Τι είναι παραγωγή λέξεων; Παραγωγή ονομάζεται ο σχηματισμός μίας λέξης από μία άλλη. Η λέξη που γίνεται από μία άλλη λέξη λέγεται παράγωγη λέξη, ενώ η λέξη από την οποία γεννήθηκε μία παράγωγη λέξη λέγεται πρωτότυπη λέξη. Την παραγωγή μπορούμε να την παρομοιάσουμε με τη γέννηση, όπου “μάνα” είναι η πρωτότυπη λέξη και “παιδί” η παράγωγη λέξη. Ουσιαστικό
Βυθός
Πρωτότυπη λέξη
Ρήμα
βυθίζω
Παράγωγη λέξη
παραγωγή
Τα ρήματα που παράγονται από ουσιαστικά τελειώνουν σε :
εύω
πχ. Παιδί (πρωτότυπη ) – παιδεύω ( παράγωγη )
ώνω
πχ. Κρύο (πρωτότυπη) – κρυώνω (παράγωγη)
ίζω
πχ. Βυθός(πρωτότυπη)- βυθίζω (παράγωγη)
αίνω
π.χ. θερμός(πρωτότυπη) – θερμαίνω ( παράγωγη)
άζω π.χ. πηγή ( πρωτότυπη) – πηγάζω (παράγωγη) ιάζω π.χ. ταίρι ( πρωτότυπη) – ταιριάζω (παράγωγη)
Εξάσκηση 1. Γράφω τα ρήματα που παράγονται από Καρφί - ________________ Δουλειά-_______________ Βίδα __________________ Χορός-________________ Γυαλί-_________________
τα παρακάτω ονόματα: θυμός-________________ άρρωστος-_____________ ψαράς-________________ αρχή - ________________ ησυχία-_______________
2. Μετατρέπω τις ονοματικές φράσεις σε ρηματικές όπως στο παράδειγμα:
Η άσκηση μας κάνει δυνατούς. Η άσκηση μας δυναμώνει. Η ηλιοθεραπεία μας κάνει πιο μαύρους. _________________________________________ Τα γλυκά μας κάνουν πιο χοντρούς. _________________________________________ Εκεί ο δρόμος γίνεται πιο στενός. _________________________________________ Κι εκεί γίνεται πιο φαρδύς. _________________________________________ Τα μάγουλα της Μαρίας γίνονται κόκκινα. _________________________________________
3. Συμπληρώνω τα κενά των παρακάτω προτάσεων με ρήματα που παράγονται από τις λέξεις των παρενθέσεων:
(τρόμος) Μην τρομάξεις με αυτό που θα σου πω. (έτοιμος) Τα παιδιά κάτι ____________για τα γενέθλια της Ιωάννας. (σκούπα) Η Άννα _____________μόνη της όλο το σπίτι. (θυμός) Ο Μιχάλης __________όταν δεν του κάνουν τα χατίρια. (νοίκι) Πόσο το ______________το σπίτι κύριε Ιωσήφ; (σημείωση) _____________αυτάπου θα σου πω. (πίστη) ___________ότι σήμερα θα κάνει καταπληκτικό καιρό. (απουσία) Σήμερα ___________από την τάξη η Χριστίνα. ( πράσινος) Την άνοιξη ____________όλη η πλάση. Sxolikes ataxies
