≈◊Õß Õß (lymph) ´÷ Ëßª√–°Õ∫¥â ßª√–°Õ∫¥â«¬‚ª√μ’ «¬‚ª√μ’π®”π«π¡“° π®”π«π¡“° ‚¥¬πÈ ”‡À≈◊Õß Õß ´÷¡ÕÕ°®“°∑à ¡ÕÕ°®“°∑àÕπÈ ÕπÈ ”‡À≈◊Õß‡¢â Õß‡¢â“¡“Õ¬Ÿ à„π™àÕß«à“ß√–À«à“ß‡´≈≈å “ß‡´≈≈å ‡ªìπº≈„Àâ πº≈„Àâ∫«¡ ∫«¡ ¡’°“√Õ— °“√Õ—°‡∫‡√◊ °‡∫‡√◊ ÈÕ√— Õ√—ß ‡π◊ ÈÕ‡¬◊ Õ‡¬◊ ËÕ‰¢¡— Õ‰¢¡—π ‡°‘¥¿“«– ¥¿“«– hypertrophy ·≈–‡°‘¥æ— ¥æ—ßº◊ ßº◊¥ ‡°‘¥°— ¥°—∫à ∫à«π„¥¢Õß√à «π„¥¢Õß√à“ß°“¬°Á “ß°“¬°Á‰¥â æ∫¡“°∑’ Ë¢“ ¢“ ·¢π ∑”„Àâ°√–∑∫μà °√–∑∫μàÕ°“√ Õ°“√ „™âß“π·≈–§«“¡«¬ß“¡¢ÕßÕ«— ß“π·≈–§«“¡«¬ß“¡¢ÕßÕ«—¬«–π— ¬«–π— ÈπÊ πÊ „πºŸ âªÉªÉ«¬¡–‡√Á «¬¡–‡√Áß¡— ß¡—°‡ªì °‡ªìπ®“°°“√Õÿ π®“°°“√Õÿ¥°— ¥°— Èπ¢Õß∑à π¢Õß∑àÕπÈ ÕπÈ ”‡À≈◊Õß·≈–μà Õß·≈–μàÕ¡πÈ Õ¡πÈ ”‡À≈◊Õß Õß À√◊Õ®“°°“√‰¥â Õ®“°°“√‰¥â√—√—∫√— ∫√—ß’ ß’√—√—°…“ °…“ À√◊Õºà Õºà“μ— “μ—¥ °“√μ√«®√à“ß°“¬®–æ∫∫«¡°¥∫ÿ “ß°“¬®–æ∫∫«¡°¥∫ÿ ã¡„π√–¬–·√° ¡„π√–¬–·√° À“°‡ªìπ¡“π“π®–·¢Á π¡“π“π®–·¢Áß‡π◊ ß‡π◊ ËÕß®“°‡√‘ Õß®“°‡√‘ Ë¡¡’ ¡¡’æ—æßº◊ ß— º◊¥ §«√«—¥‡â ¥‡âπ √Õ∫«ß¢Õß·¢πÀ√◊Õ¢“∑’ Õ¢“∑’ Ë∫«¡‡æ◊ ∫«¡‡æ◊ ËÕ‡ªì Õ‡ªìπ¢â π¢âÕ¡Ÿ Õ¡Ÿ≈μ‘ ≈μ‘¥μ“¡º≈°“√√— ¥μ“¡º≈°“√√—°…“ °…“ „π°√≥’∑’∑ Ëª√–«— ª’ √–«—μ‘μ‘·≈–°“√μ√«®√à ·≈–°“√μ√«®√à“ß°“¬‰¡à “ß°“¬‰¡à™—™¥‡®π ¥— ‡®π Õ“®μ√«®‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡¥â ¡¥â«¬¿“æ∑“ß√— «¬¿“æ∑“ß√—ß’ ß’ °“√«‘π‘π®©— ®‘ ©—¬·¬°‚√§ ¬·¬°‚√§ ‰¥â·°à ·°à deep vein thrombosis, chronic venous insufficiency ·≈– myxedema °“√√—°…“ °…“ ë ‡æ◊ ËÕ≈¥¿“«–·∑√°´â Õ≈¥¿“«–·∑√°´âÕπ·≈–§«∫§ÿ Õπ·≈–§«∫§ÿ¡√–¬–¬“«π“π ¡√–¬–¬“«π“π ‚¥¬°“√Õ∏‘∫“¬¿“«–‚√§ ∫“¬¿“«–‚√§ „Àâ°”≈— °”≈—ß„® ß„® ∑”°“√¥Ÿ·≈ ·≈ º‘«Àπ— «Àπ—ß °“√¥Ÿ·≈§«“¡–Õ“¥º‘ ·≈§«“¡–Õ“¥º‘« À≈’°‡≈’ °‡≈’ Ë¬ß°“√‡®“–‡≈◊ ¬ß°“√‡®“–‡≈◊Õ¥∫√‘ Õ¥∫√‘‡«≥π— ‡«≥π— ÈπÊ πÊ ‡æ◊ ËÕ≈¥°“√μ‘ Õ≈¥°“√μ‘¥‡™◊ ¥‡™◊ ÈÕ ë °“√π«¥‡æ◊ ËÕ°√–μÿ Õ°√–μÿ âπ°“√‰À≈°≈— π°“√‰À≈°≈—∫¢ÕßπÈ ∫¢ÕßπÈ ”‡À≈◊Õß Õß ∑’ Ëπ‘π¬¡§◊ ¬‘ ¡§◊Õ°“√π«¥Õ¬à Õ°“√π«¥Õ¬à“ß‡∫“Ê “ß‡∫“Ê „ÀâπÈπ ”‡À≈◊ È Õß‰À≈‡«’¬π ¬π ®“°¥â“πª≈“¬¢Õß·¢π¢“∑’ “πª≈“¬¢Õß·¢π¢“∑’ Ë∫«¡‡¢â ∫«¡‡¢â“À“≈”μ— “À“≈”μ—« ë «‘∏’∏’Õ◊Õ ËπÊ π◊ Ê ‰¥â·°à ·°à °“√„™â compression stockings À√◊Õ sleeves ∑’ Ë„Àâ·√ß°¥ ·√ß°¥ 20-30 ¡‘≈≈‘ ≈≈‘‡¡μ√ª√Õ∑ ‡¡μ√ª√Õ∑ ∑’ Ë·¢πÀ√◊Õ¢“‡æ◊ ËÕª√–§Õß‰¡à Õª√–§Õß‰¡à„Àâπ ”–¡´÷ È Ëß“¡“√∂∑”„Àâ âºŸºŸªÉ«¬¥’¢ Èπ‰¥â π÷ ‰¥â„π 24-48 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß §Õ¬ª√—∫≈¥¢π“¥ ‡¡◊ ËÕÕ“°“√∫«¡¥’ ÕÕ“°“√∫«¡¥’¢÷¢ Èπ÷ ë Compression pump pump ·≈– intensive low compression bandaging bandaging ™à«¬≈¥°“√∫«¡Õ¬à «¬≈¥°“√∫«¡Õ¬à“ß™â “ß™â“Ê “Ê ´÷ Ëß¡’ ß¡’¢â¢ÕÀâ Õâ Àâ“¡‡¡◊ “¡‡¡◊ ËÕ¡’ Õ¡’°“√°√–®“¬¢Õß¡–‡√Á °“√°√–®“¬¢Õß¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ëº‘º«‘ ∫«¡∑’ Ë≈”μ— ≈”μ—« °“√μ‘¥‡™◊ ¥‡™◊ ÈÕ À√◊Õ¡’ Õ¡’ venous thrombosis ë ‡¡◊ ËÕ‡ªì Õ‡ªìπ‡√◊ π‡√◊ ÈÕ√— Õ√—ß §«√∑“§√’¡„Àâ ¡„Àâº‘º«™ÿ «‘ ™ÿ à¡™◊ ¡™◊ Èπ·≈–√–«— π·≈–√–«—ß°“√μ‘ ß°“√μ‘¥‡™◊ ¥‡™◊ ÈÕ ë °“√„™â¬“¢— ¬“¢—∫ªí ∫ªí“«–‰¡à “«–‰¡à¡’¡ª√–‚¬™πå ª’ √–‚¬™πå ¬°‡«âπ‡¡◊ π‡¡◊ ËÕ¡’ Õ¡’°“√„™â °“√„™â NSAIDs À√◊Õ steroids À√◊Õ¡’ Õ¡’‚√§À—«„®√à «„®√à«¡ «¡ *** ¢âÕ·π–π”μà Õ·π–π”μà“ßÊ “ßÊ „π·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫μ‘μ— π’π‘ È’‰¡à ‰¡à„™à¢â¢Õ∫— Õâ ∫—ß§— ß§—∫¢Õß°“√ªØ‘ ∫¢Õß°“√ªØ‘∫— ∫—μ‘μ‘ ***

15

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

1.3 Constipation Constipation (∑âÕßºŸ ÕßºŸ°) °) ‡ªìπÕ“°“√∑’ πÕ“°“√∑’ Ëæ∫¡“°„πºŸ æ∫¡“°„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß‚¥¬Õ“®¡’ ß‚¥¬Õ“®¡’“‡Àμÿ “‡Àμÿ®“°°“√√— ®“°°“√√—∫ª√–∑“πÕ“À“√ ∫ª√–∑“πÕ“À“√ ∑’ Ë„¬Õ“À“√‰¡à‡æ’ ‡æ’¬ßæÕ ¬ßæÕ ¥◊ Ë¡πÈ ¡πÈ ”πâÕ¬ Õ¬ ¡’°‘°®°√√¡∑“ß°“¬πâ ®‘ °√√¡∑“ß°“¬πâÕ¬ Õ¬ (πÕπμ‘¥‡μ’ ¥‡μ’¬ßÀ√◊ ¬ßÀ√◊ÕÕ— ÕÕ—¡æ“μ) ¡æ“μ) À√◊Õ‰¥â Õ‰¥â√—√—∫¬“∫“ß™π‘ ∫¬“∫“ß™π‘¥ ‡™àπ opioids À√◊Õ antidepressants ‡ªìπμâ πμâπ ‚¥¬¬“ opioids ∑”„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬∑â «É ¬∑âÕßºŸ ÕßºŸ°æ∫‰¥â °æ∫‰¥â√â√Õ¬≈– Õâ ¬≈– 40-95 Õ“°“√∑âÕßºŸ ÕßºŸ° ‡ªìπÕ“°“√∑’ πÕ“°“√∑’ Ë¡’¡ªíª’ ®®— ®í ®—¬‡°’ ¬‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕßÀ≈“¬¥â ÕßÀ≈“¬¥â“π·≈–∑”„Àâ “π·≈–∑”„Àâ§ÿ§ÿ≥¿“æ™’ ≥¿“æ™’«‘«‘μ·¬à μ·¬à≈ß‰¥â ≈ß‰¥â

√–∫“¥«‘∑¬“ ∑¬“ âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áßæ∫‰¥â ßæ∫‰¥â√â√Õ¬≈– Õâ ¬≈– 70-100 ‚¥¬‡©æ“–„πºŸ âŸßÕ“¬ÿ ßŸ Õ“¬ÿ âºŸªÉª«¬Õ— «É ¬Õ—¡æ“μÀ√◊ ¡æ“μÀ√◊Õ‰¥â Õ‰¥â√—√∫¬“∫“ß™π‘ ∫— ¬“∫“ß™π‘¥ ‡™àπ opioids

“‡Àμÿ ë ¬“ opioids oids ‡π◊ ËÕß®“°¡’ Õß®“°¡’ƒ∑∏‘ ƒ∑∏‘ Ï „π°“√ „π°“√‡æ‘ ‡æ‘ Ë¡°“√¥Ÿ ¡°“√¥Ÿ¥´÷ ¥´÷¡πÈ ¡πÈ ”°≈—∫ ≈¥“√§—¥À≈— ¥À≈— Ëß„π”‰â ß„π”‰â ·≈–≈¥°“√‡§≈◊ ËÕπ‰À« Õπ‰À« ¢Õß≈”‰â ë ¬“Õ◊ ËπÊ πÊ ‡™àπ antacids, anticholinergics, antihistamines, calcium channel blockers, 5-HT3 antagonists, iron supplements, monoamine oxidase inhibitors, psychotherapeutic drugs, tricyclic antidepressants ‡ªìπμâ πμâπ ë √—∫ª√–∑“πÕ“À“√∑’ ∫ª√–∑“πÕ“À“√∑’ Ë¡’¡°“°„¬πâ °’ “°„¬πâÕ¬ Õ¬ ¥◊ Ë¡πÈ ¡πÈ ”πâÕ¬ Õ¬ ë “‡Àμ “‡Àμÿÿ√Õß‰¥â Õß‰¥â·°à ·°à ≈”‰âÕÿÕ¥°— ¥ÿ °— Èπ®“°‚√§μà π®“°‚√§μà“ßÊ “ßÊ ‡™àπ ¡–‡√Áß≈”‰â ß≈”‰â„À≠à, volvulus, adhesion, stroke, hypercalcemia, hypokalemia, hyperparathyroidism, inflammatory bowel disease, diverticulosis, spinal cord compression, multiple sclerosis, hypothyroidism, chronic renal failure, Parkinsonûs disease À√◊Õ scleroderma

°“√√—°…“ °…“ √—°…“μ“¡“‡Àμÿ·≈–Õ“°“√‚¥¬§«√‡≈◊Õ°„™â¬“∂à“¬À√◊Õ¬“√–∫“¬μ“¡°≈‰°°“√‡°‘¥Õ“°“√∑âÕßºŸ° ·π–π”°“√ªØ‘∫—μ‘μ‘μ—μ—« ‡™àπ „Àâ¥ Ë◊¡πÈ ”‡æ‘ Ë¡¢÷ Èπ √—∫ª√–∑“πÕ“À“√∑’ ∫ª√–∑“πÕ“À“√∑’ Ë¡°“°„¬ °’ “°„¬ ‡æ‘ Ë¡°‘®°√√¡∑“ß°“¬·≈–„Àâ‡«≈“ ‡«≈“ ·≈–√â“ß∫√√¬“°“»∑’ Ë¥’„π°“√¢—∫∂à ∫∂à“¬ ·≈â«®÷ßæ‘ ßæ‘®“√≥“„™â¬“√–∫“¬ Õ“®∑”°“√≈â«ßÕÿ®®“√–„π°√≥’ ®®“√–„π°√≥’∑’∑ Ë’¡’°“√ Õÿ¥μ— ¥μ—πμ‘¥μà ¥μàÕ°— Õ°—π‡ªì π‡ªìπ√–¬–‡«≈“π“π π√–¬–‡«≈“π“π à«πÀ“°‡°‘¥≈”‰â ¥≈”‰âÕÿÕ¥μ— ¥ÿ μ—π„Àâ π„Àâ∑”°“√√— ∑”°“√√—°…“μ“¡·π«∑“ß∑“ß»— °…“μ“¡·π«∑“ß∑“ß»—≈¬°√√¡´÷ ≈¬°√√¡´÷ ËßÕ“® ßÕ“® ®”‡ªìπμâ πμâÕß‰¥â Õß‰¥â√—√—∫°“√ºà ∫°“√ºà“μ— “μ—¥

°“√√—°…“¥â °…“¥â«¬¬“ «¬¬“ ‡≈◊Õ°„™â Õ°„™â¬“´÷ Ëß¡’∑ È—ß™π‘¥√— ¥√—∫ª√–∑“π ‡ÀπÁ∫∑«“√Àπ— ∫∑«“√Àπ—° À√◊Õ«πÕÿ®®“√– ·μà„π°√≥’∑ Ë’ „Àâ¬“√–∫“¬‡æ◊ “√– ∫“¬‡æ◊ ËÕ ªÑÕß°— Õß°—πÕ“°“√∑â πÕ“°“√∑âÕßºŸ ÕßºŸ°®“°°“√„™â opioids ‰¡à·π–π”„Àâ„™â¬“°≈ÿ ¬“°≈ÿ à¡ bulk forming laxatives ‡π◊ ËÕß®“°Õ“® Õß®“°Õ“® ∑”„Àâ‡°‘ ‡°‘¥¿“«–≈”‰â ¥¿“«–≈”‰âÕÿÕ¥μ— ¥ÿ μ—π‰¥â π‰¥â (μ“√“ß∑’ Ë 6)

16


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

μ“√“ß∑’ Ë 6 ¬“√–∫“¬”À√—∫Õ“°“√∑â ∫Õ“°“√∑âÕßºŸ ÕßºŸ°∑’ °∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥®“°„™â ¥®“°„™â¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ™π‘¥ μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß °≈‰°°“√ÕÕ°ƒ∑∏ Ï‘ §”·π–π” Stool Softeners Surfactant Docusate ∑”„ÀâÕÿÕ®®“√–πÿ ®ÿ ®“√–πÿ à¡‚¥¬ ë „™√à√â «¡°— «à ¡°—∫ stimulant ≈¥·√ßμ÷ßº‘ ßº‘« ‡æ‘ Ë¡§«“¡ laxatives ‡¢â“°— “°—π°— π°—∫πÈ ∫πÈ ” Osmotic Lactulose, magnesium ¥÷ßπÈ ßπÈ ”‡¢â“Ÿ “Ÿ à lu lume menn ¢Õ ¢Õßß ë º≈° º≈°“√ “√√—√—°…“¢÷ °…“¢÷ Èπ°— π°—∫™π‘ ∫™π‘¥∑’ ¥∑’ Ë hydrox hyd roxide ide,, polyethyl yethylene ene ≈”‰ ≈”‰ââ„À≠à À≠à ∑”„ÀâÕÿÕ®ÿ ®“√– ‡≈◊Õ°„™â Õ°„™â Õ“®∑”„Àâ¡’¡’ glycol,l, sodiu glyco sodium m phosp phosphate hate πÿ à¡¢÷ ¡¢÷ Èπ electrolyte imbalance ë À“°„™â magnesium hydroxide μâÕßμ‘ Õßμ‘¥μ“¡°“√ ¥μ“¡°“√ ∑”ß“π¢Õß‰μ‡ªìπ√–¬–Ê π√–¬–Ê ·≈–‰¡à§«√„™â §«√„™â„πºŸ âªÉªÉ«¬∑’ «¬∑’ Ë¡’¡’ ¿“«–‰μ∫°æ√àÕß Õß Lubricant Mineral oil À≈àÕ≈◊ Õ≈◊ Ëπ”‰â π”‰â ™– ™–≈≈Õ° Õ°““√ ë „™ „™ââ√à√«¡°— «à ¡°—∫ laxatives Õ◊ ËπÊ πÊ ¥Ÿ¥´÷ ¥´÷¡πÈ ¡πÈ ”®“°Õÿ®®“√–°≈— ®®“√–°≈—∫ ‡¡ Ë◊ÕÕÿ ÕÕÿ®®“√–·¢Á ®®“√–·¢Áß·≈–·Àâ ß·≈–·Àâß ∑’ Ë≈”‰â ≈”‰â„À≠à ·≈–∑”„Àâ Õÿ®®“√–πÿ ®®“√–πÿ à¡¢÷ ¡¢÷ Èπ Stimulants Bisacodyl, senna °√– âμÿπª≈“¬ª ¬ª√√–“∑ ë μâ“πº≈°“√≈¥ “πº≈°“√≈¥ propulsive ‡æ‘ Ë¡°“√∫’ ¡°“√∫’∫μ— ∫μ—«¢Õß «¢Õß≈” ≈”‰ ‰ââ actitivivity ac ty ®“ ®“°° op opio ioid idss ·≈–≈¥°“√¥Ÿ¥´÷ ¥´÷¡πÈ ¡πÈ ”°≈—∫ „™√à√â «¡°— «à ¡°—∫ stool softeners °“√„™â¬“√–∫“¬ ¬“√–∫“¬ Docusate + senna ¥Ÿ¥â¥â“π∫π ë ¥Ÿ¥â¥“π∫π “â π∫π √à«¡°— «¡°—π ‰¡à§«√„™â §«√„™â‡æ√“–Õ“®∑”„Àâ Docu Do cusa sate te + mi mine nera rall oi oill ‡æ√“–Õ“®∑”„Àâ‡°‘ ‡°‘¥ oil emboli Peripheral opioid Methylnaltrexone, μâ“πº≈¢Õß opioids ë ¬—ß‰¡à ß‰¡à¡’¡’„™â„πª√–‡∑»‰∑¬ receptor blockers alvimopan „π≈”‰â‡æ◊ ‡æ◊ ËÕ≈¥Õ“°“√ Õ≈¥Õ“°“√ ∑âÕßºŸ ÕßºŸ°®“° °®“° opioids Bulk forming §«√„™â Methylcellulose, æÕßμ—«®“°°“√¥÷ «®“°°“√¥÷ßπÈ ßπÈ ” ‰¡à§«√„™â laxatives psyllium


17

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

1.4 Deconditioning and fatigue âºŸªÉ«¬¡–‡√Á ¬¡ –‡√Áß à«π„À≠à π„ À≠à‡¡◊ ËÕ‰¥â√—∫°“√√—°…“¥â …“ ¥â«¬‡§¡’ ¬‡§ ¡’∫”∫—¥·≈–√—ß’√—°…“·≈â °…“ ·≈â«®–‰¥â ®–‰ ¥â√—∫°“√μ√« ∫°“ √μ√«®μ‘ ®μ‘¥μ“¡ º≈Õ¬à“ßÀà“ßÊ ‚¥¬‡ªìπ°“√μ‘¥μ“¡¥Ÿº≈‡≈◊Õ¥À√◊Õ°“√μ√«®∑“ß√—ß’ âºŸ ªÉ«¬¡—°®–‰¡à °®–‰¡à ‰¥â ‰¥â√—∫°“√μ‘ ∫°“√μ‘¥μ“¡„π¥â μ“¡ „π¥â“π §ÿ≥¿“æ™’ ≥¿“æ™’«‘«μ‘ âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áßà ßà«π¡“°®–μâ «π¡“°®–μâÕßμà ÕßμàÕŸ Õ âŸ°—°∫ªí ∫— ªí≠À“μà ≠À“μà“ßÊ “ßÊ ∑’ Ëμ“¡¡“À≈— μ“¡¡“À≈—ß°“√√— ß°“√√—°…“‡√Á °…“‡√Á®‘ ®‘ Èπμà πμàÕ‰ª¥â Õ‰ª¥â«¬μπ‡Õß «¬μπ‡Õß ‡™àπ Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å¢Õß¬“‡§¡’ ¢Õß¬“‡§¡’∫”∫— ∫”∫—¥ Õ“°“√ª«¥ ¿“«– deconditioning and fatigue ∑”„Àâ physical fitness ·≈–°“√‡§≈◊ ËÕπ‰À«¢Õß¢â Õπ‰À«¢Õß¢âÕ≈¥≈ßà Õ≈¥≈ßàßº≈„Àâ ßº≈„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬‰¡à «É ¬‰¡à“¡“√∂°≈— “¡“√∂°≈—∫‰ª„™â ∫‰ª„™â™’™’«‘«μ‡™à μ‘ ‡™àπ‡¥‘ π‡¥‘¡‰¥â ¡‰¥â ¡’ªí≠À“À≈“¬Õ¬à“ß∑’ Ëæ∫‰¥â„πºŸ π âºŸªÉ«¬¡–‡√ÁßÀ≈—ß°“√√—°…“∑’ °…“∑’ Ëπ”¡“´÷ Ëß°“√‡ª≈’ Ë¬π·ª≈ß∑— Èß∑“ß¥â“π√Ÿª√à“ß ¿“æ≈—°…≥å °…≥å ·≈–°“√„™âß“π ß“π ∂â“‰¡à “‰¡àμ√–Àπ— μ√–Àπ—°·≈–„Àâ °·≈–„Àâ§«“¡”§— §«“¡”§—≠μà ≠μàÕ°“√øó Õ°“√øó ôπøŸ πøŸ¡√√∂¿“æ ¡√√∂¿“æ ®–àßº≈„Àâ ßº≈„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬Ÿ «É ¬Ÿ≠‡’ ≠‡’¬ Àπâ“∑’ “∑’ Ë·≈–°“√„™â ·≈–°“√„™âß“π¢ÕßÕ«— ß“π¢ÕßÕ«—¬«–à ¬«–à«ππ— «ππ— ÈπÊ πÊ

¿“«–∂¥∂Õ¬¢Õß√à “ß°“¬ “ß°“¬ (deconditioning) ·≈–°“√≈¥ ·≈–°“√≈¥§«“¡∑π∑ §«“¡∑π∑“π¢Õß√à “π¢Õß√à“ß°“¬ “ß°“¬ (endurance deficits) âºŸªÉ«¬¡–‡√Á ¬¡–‡ √Áß¡—°¡’§«“¡“¡“√∂¢Õß «“¡“¡“√ ∂¢Õß√à√à“ß°“¬„π°“√ ß°“¬ „π°“√ÕÕ°°” ÕÕ°°”≈—≈—ß°“¬·≈–¡ ß°“¬ ·≈–¡√√∂¿“ √√∂¿“æ¢Õß√ æ¢Õß√–∫∫À— –∫∫À—«„®·≈– ªÕ¥≈¥≈ß®“°°“√√—°…“ °…“ ‡™àπ °“√ºà“μ— “μ—¥ªÕ¥∫“ßà ¥ªÕ¥∫“ßà«πÕÕ°∑”„Àâ «πÕÕ°∑”„Àâ‡Àπ◊ ‡Àπ◊ ËÕ¬ßà Õ¬ßà“¬ “¬ âºŸªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ ËπÕπμ‘ πÕπμ‘¥‡μ’ ¥‡μ’¬ßπ“πÊ ¬ßπ“πÊ ‡æ√“– ‡æ≈’¬®“°°“√„Àâ‡§¡’ ‡§¡’∫”∫— ∫”∫—¥À√◊Õ√— Õ√—ß’ ß’√—√—°…“ °…“ ¬“∫“ß™π‘¥ ‡™àπ anthracycline, doxorubicin ´÷ Ë´÷ Ëß¡’ ß¡’Õ“°“√‰¡àæß÷ ª√–ß§åμàμàÕÀ— ÕÀ—«„® «„® ·≈–°“√„Àâ√—√—ß’ ß’√—√—°…“‚¥¬μ√ßμà °…“‚¥¬μ√ßμàÕºπ— Õºπ—ß∑√«ßÕ°·≈–À— ß∑√«ßÕ°·≈–À—«„®∑’ «„®∑’ ËÕ“®∑”„Àâ Õ“®∑”„Àâ‡°‘ ‡°‘¥æ— ¥æ—ßº◊ ßº◊¥μ“¡¡“ ¥μ“¡¡“

§«“¡≈â“ (fatigue) ‡°‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ°— π°—∫ºŸ ∫ âºŸª«¬√â «É ¬√âÕ¬≈– Õ¬≈– 80 „π™à«ß√— «ß√—∫°“√√— ∫°“√√—°…“¡–‡√Á °…“¡–‡√Áß ·≈–à«πÀπ÷ «πÀπ÷ ËßÕ“°“√π’ ßÕ“°“√π’ È®–§ßÕ¬Ÿ ®–§ßÕ¬Ÿ à·¡â ·¡â«“°“√√— “à °“√√—°…“ °…“ ®∫‰ª·≈â«°Á «°Áμ“¡ μ“¡ cancer-related fatigue ¡’º≈μà º≈μàÕ§ÿ Õ§ÿ≥¿“æ™’ ≥¿“æ™’«‘«‘μ¢ÕßºŸ μ¢ÕßºŸ âªÉª«¬ «É ¬ ·μà“¡“√∂‡¬’ “¡“√∂‡¬’¬«¬“‰¥â ¬«¬“‰¥â¥â¥â«¬°“√øó «¬°“√øó ôπøŸ πøŸ ¡√√∂¿“æ∑“ß°“¬ ¡’°“√»÷°…“´÷ Ëß¡’§«“¡πà «“¡ πà“‡™◊ ËÕ∂◊Õ∑’ Ëæ∫«à“°“√ÕÕ° °“ √ÕÕ°°”≈— °”≈—ß°“¬¡’º≈¥’μàÕ canc cancer-r er-relat elated ed fatigue

°“√∑√ßμ—«·≈–‚Õ°“≈â «·≈–‚Õ°“≈â¡ ¿“«–∂¥∂Õ¬¢Õß√à“ß°“¬∑”„Àâ°≈â“¡‡π◊ È ¡‡π◊ ÈÕ¢“ÕàÕπ·√ß π ·√ß πÕ° πÕ°®“°π’ ®“°π’ È âºŸªÉ«¬Õ“®¡’ ¬Õ“ ®¡’°“√√— “√ √—∫§«“¡√Ÿ ∫§«“ ¡√Ÿ â÷°·≈– √’‡ø≈Á ‡ø≈Á°´å °´å≈¥≈ßÀ√◊Õ¡’ Õ¡’¿“«–‡’ ¿“«–‡’¬°“√∑√ßμ— ¬°“√∑√ßμ—«∑— «∑— Èß¢≥–Õ¬Ÿ ß¢≥–Õ¬Ÿ àπ Ëß·≈–‡§≈◊ ß‘ ·≈–‡§≈◊ ËÕπ‰À«®“° chemotherapy-induce chemotherapy-inducedd peripheral neuropathy ´÷ Ëß°“√¡’ ß°“√¡’ªíª≠À“°“√∑√ßμ— ≠ í À“°“√∑√ßμ—«Õ“®π”‰ªŸ «Õ“®π”‰ªŸ à°“√≈â °“√≈â¡·≈–°√–¥Ÿ ¡·≈–°√–¥Ÿ°À— °À—°‰¥â °‰¥â

¡“μ√°“√øó ôπøŸ πøŸ¡√√∂¿“æ ¡√√∂¿“æ ‘ Ëß”§—≠∑’ ≠∑’ Ëÿ¥„π°“√·°âªí≠À“¢â“ßμâπ§◊ÕºŸ Õ âºŸ„Àâ°“√√— °“√√—°…“μâÕß¡’§«“¡μ√–Àπ—°∑’ Ë®–∂“¡À√◊ ®–∂“¡À√◊Õ¡ÕßÀ“ªí≠À“ ≠À“ ‡À≈à“π’ “π’ È ·≈–ª√—∫‡ª≈’ ∫‡ª≈’ Ë¬π§«“¡‡™◊ ¬π§«“¡‡™◊ ËÕ∑’ Õ∑’ Ë«à«“ºŸ “à âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áßμâ ßμâÕß Õß çπÕπ·πàπ‘π Ëßé ß‘ é ‡∑à“π— “π— Èπ ¡“μ√°“√∑“ß‡«™»“μ√å ôøóøπøŸ πó øŸ∑’∑ Ë’ §«√∑”§◊Õ graded conditioning exercise, low-resistance weight training, balance training, activities of daily living (ADL) training ´÷ Ëß“¡“√∂∑”‚¥¬π— ß“¡“√∂∑”‚¥¬π—°°“¬¿“æ∫”∫— °°“¬¿“æ∫”∫—¥ π—°°‘ °°‘®°√√¡∫”∫— ®°√√¡∫”∫—¥ À√◊Õ„Àâ Õ„Àâ§”·π–π”‰ª §”·π–π”‰ª ªØ‘∫—∫μ‘μ— ∑’∑‘ Ë∫â∫’ “π “â π Õ¬à“ß‰√°Á “ß‰√°Áμ“¡§«“¡≈â μ“¡§«“¡≈â“·≈–¿“«–∂¥∂Õ¬¢Õß√à “·≈–¿“«–∂¥∂Õ¬¢Õß√à“ß°“¬‡ªì “ß°“¬‡ªìπÕÿ πÕÿª√√§”§— ª√√§”§—≠μà ≠μàÕ°“√ÕÕ°°”≈— Õ°“√ÕÕ°°”≈—ß°“¬´÷ ß°“¬´÷ Ëß “¡“√∂·°â‰¢‰¥â¥â«¬°“√√â“ß·√ß®Ÿ “ß·√ß®Ÿß„®®“°ª√–‚¬™πå¢Õß°“√ÕÕ°°”≈—ß°“¬ ·≈–„Àâ‡√‘ ‡√‘ Ë¡μ“¡§«“¡‡À¡“–¡ ‡ªìπ√“¬Ê π√“¬Ê ‰ªμ— Èß·μà ß·μà âºŸºªÉªŸ «¬¬— «É ¬¬—ßÕ¬Ÿ ßÕ¬Ÿ à„π√–À«à“ß°“√√— “ß°“√√—°…“ °…“ 18


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

¿“«–∑“ß®‘μ‡«™ μ‡«™

¿“§ºπ«° 2

2.1 Distress ¿“«–∑ÿ°¢å °¢å (distress) ‡ªìπ»— π»—æ∑å æ∑å„À¡à∑“ß°“√·æ∑¬å ∑“ß°“√·æ∑¬å∑’∑ Ë’ National Comprehensive Cancer Network (NCCN) ‰¥â‡πÕ„Àâ ‡πÕ„Àâ‡ª≈’ Ë¬π°“√ª√–‡¡‘ π°“√ª√–‡ ¡‘π‡√◊ ËÕß§«“¡«‘μ°°—ß«≈À√◊ ß«≈À√◊Õªí≠À“∑“ß®‘ ≠À“∑“ß®‘μμà“ßÊ ‡ªìπ°“√ª√–‡¡‘π‡√◊ ËÕß distress ·∑π ‡æ◊ ËÕ≈¥§«“¡≈”∫“°„®”À√— Õ≈¥§«“¡≈”∫“°„®”À√—∫ºŸ ∫ âºŸª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß‡√◊ ß‡√◊ ËÕß∂Ÿ Õß∂Ÿ°¡Õß«à °¡Õß«à“¡’ªíª≠À“ÿ ≠ í À“ÿ¢¿“æ®‘ ¢¿“æ®‘μÀ√◊ μÀ√◊Õ¡’ Õ¡’‚√§∑“ß®‘μ NCCN ‰¥â√â √â“ß‡§√◊ “ß‡§√◊ ËÕß¡◊ Õß¡◊Õ∑’ Õ∑’ Ë‡√’ ‡√’¬°«à ¬°«à“ Distress Thermometer ‡æ◊ ËÕ„Àâ Õ„Àâ∑’∑¡ºŸ ¡’ âºŸ√—√—°…“ºŸ °…“ºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß„™â ß„™â„π°“√ª√–‡¡‘π ·≈–«‘‡§√“–Àå ‡§√“–Àåªíª≠À“¥â ≠ í À“¥â“πμà “πμà“ßÊ “ßÊ ¢ÕßºŸ âªÉª«¬Õ¬à «É ¬Õ¬à“ß‡ªì “ß‡ªìπÕß§å πÕß§å√«¡ √«¡ ·≈–æ¬“¬“¡àß‡√‘ ß‡√‘¡„Àâ ¡„Àâ‡§√◊ ‡§√◊ ËÕß¡◊ Õß¡◊Õπ’ Õπ’ È‡ªì ‡ªìπ— π—≠≠“≥™’ ≠≠“≥™’æ∑’ æ∑’ Ë 6 (the 6th vital sign) ”À√—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß §”«à“∑ÿ “∑ÿ°¢å °¢åπ’π È’ √«¡§«“¡μ— Èß·μà ß·μà §«“¡«‘μ°°— μ°°—ß«≈„πª√–‡¥Á ß«≈„πª√–‡¥Áπμà πμà“ßÊ “ßÊ §«“¡ º‘¥À«—ß‡’ ß‡’¬„® ¬„® ®π∂÷ßªí ßªí≠À“∑’ ≠À“∑’ Ë‚√§¡–‡√Áß°√–∑∫∂÷ ß°√–∑∫∂÷ß‡√◊ ß‡√◊ ËÕß∑“ß®‘ Õß∑“ß®‘μ«‘ μ«‘≠≠“≥¢ÕßºŸ ≠≠“≥¢ÕßºŸ âªÉª«¬ «É ¬ ‡æ√“–°“√®—¥°“√‡√◊ ¥°“√‡√◊ ËÕßμà Õßμà“ßÊ “ßÊ ‡À≈à“π’ “π’ È≈â≈«π·μà «â π·μàμâμÕß¥Ÿ Õâ ß¥Ÿ·≈‡ªì ·≈‡ªìπÕß§å πÕß§å√«¡·≈–μâ √«¡·≈–μâÕßÕ“»— ÕßÕ“»—¬°“√◊ ¬°“√◊ ËÕ“√∑”ß“π‡ªì Õ“√∑”ß“π‡ªìπ∑’ π∑’¡À“¢“ ¡À“¢“ °“√ª√–‡¡‘π¿“«–∑ÿ π¿“«–∑ÿ°¢å °¢å¡’¡‡§√◊ ‡’ §√◊ ËÕß¡◊ Õß¡◊Õ∑’ Õ∑’ Ë™◊™ ËÕ«à Õ◊ «à“ ª√Õ∑«—¥∑ÿ ¥∑ÿ°¢å °¢å (Distress Thermometer ©∫—∫¿“…“‰∑¬) ∫¿“…“‰∑¬) (√Ÿª ∑’ Ë 2) ´÷ Ëß‡ªìπ°√–∫«π°“√ª °√–∫ «π°“√ª√–‡¡‘ √–‡¡‘π ∑’ Ë„™â‡«≈“‰¡à « ≈“‰¡àπ“π ¡’‡π◊ ÈÕÀ“∑’ Ë§√Õ∫§≈ÿ¡ Õ’°∑— Èß¬—ß‡ªî ß‡ªî¥æ◊ Èπ∑’ Ë„π°“√◊ π° “√◊ ËÕ“√ √–À«à“ßºŸ “ßºŸ âªÉª«¬°— «É ¬°—∫∑’ ∫∑’¡ºŸ ¡ âºŸ√—√—°…“„πªí °…“„πªí≠À“¥â ≠À“¥â“πμà “πμà“ßÊ “ßÊ ¢ÕßºŸ âªÉª«¬¥â «É ¬¥â«¬ «¬

«‘∏’∏’°“√„™â °“√„™â‡§√◊ ‡§√◊ ËÕß¡◊ Õß¡◊Õª√Õ∑«— Õª√Õ∑«—¥∑ÿ ¥∑ÿ°¢å °¢å §–·ππ¢Õßª√Õ∑«—¥∑ÿ ¥∑ÿ°¢å °¢å‡ªì ‡ªìπ§–·ππ§«“¡√Ÿ π§–·ππ§«“¡√Ÿ â÷÷°‡™‘ °‡™‘ßπ“¡∏√√¡§≈â ßπ“¡∏√√¡§≈â“¬ “¬ pain score ‚¥¬ºŸ âªÉª«¬‡ªì «É ¬‡ªìπºŸ π âºŸ‡≈◊ ‡≈◊Õ°«à Õ°«à“ ¢≥–π’ È â√Ÿ√÷Ÿ °∑ÿ °÷ ∑ÿ°¢å °¢å¡“°πâ ¡“°πâÕ¬‡æ’ Õ¬‡æ’¬ß„¥ ¬ß„¥ ®“°§–·ππ 0-10 „π™àÕß∑’ Õß∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ√Ÿ π√Ÿªª√Õ∑¥â ªª√Õ∑¥â“π´â “π´â“¬ “¬ ®“°π— Èπª√–‡¡‘ πª√–‡¡‘πªí πªí≠À“¥â ≠À“¥â“πμà “πμà“ßÊ “ßÊ ¢Õßμπ‡Õß«à“¡’ “¡’À√◊ À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à„πÀ—«¢â «¢âÕμà Õμà“ßÊ “ßÊ ∑“ß¥â“π¢«“ “π¢«“ ∂â“§–·ππ„π™à “§–·ππ„π™àÕßª√Õ∑¡“°°«à Õßª√Õ∑¡“°°«à“ 4 ·μâ¡ §«√„Àâ°“√™à °“√™à«¬‡À≈◊ «¬‡À≈◊Õ ¥Ÿ·≈·∫∫Õß§å ·≈·∫∫Õß§å√«¡‡æ‘ √«¡‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡∑— ¡∑—π∑’ π∑’ âºŸªÉª«¬Õ“®∑ÿ «É ¬Õ“®∑ÿ°¢å °¢å „®‡æ√“–¡’ªíª≠À“¥â ≠ í À“¥â“π„¥¥â “π„¥¥â“πÀπ÷ “πÀπ÷ Ëß ´÷ Ëß∂â ß∂â“‡ªì “‡ªìπªí πªí≠À“ÿ ≠À“ÿ¢¿“æ®‘ ¢¿“æ®‘μ·≈â μ·≈â« Õ“®®–¡’¿“«–«‘ ¿“«–«‘μ°°— μ°°—ß«≈À√◊ ß«≈À√◊Õ¿“«–´÷ Õ¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“Õ¬Ÿ “Õ¬Ÿ à

2.2 Anxiety ‡¡◊ ËÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß¡’ ß¡’¿“«–«‘ ¿“«–«‘μ°°— μ°°—ß«≈ ß«≈ (anxiety) Õ“®‡ªìπ‰ª‰¥â π‰ª‰¥â®“°À≈“¬“‡Àμÿ ®“°À≈“¬“‡Àμÿ ‰¥â·°à ·°à 1. °“√ª√—∫μ— ∫μ—«°— «°—∫ªí ∫ªí≠À“™’ ≠À“™’«‘«μÕ— μ‘ Õ—π‡°‘ π‡°‘¥®“°‚√§¡–‡√Á ¥®“°‚√§¡–‡√Áß·≈–°√–∫«π°“√√— ß·≈–°√–∫«π°“√√—°…“ °…“ (adjustment disorder with anxiety) 2. ¿“«–«‘μ°°— μ°°—ß«≈‡ªì ß«≈‡ªìπÕ“°“√·¥ßÕÕ°∑“ß°“¬¢Õßªí πÕ“°“√·¥ßÕÕ°∑“ß°“¬¢Õßªí≠À“ÿ ≠À“ÿ¢¿“æÕ◊ ¢¿“æÕ◊ ËπÊ πÊ ‡™àπ §«“¡ª«¥∑’ Ë§«∫§ÿ §«∫§ÿ¡‰¡à ¡‰¡à‰¥â breathlessness, hyperthyriodism, hypoglycemia œ≈œ À√◊Õ‡°‘ Õ‡°‘¥®“°º≈¢Õß¬“·≈–®“°°“√À¬ÿ ¥®“°º≈¢Õß¬“·≈–®“°°“√À¬ÿ¥¬“∫“ß™π‘ ¥¬“∫“ß™π‘¥ 3. âºŸªÉª«¬¡’ «É ¬¡’‚√§«‘μ°°— μ°°—ß«≈ ß«≈ phobia À√◊Õ panic À√◊Õ∫ÿ Õ∫ÿ§≈‘ §≈‘°¿“æ∑’ °¿“æ∑’ Ë«‘«μ°°— μ‘ °°—ß«≈ßà ß«≈ßà“¬Õ¬Ÿ “¬Õ¬Ÿ à°à°àÕπ‡ªì Õπ‡ªìπ¡–‡√Á π¡–‡√Áß ·≈–∂Ÿ° °√–μÿ âπ¥â π¥â«¬ªí «¬ªí≠À“®“°‚√§¡–‡√Á ≠À“®“°‚√§¡–‡√Áß·≈–°√–∫«π°“√√— ß·≈–°√–∫«π°“√√—°…“ °…“


19

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

¬∑ ‰“ …“ ¿—∫ ∫© re te mo mr eh T ss ert si D 2’Ë ∑ Ÿª√

20


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“¿“«–«‘ °…“¿“«–«‘μ°°— μ°°— ß«≈ 1. ª√–‡¡‘πÕ“°“√ºŸ πÕ“°“√ºŸ âªÉª«¬«à «É ¬«à“¡’ “¡’§«“¡√ÿ §«“¡√ÿπ·√ß¡“°πâ π·√ß¡“°πâÕ¬ª√–°“√„¥ Õ¬ª√–°“√„¥ ¡’§«“¡°— §«“¡°—ß«≈À√◊ ß«≈À√◊Õß— Õß—¬ª√–‡¥Á ¬ª√–‡¥Áπ„¥‡ªì π„¥‡ªìπæ‘ πæ‘‡»… ‡»… ‡√‘ Ë¡μâ ¡μâπ¥â π¥â«¬°“√„Àâ «¬°“√„Àâ§”ª√÷ §”ª√÷°…“„π‡√◊ °…“„π‡√◊ ËÕß∑’ Õß∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬°≈— «É ¬°≈—«À√◊ «À√◊Õ°— Õ°—ß«≈ ß«≈ ‡™àπ ë „π¥â“πμ— “πμ—«‚√§¡–‡√Á «‚√§¡–‡√Áß ·π«∑“ß°“√√—°…“∑’ °…“∑’ Ë∑’∑¡®–®— ¡’ ®–®—¥°“√ ¥°“√ ·≈–°“√æ¬“°√≥å‚√§ ë âºŸª«¬∫“ß√“¬¡’ «É ¬∫“ß√“¬¡’ªí≠À“°“√μ—¥‘ ¥‘π„® π„® Õ“®μâÕß™à«¬™’ È·®ß¢â ·®ß¢âÕ¥’ Õ¥’¢Õ‡’ Õâ ‡’¬√«¡∂÷ß∂“¡„π‘ Ëß∑’ Ë âºŸºŸª«¬·≈– «É ¬·≈– ≠“μ‘‡§¬®‘ ‡§¬®‘πμπ“°“√À√◊ πμπ“°“√À√◊Õ§“¥À«— Õ§“¥À«—ß‰«â ß‰«â ë Õ“°“√μà“ßÊ “ßÊ ‡™àπ §«“¡ª«¥ Õ“°“√§≈◊ Ëπ‰â π‰â À“¬„®ÀÕ∫‡Àπ◊ ËÕ¬®— Õ¬®—¥°“√‰¥â ¥°“√‰¥âÕ¬à Õ¬à“ß‰√∫â “ß‰√∫â“ß “ß ë °“√√—°…“¥â °…“¥â«¬¬“À√◊ «¬¬“À√◊Õ«‘ Õ«‘∏’∏°“√μà °’ “√μà“ßÊ “ßÊ ¡’º≈Õ¬à º≈Õ¬à“ß‰√ “ß‰√ ¡’Õ“°“√‰¡à Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§åÕ¬à Õ¬à“ß‰√ “ß‰√ ë Õ“°“√Õ◊ ËπÊ πÊ ∑’ ËÕ“®®–æ∫„π¿“«–«‘ Õ“®®–æ∫„π¿“«–«‘μ°°— μ°°—ß«≈ ß«≈ ‡™àπ πÕπ‰¡àÀ≈— À≈—∫ ´÷¡‡»√â ¡‡»√â“ ∑âÕ·∑â Õ·∑â „®À«‘« °√–«π°√–«“¬ 2. „™â¬“„π°≈ÿ à¡ anx anxioiolyt lyticicss ‡æ◊ ËÕ™à« ¬‡ ¬‡À≈◊ À≈◊ÕÕ“° Õ “°“√μà “√μà“ ßÊ ∑’ Ë√∫°«π ∫ °«π§ÿ§ÿ≥¿“æ™’ ¿“ æ™’«‘μ¢Õß ¢ ÕßºŸ âºŸªÉ«¬ ‡™àπ °√–«π°√–«“¬ πÕπ‰¡àÀ≈— À≈—∫ ·≈–√—°…“Õ“°“√∑“ß°“¬Õ◊ °…“Õ“°“√∑“ß°“¬Õ◊ ËπÊ πÊ ∑’ Ëæ∫√à æ∫√à«¡¥â «¡¥â«¬ «¬ μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß¬“ “ß¬“ anxiolytics ∑’ Ë·π–π”§◊ ·π–π”§◊Õ¬“„π°≈ÿ Õ¬“„π°≈ÿ à¡ benzodiazepines ´÷ Ëß§«√„™â ß§«√„™â√–¬–— √–¬–— Èπ ë Diaz Diazepam epam 2-10 2-10 ¡°. ¡°. „π°√≥’ „π°√≥’∑’∑ ËπÕπ‰¡à π’ Õπ‰¡àÀ≈— À≈—∫ À√◊Õ„Àâ Õ„Àâ‡ªì ‡ªìπ¬“©’ π¬“©’¥ 5-10 ¡°. ‡¢â“À≈Õ¥‡≈◊ “À≈Õ¥‡≈◊Õ¥¥”„π Õ¥¥”„π °√≥’©ÿ©°‡©‘ °ÿ ‡©‘π ë Lorazep Lorazepam am 0.5-2 ¡°. „π°√≥’ „π°√≥’∑ Ëπ’ Õπ‰¡àÀ≈— À≈—∫À√◊ÕμâÕß°“√‡«≈“ÕÕ°ƒ∑∏‘ Õß°“√‡«≈“ÕÕ°ƒ∑∏‘ Ï∑’∑ Ë—’ È—π°«à“ diazepam À√◊Õ„™â Õ„™â lorazepam 0.5-1 ¡°. «—π≈– π≈– 2 §√— Èß„π™à ß„π™à«ß°≈“ß«— «ß°≈“ß«—π∂â π∂â“¡’ “¡’Õ“°“√«‘ Õ“°“√«‘μ°°— μ°°—ß«≈∑— ß«≈∑— Èß«— ß«—π

2.3 Depression °“√ªÉ«¬·≈–°“√∑√¡“π®“°‚√§¡–‡√Á «¬·≈–°“√∑√¡“π®“°‚√§¡–‡√Áß¬à ß¬àÕ¡à Õ¡àßº≈μà ßº≈μàÕÿ Õÿ¢¿“æ®‘ ¢¿“æ®‘μ¢ÕßºŸ μ¢ÕßºŸ âªÉª«¬ «É ¬ ·μàÕ“®¡’ Õ“®¡’ âºŸº§‘§Ÿ ¥«à ¥‘ «à“¿“«–´÷ “¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“ (depression) ‡ªìπ∏√√¡¥“”À√— π∏√√¡¥“”À√—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß ‰¡à∂◊∂Õ«à Õ◊ «à“‡ªì “‡ªìπ§«“¡º‘ π§«“¡º‘¥ª°μ‘ ¥ª°μ‘ ´÷ Ëß∑”„Àâ ß∑”„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬‰¡à «É ¬‰¡à‰¥â√—√—∫°“√™à ∫°“√™à«¬‡À≈◊ «¬‡À≈◊Õ ¥Ÿ·≈ ·≈ ∑— Èß∑’ ß∑’ Ë°“√√— °“√√—°…“¿“«–´÷ °…“¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“‡ªì “‡ªìπ‡√◊ π‡√◊ ËÕß∑’ Õß∑’ Ë‡æ‘ ‡æ‘ Ë¡§ÿ ¡§ÿ≥¿“æ™’ ≥¿“æ™’«‘«μºŸ μ‘ âºŸªÉª«¬‰¥â «É ¬‰¥â¡“° ¡“° ·≈–‡ªìπªí πªí®®— ®®—¬∑’ ¬∑’ Ë™à™à«¬„Àâ «¬„ÀâÕ“°“√ª«¥ Õ“°“√ª«¥ ¥’¢ È÷π À“°ª≈àÕ¬„Àâ âºŸªÉ«¬´÷¡‡»√â“μàÕ‰ª®–àßº≈‡’¬μàÕ§«“¡√à §«“ ¡√à«¡¡◊Õ„π°“√√—°…“ §«∫§ÿ¡Õ“°“√ª«¥‰¥â Õ“°“√ª «¥‰¥â ‰¡à ‰¡à¥’ ·≈–¡’°“√æ¬“°√≥å °“√æ¬“°√≥å‚√§∑’ Ë·¬à ·¬à≈ß ≈ß Õ“°“√¢Õß¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“À≈“¬Õ“°“√∑’ “À≈“¬Õ“°“√∑’ Ë·¥ßÕÕ°∑“ß√à ·¥ßÕÕ°∑“ß√à“ß°“¬ “ß°“¬ ‡™àπ ‡∫◊ ËÕÕ“À“√ ÕÕ“À“√ πÕπ‰¡àÀ≈— À≈—∫ ÕàÕπ‡æ≈’ Õπ‡æ≈’¬ ®–´âÕπ∑— Õπ∑—∫°— ∫°—∫Õ“°“√¢Õß‚√§¡–‡√Á ∫Õ“°“√¢Õß‚√§¡–‡√Áß °“√ª√–‡¡‘π«à π«à“ºŸ “ âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß‡ªì ß‡ªìπ‚√§´÷ π‚√§´÷¡‡»√â ¡‡»√â“À√◊ “À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à ®÷ß¡ÿ ß¡ÿ àßæ‘ ßæ‘®“√≥“„π‡√◊ ®“√≥“„π‡√◊ ËÕß Õß Õ“√¡≥å·≈–°“√·¥ßÕÕ°¢ÕßÕ“√¡≥å ·≈–°“√·¥ßÕÕ°¢ÕßÕ“√¡≥å ‡™àπ â√Ÿ÷÷°‡»√â °‡»√â“ ‘ ÈπÀ«— πÀ«—ß √âÕß‰Àâ Õß‰Àâ∫à∫Õ¬ Õà ¬ À√◊ÕÀßÿ ÕÀßÿ¥Àß‘ ¥Àß‘¥„®¡“°¢÷ ¥„®¡“°¢÷ Èπ ‰¡à“¡“√∂ “¡“√∂ ¡’§«“¡ÿ §«“¡ÿ¢‡æ≈‘¥‡æ≈‘π°— π°—∫‡√◊ ËÕß„¥‰¥â ¢“¥¡“∏‘ „π°“√∑”°‘®°√√¡μà“ßÊ §‘¥«°«π‰ª¡“°—∫‡√◊ ËÕß∑’ Ë∑”„Àâ ∑”„Àâ â√Ÿ÷÷°º‘¥ ‰√â§ÿ≥§à“À√◊Õ â√Ÿ ÷°·¬à ∫“ß§√— ÈßÕ“®æ∫¿“«–´÷ Õ“®æ∫¿ “«–´÷¡‡»√â“ √à«¡°—∫¿“«–«‘μ°°—ß«≈ À√◊Õ√à«¡°—∫Õ“°“√À≈ßº‘ Õ“°“√À≈ß º‘¥·≈– ª√–“∑À≈Õπ‰¥â (depression with psychotic feature) ”À√—∫ âºŸªÉ«¬¡–‡√Áß πÕ°®“°‡√◊ ËÕß®‘μ„®·≈â« ¬—ß¡’ ß¡’ªí®®—¬∑“ß™’ ¬∑“ß™’«¿“æÀ≈“¬Õ¬à ¿“æÀ≈“¬ Õ¬à“ß∑’ ËÕ“®°√–μÿ âπ„Àâ âºŸªÉªÉ«¬ ‡°‘¥¿“«–´÷¡‡»√â“ ‰¥â·°à °“√„™â¬“„π°≈ÿ à¡ cor cortico ticoste steriod riodss °“√„ °“√„™â™â¬“‡§¡’ “‡§ ¡’∫”∫—¥∫“ß™π‘¥ (vin (vincris cristine tine,, vinblastine, asparaginase, intrathecal metrotrexate, interferon, interleukin) ¿“«–·∑√°´â Õπ¢Õß Õπ¢Õß ¡–‡√Áß„π¡Õß ß„π¡Õß °“√„Àâ√—√—ß’ ß’√—√—°…“∫√‘ °…“∫√‘‡«≥¡Õß ‡«≥¡Õß À√◊Õ paraneoplastic syndrome ®÷ß§«√æ‘ ß§«√æ‘®“√≥““‡Àμÿ ®“√≥““‡Àμÿ∑ Ë’ ‡ªìπ‰ª‰¥â π‰ª‰¥â‡À≈à ‡À≈à“π’ “π’ È¥â¥«¬ «â ¬


21

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

°“√ª√–‡¡‘π¿“«–´÷ π¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“ ¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“∑’ “∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ„πºŸ π„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√ÁßÕ“®‰¡à ßÕ“®‰¡à‡∑’ ‡∑’¬∫‡∑à ¬∫‡∑à“°— “°—∫°“√«‘ ∫°“√«‘π‘π‘®©— ®©—¬ major depressive disorder μ“¡ ‡°≥±å«‘«π‘π‘ ‘®©— ®©—¬¢Õß ¬¢Õß DSM-IV ¢Õß∑“ß®‘μ‡«™·μà μ‡«™·μà°Á°¬—¬Á ß®”‡ªì ß— ®”‡ªìπμâ πμâÕß‰¥â Õß‰¥â√—√—∫°“√¥Ÿ ∫°“√¥Ÿ·≈¡“°°«à ·≈¡“°°«à“ºŸ “ âºŸ∑’∑ Ë’‰¡à¡’¡¿“«–π’ ¿’ “«–π’ È æ∫«à“°“√ “°“√ ª√–‡¡‘π¿“«–´÷ π¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“¥â “¥â«¬‡§√◊ «¬‡§√◊ ËÕß¡◊ Õß¡◊Õ·∫∫«— Õ·∫∫«—¥ Hospital Anxiety and Depression Scale ©∫—∫¿“…“‰∑¬ ∫¿“…“‰∑¬ (Thai HADS) (μ“√“ß∑’ Ë 7) ‡ªìπ‡§√◊ π‡§√◊ ËÕß¡◊ Õß¡◊Õ∑’ Õ∑’ Ë‡À¡“–¡”À√— ‡À¡“–¡”À√—∫¿“«–´÷ ∫¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“·≈–«‘ “·≈–«‘μ°°— μ°°—ß«≈„πºŸ ß«≈„πºŸ âªÉª«¬‚√§∑“ß°“¬‡æ√“– «É ¬‚√§∑“ß°“¬‡æ√“– ¡’®”π«π¢â ®”π«π¢âÕ‰¡à Õ‰¡à¡“°·≈–¡’ ¡“°·≈–¡’ sensitivity/specificity ¥’ ·≈–μ—¥À— ¥À—«¢â «¢âÕ°“√ª√–‡¡‘ Õ°“√ª√–‡¡‘π∑’ π∑’ Ë‡ªì ‡ªìπÕ“°“√∑“ß°“¬´÷ πÕ“°“√∑“ß°“¬´÷ Ëß‡°’ ß‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕß°— Õß°—∫ μ—«‚√§¡–‡√Á «‚√§¡–‡√ÁßÕÕ°‰ª ßÕÕ°‰ª

°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“¿“«–´÷ °…“¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“ §«√‡√‘ Ë¡μâ ¡μâπ‚¥¬ª√–‡¡‘ π‚¥¬ª√–‡¡‘π°“√√— π°“√√—∫√Ÿ ∫ â√Ÿμ‘ μ‘¢ÕßºŸ ¢ÕßºŸ âªÉª«¬·≈–§«“¡‡ª≈’ «É ¬·≈–§«“¡‡ª≈’ Ë¬π·ª≈ß„π™à ¬π·ª≈ß„π™à«ß«— «ß«—π ∫àÕ¬§√— Õ¬§√— Èß∑’ ß∑’ Ëæ∫«à æ∫«à“„πºŸ “„πºŸ âªÉª«¬ «É ¬ ¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë¥Ÿ¥Ÿ´÷´¡≈ß‰¡à ¡÷ ≈ß‰¡à„™à‡ªì ‡ªìπ¿“–´÷ π¿“–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“·μà “·μà‡ªì ‡ªìπ delirium (¥Ÿ¿“§ºπ«° ¿“§ºπ«° 2.4 Delirium) ¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“„πºŸ “„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß°«à ß°«à“§√÷ “§√÷ ËßÀπ÷ ßÀπ÷ Ëß‡∑’ ß‡∑’¬∫‰¥â ¬∫‰¥â°—°∫«‘ ∫— «‘π‘π‘®©— ®©—¬∑“ß®‘ ¬∑“ß®‘μ‡«™∑’ μ‡«™∑’ Ë‡√’ ‡√’¬°«à ¬°«à“ adjustment disorder ´÷ Ëß°“√¥Ÿ ß°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“‰¡à °…“‰¡à‰¥â·μ°μà ·μ°μà“ß°— “ß°—∫¿“«–Õ◊ ∫¿“«–Õ◊ ËπÊ πÊ ‡™àπ ∑ÿ°¢å °¢å„® (distress) §◊Õª√–‡¡‘ Õª√–‡¡‘πªí πªí≠À“¢ÕßºŸ ≠À“¢ÕßºŸ âªÉª«¬„πÕß§å «É ¬„πÕß§å√«¡ √«¡ „Àâ§”ª√÷ §”ª√÷°…“ °…“ ™à«¬‡À≈◊ «¬‡À≈◊Õ∑“ß®‘ Õ∑“ß®‘μ— μ—ß§¡ ß§¡ ·≈–√—°…“Õ“°“√∑“ß°“¬μà °…“Õ“°“√∑“ß°“¬μà“ßÊ “ßÊ ∑’ Ë√∫°«πºŸ √∫°«πºŸ âªÉª«¬ «É ¬ (¥Ÿ¿“§ºπ«° ¿“§ºπ«° 2.1 Distress) ∂â“ºŸ “ âºŸªÉª«¬¡’ «É ¬¡’Õ“°“√πÕπ‰¡à Õ“°“√πÕπ‰¡àÀ≈— À≈—∫‡æ√“–¡’ ∫‡æ√“–¡’§«“¡«‘ §«“¡«‘μ°°— μ°°—ß«≈ ß«≈ À√◊Õ‡¡◊ Õ‡¡◊ ËÕª√–‡¡‘ Õª√–‡¡‘π¥â π¥â«¬‡§√◊ «¬‡§√◊ ËÕß¡◊ Õß¡◊Õ Thai HADS ·≈â« ¡’ anxiety score Ÿß „Àâ¥Ÿ¥Ÿ°“√√— °“√√—°…“·∫∫¿“«–«‘ °…“·∫∫¿“«–«‘μ°°— μ°°—ß«≈√à ß«≈√à«¡¥â «¡¥â«¬ «¬ (¥Ÿ¿“§ºπ«° ¿“§ºπ«° 2.2 Anxiety) À≈—ß®“°°“√™à«¬‡À≈◊Õ∑“ß®‘μ—ß§¡¥’·≈â ·≈â« ∂â“ âºŸªÉ«¬√Ÿ â÷°´÷¡‡»√â“ ‰¡à â√Ÿ÷°¡’§«“¡ÿ¢„π°“√∑”°‘ „π° “√∑”°‘®°√√¡ °√√ ¡ √–À«à“ß«— “ß«—π Õ“®≈Õß„Àâ¬“√— ¬“√—°…“ °…“ ‡¡◊ ËÕ®–æ‘ Õ®–æ‘®“√≥“„™â ®“√≥“„™â¬“ antidepressants „πºŸ âªÉªÉ«¬¡–‡√Áß §«√§”π÷ß∂÷ ß∂÷ß‡√◊ ß‡√◊ ËÕß Õß Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å·≈–Õ— ·≈–Õ—πμ√°‘ πμ√°‘√‘√¬“√–À«à ¬‘ “√–À«à“ß¬“¥â “ß¬“¥â«¬ «¬ πÕ°®“°π’ È¬“ ¬“ antidepressants „™â‡«≈“ª√–¡“≥ ‡«≈“ª√–¡“≥ 2 —ª¥“Àå ª¥“Àå „π°“√ÕÕ°ƒ∑∏‘ Ï ∂â“ºŸ “ âºŸªÉª«¬¡’ «É ¬¡’‚Õ°“‡’¬™’ ¬™’«‘«‘μŸ μŸß °“√„™â¬“Õ“®‰¡à ¬“Õ“®‰¡à¡’¡ª√–‚¬™πå ª’ √–‚¬™πå ¬“ antidepressants ∑’ Ë·π–π”¥— ·π–π”¥—ß ·¥ß„πμ“√“ß∑’ Ë 8

°“√à ßª√÷°…“®‘ °…“®‘μ·æ∑¬å μ·æ∑¬å °“√àßª√÷ ßª√÷°…“®‘μ·æ∑¬å μ·æ∑¬åÀ√◊ À√◊Õ∑’¡ÿ¢¿“æ®‘ ¢¿“æ®‘μ¢÷ μ¢÷ Èπ°— π°—∫À≈“¬ªí ∫À≈“¬ªí®®— ®®—¬ ∂â“æ∫«à“ºŸ “ âºŸªÉª«¬¡’ «É ¬¡’ªí≠À“¡“°À√◊Õ√—°…“·≈â« ‰¡à¥’¢ È÷ πÀ√◊Õ∑’¡ âºŸ √—°…“‰¡à¡ Ë—π„®“¡“√∂à „®“¡“√ ∂àßª√÷°…“‰¥â À√◊Õ∂â“¡’ âºŸ∑ Ë’‰¥â√—∫°“√Ωñ°Õ∫√¡∑“ß Õ∫ √¡∑“ßÿÿ¢¿“æ®‘μÕ¬Ÿ Õ ¬Ÿ à„π∑’¡ ¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“¡–‡√Á °…“¡–‡√Áß®–™à ß®–™à«¬‰¥â «¬‰¥â¡“° ¡“°

§«“¡§‘¥Õ¬“°μ“¬·≈–°“√¶à ¥Õ¬“°μ“¬·≈–°“√¶à“μ— “μ—«μ“¬ «μ“¬ æ∫«à“ºŸ “ âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß¡’ ß¡’§«“¡‡’ §«“¡‡’ Ë¬ß„π°“√¶à ¬ß„π°“√¶à“μ— “μ—«μ“¬Ÿ «μ“¬Ÿß°«à ß°«à“ª√–™“°√ª°μ‘ “ª√–™“°√ª°μ‘ 2 ‡∑à“ §«“¡∑√¡“π®“°Õ“°“√ª«¥ ·≈–Õ“°“√Õ◊ ËπÊ ∑’ Ë√—√—°…“‰¥â °…“‰¥â‰¡à¥’¥’‡ªìπªí πªí®®— ®®—¬∑’ Ë”§— ”§—≠∑’ ≠∑’ Ëÿÿ¥ ªí®®— ®®—¬‡’ Ë¬ßÕ◊ ¬ßÕ◊ ËπÊ πÊ ‰¥â·°à Õ¬Ÿ à„π√–¬–∑’ ËªÉªÉ«¬Àπ—° °“√¡’ ¿“«–´÷¡‡»√â ¡‡»√â“ §«“¡‘ ÈπÀ«— πÀ«—ß ¿“«–—∫π ∫π ¡’°“√π— °“√π—∫πÿ ∫πÿπ∑“ß— π∑“ß—ß§¡πâ ß§¡πâÕ¬ Õ¬ ª√–«—μ∑’∑‘ Ëπ— ’ π—∫πÿπ§«“¡‡’ π§«“¡‡’ Ë¬ß ¬ß ‰¥â·°à ª√–«—μ‘μ‘°“√¶à °“√¶à“μ—«μ“¬°à «μ“¬°àÕπÀπâ ÕπÀπâ“π’ “π’ È ª√–«—μ°“√Ÿ °‘ “√Ÿ≠‡’ ≠‡’¬„π™à ¬„π™à«ß‡«≈“ «ß‡«≈“ „°≈â‡§’¬ß ª√–«—μ‘μ‘°“√„™â“√‡æμ‘¥ ª√–«—μ‘μ‘§«“¡‡®Á∫ªÉ«¬‚√§∑“ß®‘μ‡«™Õ◊ Ë ‡«™Õ◊ ËπÊ ·≈–ª√–«—μ‘°“√¶à“μ—«μ“¬„π «μ“¬„π §√Õ∫§√—« 22


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß ·∫∫Õ∫∂“¡ Hospital Anxiety and Depression Scale ©∫—∫¿“…“‰∑¬ ∫¿“…“‰∑¬ (Thai HADS) Õ“√¡≥å§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â÷÷°‡ªì °‡ªìπà πà«π”§— «π”§—≠à ≠à«πÀπ÷ «πÀπ÷ Ëß¢Õß°“√‡®Á ß¢Õß°“√‡®Á∫ªÉ ∫ªÉ«¬ «¬ ∂â“ºŸ “ âºŸ¥Ÿ¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“ºŸ °…“ºŸ âªÉªÉ«¬‡¢â «¬‡¢â“„®¿“æÕ“√¡≥å “„®¿“æÕ“√¡≥å§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â÷÷‡À≈à ‡À≈à“π’ “π’ È¢Õß ¢Õß ∑à“π “π °Á®–“¡“√∂„Àâ ®–“¡“√∂„Àâ°“√™à °“√™à«¬‡À≈◊ «¬‡À≈◊Õ ·≈–¥Ÿ·≈∑à ·≈∑à“π‰¥â “π‰¥â¥’¥’¬‘¬ Ë‘ß¢÷ ß¢÷ Èπ·∫∫Õ∫∂“¡™ÿ π·∫∫Õ∫∂“¡™ÿ¥π’ ¥π’ È¡’¡’®ÿ®ÿ¥¡ÿ ¥¡ÿ àßÀ¡“¬∑’ ßÀ¡“¬∑’ Ë®–™à ®–™à«¬„Àâ «¬„Àâ âºŸºŸ¥Ÿ¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“∑à °…“∑à“π “π ‡¢â“„®Õ“√¡≥å “„®Õ“√¡≥å§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â÷÷°¢Õß∑à °¢Õß∑à“π„π¢≥–‡®Á “π„π¢≥–‡®Á∫ªÉ ∫ªÉ«¬‰¥â «¬‰¥â¥’¥’¢÷¢ È÷π°√ÿ π°√ÿ≥“Õà ≥“Õà“π¢â “π¢âÕ§«“¡·μà Õ§«“¡·μà≈–¢â ≈–¢âÕ ·≈–∑”‡§√◊ ËÕßÀ¡“¬∂Ÿ ÕßÀ¡“¬∂Ÿ° „π™àÕß Õß «ß 1 —ª¥“Àå ª¥“Àå∑’∑ Ëºàº’ “π¡“¡“°∑’ à“π¡“¡“°∑’ Ëÿÿ¥ ·≈–°√ÿ ≥“μÕ∫∑ÿ°¢â °¢âÕ §”μÕ∫∑’ Ë„°≈â °≈ ‡§’ ‡â §’¬ß°— ¬ß°—∫§«“¡√Ÿ ∫§«“¡√Ÿ â÷÷°¢Õß∑à °¢Õß∑à“π “π „π™à«ß ·≈–°√ÿ≥“μÕ∫∑ÿ 1. ©—π√Ÿ π â√Ÿ÷°μ÷ °÷ μ÷ß‡§√’ ß‡§√’¬¥ ¬¥ 2. ©—π√Ÿ π â√Ÿ÷°‡æ≈‘ ÷°‡æ≈‘¥‡æ≈‘ ¥‡æ≈‘π„®°— π„®°—∫ 3. ©—π¡’ π¡’§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â÷°°≈— ÷°°≈—«§≈â «§≈â“¬°— “¬°—∫«à ∫«à“°”≈— “°”≈—ß ‘ Ëßμà ßμà“ßÊ “ßÊ ∑’ Ë©—©π‡§¬™Õ∫‰¥â π— ‡§¬™Õ∫‰¥â ®–¡’‡√◊ ‡√◊ ËÕß‰¡à Õß‰¡à¥’¥’‡°‘ ‡°‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ ‡ªìπà πà«π„À≠à «π„À≠à ‡À¡◊Õπ‡¥‘ Õπ‡¥‘¡ ¡’·≈–§à ·≈–§àÕπ¢â Õπ¢â“ß√ÿ “ß√ÿπ·√ß¥â π·√ß¥â«¬ «¬ ∫àÕ¬§√— Õ¬§√— Èß ‰¡à¡“°‡∑à ¡“°‡∑à“·μà “·μà°à°Õπ Õà π ¡’·μà ·μà ‰¡à¡“°π— ¡“°π—° ‡ªìπ∫“ß§√— π∫“ß§√— Èß ¡’‡æ’ ‡æ’¬ß‡≈Á ¬ß‡≈Á°πâ °πâÕ¬ Õ¬ ¡’‡æ’ ‡æ’¬ß‡≈Á ¬ß‡≈Á°πâ °πâÕ¬·≈–‰¡à Õ¬·≈–‰¡à∑”„Àâ ∑”„Àâ°—°—ß«≈„® ß«≈„® ‰¡à‡ªì ‡ªìπ‡≈¬ π‡≈¬ ‡°◊Õ∫‰¡à Õ∫‰¡à¡’¡‡≈¬ ‡’ ≈¬ ‰¡à¡’¡‡≈¬ ‡’ ≈¬ 4. ©—π“¡“√∂À— π“¡“√∂À—«‡√“–·≈– «‡√“–·≈– 5. ©—π¡’ π¡’§«“¡§‘ §«“¡§‘¥«‘ ¥«‘μ°°— μ°°—ß«≈ ß«≈ 6. ©—π√Ÿ π â√Ÿ÷°·®à ÷°·®à¡„‡∫‘ ¡„‡∫‘°∫“π °∫“π ¡’Õ“√¡≥å Õ“√¡≥å¢—¢—π„π‡√◊ π„π‡√◊ ËÕßμà Õßμà“ßÊ “ßÊ ‰¥â ‡À¡◊Õπ‡¥‘ Õπ‡¥‘¡ ‡ªìπà πà«π„À≠à «π„À≠à ‰¡à¡’¡‡≈¬ ‡’ ≈¬ ‰¡à¡“°π— ¡“°π—° ∫àÕ¬§√— Õ¬§√— Èß ‰¡à∫à∫Õ¬π— Õà ¬π—° ¡’πâπâÕ¬ Õ¬ ‡ªìπ∫“ß§√— π∫“ß§√— Èß·μà ß·μà ‰¡à∫à∫Õ¬ Õà ¬ ‡ªìπ∫“ß§√— π∫“ß§√— Èß ‰¡à¡’¡‡≈¬ ‡’ ≈¬ π“πÊ §√— Èß ‡ªìπà πà«π„À≠à «π„À≠à 7. ©—π“¡“√∂∑”μ— π“¡“√∂∑”μ—«μ“¡∫“¬ «μ“¡∫“¬ 8. ©—π√Ÿ π â√Ÿ÷°«à ÷°«à“μ— “μ—«‡Õß§‘ «‡Õß§‘¥Õ–‰√∑” ¥Õ–‰√∑” 9. ©—π√Ÿ π â√Ÿ÷°‰¡à ÷°‰¡à∫“¬„®®π∑”„Àâ ∫“¬„®®π∑”„Àâªíª òπªÉ πí ªÉ«π «π ·≈–√Ÿ â÷°ºà ÷°ºàÕπ§≈“¬ Õπ§≈“¬ Õ–‰√‡™◊ ËÕß™â Õß™â“≈ß°«à “≈ß°«à“‡¥‘ “‡¥‘¡ „π∑âÕß Õß ‰¥â¥’¥’¡“° ¡“° ‡°◊Õ∫μ≈Õ¥‡«≈“ Õ∫μ≈Õ¥‡«≈“ ‰¡à‡ªì ‡ªìπ‡≈¬ π‡≈¬ ‰¥â‚¥¬∑— Ë«‰ª «‰ª ∫àÕ¬¡“° Õ¬¡“° ‡ªìπ∫“ß§√— π∫“ß§√— Èß ‰¡à∫à∫Õ¬π— Õà ¬π—° ‡ªìπ∫“ß§√— π∫“ß§√— Èß §àÕπ¢â Õπ¢â“ß∫à “ß∫àÕ¬ Õ¬ ‰¡à ‰¥â‡≈¬ ‡≈¬ ‰¡à‡ªì ‡ªìπ‡≈¬ π‡≈¬ ∫àÕ¬¡“° Õ¬¡“° 10. ©—πª≈à πª≈àÕ¬‡π◊ Õ¬‡π◊ ÈÕª≈à Õª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—« 11. ©—π√Ÿ π â√Ÿ÷°°√–— ÷°°√–—∫°√–à ∫°√–à“¬ “¬ 12. ©—π¡Õß‘ π¡Õß‘ Ëßμà ßμà“ßÊ “ßÊ „πÕπ“§μ¥â«¬§«“¡ «¬§«“¡ ‰¡àπ„®μπ‡Õß π„®μπ‡Õß ‡À¡◊Õπ°— Õπ°—∫®–Õ¬Ÿ ∫®–Õ¬Ÿ àπ‘π ËßÊ‰¡à ß‘ Ê‰¡à ‰¥â ‡∫‘°∫“π„® °∫“π„® „™à ‡ªìπ¡“°∑’ π¡“°∑’‡¥’ ‡¥’¬« ¬« ¡“°‡∑à“∑’ “∑’ Ë‡§¬‡ªì ‡§¬‡ªìπ ‰¡à§à§Õ¬„à Õà ¬„à„®‡∑à“∑’ “∑’ Ë§«√ §«√ §àÕπ¢â Õπ¢â“ß¡“° “ß¡“° §àÕπ¢â Õπ¢â“ßπâ “ßπâÕ¬°«à Õ¬°«à“∑’ “∑’ Ë‡§¬‡ªì ‡§¬‡ªìπ „à„®πâÕ¬°«à Õ¬°«à“·μà “·μà°à°àÕπ Õπ ‰¡à¡“°π— ¡“°π—° πâÕ¬°«à Õ¬°«à“∑’ “∑’ Ë‡§¬‡ªì ‡§¬‡ªìπ ¬—ß„à ß„à„®μπ‡Õß‡À¡◊Õπ‡¥‘ Õπ‡¥‘¡ ‰¡à‡ªì ‡ªìπ‡≈¬ π‡≈¬ ‡°◊Õ∫®–‰¡à Õ∫®–‰¡à¡’¡‡≈¬ ‡’ ≈¬ 13. ©—π√Ÿ π â√Ÿ÷°º«“À√◊ °÷ º«“À√◊Õμ°„®¢÷ Õμ°„®¢÷ Èπ¡“ π¡“ 14. ©—π√Ÿ π â√Ÿ÷°‡æ≈‘ ÷°‡æ≈‘¥‡æ≈‘ ¥‡æ≈‘π‰ª°— π‰ª°—∫°“√ ∫°“√ Õà“πÀπ— “πÀπ—ß◊ ß◊Õøí Õøíß«‘ ß«‘∑¬ÿ ∑¬ÿÀ√◊ À√◊Õ¥Ÿ Õ¥Ÿ ‚∑√∑—»πå »πåÀ√◊ À√◊Õ Õ¬à“ß°√–∑— “ß°√–∑—πÀ— πÀ—π °‘®°√√¡Õ◊ ®°√√¡Õ◊ ËπÊ∑’ πÊ∑’ Ë‡§¬‡æ≈‘ ‡§¬‡æ≈‘¥‡æ≈‘ ¥‡æ≈‘π‰¥â π‰¥â ∫àÕ¬¡“° Õ¬¡“° ‡ªìπà πà«π„À≠à «π„À≠à §àÕπ¢â Õπ¢â“ß∫à “ß∫àÕ¬ Õ¬ ‡ªìπ∫“ß§√— π∫“ß§√— Èß ‰¡à∫à∫Õ¬π— Õà ¬π—° ‰¡à∫à∫Õ¬π— Õà ¬π—° ‰¡à¡’¡‡≈¬ ‡’ ≈¬ πâÕ¬¡“° Õ¬¡“°

μ“√“ß∑’ Ë 7

°“√§‘¥§–·ππ ¥§–·ππ¢âÕ 1, 3, 5,

6, 8, 10, 11, 13 „Àâ §–·ππ·∫∫ 3 2 1 0 μ“¡≈”¥—∫ ¢âÕ 2, 4, 7, 9, 12, 14 „Àâ §–·ππ·∫∫ §–·ππ·∫∫ 0 1 2 3 μ“¡≈”¥—∫ Õ“°“√«‘μ°°— μ°°—ß«≈§‘ ß«≈§‘¥§–·ππ¢â ¥§–·ππ¢âÕ§’ Õ§’ Ë∑—∑ ÈßÀ¡¥ —ßÀ¡¥ (1, 3, 5, 7, 9, 11, 13) √«¡°—π √«¡°— π Õ“°“√´÷¡‡»√â ¡‡»√â“§‘ “§‘¥§–·ππ¢â ¥§–·ππ¢âÕ§Ÿ Õ§Ÿ à∑—∑ ÈßÀ¡¥ ß— À¡¥ (2, 4, 6, 8, 10, 12, 14) √«¡°—π √«¡°— π „πÕ“°“√·μà≈–¥â ≈–¥â“π„™â “π„™â®ÿ®¥μ— ¥ÿ μ—¥§–·ππ∑’ ¥§–·ππ∑’ Ë > 11


23

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬ μ“√“ß∑’ Ë 8 Antidepressan Antidepressants ts ∑’ Ë·π–π”„π°“√√— ·π–π”„π°“√√—°…“´÷ °…“´÷¡‡»√â ¡‡»√â“ Anti¢π“¥¬“ Õ“°“√‰¡àæ÷æ ßª√–ß§å ÷ / depressants ¢Õ§«√√–«— Õâ §«√√–«— ß Amitriptyline, ¢π“¥Ÿß 10 1000-15 1500 ¡° ¡°.. ¡’ƒ∑∏‘ ƒ∑∏‘ Ï anticholinergic ‡™àπ nortr no rtrip ipty tyliline n e °àÕππÕπ ª“°§Õ·Àâß ªí“«–‰¡à “«–‰¡àÕÕ° πÕ°®“°π’ È¬—¬ßÕ“®∑”„Àâ ß— Õ“®∑”„Àâ‡°‘ ‡°‘¥§«“ ¥ §«“¡¡ ¥—πμË πμË ”¢≥–≈ÿ°¢÷ °¢÷ Èπ¬◊ π¬◊π (p (pos osttur uraal hypotension) Õ—πμ√“¬Ÿ πμ√“¬Ÿß∂â ß∂â“ √—∫ª√–∑“π®”π«π¡“° ∫ª√–∑“π®”π«π¡“° Fluo Fl uoxe xetitine ne 20-4 20 -400 ¡° ¡°.. «—π≈– Õ“°“√‰¡àæ÷æ÷ßª√–ß§å ßª√–ß§å ‡™àπ 1 §√— ÈßμÕπ‡™â ßμÕπ‡™â“ §«√ §≈ Ëπ‰â π◊ ‰âÕ“‡®’ Õ“‡®’¬π ¬π §«√√–¡—¥√–«— ¥√–«—ß ‡√‘ Ë¡∑’ ¡∑’ Ë 10 ¡°. ‡æ◊ ËÕ≈¥ ‡¡ ËÕ„™â Õ◊ „™â√à√«¡°— «à ¡°—∫¬“Õ◊ ∫¬“Õ◊ Ëπ‡æ√“– π‡æ√“– Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√– ß÷ ª√–ß§ ß§åå flfluo uoxe xetitine ne “ “¡“ ¡“√∂ √∂¬—¬—∫¬— ∫¬— Èß ‡Õπ‰´¡å CYP2D6 ®÷ß¡’ ß¡’ Õ—πμ√°‘ πμ√°‘√‘√¬“°— ¬‘ “°—∫¬“À≈“¬™π‘ ∫¬“À≈“¬™π‘¥ Sertrtra Se raliline ne 25-5 25 -500 ¡°. «—π≈– 1 ‡À¡◊Õπ fluoxetine §√— ÈßμÕπ‡™â ßμÕπ‡™â“∂â “∂â“√Ÿ “ â√Ÿ÷÷° ßà«ß¡“°“¡“√∂¬â «ß¡“°“¡“√∂¬â“¬¡“ ‡ªìπ¡◊ π¡◊ ÈÕ°à Õ°àÕππÕπ Escita Esc italop lopram ram 5-1 5-100 ¡°. «—π≈– π≈– 1 §√— Èß ‡À¡◊Õπ fluoxetine μÕπ‡™â“ ∂â“√Ÿ “ â√Ÿ÷÷°ßà °ßà«ß¡“° “¡“√∂¬â“¬¡“‡ªì “¬¡“‡ªìπ ¡◊ ÈÕ°à Õ°àÕππÕπ Mirta Mi rtaza zapi pine ne 15 15-3 -300 ¡° ¡°.. °àÕππÕπ ¬“π È’¡’¡ƒ∑∏‘ ƒ’ ∑∏‘ Ïßàßà«ß¡“°

¢âÕ¥’ Õ¥’ ™à«¬‰¥â «¬‰¥â¥’¥‡√◊ ‡’ √◊ ËÕßÕ“°“√πÕπ ÕßÕ“°“√πÕπ «μ°°— μ‘ °°—ß«≈·≈–‡∫◊ ß«≈·≈–‡∫◊ ËÕÕ“À“√ ÕÕ“À“√ ·≈– ¢π““¥μ ¢π ¥μË ”Ë 10-50 ¡°. ‰¡à¡’¡º≈„π º’ ≈„π °“√√ °“ √√——°…“´÷ °…“´÷¡‡»√â ¡‡»√â“ ·μà¡’¡º≈√— º’ ≈√—°…“ °…“ neuropathic pain Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§åπâπÕ¬°«à Õâ ¬°«à“ ¬“„π°≈ àÿ¡ TCAs

Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§åπâπÕ¬°«à Õâ ¬°«à“¬“ “¬“ „π°≈ à¡ÿ TCAs Õ—πμ√°‘ πμ√°‘√‘√¬“°— ¬‘ “°—∫¬“Õ◊ ∫¬“Õ◊ Ëππâ ππâÕ¬°«à Õ¬°«à“ fluoxetine Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§åπâπÕ¬°«à Õâ ¬°«à“¬“ “¬“ „π°≈ àÿ¡ TCAs Õ—πμ√°‘ πμ√°‘√‘√¬“°— ¬‘ “°—∫¬“Õ◊ ∫¬“Õ◊ Ëππâ ππâÕ¬°«à Õ¬°«à“ fluoxetine ™à«¬„Àâ «¬„ÀâπÕπÀ≈— πÕπÀ≈—∫ ·≈–‡æ‘ Ë¡§«“¡ ¡§«“¡ Õ¬“°Õ“À“√ “¡“√∂¬—∫¬— ∫¬— Èß‡Õπ‰´¡å ß‡Õπ‰´¡å CYP YP2D 2D66 ‡ ‡√‘√‘¡º≈°“√√— ¡º≈°“√√—°…“ °…“ neuropathic ®÷ß¡’ ß¡’Õ—Õπμ√°‘ π— μ√°‘√‘√¬“°— ¬‘ “°—∫¬“À≈“¬™π‘ ∫¬“À≈“¬™π‘¥ pain ¡’Õ“°“√‰¡à Õ“°“√‰¡àæ÷æ÷ßª√–ß§å ßª√–ß§å πâÕ¬°«à Õ¬°«à“ TCAs Õ“®∑”„ÀâÕ¬“°Õ“À“√πâ Õ¬“°Õ“À“√πâÕ¬≈ß ‡À¡“–”À√∫ºŸ ∫— âºŸªÉªÉ«¬∑’ «¬∑’ Ëßàß«ß´÷ «à ß´÷¡®“° ¡®“° opioids À√◊Õ¡’ Õ¡’Õ“°“√Õà Õ“°“√ÕàÕπ‡æ≈’ Õπ‡æ≈’¬ ®“°‚√§¡–‡√Áß ¬“π’ È ‰¡à ‰¡à„™à antidepressants ‚¥¬μ√ß·μà ‚¥¬μ√ß ·μà®–‡ÀÁ ®–‡ÀÁπº≈«à πº≈«à“¬“π’ “¬“π’ È∑”„Àâ ∑”„Àâ âºŸªÉªÉ«¬¥Ÿ «¬¥Ÿ¥™◊ ¥™◊ Ëπ·≈–μ◊ π·≈–μ◊ Ëπμ— πμ—«¢÷ «¢÷ Èπ‡√Á π‡√Á« °«à“¬“„π°≈ÿ “¬“„π°≈ÿ à¡Õ◊ ¡Õ◊ Ëπ À√◊Õ„™â Õ„™â‡√‘ ‡√‘¡ ƒ∑∏‘ Ï¢Õß ¢Õß antidepressa antidepressants nts

Dulo Du loxe xetitine ne

30-6 30 -600 ¡° ¡°.. μÕ μÕπ‡ π‡™â™â“

Methylylph Meth pheenidate

5-10 ¡° 5-10 ¡°.. μÕ μÕπ‡ π‡™â™â“ ·≈–°≈“ß«—π

24


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

∑’ Ë®√‘ß·≈â ß·≈â«§«“¡§‘¥Õ¬“°μ“¬æ∫‰¥â ¥Õ¬“°μ“¬æ∫‰¥â∫à∫Õ¬„πºŸ Õà ¬„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß‡æ√“–¡’ ß‡æ√“–¡’§«“¡À¡“¬∑“ß®‘ §«“¡À¡“¬∑“ß®‘μ„®«à μ„®«à“‡ªì “‡ªìπ∑“ßÕÕ°¢Õß π∑“ßÕÕ°¢Õß §«“¡∑ÿ°¢å∑√¡“πÀ√◊ÕÀ¡“¬∂÷ß âºŸªÉ«¬¬—ß“¡“√∂§«∫§ÿ “¡“√∂§«∫ §ÿ¡™’«‘μμπ‡Õß‰¥â μπ‡Õß‰ ¥â âºŸªÉ«¬Õ“®·¥ßÕÕ°¥â ¬Õ“®· ¥ßÕÕ°¥â«¬°“√¢Õ ¬ °“√¢Õ√â√âÕß ·æ∑¬å„Àâ∑” ∑” euthanasia À√◊ÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬Õ“®∑”°“√¶à «É ¬Õ“®∑”°“√¶à“μ— “μ—«μ“¬¥â «μ“¬¥â«¬°“√„™â «¬°“√„™â¬“‡°‘ ¬“‡°‘π¢π“¥ π¢π“¥ ‡™àπ ¬“·°âª«¥À√◊ ª«¥À√◊Õ¬“πÕπ Õ¬“πÕπ À≈—∫∑’ ∫∑’ Ë‰¥â√—√—∫®“°·æ∑¬å ∫®“°·æ∑¬å „π√“¬∑’ Ë§‘§‘¥«à ¥«à“‡’ “‡’ Ë¬ß®÷ ¬ß®÷ßμâ ßμâÕß∑”°“√§«∫§ÿ Õß∑”°“√§«∫§ÿ¡ ‰¡à§«√„Àâ §«√„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬‡°Á «É ¬‡°Á∫¬“‰«â ∫¬“‰«â‡Õß∑— ‡Õß∑— ÈßÀ¡¥ ßÀ¡¥ °“√∂“¡∂÷ß§«“¡§‘¥·≈–«‘∏’°“√∑’ Ë “√∑’ ËÕ¬“°¶à“μ—«μ“¬·≈–„Àâ âºŸ ªÉ«¬‰¥âæŸ¥§ÿ¬∂÷ß§«“¡√Ÿ â÷°·≈–‡√◊ ËÕß∑’ Ë∑ÿ°¢å„® ¡—°„Àâ °„Àâº≈¥’ º≈¥’°«à °«à“°“√‡≈’ “°“√‡≈’ Ë¬ß‰¡à ¬ß‰¡à◊ Ë◊Õ“√À√◊ Õ“√À√◊Õ„Àâ Õ„Àâ¢â¢Õ¡Ÿ Õâ ¡Ÿ≈„¥Ê ≈„¥Ê ‡æ√“–ºŸ âªÉª«¬‰¥â «É ¬‰¥â√–∫“¬·≈–¡’ √–∫“¬·≈–¡’§π‡ÀÁ §π‡ÀÁπÕ°‡ÀÁ πÕ°‡ÀÁπ„® π„® ·≈–ºŸ â√—√—°…“ §«√∑”°“√ª√–‡¡‘π¿“æ∑“ß®‘ π¿“æ∑“ß®‘μ ª√–‡¡‘π§«“¡∑ÿ π§«“¡∑ÿ°¢å °¢å∑√¡“π®“°Õ“°“√∑“ß°“¬ ∑√¡“π®“°Õ“°“√∑“ß°“¬ ‡™àπ Õ“°“√ª«¥¥â«¬ «¬ À“°∑” °“√√—°…“Õ“°“√∑“ß°“¬‰¥â °…“Õ“°“√∑“ß°“¬‰¥â¥’¥·≈–„Àâ ·’ ≈–„Àâ°“√◊ °“√◊ ËÕ“√μà Õ“√μà“ßÊ “ßÊ ‡μÁ¡∑’ ¡∑’ Ë·≈â ·≈â« âºŸªÉª«¬¬— «É ¬¬—ß¡’ ß¡’§«“¡§‘ §«“¡§‘¥Õ¬“°¶à ¥Õ¬“°¶à“μ— “μ—«μ“¬Õ¬à «μ“¬Õ¬à“ß™— “ß™—¥‡®π ¥‡®π §«√àßª√÷ ßª√÷°…“®‘ °…“®‘μ·æ∑¬å μ·æ∑¬åÀ√◊ À√◊Õ∑’ Õ∑’¡ÿ ¡ÿ¢¿“æ®‘ ¢¿“æ®‘μ √«¡∑— Èß®— ß®—¥°“√≈¥§«“¡‡’ ¥°“√≈¥§«“¡‡’ Ë¬ß ¬ß ‡™àπ ‡ΩÑ“√–«— “√–«—ß„°≈â ß„°≈â™‘™‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ ‡°Á∫¢â ∫¢â“«¢Õß “«¢Õß ∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬Õ“®π”‰ª‡ªì «É ¬Õ“®π”‰ª‡ªìπÕÿ πÕÿª°√≥å ª°√≥å¶à¶“μ— “à μ—«μ“¬ «μ“¬ ¬â“¬μ”·Àπà “¬μ”·Àπàß¢Õß‡μ’ ß¢Õß‡μ’¬ßºŸ ¬ßºŸ âªÉª«¬„Àâ «É ¬„ÀâÕ¬Ÿ Õ¬Ÿ à„π®ÿ¥∑’ ¥∑’ Ë¥Ÿ¥Ÿ·≈‰¥â ·≈‰¥âª≈Õ¥¿— ª≈Õ¥¿—¬¢÷ ¬¢÷ Èπ

2.4 Delirium ¿“«–—∫π ∫π (delirium) ‡ªìπ¿“«–∑’ π¿“«–∑’ Ë°“√∑”ß“π¢Õß¡Õß‡’ °“√∑”ß“π¢Õß¡Õß‡’¬‰ª‚¥¬·¥ßÕÕ°‡ªì ¬‰ª‚¥¬·¥ßÕÕ°‡ªìπ§«“¡º‘ π§«“¡º‘¥ª°μ‘ ¥ª°μ‘À≈“¬·∫∫ À≈“¬·∫∫ ‡™àπ «ß®√°“√πÕπ°“√μ◊ Ëπ °“√√—∫√Ÿ ∫ â√Ÿμ‘ μ‘ ¡“∏‘®¥®à ®¥®àÕ°— Õ°—∫‘ ∫‘ Ëß‡√â ß‡√â“ √Ÿ ª·∫∫§«“¡§‘ ª·∫∫§«“¡§‘¥ °“√√—∫√Ÿ ∫ â√Ÿμ“¡®√‘ μ“¡®√‘ß §«“¡∑√ß®” Õ“√¡≥å ·≈–æƒμ‘°√√¡ °√√¡ ‚¥¬Õ“°“√∑’ Ë¡—¡°μ√«®æ∫‰¥â °— μ√«®æ∫‰¥â™—™—¥‡®π§◊ ¥‡®π§◊Õ §«“¡—∫π„π‡√◊ ∫π„π‡√◊ ËÕß«— Õß«—π‡«≈“∂“π∑’ π‡«≈“∂“π∑’ Ë·≈–μ— ·≈–μ—«∫ÿ «∫ÿ§§≈ §§≈ (disorientation) ·≈–¡’§«“¡·ª√ª√«π¢Õß°“√√— §«“¡·ª√ª√«π¢Õß°“√√—∫√Ÿ ∫ â√Ÿ„π√–À«à“ß«— “ß«—π (fluctuation of consciousness) ‡™àπ Õ“°“√‡ªìπ¡“°μÕπ°≈“ß§◊ π¡“°μÕπ°≈“ß§◊π·μà π·μàμÕπ‡™â μÕπ‡™â“ª°μ‘ ¿“«–π’ Èæ∫‰¥â æ∫‰¥âª√–¡“≥√âÕ¬≈– Õ¬≈– 15-20 ¢ÕßºŸ âªÉªÉ«¬¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë√°…“ °— …“ μ—«„π‚√ßæ¬“∫“≈ «„π‚√ßæ¬“∫“≈ ·≈–æ∫‰¥âŸŸß¢÷ ß¢÷ Èπ‡√◊ π‡√◊ ËÕ¬Ê Õ¬Ê ®π∂÷ß√â ß√âÕ¬≈– Õ¬≈– 85 „πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß√–¬–ÿ ß√–¬–ÿ¥∑â ¥∑â“¬ “¬ “‡Àμÿ∑ Ë’¡Õß∑”ß“π‡’¬‰ªπ— ¬‰ªπ— Èπ‡°‘ π‡°‘¥‰¥â®“°ªí≠À“¿“¬„π√–∫∫ª√–“∑à ≠À“¿“¬„π√–∫∫ª√–“∑à«π°≈“ß‚¥¬μ√ß ‡™àπ ¡’‡´≈≈å ‡´≈≈å ¡–‡√Áß·∑√°´÷ ß·∑√°´÷¡ ‰¥â√—√∫°“√©“¬√— ∫— °“√©“¬√—ß’ ß’‚√§À≈Õ¥‡≈◊Õ¥¡Õß Õ¥¡Õß À√◊Õ®“°ªí Õ®“°ªí®®— ®®—¬πÕ°√–∫∫ª√–“∑à ¬πÕ°√–∫∫ª√–“∑à«π°≈“ß∑’ «π°≈“ß∑’ Ë‰ª√∫°«π °“√∑”ß“π¢Õß√–∫∫à«π°≈“ß «π°≈“ß ‡™àπ ¬“∑’ Ë„™â√—√—°…“‚¥¬‡©æ“–¬“·°â °…“‚¥¬‡©æ“–¬“·°âª«¥ªí ª«¥ªí≠À“¢Õß√–∫∫Õ◊ ≠À“¢Õß√–∫∫Õ◊ ËπÊ πÊ ¢Õß√à“ß°“¬ “ß°“¬ °“√ μ‘¥‡™◊ ¥‡™◊ ÈÕ À√◊Õ¿“«–¡Õß‡◊ Õ¿“«–¡Õß‡◊ ËÕ¡∑’ Õ¡∑’ Ë¡’¡Õ¬Ÿ Õ’ ¬Ÿ à°à°Õπ Õà π “‡Àμÿ∑’∑ Ëæ∫∫à æ’ ∫∫àÕ¬ Õ¬ ‰¥â·°à ·°à ë Hypercalcemia ë Drug-related causes ë Hypoglycemia - Opioids ë Hyponatremia - Corticosteroids and withdrawal ë Renal failure - Alcohol and withdrawal ë Liver failure - Benzodiazepines and withdrawal ë Cereb Cerebra rall tu tumo mor,r, pr prim imar aryy or se seco cond ndar aryy - An Antitide depr pres essa sant ntss ë Cer Cereb ebro rovvas ascu cula larr diseas s easee or trtran ansisient e nt - ¬“ ¬“Õ◊Õ◊ ËπÊ πÊ ‡™àπ digoxin, lithium À√◊Õ¬“Õ◊ Õ¬“Õ◊ ËπÊ πÊ ischemic attack (TIA) ∑ ËÕ“®¡’ Õ’ “®¡’º≈μà º≈μàÕ¡Õß Õ¡Õß ë Infection ë Hypoxia


25

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

°“√ª√–‡¡‘π¿“«–— π¿“«–—∫π ∫π 1. ª√–«—μ‘μ â‘ºŸºªÉªŸ «¬°à «É ¬°àÕπÀπâ ÕπÀπâ“®–¡’ “®–¡’Õ“°“√— Õ“°“√—∫π ∫π (baseline/pre-morbid cognitive impairment) ª√–«—μ‘μ‘ sensory impairment ·≈–°“√√—°…“∑’ °…“∑’ Ë‡°’ ‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕß Õß ‡™àπ ·«àπμ“À√◊ πμ“À√◊Õ‡§√◊ Õ‡§√◊ ËÕß™à Õß™à«¬øí «¬øíß 2. ¬“À√◊Õ°“√√— Õ°“√√—°…“∑’ °…“∑’ Ë‰¥â√—√∫Õ¬Ÿ ∫— Õ¬Ÿ à ¡’§«“¡— §«“¡—¡æ— ¡æ—π∏å π∏å°—°∫‡«≈“¢ÕßÕ“°“√Õ¬à ∫— ‡«≈“¢ÕßÕ“°“√Õ¬à“ß‰√ “ß‰√ 3. Õ“°“√μà“ßÊ “ßÊ ‡™àπ Õ“°“√ª«¥ Õ“°“√‡Àπ◊ ËÕ¬ Õ¬ Õ“°“√‰¢â À√◊Õ¢“¥πÈ Õ¢“¥πÈ ” 4. °“√μ√«®∑“ßÀâÕßªØ‘ ÕßªØ‘∫—∫μ‘μ— °“√æ◊ °‘ “√æ◊ Èπ∞“π„π¿“«–∑’ π∞“π„π¿“«–∑’ Ëß— ß—¬

°“√ª√–‡¡‘πÕ“°“√¥â πÕ“°“√¥â“πμà “πμà“ßÊ “ßÊ ë Orientation: âºŸªÉ«¬—∫π‡√◊ ËÕß‡«≈“ ß‡«≈ “ (‡™â“ ∫à“¬ ‡¬Áπ °≈“ß«—π °≈“ß§◊π) ∂“π∑’ ∂“π∑’ Ë Ë ·≈–∫ÿ§§≈ ®”∫ÿ§§≈º‘ §§≈º‘¥ ë Psych Psychomoto omotorr activity: activity: Õ“®–‡ª Õ“®–‡ªìπ‰¥â πì ‰¥â∑—∑ Èß— ¥Ÿ°√–«π°√–«“¬ °√–«π°√–«“¬ (hyperactive) À√◊Õ¥Ÿ Õ¥Ÿ´÷´¡÷ (hypoactive) À√◊Õ≈— Õ≈—∫‡ª≈’ ∫‡ª≈’ Ë¬πÕ“°“√‰ª¡“„π√–À«à ¬πÕ“°“√‰ª¡“„π√–À«à“ß«— “ß«—π (fluctuation) ë Attention: âºŸªÉª«¬¥Ÿ «É ¬¥Ÿ«Õ°·«° «Õ°·«° À—π¡Õß‰ª¡“ π¡Õß‰ª¡“ ‰¡à“¡“√∂®¥®à “¡“√∂®¥®àÕ°— Õ°—∫°“√π∑π“‰¥â ∫°“√π∑π“‰¥â ‰¡àμ‘μ¥μ“¡‡√◊ ¥‘ μ“¡‡√◊ ËÕß√“«„π Õß√“«„π °“√π∑π“ Õ“√¡≥å¢÷¢ ÈπÊ π÷ Ê ≈ßÊ ¥Ÿ·ª√ª√«π ·ª√ª√«π ‡ª≈’ Ë¬π·ª≈ß‡√Á ¬π·ª≈ß‡√Á«¡“°°«à «¡“°°«à“ª°μ‘ “ª°μ‘ ë Pe Percept rception: ion: ‡°‘¥Õ“°“√ª√–“∑À≈Õπ‰¥â ¥Õ“°“√ª√–“∑À≈Õπ‰¥âÀ≈“¬√Ÿ À≈“¬√Ÿª·∫∫ ª·∫∫ ‡™àπ ‰¥â¬‘¬π‡’ π‘ ‡’¬ßÀŸ ¬ßÀŸ·«à ·«à« (auditory hallucination) À√◊Õ ¡Õß‡ÀÁπ¿“æÀ≈Õπ π¿“æÀ≈Õπ (visual hallucination) À√◊Õ√Ÿ Õ â√Ÿ÷÷°¡’ °¡’Õ–‰√‰μà Õ–‰√‰μàμ“¡μ— μ“¡μ—« (tactile hallucination) ë Thin Thinking: king: §«“¡§‘ §«“¡§‘¥∑’ ¥∑’ Ë——ß‡°μ®“°°“√π∑π“ ß‡°μ®“°°“√π∑π“ ®–‰¡à‡ªì ‡ªìπ√–∫∫‡À¡◊ π√–∫∫‡À¡◊Õπª°μ‘ Õπª°μ‘ æŸ¥®“«°«π ‰¡à‡™◊ ‡™◊ ËÕ¡‚¬ß Õ¡‚¬ß °—∫‡√◊ ËÕß∑’ Ë°”≈—ßπ∑π“ ¡’«‘∏’§‘¥·≈–°“√„™â ·≈–°“√ „™â‡Àμÿº≈·ª≈°Ê ≈·ª ≈°Ê Õ“®‰ Õ“®‰¡à¡à“¡“√∂∫Õ “¡“ √∂∫Õ°§«“ °§«“¡μâ ¡μâÕß°“√À√◊ ß° “√À√◊Õ§«“¡§‘ § «“¡§‘¥ §«“¡√Ÿ â÷÷°¢Õßμπ‡Õß‰¥â °¢Õßμπ‡Õß‰¥â ∫“ß§√— Èßμ’ ßμ’§«“¡‡√◊ §«“¡‡√◊ ËÕß√“«μà Õß√“«μà“ßÊ “ßÊ º‘¥‰ª®“°§«“¡®√‘ ¥‰ª®“°§«“¡®√‘ß ‡™àπ À«“¥√–·«ß ‚¥¬Õ“®¡’Õ“°“√ Õ“°“√ À≈Õπ√à«¡¥â «¡¥â«¬À√◊ «¬À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à°Á°Á‰¥â ë Memory: ®”‡Àμÿ°“√≥å °“√≥å√–¬–„°≈â √–¬–„°≈âÊ ‰¡à‰¥â ‡™àπ Õ¬Ÿ à‚√ßæ¬“∫“≈¡“°’ √ßæ¬ “∫“≈¡“°’ Ë«—«π— μâÕß¡“‚√ßæ¬“∫“≈‡æ√“– Õß¡“‚√ßæ¬“∫“≈‡æ√“– Õ–‰√ ‡¡◊ ËÕ«“π‡°‘ Õ«“π‡°‘¥Õ–‰√¢÷ ¥Õ–‰√¢÷ Èπ ®”‡√◊ ËÕß∑’ Õß∑’ ËæŸæ¥‰ª°à ¥Ÿ ‰ª°àÕπÀπâ ÕπÀπâ“π’ “π’ È ‰¡à ‰¡à‰¥â ·μà§«“¡®”„πÕ¥’ §«“¡®”„πÕ¥’μ√–¬–¬“«Õ“®‰¡à μ√–¬–¬“«Õ“®‰¡à‡’ ‡’¬

°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“ °…“ °“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“¿“«–π’ °…“¿“«–π’ È¢÷¢ Èπ°— π÷ °—∫°“√À““‡Àμÿ ∫°“√À““‡Àμÿμàμ“ßÊ “à ßÊ ∑’ Ë‡ªìπ‰ª‰¥â π‰ª‰¥â „πºŸ âªÉªÉ«¬¡–‡√ÁßÕ“®æ∫‰¥â ßÕ“®æ∫‰¥âÀ≈“¬“‡Àμÿ À≈“¬“‡ÀμÿÀ√◊ À√◊Õ Õ“®‡ªìπ“‡Àμÿ π“‡Àμÿ∑’∑ Ë’‰¡à“¡“√∂·°â “¡“√∂·°â‰¢‰¥â ®“°μ— ®“°μ—«‚√§ «‚√§ ®÷ß§«√§à ß§«√§àÕ¬Ê Õ¬Ê ª√—∫‰ª∑’ ∫‰ª∑’≈–ªí ≈–ªí®®— ®®—¬§◊ ¬§◊Õ ë À¬ÿ¥¬“∑ÿ°μ—«∑’ «∑’ ËÕ“®‡ªì Õ“®‡ªìπ“‡Àμÿ §ß‰«â·μà ·μà¬“∑’ Ë®”‡ªìπ ‡™àπ ¬“·°âª«¥‡π◊ ËÕß®“°Õ“°“√®“°§«“¡ª«¥ ·¬°‰¥â¬“°®“°¿“«–— ¬“°®“°¿“«–—∫π ∫π ë √—°…“·≈–ªÑ °…“·≈–ªÑÕß°— Õß°—π¿“«–¢“¥πÈ π¿“«–¢“¥πÈ ” ·≈–Õ‘‡≈Á ‡≈Á§‚μ√‰≈μå §‚μ√‰≈μåº‘º¥ª°μ‘ ¥‘ ª°μ‘ ë À““‡Àμÿ°“√μ‘ °“√μ‘¥‡™◊ ¥‡™◊ ÈÕ„π√–∫∫μà Õ„π√–∫∫μà“ßÊ “ßÊ ·≈–„Àâ°“√√— °“√√—°…“ °…“ ë âºŸªÉª«¬§«√¡’ «É ¬§«√¡’√–¥— √–¥—∫°“√‰À≈‡«’ ∫°“√‰À≈‡«’¬π‚≈À‘ ¬π‚≈À‘μ·≈–°“√À“¬„®∑’ μ·≈–°“√À“¬„®∑’ Ë‡æ’ ‡æ’¬ßæÕ ¬ßæÕ ë √—°…“Õ“°“√μà °…“Õ“°“√μà“ßÊ “ßÊ ‡™àπ Õ“°“√ª«¥ ë ¥Ÿ·≈°“√„™â ·≈°“√„™â™’™’«‘«μª√–®”«— μ‘ ª√–®”«—π ‡«≈“πÕπ À√◊Õ°“√¢— Õ°“√¢—∫∂à ∫∂à“¬ªí “¬ªí“«–·≈–Õÿ “«–·≈–Õÿ®®“√– ®®“√– ë ª√–‡¡‘π·≈–ª√— π·≈–ª√—∫ª√ÿ ∫ª√ÿß¿“«–‚¿™π“°“√ ß¿“«–‚¿™π“°“√ 26


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

ë ª√—∫‘ Ëß·«¥≈â ß·«¥≈âÕ¡„Àâ‡À¡“–¡ ‰¡à¡’°‘°‘®°√√¡À√◊Õ‡’¬ß√∫°«π ¡’·ß«à ·ß«à“ßμ“¡‡«≈“∏√√¡™“μ‘ (À√◊Õ «à“ß¡“°æÕ„π√“¬∑’ “ß¡“°æÕ„π√“¬∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬√–·«ßÀ√◊ «É ¬√–·«ßÀ√◊Õ‡ÀÁ Õ‡ÀÁπ¿“æÀ≈Õπ) π¿“æÀ≈Õπ) ¡’≠“μ‘ ≠“μ‘À√◊ À√◊Õ§π∑’ Õ§π∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬√Ÿ «É ¬√Ÿ â®—®°‡ΩÑ °— ‡ΩÑ“ ¡’π“Ãî π“Ãî°“À√◊ °“À√◊ÕªØ‘ ÕªØ‘∑‘∑π‡æ◊ π‘ ‡æ◊ ËÕ „Àâ âºŸºªÉªŸ «¬¥Ÿ «É ¬¥Ÿ ¡’¢â¢“«¢Õß∑’ “â «¢Õß∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬§ÿ «É ¬§ÿ âπ‡§¬„™â π‡§¬„™âª√–®” ª√–®” ‰¡à„™â physical restraint ∂â“‰¡à “‰¡à®”‡ªì ®”‡ªìπ ë ªÑÕß°— Õß°—πæƒμ‘ πæƒμ‘°√√¡∑’ °√√¡∑’ Ë¡§«“¡‡’ §’ «“¡‡’ Ë¬ß ¬ß ‡™àπ ≈ß®“°‡μ’¬ß‡Õß ¬ß‡Õß ¥÷ß“¬μà ß“¬μà“ßÊ “ßÊ ‡°Á∫«— ∫«—μ∂ÿ μ∂ÿ∑’∑ ËÕ“®‡°‘ Õ’ “®‡°‘¥Õ— ¥Õ—πμ√“¬„Àâ πμ√“¬„Àâ æâπ¡◊ π¡◊Õ ‡ΩÑ“√–«— “√–«—ßºŸ ß âºŸªÉª«¬Àπ’ «É ¬Àπ’ÕÕ°®“°∑’ ÕÕ°®“°∑’ Ëæ—æ°¢≥–— °— ¢≥–—∫π ∫π °“√„™â¬“‡æ◊ ¬“‡æ◊ ËÕ·°â Õ·°âÕ“°“√— Õ“°“√—∫π§◊ ∫π§◊Õ ¬“°≈ÿ à¡ antipsychotics ∑’ Ë·π–π” ·π–π” ‰¥â·°à ·°à 1. Haloperidol ª√–¡“≥ 0.5-5 ¡°./«—π ‚¥¬°“√√—∫ª√–∑“π ∫ª√–∑“π À√◊Õ 0.5-2 ¡°. ∑ÿ° 6 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß ©’¥‡¢â ¥‡¢â“∑“ß “∑“ß °≈â“¡‡π◊ “¡‡π◊ ÈÕ ∂◊Õ‡ªì Õ‡ªìπ¬“Õ— π¬“Õ—π¥— π¥—∫·√° ∫·√° Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å∑’∑ Ëμâμ’ Õß√–«— Õâ ß√–«—ß§◊ ß§◊Õ extrapyramidal symptoms μà“ßÊ “ßÊ ·≈– μâÕßª√–‡¡‘ Õßª√–‡¡‘π QTc prolongation „πºŸ âªÉª«¬‚√§À— «É ¬‚√§À—«„® «„® 2. Risperidone ¢π“¥ 0.25-1 ¡°. √—∫ª√–∑“π«— ∫ª√–∑“π«—π≈– π≈– 1-2 §√— Èß 3. Quetiapine ª√–¡“≥ 12.5-50 ¡°./«—π ‚¥¬°“√√—∫ª√–∑“π ∫ª√–∑“π ¡’ƒ∑∏‘ ƒ∑∏‘ Ïßàßà«ß°«à «ß°«à“ haloperidol ·≈–‰¡à¡’¡’ „π√Ÿª¬“©’ ª¬“©’¥ 4. Olanzapine ¢π“¥ 2.5-5 ¡°. √—∫ª√–∑“π«— ∫ª√–∑“π«—π≈– π≈– 1 §√— Èß°à ß°àÕππÕπ ÕππÕπ πÕ°®“°π’ È°“√◊ °“√◊ ËÕ“√°— Õ“√°—∫≠“μ‘·≈–◊ ËÕ“√„π∑’¡ âºŸ√—√—°…“‡ªìπ‡√◊ ËÕß®”‡ªì Õß®”‡ªìπ ‡æ√“–ºŸ âªÉ«¬∑’ Ë‡°‘¥¿“«–π’ È®–¡’ æƒμ‘°√√¡·ª≈°‰ª®“°‡¥‘¡ ¥Ÿπà“‡ªìπÀà«ß·≈–§≈â“¬‚√§∑“ß®‘μÀ≈“¬™π‘¥ (μà“ß°—πμ√ß∑’ Ë μ√ß∑’ Ë¡’§«“¡¢÷ Èπ≈ß¢Õß ≈ß¢Õ ß Õ“°“√Õ¬à“ß·ª√ª√«π·≈–‡ªì “ß·ª√ª√«π·≈–‡ªìπÕ¬à πÕ¬à“ß°√–∑— “ß°√–∑—πÀ— πÀ—π) π) ®÷ß§«√„Àâ ß§«√„Àâ¢â¢Õ¡Ÿ Õâ ¡Ÿ≈‡æ◊ ≈‡æ◊ ËÕ≈¥§«“¡°— Õ≈¥§«“¡°—ß«≈«à ß«≈«à“ ¢≥–π’ È âºŸºªÉªŸ «¬‡æ’ «É ¬‡æ’¬ß·μà ¬ß·μà°”≈— °”≈—ß —∫π ∫π “¡“√∂√—°…“¿“«–π’ °…“¿“«–π’ È„Àâ¥’¥’¢÷¢ Èπ‰¥â π÷ ‰¥â®“°°“√·°â ®“°°“√·°â“‡Àμÿ “‡Àμÿ·≈–„Àâ ·≈–„Àâ¬“§«∫§ÿ ¬“§«∫§ÿ¡Õ“°“√ ¡Õ“°“√ À“°ºŸ âªÉ«¬¡’æƒμ‘°√√¡∑’ Ë¥Ÿ« àÿπ«“¬¢÷ Èπ¡“° ·ª√ª√«π ·ª√ª√«π¡“°À√◊ ¡“°À√◊Õ‰¡à ‰ ¡à·πà„ ®‡√◊ ËÕß°“√ª√–‡ ß°“√ ª√–‡¡‘¡‘π·≈–°“√„™â ·≈–°“ √„™â¬“ antipsychotics „π°“√√—°…“ °…“ ·æ∑¬å‡®â ‡®â“¢Õß‰¢â “¢Õß‰¢â“¡“√∂ª√÷ “¡“√∂ª√÷°…“®‘ °…“®‘μ·æ∑¬å μ·æ∑¬å‡æ◊ ‡æ◊ ËÕ√à Õ√à«¡√— «¡√—°…“‰¥â °…“‰¥â


27

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

°“√◊ ËÕ“√·≈–°“√„Àâ Õ“√·≈–°“√„Àâ§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â

¿“§ºπ«° 3

°“√◊ ËÕ“√∑’ Õ“√∑’ Ë¥’¥’ ·≈–°“√„Àâ§«“¡√Ÿ §«“¡√Ÿ â‡ªì ‡ªìπ‘ π‘ Ëß®”‡ªì ß®”‡ªìπ∑’ π∑’ Ë§«√„Àâ §«√„Àâ°—°∫ºŸ ∫— âºŸªÉª«¬∑ÿ «É ¬∑ÿ°√“¬ °√“¬ °“√„Àâ§”ª√÷ §”ª√÷°…“„π‡√◊ °…“„π‡√◊ ËÕß∑’ Õß∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬ «É ¬ «‘μ°°— μ°°—ß«≈ ß«≈ Õ“®™à«¬≈¥¿“«–«‘ «¬≈¥¿“«–«‘μ°°— μ°°—ß«≈„π‡∫◊ ß«≈„π‡∫◊ ÈÕßμâ Õßμâπ‰¥â π‰¥â

3.1 ∫∑∫“∑·≈–Àπâ“∑’ “∑’ Ë¢ÕßºŸ ¢ÕßºŸ âªÉªÉ«¬·≈–≠“μ‘ «¬·≈–≠“μ‘ ∫∑∫“∑·≈–Àπâ“∑’ “∑’ Ë¢ÕßºŸ ¢ÕßºŸ âªÉª«¬·≈–≠“μ‘ «É ¬·≈–≠“μ‘∑’∑ Ë”§— ’ ”§—≠∑’ ≠∑’ Ë§«√·®â §«√·®âß¡’ ß¡’¥—¥ßπ’ ß— π’ È 1. „™â¬“·°â ¬“·°âª«¥μ“¡∑’ ª«¥μ“¡∑’ Ë√–∫ÿ √–∫ÿ ‰«âμ“¡Àπâ μ“¡Àπâ“´Õß¬“Õ¬à “´Õß¬“Õ¬à“ß‡§√à “ß‡§√àß§√— ß§√—¥ 2. ®¥∫—π∑÷°°“√„™â °°“√„™â¬“·°â ¬“·°âª«¥ ª«¥ ‡™àπ ‡«≈“·≈–¢π“¥∑’ Ë„™â¬“μ“¡‡«≈“ ¬“μ“¡‡«≈“ (around the clock) ‡«≈“·≈– ¢π“¥∑’ Ë„™â¬“·°â ¬“·°âª«¥∑’ ª«¥∑’ Ë„™â‡æ‘ ‡æ‘ Ë¡ (rescue dose) 3. ®¥∫—π∑÷ π∑÷°Õ“°“√‰¡à °Õ“°“√‰¡àæ÷æ÷ßª√–ß§å ßª√–ß§å∑’∑ Ë‡°‘ ‡’ °‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ·≈–«‘ π·≈–«‘∏’∏·°â ·’ °â‰¢∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬„™â «É ¬„™â ‡™àπ Õ“‡®’¬π ¬π âºŸªÉª«¬®÷ «É ¬®÷ß√— ß√—∫ª√–∑“π¬“ ∫ª√–∑“π¬“ ondansetron 4. π—∫®”π«π¬“·°â ∫®”π«π¬“·°âª«¥·≈–¬“∑ÿ ª«¥·≈–¬“∑ÿ°™π‘ °™π‘¥∑’ ¥∑’ Ë„™â ·≈–π”¡“æ∫·æ∑¬å¥â¥«¬∑ÿ «â ¬∑ÿ°§√— °§√— Èß ´÷ Ëß¡’ ß¡’ª√–‚¬™πå ª√–‚¬™πå§◊§◊Õ ë ∑”„Àâª√–‡¡‘π°“√„™â¬“¢ÕßºŸ âªÉªÉ«¬‰¥â ‡™àπ ‡À≈◊Õ¡“°°«à“∑’ “∑’ Ë§«√‡ªì §«√‡ªìπ Õ“®‡°‘¥®“°ºŸ âª«¬°‘ «É ¬°‘π¬“‰¡à §√∫μ“¡‡«≈“ À√◊Õ¬“À¡¥°à Õ¬“À¡¥°àÕπ°”Àπ¥ Õ“®‡°‘¥®“°ºŸ âªÉª«¬‡æ‘ «É ¬‡æ‘ Ë¡¢π“¥¬“μ“¡‡«≈“¥â ¡¢π“¥¬“μ“¡‡«≈“¥â«¬μπ‡Õß‡π◊ ËÕß®“°¢π“¥∑’ Õß®“°¢π“¥∑’ Ë ·æ∑¬å— Ë—ßÕ“®‰¡à ßÕ“®‰¡à‡æ’ ‡æ’¬ßæÕ ¬ßæÕ À√◊ÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬√— «É ¬√—∫ª√–∑“π ∫ª√–∑“π rescue dose ¡“°°«à“∑’ “∑’ Ë·æ∑¬å ·æ∑¬å§“¥§–‡π §“¥§–‡π ë °“√π—∫¬“∑’ Ë‡À≈◊ ‡À≈◊Õ®–™à«¬„Àâ «¬„Àâ Ë—ß¬“‡æ‘ ß¬“‡æ‘ Ë¡‡∑à ¡‡∑à“∑’ “∑’ Ë¡§«√ ¡§«√ ‰¡à Ë—ß´È ”Ê ®πºŸ âªÉ«¬‰¥â¬“®”π«π¡“°‡°‘π‰ª ¬“∑’ Ë‰¥â√—√∫¡“°‡°‘ ∫— ¡“°‡°‘π§«√Õ“®‰¡à π§«√Õ“®‰¡à‰¥â„™â ®πÀ¡¥Õ“¬ÿ ®πÀ¡¥Õ“¬ÿ ‰¥â´÷´ Ëß‡ªì ß÷ ‡ªìπ°“√‘ π°“√‘ Èπ‡ª≈◊ π‡ª≈◊Õß Õß 5. ‰¡à§«√π”¬“ÕÕ°®“°´Õß∑’ §«√π”¬“ÕÕ°®“°´Õß∑’ Ë¡’¡™◊™’ ËÕ¬“À√◊ Õ◊ ¬“À√◊Õπ”¬“À≈“¬™π‘ Õπ”¬“À≈“¬™π‘¥¡“‰«â ¥¡“‰«â„π´Õß‡¥’¬«°— ¬«°—π

3.2 §«“¡‡¢â“„®§≈“¥‡§≈◊ “„®§≈“¥‡§≈◊ ËÕπ‡°’ Õπ‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫°“√„™â ∫°“√„™â¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ¡’§«“¡‡™◊ §«“¡‡™◊ ËÕ∑’ Õ∑’ Ë§≈“¥‡§≈◊ §≈“¥‡§≈◊ ËÕπÀ≈“¬¢â ÕπÀ≈“¬¢âÕ‡°’ Õ‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫°“√„™â ∫°“√„™â opioids √—°…“Õ“°“√ª«¥„πºŸ °…“Õ“°“√ª«¥„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß ‡™àπ ∫ÿ§≈“°√ §≈“°√ ∑“ß°“√·æ∑¬å¡°‡™◊ °— ‡™◊ ËÕ°— Õ°—π«à“ °“√— Ëß¬“ opioids ‡ªìπ°“√∑”„Àâ âºŸºªÉªŸ É«¬μ‘¥¬“‡æμ‘ ¥¬“‡æμ‘¥ à«π∑“ßºŸ âªÉª«¬·≈–≠“μ‘ «É ¬·≈–≠“μ‘°Á°Á °—ß«≈„®‡¡◊ ß«≈„®‡¡◊ ËÕμâ ÕμâÕß„™â Õß„™â¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡π’ ¡π’ È ¥—ßπ— ßπ— Èπ®÷ π®÷ß§«√‰¥â ß§«√‰¥â√—√∫°“√ª√— ∫— °“√ª√—∫§«“¡‡¢â ∫§«“¡‡¢â“„®μ— “„®μ— Èß·μà ß·μà‡¡◊ ‡¡◊ ËÕ‡√‘ Õ‡√‘ Ë¡√— ¡√—°…“„πª√–‡¥Á °…“„πª√–‡¥Áπμà πμàÕ‰ªπ’ Õ‰ªπ’ È

1. ¬“°≈ à¡π’ ¡ÿ π’ È∂Ÿ∂Ÿ°¡Õß∑“ß≈∫«à °¡Õß∑“ß≈∫«à“‡ªì “‡ªìπ¬“‡æμ‘ π¬“‡æμ‘¥ π‚¬∫“¬∑“ß¿“§√—∞μâ ∞μâÕß°“√·°â Õß°“√·°â‰¢ªí≠À“¬“‡æμ‘ ≠À“¬“‡æμ‘¥ ®÷ß‡°‘ ß‡°‘¥°“√√≥√ß§å ¥°“√√≥√ß§å·≈–¡’ ·≈–¡’°“√§«∫§ÿ °“√§«∫§ÿ¡°“√— ¡°“√— Ëß¬“„π°≈ÿ ß¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ‰ª¥â«¬ «¬ ·μà∑’∑ Ë®√‘ ®’ √‘ß·≈â ß·≈â« opioids ‰¡à„™à¬“‡æμ‘ ¬“‡æμ‘¥‡À¡◊ ¥‡À¡◊ÕπΩî ÕπΩî òπ·≈–‡Œ‚√Õ’ π·≈–‡Œ‚√Õ’π ‡ªìπ‡æ’ π‡æ’¬ß¬“„π°≈ÿ ¬ß¬“„π°≈ÿ à¡§«∫§ÿ ¡§«∫§ÿ¡ æ‘‡»… ‡»… ‡æ√“–Õ“®¡’ âºŸºπ”‰ª„™â πŸ ”‰ª„™â„π∑“ß∑’ Ëº‘º¥πÕ°‡Àπ◊ ¥‘ πÕ°‡Àπ◊Õ®“°°“√— Õ®“°°“√— Ëß®à ß®à“¬¢Õß·æ∑¬å “¬¢Õß·æ∑¬å ®“°∂‘μ‘μ∑’∑‘ Ëºàº’ “π¡“∑— “à π¡“∑— Ë«‚≈° «‚≈° ¡’‚Õ°“μË ”¡“° ∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß®–‰¥â ß®–‰¥â√—√—∫«‘ ∫«‘π‘π‘®©— ®©—¬«à ¬«à“‡æμ‘ “‡æμ‘¥¬“·°â ¥¬“·°âª«¥ ª«¥ opioids §«“¡°≈—« opioids ‚¥¬¢“¥‡Àμÿº≈ º≈ (opiophobia) 28


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

®÷ß‡ªì ß‡ªìπÕÿ πÕÿª√√§”§— ª√√§”§—≠„π°“√æ— ≠„π°“√æ—≤π“°“√¥Ÿ ≤π“°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“Õ“°“√ª«¥®“°‚√§¡–‡√Á °…“Õ“°“√ª«¥®“°‚√§¡–‡√Áß ªí®®ÿ ®®ÿ∫—∫πæ∫«à π— æ∫«à“§«“¡–¥«°„π°“√ “§«“¡–¥«°„π°“√ ‡¢â“∂÷ “∂÷ß¬“ ß¬“ opioids ”À√—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß·≈–ª√‘ ß·≈–ª√‘¡“≥°“√— ¡“≥°“√— Ëß„™â ß„™â¬“ ¬“ opioids „π°“√∫”∫—¥§«“¡ª«¥∑’ ¥§«“¡ª«¥∑’ ËŸŸß¢÷ ß¢÷ Èπ°≈— π°≈—∫ ‡ªìπμ— πμ—«™’ «™’ È«—«¥§ÿ ¥— §ÿ≥¿“æ·≈–§«“¡°â ≥¿“æ·≈–§«“¡°â“«Àπâ “«Àπâ“„π°“√¥Ÿ “„π°“√¥Ÿ·≈ºŸ ·≈ºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß√–¬–ÿ ß√–¬–ÿ¥∑â ¥∑â“¬„π√–¥— “¬„π√–¥—∫π“π“™“μ‘ ∫π“π“™“μ‘

2. “‡Àμ Àμÿ∑’∑ÿ Ë’∑”„Àâ ∑”„Àâ∫ÿ∫ÿ§≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å §≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å§‘§‘¥«à ¥«à“ºŸ “ âºŸªÉªÉ«¬μ‘ «¬μ‘¥¬“ ¥¬“ ë âºŸªÉª«¬√â «É ¬√âÕß¢Õ¬“„πª√‘ Õß¢Õ¬“„πª√‘¡“≥∑’ ¡“≥∑’ Ë∫ÿ∫§≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å §ÿ ≈“°√∑“ß°“√·æ∑¬å‡ÀÁ ‡ÀÁπ«à π«à“¡“°‡°‘ “¡“°‡°‘π‰ª π‰ª À√◊Õ¢Õ∫à Õ¢Õ∫àÕ¬‡°‘ Õ¬‡°‘π‰ª π‰ª √–¥—∫¬“∑’ ∫¬“∑’ Ë‡À¡“–¡π— ‡À¡“–¡π— Èπ¢÷ È π¢÷ Èπ°— π°—∫À≈“¬ªí ∫À≈“¬ªí®®— ®®—¬ ∑— Èß™π‘ ß™π‘¥¢Õß§«“¡ª«¥ ¥¢Õß§«“¡ª«¥ √–¥—∫§«“¡√ÿ ∫§«“¡√ÿπ·√ß¢Õßæ¬“∏‘ π·√ß¢Õßæ¬“∏‘¿“æ ¿“æ √«¡∑— Èß§«“¡·μ°μà ß§«“¡·μ°μà“ß¢ÕßºŸ “ß¢ÕßºŸ âªÉª«¬·μà «É ¬·μà≈–√“¬„π‡™‘ ≈–√“¬„π‡™‘ß pharmacokinetics ·≈– pharmacodynamics °“√— Ëß¬“ ß¬“ ®÷ß‰¡à ß‰¡à“¡“√∂¡’ “¡“√∂¡’√–¥— √–¥—∫¬“∑’ ∫¬“∑’ Ëμ“¬μ— μ“¬μ—«‰¥â «‰¥â μâÕßª√— Õßª√—∫√–¥— ∫√–¥—∫¬“‚¥¬¥Ÿ ∫¬“‚¥¬¥Ÿ®“°º≈°“√μÕ∫πÕß¢ÕßºŸ ®“°º≈°“√μÕ∫πÕß¢ÕßºŸ âªÉª«¬ «É ¬ ‡¡◊ ËÕºŸ Õ âºŸªÉª«¬¢Õ¬“‡æ‘ «É ¬¢Õ¬“‡æ‘ Ë¡ ®÷ß‰¡à ß‰¡à„™à‡æ√“–‡æμ‘ ‡æ√“–‡æμ‘¥¬“ ¥¬“ ·μà‡ªì ‡ªìπ‡æ√“–√–¥— π‡æ√“–√–¥—∫¬“∑’ ∫¬“∑’ Ë‰¥â¬—¬ß‰¡à ß— ‰¡à‡æ’ ‡æ’¬ßæÕμà ¬ßæÕμàÕ°“√√–ß— Õ°“√√–ß—∫ª«¥ ∫ª«¥ (inadequate treatment) ‰¡à¡’¡§«“¡®”‡ªì §’ «“¡®”‡ªìπμâ πμâÕß„Àâ Õß„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬∑πª«¥ «É ¬∑πª«¥ À√◊Õ¡’ Õ¡’§«“¡ª«¥√–¥— §«“¡ª«¥√–¥—∫√ÿ ∫√ÿπ·√ß®÷ π·√ß®÷ß§à ß§àÕ¬„™â Õ¬„™â‡æ◊ ‡æ◊ ËÕ®–‰¥â Õ®–‰¥â‰¡à°≈“¬‡ªì °≈“¬‡ªìπ ç§πμ‘¥¬“é ¥¬“é Õ¬à“ß∑’ “ß∑’ Ë‡§¬‡™◊ ‡§¬‡™◊ ËÕ°— Õ°—π ë ‰¡à“¡“√∂≈¥¢π“¥°“√„™â “¡“√∂≈¥¢π“¥°“√„™â¬“≈ß‰¥â ¬“≈ß‰¥â À¬ÿ¥„™â ¥„™â·≈â ·≈â«°√–«π°√–«“¬‡À¡◊ «°√–«π°√–«“¬‡À¡◊Õπ≈ß·¥ß Õπ≈ß·¥ß μâÕß„™â Õß„™â‰ª‡√◊ ËÕ¬Ê Õ¬Ê ·≈– ‡æ‘ Ë¡¢π“¥¬“¢÷ ¡¢π“¥¬“¢÷ Èπ ¬“∑’ ËÕÕ°ƒ∑∏‘ ÕÕ°ƒ∑∏‘ Ï°—°∫√–∫∫ª√–“∑∑ÿ ∫— √–∫∫ª√–“∑∑ÿ°™π‘ °™π‘¥“¡“√∂‡°‘ ¥“¡“√∂‡°‘¥ physical dependence §◊Õ¡’ Õ¡’ tolerance ·≈– withdrawal symptoms ‰¥â‡¡◊ ‡¡◊ ËÕÀ¬ÿ ÕÀ¬ÿ¥¬“Õ¬à ¥¬“Õ¬à“ß∑— “ß∑—π∑’ π∑’ physical dependence ‰¡à„™àπ‘π‘¬“¡¢Õß¿“«–‡æμ‘ ¬“¡¢Õß¿“«–‡æμ‘¥¬“ ·μà‡ªì ‡ªìπ°≈‰°μ“¡ª°μ‘ π°≈‰°μ“¡ª°μ‘ „πºŸ â∑’∑ Ë’„™â¬“∑ÿ ¬“∑ÿ°√“¬ °√“¬ √«¡∑— Èßμâ ßμâπ‡Àμÿ π‡Àμÿ¢ÕßÕ“°“√ª«¥¢ÕßºŸ ¢ÕßÕ“°“√ª«¥¢ÕßºŸ âªÉª«¬‚√§¡–‡√Á «É ¬‚√§¡–‡√Áß‚¥¬¡“°¡— ß‚¥¬¡“°¡—°‰¡à °‰¡à∑ÿ∑‡≈“ ‡ÿ ≈“ À“°¬—ß∑«’ ß∑«’§«“¡√ÿπ·√ß¡“°¢÷ Èπ®÷ π®÷ßÕ“®®”‡ªì ßÕ“®®”‡ªìπ∑’ Ë®–μâÕß„™â Õß„™â¬“·°â ¬“·°âª«¥‡æ‘ Ë¡¢÷ Èπ¥â«¬ ·≈–æ∫«à“„π°≈ÿ “„π°≈ÿ à¡ âºŸª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß ®–¡’‚Õ°“‡°‘¥ physical tolerance ·≈– psychological dependence °—∫¬“°≈ÿ ∫¬“°≈ÿ à¡π’ ¡π’ ÈμËμ ”Ë ë ¬“¡’º≈μà º≈μàÕÿ Õÿ¢¿“æ®‘ ¢¿“æ®‘μºŸ μ âºŸªÉª«¬ «É ¬ ¥Ÿ‡À¡◊ ‡À¡◊Õπ‡§≈‘ Õπ‡§≈‘ È¡Ê ¡Ê ¡’§«“¡ÿ §«“¡ÿ¢ Opioids ·μà≈–μ— ≈–μ—«¡’ «¡’º≈μà º≈μàÕ§«“¡√Ÿ Õ§«“¡√Ÿ â÷°¥’ °÷ ¥’·≈–ºà ·≈–ºàÕπ§≈“¬μà Õπ§≈“¬μà“ß°— “ß°—π‰ª π‰ª √à«¡°— «¡°—∫°“√∑’ ∫°“√∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬À“¬ª«¥¬à «É ¬À“¬ª«¥¬àÕ¡ Õ¡ ¡’§«“¡ §«“¡ ÿ¢¡“°¬‘ ¢¡“°¬‘ Ëß¢÷ ß¢÷ Èπ ‰¡à§«√√ÿ §«√√ÿª«à ª«à“ºŸ “ âºŸªÉª«¬„™â «É ¬„™â¬“‡æ√“–Õ¬“°¡’ ¬“‡æ√“–Õ¬“°¡’§«“¡ÿ §«“¡ÿ¢‡æ√“–®ÿ ¢‡æ√“–®ÿ¥¡ÿ ¥¡ÿ àßÀ¡“¬„π°“√— ßÀ¡“¬„π°“√— Ëß¬“§◊ ß¬“§◊Õ √—°…“ °…“ Õ“°“√ª«¥ âºŸªÉª«¬¢Õ¬“‡æ√“–Õ¬“°À“¬ª«¥¡‘ «É ¬¢Õ¬“‡æ√“–Õ¬“°À“¬ª«¥¡‘ „™àÕ¬“°¬“ Õ¬“°¬“ ë âºŸªÉª«¬‡§¬¡’ «É ¬‡§¬¡’ª√–«— ª√–«—μ‘μμ‘μ‘ ‘¥“√‡æμ‘ ¥“√‡æμ‘¥¡“°à ¥¡“°àÕπ Õπ „π°≈ÿ à¡ âºŸªÉ«¬¡–‡√Áß∑’ Ë‡§¬¡’ª√–«—μ‘μ‘¥“√‡æμ‘¥Õ◊ ËÕ◊ ËπÊ ¡“°àÕπ ‡¡◊ ËÕæ∫«à“‡ªìπ‚√§¡–‡ ‚ √§¡–‡√Á√Áß·≈–¡’ Õ“°“√ª«¥·≈â« °“√√—°…“°Á °…“°Á¬—ß§ß‡ªìπ‰ªμ“¡À≈—°°“√ª°μ‘ °°“√ª°μ‘ ¡‘§«√„Àâ §«√„ÀâπâÕ¬°«à Õ¬°«à“ª°μ‘ “ª°μ‘¥—ß∑’ Ë‡¢â“„®°— “„®°—π °“√„Àâ¬“μË ¬“μË ” °«à“¢π“¥ª°μ‘ “¢π“¥ª°μ‘∑”„Àâ ∑”„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬‰¡à «É ¬‰¡àÀ“¬ª«¥·≈–¬— À“¬ª«¥·≈–¬—ß·¥ßæƒμ‘ ß·¥ßæƒμ‘°√√¡‰¡à °√√¡‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å°—°∫∑’ ∫— ∑’¡ºŸ ¡ âºŸ√—√—°…“¡“°¢÷ °…“¡“°¢÷ Èπ „π∑“ß°≈—∫°— ∫°—π âºŸª«¬Õ“®μâ «É ¬Õ“®μâÕß„™â Õß„™âª√‘ ª√‘¡“≥¬“„π¢π“¥∑’ ¡“≥¬“„π¢π“¥∑’ ËŸŸß°«à ß°«à“ª°μ‘ “ª°μ‘ ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à“ß¬‘ “ß¬‘ Ëß∂â“‡§¬μ‘ “‡§¬μ‘¥‡Œ‚√Õ’ ¥‡Œ‚√Õ’π‡æ√“–¡ÕßºŸ π‡æ√“–¡ÕßºŸ âªÉª«¬Õ“® «É ¬Õ“® ™‘π°— π°—∫√–¥— ∫√–¥—∫ opioids ∑’ ËŸŸß¡“°à ß¡“°àÕπ‰¥â Õπ‰¥â√—√—∫¬“·°â ∫¬“·°âª«¥·≈–¡’ ª«¥·≈–¡’·π«‚πâ ·π«‚πâ¡∑πμà ¡∑πμàÕ§«“¡ª«¥‰¥â Õ§«“¡ª«¥‰¥âμËμ ”Ë ë §«“¡‡™◊ ËÕ∑’ Õ∑’ Ë«à«“à opioids ®–°¥°“√À“¬„® ∑”„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬μ“¬‡√Á «É ¬μ“¬‡√Á«¢÷ «¢÷ Èπ‰¥â π‰¥â Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å∑’∑ Ë‡°‘ ‡’ °‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ®“°°“√„™â π®“°°“√„™â opioids “¡“√∂ªÑÕß°— Õß°—π‰¥â π‰¥â‡¡◊ ‡¡◊ ËÕ¡’ Õ¡’°“√‡ΩÑ °“√‡ΩÑ“√–«— “√–«—ß∑’ ß∑’ Ë¥’¥’ ‚¥¬ ∑— Ë«‰ª°à «‰ª°àÕπ®–‡°‘ Õπ®–‡°‘¥°“√°¥°“√À“¬„®®–¡’ ¥°“√°¥°“√À“¬„®®–¡’Õ“°“√μà Õ“°“√μà“ßÊ “ßÊ „Àâ——ß‡°μ°à ß‡°μ°àÕπ Õπ ‡™àπ ßà«ß´÷ «ß´÷¡À√◊ ¡À√◊Õ¡÷ Õ¡÷πßß πßß ´÷ ËßºŸ ß âºŸªÉª«¬°Á «É ¬°Á¡—¡°®–‰¡à °— ®–‰¡à ‰¥â√—√∫¬“‡æ‘ ∫— ¬“‡æ‘ Ë¡Õ’ ¡Õ’° πÕ°®“°π’ ÈÕ“®‡°‘ Õ“®‡°‘¥®“°¿“«–Õ◊ ¥®“°¿“«–Õ◊ ËπÊ πÊ ‡™àπ ¢“¥πÈ ” Õ«—¬«–∑”ß“π≈â ¬«–∑”ß“π≈â¡‡À≈« ¡‡À≈« μ‘¥‡™◊ ¥‡™◊ ÈÕ∑’ Õ∑’ Ë‡√‘ ‡√‘¡„Àâ ¡„ÀâÕ“°“√ Õ“°“√


29

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

‰¡àæ÷ßª√–ß§å¢Õß¬“¡“°¢÷ Õß ¬“¡“°¢÷ Èπ®π°¥°“√À“¬„®‰¥â ®π°¥°“√À“¬ „®‰¥â ∫“ß§√— Èß§«“¡‡™◊ ËÕπ’ ÈÕ“®®–‡°‘¥®“°°“√— ®“°°“√ —ß‡°μ«à ß‡°μ«à“ºŸ “ âºŸªÉ«¬∑’ Ë‰¥â opioids ¡—°‡’ °‡’¬™’ ¬™’«‘«μÕ¬à μ‘ Õ¬à“ß√«¥‡√Á “ß√«¥‡√Á«¿“¬„π‡«≈“‰¡à «¿“¬„π‡«≈“‰¡à°’° Ë«—«’ π— ·μà∑’∑ Ë®√‘ ®’ √‘ß‡°‘ ß‡°‘¥®“°°“√∑’ ¥®“°°“√∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß„π™à ß„π™à«ß«— «ß«—πÿ πÿ¥∑â ¥∑â“¬¢Õß “¬¢Õß ™’«‘«μ¡— μ‘ ¡—°¡’ °¡’Õ“°“√ª«¥À√◊ Õ“°“√ª«¥À√◊ÕÀ“¬„®‡Àπ◊ ÕÀ“¬„®‡Àπ◊ ËÕ¬∑’ Õ¬∑’ Ë√ÿ√ÿπ·√ß π·√ß ‡≈¬®”‡ªìπμâ πμâÕß„™â Õß„™â opioids ‡æ◊ ËÕ√— Õ√—°…“¡“°°«à °…“¡“°°«à“·≈–‰¡à “·≈–‰¡à§«√√ÿ §«√√ÿª «à“‡’ “‡’¬™’ ¬™’«‘«μ‡æ√“–°“√„™â μ‘ ‡æ√“–°“√„™â opioids ë §«“¡‡™◊ ËÕ∑’ Õ∑’ Ë«à«“ºŸ “à âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áßμ‘ ßμ‘¥¬“°Á ¥¬“°Á‰¡à‡ªì ‡ªìπ‰√ π‰√ ‡æ√“–‡«≈“„π™’«‘«μ°Á μ‘ °Á‡À≈◊ ‡À≈◊Õπâ ÕπâÕ¬Õ¬Ÿ Õ¬Õ¬Ÿ à·≈â ·≈â« π‘¬“¡¢Õß°“√μ‘ ¬“¡¢Õß°“√μ‘¥“√‡æμ‘ ¥“√‡æμ‘¥ §◊Õ °“√·«ßÀ““√‡æμ‘¥¡“‡æ‚¥¬‰¡à ¥¡“‡æ‚¥¬‰¡à“¡“√∂§«∫§ÿ “¡“√∂§«∫§ÿ¡°“√„™â ¡°“√„™â‰¥â ·¡â â√Ÿ«à“‡°‘¥‚∑… π”‰ªŸ àªí≠À“„π°“√„™â À“„π°“√„ ™â™’«‘μ·≈–ΩÉ“Ωóπ°ÆÀ¡“¬¢Õß—ß§¡ ´÷ Ëß‰¡àμ√ß°—∫ âºŸªÉ«¬¡–‡√Á ¬¡– ‡√Áß∑’ Ë„™â¬“ opioids Õ¬à“ß¡’ “ß¡’®ÿ®ÿ¥¡ÿ ¥¡ÿ àßÀ¡“¬¿“¬„μâ°“√§«∫§ÿ °“√§«∫§ÿ¡¥Ÿ ¡¥Ÿ·≈¢Õß·æ∑¬å‡æ◊ ‡æ◊ ËÕ√–ß— Õ√–ß—∫ª«¥ ∫ª«¥ ·≈–™à«¬„Àâ «¬„Àâ âºŸºªÉªŸ «¬„™â «É ¬„™â‡«≈“„π™’ ‡«≈“„π™’«‘«‘μ Õ—π®”°— π®”°—¥Õ¬à ¥Õ¬à“ß¡’ “ß¡’§«“¡À¡“¬μà §«“¡À¡“¬μàÕ‰ª‰¥â Õ‰ª‰¥â âºŸªÉª«¬®÷ «É ¬®÷ß‰¡à ß‰¡à∂◊∂Õ«à Õ◊ «à“‡ªì “‡ªìπºŸ π âºŸμ‘μ¥¬“·μà ¥‘ ¬“·μàÕ¬à Õ¬à“ß„¥ “ß„¥ πÕ°®“°∑—»π§μ‘ »π§μ‘∑’∑ Ë∂Ÿ∂’ °μâ °Ÿ μâÕß¢Õß∑’ Õß¢Õß∑’¡ºŸ ¡ âºŸ√—√°…“·≈â °— …“·≈â« §«√ª√–‡¡‘π∑— π∑—»π§μ‘ »π§μ‘∑’∑ Ë¡’¡’ μàμ’ Õà opioids „πºŸ âªÉª«¬·≈–≠“μ‘ «É ¬·≈–≠“μ‘¥â¥«¬ «â ¬ ‡æ◊ ËÕ™’ Õ™’ È·®ßª√— ·®ßª√—∫§«“¡‡¢â ∫§«“¡‡¢â“„®„Àâ “„®„Àâμ√ß°— μ√ß°—π‡æ◊ π‡æ◊ ËÕª√–‚¬™πå Õª√–‚¬™πåŸŸßÿ ßÿ¥„π°“√√— ¥„π°“√√—°…“ °…“

30


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

°“√√—°…“‡©æ“–¢Õß§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß∑’ °…“‡©æ“–¢Õß§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥®“°“‡Àμÿ ¥®“°“‡Àμÿμàμà“ßÊ “ßÊ ¿“§ºπ«° 4 4.1 Neuropathic cancer pain (NCP) ¿“«–ª«¥‡Àμÿæ¬“∏‘¿“æª√–“∑„πºŸ âªÉ«¬¡–‡√Áß (neuropa (neuropathic thic cancer pain; NCP) ‡ªìπ¿“«– ”§—≠∑’ ≠∑’ Ë∑”„Àâ°“√∫”∫— °“√∫”∫—¥√—°…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á °…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß‰¥â ß‰¥âº≈‰¡à º≈‰¡à¥’¥π—π’ —° æ∫‰¥â√“«√â √“«√âÕ¬≈– Õ¬≈– 19-39 ‚¥¬Õ“®‡ªìπÕ“°“√ πÕ“°“√ ‡√‘ Ë¡μâ ¡μâπ¢Õß¡–‡√Á π¢Õß¡–‡√ÁßÀ√◊ ßÀ√◊Õ‡°‘ Õ‡°‘¥¿“¬À≈— ¥¿“¬À≈—ß°Á ß°Á‰¥â “‡Àμÿàà«π„À≠à «π„À≠à‡°‘ ‡°‘¥®“°¡–‡√Á ¥®“°¡–‡√Áß°¥‡∫’ ß°¥‡∫’¬¥à ¬¥à«πμà «πμà“ßÊ “ßÊ ¢Õß√–∫∫ª√–“∑ ‡™àπ ‡âπª√–“∑ πª√–“∑ ¢à“¬ª√–“∑ “¬ª√–“∑ √“°ª√–“∑ ‰¢—πÀ≈— πÀ≈—ß ¡Õß ‚¥¬‡°‘¥‰¥â ¥‰¥â„π¡–‡√Áß√–¬–μà ß√–¬–μà“ßÊ “ßÊ πÕ°®“°π’ ÈÕ“®‡°‘ Õ“®‡°‘¥μ“¡À≈— ¥μ“¡À≈—ßºà ßºà“μ— “μ—¥ √—ß’ ß’√—√°…“ °— …“ À√◊Õ ‡§¡’∫”∫— ∫”∫—¥ μ“¡√“¬≈–‡Õ’¬¥„πμ“√“ß∑’ ¬¥„πμ“√“ß∑’ Ë 9 §«“¡ª«¥≈—°…≥–‡©æ“–¢Õß °…≥–‡©æ“–¢Õß neuropathic pain ‰¥â·°à ·°à aching, burning, stabbing À√◊Õ lancinating ·≈–Õ“®æ∫ paraesthesia, dysaesthesia, hyperalgesia À√◊Õ allodynia

°“√ª√–‡¡‘π ë ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥∑ÿ π§«“¡ª«¥∑ÿ°Õß§å °Õß§åª√–°Õ∫ ª√–°Õ∫ §◊Õ §«“¡√ÿπ·√ß π·√ß ≈—°…≥– °…≥– ∫√‘‡«≥∑’ ‡«≥∑’ Ëª«¥ ª«¥ °“√ª«¥√â“« “« ‡«≈“¢Õß °“√ª«¥ ªí®®— ®®—¬∑’ ¬∑’ Ë∑”„Àâ ∑”„Àâ¡’¡°“√ª«¥ °’ “√ª«¥ ·≈–°“√àßº≈μà ßº≈μàÕ°“√ªØ‘ Õ°“√ªØ‘∫—∫μ‘μ— μπ„π™’ μ‘ π„π™’«‘«μª√–®”«— μ‘ ª√–®”«—π ∑— Èßπ’ ßπ’ È‡æ◊ ‡æ◊ ËÕ™à Õ™à«¬„π°“√«‘ «¬„π°“√«‘π‘π®©— ®‘ ©—¬ °≈ÿ à¡Õ“°“√ª«¥‡©æ“– ¡Õ“°“√ª«¥‡©æ“– μ‘¥μ“¡Õ“°“√§«“¡ª«¥∑’ ¥μ“¡Õ“°“√§«“¡ª«¥∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ¡“°¢÷ π¡“°¢÷ Èπ·≈–°“√μÕ∫πÕßμà π·≈–°“√μÕ∫πÕßμàÕ°“√√— Õ°“√√—°…“·≈–μâ °…“·≈–μâÕßª√–‡¡‘ Õßª√–‡¡‘π §«“¡ª«¥Õ¬à“ß¡Ë “ß¡Ë ”‡¡Õ ·≈–§«√‡¢’¬π∫— ¬π∫—π∑÷ π∑÷°§«“¡ª«¥∑’ °§«“¡ª«¥∑’ Ë‡°‘ ‡°‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ„À¡à π„À¡à μ“√“ß∑’ Ë 9 ¿“«–ª«¥ª√–“∑∑’ Ë‡°’ ‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕß°— Õß°—∫¡–‡√Á ∫¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ëæ∫∫à æ∫∫àÕ¬ Õ¬ Cancer-related neuropathic pain ë Para Paraneoplastic neoplastic neurological syndrome ë Tumor metastasis infiltration or compression compression of the peripheral peripheral nervous nervous system ‡™àπ nerves, plexus, cranial nerve ë Tumor metastasis infiltration or compression compression of the central central nervous system ‡™àπ spinal cord compression ë Õ◊ ËπÊ: πÊ: metastatic cancer-induced bone pain, mixed pain Cancer therapy-induced neuropathic pain ë Chemotherapy-ind Chemotherapy-induced uced peripheral neuropathy ‡™à π vincristine, oxaliplatin, taxane ë Radiation treatment ‡™àπ ploxopathies, tissue fibrosis, mucositis ë Sur Surger geryy ‡™àπ postmastectomy pain, post thoracotomy pain, phantom limb pain Cancer-associated pain ë Posthe Postherpetic rpetic neuralgia


31

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

ë À“ À““‡À “‡Àμÿμÿ«à«“‡°‘ “à ‡°‘¥®“°°“√°¥∑— ¥®“°°“√°¥∑—∫‡â ∫‡âπª√–“∑À√◊ πª√–“∑À√◊Õ√–∫∫ª√–“∑à Õ√–∫∫ª√–“∑à«π∑’ «π∑’ Ë”§— ”§—≠À√◊ ≠À√◊Õ‰¡à´÷ Õ‰¡à ´÷ Ëßμâ ßμâÕß√’ Õß√’∫·°â ∫·°â‰¢∑—π∑’ π∑’ °“√μ√«®«‘π‘π‘®©— ®©—¬‡æ‘ ¬‡æ‘ Ë¡‡μ‘¡ ‡™àπ CT scan, MRI, electromyography ®–™à«¬ª√–‡¡‘π§«“¡º‘ π§«“¡º‘¥ª°μ‘∑—∑ È—ß∑“ß √–∫∫°“¬«‘¿“§·≈–√’ ¿“§·≈–√’√«‘ √«‘∑¬“¢Õßª√–“∑∑’ ∑¬“¢Õßª√–“∑∑’ Ë‡°’ ‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕß Õß ™à«¬„π°“√À“∫√‘ «¬„π°“√À“∫√‘ ‡«≥∑’ ‡«≥∑’ Ë¡’¡°“√°¥∑— °’ “√°¥∑—∫À√◊ ∫À√◊Õæ¬“∏‘ Õæ¬“∏‘¿“æ ¿“æ ·≈– ™à«¬«“ß·ºπ°“√√—°…“®”‡æ“– °…“®”‡æ“– Õ¬à“ß‰√°Áμ“¡§«√‡√‘ Ë¡„Àâ¬“·°âª«¥„Àâ‡√Á«∑’ Ëÿÿ¥ ·¡â«à“¬—ß‰¡à∑√“∫º≈°“√μ√«® «‘π‘π‘®©— ®©—¬∑’ ¬∑’ Ë¡∫Ÿ ¡∫Ÿ√≥å √≥å

°“√√—°…“ °…“ °…“®”‡æ“–∑“ß¡–‡√Á ß ë °“√√—°…“®”‡æ“–∑“ß¡–‡√Á ‰¥â·°à ·°à °“√ºà“μ— “μ—¥ √—ß’ ß’√—√°…“ °— …“ ·≈–‡§¡’∫”∫— ∫”∫—¥ ‡™àπ √—ß’ ß’√—√—°…“μ√ß∑’ °…“μ√ß∑’ Ë°â°Õπ‡π◊ Õâ π‡π◊ ÈÕ¡–‡√Á Õ¡–‡√Áß°¥‡â ß°¥‡âπª√–“∑À√◊ πª√–“∑À√◊Õ √–§“¬‡§◊Õß‡âπª√–“∑ °“√ºà“μ—¥À√◊Õ√—ß’√—°…“√à«¡°—∫°“√„Àâ‡μ’¬√Õ¬¥å„π°√≥’∑ Ë’ Ë’ ¡–‡√Áß°¥∑— °¥ ∑—∫‰¢— ∫‰¢—πÀ≈—ß À√◊Õ¡Õß Õ¡Õß ë °“√√—°…“μ“¡Õ“°“√ °…“μ“¡Õ“°“√ „™â·π«∑“ß‡«™ªØ‘ ·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫—∫μ‘μ— ‘¢Õß ¢Õß neuropathic pain ∑’ Ë‰¡à ‰¥â ‰¥â‡°‘ ‡°‘¥®“°¡–‡√Á ¥®“°¡–‡√Áß¡“ª√–¬ÿ ß¡“ª√–¬ÿ°μå °μå ´÷ Ëß¬“∑’ ß¬“∑’ Ë„™â‡ªì ‡ªìπ°“√ π°“√ √—°…“≈”¥— °…“≈”¥—∫·√° ∫·√° §◊Õ °≈ÿ à¡¬“°— ¡¬“°—π™— π™—°·≈–¬“μâ“π‡»√â “π‡»√â“ „π√“¬∑’ Ë¡™π‘ ™’ π‘¥¢Õß§«“¡ª«¥À≈“¬™π‘ ¥¢Õß§«“¡ª«¥À≈“¬™π‘¥√à«¡°— «¡°—π (mixed pain) §«√æ‘®“√≥“¬“∑’ ®“√≥“¬“∑’ Ë¡’¡ƒ∑∏‘ ƒ’ ∑∏‘ Ïμàμ“ß°— “à ß°—π√à π√à«¡°— «¡°—π ‡™àπ antidepressants, antiepileptics, opioids, NSAIDs ë ¬“μâ“π‡»√â “π‡»√â“„™â “„™â‰¥â¥’¥’„π°“√‡ªìπ¬“‡√‘ π¬“‡√‘¡ ‚¥¬‡©æ“–Õ“°“√ª«¥μàÕ‡π◊ Õ‡π◊ ËÕß Õß ‰¥â·°à ·°à tricyclic antidepressant (‡™àπ amytriptyline, nortriptyline) À√◊Õ°≈ÿ Õ°≈ÿ à¡ serotonin norepinephrine reuptake inhibitors (‡™àπ venlafaxine, duloxetine) ë °≈ÿ à¡¬“°— ¡¬“°—π™— π™—°∑’ °∑’ Ë‰¥âº≈¥’ º≈¥’ ‡™àπ gabapentin ·≈– pregabalin pregabalin à«π «π phenytoin ·≈– carbamazepin carbamazepinee º≈‰¡à™—™—¥‡®π ¥‡®π ë ¬“Õ◊ ËπÊ πÊ ‡™àπ lidocaine, mexiletine, ketamine ¡—°‰¡à °‰¡àπ‘π‘¬¡„™â ¬¡„™â‡π◊ ‡π◊ ËÕß®“°¡’ Õß®“°¡’Õ“°“√‰¡à Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§åŸßŸ À“°®”‡ªìπ§«√„™â π§«√„™â‚¥¬ºŸ â‡™’ ‡™’ Ë¬«™“≠‡∑à ¬«™“≠‡∑à“π— “π— Èπ ë °“√„™â intervention therapy (‰¥â·°à ·°à neurostimulation, spical cord stimulation, neural blockade, neurolysis) ¬“∑“‡©æ“–∑’ Ë ‡™àπ §√’¡/‡®≈ ¡/‡®≈ Õ“®„™â„πÕ“°“√ª«¥‡©æ“–∑’ ËÀ≈— À≈—ßºà ßºà“μ— “μ—¥ à«π «π intrathecal opioids, clonidine „™â ‡©æ“–√“¬∑’ ‡©æ“–√“¬∑’ Ë°“√√— °“√√—°…“¥â °…“¥â«¬¬“∑’ «¬¬“∑’ Ë°≈à °≈à“«¡“°à “«¡“°àÕπÀπâ ÕπÀπâ“‰¡à “‰¡à‰¥âº≈ º≈ À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à“¡“√∂∑πμà “¡“√∂∑πμàÕ¬“‰¥â Õ¬“‰¥â

4.2 Cancer-induced bone pain (CIBP) °√–¥Ÿ°‡ªì °‡ªìπÕ«— πÕ«—¬«–∑’ ¬«–∑’ Ë‚√§¡–‡√Áß·æ√à ß·æ√à°√–®“¬‰ª¡“°∑’ °√–®“¬‰ª¡“°∑’ Ëÿÿ¥ §«“¡ª«¥°√–¥Ÿ°®“°¡–‡√Á °®“°¡–‡√Áß (cancer-induced °…≥– bone pain; CIBP) æ∫‰¥âª√–¡“≥√â ª√–¡“≥√âÕ¬≈– Õ¬≈– 28-45 ¢ÕßºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë·æ√à ·æ√à°√–®“¬‰ª°√–¥Ÿ °√–®“¬‰ª°√–¥Ÿ°1 ‚¥¬¡’≈—≈—°…≥– ‡©æ“–·μ°μà“ß®“°§«“¡ª«¥ª√–‡¿∑Õ◊ “ß®“°§«“¡ª«¥ª√–‡¿∑Õ◊ Ëπ §◊Õ πÕ°®“°®–¡’ background pain ·≈â« ¬—ß¡’ ß¡’ breakthrough pain ∫àÕ¬¡“° Õ¬¡“° ∑— Èß·∫∫ ß·∫∫ spontaneous rest pain ·≈– incident pain ∑’ Ë∑’ Ë¡—¡°§“¥‡¥“‰¡à °— §“¥‡¥“‰¡à‰¥â«à«à“®–‡°‘ “®–‡°‘¥‡¡◊ ¥‡¡◊ ËÕ‰√ Õ‰√ ®÷ß √∫°«π§ÿ≥¿“æ™’ ≥¿“æ™’«‘«μ¢ÕßºŸ μ‘ ¢ÕßºŸ âªÉª«¬·≈–¥Ÿ «É ¬·≈–¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“¬“°°«à °…“¬“°°«à“ °“√√—°…“§«“¡ª«¥°√–¥Ÿ °…“§«“¡ª«¥°√–¥Ÿ°®“°‚√§¡–‡√Á °®“°‚√§¡–‡√Áß„πª— ß„πª—®®ÿ ®®ÿ∫—∫π— ª√–°Õ∫¥â«¬ «¬ √—ß’ ß’√—√°…“ °— …“ (external radiotherapy), ‰Õ‚´‚∑ª°—¡¡— ¡¡—πμ√— πμ√—ß’ ß’ (radioisotopes), ¬“·°âª«¥°≈ÿ ª«¥°≈ÿ à¡ opioids, NSAIDs ·≈– bisphosphonates 32


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

√—ß’ ß’√—√°…“ °— …“ (external radiotherapy) ‰¥âº≈∫√√‡∑“§«“¡ª«¥„π¿“æ√«¡ º≈∫√√‡∑“§«“¡ª«¥„π¿“æ√«¡ overall response √âÕ¬≈– Õ¬≈– 58-59 ·≈– complete response √âÕ¬≈– Õ¬≈– 23-242 ®÷ß‡ªì ß‡ªìπà πà«πÀπ÷ «πÀπ÷ Ëß¢Õß°“√∫”∫— ß¢Õß°“√∫”∫—¥§«“¡ª«¥®“° ¥§«“¡ª«¥®“° CIBP À√◊Õ Õ“®æ‘®“√≥“à ®“√≥“àßª√÷ ßª√÷°…“·æ∑¬å °…“·æ∑¬å√—√—ß’ ß’√—√—°…“„π°√≥’ °…“„π°√≥’∑’∑ Ë âºŸº’ ªÉªŸ «¬ «É ¬ CIBP ¬—ß‰¡à ß‰¡à“¡“√∂§«∫§ÿ “¡“√∂§«∫§ÿ¡§«“¡ª«¥‰¥â ¡§«“¡ª«¥‰¥â¥â¥«¬¬“ «â ¬¬“3 ·≈– ‡π◊ ËÕß®“°°“√‰¥â Õß®“°°“√‰¥â√—√—∫√— ∫√—ß’√—√—°…“‡æ’ °…“‡æ’¬ß§√— ¬ß§√— Èß‡¥’ ß‡¥’¬« (single fraction) ‰¥âº≈‰¡à º≈‰¡àμàμ“ß®“°°“√©“¬À≈“¬§√— “à ß®“°°“√©“¬À≈“¬§√— Èß (multiple fraction)2,4 âºŸªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡√–¬–‡«≈“√Õ¥™’ √’ –¬–‡«≈“√Õ¥™’«‘«‘μ— μ— ÈπÀ√◊ πÀ√◊Õ‰¡à Õ‰¡à–¥«°„π°“√‡¥‘ –¥«°„π°“√‡¥‘π∑“ß¡“√— π∑“ß¡“√—∫°“√√— ∫°“√√—°…“ °…“ °Á¬—¬ß‰¥â ß— ‰¥âª√–‚¬™πå ª√–‚¬™πå®“° ®“° √—ß’ ß’√—√°…“‡æ’ °— …“‡æ’¬ß§√— ¬ß§√— Èß‡¥’ ß‡¥’¬« ¬« ‰Õ‚´‚∑ª°—¡¡—πμ√— πμ√—ß’ (radioi (radioisotope sotopes) s) ‰¥âº≈∫√√‡∑“§«“¡ª«¥ ≈∫√√‡∑“§ «“¡ª«¥ complete relief ‡ª√’¬∫‡∑’¬∫°—∫ placebo RR = 2.10 (95% CI =1.32-3.35) ‚¥¬μâ Õß√–¡— Õß√–¡—¥√–«— ¥√–«—ß‡¡Á ß‡¡Á¥‡≈◊ ¥‡≈◊Õ¥¢“«·≈–‡°≈Á Õ¥¢“«·≈–‡°≈Á¥‡≈◊ ¥‡≈◊Õ¥≈¥≈ß Õ¥≈¥≈ß5 ®÷ß§«√ ß§«√ àßºŸ ß âºŸªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡°“√°√–®“¬‰ª°√–¥Ÿ °’ “√°√–®“¬‰ª°√–¥Ÿ°À≈“¬·Àà °À≈“¬·Ààß·≈–§«∫§ÿ ß·≈–§«∫§ÿ¡§«“¡ª«¥¥â ¡§«“¡ª«¥¥â«¬¬“·≈â «¬¬“·≈â«‰¥â «‰¥âº≈‰¡à º≈‰¡à¥’¥’ ª√÷°…“·æ∑¬å °…“·æ∑¬å‡«™»“μ√å ‡«™»“μ√å π‘«‡§≈’ «‡§≈’¬√å ¬√å3 ¬“√–ß—∫ª«¥°≈ÿ ∫ª«¥°≈ÿ à¡ opioids ‰¥âº≈¥’ º≈¥’„π°“√∫√√‡∑“ background pain ·μà¬—¬ß¡’ ß— ¡’ªíª≠À“„π°√≥’ ≠ í À“„π°√≥’ breakthrough pain ∑’ Ë¡’¡’ rapid onset ´÷ ËßÕ“®®”‡ªì ßÕ“®®”‡ªìπμâ πμâÕßæ÷ Õßæ÷ Ëß parenteral form À√◊Õ rapid onset opioids ¬“°≈ÿ à¡ NSAIDs ‰¥âº≈¥’ º≈¥’°«à °«à“¬“À≈Õ° “¬“À≈Õ° ·≈–°“√„™â¬“°≈ÿ ¬“°≈ÿ à¡π’ ¡π’ È√à√à«¡°— «¡°—∫¬“°≈ÿ ∫¬“°≈ÿ à¡ opioids ¡’·π«‚πâ ·π«‚πâ¡≈¥§«“¡ ¡≈¥§«“¡ ª«¥®“°‚√§¡–‡√Áß‰¥â ß‰¥â¥’¥°«à °’ «à“¬“‡æ’ “¬“‡æ’¬ß°≈ÿ ¬ß°≈ÿ à¡‡¥’ ¡‡¥’¬« ¬«6 ·μàÀ≈— À≈—°∞“π‡™‘ °∞“π‡™‘ßª√–®— ßª√–®—°…å °…å‡°’ ‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫°“√„™â ∫°“√„™â¬“°≈ÿ ¬“°≈ÿ à¡π’ ¡π’ È„π√–¬–¬“« ·≈– „π°“√ ∫√√‡∑“§«“¡ª«¥°√–¥Ÿ°¬— °¬—ß‰¡à ß‰¡à™—™—¥‡®π ¥‡®π ®÷ß§«√„™â ß§«√„™â¥â¥«¬§«“¡√–¡— «â ¬§«“¡√–¡—¥√–«— ¥√–«—ß ‚¥¬‡©æ“–Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å ®“°¬“1 ¬“°≈ÿ à¡ bisphosphonates ‰¥âº≈∫√√‡∑“§«“¡ª«¥ º≈∫√√‡∑“§«“¡ª«¥ best pain response „π 12 —ª¥“Àå ª¥“Àå ‡ª√’¬∫‡∑’ ¬∫‡∑’¬∫ ¬∫ °—∫°≈ÿ ∫°≈ÿ à¡§«∫§ÿ ¡§«∫§ÿ¡ OR = 2.37 (95% CI =1.61-3.50) ·μà πâπÕ¬°«à Õâ ¬°«à“°“√„™â “°“√„™â¬“√–ß— ¬“√–ß—∫ª«¥°≈ÿ ∫ª«¥°≈ÿ à¡ opioids À√◊Õ√— Õ√—ß’ ß’ √—°…“ °…“7 “¡“√∂„™âªÑªÕß°— ÕÑ ß°—π°“√‡°‘ π°“√‡°‘¥ skeletal-related event „πÕπ“§μ ‡™àπ °√–¥Ÿ°À— °À—° ‰¢—πÀ≈— πÀ≈—ß∂Ÿ ß∂Ÿ°°¥∑— °°¥∑—∫ ‡ªìπμâ πμâπ ·≈–√—°…“¿“«–·§≈‡´’ °…“¿“«–·§≈‡´’¬¡„π‡≈◊ ¬¡„π‡≈◊Õ¥Ÿ Õ¥Ÿß´÷ ß´÷ Ëßæ∫‰¥â ßæ∫‰¥â∂÷∂ß√â ß÷ √âÕ¬≈– Õ¬≈– 10-30 „πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß8 ·μà‰¡à§«√„™â §«√„™â∑¥·∑π ∑¥·∑π ¬“·°âª«¥ ª«¥ ·≈–ºŸ âªÉª«¬®–μâ «É ¬®–μâÕß‰¥â Õß‰¥â√—√—∫°“√ª√–‡¡‘ ∫°“√ª√–‡¡‘πÿ πÿ¢¿“æ¢Õßøí ¢¿“æ¢Õßøíπ°à π°àÕπ Õπ3 ¬—ß‰¡à ß‰¡à¡’À≈— À≈—°∞“π‡™‘ßª√–®— ßª√–®—°…å °…åπ— π—∫πÿπ°“√„™â π°“√„™â calcitonin9 ·≈–°“√Ωíß‡¢Á ß‡¢Á¡10 „π°“√∫√√‡∑“§«“¡ª«¥ °√–¥Ÿ°®“°‚√§¡–‡√Á °®“°‚√§¡–‡√Áß „π°√≥’∑ Ë¡–‡√Á ¡’ –‡√Áß·æ√à ß·æ√à°√–®“¬‰ª∑’ °√–®“¬‰ª∑’ Ë°√–¥Ÿ °√–¥Ÿ°— °—πÀ≈—ß Õ“°“√‡√‘ Ë¡·√°¢ÕßºŸ âª«¬°à «É ¬°àÕπ®–¡’ Õπ®–¡’‰¢—πÀ≈—ß∂Ÿ°°¥∑—∫ §◊ÕÕ“°“√ª«¥À≈—ßÕ¬à“ß√ÿπ·√ß ·≈–μ√«®æ∫°≈ÿ à¡Õ“°“√®“°‰¢— Õ“°“√®“° ‰¢—πÀ≈—ß∑’ ß∑’ Ë∂Ÿ°°¥ §«√ª√–‡ §«√ª√–‡¡‘¡‘π·≈–À““‡Àμÿ ·≈–À““‡ Àμÿ Õ¬à“ß‡√à “ß‡√àß¥à ß¥à«π ‡™àπ μ√«®∑“ß√–∫∫ª√–“∑ ·≈–μ√«® MRI ‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡´÷ ¡´÷ Ëß®–∑”„Àâ ß®–∑”„Àâ«“ß·ºπ°“√√— «“ß·ºπ°“√√—°…“μà °…“μàÕ‰ª‰¥â Õ‰ª‰¥â ™—¥‡®π¢÷ Èπ ‡™àπ °“√ºà“μ—¥À√◊ ¥À√◊Õ°“√„Àâ Õ°“√„Àâ√—ß’√—√—°…“ °…“ °“√ª√–‡¡‘π·≈–√—°…“‰¥âÕ¬à“ß∑—π∑à«ß∑’ «ß∑’®–“¡“√∂≈¥¿“«– ∑ÿææ≈¿“æ¢Õß°≈â ææ≈¿“æ¢Õß°≈â“¡‡π◊ “¡‡π◊ ÈÕ¢Õß√–¬“ß§å Õ¢Õß√–¬“ß§å ·≈–ÀŸ√Ÿ√Ÿ¥¢Õß∑à ¥¢Õß∑àÕªí Õªí“«–·≈–∑«“√Àπ— “«–·≈–∑«“√Àπ—°

4.3 Tumor-induced headache (TIH) ¿“«–ª«¥»’√…–„π°√≥’ √…–„π°√≥’π’π È’¡—¡—°‡°‘¥®“°§«“¡¥— ¥®“°§«“¡¥—π„π‚æ√ß°–‚À≈°»’ π„π‚æ√ß°–‚À≈°»’√…–Ÿ √…–Ÿß ‡°‘¥‰¥â∑ È—ß¡–‡√Á ß¡–‡√Áß¢Õß¡ÕßÀ√◊Õ √–∫∫ª√–“∑‡Õß ·≈–¡–‡√Áß∑’ Ë°√–®“¬¡“®“°Õ«— °√–®“¬¡“®“°Õ«—¬«–Õ◊ Ëπ Õ¬à“ß‰√°Á “ß‰√°Áμ“¡°≈ÿ μ“¡°≈ÿ à¡¡–‡√Áß∑’ Ë°√–®“¬¡“æ∫∫àÕ¬°«à“ ¡“°∂÷ß√“«√â ß√“«√âÕ¬≈– Õ¬≈– 20-40 ¢ÕßºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß·≈–√“«Õß„π“¡®–¡’ ß·≈–√“«Õß„π“¡®–¡’Õ“°“√ Õ“°“√ ¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë°√–®“¬¡“∫à °√–®“¬¡“∫àÕ¬ Õ¬ ‰¥â·°à ·°à ªÕ¥ ‡μâ“π¡ “π¡ º‘«Àπ— «Àπ—ß ≈”‰â„À≠à ·≈–‰μ à«πÀπ÷ «πÀπ÷ Ëß®–‰¡à ß®–‰¡àæ∫¡–‡√Á æ∫¡–‡√Áßª∞¡¿Ÿ ßª∞¡¿Ÿ¡‘¡‘∑ Ë’°√–®“¬¡“ °√–®“¬¡“ „π°√≥’∑ Ë’§«“¡¥— §«“¡¥—π„π‚æ√ß π„π‚æ√ß


33

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

°–‚À≈°»’√…–‰¡à √…–‰¡àŸŸß§«√§”π÷ ß§«√§”π÷ß∂÷ ß∂÷ß¿“«–Õ◊ ß¿“«–Õ◊ Ëπ∑’ π∑’ Ë‡°’ ‡°’ Ë¬«¢â ¬«¢âÕß Õß ‡™àπ ¡–‡√Áß°√–®“¬‰ª∑’ ß°√–®“¬‰ª∑’ Ë‡¬◊ ‡¬◊ ËÕÀÿ Õ âÀÿ¡¡Õß ¡¡Õß Õ“°“√ª«¥»’√…–‡ªì √…–‡ªìπÕ“°“√∑’ πÕ“°“√∑’ Ëæ∫‰¥â æ∫‰¥â∫à∫Õ¬∑’ Õà ¬∑’ Ëÿ¥ÿ „π¿“«–∑’ Ë¡–‡√Á ¡–‡√Áß°√–®“¬¡“∑’ ß°√–®“¬¡“∑’ Ë¡Õß ¡Õß μ“¡¥â«¬§«“¡º‘ «¬§«“¡º‘¥ª°μ‘ ¥ª°μ‘ ¢Õß√–∫∫ª√–“∑‡©æ“–∑’ Ë ·≈–Õ“°“√™—° Õ“°“√ª«¥»’√…–à √…–à«π„À≠à «π„À≠à¡—¡°ª«¥∑— °— ª«¥∑— Ë«Ê «Ê μ◊ ÈÕÊ ÕÊ ¡÷πÊ πÊ ∫“ßà«πÕ“®ª«¥μÿ «πÕ“®ª«¥μÿ â∫Ê ∫Ê À√◊Õª«¥·∑ß Õª«¥·∑ß ¡—°¡’ °¡’Õ“°“√√à Õ“°“√√à«¡ «¡ ‡™àπ §≈◊ Ëπ‰â π‰â /Õ“‡®’¬π ¬π ·≈–ª«¥¡“°¢÷ Èπ‡¡◊ π‡¡◊ ËÕ‡∫à Õ‡∫àß‰Õ ß‰Õ ®“¡À√◊Õ∑”°‘ Õ∑”°‘®°√√¡∑— ®°√√¡∑— Ë«‰ª «‰ª Õ“°“√ª«¥»’√…–®–°”‡√‘ √…–®–°”‡√‘∫‡ªì ∫‡ªìπ§√— π§√— ÈßÊ ßÊ ·≈–¡’§«“¡√ÿπ·√ß¡“°¢÷ È ·√ß¡“°¢÷ Èπ ª√–¡“≥Àπ÷ Ëß„π’ Ë®–ª«¥‡«≈“°≈“ß§◊ –ª«¥‡«≈“° ≈“ß§◊πÀ√◊Õμ◊ ËππÕπ À“°‚√§≈ÿ°≈“¡®–¡’ ≈“¡® –¡’Õ“°“√ ¡“°¢÷ Èπ‡√◊ π‡√◊ ËÕ¬Ê Õ¬Ê μ”·Àπàß∑’ ß∑’ Ëª«¥Õ“®∫Õ°∂÷ß√Õ¬‚√§‰¥â∫â“ß·μà “ß·μà‰¡à·πà ·πàπÕππ—° âºŸªÉªÉ«¬à«π„À≠à¡—¡—°μÕ∫πÕß¥’μàÕ °“√√—°…“∑’ Ë„Àâ‰¡à Àâ ‰¡à«à“®–‡ªìπ°“√√—°…“®”‡æ“–·≈–°“√√— °…“®”‡æ“–·≈–°“√ √—°…“μ“¡Õ“°“√ °…“μ“¡Õ“°“√ À“°¡’°“√ª«¥´È °“√ª«¥´È ” §«√√–«—ß«à«à“‚√§®– ≈ÿ°≈“¡À√◊ °≈“¡À√◊Õ‡ªì Õ‡ªìπ´È π´È ”¿“¬À≈—ß °“√«‘π‘π‘®©— ®©—¬¿“«–π’ ¬¿“«–π’ È¡—¡°„™â °— „™â CT À√◊Õ MRI ¡Õß∑’ Ëæ∫°â æ∫°âÕπμ— Õπμ— Èß·μà ß·μà 1 °âÕπ¢÷ Õπ¢÷ Èπ‰ª π‰ª °âÕπ¡— Õπ¡—°¡’ °¡’≈—≈°…≥–°≈¡ °— …≥–°≈¡ ∫«¡ √Õ∫Ê ·≈–¡’°“√‡√◊ °“√‡√◊Õß·ßÀ≈— Õß·ßÀ≈—ß©’ ß©’¥“√ª√— ¥“√ª√—∫™— ∫™—¥ ∫“ß√“¬¡’°“√°√–®“¬‰ª∑’ °“√°√–®“¬‰ª∑’ Ë‡¬◊ ‡¬◊ ËÕÀÿ Õ âÀÿ¡¡Õß√à ¡¡Õß√à«¡¥â «¡¥â«¬ «¬

°“√√—°…“ °…“ ë °“√√—°…“®”‡æ“– °…“®”‡æ“– ë °“√ºà“μ— “μ—¥ ¡—°‡≈◊ °‡≈◊Õ°∑”„π√“¬∑’ Õ°∑”„π√“¬∑’ Ë¡’¡°â°’ Õπ‡æ’ Õâ π‡æ’¬ß ¬ß 1-2 °âÕπ Õπ „πμ”·Àπàß∑’ ß∑’ Ëºàº“μ— “à μ—¥‰¥â ¥‰¥â‰¡à¬“° ¬“° ¡’§«“¡ª≈Õ¥¿— §«“¡ª≈Õ¥¿—¬ „πºŸ âªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡∂“π–¥’ ’ ∂“π–¥’ ·≈–‰¡à¡’¡’‚√§Õ◊ Ëπ√à π√à«¡¡“°π— «¡¡“°π—° ë √—ß’ ß’√°…“ °— …“ ¡—°„™â °„™â„π√“¬∑’ Ë°âÕπÀ≈“¬°âÕπ âºŸªÉ«¬¡’∂“π–‰¡à ∂“π–‰ ¡à¥’π°— ‚¥¬¡—°„Àâ√ß’ ß— ’√—°…“∑— °…“∑— Èß»’√…– (whole brain radiation) ‚¥¬·∫àß„Àâ ß„Àâ‡ªì ‡ªìπÀ≈“¬§√— πÀ≈“¬§√— Èß„π¢π“¥∑’ ß„π¢π“¥∑’ ËμËμ ”Ê Ë ë ‡§¡’∫”∫—¥ „™â„π√“¬∑’ Ë¡–‡√Áßª∞¡¿Ÿ ßª∞¡¿Ÿ¡‘μÕ∫πÕßμàÕ‡§¡’∫”∫—¥¡“°àÕπ ‡™àπ ¡–‡√Áßμà ßμàÕ¡πÈ ”‡À≈◊Õß ¡–‡√Áß‡μâ ß‡μâ“π¡ “π¡ ¡–‡√Áß‡´≈≈å ß‡´≈≈å◊◊∫æ— ∫æ—π∏ÿ π∏ÿ å °…“ª√–§—∫ª√–§Õß ∫ª√–§Õß ë °“√√—°…“ª√–§— ë ‡μ’¬√Õ¬¥å ¬√Õ¬¥å: Dexamethasone ‡ªìπ¬“„π°≈ÿ π¬“„π°≈ÿ à¡π’ ¡π’ È∑’∑ Ë’„™â∫à∫Õ¬∑’ Õà ¬∑’ Ëÿ¥ÿ ¡—°„™â °„™â¢π“¥Ÿ ¢π“¥Ÿß ‚¥¬„Àâ§√— §√— Èß·√°„π ß·√°„π ¢π“¥ 4-8 ¡°.©’¥‡¢â ¥‡¢â“À≈Õ¥‡≈◊ “À≈Õ¥‡≈◊Õ¥¥” Õ¥¥” ·≈â«„Àâ «„ÀâμàμÕ‡π◊ Õà ‡π◊ ËÕß√“« Õß√“« 8 ¡°./«—π ‚¥¬·∫àß„Àâ ß„Àâ 2-4 §√— Èß „π√“¬∑’ Ë¡’¡Õ“°“√ Õ’ “°“√ √ÿπ·√ß π·√ß ‡™àπ √–¥—∫μ‘ ∫μ‘≈¥≈ß ≈¥≈ß §«“¡¥—π„π‚æ√ß°–‚À≈°»’ π„π‚æ√ß°–‚À≈°»’√…–Ÿ √…–Ÿß¡“° ß¡“° Õ“®„™â¬“„π¢π“¥Ÿ ¬“„π¢π“¥Ÿß√“« ß√“« 16-24 ¡°./«—π ·≈â«≈¥¢π“¥≈ß‡√◊ «≈¥¢π“¥≈ß‡√◊ ËÕ¬Ê Õ¬Ê „π—ª¥“Àå ª¥“Àå·√°·≈â ·√°·≈â«À¬ÿ «À¬ÿ¥¬“¿“¬„π ¥¬“¿“¬„π 2 —ª¥“Àå ª¥“Àå À“°‡ªìπ‰ª‰¥â π‰ª‰¥â √–À«à“ßπ— “ßπ— ÈπºŸ π âºŸªÉª«¬§«√‰¥â «É ¬§«√‰¥â √—∫°“√√— ∫°“√√—°…“·≈–‡ΩÑ °…“·≈–‡ΩÑ“√–«— “√–«—ß¿“«–·∑√°´â ß¿“«–·∑√°´âÕπ∑’ Õπ∑’ ËÕ“®‡°‘ Õ“®‡°‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ®“°¬“‰¥â π®“°¬“‰¥â ë Õ◊ ËπÊ πÊ ë ¬“°—π™— π™—°: °: „™â„π√“¬∑’ Ë¡’¡Õ“°“√™— Õ’ “°“√™—° ‡æ◊ ËÕªÑ ÕªÑÕß°— Õß°—π‰¡à π‰¡à„Àâ§«“¡¥— §«“¡¥—π„π°–‚À≈°Ÿ π„π°–‚À≈°Ÿß¢÷ ß¢÷ ÈπÕ’ πÕ’° ë Mann Mannitol: itol: „™â„π™à«ß— «ß— ÈπÊ πÊ ‡æ◊ ËÕ„Àâ Õ„Àâ≈¥§«“¡¥— ≈¥§«“¡¥—πÕ¬à πÕ¬à“ß√«¥‡√Á “ß√«¥‡√Á«√à «√à«¡°— «¡°—∫‡μ’ ∫‡μ’¬√Õ¬¥å ¬√Õ¬¥å ë ¬“·°âª«¥: ª«¥: ¡—°„™â °„™â√à√à«¡°— «¡°—∫°“√√— ∫°“√√—°…“μà °…“μà“ßÊ “ßÊ ¢â“ßμâ “ßμâπ ‚¥¬‡©æ“–‡μ’¬√Õ¬¥å ¬√Õ¬¥å ™π‘¥¢Õß¬“·°â ¥¢Õß¬“·°âª«¥π— ª«¥π— Èπ ®–‡≈◊Õ°μ“¡§«“¡√ÿ Õ°μ“¡§«“¡√ÿπ·√ß¢ÕßÕ“°“√ª«¥»’ π·√ß¢ÕßÕ“°“√ª«¥»’√…– √…– ´÷ Ëß„™â ß„™â‰¥â∑—∑ Èß¬“·°â ß— ¬“·°âª«¥∏√√¡¥“, ª«¥∏√√¡¥“, NSAIDs, paracetamol À√◊Õ opioids §«√√–«—ßÕ“°“√‰¡à ßÕ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å·≈–Õ— ·≈–Õ—μ√°‘ μ√°‘√‘√‘¬“√–À«à ¬“√–À«à“ß°— “ß°—π¢Õß¬“¥â π¢Õß¬“¥â«¬ «¬

34


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

4.4 Visceral pain and malignant bowel obstruction (MBO) §«“¡ª«¥®“°Õ«—¬«–¿“¬„π·≈–¿“«–≈”‰â ¬«–¿“¬„π·≈–¿“«–≈”‰âÕÿÕ¥μ— ¥ÿ μ—π®“°¡–‡√Á π®“°¡–‡√Áß (Visceral pain and malignant bowel obstruction; MBO) ‡ªìπ¿“«–·∑√°´â π¿“«–·∑√°´âÕπ∑’ Õπ∑’ Ëæ∫∫à æ∫∫àÕ¬„πºŸ Õ¬„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß„π™à ß„π™àÕß∑â Õß∑âÕß·≈–Õÿ Õß·≈–Õÿ âß‡™‘ ß‡™‘ß°√“π√–¬–≈ÿ ß°√“π√–¬–≈ÿ°≈“¡ °≈“¡ ‚¥¬¡’ Õÿ∫—∫μ‘μ— ‘°“√≥å °“√≥å√â√Õ¬≈– Õâ ¬≈– 10-28.4 „πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß≈”‰â ß≈”‰â ·≈–Ÿß∂÷ ß∂÷ß√â ß√âÕ¬≈– Õ¬≈– 5.5-51 „π¡–‡√Áß√— ß√—ß‰¢à ß‰¢à1 ·≈–Õ“®‡°‘¥®“° ¥®“° °“√·æ√à°√–®“¬¢Õß¡–‡√Áßμ”·ÀπàßÕ◊ Ëπ¡“¬—ß™àÕß∑âÕß °“√«‘π‘®©—¬‰¥â®“°ª√–«— “°ª √–«—μ‘ °“√μ °“√μ√«®√à √«®√à“ß°“¬ ß °“¬ ·≈– ¿“æ∂à“¬∑“ß√— “¬∑“ß√—ß’ ß’

æ¬“∏‘√’ √’√«‘ √«‘∑¬“ ∑¬“2 μâÕß·¬°æ¬“∏‘ Õß·¬°æ¬“∏‘√’ √’√«‘ √«‘∑¬“¢Õß ∑¬“¢Õß MBO «à“‡°‘ “‡°‘¥®“° ¥®“° mechanical obstruction À√◊Õ functional obstruction ‚¥¬ ë Mechanical obstruction ‡°‘¥®“°°“√Õÿ¥μ—π®“°¿“¬πÕ°≈”‰â®“°°âÕπ¡–‡√Áß‡ÕßÀ√◊Õæ—ßº◊¥„π ™àÕß∑â Õß∑âÕßÀ√◊ ÕßÀ√◊Õ°“√Õÿ Õ°“√Õÿ¥μ— ¥μ—π®“°¿“¬„π≈”‰â π®“°¿“¬„π≈”‰â ë Functional obstruction (À√◊Õ adynamic ileus) ‡°‘¥®“°‡â ¥®“°‡âπª√–“∑ πª√–“∑ À√◊Õ coeliac plexus ‡°‘¥ ¿“«– paraneoplastic neuropathy, autonomic neuropathy ¿“«–‰¢—πÀ≈— πÀ≈—ß∂Ÿ ß∂Ÿ°°¥∑— °°¥∑—∫, ∫, peritonitis, intraabdominal carcinomatosis

Õ“°“√·¥ß3,4,5 Õ“°“√¡—°§à °§àÕ¬‡ªì Õ¬‡ªìπ§à π§àÕ¬‰ª Õ¬‰ª ‡√‘ Ë¡®“°ª«¥∑â ¡®“°ª«¥∑âÕß Õß §≈◊ Ëπ‰â π‰â Õ“‡®’¬π ¬π ∑âÕß‚ªÉ Õß‚ªÉßæÕß ßæÕß ´÷ Ëß¡— ß¡—°√ÿ °√ÿπ·√ß‡ªì π·√ß‡ªìπ√–¬–Ê π√–¬–Ê ·≈– À“¬‰¥â‡Õß ‡Õß §«“¡√ÿπ·√ß®–¢÷ π·√ß®–¢÷ Èπ°— π°—∫μ”·Àπà ∫μ”·Àπàß¢Õß°“√Õÿ ß¢Õß°“√Õÿ¥μ— ¥μ—π ‡¡◊ ËÕÕ“°“√√ÿ ÕÕ“°“√√ÿπ·√ß¡“°¢÷ π·√ß¡“°¢÷ ÈπÕ“®ª«¥μ≈Õ¥‡«≈“ πÕ“®ª«¥μ≈Õ¥‡«≈“ ‰¡à∂à∂“¬ “à ¬ Õÿ®®“√– ®®“√– ‰¡àº“¬≈¡ º“¬≈¡ ‡∫◊ ËÕÕ“À“√ ÕÕ“À“√ Õ“®æ∫Õ“°“√∑âÕß‡’ Õß‡’¬®“°°“√–¡¢Õß·∫§∑’ ¬®“°°“√–¡¢Õß·∫§∑’‡√’ ‡√’¬„π≈”‰â ¬„π≈”‰â Õ“®æ∫Õ“°“√√à«¡Õ◊ «¡Õ◊ ËπÊ πÊ ‡™àπ ßà«ß «ß ´÷¡ À“¬„®≈”∫“° ª“°·Àâß®“°¿“«–¢“¥πÈ ß®“°¿“«–¢“¥πÈ ” μ√«®æ∫∑âÕß‚ªÉ Õß‚ªÉßæÕß ßæÕß Õ“®¡Õß‡ÀÁπ°“√‡§≈◊ π°“√‡§≈◊ ËÕπ‰À«¢Õß Õπ‰À«¢Õß ≈”‰â®“°ºπ— ®“°ºπ—ßÀπâ ßÀπâ“∑â “∑âÕß Õß Õ¬à“ß‰√°Á “ß‰√°Áμ“¡§«√·¬°ªí μ“¡§«√·¬°ªí≠À“∑â ≠À“∑âÕßºŸ ÕßºŸ°·≈–≈”‰â °·≈–≈”‰â‰¡à ∑”ß“π®“°“‡Àμÿ ∑”ß“π®“°“‡ÀμÿÕ◊Õ ËπÊ π◊ Ê ‡™àπ ¬“·°âª«¥°≈ÿ ª«¥°≈ÿ à¡ opioids, tricyclic antidepressants À√◊Õ¬“∑’ Õ¬“∑’ Ë¡’¡ƒ∑∏‘ ƒ’ ∑∏‘ Ï anticholinergic ‡ªìπμâ πμâπ μ“√“ß∑’ Ë 10 °“√«‘π‘π‘®©— ®©—¬·¬°μ”·Àπà ¬·¬°μ”·Àπàß¢Õß≈”‰â ß¢Õß≈”‰âÕÿÕ¥μ— ¥ÿ μ—π ‚¥¬„™âª√–«— ª√–«—μ‘μ·≈–Õ“°“√·¥ß ·‘ ≈–Õ“°“√·¥ß2 Õ“°“√·¥ß Õ¥μ— ÿ¥μ—π∑’ π∑’ Ë°√–‡æ“–Õ“À“√ °√–‡æ“–Õ“À“√ À√◊Õ Õÿ¥μ— ¥μ—π∑’ π∑’ Ë≈”‰â ≈”‰â‡≈Á ‡≈Á°à °à«πª≈“¬ «πª≈“¬ À√◊Õ ≈”‰â‡≈Á ‡≈Á°à °à«πμâ «πμâπ ≈”‰â„À≠à Õ“‡®’¬π π ”¥’ È πÈ ” ª√‘¡“≥¡“° ¡“≥¡“° ¡’°≈‘ °≈‘ Ëππâ ππâÕ¬ Õ“®®–¡À√◊ À’ √◊Õ‰¡à Õ‰¡à¡’¡Õ“°“√Õ“‡®’ Õ’ “°“√Õ“‡®’¬π ¬π ª√‘¡“≥πâ ¡“≥πâÕ¬ Õ¬ ·μà¡’¡°≈‘ °’ ≈‘ Ëπ·√ß π·√ß Õ“°“ Õ“ °“√ª √ª«¥ «¥ æ∫‰ ∫‰¥â¥â„π√– „ π√–¬– ¬–·√ ·√°Ê °Ê ∫√ ∫√‘‡«≥√Õ∫Ê ‡‘ «≥√Õ∫Ê –¥◊Õ æ∫‰¥â „π√–¬–∑“¬Ê “â ¬Ê ª«¥≈÷°Ê °Ê ª«¥∫‘¥‡ªì ¥‡ªìπ√–¬–— π√–¬–— ÈπÊ ∫‘¥Ê ¥Ê ‡ªìπ√–¬–‡«≈“π“πÊ π√–¬–‡«≈“π“πÊ ∑âÕß‚ªÉ Õß‚ªÉßæÕß ¡’À√◊ À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à¡’¡°’ Á ‰¥â ¡“° ‡∫◊ ËÕÕ“À“√ √πÿ ·√ß ¡’À√◊ À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à¡’¡°Á°’ Á‰¥â


35

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

À≈—°°“√«‘ °°“√«‘π‘π®©— ®‘ ©—¬·¬°μ”·Àπà ¬·¬°μ”·Àπàß¢Õß≈”‰â ß¢Õß≈”‰âÕÿÕ¥μ— ¥ÿ μ—π®–„™â π®–„™âª√–«— ª√–«—μ‘μ·≈–Õ“°“√·¥ß‡ªì ·‘ ≈–Õ“°“√·¥ß‡ªìπ”§— π”§—≠¥— ≠¥—ß·¥ß„πμ“√“ß∑’ ß·¥ß„πμ“√“ß∑’ Ë 10 à«π·π«∑“ß°“√¥Ÿ «π·π«∑“ß°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“ºŸ °…“ºŸ âªÉª«¬ «É ¬ MBO ¥—ß·ºπ¿Ÿ ß·ºπ¿Ÿ¡‘¡∑’∑‘ Ë’ 3 ·≈–°“√√—°…“Õ“°“√μà °…“Õ“°“√μà“ßÊ “ßÊ ¥—ßμ“√“ß∑’ ßμ“√“ß∑’ Ë 11

°“√μ√«®¿“æ∂à“¬∑“ß√— “¬∑“ß√— ß’«‘«‘∑¬“ ∑¬“6 æ‘®“√≥“°“√μ√«®¿“æ∂à ®“√≥“°“√μ√«®¿“æ∂à“¬∑“ß√— “¬∑“ß√—ß’ ß’ plain abdominal radiography ·≈–„π°√≥’∑’∑ Ë¡’¡’ ‡§√◊ ‡’ §√◊ ËÕß¡◊ÕÀ√◊ ÕÀ√◊Õ¡’ Õ¡’ ·æ∑¬å âº‡™’ ‡Ÿ ™’ Ë¬«™“≠Õ“®∑”°“√μ√«®æ‘‡»…Õ◊ ‡»…Õ◊ ËπÊ πÊ ‡™àπ computed tomography, ultrasonography, limited pressure barium enema

·ºπ¿Ÿ¡‘¡∑’∑‘ Ë’ 3 ·π«∑“ß°“√¥Ÿ·≈√— ·≈√—°…“ºŸ °…“ºŸ âªÉª«¬ «É ¬ MBO ¥—¥·ª≈ß®“°‡Õ°“√Õâ ¥·ª≈ß®“°‡Õ°“√Õâ“ßÕ‘ “ßÕ‘ß 2

36


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

μ“√“ß∑’ Ë 11 °“√√—°…“ °…“ MBO ¥—¥·ª≈ß®“°‡Õ°“√Õâ ¥·ª≈ß®“°‡Õ°“√Õâ“ßÕ‘ “ßÕ‘ß 6 1. “ “‡À ‡Àμÿμÿ®“°°“√∫’ ®“°°“√∫’∫μ— ∫μ—«≈â «≈â¡‡À≈« 2. ¡°“√Õÿ °’ “√Õÿ¥μ— ¥μ—π∫“ßà π∫“ßà«πÀ√◊ «πÀ√◊Õ∫“ß§√— Õ∫“ß§√— È ß Õ“°“√ Õ“°“√ ë Õ“‡®’¬π‡ªì ¬π‡ªìπÕ“À“√∑’ πÕ“À“√∑’ Ë‰¡à¡ ¬à¬à àÕ¬ ë º“¬≈¡ À√◊Õ ∂à“¬Õÿ “¬Õÿ®®“√–∫â ®®“√–∫â“ß ë §≈ Ëπ‰â π◊ ‰â‡ªì ‡ªìπ√–¬–Ê ·≈– ë §≈ Ëπ‰â π◊ ‰â Õ“‡®’¬π ¬π ª«¥ªî¥ Õ“°“√∫√√‡∑“‡¡◊ ËÕÕ“‡®’ ÕÕ“‡®’¬π ë √π·√ß¡“°≈— πÿ ·√ß¡“°≈—∫πâ ∫πâÕ¬ ë ‰¡¡’¡à ’Õ“°“√ª«¥∫‘ Õ“°“√ª«¥∫‘¥ ë º“¬≈¡‰ ¡‰¥¥â ë πÈ ”Àπ—°¢÷ °¢÷ Èπ ∫«¡ ë ‡’¬ß‡§≈◊ ¬ß‡§≈◊ ËÕπ‰À«≈”‰â Õπ‰À«≈”‰â≈¥≈ß ≈¥≈ß ë ¡’À√◊ À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à¡’¡’Õ“°“√∑â Õ“°“√∑âÕßÕ◊ ÕßÕ◊¥ ë ¡’À√◊ À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à¡’¡Õ“‡®’ Õ’ “‡®’¬πæÿ ¬πæÿ àß·√ß ß·√ß °“√√—°…“ °“√√°— …“ ë À¬ÿ¥¬“°≈ÿ ¥¬“°≈ÿ à¡∑’ ¡∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ“‡Àμÿ π“‡Àμÿ ‡™àπ ë À≈ À≈’°‡≈’ °‡≈’ Ë¬ßÕ“À“√∑’ ¬ßÕ“À“√∑’ Ë¡’¡’°“°„¬Ÿ °“°„¬Ÿß anticholinergics, trtricyclië „Àâ¬“√–∫“¬Õà ¬“√–∫“¬ÕàÕπÊ ÕπÊ ‡æ◊ ËÕ„Àâ cantidepressants Õ®®“√–π‘ ®ÿ ®“√–π‘ Ë¡ ë ≈¥¢π“¥¬“ opioids ë æ‘®“√≥“ dexamethasone ë „Àâ¬“√–∫“¬ 8-10 ¡°. 2 §√ Èß/«— ß— /«—π ë „Àâ¬“ prokinetic antiemetic ë ≈¥¢π“¥¬“ opioids ‡™àπ metoclopramide §≈◊ Ëπ‰â π‰âÕ“‡®’ Õ“‡®’¬π ¬π 30-120 ¡°./«—π ë ∂â“‰¡à “‰¡àª«¥∫‘ ª«¥∫‘¥ „Àâ metoclopramide 30-120 ¡°./«—π ë ∂â“ª«¥∫‘ “ª«¥∫‘¥ „Àâ cyclizine 100-150 ¡°./«—π ª«¥μàÕ‡π◊ Õ‡π◊ ËÕß®“°¡–‡√Á Õß®“°¡–‡√Á ß „Àâ opioids ª«¥∫‘¥‡ªì ¥‡ªìπæ— πæ—°Ê °Ê „Àâ antispasmodic ¢π“¥μË ” ‡™àπ hyos hyoscicine-N n e-N--bu buty tyllbr broomide 20 ¡°. ∑—π∑’ π∑’ (20-60 ¡°./«—π)

3. ¡’°“√Õÿ °“√Õÿ¥μ— ¥μ—πÕ¬à πÕ¬à“ß¡∫Ÿ “ß¡∫Ÿ√≥å √≥å Õ“°“√ ë ‰¡à∂à∂à“¬Õÿ “¬Õÿ®®“√– ®®“√– ë ∑âÕß‚ªÉ Õß‚ªÉß æÕß ë §≈ Ë◊π‰â π‰â Õ“‡®’¬πæÿ ¬πæÿ àß√ÿ ß√ÿπ·√ß π·√ß

°“√√°…“ °— …“ - À¬ÿ¥¬“√–∫“¬∑ÿ ¥¬“√–∫“¬∑ÿ°™π‘ °™π‘¥ §≈◊ Ëπ‰â π‰âÕ“‡®’ Õ“‡®’¬π ¬π ë cyclizine 100-150 ¡°./«π— ë ∂“¬— “â ¬—ß¡’ ß¡’Õ“°“√Õ“‡®’ Õ“°“√Õ“‡®’¬π„Àâ ¬π„Àâ haloperidol 1.25-2.5 ¡°. ∑“ßÀ≈Õ¥‡≈Õ¥¥”∑— Õ◊ ¥¥”∑—π∑’ π∑’ ë dexamethasone 8-10 ¡°. 2 §√ Èß/«— ß— /«—π ë oct octreo reotitide de 300-6 300-600 00 ¡§°./ ¡§°./«—«—π ª«¥∫‘¥ ë h y o s c in e - N - b u t y lb r o m id e 20 ¡°. ∑π∑’ π— ∑’ (30-120 ¡°./«—π) π) ª«¥μàÕ‡π◊ Õ‡π◊ ËÕß®“°¡–‡√Á Õß®“°¡–‡√Á ß „Àâ opioids ¬— ß§ßÕ“‡®’¬π ¬π ë „Àâ anticholinergic √à«¡°— «¡°—∫ octrtreo oc eottide ë ∑” vent stomach-PEG ë Stent

§”¬àÕ:Õ: PEG = Percutaneous endoscopic gastrostomy


37

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

Opioids

¿“§ºπ«° 5

¬“·°âª«¥„π°≈ÿ ª«¥„π°≈ÿ à¡ opioids ‡ªìπ¬“·°â π¬“·°âª«¥À≈— ª«¥À≈—°∑’ °∑’ Ëπ”¡“„™â π”¡“„™â∫”∫— ∫”∫—¥§«“¡ª«¥„πºŸ ¥§«“¡ª«¥„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß °“√„™â¬“®”‡ªì ¬“®”‡ªìπ μâÕß∑√“∫¢â Õß∑√“∫¢âÕ¡Ÿ Õ¡Ÿ≈æ◊ ≈æ◊ Èπ∞“π¥— π∞“π¥—ßπ’ ßπ’ È 5.1 ‡¿—™«‘ ™«‘∑¬“§≈‘ ∑¬“§≈‘π‘π°¢Õß¬“„π°≈ÿ °‘ ¢Õß¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ·μà≈–¢π“π ≈–¢π“π ·μà≈–‡¿— ≈–‡¿—™¿— ™¿—≥±å ≥±å ‡æ√“–¡’≈—≈°…≥–‡©æ“– °— …≥–‡©æ“– ·μ°μà“ß°—π´÷ Ëß‡ªìπ ªí®®—¬°”Àπ¥ª√–‘ °”Àπ¥ª √–‘∑∏‘¿ “æ √Ÿª·∫∫°“√„ ·∫∫ °“√„ÀâÀâ¬“ ·≈–° ·≈–°“√μ‘ “√μ‘¥μ“¡º≈ μ “¡º≈°“√∫” °“√∫”∫—∫—¥§«“¡ª«¥ §«“¡ª« ¥ √«¡∂÷ß equianalgesic dose ·≈–°“√§”π«≥‡¡◊ ËÕ¡’ Õ¡’§«“¡®”‡ªì §«“¡®”‡ªìπμâ πμâÕß‡ª≈’ Õß‡ª≈’ Ë¬π™π‘ ¬π™π‘¥¢Õß¬“ ¥¢Õß¬“ opioids À√◊Õ‡ª≈’ Õ‡ª≈’ Ë¬π ¬π «‘∏’∏’„π°“√∫√‘À“√ À“√ 5.2 À≈—°°“√„™â °°“√„™â¬“ ¬“ opioids ‰¥â·°à ·°à °“√‡√‘ Ë¡„™â ¡„™â¬“ ¬“ strong opioids °“√ª√—∫¢π“¥¬“ ∫¢π“¥¬“ morphine ·≈– °“√„™â rescue analgesics ”À√—∫√— ∫√—°…“ °…“ breakthrough pain (BTP) 5.3 °“√®—¥°“√Õ“°“√‰¡à ¥°“√Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å®“°°“√„™â ®“°°“√„™â opioids

§”·π–π”„π°“√„™â¬“ ¬“ opioids ¡’¥—¥ ßπ’ — È ë ‡≈◊Õ°™π‘ Õ°™π‘¥¢Õß ¥¢Õß opioids „Àâ‡À¡“–¡°— ‡À¡“–¡°—∫§«“¡ª«¥¢ÕßºŸ ∫§«“¡ª«¥¢ÕßºŸ âªÉª«¬ «É ¬ „π°√≥’∑’∑ Ë’ weak opioids ‰¡à“¡“√∂ “¡“√∂ §«∫§ÿ¡§«“¡ª«¥‰¥â ¡§«“¡ª«¥‰¥â„Àâ‡ª≈’ ‡ª≈’ Ë¬π¬“®“° ¬π¬“®“° weak opioids ‡ªìπ strong opioids ë °“√— Ëß„™â ß„™â opioids ·∫∫„Àâ¬“μ“¡‡«≈“ ¬“μ“¡‡«≈“ (around-the-clock; ATC) „π°“√√—°…“ºŸ °…“ºŸ âªÉª«¬ «É ¬ cancer pain ´÷ Ëß¡’ ß¡’§«“¡ª«¥Õ¬à §«“¡ª«¥Õ¬à“ßμà “ßμàÕ‡π◊ Õ‡π◊ ËÕß Õß (continuous pain) ë À“°ºŸ âªÉª«¬‡°‘ «É ¬‡°‘¥ BTP §◊Õ¡’ Õ¡’§«“¡ª«¥°”‡√‘ §«“¡ª«¥°”‡√‘∫¢÷ ∫¢÷ Èπ„π™à π„π™à«ß— «ß— ÈπÊ πÊ ·¡â®–‰¥â ®–‰¥â√—√∫¬“·°â ∫— ¬“·°âª«¥·∫∫ ª«¥·∫∫ ATC ®π§«∫§ÿ¡ §«“¡ª«¥à«π„À≠à «π„À≠à‰¥â·≈â ·≈â«°Á «°Áμ“¡ μ“¡ §«√¡’°“√— °“√— Ëß¬“·°â ß¬“·°âª«¥∑’ ª«¥∑’ Ë„™â‡æ‘ ‡æ‘ Ë¡ (rescue analgesics) ·≈–ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥ π§«“¡ª«¥ ´È ”∑ÿ° 48-72 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß ë °“√„™â¡“μ√°“√‡æ◊ ¡“μ√°“√‡æ◊ ËÕªÑ ÕªÑÕß°— Õß°—πÕ“°“√∑â πÕ“°“√∑âÕßºŸ ÕßºŸ°≈à °≈à«ßÀπâ «ßÀπâ“„πºŸ “„πºŸ âªÉª«¬ «É ¬ cancer pain ∑’ Ë‰¥â√—√∫— opioids „π√–¬–¬“« ë μ‘¥μ“¡°“√∑”ß“π¢Õßμ— ¥μ“¡°“√∑”ß“π¢Õßμ—∫·≈–‰μ¢ÕßºŸ ∫·≈–‰μ¢ÕßºŸ âªÉª«¬‡ªì «É ¬‡ªìπ√–¬–Ê π√–¬–Ê ë À≈’°‡≈’ °‡≈’ Ë¬ß°“√„™â ¬ß°“√„™â pethidine „πºŸ âªÉª«¬ «É ¬ chronic cancer pain

5.1 ‡¿— ™«‘∑¬“§≈‘ ∑¬“§≈‘π‘π‘°¢Õß¬“„π°≈ÿ °¢Õß¬“„π°≈ÿ à¡ opioids Weak opioids ∑’ Ë¡’¡’„™â„πª√–‡∑»‰∑¬ ‰¥â·°à ·°à codeine ·≈– tramadol „™â„π°“√√—°…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á °…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áß√–¥— ß√–¥—∫πâ ∫πâÕ¬ Õ¬ ∂÷ßª“π°≈“ß‡∑à“π— Èπ ¬“°≈ÿ à¡π’ È¡ƒ∑∏‘ ƒ’ ∑∏‘ Ï·°âª«¥®”°—¥ ‡¡◊ ËÕ„™â∂÷ß¢π“¥¬“Ÿßÿ¥∑’ Ë·π–π”À“°¬—ß‰¥âƒ∑∏‘ Ï√–ß—∫ª«¥ ∫ª«¥ ‰¡à‡ªì ‡ªìπ∑’ π∑’ Ëπàπ“æÕ„®„Àâ “à æÕ„®„Àâ‡ª≈’ ‡ª≈’ Ë¬π‡ªì ¬π‡ªìπ¬“„π°≈ÿ π¬“„π°≈ÿ à¡ strong opioids ‚¥¬„™â equianalgesic dose (¥Ÿ√“¬≈–‡Õ’ √“¬≈–‡Õ’¬¥„πμ“√“ß ¬¥„πμ“√“ß ∑’ Ë 12 ·≈–μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß„πμ“√“ß∑’ “ß„πμ“√“ß∑’ Ë 15) 38


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

Strong opioids ¬“„π°≈ÿ à¡ strong opioids ‡™àπ morphine ·≈– fentanyl transdermal patch „™â°“√√— °“√√—°…“§«“¡ °…“§«“¡ ª«¥°≈ÿ à¡π’ ¡π’ È¡’¡ƒ∑∏‘ ƒ’ ∑∏‘ Ï·√ß ·√ß “¡“√∂ª√—∫¢π“¥¬“‡æ‘ ∫¢π“¥¬“‡æ‘ Ë¡¢÷ ¡¢÷ Èπ‡√◊ π‡√◊ ËÕ¬Ê Õ¬Ê ª«¥®“°¡–‡√Áß„π√–¥— ß„π√–¥—∫ª“π°≈“ß∂÷ ∫ª“π°≈“ß∂÷ß√ÿ ß√ÿπ·√ß π·√ß ‰¥â¥’¥’ ¬“·°âª«¥°≈ÿ ‚¥¬‰¡à¡’¢π“¥¬“Ÿ π“¥¬“ Ÿßÿ¥μàÕ«—π ·μàª√—∫μ“¡√–¥— ∫μ“¡√–¥—∫§«“¡ª«¥·≈–§«“¡∑πμà §«“¡ª«¥·≈–§«“¡∑π μàÕ¬“¢ÕßºŸ âªÉ«¬ ¡’™à«ß¢Õß¢π“¥¬“ «ß¢Õß¢π“¥¬“ ∑’ Ë„™â „π°“√√— „π°“√√—°…“§à °…“§àÕπ¢â Õπ¢â“ß°«â “ß°«â“ß „π°“√„™âμâμâÕßμ√–Àπ—°∂÷ßÕ“°“√‰¡à ßÕ“°“√‰¡àæ÷ßª√–ß§å ßª√–ß§å®“°°“√„™â¬“·≈–¡’°“√ªÑÕß°— Õß°—π μ‘¥μ“¡ ¥μ“¡ ·≈–®—¥°“√Õ¬à ¥°“√Õ¬à“ß‡À¡“–¡ “ß‡À¡“–¡ strong opioids ∑’ Ë‰¡à·π–π”„Àâ ·π–π”„Àâ„™âμ‘μ¥μà ¥‘ μàÕ°— Õ°—π„π√–¬–¬“«„πºŸ π„π√–¬–¬“«„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß§◊ ß§◊Õ pethidine ‡æ√“–¡’ toxic metabolite §◊Õ norpethidine ´÷ Ëß¡’ ß¡’æ‘æ…μà …‘ μàÕ√–∫∫ª√–“∑ Õ√–∫∫ª√–“∑ ë Morphine Strong opioids ∑’ Ë®—®¥‡ªì ¥— ‡ªìπ¬“Õ— π¬“Õ—π¥— π¥—∫·√°„π°“√√— ∫·√°„π°“√√—°…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á °…“§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß„π√–¥— ß„π√–¥—∫ª“π°≈“ß∂÷ ∫ª“π°≈“ß∂÷ß√ÿ ß√ÿπ·√ß§◊ π·√ß§◊Õ morphine ™π‘¥√— ¥√—∫ª√–∑“π ∫ª√–∑“π ·μà„π°√≥’∑’∑ Ëμâμ’ âÕß√–ß— Õß√–ß—∫ª«¥Õ¬à ∫ª«¥Õ¬à“ß‡√à “ß‡√àß¥à ß¥à«π§«√„Àâ «π§«√„Àâ¥â¥«¬°“√©’ «â ¬°“√©’¥‡¢â ¥‡¢â“„μâ “„μâº‘º«Àπ— «‘ Àπ—ßÀ√◊ ßÀ√◊Õ‡¢â Õ‡¢â“ À≈Õ¥‡≈◊Õ¥¥” Õ¥¥” ‰¡à·π–π”„Àâ ·π–π”„Àâ©’©¥‡¢â ¥’ ‡¢â“°≈â “°≈â“¡‡π◊ “¡‡π◊ ÈÕ‡æ√“–°“√¥Ÿ Õ‡æ√“–°“√¥Ÿ¥´÷ ¥´÷¡‰¡à ¡‰¡à¡Ë ¡Ë ”‡¡Õ ”‡¡Õ∑”„Àâ ∑”„Àâª√–‡¡‘ ª√–‡¡‘πƒ∑∏‘ πƒ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥¢Õß¬“‰¥â ª«¥¢Õß¬“‰¥â¬“° ¬“° equianalgesic dose ¢Õß morphine ™π‘ ¥©’ ¥©’¥μà ¥μàÕ™π‘ Õ™π‘¥√— ¥√—∫ª√–∑“π§◊ ∫ª√–∑“π§◊Õ 1:3 (μ“√“ß∑’ Ë 12) √Ÿª·∫∫‡¿— ª·∫∫‡¿—™¿— ™¿—≥±å ≥±å¢Õß ¢Õß morphine ∑’ Ë¡’¡’„™â„πª√–‡∑»‰∑¬¡’À≈“¬·∫∫‚¥¬·μà À≈“¬·∫∫‚¥¬·μà ≈–·∫∫¡’ ≈–·∫∫¡’√–¬–‡«≈“∑’ √–¬–‡«≈“∑’ Ë morphine „Àâƒ∑∏‘ ƒ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥Ÿ ª«¥Ÿßÿ ßÿ¥·≈–√–¬–‡«≈“∑’ ¥·≈–√–¬–‡«≈“∑’ Ë¡’¡ƒ∑∏‘ ƒ’ ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥·μ°μà ª«¥·μ°μà“ß°— “ß°—π ¥—ß√ÿ ß√ÿª„πμ“√“ß∑’ ª„πμ“√“ß∑’ Ë 13 ´÷ Ëß„™â ß„™â‡ªì ‡ªìπ·π«∑“ß π·π«∑“ß „π°“√°”Àπ¥‡«≈“„π°“√ª√–‡¡‘ „π°“√°”Àπ¥‡«≈“„π°“√ª√ –‡¡‘π§«“¡ª«¥À≈— π§«“¡ª«¥À≈—ß„Àâ ß„Àâ morphine ·≈–°”Àπ¥√–¬–Àà“ß„π°“√„Àâ “ß„π°“√„Àâ morphine ë Fentanyl transdermal patch Fentanyl ¡’§«“¡·√ß¡“°°«à §«“¡·√ß¡“°°«à“ morphine ª√–¡“≥ 100 ‡∑à“ fentanyl transdermal patch ¡’„™â „π¢π“¥ 12, 25, 50 ·≈– 100 ¡§°./™— Ë«‚¡ß «‚¡ß „™â·ª–∫√‘ ·ª–∫√‘‡«≥≈”μ— ‡«≥≈”μ—«à «à«π∫π «π∫π Àπâ“∑â “∑âÕß Õß À√◊ÕÀπâ ÕÀπâ“¢“ “¢“ ®–∑”„Àâ¬“ ¬“ ∂Ÿ°¥Ÿ °¥Ÿ¥´÷ ¥´÷¡‡¢â ¡‡¢â“°√–·‡≈◊ “°√–·‡≈◊Õ¥ Õ¥ ¬“®–ÕÕ°ƒ∑∏‘ Ï‡μÁ ‡μÁ¡∑’ ¡∑’ ËÀ≈— À≈—ß®“°·ª–·ºà ß®“°·ª–·ºàπ¬“‰ª·≈â π¬“‰ª·≈â« 8-24 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß ¥—ßπ— ßπ— ÈπºŸ π âºŸªÉª«¬§«√‰¥â «É ¬§«√‰¥â√—√∫¬“ ∫— ¬“ opioids ∑’ Ë‰¥â√—√—∫Õ¬Ÿ ∫Õ¬Ÿ à‡¥‘ ‡¥‘¡„π™à ¡„π™à«ß√–¬– «ß√–¬– 24 ™— Ë«‚¡ß·√° «‚¡ß·√° ‚¥¬∑— Ë«‰ª¬“π’ «‰ª¬“π’ È¡’¡√–¬–‡«≈“°“√ÕÕ°ƒ∑∏‘ √’ –¬–‡«≈“°“√ÕÕ°ƒ∑∏‘ Ïª√–¡“≥ ª√–¡“≥ 48-72 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß „™â‡©æ“–„πºŸ ‡©æ“–„πºŸ âªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë‰¥â√—√∫— morphine „π¢π“¥§ß∑’ Ë¡“·≈â ¡“·≈â«√–¬–Àπ÷ «√–¬–Àπ÷ Ëß ‰¡à„™â‡ªì ‡ªìπ rescue analgesics ‰¡à „™â„π°“√√—°…“ °…“ acute pain °“√‡ª≈’ Ë¬π™π‘ ¬π™π‘¥¢Õß ¥¢Õß opioids ‡ªìπ fentanyl °√≥’∑’∑ Ë’ opioids ∑’ Ë„™âÕ¬Ÿ Õ¬Ÿ à‡¥‘ ‡¥‘¡‡ªì ¡‡ªìπ morphine ™π‘¥√— ¥√—∫ª√–∑“π„Àâ ∫ª√–∑“π„Àâ§”π«π‡ªì §”π«π‡ªìπ¢π“¥¬“„π π¢π“¥¬“„π 24 ™— Ë«‚¡ß·≈–„™â «‚¡ß·≈–„™â equianalgesics dose μ“¡μ“√“ß∑’ Ë 14 ·μà°√≥’ °√≥’∑’∑ Ë’ opioids ∑’ Ë„™âÕ¬Ÿ Õ¬Ÿ à‡¥‘ ‡¥‘¡‰¡à ¡‰¡à„™à morphine ™π‘¥√— ¥√—∫ª√–∑“π„Àâ ∫ª√–∑“π„Àâ§”π«π‡ªì §”π«π‡ªìπ¢π“¥¬“„π π¢π“¥¬“„π 24 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß ·≈– §”π«≥°≈—∫‡ªì ∫‡ªìπ morphine ™π‘¥√— ¥√—∫ª√–∑“π‡’ ∫ª√–∑“π‡’¬°à ¬°àÕπ Õπ ¢— ÈπμÕπ·≈–μ— πμÕπ·≈–μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß°“√§”π«≥¥— “ß°“√§”π«≥¥—ß„πμ“√“ß∑’ ß„πμ“√“ß∑’ Ë 15 ‡π◊ ËÕß®“° Õß®“° fentanyl transdermal patch ®“°·μà≈–·À≈à ≈–·À≈àßº≈‘ ßº≈‘μÕ“®¡’ μÕ“®¡’‡¿— ‡¿—™®≈π»“μ√å ™®≈π»“μ√å·μ°μà ·μ°μà“ß°— “ß°—π®÷ π®÷ß§«√„™â ß§«√„™â equianalgesic dose μ“¡¢âÕ¡Ÿ Õ¡Ÿ≈‡©æ“–¢ÕßºŸ ≈‡©æ“–¢ÕßºŸ âº≈‘ º≈‘μ·μà μ·μà≈–√“¬ ≈–√“¬

5.2 Equianalgesic dose ¢Õß¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ·≈–°“√§”π«≥ Equianalgesic dose ¢Õß¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ∑’ Ë·¥ß‰«â ·¥ß‰«â„πμ“√“ß∑’ Ë 12 ·≈– 14 §◊Õ¢π“¥¬“‡∑’ Õ¢π“¥¬“‡∑’¬∫‡∑à ¬∫‡∑à“ ‚¥¬ª√–¡“≥´÷ Ëß„™â ß„™â‡ªì ‡ªìπ·π«∑“ß„π°“√°”Àπ¥¢π“¥¬“‡√‘ Ë¡μâ ¡μâπ¢Õß π¢Õß opioids ¢π“π„À¡à∑ Ë’μÕß°“√„™â Õâ ß°“√„™â´ Ë÷ß§“¥«à ß§“¥«à“ opioids ¢π“π„À¡à®–„Àâ ®–„Àâƒ∑∏‘ ƒ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥·≈–Õ“°“√‰¡à ª«¥·≈–Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å∑’∑ Ë—’ —¡æ— ¡æ—π∏å π∏å°—°∫°√–μÿ ∫— °√–μÿ âπ opioid receptor „°≈â‡§’ ‡§’¬ß ¬ß °—π∑— π∑— Èßπ’ ßπ’ È¢÷¢ ÈπÕ¬Ÿ π÷ Õ¬Ÿ à°—°∫∏√√¡™“μ‘ ∫— ∏√√¡™“μ‘¢Õß ¢Õß opioids ∑’ Ë‡ª≈’ ‡ª≈’ Ë¬π ¬π ¿“«–¢ÕßºŸ âªÉª«¬ «É ¬ ·≈–¬“∑’ Ë„™â√à√à«¡¥â «¡¥â«¬ «¬


39

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

¬É« √“ ¡‘≈

â“À –√ √« âÕ¢

„—° ‡

™

ß

–√

¡à« no â√™

‚ ë

„◊ËÕ s

§

‚ ë π’¬

à«ß â

à«ß â

®‡

ª÷ß àæ¡

‰◊Ëπ

“Õ

”π “¬

ci

–π ¥“

se

π¢

ª‰ ¡

.° ‚—Ë«

¬É« 1-

6

’Ë·∑

lga na

ß¡

—Ë«∑

iu

00 8-

–≈ ·

es ).

‰»

ci

(

¬∑

¡–

la ¬¥ er

lga –√ â„™

‚

’„’Ë¡ ∑

°π

Õ√

er

°Õ ≈°

„“ ¬ß

ÿâπμ –√

¬“

ß“ π™

o

μ

40

—«μ π¢

·

‰

at

en

π’Ë¬

ÿâπμ

≈ª

D

E

le ÿ¡§ ∫«

¥’¬ ∫· ¬“

º

4 ÿ°∑

¥‘Ë¡

™

™

¬â«

ÕŸß

—∫√ ‚—Ë« √‡

√“ ‰‘Ë¡

ÿ°∑

‡Ÿ°

¢

“°

ip pu er

ot ¢

or

¡–

–≈ C √

er

ro en ih

tp

Y ¬âÕ

√ª es

ec

≈· 2P

≥“

on ßÕ

6D -4

inn er

01

ec pr

º

πà“

μ

m

o

ÿâπμ er

–√ °

μ

o e

ma

io

lo

ip o

ip W

ka

en

en da rT

ie

ih

gn C

do

tS

or

pr o M


·¥ ¥“

Ÿß “¬

¥“ «ª

‘¡μ ª√

ÿ¥ –≈

“® ¥≈

“π

«§ æ‡

≈ª ¬¥

¡“ â‡¥

μ°

tp °â«

‡ ∂

◊ËÕ√ ß“

©“ 4

É«Ÿâª

Ÿ√¥

’Ë∑

·’¥ 6-

¬

–≈ ¬àÕ

‚—Ë« ¬“

π∑

àÕμ Ê¬

–≈

2ÿ ß¡

“¬

21

“¬ ß¡

¡“ μ

Õ‡ §∫

5.

√ª

pu

ro –√

ìπª

io

ip sd

≈°

oh iir

¡â“

sd io

ßÕ

“¬

à‡¡

sd

21 √“

1

hp

—∫¬ °

¢‘¥

ir

en

—Èß¬

Õ‡

’Ë∑

art

μ

–≈

¥“

–≈ ÿ°∑

Ÿâªº 

‘π°

4 -5

ª·

ek

¥’¬ √

06

·

ec

“°

Õ¢

op tp

iar

ß≈ –≈

sn

∑ƒ

mu

¥°

5-

—π∑

01

ro

°‰

¬É«

“¬

1

‘Ï∏ ÿà¡≈

À”

—∫√

6-

00 tr

o

π‡

¡ ∑–

∫· 2

¡

1 re

ip

ÿ°∑

—Ë«∑

21

π“ ’∑

04 ™

00

sd io

.°

(

°◊ÈÕ

.°

π„

03

aP

qE

ª‰

¬É« ª∫

3‚—Ë«

2

tn

iu

rt

‰

«§

-5 Ÿâªº

04

re √ª

na ªπ

06

¥≈

ª‰

01 —Ë«∑

1

O ≥“

·

“°

’Ëæ∑ .°

–√ À√

¡“

∑

≈ª

02

r

se ∑‡

05

la °¡

od

4

™

ma

a ‚—Ë«

à‡¡

ÿ°∑

Ÿâªº

qe

/.

¬àÕ

ß¡

ß¡ ‘π°

–≈

‰∫ ßâÕ

≈§

°¡

od

00

—π¥

Ÿ°º ‰◊Ëπ

—π«

°¡ ™

¬“

®„

à∫¡

â

μ‰

ÿ°μ

¡ rl

/.

≈‚

¬àÕ ÷π¡

“Õ ’Ëæ∑

te —π«

—π§ ‘μÀ

ßß

z

√

pe

—«√

Ë”μ

à«ß ®‡

∑

ra

od

‚

πß

∫∫

)d

es

’Ë√∑

πÕ

ßâÕ ≈§

∑

ë

¬àÕ

‰◊Ëπ ÷π¡

≈§

ë

Ÿ°º

ßß ßâÕ

÷π¡

ª

®‡

Ÿ°º

ßß

‰

·

ih

√æ

hg ∫–

§√ ’‚¡

p

se

ª∫ ·ÿπ

§√

°∫

to

ß√ Õ¢

Ÿ°∂ –√

π’¬

πß

“Õ

C

’Ë¡∑

ni

–√

√ß

¥° —¥¡

—∫√

ßàÕ

–≈

“ ™„

Õ¢

·

yc

à«â√ ∫–

π„

“’¿

ne

Ÿâªº

∑

‰∫ √ß

–√

¥≈ –≈

√ ë

πÕ

ap Y

∑ƒ

π’¬ πß

2P

—ß« –«

¬É«

’Ë¡∑ oz

°¡

∫–

b

ne

“’¿ id

πà«

≈À

Ÿâ¡º

μ‰ π¢

6D ¡à«

§√

πÕ

–√

—∫°

“¿

¥“ or

“¬ ‘Ï·∏

√« NS

¡‡

ë

μ‰

ex ‡

âª°

¥≈ R

re

’Ë¡∑

≈°

–«

ß“ ¬—∫

∑∫ «’§

°∫

Õ“

-a ‡

«‡

¡“ –«

“¬

π’¬ ß“

‡

√æ

it àπ™

¥‡

àπ™

≈‡

ß’Ë¬ “°

¥’Ë° ∑◊Ëπ

À‘π

À√

ß≈

¥◊Õ

‡

ßàÕ

en

≈’º ¥«

sI

to

π„

lf

¥≈ π¢

ou

ex

¬“ àπ™

¬“

Ÿâªº

—∫¬

¥“

ni —¥¡

§

ë

å§

§√

ß≈

—∫°

–√

√«

‘Ë¡æ

Õ

μ‰

ºπ

¢

°“

¥≈

—ß«

ß≈

en —Èß¬

¡‡

®„

®„ ¬É«

it

„◊ËÕ “¬

s

‚

â™

S ny

§√

Ÿâªº RS

“°

π¢

«§

√“

—∫μ

’ªŸâ¡ ¡“

§âÕ

¥“

–√

π„

rd ‡√

“¬

‡

sI mo

≈·

—μ«

¬É« À

‘¥°

ß≈

ß’Ë¬

◊Õ√ e

º– π„

Õ¢

„¡ —ß«

ŸßŸâ

—°™ Õß

â™ À

“Õ Ÿâªº

°“

◊Õ√

ÿ¬

æ‡

‡‘Ë¡

π¢ ª

—∫√ «§

¡“ ‰

à¡¡

π’¢

·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

À

â™ –√

â“À

¥’Ë‰ ∑¬ π¢

÷Ëßπ

“

en

¬–

â‡™ o

„¡ —ß«

É«Ÿâª

âÕ¢ „–

§âÕ

o π◊Õ ’‚à¡

°Õ

à“« μ·

âÕπ

‡

π¢ ’Ë·∑

¥’¬

æ‡

31 Õ‡

ß“

se

≥“

· ¬∑ ‰»

¬¥ iu

ªπ â„™ ’„’Ë¡

ÿ¥ ·¥ ¥“

–≈ π¢ ¡“

Ÿß

æ‡

-

¥“

“¬ «ª

—∫√ ª

«§

π’¢ à¡¡ ‰ ¬“

√“ μπ 0

¡“ —∫°

’Ë„∑ ¥“ π¢

en ÷Èπ¢

o

≈À 1-

ih pr

«’§

’Ë∑ Ÿ„¥

°“

“¬

00 31

1.

â™

≈À

ß“

aP

qE

«§

3

er ‚

–√

‡

00

tn

na

‰‘Ë¡ ª‡

re √ª

–√

ÿ°∑

¡“ â‡¥

-

¡–

∑‡

π∑ ◊ËÕ√

’Ë¬≈

la

lga

Ê¬

“®

O

ci

3-

μ°

r ¡(

‰

’‚¡

àÕμ μ

√“

la .)°

“¬

·π

Ÿ√¥

od

¡“

àπº

¬“

es

«À

◊ËÕπ

D

“¬

–≈ an

à·¡

°Õ

le

’Ë∑

gl

®ß

iir

2 ‡‘Ë¡

se

–≈

‰

ßà“

“¬

mu

—π«

–π

–π “¬

°¬

¡À

“¬

e

à·¡

“

°“

m,

“ m

‘¡μ

uq

·

Ÿß –

”π „«

oy °‡

”π

ai

ë

π

–π àπº

¡ √ª

lc

pr

‰

ci

ë

À

À„ ºπ

∑‘¥

–√ àæ¡

od

ë

C

√È” ¡â“

¢—∫

no

ih

¥“

p

ë

Y

‡

™â„

”π

πâÕ

ßâÕ

ª÷ß

es

‰

’º¡

“¬ su

en

ß

) à Õ μ (

–√

¡‰

É«Ÿâª

‘¥° “π

¡¬

Ÿ°º

å§ Õ

ina

à„¡

À„

—πÕ

ªâ‡

™â„ ¡‡

À„ 3P

¬¥

¬“

‡–

·◊ËÕ â“º

«â§ 4A

μ≈ —¥¡

™à„

à¡À ¡“

°àÕ

‘¥âμ

Áß√

–ª

âÕ√ √“

¬ìπ

√μ

Õ“

àÕμ

ø‰

”∑

°“

‘√°

¥—π —π°

Ñ“ø ®π

–√

„â â‡™

m

—¡

“‘¬

·—∫ –√

°“

—ß« °π

“¡

ë

—πÕ

“ß

√“

≈·

„

—°√

√μ

ìπª

pr

√°

°√ –¬

—º

¢π ‘√°

er √â«

æ©

°“

“…

ßÕ

cs

ih

¢

√“

eu

a

“‘¬

uc

À– π„

ºπ

√«

la na

¥“

π∫ ‡–

—∫° et

ß§

Ü“ª “¬

eg ’Ë∑

—∫â√

◊Õ√

’Ë∑ ics

06 ¡

∑

re io

sn

m tr

sd op

ip

‘Ï∏ ÿà¡≈

o ¬ß

ec

ec

ec

er

Õ√

Õ¢

“°

er

tp μ

ÿâπμ

ÿâπμ

ÿâπμ

°

°

°

–≈ ¬“ √

21

ßÕ

-s

¢‘¥ ’Ë∑ π™ μ

√“

ß“

na

hc na a

sd io tn eF

en

re

D to M N s

—∫¬ ¢

ßÕ

—Èß¬ —∫¬

mr te

od id

ed

er

A no

pu

en

pl

ly

ip o

–√

ta rt

at —Èß¬

–√

Õ‡

er ni

er

μ

–√

ec

ek

μ

¥’¬

tp art

tp

°Õ ≈°

„“

ro

tp

°‰ °π

ro

∑ƒ

ro

ro

ah P

ih te M


41

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

Equianalgesic dose ¢Õß¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ·≈–°“√§”π«≥®–„™ ·≈–°“√§”π«≥®–„™ââª√–‚¬™πå ª√–‚¬™πå „π°√≥’μàμàÕ‰ªπ’ Õ‰ªπ’ È ë μâÕß°“√‡ª≈’ Õß°“√‡ª≈’ Ë¬π«‘ ¬π«‘∏’∏°“√„Àâ °’ “√„Àâ¬“ ¬“ ‡™àπ ®“°¬“©’¥‡ªì ¥‡ªìπ¬“√— π¬“√—∫ª√–∑“π ∫ª√–∑“π À√◊Õ®“°¬“√— Õ®“°¬“√—∫ª√–∑“π‡ªì ∫ª√–∑“π‡ªìπ¬“·ºà π¬“·ºàπ·ª– π·ª– ‡æ◊ ËÕ‡æ‘ Õ‡æ‘ Ë¡§«“¡–¥«°¢ÕßºŸ ¡§«“¡–¥«°¢ÕßºŸ âªÉª«¬·≈–‡æ‘ «É ¬·≈–‡æ‘ Ë¡§«“¡√à ¡§«“¡√à«¡¡◊ «¡¡◊Õ„π°“√„™â Õ„π°“√„™â¬“ ¬“ ë μâÕß°“√‡ª≈’ Õß°“√‡ª≈’ Ë¬π™π‘ ¬π™π‘¥¢Õß ¥¢Õß opioids ‡æ◊ ËÕ - ‡æ‘ Ë¡ƒ∑∏‘ Ï√–ß— √–ß—∫ª«¥ ‡™àπ °“√‡ª≈’ Ë¬π codeine À√◊Õ tramadol ‡ªìπ morphine À√◊Õ‡ª≈’ Õ‡ª≈’ Ë¬π morphine ‡ªìπ fentanyl - ·°â‰¢ªí≠À“Õ“°“√‰¡à À“Õ“°“√‰¡àæ÷æ÷ßª√–ß§å ª√–ß§å∑ Ë‰’ ¡à“¡“√∂ “¡ “√∂®—®—¥°“√‰¥â¥â«¬¡“μ ¬ ¡“μ√°“ √°“√Õ◊ √Õ◊ Ëπ ‡™àπ °“√ °“√‡ª≈’ ‡ª≈’ Ë¬π morphine ‡ªìπ transdermal fentanyl ‡π◊ ËÕß®“°ºŸ âªÉ«¬‰¡à“¡“√∂∑πÕ“°“√∑â “¡“√∂∑πÕ“°“√∑âÕßºŸ° À√◊Õ¡’ delirium ®“°°“√„™â morphine μ“√“ß∑’ Ë 13 √–¬–‡«≈“∑’ Ë‡√‘ ‡√‘ Ë¡„Àâ ¡„Àâƒ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥Ÿ ª«¥Ÿßÿ ßÿ¥√–¬–‡«≈“∑’ ¥√–¬–‡«≈“∑’ Ë¡’¡ƒ∑∏‘ ƒ’ ∑∏‘ Ï·°âª«¥ ª«¥ ·≈–¢âÕ§«√√–«— Õ§«√√–«—ß‡©æ“–¢Õß‡¿— ß‡©æ“–¢Õß‡¿—™¿— ™¿—≥±å ≥±å morphine ·∫∫μà“ßÊ “ßÊ √Ÿª·∫∫ §«“¡·√ß

™π‘¥√— ¥√—∫ª√–∑“π ∫ª√–∑“π ¬“‡¡Á¥·∫∫ª≈¥ª≈à ¥·∫∫ª≈¥ª≈àÕ¬ μ—«¬“∑— «¬“∑—π∑’ π∑’ ¬“πÈ ”‡™◊ ËÕ¡ ¬“‡¡Á¥·∫∫§«∫§ÿ ¥·∫∫§«∫§ÿ¡ °“√ª≈¥ª≈àÕ¬ (MST continus˙) ¬“·§ª´Ÿ≈·∫∫§«∫§ÿ ≈·∫∫§«∫§ÿ¡ °“√ª≈¥ª≈àÕ¬ (Kapanol˙)

™π‘¥©’ ¥©’¥ ‡¢â“„μâ “„μâº‘º«Àπ— «‘ Àπ—ß ‡¢â“À≈Õ¥‡≈◊ “À≈Õ¥‡≈◊Õ¥¥” 42

√–¬–‡«≈“∑ Ë‡√‘ ‡’ √‘ Ë¡ √–¬–‡«≈“ „Àâƒ∑∏‘ ƒ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥Ÿ ª«¥Ÿ ßÿ¥ ∑’ Ë¡’¡ƒ∑∏‘ ƒ’ ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥ ª«¥

¢Õ§«√√–«— Õâ §«√√–«— ß‡©æ“–

10 ¡°.

30 π“∑’ ∂÷ß 1 ™— Ë«‚¡ß « ‚¡ß 33-44 ™— Ë«‚¡ß

10 ¡°./5 ¡≈. 10, 30 ·≈– 60 ¡°.

30 π“∑’ 2-4 ™ Ë«— ‚¡ß

3-4 ™ Ë«— ‚¡ß 8-12 ™ Ë«— ‚¡ß

À“¡À— “â ¡À—° ·∫àß ∫¥ ‡§’ È¬« ¬« ‡¡¥¬“ ¥Á ¬“

20, 50 ·≈– 100 ¡°.

2-4 ™ Ë«— ‚¡ß

24 ™ Ë—«‚¡ß

„π°√≥®”‡ªì ®’ ”‡ªìπ“¡“√∂ π“¡“√∂ ·°– pellet ¿“¬„π ·§ª´≈°√–®“¬„π ≈Ÿ °√–®“¬„π ¢Õß‡À≈« À√◊Õ„Àâ Õ„Àâ∑“ß ∑“ß NG tube ¢π“¥Õ¬à“ß “ß πâÕ¬ Õ¬ No. 14-16 ‰¥â Àâ“¡À— “¡À—° ·∫àß ∫¥ ‡§’ È¬« ¬« pellet Àâ“¡°√–®“¬ “¡°√–®“¬ pellet ≈ß„ππÈ ”Õÿ àπ

3-4 ™ Ë«— ‚¡ß

-

3-4 ™ Ë«— ‚¡ß

-

§«“¡·√ß 20-60 π“∑’ 10 ¡°./¡≈. (¢π“¥∫√√®ÿ 1 ¡≈.) 5-20 π“∑’

-


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß μ“√“ß∑’ Ë 14 Equianalgesic dose ¢Õß morphine ™π‘ ¥√— ¥√—∫ª√–∑“π·≈– ∫ª√–∑“π·≈– fentanyl transdermal patch (Õ“®·μ°μà “ß “ß ®“°μ“√“ßπ’ È·≈â ·≈â«·μà «·μà§”·π–π”¢ÕßºŸ §”·π–π”¢ÕßºŸ âº≈‘ º≈‘μ) μ) ¢π“¥¬“ morphine ¢π“¥¬“ fentanyl transdermal patch ™π‘¥√— ¥√—∫ª√–∑“π„π ∫ª√–∑“π„π 24 ™— Ë«‚¡ß (¡°.) (¡§°./™ Ë—«‚¡ß) «‚¡ß) 20-44 12 45-134 25 135-224 50 225-314 75 315-404 100 405-494 125 495-584 150 585-674 175 675-764 200 765-854 225 855-944 250 945-1034 275 1035-1124 300

5.3 À≈—°°“√„™â °°“√„™â¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡ opioids °“√‡√‘ Ë¡„™â ¡„™â¬“ ¬“ strong opioids ë „π°√≥’∑’∑ Ë âºŸº’ ªÉªŸ «¬‰¡à «É ¬‰¡à‡§¬‰¥â ‡§¬‰¥â√—√∫— opioids ¡“°àÕπ·≈–‰μ∑”ß“πª°μ‘ Õπ·≈–‰μ∑”ß“πª°μ‘ ·π–π”„Àâ„™â morphine ·∫∫ª≈¥ ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“∑— «¬“∑—π∑’ π∑’ ¢π“¥¬“∑’ Ë·π–π”μ“¡μ“√“ß∑’ ·π–π”μ“¡μ“√“ß∑’ Ë 12 „πºŸ âªÉª«¬Ÿ «É ¬ŸßÕ“¬ÿ ßÕ“¬ÿÀ√◊ À√◊Õ‰μ∫°æ√à Õ‰μ∫°æ√àÕßÕ“®μâ ÕßÕ“®μâÕßª√— Õßª√—∫≈¥¢π“¥¬“≈ß ∫≈¥¢π“¥¬“≈ß „πºŸ âªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ëª«¥¡–‡√Á ª«¥¡–‡√Áß‡√◊ ß‡√◊ ÈÕ√— Õ√—ß∫“ß√“¬“¡“√∂‡√‘ ß∫“ß√“¬“¡“√∂‡√‘ Ë¡μâ ¡μâπ¥â π¥â«¬ «¬ morphine ·∫∫§«∫§ÿ¡°“√ª≈¥ª≈à ¡°“√ª≈¥ª≈àÕ¬‰¥â Õ¬‰¥â ·μàμâμÕß„Àâ Õâ ß„Àâ rescue analgesics ¥â«¬„π™à «¬„π™à«ß·√° «ß·√° ë „π°√≥’∑’∑ Ë âºŸº’ ªÉªŸ «¬‡§¬‰¥â «É ¬‡§¬‰¥â√—√∫— weak opioids ¡“°àÕπ„Àâ Õπ„Àâ§”π«≥¢π“¥¬“ §”π«≥¢π“¥¬“ morphine ‚¥¬„™â equianalgesic dose μ“¡μ“√“ß∑’ Ë 12 ¢— ÈπμÕπ·≈–μ— πμÕπ·≈–μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß°“√§”π«≥μ“¡μ“√“ß∑’ “ß°“√§”π«≥μ“¡μ“√“ß∑’ Ë 15 μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß∑’ “ß∑’ Ë 1

°“√ª√—∫¢π“¥¬“ ∫¢π“¥¬“ morphine ë °“√ª√—∫¢π“¥ ∫¢π“¥ morphine „π√–¬–·√° °√≥’∑’∑ Ë’„™â morphine ·∫∫ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“∑— «¬“∑—π∑’ π∑’„Àâª√–‡¡‘ ª√–‡¡‘π ƒ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥¢Õß¬“μ“¡‡«≈“∑’ ª«¥¢Õß¬“μ“¡‡«≈“∑’ Ë¬“ÕÕ°ƒ∑∏‘ ¬“ÕÕ°ƒ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥Ÿ ª«¥Ÿßÿ ßÿ¥„πμ“√“ß∑’ ¥„πμ“√“ß∑’ Ë 13 À≈—ß®“°„Àâ ß®“°„Àâ¬“„π¢π“¥‡¥‘ ¬“„π¢π“¥‡¥‘¡‰ª·≈â ¡‰ª·≈â« 2-3 §√— Èß À“°¬—ß‰¡à ß‰¡à“¡“√∂§«∫§ÿ “¡“√∂§«∫§ÿ¡§«“¡ª«¥‰¥â ¡§«“¡ª«¥‰¥â„Àâ∑”°“√ª√— ∑”°“√ª√—∫¢π“¥¬“‡æ‘ ∫¢π“¥¬“‡æ‘ Ë¡¢÷ ¡¢÷ Èπμ“¡√–¥— πμ“¡√–¥—∫§«“¡ª«¥ ∫§«“¡ª«¥ - ª«¥ª“π°≈“ß (pain score 4-6) „Àâæ®“√≥“‡æ‘ ®‘ “√≥“‡æ‘ Ë¡¢π“¥¬“¢÷ Èπ√âÕ¬≈– 25-50 ¢Õß¢π“¥ ¢Õß¢π“¥¬“ ¬“ morphine ·∫∫ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“∑— «¬“∑—π∑’ π∑’∑’∑ Ë’„Àâ°à°ÕπÀπâ Õà πÀπâ“π— “π— Èπ - ª«¥√ÿπ·√ß (pain score 7-10) 7-10) „Àâæ‘æ‘®“√≥“‡æ‘ Ë¡¢π“¥¬“¢÷ Èπ√âÕ¬≈– 50-100 ¢Õß¢π“ ¢Õß¢π“¥¬“ ¥¬“ morphine ·∫∫ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“∑— «¬“∑—π∑’ π∑’∑’∑ Ë’„Àâ°à°ÕπÀπâ Õà πÀπâ“π— “π— Èπ


43

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬ μ“√“ß∑’ Ë 15 ¢— ÈπμÕπ°“√‡ª≈’ πμÕπ°“√‡ª≈’ Ë¬π¬“ ¬π¬“ opioids ‚¥¬„™â equianalgesic dose ·≈–μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß°“√§”π«≥ “ß°“√§”π«≥ μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß∑’ “ß∑’ Ë 1 μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß∑’ “ß∑’ Ë 2 ¢— ÈπμÕπ ‡ª≈ Ë¬π®“° ¬’ π®“° codeine ™π‘¥ ‡ª≈ Ë¬π®“° ¬’ π®“° morphine √—∫ª√–∑“π‡ªì ∫ª√–∑“π‡ªìπ morphine ™π¥©’ ¥‘ ©’¥‡ªì ¥‡ªìπ transdermal fentanyl ™π‘¥√— ¥√—∫ª√–∑“π ∫ª√–∑“π 1. §”π«≥¢π“¥¬“„π 24 ™— Ë«‚¡ß « ‚¡ß Code Co dein inee 60 ¡° ¡°.. ∑ÿ° 4 ™¡. Morphine 20 ¡°. ©’¥ ∑ÿ° 4 ™¡. ¢Õß opioids ‡¥‘¡ = 360 ¡°./«π— = 120 ¡°./«π— 2. ‡ª≈’ Ë¬π¢π“¥¬“„π ¬π¢π“¥¬“„π 24 ™— Ë«‚¡ß ®“°μ“√“ß∑ Ë’ 12 ®“°μ“√“ß∑ Ë’ 12 ¢Õß opioids ‡¥‘¡„Àâ ¡„Àâ‡ªì ‡ªìπ¢π“ π¢π“¥¥ Co Code dein inee 36 3600 ¡° ¡°././«—«—π Morphine ©’¥ 120 ¡°./«—π ¬“„π 24 ™— Ë«‚¡ß¢ «‚¡ß¢Õß Õß op opio ioid idss = mor morph phin inee 45 ¡°./«— /«π— = morphine √—∫ª√–∑“π ∫ª√–∑“π ™π‘¥„À¡à ¥„À¡àμ“¡ equianalgesic 360 ¡°./«—π dose „πμ“√“ß∑’ Ë 11 („π°√≥’∑’∑ Ë’ ®“°μ“√“ß∑’ Ë 14 opioids ™π‘¥„À¡à ¥„À¡à‡ªì ‡ªìπ fentanyl = fentanyl transdermal patch „™â¢â¢Õ¡Ÿ Õâ ¡Ÿ≈®“°μ“√“ß∑’ ≈®“°μ“√“ß∑’ Ë 13 ‰¥â‡≈¬) 100 ¡§°./™¡. 3. ‡≈◊Õ°‡¿— Õ°‡¿—™¿— ™¿—≥±å ≥±å¢Õß ¢Õß op opio ioid idss Morp Mo rphi hine ne 45 ¡° ¡°././«—«—π Fentanyl transdermal patch ™π‘¥„À¡à ¥„À¡à·≈–‡©≈’ ·≈–‡©≈’ Ë¬¢π“¥¬ ¬¢π“¥¬“„π “„π = mor morphi phine ne imm immedi ediate-re ate-relea lease se 100 ¡§° ¡§°./™ ./™¡. ¡. 24 ™— Ë«‚¡ß„Àâ «‚¡ß„Àâ‡À¡“–¡°— ‡À¡“–¡°—∫ 7.5 ¡°. ∑°ÿ 4 ™¡. §«“¡∂’ Ë„π°“√„Àâ¬“ ¬“ („π°√≥’∑’∑ Ë’ = MST continus˙ 10 ¡°. 2 ‡¡Á¥ opioids ™π‘¥„À¡à ¥„À¡à‡ªì ‡ªìπ fentanyl ∑ÿ° 12 ™¡. „™â¢â¢Õ¡Ÿ Õâ ¡Ÿ≈®“°μ“√“ß∑’ ≈®“°μ“√“ß∑’ Ë 14 14 ‰¥â ‰¥â‡≈¬) ‡ ≈¬) = Ka Kapa pano noll˙ 20 ¡°. 2 ·§ª´Ÿ≈ ∑ÿ° 24 ™¡. 4. ª√—∫‡æ‘ ∫‡æ‘ Ë¡ À√◊Õ≈¥¢π“¥¬“μ“¡ Fentanyl transdermal patch ¿“«–¢ÕßºŸ âªÉªÉ«¬·≈–§ÿ «¬·≈–§ÿ≥¡∫— ≥¡∫—μ‘ 100 ¡§°./™¡. ·ª–∑°ÿ 3 «—π ¢Õß opioids 4.1 °√≥’∑’∑ Ë’ opioids ‡¥‘¡§ÿ ¡§ÿ¡§«“¡ ¡§«“¡ ª«¥‰¥â¥’¥’„Àâª√— ª√—∫≈¥¢π“¥¬“ ∫≈¥¢π“¥¬“ opioids ™π‘¥„À¡à ¥„À¡à≈ßª√–¡“≥ ≈ßª√–¡“≥ √âÕ¬≈– Õ¬≈– 25-50 4.2 °√≥’∑’∑ Ë’ opioids ‡¥‘¡§ÿ ¡§ÿ¡§«“¡ ¡§«“¡ ª«¥‰¡à‰¥âÕ“®‡√‘ Õ“®‡√‘ Ë¡„™â ¡„™â opioids ™π‘¥„À¡à ¥„À¡à„π¢π“¥∑’ Ë§”π«≥‰¥â §”π«≥‰¥â À√◊Õª√— Õª√—∫‡æ‘ ∫‡æ‘ Ë¡√â ¡√âÕ¬≈– Õ¬≈– 25 5. μ‘¥μ“¡ºŸ ¥μ“¡ºŸ âªÉªÉ«¬„π√–¬–·√°∑’ «¬„π√–¬–·√°∑’ Ë‡√‘ ‡√‘ Ë¡ 1-2 «π— 3-6 «π— „™â¬“ ¬“ opioids ™π‘¥„À¡à ¥„À¡à ®π°«à“ ¬“®–‡¢â“Ÿ “Ÿ à√–¥— √–¥—∫§ß∑’ ∫§ß∑’ Ë ‡æ◊ ËÕ‡ΩÑ Õ‡ΩÑ“√–«— “√–«—ßÕ“°“√‰¡à ßÕ“°“√‰¡àæ÷æ÷ßª√–ß§å ßª√–ß§å 44


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

- ‡¡◊ ËÕ“¡“√∂§ÿ Õ“¡“√∂§ÿ¡§«“¡ª«¥‰¥â ¡§«“¡ª«¥‰¥â¥’¥’‚¥¬°“√„™â morphine ·∫∫ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“∑— «¬“∑—π∑’ π∑’ „Àâ§”π«≥¢π“¥ §”π«≥¢π“¥ ¬“ morphine ∑’ Ë„™â „π „π 24 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß ·≈â«‡ª≈’ «‡ª≈’ Ë¬π‡ªìπ·∫∫§«∫§ÿ π·∫∫§«∫§ÿ¡°“√ª≈¥ª≈àÕ¬μ—«¬“‡æ◊ «¬“‡æ◊ ËÕ„Àâ–¥«°·°à –¥«°·°à âºŸªÉª«¬ «É ¬ ·≈–‡æ‘ Ë¡§«“¡√à ¡§«“¡√à«¡¡◊ «¡¡◊Õ„π°“√„™â Õ„π°“√„™â¬“ ¬“ ë °“√ª√—∫¢π“¥ ∫¢π“¥ morphine „π™à«ß «ß maintenance treatment ∑— Èß morphine ·∫∫ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“ «¬“ ∑—π∑’ π∑’ À√◊Õ·∫∫§«∫§ÿ Õ·∫∫§«∫§ÿ¡°“√ª≈¥ª≈à ¡°“√ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“ «¬“ - „Àâ§”π«≥¢π“¥¬“ §”π«≥¢π“¥¬“ morphine ∑’ Ë„™â„π 24 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß ·≈â«ª√— «ª√—∫¢π“¥‡æ‘ ∫¢π“¥‡æ‘ Ë¡√â ¡√âÕ¬≈– Õ¬≈– 25-30 ¢Õß¢π“¥ ¬“∑’ Ë„™â„π 24 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß À√◊Õª√— Õª√—∫‡æ‘ ∫‡æ‘ Ë¡‡∑à ¡‡∑à“°— “°—∫¢π“¥¬“ ∫¢π“¥¬“ morphine ∑’ Ë„™â‡ªì ‡ªìπ rescue analgesics ”À√—∫ breakthrough pain „π 24 ™— Ë«‚¡ß∑’ «‚¡ß∑’ Ëºàº“π¡“ “à π¡“ - §« §«“¡ “¡‡√Á ‡√Á«„π°“√ª√— «„π°“√ª√—∫¢π“¥¬“¢÷ ∫¢π“¥¬“¢÷ Èπ°— π°—∫§«“¡∑πμà Õ¬“¢ÕßºŸ Õ¬“¢ÕßºŸ âª«¬·μà «É ¬·μà≈–√“¬ ‚¥¬∑— Ë«‰ª‡¡◊ ËÕª√—∫¢π“¥ ∫¢π“¥ ¬“‡æ‘ Ë¡¢÷ ¡¢÷ ÈπºŸ π âºŸªÉª«¬®–∑πμà «É ¬®–∑πμàÕÕ“°“√‰¡à ÕÕ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å∑’∑ Ë‡æ‘ ‡’ æ‘ Ë¡¢÷ ¡¢÷ Èπ‰¥â π‰¥â¿“¬„π ¿“¬„π 1-2 —ª¥“Àå ª¥“Àå - À“°„™â morphine ·∫∫§«∫§ÿ¡°“√ª≈¥ª≈à ¡°“√ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“·≈â «¬“·≈â«¬—ß‰¡à ß‰¡à“¡“√∂§«∫§ÿ¡§«“¡ª«¥‰¥â ¡§«“¡ª«¥‰¥â ·π«∑“ß°“√·°â‰¢‡∫◊ ÈÕßμâ Õßμâπ§◊ π§◊Õ ª√—∫¢π“¥¬“ ∫¢π“¥¬“ background dose ‡æ‘ Ë¡¢÷ ¡¢÷ Èπ

Rescue analgesics ”À√—∫√— ∫√—°…“ °…“ breakthrough pain (BTP) âºŸªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß∑’ ß∑’ Ë¡’¡’ BTP √–¥—∫ª“π°≈“ß∂÷ ∫ª“π°≈“ß∂÷ß√ÿ ß√ÿπ·√ß§«√‰¥â π·√ß§«√‰¥â √—√—∫ rescue analgesics ‡æ◊ ËÕ√–ß— Õ√–ß—∫ª«¥ ∫ª«¥ ¬“∑’ Ë„™â §«√‡ªìπ·∫∫ª≈¥ª≈à π·∫∫ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“∑— «¬“∑—π∑’ π∑’ À√◊Õ·∫∫©’ Õ·∫∫©’¥∑’ ¥∑’ ËÕÕ°ƒ∑∏‘ ÕÕ°ƒ∑∏‘ Ï‡√Á ‡√Á« §«√‡ªìπ™π‘ π™π‘¥‡¥’ ¥‡¥’¬«°— ¬«°—∫¬“∑’ ∫¬“∑’ Ë„™â·∫∫ ·∫∫ ATC À√◊Õ¡’ Õ¡’ §«“¡·√ß„π√–¥—∫‡¥’ ∫‡¥’¬«°— ¬«°—π ë ‡π◊ ËÕß®“°¬— Õß®“°¬—ß‰¡à ß‰¡à¡’¡‡¿— ‡’ ¿—™¿— ™¿—≥±å ≥±å¢Õß ¢Õß fentanyl ”À√—∫ BTP „πª√–‡∑»‰∑¬ ®÷ßÕπÿ ßÕπÿ ‚≈¡„Àâ„™â morphine √—∫ª√–∑“π·∫∫ª≈¥ª≈à ∫ª√–∑“π·∫∫ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“∑— «¬“∑—π∑’ π∑’ À√◊Õ·∫∫©’ Õ·∫∫©’¥ ‡ªìπ rescue analgesics „πºŸ âªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë„™â fentanyl transdermal patch ‚¥¬¢π“¥ morphine ∑’ Ë„™â§‘§¥‡ªì ¥‘ ‡ªìπ√â π√âÕ¬≈– Õ¬≈– 10-20 ¢Õß equianalgesic dose ¢Õß morphine √—∫ª√–∑“π ∫ª√–∑“π ·≈– fentanyl transdermal patch „πμ“√“ß∑’ Ë 14 ë ¢π“¥ rescu rescuee analgesic analgesicss ∑’ Ë„™â§‘§‘¥‡ªì ¥‡ªìπ√â π√âÕ¬≈– Õ¬≈– 10-20 ¢Õß¢π“¥¬“∑’ Ë„™â„π 24 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß „Àâ·∫∫ ·∫∫ prn ‰¥â∂’∂ Ë∑’∑’ Ëÿ’ ¥∑ÿ ¥ÿ ∑ÿ° 1 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß (‡«âπ√–¬–Àà π√–¬–Àà“ß®“°¬“·∫∫ª≈¥ª≈à “ß®“°¬“·∫∫ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“∑— «¬“∑—π∑’ π∑’∑’∑ Ë’„™â·∫∫ ·∫∫ ATC Õ¬à“ßπâ “ßπâÕ¬ Õ¬ 1 ™— Ë«‚¡ß) «‚¡ß) ë ª√–‡¡‘π§«“¡ª«¥´È π§«“¡ª«¥´È ”„π 48-72 48-72 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß À“°ºŸ âªÉª«¬μâ «É ¬μâÕß°“√ Õß°“√ rescue analgesics ¡“°°«à“ 4 §√— Èß „π 24 ™— Ë«‚¡ß ®”‡ªìπμâ πμâÕßª√—∫¢π“¥¬“∑’ ∫¢π“¥¬“∑’ Ë„™â·∫∫ ·∫∫ ATC ‡æ‘ Ë¡¢÷ Èπ√âÕ¬≈– 25-30 ¢Õß¢π“¥¬“‡¥‘¡ À√◊Õª√—∫‡æ‘ Ë¡ ‡∑à“°— “°—∫¢π“¥¬“∑’ ∫¢π“¥¬“∑’ Ë„™â‡ªì ‡ªìπ rescue analgesics ”À√—∫ BTP „π 24 ™— Ë«‚¡ß∑’ «‚¡ß∑’ Ëºàº“π¡“ “à π¡“ ë ‰¡à§«√„™â §«√„™â¬“·∫∫§«∫§ÿ¡°“√ª≈¥ª≈à ¡°“√ª≈¥ª≈àÕ¬μ— Õ¬μ—«¬“‡ªì «¬“‡ªìπ rescue analgesics ‡æ√“–ÕÕ°ƒ∑∏‘ Ï™â™â“·≈–¬“« “·≈–¬“« π“π‡°‘π‰ª π‰ª


45

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

5.4 °“√®—¥°“√Õ“°“√‰¡à ¥°“√Õ“°“√‰¡àæ÷æ ßª√–ß§å ÷ ®“°°“√„™â¬“„π°≈ÿ ®“°°“√„™â ¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ‡¡◊ ËÕ„™â Õ„™â¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡ opioids ®”‡ªìπμâ πμâÕß¡’ Õß¡’°“√‡ΩÑ °“√‡ΩÑ“√–«— “√–«—ß ªÑÕß°— Õß°—π ·≈–·°â‰¢Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å®“°°“√„™â ®“°°“√„™â opioids ¡“μ√°“√∑— Ë«‰ª¡’ «‰ª¡’¥—¥ßπ’ ß— π’ È 1. ‡√‘ Ë¡„™â ¡„™â„π¢π“¥μË ” „Àâ‡√‘ ‡√‘ Ë¡¥â ¡¥â«¬¢π“¥¬“¢Õß «¬¢π“¥¬“¢Õß opioids ∑’ ËμËμ ”‡∑à Ë “∑’ “∑’ Ë®–∑”‰¥â ®–∑”‰¥â ‚¥¬‡©æ“–„πºŸ âªÉª«¬Ÿ «É ¬ŸßÕ“¬ÿ ßÕ“¬ÿ ·≈–ºŸ âªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡°“√∑”ß“π¢Õß‰μ∫°æ√à °’ “√∑”ß“π¢Õß‰μ∫°æ√àÕß Õß 2. ª√—∫¢π“¥¬“™â ∫¢π“¥¬“™â“Ê “Ê âºŸªÉª«¬®–∑πμà «É ¬®–∑πμàÕÕ“°“√‰¡à ÕÕ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§åàà«π„À≠à «π„À≠à¢Õß ¢Õß opioids ‰¥âÀ≈— À≈—ß®“°‡√‘ ß®“°‡√‘ Ë¡„™â ¡„™âÀ√◊ À√◊Õ ª√—∫¢π“¥¬“‡æ‘ ∫¢π“¥¬“‡æ‘ Ë¡¿“¬„π ¡¿“¬„π 1-2 —ª¥“Àå ª¥“Àå ¬°‡«âπÕ“°“√∑â πÕ“°“√∑âÕßºŸ ÕßºŸ°∑’ °∑’ Ë®–§ßÕ¬Ÿ ®–§ßÕ¬Ÿ àμ√“∫‡∑à μ√“∫‡∑à“∑’ “∑’ Ë âºŸºªÉªŸ «¬¬— «É ¬¬—ß„™â ß„™â opioids 3. „Àâ°“√√— °“√√—°…“®”‡æ“–‡∫◊ °…“®”‡æ“–‡∫◊ ÈÕßμâ Õßμâπ À√◊Õ°“√ªÑ Õ°“√ªÑÕß°— Õß°—πÕ¬à πÕ¬à“ß‡À¡“–¡ “ß‡À¡“–¡ 4. „™â¬“·°â ¬“·°âª«¥°≈ÿ ª«¥°≈ÿ à¡Õ◊ ¡Õ◊ ËπÀ√◊ πÀ√◊Õ«‘ Õ«‘∏’∏°“√Õ◊ °’ “√Õ◊ ËπÊ πÊ √à«¡¥â «¡¥â«¬‡æ◊ «¬‡æ◊ ËÕ‡√‘ Õ‡√‘¡ƒ∑∏‘ ¡ƒ∑∏‘ Ï·°â ·°âª«¥¢Õß ª«¥¢Õß opioids ·≈–≈¥§«“¡μâÕß°“√ Õß°“√ opioids ≈ß 5. ª√–‡¡‘π“‡Àμÿ π“‡ÀμÿÕ◊Õ ËπÊ π◊ Ê ¢ÕßÕ“°“√∑’ ËÕ“®æ∫√à Õ“®æ∫√à«¡¥â «¡¥â«¬ «¬ 6. ∂â“‰¡à “‰¡à“¡“√∂·°â “¡“√∂·°â‰¢Õ“°“√‰¡à æ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å∑’∑ Ë‡°‘ ‡’ °‘¥¢÷ ¥¢÷ Èπ‰¥â π‰¥â „Àâæ‘æ®“√≥“‡ª≈’ ®‘ “√≥“‡ª≈’ Ë¬π™π‘ ¬π™π‘¥¢Õß ¥¢Õß opioids °“√®—¥°“√Õ“°“√‰¡à ¥°“√Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å®“°°“√„™â ®“°°“√„™â opioids ∑”‰¥â¥—¥—ßμ“√“ß∑’ ßμ“√“ß∑’ Ë 16

46


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß μ“√“ß∑’ Ë 16 °“√®—¥°“√Õ“°“√‰¡à ¥°“√Õ“°“√‰¡àæ÷æ÷ßª√–ß§å ßª√–ß§å®“°°“√„™â ®“°°“√„™â opioids Õ“°“√‰¡àæ÷æ ßª√–ß§å ÷ °“√√—°…“ °…“ ßà«ßπÕπ ë ≈¥¢π“¥¬“ opioids ë „Àâ methylphenida methylphenidate te „π¢π“¥ 5-10 ¡°. À≈—ßÕ“À“√‡™â ßÕ“À“√‡™â“·≈–°≈“ß«— “·≈–°≈“ß«—π ∑âÕßºŸ ÕßºŸ° ë μÕß„Àâ Õâ ß„Àâ¬“√–∫“¬‡æ◊ ¬“√–∫“¬‡æ◊ ËÕªÑ ÕªÑÕß°— Õß°—πÕ“°“√∑â πÕ“°“√∑âÕßºŸ ÕßºŸ°®“° °®“° opioids À“°„™â„π√–¬–¬“« ë À““‡Àμÿ¢ÕßÕ“°“√∑â ¢ÕßÕ“°“√∑âÕßºŸ ÕßºŸ° (¥Ÿ‡æ‘ ‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡„π¿“§ºπ«° ¡„π¿“§ºπ«° 1.3 Constipation) ë ¥◊ Ë¡πÈ ¡πÈ ”„Àâ ‰¥â ‰¥âÕ¬à Õ¬à“ßπâ “ßπâÕ¬«— Õ¬«—π≈– π≈– 2-2.5 ≈‘μ√ μ√ (·μàμâμÕß√–«— Õâ ß√–«—ß„π¿“«–∫“ßÕ¬à ß„π¿“«–∫“ßÕ¬à“ß “ß ‡™àπ À—«„®≈â «„®≈â¡‡À≈« ¡‡À≈« ‰μ∑”ß“π∫°æ√àÕß) Õß) ë ¬“√–∫“¬°≈ÿ à¡ stimulant laxatives, saline laxatives À√◊ Õ stool softeners ‡æ◊ ËÕªÑ ÕªÑÕß°— Õß°—π·≈–√— π·≈–√—°…“ °…“ ‡™àπ - Bisa Bisacody codyll 5 ¡°. √—∫ª√–∑“π§√— ∫ª√–∑“π§√— Èß≈– ß≈– 1-2 ‡¡Á¥ «—π≈– π≈– 1-3 §√— Èß À√◊Õ 10 ¡°. ‡ÀπÁ∫∑«“√Àπ— ∫∑«“√Àπ—° - Sen Senna na 7.5 ¡°. §√— Èß≈– ß≈– 1-4 ‡¡Á¥ «—π≈– π≈– 1-2 §√— Èß - Milk of magne magnesia sia §√— Èß≈– ß≈– 15-60 ¡≈. «—π≈– π≈– 1 §√— Èß (§«√√–¡—¥√–«— ¥√–«—ß„πºŸ ß„πºŸ âªÉªÉ«¬‚√§‰μ) «¬‚√§‰μ) - Ma Macro crogol gol 4,0 4,000 00 §√— Èß≈– ß≈– 1-2 ´Õß º¡πÈ ”¥◊ Ë¡°à ¡°àÕππÕπ ÕππÕπ - Lac Lactul tulose ose §√— Èß≈– ß≈– 15-60 ¡≈. «—π≈– π≈– 1 §√— Èß - Docus Docusate ate sodiu sodium m 100-400 100-400 ¡°. «—π≈– π≈– 1-2 §√— Èß - §« §«√ª √ª√—√—∫¢π“¥¬“√–∫“¬‡æ‘ ∫¢π“¥¬“√–∫“¬‡æ‘ Ë¡‡¡◊ ¡‡¡◊ ËÕ‡æ‘ Õ‡æ‘ Ë¡¢π“¥¬“ ¡¢π“¥¬“ opioids À√◊ÕÕ“®„™â ÕÕ“®„™â¬“ ¬“ √–∫“¬√à«¡°— «¡°—π §≈◊ Ëπ‰â π‰â Õ“‡®’¬π ë „À¬“·°â ¬â “·°âÕ“‡®’ Õ“‡®’¬π‡¡◊ ¬π‡¡◊ ËÕ¡’ Õ¡’Õ“°“√ Õ“°“√ ‡™àπ - Dompe Domperidon ridonee 10-20 ¡°. √—∫ª√–∑“π∑ÿ ∫ª√–∑“π∑ÿ° 6 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß - Proch Prochlorpe lorperazin razinee 10 ¡°. √—∫ª√–∑“π∑ÿ ∫ª√–∑“π∑ÿ° 6 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß - Meto Metoclopr clopromide omide 10-20 ¡°. √—∫ª√–∑“π∑ÿ ∫ª√–∑“π∑ÿ° 6 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß - Onda Ondanset nsetron ron 8 ¡°. √—∫ª√–∑“π«— ∫ª√–∑“π«—π≈– π≈– 3 §√— Èß - Granisetron setron 2 ¡°. √—∫ª√–∑“π«— ∫ª√–∑“π«—π≈– π≈– 1 §√— Èß - Halo Haloperi peridol dol 0.5-1.0 ¡°. «—π≈– π≈– 1-2 §√— Èß - §« §«√√ √√–« –«—ßÕ“°“√‰¡à ß— Õ“°“√‰¡àæ÷æ÷ßª√–ß§å ßª√–ß§å extrapyramidal symptoms ®“°°“√„™â haloperidol, prochlorperazine ·≈– metoclopramide ‡æâÕ (delirium) ë Haloperidol 0.5-2 ¡°. √—∫ª√–∑“πÀ√◊ ∫ª√–∑“πÀ√◊Õ©’ Õ©’¥‡¢â ¥‡¢â“°≈â “°≈â“¡ “¡ ∑ÿ° 4-6 ™— Ë«‚¡ß «‚¡ß ë Risperidone 0.25-1 ¡°. √—∫ª√–∑“π«— ∫ª√–∑“π«—π≈– π≈– 1-2 §√— Èß ¥Ÿ‡æ‘ ‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡„π ¡„π ¿“§ºπ«° 2.4 Delirium °¥°“ °¥ °“√À √À“¬ “¬„® „® (r(res espi pira rato tory ry ë ‡® ‡®◊◊Õ®“ß Õ®“ß naloxone 1 ampule (0.4 ¡°.) „π normal saline 9 ¡≈.·∫à ß§√— ß§√— Èß≈– ß≈– depression) 1-2 ¡≈. ©’¥‡¢â ¥‡¢â“À≈Õ¥‡≈◊ “À≈Õ¥‡≈◊Õ¥¥”™â Õ¥¥”™â“Ê “Ê ∑ÿ° 30-60 «‘π“∑’ π“∑’ ®πÕ“°“√¥’¢÷¢ Èπ÷ ë ∂â“ºŸ “ âºŸªÉª«¬¬— «É ¬¬—ß‰¡à ß‰¡àμÕ∫πÕß¿“¬„π μÕ∫πÕß¿“¬„π 10 π“∑’ „Àâ©’©¥®π‰¥â ¥’ ®π‰¥â¢π“¥√«¡ ¢π“¥√«¡ 1 ¡°. §—π (pruritus) ë „Àâ antihistamines °≈â“¡‡π◊ “¡‡π◊ ÈÕ°√–μÿ Õ°√–μÿ° (myoc (myoclonus lonus)) ë Clona Clonazepa zepam m 0.25-2 ¡°. √—∫ª√–∑“π«— ∫ª√–∑“π«—π≈– π≈– 1-2 §√— Èß ë Loraz Lorazepam epam 0.5-2 ¡°. √—∫ª√–∑“π«— ∫ª√–∑“π«—π≈– π≈– 1-2 §√— Èß


47

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

Non-opioids

¿“§ºπ«° 6

¬“·°âª«¥„π°≈ÿ ª«¥„π°≈ÿ à¡ non-opioids ‰¥â·°à ·°à NSAIDs °≈ÿ à¡‡°à ¡‡°à“ (traditional NSAIDs; tNSAIDs), COX-2 inhibitors ·≈– paracetamol ¡’§”·π–π”°“√„™â §”·π–π”°“√„™â¬“¥— ¬“¥—ßπ’ ßπ’ È ë “¡“√∂„™â‰¥â„π∑ÿ°√–¥— °√–¥—∫§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ∫§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Áßμ“¡ ßμ“¡ WHO analgesic ladder ¬°‡«âπ°√≥’ π°√≥’ âºŸºªÉªŸ «¬¡’ «É ¬¡’ ¢âÕÀâ ÕÀâ“¡„™â “¡„™â ë °“√„™â√à«¡°—∫¬“°≈ÿ à¡ opi opioid oidss „πºŸ âªÉ«¬∑’ Ë¡’§«“¡ª« «“ ¡ª«¥„π ¥„π√–¥— √–¥—∫ª“π°≈“ ª“π °≈“ß∂÷ ß∂÷ß√ÿπ ·√ß ·√ß®–™à ®–™à«¬‡æ‘ ¬ ‡æ‘ Ë¡ ª√–‘∑∏‘ ∑∏‘¿“æ„π°“√≈¥ª«¥·≈–≈¥¢π“¥°“√„™â ¿“æ„π°“√≈¥ª«¥·≈–≈¥¢π“¥°“√„™â¬“ ¬“ opioids ≈ß ë Àâ“¡„™â “¡„™â‡°‘ ‡°‘π¢π“¥¬“Ÿ π¢π“¥¬“Ÿßÿ ßÿ¥∑’ ¥∑’ Ë·π–π”‡æ√“–¬“„π°≈ÿ ·π–π”‡æ√“–¬“„π°≈ÿ à¡π’ ¡π’ È¡’¡’ ceiling analgesic effects ë ‰¡àæ∫«à æ∫«à“ª√–‘ “ª√–‘∑∏‘ ∑∏‘¿“æ¢Õß¬“ ¿“æ¢Õß¬“ NSAIDs ·≈– COX-2 inhibitors ·μà≈–μ— ≈–μ—«¡’ «¡’§«“¡·μ°μà §«“¡·μ°μà“ß°— “ß°—π ë „™â¬“ ¬“ tNSAIDs À√◊Õ COX-2 inhibitors „π¢π“¥μË ”ÿ¥·≈–√–¬–‡«≈“— ¥·≈–√–¬–‡«≈“— Èπ∑’ π∑’ Ëÿ¥∑’ ¥ÿ ∑’ Ë„Àâº≈„π°“√§«∫§ÿ º≈„π°“√§«∫§ÿ¡ Õ“°“√ª«¥ ë °“√„™â¬“ ¬“ tNSAIDs À√◊Õ COX-2 inhibitors „π√–¬–¬“«μâÕßª√–‡¡‘ Õßª√–‡¡‘π§«“¡®”‡ªì π§«“¡®”‡ªìπ‡ªì π‡ªìπ√–¬–Ê π√–¬–Ê ë °“√„™â tNSAIDs À√◊Õ COX-2 inhibitors „π√Ÿª·∫∫©’ ª·∫∫©’¥ æ‘®“√≥“‡©æ“–°√≥’ ®“√≥“‡©æ“–°√≥’ ‡™àπ ª«¥À≈—ßºà ßºà“μ— “μ—¥ ‰¡à·π–π”„Àâ ·π–π”„Àâ„™â‚¥¬∑— Ë«‰ª„π√–¬–¬“« «‰ª„π√–¬–¬“« ë °“√ªÑÕß°— Õß°—πæ‘ πæ‘…μà …μàÕμ— Õμ—∫®“°°“√‰¥â ∫®“°°“√‰¥â√—√∫— paracetamol - √–¡¥√–«— ¥— √–«—ß°“√‡°‘ ß°“√‡°‘¥ paracetamol overdose ®“°°“√„™â¬“„π√Ÿ ¬“„π√Ÿª·∫∫º¡√–À«à ª·∫∫º¡√–À«à“ß “ß paracetamol °—∫ opioid analgesics - âºŸ∑’∑ Ë¡’¡’ ªíª’ ®®— ®í ®—¬‡’ ¬‡’ Ë¬ß„π°“√‡°‘ ¬ß„π°“√‡°‘¥æ‘ ¥æ‘…μà …μàÕμ— Õμ—∫®“° ∫®“° paracetamol ‰¥â·°à ·°à ¡’¿“«–∑ÿ ¿“«–∑ÿæ‚¿™π“°“√ æ‚¿™π“°“√ ‰¥â√—√—∫¬“∑’ ∫¬“∑’ Ë ‡ªìπ enzyme inducer √à«¡¥â«¬ (isoniazid, rifampicin, carbamazepine, phenytoin) active liver disease ¥◊ Ë¡·Õ≈°ÕŒÕ≈å ¡·Õ≈°ÕŒÕ≈å‡ªì ‡ªìπª√–®” „™â√à√à«¡°— «¡°—∫¬“Õ◊ ∫¬“Õ◊ Ëπ∑’ π∑’ Ë¡’¡æ‘æ’ ‘…μàÕμ—∫ „Àâ≈¥¢π“¥¬“Ÿ ≈¥¢π“¥¬“Ÿßÿ¥μàÕ«— Õ«—π≈ß‡À≈◊Õ√â Õ√âÕ¬≈– Õ¬≈– 50-75 μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß¬“·°â “ß¬“·°âª«¥„π°≈ÿ ª«¥„π°≈ÿ à¡ non-opioids ∑’ Ë„™â∫à∫Õ¬ Õà ¬ §«“¡∂’ Ë„π°“√„Àâ¬“ ¬“ ·≈–¢π“¥¬“Ÿßÿ ßÿ¥∑’ ¥∑’ Ë·π–π”¥— ·π–π”¥—ß „πμ“√“ß∑’ Ë 17 à«π¿“«–∑’ «π¿“«–∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ¢â π¢âÕÀâ ÕÀâ“¡„™â “¡„™â À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à·π–π”„Àâ ·π–π”„Àâ„™â¬“·°â ¬“·°âª«¥„π°≈ÿ ª«¥„π°≈ÿ à¡ NSAIDs ¥—ß·¥ß„πμ“√“ß∑’ ß·¥ß„πμ“√“ß∑’ Ë 18

48


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

μ“√“ß∑’ Ë 17 μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß¬“·°â “ß¬“·°âª«¥„π°≈ÿ ª«¥„π°≈ÿ à¡ non-opioids ∑’ Ë„™â∫à∫àÕ¬ Õ¬ §«“¡∂’ Ë„π°“√„Àâ¬“ ¬“ ·≈–¢π“¥¬“Ÿßÿ ßÿ¥∑’ ¥∑’ Ë·π–π” ·π–π” ¬“ §«“¡·√ß §«“¡∂ Ë’ ¢π“¥Ÿ ßÿ¥ (¡°.) (¡°./«—π) π) Paracetamol 325, 500 ∑ÿ° 4-6 ™¡. 4,000 ER 650 ∑ÿ° 8 ™¡. ”À√—∫¬“√Ÿ ∫¬“√Ÿª·∫∫ ª·∫∫ ER tNSAIDs Ibuprofen 200, 400, 600 ∑°ÿ 4-6 ™¡. 2,400 Diclofenac 25, 50 ∑ÿ° 8 ™¡. SR 75, 100 ∑°ÿ 12-24 ™¡. ”À√—∫¬“ 150 √Ÿª·∫∫ ª·∫∫ SR Indomethacin 25 ∑ÿ° 8-12 ™¡. 200 Naproxen 250 ∑ÿ° 12 ™¡. 1,000 Naproxen sodium 275 ∑ÿ° 12 ™¡. 1,100 Piroxicam 10, 20 ∑ÿ° 24 ™¡. 20 Preferential COX-2 Meloxicam 7.5 ∑ÿ° 12-24 ™¡. 15 inhibitors Coxibs Celecoxib 200, 400 ∑ÿ° 12 ™¡. 400 Etoricoxib 30, 60, 90, 120 ∑°ÿ 24 ™¡. 120 ¢π“¥ 120 ¡°. „™âμ‘μ¥μà ¥‘ μàÕ°— Õ°—π ‰¡à‡°‘ ‡°‘π 8 «—π §”¬àÕ:Õ: ER = Extended release, SR = Sustained release


49

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬ μ“√“ß∑’ Ë 18 ¿“«–∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ¢â π¢âÕÀâ ÕÀâ“¡„™â “¡„™â À√◊Õ‰¡à Õ‰¡à·π–π”„Àâ ·π–π”„Àâ„™â¬“·°â ¬“·°âª«¥„π°≈ÿ ª«¥„π°≈ÿ à¡ NSAIDs ¢âÕÀâ ÕÀâ“¡„™â ¢Õ§«√√–«— Õâ §«√√–«— ß ‡§¬¡’ª√–«— ª√–«—μ‘μ‘ cardiovascular À“¡„™â “â ¡„™â coxibs ‰¡·π–π”„Àâ ·à π–π”„Àâ„™â tNSAIDs thromboembolic events ‰μ Àâ“¡„™â “¡„™â„πºŸ âªÉªÉ«¬∑’ «¬∑’ Ë¡’¡’ creatinine ‰¡·π–π”„Àâ ·à π–π”„Àâ„™â„πºŸ âªÉªÉ«¬∑’ «¬∑’ Ë¡’¡’ªíªí®®— ®®—¬‡’ ¬‡’ Ë¬ß ¬ß clearance πâÕ¬°«à Õ¬°«à“ 30 ¡≈./π“∑’ ‡™πà Õ“¬ÿ¡“°°«à ¡“°°«à“ 60 ªï ‡’¬‡≈◊ ¬‡≈◊Õ¥¡“° Õ¥¡“° ¢“¥πÈ ”, multiple multip le myeloma, mye loma, diabetic d iabetic mellitus, interstitial nephritis, papillary necrosis, „™â¬“Õ◊ ¬“Õ◊ Ëπ∑’ π∑’ Ë¡’¡’æ‘æ‘…μà …μàÕ‰μ Õ‰μ À√◊Õ¬“‡§¡’ Õ¬“‡§¡’∫”∫— ∫”∫—¥∑’ ¥∑’ Ë¢—¢—∫ÕÕ°∑“ß‰μ‡ªì ∫ÕÕ°∑“ß‰μ‡ªìπ À≈—°√à °√à«¡¥â «¡¥â«¬ «¬ ‡≈◊Õ¥ÕÕ°„π∑“ß‡¥‘ Õ¥ÕÕ°„π∑“ß‡¥‘πÕ“À“√ Àâ“¡„™â “¡„™â„πºŸ âªÉªÉ«¬∑’ «¬∑’ Ë¡’¡’ active bleeding ‰¡·π–π”„Àâ ·à π–π”„Àâ„™â„πºŸ âªÉªÉ«¬∑’ «¬∑’ Ë¡’¡’ªíªí®®— ®®—¬‡’ ¬‡’ Ë¬ß ¬ß ‡™àπ Õ“¬ÿ¡“°°«à ¡“°°«à“ 60 ªï ‡§¬¡’ª√–«— ª√–«—μ‘μ‘ ulcer ¡“°àÕπ Õπ „™â NSAIDs À≈“¬™π‘¥ √à«¡°— «¡°—πÀ√◊ πÀ√◊Õ„™â Õ„™â„π¢π“¥Ÿß „™â√à√à«¡°— «¡°—∫¬“ ∫¬“ ∑’ Ë‡æ‘ ‡æ‘ Ë¡ bleeding time ‡™àπ anticoagulants, corticosteroids, antiplatelets ¡’ °“√∑”ß“π¢ÕßÀ—«„® «„® μ—∫À√◊ ∫À√◊Õ‰μ∫°æ√à Õ‰μ∫°æ√àÕß Õß Ÿ∫∫ÿ ∫∫ÿÀ√’ À√’ Ë À“°®”‡ªìπ„Àâ π„Àâ„™â√à√à«¡°— «¡°—∫ proton pump inhibitors ‡°≈Á¥‡≈◊ ¥‡≈◊Õ¥ Àâ“¡„™â “¡„™â tNSAIDs „πºŸ âªÉªÉ«¬∑’ «¬∑’ Ë¡’¡’¿“«– ¿“«– thrombocytopenia ®“°‡§¡’∫”∫— ∫”∫—¥ μ—∫ ¡’ active liver disease À√◊Õ ‡Õπ‰´¡åμ—μ—∫º‘ ∫º‘¥ª°μ‘ ¥ª°μ‘ ‚¥¬‡©æ“– §à“‡Õπ‰´¡å “‡Õπ‰´¡åμ—μ—∫¡“°°«à ∫¡“°°«à“ 3 ‡∑à“ nimesulide ·≈– diclofenac ¡§«“¡ §’ «“¡ ¢Õß§à“ª°μ‘ ‡ Ë¬ß„π°“√‡°‘ ¬’ ß„π°“√‡°‘¥æ‘ ¥æ‘…μà …μàÕμ— Õμ—∫¡“°°«à ∫¡“°°«à“ NSAIDs μ—«Õ◊ «Õ◊ Ëπ ¡’ª√–«— ª√–«—μ‘μ‘°“√·æâ °“√·æâ¬“‡π◊ ¬“‡π◊ ËÕß¡“®“° Àâ“¡„™â “¡„™â¬“∑’ ¬“∑’ Ë¡’¡’‚§√ß√â“ß∑“ß‡§¡’ “ß∑“ß‡§¡’„π°≈ÿ à¡ ªØ‘°‘°‘√‘√‘¬“∑“ß¿Ÿ ¬“∑“ß¿Ÿ¡‘¡ â‘§ÿ§ÿ¡°— ¡°—π ‡¥’¬«°— ¬«°—π ‡™àπ âºŸ∑’∑ Ë’·æâ ·æâ¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡ sulfonamides „ÀâÀ≈’ À≈’°‡≈’ °‡≈’ Ë¬ß ¬ß nimesulide celecoxib, ·≈– parecoxib ª√–«—μ‘μ‘°“√·æâ °“√·æâ¬“ ·∫∫ À“¡„™â “â ¡„™â tNSAIDs pseudoallergic reactions ®“°°“√„™â tNSAIDs ‡™àπ bronchospasm, angioedema, urticaria, anaphylactoid reactions 50


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

Adjuvants

¿“§ºπ«° 7

¬“·°âª«¥„π°≈ÿ ª«¥„π°≈ÿ à¡ adjuvants §◊Õ¬“°≈ÿ Õ¬“°≈ÿ à¡∑’ ¡∑’ Ë¡’¡¢â¢’ âÕ∫àß„™â ß„™âÀ≈— À≈—°∑“ß§≈‘ °∑“ß§≈‘π‘π‘°”À√— °”À√—∫‚√§Õ◊ ∫‚√§Õ◊ ËπÊ πÊ ·μà“¡“√∂π”¡“ “¡“√∂π”¡“ „™â√à√«¡‡æ◊ «à ¡‡æ◊ ËÕ∫”∫— Õ∫”∫—¥§«“¡ª«¥‰¥â ¥§«“¡ª«¥‰¥â À√◊ÕÕ“®‡À¡“–”À√— ÕÕ“®‡À¡“–”À√—∫§«“¡ª«¥∫“ß™π‘ ∫§«“¡ª«¥∫“ß™π‘¥ ¬“·°âª«¥„π°≈ÿ ª«¥„π°≈ÿ à¡ adjuvants ¡’À≈“¬°≈ÿ À≈“¬°≈ÿ à¡ ‡™àπ antidepressants, anticonvulsants, muscle relaxants, antispasmodics, corticosteroids ·≈– bisphosphonates ·μà≈–°≈ÿ ≈–°≈ÿ à¡¡’ ¡¡’«—«μ∂ÿ μ— ∂ÿª√–ß§å ª√–ß§å°“√„™â °“√„™â·μ°μà ·μ°μà“ß°— “ß°—π

Antidepressants ·≈– anticonvulsants ë „™â”À√— ”À√—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¡’¡¿“«– ¿’ “«– neuropathic pain ë °“√‡≈◊Õ°„™â Õ°„™â¬“æ‘ ¬“æ‘®“√≥“μ“¡‚√§√à ®“√≥“μ“¡‚√§√à«¡ «¡ ª√–«—μ‘μ°“√μÕ∫πÕßμà °‘ “√μÕ∫πÕßμàÕ¬“ Õ¬“ ·≈–Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å®“°¬“ ®“°¬“ ë °“√√—°…“≈”¥— °…“≈”¥—∫·√°§«√‡≈◊ ∫·√°§«√‡≈◊Õ°„™â Õ°„™â¬“„π°≈ÿ ¬“„π°≈ÿ à¡ TCAs ‡™àπ amitriptyline, nortriptyline ‚¥¬ nortriptyline ®–¡’Õ“°“√‰¡à Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§åπâπâÕ¬°«à Õ¬°«à“ À√◊Õ‡≈◊ Õ‡≈◊Õ°„™â Õ°„™â anticonvulsants ‡™àπ gabapentin ‚¥¬‡©æ“–Õ¬à“ß “ß ¬‘ ËßÀ“°¡’ ßÀ“°¡’¢â¢ÕÀâ Õâ Àâ“¡„™â “¡„™â TCAs ë ‡√‘ Ë¡„™â ¡„™â¬“„π¢π“¥μË ¬“„π¢π“¥μË ”·≈–§àÕ¬Ê Õ¬Ê ‡æ‘ Ë¡¢π“¥¬“∑ÿ ¡¢π“¥¬“∑ÿ° 3-14 «—πμ“¡¢â πμ“¡¢âÕ∫à Õ∫àß™’ ß™’ È‡æ◊ ‡æ◊ ËÕ„Àâ Õ„Àâ‰¥âº≈°“√√— º≈°“√√—°…“∑’ °…“∑’ ËμâμÕß°“√ Õâ ß°“√ ·≈–μ“¡§«“¡“¡“√∂„π°“√∑πμàÕ¬“ Õ¬“ ë √–¡—¥√–«— ¥√–«—ß°“√‡°‘ ß°“√‡°‘¥ serotonin syndrome ®“°°“√„™â TCAs √à«¡°— «¡°—∫¬“Õ◊ ∫¬“Õ◊ Ëπ∑’ π∑’ Ë‡æ‘ ‡æ‘ Ë¡√–¥— ¡√–¥—∫ serotonin ‡™àπ SSRIs (‡™àπ fluoxetine, sertraline), SNRIs (‡™àπ venlafaxine, duloxetine) ·≈– tramadol ë ”À√—∫ºŸ ∫ âºŸªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë‰¡à“¡“√∂„™â “¡“√∂„™â TCAs ‰¥â Õ“®æ‘®“√≥“„™â ®“√≥“„™â SNRIs „π°√≥’∑’∑ Ë¡’¡’ ’ neuropathic pain √à«¡ «¡ ¥â«¬ «¬ ë „π°√≥’ ∑ Ë’„ ™â ad adjuv juvan ants ts ·≈â«‰¥â ‰ ¥âº≈√–ß— ≈√ –ß—∫ª«¥¥’ ª« ¥¥’¡“°Õ “ °Õ“®æ‘ “®æ‘® “√≥ “√≥“≈¥ “≈¥¢π ¢π“¥¬ “¥¬““ opi opioioids ds ≈ß‰ ≈ß‰¥â¥â ª√–¡“≥√âÕ¬≈– 10-25 ‡æ◊ ËÕ≈¥Õ“°“ ≈¥Õ “°“√‰¡à √‰¡àæ÷ß ª√– ª√–ß§å ß§å‡ æ√“ æ√“–¬“ –¬“∫“ß ∫“ß¢π“ ¢π“π¡’ π¡’Õ“°“√ “ °“√‰¡à ‰¡àæ÷ß ª√– ª√–ß§å ß§å ‡√‘ ‡√‘ ¡°— ¡°—∫ opioids ‡™àπ ßà«ß´÷ «ß´÷¡ ∑âÕßºŸ ÕßºŸ° ª“°·Àâß ·μàÕ¬à Õ¬à“ß‰√°Á “ß‰√°Áμ“¡„Àâ μ“¡„Àâμ‘μ‘¥μ“¡§«“¡ª«¥¢ÕßºŸ ¥μ“¡§«“¡ª«¥¢ÕßºŸ âªÉª«¬‡ªì «É ¬‡ªìπ√–¬–Ê π√–¬–Ê μ“¡§«“¡ ‡À¡“–¡ μ—«Õ¬à «Õ¬à“ß “ß antidepressants ·≈– anticonvulsants ∑’ Ë„™â∫à∫Õ¬ Õà ¬ ¢π“¥¬“ Õ“°“√‰¡àæ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å·≈–¢â ·≈–¢âÕ §«√√–«—ß∑’ ß∑’ Ë”§— ”§—≠¥— ≠¥—ß·¥ß„πμ“√“ß∑’ ß·¥ß„πμ“√“ß∑’ Ë 19

Adjuvant analgesics Õ◊ ËπÊ πÊ æ‘®“√≥“„™â ®“√≥“„™âμ“¡¢â μ“¡¢âÕ∫à Õ∫àß™’ ß™’ È∑’∑ Ë‡À¡“–¡μ“¡μ“√“ß∑’ ‡’ À¡“–¡μ“¡μ“√“ß∑’ Ë 20


51

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬ μ“√“ß∑’ Ë 19 ·¥ß antidepressants ·≈– anticonvulsants ∑’ Ë∑’ Ë·π–π” ·π–π” ¢π“¥¬“ Õ“°“√‰¡àæ÷æ÷ßª√–ß§å ßª√–ß§å ·≈–¢âÕ§«√ Õ§«√ √–«—ß∑’ ß∑’ Ë”§— ”§—≠ ¬“ §«“¡·√ß ¢π“¥¬“ √–¬–‡«≈“∑ Ë„’ ™â Õ“°“√‰¡àæ÷æà ßª√–ß Õ“°“√‰¡ ßª√–ß§å ÷ §å (¡°.) (¡°./ «π— ) ª√–‡¡π°“√μÕ∫πÕß π‘ °“√μÕ∫πÕß ·≈–¢âÕ§«√√–«— Õ§«√√–«— ß∑’ Ë”§— ”§—≠ Antidepressa Antide pressants nts Amitriptyline 10, 25, 50 10-75 6-8 —ª¥“Àå ë Anticholinergic side effects, Nortriptyline 10, 25 10-75 ·≈– ß«ßπÕπ «à ßπÕπ À—«„®‡μâ «„®‡μâπ‡√Á π‡√Á« πÈ ”Àπ—°μ— °μ—«‡æ‘ «‡æ‘ Ë¡¢÷ ¡¢÷ Èπ Õ¬à“ßπâ “ßπâÕ¬ Õ¬ 2 —ª¥“Àå ë √–¡—¥√–«— ¥√–«—ßÀ√◊ ßÀ√◊ÕÀ≈’ ÕÀ≈’°‡≈’ °‡≈’ Ë¬ß°“√„™â ¬ß°“√„™â„πºŸ âŸßÕ“¬ÿ ßŸ Õ“¬ÿ ‡¡◊ ËÕ„™â Õ„™â„π¢π“¥Ÿßÿ ßÿ¥ âºŸªÉª«¬¡Õß‡◊ «É ¬¡Õß‡◊ ËÕ¡ Õ¡ âºŸªÉª«¬‚√§À— «É ¬‚√§À—«„® «„® ‚√§μàÕ¡ Õ¡ ≈Ÿ°À¡“°‚μ °À¡“°‚μ ‚√§μâÕÀ‘ ÕÀ‘π¡ÿ π¡ÿ¡ªî ¡ªî¥ ‚√§≈¡™—° ë √–¡—¥√–«— ¥√–«—ß°“√‡°‘ ß°“√‡°‘¥ serotonin syndrome ®“°°“√„™â√à√«¡°— «à ¡°—∫ ¬“ tramadol Anticonvulsa Antico nvulsants nts Gabapentin 100, 300, 300-3,600 3-8 ª¥“Àå ª— ¥“Àå ”À√—∫ ë ß«ßπÕπ «à ßπÕπ «‘ß‡«’ ß‡«’¬π ¬π ∫«¡∑’ Ë√–¬“ß§å √–¬“ß§åà«πª≈“¬ «à πª≈“¬ 400, 600 °“√ª√—∫¢π“¥¬“·≈– ë ¢—∫∑“ß‰μ„π√Ÿ ∫∑“ß‰μ„π√Ÿª‡¥‘ ª‡¥‘¡ ®÷ßμâ ßμâÕß≈¥¢π“¥ Õß≈¥¢π“¥ Õ¬à“ßπâ “ßπâÕ¬ Õ¬ 2 —ª¥“Àå „π âºŸªÉª«¬´÷ «É ¬´÷ Ëß¡’ ß¡’°“√∑”ß“π¢Õß‰μ∫°æ√à °“√∑”ß“π¢Õß‰μ∫°æ√àÕß Õß ‡¡◊ ËÕ„™â Õ„™â„π¢π“¥Ÿßÿ ßÿ¥ Pregabalin 25, 75 75-600 4 ª¥“Àå ª— ¥“Àå Carbamazepine 200 100-1,200 ë ‰¡·π–π”„Àâ ·à π–π”„Àâ„™â‡ªì ‡ªìπ¬“≈”¥— π¬“≈”¥—∫·√° ∫·√° ë „™°√≥’ °â √≥’ paroxysmal sharp shooting pain ë §≈ Ëπ‰â π◊ ‰â Õ“‡®’¬π ¬π ‡«’¬π»’ ¬π»’√…– √…– ‡ÀÁπ¿“æ´â π¿“æ´âÕπ Õπ ë √–«—ß°“√‡°‘ ß°“√‡°‘¥¿“«–‚´‡¥’ ¥¿“«–‚´‡¥’¬¡„π‡≈◊ ¬¡„π‡≈◊Õ¥μË Õ¥μË ” ‚¥¬ ‡©æ“–À“°‰¥â√—√∫¬“¢— ∫— ¬“¢—∫ªí ∫ªí“«–√à “«–√à«¡¥â «¡¥â«¬ «¬ ë À≈’°‡≈’ °‡≈’ Ë¬ß°“√„™â ¬ß°“√„™â„πºŸ âªÉª«¬‚√§μ— «É ¬‚√§μ—∫ ‚√§‰¢°√–¥Ÿ° ë √–«—ß°“√‡°‘ ß°“√‡°‘¥º◊ ¥º◊ Ëπ·æâ π·æâ¬“√ÿ ¬“√ÿπ·√ß π·√ß ë “ “¡“ ¡“√∂ √∂‡À ‡Àπ’π’ Ë¬«π” ¬«π” CYP450 „πμ—∫‰¥â ∫‰¥â ®÷ßÕ“® ßÕ“® ∑”„Àâ¬“·°â ¬“·°âª«¥∫“ß™π‘ ª«¥∫“ß™π‘¥¡’ ¥¡’√–¥— √–¥—∫¬“≈¥≈ß®π ∫¬“≈¥≈ß®π ‰¡à‰¥âº≈„π°“√√— º≈„π°“√√—°…“ °…“ ‡™àπ fentanyl ·≈– methadone ·≈–Õ“®¡’Õ—Õ—πμ√°‘ πμ√°‘√‘√‘¬“°— ¬“°—∫ ¬“Õ◊ ËπŸ πŸß

52


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß μ“√“ß∑’ Ë 20 ·¥ßμ—«Õ¬à «Õ¬à“ß “ß adjuvant analgesics Õ◊ ËÕ◊ ËπÊ πÊ ¢âÕ∫à Õ∫àß™’ ß™’ È„π°“√„™â ¢π“¥¬“ ·≈–¢âÕ¡Ÿ Õ¡Ÿ≈‡æ‘ ≈‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡¢Õß¬“ ¡¢Õß¬“ ¬“ ¢âÕ∫à Õ∫à ß™’ È ¢π“¥¬“ ¢âÕ¡Ÿ Õ¡Ÿ≈‡æ‘ ≈‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡ Baclofen ë Trigeminal neuralgia 15-80 ¡°. ·∫àß„Àâ Õ“°“ °“√√‰¡ ‰¡àæ÷æà ßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å∑’∑ Ëæ∫∫à æ’ ∫∫àÕ¬ Õ¬ ë ¬“π’ È¡’¡ƒ∑∏‘ ƒ’ ∑∏‘ Ï an antitisp spas astiticicity ty «—π≈– π≈– 3 §√— Èß §◊Õ ßà«ß´÷ «ß´÷¡ ·≈–§≈◊ Ëπ‰â π‰â Õ“‡®’¬π ¬π ·≈–Õ“®“¡“√∂≈¥§«“¡ ª«¥®“°¿“«– muscle spasm ´÷ Ëß¡— ß¡—°æ∫√à °æ∫√à«¡°— «¡°—∫ °“√‡°‘¥ acute neuropathic pain ‰¥â Corti Co rticost c oster eroi oids ds §«“¡ §« “¡ª« ª«¥∑ ¥∑’ Ë’‡°‘ ‡°‘¥®“°¿“«– ¢π“¥¬“·≈â«·μà «·μà™π‘ ™π‘¥ ª√ ª√–‚ –‚¬™ ¬™πåπåÕ◊Õ ËπÊ π◊ Ê ¢Õß¬“„πºŸ âªÉª«¬ «É ¬ (dexamethasone, inflammation, nerve ¢Õß¬“ ¬“∑∑ Ë’ „™â ¡–‡√Áß§◊ ß§◊Õ °“√‡æ‘ Ë¡§ÿ ¡§ÿ≥¿“æ™’ ≥¿“æ™’«‘«μ, μ‘ , prednisolone) compression, diffffuuse ·≈–¢âÕ∫à Õ∫àß„™â mood elevation, °√– âμÿπ bone pain, bowel §«“¡Õ¬“°Õ“À“√ ≈¥Õ“°“√ obstruction, acute §≈ Ë◊π‰â π‰â Õ“‡®’¬π ¬π ·≈–§«“¡ management „π¿“«– â√Ÿ÷÷°‰¡à °‰¡à∫“¬À√◊ ∫“¬À√◊ÕÕà ÕÕàÕπ·Õ¢Õß Õπ·Õ¢Õß pain crisis ®“°æ¬“∏‘¿“æ∑’ ¿“æ∑’ Ë √à“ß°“¬ “ß°“¬ (malaise) neural structures À√◊Õ bone, √–¡¥√–«— ¥— √–«—ß°“√‡°‘ ß°“√‡°‘¥Õ“°“√‰¡à ¥Õ“°“√‰¡àæ÷æß÷ intracranial pressure Ÿ ß®“° ª√–ß§®“°°“√„™â ®å “°°“√„™â¬“√–¬–¬“« ¬“√–¬–¬“« ¡–‡√Áß„π¡Õß ß„π¡Õß Hyoscine -N¥Ÿ‡æ‘ ‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡„π ¡„π ¿“§ºπ«° 4.4 Visceral pain and malignant bowel obstruction butylbromide Octreotide Top opicicalal ca caps psaiaicicin ë Pos ost-t-he herp rpet eticic ne neur uralalgi gia,a, 0.0.01 0125 25-0 -0.0.075 75% % Õ“°“ Õ“ °“√‰¡ √‰¡àà æ÷æßª√–ß§å ß÷ ª√–ß§å∑’∑ Ëæ∫‰¥â æ’ ∫‰¥â§◊§Õ◊ diabetic diab etic neuro neuropath pathyy ·≈– ∑“«—π≈– π≈– 3-4 §√— Èß ·∫√âÕπ Õπ (burning, stinging) painful polyneuropathy ·≈–º Ë◊π·¥ß π·¥ß (erythema) ë Musculoskeletal pain Bisp Bi spho hosp spho hona nate tess ë “ “¡“ ¡“√∂ √∂æ‘æ‘®“√≥“„™â ®“√≥“„™â‡ªì ‡ªìπ ‰¡à·π–π”„Àâ ·π–π”„Àâ„™â¬“π’ ¬“π’ È‡ªì ‡ªìπ¬“ π¬“ à«πÀπ÷ «πÀπ÷ Ëß¢Õß regimen „π Õ—π¥— π¥—∫·√°„π°“√√— ∫·√°„π°“√√—°…“ °…“ (first °“√√—°…“§«“¡ª«¥„πºŸ °…“§«“¡ª«¥„πºŸ âªÉª«É ¬ line therapy) ∑’ Ë¡’¡¿’ “«– metastatic bone ‡π Ë◊Õß®“°¬“Õ“®¡’ Õß®“°¬“Õ“®¡’æ‘æ…μà …‘ μàÕ‰μ·≈– Õ‰μ·≈– disease Õ“®∑”„Àâ‡°‘ ‡°‘¥¿“«– ¥¿“«– osteonecrosis of the jaw (ONJ) ®÷ ß ·π–π”„Àâ„™â‚¥¬ºŸ â‡™’ ‡™’ Ë¬«™“≠ ¬«™“≠ ‡∑à“π— “π— Èπ


53

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

Complementary and alternative medicine

¿“§ºπ«° 8

°“√·æ∑¬å·∫∫º¡º“π·≈–°“√·æ∑¬å ·∫∫º¡º“π·≈–°“√·æ∑¬å∑“ß‡≈◊ ∑“ß‡≈◊Õ° Õ° (complementary and alternative medicine) „™â ‡ªìπ«‘ π«‘∏’∏π— ’ π—∫πÿ ∫πÿπ°“√√— π°“√√—°…“À≈— °…“À≈—°Ê °Ê ∑’ Ë°≈à °≈à“«¡“ “«¡“ ‡ªìπ∑’ π∑’ Ëπ‘π‘¬¡„™â ¬¡„™â ·μàª√–‘ ª√–‘∑∏‘ ∑∏‘º≈®“°°“√»÷ º≈®“°°“√»÷°…“∑’ °…“∑’ Ë‰¥âº≈‡ªì º≈‡ªìπ‡©æ“–°≈ÿ π‡©æ“–°≈ÿ à¡ ·≈–‡ªìπ√–¬–‡«≈“— ÈπÊ ‡™àπ °“√π °“√π«¥ «¥ ÿ§π∏∫”∫—¥ (aro (aromath matherap erapy) y) ¥πμ√’∫”∫—¥ (mus (musicic ther therapy) apy) Transcutanous electrical nerve stimulation (TENS) °“√Ωíß‡¢Á ß‡¢Á¡ (accupuncture) ·≈– mind-body intervention ë °“√π«¥·≈–ÿ§π∏∫”∫—¥ ‰¥âº≈≈¥ª«¥‡æ’ º≈≈¥ª«¥‡æ’¬ß√–¬–— ¬ß√–¬–— Èπ ·μà™à™à«¬≈¥§«“¡«‘μ°°—ß«≈ ·≈–∑”„Àâºà Õπ Õπ §≈“¬‰¥â¥’¥’ ·μà”À√— ”À√—∫°“√≈¥ª«¥¬— ∫°“√≈¥ª«¥¬—ß‰¡à ß‰¡à™—™—¥‡®π ¥‡®π ë ¥πμ√’∫”∫— ∫”∫—¥ ¡’º≈„π¥â º≈„π¥â“π®‘ “π®‘μ„®·≈–— μ„®·≈–—ß§¡ ß§¡ °“√≈¥ª«¥º≈‰¡à™—™¥‡®π ¥— ‡®π ¬°‡«âπ°√≥’ π°√≥’À≈— À≈—ßºà ßºà“μ— “μ—¥ ·≈–‰¡à„™à °“√»÷°…“„πºŸ °…“„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß ë TENS ‚¥¬„™â°“√°√–μÿ °“√°√–μÿ âπ¥â π¥â«¬‰øøÑ «¬‰øøÑ“‚«≈μå “‚«≈μåμËμ ”‡æ◊ Ë ËÕ≈¥ª«¥ Õ≈¥ª«¥ ·μàº≈„π°“√≈¥ª«¥¬— º≈„π°“√≈¥ª«¥¬—ß‰¡à ß‰¡à™—™—¥‡®π ¥‡®π ë °“√Ωí ß‡¢Á¡ ·¡â¡’¡√“¬ß“π¡“°¢÷ √’ “¬ß“π¡“°¢÷ Èπ‡°’ π‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫ª√–‘ ∫ª√–‘∑∏‘ ∑∏‘¿“æ¢Õß°“√Ωí ¿“æ¢Õß°“√Ωíß‡¢Á ß‡¢Á¡≈¥ª«¥ ¡≈¥ª«¥ ·μà¬—¬ß‰¡à ß— ‰¡à‡æ’ ‡æ’¬ßæÕ„π°“√ ¬ßæÕ„π°“√ „ÀâπÈπ ”Àπ— È °§”·π–π” °§”·π–π” ë Mind-body intervention ‡™àπ hypnotherapy, distraction and imagery ∑”‚¥¬ºŸ â‡™’ ‡™’ Ë¬«™“≠ ¬«™“≠ „π‡¥Á°∑’ °∑’ Ë‡ªì ‡ªìπ¡–‡√Á π¡–‡√ÁßÕ“®¡’ ßÕ“®¡’ª√–‚¬™πå ª√–‚¬™πå„π°“√™à«¬≈¥§«“¡°— «¬≈¥§«“¡°—ß«≈ ß«≈

54


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

Pain at the end of life

¿“§ºπ«° 9

§«“¡ª«¥„πºŸ âªÉª«¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß„π√–¬–∑â ß„π√–¬–∑â“¬¢Õß™’ “¬¢Õß™’«‘«μ‘ (pain at the end of life) Õ“®ª√–‡¡‘ π®“°æƒμ‘ π®“°æƒμ‘°√√¡ °√√¡ °“√·¥ßÕÕ°·∑π¡“μ√«—¥§«“¡√ÿ ¥§«“¡√ÿπ·√ß¢Õß§«“¡ª«¥ π·√ß¢Õß§«“¡ª«¥ (¥Ÿ Check list: comprehensive pain assessment Àπâ“ 7) °“√◊ ËÕ“√°— Õ“√°—∫§√Õ∫§√— ∫§√Õ∫§√—«·≈–— «·≈–—ß§¡‡°’ ß§¡‡°’ Ë¬«°— ¬«°—∫Õ“°“√¢Õß¿“«–„°≈â ∫Õ“°“√¢Õß¿“«–„°≈âμ“¬ μ“¬ ™à«¬∑”„Àâ «¬∑”„Àâ§«“¡«‘ §«“¡«‘μ°°— μ°°—ß«≈¢Õß¡“™‘ ß«≈¢Õß¡“™‘° „π§√Õ∫§√—«≈¥≈ß‰¥â «≈¥≈ß‰¥â §«√¬Õ¡√—∫∏√√¡‡π’ ∫∏√√¡‡π’¬¡ ¬¡ «—≤π∏√√¡ ≤π∏√√¡ ·≈–„Àâ‡°’ ‡°’¬√μ‘ ¬√μ‘°—°∫»“π“¢ÕßºŸ ∫— »“π“¢ÕßºŸ âªÉª«¬∑’ «É ¬∑’ Ë¬÷¬¥∂◊ ¥÷ ∂◊ÕªØ‘ ÕªØ‘∫—∫μ‘μ— ‘ ‡π◊ ËÕß®“°„π√–¬–π’ Õß®“°„π√–¬–π’ È¡§«“¡‡◊ §’ «“¡‡◊ ËÕ¡∂Õ¬¢ÕßÕ«—¬«–∑’ ¬«–∑’ Ë”§— ”§—≠‡°◊ ≠‡°◊Õ∫∑ÿ Õ∫∑ÿ°√–∫∫ ®÷ß®”‡ªì ß®”‡ªìπμâ πμâÕß¡’ Õß¡’°“√ª√–‡¡‘ °“√ª√–‡¡‘πº≈ πº≈ °“√√—°…“Õ“°“√ª«¥∂’ °…“Õ“°“√ª«¥∂’ Ë¡“°¢÷ ¡“°¢÷ Èπ √âÕ¬≈– 53-70 ®”‡ªìπμâÕß‡ª≈’ Õß‡ª≈’ Ë¬π√Ÿ ¬π√Ÿª·∫∫¢Õß¬“ «‘∏’∏’°“√„Àâ¬“ ¬“ ‚¥¬‡©æ“–„π ™à«ß‡ªì «ß‡ªìπ«— π«—πÀ√◊ πÀ√◊Õ™— Õ™— Ë«‚¡ß°à «‚¡ß°àÕπ°“√μ“¬ Õπ°“√μ“¬ μ“√“ß equianalgesic ·≈–°“√¡’ opioid rotation ®÷ß¡’ ß¡’§«“¡”§— §«“¡”§—≠ §«√æ‘®“√≥“≈¥¢π“¥¬“‡¡◊ ®“√≥“≈¥¢π“¥¬“‡¡◊ ËÕ¡’ Õ¡’¿“«–‰μÀ√◊ ¿“«–‰μÀ√◊Õμ— Õμ—∫«“¬∑’ ∫«“¬∑’ Ë∑”„Àâ ∑”„Àâ°“√¢— °“√¢—∫¬“≈¥≈ßÀ√◊ ∫¬“≈¥≈ßÀ√◊Õ°“√∑”≈“¬¬“™â Õ°“√∑”≈“¬¬“™â“≈ß “≈ß §«√ªÑÕß°—πº≈¢â“ß‡§’¬ß ‡™àπ ∑âÕßºŸ° ‡ΩÑ“√–«—ßº≈¢Õß¬“μà“ßÊ ∑’ Ë„™â·≈â«¡’ interact interaction ion ¿“«–º≈ ¢â“ß‡§’ “ß‡§’¬ß ¬ß ‡™àπ ßà«ß´÷ «ß´÷¡ ¿“«–—∫π ∫π (delirium) ∑’ Ëæ∫‰¥â æ∫‰¥â„π√–¬–∑â“¬∑’ “¬∑’ ËÕ“®μâ Õ“®μâÕß‰¥â Õß‰¥â¬“≈¥Õ“°“√ ¬“≈¥Õ“°“√ ·≈–¿“«–Õ«—¬«–μà ¬«–μà“ßÊ “ßÊ ‡◊ ËÕ¡∂Õ¬ Õ¡∂Õ¬ §«√¥Ÿ·≈Õ“°“√Õ◊ ·≈Õ“°“√Õ◊ ËπÊ πÊ ∑’ Ëæ∫∫à æ∫∫àÕ¬„π√–¬–∑â Õ¬„π√–¬–∑â“¬∑’ “¬∑’ Ëæ∫√à æ∫√à«¡·≈–Õ“®‰¥â «¡·≈–Õ“®‰¥âª√–‚¬™πå®“°¬“ ®“°¬“ opioids ‰¥â·°à ·°àÕ“°“√ Õ“°“√ ÀÕ∫‡Àπ◊ ËÕ¬ Õ¬ μâÕß∑√“∫¿“«–∑’ ËÕ Ë◊πÊ ∑’ Ë‡ªìπ“‡Àμÿ “‡ Àμÿ¢ÕßÕ“°“√ª« ÕßÕ“ °“√ª«¥¥ ‡™àπ ∑âÕßºŸ° ªí“«–§— “«– §— Ëß §«“¡‰ §«“¡‰¡à¡àÿ¢∫“¬ ∫ “¬ ®“°ªí®®—¬¥â ¬¥â“πÕ“√¡≥å·≈–®‘ ·≈–®‘μ«‘ μ«‘≠≠“≥ ≠≠“≥ ∑— Èß®“°§«“¡°≈— ß®“°§«“¡°≈—«°“√μ“¬ «°“√μ“¬ °“√∂Ÿ°∑Õ¥∑‘ Èß„π√–¬–ÿ ß„π√–¬–ÿ¥∑â ¥∑â“¬ “¬ ‚¥¬„™âÀ≈— À≈—° palliative care §◊Õ ‰¡à∑√¡“π·≈–¡’ ∑√¡“π·≈–¡’™’™«‘«’ ‘μ·∫∫¡’ μ·∫∫¡’§ÿ§≥¿“æ ≥ ÿ ¿“æ „π°√≥’ âºŸºªÉªŸ «¬¡–‡√Á «É ¬¡–‡√Áß√–¬–∑â ß√–¬–∑â“¬∑’ “¬∑’ Ë¥◊¥ ÈÕμà Õ◊ μàÕ°“√√— Õ°“√√—°…“¥â °…“¥â«¬¬“·°â «¬¬“·°âª«¥ ª«¥ §«√‰¥â√—√∫°“√¥Ÿ ∫— °“√¥Ÿ·≈®“°∑’ ·≈®“°∑’¡À“¢“ ¡À“¢“ À√◊Õ âºŸ‡™’ ‡™’ Ë¬«™“≠¥â ¬«™“≠¥â“π “π palliative care


55

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

∫√√≥“πÿ°√¡·≈–‡Õ°“√·π–π”‡æ‘ °√¡·≈–‡Õ°“√·π–π”‡æ‘ Ë¡‡μ‘ ¡‡μ‘¡ ∫∑π” 1. °√–∑ °√–∑√« √«ß ß“∏ “∏“√ “√≥ ≥ÿ¢.¢ÿ . ∂‘μ‘μ“∏“√≥ÿ ‘ “∏“√≥ÿ¢ 2553. Av Available ailable at: http://bps.ops.moph.go.th/Healthinformation/statist http://bps.ops.moph.go.th/Healthinformation/statistic53/statistic53.pdf ic53/statistic53.pdf Accessed August 1, 2012. 2012. 2. Ripam Ripamonti onti CI, Bandieri Bandieri E, Roila F; ESMO ESMO Guidelines nes Working Working Group. Group. Management Management of cancer cancer pain: pain: ESMO Clinical cal Practice Guidelines. Ann Oncol 2011;22 Suppl 6:vi69-77. 3. Thient Thienthong hong S, Pratheepawa Pratheepawanit nit N, Limwattanan Limwattananon on C, Maoleekoonpai Maoleekoonpairoj roj S, Lertsanguansinc Lertsanguansinchai hai P, Chanvej Chanvej L. Pain and quality of life of cancer patients: a multi-center study in Thailand. J Med Assoc Thai 2006;89(8):1120-6. 4. van den Beuken-v Beuken-van an Everdingen Everdingen MH, de Rijke Rijke JM, Kessels AG, Schouten Schouten HC, van Kleef Kleef M, Patijn J. Prevalence ence ofpain ofpain in patients with cancer: a systematic review of the past 40 years. Ann Oncol 2007;18(9):1437-49 5. Wor Worldld Health Organizati Organization. on. Cancer control: control: knowledge knowledge into action: action: WHO guide for effective effective programmes programmes:: Geneva, Switzerland. World Health Organization; 2007.

¿“§ºπ«° 1 Õ“°“√√à«¡Õ◊ «¡Õ◊ ËπÊ πÊ 1.1 Dyspnea 1. Abernethy Abernethy AP, AP, McDonald McDonald CF, Frith Frith PA, PA, Clark Clark K, Herndon Herndon JE 2nd, Marcello J, et al. Effect of palliative oxygen versus room air in relief of breathlessness in patients with refractory dyspnoea: a double-blind randomized controlled trial. Lancet 2010;376:7842010;376:784-93. 93. 2. Bausew Bausewein ein C, Booth S, Gysels M, Higginson Higginson IJ. Non pharmacol pharmacologic ogic intervent interventions ions for breathless breathlessness ness in advanced advanced stages of malignant and non-malignant diseases. Cochrane Database Syst Rev 2008;(2):CD005623. 3. Ben-Ah Ben-Aharon aron I, Gafter-Gvilli Gafter-Gvilli A, Paul Paul M, Leibo Leibovici vici L, Semmer SM. Intervention Intervention for alleviatin alleviatingg cancer.-relate cancer.-relatedd dyspnea: dyspnea: A systematic review. J Clin Oncol 2008;26:2396-40 2008;26:2396-404.4. 4. Heyse Heyse-Moore -Moore LH, LH, Poss V, Mulle MA. How much of a problem em is dyspnea dyspnea in advanced advanced cancer? cancer? Palliat Palliat Med Med 1991;5: 1991;5: 20-6. 5. Kamal AH, Maguire Maguire JM, Wheelerer JL, Currow DC, Abernethy Abernethy AP. Dyspnea Dyspnea review review for the palliative iative care professional professionals:s: Assessment, Burden and Etiologies. J Palliat Palliat Care Med 2011;14(10):1167-72. 2011;14(10):1167-72. 6. Kamal AH, Maguire Maguire JM, Wheelerer JL, Currow DC, Abernethy Abernethy AP. Dyspnea Dyspnea review review for the palliative iative care professional professionals:s: Treatment Goals and Therapeutic options. J Palliat Care Med 2012;15(1):106-14. 7. Mancin Mancinii I, Body JJ. Assessment Assessment of dyspnea in advanced advanced cancer cancer patients. patients. Support Care Cancer Cancer 1999;7(4):229-3 7(4):229-32.2. 8. Ripam Ripamonti onti C. Management Management of dyspnea dyspnea in advanced advanced cancer patients. patients. Support Support Care Cancer 1999;7(4 1999;7(4):233 ):233-43. -43. 9. Shoema Shoemaker ker LK, Estfan Estfan B, Induru R, Walsh Walsh TD. Symptom Symptom manageme management: nt: an important important part of cancer care. care. Cleve Clinin J Med 2011;78(1):25-3 2011;78(1):25-34.4. 10. Simon ST, Higginson IJ, Booth S, Harding R, Bausewein Bausewein C. Benzodiazepine for the relief of breathlessness breathlessness in advanced advanced malignant and non-malignant diseases in adults. Cochrane Database Syst Rev 2010;(1):CD007354.

56


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß 11. Violar R, Kiteley C, Lloyd Lloyd NS, Mackay JA, Wilson Wilson J, Wong Wong RK. The management of dyspnea dyspnea in cancer patients: patients: A systematic review. Supportive Care Cancer Cancer 2008;16:329-37. 2008;16:329-37.

1.2 Lymphedema 1. Cheville lle AL, McGarvey McGarvey CL, Petrek Petrek JA, Russo SA, Taylor Taylor ME, Thiadens Thiadens SR. Lymphed Lymphedema ema management. management. Semin Radiat Oncol 2003;13(3):2902003;13(3):290-301. 301. 2. Cohen SR, Payne DK. Tunkel Tunkel RS. Lymp Lymphedema: hedema: Strategies for management. Cancer 2001;92(4 2001;92(4 Suppl):980-7. Suppl):980-7. 3. Harris SR., Hugi MR., Olivotto Olivotto IAN., Levine Levine M. Clinical Clinical practice practice guidelines nes for the care and treatme treatmentnt of breast cancer: cancer: 11. Lymphedema. CMAJ 2001;164:191-9 2001;164:191-9.. 4. Wa Warren rren AG, Brorson H, Bored LJ, Slavin Slavin SA. Lymphed Lymphedema: ema: A comprehensiv comprehensivee review. Annals Annals of Plastic Surgery. Surgery. 2007;59: 2007;59: 464-72. 5. Wa Watson tson MS, Lucus Lucus CF, Hoy Hoy AM, Back Back IN. Oxford Oxford Handbook Handbook of Pallia Palliative tive Care. Care. 1st ed. Oxford: Oxford University Press, 2005:316-7.

1.3 Constipation 1. Leavitt MA, Goodheart CR. Managing opioid-induced constipation in ambulatory-care patients. Pain Pain Treatment Treatment Topics, Topics, 2006. Available at: http://pain-topics.org/pdf/Managing_Opioid-Induced_Constipation.pdf. http://pain-topics.org/pdf/Managing_Opioid-Induced_Constipation.pdf. Accessed July 1, 2012. 2. McMillan an SC. Assessing Assessing and managing managing opiate-ind opiate-induced uced constipat constipation ion in adults with cancer. cancer. Cancer Cancer Control 2004;11 2004;11 (3 Suppl):3-9. 3. Panchal SJ SJ, M er-Schwefe P, Wurzelmann JI. Opioid-induced bowel dysfunction: prevalence, pathophysiology and burden. Int J Clin Pract 2007;61(7):1181-7. 2007;61(7):1181-7. 4. Scott M. Fishman, shman, Jane C. Ballantyne, Ballantyne, James James P. Rathmell. Rathmell. Pain Pain due to Cancer. Cancer. Bonicaûs Bonicaûs Management Management of Pain. Pain. 4th ed. Lippincott Williams & Wilkins Press, 2010:588-9. 5. Thomas JR, Cooney Cooney GA, Slatkin NE. Palliat Palliative ive care and pain:n: new strategies strategies for managing managing opioid bowel bowel dysfunction dysfunction.. J Palliat Med 2008;11 Suppl 1:S1-19; quiz S21-2. 6. Wa Wallll and Melzack. Melzack. Cancer pain, pain, In: Stephen Stephen B. McMahon, Martin Koltzenburg, Koltzenburg, eds. Textb Textbook ook of Pain, Pain, 5th ed. Churchill Livingstone, Elservier Press; 2006:1085-126. 7. Yuan CS, ed. Handbook Handbook of Opioid Bowel Syndrome. Syndrome. NewYork: NewYork: Haworth Medical Medical Press, Press, 2005:101-1 2005:101-18.8. ü

1.4 Deconditioning and fatigue 1. Blaney J,J, Lowe-Strong Lowe-Strong A, Rankin Rankin J, Campbell Campbell A, Allen J, Gracey Gracey J. The cancer cancer rehabilitat rehabilitation ion journey: journey: barriers barriers to and facilitators of exercise among patients with cancer-related fatigue. Phys Ther 2010;90(8):1135-47. 2. Gupta AD, AD, Lewis S, Shute R. Patients Patients living living with cancer cancer - the role of rehabilitati itation. on. Aust Fam Fam Physician Physician 2010;39(1 2010;39(11): 1): 844-6. 3. Natio National nal Comprehensi Comprehensive ve Cancer Network Network (NCCN). (NCCN). NCCN clinical clinical practice practice guidelines ines in oncology: oncology: Cancer-relate Cancer-relatedd fatigue, version1; 2006. Available at: http://www.nccn. org/professionals/physician_gls/PDF/fatigue.pdf/. Accessed October 12, 2006.


57

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬ 4. Silver Silver JK, Gilchrist Gilchrist LS. Cancer rehabilitat rehabilitation ion with a focus on evidence-b evidence-based ased outpatient outpatient physica physicall and occupational occupational therapy interventions. Am J Phys Med Rehabil R ehabil 2011;90(5 Suppl 1):S5-15.

¿“§ºπ«° 2 ¿“«–∑“ß®‘μ‡«™ μ‡«™ 1. ∏π“π‘≈™— ≈™—¬‚°«‘ ¬‚°«‘∑¬å ∑¬å, ¡“‚π™À≈àÕμ√–°Ÿ Õμ√–°Ÿ≈,≈, Õÿ¡“¿√≥å ¡“¿√≥å‰æ»“≈ÿ∑∏‘ ∑∏‘‡¥™. ‡¥™. °“√æ—≤π“·∫∫Õ∫∂“¡ ≤π“·∫∫Õ∫∂“¡ Hospital Anxiety and Depression Scale ©∫—∫¿“…“‰∑¬„πºŸ ∫¿“…“‰∑¬„πºŸ âªÉª«¬‚√§¡–‡√Á «É ¬‚√§¡–‡√Áß.ß. «“√“√¡“§¡®‘μ·æ∑¬å μ·æ∑¬å·Àà ·Ààßª√–‡∑»‰∑¬; ßª√–‡∑»‰∑¬; 2539:41(1):18-30 2539:41(1):18-30.. 2. “«μ√’ μ‘ √’ ‡®μ‘¬“πÿ ¬“πÿ«—«μ√, μ— √, ¿ÿ™ß§å ™ß§å ‡À≈à“√ÿ “√ÿ®‘®«— ‘ «—¥‘ ¥‘ Ï. §«“¡‡∑’ Ë¬ßμ√ß¢Õß·∫∫Õ∫∂“¡ ¬ßμ√ß¢Õß·∫∫Õ∫∂“¡ Distress Thermometer ©∫—∫¿“…“‰∑¬ ∫¿“…“‰∑¬ (ª√Õ∑«—¥∑ÿ ¥∑ÿ°¢å °¢å) «“√“√¡“§¡®‘μ·æ∑¬å μ·æ∑¬å·Àà ·Ààßª√–‡∑»‰∑¬ ßª√–‡∑»‰∑¬ (°”≈—ßμ’ ßμ’æ‘æ¡æå ¡‘ æå).). 3. Devlin JW, Roberts RJ, RJ, Fong JJ, Skrobik Skrobik Y, Riker Riker RR, Hill NS, NS, Robbins Robbins T, Garpestad Garpestad E. Efficacy Efficacy and and safety safety of quetiapine in critically ill patients with delirium: A prospective, multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled pilot study. Crit Care Med 2010;38:419-27 4. European Palliative Palliative Care Research Research Collaborative. Collaborative. The management of depression in palliative palliative care. European Clinical Guidelines, 2010. Av Available ailable at: http://www.epcrc.org/publication_listfiles.php?id http://www.epcrc.org/publication_listfiles.php?id=B37xKfhn62SbYlFIsBsd. =B37xKfhn62SbYlFIsBsd. Accessed 16 June, 2012. 5. Jacks Jackson on KC, Lipman Lipman AG. Drug therapy therapy for delirium um in terminally terminally ill adult patients. patients. Cochrane Cochrane Database Database Syst Rev. Rev. 2004;(2):CD004770. 6. Minton O, Richards Richardson on A, Sharpe M, Hotopf Hotopf M, Stone Stone P. Drug therapy therapy for the manageme managementnt of cancer-rela cancer-related ted fatigue. fatigue. Cochrane Database Syst Rev 2010;(7):CD0067 2010;(7):CD006704. 04. 7. National Comprehensive Comprehensive Cancer Network Network (NCCN). NCCN clinical cal practice guidelines in oncology: Distress Distress Management, Management, version 1, 2013. Available at: http://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/distress.pdf. http://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/distress.pdf. Accessed September 15, 2012. 8. Rodin G, Katz M, Lloyd Lloyd N, Green E, Mackay Mackay JA, Wong Wong RK. Treatme Treatmentnt of depression depression in cancer cancer patients. patients. Curr Oncol Oncol 2007;14(5):180-8.

¿“§ºπ«° 4 Õ“°“√‡©æ“–Õ◊ ËπÊ πÊ 4.1 Neuropathic cancer pain 1. Bennett Bennett MI, Rayment C, Hjermsta Hjermstadd M, Aass N, Caraceni Caraceni A, Kaasa S. Prevalence Prevalence and and aetiology aetiology of neuropathic neuropathic pain in cancer patients: a systematic review. Pain 2012;153:359-65. 2012;153:359-65. 2. Bennet Bennettt MI. Effectiveness Effectiveness of antiepileptic epileptic or antidepress antidepressant ant drugs when when added to opioids opioids for cancer pain: pain: systematic systematic review. Palliat Med 2011;25:5532011;25:553-9.9. 3. Nales Naleschins chinskiki D, Baron R, Miaskowski Miaskowski C. Identification cation and treatment treatment of neuropathic neuropathic pain in patients ents with cancer. cancer. Pain Pain Clinical Update 2012;20:1-5. 4. Va Vadalouc daloucaa A, Raptis E, Moka Moka E, Zis P, Sykioti Sykioti P, Siafaka I. Pharmaco Pharmacologica logicall treatment treatment of neuropathic neuropathic cancer cancer pain: pain: a comprehensive review of the current literature. Pain Pract. 2012;12:219-51.

58


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß

4.2 Cancer-induced bone pain 1. Middlemiss Middlemiss T, Laird Laird BJ, Fallon on MT. Mechanisms sms of cancer-ind cancer-induced uced bone pain.Cli pain.Clin Oncol (R Coll Radiol).). 2011;23(6): 23(6): 387-92. 2. Chow E, Harris K, Fan G, Tsao Tsao M, Sze WM. Palliative Palliative radiotherapy trials for bone metastases: a systematic review. review. J Clin Oncol 2007;25(11):142 2007;25(11):1423-36. 3-36. 3. Ripam Ripamonti onti CI, Bandieri Bandieri E, Roila F. Management Management of cancer cancer pain: ESMO ESMO Clinical Clinical Practice Practice Guidelines. nes. Ann Oncol 2011;22 2011;22 Suppl 6:vi69-77. 4. McQua McQuayy HJ, Collins SL, SL, Carroll D, Moore Moore RA. Radiotherapy Radiotherapy for for the palliation palliation of painful painful bone metastas metastases. es. Cochrane Cochrane Database Syst Rev 2000(2):CD0017 2000(2):CD001793. 93. 5. Roque IFM, Martinez-Za Martinez-Zapata pata MJ, Scott-Bro Scott-Brown wn M, Alonso-Coello Alonso-Coello P. Radioisotopes oisotopes for metastat metastaticic bone pain. Cochrane Cochrane Database Syst Rev 2011(7):CD0033 2011(7):CD003347. 47. 6. McNic McNicolol E, Strassels Strassels SA, Goudas Goudas L, Lau J, Carr DB. NSAIDS NSAIDS or paracetamo paracetamol,l, alone or combined combined with with opioids, opioids, for cancer pain. Cochrane Database Syst Rev 2005(1):CD005180. 7. Won Wongg R, Wiffen PJ. Bisphosphon Bisphosphonates ates for the relief ief of pain secondary secondary to bone metasta metastases. ses. Cochrane Cochrane Database Database Syst Syst Rev 2002(2):CD0020 2002(2):CD002068. 68. 8. Secca Seccarecci reccia D. Cance Cancer-rel r-related ated hypercalce hypercalcemia. mia. Can Fam Physician Physician 2010;56(3 2010;56(3):244 ):244-6, -6, e90-2. e90-2. 9. MartinezMartinez-Zapat Zapataa MJ, Roque M, Alonso-Coel Alonso-Coellolo P, Catala E. Calcitoni citonin for metastatic metastatic bone bone pain. Cochrane Cochrane Database Database Syst Rev 2006;3:CD003 2006;3:CD003223. 223. 10. Paley CA, CA, Johnson MI. Acupuncture for cancer-induced bone pain: a pilot study. study. Acupunct Med 2011;29(1):71-3. 2011;29(1):71-3.

4.3 Tumor-induced headache 1. Soffietti Soffietti R, Cornu P, Delattre attre JY, JY, et al. Brain metastas metastases, es, In: Gilhus Gilhus NE, Barnes Barnes MP, Brainin M, eds. European European Handbook Handbook of Neurological Management. 2nd ed, Blackwell Publishing, 2011:437-75 2011:437-75.. 2. Sarin R, Murthy V. Medical Medical decompressiv decompressivee therapy for primary mary and metastatic metastatic intracra intracranial nial tumours. tumours. Lancet Neurol Neurol 2003:2:357-65. 3. Diener HC, Johansson Johansson U, Dodick DW. Headache Headache attributed attributed to non-vascular non-vascular intracranial disorder. In: Nappi Nappi O, Moskowitz Moskowitz MA, eds. Handbook of Clinical Neurology. vol.97 (3rd series). Elsevier, 2011:547-87 2011:547-87..

4.4 Visceral pain and malignant bowel obstruction 1. Dolan EA. Malignant ignant bowel bowel obstruction: obstruction: A review review of current treatment treatment strategie strategies.s. Am J Hosp Palliat liat Care 2011;28 2011;28(8): (8): 576-82. 2. Ripam Ripamonti onti CI, Easson AM, Gerdes Gerdes H. Management Management of malignant bowel bowel obstruction. obstruction. Eur J Cancer 2008;44:1 2008;44:1105105-15. 15. 3. Ripam Ripamonti onti C, Bruera E. Palliative iative management management of malignant bowel bowel obstructon. obstructon. Int J Gynecol Cancer Cancer 2002;12:135 2002;12:135-43. -43. 4. Ripam Ripamonti onti C. Management Management of bowel bowel obstruction obstruction in advanced advanced cancer. cancer. Curr Opin Opin Oncol 1994;6:3 1994;6:351-7 51-7..


59

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬ 5. Soriano Soriano A, Davis MP. Malignant Malignant bowel bowel obstruction obstruction : individual individualized ized treatment treatment near near the end of life. Clev Clinin J Med 2011;78(3):197-206. 6. Davis MP, Nouneh Nouneh C. Modern managemen managementt of cancer-relate cancer-relatedd intestinal nal obstruction obstruction.. Curr Pain Headache Headache Rep 2001;5:5: 257-64.

¿“§ºπ«° 5 Opioids, ¿“§ºπ«° 6 Non-opioids ·≈– ¿“§ºπ«° 7 Adjuvants 1. American can College College of Rheumatology ogy Ad Hoc Group on Use of Selective Selective and Nonselect Nonselective ive Nonsteroid Nonsteroidalal Antiinflamma Antiinflammatory tory Drugs. Recommendations for use of selective and nonselective nonsteroidal antiinflammatory drugs: An American College of Rheumatology white paper. Arthritis Rheum 2008;59(8):1058 2008;59(8):1058-73. -73. 2. Cance Cancerr pain management management (genera (general).l). In: Bader P, Echtle Echtle D, Fonteyn Fonteynee V, Livadas Livadas K, De Meerleer Meerleer G, Paez Paez Borda A,A, Papaioannou EG, Vranken JH. Guidelines on pain management. Arnhem, The Netherlands: European Association of Urology (EAU);2010 Apr. p.13-42. 3. Carac Caraceni eni A, Hanks G, Kaasa S, Bennett MI, Brunelli Brunelli C, Cherny N, et al; European European Palliative liative Care Research Research Collaborativ Collaborativee (EPCRC); European Association for Palliative Care (EAPC). Use of opioid analgesics in the treatment of cancer pain: evidence-based recommendations from the EAPC. Lancet Oncol 2012;13(2):e582012;13(2):e58-68. 68. 4. Gordon DB, DB, Stevenson Stevenson KK, Griffie J, Muchka S, Rapp C,C, Ford-Roberts Ford-Roberts K. Opioid Opioid equianalges equianalgesicic calculations. ations. J Palliat Palliat Med 1999;2(2):209-1 1999;2(2):209-18.8. 5. Inturrisisi CE. Clinical cal pharmacology pharmacology of opioids opioids for pain. pain. Clin J Pain 2002;18(4 18(4 Suppl):S3 Suppl):S3-13. -13. 6. Mercad Mercadante ante S. Pharmacothe Pharmacotherapy rapy for breakthr breakthrough ough cancer cancer pain. Drugs. Drugs. 2012;72(2): 2012;72(2):181-90. 181-90. 7. Nation Nationalal Comprehensi Comprehensive ve Cancer Network Network (NCCN). (NCCN). NCCN clinical cal practice practice guidelines ines in oncology: oncology: Adult cancer cancer pain, version 2, 2012. Available at: http://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/pain.pdf. http://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/pain.pdf. Accessed June1, 2012. 8. Ripam Ripamonti onti CI, Bandieri eri E, Roila F. Management Management of cancer cancer pain: ESMO Clinical nical Practice Practice Guidelines. delines. Ann Oncol 2011;22 2011;22 Suppl6:vi69-77. 9. Scottish sh Intercollegia Intercollegiatete Guidelines ines Network. Network. Control Control of pain in adults withth cancer: cancer: A national clinical clinical guideline, ine, 2008. 2008. Availablele at http://www.sign.ac.uk/pdf/SIGN106.pdf. Availab http://www.sign.ac.uk/pdf/SIGN106.pdf. Accessed June 1, 2012. 2012. 10. Sostres C, Gargallo CJ, Arroyo MT, Lanas A. Adverse effects of non-steroidal anti-inflammatory drugs drugs (NSAIDs, aspirin and coxibs) on upper gastrointestinal tract. Best Pract Res Clin Gastroenterol 2010;24:121-32. 2010;24:121-32. 11. Swegle JM, Logemann C. Management of common opioid-induced opioid-induced adverse effects. effects. Am Fam Physician. 2006;74(8):1347 2006;74(8):1347-54. 12. Vallejo R, Barkin RL, Wang Wang VC. Pharmacology of opioids in the treatment treatment of chronic pain syndromes. Pain Pain Physician 2011;14(4):E343-60.

¿“§ºπ«° 8 Complementary and alternative medicine 1. Fellowes owes D, Barnes Barnes K, Wilkinson Wilkinson S. Aromatherapy Aromatherapy and massage massage for symptom symptom relief in patients patients with cancer. cancer. (Cochrane (Cochrane Review). Cochrane Database Syst Rev 2004;(2):CD002287.

60


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß 2. Zhang JM, Wang Wang P, Yao Yao JX, Zhao L, Davis MP, Walsh D, Yue Yue GH. Music interventions for psychological and physical outcomes in cancer: a systematic review and meta-analysis. Support Care Cancer. 2012;20(12):3043-53. 3. Bradt J, Dileo eo C, Grocke D, Magillll L. Music intervent interventions ions for improving improving psycholo psychological gical and physica physicall outcomes outcomes in cancer patients. Cochrane Database Syst Rev 2011;(8):CD00691 2011;(8):CD006911.1. 4. Cepe Cepeda da MS, Carr DB, Lau J, Alvarez Alvarez H. Music for pain pain relief. relief. Cochrane Databas Databasee Syst Rev 2006;(2): 2006;(2):CD004843 CD004843.. 5. Paley CA, Johnson MI, Tashani OA, Bagnall AM. Acupuncture for cancer pain pain in adults.Cochrane adults.Cochrane Database Syst Rev 2011;(1):CD007753. 6. Hurlow A, Bennett Bennett MI, Robb KA, Johnson MI, Simpson Simpson KH, Oxberry Oxberry SG. Transc Transcutaneo utaneous us electric nerve stimulati mulation on (TENS) for cancer pain in adults. Cochrane Database Syst Rev 2012;3:CD006276. 7. Landier W, Tse AM. Use Use of complementary and alternative medical medical interventions for the management management of procedureprocedurerelated pain, anxiety, and distress in pediatric oncology: oncolo gy: an integrative review. Pediatr Nurs 2010;25(6):566-79.

¿“§ºπ«° 9 Pain at the end of life 1. Chapman Chapman L, Ellershaw Ellershaw J. Care in the the last hours hours and days days of life. Medicine Medicine 2011;3 2011;39:67 9:674-7. 4-7. 2. F rst CJ, Doyle D. The terminal phase. In Doyle D, Hanks G, Cherny NI, Calman K, eds. Oxford textbook of palliative medicine, 3rd ed. New York: Oxford University Press; 2004. p. 1117-33. 3. Syk Sykes es N. Eur Eur J Cancer Cancer 2008;4 2008;44(8 4(8):1 ):115 157-6 7-62.2. ü


61

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

62


·π«∑“ß‡«™ªØ‘∫— ∫—μ‘ μ§«“¡ª«¥®“°¡–‡√Á § ‘ «“¡ª«¥®“°¡–‡√Á ß


63

¡“§¡°“√»÷°…“‡√◊ °…“‡√◊ ËÕß§«“¡ª«¥·Àà Õß§«“¡ª«¥·Àà ßª√–‡∑»‰∑¬

64


แนวทางเวชปฏิบัติความปวดจากมะเร็ง 2556

Recommend Documents