Эмийн лавлах

Ï.Áàòõóÿã

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÇÀÉËØÃ¯É ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ

ÝÌÈÉÍ ËÀÂËÀÕ

Óëààíáààòàð. 2005 îí

Ï.Áàòõóÿã

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ÇÀÉËØÃ¯É ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ ÝÌÈÉÍ ËÀÂËÀÕ Íýìæ çàñâàðëàñàí ãóðàâ äàõü óäààãèéí õýâëýë Á¿õ ìýðãýæëèéí ýì÷, ýì ç¿é÷, àíàãààõ óõààíû ñóðãóóëèéí îþóòàí íàðò çîðèóëàâ.

Ðåäàêòîð: ÀÓ-íû äîêòîð, äýä ïðîôåññîð Ã.×îéæàìö Àíàãààõûí øèíæëýõ óõààíû äîêòîð, Á. Îðãèë

Óëààíáààòàð. 2005 îí. 2

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý

ªìíºõ ¿ã ÄÝÌÁ-ààñ ãèø¿¿í îðíóóääàà çºâëºìæ áîëãîñîîð èðñýí “Íýí øààðäëàãàòàé ýì”-èéí ¿çýë áàðèìòëàë ºäãºº äýëõèéí îëîí óëñàä àìæèëòòàé õýðýãæèæ áàéíà. Ìàíàé óëñ óã ¿çýë áàðèìòëàëûã 1990-ýýä îíîîñ ýõëýí õ¿ëýýí àâ÷, ýíý ÷èãëýëýýð íààøòàé îëîí àëõàì õèéñíèé äîòîð òóñãàé õºòºëáºð õýðýãæ¿¿ëæ, ¿íäýñíèé ò¿âøèíä áàðèìòëàõ áîäëîãîî òîäîðõîéëæ, “¯íäýñíèé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí æàãñààëò”-òàé áîëæ, ò¿¿íèéãýý òîäîðõîé õóãàöààíä øèíý÷ëýí, áîëîâñðîíãóé áîëãîñîîð áàéãààãèéí çýðýãöýý óã æàãñààëòàä îðñîí ýì áýëäìýëýýð õ¿í àì, ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëëàãóóäûã òàñðàëòã¿é áºãººä æèãä õàíãàõàä, óëìààð çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýã òºëºâø¿¿ëýõ ÷èãëýëýýð îëîí òàëò àðãà õýìæýý àâñààð èðñýí áèëýý. Ýíýõ¿¿ ¿éë õýðýãò ¿íäýñíèé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí òàëààðõè ëàâëàõ, ãàðûí àâëàãà óäàà äàðàà õýâëýãäýí ãàðñàí ÿâäàë çîõèõ à÷ õîëáîãäîëòîé áîëîõ íü ýðãýëçýýã¿é õýðýã. ßëàíãóÿà ïðîô.Ë.Ìÿãìàð, äýä ïðîôåññîð Ï.Áàòõóÿã íàðûí áè÷ñýí “Ìîíãîë óëñûí ¿íäýñíèé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí ëàâëàõ” õî¸ð óäàà õýâëýãäýí ãàð÷, ýì÷ íàð áîëîí ýìç¿é÷äèéí ºäºð òóòìûí ¿éë àæèëëàãààíä ÷óõàë õýðýãëýãäýõ¿¿í áîëæ, áàéíãà àøèãëàãäñààð èðñýíèéã ÷óõàë÷ëàí òýìäýãëýõ õýðýãòýé. Ýíý óäààä ÝÌØÓÈÑ-èéí áàãø, àíàãààõ óõààíû äîêòîð, äýä ïðîôåññîð Ï.Áàòõóÿã “Ìîíãîë óëñûí ¿íäýñíèé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí V æàãñààëò” áàòëàãäàí ãàðñàíòàé óÿëäóóëàí, “Ìîíãîë óëñûí ¿íäýñíèé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí ëàâëàõ”-ûí ºìíºõ õýâëýë¿¿äýä íýìýëò, çàñâàð íýëýýä îðóóëñàí ãóðàâ äàõü óäààãèéí õýâëýëèéí ýõèéã áýëòãýñíèéã õÿíàí òîõèîëäóóëàõ ýðõýì ¿¿ðýã áèäýíä îíîãäñîí áèëýý. 3

Þóíû ò¿ð¿¿íä óã ëàâëàõûã áýëòãýõ òàëààð Ï.Áàòõóÿã íºð èõ õ¿÷èí ÷àðìàéëò ãàðãàæ, óðüä ºìíº ìîíãîë õýëíýý õýâëýãäñýí ýìèéí ëàâëàõóóäòàé õàðüöóóëàõàä íýëýýä øèíýëýã ìýäýýëëýýð íýìæ áàÿæóóëñíûã îíöëîí òýìäýãëýõèéã õ¿ñ÷ áàéíà. Ýíýõ¿¿ “Ìîíãîë óëñûí ¿íäýñíèé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí ëàâëàõ”-ûí ãóðàâ äàõü óäààãèéí õýâëýëèéí ýõèéã áýëòãýõ, õÿíàí çàñâàðëàõ, ÷àíàð ñàéòàé õýâë¿¿ëýõ òàëààð ÷óõàë÷ëàí àíõààð÷, á¿õ òàëûí äýìæëýã òóñëàëöàà ¿ç¿¿ëñýí ÄÝÌÁ-ûí Ìîíãîë äàõü Ñóóðèí Òºëººëºã÷èéí Ãàçàð áîëîí ÝÌß-íû óäèðäëàãà, ÿëàíãóÿà òóñ ÿàìíû Ýìèéí àñóóäàë ýðõýëñýí õýëòñèéí äàðãà Ìºíõäýëãýð, ìýðãýæèëòýí Öîãçîëìàà íàðò ÷èí ñýòãýëèéí òàëàðõàë èëýðõèéëýõèéã õ¿ñ÷ áàéíà. “Ìîíãîë óëñûí ¿íäýñíèé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí ëàâëàõ” íü íèéò ýì÷, ýìç¿é÷ íàð õèéãýýä àíàãààõûí ñóðãóóëèéí îþóòíóóäûí øèðýýíèé íîì áîëæ, óëìààð òóñ óëñàä ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýã òºëºâø¿¿ëýõ ¿éëñò çîõèõ äýâøèë ãàðíà ãýäýãò áèä ýðãýëçýõã¿é áàéíà. Ñàéí ¿éëñ á¿õýí äýãæèí äýëãýðýõ áîëòóãàé!

4

Àíàãààõûí øèíæëýõ óõààíû äîêòîð

Àíàãààõ óõààí äîêòîð, äýä ïðîôåññîð

Á.ÎÐÃÈË

Ã.×ÎÉÆÀÌÖ


ÎÐØÈË

Î

ð÷èí ¿åä ýì õýðýãëýýíèé ïðàêòèêèéí ºìíº òóëãàð÷ áóé òóëãàìäñàí àñóóäëûí íýã íü ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé òóõàé àñóóäàë áîëíî. ªäãºº àëèâàà ºâ÷èí ýìãýãèéã ýì÷ëýõ çîðèëãîîð ýì÷èëãýýíèé ïðàêòèêò õýðýãëýõ ýìèéí íýð òºðºë èõýýõýí ºñ÷ òýäãýýðèéí äîòðîîñ àëü çîõèìæòîéã íü çºâ ñîíãîí õýðýãëýõ øààðäëàãà þóíû ò¿ð¿¿íä òàâèãäàæ áàéíà. Ñ¿¿ëèéí ¿åä ýìèéí ñóäàëãàà, ¿éëäâýðëýë õèéãýýä ýì÷èëãýý, îíîøëîãîîíû ñàëáàðóóä õºãæèõèéí õèðýýð àëèâàà ýìèéí ýåðýã, ñºðºã òàë óëàì á¿ð òîäîð÷, òóõàéí ýìãýãèéã ýì÷ëýõ ýìýíä òàâèãäàõ øààðäëàãà ÷ óëàì á¿ð íàðèéñ÷ áàéãàà áèëýý. Íºãºº òàëààñ íèéãìèéí õºãæèë áîëîâñðîíãóé áîëîõ òóòàì ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé õ¿ðýýíä ýìèéí õýðýãëýýíèé õîëáîîò õóóëü ýðõèéí àñóóäëóóä ÷ ìºí òóñãàãäàõ áîëëîî. Ýíý á¿õýí íü ýìèéí õýðýãëýýã óëàì áîëîâñðîíãóé áîëãîõ, ººðººð õýëáýë ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýã ïðàêòèêò õýðýãæ¿¿ëýõèéã ç¿é ¸ñîîð øààðäàæ áàéãàà áîëíî. Ýì õýðýãëýýíèé ïðàêòèêò òóëãàð÷ áóé äýýðõ çîðèëòûã õàíãàí áèåë¿¿ëýõýä ýì÷, ýìèéí ìýðýãæèëòí¿¿äèéí ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé ìýäëýã íýí ÷óõàë áèëýý. Èéìýýñ Ìîíãîë óëñûí çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé çàðèì àñóóäëûã òóñãàñàí áÿöõàí òîâõèìîëûã á¿õ ìýðýãæëèéí ýì÷, ýì ç¿é÷, ÝÌØÓÈÑ-èéí áîëîí Àíàãààõûí êîëëåæèéí îþóòàí íàðò çîðèóëàí 1988 îíä àíõ áè÷ñýí áºãººä ýíý óäààä íýìæ çàñâàðëàí õýâë¿¿ëæ áàéíà. Ýõíèé õýâëýë íü Ìîíãîë óëñûí ¿íäýñíèé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýì (ÌÓ¯ÇØÝ)-èéí III æàãñààëòûí äàãóó (1996 îíä áàòëàãäñàí) áè÷èãäñýí áîë õî¸ð äàõü õýâëýë íü ÌÓ¯ÇØÝ-èéí IV æàãñààëòûí äàãóó (2000 îíä áàòëàãäñàí) áè÷èãäñýí áîë ýíýõ¿¿ õýâëýë íü 2005 îíä áàòëàãäñàí ÌÓ¯ÇØÝ-èéí ¯ æàãñààëòûí äàãóó áè÷èãäëýý. Óã ëàâëàõûã áè÷èõäýý ÄÝÌÁ-ûí æèøèã ëàâëàõ(WHO Model Formulary) áîëîí Áðèòàíûí ¯íäýñíèé Ëàâëàõûã(Btitish National Formulary) æèøèã áîëãîí áàðèìòàëñàí áîëíî. Óã íîìûí ýõíèé õýñýãò Ìîíãîë óëñûí ýìèéí áîäëîãî, Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí áîäëîãî, ýìèéí êàòåãîð÷èëàë, 5

ýìèéã æîðîîð çàðöóóëàõ æóðàì çýðýã ìàíàé óëñûí ýì õýðýãëýýíèé õîëáîîò õóóëü ýðõèéí çàðèì àñóóäëóóä õèéãýýä ýìèéí õàðèëöàí íºëººëºë, ýìèéí ãàæ íºëºº áà ò¿¿íýýñ õýðõýí ñýðãèéëýõ, àëèâàà ºâ÷íèé ¿åä ýì ñîíãîí õýðýãëýõ áîëîîä òóí çîõèöóóëàëò õèéõ åðºíõèé çàð÷èì, ýëýã, áººðíèé ºâ÷ëºë, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ¿åä ýì õýðýãëýõýä àíõààðâàë çîõèõ ç¿éëñ çýðýã ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé ¿íäñýí àñóóäëóóäûã òóñãàñàí áîëíî. Íîìûí ýìèéí õýðýãëýýíèé ëàâëàõûí õýñýãò ýìèéí áýëäìýë¿¿äèéã ÌÓ¯ÇØÝ-èéí òàâäóãààð æàãñààëòûí àíãèëëûã áàðèìòëàí àíãèëàí çîõèîãîîä, îëîí óëñûí íýðøëýýð íü òîëãîéëæ, ººð íýðñ (ºðãºí õýðýãëýãääýã ïàòåíòèéí íýðñ), óëñûí á¿ðòãýëèéí äóãààð, àëü óëñûí ÿìàð ¿éëäâýð¿¿äèéí áýëäìýë¿¿ä á¿ðòãýãäñýí áîëîõ, êàòåãîð÷èëàë, ¿éëäýë, ôàðìàêîêèíåòèê, õýðýãëýõ çààëò áà àðãà, öýýðëýë áîëãîîìæëîë, ãàæ íºëºº, ñàâëàëò ãýñýí á¿òýöòýéãýýð áè÷ëýý. Ýì÷èëãýýíèé îëîí ¿éëäýëòýéí óëìààñ ÇØÝ-èéí æàãñààëòàíä ººð ººð á¿ëýãò äàâòàí íýð äóðüäàãäñàí ýìèéã ôàðìàêîëîãèéí ¿íäñýí á¿ëýãò íü äýëãýðýíã¿é ìýäýýëëèéã áè÷ýýä áóñàä õýñýãò íü çºâõºí òóõàéí õýðýãëýýíä õàìààðàëòàé ìýäýýëëèéã îðóóëàâ. Ýìèéí êàòåãîð÷èëëûí õýñýãò óã ýìèéã àëü çýðýãëýëèéí ýìíýëýãò õýðýãëýõ áîëîí õýðýãëýõ îëãîõ íºõöºëèéã òóñãàñàí ìàíàé óëñûí êàòåãîð÷èëëûí çýðýãöýý äýëõèéí îëîíõè îðîíä áàðèìòàëäàã æèðýìñíèé êàòåãîð÷èëëûã òîâ÷ëîí òýìäýãëýæ áè÷ëýý. Ôàðìàêîêèíåòèêèéí õýñýãò ºâ÷òºíä õýðýãëýõ ýìèéí çîõèñòîé òóíã òîîöîí îëîõîä íýí ò¿ð¿¿íä õýðýãëýãääýã ýìèéí êèíåòèêèéí çàðèì ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã áîëîëöîîíû õèðýýð òóñãàâ. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãûí õýñýãò óã ýìèéí êëèíèêèéí á¿õ õýðýãëýýã áóñ çºâõºí ìàíàé óëñûí ÇØÝ-èéí æàãñààëòàíä òóñãàãäñàí õýðýãëýýã ë ñîíãîí îðóóëàâ. Ýìèéí õýðýãëýõ òóíãèéí äýãëýìèéã áè÷èõäýý ýìèéí êëèíèêèéí çîõèñòîé õýðýãëýý òºëºâøñºí îðíóóäûí ñòàíäàðò õýðýãëýýã íèëýýä æèøèã áîëãîí áàðèìòàëëàà. Áýëäìýëèéí ñàâëàëòûí õýñýãò ÌÓ¯ÇØÝ-èéí æàãñààëòàíä çààãäñàí ýìèéí õýëáýðèéã òîä õàðààð áè÷èæ çàðèì îíöëîã òîõèîëäîëä õààëòàí äîòîð ÷óõàì àëü êàòåãîð÷èëàëààð õýðýãëýõèéã òîâ÷ëîí òýìäýãëýýä, óã

6

Çàéëøã¿é øààäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý æàãñààëòàíä äóðüäààã¿é áîëîâ÷ ïðàêòèêò ºðãºí õýðýãëýãääýã ýìèéí õýëáýðèéã çàðèì ýìýíä íýìýí áè÷èâ. Íîìûí ýöýñò ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíä õîëáîî á¿õèé ãîëëîõ ìýäýýëëèéã àãóóëñàí ýìèéí õàðèëöàí íºëººëºë, æèðýìñýí, õºõ¿¿ë ¿å áîëîí ýëýã, áººðíèé ýìãýãòýé ºâ÷òºíä ÌÓ¯ÇØÝ-èéí æàãñààëòàíä îðñîí ýìèéã õýðõýí õýðýãëýõ ÷èãëýëèéã òóñãàñàí ìýäýýëëèéã õàâñðàëòààð îðóóëëàà. Óã íîìîíä ýìíýëãèéí ìýðýãæèëòí¿¿äýä òºâºãã¿é îéëãîãääîã, ëàòèí ãàðàëòàé, èõýíõ îðíóóäàä òýð õýâýýð íü õýðýãëýäýã ýìíýëãèéí çàðèì íýð òîìú¸îã îð÷óóëàëã¿éãýýð õýðýãëýñýí áîëíî. Àëäàà ýíäýë áàéõ àâààñ ø¿¿í òóíãààæ áèä á¿õýíä ñàíàë, çºâëºìæºº èð¿¿ëýõèéã õ¿ñüå. Ìýðãýí óíøèã÷, õýðýãëýã÷ òà á¿õíèé îþóíû äàëàéä º÷¿¿õýí ÷ áîëîâ òóñ íýìýð áîëîõ áîëòóãàé.

Çîõèîã÷ 2005 îí.

7

ÒÀÉËÁÀÐ, ÇªÂËªÌÆ Òîâ÷èëñîí íýðèéí óòãà: Ý Æ ÆÃ ÒÕ Ê-1 Ê-2 Ê-3 Ê-4 Ê-5 Ê-6

- ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý - çºâõºí æîðîîð îëãîíî - æîðã¿é îëãîæ áîëíî - òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý - áàãèéí ýì÷ õýðýãëýõ ýì - ºðõèéí ýìíýëãèéí õýðýãëýõ ýì -ñóìûí ýìíýëýãò õýðýãëýõ ýì - ñóì äóíäûí ýìíýëýãò õýðýãëýõ ýì -àéìàã, ä¿¿ðãèéí ýìíýëýãò õýðýãëýõ ýì - êëèíèêèéí òºâ ýìíýëã¿¿äýä õýðýãëýõ ýì

Æèðýìñíèé êàòåãîð÷èëëûí òýìäýãëýëèéí óòãà: A

- æèðýìñýí ýõýä õèéãäñýí ñóäàëãààãààð óðàãò ñºðºã íºëººã¿é áîëîõ íü òîãòîîãäñîí B - àìüòàíä õèéãäñýí ñóäàëãààãààð óðàãò ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëýýã¿é, õàðèí æèðýìñýí ýõýä ñóäëàãäààã¿é C - àìüòàíä õèéãäñýí ñóäàëãààãààð óðàãò ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëñýí, õàðèí æèðýìñýí ýõýä ñóäëàãäààã¿é D - æèðýìñýí ¿åä õýðýãëýõýä óðàãò ñºðºã íºëººòýé áàéæ áîëçîøã¿é íü èëýðñýí X - õ¿í áîëîí àìüòàíä àëü àëèíä íü óðàãò ñºðºã íºëººòýé áàéæ áîëîõ íü èëýðñýí NR - óðàãò õýðõýí íºëººëºõ íü ñóäëàãäààã¿é Ôàðìàêîêèíåòèêèéí òýìäýãëýëèéí óòãà: F Vd CL Ñ

- áèîõ¿ðýõ¿é - òàðõàëòûí ýçëýõ¿¿í - êëèðåíñ - öóñíû ñèéâýí äýõ ýìèéí ýì÷èëãýýíèé äóíäàæ êîíöåíòðàöè Ceff - öóñíû ñèéâýí äýõ ýìèéí ýì÷èëãýýíèé ¿ð íºëºº á¿õèé êîíöåíòðàöè Ctoxic - öóñíû ñèéâýí äýõ ýìèéí õîðòîé íºëºº ¿ç¿¿ëýõ êîíöåíòðàöè T1/2 - õàãàñ ýëèìèíàöèéí õóãàöàà Pka - ýìèéí áîäèñûí ìîëåêóëûí 50% íü èîíæèõ ðÍ-ûí õýìæýý Vmax - ýëèìèíàöèéí çýðãèéí õàìãèéí èõ óòãà

8

Çàéëøã¿é øààäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý Km

- ýëèìèíàöèéí çýðýã õàìãèéí èõ óòãûíõàà õàãàñò áàéõ ¿åèéí ñèéâýíãèéí êîíöåíòðàöè

Îíöîëñîí òýìäýãëýëèéí óòãà: ◊ ◊ ◊ ◊ ◊

Ýìèéí ãàæ íºëººíèé òýìäýãëýëä äîîãóóð çóðñàí íü "íîöòîé èëðýë"-èéã, Ýìèéí ãàæ íºëººíèé òýìäýãëýëä íàëóóãààð áè÷ñýí íü "îëîíòàà òîõèîëäîõ èëðýë"-èéã, Ýìèéí ñàâëàëòûí õýñýãò äîîãóóð çóðñàí íü "ÌÓ¯ÇØÝ-èéí æàãñààëòàíä çààãäñàí" ýìèéí õýëáýðèéã, Òåêñòèéí äîòîð õààëòàíä áè÷ñýí íü òàéëáàðûí ÷àíàðòàé ìýäýýëëèéã òóñ òóñ òýìäýãëýñýí áîëíî. Ýìèéí á¿õ íýðèéí æàãñààëòûí äîòîð îëîí óëñûí íýðèéã íü ÒÎÌ ¯ÑÃÝÝÐ, ÒÎÄÎÎÐ áè÷ñýí.

Àøèãëàõ çºâëºìæ: ◊ ◊ ◊

Òóõàéí ºâ÷íèéã ÿìàð ÿìàð ýìýýð ýì÷èëæ áîëîõ òóõàé ìýäýýëëèéã íîìûí ýõíèé ãàð÷ãèéã àøèãëàí óã ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì¿¿ä àëü á¿ëýãò áàéãààã îëîõ çàìààð, Àëü íýãýí ýìèéã ÿìàð ÿìàð ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýæ áîëîõ òóõàé ìýäýýëëèéã ýìèéí Îëîí Óëñûí Íýðèéí Æàãñààëòûí õýñãýýñ á¿ëãèéí äóãààðûã îëîí ëàâëàõ çàìààð, Àëü íýãýí ýìèéí òóõàé óã íîìîíä îðñîí á¿õ ìýäýýëëèéã ñîíèðõâîë õóóäàñíû äóãààð á¿õèé Ýìèéí Á¿õ Íýðèéí Æàãñààëòûã àøèãëàí òóñ òóñ ëàâëààðàé.

9

ÀÃÓÓËÃÀ À. ÝÌ ÕÝÐÝÃËÝÝÍÈÉ ÕÓÓËÜ ÝÐÕÈÉÍ ÕÎËÁÎÃÄÎËÒÎÉ ÇÀÐÈÌ ÀÑÓÓÄÀË • • • •

Ìîíãîë Óëñûí Ýìèéí Áîäëîãî áà Çàéëøã¿é Øààðäëàãàòàé Ýìèéí Áîäëîãî 13 Ìîíãîë Óëñûí ýìèéí á¿ðòãýë áà çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí á¿ðòãýë 15 Ýìèéí êàòåãîð÷èëàë 16 Ýìèéã æîðîîð çàðöóóëàõ æóðàì 16

Á. ÝÌÈÉÍ ÇÎÕÈÑÒÎÉ ÕÝÐÝÃËÝÝÍÈÉ ÇÀÐÈÌ ÀÑÓÓÄÀË • • • • • •

Àëèâàà ºâ÷íèé ¿åä ýì ñîíãîí õýðýãëýõ Æèðýìñëýëò áà ýìèéí õýðýãëýý Õºõ¿¿ë ýõýä ýì õýðýãëýõ Çàðèì ºâ÷íèé ¿åä ýìèéí òóí çîõèöóóëàëò õèéõ ¿íäýñëýë Ýìèéí õàðèëöàí íºëººëºë Ýìèéí ãàæ íºëºº

21 25 27 28 29 30

Â. ÇÀÉËØÃ¯É ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ ÝÌÈÉÍ ÕÝÐÝÃËÝÝÍÈÉ ÒÎÂ× ËÀÂËÀÕ 1.

2.

Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ ¿éëäýëòýé ýìèéí áýëäìýë

1.1. Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ ýìèéí áýëäìýë, õ¿÷èëòºðºã÷ 36 1.2. Õýñãèéã ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ ýìèéí áýëäìýë 43 1.3. Ìýñ çàñàëä áýëòãýõýä õýðýãëýõ ýì 47

ªâäºëò íàìäààõ, õàëóóí áóóðóóëàõ, ¿ðýâñëèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé ñòåðîèä áóñ ýì 2.1. Õàð òàìõèíû áóñ áýëäìýë 2.2. Õàð òàìõèíû áýëäìýë 2.3. Òóëàé ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì 3. Õàðøèë áà àíàôèëàêñèéí ¿åä õýðýãëýõ ýì 4. Àíòèäîò áà õîðäëîãî òàéëàõ ýìèéí áýëäìýë 4.1. Õîðäëîãûí ¿åä íèéòëýã õýðýãëýõ áýëäìýë 4.2. Õîðäëîãûí ºâºðìºö ýì÷èëãýýíèé áýëäìýë 5. Óíàëò òàòàëòûí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë

10

49 58 63 64 74 75 79

Çàéëøã¿é øààäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý 6.

7. 8.

9.

10. 11. 12.

13.

14.

Õàëäâàðûí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë 6.1. Øèìýã÷ õîðõîéí ýñðýã íºëººò ýì 87 6.2. Íÿíãèéí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë 91 6.2.1. Áåòà ëàêòàìûí àíòèáèîòèêóóä 91 6.2.2. Íÿíãèéí ýñðýã íºëººò áóñàä ýìèéí áýëäìýë 105 6.2.3. Ñ¿ðüåý ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì 118 6.3. Ìººãºíöºðèéí ýñðýã íºëººò ýì 133 6.4. Ýãýë áèåòíèé ýñðýã íºëººò ýì 135 6.5. Âèðóñûí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë 6.5.1. Õåðïåñ âèðóñûí ýñðýã íºëººò áýëäìýë 136 6.5.2. Ðåòðîâèðóñûí ýñðýã ýì 138 Ìèãðåíü ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì 126 7.1. Ìèãðåíèé öî÷ìîã ºâäºëò íàìäààõ ýì 139 7.2. Ìèãðåíèé ºâäºëòººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì 141 Õàâäðûí ýñðýã áà äàðõëàà ñààòóóëàõ, çîâèóð õºíãºâ÷ëºõ ýì÷èëãýýíèé ýìèéí áýëäìýë 142 8.1. Äàðõëàà ñààòóóëàõ ýì 143 8.2. Õîðò õàâäðûí ýñðýã íºëººò ýì 154 8.3. Äààâàð áà ò¿¿íèé ýñðýã ¿éëäýëò ýìèéí áýëäìýë 161 8.4. Õîðò õàâäðûí çîâèóð õºíãºâ÷ëºõ ýì÷èëãýýíèé ýì 163 Ñàëãà ºâ÷íèéã (ïàðêèíñîíèçì) ýì÷ëýõ ýì 164 Öóñàíä íºëººëºõ ýì 10.1. Öóñ òºëæ¿¿ëýõ ýì 167 10.2. Öóñ á¿ëýãíýëòýä íºëººëºõ ýì 174 Öóñíû áýëäìýë áà ñèéâýí îðëîõ ýìèéí áýëäìýë 11.1. Ñèéâýí îðëîõ ýìèéí áýëäìýë 181 11.2. Ñèéâýíãèéí áýëäìýë 183 Ç¿ðõ ñóäàñíû ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýõ ýìèéí áýëäìýë 12.1. Ç¿ðõíèé áàõ ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì 185 12.2. Ç¿ðõíèé õýì àëäàëòûã ýì÷ëýõ ýì 191 12.3. Öóñíû äàðàëò áóóðóóëàõ ýì 197 12.4. Ç¿ðõ ñóäàñíû äóòìàãøèëä õýðýãëýõ ýì 205 12.5. Òðîìáîöèòûí àãðåãàöèéí ýñðýã íºëººò ýì 210 Àðüñíû ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýìèéí áýëäìýë 13.1. Ìººãºíöðèéí ýñðýã íºëººò ýì 211 13.2. Õàëäâàðûí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë 215 13.3. ¯ðýâñëèéí ýñðýã íºëººò áà çàãàòíàà íàìäààõ ýì 216 13.4. Àðüñíû ýâýðëýãò íºëººëºõ, ãóóæóóëàõ ýì 217 13.5. Õàìóó ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ áýëäìýë 218 13.6. Õýò ÿãààí òóÿàíààñ õàìãààëàõ áýëäìýë 219 Îíîøëîãîîíû áîäèñ 14.1. Í¿äíèé îíîøëîãîîíû áýëäìýë 220

11

14.2. Ðåíòãåí òîäðóóëàã÷ áîäèñ 15. Õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ áà ¿æëèéí ýñðýã ýìèéí áîäèñ 15.1. ¯æëèéí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë 15.2. Õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ 16.

Øýýñ õººõ ýì

17. Õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýèéí áýëäìýë 17.1. Õîäîîäíû õ¿÷ëèéã áàãàñãàõ áà øàðõëàà ýì÷ëýõ ýì 17.2. Áººëæèëò íàìäààõ ýì 17.3. ¯ðýâñëèéí ýñðýã íºëººò ýì 17.4. Àã÷èë òàâèóëàõ ýì 17.5. Ñóóëãàëò ýì÷ëýõ ýìèéí áýëäìýë 17.5.1. Óóëãàæ øèíãýí ñýëáýõ áýëäìýë

17.6. Ýëýã öºñíèé ¿éë àæèëëàãààíä íºëººëºõ ýì 17.7. Õîäîîä, íîéð áóë÷èðõàéí ø¿¿ðýëä íºëººëºõ ýì

221 224 227 230 236 240 243 245 247 249 249

18. Äààâàð, äîòîîä ø¿¿ðëèéí áóë÷èðõàéí áóñàä áýëäìýë áà

æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ õýðýãñýë 18.1. Áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äààâàð, ò¿¿íèé íèéëýã ýìèéí áýëäìýë 18.2. Ýð áýëãèéí äààâàð 18.3. Æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ õýðýãñýë 18.3.1. Äààâðûí áýëäìýë 18.3.2. Åðºíäºã 18.4. ªíäãºâ÷èéí äààâàð 18.5. Èíñóëèí áîëîí ÷èõðèéí øèæèí ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ áóñàä ýìèéí áýëäìýë 18.6. ªíäãºí ýñ ãàäàãøëàëòûã òýòãýõ ýì 18.7. Øàð áèåèéí äààâàð 18.8. Áàìáàé áóë÷èðõàéí äààâàð áà ò¿¿íèé ýñðýã ýì 19. Äàðõëààíû ñèñòåìä íºëººëºõ ýìèéí áýëäìýë 19.1. Îíîøëîãîîíû áýëäìýë 19.2. Èéëäýñ áà èììóíîãëîáóëèí 19.3. Âàêöèí 19.3.1. Íèéòëýã äàðõëààæóóëàëòàíä õýðýãëýõ áýëäìýë 19.3.2. Ñîíãîìîë á¿ëãèéí áýëäìýë 20. Áóë÷èí ñóëðóóëàõ áà õîëèíýñòåðàçûí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë 21. Í¿äíèé ºâ÷èíä õýðýãëýõ ýìèéí áýëäìýë 21.1. Õàëäâàðûí ýñðýã íºëººò ýì 21.2. ¯ðýâñëèéí ýñðýã íºëººò ýì 21.3. Õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ ýì 21.4. Í¿äíèé ÷èíýðýý ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì 21.5. Õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñãºõ ýì

12

251 255 257 260 261 263 269 270 271 275 276 280 286 290 295 297 298 299 302

Çàéëøã¿é øààäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý 22. Îêñèòîöèí áà ò¿¿íèé ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë 22.1. Îêñèòîöèí, ò¿¿íèé àíàëîã ýì (Óìàéí áóë÷èí àãøààõ ýì) 303 22.2. Îêñèòîöèíû ýñðýã íºëººò ýì (Óìàéí áóë÷èí ñóëðóóëàõ) 306 23. Õýâëèéí äèàëåçûí óóñìàë

306

24. Ñýòãýö íºëººò ýìèéí áýëäìýë 24.1. Ñýòãýöèéí ýìãýãò õýðýãëýãäýõ ýì 308 24.2. Çàí àâèðûí ººð÷ëºëòºíä õýðýãëýãäýõ ýì 315 24.3. Òàéâøðóóëàõ, àíêñèîëèòèê ýì 319 24.4. Àéäàñ, ñàíäðàëä õýðýãëýãäýõ ýì 321 25. Àìüñãàëûí çàìûí ¿éë àæèëëàãààíä íºëººò ýìèéí áýëäìýë 25.1. Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì 322 25.2. Õàíèàëãà íàìäààõ ýì 329 26. Äàâñ, óñ, õ¿÷èë, ø¿ëòèéí òýíöâýðò íºëººò ýìèéí áýëäìýë 26.1. Óóëãàæ øèíãýí ñýëáýõ ýìèéí áýëäìýë 330 26.2. Ñóäñààð øèíãýí ñýëáýõ ýìèéí áýëäìýë 331 26.3. Áóñàä ýìèéí áýëäìýë 336 27. Âèòàìèí, ýðäýñ áîäèñ 337

Ã. ÕÀÂÑÐÀËÒ • • • • •

Çàéëøã¿é Øààðäëàãàòàé Ýìèéí õàðèëöàí íºëººëºë Æèðýìñëýëò áà ýì õýðýãëýý Ýëýãíèé ºâ÷èí áà ýì õýðýãëýý Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòàãäàëòàé ¿åä ýì õýðýãëýõ Õºõ¿¿ë ýõýä ýì õýðýãëýõ

350 375 381 386 393

Ä. ÝÌÈÉÍ ÍÝÐÑÈÉÍ ÆÀÃÑÀÀËÒ •

Çàéëøã¿é Øààðäëàãàòàé Ýìèéí Îëîí óëñûí íýðèéí æàãñààëò

399

13

Ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé çàðèì àñóóäàë

À. ÝÌ ÕÝÐÝÃËÝÝÍÈÉ ÕÓÓËÜ ÝÐÕÈÉÍ ÕÎËÁÎÃÄÎËÒÎÉ ÇÀÐÈÌ ÀÑÓÓÄÀË ÓËÑÛÍ ÝÌÈÉÍ ÁÎÄËÎÃÎ ÁÀ ÇÀÉËØÃ¯É ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ ÝÌÈÉÍ ÁÎÄËÎÃÎ Ìîíãîë Óëñûí ¯íäýñíèé Ýìèéí Áîäëîãî (ÌÓ¯ÝÁ) Àëèâàà óëñ îðîí á¿õýí ººðñäèéí îíöëîãò çîõèöóóëñàí “¯íäýñíèé ýìèéí áîäëîãî”-òîé áàéäàã. Ìàíàé óëñ 1990-ýýä îíîîñ ÄÝÌÁ-ûí òóñëàìæòàéãààð ¿íäýñíèé ýìèéí áîäëîãîî áîëîâñðóóëñàí áºãººä 2002 îíä “¯íäýñíèé ýìèéí áîäëîãî” áàðèìò áè÷ãèéã áóé áîëãîîä ïðàêòèêò õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. ÌÓ¯ÝÁ ãýäýã íü: Ìàíàé îðíû õ¿í àìûí äîòîð çîíõèëîí òîõèîëäîæ áóé ºâ÷èí ýìãýãèéã : • Íàéäâàðòàé îíîøëîõ • Ýì÷ëýõ • ªâ÷èí ýìãýãýýñ ñýðãèéëýõ ÷àäâàð á¿õèé ∗ Ýì÷èëãýýíèé ¿ð íºëºº ñàéòàé ∗ Ãàæ, ñºðºã íºëºº áàãàòàé ∗ Áîëîìæèéí ºðòºã ¿íýòýé (aëü áîëîõ õÿìä) ∗ Õýðýãëýõýä òîõèðîìæòîé (õýðýãëýõýä òºâºãã¿é) íýí ÷óõàë ýì áýëäìýëýýð õ¿í àðäàà òàñðàëòã¿é õàíãàõàä ÷èãëýñýí ýìèéí õýðýãëýý áîëîí õàíãàëòûã øèíæëýõ óõààíû ¿íäýñòýé óÿëäóóëñàí öîãöîëáîð àðãà õýìæýý þì. Ýíý öîãöîëáîð àðãà õýìæýýã ïðàêòèêò õýðýãæ¿¿ëýõèéí òóëä Ìîíãîë óëñ ¿íäýñíèé ýìèéí áîäëîãîäîî äàðààõ ¿íäñýí ÷èãëýë¿¿äèéã áàðèìòëàæ áàéãàà áîëíî. ¯¿íä: ◊ Ýìèéí áîäëîãûã õóóëèéí õ¿ðýýíä õýðýãæ¿¿ëýõ ◊ Òóñ óëñûí íóòàãò óëñûí ýìèéí á¿ðòãýëä á¿ðòãýãäñýí ýìèéã ë õýðýãëýõ ◊ Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíèé ñòàíäàðòûã òîãòîîõ ◊ Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí íýð òºðëèéã òîãòîîæ õ¿í àðäàà ýõíèé ýýëæèíä Çàéëøã¿é Øààðäëàãàòàé

Ýì õýðýãëýýíèé õóóëü ýðõèéí õîëáîîò çàðèì àñóóäàë

Ýì(ÇØÝ)-ýýð õàíãàõ áºãººä ýíý àñóóäëûã òºðèéí çîõèöóóëàëòààð øèéäýõ ◊ Ýìèéí ç¿é çîõèñòîé õýðýãëýýã õýâø¿¿ëýõ ìåõàíèçìûã áèé áîëãîõ ◊ Ýìèéí îëîí óëñûí íýðøèëèéã ïðàêòèêò õýðýãëýæ õýâøèõ ◊ Ýìèéã ∗ Áýëòãýõ ∗ ¯éëäâýðëýõ ∗ Õóäàëäàà ýðõëýõ àæëûã ÝÌÍÕß-íû çºâøººðëººð ã¿éöýòãýõ çýðýã áîëíî. 2005 îíä Ìîíãîë Óëñûí ¯íäýñíèé Ýìèéí Áîäëîãûí ¯ áàãà õóðàë õóðàëäàæ ÌÓ¯ÝÁ-ã õýðýãæ¿¿ëýõèéí òóëä äàðààõ çîðèëòóóäûã òàâüñàí áîëíî. ¯¿íä: 1. Ýì õýðýãëýýíèé õóóëü ýðõèéí îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ 2. Õ¿í àìûã øààðäëàãàòàé ýìýýð æèãä, õ¿ðòýýìæòýé õàíãàõ 3. Ýìèéí ¿íäýñíèé ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõ 4. Ýìèéí ÷àíàðûí áàòàëãààæèëòûã îíîâ÷òîé, çºâ çîõèîí áàéãóóëàõ 5. Ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýã òºëºâø¿¿ëýõ çýðýã áîëíî.

Ìîíãîë Óëñûí ¯íäýñíèé Çàéëøã¿é Øààðäëàãàòàé Ýìèéí Áîäëîãî Ìàíàé óëñ ¯ÝÁ-ûí õ¿ðýýíä ¯íäýñíèé Çàéëøã¿é Øààðäëàãàòàé Ýìèéí Áîäëîãî(¯ÇØÝÁ)-ûã áîëîâñðóóëààä õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. ªºðººð õýëáýë ¯ÝÁ-ûí öºì íü ¯ÇØÝÁ þì. ¯ÇØÝÁ -ûí ¿íäñýí çîðèëò íü õ¿í àìàà: • Ýì÷èëãýýíèé ºíäºð èäýâõèòýé • Ãàæ, ñºðºã íºëºº áàãàòàé • Õýðýãëýõýä òîõèðîìæòîé • Áîëîìæèéí ¿íýòýé, ÷àíàð ñàéòàé ýìýýð õàíãàæ òýäãýýðèéí ç¿é çîõèñòîé õýðýãëýýã òºëºâø¿¿ëýõ ÿâäàë þì. Ýíý ãîë çîðèëòûã ïðàêòèêò õýðýãæ¿¿ëýõèéí òóëä äàðààõ ÷èãëýë¿¿äèéã áàðèìòëàë áîëãîæ áàéíà. ¯¿íä : 16


◊ ◊ ◊ ◊ ◊ ◊

Õ¿í á¿ðèéã ÇØÝ-ýýð õàíãàõ ÇØÝ-èéã õ¿í àì õóäàëäàí àâàõ áîëîìæòîé áàéõ íºõöºëèéã á¿ðýëä¿¿ëýõ ÇØÝ-èéã õîò ñóóðèí áà õºäºº îðîí íóòàãò øóäàðãààð õóâààðèëàõ Ýì áè÷èã÷, ýì÷ íàðò çîõèõ õýìæýýíèé ñóðãàëòûã çîõèîí áàéãóóëàõ Ýìèéí òóõàé ¿íýí çºâ, áîäèò ìýäýýëëýýð õàíãàõ Æîð îëãîã÷ áà ºâ÷òºíèé õîîðîíäûí õàðèëöàí îéëãîëöîëûã áèé áîëãîõ, … ã.ì. áîëíî.

ÓËÑÛÍ ÝÌÈÉÍ Á¯ÐÒÃÝË ÁÀ ÇÀÉËØÃ¯É ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ ÝÌÈÉÍ Á¯ÐÒÃÝË Àëèâàà óëñ îðîí á¿õýí ººðèéí îðíû íóòàã äýâñãýðèéí õ¿ðýýíä õ¿í àðääàà õýðýãëýõèéã çºâøººðñºí Óëñûí Ýìèéí Á¿ðòãýëòýé áàéäàã. Ìàíàé óëñ 1990-ýýä îíûã õ¿ðòýë óëñûí ýìèéí á¿ðòãýëã¿é ÿâæ èðñýí áºãººä “Ìîíãîë Óëñûí Ýìíýëãèéí Ïðàêòèêò Õýðýãëýõèéã Çºâøººðñºí Ýì, Áèîáýëäìýëèéí Æàãñààëò”-ûã ÝÌÑ-ûí 1991-06-14-íèé ºäðèéí Äóãààð À/99 òîîò òóøààëààð àíõ áàòàëñàí. Óã æàãñààëòàíä 708 íýð òºðëèéí ýì îðñîí áèëýý. Ýíý íü óëñûí ýìèéí á¿ðòãýë õàðààõàí áóñ áºãººä õýðýãëýýíèé á¿õ ÷èãëýëèéã á¿ðýí õàíãàõóéö òºðºë ç¿éëèéí ýìèéã óëñûí ýìèéí á¿ðòãýëäýý á¿ðòãýæ á¿ðä¿¿ëòýë áàðèìòëàãäàõ ¸ñòîé þì. Õàðèí “Ìîíãîë Óëñûí Ýìèéí Á¿ðòãýë” íü ìºí 1990-ýýä îíîîñ ýõýëñýí áºãººä îäîîãîîð(2005 îíû 6-ð ñàðûí áàéäëàààð) óã á¿ðòãýëä íèéò 33 îðíû 1264 íýð òºðëèéí ýì á¿ðòãýãäýýä áàéãàà áîëíî. Ìàíàé óëñ ¯ÝÁ-îî õýðýãæ¿¿ëýõ áîäëîãûí õ¿ðýýíä “¯ÇØÝ-èéí àíõíû æàãñààëò”-ûã 1991 îíä ãàðãàñàí áºãººä 2005 îíä ¯ÇØÝ-èéí 5 äàõü æàãñààëò áàòëàãäàæ ýíý æàãñààëòàíä äàâõàðäñàí òîîãîîð 338 íýð òºðëèéí ýì îðñîí íü îäîî ìºðäºãäºæ áàéíà. Áèä ýíý 338 íýð òºðëèéí ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé òîâ÷èéã óã òîâõèìîëäîî îðóóëëàà.

17


ÝÌÈÉÍ ÊÀÒÅÃÎÐ×ÈËÀË À. Ìîíãîë Óëñûí ¯íäýñíèé Çàéëøã¿é Øààðäëàãàòàé Ýìèéí æàãñààëòàíä îðñîí ýìèéã “Ýìíýëãèéí òóñëàìæèéí øàòëàë”-ààð íü äºðâºí á¿ëýã áîëãîí àíãèëñàí. ¯¿íä: 1. Êëèíèêèéí ýìíýëýã, Íàðèéí ìýðãýæëèéí òºâ¿¿äýä õýðýãëýõ ýì: íèéò 338 íýð òºðëèéí ýì. 2. Àéìãèéí íýãäñýí ýìíýëýã, ä¿¿ðãèéí ýìíýëã¿¿äýä õýðýãëýõ ýì: íèéò 303 íýð òºðëèéí ýì. 3. Ñóì äóíäûí ýìíýëýãò 236 íýð òºðëèéí ýì 4. Ñóìûí ýìíýëýãò õýðýãëýõ ýì: íèéò 207 íýð òºðëèéí ýì. 5. ªðõèéí ýìíýëýãò 116 íýð òºðëèéí ýì 6. Áàãèéí ýì÷èéí õýðýãëýõ ýì: íèéò 83 íýð òºðëèéí ýì áàéõààð òóñ òóñ çààñàí áîëíî. Á. Ìîíãîë Óëñûí ¯íäýñíèé Çàéëãø¿é Øààðäëàãàòàé Ýìèéí æàãñààëòàíä îðñîí ýìèéã “Õýðýãëýõ áà îëãîõ íºõöºë”-ººð íü ìºí äºðâºí á¿ëýã áîëãîí àíãèëñàí. ¯¿íä: • Çºâõºí ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýõ ýì: ……íýð òºðëèéí ýì, • Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð çàðöóóëàõ ýì: …… íýð òºðëèéí ýì, • Õºäºëìºð÷äºä çºâõºí æîðîîð îëãîõ ýì: ….. íýð òºðëèéí ýì, • Õºäºëìºð÷äºä æîðã¿é îëãîæ áîëîõ ýì: ….. íýð òºðºë áàéõààð òîãòîîñîí áîëíî.

ÝÌÈÉÃ ÆÎÐÎÎÐ ÇÀÐÖÓÓËÀÕ ÆÓÐÀÌ Íýã. Íèéòëýã ç¿éë 1.1. Ýìèéí æîð ãýäýãò ýì÷ýýñ ýì ç¿é÷ /ýì íàéðóóëàã÷/-ä õàíäàí òóõàéí ºâ÷òºíä çîðèóëàí áýëäýõ, îëãîõ ýìèéã çààí òóñãàé õýâëýìýë õóóäñàí äýýð áè÷ñýí çààâðûã îéëãîíî.

18


1.2. Áóðóó áè÷èëò áîëîí îëãîëòîîñ ¿¿ñýí ºâ÷òºíèé ýð¿¿ë ìýíä õîõèðñîí òîõèîëäîëä ýìèéí æîð íü çîõèîã÷ /ýì÷/, ã¿éöýòãýã÷ /ýì ç¿é÷, ýì íàéðóóëàã÷/-èéí ¸ñ ñóðòàõóóí, øèéòãýëèéí õàðèóöëàãûã òîäîðõîéëîã÷ õóóëü ¸ñíû áàðèìò áîëíî. 1.3. Çààâðûí äàãóó áè÷èãäýýã¿é æîðîîð ýì îëãîõûã õîðèãëîíî. Õî¸ð. Ýìèéí æîð áè÷èõ çààâàð 2.1. Æîðûã çºâõºí ºâ÷òºíä îíîø òàâüæ, ýì÷èëãýý õèéõ ýðõ á¿õèé õ¿íèé èõ áàãà ýì÷ íàð áè÷èõ ýðõòýé. 2.2. Ýì÷ ººðòºº æîð áè÷èæ áîëîõ áºãººä èéì òîõèîëäîëä “ººðòºº /pro me/” ãýæ òóñãàéëàí òýìäýãëýñýí áàéíà. 2.3. Æîðûã 100õ160 ìì õýìæýýòýé, õýâëýìýë õóóäñàí äýýð áè÷íý. Æîð íü äàðààõ ìýäýýëëèéã àãóóëñàí áàéíà. ¯¿íä: • Ýìíýëýãèéí íýð, òýìäýã • Õ¿¿õýä, íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí àëü íü áîëîõ • ªâ÷òºíèé îâîã íýð, íàñ, ãýðèéí õàÿã • Ýì÷èéí îâîã íýð, Îí ñàð ºäºð • Øèíý ìºðíèé ç¿¿í ãàð òàëààñ 20 ìì-èéí çàéíä “Recipe” (Àâ) ãýñýí ëàòèí ¿ãèéã “Rp:” ãýæ òîâ÷ëîí áè÷èæ, àðä íü òîäîðõîéëîõ öýã òàâèíà. • Ýì áèîáýëäìýëèéí íýðèéã îëîí óëñûí /õààëòàíä ýìèéí õóäàëäààíû/ íýðøëýýð áè÷èæ, ýìèéí òóí õýìæýýã çààíà. • Ýì, áèîáýëäìýëèéí õýëáýð, áýëòãýõ àðãûã ëàòèíàààð áè÷èæ, íèéò òîî õýìæýýã çààíà. • Òýìäýãëýëèéí õýñýã áóþó “Signa” /òýìäýãëý/ ãýäýã ëàòèí ¿ãèéã “S“ ¿ñãýýð òîâ÷ëîí áè÷ýýä àðä íü òîäîðõîéëîõ öýã òàâüæ, ýì, áèîáýëäìýëèéã ÿàæ õýðýãëýõ àðãûã ìîíãîë õýëýýð ìàø îéëãîìæòîé, òîäîðõîé çààæ áè÷íý. • Òºãñãºëä íü ýì÷ ãàðûí ¿ñãýý çóðæ, òýìäýã äàðíà. 2.4.

Æîðûã áýõ áóþó òîñîí áàëààð òîä, ãàðãàöòàé áè÷èõ áºãººä ýì, áèîáýëäìýëèéí íýð, òóí õýìæýýã áàëëàæ, çàñâàðëàæ ¿ë áîëíî. 19


2.5.

Ìàíñóóðóóëàõ, ñýòãýö íºëººò áîëîí õ¿÷òýé ¿éëäýëòýé ýìèéí æîðûã áè÷èõäýý ìàíñóóðóóëàõ áîëîí ñýòãýö íºëººò ýìèéí òóõàé ÝÌÑ-ûí 1998 îíû À/184 òîîò òóøààëûã ìºðäëºã áîëãîíî /Óã òóøààëä çààñíààð äýýðõ ýìèéã òóñãàé æîðîîð, çºâøººðºãäñºí ýìèéí ñàíãóóäààñ, çºâõºí ýì÷ëýã÷ ýì÷èéí çààâðààð îëãîíî. Íýã æîðûí ìàÿãòàä 1 ìàíñóóðóóëàõ ýìèéã, øèíãýí ýì áîë 20ìë, øàõìàë, ¿ðýë, íóíòãààð áîë 12 øèðõýã, òóíøèëòýé áîë 10 øèðõýãýýñ õýòð¿¿ëýõã¿é áè÷íý/.

2.6. 2.7. 2.8.

2.9. 2.10. 2.11.

2.12. 2.13. 2.14.

Ìàíñóóðóóëàõ, ñýòãýö íºëººò ýìèéí æîð 5 õîíîã, áóñàä ýìèéí æîð 15 õîíîã õ¿ðòýë õóãàöààíä õ¿÷èíòýé áàéõ áà õóãàöàà íü õýòýðñýí æîðûã õ¿÷èíã¿éä òîîöíî. Íýã óäààãèéí æîðä ñïèðò, ñïèðòèéí óóñìàëûã 50 ìëýýñ èë¿¿ áè÷èõèéã õîðèãëîíî. Æîðûí íýã õóóäñàí äýýð ãóðâààñ èë¿¿ã¿é, ìàíñóóðóóëàõ ¿éëäýëòýé áîë íýã ýìèéã áè÷íý. Áè÷èãäñýí ýìèéí õîîðîíä òóñãààðëàõ òýìäýã /#/ òàâèíà. Ýì, áèîáýëäìýëèéí íýð á¿ðèéã ëàòèíààð øèíý ìºðíººñ òîì ¿ñãýýð ýõëýí õàðúÿàëàõûí òèéí ÿëãàëä áè÷íý. Æîðä øèíãýí ýì, áèîáýëäìýëèéã ìë áà äóñëààð áóñàä õýëáýðèéí ýìèéí òóíã ãðàììààð èëýðõèéëæ áè÷íý. Õýðýâ ìèëëèãðàììààð èëýðõèéëâýë /mg/ ãýæ áè÷íý. Íèéëìýë æîðûã áè÷èõäýý ýõëýýä ãîë ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëýõ ýìèéã /basis/, äàðàà íü òóñëàõ ÷àíàðûí ýìèéí áîäèñ /adjuvans/, ýìèéí àìò, ¿íýð, ºíãèéã çàñàõ õîëüö áîäèñ /corrigens/, õàìãèéí ñ¿¿ëä ýìèéí õýëáýð îðóóëàõ áîäèñ /constituens/-ûã òóñ òóñ çààí äýñ äàðààòàé áè÷íý. Æîðä áè÷èãäñýí ýì, áèîáýëäìýëèéí òóí àäèë áàéâàë ñ¿¿ëèéí ýìèéí íýðèéí àðä “ànà” /àäèë õýìæýýãýýð/ ãýäýã ¿ãèéã “àà” ãýæ òîâ÷ëîí áè÷ýýä òóí õýìæýýã çààíà ªâ÷òºíä ýìèéã ÿàðàëòàé îëãîõ øààðäëàãà ãàðâàë æîðûí ç¿¿í äýýä áóëàíä “Cito”/ ò¿ðãýí/ áóþó / “Statim” /íýí äàðóé/ ãýæ áè÷íý. Ýìèéí æîðä /ºðãºí õýðýãëýãäýõ/ ëàòèí ¿ã¿¿äèéã ä¿ðìèéí äàãóó òîâ÷ëîí áè÷èæ õýðýãëýíý.

Ãóðàâ. Ýìèéí ñàíãààñ ýìèéã æîðîîð îëãîõ æóðàì

20


3.1. Ýìèéí óëñûí á¿ðòãýëä á¿ðòãýãäñýí, æîðîîð îëãîõ ýìèéí æàãñààëòàíä îðñîí ýì, áèîáýëäìýëèéã òóõàéí æîðûã ¿íäýñëýí ýìèéí ñàíãààñ îëãîíî. 3.2. Ýìèéí ñàíä òóñãàéëàí áýëòãýãäýõ ýìýíä õ¿ëýýëãèéí õóóäàñ áè÷èæ, ýì çàõèàëàã÷èä ºãíº. Õ¿ëýýëãèéí õóóäñàíä çàõèàëñàí ýìèéí æîðûí äóãààð, ºâ÷òºíèé íýð, íàñ, îí ñàð ºäºð, ýì àâàõ öàã, ýìèéí õýëáýðèéã áè÷èæ òýìäýãëýíý. 3.3. Ýì îëãîã÷ íü íàéðóóëàí áýëòãýñýí ýìèéã îëãîõäîî æîðûí äóãààð, ºâ÷òºíèé íýð, íàñ, ò¿¿íèéã çºâ áýëòãýñýí ýñýõ, õàÿãëàëòûã øàëãàæ, ýìèéí íýð, òóí õýìæýý, ÿàæ õýðýãëýõ, õàäãàëàõ òóõàé øîøãî íààæ îëãîíî. 3.4. ªâ÷òºíä îëãîãäîõ ýì, áèîáýëäìýë á¿ðýí õàÿãëàãäñàí áàéâàë çîõèíî. ¯¿íä : • Ýì, áèîáýëäìýëèéí îëîí óëñûí íýð • Ýì, áèîáýëäìýëèéí õóäàëäààíû íýð • ¯éëäâýðëýã÷èéí íýð • Ýì, áèîáýëäìýëèéí õ¿÷èíòýé áàéõ õóãàöàà • Õýðýãëýõ àðãà • Ýì, áèîáýëäìýëèéí òóí, òîî õýìæýý • Öóâðàëûí áîëîí áàãöûí äóãààð çýðýã áîëíî. 3.5. Æîðîîð îëãîõ ýìèéã ºâ÷òºíèé õ¿ñýëòýýð æîðã¿é îëãîõûã õîðèãëîíî. Äºðºâ. Æîðûí õóóäñûã çàðöóóëàõ, õàäãàëàõ, óñòãàõ 4.1. Æîðûí õóóäñûã ýì÷ëýõ ýðõ àâñàí óëñûí áîëîí õóâèéí õýâøëèéí ýð¿¿ë ìýíäèéí áàéãóóëëàãóóä áàòëàãäñàí çàãâàðûí äàãóó õýâë¿¿ëæ ýì÷ íàðò òîîöîîòîé îëãîæ, æîðûí çºâ áè÷èëò, õóóäàñíû çàðöóóëàëòàíä õÿíàëò òàâèíà. 4.2. Ìàíñóóðóóëàõ ýìèéí æîðûí õóóäñûã ýì, áèîáýëäìýë, ýì÷èëãýýíèé ÷àíàðûí õÿíàëòûí àëáà íýãäñýí æóðìààð òóñãàé äóãààðòàé õýâë¿¿ëýí ýìíýëãèéí áàéãóóëëàãûí çàõèàëãààð îëãîæ, çàðöóóëàëòàíä íü õÿíàëò òàâèíà. 4.3. Ýìèéí ñàí íü ýì îëãîñîí æîðûí õóóäñûã íýã æèë õàäãàëñíû äàðàà, ìàíñóóðóóëàõ, ñýòãýö íºëººò, õ¿÷òýé ¿éëäýëòýé ýìèéí æîðûí õóóäñûã ÿìàð íýã áóäëèàíã¿é áîë õî¸ð æèëèéí äàðàà óñòãàíà. 21


4.4. Æîðûí õóóäñûã àéìàã, õîòûí Çàñàã äàðãûí äýðãýäýõ Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí àëáà êîìèññ òîìèëîí óñòãàõ áºãººä æîðûí õóóäñûã ñàð, óëèðëààð áàãöëàí á¿ðòãýæ àâñàí òóõàé ïðîòîêîë ¿éëäýíý. Òàâ. Õàðèóöëàãà õ¿ëýýëãýõ Æîð áè÷èëò, ýì îëãîëòûí áàéäàëä ýìèéí ñàíãèéí çàõèðãààíààñ äîòîîä õÿíàëò òàâèõààñ ãàäíà ýì÷èëãýýíèé ÷àíàðûí áîëîí ýì áèîáýëäìýëèéí õÿíàëòûí óëñûí áàéöààã÷ íàð õÿíàëò òàâüæ, èëýðñýí äóòàãäëûã àðèëãóóëàõ, íîöòîé çºð÷èë ãàðãàñàí ýì÷, ýì ç¿é÷, ýì íàéðóóëàã÷ íàðò çîõèõ õóóëü òîãòîîìæèéí äàãóó àðãà õýìæýý àâíà.

22


Á. ÝÌÈÉÍ ÇÎÕÈÑÒÎÉ ÕÝÐÝÃËÝÝÍÈÉ ÇÀÐÈÌ ÀÑÓÓÄÀË ÀËÈÂÀÀ ªÂ×ÍÈÉ ¯ÅÄ ÝÌ ÑÎÍÃÎÍ ÕÝÐÝÃËÝÕ Ýíý çóóíû äóíä ¿åýñ õîéø àëèâàà ºâ÷èí ýìãýãèéã èëààðøóóëàõ çîðèëãîîð õýðýãëýæ áóé ýìèéí òîî, òºðºë èõýýõýí îëøèðñîí áºãººä ºíººäºð äýëõèé íèéòýýð òàâàí ñàÿ îð÷èì ýìò áîäèñûã ýì÷èëãýýíä õýðýãëýæ áàéãàà àæýý. Ýíý òîîòîé õàðüöóóëáàë ºâ÷íèé íýð òºðºë îëîí àðàâ äàõèí öººí ãýäýã íü îéëãîìæòîé. Òýãýõýýð àëü íýã òóõàéëñàí ýìãýãèéã ýì÷ëýõýä õýðýãëýäýã ýìèéí òîî õàðüöàíãóé îëîí áàéãàà õýðýã. Íºãºº òàëààñ áàðàã ýì á¿õýí çîõèñã¿é õýðýãëýâýë õ¿íèé áèå ìàõáîäèä ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëýõ áîëîìæòîé áàéäàã òóë ýìýýñ áîëæ ¿¿ñýõ ýìãýã øèíæèéí òîî òóõàéëñàí ºâ÷í¿¿äèéíõýý òîîíîîñ èõýýõýí õîë äàâæ áîëîõ þì. ×óõàì èéìýýñ ë ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé òóõàé àñóóäàë ýì õýðýãëýýíèé õàìãèéí ÷óõàë àñóóäëûí íýã áîëîîä áàéãàà áèëýý. Ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé õ¿ðýýíä: • •

Àëèâàà ºâ÷íèé ¿åä òîõèðîõ, ºíäºð èäýâõòýé, ãàæ íºëºº áàãàòàé, îíîñîí ýìèéã ñîíãîæ õýðýãëýõ Óã ñîíãîñîí ýìèéíõýý çîõèìæòîé õýëáýð, òóí, õýðýãëýõ äýãëýìèéã òóõàéí ºâ÷òºíèé îíöëîãò (íàñ, ýìèéí ¿éëäýë êèíåòèêò íºëºº á¿õèé ýëýã, áººð, ç¿ðõ çýðýã ýðõòýíèé ºâ÷ëºë, æèðýìñýí, õºõ¿¿ë ¿å ã.ì.) çºâ

• • •

òîõèðóóëàõ Ýìèéí ýì÷èëãýýíèéõýý ¿ð ä¿íã õýðõýí õÿíàõ õèéãýýä ¿ð ä¿íãýýñ õàìààðóóëàí öààøèä óã ýìèéí õýðýãëýýã õýðõýí çîõèöóóëàõ, Ýì¿¿äèéã ººð õîîðîíä íü áîëîîä õîîë, óíäòàé õýðõýí óÿëäóóëàí õýðýãëýõ, Ýì õýðýãëýýíèé óëìààñ ¿¿ñ÷ áîëîõ ñºðºã íºëººíººñ õýðõýí ñýðãèéëýõ çýðýã îëîí àñóóäàë õàìààðàãääàã.


Ýäãýýðèéí äîòðîîñ àëèâàà ºâ÷èí ýìãýãèéí ¿åä òîõèðîõ ýìèéã õýðõýí ñîíãîõ òóõàé ÄÝÌÁ-ààñ çºâëºìæ áîëãîæ áàéãàà ãîë çàð÷ìûã (GPP áóþó Good Prescribing Practice) “Ç¿ðõíèé áàõûí õºäëºë (ñòåíîêàðäè)“-èéí æèøýýí äýýð àâ÷ ¿çüå. Àëèâàà ºâ÷èí ýìãýãèéí ¿åä ýì ñîíãîõ ¿éë ÿâöûã äàðààõ ¿å øàòóóäàä òîéìëîí õóâààäàã. 1. Îíîøèéã òîäîðõîéëîõ Óã òîõèîëäîëä: Òèòýì ñóäàñíû õýñýã÷èëñýí áºãëºðºëººñ øàëòãààëñàí òîãòâîðòîé ñòåíîêàðäèéí õºäëºë õýìýýí ¿çüå. 2. Ýì÷èëãýýíèé çîðèëãûã òîäîðõîéëîõ Óã òîõèîëäîëä: ªâ÷íèé õºäëºëèéã ò¿ðãýí íàìäààõ, àãøèëòûí ºìíºõ áà äàðààõ à÷ààëëûã áóóðóóëàõ çàìààð õ¿÷èëòºðºã÷èéí õýðýãöýýã áàãàñãàõ çîðèëãî òàâüÿ. Ó÷èð íü óã ºâäºëò íü ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí õ¿÷èëòºðºã÷èéí õýðýãöýý áà õàíãàìæèéí òýíöâýð àëäàãäñàíààñ ¿¿ääýã òóë õ¿÷èëòºðºã÷èéí õàíãàìæèéã íýìýãä¿¿ëýõ (ñóäàñ ºðãºñãºõ) áóþó ýñâýë õ¿÷èëòºðºã÷èéí õýðýãöýýã áóóðóóëàõ (à÷ààëëûã áàãàñãàõ) çàìààð ò¿¿íèéã ýì÷èëæ ÷àäàõ þì. 3. Óã çîðèëãûã õàíãàæ æàãñààëòûã òºëºâëºõ

÷àäàõóéö

á¿ëýã

ýìèéí

Äýýðõ çîðèëãûã õàíãàæ ÷àäàõóéö á¿ëýã ýì íü: Íèòðàò (ç¿ðõíèé àãøèëòûí ºìíºõ áà äàðààõ à÷ààëëûã áàãàñãàæ, òèòýì ñóäñûã ºðãºñãºíº).

Áåòà-áëîêàòîð (ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí õ¿÷èëòºðºã÷èéí õýðýãöýýã áàãàñãàíà).

Êàëüöèéí áëîêàòîð (òèòýì ñóäàñ ºðãºñãºõèéí çýðýãöýý ç¿ðõíèé àãøèëòûí äàðààõ à÷ààëëûã áàãàñãàíà) çýðýã áîëíî. 4. Øàëãóóðûí äàãóó òîäîðõîé á¿ëýã ýìèéã ñîíãîõ Ýíý øàòàíä ýìèéã ñîíãîõîä 4 ¿íäñýí øàëãóóðûã óäèðäëàãà áîëãîäîã. Òýäãýýð íü: I. ¯ð ä¿í (àëü áîëîõ ýì÷èëãýýíèé ¿ð íºëºº ñàéòàé áàéõ) II. Àþóëã¿é áàéäàë (ºâ÷òºíä àëü áîëîõ ñºðºã íºëººã¿é áàéõ) 24


III. Òîõèðîìæòîé áàéäàë (õýðýãëýõýä òºâºãã¿é, õýðýãëýõýä àëü áîëîõ òîõèðîìæòîé áàéõ) IV. ªðòºã (àëü áîëîõ õÿìä òºñºð áàéõ) çýðýã áîëíî. Îäîî óã øàëãóóðóóäààð ãóðâàí á¿ëýã ýìýý ¿íýëæ ¿çüå (Õ¿ñíýãò 1). Ýíý òîõèîëäîëä ýì÷èëãýýíèé ¿ð ä¿íãèéí õóâüä äîîðõ ãóðâàí á¿ëýã ýì îíöûí ÿëãààã¿é. Ó÷èð íü àëü ÷ òîõèîëäîëä ýì÷èëãýýíèé ¿éëäýë íü 5 ìèíóòûí äîòîð ýõëýõ áºãººä ãëèöåðèëòðèíèòðàò(íèòðîãëèöåðèí)-ûí ¿éëäýë 30 ìèíóò, ïðîïðàíîëîëûíõ 4 öàã õàðèí íèôåäèïèíèéõ 3-15 öàã õ¿ðòýë ¿ðãýëæëýíý. ªºðººð õýëáýë á¿ãä áèäíèé çîðèëãûã áèåë¿¿ëæ ÷àäíà. Äîîðõ ýì¿¿ä íü ìºí ë òóñ á¿ðäýý ñºðºã íºëººòýé. Æèøýý íü: íèòðîãëèöåðèí, íèôåäèïèí õî¸ð ç¿ðõíèé öîõèëòûí òîîã îëøðóóëæ, òàðõè ä¿¿ð÷, òîëãîé ºâòãºäºã áîë ïðîïðàíîëîë ç¿ðõýíä õîðèã ¿¿ñãýõ áà ãóóðñàí õîîëîéí ãºëãºð áóë÷èíã àãøààõ ñºðºã íºëººòýé áèëýý. Õàðèí õýðýãëýõýä òºâºã áàãàòàé áà îëäîö èõòýé, õÿìä çýðýã ¿ç¿¿ëýëò¿¿äýýðýý íèòðàòóóä èë¿¿ àøèãòàé áàéíà. Õ¿ñíýãò 1

Ç¿ðõíèé áàõûí õºäëºëèéí ¿åä õýðýãëýæ áîëîõ ýìèéí á¿ëýã

Ýìèéí á¿ëýã Íèòðàò (Æ-íü: íèòðîãëèöåðèí, øàõìàë) Áåòòà-áëîêàòîð (Æ-íü: ïðîïðàíîëîë, òàðèà) Êàëüöèéí áëîêàòîð (Æ-íü íèôåäèïèí, òàðèà)

¯ð ä¿í

Àþóëã¿é áàéäàë

Òîõèðîìæ òîé áàéäàë

ªðòºã (õÿìä)

+

±

++

+

+

±

_

_

+

±

_

_

25


5. Òîõèðîìæòîé îíîñîí òîäîðõîé ýìèéã ñîíãîõ. Îäîî äýýðõ øàëãóóðóóäààðàà íèòðàòûí áýëäìýë¿¿äèéã ººð õîîðîíä íü õàðüöóóëàí ¿íýëæ ¿çüå (Õ¿ñíýãò 2). Õ¿ñíýãò 2.

Íèòðàòûí áýëäìýë¿¿äèéí õàðüöóóëñàí ¿ç¿¿ëýëò Áýëäìýëèéí íýð Ãëèöåðèë òðèíèòðàò, øàõìàë Èçîñîðáèä äèíèòðàò, øàõìàë Èçîñîðáèä ìîíîíèòðàò, øàõìàë

¯ð ä¿í

Àþóëã¿é áàéäàë

Òîõèðîìæ òîé áàéäàë

Õÿìä òºñºð ( ¿íý ºðòºã)

+

±

+

+

+

±

+

±

+

±

+

±

Ýõíèé ãóðâàí ¿ç¿¿ëýëòýýðýý áýëäìýë¿¿ä ººð õîîðîíäîî ÿëãààã¿é õàðèí õÿìä õèéãýýä îëäîö ñàéòàé òàëààðàà ãëèöåðèë òðèíèòðàò /íèòðîãëèöåðèí/ ýíý òîõèîëäîëä èë¿¿ çîõèìæòîé áàéíà. ◊ •

Øèéäâýð ãàðãàõ : Ýìèéí áýëäìýë, òóí: Ãëèöåðèëòðèíèòðàò /Íèòðîãëèöåðèí/, øàõìàë, 1ìã.

•

Õýðýãëýõ àðãà: Íýã øàõìàëûã õýëýí äîð òàâüæ õýðýãëýíý, øààðäëàãàòàé áîë 2 äàõü øàõìàëûã õýðýãëýæ áîëíî.

Ýíý ìýò÷èëýíãýýð àëèâàà ºâ÷íèé ¿åä èë¿¿ òîõèðîõ ýìèéã ñîíãîí õýðýãëýõ áºãººä öààøèä íýãýíò ñîíãîãäñîí ýìèéíõýý ¿ð ä¿íã àæèãëààä ýì÷èëãýýã ¿ðãýëæë¿¿ëýõ, çîãñîîõ ýñâýë òóí çîõèöóóëàëò õèéõ áóþó ººð ýìèéã õàâñðóóëàí õýðýãëýõ çýðãýýð ýì õýðýãëýýíèéõýý àñóóäëûã òîõèðóóëàí øèéäâýðëýäýã áèëýý.

26


ÆÈÐÝÌÑËÝËÒ ÁÀ ÝÌ ÕÝÐÝÃËÝÝ Æèðýìñýí ¿åä ýì õýðýãëýõ íü õàìãèéí íàðèéí ò¿âýãòýé, õàðèóöëàãàòàé àñóóäëûí íýã þì. Ó÷èð íü æèðýìñýí ¿åä ýõèéí õýðýãëýñýí ýì ýõýñýýð äàìæèí óðàãò õ¿ð÷ òºðºë á¿ðèéí ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëíî. Ýì óðàãò õýðõýí íºëººëºõ íü æèðýìñíèé õóãàöààíààñ õàìààðàõ áºãººä æèðýìñíèé ýõíèé áëàñòîãåíåç, ýìáðèîãåíåçèéí ¿åä ýì ñºðãººð íºëººëñíèé óëìààñ ¿ð õºâðºë õºíººãäºõ (ýìáðèîòîêñè÷íîñòü), îðãàíîãåíåçèéí ¿åä ýì ñºðãººð íºëººëñíèé óëìààñ àëü íýãýí ýðõòýí ñèñòåì ñîãîãòîé òºðºõ áóþó óðãèéí ãàæ õºãæèë (òåðàòîãåííîñòü) ¿¿ñ÷ áîëîõ þì. Õàðèí óðãèéí ýðõòýí õºãæëèéí ¿åýñ õîéø áóþó óðãèéí ºñºëòèéí ¿åä õýðýãëýñýí ýìèéí ñºðºã íºëººíèé óëìààñ óðãèéí ºñºëò ñààòàõ ýñâýë àëü íýãýí ýðõòýí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãààíû àëäàãäàë (ôåòîòîêñè÷íîñòü) ¿¿ñ÷ áîëîõ áèëýý. Æèðýìñíèé ñ¿¿ëèéí ñàðóóäàä õýðýãëýñýí ýì ýõèéí òºðºõ ¿éë àæèëëàãààíä ñºðãººð íºëººëæ áîëîõûí çýðýãöýý òºðñíèé äàðàà íÿðàéí ãàäààä îð÷èíä äàñàí çîõèöîõ ÿâäàëä ìóó íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëäîã. Æèðýìñýí ¿åä, ÿëàíãóÿà æèðýìñíèé ýõíèé ãóðâàí ñàðä àëü áîëîõ ýì õýðýãëýõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé. Ýìèéí àøèãòàé ¿éëäýë íü óã ýìèéí óðàãò ¿ç¿¿ëæ áîëîõ ñºðºã íºëººíººñ íü äàâóóòàé áàéãàà òýð ¿åä ë ñàÿ ýìèéã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Æèðýìñýí ¿åä óðàãò õýðõýí íºëººëºõ íü òîäîðõîéã¿é (ººðººð õýëáýë ñóäëàãäààã¿é) áà øèíý ýìèéã æèðýìñýí ¿åä õýðýãëýõã¿é áàéâàë çîõèíî. Æèðýìñýí ¿åä ýìèéã àëü áîëîõ ýì÷èëãýýíèé áàãà òóíãààð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Ýìèéí áýëäìýë¿¿äèéã æèðýìñýí ¿åä ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëîõ ðèñêýýð íü 6 êàòåãîðè áîëãîí àíãèëàõ (ÀÍÓ-ûí FDA-ýýñ ∗∗∗ áºãººä õàðèí æèðýìñýí ¿åä ñºðºã òîãòîîñîí àíãèëàë) ∗∗∗

A: æèðýìñýí ýõýä õèéãäñýí ñóäàëãààãààð óðàãò ñºðºã íºëººã¿é áîëîõ íü íîòëîãäñîí áîäèñ, B: àìüòàíä õèéãäñýí ñóäàëãààãààð óðàãò ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëýýã¿é, õàðèí æèðýìñýí ýõýä ñóäëàãäààã¿é áîäèñ, C: àìüòàíä õèéãäñýí ñóäàëãààãààð óðàãò ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëñýí õàðèí æèðýìñýí ýõýä ñóäëàãäààã¿é áîäèñ, D: æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõýä óðàãò ñºðºã íºëººòýé áàéæ áîëçîøã¿é íü èëýðñýí áîäèñ, X: õ¿í áîëîí àìüòàíä àëü àëèíä íü ñºðºã íºëººòýé áàéæ áîëîõ íü èëýðñýí áîäèñ, NR: æèðýìñýí ¿åä õýðõýí íºëººëºõ íü òîäîðõîéã¿é áàéãàà áîäèñ.

27


íºëºº ¿ç¿¿ëäýã íü èëýðõèé áîëñîí ýì¿¿äèéã àëü õèð íîöòîé íºëººëºõ áàéäëààð íü ãóðâàí çýðýã áîëãîí àíãèëíà. ¯¿íä: À. Æèðýìñýí ¿åä õ¿÷òýé ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëýõ ýì: • • •

Öèòîñòàòèêóóä: ìåòîòðåêñàò, öèêëîôîñôàìèä, âèíêðèñòèí, ôòîðóðàöèë ã.ì. Ìººãºíöºðèéí ýñðýã áà õàâäàðûí ýñðýã íºëººò àíòèáèîòèêóóä: àêòèíîìèöèí, ðóáîìèöèí ã.ì. Èììóíîäåïðåññàíòóóä: àçàòèîïðèí ã.ì.

Á. Æèðýìñýí ¿åä äóíä çýðãèéí ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëýõ ýì: • • • • • • • • • • •

Çàðèì àíòèáèîòèê: Àìèíîãëèêîçèäûí áà òåòðàöèêëèíû á¿ëýã, ðèôàìèöèí ã.ì. Õèìè çàñëûí çàðèì ýì: Àìèíîõèíîëîíû óëàìæëàë: õëîðîõèí, äåëàãèë ã.ì., Õèíèíèé áýëäìýë: õèíèäèí ã.ì. Òàòàëäàà íàìäààõ çàðèì ýì: äèôåíèí, ôèíëåïñèí ã.ì. Ïàðêèíñîíèçìûã ýì÷ëýõ ýì, Ëèòèéí äàâñ Ñòåðîèä áà ñòåðîèä áóñ ¿ðýâñëèéí ýñðýã íºëººò ýì Óóæ õýðýãëýäýã ÷èõðèéí øèæèíãèéí ýñðýã íºëººò ýì Íåéðîëåïòèê ýì¿¿ä Ýòèëèéí ñïèðò Øóóä áóñ íºëººò àíòèêîàãóëÿíò: âàðôàðèí, ñèíêóìàð, ïåëåíòàí ã.ì. Áàìáàé áóë÷èðõàéí õîðäëîãûã ýì÷ëýõ ýì¿¿ä: òèàìàçîë, èîäèä ã.ì.

Â. Æèðýìñýí ¿åä áàãàâòàð ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëîõ ýì • • • • 28

ÑÀÀ-äóóä, ÿëàíãóÿà áèñåïòîë Ìèêðîáûí ýñðýã íºëººò íèéëýã ýì: ìåòðîíèäàçîë, ôàçèæèí ã.ì. Ãóðâàí öàãèðàãò àíòèäåïðåññàíò Òðàíêâèëèçàòîð: ìåïðîáàìàò ã.ì.


•

Áýëãèéí ãîðìîí: ýñòðîãåíóóä ã.ì.

(æèðýìñýí ¿åä õýðýãëýõã¿é áóþó áîëãîîìæòîé õýðýãëýâýë çîõèõ ýìèéí æàãñààëòûã õàâñðàëòààñ ¿ç).

ÕªÕ¯¯Ë ÝÕÝÄ ÝÌ ÕÝÐÝÃËÝÕ Õºõ¿¿ë ýõèéí õýðýãëýñýí ýì õî¸ð ÷èãëýëèéí ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëîõ þì.¯¿íä: 1. Ýõèéí õýðýãëýñýí çàðèì ýì õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàð÷ íÿðàéä ÿìàð íýã íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëíî. Çàðèì ýì õºõíèé ñ¿¿ãýýð íèëýýä õýìæýýòýé ÿëãàðäàã. Æ-íü: Õºõíèé ñ¿¿íä èîäèäûí àãóóëàãäàõ êîíöåíòðàöè íü ýõèéí öóñíû ïëàçìä àãóóëàãäàõ õýìæýýíýýñýý ÷ äàâäàã. Ìºí ôåíîáàðáèòàë çýðýã çàðèì ýì õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàð÷ íÿðàéí õºõºõ ðåôëåêñèéã äàðàíãóéëíà. 2. Ýõèéí õýðýãëýñýí ýì õºõíèé ñ¿¿íèé ÿëãàðàëòàíä íºëººëæ ò¿¿íèéã èõýñãýõ áóþó áàãàñãàõ íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëíî. ¯¿íä: • Õºõíèé ñ¿¿íèé ÿëãàðàëòûã èõýñãýõ íºëººò ýì: Îêñèòîöèí áà ò¿¿íèé óëàìæëàë, íèêîòèíû àñêîðáèíû ãëóòàìèíû õ¿÷ë¿¿ä, òèàìèí ïèðèäîêñèí çýðýã Â á¿ëãèéí âèòàìèí, òåîôèëëèí, òîêîôåðîë, àïèëàê çýðýã áýëäìýë õºõíèé ñ¿¿íèé ÿëãàðàëòûã èõýñãýäýã. •

Õºõíèé ñ¿¿íèé ÿëãàðàëòûã áàãàñãàõ íºëººò ýì: Ýñòðîãåí áà ïðîãåñòðîíû ãîðìîí, Ë-äîïà, óóæ õýðýãëýõ æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ áýëäìýë, áðîìêðèïòèí, ýôåäðèí, ôóðîñåìèä, àäðåíàëèí, ýòàíîë çýðýã áýëäìýë õºõíèé ñ¿¿íèé ÿëãàðàëòûã áàãàñãàäàã.

Õºõ¿¿ë ýõ ýì õýðýãëýõäýý äàðààõ çàð÷ìûã áàðèìòàëæ áàéõ íü ç¿éòýé. • Õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàðäàã ýìèéã àëü áîëîõ õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàðäàãã¿é áóþó áàãà ÿëãàðäàã àäèë òºñòýé ¿éëäýëòýé ýìýýð ñîëüæ õýðýãëýõ • Õºõíèé ñ¿¿ãýýð èõ õýìæýýòýé ÿëãàðäàã, íÿðàéä õ¿÷òýé ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëýõ ýìèéã çàéëøã¿é õýðýãëýõ øààðäëàãà ãàðâàë õ¿¿õäèéã çîõèîìëîîð õîîëëîõ • Õîíîãò ãàíö óäàà õýðýãëýäýã ýìèéã ¿äýø óíòàõûí ºìíº õýðýãëýýä øºíº õ¿¿õäèéã õºõ¿¿ëýõã¿é áàéõ 29


•

ªäºðò îëîí óäàà õýðýãëýäýã ýìèéã ÿã õ¿¿õäýý õºõ¿¿ëýõèéí ºìíº áóþó äºíãºæ õºõ¿¿ëýíã¿¿ò õýðýãëýæ áàéâàë õ¿¿õäýä ¿ç¿¿ëýõ ñºðºã íºëºº áàãàñíà.

(Õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é áóþó áîëãîîìæòîé õýðýãëýâýë çîõèõ ýìèéí æàãñààëòûã õàâñðàëòààñ ¿ç)

ÇÀÐÈÌ ªÂ×ÍÈÉ ¯ÅÄ ÝÌÈÉÍ ÒÓÍ ÇÎÕÈÖÓÓËÀËÒ ÕÈÉÕ ¯ÍÄÝÑËÝË ªâ÷èí ýìãýãèéí íºëººãººð ýìèéí êèíåòèêò ãîëëîí îðîëöäîã çàðèì ýðõòýí ñèñòåìèéí ¿éë àæèëëàãàà ººð÷ëºãäñºíèé óëìààñ ýìèéí ýì÷èëãýýíèé ¿éëäýë ººð÷ëºãäºæ áîëíî. Æ-íü: áººðíèé øýýñ ÿëãàðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà ñóëàð÷ áººðíèé äóòàãäàëä îðîõîä øýýñýýð ÿëãàðäàã ýìèéí ÿëãàðàëò áàñàã÷ áèå ýðõòýíä ýì óäààí õàäãàëàãääàã áîë ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà ñóëðàõàä ýëãýíä ìåòàáîëèçìä îðäîã ýìèéí õóâèðàëò óäààøèðíà. Ýíý íü óã ýìèéí áîäèñ ººð÷ëºãäºëã¿é ¿éëäýë ¿ç¿¿ëýõ ÷àäâàðòàé èäýâõòýé õýëáýðýýðýý áèåä áàéõ õóãàöàà íü óðòàñíà ãýñýí ¿ã áîëíî. Äýýðõ òîõèîëäîëä ÿëàíãóÿà ýì÷èëãýýíèé õ¿ðýý áàãàòàé (ººðººð õýëáýë ýì÷èëãýýíèé òóí áà õîðòîé òóí õî¸ðûí õîîðîíäîõ çàé áàãàòàé) ýìèéã åðäèéí ¿åä õýðýãëýäýã òóíãààð õýðýãëýâýë

óã ýìèéí áèå ìàõ áîäîä àãóóëàãäàõ õýìæýý íü èõýñ÷ õîðäëîãî ¿¿ñãýæ áîëîõ þì. Èíãýæ ýìèéí ¿éëäýë ººð÷ëºãäºõºä íºëººëæ ÷àäàõ ýðõòýí¿¿äèéí òîîíä ýëýã, áººðíººñ ãàäíà ç¿ðõ, óóøèã, õîîë áîëîâñðóóëàõ ýðõòýí, áàìáàé áóë÷èðõàé îðíî. ¯¿íýýñ ãàäíà ýìèéí õóâèðàëò ÿëãàðàëò ººð÷ëºãäººã¿é õýâèéí áàéãàà ¿åä ºâ÷èí ýìãýãèéí íºëººãººð àëü íýãýí ýðõòýí ñèñòåìèéí óã ýìèéã ìýäðýõ ìýäðýìæ èõýñ÷ áîëíî. Äýýðõ òîõèîëäëóóäàä ºâ÷òºíä õýðýãëýõ ýìèéí òóíä çîõèöóóëàëò õèéõ øààðäëàãà ãàðäàã.

30


Ýìèéí òóí çîõèöóóëàëòûã õèéæ áîëîõ õî¸ð ÿíçûí àðãà áàéäãèéí íýã íü õýðýãëýõ ýìèéíõýý òóíã áàãàñãàõ, íºãºº íü ýìèéíõýý òóí õîîðîíäûí çàéã õîëäóóëàõ ÿâäàë þì. Æ-íü: Áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàíû óëìààñ áººðíèé ôèëüòðàöèàð ÿëãàðäàã ýìèéí ÿëãàðàëò Õ /èêñ/ êîýôôèöèåíòîîð óäààøèðñàí ãýæ ¿çâýë óã ýìèéí áàðèõ òóíã Õ õýìæýýãýýð áàãàñãàõ áóþó ýñâýë òóí õîîðîíäûí çàéã Õ õýìæýýãýýð õîëäóóëàõ õýðýãòýé áîëîõ þì. (Ýëýã áà áººðíèé ýìãýãòýé ¿åä áîëãîîìæòîé õýðýãëýâýë çîõèõ ýìèéí æàãñààëòûã õàâñðàëòààñ ¿ç)

ÝÌÈÉÍ ÕÀÐÈËÖÀÍ ÍªËªªËªË Õî¸ð áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø ýìèéã õàìò õýðýãëýõýä òýäãýýð íü áèå áèåèéíõýý ýì÷èëãýýíèé íºëººã äýìæèõ áóþó áàñ ñààòóóëæ áîëíî. Òýäãýýð íü áèå áèåèéíõýý ¿éëäëèéã äýìæèæ áàéâàë ò¿¿íèéã ñèíåðãèçì ãýõ áà ñààòóóëæ áàéâàë àíòàãîíèçì ãýäýã. Ýì÷èëãýýíèé ïðàêòèêò ñèíåðãèçìèéã àøèãëàæ ÷àäâàë ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýýíèé òàëààñàà èõýýõýí à÷ õîëáîãäîëòîé þì. Æèøýý íü, ýìèéí ¿éëäýë äýâøèí íèéëáýðæèõ ¿çýãäëèéã (2 ýìèéã õàìò õýðýãëýõýä èëðýõ ýì÷èëãýýíèé ¿éëäýë íü óã 2 ýìèéã äàíãààð íü õýðýãëýõýä ãàðàõ ¿éëäëèéí íèéëáýðýýñ äàâóó áîëîõ ¿çýãäëèéã ýìèéí ¿éëäýë äýâøèí íèéëáýðæèõ ãýäýã. Æ-íü: 1+1>2) àøèãëàí ýìèéã áàãà òóíãààð

õýðýãëýæ ýì÷èëãýýíèé ºíäºð ¿ð ä¿íä õ¿ð÷ áîëîõ áîëîìæòîé. Ýíý íü ýäèéí çàñãèéí òàëààñàà ÷, õîð íºëºº áàãàòàé áàéõ òàëààñàà ÷ àøèãòàé áèëýý. Õàðèí ýìèéã õàìò õýðýãëýõäýý àíòàãîíèçìààñ àëü áîëîõ çàéëñõèéõ íü ÷óõàë. Ò¿¿íèéã çºâõºí ýìèéí áîäèñûí õîðäëîãûí ¿åä ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð ¿¿ññýí ñºðºã íºëººã àðèëãàí òýíöâýðæ¿¿ëýõýä (ººðººð õýëáýë àíòèäîò áîëãîí) àøèãëàæ áîëîõ þì. Æ-íü: Ì-õîëèíîëèòèê (àòðîïèí ã.ì.) ýìýýð õîðäâîë õîëèíîìèìåòèê íºëººò ýì (ïðîçåðèí ã.ì.) õýðýãëýõ ãýõ ìýò. (Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýì¿¿äèéí õàðèëöàí íºëººëëèéí æàãñààëòûã õàâñðàëòààñ ¿ç).

31


ÝÌÈÉÍ ÃÀÆ ÍªËªª Àëèâàà ºâ÷èí ýìãýãèéã ýì÷ëýõ çîðèëãîîð ýìèéã õýðýãëýõýä ºâ÷òºíä àøèã òóñòàé ýì÷èëãýýíèé ¿éëäýë ¿ç¿¿ëýõèéí çýðýãöýý áàñ çàðèìäàà ñºðºã òààëàìæã¿é, á¿ð õîðòîé íºëºº ¿ç¿¿ëýõ ÿâäàë ÷ áàéäàã. Ýíý ¿çýãäëèéã ýìèéí ãàæ íºëºº ãýæ íýðëýäýã, ººðººð õýëáýë ýìèéí ¿éëäëèéí ýì÷èëãýýíèé çîðèëãîä íèéöýýã¿é ñºðºã èëðýë¿¿ä íü ýìèéí ãàæ íºëºº áîëäîã áàéíà. Ãàäààäûí ýðäýìòäèéí ñóäàëãààãààð (Å.ß.Ñåâåðîâà, 1977; J.Levis, 1987) íèéò ýì õýðýãëýã÷äèéí 18-20%-ä íü ÿìàð íýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áàéæýý. Ñ¿¿ëèéí ¿åä ýìèéí ãàæ íºëºº èõýñ÷ áàéãàà òóõàé ÷ ìýäýýëæ áàéíà. ¯¿íèé øàëòãààí íü : • Áèîëîãèéí ºíäºð èäýâõèòýé ýìò áîäèñûí õýðýãëýãýý ºñ÷ áàéãàà • Áèå ìàõ áîäîä ¿ç¿¿ëýõ ãàäààä õ¿÷èí ç¿éëñèéí íºëºº ìºí èõýññýí (ôèçèê, õèìè, áèîëîãèéí ã.ì.) • ªâ÷òºí ººðèéãºº ýì÷ëýõ áóþó åð íü ýì÷èéí çºâøººðºëã¿éãýýð ýì õýðýãëýõ ÿâäàë îëøèð÷ áóé (Õ¿¿õäýä ýì õýðýãëýæ áàéãàà íèéò òîõèîëäëûí 36-40%-ä íü ýì÷èéí çààâàðã¿éãýýð ýöýã ýõ íü ººðñäèéí äóðààð ýì õýðýãëýæ áàéíà. È.Í.Óñîâ, 1994)

• • •

ªâ÷òºíä íýã óäààä îëîí íýð òºðëèéí ýìèéã õýðýãëýõ ÿâäàë îëîíòàà òîõèîëäîæ áàéíà (ïîëèïðàãìàçè) Ýìèéí ãàæ íºëººíèé òàëààðõ ýì÷ íàðûí ìýäëýã òýð áîëãîí õàíãàëòòàé áóñ áàéãàà Ýìèéí ãàæ íºëººíèé ìåõàíèçì øàëòãààíûã íàðèéâ÷ëàí òîãòîîæ, ò¿¿íýýñ ñýðãèéëýõ àðãûã àâ÷ õýðýãæ¿¿ëýõ ÿâäàë äóòàãäàëòàé áàéãàà çýðýã áîëíî.

Ýìèéí ãàæ íºëººíèé àíãèëàë: Ýìèéí ãàæ íºëººã 1. Ýìèéí ýì÷èëãýýíèé ¿éëäëèéã äàãàëäàí èëðýõ ãàæ íºëºº. 2. Ýìèéí õîðò íºëºº 32


3. Áèå ìàõ áîäûí èììóíîáèîëîãèéí õàìààðñàí ãàæ íºëºº 4. Õàðøèë 5. Ýìèéí äîíòîë ãýæ àíãèëäàã.

ººð÷ëºëòººñ

•

Ýìèéí ýì÷èëãýýíèé ¿éëäëèéã äàãàëäàí èëðýõ ãàæ íºëºº. Çàðèì ýìèéí áîäèñ îëîí ýðõòýí ñèñòåìä çýðýã íºëºº ¿ç¿¿ëýõ ÷àäâàðòàé áàéäàã. Òýäãýýðèéí çàðèì íü òóõàéí òîõèîëäîëä àøèãòàé ýì÷èëãýýíèé íºëºº áàéõ áîëîâ÷ íºãºº íýã íü àøèãã¿é ñºðºã íºëºº áàéæ áîëíî. Æ-íü, Õîäîîäíû õ¿÷èë èõýäñýí ¿åä àòðîïèí àãóóëñàí ýìèéã õýðýãëýõýä õîäîîäíû õ¿÷ëèéí ÿëãàðàëò áàãàñàõ ýì÷èëãýýíèé ¿éëäýë ¿ç¿¿ëýõ áîëîâ÷ ø¿ëñíèé ÿëãàðàëò ìºí íýãýí àäèë áàãàñ÷ àì õàòàõ, õýë õóóðàéøèõ ãàæ íºëºº èëýðíý. Èéì ãàæ íºëººã ýìèéí ýì÷èëãýýíèé ¿éëäëèéã äàãàëäàí èëðýõ ãàæ íºëºº ãýæ íýðëýäýã. • Ýìèéí õîðò íºëºº Ýìèéí áîäèñûí íºëººãººð áèå ìàõ áîä á¿õýëäýý áîëîí çàðèìäàà àëü íýãýí ýðõòýí ñîíãîìîëîîð õîðäîõ ÿâäàë ýì õýðýãëýýíèé ïðàêòèêò íèëýýä ýëáýã òîõèîëääîã. Æ-íü: øýýñ õººõ ýìèéã òóí õýòð¿¿ëýí õýðýãëýâýë ãèïîêàëèåìè ¿¿ñ÷ ñýðýìòãèé ýäèéí òýíöâýðò ¿éë àæèëëàãààíä ñºðºã íºëºº èëýðäýã áîë áàãà íàñíû õ¿¿õäýä òåòðàöèêëèíûã õýðýãëýâýë õ¿¿õäèéí ÿñæèëò ººð÷ëºãäºí ø¿äíèé ºíãº àëäàãääàã ã.ì. Ýìèéí õîðò íºëººíèé ¿¿ñýõ ìåõàíèçì îëîí ÿíç áàéõ áºãººä òýäãýýð íü: ∗ Ýìèéí òóí õýòýð÷ õîðòîé òóíäàà õ¿ðñýíýýñ ∗ Òóõàéí õ¿íèé áèå ìàõ áîä óã ýìýíä õýò ìýäðýã áàéãààãààñ (Æ-íü, èäèîñèíêðàçè), ∗ Ýìèéí àëü íýãýí ýðõòýí ñèñòåìèéã ñîíãîìîë õîðäóóëàõ íºëººíººñ (Æ-íü, àìèíîãëèêîçèäûí á¿ëãèéí àíòèáèîòèê ñîíñãîëûí ýðõòýíèéã ãýìòýýæ ä¿ëèéð¿¿ëäýã ã.ì.) òóñ òóñ øàëòãààëæ áîëíî.

•

Áèå ìàõ áîäûí èììóíîáèîëîãèéí ººð÷ëºëòººñ õàìààðñàí ãàæ íºëºº Ýìèéí íºëººãººð áèå ìàõ áîäîä çàðèì èììóíîáèîëîãèéí ººð÷ëºëò ¿¿ññýíýýñ øàëòãààëæ ñºðºã íºëºº èëýð÷ áîëíî. Æ33


íü, ëåâîìèöåòèíèéã óóæ õýðýãëýõýä òýð íü ºâ÷íèé ¿¿ñãýã÷ íÿíã óñòãàõ áîëîâ÷ áàñ õ¿íèé ãýäýñíèé àøèãòàé ìèêðîôëîðóóäûã íýãýí àäèë óñòãàñíààñ øàëòãààëàí íºõöºëò ýìãýã òºðºã÷ ìººãºíöºð¿¿ä ºñ÷ ¿ðæýýä êàíäèäîìèêîç ¿¿ñäýã áèëýý. • Ýìèéí õàðøèë. Ýìèéí õàðøèë íü ýìèéã äàõèí äàâòàí õýðýãëýõ ¿åä èëýðäýã ñºðºã íºëººíèé èëðýë áºãººä õýëáýðèéí õóâüä õàðøèëûí óðâàëûí I õýëáýð áóþó àíàôèëàêñèéí óðâàë (ïåíèöèëëèí, âàêöèíû õàðøëûí ¿åä èëðýõ àíàôèëàêñèéí óðâàë ã.ì.), II õýëáýð áóþó ýñ õîðäóóëàõ óðâàë (õèíèäèíèé õàðøëûí óëìààñ ¿¿ñýõ öóñ çàäðàëò àíåìè ã.ì.), III õýëáýð áóþó äàðõàí á¿ðäìýë óðâàë (êîðòèêîñòåðîèäûí õàðøëûí óëìààñ ¿¿ñýõ âàñêóëèò ã.ì.), IY õýëáýð áóþó ààæóó ÿâöàò óðâàë (òåòðàöèêëèíû õàðøëûí óëìààñ ¿¿ñýõ àðüñíû òóóðàëò ã.ì.)-ûí õýëáýð¿¿äýýð òóñ òóñ èëýð÷ áîëíî. • Ýìèéí äîíòîë. Çàðèì ñýòãýö íºëººò ýìèéã óäààíààð áóþó äàõèí äàâòàí õýðýãëýñíýýñ ýìèéí äîíòîë ¿¿ñ÷ áîëäîã. Õýðýãëýñíèé äàðàà áèåä õóóðàì÷ òààëàìæòàé ìýäðýìæ (ýéôîðè) ¿¿ñãýõ íºëººòýé áîäèñóóäàä äîíòîë ¿¿ñýõ íü îëîíòàà òîõèîëäîíî. Ýìèéí äîíòîë áèå ìàõ áîäûí (àâñòèíåíöè) áóþó ñýòãýë ñàíààíû (ïðèñòðàñòè) ãýñýí õî¸ð ÿíç áàéíà. Æ-íü, õàð òàìõèíû áýëäìýëèéã äàõèí äàâòàí õýðýãëýñíýýñ ìîðôèíèçì ¿¿ñýõ ã.ì.

34


Ýìèéí ãàæ íºëººíèé îëîíòàà òîõèîëääîã õýëáýð¿¿ä Êëèíèêèéí èëðýë ×îíîí õºðâºñ òºñò àðüñíû ã¿âäð¿¿ò òóóðàëò Òàðõìàë õîðò äåðìàòèò (Ñòèâåíñà-Äæîíñîíû áà Ëàéåëëûí õàì øèíæ ã.ì.) Ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäàõ (ãåïàòèò, õîëåñòàç, áèëèàð. Öèððîç) Áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà ººð÷ëºãäºõ (íåôðèò, òóáóëîïàòè, ïàïèëëÿð. Íåêðîç) Ýðèòðîöèòèéí ãåìîëèç Ìåòãåìàãëîáèíåìè Òðîìáîöèòîïåíè Ëåéêîïåíè, àãðàíóëîöèòîç ªíãºíèé ìýäðýìæ ººð÷ëºãäºõ

Ýìèéí áýëäìýë¿¿ä Ïåíèöèëëèí, ñàëèöèëàò, òåòðàöèêëèí, âàêöèí, áóñàä áèîáýëäìýë Ñóëüôàíèëàìèä, áàðáèòóðàò, àíòèáèîòèêóóä Òåòðàöèêëèí, ëåâîìèöåòèí, ÑÀÀóóä, ÌÀÎ-ôåðìåíòèéã ñààòóóëàõ ýì, õëîðïðîìàçèí, Ðèôàìèöèí, àìèíîãëèêîçèä, ÑÀÀóóä, öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí àíòèáèîòèê Íèòðîôóðàíû áýëäìýë, ïàðàöåòàìîë, âèêàñîë, ÑÀÀ-óóä Íèòðèò¿¿ä, ÑÀÀ-óóä, íèòðîôóðàíû áýëäìýë Àöåòàçîëàìèä, ëåâîìèöåòèí, ðèôàìèöèí, ÑÀÀ-óóä, öèòîñòàòèê ýì Ñàà-óóä, ëåâîìèöåòèí, íèòðîôóðàí, ìåòðîíèäàçîë Ç¿ðõíèé ãëèêîçèä, èíäîìåòàöèí

Õàðààíû ìýäðýë ãýìòýýõ

Ýòàìáóòîë, èçîíèàçèä,

ßñ ñèéðýãøèõ

Ãëþêîêîðòèêîèä

ßñæèëò, ø¿äíèé ººð÷ëºëò

Òåòðàöèêëèí

Ñîíñãîë ìóóäàõ

Àìèíîãëèêîçèä, ôóðîñåìèä, ýðèòðîìèöèí Ãëþêîêîðòèêîèä, ñàëèöèëàò, èíäîìåòàöèí, ðåçåðïèí, Ïåíèöèëëèíû á¿ëãèéí àíòèáèîòèê, ïðîêàèí, âàêöèí áà

Õîäîîä, ãýäýñíèé øàðõëàà ¿¿ñýõ Àíàôèëàêñèéí øîê

35


Áðîíõîñïàçì, áðîíõèéí áàãòðàà Ãèíåêîìàñòè, ãàëàêòîðåÿ ×èõðèéí øèæèí

áèîáýëäìýë¿¿ä Ïðîïðàíîëîë, àöåòèëñàëèöèëèéí õ¿÷èë, Ì-õîëèíîìèìåòèê¿¿ä Ðåçåðïèí, öèìåòèäèí, ñïèðîíîëàêòîí, Òèàçèä, ãëþêîêîðòèêîèä, àñêîðáèíû õ¿÷èë

Ýìèéí ãàæ íºëººíººñ ñýðãèéëýõèéí òóëä ýì÷, ýì ç¿é÷, ýìíýëãèéí áóñàä ìýðýãæèëòí¿¿ä äàðààõ ç¿éëñèéã àíõààðàõ íü ç¿éòýé. • Ýìèéã ¿íäýñëýë ìóóòàé õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ /óã ºâ÷òºíä çàéëøã¿é ýìèéí ýì÷èëãýý øààðäëàãàòàé ¿åä ë çºâõºí ýì õýðýãëýæ áàéõ/

• • • • •

•

Íýã äîð îëîí ýì õýðýãëýõýýñ àëü áîëîõ çàéëñõèéõ Ýì-õîîðîíäûí áîëîí ýì-õîîë óíäíû õàðèëöàí íºëººëëèéã ìýääýã, ò¿¿íèéãýý ýì õýðýãëýãýýíä îíîâ÷òîé òóñãàæ ÷àääàã áàéõ Äîíòîë ¿¿ñãýõ íºëººòýé ýìèéã äàõèí äàâòàí õýðýãëýõýýñ àëü áîëîõ çàéëñõèéõ Ýìèéí ýì÷èëãýýíèé ¿éëäëèéí çýðýãöýý ãàæ íºëººã ñàéòàð ìýääýã, ýì÷èëãýýíä ýìèéã õýðýãëýõäýý óã ýìèéí ãàæ íºëººã äàâõàð òîîöîæ ÷àääàã áàéõ Ýìèéã ºâ÷òºíä õýðýãëýõäýý óðüä íü ÿìàð ýì õýðýãëýæ áàéñàí õèéãýýä ÿìàð íýã ýìèéí õàðøèë èëýð÷ áàéñàí ýñýõèéã çààâàë àñóóæ áàéõ Ýìèéã ºâ÷òºíä õýðýãëýõäýý óã ºâ÷òºíèé ýì õóâèðãàõ áà ÿëãàðóóëàõ ÷àäâàð áà ýìèéí ìýäðýìæèíä ººð÷ëºëò îðñîí áàéæ áîëîõ ýñýõèéã áîäîëöîæ áàéõ /ýëýã, áººð, ç¿ðõ, õîäîîä ãýäýñíèé çàì, öóñ òºëæèëò, ïëàçìûí óóðãèéí ò¿âøèí ã.ì./

•

• •

36

Ýìèéí ãàæ íºëººíèé èëðýëèéã àíõààðàí ìýäýð÷, ýðò èëð¿¿ëæ ÷àääàã áàéõ Õèìèéí á¿òýöèéí õóâüä òºñòýé áýëäìýë¿¿ä çºðìºë õàðøèë ¿¿ñãýæ áîëîõûã àíõààðàõ Ýì õýðýãëýã÷äýä óã ýìèéí ãàæ íºëººã ñàéòàð òàéëáàðëàí ºã÷ õýðýâ ñºðºã íºëºº èëýðâýë ýì÷ýýñ çºâëºëãºº àâàõ ¸ñòîéã àíõààðóóëàõ çýðýã áîëíî.


Â. ÇÀÉËØÃ¯É ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ ÝÌÈÉÍ ÕÝÐÝÃËÝÝÍÈÉ ÒÎÂ× ËÀÂËÀÕ 1. ÌÝÄÝÝÃ¯ÉÆ¯¯ËÝÕ ÁÝËÄÌÝË 1.1. Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áýëäìýë, õ¿÷èëòºðºã÷ ♦

Àçîòûí äóòóó èñýë, NITROGENIUM OXYDULATUM N2O, ºâºðìºö ¿íýðòýé, ºíãºã¿é, øàòäàãã¿é õèé.

ªºð íýðñ: Oxydum nitrosum, Dinitrogen oxyde, Nitrous oxyde. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-4,ê-5,ê-6/*** ¯éëäýë: ªâäºëò íàìäààõ/35-40 ýçëýõ¿¿í%-îîð õ¿÷èëòºðºã÷òýé õàìò/, åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàõ/65-75 ýçëýõ¿¿í%-îîð/ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Öóñíû ñèéâýíä 45 ýçëýõ¿¿í% õ¿ðòýë óóñíà. Ïàðöèàëü êîýôôèöèåíò öóñ/õèé-0.46, òàðõè/öóñ1.0, ººõ/öóñ-3.0. Ãåìîãëîáèíòîé õîëáîãäîõã¿é, áèåä õóâèðàõã¿é. Àìüñãàëóóëñíû äàðàà 5-10 ìèíóòàíä åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ ¿éëäýë äýýä õýìæýýíäýý õ¿ð÷, õýðýãëýõýý çîãñîîñíîîñ õîéø 2-5 ìèíóòàíä áèåýñ óóøãèàð ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: • Ìýñ çàñëûí åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàëò /åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàõ õ¿÷ ñóëòàé òóë çºâõºí æèæèã õýìæýýíèé áóþó áîãèíî õóãàöààíû ìýñ àæèëáàðûí ¿åä õýðýãëýíý, òîì õýìæýýíèé ìýñ àæèëáàðûí ¿åä åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàõ áóñàä ýìèéã õ¿÷æ¿¿ëýõ çîðèëãîîð õîñëîí õýðýãëýæ áîëíî/

•

Ç¿ðõíèé øèãäýýñ, áýðòýë ãýìòýë, íîéð áóë÷èðõàéí öî÷ìîã ¿ðýâñýë, òºðºëòèéí ¿åèéí ºâäºëò. Õýðýãëýõ àðãà: ***

Ý-ýìíýëãèéí íºõöºëä, Æ-æîðîîð îëãîíî, ÆÃ-æîðã¿é îëãîæ áîëíî, ÒÕ-òóñãàé õÿíàëòòàéãààð çàðöóóëíà, Ê-1 áàãèéí ýì÷ õýðýãëýíý, Ê-2 ñóìûí ýìíýëýãò, Ê-3 àéìàã, ä¿¿ðãèéí ýìíýëýãò, Ê-4 êëèíèêèéí òºâ ýìíýëýãò õýðýãëýíý ãýäãèéã òóñ òóñ òýìäýãëýâ.


•

Åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàõ çîðèëãîîð: Àçîòûí äóòóó èñýë áà Õ¿÷èëòºðºã÷èéã 4:1, 2:1 ãýñýí õàðüöààãààð àâ÷ íàðêîçûí àïïàðàòààð àìüñãàëóóëæ õýðýãëýíý. • ªâäºëòã¿é òºð¿¿ëýõ çîðèëãîîð: 40-75 ýçëýõ¿¿í %îîð õ¿÷èëòºðºã÷èéí õàìò ýõýä çàâñàðëàãàòàéãààð àìüñãàëóóëíà. • Ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí ¿åä: õëîðôåíàìèí, ïðîìåòàçèí, ìîðôèíû àëü íýãèéã óðüä÷èëàí òàðèàä, 2-5 ìèíóò õ¿÷èëòºðºã÷ººð àìüñãàëóóëñíû äàðàà àçîòûí äóòóó èñýë áà õ¿÷èëòºðºã÷èéã 80%:20%-îîð 5 ìèíóò, 70%:30%-îîð 10-15 ìèíóò, 60%:40%-îîð 15-20 ìèíóò, öààøèä 50%:50%-îîð 5 öàã õ¿ðòýë ¿ðãýëæë¿¿ëýí õýðýãëýíý. Öýýðëýë: • Ãèïîêñè, âèòàìèí Â12 äóòàãäëûí öóñ áàãàäàëò, ìýäðýëèéí ñèñòåìèéí õ¿íä ýìãýãòýé ºâ÷òºí áîëîí àðõàã àðõè÷èíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: • Íàðêîçûí äàðàà îãèóëàõ, áººëæ¿¿ëýõ, 70 ýçëýõ¿¿í %-îîñ äýýø òóíãààð õýðýãëýõýä ãèïîêñè ¿¿ñãýõ, àãààð àãóóëäàã õºíäèéò ýðõòýí¿¿ä òýëýãäýõ, âèòàìèí Â12 èäýâõã¿éæèõ, ìåòèîíèíû íèéëýãæèëò ñààòàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò, õàäãàëàëò: • Ìåòàëë ñàâàíä 10 ëèòðýýð ñàâëàãäàíà, Òóñãàé áàéðàíä ñýð¿¿âòýð íºõöºëä õàäãàëíà.

♦ Ãàëîòàí, HALOTHANUM 1,1,1-òðèôòîð-2õëîð-2-áðîìýòàí, ºíãºã¿é, òóíãàëàã, àìàðõàí äýãäýìõèé øèíãýí. Øàòàõã¿é, ãýðëèéí íºëººãººð çàäàðíà.

ªºð íýðñ: Phthorothanum, Ftorotan, Halothane, Narcotan, Fluothanum, Anestan, Flustan, Halan, Somnothane, Rhodialotan. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6.

39

Ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áýëäìýë

¯éëäýë: Õ¿÷òýé åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàõ, ñóëàâòàð ºâäºëò íàìäààõ, áóë÷èí ñóëðóóëàõ, ø¿¿ðýë äàðàíãóéëàõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Öóñíû ñèéâýíä óóñàõ ÷àíàð 1.16. Ïàðöèàëü êîýôôèöèåíò öóñ/õèé-2.3, òàðõè/öóñ-2.6, ººõ/öóñ-60.0. Ãàëîòàíû óóð öî÷ðîîõ íºëººã¿é, 3-5 ìèíóòàíä óíòàæ, õýðýãëýõýý çîãñîõîä 5-10 ìèíóòûí äàðàà ñýðíý. Õîíîãò 70% íü õóâèðàëã¿é, àìüñãàëæ áóé àãààðûí õàìò ãàäàãøëàõ áà 30% íü öèòîõðîì Ð-450-ûí îðîëöîîòîéãîîð ýëãýíä õóâèðäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ìýñ çàñëûí ¿åèéí åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàëòàíä: Ãàëîòàíû óóðûí 2-4 ýçëýõ¿¿í %-îîð åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàëòûã ýõë¿¿ëýýä öààøèä 1-2 ýçëýõ¿¿í %-ûí áàðèõ òóíãààð õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Ôåîõðîìîöèòîìà, ãèïåðòèðåîç, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë, àðòåðèéí äàðàëò áàãàñàõ, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë. Ãàæ íºëºº: • Àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, ç¿ðõíèé öîõèëò öººðºõ áà õýì àëäàãäàõ, áèåèéí õàëóóí õýâèéí õýìæýýíýýñ äîîøëîõ, îãèõ, áººëæèõ ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ç¿ðõíèé áóë÷èíã àäðåíàëèí áà íîðàäðåíàëèíä ìýäðýãø¿¿ëäýã. • Îëîí äàâòàí õýðýãëýâýë “ãàëîòàíû ãåïàòèò” ¿¿ñãýíý. Ñàâëàëò áà õàäãàëàëò: 50 ìë, 250ìë-ýýð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà. 15-30*Ñ-ä, õàðàíõóé íºõöºëä, äýýä òàë íü 1 æèë õ¿ðòýë õàäãàëíà.

♦ Äèàçåïàì, DIAZEPAMUM

/1.3., 5., 24.3-ä ¿ç/

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-1,ê-2,Ê-3,Ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR ¯éëäýë: ªâ÷òºí òàéâøèð÷ ºâäºëòèéí ìýäðýìæ àëäàí íîéðìîã áàéäàëä îðîõ áîëîâ÷ îð÷èíäîî õàðüöààòàé õýâýýð áàéäàã. 40


Õýðýãëýõ çààëò: Õóãàðñàí ÿñ ýâë¿¿ëýõ, èõýýõýí õýìæýýíèé òîì øàðõ áîîõ, äîòîð ýðõòýí äóðàíäàõ çýðýã àæèëáàðûí ¿åä íåéðîëåïòàíàëüãåçè ¿¿ñãýõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Äèàçåïàìûã 0.1-0.3ìã/êã, Ïåíòàçîöèíûã 0.5ìã/êã õ¿ðòýë òóíãààð õîñëîí âåíèéí ñóäñààð 2ìã/ìèíóòûí õóðäòàéãààð ààæèì òàðèíà. Ñàâëàëò: 0.5%-2 ìë òóíøèëä ñàâëàãäàíà.

♦ Êåòàìèí, KETAMINUM 2-/îðòî-õëîðôåíèë/-2-/ìåòèëàìèíî/-öèêëîãåê-ñàíîí ãèäðîõëîðèä, óñàíä ñàéí óóñäàã, öàãààí ºíãèéí òàëñò.

ªºð íýðñ: Ketalar, Kalipsolum, Ketanest, Ketaset, Ketajest, Vetalar Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-4,Ê-5,ê-6. ðåöåïòîðûí ¯éëäýë: N-methyl-D-aspartate/NMDA/ èäýâõæèëèéã äàðàíãóéëàí, ÒÌÑ-èéí ñèíàïñ õîîðîíäûí ñýðýë äàìæèëòûã ñààòóóëæ: • ªâäºëò íàìäààõ • Åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàõ ¿éëäýë ¿ç¿¿ëíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: ðÊà=7.5, Vd=2ë/êã, Cl=60ë/êã, C=100150íã/ìë***, t1/2=3.4öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 80%, ëèïèäýä ñàéí óóñíà, ¿éëäýë íü ñóäñààð òàðèõàä 30-60ñåêóíäýä, áóë÷èíä òàðèõàä 2-6 ìèíóòàíä ýõýëæ, 5-20 ìèíóò ¿ðãýëæèëíý. Ýëãýíä èäýâõã¿éæíý. Õýðýãëýõ çààëò: • Ýõë¿¿ëýõ áîëîí ñóóðü óíòóóëãà, • Áîãèíî õóãàöààíû ìýñ àæèëáàðûí ¿åä õýðýãëýíý.

*** pKa=Ýìèéí áîäèñûí ìîëåêóëûí 50% íü èîíæèõ ðÍ-ûí õýìæýý, Vd=Òàðõàëòûí ýçëýõ¿¿í, Cl=Êëèðåíñ, C=Ñèéâýíãèéí ýì÷èëãýýíèé äóíäàæ êîíöåíòðàöè, t1/2=Õàãàñ ýëèìèíàöèéí õóãàöàà.

41


Õýðýãëýõ àðãà: • Õóðààãóóð ñóäñààð áîë 2ìã/êã-ààð, • Áóë÷èíä áîë 6ìã/êã-ààð òàðüæ õýðýãëýíý. • Áàðáèòóðàòûí áýëäìýëòýé ¿ë íèéöýõ òóë õàìò õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Öýýðëýë: Ñýòãýöèéí ýìãýã, Òàðõèíû öóñíû ýðãýëòèéí õÿìðàë, Ãàâëûí õºíäèéí äàðàëò èõñýëò, Ãèïåðòîíè, ýêëàìïñè, ç¿ðõíèé áàõ, ìºí ýïèëåïñèòýé õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Äàðàëò èõñýõ, ç¿ðõíèé öîõèëò îëøðîõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, ø¿ëñíèé ÿëãàðàëò èõñýõ, öî÷ðîìòãîé áîëîõ, ãàëëþöèíàöè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50 ìã/ìë, 10 ìë, ôëàêîí.

♦ Íàðêîçûí ýôèð, AETHER ANAESTHETICUS Äèýòèëò ýôèð. ªíãºã¿é, ºâºðìºö ¿íýðòýé, ìàø äýãäýìõèé, ãàë àìàðõàí àâàëöàõ øèíãýí.

ªºð íýðñ: Anesthetic ether, Ether anaesthesicus, Aether pro narcosi, Aether diaethylicus. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,ê-6. ¯éëäýë: • Åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàõ, áóë÷èí ñóëðóóëàõ ¿éëäýëòýé. • Ýôèðûí íàðêîç àíàëüãåçèéí, õººðëèéí, ìýñ çàñëûí íàðêîçûí, ñýðãýõ ãýñýí 4 ¿å øàòààð ÿâàãääàã. Öóñíû ñèéâýíä ýôèð 900ãð/ë áîëîõîä ìýäýý àëäàæ, 11001300ãð/ë-ò ìýñ çàñëûí íàðêîçîä îðîõ áà 1800-1900ãð/ë õ¿ðâýë àìüñãàë çîãñîõ àþóëòàé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Ïàðöèàëü êîýôôèöèåíò öóñ/õèé-12.0, ººõ/öóñ-33.0, òîñ/óñ-3.2. 85-90% íü õóâèðàëã¿é àìüñãàëààð ãàäàãøèëíà. 10-15% íü áèåä èñýëäýí õóâèð÷, ýòàíîë, àöåòàëüäåãèä, öóóíû õ¿÷èë ¿¿ñãýäýã. Õýðýãëýõ çààëò: Òºðºë á¿ðèéí ìýñ çàñëûí ¿åä åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàëòàíä õýðýãëýíý. 42


Õýðýãëýõ àðãà: Ìàñêààð áà àïïàðàòààð íýýëòòýé, õàãàñ íýýëòòýé, õàãàñ õààëòòàé, õààëòòàé àðãóóäààð õýðýãëýæ áîëíî. Ýõëýýä 10-12 ýçëýõ¿¿í%-îîð /100-150ìë/ àìüñãàëóóëæ óíòóóëààä, öààøèä 3-5 ýçëýõ¿¿í%-ûí áàðèõ òóíãààð õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Àìüñãàëûí çàìûí áîëîîä ýëýã, áººðíèé õóðö ºâ÷í¿¿ä, òàðõèíû äîòîîä äàðàëò èõñýõ, ãèïåðòîíè áà ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû òýíöâýðæèë àëäàãäàõ, äèàáåò, àöèäîçûí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Áººëæèõ, êîëëàïñ, àìüñãàë áà ç¿ðõ çîãñîõ,*** ïíåâìîíè ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº òîõèîëäîæ áîëíî. Ñàâëàëò, õàäãàëàëò: • 100ìë áà 150 ìë-ýýð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà. • Õàðàíõóé, ñýð¿¿í íºõöºëä ãàëààñ õîë õàäãàëíà.

♦ Òèîïåíòàë, THIOPENTALUM NATRIUM 5-ýòèë-5-/2-àìèë/-2-òèîáàðáèòóðûí õ¿÷ëèéí íàòðèéí äàâñ, øàð íîãîîíäóó ºíãèéí õóóðàé áîäèñ, óñàíä ñàéí óóñäàã, óóñìàë íü òîãòâîð ìóóòàé ó÷èð õýðýãëýõèéí ºìíº áýëòãýíý.

ªºð íýðñ: Thiopentone, Thiopental sodium, Thiopenten, Penthiobarbital, Pentothal sodium, Thiopentonum, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-4,Ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ò¿ðãýí çóóð íîéðñóóëàí åðºíõèé ìýäýý àëäóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=7.45, t1/2=10öàã, Vd=3ë/êã, Cl=8ë/êã, C=19ìêã/ìë, óóðàãòàé õîëáîãäîëò=80%, ëèïèäýä ìàø ñàéí óóñäàã, 4ìã/êã òóíãààð õýðýãëýõýä ¿éëäýë 10 ñåêóíäýä ýõýëæ, 3-5 ìèíóò ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: Ýõë¿¿ëýõ áà áîãèíî õóãàöààíû ìýäýý àëäóóëàëòàíä õýðýãëýíý. ªâäºëò íàìäààõ ¿éëäýëã¿é ó÷èð ìýñ àæèëáàðò äàíãààð íü õýðýãëýõýä òîõèðîìæã¿é. ***

Ýìèéí ãàæ íºëººíèé òýìäýãëýëä íàëóóãààð áè÷ñýí íü îëîíòîî òîõèîëäîõ õýëáýðèéã, äîîãóóð çóðñàí íü íîöòîé èëýðëèéã òóñ òóñ òýìäýãëýñýí áîëíî.

43


Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 2-2.5%-èéí/õ¿¿õýä, ºíäºð íàñòàí, õýò ñóëüäñàí ºâ÷òºíä 1%-èéí óóñìàë/ 20-30 ìë óóñìàëûã õóðààãóóð ñóäñàíä òàðüæ õýðýãëýíý. • 3 õ¿ðòýë íàñíû õ¿¿õäýä 5%-èéí á¿ëýýí óóñìàëûã íàñ òóòàìä 0.04ãð, 3-ààñ äýýø íàñàíä 0.05ãð òóíãààð òîîöîí, øóëóóí ãýäñýýð õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë: Ýëýã, áººðíèé õ¿íä ºâ÷èí, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, äàðàëò áàãàñàõ, ãèïîâîëåìè, õàëóóðàëò, õàìàð çàëãèóðûí ¿ðýâñýë Ãàæ íºëºº: Ëàðèíãîñïàçì, ø¿ëñíèé ÿëãàðàëò èõñýõ, àìüñãàë, ç¿ðõ ñóäàñíû ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäàõ, êîëëàïñ ¿¿ñýõ, äàâòàí õýðýãëýâýë áèåä õóðèìòëàãäàí, ¿éëäýë óäààøðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò, õàäãàëàëò: • 0.5, 1.0 ãð.-ààð àìïóë, ôëàêîíä ñàâëàãäàíà. • Õàðàíõóé, ñýð¿¿í, õóóðàé íºõöºëä ñàéí áèò¿¿ìæèëæ, 1 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð õàäãàëíà.

♦ Õ¿÷èëòºðºã÷, OXYGENUM Î2, ºíãº, ¿íýð, àìòã¿é, óñàíä áàãà çýðýã óóñäàã, ãàë õºãæººõ ÷àíàðòàé, ºíäºð õàëóóíû íºëººãººð äýëáýðýõ àþóëòàé õèéí áîäèñ.

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,ê-6. ¯éëäýë: Áîäèñûí ñîëèëöîîíû îëîí òàëò ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîõ àìèí ÷óõàë õýðýãöýýò áîäèñ þì. Õýðýãëýõ çààëò: • Õ¿÷èëòºðºã÷èéí äóòàãäàë á¿õèé ºâ÷èí, • Çîõèîìîë àìüñãàëóóëàëòûã àïïàðàòààð ÿâóóëàõ, • Í¿¿ðñòºðºã÷èéí èñýë, ñèíèëèéí õ¿÷èë, àìüñãàë áîîãäóóëàõ õîð /õëîðò áà ôîñôîðò õîðò áîäèñóóä/-îîð õîðäîõ, • Àñêàðèäîç, òðèõîöåôàëîç Õýðýãëýõ àðãà: 44


• Àïïàðàòààð àìüñãàëóóëíà, • Ãóóðñààð àìüñãàëûí çàìààð õýðýãëýíý, • Õººñ õýëáýðýýð óóëãàíà, • Ãóóðñààð õîäîîäîíä îðóóëíà, • Áàðîêàìåðààð õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Õîäîîä, ãýäýñíèé øàðõëàà, õàâäàð, õóðö ¿ðýâñýëòýé áà öóñ àëäàìõàé ºâ÷òºíä ãóóðñààð õîäîîäîíä õèéõ àðãààð õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Ãàæ íºëºº: Àìüñãàëûí çàìààð ãóóðñààð õýðýãëýõ ¿åä ñàëñòûã öî÷ðîîæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò, õàäãàëàëò: Ìåòàëë áàëëîíä ñàâëàãäàíà, ñýð¿¿í ãàçàð, ãàëààñ õàìãààëàãäñàí íºõöºëä õàäãàëíà.

1.2. Õýñãèéã ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áýëäìýë ♦ Ëèäîêàéí, LIDOCAINUM

/12.2-ò ¿ç/

ªºð íýðñ: Xycainum, Xylocainum, lignocainum, Alocaine, Octocaine, Fastocaine, Lidocard, Lidocaton, Maricain, Xylocitin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Õýñãèéí ìýäýý àëäóóëàëòàíä: Ê-1,Ê-2,Ê-3.ê-4,ê-5,ê-6 ¾ Íóãàñíû ìýäýý àëäóóëàëòàíä: Ê-5,Ê-6. ¾ Ø¿äíèé ìýäýý àëäóóëàëòàíä : ê-3,ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B ¯éëäýë: • Õýñýã ãàçàðò ìýäýý àëäóóëàõ /ìýäðýëèéí ýñèéí ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí õàìààðàëò íàòðèéí èîíû ñóâãèéã õîðèãëîí ñýðýë õ¿ëýýí àâ÷ äàìæóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã ñààòóóëíà/,

• Ç¿ðõíèé õýì àëäàãäëûã çàñàõ/12.2-ò ¿ç/ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=7.9, Vd=1.1ë/êã, Cl=640ìë/ìèí, F=0.35,*** C=3.5ìã/ë, t1/2=1.6öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 70%. Ýëýãíèé ìèêðîñîìûí ôåðìåíòèéí îðîëöîîòîéãîîð 70% íü õóâèð÷, ìîíîýòèëãëèöèí áà èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ ***

F=Áèîõ¿ðýõ¿é

45


êñèëèäèéã ¿¿ñãýäýã. 10% íü õóâèðàëã¿é øýýñýýð ãàäàãøèëíà. Àäðåíàëèí áà α-àäðåíîìèìåòèê ýìòýé õàâñðóóëàí õýðýãëýñýí ¿åä õýñãèéã ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ ¿éëäýë íü 4-8 ìèíóòàíä ýõýëæ, 2-4 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Íýâ÷¿¿ëýõ ìýäýý àëäóóëàëòàíä: 0.25-0.5%-èéí óóñìàëûã, • Äàìæóóëàõ ìýäýý àëäóóëàëòàíä: 0.5-2%-èéí óóñìàëûã, • Íóãàñíû ìýäýý àëäóóëàëòàíä: 1-5%-èéí óóñìàëûã òàðüæ õýðýãëýíý. • Õýñýã ãàçðûí ºíãºö ìýäýý àëäóóëàëòàíä: òîñîí ò¿ðõëýã, ãåëü áà 1-5%-èéí óóñìàëààð õýðýãëýæ áîëíî. • Ç¿ðõíèé õýì àëäàãäëûí ¿åä: /12.2-ò ¿ç/ Öýýðëýë: Ç¿ðõ ñóäàñíû äóòìàãøèë, ýëýã, áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãëîõ, ñòóïîð, óõààí áàëàðòàõ, òîëãîé ýðãýõ, ýóôîðè, áèå ñóëðàõ, ïàðåñòåçè, áóë÷èí òðåìîð, îãèõ, ãèïîòåíçè, ÷è÷èðõèéëýõ, òàòàëò, áðàäèêàðäè, ÷èõ ä¿íãýíýõ, õàðàà ººð÷ëºãäºí, í¿äýíä þì õî¸ðëîæ õàðàãäàõ áóþó õàðàà á¿¿äèéõ, àíàôèëàêñè, òàðüñàí õýñýãò õîðñîõ, õ¿éòýí îðãèæ ìýäðýãäýõ, äèàôîðåç èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 1%, 2%, ôëàêîí, \ Ý,Ê-2,Ê-3,Ê-4\ • 5%, 2 ìë, àìï. /íóãàñíû ìýäýý àëäóóëàëòàíä/,\Ý,Ê-3,Ê-4\ • 0.5%,1%,2%+ýïèíåôðèí, 1:200000 ôëàêîí, \Ý,Ê-2,Ê-3,Ê-4\ • 2-4%, õýñýã ãàçàðò õýðýãëýõ, \Ý,Ê-2,Ê-3,Ê-4\ • 2%+ýïèíåôðèí1:80000, ø¿äíèé çîðèóëàëòòàé,\Ý,Ê-2,Ê3,Ê-4\, • 2%-èéí 2ìë, 10 ìë., 10%-èéí 2 ìë- ýýð òóíøèëýíä, • 10%-èéí 65 ìë-ýýð àýðîçîëü /ø¿ä, ÷èõ-õàìàð-õîîëîéí çîðèóëàëòòàé/ õýëáýðýýð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Ïðîêàéí, PROCAINI HYDROCHLORIDUM ªºð íýðñ: Novocainum, Aethocain. Êàòåãîð÷èëàë: 46

Jenacain,

Isocain,

Aminovaine,


¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Æ,Ê-1,ê-2,Ê-3,Ê-4,ê-5,ê-6 ¯éëäýë: • Õýñýã ãàçàðò ìýäýý àëäóóëíà /Ìýäðýëèéí ýñèéí ìåìáðàíû ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí õàìààðàëò íàòðèéí èîíû ñóâãèéã õîðèãëîæ, ñýðýë õ¿ëýýí àâ÷ äàìæóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã ñààòóóëäàã/.

• Ñóäàñ ºðãºñãºíº. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õóðäàí øèìýãäýæ, ñèéâýíãèéí ýñòåðàçà, õîëèíýñòåðàçà ôåðìåíò¿¿äèéí íºëººãººð ãèäðîëèçýä îðæ, ÏÀÁÊ, äèýòèëàìèíýòàíîë ¿¿ñãýíý. 80% íü øýýñýýð ãàäàãøèëäàã. ¯éëäýë íü 5-10 ìèíóòàíä ýõýëæ, 1-2 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õýñýã ãàçðûí íýâ÷¿¿ëýõ ìýäýý àëäóóëàëòàíä: 0.25-0.5%-èéí óóñìàëûã, äàìæóóëàõ ìýäýý àëäóóëàëòàíä: 0.5-2%-èéí óóñìàëûã, íóãàñíû ìýäýý àëäóóëàëòàíä: 5-10%-èéí óóñìàëûã õýðýãëýíý. • ªâäºëò íàìäààõ áà àã÷èë òàâèóëàõ çîðèëãîîð: 0.1 ãð-ûí ëààã õýðýãëýíý. ⇒ ªíäºð íàñòàí, õ¿¿õýä áà ç¿ðõ áîëîí ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû õýðýãëýíý.

äóòìàãøèëòàé

ºâ÷òºíä

òóíã

áàãàñãàí

Öýýðëýë: Óã ýìýíä õàðøèë èëýð÷ áàéñàí áîëîí ç¿ðõíèé õîðèãòîé áà øîêûí áàéäàëä áóé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Áèå ñóëðàõ, òîëãîé ýðãýõ, àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ, õàðøèë èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.25%, 0.5%, 1%, 2%-èéí 1ìë, 2ìë, 5ìë, 10ìë-ýýð òóíøèëýíä, • 0.1 ãð.-èéí ëàà, • Íóíòàãààð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Áóïèâàêàéí, BUPIVACAINE HYDROCHLORIDE Õèìèéí á¿òýöèéí õóâüä àìèäûí á¿ëýãò õàìààðàãäàõ õýñãèéí ìýäýý àëäóóëàõ ºíäºð èäýâõòýé, óäààí õóãàöààíû ¿éëäýëòýé, íèëýýä õîðòîé (õîðóó ÷àíàðûí õóâüä òåòðàêàéíòàé òºñòýé ýìèéí áîäèñ).

47


ªºð íýðñ: Carbostesin, Duracain, Svedocain. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ.

Marcain,

Sensorcain,

¯éëäýë: • Õýñýã ãàçàðò ìýäýý àëäóóëíà /Ìýäðýëèéí ýñèéí ìåìáðàíû ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí õàìààðàëò íàòðèéí èîíû ñóâãèéã õîðèãëîæ ñýðýë õ¿ëýýí àâ÷ äàìæóóëàõ ¿éë àæèëëàãààã ñààòóóëäàã/. •

Õýñãèéí ìýäýý àëäóóëàõ èäýâõýýð ïðîêàéíààñ 16, ëèäîêàéíààñ 4 äàõèí èë¿¿. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=8,1, CL=35ë\öàã, t1/2=2,7öàã, Vd=1ëêã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 95%, ¯éëäýë 10-30 ìèíóòàíä ýõýëæ íóãàñààð ìýäýý àëäóóëàõàä 3-4 öàã, õàâèðãà õîîðîíäûí ìýäðýëèéí õîðèãò 7-8 öàã õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëíý. Äèéëýíõ íü ýëãýíä õóâèðäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õýñýã ãàçðûí íýâ÷¿¿ëýõ ìýäýý àëäóóëàëòàíä: 0,25%-èéí óóñìàëûã, äàìæóóëàõ ìýäýý àëäóóëàëòàíä (çàõûí ìýäðýëèéí õîðèã ã.ì.): 0,250,5%-èéí óóñìàëûã, íóãàñíû ýïèäóðàëü ìýäýý àëäóóëàëòàíä: 0,75%-èéí óóñìàëûã, íóãàñíû êàóäàëü ìýäýý àëäóóëàëòàíä: 0,25-0,5%-èéí óóñìàëûã, ðåòðîáóëüáàð õîðèãò 0,75%-èéí óóñìàëûã òóñ òóñ õýðýãëýíý. • Òºðºõ ýìýãòýé÷¿¿äèéí ïðàêòèêò: Çºâõºí 0,250,5%-èéí óóñìàëûã ë õýðýãëýíý. Ýíý òîõèîëäîëä 0,75%-èéí óóñìàëûã õýðýãëýæ áîëîõã¿é. • Ò¿¿íèéã 0,75%-îîð õýðýãëýõ ¿åä ãàæ íºëºº íü èõñýõ òóë ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Õýñãèéí ìýäýý àëäóóëàõ àìèäûí á¿ëãèéí ýìýíä ìýäðýã ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Õàðèëöàí íºëººëºë: Ç¿ðõíèé õýì àëäàëòûã ýì÷ëýõ ýìòýé õàìò õýðýãëýâýë ç¿ðõíèé áóë÷èíä ñºðºã íºëººòýé. β-áëîêàòîð ýìòýé õîñëóóëæ õýðýãëýâýë õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýë èõñýíý.

48


Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãëîõ, òàòàëäàõ, ÷è÷ðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Òóíã õýòð¿¿ëáýë òàòàëò ¿¿ñãýæ, óëìààð ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààã äàðàíãóéëæ, ç¿ðõ çîãñîõîä õ¿ðãýõ àþóëòàé. Ñàâëàëò: • 0.25%,0.5%-èéí 10,20,30,50ìë-èéí òàðèàãààð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà, •

Ìºí 1:200000-èéí õàðüöààòàé ýïèíåôðèíèé õàìò ñàâëàãäàíà.

1.3. Ìýñ çàñàëä áýëòãýõýä õýðýãëýõ ýì ♦ Àòðîïèí, ATROPINUM /4.2, 17.4, 21.5-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-1,,ê-2Ê-3,Ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: Ïàðàñèìïàòèê ìýäðýëèéí òºãñãºë äýõ ìýäðýë áóë÷èíãèéí ñèíàïñûí Ì-õîëèíîðåöåïòîðûã õîðèãëîí, ø¿ëñíèé áà àìüñãàëûí çàìûí áóë÷èðõàéí ø¿¿ðýë ÿëãàðàëòûã áàãàñãàí, ãºëãºð áóë÷èíã ñóëðóóëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Ø¿ëñíèé áóë÷èðõàé, àìüñãàëûí çàìûí çàìûí áóë÷èðõàéí ø¿¿ðýë ÿëãàðàëòûã áàãàñãàí, ãèëãýð áóë÷èíã ñóëðóóëàõ çîðèëãîîð ìýñ çàñëûí áýëòãýë áîëãîí õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Ìýñ çàñëûí áýëòãýë áîëãîí áóë÷èðõàéí ø¿¿ðýë ÿëãàðóóëàëòûã áàãàñãàõ áîëîí ç¿ðõíèé âàãóñðåôëåêñèéã äàðàíãóéëàõ çîðèëãîîð õýðýãëýâýë: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 20 êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä: 0.4-0.6 ìã-ààð åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàëòààñ 45-60 ìèíóòûí ºìíº áóë÷èíä þìóó àðüñàí äîð òàðüæ õýðýãëýíý. ◊ 20 êã-ààñ áàãà æèíòýé õ¿¿õäýä: 0.01 ìã/êã-ààð /äýýä òóí 0.4 ìã/ åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàëòààñ 45-60 ìèíóòûí ºìíº áóë÷èíä þìóó àðüñàí äîð òàðüæ õýðýãëýíý. 49


Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 17.5-ä ¿ç. Ñàâëàëò: • 0.1%-èéí 1 ìë-ýýð òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦

Äèàçåïàì, DIAZEPAMUM / 1.1, 5, 24.3-ä ¿ç /

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-1,ê-2,Ê-3,Ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. Õýðýãëýõ çààëò: Ìýñ çàñëûí ºìíº ýñâýë ýíäîñêîïèéí áýëòãýë áîëãîí õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Ìýñ çàñëûí ºìíº áà ýíäîñêîïèéí áýëòãýë áîëãîí õýðýãëýâýë: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 10ìãèéã /øààðäëàãàòàé áîë 20 ìã õ¿ðòýë/ áóë÷èíä áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Ñàâëàëò: 5 ìã/ìë., 2 ìë òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦ Ìîðôèí, MORPHINI HYDROCHLORIDUM /2.2, 8.4-ò ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. Õýðýãëýõ çààëò: Ìýñ çàñëûí áà ò¿¿íèé äàðààõ ºâäºëòèéã õºíãºâ÷ëºõ, ìýäýý àëäóóëàëòûã õ¿÷æ¿¿ëýí, ýìèéí òóíã áàãàñãàõ çîðèëãîîð ìýñ àæèëáàðûí ºìíº áýëòãýë áîëãîí õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 10 ìã õ¿ðòýë òóíãààð ìýñ çàñëààñ 1-1.5 öàãèéí ºìíº àðüñàí äîð ýñâýë áóë÷èíä òàðèíà. ◊ Õ¿¿õäýä:150 ìèêðîãðàì/êã òóíãààð áóë÷èíä òàðèíà. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 2.2-ò ¿ç. Ñàâëàëò: 10 ìã, 1 ìë /1%-1 ìë/-ýýð òóíøèë. 50


2. ªÂÄªËÒ ÍÀÌÄÀÀÕ, ÕÀËÓÓÍ ÁÓÓÐÓÓËÀÕ,

¯ÐÝÂÑËÈÉÍ ÝÑÐÝÃ ÍªËªªËªÕ ÑÒÅÐÎÉÄ ÁÓÑ ÝÌ

2.1. Õàð òàìõèíû áóñ áýëäìýë ♦ Àöåòèëñàëèöèëèéí õ¿÷èë, ACIDUM ACETYLSALICYLICUM /7.1, 12.5-ä ¿ç/. ªºð íýðñ: Aspirinum, Aspro, Acetophen, Acylpyrin, Rodopyrin, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C (ñ¿¿ëèéí 3 ñàðä: D). ¯éëäýë: Öèêëîîêñèãåíàçà ôåðìåíòèéã õîðèãëîí, àðàõèäîíû õ¿÷ëýýñ öàãèðàãò ýíäîïåðîêñèä ¿¿ñýëòèéã ñààòóóëàõ òóë ò¿¿íýýñ ¿¿ñýëòýé ïðîñòîãëàíäèíû óëàìæëàëûí îëîí ç¿éë áîäèñûí ¿¿ñýëò áàãàñ÷, äàðààõ ¿éëäýë èëýðäýã. • ªâäºëò íàìäààõ (íîöèöåïòîðûã öî÷ðîîã÷ ìåäèàòîð, •

• •

ïðîñòîãëàíäèíû /ÏÃÅ2 , ÏÃÔ2àëüôà ã.ì/ íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà). Õàëóóí áóóðóóëàõ /äóëààí çîõèöóóëàõ òºâèéã öî÷ðîîã÷ ïðîñòîãëàíäèíû /ÏÃÅ2 ã.ì/ íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëàõûí çýðýãöýý çàõûí ñóäñûã ºðãºñãºí äóëààí àëäàëòûã èõýñãýí õºëºðãºíº/. ¯ðýâñýë íàìäààõ /¿ðýâñýëèéí ìåäèàòîð áîëîõ ïðîñòîãëàíäèíû /ÏÃÅ2 ã.ì/ íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà/ Àíòèàãðåãàíò ¿éëäýëòýé. /òðîìáîöèò äàõü öèêëîîêñèãåíàçà ôåðìåíòèéã äàðàíãóéëàí òðîìáîêñàíû /ÒÕÀ2/ íèéëýãæèëòèéã áàãàñãàíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=3.5, F=0.7, Vd=0.15ë/êã, CL=39ë/öàã, ¿ðýâñëèéí ýñðýã ¿éëäëèéí õóâüä Ceff=150-300ìã/ë, Ctoxic=300ìã/ë,*** t1/2=15-20ìèíóò, óóðàãòàé õîëáîãäîëò ***

Ceff=ýì÷èëãýýíèé ¿ð íºëºº á¿õèé êîíöåíòðàöè, Ctoxic=õîðòîé íºëºº ¿ç¿¿ëýõ êîíöåíòðàöè

51

ªâäºëò íàìäààõ, õàëóóí áóóðóóëàõ, ¿ðýâñëèéí ýñðýã ýì

75-90%,

áèåä õóðäàí õóâèð÷/ýõíèé öàãò 90% íü ñàëèöèëèéí õ¿÷èë /t1/2=2-30öàã, ìåòàáîëèçìä îðäîã/ Vd=0.17ë/êã, CL=0.6-3.6ë/öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 85%/

¿¿ñãýýä 80% íü áººðººð, 20% íü õîäîîä ãýäýñíèé çàì áà óóøãèàð ãàäàãøèëíà. Øýýñíèé ðÍ ø¿ëòëýã áàéâàë èõýíõ íü /80% õ¿ðòýë/ õóâèðàëã¿é áººðººð ÿëãàðíà. Åðäèéí øàõìàëûã óóõàä ¿éëäýë 5-30 ìèíóòàíä ýõýëæ, 25-60 ìèíóòàíä îðãèëäîî õ¿ðýýä 1-4 öàã ¿ðãýëæèëíý. Áàãà òóíãààð/õîíîãò 30-340ìã/ àíòèàãðåãàíò, äóíä òóíãààð /100-500ìã/ ºâäºëò-õàëóóðàëò íàìäààõ, èõ òóíãààð /õîíîãò 0.5-2.5ãð./ ¿ðýâñýë íàìæààõ ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: • Ðåâìàòèçì, ðåâìàòîèä àðòðèò, îñòåîàðòðèò áà áóñàä ¿ðýâñýë, • Çàõûí ìýäðýëèéí ãàðàëòàé òºðºë á¿ðèéí ºâäºëò /òîëãîé, ¿å ìº÷, áóë÷èí, ìýäðýëèéí ñóäàë äàãóó ºâäºõ ã.ì./, • Òºðºë á¿ðèéí ãàðàëòàé õàëóóðàëò • Òºðºë á¿ðèéí òðîìáîò ºâ÷íèé ¿åä òðîìáî-ýìáîëè ¿¿ñýõýýñ, ç¿ðõíèé áàõûí ¿åä ç¿ðõíèé øèãäýýñ ¿¿ñýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ õýðýãëýíý. • Ìèãðåíü /Òîëãîé òàëëàæ ºâäºõ/, Õýðýãëýõ àðãà: • ¯å ìº÷íèé ¿ðýâñýëò ºâ÷íèé ¿åä ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ýõëýõ òóí, õîíîãò 2.4-3.6 ãð-ûã 3 õóâààí õýðýãëýýä, äàðàà íü áàðèõ òóí, õîíîãò 3.6-5.4 ãð-ûã 2 õóâààí óóëãàæ õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä /þâåíèëü ðåâìàòîèä àðòðèòûí ¿åä/: 25 êã-ààñ áàãà æèíòýé õ¿¿õäýä õîíîãò 60-90 ìã/êã-ààð 2 õóâààæ óóëãàíà. 25 êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä õîíîãò 2.4-3.6 ãð-ûã 3 õóâààí óóëãàæ õýðýãëýíý. • Çàõûí ìýäðýëèéí ãàðàëòàé ºâäºëò áîëîí õàëóóðàëòûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 11-ýýñ äýýø íàòñàé õ¿¿õäýä: 325-650 ìã-ûã óóõ áóþó øóëóóí ãýäñýýð õýðýãëýõ áà øààðäëàãàòàé áîë 4 öàãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ 2-11 íàñòàé õ¿¿õäýä: õîíîãò 1.5 ãð/ì2 áóþó 65 ìã/êãûã óóõ áóþó øóëóóí ãýäñýýð 4-6 õóâààæ õýðýãëýíý.

52


• •

Òðîìáîîñ áîëîí ç¿ðõíèé øèãäýýñýýñ ñýðãèéëæ õýðýãëýõ áîë : 0.1-0.25 ãð-ààð ºäºðò íýã óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. Ìèãðåíü ºâ÷íèé ¿åä: 7.1-ä ¿ç.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Õîäîîä, ãýäýñíèé øàðõëàà, öóñ àëäàëò, ãèïîòðîìáèåìè, óã ýìýíä õàðøèëòàé ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Ýëýã áºððíèé ¿éë àæèëëàãàà äîðîéòñîí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Öóñ áàãàäàõ, öóñ á¿ëýãíýëò ìóóäàí öóñ àëäàìòãàé áîëîõ, àìüñãàëûí äóòàãäàë ã¿íçãèéðýõ, àíàôèëàêñè, áàãòðàà èëðýõ, õàðøèë ¿¿ñýõ, Reye-èéí õàì øèíæ èëðýõ, ÷èõ ä¿íãýíýõ, ñîíñãîë ìóóäàõ, îãèõ, áººëæèõ, ýëýãíèé ôåðìåíòèéí èäýâõ ººð÷ëºãäºõ, ãåïàòèò, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, àðüñ ãýìòýìõèé áîëîõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëîõîîñ ãàäíà óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýâýë õîäîîäíû øàðõ ¿¿ñ÷ áîëíî. Ñàâëàëò: 0.1-0.5 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Äèêëîôåíàê-íàòðè, DICLOFENAC-NATRIUM ªºð íýðñ: Diclonak, Voltaren, Ortophenum, Rewodina, Feloran. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: /àñïèðèíèéã ¿ç/ • ¯ðýâñëèéí ýñðýã, ºâäºëò íàìäààõ, õàëóóí áóóðóóëàõ ¿éëäëýýð àñïèðèíààñ õîë äàâóó, ìºí àíòèàãðåãàíò íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.54, Vd=0.17ë/êã, CL=15.6ë/öàã, t1/2=1.53.5öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 99.5%, 99% íü ýëãýíä õóâèð÷/1% íü ººð÷ëºãäºëã¿é áººðººð ÿëãàðíà/, 75% íü áººðººð, 25% íü õîäîîä ãýäýñíèé çàìààð ãàäàãøèëíà. Óóõ áîëîí øóëóóí ãýäñýýð õýðýãëýõýä ¿éëäýë 30 ìèíóòàíä ýõýëæ, 8 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 53


•

Ðåâìàòîèä àðòðèòûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 50 ìã-ààð õîíîãò 3-4 óäàà óóõ áóþó 75 ìã-ààð õîíîãò 2 óäàà, ýñâýë ñ¿¿ë÷èéíõèéã íü 50100 ìã-ààð øóëóóí ãýäñýýð óíòàõûí ºìíº õýðýãëýæ áîëíî. Ãýõäýý õîíîãèéí òóí 225 ìã-ààñ õýòýð÷ áîëîõã¿é. • Îñòåîàðòðèòûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 50 ìã-ààð ºäºðò 2-3 óäàà áóþó 75 ìã-ààð ºäºðò 2 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. • Àíêèëîç á¿õèé ñïîíäèëèòûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 25 ìã-ààð õîíîãò 4 óäàà óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ýëýãíèé ïîðôèðè, ÷îíîí õºðâºñ, áàãòðàà, óã á¿ëýã ýìýíä õàðøèëòàé, õîäîîäíû øàðõòàé, æèðýìñýí, õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä õýðýãëýõã¿é. • Õîäîîä øàðõàëæ áàéñàí, ýëýã, áººð, ç¿ðõíèé õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé, àðòåðèéí äàðàëò èõòýé, õàâàíòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ýëýã, áººð õîðäóóëàõ ñºðºã íºëººòýé. Õîäîîä îð÷èìä ºâäºõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ºòãºí õàòàõ, õîîëíû øèíãýö ìóóäàõ, ãýäýñ ä¿¿ðýõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, êîëèò, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, ÷èõ ä¿íãýíýõ, õýë óðóóë ïýìáèéæ õàâàãíàõ, õàðàà á¿¿äèéõ, í¿ä îð÷ìîîð ýìçýãëýæ ºâäºõ, øºíèéí õàðàà ìóóäàõ, õîäîîä øàðõëàõ, öóñ àëäàõ, õàìðààñ öóñ ãàðàõ, äàðàëò èõñýõ, õàâàãíàõ, àðüñààð òóóðàëò ãàðàõ, çàãàòíàõ, ýêçåìà, äåðìàòèò, àëîïåöè, ãýðýëä ìýäðýãøèõ, Stevens-Johnson-û ñèíäðîì ¿¿ñýõ, àíàôèëàêñè, àíàôèëàêñè òºñò óðâàëóóä, ñóäàñëàã õàâàí, íóðóó õºë ¿å ìº÷ ºâäºõ, àçîòåìè, ïðîòåéíóðè, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë ¿¿ñýõ, îëèãîóðè, èíòåðñòèöèàëü íåôðèò, ïàïèëëèàð íåêðîç, íåôðîòèê ñèíäðîì, ýëýãíèé ôåðìåíò ºíäºðñºõ, øàðëàëò ¿¿ñýõ, ãåïàòèò, ãóóðñàí õîîëîé àã÷èõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.025 ãð-ààð øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Èáóïðîôåí, IBUPROFENUM ªºð íýðñ: Brufenum, Motrin, Dolgit, Algofen, Iborufen, Nuprin. 54


Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: /àñïèðèíèéã ¿ç/ • ªâäºëò íàìäààõ, ¿ðýâñëèéí ýñðýã íºëººëºõ õ¿÷ýýð àñïèðèíààñ èë¿¿, ìºí õàëóóí áóóðóóëàõ íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=4.4, F=0.95-1.0, Vd=0.14ë/êã, CL=3.5ë/öàã, Ñ=10ìêã/ìë, t1/2=2.5öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 99%, 90% íü ýëãýíä õóâèð÷ /10% íü õóâèðàëã¿é ÿëãàðäàã/, 80% íü áººðººð, 20% íü õîäîîä ãýäýñíèé çàìààð ãàäàãøèëíà. Óóõàä ¿éëäýë 30 ìèíóòàíä ýõýëæ, 2-4 öàãèéí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðýýä, 4 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ðåâìàòîèä àðòðèò, îñòåîàðòðèò çýðýã àðòðèòóóäûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 300-800 ìã-ààð õîíîãò 3-4 óäàà óóæ õýðýãëýíý. Ãýõäýý õîíîãèéí òóíã 3.2 ãð-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. • Çàõûí ìýäðýëèéí ºâäºëò áà äèñìåíîððåéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 400 ìã-ààð óóõ áà øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã á¿ëýã ýìýíä õàðøèëòàé, õàìðûí ïîëèï, ñóäàñëàã õàâàí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä õýðýãëýõã¿é. • Õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëààòàé áàéñàí, ýëýã áººðíèé õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé, àðòåðèéí äàðàëò èõýññýí, öóñíû ýðãýëòèéí äóòìàãøèëòàé, õàðààíû ìýäðýëèéí ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Äèñïåïñè, àþóëõàé îð÷èì ýìçýãëýõ, íóóö öóñ àëäàëò, õîäîîä øàðõëàõ, òîëãîé ºâäºõ, íîéðìîãëîõ, òàíèí ìýäýõ¿é ººð÷ëºãäºõ, àñåïòèê ìåíèíãèò, òîëãîé ýðãýõ, ÷èõ øóóãèõ, õàðàà ººð÷ëºãäºõ, õàâàãíàõ, àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë õ¿íäðýõ, áðîíõîñïàçì, öóñ óðñàõ õóãàöàà óðòñàõ, àíåìè, íåéòðîïåíè, ïàíöèòîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, àïëàñòèê àíåìè, ëåéêîïåíè, àãðàíóëîöèòîç, ýëýãíèé ôåðìåíò ºíäºðñºõ, àðüñààð òóóðàëò ãàðàõ, ãýðýëä ìýäðýãøèõ, Ñòèâåíñ-Æîíñîíû ñèíäðîì èëðýõ, àðüñíû õàðøèë èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. 55


Ñàâëàëò: 200 ìã, 400 ìã, øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Èíäîìåòàöèí, INDOMETHACINUM ªºð íýðñ: Metindolum, Indocid, Indomin, Methacid, Phenotacin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: /àñïèðèíèéã ¿ç/ • ¯ðýâñëèéí ýñðýã, ºâäºëò íàìäààõ õ¿÷òýé ¿éëäýëòýé, ìºí õàëóóí áóóëãàõ íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=4.5, F=0.98, Vd=0.2ë/êã, CL=6.3ë/öàã, Ñ=0.3-3ìêã/ìë, t1/2=6öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 90%, 80% íü ýëãýíä õóâèð÷ /20% íü õóâèðàëã¿é ÿëãàðäàã/, 70% íü áººðººð, 30% íü õîäîîä ãýäýñíèé çàìààð ãàäàãøèëíà. Óóõ áîëîí øóëóóí ãýäñýýð õýðýãëýõýä ¿éëäýë 2-4 öàãèéí äàðàà ýõýëæ 4-6 öàã ¿ðãýëæèëäýã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ðåâìàòîèä àðòðèò, îñòåîàðòðèò, àíêèëîç á¿õèé ñïîíäèëèòûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 25 ìã-ààð óóëãàõ áóþó øóëóóí ãýäñýýð õîíîãò 2-3 óäàà õîîëòîé õàìò áà ýñâýë õ¿÷èë ñààðìàãæóóëàõ ýìòýé õàìò óóëãàæ õýðýãëýíý. Öààøèä 7 õîíîã òóòàìä 50 ìã-ààð íýìýãä¿¿ëñýýð õîíîãèéí òóíã 200 ìã õ¿ðòýë íýìýãä¿¿ëíý. Ýñâýë óäààí ¿éë÷èëäýã êàïñóëòàéã 75 ìã-ààð ºäºðò 1 óäàà ºãëºº, îðîéí àëü íýãýíä íü óóëãàæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë ò¿¿íèéã õîíîãò 2 óäàà õýðýãëýæ áîëíî. • Ïîäàãðûí õóðö àðòðèòûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 50 ìã-ààð ºäºðò 3 óäàà óóõ áà öààøèä àëü áîëîõ òóíã áàãàñãàõûã õè÷ýýíý. Ýíý ¿åä óäààí ¿éë÷èëãýýò êàïñóëä õèéñýí áýëäìýëèéã õýðýãëýõã¿é. • Áóðñèò, òåíäèíèò çýðãèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 75-150 ìã-ààð õîíîãò 2-3 óäàà 7-14 õîíîã óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Õîäîîäíû øàðõëàà, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààòàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. 56


Ãàæ íºëºº: Õîäîîä, óëààí õîîëîé, ãýäýñ øàðõëàõ, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, íîéðìîãëîõ, óõààí áàëàðòàõ, çàõûí íåâðîïàòè, òàòàõ, òàòàæ óíàõ, ñýòãýöèéí ¿éë àæèëëàãàà ººð÷ëºãäºõ, ãèïåðòåíçè, õàâàí, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòàãäàë õ¿íäðýõ, õàðàà á¿¿äèéõ, í¿äíèé ýâýðëýã áîëîí òîðëîã ãýìòýõ, ñîíñãîë ìóóäàõ, ÷èõ ä¿íãýíýõ, îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóóðøèë áóóðàõ, ñóóëãàõ, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ öóñ àëäàõ, ïàíêðåàòèò, ãåìàòóðè, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë ¿¿ñýõ, öóñ çàäðàëò àíåìè, àïëàñòèê àíåìè, àãðàíóëîöèòîç, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíèê ïóðïóðà, òºìºð äóòàãäëûí àíåìè, ýëýãíèé ôåðìåíò ºíäºðñºõ, Ñòèâåíñ-Æîíñîíû ñèíäðîì, àíàôèëàêñè, ñóäàñëàã õàâàí, ãèïåðêàëèåìè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.025 ãð, øàõìàë, êàïñóëä ñàâëàãäàíà.

♦ Ïàðàöåòàìîë, PARACETAMOLUM /7.1-ä ¿ç/. ªºð íýðñ: Acetaminophen, Ushamol, Panadol, Paracinol, Acemol, Tylenol, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: /Àñïèðèíèéã ¿ç/. • ªâäºëò íàìäààõ • Õàëóóí áóóðóóëàõ Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=9.5, F=0.88, Vd=0.94ë/êã, óóðàãòàé CL=19.3ë/öàã, Ñ=20ìêã/ìë, t1/2=2.5öàã, õîëáîãäîëò 25%, 90-95% íü ýëãýíä õóâèð÷, áººðººð ãàäàãøèëíà. Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ õóðäàí, á¿ðýí øèìýãäýæ, ¿éëäýë íü 1-3 öàãò îðãèëäîî õ¿ð÷, 3-4 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: • Ø¿ä, òîëãîé, ìýäðýëèéí ñóäëûí ºâäºëò, • Òºðºë á¿ðèéí ãàðàëòàé õàëóóðàëò. Õýðýãëýõ àðãà: 57


◊

Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 325-650 ìã-ààð 4-6 öàãààð óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé áîë 1.0 ãð-ààð õîíîãò 3-4 óäàà óóæ áîëíî. Ãýõäýý áîãèíî õóãàöààíû ýì÷èëãýýíä õîíîãèéí òóíã 4.0 ãð-ààñ, óäààí õóãàöààíû ýì÷èëãýýíä õîíîãèéí òóíã 2.6 ãð-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. ◊ Õ¿¿õäýä: 11-ýýñ äýýø íàñàíä 480 ìã-ààð 4-6 öàãààð, 9-10 íàñàíä 400 ìã-ààð 4-6 öàãààð, 6-8 íàñàíä 320 ìã-ààð 4-6 öàãààð, 4-5 íàñàíä 240 ìã-ààð 4-6 öàãààð, 2-3 íàñàíä 160 ìã-ààð 4-6 öàãààð, 12-23 ñàðòàéä 120ìã-ààð 4-6 öàãààð, 4-11 ñàðòàéä 80 ìã-ààð 4-6 öàãààð, 3 õ¿ðòýë ñàðòàéä 40 ìã-ààð 4-6 öàãààð òóñ òóñ õýðýãëýíý. Õ¿¿õäýä ëàà õýëáýðýýð äýýðõ òóíãààð øóëóóí ãýäñýýð õýðýãëýæ áîëíî. Áîëãîîìæëîë: • Àðõàã àðõè÷èí, áººð, ýëýãíèé õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé, õºõ¿¿ë áà æèðýìñýí ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: • Òóí õýòýðâýë ýëýã õîðäóóëæ, õîðäëîãîò ãåïàòèò ¿¿ñãýíý. • Øàðëàëò, àðüñíû òóóðàëò, ãèïîãëèêåìè, öóñ çàäðàëò öóñ áàãàäàëò, íåéòðîïåíè, ëåéêîïåíè, ïàíöèòîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè çýðýã ãàæ íºëºº óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýõýä õààÿà ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 100-500 ìã, øàõìàë, • Ñèðîï, 125 ìã/ 5 ìë.

♦ Òðàìàäîë ãèäðîõëîðèä, TRAMADOLUM HYDROCHLORIDUM ªºð íýðñ: Tramundin, Ultram Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,ê-3,ê-4,ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ

58


¯éëäýë: Îïîèä ðåöåïòîðòîé õîëáîãäîí, àíòèíîöèöåâòèâ ñèñòåìèéã èäýâõæ¿¿ëýõ çàìààð ºâäºëò íàìäààíà. Ìºí íîðýïèíåôðèí, ñåðîòîíèíû ýðãýí õàìðàãäàëòûã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóæ õýðýãëýõýä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ò¿ðãýí, á¿ðýí ñàéí øèìýãäýíý. Õýðýãëýñíýýñ õîéø 2 öàãèéí äàðàà öóñíû ñèéâýí äýõ õýìæýý íü õàìãèéí ºíäºð ò¿âøèíäýý õ¿ðíý. Öóñíû ñèéâýíãèéí óóðàãòàé 20% îð÷èì õîëáîãäîíî. T1/2=5-6 öàã. Ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèð÷, 11 òºðëèéí ìåòàáîëèò ¿¿ñãýäãèéí äîòîð Ì1 õýìýýõ èäýâõèòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýõ áºãººä ò¿¿íèé t1/2=6-7 öàã áàéäàã. Ýëýãíèé öèððîçòîé ºâ÷òºí áîëîí ºíäºð íàñòàíä t1/2 íü óðòàñäàã, òðàìàäîë áîëîí Ì1-èéí 90% íü áººðººð, 10% íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: • Òºðºë á¿ðèéí ãàðàëòàé äóíä çýðãèéí áîëîí õ¿íä õýëáýðèéí ºâäºëò¿¿ä(õîðò õàâäàð, áýðòýë ãýìòýë, ìýñ çàñëûí äàðààõ, ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí ã.ì.). Õýðýãëýõ àðãà: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 50-100ìã-ààð 4-6 öàãààð õýðýãëýíý. Õîíîãèéí äýýä òóí 400ìã. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã ýìýíä õýò ìýäðýã ºâ÷òºí áîëîí àðõè, íîéðñóóëàõ ýì, òºâèéí ¿éëäýëòýé ºâäºëò íàìäààõ ýì, îïèîèäóóä áîëîí ñýòãýö íºëººò ýìýíä õîðäñîí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Òàòàëäàà ¿¿ñýõ ºðòºìæòýé áîëîí àìüñãàëûí äóòàãäàëòàé, ãàâëûí äîòîîä äàðàëò èõòýé, òàðõèíû ãýìòýëòýé, õýâëèéí õºíäèéí ýðõòýíèé öî÷ìîã ¿ðýâñýëòýé áîëîí ýëýã, áººðíèé äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Æèðýìñýí ýõ áîëîí õ¿¿õäýä õîðã¿é ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: • ÒÌÑ-èéí òàëààñ: Òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, íîéðìîãëîõ, ýñâýë öî÷ðîìòãîé áîëîõ, óõààí áàëàðòàõ, òýíöâýð àëäàãäàõ, ýéôîðè áîëîí òàòàëò ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50ìã, øàõìàë. 59


2.2. Õàð òàìõèíû áýëäìýë ♦ Êîäåéí, CODEINUM /8.4, 25.2-ò ¿ç/ ªºð íýðñ: • CODEINUM: Methylmorphinum • CODEINUM PHOSPHORICUM: Codeini phosphas Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòààð çàðöóóëíà. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: /Ìîðôèíèéã ¿ç/ • Õàíèàëãà íàìäààõ õ¿÷òýé ¿éëäýëòýé /25.1-ä ¿ç/, ã¿ðâýëçýõ • Ñóóëãàëò òîãòîîõ íºëººòýé /Ãýäýñíèé õºäºëãººíèéã áàãàñãàí ñóóëãàëò òîãòîîíî. Ãºëãºð áóë÷èíãóóäûí òîíóñûã íýìýãä¿¿ëýõ áà ýëåêòðîëèòîîñ õàìààðàëò óñíû øèìýãäýëòèéã ñàéæðóóëàõ íºëººòýé/, ªâäºëò íàìäààõ ñóëàâòàð ¿éëäýëòýé /30ìã íü 600ìã àñïèðèíû ºâäºëò íàìäààõ õ¿÷òýé òýíö¿¿ ¿éë÷èëíý/.

•

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=8.2, F=0.5, Vd=5.4ë/êã, CL=98ë/öàã, Ñ=65íã/ìë, t1/2=2.8öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 7%, ýëãýíä õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ ìîðôèíûã ¿¿ñãýíý. Èõýíõ íü øýýñýýð, º÷¿¿õýí õýñýã íü ºòãºíººð ãàäàãøèëíà. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Óóõ Àðüñàí äîð Áóë÷èíä Ñóäñàíä

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ 30-45 ìèíóò 10-30 ìèíóò 10-30 ìèíóò ò¿ðãýí

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 1-2 öàã 0.5-1 öàã ò¿ðãýí

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ 4-6 öàã 4-6 öàã 4-6 öàã 4-6 öàã

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õàíèàëãà íàìäààõ çîðèëãîîð: 25.2-ò ¿ç. • Ñóóëãàëòûí ¿åä: 15-30 ìã-ààð 4-6 öàãààð óóëãàíà. • ªâäºëò íàìäààõ çîðèëãîîð: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 15-60 ìã-ûã óóíà. Øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýíý. 60


◊

2-ýýñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 0.5 ìã/êã-ààð óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé áîë 4 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã á¿ëýã ýìýíä õàðøèëòàé áîëîí 2 íàñ õ¿ðýýã¿é áàãà íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. • Òàðõèíû ãýìòýëòýé, ãàâëûí õºíäèéí äàðàëò èõòýé, ýëýã, áººðíèé ýìãýã, ãèïîòèðîèäèçì, òàòàëò, ñýòãýë ãóòðàë, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäñàí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, ºíäºð íàñòàé õ¿ì¿¿ñò ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: ªòãºí õàòàõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ*** , àðüñ óëàéí çàãàòíàõ, ýéôîðè, òîëãîé ýðãýõ, ìýäðýõ ìýäðýìæ áóóðàõ, àðòåðèéí äàðàëò áóóð÷ ç¿ðõíèé öîõèëò öººðºõ, îãèõ, áººëæèõ, àì õàòàõ, øýýñ õîðèãäîõ ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëîõ áà òóí õýòýðâýë òàòàëò, îëîí äàâòàí õýðýãëýâýë äîíòîë ¿¿ñ÷ áîëíî. Ñàâëàëò: • 30 ìã, øàõìàë, • 15ìã-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Ìîðôèí, MORPHINUM /1.3, 8.4-ò ¿ç/ ªºð íýðñ: Morphini hydrochloridum, Skenan, Morphine sulfate. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòààð çàðöóóëíà. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: ªâäºëò

•

íàìäààíà. (ÒÌÑ äýõ ºâäºëò íàìäààõ/àíòèíîöèöåâòèâ/ òîãòîëöîîíû îïèîéä ðåöåïòîð /ìþ ðåöåïòîð/-òîé õîëáîãäîí ºâäºëòèéí ñýðýë äàìæèëòûã ñààòóóëíà).

Ôàðìàêîêèíåòèê: ðÊà=9.85, F=0.24, Vd=3.5ë/êã, CL=72ë/öàã, Ñ=65íã/ìë, t1/2=2.5öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 35%, ýëãýíä

*** Ãàæ íºëººíèé òýìäýãëýëä äîîãóóð çóðñàí íü íîöòîé èëýðëèéã, íàëóóãààð áè÷ñýí íü îëîíòàà òîõèîëäîõ èëðýëèéã òóñ òóñ òýìäýãëýñýí áîëíî.

61


õóâèð÷, ãëþêóðîíèäòîé êîíúþãàò ¿¿ñãýíý, 90% íü øýýñýýð, 10% íü ºòãºíººð ãàäàãøèëäàã. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Óóõ Øóëóóí ãýäýñ Àðüñàí äîð Áóë÷èíä òàðèõ Ñóäñààð òàðèõ Ýïèäóðàë Èíòðàòåêàë

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ <1 öàã 20-60 ìèíóò 10-30 ìèíóò 10-30 ìèíóò

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 1-2 öàã 20-60 ìèíóò 50-90 ìèíóò 30-60 ìèíóò

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ 4-12 öàã 4-5 öàã 4-5 öàã 4-5 öàã

<5 ìèíóò

20 ìèíóò

4-5 öàã

15-60 ìèíóò 15-60 ìèíóò

15-60 ìèíóò

<24 öàã <24 öàã

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Íîöòîé ºâäºëòèéí ¿åä \õîðò õàâäàð, áýðòýë ãýìòýë áà áóñàä îíö õ¿÷òýé ºâäºëò\: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 5-20 ìã-ûã/1%-ûí 0.5-2 ìë/ àðüñàí äîð áóþó áóë÷èíä, ýñâýë 2.5-15 ìã-èéã âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë 4 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 0.1-0.2 ìã/êã-ààð àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë 4 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Õ¿¿õäýä íýã óäààãèéí äýýä òóí íü 15 ìã áîëíî. • •

Ìýñ çàñëûí áýëòãýë áîëãîí õýðýãëýõ: 1.3-ò ¿ç. Ç¿ðõíèé öî÷ìîã äóòàãäëûí óëìààñ ¿¿ññýí óóøãèíû õóðö õàâàíä: 5-10 ìã-ûã 2ìã/ìèíóòûí õóðäòàéãààð âåíèéí ñóäñààð ààæèì òàðèíà. Äýýä òóí 15 ìã. • Ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí ¿åä: 2.5-5 ìã-ààð 2ìã/ìèíóòûí õóðäòàéãààð âåíèéí ñóäñààð ààæèì 5-20 ìèíóòûí çàéòàéãààð òàðèíà. Íèéò òóíã 20 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. ªíäºð íàñòàé, áèå ñóëòàé ºâ÷òºíä òóíã õàãàñëàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Àìüñãàëûí äóòìàãøèëòàé, õýò òóðààëòàé áîëîí èõ ºíäºð íàñòàé õ¿ì¿¿ñ, ìºí 2 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é.

62


•

Òàðõèíû ãýìòýëòýé, ãàâëûí õºíäèéí äàðàëò èõýññýí, òàòàëäàà á¿õèé, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí òîìðîëòòîé, ýëýã áººðíèé õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé, ãèïîòèðîèäèçì, æèðýìñýí, õºõ¿¿ë ýõýä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, îãèõ áººëæèõ, òîëãîé ýðãýõ, ìýäðýõ ìýäðýìæ áóóðàõ, íîéðìîãëîõ, ýóôîðè, õàð äàðàõ, ãèïîòåíçè, áðàäèêàðäè, òðîìáîöèòîïåíè, àðüñ óëàéæ çàãàòíàõ, õîäîîä ãýäýñ, öºñíèé çàìûí ãºëãºð áóë÷èí àã÷èõ, ºòãºí õàòàõ, øýýñ õîðèãäîõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëîõîîñ ãàäíà ýìèéí òóí õýòýðâýë òàòàëò, îëîí äàâòàí õýðýãëýâýë äîíòîë /ìîðôèíèçì/ ¿¿ñíý. Ñàâëàëò: • 10 ìã, øàõìàë, • 10 ìã/5 ìë, óóæ õýðýãëýõ óóñìàë, • 10 ìã\1 ìë /1%-1 ìë/-ýýð òóíøèëä òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Ôåíòàíèë, PHENTANYLUM ªºð íýðñ: Phentanyli citras, Fentanil, Haldid, Sentonyl, Sublimaze. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ê-4,Ê-5,ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: /ìîðôèíèéã ¿ç/. • ªâäºëò íàìäààíà /ªâäºëò íàìäààõ èäýâõýýð ìîðôèíîîñ 100 äàõèí èë¿¿/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=8.43, Vd=3ë/êã, CL=47ë/öàã, ìýñ çàñëûí äàðààõ àíàëüãåçè-ä Ñ=1íã/ìë, ìýñ çàñëûí ¿åèéí àíàëüãåçè-ä Ñ=3íã/ìë, t1/2=3öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 83%, ëèïèäýä ìàø ñàéí óóñäàã òóë òàðõèíû ýäýä ò¿ðãýí çóóð íýâòýðäýã, ººõëºã ýä, áóë÷èíä õóðèìòëàãäàõ õàíäëàãàòàé, ýëãýíä ò¿ðãýí çóóð ýð÷èìòýé õóâèð÷, áººðººð ÿëãàðíà. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Ñóäñààð òàðèõ

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ 1-2 ìèíóò

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 3-5 ìèíóò

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ 0.5-1 öàã

63


Áóë÷èíä òàðèõ

7-15 ìèíóò

20-30ìèíóò

1-2 öàã

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Æèæèã ìýñ àæèëáàð, ìýñ çàñëûí äàðààõ áà ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí ºâäºëò, ýëýã áººðíèé õàòãààíû/êîëèê/ ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 0.005%-1 ìë óóñìàëûã õóðààãóóð ñóäñààð, ýñâýë áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë 1-2 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. • Íåéðîëåïòàíàëüãåçè-ä: 0.05-0.1ìã ôåíòàíèëûã 2.5-5ìã äðîïåðèäîëèéí õàìò âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Òºðºõèéí ìýñ àæèëáàð, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäñàí áà ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • ªíäºð íàñòàí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, òàðõèíû ãýìòýë, ãàâëûí õºíäèéí äàðàëò èõýññýí, ýëýã áººðíèé ýìãýãòýé, áðàäèàðèòìèòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, íîéðìîãëîõ, ìýäðýõ ìýäðýìæ áóóðàõ, ýóôîðè, àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ, ç¿ðõíèé öîõèëò öººðºõ, ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èë áîëîõ, îãèõ, áººëæèõ, ºòãºí õàòàõ, øýýñ õîðèãäîõ, àðüñàíä óëàéëò, ã¿âäð¿¿, çàãàòíàà ¿¿ñýõ, òóí õýòýðâýë òàòàëò, îëîí äàâòàí õýðýãëýâýë äîíòîë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: 0.005%-2 ìë áà 5 ìë-èéí òóíøèë.

2.3. Òóëàé ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì ♦

Àëëîïóðèíîë, ALLOPURINOLUM

ªºð íýðñ: Miluritum, Allopur, Apurin, Lysurin, Zyloprim, Zyloric. Êàòåãîðè: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-4,Ê-5,ê-6. 64


¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Êñàíòèí-îêñèäàçà ôåðìåíòèéã õîðèãëîí, øýýñíèé õ¿÷ëèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëæ, ýä ýðõòýíä óðàòûí äàâñ òóíäàñæèí, õóðèìòëàãäàõûã áàãàñãàíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=9.4, F=0.8-0.9, Vd=0.6ë/êã, CL=46ë/öàã, t1/2=2-3öàã /îêñèïóðèíîëûí t1/2=18-30öàã/, ñèéâýíãèéí óóðàãòàé õîëáîãäîõã¿é, áèåä êñàíòèí-îêñèäàçà ôåðìåíòèéí íºëººãººð õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ îêñèïóðèíîëûã ¿¿ñãýíý. 48-72 öàãèéí äîòîð 20% íü ºòãºíººð, àíõ õýðýãëýõýä 10% íü, äàâòàí õýðýãëýõýä 30% íü øýýñýýð õóâèðàëã¿é ãàäàãøèëíà. Óóõàä ¿éëäýë 2-3 ºäºðò ýõýëæ, 1-2 äîëîî õîíîã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ïîäàãðà, àíõäàã÷ áà õî¸ðäîã÷ ãèïåðóðèêåìèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õºíãºí õýëáýðèéí ïîäàãðûí ¿åä ºäºðò 200-300 ìã-ààð óóæ õýðýãëýíý. Õ¿íä õýëáýðèéí ïîäàãðûí ¿åä õîíîãò 400-600 ìã-ààð óóæ õýðýãëýíý. Õî¸ðäîã÷ ãèïåðóðèêåìèéí ¿åä äýýðõèéí àäèë òóíãààð õýðýãëýíý. • Õî¸ðäîã÷ õîðò ãèïåðóðèêåìèéí ¿åä: 6-ààñ äîîø íàñòàé õ¿¿õäýä: 50 ìã-ààð ºäºðò 3 óäàà, 6-10 íàñòàé õ¿¿õäýä õîíîãò 300 ìã-ûã õóâààæ óóëãàíà. • Ïîäàãðûí õóðö õºäëºëººñ /àòàê/ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõèéí òóëä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 100 ìã-ûã óóëãàæ ýõëýýä, òóíã 7 õîíîã òóòàìä 100 ìã-ààð öóñíû ñèéâýíãèéí øýýñíèé õ¿÷ëèéí õýìæýýã 6ìã/100 ìë-ààñ áóóòàë íýìýãä¿¿ëæ õýðýãëýíý. Ãýõäýý õîíîãèéí òóíã 800 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. • Áººð, øýýñíèé çàìä ¿¿ññýí êàëüöèéí îêñàëàò, ôîñôàò, øýýñíèé õ¿÷ëèéí ÷óëóóøðàëûí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 200-400 ìã-ûã íýã óäàà áóþó õóâààæ óóëãàæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Èäèîïàòèê ãåìîõðîìàòîç, óã ýìýíä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Àãðàíóëîöèòîç, àïëàñòèê àíåìè, ãåïàòèò ¿¿ñ÷ áîëîõîîñ ãàäíà îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, õýâëèéãýýð õºíä¿¿ðëýõ, òîëãîé ºâäºõ, í¿äíèé áîëîð öàéõ, òîðëîã 65

ªâäºëò íàìäààõ õàð òàìõèíû áýëäìýë

ãýìòýõ, àðüñàíä ã¿âäð¿¿ò òóóðàëò ãàðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.1 ãð-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà. /Æ,Ê-3,Ê-4/.

3. ÕÀÐØËÛÍ ÁÀ ÀÍÀÔÈËÀÊÑÈÉÍ ÝÑÐÝÃ ÁÝËÄÌÝË ♦ Äèôåíãèäðàìèí, DIPHENHYDRAMINUM ªºð íýðñ: Diphenhydramini hydrochloridum, Dimedrolum, Restamin Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë:. Õàðøèë íàìäààõ (ãèñòàìèíû Í1 ðåöåïòîðûã õîðèãëîíî), Òàéâøðóóëàõ áà íîéðñóóëàõ (ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëíà), Õîëèíîëèòèê áà áººëæèëò íàìäààõ (Ì-õîëèíîðåöåïòîðûã

• • •

õîðèãëîíî), •

Õýñýã ãàçàðò ñóëàâòàð ìýäýý àëäóóëíà (ìýäðýëèéí ýñèéí ìåìáðàíû íàòðèéí ñóâãèéã õîðèãëîí, èìïóëüñ ¿¿ñýëò áà äàìæóóëàëòûã ñààòóóëíà),

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=9.0, F=0.72, Vd=4.5ë/êã, CL=41.8ë/öàã, ãèñòàìèíû ýñðýã íºëººíèé Ñ=25íã/ìë, íîéðñóóëàõ íºëººíèé Ñ=30-40íã/ìë, t1/2=7öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 78%, ýëãýíä õóâèð÷, 90% íü øýýñýýð ÿëãàðíà. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Óóõ Áóë÷èä òàðèõ Ñóäñààð òàðèõ

Õýðýãëýõ çààëò:

66

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ <15 ìèíóò Ò¿ðãýí Ò¿ðãýí

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 1-4 öàã 1-4 öàã 1-4 öàã

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ 6-8 öàã 6-8 öàã 6-8 öàã


•

Õàðøëûí øàëòãààíò ýìãýã /×îíîí õºðâºñ, õàðøëûí óëìààñ ¿¿ññýí í¿äíèé áà õàìðûí ñàëñòûí ¿ðýâñýë, Êâèíêèéí õàâàí, Ìåíüåðûí õàì øèíæ, àðüñàíä ãàðñàí õàðøëûí òóóðàëò ã.ì./,

• Íîéðã¿éäýë • Ïàðêèíñîíèçì Õýðýãëýõ àðãà: • Õàðøëûí øàëòãààíò ýìãýã áà ïàðêèíñîíèçìèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 25-50 ìã-ààð ºäºðò 3-4 óäàà óóëãàõ áóþó 10-50 ìã-ààð áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. Õîíîãèéí äýýä òóí íü òàðèàãààð 400 ìã áîëíî. ◊ 12-îîñ äîîø íàñòàé õ¿¿õäýä: õîíîãò 5 ìã/êã-ààð óóëãàõ áóþó áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 300 ìã áîëíî. • Õàðøëûí ãàðàëòàé í¿äíèé ñàëñòûí ¿ðýâñëèéí ¿åä: 0.2-0.5%-èéí óóñìàëûã í¿äýíä äóñààæ õýðýãëýíý. • Íîéðã¿éäëèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, 50ìã-ûã óíòàõûí ºìíº óóíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã á¿ëýã ýìýíä õàðøèëòàé, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààíû õóðöäàë, íÿðàé õ¿¿õýä, õºõ¿¿ë ýõ, ãëàóêîìà, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí òîìðîëò, õîäîîäíû íóãàëóóð áà äàâñàãíû õ¿ç¿¿íèé íàðèéñàë, ãèïåðòèðîèäèçì, áèåèéí áîëîí îþóíû õ¿÷ øààðäñàí àæèë õèéæ áóé õ¿ì¿¿ñ, ¿éëäâýðèéí òåõíèê äýýð àæèëëàæ áóé áà æîëîî áàðèõ õ¿ì¿¿ñò õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí ýõ, áàãà íàñíû õ¿¿õäýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãëîõ, ä¿éíãýòýõ, áèå ñóëðàõ, õýë õóóðàéøèõ, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, äèïëîïè, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ç¿ðõ äýëñýõ, ºòãºí õàòàõ, äèçóðè, øýýñ õîðèãäîõ, õàìàð áèò¿¿ðýõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, ãýðýëä ìýäðýãøèõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.03 ãð, 0.05 ãð-ûí øàõìàë, \ Æ,Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4\. • 1%-1 ìë-èéí òóíøèë, • Íóíòàãààð ñàâëàãäàíà.

67

Õàðøëûí áà àíàôèëàêñèéí ýñðýã ýì

♦ Õëîðôåíàìèí CHLORPHENAMINUM ªºð íýðñ: Chlorpheniraminum, Chlorpheniramine maleate, Chlorphenamine maleate, Piriton, Chlor-Trimeton. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã; Æîðîîð îëãîíî, Ê-3,Ê-4,Ê-5,Ê-6. ¾ Òóíøèëòýéã:Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý.Ê-3,Ê-4,K-5,K6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: Õàðøèë íàìäààõ /Ãèñòàìèíû Í1 ðåöåïòîðò õîðèã ¿¿ñãýíý/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=9.2, F=0.41, Vd=3.4ë/êã, CL=7.2ë/öàã, t1/2=23öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 72%, õîäîîä ãýäýñíèé ñàëñòûí ýñ áîëîí ýëãýíä õóâèð÷, øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëäàã, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Óóõ Àðüñàí äîð Áóë÷èíä òàðèõ Ñóäñààð òàðèõ

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ 15-60 ìèíóò 15-60 ìèíóò 15-60 ìèíóò

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 2-6 öàã

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ <24 öàã <24 öàã <24 öàã

ò¿ðãýí

ò¿ðãýí

<24 öàã

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õàðøëûí øàëòãààíò ýìãýãò /×îíîí õºðâºñ, õàðøëûí

óëìààñ ¿¿ññýí í¿äíèé áà õàìðûí ñàëñòûí ¿ðýâñýë, Êâèíêèéí õàâàí, àðüñàíä ãàðñàí õàðøëûí òóóðàëò ã.ì./:

◊

Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 4 ìã-ààð 4-6 öàãààð óóíà. Ãýõäýý õîíîãûí òóíã 24 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. Ìºí 5-40 ìã-ààð àðüñàí äîð, áóë÷èíä, âåíèéí ñóäñààð õîíîãò 1 óäàà òàðüæ áîëíî. ◊ 6-12 íàñòàé õ¿¿õäýä: 2 ìã-ààð 4-6 öàãààð óóíà. Ãýõäýý õîíîãèéí òóíã 12 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. ◊ 2-6 íàñòàé õ¿¿õäýä: 1 ìã-ààð 4-6 öàãààð óóæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: 68

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý •

Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààíû õóðöäàë, Õºõ¿¿ë ýõ áà æèðýìñíèé ýõíèé 3 ñàðä õýðýãëýõã¿é. • ªíäºð íàñòàé, í¿äíèé ÷èíýðýý, ãèïåðòèðîèäèçì, ç¿ðõ ñóäàñ áà áººðíèé õ¿íäýðñýí ýìãýã, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí òîìðîëò, äàâñàãíû õ¿ç¿¿íèé íàðèéñàë çýðýãò áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Áèå ñóëðàõ, íîéðìîãëîõ, ãèïîòåíçè, ç¿ðõ äýëñýõ, àì õàòàõ, áðîíõèéí ø¿¿ðýë ºòãºðºõ, øýýñ õîðèãäîõ, àþóëõàéãààð ýìçýãëýõ, òàðüñàí õýñýãò õàòãàæ õîðñîæ ºâäºõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, õ¿¿õäýä öî÷ðîìòãîé áîëîõ, ÒÌÑ-èéí õººðºë èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 4 ìã, øàõìàë, • 10 ìã/ìë., òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦ Êåòîòèôåí, KETOTIFENUM ªºð íýðñ: Zaditenum, Astafen, Asmasedil, Ketotisin, Zasten. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,K-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: • Õàðøèë íàìäààíà /ãèñòàìèí, PAF, SRS-f, ëèìôîêèí • •

÷ºëººëºãäºëòèéã ñààòóóëíà, Í1 ðåöåïòîðûã õîðèãëîíî/. Ñåðîòîíèíû /5-ÍÒ/ ðåöåïòîðò õîðèã ¿¿ñãýíý.

Àã÷èë òàâèóëàõ ñóëàâòàð íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=21öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 75%, ýì÷èëãýýíèé êîíöåíòðàöè öóñàíä 10-12 öàã õàäãàëàãäàíà, ýëãýíä õóâèðäàã, 1% íü ººð÷ëºãäºëã¿é, 60-70% íü ìåòàáîëèò õýëáýðýýð øýýñýýð, ¿ëäñýí õýñýã íü öºñòýé ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, • Õàðøëûí øàëòãààíò áðîíõèò, ðèíèò, àðüñíû òóóðàëò. Õýðýãëýõ àðãà: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.001 ãð-ààð õîíîãò 2 óäàà /ºãëºº, îðîéä/, 69


◊

6 ñàðààñ 3 íàñòàé õ¿¿õäýä: 0.5 ìã-ààð ºäºðò 2 óäàà /ñèðîïûã 2.5ìë-ýýð/ óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, æîëîî áàðèõ õ¿íä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãëîõ, òîëãîé ýðãýõ, õýë õóóðàéøèõ, òðîìáîöèòîïåíè çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 1 ìã, øàõìàë.

♦ Ýïèíåôðèí, EPINEPHRINUM /21.5-ä ¿ç/ ªºð íýðñ: • Adrenalinum, Adrenalini hydrochloridum, Adrenalini hydrotartras, Epinephrini bitartras, Adrenamine, Tonogen, Glaucon. • Ãëàóêîìûí ýì÷èëãýýíä: Äèïèâàëàò àäðåíàëèí, Äèïèâàëàò ýïèíåôðèí, Diopine, Dipivefrine, Propin, Thilodrin, Vistapin. Êàòåãîðè: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ K-1,K-2,Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: ßíç á¿ðèéí ãàçàð áàéðëàëòàé àëüôà áà áåòòà àäðåíîðåöåïòîðóóäûã ñýðãýýõ òóë äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã ¿ç¿¿ëíý.

• • • • • 70

Ç¿ðõíèé àãøèëòûí õýìèéã ò¿ðãýñãýíý.

õ¿÷èéã

íýìýãä¿¿ëýí,

àãøèëòûí

Çàõûí ñóäñûã àãøààí íàðèéñãàæ, àðòåðèéí äàðàëòûã íýìýãä¿¿ëíý. Ìºí ýíý ¿éëäëýýðýý õýñýã ãàçðûí öóñ àëäàëòûã áàãàñãàíà. Ãóóðñàí õîîëîé, ñóëðóóëíà.

óìàé,

ãýäýñíèé

ãèëãýð

áóë÷èíã

Õ¿¿õýí õàðààã ºðãºñãºíº /ýíý ¿éëäëýýðýý õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìûí ¿åä í¿äíèé äîòîîä äàðàëòûã ñºðºã íºëººòýé/.

èõýñãýõ

Í¿äíèé äîòîîä äàðàëòûã áóóðóóëíà /íýýëòòýé ºíöºãò ãëàóêîìûí ¿åä/ /21.5-ä ¿ç/.

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìä õóðäàí èäýâõã¿éæèõ òóë óóõààð ýì÷èëãýýíèé íºëººã¿é. Áóë÷èíä òàðèõàä ò¿ðãýí, àðüñàí äîð òàðèõàä àðàé ààæóó øèìýãääýã. pKa=8.7, óóðàãòàé õîëáîãäîëò, ñèìïàòèê ìýäðýëèéí òºãñãºë, ýëýã, áóñàä ýðõòýíä õóâèð÷ èäýâõã¿éæýýä øýýñòýé õàìò ÿëãàðíà. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Àðüñàí äîð Áóë÷èíä òàðèõ Ñóäñààð òàðèõ Èíãàëÿöèàð

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ 6-15 ìèíóò 5-10 ìèíóò

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 20-30 ìèíóò 20-30 ìèíóò

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ 1-4 öàã 1-4 öàã

Ò¿ðãýí çóóð

<5 ìèíóò

1-4 öàã

1-5 ìèíóò

1-3 öàã

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àíàôèëàêñèéí øîê, ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èëûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.1%-0.1-0.5ìë-ûã àðüñàí äîð, áóë÷èíä òàðèõ, øààðäëàãàòàé áîë 10-15 ìèíóòûí çàéòàé äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 0.1%-0.01ìë/êã-ààð àðüñàí äîð òàðèíà, øààðäëàãàòàé áîë 20 ìèíóòààñ 4 öàãèéí çàéòàé äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. • Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààíû öî÷ìîã õºäëºëèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 4-ººñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: ⇒ Àýðîçîëü èíãàëÿòîðîîð íýã àìüñãàëíà /160-250ìêã/, øààðäëàãàòàé áîë íýã ìèíóòûí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëîõ áà õàðèí ò¿¿íèé äàðàà 3 öàã õ¿ðòýë õóãàöààíä äàõèí õýðýãëýõã¿é. ⇒ Íåáóëàéçåð èíãàëÿòîðîîð /1%,1.25%,2.5%-îîð áýëòãýãäñýí/ 1-3 ã¿íçãèé àìüñãàëíà, øààðäëàãàòàé áîë 3 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. • Õýñýã ãàçðûí öóñ àëäàëòûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, 1:50000-1:1000-ûí óóñìàëûã òóõàéí õýñýã ãàçàðò øàâøèæ, äóñààæ õýðýãëýíý. • Õýñãèéí ìýäýý àëäóóëàõ ýìèéí õîëüö áîëãîí õýðýãëýâýë /öóñ ãàðàëòûã áàãàñãàí, ìýäýý àëäàëòûí 71


õóãàöààã óðòàñãàõ à÷ õîëáîãäîëòîé/: 1:200000-ààð òîîöîí /5ìêã/ìë/ õýñãèéí ìýäýý àëäóóëàõ óóñìàëä íýìäýã.

•

Ç¿ðõ çîãñîõ ¿åä ò¿¿íèéã ñýðãýýõ çîðèëãîîð: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ∗ 0.5-1.0ìã òóíã /1:10000-10ìë/ âåíèéí ñóäñààð áóþó öàãààí ìºãººðñºí õîîëîéä ãóóðñààð õèéæ áîëíî. Âåíèéí ñóäñààð ýõíèé òóíã òàðüñíû äàðàà 1-4ìêã/ìèíóòûí õóðäòàéãààð äóñëààð ¿ðãýëæë¿¿ëýí õýðýãëýæ áîëíî. ∗ 0.1%-0.5 ìë/5ìã/ óóñìàëûã ç¿ðõíèé õîâäîëä øóóä òàðüæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: ∗ 10ìêã/êã òóíãààð âåíèéí ñóäñààð òàðüæ áîëíî. ∗ 5-10ìêã-ààð /1:10000-0.5-1ìë/ ç¿ðõíèé õîâäîëä øóóä òàðüæ áîëíî. • Õàðøëûí ãàðàëòàé õàìàð, çàëãèóðûí ñàëñòûí õººíãºòëèéí ¿åä: 0.1%-ûí óóñìàëààñ 1-2 äóñëûã õàìàðò äóñààæ õýðýãëýíý. • Íýýëòòýé ºíöºãò ãëàóêîìà /21.5-ä ¿ç/, • Õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñãºõ çîðèëãîîð /21.5-ä ¿ç/ òóñ òóñ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ãèïåðòîíè, òèòýì áà òàðõèíû ñóäàñíû õàòóóðàë, õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà, òàðõèíû ãýìòýë, òèðåîòîêñèêîçòîé ºâ÷òºí áà æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Ýìôèçåìà, ïñèõîíåâðîç, ÷èõðèéí øèæèí, æèðýìñýí ýõ, ºíäºð íàñòàí áà áàãà íàñíû õ¿¿õäýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Öî÷ðîìòãîé áîëîõ, òðåìîð, õºë ãàðûí ¿ç¿¿ð õºðºõ, òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, äèàôîðåç, äèçîðèåíòàöè, ç¿ðõ äýëñýõ, àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ, òàõèêàðäè, àðèòìè, òàðõèíû öóñàí õàíãàìæèéí õÿìðàë, ç¿ðõ îð÷ìîîð ºâäºõ, óóøèã õàâàãíàõ, äèñïíîå, îãèõ, áººëæèõ, õºëðºõ, ãèïåðãëèêåìè, ãëþêîçóðè, äàâòàí õýðýãëýõýä äàñàë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.1%-1 ìë-èéí òóíøèë \Ý,Ê-2,Ê-3,Ê-4\. • Àýðîçîëü èíãàëÿòîð /íýã óäààä 160,200,220,250ìêã òóí áàéõààð òîîöîãäîí ñàâëàãäñàí/.

72

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý • •

Íåáóëàéçåð èíãàëÿòîð /1%,1.25%,2.25%-îîð ñàâëàãäñàí/-ò òóñ òóñ ñàâëàãäàíà. Ëèäîêàéíû ñàâëàëòûã ¿ç.

♦ Ïðåäíèçîëîí, PREDNISOLONUM /8.3, 18.1, 21.2-ò ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: Õàðøèë íàìäààíà /ýñ äîòîðõè öÀÌÔ-ûã èõýñãýí, öÃÌÔ-ûí õýìæýýã áàãàñãàõ çàìààð õàðøëûí ìåäèàòðûí ÷ºëººëºãäºëòèéã áàãàñãàíà. Õàðøëûí ìåäèàòîð ã¿éöýòãýõ ýñýä íºëººëºõ èäýâõèéã ñóëðóóëíà. Áàçîôèë ýñèéí òîîã öººð¿¿ëíý/.

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Áðîíõèéí áàãòðààíä: 60ìã-ààñ ýõëýí, òóíã õîíîãò 10ìãààð áàãàñãàí õýðýãëýæ áîëíî. • Àíàôèëàêñèéí øîêûí ¿åä: 100-250ìã õ¿ðòýë òóíãààð ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. • Õàðøëûí ãàðàëòàé àðüñíû ýìãýãèéí ¿åä/äåðìàòîç/: ◊ Òàðõìàë öî÷ìîã ýêçåìà, ýìèéí ýêçàíòåìà-ûí ýì÷èëãýýíä ýõëýýä 50-100ìã õ¿ðòýë òóíãààð, åðäèéí öýâð¿¿òýíãý /ïóçûð÷àòêà/ ã.ì. äåðìàòîçûí ýì÷èëãýýíä 200-300ìã-ààð ýõëýýä, öààøèä òóíã áàãàñãàí óóæ õýðýãëýíý. ◊ Àðüñíû çàðèì òàëáàé áàãàòàé õàðøèëò ýìãýãèéí ¿åä òîñîí ò¿ðõëýãýýð õýðýãëýíý. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /18.1-ä ¿ç/. ⇒ Õýñýã ãàçàðò òîñîí ò¿ðõëýãýýð óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýõýä ýïèäåðìèñèéí õàòèíãàðøèë /êîðòèêîèäíàÿ àòðîôèÿ/, õýñýã ãàçðûí öóñ õàðâàëò /êîðòèêîèäíàÿ ïóðïóðà/, ¿ñíèé óóòíû àìñàð ýâýðøèõ /ñòåðîèäíûé óãîðü/, áàêòåðè, ìººãºíöºð, âèðóñûí õàëäâàðò ºðòºìõèé áîëîõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 73


• • •

0.001, 0.005 ãð-ûí øàõìàë, \Æ,Ê-2,Ê-3,Ê-4\, 3%-1 ìë- èéí òóíøèë, 0.5%-10ãð òîñîí ò¿ðõëýãýýð òóáèêò òóñ òóñ ñàâëàãäàíà. ♦ Ãèäðîêîðòèçîí, HYDROCORTISONUM /Hydrocortisone sodium succinate/, /13.3., 17.4, 18.1-ä ¿ç/

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: Õàðøèë íàìäààíà /Ïðåäíèçîëîíûã ¿ç/ Õýðýãëýõ çààëò: Øîê, àíàôèëàêñè • Øîêûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 50 ìã/êã-ûã âåíèéí ñóäñààð 4 öàãààð òàðüæ õýðýãëýíý. Ýñâýë 100 ìã-ààñ 2 ãð õ¿ðòýë òóíãààð 2- 6 öàãààð òàðüæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 186-280 ìêã/êã òóíãààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð ºäºðò 3 óäàà òàðèíà. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 18.1-ä ¿ç. Ñàâëàëò: 0.025 ãð áà 0.1 ãð-ûí òàðèàíû íóíòàãààð òóíøèëä ñàâëàãäàíà. ♦

Äåêñàìåòàçîí, DEXAMETHASONUM /sodium phosphate/, /18.1-ä ¿ç/.

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóíøèëòýéã Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Øàõìàëûã Æîðîîð îëãîíî, Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ¯ðýâñýë, õàðøèë, øîêûí ýñðýã õ¿÷òýé ¿éëäýëòýé /ïðåäíèçîëîíûã ¿ç/.

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà:

74


¯ðýâñýë, õàðøëûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ºäºðò 0.75-9.0 ìã-ààð óóëãàõ áóþó ºäºðò 0.5-9.0 ìã-ààð áóë÷èíä òàðèíà. • Øîêûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 1-6 ìã/êã-ààð âåíèéí ñóäñàíä íýã óäàà, ýñâýë 40 ìã-ààð âåíèéí ñóäñàíä òàðèíà. Øààðäëàãàòàé áîë 2-6 öàãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: Ãèäðîêîðòèçîíû àäèë Ñàâëàëò: • 0.5 ìã, 4ìã-ûí øàõìàë, • 4ìã/1 ìë-èéí òóíøèëä ñàâëàãäàíà. ♦

Êñèëîìåòàçîëèí, XYLOMETAZOLINUM

ªºð íýðñ: Sinex- LA,Otrivin Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,K-2,K-3,K-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñýíèé êàòåãîðè: NR ¯éëäýë: ñóäàñ àãøààõ ñèìïàòîìèìåòèê ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Õàìàðò äóñààõ

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ 5-10ìèí

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å .

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ 5-6 öàã

Vd=, CL=, F=, t2/1=, pKa=, Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Õàìàð áèò¿¿ðýõ ¿åä íàñàíä õ¿ðýã÷äýä áîëîí 12-îîñ äýýø íàñíûõàíä ºäºðò 2-3 óäàà äóñààæ õýðýãëýíý, 6-12 íàñòàé õ¿¿õäýä ìºí 2-3 äóñëûã 6-8 öàãèéí çàéòàé äóñààíà. 6-ñàðààñ äîîø íàñòàé õ¿¿õäýä 0.05%- óóñìàëààñ 1 äóñëààð õýðýãëýäýã. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìòîé ºâ÷òºí áîëîí óã ýìýíä õýò ìýäðýã ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é.

75


•

Ãèïåðòèðîèäèçì, ç¿ðõíèé ºâ÷èí, àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷èí, ÷èõðèéí øèæèí áîëîí ñóäàñíû õàòóóðàëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä àþóëã¿é ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: Ò¿ð çóóðûí õîðñîõ, ñàëñò õóóðàéøèõ , õàìðûí ñàëñòûí øàðõëàà ¿¿ñýõ, íàéòààëãàõ, õýò óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýâýë öî÷èðîë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.05-0.1% õàìðûí äóñààëãà.

4. ÀÍÒÈÄÎÒ ÁÀ ÕÎÐÄËÎÃÎ ÒÀÉËÀÕ ÝÌ 4.1. Õîðäëîãûí ¿åä íèéòëýã õýðýãëýõ áýëäìýë ♦ Èäýâõæ¿¿ëñýí í¿¿ðñ, CARBO ACTIVATUS ªºð íýðñ: Carbolenum, Medicaol, Activated charcoal, Charcoal. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ªºðèéí ãàäàðãóóä áàãà áà äóíä ìîëåêóëò õîðò áîäèñ, õèéã øèíãýýõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Øèìýãäýõã¿é, õóâèðàõã¿é, ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Òºðºë á¿ðèéí ýì áà õèìèéí áîäèñûí õîðäëîãî /àíòèäîò áîëãîí õýðýãëýíý/, • Ãýäýñ ä¿¿ðýõ, • Õîîëíû õîðäëîãî, Õýðýãëýõ àðãà: • Ãýäýñ ä¿¿ðýõ áà äèñïåïñèéí ¿åä: 600 ìã-ààñ 5 ãð òóíãààð ºäºðò 3 óäàà õîîëíû äàðàà óóæ õýðýãëýíý. 76


Õîðäëîãûí ¿åä: 30-100 ãð òóíãààð óóõ áóþó óñàíä 20-30 ãð-ûã õèéæ, ñàéí õîëèîä, õîäîîä óãààæ áîëíî. Öýýðëýë: Òýìäýãëýãäýýã¿é. Ãàæ íºëºº: Áààñ õàð ºíãºòýé ãàðàõ áóþó ºòãºí õàòàõ, íýã óäàà èõ òóíãààð óóõ ¿åä áººëæèõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.25, 0.5ãð-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

4.2. Õîðäëîãûí ºâºðìºö ýì÷èëãýýíèé áýëäìýë ♦

Àòðîïèí, ATROPINUM SULFURICUM /1.3, 17.5, 21.5-ä ¿ç/

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4.K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õîëèíîìèìåòèê áà õîëèí-ýñòåðàçûí ýñðýã íºëººò ýìèéí õîðäëîãûí ¿åä àíòèäîò áîëãîí õýðýãëýâýë: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 2-3 ìã-ààð âåíèéí ñóäñààð 5-10 ìèíóò òóòàìä õîðäëîãûí õîëèí-èäýâõèò èëðýë àðèëòàë áóþó àòðîïèíû õîðäëîãûí èëðýë àæèãëàãäòàë òàðüæ õýðýãëýíý. Õ¿íä õîðäëîãûí ¿åä öàãò 6 ìã õ¿ðòýë òóíãààð õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 1 ìã-ààð âåíèéí ñóäñààð áóþó áóë÷èíä òàðèàä, äàðàà íü 0.5-1 ìã-ààð 5-10 ìèíóòûí çàéòàé âåíèéí ñóäñààð, ýñâýë áóë÷èíä õîðäëîãûí õîëèíèäýâõèò èëðýë àðèëòàë áóþó àòðîïèíû õîðäëîãûí èëðýë àæèãëàãäòàë òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 17.5-ä ¿ç. Ñàâëàëò: 1 ìã/ìë òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦ Íàëîêñîí, NALOXONUM ªºð íýðñ: Naloxone hydrochloride, Narcan, Narcanti 77

Àíòèäîò áà õîðäëîãî òàéëàõ ýì

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B. ¯éëäýë: Ìîðôèí áîëîí áóñàä íàðêîçûí ¿éëäýëòýé, ºâäºëò íàìäààõ ýìèéí àíòàãîíèñò ¿éëäýëòýé /äýýðõ ýì¿¿äèéí àìüñãàë äàðàíãóéëàõ áà ãèëãýð áóë÷èíãèéí àã÷èë ¿¿ñãýõ ñºðºã íºëººã àðèëãàíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=7.94, F=0.2, Vd=3ë/êã, CL=104ë/öàã, t1/2=1.5, ýäèéí øèíãýíä ò¿ðãýí òàðõàíà, ýëãýíä õóðäàí õóâèðàëä îðîîä, øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Íàðêîçûí ¿éëäýëò ºâäºëò íàìäààõ ýìýýð /Ìîðôèí,

ïðîìåäîë, ôåíòàíèë áîëîí áóñàä íàðêîçûí ¿éëäýëò ºâäºëò íàìäààõ ýì/ õîðäñîí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.4-2 ìã-ûã

àðüñàí äîð, áóë÷èíä áà ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë 2-3 ìèíóòûí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Íèéò 10 ìã-ûã /0.5%-2 ìë óóñìàë/ õýðýãëýõýä ¿ð ä¿í ºãíº. Öýýðëýë: Ýìýíä õýò ìýäðýã ºâ÷òºí, æèðýìñýí, õºõ¿¿ë ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãëîõ, òîëãîé ºâäºõ, òðåìîð, òàõèêàðäè, ãèïåðòåíçè, îãèóëàõ, áººëæèõ áà ñýòãýöèéí õººðºë èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëíî. Ñàâëàëò: 400ìêã/1ìë-ýýð òóíøèëä ñàâëàãäàíà. /Ý,Ê-4/. ♦

Òèîñóëüôàò íàòðè, NATRII THIOSULFAS /13.1-ä ¿ç/

ªºð íýðñ: Natrium thiosulfuricum, Natrium hyposulfurosum, Sodium thiosulfate. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Õîðäëîãî òàéëàõ /õ¿íöýë, ìºíãºí óñ, õàð òóãàëãàíû íýãäë¿¿äòýé óðâàëä îðæ, õîðã¿é ñóëüôèòóóä, ìºí ñèíèëèéí

78

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý õ¿÷èë ò¿¿íèé äàâñóóäòàé óðâàëä îðæ, õîð áàãàòàé ðàäîíèñò íýãäýë ¿¿ñãýäýã/,

• Ìººãºíöºð áà øèìýã÷èéí ýñðýã, /13.1-ä ¿ç/ • Õàðøèë, ¿ðýâñëèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õ¿íöýë, õàð òóãàëãà, ìºíãºí óñíû íýãäë¿¿ä, ñèíèëèéí õ¿÷èë, ò¿¿íèé äàâñóóä, áðîì, èîäûí äàâñóóäûí õîðäëîãûí ¿åä: ∗ 30%-èéí 5-10 ìë óóñìàëûã õóðààãóóð ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. 10%-èéí óóñìàëààñ /óñàí áà 0.9%-èéí NaClûí/ íýã óäààä 2-3 ãð-ààð òîîöîí óóëãàæ áîëíî. ∗ Öèàíò íýãäëýýð õîðäñîí ¿åä 30%-ûí 50ìë-ûã âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. • Àðòðèò, íåâðàëãè, õàðøëûí ýìãýãò: ìºí âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Ñàâëàëò: 250ìã/ìë, 50ìë, òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦

Ìåòèëòèîíèóì õëîðèä (Ìåòèëåí õºõ), METHYLTHIONINIi CHLORIDUM

ªºð íýðñ: Methylenblau, Methylenum coeruleum, Methylene blue. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Àíòèñåïòèê /Áè÷èë áèåòíèé áèîõèìèéí ïðîöåññò ÷óõàë

•

•

¿¿ðýãòýé àìèíõ¿÷èë áà ìåäèàòðóóäûí õ¿÷èëëýã á¿ëýãòýé õîëáîãäîõûí çýðýãöýý óñòºðºã÷èéã ò¿ðýõ çàìààð áàêòåðñòàòèê íºëºº ¿ç¿¿ëíý/. Àíòèäîò /èñýëä¿¿ëýí-àíãèæðóóëàõ íºëººòýé áºãººä áèå ìàõáîäèä óñòºðºã÷èéí èîíû àêöåïòîð áà äîíàòîðûí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýæ ÷àäàõ òóë ò¿¿íèéã çàðèì áîäèñûí õîðäëîãûí ¿åä àíòèäîò áîëãîí õýðýãëýäýã/

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà:

79


•

Àðüñíû èäýýò ¿ðýâñýë, òóóðàëò, íÿðàéí õ¿éí àðèóòãàëä: 1-3%-èéí ñïèðòýí óóñìàëûã ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. • Öèàíèä, í¿¿ðñòºðºã÷èéí èñýë, õ¿õýðò óñòºðºã÷, íèòðèò¿¿ä, àíèëèí áà ò¿¿íèé óëàìæëàëûí áîäèñûí õîðäëîãûí ¿åä: 1%-50-100 ìë ìåòèëåí õºõèéí óñàí óóñìàëûã ñóäñààð òàðèíà. Öýýðëýë: Íýã íàñ õ¿ðýýã¿é õ¿¿õäýä ñïèðòýí óóñìàë õýðýãëýõã¿é. Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ýðãýõ, ºâäºõ, îãèõ, áººëæèõ, ç¿ðõ, ãýäýñ îð÷èì ºâäºõ, àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ, õýñýã ãàçðûí öî÷ðîë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 10ìã/ìë, 10 ìë òóíøèë, • 1%-èéí ñïèðòýí áà óñàí óóñìàëààð áýëòãýíý.

♦ Êàëüöèéí õëîðèä, CALCIUM GLUCONATUM ♦ Êàëüöèéí áýëäìýë¿¿ä ªºð íýðñ: ◊ Êàëüöèéí õëîðèä: Calciject, ◊ Êàëüöèéí ëàêòàò: Calcium lactate, ◊ Êàëüöèéí ôîñôàò: Calcium phosphate, ◊ Êàëüöèéí ãëþêîíàò: Calcium gluconate, Calcium gluconas, Calcium gluconicum, Kalcinate. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-1,k-2,k-3,k-4,k-5,k-6 ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Öóñíû á¿ëýãíýëòèéã ñàéæðóóëíà • Êàëüöèéí àëäàãäëûã íºõíº • Ç¿ðõíèé áà áóñàä õºíäëºí ñóäàëò áóë÷èíãèéí àãøèõ ÷àäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõ, • Òàðõè, íóãàñíû òºâ¿¿äèéí ñýðýìòãèé ÷àíàðûã èõýñãýõ, 80

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý • Ñóäàñíû õàíûí íýâòýðøèëèéã áàãàñãàõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä äýýðõ ãýäýñ áà íàðèéí ãýäýñíèé ýõýí õýñýãò ñàéí øèìýãäýíý, ýñèéí ãàäíàõ øèíãýíä òàðõàæ ÿñíû ýäýä î÷äîã, ÒÌÑ-ä ñèéâýíãèéí 50%-òàé òýíöýõýýð î÷èíî, ýñèéí äîòîðõ øèíãýíä 1% íü òàðõàíà, äèéëýíõ íü ºòãºíººð, áàãà õýñýã íü øýýñýýð ãàäàãøèëäàã. Vd=, CL=, F=, t2/1=, pKa=, Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Òºðºë á¿ðèéí öóñ àëäàëòûí ¿åä /õàìðààñ ã.ì./: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 10%-10 ìë-èéí âåíèéí ñóäñààð ààæèì òàðèíà, • Öóñ þ¿ëýõ ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 100 ìë öèòðàòòàé öóñàíä 1.35 mEq-ã íýìýí õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: 100 ìë öèòðàòòàé öóñàíä 0.45 mEq-ã íýìýí õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Òðîìáîç, òðîìáîôëåáèò, õîâäîëûí ôèáðèëëÿöè, ãèïåðêàëüöèåìè, ãèïîôîñôàòåìè çýðýãò õýðýãëýõã¿é. • Ç¿ðõíèé ãëèêîçèä õýðýãëýæ áóé ºâ÷òºí áà áººð, ç¿ðõ, óóøèãíû õ¿íä ýìãýãòýé ºâ÷òºíä îíö àíõààðàëòàé õýðýãëýíý. • Õ¿¿õýä áà óóøèãíû õ¿íä ýìãýãòýé, àìüñãàëûí/ðåñïèðàòîð/ àöèäîç, àìüñãàëûí äóòàãäàëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ñàâëàëò: 10%-5ìë, 10ìë-ýýð àìïóëä ñàâëàãäàíà.

5. ÓÍÀËÒ, ÒÀÒÀËÒÛÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ ♦

Êàðáàìàçåïèí, CARBAMAZEPINUM

ªºð íýðñ: Tegretol, Finlepsin, Stazepin, Zeptol, Amizepin, Mazetol. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî.. ¾ Ê-4,Ê-5.,k-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. 81


¯éëäýë: • Òàòàëäàà íàìäààõ /ýñèéí ìåìáðàíûã áýõæ¿¿ëýõ çàìààð èõ

•

òàðõèíû ãàäðûí õºäºëãººíèé çîíû ýñèéí ìåìáðàíààð íàòðèéí èîíû íýâòðýëòèéã õîðèãëîí òàòàëòûí ãîëîìò èäýâõæèëòèéã áàãàñãàíà/, ªâäºëò íàìæààõ ¿éëäýëòýé /çàõûí ìýäðýë, ò¿¿íèé äîòîð ãóðàìñàí ìýäðýëèéí ºâäºëòèéã ñàéòàð íàìäààíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.7, Vd=1.2ë/êã, CL=àíõàíä 1.1ë/öàã, äàâòàíä 4.5ë/öàã, Ñ=5-12ìã/ë, t1/2=àíõàí õýðýãëýõýä 36öàã, äàâòàí õýðýãëýõýä 16öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 75%, ýëãýíä õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, 70% íü øýýñýýð, 30% íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ýïèëåïñèéí /åðºíõèé òîíóñò-÷è÷èãíýýò òàòàëò, õýñýã÷èëñýí íèéëìýë òàòàëò, õîëèìîã áà åðäèéí õýñýã÷èëñýí òàòàëò/ ýì÷èëãýýíä:

◊

•

⇒

Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñíû õ¿¿õäýä: ýõëýýä 200ìã-ààð õîíîãò 2 óäàà óóëãàíà, öààøèä õîíîãèéí òóíã äîëîî õîíîãò 200ìã-ààð íýìýãä¿¿ëæ, 6-8 öàãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. Õîíîãèéí äýýä òóí 12-15 íàñàíä 1ãð., 15-ààñ äýýø íàñàíä 1.2ãð., áîëíî. ◊ 6-12 íàñòàé õ¿¿õäýä: 100ìã-ààð ºäºðò 2 óäàà ºã÷ ýõëýýä, öààøèä äîëîî õîíîãò 100ìã-ààð òóíã íýìýãä¿¿ëíý. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 1ãð., áîëíî. Ãóðàìñàí ìýäðýëèéí ãàðàëòàé ºâäºëòèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, ýõëýýä 100ìã-ààð ºäºðò 2 óäàà óóëãàíà, öààøèä 12 öàã òóòàìä 100ìã-ààð òóíã íýìýãä¿¿ëýí, ºâäºëò íàìäòàë (7-10 õîíîã) óóëãàíà. Óäààí õóãàöààãààð ýì÷èëãýýíä õýðýãëýñíèé äàðàà òóíã ààæèì áàãàñãàõ àðãààð ýì÷èëãýýã çîãñîîíî.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • ßñíû ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäñàí, óã ýì áîëîí ãóðâàí öàãèðàãò àíòèäåïðåññàíòàä õàðøèëòàé, ÌÀÎ-èíãèáèòîðûã õýðýãëýýä 14 õîíîîã¿é áàéãàà ¿å, õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí ýõ, õîëèìîã òàòàëòòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãøèë, òàòàëò õ¿íäðýõ, òîëãîé ýðãýõ, àòàêñè, áººëæèñ öóòãàõ, îãèõ, áººëæèõ, àì õîîëîé õàòàõ, 82

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý õýâëèéãýýð ºâäºõ, ñóóëãàõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, ñòîìàòèò, ãëîññèò, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòàãäàë õ¿íäðýõ, ãèïåðòåíçè, ãèïîòåíçè, ç¿ðõíèé áàõ õ¿íäðýõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, àïëàñòèê àíåìè, àãðàíóëîöèòîç, òðîìáîöèòîïåíè, ãåïàòèò, ëåéêîïåíè, êîíúþíêòèâèò, õàðàà á¿¿äèéõ, äèïëîïè, íèñòàãì, õàðàà ººð÷ëºãäºõ, øýýñ õîðèãäîõ, èìïîòåíöè, àëüáóìèíóðè, ãëþêîçóðè, ñèéâýíä àçîòîò íýãäë¿¿ä èõñýõ, ýëýãíèé ôåðìåíòèéí èäýâõ ººð÷ëºãäºõ, ýðèòåì áà àðüñíû òóóðàëòóóä, ÑòåâåíñÆîíñîíû ñèíäðîì, õºëðºõ, õàëóóðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.1 ãð, 0.2 ãð-ààð øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Äèàçåïàì, DIAZEPAMUM /1.1., 1.3., 24.3-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä, Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3.K-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Òàòàëäàà /ýïèëåïñè, áóñàä íîöòîé òàòàëòóóä/ íàìäààõ çîðèëãîîð õýðýãëýâýë: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Ýõëýýä 5-10 ìã-èéã âåíèéí ñóäñààð áóþó áóë÷èíä òàðèàä, øààðäëàãàòàé áîë 10-15 ìèíóò òóòàìä äàâòàí õýðýãëýíý. Òóíãèéí äýýä õýìæýý 30 ìã þì. 2-4 öàãò äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ 5-ààñ äýýø íàñíû õ¿¿õäýä: 1 ìã-ààð âåíèéí ñóäñààð 2-5 ìèíóò òóòàìä äýýä òàë íü 10 ìã õ¿ðòýë òàðèõ áà øààðäëàãàòàé áîë 2-4 öàãò äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Ñàâëàëò: 5 ìã/ìë., 2 ìë òóíøèë.

♦ Ìàãíèéí ñóëüôàò, MAGNESII SULFAS ªºð íýðñ: Magnesium sulfuricum, Epsom salt, Sal amarum. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. 83

Óíàëò, òàòàëòûã ýì÷ëýõ ýì

¾ ¾

Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR.

¯éëäýë: • Òàéâøðóóëàõ /ãèïîìàãíåçèåìèéí ¿åä ºâ÷òºí òàéâàí áóñ, öî÷ðîìòãîé áîëîí óëìààð òàòàëò ¿¿ñäýã/,

• •

Òàòàëäàà íàìäààõ /àöåòèëõîëèíû ÿëãàðàëòûã áàãàñãàíà/, Àã÷èë òàâèóëàõ /ìýäðýë-áóë÷èíãèéí ñèíàïñûí àöåòèëõîëèíû

•

ÿëãàðàëòûã ñààòóóëíà/, Àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëàõ \ìèîòðîï ñïàçìîëèòèê ¿éëäëýýð ñóäàñ ºðãºñãºíº\,

• •

Ìàãíèéí àëäàãäëûã íºõºõ, Óóæ õýðýãëýâýë òóóëãàõ, öºñ õººõ ¿éëäýëòýé /õîäîîä

ãýäýñíèé çàìä äèññîöèàöëàãäàí, ìóó øèìýãääýã Mg++, SO4---ã ¿¿ñãýõ áà òýäãýýð íü ãýäýñíèé õºíäèéí îñìîñ äàðàëòûã èõýñãýí, øèíãýí áîäèñûí øèìýãäýëòèéã ñààòóóëæ, àãóóëàãäàõóóíû õýìæýýã èõýñãýí, ìåõàíîðåöåïòîðûã öî÷ðîîí òóóëãàíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.35, 30% íü ýñèéí äîòîðõè óóðàã áà ôîñôàòòàé õîëáîãääîã. ¯éëäýë 4-6 öàã ¿ðãýëæèëíý. Òàðüæ õýðýãëýõýä èõýíõ íü øýýñýýð, óóõàä ºòãºí áà øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ãèïåðòîíèéí êðèçèéí ¿åä /öóñ õàðâàëò ¿¿ñýýã¿é òîõèîëäîëä/: 25%- 10, 20 ìë-èéã ñóäñààð ààæèì òàðèíà. • Ýïèëåïñèéí òàòàëòûí ¿åä: 25%- 5, 10, 20 ìë-èéã áóë÷èíä òàðèíà. • Ýêëàìïñèéí òàòàëòûí ¿åä: Ýõëýýä 2-4ãð-ûã /25%-ûí 8-16ìë/ âåíèéí ñóäñààð 5-20 ìèíóòûí òóðø ààæèì òàðèíà. Öààøèä öàã òóòàìä 1ãð-ûí áàðèõ òóíãààð õýðýãëýíý /ýêëàìïñèéí ¿åä 5%ûí 250ìë ãëþêîçûí óóñìàëä 4ãð ñóëüôàò ìàãíèéí äàâñ áàéõààð òîîöîí áýëòãýí õýðýãëýíý/.

• • •

84

ªòãºí îãöîì õàòàõ ¿åä: 20-30 ãð-èéã õàãàñ àÿãà óñàíä íàéðóóëæ óóíà. Öºñ õººõ çîðèëãîîð: 25%-èéí óóñìàëûã õîîëíû õàëáàãààð ºäºðò 3 óäàà óóæ õýðýãëýíý. Ãèïîìàãíåçåìèèéí ýì÷èëãýýíä: 1ãð òóíãààð 6 öàãààð áóë÷èíä òàðèíà /õ¿íä õºíãºíººñ õàìààðóóëàí òóí, õóãàöààã

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ñîíãîíî, õºíãºí õýëáýðèéí ¿åä íèéò 4 óäàà õýðýãëýæ áîëîõ þì/.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ç¿ðõíèé õîðèã, ìèîêàðäûí ýìãýãòýé ºâ÷òºí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé áà ºíäºð íàñòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òàðüæ õýðýãëýõ ¿åä àìüñãàëûí áóë÷èí ñààæèí àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, òóí õýòýðâýë ìýäðýë õîðäîæ êîìà ¿¿ñýí áèå ñóëàð÷, øºðìºñíèé ã¿í ðåôëåêñ àëäàãäàõ, ñàà ¿¿ñýõ, òàòàõ, àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ, àðèòìè, ãèïîêàëüöèåìè, àðüñ óëàéõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 25%-5 ìë, 10 ìë, 20 ìë-ýýð òóíøèëä, • Íóíòàãààð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Ôåíîáàðáèòàë, PHENOBARBITALUM ªºð íýðñ: Luminalum, Phenobarbitone, Phenobarbital sodium. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî .. ¾ K-1,K-2,Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6 ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: • Òàéâøðóóëàõ /òàëàìóñààñ èõ òàðõèíû ãàäàð ðóó ñýðýë äàìæèõ ÿâäëûã ñààòóóëíà/, • Íîéðñóóëàõ /òîðëîã áàéãóóëàìæèéí ºãñºõ èäýâõæ¿¿ëýõ íºëººã ñààòóóëíà/, • Òàòàëäàà íàìäààõ ¿éëäýëòýé /ÃÀÌÊ-èäýâõèò íåéðîíû ÒÌÑèéã ñààòóóëàõ íºëººã èäýâõæ¿¿ëýí ýïèëåïñèéí ãîëîìòûí íåéðîíû ñýðýìòãèé ÷àíàðûã áàãàñãàíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=7.2, F=0.8, Vd=0.7ë/êã, CL=0.3ë/öàã, Ñ=10-25ìêã/ìë, t1/2=100öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 50%, 85


ýëãýíä õóâèð÷ áººðººð ÿëãàðíà, ýëýãíèé èñýëä¿¿ëýõ ýð÷èìèéã èäýâõæ¿¿ëýõ íºëººòýé, áèåä õóðèìòëàãäàõ õàíäëàãàòàé. Óóõàä ¿éëäýë 20-60 ìèíóòàíä ýõýëæ, 10-12 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Íîéðñóóëàõ çîðèëãîîð: 0.1-0.2ãð-ûã óíòàõûí ºìíº óóíà. • Ýïèëåïñèéí åðäèéí ýì÷èëãýýíä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ºäºðò 60-200 ìã-ûã õóâààæ áóþó óíòàõûí ºìíº íýã óäàà óóæ õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: õîíîãò 3-6 ìã/êã-ûã 2 õóâààí /12öàãààð/ óóíà. Öýýðëýë: Ýëýã, áººðíèé íîöòîé ýìãýãòýé, ïîðôèðè ºâ÷òýé, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäñàí ºâ÷òºí, æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãëîõ, ëåòàðãè, ¿ã¿éëýõ, áðàäèêàðäè, ãèïîòåíçè, îãèõ, áººëæèõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, Ñòåâåíñ-Æîíñîíû ñèíäðîì, ñóäàñëàã õàâàí ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëîõ áà ìºí îëîí äàâòàí õýðýãëýâýë äàñàë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.005 ãð, 0.05 ãð., 0.015-0.1 ãð-ûí øàõìàë, • Íóíòàãààð ñàâëàãäàíà.

♦ Âîëüïðîàò íàòðè, SODIUM VALPROATE ªºð íýðñ: • Valproic acid: Acidum valproicum, Depakene, Myproic acid, • Valproate sodium: Depakene, Epilim, • Divalproex sodium: Depakote, Depakote Sprinkle, Epival, Valcote, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-4,Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: Âàëïðîàò íü ýïèëåïñèéí ìåõàíèçìààð ¿éë÷èëäýã. ¯¿íä:

86

ýñðýã

õàâñàðñàí


• •

Òàðõèíû ýäýä ÃÀÌÊ-èéí àãóóëàìæèéã èõýñãýíý. ÃÀÌÊ-òðàíñàìèíàçà ôåðìåíòèéã ñààòóóëàõ çàìààð ÃÀÌÊ-èéí õóâèðëûã áàãàñãàæ, òàðõèíû ýäýä ÃÀÌÊ-èéí àãóóëàìæèéã èõýñãýõèéí çýðýãöýý ìºí ãëóòàìàòäåêàðáîêñèëàçà ôåðìåíòèéã èäýâõæ¿¿ëýí, ÃÀÌÊ-èéí ¿¿ñýëòèéã èõýñãýõ íºëººòýé. Ìýäðýëèéí íåéðîíû ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí õàìààðàëò íàòðèéí èîíû ñóâãèéã õîðèãëîõ çàìààð ýïèëåïñèéí ãîëîìòûí èäýâõæèëèéã äàðàíãóéëíà. Ìýäðýëèéí ýñèéí "Ò-òèï"-èéí êàëüöèéí ñóâãèéã ñóëàâòàð õîðèãëîõ ¿éëäýëòýé.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä âàëüïðîéíû õ¿÷èë õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, F=100%, âàëüïðîàò íàòðè íü õîäîîäîíä ò¿ðãýí õóâèð÷, âàëüïðîéíû õ¿÷ëèéã ¿¿ñãýýä øèìýãäýíý, Divalproex sodium íü íàðèéí ãýäýñíèé ýõíèé õýñýãò õ¿ð÷ õóâèðàí, âàëüïðîéíû õ¿÷ëèéã ¿¿ñãýýä øèìýãääýã. Âàëüïðîàò íàòðè áà âàëüïðîéíû õ¿÷ëèéã óóñíààñ õîéø 1-4 öàãèéí äàðàà, õàðèí Divalproex sodiumèéã óóñíû äàðàà 3-5 öàã áîëîîä, öóñíû ïëàçì äàõü òóí íü õàìãèéí ºíäºð ò¿âøèíä õ¿ðäýã. Öóñíû ïëàçì äàõü ýì÷èëãýýíèé òóí íü õóâü õ¿ì¿¿ñò õàðèëöàí àäèëã¿é áàéõ áºãººä äóíäæààð 50-100ìêã\ìë áàéäàã. Öóñ òàðõèíû áîëîí ýõñèéí õîðèãîîð íýâòýð÷ ÷àäàõ áà ø¿ëñ, õºõíèé ñ¿¿íä íýâòýðäýã. Âàëüïðîéíû õ¿÷ëèéí óóðàãòàé õîëáîãäîëò 90%, ýëãýíä èñýëäýí õóâèð÷, ãëþêóðîíæîîä 10 ãàðóé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýí, áººðººð ãàäàãøèëäàã. T1/2=6-16öàã. Õýðýãëýõ çààëò: • Á¿õ õýëáýðèéí ýïèëåïñè • Ñýòãýë õºäëºëèéí õî¸ð òóéëò (bipolar disorder) ººð÷ëºëò Õýðýãëýõ àðãà: • Ýïèëåïñèéí ýì÷èëãýýíä: Óóõààð: Ýõëýýä 600ìã-èéí õîíîãèéí òóíã õóâààæ óóíà. Õîîëíû äàðàà õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Õîíîãèéí äýýä òóí áîëîõ 2.5ãð õ¿ðòýë 3 õîíîã òóòàìä õîíîãèéí òóíã 200ìãààð èõýñãýí õýðýãëýíý. Õîíîãèéí äóíäàæ òóí íü 1-2ãð /20-30ìã/êã/ áîëíî. 20êã õ¿ðòýë æèíòýé õ¿¿õäýä ýõëýýä õîíîãò 20ìã/êã-èéí òóíã õóâààæ õýðýãëýíý. Öààøèä õîíîãèéí òóíã 40ìã/êã õ¿ðòýë ààæèì èõýñãýæ áîëíî. 87


20êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä ýõëýýä õîíîãò 400ìã-ààð, öààøèä õîíîãò 20-30ìã/êã õ¿ðòýë òóíã èõýñãýæ áîëíî. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 35ìã/êã áîëíî. • Ñýòãýë õºäëºëèéí õî¸ð òóéëò (bipolar disorder) ººð÷ëºëòèéí ñýòãýë õººðºí áàÿñàõ (acute mania phase) õºäëºëèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä Divalproex sodium-ûã 250ìã òóíãààð ºäºðò 3 óäàà õîîëíîîñ 30 ìèíóòûí äàðàà óóëãàæ ýõëýýä, öóñíû ïëàçìûí òóíã 50-100ìêã\ìë áàéõààð òóíã çîõèöóóëàí, óóëãàæ õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õîäîîä öî÷ðîõ, îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû øèíãýö ìóóäàõ, àòàêñè áà òðåìîð, ãèïåðàììîíèåìè, æèí áàãàñàõ, õîîëíû äóðøèë èõñýõ, ¿ñ óíàõ, õàâàãíàõ, òðîìáîöèòîïåíè, öóñíû á¿ëýãíýëò ìóóäàõ, õîðò ãåïàòèò, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà ìóóäàõ, ýëýãíèé ôåðìåíò ºíäºðñºõ, àìåííîðåé, àðüñíû òóóðàëò, ïàíêðåàòèò, ëåéêîïåíè, óëààí ýñèéí ãèïîïëàçè, ãèíåêîìàñòè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Áîëãîîìæëîë: Õ¿íäðýë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é ºðòºìæòýé ºâ÷òºíä 6 ñàðûí òóðø ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààã õÿíàæ áàéõ /õ¿¿õýä, ýëýãíèé ýìãýãòýé ã.ì./, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, ñèñòåìèéí óëààí ÷îíî ÿð, ïîðôèðèòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Ýëýãíèé ¿ðýâñëèéí èäýâõæèë, ýëýãíèé ýìãýãèéí óäàìøëûí ºã¿¿ëýìæòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ñàâëàëò: • Valproic acid: 200ìã, 500ìã-èéí øàõìàë, 250ìã-èéí êàïñóëä, • Valproate sodium: 250ìã-èéí êàïñóë, 200ìã/5ìë-èéí òóíòàé 100ìë óóõàä çîðèóëñàí óóñìàë, • Divalproex sodium: 125ìã, 250ìã, 500ìã-èéí øàõìàë, 125ìã-èéí êàïñóëä òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

6. ÕÀËÄÂÀÐÛÍ ÝÑÐÝÃ ÁÝËÄÌÝË

88

Óíàëò òàòàëòûã ýì÷ëýõ ýì

6.1. Øèìýã÷ õîðõîéí ýñðýã áýëäìýë ♦ Ëåâàìèçîë, LEVAMISOLUM ªºð íýðñ: Decaris, Tenisol, Ascaridil, Ergamisol, Levotetramisol. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5.K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Äàðõëàëûí òîãòîëöîîã äýìæèõ /ìàêðîôàã, Ò-ëèìôîöèòûã èäýâõæ¿¿ëýõ çàìààð ýñèéí äàðõëààã õýâèéí áîëãîíî/. • Øèìýã÷ õîðõîéí ýñðýã ¿éëäýëòýé /øèìýã÷ õîðõîéí áóë÷èíã ñààæóóëàõûí çýðýãöýý ôóìàðàò-ðåäóêòàçà ôåðìåíòèéã äàðàíãóéëàí áîäèñûí ñîëèëöîîã íü àëäàãäóóëäàã/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=8.0, Vd=1.4ë/êã, CL=18.6ë/öàã, t1/2=4.3öàã, ýëãýíä õóâèð÷, äèéëýíõ íü øýýñýýð, áàãàõàí õýñýã íü ºòãºíººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Àñêàðèäîç, íåêàòîðîç, ñòðîíãèëîèäîç, àíêèëîñòîìèäîç, • Äàðõëàë õîìñäîëûí øèíæ á¿õèé ýìãýã /äàðõëàë õîìñäîë, ðåâìàòîèä àðòðèò, çàðèì àðõàã áà äàõèëòàò õàëäâàð ã.ì./. Õýðýãëýõ àðãà: • Àñêàðèäîçûí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 120-150ìã-ààð, õ¿¿õäýä 3.5ìã/êã-ààð íýã óäàà óóëãàíà. Õîîë çîõèöóóëàëò áà òóóëãà øààðäàãäàõã¿é. ¯ð ä¿í 90-100%. • Äàðõëàë òýòãýõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõíèé äîëîî õîíîãò ºäºðò 40-50ìã-ààð, õî¸ð äàõü äîëîî õîíîãò ºäºðò 80-100ìã-ààð, öààøèä 120-150ìã-ààð ºäºð á¿ð áóþó ºíæººä íýã óäàà íýëýýä óäààí õóãàöààãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. 2-3 äîëîî õîíîãèéí äàðàà ¿ð ä¿í àæèãëàãäàæ ýõýëíý. Öýýðëýë: Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ¿å, ëåéêîïåíèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, ïàðåñòåçè, íîéð ººð÷ëºãäºõ, ìýäðýë öî÷ðîë, ÿäðàõ, îãèõ, áººëæèõ,

Ìèãðåíü ýì÷ëýõ ýì

ñóóëãàõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, ºòãºí õàòàõ, ãýäýñ ä¿¿ðýõ, ñòîìàòèò, àìò ¿íýðèéí ìýäðýìæ ººð÷ëºãäºõ, õàðøèë, õàëóóðàõ, ëåéêîïåíè, àãðàíóëîöèòîç, òðîìáîöèòîïåíè, äåðìàòèò, ýêñôîëÿòèâ äåðìàòèò, àðüñíû òóóðàëò, çàãàòíàà, àëîïåöè, àðòðàëüãè, ìèàëüãè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.05 ãð, 0.15 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Ìåáåíäàçîë, MEBENDAZOLUM ªºð íýðñ: Vermox, Vertex, Vormin, Nemasole, Telmin, Vermirax. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðò: Ñ. ¯éëäýë: Øèìýã÷ õîðõîéã ¿õ¿¿ëýõ íºëººòýé /ãëþêîç áîëîí áóñàä òýæýýëèéí áîäèñ õîðõîéí áèåä øèíãýõ ÿâäëûã ñààòóóëàí ¿õ¿¿ëíý/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Çºâõºí 5-10% íü øèìýãäýíý, 2-10% íü øýýñòýé, ¿ëäñýí õýñýã íü ºòãºíººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Ýíòåðîáèîç, àñêàðèäîç, òðèõîöåôàëîç, àíêèëîñòîìèäîç Õýðýãëýõ àðãà: ◊ Õÿëãàñàí õîðõîéäîëòûí /ýíòåðèáèîç/ ýì÷èëãýýíä: íàñàíä õ¿ðýã÷äýä áà 2-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 100 ìã-ààð ãàíö óäàà ë óóëãàíà. Õýðýâ ýì÷èëãýý ¿ð ä¿íã¿é áàéâàë 3 äîëîî õîíîãèéí äàðàà äàâòàí óóëãàíà. ◊ Õ¿æ õîðõîéäîëòûí /àñêàðèäîç/ ýì÷èëãýýíä: íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 2-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 100 ìã-ààð õîíîãò 2 óäàà, íèéò 3 õîíîã óóëãàíà. Õýðýâ ýì÷èëãýý ¿ð ä¿íã¿é áîëñîí áîë 3 äîëîî õîíîãèéí äàðàà ýì÷èëãýýã äàâòàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Ýìýíä õýò ìýäðýã õ¿íä õýðýãëýõã¿é. Æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Õºõ¿¿ë ¿åä õîðã¿é ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é.

90

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ãàæ íºëºº: Õààÿà õýâëèéãýýð ýìçýãëýæ ºâäºõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàð÷ õàðøëûí óðâàë èëðýõ, ã¿éëãýõ çýðýã ãàæ íºëºº ¿¿ñãýäýã. Ñàâëàëò: 0.1 ãð-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Íèêëîçàìèä, NICLOSAMIDUM ªºð íýðñ: Phenasalum, Yomesan, Teniarene. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â.

Atenase,

Jometan,

¯éëäýë: Òóóçàí õîðõîéí ìýäðýë áóë÷èíã ñààæóóëàõûí çýðýãöýý ò¿¿íèé ýñèéí ìèòîõîíäðûí ôîñôîðæèëòûã äàðàíãóéëàí ¿õ¿¿ëäýã. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ìóó øèìýãäýíý, áàãà õóâèð÷, ºòãºíººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Taenia saginata, Diphyllobothrium latum, Hymenolepis nana çýðýã òóóçàí õîðõîéãîîð ºâ÷èëñºí ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Òóóçàí õîðõîéäîëòûí ýì÷èëãýýíä: 2 õ¿ðòýë íàñòàé õ¿¿õäýä 0.5ãð, 2-5 íàñòàéä 1ãð, 5-12 íàñòàéä 1.5ãð, 12-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õýä áà íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 2-3ãð-ààð íýã óäàà ºãëºº ºëºí ¿åä áóþó õºíãºí õîîë èäñýíèé äàðàà óóëãàíà. Ýì õýðýãëýñíèé äàðàà 2 öàã áîëîîä äàâñàí òóóëãà õýðýãëýíý. Óðüä ºäºð íü áîëîí ýì÷èëãýýíèé ºäºð àìàðõàí øèíãýõ, ººõ òîñã¿é, øèíãýí áà õàãàñ øèíãýí õîîë ºãíº. Öýýðëýë: Ýìýíä õýò ìýäðýã õ¿í, æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. Õºõ¿¿ë ¿åä ñºðºã íºëººòýé ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãëîõ, òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, õýë, àìíû õºíäèéí ñàëñò öî÷ðîõ, ýâã¿é àìò àìòàãäàõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàð÷ çàãàòíàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 150 ìã, 500ìã, 600 ìã, øàõìàë ìºí íóíòàãààð ñàâëàãäàíà. 91


6.2. Íÿíãèéí ýñðýã áýëäìýë 6.2.1. Áåòàëàêòàìûí àíòèáèîòèêóóä ♦

Áåíçèëïåíèöèëëèí, BENZYLPENICILLINUM

ªºð íýðñ: • Benzylpenicillinum natrium: Benzylpenicillin sodium, Penicillin G sodium, Benzylpenicillinum natricum, Crystapen, • Benzylpenicillinum kalium: Benzylpenicillin potassium, Benzylpenicillinum kalicum, Penicillin G potassium, Megacillin, Pfizerpen. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý,æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: • Ìèêðîáûí ýñèéí õàíûí ïåïòèäîãëèêàíû íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëàí, áàêòåðöèä íºëºº ¿ç¿¿ëíý. • Êîêêóóä, àãààðã¿éòýí ìèêðîá, áîîì áà ñàõóóãèéí ñàâõàíöàð, ñïèðîõåò, àêòèíîìèöåòýä íºëººëíº. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=2.8, Vd=0.4ë/êã, CL=30ë/öàã, t1/2=0.7öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 65%, 16-30% íü õóâèð÷ èäýâõã¿éæíý, ¿ëäñýí õýñýã íü èäýâõòýé õýëáýðýýðýý øýýñòýé õàìò áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýñíèé äàðàà óóøèã, ýëýã, áººð, ìèîìåòðò ò¿ðãýí ñàéí õ¿ðäýã; ÿñíû ýä, ¿íõýëöýã õàëüñ, ¿å, öýýæ, õýâëèéí ãÿëòàíãèéí õºíäèéä ìóóõàí íýâòýðíý; åðäèéí ¿åä öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã ìóóõàí íýâòýðíý, õàðèí ºíäºð òóíãààð õýðýãëýõ áóþó ìåíèíãèòèéí ¿åä ñàéí íýâòýðíý; ýõñèéí õîðèãèéã ñàéí íýâòðýõ áîëîâ÷ óðàãò õàðüöàíãóé ñºðºã íºëºº áàãàòàé. Öºñ, øýýñýíä ºíäºð êîíöåíòðàöèòàé áàéäàã. Ýì÷èëãýýíèé êîíöåíòðàöè öóñàíä 3-4 öàã õàäãàëàãäàíà. Õýðýãëýõ çààëò: ïåíèöèëëèíä ìýäðýã íÿíãààð ¿¿ññýí óóøãèíû ¿ðýâñýë, ¿æèë, àíãèíà, ñêàðëàòèíà, ìåíèíãèò, ¸ëîì, õèéò ¿õæèë, òýìá¿¿, çàã õ¿éòýí, áîîì, îñòåîìèåëèò, øýýñ áýëãèéí áîëîí öºñíèé çàìûí õàëäâàð, àðüñ çººëºí ýäèéí õàëäâàð çýðýã ºâ÷í¿¿äèéí ¿åä õýðýãëýíý.

92

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Õýðýãëýõ àðãà: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Õàëäâàðûí õ¿íä õºíãºíººñ øàëòãààëàí, ïåíèöèëëèíèé íàòðè, êàëèéí äàâñûã õîíîãò 1.2ñàÿààñ-24ñàÿ ÅÄ-ýýð 4-6 öàãèéí çàéòàé /êàëèéí äàâñûã 4 öàãààð/ áóë÷èíä /íàòðèéí äàâñûã ñóäñààð òàðüæ áîëíî/ òàðüæ õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: õîíîãò 25000-300000 ÅÄ/êã-ààð òîîöîí çîðèóëàëòûí íýðìýë óñààð íàéðóóëæ, 4-6 öàãààð /êàëèéí äàâñûã 4 öàãààð/ áóë÷èíä /íàòðèéí äàâñûã ñóäñààð òàðüæ áîëíî/ òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ïåíèöèëëèíä õàðøèë èëýð÷ áàéñàí õ¿íä õýðýãëýæ áîëîõã¿é. • Æèðýìñýí ýõ áîëîí öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí àíòèáèîòèêò õàðøèëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàðäàã òóë ýõ ïåíèöèëëèí õýðýãëýæ áàéãàà ¿åä íÿðàé óã ýìýíä ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëîõûã àíõààðàõ øààðäëàãàòàé. Ãàæ íºëºº: Êðàïàâíèöà, Êâèíêèéí õàâàí, àíàôèëàêñèéí øîê, äåðìàòèò, õàëóóðàëò, öóñ çàäðàëò àíåìè, íåâðîïàòè, òàòàëò çýðýã ãàæ íºëºº ºã÷ áîëîõîîñ ãàäíà êàëèéí äàâñûã ºíäºð òóíãààð õýðýãëýõýä êàëèéí õîðäëîãûí øèíæ /ãèïåððåôëåêñè, òàòàëò, êîìà/, òàðüñàí õýñýãò ºâäºõ áîëîí ¿å ìº÷ººð ºâäºõ ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 250000, 500000, 1000000 ÅÄ-ýýð ôëàêîí. ⇒

Áåíçèëïåíèöèëëèíû íàòðèéí, êàëèéí, íîâîêàéíû äàâñóóä íü: • ¯éëäýë, õýðýãëýõ çààëò, öýýðëýë, ãàæ íºëººíèé õóâüä õîîðîíäîî ÿëãààã¿é, • Íàòðèéí äàâñûã íü øààðäëàãàòàé ¿åä õóðààãóóð ñóäñààð áà íóãàñíû õºíäèéä òàðüæ õýðýãëýæ áîëíî. Õàðèí êàëèéí áà íîâîêàéíû äàâñûã äýýðõ àðãààð õýðýãëýõã¿é. • Íîâîêàéíû äàâñ óäààí ¿éëäýëòýé òóë òóí õîîðîíäûí çàé õîëòîé õýðýãëýíý /Ïðîêàéí áåíçèëïåíèöèëëèíûã ¿ç/.

♦

Ôåíîêñèìåòèëïåíèöèëëèí, PHENOXYMETHYLPENICILLINUM

93


ªºð íýðñ: Penicillin-Fau, Penicillin V, Vegacillin, Faucilline, Oratren. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/ Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=2.73, Vd=0.5ë/êã, F=0.6-0.75, t1/2=0.5öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 80%, õîäîîäíû õ¿÷èëä òýñâýðòýé òóë óóæ õýðýãëýäýã. 35-70% íü ýëãýíä õóâèð÷ èäýâõã¿éæíý, äèéëýíõ íü áººðººð ÿëãàðíà /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/. Õýðýãëýõ çààëò: Ïíåâìîíè, áðîíõèò, àíãèíà, ñêàðëàòèíà, ¸ëîì, çàã õ¿éòýí, çººëºí ýäèéí õàëäâàðóóä ã.ì. ïåíèöèëëèíä ìýäðýã íÿíãèéí õàëäâàðûí ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 250-500 ìã-ààð /400000-800000ÅÄ/ 6 öàãèéí çàéòàé óóëãàæ õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: Õîíîãò 15-50 ìã/êã-ààð /25000-90000ÅÄ/êã/ 6-8 öàãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Õîäîîä ãýäýñíèé øèìýãäýëò àëäàãäñàí ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýõã¿é /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/. Ãàæ íºëºº: Àìíû õºíäèé áîëîí õîäîîä ãýäýñíèé ñàëñòûí öî÷ðîë, àþóëõàé îð÷èì ýìçýãëýõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, õàðøëûí óðâàë (àðüñààð çàãàòíààò òóóðàëò ãàðàõ, õàëóóð÷ ÷è÷ðýõ, õàâàãíàõ, àíàôèëàêñè ã.ì.), ýîçèíîôèëè, öóñ çàäðàëò àíåìè, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/. Ñàâëàëò: 250000 ÅÄ, 500000 ÅÄ-ýýð øàõìàë. ♦

Ïðîêàéí áåíçèëïåíèöèëëèí, PROCAINI BENZYLPENICILLINUM

ªºð íýðñ: Benzylpenicillinum novocainum, Novocillinum, Procillin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4.K-5,K-6 94

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ¾

Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â.

¯éëäýë: /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=2.8, Vd=0.4ë/êã, CL=30ë/öàã, t1/2=0.7öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 65%, 16-30% íü õóâèð÷ èäýâõã¿éæíý, ¿ëäñýí õýñýã íü èäýâõòýé õýëáýðýýðýý øýýñòýé õàìò áººðººð ãàäàãøèëíà, ¿éëäýë 1-2 õîíîã ¿ðãýëæèëíý /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/. Õýðýãëýõ çààëò áà òóí: • Ñèñòåìèéí õàëäâàðóóäàä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 600000-1200000 ÅÄ-ýýð õîíîãò 1 óäàà áóë÷èíä òàðèíà. ◊ Íýã ñàðààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 25000-50000 ÅÄ/êãààð ºäºðò íýã óäàà áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. • Õ¿íäðýëã¿é çàã õ¿éòýíä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: Ýõëýýä 1 ãð ïðîáåíåöèä õýðýãëýýä, 30 ìèíóòûí äàðàà 4.8 ñàÿ ïðîêàéí ïåíèöèëëèíèéã 2 ºãçºãíèé áóë÷èíä õóâààæ òàðèíà. • Ïíåâìîêîêêîîð ¿¿ñãýãäñýí óóøãèíû ¿ðýâñëèéí ýì÷èëãýýíä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 600000-1200000 ÅÄ-ýýð õîíîãò íýã óäàà 7-10 ºäºð áóë÷èíä òàðèíà. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/ Ñàâëàëò: • 1ãð/1 ñàÿ ÅÄ/, 3ãð/3 ñàÿ ÅÄ/, ôëàêîí, • 300000ÅÄ, 600000 ÅÄ, 1200000 ÅÄ-ýýð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà. ♦ Áåíçàòèí áåíçèëïåíèöèëëèí, BENZATHINI BENZYLPENICILLINUM ªºð íýðñ: Bicillinum-1, Benzacillin, Extencillin, Bicillin L-A, Permapen Êàòåãîð÷èëàë: 95


¾ ¾ ¾

Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, æîðîîð îëãîíî. Ê-2,Ê-3,Ê-4.K-5,K-6 Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â.

¯éëäýë: /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóðàãòàé õîëáîãäîëò 45-68%, 16-30% íü õóâèð÷ èäýâõã¿éæèíý, ¿ëäñýí õýñýã íü èäýâõòýé õýëáýðýýðýý øýýñòýé õàìò áººðººð ãàäàãøèëíà, ¿éëäýë 1-4 äîëîî õîíîã õàäãàëàãäàíà. • Õýðýãëýõ çààëò: Ðåâìàòèçì, Ñòðåïòîêîêê ãðóïï-À -ààð ¿¿ñãýãäñýí àìüñãàëûí äýýä çàìûí õàëäâàð, Òýìá¿¿ /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/.

Õýðýãëýõ àðãà: Çºâõºí áóë÷èíä ë òàðüæ õýðýãëýíý. • Ðåâìàòèçìûí õóðöäàëààñ ñýðãèéëýõýä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä àäèë 1.2 ñàÿ ÅÄ-ýýð ñàðä íýã óäàà áóë÷èíä, ýñâýë 600000 ÅÄ-ýýð ñàðä 2 óäàà áóë÷èíä òàðüæ áîëíî. • Ñòðåïòîêîêê ãðóïï-À -ààð ¿¿ñãýãäñýí àìüñãàëûí äýýä çàìûí õàëäâàðûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 1.2 ñàÿ ÅÄ-ýýð áóë÷èíä íýã óäàà òàðèíà. ◊ 27 êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä: 900000 ÅÄ-ýýð íýã óäàà áóë÷èíä òàðèíà. ◊ 27 êã-ààñ äîîø æèíòýé õ¿¿õäýä: 300000-600000 ÅÄýýð íýã óäàà áóë÷èíä òàðèíà. • Õàëäâàð àâñíààñ õîéø íýã æèëèéí äîòîðõ òýìá¿¿ä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 2.4 ñàÿ ÅÄ-ýýð íýã óäàà áóë÷èíä òàðèíà. • Õàëäâàð àâñíààñ õîéø íýã æèëýýñ èë¿¿ áîëñîí òýìá¿¿ä: 2.4 ñàÿ ÅÄ-ýýð 7 õîíîãò íýã óäàà, íèéò 3 óäàà áóë÷èíä òàðèíà. • Òºðºëõèéí òýìá¿¿ä: 2-îîñ äîîø íàñòàé õ¿¿õäýä 50000 ÅÄ/êã-ààð áóë÷èíä íýã óäàà òàðèíà. Öýýðëýë: Ïåíèöèëëèíèé á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé ¿åä õýðýãëýõã¿é. Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí áîëîí æèîýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/. Ãàæ íºëºº: Òàðüñàí õýñýãò õºíä¿¿ðëýíý /Áåíçèëïåíèöèëëèíèéã ¿ç/.

96

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ñàâëàëò: 300000 ÅÄ, 600000 ÅÄ, 1200000 ÅÄ, 2400000 ÅÄýýð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà.

♦ Àìîêñèöèëëèí, AMOXICILLINUM ªºð íýðñ: • Amoxicillin trihydrate: Amoxil, Cilamox, Polymox, Wymox, Trimox, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Àìîêñèöèëëèí íü ïåíèöèëëèíèé á¿ëãèéí õàãàñ íèéëýã àíòèáèîòèê áºãººä áàêòåðèéí ýñèéí õàíûí äîòîð áàéðëàõ ïåíèöèëëèí õîëáîã÷ ºâºðìºö óóðàãòàé õîëáîãäîí, áàêòåðèéí ýñèéí õàíûí íèéëýãæëèéã III ¿å áîëîí ýöñèéí øàòàíä íü äàðàíãóéëæ, áàêòåðöèä ¿éëäýë ¿ç¿¿ëíý. • ªðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé. Îëîí òîîíû Ãðàì+, áà Ãðàììèêðîá /ñòàôèëîêîêê, ñòðåïòîêîêê, ïíåâìîêîêê, ýíòåðîêîêê, õºõ¿¿ë õàíèàäíû áà ãýäýñíèé ñàâõàíöàð, ïðîòåé, øèãåëëà, ñàëüìîíåëëûí ¿¿ñãýã÷èä ã.ì./-ä íºëººëíº.

• Àìîêñèöèëëèíû òðèãèäðàò íü ïåíèöèëëèíàçàä òýñâýðã¿é. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=2.4.,7.4.,9.6, Vd=0.4ë/êã, F=0.93, CL=15ë/öàã, t1/2=1.7öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 18%, ýëýã, óóøèã, áóë÷èí, öºñíèé óóò, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéä ñàéí õ¿ðíý. Ìºí ¿å, öýýæ, õýâëèéí ãÿëòàíãèéí õºíäèéä áîëîí ýõñèéí õîðèãîîð ñàéí íýâòýðíý.¯éëäýë 6-8 öàã ¿ðãýëæèëíý. Çàðèìäàã õóâèðàëòàíä îðæ, áººðººð ÿëãàðíà. Ìºí õºõíèé ñ¿¿ãýýð íèëýýä õýìæýýòýé ÿëãàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà òóí: • Ãðàì + áà Ãðàì - ìèêðîáîîð ¿¿ñãýäñýí ñèñòåìèéí õàëäâàðóóä, øýýñ ÿëãàðóóëàõ çàìûí õóðö áà àðõàã õàëäâàðóóäûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 20 êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä: 250-500ã-ààð 8 öàãààð óóëãàíà. ◊ 20 êã-ààñ äîîø æèíòýé õ¿¿õäýä: õîíîãò 20 ìã/êã-ûã 8 öàãààð /3 õóâààæ/ óóõ áà íîöòîé õ¿íä õàëäâàðûí 97


¿åä õîíîãò 40 ìã/êã-ûã ìºí 8 öàãààð óóõ áóþó 500-1000 ìã/ì2 òóíãààð 8 öàãààð óóëãàíà. • Õ¿íäðýëã¿é çàã õ¿éòýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 45 êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä: 3 ãð-ûã 1 ãð. Ïðîáåíåöèäûí õàìò*** íýã óäàà óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ïåíèöèëëèíèé á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, àðüñíû òóóðàëò, àíàôèëàêñè, öóñ áàãàäàëò, òðîìáîöèòîïåíè, ëåéêîïåíè, ýîçèíîôèëè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 250 ìã., 500 ìã-ûí êàïñóë áà øàõìàë. ♦

Àìîêñèöèëëèí+Êëàâóëàíû õ¿÷èë, AMOXICILLIN+CLAVULANIC ACID

ªºð íýðñ: • Amoxicillin/clavulanate potassium: Augmentin, Clavulin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5.,K-6 ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: • Àìîêñèöèëëèí áàêòåðèéí ýñèéí õàíûí íèéëýãæëèéã ðåïëèêàöèéí ¿åä íü äàðàíãóéëàõ áàêòåðöèä ¿éëäýëòýé. • Êëàâóëàíû õ¿÷èë íü àìîêñèöèëëèíûã çàäëàã÷ áåòòàëàêòàìàçà ôåðìåíòèéã èäýâõã¿éæ¿¿ëýõ çàìààð àìîêñèöèëëèíèé íÿíãèéí ýñðýã ¿éëäëèéã èäýâõæ¿¿ëäýã. Êëàâóëàíû õ¿÷èë íü ôåðìåíòèéí èäýâõòýé õýñýãòýé õîëáîãäîõ çàìààð Richmond II,III,IV,V,VI òèïèéí áîëîí Õðîìîñîìûí I òèïèéí áåòòà-ëàêòàìàçà-èéí èäýâõèéã õîðèãëîí, ïåíèöèëëèíä òýñâýðòýé íÿíä íºëººëíº, õàðèí ìåòèöèëëèíä òýñâýðòýé ñòàôèëîêîêê-ä íºëººëºõã¿é. ***

Ïðîáåíåöèä íü ïåíèöèëëèíû áººðººð ÿëãàðàëòûã ñààòóóëæ, ¿éëäëèéí õóãàöààã íü óðòàñãàõ íºëººòýé áîäèñ þì.

98


ªðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé. Ïåíèöèëëèíàçà ÿëãàðóóëàã÷ Ãðàì+ íÿíãóóä, Neisseria gonorrhoeae, N.meningitidis, haemophilus influenzae, Ecserichia coli, Proteus mirabilis, Citrobacter diversus, Klebsiella pneumoniae, P.vulgaris, Salmonella, Shigella-ä íºëººëíº. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä óã õî¸ð áîäèñ õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýæ, ïëåâðèéí øèíãýí, óóøãè, õýâëèéí ãÿëòàíãèéí øèíãýíä ñàéòàð òàðõàõ áà øýýñýíä ºíäºð êîíöåíòðàöèòàé àãóóëàãääàã. Êëàâóëàíû õ¿÷ëèéí óóðàãòàé õîëáîãäîëò 22-30%, t1/2=1-1,5öàã. ¯éëäýë 6-8 öàã ¿ðãýëæèëíý. Êëàâóëàíû õ¿÷èë ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèð÷, áººðººð ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöèàð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò áà òóí: • Ò¿¿íä ìýäðýã íÿíãààð ¿¿ñãýãäñýí ñèñòåìèéí õàëäâàðóóä, àìüñãàëûí äîîä çàìûí õàëäâàð, îòèò, ñèíóñèò, àðüñ çººëºí ýäèéí õàëäâàð, øýýñ ÿëãàðóóëàõ çàìûí õóðö áà àðõàã õàëäâàðóóäûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: àìîêñèöèëëèíû òóíãààð 250-500ãààð 8 öàãààð óóëãàíà. ◊ Õ¿¿õäýä: õîíîãò 20 ìã/êã-ûã 8 öàãààð /3 õóâààæ/ óóëãàõ áà íîöòîé õ¿íä õàëäâàðûí ¿åä õîíîãò 40 ìã/êã-ûã ìºí 8 öàãààð óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ïåíèöèëëèíèé á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé, ýëýã, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë, êîëèò, áðîíõèéí áàãòðàà, âèðóñûí õàëäâàð, ýêçåìà-òàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, òîëãîé ýðãýõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, ñóóëãàõ, ýëýãíèé ôåðìåíò ºíäºðñºõ, àðüñíû òóóðàëò, àíàôèëàêñè, öóñ áàãàäàëò, òðîìáîöèòîïåíè, ëåéêîïåíè, ýîçèíîôèëè, ãàñòðèò, ïñåâäîìåìáðàíîç êîëèò, èíòåðñòèöèàë íåôðèò, íåôðîòèê ñèíäðîì, ðåíàë-òóáóëÿð íåêðîç, Ñòåâåíñ-Æîíñîíû ñèíäðîì, òàòàëò èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 250ìã+125ìã., 500ìã+125ìã-ûí êàïñóë áà øàõìàë, 125ìã+31.25, 250ìã+62.5ìã-èéí øàõìàë, 5ìë-ò äýýðõ õî¸ð áîäèñûã 125ìã+31.25ìã, 250ìã+62.5ìã-ààð àãóóëñàí, óóæ õýðýãëýõ ñóñïåíç õýëáýðýýð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà. 99


♦ Àìïèöèëëèí, AMPICILLINUM ªºð íýðñ: • Ampicillin: Omnipen, Principen, Novo- Ampicillin, Apo-Ampi, • Ampicillin sodium: Ampicin,Omnipen-N,Penbritin,Totacillin-N, • Ampicillin trihydrate: Polycillin, Totacillin, Ampicyn Oral, DAmp. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý.æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: • Áåíçèëïåíèöèëëèíèé á¿ëãèéí ºðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé àíòèáèîòèê. • Ïåíèöèëëèíàçà ôåðìåíòýä òýñâýðã¿é. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=2.5-7.5, Vd=0.3ë/êã, F=0.62, CL=13ë/öàã, t1/2=1.3öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 18%, çàðèìäàã õóâèðàëä îðæ áººðººð ÿëãàðíà. Ýëýã, óóøãè, öºñíèé óóò, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéä ñàéí õ¿ðíý. Ìºí ¿å, öýýæ õýâëèéí ãÿëòàíãèéí õºíäèéä ñàéí íýâòýðíý. ¯éëäýë 6-8 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: Óóøãèíû ¿ðýâñýë, ¿æèë, àíãèíà, ñêàðëàòèíà, ìåíèíãèò, ¸ëîì, õèéò ¿õæèë, òýìá¿¿, çàã õ¿éòýí, áîîì, îñòåîìèåëèò, øýýñ áýëãèéí áîëîí öºñíèé çàìûí õàëäâàð, àðüñ çººëºí ýäèéí õàëäâàðò õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Ãðàì + áà Ãðàì - ìèêðîáîîð ¿¿ñãýäñýí ñèñòåìèéí õàëäâàð, øýýñ ÿëãàðóóëàõ çàìûí õóðö áà àðõàã õàëäâàðûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 20 êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä: 250-500 ìã-ààð 6 öàãààð óóëãàõ áóþó õîíîãò 2-12 ãð-ûã 4-6 öàãààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. ◊ 20êã-ààñ äîîø æèíòýé õ¿¿õäýä: õîíîãò 50-100 ìã/êãààð 6 öàãààð óóëãàõ áóþó õîíîãò 100-200 ìã/êã-ààð 6 öàãààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. 100


Ìåíèíãèòèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õîíîãò 8-14 ãð. òóíãààð 3-4 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. ◊ Õ¿¿õäýä: õîíîãò 300 ìã/êã õ¿ðòýëõ òóíãààð 3-4 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. • Õ¿íäðýëã¿é çàã õ¿éòýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 45 êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä: 3.5 ãð-ûã 1 ãð. Ïðîáåíåöèäûí õàìò íýã óäàà óóíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ïåíèöèëëèíä õàðøèëòàé, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà ººð÷ëºãäñºí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õàðøèë /òóóðàëò, àíàôèëàêñè ã.ì./, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãýõ, ãëîññèò, ñòîìàòèò ¿¿ñýõ, àíåìè, òðîìáîöèòîïåíè, ýîçèíîôèëè, ëåéêîïåíè ¿¿ñýõ, òàðüñàí õýñýãò ºâäºõ, âåíèéí ñóäñààð òàðèõ ¿åä òðîìáîôëåáèò ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 250000 ÅÄ, 500000 ÅÄ-ýýð ôëàêîíä, • 250000 ÅÄ-ýýð øàõìàë áà á¿ðõ¿¿ëä ñàâëàãäàíà.

♦ Êëîêñàöèëëèí, CLOXACILLINUM ªºð íýðñ: Cloxacillin sodium, Cloxapen, Tegopen, Alclox. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Êàïñóëòàéã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Ôëàêîíòîéã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: Ïåíèöèëëèíòýé àäèë õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé áîëîâ÷ ïåíèöèëëèíàçà-ä òýñâýðòýéãýýðýý äàâóó òàëòàé /ïåíèöèëëèíàçà ôåðìåíò ÿëãàðóóëäàã ìèêðîáûí õ¿íä áèø õàëäâàðûí ¿åä õýðýãëýíý/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=2.7, Vd=0.1ë/êã, F=0.43, CL=12ë/öàã, t1/2=0.5öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 95%, òàðõàõ ÷àäâàð ïåíèöèëëèíòýé àäèë, çàðèìäàã õóâèðàëä îðæ, áººðººð ÿëãàðíà, ¿éëäýë 6 öàã îð÷èì ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 101


•

Ïåíèöèëëèíàçà ôåðìåíò ÿëãàðóóëàã÷ ñòàôèëîêîêêîîð ¿¿ñãýãäñýí ñèñòåìèéí õàëäâàðûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 20 êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä: 250-500 ìã-ààð 6 öàãààð óóõ áà òàðèõààð, ◊ 20 êã-ààñ äîîø æèíòýé õ¿¿õäýä: õîíîãò 50-100 ìã/êãààð 6 öàãààð óóæ áà òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ïåíèöèëëèíû á¿ëãèéí àíòèáèîòèêò õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí àíòèáèîòèêò õàðøèëòàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ¿åä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, àþóëõàé îð÷ìîîð õºíä¿¿ðëýõ, ñóóëãàõ, ýîçèíîôèëèÿ, õàðøèë /òóóðàëò, ÷è÷ðýõ, õàëóóðàõ, íàéòààõ, àíàôèëàêñè ã.ì./ èëðýõ, öºñ çîãñîíãèøèõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 500 ìã, êàïñóë, \Æ,Ê-2,Ê-3,Ê-4\, • 500 ìã, ôëàêîíä \Ý,Ê-3,Ê-4\ ñàâëàãäàíà.

♦ Öåôòðèàêñîí, CEFTRIAXONUM (ÐÎÇÅÏÈÍ) ♦

Öåôòàçèäèì, CEFTAZIDIMUM (¿¿íèéã ðîçåïèíîîð ñîëèíî) Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí 3-ð ¿åèéí àíòèáèîòèê. ªºð íýðñ: Fortum, Mirocef, Cefortan, Tazidime, Tazicef, Panzid. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: • Ìèêðîáûí ýñèéí õàíûí ïåïòèäîãëèêàíû íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëàí, áàêòåðöèä íºëºº ¿ç¿¿ëíý.

102


ªðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé. Áåòòà-ëàêòàìàçà-ä òýñâýðòýé. Õºõ-èäýýë¿¿ëýã÷-ñàâõàíöàð, ýìíýëãèéí äîòîîä õàëäâàðò õ¿÷òýé íºëººëäºã îíöëîãòîé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.25ë/êã, CL=6.7ë/öàã, t1/2=1.8öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 17%, öóñ òàðõèíû õîðèãèéã ñàéí íýâòýðíý, áººð, çººëºí ýä, óøèã, ÿñ, ¿å, ãÿëòàíò õºíäèéí¿¿äýä ñàéòàð õ¿ð÷ ¿éë÷èëíý, áèåä õóâèðàëã¿é 80-90% íü áººðººð, 3% íü öºñòýé õàìò ÿëãàðäàã. Ýì÷èëãýýíèé òóí áèåä 6-8 öàã õàäãàëàãäàíà. Õýðýãëýõ çààëò: Àìüñãàëûí áà øýýñ, áýëãèéí çàìûí õ¿íäýðñýí õàëäâàð, ¿æèë, ìåíèíãèò, ïåðèòîíèò, îñòåîìèåëèò çýðýã õàëäâàðûí øàëòãààíò îëîí ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýíý Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 1 ãð-ààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð 8-12 öàãààð òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé ¿åä õîíîãò 6ãð. õ¿ðòýë òóíãààð õýðýãëýæ áîëíî. • 1 ñàðààñ 12 õ¿ðòýë íàñòàé õ¿¿õäýä: 30-50 ìã/êã-ààð 8 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. • Íÿðàé áóþó 1 ñàð õ¿ðòýëõ íàñàíä: 30 ìã/êã-ààð 12 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí àëü íýã áýëäìýëä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Ïåíèöèëëèíä õàðøèëòàé, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. ⇒ Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Àðüñíû õàðøèë, òóóðàëò, àíàôèëàêñè, âåíèéí ñóäñààð òàðèõ ¿åä ôëåáèò, òðîìáîôëåáèò, îãèõ, áººëæèõ, äèñáàêòåðèîç, ëåéêîïåíè, êàíäèäîç, ïàðåñòåçè, ñóäñààð òàðèõ ¿åä ôëåáèò ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.25, 0.5, 1.0, 2 ãð-ààð ôëàêîí, /Ý,Ê-4/.

♦ Öåôòàçèäèì, CEFTAZIDIMUM 103


Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí 3-ð ¿åèéí àíòèáèîòèê.

ªºð íýðñ: Fortum, Mirocef, Cefortan, Ceftaz, Fortaz, Tazidime, Tazicef, Panzid. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: • Ìèêðîáûí ýñèéí õàíûí ïåïòèäîãëèêàíû íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëàí, áàêòåðöèä íºëºº ¿ç¿¿ëíý. • ªðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé. Áåòòà-ëàêòàìàçà-ä òýñâýðòýé. Õºõ-èäýýë¿¿ëýã÷-ñàâõàíöàð, ýìíýëãèéí äîòîîä õàëäâàðò õ¿÷òýé íºëººëäºã îíöëîãòîé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.25ë/êã, CL=6.7ë/öàã, t1/2=1.8öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 17%, öóñ òàðõèíû õîðèãèéã ñàéí íýâòýðíý, áººð, çººëºí ýä, óøèã, ÿñ, ¿å, ãÿëòàíò õºíäèéí¿¿äýä ñàéòàð õ¿ð÷ ¿éë÷èëíý, áèåä õóâèðàëã¿é 80-90% íü áººðººð, 3% íü öºñòýé õàìò ÿëãàðäàã. Ýì÷èëãýýíèé òóí áèåä 6-8 öàã õàäãàëàãäàíà. Õýðýãëýõ çààëò: Àìüñãàëûí áà øýýñ, áýëãèéí çàìûí õ¿íäýðñýí õàëäâàð, ¿æèë, ìåíèíãèò, ïåðèòîíèò, îñòåîìèåëèò çýðýã õàëäâàðûí øàëòãààíò îëîí ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýíý Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 1 ãð-ààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð 8-12 öàãààð òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé ¿åä õîíîãò 6ãð. õ¿ðòýë òóíãààð õýðýãëýæ áîëíî. • 1 ñàðààñ 12 õ¿ðòýë íàñòàé õ¿¿õäýä: 30-50 ìã/êã-ààð 8 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. • Íÿðàé áóþó 1 ñàð õ¿ðòýëõ íàñàíä: 30 ìã/êã-ààð 12 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí àëü íýã áýëäìýëä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Ïåíèöèëëèíä õàðøèëòàé, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý.

104

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ⇒

Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý.

Ãàæ íºëºº: Àðüñíû õàðøèë, òóóðàëò, àíàôèëàêñè, âåíèéí ñóäñààð òàðèõ ¿åä ôëåáèò, òðîìáîôëåáèò, îãèõ, áººëæèõ, äèñáàêòåðèîç, ëåéêîïåíè, êàíäèäîç, ïàðåñòåçè, òàðüñàí õýñýãò ºâäºõ, áàäàéðàõ, ¿ðýâñýë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.25, 0.5, 1.0, 2 ãð-ààð ôëàêîí.

♦ Öåôóðîêñèì, CEFUROXIMI NATRIUM Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí 2-ð ¿åèéí àíòèáèîòèê.

ªºð íýðñ: Cefuroxime sodium, Zinacef, Cefurex, Kefurox, Cefurin. (Cefuroximi axetilum, Zinnat, Maxitil, Ceftin íýðòýé øàõìàë áà óóæ õýðýãëýõ ñóñïåíç õýëáýðýýð ñàâëàãäñàí áýëäìýë áèé).

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: • Ìèêðîáûí ýñèéí õàíûí ïåïòèäîãëèêàíû íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëàí, áàêòåðöèä íºëºº ¿ç¿¿ëäýã, ºðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé. • Ãð.(+) îëîíõè ìèêðîá áà çàðèì Ãð.(-) ñàâõàíöàð /Streptococcus pneumoniae, S.pyogenes, Haemophilus influenzae, Klebsiella, Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Enterobacter, Neisseria gonorrho÷÷ü÷eae ã.ì./-ä èäýâõèòýé íºëººëíº. • Ãð.(-) áàêòåðò èäýâõòýé íºëººëäºã îíöëîãòîé. Ïåíèöèëëèíä òýñâýðòýé íÿíä íºëººëæ ÷àäíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=2.5, /Öåôóðîêñèì àêñåòèë F=0.37-0.52/, Vd=0.25ë/êã, CL=8ë/öàã, t1/2=1.3öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 40%, áèåä õóâèðàõã¿é, 95% íü øýýñýýð, 0.5% íü öºñòýé ÿëãàðíà, ýì÷èëãýýíèé ¿éëäýë 6 öàã ¿ðãýëæèëäýã. Ýä, ýäèéí øèíãýí, ÿñíû ýä, ¿åíèé áà òàðõè íóãàñíû øèíãýíä õ¿ð÷ ¿éë÷èëæ ÷àäíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 105


•

Àìüñãàëûí äîîä çàìûí õàëäâàð, øýýñ ÿëãàðóóëàõ çàìûí õàëäâàð, àðüñ õîëáîõ ýäèéí õàëäâàð, ÿñ ¿å ìº÷íèé õàëäâàð, ñåïòèöåìè, ìåíèíãèò, çàã õ¿éòýí çýðãèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 750 ìã-ààñ 1.5 ãð-ààð 8 öàãààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñàíä 5-10 õîíîã òàðèíà. Áàêòåðèéí ìåíèíãèòèéí ¿åä 3 ãð õ¿ðòýë òóíãààð 8 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. ◊ Áàãà íàñíû õ¿¿õäýä: Õîíîãò 50-100 ìã/êã-ààð 6-8 öàãààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Áàêòåðèéí ìåíèíãèòèéí ¿åä õîíîãèéí òóíã 200-240 ìã/êã-ä õ¿ðãýæ, 6-8 öàãèéí çàéòàé òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Öåôàëîñïîðèíû á¿ëãèéí àíòèáèîòèêò õàðøèëòàé ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ïåíèöèëëèíä õàðøèëòàé áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. ⇒ Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý.

Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, ïàðåñòåçè èëðýõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ïñåâäîìåìáðàíîç êîëèò, òóóðàëò, àðüñíû õàðøèë /òóóðàëò, àíàôèëàêñè ã.ì./, ò¿ð çóóðûí íåéòðîïåíè, ýîçèíîôèëè, ãåìîãëîáèí áóóðàõ, âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýõýä ôëåáèò, òðîìáîôëåáèò ¿¿ñýõ çýðýã ñºðºã íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 250 ìã, 750 ìã, 1.5 ãð-ààð ôëàêîí. /Öåôóðîêñèì àêñåòèë íü 125, 250, 500ìã-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà/.

6.2.2. Íÿíãèéí ýñðýã íºëººò áóñàä ýìèéí áýëäìýë ♦ Õëîðàìôåíèêîë, CHLORAMPHENICOLUM /21.1ä ¿ç/. ªºð íýðñ:

106


Chloramphenicol: Laevomycetinum, Chloromycetin, Novochlorocap • Chloramphenicol palmitate: Chloromycetin palmitate. • Chloramphenicol sodium succinate: Chloromycetin sodium succinate, Pentamycetin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Óóæ õýðýãëýõ ñóñïåíç, øàõìàë áà á¿ðõ¿¿ëòýéã: æîðîîð îëãîíî, Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4.K-5,K-6. ¾ Ôëàêîíòîé òàðèàíû íóíòàãèéã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ªðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé àíòèáèîòèê. Ðèáîñîìûí 50S ñóáåäèíèöòýé õîëáîãäîí áàêòåðèéí ýñèéí óóðãèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëæ, áàêòåðñòàòèê íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=5.5, Vd=0.8ë/êã, F=0.75-0.9, CL=12ë/öàã, t1/2=4öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 60%, 8-12% íü áººðººð ººð÷ëºãäºëã¿é ÿëãàðäàã, áóñàä íü ýëãýíä ãëþêóðîíèëòðàíñôåðàçà ôåðìåíòèéí íºëººãººð èäýâõã¿é ìåòàáîëèò áîëîí õóâèðíà. Õýðýãëýõ çààëò: Ãýäýñíèé õèæèã, èæ õèæèã, öóñàí ñóóëãà, áðóöåëë¸ç, òóëÿðåìè, õºõ¿¿ë õàíèàä, òðàõîìà, í¿äíèé ñàëñòûí áîëîí ýâýðëýãèéí ¿ðýâñýë áà èäýýò áóñàä õàëäâàðûí ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä: õîíîãò 50-100 ìã/êã-ààð 6 öàãààð óóëãàõ áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Õîíîãèéí äýýä òóí 100ìã/êã. • 3-8 íàñòàé õ¿¿õäýä: 0.15-0.2 ãð-ààð, 8-ààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä 0.2-0.3 ãð-ààð õîíîãò 3 óäàà õîîëíû ºìíº óóëãàõ áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. • Í¿äíèé ýäèéí ºíãºö áàéðëàëòàé õàëäâàðûí ¿åä: /21.1-ä ¿ç/. Öýýðëýë: Ýëýã áà áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí, öóñ òºëæèëò äàðàíãóéëàãäñàí ¿å, ïñîðèàç, ýêçåìà, àðüñíû ìººãºíöºðò ºâ÷èí, ïîðôèðè ºâ÷èí, ãëþêîç-6ôîñôàò-äåãèäðîãåíàçà-ûí òºðºëõèéí äóòìàãøèë, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, áàãà íàñíû /3-ààñ äîîø íàñòàé/ õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Ëåéêîïåíè, àïëàñòèê àíåìè, õàðøëûí óðâàë /õàëóóðàëò, òóóðàëò, àíàôèëàêñè/, áàãà íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýâýë “Ñààðàë õàì øèíæ” /gray syndrome-ãýäýñ ä¿¿ðýõ, 107


ñààðàë öèàíîç, âàçîìîòîð êîëëàïñ, àìüñãàë ººð÷ëºãäºõ çýðýã øèíæýýð èëýðäýã, õýäõýí öàãèéí äîòîð ¿õëýýð òºãñ÷ áîëçîøã¿é õàì øèíæ þì/, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí

öî÷ðîë, çàõûí ìýäðýëèéí ýìãýãøèë, õàðààíû ìýäðýëèéí ¿ðýâñýë, õýò óäààí õýðýãëýâýë àðüñ, ñàëñò á¿ðõýâ÷èéí ìººãºíöºðò ýìãýãò ºðòºìòãèé áîëíî. Ñàâëàëò: • Õëîðàìôåíèêîë: 0.25 ãð, 0.5 ãð-èéí øàõìàë áà á¿ðõ¿¿ë, • Õëîðàìôåíèêîë ïàëìèòàò: 150ìã/5ìë, óóæ õýðýãëýõ ñóñïåíç, • Õëîðàìôåíèêîë íàòðèéí ñóêöèíàò: 1 ãð, ôëàêîí, òàðèàíû íóíòàã.

♦ Ýðèòðîìèöèí, ERYTHROMYCINUM ªºð íýðñ: Eracinum, Erythranum. • Erythromycin stearate: Erythrocin, Erythrocot, Wintrocin. • Erythromycin ethylsuccinate: Erythrocin, EryPed, Erythro. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3.K-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B. ¯éëäýë: • Ðèáîñîìûí 50S ñóáåäèíèöòýé õîëáîãäîí ìèêðîáûí ýñèéí óóðãèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëàí ºñºëò ¿ðæèëòèéã íü çîãñîîíî. • Êîêêóóä, òîì âèðóñ, öàãààí ñïèðîõåò, òàòðàí áà ñàõóóãèéí ñàâõàíöàð, àãààðã¿éòýí ìèêðîáò íºëººëíº. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=8.8, Vd=0.78ë/êã, F=0.35-0.5, CL=26ë/öàã, t1/2=1.6öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 73%, öóñ òàðõèíû, ýõýñèéí, ¿åíèé áà öýýæ, õýâëèéí ãÿëòàíãóóäûí õîðèãèéã ñóëàâòàð íýâòýðäýã. Ýëãýíä çàðèìäàã õóâèðàëä îðíî, èõýíõ íü õóâèðàëã¿é öºñòýé õàìò, 5% îð÷èì íü øýýñòýé õàìò ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò: Óóøãèíû ¿ðýâñýë, òîíçèëëèò, ñêàðëàòèíà, ñàõóó, òðàõîìà, òýìá¿¿, ãýäýñíèé àì¸áèîç, ñåïñèñ, äóíä ÷èõíèé èäýýò ¿ðýâñýë, àðüñ, çººëºí ýäèéí áîëîí øýýñ, áýëãèéí çàìûí õàëäâàð, ò¿ëýãäýëò áà áóñàä øàðõíû èäýýò õàëäâàðóóäûí ¿åä õýðýãëýíý. 108

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Õýðýãëýõ àðãà: • Àìüñãàëûí çàì, àðüñ, çººëºí ýäèéí õºíãºí áà äóíä çýðãèéí ÿâöòàé õàëäâàðûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.25-0.5 ãð-ààð /ýòèëñóêöèíàòûã 0.4-0.8ãð-ààð/ 6 öàãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: ∗ 1-3 íàñòàé õ¿¿õäýä 0.1 ãð-ààð, ∗ 4-6 íàñòàé õ¿¿õäýä 0.15 ãð-ààð, ∗ 7-8 íàñòàé õ¿¿õäýä 0.2 ãð-ààð, ∗ 9-12 íàñòàé õ¿¿õäýä 0.25 ãð-ààð 6-8 öàãààð òóñ òóñ óóëãàæ õýðýãëýíý. • Øýýñ, áýëãèéí çàìûí õ¿íäðýëã¿é õàëäâàðûí ¿åä/óðåòðèò, ýíäîöåðâèöèò ã.ì./: 0.5ãð-ààð /ýòèëñóêöèíàòûã 0.8ãð-ààð/ 6 öàãààð 7 õîíîã õ¿ðòýë õóãàöààãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. • Øýýñ, áýëãèéí çàìûí C.trachomatis-ûí õàëäâàðûí ¿åä: 0.5ãð-ààð /ýòèëñóêöèíàòûã 0.4ãð-ààð 6 öàãààð 14 õîíîã/ 6 öàãààð 7 õîíîã õ¿ðòýë õóãàöààãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. • Ãýäýñíèé àì¸áèîçûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.25ãð-ààð /ýòèëñóêöèíàòûã 0.4ãð-ààð/ 6 öàãààð 10-14 õîíîã óóæ õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: Õîíîãò 30-50ìã/êã-ààð 6 öàãààð 10-14 õîíîã óóíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ìàêðîëèäûí á¿ëãèéí àíòèáèîòèêò õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: • Õýâëèéãýýð ýìçýãëýõ, ãýäýñ áàçëàõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, öºñ çîãñîíãèøðîëò øàðëàëò, àðüñíû õàðøèë òóóðàëò, àíàôèëàêñè ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. • Äàâòàí õýðýãëýõýä àìàðõàí äàñàë áîëäîã /òàõèôèëàêñè ¿¿ñãýõ/ ñóë òàëòàé. Ñàâëàëò: 0.1, 0.25, 0.5 ãð-ûí øàõìàë, á¿ðõ¿¿ëòýé.

109


♦ Ãåíòàìèöèí, GENTAMYCINI SULFAS ªºð íýðñ: Cidomycin, Garamycin, Jenamicin, Gentamin, Ribomicin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Ðèáîñîìûí 30S ñóáåäèíèöòýé õîëáîãäîí, ìèêðîáûí ýñèéí óóðãèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà. • Ãýäýñíèé ñàâõàíöàð, ñàëüìîíåëëóóä, êîêêóóä áà èäýýë¿¿ëýã÷ ìèêðîáóóäûã ¿õ¿¿ëýõ íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=8.2, Vd=0.25ë/êã, CL=4ë/öàã, t1/2=3.0öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 10%, öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã åðäèéí ¿åä ìóó, ìåíèíãèòèéí ¿åä ñàéí, ¿å, öýýæ, õýâëèéí ãÿëòàíãèéí õºíäèéä ñàéí, ýõñèéí õîðèãîîð ñóëàâòàð òóñ òóñ íýâòýðíý. Áèåä õóâèðàëã¿é äèéëýíõ íü áººðººð, áàãàõàí õýñýã íü öºñòýé õàìò ÿëãàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò: Ãýäýñíèé õàëäâàðóóä, øýýñ áýëãèéí çàìûí õàëäâàðóóä, óóøèãíû ¿ðýâñýë, ïëåâðèò, ìåíèíãèò, ïåðèòîíèò, öóñàí ¿æèë, ïèîäåðìè, ôîëëèêóëèò, ôóðóíêóë¸ç çýðýã èäýýò õàëäâàðóóäûí ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Proteus, Klebsiella, Serratia, Enterobacter, Citrobacter, Staphylococcus-ààð ¿¿ñãýãäñýí ýðõòýí ñèñòåìèéí õàëäâàðóóäàä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õîíîãò 3 ìã/êã-ààð 8 öàãààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñàíä òàðèíà. Øààðäëàãàòàé ¿åä õîíîãèéí òóíã 5 ìã/êã-ä õ¿ðãýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 2-2.5 ìã/êã-ààð 8 öàãààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñàíä òàðèíà. • Ìåíèíãèòèéí ¿åä: ◊ Íàñàä õ¿ðýã÷äýä: äýýðõèéí àäèë õýðýãëýõ áóþó õîíîãò 4-8 ìã-ààð èíòðàòåêàëüíî õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: Äýýðõèéí àäèë õýðãëýæ áîëîõ áà õîíîãò 1-2 ìã-èéã èíòðàòåêàëüíî õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: 110


Àìèíîãëèêîçèäûí á¿ëãèéí àíòèáèîòèêò õàðøèëòàé, ñîíñãîëûí ìýäðýëèéí ýìãýãøèëòýé áîëîí áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Íÿðàé áà áàãà íàñíû õ¿¿õýä, ºíäºð íàñòàí, ìýäðýë áóë÷èíãèéí ýìãýãøèëòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ñîíñãîëûí ìýäðýëèéã ãýìòýýõ /÷èõ ä¿íãýíýõ, òîëãîé ýðãýõ, ñîíñãîë àëäàãäàõ/ áà áººðºíä õîðòîé /îëèãîóðè, ïðîòåéíóðè, ò¿¿äãýíöýðèéí êðåàòèíèíû êëèðåíñ áóóðàõ, ñèéâýíä êðåàòèíèí èõñýõ ã.ì./ íºëººòýé. Ìýäðýë

áóë÷èíãèéí õîðèã, õàðøëûí óðâàë èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 4%-2 ìë áà 1 ìë-èéí òóíøèë.

♦ Ñïåêòèíîìèöèí, SPECTINOMYCINUM /àìèíîöèêëèòîë àíòèáèîòèê/ ªºð íýðñ: Spectinomycin hydrochloride, Trobicin Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý.æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Ðèáîñîìûí 30S ñóáåäèíèöòýé õîëáîãäîí, ìèêðîáûí ýñèéí óóðãèéí íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëíà. • Ïåíèöèëëèíä òýñâýðòýé Neisseria gonorrhoeae-ûí õàëäâàðûí ¿åä õýðýãëýõýä ¿ð ä¿í ñàéòàé áàéäàã. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=7.0-8.7, Vd=0.2ë/êã, CL=6ë/öàã, t1/2=2öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò áàãà, áóë÷èíä òàðèõàä ò¿ðãýí ñàéí øèìýãäýæ ¿éë÷èëäýã, èõýíõ íü õóâèðàëã¿é áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Ãîíîêîêêîîð ¿¿ñãýãäñýí óðåòðèò, ïðîñòàòèò, öåðâèöèòèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 2-4 ãð-ààð ºãçºãíèé áóë÷èíãèéí ã¿íä íýã óäàà òàðèíà. Öýýðëýë: Õ¿¿õýä, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Íîéðã¿éäýõ, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, îãèõ áººëæèõ, êðåàòèíèíû êëèðåíñ áóóðàí, öóñàíä àçîòîò 111


íýãäë¿¿ä èõñýõ, àðüñàíä õàðøèëûí òóóðàëò ãàð÷ çàãàòíàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 2 ãð-ààð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà. /Ý,Ê-4/.

♦ Êîòðèìîêñàçîë, CO-TRIMOXAZOLUM, ªºð íýðñ: Biseptolum, Sulfamethoprim. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ.

Septrinum,

Bactrim,

Cotrim,

Íàéðëàãàíäàà: • Òðèìåòîïðèì 0.08 ãð + Ñóëüôàìåòîêñàçîë 0.4 ãð. /òîì õ¿íä/, • Òðèìåòîïðèì 0.02 ãð + Ñóëüôàìåòîêñàçîë 0.1 ãð. /õ¿¿õäýä/-ûã àãóóëñàí íèéëìýë íàéðëàãàòàé áýëäìýë. ¯éëäýë: • Ñóëüôàìåòîêñàçîë íü ñóëüôàíèëàìèä (ÑÀÀ)-ûí áóñàä áýëäìýë¿¿äèéí íýãýí àäèë ìèêðîáûí ïàðààìèíîáåíçîéíû õ¿÷èë (ÏÀÁÊ)-òýé ºðñºëäºõ àíòàãîíèñò ¿éëäýëòýé, • Òðèìåòîïðèì íü äèãèäðîôîëèéí õ¿÷ëýýñ òåòðàãèäðîôîëèéí õ¿÷èë ¿¿ñýëòèéã äàðàíãóéëàõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áèåèéí ýä, øèíãýíä /äóíä ÷èõíèé, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí, íóãàñíû øèíãýí, öºñ ã.ì./ ñàéòàð õ¿ð÷ òàðõàíà, óóðàãòàé õîëáîãäîëò òðèìåòîïðèì 44%, ñóëüôàìåòîêñàçîë 70%, àëü àëü íü ýëãýíä õóâèð÷, øýýñýýð ãàäàãøèëíà, t1/2= òðèìåòîïðèì 8-11öàã, ñóëüôàìåòîêñàçîë 10-13öàã, ýì÷èëãýýíèé ¿éëäýë 8 öàã îð÷èì õàäãàëàãäàíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Óóøèãíû ¿ðýâñýë, áðîíõèò, óóøèãíû áóãëàà, èäýýò ïëåâðèò, • Èäýýò ìåíèíãèò,

112


Ãýäýñíèé õèæèã, íàðèéí ãýäýñíèé ìèêðîáûí ãàðàëòàé ¿ðýâñýë, • Øýýñ, áýëãèéí çàìûí õàëäâàð, • Ïèîäåðìè áà øàðõíû õàëäâàðûí ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Äýýðõ ýìãýã¿¿äèéí ¿åä íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä çîðèóëàëòûí 1-2 øàõìàëûã 8-12 öàãààð óóæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: ÑÀÀ-ûí áýëäìýëä õàðøèëòàé, ýëýã, áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí, ôîëèéí õ¿÷èë äóòàãäëûí öóñ áàãàäàëòòàé, ïîðôèðèòýé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, àãðàíóëîöèòîç, àïëàñòèê áà öóñ çàäðàëò àíåìè, Ñòåâåíñ-Æîíñîíû õàì øèíæ, àðüñíû òàðõìàë òóóðàëò, õàðøèë /àíàôèëàêñè/, êðèñòàëóðè, ãåìàòóðè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Òðèìåòîïðèì 0.08ãð+Ñóëüôàìåòîêñàçîë 0.4ãð., • Òðèìåòîïðèì 0.02ãð+Ñóëüôàìåòîêñàçîë 0.1ãð.-ûã òóñ òóñ àãóóëñàí øàõìàë, • Òðèìåòîïðèì 0.04ãð, Ñóëüôàìåòîêñàçîë 0.2ãð/5ìë àãóóëñàí, óóæ õýðýãëýõ ñóñïåíçýýð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Íèòðîôóðàíòîéí, NITROFURANTOINUM, ªºð íýðñ: Furadoninium, Furadantin, Nifurantin, Furalan, Furina. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: • ¯éëäëèéí ìåõàíèçì á¿ðýí ñóäëàãäààã¿é. Ìèêðîáûí ýñèéí õàíûí á¿ðýëäýëò õèéãýýä ôåðìåíòèéí ñèñòåìèéã ñààòóóëàõ íºëººòýé õýìýýí ¿çäýã. • Ãðàì(+), Ãðàì(-) ìèêðîáóóä /Escherichia coli, Staphylococcus aureus, enterococci, Klebsiella, Enterobacter ã.ì./, 113


• Ëÿìáëèé, òðèõîìîíàäûí ýñðýã èäýâõòýé íºëººëíº. • Ìèêðîáò äàñàë áàãàòàé áàéäàã ñàéí òàëòàé ýì þì. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=7.2, Vd=0.8ë/êã, CL=41ë/öàã, t1/2=2060ìèíóò, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 40%, ýëãýíä çàðèìäàã õóâèðàëä îðæ, 30-50% íü øýýñýýð ãàäàãøèëíà. Ýä ýðõòýí áîëîí öóñàíä ýì÷èëãýýíèé êîíöåíòðàöè íü òîãòâîðòîé õàäãàëàãääàãã¿é, áººðººð õóðäàí ãàäàãøèëäàã òóë çºâõºí øýýñ ÿëãàðóóëàõ çàìûí õàëäâàðò õýðýãëýäýã. Õýðýãëýõ çààëò: Øýýñ ÿëãàðóóëàõ çàìûí õàëäâàð /ïèåëîíåôðèò, ïèåëèò, öèñòèò, óðåòðèò ã.ì./. Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 50-100 ìã-ààð 6 öàãààð ñ¿¿òýé õàìò áîëîí õîîëíû äàðàà óóæ õýðýãëýíý. • 1 ñàðààñ 12 íàñòàé õ¿¿õäýä: 5-7 ìã/êã-ààð õîíîãò 3-4 óäàà ñ¿¿òýé õàìò áîëîí õîîë èäñýíýýñ 15-30 ìèíóòûí õîéíî, íèéò 5-8 ºäºð óóæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã á¿ëãèéí àëü íýã ýìýíä ìýäðýã õ¿í áîëîí ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààòàé ºâ÷òºí, íÿðàé õ¿¿õýä, áººð, ýëýãíèé õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, àíåìè, ÷èõðèéí øèæèí, “Â” á¿ëãèéí âèòàìèíû äóòàãäàëòàé, Ã-6-ÔÄ ôåðìåíòèéí äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, ñóóëãàõ, àðüñíû õàðøèë, Ñòåâåíñ-Æîíñîíû õàì øèíæ, íåâðîïàòè, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà õóðöäàõ, Ã-6-ÔÄ ôåðìåíòèéí àãðàíóëîöèòîç, äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä ãåìîëèç, òðîìáîöèòîïåíè ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.05 ãð., 0.1 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Öèïðîôëîêñàöèí, CIPROFLOXACINUM ªºð íýðñ: Ciprobay, Cipro, Ciprolet, Ciproxin, Ciplox, Quintor. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: 114


Áàêòåðèéí ÄÍÊ-ûí íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëàí /ÄÍÊãèðàçà ôåðìåíòèéã ñààòóóëäàã/ áàêòåðöèä íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=4.5ë/êã, F=0.6, CL=50ë/öàã, t1/2=4.1öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 20-40%, ýä ýðõòýíä òàðõàõ ÷àäâàð ñàéòàé, öýðýíä 100%, öýýæíèé ãÿëòàíãèéí øèíãýíä 8090% íýâòýðíý, óóøèã, ã¿éëñýí áóë÷èðõàé, ¿ðýâñëèéí øèíãýíä èë¿¿ èõ êîíöåíòðàöèòàé õóðèìòëàãäàíà, ìåòàáîëèçì á¿ðýí òîäîðõîé áóñ, äºðâºí ÷ ÿíçûí ìåòàáîëèò ¿¿ñãýäýã íü òîäîðõîéëîãäñîí, áººðººð äàâàìãàéëàí ÿëãàðíà /õîíîãò 30% íü/, ¿éëäýë 12 öàã îð÷èì õàäãàëàãäàíà. Õýðýãëýõ çààëò: àìüñãàëûí çàìûí õàëäâàð, àðüñ, ÿñ, ¿å ìº÷íèé ìèêðîáûí ãàðàëòàé õàëäâàð, øýýñ äàìæóóëàõ çàìûí õàëäâàð, õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí õàëäâàð. Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýã¿¿äèéí ¿åä õ¿íä õºíãºíººñ íü õàìààðàí 250-750 ìã-ààð 12 öàãèéí çàéòàé óóæ õýðýãëýíý. • Neisseria gonorrhoeae-îîð ¿¿ñãýãäñýí õ¿íäðýëã¿é óðåòðèò áà öåðâèöèòèéí ¿åä: íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 250 ìã-ààð çºâõºí íýã óäàà ë óóäàã. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ôëþðîõèíîëîíû óëàìæëàëò áýëäìýëä õàðøèëòàé ºâ÷òºí áà õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä õýðýãëýõã¿é. • Òàðõèíû àðòåðèéí ñóäàñíû ñêëåðîç, òàòàëò çýðýã ÒÌÑèéí ýìãýãòýé ºâ÷òºí, æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, õýâëèéãýýð õºíä¿¿ðëýõ, ñóóëãàõ, òîëãîé ºâäºõ, áèå ñóëðàõ, òðåìîð, òàðõè ä¿¿ðýõ, äºæðºõ, òîëãîé ýðãýõ, íîéðã¿éäýõ, ÿäðàõ, ¿å ìº÷ººð õºøèõ, ºâäºõ, õàðàà á¿¿äèéõ, õàëóóðàõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 250ìã-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Ìåòðîíèäàçîë, METRONIDAZOLUM, /6.4-¿ç/ ªºð íýðñ: Trichopol, Metronil,Tricom. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî.

Klion,

Flagyl,

Orvagil,

Protostat,

115


¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: àì¸áèöèä • Á¿ä¿¿ëýã áèåòíèé ýñðýã/òðèõîìîíàöèä, íºëººòýé/, • Àãààðã¿éòýí ìèêðîáóóä /Bacteroides fragilis, Bacteroides melaninogenicus, Balantidium coli, Clostridium, Entamoeba histolytica, Fusobacterium, Giardia lamblia, Peptococcus, Peptostreptococcus, Trichomonas vaginalis, Viellonella ã.ì./-ä

áàêòåðöèä íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.7ë/êã, F=0.90, CL=3ë/öàã, t1/2=8öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 20%, öºñºíä ºíäºð êîíöåíòðàöèòàé õóðèìòëàãäàíà, öóñ òàðõèíû áà ýõñèéí õîðèãèéã ñàéí íýâòýðíý, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýäýã, äèéëýíõ íü øýýñòýé õàìò, 6-15% íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àì¸áèîç, ëÿìáëèîç, òðèõîìîíàäîçûí ¿åä /6.4-ò ¿ç/. • Àãààðã¿éòýí ìèêðîáîîð ¿¿ñãýãäñýí õàëäâàðóóäûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä à÷ààëëûí òóí 15 ìã/êã-ààð /îéðîëöîîãîîð 70 êã òóòàìä 1 ãð-ààð/ 1 öàãèéí òóðø âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Áàðèõ òóí 7.5 ìã/êã-ààð /îéðîëöîîãîîð 70 êã æèíä 500 ìã-ààð/ 6 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèõ áóþó óóõààð õýðýãëýíý. Àíõíû áàðèõ òóíã öîõèëòûí òóíãààñ õîéø 6 öàãèéí äàðàà õýðýãëýíý. Õîíîãèéí äýýä òóíã 4 ãð-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. ⇒ Ìºí õîäîîäíû øàðõëààíû õàâñàðñàí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • ÒÌÑ-èéí õ¿íä ýìãýãòýé áîëîí öóñ òºëæèëò äîðîéòñîí ¿å, íèòðîèìèäàçîëûí á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Í¿äíèé òîðëîã áîëîí õàðààíû òàëáàéí ººð÷ëºëòòýé, ýëýãíèé ýìãýãòýé, àðõè÷èí õ¿ì¿¿ñò áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òàòàëò, íåâðîïàòè, àòàêñè, òîëãîé ýðãýõ, íîéð ººð÷ëºãäºõ, ñýòãýöèéí ýìãýãøèëèéí øèíæ¿¿ä èëðýõ, îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, ñóóëãàõ, àìàíä çýâ àìòàãäàõ, òîëãîé ºâäºõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, çàãàòíàõ, äèñáàêòåðèîç, ëåéêîïåíè ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 116


200 ìã-500 ìã-ààð øàõìàëààð, 500 ìã/100 ìë., òàðèàãààð ñàâëàãäàíà.

♦ Íàëèäèêñèéí õ¿÷èë, ACIDUM NALIDIXICUM ªºð íýðñ: NeGram, NeviGram, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî, ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. Åðºíõèé îéëãîëò: Õèíîëîíû á¿ëýãò áàãòàõ íàôòèðèäèíû óëàìæëàëûí áîäèñ þì. ¯éëäýë, ò¿¿íèé ìåõàíèçì: Ìèêðîáûí ýñèéí ÄÍÊ-èéí íèéëýãæëèéã äàðàíãóéëíà. ¯éëäëèéí õ¿ðýý: Äýýð ¿ç. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áººðíèé ýä, òºìñºãíèé øèíãýíä èõýýð õóðèìòëàãäàíà, õàðèí ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí ýäýä íýâòðýõã¿é áà òàðõè íóãàñíû øèíãýíä ìàø áàãà íýâòýðäýã, óóðàãòàé ºíäºð êîíöåíòðàöèàð õîëáîãäîíî, ýëãýíä õóâèðíà, 13% íü ìåòàáîëèò õýëáýðýýð, 2-3% íü ººð÷ëºãäºëã¿éãýýð øýýñýýð ÿëãàðíà, t1/2=1-1.5 öàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Ò¿¿íä ìýäðýã íÿíãààð ¿¿ñãýãäñýí (proteus, Klebsiella, Enterobacter, escherichia coli ã.ì.) øýýñ ÿëãàðóóëàõ çàìûí öî÷ìîã áà àðõàã õàëäâàðûí ¿åä: íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 1ãð-ààð ºäºðò 4 óäàà, íèéò 7-14 õîíîã õýðýãëýíý. Óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ¿åä ºäºðò 2ãð-ààð õýðýãëýäýã. 3 ñàðààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä õîíîãò 55ìã/êã òóíãààð, õîíîãèéí òóíã 4 õóâààæ, íèéò 7-14 õîíîã õýðýãëýíý. Óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ¿åä õîíîãò 33ìã/êã òóíãààð õýðýãëýäýã Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Ò¿¿íèé óëàìæëàëûí ýìýíä õàðøèëòàé, òàòàëäàõ ýìãýãòýé ºâ÷òºí áîëîí 3 ñàðààñ äîîø íàñòàé õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Áýëãèéí áîéæèëòûí ºìíºõ íàñíû õ¿¿õäýä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. 117


Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, ýëýã áººðíèé ýìãýã, òàðõèíû ñóäàñíû õàòóóðàëòàé áîëîí àìüñãàëûí ýðõòýíèé ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Áèå ñóëðàõ, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, òàòàëò ¿¿ñýõ, õàðàà ººð÷ëºãäºõ, õàðàà á¿¿äèéõ, õýâëèéãýýð õºíä¿¿ðëýõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ýîçèíîôèëè, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, àðüñ çàãàòíàí òóóðàëò ãàðàõ, ãýðýëä ìýäðýãøèõ, õàëóóðàõ ÷è÷ðýõ, ãàâëûí õºíäèéí äîòîîä äàðàëò èõñýõ çýðýã ãàæ íºëºº ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 250ìã, 500ìã, 1ãð-ûí øàõìàë, 250ìã/5ìë-èéí õýìæýýòýé óóæ õýðýãëýõýä çîðèóëñàí ñóñïåíçýýð ñàâëàãäàíà.

♦ Äîêñèöèêëèí, DOXICYCLINUM Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî, ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. •

Doxycycline: (vibramycin, þíèäîêñ). 50ìã, 100ìã-èéí øàõìàëààð, 25ìã/5ìë-èéí óóæ õýðýãëýõýä çîðèóëñàí ñóñïåíçýýð, 50ìã/5ìë-èéí ñèðîïîîð, • Doxycycline hyclate: Monodox, Novodoxylin, Vibramycin. 50ìã, 100ìã-èéí êàïñóë áà øàõìàëààð, 100ìã, 200ìã-èéí òàðèàãààð, • Doxycycline hydrochloride: Doryx, Vibramycin, Vibramycin IV. 50ìã, 100ìã-èéí øàõìàëààð, 50ìã, 100ìã, 250ìã-èéí êàïñóëààð, 100ìã-èéí òàðèàãààð, 200ìã-èéí òàðèàíû íóíòãààð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà. Óóõàä 90-100% øèìýãäýíý, ñ¿¿ áîëîí õîîë õ¿íñíèé ç¿éë øèìýãäýëòèéã íü ñààòóóëíà, ýä ýðõòýíä ñàéòàð òàðõàíà, öóñ òàðõèíû õîðèãèéã ìóóõàí íýâòýðíý, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 25-93%, ýëãýíä áàãà õýìæýýòýé õóâèðäàã, èõýíõ íü ººð÷ëºãäºëã¿é øýýñòýé õàìò, çàðèì õýñýã íü ºòãºíººð ãàäàãøèëäàã, t1/2=22-24 öàã.

118

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ò¿¿íä ìýäðýã Ãð+ áà ÃÐ- íÿíãààð ¿¿ñãýãäñýí õàëäâàðóóä, Chlamydia, Mycoplasma, Ricketsia ã.ì-ã îðóóëààä) trachoma, Lyme ºâ÷íèé ¿¿ñãýã÷èéí õàëäâàðò: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä áà 45êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä, ýõíèé ºäºð 100ìã-ààð 12 öàãèéí çàéòàé óóãààä, öààøèä 100ìã-ààð ºäºðò 1 óäàà óóíà. Ýñâýë ýõíèé ºäºð 200ìã-ààð 1-2 óäàà ñóäñàíä òàðèàä, öààøèä 100-200ìã-ààð ºäºðò 1 óäàà ñóäñààð òàðèíà. 45êã-ààñ äîîø æèíòýé 8-ààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä ýõëýýä 4.4ìã/êã õîíîãèéí òóíã õóâààæ, 12 öàãààð óóëãàõ áóþó ñóäñààð òàðèíà. Öààøèä õîíîãò 2.2-4.4ìã/êã òóíãààð õýðýãëýíý. Ñóäñààð òàðèõäàà ìàø ààæèì, õàìãèéí õóðäàíäàà ë 1 öàãààñ áîãèíîã¿é õóãàöààíä òàðèõ ¸ñòîé. Chlamydia trachomatis áà Ureaplasma urealyticum-ààð ¿¿ñãýãäñýí õ¿íäðýëã¿é óðåòðèò, ýíäîöåðâèöèìò áîëîí øóëóóí ãýäýñíèé õàëäâàðûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 100ìãààð 12 öàãèéí çàéòàé, 7 õîíîã õ¿ðòýë õóãàöààãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. Ïåíèöèëëèíä õàðøèëòàé ºâ÷òºíèé çàã õ¿éòýí ºâ÷íèé ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä 200ìã-ã óóëãààä, öààøèä 100ìã-ààð ºäºðò íýã óäàà óíòàõûí ºìíº áóþó ºäºðò 2 óäàà íèéò 3 õîíîã óóëãàíà. Ýñâýë ýõëýýä 300ìã-ààð óóëãààä äàðàà íü 1 öàãèéí äàðàà äàâòàí óóëãàäàã. Ïåíèöèëëèíä õàðøèëòàé ºâ÷òºíèé àíõäàã÷ áà õî¸ðäîã÷ òýìá¿¿ ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 300ìã-èéí õîíîãèéí òóíã õóâààæ, íèéò 10 õîíîã óóëãàíà.

6.2.3. Ñ¿ðüåý ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì Ñ¿ðüåýòýé òýìöýõ ¿íäýñíèé õºòºëáºðò çààñàí ¸ñîîð ñ¿ðüåýòýé ºâ÷òºíã ñòàíäàðòûí äàãóó “Áîãèíî õóãàöààíû /6 ñàð/ ãîðèì”-îîð ýì÷ëýõ ¸ñòîé. Òîãòîîñîí ñòàíäàðòààñ ººð äýãëýìýýð ýì÷èëãýý ÿâóóëæ áîëîõã¿é áºãººä õýðýâ õîñëîë áîëîõ ýì áàéõã¿é áîë 12 ñàðûí 3SHE/9HE ýì÷èëãýýã õýðýãëýíý. Ñ¿ðüåý ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýõ ¿íäñýí ýì¿¿ä Èçîíèàçèä/H/, Ïèðàçèíàìèä/Z/, Ñòðåïòîìèöèí/S/, Ýòàìáóòîë/E/, Ðèôàìïèöèí/R/ ãýñýí 5 ýìèéã ñ¿ðüåýãèéí 119


¿íäñýí ýì ãýæ òîîöäîã. Ýì÷ëýõ çýðãýýð íü ºâ÷òºíã 3 á¿ëýã áîëãîæ õóâààäàã /òýðã¿¿íýýñ áàãà ðóó/. Ýì÷èëãýýíèé ãîðèìûã ýõíèé áóþó ýð÷èìò ¿å áà ¿ðãýëæëýõ ¿å øàò ãýæ õóâààíà. Ýì÷èëãýýíèé ãîðèìûã áè÷èõäýý ýìèéí íýðèéã ëàòèí íýðèéí ýõíèé ¿ñãýýð òýìäýãëýíý. Æèøýýëáýë, 2HRZS/4H3R3 ãýñýí áè÷ëýã íü èçîíèàçèä, ðèôàìïèöèí, ïèðàçèíàìèä, ñòðåïòîìèöèíèéã 2 ñàð ºäºð á¿ð õýðýãëýæ, ¿ðãýëæëýõ øàòàíä èçîíèàçèä, ðèôàìïèöèíèéã 7 õîíîãò 3 óäàà 4 ñàð õýðýãëýíý ãýäãèéã çààíà. I Á¿ëýã - Óóøãèíû ñ¿ðüåýòýé, ò¿ðõýö ýåðýã øèíý òîõèîëäëóóä, øèíýýð îíîøëîãäñîí óóøãèíû áóñ, õ¿íä õýëáýðèéí ñ¿ðüåýòýé ºâ÷òºí. Ýíý á¿ëãèéí ºâ÷òºíã 2HRZS”E”/4HR ãîðèìîîð ýì÷èëíý. II Á¿ëýã - Äàõèëòòàé ºâ÷òºíã /ò¿ðõýö ýåðýã/ 2HRZES/1HRZE/5H3R3E3 ãîðèìîîð ýì÷èëíý. III Á¿ëýã - Óóøãèíû, ò¿ðõýö ñºðºã áà óóøãèíû áóñ õºíãºí õýëáýðèéí ñ¿ðüåýòýé ºâ÷òºíã - 2HRZ/2HR ãîðèìîîð ýì÷èëíý. Ýð÷èìò øàòíû ýì÷èëãýýã /2-3 ñàð/ ñ¿ðüåýãèéí ýìíýëýãò õèéíý. Ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé òºãñãºëä ºâ÷òºíèé 95-100% íü ò¿ðõýö ñºðºã áîëäîã. ¯ðãýëæëýõ øàòíû ýì÷èëãýýã àìáóëàòîðèéí íºõöºëä 4 ñàð õèéíý. Ñ¿ðüåýãèéí ýìèéí äóíäàæ òóí Í /ìã/ R /ìã/ Z /ã/ E /ã/

ªâ÷òºíèé áèåèéí æèí 5-10 êã 11-20 êã 21-30 êã 33 êã-ààñ äîîø 33-50 êã 50 êã-ààñ äýýø • •

120

50 100 200 200 300 300

75 150 300 300 450 600

0.25 0.5 1.0 1.0 1.5 2.0

õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é

0.8 1.2 1.6

S /ã/ 0.25 0.5 0.5 0.5 0.75 1.0

Ýì÷èëãýýíèé 2,5 äàõü ñàðûí ýöýñò öýðíèé áîëîí ðåíòãåí øèíæèëãýý õèéíý. Ñ¿ðüåý ºâ÷èíòýé æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿äýä áóñàä ºâ÷òºíèé àäèë ýì÷èëãýý õèéíý. Õàðèí ñòðåïòîìèöèíû îðîíä ýòàìáóòîë õýðýãëýíý.


Õºõ¿¿ë õ¿¿õýäòýé ýõýä ýì÷èëãýýã åðäèéí æóðìààð õèéíý. Õºõººð íü òýæýýõèéã àëü áîëîõîîð ýðìýëçýõ õýðýãòýé. ÄÝÌÁ ñ¿ðüåýãèéí ýìèéí á¿õ òóíã ýì÷, ýìíýëãèéí àæèëòàí ºâ÷òºí á¿ðò õàðæ áàéãààä óóëãàõ àðãûã çºâëºìæ áîëãîæ áàéíà. Èéì òîõèîëäîëä ë ñ¿ðüåýã á¿ðýí ýì÷ëýõ áîëîìæòîé þì.

♦ Ýòàìáóòîë, ETHAMBUTOLUM ªºð íýðñ: Diambutolum, Myambutolum, hydrochloride. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6, ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR.

Ethambumol

¯éëäýë: Çºâõºí ìèêîáàêòåðèéí ýñðýã íºëººëíº. Áóñàä áàêòåðò íºëººëäºãã¿é. ¯éëäëèéí ìåõàíèçì á¿ðýí òîäîðõîé áóñ, ýñèéí õóâààãäëûí ¿åä ýñèéí ìåòàáîëèçìûã õýä õýäýí ÷èãëýëýýð àëäàãäóóëäàã õýìýýí ¿çäýã /ìèêîëûí õ¿÷ëèéí áîëîí ÐÍÕ-èéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëäàã ã.ì./. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=6.9-9.5, Vd=2.5ë/êã, F=0.77, CL=30ë/öàã, t1/2=4öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 5%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ò¿ðãýí ñàéí øèìýãäýíý, ýä, øèíãýíä òàðõàõ ÷àäâàð ñàéòàé, ýëãýíä çàðèìäàã õóâèðàëä îðäîã, 24 öàãèéí äàðàà 50% íü õóâèðàëã¿éãýýð, 8-15% íü ìåòàáîëèò õýëáýðýýð øýýñýýð, 20-25% íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 1-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé øàò, 2-ð á¿ëýã áà 12 ñàðûí ýì÷èëãýýíèé ºâ÷òºíä íèéò ýì÷èëãýýíèé òóðøèä óóæ õýðýãëýíý /Äýýðõýýñ ¿ç/

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã ýìýíä õàðøèëòàé, õàðààíû ìýäðýëèéí ýìãýãòýé ºâ÷òºí áîëîí áàãà íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. • Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé, êàòàðàêò, äèàáåòèéí ðåòèíîïàòèéí ¿åä áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý.

121


Ãàæ íºëºº: Õàðààíû ìýäðýëèéí ¿ðýâñýë /õàðàà ìóóäàõ, ºíãºò õàðàà ò¿¿íèé äîòîð óëààí, íîãîîí ºíãèéí ìýäðýìæ àëäàãäàõ ã.ì./, õàðøèë, îãèõ áººëæèõ, õîäîîä öàíõàéí õýâëèéãýýð

ýìçýãëýõ, çàõûí ìýäðýëèéí ýìãýãøèë, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, àíàôèëàêñèéí óðâàë èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 100 ìã-400 ìã, øàõìàë.

♦ Èçîíèàçèä, ISONIAZIDUM ªºð íýðñ: Isonicotinic acid hydride, Tubazidum, Laniazid, Isonizid. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: Çºâõºí ìèêîáàêòåðèéí ýñðýã íºëººëäºã. Áóñàä áàêòåðò íºëººëäºãã¿é. ¯éëäëèéí ìåõàíèçì á¿ðýí òîäîðõîé áóñ. Ñ¿ðüåýãèéí ñàâõàíöàðûí ìèêîëûí õ¿÷èë, ëèïèä áà íóêëåéí õ¿÷ëèéí áèîñèíòåçèéã ñààòóóëäàã ãýæ ¿çäýã. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.6ë/êã, F=1.0, CL=20/10ë/öàã àöåòèëæóóëàëòòàéä), t1/2=1.2/3öàã (õóðäàí/óäààí (õóðäàí/óäààí àöåòèëæóóëàëòòàéä), óóðàãòàé õîëáîãäîõã¿é, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ õóðäàí ñàéí øèìýãäýíý, ýä, ýäèéí øèíãýí, òàðõè íóãàñíû øèíãýíä ñàéí íýâòýðíý, ýëãýíä õóâèð÷, äèéëýíõ íü øýýñýýð, áàãàõàí õýñýã íü ø¿ëñ, öýð, ºòãºí, õºõíèé ñ¿¿òýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Åð íü ôàðìàêîêèíåòèêèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä íü õóâü õ¿ì¿¿ñò íèëýýä ÿëãààòàé áàéäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 1,2,3-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé áîãèíî õóãàöààíû /6 ñàðûí/ áà 12 ñàðûí ýìýí ýì÷èëãýýíèé ãîðèìûí àëü àëèíä íü íèéò ýì÷èëãýýíèé òóðøèä óóëãàæ õýðýãëýíý /Äýýðõýýñ ¿ç/. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ýëýãíèé öî÷ìîã ºâ÷èí, èçîíèàçèäûí øàëòãààíò ýëýãíèé ýìãýãøëèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Èçîíèàçèäûí áóñ ãàðàëòàé ýëýãíèé ýìãýã, ýïèëåïñè, òàòàëäàà ¿¿ñýõ ýðñäýëòýé õ¿í /ÿëàíãóÿà ôåíèòîéí 122

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý õýðýãëýæ áóé ¿åä/, ïîëèîìèåëèòýýð ºâ÷èëæ áàéñàí õ¿í,

áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû íîöòîé àëäàãäàëòàé, àðõàã àðõè÷èí, ºíäºð íàñòàí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Çàõûí íåâðîïàòè, òàòàëò, õîðò ýíöåôàëîïàòè, õàðààíû ìýäðýëèéí ¿ðýâñýë, îé ñóëðàõ, îãèõ, áººëæèõ, àþóëõàéãààð ýâã¿éðõýõ, áèëèðóáèíåìè, áèëèðóáèíóðè, ÀÑÀÒ áà ÀËÀÒ-ûí ò¿âøèí èõñýõ, øàðëàëò, ãåïàòèò, àãðàíóëîöèòîç, öóñ çàäðàëò áà àïëàñòèê àíåìè, òðîìáîöèòîïåíè, ýîçèíîôèëè, ïèðèäîêñèíû äóòàãäàë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50ìã,100 ìã,200ìã, 300 ìã, øàõìàë.

♦ Èçîíèàçèä+Ýòàìáóòîë Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë, Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /Èçîíèàçèä áà ýòàìáóòîëûã ¿ç/ Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 1-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýì÷èìò ýì÷èëãýýíèé øàò, 2-ð á¿ëýã áà 12 ñàðûí ýì÷èëãýýíèé ãîðèìûí ¿åä íèéò ýì÷èëãýýíèé òóðøèä óóëãàæ õýðýãëýíý /äýýðõýýñ ¿ç/.

Ñàâëàëò: 400 ìã + 150 ìã, øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Ïèðàçèíàìèä, PYRAZINAMIDUM ªºð íýðñ: Tisamid, Zinamide, Tebrazid, Isopyrasin, Novamid, Eprazin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: ¯éëäëèéí ìåõàíèçì òîäîðõîé áóñ, çºâõºí ñ¿ðüåýãèéí ¿¿ñãýã÷èä áàêòåðöèä íºëºº ¿ç¿¿ëäýã. Äàíãààð 123


íü õýðýãëýâýë àìàðõàí äàñäàã ó÷èð õàâñàðñàí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýäýã. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=10öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 50%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, óóøèã, ýëýã çýðýã ýðõòýí, òàðõè íóãàñíû øèíãýí, ñ¿ðüåýãèéí ãîëîìòîíä ñàéòàð íýâòýð÷ òàðõäàã, ýëýã áà õîäîîäîíä ãèäðîëèç-ä îðæ õóâèðíà, øýýñýýð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 1-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé øàò, 2-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýõíèé ãóðâàí ñàð, 3ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé øàòàíä òóñ òóñ óóæ õýðýãëýíý /Äýýðõýýñ ¿ç/. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí áà ïîäàãðààð ºâ÷èëñºí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • ×èõðèéí øèæèí, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ýëýã õîðäóóëñíààñ õàëóóðàõ, õîîëîíä äóðã¿é áîëæ, áèå ýâã¿éðõýõ, ýëýã ºâ÷ëºìòãèé áîëîõ, ýëýã òîìðîõ, øàðëàëò ¿¿ñýõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ïîäàãðà áà ÷èõðèéí øèæèí èäýâõæèõ, ãèïåðóðèêåìè, ¿å ìº÷ ºâäºõ, õàëóóðàõ, ñèäåðîáëàñòèê àíåìè, òóóðàëò, ãýðýëä ìýäðýãøèõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 500 ìã, øàõìàë.

♦ Ñòðåïòîìèöèí, STREPTOMYCINI SULFAS ªºð íýðñ: Ampistrep, Diplostrep, Strysolin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D.

Strepsulfat,

Strepolin,

¯éëäýë: • Ðèáîñîìûí 30S ñóáåäèíèöòýé øóóä õîëáîãäîí, ìèêðîáûí ýñèéí óóðãèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà.

124


ªðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé, áàêòåðöèä ¿éëäýëòýé àíòèáèîòèê þì. Ñ¿ðüåýãèéí ýñðýã íºëººò 1-ð ýãíýýíèé ýìýíä áàãòàíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.3ë/êã, t1/2=3öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 50%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ øèìýãäýõã¿é òóë óóæ õýðýãëýõã¿é, áóë÷èíä òàðèõàä ààæóó øèìýãäýíý, öýýæíèé ãÿëòàíãûí õºíäèéä ñèéâýíãèéíõòýé õàðüöóóëáàë 50%, õýâëèéí õºíäèéí øèíãýíä 50-100% õ¿ð÷ òàðõäàã, öóñòàðõèíû õîðèãèéã ñóë, ýõñèéí õîðèãèéã ñàéí íýâòýðíý, õóâèðàëã¿é äèéëýíõ íü áººðººð, áàãàõàí õýñýã íü öºñòýé õàìò ÿëãàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò: Òºðºë á¿ðèéí ýðõòýíä áàéðëàëòàé ñ¿ðüåý, ïíåâìîíè, ìåíèíãèò, ïåðèòîíèò, ïëåâðèò, ýíäîêàðäèò, çàã õ¿éòýí, õºõ¿¿ë õàíèàä, òóëÿðåìè, áðóöåëë¸ç, òàðâàãàí òàõàë çýðýã ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýæ áîëíî. ⇒ ÆÈ×: óã ýìèéã äýýð äóðäàãäñàí îëîí ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýæ áîëîõ áîëîâ÷ ìàíàé îðíû íºõöºëä ñ¿ðüåýã ýì÷ëýõ ãîë ýìèéí íýã áîëîõ òóë ñ¿ðüåýãýýñ ººð ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé áîëíî.

Õýðýãëýõ àðãà: 1-ð áà 2-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé øàò, 12 ñàðûí ýìèéí ýì÷èëãýýíèé ãîðèìûí ýõíèé ãóðâàí ñàðä òóñ òóñ áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý /Äýýðõýýñ ¿ç/.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Àìèíîãëèêîçèäûí á¿ëãèéí àíòèáèîòèêò õàðøèëòàé, ñîíñãîëûí ìýäðýëèéí ýìãýãòýé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Áººð áà ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé, ìýäðýë áóë÷èíãèéí ñààæèëòàé, ºíäºð íàñòàé ºâ÷òºí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: 8-ð õîñ ìýäðýë áóþó ñîíñãîë-òýíöâýðèéí àïïàðàòûã ãýìòýýí ä¿ëèéð¿¿ëýõ, ÷èõ ä¿íãýíýõ, òîëãîé ýðãýõ, ìýäðýë áóë÷èíãèéí ñààæèë ¿¿ñýõ, àðüñíû õîðò õàðøëûí óðâàë/àðüñíû òóóðàëò, öýâð¿¿, çàãàòíàà/, òîëãîé ýðãýõ, õàëóóðàõ, ç¿ðõ äýëñýõ, ò¿ð çóóðûí àãðàíóëîöèòîç, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíä ººð÷ëºëò ãàðàõ áà ãåìàòóðè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 500000 ÅÄ, 1000000 ÅÄ-ýýð ôëàêîí.

125


♦ Ðèôàìïèöèí, RIFAMPICINUM ªºð íýðñ: Rifadin, Benemycin, Rifampin, Rimactan, Rifoldin, Riforal. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • ÐÍÊ-ïîëèìåðàçà ôåðìåíòèéã õîðèãëîí, ìèêðîáûí ýñèéí íóêëåéí õ¿÷ëèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà. • ªðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé àíòèáèîòèê þì. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=1.7,7.9, Vd=1ë/êã, F=1.0, CL=10ë/öàã, t1/2=4öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 80%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ á¿ðýí ñàéí øèìýãäýíý, ýä, ýäèéí øèíãýí, ýëýã, óóøèã, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàé, ÿñíû ýä õèéãýýä õýâëèé, öýýæíèé õºíäèéí, ¿ðèéí, òàðõè íóãàñíû øèíãýí, ø¿ëñ, íóëèìñàíä íýâòýð÷ òàðõàíà, ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèðíà, ãýäýñ-ýëýã ãýñýí òîéðîã õîëáîî ¿¿ñãýíý, ýì áà ò¿¿íèé ìåòàáîëèò íü öºñòýé õàìò, ìºí çàðèì õýñýã íü áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Á¿õ õýëáýðèéí ñ¿ðüåý, ïíåâìîíè, áðîíõèò, äóíä ÷èõíèé ¿ðýâñýë, õîëåöèñòèò, îñòåîìèåëèò, ïèåëîíåôðèò, öèñòèò, ëåïðà, àìüñãàëûí çàìûí õàëäâàðò ºâ÷èí áà áóñàä èäýýò õàëäâàðóóä. • ÆÈ×: óã ýìèéã äýýð äóðäàãäñàí îëîí ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýæ áîëîõ áîëîâ÷ ìàíàé îðíû íºõöºëä ñ¿ðüåýã ýì÷ëýõ ãîë ýìèéí íýã áîëîõ òóë ñ¿ðüåýãýýñ ººð ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé áîëíî.

Õýðýãëýõ àðãà: 1,2,3-ð á¿ëýã ºâ÷òºíä áîãèíî õóãàöààíû /6 ñàðûí/ ýìýí ýì÷èëãýýíèé ãîðèìûí íèéò ýì÷èëãýýíèé òóðøèä óóæ õýðýãëýíý /Äýýðõýýñ ¿ç/. Öýýðëýë: Óã á¿ëýã ýìýíä õàðøèëòàé, ýëýãíèé íîöòîé ýìãýãòýé, íîéð áóë÷èðõàéí ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, íîéðìîãëîõ, àòàêñè, àþóëõàéãààð ýìçýãëýõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, ñóóëãàõ, öóñ çàäðàëò àíåìè, ò¿ð çóóðûí ëåéêîïåíè, ýîçèíîôèëè, òðîìáîöèòîïåíè, ýëýã õîðäîõ /ýëýãíèé ñîðèëóóä ººð÷ëºãäºõ 126

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ã.ì./, àðüñíû òóóðàëò çàãàòíàà, ãèïåðóðèêåìè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.05 ãð., 0.15 ãð., 0.3 ãð-ûí øàõìàë, • 150000 ÅÄ-ýýð òóíøèëä ñàâëàãäàíà.

♦ Ðèôàìïèöèí+Èçîíèàçèä Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë, Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /Ðèôàìèöèí, èçîíèàçèäûã ¿ç/ Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 1-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé øàò, 2-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýõíèé ãóðâàí ñàð, 3-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé øàòàíä òóñ òóñ õýðýãëýíý /Äýýðõýýñ ¿ç/. Ñàâëàëò: 150ìã+75ìã, 300ìã+150ìã, 150ìã+150ìã, øàõìàë.

♦ Ðèôàìïèöèí+Èçîíèàçèä+Ïèðàçèíàìèä Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë, Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº:

/Ðèôàìïèöèí, Èçîíèàçèä,

Ïèðàçèíàìèäûã ¿ç/

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 1, 3-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýð÷èìò ýì÷èëãýýíèé øàò, 2-ð á¿ëýã ºâ÷òºíèé ýõíèé ãóðâàí ñàðä òóñ òóñ õýðýãëýíý /Äýýðõýýñ ¿ç/. Ñàâëàëò: Øàõìàë, 150ìã+75ìã+400ìã, 150ìã+150ìã+500ìã. ♦

Àìèêàöèí,

ªºð íýðñ: Amikin, Êàòåãîð÷èëàë: 127


¾ Òóñãàé õÿíàëòûí äîð õýðýãëýíý. ¾ K-5,K-6. ¯éëäýë: Íÿíãèéí ðèáîñîìûí óóðãèéí 30s ñóáåäèíèöèéã ñààòóóëàõ íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Àìèêàöèí (àìèêàí, áèêëèí), Amikacin sulfate (Amikin). 50ìã/ìë, 250ìã/ìë-èéí òàðèàãààð ñàâëàãäàíà. Ýõñèéí õîðèãîîð íýâòýðíý, õóâèðàëä îðîõã¿é, áººðººð ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöèàð ÿëãàðíà, ¿éëäýë 8-12 öàã õàäãàëàãääàã. Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Citrobacter, Enterobacter, Klebsiella, Proteus, Acinetobacter, Providencia, Serratia, Staphylococcus aureus-ààð ¿¿ñãýãäñýí õ¿íä õýëáýðèéí õàëäâàð áîëîí ìåíèíãèòèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: Áàðàã ìåòàáîëèçìä îðäîãã¿é èõýíõäýý áººðíèé ò¿¿äãýíöðèéí ôèëüòðàöèàð ÿëãàðäàã., t2/1=2-3öàã áººðíèé äóòàãäàëòàé ºâ÷òºíä ýíý íü 30-36 öàã áîëîí óðòàñäàã., ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Áóë÷èíä òàðèõ Ñóäñàíä òàðèõ

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ .

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 1öàã

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ 8-12 öàã

Ò¿ðãýí

Ò¿ðãýí

8-12 öàã

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: íàñàíä õ¿ðýã÷èä áîëîí õ¿¿õäýä ºäºðò 1êã æèíä 15ìã òîîöîæ, 8-12 öàãààð õýðýãëýíý. Íÿðàéä 10ìã/êã ñóäñààð òàðèàä, äàðàà íü 7.5ìã/êã ààð òîîöîæ, 12 öàãààð õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Àìèíîãëèêîçèäûí á¿ëãèéí õàðøèëòàé áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Æèðýìñýí ýõýä àøèã áà õîðûã òîîöñîíû ¿íäñýí äýýð îíöãîé òîõèîëäîëä õýðýãëýæ áîëíî. Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòàãäàëòàé ºâ÷òºí, íÿðàé õ¿¿õýä, ºíäºð íàñòàíä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: òîëãîé ºâäºõ, íîéðìîãëîõ , ÷èõ ä¿íãýíýõ , ñîíñãîë àëäàãäàõ, áººð õîðäîõ áîëîí àíàôèëàêñèéí óðâàë, ýëýãíèé ýäèéí íåêðîç ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: òàðèëãûí óóñìàë,250ìã/ìë àìïóëä ñàâëàãäàíà. 128

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý

♦

Êàïðåîìèöèí, Capreomycin sulfate

ªºð íýðñ: Capastat sulfate Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòûí äîð õýðýãëýíý. ¾ K-5,K-6. ¯éëäýë: Òîäîðõîé áóñ ìåõàíèçìààð ñ¿ðüåãèéí õàëäâàðûí ¿åä ýì÷èëãýýíèé çîõèìæòîé íºëºº ¿ç¿¿ëíý. äèéëýíõ õýñýã íü Ôàðìàêîêèíåòèê: t2/1=4-6öàã, õóâèðàëã¿éãýýð øýýñýýð ÿëãàðíà. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ áóë÷èí äîòîð


¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 1-2öàã

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ .

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: ñ¿ðüåãèéí ýì÷èëãýýíä ºäºðò 15ìã/êã ààð áóë÷èíä òàðüäàã, ò¿¿íèéã òîì áóë÷èíãèéí ã¿íä òàðèõ ¸ñòîé. Ýì÷èëãýýíèé õóãàöàà 60-120 õîíîã áàéíà. 1ãð- ààð 7 õîíîãò 2-3 óäàà, 18-24 öàãèéí òóðø õýðýãëýíý. Äýýä òóí íü ºäºðò 20ìã/êã áàéíà. Áóñàä ýìòýé õàâñðóóëàí õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã ýìýíä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. Ñîíñãîë áîëîí áººð õîðäóóëàõ ýìòýé õàìò õýðýãëýæ áàéãàà áîë ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Áººðíèé äóòàãäàëòàé, õàðøëûí àíàìíåçòàé, ñîíñãîë ñóëàðñàí áîëîí æèðýìñýí, õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Õ¿¿õäýä õîð àþóëã¿é ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, ìýäðýë áóë÷èíãèéí ñààæèë ¿¿ñýõ, òîëãîé ýðãýõ, ÷èõ ä¿íãýíýõ, áººð õîðäîõ, ýîçèíîôèëè, ëåéêîïåíè, ëåéêîöèòîç, òðîìáîöèòîïåíè, ãèïîêàëèåìè, àëêàëîç, ýëýã õîðäîõ, öóñ àëäàõ, òàðüñàí õýñýãò áóãëàà ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: òàðèëãûí íóíòàã 1ãð ôëàêîíòîé.

129


♦

Öèêëîñåðèí, Cycloserine

ªºð íýðñ: Seromycin Êàòåãîð÷èëàë: ¾ ¾ ¾

Òóñãàé õÿíàëòûí äîð õýðýãëýíý. K-5,K-6. Æèðýìñýíèé êàòåãîðè: C.

¯éëäýë: Ýñèéí õàíûí íèéëýãæëèéã ñààòóóëàõ çàìààð íÿíãèéí ýñðýã íºëººëäºã, ñ¿ðüåýãèéí õàâñàðñàí ýì÷èëãýýíä çîõèìæòîé íºëºº ¿ç¿¿ëäýã. Ôàðìàêîêèíåòèê: t2/1=10öàã, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààð 80% îð÷èì øèìýãääýã. Òàðõè íóãàñíû øèíãýíä ñàéí òàðõäàã, öóñíû ïëàçìûí óóðàãòàé õîëáîãääîãã¿é, çàðèìäàã õóâèðàëä îðäîã. Äèéëýíõäýý áººðººð ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ àðãà

¯éëäýë ýõëýõ

¯éëäëèéí îðãèë ¿å

¯éëäýë ¿ðãýëæëýõ

Óóõ

.

3-4 öàã

.

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Óóøãèíû áîëîí óóøãèíû áóñ ñ¿ðüåýãèéí íýìýãäýë ýì÷èëãýýíä õýðýãëýäýã. Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 250ìã-ààð 12 öàãèéí çàéòàé, 2 äîëîî õîíîã óóëãààä öóñíû ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä áóóðñàí áîë 25-30ìêã/ìë õýìæýýãýýð õýðýãëýäýã. 250ìã- ààð 8 öàãààð 2 äîëîî õîíîã õýðýãëýæ áîëíî, õîð íºëºº èëðýõã¿é áîë 250ìã- ààð 6 öàãààð õýðýãëýæ áîëíî. Õîíîãèéí äýýä òóí 1ãð. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí áîëîí ñýòãýë ãóòðàëòàé, öî÷ðîìòãîé, òàòàëòòàé, ñîëèîòîé, áººðíèé õ¿íä äóòàãäàëòàé ºâ÷òºíä, ìºí àðõè õýòð¿¿ëýí õýðýãëýäýã õ¿ì¿¿ñò õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Áººðíèé äóòàãäàëòàé õ¿íä òóíã áàãàñãàæ õýðýãëýíý. Æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý, õ¿¿õäýä õîðã¿é ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: ÒÌÑ-èéí òàëààñ òàòàëäàà èëðýõ , òîëãîé ýðãýõ, îé ñóëðàõ, ñýòãýë ãóòðàëûí óëìààñ àìèà õîðëîõ õàíäëàãà èëðýõ, áàñ ñîëèîðëûí øèíæ, ìýäðýëèéí ÿäàðãàà, õèé ¿çýãäýë çýðýã øèíæ ãàðàõ áîëîí êîì ¿¿ñ÷ áîëíî. Ñàâëàëò: 250ìã êàïñóëòàé ãàðãàíà. 130


♦

Ýòèîíàìèä, Ethionamide

ªºð íýðñ: Tråcator-SC Êàòåãîð÷èëàë: ¾ ¾ ¾


¯éëäýë: Ìèêðîáûí ýñèéí ïåïòèäèéí íèéëýãæëèéã ñààòóóëäàã õýìýýí ¿çäýã. Mycobacterum bovis,Mycobacterium kansasii,Mycobacterium tuberculosis, Mycobacterium avium, Mycobacterium intracellulare-ä ¿õ¿¿ëýõ íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààð ñàéí øèìýãäýíý, áèå ìàõáîäèéí øèíãýíä ñàéí òàðõàõ áºãººä öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã ñàéí íýâòýðíý. Öóñíû ñèéâýíãèéí óóðàãòàé 10% õîëáîãäîíî, ýëãýíä ýð÷èìòýé ìåòàáîëèçìä îðíî, øýýñýýð áàãà õýìæýýòýé ÿëãàðíà. t1/2=3öàã îð÷èì. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ óóõààð


¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å Îéðîëöîîãîîð 1.8öàã

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ .

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Óóøèãíû áîëîí óóøèãíû áóñ ñ¿ðüåýãèéí õàì ýì÷èëãýýíä õýðýãëýäýã. Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 500ìã-1ãð/õîíîã òóíã 2 õóâààæ óóëãàäàã. Ñ¿ðüåýãèéí ýñðýã áóñàä ýì¿¿ä áîëîí âèòàìèí B6 -òàé õàâñðóóëæ õýðýãëýæ áîëíî. Õ¿¿õäýä õîíîãò 15-20ìã/êã òóíã 2-4 õóâààæ õýðýãëýíý. Õîíîãèéí äýýä òóí 1ãð. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã ýìýíä õàðøèëòàé áîëîí ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é, ÷èõðèéí øèæèíòýé áîëîí æèðýìñýí ýõýä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Õºõ¿¿ë ýõýä õîð íºëººòýé ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: ÒÌÑ-èéí òàëààñ àñòåíè, íîéðìîãëîë, çàõûí íåâðèò, ñýòãýöèéí ººð÷ëºëò, ç¿ðõ-ñóäàñíû òàëààñ îðòîñòàòèê ãèïîòåíçè, õîäîîä ãýäýñíèé òàëààñ õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, àìàíä áàë àìòàãäàõ, õýâëèéãýýð ýìçýãëýõ, 131


æèí áóóðàõ, öóñíû òàëààñ òðîìáîöèòîïåíè, ýëýãíèé òàëààñ øàðëàëò, ýëýãíèé ¿ýâñýë ¿¿ñýõ, ôåðìåíò¿¿ä ºíäºðñºõ çýðýã øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 250ìã øàõìàë ♦

Êàíàìèöèí, Kanamycin sulfate

ªºð íýðñ: Kanasig, Kantrex Êàòåãîð÷èëàë: ¾ ¾ ¾

Òóñãàé õÿíàëòûí äîð õýðýãëýíý. K-5,K-6. Æèðýìñýíèé êàòåãîðè: D.

•

¯éëäýë ,Õýðýãëýõ çààëò ,Õýðýãëýõ àðãà: Êàíàìèöèí, Kanamycin sulfate. 500ìã-èéí êàïñóë, 250ìã/ìë, 333ìã/ìë-èéí òàðèà, 37.5ìã/ìë-èéí õ¿¿õäýä çîðèóëñàí òàðèàãààð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà. Öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã ìóó íýâòýðíý, èõýíõ íü øýýñýýð, áàãàõàí õýñýã íü öºñººð ÿëãàðäàã, ¿éëäýë 8-12 öàã õàäãàëàãäàíà. Escherichia coli, Proteus, Enterobacter aerogenes, Klebsiella pneumoniae, Serratia marcescens, Acinetobacter-ààð ¿¿ñãýãäñýí õ¿íä õýëáýðèéí õàëäâàðûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà áººðíèé õýâèéí ¿éë àæèëëàãààòàé õ¿¿õäýä 15ìã/êã õîíîãèéí òóíã 8-12 öàãààð áóë÷èíä áà ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Õîíîãèéí äýýä òóí 1.5ãð. Íÿðàéä 15ìã/êã õîíîãèéí òóíã 12 öàãààð áóë÷èíä áà ñóäñàíä òàðüæ õýðýãëýíý. Ìýñ çàñëûí ºìíº ãýäýñ öýâýðëýõ (óóõààð) áà èíòðàïåðèòîíàëü óãààëãà (àðèóòãàñàí íýðìýë óñààð øèíãýëæ) áîëîí øàðõíû öýâýðëýãýýíä (0.9%-èéí NaCl-ûí óóñìàëààð øèíãýëæ) ìºí ò¿¿í÷ëýí èíãàëÿöèàð (0.9%-èéí NaCl-ûí óóñìàëààð øèíãýëæ íåáóëÿçîðààð) òóñ òóñ õýðýãëýæ áîëíî. Àìèíîãëèêîçèäûí á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí ýõ÷¿¿äýä õýðýãëýõã¿é, ãýäýñíèé äàìæóóëàõ çàìä ñààäòàé áîëîí ñèñòåìèéí õàëäâàðòàé ºâ÷òºíä óóëãàæ õýðýãëýõã¿é. Áººðíèé äóòìàãøèëòàé, ìýäðýë áóë÷èíãèéí ýìãýãòýé ºâ÷òºí, õºõ¿¿ë ýõ áà ºíäºð íàñòàíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý.

•

132

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóæ õýðýãëýõýä ìóó øèìýãääýã. Ýäèéí øèíãýíä ñàéí òàðõàíà, öóñ òàðõèíû õîðèãûã íýâòýðíý.øýýñ áîëîí öºñòýé õàìò ÿëãàðäàã. t1/2=2-4 öàã. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Óóõ Áóë÷èíä òàðèõ Ñóäñààð òàðèõ

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ . .

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å . 1öàã


õóðäàí

õóðäàí

8-12 öàã

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí ºâ÷òýé áîëîí àìèíîãëèêîçèäûí á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Áººðíèé äóòàãäàëòàé, ìýäðýë áóë÷èíãèéí ººð÷ëºëòòýé áîëîí ºíäºð íàñòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: ÒÌÑ-èéí òàëààñ òîëãîé ºâäºõ, íîéðìîãëîõ, ìýäðýë áóë÷èíãèéí ñààæèë ¿¿ñýõ, ñîíñãîë-òýíöâýðèéí ýðõòýíèé ç¿ãýýñ ÷èõ ä¿íãýíýõ, òîëãîé ýðãýõ, ñîíñãîë ìóóäàõ, ìºí áººð õîðäîõ áîëîí àíàôèëàêñèéí óðâàë èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: òàðèëãèéí íóíòàã, 1ãð ôëàêîíòîé. ♦

ÏÀÑÊ,

ªºð íýðñ: Natrii para-aminosziicylas Êàòåãîð÷èëàë: ¾ ¾ ¾


¯éëäýë: Ïàðà-àìèíî ñàëèöèëèéí õ¿÷èëòýé ºðñºëäºõ ìåõàíèçìààð ñ¿ðüåýãèéí íÿíãèéí ýñðýã áàêòåðñòàòèê íºëºº ¿ç¿¿ëäýã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 9-10ãð òóíã 3-4 õóâààæ óóëãàíà. Õ¿¿õäýä õîíîãò 2ãð/êã òóíã 3-4 133


õóâààæ óóëãàíà. Õîíîãèéí òóíã 10ãðàììààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. Õîîë èäñýíýýñ 30ìèíóòààñ 1öàãèéí äàðàà ñ¿¿ áóþó ø¿ëòëýã øèíãýíýýð äàðóóëæ óóëãàíà. Êóðñ ýì÷èëãýý 1-2 ñàð áàéíà. 3% -óóñìàëûã ñóäñàíä áîëãîîìæòîé òàðüæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: ýëýã áººðíèé õ¿íä ýìãýãòýé, õîäîîäíû øàðõëààòàé, ñàëñëàã õàâàíòàé ç¿ðõíèé äóòàãäàëòàé ºâ÷òºíä, åð íü õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Èõýâ÷ëýí õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ãàæ íºëºº èëýðäýã: õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, ìºí õàðøëûí óðâàë, äåðìàòèò, àðüñíû òóóðàëò, õàëóóðàõ, àìüñãàë áà÷èìäàõ, ¿å ìº÷ººð ºâäºõ øèíæ èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: 4ãðàììûí íóíòãààð óóòàíä ñàâëàãäàíà.

6.3. Ìººãºíöðèéí ýñðýã íºëººò ýì ♦ Ãðèçåîôóëüâèí, GRISEOFULVINUM ªºð íýðñ: Greisin, Gricin, Grisovin, Grisactin, Fulcin, Fungivin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-4,Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR ¯éëäýë: • Äåðìàòîôèòóóä /Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton ºñºëò ¿ðæèëòèéã ñààòóóëàõ/ôóíãèñòàòèê/ ã.ì/-ûí íºëººòýé. • ¯éëäëèéí ìåõàíèçì á¿ðýí òîäîðõîé áóñ, ìººãºíöðèéí ýñèéí õóâààãäëûí ¿åä ò¿¿íèé áè÷èë á¿òöèéí õýñýã áîëîõ öèòîïëàçìûí áè÷èë ñóâãàíöàðûí ¿éëäëèéã äàðàíãóéëàõ çàìààð ýñèéí õàíûí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëàõûí çýðýãöýý ÐÍÊ-òàé õîëáîãäîõ çàìààð íóêëåéí õ¿÷ëèéí íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëäàã ãýæ ¿çäýã.

134

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=1.5ë/êã, t1/2=22öàã, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, àðüñ, ¿ñ, õóìñ, àðüñàí äîîðõè ººõëºã ýä, ýëýã, àðàã ÿñíû áóë÷èíä èõýýð õóðèìòëàãäàíà, ýëãýíä õóâèð÷ 50% íü áººðººð, 33% íü ºòãºíººð, 1% íü õóâèðàëã¿éãýýð øýýñòýé õàìò òóñ òóñ ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Ôàâóñ, òðèõîôèòè, ýïèäåðìîôèòè, ìèêðîñïîðè áà îíèõîìèêîçûí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.125 /125000 ÅÄ/ ãð-ààð øàõìàëààð 6 öàãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä:/Õîíîãò 7.3 ìã/êã-ààð óóëãàæ õýðýãëýíý/. ∗ 4-7 íàñàíä 1 øàõìàë/0.125 ãð./-ààð 12 öàãààð, ∗ 8-15 íàñàíä 1 øàõìàë/0.125 ãð./-ààð 8 öàãààð òóñ òóñ óóëãàæ õýðýãëýíý. ⇒ Ýýëæ ýì÷èëãýý íü 2-3 äîëîî õîíîã áàéíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ýëýã áººðíèé ýìãýãòýé, ëåéêîïåíè, õîðò õàâäàðòàé, ïîðôèðèéí ºâ÷òýé õ¿ì¿¿ñ áà æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Ïåíèöèëëèíä õàðøèëòàé õ¿íä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèóäàñ õ¿ðýõ, òîëãîé ºâäºõ, êðàïàâíèöà, äåçîðèåíòàöè, ëåéêîïåíè, ãðàíóëîöèòîïåíè, ïîðôèðè, àðüñíû ýïèäåðìèéí õîðò íåêðîç, ñóäàñëàã õàâàí ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.125 ãð., 0.25 ãð-ûí êàïñóë, øàõìàë.

♦ Íèñòàòèí, NYSTATINUM ªºð íýðñ: Fungicidin, Fungistatin, Mycostatin, Anticandine, Stamicin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë:

135


•

•

¯éëäëèéí ìåõàíèçì á¿ðýí òîäîðõîéã¿é áîëîâ÷ ìººãºíöðèéí ýñèéí õàíûí ñòåðîëòîé õîëáîãäîõ çàìààð ýñèéí ìåìáðàíû íýâòýðøèëèéã ººð÷ëºí, ôóíãèöèä íºëºº ¿ç¿¿ëäýã ãýæ ¿çäýã. “Candida”-ûí òºðëèéí äðîææ òºñò /äðîææåïîäîáíûé/ ìººãºíöºðò ºíäºð èäýâõèòýé íºëººëíº.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàì, àðüñ, ñàëñòààñ øèìýãäýõã¿é, òàðõàõã¿é, õóâèðàõã¿é, óóõàä ºòãºíººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí ìººãºíöðèéí õàëäâàðò: íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 500000-1000000 ÅÄ-ýýð 8 öàãààð óóëãàíà. • ¯òðýýíèé ìººãºíöðèéí õàëäâàðûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 100000 ÅÄ-ýýð õîíîãò 2 óäàà ëàà õýëáýðýýð õýðýãëýíý. • Õ¿÷òýé ¿éëäýëòýé àíòèáèîòèê óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýæ áóé ¿åä êàíäèäîìèêîçîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð øàõìàëààð óóæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã ýìýíä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Õºõ¿¿ë ¿åä õîð íºëººòýé ýñýõ íü á¿ðýí ñóäëàãäàæ ÷àäààã¿é òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. Ãàæ íºëºº: Çîõèìæ õàðüöàíãóé ñàéí. ªíäºð òóíãààð õýðýãëýõ ¿åä ò¿ð çóóð îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ÷è÷ð¿¿äýñ õ¿ðýõ áà õàëóóðàõ ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 100000 ÅÄ, 250000 ÅÄ , 500000 ÅÄ, øàõìàë, • 100000 ÅÄ, 250000 ÅÄ, 500000 ÅÄ-ýýð ëàà, • 10%--15 ãð-ûí òîñîí ò¿ðõëýãýýð òóáèêò òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

6.4. Ýãýë áèåòíèé ýñðýã íºëººò ýì 136

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ♦ Ìåòðàíèäàçîë, METRONIDAZOLUM /6.2.2-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Ôëàêîíòîé òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,K6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: • Á¿ä¿¿ëýã áèåòíèé ýñðýã /òðèõîìîíàöèä, àì¸áèöèä/ íºëººòýé. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àì¸áèîç áà ëÿìáëèîçûí ýì÷èëãýýíä: õîíîãò 15ìã/êãààð ºäºðò 2 óäàà óóíà. Êóðñ íü ëÿìáëèîçîä 5 ºäºð, àì¸áèîçîä 10 ºäºð. • Òðèõîìîíàäîçûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 250 ìã-ààð ºäºðò 3 óäàà 7 õîíîã óóõ áóþó 2 ãð-ààð íýã óäàà /1 ãð-ààð 2 ºäºð óóæ ÷ áîëíî/ óóëãàæ õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: 5 ìã/êã-ààð ºäºðò 3 óäàà 7 õîíîã óóëãàæ õýðýãëýíý. • Ãýäýñíèé àì¸áèîçûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 750 ìã-ààð õîíîãò 3 óäàà 5-10 õîíîã óóëãàæ õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: õîíîãò 35-50 ìã/êã-ààð õîíîãò 3 óäàà íèéò 10 õîíîã óóëãàíà. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /6.2.2-ä ¿ç/ Ñàâëàëò: • 200-500 ìã., øàõìàë, • 500 ìã., 100 ìë., ôëàêîíòîé òàðèà.

6.5. Âèðóñûí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë 6.5.1. Õåðïåñ âèðóñûí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë 137


♦ Àöèêëîâèð, ACYCLOVIRUM ªºð íýðñ: Acyclovir sodium, Virolex, Zovirax, Cycloviran, Milavir. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-4,Ê-5,Ê-6. ¾ Ôëàêîíòîé òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-4. ¾ Òîñîí ò¿ðõëýã, êðåìèéã: Æîðîîð îëãîíî, K-1,K-2,Ê-3,Ê-4, K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: Âèðóñûí ÄÍÊ-ûí ðåïëèêàöèéã ñîíãîìîëîîð ñààòóóëíà /àöèêëîâèð íü âèðóñûí òèìèäèíêèíàçà ôåðìåíòèéí íºëººãººð õóâèð÷, àöèêëîâèð-ìîíîôîñôàò áîëîõ áà òýð íü ýçíèé ýñèéí ôåðìåíòèéí íºëººãººð àöèëîâèð-äèôîñôàò, äàðàà íü àöèêëîâèð-òðèôîñôàò áîëîí õóâèð÷, òýð íü âèðóñûí ýñèéí ÄÍÊ-ûí íèéëýãæèëòèéã ñîíãîìîëîîð äàðàíãóéëäàã áàéíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.7ë/êã, F=0.15-0.3, CL=12ë/öàã, t1/2=3öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 15%, óóõàä ààæóó á¿ðýí áóñ /15-30%/ øèìýãäýíý, ýä, ýäèéí øèíãýíä ñàéòàð òàðõàíà, òàðõè íóãàñíû øèíãýíä ñèéâýíãèéí 50%-òàé òýíöýõýýð àãóóëàãääàã, 10% îð÷èì íü õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, øèìýãäñýí õýñãèéí 92% íü õóâèðàëã¿é áººðººð ãàäàãøèëíà, Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Herpes simplex-èéí õàëäâàðûí ¿åä /äàðõëàëûí ñèñòåì õýâèéí ºâ÷òºíèé àðüñ, ñàëñòûí áà áýëýã ýðõòýíèé ãåðïåñ ã.ì./: 200 ìã-ààð õîíîãò 5 óäàà, íèéò 5 õîíîã óóíà /õ¿¿õäýä õàãàñ òóíãààð õýðýãëýíý/.

•

138

Á¿ñë¿¿ð ÿðûí (Herpes Zoster) ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 800ìã-ààð ºäºðò 5 óäàà óóëãàíà. ªâ÷íèé øèíæ àðèëñíààñ õîéø 3 õîíîã ¿ðãýëæë¿¿ëýí õýðýãëýíý /õ¿¿õäýä õàãàñ òóíãààð õýðýãëýíý/.


Äàðõëàëûí ñèñòåì äàðàíãóéëàãäñàí ºâ÷òºíèé Herpes simplex virus-ýýð ¿¿ñãýãäñýí ýìãýã, áýëýã ýðõòýíèé Herpes-èéí àíõäàã÷ õàëäâàðûí õ¿íä õýëáýð, Herpes zoster-ûí õàëäâàð /á¿ñë¿¿ð ÿð/-ûí ¿åä: 250 ìã-ûí ôëàêîíòîéã 10 ìë ôèçèîëîãèéí óóñìàë ýñâýë çîðèóëàëòûí óñààð íàéðóóëàí, íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä 5 ìã/êã òóíãààð /12-îîñ äîîø íàñòàé õ¿¿õäýä 250ìã/ì2 òóíãààð/ òîîöîí, 8 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà.

⇒

1 óäààãèéí òàðèàã 1 öàãèéí òóðø ààæèì òàðèíà. Íýã ýýëæèéí ýì÷èëãýý áýëýã ýðõòýíèé âèðóñûí õàëäâàðò 5 õîíîã, áóñàä òîõèîëäîëä 7 õîíîã áàéíà.

•

Ãåðïåñèéí êåðàòèòûí ¿åä: Êðåì áà í¿äíèé òîñîí ò¿ðõëýãèéã ýìãýãòýé õýñýãò ºäºðò 5 óäàà, íèéò 7-10 ºäºð ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Áýëäìýëä õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Ìýäðýëèéí ýìãýãòýé, áººðíèé õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé áîëîí áººð õîðäóóëàõ íºëººò ýì õýðýãëýæ áóé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Öóñíû ïëàçìä êðåàòèíèí ò¿ð çóóð ºíäºðñºõ, áýëäìýë àðüñàí äîð îðâîë õýñãèéí ¿ðýâñýë èëðýõ, îãèõ, áººëæèõ, ýëýãíèé ôåðìåíò èõñýõ, àðüñíû òóóðàëò, ãåìàòóðè èëðýõ, ñóäñààð òàðèõàä òàòàëò, êîìà èëýð÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí áà òîëãîé ºâäºõ áà ýíöåôàëîïàòèéí øèíæ èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 200 ìã, 400 ìã, 800 ìã-ûí øàõìàë, • 250ìã, 500 ìã-ààð ôëàêîíä, • 3%, í¿äíèé òîñîí ò¿ðõëýã, • 5%-2 ãð., 10 ãð., êðåì õýëáýðýýð ñàâëàãäàíà.

6.5.2. Ðåòðî âèðóñûí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë ♦

Ëàìèâóäèí, Lamivudine

139


ªºð íýðñ: 3TC Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-6. ¯éëäýë: òðàíñêðèïòàçà èíãèáèòîð Ôàðìàêîêèíåòèê: Øèìýãäýëò 80-88%. Öóñ-òàðõèíû õîðèã áîëîí ýõñèéí õîðèãèéã ñàéí íýâòýðäýã. 68-71% íü øýýñãýé õàìò õóâèðàëã¿éãýýð ÿëãàðíà. Âèðóñèéí ýðãýõ òðàíñêðèïòàçà ôåðìåíòèéã èäýâõã¿éæ¿¿ëæ, âèðóñèéí ðåïëèêàöèéã çîãñîîõ íºëººòýé, t2/1=12-15öàã, Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: äàðõëàëûí îëäìîë õîìñäîëûí âèðóñèéí õàëäâàðûí ¿åèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Ðåòðîâèðóñèéí ýñðýã áóñàä ýì¿¿äòýé õàâñðóóëæ, ºâ÷òºíèé õ¿íä õºíãºíèé áàéäàëòàé çîõèöóóëæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã ýìýíä õýò ìýäðýã ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é, áººð, ýëýãíèé õ¿íä ºâ÷òýé õ¿ì¿¿ñ, õºõ¿¿ë ýõýä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, õàíèàëãàõ, òîëãîé ºâäºõ, íîéðã¿éäýõ, áèå ñóëðàõ, õàëóóðàõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, áóë÷èíãèéí áîëîí çàõûí ìýäðýëèéí ýìãýãøèë ¿¿ñýõ, íåéòðîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, áîëîí óëààí ýñèéí àïëàçè, ñ¿¿íèé õ¿÷ëèéí àöèäîç, ýëýãíèé ôåðìåíò ºíäºðñºõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 150ìã øàõìàë

7. ÌÈÃÐÅÍÜ ªÂ×ÍÈÉÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ 7.1. Ìèãðåíü ºâ÷íèé öî÷ìîã ºâäºëò íàìäààõ ýì ♦ Àöåòèëñàëèöèëèéí õ¿÷èë , ACIDUM ACETYLSALICYLICUM /2.1, 12.6-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C (ñ¿¿ëèéí ãóðâàí ñàðä: D). 140

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ¯éëäýë: • Ò¿¿íèé

àíòèàãðåãàíò/òðîìáîêñàíû íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëíà/ áà ºâäºëò íàìäààõ /íîöèöåïòîðûã öî÷ðîîã÷ ìåäèàòîð, ïðîñòàãëàíäèíû íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà/

¿éëäýë íü ìèãðåíýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ, ò¿¿íèé õºäëºëèéã íàìäààõ à÷ õîëáîãäîëòîé áàéäàã. Õýðýãëýõ çààëò: Ìèãðåíü /Òîëãîé òàëëàæ ºâäºõ/ Õýðýãëýõ àðãà: • Õºäëºëººñ ñýðãèéëýõýä: 300 ìã-ààð ºäºðò 2 óäàà, ýñâýë 500 ìã-ààð äîëîî õîíîãò 2 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. • Õºäëºëèéí ¿åä: 600 ìã-ààð óóëãàíà. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /2.1, 12.6-ä ¿ç/. Ñàâëàëò: • 0.1, 0.25, 0.3-0.5 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Ïàðàöåòàìîë, PARACETAMOLUM /2.1.-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: /Àñïèðèíèéã ¿ç/. • Ìèãðåíèé õºäëºëèéí ¿åèéí ºâäºëòèéã íàìäààíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ìèãðåíèé õºäëºëèéí ¿åä: 1.0 ãð õ¿ðòýë òóíãààð óóëãàíà. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 2.1-ä ¿ç. Ñàâëàëò: 300ìã-500 ìã, øàõìàë.

♦ Ýðãîòàìèí, ERGOTAMINUM ªºð íýðñ: Ergotamini Cornutamin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî.

hydrotartras,

Ergotamine

tartrate,

141


¾ ¾

Ê-5,Ê-6. Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Õ.

¯éëäýë: • Ìèãðåíü-èé õºäëºëèéí ¿åèéí ºâäºëòèéã íàìæààõ ¿éëäýëòýé. • ¯éëäëèéí ìåõàíèçì á¿ðýí òîäîðõîé áóñ áîëîâ÷ ýíý ýì íü àëüôà-àäðåíî ðåöåïòîðò çàðèìäàã àãîíèñò íºëººòýé òóë ñóäàñ íàðèéñãàí, ñóäàñíû îð÷èí äàõü ºâäºëò ¿¿ñãýã÷ ìåäèàòðóóäûã áàãàñãàí, íîöèöåïòîðûí öî÷ðîëûã áàãàñãàäàã áîëîâ óó ãýæ ¿çäýã. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=1.8ë/êã, F=0.1, CL=45ë/öàã, t1/2=1.9öàã, óóõàä øèìýãäýëò ìóó, ýä ýðõòýíä òàðõàõ ÷àäâàð ñàéí, ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèð÷, äèéëýíõ íü ºòãºíººð, 4% íü øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Óóõàä ¿éëäýë 0.5-3 öàãèéí äàðàà îðãèë ¿åäýý õ¿ðäýã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ìèãðåíèé öî÷ìîã ºâäºëòèéí /àòàê/ ¿åä: íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä íýã øàõìàë/2ìã/-ûã óóëãàõ áóþó õýëýí äîð òàâüæ õýðýãëýíý. Äàðàà íü 1-2 ìã-ûã öàãèéí äàðàà óóëãàõ áóþó 30 ñåêóíäûí äàðàà õýëýí äîð òàâüæ áîëíî. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 6 ìã áºãººä 7 õîíîãèéí äýýä òóí íü 10 ìã áîëíî. Öýýðëýë: Õàðãà ìººãºíöºðèéí àëêàëîèäîä õàðøèëòàé õ¿ì¿¿ñ, æèðýìñýí ýõ, çàõûí ñóäàñíû íàðèéñàëò ýìãýãòýé, òèòìèéí àðòåðèéí ýìãýãòýé, àðòåðèéí äàðàëò èõòýé, ýëýã áà áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, ãýäýñ áàçëàõ, àðüñ çàãàòíàõ, õºë ãàðûí õóðóó áàäàéðàí ÷èì÷èãíýõ, àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ, ç¿ðõíèé áàõ õºäëºõ, çàõûí ñóäàñíû àã÷èë ¿¿ñýõ, õºëèéí ñóäàñíû ëóãøèëò ñóëðàõ, Ëåðèøèéí õàì øèíæ èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 2 ìã-ûí øàõìàëààð áýëòãýíý.

7.2. Ìèãðåíü ºâ÷íèé ºâäºëòººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ ýì 142

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ♦

Ïðîïðàíîëîë, PROPRANOLOL /12.1, 12.2, 12.3-ò ¿ç/

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: Ìèãðåíèé àòàêààñ ñýðãèéëíý /¿éëäëèéí ìåõàíèçì òîäîðõîé áóñ, òàðõèíû ñóäàñíû àã÷èëààñ ñýðãèéëäýã õèéãýýä ñåðîòîíèíû 5-ÍÒ ðåöåïòîðò ñóëàâòàð õîðèãëîõ íºëºº ¿ç¿¿ëäýãòýé íü õîëáîîòîé áàéæ áîëîõ þì/.

Õýðýãëýõ çààëò: Ìèãðåíèé àòàêààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Ìèãðåíèé àòàêààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Ýõëýýä õîíîãò 80 ìã-ûã /3-4 õóâààæ ºãíº/ óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé áîë 7 õîíîã òóòàì òóíã èõýñãýæ áîëíî. Çîõèìæòîé áàðèõ òóí íü õîíîãò 160-240 ìã /õîíîãò 3-4 óäàà óóëãàíà/ þì. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /12.1-ä ¿ç/ Ñàâëàëò: 0.01 ãð., 0.02 ãð, 0.04 ãð-ûí øàõìàë.

8. ÕÀÂÄÐÛÍ ÝÑÐÝÃ ÁÀ ÄÀÐÕËÀÀ ÑÀÀÒÓÓËÀÕ, ÇÎÂÈÓÐ ÕªÍÃªÂ×ËªÕ ÝÌ×ÈËÃÝÝÍÈÉ ÝÌ

143

Ç¿ðõ ñóäàñíû áýëäìýë

8.1. Äàðõëàà ñààòóóëàõ ýì ♦

Àçàòèîïèðèí, AZATHIOPRINUM

ªºð íýðñ: Imuran, Azapress.

Imurel,

Thioprine,

Azamun,

Azanin,

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-5,Ê-6. ¾ Ôëàêîíòîé òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-6, ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: • Èììóíîäåïðåññàíò ¿éëäýëòýé /Ýñèéí áîëîí øèíãýíèé

•

äàðõëààã àëü àëèéã íü äàðàíãóéëàõ áîëîâ÷ Ò-ëèìôîöèòûã èë¿¿ èõýýð äàðàíãóéëäàã òóë ýñèéí äàðõëààã ñàéòàð äàðàíãóéëíà/. Öèòîñòàòèê /ïóðèíû íóêëåîòèäûí áèîíèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.81ë/êã, F=0.2-0.6, CL=57ìë/ìèí/êã, t1/2=2-5öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 30%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áèåä õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ ìåðêàïòîïóðèí ¿¿ñãýíý, àëü àëü íü áèåä òàðõàõ ÷àäâàð ñàéòàé, àçàòèîïðèí, ìåðêàïòîïóðèíû àëü àëü íü øýýñýýð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ýðõòýí øèëæ¿¿ëýí ñóóëãàõàä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä: ýõëýýä õîíîãò 3-5 ìã/êã-ààð óóëãàõ áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Áàðèõ òóí õîíîãò 1-3 ìã/êã-ààð 1-12 ñàð õ¿ðòýë õóãàöààãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. • Õ¿íä ÿâöòàé ðåâìàòîèä àðòðèò áà àóòîèììóíû ýìãýãò /ðåâìàòîèä àðòðèò, ºâºðìºö áóñ øàðõëààò êîëèò, àðõàã ãëîìåðóëîíåôðèò, àðõàã ãåïàòèò ã.ì./: íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ýõëýýä 1 ìã/êã-ààð 1-2 óäàà óóëãàíà. Ýì÷èëãýýíä 6-8 äîëîî õîíîõîä îëèãòîé ¿ð ä¿í èëðýõã¿é

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý áîë õîíîãèéí òóíã 0.5 ìã/êã (äýýä òàë íü 2.5 ìã/êã) õ¿ðòýë èõýñãýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ëåéêîïåíè, ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãòýé ºâ÷òºí, õºõ¿¿ë áà æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Ýëýã, áººðíèé õ¿íä ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, ìàêðîöèòàð àíåìè, ïàíöèòîïåíè, ïàíêðåàòèò, õàëäâàðò ºðòºìõèé áîëîõ, ýëýã õîðäîí ãåïàòèò ¿¿ñýõ, îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, àìíû õºíäèé øàðõëàõ, ýçîôàãèò, àëîïåöè, øàðëàëò ¿¿ñýõ, àðüñààð òóóðàëò ãàð÷ çàãàòíàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 50 ìã-ûí øàõìàë, 100 ìã-ààð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà.

♦ Öèêëîñïîðèí, CYCLOSPORINUM Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Á¿ðõ¿¿ëòýéã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-5,Ê-6. ¾ Òóíøèëòýéã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ªºð íýðñ: Sandimmun, Cyclorin, Cyclosporin A, Cyclosporine. ¯éëäýë: Öèòîñòàòèê áà èììóíîäåïðåññàíò ¿éëäýëòýé. /Èììóíîêîìïîòåíò ëèìôîöèòèéí ýñèéí öèêëèéí G0 áà G1¿åèéã ýðãýëòòýéãýýð ñààòóóëíà. T-helper, T-supressor ýñ¿¿äèéã áîëîí ëèìôîêèí ÿëãàðóóëàëò, èíòåðëåéêèí-2 áà T-ýñèéí ºñºëòèéí ôàêòîð-ûí ÿëãàðàëòûã òóñ òóñ ñààòóóëíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=3.5ë/êã, F=0.23, CL=17ë/öàã, C=100-400íã/ìë, t1/2=10-27öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 98%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ äóíä çýðýã øèìýãäýíý, ýäèéí øèíãýíä ñàéòàð òàðõàíà, ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèðàëä îðíî, ºòãºíòýé õàìò äàâàìãàéëàí ãàäàãøèëíà, çºâõºí 6% íü áººðººð ÿëãàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ýðõòýí øèëæ¿¿ëýí ñóóëãàëòûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä 15ìã/êã-ààð ýðõòýí øèëæ¿¿ëýõýýñ 4-12 öàãèéí ºìíº óóëãààä, ìýñ çàñëûí äàðàà öààøèä 1-2 äîëîî õîíîã 145


äýýðõ òóíãààð ºäºð á¿ð, öààøèä 7 õîíîã òóòàì 5%-èàð òóíã áóóëãàíà. Áàðèõ òóí õîíîãò 5-10ìã/êã áîëíî. • Õàðøèëûí ýìãýãò: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õîíîãò 4-20 ìã-ûã /õóâààæ/ óóëãàíà. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 0.5 ìã/êã þì. ◊ 7-14 íàñòàé õ¿¿õäýä: 4 ìã-ààð õîíîãò 2-3 óäàà óóëãàíà. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 16 ìã. ◊ 2-6 íàñòàé õ¿¿õäýä: 2 ìã-ààð õîíîãò 2-3 óäàà óóëãàíà. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 12 ìã áîëíî. Öýýðëýë: Áðîíõèéí áàãòðààíû õºäëºë, õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà, õîäîîäíû øàðõëàà, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí òîìðîëò, öºñíèé ÷óëóó çýðýã ýìãýãòýé ºâ÷òºí, íÿðàé õ¿¿õýä, èõ ºíäºð íàñòàé õ¿í, õºõ¿¿ë áà æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Áººð õîðäîõ, îãèõ, áººëæèõ, àþóëõàé îð÷ìîîð ýìçýãëýõ, àì õàòàõ, øýýñ õîðèãäîõ, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, íîéðìîãëîõ, òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, ýëýã õîðäîõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, ãèðñóòèçì, òðåìîð, òàòàëò, ïàðåñòåçè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 25 ìã, á¿ðõ¿¿ëòýé, • 50 ìã/ìë, 1 ìë, òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

8.2. Õîðò õàâäðûí ýñðýã íºëººò ýì ♦ Àñïàðàãèíàçà, ASPARAGINASA ªºð íýðñ: Asparaginasum, Crasnitinum, asparaginase. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ.

Leunase,

L-

¯éëäýë: Õàâäðûí ýñèéí ºñºëòºíä çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé àñïàðàãèíûã ãèäðîëèç-ä îðóóëàí, ýñèéí õºãæëèéí àñïàðàãèí õàìààðàëò óóðãèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà. Ýñèéí öèêëèéí G1-¿åä ñàéòàð íºëººëíº. ¯¿íèé óëìààñ öàãààí öîãöîñûí òîî öººðíº. 146

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=8-30öàã, ñóäàñ, öýýæ, õ¿ç¿¿íèé òóíãàëãèéí áóë÷èðõàéä äàâàìãàéëàí òàðõàíà. Öóñòàðõèíû õîðèãèéã ñóë íýâòýðíý, ðåòèêóë-ýíäîòåëü ñèñòåìä õóâèðàëä îðíî. Áóë÷èí, âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä ¿éëäýë ò¿ðãýí ýõýëæ, õýðýãëýõýý çîãñîîñíîîñ õîéø 23-33 õîíîã õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Öî÷ìîã ëèìôîëåéêîçûí ýì÷èëãýýíä/áóñàä ýìòýé õàâñðóóëàí õýðýãëýíý/: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä õîíîãò 1000 ÎÓÍ/êã-ààð 10 ºäºð âåíèéí ñóäñààð 30 ìèíóòûí òóðø ààæèì òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Íîéð áóë÷èðõàéí ýìãýãòýé ºâ÷òºí, õºõ¿¿ë áîëîí æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Ýëýãíèé ýìãýãòýé áóþó óðüä íü ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëä îðæ áàéñàí õ¿ì¿¿ñò áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õàðøëûí óðâàë /òóóðàëò, àðòðàëüãè, àìüñãàë àíàôèëàêñè/, ïàíêðåàòèò, ýëýã õîðäóóëàõ áà÷èìäàõ /ôåðìåíòèéí èäýâõè ºíäºðñºõ, áèëèðóáèí èõñýõ, ñèéâýíãèéí àëüáóìèí, õîëåñòåðîë, ôèáðèíîãåí áóóðàõ/, áººð õîðäóóëàõ /àçîòåìè, áººðíèé äóòàãäàë/, ÒÌÑ-èéí ¿éë àæèëëàãààíä ººð÷ëºëò îðîõ, ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäàõ, îãèõ, áººëæèõ, õîîëîíä äóðã¿é áîëîõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, õàëóóðàõ, ÷è÷ðýõ, æèí àëäàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10000 ÎÓÍ, ôëàêîíä ñàâëàãäàíà. /Ý,Ê-4/.

♦ Áëåîìèöèí, BLEOMYCINUM ªºð íýðñ: Bleomycin Bleocamicina.

sulfate,

Bleocin,

Blenoxane,

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Õàâäðûí ýñèéí ÐÍÊ, ÄÍÊ-èéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà, 147


•

Ýñèéí õºãæëèéí íºëººëäºã.

G2

áà

M

øàòàíä

äàâàìãàéëàí

Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.35ë/êã, CL=52ë/öàã, t1/2=3öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 0%, áèåèéí øèíãýí îð÷èí, àðüñ, óóøèã, áººð, õýâëèéí ãÿëòàí, òóíãàëãèéí ýäýä ñàéòàð òàðõàíà, ýëýã, áººðºíä íèëýýä õýìæýýãýýð, àðüñ, óóøãèíä áàãà õýìæýýãýýð èäýâõã¿éæäýã, ýì áîëîí ìåòàáîëèò íü áèåýñ áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Êàðöèíîìà /òîëãîé, õ¿ç¿¿, àðüñ, ãàäíà áýëýã ýðõòýíä áàéðëàñàí ã.ì./ áà ëèìôîñàðêîìûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 10-20 ÅÄ/ì2 òóíãààð áóë÷èíä, àðüñàí äîð, âåíèéí ñóäñàíä äîëîî õîíîãò 1-2 óäàà òàðèíà. Íèéò òóí 300-400 ÅÄ áîëíî. • Õîäæêèíû ºâ÷èíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 10-20 ÅÄ/ì2 òóíãààð áóë÷èíä, àðüñàí äîð, âåíèéí ñóäñàíä äîëîî õîíîãò 1-2 óäàà òàðèíà. 50%-èéí ¿ð ä¿í ¿ç¿¿ëñíèé äàðàà áàðèõ òóíä øèëæ¿¿ëíý. Áàðèõ òóí íü õîíîãò 1 ÅÄ-ýýð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèõ áóþó äîëîî õîíîãò 5 ÅÄ-ýýð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Öýýðëýë: Áººð áîëîí óóøèãíû õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé ºâ÷òºí áà æèðýìñýí, õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿ä, ìºí áàãà íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Äèñïíîå, óóøèãíû ýäèéí ôèáðîç, áººð, ýëýã õîðäóóëàõ, ñòîìàòèò, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, àíàôèëàêñè òºñò èäèîñèíêðàç óðâàë /ãèïîòåíçè, ä¿éíãýòýë, õàëóóð÷ ÷è÷ðýõ, ÷èõ ä¿íãýíýõ ã.ì./, àðüñíû òóóðàëò, öýâð¿¿, ãèïåðïèãìåíòàöè, ãèïåðêåðàòîç, õóìñíû ººð÷ëºëò, ¿ñ óíàõ, àðüñ çàãàòíàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é Ñàâëàëò: 15 ìã-ààð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà. /Ý,Ê-4/.

♦ Öèêëîôîñôàìèä, CYCLOPHOSPHAMIDUM ªºð íýðñ: Cyclophosphanum, Cytofosfan, Cytoxan, Mitoxan, Procytox. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý,æîðîîð îëãîæ áîëíî. Ê-3,Ê-4K-5,K-6. 148

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ¾ ¾

Ôëàêîíòîé òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-6. Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ.

¯éëäýë: • Ýñ õîðäóóëàõ ¿éëäýëòýé. Õàâäðûí ýñýä íýâðýí îðæ, òýíä ôîñôîòàçà-èéí íºëººãººð õóâèð÷, àëêèëæóóëàõ ¿éëäýëòýé èäýâõòýé íýãäýë ¿¿ñãýí, ÐÍÊ-èéí òðàíñêðèïöèéã ñààòóóëàí, õàâäðûí ýñèéã ¿õ¿¿ëíý. • Èììóíîäåïðåññàíò íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.7ë/êã, F=0.74, CL=4.4ë/öàã, t1/2=7öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 13% /èäýâõòýé ìåòàáîëèò íü 50% õîëáîãäîíî/, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áèå ìàõáîäîä ñàéòàð òàðõàíà, ýëýãíèé ìèêðîñîìûí ôåðìåíòèéí íºëººãººð õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, òýð íü öààøèä äàõèí õóâèð÷ èäýâõã¿éæäýã, ýì áîëîí ìåòàáîëèò íü áººðººð ãàäàãøèëíà /15-30% íü õóâèðàëã¿é ÿëãàðäàã/. Õýðýãëýõ çààëò: Õºõíèé áóë÷èðõàéí áà ºíäãºâ÷èéí õîðò õàâäàð, ñàðêîìà, óóøèã, äàâñàãíû õîðò õàâäàð, ëèìôîìà, Õîäæêèíû ºâ÷èí, ëåéêîç, íåéðîáëàñòîìà, ðåòèíîáëàñòîìà. Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýã¿¿äèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä: ◊ ýõëýýä õîíîãò 40-50 ìã/êã-ààð /òóíã õóâààæ õýðýãëýíý/ 2-5 õîíîã âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. ◊ ýñâýë 10-15 ìã/êã-ààð 7-10 õîíîã òóòàìä âåíèéí ñóäñààð òàðüæ áîëíî. ◊ ìºí 3-5 ìã/êã-ààð äîëîî õîíîãò 2 óäàà âåíèéí ñóäñààð, ◊ áàñ 1-3 ìã/êã-ààð ºäºð á¿ð óóõ çýðýã àðãóóäûí àëü íýãýýð õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Ýìèéã äàâòàí õýðýãëýõ òóíã õàâäðûí èäýâõæèë áà ëåéêîïåíèéí áàéäëûã õàðãàëçàí, òîõèðóóëàí õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Õºõ¿¿ë, æèðýìñýí ýõ÷¿¿ä, ÿñíû ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäñàí ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é.

149


•

Ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, ýëýã, áººðíèé õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé ºâ÷òºí, òóÿà áà õèìè ýì÷èëãýý õèéëãýýä óäààã¿é ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õî¸ðäîã÷îîð õàâäàð ¿¿ñýõ, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, àíåìè, óóøèãíû ýäèéí ôèáðîç, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, öèñòèò, äàâñàãíû ôèáðîç, ãåìàòóðè, ãîíàäîòðîï ãîðìîíû ººð÷ëºëòººñ øàëòãààëñàí õÿìðàëûí øèíæ èëðýõ /àìåíîððåé, àçîñïåðìè/, ¿ñ óíàõ, àðüñ õóìñ õàðëàõ, àíàôèëàêñè, äàðõëàëûí òîãòîëöîî äàðàíãóéëàãäàæ, õàëäâàðò ºðòºìõèé áîëîõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 25 ìã, øàõìàë, • 500 ìã, ôëàêîíä ñàâëàãäàíà.

♦ Äîêñîðóáèöèí, DOXORUBICINUM ªºð íýðñ: Doxorubicin hydrochloride, Adriamycin, Rastocin, Rubex. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: Ýñ õîðäóóëàõ ¿éëäýëòýé. ÄÍÕ-òàé õîëáîãäîí, ÄÍÕ-ã çàäëàõ ÷ºëººò ðàäèêàëûí ¿¿ñýëòèéã èäýâõæ¿¿ëýí, ÄÍÕõàìààðàëò ÐÍÕ-èéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëàõ çàìààð õîðò õàâäðûí ýñðýã íºëººëäºã. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=8.34, Vd=25-43ë/êã, F=0.05, CL=17ìë/ìèí/êã, t1/2=30öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 71%, ýä ýðõòýíä ñàéòàð òàðõàíà, öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòðýõã¿é, ýëýãíèé ìèêðîñîìûí ôåðìåíòèéí íºëººãººð ýð÷èìòýé õóâèð÷, õýä õýäýí ìåòàáîëèò ¿¿ñãýäãèéí íýã íü èäýâõòýé, ýñ õîðäóóëàõ íºëººòýé, äèéëýíõ íü öºñººð, áàãàõàí õýñýã íü øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Õºõíèé áóë÷èðõàé, ºíäãºâ÷, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàé, áàìáàé áóë÷èðõàéí õîðò õàâäàð, äàâñàã, óóøèã, õîäîîäíû õîðò õàâäàð, ëèìôîìà, ñàðêîìà, Âèëüÿìñûí õàâäàð, Õîäæêèíû ºâ÷èí. 150

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýãèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 60-75 ìã/ì2 òóíãààð ãóðâàí äîëîî õîíîã òóòàìä âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Ýñâýë 20 ìã/ì2 òóíãààð äîëîî õîíîãò 1 óäàà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Äýýä õóðèìòëàëò òóí íü 550 ìã/ì2 áîëíî. Öýýðëýë: Óðüä íü õàâäðûí ýñðýã áà òóÿà ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé óëìààñ öóñíû ä¿ðñò ýñ¿¿ä äàðàíãóéëàãäñàí áîëîí 550 ìã/ì2 õóðèìòëàëò òóí õ¿ðòýë óã ýìèéã õýðýãëýñýí ¿åä, ìºí æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. àãðàíóëîöèòîç, àíåìè, Ãàæ íºëºº: Ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, ç¿ðõíèé äóòìàãøèë, êàðäèîìèîïàòè, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë, ¿ñ óíàõ, õºëèéí õóìñíû ãèïåðïèãìåíòàöè, îãèõ, áººëæèõ, õîîëîíä äóðã¿é áîëîõ, ñóóëãàõ, í¿¿ð óëàéõ, ôëåáîñêëåðîç, öåëëþëèò, öýâð¿¿øðýë, õàðøëûí óðâàë, í¿äíèé ñàëñòûí ¿ðýâñýë, íóëèìñ ãîîæèõ, ãèïåðóðèêåìè, øýýñ óëààí ãàðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10 ìã, 50 ìã, òàðèàíû íóíòàã, /Ý,Ê-4/.

♦ Ôëþðîóðàöèë, FLUOROURACILUM /13.4-ò ¿ç/. ªºð íýðñ: 5-fluorouracil, Phthoruracilum, Fluoroplex, Efudex, Fluril. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: • Ýñèéí äîòîð 5-ôòîðäåçîêñèóðèäèí-5-ìîíîôîñôàò áîëæ õóâèðààä, òèìèäèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëàõ çàìààð ÄÍÕ-èéí íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëàí, õîðò õàâäðûí ýñðýã íºëººëäºã. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=8.1, Vd=0.25ë/êã, F=0.28, CL=6.3ë/öàã, t1/2=0.25öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 8-12%, ýä, ýäèéí øèíãýíä ñàéòàð òàðõàíà, öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòýðíý, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, ìåòàáîëèòûí äèéëýíõ íü óóøãèàð àìüñãàëæ áóé àãààðûí õàìò, 15-20% íü øýýñòýé 151


õàìò ãàäàãøèëíà, áàãàõàí õýñýã íü õóâèðàëã¿é áººðººð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò: Á¿ä¿¿í ãýäýñ, øóëóóí ãýäýñ, õºõíèé áóë÷èðõàé, õîäîîä, íîéð áóë÷èðõàéí êàðöèíîìà. Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýãèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õîíîãò 12 ìã/êãààð âåíèéí ñóäñààð 4 ºäºð òàðèíà. Õýðýâ õîðäëîãî èëðýõã¿é áîë òóíã 6 ìã/êã õ¿ðòýë èõýñãýí, 6,8,10,12 äàõü ºäð¿¿äýä õýðýãëýíý. Äàðàà íü 10-15 ìã/êã-ûí áàðèõ òóíãààð 7 õîíîãò 1 óäàà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Íýã óäààãèéí äýýä òóí íü 800 ìã áîëíî. • Íàð, ãýðýë, òóÿàíû øàëòãààíò ýâýðøèë /13.4-ò ¿ç/. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Òóðààëòàé áîëîí ÿñíû ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäñàí /öàãààí ýñ 5000/ìì3-ýýñ öººðñºí, òðîìáîöèò 100000 ìì3-ýýñ öººðñºí/, õ¿íä õàëäâàð õàâñàðñàí áóþó òîì ìýñ çàñàë õèéëãýýä óäààã¿é áàéãàà, æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Òóÿà ýì÷èëãýý õèéëãýñýí, ýëýã, áººðíèé ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ìèîêàðäûí èøåìè, ñóóëãàõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, îãèõ, áººëæèõ, äýýðõ ãýäýñíèé øàðõëàà, ãàñòðèò, ýíòåðèò, ãëîññèò, ñòîìàòèò, ôàðèíãèò, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, ¿ñ óíàõ, äåðìàòèò, ã¿âäð¿¿ò òóóðàëò, ãýðýëä ìýäðýãøèõ, àðüñ õóóðàéøèõ, õóìñ õóãàðàìõàé áîëîõ, ø¿ëòëýã ôîñôîòàçà, ñèéâýíãèéí òðàíñàìèíàçà, ëàêòàòäåãèäðîãåíàçà, áèëèðóáèí ºíäºðñºõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50 ìã/ìë, 5 ìë, òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà. /Ý,Ê-3,Ê-4/.

♦ Ìåðêàïòîïóðèí, MERCAPTOPURINUM ªºð íýðñ: 6-mercaptopurinum, Leukerin, Leupurin, Purinethol. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D.

152

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ¯éëäýë: Ïóðèí-íóêëåîòèäñèíòåòàçà-ã ñààòóóëàõ çàìààð ÄÍÊ, ÐÍÊ-èéí íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëàõ çàìààð õàâäðûí ýñèéí ºñºëòèéã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.56ë/êã, F=0.12, CL=11ìë/ìèí/êã, t1/2=0.9öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 19%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ äóíä çýðýã øèìýãäýíý, áèå, ýäèéí øèíãýíä ñàéòàð òàðõàíà, ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèðàëä îðæ, áººðººð ãàäàãøèëíà /õýðýãëýñýí òóíãèéí 35-60% íü 24 öàãèéí äîòîð øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëäàã/. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õóðö áà àðõàã ìèåëîëåéêîç: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 80-100 ìã/ì2 /îéðîëöîîãîîð 25 ìã/ òóíãààð õîíîãò íýã óäàà óóëãàíà. Õîíîãèéí òóíã 5 ìã/êã-ä õ¿ðãýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: õîíîãò 70 ìã/ì2 òóíãààð /îéðîëöîîãîîð 25 ìã/ óóëãàæ õýðýãëýíý. • Õóðö ëèìôîëåéêîç: ◊ Õ¿¿õäýä: Õîíîãò 70 ìã/ì2 òóíãààð /îéðîëöîîãîîð 25ìã/ óóëãàíà. Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäèéí áàðèõ òóí õîíîãò 1.5-2.5 ìã/êã áîëíî. Öýýðëýë: Æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: ×ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãààã äàðàíãóéëæ, àíåìè, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, ýëýãíèé ýñèéí íåêðîç, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, îãèõ, áººëæèõ, øàðëàëò, ñóóëãàëò, àñöèò ¿¿ñãýõ, äàðõëàëûí òîãòîëöîîã äàðàíãóéëàõ, àì ãýìòýõ, ãèïåðóðèêåìè, õàâäàð ¿¿ñãýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50 ìã, øàõìàëààð ñàâëàãäàíà. /Ý,Ê-3,Ê-4/.

♦ Ìåòîòðåêñàò, METHOTREXATUM ªºð íýðñ: Methotrexate sodium, Folex, Mexate, Abifrexate. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, æîðîîð îëãîíî. Ê-5,Ê-6. ¾ Ôëàêîíòîé òàðèàã ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: X. ¯éëäýë: 153


•

Äèãèäðîôîëàò-ðåäóêòàçà ôåðìåíòèéã ñààòóóëàõ çàìààð ÄÍÊ-èéí íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëíà, • Õóðäàí õóâààãäàã÷ ýñ¿¿äèéí õóâààãäëûí S-øàòàíä ñîíãîìîëîîð íºëººëíº /õîðò õàâäðûí áà ïñîðèàçûí ýñ/. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=4.3-5.5, Vd=0.55ë/êã, F=0.7, CL=12ë/öàã, t1/2=10öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 50%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ õàðüöàíãóé ñàéí øèìýãäýíý, áººð, öºñíèé óóò, ýëýã, äýë¿¿, àðüñàíä ºíäºð êîíöåíòðàöèàð òàðõàíà, ýëãýíä çàðèìäàã õóâèðàëä îðæ, áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Òðîôîáëàñòèê õîðò õàâäàð, õºõíèé õîðò õàâäàð, Õîäæêèíû áóñ ëèìôîìà áà öî÷ìîã ëèìôîëåéêîç, ÿñíû ñàðêîìà, ðåâìàòîèä àðòðèò, ïñîðèàçûí àðòðèò, Ðåéòåðèéí ºâ÷èí. Õýðýãëýõ àðãà: • Òðîôîáëàñòèê õîðò õàâäàðò /õîðèîêàðöèíîì ã.ì./. Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õîíîãò 15-30 ìã-ààð 5 õîíîã óóëãàõ áóþó áóë÷èíä òàðèíà. Äàâòàí òóíã õîðäëîãûí áàéäëààñ íü õàìààðóóëàí 1 áîëîí õýäýí 7 õîíîãèéí äàðàà õýðýãëýíý. • Ëèìôîìà áà öî÷ìîã ëèìôîëåéêîçûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä: õîíîãò 3.3 ìã/ì2 òóíãààð 4-6 äîëîî õîíîã áóþó ºâ÷íèé íàìæèëò èëýðòýë óóëãàõ, áóë÷èíä òàðèõ, âåíèéí ñóäñààð òàðèõ çýðýã àðãààð õýðýãëýæ áîëíî. Äàðàà íü 20-30 ìã/ì2 òóíãààð äîëîî õîíîãò 2 óäàà óóëãàõ áóþó áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. • ßñíû ñàðêîìûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä 12 ã/ì2 òóíãààð 4 öàãèéí òóðø âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Äàðàà íü 12-15 ã/ì2 òóíãààð âåíèéí ñóäñààð ìýñ çàñàë õèéëãýñíèé äàðààõ 4,5,6,7,11,12,15,16,29,30,44,45 äàõü äîëîî õîíîãò 4 öàãèéí òóðø äóñëààð òàðèíà. Ìåòîòðåêñàòûã äóñëààð òàðüæ ýõýëñíýýñ õîéø ëåéêîâîðèíûã 15 ìã òóíãààð 6 öàãààð íèéò 10 óäàà óóëãàõ, áóë÷èíä òàðèõ, âåíèéí ñóäñààð òàðèõ çýðýã àðãààð õàìòðóóëàí õýðýãëýíý. • Ïñîðèàç: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 10-25 ìã-ààð óóëãàõ, áóë÷èí áà âåíèéí ñóäñààð òàðèõ àðãààð äîëîî õîíîãò íýã óäàà õýðýãëýíý. • Ðåâìàòîèä àðòðèò: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä äîëîî õîíîãò 7.5 ìã-ààð óóëãàæ, ýñâýë 2.5 ìã-ààð 12 öàãààð 154

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ãóðâàí óäàà äîëîî õîíîãò íýã óäàà õýðýãëýíý. Äîëîî õîíîãèéí òóíã ÿâààíäàà èõýñãýí, 20 ìã-ä õ¿ðãýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõ, àðõàã àðõè÷èí, äàðõëàë õîìñäîëûí õàì øèíæ, ýëýãíèé àðõàã ºâ÷òýé õ¿ì¿¿ñò õýðýãëýõã¿é. • Ýëýã, áººðíèé ýìãýãòýé, ÿñíû ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäñàí, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, àíåìèòàé áîëîí õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëààòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Øàðõëààò ñòîìàòèò, ãèíãèâèò, ôàðèíãèò, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëàà, öóñ àëäàëò, ýíòåðèò, àðàõíîéäèò, ýíöåôàëîïàòè, ýëýã õîðäóóëíà /ýëýãíèé õóðö àòðîïè, íåêðîç, ýëýã ººõëºõ, öèððîç ã.ì./, óóøèãíû ýäèéí ôèáðîç, àðüñíû òóóðàëò, çàãàòíàà, ãýðýëä ìýäðýãøèõ, äåïèãìåíòàöè, ¿ñ óíàõ, ýêõèìîç, òåëàíãèîýêòàç, ôóðóíêóë¸ç, ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäàí òðîìáîöèòîïåíè, àíåìè, ëåéêîïåíè, ãèïîãàììàãëîáóëèíåìè, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 2.5 ìã, øàõìàë, • 50 ìã, ôëàêîíä ñàâëàãäàíà.

♦ Âèíáëàñòèí, VINBLASTINUM ªºð íýðñ: Vinblastine sulfate, Velban, Oncoblastine. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-6, ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR.

Rosevinum,

¯éëäýë: Ìèòîç õóâààãäàëûí /ìåòàôàç-ä/ ¿åä øààðäàãäàõ ýíåðãè ¿¿ñýëòèéã äàðàíãóéëàõ çàìààð íóêëåéí õ¿÷ëèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=5.4-7.4, Vd=27ë/êã, CL=52ë/öàã, t1/2=àëüôà 3.7ìèíóò, áåòòà 1.6öàã, òºãñãºëèéíõ 25öàã, 155


óóðàãòàé õîëáîãäîëò 75%, öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã ñóëàâòàð íýâòýðíý, ýëãýíä çàðèìäàã õóâèðàëä îðæ, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, äèéëýíõ íü öºñººð ººð÷ëºãäºëã¿é ÿëãàðíà, áàãàõàí õýñýã íü áººðººð ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: ªíäãºâ÷, õºõíèé áóë÷èðõàéí õîðò õàâäàð, òºìñºãíèé õîðò õàâäàð, õîðèîêàðöèíîìà, Õîäæêèíû ºâ÷èí áà Õîäæêèíû áóñ ëèìôîìà. Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýãèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.1 ìã/êã-ààð áóþó 3.7 ìã/ì2 òóíãààð äîëîî õîíîãò 1 óäàà áóþó 2 äîëîî õîíîãò íýã óäàà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. ¯ð ä¿íãýýñ íü õàìààð÷, äîëîî õîíîãèéí òóíã 0.5 ìã/êã áóþó 18.5 ìã/ì2 õ¿ðòýë èõýñãýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: ýõëýýä 2.5 ìã/ì2 òóíãààð âåíèéí ñóäñàíä òàðèõ áóþó öàãààí ýñèéí òîî 3000/ìì3 õ¿ðòýë áóóðàõ õ¿ðòýë òóíã 1.25 ìã/ì2 õ¿ðòýë èõýñãýæ áîëíî. Äîëîî õîíîãèéí äýýä òóí íü 12.5 ìã/ì3 áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Íîöòîé ëåéêîïåíè-òýé áîëîí íÿíãèéí õàëäâàðòàé õèéãýýä æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà õÿìàðñàí ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ëåéêîïåíè, àíåìè, òðîìáîöèòîïåíè, àìüñãàë äàâ÷äàí ãóóðñàí õîîëîé öî÷ìîã àã÷èõ, îãèõ, áººëæèõ, ôàðèíãèò, àìíû ñàëñò öýâð¿¿òýõ, ñóóëãàõ, ºòãºí õàòàõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, øóëóóí ãýäýñíýýñ öóñ àëäàõ, ïàðåñòåçè, çàõûí íåâðèò, îé ñóëðàõ, øºðìºñíèé ã¿í ðåôëåêñ àëäàãäàõ, òîëãîé ºâäºõ, òàòàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10 ìã, ôëàêîíä ñàâëàãäàíà. /Ý,Ê-3,Ê-4/.

♦ Âèíêðèñòèí, VINCRISTINUM ªºð íýðñ: Vincristine sulfate, Oncovin, Vincrisul, Leurocristine. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-6â 156

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ¾

Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D.

¯éëäýë: ßãààí áàðâèíîê (Vinca rosea)-èéí àëêàëîéä áºãººä òóáóëèíòàé õîëáîãäîí, ýñèéí õóâààãäàëûã ìåòàôàçûí øàòàíä íü çîãñîîíî. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=5-7.4, Vd=8.4ë/êã, CL=7.7ë/öàã, t1/2=85öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 75%, áèåä ñàéòàð òàðõàíà, ýðèòðîöèò áà òðîìáîöèòòîé õîëáîãäîíî, öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòýðäýã, ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèð÷, äèéëýíõ íü öºñòýé õàìò, áàãàõàí õýñýã íü øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Öî÷ìîã ëèìôîëåéêîç, Õîäæêèíû ºâ÷èí áà Õîäæêèíû áóñ ëèìôîìà, íåéðîáëàñòîìà, ðàâäîìèîñàðêîìà, Âèëüÿìñûí õàâäàð. Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýãèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: äîëîî õîíîãò 1.4 ìã/ì2 òóíãààð âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Äîëîî õîíîãèéí äýýä òóí íü 2 ìã þì. ◊ 10 êã-ààñ äýýø æèíòýé õ¿¿õäýä: äîëîî õîíîãò 2 ìã/ì2 òóíãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. ◊ 10 êã-ààñ äîîø æèíòýé õ¿¿õäýä: ýõëýýä äîëîî õîíîãò 0.05 ìã/êã òóíãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Äýýä òóí íü 2 ìã áîëíî. Öýýðëýë: Òóÿà ýì÷èëãýý õèéëãýæ áàéñàí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿ä, ýëýãíèé íîöòîé ýìãýãòýé, õàëäâàð áà ìýäðýë-áóë÷èíãèéí ýìãýãòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Àòàêñè, òîëãîé ºâäºõ, òàòàõ, çàõûí íåâðîïàòè, ïàðåñòåçè, ãèïîíàòðèåìè, øýýñíèé õ¿÷ëèéí õóðö íåôðîïàòè, ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã àã÷èë, ñòîìàòèò, õýâëèéãýýð áàçëàõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ºòãºí õàòàõ, íàðèéí ãýäýñ ¿õæèõ áà ñààæèõ, ëåéêîïåíè, õàðààíû ìýäðýë ãýìòýõ, õàðàà ìóóäàõ, çîâõè áóóõ, äèïëîïè, ôîòîôîáè, æèí àëäàõ, ¿ñ óíàõ, õàëóóðàõ, ïîëèóðè, äèçóðè çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 1 ìã, 5 ìã, ôëàêîíä ñàâëàãäàíà. /Ý,Ê-3,Ê-4/.

♦ Öèñïëàòèí, CISPLATIN

157


Àëüêèëæóóëàõ ìåõàíèçìààð õîðò õàâäðûí ýñðýã íºëººõ ýìèéí á¿ëýãò áàãòàíà.

ªºð íýðñ: Cisplatyl, Platamine, Platidiam, Platinol, Platinol AQ, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: Ýñèéí öèêëèéí ôàç-ä ºâºðìºö áóñààð íºëººëíº. ÄÍÕ-ã àëêèëæóóëæ, ÐÍÕ-èéí òðàíñêðèïöèéã ñààòóóëàõ çàìààð õîðò õàâäðûí ýñðýã ¿éë÷èëäýã. Ôàðìàêîêèíåòèê: Ýä ýðõòýíä ñàéòàð òàðõàõ áºãººä áººð, ýëýã, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí ýäýä èë¿¿ èõýýð õóðèìòëàãääàã. Öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã ìóó íýâòýðíý, óóðàãòàé õîëáîãäîëò >90%, t1/2=ýõíèé ôàç 25-79 ìèíóò, ñ¿¿ë÷èéí ôàç 58-78 öàã, äèéëýíõ íü øýýñýýð ÿëãàðàõ áºãººä 5 ºäðèéí äîòîð 27-43% íü øýýñýýð ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Òºìñºãíèé ¿ñýðõèéëýëò õîðò õàâäðûí õàì ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 20ìã\ì2 òóíãààð 5 õîíîã âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýýä öààøèä 3 äîëîî õîíîã òóòàìä 3 öèêë ýì÷èëãýý ÿâóóëäàã. • ªíäãºâ÷èéí ¿ñýðõèéëýëò õîðò õàâäðûí õàì ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 75-100ìã\ì2 òóíãààð âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýýä, öààøèä 4 äîëîî õîíîã òóòàìä ýì÷èëãýýã äàâòàí ÿâóóëíà. Ýñâýë 20ìã\ì2 òóíãààð 4 äîëîî õîíã òóòàìä 1 óäàà âåíèéí ñóäñààð öèêëîôîñôàìèäòàé õàâñðóóëàí õýðýãëýíý. • Äàâñàãíû õîðò õàâäðûí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, 50-75ìã\ì2 òóíãààð 3-4 äîëîî õîíîã òóòàìä âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Õàâäðûí ýñðýã íºëººò ººð ýì õýðýãëýæ áàéãàà áóþó òóÿà ýì÷èëãýý õèéëãýæ áóé ºâ÷òºíä 50ìã\ì2 òóíãààð 4 äîëîî õîíîã òóòàìä âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã ýìýíä áîëîí platinum àãóóëñàí áýëäìýëä õàðøèëòàé, áººðíèé õ¿íä ýìãýã, ñîíñãîëûí àïïàðàòûí ýìãýã, öóñ òºëæèëò äàðàíãóéëàãäñàí ºâ÷òºí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é.

158

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Óðàãò ñºðºã íºëººòýé òóë æèðýìñýí ¿åä õýðýãëýõã¿é áóþó çàéëøã¿é øààðäëàãà ãàðâàë ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Õ¿¿õäýä õîðã¿é ýñýõ íü òîãòîîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: Çàõûí íåâðèò, àìòíû ìýäðýìæ àëäàãäàõ, òàòàëò ¿¿ñýõ, ÷èõ ä¿íãýíýõ, ñîíñãîë ìóóäàõ, îãèõ, áººëæèõ (ýì õýðýãëýñíýýñ õîéø 1-4 öàãèéí äàðàà ýõëýýä 24 öàã îð÷èì ¿ðãýëæèëäýã), ñóóëãàõ, àìàíä çýâ àìòàãäàõ, áººð õîðäîõ, ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäàõ, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, àíåìè, àíàôèëàêñè òºñò óðâàë, ãèïîìàãíåçèåìè, ãèïîêàëèåìè áîëîí ãèïîêàëüöèåìè ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10ìã, 50ìã-èéí òàðèàíû íóíòàã, 0.5ìã\ìë, 1ìã\ìëèéí òàðèàãààð ñàâëàãäàíà. ♦

Ýòîïîçèä, ETOPOSIDE

ªºð íýðñ: VP-16, Vepesid Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: Ýñèéí õóâààãäëûí G2 ôàçàä ºâºðìºöººð íºëººëæ, õàâäðûí ýñèéí ºñºëòèéã ñààòóóëàõ íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý. Öóñíû ñèéâýíãèéí óóðàãòàé 99% õ¿ðòýë õîëáîãäîíî. Àíõäàã÷ ìåòàáîëèçìä ýð÷èìòýé ºðòºæ, õ¿÷èëëýã øèíæ ÷àíàðòàé, èäýâõèòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýäýã. Öààøèä ¿ëäñýí õýñýã íü õóâèð÷, êîíúþãàò ¿¿ñãýýä, áèåýñ ãàäàãøèëäàã. Öºñòýé áîëîí øýýñýýð ÿëãàðíà. 6 ñàðûí ýì÷èëãýýíèé äàðàà t1/2=120 ºäºð áàéäàã. Õýðýãëýõ çààëò,àðãà: • Òºìñºãíèé õàâäàð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 50-100 ìë/ì2-ààð âåíèéí ñóäñààð äàðààëñàí 5 ºäºð, 3-4 äîëîî õîíîã õýðýãëýíý, ýñâýë ºäºðò 100ìã/ì2 òóíãààð äîëîî õîíîãèéí 1,3,5 äàõü ºäð¿¿äýä õýðýãëýõ çýðãýýð íèéò 3-4 äîëîî õîíîã õýðýãëýíý. • Óóøèãíû æèæèã ýñò,êàðöèíîì: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ºäºðò 35ìã/ì2 òóíãààð âåíèéí ñóäñààð 4 ºäºð áóþó ºäºðò 159


50ìã/ì2 òóíãààð âåíèéí ñóäñààð 5 õîíîã õýðýãëýíý, óóëãàõ áîë 50 ìã îð÷èì òóíãààð ºäºðò 2 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã ýì áîëîí ò¿¿íèé íàéðëàãàíä îðîëöñîí á¿ðýëäýõ¿¿íä ìýäðýã ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Ýñ õîðäóóëàõ áà òóÿàíû ýì÷èëãýýíä óðüä íü îðæ áàéñàí ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Õ¿¿õäýä õîð íºëººã¿é ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: • Òºâ ìýäðýëèéí ñèñòåìèéí òàëààñ: ¯å ¿å òîëãîé ºâäºõ õàëóóðàõ çàõûí ìýäðýëèéí íåâðîïàòè èëýð÷ áîëçîøã¿é. • Ç¿ðõ ñóäàñíû ñèñòåìèéí òàëààñ: Ñóäñààð ò¿ðãýí äóñààâàë äàðàëò áóóðäàã. • Õîäîîä ãýäýñíèé òàëààñ: Îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, õîäîîäíû ¿ðýâñýë èëýð÷ áîëíî. • Öóñíû òàëààñ: Àíåìè, ìèåëîöèò ýñ öººðºõ, ëåèêîïåíè,òðîìáîöèòîïåíè. • Áóñàä:Ò¿ð õóãàöààãààð ¿ñ õàëöðàõ, àíàôèëàêñèéí øîê èëðýõ, ñóäñààð òàðèõ ¿åä âåíèéí ñóäàñíû ¿ðýâñýë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50ìã êàïñóë, 100ìã/5ìë òàðèà.

♦ Ëåâàìèçîë, LEVAMISOLUM (6.1-ä õîëáîãäîõ áóñàä ìýäýýëëèéã ¿ç) Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý.æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Äàðõëàëûí òîãòîëöîîã äýìæèõ /ìàêðîôàã, Ò-ëèìôîöèòûã èäýâõæ¿¿ëýõ çàìààð ýñèéí äàðõëààã õýâèéí áîëãîíî/. • Øèìýã÷ õîðõîéí ýñðýã ¿éëäýëòýé /6.1-ä ¿ç/.

160

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, pKa=8.0, Vd=1.4ë/êã, CL=18.6ë/öàã, t1/2=4.3öàã, ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèð÷, äèéëýíõ íü øýýñýýð, áàãàõàí õýñýã íü ºòãºíòýé ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Àñêàðèäîç, íåêàòîðîç, ñòðîíãèëîèäîç, àíêèëîñòîìèäîç, • Äàðõëàë õîìñäîëûí øèíæ á¿õèé ýìãýã /äàðõëàë õîìñäîë, ðåâìàòîèä àðòðèò, çàðèì àðõàã áà äàõèëòàò õàëäâàð ã.ì./. • Á¿ä¿¿í, øóëóóí ãýäýñíèé êàðöèíîìûí ìýñ çàñàë ýì÷èëãýýíèé äàðàà õàì ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Àñêàðèäîçûí ýì÷èëãýýíä: /6.1-ä ¿ç/. • Äàðõëàë òýòãýõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõíèé äîëîî õîíîãò ºäºðò 40-50ìã-ààð, õî¸ð äàõü äîëîî õîíîãò ºäºðò 80-100ìã-ààð, öààøèä 120-150ìã-ààð ºäºð á¿ð áóþó ºíæººä íýã óäàà, íýëýýä óäààí õóãàöààãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. 2-3 äîëîî õîíîãèéí äàðàà ¿ð ä¿í àæèãëàãäàæ ýõýëíý. • Á¿ä¿¿í, øóëóóí ãýäýñíèé êàðöèíîìûí ìýñ çàñàë ýì÷èëãýýíèé äàðàà õàì ýì÷èëãýýíä (ôðþðîóðàöèëòàé õàâñàð÷ õýðýãëýíý): Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, ýõëýýä 50ìã-ààð 8 öàãààð 3 õîíîã óóëãàæ õýðýãëýíý. Äýýðõ ýì÷èëãýýã ìýñ çàñàë õèéëãýñíýýñ õîéø 7 õîíîãîîñ ýðòã¿é, 30 õîíîãîîñ õîæóóã¿é õèéâýë çîõèíî. Ýíý ¿åä ëåâàìèçîëòîé õàâñàð÷ ôëþðîóðàöèëûã õîíîãò 450ìã\ì2 òóíãààð 5 õîíîã âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Áàðèõ òóíãèéí øàòàíä ëåâàìèçîëûã íýã æèëèéí òóðø õî¸ð äîëîî õîíîã òóòàìä 50ã òóíãààð 8 öàãààð 3 õîíîã óóëãàæ õýðýãëýäýã. Ýíý øàòàíä ôëþðîóðàöèëûã àíõíû 5 õîíîãèéí êóðñ ýì÷èëãýýíýýñ õîéø 28 äàõü õîíîãîîñ ýõëýí, õîíîãò 450ìã\ì2 òóíãààð äîëîî õîíîãò 1 óäàà, íýã æèëèéí òóðø âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Óã ýìýíä õýò ìýäðýã ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ¿å, ëåéêîïåíèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Õ¿¿õäýä õîðã¿é ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, ïàðåñòåçè, ìýäðýë öî÷ðîë, ÿäðàõ, öýýæýýð ºâäºõ, õàâàãíàõ, õàðàà á¿¿äèéõ, êîíúþíêòèâèò ¿¿ñýõ, ñòîìàòèò, ¿íýð àìòíû ìýäðýìæ ººð÷ëºãäºõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, 161


õýâëèéãýýð ºâäºõ, ºòãºí õàòàõ, ãýäýñ ä¿¿ðýõ, äèñïåïñè, õàðøèë, õàëóóðàõ, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, àãðàíóëîöèòîç, ýêñôîëÿòèâ äåðìàòèò, àðüñ çàãàòíàõ, ãèïåðáèëèðóáèíåìè, àëîïåöè, àðòðàëüãè ìèàëüãè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.05 ãð, 0.15 ãð-ûí øàõìàë.

8.3. Äààâàð áà ò¿¿íèé ýñðýã ¿éëäýëò ýìèéí áýëäìýë ♦ Ïðåäíèçîëîí, PREDNISOLONUM /3, 18.1, 21.2-ò ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî,ýìíýëãèéí íºõöºëä. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: Èíòåðëåéêèí-1, èíòåðëåéêèí-2 çýðýã ëèìôîöèòûí èäýâõæèëä îðîëöîã÷ öèòîêèíóóäûí íèéëýãæèëòèéã äàðàíãóéëàõ, ëèìôîöèò ýñèéí ìèòîç õóâààãäëûã ñààòóóëàõ çàìààð èììóíîäåïðåññàíò áà ëèìôîáëàñò õàâäðûí ýñðýã íºëºº ¿ç¿¿ëäýã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õóðö ìèåëî-ëåéêîçûí ýì÷èëãýýíä: VAMP, CVAMP ñõåìýýð, ýñâýë õîíîãò 40-60ìã/ì2 òóíãààð âèíêðèñòèí, Ë-àñïàðàãèíàçà-òàé õàâñðóóëàí ñõåìýýð õýðýãëýíý. • Õóðö ëèìôî-ëåéêîçûí ýì÷èëãýýíä: COAP, OAP ñõåìýýð õýðýãëýíý. • Àðõàã ìèåëî-ëåéêîçûí ýì÷èëãýýíä: VAMP, TRAMPCOL ñõåìýýð õýðýãëýíý. • Àðõàã ëèìôî-ëåéêîçûí ýì÷èëãýýíä: Ïðîãðàìì Ì-2-îîð õýðýãëýíý. • Ëèìôîãðàíóëîìàòîçûí ýì÷èëãýýíä: Ïðîãðàìì DVPP, Ïðîãðàìì ABVP, Ïðîãðàìì COPP/CVPP/, Ïðîãðàìì MOPP/MVPP/-ýýð õýðýãëýíý. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 18.1-ä ¿ç. Ñàâëàëò: 162

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý • • •

0.001, 0.005 ãð-ûí øàõìàë, 20 ìã, 25 ìã, òàðèà, ôëàêîí, 3%-1 ìë-èéí òóíøèëä ñàâëàãäàíà.

♦ Òàìîêñèôåí, TAMOXIFENUM ªºð íýðñ: Tamoxifen citrate, Zitazonium, Nolvadex, Tamofen. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: Ýñòðîãåí ðåöåïòîðûã õîðèãëîí, ýñòðîãåí õàìààðàëò õîðò õàâäàðûí ýñðýã ¿éëäýë ¿ç¿¿ëäýã /ýñòðîãåíèé àíòàãîíèñò/. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=91öàã, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áèåèéí øèíãýí õýñýãò ñàéòàð òàðõàíà, ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèð÷, õýä õýäýí ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, ýì áîëîí ìåòàáîëèòûí äèéëýíõ íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: Öýâýðøñýí ýìýãòýéí õºõíèé ¿ñýðõèéëýëò õîðò õàâäàð /ýñòðîãåí õàìààðàëò/, Õýðýãëýõ àðãà: • 10 ìã-ààð ºäºðò 2-3 óäàà /ºãëºº, îðîéä îðîíäîî/ óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýìýãòýéä õýðýãëýõã¿é. • Ëåéêîïåíè-òýé áîëîí òðîìáîöèòîïåíè-òýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, äèñïåïñè, òîëãîé ýðãýõ, õàâàãíàõ, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, ãèïåðêàëüöèåìè, êåðàòîïàòè, ðåòèíîïàòè, äèñìåíîðåÿ, ìåòðàðãè çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10 ìã, 20 ìã, øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

163


8.4. Õîðò õàâäðûí çîâèóð õºíãºâ÷ëºõ ýì÷èëãýýíä õýðýãëýõ ýì ♦ Êîäåéí , CODEINUM /2.2, 25.2-ò ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: ªâäºëò íàìäààõ ñóëàâòàð ¿éëäýëòýé /Ìîðôèíèéã ¿ç/. Õýðýãëýõ çààëò: Õîðò õàâäðûí ¿åèéí ºâäºëòèéã íàìæààí, ºâ÷òºíèé çîâèóðûã õºíãºâ÷ëºõ. Õýðýãëýõ àðãà: • ªâäºëò íàìäààõ çîðèëãîîð: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 15-60 ìã-ûã óóõààð ýñâýë àðüñàí äîð, áóë÷èíä, âåíèéí ñóäñààð òàðèõààð, øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýíý. ◊ 1-ýýñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 0.5 ìã/êã-ààð óóëãàõ, àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðèõààð, øààðäëàãàòàé áîë 4 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Õàðèëöàí íºëººëºë, Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 2.2-ò ¿ç. Ñàâëàëò: 0.015 ãð., 0.03 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Ìîðôèí, MORPHINI HYDROCHLORIDUM /1.3, 2.2-ò ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. Õýðýãëýõ çààëò: Õîðò õàâäðûí óëìààñ ¿¿ññýí õ¿÷òýé ºâäºëòèéã íàìæààí, ºâ÷òºíèé çîâèóðûã õºíãºâ÷ëºõ. Õýðýãëýõ àðãà: • Íîöòîé ºâäºëòèéí ¿åä:

164

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ◊

Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 5-20 ìã-ûã/1%-ûí 0.5-2 ìë/ àðüñàí äîð áóþó áóë÷èíä, ýñâýë 2.5-15 ìã-èéã âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë 4 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 0.1-0.2 ìã/êã-ààð àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë 4 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Õ¿¿õäýä íýã óäààãèéí äýýä òóí íü 15 ìã áîëíî. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 2.2-ò ¿ç. Ñàâëàëò: • 10 ìã, øàõìàë, • 10ìã\5ìë, óóæ õýðýãëýõ óóñìàë, • 10 ìã, 1 ìë /1%-1 ìë/-ýýð òóíøèëä òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Ïåòèäèí , PETHIDINUM /2.2-ò ¿ç/. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàé õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ªâäºëò íàìäààõ, òàéâøðóóëàõ ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: Õîðò õàâäðûí óëìààñ ¿¿ññýí õ¿÷òýé ºâäºëòèéã íàìæààí, ºâ÷òºíèé çîâèóðûã õºíãºâ÷ëºõ. Õýðýãëýõ àðãà: • Íîöòîé ºâäºëòèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 50-150 ìã-ààð óóëãàõ, áóë÷èíä áà àðüñàí äîð òàðèõ àðãààð õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë 3-4 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 1.1-1.76 ìã/êã-ààð óóõ, áóë÷èíä áà àðüñàí äîð òàðèõ àðãààð õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë 3-4 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 2.2-ò ¿ç. Ñàâëàëò: • 50 ìã/1 ìë, òóíøèë, • 50 ìã, 100 ìã, øàõìàë.

165


9. ÑÀËÃÀ ªÂ×ÍÈÉÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ ♦ Áèïåðèäåí, BIPERIDENUM ªºð íýðñ: • Biperiden hydrochloride: Akineton. • Biperiden lactate: Akineton lactate. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî, ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ K-3,K-4,K-5,K-6 ¾ Òóíøèëòàéã:Ê-4,Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Òºâèéí õîëèíîëèòèê ¿éëäýëòýé òóë ñóóðèéí çàíãèëààíû íåéðîíû òýíöâýðèéã õàíãàæ, ïàðêèíñîíèçìûí ýñðýã íºëººëäºã. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áèåä òàðõàõ ÷àäâàð ñàéòàé, ìåòàáîëèçì íü òîäîðõîé áóñ, ýì áîëîí ìåòàáîëèò íü áººðººð ãàäàãøèëíà. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 6-12 öàã, âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä 1-8 öàã õ¿ðòýë õóãàöààãààð ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: Ïàðêèíñîíèçì, Ïàðêèíñîíèçì òºñò õàì øèíæ /ýìèéí øàëòãààíò ã.ì./ Õýðýãëýõ àðãà: • Ïàðêèíñîíèçìûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ªäºðò 2 ìã-ààð 2-3 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. Õîíîãèéí äóíäàæ òóí 2 ìã-ààð óóëãàõ áóþó 30 ìèíóò òóòàìä áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Õîíîãèéí òóíã 8 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. • Ýìèéí øàëòãààíò ýêñòðàïèðàìèä ýìãýãò: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õîíîãò 2 ìã-ààð 2-3 óäàà óóëãàíà. Õîíîãèéí äóíäàæ òóí óóõààð 2 ìã áóþó 2 ìã-ààð 30 ìèíóò òóòàìä áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Õîíîãèéí òóíã 8 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã ýìýíä õàðøèëòàé, õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà, ìåãàêîëîí áà á¿ä¿¿í ãýäýñíèé áºãëºðºëò ýìãýãòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí òîìðîë, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë, ãëàóêîìà, 166

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý òàòàëäààò ýìãýãòýé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýìýãòýéä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: • ÒÌÑ-èéí òàëààñ íîéðìîãëîõ, áèå ñóëðàõ, áàðèìæàà àëäàãäàõ, îé ñóëðàõ, ãàëëþöèíàöè, öî÷ðîìòãîé áîëîõ òîëãîé ýðãýõ, • Çàõûí õîëèíîëèòèê íºëºº /õýë õóóðàéøèõ, ãýäýñ ñààæèõ, õàðààíû çîõèðîë àëäàãäàõ, ç¿ðõíèé öîõèëò îëøðîõ, ºòãºí õàòàõ, øýýñ õîðèãäîõ ã.ì./ èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷

áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 2 ìã, øàõìàë /ãèäðîõëîðèä/, • 5 ìã/1 ìë, òóíøèëä /ëàêòàò/ ñàâëàãäàíà.

♦ Ëåâîäîïà+Êàðáèäîïà, LEVODOPA + CARBIDOPA ªºð íýðñ: Sinemet 100/10, Sinemet 250/25, Sinemet CR. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • LEVODOPA /äèîêñèôåíèë àëàíèí/ Äîïàìèíûã íºõºõ çàìààð ïàðêèíñîíèçìûã ýì÷ëýõ ¿éëäýëòýé. Òýðýýð äîïàìèíû óðüäàë áîäèñ áºãººä öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòðýýä, äîïàìèí áîëîí õóâèðäàã. • CARBIDOPA Äîïà-äåêàðáîêñèëàçà ôåðìåíòèéã ñààòóóëíà. ªºðºº öóñòàðõèíû õîðèãèéã íýâòðýõã¿é òóë çºâõºí çàõàä ëåâîäîïàãààñ äîïàìèí ¿¿ñýëòèéã ñààòóóëíà. Ýíý íü çàõàä äîïàìèí èõýñ÷, ãàæ íºëºº ¿ç¿¿ëýõ ÿâäëààñ ñýðãèéëýõ à÷ õîëáîãäîëòîé. Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.4-0.7, t1/2=1-2öàã, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ 40-70% øèìýãäýíý, Ëåâîäîïà-ãèéí òóíãèéí 95% íü õîäîîä ãýäýñíèé çàìä ýð÷èìòýé õóâèðàõ áºãººä 1% îð÷èì íü öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòýðíý, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, Êàðáèäîïà ººðºº áàãà õóâèðäàã áºãººä Ëåâîäîïàãèéí õîäîîä ãýäýñíèé çàìä õóâèðàõ ÿâäëûã 167

Ñàëãà ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì

áàãàñãàõ íºëºº ¿ç¿¿ëäýã, òýäãýýðèéã õàìò õýðýãëýõýä 24 öàãèéí äîòîð 30% íü õóâèðàëã¿é áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Æèíõýíý ïàðêèíñîíèçì, ýíöåôàëèòûí äàðààõ ïàðêèíñîíèçì, ïàðêèíñîíû õàì øèíæ /ÑÎ, ìàðãàíöûí õîðäëîãûí äàðààõ ã.ì./. Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ◊ Ëåâîäîïà õýðýãëýýã¿é áàéãàà ºâ÷òºíä 1 øàõìàëààð ºäºðò 3 óäàà óóëãàíà, ◊ Ëåâîäîïà õýðýãëýæ áóé ºâ÷òºíä ëåâîäîïàãèéí ñ¿¿ë÷èéí òóíãààñ õîéø 8 öàãèéí äàðàà óóëãàæ ýõýëíý. Ãýõäýý êàðáèäîïà/ëåâîäîïà-ãèéí ºäðèéí òóí íü óðüä íü õýðýãëýæ áàéñàí ëåâîäîïà-ãèéí ºäðèéí òóíãèéí 25%-èéã õàíãàæ áàéõààð òîîöîí õýðýãëýíý. Åð íü õóâü õ¿íèé òóíã ýì÷èëãýýíèé ¿ð ä¿íãèéí êëèíèê èëðýëòýé íü óÿëäóóëàí òîõèðóóëíà. Öýýðëýë: Àòåðîñêëåðîç, àðòåðèéí äàðàëò íîöòîé èõýññýí, äîòîîä ø¿¿ðëèéí áóë÷èðõàéí áà áººð, ýëýã, óóøèãíû ¿éë àæèëëàãààíû òýíöâýðæèë àëäàãäñàí ýìãýã, õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà, ìåëàíîìà, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Õîðåÿ òºñò õºäºëãººíèé ýìãýã, àòàêñè, òðåìîð, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, áàäàéðàõ, ÿäàð÷ ñóëüäàõ, bruxism, íîéðã¿éòýë, õàð äàðàõ, õèé ¿çýãäýë, óöààðòàé áîëîõ, ýéôîðè, ñýòãýöèéí ººð÷ëºëò /ïàðàíîèä øèíæ, ñîëèîðîë, ñýòãýë ãóòðàë ã.ì. /, áðàäèêèíåçè, äèñïåïñè /îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ ã.ì./, Àðèòìè, îðòîñòàòèê ãèïîòîíè, öóñ çàäðàëò àíåìè ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Øàõìàë, 100 ìã + 10 ìã /Sinemet/, • Øàõìàë, 250 ìã + 25 ìã /Sinemet/.

10.

ÖÓÑÀÍÄ ÍªËªªËªÕ ÝÌ

10.1. Öóñ òºëæ¿¿ëýõ ýì 168

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ♦ Òºìðèéí äàâñ, FERROUS SALT Àãóóëàãäàõ òºìðèéí õýìæýýãýýðýý áîëîí õàâñàðñàí íàéðëàãààðàà ÿëãààòàé òºìðèéí îëîí òºðëèéí äàâñóóäûã ïðàêòèêò õýðýãëýäýã. Ýìíýëãèéí ïðàêòèêò îëîíòàà õýðýãëýãääýã òºìðèéí äàâñíû çàðèì áýëäìýë¿¿äèéí òºìðèéí àãóóëàìæèéã äîîðõè õ¿ñíýãòýýð õàðóóëàâ. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: A. Òºìðèéí äàâñíû áýëäìýë¿¿ä äýõ òºìðèéí àãóóëàìæ Òºìðèéí äàâñóóä Ferrous fumarate Ferrous gluconate Ferrous succinate Ferrous sulphate Ferrous sulphate, dried

Òóí 200 mg 300 mg 100 mg 300 mg 200 mg

Òºìðèéí àãóóëàìæ 65 mg 35 mg 35 mg 60 mg 65 mg

¯éëäýë: • Òºìðèéí äóòàãäëûã íºõºõ, öóñ òºëæ¿¿ëýõ ¿éëäýëòýé. • Òºìºð äóòàãäëûí öóñ áàãàäàëòûã ýì÷èëíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ çºâõºí èîíæñîí òºìºð /2 âàëåíòòàé èîí ñàéí øèìýãäýíý/ øèìýãääýã. Òºìºð íü äàâñíû õ¿÷ëèéí íºëººãººð èîíæèîä, àñêîðáèíû õ¿÷ëèéí íºëººãººð 2 âàëåíòòàé áîëîí õóâèð÷ øèìýãäýíý. Òºìðèéí èîí íàðèéí ãýäýñíèé ñàëñòàä àãóóëàãäàõ çººã÷ óóðàã àïîôåððèòèíòýé õîëáîãäîí, ôåððèòèíèé êîìïëåêñ õýëáýðýýð ãýäýñíèé õîðèãèéã äàâæ, öóñàíä îðîîä β1-ãëîáóëèíòàé õîëáîãäîí, òðàíñôåððèí õýëáýðýýð ÿñíû ÷ºìãºíä õ¿ð÷, ãåìîãëîáèíû íàéðëàãàíä îðäîã áàéíà. Èë¿¿äýë òºìºð ýäèéí íººöºíä õîëáîîò õýëáýðýýð /ôåððèòèí áà ãåìîñèäåðèí õýëáýðýýð/ àãóóëàãäàíà. Òºìðèéí èîíû ãýäýñíèé õàíààð øèìýãäýëò ýð¿¿ë õ¿íä 10% îð÷èì áàéäàã áîë òºìºð äóòàãäëûí öóñ áàãàäàëòûí ¿åä 60% õ¿ðòýë ºñäºã. 169

Öóñàíä íºëººëºõ ýì

Õýðýãëýõ çààëò: • Òºìºð äóòàãäëûí öóñ áàãàäàëòààñ ñýðãèéëýõ áîëîí ò¿¿íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðñýí ýðýãòýé õ¿íä: õîíîãò 10 ìã òºìºð, ýìýãòýé õ¿íä 18 ìã, æèðýìñýí ¿åä 30-60 ìã òºìºð òóñ òóñ õýðýãòýé áàéäàã. • Èõýâ÷ëýí õîíîãò 6 ìã/êã-ààð òîîöîí õýðýãëýäýã. ◊ Ferrous fumarate: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 200 ìã-ààð ºäºðò 2-3 óäàà óóëãàíà. Õ¿¿õäýä: 3 ìã/êã-ààð õîíîãò 3 óäàà óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé ¿åä çîõèìæ ñàéòàé áàéâàë òóíã 6 ìã/êã õ¿ðòýë èõýñãýí, õîíîãò 3 óäàà óóëãàæ áîëíî. ◊ Ferrous gluconate: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 300-325 ìã-ààð õîíîãò 4 õ¿ðòýë óäàà óóëãàõ áà øààðäëàãàòàé ¿åä çîõèìæ ñàéòàé áàéâàë 650 õ¿ðòýë ìã-ààð õîíîãò 4 óäàà óóëãàæ áîëíî. 2-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: õîíîãò 8 ìã/êã-ûã 3 óäàà óóëãàõ áóþó øààðäëàãàòàé ¿åä çîõèìæòîé áîë 16 ìã õ¿ðòýë òóíãààð õîíîãò 3 óäàà óóëãàæ áîëíî. ◊ Ferrous sulfate: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 325 ìã-ààð õîíîãò 3-4 óäàà óóëãàõ áóþó óðòàñãàñàí ¿éë÷èëãýýò êàïñóëûã áîë /160-525 ìã/ õîíîãò 2 óäàà óóëãàíà. Õ¿¿õäýä: 5-10 ìã/êã-ààð õîíîãò 3 óäàà óóëãàíà. Öýýðëýë: Ãåìîõðîìàòîç, àïëàñòèê áà ãåìîëèòèê àíåìè, ýëýã áººðíèé àðõàã ºâ÷èí, ëåéêîç ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Õîîëîíä äóðã¿é áîëîõ, îãèõ, áººëæèõ, ºòãºí õàòàõ, ñóóëãàõ, ºòãºí õàð ºíãºòýé ãàðàõ, ø¿ä õàðëàõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é Ñàâëàëò: • Òºìðèéí ñóëüôàò, 300ìã/60 ìã òºìºðòýé/, øàõìàë, • Òºìðèéí ôóìàðàò, 200ìã, øàõìàë, • Òºìðèéí ãëþêîíàò, 300ìã, øàõìàë, • Óóæ õýðýãëýõ óóñìàë \25ìã òºìºðòýé, ñóëüôàò ã.ì.\, ⇒

Ñ¿¿ëèéí ¿åä òºìðèéí çýðýãöýýãýýð àñêîðáèíû õ¿÷èë, ôîëèéí õ¿÷èë áîëîí áóñàä âèòàìèíû íàéðëàãàòàé áýëäìýë¿¿ä áýëòãýãäýí, ïðàêòèêò õýðýãëýãäýæ áàéíà. ⇒ Òºìðèéí äàí áýëäìýëèéã äàâñíû õ¿÷ëèéí áà àñêîðáèíû õ¿÷ëèéí óóñìàë, ýñâýë æèìñíèé ø¿¿ñýýð äàðóóëæ óóâàë øèìýãäýëò ñàéí áàéõ áîëíî.

170

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ♦ Òºìºð äåêñòðàí, IRON DEXTRAN ªºð íýðñ: Feostat, Feronim, Hematran, Hydextran, Imferon, Irodex. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: /Òºìðèéã ¿ç/ Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=6öàã. Áóë÷èíä òàðèõàä 3 õîíîãèéí äàðàà 60% íü, ãóðâàí äîëîî õîíîãèéí äàðàà 90% íü øèìýãäñýí áàéäàã. Ýõíèé ãóðâàí ºäºð òàðüñàí õýñýãò ¿ðýâñëèéí ïðîöåññ ¿¿ñäýã íü ýì òóíãàëãèéí ñèñòåìä øèìýãäýõýä òóñàëäàã áàéíà. Ýìèéã ìàêðîôàãèóä çàëãèí, öóñ áîëîí òóíãàëãèéí ñèñòåìä îðóóëäàã. ¯ëäýãäýë õýñýã íü øýýñ, öºñ, ºòãºíººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Çºâõºí òºìðèéí áýëäìýëèéã óóëãàæ õýðýãëýõ áîëîìæã¿é, òºìºð äóòàãäëûí àíåìèòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä: ◊ Áóë÷èíä òàðèõäàà: Õýðýãëýõèéí ºìíº 0.5 ìë-èéã ñîðèëûí æóðìààð áóë÷èíä òàðèíà. Õýðýâ ñºðºã íºëºº èëðýõã¿é áîë 5 êã-ààñ äîîø æèíòýé íÿðàéä õîíîãèéí òóíã 0.5 ìë /25 ìã/, 6-10 êã æèíòýé õ¿¿õäýä 1 ìë /50 ìã/, ò¿¿íýýñ äýýø æèíòýé õ¿¿õýä áà íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 2 ìë /100 ìã/-ýýñ òóñ òóñ õýòð¿¿ëýëã¿éãýýð áóë÷èíä òàðèíà. ◊ Âåíèéí ñóäñààð òàðèõäàà: Ýõëýýä 0.5 ìë-èéí ñîðèëûí òóíã 30 ñåêóíäûí òóðø âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. ¯¿íèé äàðàà 1 öàã õ¿ëýýõýä ñºðºã óðâàë èëðýõã¿é áîë ýì÷èëãýýíèé òóíã òàðèíà. Íýã óäààãèéí òóíã 100 ìã-ààñ õýòð¿¿ëýõã¿éãýýð 1 ìë/ìèíóòûí õóðäòàéãààð òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Õýò ìýäðýã áîëîí òºìºð äóòàãäëûí áóñ àíåìèòàé, ìºí áººðíèé öî÷ìîã õàëäâàð á¿õèé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é.

171


•

Áººðíèé äóòìàãøèëòàé, ðåâìàòîèä àðòðèòòàé áîëîí áóñàä õàëäâàð, ¿ðýâñýëòýé ºâ÷òºíä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ó÷èð íü äýýðõ òîõèîëäîëä ñºðºã óðâàë ¿¿ñýõ ìàãàäëàë ºíäºð áàéäàã. Ìºí ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààòàé áîëîí õàðøèëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: • Õàðøèëûí óðâàë: äèñïíîå, àðüñíû ÷îíîí õºðâºñ òºñò òóóðàëò, çàãàòíàà, àðòðàëüãè, ìèàëüãè, õàëóóðàõ, õºëðºõ, áðîíõîñïàçì, öóñ õàðâàëò ¿¿ñýõ áîëîí ¿õëýýð òºãñºõ àíàôèëàêñè ÷ ¿¿ñ÷ áàéñàí íü òýìäýãëýãäæýý. • Áóë÷èíä òàðüñàí ¿åä òàðüñàí õýñýãò ºâäºõ, ¿ðýâñýõ, áóãëàõ, àðüñíû ºíãº áàðààíòàõ, • Âåíèéí ñóäñààð òàðèõ ¿åä çàõûí ñóäàñ ºðãºñºí óëàéõ, ëèìôàäåíîïàòè, õýñãèéí ôëåáèò, • Ãèïîòåíçè, ãèïåðòåíçè, ¿å ìº÷ ºâäºõ, õàëóóðàõ, òîëãîé ºâäºõ, íóðóó ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, ò¿ð çóóðûí ïàðåñòåçè, îãèõ, áººëæèõ, ÷è÷ðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Òàðèà, 50 ìã/ìë òºìºð, 2 ìë, òóíøèë.

♦ Ôîëèéí õ¿÷èë, ACIDUM FOLICUM ªºð íýðñ: Vitaminum – Bc, Folic acid, Folacin, Folamin, Folvite, Folacid, Pteroyglutamic acid, Cytofol, Foldine, Folsan, Folvit, Piofolin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. Õîíîãèéí äóíäàæ õýðýãöýý íü: 6 ñàð õ¿ðòýëõ õ¿¿õäýä: 25 ìêã, 6 ñàðààñ 1 íàñòàé õ¿¿õäýä: 35 ìêã, 1-3 íàñòàé õ¿¿õäýä: 50 ìêã, 4-6 íàñòàé õ¿¿õäýä: 75 ìêã, 7-11 íàñòàé õ¿¿õäýä: 100 ìêã,11-14 íàñòàé õ¿¿õäýä: 150 ìêã, 15-ààñ äýýø íàñòàé ýðýãòýéä: 200 ìêã, 15-ààñ äýýø íàñòàé ýìýãòýéä: 180 ìêã, æèðýìñýí ýõýä: 400 ìêã, õºõ¿¿ë ýõýä /ýõíèé 6 ñàðä/: 280 ìêã, õºõ¿¿ë ýõýä /äàðààãèéí 6 ñàðä/: 260 ìêã áàéäàã. ¯éëäýë: • Íóêëåîïðîòåéíû ñèíòåç, 172

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý • Ýðèòðîïîýçèéã èäýâõèæ¿¿ëýõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ýëãýíä ôîëàòóóä èõýýð õàäãàëàãääàã, òàðõè íóãàñíû øèíãýíä ºíäºð êîíöåíòðàöèàð î÷äîã, ýëãýíä õóâèðíà, äèéëýíõ íü øýýñýýð, º÷¿¿õýí õýñýã íü ºòãºíººð ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: • Æèðýìñíèé ìåãàëîáëàñò àíåìè, • Àëèìåíòàð ìàêðîöèòàð àíåìè, • Àðõàã àðõè÷íû àíåìè, • ÑÀÀ-ûí áýëäìýë áà ðåíòãåí çýðýã òóÿàíû óëìààñ ¿¿ññýí ëåéêîïåíè ºâ÷íèé ¿åä òóñ òóñ óóëãàæ õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Ìåãàëîáëàñò áà ìàêðîöèòàð àíåìè, ýëýãíèé ýìãýã, àëêîãîëèçì, èõýýõýí ãåìîëèç áîëñîí ã.ì. ýìãýãèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 4-ººñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: õîíîãò 0.4-1 ìã-ààð óóëãàõ, ýñâýë àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðèíà. ◊ 4-ººñ äîîø íàñòàé õ¿¿õäýä: õîíîãò 0.3 ìã-ààð óóëãàõ, àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðèíà. ◊ Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä: õîíîãò 0.8 ìã-ààð óóëãàõ, àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðèíà. • Æèðýìñýí ¿åä ìåãàëîáëàñò àíåìè-ãààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð: õîíîãò 1 ìã õ¿ðòýë òóíãààð óóëãàõ áóþó àðüñàí äîð, áóë÷èíä òàðèíà. • Òýòãýõ ýì÷èëãýýíä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õîíîãò 0.1 ìã-ààð óóëãàõ, àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðèíà. ◊ Õ¿¿õäýä: õîíîãò 0.05 ìã-ààð óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Øàëòãààí íü òîäîðõîéã¿é àíåìèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: • Ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èë, õàðøëûí óðâàë (óëàéëò, òóóðàëò, çàãàòíàà ã.ì) áîëîí áèå ñóëðàõ çýðýã ãàæ íºëºº òîõèîëäîæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.005 ãð, 0.001 ãð-ûí øàõìàëààð,

173


•

0.0001 ãð, 0.0005 ãð, 0.001 ãð-ûí íóíòãààð òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà. ♦

Òºìðèéí äàâñ+Ôîëèéí õ¿÷èë, FERROUS SALT + FOLIC ACID

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: /Òºìºð áà ôîëèéí õ¿÷ëèéã ¿ç/. Õýðýãëýõ çààëò: • Æèðýìñýí ¿åä òºìºð áà ôîëèéí õ¿÷èë äóòàãäàõààñ ñýðãèéëæ õýðýãëýíý, • Ôîëèéí õ¿÷ëèéí àãóóëàìæ áàãàòàé áýëäìýëèéã íü ìåãàëîáëàñòèê àíåìè-ä õýðýãëýæ áîëíî Õýðýãëýõ àðãà: ªäºðò íýã øàõìàëûã óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /Òºìºð áà ôîëèéí õ¿÷ëèéã ¿ç/. Ñàâëàëò: Øàõìàë, 60 ìã + 250 ìêã.

♦ Ãèäðîêñèêîáàëàìèí (Âèòàìèí Â12), HYDROXOCOBALAMIN ªºð íýðñ: Codroxomin, Hydrobexan, LA-12, Hydro-Cobex, Droxomin Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: /öèàíîêîáàëàìèíòàé àäèë ¿éëäýëòýé/. • Ýñèéí ºñºëò õºãæèëò, íºõºí òºëæèëò, • Öóñ òºëæèëò, • Íóêëåîïðîòåéí áà ìèåëèíèé íèéëýãæèëò, • Íóêëåéí õ¿÷èë, óóðãèéí íèéëýãæèëòýä òóñ òóñ îðîëöäîã.

174

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ôàðìàêîêèíåòèê: Òàðüñàí õýñãýýñ /áóë÷èí, àðüñàí äîðîîñ/ ò¿ðãýí øèìýãäýæ, ýëýã, ÿñíû ÷ºìºã, áóñàä ýðõòýíä òàðõàíà, ýëãýíä õóâèð÷, áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Âèòàìèí Â12-ûí äóòàãäàë /ìàëàáñîðáöè, õîäîîä òàéðóóëñàí, ñïðó, õîäîîä ãýëýñíèé ýìãýã ã.ì./, • Âèòàìèí Â12-ûí õýðýãöýý èõñýõ /æèðýìñëýëò,

òèðåîòîêñèêîç, öóñ çàäðàëò àíåìè, õîðò õàâäàð, ýëýã, áººðíèé ºâ÷ëºë ã.ì./,

Õýðýãëýõ àðãà: Âèòàìèí Â12-ûí äóòàãäàë /õîäîîä òàéðóóëñàí, ñïðó,

•

õîäîîä ãýëýñíèé ýìãýã ã.ì-èéí óëìààñ ¿¿ññýí ïåðíèöèîç àíåìè ã.ì./:

◊

Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ýìãýãèéí õ¿íä õºíãºíººñ õàìààðóóëàí, õîíîãò 30 ìêã-ààð 5-10 ºäºð áóë÷èíä òàðèíà. Áàðèõ òóí: ñàðä 100-200 ìêã-ààð íýã óäàà áóë÷èíä òàðèíà. ◊ Õ¿¿õäýä: ýìãýãèéí õ¿íä õºíãºíººñ õàìààðóóëàí 14 õîíîãò 100 ìêã îð÷èì òóíãààð 1-5 ìã-ûã áóë÷èíä òàðèíà. • Âèòàìèí Â12-ûí ìàëàáñîðáöè áà ïåðíèöèîç àíåìèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ýõëýýä õîíîãò 100 ìêã òóíãààð 6-7 ºäºð àðüñàí äîð þìóó áóë÷èíä òàðèàä, äàðàà íü 100 ìêã-ààð ñàðä íýã óäàà àðüñàí äîð, áóë÷èíä òàðèíà. ◊ Õ¿¿õäýä: õîíîãò 30-50 ìêã-ààð 2-3 äîëîî õîíîãèéí òóðø àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðèàä, äàðàà íü 100 ìêã-ààð ñàðä íýã óäàà àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Âèòàìèí Â12 áà êîáàëüò-ä õàðøèëòàé ºâ÷òºí áîëîí óðüä íü Ëåáåðèéí ýìãýãýýð ºâ÷èëæ áàéñàí ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Àðòåðèéí äàðàëò èõòýé áîëîí ç¿ðõ óóøèãíû ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õàðøëûí óðâàë, àíàôèëàêñè, òóóðàëò, çàãàòíàà, ñóóëãàëò, ïîëèöèòåìè, òàðüñàí õýñýãò ýìçýãëýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 1 ìã 1 ìë, òóíøèë. 175


10.2. Öóñíû á¿ëýãíýëòýíä íºëººëºõ ýì ♦ Àìèíêàïðîíû õ¿÷èë, ACIDUM AMINOCAPRONICUM ªºð íýðñ: Aminocaproic acid, Amicar, EACA, Epsamon, Afibrin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ôèáðèíîëèçèéí ïðîöåññèéã ñààòóóëàõ çàìààð ïëàçìèíûã èäýâõã¿éæ¿¿ëäýã/ öóñíû /ïëàçìèíîãåí, á¿ëýãíýëòèéã ñàéæðóóëàí, öóñ àëäàëòûã òîãòîîõ íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.4ë/êã, CL=11.4ë/öàã, C=100400ìêã/ìë, t1/2=4.9öàã, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ á¿ðýí ñàéí øèìýãäýíý, öóñíû ýñ áà áóñàä ýñýä íýâòýð÷ òàðõàíà, óóæ õýðýãëýõýä 40-60% íü 12 öàãèéí äîòîð õóâèðàëã¿é øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Óóõàä ¿éëäýë 1 öàãèéí äîòîð ýõýëæ, 2 öàãèéí äàðàà îðãèë ¿åäýý õ¿ðíý, âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä ¿éëäýë ìºí 1 öàãèéí äîòîð ýõýëæ, 3 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: Òºðºë á¿ðèéí øàëòãààíò öóñ àëäàëòûã òîãòîîõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý /ÿëàíãóÿà ãèïåðôèáðèíîëèçèéí øàëòãààíò/. Õýðýãëýõ àðãà: • 2-3 ãð-ààð óóæ áóþó, • 40%-5 ìë, 5%-100 ìë-èéí óóñìàëûã ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Òðîìáîýìáîëè ¿¿ñýõ õàíäëàãàòàé áîëîí öóñ ñóäñàí äîòîð òàðõìàëààð á¿ëýãíýõ øèíæ (ÄÂÑ-õàìøèíæ) á¿õèé ºâ÷òºí, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é.

176

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ãàæ íºëºº: Îãèóäàñ öóòãàõ, òîëãîé ýðãýõ, ñóóëãàõ áà àìüñãàëûí äýýä çàìûí ¿ðýâñëèéí øèíæ èëðýõ, ñóäñààð òàðèõ ¿åä ç¿ðõíèé õýì àëäàëò ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 40%-10 ìë., 5%-100 ìë-ýýð òóíøèëä, • Òàðèàíû íóíòàãààð ñàâëàãäàíà.

♦ Ôèòîìåíàäèîí, PHYTOMENADIONUM ªºð íýðñ: Vitaminum K1, L-phyllochinon, Phytonadione, Konakion. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóíøèëòýéã ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-2,Ê-3,Ê-4,K5,K-6. ¾ Øàõìàëûã: Æîðã¿é îëãîæ áîëíî, Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ýëãýíä íèéëýãæäýã ïðîòðîìáèí, ïðîêîíâåðòèí, ñèéâýíãèéí òðîìáîïëàñòèíû á¿ðäýë, Ñòþàðò ôàêòîð /2,7,9,10-ð ôàêòîð/-óóäûí íèéëýãæèëòèéã òýòãýí, öóñ á¿ëýãíýëòèéã ñàéæðóóëàõ øóóä áóñ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ öºñíèé îðîëöîîòîéãîîð øèìýãäýíý, ýëãýíä õóðäàí ýð÷èìòýé õóâèðíà, ìåòàáîëèò íü øýýñ, öºñòýé ÿëãàðíà. Óóõàä ¿éëäýë 6-12 öàãèéí äàðàà, òàðèõàä 2 öàã îð÷ìûí äàðàà ýõýëæ, 12-14 öàã õàäãàëàãääàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Âèòàìèí Ê-ûí øèìýãäýëò ìóóäñàíààñ øàëòãààëñàí ãèïîïðîòðîìáèíåìèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ºâ÷íèé õ¿íä õºíãºíä òîõèðóóëàí 2.5-10 ìã-ààð óóëãàõ, àðüñàí äîð, áóë÷èíä òàðèíà. Øààðäëàãàòàé áîë òóíã 50 ìã õ¿ðòýë èõýñãýí, äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 5-10 ìã-ûã óóëãàõ áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Òàðèõ õóðäûã 3 ìã/ì2/ìèíóòààñ, íèéò õýìæýýã 5 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. • Àíòèêîàãóëÿíò ýìèéã óóñíààñ øàëòãààëñàí õî¸ðäîã÷ ãèïîòðîìáèíåìèéí ¿åä: 177


◊

Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Ïðîòðîìáèíû õóãàöààíààñ õàìààðóóëàí, 2.5-10 ìã-ûã óóëãàõ, àðüñàí äîð, áóë÷èíä òàðèõ áà øààðäëàãàòàé áîë äàâòàí òóíã óóëãàñíààñ õîéø 12-48 öàãèéí äàðàà, òàðüñàíààñ õîéø áîë 6-8 öàãèéí äàðàà õýðýãëýíý. ◊ ßàðàëòàé òîõèîëäîëä 10-50 ìã-ààð âåíèéí ñóäñààð õóðäûã 1 ìã/ìèíóòààñ õýòð¿¿ëýëã¿éãýýð øààðäëàãàòàé ¿åä 4 öàãààð òàðüæ õýðýãëýæ áîëíî. • Öóñàðõàã ýìçýãøèëýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð: íÿðàéä 0.5-1 ìã-ûã òºðñºíèé äàðààõ íýã öàãèéí äîòîð áóë÷èíä òàðüæ áîëíî. • Öóñàðõàã ýìçýãøèëèéã ýì÷ëýõ çîðèëãîîð: íÿðàéä 1 ìã-ûã àðüñàí äîð, áóë÷èíä òàðèíà. Ýõ íü àíòèêîàãóëÿíò ýìèéã õýðýãëýæ áàéñàí áîë íÿðàéä ¿¿íýýñ ÷ ºíäºð òóí øààðäàãäàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õàðøëûí óðâàë /ÿëàíãóÿà âåíèéí ñóäñààð òàðèõ ¿åä àíàôèëàêñè èëýð÷ áîëçîøã¿é/, ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èë, óóæ õýðýãëýõýä îãèõ, áººëæèõ, òîëãîé ºâäºõ, òàðüæ õýðýãëýõýä òóõàéí õýñýãò õºíä¿¿ðëýõ, õàâäàõ, íÿðàé, áàãà õ¿¿õäýä ãèïåðáèëèðóáèíåìè èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 10 ìã/ìë, 5 ìë, òóíøèë, • 10 ìã, øàõìàë.

♦ Ïðîòàìèí ñóëüôàò, PROTAMINUM SULFAS ªºð íýðñ: Protamine sulfate. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Ãåïàðèíû àíòàãîíèñò ¿éëäýëòýé. Ãåïàðèíûã ñààðìàãæóóëàí “¿éëäýëã¿é á¿ðäýë íýãäýë” ¿¿ñãýäýã. 178

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ⇒ 1 ìã íü : óóøèãíû ýäýä 90 USP íýãæ ãåïàðèíûã, ãýäýñíèé ñàëñòàä 115 USP íýãæ ãåïàðèíûã ñààðìàãæóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Ôàðìàêîêèíåòèêèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿ä òîäîðõîéã¿é, âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä ¿éëäýë 30-60 ñåêóíäýä ýõýëæ 2 öàã îð÷èì ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: Ãåïàðèíû õîðäëîãî, òóí õýòðýëò. Õýðýãëýõ àðãà: Ãåïàðèíû 90-115 íýãæ òóòàìä 1 ìã-ààð òîîöîí, âåíèéí ñóäñààð ààæèì /10-ààñ äýýø ìèíóòûí òóðø/ òàðèíà. Òóíã 50 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Ç¿ðõíèé ìýñ çàñàë õèéëãýñýí ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Àíàôèëàêòèê óðâàë /äèñïíîå, í¿¿ð ìýí÷èéõ, àðòåðèéí äàðàëò óíàõ, ç¿ðõíèé õýì öººðºõ/, ãèïîòåíçè, áðàäèêàðäè èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10 ìã/ìë, 5 ìë, òóíøèë.

♦ Ãåïàðèí, HEPARINUM ªºð íýðñ: Heparinum natricum, Heparin sodium, Liquaemin sodium. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: Øóóä àíòèêîàãóëÿíò ¿éëäýëòýé áºãººä äàðààõ ìåõàíèçìóóäààð íºëººëäºã: • Öóñ á¿ëýãíýëòèéí XIIà, XIà, IXà, Xà ôàêòîðóóä áîëîí òðîìáèíûã ñààòóóëàõ íºëººòýé. Àíòèòðîìáèí III-èéí ¿¿ñýëòèéã ò¿ðãýñãýíý. • Òðîìáèíû èäýâõèéã äàðàíãóéëæ, ôèáðèíîãåíû ôèáðèí áîëîí õóâèðàõ ïðîöåññèéã ñààòóóëíà. • Ôèáðèíîëèçèéã èäýâõæ¿¿ëíý. • Òðîìáîöèòûí àãðåãàöèéã áàãàñãàõ àíòèàãðåãàíò ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.07ë/êã, CL=2.5ë/öàã, t1/2=1.5öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 95%, àðüñàí äîðîîñ øèìýãäýí ëèïîïðîòåéí, ãëîáóëèí, ôèáðèíîãåíòîé õîëáîãäîíî, 179


ðåòèêóëýíäîòåëèéí ñèñòåì, ýëãýíä ººð÷ëºëòºíä îðíî, º÷¿¿õýí õýñýã íü áººðººð õóâèðàëã¿é ÿëãàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò: Ç¿ðõíèé øèãäýýñ, òàðõè, óóøãè, í¿äíèé òîðëîãèéí ñóäàñíû òðîìáîýìáîëè, òðîìáîôëåáèò, øóóä öóñ þ¿ëýõ, ãåìîäèàëèç çýðýãò õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • 5000-10000 ÅÄ-ýýð 4 öàãààð àðüñàí äîð, áóë÷èíä, ñóäñàíä òàðüæ áîëíî, • Âåíèéí òðîìáîçûí ¿åä õîíîãò 60000-80000 ÅÄ õ¿ðòýë õýðýãëýæ áîëíî. • Äîíîðîîñ ºâ÷òºíä øóóä öóñ þ¿ëýõ ¿åä äîíîðûí ñóäñàíä 7500-10000 ÅÄ-èéã òàðèíà. • ªíãºö òðîìáîôëåáèò áà ãýìòëèéí ãåìàòîìûí ¿åä òîñîí ò¿ðõëýãýýð õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Öóñàðõàã äèàòåç, ñóäàñíû õàíûí íýâòýðøèë èõýññýí òîõèîëäîë, öóñ àëäàëò á¿õèé ýìãýã¿¿ä, òðîìáîöèòîïåíè, èäýâõòýé ñ¿ðüåý, öî÷ìîãäóó áàêòåðèéí ýíäîêàðäèò, âèòàìèí Ê, Ñ-èéí äóòàãäàë, ëåéêîç, àíåìè, õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëàà, õîðò õàâäàð áà ýëýã, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Öóñ àëäàõ, õàðøèë /õàëóóðàõ, ÷è÷ðýõ, çàãàòíàà, ðèíèò, êîíúþíêòèâèò, íóëèìñ ãîîæèõ, òóóðàëò ãàðàõ ã.ì./, òðîìáîöèòîïåíè, òàðüñàí õýñýãò ýìçýãøèë, öóñ õóðàëò, øàðõëàà, ¿õæèë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: • 5 ìë-ààð /1 ìë-ò 5000 ÅÄ, 20000ÅÄ/ ôëàêîí, • 10 ãð-ûí òîñîí ò¿ðõëýãýýð òóáèêò ñàâëàãäàíà.

♦ Âàðôàðèí, WARFARINUM ªºð íýðñ: Warfarin sodium, Coumadin, Coumafenum, Sofarin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Õ. ¯éëäýë: 180


Öóñ á¿ëýãí¿¿ëýõ II, VII, IX, X ôàêòîðóóäûí ýëãýí äýõ âèòàìèí-Ê õàìààðàëò íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëàõ çàìààð öóñíû á¿ëýãíýëòèéã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=5.0, Vd=0.15ë/êã, F=0.93, CL=0.2ë/öàã, C=2.2ìêã/ìë, t1/2=35öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 99%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ò¿ðãýí á¿ðýí øèìýãäýíý, ñèéâýíãèéí óóðàãòàé ºíäºð êîíöåíòðàöèàð õîëáîãäîíî /ÿëàíãóÿà àëüáóìèíòàé/, ýëãýíä õóâèð÷, áººðººð ãàäàãøèëíà. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 0.5-3 õîíîãò ýõýëæ, 2-5 õîíîã ¿ðãýëæèëäýã. Õýðýãëýõ çààëò: Âåíèéí ñóäàñíû òðîìáîç, òðîìáîýìáîëèãîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýãèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 8-10ìã-ààð 1 õîíîã óóëãààä, öààøèä õîíîãò 1-2ìã áàðèõ òóíãààð 4-5 õîíîã õýðýãëýýä çàâñàðëàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Æèðýìñýí ýõ, õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëàà, öóñàðõàã ýìçýãøèë, ýëýã áººðíèé õ¿íäýðñýí ýìãýã, íîöòîé ãèïåðòåíçè, áàêòåðèéí ãàðàëòàé õóðöàâòàð ýíäîêàðäèò, í¿ä, òàðõè, íóðóó íóãàñíû ìýñ çàñàë õèéëãýýä óäààã¿é òîõèîëäîëä õýðýãëýõã¿é. • Àðòåðèéí äàðàëò èõòýé, ýëýã áººðíèé ýìãýãòýé, õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Öóñ àëäàëò: ÕÃÇ-ààñ öóñ àëäàõ, àðüñàíä öóñàðõàã òóóðàëò ãàðàõ, àãðàíóëîöèòîç, ëåéêîïåíè, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ãåïàòèò, øàðëàëò, ãåìàòóðè, ¿ñ óíàõ, àðüñàíä õàðøëûí òóóðàëò ãàðàõ, õàëóóðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 1ìã, 3ìã, 5 ìã, øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Íàäðîïàðèí êàëüöè, ªºð íýðñ: Nadroparin Calcium(rLNNM) Nadroparinum Calcicum. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ K-6. 181


¯éëäýë: Íàäðîïàðèí êàëüöè áàãà ìîëåêóëòàé (3600-5000 îð÷èì) íýãäýë áºãººä öóñíû á¿ëýãíýëòèéã ñààòóóëàõ øóóä àíòèêîàãóëÿíò ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: Òðîìáî-ýìáîëèãîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ áîëîí òðîìáî-ýìáîëè ¿¿ññýí ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Âåíèéí ñóäàñíû òðîìáî-ýìáîëèîñ ñýðãèéëýõ áîëîí öóñíû á¿ëýãíýëòèéã ñààòóóëýõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Ãàæ íºëºº: Öóñ àëäàõ ýðñäýë èõñýæ áîëçîøã¿é, èéìýýñ ýì÷èëãýýíèé ÿâöàä öóñ á¿ëýãíýëòèéí øèíæèëãýýã òîãòìîë õèéëãýæ áàéõ õýðýãòýé. Ñàâëàëò: Òàðèëãûí óóñìàë 10250 ÎÓÍ -1ìë

11. ÖÓÑÍÛ ÁÝËÄÌÝË ÁÀ ÑÈÉÂÝÍ ÎÐËÎÕ ÝÌÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË 11.1. Ñèéâýí îðëîõ ýìèéí áýëäìýë ♦ Äåêñòðàí 70, DEXTRAN 70 ªºð íýðñ: Gentran 70, Macrodex. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,K-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ⇒ Ôàðìàêîëîãèéí ¿ç¿¿ëýëòýýðýý “Ïîëèãëþêèí”-òàé àäèë. ¯éëäýë: ªíäºð ìîëåêóë æèíòýé, êîëëîèä øèíæýýðýý àëüáóìèíòàé òºñòýé ïëàçìûí ýçëýõ¿¿íèéã èõýñãýõ íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Ñóäàñíû ñèñòåìä òàðõàíà, äåêñòðàíàçà ôåðìåíòèéí íºëººãººð 90ìã/êã/ºäºð õýìæýýòýéãýýð ãëþêîç áîëîí õóâèðàõ áîëîâ÷ ýíý íü õàðüöàíãóé ïðîöåññ áîëíî. Õýðýãëýõ çààëò: Öóñ àëäàëò, ò¿ëýãäýëò, ìýñ çàñàë, ãýìòýëèéí ¿åä ¿¿ññýí øîêèéí õàâñàðãà ýì÷èëãýýíä çºâõºí 182

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý öóñ áà ò¿¿íèé á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿äèéã õýðýãëýõ áîëîìæã¿é ¿åä ë õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Íàñàíä õ¿ðñýí õ¿íä: 24-40 ìë/ìèíóòûí õóðäòàéãààð 500 ìë-èéã ñóäñààð äóñëààð òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Ç¿ðõ, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé, îëèãîóðè, àíóðè, ãèïåðâîëåìè áîëîí äåêñòðàíä õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé áºãººä õýðýâ çàéëøã¿é õýðýãëýõ øààðäëàãà ãàðâàë õ¿¿õäèéã õºõ¿¿ëýõã¿é, çîõèîìëîîð õîîëëîõ íü ç¿éòýé. Òðîìáîöèòîïåíè, ýëýã áººðíèé ýìãýãòýé áîëîí æèðýìñýí ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õàðøëûí óðâàë /àíàôèëàêñè, òóóðàëò, õàìàð áºãëºðºõ, àìüñãàë áîîãäîõ, öýýæ äàâ÷äàõ ã.ì./, õàëóóðàõ, ¿å ìº÷ ºâäºõ, ãåìîãëîáèí áà ãåìàòîêðèò áóóðàõ, ÀñÀÒ, ÀëÀÒ ºíäºðñºõ, îãèõ, áººëæèõ, öóñ á¿ëýãíýëò ººð÷ëºãäºõ, ãèïåðâîëåìè ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Òàðèëãûí óóñìàë, 6%.

♦ Äåêñòðàí 40, DEXTRAN 40 ªºð íýðñ: Gentran 40, Rheomacrodex, 10% LDM. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ⇒ Ôàðìàêîëîãèéí ¿ç¿¿ëýëòýýðýý “Ðåîïîëèãëþêèí”-òàé òºñòýé. ¯éëäýë: • Áàãà ìîëåêóëò íýãäýë, êîëëîéä øèíæýýðýý àëüáóìèíòàé òºñòýé, öóñíû ýçëýõ¿¿íèéã èõýñãýõ áà óðñãàëûã ñàéæðóóëíà, • Öóñíû çóóðàìõàé øèíæèéã áîëîí ýñèéí àãðåãàöèéã áàãàñãàíà /ä¿ðñò ýëåìåíòèéí ãàäàðãóóä àäñîðáöëîíî/. Ôàðìàêîêèíåòèê: Ñóäàñíû ñèñòåìä òàðõàíà, áººðººð ãàäàãøèëíà, ¿éëäýë ò¿ðãýí ýõýëæ, 3 öàã îð÷èì ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: 183

Öóñíû áýëäìýë, ñèéâýí îðëîõ ýì

•

Öóñ àëäàëò, ò¿ëýãäýëò, ìýñ çàñàë, ãýìòýëèéí ¿åä ¿¿ññýí øîêèéí õàâñàðãà ýì÷èëãýý, • Õèéìýë öóñíû ýðãýëòèéí ¿åä øàõóóðãàò îêñèãåíàòîðûí øèíãýíýýð õýðýãëýíý, • Ã¿í âåíèéí òðîìáîç, óóøèãíû ýìáîëè-ãîîñ ñýðãèéëæ õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Öóñíû ïëàçìûí ýçëýõ¿¿íèéã èõýñãýõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä øèíãýíèé àëäàãäëûí õýìæýýíä òîõèðóóëàí, âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. ◊ Ýõëýýä 10 ìë/êã-ààð òîîöîí, âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðèíà. Õîíîãèéí äýýä òóíã 20 ìë/êã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. ◊ Õýðýâ ýì÷èëãýýã 24 öàãààñ öààø ¿ðãýëæë¿¿ëýí õýðýãëýõ áîë õîíîãèéí òóíã 10 ìë/êã-ààñ õýòð¿¿ëýõã¿é. 5 õîíîãîîñ óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Öýýðëýë: /Äåêñòðàí 70-ûã ¿ç/. Ãàæ íºëºº: /Äåêñòðàí 70-ûã ¿ç/. Ñàâëàëò: Òàðèëãûí 10%-èéí óóñìàë.

♦ Ïîëèæåëëèí, POLYGELLINUM ªºð íýðñ: Polygeline, Haemoccel, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR ¯éëäýë: • 30000 îð÷èì ìîëåêóë æèíòýé ñèéâýí îðëîõ áýëäìýë. Ôàðìàêîêèíåòèê: • Ñóäàñíû ñèñòåìä òàðõàíà, áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Öóñ àëäàëò, øèíãýí àëäàëò, õîðäëîãî. Õýðýãëýõ àðãà: Ñóäñàíä äóñëààð áîëãîîìæòîé òàðüæ õýðýãëýíý /Äåêñòðàí 40-èéã ¿ç/. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /Äåêñòðàí 40-èéã ¿ç/. • Àíàôèëàêñèéí óðâàë ¿¿ñãýæ áîëíî. Ñàâëàëò: Òàðèëãûí óóñìàë, 3.5%.

184

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý 11.2. Ñèéâýíãèéí áýëäìýë ♦ Àëüáóìèí /õ¿íèé/, ALBUMINUM /human/ ªºð íýðñ: Albuminum humanus, Albumin, Albuminar, Albumisol, Albuspan, Albutein, Buminate, Plasbumin, Prpserum. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Àëüáóìèí 5% íü öóñíû êîëëîéä øèíæèéã õàíãàæ, ïëàçì îðëîíî, • Àëüáóìèí 25% íü ñóäàñíû äîòîîä îíêîòèê äàðàëòûã òîãòìîëæóóëàõ íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Àëüáóìèí ñèéâýíãèéí óóðãèéí 50% îð÷ìûã ýçýëäýã áºãººä îíêîòèê äàðàëòûí 80-85%-èéã íºõöºëä¿¿ëäýã. Òýð íü ñóäàñíû ñèñòåì, óóøèã, áóë÷èí, àðüñàíä òàðõàíà, õóâèðàëò, ÿëãàðàëò òîäîðõîéã¿é. t1/2=15-20 ºäºð. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ãèïîâîëåìèéí øîêèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ∗ Ýõëýýä 5%-500-750ìë óóñìàëûã âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðèíà, øààðäëàãàòàé áîë 30 ìèíóò òóòàìä íýìýí õýðýãëýæ áîëíî. ∗ Ýñâýë 25%-100-200ìë óóñìàëûã âåíèéí ñóäñààð òàðèàä øààðäëàãàòàé áîë 10-30 ìèíóò òóòàìä íýìýí õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: ∗ 5%-èéí óóñìàëààñ 12-20ìë/êã-ààð òîîöîí, âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, øààðäëàãàòàé áîë 15-30 ìèíóòûí äàðàà íýìýí õýðýãëýíý. ∗ Ýñâýë 25%-èéí óóñìàëààñ 2.5-5ìë/êã-ààð òîîöîí âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, øààðäëàãàòàé áîë 15-30 ìèíóòûí äàðàà íýìýí õýðýãëýíý. • Ãèïîïðîòåéíåìèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 185

Öóñíû áýëäìýë, ñèéâýí îðëîõ ýì

∗

5%-èéí 1000-1500ìë óóñìàëûã 5-10ìë/ìèíóòûí õóðäòàéãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. ∗ Ýñâýë ºäºð á¿ð 25-100ãð-ààð òîîöîí, 25%-èéí óóñìàëààñ 3ìë/ìèíóòûí õóðäòàéãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Àëüáóìèíä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Àðòåðèéí äàðàëò èõòýé, ç¿ðõíèé ºâ÷èí, óóøèãíû õ¿íä õàëäâàð, õ¿íä õýëáýðèéí öóñ áàãàäàëò, æèðýìñýí ýìýãòýéä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ñóäàñíû öîõèëò áà àìüñãàë ººð÷ëºãäºõ, ãèïîòåíçè, îãèõ, áººëæèõ, ø¿ëñ ãîîæèõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, õàëóóðàõ, ÷è÷ðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Òàðèëãûí óóñìàë, 5%, 25%.

12. Ç¯ÐÕ ÑÓÄÀÑÍÛ ªÂ×ÍÈÉ ÝÌ×ÈËÃÝÝÍÄ ÕÝÐÝÃËÝÕ ÝÌ 12.1. Ç¿ðõíèé áàõ ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì ♦ Ãëèöåðèëòðèíèòðàò, GLYCERILTRINITRATUM ªºð íýðñ: Nitroglycerinum, Trinitroglycerol. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ.

Anginine,

Nitroglycerol,

¯éëäýë: Ñóäàñíû ãèëãýð áóë÷èíãèéí ýíäîòåëèéí ýñèéí àçîòûí îêñèä /NO/-ã èõýñãýõ íºëºº ¿ç¿¿ëäãèéí óëìààñ ñóäàñíû ãèëãýð áóë÷èíã ñóëðóóëàí, ñóäàñ ºðãºñãºäºã, ìºí ýíý ìåõàíèçìààð áóñàä ãèëãýð áóë÷èíã /ãóóðñàí õîîëîéí, õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí ã.ì./ ºðãºñãºäºã õýìýýí òàéëáàðëàæ áàéíà

186


Òèòýì ñóäàñ áà òàðõèíû ñóäñûã áîãèíî õóãàöààíä ºðãºñãºíº. • Èøåìèéí ãîëîìòîíä àäåíîçèíû êîíöåíòðàöèéã èõýñãýí, ìèîêàðäûí áè÷èë öóñàí õàíãàìæèéã ñàéæðóóëíà. • Ãèëãýð áóë÷èíã ñóëðóóëàí, àã÷èëûã íü òàâèóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=3ë/êã, F=óóõàä 0.01, õýëýí äîîð 0.38, õýñýãò 0.72, CL=1200ë/öàã, t1/2=1-4 ìèíóò, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 60%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýõ áîëîâ÷ ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöè èõòýé ó÷èð óóæ õýðýãëýäýãã¿é, õýëýí äîð òàâüæ õýðýãëýõýä õóðäàí, á¿ðýí øèìýãäýí, 1-3 ìèíóòàíä ¿éëäýë íü ýõýëæ, 30-60 ìèíóò ¿ðãýëæèëíý. Õýñýã ãàçàðò òîñîí ò¿ðõëýãýýð áà òðàíñäåðìàë ñèñòåìýýð õýðýãëýõýä ìºí õóðäàí, á¿ðýí øèìýãäýí, ¿éëäýë 30 ìèíóòàíä ýõýëæ, òîñîí ò¿ðõëýãýýð 4-8 öàã, òðàíñäåðìàë ñèñòåìýýð 24 öàã õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëíý. Áèåä ñàéòàð òàðõàíà, ýëãýíä õóðäàí õóãàöààíä õóâèð÷, áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Ç¿ðõíèé áàõûí õºäëºëèéí ¿åèéí ºâäºëò, • Òàðõèíû ñóäàñíû àã÷èë áà ãºëãºð áóë÷èíãóóäûí àã÷èë, • Í¿äíèé òîðëîãèéí òºâèéí âåíèéí ýìáîëè. Õýðýãëýõ àðãà: • 0.0005 ãð-ûí øàõìàëûã õýëýí äîð òàâèíà, • 1%-èéí óóñìàëûã ñàõàð äýýð äóñààæ, õýëýí äîð òàâèí øèìæ áîëíî Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Íèòðàòûí áýëäìýëä õàðøèëòàé, ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí øèíý ¿¿ññýí øèãäýýñ, òàðõèíû öóñ õàðâàëò, ãàâëûí õºíäèéí äàðàëò èõòýé, õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîì-òîé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Àðòåðèéí äàðàëò áàãàòàé, ýðãýëäýõ öóñíû õýìæýý áàãàññàí ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý.

187


Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, ÷èõ øóóãèõ, îãèóäàñ õ¿ðýõ, áººëæèõ, òîëãîé ýðãýõ, äàðàëò áóóðàõ, ç¿ðõíèé öîõèëò îëøðîõ, ç¿ðõ äýëñýõ, îðòîñòàòèê ãèïîòåíçè áà êîëëàïñ ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.0005 ãð-ûí øàõìàë, • 1%-5 ìë-ýýð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà.

♦ Èçîñîðáèä äèíèòðàò, ISOSORBIDI DINITRAS ªºð íýðñ: Nitrosorbidum, Isonate, Isorbid, Coronex, Lomilan, Isonit. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: /Íèòðîãëèöåðèíèéã ¿ç/. • Ç¿ðõíèé òèòýì ñóäñûã 5 öàãèéí òóðø ºðãºñãºíº. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=1.5ë/êã, F=óóõàä 0.22, õýëýí äîîð 0.3, óóðàãòàé àðüñààð 0.33, CL=147ë/öàã, t1/2=0.3öàã, õîëáîãäîëò 28%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöèä íèëýýä õýìæýýãýýð ºðòºíº, áèå ìàõáîäîä ñàéòàð òàðõàíà, ýëãýíä õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýí, áººðººð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Ç¿ðõíèé áàõûí ýì÷èëãýýíä õºäëºëººñ ñýðãèéëæ õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: 0.005-0.01 ãð-ààð ºäºðò 3-4 óäàà óóæ õýðýãëýíý. Ýýëæ ýì÷èëãýý 15-20 ºäºð ¿ðãýëæëýíý. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /Íèòðîãëèöåðèíèéã ¿ç/. Ñàâëàëò: 0.005 ãð., 0.01 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Ïðîïðàíîëîë, PROPRANOLOLUM 188

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý /7.2., 12.2, 12.3-ò ¿ç/ ªºð íýðñ: Propranolol Obsidanum.

hydrochloride,

Inderal,

Anaprilin,

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-1,Ê-2,Ê-3,K-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Áåòòà1 áà áåòòà2 àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîæ, äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã ¿ç¿¿ëíý: ∗ Àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëíà/12.3-ò ¿ç/, ∗ Ìèîêàðäèéí õ¿÷èëòºðºã÷èéí õýðýãöýýã áàãàñãàíà, ∗ Ç¿ðõíèé õýìèéã öººð¿¿ëíý/12.2-ò ¿ç/, • Ìèãðåíèé àòàêààñ ñýðãèéëíý /7.2-ò ¿ç/. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=9.45, Vd=2.8ë/êã, F=0.26, CL=63ë/öàã, C=20íã/ìë, t1/2=4öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 93%. Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýõ áîëîâ÷ ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöè-ä ýð÷èìòýé îðäîã, ýä ýðõòýíä òàðõàõ ÷àäâàð ñàéòàé, ýëãýíä á¿ðýí õóâèð÷, 96-99% íü ìåòàáîëèò õýëáýðýýð áººðººð, ¿ëäñýí õýñýã íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 30 ìèíóòàíä ýõýëæ, 60-90 ìèíóòàíä îðãèëäîî õ¿ðýýä, 12 öàã îð÷èì ¿ðãýëæèëíý. Âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä ¿éëäýë 1 ìèíóòàíä ýõýëæ, 5 ìèíóò îð÷èì ¿ðãýëæèëäýã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷èí: /12.3-ò ¿ç/. • Ç¿ðõíèé áàõ: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 10-20 ìã-ààð õîíîãò 3-4 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. 7-10 ºäðèéí çàâñàðëàãàòàéãààð òóíã èõýñãýíý. Õîíîãèéí çîõèñòîé äóíäàæ òóí 160-240 ìã áîëíî. • Òàõè-àðèòìè: /12.2-ò ¿ç/ • Ìèãðåíèé àòàêààñ ñýðãèéëæ õýðýãëýíý :/7.2-ò ¿ç/. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Ç¿ðõíèé øèíýõýí ¿¿ññýí øèãäýýñ, ç¿ðõíèé òîñãóóð-õîâäîëûí ñýðýë äàìæóóëàëò ñààòàõ /ÀÂáëîêàä/, öóñíû ýðãýëòèéí äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí, ãóóðñàí 189


õîîëîéí áàãòðààòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë, ýëýãíèé ýìãýã, ÷èõðèéí øèæèí, òóðààëòàé ºâ÷òºí áîëîí ºíäºð íàñòàíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ç¿ðõíèé õýì öººðºõ, äàðàëò áóóðàõ, îãèóäàñ õ¿ðýõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, íîéð õÿìðàõ áà áèå ñóëðàõ, îé ñóëðàõ, ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èë, öóñíû ýðãýëòèéí äóòìàãøèë ¿¿ñýõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.01 ãð., 0.04 ãð-ûí øàõìàë, • 1ìã/ìë, òàðèà /ãèäðîõëîðèä/.

♦ Àòåíîëîë, ATENOLOL (àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýìèéí á¿ëýãò õîëáîãäîõ ìýäýýëëèéã ¿ç) Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,K-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. Ç¿ðõíèé áàõûí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 50ìã-ààð ºäºðò íýã óäàà óóëãàíà. 7 õîíîãîîñ öààø õóãàöààíä øààðäëàãàòàé áîë õîíîãèéí òóíã 100 ìã õ¿ðòýëõ õ¿ðýýíä çîõèìæòîé òóíã õ¿ðòýë íýìýãä¿¿ëæ áîëíî. Õîíîãèéí äýýä òóí 200ìã. Ç¿ðõíèé öî÷ìîã áàõûí ¿åä ðåèíôàðêòààñ ñýðãèéëýõ áà ¿õëèéí ºðòºìæèéã áàãàñãàõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 5 ìã òóíã âåíèéí ñóäñààð 5 ìèíóòûí òóðø òàðèàä, äàõèí 5 ìã-èéã 10 ìèíóòûí äàðàà òàðèíà. Äàõèí 10 ìèíóò ºíãºðñíèé äàðàà 50ìã-èéã óóëãàíà. 12 öàãèéí äàðàà äàõèí 50 ìã-èéã óóëãàíà. Öààøèä õîíîãò 100ìã òóíã íýã óäàà áóþó 50 ìã-ààð 2 óäàà íèéò 7 õîíîã óóëãàæ õýðýãëýíý. ⇒ Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä: Êðåàòèíèíû êëèðåíñ 15-35ìë/ìèíóò áîë õîíîãèéí äýýä òóí 50ìã, Êðåàòèíèíû êëèðåíñ 15 ìë/ìèíóòààñ áàãà áîë õîíîãèéí äýýä òóí 25ìã áîëíî. Äýýðõ íºõöºëä ºâ÷òºí

190

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ãåìîäèàëèç õèéëãýâýë äèàëèç á¿ðèéí äàðàà 25-50ìã òóíã óóëãàíà. Ñàâëàëò: 50ìã, 100ìã, øàõìàë.

♦ Âåðàïàìèë, VERAPAMILUM ªºð íýðñ: Verapamil hydrochloride, Isoptin, Falicard, Fenoptin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ýñèéí ìåìáðàíû ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí õàìààðàëò êàëüöèéí èîíû ñóâãèéã õîðèãëîõ òóë äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã ¿ç¿¿ëíý. • Ñóäàñ ºðãºñãºí, àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëíà. • Ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí öóñàí õàíãàìæèéã ñàéæðóóëàõûí çýðýãöýý ìèîêàðäûí õ¿÷èëòºðºã÷èéí õýðýãöýýã áàãàñãàíà. • Ç¿ðõíèé äàìæóóëàõ ñèñòåìèéí ñýðýë äàìæóóëàëòûã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=4.4ë/êã, F=0.22, CL=52ë/öàã, C=120íã/ìë, t1/2=4.8öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 90%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýõ áîëîâ÷ ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöèä èõýýõýí ºðòäºã, ýëãýíä õóâèðíà, ýì áîëîí ìåòàáîëèò íü áººðººð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ñóäàñíû àã÷èëò /Ïðèíöìåòàëûí/ ç¿ðõíèé áàõ, ç¿ðõíèé òîãòâîðòîé áàõ, òîñãóóðûí àðõàã ôèáðèëëÿöè çýðýãò: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä 80-120 ìã-ààð õîíîãò 3 óäàà óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé ¿åä äîëîî õîíîãèéí çàâñàðëàãàòàéãààð õîíîãèéí òóíã 480 ìã õ¿ðòýë èõýñãýæ õýðýãëýæ áîëíî. • Òîñãóóðûí ãàðàëòàé ç¿ðõíèé õýì àëäàãäëûí /ñóïðàâåíòðèêóëÿð/ ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ◊ 1-15 íàñòàé õ¿¿õäýä: ◊ 1 õ¿ðòýëõ íàñàòàé õ¿¿õäýä: 191


•

Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷èíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 240 ìã-ûí óäààí ¿éëäýëò øàõìàëûã ºäºðò íýã óäàà ºãëºº óóëãàíà. Õýðýâ ¿ð ä¿í ìóóòàé áàéâàë íýã øàõìàëààð 12 öàãààð óóëãàíà. Ýñâýë 80 ìã-ûí äóíä çýðãèéí õóãàöààò ¿éëäýëò øàõìàëûã õîíîãò 3 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ç¿ðõíèé øîê, ãèïîòîíè, áðàäèêàðäè, òîñãóóð-õîâäëûí õîðèã, õºõ¿¿ë ýõ, ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí õóðö ¿åä õýðýãëýõã¿é. • ªíäºð íàñòàí, æèðýìñýí ýõ, ãàâëûí õºíäèéí äàðàëò èõýññýí, ýëýã, áººðíèé íîöòîé ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèóäàñ õ¿ðýõ, òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, ò¿ð çóóðûí ãèïîòåíçè, öóñíû ýðãýëòèéí äóòìàãøèë, òîñãóóð õîâäëûí õîðèã, õîâäëûí àñèñòîëè, ºòãºí õàòàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.04 ãð., 0.08 ãð-ûí øàõìàë, \Æ,Ê-3,Ê-4\, • 0.25%-2 ìë-ýýð òóíøèë, \Ý,Ê-4\.

♦ Íèôåäèïèí , NIFEDIPINUM /12.3-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ñóäàñíû ãºëãºð áóë÷èíãèéí ýñýä êàëüöèéí èîí íýâòðýí îðîõûã õîðèãëîõ òóë òèòýì ñóäñûã ºðãºñãºæ, ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí öóñàí õàíãàìæèéã ñàéæðóóëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ñóäàñíû àã÷èëò ç¿ðõíèé áàõ /Ïðèíöìåòàëûí õýëáýðèéí ç¿ðõíèé áàõ/ áà ç¿ðõíèé òîãòâîðòîé áàõûí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä 10 ìã-ààð õîíîãò 3 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. Åðäèéí çîõèìæòîé òóí íü 10-20 ìã-ààð õîíîãò 3 óäàà óóëãàõ ÿâäàë þì. Õîíîãèéí äýýä òóí 180 ìã áîëíî. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /12.3-ò ¿ç/. 192

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ñàâëàëò: 10 ìã, øàõìàë.

12.2. Ç¿ðõíèé õýì àëäàëòûã ýì÷ëýõ ýì ♦ Ïðîêàéíàìèä, PROCAINAMIDUM ªºð íýðñ: Procainamide hydrochloride, Novocainamidum, Pronestyl. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Ç¿ðõíèé õýìèéã óäààøðóóëíà (ç¿ðõíèé ýñèéí ìåìáðàíûã áýõæ¿¿ëýí, ò¿¿ãýýð èîí /ÿëàíãóÿà íàòðèéí èîí/ íýâòðýëòèéã ñààòóóëàí, ç¿ðõíèé ýñèéí ñýðýìòãèé ÷àíàð, ç¿ðõíèé äîòîîä ñýðýë äàìæóóëàëò, àâòîìàòèçìûã áóóðóóëàí, ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí ðåôðàêòîð ¿åèéã óðòàñãàíà).

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=9.2, Vd=2.2ë/êã, F=0.83, CL=37ë/öàã, C=3-14ìêã/ìë, t1/2=2.5-4.7öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 15%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ýä, ýäèéí øèíãýí, ýëýã, äýë¿¿, áººð, óóøèã, áóë÷èí òàðõè, ç¿ðõíèé ýäýä ñàéòàð òàðõàíà, öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòýëíý, 60% îð÷èì íü õóâèðàëã¿é áººðººð ãàäàãøèëíà, 40% îð÷èì íü ýëãýíä õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ “N-àöåòèëíîâîêàéíàìèä”-ûã ¿¿ñãýíý. Àöåòèëæóóëàëòûí ýð÷èìýýñ õàìààðàí, ôàðìàêîêèíåòèêèéí ¿ç¿¿ëýëò íü õóâü õ¿ì¿¿ñò íèëýýä ÿëãààòàé áàéäàã. Õýðýãëýõ çààëò: • Á¿õ òºðëèéí òàõè-àðèòìèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Õîâäîëûí òàõèêàðäè-ä: Ýõëýýä 1 ãð-ûã óóíà. Äàðàà íü õîíîãò 50 ìã/êã òóíã 3 öàãèéí çàéòàé óóíà. • Õîâäîëûí æè÷ àãøèëò (ýêñòðàñèñòîëè)-ûí ¿åä: Õîíîãò 50 ìã/êã-ààð 3 öàãààð óóëãàíà. Áàðèõ òóí íü õîíîãò 50 ìã/êã þì. Áèåèéí æèíãýýñ õàìààðàí ïðîêàéíàìèäûã õýðýãëýõ òóíãèéí õ¿ñíýãò

193


ÕÎÍÎÃÈÉÍ ÒÓÍ

ÁÈÅÈÉÍ ÆÈÍ

ÅÐÄÈÉÍ ØÀÕÌÀË

50 ìã/êã

55 êã-ààñ äîîø 55-90 êã

250 ìã-ààð 3 öàãààð 375 ìã-ààð 3 öàãààð 500 ìã-ààð 6 öàãààð

50 ìã/êã 50 ìã/êã

•

•

90 êã-ààñ äýýø

ÓÄÀÀÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝÒ ØÀÕÌÀË 500 ìã-ààð 6 öàãààð 750 ìã-ààð 6 öàãààð 1000 ìã-ààð 6 öàãààð

Òîñãóóðûí ôèáðèëÿöè áà ïàðîêñèçìàë òàõèêàðäèéí ¿åä: Ýõëýýä 1.25 ãð-ûã õýðýãëýýä öàãèéí äîòîð äàõèí 0.75 ãð-ûã õýðýãëýýä, ç¿ðõíèé öàõèëãààí áè÷ëýãò ººð÷ëºëò ãàðàõã¿é áîë 0.5-1.0 ãð-ûã 2 öàãààð ¿éëäýë èëýðòýë õýðýãëýíý. Áàðèõ òóí íü 0.5-1.0 ãð-ûã 4-6 öàãààð óóëãàíà. Åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàëò á¿õèé ìýñ çàñëûí ¿åä èëýðñýí ç¿ðõíèé òàõèàðèòì-ä: 100-500 ìã-ààð áóë÷èíä òàðèíà.

⇒

Ò¿¿íèéã áóë÷èíä òàðüñàí áîë ïðîêàéíàìèäûã óóæ ýõëýõ õ¿ðòýë 0.5-1.0 ãð-ûã 4-8 öàãààð áóë÷èíä òàðèíà. ⇒ Ò¿¿íèéã âåíèéí ñóäñààð òàðèõäàà: 5%èéí ãëþêîçûí óóñìàëààð øèíãýëíý. 100 ìã-ûã 5 ìèíóò òóòàìä, 25-30 ìã/ìèíóòààñ èë¿¿ã¿é õóðäòàéãààð òàðèíà. Äýýä òóí 1 ãð. áîëíî.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû èëýðõèé äóòìàãøèëòàé, ç¿ðõýíä 2-3-ð çýðãèéí õîðèãòîé, óëààí ÷îíî ÿð, õºõ¿¿ë ýõ áà óã ýìýíä ìýäðýã õ¿ì¿¿ñò õýðýãëýõã¿é. • Òèòýì ñóäàñíû áºãëºðºëò ýìãýãòýé õàâñàðñàí õîâäîëûí òàõèêàðäè, ýëýã áººðíèé äóòàãäàëòàé, ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûí õîðäëîãîòîé ºâ÷òºí áà æèðýìñýí ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Áèå ñóëðàõ, òîëãîé ºâäºõ, îãèõ áººëæèõ, íîéðã¿éäýõ, õîâäëûí ôèáðèëëÿöè, ç¿ðõíèé öîõèëò öººðºõ, òîñãóóð-õîâäëûí õîðèã, àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ, êîëëàïñ ¿¿ñýõ, íåéòðîïåíè, àãðàíóëîöèòîç, öóñ çàäðàëò àíåìè, àðüñàíä ã¿âäð¿¿ò òóóðàëò ãàðàõ, õàëóóðàõ, óëààí ÷îíî ÿð òºñò ýìãýã èëðýõ, ìèàëüãè, òàòàëò ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëíî. 194

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ñàâëàëò: • 0.25 ãð., 0.5 ãð-ûí øàõìàë, • 100ìã\ìë, 10ìë, òóíøèë, • 10%-5 ìë-ýýð òóíøèëä ñàâëàãäàíà.

♦ Ëèäîêàéí , LIDOCAINUM /1.2-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B. ¯éëäýë: Ç¿ðõíèé õîâäëûí áóë÷èíãèéí áà Ïóðêèíüåãèéí øèðõýãèéí ýñèéí ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí õàìààðàëò íàòðèéí èîíû ñóâãèéã õîðèãëîí/4-ð ôàç áóþó ààæèì äåïîëÿðèçàöè/ ò¿¿íèé ñýðýìòãèé ÷àíàð áà àâòîìàòèçìûã äàðàíãóéëíà. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ áóë÷èíä Ñóäñàíä

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ 5-10 ìèíóò òýð äîðîî

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 10 ìèíóò 30-60 ìèíóò

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ 60 ìèíóò 10-20 ìèíóò

Õýðýãëýõ çààëò: Ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí óëìààñ ¿¿ññýí õîâäëûí ãàðàëòàé æè÷ àãøèëò/ýêñòðàñèñòîëè/. Õýðýãëýõ àðãà: • Ç¿ðõíèé õýì àëäàãäëûí ¿åä: 2%-èéí 5-10 ìë óóñìàëûã 5%-èéí ãëþêîçûí óóñìàëûí õàìò õóðààãóóð ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Òýãýõäýý: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 50-100 ìã/1-1.5 ìã/êã/-èéã âåíèéí ñóäñààð 25-50 ìã/ìèíóòûí õóðäòàéãààð òàðèíà. ªíäàð íàñòàí, 50 êã-ààñ äîîø æèíòýé áà öóñíû ýðãýëòèéí áîëîí ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé õ¿ì¿¿ñò õàãàñ òóíãààð õýðýãëýíý. Õýðýâ øààðäëàãàòàé áîë ýõíèé òóíãèéí 1/3-1/2-èéí õýìæýýãýýð 5 ìèíóòûí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Òýãýõäýý 1 öàãèéí äîòîð õýðýãëýõ õýìæýý 200-300 ìãààñ õýòýð÷ áîëîõã¿é.

195


◊

Õ¿¿õäýä: 1 ìã/êã-ûã âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýõ áà øààðäëàãàòàé áîë 30 ìêã/êã/ìèí-ààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë: • Ç¿ðõíèé ñýðýë äàìæóóëàëòûí õîðèã, ç¿ðõ ñóäàñíû äóòìàãøèë, ýëýã áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: • Ñóäñàíä õýò õóðäàí òàðèâàë àðòåðèéí äàðàëò îãöîì áóóðàí, êîëëàïñ ¿¿ñ÷ áîëîõ þì. Ñàâëàëò: • 20ìã/ìë, 5 ìë, òóíøèë, • 2%-èéí 2ìë, 10 ìë., 10%-èéí 2 ìë- ýýð òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦ Ïðîïðàíîëîë, PROPRANOLOL /7.2, 12.1, 12.3-ò ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, K-5,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîæ, ¯éëäýë: Ç¿ðõíèé áåòòà1 ç¿ðõíèé õýìèéã öººð¿¿ëíý. Òîñãóóð-õîâäëûí ñýðýë äàìæóóëàëòûã óäààøðóóëàí, ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí “àøèãò ðåôðàêòîð” ¿åèéã óðòàñãàíà. Õýðýãëýõ çààëò: Á¿õ òºðëèéí òàõè-àðèòìè Õýðýãëýõ àðãà: Òàõè-àðèòìèéí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.5-3 ìã-ûã âåíèéí ñóäñààð ààæèì òàðèíà. Òàðèõ õóðäûã 1 ìã/ìèíóòààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. 4 öàãààñ äîîøã¿é õóãàöàà ºíãºðñíèé äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Áàðèõ òóí íü: 10-30 ìã-ààð õîíîãò 3-4 óäàà óóëãàíà. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /12.1-ä ¿ç/. Ñàâëàëò: • 0.01 ãð., 0.04 ãð-ûí øàõìàë, • 1ìã/ìë, òóíøèë.

196

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ♦ Àìèîäàðîí, AMIODARONE ªºð íýðñ: Amiodarone hydrochloride, Aratac, Cordarone, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë, ò¿¿íèé ìåõàíèçì: Ç¿ðõíèé ýñèéí ðåïîëÿðèçàöèéã áóóðóóëàí, ðåôðàêòîð ¿åèéã óðòàñãàí, ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí ¿ðãýëæëýõ õóãàöààã óðòàñãàí, òàõèàðèòìèéã íàìæààíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=25-110 õîíîã (èõýâ÷ëýí 40-50 õîíîã áàéäàã), óóðàãòàé õîëáîãäîëò 96%, óóõàä ààæóóâòàð øèìýãääýã. Áèåä ñàéòàð òàðõàæ, àäèïîç ýä áà óóøèã, ýëýã, äýë¿¿íä èõýýð õóðèìòëàãäàíà, ýëãýíä õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ ýòèë-àìèîäàðîíûã ¿¿ñãýäýã. Öºñíèé çàìààð èõ õýìæýýòýé ÿëãàðíà. Vd=, CL=, F=, t2/1=, Õýðýãëýõ àðãà Óóõ

¯éëäýë ýõëýõ 2-21 ºäºð

¯éëäëèéí îðãèë ¿å 3-7 öàã

¯éëäýë ¿ðãýëæëýõ ÿíç á¿ð

Ñóäñàíä Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Õîâäëûí ôèáðèëëÿöè, áóñàä ýìýíä ¿ð ä¿ ºãºõã¿é áàéãàà õîâäëûí òàõèêàðäèéí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, õîíîãèéí 800-1600ìã à÷ààëëûí òóíã ýì÷èëãýýíèé ¿ð ä¿í ºãòºë óóëãàæ õýðýãëýýä, äàðàà íü õîíîãò 650-800ìã òóíãààð 1 ñàð õ¿ðòýë óóëãàíà, öààøèä õîíîãò 200-600ìã-ûí áàðèõ òóíä øèëæ¿¿ëíý. Ýñâýë, 5-10ìã/êã öîõèëòûí òóíã âåíèéí ñóäñààð 20 ìèíóòààñ 2 öàã õ¿ðòýë õóãàöààãààð òàðèíà. Äàðàà íü 24 öàãèéí äîòîð 2-3 óäàà 1.2ãð õ¿ðòýë òóíã äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã ýìýíä õàðøèëòàé, áðàäèêàðäè, ÀÂ õîðèãòîé, ñèíóñûí çàíãèëààíû íîöòîé ýìãýãòýé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. 197


Àðèòìèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé áóñàä ýì õýðýãëýæ áóé ºâ÷òºíä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Áàìáàé áóë÷èðõàéí ýìãýã, óóøèãíû ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Õ¿¿õäýä õîðã¿é ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: Çàõûí íåâðîïàòè, ýêñòðàïèðàìèä ñèìïòîì, òîëãîé ºâäºõ, áóë÷èí ñóëüäàõ, ÿäðàõ, áðàäèêàðäè, ãèïîòåíçè, ç¿ðõíèé õýì àëäàëò, ç¿ðõíèé äóòàãäàë, í¿äíèé ýâýðëýãèéí ìèêðîäåïîçèò, õàðàà ººð÷ëºãäºõ, äîòîð ìóóõàéðàõ, áººëæèõ, ºòãºí õàòàõ, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà äîðîéòîí, ôåðìåíòèéí èäýâõè ººð÷ëºãäºõ, àìüñãàëûí ýðõòýí õîäëîãûí øèíæ èëðýõ (ïíåâìîíèò, àëüâåîëèò ã.ì.), àðüñ ãýðýëä ìýäðýãøèõ, àðüñàí äýýð õºõ-ñààðàë ïèãìåíòàöè ¿¿ñýõ, ãèïîòèðîèäèçì, ãèïåðòèðîèäèçì áà ãèíåêîìàñòè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 100ìã, 200ìã-èéí øàõìàë, 50ìã/ìë-èéí òàðèàãààð ñàâëàãäàíà.

12.3. Öóñíû äàðàëò áóóðóóëàõ ýì ♦

Ãèäðîõëîðòèàçèä, HYDROCHLOROTHIAZIDUM

/õîëáîãäîõ áóñàä ìýäýýëëèéã 16-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: /16-ä ¿ç/ • Àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëíà /ñóäàñíû õàíàíä õóðàëäàõ íàòðèéí õýìæýýã áàãàñãàí, ñóäàñíû òîíóñûã áàãàñãàõûí äýýð øýýñíèé ÿëãàðàëòûã èõýñãýí, ýðãýëäýõ öóñíû ýçëýõ¿¿íèéã áàãàñãàõ çàìààð àðòåðèéí äàðàëòûã áóóðóóëíà/.

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõýä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 25-50 ìã-ààð íýã óäàà óóëãàíà. Àðòåðèéí äàðàëòûí áàéäëààñ õîíîãèéí òóíã èõýñãýõ áóþó áàãàñãàæ áîëíî.

198

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Áóñàä äàðàëò áóóðóóëàõ ýìòýé õàìò õýðýãëýæ áóé ¿åä õîíîãèéí òóíã 50 ìã-ààñ õýòð¿¿ëýõ øààðäëàãàã¿é. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë, Ãàæ íºëºº: /16-ä ¿ç/. Ñàâëàëò: 0.025 ãð., 0.1 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Ïðîïðàíîëîë, PROPRANOLOL /7.2, 12.1, 12.2-ò ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Áåòòà1 áà áåòòà2 àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîõ òóë äàðààõ ìåõàíèçìóóäààð àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëíà: • Ç¿ðõíèé áåòòà1 àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîæ, ç¿ðõíèé àãøèëòûí õ¿÷èéã áàãàñãàí, àãøèëòûí òîîã öººð¿¿ëýõ òóë íýã óäààãèéí áà ìèíóòûí ýçëýõ¿¿íèéã áàãàñãàí, ñèñòîëûí äàðàëòûã áóóðóóëíà, • Áººðíèé ò¿¿äãýíöýðèéí þêñòàãëîìåðóë àïïàðàò (ÞÃÀ)àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîí, ðåíèíû ûí áåòòà1 ÿëãàðàëòûã áàãàñãàíà, • Ñèìïàòèê ìýäðýëèéí òºãñãºëèéí ñèíàïñûí ºìíºõ ìåìáðàíû áåòòà2 àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîí, íîðàäðåíàëèíû ÿëãàðàëòûã ñààòóóëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷èí: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õîíîãò 80 ìã-ààð 6-12 öàãààð óóíà. 3-7 ºäðèéí çàâñàðëàãàòàéãààð òóíã èõýñãýí, õîíîãèéí òóíã 640 ìã-ä õ¿ðãýæ áîëíî. Åð íü õîíîãèéí åðäèéí äóíäàæ òóí íü 160-480 ìã áîëíî. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /12.1-ä ¿ç/. Ñàâëàëò: 0.01 ãð., 0.04 ãð., 0.08 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Àòåíîëîë, ATENOLOL ªºð íýðñ: Noten, Tenormin, (ç¿ðõíèé áàõ ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýìèéí á¿ëýãò õîëáîãäîõ ìýäýýëëèéã ¿ç)

Êàòåãîð÷èëàë: 199


¾ ¾ ¾

Æîðîîð îëãîíî. Ê-2,Ê-3,Ê-4,Ê-5. Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D.

¯éëäýë, ò¿¿íèé ìåõàíèçì: • Àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëàõ (β1-àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîí, ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí àãøèëòûí õ¿÷èéã ñóëðóóëæ, ñèñòîëûí ¿åä ç¿ðõíýýñ øàõàí ãàðãàõ öóñíû õýìæýýã áàãàñãàõ áà ÞÃÀ-èéí β1-àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîí, ðåíèíèé ÿëãàðàëòûã áàãàñãàõ çàìààð), • Ç¿ðõíèé áàõ ýì÷ëýõ (ç¿ðõíèé β1-àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîí, ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí àãøèëòûí õ¿÷èéã ñóëðóóëæ, ìèîêàðäûí õ¿÷èëòºðºã÷èéí õýðýãöýýã áàãàñãàõ çàìààð) ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóñàí òóíãèéí 50-60% íü øèìýãääýã, èõýíõ ýä áîëîí òàðõè íóãàñíû øèíãýíýýñ áóñàä øèíãýíä ñàéòàð òàðõàíà. 5-15% íü öóñíû ïëàçìûí óóðàãòàé õîëáîãääîã. Áàãà õóâèð÷, 40-50% íü õóâèðàëã¿é øýýñýýð ãàäàãøèëíà, t1/2=6-7öàã, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ¿åä óðòñàíà. Õýðýãëýõ àðãà




Óóõ Ñóäñààð

1 öàã 5 ìèíóò

2-4 öàã 5 ìèíóò

24 öàã ≤12 öàã

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä: Ýõëýýä 50ìã òóíãààð ºäºðò íýã óäàà óóëãàíà. 7-14 õîíîãò õîíîãèéí òóíã 100ìã õ¿ðòýë íýìýãä¿¿ëæ ºäºðò íýã óäàà óóëãàæ áîëíî. Êðåàòèíèíû êëèðåíñ 35ìë/ìèíóòààñ áàãàññàí ¿åä òóí çîõèöóóëàëò õèéõ øààðäïëàãàòàé. • Ç¿ðõíèé áàõûí ýì÷èëãýýíä: (ç¿ðõíèé áàõûã ýì÷ëýõ ýìèéí á¿ëýãò ¿ç) Öýýðëýë áîëãîîìæëîë: • Ñèíóñûí áðàäèêàðäè, ç¿ðõíèé õîðèã, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë, ç¿ðõíèé øîêòîé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é.

200


Ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëä îðæ áîëçîøã¿é ºâ÷òºí, áðîíõèéí áà÷óóðàëò ýìãýã, äèàáåò, ãèïåðòèðîéäèçì-òàé ºâ÷òºí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Õ¿¿õäýä õîðòîé ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: ßäðàõ, óíòàìõàé áîëîõ, áðàäèêàðäè, ãèïîòåíçè, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, äèñïíîå, áðîíõîñïàçì, àðüñààð òóóðàëò ãàðàõ, õàëóóðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 25ìã, 50ìã, 100ìã-èéí øàõìàë, 5ìã/10ìë-èéí òàðèàãààð ñàâëàãäàíà.

♦ Íèôåäèïèí , NIFEDIPINUM /12.1-ä ¿ç/ ªºð íýðñ: Adalat, Cordafen, Corinfar, Phenihidinum, Nifecard, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ýñèéí ìåìáðàíû ¿éëèéí ïîòåíöèàëûí õàìààðàëò êàëüöèéí ñóâãèéã õîðèãëîíî. Ãèëãýð áóë÷èíä èë¿¿ èõ ñîíãîìîëîîð íºëººëºõ áºãººä ç¿ðõíèé äàìæóóëàõ ñèñòåìä íºëººëºõã¿é òóë àðèòìèéí ýñðýã ¿éëäýëã¿é. • Ñóäàñ ºðãºñãºíº. Ñóäàñíû ãèëãýð áóë÷èíãèéí ýñýä êàëüöèéí èîí íýâòðýí îðîõûã õîðèãëîõ òóë äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã ¿ç¿¿ëíý: ∗ Çàõûí ñóäàñ ºðãºñãºæ, àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëíà ∗ Òèòýì ñóäàñ ºðãºñãºæ, ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí öóñàí õàíãàìæèéã ñàéæðóóëíà ∗ Òàðõèíû ñóäñûã ºðãºñãºæ, òàðõèíû öóñàí õàíãàìæèéã ñàéæðóóëíà Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.8ë/êã, F=0.65, CL=27ë/öàã, t1/2=1.7öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 96%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýõ áîëîâ÷ ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöè èõòýé, ýëãýíä á¿ðýí õóâèð÷, ìåòàáîëèò õýëáýðýýð øýýñ áà ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 20 ìèíóòàíä ýõýëæ, 0.5-2 öàãò îðãèëäîî õ¿ðýýä 4-24 öàã ¿ðãýëæèëäýã. 201


Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 30-60 ìã-ûí øàõìàëûã /óäààí ¿éë÷èëãýýò øàõìàëûã / ºäºðò íýã óäàà óóëãàíà. 7-14 õîíîã õýðýãëýõ áºãººä õîíîãèéí òóíã 90 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. • Àðòåðèéí äàðàëò ãýíýò íîöòîé èõýññýí ¿åä: 10 ìã ûã óóëãàíà, ¿ð ä¿í ñóë áàéâàë 10-15 ìèíóòûí äàðàà äàõèí 10 ìã-ûã óóëãàíà. • Ç¿ðõíèé áàõûí ýì÷èëãýýíä: /12.1-ä ¿ç/. ⇒

Ðåéíî-ûí ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýæ áîëíî.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí, ç¿ðõíèé øîê, ãèïîòîíè, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ¿åä õýðýãëýõã¿é • ªíäºð íàñòàí, ç¿ðõíèé äóòàãäàëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, òàðõè ìàíàëçàõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, áèå ñóëðàõ, í¿¿ð óëàéæ ìýí÷èéõ, ç¿ðõíèé öîõèëò îëøðîí, ç¿ðõ äýëñýõ, àðüñíû òóóðàëò èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10 ìã, øàõìàë.

♦ Ýíàëàïðèë , ENALAPRIL ªºð íýðñ: Enalapril maleate, Ednit, Enap, Renitec, Amprace, Vasotec. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,K-2,Ê-3,Ê-4,K-5,L-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C (æèðýìñíèé 2-ð áîëîí 3-ð ãóðâàí ñàðä: D). ¯éëäýë: /Êàïòîïðèëûã ¿ç/. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=1.7ë/êã, F=0.41, t1/2=11öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 50%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ äóíä çýðýã øèìýãäýíý, áèåä õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ “ýíàëàïðèëàò”-ûã ¿¿ñãýäýã, áººðººð äàâàìãàéëàí ÿëãàðíà, óóõàä ¿éëäýë 1 öàãèéí äàðàà ýõýëæ, 4-6 öàãò îðãèëäîî õ¿ðýýä, 24 öàã ¿ðãýëæèëíý. 202

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä øýýñ õººõ ýì õýðýãëýýã¿é òîõèîëäîëä 5 ìã-ààð ºäºðò íýã óäàà óóëãàæ ýõëýýä, äàðàà íü ¿ð ä¿íãýýñ íü õàìààð÷ òóí çîõèöóóëàëò õèéäýã. Õîíîãèéí äóíäàæ òóí 10-40 ìã þì. • Öóñíû ýðãýëòèéí äóòìàãøèëä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ºäºðò 2.5ìã-ààð óóëãàæ ýõëýýä, öààøèä õîíîãèéí òóíã 20-40ìã õ¿ðòýë èõýñãýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã á¿ëýã ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ïðîòåéíóðè, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë, ãåìàòîêðèò áà ãåìîãîëîáèí áàãàñàõ, íåéòðîïåíè, àãðàíóëîöèòîç, ñóäàñëàã õàâàí, óõààí àëäàæ óíàõ, öýýæýýð ºâäºõ, ç¿ðõ äýëñýõ, ãèïîòåíçè, õîäîîä õîðñîõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, äèñïåïñè, ýëýãíèé ôåðìåíò¿¿ä èõñýõ, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, ÿäðàõ, íîéðã¿éäýõ, ïàðåñòåçè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 2.5 ìã, 5 ìã, 10 ìã, 20 ìã, øàõìàë, .

♦ Ìåòèëäîïà, METHYLDOPA ªºð íýðñ: Methyldopum, Dopegytum, Aldomet, Dopamet, Medomet. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Â. ¯éëäýë: Ñóäàñ õºäºëãºõ òºâèéã äàðàíãóéëàí, àðòåðèéí äàðàëòûã áóóðóóëíà /áèåä îðîí õóâèðààä, àëüôà-ìåòèëíîðàäðåíàëèí ¿¿ñãýõ áºãººä òýð íîðàäðåíàëèíòàé ºðñºëäºõ àíòàãîíèñò ñèìïàòèê ìýäðýëèéí òîíóñûã áàãàñãàíà/.

íü ìåäèàòîð íºëºº ¿ç¿¿ëæ,

203


Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=2.2-9.2, Vd=0.37ë/êã, F=0.25, CL=24ë/öàã, t1/2=1.8öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 1-16%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ìóóõàí øèìýãäýíý, áèåä òàðõàõ ÷àäâàð ñàéòàé, ýëýã áîëîí ãýäñýíä ýð÷èìòýé õóâèðäàã, øèìýãäñýí õýñýã íü áººðººð, áóñàä íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 4-6 öàãèéí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðýýä 12-48 öàã ¿ðãýëæèëäýã. Õýðýãëýõ çààëò: Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷èí Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, ýõëýýä 250 ìã-ààð 48 öàãèéí äîòîð 2-3 óäàà óóëãàíà. Äàðàà íü øààðäëàãàòàé áîë 2 ºäºð òóòàìä òóíã èõýñãýæ áîëíî. ¯äýø áóþó óíòàõûí ºìíº óóëãàâàë èë¿¿ çîõèìæòîé. Áàðèõ òóí íü õîíîãò 500 ìã-ààñ 2 ãð áºãººä õîíîãèéí òóíã 2-4 õóâààæ óóëãàíà. Õîíîãèéí äýýä òóí 3 ãð þì. Öýýðëýë: Ýëýãíèé õóðö ýìãýã /õóðö ãåïàòèò ã.ì./, èäýâõòýé õýëáýðèéí öèððîç, “ôåîõðîìîöèòîìà”-òàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Îãèõ áººëæèõ, ñóóëãàõ, àì õàòàõ, òîëãîé ºâäºõ, îðòîñòàòèê ãèïîòåíçè èëðýõ, öóñ çàäðàëò àíåìè, ëåéêîïåíè, ìºí ýëýãíèé ýäèéí íåêðîç ¿¿ñýõ, õàìàð áèò¿¿ðýõ, õàëóóðàõ, æèí áóóðàõ, áýëãèéí ÷àäàâõè áóóðàõ, õàâàãíàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.25 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Íèòðîïðóññèä íàòðè, NATRII NITROPRUSSIDUM ªºð íýðñ: Nitroprusside sodium, Nipride, Nitropress, Nanipruss. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Ñóäàñ ºðãºñãºí, àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëíà /àðòåðèîë áà âåíóëûã ºðãºñãºíº, òýð áèåä ò¿ðãýí çóóð õóâèðàõàä èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ àçîòûí îêñèä(NO) ¿¿ñ÷, ñóäàñ ºðãºñãºäºã ãýæ ¿çäýã/,

•

204

Ç¿ðõíèé àãøèëòûí ºìíºõ áà äàðààõ à÷ààëëûã áàãàñãàíà /àðòåðèîëûã ºðãºñãºí, çàõûí ñóäàñíû ýñýðã¿¿öëèéã áàãàñãàæ,

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý àðòåðèéí äàðàëòûã áóóðóóëàõ òóë ç¿ðõíèé àãøèëòûí äàðààõ à÷ààëëûã áàãàñãàíà, âåíóëûã ºðãºñãºí, ç¿ðõýíä èðýõ öóñíû õýìæýýã áàãàñãàõ òóë ç¿ðõíèé ºìíºõ à÷ààëëûã ÷ ìºí áàãàñãàäàã/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=2ìèíóò, ýðèòðîöèò áà ýäýä ò¿ðãýí çóóð õóâèð÷, öèàíèä ðàäèêàëûã ¿¿ñãýýä, òýð íü ýëãýíä ðîäàíàçà ôåðìåíòèéí íºëººãººð òèîöèàíàò áîëîí õóâèðäàã. Òèîöèàíàò ýñèéí ãàäíàõ øèíãýíä òàðõàõ áºãººä áèåýñ ààæèì áººðººð ãàäàãøèëíà. Íàòðèéí íèòðîïðóññèäûí àðòåðèéí äàðàëò áóóëãàõ ¿éëäýë íü òàðüæ ýõëýíã¿¿ò 30 ñåêóíäûí äîòîð ýõýëæ, áîëèíãóóò 5 ìèíóòûí äîòîð àðèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: • Ãèïåðòîíèéí êðèç, • Åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàëòûí ¿åèéí óäèðäëàãàò ãèïîòîíè, • Ç¿ðõíèé õóðö äóòàãäàë, ç¿ðõíèé øîê, Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýã¿¿äèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, 50ìã-ûã 2-3ìë 5%-èéí ãëþêîçûí óóñìàëààð íàéðóóëæ, ò¿¿íèéãýý 250,500,1000ìë 5%-ûí ãëþêîçûí óóñìàëä õèéæ, 0.3-10ìêã/êã/ìèíóòûí õóðäòàéãààð (äóíäæààð 3ìêã/êã/ìèíóò) âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã ýìýíä õàðøèëòàé, òàðõèíû öóñàí õàíãàìæèéí ººð÷ëºëòòýé, õàðààíû ìýäðýëèéí àòðîôè çýðýã ººð÷ëºëòòýé ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Ãàâëûí õºíäèéí äàðàëò èõýññýí, ãèïîòèðîéäèçì, ýëýã áººðíèé ýìãýãòýé, ãèïîíàòðèåìè, æèðýìñýí ýõýä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, àòàêñè, óõààí àëäàõ, êîìà, ñóäàñíû ä¿¿ðýëò ñóëðàõ, ðåôëåêñ¿¿ä àëäàãäàõ, õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñºõ, áèå ñóëðàõ, áóë÷èí ÷è÷èãíýõ, õºëðºõ, ç¿ðõ äýëñýõ, îãèõ, áººëæèõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, äèñïíîå, àìüñãàë ºíãºö áîëîõ, àðüñ ÿãààðàõ, àöèäîçîä îðîõ çýðýã ñºðºã íºëºº òóí õýòýðâýë èëýðäýã áàéíà. Ñàâëàëò: 50ìã, òóíøèë, ñýëáýõ çîðèóëàëòòàé íóíòàã. Õàäãàëàëò: Ãýðëýýñ ñàéòàð õàìãààëñàí, õàðàíõóé, ñýð¿¿í íºõöºëä õàäãàëíà. 205


♦ Ëîçàðòàí, Lozartanum ªºð íýðñ: Cozaar Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ K-6 ¯éëäýë: Àíãèîòåíçèí-2 ¿¿ñýõ ïðîöåññèéã áàãàñãàäàã ó÷èð àíãèîòåíçèí ÿëãàðàëòûã áàãàñãàí, ñóäàñíû àãøèëòûã ñààòóóëæ, àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëàõ íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóæ õýðýãëýõýä ñàéí øèìýãäýõ áºãººä ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöèä íýëýýä ºðòäºã òóë óóñàí òóíãèéí 33% íü öóñàíä øèìýãäýí îðíî. Öóñíû ïëàçìûí óóðàãòàé ºíäºð êîíöåíòðàöààð õîëáîãäîíî, ýëãýíä öèòîõðîìûí P450 2ÑÑ ïèãìåíòèéí íºëººãººð ìåòàáîëèçìä îðíî. Äèéëýíõ õýñýã íü ºòãºíòýé õàìò ÿëãàðàõ áºãººä áàãàõàí õýñýã íü øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëíà. F=33%, t2/1=2öàã Õýðýãëýõ àðãà Óóõ

Ýõëýõ öàã Òîäîðõîéã¿é

Îðãèë ¿å 1-4 öàã

¯ðãýëæëýõ õóãàöàà 24 öàã

Õýðýãëýõ çààëò: Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷èí Õýðýãëýõ àðãà: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä 25-50 ìã-ð óóëãàæ ýõëýíý. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 100ìã. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ýì áîëîí ò¿¿íèé íàéðëàãàíä îðîëöñîí áîäèñîíä õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é, • Õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é • Æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é • Ýëýã, áººðíèé ýìãýãòýé ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Áàãà íàñíû õ¿¿õäýä àþóëã¿é ýñýõ íü òîäîðõîéã¿é. Ãàæ íºëºº: • Òºâ ìýäðýëèéí ñèñòåìèéí òàëààñ: Òîëãîé ýðãýõ íîéðã¿éäýõ • Õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí òàëààñ: Ñóóëãàõ áîëîí äèñïåïñè

206


Áóë÷èíãèéí ñèñòåìèéí òàëààñ: Áóë÷èí òàòàõ, ìèàëüãè, õºëººð áîëîí ãóÿíû àðààð ºâäºõ • Àìüñãàëûí ñèñòåìèéí òàëààñ: Õàìàð áèò¿¿ðýõ, õàíèàëãàõ, àìüñãàëûí äýýä çàìûí ¿ðýâñëèéí øèíæ, äàéâàð õºíäèéí¿¿äèéí ¿ðýâñëèéí øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 25ìã, 50ìã øàõìàë

12.4. Ç¿ðõ ñóäàñíû äóòìàãøèëä õýðýãëýõ ýì ♦ Äèãîêñèí, DIGOXINUM ªºð íýðñ: Lanoxin, Digossina, Lanoxicaps, Lanicor, Digolan, Dixina. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-3,Ê-4,Ê-5. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý: Ê-3,Ê-4,Ê-5. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: Ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí ýñèéí íàòðè-êàëèéí íàñîñûí “ÀÒÔ-àçà” ôåðìåíòèéã ñààòóóëæ, ýñ äîòîðõè íàòðèéã èõýñãýñíýýð ýñèéí õàíààð ãàäíààñ ýñ ð¿¿ íýâòðýí îðîõ êàëüöèéí èîíû õýìæýýã íýìýãä¿¿ëýõ òóë êàëüöèéí èîí íü òðîïîíèíû êîìïëåêòîé õîëáîãäîí, ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí øèðõýãèéí àãøèëòûí õ¿÷èéã èõýñãýíý /àêòèí, ìèîçèí õî¸ðûí íèéëæ àãøèõ áîëîëöîîã õàíãàíà/. • Ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí àãøèëòûí õ¿÷èéã íýìýãä¿¿ëíý /ýåðýã èíîòðîï íºëºº/, • Ç¿ðõíèé ñýðýë äàìæóóëàëòûã óäààøðóóëíà /ñºðºã äðîìîòðîï íºëºº/, • Ç¿ðõíèé öîõèëòûí òîîã öººð¿¿ëíý, äèàñòîëûã óðòàñãàíà /ñºðºã õîðíîòðîï íºëºº/. ⇒

Äýýðõ íºëººã ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûí øóóä ¿éëäýë ãýõ áºãººä òýäãýýðýýñ óëàìæëàí öóñíû óðñãàëûí ýð÷èì íýìýãäýí, øýýñíèé ÿëãàðàëò èõñýí, õàâàí áóóðàõ, ýä ýðõòýíèé öóñàí õàíãàìæ ñàéæðàí, õ¿÷èëòºðºã÷èéí äóòìàãøèë àðèëàõ, âåíèéí äàðàëò áóóðàí, öóñíû äàðàëò òîãòìîëæèõ çýðýã àøèãòàé íºëºº èëýðäãèéã ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûí øóóä áóñ ¿éëäýë õýìýýí íýðëýäýã áîëíî.

207


Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=3.2-7.3ë/êã, F=0.7, C=>0.8íã/ìë, t1/2=39öàã, CL=4.5ë/öàã Ctoxic=>2íã/ìë, (1.02CLcr+57ìë/ìèíóò), óóðàãòàé õîëáîãäîëò 27%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áèåä ñàéòàð òàðõàíà, 60% íü áººðººð õóâèðàëã¿é ÿëãàðíà, áººðíèé áóñ ýëèìèíàöè 40%, 6.8% íü “ãýäýñ-ýëýã” ãýñýí òîéðãîîð äàõèí øèìýãäýæ ýðãýëääýã. Åð íü áèåýñ óäààí ÿëãàðíà. Õýðýãëýñýí òóíãèéí 20% îð÷èì íü íýã õîíîãò áèåýñ ãàäàãøèëäàã. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 0.5-2 öàãò ýõýëæ, 2-6 öàãò îðãèëäîî õ¿ðýýä 3-4 õîíîã ¿ðãýëæèëíý. Âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä ¿éëäýë íü 5-30 ìèíóòàíä ýõýëæ, 1-4 öàãò îðãèëäîî õ¿ðýýä, 3-4 õîíîã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: • Ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû õóðö áà àðõàã äóòàãäàë, • Òîñãóóðûí ãàðàëòàé òàõè-àðèòìè /ïàðîêñèçìàë òàõèêàðäè, òîñãóóðûí ôèáðèëÿöè áà ÷è÷èãíýý ã.ì./. Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýã¿¿äèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: öîõèëòûí òóí: 0.5-1 ìã-ûã 24 öàãèéí äîòîð õóâààæ óóëãàíà. Áàðèõ òóí: õîíîãò 0.125-0.5 ìã-ûã /äóíä÷ààð 0.25 ìã/ óóëãàíà. Ç¿ðõíèé õýì àëäàãäëûí ¿åä ¿ð ä¿íãýýñ íü õàìààðóóëàí äýýðõýýñ àðàé èõ òóíãààð õýðýãëýæ áîëíî. Ýëýã, áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí ¿åä òóíã áàãàñãàæ õýðýãëýíý. ◊ 65-ààñ äýýø íàñòàé ºíäºð íàñòàíä: Áàðèõ òóíäàà õîíîãò 0.125 ìã-ààð óóëãàíà. ⇒

⇒

Ç¿ðõíèé àðõàã äóòìàãøëûí ¿åä ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûã äèãèòàëñæóóëàëò õèéí õýðýãëýõ áºãººä äèãèòàëñæóóëàëòûã õóðäàí (1õîíîãò), äóíä (2-3 õîíîãò), óäààí (5-7 õîíîãò) òåìïýýð òóñ òóñ ÿâóóëæ áîëíî. Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøëûí ¿åä êðåàòèíèíû êëèðåíñòýé óÿëäóóëàí òóíã çîõèöóóëàí õýðýãëýíý.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ç¿ðõíèé ãëèêîçèäýä õàðøèëòàé áà ò¿¿íèé õîðäëîãîòîé, ç¿ðõíèé ñýðýë äàìæóóëàëòûí õîðèã, ç¿ðõíèé øèãäýýñ, öî÷ìîã ìèîêàðäèò, õîâäîëûí ôèáðèëëÿöè áà æè÷ àãøèëòûí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • ªíäºð íàñòàí, ñèíóñûí áðàäèêàðäè, ãèïåðòðîôèê êàðäèîìèîïàòè, áººð, óóøèãíû ºâ÷ëºë, ãèïîòèðîéäèçì, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. 208

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ãàæ íºëºº: • Îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, ç¿ðõíèé öîõèëò õýò öººðºõ, òîñãóóðõîâäëûí õîðèã, õîâäëûí æè÷ àãøèëò ¿¿ñýõ, õàðàà á¿¿äèéõ, þì øàð íîãîîí õ¿ðýýòýé õàðàãäàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. • Áèåýñ óäààí ãàäàãøèëäàã òóë áèåä õóðèìòëàë ¿¿ñãýõ ñºðºã íºëººòýé. Ñàâëàëò: • 250ìêã, 62.5ìêã, øàõìàë, \Æ,Ê-2,Ê-3,Ê-4\, • 250ìêã/ìë, 2ìë, òóíøèë, \Ý,Ê-2,Ê-3,Ê-4\.

♦ Äîïàìèí, DOPHAMINUM ªºð íýðñ: Dopamine, Dopamine hydrochloride, Dopastat, Intropin, Dophan, Dopmin, Revimine, Dopamex, Hydroxytyramin, Dynatra. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-4,Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: Íîðàäðåíàëèíû óðüäàë áîäèñ þì. Àëüôà, áåòòààäðåíîðåöåïòîð, äîïàìèíû ðåöåïòîðóóäûã ñýðãýýõ òóë ç¿ðõ ñóäàñíû ñèñòåìä äàðààõ ¿éëäýë ¿ç¿¿ëíý: • Ç¿ðõíèé àãøèëòûí õ¿÷èéã íýìýãä¿¿ëíý. • Ñóäàñ íàðèéñãàíà. • Àðòåðèéí äàðàëòûã èõýñãýíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: CL=234-330ë/öàã, t1/2=9 ìèíóò, áèåä ñàéòàð òàðõàíà, õàðèí öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòðýõã¿é, ýëýã, áººð, ñèéâýíä èäýâõã¿éæäýã, 24% íü ìýäðýëèéí òºãñãºëä íîðàäðåíàëèí áîëîí õóâèðíà, øýýñòýé õàìò ÿëãàðíà. Âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 5 ìèíóòàíä ýõýëæ, õýðýãëýõýý çîãñîîñíîîñ õîéø 10 ìèíóòûí äîòîð àðèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: Ç¿ðõíèé øîê Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä 1-5 ìêã/êã/ìèíóò òóíãààð âåíèéí ñóäñàíä äóñëààð òàðèíà. Øààðäëàãàòàé áîë ãåìîäèíàìèê 209


áà áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû áàéäëûã õàðãàëçàí, 10-30 ìèíóòûí çàâñàðëàãàòàéãààð 1-4 ìêã/êã/ìèíóò òóíãààð âåíèéí ñóäñààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ⇒ Æè÷: 200ìã-ûã/0.2 ãð/ 5%-400 ìë ãëþêîçûí óóñìàëä íàéðóóëàí, âåíèéí ñóäñàíä äóñëààð òàðèíà.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Òàõèàðèòìè, ôåîõðîìîöèòîìà, õîâäîëûí ôèáðèëÿöè çýðýãò õýðýãëýõã¿é. • Ñóäàñíû áºãëºðºëò ýìãýã, äèàáåòèéí ýíäàðòåðèèò, àðòåðèéí ýìáîëèçì, æèðýìñýí ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òàõèêàðäè, àðèòìè, ç¿ðõýýð õàòãàõ, ç¿ðõ äýëñýõ, ãèïîòåíçè, ãèïåðòåíçè, îãèõ, áººëæèõ, òîëãîé ºâäºõ, ¿ñ áîñîõ, äèñïíîå, áººðíèé ñóäàñíû àã÷èë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: 40ìã/ìë, 5ìë /4%-5 ìë/-ýýð òóíøèë.

♦ Ñòðîôàíòèí G ♦ Ñòðîôàíòèí, STROPHANTHINUM-K ªºð íýðñ: Eustrophinum, Kombetin, Kostrophan, Neostrophan, K-strophanthin-β, K-strophicor, Strophosid Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë áà ò¿¿íèé ìåõàíèçì: ªíäºð èäýâõòýé êàðäèîòîíèê ¿éëäýëòýé. Ç¿ðõíèé öîõèëòûí òîîã öººð¿¿ëýõ ¿éëäýë ñóëòàé, ýåðýã èíîòðîï íºëºº ñàéòàé. Ôàðìàêîêèíåòèê:Ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýõýä 5-10 ìèíóòûí äîòîð ¿éëäýë íü ýõýëæ, 1.5-3 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õóðèìòëàë áàãà ¿¿ñãýíý. Õîíîãèéí õóãàöààíä õýðýãëýñýí òóíãèéí 40% îð÷èì íü áèå ìàõáîäèîñ ãàäàãøèëäàã. Ýëãýíä áàãà õóâèð÷, áººðººð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò áà õýðýãëýõ àðãà: Ç¿ðõíèé õóðö äóòàãäàë: 0.05%-0.5-1ìë óóñìàëûã 10-20ìë íàòðèéí õëîðèäûí èçîòîíèê óóñìàëààð øèíãýëæ, âåíèéí ñóäñààð ìàø ààæèì òàðèíà.

210

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Öî÷ìîã ìèîêàðäèò, ýíäîêàðäèò, êàðäèîñêëåðîç, òèðåîòîêñèêîçûí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Ýêñòðàñèñòîëè, áèãåìåíè, áðàäèêàðäè, îãèõ, áººëæèõ çýðýã øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.05%-1ìë-èéí àìïóëä ñàâëàãäàíà.

♦ Ýíîêñèìîí. Enoximonum ªºð íýðñ: Enoxymone C12H12N2O2S=248.3 Ìîíãîë óëñûí á¿ðòãýë: Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ K-3,K-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: Ýíîêñèìîí áîë àìèðèíû àäèë ôîñôîäèýñòåðàçà ôåðìåíòèéã õîðèãëîã÷ þì. Èéìýýñ ýåðýã ýíîòðîï ¿éëäýë ¿ç¿¿ëýõ áºãººä ñóäàñ ºðãºñãºõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóæ õýðýãëýõýä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ õóðäàí õóãàöààíä øèìýãääýã, t2/1=1-4 öàã áàéäàã. Öóñíû ïëàçìûí óóðàãòàé 85% õîëáîãäîíî, ýëãýíä õóâèð÷, ò¿¿íèé ìåòàáîëèòèêóóä íü øýýñýýð ÿëãàðíà. Âåíèéí ñóäñààð äàâòàí õýðýãëýõýä 70% íü áººðººð ìåòàáîëèò õýëáýðýýð ÿëãàðàõ áºãººä 1% íü õóâèðàëã¿é ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Ç¿ðõíèé äóòàãäëûí áîãèíî õóãàöààíû ýì÷èëãýýíèé ¿åä ñóäñàíä òàðüæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë óäààí õóãàöààãààð àìààð óóæ õýðýãëýæ áîëíî. Ýíîêñèìîíû äóíäàæ òóí ºâ÷òºíèé 1êã æèíä 3 ìã îð÷èì áàéäàã, õàðèí ñóäñààð òàðèõ ¿åä ºâ÷òºíèé 1êã æèíä 1ìèíóòàíä 5-20 ìêã òóíãààð õýðýãëýíý. Áººðíèé äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä òóíã áàãàñãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ýíîêñèìîíèéã ãèïåðòðîôèê êàðäèîìèîïàòèòàé, ãîë ñóäàñíû áºãëºðºëòýé, óóøèãíû ºâ÷òýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Öóñíû äàðàëò èõòýé, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàëòàé, ç¿ðõíèé áè÷ëýãò ººð÷ëºëò îðñîí, øèíãýíèé áàëàíñ áà

211


ýëåêòðîëèòèéí áàéäàëä ººð÷ëºëò îðñîí õèéãýýä ýëýãíèé ºâ÷òýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: • Ýíîêñèìîíèéã õýðýãëýæ áàéãàà ¿åä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ: îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ øèíæ èëðýõ áà òîëãîé ºâäºõ, ÷è÷ðýõ, øýýñ áàãàñàõ, íîéðã¿éäýõ øèíæ¿¿ä èëýð÷ áîëíî. Ìºí òðîìáîöèòîïåíè ¿¿ñýõ, ýëýãíèé ôåðìåíò ºíäºðñºõ øèíæ¿¿ä èëýð÷ áîëçîøã¿é. • Ìºí ç¿ðõíèé òîñãóóðûí áîëîí õîâäëûí ãàðàëòàé òàõèàðèòìè ¿¿ñýõ, äàðàëò áóóðàõ øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: òàðèëãûí óóñìàë 5ìã/ìë

12.5. Òðîìáîöèòûí àãðåãàöèéã ñààòóóëàõ ýì ♦ Àöåòèëñàëèöèëèéí õ¿÷èë ACIDUM ACETYLSALICYLICUM /2.1, 7.1-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C (æèðýìñíèé ñ¿¿ëèéí ãóðâàí ñàðä: D) ¯éëäýë: Àíòèàãðåãàíò

•

¿éëäýëòýé. /òðîìáîêñàíû íèéëýãæèëòèéã 30-40 ìã-ààð õýðýãëýõýä òðîìáîöèòèéí àãðåãàöèéã 96 öàã õ¿ðòýë äàðàíãóéëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Òºðºë á¿ðèéí òðîìáîò ºâ÷íèé ¿åä òðîìáî-ýìáîëè ¿¿ñýõýýñ, ç¿ðõíèé áàõûí ¿åä ç¿ðõíèé øèãäýýñ ¿¿ñýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Òðîìáîîñ áîëîí ç¿ðõíèé øèãäýýñýýñ ñýðãèéëæ õýðýãëýõ áîë: 0.1-0.25 ãð-ààð ºäºðò íýã óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: 21.-ä ¿ç. Ñàâëàëò: 0.1 ãð-ûí øàõìàë. äàðàíãóéëíà/.

212


13. ÀÐÜÑÍÛ ªÂ×ÍÈÉÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË 13.1. Ìººãºíöðèéí ýñðýã íºëººò ýì /õýñýã ãàçðûí/ ♦ Ìèêîíàçîë, MICONAZOLUM ªºð íýðñ: Miconazole: Monistat I.V. (òàðèà) Miconazole nitrate: Micatin, Monistat 3, Monistat 7, MonistatDerm, Monistat Liquid. (òîñîí ò¿ðõëýã, êðåì, ëàà, öàöëàãà) Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Ìººãºíöðèéí ýñèéí ìåìáðàíû íýâòýðøèëèéã ººð÷ëºíº, • Ìºí ìººãºíöðèéí ýñèéí ÄÍÊ, ÐÍÊ-èéí ìåòàáîëèçìûã ººð÷ëºí, ýñèéí äîòîð õýò èñýëäýëòèéí õîðò á¿òýýãäýõ¿¿íèé õóðèìòëàëûã èõýñãýíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=24öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 90%, âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýõýä ¿ðýâññýí ¿å, õýâëèéí ãÿëòàíãèéí õºíäèéä íýâòýðíý. Ýëãýíä õóâèðíà, 50% íü ºòãºíººð, 14-22% íü øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðüñíû êàíäèäîçûí ¿åä: òóõàéí õýñýãò òîñîí ò¿ðõëýãèéã ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. • ¯òðýýíèé êàíäèäîçûí ¿åä: ¿òðýýãýýð ëàà õýëáýðýýð õýðýãëýíý. • Ñèñòåìèéí ìººãºíöðèéí õàëäâàðûí ¿åä: /coccidioidomycosis, candidiasis, cryptococcosis, paracoccidioidomycosis/: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 200-1200 ìã-ààð õîíîãò 3 óäàà âåíèéí ñóäñààð 0.9%-èéí íàòðèéí õëîðèäîîð øèíãýëýí, òàðüæ õýðýãëýíý. • Ìººãºíöðèéí ìåíèíãèòèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 20 ìã-ûã íóãàñíû øèíãýíä òàðèàä, öààø 3-7 õîíîã òóòàìä âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. 213

Àðüñíû ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ áýëäìýë

Öýýðëýë: Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿ä áà èìèäàçîëûí óëàìæëàëûí ýìýíä õàðøèëòàé ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîñîí ò¿ðõëýãýýð õýðýãëýõýä õýñýã ãàçðûí öî÷ðîë, õîðñîõ, õàðøèë òóóðàëò, òàðüæ õýðýãëýõ ¿åä òîëãîé ýðãýõ, îãèõ, áººëæèõ, ãåìàòîêðèò ò¿ð çóóð áóóðàõ, òðîìáîöèòîïåíè áîëîí àíàôèëàêñèéí óðâàë èëýð÷ áîëçîøã¿é, Ñàâëàëò: • 2%-èéí òîñîí ò¿ðõëýã /íèòðàò/, • 10 ìã/ìë òàðèà, • ¯òðýýíèé ëàà.

♦ Êëîòðèìàçîë, CLOTRIMAZOLE Õèìèéí á¿òöèéí õóâüä èìèäàçîëûí óëàìæëàëä áàãòàõ ìººãºíöðèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé íèéëýã áýëäìýë.

ªºð íýðñ: Lotrimin, Mycelex, Gyne-Lotrimin, Canesten, Candid, Empecid, Imidil, Mycosporin, Panmicol. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B. ¯éëäýë: Ìººãºíöðèéí ýñèéí ìåìáðàíû íèéëýãæëèéã ñààòóóëàõ çàìààð ôóíãèöèä ¿éëäýë ¿ç¿¿ëíý. Öèòîõðîì Ð-450 ôåðìåíòèéí íýãýí òºðºë áîëîõ 14-α-äåìåòèëàçà ôåðìåíòòýé õàðèëöàí ¿éë÷ëýõ ìåõàíèçìààð ìººãºíöðèéí ýñèéí ìåìáðàíä çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé áàéäàã ëàíîñòåðîëîîñ ýðãîñòåðîë ¿¿ñýõ ïðîöåññèéã ñààòóóëäàã. Äåðìàòîôèòóóä, õºðºíãºíèé ìººãºíöºð áîëîí òºðºë á¿ðèéí ìººãºíöºð, òóõàéëáàë, Aspergellus fumigatus, Candida albicans, Cephalosporium, Cryptococcus, epidermophyton floccosum, Microsporium canis, Malassezia furfur, Sporothrix, trichophyton rubrum, T.mentagrophytes-èéí ýñðýã íºëººëäºã. Ôàðìàêîêèíåòèê: Ò¿¿íèéã ñèñòåìýýð õýðýãëýäýãã¿é, çºâõºí ãàäàðãóóä õýðýãëýäýã. ¯òðýýãýýð õýðýãëýõýä 5-10% íü øèìýãäýæ, ýëãýíä õóâèðààä, öºñòýé õàìò ÿëãàðäàã.

214

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ¯òðýýãýýð õýðýãëýñíèé äàðàà 3 õîíîãèéí òóðø ìººãºíöºð ¿õ¿¿ëýõ ¿éëäýë íü õàäãàëàãääàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðüñ, ñàëñòûí êàíäèäîçûí ýì÷èëãýýíä: ◊ Àðüñíû êàíäèäîçûí ýì÷èëãýýíä: òîñîí ò¿ðõëýã áîëîí óóñìàëûã ýìãýãòýé õýñýã áîëîí ò¿¿íèé ýðãýí òîéðîíä ºäºðò 2 óäàà ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. ◊ ¯òðýýíèé êàíäèäîçûí ýì÷èëãýýíä: ¾ Òîñîí ò¿ðõëýãèéã: 1%-èéí òîñîí ò¿ðõëýãèéã ºäºðò íýã óäàà (50ìã) óíòàõûí ºìíº, íèéò 6-14 õîíîã, ýñâýë 2%èéí òîñîí ò¿ðõëýãèéã ºäºðò íýã óäàà (100ìã) óíòàõûí ºìíº, íèéò 3 õîíîã, ýñâýë 10%-èéí òîñîí ò¿ðõëýãèéã íýã óäàà (500ìã) óíòàõûí ºìíº òóñ òóñ ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. ¾ ¯òðýýíèé øàõìàëûã: 100ìã-èéí øàõìàëûã ºäºðò íýã óäàà óíòàõûí ºìíº, íèéò 6-7 õîíîã, ýñâýë 200ìã øàõìàëûã ºäºðò íýã óäàà óíòàõûí ºìíº, íèéò 3 õîíîã, ýñâýë 500ìã øàõìàëûã íýã óäàà óíòàõûí ºìíº òóñ òóñ ¿òðýýãýýð õýðýãëýíý. • Tinea corporis, tinea cruris, tinea pedis, tinea versicolorûí ýì÷èëãýýíä: òîñîí ò¿ðõëýã áîëîí óóñìàëûã ýìãýãòýé õýñýã áîëîí ò¿¿íèé ýðãýí òîéðîíä ºäºðò 2 óäàà ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Èìèäàçîëûí óëàìæëàëûí ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí ýõ áîëîí õ¿¿õäýä õýðýãëýõèéã õîðèãëîíî. Ãàæ íºëºº: Õýðýãëýñýí õýñýã ãàçàðò óëàéõ, õîðñîõ, òóóðàëò ãàðàõ, çàãàòíàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 1%, 2%, 10%-èéí òîñîí ò¿ðõëýã, 1%-15ìë óóñìàë, 0.1ãð-ûí ¿òðýýíèé øàõìàë õýëáýðýýð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Òèîñóëüôàò íàòðè, NATRII THIOSULFAS /4.2-ò ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: 215


• •

Ìººãºíöðèéí ýñðýã /ôóíãèöèä/, Øèìýã÷èéí ýñðýã /Òèîñóëüôàò íàòðè íü õ¿÷èëëýã îð÷èíä çàäàð÷ õ¿õýð, õ¿õýðëýã àíãèäðèä ¿¿ñãýíý. øèìýã÷èéí ýñðýã ¿éëäýë ¿ç¿¿ëíý/ ¿éëäýëòýé.

Òýäãýýð

íü

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Tinea Versicolor-ûí ýì÷èëãýýíä: 10-15%-èéí óóñìàëààð ºäºðò 1 óäàà, íèéò ãóðâàí äîëîî õîíîã óãààæ, ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. • Õàìóó ºâ÷íèé ¿åä: 60%-èéí óóñìàëûã àðüñàíä ò¿ðõýýä, õàòñàíû äàðàà äàâñíû õ¿÷ëèéí 6%-èéí óóñìàëûã ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Ñàâëàëò: • Íóíòàã, • 15%, 30%--èéí 5 ìë, 10 ìë, 50 ìë, óóñìàë. /Æ,Ê-3,Ê-4/.

♦ Áåíçîéíû õ¿÷èë + Ñàëèöèëèéí õ¿÷èë ACIDUM BENZOICUM + ACIDUM SALICYLICUM ªºð íýðñ: Benzoic acid+Salicylic acid, Whitfield’s ointment. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: • Áåíçîéíû õ¿÷èë íü íÿí áîëîí ìººãºíöðèéí ýñðýã èäýâõèòýé ¿éë÷èëäýã, õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ ¿éëäýëòýé. • Ñàëèöèëûí õ¿÷èë íü íÿíãèéí ýñðýã ¿éë÷èëæ õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ, øàðõ öýâýðø¿¿ëýõ, ¿ðýâñýë íàìäààõ, èõ êîíöåíòðàöèàð àðüñíû ýâýðøèë çººëð¿¿ëýõ ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: Àðüñíû ìººãºíöºðèéí ýìãýã, ò¿¿íèé óëìààñ ¿¿ññýí ýâýðøèëèéã õàéëóóëàõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: ªäºðò 2 óäàà àðüñíû ýìãýãò ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õýñýã ãàçðûí öî÷ðîë, õýò èõ òóíãààð óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýâýë õààÿà ñàëèöèëèçì ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é Ñàâëàëò: 6% + 3%, òîñîí ò¿ðõëýã.

216

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý 13.2. Õàëäâàðûí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë ♦ Ìåòèëðîçàëèíóì õëîðèä METHYLROSALINIUM CHLORIDUM ªºð íýðñ: Gentian violetum, Hexamethylpararosaniline chloride, Crystal violet, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: • Ñóëàâòàð àíòèñåïòèê íºëººòýé /Ãð(-) ìèêðîáò íºëººëäºã/, • Ìººãºíöðèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé . Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðüñ, ñàëñòûí èäýýò ¿ðýâñýëä: Ýìãýãòýé õýñýãò ºäºðò 2-3 óäàà ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. • Àðüñ, ñàëñòûí ìººãºíöºðò ýìãýãèéí ¿åä /Candida albicans-ààð ¿¿ñãýãäñýí àðüñ, ñàëñòûí ìººãºíöºðò ýìãýã, äðîææå-èéí ìèêîç, áëàñòîìèêîç ã.ì./: Ýìãýãòýé õýñýãò ºäºðò

2-3 óäàà ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Ìýñ çàñëûí øàðõ ã.ì. àðüñ, ñàëñòûí èë øàðõòàé õýñýãò ò¿ðõýõã¿é. Æèðýìñýí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Ñàëñòûã øàðõëóóëæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.5%, óñàí óóñìàë.

13.3. ¯ðýâñëèéí ýñðýã íºëººëºõ áà çàãàòíàà íàìäààõ ýì ♦ Áåòàìåòàçîí, BETAMETHASONUM ªºð íýðñ: Betatrex, Beta-Val, Valisone, Valnac. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: Óäààí ¿éë÷èëãýýò ãëþêîêîðòèêîéä /ïðåäíèçîëîíûã ¿ç/. • ¯ðýâñëèéí ýñðýã,

þì

217


• Çàãàòíàà íàìäààõ ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: Äåðìàòîç, íåéðîäåðìèò, ýêçåìà, äåðìàòèò, ïñîðèàç, õîøíîãî-áýëýã ýðõòýí îð÷ìûí çàãàòíàà. Õýðýãëýõ àðãà: • Àðüñíû ãýìòýëòýé õýñýãò ºäºðò 2-3 óäàà íèìãýí ò¿ðõýíý. Öýýðëýë: Í¿ä, ÷èõ áà àðüñíû ãýìòñýí õýñýãò ò¿ðõýõã¿é. Æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Õýñýã ãàçàðò õàëóó îðãèõ, çàãàòíàõ, àðüñ õàòèíãàðøèõ, áàòãà òºñò ýìçýãøèë èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.1%-èéí òîñîí ò¿ðõëýã /âàëåðàò/.

♦ Ãèäðîêîðòèçîí HYDROCORTISONUM /Hydrocortisone acetate/, /3, 17.4, 18.1-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ¯ðýâñëèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé /Ïðåäíèçîëîíûã ¿ç/. Õýðýãëýõ çààëò: Ýêçåìà, õàðøëûí áà çàãàòíààò äåðìàòîç, íåéðîäåðìèò. Õýðýãëýõ àðãà: Àðüñíû ýìãýãòýé õýñýãò ºäºðò 2-3 óäàà íèìãýí ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Ìººãºíöºð, áàêòåð, àðüñíû âèðóñûí õàëäâàðòàé ºâ÷òºí, áàòãà, íýã õ¿ðòýë íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Áàêòåðèéí õàëäâàð õ¿íäðýõ, àðüñ õàòèíãàðøèõ, òåëàíãèýêòàçè, áàòãà, àðüñíû ºíãº ºð÷ëºãäºõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Òîñîí ò¿ðõëýã, êðåì, 1% (àöåòàò).

13.4. Àðüñíû ýâýðëýãò íºëººëºõ áà ãóóæóóëàõ ýì ♦ Áåíçîéë ïåðîêñèä, BENZOIL-PEROXIDUM ªºð íýðñ: Benoxyl, Panoxyl, Persadox, Lucidol, Desquam. 218

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë:

Àíòèñåïòèê,

ýâýð

õàéëóóëàõ,

áàòãà

àðèëãàõ

/Õ¿÷èëòºðºã÷ ¿¿ñãýí áàòãàíä ¿ðæèõ àãààðã¿éòýí ìèêðîá “Propionibacterium”-ûí ýñðýã íºëººëäºã/ ¿éëäýëòýé.

Õýðýãëýõ çààëò: Acne vulgaris /áàòãà/. Õýðýãëýõ àðãà: Ýìãýãòýé õýñãèéí àðüñûã ñàâàíäàí, óãààæ õàòààãààä, ºäºðò 1-2 óäàà íèìãýí ò¿ðõýíý. Íèéò 2-3 äîëîî õîíîã õýðýãëýäýã. Áîëãîîìæëîë: Í¿ä, àì çýðýã ýðõòýí, òýäãýýðèéí ñàëñòàíä õ¿ðýõýýñ áîëãîîìæëîõ íü ç¿éòýé. Ãàæ íºëºº: Àðüñíû öî÷ðîë, óëàéëò, ãóóæèëò ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 5%, êðåì, Ëîñüèîí/øèíãýí ò¿ðõëýã/.

♦ Ñàëèöèëèéí õ¿÷èë, ACIDUM SALICYLICUM (Õîëáîãäîõ áóñàä ìýäýýëëèéã 13.1-ä ¿ç)

ªºð íýðñ: Salicylic acid, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Ýâýð õàéëóóëàõ, ãóóæóóëàõ, • Õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ, øàðõ öýâýðø¿¿ëýõ, Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àðüñíû ýâýðøèëä: Íóíòãààð öàöàõ, ýñâýë 1-10%-èéí òîñîí ò¿ðõëýã, 1-2%-èéí ñïèðòýí óóñìàë áîëîí 5%-èéí óóñìàëûã õýñýã ãàçàðò ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. ⇒

Ò¿¿íèéã ìºí îëîí òºðëèéí öàöëàãà, òîñîí ò¿ðõëýãèéí íàéðëàãàíä îðóóëàí õýðýãëýäýã. /13.1-ä ¿ç/.

Öýýðëýë: Øèæèí ºâ÷èí, çàõûí öóñíû ýðãýëòèéí õÿìðàë Ãàæ íºëºº: Õàðøèë, àðüñ õóóðàéøèõ, öî÷ðîë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. 219


Ñàâëàëò: Íóíòàã., 5%, õýñýãò õýðýãëýõ óóñìàë.

13.5. Õàìóó ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ áýëäìýë ♦ Áåíçèë áåíçîàò, BENZYLII BENZOAS ªºð íýðñ: Benzylium benzoicum, Benzylii benzoas medicinalis, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: Õàìóóíû õà÷èã áà á¿õ òºðëèéí áººñèéã /óìäàã, òîëãîé, èõ áèåèéí/ õîðäóóëàí ¿õ¿¿ëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õàìóóã ýì÷ëýõäýý: ¿äýø í¿¿ð, òîëãîéíîîñ áóñàä á¿õ áèåèéí àðüñàíä íèìãýí æèãä ò¿ðõýýä, ºãëºº çºâõºí í¿¿ð ãàðàà óãààíà. ¯¿íèéã 4 äýõ ºäðºº äàâòàí õèéíý. • Áººñòºëòèéã ýì÷ëýõäýý: òîëãîéí ¿ñòýé õýñýã /óìäàãíû àðüñ, áýëýã ýðõòýí, öàâü, ãóÿíû äîòîð òàë/-ò 1, 3, 7 äàõü õîíîãóóäàä ò¿ðõýýä, äàðàà íü ñàéòàð óãààí öýâýðëýíý. ⇒

Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 20-25%-èéí, õ¿¿õäýä 10%-èéí ò¿ðõëýãèéã õýðýãëýäýã.

Öýýðëýë: Õýò ìýäðýã àðüñòàé, óã ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Õýðýãëýñýí õýñýãò õîðñîõ, àðüñ öî÷ðîõ, õàðøèë, òóóðàëò ãàðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 25%, òîñîí ò¿ðõëýã \Ëîñüîí\.

13.6. Õýò ÿãààí òóÿàíààñ õàìãààëàõ ýìèéí áýëäìýë ♦ Öàéðûí èñýë, ZINCI OXYDUM ªºð íýðñ: ZnO, Zincum oxydatum, Zinc oxide. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. 220

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ¯éëäýë: Àðãààõ, õàòààõ, àðüñûã òóÿàíààñ õàìãààëàõ íºëººòýé. Õýðýãëýõ çààëò: • Àðüñíû ýìãýã¿¿ä /äåðìàòèò, øàðõëàà, íóðàëò/, • Òóÿàíààñ õàìãààëàõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Íóíòàãààð äàíãààð íü áîëîí òàëüê ìýò òóñëàõ áîäèñóóäûí õàìò öàöëàãààð, • Òîñîí ò¿ðõëýãèéã àðüñíû çîõèõ õýñýãò ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Ñàâëàëò: • Íóíòàã, Êðåì, Òîñîí ò¿ðõëýã.

14. ÎÍÎØËÎÃÎÎÍÛ ÁÎÄÈÑ 14.1. Í¿äíèé áýëäìýë¿¿ä ♦ Òðîïèêàìèä ♦ Òðîïèêàìèä, TROPICAMIDE ªºð íýðñ: Mydriacyl Ìîíãîë óëñûí á¿ðòãýë: Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-5,K-6. ¯éëäýë: Õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñãºíº. Õîëèíîëèòèê ¿éëäýëòýé. Áîãèíî õóãàöààíä (3 öàã îð÷èì) ñóëàâòàð ¿éë÷èëäýã. Õýðýãëýõ çààëò: Í¿äíèé óã äóðàíäàõ Õýðýãëýõ àðãà: Í¿äýíä 1-2 äóñëûã äóñààíà. Øààðäëàãàòàé áîë 20-30 ìèíóòûí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Ãëàóêîìà Ãàæ íºëºº: Õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìûã ñýäðýýíý. Ñàâëàëò: 0.5%, í¿äíèé äóñàë.

♦ Ôëþðåñöåéí ♦ Ôëþðåñöåèí, FLUORESCEIN 221


ªºð íýðñ: Fluorescein-natrium, ôëþðåñöåèí-íàðò Ìîíãîë óëñûí á¿ðòãýë: Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-5,K-6. ¯éëäýë: Í¿äýíä äóñààõàä ãýìòýëã¿é ýâýðëýã áóäàãäàõã¿é, ýïèòåëèéí øàðõëàà, ãýìòýëòýé õýñýã íîãîîí, ãàäíû áèåò áàéâàë ò¿¿íèéã òîéðîîä íîãîîí òîéðîã ¿¿ñãýí áóäàãääàã. Õýðýãëýõ çààëò: Í¿äíèé ýâýðëýãèéí ãýìòýëèéã òîäðóóëàí îíîíøëîõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Í¿äýíä äóñààæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Àðüñàí äîòîð òàðüñàí ñîðèëîîð õýò ìýäðýã áîëîõ íü èëýðñýí áîëîí áººðíèé ýìãýãòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Àðüñ, ñàëñò, øýýñ øàð òóÿàòàé áîëîõ Ñàâëàëò: 1%, í¿äíèé äóñàë.

14.2 Ðåíòãåí òîäðóóëàã÷ áîäèñ ♦ Àìèäîòðèçîàò, AMIDOTRIZOATE ⇒

4-7% óñ àãóóëñàí ºíãºã¿é öàãààí íóíòàã. Óñã¿é ñóáñòàíöè íü 59.9%-ûí èîä àãóóëíà.

ªºð íýðñ: Natrii amidotrizoas, Sodium amidotrizoate, Sodium Diatrizoate. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ⇒ Äèàòðèçîéíû õ¿÷ëèéí /Diatrizoic acid/ óëàìæëàë þì. Äèàòðèçîàò íü èîíû ìîíîìåð òîäðóóëàã÷ áîäèñ áºãººä ðàäèîãðàôèéí ä¿ðñëýëò àæèëáàðóóäàä õýðýãëýãääýã /çàðèìäàà ìåãëþìèíèé áà íàòðèéí äàâñûí õîëèìîã õýëáýðýýð õýðýãëýãääýã/. ¯éëäýë: Ðåíòãåí òóÿàã øèíãýýí òîäðóóëàõ íºëººòýé. Õýðýãëýõ çààëò: Ðåíòãåí òîäðóóëàã÷ áîäèñ áîëãîí õýðýãëýíý. 222

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý Õýðýãëýõ àðãà: Óóõ, àðòåðè âåíèéí ñóäñàíä áà àðüñàí äîð, ¿åíèé õºíäèéä, ÿñàíä òàðèõ çýðýã îëîí àðãààð õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë: Æèðýìñýí ýõ áà áàãà íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: ªíäºð îñìîñæèëòòîé íü õîëáîîòîé ãàæ íºëºº èëýðäýã. Ç¿ðõ ñóäàñ, öóñ, áººð çýðýã îëîí ýðõòýíèé òàëààñ îëîí ç¿éëèéí ñºðºã íºëºº èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: 140-420 ìã èîä/ìë, 20 ìë òóíøèë.

♦ Áàðèéí ñóëüôàò, BARIUM SULFURICUM PRO ROENTGENO ªºð íýðñ: BaSo4 , Barium sulfuricum, Barii sulfas pro roentgeno. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¯éëäýë: Õºíäèéò ýðõòýíèé äîòîîä ä¿ðñ õèéãýýä õºäºëãººíò ¿éë àæèëëàãààã ðåíòãåí òóÿàíä òîäðóóëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Óëààí õîîëîé, õîäîîä, ãýäýñíèé øèíæèëãýýíä ðåíòãåí òîäðóóëàã÷ áîëãîí õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Íýðìýë óñàíä õèéæ, ñóñïåíç áýëòãýí, øèíæèëãýýíèé ºìíº óóëãàíà. Öýýðëýë: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí öîîðîë ¿¿ññýí áàéæ áîëçîøã¿é ¿å, öî÷ìîã øàðõëààò êîëèò, äèâåðòèêóëèò, õîäîîä, á¿ä¿¿í, øóëóóí ãýäýñíýýñ áèîïñèéí øèíæèëãýý àâñíû äàðààõ ¿å, õîäîîäíû öóñ àëäàëòûã òîãòîîñíû äàðààõ ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òýìäýãëýãäýýã¿é. Ñàâëàëò: Íóíòàã, 100 ãð., ñóñïåíç.

♦ Èîãåêñîë, IOHEXOLUM 46.4%-èéí èîä àãóóëñàí òîäðóóëàã÷ áîäèñ. ªºð íýðñ: Omnipaque. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. 223

Õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ áà ¿æëèéí ýñðýã áîäèñ

¯éëäýë: Ðåíòãåí òóÿàã øèíãýýí òîäðóóëàõ ¿éëäýëòýé èîíû áóñ ìîíîìåð áîäèñ. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ñóäñààð òàðüæ: àíãèîãðàôè, ôëåáîãðàôè, óðîãðàôè, êîìïüþòåðèéí òîìîãðàôèéí øèíæèëãýýíä, • Íóãàñàíä (ñóáàðàõíîèäàëü) òàðüæ: íóãàñíû ìèåëîãðàôè, öýýæíèé ìèåëîãðàôè, òàðõèíû ìèåëîãðàôè, ñóóðü öèñòåðíèéí êîìïüþòåðèéí òîìîãðàôè, • Õºíäèéä òàðüæ: àòðîãðàôè, àðûí ýíäîñêîïèéí ïàíêðåàòîãðàôè, àðûí ýíäîñêîïèéí õîëàíãèîïàíêðåàòîãðàôè, ãèñòåðîñàëüïèíãîãðàôè, ñèàëîãðàôè, • Óóëãàæ: õîäîîä ãýäýñíèé çàìûã øèíæëýõýä òóñ òóñ õýðýãëýíý. ⇒ ªâ÷òºíèé íàñ, áèåèéí æèí, õýðýãëýõ çààëòûã õàðãàëçàí òóíã òîãòîîíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: ◊ Èîä àãóóëñàí íýãäýëä õýò ìýäðýã òîõèîëäîëä õýðýãëýõã¿é. Ìèåëîãðàôèéí òåõíèêèéí øààðäëàãà õàíãààã¿é áîëîí õàëäâàðûí ¿åä íóãàñààð õýðýãëýõã¿é. ◊ Òîäîòãîã÷ áîäèñò ìýäðýã, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, ýëýã áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû èëýðõèé õÿìðàë, òèðåîòîêñèêîç, ÷èõðèéí øèæèí, öóñíû ñèéâýíä êðåàòèíèí 500ììîëü\ë-ýýñ èõ áîëñîí òîõèîëäîëä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýõýä îãèõ, áººëæèõ, òàðüñàí õýñýãò ºâäºõ, ò¿ð çóóð õàëóóí îðãèõ, àðüñ óëàéõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 1ìë-ò 180ìã èîä àãóóëñàí 10ìë, 15ìë-èéí ôëàêîí, 1ìë-ò 240ìã èîä àãóóëñàí 10ìë, 20ìë, 50ìë-èéí ôëàêîí, 1ìë-ò 300ìã èîä àãóóëñàí 10ìë, 20ìë, 50ìë, 100ìë-èéí ôëàêîí, 1ìë-ò 350ìã èîä àãóóëñàí 20ìë, 50ìë, 100ìë-èéí ôëàêîíä \1ìë-ò 140-350ìã èîä àãóóëñàí 5ìë,10ìë,20ìë àìïóë\ òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Èîïàíîéêèéí õ¿÷èë ♦ Èîïàíîéêèéí õ¿÷èë, ACIDUM IOPANOICUM 66.7% îð÷èì èîä àãóóëñàí òîäðóóëàã÷ áîäèñ 224

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ªºð íýðñ: Chlevid, Iopagnost, Iopan, Bilirac, Iodtriol, Colegraf. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¯éëäýë: Ðåíòãåí òóÿàã øèíãýýí òîäðóóëàõ íºëººòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóæ õýðýãëýõýä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ øèìýãäýí öóñàíä îðæ, ñèéâýíãèéí óóðàãòàé õîëáîãäîíî, öºñ áîëîí øýýñòýé õàìò ÿëãàðíà, õýðýãëýñýí òóíãèéí 50% îð÷èì íü íýã õîíîãò ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: Öºñíèé çàì, öºñíèé õ¿¿äèéí øèíæèëãýýíä ðåíòãåí òîäðóóëàã÷ áîäèñ áîëãîí õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Øºíº 1.5-3.0 ãðàììûã óóëãàíà. 12-14 öàãèéí äàðàà ºëºí ¿åä ðåíòãåí çóðàã àâíà. Øààðäëàãàòàé áîë (ñ¿¿äýð õàíãàëòòàé áóñ áîë) 3 öàãèéí äàðàà äàâòàí çóðàã àâ÷ áîëíî. Ñ¿¿äýð òîä áîë öºñíèé õîîë (2-3 ºíäºãíèé øàð, ñ¿¿íèé õàìò) ºãººä 1.5 öàãèéí äàðàà äàâòàí çóðàã àâíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Õýò ìýäðýã õ¿í, òèðåîòîêñèêîç, ç¿ðõ ñóäàñíû ¿éë àæèëëàãààíû òýíöâýðæèë íü àëäàãäñàí ºâ÷òºí, ýëýã, áººðíèé õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, ñóóëãàõ, äèçóðèéí øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 500ìã, øàõìàë.

15. ÕÀËÄÂÀÐÃ¯ÉÆ¯¯ËÝÕ ÁÀ ¯ÆËÈÉÍ ÝÑÐÝÃ ÍªËªªÒ ÝÌÈÉÍ ÁÎÄÈÑ 15.1. ¯æëèéí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë ♦ Ýòèëèéí ñïèðò, ETHANOL ªºð íýðñ: Spiritus aethylicus, Spiritus vini, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý.æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,K-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: X.

225


¯éëäýë: Ýòèëèéí ñïèðò íü íÿíãèéí ýñèéí óóðãèéã á¿ëýãí¿¿ëýõ áîëîí óñã¿éæ¿¿ëýõ ìåõàíèçìààð íÿíãèéí ýñðýã ¿éëäýë ¿ç¿¿ëíý. Ñïèðòèéí êîíöåíòðàöèéã èõýñãýõýä íÿíãèéí ýñðýã ¿éëäýë íü íýìýãäýõ áîëîâ÷ ýìíýëãèéí ïðàêòèêò ìýñ çàñàë÷èéí ãàð áóþó ìýñ çàñëûí òàëáàé, àðüñ àðèóòãàí öýâýðëýõýä 70%-èéí ñïèðòèéã õýðýãëýõ íü èë¿¿ à÷ õîëáîãäîëòîé, ó÷èð íü 70%-èéí ñïèðò àðüñíû ýïèäåðìèñèéí ã¿í äàâõàðãàä 95%-èéí ñïèðòýýñ èë¿¿ ñàéí íýâòýðäýã áàéíà. ⇒ Óóæ õýðýãëýâýë ñîãòóóðóóëàõ áºãººä ÒÌÑ-ã ýõëýýä õººðºëä îðóóëààä, äàðàà íü äàðàíãóéëäàã. Ò¿¿íèé ñîãòóóðóóëàí õîðäóóëàõ íºëºº íü öóñíû ïëàçì äàõü ñïèðòèéí êîíöåíòðàöèòàé äàðààõ õàìààðàëòàé áàéíà. ¯¿íä:

1. Êëèíèêèéí óðüäàë ¿å: Áîäèòîé ººð÷ëºëò ìýäðýãäýõã¿é áîëîâ÷ øèíæèëãýýãýýð àðõè õýðýãëýñýí íü èëýðäýã 2. Ýóôîðèéí ¿å: ¯ã ÿðèà íü îëøðîí, íàéðñàã áîëíî, àíõààðàë áîëîí òóíãààí áîäîõ ÷àäâàð, áèåý õÿíàõ ÷àäâàð íü ñóëàðíà, Õýðýãëýõ çààëò: Ýìíýëãèéí áàãàæ õýðýãñýë, ìýñ çàñàë÷èéí ãàð, ìýñ çàñëûí òàëáàé àðèóòãàõàä õýðýãëýíý. Ñàâëàëò: Ñàéòàð òàãëàñàí áàëëîí áîëîí øèëýí ñàâàíä ñàâëàãäàíà \70%\.

♦ Ïîëèâèäîí èîäèí, POLYVIDONE IODINE Ãàëîãåíò íýãäëèéí á¿ëýãò áàãòàõ èîä àãóóëñàí íýãäýë.

ªºð íýðñ: Polyvidon-iod, Poliodine, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: ¯æèëã¿éæ¿¿ëýõ, õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ ºðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé áàêòåðöèä íºëººòýé ýìèéí áýëäìýë. Àðüñ, ñàëñò á¿ðõýâ÷èíä ò¿ðõýõýä èîä ààæèì ÷ºëººëºãäºí, óóðàã-èîäàìèíû íýãäëèéã ¿¿ñãýæ, áàêòåðèéí óóðãèéã á¿ëýãí¿¿ëæ ¿õ¿¿ëíý. Îëîí òºðëèéí áàêòåðè, ìººãºíöºð, âèðóñ, ýãýë áèåòýíä èäýâõòýé íºëººëíº. Øàðõ öî÷ðîîõ íºëººã¿é, õàðèí öóñòàé îð÷èíä èäýâõè íü ñóëàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Ìýñ çàñàë÷èéí ãàð, ìýñ çàñëûí òàëáàéã àðèóòãàõ áîëîí ò¿ëýíõèéí øàðõ, áîõèðëîãäñîí øàðõ ã.ì. ãýìòñýí àðüñíû õàëäâàð, àìíû õºíäèé, õîîëîéã 226

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý àð÷èí öýâýðëýõýä õýðýãëýíý. Àðüñ, ñàëñò á¿ðõýâ÷èéí õàëäâàðëàãäñàí ãàäàðãóóã ò¿¿íèé 10%-èéí óóñìàëààð 1-2 ìèíóòûí òóðø óãààæ àð÷èíà. Ãàæ íºëºº: Àðüñ, ñàëñòûí öî÷ðîë ¿¿ñãýæ áîëçîøã¿é. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Èîäûí áýëäìýëä õýò ìýäðýã õ¿ì¿¿ñ, áàìáàé áóë÷èðõàéí àäåíîìà, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí ýõ áà íÿðàé õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Í¿äýíä îðîõîîñ áîëãîîìæèë. Ôåðìåíò àãóóëñàí òîñîí ò¿ðõýöòýé õàìò õýðýãëýæ áîëîõã¿é áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Ñàâëàëò: 1ìë ïîëèâèíèëïèððîëèäîíä 100ìã èîä àãóóëñàí 45ìë-ýýð øèëýí ñàâàíä ñàâëàãäàíà \10%, óóñìàë\. ⇒

Åð íü ýëåìåíòàð èîä íÿíãèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé áºãººä àðèóòãàëûí çîðèëãîîð áîëîí ìèêðîáûí ýñðýã ¿éëäëèéã íü ýì÷èëãýýíä àøèãëàäàã äàðààõ áýëäìýë¿¿ä áèé: ∗ Èîäûí ñïèðòýí óóñìàë /Solutio Iodi spirituosa/, ∗ Èîäîôîðì /Iodoformum, CHI3, òàëñò íóíòàã, õàëäâàðëàãäñàí øàðõíû ýì÷èëãýýíä öàöëàãà, òîñîí ò¿ðõëýãýýð õýðýãëýíý/, ∗ Èîäèíîë /Iodinolum, 0.1% èîä, 0.3% êàëè èîäèä, 0.9% ïîëèâèíèëèéí ñïèðò àãóóëíà, ¿éë÷ëýã÷ áîäèñ íü ìîëåêóë èîä, 1%-èéí óñàí óóñìàë õýëáýðýýð àðõàã òîíçèëëèò, ÷èõíèé èäýýò ¿ðýâñýë, àðõàã ïåðèîäîíòèò, âåíèéí ñóäàñíû øàðõëààò ¿ðýâñýë, ò¿ëýãäýëèéí øàðõëààíû ¿åä õýðýãëýíý/, ∗ Èîäîíàò /Iodonatum, ãàäàðãóóãèéí èäýâõèò áîäèñ àãóóëñàí èîäûí áýëäìýë, 4.5%-èéí èîäòîé, 1%-èéí óñàí óóñìàë õýëáýðýýð ìýñ çàñëûí òàëáàé àðèóòãàíà/, ∗ Èîäîïèðîí /Iodopironum, ïîëèâèíèëïèððîëèäîíéîä, êàëèèîäûí õîëèìîã íóíòàã, 0.1%-èéí óóñìàëûã ìýñ çàñàë÷èéí ãàð, ìýñ çàñëûí òàëáàé àðèóòãàõàä, 1-5%-èéí óóñìàëûã èäýýò øàðõëààíä õýðýãëýíý/, ∗ Èîäîâèäîí /Iodovidonum, ïîëèâèíèëïèððîëèäîí, èîäûí êîìïëåêñ, 0.5-1%-èéí óñàí óóñìàë õýëáýðýýð øàðõëàà, ò¿ëýãäýëòèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýäýã/, ∗ Ëþãîëèéí óóñìàë /Solutio Lugoli, èîä, êàëè-èîä, óñûã 1:2:17 ãýñýí õàðüöààãààð àãóóëíà, çàëãèóð, õººìèéí ñàëñòàíä ò¿ðõýõ, äóñëààð óóõ çýðãýýð õýðýãëýäýã/ ã.ì.

227


♦ Õëîðãåêñèäèí, CHLORHEXIDINUM ªºð íýðñ: Chlorhexidini digluconas, Hibitane, Sebidin, Abacil, Hexol. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîæ áîëíî, Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: Õëîð àãóóëñàí àíòèñåïòèê áîäèñ, Ãð(+) áà Ãð(-) áàêòåðò áàêòåðöèä íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ìýñ çàñëûí òàëáàéã àðèóòãàõàä: 20%-èéí õëîðãåêñèäèíû óóñìàëûã 70%-èéí ýòèëèéí ñïèðòýýð øèíãýð¿¿ëýí, 0.1-0.5%-èéí óñ ñïèðòýí óóñìàë áýëòãýæ, ìýñ çàñëûí òàëáàéã 2 ìèíóòûí çàâñàðëàãàòàéãààð 2 óäàà àðèóòãàíà. • Øàðõ, ò¿ëýãäýëèéí ¿åä: Õëîðãåêñèäèíû 0.5%-èéí óñàí óóñìàëûã, • Ìýñ çàñàë÷èéí ãàð àðèóòãàõàä: Õëîðãåêñèäèíû 1%èéí óñàí óóñìàë, 0.5%-èéí ñïèðòýí óóñìàëûã, • ªðºº òàñàëãàà, òîíîã õýðýãñýëèéí àðèóòãàëä: Õëîðãåêñèäèíû äèãëþêîíàòûí 0.1%-èéí óñàí óóñìàëûã òóñ òóñ õýðýãëýäýã. Öýýðëýë: Õàðøèë, äåðìàòèòòàé áà õýò ìýäðýã àðüñòàé ºâ÷òºí, ñàëñò á¿ðõ¿¿ëèéí àðèóòãàë áà õºíäèéã óãààõàä õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Èîäûí áýëäìýëòýé õàìò õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Äåðìàòèò, àðüñ õóóðàéøèæ çàãàòíàõ ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Õëîðãåêñèäèí äèãëþêîíàò, óóñìàë, 5%, øèíãýëýí õýðýãëýíý. • Õëîðãåêñèäèí, óñàí óóñìàë, 20%, 0.5, 3, 5 ëèòð, ôëàêîí.

15.2. Õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ áîäèñ ♦ Õëîðàìèí, CHLORAMINUM-B 228

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ªºð íýðñ: Chlorazene, Chlorogenium, Neomagnol. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¯éëäýë:

Óñàí óóñìàëäàà HCLO/ýíý íü öààøèä àòîì áàéäàëòàé õ¿÷èëòºðºã÷ ¿¿ñãýäýã/ áà èäýâõòýé õëîðûã ¿¿ñãýõ

áºãººä àòîì áàéäàëòàé õëîð íü ìèêðîáûí öèòîïëàçìûí óóðãèéí á¿òöèéã àëäàãäóóëæ, àòîì õ¿÷èëòºðºã÷ íü èñýëä¿¿ëýõ íºëºº ¿ç¿¿ëíý. • Õàëäâàðûí ýñðýã, • ¯íýð àðèëãàõ ¿éëäýëòýé. ⇒ 25-30%-èéí èäýâõòýé õëîð àãóóëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õàëäâàðëàãäñàí øàðõ àðèóòãàõàä: 1.5-2%-èéí óóñìàëûã, • Ãàð, ìåòàëë áóñ áàãàæ àðèóòãàõàä: 0.25-0.5%-èéí óóñìàëûã, • ªâ÷òºíèé áîõèðëîãäñîí ç¿éëèéã àðèóòãàõàä: 1-5%èéí óóñìàëûã òóñ òóñ õýðýãëýíý. Ñàâëàëò: Íóíòàã.

♦ Êàëüöèéí ãèïîõëîðèò, CALCIUM HYPOCHLOROSUM ªºð íýðñ: Calcium hypochlorite, Calcii hypochloris, Calx chlorata. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ⇒ Êàëüöèéí ãèïîõëîðèò àãóóëñàí àðèóòãàëûí áîäèñ áîë õëîðûí øîõîé áîëíî. Õëîðûí øîõîéí íàéðëàãàíä: ∗ (CaCLO)2 /êàëüöèéí ãèïîõëîðèò/, ∗ CaCL2 /êàëüöè õëîðèä/,

229


∗

Ca(OH)2 /ãèäðàò îêèñü êàëüöè/-ûí õîëèìîã àãóóëàãäàíà. ¯éëäýë: Õëîð àãóóëñàí áàêòåðöèä íºëººòýé àðèóòãàëûí áîäèñ, ¿éëäëèéí èäýâõýýð õëîðàìèíààñ äàâóó áîëîâ÷ áîãèíî õóãàöààò ¿éëäýëòýé. /õëîðàìèíûã ¿ç/. ⇒ 30%-èàñ áàãàã¿é ÷ºëººò õëîð àãóóëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: ªâ÷òºíèé õýðýãëýñýí ñàâ, ñóóëãà, ºòãºí øèíãýí ÿëãàäñûã õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõýä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Ýõëýýä 2.5%-ûí õëîðûí øîõîéí óóñìàëûã áýëòãýýä, ò¿¿íýýñýý 0.5%-ûí ñóëðóóëñàí /ñ¿¿í/ óóñìàëûã áýëòãýæ, àðèóòãàëä õýðýãëýäýã. Ñàâëàëò: • Íóíòàã, óóñìàë íàéðóóëàõàä çîðèóëñàí.

♦ Õëîðîêñèëåíîë, CHLOROXYLENOL Ôåíîëûí á¿ëýãò áàãòàõ àðèóòãàëûí áîäèñ

ªºð íýðñ: Dettol Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4. ¯éëäýë: Ìèêðîáûí óóðãèéí á¿òöèéã àëäàãäóóëàõ çàìààð íÿíãèéí ýñðýã íºëººëæ, áàêòåðöèä ¿éëäýë ¿ç¿¿ëíý. Õýðýãëýõ çààëò: Àðüñ àðèóòãàõàä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Àðüñíû àðèóòãàõ øààðäëàãàòàé õýñýãò íèìãýí ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Õýò ìýäðýã àðüñòàé õ¿ì¿¿ñ, áàãà íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Àðüñíû öî÷ðîë ¿¿ñãýæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 4.8%-èéí óóñìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Ãëóòàðîë, GLUTAROL , GLUTARALDEHYDE Àëüäåãèäèéí á¿ëýãò áàãòàõ íÿíãèéí ýñðýã áîëîí ýâýð õàéëóóëàõ, ãóóæóóëàõ ¿éëäýëòýé ýìèéí áîäèñ.

ªºð íýðñ: Cidex, Glutarol, Verucaser, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. 230

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4. ¯éëäýë: Ìèêðîáûí ýñèéí óóðãèéã á¿ëýãí¿¿ëýõ, ¿õ¿¿ëýõ áàêòåðöèä ¿éëäýëòýé áºãººä àðüñíû ýïèäåðìèñèéã íÿãòðóóëàí ãóóæóóëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Àðüñàíä ºäºðò 2 óäàà ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Õýò ìýäðýã àðüñòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Àðüñàíä õýðýãëýõýä çîðèóëàãäààã¿é áýëäìýë¿¿äèéã õýðýãëýõýýñ ìàø áîëãîîìæèë. Ãàæ íºëºº: Àðüñíû öî÷ðîë ¿¿ñãýæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: ¾ Cidex: 2%,3.2%-èéí óóñìàë, ¾ Glutarol: 10%-10ìë óóñìàë, ¾ Verucaser: 10%-èéí ãåëü õýëáýðýýð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Óñòºðºã÷èéí õýò èñýë, HYDROGENII PEROXYDUM ªºð íýðñ: Solutio Hydrogenii peroxydi concentrata /ºíäºð êîíöåíòðàöè-òàé/, Solutio Hydrogenii peroxydi diluta /øèíãýð¿¿ëñýí/, Perhydrolum, Hyperol, Lapyrol, Ortizon. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî, Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4. ¯éëäýë: • Õàëäâàðûí ýñðýã ¿éë÷èëíý /Èñýëä¿¿ëýã÷, ìîëåêóë õ¿÷èëòºðºã÷ ¿¿ñãýõ òóë èñýëä¿¿ëýõ ÷àäâàð õàðüöàíãóé ñóë, õàðèí õººñºð÷ õºíäèéò ýðõòýíèé øàðõûã öýâýðëýí, áîõèðûã ãàäàãøëóóëàõ íºëººòýé/,

• ¯íýð àðèëãàõ íºëººòýé. Õýðýãëýõ çààëò: Òºðºë á¿ðèéí èäýýò øàðõëààíû ¿åä õàëäâàð ýñýðã¿¿öýõ áà ¿íýð äàðàõ óóñìàë áîëãîí õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: ªíäºð êîíöåíòðàöèòàé /33%-èéí Í2Î2 àãóóëñàí/ óóñìàëààñ øèíãýð¿¿ëñýí óóñìàë /1-3%-èéí Í2Î2 àãóóëñàí/ áýëòãýæ, èäýýò øàðõûã óãààíà. 33%/ºíäºð êîíöåíòðàöè-òàé, Ñàâëàëò: Óóñìàë, 3%/øèíãýð¿¿ëñýí/.

231

Îíîøëîãîîíû áîäèñ

16. ØÝÝÑ ÕªªÕ ÝÌ ♦ Ãèäðîõëîðòèàçèä , HYDROCHLORTHIAZIDUM /Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ ºâ÷íèé ¿åä õýðõýí õýðýãëýõ òóõàé ìýäýýëëèéã 12.3-ä ¿ç/ ªºð íýðñ: Hypothiazidum, Ezidrexum, Dichlothiazidum, Chlorzide, Dihydrochlorthiazid, Nefrix, Hydrex, Hydro-Diuril, Hydril, Hydrothide. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîð: D. ¯éëäýë: • Øýýëãýõ ¿éëäýëòýé /áººðíèé ò¿¿äãýíöýðèéí íåôðîíû äèñòàë õýñýãò íàòðè áà õëîðèäûí ýðãýí øèìýãäýëòèéã ñààòóóëàõ çàìààð íàòðè, óñíû áººðººð ãàäàãøëàëòûã èõýñãýíý/.

• •

Àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëíà /12.3-ò ¿ç/, Í¿äíèé äîòîîä äàðàëòûã áàãàñãàíà /í¿äíèé äîòîîä øèíãýíèéã áàãàñãàíà/. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=7.9-9.2, Vd=3ë/êã, F=0.71, CL=22ë/öàã, t1/2=1.5/13öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 64%, áàðàã õóâèðàõã¿é, 95% îð÷èì íü ººð÷ëºãäºëã¿é ÿëãàðàõ áºãººä ò¿¿íèé 60-80% íü áººðººð ãàäàãøèëíà. Øýýñ õººõ ¿éëäýë íü 1-2 öàãèéí äàðàà ýõýëæ, 4-6 öàãèéí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðýýä 6-12 öàã, àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëàõ ¿éëäýë íü 1218 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õàâàíä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: õîíîãò 25-100 ìã-ûã ¿äýýñ ºìíº óóëãàíà. ◊ 2-12 íàñòàé õ¿¿õäýä: õîíîãò 37.5-100 ìã-ûã õóâààæ óóëãàíà. ◊ 6 ñàðààñ 2 íàñòàé õ¿¿õäýä: õîíîãò 3.3 ìã/êã-ààð õóâààæ óóëãàíà. • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõýä: /12.3-ä ¿ç/. • Ãëàóêîìûí ýì÷èëãýýíä: 25ìã-ààð 1-6 õîíîãò íýã óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. 24-48 öàãèéí äàðàà ¿éëäýë èëýðäýã.

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé, àíóðè, ÑÀÀ áà òèàçèäûí á¿ëãèéí ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ýëýã, áººðíèé ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Áèå ñóëðàõ, äèñïåïñè, äåðìàòèò, ãèïîêàëèåìè, ãèïåðóðèêåìè, ãèïåðãëèêåìè, ãèïîíàòðèåìè, ãèïîõëîðåìè, ãèïåðêàëüöèåìè, ïîäàãðà õóðöäàõ, àïëàñòèê àíåìè, àãðàíóëîöèòîç, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, ãýðýëä ìýäðýãøèë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.025 ãð., 0.05 ãð., 0.1 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Ôóðîñåìèä, FUROSEMIDUM ªºð íýðñ: Lasix, Furanthril, Uritol, Frusemide, Urex, Furomex, Salix. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Øýýëãýõ ¿éëäýë ¿ç¿¿ëæ, õàâàíã àðèëãàíà /Ãåíëèéí ãîãöîîíû ºãñºõ õýñãýýð íàòðè, øèìýãäýëòèéã ñààòóóëäàã/.

õëîðûí

èîíû

ýðãýí

• Àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=3.9, Vd=0.3ë/êã, F=0.61, CL=8ë/öàã, Ctoxic=25ìêã/ìë, t1/2=1öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 97%. Óóæ õýðýãëýõýä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ýëãýíä õóâèðíà, 50-80% íü øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ

Óóõ Ñóäñààð òàðèõ

20-60 ìèíóò 5 ìèíóò

1-2 öàã 30 ìèíóò

6-8 öàã 2 öàã

Õýðýãëýõ çààëò: • Òàðõè, óóøèãíû öî÷ìîã õàâàí, 233


• •

Ç¿ðõ, áººð, ýëýãíèé ýìãýãèéí óëìààñ ¿¿ññýí õàâàí, Àðòåðèéí äàðàëò èõñýëò

Õýðýãëýõ àðãà: • Óóøèãíû öî÷ìîã õàâàíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 40 ìã-ûã âåíèéí ñóäñààð 1-2 ìèíóòûí òóðø òàðèíà. Õýðýâ øààðäëàãàòàé áîë 1-1.5 öàãèéí äàðàà 80 ìã-ûã âåíèéí ñóäñààð òàðüæ áîëíî. • Áóñàä õàâàíä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 20-80 ìã-ûã ¿äýýñ ºìíº óóëãààä äàðààãèéí òóíã 6-8 öàãèéí äàðàà óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé ¿åä õîíîãèéí òóíã 600 ìã õ¿ðòýë íýìýãä¿¿ëæ áîëíî. Ýñâýë 20-40 ìã-ûã áóë÷èíä áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðèàä ¿ð ä¿í ºãòºë 2 öàã òóòàìä 20 ìã-ààð òóíã èõýñãýí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 2 ìã/êã-ààð óóëãààä øààðäëàãàòàé áîë 6-8 öàãèéí äàðàà 1-2 ìã/êã-ààð òóíã èõýñãýí õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë õîíîãèéí òóíã 6 ìã/êã õ¿ðòýë èõýñãýæ áîëíî. • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõýä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 40 ìã-ààð óóæ õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë: • Óã ýìýíä õàðøèëòàé, áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñíèé ýõíèé 3 ñàðä õýðýãëýõã¿é. • Ýëýãíèé öèððîçòîé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Äèñïåïñè, äåðìàòèò, ãèïîêàëèåìè, ãèïîíàòðèåìè, ãèïåðóðèêåìè, ãèïîõëîðåìè, áèå ñóëðàõ, óñã¿éæèõ, îðòîñòàòèê ãèïîòîíè ¿¿ñýõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, àãðàíóëîöèòîç, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè, àçîòåìè çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.04 ãð-ûí øàõìàë, • 1%-2 ìë-ýýð òóíøèë.

♦ Ìàííèòîë, MANNITOLUM

234

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ªºð íýðñ: Mannitoli hexanitras, Osmitrol, Renitrol, Isotol, Mannitum Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Õàâàíã

õººíº /Áººðíèé ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöèéã íýìýãä¿¿ëýõèéí çýðýãöýý ñóâãàíöàðûí îñìîñ äàðàëòûã èõýñãýí óñ, ýëåêòðîëèòûí ýðãýí øèìýãäýëòèéã ñààòóóëàí, øýýñíèé ÿëãàðàëòûã èõýñãýí øýýëãýäýã/.

•

Í¿äíèé áà ãàâëûí õºíäèéí äîòîîä äàðàëòûã áóóðóóëíà /òýäãýýðèéí äîòîîä øèíãýíèé õýìæýýã áàãàñãàíà/.

øèìýãäýõã¿é, ýñýä Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=100ìèíóò, òàðõàõã¿é, öóñ òàðõèíû áà í¿äíèé õîðèãèéã íýâòðýõã¿é, ýëãýíä º÷¿¿õýí õýñýã íü ãëèêîãåí áîëîí õóâèðäàã, áººðººð ãàäàãøèëíà. Ñóäñààð òàðèõàä ¿éëäýë 30-60 ìèíóòàíä ýõýëæ, 6-8 öàã ¿ðãýëæèëäýã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Í¿äíèé áîëîí ãàâëûí õºíäèéí äîòîîä äàðàëòûã áàãàñãàõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñíû õ¿¿õäýä: 1.5-2.0ãð/êã òóíãààð 15-25%-èéí óóñìàëûã âåíèéí ñóäñààð 30-60 ìèíóòûí òóðø äóñëààð òàðèíà. • Õîðäëîãûí ¿åä øýýëãýõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñíû õ¿¿õäýä: 200ãð õ¿ðòýë òóíã 5-10%èéí óóñìàë õýëáýðýýð âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðèíà. • Ç¿ðõ, áººð, ýëýãíèé ãàðàëòàé õàâàí, àñöèòûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñíû õ¿¿õäýä: 200ãð òóíã 10-20%-èéí óóñìàë õýëáýðýýð 2-6 öàãèéí òóðø âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðèíà. • Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøëûí ¿åä îëèãîóðèãýýñ ñýðãèèëýõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñíû õ¿¿õäýä: 50-100ãð òóíã ºíäºð êîíöåíòðàöèòàé /ºâ÷òºíèé òóõàéí ¿åèéí áàéäàëä íèéö¿¿ëýí êîíöåíòðàöèéã ñîíãîíî/ óóñìàëààð âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, äàðàà íü 5-10%-èéí óóñìàëûã òàðèíà. 235


⇒ Íóíòàã

áîë äýýðõ êîíöåíòðàöèòàé áàéõààð òîîöîí, ôèçèîëîãèéí óóñìàëààð, ýñâýë 5%-èéí ãëþêîçûí óóñìàëààð íàéðóóëàí õýðýãëýíý.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Àíóðè, àìüñãàëûí äóòàãäàë, öóñíû ýðãýëòèéí õ¿íä äóòìàãøèë, ãàâëûí õºíäèéä öóñ àëäàæ áóé ºâ÷òºí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí ¿åä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ò¿ð çóóðûí ãèïåðâîëåìè ¿¿ñãýõ, óóøèã õàâàãíàõ, ç¿ðõýýð ºâäºõ, õàðàà á¿¿äèéõ áà áèå ìàõáîä óñã¿éæèõ øèíæ èëýð÷ áîëîõîîñ ãàäíà øýýñ ÿëãàðñíààñ õîéø 8-12 öàãèéí äàðàà ãàâëûí õºíäèéí äàðàëò èõýñ÷, òîëãîé ºâäºæ, îãèõ, áººëæèõ øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 10%,20%, òàðèëãûí óóñìàë. • 30 ãð-èéí òàðèëãûí íóíòàãààð 500 ìë-èéí áàãòààìæòàé ôëàêîíä ñàâëàãäàíà.

♦ Ñïèðèíîëàêòîí, SPIRONOLACTONUM ªºð íýðñ: Verospiron, Aldoctone, Novospiroton, Spirotone. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Àëüäîñòåðîíû èäýâõèéã õîðèãëîæ, øýýñíèé ÿëãàðàëòûã èõýñãýíý. Õàðèí êàëèéí èîíûã øýýñýýð ãàäàãø àëäàãäóóëäàãã¿é îíöëîãòîé. • Àðòåðèéí äàðàëòûã áóóðóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=14ë/êã, F=0.9, Cl=100ìë/ìèí/êã, t1/2=19öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 90%, ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ êàíðåíîíûã ¿¿ñãýíý, äèéëýíõ íü áººðººð, áàãàõàí õýñýã íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 1-2 ºäðèéí äàðàà ýõýëæ, 2-3 ºäðèéí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðýýä, 2-3 ºäºð ¿ðãýëæèëäýã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 236

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý •

Ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë, ýëýãíèé öèððîç, íåôðîïàòèéí óëìààñ ¿¿ññýí õàâàíä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Õîíîãò 25-200 ìã-ûã õóâààæ óóëãàíà. ◊ Õ¿¿õäýä: Õîíîãò 3.3 ìã/êã-ûã õóâààæ óóëãàíà. • Ãèïåðòåíçè-ä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, õîíîãò 50-100 ìã-ûã õóâààæ óóëãàíà. • Øýýñ õººõ ýìèéí óëìààñ ¿¿ññýí ãèïîêàëèåìè-ä /çºâõºí óóõààð êàëè íºõºõ áîëîìæã¿é ¿åä õýðýãëýíý/: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, õîíîãò 25-100 ìã-ààð óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Áººðíèé öî÷ìîã äóòàãäàë, àíóðè, ãèïåðêàëèåìèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Ýëýã, áººðíèé ýìãýãòýé, øèíãýíèé áîëîí ýëåêòðîëèòûí òýíöâýð àëäàãäñàí õèéãýýä õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, íîéðìîãëîõ, äåðìàòîç, ãèíåêîìàñòè, ãèïîíàòðèåìè, ãèïåðêàëèåìè ¿¿ñýõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, îãèõ, ñóóëãàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.025 ãð-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

17. ÕÎÄÎÎÄ ÃÝÄÝÑÍÈÉ ÇÀÌÛÍ ªÂ×ÍÈÉÃ

ÝÌ×ËÝÕ ÝÌÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË 17.1. Õîäîîäíû õ¿÷ëèéã áàãàñãàõ áà øàðõëàà ýì÷ëýõ ýì ♦ Ðàíèòèäèí, RANITIDINUM ªºð íýðñ: Ranitidine hydrochloride, Zantac, Ranacid, Ulcuran, Histac Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, K-2 Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. 237

Õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ

¾ ¾

Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-6. Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B.

¯éëäýë: • Õîäîîäíû ïàðèåòàëü ýñèéí ãèñòàìèíû Í2-ðåöåïòîðûã õîðèãëîí, äàâñíû õ¿÷ëèéí ÿëãàðóóëàëòûã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=1.3ë/êã, F=0.52, Cl=730ìë/ìèí, C=100íã/ìë, t1/2=2.1öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 15%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ýä ýðõòýíä òàðõàõ ÷àäâàð ñàéòàé, öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòýðäýã, ýëãýíä õóâèð÷, øýýñ áà ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Óóõàä ¿éëäýë 1 öàãèéí äàðàà ýõýëæ, 1-3 öàãèéí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðýýä 13 öàã îð÷èì ¿ðãýëæèëäýã. Áóë÷èíä òàðèõàä ¿éëäýë íü 13 öàã îð÷èì ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õîäîîä, õîñ ãýäýñíèé øàðõëàà /áîãèíî õóãàöààíû ýì÷èëãýýíä/, õîäîîäíû ø¿¿ðýë ýìãýãýýð èõñýõ, Çîëëèíãåð-Ýëëèñîíû õàì øèíæ çýðýãò: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, 150 ìã-ààð õîíîãò 2 óäàà áóþó õîíîãò 300 ìãûã ¿äýø óíòàõûí ºìíº óóëãàíà. • Õîñ ãýäýñíèé øàðõëààíû áàðèõ òóíãèéí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, 150 ìã-ûã óíòàõûí ºìíº óóëãàíà. • Õîäîîä-óëààí õîîëîéí ðåôëþêñèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, ºäºðò 2 óäàà óóëãàíà. • Øàðõëààò ýçîôàãèòûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, 150 ìãààð õîíîãò 4 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ãèñòàìèíû ýñðýã ýìýíä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. • Ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû àëäàãäàëòàé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. ⇒ Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä òóí çîõèöóóëàëò õèéõ øààðäëàãàòàé.

Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, áðàäèêàðäè, íåéòðîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè ¿¿ñýõ, ºòãºí õàòàõ, ýëýãíèé ôåðìåíò èõñýõ, øàðëàëò, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, òàðüñàí õýñýãò õîðñîæ, çàãàòíàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.15 ãð., 0.3 ãð-ûí øàõìàë, \Æ,Ê-3,Ê-4\, 238


Òàðèà, 25ìã/ìë, 2 ìë òóíøèë., \Ý,Ê-4\.

♦ Õºíãºí öàãààíû ãèäðîêñèä+Ìàãíèéí ãèäðîêñèä ALUMINII HYDROXYDUM + MAGNESII HYDROXYDUM ªºð íýðñ: Maalox, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ⇒ Ýíý 2 áîäèñ ñèñòåìèéí àëêàëîç ¿¿ñãýõã¿é, õî¸ðäîã÷îîð õîäîîäíû õ¿÷èë ÿëãàðóóëàëòûã èõýñãýõ ñºðºã íºëººã¿é ñàéí òàëòàé.

∗

∗

Õºíãºí öàãààíû ãèäðîêñèä íü: õ¿÷èë ñààðìàãæóóëàõ, øèíãýýõ, á¿ðõýýõ, ïåïñèíèé èäýâõèéã ñóëðóóëàõ, õîäîîäíû ñàëñòûí áàðüåðûã òýòãýõ, óëààí õîîëîéí õóíèàñûã ÷àíãàðóóëàõ ¿éëäýëòýé. ªòãºí õàòààõ õàíäëàãàòàé. Ìàãíèéí ãèäðîêñèä íü: õ¿÷èë ñààðìàãæóóëàõ, ïåïñèíèé èäýâõèéã ñóëðóóëàõ, ãýäýñíèé õºíäèéí îñìîñ äàðàëòûã èõýñãýí, ñóëàâòàð òóóëãàõ ¿éëäýëòýé.

⇒ Ìààëîêñûí 1 øàõìàë íü 18.5ìýêâ. HCL-èéã, ñóñïåíçèéí 15ìë íü 40.5ìýêâ. HCL-èéã òóñ òóñ ñààðìàãæóóëàõ ÷àäâàðòàé.

Ôàðìàêîêèíåòèê: • Õºíãºí öàãààíû ãèäðîêñèä: Áàðàã øèìýãäýõã¿é, òàðõàõã¿é, õóâèðàõã¿é, ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà, õ¿÷èë ñààðìàãæóóëàõ ¿éëäýë ºëºí ¿åä 20-60 ìèíóò, õîîëíû äàðàà õýðýãëýâýë 3 öàã õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëäýã. • Ìàãíèéí ãèäðîêñèä: Áàãà øèìýãäýíý /F=0.15-0.3/, õóâèðàõã¿é, øèìýãäýýã¿é õýñýã íü ºòãºíòýé õàìò, øèìýãäñýí õýñýã íü áººðººð ãàäàãøèëäàã. ◊ Õ¿÷èë ñààðìàãæóóëàõ ¿éëäýë 20 ìèíóòàíä ýõýëæ, ºëºí ¿åä 20-60 ìèíóò, õîîëíû äàðàà áîë 3 öàã îð÷èì ¿ðãýëæèëíý, ◊ Òóóëãàõ ¿éëäýë íü 2 öàã îð÷ìûí äàðàà ýõýëäýã. Õýðýãëýõ çààëò: 239


• Õîäîîä, äýýðõ ãýäýñíèé øàðõëàà, • Õ¿÷èë èõýäñýí ãàñòðèò, • Ðåôëþêñ-ýçîôàãèò, Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýã¿¿äèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, Õîîë èäñýíýýñ õîéø 1-1.5 öàãèéí äàðàà, øààðäëàãàòàé áîë óíòàõûí ºìíº 1-2 øàõìàë áóþó 15ìë ñóñïåíçèéã óóæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû õ¿íä õýëáýðèéí äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí, 12-îîñ äîîø íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: ªíäºð òóíãààð, óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýâýë áèå ìàõáîäûí ôîñôàòûí íººö õîìñäîæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Øàõìàë /400ìã õºíãºí öàãààíû ãèäðîêñèä, 400ìã ìàãíèéí ãèäðîêñèä àãóóëñàí/, • Ñóñïåíç, ïàêåò, 15ìë /3.49ãð. õºíãºí öàãààíû ãèäðîêñèä, 3.99ãð. ìàãíèéí ãèäðîêñèä àãóóëñàí/, • Ñóñïåíç, ôëàêîí, 250ìë, /100ìë-òàà 523.5ìã õºíãºí öàãààíû ãèäðîêñèä, 598.5ìã ìàãíèéí ãèäðîêñèä àãóóëñàí/.

♦ Îìåïðàçîë, OMEPRAZOLE ªºð íýðñ: Losec, Prilosec, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë, ò¿¿íèé ìåõàíèçì: Õîäîîäíû ïàðèåòàëü ýñèéí õàíàíä îðøèõ óñòºðºã÷/êàëèéí ñîëèëöîîíû íàñîñûí àäåíîçèíòðèôîñôàòàçà ôåðìåíòèéã õîðèãëîõ çàìààð óñòºðºã÷èéí ïðîòîíû íàñîñûã ñààòóóëàí, äàâñíû õ¿÷èë ¿¿ñýëòèéã äàðàíãóéëäàã. Ôàðìàêîêèíåòèê F=0.4, t1/2=30-60 ìèíóò, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 95%, õîäîîäíîîñ õóðäàí øèìýãääýã, õîäîîäíû õ¿÷èëä òýñâýðã¿é ó÷èð ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöè èõòýé, äàâòàí

240

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý õýðýãëýõ ¿åä áèîõ¿ðýõ¿é èõýñäýã, äèéëýíõ íü ýëãýíä õóâèð÷, øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ àðãà Óóõ

¯éëäýë ýõëýõ ≤1 öàã

¯éëäëèéí îðãèë ¿å ≤2 öàã

¯éëäýë ¿ðãýëæëýõ ≥3 ºäºð

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Øàðõëààò ýçîôàãèò, õîäîîä-óëààí õîîëîéí ðåôëþêñèéí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 20ìã-ààð ºäºðò 1 óäàà, íèéò 4-8 äîëîî õîíîã óóëãàíà. Ýìãýã ãèïåðñåêðåöèéí (Çîëëèíãåð-Ýëëèñîíû ñèíäðîì ã.ì.) ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä 60ìã òóíãààð ºäºðò 1 óäàà óóíà, ýì÷èëãýýíèé ¿ð ä¿íãýýñ õàìààðàí òóíã çîõèöóóëíà, õîíîãò 80ìã-ààñ èõ òóíãààð õýðýãëýõ áîë õîíîãèéí òóíã õóâààæ õýðýãëýíý. Õîíîãò 120ìã õ¿ðòýë òóíãààð õýðýãëýõ áîë õîíîãèéí òóíã 3 õóâààæ õýðýãëýíý. Ýì÷èëãýý ¿ðãýëæëýõ õóãàöààã êëèíèê ¿ð ä¿íãýýñ õàìààðóóëàí ñîíãîíî. Íóãàëóóð ãýäýñíèé øàðõëààíû áîãèíî õóãàöààíû ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 20ìã-ààð ºäºðò 1 óäàà 4-8 äîëîî õîíîã óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã ýìýíä áîëîí ò¿¿íèé íàéðëàãàíä àãóóëàãäàã÷ áîäèñò õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Õ¿¿õäýä õîðã¿é ýñýõ íü íîòëîãäîîã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, ñóóëãàõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, äîòîð ìóóõàéðàõ, áººëæèõ, ºòãºí õàòàõ, ãýäýñ ä¿¿ðýõ, õàíèàõ, àðüñààð òóóðàëò ãàðàõ áà íóðóóãààð ºâäºõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 20ìã òóíãààð êàïñóëä ñàâëàãäàíà.

17.2. Áººëæèëò íàìäààõ ýì ♦ Ìåòîêëîïðîìèä, METOCLOPRAMIDUM ªºð íýðñ: Metoclopramide hydrochloride, Reglan, Cerucal, Metoclol. Êàòåãîð÷èëàë: 241


¾ ¾ ¾

Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-5,Ê-6. Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,Ê-6. Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B.

¯éëäýë: Îãèõ, áººëæèõ, çîãèñîõûã íàìäààíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=3.4ë/êã, F=0.76, Cl=6.2ìë/ìèí/êã, t1/2=5öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 40%, óóõ áà áóë÷èíä òàðèõàä õóðäàí, ñàéí øèìýãäýíý, ýä, ýäèéí øèíãýíä ñàéòàð òàðõàíà, öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòýðíý, áàãàõàí õýñýã íü ýëãýíä õóâèðíà, øýýñ áîëîí ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Óóõ Áóë÷èíä òàðèõ Ñóäñààð òàðèõ

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ 30-60 ìèíóò 10-15 ìèíóò 1-3 ìèíóò

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 1-2 öàã

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ 1-2 öàã 1-2 öàã 1-2 öàã

Õýðýãëýõ çààëò: ßíç á¿ðèéí øàëòãààíààð îãèõ, áººëæèõ áà çîãèñóóëàõ ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Õèìè ýì÷èëãýýíèé äàðàà ¿¿ñýõ îãèëò áà áººëæèëòººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõèéí òóëä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õèìè ýì÷èëãýýíýýñ 30 ìèíóòûí ºìíº 1-2 ìã/êãûã âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Äàðàà íü 2 öàãààð 2 óäàà, 3 öàãààð 3 óäàà õýðýãëýíý. • Ìýñ çàñëûí äàðàà ¿¿ñýõ îãèëò áà áººëæèëòººñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõèéí òóëä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ìýñ çàñàë äóóñàõûí ºìíºõºí 10-20 ìã-ûã áóë÷èíä òàðèíà. Øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð äàâòàí õýðýãëýíý. • Õîäîîä-óëààí õîîëîéí ðåôëþêñèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 10-15 ìã-ààð õîíîãò 4 óäàà óóëãàõ áà øààðäëàãàòàé áîë õîîë èäýõèéí ºìíº áîëîí óíòàõûí ºìíº óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Õîäîîäíîîñ öóñ àëäàæ áóé áà öóñ àëäàæ áîëçîøã¿é ºâ÷òºí, õîäîîä öîîðîõ õ¿íäðýë, òàòàëò ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é

242

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ºâ÷òºí, ôåîõðîìîöèòîìà, õºõ¿¿ë áîëîí æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Ñýòãýë ãóòðàëòàé, Ïàðêèíñîíû ºâ÷òýé, àðòåðèéí äàðàëò èõòýé ºâ÷òºí áà õºõ¿¿ë áîëîí æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãëîõ, ÷èõ øóóãèõ, òîëãîé ºâäºõ, òîëãîé ýðãýõ, îãèõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, õýë õóóðàéøèõ, ò¿ð çóóð àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ, äèñòîíè áà ïàðêèíñîíèçìèéí øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.01 ãð-ûí øàõìàë, • 0.5%-2 ìë-ýýð òóíøèë.

♦ Ïðîìåòàçèí , PROMETHAZINUM /1.3-ä ¿ç/ ªºð íýðñ: Pipolphenum, Diprazinum, Promazinamid, Phenergan. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Òàðèà, ýëèêñèð, ñèðîïèéã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. Ãèñòàìèíû Í1-ðåöåïòîðûã õ¿÷òýé, ¯éëäýë: Ì-õîëèíîðåöåïòîðûã äóíä çýðýã, àëüôà1-ðåöåïòîðûã ñóëàâòàð õîðèãëîíî.

• Õàðøèë íàìäààõ /ãèñòàìèíû ýñðýã/, • Áººëæèëò íàìäààõ • Òàéâøðóóëàõ ¿éëäýëòýé Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=13ë/êã, CL=68ë/öàã, t1/2=12öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 8%, óóõàä ñàéí øèìýãäýíý, ýëãýíä õóâèðàëä îðæ, øýýñ áà ºòãºíººð ãàäàãøèëäàã. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ



Óóõ Øóëóóí ãýäñýýð Áóë÷èíä òàðèõ Ñóäñààð òàðèõ

15-60 ìèíóò 20 ìèíóò 20 ìèíóò 3-5 ìèíóò

<12öàã <12öàã <12öàã <12öàã

243


Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àãààð, äàëàéí ºâ÷èíä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 25 ìã-ààð ºäºðò 2 óäàà óóëãàõ, ◊ Õ¿¿õäýä: 12.5-25 ìã-ààð óóëãàõ, áóë÷èíä òàðèõ áà øóëóóí ãýäñýýð ºäºðò 2 óäàà õýðýãëýæ áîëíî. • Áººëæèëò íàìäààõàä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 12.5-25 ìã-ààð óóëãàõ, áóë÷èíä òàðèõ, øóëóóí ãýäñýýð õýðýãëýæ áîëîõ áà øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 12.5-25 ìã-ààð áóë÷èíä òàðèõ, øóëóóí ãýäñýýð õýðýãëýæ áîëîõ áà øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. • Õàðøëûí ýìãýãò: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 12.5 ìã-ààð ºäºðò 4 õ¿ðòýë óäàà, ýñâýë 25 ìã-ààð óíòàõûí ºìíº óóëãàíà. ◊ Õ¿¿õäýä: 6.25-12.5 ìã-ààð ºäºðò 3 óäàà, ýñâýë 25 ìã-ààð øóëóóí ãýäñýýð óíòàõûí ºìíº òóñ òóñ õýðýãëýíý. • Ìýñ çàñëûí áýëòãýëä: 1.3-ò ¿ç. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí òîìðîëò, øýýñíèé ñ¿âíèé íàðèéñàëò, íÿðàé õ¿¿õýä, õºõ¿¿ë ýõ, ñîãòîíãè áîëîí æîëîî áàðèõ õ¿íä õýðýãëýõã¿é. • Óóøèã, ýëýã, ç¿ðõ ñóäàñíû õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: • Íîéðìîãëîõ, áèå ñóëðàõ, õýë õóóðàéøèõ, ºòãºí õàòàõ, îãèõ, øýýñ õîðèãäîõ, ëåéêîïåíè, àãðàíóëîöèòîç, ãýðýëä ìýäðýãøèõ, âåíèéí ñóäñààð òàðèõ ¿åä àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.01 ãð., 0.025 ãð-ûí øàõìàë, • 2.5%-2 ìë-èéí òóíøèë, • Ýëèêñèð, ñèðîï, 5 ìã/5 ìë.

17.3. ¯ðýâñëèéí ýñðýã íºëººò ýì 244

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ♦ Ñóëüôàñàëàçèí, SULFASALAZINUM ªºð íýðñ: Salazosulfapyridinum, Azulfidine, Salazopyrin, Salisulf. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B. ¯éëäýë: • Áàêòåðèéí ýñðýã áà • ¯ðýâñëèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=10öàã, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ìóó øèìýãäýíý, õýðýãëýñýí òóíãèéí 70-90% íü á¿ä¿¿í ãýäñýíä îðæ, ãýäýñíèé ôëîðûí íºëººãººð õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ ñóëüôàïèðèäèí áà 5-àìèíîñàëèöèëàòûã ¿¿ñãýíý. Ñóëüôàïèðèäèí ãýäýñíèé õàíààð øèìýãäýí, áººðººð ÿëãàðíà, 5-àìèíîñàëèöèëàò íü áàðàã øèìýãäýõã¿é, ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: • Á¿ä¿¿í ãýäýñíèé ºâºðìºö áóñ øàðõëààò ¿ðýâñýë, • Êðîíû ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Äýýðõ ýìãýãèéí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Ýõëýýä õîíîãò 3-4 ãð-ûã õóâààæ óóëãàíà. Áàðèõ òóí íü õîíîãò 1.5-2 ãð áºãººä ò¿¿íèéã 6 öàãààð óóíà. ◊ Õ¿¿õäýä: ýõëýýä õîíîãò 40-60 ìã/êã-ûã 3-6 òóí áîëãîí óóëãàíà. Äàðàà íü õîíîãò 30 ìã/êã-ûã 4 óäàà óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Óã ýì áà ò¿¿íèé ìåòàáîëèòîä õàðøèëòàé, ïîðôèðè, ãýäýñíèé áîëîí øýýñíèé çàìûí áºãëºðºëò ýìãýãòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Ýëýã, áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí ºâ÷òºíä òóíã áàãàñãàæ õýðýãëýõ áà õàðøëûí íîöòîé ýìãýã, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, Ã-6-ÔÄ-çà ôåðìåíòèéí òºðºëõèéí õîìñäîëòîé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý.

245


Ãàæ íºëºº: Äèñïåïñè, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, áººð õîðäîõ /îëèãîóðè, àíóðè/, õàðøèë /õàëóóðàõ, àíàôèëàêñè/, òàòàëò, ëåéêîïåíè, àãðíóëîöèòîç, ãåìîëèòèê àíåìè, àðüñíû òàðõìàë òóóðàëò, Ñòåâåíñ-Æîíñîíû õàì øèíæ, ýïèäåðìîíåêðîç ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.5 ãð-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Ãèäðîêîðòèçîí, HYDROCORTISONUM /Hydrocortisone acetate/, /3., 13.3, 18.1-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5.L-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ¯ðýâñýë íàìäààõ, èììóíîäåïðåññàíò ¿éëäýëòýé /Ïðåäíèçîëîíûã ¿ç/.

Õýðýãëýõ çààëò: Øàðõëààò êîëèò, ïðîêòèò, ïðîêòîñèãìîèäèò. Õýðýãëýõ àðãà: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, ëààã ºäºðò íýã óäàà ¿äýø óíòàõààñ ºìíº øóëóóí ãýäñýýð, íèéò 21 õîíîã õýðýãëýíý. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /18.1-ä ¿ç/. Ñàâëàëò: Ëàà, 25 ìã.

17.4. Àã÷èë òàâèóëàõ ýì ♦ Àòðîïèí , ATROPINI SULFAS /1.3-ä ¿ç/ ªºð íýðñ: Atromedum, Atropinum sulfuricum, Atropini sulfas Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ïàðàñèìïàòèê ìýäðýëèéí òºãñãºë äýõ ìýäðýë áóë÷èíãèéí ñèíàïñûí Ì-õîëèíîðåöåïòîðûã (ìýäðýëèéí Ì1, ç¿ðõíèé Ì2, áóë÷èðõàéí Ì3) õîðèãëîäîã òóë ã¿éöýòãýõ ýðõòýí¿¿äýä äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã ¿ç¿¿ëíý: • Õîäîîä ãýäýñíèé çàì, àìüñãàëûí çàì, äàâñàã áà óìàéí ãºëãºð áóë÷èíãèéí òîíóñûã ñóëðóóëíà.

246


Õºëñ áà ø¿ëñíèé áóë÷èðõàé, ìºí àìüñãàëûí çàìûí áîëîí õîäîîä ãýäýñíèé çàìûí áóë÷èðõàéí ø¿¿ðëèéã áàãàñãàíà • Õ¿¿õýí õàðààã ºðãºñãºæ, í¿äíèé äîòîîä äàðàëòûã èõýñãýíý. • Ç¿ðõíèé öîõèëòûí òîîã îëøðóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.5, Vd=1.7ë/êã, CL=70ë/öàã, t1/2=2-4öàã, äàâòàí õýðýãëýõýä 24öàã õ¿ðòýë óðòàñäàã. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ




Óóõ Ñóäñàíä òàðèõ Áóë÷èíä òàðèõ Àðüñàí äîð

0.5-1 öàã òýð äîðîî

2 öàã 2-4 ìèíóò

4 öàã 4 öàã

30 ìèíóò

1-1.6 öàã

4 öàã 4 öàã

Óóðàãòàé õîëáîãäîëò 18%, ýëãýíä õóâèð÷, èõýíõ íü áººðººð, áàãàõàí õýñýã íü ºòãºíººð ÿëãàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò: • Õîäîîä, õîñ ãýäýñíèé øàðõëàà, • Ãýäýñ, øýýñ äàìæóóëàõ çàì, öºñíèé çàìûí ãºëãºð áóë÷èíãèéí àã÷èëóóä, • Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, • Ç¿ðõíèé ñýðýë äàìæóóëàëòûí õîðèã, áðàäèêàðäè, • Õºëñ áà ø¿ëñíèé áóë÷èðõàé, àìüñãàëûí çàìûí áîëîí õîäîîä ãýäýñíèé áóë÷èðõàéí ø¿¿ðýë õýò èõñýõ, • Í¿äíèé óã äóðàíäàõ, • Õîëèíîìèìåòèê áà õîëèí-ýñòåðàçûí ýñðýã íºëººò ýìèéí õîðäëîãûí ¿åä õýðýãëýíý. • Ìýñ çàñëûí ºìíºõ áýëòãýëä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëàà áà õîîë áîëîâñðóóëàõ, öºñíèé áîëîí øýýñíèé çàìûí ãºëãºð áóë÷èíãèéí àã÷èëûã òàâèóëàõ çîðèëãîîð õýðýãëýâýë: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.0004-0.0006 ãð.-ààð 4-6 öàãààð óóëãàæ áîëíî. 247


◊

Õ¿¿õäýä: 0.00001ìã/êã áóþó 0.0003 ìã/ì2-ààð 4-6 öàãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. • Ìýñçàñëûí áýëòãýë áîëãîí õýðýãëýâýë: /1.3-ò ¿ç/. • Áðàäè-àðèòìèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýâýë: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 0.5-1 ìã-èéã âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, õýðýâ øààðäëàãàòàé áîë äàðàà íü 3-5 ìèíóò òóòàìä äàâòàí òàðüæ áîëíî. Åð íü 0.5 ìã-ààñ áàãà òóíãààðàà óã ýì áðàäèêàðäè ¿¿ñãýäýã áîëîõûã ñàíàõ õýðýãòýé. ◊ Õ¿¿õäýä: 0.01 ìã/êã-ààð, ýñâýë 0.3 ìã/ì2-ààð âåíèéí ñóäñààð òàðèõ áà øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. • Õîëèíîìèìåòèê, õîëèí-ýñòåðàçûí ýñðýã íºëººò ýìèéí õîðäëîãûí ¿åä àíòèäîò áîëãîí õýðýãëýâýë: 4.2-ò ¿ç. • Í¿äíèé óã äóðàíäàõàä: 21.5-ä ¿ç. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ãëàóêîìà, óã ýìýíä ìýäðýã õ¿ì¿¿ñ, ãýäýñíèé òîíóñ ñóëàðñàí, ìèàñòåíè, õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õýë õóóðàéøèí, àì õàòàõ, àì öàíãàõ, ç¿ðõ äýëñýõ, ç¿ðõíèé öîõèëò îëøðîõ, õ¿¿õýí õàðàà òîìîð÷ õàðààíû çîõèðîë àëäàãäàõ, ôîòîôîáè, õàðàà á¿¿äèéõ, í¿äíèé äîòîîä äàðàëò èõñýõ, ãýäýñíèé òîíóñ ñóëðàõ, ºòãºí õàòàõ, îãèõ áººëæèõ, ëåéêîöèòîç, àðüñ óëàéõ, òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, áèå ñóëðàõ, ãàëëþöèíàöè èëðýõ, áàðèìæàà àëäàãäàõ, äºæðºë, êîìà, íîéð ººð÷ëºãäºõ, óõààí áàëàðòàõ, øýýñ õîðèãäîõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Øàõìàë, 1 ìã, \Æ,Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4\, • 0.1%-èéí 1 ìë-ýýð òóíøèëýíä, • 1%-èéí 5 ìë-ýýð ôëàêîíä äóñààãóóðûí õàìò, • Íóíòàãààð òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

17.5. Ñóóëãàëò ýì÷ëýõ ýìèéí áýëäìýë 248

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý 17.5.1. Óóëãàæ øèíãýí ñýëáýõ áýëäìýë ♦ Óóëãàæ ñýëáýõ äàâñ, ORAL REHYDRATION SALTS Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ⇒ ÄÝÌÁ/Í¯Á-ûí õ¿¿õäèéí ñàíãààñ ñóóëãàëò ºâ÷íèéã ýì÷ëýõýä äàðààõ áýëäìýëèéã õýðýãëýõèéã çºâëºæ áàéãàà áîëíî. Íàéðëàãà: • Íàòðèéí õëîðèä • Ãóðâàë íàòðèéí öèòðàò, äèãèäðàò • Êàëèéí õëîðèä • Ãëþêîç • Íèéò õýìæýý

ã/ë-ýýð: 3.5 2.9 1.5 20.0 27.9

¯éëäýë: Íàòðè, êàëè áà øèíãýíèé äóòàãäëûã íºõºí ñóóëãàëòûí óëìààñ ¿¿ñýõ ñóóðü-äóòëûí õ¿÷èëøëèéã àðèëãàõ ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: • Òºðºë á¿ðèéí øàëòãààíò ñóóëãàëò, øèíãýí àëäàëò. Õýðýãëýõ àðãà: • Óóëãàæ ñýëáýõ äàâñíû äýýðõ íàéðëàãàòàé áýëäìýëèéã áóöàëãàæ õºðãºñºí 1 ëèòð óñàíä õèéæ íàéðóóëààä, øèíãýí àëäñàí /ÄÝÌÁ/Í¯Á-ûí õ¿¿õäèéí ñàíãèéí çºâëºìæèéí äàãóó “Â” ãîðèìîîð ýì÷ëýõ ¸ñòîé òîõèîëäîëä/ õ¿¿õäýä ýõíèé 4 öàãò äàðààõ õ¿ñíýãòýíä çààñíû äàãóó óóëãàæ õýðýãëýíý. ÍÀÑ 0-4 ñàð 4-11 ñàð 12-23 ñàð 2-4 íàñ

ÁÈÅÈÉÍ ÆÈÍ /ÊÃ/ <5 5-7.9 8-10.9 11-15.9

ÕÝÐÝÃËÝÕ ÕÝÌÆÝÝ /ÌË/ 200-400 400-600 600-800 800-1200

249


5-14 íàñ 15 <

16-29.9 30<

1200-2200 2200-2400

•

4 öàãèéí äàðàà áèåèéí áàéäëûã äàõèí ¿íýëýýä, öààøèä õýðõýí õýðýãëýõèéã òîãòîîíî. Öýýðëýë: ¯ã¿é. Ãàæ íºëºº: Îäîîãîîð òîãòîîãäîîã¿é. Ñàâëàëò: Íóíòàã, ïàêåò, 27.9 ã/ë.

17.6. Ýëýã öºñíèé ¿éë àæèëëàãààíä íºëººëºõ ýì ♦ Ñèëèìàðèí, SILYMARINUM ªºð íýðñ: Silibinum, Legalon, Carsil, Silimarin, Silarine, Silymarol. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ ,K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: • Ãåïàòîòðîï /ýëýãíèé ýñèéí áîäèñûí ñîëèëöîîã ñàéæðóóëíà/, • Ýëýã õàìãààëàõ /ýëýãíèé ýñèéí ìåìáðàíû ëèïèäèéí õýò èñýëäýëòèéí ïðîöåññûã äàðàíãóéëíà/, • Ýëýãíèé õîðã¿éæ¿¿ëýëòèéã òýòãýõ, • Õîîëíû øèíãýö ñàéæðóóëàõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóæ õýðýãëýõýä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, õýðýãëýñýí òóíãèéí 80% íü öºñòýé õàìò, 5% îð÷èì íü áººðººð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Ýëýãíèé õóðö áà àðõàã ¿ðýâñýë, õîðäëîãîîñ áîëîí áîäèñûí ñîëèëöîîíû ººð÷ëºëòººñ øàëòãààëñàí ýëýãíèé ýìãýãøèë, • Òºðºë á¿ðèéí áîäèñûí íºëººíººñ ýëýã õàìãààëàõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • ªâ÷íèé áàéäàëä óÿëäóóëàí, 1-4 äðàæààð ºäºðò 2-3 óäàà óóëãàíà. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: Îäîîãîîð òîãòîîãäîîã¿é. Ñàâëàëò: 0.035 ãð-ûí äðàæå. 250


17.7. Õîäîîä, íîéð áóë÷èðõàéí ø¿¿ðýëä íºëººëºõ ýì ♦ Àïðîòèíèí , APROTININUM ªºð íýðñ: Trasylol, Tsalol, Àíàëîãóóä: Contrykal, Gordox, Pantrypinum, Ingitrilum. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B. ¯éëäýë: • Ôåðìåíòèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé /òðèïñèí, ïëàçìèí áà êàëëèêðåèíûã ñààòóóëíà/. • Öóñ àëäàëòûã çîãñîîõ íºëººòýé /ôèáðèíîëèçèéí ïðîöåññûã ñààòóóëíà/. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=10öàã, ýñèéí ãàäíàõ îð÷èíä ò¿ðãýí òàðõäàã, 48 öàãèéí äîòîð 25-40% íü øýýñýýð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Íîéð áóë÷èðõàéí öî÷ìîã ¿ðýâñýë, • Ç¿ðõíèé øèãäýýñ, • Õîðäëîãûí øàëòãààíò ýëýãíèé öî÷ìîã ¿ðýâñýë. Õýðýãëýõ àðãà: • Òóíã ºâ÷íèé áàéäàëä óÿëäóóëàí ñîíãîíî. Åðäèéí äóíäàæ òóí íü 10000-20000ÅÄ. 300-500ìë ôèçèîëîãèéí óóñìàëûí õàìò âåíèéí ñóäñàíä äóñëààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Àìüòíû ãàðàëòàé óóðãèéí ç¿éëä õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õàðøèë, àíàôèëàêñèéí óðâàë, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë, ç¿ðõíèé äóòàãäàë ¿¿ñýõ, ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èë, õýñãèéí òðîìáîôëåáèò, ãèïîòåíçè, áººð õîðäîõ, õàëóóðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10000ÅÄ, 2 ìë, òóíøèë.

251


18. ÄÀÀÂÀÐ,

ÄÎÒÎÎÄ Ø¯¯ÐËÈÉÍ ÁÓË×ÈÐÕÀÉÍ ÁÓÑÀÄ ÁÝËÄÌÝË ÁÀ ÆÈÐÝÌÑËÝËÒÝÝÑ ÑÝÐÃÈÉËÝÕ ÕÝÐÝÃÑÝË

18.1. Áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äààâàð áà

ò¿¿íèé íèéëýã ýìèéí áýëäìýë ♦ Ïðåäíèçîëîí, PREDNISOLONUM /3., 8.3, 21.2-ò ¿ç/ ªºð íýðñ: ∗ Prednisolonum: Delta-Cortef, Deltasolone, Prelone, Solone. ∗ Prednisolone acetate: Articulose-50, Predalone 50, Predcor-25. ∗ Prednisolone sodiumphosphate: Hydeltrasol, Predsol, Predate S. ∗ Prednisolon steaglate: Sintisone. ∗ Prednisolone tebutate: Nor-PredTBA, Predate TBA, Predcor TBA. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • ¯ðýâñëèéí

ýñðýã (¿ðýâñëèéí ìåäèàòðûí /ãèñòàìèí, èíòåðëåéêèí-1, èíòåðëåéêèí-2 ã.ì./ ¿¿ñýëòèéã áàãàñãàí, ¿ðýâñëèéí ýñðýã ìåäèàòðûí /ëèïîêîðòèí/ ¿¿ñýëòèéã òýòãýíý).

• •

Õàðøèë íàìäààõ /3-ò ¿ç/. Øîêèéí ýñðýã (áèå ìàõ áîäèéí øîê òýñâýðëýõ ÷àäâàðûã ñàéæðóóëíà)

• Èììóíîäåïðåññàíò áà õàâäðûí ýñðýã ¿éëäýëòýé /8.3-ò ¿ç/. Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.82, Vd=1.5ë/êã, CL=6.3-15ë/öàã, t1/2=3.6öàã /áèîýôôåêò 18-36 öàã/, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 90-95%, ýëãýíä äàâàìãàéëàí õóâèð÷, áººð áà õîäîîä ãýäýñíèé çàìààð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 252


Õýðëýã, ðåâìàòîèä ïîëèàðòðèò çýðýã ñèñòåìèéí ýìãýã¿¿ä, àðõàã ãëîìåðóëîíåôðèò ìýòèéí õ¿íä ÿâöòàé ¿ðýâñë¿¿ä. ⇒ Äýýðõ ýìãýã¿¿äèéí ¿åä ïðåäíèçîëîíûã õýðýãëýõ îëîí ÿíçûí àðãà áèé. ◊ Óäààí õóãàöààíû çàâñàðëàãàã¿é áàðèõ òóíãèéí äýãëýì

•

/20-100ìã òóíãààð ýõýëæ, ààæèì áàðèõ òóíä /5-15ìã îð÷èì/ øèëæ¿¿ëíý, öààø òóíã ìàø ààæèì áàãàñãàí /5-7 õîíîãò 2.5-5ìã-ààð áàãàñãàíà/ ýì÷èëãýýã äóóñãàäàã, ãýõäýý ýìýý ºäºð áîëãîí õýðýãëýíý/, ◊ Çàâñàðëàãààò àðãà /2-3 ºäðèéí òóíã íýã óäàà õýðýãëýýä 1-2 ºäºð ºíæèí õýðýãëýíý, òóíã ààæèì áàãàñãàõ àðãààð ýì÷èëãýýã äóóñãàíà/. Ñýëãýý àðãà /ýíý íü çàâñàðëàãààò àðãûí íýã áºãººä íýã ºäºð ºíäºð, íºãºº ºäºð íü áàãà òóíãààð õýðýãëýíý, òóíã ààæèì áàãàñãàõ àðãààð ýì÷èëãýýã äóóñãàíà/. ◊ Ïóëüñ ýì÷èëãýý /Õýò ºíäºð òóíãààð 1-3 óäàà õýðýãëýíý, ýíý àðãûã òóñãàé çààëòààð ºíäºð çýðýãëýëèéí ýìíýëýãò íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí øóóä õÿíàëòûí äîð ã¿éöýòãýíý/ ◊ ¯åíèé óóòàíä òàðèõ /ýíý àðãûã òóñãàé çààëòààð, àðèóí íºõöºëä íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí õÿíàëòûí äîð ã¿éöýòãýíý/. Ïðîêòèò: Ëààãààð ºäºðò 2 óäàà /ºãëºº áà ¿äýø óíòàõûí ºìíº/ øóëóóí ãýäñýýð õýðýãëýíý.

•

Øàðõëààò êîëèò: ¯äýø óíòàõûí ºìíº áóðãóéãààð 2-7 äîëîî õîíîã õýðýãëýíý. • Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, àíàôèëàêñèéí øîê, ýêçåìà áà õàðøëûí ãàðàëòàé àðüñíû áóñàä ýìãýã /3-ò ¿ç/. • Ëåéêîç, ëèìôîãðàíóëîìàòîçûí ¿åä /8.3-ò ¿ç/. • Õàðøëûí ãàðàëòàé áëåôàðèò, êîíúþíêòèâèò, óâåèò, ñêëåðèò /21.2-ò ¿ç/. Öýýðëýë: Öóñíû äàðàëò èõñýõ ºâ÷èí, ÷èõðèéí øèæèí, öóñíû ýðãýëòèéí äóòàãäàë, Èöåíêî-Êóøèíãèéí ºâ÷èí, õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëàà, ìººãºíöðèéí õàëäâàð, èäýâõèòýé ñ¿ðüåý, òýìá¿¿òýé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: • Áèåä ººõëºã ýä õóðèìòëàãäàõ, ãèðñóòèçì, ÿñ ñèéðýãøèõ, Èöåíêî-Êóøèíãèéí õàì øèíæ ¿¿ñýõ, ñàðûí òýìäãèéí öèêë ººð÷ëºãäºõ, öóñíû á¿ëýãíýëò èõñýõ, àðòåðèéí äàðàëò 253


èõñýõ, õàâàãíàõ, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë ¿¿ñýõ, ãèïîêàëèåìè, ãèïåðóðèêåìè, ïàíêðåàòèò, õàëäâàðò ºðòºìõèé áîëîõ, øàðõíû ýäãýðýëò óäààøðàõ, àðüñààð ã¿âäð¿¿ò òóóðàëò ãàðàõ, áóë÷èí ñóëðàõ, õîäîîäíû øàðõëàà ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. • Óäààí õóãàöààíû ýì÷èëãýýã ãýíýò çîãñîîâîë ºâ÷èí õóðöäàõ, áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí öî÷ìîã äóòìàãøèë ¿¿ñýõ àþóëòàé. • Õýñýã ãàçàð õýðýãëýñíèé äàðàà ¿¿ñ÷ áîëîõ ãàæ íºëººã 3., 21.2-ò ¿ç. Ñàâëàëò: • 0.001, 0.005 ãð-ûí øàõìàë, \Æ,Ê-2,Ê-3,Ê-4\, • 3%-1 ìë- èéí òóíøèëä ñàâëàãäàíà. • 5ìã, ëàà. • 20ìã/100ìë, áóðãóéí óóñìàë.

♦ Ãèäðîêîðòèçîí, HYDROCORTISONUM /3,13.3.,17.4-ò ¿ç/. ªºð íýðñ: ∗ Hydrocortisonum: Cobadex, Cortef, Cortisol, Hydrocortal. ∗ Hydrocortisoni acetas: Abbocort, Cortibel, Cortoderm, Hydroson. ∗ Hydrocortisone sodium succinate: Arcocort, Corlan, Efcorlin, Hydrocortisoni hemisuccinas, Intracort, Solu-Cortef, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ¯ðýâñëèéí ýñðýã /ñèñòåìèéí èäýâõè ïðåäíèçîëîíîîñ äóòóó, õàðèí õýñýã ìèíåðàëîêîðòèêîèäûí

ãàçàðò ¿éë÷ëýõ èäýâõýýð äàâóó, íºëºº èõòýé, ¿éëäýë áîãèíîòîé/,

õàðøèë íàìäààõ, èììóíîäåïðåññàíò, øîêèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé /Ïðåäíèçîëîíûã ¿ç/. Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.82, Vd=0.3-0.5ë/êã, CL=21-30ë/öàã, t1/2=1.3-1.9öàã /áèîýôôåêò 8-12öàã/, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 75-95%, ýëãýíä äàâàìãàéëàí õóâèð÷, áººð áà õîäîîä ãýäýñíèé çàìààð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: 254


Äààìæèðñàí ¿ðýâñýë /ðåâìàòîèä àðòðèò áà ñèñòåìèéí ýìãýã¿¿ä ã.ì./ áà áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äóòìàãøèë,

• Àðüñíû õàðøèë èììóíû ãàðàëòàé ýìãýã¿¿ä /13.3-ò ¿ç/. • Øîê, àíàôèëàêñè /3-ò ¿ç/. • Øàðõëààò êîëèò, ïðîêòèò /17.4-ò ¿ç/ Õýðýãëýõ àðãà: • Äààìæèðñàí ¿ðýâñýë áà áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äóòìàãøèëä: • Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ◊ Ñóêöèíàòûã ýõëýýä 100-250 ìã-ààð áóë÷èíä áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, äàðàà íü 50-100 ìã-ààð áóë÷èíä òàðèíà. ◊ Ôîñôàòûã 15-240 ìã-ûã áóë÷èíä áà ñóäñàíä 12 öàãààð òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ñèñòåìèéí ìººãºíöºðòýé ºâ÷òºí, áàãà íàñíû õ¿¿õýä, õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Ç¿ðõíèé øèãäýýñýýð ºâ÷ëººä óäààã¿é ºâ÷òºíä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëàà, áººðíèé ºâ÷èí, ãèïåðòåíçè, îñòåîïîðîç, ÷èõðèéí øèæèí, ãèïîòèðîèäèçì, öèððîç, õýâëèéí õºíäèéí ìýñ çàñàë õèéëãýýä óäààã¿é áàéãàà, òðîìáîýìáîëè, òàòàëò, ç¿ðõíèé äóòìàãøèë, ñ¿ðüåý, ñýòãýöèéí ýìãýãòýé áîëîí æèðýìñýí ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ãàæ íºëºº íü òóí áîëîí õýðýãëýñýí õóãàöààíààñ õàìààðàëòàé èëýðíý. • Ýéôîðè, íîéðã¿éäýë, ãèïåðòåíçè, õàâàí, õîäîîäíû øàðõëàà, óäààí õýðýãëýñýí ¿åä îñòåîïîðîç, ãèðñóòèçì, ãèïîêàëèåìè. • Óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýñíèé äàðàà áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí ãîðìîíû äóòìàãøèë, õîäîîä øàðõëàõ, õàëäâàðò ºðòºìõèé áîëîõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîø¿é. • Óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýæ áàéãààä ãýíýò çîãñîîâîë: ¿ðýâñýë äààìæðàõ, ÿäðàõ, ñóëüäàõ, ¿å ìº÷ ºâäºõ, õàëóóðàõ, òîëãîé ýðãýõ, îðòîñòàòèê ãèïîòåíçè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é áºãººä óäààí õóãàöààãààð

255

Äààâàð, äîòîîä ø¿¿ðëèéí áóë÷èðõàéí áóñàä áýëäìýë áà æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ õýðýãñýë

õýðýãëýýä ãýíýò çîãñîîâîë ¿õýõ õ¿ðòýë ñºðºã èëðýë ãàð÷ áîëîõûã àíõààðàõ íü ç¿éòýé áîëíî. Ñàâëàëò: 0.025 ãð, 0.1 ãð-ûí òàðèàíû íóíòàã, ôëàêîí.

♦ Äåêñàìåòàçîí, DEXAMETHASONUM, /3-ä ¿ç/. ªºð íýðñ: Dexamethasone Decadrol.

sodium

phosphate,

Dexone,

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ¯ðýâñýë, õàðøèë, øîêèéí ýñðýã õ¿÷òýé ¿éëäýëòýé /¿ðýâñëèéí ýñðýã èäýâõýýð /ïðåäíèçîëîíûã ¿ç/, ãèäðîêîðòèçîíîîñ 35 äàõèí, ïðåäíèçîëîíîîñ 7 äàõèí èë¿¿, ìèíåðàëîêîðòèêîèäûí èäýâõè áàãàòàé, óäààí ¿éëäýëòýé/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.78, Vd=0.75ë/êã, CL=14.7ë/öàã, t1/2=5öàã /áèîýôôåêò 36-54öàã/, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 77%, ýëãýíä èäýâõèã¿éæèæ, ãëþêóðîíèä, ñóëüôàò ìåòàáîëèò ¿¿ñãýí, äèéëýíõè íü øýýñýýð, áàãàõàí õýñýã íü öºñòýé ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • ¯ðýâñýë /ðåâìàòîèä õóðöäàëûã

íàìæààõ

àðòðèò áà ñèñòåìèéí ºâ÷íèé ã.ì./, õàðøèëûí ¿åä: Íàñàíä

õ¿ðýã÷äýä ºäºðò 0.75-9.0 ìã-ààð óóëãàõ áóþó ºäºðò 0.5-9.0 ìã-ààð áóë÷èíä òàðèíà. • Øîêûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 1-6 ìã/êã-ààð âåíèéí ñóäñààð íýã óäàà òàðèõ áóþó 40 ìã-ààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Øààðäëàãàòàé áîë 2-6 öàãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. • Òàðõèíû õàâàíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 10ìã-ûã âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, äàðàà íü øèíæ òýìäýã àðèëòàë 4-6ìãààð 6 öàãààð áóë÷èíä òàðèíà. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: Ãèäðîêîðòèçîíû àäèë Ñàâëàëò: • 0.5 ìã, 4ìã-ûí øàõìàë, \Æ,Ê-2,Ê-3,Ê-4\, 256


4ìã/1 ìë-èéí òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

18.2. Ýð áýëãèéí äààâàð ♦ Ìåòèëòåñòîñòåðîí, METHYLTESTOSTERONUM ªºð íýðñ: Androral, Testoral, Metandren, Oreton Methyl, Malogen. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: X. ¯éëäýë: • Àíäðîãåí èäýâõèò íºëººòýé. Ýð áýëãèéí õýâèéí õºãæèëèéã õàíãàæ áàéäàã. • Ýñòðîãåíèé èäýâõèéã ñààòóóëäàã òóë ýìýãòýé õ¿íèé ýñòðîãåí õàìààðàëò õàâäðûí ºñºëòèéã ñààòóóëíà. • Óóðãèéí àíàáîëèçìûã òýòãýí, êàòàáîëèçìûã áàãàñãàíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=10-100ìèíóò, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 98-99%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýõ áîëîâ÷ ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöè èõòýé ó÷èð õýëýí äîð òàâüæ õýðýãëýäýã, ýëãýíä õóâèð÷, áººðººð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Ýð áýëãèéí äóòóó õºãæèë, áýëãèéí ¿éë àæèëëàãààíû ººð÷ëºëò, öýâýðøèë /êëèìàêñ/-òýé õîëáîî á¿õèé ýðýãòýé÷¿¿äèéí ìýäðýë-ñóäàñíû õÿìðàë, áýëãèéí ñóëðàë. • ªíäãºâ÷èéí áà õºõíèé õîðò õàâäàð. Õýðýãëýõ àðãà: • Åâíóõîèäèçì, ýðýãòýéí êëèìàêñûí õàì øèíæ, áýëãèéí ñóëðàëûí ¿åä: õîíîãò 10-40 ìã-ààð óóëãàíà. Ýñâýë 5-20 ìã-ààð õýëýí äîð òàâüæ õýðýãëýíý. • Õºõíèé áóë÷èðõàéí õîðò õàâäàðûí ¿åä: /ýìýãòýé õ¿íèé/: Õîíîãò 200 ìã-ààð óóëãàõ áóþó õîíîãò 100 ìã-ààð õýëýí äîð òàâüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí õîðò õàâäàðòàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ýëýãíèé ýìãýãòýé áîëîí ç¿ðõíèé èíôàðêòààð ºâ÷èëñºí ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. 257


Ãàæ íºëºº: Îãèõ, òîëãîé ýðãýõ, ýëýã õîðäîõ /øàðëàëò, ýëýã òîìðîõ, ýëýãíèé ôåðìåíò ºíäºðñºõ ã.ì./, ýëýãíèé êàðöèíîìà ¿¿ñýõ, íàòðè, óñ áèåä õóðàëäàí õàâàãíàõ, ýðýãòýé õ¿íä áýëãèéí õýò ñýðýë ¿¿ñýõ, ýìýãòýé õ¿íä ìàñêóëèíèçàöè /ýðøèõ øèíæ/ èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº ãàð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.005 ãð., 0.01 ãð-ûí øàõìàë.

18.3. Æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ õýðýãñýë 18.3.1. Äààâðûí áýëäìýë ♦ Ìåäðîêñèïðîãåñòðîí, MEDROXYPROGESTERONUM ªºð íýðñ: Medroxyprogesterone acetate, Depo-Provera, Provera. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî, Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: X. ¯éëäýë: • Õèìèéí á¿òöýýð ïðîãåñòåðîíòîé òºñººòýé òóë ò¿¿íèé àäèë ºíäãºí ýñ ãàäàãøëàëòûã ñààòóóëàí, æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ, ãîðìîíû òýíöâýðæèë àëäàãäñàíààñ øàëòãààëñàí óìàéí öóñ àëäàëòûã òîãòîîõ çýðýã íºëººòýé /ãåñòàãåí íºëºº/. • Áýëãèéí ãîðìîíû ìýäðýìæèò õàâäðûí ýñðýã íºëººëäºã /ìåõàíèçì íü òîäîðõîé áóñ, ºí÷èí òàðõèíû ãîíàäîòðîï ãîðìîíû ÿëãàðàëòûã ñààòóóëäàã áîëîâ óó ãýæ ¿çäýã/. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.6ë/êã, CL=76ë/öàã, t1/2=36öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 94%, áóë÷èíä òàðèõàä ààæóó øèìýãäýíý, ýëãýíä äàâàìãàéëàí õóâèð÷, áººðººð äàâàìãàéëàí ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ãîðìîíû òýíöâýðæèëèéí àëäàãäëààñ øàëòãààëñàí óìàéí öóñ àëäàëòûí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä

258

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ñàðûí òýìäãèéí öèêëèéí 16 äàõü ºäðººñ ýõëýí, õîíîãò 5-10 ìã-ààð 5-10 õîíîã óóëãàæ õýðýãëýíý. • Õî¸ðäîã÷ àìåíîðåé-í ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 5-10 ìã-ààð 5-10 õîíîã óóëãàíà. • Áººðíèé áà ýíäîìåòðèéí êàðöèíîìûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 400-1000 ìã-ààð äîëîî õîíîãò íýã óäàà áóë÷èíä òàðèíà. • Æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 150 ìã-ààð 3 ñàð òóòàìä íýã óäàà áóë÷èíä òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Òðîìáîýìáîëè-ãîîð ºâ÷èëñºí, òàðõèíû ñóäàñíû ýìãýãòýé, àïîïëåêñè òîõèîëäîæ áàéñàí, õºõíèé õîðò õàâäàðòàé, øàëòãààí íü òîäîðõîéã¿é ¿òðýýíèé öóñ àëäàëò, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí áîëîí õºõ¿¿ë áà æèðýìñýí ýõ÷¿¿äýä õýðýãëýõã¿é. • ×èõðèéí øèæèí, òàòàëäààò ýìãýã¿¿ä, ìèãðåíü, ç¿ðõ áà ýëýãíèé ºâ÷èí, áàãòðàà, ñýòãýë ãóòðàë çýðýã ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ñàðûí òýìäýã ººð÷ëºãäºõ, öóñ àëäàõ, àìåíîððåé, xàâàãíàõ, õîëåñòàç á¿õèé øàðëàëò, óóøèãíû ýìáîëèçì, îãèõ, áººëæèõ, ãèïåðòåíçè, òðîìáîôëåáèò, òîëãîé ýðãýõ, ìèãðåíü, ëåòàðãè, ãýäýñ áàçëàõ, òóóðàëò, àëîïåöè, ãèðñóòèçì, ãèïåðãëèêåìè, õºõ òîìîð÷ ñ¿¿ îðîõ, áýëãèéí äóðøèë áóóðàõ, ãýðýëä ìýäðýãøèõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Äåïî-òàðèà, 150ìã/ìë, 1ìë, 50ìã/ìë, 3ìë, ôëàêîí.

♦ Ýòèíèëýñòðàäèîë + Ëåâîíîðãåñòåðîë AETHINYLOESTRADIOL + LEVONORGESTREL ªºð íýðñ: Levlen, Nordette, Ethinyl estradiol+Levonorgestrel, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî.. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Õ. ⇒ Ethinyl estradiol íü ôîëëèêóëèéã äýìæèõ ãîðìîí áºãººä Levonorgestrel íü øàð áèåèéí ãîðìîí þì. 259


¯éëäýë: • Æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëíý. Óã áýëäìýë íü ñºðºã ýðãýõ õîëáîîíû çàð÷èìààð ãèïîòàëàìóñò íºëººëæ /ýñòðîãåí ôîëëèêóë äýìæèã÷ ãîðìîíû ÿëãàðàëòûã ñààòóóëíà õàðèí ïðîãåñòèí íü øàð áèåèéã òýòãýõ ãîðìîíû ÿëãàðàëòûã ñààòóóëíà/, óëìààð ºíäãºí ýñèéí ãàäàãøëàëòûã

ñààòóóëäàã áàéíà. Ìºí Ôàëëîïûí ñóâãàíöàðûí ºíäãºí ýñ äàìæóóëàëòûã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ñèéâýíãèéí óóðàãòàé èäýâõòýé õîëáîãäîíî, ýëãýíä õóâèð÷, áººðººð áîëîí ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Ñàðûí òýìäýã ýõýëñíýýñ õîéøèõ 5 äàõü ºäðººñ ýõëýí äàðààëàí 21 ºäºð óóíà. Äàðààãèéí íýìýãäýë 7 øàõìàëûã óóæ ÷ áîëíî, óóõã¿é áàéñàí ÷ áîëíî. • 1-2 øàõìàëûã ÿìàð íýã øàëòãààíààð óóãààã¿é áîë äàðààãèéí ºäºð íü íºõºí óóæ áîëîõ áà 3-ààñ äýýø õîíîã àëäàãäñàí áîë 7 õîíîã çàâñàðëààä øèíýýð óóæ ýõýëíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Òðîìáîýìáîëè-ãîîð ºâ÷èëñºí, òàðõèíû áîëîí òèòýì ñóäàñíû ýìãýãòýé, í¿äíèé ñóäàñíû ýìãýãýýñ øàëòãààëàí õàðàà ººð÷ëºãäñºí /äèïëîïè ã.ì./, ìèãðåíü, ç¿ðõíèé øèãäýýñ, õºõíèé áîëîí ýñòðîãåí õàìààðàëò áóñàä õîðò õàâäàð, ýëýã áà óóøèãíû õàâäàð ¿ñýðõèéëñýí, øàëòãààí íü òîãòîîãäîîã¿é ¿òðýýíèé öóñ àëäàëò, óðüä íü æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ ýì óóõààð õýðýãëýæ áàéñàí, æèðýìñýí ¿åäýý öºñíèé çîãñîíãîøèëò øàðëàëò ¿¿ñ÷ áàéñàí õ¿í áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Ç¿ðõ, áººð, ýëýãíèé ýìãýãòýé, ãèïåðëèïèäåìè, ãèïåðòåíçè, áàãòðàà, òàòàëäààò ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, ýðãýõ, ñýòãýë ãóòðàë, ýìãýã óíòàëò, ìèãðåíü, òðîìáîýìáîëèçì, ãèïåðòåíçè, õàâàí, ìèîïè õ¿íäðýõ, àñòèãìàòèçì, îãèõ, áººëæèõ, õýâëèéãýýð áàçëàõ, ñóóëãàõ, õîîëíû äóðøèë ººð÷ëºãäºõ, ïàíêðåàòèò áà ãýäýñíèé èøåìè ¿¿ñýõ, áýëãèéí çàìààñ öóñ àëäàõ, •

260

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ãðàíóëîìàòîç êîëèò, äèñìåíîððåé, àìåíîððåé, ¿òðýýíèé êàíäèäîç, öºñ çîãñîíãèøèëò øàðëàëò, ýëýãíèé õàâäàð, àðüñààð òóóðàëò áàòãà ãàðàõ, àðüñíû ãèïåðïèãìåíòàöè, õºõíèé áóë÷èðõàé òîìðîõ, õºõºíä ñ¿¿ îðîõ, ãèïåðãëèêåìè, ãèïåðêàëüöèåìè, áýëãèéí äóðøèë ººð÷ëºãäºõ, ôîëèéí õ¿÷ëèéí äóòàãäàë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 30ìêã+150ìêã, /Levlen, Nordette/, 30ìêã+250ìêã, øàõìàë.

18.3.2. Åðºíäºã ♦ Çýñòýé åðºíäºã, COPPER-CONTAINING DEVICE (Copper TCu 380A) Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. Á¿òýö: • Óÿí ïîëèýòèëåíýýð õèéãäñýí Ò õýëáýðèéí á¿òýöòýé, ò¿¿íèé áîñîî áà õºíäëºí õýñýã íü 176 ìã æèíòýé, 830 ìì2 òàëáàé á¿õèé çýñýí äàâõàðãàòàé, áîñîî õýñãèéí ÿëèõã¿é á¿ä¿¿ðñýí õýñýãò åðºíäºãèéã óìàéãààñ àâàõàä çîðèóëñàí õî¸ð ¿ç¿¿ðòýé óòàñ áýõýëñýí áàéíà. Åðºíäºãèéí õýìæýý áîñîîãîîð 33 ìì, õºíäëºí íü 32 ìì áàéíà. Çîðèóëàëò: • Æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëíý. ªíäãºí ýñýä õ¿ðýõ ÷àäâàðòàé ýð áýëãèéí ýñèéí òîîã öººð¿¿ëýí, òýäãýýðèéí èäýâõèéã áàãàñãàõûí çýðýãöýý ºíäãºí ýñ óìàéä îðîõ ïðîöåññèéã ìºí ñààòóóëíà. • Á¿òöýíäýý çýñ èõ àãóóëäàã ó÷ðààñ óäààí õóãàöààãààð æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëæ ÷àääàã ãýæ ¿çäýã. Õýðýãëýõ çààëò: • 3-4 òºðñºí ýõ, óäààí õóãàöààãààð áîëîí öààøèä õ¿¿õýä ãàðãàõã¿é ãýæ øèéäñýí ýìýãòýé÷¿¿äýä õýðýãëýõýä òîõèðîìæòîé. • Ìºí ýìýãòýé ººðºº õ¿ññýí áîë åðºíäºãèéã òàâüæ áîëíî. Õýðýãëýõ àðãà:

261


•

Ýìíýëãèéí àðèóí íºõöºëä óìàéí õºíäèéä àðèóòãàæ áýëòãýñýí åðºíäºãèéã òàâèíà. • Ãàæ íºëºº èëðýýã¿é òîõèîëäîëä 6 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë: Áýëýã ýðõòýíèé ¿ðýâñýëò ºâ÷òýé (¿òðýýíèé ¿ðýâñýë, óìàéí õ¿ç¿¿íèé øàðõëàà ã.ì.), áýëýã ýðõòýíèé õîðò õàâäàð, ¿òðýýíèé àðèóí ÷àíàð 3-4-ð çýðýãòýé, áèåíèé þì èõ èðäýã, öóñ áàãàòàé ýìýãòýé, çýñíèé õàðøèëòàé ýìýãòýé çýðýãò õýðýãëýõèéã öýýðëýíý. Ãàæ íºëºº: Ýõíèé ñàðóóäàä áèåíèé þì èõ èðýõ, ºâäºëòòýé èðýõ, õýâëèéí äîîä õýñýã áà óóö îð÷èìîîð õºíä¿¿ðëýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Àðèóòãàñàí “Êîïïåð Tcu-380 À” åðºíäºã íü íýã øèðõýãýýð ñàâëàãäñàí áàéíà.

♦ Áýëãýâ÷, CONDOMS Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. Çîðèóëàëò: • Æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëíà. • Áýëãèéí çàìààð õàëäàõ ºâ÷íººñ ñýðãèéëíý. Õýðýãëýõ çààëò: Æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Áýëãýâ÷èéã òîõèîëäëûí áýëãèéí õàðüöààíû ¿åä çààâàë õýðýãëýâýë çîõèíî. Ó÷èð íü áýëãèéí çàìààð õàëäàõ ºâ÷íººñ õàìãààëàõ /òýìá¿¿, Äàðõëàë õîìñäîëûí õàì øèíæ áóþó ÑÏÈÄ ã.ì./ íèëýýä íàéäâàðòàé õýðýãñýë þì. Õýðýãëýõ àðãà: Óóòàíä õèéæ àðèóòãàñàí, òîñòîé áýëãýâ÷èéã óóòíààñ íü àâ÷, áýëýã ýðõòýíýý õºâ÷èðìºãö áîëãîîìæòîé óãëàíà. Áýëãýâ÷èéí ¿ç¿¿ðò õèé îðóóëàõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé. Öýýðëýë: ¯ã¿é. Ãàæ íºëºº: Õàðøèë ¿¿ñãýæ áîëçîøã¿é. 262

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ñàâëàëò: Òóñãàé ïàêåòàíä ñàâëàãäàíà.

18.4. ªíäãºâ÷èéí äààâàð ♦ Ýòèíèëýñòðàäèîë, AETHINYLOESTRADIOLUM ªºð íýðñ: Ethinylestradiolum, Microfollin, Estinyl, Feminone, Ostral. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Õ. ¯éëäýë: • Ýñòðîãåí ¿éëäýëòýé. • Ïðîòåéí, ÄÍÊ, ÐÍÊ-ûí íèéëýãæèëòèéã ñàéæðóóëíà. • ªí÷èí òàðõèíû ôîëëèêóë äýìæèã÷ ãîðìîíû ÿëãàðàëòûã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ººõºí ýäýä èõýýð õóðèìòëàãäàíà, ñèéâýíãèéí óóðàãòàé 50-80% õîëáîãäîíî, ýëãýíä õóâèð÷, áººðººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õºõíèé ¿ñýðõèéëýëò õîðò õàâäðûí ïàëëèàòèâ ýì÷èëãýýíä: /ìåíîïàóçààñ õîéø 5 æèë/ 1 ìã-ààð õîíîãò 3 óäàà 3 ñàð óóæ õýðýãëýíý. • Ýìýãòýéí ãèïîãîíàäèçì-ä: 0.05 ìã-ààð ºäºðò íýã óäàà, 2 äîëîî õîíîã óóëãàæ õýðýãëýíý. Öààø ïðîãåñòåðîí ýì÷èëãýýã 2 äîëîî õîíîã ¿ðãýëæë¿¿ëíý. Ýì÷èëãýýã öààø 2 ñàðûí çàâñàðëàãàòàéãààð 3-6 ñàðûí öèêëýýð ¿ðãýëæë¿¿ëíý. • Ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí ¿ñýðõèéëýëò /ìýñ çàñàë õèéëãýýã¿é/ õîðò õàâäàðûí ïàëëèàòèâ ýì÷èëãýýíä: Õîíîãò 0.15-2 ìã-ààð óóëãàæ õýðýãëýíý. • Ìåíîïàóçûí âàçîìîòîð õàì øèíæèéí ¿åä: Ýìýãòýéä õîíîãò 0.02-0.05 ìã-ààð íýã äîëîî õîíîãèéí çàâñàðëàãààòàéãààð ãóðâàí äîëîî õîíîãèéí öèêëýýð õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë:

263


•

Ìàñòîïàòè, ýíäîìåòðèò, óìàéí öóñ àëäàëò, ýìýãòýéí õîðò õàâäàð, òðîìáîôëåáèò, òðîìáîýìáîëè, ýñòðîãåí õàìààðàëò õîðò õàâäàð, õºõ áîëîí óìàéí õîðò õàâäàð, øàëòãààí òîäîðõîéã¿é ¿òðýýíèé öóñ àëäàëò, æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä õýðýãëýõã¿é. • Òèòìèéí áà òàðõèíû ñóäàñíû ýìãýãòýé, áàãòðàà, ñýòãýë ãóòðàë, ÿñ, ç¿ðõ, ýëýã, áººðíèé ýìãýãòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, ýðãýõ, ñýòãýë ãóòðàë, õîðåé, ýìãýã óíòàëò, ìèãðåíü, òðîìáîýìáîëèçì, ãèïåðòåíçè, õàâàí, ìèîïè õ¿íäðýõ, àñòèãìàòèçì, îãèõ, áººëæèõ, õýâëèéãýýð áàçëàõ, ñóóëãàõ, õîîëíû äóðøèë ººð÷ëºãäºõ, ïàíêðåàòèò áà ãýäýñíèé èøåìè ¿¿ñýõ, áýëãèéí çàìààñ öóñ àëäàõ, ãðàíóëîìàòîç á¿õèé êîëèò, äèñìåíîððåé, àìåíîððåé, ¿òðýýíèé êàíäèäîç, ýðýãòýé õ¿íä ãèíåêîìàñòè, öºñ çîãñîíãèøèëò øàðëàëò, ýëýãíèé õàâäàð, àðüñààð òóóðàëò áàòãà ãàðàõ, àðüñíû ãèïåðïèãìåíòàöè, ãèðñóòèçì, ¿ñ óíàõ, õºõíèé áóë÷èðõàé òîìðîõ, ãèïåðãëèêåìè, ãèïåðêàëüöèåìè, ôîëèéí õ¿÷ëèéí äóòàãäàë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50 ìêã, øàõìàë.

18.5. Èíñóëèí áîëîí ÷èõðèéí øèæèí ýì÷ëýõ

áóñàä ýìèéí áýëäìýë ♦ Èíñóëèí, INSULINUM ªºð íýðñ: • Insulin injection/Åðäèéí èíñóëèí/: Insulin regular, Velosulin, Insulinum pro unjectionibus, Regular Iletin I, • Insulin zinc suspension, Prompt (Semilente) /Öàéðò èíñóëèí/: Semilente Iletin I, Semilente Insulin, • Isophan insulin suspension (NPH) /Èçîôàí èíñóëèí/: Humulin N, Novolin N, • Insulin zinc suspension (lente) /Öàéðò èíñóëèí/: Lente Insulin, Novolin L, Lente Iletin I, Lente Iletin I,

264


Protamine zinc insulin suspension (PZI) /Ïðîòàìèí áà öàéðò èíñóëèí/: Protamine zinc and Iletin I, Protamine zinc and Iletin II, • Insulin zinc suspension, extended (Ultralente) /Öàéðò èíñóëèí, óðòàñãàñàí/: Ultralente Iletin I, Ultralente Insulin, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî.ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Öóñàí äàõü ñàõàðûã áàãàñãàí, ýëãýíä ãëèêîãåí íèéëýãæèëòèéã ñàéæðóóëíà. • Ãëþêîç ýñèéí õàíààð íýâòýð÷, ýä ýñýä òýæýýë áîëîí î÷èõ íºëººã ñàéæðóóëíà. • Áóë÷èíãèéí ýñýä àìèíõ¿÷ëýýñ óóðàã ¿¿ñýëòèéã ñàéæðóóëíà. • Ëèïîïðîòåéí-ëèïàçà ôåðìåíòèéã èäýâõæ¿¿ëýõ òóë öóñíû ïëàçì äàõü ëèïîïðîòåéíèéã òîñíû õ¿÷èë áîëãîí õóâèðãàíà. • Òðèãëèöåðèäûí ¿¿ñýëòèéã òýòãýõ áà àäèïîç ýäýýñ ÷ºëººò òîñíû õ¿÷èë ÿëãàðàëòûã ñààòóóëíà. • Õîîëíû äóðøèëûã íýìýãä¿¿ëíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: CL=10-40ë/öàã, t1/2=0.25-2öàã/âåíèéí ñóäñààð 9ìèíóò/, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 5%.

ÁÝËÄÌÝË Insulin injection Prompt insulin zinc suspension (semilente) Isophane insulin suspension (NPH) Insulin zinc suspension (lente) Protamine zinc insulin suspension (PZI) Extended insulin zinc

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ /ÖÀÃ/

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË /ÖÀÃ/

¯ÉËÄÝË ¯ÐÃÝËÆËÝÕ /ÖÀÃ/

0.5-1 1-1.5

2.5-5 5-10

6-8 12-16

1-1.5

4-12

24

1-2.5

7-15

24

4-8

14-24

36

4-6

10-30

>36

265


suspension (ultralente)

Ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöè èõòýé ó÷èð óóæ õýðýãëýäýãã¿é, àðüñàí äîð òàðèõàä õààíà òàðüñàí, àëü õýëáýðèéí èíñóëèí áîëîõîîñ õàìààð÷, õàðèëöàí àäèëã¿é øèìýãäýíý, èõýíõ íü ýëãýíä, çàðèì õýñýã íü áººð, çàõûí ýäýä õóâèðäàã, áººðíèé ôèëüòðàöèàð ÿëãàðñàí èíñóëèí ñóâãàíöàðò ýðãýí øèìýãäýæ, òýíäýý õóâèðàõ áà çºâõºí 1.5% íü õóâèðàëã¿é øýýñýýð ãàäàãøèëíà. ⇒ Èíñóëèíû áýëäìýë¿¿äèéã ¿éëäëèéí õóãàöààãààð íü: ∗

∗ ∗

Insulin injection, Prompt insulin zinc suspension (semilente)-èéã áîãèíî õóãàöààò ¿éëäýëò èíñóëèí, Isophane insulin suspension (NPH), Insulin zinc suspension (lente)-èéã äóíäàæ õóãàöààò ¿éëäýëò èíñóëèí, Protamine zinc insulin suspension (PZI), Extended insulin zinc suspension (ultralente)-èéã óäààí õóãàöààò ¿éëäýëò èíñóëèí õýìýýí àíãèëäàã.

Õýðýãëýõ çààëò: • Õîîë ýì÷èëãýýíä ¿ð ä¿íã¿é áàéãàà ÷èõðèéí øèæèí /èíñóëèí ìýäðýìæèò õýëáýð áóþó òèï-1/, • Äèàáåòûí êåòîàöèäîç áóþó äèàáåòûí êîìà, • Ãèïåðêàëèåìè /ãëþêîçûí õàìò òàðèíà, êàëèéí ýñýä íýâòðýëòèéã äýìæäýã/, • Áàçåäîâûí ºâ÷èí, òóðààë, øèçîôðåíèéí òàòàëäààò ýì÷èëãýýíä ìºí õýðýãëýæ áîëîõ þì. Õýðýãëýõ àðãà: ⇒

⇒ ⇒

•

266

Èíñóëèíûã ÷èõðèéí øèæèí ºâ÷íèé õýëáýð, ÿâö, õ¿íä õºíãºí, öóñíû áîëîí øýýñýýð ÿëãàð÷ áóé ñàõàðûí õýìæýý, èäýæ áóé õîîë, óíä çýðýãò òîõèðóóëàí, ÿíç á¿ðèéí äýãëýìýýð õýðýãëýäýã. Èíñóëèíûã àíõ õýðýãëýõäýý ýõëýýä 2-4ÅÄ-èéã àðüñàí äîð òàðèàä, 30 ìèíóòûí äàðàà õàðèó óðâàë õýðõýí èëýð÷ áàéãààã øàëãàí, öààøèä õýðýãëýõ ýñýõèéã øèéääýã. Åðäèéí ¿åä øýýñýýð ÿëãàð÷ áóé 4-5ãð ñàõàðò 1ÅÄ èíñóëèí íîîãäîæ áàéõààð òîîöäîã.

Äèàáåòûí êåòîàöèäîçûí ¿åä: Åðäèéí èíñóëèíûã /Insulin regular/: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä:

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ∗

∗

0.33ÅÄ/êã-ààð âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, 0.1Åä/êã/öàãààð ¿ðãýëæë¿¿ëýí âåíèéí ñóäñààð äóñëààð ïëàçìûí ñàõàðûã 250ìã/äë õ¿ðòýë òàðèíà. Äàðàà íü ºâ÷òºíèé öóñíû ñàõàðòàé óÿëäóóëàí òóí áà òóí õîîðîíäûí çàéã òîõèðóóëàí, àðüñàí äîð òàðüæ õýðýãëýíý. Ýñâýë, 50-100ÅÄ-èéã âåíèéí ñóäñààð, 50-100ÅÄ-èéã àðüñàí äîð òàðèàä, äàðàà íü öóñíû ñàõàðòàé óÿëäóóëàí, 2-6 öàãààð íýìýãäýë òóíã õýðýãëýíý.

⇒ Òàðèõ èíñóëèíûã áýëòãýõäýý, 0.9%-èéí 100ìë NaCL-ûí

óóñìàëä 100ÅÄ åðäèéí èíñóëèí, 1ãð àëüáóìèíûã íýìæ íàéðóóëíà.

Öýýðëýë: Öî÷ìîã ãåïàòèò, ýëýãíèé öèððîç, ãèïîãëèêåìè, öóñ çàäðàëûí øàðëàëò, ïàíêðåàòèò, íåôðèò, áººðíèé àìèëîèäîç, õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëàà, øýýñíèé çàìûí ÷óëóó, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû òýíöâýðæèë àëäàãäñàí ç¿ðõíèé ãàæèã çýðýã ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, çàãàòíàõ, àðüñ óëàéõ, òàðüñàí õýñýãò õàëóó îðãèõ, ëèïî-àòðîôè, ëèïîãèïåðòðîôè, ãèïîãëèêåìè, õàðøëûí óðâàë /òóóðàëò, àíàôèëàêñè/ èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Òóíã òîõèðóóëàõã¿é õýðýãëýâýë ãèïîãëèêåìèéí øîê ¿¿ñ÷ áîëîõ þì. Ñàâëàëò: Èíñóëèíû òàðèà /Insulin injection/: • 40ÅÄ/ìë, 10 ìë, 80ÅÄ/ìë, 10 ìë, ôëàêîí, • 100ÅÄ\ìë, 10ìë, ôëàêîí, • 40-80ÅÄ/ìë, 5ìë, ôëàêîíä ñàâëàãäàíà.

Äóíäàæ õóãàöààíû ¿éë÷ëýëòýé èíñóëèí ♦ Èçîôàí ñóñïåíç èíñóëèí, Isophan insulin suspension ♦ Öèíê ñóñïåíç èíñóëèí, Insulin zinc suspension Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR.

267


ªºð íýðñ, ¯éëäýë, Ôàðìàêîêèíåòèê: äýýð ¿ç. Õýðýãëýõ çààëò: Äóíä çýðýã áà õ¿íä ÿâöòàé ÷èõðèéí øèæèíãèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Çºâõºí àðüñàí äîð õîíîãò 1 óäàà òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: äýýð ¿ç. Ñàâëàëò: 40ÅÄ/ìë, 10 ìë, 80ÅÄ/ìë, 10 ìë, 100ÅÄ\ìë, 10ìë, ôëàêîí /öèíê, èçîïàí/, /Æ,Ê-3,Ê-4/.

♦ Ãëèáåíêëàìèä, GLIBENCLAMIDUM ªºð íýðñ: Maninil, Gilemal, Daonil, Glyburide, Micronase, Miglucan. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: B. ¯éëäýë: Öóñíû ñàõàðûã áàãàñãàíà /íîéð áóë÷èðõàéí áåòòàýñèéã äýìæèí, èíñóëèí ÿëãàðóóëàëòûã íü òýòãýíý, çàõûí ýäýä èíñóëèíû ðåöåïòîðûí ìýäðýìæèéã ñàéæðóóëíà, ýëýãíèé ãëþêîíåîãåíåçèéã ñààòóóëíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=5.3, Vd=0.15ë/êã, CL=5.5ë/öàã, t1/2=10öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 99%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ýëãýíä á¿ðýí èäýâõã¿éæèæ, øýýñ áîëîí ºòãºíººð òýíö¿¿ õýìæýýãýýð ãàäàãøèëäàã. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 1-4 öàãò ýõýëæ, 2-4 öàãèéí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðýýä, 24 öàã õ¿ðòýë ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • ×èõðèéí øèæèí ºâ÷íèé õºíãºí áà äóíä çýðãèéí õýëáýðò õîîë ýì÷èëãýýòýé õàâñðóóëàí õýðýãëýâýë /èíñóëèí ìýäðýìæèò áóñ õýëáýð áóþó òèï-2/: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä,

268


ýõëýýä 2.5-5ìã-ûã ºãëººíèé õîîëòîé õàìò ºäºðò 1 óäàà óóëãàíà /äèàáåòûí ýñðýã ýìýíä ìýäðýã ºâ÷òºíä ºäºðò 1.25ìã-ààð ýõýëæ áîëíî/, ∗ Áàðèõ òóí õîíîãò äóíäæààð 1.25-20ìã. 1 óäàà áóþó õóâààæ õýðýãëýæ áîëíî. • Èíñóëèí ýì÷èëãýýíèé äàðàà ò¿¿íèéã îðëóóëàí õýðýãëýâýë: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä èíñóëèíûã õîíîãò 40ÅÄýýñ ºíäºð òóíãààð õýðýãëýæ áàéñàí áîë Ãëèáåíêëàìèäûã 5ìã-ààð ºäºðò 1 óäàà óóãààä, èíñóëèíû òóíã 50% áàãàñãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Êîì áà êîìûí óðüäàë ¿å, àöèäîç, ýëýã áà áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé áîëîí õ¿¿õýä, çàëóó õ¿ì¿¿ñ, æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. •

Ýëýã, áººðíèé ýìãýãòýé, òóðæ ýöñýí, õýò ÿäàðñàí õ¿ì¿¿ñò áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ãèïîãëèêåìè, îãèõ, õîäîîä öàíõàéõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàð÷ çàãàòíàõ, àðüñ óëàéõ, öºñ çîãñîíãèøèí øàðëàëò ¿¿ñýõ, õàðøèë, ëåéêîïåíè, òðîìáîöèòîïåíè áà ïàðåç èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 2.5ìã, øàõìàë, • 1.25ìã, 5ìã, øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Ìåòôîðìèí, Metforminum ªºð íýðñ:Ãëèêîí, Diaberit, Diabetosan,Diabexyl,Diformin, Diguanil, Gliformin, Gliguanid, Glugokofag, Glycoran,Melbin,Mellitin,Metolmin,Modulan,Siofor ã.ì. Ìîíãîë óëñûí á¿ðòãýë: Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîæ áîëíî. ¾ K-3,K-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: Ýëýãíèé ãëþêîç á¿òýýëòèéã áàãàñãàäàã áºãººä õîäîîä ãýäýñíèé ãëþêîçûí øèìýãäýëòèéã èõýñãýäýã, õàðèí çàõûí ýðõòýíèé ãëþêîçûí õýðýãëýëòèéã áàãàñãàíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Áèîõ¿ðýõ¿é 50-60% ,õîäîîä ãýäýñíýýñ ààæèì øèìýãäýæ, áèåä îðîîä õóðäàí ÿëãàð÷ ãàðíà. Çîíõèëîí 269


áººðººð õóâèðàëã¿é ÿëãàð÷ ãàäàãøëàíà. Ýëãýíä õóâèðàëä îðäîãã¿é, t2/1=6.2 öàã áàéäàã. Õýðýãëýõ àðãà Óóõ

Ýõëýõ öàã

Îðãèë öàã

Òîäîðõîéã¿é


¯ðãýëæëýõ õóãàöàà 24 öàã

Õýðýãëýõ çààëò: ×èõðèéí øèæèí ºâ÷òºé, òàðãàí õ¿ì¿¿ñò õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Ýõëýýä 500ìë-ààð 2 óäàà õîîëëîõ ¿åä íü óóëãàíà. Ýìèéí òóíã ààæèì íýìýãä¿¿ëñýýð 1 ãð-ààð ºäºðò 3 óäàà óóëãàíà. Õîíîãèéí äóíäàæ òóí 1.7ãð, äýýä òóí 3ãð áàéíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Êåòîàöèòîç , ÷èõðèéí øèæèíãèéí êîì, ýëýã ,áººð, ç¿ðõíèé õ¿íäýðñýí äóòàãäëûí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ç¿ðõíèé øèãäýýñ áîëñîí ¿åä ìºí õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Îãèõ ,ñóóëãàõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, àìüñãààäàõ, àðüñàíä õàðøèëò òóóðàëò èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Øàõìàëä 500ìã-ààð áýëòãýæ, 50ø-ýýð ñàâëàãäàíà.

18.6. ¯ð òîãòîëòûã ñýäýýõ ýì /ªíäãºí ýñ ãàäàãøëàëòûã òýòãýõ ýì/. ♦ Êëîìèôåí, CLOMIPHENUM ªºð íýðñ: Clomifenum, Clomifeni citras, Clomid, Clostilbergyt. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • ªíäãºí

Ýñòðîãåíû ýñèéí ãàäàãøëàëòûã òýòãýíý. ðåöåïòîðòîé õîëáîãäîí ýñòðîãåí ìýäðýõ ðåöåïòîðûí òîîã öººð¿¿ëýõ òóë ãèïîòàëàìóñò ýñòðîãåíû ò¿âøèí áàãà áàéãàà

270

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ìýò õóóðàì÷ ñèãíàë ¿¿ñ÷, FSH áà LH-íû ÿëãàðàëò èõñýí, ºíäãºí ýñèéí õºãæèë áà ãàäàãøëàëò èäýâõèæäýã áàéíà.

Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=5-7ºäºð, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, öºñººð ÿëãàð÷, ãýäýñíýýñ äàõèí øèìýãäýæ, “ãýäýñ-ýëýã” ãýñýí òîéðîã ¿¿ñãýíý, ýëãýíä õóâèð÷, ºòãºíººð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Ýëýã áîëîí äîòîîä ýñòðîãåíû ò¿âøèí õýâèéí áîëîâ÷ ºíäãºâ÷èéí ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëààñ øàëòãààëàí ¿ð òîãòîõã¿é áàéãàà òîõèîëäîë. Õýðýãëýõ àðãà: Äóðûí ºäºð ýõëýí, ºäºðò 50-100 ìã-ààð 5 õîíîã óóëãàíà. Ýñâýë ñàðûí òýìäãèéí 5-ð ºäðººñ ýõëýí /ñàðûí òýìäýã ýõýëñýí ºäðººñ/ õîíîãò 50-100 ìã-ààð óóëãàíà. Çîðèëãî áèåëòýë äàâòàí õýðýãëýõ áóþó ýñâýë ãóðâàí óäààãèéí êóðñ ýì÷èëãýýã ÿâóóëíà. Öýýðëýë: Øàëòãààí íü òîäîðõîéã¿é ¿òðýýíèé öóñ àëäàëò, ºíäãºâ÷èéí êèñòà, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí ºâ÷òºí, áàìáàé áóë÷èðõàéí áà áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí ¿éë àæèëëàãààíû ýìãýãøèëòýé áîëîí ºí÷èí òàðõèíû ýìãýãòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Í¿¿ð ÷èíýð÷ óëàéõ, õýâëèéãýýð ýìçýãëýõ, ¿òðýýíèé öóñ àëäàëò, ºíäãºâ÷ òîìðîõ, õºõ ýâã¿éðõýõ, ãèïåðãëèêåìè, ãèïåðòåíçè, õàðàà á¿¿äèéõ, äèïëîïè, ôîòîôîáè, ñêîòîìà, îãèõ, áººëæèõ, ãýäýñ ä¿¿ðýõ, õîîëíû äóðøèë ººð÷ëºãäºõ, ïîëèóðè, ºíäãºâ÷ òîìîð÷ êèñòà ¿¿ñýõ, äåðìàòèò, àðüñààð òóóðàõ, íîéðã¿éäýõ, òîëãîé ýðãýõ, òàðõè ä¿¿ðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50 ìã, øàõìàë /öèòðàò/.

18.7. Øàð áèåèéí äààâàð ♦ Ïðîãåñòðîí, PROGESTERONUM ªºð íýðñ: Progestin, Lipolutin, Progestilin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Õ.

Prolutin,

Luteosterone,

271


¯éëäýë: • Óìàéí ýíäîìåòðèéã æèðýìñëýëòýíä áýëòãýõ, • ªí÷èí òàðõèíû ãîíaäîòðîïèíû ÿëãàðàëòûã ñààòóóëàõ òóë ºíäãºâ÷èíä ôîëëèêóë õºãæèæ, ºíäãºí ýñ ãàäàãøëàëòûã ñààòóóëíà, • Óìàéí öî÷ðîëûã áàãàñãàí, àãøèëòûã ñóëðóóëàõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Áóë÷èíä òàðèõàä ò¿ðãýí, ñàéí øèìýãäýíý, t1/2=õýäýí ìèíóò, ýëãýíä ààæèì èäýâõã¿éæèí, 50-60% íü øýýñýýð, 10% íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àìåíîððåé-ä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 5-10 ìã-ààð /ñàðûí òýìäýã èðýõýýñ 8-10 õîíîãèéí ºìíººñ ýõëýí/ 6-8 õîíîã áóë÷èíä òàðèíà. • ¯éë àæèëëàãààíû àëäàãäàëòàé õîëáîî á¿õèé óìàéí öóñ àëäàëò /ÄÌÊ/-ä: Õîíîãò 5-10 ìã-ààð 6 õîíîã áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. • Äóòóó òºðºëò, ¿ð çóëáàëòààñ ñýðãèéëýõ áà ýì÷ëýõ çîðèëãîîð: 10-25ìã-ààð ºäºð á¿ð áóþó ºíæººä øèíæ òýìäýã àðèëòàë áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Õºõíèé áà ýì áýëýã ýðõòýíèé õîðò õàâäàð, òðîìáîç áîëîìòãîé òîõèîëäîë, øàëòãààí òîäîðõîéã¿é óìàéí öóñ àëäàëò, ãåïàòèò, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû ýìãýãòýé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • ×èõðèéí øèæèí, òàòàëòàò ýìãýã, ìèãðåíü, ç¿ðõ áà áººðíèé ºâ÷èí, áàãòðàà, ñýòãýë ãóòðàëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ, õàâàãíàõ, òðîìáîôëåáèò, óóøèãíû ýìáîëèçì, îãèõ, áººëæèõ, ãýäýñ áàçëàõ, òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé òàëëàæ ºâäºõ, ëåòàðãè, ñýòãýë ãóòðàë, öºñ çîãñîíãèøèí øàðëàëò ¿¿ñýõ, äèñìåíîððåé, àìåíîððåé, õºõ òîìðîí ñ¿¿øèõ, òàðüñàí õýñýãò ºâäºõ, àðüñààð òóóðàëò ãàðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 1%, 1 ìë-ýýð òóíøèë, • 2.5%-1ìë, òóíøèë. 272


18.8. Áàìáàé áóë÷èðõàéí äààâàð áà ò¿¿íèé ýñðýã íºëººò ýì ♦ Ëåâîòèðîêñèí, LEVOTHYROXINUM ªºð íýðñ: Levothyroxinum natricum, Levothyroxine sodium, Lthyroxinum, T4 , Eltroxin, Levoid, Levothroid, Levoxyl, Synthroid. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: À. ¯éëäýë: • Áàìáàé áóë÷èðõàéí ãîðìîíû àëäàãäëûã íºõíº. • Áèå ìàõáîäûí áîäèñûí ñîëèëöîîã ýð÷èìæ¿¿ëíý: ∗ Õ¿÷èëòºðºã÷èéí õàíãàìæ, ∗ Àìüñãàë áà ç¿ðõíèé öîõèëòûí òîî, ∗ ªºõ òîñ, í¿¿ðñ óñ, óóðãèéí ìåòàáîëèçì, ∗ ªñºëòèéí ýð÷èì çýðãèéã íýìýãä¿¿ëæ íºëººëäºã. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=6-7ºäºð, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 99%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ýä, ýäèéí øèíãýíä ñàéòàð òàðõàíà, ýëýã, áººð, ãýäýñ, çàõûí ýäýä õóâèðíà, 20-40% íü ºòãºíººð ãàäàãøèëäàã. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 24 öàãò ýõýëæ, 3-4 äîëîî õîíîãò îðãèëäîî õ¿ðýýä 1-3 äîëîî õîíîã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Êðåòèíèçì-ä: Õ¿¿õäýä ýõëýýä õîíîãò 0.025-0.05 ìã-ààð óóëãààä öààøèä øààðäëàãàòàé áîë 4-6 äîëîî õîíîã òóòàìä òóíã 0.05 ìã-ààð èõýñãýí óóëãàæ õýðýãëýíý. • Ìèêñåäåìèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 200-500 ìêã-ûã âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, äàðàà íü 2 äàõü ºäºð íü 100-300 ìêã-ûã, öààøèä áàðèõ òóíãààð áóþó õîíîãò 50-200 ìêã-ààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. • Áàìáàé áóë÷èðõàéí ãîðìîíûã îðëóóëàõ çîðèëãîîð: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Õîíîãò 0.025-0.05 ìã-ààð óóëãàæ ýõëýýä, öààøèä çîõèìæòîé ¿ð ä¿í èëýðòýë 2-4 äîëîî

273


õîíîã òóòàìä 0.025 ìã-ààð òóíã èõýñãýí óóëãàæ õýðýãëýíý. Áàðèõ òóí íü õîíîãò 0.1-0.4 ìã áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: Ýõëýýä 1 íàñ õ¿ðýýã¿é áîë 0.025-0.05 ìã-ûã, 1-ýýñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä õîíîãò 3-5 ìêã/êã òóíãààð óóëãààä çîõèìæòîé ¿ð ä¿í èëýðòýë 2-4 äîëîî õîíîã òóòàìä òóíã 0.025-0.05 ìã-ààð èõýñãýí óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ãèïåðòèðåîç, ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí õóðö ¿å, ç¿ðõíèé áàõ, ìèîêàðäèò, áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí ¿éë àæèëëàãàà ººð÷ëºãäñºí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Ç¿ðõíèé áàõòàé ºíäºð íàñòàí, ãèïåðòåíçè, áººðíèé äóòàãäàëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ãèïåðòèðåîçûí øèíæ /òàõèêàðäè, àðèòì, òðåìîð, íîéðã¿éäýë, õºëðºõ, òóðàõ, ñóóëãàõ ã.ì./ èëðýõ, òîëãîé ºâäºõ, ãèïåðòåíçè, ç¿ðõíèé áàõ ñýäðýõ, õîîëíû äóðøèë ººð÷ëºãäºõ, îãèõ, ñóóëãàõ, ¿ñ óíàõ, õ¿¿õäýä áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäàõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50 ìêã, 100 ìêã, øàõìàë.

♦ Êàëèéí èîäèä , KALII IODIDUM /27-ä ¿ç/ ªºð íýðñ: Potassium iodide, Kalium iodatum, Iostat, Pima. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: • Áàìáàé áóë÷èðõàéä ðàäèî-èäýâõèò èîä õóðèìòëàãäàõ ÿâäëûã ñààòóóëàí, ò¿¿íèé áèå ìàõáîäîîñ ãàäàãøëàëòûã íýìýãä¿¿ëíý. • Áàìáàé áóë÷èðõàéã ðàäèàöèéí íºëººíººñ õàìãààëíà. • Èîä áàãà òóíãààð ºí÷èí òàðõèíû óðä õýñãýýñ ÿëãàðäàã òèðåîòðîï ãîðìîíû ¿¿ñýëòèéã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóæ õýðýãëýõýä 1-2 õîíîãò ¿éëäýë ýõýëæ, 10-15 õîíîãò îðãèëäîî õ¿ðäýã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: 274


Íóòàãøìàë Çîáûí ¿åä: 1 øàõìàëààð /0.04-0.06ãð/ 7 õîíîãò íýã óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. • Òàðõìàë çîáûí ¿åä: Ýõëýýä 0.04-0.06ãð-ààð ºäºðò 3 óäàà óóãààä, äàðàà íü 0.125ãð-ààð ºäºðò 1-2 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. Êóðñ ýì÷èëãýý íü 20 õîíîã /10 õîíîãèéí çàâñàðëàãààòàé/. • Áàìáàé áóë÷èðõàéã òóÿàíû íºëººíººñ õàìãààëàõ çîðèëãîîð: Òóÿàíû íºëººíººñ 24 öàãèéí ºìíº áà òóÿàíû íºëººíèé äàðàà 3-14 õîíîã 130ìã-ààð óóëãàæ õýðýãëýíý. • Àìüñãàëûí äýýä çàìûí ¿ðýâñýë, /27-ä ¿ç/. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /27-ä ¿ç/ Ñàâëàëò: • 60ìã, øàõìàë, • 130ìã, 300ìã, øàõìàë.

♦ Ïðîïèëòèîóðàöèë, PROPYLTHIOURACILUM ªºð íýðñ: PTU, Propyl-Thyracil. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. ¯éëäýë: • Áàìáàé áóë÷èðõàéí ãîðìîíû íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëíà /èîäûí òèðîçèíòîé õîëáîãäîí Ò4 ¿¿ñãýõ èäýâõèéã ñààòóóëàí, áàìáàé áóë÷èðõàéä èîä èñýëäýõ ïðîöåññèéã áàãàñãàäàã/

•

Ìîíîèîäòèðîçèí áà äèéîäòèðîçèí Ò3 áà Ò4 áîëîí õóâèðàõ ïðîöåññèéã çàðèìäàã ñààòóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.8, t1/2=1-2öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 75-80%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ò¿ðãýí ñàéí øèìýãäýíý, áàìáàé áóë÷èðõàéä èõýýð õóðèìòëàãäàíà, ýëãýíä ò¿ðãýí õóâèð÷, 35% íü øýýñýýð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ãèïåðòèðîèäèçì-ä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Ýõíèé òóí õîíîãò 300 ìã-ûã 3 õóâààæ óóëãààä, öààøèä 400-900 ìã/ºäºð íýìýãä¿¿ëæ áîëíî. Äóíäàæ òóí íü õîíîãò 100-150 ìã /õîíîãò 3 óäàà óóëãàíà/ þì.

275


◊

10-ààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: Õîíîãò 150-300 ìã-ûã 3 õóâààæ óóëãàíà. ¯ð ä¿íã õàðãàëçàí áàðèõ òóíã òîãòîîíî. ◊ 6-10 íàñòàé õ¿¿õäýä: Õîíîãò 50-100ìã-ûã 3 õóâààæ óóëãàíà. ¯ð ä¿íã õàðãàëçàí, áàðèõ òóíã òîãòîîíî. Öýýðëýë: Óã ýìýíä õýò ìýäðýã ºâ÷òºí áîëîí õºõ¿¿ë áà æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Àãðàíóëîöèòîç, âàñêóëèò, íåâðèò, öóñ àëäàëò, ãðàíóëîöèòîïåíè, ãèïîïðîòðîìáèíåìè, ïåðèàðòåðèò, ïàðåñòåçè, òîëãîé ýðãýõ, íîéðìîãëîõ, îãèõ, áººëæèõ, àìòíû ìýäðýìæ ººð÷ëºãäºõ, àþóëõàé îð÷èì ºâäºõ, àðüñíû òóóðàëò, çàãàòíàà, ïèãìåíòàöè, ëóïóñ òºñò øèíæ, øàðëàëò ¿¿ñýõ, ýëýã õîðäîõ, íåôðèò, ¿å ìº÷ººð ºâäºõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 50 ìã, øàõìàë.

19. ÄÀÐÕËÀËÛÍ ÑÈÑÒÅÌÄ ÍªËªªËªÕ

ÝÌÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË 19.1. Îíîøëîãîîíû áýëäìýë ♦ Òóáåðêóëèí /öýâýðø¿¿ëñýí/, TUBERCULINUM ⇒

Õ¿í áà ¿õýðò ñ¿ðüåý ¿¿ñãýã÷ ìèêîáàêòåðèéí ºñãºâðèéã òóíãààõ, ø¿¿õ àðãààð öýâýðëýí òóíäàñæóóëæ, ãàðãàí àâñàí áýëäìýë þì.

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-4,Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Àðüñàí äóíä òàâèõ õàðøëûí ñîðèëóóäàä àëëåðãåíû ¿éëäýë ¿ç¿¿ëíý. Õýðýãëýõ çààëò: • Ñ¿ðüåý ºâ÷íèé îíîøëîãîîíä àëëåðãåí áîëãîí õýðýãëýíý. • Ãîëäóó õ¿¿õäýä õýðýãëýíý. 6-ààñ äîîø íàñíû õ¿¿õäýä îíîøëîãîîíû èë¿¿ à÷ õîëáîãäîëòîé áàéäàã. 276

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Õýðýãëýõ àðãà: • Ñîðèëä õýðýãëýõ òóáåðêóëèíèéã òóñãàé çààâðûí äàãóó íàéðóóëæ øèíãýð¿¿ëýí áýëòãýíý. • Ñîðèëûã ç¿¿í ãàðûí øóóíû ãóðàâíû íýãèéí äîîä õýñãèéí äîòîð òàëûí àðüñûã ýòèëèéí 70%-èéí ñïèðòýýð öýâýðëýñíèé äàðàà àðüñàí äîòîð òàâèíà. • Ç¿¿íèé îãòëîãäñîí òàëûã äýýø õàðóóëàí, àðüñàíä ¿ç¿¿ðèéã íü îðóóëàí, 0.1 ìë áóþó 1 òóíã øàõíà. Àðüñàí äóíä çºâ îðñîí áîë æèæèã öàéâàð ºíãºòýé áèðæð¿¿ò ã¿âäð¿¿ ¿¿ñíý. • 72 öàãèéí äàðàà õàðèó óðâàëûã øàëãàíà: ◊ òàðüñàí ãàçàðò óëàéëòã¿é áóþó óëàéëò 1 ìì-ýýñ õýòðýýã¿é áîë óðâàë ñºðºã ãýæ òîîöíî ◊ óëàéëò, íýâ÷äýñ ¿¿ñýëò íü 2-4 ìì áóþó íýâ÷äýñã¿é, óëàéëòûí èõ òàðõàëò ¿¿ññýí áàéâàë óðâàë ýðãýëçýýòýé, ◊ 5 ìì-ýýñ äýýø íýâ÷äýñ, ã¿âäð¿¿, óëàéëò ¿¿ññýí áîë óðâàë ýåðýã ãýæ ¿çíý. Öýýðëýë: Àðüñíû öî÷ìîã áà àðõàã ºâ÷í¿¿ä, õàðøèë, ðåâìàòèçìûí èäýâõèòýé õýëáýð, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà çýðãèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Çàðèì òîõèîëäîëä õýò ìýäðýã óðâàë ºã÷, íýâ÷äýñ ã¿âäð¿¿íèé õýìæýý õ¿¿õäýä 17 ìì, íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 21 ìì õ¿ð÷, 4 ìì õ¿ðòýë öýâð¿¿, ¿õæèë áà òóíãàëãèéí áóë÷èðõàéí ¿ðýâñýë àæèãëàãäàæ áîëíî. Ñàâëàëò: òàðèà.

19.2. Èéëäýñ áà èììóíîãëîáóëèí ♦ Òàòðàíãèéí ýñðýã èéëäýñ, ANTITETANUS SERUM ªºð íýð: Serum antitetanicum purificatum concentratum. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Òàòðàíãèéí õîðûã ñààðìàãæóóëàõ ¿éëäýëòýé. 277

Äàðõëàëûí ñèñòåìä íºëººëºõ áýëäìýë

Õýðýãëýõ çààëò áà õýðýãëýõ àðãà: • Ýëäýâ ãýìòëèéí ¿åä òàòðàíãààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð 3000 ÎÓÍ-èéã*** àðüñàí äîð òàðèíà. • Òàòðàíãèéí ýñðýã ýì÷èëãýýíä ºâ÷íèé õ¿íä õºíãºíººñ õàìààð÷, 100000-200000 ÎÓÍ-ýýð áóë÷èíä, ñóäñàíä, òàðõè-íóãàñíû õºíäèéä òàðèíà. • Òàòðàíãèéí ýñðýã èéëäýñ áèåä 7-8 ºäºð õàäãàëàãäàõ ó÷ðààñ äàâòàí õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé. Öýýðëýë: Èéëäñèéã áýëòãýñýí óóðãèéí ç¿éëä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Åðäèéí ¿åä ñºðºã íºëºº èëðýõã¿é. Èéëäýñò àãóóëàãäàõ óóðãèéí ç¿éëä ìýäðýìòãèé áàéñàí áîë õàðøëûí óðâàë, àíàôèëàêñèéí óðâàë èëýð÷ áîëçîøã¿é. Èéìýýñ õýðýãëýõèéí ºìíº ìýäðýã ýñýõèéã øàëãàõ ñîðèë òàâèõ ¸ñòîé. Ñàâëàëò: • òàðèà, 500 ÎÓÍ, ôëàêîí, • òàðèà, 3000 ÎÓÍ, 10000,20000,50000 ÎÓÍ. Õàäãàëàëò: +2-îîñ +10*Ñ-ä õàäãàëíà.

♦ Ñàõóóãèéí èéëäýñ, DIPHTERIA ANTISERUM ªºð íýð: Serum antidiphthericum purificatum concentratum. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ñàõóóãèéí õîðûã ñààðìàãæóóëàõ ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: Ñàõóóã ýì÷ëýõ ºâºðìºö ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Èéëäñèéã àðüñàí äîð áóþó áóë÷èíä òàðèõ áà õýìæýý íü ºâ÷íèé õ¿íä õºíãºíººñ õàìààð÷, õàðèëöàí àäèëã¿é áàéíà. ***

ÎÓÍ- îëîí óëñûí íýãæ

278


õºíãºí õýëáýðèéí áóþó õººìèéí, õàìðûí, í¿äíèé, áýëýã ýðõòýíèé ñàõóóãèéí ¿åä 5000-20000 ÎÓÍ, ∗ äóíä çýðãèéí õýëáýð¿¿ä áà òºâºíõèéí ñàõóóãèéí ¿åä 20000-40000 ÎÓÍ, ∗ õýò õîðäëîãîò õýëáýðèéí ¿åä 30000-60000 ÎÓÍ õ¿ðòýë èõýñãýí õýðýãëýíý. • Õýðýâ íýã óäààãèéí òàðèëòààð õàíãàëòòàé ¿ð ä¿í ºãºõã¿é áîë äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë: Èéëäýñò àãóóëàãäàõ óóðãèéí ç¿éëä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Õýðýâ ºâ÷òºí ìýäðýã áàéñàí áîë õàëóóð÷, ÷è÷ðýõ, òàòàõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, ç¿ðõ ñóäàñíû ¿éë àæèëëàãàà ººð÷ëºãäºõ, êîëëàïñ ¿¿ñýõ õ¿ðòýë õàðèó óðâàë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Èéìýýñ õýðýãëýõèéí ºìíº ìýäðýã ýñýõèéã òîäîðõîéëîõ ñîðèë òàâèõ ¸ñòîé. Ñàâëàëò: òàðèà, 10000 ÎÓÍ, 20000 ÎÓÍ, ôëàêîíòîé. Õàäãàëàëò: +2-îîñ +10*Ñ-ä ãýðëýýñ õàìãààëñàí íºõöºëä õàäãàëíà.

♦ Õ¿íèé èììóíîãëîáóëèí, IMMUNOGLOBULINUM (HUMAN) ⇒

Õ¿íèé öóñíû õýâèéí èììóíîãëîáóëèí àãóóëñàí õ¿íèé öóñíû èéëäýñíèé óóðãèéí íýãäýë þì. Áýëäìýëèéã äîíîðûí âåíèéí ñóäàñíû áà ýð¿¿ë ýõèéí ýõñèéí öóñíû èéëäýñíýýñ ëèîôèëèéí àðãààð õàòààæ áýëòãýíý.

ªºð íýð: Immunoglobulinum humanum normale, Immunoglobulin human normal. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Äàðõëàà ¿¿ñãýõ èäýâõèòýé ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: ⇒ Óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð: ◊ Ãåïàòèò /óëèðàëûí óðüä÷èëàí ñýðãèéëýëòýíä ñóðãóóëèéí ◊

ºìíºõ áà ñóðãóóëèéí áàãà íàñíû õ¿¿õäýä, õàëäâàð ñóäëàëûí çààëòààð õàëäâàðò ãåïàòèòûí õàâüòàë á¿õèé õ¿ì¿¿ñò ã.ì./, Óëààí áóðõàí /êîðèéí âàêöèí õèéëãýýã¿é, êîðèéí õàâüòàëòàé 3 ñàðààñ äýýø íàñíû õ¿¿õäýä/,

279


◊

Õºõ¿¿ë

õàíèàä /õºõ¿¿ë õàíèàäààð ºâ÷ëººã¿é, ºâ÷èëæ áîëçîøã¿é áóþó ºâ÷èëáºë íîöòîé àþóëòàé áàéæ áîëçîøã¿é õ¿¿õäýä/,

◊

Ìåíèíãîêîêêûí õàëäâàðò ºðòºæ áîëçîøã¿é 6 ñàðààñ 7 íàñ õ¿ðòýëõ õ¿¿õäýä, ◊ Õàëäâàðò ñààãèéí õàâüòàë á¿õèé õ¿¿õäýä òóñ òóñ õýðýãëýíý. ⇒ Ýì÷èëãýýíèé çîðèëãîîð: ◊ Áàêòåðèéí ãàðàëòàé õàëäâàðûí õ¿íä õîðäëîãîò õýëáýð, âèðóñûí õàëäâàðûí õóðö ¿å, ãàììàãëîáóëèí áàãàäàõ áà ¿ã¿é áîëîõ, öóñíû ¿æèëòýé õàâñàðñàí ìýñ çýñëûí äàðààõ õ¿íäðýëèéã ýì÷ëýõýä òóñ òóñ õýðýãëýíý. Ýìãýãèéí õ¿íä õºíãºíººñ øàëòãààëàí, èììóíîãëîáóëèíûã ýì÷èëãýýíèé ¿ð ä¿í ãàðòàë 2-3 ºäðèéí çàéòàéãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Àìüñãàëûí çàìûí õ¿íä õàëäâàð, ñòàôèëîêîêêûí õàëäâàð, ãýäýñíèé õàëäâàðûí äàðàà ýäãýõ ¿åä íü ìºí õýðýãëýæ áîëíî. Õýðýãëýõ àðãà: Èììóíîãëîáóëèíûã 1%-èéí ãëþêîç áà 0.5%èéí ãëèöåðèí àãóóëñàí õëîðò íàòðèéí õàíàñàí óóñìàëààð íàéðóóëæ, âåíèéí ñóäñàíä òàðèíà. Öýýðëýë: Íàéðëàãàíä íü àãóóëàãäàõ àëü íýã íýãäýëä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Õàðøèë óðâàë èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: òàðèà. Õàäãàëàëò: +3-ààñ +10*Ñ-ä õóóðàé, ãýðëýýñ õàìãààëàãäñàí íºõöºëä 1 æèë õ¿ðòýë õóãàöààãààð õàäãàëæ áîëíî.

♦ Ñòàôèëîêîêêûí èììóíîãëîáóëèí, ANTISTAPHYLOCOCCAL IMMUNOGLOBULIN Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-34,Ê-5,K-6. ¯éëäýë: Ñòàôèëîêîêêûí õàëäâàðààñ õàìãààëàõ áóþó íýãýíò õàëäâàðëàãäñàí áîë ÿâöûã õºíãºð¿¿ëýõ ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: • Õ¿¿õýä áà ýõèéã ñòàôèëîêîêêûí õàëäâàðààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. 280


Ñòàôèëîêîêêîîð ¿¿ñãýãäñýí õàëäâàðûí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Çààëò áîëîí òóõàéí õ¿íèé îíöëîãò òóíã òîõèðóóëàí, áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Öóñíû áýëäìýëä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Õàðøëûí óðâàë èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Òàðèà, òóíøèëä ñàâëàãäàíà.

♦ Ãàëçóóãèéí ýñðýã èììóíîãëîáóëèí, ªºð íýðñ: Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ K-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: Õ¿íèé öóñíààñ ÿëãàæ àâñàí ãàëçóóãèéí ýñðýã òóñãàé èììóíîãëîáóëèí áºãººä èäýâõã¿é äàðõëàëûã ¿¿ñãýäýã, èììóíîãëîáóëèí òàðüñíààñ õîéø 1 äîëîî õîíîãèéí äàðàà ãàëçóóãèéí ýñðýã äàðõëàà òîãòîíî. Õýðýãëýõ çààëò: Èììóíîãëîáóëèíûã ãàëçóó àìüòàíä õàçóóëæ õàëäâàð àâñíû äàðàà ºâ÷ëºõººñ ò¿ð õàìãààëàõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý, õàëäâàð àâñàí á¿õ õ¿ì¿¿ñò òýð äàðóé áóþó àëü áîëîõ õóðäàí òàðèõ åñòîé. Õàðèí ºìíº íü ãàëçóóãèéí âàêöèí õèéëãýæ, á¿ðýí äàðõëàà òîãòñîí, ýñðýã áèåèéí òèòð èëýðñýí õ¿ì¿¿ñò õèéõã¿é. Õýðýãëýõ àðãà: Èììóíîãëîáóëèíûã ãàëçóó àìüòàíä õàçóóëñàí òýð õýñýãò áîëîí áóë÷èíä òàðèíà, ìºí ãàëçóóãèéí âàêöèí õîñëóóëàí òàðèíà. Èììóíîãëîáóëèíûã 20íýãæ/êã-ààð áóþó 0.133ìë/êã òóíãààð òîîöîæ, õàãàñ òóíã áóë÷èíä, íºãºº õàãàñûã íü õàçóóëñàí ãàçðûã òîéðóóëàí íýâ÷¿¿ëæ òàðèíà. Ãàëçóóãèéí âàêöèíûã õîñëîõäîî ýõëýýä òàðèõ òóíãààð õèéíý. Ãàëçóóðñàí àìüòàíä õàçóóëñàí äàðóé øàðõûã ñàâàíòàé óñààð ñàéòàð óãààâàë ºâ÷èí õàëäâàðëàõààñ ñýðãèéëíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã áýëäìýëä õýò ìýäðýã òîõèîëäîë, ãàëçóóãèéí âàêöèí õèéëãýñýí õ¿ì¿¿ñò õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òàðüñàí õýñýãò ºâäºæ õàâäàõ, áººð ãýìòýæ ºâäºõ, àíàôèëàêñèéí øîê áîëîõ, õàëóóðàõ, õàðøëûí óðâàë èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é .

281


Ñàâëàëò: Òóí øèëýíä 1500 ÎÓÍ ýýð áýëòãýãäýíý.+2-+80C –ä õºðãºã÷èíä õºëäººëã¿é õàäãàëíà.

19.3. Âàêöèí 19.3.1. Íèéòëýã äàðõëààæóóëàëòàíä õýðýãëýõ áýëäìýë ♦ ÁÖÆ âàêöèí, õàòààñàí, BCG VACCINUM ⇒

Myco-bacterium bolis-ûí îìãèéí àìüä íÿí àãóóëñàí õºëäººí õàòààæ áýëòãýñýí âàêöèí þì.

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ñ¿ðüåý ºâ÷èí õàëäâàðëàõààñ ñýðãèéëíý. Õýðýãëýõ çààëò: • ªðãºí âàêöèíæóóëàëòûí òîâëîëûí äàãóó õýðýãëýíý /Îëîí óëñûí æèøãýýð áîë ýõíèé óäààä á¿õ íÿðàé õ¿¿õäýä, àíõíû äàâòàí òàðèëòûã 7, õî¸ð äàõü äàâòàí òàðèëòûã 11-12, ãóðàâ äàõü äàâòàí òàðèëòûã 16-17 íàñàíä íü òóñ òóñ òàðèíà. Äàðàà íü 22-23, 27-30 íàñàíä íü òàðüæ áîëíî/.

•

Ñ¿ðüåý ºâ÷íèé õàëäâàðààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð àðüñíû õàðøèë ñîðèë /Ìàíòó ñîðèë/ ñºðºã ãàðñàí 30 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿ì¿¿ñò òàðüæ õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà:*** Íÿðàé õ¿¿õäýä 0.05 ìë, 1-ýýñ äýýø íàñíû õ¿íä 0.1 ìë-ýýð áóãàëãàíû äýýä õýñãèéí àðüñàí äîð òàðèíà. Õàðèó óðâàë: Âàêöèíûã òàðüñàí ãàçàð áàãà çýðýã óëàéõ, öýâð¿¿ ¿¿ñýõ øèíæ èëýð÷ áîëîõ áà ýíý íü 2-5 ñàðûí äîòîð ***

Åð íü àëèâàà âàêöèíûã õýðýãëýõäýý òóõàéí ¿éëäâýðëýã÷èéí çààâðûã ¿íäýñëýí õýðýãëýõ àðãà, òóíã òóõàéí ¿åä íü øèéäâýðëýíý..

282

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ýäãýð÷, ñîðâè òîãòîíî. Õààÿà òóíãàëãèéí áóë÷èðõàé òîìîð÷ áîëíî. Ãàæ íºëºº: Áàãà íàñíû õ¿¿õäýä òóí õýòýðñíýýñ òóíãàëãèéí áóë÷èðõàé òîìðîõ, àðüñàí äîð àðèóí íºõöºë õàíãààã¿é òàðèâàë áóãëàæ áîëíî. Ñàâëàëò: Òàðèà. Õàäãàëàëò: 0-îîñ +8*-ò õàäãàëàõ áà òýýâýðëýíý. Íàðíû ãýðëèéí øóóä òóñãàëààñ õàìãààëæ õàäãàëíà. Õºëäººæ áîëîõã¿é.

♦ Ñàõóó-õºõ¿¿ë õàíèàä-òàòðàíãèéí âàêöèí, DIPHTERIA-PERTUSSIS-TETANUS VACCINE ⇒ Ãóðàâò âàêöèí ãýäýã. Íàéðëàãà: • ñàõóóãèéí õîðã¿éñ¿¿ð /7.5/ 50 ÎÓÍ, • Õºõ¿¿ë õàíèàäíû èäýâõã¿é áîëãîñîí áè÷èë áèå /15õ10/ 4 ÎÓÍ, • òàòðàíãèéí õîðã¿éñ¿¿ð /3.2/ • õºíãºí öàãààíû äàâñ 50 ÎÓÍ-èéã òóñ òóñ àãóóëíà. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ñàõóó, õºõ¿¿ë õàíèàä, òàòðàíãèéí ýñðýã äàðõëàà òîãòîîíî. Õýðýãëýõ çààëò: ªðãºí âàêöèíæóóëàëòûí òîâëîëûí äàãóó Ñàõóó-õºõ¿¿ë õàíèàä-òàòðàíãààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð õýðýãëýäýã. ⇒ BCG, óëààí áóðõàí, ñààãèéí âàêöèíòàé íýãýí çýðýã õýðýãëýæ áîëíî.

Õýðýãëýõ àðãà: 0.5 ìë-èéã ºãçºãíèé áóë÷èíä òàðèíà. Õýðýãëýõèéí ºìíº ñàéí ñýãñðýõ õýðýãòýé. Àíõ 4 äîëîî õîíîãèéí çàéòàé 3 óäàà òàðèíà. Öýýðëýë: Öî÷ìîã áà àðõàã õàëäâàðò ºâ÷íººð ºâäñºí áóþó äºíãºæ ýäãýð÷ áóé ¿å, óäàìøëûí áîëîí ìýäðýëèéí

283


ºâ÷òýé, ãóðàâò âàêöèíû ýõíèé òóíä õàðøèë óðâàë ºãñºí çýðýã òîõèîëäëóóäàä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òàðüñàí õýñýãò óëàéõ, òóóðàëò ãàðàõ, 38-39* õ¿ðòýë õàëóóðàõ øèíæ èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: Òàðèà. Õàäãàëàëò: +2-îîñ +8*Ñ-ä õàäãàëíà. Õºëäººæ áîëîõã¿é.

♦ Ñàõóó-òàòðàíãèéí âàêöèí, DIPHTERIA-TETANUS VACCINE Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ñàõóó, òàòðàíãèéí ýñðýã äàðõëààã ñýðãýýíý. Õýðýãëýõ çààëò: ªðãºí âàêöèíæóóëàëòûí òîâëîëûí äàãóó 2 íàñ, 8 íàñàíä õýðýãëýíý Õýðýãëýõ àðãà: 0.5 ìë-èéã ºãçºãíèé áóë÷èíä òàðèíà. Õýðýãëýõèéí ºìíº ñýãñýðíý. Ãàæ íºëºº: Õýñýã ãàçàð óëàéõ, ýìçýãëýõ õèéãýýä 24-48 öàãèéí äîòîð õàëóóðàõ åðºíõèé óðâàë èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Òàðèà. Õàäãàëàëò: +2-îîñ +8 Ñ*-ò õàäãàëíà, õºëäººæ áîëîõã¿é.

♦ Óëààíáóðõàíû âàêöèí, VACCINUM MORBILLORUM ⇒ •

Õ¿÷èéã íü ñóëðóóëñàí âèðóñûí âàêöèí. Óã âàêöèí íü õºëäººæ õàòààæ õèéñýí á¿òýýãäýõ¿¿í áºãººä õàìò áàéãàà 5 ìë-èéí àðèóí óóñìàëààð íàéðóóëàí õýðýãëýõ ¸ñòîé. Íàéðóóëñàí âàêöèíû 0.5 ìë òóí á¿ð íü: ∗ 10000 ÒÑÈÄ-ààñ áàãà óëààíáóðõàíû Øâàðö øòàìì, ∗ 25 ìã-ààñ èõã¿é íåîìèöèí ñóëüôàò àãóóëíà.

ªºð íýð: Measles vaccine. 284

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Áèå ìàõáîäîä óëààíáóðõàíû ýñðýã äàðõëàë ¿¿ñãýíý. Íýã óäàà òàðèõàä ë õ¿ðýëöýõ¿éö óäààí õóãàöààíû äàðõëàë ¿¿ñäýã. Õýðýãëýõ çààëò: • Âàêöèíæóóëàëòûí òîâëîëûí äàãóó õýðýãëýíý. (óëààí áóðõàí ºâ÷íèé ºâ÷ëºë ºíäºð áàéäàã óëñ îðîíä óã âàêöèíûã õ¿¿õäèéã 9 ñàðòàé /270 õîíîã/ áîëìîãö òàðèíà).

•

Õ¿¿õýä áîëîí ºâ÷èëæ áîëçîøã¿é íàñàíä õ¿ðýã÷äèéã óëààíáóðõàí ºâ÷íººñ ñýðãèéëýõ èäýâõòýé äàðõëàà òîãòîîõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Âàêöèíûã çîðèóëàëòûí óóñãàã÷ààð íàéðóóëàí, 1 òóí áóþó 0.5 ìë-èéã áóãàëãàíû áóë÷èíãèéí àðüñàí äîð òàðèíà. Òàðèõ á¿ðäýý àðèóí ç¿¿, àðèóí òàðèóð õýðýãëýõ ¸ñòîé. ⇒ Ãóðàâò âàêöèí, ÁÖÆ âàêöèíòàé íýãýí çýðýã õýðýãëýæ áîëíî.

Öýýðëýë: Àìüñãàëûí çàìûí õóðö ºâ÷í¿¿ä, õóðö ñ¿ðüåý çýðýã õàëäâàðò ºâ÷èí, õàëóóíòàé ºâ÷òºí, íåîìèöèí, ïîëèìèêñèí, ºíäºã çýðýãò õàðøèëòàé õ¿ì¿¿ñò áà æèðýìñýí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Âàêöèíäñàí á¿õ òîõèîëäëûí 15%-ä íü áàãà çýðýã õàëóóð÷ /8-12 äàõü õîíîãò/, 1-3 õîíîãò òóóðàëò ãàðàõ, áàãà íàñíû õ¿¿õäýä õààÿà òàòàõ, õàíèàõ, ÿäðàõ, òîëãîé ºâäºõ çýðýã âèðóñûí õàëäâàðûí/âàêöèíû/ øèíæ èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: • Òàðèà, óóñãàã÷èéí õàìò, 10 òóíãààð, ôëàêîíä. Õàäãàëàëò áà òýýâýðëýëò: • +2-îîñ +8*Ñ-ä ãýðëèéí òóñãàëààñ õàìãààëñàí íºõöºëä 2 æèë õ¿ðòýë õàäãàëæ áîëíî. Òýýâýðëýõ, òàðèõààð çýõýæ áóé âàêöèíûã -20*Ñ-ä õàäãàëíà. • Íýãýíò çàäàëñàí âàêöèíûã 8 öàãèéí äîòîð õýðýãëýõ áà áîõèðäëîîñ ñýðãèéëýõ õýðýãòýé.

♦ Ïîëèîìèåëèòèéí âàêöèí, POLIOMYELITIS VACCINE 285


⇒

Ýíý âàêöèí íü àìüä øòàìì àãóóëíà. Ñòàíäàðò âàêöèíû íýã òóí: ∗ 10 TCUDLS-c 1, ∗ 10 TCUD P-712 CH, ∗ 10 DCUDL - 1, ∗ Ñààãèéí óóñãàñàí àìüä âèðóñ, ∗ 7 ìã-ààñ áàãàã¿é íåîìèöèí Â ñóëüôàòûã àãóóëíà.

Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4. ¯éëäýë: Õàëäâàðò ñàà ºâ÷íèé ýñðýã äàðõëàë ¿¿ñãýíý. Õýðýãëýõ çààëò: • ªðãºí âàêöèíæóóëàëòûí òîâëîëûí äàãóó õýðýãëýíý • Ñààãèéí 3 òºðëèéí âèðóñýýð ¿¿ñýõ ñààãààñ õ¿¿õäèéã áîëîí ºâ÷èëæ áîëçîøã¿é íàñàíä õ¿ðýã÷äèéã èäýâõèòýé ñýðãèéëýõýä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Âàêöèíû ººðèéíõ íü äóñààãóóðààð õýëýí äîð 2 äóñààíà. Öýýðëýë: Õàëóóíòàé, öî÷ìîã ºâ÷íººð ºâ÷èëñºí ¿åä, ìºí æèðýìñýí ýìýãòýé÷¿¿äýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ çýðýã ºâºðìºö áóñ øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Óóæ õýðýãëýõ óóñìàë. Õàäãàëàëò áà òýýâýðëýëò: +2-îîñ +8*Ñ-ò ñàð õ¿ðòýë õàäãàëàõàä âàêöèíû ÷àíàð àëäàãäàõã¿é. Õºëäººæ ãýñãýýõýä âàêöèíû òèòðò íºëººëºõã¿é. 2 æèë çààñàí íºõöºëä õàäãàëíà.

♦ Â ãåïàòèòèéí âàêöèí, HEPATITIS B VACCINE Ìàíàé óëñàä: ∗ ÃÅÏÀÊÑÈÍ-Á ∗ HEPACINE B /Ñàìñóíã/, ∗ ENGERIX B /Ñìèò Êëèí ï¿¿ñèéí/ çýðýã âàêöèíóóäûã õýðýãëýäýã. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-4,Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. 286

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ¯éëäýë: Â-ãåïàòèòûí ýñðýã äàðõëàë ¿¿ñãýíý. Õýðýãëýõ çààëò: ªðãºí âàêöèíæóóëàëòûí òîâëîëûí äàãóó õýðýãëýíý Õýðýãëýõ àðãà: 0.5 ìë-èéã ãóÿíû ºìíº òàëûí áóë÷èíãèéí äýýä õýñýãò òàðèíà. Öýýðëýë: ßíç á¿ðèéí òàðèëãàíä õýò ìýäðýã õ¿ì¿¿ñ, õàëäâàðò ºâ÷íººð ºâ÷èëñºí áîëîí ºíäºð õàëóóð÷ áóé õ¿¿õäýä òàðèõûã ò¿ð õîéøëóóëíà Ãàæ íºëºº: Òàðüñàí õýñýãò õºíä¿¿ðëýõ, 1-3 ìì-ýýñ èõã¿é õýìæýýíä óëàéõ, õàâäàõ õàðèó óðâàë àæèãëàãäàõ áîëîâ÷ 3 õîíîãèéí äîòîð àðèëíà. ßäðàõ íîçîîðîõ, îãèõ, õàëóóðàõ, áóë÷èí, ¿å ìº÷ ºâäºõ øèíæ ýõíèé õîíîãóóäàä ãàðäàã. Õààÿà òóóð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: Òàðèà, /Ý,Ê-2,Ê-3,Ê-4/. Õàäãàëàëò áà òýýâýðëýëò: Çàäàëñàí âàêöèíûã 24 öàãèéí äîòîð õýðýãëýæ äóóñãàõ ¸ñòîé. +2-îîñ 8*Ñ-ä õàäãàëàõ áà òýýâýðëýíý.

19.3.2. Äàðõëààæóóëàëòàíä õýðýãëýõ ñîíãîìîë á¿ëãèéí áýëäìýë ♦ Ãàëçóóãèéí âàêöèí, RABIES VACCINE /VACCINUM ANTIRABICUM/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,L-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ãàëçóó ºâ÷íèé ýñðýã äàðõëàà òîãòîîíî. Âàêöèí õèéñíèé äàðàà õî¸ð äîëîî õîíîîä äàðõëàë òîãòîõ áà õàäãàëàãäàõ õóãàöàà íü 6 ñàð áàéäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà õýðýãëýõ àðãà: 287


•

Õàëäâàð ñóäëàëûí çààëòààð õýðýãëýíý. Õ¿éñíýýñ äýýø áà äîîø 2-3 õóðóó ãàçàðò õýâëèéí óðä òàëûí øóëóóí áóë÷èíãèéí àðüñàí äîð òàðèíà. Óóñãàñàí âàêöèíûã 5 ìèíóòààñ èë¿¿ áàéëãàæ áîëîõã¿é. Òàðüñàíààñ õîéø 5 ìèíóò õýâò¿¿ëíý. ⇒ Ãàëçóó ºâ÷òýé áà ñýæèãòýé àìüòàí õ¿íèé èõ áèå, ¿å ìº÷èéã õàçñàí ¿åä: /âàêöèíûã ýõíèé 5 ºäðèéí òóðø ºäºð á¿ð, äàðàà íü õàçñàí àìüòíû àæèãëàëòûí õóãàöàà äóóñòàë 2 ºäºð ºíæººä òàðèíà/. ◊ 1 õ¿ðòýë íàñàíä 0.5ìë-ýýð àðüñàí äîð ◊ 1-8 õ¿ðòýë íàñàíä 2-3.0ìë-ýýð àðüñàí äîð ◊ 8-ààñ äýýø íàñàíä 3-4.0ìë-ýýð àðüñàí äîð ⇒ Ãàëçóó ºâ÷òýé áà ñýæèãòýé àìüòàí õ¿íèé í¿¿ð, òîëãîé, õ¿ç¿¿, ãàðûã øàðõäóóëñàí ¿åä: /âàêöèíûã õýðýãëýõ õóãàöàà íü ¿å ìº÷èéã ø¿ëñòñýí áîë 10-15 ºäºð, ãàðûã îëîí äàõèí èõ õýìæýýãýýð ø¿ëñòýæ, èõ áèå ¿å ìº÷èéã ñàìàðäñàí áîë 20 óäàà òàðèíà/, ◊ 1 õ¿ðòýë íàñàíä 0.5ìë-ýýð àðüñàí äîð ◊ 1-8 õ¿ðòýë íàñàíä 2-3.0ìë-ýýð àðüñàí äîð ◊ 8-ààñ äýýø íàñàíä 3-4.0ìë-ýýð àðüñàí äîð ⇒ Ãàëçóó ºâ÷òýé áà ñýæèãòýé àìüòàí õ¿íèé èõ áèå, ¿å ìº÷èéã õàçñàí áà í¿¿ð ø¿ëñòñýí ¿åä: /âàêöèíûã 20-25 ºäºð òàðèíà/. ◊ 1 õ¿ðòýë íàñàíä 0.5-1.0ìë-ýýð àðüñàí äîð ◊ 1-8 õ¿ðòýë íàñàíä 3.0ìë-ýýð àðüñàí äîð ◊ 8-ààñ äýýø íàñàíä 3-4.0ìë-ýýð àðüñàí äîð ⇒ Ãàð õóðóóã óðñàí, í¿¿ð òîëãîé, õ¿ç¿¿ ñàìàðäñàí ¿åä: /âàêöèíûã 25 ºäºð òàðèíà/. ◊ 1 õ¿ðòýë íàñàíä 1-2.0ìë-ýýð ◊ 1-8 õ¿ðòýë íàñàíä 4-6.0ìë-ýýð ◊ 8-ààñ äýýø íàñàíä 6-8.0ìë-ýýð àðüñàí äîð, ⇒ Í¿¿ð, òîëãîé, õ¿ç¿¿ã óðñàí ¿åä: ◊ 1 õ¿ðòýë íàñàííä 2.0ìë-ýýð àðüñàí äîð ◊ 1-8 õ¿ðòýë íàñàíä 4-6.0ìë-ýýð àðüñàí äîð ◊ 8-ààñ äýýø íàñàíä 5-6.0ìë-ýýð àðüñàí äîð òàðèíà. Öýýðëýë: Ç¿ðõíèé ãàæèã, öóñíû ýðãýëòèéí 2-3-ð ¿åèéí äóòìàãøèë, ñ¿ðüåýãèéí èäýâõèòýé õýëáýð, áàìáàé áóë÷èðõàéí õóðö ¿ðýâñýëòýé ¿åä õýðýãëýõã¿é. 288

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ãàæ íºëºº: Õàðøèë ºãºõ, áàãà çýðýã õàâäàõ, çàãàòíàõ, òóíãàëãèéí áóë÷èðõàé õàâäàõ, òîëãîé ýðãýõ, ºâäºõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: Òàðèà, 3 ìë-ýýð ñàâëàãäàíà. Õàäãàëàëò: +4*Ñ-ä õàäãàëíà. Õàäãàëàõ õóãàöàà íýã æèë.

♦ Áàëíàäûí âàêöèí, TYPHOID VACCINE Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ãýäýñíèé áàëíàäûí ýñðýã äàðõëàë ¿¿ñãýíý. Õýðýãëýõ çààëò: • Õàëäâàð ñóäëàëûí çààëòààð õýðýãëýíý. • Áàëíàä ãîëîìòëîí ãàðäàã íóòãèéí õ¿í àìä 4,5,6-ð ñàðä òàðèíà. Õýðýãëýõ àðãà: Äàëíû äîîä ºíöãèéí àðüñàí äîð òàðèíà Òóí: ⇒ Ìîíîâàêöèíûã: ◊ 9-12 íàñíû õ¿¿õäýä 0.25 ìë,12-îîñ äýýø íàñíû õ¿¿õýä, íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 0.5 ìë-ýýð ñàðûí çàéòàé 2 óäàà, ⇒ Äèâàêöèíûã: ◊ 9-12 íàñíû õ¿¿õäýä 0.3 ìë-ýýð 10 õîíîãèéí çàéòàé 2 óäàà, ◊ 12-îîñ äýýø íàñíû õ¿¿õýä, íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 0.5 ìëýýð 10 õîíîãèéí äàðàà 1.0 ìë-ýýð òóñ òóñ òàðèíà. Ñàâëàëò: Òàðèà.

♦ Ìåíèíãîêîêêûí âàêöèí, MENINGOCOCCAL VACCINE (VACCINUM ANTIMENINGITIDIS) Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C.

289


¯éëäýë: Ìåíèíãîêîêêûí õàëäâàðûí ýñðýã äàðõëàà òîãòîîíî. Óã äàðõëàë âàêöèí òàðüñàíààñ õîéø 14 õîíîãò ¿¿ñýõ áà 1-1.5 æèë îð÷èì õàäãàëàãäàõ òóë óã ºâ÷íèé ãîëîìò õýâýýð áàéãàà íºõöºëä 13-16 ñàðûí äàðàà äàâòàí òàðüæ áîëíî. Õýðýãëýõ çààëò: • Õàëäâàð ñóäëàëûí çààëòààð õýðýãëýíý • Ìåíèíãîêîêêò õàëäâàðûí ãîëîìòîíä õàâüòàë áîëîãñäîä ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý Õýðýãëýõ àðãà: Äàëíû ºíöãèéí àðüñàí äîð òàðüæ õýðýãëýíý Òóí: • 2-5 íàñíû õ¿¿õäýä òàðèõ áà ¿éëäâýðèéí çààâðûã áàðèìòàëíà. Öýýðëýë: Öî÷ìîã õàëäâàðò ºâ÷èí, ñ¿ðüåýãèéí èäýâõèòýé õýëáýð, ç¿ðõíèé äóòìàãøèë, ýëýãíèé õàòóóðàë, öóñíû ýìãýãòýé ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òàðüñàí õýñýã ãàçàðò 2-3 ñì îð÷èì ºâ÷èíã¿é óëàéëò ¿¿ñ÷ áîëîõ áà òýð íü 2-3 õîíîãò àðèëíà. Òàðüñíû ìàðãààø áàãà çýðýã õàëóóð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: Òàðèà. Õàäãàëàëò: -20*Ñ-ä õàäãàëíà. Õàäãàëàõ õóãàöàà 1-1.5 æèë.

♦ Òàðâàãàí òàõëûí âàêöèí, VACCINUM PESTOSUM ªºð íýð: Plague vaccine. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Òàðâàãàí òàõëûí ýñðýã äàðõëàë òîãòîîíî. Âàêöèí òàðüñàíû äàðàà 2 äîëîî õîíîãò äàðõëàë òîãòîæ, íýã æèë îð÷èì õàäãàëàãäàíà Õýðýãëýõ çààëò: • Õàëäâàð ñóäëàëûí çààëòààð õýðýãëýíý. • Òàðâàãàí òàõëûí áàéãàëèéí ãîëîìòîò íóòãèéí õ¿í àì, õóäàëäàà áýëòãýë, õ¿í ýìíýëãèéí áàéãóóëëàãûí àæèë÷èä, àí÷èí, òóóâàð÷èä, æîëîî÷, òàðâàãàíû ìàõ, àðüñ õýðýãëýã÷äýä 4, 5-ð ñàðä òàðèíà. 290

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Õýðýãëýõ àðãà: Áóãàëãàíû áà äàëíû äîîä ºíöãèéí àðüñàí äîð òàðüæ õýðýãëýíý. Òóí: Óã âàêöèí íü ÿíç á¿ðèéí òóíãààð ñàâëàãäàæ èðäýã òóë òóõàéí ¿éëäâýðèéí çààâðûã ¿íäýñëýæ, òóíã òîãòîîíî. Öýýðëýë: Öî÷ìîã õàëäâàðò ºâ÷èí, ñ¿ðüåýãèéí èäýâõèòýé õýëáýð, öóñíû ýðãýëòèéí 2-3 ¿åèéí äóòìàãøèë, ãýäýñíèé øàðõëàà, ýëýã öºñíèé áà äîòîîä ø¿¿ðëèéí áóë÷èðõàéí õ¿íä ýìãýã, õîðò õàâäàð, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà çýðýã ýìãýãòýé ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: • Âàêöèíûã àðüñàí äîð òàðèõ ¿åä óëàéõ, õàâäàõ, ºâäºõ, òóíãàëãèéí áóë÷èðõàé òîìðîõ çýðýã õýñýã ãàçðûí óðâàë ¿çýãäýíý. Ýíý íü âàêöèí òàðüñàíààñ 6-8 öàãò ¿¿ñ÷, 48 öàãò äýýä öýãòýý õ¿ð÷, 4-5 ºäºðò àëãà áîëäîã. • Õàëóóðàõ, îãèóëàõ, áººëæèõ çýðýã åðºíõèé óðâàë ýõíèé 3 õîíîãò ¿çýãäýæ áîëíî. Ñàâëàëò: Òàðèà, 1-2 ìë, òóíøèë. Õàäãàëàëò: 0-6*Ñ-ä õàäãàëíà.

20. ÁÓË×ÈÍ ÑÓËÐÓÓËÀÕ ÁÀ

ÕÎËÈÍÝÑÒÅÐÀÇÛÍ ÝÑÐÝÃ ÍªËªªÒ ÝÌÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË ♦ Ãàëëàìèí, GALLAMINUM ªºð íýðñ: Gallamini triethiodidum, Relaxin, Flaxedil Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¯éëäýë: Àðàã ÿñíû áóë÷èíãèéí òîíóñûã ñóëðóóëíà /äåïîëÿðèçàöè ¿ë ¿¿ñãýã÷ áóë÷èí ñóëðóóëàã÷ þì/. Ôàðìàêîêèíåòèê: Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ øèìýãääýãã¿é òóë òàðüæ õýðýãëýäýã. Öóñ-òàðõèíû õîðèãèéã íýâòýðäýã. Áàðàã

291

Áóë÷èí ñóëðóóëàõ áà õîëèíýñòåðàçûí ýñðýã ýì

õóâèðàëã¿é áººðººð ãàäàãøèëíà. Âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä ¿éëäýë 1-3 ìèíóòàíä ýõýëæ, 25-30 ìèíóò ¿ðãýëæèëäýã. Õýðýãëýõ çààëò: • Åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí ¿åä áóë÷èí ñóëðóóëàõ. Õýðýãëýõ àðãà: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Ýõëýýä 1ìã/êã òóíãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, øààðäëàãàòàé áîë 30-40 ìèíóòûí äàðàà 0.5-1ìã/êã-ààð íýìýí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: 0.6ìã/êã-ààð õýðýãëýõ áà 5 êã-ààñ äîîø æèíòýé õ¿¿õäýä îíöãîé áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Áººðíèé õ¿íä ýìãýãòýé ºâ÷òºí, æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Áóë÷èí õýò óäààí ñààæèõ, àìüñãàë çîãñîõ, òýíýã÷ ìýäðýëèéí ñýðëèéã äàðàíãóéëàõ íºëººòýé òóë òàõèêàðäè èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 40 ìã/ìë., 2 ìë, òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦ Àòðàêðèóì áåñèëàò, ATRACURIUM BESYLAS ªºð íýðñ: Tracrium, Atracurium. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Äåïîëÿðèçàöè ¿ë ¿¿ñãýã÷ ìèîðåëàêñàíò þì. • Ýíý ýì ïàðàñèìïàòèê áà ñèìïàòèê ìýäðýëèéã äàðàíãóéëàõ íºëººã¿é áºãººä ýëýã, áººðíººñ õàìààðàëò áóñ ãèäðîëèçýä îðæ õóâèðäàã /Õîôìàíû ýëèìèíàöè áóþó ôåðìåíòèéí áóñ ýôèðèéí ãèäðîëèç/ ó÷èð ýëýã, áººðíèé ýìãýãòýé õ¿íä õýðýãëýõýä òîõèðîìæòîéãîîðîî áóñàä äåïîëÿðèçàöè ¿ë ¿¿ñãýã÷ ìèîðåëàêñàíòààñ äàâóó òàëòàé. Õóðèìòëàë ¿¿ñãýäýãã¿é òóë äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.16ë/êã, Cl=5.5ìë/ìèí/êã, 50% äàðàíãóéëàõ C=0.65ìêã/ìë, 95% äàðàíãóéëàõ C=1.3ìêã/ìë, t1/2=20ìèíóò, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 82%, ýñèéí ãàäíàõ á¿òöýä òàðõäàã, ãèäðîëèçýä îðîí õóâèð÷, øýýñ áîëîí ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä 292

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ¿éëäýë 2 ìèíóòàíä ýõýëæ, 3-5 ìèíóòàíä îðãèëäîî õ¿ðýýä, 35-70 ìèíóò ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: • Åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàëòûí ¿åä áóë÷èí ñóëðóóëàã÷ áîëãîí, õàâñðóóëàí õýðýãëýíý. • Öàãààí ìºãººðñºí õîîëîéä ãóóðñ òàâèõûí ºìíº õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 2-îîñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 300-600 ìêã/êã-ààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Áàðèõ òóí íü 0.08-0.10 ìã/êã-ûã 20-45 ìèíóòàíä óäààí õóãàöààíû ìýñ çàñëûí ¿åä ýõýëæ òàðèíà. Çîõèìæòîé ìýäýý àëäóóëàëò õèéãäñýí ºâ÷òºíä 12-25 ìèíóò òóòàìä äàâòàí õýðýãëýíý. Óäààí õóãàöààíû ìýñ çàñëûí ¿åä 5-9 ìêã/êã/ìèíóòààð õýðýãëýæ áîëîõ þì. • 1 ñàðòàéãààñ 2 íàñòàé õ¿¿õäýä: Ýõëýýä 0.3-0.4 ìã/êã-ààð õýðýãëýíý. Òóõàéí òîõèîëäîëä òîõèðóóëàí áàðèõ òóíã ñîíãîí õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ìèîðåëàêñàíòàä õýò ìýäðýã ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Ç¿ðõ ñóäàñíû ýìãýãòýé, ýëåêòðîëèòèéí áàëàíñ àëäàãäñàí, àìüñãàë, ýëýã, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé áîëîí ìýäðýë-áóë÷èíãèéí ýìãýã, ìèàñòåíè, ºíäºð íàñòàí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýìýãòýéä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: • Ç¿ðõíèé öîõèëò îëøðîõ áà öººðºõ, äàðàëò áóóðàõ, àïíîå, íàéòààõ, ãóóðñàí õîîëîéí ø¿¿ðýë èõñýõ, àðüñ óëàéí òóóðàõ, çàãàòíàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10 ìã/ìë, òóíøèë.

♦ Ñóêñàìåòîí, SUXAMETHONIUM ªºð íýðñ: Suxamethonii chloridum, Dithylinum, Succinylcholini chloridum, Anectine, Scoline, Sucostrin, Quelicin, Syncuror, Curacit. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. 293

Áóë÷èí ñóëðóóëàõ áà õîëèíýñòåðàçûí ýñðýã áýëäìýë

¾ ¾

Ê-5,Ê-6. Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ.

¯éëäýë: Èõ áèåèéí áóë÷èí ñóëðóóëàõ ¿éëäýëòýé /Äåïîëÿðèçàöè ¿¿ñãýã÷ ìèîðåëàêñàíò þì/. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=ñóêöèíèëõîëèí 2-4 ìèíóò, áèåä ò¿ðãýí ñàéí òàðõäàã, ñèéâýíãèéí ïñåâäîõîëèíýñòåðàçà ôåðìåíòèéí íºëººãººð õóðäàí ãèäðîëèçýä îðîí õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ñóêöèíèëìîíîõîëèíûã ¿¿ñãýíý /¿éëäëèéí õ¿÷ ¿íäñýí ýìèéí 1/20-òýé òýíö¿¿/, òýð íü öààø àöåòèëõîëèíýñòåðàçàãèéí íºëººãººð õóâèð÷, õîëèí áà ñóêöèíèëèéí õ¿÷èë ¿¿ñãýäýã, 10% íü ººð÷ëºãäºëã¿é áººðººð ÿëãàðíà. Áóë÷èíä òàðèõàä ¿éëäýë 2-3 ìèíóòàíä ýõýëæ, 10-30 ìèíóò, âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä 0.5-1 ìèíóòàíä ýõýëæ, 2-4 ìèíóòàíä îðãèëäîî õ¿ðýí, 4-10 ìèíóò ¿ðãýëæëýýä, 4-10 ìèíóòàíä ñýðãýäýã. Äàâòàí õýðýãëýõýä ¿éëäýë óäààøèðäàã, ïñåâäîõîëèíýñòåðàçàãèéí òºðºëõèéí äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä /2800-ä 1 òîõèîëäîíî/ ¿éëäýë õýò óäààí ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò: • Àíåñòåçèîëîãèéí ïðàêòèêò áîãèíî õóãàöààò ìýñ çàñëûí ¿åä èíòóáàöè òàâèõ, • Áðîíõîñêîïè, ýçîôàãîñêîïè, öèòîñêîïè çýðýã äîòîð ýðõòýí äóðàíäàõ ¿åä áóë÷èí ñóëðóóëàõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Èíòóáàöè òàâèõ áà ìýñ çàñëûí ¿åä áóë÷èí ñóëðóóëàõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 1.5-2 ìã/êã-ààð òîîöîæ, âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Óäààí õóãàöààíû ìýñ çàñëûí ¿åä øààðäëàãàòàé áîë 0.5-1ìã/êã òóíãààð 5-7 ìèíóòûí çàéòàé äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Õ¿¿õäýä: 0.5-2ìã/êã òóíãààð áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà, ñèéâýíãèéí ïñåâäîõîëèíýñòåðàçà ôåðìåíòèéí ººð÷ëºëòòýé, ìàëèãíàíò ãèïåðòåíçè, í¿äíèé ãýìòýëòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é.

294


ªíäºð íàñòàé, õýò ÿäàð÷ òóéëäñàí, õèíèäèí, ç¿ðõíèé ãëèêîçèäîîð ýì÷èëãýý õèéëãýæ áàéñàí, ýëýã, áººð, óóøèãíû ýìãýãòýé, ýëåêòðîëèòûí òýíöâýð àëäàãäñàí, èõ õýìæýýíèé ò¿ëýãäýëò, ìèàñòåíè, íóãàñíû ãýìòýë, ñàà ñààæèë, áàìáàé áóë÷èðõàé, õîëáîõ ýäèéí ýìãýãòýé ºâ÷òºí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, àïíîå, ç¿ðõíèé õýì àëäàëò, áðàäèêàðäè, ãèïåðêàëèåìè, í¿ä ÷èíýðýõ, ìýñ çàñëûí äàðàà áóë÷èí ºâäºõ, õàðøèë, èäèîñèíêðàçè, ø¿ëñ èõ ãîîæèõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Òàðèà, 50ìã/ìë, 2ìë, òóíøèë. • 2%-5 ìë-ýýð òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦ Íåîñòèãìèí áðîìèä, NEOSTIGMINUM BROMIDUM ªºð íýðñ: Neostigmine, Proserinum, Prostigmin, Neostigmini methylsulfas, Muastigmine, Miostin, Stigmosan, Vagostigmin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: ◊ Õîëèíýñòåðàçà ôåðìåíòèéã ñààòóóëäàã òóë: • Èõ áèåèéí áóë÷èíãèéí òîíóñûã íýìýãä¿¿ëýõ, • Äîòîð ýðõòýíèé ãºëãºð áóë÷èíãóóäûã àãøààõ, • Õºëñ ÿëãàðàëòûã èõýñãýõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.7ë/êã, F=0.01-0.02, Cl=8.4ìë/ìèí/êã, t1/2=1.3öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 15-25%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ìóó øèìýãäýíý, õîëèíýñòåðàçà-èéí íºëººãººð ãèäðîëèçýä îðæ, ìºí ýëýãíèé ìèêðîñîìûí ôåðìåíòèéí íºëººãººð õóâèðíà, 80% íü øýýñòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ




Óóõ Àðüñàí äîð

45-75 ìèíóò

1-2 öàã 1-2 öàã


295

Áóë÷èí ñóëðóóëàõ áà õîëèíýñòåðàçûí ýñðýã áýëäìýë

Áóë÷èíä Ñóäñààð

20-30 ìèíóò 4-8 ìèíóò



Õýðýãëýõ çààëò: • Ìèàñòåíè, ñàà, ñààæèë, • Òóéëøðàë ¿ë ¿¿ññýí ìýäðýë-áóë÷èíãèéí õîðèã, Õýðýãëýõ àðãà: • Òóéëøðàë ¿ë ¿¿ññýí ìýäðýë-áóë÷èíãèéí õîðèãò 50-70 ìêã/êã-ààð /ìàêñ. 5 ìã/ âåíèéí ñóäñààð òàðèíà, • Ìèàñòåíèéí ¿åä íåîñòèãìèí áðîìèäûã øàõìàëààð 15-30 ìã-ààð /ÕÒ. 75-300 ìã/ óóëãàíà. Ýñâýë íåîñòèãìèí ìåòèëñóëüôàòûã 1-2.5 ìã-ààð /ÕÒ. 5-20 ìã/ àðüñàí äîð áà áóë÷èíä òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Øýýñíèé çàìä ñààäòàé áà ãýäýñíèé ò¿ãæðýëèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, áðàäèêàðäè, òàòàëòàò ýìãýã, òèòýì ñóäàñíû áºãëºðºë, ãèïåðòèðîéäèçì, õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëààíû ¿åä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Õºëðºõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, õýâëèéãýýð áàçëàõ, ø¿ëñ ãîîæèõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èë, àðüñíû òóóðàëò, áóë÷èí ÷è÷èãíýõ, õàðàà á¿¿äèéõ, ìèîç, íóëèìñ ãîîæèõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 10 ìã, øàõìàë /áðîìèä/. • 500 ìêã/1ìë, òóíøèë /ìåòèëñóëüôàò/.

21. Í¯ÄÍÈÉ ªÂ×ÈÍÄ ÕÝÐÝÃËÝÕ ÝÌÈÉÍ

ÁÝËÄÌÝË 21.1. Õàëäâàðûí ýñðýã íºëººëºõ ýìèéí áýëäìýë ♦ Õëîðàìôåíèêîë /6.2.2-ä ¿ç/ 296

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: /6.2.2-ä ¿ç/. Õýðýãëýõ çààëò: • Í¿äíèé ºíãºö áàéðëàëò õàëäâàð /êîíúþíêòèâèò, êåðàòèò ã.ì./

Õýðýãëýõ àðãà: • Ýìãýãòýé í¿äýíä 3-6 öàãààð 1-2 äóñëààð äóñààæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: • Ò¿ð õóãàöààíä í¿äýýð õàòãàæ ºâäºõ ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é /6.2.2-ä ¿ç/. Ñàâëàëò: 1% /ìºí 0.5%/, í¿äíèé äóñàë.

♦ Ìºíãºíèé íèòðàò, ARGENTI NITRAS ªºð íýðñ: Argentum nitricum, Silver nitrate, AgNO3., Ëÿïèñ. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4.L-5.L-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Áàãà êîíöåíòðàöèàð àðãààõ áà ¿ðýâñëèéí ýñðýã, ºíäºð êîíöåíòðàöèàð ò¿ëýõ ¿éëäýëòýé • Áàêòåðöèä íºëººòýé. Õýðýãëýõ çààëò: • Í¿äíèé ñàëñòûí ¿ðýâñýë, • Òðàõîìà • Íÿðàéä áëåííîðåé-ãîîñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëæ õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Ýìãýãòýé í¿äýíä 1-2 äóñëûã äóñààíà. • Íÿðàéä áëåííîðåé-ãîîñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð: Í¿äíèé äîîä çîâõèíû ñóâàãò í¿ä òóñ á¿ðò 2 äóñëûã òºðñíººñ õîéø 1 öàãèéí äîòîð äóñààíà. 297

Í¿äíèé ºâ÷èíä õýðýãëýõ ýì

Ñàâëàëò: /1%, í¿äíèé äóñàë/.

♦ Ñóëüôàöèë íàòðè, SULFACYLUM-NATRIUM ªºð íýðñ: Sulfacetamide sodium, Sulfacetamidum, Sulfacetamidum natricum, Sulfacylum, Àlbucidum, Sulfaprovul, Almocetamide. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Íÿíãèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé /ñóëüôàäèìèäèíûã ¿ç/. Õýðýãëýõ çààëò: Êîíúþíêòèâèò, áëåôàðèò, áëåíîðåÿ, í¿äíèé ýâýðëýãèéí èäýýò øàðõëàà, òðàõîìà, õëàìèäûí õàëäâàð. Õýðýãëýõ àðãà: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä: 10-30%-ûí óóñìàëààñ ýìãýãòýé í¿äýíä 1-2 äóñëààð 2-3 öàãààð äóñààæ ýõëýýä, ¿ð ä¿íã õàðãàëçàí òóí õîîðîíäûí çàéã óðòàñãàí, äóñààæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Õîðäëîãîò õàðøëûí óðâàë, Ãàæ íºëºº: Õàðøèë, õýñãèéí ýäèéí öî÷ðîë èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Íóíòàãààð ñàâëàãäàõ áºãººä ò¿¿íýýñ çîõèõ òóíãààð /10%, 20%, 30%/ íàéðóóëæ õýðýãëýíý. • 20%, 30%-èéí óóñìàë, ôëàêîíä òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

♦ Òåòðàöèêëèíû òîñîí ò¿ðõëýã, UNGUENTUM TETRACYCLINI OPHTALMICUM ªºð íýðñ: Tetracyclini hydrochloridum, Tetracycline hydrochloride. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: ªðãºí õ¿ðýýò ¿éëäýëòýé àíòèáèîòèê /Ãð(+), Ãð(-) ìèêðîá, õëàìèä, ìèêîïëàçì, ðèêêåòñè ã.ì./. Ðèáîñîìûí 30S ñóáåäèíèöòýé õîëáîãäîí, áàêòåðèéí ýñèéí óóðãèéí íèéëýãæèëòèéã ñààòóóëæ, áàêòåðñòàòèê íºëºº ¿ç¿¿ëíý. 298

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Õýðýãëýõ çààëò: Òðàõîìà, êîíúþíêòèâèò, áëåôàðèò áà í¿äíèé áóñàä ºíãºö áàéðëàëòàé õàëäâàðóóäûí ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Í¿äíèé çîâõèíä ºäºðò 2-5 óäàà íèìãýí ò¿ðõýæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Òåòðàöèêëèíû á¿ëãèéí àíòèáèîòèêò õàðøèëòàé ºâ÷òºí, áàãà íàñíû õ¿¿õýä, õºõ¿¿ë áîëîí æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, ãàâëûí õºíäèéí äàðàëò èõñýõ, õ¿¿õäýä ø¿äíèé ºíãº øàðëàõ, êàíäèäîç ¿¿ñýõ, ìèîïè, ãýðýëä ìýäðýãøèõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 1%-5 ãð-ààð òîñîí ò¿ðõëýãýýð òóáèêò ñàâëàãäàíà.

21.2. ¯ðýâñëèéí ýñðýã íºëººò ýìèéí áýëäìýë ♦ Ïðåäíèçîëîí, PREDNISOLONUM /3, 8.3, 18.1-ä ¿ç/. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. Õýðýãëýõ çààëò: Õàðøëûí ãàðàëòàé áëåôàðèò, êîíúþíêòèâèò, óâåèò, ñêëåðèò. Õýðýãëýõ àðãà: • Òîñîí ò¿ðõëýãèéã í¿äíèé ãàäíàõ ýäèéí ¿ðýâñëèéí ¿åä çîâõèíû ñàëñò çýðýãò ºäºðò 2-4 óäàà íèìãýí ò¿ðõýíý. • Óóñìàëààñ ºäºðò 2-4 óäàà í¿äýíä äóñààæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Øàëòãààí íü òîäîðõîéã¿é í¿äíèé ýäèéí ¿ðýâñýëä õýðýãëýõã¿é /18.1-ä ¿ç/. Ãàæ íºëºº: Ñòåðîèäûí ãëàóêîìà ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é /18.1-ä ¿ç/. Ñàâëàëò: • 0.5%-ûí òîñîí ò¿ðõëýãýýð òóáèêò, • Í¿äíèé äóñàë, 0.5%-èéí óóñìàëààð ñàâëàãäàíà.

21.3. Õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ áýëäìýë

299


♦ Òåòðàêàéí, TETRACAINUM ªºð íýðñ: Tetracaine, Tetracaini hydrochloridum, Dicainum, Amithocaine, Pantocain, Decicain, Rexocaine, Foncaine, Intercain. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Õýñýã ãàçàðò ìýäýý àëäóóëàõ ¿éëäýëòýé /Ìýäýý àëäóóëàõ èäýâõýýð êîêàèíààñ 10 äàõèí èë¿¿ áîëîâ÷ 2-5 äàõèí èë¿¿ õîðòîé. Í¿äíèé ïðàêòèêò õýðýãëýõýä í¿äíèé äîòîîä äàðàëò, õàðààíû çîõèðîëä íºëººëºõã¿é, õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñãºõã¿é ñàéí òàëòàé/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Ìýäýý àëäàëò 1-2 ìèíóòûí äàðàà ¿¿ñíý, Õýðýãëýõ çààëò: ªíãºö ìýäýý àëäóóëàëòàíä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: 0.1%, 0.25%, 0.5%, 1%, 2%-ûí óóñìàëààñ 2-3 äóñëûã í¿äýíä äóñààæ õýðýãëýíý /òåòðàêàéíû 10ìë òóòàìä 3-5 äóñàë 0.1%-èéí àäðåíàëèíû óóñìàë íýìýí õýðýãëýæ áîëíî/.

Öýýðëýë: Õ¿íä ºâ÷òºí áà 10-ààñ äîîø íàñòàé õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Ñàëñòûí ñóäàñ ºðãºñºõ, ýâýðëýãèéí ýìãýãøèë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Íóíòàãààð ñàâëàãäàõ áºãººä ò¿¿íýýñ òîõèðîõ òóíãààð íàéðóóëàí õýðýãëýíý. • 0.5%, í¿äíèé äóñëààð ñàâëàãäàíà.

21.4. Í¿äíèé ÷èíýðýý ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì ♦ Àöåòàçîëàìèä, ACETAZOLAMIDUM ªºð íýðñ: Diacarbum, Fonurit, Diamox, Acetamox, Acetazolam. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. 300

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ¯éëäýë: Áººðíèé ñóâãàíöàð áà ÒÌÑ äýõ êàðáîàíãèäðàçà ôåðìåíòèéã õîðèãëîõ òóë äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã ¿ç¿¿ëíý: • Õàâàí õººæ, øýýñíèé ÿëãàðàëòûã èõýñãýíý, • Í¿äíèé äîòîîä äàðàëòûã áàãàñãàíà. • Òàòàëò íàìäààõ áóþó ýïèëåïñèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=7.2, CL=2.7ë/öàã, Ceff=10ìêã/ìë, t1/2=1.7öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 95%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áèåä ñàéòàð òàðõàæ, õóâèðàëã¿é áººðººð ãàäàãøèëäàã. Óóõàä ¿éëäýë 1-1.5 öàãèéí äàðàà ýõýëæ, 2-4 öàãèéí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðýýä, 8-12 öàã ¿ðãýëæèëíý. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Õî¸ðäîã÷ ãëàóêîìà áà õóðö-õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìûí ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 250 ìã-ààð 4 öàãààð óóõ áà 250 ìã-ààð õîíîãò 2 óäàà óóëãàíà. Õàðèí í¿äíèé äîòîîä äàðàëòûã ÿàðàëòàé áóóëãàõ øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä 500 ìã-ààð 2-4 öàãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. • Ç¿ðõíèé äóòàãäëûí õàâàíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 250-375 ìã-ûã ¿äýýñ ºìíº óóëãàõ áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. • Àðõàã íýýëòòýé ºíöºãò ãëàóêîìà-ä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 250 ìã-ûã 4 õóâààæ õýðýãëýõ áóþó 500 ìã-ààð õîíîãò 2 óäàà óóëãàíà. • Ýïèëåïñè áîëîí òàòàëäààíû ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä õîíîãò 8-30 ìã/êã-ûã õóâààæ õýðýãëýíý. Íàñàíä õ¿ðñýí õ¿íä áàðèõ òóí íü õîíîãò 375 ìã áàéäàã. Ýíý ýìèéã èõýâ÷ëýí òàòàëäàà íàìäààõ áóñàä ýìòýé õàâñðóóëàí õýðýãëýõýä ¿ð ä¿í ñàéòàé áàéäàã. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Àääèñîíû ºâ÷èí, ýëýã áà áººðíèé öî÷ìîã ºâ÷èí, õºõ¿¿ë ýõ, ãèïîêàëèåìèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Ðåñïèðàòîð àöèäîç, óóøèã òýëýãäñýí, óóøèãíû àðõàã ºâ÷èí, æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Íîéðìîãëîõ, îãèõ áººëæèõ, àìòíû ìýäðýìæ ººð÷ëºãäºõ, ãåìàòóðè, êðèñòàëóðè, áººð êàëüöèæèõ, àïëàñòèê àíåìè, äîîä ìº÷íèé ïàðåñòåçè èëýð÷ áîëíî. Ñàâëàëò: 0.25 ãð-ûí øàõìàë. 301


♦ Ïèëîêàðïèí, PILOCARPINUM ªºð íýðñ: Pilocarpini hydrochloridum, Pilocar, Almocarpine, Akarpine. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Õ¿¿õýí õàðààíû öàãèðàã áóë÷èíãèéí Ì-õîëèíîðåöåïòîðûã ñýðãýýí àãøààæ, õ¿¿õýí õàðààã íàðèéñãàí, øèíãýíèé ýðãýëäýëòèéã ñàéæðóóëàõ òóë í¿äíèé äîòîîä äàðàëòûã ñàéòàð áóóðóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Í¿äýíä äóñààæ õýðýãëýõýä í¿äíèé äîòîîä äàðàëò áóóëãàõ ¿éëäýë íü 60 ìèíóò îð÷ìûí äàðàà ýõëýýä, 3-4 öàã ¿ðãýëæèëäýã. Õýðýãëýõ çààëò: Ãëàóêîìà /àðõàã åðäèéí ãëàóêîìà, ÿëàíãóÿà íýýëòòýé ºíöºãò ãëàóêîìà/. Õýðýãëýõ àðãà: 1-5%-ûí óóñìàëààñ ºäºðò 2-4 óäàà, 1-2 äóñëààð äóñààæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Óã ýìýíä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: • Õýñýã ãàçðûí íºëººíººñ: Õîðñîõ, çàãàòíàõ, í¿äíèé ñàëñò õàâàãíàõ, ìèîïè, õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà ñýäðýõ, ñîðìîñëîãèéí ñïàçì èëðýõ, • Ñèñòåìèéí íºëººíººñ: Ïàðàñèìïàòèê ìýäðýë ñýðãýñíýýñ õºëðºõ, áðàäèêàðäè, ãýäýñ áàçëàõ, ø¿ëñ ãîîæèõ, ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èë çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 2%, 4%-ûí í¿äíèé äóñëààð, • Íóíòàãààð ñàâëàãäàíà.

♦ Òèìîëîë, TIMOLOLUM ªºð íýðñ: • Timolol: Timacar, Timacxor, Blocadren, Timohexal, Blocanol, • Timolol maleate: Blocadren, Timoptic, Timopmol, Optimol, Ocupres. 302

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,K-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ñåëåêòèâ áóñ áîãèíî õóãàöààò ¿éëäýëò áåòòàáëîêàòîð þì. Í¿äíèé äîòîîä äàðàëòûã áóóðóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=2.1ë/êã, F=0.5, t1/2=4.1öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 60%. Í¿äýíä äóñààæ õýðýãëýõýä í¿äíèé äîòîîä äàðàëò áóóëãàõ ¿éëäýë íü 15-30 ìèíóòàíä ýõýëæ, 1-5 öàã ¿ðãýëæèëäýã. Õýðýãëýõ çààëò: • Àðõàã íýýëòòýé ºíöºãò ãëàóêîìà, çàðèì õî¸ðäîã÷ ãëàóêîìà. Õýðýãëýõ àðãà: • 0.25%ûí óóñìàëààñ ºäºðò 2 óäàà 1 äóñëààð äóñààæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Õ¿¿õýä, æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààòàé, ç¿ðõíèé ñýðýë äàìæóóëàëòûí õîðèãòîé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: • Õýñãèéí íºëººíººñ: öî÷ðîë ¿¿ñýõ, ýâýðëýãèéí ìýäðýìæ áóóðàõ, õàðààíû ººð÷ëºëò, äèïëîïè, ïòîç, • Ñèñòåìèéí íºëººíººñ: ç¿ðõíèé öîõèëò öººðºõ, ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë õ¿íäðýõ, ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà õºäëºõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.25%-5 ìë-ýýð \í¿äíèé äóñàë\ ôëàêîíä ñàâëàãäàíà.

21.5. Õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñãºõ ýì ♦ Àòðîïèí, ATROPINUM /1.3, 4.2, 17.5-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C.

303


¯éëäýë: Õ¿¿õýí õàðààíû öàãèðàã áóë÷èíãèéí Ì-õîëèíîðåöåïòîðûã õîðèãëîí ñóëðóóëæ, õ¿¿õýí õàðààã ºðãºñãºíº. Õýðýãëýõ çààëò: Í¿äíèé óã äóðàíäàõ Õýðýãëýõ àðãà: 0.5%, 1%-ûí óóñìàëààñ í¿äýíä äóñààíà. Öýýðëýë: Ãëàóêîìà. Ãàæ íºëºº: Õàðààíû çîõèðîë ººð÷ëºãäºõ, àì õàòàõ, ç¿ðõíèé öîõèëò îëøðîõ, ãëàóêîìà ºâ÷èí õóðöäàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Í¿äíèé äóñàë, 1%,0.5%,1% /ñóëüôàò/.

♦ Ýïèíåôðèí, EPINEPHRINUM /3-ò ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Õ¿¿õýí õàðààã ºðãºñãºíº /í¿äíèé ñîëîíãîí á¿ðõ¿¿ëèéí öàöðàã áóë÷èíãèéí àëüôà-àäðåíîðåöåïòîðûã áóë÷èíã àãøààæ, õ¿¿õýí õàðààã ºðãºñãºíº/.

ñýðãýýí,

óã

Õýðýãëýõ çààëò: • Õ¿¿õýí õàðààã ºðãºñãºõ çîðèëãîîð /í¿äíèé óã äóðàíäàõ ã.ì./ àäðåíàëèí ãèäðîõëîðèäûã õààÿà õàâñàðãà ýì áîëãîí õýðýãëýäýã. • Íýýëòòýé ºíöºãò ãëàóêîìà /ñóäàñ íàðèéñãàõ òóë ñîðìîñëîã áèåýñ ÿëãàðàõ í¿äíèé øèíãýíèé ÿëãàðàëòûã áàãàñãàäàã õýìýýí ¿çäýã/.

Õýðýãëýõ àðãà: õýðýãëýíý.

1-2%-ûí

óóñìàëààñ

í¿äýíä

äóñààæ

Öýýðëýë: /3-ò ¿ç/. Õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà, ãèïåðòåíçè, òèðåîòîêñèêîçòîé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: /3-ò ¿ç/. Í¿ä õîðñîõ, óëàéõ, õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà õóðöäàõ, ýâýðëýãèéí ïèãìåíòàöè, õàðàà ººð÷ëºãäºõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. 304

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ñàâëàëò: Í¿äíèé äóñàë, 2%.

22. Îêñèòîöèí áà ò¿¿íèé ýñðýã íºëººò

ýìèéí áýëäìýë 22.1. Îêñèòîöèí, ò¿¿íèé àíàëîã ýì

/Óìàéí áóë÷èí àãøààõ ýì/ ♦ Ìèçîïðîñòîë, ♦ Ìèçîïðîñòîë, MISOPROSTOLUM ªºð íýðñ: Cytotec, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë, ò¿¿íèé ìåõàíèçì: Ïðîñòîãëàíäèí Å1-èéí àíàëîã áýëäìýë áºãººä ñòåðîèä áóñ, ¿ðýâñëèéí ýñðýã íºëººòýé ýì (ÑÁ¯ÝÍÝ)-èéí íºëººãººð ¿¿ññýí ïðîñòîãëàíäèíû äóòàãäëûã íºõºõ, õîäîîäíû õ¿÷ëèéí ¿íäñýí áîëîí ñýäýýëòýò ÿëãàðàëòûã áàãàñãàõ, õîäîîäíû ñàëñò áîëîí áèêàðáîíàòûí ¿¿ñýëòèéã èõýñãýõ çàìààð õîäîîä õàìãààëàõ ¿éëäýëòýé. Ìèçîïðîñòîë íü óìàéí áóë÷èíã àãøààõ ¿éëäýëòýé ó÷èð ò¿¿íèéã æèðýñëýëòèéã òàñëàí çîãñîîõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=20-40 ìèíóò, óóðàãòàé õîëáîãäîëò ºíäºð, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ õóðäàí ñàéí øèìýãääýã, õóðäàí õóãàöààíä õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò áîëîõ ìèçîïðîñòîëûí õ¿÷ëèéã ¿¿ñãýíý. 15% îð÷èì íü ºòãºíòýé õàìò áóñàä íü øýýñýýð ãàäàãøèëäàã.

305

Îêñèòîöèí áà ò¿¿íèé ýñðýã áýëäìýë

Õýðýãëýõ àðãà




Óóõ

30 ìèíóò

10-15 ìèíóò

3 öàã îð÷èì

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: ÑÁ¯ÝÍÝ-èéí øàëòãààíò õîäîîäíû øàðõëààíààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 200ìêã-ààð õîíîãò 4 óäàà õîîëòîé õàìò óóíà. Çîõèìæã¿é áîë òóíã áàãàñãàæ, 100ìêã-ààð õîíîãò 4 óäàà óóæ õýðýãëýæ áîëíî. Æèðýìñëýëòèéã òàñëàí çîãñîîõ çîðèëãîîð õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ºâäºõ, ñóóëãàõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, äîòîð ìóóõàéðàõ, ãýäýñ ä¿¿ðýõ, äèñïåïñè, áººëæèõ, ºòãºí õàòàõ, ãèïåðìåíîððåé, äèñìåíîððåé áîëîí ñàðûí òýìäãèéí ººð÷ëºëò èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 100ìêã, 200ìêã-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Îêñèòîöèí, OXYTOCINUM ªºð íýðñ: Pitocin, Syntocinon, Partocon, Pitupartin, Uteracon, Oxystin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: Æèðýìñýí óìàéã ðèòìòýé àãøààíà /æèðýìñíèé ñ¿¿ëèéí ñàðä ýõèéí óìàé áîëäîã/.

îêñèòîöèíä õàìãèéí èõ ìýäðýã

Ôàðìàêîêèíåòèê: Áººð, ýëãýíä õóðäàí õóâèðäàã, æèðýìñíèé ýðò ¿åä áîë öóñàíä ýðãýëäýã÷ ôåðìåíò áîëîõ îêñèòîöèíàçà-èéí íºëººãººð áàñ èäýâõã¿éæíý. Áóë÷èíä òàðèõàä óìàé àãøààõ ¿éëäýë 3-5 ìèíóòàíä ýõýëæ, 2-3 öàã, âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä òýð äîðîî ýõýëæ, 1 öàã îð÷èì ¿ðãýëæèëäýã. 306

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Õýðýãëýõ çààëò: • Òºðºõ õ¿÷íèé ñóëðàë, • Óìàéí áóë÷èíãèéí àãøèëò ñóëààñ øàëòãààëñàí òºðñíèé äàðààõ öóñ àëäàëò Õýðýãëýõ àðãà: • 1 ìë-èéã 5%-500 ìë ãëþêîçûí óóñìàëûí õàìò âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðüæ õýðýãëýíý. • 0.5-1 ìë-èéã áóë÷èíä áà óìàéí õ¿ç¿¿íä òàðüæ õýðýãëýæ áîëíî. Öýýðëýë: Óìàé óðàãäàæ áîëçîøã¿é òîõèîëäîë, óðãèéí áóðóó áàéðëàë, óðãèéí òîëãîé ààðöãèéí õýìæýýòýé òîõèðîõã¿é áàéãàà ¿åä õýðýãëýõèéã öýýðëýíý. Ãàæ íºëºº: Óìàé õýò õ¿÷òýé àãøèñíû óëìààñ óðàãò ãèïîêñè ¿¿ñ÷ áîëíî. Ìºí îãèõ, áººëæèõ, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàõ, àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ, òàòàëò èëðýõ, õàðøëûí óðâàë, àíàôèëàêñè èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Òàðèà, 5ÅÄ/ìë, 10ÅÄ/ìë, òóíøèë, • 1 ìë /5 ÅÄ/-ýýð òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

22.2. Îêñèòîöèíû ýñðýã íºëººò ýì /Óìàéí áóë÷èíã ñóëðóóëàõ ýì/ ♦ Ñàëüáóòàìîë, SALBUTAMOLUM /25.1-ä ¿ç/. ªºð íýðñ: Salbupart, /25.1-ä ¿ç/. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Óìàéí áóë÷èíãèéí àãøèëòûã ñóëðóóëíà /Óìàéí áóë÷èíãèéí áåòòà-2-àäðåíîðåöåïòîðûã áóë÷èíãèéí àãøèëòûã ñóëðóóëíà/.

ñýðãýýí,

óìàéí

Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä ¿éëäýë 15-30 ìèíóòûí äàðàà ýõýëæ, 6-12 öàã ¿ðãýëæèëíý, õàðèí âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä ¿éëäýë 1-5 ìèíóòûí äàðàà ýõýëäýã. /25.1-ä ¿ç/. Õýðýãëýõ çààëò: 307

Õýâëèéí äèàëåçèéí óóñìàë

• Õóãàöààíààñ ºìíº òºðºõººð çàâäñàí ¿åä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: 4 ìã-ûí øàõìàëààð 6-8 öàãààð óóæ õýðýãëýíý. Ýõëýýä 10ìêã/ìèíóò-ààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Øààðäëàãàòàé áîë çîõèìæòîé ¿ð ä¿í èëýðòýë 10 ìèíóòûí çàâñàðëàãàòàéãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî /1 òóíøèëèéã 400-500ìë ôèçèîëîãèéí óóñìàë áóþó 5%-èéí ãëþêîçûí óóñìàëä õèéæ, âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðèíà/.

Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /25.1-ä ¿ç/. Ñàâëàëò: 0.004 ãð-ûí øàõìàë, 50 ìêã/ìë, 5 ìë-ýýð òóíøèëä ñàâëàãäàíà.

23. Õýâëèéí äèàëèçèéí óóñìàë ♦ Õýâëèéí äèàëåçèéí óóñìàë, INTRAPERITONEAL DIALYSIS SOLUTION (Òóñãàé ñòàíäàðòûí óóñìàë). Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,K-6. ¯éëäýë: Õîðäëîãî òàéëàõ ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: • Õ¿íä õýëáýðèéí óðåìè: ∗ Áººðíèé õóðö äóòàãäëûí ¿åä ¿ðãýëæë¿¿ëýí áà çàâñàðëàãàòàéãààð áººðíèé ¿éë àæèëëàãàà ñýðãýòýë õýðýãëýíý. ∗ Áººðíèé àðõàã äóòàãäëûí ¿åä óäààí õóãàöààíû äèàëèçûã äýìæèõ çîðèëãîîð õýðýãëýíý. Õýâëèéí äèàëåç õèéõ àðãà***: • Êàòåòåð òàâèõ: Ìýñ àæèëáàðûí àðèóí íºõöºëèéã áàðèìòëàí, õýñãèéí ìýäýýã¿éæ¿¿ëýëòèéí òóñëàìæòàéãààð àðüñàíä ç¿ñëýã õèéæ, òðîêàðûã àøèãëàí õýâëèéí õºíäèéä íèéëýã êàòåòåðèéã îðóóëàí áýõýëíý.

***

Õýâëèéí äèàëåçèéí óóñìàëûã ¿éëäâýðëýã÷èéí çààâðûã áàðèìòëàí õýðýãëýíý. Áýëýí ¿éëäâýðëýãäñýí áýëäìýëã¿é áîë òóõàéí òîõèîëäîëä çîõèõ ñòàíäàðòûí äàãóó íàéðóóëàí õýðýãëýæ áîëíî.

308


Áººðíèé õóðö äóòàãäëûí ¿åä îéðîëöîîãîîð 2 ëèòð äèàëèçûí àðèóí óóñìàëààð öàã òóòàì õýâëèéã óãààíà.

Íàéðëàãà: ⇒

Õýâëèéí õºíäèéí äèàëèçûí óóñìàëûí íàéðëàãûã Ìîíãîë óëñûí ¿íäýñíèé çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí æàãñààëòàíä òîäîðõîé çààãààã¿é. Îëîí óëñûí ýì÷èëãýýíèé ïðàêòèêò îëîí íýðèéí íàéðëàãàòàé óóñìàëûã õýðýãëýäýã òóõàé õýâëýëä áè÷èãäñýí áàéíà /Æ-íü: Øâåä óëñàä ¿éëäâýðëýñýí Ðåîìàêñîäåêñ, Óíãàð óëñûí “Human” ¿éëäâýðò ¿éëäâýðëýäýã Peridisol-1, Peridisol-2-SK, ÀÍÓ-ä ¿éëäâýðëýäýã Dialyte, Diameal, Inpersol ã.ì./.

⇒ Äèàëèçûí óóñìàëûí çîõèìæòîé íàéðëàãà íü: ∗ Na (sodium)135 mmolxL-1, ∗ Cl (chloride)105 mmolxL-1, ∗ K (potassium) 0 mmolxL-1, ∗ Glucose 80 mmolxL-1 (1.5%), ∗ Ca (calcium) 1.75 mmolxL-1, ∗ Mg (magnesium) 0.50 mmolxL-1, ∗ Lactate 35 mmolxL-1, áîëíî. ⇒

⇒

Øèíãýíèéã ººðòºº òàòàí ãàäàãøëóóëàõ õ¿÷ íü îñìîñîîñîî õàìààðíà. 1.5%-èéí ãëþêîç ñèéâýíòýé èçîòîíèê øèíæòýé òóë øèíãýíèéã òàòàõ çîðèëãîîð ãëþêîçûã ¿¿íýýñ ºíäºð êîíöåíòðàöèàð õýðýãëýõ íü çîõèìæòîé áîëíî. Ìºí õàìãèéí õÿëáàð íàéðëàãàòàé íýãýí íü ãýâýë: ∗ Êàëèéí õëîðèä 0.3ãð., ∗ Êàëüöûí õëîðèä 0.3ãð., ∗ Ìàãíèéí õëîðèä 0.1ãð., ∗ Íàòðèéí õëîðèä 8.3ãð., ∗ Ãëþêîç 6.0ãðàììûã òóñ òóñ àâ÷, íýã ëèòð íýðìýë óñàíä íàéðóóëàí àðèóòãàñíû äàðàà õýâëèéí õºíäèéí äèàëèçàä àøèãëàæ áîëîõ þì.

Õ¿íäðýë: • ªâäºëò /ò¿ð õóãàöààíä íîöòîé áóñ ºâäºëò ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é/. • Ïåðèòîíèò /àðèóí íºõöºëèéã áàðèìòàëæ ÷àäààã¿éãýýñ íÿíãèéí õàëäâàð ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é/

309

Õýâëèéí äèàëåçèéí óóñìàë

24. ÑÝÒÃÝÖ ÍªËªªÒ ÝÌÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË 24.1. Ñýòãýöèéí ýìãýãò õýðýãëýãäýõ ýì ♦ Õëîðïðîìàçèí, CHLORPROMAZINUM ªºð íýðñ: Aminazinum, Chlorpromazine, Ormazine, Sonazine, Chlorpromazini hydrochloridum, Largactil, Thorazine, Chlorazine. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý, K-3, K-4 Ê-5, K-6. ¾ Òàðèàã: Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý, Ê-5, Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Ñýòãýöèéí õººðëèéã áàãàñãàí, ñîëèîðîë íàìäààõ, òàéâøðóóëàõ /ÒÌÑ-èéí äîïàìèí áà íîðàäðåíàëèíû ðåöåïòîðûã ñààòóóëíà/, • Áººëæèëò íàìäààõ /áººëæèëòèéí òºâèéí õåìî-ðåöåïòîðûã ñààòóóëíà/, • Òàòàëäàà íàìäààíà /òºâèéí áà çàõûí Í-õîëèíîëèòèê íºëººòýé/, • Ìºí àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëàõ /àëüôà-àäðåíîðåöåïòîðûã õîðèãëîíî/, áèåèéí õýì áóóðóóëàõ /äóëààí çîõèöóóëàõ òºâèéã äàðàíãóéëàõûí çýðýãöýý çàõûí ñóäàñ ºðãºñãºí äóëààí àëäàëòûã èõýñãýíý/, àã÷èë òàâèóëàõ áà áóë÷èðõàéí ø¿¿ðýë áàãàñãàõ /Ì-õîëèíîðåöåïòîðûã ñààòóóëíà/, ãèñòàìèíû ðåöåïòîðûã õîðèãëîíî/ íºëººòýé. ýñðýã /Í1

Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=9.3, Vd=21ë/êã, F=0.32, C=30350íã/ìë (õ¿¿õäýä 40-80íã/ìë), CL=38ë/öàã, t1/2=30öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 95-98%, óóõàä äóíä çýðýã øèìýãäýíý, ÒÌÑ-ä ñèéâýíãèéíõýýñ ºíäºð êîíöåíòðàöèàð òàðõäàã, ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèð÷, 10-12 ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý /çàðèì íü èäýâõòýé/, ìåòàáîëèòûí äèéëýíõ íü áººðººð, íèëýýä õýñýã íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Ãýäýñ-ýëýã ãýñýí òîéðîã ¿¿ñãýõ êèíåòèêòýé. Õýðýãëýõ çààëò: • Ñîëèîðîë çýðýã ñýòãýöèéí õººðºë á¿õèé ñýòãýöèéí ýìãýã, • Çîãñîëòã¿é îãèæ áººëæèëò, 310

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý • Òàòàëäàà, Õýðýãëýõ àðãà: • Ñîëèîðîëûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Õîíîãò 25-75ìã-ûã 2-4 õóâààæ óóëãàíà. Çîõèìæòîé ¿ð ä¿í èëýðòýë 7 õîíîãò 2 óäàà 20-50ìã-ààð òóíã íýìýãä¿¿ëæ áîëíî. Õîíîãò çàðèì ºâ÷òºíä 800ìã õ¿ðòýë òóí øààðäàãääàã. Ýñâýë 25-50ìã-ààð 1-4 öàãààð áóë÷èíä òàðüæ ýõëýýä, äàðàà íü àëü áîëîõ ýðò õóãàöààíä óóëãàõààð ñîëüæ õýðýãëýæ áîëíî. ◊ 6 ñàðààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 0.55ìã/êã-ààð 4-6 öàãààð óóëãàõ áóþó áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. • Îãèõ, áººëæèõèéã çîãñîîõ çîðèëãîîð: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 10-25ìã-ààð øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð óóëãàíà. Ýñâýë 25-50ìã-ààð 3-4 öàãààð áóë÷èíä áººëæèëò çîãñòîë òàðèíà. ◊ 6 ñàðààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 0.55ìã/êã-ààð 4-6 öàãààð óóëãàõ áóþó áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. • Òàòàëò íàìäààõ çîðèëãîîð: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 25-50ìã-ààð õîíîãò 3-4 óäàà áóë÷èíä áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. ◊ 6 ñàðààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 0.55ìã/êã-ààð 6-8 öàãààð áóë÷èíä áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. ⇒ Àëü÷ çîðèëãîîð õ¿¿õäýä õýðýãëýõýä áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýõ

äýýä òóí íü 5-ààñ äýýø íàñòàé áóþó 22.7êã-ààñ áàãà æèíòýé õ¿¿õäýä 40ìã, 5-12 íàñòàé áóþó 22.7-45.5êã æèíòýé õ¿¿õäýä 75 ìã áîëíî.

Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • ÒÌÑ äàðàíãóéëàõ ýìýíä õýò ìýäðýã, ÿñíû ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàãäñàí, òàðõèíû äîîä òºâ¿¿äèéí ãýìòýëòýé, êîìà-ä áóé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, 6 ñàðààñ äîîø íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. • Ç¿ðõ ñóäàñíû òýíöâýðæèë àëäàãäñàí, ãèïîòîíè, ãëàóêîìà, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí òîìðîëò, ýëýã, áººð, õîäîîäíû õ¿íä ýìãýãòýé, ºíäºð íàñòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ïñåâäîïàðêèíñîíèçì, íîîìîéðîõ, òàðäèâ äèñêèíåçè, òîëãîé ýðãýõ, îðòîñòàòèê ãèïîòåíçè, êîëëàïñ, òàõèêàðäè, àì õàòàõ, ºòãºí õàòàõ, øýýñ 311

Ñýòãýö íºëººò ýì¿¿ä

õîðèãäîõ, õàðøëûí óðâàë, ãýðýëä ìýäðýãøèõ, àãðàíóëîöèòîç, íåéðîëåïòèê ìàëèãíàíò ñèíäðîì, ëåéêîïåíè, ãåïàòèò, öºñ çîãñîíãèøðîëò øàðëàëò, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà ººð÷ëºãäºõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Øàõìàë, 100 ìã, \ÒÕ,Ê-3,Ê-4\, • Òàðèà, 25ìã/ìë, 2ìë /2.5%-2ìë/, òóíøèë, \ÒÕ,Ê-4\, • 0.025 ãð-ûí øàõìàë.

♦ Äðîïåðèäîë, DROPERIDOLUM ªºð íýðñ: Droleptanum, Dehydrobenzperidol, Sintodril, Inapsin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Áîãèíî õóãàöààò õ¿÷òýé íåéðîëåïòèê, • Øîêûí ýñðýã, • Áººëæèëò íàìäààõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=àëüôà 1ìèíóò, áåòòà 2-3öàã, ¿éëäýë òàðüñàí äîð ýõýëæ 10 ìèíóòûí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðýýä, 30 ìèíóò îð÷èì ýð÷èìòýé ¿ðãýëæëýýä, 3-4 öàãèéí äàðàà ñóëàð÷ àðèëäàã. 2/3 íü öºñººð, 1/3 íü øýýñýýð /10% îð÷èì íü ººð÷ëºãäºëã¿é/ ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ñýòãýöèéí ïðàêòèêò õºäºëãººíèé õóðö õººðºëä: ◊ Óóõààð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 5-20ìã-ààð øààðäëàãàòàé áîë 4-8 öàãààð óóëãàíà /ºíäºð íàñòàíä íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí õàãàñ òóíãààð ýõýëíý/. Õ¿¿õäýä: õîíîãò 0.5-1ìã òóíãààð óóëãàíà. ◊ Áóë÷èíä òàðèõààð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 10ìã-ààð øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð òàðèíà /ºíäºð íàñòàíä íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí õàãàñ òóíãààð ýõýëíý/. Õ¿¿õäýä: õîíîãò 0.5-1ìã òóíãààð òàðèíà.

312

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ◊

Âåíèéí ñóäñààð òàðèõààð: 5-15ìã-ààð øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð òàðèíà /ºíäºð íàñòàíä íàñàíä õ¿ðýã÷äèéí õàãàñ òóíãààð ýõýëíý/. • Íåéðîëåïòàíàëüãåçè-ä: 2.5-5ìã äðîïåðèäîëûã 0.05-0.1ìã ôåíòàíèëûí õàìò âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Õ¿¿õäýä 200-300ìêã/êã-ààð õýðýãëýíý. • Ãèïåðòîíèéí êðèçèéí ýì÷èëãýýíä: 0.1ìã/êã òóíãààð /0.25%-2ìë îð÷èì/ âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. • Çîãñîëòã¿é áººëæèëòèéí ¿åä: ◊ Ìýñ çàñëûí äàðààõ ºâäºëò áà îãèõ áººëæèõèéã áàãàñãàõ çîðèëãîîð: 2.5-5ìã äðîïåðèäîëûã 0.05-0.1ìã ôåíòàíèëûí õàìò áóë÷èíä òàðèíà. ◊ Õîðò õàâäðûí ýìèéí ýì÷èëãýýíèé óëìààñ ¿¿ñýõ îãèõ, áººëæèõèéã áàãàñãàõ çîðèëãîîð: 1-10ìã-ûã ýì÷èëãýý ýõëýõýýñ 30 ìèíóòûí ºìíº áóë÷èíä áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Øààðäëàãàòàé áîë 1-5ìã-ààð 1-6 öàãààð áóë÷èíä áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. • Ç¿ðõíèé õóðö äóòàãäëûí óëìààñ ¿¿ññýí óóøèãíû õàâàíãèéí ýì÷èëãýýíä: 0.25%-2-4ìë-ûã ìîðôèí áóþó ôåíòàíèëûí õàìò âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ýêñòðàïèðàìèä ñèñòåìèéí ýìãýã, àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëàõ ýìèéã óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýñýí òîõèîëäîë, ÒÌÑ-èéí îðãàíèê ýìãýã, áººðíèé íîöòîé ýìãýãòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Ãëàóêîìûí ¿åä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ýêñòðàïèðàìèä ººð÷ëºëò (äèñòîíè, àòàêñè, ïàðêèíñîíèçì ã.ì.), ñýòãýë ãóòðàë, ãèïîòîíè, òàõèêàðäè, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, òîëãîé ýðãýõ, õàëóóð÷ ÷è÷ðýõ, ëàðèíãîñïàçì çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Øàõìàë, 10 ìã, • Òàðèà, 5ìã/ìë, 2ìë, • 0.25%-5 ìë, 10 ìë-ýýð ôëàêîíä ñàâëàãäàíà.

♦ Ãàëîïåðèäîë, HALOPERIDOLUM

313


ªºð íýðñ: Haldol, Haloperin, Halophen, Haloperidin, Serenase. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: • Ñîëèîðîë íàìäààíà /òàðõèíû ñèíàïñûí äàðààõ äîïàìèíû ðåöåïòîðûã õîðèãëîíî/. • Áººëæèëò íàìäààíà /áººëæèëòèéí òºâèéí õåìîðåöåïòîðûã ñààòóóëíà/. Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=18ë/êã, F=0.6, Cl=11.8ìë/ìèí/êã, C=4-20íã/ìë, t1/2=óóõàä 24öàã, áóë÷èíä òàðèõàä 21öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 92%, óóõàä 60% íü øèìýãääýã. Áóë÷èíä òàðèõàä 70% íü 30 ìèíóòûí äîòîð øèìýãääýã áàéíà. Ýëãýíä ýð÷èìòýé õóâèðàí, 5 ºäðèéí äîòîð 40% íü øýýñýýð ÿëãàðíà. 15% îð÷èì íü öºñººð ÿëãàð÷, ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Óóõàä 3-6 öàãèéí äàðàà ¿éëäýë îðãèëäîî õ¿ðíý, áóë÷èíä òàðèõàä ëàêòàò íü 10-20 ìèíóòûí äàðàà, äåêàíîàò íü 3-9 ºäðèéí äàðàà ¿éëäýë íü îðãèëäîî õ¿ðäýã. Õýðýãëýõ çààëò: • Øèçîôðåíè, ìàíèêàëü áà äýìèéðýëò ñýòãýöèéí ýìãýã¿¿ä, ñîëèîðîëóóä, • Çîãñîëòã¿é áººëæèëò çýðýãò õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: • Ñîëèîðëûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 12-îîñ äýýø íàñíû õ¿¿õäýä: ªâ÷òºí á¿ðò õàðèëöàí àäèëã¿é òóíòàé. Ýõëýýä 0.5-5ìã-ààð õîíîãò 2-3 óäàà óóõ áóþó 2-5ìã-ààð 4-8 öàãààð áóë÷èíä òàðèíà. Õîíîãèéí äýýä òóí óóõààð 100ìã áîëíî. ◊ 3-12 íàñíû õ¿¿õäýä: Õîíîãò 0.05-0.15ìã/êã òóíãààð óóëãàíà. • Óäààí õóãàöààíû ýì÷èëãýý øààðäëàãàòàé àðõàã ñîëèîðëûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä, “Ãàëîïåðèäîë äåêàíîàò”-ûã 50-100ìã-ààð 4 äîëîî õîíîã òóòàìä áóë÷èíä òàðèíà.

314


Ñîëèîðëûí áóñ ãàðàëòàé çàí àâèðûí ººð÷ëºëòºíä: 3-12 íàñòàé õ¿¿õäýä, õîíîãò 0.05ìã/êã òóíãààð óóëãàíà. Õîíîãèéí äýýä òóí 6 ìã áîëíî. • Áººëæèëòèéí ¿åä: Õîíîãò 1.5-2ìã òóíãààð õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • ÒÌÑ äàðàíãóéëàãäñàí, ïàðêèíñîíèçì, êîìà, áººðíèé ýìãýã, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäñàí ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • ªíäºð íàñòàé, ÿäàð÷ òóéëäñàí, òàðõèíû öàõèëãààí áè÷ëýãò ººð÷ëºëòòýé, ç¿ðõ ñóäàñíû õ¿íäýðñýí ýìãýãòýé, ãëàóêîìà, àíòèêîàãóëÿíò, òàòàëò íàìäààõ, ïàðêèíñîíû ýñðýã íºëººò ýì, ëèòèéí äàâñ õýðýãëýæ áóé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ýêñòðàïèðàìèä ººð÷ëºëò, ïàðêèíñîíèçì, òàðäèâ äèñêèíåçè, õàðàà á¿¿äèéõ, øýýñ õîðèãäîõ, ãèíåêîìàñòè, àðüñíû òóóðàëò, íåéðîëåïòèê ìàëèãíàíò ñèíäðîì, íîéðã¿éäýë çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.002ãð, 0.0025 ãð, 0.005 ãð-ûí øàõìàë, • 5ìã/ìë, 1ìë, /0.5%-1 ìë/-ýýð òóíøèëä ñàâëàãäàíà.

♦ Ôëóôåíàçèí, ªºð íýðñ: Ìîäèòåí,Ôòîðôåíàçèí. Ìîíãîë óëñûí á¿ðòãýë: Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿàíàëòòàéãààð õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: Íåéðîëåïòèê áîëîí áººëæèëò íàìäààõ ¿éëäýëòýé. Íåéðîëåïòèê ¿éëäëèéã ¿ç¿¿ëýõäýý ìýäðýëèéí ñèñòåìèéí õýä õýäýí öýãò çýðýã íºëººëíº. Òàéâøðóóëàõ ¿éëäýë íü áîë ºíäºð òóíãààð õýðýãëýõýä õýä õýäýí öýãò íºëººëäºã. Òîäîðõîéã¿é áóñ øàëòãààíààð äîïàìèíû ðåöåïòîðûã õîðèãëîäîã áîëîõ íü òîäîðõîéëîãäñîí, ¿¿íèé óëìààñ ãîë íºëºº íü ñîëèîðëûí øèíæ òýìäã¿¿äèéã íàìäààäàã íü íîòëîãäñîí. 315


Ôàðìàêîêèíåòèê: ¯éëäýë ýõëýõ öàã

Óóõ

1-ñ áàãà áóþó òýíö¿¿ 1-3 ºäºð

30 ìèíóò Òîäîðõîéã¿é

1-6 äîëîî õîíîã

1-3 ºäºð


1-6 äîëîî õîíîã

Àðüñàí äîð Õýðýãëýõ çààëò

¯éëäëèéí îðãèë öàã

¯éëäëèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà 6-8 öàã

Õýðýãëýõ àðãà

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Ñîëèîðëûí ¿åä íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 1.25-10ìã õ¿ðòýë õ¿ðòýë óóæ õýðýãëýíý. Õîíîãèéí òóíã 6-8 õóâààæ óóíà. ªâ÷ëºëèéí áàéäëààñ øàëòãààëæ õîíîãèéí òóíã 80-100ìã õ¿ðòýë èõýñãýæ áîëíî. Ñóäñààð òàðèõ ¿åä åð íü äóíäàæ òóí 5ìã îð÷èì õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: ♦ Óã áýëäìýë áîëîí ò¿¿íèé íàéðëàãàíä õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýæ áîëîõã¿é. Ìºí óõààíã¿é áîëîí õýò ºíäºð íàñòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýæ áîëîõã¿é. ♦ Æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. ♦ Öóñíû òºëæèëò äàðàíãóéëàãäñàí ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ñàâëàëò:

♦ Çóêëîïåíòèêñîë, Zuclopenthixol ªºð íýðñ: Zuclopenthixol acetate, Zuclopenthixol decanoate, Zuclopenthixol hydrochloride. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòûí äîð õýðýãëýíý. ¾ K-6. ¯éëäýë: ßëàíãóÿà øåçîôðåíè, ìàíèÿ áîëîí áóñàä ñýòãýöèéí ýìãýã¿¿äèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýæ áîëíî. Ýíý íü óðòàñãàñàí 316

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ¿éë÷èëãýýòýé ñîëèîðëûí ýñðýã ýì áîëíî. Áàãà çýðýã äàñàë ¿¿ñãýõ øèíæ ÷àíàðòàé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóñíààñ õîéø 2-4 äîëîî õîíîãèéí äàðàà ýì÷èëãýýíèé òîõèðîìæòîé òºâøèíä õ¿ðäýã áºãººä 30 õîíîãèéí äàðààãààñ áóóð÷ ýõëýäýã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Øèçîôðåíè áîëîí ñîëèîðîëûí ¿åä õýðýãëýíý. Zuclopenthixol acetate, Zuclopenthixol decanoate-ã áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýäýã áºãººä ¿éëäýë íü 2-3 õîíîã ¿ðãýëæèëæ áîëîõ áà Zuclopenthixol decanoate ò¿¿íýýñ ÷ óäààí ¿ðãýëæèëæ áîëíî. Ñàâëàëò: Øàõìàë 2ìã;10ìã . òàðèëãûí óóñìàë 5%-1ìë,2ìë òóí øèëòýé.

24.2. Çàí àâèðûí ººð÷ëºëòºíä õýðýãëýõ ýì ♦ Àìèòðèïòèëèí, AMITRIPTYLINUM ªºð íýðñ: Amitriptylini hydrochloridum, Tryptanol, Triptizolum, Elavil. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5üî-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Ñýòãýë ãóòðàëûã ýì÷èëíý /ÒÌÑ-èéí ñèíàïñûí çàâñàðò íîðàäðåíàëèí, ñåðîòîíèíûã èõýñãýíý, òýäãýýðèéí ñèíàïñûí ºìíºõ ìåìáðàíä ýðãýí õàìàãäàëòûã áàãàñãàíà/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=15ë/êã, F=0.48, Cl=11.5ìë/ìèí/êã, Ceff=60-220íã/ìë, Ctoxic=1ìêã/ìë, t1/2=9-24öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 94.8%, õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ áîëîí áóë÷èíä òàðèõàä ñàéí øèìýãäýíý, áèå ìàõáîäîä ñàéòàð /ÒÌÑ, õºõíèé ñ¿¿ã îðîëöóóëààä/ òàðõàíà, ýëãýíä õóâèð÷ íîðòðèïòèëèí áà äèíèòðîòðèïòèëèí çýðýã èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, äèéëýíõ íü áººðººð ÿëãàðäàã. Ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöèä èõýýð ºðòäºã òóë ñèéâýíãèéí êîíöåíòðàöè íü àäèë òóíãààð õýðýãëýõýä õ¿ì¿¿ñò èõýýõýí ÿëãààòàé áàéäàã. 317


Õýðýãëýõ çààëò: ßíç á¿ðèéí øàëòãààíò ñýòãýë ãóòðàë. Õýðýãëýõ àðãà: • Ñýòãýë ãóòðàëûí ýì÷èëãýýíä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 50-100ìã-ûã óíòàõûí ºìíº óóëãàæ ýõëýýä õîíîãèéí òóíã öààøèä 150ìã õ¿ðòýë èõýñãýäýã. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 300ìã áîëíî. ◊ ªíäºð íàñòàí áà ºñâºð ¿åèéíõýíä: 10ìã-ààð ºäºðò 3 óäàà áóþó 20ìã-ààð óíòàõûí ºìíº ºäºðò ãàíö óäàà óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • ÌÀÎ èíãèáèòîðûã õýðýãëýõýý çîãñîîä 14 õîíîîã¿é áàéãàà, ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí äàðàà óäààã¿é áàéãàà ºâ÷òºí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Òàòàëäààò ýìãýã, øýýñ õîðèãääîã, õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà, ãèïåðòèðîèäèçì, ÷èõðèéí øèæèí, ç¿ðõ ñóäàñ, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí, ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí àäåíîìà-òàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, òàðõèíû öàõèëãààí áè÷ëýãò ººð÷ëºëò ãàðàõ, òàòàëò, ýêñòðàïèðàìèä ººð÷ëºëò, íîéðìîãëîõ, òðåìîð, îðòîñòàòèê ãèïîòåíçè, ãèïåðòåíçè, õàðàà á¿¿äèéõ, õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñºõ, àì õàòàõ, ºòãºí õàòàõ, ãýäýñ ñààæèõ, øýýñ õîðèãäîõ, òàõèêàðäè, õºëñ èõ ãàðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.025 ãð-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Ëèòèéí êàðáîíàò, LITHIUM CARBONICUM ªºð íýðñ: Lithii carbonas, Lithizine, Lithobid, Lithonate, Lito, Lithicarb. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. 318

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ¯éëäýë: • Òàéâøðóóëàõ

áà àíòèìàíèêàëü ¿éëäýëòýé /¿éëäëèéí ìåõàíèçì òîäîðõîðé áóñ, òàðõèíû ýñèéí õàíààð èîí øèëæèëòèéã ñààòóóëàõ, ò¿¿íèé äîòîð íàòðèéí èîíòîé ºðñºëäºõ àíòàãîíèñò íºëººòýé áîëîâóó ãýæ ¿çäýã/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.8ë/êã, F=1.0, CL=1.6ë/öàã, C=0.8-1.2ììîëü/ë, t1/2= 22öàã /ºñâºð ¿åä 18öàã, ºíäºð íàñòàíä 36 öàã/, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 0%, óóõàä 6 öàãèéí äîòîð á¿ðýí øèìýãääýã, áàìáàé áóë÷èðõàé, ÿñ, òàðõèíû ýäýä ñèéâýíãèéíõýýñ ºíäºð òóíòàé òàðõàíà, áèåä õóâèðàõã¿é, 95% íü ººð÷ëºãäºëã¿é øýýñýýð ÿëãàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • ßíç á¿ðèéí øàëòãààíò ìàíèêàëü øèíæòýé ýìãýãèéí ýì÷èëãýý áà óðüä÷èëàí ñýðãèéëýëòýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 300-600ìã-ààð õîíîãò 4 õ¿ðòýë óäàà ñèéâýíãèéí êîíöåíòðàöè çîõèñòîé ò¿âøèíä õ¿ðòýë óóëãàíà /öî÷ìîã ìàíè-ûí ¿åä 1.0-1.5mEq/L, áàðèõ òóíãèéí ¿åä 0.6-1.2mEq/L, äýýä òóí íü 2mEq/L áîëíî/. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Öóñíû ñèéâýíãèéí òóíã õÿíàõ áîëîëöîîã¿é íºõöºëä, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, 12-îîñ áàãà íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. • Íåéðîëåïòèê, ìýäðýë áóë÷èí õîðèãëîõ íºëººò áà øýýñ õººõ ýì õýðýãëýæ áóé, ºíäºð íàñòàé áà ÿäàð÷ òóéëäñàí, áàìáàé áóë÷èðõàéí áà òàòàëäààò ýìãýã, ç¿ðõ ñóäàñíû òýíöâýðæèë àëäàãäñàí, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë, áººðíèé ÿëãàðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí ¿åä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë, ãèïîòåíçè, êîëëàïñ, ëåéêîöèòîç, äèñïåïñè, òðåìîð, áóë÷èí ñóëüäàë, àäèíàìè, íîéðìîãëîë, êîìà, òàòàëò, àòàêñè, õàðàà á¿¿äèéõ, àì öàíãàõ àìàíä çýâ àìòàãäàõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ïîëèóðè, ãëþêîçóðè, áººð õîðäîõ, êðåàòèíèíû êëèðåíñ áóóðàõ, ãèïåðãëèêåìè, ãèïîòèðîèäèçì, ãèïîíàòðèåìè èëðýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.3 ãð-ûí êàïñóë, øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Âîëüïðîàò íàòðè, SODIUM VALPROATE (5-ð á¿ëýãò äýëãýðýíã¿é ìýäýýëëèéã ¿ç) 319


Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: D. Õýðýãëýõ çààëò: • Á¿õ õýëáýðèéí ýïèëåïñè • Ñýòãýë õºäëºëèéí õî¸ð òóéëò (bipolar disorder) ººð÷ëºëò Õýðýãëýõ àðãà: • Ýïèëåïñèéí ýì÷èëãýýíä: (5-ð á¿ëýãò ¿ç) • Ñýòãýë õºäëºëèéí õî¸ð òóéëò (bipolar disorder) ººð÷ëºëòèéí ñýòãýë õººðºí áàÿñàõ (acute mania phase) õºäëºëèéí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä Divalproex sodium-ûã 250ìã òóíãààð ºäºðò 3 óäàà õîîëíîîñ 30 ìèíóòûí äàðàà óóëãàæ ýõëýýä, öóñíû ïëàçìûí òóíã 50-100ìêã\ìë áàéõààð òóíã çîõèöóóëàí, óóëãàæ õýðýãëýíý. Áîëãîîìæëîë: Õ¿¿õýä, ýëýãíèé ýìãýãòýé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, ñèñòåìèéí óëààí ÷îíî ÿð, ïîðôèðèòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Ýëýãíèé ¿ðýâñëèéí èäýâõæèë, ýëýãíèé ýìãýãèéí óäàìøëûí ºã¿¿ëýìæòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ñàâëàëò: • Valproic acid: 200ìã, 500ìã-èéí øàõìàë, 250ìã-èéí êàïñóëä, • Valproate sodium: 250ìã-èéí êàïñóë, 200ìã/5ìë-èéí òóíòàé 100ìë óóõàä çîðèóëñàí óóñìàë, • Divalproex sodium: 125ìã, 250ìã, 500ìã-èéí øàõìàë, 125ìã-èéí êàïñóëä òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

24.3. Òàéâøðóóëàõ, àíêñèîëèòèê ýì ♦ Äèàçåïàì, DIAZEPAMUM /1.1, 1.3, 5-ä ¿ç/ ªºð íýðñ: Seduxenum, Diazepam, Seduxen, Sibazonum, Relanium, Valium, Apaurin, Bensedin, Valitran, Vival. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý. ¾ ,K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. 320

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ¯éëäýë: • Ñýòãýë õºäëºëèéã äàðàíãóéëàõ • Íîéðñóóëàõ /ëèìáèéí ñèñòåì, òîðëîã áàéãóóëàìæ, èõ òàðõèíû ãàäðûã äàðàíãóéëíà/ • •

Òàòàëäàà íàìäààõ /Áåíçîäèàçåïèíû ðåöåïòîðûã ñýðãýýæ ÒÌÑ-èéí ñààòóóëàõ ìåäèàòð áîëîõ ÃÀÌÊ-ûí èäýâõèéã äýìæèíý/ Áóë÷èí ñóëðóóëàõ /íóãàñíû îëîí ñèíàïñò ðåôëåêñèéã äàðàíãóéëíà/

•

Íàðêîçûí áîëîí íîéðñóóëàõ, ºâäºëò íàìäààõ ýìèéí ¿éëäëèéã äýìæèõ Ôàðìàêîêèíåòèê: F=0.75, Vd=2ë/êã, CL=1.8ë/ö, t1/2=21-37öàã, Ñ=10-100íã/ìë., ñèéâýíãèéí óóðàãòàé 85-98% õ¿ðòýë õîëáîãäîíî. Ýëãýíä õóâèð÷, íîðäèàçåïàì, îêñàçåïàì çýðýã èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýí äèéëýíõ íü øýýñýýð, 10% îð÷èì íü ºòãºíòýé ãàäàãøèëíà. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ




Óóõàä Ñóäñàíä òàðèõ Áóë÷èíä òàðèõ

30 ìèíóò 1-5 ìèíóò

0.5-2 öàã <15 ìèíóò 2 öàã

3-8 öàã 15-60 ìèíóò

Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àéõ, ò¿ãøèõ õèéãýýä ñýòãýë õºäëºëèéã äàðàíãóéëàõ çîðèëãîîð õýðýãëýâýë: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 2-10 ìã-èéã óóëãàíà. ªäºðò 2-4 óäàà õ¿ðòýë óóæ áîëîõ þì. ◊ 6 ñàðààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 1-2.5 ìã-ààð ºäºðò 2-4 óäàà õ¿ðòýë óóæ õýðýãëýæ áîëíî. • Íîéðñóóëàõ çîðèëãîîð: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 5-10 ìã-ûã ¿äýø óíòàõûí ºìíº óóëãàíà. • Òàòàëäàà /ýïèëåïñè áîëîí áóñàä íîöòîé òàòàëòóóä/ íàìäààõ çîðèëãîîð õýðýãëýâýë: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Ýõýëæ 5-10 ìã-èéã âåíèéí ñóäñààð áóþó áóë÷èíä òàðèàä, øààðäëàãàòàé áîë 10-15 ìèíóò òóòàìä äàâòàí õýðýãëýíý. Òóíãèéí äýýä õýìæýý 30 ìã þì. 2-4 öàãò äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî.

321


◊

5-ààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä: 1 ìã-ààð âåíèéí ñóäñààð 2-5 ìèíóò òóòàìä äýýä òàë íü 10 ìã õ¿ðòýë òàðèõ áà øààðäëàãàòàé áîë 2-4 öàãò äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. • Ìýñ çàñëûí ºìíº áà ýíäîñêîïèéí áýëòãýë áîëãîí õýðýãëýâýë: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 10 ìã-èéã /øààðäëàãàòàé áîë 20 ìã õ¿ðòýë/ áóë÷èíä áóþó âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ãëàóêîìà, øîê, êîìûí áàéäàëä áóé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí /ÿëàíãóÿà ýõíèé 3 ñàðä/ áà õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé. • Ýëýã, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèë, ñýòãýë ãóòðàë áîëîí ìèàñòåíèòýé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: • Íîéðìîãëîõ, ëåòàðòãè, àòàêñè, ñýòãýë ãóòðàë, àíòåðîãðàä àìíåçè, õýë ÿðèà ººð÷ëºãäºõ, òðåìîð, òîëãîé ýðãýõ, äîòîð ìóóõàéðàõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, äàéâàëçàõ, ò¿ð çóóð äàðàëò áóóðàõ, áðàäèêàðäè, êîëëàïñ, áººëæèñ öóòãàõ, õàðàà ººð÷ëºãäºõ, äèïëîïè, íèñòàãì, ºòãºí õàòàõ, øýýñ õîðèãäîõ, àðüñàíä òóóðàëò ãàðàõ, ãëàóêîìà õóðöäàõ, óäààí õýðýãëýýä ãýíýò çîãñîîâîë ¿ã¿éëýõ øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.002 ãð, 0.005 ãð, øàõìàë, • 0.5%-2 ìë òóíøèëä ñàâëàãäàíà.

24.4. Àéäàñ, ñàíäðàëä õýðýãëýõ ýì ♦ Êëîìèïðàìèí, CLOMIPRAMINUM ªºð íýðñ: Clomipramine hydrochloride, Anafranil, Clofranil, Maronil. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý. ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ.

322

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ¯éëäýë: • Ñýòãýë ãóòðàëûã çàñ÷, àéäàñ ò¿ãø¿¿ðèéã àðèëãàíà /¿éëäëèéí ìåõàíèçì òîäîðõîé áóñ, 3-öàãèðàãò àíòèäåïðåññàíò òóë ñààòóóëäàã ãýæ ¿çäýã/.

ñåðîòîíèíû

ýðãýí

õàìàãäàëòûã

Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=16.6ë/êã, F=0.5, CL=45ë/öàã, t1/2=20öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 98%, õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìààñ ñàéí øèìýãäýõ áîëîâ÷ ñèñòåìèéí ºìíºõ ýëèìèíàöè èõòýé, ëèïîôèëü ýäýä ñàéòàð òàðõàíà, ýëãýíä õóâèð÷ èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, 66% íü øýýñýýð, ¿ëäñýí õýñýã íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëäàã. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë 2 äîëîî õîíîã îð÷ìûí äàðàà ýõýëäýã. Õýðýãëýõ çààëò: • Ò¿ãø¿¿ðëýë á¿õèé ñýòãýë ãóòðàë • Àéõ, ò¿ãøèõ, ñàíäðàõ õàì øèíæ Õýðýãëýõ àðãà: 10-25 ìã-ààð õîíîãò 2-3 óäàà óóæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé ¿åä 50ìã-ààð õîíîãò 3 óäàà õ¿ðòýë óóëãàæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • ÌÀÎ èíãèáèòîðûã õýðýãëýõýý çîãñîîä 14 õîíîîã¿é áàéãàà, ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí äàðàà óäààã¿é áàéãàà ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Òàòàëäààò ýìãýã, òàðõèíû ãýìòýë, øýýñ õîðèãääîã, õààëòòàé ºíöºãò ãëàóêîìà, ãèïåðòèðîèäèçì, ç¿ðõ ñóäàñ, áººð, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí, ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Àì õàòàõ, òîëãîé ºâäºõ, ìýäðýë öî÷ðîë, òîëãîé òàðõèíû ýðãýõ, íîéðã¿éäýë, íîéðìîãëîõ, òàòàëò, öàõèëãààí áè÷ëýãèéí ººð÷ëºëò, í¿äíèé çîõèðîë ººð÷ëºãäºõ, ¿ë ìýäýã òðåìîð, ìèîêëîíóñ, ÿäðàõ, õºëðºõ, ýÿêóëÿöè áàãàñàõ, áýëãèéí äóðøèë áóóðàõ, îðòîñòàòèê ãèïîòîíè áà àðüñíû õàðøèë èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 10 ìã, 25 ìã-ûí êàïñóëòàé ñàâëàãäàíà.

323


25. ÀÌÜÑÃÀËÛÍ ÇÀÌÛÍ ¯ÉË

ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÄ ÍªËªªËªÕ ÝÌÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË 25.1. Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ ýì ♦ Àìèíîôèëëèí, AMINOPHYLLINUM /òåîôèëëèíûã ¿ç/ ªºð íýðñ: Theophylline+ethylenediamine, Euphyllinum, Somophyllin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàëûã: Æîðîîð îëãîíî, Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèàã: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Àã÷èë òàâèóëàõ, ò¿¿íèé äîòîð ãóóðñàí õîîëîéí áóë÷èíã òýëýõ /ôîñôîäèýñòåðàçà ôåðìåíòèéã õîðèãëîí, öÀÌÔ-ûã èõýñãýæ, ãºëãºð áóë÷èíã ñóëðóóëäàã, àäåíîçèíû ðåöåïòîðûã õîðèãëîíî/, • Àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëàõ /ñóäàñíû õàíûí ãºëãºð áóë÷èíã ñóëðóóëæ çàõûí ñóäàñ ºðãºñãºíº/, • Øýýëãýõ /áººðíèé ñóäàñ ºðãºñãºõèéí çýðýãöýý ýåðýã èíîòðîï ¿éëäýëòýé òóë ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöèéã íýìýãä¿¿ëäýã/, • Àíòèàãðåãàíò ¿éëäýëòýé /öÀÌÔ-èéã èõýñãýíý/. Ôàðìàêîêèíåòèê: /Òåîôèëëèíûã ¿ç/. Õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ

ñàéí øèìýãäýíý, ýõëýýä òåîôèëëèí áîëîí õóâèðààä, öààø èäýâõã¿éæíý, 10% íü øýýñýýð òåîôèëëèí õýëáýðýýð íü ºâ÷ëºë, òàìõè òàòàõ, íàñ çýðãýýñ ÿëãàðäàã. t1/2 õàìààðàí õóâü õ¿ì¿¿ñò èõýýõýí ÿëãààòàé áàéäàã. Óóæ õýðýãëýõýä ¿éëäýë íü 15-60 ìèíóòàíä ýõýëæ, 2 öàãèéí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðíý, âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä ¿éëäýë íü 15 ìèíóòûí äîòîð ýõýëæ, áîãèíî õóãàöààãààð ¿ðãýëæèëäýã.

Õýðýãëýõ çààëò: • Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà, • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ, áàãòðàà, 324

öåðåáðàëü

êðèç,

ç¿ðõíèé


Òàðõèíû ýäèéí èøåìèéí èíñóëüò, Òàðõèíû õàâàí, ç¿ðõ, ýëýã, áººðíèé ãàðàëòàé áóñàä õàâàí.

Õýðýãëýõ àðãà: • Ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èëûí øèíæèéã íàìäààõ çîðèëãîîð: ⇒ Óðüä íü òåîôèëëèí õýðýãëýæ áàéãààã¿é, ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èëûã ÿàðàëòàé àðèëãàõ øààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä: Öîõèëòûí òóí 6 ìã/êã-ûã âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, äàðàà íü áàðèõ òóíä øèëæ¿¿ëíý. ◊ Òàìõè òàòäàãã¿é íàñàíä õ¿ðýã÷äýä Öàãò 0.7 ìã/êã-ààð 12 öàã âåíèéí ñóäñààð òàðèàä, äàðàà íü öàãò 0.5 ìã/êã-ààð õýðýãëýíý. ◊ Òàìõè òàòäàã íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Öàãò 1 ìã/êã-ààð 12 öàã âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýýä, äàðàà íü öàãò 0.8 ìã/êã-ààð õýðýãëýíý. ◊ ªíäºð íàñòàí áîëîí óóøãèí ç¿ðõ á¿õèé ºâ÷òºíä: Öàãò 0.6 ìã/êã-ààð âåíèéí ñóäñààð 12 öàã õýðýãëýýä äàðàà íü öàãò 0.3 ìã/êã-ààð õýðýãëýíý. ◊ Ç¿ðõ áîëîí ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Öàãò 0.5 ìã/êã-ààð 12 öàã âåíèéí ñóäñààð õýðýãëýýä, äàðàà íü öàãò 0.1-0.2 ìã/êã-ààð õýðýãëýíý. ◊ 9-16 íàñòàé õ¿¿õäýä: Öàãò 1 ìã/êã-ààð âåíèéí ñóäñààð 12 öàã õýðýãëýýä, äàðàà íü öàãò 0.8 ìã/êã-ààð õýðýãëýíý. ◊ 6 ñàðààñ 9 íàñòàé õ¿¿õäýä: Öàãò 1.2 ìã/êã-ààð âåíèéí ñóäñààð 12 öàã õýðýãëýýä, äàðàà íü öàãò 1 ìã/êã-ààð õýðýãëýíý. ⇒ Óðüä íü òåîôèëëèí àãóóëñàí ýì õýðýãëýæ áàéñàí ºâ÷òºíä: Àìèíîôèëëèíûã 0.63 ìã/êã-ààð âåíèéí ñóäñààð äóñëààð öóñíû ñèéâýí äýõ òåîôèëëèíû êîíöåíòðàöèéã 1 ìêã/ìë áîëòîë òàðèíà. • Áðîíõèéí àðõàã áàãòðààä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Õîíîãò 600-1600 ìã-ûã 3-4 óäàà óóëãàíà. ◊ Õ¿¿õäýä: Õîíîãò 12 ìã/êã-ûã 3-4 óäàà óóæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: 325

Àìüñãàëûí çàìûí ¿éë àæèëëàãààíä íºëººëºõ ýì

•

Êñàíòèíû íýãäë¿¿äýä /êîôôåèí, òåîáðîìèí ã.ì./ õàðøèëòàé, õîäîîäíû øàðõëàà èäýâõèæñýí, òàòàëäààò ýìãýãòýé ºâ÷òºí áîëîí ç¿ðõíèé øèíýõýí ¿¿ññýí øèãäýýñ, ïàðîêñèçìàëü òàõèêàðäè, òèòýì ñóäàñíû èëýðõèé àã÷èëûí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Áàãà íàñíû õ¿¿õýä, ºíäºð íàñòàí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, áººð áà ýëýãíèé ýìãýãòýé ºâ÷òºí, ãèïåðòèðîèäèçì, ÷èõðèéí øèæèí çýðýã ºâ÷òýé õ¿ì¿¿ñò áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, õîäîîä öàíõàéõ, ñóóëãàõ, ñýòãýë õººðºë, áóë÷èí ÷è÷èãíýõ, òàòàëò, ãèïîòîíè, ç¿ðõ äýëñýõ, òàõèêàðäè, òîëãîé ýðãýõ áà òîëãîé ºâäºõ, íîéðã¿éäýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.1 ãð, 0.15 ãð-ûí øàõìàë, • 2.4%-10 ìë., 24%-1 ìë-ýýð òóíøèë.

♦ Áåêëîìåòàçîí, BECLÎMETHASONUM ªºð íýðñ: Beclomethasone dipropionate, Beclovent, Beclocort. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: Ëèçîñîìûí ìåìáðàíûã áýõæ¿¿ëýõ çàìààð õàðøèë ¿ðýâñýëèéã íàìæààíà /ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðààã íàìæààíà/. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=15öàã, óóðàãòàé õîëáîãäîëò 87%, èíãàëÿöèàð õýðýãëýõýä àìüñãàëûí çàìààñ ò¿ðãýí øèìýãäýíý, ýëãýíä õóâèðíà, èíãàëÿöèàð õýðýãëýõýä õýðõýí ÿëãàðäàã íü òîäîðõîéã¿é, ñèñòåìýýð õýðýãëýõýä ìåòàáîëèòóóäûí äèéëýíõ íü ºòãºíººð, áàãàõàí õýñýã íü øýýñýýð ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà /ñòåðîèäîä ìýäðýã/. Õýðýãëýõ àðãà: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 3-4 óäàà, 1-2 èíãàëÿöèàð, õ¿íä ¿åä 12-16 õ¿ðòýë èíãàëÿöèàð õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä /6-12 íàñòàé/ õîíîãò 3-4 óäàà 1-2 èíãàëÿöèàð õýðýãëýíý. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 10 èíãàëÿöè áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: 326


Óã ýìýíä õàðøèëòàé, ñòåðîèä áóñ ýìèéí ýì÷èëãýý ¿ð ä¿íòýé áàéãàà òîõèîëäëóóäàä õýðýãëýõã¿é. • Æèðýìñýí ýõ, óóøèãíû ñ¿ðüåýòýé ºâ÷òºí, ìººãºíöºð, âèðóñûí õàëäâàðòàé ºâ÷òºí áîëîí õ¿¿õäýä ìàø áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Àìíû õºíäèé áà àìüñãàëûí äýýä çàìûí êàíäèäîç ¿¿ñýõ, àì õàòàõ, õîîëîé ñººõ çýðýã ãàæ íºëºº ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 1 òóíäàà 50 ìêã, 10 ìë àýðîçîëü.

♦ Òåîôèëëèí, THEOPHYLLINUM /àìèíîôèëëèíûã ¿ç/ ªºð íýðñ: Theon, Theofin, Theotard, Theo-Dur, Asmalix, Theolix. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Àã÷èë òàâèóëàõ, ò¿¿íèé äîòîð ãóóðñàí õîîëîéí áóë÷èíã òýëýõ /ôîñôîäèýñòåðàçà ôåðìåíòèéã õîðèãëîí öÀÌÔ-ûã • • •

èõýñãýæ, ãºëãºð áóë÷èíã ñóëðóóëäàã, àäåíîçèíû ðåöåïòîðûã õîðèãëîíî/, Àðòåðèéí äàðàëò áóóðóóëàõ /ñóäàñíû õàíûí ãºëãºð áóë÷èíã ñóëðóóëæ, çàõûí ñóäàñ ºðãºñãºíº/, Øýýëãýõ /áººðíèé ñóäàñ ºðãºñãºõèéí çýðýãöýý ýåðýã ìèîòðîï ¿éëäýëòýé òóë ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöèéã íýìýãä¿¿ëäýã/, Àíòèàãðåãàíò ¿éëäýëòýé /öÀÌÔ-èéã èõýñãýíý/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Vd=0.5ë/êã, F=0.96, Cl=48ìë/ìèí, C=1020ìêã/ìë, t1/2=íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 7-9öàã (òàìõè òàòàã÷äàä 4-5öàã, õ¿¿õäýä 3-5 öàã, äóòóó íÿðàéä 20-30öàã), óóðàãòàé õîëáîãäîëò 56%, óóõàä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ýëãýíä õóâèð÷ èäýâõã¿éæíý, 10% íü ººð÷ëºãäºëã¿é øýýñýýð ÿëãàðíà. Åðäèéí øàõìàëûã óóõàä ¿éëäýë 15-60 ìèíóòàíä ýõýëæ, 1-2 öàãèéí äàðàà îðãèëäîî õ¿ðäýã. Õýðýãëýõ çààëò: 327


• • •

Ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èë, Òèòìèéí öóñàí õàíãàìæèéí àðõàã äóòàãäàë, Ç¿ðõ, áººð, ýëýãíèé ãàðàëòàé õàâàí

Õýðýãëýõ àðãà: • Ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èëûí øèíæèéã íàìäààõ çîðèëãîîð: ⇒ Óðüä íü òåîôèëëèí õýðýãëýæ áàéãààã¿é ºâ÷òºíèé ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã àã÷èëûí ¿åä: ◊ Òàìõè òàòäàãã¿é íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 6ìã/êã-ààð óóëãààä öààøèä 2-3ìã/êã-ààð 6 öàãààð óóëãàíà. Áàðèõ òóíãèéí ¿åä 3ìã/êã-ààð 8 öàãààð óóëãàíà. ◊ Òàìõè òàòäàã íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 6ìã/êã-ààð óóëãààä 3ìã/êã-ààð 6 öàãààð óóëãàíà. Áàðèõ òóíãèéí ¿åä 3ìã/êãààð 6 öàãààð óóëãàíà. ◊ 9-16 íàñòàé õ¿¿õäýä: 6ìã/êã-ààð óóãààä 3ìã/êã-ààð 6 öàãààð ãóðâàí óäàà óóëãàíà. Áàðèõ òóíãèéí ¿åä 3ìã/êã-ààð 6 öàãààð óóëãàíà. ◊ 6 ñàðààñ 9 íàñòàé õ¿¿õäýä: 6ìã/êã-ààð óóëãààä 4ìã/êãààð 6 öàãààð ãóðâàí óäàà óóëãàíà. Áàðèõ òóíãèéí ¿åä 4ìã/êã-ààð 6 öàãààð óóëãàíà. ⇒ Óðüä íü òåîôèëëèí õýðýãëýæ áàéãààã¿é ºâ÷òºíèé ãóóðñàí õîîëîéí öî÷ìîã àã÷èëûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä, 0.5ìã/êã-ààð ñèéâýíãèéí ýìèéí ò¿âøèí 1ìêã/ìë õ¿ðòýë óóëãàíà. • Áðîíõèéí àðõàã àã÷èëûí ¿åä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä õîíîãò 16ìã/êã áóþó 400ìã îð÷èì òóíã 6-8 öàãààð óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Êñàíòèí àãóóëñàí íýãäýëä õàðøèëòàé /êîôôåéí, òåîáðîìèí ã.ì./ õîäîîäíû øàðõ õóðöàäñàí, òàòàëò á¿õèé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Áàãà íàñíû õ¿¿õýä, ºíäºð íàñòàí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ, ç¿ðõíèé äóòàãäàë, óóøãèí ç¿ðõ, ýëýã, áººðíèé ýìãýã, ãèäåðòèðîèäèçì, ÷èõðèéí øèæèí, ãëàóêîìà, ãèïîêñè, ãèïåðòåíçè, ç¿ðõíèé øèãäýýñèéí öî÷ìîã ¿åä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý.

328

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, õîäîîä öàíõàéõ, ñóóëãàõ, ñýòãýë õººðºë, áóë÷èí ÷è÷èãíýõ, òàòàëò, ãèïîòåíçè, ç¿ðõ äýëñýõ, òàõèêàðäè, òîëãîé ýðãýõ áà òîëãîé ºâäºõ, íîéðã¿éäýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: 0.1 ãð, 0.2 ãð-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Ñàëüáóòàìîë, SALBUTAMOLUM /22.2-ä ¿ç/ ªºð íýðñ: • Salbutamolum sulfas: Albuterol sulfate, Volmax, Salbupart, • Salbutamolum: Ventolin, Albuterol, Proventil, Respolin, Asmol. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Àýðîçîëü: Æîðîîð îëãîíî, Ê-5,Ê-6. ¾ Øàõìàë: Æîðîîð îëãîíî, Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèà: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: Ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èëûã òàâèóëíà /Ãóóðñàí õîîëîéí ãºëãºð

•

áóë÷èíãèéí áåòòà-2-àäðåíîðåöåïòîðûã ñýðãýýí, àã÷èëûã íü òàâèóëíà/.

• Óìàéí áóë÷èíãèéí àãøèëòûã ñóëðóóëíà /22.2-ò ¿ç/. èíãàëÿöààð Ôàðìàêîêèíåòèê: pKa=9.3-10.3, t1/2=5öàã, õýðýãëýõýä àìüñãàëûí çàìààñ õýäýí öàãèéí òóðø øèìýãäýíý, óóõàä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, öóñ òàðõèíû õîðèãèéã íýâòðýõã¿é, ýëãýíä èäýâõòýé õóâèð÷ èäýâõã¿éæíý, øýýñ áîëîí ºòãºíòýé õàìò õóðäàí ãàäàãøèëäàã. ÕÝÐÝÃËÝÕ ÀÐÃÀ Èíãàëÿöèàð Óóõ Ñóäñààð òàðèõ

¯ÉËÄÝË ÝÕËÝÕ 5-15 ìèíóò 15-30 ìèíóò

¯ÉËÄËÈÉÍ ÎÐÃÈË ¯Å 1-1.5 öàã 2-3 öàã


1-5 ìèíóò

Õýðýãëýõ çààëò: 329


•

Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà áà ãóóðñàí õîîëîéí ãºëãºð áóë÷èíãèéí àã÷èë á¿õèé àìüñãàëûí çàìûí çàðèì ýìãýã • Õóãàöààíààñ ºìíº òºðºëòººñ ñýðãèéëýõ /22.2-ò ¿ç/. Õýðýãëýõ àðãà: • Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà áà àìüñãàëûí áà÷óóðàëò áóñàä ýìãýãèéí ¿åä äàðààõ äýãëýìýýð õýðýãëýíý: ◊ Ãóóðñàí õîîëîéí áàãòðàà õºäëºõººð çàâäàí àìüñãàë áà÷óóð÷ ýõëýõ ¿åä: Àýðîçîëèîð 1-2 òóíã àìüñãàëóóëæ õýðýãëýíý. ◊ À÷ààëëààñ õàìààðàëò áàãòðààíààñ ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð: À÷ààëëààñ 15 ìèíóòûí ºìíº àýðîçîëèîð 2 òóíã àìüñãàëóóëæ õýðýãëýíý. ◊

Àìüñãàëûí çàìûí ò¿ð çóóðûí áºãëºðºëò ýìãýã á¿õèé áðîíõîñïàçìûí ýì÷èëãýý áîëîí óðüä÷èëàí ñýðãèéëýëòýíä:

∗

Àýðîçîëèîð: 4-6 öàãààð 1-2 òóíã àìüñãàëóóëæ õýðýãëýíý. ∗ Øàõìàëààð: 2-4ìã-ààð õîíîãò 3-4 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. • Õóãàöààíààñ ºìíº òºðºëòººñ ñýðãèéëýõ /22.2-ò ¿ç/. Öýýðëýë: • Áåòòà àäðåíîìèìåòèê ýìýíä õýò ìýäðýã, õàðøèëòàé áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä õýðýãëýõã¿é. • Àðòåðèéí äàðàëò èõñýëò, ç¿ðõíèé áàõ çýðýã ç¿ðõ ñóäàñíû ýìãýã, ãèïåðòèðîéäèçì, ÷èõðèéí øèæèíòýé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òðåìîð, ñýòãýë öî÷èðäîëò, òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, ç¿ðõ äýëñýõ, àðòåðèéí äàðàëò èõñýõ, õîîëîé õàòàí çàãàòíàõ, îãèõ áººëæèõ, öýýæ õîðñîõ, ãóóðñàí õîîëîéí àã÷èë ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 1 òóíäàà 100 ìêã, àýðîçîëü, • 4 ìã-ûí øàõìàë, • 50 ìêã/ìë, 5 ìë òóíøèë.

25.2. Õàíèàëãà íàìäààõ ýì ♦ Êîäåéí, CODEINUM /2.2, 8.4-ò ¿ç/ 330

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Òóñãàé õÿíàëòòàéãààð õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Õàíèàëãûí òºâèéã äàðàíãóéëæ õàíèàëãà íàìäààõ ¿éëäýëòýé. Õýðýãëýõ çààëò: Çîâèóðòàé öýðã¿é õóóðàé õàíèàëãà, ìýñ çàñàë, öýýæíèé áýðòýë ãýìòëèéí óëìààñ ¿¿ññýí õàíèàëãà, óóøèãíû õàâäðûí óëìààñ ¿¿ññýí õàíèàëãà. Õýðýãëýõ àðãà: • Õàíèàëãà íàìäààõ çîðèëãîîð: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 10-20 ìã-ààð óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Õîíîãèéí äýýä òóí íü 120 ìã áîëíî. ◊ 6-12 íàñòàé õ¿¿õäýä: 5-10 ìã-ààð óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé áîë 4-6 öàãààð äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. ◊ 2-6 íàñòàé õ¿¿õäýä: 2.5-5 ìã-ààð óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé áîë 6 öàãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. Ãýõäýý õîíîãèéí òóíã 30 ìã-ààñ õýòð¿¿ëæ áîëîõã¿é. Öýýðëýë: Öýðòýé õàíèàëãà áîëîí 2 íàñ õ¿ðýýã¿é áàãà íàñíû õ¿¿õäýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: 2.2-ò ¿ç. Ñàâëàëò: 0.1 ãð, 0.015 ãð-ûí øàõìàë.

26. ÄÀÂÑ, ÓÑ, Õ¯×ÈË, Ø¯ËÒÈÉÍ ÒÝÍÖÂÝÐÒ ÍªËªªËªÕ ÝÌÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË 26.1. Óóëãàæ øèíãýí ñýëáýõ ýìèéí áýëäìýë

331

Äàâñ, óñ, õ¿÷èë, ø¿ëòèéí òýíöâýðò íºëººëºõ ýì

♦ Óóëãàæ ñýëáýõ äàâñ, ORAL REHYDRATION SALTS /17.7.1.-èéã ¿ç/, /ÆÃ,Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4/.

♦ Êàëèéí õëîðèä, KALII ÑHLORIDUM /26.2-ä ¿ç/ ªºð íýðñ: Kalium chloratum, Potassium chloride, Kato Powder. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: Êàëèéí àëäàãäëûã íºõíº /êàëèé íü áèå ìàõáîäîä ìýäðýëèéí èìïóëüñ äàìæèëò, ç¿ðõíèé áîëîí èõ áèåèéí áóë÷èí àãøèëò, ýñèéí äîòîðõ äàðàëòûã õàíãàõ, ýñèéí ìåòàáîëèçì, õ¿÷èë-ø¿ëòèéí òýíöâýð, áººðíèé õýâèéí ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîõ çýðýã ¿¿ðýãòýé áàéäàã/.

Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áèåä ñàéòàð òàðõàíà, õóâèðàõã¿é, áººðººð ÿëãàðíà, º÷¿¿õýí õýñýã íü àðüñààð ãàäàãøèëäàã. õººõ ýì, Õýðýãëýõ çààëò: Ãèïîêàëèåìè /øýýñ êîðòèêîñòåðîèäóóä, ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûã õýðýãëýñíèé óëìààñ ãîë÷ëîí ¿¿ñäýã/.

õýòð¿¿ëýí

Õýðýãëýõ àðãà: 0.1-0.75 ãð-ààð òîîöîí, 3-10%-ûí óóñìàëààñ õîíîãò 4-6 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Áººðíèé äóòìàãøèëòàé, àíóðè, îëèãîóðè, àçîòåìè, ãèïåðêàëèåìè, áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí íîöòîé äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. • Ç¿ðõ, áººðíèé ýìãýãòýé ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, ïàðåñòåçè, àðòåðèéí äàðàëò óíàí êîëëàïñ ¿¿ñýõ, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàõ, ç¿ðõíèé õîðèã, ç¿ðõ çîãñîõ, îãèõ, áººëæèõ, õýâëèéãýýð ºâäºõ, ñóóëãàõ, ôëåáèò ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº àæèãëàãäàæ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: Íóíòàãààð ñàâëàãäàíà.

26.2. Ñóäñààð øèíãýí ñýëáýõ ýìèéí áýëäìýë

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ♦ Äåêñòðîç, DEXTROSUM ªºð íýðñ: Glucosum, Glucosa, D-glucose, Dextrose, Ãëþêîç. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ. ¯éëäýë: Áèå ìàõáîäîä ýíåðãè íºõºí, áîäèñûí ñîëèëöîîã ýð÷èìæ¿¿ëýõ, øèíãýí áà øèíãýíèé ýçëýõ¿¿í íºõºõ, ýëýãíèé õîðã¿éæ¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãààã òýòãýõ, ñóäàñ ºðãºñãºí øýýñíèé ÿëãàðàëòûã íýìýãä¿¿ëýõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Êàðáîíäèîêñèä áà óñ áîëîí çàäàð÷, øýýñýýð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò: Ãèïîãëèêåìè, òºðºë á¿ðèéí õîðäëîãóóä, õàëäâàðò ºâ÷íèé äàðààõ õîäðëîãûí áàéäàë, øîê, ýëýãíèé ºâ÷í¿¿ä /ãåïàòèò, ýëýãíèé äèñòðîôè áà àòðîôè ã.ì./, óóøèãíû õàâàí. Õýðýãëýõ àðãà: • Ñóäñàíä äóñëààð òàðèíà. Èçîòîíèê /5%/ óóñìàëûã 10 ìë/êã-ààð òîîöîí ñóäñàíä, àðüñàí äîð òàðüæ áîëîõ áà ìºí øóëóóí ãýäñýýð äóñëààð õýðýãëýæ áîëíî. • Ãèïåðòîíèê /10-40%/ óóñìàëûã çºâõºí âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Ãëþêîçûã èõ òóíãààð õýðýãëýõ ¿åä ò¿¿íèé øèíãýëòèéã ñàéæðóóëàõ çîðèëãîîð 4 ãð õóóðàé áîäèñ òóòàìä 1 ÅÄ èíñóëèíûã õàìò òàðèíà. Öýýðëýë: Ãèïåðãëèêåìè, ÷èõðèéí øèæèí, òàðõè íóãàñíû öóñ àëäàëò /ãèïåðòîíèê óóñìàëûã/, àíóðè, ýëýãíèé êîìà çýðýã ýìãýãèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: ªíäºð êîíöåíòðàöèàð òàðèõ ¿åä ãëþêîçóðè, òîêñèêîç íýìýãäýõ, õýò èõ òóíãààð õýðýãëýâýë àðòåðèéí äàðàëò ºñºõ, óóøèã õàâàãíàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Íóíòàã áà 5%, 50%, óóñìàë, 40%-ûí 10ìë, 20 ìë., òóíøèë.

♦ Ïàíàíãèí, PANANGIN

333


Íàéðëàãà: • Äðàæå: 140ìã ìàãíèéí àñïàðòàò, 158ìã êàëèéí àñïàðòàò • Àìïóë: 10ìë-òàà: 400ìã ìàãíèéí àñïàðòàò, 452ìã êàëèéí àñïàðòàò àãóóëíà. ªºð íýðñ: Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,K-6. Æèðýìñíèé êàòåãîðè: Ñ ¯éëäýë: • Ìèîêàðäûí áîäèñûí ñîëèëöîîã ñàéæðóóëíà • Ç¿ðõíèé õýì àëäàëòûí ýñðýã ¿éëäýëòýé • Ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûí çîõèìæèéã ñàéæðóóëíà Õýðýãëýõ çààëò: • Ç¿ðõíèé áàõ ºâ÷èí • Êàëè äóòàãäëûí òàõèàðèòì • Õîâäëûí ýêñòðàñèñòîëè Õýðýãëýõ àðãà: • 2 äðàæààð ºäºðò 3 óäàà óóíà. • Àìïóëòàéã 50-100ìë 5%-èéí ãëþêîçûí óóñìàëààð øèíãýëæ, ºäºð 1-2 óäàà âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Áººðíèé öî÷ìîã áà àðõàã äóòìàãøèë áîëîí ãèïåðêàëèåìèòýé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Í¿¿ð óëàéõ, àì öàíãàõ, àðòåðèéí äàðàëò áóóðàõ, ç¿ðõíèé õýì àëäàëò ¿¿ñýõ, ðåôëåêñ ñóëðàõ, ìýäðýë áóë÷èíãèéí ñýðýë äàìæóóëàëò ººð÷ëºãäºõ, àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, òàòàëò ¿¿ñýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: äðàæå áà 10ìë àìïóë.

♦ Êàëèéí õëîðèä, KALII ÑHLORIDUM /26.1.-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. 334

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý ¾ Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ªºð íýðñ, ¯éëäýë, Õýðýãëýõ çààëò: /26.1.-ä ¿ç/. Õýðýãëýõ àðãà: • Õîíîãò 0.1ãð/êã-ààð òîîöîí, âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðèíà Öýýðëýë, Ãàæ íºëºº: /26.1.-ä ¿ç/. Ñàâëàëò: • 11.2%-20 ìë., òóíøèëä, • Òàðèëãûí óóñìàë áýëòãýõ íóíòàã.

♦ Ðèíãåð ëàêòàò, RINGER-LACTATE SOLUTION ªºð íýðñ: Ringer’s injection lactated, Hartmann’s solution. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý.. ¾ Ê-3,Ê-4,Ê-5,Ê-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. Íàéðëàãà: õëîðèä íàòðè 6.0ãð, õëîðèä êàëè 0.3ãð, õëîðèä êàëüöè 0.2ãð, ëàêòàò íàòðè 3.1ãð, äàõèí íýðñýí óñ 1000ìë. ¯éëäýë: • Öóñíû áóôåðèéí ñèñòåìèéã õýâèéí áîëãîí, àöèäîçûã çàñíà /ëàêòàò íàòðè íü õóâèð÷ ãèäðîêàðáîíàòûã ¿¿ñãýí ø¿ëòæ¿¿ëíý/. • Óñ, äàâñíû àëäàãäëûã íºõíº. Ôàðìàêîêèíåòèê: Ëàêòàò íü èñýëäýæ, áèêàðáîíàò ¿¿ñãýäýã. Äèéëýíõ íü øýýñýýð, áàãàõàí õýñýã íü ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Èçîòîíèê øèíãýí àëäàëò /ò¿ëýãäýëò, ïåðèòîíèò, ò¿ãæðýë ã.ì./, • Ìåòàáîëèçìûí àöèäîç. Õýðýãëýõ àðãà: 4-8ìë/êã/öàã-ààð òîîöîí, âåíèéí ñóäñàíä äóñëààð òàðèíà. Òóõàéí îíöëîãò òîõèðóóëàí õýìæýýã ñîíãîíî. Äóíäæààð 18-24 öàãò 1.5-3 ëèòð õýðýãëýäýã. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ãèïåðòîíèê ãèïåðãèäðàòàöè áà äåãèäðàòàöè, àëêàëîç, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëûí ¿åä õýðýãëýõã¿é. 335


•

Öóñíû ýðãýëòèéí äóòìàãøèë, ç¿ðõ, áººðíèé ýìãýã, ãèïîïðîòåéíåìè, óóøèãíû õàâàíòàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Øèíãýíèé à÷ààëàë õýòýð÷ áîëîõ þì. Ñàâëàëò: 150ìë,250ìë,500ìë,1000ìë, òàðèëãûí óóñìàë.

♦ Íàòðèéí õëîðèä, NATRIUM CHLORIDUM ªºð íýðñ: Sodium chloride, Solutio Natrii chloridi isotonica pro injectionibus, NaCl. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Ãîìåîñòàçûí õýâèéí îð÷íûã õàíãàõ • Íàòðè áà õëîðûí àëäàãäëûã íºõºõ, • Õîðäëîãî òàéëàõ. Ôàðìàêîêèíåòèê: Áèåä òàðõñàíû äàðàà äèéëýíõ íü áººðººð, çàðèì õýñýã íü õºëñ, íóëèìñ, ø¿ëñýýð ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò: ñóóëãàëò, • Ãèïîíàòðèåìè, ãèïîõëîðåìè /áººëæèëò, õîðäëîãîò äèñïåïñè, øàëòãààëñàí/,

çýðãèéí

óëìààñ

äàâñ

àëäñàíààñ

• Àääèñîíû ºâ÷èí • Òºðºë á¿ðèéí õîðäëîãî. Õýðýãëýõ àðãà: 0.9%-ûí óóñìàëûã âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðüæ õýðýãëýíý. Òóõàéí îíöëîãò òîõèðóóëàí õýìæýýã ñîíãîíî. Äóíäæààð 18-24 öàãò 1.5-3 ëèòð /áèåèéí æèíãèéí 2-6%/ õýðýãëýäýã. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ãèïåðíàòðèåìè, ãëþêîêîðòèêîñòåðîèä ãîðìîí èõ òóíãààð õýðýãëýæ áàéãàà ¿å, òàðõè, óóøèã õàâàãíàæ áîëçîøã¿é ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Öóñíû ýðãýëòèéí äóòìàãøèë, ç¿ðõ, áººðíèé ýìãýã, ãèïîïðîòåéíåìè, ºíäºð íàñòàé áà ìýñ çàñëûí äàðààõ ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. 336

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý Ãàæ íºëºº: Õàâàãíàõ /ÿëàíãóÿà èõ òóíãààð, õýò õóðäàí þ¿ëáýë óóøèã õàâàãíàõ/, ãèïåðíàòðèåìè, êàëè àëäàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.9%-400 ìë., òàðèëãûí óóñìàë, ôëàêîíä, • Íóíòàãààð ñàâëàãäàíà.

♦ Íàòðèéí áèêàðáîíàò, NATRII HYDROCARBONAS ªºð íýðñ: Natrii hydrocarbonas, Sodium hydrogen carbonate, Natrium bicarbonicum, Natrium hydrocarbonicum, NaHCO3. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý. ¾ K-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: • Ø¿ëòæ¿¿ëýõ, • Õ¿÷èë ñààðìàãæóóëàõ, • Öýð øèíãýëýõ Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, öóñíû ýðãýëòèéí ñèñòåìä òàðõàíà, áººðíèé ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöèàð ÿëãàð÷, ñóâãàíöàðò ýðãýí øèìýãääýã. Ôèëüòðàöèàð ÿëãàðñàí õýñãèéí 1%-èàñ èë¿¿ã¿é íü ãàäàãø ÿëãàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Àöèäîçûí ¿åä 4%-ûí óóñìàëûã âåíèéí ñóäñààð äóñëààð òàðèíà. • Õîäîîäíû õ¿÷èë ñààðìàãæóóëàõ çîðèëãîîð 0.1-0.75 ãð-ààð óóæ õýðýãëýíý. • Àìüñãàëûí äýýä çàìûí ¿ðýâñëèéí ¿åä öýð øèíãýëýõ çîðèëãîîð óòëàãààð õýðýãëýíý. • Àìíû õºíäèéí ñàëñòûí ¿ðýâñëèéí ¿åä àì, õîîëîéã çàéëæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Àëêàëîç, áººëæèõ çýðãýýð õëîð àëäñàí, àëêàëîç ¿¿ñãýõ íºëººò øýýñ õººõ ýì õýðýãëýæ áóé ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Öóñíû ýðãýëòèéí äóòìàãøèë, õàâàíòàé, áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. 337


Ãàæ íºëºº: Àëêàëîç, ãèïåðêàëèåìè, ãèïåðíàòðèåìè, õîäîîä öàíõàéõ, ãóëèãàõ, ãýäýñ ä¿¿ðýõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 1.4%-ûí óóñìàë, òàðèà, • 4%-20 ìë., òóíøèëä, • Íóíòàãààð ñàâëàãäàíà.

26.3. Áóñàä áýëäìýë ♦ Òàðèàíû óñ, WATER FOR INJECTION Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý.æîðîîð îëãîíî. ¾ K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¯éëäýë: • Òàðèõàä çîðèóëñàí íóíòàã ýìýíä óóñãàã÷èéí ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý. Õýðýãëýãýý: Çîðèóëàëòûí òàðèàã òîõèðîõ õýìæýýãýýð íàéðóóëíà. Ñàâëàëò: 2 ìë, 5 ìë, 10 ìë, òóíøèë.

27. ÂÈÒÀÌÈÍ, ÝÐÄÝÑ ÁÎÄÈÑ ♦ Ýðãîêàëüöèôåðîë, ERGOCALCIPHEROLUM ªºð íýðñ: Vitaminum D2 , Calciferol, Drisdol, Deltalin, Detamin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàë, êàïñóë, äðàæå: Æîðîîð îëãîíî, Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê4,K-5,K-6. ¾ Óóñìàë: Æîðîîð îëãîíî,K-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Êàëüöè, ôîñôîðûí ñîëèëöîîã çîõèöóóëíà 338


Ãýäýñíèé õàíààð êàëüöûí èîíû øèìýãäýõ, ÿñ êàëüöæèõ ïðîöåññèéã òýòãýíý. Ðàõèòûí ýñðýã ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=24öàã, íàðèéí ãýäýñíèé õàíààð øèìýãäýíý, ýëãýíä óóðàãòàé õîëáîãäîíî, ýëýã áà áººðºíä õóâèðíà, äèéëýíõ íü öºñººð, áàãàõàí õýñýã íü øýýñýýð ÿëãàðäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ñóëüäàà áà âèòàìèí-Ä äóòàãäëûí áóñàä ýìãýã, áººðíèé îñòåîäèñòðîôè ã.ì-ä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Ýõëýýä õîíîãò 12000 ÎÓÍ-ýýð óóëãàíà. ¯ð ä¿íãýýñ íü øàëòãààëàí õîíîãèéí òóíã 500000 ÎÓÍ õ¿ðãýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: Õîíîãò 1500-5000 ÎÓÍ-ýýð 2-4 äîëîî õîíîã óóëãàíà. Øààðäëàãàòàé áîë 2 äîëîî õîíîãèéí äàðàà äàâòàí õýðýãëýíý. • Ãèïîïàðàòèðîèäèçì-ä: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà õ¿¿õäýä õîíîãò 50000-200000 ÎÓÍ-ýýð êàëüöèéí áýëäìýëèéí õàìò óóëãàæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ãèïåðêàëüöèåìè, ãèïåðâèòàìèíîç-À çýðýãò õýðýãëýõã¿é. • Áººð áà ç¿ðõíèé äóòàãäàëòàé ºâ÷òºí, àòåðîñêëåðîç, áººðíèé ÷óëóóøðàëò ºâ÷íèé ¿åä äýýä çýðãèéí áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. • Ç¿ðõíèé ýìãýãòýé, ÿëàíãóÿà õóðóóâ÷èí öýöãèéí ãëèêîçèä àãóóëñàí áýëäìýë õýðýãëýæ áàéãàà ºâ÷òºí, æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ýõ÷¿¿äýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Ãèïåðâèòàèíîç-Ä, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, îãèõ, áèå ñóëðàõ, òîëãîé ýðãýõ, öóñàíä êàëüöè èõñýõ, òàòàëò ¿¿ñýõ, áººð, óóøèã, çººëºí ýä êàëüöæèõ áà ñóäàñíû õàíàíä êàëüöè èë¿¿äëýýð ñóóõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Êàïñóë, øàõìàë, 1.25ìã (50000 ÅÄ), • Óóæ õýðýãëýõ óóñìàë, 250ìêã/ìë(10000ÅÄ/ìë), • 500 ÌÅ, äðàæå, • 0.125%-5 ìë, 10 ìë-èéí òîñîí óóñìàëààð ôëàêîíä, • 0.5%-10 ìë-èéí ñïèðòýí óóñìàë, ôëàêîíä òóñ òóñ ñàâëàãäàíà.

339

Âèòàìèí, ýðäýñ áîäèñ

♦ Ðåòèíîë, RETINOLUM ªºð íýðñ: Vitaminum A, Acon, Afaxin, Alphasterol, Avital, DelVi-A, Primavit, Vitaplex A, Xerophthol, Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî, æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë, ò¿¿íèé ìåõàíèçì: Í¿äíèé òîðëîãèéí ¿éë àæèëëàãàà, ÿñíû ºñºëò, ñàëñò áîëîí õó÷óóð ýäèéí íºõºí òºëæèëòèéã ñàéæðóóëíà. Ôàðìàêîêèíåòèê: ªºõ òîñíû øèìýãäýëò õýâèéí õ¿íä åðäèéí òóíãààð õýðýãëýõýä ñàéí øèìýãäýíý, èõ òóíãààð õýðýãëýõ áóþó ººõ òîñíû øèìýãäýëò ìóóäñàí, óóðàã áàãàäñàí, ýëýã, íîéð áóë÷èðõàéí ýìãýãòýé ºâ÷òºíä øèìýãäýëò íü ìóóäñàí áàéäàã. Ýëýãíèé Êóïåðèéí ýñýä õóðèìòëàãäàíà (èõýâ÷ëýí ïàëìèòàò õýëáýðýýð). Ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà õýâèéí, íàñàíä õ¿ðñýí õ¿íèé ýëýã 2 æèëèéí õóãàöààíä øààðäàãäàõ âèòàìèí-À-ã íººöºëæ ÷àääàã áàéíà. Áººð, óóøèã, àäðåí èäýâõèò áóë÷èðõàé, í¿äíèé òîðëîã, õýâëèéí ãÿëòàíãûí ººõëºã ýäýä ðåòèíèë ïàëìèòàò õýëáýðýýð áàãà õýìæýýãýýð íººöëºãäºíº. Âèòàìèí-À íü àëüôà ïðîòåéí, ðåòèíîëõîëáîîò óóðãèéí õýëáýðýýð öóñàíä ýðãýëäýæ áàéíà. Ýëãýíä õóâèðíà. Ðåòèíîë (òîñîíä óóñàìõàé) íü ãëþêóðîíû õ¿÷èëòýé êîíúþãàò ¿¿ñãýõ áà öààøäàà ðåòèíàëü, áà ðåòèíîèä õ¿÷èë áîëîí õóâèðäàã. Ðåòèíîèä õ¿÷èë íü öºñººð ÿëãàðàí, ºòãºíòýé õàìò ãàäàãøèëíà. Ðåòèíàëü, ðåòèíîèä õ¿÷èë áà áóñàä óñàíä óóñàìõàé ìåòàáîëèò õýëáýðýýð çàðèì õýñýã íü øýýñ áîëîí ºòãºíèé õàìò ãàäàãøèëíà. Õîíîãèéí õýðýãöýý: 11-ýýñ äýýø íàñòàé ýðýãòýéä 1000 ìêã RE*** áóþó 3.330 ÎÓÍ, 11-ýýñ äýýø íàñòàé ýìýãòýéä 800ìêã RE áóþó 2.665 ÎÓÍ, æèðýìñýí ýõýä 8000ìêã RE áóþó 2.665 ÎÓÍ, õºõ¿¿ë ýõýä ýõíèé 6 ñàðä 1.300ìêã RE áóþó 4.330 ÎÓÍ, õºõ¿¿ë ýõýä äàðààãèéí 6 ñàðä 1.200ìêã RE áóþó 4.000 ÎÓÍ, 7-10 íàñòàé õ¿¿õäýä 700ìêã RE áóþó ⇒

340

***

Âèòàìèí À-èéí õîíîãèéí õýðýãöýýã ðåòèíîëûí íýãæýýð (RE) òîîöîí áè÷ñýí áîëíî. 1 RE íü 1ìêã alltrans retinol, 6ìêã beta-carotene áóþó 12ìêã carotenoid provitamins-òàé òýíöýíý.

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýý 2.330 ÎÓÍ, 4-6 íàñòàé õ¿¿õäýä 500ìêã RE áóþó 1.665 ÎÓÍ, 1-3 íàñòàé õ¿¿õäýä 400ìêã RE áóþó 1.330 ÎÓÍ, íÿðàé áà 1 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õäýä 375ìêã RE áóþó 1.250 ÎÓÍ òóñ òóñ õýðýãòýé áàéäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: Âèòàìèí À-èéí õ¿íä õýëáýðèéí äóòàãäàë: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áîëîí 8-ààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä, 3 ºäºð 50000-100000 ÎÓÍ-ýýð áóë÷èíä òàðèõ áóþó 100000500000 ÎÓÍ-ýýð óóæ õýðýãëýíý. Öààøèä 2 äîëîî õîíîã 50000 ÎÓÍ-ýýð áóë÷èíä òàðèõ áóþó óóíà. Äàðàà íü 2 ñàðûí òóðø 10000-20000 ÎÓÍ-ýýð óóíà. Ò¿¿íýýñ öààø õýðýãöýýã õ¿íñíèé ç¿éëýýð õàíãàõ íü ç¿éòýé. 1-8 íàñòàé õ¿¿õäýä ºäºðò 17500-35000 ÎÓÍ-ýýð 10 õîíîã áóë÷èíä òàðüæ õýðýãëýíý. 1 õ¿ðòýëõ íàñíû õ¿¿õäýä ºäºðò 750015000 ÎÓÍ-ýýð 10 ºäºð áóë÷èíä òàðèíà. Âèòàìèí À-èéí äóòàãäëààñ ñýðãèéëýõ ýì÷èëãýýíä: 1-8 íàñòàé õ¿¿õäýä, 5000-10000 ÎÓÍ-ýýð ºäºðò 1 óäàà 2 ñàð óóæ õýðýãëýíý. Öààøèä õýðýãöýýã õ¿íñíèé ç¿éëýýð õàíãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: Óã ýì, ò¿¿íèé íàéðëàãàíä àãóóëàãäàõ ç¿éëä õàðøèëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõã¿é. Öºñíèé ÿëãàðàëòûí ººð÷ëºëòèéí óëìààñ ¿¿ññýí ìàëàáñîðáöèéí ñèíäðîìòîé ºâ÷òºíä (èéì ºâ÷òºíä äåãèäðîõîëèéí õ¿÷èë ã.ì. öºñíèé äàâñóóäûí õàìò óóëãàæ õýðýãëýæ áîëíî) óóëãàõã¿é. Æèðýìñýí áîëîí õºõ¿¿ë ýõýä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òóí õýòð¿¿ëýí õîðäîõ ¿åä ë ãàæ íºëºº èëýðäýã. Öî÷ðîìòãîé áîëîõ, òîëãîé ºâäºõ, ãàâëûí äîòîîä äàðàëò èõñýõ, ÿäðàõ, óíòàìõàé áîëîõ, áèå ýâã¿éðõýõ, òîëãîé ýðãýõ, ìèîç, ýêçîôòàëüì, õàðàà ººð÷ëºãäºõ, õîîëíû äóðøèë áóóðàõ, àþóëõàé öàíõàéõ, ñóóëãàõ, äîòîð ìóóõàéðàõ, áººëæèõ, ãèïîìåíîððåé, øàðëàëò ¿¿ñýõ, ãåïàòîìåãàëè, öèððîç, ýëýãíèé ôåðìåíò ºíäºðñºõ, àëîïåöè, àðüñ õóóðàéøèõ, àðüñ çàãàòíàõ, àðüñ íºñººæèõ, øºíº õºëðºõ, ÿñ ñèéðýãøèí ºñºëò íü ìóóäàõ, ãèïåðêàëüöèåìè, ãèïåðêàëüöèóðè, ãèïåðîñòîç, ïåðèîñòèò, àðòðàëüãè áà äýë¿¿ òîìðîõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí áàéíà. Ñàâëàëò: 341

Âèòàìèí, ýðäýñ áîäèñ

10000 ÎÓÍ-ýýð øàõìàë, 10000 ÎÓÍ, 200000 ÎÓÍ, 25000 ÎÓÍ, 50000 ÎÓÍ-ýýð êàïñóë, 50000 ÎÓÍ/0. 1ìë, 100000 ÎÓÍ\ìë, àãóóëñàí 30ìë-èéí óóæ õýðýãëýõ óóñìàë-äóñààãóóð, 2ìë-èéí òàðèàãààð (50000 ÎÓÍ,/ìë àãóóëñàí 0.5% õëîðîáóòàíîë, ïîëèñîðáàò 80, áóòèëæñàí ãèäðîêñèàíèçîë áà áóòèëæñàí ãèäðîêñèòîëóåí á¿õèé) òóñ òóñ

ñàâëàãäàíà.

♦ Èîä, IODUM /15.1, 18.8-ä ¿ç/ Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Ñàâëàëòûí õýñýãò ¿ç. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ªºð íýðñ: ⇒

Äîòóóð óóæ õýðýãëýäýã, òºðºë á¿ðèéí ºâ÷íèé ýì÷èëãýýíä õýðýãëýäýã èîä àãóóëñàí äàðààõ áýëäìýë¿¿ä áèé: ∗ Èîä, êàïñóëòàé, /Iodine, 200ìã/, ∗ Èîäæóóëñàí òîñ (Iodized oil, 1ìã/480ìã èîä/, 0.5ìë/240ìã èîä/), ∗ “Ìèêðîéîä” øàõìàë /Tab.Microiodum, èîä 0.0005ãð, êàëèèîäèä 0.005ãð, áàìáàéí ¿íäýñ 0.05ãð-ûã àãóóëíà, ãèïåðòèðåîçûí ýì÷èëãýýíä 1 øàõìàëààð ºäºðò 2-3 óäàà óóæ õýðýãëýíý. Êóðñ 20 ºäºð/, ∗ Êàëè èîäèä /Kalii iodidum, 0.04ãð, 0.125, 0.25, 0.5ãð øàõìàë, 3%-èéí óóñìàë, ýíäåìèéí çîáûí ¿åä 0.04ãð-ààð 7 õîíîãò 1 óäàà óóíà, òàðõìàë çîáûí ¿åä 0.04ãð-ààð ºäºðò 3 óäàà óóãààä, äàðàà íü 0.125ãð-ààð ºäºðò 1-2 óäàà óóíà, êóðñ íü 20 õîíîã, öýð øèíãýëýõ çîðèëãîîð 1-3%-èéí óóñìàëûã õîîëíû õàëáàãààð ºäºðò 3-4 óäàà óóíà/, ∗ Íàòðè èîäèä /Natrii iodidum, íóíòàã, êàëè-èîäèäûí àäèë çààëòààð 0.3-1.0ãð-ààð ºäºðò 3-4 óäàà óóæ õýðýãëýíý/

¯éëäýë: • Ýëåìåíòàð èîä íÿíãèéí ýñðýã ¿éëäýëòýé. /15.1-ä ¿ç/. • Áîäèñûí ñîëèëöîîíä îðîëöîí, äèññèìèëÿöèéã èõýñãýíý. Áàìáàé áóë÷èðõàéä òèðîêñèí íèéëýãæèõýä îðîëöîíî. Èîäûí äóòàãäàëûí ¿åä áàìáàé áóë÷èðõàéí ¿éë àæèëëàãàà ñóëðàí, òèðîêñèíû íèéëýãæèë ººð÷ëºãäºõ áºãººä ýíý ¿åä èîäûã õýðýãëýõýä òèðîêñèíû íèéëýãæèë èõýñäýã.

342


• •

Èîäûí áýëäìýë¿¿ä /êàëèé èîä ã.ì./ áàìáàé áóë÷èðõàéä ðàäèî-èäýâõèò èîä õóðèìòëàãäàõ ÿâäëûã ñààòóóëàí, ò¿¿íèé áèå ìàõáîäîîñ ãàäàãøëàëòûã íýìýãä¿¿ëíý. Èîä áàãà òóíãààð /”ìèêðî-éîä” øàõìàë ã.ì./ ºí÷èí òàðõèíû óðä äîëèéí òèðåîòðîï ãîðìîíû ¿¿ñýëòèéã ñààòóóëíà. Ýíý øèíæ ÷àíàðûã íü àøèãëàí, ò¿¿íèéã áàìáàé áóë÷èðõàéí ãèïåðôóíêöèéí ¿åä ýì÷èëãýýíä õýðýãëýäýã. Ëèïèä áà óóðãèéí ñîëèëöîîíä îðîëöîíî /Öóñàíä õîëåñòåðèí áà áåòòà-ëèïîäðîòåèäûã áàãàñãàíà/. Öýð õîâõëîõ áà öýð øèíãýëýõ íºëººòýé (Ðåôëåêñýýð àìüñãàëûí çàìûí áóë÷èðõàéí íýìýãä¿¿ëýõèéí çýðýãöýý óóðàã íºëººòýé).

ñàëñò çàäëàõ

ÿëãàðóóëàëòûã /ïðîòåîëèòèê/

Õýðýãëýõ çààëò: • Èîä äóòàãäëûí ýìãýã, • Ãèïåðòèðåîç, • Àòåðîñêëåðîç, • Àìüñãàëûí äýýä çàìûí àðõàã ¿ðýâñýë, • Ìºíãºí óñ, õàð òóãàëãàíû àðõàã õîðäëîãî, • Àðèóòãàë, àðüñíû èäýýò ¿ðýâñýë, øàðõëàà /15.1-ä ¿ç/. Õýðýãëýõ àðãà: /Äýýðõýýñ ¿ç/. Öýýðëýë: Óóøèãíû ñ¿ðüåý, íåôðèò, íåôðîç, ôóðóíêóë¸ç, àðõàã ïèîäåðìè, öóñàðõàã ýìçýãøèë, èîäûí õàðøèëòàé ºâ÷òºí áîëîí æèðýìñýí ýõýä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Éîäèçì /õàìðààñ óñàðõàã ÿëãàäàñ ãàðàõ, çàãàòíàà, Êâèíêèéí õàâàí, ø¿ëñ íóëèìñ ãîîæèõ, àðüñààð òóóðàëò ãàðàõ ã.ì. øèíæýýð èëýðíý/. /15.1-ä ¿ç/.

Ñàâëàëò: • Êàïñóë, 200ìã, /ÆÃ,Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4/, • Èîäæóóëñàí òîñ, 1ìë, /480 ìã èîä/., 0.5 ìë /240 ìã èîä/, /Æ,Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4/.

♦ Êàëüöèéí ãëèöåðîôîñôàò, CALCII GLYCEROPHOSPHAS ªºð íýðñ: Calcium glycerophosphoricum. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. 343

Âèòèìèí, ýðäýñ, áîäèñ

¾ ¾

Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C.

¯éëäýë: • Òàìèð

òýíõýý

ñàéæðóóëíà

/áîäèñûí

ñîëèëöîîã

ýð÷èìæ¿¿ëíý/.

Õýðýãëýõ çààëò: Ãèïîòðîôè, õýò ÿäðàë, ìýäðýë ñóëüäàë, ñóëüäàà Õýðýãëýõ àðãà: • Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 200-500 ìã-ààð, õ¿¿õäýä 50-200 ìã-ààð ºäºðò 2-3 óäàà óóëãàæ õýðýãëýíý. /Èõýâ÷ëýí òºìðèéí áýëäìýëòýé õàìò õýðýãëýíý/.

Ãàæ íºëºº: òýìäýãëýãäýýã¿é. Ñàâëàëò: 200 ìã, 500 ìã, øàõìàë.

♦ Âèòàìèí Â êîìïëåêñ, VITAMIN B COMPLEX ªºð íýð: Vitaminum B compositum, Vitabex. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàë: Æîðã¿é îëãîæ áîëíî, Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèà: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, Ê-4,Ê-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. Â2/ðèáîôëàâèí/, Íàéðëàãà: Âèòàìèí Â1/òèàìèí/, Â6/ïèðèäîêñèí/, ÐÐ/íèêîòèíàìèä/, Â5/äåêñïàíòåíîë/ áîëîí áóñàä õîëüöóóäûã àãóóëàõ áà õàðèí òýäãýýðèéí àãóóëàãäàõ õýìæýýã íü îëîí ÿíçûí ¿éëäâýðëýã÷èä ººð ººðººð îðóóëñàí áàéäàã. ¯éëäýë: Íàéðëàãàíä àãóóëàãäàõ âèòàìèíóóäûí äóòàãäëààñ ñýðãèéëýõ áóþó íºõºí, èñýëäýí àíãèæðàõ ïðîöåññûã èäýâõæ¿¿ëæ, áîäèñûí ñîëèëöîîã ýð÷èìæ¿¿ëýí, õàëäâàðûí ýñðýã òýñâýðëýõ ÷àäâàðûã ñàéæðóóëíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Â á¿ëãèéí âèòàìèíû õýðýãöýý èõñýõ /õàëóóðàëò, ãèïåðòèðåîç, æèðýìñëýëò, õºõ¿¿ë ¿å ã.ì./, • Â á¿ëãèéí âèòàìèíû äóòàãäàë /õîîëíû øèìýãäýëò ìóóäàõ, ñóóëãàëò, áººëæèëò, ÕÃÇ-ûí àðõàã ºâ÷èí, àíòèáèîòèê àìààð óäààí õýðýãëýñýí ã.ì./,

•

344

Ïîëèíåâðèò, ýíöåôàëîïàòè.

íåâðàëüãè,

àðõàã

àðõèäàëòûí

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Õýðýãëýõ àðãà: Óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîð íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ºäºðò 1 óäàà, ýì÷èëãýýíèé çîðèëãîîð ºäºðò 1-4 óäàà óóëãàõ áóþó áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Á¿ðýëäýõ¿¿íä àãóóëàãäàõ àëü íýã íýãäýëä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Õàðøëûí óðâàë /àðüñíû òóóðàëò, çàãàòíàà ã.ì./ èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • Øàõìàë, • Òàðèà, 2 ìë, òóíøèë.

♦ Íèêîòèíàìèä, NICOTINAMIDUM ªºð íýðñ: Nicovit, Niacinamide, Nicotol, Nicamid, Niacevit, Nicofort. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðîîð îëãîíî. ¾ Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Èñýëäýí àíãèæðàõ ïðîöåññò îðîëöîíî. Ëèïèäèéí ìåòàáîëèçì, ýäèéí àìüñãàë, ãëèêîãåíîëèçèéí ïðîöåññèéã äýìæèíý. Áàãà íÿãòðàëò ëèïîïðîòåéíû ñèíòåçèéã áàãàñãàæ, àäèïîç ýä äýõ ëèïîëèçèéã ñààòóóëíà. • Äóòàãäâàë ïåëëàãðà ºâ÷èí ¿¿ñíý. Ôàðìàêîêèíåòèê: t1/2=45ìèíóò, óóõàä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, ýëãýíä õóâèð÷, èäýâõòýé ìåòàáîëèò ¿¿ñãýíý, øýýñýýð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Ïåëëàãðà: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Õ¿íä õºíãºíººñ íü õàìààðóóëàí õîíîãò 300-500 ìã-ààð óóëãàõ, àðüñàí äîð, áóë÷èíä, âåíèéí ñóäñàíä òàðèõ àðãóóäààð õýðýãëýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: Õ¿íä õºíãºíººñ íü õàìààðóóëàí õîíîãò 300 ìã õ¿ðòýë òóíãààð óóëãàõ áóþó 100 ìã õ¿ðòýë òóíãààð âåíèéí ñóäñàíä òàðüæ áîëíî. • Õàðòíóï ºâ÷èí: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 50-200 ìã-ààð óóëãàæ õýðýãëýíý. 345


•

Âèòàìèí ÐÐ-èéí äóòàãäàëä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä õîíîãò 100 ìã õ¿ðòýë òóíãààð óóëãàæ õýðýãëýíý. • Àòåðîñêëåðîç, ãèïåðëèïèäåìè, ãèïåðõîëåñòåðîëåìè-ä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 1-2 ãð-ààð õîíîãò 3 óäàà õîîë èäýõ ¿åä óóëãàæ õýðýãëýíý. Øààðäëàãàòàé áîë õîíîãèéí òóíã 6 ãð õ¿ðòýë èõýñãýæ áîëíî. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Ãèïîòîíèéí õ¿íä õýëáýð, ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãàà àëäàãäñàí, õîäîîäíû øàðõëààíû èäýâõæèë, öóñ àëäàëò, ç¿ðõíèé áàõûí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • Öºñíèé õ¿¿äèéí ºâ÷èí, ÷èõðèéí øèæèí, õàðøèë, òóëàéí ¿åä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Òîëãîé ýðãýõ, òîëãîé ºâäºõ, îãèõ, áººëæèõ, ñóóëãàõ, àþóëõàé îð÷èì ýìçýãëýõ, ãèïåðãëèêåìè, ãèïåðóðèêåìè çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 50 ìã, øàõìàë, • 0.025 ãð., 0.005 ãð-ûí øàõìàëààð ñàâëàãäàíà.

♦ Àñêîðáèíû õ¿÷èë, ACIDUM ASCORBINICUM ªºð íýðñ: Vitaminum-C, Ascorbic acid, Acidum ascorbicum, Ascorbin, Ascorbit, Ascorvit, Scorbumine, Vicin, Vitascorbol, Celin. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàë: Æîðã¿é îëãîæ áîëíî, Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèà: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý: Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. Õîíîãèéí õýðýãöýý: Íàñàíä õ¿ðýã÷èä áà 15-ààñ äýýø íàñòàé õ¿¿õäýä 60 ìã, æèðýìñýí ýõýä 70 ìã, õºõ¿¿ë ýõýä /ýõíèé 6 ñàðä/ 90 ìã, 11-14 íàñòàé õ¿¿õäýä 50 ìã, 4-10 íàñòàé õ¿¿õäýä 45 ìã, 1-3 íàñòàéä 40 ìã, 6 ñàðààñ 1 íàñòàéä 35 ìã, 6 ñàð õ¿ðòýë 30 ìã òóñ òóñ áàéíà. ¯éëäýë: • Èñýëäýí àíãèæðàõ ïðîöåññ, ò¿¿íèé äîòîð í¿¿ðñ-óñíû ñîëèëöîîã çîõèöóóëíà, äóòàãäâàë ÷èéã áàì ºâ÷èí ¿¿ñäýã. • Õîëáîõ ýäèéí êîëëàãåí øèðõýãèéí ñèíòåç áà ñòåðîèä ãîðìîíû ¿¿ñýëòèéã äýìæèíý, • Ñóäàñíû õàíûí íýâ÷èìòãèé ÷àíàðûã áàãàñãàíà, 346

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý • Àíòèîêñèäàíò íºëººòýé. • Áèå ìàõáîäûã ãàäíû õàëäâàðò òýñâýðòýé áîëãîíî. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ ñàéí øèìýãäýíý, áèåä ñàéòàð òàðõàæ ýëýã, ëåéêîöèò, òðîìáîöèò, áóë÷èðõàéëàã ýä, í¿äíèé áîëîðò èë¿¿ õóðèìòëàãääàã, ýëãýíä õóâèðíà, øýýñýýð ÿëãàðíà. Õýðýãëýõ çààëò: • Ãèïî-, àâèòàìèíîç-Ñ, öóñàðõàã ýìçýãøèë õèéãýýä öóñ àëäàìõàé áîëîõ òîõèîëäëóóä, • Òºðºë á¿ðèéí õîðäëîãî áà õàëäâàðò ºâ÷èí. Õýðýãëýõ àðãà: • ×èéã áàìûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: ªâ÷íèé õ¿íä õºíãºíººñ øàëòãààëàí: õîíîãò 300 ìã-ààñ 1 ãð-ûã óóëãàõ, áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèõ çýðýã àðãààð õýðýãëýæ ýõëýýä, äàðàà íü õîíîãò 50 ìã-ûí áàðèõ òóíä øèëæ¿¿ëíý. ◊ Õ¿¿õäýä: ªâ÷íèé õ¿íä õºíãºíººñ øàëòãààëàí õîíîãò 100-300 ìã-ûã óóëãàõ, áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèõ çýðýã àðãààð õýðýãëýæ ýõëýýä, äàðàà íü õîíîãò 30 ìã-ûí áàðèõ òóíä øèëæ¿¿ëíý. • Òîì õýìæýýíèé øàðõëàà /ò¿ëýãäýëò, ìýñ çàñëûí øàðõ ã.ì./, àðõàã ºâ÷íèé ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Õîíîãò 300-500 ìã-ûã óóëãàõ, áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèõ àðãààð 7-10 õîíîã õýðýãëýíý. Èõýýõýí õýìæýýíèé ò¿ëýãäýëòèéí ¿åä õîíîãèéí òóíã 1-2 ãð-ä õ¿ðãýæ áîëíî. ◊ Õ¿¿õäýä: Õîíîãò 100-200 ìã-ààð óóëãàõ, áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðüæ õýðýãëýíý. • Õîîë òýæýýëèéí äóòàãäëûí óëìààñ âèòàìèí Ñ äóòàãäàæ áîëçîøã¿é ¿åä áà ò¿¿íèé õýðýãöýý èõýññýí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: Õîíîãò 70-150 ìã-ààð óóëãàõ, áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèõ çýðýã àðãààð õýðýãëýíý. ◊ Æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë ¿åä: Õîíîãò 70-150 ìã-ààð óóëãàõ, áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèõ çýðýã àðãààð õýðýãëýíý.

347


◊

Õ¿¿õäýä: Õîíîãò 40 ìã-ààð óóëãàõ, áóë÷èíä áà âåíèéí ñóäñààð òàðèõ çýðýã àðãààð õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Óã ýìýíä õàðøèëòàé ºâ÷òºí áîëîí òðîìáîç áà òðîìáîôëåáèòèéí ¿åä õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: Íîéð áóë÷èðõàéí èíñóëèí ÿëãàðóóëàã÷ ýñèéã ãýìòýýõ, ãëþêîçóðè ¿¿ñãýõ, àðüñàíä õàðøëûí òóóðàëò ãàðàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñàâëàëò: • 0.05 ãð-ûí øàõìàë, • Òàðèà, 100ìã/ìë, òóíøèë, • 5%, 10%-1 ìë, 2 ìë, 10 ìë-ýýð òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦ Êàëüöèéí ãëþêîíàò, CALCII GLUCONAS ªºð íýðñ: Calcium gluconate, Calcium gluconicum, Kalcinate. Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Øàõìàë: Æîðã¿é îëãîæ áîëíî, Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Òàðèà: Ýìíýëãèéí íºõöºëä õýðýãëýíý, K-1, Ê-2,Ê-3,Ê-4, K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: C. ¯éëäýë: • Öóñíû á¿ëýãíýëòèéã ñàéæðóóëíà • Êàëüöèéí àëäàãäëûã íºõíº • Ç¿ðõíèé áà áóñàä õºíäëºí ñóäàëò áóë÷èíãèéí àãøèõ ÷àäâàðûã íýìýãä¿¿ëýõ, • Òàðõè, íóãàñíû òºâ¿¿äèéí ñýðýìòãèé ÷àíàðûã èõýñãýõ, • Ñóäàñíû õàíûí íýâòýðøèëèéã áàãàñãàõ ¿éëäýëòýé. Ôàðìàêîêèíåòèê: Óóõàä äýýðõ ãýäýñ áà íàðèéí ãýäýñíèé ýõýí õýñýãò ñàéí øèìýãäýíý, ýñèéí ãàäíàõ øèíãýíä òàðõàæ ÿñíû ýäýä î÷äîã, ÒÌÑ-ä ñèéâýíãèéí 50%-òàé òýíöýõýýð î÷èíî, ýñèéí äîòîðõ øèíãýíä 1% íü òàðõàíà, äèéëýíõ íü ºòãºíººð, áàãà õýñýã íü øýýñýýð ãàäàãøèëäàã. Õýðýãëýõ çààëò áà àðãà: • Òºðºë á¿ðèéí öóñ àëäàëòûí ¿åä /õàìðààñ ã.ì./: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä 10%-10 ìë-èéã âåíèéí ñóäñààð ààæèì òàðèíà, • Ãèïîêàëüöèåìèéí òàòàëòûí ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 4.5-16 mEq òóíã âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Òàòàëò íàìäòàë äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. 348

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ◊

Õ¿¿õäýä: 0.5-0.7 mEq òóíã âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. Òàòàëò íàìäòàë ºäºðò 3-4 óäàà äàâòàí õýðýãëýæ áîëíî. • Ìàãíèéí õîðäëîãûí òóñëàõ ýì÷èëãýýíä: Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä ýõëýýä 7 mEq òóíãààð âåíèéí ñóäñààð òàðèíà. ¯ð ä¿íãýýñ íü õàìààð÷ äàðààãèéí òóíã ñîíãîíî. • Öóñ þ¿ëýõ ¿åä: ◊ Íàñàíä õ¿ðýã÷äýä: 100 ìë öèòðàòòàé öóñàíä 1.35 mEq-ã íýìýí õýðýãëýíý. ◊ Õ¿¿õäýä: 100 ìë öèòðàòòàé öóñàíä 0.45 mEq-ã íýìýí õýðýãëýíý. • Õ¿íñíèé íýìýãäýë áîëãîí: õîíîãò 500 ìã-ààñ 2 ãð-ààð óóëãàæ õýðýãëýíý. • 500 ìã-ààð ºäºðò 3 óäàà óóëãàíà. Öýýðëýë, áîëãîîìæëîë: • Òðîìáîç, òðîìáîôëåáèò, õîâäîëûí ôèáðèëëÿöè, ãèïåðêàëüöèåìè, ãèïîôîñôàòåìè çýðýãò õýðýãëýõã¿é. • Ç¿ðõíèé ãëèêîçèä õýðýãëýæ áóé ºâ÷òºí áà áººð, ç¿ðõ, óóøèãíû õ¿íä ýìãýãòýé ºâ÷òºíä îíö àíõààðàëòàé õýðýãëýíý. • Õ¿¿õýä áà óóøèãíû õ¿íä ýìãýãòýé, àìüñãàëûí /ðåñïèðàòîð/ àöèäîç, àìüñãàëûí äóòàãäàëòàé ºâ÷òºíä áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý. Ãàæ íºëºº: Óóæ õýðýãëýõ ¿åä õîäîîä ãýäýñíèé çàìûã öî÷ðîîõ, òàðèõ ¿åä áðàäèêàðäè, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàõ, ç¿ðõ çîãñîõ, îãèõ çýðýã ãàæ íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é. Ñóäàñíû ãàäóóð ãàðâàë ¿õæèë ¿¿ñãýõ àþóëòàé. Ñàâëàëò: • 500 ìã, øàõìàë, • 10%-10 ìë., òóíøèëýíä ñàâëàãäàíà.

♦ Ìóëüòèâèòàìèí, MULTIVITAMINUM Òàéëáàð: Îëîí îðíû ¿éëäâýðëýã÷äèéí õèéñýí, òºðºë á¿ðèéí

âèòàìèíûã ÿíç á¿ðèéí òóíãààð àãóóëñàí (çàðèì íü âèòàìèíóóäûí çýðýãöýý òºìºð, ôîëèéí õ¿÷èë áîëîí ýðäýñ áîäèñóóäûã àãóóëñàí áàéäàã) ìóëüòèâèòàìèíóóä ïðàêòèêò õýðýãëýãääýã.

349


Êàòåãîð÷èëàë: ¾ Æîðã¿é îëãîæ áîëíî. ¾ Ê-1,Ê-2,Ê-3,Ê-4,K-5,K-6. ¾ Æèðýìñíèé êàòåãîðè: NR. ¯éëäýë: Íàéðëàãàíäàà àãóóëñàí âèòàìèíóóäûã íºõºõ ¿éëäýëòýé. Ìºí áèåèéí áîäèñûí ñîëèëöîîã ýð÷èìæ¿¿ëýõ, õàëäâàðò òýñâýðòýé áîëãîõ çýðýã íºëººòýé. Õýðýãëýõ çààëò: Ãèïîâèòàìèíîç áà àâèòàìèíîç, ÿäàð÷ äîðîéòñîí, àðõàã áà õóðö õàëäâàðò ºâ÷íººð ºâ÷èëñíèé äàðàà, òóðààë, ñóëüäàà, æèðýìñëýëò, õºõ¿¿ë ¿å çýðýã âèòàìèíû õýðýãöýý èõýññýí òîõèîëäëóóäàä õýðýãëýíý. Õýðýãëýõ àðãà: Òóõàéí âèòàìèíû çààâðûã ¿íäýñëýí õýðýãëýíý. Èõýâ÷ëýí ºäºðò íýã øèðõýãýýð óóæ õýðýãëýíý. Öýýðëýë: Íàéðëàãàíä íü îðñîí àëü íýã âèòàìèí áîëîí õîëüöîä õàðøèëòàé áîë õýðýãëýõã¿é. Ãàæ íºëºº: /Áóñàä âèòàìèíûã ¿ç/. Ñàâëàëò: Øàõìàë áîëîí êàïñóëä ñàâëàãäàíà. ⇒ Ìóëüòèâèòàìèíûã Ìîíãîë Óëñûí Çàéëøã¿é Øààðäëàãàòàé Ýìèéí æàãñààëòàíä "øàõìàë"-ààð õýðýãëýõýýð çààñàí. Ìîíãîë Óëñûí Ýìèéí Á¿ðòãýëä á¿ðòãýãäñýí, ïðàêòèêò ºðãºí õýðýãëýãääýã, øàõìàë áîëîí êàïñóëä ñàâëàãäñàí çàðèì ìóëüòèâèòàìèí, òýäãýýðèéí ¿éëäâýðëýã÷èä áà íàéðëàãûã õ¿ñíýãòýýð õàðóóëàâ.

Ýìèéí íýð áà ¿éëäâýðëýã÷èéí íýð

Pregnavit (Mercle, Ãåðìàí)

350

Íàéðëàãà A(ïàëüìèòàò)=3000ÌÅ, Ä=200ÌÅ, Å(àöåòàò)=10ìã, Â1(ìîíîíèòðàò)=1,5ìã, Â2=2,5ìã, Â6= 5ìã, Â12=5ìêã, íèêîòèíàìèä=15ìã, Ñ=75ìã, êàëüöè ïàíòîòåíàò=10ìã, ôîëèéí õ¿÷èë=0,75ìã, ôóìàðàò òºìºð=30ìã, äèêàëüöè ôîñôàò=250ìã., êàïñóë.

Òàéëáàð

Äýýðõ âèòàìèíóóä, òºìºð, êàëüöèéí äóòàãäëûã íºõíº.

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Supradyn (Roche, Øâåéöàð)

Undevitum (Àëòàéâèòàìèí, ÎÕÓ) Revitum (Àëòàéâèòàìèí, ÎÕÓ)

A=3333ÌÅ, Ä3=200ÌÅ, Å=10ìã, Â1=4,5ìã, Â2=5,1ìã, Â6= 6ìã, Â12=6ìêã, áèîòèí=0,3ìã, íèêîòèíàìèä=57ìã, Ñ=180ìã, ïàíòîòåíû õ¿÷èë=21ìã, ôîëèéí õ¿÷èë=0,2ìã, òºìºð=3,6ìã, êàëüöè=50ìã, ìàãíè=40ìã, ôîñôîð=50ìã, õðîì=10ìêã, çýñ=0,4ìã, ìàðãàíö=0,5ìã, öàéð=3ìã, øàõìàë. A(àöåòàò)=3300ÌÅ, Ä=200ÌÅ, Å(àöåòàò)=10ìã, Â1(õëîðèä)=2ìã, Â2=2ìã, Â6= 3ìã, Â12=2ìêã, íèêîòèíàìèä=20ìã, ðóòèí=10ìã, Ñ=75ìã, êàëüöè ïàíòîòåíàò=3ìã, ôîëèéí õ¿÷èë=0,5ìã, äðàæå. A(àöåòàò)=2500ÌÅ, Â1(õëîðèä)=1,5ìã, Â2=1ìã, Ñ=35ìã, øàõìàë.

Äýýðõ âèòàìèíóóä, ýðäýñ áîäèñóóäûí äóòàãäëûã íºõíº.

Äýýðõ âèòàìèíóóäûí äóòàãäëûã íºõíº. Äýýðõ âèòàìèíóóäûí äóòàãäëûã íºõíº.

Ã. ÕÀÂÑÐÀËÒ ÇÀÉËØÃ¯É ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ ÝÌÈÉÍ ÕÀÐÈËÖÀÍ ÍªËªªËªË ACETAZOLAMIDUM • ÀÖÅÒÈËÑÀËÈÖÈËÛÍ Õ¯×ÈË: Àöåòàçîëàìèäûí ÿëãàðàëòûã óäààøðóóëàí õîðîí ÷àíàðûã èõýñãýíý. • Ç¯ÐÕÍÈÉ ÃËÈÊÎÇÈÄ áà ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄ: ãèïîêàëèåìè ¿¿ñýõ ñºðºã íºëºº íü èõýñíý ACIDUM ACETYLSALICYLICUM • ÕÎÄÎÎÄÍÛ Õ¯×ÈË ÑÀÀÐÌÀÃÆÓÓËÀÃ×ÈÄ: àöåòèëñàëèöèëûí õ¿÷ëèéí ÿëãàðàëò èõýñíý.

351

Õàâñðàëò

• • • • •

ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: öóñ àëäàõ ºðòºìæ íýìýãäýíý. ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ: õîäîîä ãýäýñíèé øàðõ ¿¿ñýõ áà õîäîîäíîîñ öóñ àëäàõ ºðòºìæ èõýñíý ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ: ìåòîòðåêñàòûí ÿëãàðàëò áàãàñàí õîðîí ÷àíàð íü èõýñíý. ÌÅÒÎÊËÎÏÐÀÌÈÄ: àöåòèëñàëèöèëèéí õ¿÷ëèéí ýôôåêò èõýñíý. ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ, ÀÐÒÅÐÈÉÍ ÄÀÐÀËÒ ÁÓÓÐÓÓËÀÕ ÝÌ, ÏÎÄÀÃÐÛÍ ÝÑÐÝÃ ÍªËªªÒ ÝÌ: äýýðõ ýì¿¿äèéí ¿éëäëèéí èäýâõè ñóëàðíà.

ACIDUM ASCORBINICUM • ÀÖÅÒÈËÑÀËÈÖÈËÈÉÍ Õ¯×ÈË/èõ òóíãààð/: âèòàìèí-Ñ-èéí äóòàãäàë ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÒªÌÐÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË¯¯Ä/óóæ õýðýãëýõ/: òºìðèéí øèìýãäýëò ñàéæèðíà. • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò ýôôåêò íü áóóðíà. ACIDUM AMINOCAPRONICUM • ÝÑÒÐÎÃÅÍ, óóäàã ÊÎÍÒÐÀÖÅÏÒÈÂÓÓÄ: ãèïåðêîàãóëÿöè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ACYCLOVIR • ÏÐÎÁÅÍÅÖÈÄ: àöèêëîâèðûí öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã èõýñíý. • ÇÈÄÎÂÓÄÈÍ: íîéðìîãëîõ áà óíòàìõàé áàéäàë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ, ÌÅÏÅÐÈÄÈÍ: àöèêëîâèðûí áººð õîðäóëàõ íºëºº èõýñíý. ALLOPURINOLUM • ÊÀÏÒÎÏÐÈË: Êàïòîïðèëûí õîðóó ÷àíàð èõýñíý /ÿëàíãóÿà áººðíèé äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä/, • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: Âàðôàðèíû ¿éëäýë èõýñíý. • ÀÇÀÒÈÎÏÐÈÍ, ÌÅÐÊÀÏÒÎÏÓÐÈÍ: Ýäãýýðèéí õîðò íºëºº èõýñíý ALUMINIUM HYDROXIDUM + MAGNESII OXYDUM • ÀÖÅÒÈÑÀËÈÖÈËÛÍ Õ¯×ÈË: àöåòèëñàëèöèëûí õ¿÷ëèéí ÿëãàðàëò ò¿ðãýñíý. • ÌÈÊÐÎÁÛÍ ýñðýã íºëººò ýì¿¿ä: öèôðîôëîêñàöèí, èçîíèàçèä, íèòðîôóðàíòîèí, ðèôàìïèöèí, òåòðàöèêëèí çýðýã ýì¿¿äèéí øèìýãäýëò áàãàñíà. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû øèìýãäýëò áóóðíà.

352


ÔÅÍÎÒÈÀÇÈÍÓÓÄ: ôåíîòèàçèíû óëàìæëàëóóäûí øèìýãäýëò áóóðíà.

AMIDOTRIZOATUM • ÃÈÑÒÀÌÈÍÛ ÝÑÐÝÃ ÝÌ: ¿ë íèéöýëòýé. AMINOPHYLLINUM /Òåîôèëëèíûã ¿ç/ • ÃÀËÎÒÀÍ: Ãàëîòàíû àðèòì ¿¿ñãýõ ðèñê íýìýãäýíý. • ÖÈÔÐÎÔÎÊÑÀÖÈÍ, ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ: Àìèíîôèëëèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý • ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ: Àìèíîôèëëèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áóóðíà. • ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ, ÔÅÍÈÒÎÈÍ, ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË: Àìèíîôèëëèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áóóðíà. • ÂÅÐÀÏÀÌÈË: Àìèíîôèëëèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý • ÄÎÊÑÀÏÐÀÌ: ÒÌÑ ñýðãýýõ íºëºº íü èõýñíý. • ËÈÒÈÉ: ëèòèéí ÿëãàðàëò ò¿ðãýñýí öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè íü áóóðíà. • ÝÑÒÐÎÃÅÍ ÁÀ ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ: óã 2 ãîðìîíûã àãóóëñàí óóäàã æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ ýìèéí íºëººãººð Àìèíîôèëëèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý AMITRIPTYLINUM • ÀËÊÎÕÎË: ýôôåêò èõýñ÷ áîëíî. • ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ: àíòèäåïðåññàíòûí ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áàãàñ÷ ýì÷èëãýýíèé íºëºº íü áóóðíà. • ÊËÎÍÈÄÈÍ: êëîíèäèí ýì÷èëãýýíèé äàðàà ãèïåðòåíçè ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý • ÂÅÐÀÏÀÌÈË: èìèïðàìèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý • ÍÈÒÐÎÃÈÖÅÐÈÍ: íèòðîãëèöåðèíû èäýâõè ñóëàðíà. • ÝÑÒÐÎÃÅÍ ÁÀ ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ: óã 2 ãîðìîíûã àãóóëñàí óóäàã æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ ýìèéí íºëººãººð àíòèäåïðåññàíò ¿éëäýë íü ñóëàðíà. • ÝÏÈËÅÏÑÈÉÍ ýñðýã ýì¿¿ä: àíòàãîíèñò /òàòàëò ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý/, àíòèäåïðåññàíò ¿éëäýë íü ñóëàðíà. • ÑÈÌÏÀÒÎÌÈÌÅÒÈÊ¯¯Ä: àäðåíàëèíòàé õàìò õýðýãëýâýë ãèïåðòåíçè áà àðèòì ¿¿ñãýíý. Íîð àäðåíàëèíòàé õàìò õýðýãëýâýë ãèïåðòåíçè ¿¿ñíý. AMOXICILLINUM /ïåíèöèëëèíèéã ¿ç/ • Õ¯×ÈË ÑÀÀÐÌÀÃÆÓÓËÀÃ×ÈÄ: pivampicillin-û øèìýãäýëò ñààðíà, • ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: /phenindione, warfarin-ûã ¿ç/,

353

Õàâñðàëò

• •

ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ: ìåòîòðåêñàòûí ÿëãàðàëò óäààøðàí õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñäýã. ÝÑÒÐÎÃÅÍ, ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ: /óóäàã æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ áýëäìýëèéã ¿ç/, àìïèöèëëèí íü óóæ õýðýãëýäýã æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ áýëäìýë¿¿äèéí íºëººã ñóëðóóëíà.

AMPICILLINUM /ïåíèöèëëèíèéã ¿ç/ • Õ¯×ÈË ÑÀÀÐÌÀÃÆÓÓËÀÃ×ÈÄ: pivampicillin-û øèìýãäýëò ñààðíà, • ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: /phenindione, warfarin-ûã ¿ç/, • ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ: ìåòîòðåêñàòûí ÿëãàðàëò óäààøðàí õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñäýã. • ÝÑÒÐÎÃÅÍ, ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ: /óóäàã æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ áýëäìýëèéã ¿ç/, àìïèöèëëèí íü óóæ õýðýãëýäýã æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ áýëäìýë¿¿äèéí íºëººã ñóëðóóëíà. ANTISTAPHYLOCOCCAL IMMUNOGLOBULINUM • ÀÌÜÄ ÂÈÐÓÑÛÍ ÂÀÊÖÈÍ: 3 ñàðààñ äîîøã¿é õóãàöààíû çàéòàé õýðýãëýíý. ANTITETANUS IMMUNOGLOBULIN /Human/ • ÀÌÜÄ ÂÈÐÓÑÛÍ ÂÀÊÖÈÍ: 3 ñàðààñ äîîøã¿é õóãàöààíû çàéòàé õýðýãëýíý. ASPARAGINASE • ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ: ìåòîòðåêñàòûí èäýâõè ñóëàðíà. • ÏÐÅÄÍÈÇÎËÎÍ, ÂÈÍÊÐÈÑÒÈÍ: õîðäëîãî ¿¿ñãýõ íºëºº íü èõýñíý. ATRACURIUM BESYLAS /äåïîëÿðèçàöè ¿ë ¿¿ñãýã÷ ìèîðåëàêñàíòûã ¿ç/ • ÀÌÈÍÎÃËÈÊÎÇÈÄÓÓÄ: áóë÷èí ñóëðóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ, ÔÅÍÈÒÎÈÍ: áóë÷èí ñóëðóóëàõ íºëºº íü áóóðíà. • ÍÅÎÑÒÈÃÌÈÍ: àíòàãîíèñò ATROPINUM • ÀÍÒÈÄÅÏÐÅÑÑÀÍÒÓÓÄ: ì-õîëèíîëèòèê ãàæ íºëºº íü èõýñíý. • ÃÈÑÒÀÌÈÍÛ ÝÑÐÝÃ ÝÌ: ì-õîëèíîëèòèê ãàæ íºëºº íü èõýñíý. • ÔÅÍÎÒÈÀÇÈÍÓÓÄ: ì-õîëèíîëèòèê ãàæ íºëºº íü èõýñíý. • ÍÈÒÐÎÃËÈÖÅÐÈÍ: íèòðîãëèöåðèíèé ýôôåêò ñóëàðíà. AZATHIOPRINUM

354


ÀËËÎÏÓÐÈÍÎË: õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ: øèëæ¿¿ëñýí ýðõòýí ñàëíà.

BECLAMETASONUM /êîðòèêîñòåðîèäûã ¿ç/ • ÑÒÅÐÎÈÄ ÁÓÑ ¯Ý ÝÌ¯¯Ä: õîäîîäíû øàðõ ¿¿ñãýõ, õîäîîäíû øàðõíààñ öóñ àëäàõ ðèñê íýìýãäýíý. • ÐÈÔÀÌÈÖÈÍ: êîðòèêîñòåðîèäûí ìåòàáîëèçìûã ò¿ðãýñãýí ýôôåêòèéã íü ñóëðóóëäàã • ×ÈÕÐÈÉÍ ØÈÆÈÍÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä: àíòàãîíèñò íºëººòýé. Öóñàí äàõü ñàõàð áóóðóóëàõ íºëººã íü ñóëðóóëíà. • ÝÏÈËÅÏÑÈÉÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä /êàðáàìàçåïèí, ôåíîáàðáèòîë, ôåíèòîèí/: êîðòèêîñòåðîèîäûí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ ýôôåêò íü ñóëàðíà. • Ç¯ÐÕÍÈÉ ÃËÈÊÎÇÈÄ: ãèïîêàëèåìè áà õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ðèñê íü èõýñíý. • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: ìåòèëïðåäíèçîëîíûã õýðýãëýõýä öóñíû ïëàçì äàõü öèêëîñïîðèíû êîíöåíòðàöè èõñýõ áà õàðèí öèêëîñïîðèíû íºëººãººð ïðåäíèçîëîíû öóñíû ïëàçì äàõü òóí ºíäºðñäºã áàéíà. • ØÝÝÑ ÕªªÕ ÝÌ: êîðòèêîñòåðîèäóóä áèåä íàòðè óñ õóðèìòëóóëàõ õàíäëàãàòàé òóë øýýñ ÿëãàðàëòûã áàãàñãàõ íºëººòýé. Ìºí ãèïîêàëèåìè ¿¿ñãýõ ðèñê íü íýìýãäýíý /àöåòàçîëàìèä, ôóðîñåìèä, ãèäðîõëîðòèàçèä/. BENZATHINI BENZYLPENICILLINUM /ïåíèöèëëèíèéã ¿ç/ • Õ¯×ÈË ÑÀÀÐÌÀÃÆÓÓËÀÃ×ÈÄ: pivampicillin-û øèìýãäýëò ñààðíà, • ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: /phenindione, warfarin-ûã ¿ç/, • ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ: ìåòîòðåêñàòûí ÿëãàðàëò óäààøðàí õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñäýã. • ÝÑÒÐÎÃÅÍ, ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ: /óóäàã æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ áýëäìýëèéã ¿ç/, àìïèöèëëèí íü óóæ õýðýãëýäýã æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ áýëäìýë¿¿äèéí íºëººã ñóëðóóëíà. BENZYLPENICILLINUM /ïåíèöèëëèíèéã ¿ç/ • Õ¯×ÈË ÑÀÀÐÌÀÃÆÓÓËÀÃ×ÈÄ: pivampicillin-û øèìýãäýëò ñààðíà, • ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: /phenindione, warfarin-ûã ¿ç/, • ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ: ìåòîòðåêñàòûí ÿëãàðàëò óäààøðàí õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñäýã. • ÝÑÒÐÎÃÅÍ, ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ: /óóäàã æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ áýëäìýëèéã ¿ç/, àìïèöèëëèí íü óóæ õýðýãëýäýã æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ áýëäìýë¿¿äèéí íºëººã ñóëðóóëíà.

355

Õàâñðàëò

BETAMETHASONUM • ÑÒÅÐÎÈÄ ÁÓÑ ¯Ý ÝÌ¯¯Ä: õîäîîäíû øàðõ ¿¿ñãýõ, õîäîîäíû øàðõíààñ öóñ àëäàõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÐÈÔÀÌÈÖÈÍ: êîðòèêîñòåðîèäûí ìåòàáîëèçìûã ò¿ðãýñãýí ýôôåêòèéã íü ñóëðóóëäàã • ×ÈÕÐÈÉÍ ØÈÆÈÍÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä: àíòàãîíèñò íºëººòýé. Öóñàí äàõü ñàõàð áóóðóóëàõ íºëººã íü ñóëðóóëíà. • ÝÏÈËÅÏÑÈÉÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä /êàðáàìàçåïèí, ôåíîáàðáèòîë, ôåíèòîèí/: êîðòèêîñòåðîèîäûí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ ýôôåêò íü ñóëàðíà. • Ç¯ÐÕÍÈÉ ÃËÈÊÎÇÈÄ: ãèïîêàëèåìè áà õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü èõýñíý. • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: ìåòèëïðåäíèçîëîíûã õýðýãëýõýä öóñíû ïëàçì äàõü öèêëîñïîðèíû êîíöåíòðàöè èõñýõ áà õàðèí öèêëîñïîðèíû íºëººãººð ïðåäíèçîëîíû öóñíû ïëàçì äàõü òóí ºíäºðñäºã áàéíà. • ØÝÝÑ ÕªªÕ ÝÌ: êîðòèêîñòåðîèäóóä áèåä íàòðè óñ õóðèìòëóóëàõ õàíäëàãàòàé òóë øýýñ ÿëãàðàëòûã áàãàñãàõ íºëººòýé. Ìºí ãèïîêàëèåìè ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü íýìýãäýíý /àöåòàçîëàìèä, ôóðîñåìèä, ãèäðîõëîðòèàçèä/. BIPERIDEN /Ì-õîëèíîëèòèêèéã ¿ç/ • ÀÍÒÈÄÅÏÐÅÑÑÀÍÒÓÓÄ: ì-õîëèíîëèòèê ãàæ íºëºº íü èõýñíý. • ÃÈÑÒÀÌÈÍÛ ÝÑÐÝÃ ÝÌ: ì-õîëèíîëèòèê ãàæ íºëºº íü èõýñíý. • ÔÅÍÎÒÈÀÇÈÍÓÓÄ: ì-õîëèíîëèòèê ãàæ íºëºº íü èõýñíý. • ÍÈÒÐÎÃËÈÖÅÐÈÍ: íèòðîãëèöåðèíèé ýôôåêò ñóëàðíà. BLEOMYCINUM • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: äèãîêñèíû öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã áóóðíà. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã áóóðíà. CALCIUM GLUCONAS /êàëüöèéí äàâñóóä/ • ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ: òåòðàöèêëèíû øèìýãäýëò ñààòíà. • Ç¯ÐÕÍÈÉ ÃËÈÊÎÇÈÄ: ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûí ñºðºã íºëºº èõñýí ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñíý. • ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ: ãèïåðêàëüöèåìè ¿¿ñíý. CALCIUM GLYCEROPHOSPHAS /êàëüöèéí äàâñóóä/ • ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ: òåòðàöèêëèíû øèìýãäýëò ñààòíà. • Ç¯ÐÕÍÈÉ ÃËÈÊÎÇÈÄ: ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûí ñºðºã íºëºº èõñýí ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñíý. • ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ: ãèïåðêàëüöèåìè ¿¿ñíý.

356

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý CAPTOPRILUM /ÀÑÅ-èíãèáèòîðûã ¿ç/ • ÀËÊÎÕÎË: ãèïîòåíçèâ íºëºº íü èõýñíý • ÀËËÎÏÓÐÈÍÎË: Êàïòîïðèëûí õîðóó ÷àíàð èõýñíý /ÿëàíãóÿà áººðíèé äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä/ CARBAMAZEPINUM • ÀËÊÎÕÎË: êàðáàìàçåïèíû ÒÌÑ-ä ¿ç¿¿ëýõ ñºðºã íºëºº èõýñíý. • ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ, ÈÇÎÍÈÀÇÈÄ: êàðáàìàçåïèíèé öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý. • ÈÇÎÍÈÀÇÈÄ: ýëýã õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÕËÎÐÎÕÈÍ: òàòàëò íàìäààõ íºëºº íü áóóðíà. • ÃÀËÎÏÅÐÈÏÄÎË: ãàëîïåðèäîëûí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñýí, öóñíû ïëàçì äàõü êîíöåíòðàöè íü áàãàñíà. • ÂÅÐÀÏÀÌÈË: êàðáàìàçåïèíû ýôôåêò èõýñíý • ÍÈÔÅÄÈÏÈÍ: íèôåäèïèíèé íºëºº áóóð÷ áîëçîøã¿é. • ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ, ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ, ÒÅÎÔÈËËÈÍ: ìåòàáîëèçì íü ò¿ðãýñýí ýôôåêò íü ñóëàðíà. • ØÝÝÑ ÕªªÕ ÝÌ: ãèïîíàòðèåìè ¿¿ñíý. • ËÈÒÈÉ: áººð õîðäóóëàõ íºëºº ¿¿ñíý. • ÝÑÒÐÎÃÅÍ, ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ: óóæ õýðýãëýäýã æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ áýëäìýëèéí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ ýôôåêò íü ñóëàðíà. CEFTAZIDIMUM /öåôàëîñïîðèíûã ¿ç/ • ÀËÊÎÕÎË: äèñóëüôèðàì òºñò óðâàë ¿¿ñíý. • ÀÍÒÀÖÈÄÓÓÄ: øèìýãäýëò íü ñààòíà. • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü èõýñäýã CEFUROXIMUM /öåôàëîñïîðèíûã ¿ç/ • ÀËÊÎÕÎË: äèñóëüôèðàì òºñò óðâàë ¿¿ñíý. • ÀÍÒÀÖÈÄÓÓÄ: øèìýãäýëò íü ñààòíà. • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü èõýñäýã CHARCOAL, ACTIVATED • Óóæ õýðýãëýñýí ýìèéí øèìýãäýëòèéã ñààòóóëíà CHLORALI HYDRAS • ÝÒÀÍÎË, ÍÀÐÊÎÒÈÊ ÀÍÀËÜÃÅÒÈÊ áà ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëàõ áóñàä ýì¿¿ä: ÒÌÑ õýò äàðàíãóéëàãäàõ áà ñóäàñ ºðãºñºõ õàðèó óðâàë èëýð÷ áîëçîøã¿é. • ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ /âåíèéí ñóäñààð/: õºëðºõ, í¿¿ð ìýí÷èéõ, öóñíû äàðàëò õýëáýëçýõ çýðýã ñºðºã íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é.

357

Õàâñðàëò

•

ÓÓÄÀÃ ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: íýìýãäýíý.

öóñ

àëäàëò

¿¿ñýõ

ýðñäýë

CHLORAMPHENICOLUM • ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ: õëîðàìôåíèêîëûí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ ïëàçìûí êîíöåíòðàöè íü áóóäíà. • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò ýôôåêò íü áóóðíà. • ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË: õëîðàìôåíèêîëûí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ ïëàçìûí êîíöåíòðàöè íü áóóäíà. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû ïëàçìûí êîíöåíðòàöè ºíäºðñºæ, õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÖÈÒÎÑÒÀÒÈÊ, ÑÀÀ, ÏÈÐÀÇÎËÎÍÛ ÓËÀÌÆËÀË: ¿ë íèéöýëòýé òóë õàâñàð÷ õýðýãëýæ áîëîõã¿é. CHLORQUINUM • ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ: õëîðîõèíû ýëýíèé ìåòàáîëèçì áóóðíà. • ÌÀÃÍÈ áà ÕªÍÃªÍ ÖÀÃÀÀÍÛ ÄÀÂÑÓÓÄ: øèìýãäýëò íü ñààòíà. CHLORPHENAMINUM • ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ: ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñýõ àþóëòàé. • ÊÅÒÎÒÈÔÅÍ, ×ÈÕÐÈÉÍ ØÈÆÈÍÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ /ÿëàíãóÿà áèãóàíèäèí/: òðîìáîöèòûí òîî öººðíº. CHLORPROMAZINUM • ÀÑÅ-èíãèáèòîð: îðòîñòàòèê ãèïîòåíçè ¿¿ñíý • ÎÏÈÉÍ ªÂÄªËÒ ÍÀÌÄÀÀÃ×ÈÄ: äàðàëò áóóðóóëàõ, òàéâøðóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÀÍÒÀÖÈÄÓÓÄ: øèìýãäýëò íü ñààòíà. • ÀÌÈÒÐÈÏÒÈËÈÍ: õîëèíîëèòèê íºëºº íü èõýñíý. • ÀÐÒÅÐÈÉÍ ÄÀÐÀËÒ ÁÓÓÐÓÓËÀÕ ÝÌ: ãèïîòåíçèâ íºëººã íü èõýñãýíý. Õàðèí õëîðïðîìàçèí ºíäºð òóíãààðàà àäðåíîáëîêàòîðóóäûí ãèïîòåíçèâ íºëººã ñóëðóóëäàã áàéíà. • ÌÅÒÈËÄÎÔÀ: ýêñòðàïèðàìèä ñºðºã íºëºº íü èõýñíý. CIPROFLOXACINUM • ÍÀÐÊÎÇÛÍ ÁÓÑ ªÂÄªËÒ ÍÀÌÄÀÀÃ×ÈÄ: íàðêîçûí áóñ ºâäºëò íàìäààã÷èäûí òàòàëò ¿¿ñãýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÍÀÐÊÎÇÛÍ ¯ÉËÄÝËÒ ªÂÄªËÒ ÍÀÌÄÀÀÃ×ÈÄ: öèôðîôëîêñàöèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áóóðíà. • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü áóóðíà. • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: áººð õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý.

358


ÒªÌÐÈÉÍ ÁÝËÄÌÝË, ÖÀÉÐÛÍ ÄÀÂÑ: öèôðîôëîêñàöèíû øèìýãäýëò áóóðíà. ÒÅÎÔÈËËÈÍ: òåîôèëëèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñäýã.

CLONIDINUM • ÀÌÈÒÐÈÏÒÈËÈÍ: äàðàëò áóóðóóëàõ íºëººã íü ñààòóóëàõûí çýðýãöýý êëîíèäèí ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà äàðàëò ýðãýí èõñýõ ðèñê íýìýãäýíý. • ÁÅÒÒÀ-ÁËÎÊÀÒÎÐÓÓÄ: êëîíèäèí ýì÷èëãýý äóóññàíû äàðàà äàðàëò ýðãýí èõñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. CLOXACILLINUM • ÏÐÎÁÅÍÅÖÈÄ: êëîêñàöèëëèíû öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã ºíäºðñºíº. CODEINUM • ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëàõ ýì¿¿ä, ÝÒÀÍÎË, Åðºíõèé ÌÝÄÝÝ ÀËÄÓÓËÀÃ×ÈÄ, ÍÎÉÐÑÓÓËÀÕ ÝÌ, ÌÀÎ èíãèáèòîðóóä, ÒÀÉÂØÐÓÓËÀÕ ÝÌ, ÒÐÀÍÊÂÈËÈÇÀÒÎÐÓÓÄ, 3-öàãèðàãò ÀÍÒÈÄÅÏÐÅÑÑÀÍÒÓÓÄ: ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëàõ íºëºº íü äýìæèãäýíý. CO-TRIMOXAZOLUM ÁÀ ÑÀÀ-ÓÓÄ • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü èõýñíý • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè ºíäºðñºíº. • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: áººð õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý • ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ: ìåòîòðåêñàòûí àíòèôîëàò íºëºº íü èõýñíý. CYCLOPHOSPHAMIDUM • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü èõýñíý • ÑÓÊÑÀÌÅÒÎÍ: ñóêñàìåòîíû áóë÷èí ñóëðóóëàõ íºëºº èõýñíý. CYCLOSPORINUM • ÀÌÈÍÎÃËÈÊÎÇÈÄÓÓÄ, ÊÎ-ÒÐÈÌÎÊÑÀÇÎË, ÑÒÅÐÎÈÄ ÁÓÑ ¯ÝÍºëººò ýì¿¿ä: áººð õîðäóóëàõ íºëºº íü íýìýãäýíý. • ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ, ÄÈËÒÈÀÇÅÌ, ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ, ÌÅÒÎÊËÎÏÐÀÌÈÄ, ÏÐÅÄÍÈÇÎËÎÍ: öèêëîñïîðèíû öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã ºíäºðñºíº. • ÀÇÀÒÈÎÏÐÈÍ, ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ, ÂÅÐÀÏÀÌÈË: äàðõëàë äàðàíãóéëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ, ÈÇÎÍÈÀÇÈÄ, ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË, ÔÅÍÈÒÎÈÍ, ÐÈÔÀÌÏÈÍ: äàðõëàë äàðàíãóéëàõ íºëºº íü ñóëàðíà.

359

Õàâñðàëò

DEXAMETHASONUM • ÑÒÅÐÎÈÄ ÁÓÑ ¯Ý ÝÌ¯¯Ä: õîäîîäíû øàðõ ¿¿ñãýõ, õîäîîäíû øàðõíààñ öóñ àëäàõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÐÈÔÀÌÈÖÈÍ: êîðòèêîñòåðîèäûí ìåòàáîëèçìûã ò¿ðãýñãýí ýôôåêòèéã íü ñóëðóóëäàã • ×ÈÕÐÈÉÍ ØÈÆÈÍÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä: àíòàãîíèñò íºëººòýé. Öóñàí äàõü ñàõàð áóóðóóëàõ íºëººã íü ñóëðóóëíà. • ÝÏÈËÅÏÑÈÉÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä /êàðáàìàçåïèí, ôåíîáàðáèòîë, ôåíèòîèí/: êîðòèêîñòåðîèîäûí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ ýôôåêò íü ñóëàðíà. • Ç¯ÐÕÍÈÉ ÃËÈÊÎÇÈÄ: ãèïîêàëèåìè áà õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü èõýñíý. • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: ìåòèëïðåäíèçîëîíûã õýðýãëýõýä öóñíû ïëàçì äàõü öèêëîñïîðèíû êîíöåíòðàöè èõñýõ áà õàðèí öèêëîñïîðèíû íºëººãººð ïðåäíèçîëîíû öóñíû ïëàçì äàõü òóí ºíäºðñäºã áàéíà. • ØÝÝÑ ÕªªÕ ÝÌ: êîðòèêîñòåðîèäóóä áèåä íàòðè óñ õóðèìòëóóëàõ õàíäëàãàòàé òóë øýýñ ÿëãàðàëòûã áàãàñãàõ íºëººòýé. Ìºí ãèïîêàëèåìè ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü íýìýãäýíý /àöåòàçîëàìèä, ôóðîñåìèä, ãèäðîõëîðòèàçèä/. DIAZEPAMUM • ÀËÊÎÕÎË, ÀÍÀÅÑÒÅÒÈÊ, ÎÏÈÉÍ ÀÍÀËÜÃÅÇÈÊ, ÃÈÑÒÀÌÈÍÛ ÝÑÐÝÃ ÝÌ¯¯Ä: òàéâøðóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÈÇÎÍÈÀÇÈÄ: äèàçåïàìûí ìåòàáîëèçìûã ñààòààëíà • ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ: äèàçåïàìûí ìåòàáîëèçìûã ò¿ðãýñãýíý • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõñýõ, áàãàñàõ ìýòýýð ÿíç á¿ð áîëîí ººð÷ëºãäºíº. • ÔÅÍÎÒÈÀÇÈÍ ÁÀ ÁÀÐÁÈÒÓÐÀÒÛÍ ÓËÀÌÆËÀË, ÌÀÎ-Ã ÕÎÐÈÃËÎÕ ÝÌ, ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ, ÝÒÈËÈÉÍ ÑÏÈÐÒ: äèàçåïàìûí ÒÌÑ äàðàíãóéëàõ ¿éëäýë èõýñíý. DICLOFENAC NATRIUM • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: áººð õîðäóóëàõ íºëºº íü èõñýõ áà äèêëîôåíàêèéí ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý. • ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ, ËÈÒÈÉ: ìåòîòðåêñàòûí ÿëãàðàëò áóóð÷ õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ: ôóðîñåìèäûí øýýñ õººõ ¿éëäýë ñóëàðíà. DIPHENHYDRAMINUM • ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ: ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñýõ àþóëòàé.

360


ÊÅÒÎÒÈÔÅÍ, ×ÈÕÐÈÉÍ ØÈÆÈÍÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ /ÿëàíãóÿà áèãóàíèäèí/: òðîìáîöèòûí òîî öººðíº.

DIGOXINUM • ÊÀÏÒÎÏÐÈË: äèãîêñèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöèéã èõýñãýæ áîëçîøã¿é • ÍÀÐÊÎÇÛÍ ÁÓÑ ¯ÝÍ ÝÌ¯¯Ä: óã ýì¿¿ä ç¿ðõíèé äóòàãäëûã õ¿íäð¿¿ëýí áººðíèé ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëòðàöèéã áóóðóóëíà, ìºí ç¿ðõíèé ãëèêîçèäûí öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöèéã ºíäºðñãºíº. • ÀÌÈÎÄÀÐÎÍ, ÕÈÍÈÄÈÍ: äèãîêñèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöèéã èõýñãýíý. • ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ: äèãîêñèíû ýôôåêòèéã èõýñãýíý. • ÂÅÐÀÏÀÌÈË: äèãîêñèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñ÷, ÀÂ-õîðèã ¿¿ñ÷ áîëíî. • ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ, ØÝÝÑ ÕªªÕ ÝÌ¯¯Ä /àöåòàçîëàìèä, ôóðîñåìèä, ãèäðîõëîðòèàçèä/: ãèïîêàëèåìè ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý • ÑÓÊÑÀÌÅÒÎÍ: ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñíý.

DIPYRIDAMOLUM • ÀÍÒÀÖÈÄÓÓÄ: õàìò õýðýãëýæ áîëîõã¿é • ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: òðîìáîöèòûí àãðåãàöèéã ¿éëäýë íü äýìæèãäýíý

ñààòóóëàõ

DOPAMINUM • ÀËÜÔÀ ÁÀ ÁÅÒÒÀ-ÁËÎÊÀÒÎÐÓÓÄ: àíòàãîíèñò. • ÝÐÃÎÒ ÀËÊÀËÎÈÄÓÓÄ: öóñíû äàðàëò õýò èõýñ÷ áîëçîøã¿é. • ÀÍÅÑÒÅÒÈÊÓÓÄ /èíãàëÿöûí/: ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ãèïåðòåíçè ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÌÀÎ-èíèáèòîðóóä: ãèïåðòîíèéí êðèç ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é.

áà

DOXAPRAMI HYDROCHLORIDUM • ÑÈÌÏÀÒÎÌÈÌÅÒÈÊ¯¯Ä: ãèïåðòåíçè ¿¿ñýõ ðèñê íýìýãäýíý • ÒÅÎÔÈËËÈÍ: ÒÌÑ-èéã ñýðãýýõ íºëºº íü èõýñíý DOXORUBICINUM • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: áººð õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý ENALAPRIL • ÀËÊÎÕÎË: ãèïîòåíçèâ íºëºº íü èõýñíý

361

Õàâñðàëò

•

ÀËËÎÏÓÐÈÍÎË: Êàïòîïðèëûí õîðóó ÷àíàð èõýñíý /ÿëàíãóÿà áººðíèé äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä/

EPINEPHRINUM • ÀÍÀÅÑÒÅÒÈÊ¯¯Ä/åðºíõèé/: ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñýõ ðèñêòýé. Ãàëîòàí, öèêëîïðîïàíû íàðêîçûí ¿åä õýðýãëýõã¿é. • ÀÌÈÒÐÈÏÒÈËÈÍ: ãèïåðòåíçè áà õýì àëäàãäàë ¿¿ñýõ ýðñäýëòýé • ÁÅÒÒÀ ÁËÎÊÀÒÎÐ: íîöòîé ãèïåðòåíçè • ÄÎÊÑÀÏÐÀÌ: ãèïåðòåíçè ¿¿ñýõ ýðñäýëòýé ERGOCALCIFEROL • ÕÎËÅÑÒÈÐÀÌÈÍ: âèòàìèí-Ä-èéí øèìýãäýëò ñààòíà. • ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ: àíòàãîíèñò íºëººòýé. • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÌÀÃÍÈ àãóóëñàí ÀÍÒÀÖÈÄÓÓÄ: ãèïåðìàãíåçåìè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. • ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË, ÔÅÍÈÒÎÈÍ: âèòàìèí-Ä-èéí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ ýì÷èëãýýíèé íºëºº íü ñóëàðíà. • ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ: ãèïåðêàëüöèåìè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ERGOTAMINE • ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ: ýðãîòèçìûí øèíæ èëýðäýã. • ÏÐÎÏÐÀÍÎËÎË: ýðãîòàìèíû ñóäàñ ºðãºñãºõ ¿éëäýë ñóëàð÷, çàðèìäàà ñóäàñ àãøèõ øèíæ èëýðäýã ERYTHROMYCINE /áà ìàêðîëèäóóä/ • ÀÍÒÀÖÈÄ: øèìýãäýëò íü ñààòíà. • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü èõýñíý • ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ: êàðáàìàçåïèíû ìåòàáîëèçì ñààòàæ öóñíû ïëàçì äàõü êîíöåíòðàöè íü èõýñíý. • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: äèãîêñèíû ýôôåêò èõýñíý • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: öèêëîñïîðèíû ìåòàáîëèçì ñààòàæ öóñíû ïëàçì äàõü êîíöåíòðàöè íü èõýñíý. • ÝÐÃÎÒÀÌÈÍ: ýðãîòèçì á¿ðòãýãäñýí • ÒÅÎÔÈËËÈÍ: òåîôèëëèíû ìåòàáîëèçì ñààòàæ öóñíû ïëàçì äàõü êîíöåíòðàöè íü èõýñíý. Ýðèòðîìèöèíûã óóñàí áîë ýðèòðîìèöèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áóóðíà. ETHAMBUTOLUM • ÕªÍÃªÍ ÖÀÃÀÀÍÛ ÄÀÂÑÓÓÄ: ýòàìáóòîëûí øèìýãäýëò ñààòíà. ETHINYLESTRADIOLUM

362

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý • • • • •

ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ, ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË, ÐÈÔÀÌÏÈÍ: ýñòðîãåíû ¿éëäýë ñóëàðíà. ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ: ýôôåêò íü èõýñíý ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: õîðò íºëºº íü èõýñíý. ÓÓÄÀÃ ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: òóí çîõèöóóëàëò õèéõ øààðäëàãàòàé ÒÀÌÎÊÑÈÔÅÍ: òàìîêñèôåíû ¿éëäýë ñóëàðíà.

ETHINYLESTRADIOL + LEVONORGESTROL • ÁÐÎÌÎÊÐÈÏÒÈÍ: áðîìîêðèïòèíû ýôôåêò ñààòñàíààñ àìåíîððåÿ ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. • ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ, ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË, ÐÈÔÀÌÏÈÍ: ýñòðîãåí ýì÷èëãýýíèé ¿ð íºëºº áóóðíà. • ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄ: ýôôåêò íü èõñýæ áîëçîøã¿é. • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ðèñê íü íýìýãäýíý. • ÓÓÄÀÃ ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: òóí çîõèöóóëàëò õèéõ øààðäëàãàòàé. • ÒÀÌÎÊÑÈÔÅÍ: òàìîêñèôåíû èäýâõè ñóëàðíà. FERROUS SALT • ÀÍÒÀÖÈÄÓÓÄ: òºìðèéí øèìýãäýëò ñààòíà • ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ: òºìðèéí øèìýãäýëò ñààòíà, òåòðàöèêëèíû ¿éëäýë ñóëàðíà • ÖÈÔÐÎÔËÎÊÑÀÖÈÍ: öèôðîôëîêñàöèíû øèìýãäýëò ñààòíà. • ËÅÂÎÄÎÏÀ: ëåâîäîïà-ãèéí øèìýãäýëò ñààòíà • ÖÀÉÐÛÍ ÈÑÝË: òºìðèéí øèìýãäýëò ñààòíà FLUOROURACILUM • LEUCOVORIN CALCIUM: ýðñäýë íýìýãäýíý.

ôëþðîóðàöèëûí

õîðäëîãî

¿¿ñýõ

FOLIC ACID • ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË, ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ, ÑÓËÜÔÀÑÀËÀÇÈÍ, ÒÐÈÌÅÒÎÏÐÈÌ: àíòàãîíèñò òóë õàìò õýðýãëýõã¿é. • ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË, ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ýäãýýð ýì¿¿äèéí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ öóñíû ïëàçì äàõü êîíöåíòðàöè íü áóóðíà. FUROSEMIDUM • ÀÌÈÍÎÃËÈÊÎÇÈÄÓÓÄ: ñîíñãîëûí ýðõòýí ãýìòýýõ íºëºº íü èõýñíý • ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ: ãèïîêàëèåìè ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý • ËÈÒÈÉ: ëèòèéí ÿëãàðàëò óäààøèðíà

363

Õàâñðàëò

GENTAMICINUM • ÅÐªÍÕÈÉ ÌÝÄÝÝÃ¯ÉÆ¯¯ËÝÕ ÁÀ ÁÓË×ÈÍ ÑÓËÐÓÓËÀÕ ÝÌ¯¯Ä: áóë÷èí ñóëðóóëàõ ¿éëäýë íü õ¿÷æèíý. • ÈÍÄÎÌÅÒÀÖÈÍ: Ãåíòàìèöèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý. • ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ: ñîíñãîëûí ýðõòýí ãýìòýýõ ñºðºã íºëºº íü èõýñíý. • ÀÖÈÊËÎÂÈÐ, ÂÀÍÊÎÌÈÖÈÍ: áººð õîðäóóëàõ áà ñîíñãîë ãýìòýýõ íºëºº íü èõýñíý. GLIBENCLAMIDUM • ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË, ÃÓÀÍÅÒÈÄÈÍ, ÌÀÎ-èíãèáèòîðóóä, ÔÅÍÈËÁÓÒÀÇÎÍ, ÑÀËÈÖÈËÀÒÓÓÄ, ÑÀÀ-óóä: öóñàí äàõü ñàõàð áóóðóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÁÅÒÒÀ-áëîêàòîðóóä, ÊËÎÍÈÄÈÍ: öóñàí äàõü ñàõàð áóóëãàõ íºëºº íü èõýñ÷ ãèïîãëèêåìè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. • ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ, ÐÈÔÀÌÏÈÍ, ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ: öóñàí äàõü ñàõàð áóóðóóëàõ íºëºº íü áàãàñäàã. • ÝÒÀÍÎË: äèñóëüôèðàì òºñò óðâàë èëýðíý. • ÓÓÄÀÃ ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: öóñàí äàõü ñàõàð áóóëãàõ íºëºº íü ñóëàð÷ àíòèêîàãóëÿíò ýôôåêò íü èõýñäýã. GLYCERYLTRINITRATUM • ÀÐÒÅÐÈÉÍ ÄÀÐÀËÒ ÁÓÓËÃÀÕ ÝÌ¯¯Ä: äàðàëò áóóëãàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÝÒÀÍÎË: ãèïîòåíçè ¿¿ñíý. GRISEOFULVINUM • ÊÓÌÀÐÈÍÛ ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: ýôôåêò íü ñóëàðíà. • ÝÒÀÍÎË: òàõèêàðäè, äèàôîðåç, í¿¿ð ìýí÷èéõ øèíæ èëýðíý. • ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË: ãðèçåîôóëüâèíû øèìýãäýëò áóóðàí ìåòàáîëèçì íü ò¿ðãýñ÷ öóñíû ïëàçì äàõü êîíöåíòðàöè íü áóóðíà. HALOPERIDOLUM • ÝÒÀÍÎË, ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëàõ áóñàä ýì¿¿ä: ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ËÈÒÈÉ: èõ òóíãààð õýðýãëýâýë ëåòàðãè, ä¿éíãýòýë èëýðíý. • ÌÅÒÈËÄÎÔÀ: îé óõààí ñóëðàõ áà ñîëèîðëûí øèíæ èëýð÷ áîëçîøã¿é. HALOTHANUM • ÀÄÐÅÍÀËÈÍ, ÈÇÎÏÐÅÍÀËÈÍ, ÄÎÏÀÌÈÍ, ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñýõ ðèñê íýìýãäýíý.

364

ÒÅÎÔÈËËÈÍ:

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý HEPARINUM • ÓÓÄÀÃ ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: öóñíû á¿ëýãíýëò ñààòóóëàõ íºëºº íü äýìæèãäýíý. • ÑÀËÈÖÈËÀÒ ÁÀ ÁÓÑÀÄ ÒÐÎÌÁÎÖÈÒÛÍ ÀÃÐÅÃÀÖÈÉÃ ÑÀÀÒÓÓËÀÕ ÝÌ¯¯Ä: öóñíû á¿ëýãíýëò ñààòóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÒÐÎÌÁÎËÈÒÈÊ¯¯Ä: öóñ àëäàõ õ¿íäðýëä õ¿ðãýæ áîëçîøã¿é. HYDROCHLOROTHIAZIDUM • ÄÈÀÁÅÒÈÉÍ ÝÑÐÝÃ ÍªËªªÒ ÝÌ¯¯Ä: öóñàí äàõü ñàõàð áóóëãàõ íºëºº íü ñóëàðíà. • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: ãèïîêàëèåìè áà ãëèêîçèäûí õîðäëîãî ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÝÒÀÍÎË, ÁÀÐÁÈÒÓÐÀÒÓÓÄ, ÎÏÈÀÒÓÓÄ: îðòîñòàòèê ãèïîòåíçè ¿¿ñýõ ðèñê íýìýãäýíý. • ËÈÒÈÉ: ëèòèéí ÿëãàðàëò óäààøðàí õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ðèñê íü íýìýãäýíý. • ÑÒÅÐÎÈÄ ÁÓÑ ¯ÝÍºëººò ýì¿¿ä: Áººðíèé äóòìàãøèë ¿¿ñãýõ ðèñê íü íýìýãäýíý. HYDROCORTISONUM • ÑÒÅÐÎÈÄ ÁÓÑ ¯Ý ÝÌ¯¯Ä: õîäîîäíû øàðõ ¿¿ñãýõ, õîäîîäíû øàðõíààñ öóñ àëäàõ ðèñê íýìýãäýíý. • ÐÈÔÀÌÈÖÈÍ: êîðòèêîñòåðîèäûí ìåòàáîëèçìûã ò¿ðãýñãýí ýôôåêòèéã íü ñóëðóóëäàã • ×ÈÕÐÈÉÍ ØÈÆÈÍÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä: àíòàãîíèñò íºëººòýé. Öóñàí äàõü ñàõàð áóóðóóëàõ íºëººã íü ñóëðóóëíà. • ÝÏÈËÅÏÑÈÉÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä /êàðáàìàçåïèí, ôåíîáàðáèòîë, ôåíèòîèí/: êîðòèêîñòåðîèîäûí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ ýôôåêò íü ñóëàðíà. • Ç¯ÐÕÍÈÉ ÃËÈÊÎÇÈÄ: ãèïîêàëèåìè áà õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü èõýñíý. • ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: ìåòèëïðåäíèçîëîíûã õýðýãëýõýä öóñíû ïëàçì äàõü öèêëîñïîðèíû êîíöåíòðàöè èõñýõ áà õàðèí öèêëîñïîðèíû íºëººãººð ïðåäíèçîëîíû öóñíû ïëàçì äàõü òóí ºíäºðñäºã áàéíà. • ØÝÝÑ ÕªªÕ ÝÌ: êîðòèêîñòåðîèäóóä áèåä íàòðè óñ õóðèìòëóóëàõ õàíäëàãàòàé òóë øýýñ ÿëãàðàëòûã áàãàñãàõ íºëººòýé. Ìºí ãèïîêàëèåìè ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü íýìýãäýíý /àöåòàçîëàìèä, ôóðîñåìèä, ãèäðîõëîðòèàçèä/. IBUPROFENUM

365

Õàâñðàëò

• • • •

ÀÐÒÅÐÈÉÍ äàðàëò áóóëãàõ ýì¿¿ä, ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ, ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ: øýýñ õººõ áà äàðàëò áóóëãàõ ýì¿¿äèéí ¿éëäýë ñóëàðíà. ÀÖÅÒÈÑÀËÈÖÈËÈÉÍ Õ¯×ÈË: èáóïðîôåíèé öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áóóðíà. ÀÖÅÒÈÑÀËÈÖÈËÈÉÍ Õ¯×ÈË, ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ, ÝÒÀÍÎË: õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ èëðýõ ñºðºã íºëºº èõýñíý. ËÈÒÈÉ, óóäàã ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: ýäãýýð ýì¿¿äèéí öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè ºíäºðñºæ ýôôåêò íü èõýñ÷ áîëíî.

IMMUNOGLOBULIN, HUMAN NORMAL • ÀÌÜÄ ÂÈÐÓÑÛÍ ÂÀÊÖÈÍÓÓÄ: 3 ñàðààñ äîîøã¿é õóãàöààíû çàéòàé õýðýãëýíý. INDOMETACINUM • ÀÌÈÍÎÃËÈÊÎÇÈÄÓÓÄ, ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ, ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ: ýäãýýð ýì¿¿äèéí õîðò íºëºº èõýñíý. • ÀÐÒÅÐÈÉÍ äàðàëò áóóëãàõ ýì¿¿ä, ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ, ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ: øýýñ õººõ áà äàðàëò áóóëãàõ ýì¿¿äèéí ¿éëäýë ñóëàðíà. • ÀÖÅÒÈÑÀËÈÖÈËÈÉÍ Õ¯×ÈË: èáóïðîôåíèé öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áóóðíà. • ÀÖÅÒÈÑÀËÈÖÈËÈÉÍ Õ¯×ÈË, ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ, ÝÒÀÍÎË: õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ èëðýõ ñºðºã íºëºº èõýñíý. • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: äèãîêñèíû õàãàñ ýëèìèíàöèéí õóãàöàà óðòàñíà. • ÄÈÏÈÐÈÄÀÌÎË: õàâàí ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ËÈÒÈÉ: ýäãýýð ýì¿¿äèéí öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè ºíäºðñºæ ýôôåêò íü èõýñ÷ áîëíî. • ÒÐÈÀÌÒÅÐÅÍ: áººð õîðäóóëàõ íºëºº ¿¿ñíý. • ÏÅÍÈÖÈËËÈÍ: Ïåíèöèëëèíèé ãàäàãø ÿëãàðàëò óäààøèðíà. INSULIN /òàðèà/ • ÀÍÀÁÎËÈÊ ÑÒÅÐÎÈÄ, ÁÅÒÒÀ-ÁËÎÊÀÒÎÐ, ÊËÎÔÈÁÐÀÒ, ÝÒÀÍÎË, ÃÓÀÍÅÒÈÄÈÍ, ÌÀÎ-ÈÍÃÈÁÈÒÎÐ, ÑÀËÈÖÈËÀÒ, ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ: öóñàí äàõü ñàõàð áóóðóóëàõ íºëºº íü óðòñàíà. • ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄ, ÝÏÈÍÅÔÐÈÍ, ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ: èíñóëèíû ¿éëäýë ñóëàðíà. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ /ºíäºð òóíãààð/: äîòîîäûí èíñóëèí ÿëãàðàëò ñààòàí ãèïîãëèêåìèä îðæ áîëçîøã¿é. ISONIAZIDUM

366

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý • • • • •

ÕªÍÃªÍ ÖÀÃÀÀÍ ÀÃÓÓËÑÀÍ ÀÍÀÖÈÄÓÓÄ: èçîíèàçèäûí øèìýãäýëòèéí ýð÷èì áóóðíà. ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ: èçîíèàçèäûí ýëýã õîðäóóëàõ ýðñäýë íýìýãäýíý. ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ: èçîíèàçèäûí ýì÷èëãýýíèé èäýâõè ñóëàðíà. ÝÒÀÍÎË: ãåïàòèò ¿¿ñýõ ðèñê íü íýìýãäýíý. ÔÅÍÈÒÎÈÍ, ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ: ýäãýýð ýì¿¿äèéí öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã ºíäºðñºíº.

ISOSORBIDI DINITRAS • ÀÐÒÅÐÈÉÍ ÄÀÐÀËÒ ÁÓÓËÃÀÕ ÝÌ¯¯Ä: äàðàëò áóóëãàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÝÒÀÍÎË: ãèïîòåíçè ¿¿ñíý. KALII CHLORIDUM • ÀÑÅ-èíãèáèòîðóóä, ÊÀËÈÉ-áàðèã÷ äèóðåòèê¿¿ä: ãèïåðêàëèåìè ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý.

KALII IODIDUM • ÀÑÅ-èíãèáèòîðóóä, ÊÀËÈ-áàðèã÷ äèóðåòèê¿¿ä: ãèïåðêàëèåìè ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÀÍÒÈÒÈÐÎÈÄ ÝÌ¯¯Ä: ãèïîòèðîèä íºëºº íü äýìæèãäýíý. • ËÈÒÈÉÍ ÊÀÐÁÎÍÀÒ: ãèïîòèðîèäèçì ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. KETOTIFENUM • óóäàã ÄÈÀÁÅÒÈÉÍ ÝÑÐÝÃ ÝÌ /áèãóàíèä/: òðîìáîöèòûí òîî öººðíº. LEVAMISOLUM • ÝÒÀÍÎË: äèñóëüôèðàì òºñò íºëºº èëýðíý. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã ºíäºðñºæ áîëçîøã¿é. LEVODOPA + CARBIDOPA • ÌÀÎ-èíãèáèòîðóóä, ÔÓÐÀÇÎËÈÄÎÍ: ãèïåðòåíçè ¿¿ñíý. • ÏÀÏÀÂÅÐÈÍ, ÔÅÍÈÒÎÈÍ, ÔÅÍÎÒÈÀÇÈÍÓÓÄ áà áóñàä ñîëèîðîë íàìäààõ ýì¿¿ä, ÐÀÓÂÎËÜÔÛÍ ÀËÊÀËÎÈÄÓÓÄ: ëåâîäîïàãèéí ýôôåêò ñóëàðíà. • ÀÐÒÅÐÈÉÍ ÄÀÐÀËÒ ÁÓÓËÃÀÕ ÝÌ¯¯Ä: äàðàëò áóóëãàõ íºëºº íü äýìæèãäýíý.

367

Õàâñðàëò

LEVOTHYROXINUM • ÕÎËÅÑÒÈÐÀÌÈÍ, ÊÎËÅÑÒÈÏÎË: ëåâîòèðîêñèíû øèìýãäýëò ñààòíà. • ÈÍÑÓËÈÍ, ÓÓÄÀÃ ÄÈÀÁÅÒÈÉÍ ÝÑÐÝÃ ÍªËªªÒ ÝÌ: öóñíû ïëàçì äàõü ñàõàðûí ò¿âøèí ººð÷ëºãäºíº. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ /âåíèéí ñóäñààð òàðèõàä/: ÷ºëººò òèðîèä ÿëãàðíà, òàõèêàðäè ¿¿ñýõ ýñýõèéã õÿíàõ õýðýãòýé. • ÝÏÈÍÅÔÐÈÍ ÁÀ ÑÈÌÏÀÒÎÌÈÌÅÒÈÊ¯¯Ä: òèòìèéí öóñàí õàíãàìæèéí äóòìàãøèë ¿¿ñãýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. LIDOCAINUM • ÁÅÒÒÀ-áëîêàòîðóóä, ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ: ëèäîêàéíû ìåòàáîëèçì áóóðíà. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ, ÏÐÎÊÀÉÍÀÌÈÄ, ÏÐÎÏÐÀÍÎËÎË, ÕÈÍÈÄÈÍ: ç¿ðõíèé ¿éë àæèëëàãààã äàðàíãóéëàõ íºëºº íü èõýñíý. LITHIUM CARBONAS • ÀÖÅÒÀÇÎËÀÌÈÄ: ëèòèéí ÿëãàðàëò èõýñíý. MAGNESIUM SULFAS • ÀÍÅÑÒÅÒÈÊÓÓÄ, ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëàõ ýì¿¿ä: ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: íýã äîð õýðýãëýâýë àðèòì ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é • ÌÝÄÐÝË-ÁÓË×ÈÍ õîðèãëîõ ýì¿¿ä: ìýäðýë-áóë÷èí õîðèãëîõ íºëºº íü èõýñíý. MANNITOLUM • ËÈÒÈÉ: ëèòèéí ÿëãàðàëò ò¿ðãýñíý. MEBENDAZOLUM • ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ: ìåáåíäàçîëûí ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý. MEDROXYPROGESTERONI ACETAS • ÀÌÈÍÎÃËÞÒÅÒÈÌÈÄ, ÐÈÔÀÌÏÈÍ: ñóëàðíà. • ÁÐÎÌÎÊÐÈÏÒÈÍ: áðîìîêðèïòèíû àìåíîððåÿ ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é.

ïðîãåñòèíû ýôôåêò

ýôôåêò

ñààòñàíààñ

MERCAPTOPURINUM • ÀËËÎÏÓÐÈÍÎË: ìåðêàïòîïóðèíû èäýâõã¿éæèëò óäààøèðíà. • ÝËÝÃ ÕÎÐÄÓÓËÀÕ ÍªËªªÒ ÝÌ¯¯Ä: ýëýã õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý.

368


ÒÓÉËØÐÀË ¯Ë ¯¯ÑÃÝÃ× ÁÓË×ÈÍ ÑÓËÐÓÓËÀÕ ÝÌ¯¯Ä: áóë÷èí ñóëðóóëàõ íºëºº íü ñóëàðíà. ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü ñóëàðíà.

METHOTREXATUM • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: äèãîêñèíû öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã áóóðíà. • ÔÎËÈÉÍ Õ¯×ËÈÉÍ ÓËÀÌÆËÀËÓÓÄ: ìåòîòðåêñàòûí ¿éëäýë ñóëàðíà. • ÑÒÅÐÎÈÄ ÁÓÑ ¯ÝÍºëººò ýì, ÔÅÍÈËÁÓÒÀÇÎÍ, ÑÀËÈÖÈËÀÒÓÓÄ, ÑÀÀ-óóä: ìåòîòðåêñàòûí õîðäëîãî ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã áóóðíà. • ÂÀÊÖÈÍÓÓÄ: äàðõëààæóóëàëòûí èäýâõè ñóëàðíà, METHYLDOPA • ÍÎÐÝÏÈÍÅÔÐÈÍ, ÔÅÍÎÒÈÀÇÈÍÓÓÄ, 3-öàãèðàãò ÀÍÒÈÄÅÏÐÅÑÑÀÍÒÓÓÄ: ãèïåðòåíçè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é • ËÅÂÎÄÎÏÀ: äàðàëò áóóëãàõ íºëºº íü äýìæèãäýõèéí çýðýãöýý ÒÌÑ-èéí òàëààñ èëðýõ ãàæ íºëºº èõýñíý • ËÈÒÈÉ: öóñíû ïëàçì äàõü ëèòèéí ò¿âøð¿¿ëýã èõýñíý. METOCLOPRAMIDUM • ÕÎËÈÍÎËÈÒÈÊ, ÎÏÈÎÈÄÓÓÄ: ìåòîêëîïðàìèäûí õîäîîä ãýäýñíèé õºäºëãººíò ¿éë àæèëëàãààíä íºëººëºõ ¿éëäýë íü ñóëàðíà. • ÁÓÒÈÐÎÔÅÍÎÍÓÓÄ. ÔÅÍÎÒÈÀÇÈÍÓÓÄ: ýêñòðàïèðàìèä ñºðºã íºëºº ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü íýìýãäýíý. • ÒÌÑ äàðàíãóéëàã÷èä, ÝÒÀÍÎË: ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëàõ íºëºº íü äýìæèãäýíý. METRONIDAZOLUM • ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ: ìåòðîíèäàçîëûí ýëãýí äýõ ìåòàáîëèçì óäààøèð÷ õîðò íºëºº íü èõýñíý. • ÝÒÀÍÎË: äèñóëüôèðàì òºñò óðâàë /îãèõ, áººëæèõ, òîëãîé ºâäºõ, áóë÷èí òàòàõ, í¿¿ð ìýí÷èéõ ã.ì./ èëýðíý. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ, ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË: ìåòðîíèäàçîëûí ýëãýí äýõ ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ ¿éëäýë íü ñóëàðíà. MICONAZOLUM • ÓÓÄÀÃ ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü èõýñíý. MORPHINUM

369

Õàâñðàëò

•

ÒÌÑ äàðàíãóéëàõ ýì¿¿ä, ÝÒÀÍÎË, åðºíõèé ÌÝÄÝÝ ÀËÄÓÓËÀÃ×ÈÄ, ÍÎÉÐÑÓÓËÀÕ ÝÌ, ÌÀÎ-ã ñààòóóëàã÷èä, ÒÀÉÂØÐÓÓËÀÕ ÝÌ, ÒÐÀÍÊÂÈËÈÇÀÒÎÐÓÓÄ, 3-öàãèðàãò ÀÍÒÈÄÅÏÐÅÑÑÀÍÒÓÓÄ: àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ, ãèïîòåíçè, êîìàä îðîõ çýðýã õ¿íäðýë¿¿ä ãàð÷ áîëçîøã¿é.

NATRIUM BICARBONICUM • ÕÈÍÈÄÈÍ, ÑÈÌÏÀÒÎÌÈÌÅÒÈÊ¯¯Ä: øýýñèéã ø¿ëòæ¿¿ëýí ýäãýýð ýìèéí áººðººð ãàäàãøëàëòûã ò¿ðãýñãýæ ýì÷èëãýýíèé íºëººã íü ñóëðóóëíà • ËÈÒÈÉ, ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ, ÑÀËÈÖÈËÀÒ, ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ: øýýñèéã ø¿ëòæ¿¿ëýí ýäãýýð ýìèéí áººðººð ãàäàãøëàëòûã áàãàñãàæ õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýëèéã íü íýìýãä¿¿ëíý. NATRIUM NITROPRUSSICUM • ÃÀÍÃËÈÎÁËÎÊÀÒÎÐ, ÅÐªÍÕÈÉ ÌÝÄÝÝÃ¯ÉÆ¯¯ËÝÕ ÝÌ, ÑªÐªÃ ÈÍÎÒÐÎÏ ÍªËªªÒ ÝÌ ÁÀ ÀÐÒÅÐÈÉÍ ÄÀÐÀËÒ ÁÓÓËÃÀÕ ÁÓÑÀÄ ÝÌ¯¯Ä: ¿éëäýë íèéëáýðæèí õ¿íäðýë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. NEOSTIGMINUM • ÀÒÐÎÏÈÍ, ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ, ÌÀÃÍÈÉÍ ÑÓËÜÔÀÒ, ÏÐÎÊÀÉÍÀÌÈÄ, ÀÌÈÍÎÃËÈÊÎÇÈÄÓÓÄ, ÕÈÍÈÄÈÍ: õîëèíèäýâõèò íºëºº íü ñóëàðíà. NIFEDIPINUM • ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ, ÐÀÍÈÒÈÄÈÍ: íèôåïèïèíèé ìåòàáîëèçì áóóðíà. • ÏÐÎÏÐÀÍÎËÎË: ãèïîòåíçè áà ç¿ðõíèé äóòìàãøèë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. NITROFURANTOINUM • ÌÀÃÍÈ ÀÃÓÓËÑÀÍ ÀÍÒÀÖÈÄ: íèòðîôóðàíòîèíû øèìýãäýëò ñààòíà. • ÍÀËÈÄÈÊÑÛÍ Õ¯×ÈË, ÍÎÐÔËÎÊÑÀÖÈÍ: ýì÷èëãýýíèé èäýâõè íü ñóëàðäàã. OXYTOCINUM • ÖÈÊËÎÏÐÎÏÀÍÛ ÀÍÅÑÒÅÒÈÊÓÓÄ: áðàäèêàðäè, ãèïîòåíçè ¿¿ñ÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí. • ÒÈÎÏÅÍÒÀË ÀÍÅÑÒÅÒÈÊÓÓÄ: possible delayed induction. • ÑÓÄÀÑ ÍÀÐÈÉÑÃÀÕ ÝÌ¯¯Ä: íóãàñíû ìýäýý àëäóóëàëòûí ¿åä ñóäàñ íàðèéñãàõ ýì õýðýãëýñýí òîõèîëäîëä 3-4 öàãèéí äîòîð îêñèòîöèí õýðýãëýâýë íîöòîé ãèïåðòåíçè ¿¿ñäýã.

370

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý PARACETAMOLUM • ÕÎËÅÑÒÈÀÌÈÍ: ïàðàöåòàìîëûí øèìýãäýëò ñààòíà. • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: âàðôàðèíû àíòèêîàãóëÿíò íºëºº èõýñíý. • ÌÅÒÎÊËÎÏÐÀÌÈÄ: ïàðàöåòàìîëûí øèìýãäýëò ò¿ðãýñíý. • ÊÎÔÅÉÍ: ïàðàöåòàìîëûí íºëºº èõýñíý. PHENOBARBITALUM • ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË, ÌÀÎ-èíãèáèòîðóóä, VALPROIC ACID: áàðáèòóðàòóóäûí ¿éëäýë äýìæèãäýíý. • ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ, ÄÈÃÈÒÎÊÑÈÍ, ÄÎÊÑÈÖÈÊËÈÍ, ÝÑÒÐÎÃÅÍÓÓÄ, óóäàã ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ, 3-öàãèðàãò ÀÍÒÈÄÅÏÐÅÑÑÀÍÒÓÓÄ: ýäãýýð ýì¿¿äèéí ìåòàáîëèçìûã ôåíîáàðáèòàë ò¿ðãýñãýíý. • ÄÈÀÇÅÏÀÌ: 2 ýìèéí ýôôåêò àëü àëü íü äýìæèãäýíý. • ÝÒÀÍÎË, ÒÌÑ-èéã äàðàíãóéëàõ áóñàä ýì¿¿ä, ÎÏÈÎÉÄÓÓÄ: ÒÌÑ õýò äàðàíãóéëàãäàæ áîëíî. • ÐÈÔÀÌÏÈÍ: ôåíîáàðáèòàëûí öóñíû ïëàçìûí õýìæýý áóóð÷ áîëçîøã¿é. • ÃÐÈÇÅÎÔÓËÜÂÈÍ: ãðèçåîôóëüâèíû øèìýãäýëò ñààòíà. PHENOXYMETHYLPENICILLINUM /ïåíèöèëëèíèéã ¿ç/ • Õ¯×ÈË ÑÀÀÐÌÀÃÆÓÓËÀÃ×ÈÄ: pivampicillin-û øèìýãäýëò ñààðíà, • ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: /phenindione, warfarin-ûã ¿ç/, • ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ: ìåòîòðåêñàòûí ÿëãàðàëò óäààøðàí õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñäýã. • ÝÑÒÐÎÃÅÍ, ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ: /óóäàã æèðýìñëýëòýýñ ñýðãèéëýõ áýëäìýëèéã ¿ç/, àìïèöèëëèí íü óóæ õýðýãëýäýã æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ áýëäìýë¿¿äèéí íºëººã ñóëðóóëíà. PHENYTION • ÀÌÈÎÄÀÐÎÍ, ÃÈÑÒÀÌÈÍÛ ÝÑÐÝÃ ÍªËªªÒ ÝÌ, ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË, ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ, ÄÈÀÇÅÏÀÌ, ÈÇÎÍÈÀÇÈÄ, ÔÅÍÈËÁÓÒÀÇÎÍ, ÑÀËÈÖÈËÀÒÓÓÄ: ôåíèòîèíû èäýâõè íýìýãäýí õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü íýìýãäýíý. • ÄÅÊÑÀÌÅÒÀÇÎÍ, ÝÒÀÍÎË, ÔÎËÈÉÍ Õ¯×ÈË: ôåíèòîèíû èäýâõè ñóëàðíà. PREDNISOLONUM • ÑÒÅÐÎÈÄ ÁÓÑ ¯Ý ÝÌ¯¯Ä: õîäîîäíû øàðõ ¿¿ñãýõ, õîäîîäíû øàðõíààñ öóñ àëäàõ ýðñäýë íýìýãäýíý.

371

Õàâñðàëò

• • • • •

•

ÐÈÔÀÌÈÖÈÍ: êîðòèêîñòåðîèäûí ìåòàáîëèçìûã ò¿ðãýñãýí ýôôåêòèéã íü ñóëðóóëäàã ×ÈÕÐÈÉÍ ØÈÆÈÍÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä: àíòàãîíèñò íºëººòýé. Öóñàí äàõü ñàõàð áóóðóóëàõ íºëººã íü ñóëðóóëíà. ÝÏÈËÅÏÑÈÉÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ¯¯Ä /êàðáàìàçåïèí, ôåíîáàðáèòîë, ôåíèòîèí/: êîðòèêîñòåðîèîäûí ìåòàáîëèçì ò¿ðãýñ÷ èäýâõè íü ñóëàðíà. Ç¯ÐÕÍÈÉ ÃËÈÊÎÇÈÄ: ãèïîêàëèåìè áà õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü èõýñíý. ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: ìåòèëïðåäíèçîëîíûã õýðýãëýõýä öóñíû ïëàçì äàõü öèêëîñïîðèíû êîíöåíòðàöè èõñýõ áà õàðèí öèêëîñïîðèíû íºëººãººð ïðåäíèçîëîíû öóñíû ïëàçì äàõü òóí ºíäºðñäºã áàéíà. ØÝÝÑ ÕªªÕ ÝÌ: êîðòèêîñòåðîèäóóä áèåä íàòðè óñ õóðèìòëóóëàõ õàíäëàãàòàé òóë øýýñ ÿëãàðàëòûã áàãàñãàõ íºëººòýé. Ìºí ãèïîêàëèåìè ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü íýìýãäýíý /àöåòàçîëàìèä, ôóðîñåìèä, ãèäðîõëîðòèàçèä/.

PROCAINAMIDUM • ÀÌÈÎÄÀÐÎÍ: ïðîêàéíàìèäûí öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã ºíäºðñºí õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ðèñê íýìýãäýíý, QT-èíòåðâàë áà QRS-á¿ðäýëä èëðýõ ýôôåêò íýìýãäýíý. • ÕÎËÈÍÎËÈÒÈÊ ÝÌ¯¯Ä: õîëèíîëèòèê íºëºº íü èõýñíý • ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ: ïðîêàéíàìèäûí öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã ºíäºðñºíº. • ÌÝÄÐÝË ÁÓË×ÈÍ ÕÎÐÈÃËÎÕ ÝÌ¯¯Ä: èõ áèåèéí áóë÷èí ñóëðóóëàõ íºëºº íü íýìýãäýíý. PROCAINI BENZYLPENICILLINUM • ÀÌÈÍÎÃËÈÊÎÇÈÄÓÓÄ: ôèçèê, õèìèéí ¿ë íèéöýëòýé. • ÕÎËÅÑÒÈÏÎË: ïðîêàéí ïåíèöèëëèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áóóðíà. • ÏÐÎÁÅÍÅÖÈÄ: ïðîêàéí ïåíèöèëëèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè ºíäºðñºíº. PROGESTERONUM • ÁÀÐÁÈÒÓÐÀÒ, ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ, ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ: ïðîãåñòåðîíû ýôôåêò áóóðíà. • ÁÐÎÌÎÊÐÈÏÒÈÍ: áðîìîêðèïòèíû ýôôåêò ñóëðàí àìåíîððåÿ ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. PROMETHAZINUM • ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ: ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñýõ àþóëòàé.

372


ÊÅÒÎÒÈÔÅÍ, ×ÈÕÐÈÉÍ ØÈÆÈÍÃ ÝÌ×ËÝÕ ÝÌ /ÿëàíãóÿà áèãóàíèäèí/: òðîìáîöèòûí òîî öººðíº.

PROPRANOLOLUM • ÀÌÈÍÎÔÈËËÈÍ: ïðîïðàíîëîëûí áåòòà-ðåöåïòîðûã õîðèãëîõ íºëººíä àíòàãîíèñò ¿éëäýëòýé. • ÖÈÌÅÒÈÄÈÍ: ïðîïðàíîëîëûí ìåòàáîëèçì ñààòíà. • ÄÈÃÎÊÑÈÍ, ÂÅÐÀÏÀÌÈË: ãèïîòåíçè, áðàäèêàðäè ¿¿ñýõèéí çýðýãöýý ìèîêàðäûí àãøèõ ÷àäâàðûã ñóëðóóëíà. • ÈÍÑÓËÈÍ, óóäàã ÀÍÒÈÄÈÀÁÅÒÈÊÓÓÄ: öóñíû ñàõàð áóóðóóëàõ íºëºº íü äýìæèãäýíý. RANITIDINUM • ÀÍÒÀÖÈÄÓÓÄ: ðàíèòèäèíû øèìýãäýëò ñààòíà. • ÄÈÀÇÅÏÀÌ: äèàçåïàìûí øèìýãäýëò ñààòíà. • ÏÐÎÊÀÉÍÀÌÈÄ: ïðîêàéíàìèäûí áººðººð ÿëãàðàëò óäààøèðíà. • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: âàðôàðèíû êëèðåíñ óäààøèðíà. RESERPINUM • ÄÈÃÎÊÑÈÍ, ÕÈÍÈÄÈÍ: ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. • ÌÀÎ-èíãèáèòîðóóä: ãèïåðòåíçè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. RIFAMPICINUM • ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒ, ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄ, ÍÀÐÊÎÒÈÊ, ÀÍÀËÃÅÒÈÊ, ÁÀÐÁÈÒÓÐÀÒ, ÁÅÒÒÀ-ÁËÎÊÀÒÎÐ, ÒÀÒÀËÄÀÀ ÍÀÌÄÀÀÕ ÝÌ¯¯Ä ÁÀ ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ, ÄÈÃÎÊÑÈÍ, ÕÈÍÈÄÈÍ, ÄÈÀÇÅÏÀÌ, ÂÅÐÀÏÀÌÈË, ÊËÎÔÈÁÐÀÒ, ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ, ÒÅÎÔÈËËÈÍ, ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË: äýýðõ ýì¿¿äèéí ýì÷èëãýýíèé íºëºº ñóëàðäàã. • ÝÒÀÍÎË: ýëýã õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. SALBUTAMOLUM • ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ, ØÝÝÑ ÕªªÕ ÝÌ¯¯Ä, ÒÅÎÔÈËËÈÍ: ãèïîêàëèåìè ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. SPIRONOLACTONUM • ÀÑÅ-èíãèáèòîðóóä, ÈÍÄÎÌÅÒÀÖÈÍ, ÊÀËÈ-àãóóëñýí íýãäë¿¿ä, ÊÀËÈ-ãààð áàÿëàã õ¿íñíèé ç¿éë: ãèïåðêàëèåìè ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü íýìýãäýíý. • ÀÖÅÒÈËÑÀËÈÖÈËÛÍ Õ¯×ÈË: ñïèðîíîëàêòîíû øýýñ õººõ íºëºº íü ñóëàðíà. • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: äèãîêñèíû êëèðåíñ ººð÷ëºãäºíº, äèãîêñèíû õîðäëîãî ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý.

373

Õàâñðàëò

STREPTOKINASUM • ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: öóñ àëäàõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÀÍÒÈÔÈÁÐÈÍÎËÈÒÈÊ ÝÌ¯¯Ä: àíàãîíèñò • ÀÖÅÒÈË ÑÀËÈÖÈËÛÍ Õ¯×ÈË, ÄÈÏÈÐÈÄÀÌÎË, ÈÍÄÎÌÅÒÀÖÈÍ, ÔÅÍÈËÁÓÒÀÇÎÍ: öóñ àëäàëò ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. STREPTOMYCINUM • ÖÅÔÀËÎÒÈÍ: áººð õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý • Åðºíõèé ÌÝÄÝÝ ÀËÄÓÓËÀÃ×ÈÄ, ÌÝÄÐÝË-ÁÓË×ÈÍ ÕÎÐÈÃËÎÃ×ÈÄ: ìýäðýë-áóë÷èí õîðèãëîõ íºëºº íü äýìæèãäýíý. • ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ: ñîíñãîëûí ýðõòýí ãýìòýýõ íºëºº íü èõýñíý. • ÀÖÈÊËÎÂÈÐ, ÂÀÍÊÎÌÈÖÈÍ, ÀÌÔÎÒÅÐÈÖÈÍ-Á: áººð õîðäóóëàõ íºëºº íü èõýñíý. SULFADIMIDINUM • ÂÀÐÔÀÐÈÍ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü èõýñíý. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè ºíäºðñºæ áîëíî. SULFAMETHOXAZOL + TRIMETHOPRIM Ñóëüôàìåòîêñàçîë: • Óóäàã ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü íýìýãäýíý. • Óóäàã ÄÈÀÁÅÒÈÉÍ ÝÑÐÝÃ ÍªËªªÒ ÝÌ¯¯Ä: öóñíû ñàõàð áàãàñãàõ íºëºº íü èõýñíý. • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû ýôôåêò èõýñíý. Òðèìåòîïðèì: • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû ìåòàáîëèçì óäààøèð÷ öóñíû ïëàçì äàõü ò¿âøð¿¿ëýã íü ºíäºðñºíº. SULFASALAZINUM • ÀÍÒÈÁÈÎÒÈÊÓÓÄ: ñóëüôàñàëàçèíû ¿éëäýëä ººð÷ëºëò îðíî. • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: äèãîêñèíû øèìýãäýëò ñààòíà. • ÒªÌªÐÒ ÍÝÃÄÝË¯¯Ä: òºìºðòýé õåëàò ¿¿ñãýõ òóë ñóëüôàñàëàçèíû èäýâõè ñóëàðíà. • Óóäàã ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü èõýñíý. • Óóäàã ÊÎÍÒÐÀÖÅÏÒÈÂÓÓÄ: öóñ àëäàõ õ¿íäðýë ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. SUXAMETHONIUM • ÍÅÎÑÒÈÃÌÈÍ, èõýñíý.

374

ÖÈÊËÎÔÎÑÔÀÌÈÄ:

ñóêñàìåòîíû

ýôôåêò


ÄÈÃÎÊÑÈÍ: ç¿ðõíèé õýì àëäàãäàë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é.

TETRACYCLINUM • ÀÍÒÀÖÈÄÓÓÄ/íàòðèéí áèêàðáîíàò áà õºíãºí öàãààí, ìàãíè, êàëüöè àãóóëñàí áýëäìýë¿¿ä/, ÖÀÉÐ áà ÁÈÑÌÓÒ àãóóëñàí áýëäìýë¿¿ä, Ñ¯¯, Ñ¯¯Í á¿òýýãäýõ¿¿í, ÒªÌÐÈÉÍ ÄÀÂÑÓÓÄ : òåòðàöèêëèíû øèìýãäýëò ñààòíà. • ËÈÒÈÉÍ ÊÀÐÁÎÍÀÒ: ëèòèéí öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã ººð÷ëºãäºíº. • Óóäàã ÀÍÒÈÊÎÀÃÓËßÍÒÓÓÄ: àíòèêîàãóëÿíò ýôôåêò íü äýìæèãäýíý. • ÏÅÍÈÖÈËËÈÍ¯¯Ä: ïåíèöèëëèíû áàêòåðöèä íºëººíèé èäýâõè íü ñóëàðíà. THEOPHYLLINUM • ÃÀËÎÒÀÍ: Ãàëîòàíû àðèòì ¿¿ñãýõ ýðñäýë íýìýãäýíý. • ÖÈÔÐÎÔÎÊÑÀÖÈÍ, ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ: Àìèíîôèëëèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý • ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ: Àìèíîôèëëèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áóóðíà. • ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ, ÔÅÍÈÒÎÈÍ, ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË: Àìèíîôèëëèíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè áóóðíà. • ÂÅÐÀÏÀÌÈË: Àìèíîôèëëèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý • ÄÎÊÑÀÏÐÀÌ: ÒÌÑ ñýðãýýõ íºëºº íü èõýñíý. • ËÈÒÈÉ: ëèòèéí ÿëãàðàëò ò¿ðãýñýí öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè íü áóóðíà. • ÝÑÒÐÎÃÅÍ ÁÀ ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ: óã 2 ãîðìîíûã àãóóëñàí óóäàã æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ ýìèéí íºëººãººð Àìèíîôèëëèíû öóñíû ïëàçìûí êîíöåíòðàöè èõýñíý • ÁÅÒÒÀ-ÁËÎÊÀÒÎÐÓÓÄ: àíòàãîíèçì TIMOLOLUM • Ç¯ÐÕÍÈÉ ÃËÈÊÎÇÈÄ, ÄÈËÒÈÀÇÅÌ, ÂÅÐÀÏÀÌÈË: áðàäèêàðäè èëðýõèéí çýðýãöýý ìèîêàðäûí ¿éë àæèëëàãààíä äàðàíãóéëàõ íºëºº ¿ç¿¿ëíý • ÈÍÄÎÌÅÒÀÖÈÍ: äàðàëò áóóðóóëàõ íºëºº íü ñóëàðíà. • ÈÍÑÓËÈÍ, óóäàã ÄÈÀÁÅÒÈÉÍ ÝÑÐÝÃ ÍªËªªÒ ÝÌ¯¯Ä: òóí çîõèöóóëàõ øààðäëàãàòàé. TRIMETHOPRIM • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû ìåòàáîëèçì óäààøèð÷ öóñíû ïëàçì äàõü êîíöåíòðàöè íü ºíäºðñºíº.

375

Õàâñðàëò

VANCOMYCINUM • ÀÌÈÍÎÃËÈÊÎÇÈÄÓÓÄ, ÀÌÔÎÒÅÐÈÖÈÍ-Á: ñîíñãîëûí ýðõòýí ãýìòýýõ áà áººð õîðäóóëàõ ýðñäýë íü íýìýãäýíý VERAPAMILUM • ÀÐÒÅÐÈÉÍ äàðàëò áóóëãàõ ýì¿¿ä, ÕÈÍÈÄÈÍ: ãèïîòåíçè ¿¿ñíý. • ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ, ÄÈÃÎÊÑÈÍ, ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ: ýäãýýð ýì¿¿äèéí öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã ºíäºðñºíº. • ÏÐÎÏÐÀÍÎËÎË: ç¿ðõíèé äóòìàãøèë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. • ËÈÒÈÉ: ëèòèéí öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã áóóð÷ áîëçîøã¿é. • ÐÈÔÀÌÏÈÍ: âåðàïàìèëûí áèîõ¿ðýõ¿é áóóðíà. VINBLASTINUM • ÔÅÍÈÒÎÈÍ: ôåíèòîèíû öóñíû ïëàçìûí ò¿âøð¿¿ëýã áóóðíà. VINCRISTINUM • ÀÑÏÀÐÀÃÈÍÀÇÀ: âèíêðèñòèíèé ýëýãíèé êëèðåíñ áóóðíà. • ÊÀËÖÈÉÍ ÑÓÂÀÃ ÕÎÐÈÃËÎÕ ÝÌ¯¯Ä: âèíêðèñòèíèé ýñýä õóðèìòëàãäàëò èõýñíý. • ÄÈÃÎÊÑÈÍ: äèãîêñèíû ýôôåêò ñóëàðíà. WARFARINUM • ÀËËÎÏÓÐÈÍÎË, ÀÌÈÎÄÀÐÎÍ, ÖÅÔÀËÎÑÏÎÐÈÍÓÓÄ, ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË, ÖÈÔÐÎÔËÎÊÑÀÖÈÍ, ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ, ÃÅÏÀÐÈÍ, ÈÁÓÏÐÎÔÅÍ, ÌÅÒÐÎÍÈÄÀÇÎË, ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ, ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ: ïðîòðîìáèíû õóãàöàà óðòàñíà. • ÁÀÐÁÈÒÓÐÀÒÓÓÄ, ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ, ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄ, ÃÐÈÇÅÎÔÓËÜÂÈÍ, ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ, ÑÏÈÐÎÍÎËÀÊÒÎÍ: ïðîòðîìáèíû õóãàöàà áîãèíîñîí àíòèêîàãóëÿíò íºëºº íü ñóëàðíà. • ÈÍÄÎÌÅÒÀÖÈÍ, ÑÀËÈÖÈËÀÒÓÓÄ: õîäîîä ãýäýñíèé øàðõëàà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý.

ÆÈÐÝÌÑËÝËÒ ÁÀ ÝÌ ÕÝÐÝÃËÝÝ Æèðýìñýí ¿åä õýðýãëýõã¿é áóþó áîëãîîìæòîé õýðýãëýâýë çîõèõ ýì¿¿ä ÀÖÅÒÀÇÎËÀÌÈÄ • Àìüòíû ñóäàëãààãààð õîðò íºëººòýé áàéñàí òóë ¿éëäâýðëýã÷ íü æèðýìñýí ¿åä õýðýãëýõã¿é áàéõûã çºâëºñºí ÀÖÈÊËÎÂÈÐ • Ðèñê ñàéòàð ñóäëàãäààã¿é òóë õýðýãëýõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé.

376

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ÀÌÈÍÎÃËÈÊÎÇÈÄÓÓÄ /2,3/*** • Óðãèéí ñîíñãîëûí ìýäðýëèéã ãýìòýýíý. Ñòðåïòîìèöèí õàìãèéí èõ íîöòîé íºëººòýé. Õàðüöàíãóé õîð íºëºº áàãàòàé íü ãåíòàìèöèí áîëíî. ÀÌÈÍÎÔÈËËÈÍ, ÒÅÎÔÈËËÈÍ /3/ • Íÿðàé ¿åä öî÷ðîìòãîé áàéõ • Àïíîå ¿¿ñ÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí ÀÌÈÎÄÀÐÎÍ /2,3/ • Íÿðàéä áàìáàé áóë÷èðõàé òîìðîõ ðèñêòýé ÀÌÈÒÐÈÏÒÈËÈÍ /Ãóðâàí öàãèðàãò àíòèäåïðåññàíóóä ìºí àäèë /3/ • Òàõèêàðäè, • Íÿðàéä áóë÷èíãèéí ñïàçì èëýðäýã ÀÖÅÒÈËÑÀËÈÖÈËÛÍ Õ¯×ÈË /íàðêîçûí áóñ ¿ðýâñëèéí ýñðýã ýì¿¿ä ìºí íýãýí àäèë/ /3/ • Òºðºëò óäààøðàõ, • Ýõèéí öóñ á¿ëýãíýëò ìóóäàõ, ÀÇÀÒÈÎÏÐÈÍ /1/ • Óðãèéí ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýíý ÁÅÊËÀÌÅÒÀÇÎÍ /êîðòèêîñòåðîèäóóä íýãýí àäèë/ /2,3/ • ªíäºð òóíãààð áîë áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äóòìàãøèëòàé õ¿¿õýä òºðíº. • Ýõèéí áèåä íàòðè áà óñ õóðèìòëàãäàõ õàíäëàãàòàé. ÁÅÒÀÌÅÒÀÇÎÍ /äýýðõèéí àäèë/ ÂÀÐÔÀÐÈÍ /óóäàã àíòèêîàãóëÿíòóóä íýãýí àäèë/ /1,2,3/ • Òºðºëõèéã ãàæ õºãæèë • Ýõ áà íÿðàéä öóñ àëäàìõàé áîëîõ ÃÀËÎÏÅÐÈÄÎË /ñîëèîðëûí ýñðýã ýì¿¿ä íýãýí àäèë/ /3/ • Õ¿¿õýä ýêñòðàïèðàìèä ñèñòåìèéí ººð÷ëºëòòýé òºðíº /õºäºëãººíèé ººð÷ëºëòòýé/ ÃÀËÎÒÀÍ /åðºíõèé àíåñòåòèê íýãýí àäèë/ /3/ • Íÿðàé àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàíà. ÃÅÏÀÐÈÍ /1,2,3/ • Îñòåîïîðîç ¿¿ñ÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí ÃÈÄÐÎÊÎÐÒÈÇÎÍ /êîðòèêîñòåðîèäûã ¿ç/ ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ /øýýñ õººõ ýì íýãýí àäèë/ • /3/ òèàçèäûí á¿ëãèéí ýì íÿðàéí òðîìáîöèòîïåíè ¿¿ñãýíý • /2/ àöåòàçîëàìèä àìüòíû ñóäàëãààãààð õîðòîé íü òîãòîîãäñîí ÃÐÈÇÅÎÔÓËÜÂÈÍ • óðàã õîðäóóëàõ áà ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýäýã íü àìüòíû ñóäàëãààãààð òîãòîîãäñîí òóë æèðýìñýí ¿åä õýðýãëýõã¿é *** 1.2.3 ãýäýã íü æèðýìñíèé ýõíèé, äóíä, ñ¿¿ë÷èéí ãóðâàí ñàð ãýäãèéã òýìäýãëýñýí òîî áîëíî.

377

Õàâñðàëò

•

Ýðýãòýé õ¿í óã ýìýýð ýì÷ë¿¿ëæ áàéñàí áîë 6 ñàðûí äîòîð ¿ðèéí õºãæèëä ñºðºã íºëººòýé áàéíà. ÄÈÀÇÅÏÀÌ • /1/ Õîðòîé íü àìüòíû ñóäàëãààãààð ìýäýãäñýí, • /3/ Íÿðàéí àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàìòãàé áàéíà • /3/ Áåíçîäèàçåïèíóóä íÿðàéã óíòàìõàé, ãèïîòîíèòîé, óã ýìýíä äàñàìõàé áîëãîõ òóë èõ òóíãààð óäààí õýðýãëýæ áîëîõã¿é, øààðäëàãà ãàðâàë áîãèíî õóãàöààíû íºëººò ýìèéã õýðýãëýõ íü çºâ ÄÈÃÎÊÑÈÍ • Òóí çîõèöóóëàëò õèéõ øààðäëàãàòàé ÄÈÊËÎÔÅÍÀÊ ÍÀÒÐÈ /íàðêîçûí áóñ ¯ÝÍ áóñàä ýìèéã ¿ç/ ÄÈÔÅÍÃÈÄÐÀÌÈÍ /ãèñòàìèíû ýñðýã áóñàä ýìèéã ¿ç/ • Çàéëñõèé ÄÐÎÏÅÐÈÄÎË /ñîëèîðëûí ýñðýã ýì¿¿ä íýãýí àäèë/ /3/ • Õ¿¿õýä ýêñòðàïèðàìèä ñèñòåìèéí ººð÷ëºëòòýé òºðíº /õºäºëãººíèé ººð÷ëºëòòýé/ ÈÁÓÏÐÎÔÅÍ / íàðêîçûí áóñ ¯ÝÍ áóñàä ýìèéã ¿ç/ ÈÍÄÎÌÅÒÀÖÈÍ / íàðêîçûí áóñ ¯ÝÍ áóñàä ýìèéã ¿ç/ • Ductus arteriosus ýðò õààãäàæ öóñíû áàãà ýðãýëòèéí ãèïåðòåíçèòýé òºðíº. ÈÍÑÓËÈÍ /1,2,3/ • íàðèéí ìýðãýæëèéí ýì÷èéí õÿíàëòûí äîð õýðýãëýæ áîëíî. ÈÎÄ /èîäîò íýãäë¿¿ä/ /2,3/ • Íÿðàéí áàìáàé òîìðîõ • Ãèïîòèðåîéäèçì ÊÀÏÒÎÏÐÈË /ÀÑÅ-èíãèáèòîðûã ¿ç/ /1,2,3/ • Óðàã áà íÿðàéí öóñíû äàðàëòûí çîõèöóóëãà áà áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíä ñºðºã íºëººòýé, • Òàðõèíû ãýìòýë áà àìíèîí óñ èõñýõ ýìãýã ¿¿ñãýíý • àìüòíû ñóäàëãààãààð õîðòîé íü íîòëîãäñîí òóë õýðýãëýõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ • /1/ óðàãò íóãàñ, ìýäðýëèéí ñèñòåìèéí ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýíý /çàéëøã¿é õýðýãëýõ øààðäëàãà ãàðâàë ºäºðò 5 ìã ôîëàò íýìæ ºãºõ õýðýãòýé/, • /3/ íÿðàé öóñ àëäàìõàé áîëîõ òóë óã ýìèéã õýðýãëýæ áóé áîë ýõýä íü âèòàìèí Ê1-ýýð óðüä÷èëàí ñýðãèéëýëò õèéíý. ÊÅÒÀÌÈÍ /åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàã÷ áóñàä ýìèéã ¿ç/ ÊÅÒÎÒÈÔÅÍ /ãèñòàìèíû ýñðýã áóñàä ýìèéã ¿ç/ ÊÎÄÅÉÍ /íàðêîçûí ºâäºëò íàìäààã÷äûã ¿ç/ /3/ • íÿðàéí àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàìõàé áîëíî • äàñàìõàé áîëíî

378

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý • õîäîîäíû ñòàç ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄ /êîðòèêîñòåðîèäóóä íýãýí àäèë/ /2,3/ • ªíäºð òóíãààð áîë áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äóòìàãøèëòàé õ¿¿õýä òºðíº. • Ýõèéí áèåä íàòðè áà óñ õóðèìòëàãäàõ õàíäëàãàòàé. ÊÎÒÐÈÌÎÊÑÀÇÎË • /1/ òðèìåòîïðèì íü ôîëàòûí àíòàãîíèñò òóë óðãèéí ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýæ áîëîõ þì • /3/ íÿðàéä ãåìîëèç, ìåòàãåìîãëîáèíåìè ¿¿ñíý, kernicterus èõýñíý. ËÅÂÎÄÎÏÀ • Àìüòíû ñóäàëãààãààð õîðòîé íü íîòëîãäñîí òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ËÈÄÎÊÀÉÍ /áóñàä õýñãèéí ìýäýý àëäóóëàã÷äûã ¿ç/ /3/ • èõ òóíãààð íÿðàéí àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàìõàé áîëîõ • ãèïîòîíè • ïàðàöåðâèêàë áà ýïèäóðàë áëîêàäààð õýðýãëýñíèé äàðàà áðàäèêàðäè • ïðîêàéíä áîë óðãèéí ìåòàãåìîãëîáèíåìè ËÈÒÈÉ /1,2,3/ • òóí çîõèöóóëàõ øààðäëàãàòàé. • íÿðàéí áàìáàéí òîìðîëò á¿ðòãýãäñýí, • íÿðàéä ëèòèéí õîðäëîãî /ãèïîòîíè áà öèàíîç/ èëðýõ, ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ /öèòîòîêñèê áóñàä ýìèéã ¿ç/ • /1/ óðãèéí ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýíý • öèòîòîêñèê ýìýýð ýì÷èëãýý ýõëýõýýñ ºìíº åðºíäºã òàâèóëàõ áºãººä ýì÷èëãýý äóóññàíààñ õîéø 6 ñàð õ¿ðòýë æèðýìñýëæ áîëîõã¿é ÌÅÒÐÎÍÈÄÀÇÎË • ºíäºð òóíãààð õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÌÎÐÔÈÍ /îïèéí ºâäºëò íàìäààã÷äûã ¿ç/ /3/ • íÿðàéí àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàìõàé áîëíî • äàñàìõàé áîëíî • õîäîîäíû ñòàç ¿¿ñãýíý. ÍÅÎÑÒÈÃÌÈÍ /3/ • èõ òóíãààð ìèàñòåíè ¿¿ñãýíý ÍÈÒÐÎÔÓÐÀÍÒÎÈÍ /3/ • íÿðàéä ãåìîëèç ¿¿ñ÷ áîëíî ÍÈÔÅÄÈÏÈÍ /êàëüöèéí áëîêàòîðûã ¿ç/ • òºðºëò óäààøèð÷ áîëíî

379

Õàâñðàëò

•

diltiazem áà çàðèì dihydropyridine-û óëàìæëàëóóä óðãèéí ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýõ íºëººòýé íü àìüòíû ñóäàëãààãààð íîòëîãäñîí ÏÅÒÈÄÈÍ /îïèéí ºâäºëò íàìäààã÷äûã ¿ç/ /3/ • íÿðàéí àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàìõàé áîëíî • äàñàìõàé áîëíî • õîäîîäíû ñòàç ÏÈËÎÊÀÐÏÈÍ • ãºëãºð áóë÷èí àãøààõ òóë æèðýìñíèé õóãàöààíä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÏÈÐÀÖÅÒÀÌ • ¿éëäâýðëýã÷ õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõèéã çºâëºñºí ÏÐÅÄÍÈÇÎËÎÍ /êîðòèêîñòåðîèäóóä íýãýí àäèë/ /2,3/ • ªíäºð òóíãààð áîë áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äóòìàãøèëòàé õ¿¿õýä òºðíº. • Ýõèéí áèåä íàòðè áà óñ õóðèìòëàãäàõ õàíäëàãàòàé. ÏÐÎÌÅÒÀÇÈÍ /ãèñòàìèíû ýñðýã ýìèéã ¿ç • Çàéëñõèé ÏÐÎÏÐÀÍÎËÎË /áåòòà-áëîêàòîðûã ¿ç/ • óìàéä óðãèéí ºñºëòèéã ñààòóóëíà, • íÿðàéä ãèïîãëèêåìè áà áðàäèêàðäè ¿¿ñãýíý, ÐÅÇÅÐÏÈÍ /3/ • Íÿðàéí õàìàð çàëãèóðûí áóë÷èðõàéí ãèïåðòðîôè ¿¿ñíý ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ • /1/ ºíäºð òóíãààð óðãèéí ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýäýã íü àìüòíû ñóäàëãààãààð òîãòîîãäñîí, • /3/ íÿðàéí öóñ àëäàõ ºðòºìæ èõýñíý ÑÀËÈÖÈËÀÒÓÓÄ /àöåòèëñàëèöèëèéí õ¿÷èë áà íàðêîçûí áóñ ¿ðýâñëèéí ýñðýã ýì¿¿äèéã ¿ç/ /3/ • Òºðºëò óäààøðàõ, • Ýõèéí öóñ á¿ëýãíýëò ìóóäàõ, ÑÏÈÐÎÍÎËÀÊÒÎÍ • àìüòíû ñóäàëãààãààð õîðò íºëººòýé áàéñàí òóë ¿éëäâýðëýã÷ õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõèéã çºâëºñºí ÑÒÐÅÏÒÎÌÈÖÈÍ /àìèíîãëèêîçèäûã ¿ç/ /2,3/ • Óðãèéí ñîíñãîëûí ìýäðýëèéã ãýìòýýíý. Ñòðåïòîìèöèí õàìãèéí èõ íîöòîé íºëººòýé. Õàðüöàíãóé õîð íºëºº áàãàòàé íü ãåíòàìèöèí áîëíî. ÑÀÀ-óóä /3/ • íÿðàéí ãåìîëèç áà ìåòàãåìîãëîáèíåìè ¿¿ñ÷ áîëíî. ÒÀÌÎÊÑÈÔÅÍ • óðãèéí õºãæèëä íºëººëæ áîëçîøã¿é • ýì÷èëãýýíèé ¿åä áà ýì÷èëãýý äóóññàíààñ õîéø õî¸ð ñàð õ¿ðòýë æèðýìñëýõýýñ õàìãààëàõ íü ç¿éòýé

380

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ • /1/ ÿñíû õºãæèëòºíä ñºðºã íºëººòýé íü àìüòíû ñóäàëãààãààð íîòëîãäñîí, • /2,3/ õ¿¿õäèéí ø¿äíèé ºíãº ººð÷ëºãäºíº, • ýõýä ýëýã õîðäóóëàõ íºëººòýé ÒÈÌÎËÎË /áåòòà-áëîêàòîðûã ¿ç/ ÒÐÈÌÅÒÎÏÐÈÌ • /1/ òðèìåòîïðèì íü ôîëàòûí àíòàãîíèñò òóë óðãèéí ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýæ áîëîõ þì ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ öèòîòîêñèê ýìèéã ¿ç/ • /1/ óðãèéí ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýíý • öèòîòîêñèê ýìýýð ýì÷èëãýý ýõëýõýýñ ºìíº åðºíäºã òàâèóëàõ áºãººä ýì÷èëãýý äóóññàíààñ õîéø 6 ñàð õ¿ðòýë æèðýìñýëæ áîëîõã¿é ÖÈÏÐÎÔËÎÊÑÀÖÈÍ /4-õèíîëîíûã ¿ç/ • /1,2,3/ àìüòíû ñóäàëãààãààð àðòðîïàòè ¿¿ñãýäýã íü íîòëîãäñîí ÔÅÍÈÒÎÈÍ /1,3/ • òºðºëõèéí ãàæèã ¿¿ñãýíý, • õýðýãëýæ áóé åä ýõýä ôîëàò íýìæ ºãºõ õýðýãòýé /ºäºðò 5 ìã ôîëèéí õ¿÷èë ã.ì./, • íÿðàé öóñ àëäàõ õàíäëàãàòàé áîëîõ òóë ò¿¿íýýñ ñýðãèéëæ ýõýä âèòàìèí Ê1-èéã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË /1,3/ • òºðºëõèéí ãàæèã ¿¿ñãýíý • íÿðàé öóñ àëäàõ õàíäëàãàòàé áîëîõ òóë ò¿¿íýýñ ñýðãèéëæ ýõýä âèòàìèí Ê1-èéã õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ÔÅÍÒÀÍÈË /îïèéí ºâäºëò íàìäààã÷äûã ¿ç/ /3/ • íÿðàéí àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàìõàé áîëíî • äàñàìõàé áîëíî • õîäîîäíû ñòàç ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË • /3/ íÿðàéä “ñààðàë ñèíäðîì” ¿¿ñíý. ÕËÎÐÔÅÍÀÌÈÍ /ãèñòàìèíû ýñðýã ýìèéã ¿ç • Çàéëñõèé ÕËÎÐÏÐÎÌÀÇÈÍ /ñîëèîðëûí ýñðýã ýì¿¿ä íýãýí àäèë/ /3/ • Õ¿¿õýä ýêñòðàïèðàìèä ñèñòåìèéí ººð÷ëºëòòýé òºðíº /õºäºëãººíèé ººð÷ëºëòòýé/ ÝÍÀËÀÏÐÈË /ÀÑÅ-èíãèáèòîðûã ¿ç/ /1,2,3/ • Óðàã áà íÿðàéí öóñíû äàðàëòûí çîõèöóóëãà áà áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíä ñºðºã íºëººòýé, • àìüòíû ñóäàëãààãààð õîðòîé íü íîòëîãäñîí òóë õýðýãëýõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé ÝÐÃÎÒÀÌÈÍ /1,2,3/

381

Õàâñðàëò

•

óìàéí áóë÷èíã ¿ðãýëæë¿¿ëýí àãøààõ òóë æèðýìñýí õýðýãëýõèéã îíö öýýðëýíý. ÝÒÎÑÓÊÑÅÌÈÄ • /1/ óðãèéí ãàæ õºãæèë ¿¿ñãýæ áîëçîøã¿é ÝÔÈÐ, íàðêîçûí /åðºíõèé ìýäýý àëäóóëàã÷èäûã ¿ç/ • /3/ íÿðàéí àìüñãàë äàðàíãóéëàãäàõ

¿åä

ÝËÝÃÍÈÉ ªÂ×ÈÍ ÁÀ ÝÌ ÕÝÐÝÃËÝÝ Ýëýãíèé ºâ÷íèé ¿åä ýìèéí õàðèó óðâàë äîîð äóðüäñàí øàëòãààí íºõöºëòýé õîëáîîòîéãîîð ººð÷ëºãäºæ áîëíî. Èéìýýñ ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãèéí ¿åä ýìèéã àëü áîëîõ áàãà õýðýãëýõ ¸ñòîé. ßëàíãóÿà øàðëàëòòàé, õýâëèéä øèíãýí õóðàëäñàí áîëîí ýíöåôàëîïàòèéí ¿åä îíöãîé àíõààðâàë çîõèíî. Ýëýãíèé ºâ÷íèé ¿åä áèå ìàõáîäûí ýìèéí õàðèó óðâàëä íºëººëºõ äàðààõ íºõöºë¿¿ä á¿ðäñýí áàéäàã. ¯¿íä: • ÝÌÈÉÍ ÌÅÒÀÁÎËÈÇÌ ÁÓÓÐÀÕ. Îëîíõè ýì ýëãýíä õóâèðäàã áîëîõîîð ýëýãíèé ýìãýãèéí ¿åä ýìèéí ìåòàáîëèçì èõýýõýí ººð÷ëºãäºæ áîëíî. Ýëýãíèé ¿éë àæèëëàãààíû ñîðèë íü ýëýãíèé ýì õóâèðãàõ ýð÷ìèéã òýð á¿ð òîäîðõîéëæ ÷àääàãã¿éí äýýð õóâü õ¿íèé îíöëîãîîñ ÷ øàëòãààëàõ òóë òóõàéëñàí ýìèéí ìåòàáîëèçìèéí ººð÷ëºëòèéã óðüä÷èëàí õýëýõ áîëîìæ áàãà áàéäàã. ¯¿íýýñ ãàäíà Ðèôàìïèöèí, fusidic acid çýðýã öººí òîîíû ýì õóâèðàëã¿éãýýð öºñòýé ÿëãàðäàã òóë ýëýãíèé äîòîð áîëîîä ãàäíà /öºñ äàìæóóëàõ çàìä/ öºñ ñààòñàíààñ øàëòãààëñàí øàðëàëòûí ¿åä óã ýì¿¿ä áèåä õóðèìòëàãäàæ áîëíî. • ÃÈÏÎÏÐÎÒÅÈÍÅÌÈ. Ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãèéí ¿åä ãèïîïðîòåèíåìè ¿¿ñäýãèéí óëìààñ ýìèéí óóðàãòàé õîëáîãäîëò áóóðäàã òóë öóñíû öëàçìûí óóðàãòàé ºíäºð êîíöåíòðàöààð õîëáîãääîã ôåíèòîèí, ïðåäíèçîëîí ãýõ ìýò ýì¿¿äèéí ÷ºëººò êîíöåíòðàöè èõýñ÷, õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýë íýìýãääýã áàéíà. • ÖÓÑÍÛ Á¯ËÝÃÍÝËÒ ÁÓÓÐÀÕ. Öóñ á¿ëýãíýëòýíä îðîëöäîã ôàêòîðóóäûí ýëãýí äýõ ñèíòåç áóóð÷ öóñíû á¿ëýãíýëò óäààøèðäàã òóë âàðôàðèí, phenindione ìýòèéí óóæ õýðýãëýäýã àíòèêîàãóëÿíòóóäàä áîëîí öóñ á¿ëýãíýëò ñààòóóëàõ íºëººòýé áóñàä ýì¿¿äýä õýò ìýäðýã áîëäîã ó÷èð òýäãýýðèéã õýðýãëýâýë öóñ àëäàõ àþóëòàé. • ÝËÝÃÍÈÉ ÝÍÖÅÔÀËÎÏÀÒÈ. Ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãèéí ¿åä îëîí ýì¿¿ä òàðõèéã õîðäóóëñíààñ ýëýãíèé ýíöåôàëîïàòè ¿¿ñãýäýã. Èéì ýìèéí òîîíä á¿õ òàéâøðóóëàõ ýì¿¿ä, îïèéí ºâäºëò

382


•

íàìäààõ ýì¿¿ä, ãèïîêàëèåìè ¿¿ñãýäýã øýýñ õººõ ýì¿¿ä áà ºòãºí õàòàëò ¿¿ñãýäýã ýì¿¿ä îðíî. ÁÈÅÄ ØÈÍÃÝÍ ÕÓÐÈÌÒËÀÃÄÀÕ. Áèåä øèíãýí õóðèìòëóóëàõ íºëºº á¿õèé ñòåðîèä áóñ ¿ðýâñëèéí ýñðýã ýì¿¿ä, êîðòèêîñòåðîèäóóä áà carbenoxolone çýðýã ýì¿¿äèéã õýðýãëýõýä ýëýãíèé àðõàã ºâ÷íèé ¿åä ¿¿ññýí àñöèò áà õàâàí èõýñäýã. ÝËÝÃ ÕÎÐÄÓÓËÀÕ ÍªËªªÒ ÝÌ¯¯Ä. Ýìèéí ýëýã õîðäóóëàõ íºëºº òóíãèéí õàìààðàëòàé áàéæ áîëîõ áà ìºí óäàìøëûí øàëòãààíòàé ÷ áàéæ áîëíî /èäèîñèíêðàçè/. Òóíãààñ õàìààðàëòàé ýëýã õîðäóóëàõ íºëººò ýìèéí òóíã åðäèéíõººñ íü áàãàñãàæ õýðýãëýõ áà èäèîñèíêðàçè ¿¿ñãýõ ýìèéí ñºðºã íºëººíèé èëðýë ýëýãíèé ºâ÷òýé õ¿íä óëàì ÷ ò¿ðãýí áàéäàã òóä òýäãýýðèéã õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ÷óõàë. Ýëýãíèé ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó áîëãîîìæòîé õýðãýëýõ ýìèéí æàãñààëò.

Ýìèéí íýð, Çºâëºìæ ÀÇÀÒÈÎÏÐÈÍ: • òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ÀÌÈÍÎÔÈËËÈÍ: • òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ÀÌÈÒÐÈÏÒÈËÈÍ • ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãèéí ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÀÖÅÒÈËÑÀËÈÖÈËÈÉÍ Õ¯×ÈË • õîäîîä ãýäýñíèé çàñààñ öóñ àëäàõ ýðñäýë èõñýõ òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÂÅÐÀÏÀÌÈË • òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ÃÀËÎÒÀÍ • ýëýã õîðäóóëàõ ñºðºã íºëººòýé òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÃÅÏÀÐÈÍ • ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãèéí ¿åä òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ • ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãèéí ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé • ãèïîêàëè-åìè ¿¿ñãýäýã òóë êîìà-ä îðîõ ýðñäýëèéã íýìýãä¿¿ëíý • àðõèíû öèððîçûí ¿åä ãèïîìàãíåçåìè ¿¿ñãýíý. ÃËÈÁÅÍÊËÀÌÈÄ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó áàãà òóíãààð õýðýãëý • ãèïîãëèêåìè ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý

383

Õàâñðàëò

• øàðëàëò ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é ÄÈÀÇÅÏÀÌ • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý ÄÈÊËÎÔÅÍÀÊ ÍÀÒÐÈ • ýëýãíèé õ¿íä ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé • õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ öóñ àëäàõ áà áèåä øèíãýí õóðèìòëàãäàõ ýðñäýë íýìýãäýíý. ÄÎÊÑÎÐÓÁÈÖÈÍ • áèëèðóáèíû õýìæýýòýé óÿëäóóëàí òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ÄÎÊÑÎÖÈÊËÈÍ • ýëýã õîðäóóëàõ ñºðºã íºëººòýé òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÈÁÓÏÐÎÔÅÍ • ýëýãíèé õ¿íä ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé • õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ öóñ àëäàõ áà áèåä øèíãýí õóðèìòëàãäàõ ðèñê íýìýãäýíý. ÈÍÄÎÌÅÒÀÖÈÍ • ýëýãíèé õ¿íä ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé • õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ öóñ àëäàõ áà áèåä øèíãýí õóðèìòëàãäàõ ðèñê íýìýãäýíý. ÊÀÏÒÎÏÐÈË • áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé • ãåïàòèò áà öºñ çîãñîíãîøðîëò øàðëàëò ¿¿ñãýäýã • ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãèéí ¿åä ìåòàáîëèçì íü óäààøèðñàí áàéäàã ÊÅÒÎÒÈÔÅÍ • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýõ òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÊËÈÍÄÀÌÈÖÈÍ • òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ÊÎÄÅÉÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý ËÅÂÎÍÎÐÃÅÑÒÅÐÎË • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ËÈÄÎÊÀÉÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó ýëýãíèé õ¿íä ºâ÷íèé ¿åä òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ ÌÅÒÈËÄÎÏÀ • ýëýã õîðäóóëàõ ýðñäýë íü íýìýãäýõ òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÌÅÒÎÊËÎÏÐÀÌÈÄ

384

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý • òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ • õîðóó ÷àíàð èõòýé òóë õîðò õàâäàðààñ áóñàä ýìãýãèéí ýì÷èëãýýíä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÌÅÒÐÎÍÈÄÀÇÎË • ýëýãíèé õ¿íä ºâ÷íèé ¿åä òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý ÌÎÐÔÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ • êîìà ¿¿ñýõ ðèñê íýìýãäýíý ÍÀËÈÄÈÊÑÛÍ Õ¯×ÈË • ýëãýíä êîíúþãàöè ¿¿ñãýäýã, õîëåñòàç ¿¿ñãýõ ñºðºã íºëººòýé òóë íàðèéí õÿíàëòòàé õýðýãëýõ ÍÀÒÐÈÉÍ ÍÈÒÐÎÏÐÓÑÑÈÄ • ýëýãíèé õ¿íä ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÍÈÒÐÎÔÓÐÀÍÒÎÈÍ • õîëåñòàç á¿õèé øàðëàëò áà "ÕÀÃ" ¿¿ñãýæ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÍÈÔÅÄÈÏÈÍ • òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ ÏÀÏÀÂÅÐÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ • êîìà ¿¿ñýõ ðèñê íýìýãäýíý ÏÀÐÀÖÅÒÀÌÎË • òóíãààñ õàìààðñàí ýëýã õîðäóóëàõ ñºðºã íºëººòýé òóë èõ òóíãààð õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÏÅÒÈÄÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý ÏÈËÎÊÀÐÏÈÍ • òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý ÏÈÏÅÐÀÇÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÏÈÐÀÇÈÍÀÌÈÄ • ýëýã õîðäóóëàõ ¿ð äàãàâàðòàé èäèîñèíêðàçè îëîíòàà òîõèîëääîã òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÏÈÐÀÖÅÒÀÌ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÏÐÎÊÀÉÍÀÌÈÄ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý ÏÐÎÌÅÒÀÇÈÍ • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýõ òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé

385

Õàâñðàëò

ÏÐÎÏÐÀÍÎËÎË • òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý • ýëýãíèé öèððîçûí ¿åä áèîõ¿ðýõ¿é èõýñíý ÐÀÍÈÒÈÄÈÍ • ìýäðýë õîðäîë ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýõ òóë òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó õîíîãò 8ìã/êã-ààñ èõã¿é òóíãààð õýðýãëýíý • ýëýãíèé ºâ÷íèé ¿åä ýëèìèíàöè íü áóóð÷ ýëýã õîðäóóëàõ ñºðºã íºëºº íü èõýñíý ÑÓÊÑÀÌÅÒÎÍ • ïñåâäîõîëèíýñòåðàçà-ãèéí ýëãýíäýõ íèéëýãæèëò áàãàñäàãèéí óëìààñýëýãíèé õ¿íä ºâ÷íèé ¿åä óäààí õóãàöààíû àïíîå ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÒÅÎÔÈËËÈÍ • òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ • ýëýã õîðäóóëàõ ñºðºã íºëººòýé òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÒÈÎÏÅÍÒÀË • ýëýãíèé õ¿íä ºâ÷íèé ¿åä òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý ÔÅÍÈËÁÓÒÀÇÎÍ • ýëýãíèé õ¿íä ºâ÷íèé ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé • õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ öóñ àëäàõ áà áèåä øèíãýí õóðèìòëàãäàõ ýðñäýë íýìýãäýíý. ÔÅÍÈÒÎÈÍ • õîðäóóëàõ ñºðºã íºëººíººñ íü ñýðãèéëýí òóíã íü áàãàñãàí õýðýãëýíý ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý ÔÅÍÒÀÍÈË • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ • ýëýãíèé õ¿íä ýìãýãèéí ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé • ãèïîêàëèåìè ¿¿ñãýäýã òóë êîìà-ä îðîõ ýðñäýëèéã íýìýãä¿¿ëíý • àðõèíû öèððîçûí ¿åä ãèïîìàãíåçèåìè ¿¿ñãýíý. ÕËÎÐÀËÃÈÄÐÀÒ • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË • ÿñíû ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãàà äàðàíãóéëàõ ýðñäýë íü íýìýãäýõ òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé

386

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ÕËÎÐÏÐÎÌÀÇÈÍ • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë èõýñãýõèéí çýðýãöýý ýëãýíä õîðòîé ñºðºã íºëººòýé òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÕËÎÐÔÅÍÀÌÈÍ • êîìà ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý ÕÎËÅÑÒÈÐÀÌÈÍ • òîñîíä óóñäàã âèòàìèíóóäûí øèìýãäýëòèéã ñààòóóëàõ òóë ýëýãíèé öèðîçûí ¿åèéí âèòàìèíû äóòàãäàëûã óëàì èõýñãýíý. ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ • òóí çîõèöóóëàëò õèéõ øààðäëàãàòàé ÖÈÏÐÎÔËÎÊÑÀÖÈÍ • ¿õæèëò ãåïàòèò ¿¿ñ÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÝÍÀËÀÏÐÈË • áîëãîîìæòîé õýðýãëýíý ÝÐÃÎÌÅÒÐÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÝÐÃÎÒÀÌÈÍ • õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü èõñýõ òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ • ýëýã õîðäóóëàõ ¿ð äàãàâàðòàé èäèîñèíêðàçè òîõèîëäîæ áîëîõ òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÝÑÒÐÀÄÈÎË • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÝÑÒÐÎÃÅÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÝÒÈÍÈËÝÑÒÐÀÄÈÎË • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé

ÁªªÐÍÈÉ ¯ÉË ÀÆÈËËÀÃÀÀÍÛ ÄÓÒÌÀÃØÈËÒÀÉ ¯ÅÄ ÝÌ ÕÝÐÝÃËÝÕ Áººðíèé øýýñ ÿëãàðóóëàõ ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä ýì õýðýãëýõýä äàðààõ àñóóäëóóä õºíäºãääºã. ¯¿íä: • Ýì áîëîí ò¿¿íèé ìåòàáîëèò ÿëãàðàõã¿é áèåä óäààí áàéñíààñ õîðäëîãî ¿¿ñãýæ áîëíî • Çàðèì ýìèéã ìýäðýõ ìýäðýìæ èõýñ÷ áîëíî • Ýìèéí ãàæ ñºðºã íºëººã òýñâýðëýõ ÷àäâàð áóóðíà. Ýäãýýð ñºðºã íºëººíººñ çàéëñõèéõèéí òóëä ýìèéí òóíä çîõèöóóëàëò õèéõ áóþó ýñâýë çîõèñòîé ººð ýìýýð ñîëüæ õýðýãëýõ øààðäëàãà ãàðíà.

387

Õàâñðàëò

Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ¿åä ýìèéí òóíä çîõèöóóëàëò õèéõ çàð÷èì Áººðººð ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöààð ÿëãàðäàã ýìèéí òóí çîõèöóóëàëòûã õèéõäýý áººðíèé ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöèéí àëäàãäàëòàé óÿëäóóëàí ýìèéí õýðýãëýõ òóíã òîîöîõ ¸ñòîé. Ýíý òîõèîëäîëä þóíû ºìíº áººðíèé ò¿¿äãýíöýðèéí àëäàãäëûí çýðãèéã òîãòîîõ õýðýãòýé. ¯¿íèé òóëä êðåàòèíèíû êëèðåíñèéã ìýäýõ õýðýãòýé áîëíî. Êðåàòèíèíû êëèðåíñèéã öóñíû ïëàçìûí êðåàòèíèíààð òîîöîí îëæ áîëíî. Öóñíû ïëàçìûí êðåàòèíèíû õýìæýýãýýð ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöè áà áººðíèé äóòàãäëûí çýðãèéã òîäîðõîéëîõ íü Áººðíèé äóòàãäëûí çýðýã Õºíãºí Äóíä çýðýã Õ¿íä

Ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöèéí çýðýã 20-50 ìë/ìèí. 10-20 ìë/ìèí. 10 ìë/ìèí-ààñ äîîø

Öóñíû ïëàçìûí êðåàòèíèíû õýìæýý 150-300 ììîëü/ëèòð 300-700 ììîëü/ëèòð 700 ììîëü/ëèòðýýñ äýýø

Æè÷: Øèëæ¿¿ëýõ òîîöîîã • Ëèòð/24 öàã = ìë/ìèí x 1.44 • ìë/ìèí = ëèòð/24 öàã x 0.69 ãýñýí òîìú¸îëëîîð õèéæ áîëîõ þì. Áººðíèé ôèëüòðàöèàð ÿëãàðäàã ýìèéí t1/2 íü êðåàòèíèíû êëèðåíñòýé øóóä ïðîïîðöèîíàëü õàìààðàëòàé áàéäàã òóë êëèðåíñ 50% áóóðñàí áîë óã ýìèéí òóí õîîðîíäûí çàéã 2 äàõèí õîëòãîí õýðýãëýõ áóþó ýñâýë áàðèõ òóíã õî¸ð äàõèí áàãàñãàõ àðãààð òóí çîõèöóóëàëò õèéæ áîëîõ þì. Áººðíèé ÿëãàðóóëàõ ¿éë àæèëëàãàà íàñíààñ õàìààðàëòàé. Îëîíõè ºíäºð íàñòàíä áººðíèé ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöè 50 ìë/ìèí-ààñ äîîø áàéäàã. Ó÷èð íü òýð íàñàíä áóë÷èíãèéí ìàññ áàãàññàí áàéäàã. Ãýõäýý öóñíû ïëàçìûí êðåàòèíèí ºíäºðñºõ ¸ñã¿é þì. Áººðíèé ¿éë àæèëëàãààíû äóòìàãøèëòàé ºâ÷òºíä ýì õýðýãëýõäýý: ⇒ Áººð õîðäóóëàõ ñºðºã íºëººòýé ýìèéã õýðýãëýõýýñ àëü áîëîõ çàéëñõèéõ íü ÷óõàë áîëíî. ⇒ Áººðíèé äóòàãäëûí õ¿íä çýðãèéí ¿åä àëü ÷ ýìèéã áàðèõ òóíãèéí øàòàíä íü ýì÷èëãýýíèé áàãà òóíãààð õýðýãëýâýë çîõèíî.

388

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Áººðíèé äóòàãäàëòàé ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ ýìèéí æàãñààëò

Ýìèéí íýð, Çºâëºìæ ÀÇÀÒÈÎÏÐÈÍ • õ¿íä ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý ÀËËÎÏÓÐÈÍÎË • äóíä çýðýã: õîðäóóëàõ íºëºº èõýñ÷, òóóðàëò ãàð÷ áîëçîøã¿é. Õîíîãò 100 ìã òóíãààð õýðýãëýíý. • õ¿íä ¿åä: ºíæººä 100 ìã-ààð õýðýãëýæ áîëíî. ÀÌÈÍÎÃËÈÊÎÇÈÄÓÓÄ • õºíãºí ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, òóíä õÿíàëò òàâèíà, ñîíñãîëûí ýðõòýí ãýìòýýíý ÀÌÎÊÑÈÖÈËËÈÍ • õ¿íä ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý. Òóóðàëò ¿¿ñýõ íü îëîíòàà òîõèîëäîíî ÀÌÏÈÖÈËËÈÍ • õ¿íä ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý. Òóóðàëò ¿¿ñýõ íü îëîíòàà òîõèîëäîíî ÀÖÅÒÀÇÎËÀÌÈÄ • õºíãºí ¿åä: àöèäîç ¿¿ñãýæ áîëçîøã¿é òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÀÖÅÒÈËÑÀËÈÖÈËÈÉÍ Õ¯×ÈË • õ¿íä ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé. • íàòðè áà óñíû ýðãýí øèìýãäýëò èõýñíý. • õîäîîä ãýäýñíèé çàìààñ öóñ àëäàõ ýðñäýë íýìýãäýíý. ÀÖÈÊËÎÂÈÐ • äóíä áà õ¿íä ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý • ñèéâýíãèéí ìî÷åâèí ò¿ð çóóð èõñýíý ÁÅÍÇÈËÏÅÍÈÖÈËËÈÍ • õ¿íä ¿åä: õîíîãèéí äýýä òóí 6 ãð., ºíäºð òóíãààð õýðýãëýâýë ìýäðýë õîðäîæ òàòàëò ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÁËÅÎÌÈÖÈÍ • äóíä çýðýã: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý. ÂÀÍÊÎÌÈÖÈÍ • õºíãºí ¿åä: òàðüæ õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, áººð õîðäóóëàõ áà ñîíñãîëûí ýðõòýí ãýìòýýõ ñºðºã íºëººòýé ÃÀËËÀÌÈÍ • äóíä çýðýã: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, áóë÷èí õýò óäààí õóãàöààãààð ñóëàð÷ áîëçîøã¿é.

389

Õàâñðàëò

ÃÀËÎÏÅÐÈÄÎË • õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÃÅÍÒÀÌÈÖÈÍ • õºíãºí ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, òóíä õÿíàëò òàâèíà, ñîíñãîëûí ýðõòýí ãýìòýýíý ÃÅÏÀÐÈÍ • õ¿íä ¿åä: öóñ àëäàõ ðèñê íýìýãäýíý. ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ • äóíä çýðýã: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, ýì÷èëãýýíèé íºëºº èëýðäýãã¿é áºãººä ò¿¿äãýíöýðèéí ôèëüòðàöèéã áàãàñãàí áººðíèé äóòàãäëûã õ¿íäð¿¿ëíý. ÃËÈÁÅÍÊËÀÌÈÄ • õ¿íä ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, ãèïîãëèêåìè ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý ÄÈÀÇÅÏÀÌ • õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÄÈÃÎÊÑÈÍ • õºíãºí ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, ýëåêòðîëèòûí ººð÷ëºëòººñ øàëòãààëàí õîðäëîãî ¿¿ñãýõ ýðñäýë íü èõýñíý. ÄÈÊËÎÔÅÍÀÊ ÍÀÒÐÈ • õºíãºí ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, íàòðè áà óñíû õóðèìòëàãäàëòûã èõýñãýí áººðíèé äóòàãäëûã õ¿íäð¿¿ëíý ÄÐÎÏÅÐÈÄÎË • õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÈÁÓÏÐÎÔÅÍ • õºíãºí ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, íàòðè áà óñíû õóðèìòëàãäàëòûã èõýñãýí áººðíèé äóòàãäëûã õ¿íäð¿¿ëíý ÈÇÎÍÈÀÇÈÄ • õ¿íä ¿åä: õîíîãò 200 ìã-ààñ èõã¿é òóíãààð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé, çàõûí íåâðîïàòè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÈÍÄÎÌÅÒÀÖÈÍ • õºíãºí ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, íàòðè áà óñíû õóðèìòëàãäàëòûã èõýñãýí áººðíèé äóòàãäëûã õ¿íäð¿¿ëíý ÈÍÑÓËÈÍ • õ¿íä ¿åä: òóíã áàãàñãàõ íü ç¿éòýé, èíñóëèíû õýðýãöýý áóóðäàãèéí çýðýãöýý ãèïîãëèêåìè-èéã òýñâýðëýõ ÷àäâàð äîðîéòíî. ÊÀÏÒÎÏÐÈË • õºíãºí ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, áººðººð ÿëãàðäàã òóë ÿëãàðàëò íü óäààøèðíà,

390

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ãèïåðêàëèåìè áà áóñàä ãàæ íºëºº ¿¿ñ÷ áîëíî. ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ • áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÊÎÄÅÉÍ • äóíä áà õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé, ýôôåêò íü óäààøèð÷ áîëçîøã¿é. ÊÎ-ÒÐÈÌÎÊÑÀÇÎË • äóíä çýðýã: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, òóóðàëò áà öóñíû ººð÷ëºëò ¿¿ñ÷ áîëîõûí çýðýãöýý áººðíèé äóòàãäàë õ¿íäýð÷ áîëçîøã¿é. ËÈÒÈÉ • õºíãºí ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, òóíã íàðèéí õÿíàõ øààðäëàãàòàé. ÌÅÐÊÀÏÒÎÏÓÐÈÍ • äóíä çýðýã: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý ÌÅÒÈËÄÎÏÀ • äóíä çýðýã: ìýäðýìæ íü èõýñäýã òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÌÅÒÎÊËÎÏÐÀÌÈÄ • õ¿íä ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, ýêñòðàïèðàìèä ñºðºã óðâàë ¿¿ñýõ ýðñäýë íü èõýñíý. ÌÅÒÎÒÐÅÊÑÀÒ • õºíãºí ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, áèåä õóðèìòëàë ¿¿ñãýíý, áººð õîðäóóëàõ ñºðºã íºëººòýé. • õ¿íä ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÌÎÐÔÈÍ • äóíä áà õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé, ýôôåêò íü óäààøèð÷ áîëçîøã¿é. ÍÀËÈÄÈÊÑÛÍ Õ¯×ÈË • äóíä çýðýã: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, îãèõ, áººëæèõ, òóóðàëò ãàðàõ, ãýðýëä ìýäðýãøèõ çýðýã ãàæ íºëºº ¿¿ñýõ ýðñäýë íýìýãäýíý, øýýñýí äýõ êîíöåíòðàöè íü áóóðäàã òóë ýì÷èëãýýíèé íºëºº íü ñóëàðäàã ÍÀÒÐÈÉÍ ÍÈÒÐÎÏÐÓÑÑÈÄ • äóíä çýðýã: óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé. ÍÅÎÑÒÈÃÌÈÍ • äóíä çýðýã: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÍÈÒÐÎÔÓÐÀÍÒÎÈÍ • õºíãºí ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, øýýñýí äýõ êîíöåíòðàöè íü áóóðäàã òóë ýì÷èëãýýíèé íºëºº íü ñóëàðäàã,

391

Õàâñðàëò

çàõûí íåâðîïàòè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÍÈÔÅÄÈÏÈÍ • äóíä çýðýã: áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé, áººðíèé äóòìàãøèë õ¿íäýð÷ áîëçîøã¿é. ÏÀÏÀÂÅÐÈÍ • äóíä áà õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé, ýôôåêò íü óäààøèð÷ áîëçîøã¿é. ÏÅÒÈÄÈÍ • äóíä áà õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé, ýôôåêò íü óäààøèð÷ áîëçîøã¿é. ÏÈÏÅÐÀÇÈÍ • õ¿íä ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, ìýäðýë õîðäóóëàõ ñºðºã íºëººòýé. ÏÈÐÀÖÅÒÀÌ • õºíãºí ¿åä: õàãàñ òóíãààð õýðýãëýíý. • äóíä çýðýãò: äºðºâíèé íýã òóíãààð õýðýãëýíý. • õ¿íä ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÏÐÎÊÀÉÍÀÌÈÄ • õºíãºí: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý. ÏÐÎÏÐÀÍÎËÎË • äóíä áà õ¿íä çýðýãò: áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýíý, óóæ õýðýãëýõ ¿åä öóñíû ïëàçìûí òóí ºíäºðñºæ áîëçîøã¿é. ÐÀÍÈÒÈÄÈÍ • õ¿íä ¿åä: õàãàñ òóíãààð õýðýãëýíý, ä¿éíãýòýë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é ÑÏÈÐÎÍÎËÀÊÒÎÍ • õºíãºí ¿åä: ãèïåðêàëè-åìè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é òóë öóñàí äàõü êàëèéã õÿíàíà. ÑÒÐÅÏÒÎÌÈÖÈÍ • õºíãºí ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, òóíä õÿíàëò òàâèíà, ñîíñãîëûí ýðõòýí ãýìòýýíý ÑÓËÜÔÀÄÈÌÈÄÈÍ • äóíä çýðýãò: øýýñíèé çàìûí ÷óëóóøðàë, àðüñíû òóóðàëò, öóñíû ººð÷ëºëò èëðýõ çýðýã ñºðºã íºëºº èëðýõ ýðñäýë íýìýãäýõ òóë óã ýìèéã õýðýãëýõ ¿åäýý øèíãýí ç¿éë èõýýð óóæ áàéõ õýðýãòýé. ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ • õºíãºí ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, ïëàçìûí ìî÷åâèí èõñýí áººðíèé äóòàãäàë õ¿íäýð÷ áîëçîøã¿é. ÔÅÍÈËÁÓÒÀÇÎÍ

392


õºíãºí ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, íàòðè áà óñíû õóðèìòëàãäàëòûã èõýñãýí áººðíèé äóòàãäëûã õ¿íäð¿¿ëíý ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË • õ¿íä ¿åä: ºíäºð òóíãààð õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé. ÔÅÍÒÀÍÈË • äóíä áà õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé, ýôôåêò íü óäààøèð÷ áîëçîøã¿é. ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ • äóíä çýðýãò: òóíã èõýñãýõ øààðäëàãà ãàð÷ áîëçîøã¿é, âåíèéí ñóäñààð õóðäàí òàðèâàë ä¿ëèéðýë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÕËÎÐÀËÃÈÄÐÀÒ • äóíä áà õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË • õ¿íä ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, öóñ òºëæèëò äàðàíãóéëàãäàíà ÕËÎÐÎÕÈÍ • õºíãºí áà äóíä çýðýãò: óäààí õóãàöààãààð õýðýãëýõ áîë òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, • õ¿íä ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÕËÎÐÏÐÎÌÀÇÈÍ • äóíä áà õ¿íä ¿åä: ÒÌÑ óã ýìýíä õýò ìýäðýã áîëñîí áàéæ áîëçîøã¿é òóë áàãà òóíãààð ýõýëæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. ÖÅÔÒÀÇÈÄÈÌ • õºíãºí ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý. ÖÅÔÓÐÎÊÑÈÌ • õºíãºí ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý. ÖÈÊËÎÔÎÑÔÀÌÈÄ • äóíä çýðýãò: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý. ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ • ïëàçìûí êðåàòèíèí áà ìî÷åâèíûã èõýñãýõ íºëººòýé òóë áººðíèé äóòàãäàëòàé ºâ÷òºíä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÖÈÏÐÎÔËÎÊÑÀÖÈÍ • äóíä ¿åä: õàãàñ òóíãààð õýðýãëýíý. ÝÍÀËÀÏÐÈË • õºíãºí ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó òóíã áàãàñãàí õýðýãëýíý, òóíã íàðèéí õÿíàõ øààðäëàãàòàé. ÝÐÃÎÌÅÒÐÈÍ • õ¿íä ¿åä: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé. ÝÐÃÎÒÀÌÈÍ • äóíä çýðýãò: õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, îãèõ, áººëæèõ, áººðíèé ñóäàñ àãøèí íàðèéñàõ çýðýã ãàæ íºëºº èëðýõ ýðñäýë

393

Õàâñðàëò

èõýñíý. ÝÐÈÒÐÎÌÈÖÈÍ • õ¿íä ¿åä: õîíîãò 1.5 ãð-ààñ èõã¿é òóíãààð õýðýãëýíý, ñîíñãîëûí ýðõòýí ãýìòýýæ áîëçîøã¿é. ÝÒÀÌÁÓÒÎË • õºíãºí ¿åä: òóíã áàãàñãàí õýðýãëýõ íü ç¿éòýé, õàðààíû ìýäðýë ãýìòýýõ ñºðºã íºëººòýé.

ÕªÕ¯¯Ë ÝÕÝÄ ÝÌ ÕÝÐÝÃËÝÕ Õºõ¿¿ë ¿åä õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ áóþó áîëãîîìæòîé õýðãýëýõ ýìèéí æàãñààëò

Ýìèéí íýð, Çºâëºìæ ÀÌÈÍÎÔÈËËÈÍ • íÿðàé õ¿¿õýä öî÷ðîìòãîé áîëæ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí ÀÌÈÎÄÀÐÎÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, õºõíèé ñ¿¿ãýýð èõ õýìæýýòýé ÿëãàðíà. ÀÌÈÒÐÈÏÒÈËÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. ÀÒÐÎÏÈÍ • íÿðàé õ¿¿õäýä ìºí õîëèíîëèòèê ñºðºã íºëºº èëýð÷ áîëçîøã¿é òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÀÖÅÒÀÇÎËÀÌÈÄ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà õýìæýýòýé ÿëãàðíà, áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÀÖÅÒÈËÑÀËÈÖÈËÈÉÍ Õ¯×ÈË • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, Ðåéãèéí õàì øèíæ ¿¿ñ÷ áîëîõîîñ ãàäíà íÿðàé õ¿¿õäýä âèòàìèí Ê-ûí íººö áàãà áàéõ òóë ãèïîòðîìáèíåìè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÀÖÈÊËÎÂÈÐ • ñ¿¿ãýýð íèëýýä èõ õýìæýýòýé ÿëãàðäàã òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÁÅÊËÎÌÅÒÀÇÎÍ • óäààí õóãàöààãààð ºíäºð òóíãààð õýðýãëýâýë íÿðàé õ¿¿õäýä áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äóòìàãøèë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÂÅÐÀÏÀÌÈË • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà õýìæýýòýé ÿëãàðíà, áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ç¿éòýé

394

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ÂÀÍÊÎÌÈÖÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàðäàã òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÂÀÐÔÀÐÈÍ • âèòàìèí Ê-ûí äóòàãäàë õèéãýýä öóñ àëäàìõàé áîëîõ õ¿íäðýë ¿¿ñýõ ðèñê íýìýãäýíý, áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÃÀËÎÏÅÐÈÄÎË • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãàâòàð ÿëãàðíà, íÿðàéí ìýäðýëèéí ñèñòåìä ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëçîøã¿é òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÃÀËÎÒÀÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàðäàã ÃÈÄÐÎÕËÎÐÒÈÀÇÈÄ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãàâòàð ÿëãàðíà, èõ òóíãààð õýðýãëýâýë õºõíèé ñ¿¿ áàãàñäàã òóë áîëãîîìæòîé õýðýãëýâýë çîõèíî ÃËÈÁÅÍÊËÀÌÈÄ • íÿðàéä ãèïîãëèêåìè ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é òóë áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÄÅÊÑÀÌÅÒÀÇÎÍ • óäààí õóãàöààãààð ºíäºð òóíãààð õýðýãëýâýë íÿðàé õ¿¿õäýä áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äóòìàãøèë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÄÈÀÇÅÏÀÌ • íÿðàé õýò óíòàà áîëîõ, æèí àëäàõ çýðýã ñºðºã íºëºº èëýðäýã òóë äàâòàí õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÄÈÃÎÊÑÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãàâòàð ÿëãàðíà, áîëãîîìæòîé õýðýãëýâýë çîõèíî ÄÈÊËÎÔÅÍÀÊ ÍÀÒÐÈ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãàâòàð ÿëãàðíà, áîëãîîìæòîé õýðýãëýâýë çîõèíî ÄÈÔÅÍÃÈÄÐÀÌÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð íèëýýä èõ õýìæýýòýé ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÄÎÊÑÎÖÈÊËÈÍ • íÿðàéí ÿñæèëò áà ø¿äíèé ºíãèéã ººð÷ëºõ ñºðºã íºëººòýé òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, õºõíèé ñ¿¿íèé êàëüöè-òàé õåëàò ¿¿ñãýí êàëüöûí õýìæýýã áàãàñãàäàã áîëîëòîé. ÄÐÎÏÅÐÈÄÎË • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãàâòàð ÿëãàðíà, íÿðàéí ìýäðýëèéí ñèñòåìä ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëçîøã¿é òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÈÁÓÏÐÎÔÅÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãàâòàð ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü

395

Õàâñðàëò

ç¿éòýé ÈÇÎÍÈÀÇÈÄ • íÿðàéä òàòàëò áà íåâðîïàòè ¿¿ñãýæ áîëçîøã¿é, ýõýä çàéëøã¿é õýðýãëýõ øààðäëàãà ãàðâàë ýõ áà íÿðàéä âèòàìèí Â6-ã óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ òóíãààð õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÈÍÄÎÌÅÒÀÖÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãàâòàð ÿëãàðíà, íÿðàéä òàòàëò ¿¿ñ÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí òóë áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÈÍÑÓËÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà ÈÎÄÛÍ ÁÝËÄÌÝË¯¯Ä • õºõíèé ñ¿¿ãýýð èõ õýìæýýòýé ÿëãàðíà, íÿðàéä ãèïîòèðîèäèçì áà áàõëóóð ¿¿ñãýõ àþóëòàé òóë èîäûí áýëäìýë¿¿äèéã ýõýä çàéëøã¿é õýðýãëýõ øààðäëàãà ãàðâàë õ¿¿õäèéã õºõ¿¿ëýõã¿é çîõèîìëîîð õîîëëîõ õýðýãòýé ÊÀÏÒÎÏÐÈË • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÊÀÐÁÀÌÀÇÅÏÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, íÿðàé õ¿¿õäýä àðüñíû õ¿íä õàðøèëûí óðâàë èëýð÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí ÊÅÒÎÒÈÔÅÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÊËÈÍÄÀÌÈÖÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, íÿðàé õ¿¿õäýä öóñòàé ç¿éëýýð ã¿éëãýõ øèíæ èëýð÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí ÊËÎÌÈÏÐÀÌÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. ÊÎÄÅÉÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. ÊÎÐÒÈÊÎÑÒÅÐÎÈÄÓÓÄ • óäààí õóãàöààãààð ºíäºð òóíãààð / æ-íü, ïðåäíèçîëîíûã ºäºðò 10 ìã-ààñ äýýø òóíãààð / õýðýãëýâýë íÿðàé õ¿¿õäýä áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äóòìàãøèë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÊÎ-ÒÐÈÌÎÊÑÀÇÎË • íÿðàéí øàðëàëòûí ¿åä õýðýãëýâýë kernicterus ¿¿ñãýõ ðèñêòýé áà ãëþêîç-6-ôîñôàò-äåãèäðîãåíàçà ôåðìåíòèéí äóòìàãøèëòàé ¿åä ãåìîëèç ¿¿ñãýíý. ËÅÂÎÄÎÏÀ • òîäîðõîé ìýäýýëýë ¿ã¿é òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ËÈÄÎÊÀÉÍ

396


õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ËÈÒÈÉ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð èõ õýìæýýòýé ÿëãàðäàã òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÌÅÒÈËÄÎÏÀ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. ÌÅÒÎÊËÎÏÐÀÌÈÄ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. ÌÅÒÐÎÍÈÄÀÇÎË • õºõíèé ñ¿¿ãýýð èõ õýìæýýòýé ÿëãàðäàã òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. ÌÎÐÔÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÍÀËÈÄÈÊÑÛÍ Õ¯×ÈË • ñºðºã íºëººíèé ðèñê áàãà áîëîâ÷ íÿðàéä öóñ çàäðàëò àíåìè ¿¿ñ÷ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí ÍÅÎÑÒÈÃÌÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. ÍÈÑÒÀÒÈÍ • òîäîðõîé ìýäýýëýë ¿ã¿é òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÍÈÒÐÎÔÓÐÀÍÒÎÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé, ãëþêîç-6-ôîñôàò-äåãèäðîãåíàçà ôåðìåíòèéí äóòìàãøèëòàé ¿åä ãåìîëèç ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÍÈÔÅÄÈÏÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé. ÏÀÏÀÂÅÐÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÏÀÐÀÖÅÒÀÌÎË • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà çýðýã ÿëãàðíà, áîëãîîìæòîé õýðýãëýõ íü ç¿éòýé ÏÈËÎÊÀÐÏÈÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÏÈÐÀÇÈÍÀÌÈÄ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãàâòàð ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÏÈÐÀÖÅÒÀÌ

397

Õàâñðàëò

• õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÏÐÅÄÍÈÇÎËÎÍ • óäààí õóãàöààãààð ºíäºð òóíãààð /æ-íü, ïðåäíèçîëîíûã ºäºðò 10 ìã-ààñ äýýø òóíãààð/ õýðýãëýâýë íÿðàé õ¿¿õäýä áººðíèé äýýä áóë÷èðõàéí äóòìàãøèë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é. ÏÐÎÃÅÑÒÅÐÎÍ • õºõíèé ñ¿¿ã áàãàñãàõ íºëººòýé òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÏÐÎÊÀÉÍÀÌÈÄ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð íèëýýä õýìæýýòýé ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÏÐÎÌÅÒÀÇÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð íèëýýä èõ õýìæýýòýé ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÏÐÎÏÐÀÍÎËÎË • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÐÀÍÈÒÈÄÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð íèëýýä èõ õýìæýýòýé ÿëãàðäàã, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÐÈÔÀÌÏÈÖÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà õýìæýýòýé ÿëãàðàõ áîëîâ÷ õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÑÓËÜÔÀÄÈÌÈÄÈÍ • íÿðàéí øàðëàëòûí ¿åä õýðýãëýâýë kernicterus ¿¿ñãýõ ýðñäýëòýé áà ãëþêîç-6-ôîñôàò-äåãèäðîãåíàçà ôåðìåíòèéí äóòìàãøèëòàé ¿åä ãåìîëèç ¿¿ñãýíý. ÑÓËÜÔÀÑÀËÀÇÈÍ • ãëþêîç-6-ôîñôàò-äåãèäðîãåíàçà ôåðìåíòèéí äóòìàãøèëòàé ¿åä ãåìîëèç ¿¿ñãýíý. ÒÀÌÎÊÑÈÔÅÍ • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÒÅÎÔÈËËÈÍ • íÿðàéä öî÷ðîë ¿¿ñ÷ áîëçîøã¿é òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÒÅÒÐÀÖÈÊËÈÍ • íÿðàéí ÿñæèëò áà ø¿äíèé ºíãèéã ººð÷ëºõ ñºðºã íºëººòýé òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé, õºõíèé ñ¿¿íèé êàëüöè-òàé õåëàò ¿¿ñãýí êàëüöûí õýìæýýã áàãàñãàäàã áîëîëòîé. ÒÈÀÌÈÍ • òèàìèíû õ¿íä õýëáýðèéí äóòàãäàëòàé ýõ ñ¿¿ãýý õºõººð õîîëëîõã¿é áàéõ íü ç¿éòýé. Ó÷èð íü áîäèñûí ñîëèëöîîíû õîðòîé á¿òýýãäýõ¿¿í õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàðíà. ÔÅÍÈËÁÓÒÀÇÎÍ

398


õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà ÿëãàðàõ áîëîâ÷ õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÔÅÍÈÒÎÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÔÅÍÎÁÀÐÁÈÒÀË • õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàðíà, íÿðàé õýò óíòàìõàé áîëæ áîëçîøã¿é. ÔÅÍÒÀÍÈË • õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÔÓÐÎÑÅÌÈÄ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà ÿëãàðàõ áîëîâ÷ õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÕËÎÐÀËÃÈÄÐÀÒ • íÿðàé õýò óíòàìõàé áîëæ áîëçîøã¿é. ÕËÎÐÀÌÔÅÍÈÊÎË • õºõíèé ñ¿¿ãýýð íèëýýä èõ õýìæýýòýé ÿëãàðíà, íÿðàéä “ñààðàë ñèíäðîì” ¿¿ñãýõýýñ ãàäíà ÷ºìºãíèé ¿éë àæèëëàãààã äàðàíãóéëàõ ñºðºã íºëººòýé òóë õºõ¿¿ë ýõ õýðýãëýæ áîëîõã¿é. ÕËÎÐÎÕÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà ÿëãàðàõ áîëîâ÷ íÿðàéä øàðëàëò ¿¿ñãýæ áîëçîøã¿é òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÕËÎÐÏÐÎÌÀÇÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãàâòàð ÿëãàðíà, íÿðàéí ìýäðýëèéí ñèñòåìä ñºðºã íºëºº ¿ç¿¿ëæ áîëçîøã¿é, íÿðàé õýò óíòàà áàéäàëä îðæ áàéñàí íü á¿ðòãýãäñýí òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèé ÕËÎÐÔÅÍÀÌÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð íèëýýä èõ õýìæýýòýé ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÖÈÊËÎÑÏÎÐÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÖÈÏÐÎÔËÎÊÑÀÖÈÍ • õºõíèé ñ¿¿ãýýð èõ õýìæýýòýé ÿëãàðíà, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÝÍÀËÀÏÐÈË • õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà ÿëãàðàõ áîëîâ÷ õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÝÐÃÎÒÀÌÈÍ • äàâòàí õýðýãëýõýä ýðãîòèçì ¿¿ñ÷ áîëîõîîñ ãàäíà õºõíèé ñ¿¿ã áàãàñãàäàã òóë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÝÑÒÐÎÃÅÍ • õºõíèé ñ¿¿íèé ÿëãàðàëòàíä íºëººòýé, õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÝÒÀÌÁÓÒÎË

399

Õàâñðàëò

•

õºõíèé ñ¿¿ãýýð áàãà ÿëãàðàõ áîëîâ÷ õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé ÝÒÈÍÈËÝÑÒÐÀÄÈÎË • õºõíèé ñ¿¿íèé ÿëãàðàëòàíä ñºðºã íºëººòýé òóë ýòèíèëýñòðàäèîë àãóóëñàí æèðýìñëýëòýýñ õàìãààëàõ ýìèéã õ¿¿õäèéã 6 ñàðòàé áîëòîë õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ íü ç¿éòýé

Ä. ÝÌÈÉÍ ÍÝÐÈÉÍ ÆÀÃÑÀÀËÒ ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ ¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÇÀÉËØÃ¯É ØÀÀÐÄËÀÃÀÒÀÉ ÝÌÈÉÍ ÎËÎÍ ÓËÑÛÍ ÍÝÐÈÉÍ ÆÀÃÑÀÀËÒ Acetazolamidum ãëàóêîìà

21.4

Acidum Acetylsalicylicum ºâäºëò, õàëóóð, ¿ðýâñ. ýñðýã 2.1 ìèãðåíü, öî÷ìîã ºâä. íàì. 7.1 á¿ëýíãèéí ýñðýã 12.5

Acidum Aminocapronicum

öóñ á¿ëýãíýëòýíä íºë-õ 10.2

Acidum Ascorbinicum

÷èéã áàì, øàðõ, âèò-Ñ äóò. 27

Acidum Folicum

öóñ òºëæ¿¿ëýõ 10.1

Acidum Salicylicum

Amidotrizoatum ðåíòãåí òîäðóóëàã÷ 14.2

Aminophyllinum

ãóóðñàí õîîëîéí áàãòð. 25.1

Amitriptylinum

çàí àâèðûí ººð÷ëºëò 24.2

Amoxicillin/Clavulanic acid íÿíãèéí ýñðýã 6.2.1

Amoxicillinum

íÿíãèéí ýñðýã 6.2.1

Ampicillinum

íÿíãèéí ýñðýã 6.2.1 øàìáàðàì ýì÷ëýõ 17.3

àðüñíû ýâýðëýã, ãóóæóóëàõ 13.4

Antistaphylocococal Ig

âèðóñèéí ýñðýã 6.5

Antitetanus Ig. /Human/

åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ëýõ 1.1

Aprotininum

ñèéâýíãèéí áýëäìýë 11.2

Argentum Nitricum

Acyclovirum

Aether Anaestheticus Albuminum /human/

Aluminium Hydroxydum + Magnesii Oxydum õîäîîäíû õ¿÷ëèéã áàãàñãàõ, øàðõëàà ýì÷ëýõ 17.1

Amicacinium 6.2.3 400

äàðõëàëä íºëººëºõ 19.2 äàðõëàëä íºëººëºõ 19.2 ôåðìåíòèéí ýñðýã 17.7 í¿äíèé õàëäâàð 21.1

Asparaginasum

õîðò õàâäðûí ýñðýã 8.2

Atenolol

Ç¿ðõíèé áàõ 12.1 Öóñíû äàðàëò 12.3

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Atracurium Besylas áóë÷èí ñóëðóóëàõ 20.

Atropinum

ìýñ çàñàëä áýëòãýõýä 1.3 õîðäëîãî òàéëàõ 4.2 àã÷èë òàâèóëàõ 17.5 õ¿¿õýí õàðàà ºðãºñãºõ 21.5

Azathioprinum

äàðõëàà ñààòóóëàõ 8.1

Barium Sulfuricum

ðåíòãåí òîäðóóëàã÷ 14.1

BCG Vaccinum

äàðõëàëä íºëººëºõ 19.3

Beclametasonum

ãóóðñàí õîîëîéí áàãò. 25.1

Benzathini Benzylpenicillinum

íÿíãèéí ýñðýã 6.2

Benzoioc Acid + Salicylic Acid ìººãºíöðèéí ýñðýã 13.1

Benzoylperoxidum

ýâýð õàéëóóëæ ãóóæóóëàõ 13.4

Benzylii Benzoas

õàìóó ýì÷ëýõ 13.5

Benzylpenicillinum

íÿíãèéí ýñðýã 6.2

Betamethasonum

¿ðýâñýë, çàãàòíàà íàì. 13.3

Biperiden

ñàëãà ºâ÷íèé ýñðýã 9

Bleomycinum

Ceftazidimum íÿíãèéí ýñðýã 6.2.2

ceftriaxonum 6.2.1 Cefuroximi natrium


Charcoal, Activated

õîðäëîãî òàéëàõ 4.1

Chloraminum-B

õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ 15.2

Chloramphenicolum


Chlorhexidinum

¿æëèéí ýñðýã 15.1

Chloroxylenol

Õàëäâàðã¿éæ. 15.2

Chlorphenaminum

õàðøèë áà àíàôèëàêñè 3

Chlorpromazinum

ñýòãýöèéí ýìãýã 24.1

Ciprofloxacinum


Cisplatin

Õîðò õàâäàð 8.2

Clomifenum

ºíäãºí ýñ ãàäàãø-ã òýòãýõ 18.6

Clonidinum

öóñíû äàðàëò áóóðóóë 12.3

Clotrimazole

Àðüñ.ìººãºíöºð 13.1

Codeinum

õàð òàìõèíû áýëäìýë 2.2 õàâäðûí ºâäºëò íàìä-õ 8.4


Condoms

Õýñãèéã ìýäýýã¿éæ. 1.2

Copper-Cont. Intrauter. Dev.

öóñ àëäàëò, ìàãíè õîðä 27

Co-Trimoxazolum

Ãèïîòðîôè,ÿäðàë, ñóëüä.27

Cyclophosphamidum

õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ 15.2

Cycloserinum 6.2.3 Cyclosporinum

Bupivacaine

Calcii Gluconas 4.1

Calcii Glycerophosphas

Calcium Hypochlorosum Carbamazepinum

óíàëò òàòàëòûí ýñðýã 5

Cefazolin

æèðýìñ-ñ õàìãààëàõ 18.3.3

Æèðýìñ-ñ õàìãààëàõ 18.3.2 íÿíãèéí ýñðýã 6.2


äàðõëàà ñààòóóëàõ 8.1


401

Õàâñðàëò

Dexamethasonum


õàðøèë áà àíàôèëàêñè 3 áººðíèé ä/á-í äààâàð 18.1

Etionamidum 6.2.3 Ethambutolum

ñèéâýí îðëîõ 11.1

Ethinylestradiolum

ñèéâýí îðëîõ 11.1

Ethinylestradiol+Levonorgst

åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ë. 1.1 ìýñ çàñàëä áýëòãýõýä 1.3 óíàëò òàòàëòûí ýñðýã 5 òàéâøðóóëàõ, àíêñèîë. 24.3

Etoposidium 8.2 Ferrous Salt

Dextran 70 Dextran 40

Diazepamum

Diclofenac-natrium

ºâäºëò, ¿ðýâñë-í ýñðýã 2.1

Digoxinum

ç¿ðõíèé ãëèêîçèä 12.4

Diphenhydraminum


Diphteria Antitoxin


Diphteria-Pertussis-Tetanus Vaccine

ñ¿ðüåý ýì÷ëýõ 6.2.3 ºíäãºâ÷èéí äààâàð 18.4

æèðýìñ-ñ ñýðãèéë. 18.3.1


Ferrous Salt + Folic Acid öóñ òºëæ¿¿ëýõ 10.1

Fluoresceinum

í¿äíèé áýëäìýë 14.1

Fluorouracilum

õîðò õàâäðûí ýñðýã 8.2 ýâýð õàéë-õ, ãóóæ. 13.4

Furosemidum

øýýëãýõ 16

Gallaminum

áóë÷èí ñóëðóóëàõ 20


Gentamycini sulfas


Glibenclamidum

ç¿ðõ ñóäàñ. õóðö äóòì. 12.5

Glucosum

àìüñãàëûí òºâ ñýðãýýõ 25.1

Glutarol


Glyceryltrinitratum


Griseofulvinum

öóñíû äàðàëò áóóð. 12.3

Haloperidolum

Diphteria-Tetanus Vaccine Dopaminum

Doxaprami hydrrochloridum Doxorubicinum Droperidolum Enalapril

Enoximenum 12.4 Epinephrinum


Ergocalciferolum

ñóëüäàà 27

Ergotaminum

ìèãðåíü, ºâäºëò 7.1

Erythromycinum


Ethanol

íÿíãèéí ýñðýã 6.2.2 ÷èõðèéí øèæèí 18.5

òýæýýëèéí áîäèñ 26.2 Õàëäâàðã¿éæ. 15.2 ç¿ðõíèé áàõ 12.1 ìººãºíöðèéí ýñðýã 6.3


Halothanum

åðºíõèé ìýäýýã¿éæ. 1.1

Heparinum

öóñ á¿ëýãíýëò 10.2

Hepatitis B Vaccinum äàðõëàëä íºëººëºõ 19.3

Hydrochlorothiazidum

öóñíû äàðàëò áóóð. 12.3 øýýëãýõ 16

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý Hydrocortisonum õàðøèë áà àíàôèëàêñè 3 ¿ðýâñýë, çàãàòíàà íàì. 13.3 õîäîîäíû ¿ðýâñë. 17.4 áººðíèé ä/á-í äààâàð 18.1

Hydrogenii Peroxidum ¿æëèéí ýñðýã 15.1

Hydroxocobalaminum öóñ òºëæ¿¿ëýõ 10.1

Ibuprofenum

ºâäºëò, ¿ðýâñ. ýñðýã 2.1

Immunoglobulinum /Human Normal/

äàðõëàëä íºëººõ 19.2

Indomethacinum

ºâäºëò, ¿ðýâñëèéí ýñðýã 2.1

Insulinum /òàðèà/

÷èõðèéí øèæýí ýì÷ëýõ 18.5

Insulin, /äóíäàæ õóãàöààò ¿éëä./

øèìýã÷ õîðõîéí ýñðýã 6.1 õîðò õàâäàð 8.2

Levodopa + Carbidopa ñàëãà ºâ÷íèé ýñðýã 9

Levothyroxinum

áàìá. áóë÷. äààâ. Ýñð. 18.8

Lidocainum

õýñãèéí ìýäýýã¿éæ. 1.2 ç¿ðõíèéõýì àëäàëò 12.2

Lithium Carbonicum

çàí àâèðûí ººð÷ëºëò 24.2

Lozartanum 12.3 Magnesii Sulfas


Mannitolum

øýýëãýõ 16

Mebendazolum øèìýã÷ õîðõîéí ýñðýã 6.1

Medroxyprogesteronum

Æèðýìñë-ñ ñýðãèéë 18.3.1

÷èõðèéí øèæýí ýì÷ëýõ 18.5

Meningococcal Vaccine

õýâëèéí äèàëåç 23

Mercaptopurinum


Methotrexatum

Ðåíòãåí òîäð. 14.1

Methyldopa


Methylrosanilinium Chloridum /gentian violet/

Intraperiton. Dialysis Solut. Iodum

Iohexol

Iron Dextran Isoniazidum

ñ¿ðüåý ýì÷ëýõ 6.2.3

Isoniazid + Ethambutal ñ¿ðüåý ýì÷ëýõ 6.2.3

Isosorbidi Dinitras

äàðõëàëä íºëººëºõ 19.3 õîðò õàâäðûí ýñðýã 8.2 õîðò õàâäðûí ýñðýã 8.2 öóñíû äàðàëò áóóð. 12.3

õàëäâàðûí ýñðýã 13.2

Methyltestosteronum

ýð áýëãèéí äààâàð 18.2

ç¿ðõíèé áàõ 12.1

Methylthioninii Chloridum / Methylene Blue/

êàëè àëä-ë 26.1., 26.2

Metoclopramidum

áàìáàé áóë÷èð. äààâ.18.8

Metronidazolum

Kalii Chloridum Kalii Iodidum

Kanamycinum 6.2.3 Ketaminum

åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ë. 1.1

Ketotifenum

õîðäëîãî òàéëàõ 4.2 áººëæèëò äàðàõ 17.2 íÿíãèéí ýñðýã 6.2.2 ýãýë áèåòíèé ýñðýã 6.4

Miconazolum

ìººãºíöðèéí ýñðýã 13.1


Levamisolum

403

Õàâñðàëò íîéð áóë÷. 17.9

Morphinum

ìýñ çàñàëä áýëòãýõýä 1.3 õàð òàìõèíû áýëäìýë 2.2 õàâäðûí ºâäºëò. 8.4

Multivitaminum

âèòàìèíû äóòàãäàë 27

Nadroparincalcium 10.2 Naloxonum õîðäëîãî òàéëàõ 4.2

Natrium Chloridum

øèíãýí, äàâñ íºõºõ 26.2

Natrium Bicarbonicum

øèíãýí, äàâñ íºõºõ 26.2

Natrium Nitroprussicum

öóñíû äàðàëò áóóð. 12.3

Natrium Phthoridum

êàðèåñààñ ñýðãèéëýõ 27

Natrium Thiosulfuricum

õîðäëîãî òàéëàõ 4.2 ìººãºíöðèéí ýñðýã 13.1

Neostigminum

Pananginum 28 Paracetamolum ºâäºëò, õàëóóðàëò 2.1 ìèãðåíü, ºâäºëò íàì. 7.1

Pancreatinum

ôåðìåíò îðëóóëàõ 17.9

Pepsinum

ôåðìåíò îðëóóëàõ 17.9

Permethrin

õàìóó ýì÷ëýõ 13.5

Pethidinum

õàâäðûí ºâäºëò íàì. 8.4

Phenobarbitalum


Phenoxymethylpenicillinum íÿíãèéí ýñðýã 6.2

Phentanylum

õàð òàìõèíû áýëäìýë 2.2

Phytomenadionum

öóñ á¿ëýãíýëò. íºë. 10.2

Pilocarpinum

ãëàóêîìà 21.4

õîëèíýñòåðàçûí ýñðýã 20

Piparazinum

øèìýã÷ õîðõîéí ýñðýã 6.1

Poliomyelitis Vaccine

âèòàìèí ÐÐ-èéí äóò. 27

Polygellinum

ç¿ðõíèé áàõ ýì÷ëýõ 12.1 öóñíû äàðàëò áóóð. 12.3

Polyvidone iodine

Niclosamidum

Nicotinamidum Nifedipinum

Nitrofurantionum


Nitrogenium oxydulatum åðºíõèé ìýäýýã¿éæ. 1.1

Nystatinum

ìººãºíöðèéí ýñðýã 6.3

Omeprazole

Õîäîîäíû øàðõ 17.1

Oral Rehydration Salts / óóëãàæ ñýëáýõ äàâñ/

øèìýã÷ õîðõîéí ýñðýã 6.1 äàðõëàëä íºëººëºõ 19.3 ñèéâýí îðëîõ 11.1


Prednisolonum

õàðøèë áà àíàôèëàêñè 3 õàâäðûí ýñðýã 8.3 áººðíèé ä/á-éí äààâàð 18.1

Procainamidum

ç¿ðõíèé õýì àëäàëò. 12.2

Procainum

õýñãèéí ìýäýýã¿éæ. 1.2

Procaini Benzylpenicillinum íÿíãèéí ýñðýã 6.2

óóëãàæ øèí. ñýëá. 17.7.1

Progesteronum

åðºíõèé ìýäýýã¿éæ¿¿ë. 1.1

Promethazinum

óìàé àãøààõ 22.1

Propranololum

Oxygenum

Oxytocinum

øàð áèåèéí äààâàð 18.7 áººëæèëò äàðàõ 17.2

Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí çîõèñòîé õýðýãëýãýý ìèãðåíü, óðüä/ñýðãèé 7.2 ç¿ðõíèé áàõ ýì÷ëýõ 12.1 ç¿ðõíèé õýì àëäàëò 12.2 öóñíû äàðàëò áóóð. 12.3

Propylthiouracilum

êîòðèìîêñàçîëûã ¿ç

Sulfasalazinum

õîäîîäíû ¿ðýâñë. 17.4

Suxamethonium

áóë÷èí ñóëðóóëàõ 20

Áàìá. áóë÷. Äààâ. ýñð 18.8

Tamoxifenum

öóñ á¿ëýãíýëòýíä íºë. 10.2

Tetracainum


Tetracyclinum

äàðõëàëä íºëººëºõ 19.3.2

Theophyllinum

õîäîîäíû õ¿÷ëèéã áàãàñãàõ, øàðõëàà ýì÷ëýõ 17.1

Thiopentalum natrium

Protamini Sulfas Pyrazinamidum

Rabies Vaccine Ranitidinum Retinol

Âèòàìèí, ýðäýñ 17

Rifampicinum


Rifampicin + Isoniazid ñ¿ðüåý ýì÷ëýõ 6.2.3

Rifampicin+Isoniazid+Pyrazinam. ñ¿ðüåý ýì÷ëýõ 6.2.3

Ringer-Lactas /Solution/ øèíãýí ñýëáýõ 26.2

Salbutamolum

õàâäðûí ýñðýã 8.3

í¿äíèé õýñã. ìýäýýã¿éæ. 21.3 í¿äíèé õàëäâàð 21.1 ãóóðñàí õîîë. áàãòðàà 25.1 åðºíõèé ìýäýýã¿éæ. 1.1

Timololum

ãëàóêîìà 21.4

Tramadolum 2.1 Tropicamidum í¿äíèé áýëäìýë 14.1

Tuberculinum

îíîøëîãîîíû áýëä. 19.1

Typhoid Vaccine


Vaccinum antimeningitidis


ãóóðñàí õîîëîéí áàãò. 25.1 óìàéí áóë÷èí ñóëð. 22.2

Vaccinum antirabicum

ýëýã öºñºíä íºëººò 17.8

Vaccinum morbillorum / Rubella Vaccine/

Silymarinum

Spectinomycinum


Spironolactonum øýýëãýõ 16

Strophantinum 12.4 Streptomycinum ñ¿ðüåý ýì÷ëýõ 6.2.3

Sulfacylum-Natrium

í¿äíèé õàëäâàð 21.1

Sulfadimidinum


Sulfamethoxzol+Trimethopr. íÿíãèéí ýñðýã 6.2.2, ýñðýã 8.2

Vitamin ‘B’ Complex âèòàìèíû äóòàãäàë 27



Vaccinum pestosum


Valproic acid

óíàëò, òàòàëò 5 ñýòãýö íºëººò 24.2

Verapamilum

ç¿ðõíèé áàõ ýì÷ëýõ 12.1

Vinblastinum


Vincristinum õîðò

õàâäðûí

Warfarinum öóñ á¿ëýãíýëò 10.2

405

Ýìèéí íýðèéí æàãñààëò

Water for injection òàðèà íàéðóóëàõ 26.3

Zuclopenticsolum 24.1

124.

406

Zinci Oxydum õýò ÿãààí òóÿà-ñ õàì. 13.6

Õàâñðàëò

ÀØÈÃËÀÑÀÍ ÌÀÒÅÐÈÀË 1. Áåëîóñîâ Þ.Á., Ìîèñååâ Â.Ñ., Ëåïàõèí Â.Ê. Êëèíè÷åñêàÿ

ôàðìàêîëîãèÿ è ôàðìàêîòåðàïèÿ. Ìîñêâà, “Óíèâåðñóì ïàáëèøèíã”, 1997. 2. Áàòõóÿã Ï. Êëèíèêèéí ýì ñóäëàëûí ¿íäýñ. "Ìºíõèéí ¿ñýã", ÓÁ., 2000 îí. 3. Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷íèé îíîøëîãîî, ýì÷èëãýýíèé ñòàíäàðò. ÓÁ õîò, 1994 îí. 4. Çîíõèëîí òîõèîëäîõ ºâ÷íèé ýìèéí ýì÷èëãýýíèé óäèðäàìæ. ÓÁ õîò, 2002 îí. 5. Êëèíè÷åñêàÿ ôàðìàêîëîãèÿ. Ïîäðåäàêöèåé ïðîô. Â.Ã.Êóêåñà. Ìîñêâà, "ÃÝÎÒÀÐ ÌÅÄÈÖÈÍÀ", 1999. 6. Ëîóðåíñ Ä.Ð., Áåíèòò Ï.Í. Êëèíè÷åñêàÿ ôàðìàêîëîãèÿ. Òîì 1,2. Ìîñêâà, “Ìåäèöèíà”, 1993. 7. Ìàøêîâñêèé Ì.Ä. Ëåêàðñòâåííûå ñðåäñòâà. ×àñòü I,II. Ìîñêâà, “Ìåäèöèíà”, 1999. 8. Ìèõàéëîâ È.Á. Êëèíè÷åñêàÿ ôàðìàêîëîãèÿ. "ÔÎËÈÀÍÒ", Ñàíêò-Ïåòåðáóðã, 1998ã. 9. Îðãèë Á., Çîðèã Ò. Çàéëøã¿é øààðäëàãàòàé ýìèéí ëàâëàõ. Óëààíáààòàð õîò, 1994 îí. 10. Îñíîâíûå ëåêàðñòâåííûå ñðåäñòâà. 1999ã. êíèãà 2 11. ÐËÑ-äîêòîð. 1997/1998. Ãëàâíûé ðåäàêòîð Þ.Ô.Êðûëîâ. Ìîñêâà, “ÐÅÌÀÊÎ”, 1997. 12. Ñàòîñêàð Ð.Ñ., Áàíäàðêàð Ñ.Ä. Ôàðìàêîëîãèÿ è ôàðìàêîòåðàïèÿ. Òîì 1,2. Ìîñêâà, “Ìåäèöèíà”, 1986. 13. Ñîâðåìåííûå ëåêàðñòâåííûå ñðåäñòâà Ñ. À.Kðûæàíîâñêèé Ì.Á. Bèòèòíîâà. 2005ã . Ñïðàâî÷íèê Âèäàëü, 1996, Ëåêàðñòâåííûå ïðåïàðàòû â Ðîñèè. Ì.1996 14. Ìîíãîë Óëñûí ¯íäýñíèé Çàéëøã¿é Øààðäëàãàòàé Ýìèéí Æàãñààëò /Òàâäóãààð æàãñààëò/. Óëààíáààòàð 2005 îí. 15. Ôàðìàêîòåðàïèÿ, êëèíè÷åñêàÿ ôàðìàêîëîãèÿ. Ïîäðåäàêöèåé Ã.Ôþëüãðàôôà è Ä.Ïàëüìà. Ìèíñê, “Áåëàðóñü”, 1996. 16. Õàðêåâè÷ Ä.À. Ôàðìàêîëîãèÿ. Ìîñêâà, “ÃÝÎÒÀÐ Ìåäèöèíà”, 1999. 17. Õèøèãäîðæ À., Äàãâàäîðæ Ö. Õ¿í ýìíýëãèéí áèîëîãèéí áýëäìýë¿¿ä. ÓÁ., 1990.

Ýìèéí íýðèéí æàãñààëò

18. Öîãò Ã., Óëçàà Ò. Ñ¿ðüåýãèéí èëð¿¿ëýëò, ýì÷èëãýý. ÑÎÔÅÊÑ ÕÕÊ-èéí õýâëýõ ¿éëäâýð.

19. Antibiotic Guidelines. 6th Edition, Moorabbin, Victoria, 1991. 20. Antibiotic Guidelines. 9th Edition, Moorabbin, Victoria, 1997 21. Appleton, Baker, Chadwick, Smith. Epilepsy. Martin Dunitz Ltd., London, 1992.

22. Applied Therapeutics. Edited by Lioyd Yee Young, Mary Anne Koda-Kimble. Fourth Edition, Washington, 1990.

23. Avery’s Drug Treatment. Hong Kong, 1987. 24. Basic & Clinical Pharmacology. Edited by Bertram G. Katzung. USA, 1992.

25. British National Formulary. Number 37 (March 1999), British 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37.

Medical Association and Royal Pharmaceutical Society of Great Britain, 1999. Drug Interactions Ivan H. Stockley. Second edition 1991 Drug facts and comparisons 1997 51st edition Goodman and Gilman. The Pharmacological Basis of Therapeutics. Eighth edition, USA., 1990. Harrison’s Principles of internal medicine. 12th edition John L. Reid, Peter C. Rubin & Brian Whiting. Lecture Notes on Clinical Pharmacology. Fourth Edition, Great Britain, 1992. Martindale.thirty-second edition Rang H.P., Dale M.M. Pharmacology. Second edition, Churchill Livingstone, Hong Kong, 1991. Physicians’ desk reference1993. 47th edition Springhouse Nurse’s Drug Guide97. USA, 1997. The use of essential drugs. WHO Technical Report Series 850., Geneva, 1995. The Washington Manual of Medicine Therapeutics 29th edition Vidal 2004 Ñïðàâî÷íèê âèäàëü.

38. WHO Model Formulary, 2004.

408

Эмийн лавлах

Recommend Documents