Нов Завет

NOVIOT ZAVET

SODR@INA

Evangelie spored Matej ...............................................................................................5 Evangelie spored Marko .......................................................................................... 45 Evangelie spored Luka ............................................................................................. 70 Evangelie spored Jovan .......................................................................................... 112 Dela na apostolite .................................................................................................. 142 Poslanie na apostol Jakov .................................................................................... 181 Prvo poslanie na apostol Petar ......................................................................... 186 Vtoro poslanie na apostol Petar ........................................................................ 191 Prvo poslanie na apostol Jovan ........................................................................... 194 Vtoro poslanie na apostol Jovan ......................................................................... 199 Treto poslanie na apostol Jovan ......................................................................... 200 Poslanie na apostol Juda ..................................................................................... 201 Poslanie na apostol Pavle do Rimjanite .......................................................... 203 Prvo poslanie na apostol Pavle do Korintjanite ........................................... 220 Vtoro poslanie na apostol Pavle do Korintjanite ......................................... 235 Poslanie na apostol Pavle do Galatjanite ....................................................... 245 Poslanie na apostol Pavle do Efesjanite ........................................................ 251 Poslanie na apostol Pavle do Filipjanite ...................................................... 257 Poslanie na apostol Pavle do Kolosjanite ...................................................... 262 Prvo poslanie na apostol Pavle do Soluwanite ............................................. 266 Vtoro poslanie na apostol Pavle do Soluwanite ............................................ 270 Prvo poslanie na apostol Pavle do Timotej ..................................................... 273 Vtoro poslanie na apostol Pavle do Timotej ................................................. 278 Poslanie na apostol Pavle do Tit ...................................................................... 282 Poslanie na apostol Pavle do Filimon ............................................................ 285 Poslanie na apostol Pavle do Evreite .............................................................. 287 Otkrovenie na apostol Jovan ................................................................................ 299

KRATENKI

Evangelie spored Matej Evangelie spored Marko Evangelie spored Luka Evangelie spored Jovan Dela na apostolite Poslanie na apostol Jakov Prvo poslanie na apostol Petar Vtoro poslanie na apostol Petar Prvo poslanie na apostol Jovan Vtoro poslanie na apostol Jovan Treto poslanie na apostol Jovan Poslanie na apostol Juda Poslanie na apostol Pavle do Rimjanite Prvo poslanie na apostol Pavle do Korintjanite Vtoro poslanie na apostol Pavle do Korintjanite Poslanie na apostol Pavle do Galatjanite Poslanie na apostol Pavle do Efesjanite Poslanie na apostol Pavle do Filipjanite Poslanie na apostol Pavle do Kolosjanite Prvo poslanie na apostol Pavle do Soluwanite Vtoro poslanie na apostol Pavle do Soluwanite Prvo poslanie na apostol Pavle do Timotej Vtoro poslanie na apostol Pavle do Timotej Poslanie na apostol Pavle do Tit Poslanie na apostol Pavle do Filimon Poslanie na apostol Pavle do Evreite Otkrovenie na apostol Jovan

Mt Mk Lk Jn Dela Jk 1 Ptr 2 Ptr 1 Jn 2 Jn 3 Jn Juda Rim 1 Kor 2 Kor Gal Efes Fil Kol 1 Sol 2 Sol 1 Tim 2 Tim Tit Flmn Evr Otkr

EVANGELIE SPORED MATEJ Voved Evangelieto spored Matej ja prenesuva radosnata vest za Gospod Isus, veteniot Spasitel, vo Kogo Bog go ispolni ona {to go be{e vetil u{te vo starozavetno vreme. Ovaa radosna vest ne e samo za Judejcite, me|u koi Isus se rodil i dejstvuval, tuku i za site narodi od celiot svet. Evangelieto spored Matej e vnimatelno sostaveno. Toa po~nuva so Isusovoto rodoslovie. Potoa go opi{uva Negovoto ra|awe, kr{tevawe i isku{enie, i ponatamu Negovite propovedi i isceluvawa vo galilejskata oblast. Vo prodolènie zapi{ani se dejstvijata vo Erusalim, osobeno onie {to se odigrale vo tekot na poslednata sedmica pred Hristovoto raspnuvawe i voskresenie. Ova Evangelie Go prikaùva Gospod Isus kako golem U~itel, Koj preku svojot ìvot go tolkuva Bo`jiot zakon i posvedo~uva za Bo`joto Carstvo. Negovite pouki opfateni so ova Evangelie moàt da se podelat na pet temi: (a) Propovedta na gorata (glava 5–7), koja gi sodrì smislata i celta na ~ove~koto postoewe, pravata, dol`nostite i karakteristikite na ìtelite na Bo`joto Carstvo; (b) upatstva do dvanaesette apostoli (glava 10) i zadolènija za nivnata misija; (v) sporedbi (paraboli) za Bo`joto Carstvo (glava 13); (g) pouki za sledbenicite (glava 18); (d) pouki za posledniot sud i za Nebesnoto Carstvo (glava 24–25). 1,1 9,27 12,23 15,22 20,30-31 21,9.15 22,41-45 1 Mojs 5,1 15,2-5 22,15-18 2 Car 7,13 Is 9,2-7 Jn 7,42 8,33-39 Rim 1,3 2 Tim 2,8 Otkr 5,5 22,16 Gal 3,16

Rodoslovot na Gospod Isus Hristos

1

(Lk 3,23–38)

Kniga za rodoslovot na Isus Hristos1, sin Davidov, sin Avraamov. 2 Avraam go rodi Isaak, Isaak go rodi Jakov, a Jakov gi rodi Juda i negovite bra}a; 3 Juda gi rodi Fares i Zara, so Tamara; Fares go rodi Esrom, a Esrom go rodi Aram; 4 Aram go rodi Aminadav; Aminadav 2 go rodi Naason, a Naason go rodi 1 Mojs 21,3.12 Salmon; 5 Salmon go rodi Vooz so Raav; Vooz 25,19.26 29,35 go rodi Ovid so Ruta, a Ovid go rodi 3-5 Jesej; Ruta 6 Jesej go rodi carot David, a carot 4,13.17.22 David so ènata na Urija go rodi 3 Solomon;

1 Mojs 38,6.29-30

1 1,1. Hristos zna~i „Mesija”.

7 Solomon go rodi Rovoam; Rovoam go rodi Avija, a Avija go rodi Asa; 8 Asa go rodi Josafat; Josafat go rodi Joram, a Joram go rodi Ozija; 9 Ozija go rodi Joatam; Joatam go rodi Ahaz, a Ahaz go rodi Ezekija; 10 Ezekija go rodi Manasija; Manasija go rodi Amon, a Amon go rodi Josija; 11 Josija go rodi Jehonija i bra}ata negovi za vreme na preseluvaweto vo Vavilon. 12 A po vavilonskoto preseluvawe Jehonija go rodi Salatiil, a Salatiil go rodi Zorovavel; 13 Zorovavel go rodi Aviud; Aviud go rodi Elijakim, a Elijakim go rodi Azor; 14 Azor go rodi Sadok; Sadok go rodi Ahim, a Ahim go rodi Eliud; 15 Eliud go rodi Eleazar; Eleazar go rodi Matan, a Matan go rodi Jakov;

6 2 Car 12,24

7-11 1 Let 3, 10-16

11 4 Car 24,12-16

12 1 Let 3,17.19 Lk 3,27

6 EVANGELIE SPORED MATEJ 16

Jakov go rodi Josif, maòt na Jn 1,41 Marija, od koja se rodi Isus, nare~en 18 Hristos. 17 I taka, site rodovi od Avraam do Lk 1,26-27 2,5 David se ~etirinaeset; i od David do 20 preseluvaweto vo Vavilon se ~etirina1,24 eset rodovi; a i od preseluvaweto vavi2,12lonsko do Hristos - rodovi ~etirinae13.19.22 27,19 set.

28,2 1 Mojs 16,7 20,3 Dan 2,1 Lk 1,11.27.35 Dela 7,38 5,19 8,26 12,7.23

21 Is 7,14 Lk 1,31 Ps 129,8 Dela 4,12 Tit 2,14

22 2,15.17.23 4,14 8,17 21,4 26,56 Lk 4,21 Jn 12,38

23 18,20 28,20 Is 7,14

25 Lk 2,7

2,1 2,5 Dan 2,2.10 Lk 1,5 2,1-7

2 27,11.29.37 4 Mojs 24,17

16

Ra|aweto na Isus Hristos (Lk 2,1–7)

A ra|aweto na Isus Hristos stana vaka: po svr{uva~kata na majka Mu Marija za Josif, u{te pred da zaìveat vo zaednica, se vide deka za~nala od Svetiot Duh. 19 A Josif, nejziniot ma`, bidej}i be{e praveden, ne saka{e da ja posrami i namisli tajno da ja otpu{ti. 20 No, {tom pomisli taka, angel Gospodov mu se javi na son i mu re~e: „Josife, sine Davidov, ne pla{i se da ja primi{ Marija, tvojata èna, za{to za~natoto vo nea e od Svetiot Duh. 21 Taa }e rodi Sin i }e Mu stavi{ ime Isus, za{to Toj }e go spasi narodot Svoj od negovite grevovi.” 22 A seto toa stana za da se ispolni kaànoto od Gospoda preku prorokot, koj veli: 23 „Ete, devica }e za~ne vo utrobata svoja i }e rodi Sin, i }e Go nare~at Emanuil - {to zna~i: so nas e Bog!” 24 [tom se razbudi Josif od sonot, napravi taka kako {to mu be{e zapovedal angelot Gospodov i ja primi za svoja èna. 25 I ne se dobliì do nea, dodeka taa ne Go rodi svojot prvoroden Sin i Go nare~e Isus. 18

Mudrecite od istok A koga se rodi Isus vo Vitleem Judejski, vo vremeto koga caruva{e Irod, ete, dojdoa vo Erusalim mudreci od Istok i rekoa: 2 „Kade e novorodeniot Judejski Car? Ja vidovme Negovata yvezda na Istok, pa dojdovme da Mu se poklonime.”

2

2 2,4. Mesijata.

[tom go ~u toa, carot Irod se voznemiri i cel Erusalim so nego. 4 I koga gi sobra site prvosve{tenici i kni`nici narodni, gi pra{a: „Kade }e se rodi Hristos2?” 5 A tie mu odgovorija: „Vo Vitleem Judejski; za{to taka e napi{ano preku prorokot: 6 ‚I ti, Vitleeme, zemjo Judina, po ni{to ne si pomal me|u vladetelstvata Judini; za{to od tebe }e izleze Voda~ Koj }e go pase Mojot narod - Izrail.'” 7 Toga{ Irod tajno gi povika mudrecite i go dozna od niv vremeto koga se pojavila yvezdata, 8 pa, ispra}aj}i gi vo Vitleem, im re~e: „Odete i raspra{ajte se dobro za Mladenecot i, {tom }e Go najdete, javete mi za da dojdam i jas da Mu se poklonam.” 9 Tie, otkako go islu{aa carot, si zaminaa. I, ete, yvezdata, {to ja bea videle na Istok, vrve{e pred niv, dodeka ne pristigna i se zapre odozgora kade {to be{e Mladenecot. 10 A koga ja vidoa yvezdata, tie mnogu se zaraduvaa so golema radost. 11 I {tom vlegoa vo ku}ata, Go vidoa Mladenecot so majka Mu Marija, i padnaa, pa Mu se poklonija; potoa gi otvorija svoite kov~eìwa i Mu prinesoa darovi: zlato, livan i smirna. 12 I otkako na son primija vest da ne se vra}aat kaj Irod, po drug pat zaminaa za svojata zemja. 3

Begstvoto vo Egipet A {tom si otidoa tie, ete, angel Gospodov mu se javi na Josif na son, velej}i: „Stani, zemi Go Mladenecot i majka Mu, pa begaj vo Egipet i ostani tamu dodeka ne ti kaàm, bidej}i Irod }e Go bara Mladenecot za da Go pogubi.” 14 I otkako stana, Go zede Novoroden~eto i majka Mu no}no vreme i otide vo Egipet. 15 I tamu ostana do smrtta na Irod, za da se ispolni re~enoto od Gospoda 13

6 2 Car 5,2 Mih 5,1 1 Car 11,2 Jn 7,42 Evr 7,14

8 1 Car 23,23

11 Is 49,23 60,6 Ps 71,10-15

12 1,20 1 Mojs 20,3-7 31,24 46,2-4 3 Car 13,9 Dela 16,9

13 1,20 3 Car 11,17.40 4 Car 25,26 Er 26,21

15 1,22 Os 11,1

7 EVANGELIE SPORED MATEJ 18 preku prorokot, koj veli: „Od Egipet

Er 31,15

Go povikav Sinot Moj.”

20

Ubistvoto na vitleemskite deca 16 Toga{ Irod, koga vide deka mudre21 cite go naditrija, se razgnevi mnogu i 2,14 isprati da gi pogubat site deca vo Vit22 leem i po celata negova okolina od dve 3,13 godini i pomali, spored vremeto {to 4,23 Is 9,1 to~no go be{e doznal od mudrecite. Jn 4,3 17 Toga{ se ispolni kaànoto preku 23 prorokot Eremija, koj govori: 18 „Glas se slu{na vo Rama, pla~ i 21,11 Is 11,1 ridawe, i piskot golem: Rahila gi opJn 1,45 lakuva svoite ~eda i ne saka da se ute{i, za{to gi nema.” 2 Mojs 4,19-20

3,1

Vra}awe od Egipet. Naseluvawe vo Nazaret

Is 40,9 Mk 1,4 Lk 1,13. 16-17 3,2 Jn 1, 6-8.15. 29-36 Dela 1,22

19 A po smrtta na Irod, angel Gospodov mu se javi na son na Josif vo Egipet 20 i mu re~e: „Stani, zemi go Mlade2 necot i majka Mu, i odi vo zemjata izra4,17 ileva, za{to izumrea onie {to ja baraa 5,3 6,10 du{ata na Mladenecot.” 7,21 21 A toj otkako stana, Go zede Mlade8,11 10,7 necot i majka Mu, i dojde vo zemjata 11,11-12 izraileva. Mk 1,15 22 No, koga ~u deka vo Judeja caruva Dela 2,38 26,20 Arhelaj, na mestoto od tatka si Irod, 3 se upla{i da odi tamu; i otkako dobi Is 40,3 vest na son, toj zamina vo galilejskite Lk 3,4 Jn 1,23 predeli. 23 A koga pristigna, se naseli vo gradot nare~en Nazaret za da se ispolni re~enoto preku prorocite deka }e se nare~e Nazareec.

Jovan go povikuva narodot na pokajanie (Mr 1,1–6; Lk 3,1–14; Jn 1,19–28)

3

Vo tie dni dojde Jovan Krstitel, koj propoveda{e vo Judejskata pustina 2 i govore{e: „Pokajte se, za{to se pribliì carstvoto nebesno.” 3 Za{to ova e Onoj za Kogo govore{e prorokot Isaija, koj veli: „Glasot na onoj, {to vika vo pustinata: ‚Podgotvete go patot na Gospoda i ispravete gi patekite Negovi!'”

A Jovan ima{e obleka od kamilski vlakna i koèn pojas okolu slabinite, a hranata mu se sostoe{e od skakulci i div med. 5 Toga{ od Erusalim i cela Judeja i od celiot Jordanski kraj doa|aa kaj nego 6 i se kr{tevaa od nego vo Jordan, ispovedaj}i gi svoite grevovi. 7 A {tom vide Jovan deka kaj nego doa|aat mnozina farisei i sadukei za da se krstat, im re~e: „Porodi zmiini! Koj vi kaà da begate od gnevot {to ide? 8 Napravete plod dostoen za pokajanie 9 i nemojte da govorite vo sebe: ‚Na{ tatko e Avraam', za{to Bog moè, vi velam, i od ovie kamewa da mu podigne ~eda na Avraam. 10 Sekirata ve}e leì do korenot na drvoto: za{to sekoe drvo, {to ne dava dobar plod, se se~e i se frla vo ogan. 4

Kr{tevawe so voda i kr{tevawe so Svetiot Duh (Mr 1,7–8; Lk 3,15–18)

4 11,8-9 4 Car 1,8

5 11,7

6 3,11-16 Jn 1,25. 31-33

7 12,34 21,25.32 23,33 Is 30,27-33 Lk 3,7 Rim 1,18 2,5 Efes 5,6 Otkr 6, 16-17

8 Mk 4,20 Dela 26,20 Gal 5,22 Efes 5,9 Kol 1,6.10

9 Jn 8,33-40 Rim 4,12.16 9,7-8 Gal 4,21-31

10 7,19

Jas ve kr{tevam so voda za poka- Jn 15,2.6 janie, no Onoj {to ide po mene e posi- 11 len od mene; jas ne sum dostoen da Mu gi Is 1,25 ponesam ni obuvkite; Toj }e ve krsti so Zah 13,9 Mal 3,2 Duh Sveti i so ogan. Jn 1, 12 Lopatata e vo racete Negovi i Toj 26-27.3031.33 }e go o~isti gumnoto Svoe i }e Si go Dela 1,5 pribere ìtoto vo ìtnicata, a pleva- 13,25 19,4 ta }e ja izgori so ogan {to ne gasne.” 1 Kor 11

Isusovoto kr{tevawe (Mr 1,9–11; Lk 3,21–22)

3,13.15 Evr 10,37 1 Ptr 1,7

12

Toga{ dojde Isus od Galileja na 13,30 Jordan kaj Jovan za da se krsti od nego. Is 41,16 14 A Jovan Go odvra}a{e, velej}i: „Jas 66,24 Er 13,24 treba od Tebe da bidam krsten, a Ti kaj 15,7 Otkr mene li doa|a{!?” 14,14-16 15 No Isus mu odgovori i re~e: „Osta14 vi go sega toa, za{to nam ni pretstoi Jn 13,6 da ja ispolnime sekoja pravda.” Toga{ 16 go ostavi. Is 63,19 16 I {tom se krsti, Isus vedna{ izEz 1,1 7,56 leze od vodata. Odedna{ Mu se otvori- Dela Otkr 4,1 ja nebesata i Go vide Duhot Bo`ji kako sleguva kako gulab i doa|a na Nego. 13

8 EVANGELIE SPORED MATEJ 17 12,18 17,5 2 Car 7,14 Is 42,1 Ps 2,7 3 Ptr 1,17 Otkr 4,1.3 10,4

4,1 3,1 5 Mojs 8,2 Evr 2,18 4,15

2 1 Mojs 7,4 2 Mojs 24,18 34,28 4 Mojs 14,34 5 Mojs 9,9.18 Dela 1,3

3 4,3.6 11,27 5 Mojs 1,31 Os 1,10 Ps 2,7

4 5 Mojs 8,3

5 Is 52,1 Neem 11,1 Otkr 21,2.10

6 Ps 91,11.12

7 2 Mojs 17,2-7 4 Mojs 14,22 5 Mojs 6,16 Ps 77,18 1 Kor 10,9

8

I ete, glas od nebesata govore{e: „Ovoj e Mojot vozquben Sin, vo Kogo e Mojata volja!” 17

Isusovite isku{uvawa

4

(Mr 1,12–13; Lk 4,1–13)

Toga{ Duhot Go odvede Isusa vo pustinata za da bide isku{uvan od |avolot. 2 I otkako poste{e ~etirieset dni i ~etirieset no}i, najposle ogladne. 3 A koga pristapi do Nego, isku{uva~ot Mu re~e: „Ako si Sin Bo`ji, zapovedaj ovie kamewa da stanat lebovi.” 4 A Toj mu odgovori i re~e: „Napi{ano e - ‚ôvek ne ìvee samo od leb, tuku i od sekoj zbor {to izleguva od ustata na Boga.'” 5 Toga{ |avolot Go odvede vo svetiot grad i Go postavi na streata od hramot 6 i Mu re~e: „Ako si Sin Bo`ji, skokni dolu, za{to napi{ano e: ‚Na angelite Svoi }e im zapoveda za Tebe da Te zapazat i na race }e Te zemat za da ne si ja sopne{ nogata od kamen.'” 7 A Isus mu re~e: „Napi{ano e isto taka - ‚Ne isku{uvaj Go Gospoda, Tvojot Bog.'” 8 Povtorno |avolot Go odvede na mnogu visoka planina i Mu gi pokaà site carstva na svetot i nivnata slava 9 i Mu re~e: „Seto ova }e Ti go dadam, ako padne{ i mi se pokloni{.” 10 No, Isus mu re~e: „Begaj od Mene, satano, za{to e napi{ano: ‚Na Gospoda, Tvojot Bog, da Mu se poklonuva{ i samo Nemu da Mu sluì{!'” 11 Toga{ |avolot Go ostavi i vedna{ dojdoa angeli i Mu sluèa.

17,1 Ez 40,2

Isusovata slu`ba vo Galileja (Mr 1,14–15; Lk 4,14–15)

10

A koga Isus ~u deka Jovan e predaden, otide vo Galileja. 13 I koga go ostavi Nazaret, dojde i se 11 naseli vo Kapernaum primorski, vo Mk 1,13 predelite Zavulonovi i Neftalimovi, 12 14 za da se ispolni re~enoto preku 14,3 Lk 3,20 prorokot Isaija, koj veli: 15 „Zemjata Zavulonova i zemjata Neftalimova, na pat kon moreto, otade Jordan, e neznaboè~ka Galileja.

16,23 5 Mojs 6,13 10,20

Narodot, {to sede{e vo temnina, 13 vide golema svetlina i na onie, {to 8,5 11,23 sedea vo predelot i vo smrtna senka, im 15-16 izgrea svetlina.” 17 Ottoga{ Isus po~na da propoveda i Is 9,1-9,2 da govori: „Pokajte se, za{to se prib- 16 10,27 liì carstvoto nebesno!” Lk 1,79 16

Isus gi povikuva prvite u~enici (Mr 1,16–20; Lk 5,1–11)

Jn 8,12 Dela 26,18 1 Kor 4,5 2 Kor 4,6

I odej}i pokraj Galilejskoto More, 17 gi vide dvajcata bra}a, Simon, nare~en 3,2 Petar, i brat mu Andrej, kako frlaat 5,3 1 Kor 6, 9-10 mreà vo moreto, bidej}i bea ribari. 19 I im re~e: „Pojdete po Mene i Jas Gal 5,21 18 }e ve napravam lovci na lu|e.” 20 I ete, tie vedna{ gi ostavija mre- 10,2 19,27 Mk 3,16.18 ìte i trgnaa po Nego. 21 I otkako otide ottamu vide drugi Jn 1,35-42 6,8 dvajca bra}a: Jakov Zavedeev i brat mu Dela 2,14 1 Ptr 1,1 Jovan, vo korab so Zavedej, tatkoto nivni, koi si gi krpea mreìte svoi, i niv 19 8,1.19-22 gi povika. 13,47-50 22 I tie vedna{ go ostavija korabot i Jn 21,3.19 1 Ptr 2,21 tatka si i trgnaa po Nego. Otkr 14,4 18

Isus pou~uva i lekuva (Lk 6,17–19)

21 10,2 17,1 Lk 5,10 Dela 1,13 8,14-17 12,2

I ode{e Isus po cela Galileja pou~uvaj}i po sinagogite nivni, propovedaj}i go Evangelieto na Carstvoto i lekuvaj}i sekakva bolest i nemo} kaj 22 19,27 narodot. 24 Pa se raznese glas za Nego po cela 23 Sirija i gi dovedoa kaj Nego site 9,35 24,14 bolni, napadnati od razli~ni bolesti i Is 52,7 stradawa, opsednati od demoni, me- Mk 1,14.39 24 se~ari, fateni, a Toj gi izlekuva. 25 I po Nego ode{e mnogu narod od 8,16 Mk 1,32-34 Galileja, Desettogradieto, Erusalim, 6,55-56 Dela 5,16 Judeja i otade Jordan. 10,38 23

12

25 Mk 3,7-8

Beseda na gorata

5

(Mr 3,13; Lk 6,12–13, 20)

Koga go vide narodot, Toj se iska~i na gorata. I {tom sedna, u~enicite Negovi se pribliìja do Nego. 2 I otkako ja otvori ustata Svoja, gi pou~uva{e i govore{e:

5,1 15,29-30 Jn 6,3

9 EVANGELIE SPORED MATEJ 3 6,19 10,9-10 19,21-24 Is 30,18 32,20 Ps 31,1-2 33,12 34,19 Izreki 8,32.34 Mk 9,35 Lk 6,20 1 Kor 1,26 2 Kor 8,9 Otkr 19,9

4 1 Mojs 13,15 Is 61,2-3 Ps 36,11 126,5

5 11,29 21,5

6 6,1.33 Is 51,1 Amos 8, 11-12 Lk 6,21

7 18,33 Jk 2,13

Blaènstva (Lk 6,20–26) 3 „Blaèni se bednite po duh, za{to nivno e carstvoto nebesno! 4 Blaèni se onie {to pla~at, za{to tie }e se ute{at! 5 Blaèni se krotkite, za{to tie }e ja nasledat zemjata! 6 Blaèni se gladnite i èdnite za pravda, za{to tie }e se nasitat! 7 Blaèni se milostivite, za{to tie }e bidat pomiluvani! 8 Blaèni se ~istite po srce, za{to tie }e Go vidat Boga! 9 Blaèni se mirotvorcite, za{to tie }e se nare~at sinovi Bo`ji! 10 Blaèni se gonetite zaradi pravda, bidej}i nivno e carstvoto nebesno! 11 Blaèni ste vie, koga }e ve sramat i progonuvaat i koga la`no }e govorat protiv vas sekakvi lo{i zborovi - zaradi Mene! 12 Raduvajte se i veselete se, za{to golema e va{ata nagrada na nebesata! Taka gi gonea i prorocite {to bea pred vas.”

8 2 Mojs 33,20 Ps 10,7 24,4 Otkr 22,4

9 Izreki 12,20 Evr 12,14 Jk 3,18

10 23,30-37 2 Let 36,16 1 Ptr 3,14

11-12 Lk 6,22-23

11 10,22 Sir 2,8 Dela 5,41 Fil 1,29 Kol 1,24 1 Ptr 4,14

Sol i svetlina (Mr 9,50; Lk 14,34–35)

„Vie ste solta na zemjata. No, ako solta go izgubi vkusot, so {to }e se soli? Taa ve}e ne e za ni{to, osven da se frli nadvor i izgazi od lu|eto. 14 Vie ste svetlinata na svetot. Ne moè da se sokrie grad, {to se nao|a na vrv planina. 15 Nitu, pak, svetilo se pali i stava pod poklopec, tuku na sve}nik, i im sveti na site v ku}i. 16 Taka treba da sveti pred lu|eto i va{ata svetlina, za da gi vidat va{ite dobri dela i da Go proslavat va{iot Otec, Koj e na nebesata!” 13

Isus i Zakonot „Nemojte da mislite deka sum do{ol da go poni{tam Zakonot ili Prorocite; ne sum do{ol da gi poni{tam, tuku da gi ispolnam. 17

3 5,18. Vo originalniot tekst: jota.

Za{to, vistina, vi velam: duri postojat neboto i zemjata, nitu edna bukvi~ka3 ili crta od Zakonot nema da se izmeni, dodeka ne se ispolni s#! 19 I taka, onoj {to }e naru{i edna od tie najmali zapovedi i taka gi nau~i lu|eto, }e se nare~e najmal vo carstvoto nebesno, a onoj {to }e gi ispolni i pou~i, toj }e se nare~e golem vo carstvoto nebesno. 20 Za{to vi velam, ako va{ata pravednost ne ja nadmine pravednosta na kni`nicite i fariseite, vie nema da vlezete vo carstvoto nebesno!” 18

Za gnevot i pomiruvaweto 21 „Ste slu{ale deka im bilo re~eno na starite: ‚Ne ubivaj! A koj ubie, vinoven e pred sudot.' 22 Jas, pak, vi velam deka sekoj, {to se gnevi na brata si bez pri~ina, vinoven e pred sudot; a onoj {to }e go nare~e brata si ‚praznoglav', vinoven e pred Sinedrionot; onoj, pak, {to }e re~e ‚budala', vinoven e za vo pekolot. 23 I taka, ako prinesuva{ dar na `rtvenikot i tamu se seti{ deka brat ti ima ne{to protiv tebe, 24 toga{ ostavi go darot tamu, pred `rtvenikot, pa odi i najnapred pomiri se so brata si, a potoa dojdi i prinesi go darot svoj. 25 Izmiri se so protivnikot tvoj navreme, u{te dodeka si na pat so nego, za da ne te predade protivnikot na sudijata, a sudijata - na slugata i da bide{ frlen v zatvor; 26 vistina ti velam: nema da izleze{ ottamu, s# dodeka ne ja dade{ i poslednata para.”

13 3 Mojs 2,13 4 Mojs 18,19 Jov 6,6 Mk 9,50 Lk 14, 34-35

14 Jn 3,21 8,12 Fil 2,15

15 Mk 4,21 Lk 8,16 11,33

16 1 Kor 10,31 Efes 5,8-9 1 Ptr 2,12

17 3,15 7,12 9,17 13,52 5 Mojs 4,1 Rim 3,31 10,4

18 Lk 16,17 21,33

19 3 Mojs 19,15 Jk 2,10

20 18,3 1 Mojs 15,6 Ps 68,27 Jn 3,5 Rim 10,3 Fil 3,9

21 2 Mojs 20,13 3 Mojs 24,17 4 Mojs 35,16-18.21 5 Mojs 5,17 Jk 2,11

Za prequbata i soblaznata „Ste slu{ale deka na starite im 22 10,28 bilo re~eno: ‚Ne prequbodejstvuvaj!' 28 Jas, pak, vi velam deka sekoj {to }e 18,9 Er 7,31 pogledne na èna so èlba kon nea, toj 2 Let 28,3 ve}e izvr{il prequba so nea vo srceto 33,6 Efes 4,26 1 Jn 3,15 svoe. 29 Ako te soblaznuva desnoto oko, 23 izvadi go i frli go od sebe; za{to Mk 11,25 27

Lk 12,5

10 EVANGELIE SPORED MATEJ 25-26 podobro ti e da pogine eden del od tvoe-

to telo, otkolku celoto da bide frleno vo pekolot. 26 30 I desnata raka, ako te soblaznuva, 18,34 ise~i ja i frli ja od sebe; za{to po27 dobro ti e da izgubi{ eden del, otkolku 19,18 celoto tvoe telo da bide frleno vo 2 Mojs 20,14 pekolot.”

Qubov kon neprijatelite

Lk 12, 58-59

5 Mojs 5,18 Mal 2, 14-16 Rim 13,9 Jk 2,11

Za razvodot (Mt 19,9; Mr 10,11–12; Lk 16,18) 31

„Re~eno bilo isto taka: ‚Ako nekoj

29 ja ostavi svojata èna, neka $ dade

18,6-9 Ps 123,7 Rim 9,33 1 Ptr 2,8

razvodno pismo.' 32 A Jas pak vi velam: sekoj {to }e ja ostavi svojata èna, osven za prequba, 30 toj ja tera da prequbodejstvuva; i koj }e Mk 9,42 se oèni so taka napu{tena, toj prequ31 bodejstvuva.”

19,3-9 5 Mojs 24,1 Mk 10,4

32 Mk 10,11 Dela 15,20.29 1 Kor 7, 10-11

33 2 Mojs 20,7 3 Mojs 19,12 4 Mojs 30,3 5 Mojs 23,22

34-35 Is 66,1 Dela 7,49

34-37 Jk 5,12

Za zakletvite „Ste go slu{ale u{te i toa deka im bilo re~eno na starite - ‚Ne kolni se la`no, a zakletvite pred Gospod ispolnuvaj gi.' 34 Jas, pak, vi velam: ne kolnete se voop{to - nitu vo neboto, za{to toa e prestol Bo`ji; 35 nitu vo zemjata, za{to taa e podno`je na nozete Negovi; nitu vo Erusalim, za{to e grad na velikiot Car. 36 Ne kolni se nitu vo glavata svoja, za{to ne moè{ nitu edno vlakno da napravi{ belo ili crno. 37 No zborot va{ da bide: ‚da', ‚da', ili ‚ne', ‚ne', a s# {to e pove}e od toa, od lukaviot e.” 33

34

Za odmazduvaweto

23,22

35

(Lk 6,29–30)

„Ste slu{ale deka e re~eno: ‚Oko Ps 47,1-2 za oko, zab za zab.' 37 39 Jas, pak, vi velam: ne protivete se 2 Kor 1,1720 na zloto. Ako nekoj te udri po desniot 38 obraz, zavrti mu go i drugiot. 40 A na onoj {to saka da se sudi so 2 Mojs 21,24 tebe i da ti ja zeme ko{ulata, daj mu ja 3 Mojs 24,20 i nametkata. 41 I ako nekoj te prisili da odi{ so 5 Mojs 19,21 nego edna milja, ti odi dve. 42 Na onoj {to bara od tebe, daj mu, i 39-40 Lk 6,29 ne odbivaj go onoj {to ti saka ne{to na zaem.” 38

(Lk 6,27–28; 32–36)

„Ste slu{ale deka e kaàno: ‚Qubi go svojot blièn i mrazi go svojot neprijatel.' 44 A jas, pak, vi velam: qubete gi neprijatelite svoi, blagoslovuvajte gi onie {to ve kolnat, pravete im dobro na onie {to ve mrazat i molete se za onie {to ve navreduvaat i gonat, 45 za da bidete sinovi na va{iot Otec, Koj e na nebesata; za{to Toj so Svoeto sonce gi gree i lo{ite i dobrite, i im pra}a do`d i na pravednite i na nepravednite. 46 Za{to, ako gi qubite onie {to vas ve qubat, kakva }e vi bide nagradata? Zar ne go pravat toa i carinicite? 47 I, ako gi pozdravuvate samo bra}ata svoi, {to osobeno pravite? Ne postapuvaat li taka i neznabo{cite? 48 No, vie bidete sovr{eni kako {to e sovr{en va{iot Otec nebesen.” 43

6

Za milostinata

„Gledajte da ne ja pokaùvate svojata pravednost pred lu|eto samo za da bidete zabeleàni; inaku, nema da imate nagrada od va{iot Otec, Koj e na nebesata. 2 I taka, koga dava{ milostina ne razglasuvaj pred sebe, kako {to pravat licemerite po sinagogite i po ulicite, za da gi falat lu|eto. Navistina vi velam, tie ve}e ja dobile svojata nagrada. 3 A ti, koga dava{ milostina, da ne znae tvojata leva raka {to pravi desnata, 4 za da bide tvojata milostina vo tajnost; i toga{, tvojot Otec, Koj gleda tajno, }e te nagradi javno.” Za molitvata 5 „I koga se moli{, ne bidi kako licemerite, koi sakaat po sinagogite i krstopatite da stojat i da se molat za da se pokaùvaat pred lu|eto. Vistina vi velam, tie ve}e si ja dobile svojata nagrada.

39 2 Mojs 21,25 Pla~ 3,30 Rim 12,19.21

42 5 Mojs 15,8 Lk 6,30

43 10,22 19,19 3 Mojs 19,18 Ps 138,21 Lk 10,27 Jk 2,8

44 2 Mojs 23,4-5 Izreki 25,21 Lk 6, 27-28.35 Dela 7,60 1 Kor 4,12

46 10,41-42 Lk 6,32

48 3 Mojs 11,44-45 19,2 1 Ptr 1,16 Jk 1,4

6,1 5,20 23,5 Lk 16, 14-15 Jn 5,44 12,43

2 6,5.16 15,7 23,13-15 Amos 4,5

4 Ps 138, 2-3.6

5 6,2.16


No ti, koga se moli{, vlezi vo svojata skri{na soba i, otkako }e ja zatvori{ vratata, pomoli Mu se na tvojot Otec, Koj e vo tajnost; i Tvojot Otec, 7 Koj gleda tajno, }e te nagradi javno. 3 Car 7 Koga se molite, ne govorete mnogu 18,27-29 Is 1,15 kako neznabo{cite, za{to tie mislat Prop 5,1 Sir 7,14 deka za svoite mnogubrojni zborovi }e bidat usli{eni; 8 8 vie, pak, ne bidete kako niv, za{to Lk 12,30 va{iot Otec znae od {to imate potre9 ba u{te pred da Go pomolite. 6

4 Car 4,33 Is 26,20 Dan 6,10

7,11 16,17 23,9 3 Mojs 22,32 Is 63,16 Ez 28,22.25 36,23 Izreki 30,8-9 Jn 12,28

„O~e na{” (Lk 11,2–4)

Tuku vie molete se vaka: O~e na{, Koj si na nebesata, da se sveti imeto Tvoe; 10 da dojde carstvoto Tvoe; da bide voljata Tvoja, kako na neboto, taka i na 10 zemjata; 3,2 11 lebot na{ nasu{en daj ni go denes; 12,50 12 i prosti ni gi dolgovite na{i, ka19,24 21,31.43 ko {to i nie im gi pro{tevame na na26,39.42 Ez 36,27 {ite dol`nici; 13 i ne voveduvaj n# vo isku{enie, no Mk 1,15 Jn 3,3.5 izbavi n# od lukaviot, za{to Tvoe e 7,17 Rim 14,17 carstvoto, i silata, i slavata vo site 1 Kor 4,20 Efes 1,5.9 vekovi. Amin! 14 Bidej}i, ako im gi prostite na 1 Sol 2,12 2 Sol 1,5 lu|eto gre{kite nivni i vam }e vi gi Otkr 12,10 prosti va{iot Otec nebesen. 15 Ako, pak, ne im gi prostite gre{11 Jn 6,32.35.48. kite na lu|eto i va{iot Otec nema da 50-51 vi gi prosti va{ite gre{ki.” 9

12

Za postot „Koga postite, ne bidete nataèni kako licemerite; za{to tie si gi pra13 vat licata naàleni za da se pokaàt 4,1-10 pred lu|eto deka postat. Vistina vi 26,41 Is 63,16 velam deka tie ve}e ja dobile svojata Jn 17,11.15 nagrada. 1 Kor 17 A ti koga posti{, pomaì ja glava10,13 1 Sol 3,5 ta svoja i izmij go liceto svoe, 2 Sol 3,3 18 pa da se pokaè{ deka posti{ ne 1 Tim 6,9 Jk 1,13-14 pred lu|eto, tuku pred tvojot Otec, Koj Otkr 2,10 e vo tajnost; i tvojot Otec, Koj gleda vo 14-15 tajnost, }e te nagradi javno.” 3 Car 8,34 Sir 28,2 Mk 11,25

16

18,24-35

Za bogatstvoto na neboto

14 Efes 4,32 Kol 3,13

(Lk 12,33–34)

„Ne sobirajte bogatstva na zemjata, kade {to gi jade molecot i r|ata, i ka19

de {to kradcite gi potkopuvaat i kra- 15 18,35 dat; 20 no sobirajte si bogatstva na neboto, 16 kade {to nitu molec, nitu r|a gi jade, 6,5 Dan 9,3 i kade {to kradci ne gi potkopuvaat, Jona 3,5 Dela 14,23 nitu kradat. 21 Za{to, kade {to e bogatstvoto 18 va{e, tamu }e bide i srceto va{e.” Is 58,3 Svetlina za teloto (Lk 11,34–36)

19 24,43 Jov 22, 24-26 Jk 5,2

22 „Svetilo za teloto e okoto. I taka, ako tvoeto oko bide ~isto i celoto tvoe 20 telo }e bide svetlo; 19,21 23 ako, pak, tvoeto oko bide lo{o, Kol 3,1-2 celoto tvoe telo }e bide temno. I taka, 1 Tim 6,19 ako svetlinata, {to e vo tebe, e temni- 23 na, toga{ kolkava li }e e temninata?” 20,15 Mk 7,21-23

Ili Bog ili bogatstvo (Lk 16,13)

24 19,21-26 Lk 16,9.13

„Nikoj ne moè da im sluguva na 25 dvajca gospodari: za{to, ili edniot }e 16,5-12 go zamrazi, a drugiot }e go zasaka; ili Ps 126,1-2 4,6 kon edniot }e se privrze, a drugiot }e Fil 1 Ptr 5,7 go prezre. Ne moète da im sluìte na 26 Boga i na Mamon. 10,31 24

Za griìte (Lk 12,22-31)

Lk 12,7.24

29 3 Car 10

Zatoa vi velam: nemojte da se gri30 ìte za va{ata du{a - {to }e jadete 8,26 ili {to }e piete; nitu za va{eto telo, 14,31 vo {to }e se oble~ete. Zar ne ~ini du- 16,8 17,20 {ata pove}e od hranata, i teloto - od Lk 12,28 oblekata? 26 Poglednete gi pticite nebeski: tie nitu seat, nitu `neat, nitu vo ambar sobiraat, no va{iot nebesen Otec gi hrani. Zar ne ste vie mnogu poskapi od niv? 27 A koj od vas, grièj}i se, moè na svojot rast da mu pridade makar eden lakt? 28 Zo{to se griìte i za oblekata? Poglednete gi polskite krinovi kako rastat! Ne se trudat, nitu predat; 29 no vi velam deka nitu Solomon, vo celata svoja slava ne se oble~e taka, kako eden od niv. 30 Pa, ako polskata treva, {to deneska ja ima, a utre vo pe~ka se frla, Bog 25

12 EVANGELIE SPORED MATEJ 32 taka ja oblekuva, a kolku li pove}e vas,

maloverni!? 31 Pa zatoa, ne griète se i ne govo33 rete: ‚{to da jademe, ili {to da pieme', Is 51,1 Kol 3,1 ili ‚vo {to da se oble~eme?' 32 Za{to seto toa go baraat neznabo{34 cite, a va{iot Otec nebesen znae deka 2 Mojs 16,4-5. od seto ova imate potreba. 19-20 33 No, barajte go najnapred carstvoto Jk 4,13-14 Bo`jo i Negovata pravda, i s# ova }e vi se pridodade. 7,1 34 I zatoa, ne griìte se za utre, za{Ps 49,6 Lk 6,37 to utre{niot den }e se griì za svoeRim 2,1-2 to; na sekoj den dovolno mu e negovoto 14,10 1 Kor 4,5 zlo.” 6,8 Lk 12,30

Jk 4,12

Ne sudete, za da ne vi se sudi

2 Mk 4,24 Lk 6,38 Jk 2,13

(Lk 6,37–38; 41–42)

7

„Ne sudete, za da ne bidete sudeni; za{to, so kakov sud sudite, so takov }e bidete sudeni; so kakva merka me6 rite, so takva i }e vi se meri. 15,26 3 Zo{to ja gleda{ raskata vo okoto na 2 Mojs 29,33-34 tvojot brat, a gredata vo svoeto oko ne 3 Mojs 2,3 22,14 ja ~uvstvuva{? 4 Ili, kako }e mu kaè{ na tvojot 7-8 18,19 brat: ‚~ekaj da ti ja izvadam raskata od 21,22 okoto', koga vo tvoeto oko ima greda? 5 Mojs 4,29 5 Licemere, izvadi ja prvo gredata od Er 29,12-13 Mk 11,24 tvoeto oko, pa toga{ }e vidi{ kako da Jn 11,22 15,7 ja izvadi{ raskata od okoto na tvojot 16,23-24 brat! Jk 1,5 3

Jn 8,7

1 Jn 3,22 5,14-15

2

Biser pred sviwite Svetoto ne davajte im go na ku~iwata, i ne frlajte si gi biserite pred sviwite, za da ne gi izgazat so svoite noze, i, da se vratat, i da ve raskinat.” 6

Molete, barajte, ~ukajte

I taka, ako vie koi ste lo{i, ume- 11 ete da im davate na svoite ~eda dobri Jk 1,17 darovi, kolku pove}e va{iot Otec ne- 12 besen }e im dade dobra na onie {to Mu 5,17 22,40 baraat? Tov 4,16 11

Za bli`niot (Lk 6, 31)

12 Zna~i, s# ona {to sakate da vi pravat lu|eto, pravete im go i vie; za{to 13-14 toa e Zakonot i Prorocite.” 10,37-39

Tesnata vrata (Lk 13,24)

5 Mojs 30,15 Er 21,8 Lk 13,24

„Vlezete niz tesnata vrata; za{to 13 {iroki se vratite i {irok e patot Ps 1,1 {to vodi kon propast, i mnozina minu- 14 vaat niz niv; Jn 10,9-10 14 a tesni se vratite i tesen e patot 15 {to vodat kon ìvotot, i malkumina go 10,16 24, nao|aat.” 13

Kakvo drvo, takvi plodovi (Mt 12, 33; Lk 6,43–44)

„Pazete se od la`nite proroci, koi doa|aat kaj vas vo ov~a koà, a odvnatre se volci grablivi. 16 Po nivnite plodovi }e gi poznaete. Se bere li grozje od trwe, ili smokvi od ~i~ka? 17 Pa taka, sekoe dobro drvo dava dobri plodovi, a lo{oto drvo dava lo{i plodovi; 18 ne moè dobro drvo da dava lo{i plodovi, nitu lo{o drvo da dava dobri plodovi. 19 Sekoe drvo, {to ne dava dobar plod, go se~at i go frlaat vo ogan. 20 I taka, po nivnite plodovi }e gi poznaete.” 15

Vistinskite u~enici

(Lk 11,9–13) 7 „Sakajte i }e vi se dade; barajte i }e najdete; ~ukajte i }e vi se otvori; 8 za{to sekoj {to moli, dobiva, i koj bara, nao|a, i na onoj {to ~uka }e mu se otvori. 9 Ima li me|u vas ~ovek, koj, ako mu posaka negoviot sin leb, }e mu dade kamen, 10 i koga }e posaka riba, }e mu dade zmija?

Lk 6,31 Jn 1,45 Dela 24,14 28,23 Rim 3,21 13,8-10

(Lk 6, 46; 13,25–27)

4-5.11.14.24 5 Mojs 13,1-5 18,9-22 Ez 22,27 Lk 6,26 3 Ptr 2,1-3 Otkr 19,20

16 12,33 Sir 27,6 Lk 6,44 Jk 3,11-12

17 12,33 Lk 6,45

19 3,10 Lk 3,9 Jn 15,6

20 Er 24,5.8

21 25,11-12 Is 29,13 Amos 5, 21-22 Lk 6,46 1 Jn 2,17

„Ne sekoj {to Mi veli: ‚Gospodi, Gospodi', }e vleze vo carstvoto nebesno, tuku onoj {to ja ispolnuva voljata na 22 24,36 Mojot Otec, Koj e na nebesata. Is 10,3 22 Mnozina }e Mi re~at vo onoj den Er 14,14 27,15 ‚Gospodi, Gospodi, neli vo Tvoe ime prorokuvavme? I zar vo Tvoe ime demoni ne izgonuvavme? I neli vo Tvoe ime mnogu ~uda pravevme?' 21

13 EVANGELIE SPORED MATEJ 23 25,41 Ps 6,9 Lk 13,27 2 Tim 2,12

I toga{ Jas }e im kaàm: ‚Nikoga{ ne sum ve poznaval; begajte od Mene vie {to pravite bezzakonie!'” 23

Gradba na kamen ili na pesok

24 5,19 Lk 8,21 Jk 1,22.25

25 Izreki 10,25 12,3.7

26 Jn 12,47 Jk 1,23-24

27 Ez 13,10-14 Jov 8,15

28-29 Mk 1,22 Lk 4,32

28 13,53 19,1 26,1 Lk 7,1

(Lk 6,47–49)

„I taka, sekoj {to gi slu{a i gi ispolnuva ovie Moi zborovi, }e go sporedam so mudar ~ovek koj si izgradil ku}a na kamen. 25 I zavrna do`d i nadojdoa reki, i duvnaa vetrovi, i navalija na taa ku}a, no taa ne padna, za{to be{e izgradena na kamen. 26 A sekoj, {to gi slu{a ovie Moi zborovi i ne gi ispolnuva, prilega na glupav ~ovek, koj si izgradil ku}a na pesok. 27 I zavrna do`d, i nadojdoa reki, i duvnaa vetrovi, i navalija na taa ku}a, i taa padna, a pa|aweto $ be{e stra{no.” 24

Vlasta na Isus (Mr 1,22; Lk 4,32)

29 15,2

I koga gi zavr{i ovie zborovi, narodot se ~ude{e na Negovoto u~ewe, 29 za{to Toj gi pou~uva{e kako Onoj 8,2 10,8 Koj ima vlast, a ne kako kni`nicite. 28

3 Mojs 13-14 Mk 1,40

3

Isus isceluva leprozen

Isus isceluva mnozina

(Mr 1,40–45; Lk 5,12–16)

8

A koga sleze od gorata, po Nego vrve{e mnogu narod. 2 I ete, se pribliì eden leprozen. 4 9,30 Mu se poklonuva{e i govore{e: „Gos12,16 17,9 podi, ako saka{, moè{ da me o~is3 Mojs ti{.” 14,1-32 3 A Isus koga ja ispruì rakata, se Mk 1,34.44 Lk 5,14 dopre do nego i re~e: „Sakam, o~isti 17,14 se!” I toj vedna{ se o~isti od leprata. 4 I mu re~e Isus: „Gledaj, nikomu da ne kaè{; a odi, pokaì mu se na sve{tenikot i prinesi dar, kako {to zapovedal Mojsej, nim za svedo{tvo.” 4 Car 5, 13-14

„Gospodi, slugata moj leì doma faten i mnogu strada.” 7 Isus mu re~e: „]e dojdam i }e go izlekuvam.” 8 A stotnikot odgovori i re~e: „Gospodi, ne sum dostoen da vleze{ pod mojot pokriv; no kaì samo zbor i slugata moj }e ozdravi; 9 za{to i jas sum ~ovek podvlasten, a imam i pot~ineti vojnici; pa koga }e mu re~am na eden od niv: ‚Odi!' i toj odi; na drugiot: ‚Dojdi!' i toj doa|a; i na slugata moj: ‚Napravi toa!' i toj pravi.” 10 Koga go ~u toa, Isus se voshiti i im re~e na onie {to vrvea po Nego: „Vistina vi velam: nitu vo Izrail ne najdov tolkava vera. 11 I vi velam deka mnozina }e dojdat od Istok i od Zapad i }e sednat na trpeza so Avraam, Isak i Jakov vo carstvoto nebesno, 12 a sinovite na carstvoto }e bidat frleni vo krajnata temnina; tamu }e bide pla~ i krckawe so zabi.” 13 I mu re~e Isus na stotnikot: „Odi si i, neka ti bide spored verata tvoja!” I slugata negov vo toj ~as ozdrave. 6

(Mr 1,29–34; Lk 4,38–41)

Ps 106,20

10 8,1.26 9,2.22 15,28 17,20 21,21.25.32 28,17 Mk 1,15 16,11-14.16 Lk 8,12 18,8 24,11 Jn 3,12 Dela 3,16 Rim 1,16

11 Lk 13,29

12 22,13 24,51 25,30 Lk 13,28

13 9,29 15,28 Jn 4,52-53

14-15 Jn 4,52 Dela 28,8

15 9,25 Mk 9,27

16 4,24 Mk 1,32.34 1 Sol 2,13 Evr 4,12

Koga dojde vo domot na Petar, Isus 17 ja vide te{tata negova kako leì bolna Is 53,4 Jn 1,29 od treska, 1 Ptr 2,24 15 i se dopre do rakata nejzina, i treskata $ pomina; taa stana i im sluè{e. 18 16 A koga se stemni, dovedoa kaj Nego Mk 4,35-36 mnozina besoma~ni, i Toj so zbor gi izgoni duhovite i gi izlekuva site bolni, 17 za da se ispolni kaànoto preku prorokot Isaija, koj veli: „Toj gi zede na{ite nemo}i i gi ponese bolestite.” 14

Koleblivi sledbenici

Verata na eden stotnik (Lk 7,1–10; Jn 4,43–54)

(Lk 9,57–62)

5 A koga vleze Isus vo Kapernaum, mu pristapi eden stotnik4 i Go mole{e govorej}i:

Koga vide Isus okolu Sebe mnogu narod, im zapoveda na u~enicite da minat na drugata strana.

4 8,5. Stotnik t.e. centurion, rimski oficer.

8

18

14 EVANGELIE SPORED MATEJ 20 9,6 10,23 11,19 12,8.32.40 16,13.27-28 17,9.12.22 20,18.28 24,27.30.37. 39.44 25,31 26,2.24.45. 64 Ez 2,1 Ps 83,3 Dan 7,13 Mk 2,10.28 Lk 6,22 19,10 22,48 Jn 1,51 3,13-14 6,53.62 12,23.34 Dela 7,56 2 Kor 8,9 Otkr 1,13 14,14

21 4,22 10,37 1 Mojs 50,5 3 Car 19,20 Tov 4,3

22 Mk 2,14 Jn 1,43

24 Jona 1,4

26 Ps 64,7 89,10 Mk 1,25 9,25 Lk 4,39

I otkako pristapi do Isus eden kni`nik, mu re~e: „U~itele, }e vrvam po Tebe kade i da odi{.” 20 A Isus mu re~e: „Lisicite imaat legla i pticite nebeski - gnezda; a Sinot ôve~ki nema kade glava da potsloni.” 21 Drug, pak, od u~enicite Negovi Mu re~e: „Gospodi, dozvoli mi najnapred da otidam da go pogrebam tatko mi.” 22 No Isus mu re~e: „Vrvi po mene i ostavi gi mrtvite da gi pogrebuvaat svoite mrtovci!” 19

Isus smiruva bura (Mr 4,35–41; Lk 8,22–25)

I koga Toj vleze vo korabot, po Nego vlegoa i u~enicite Negovi. 24 I ete, nastana golema bura vo moreto, taka {to branovite go pokrivaa korabot, a Toj spie{e. 25 Toga{ u~enicite prijdoa do Nego, Go razbudija i rekoa: „Gospodi, spasi n#, zaginuvame!” 26 A Toj im re~e: „Zo{to ste pla{livi, maloverni?” Potoa stana, im zapoveda na vetrovite i na moreto, i nastana golema ti{ina. 27 A lu|eto se za~udija i rekoa: „Koj e Ovoj, ta i vetrovite i moreto Mu se pokoruvaat?” 23

Isus osloboduva od demoni (Mr 5,1–20; Lk 8,26–39)

I koga pristigna na drugata strana 16,13 vo zemjata Gergesinska, Go sretnaa dvajMk 1,27 ca besoma~ni, koi izleguvaa od 29 grobovite; bea tolku lo{i {to nikoj ne 3 Car moè{e da mine po toj pat. 17,18 29 I ete, izvikaa i rekoa: „[to ima{ Mk 1,23-24 Otkr 13,6so nas Ti, Isuse, Sine Bo`ji!? Zar si 7 do{ol tuka pred vreme da n# ma~i{?” 30 A daleku od niv pase{e golemo krdo sviwi. 31 I demonite Go molea i govorea: „Ako n# izgoni{, dozvoli ni da vlezeme vo krdono sviwi!” 32 I Toj im re~e: „Otidete!” I tie otkako izlegoa, otidoa vo sviwite. I odedna{ celoto krdo sviwi jurna niz strmninata vo moreto i se izdavija vo vodata. 27

A sviwarite pobegnaa i koga dojdoa 34 vo gradot, raskaàa za seto toa i za Dela 16,39 besoma~nite. 34 I ete, izleze celiot grad da Go 9,2 presretne Isusa i koga Go vidoa, Go Lk 5,18.20 7,48 zamolija da si zamine od nivniot kraj. 33

Isus isceluva faten ~ovek

9

(Mr 2,1–12; Lk 5,17–26)

Toga{ Toj otkako vleze vo korabot, premina i pristigna vo Svojot grad. 2 I ete, donesoa kaj Nego eden faten, poloèn na postela. Pa koga ja vide Isus nivnata vera, na fateniot mu re~e: „Ne pla{i se, ~edo! Ti se prostuvaat grevovite tvoi!” 3 Toga{ nekoi od kni`nicite si rekoa vo sebe: „Ovoj bogohulstvuva!” 4 A Isus {tom gi razbra nivnite misli, im re~e: „Zo{to mislite lo{o vo srcata va{i? 5 [to e polesno da se kaè: ‚Ti se prostuvaat grevovite!' ili da se kaè: ‚Stani i odi!?' 6 No da znaete deka Sinot ôve~ki ima vlast na zemjata da pro{teva grevovi.” Toga{ mu re~e na fateniot: „Stani, zemi si ja postelata i odi si doma!” 7 I toj stana, ja zede postelata svoja i si otide doma. 8 A narodot koga go vide toa, se voshiti i Go proslavi Boga, Koj im dade takva vlast na lu|eto.

28

Isus go povikuva Matej (Mr 2,13–17; Lk 5,27–32)

A zaminuvaj}i ottamu, Isus vide eden ~ovek, po ime Matej, kako sedi vo carinarnicata i mu re~e: „Vrvi po Mene!” I toj stana i trgna po Nego. 10 I koga sede{e Isus na trpeza doma, odedna{ mnozina carinici i gre{nici dojdoa i sednaa do Nego i do u~enicite Negovi. 11 No {tom go vidoa toa fariseite, im rekoa na u~enicite Negovi: „Zo{to va{iot U~itel jade i pie so carinici i gre{nici?” 12 A Isus, koga go ~u toa, im re~e: „Zdravite nemaat potreba od lekar, tuku bolnite; 9

3 12,31 26,65 3 Mojs 24,11-16 Jn 10,33-36 Dela 6,11

4 12,25 Ps 93,11 Jn 1,48 2,25

6 8,20 Dan 7,14 Lk 5,24 Jn 5,8 Dela 9,34

8 15,31 Lk 5,26 Dela 4,21

9 8,22 10,3 Dela 1,13

10 5,46 Lk 15,1

11 3,7 Lk 15,2

12 1 Tim 1,15


odete i nau~ete se {to zna~i: ‚Milost sakam, a ne `rtva'. Za{to ne dojdov da gi povikam pravednicite, tu14 ku gre{nicite na pokajanie.” 13

12,7 Os 6,6

Jn 3,25

Pra{awa za postot. Staroto i novoto

15 Is 62,4-5 Er 2,2 Ez 16 Os 1-3 Jn 3,29 16,20 2 Kor 11,2 Otkr 21,2

16-17 Jn 1,17 2 Kor 5,17 Gal 4,9

18 19,15 Mk 5,23 6,5 7,32 Lk 13,13

20 14,36 3 Mojs 15,25 5 Mojs 22,12 Mk 6,56 Lk 6,19

22 8,10 10,22 Lk 7,50 Dela 3,16 16,31

(Mr 2,18–22; Lk 5,33–39) 14 Toga{ kaj Nego dojdoa u~enicite Jovanovi i rekoa: „Zo{to nie i fariseite postime mnogu, a Tvoite u~enici ne postat!?” 15 A Isus im re~e: „Zar moàt svatovite da bidat naàleni dodeka e so niv mladoènecot? No }e dojde vreme koga mladoènecot }e bide ottrgnat od niv, pa toga{ i tie }e postat. 16 Zatoa {to nikoj ne krpi stara obleka so nova krpa, za{to taa }e se ot{ie od staroto i otvorot }e bide pogolem; 17 nitu, pak, se stava novo vino vo stari mevovi; inaku, mevovite }e napuknat, i vinoto }e iste~e i mevovite }e propadnat; tuku novo vino se stava vo novi mevovi, pa taka }e se zapazi i ednoto i drugoto.”

ûdata so bolnata èna i so }erkata na Jair (Mr 5,21–43; Lk 8,40–56)

Dodeka Toj im govore{e za toa, ete eden na~alnik prijde do Nego, Mu se poklonuva{e i vele{e: „]erka mi {totuku umre; tuku dojdi, poloì ja rakata Svoja nad nea i taa }e oìvee.” 19 I kako stana Isus, trgna po nego, zaedno so u~enicite Svoi; 20 i ete, edna èna, koja boleduva{e dvanaeset godini od krvote~enie, se pribliì odzadi i se dopre do krajot na oblekata Negova. 21 Za{to si vele{e: „Samo ako se dopram do oblekata Negova, }e ozdravam.” 22 A Isus {tom se zavrti i ja vide, re~e: „Ne pla{i se, }erko, verata tvoja te spasi!” I ozdrave ènata vo toj ~as. 23 I koga dojde Isus vo ku}ata na na~alnikot i gi vide svira~ite i narodot voznemireni, 18

im re~e: „Izlezete nadvor, za{to 24 8,52 devojkata ne e umrena, tuku spie.” A tie Lk Jn 11,11 Mu se potsmevaa. 1 Kor 25 No {tom go istera narodot, Toj 15,18-20 vleze, ja fati devojkata za raka i taa 25 stana. 8,15 26 I se ras~u toa po celata taa zemja. 26 24

Isus isceluva dvajca slepi 27 A koga Isus si ode{e ottamu, trgnaa po nego dvajca slepi i vikaa: „Smiluvaj ni se, sine Davidov!” 28 A {tom dojde v ku}i, slepite prijdoa do Nego. I Isus im re~e: „Veruvate li deka moàm da go napravam toa?” Tie Mu rekoa: „Da, Gospodi!” 29 Toga{ se dopre do o~ite nivni i re~e: „Neka vi bide spored verata va{a!” 30 I o~ite im se otvorija; a Isus im zapoveda velej}i: „Gledajte, nikoj da ne doznae!” 31 A tie, {tom izlegoa, razglasija za Nego po celata taa zemja. Isus isceluva nem ~ovek (Lk 11, 14-15)

Dodeka tie izleguvaa, ete, kaj Nego dovedoa eden ~ovek nem i besoma~en. 33 Po izgonuvaweto na demonot, nemiot progovori. A narodot se ~ude{e i govore{e: „Nikoga{ takvo ne{to ne stanalo vo Izrail.” 34 A fariseite velea: „Toj gi izgonuva demonite preku na~alnikot na demonite.” 32

Isus so~uvstvuva so narodot (Mr 6,6–34; Lk 10,2)

5,15 Lk 4,14.37

27 1,1 20,30-31 2 Car 7, 12-17 Dela 2,30

28 8,10

29 8,13 15,28

30 8,4

32-34 12,22-24 Lk 11, 14-15

32 Mk 7,32.35

33 Mk 2,12 7,37

34 12,24 Mk 3,22

35 4,23

36 14,14 4 Mojs 27,17 3 Car 22,17 Ez 34,5.23 Zah 13,7 2 Car 18,16

I ode{e Isus po site gradovi i sela i pou~uva{e po nivnite sinagogi, go propoveda{e Evangelieto za carstvoto i lekuva{e sekakva bolest i 37 sekakva nemo} vo narodot. 36 A {tom vide mnogu narod, se 3,12 Lk 10,2 soàli nad niv, za{to bea izmoreni i Jn 4,35-37 napu{teni kako ovci bez pastir. 38 37 Toga{ im re~e na Svoite u~enici: Jn 4,38 „@etvata e golema, a rabotnicite se malku; 38 Zatoa molete Go Gospodarot na ètvata da isprati rabotnici na Svojata ètva.” 35

16 EVANGELIE SPORED MATEJ 10,1 8,29 Mk 1,34 3,13.15 6,7 Lk 9,1

Dvanaesette apostoli

10

(Mr 3,13–19; Lk 6,12–16)

I koga gi povika Svoite dvanaeset u~enici, im dade vlast nad 2 ne~istite duhovi, da gi izgonuvaat i da 4,18.21 lekuvaat sekakva bolest i sekakva Mk 1,16 Lk 9,54 nemo}. 2 A imiwata na dvanaesette apostoli Jn 1,40-42 Dela 1,13.26 se ovie: prviot Simon, nare~en Petar i Otkr 21,14 Andrej bratot negov; Jakov Zavedeev i 3 Jovan, bratot negov; 3 Filip i Vartolomej, Toma i Matej, 9,9 Mk 2,14 carinikot, Jakov Alfeev i Levij, Jn 1,4346.48 nare~en Tadej; 6,5.7 4 Simeon Kananit i Juda Iskari12,21-22 14,5.8-9 20,24-28 otski, koj i Go predade. 4 26,14 Jn 6,71 12,4 13,2.26 18,2.5

5 Lk 9,52-53 10,30-37 Jn 4,9.40 17,3.18 Dela 1,8

6 15,24 Er 50,6

7 3,2

8 Is 55,1 Lk 10,9 Dela 8,20

9-10 Mk 6,8 Lk 9,3 10,4

10 4 Mojs 18,31 5 Mojs 24,14-15 Lk 10,7 1 Kor 9,14 1 Tim 5,18

11 Mk 6,10

12-13 Lk 10,5-6

Misijata na apostolite (Mr 6,7–13; Lk 9,1–6)

Ovie dvanaesetmina gi isprati Isus i im zapoveda, govorej}i: „Po pat kon neznabo{ci ne odete i vo samarjanski grad ne vleguvajte; 6 a odete najnapred kaj zagubenite ovci na Izraileviot dom. 7 I odej}i, propovedajte i kaùvajte deka se pribliì carstvoto nebesno; 8 bolni lekuvajte, leprozni o~istuvajte, mrtvi voskresnuvajte, demoni izgonuvajte! Besplatno dobivte, besplatno davajte! 9 Ne nosete vo pojasite va{i nitu zlato, nitu srebro, nitu bakar, 10 nitu torba za pat, nitu dvojni ali{ta, nitu obuvki, nitu stap; za{to rabotnikot ja zasluùva svojata prehrana! 11 A {tom vlezete vo nekoj grad ili selo, raspra{ajte koj e vo nego dostoen, i tamu ostanete dodeka ne si otidete. 12 I koga }e vlezete vo ku}ata, pozdravete ja govorej}i: ‚Mir vo ovoj dom!' 13 I ako ku}ata bide dostojna, va{iot mir }e dojde na nea; ako li ne e dostojna, toga{ va{iot mir }e se vrati kaj vas! 14 Ako, pak, nekoj ne ve primi i ne gi poslu{a zborovite va{i, izlezete od taa ku}a ili od toj grad i istresete go pravot od nozete va{i! 5

Vistina vi velam: polesno }e $ 14 6,11 bide na zemjata sodomska i gomorska vo Mk Lk 9,5 sudniot den otkolku na toj grad!” 10,10-11 15

Za progonstvata (Mr 13,9–13; Lk 12, 11-12; 21,12–17)

„Ete, Jas ve pra}am kako ovci me|u volci: bidete mudri kako zmii i nezlobni kako gulabi. 17 Pazete se od lu|eto, za{to tie }e ve predadat na sudovite i po sinagogite nivni }e ve tepaat. 18 I }e ve odvedat pred upravnici i carevi zaradi Mene, za svedo{tvo pred niv i pred neznabo{cite. 19 Koga }e ve predadat, ne griète se kako ili {to }e zboruvate, za{to vo toj ~as }e vi bide dadeno {to da kaète. 20 Bidej}i ne ste vie {to }e govorite, tuku Duhot na va{iot Otec }e govori preku vas. 21 I }e predade brat brata si na smrt, i tatko - ~edoto svoe; i }e stanat deca protiv roditelite i }e gi ubijat; 22 i }e bidete namrazeni od site zaradi Moeto ime, no, koj pretrpi do kraj, toj }e bide spasen. 23 Ako ve brkaat od eden grad, begajte vo drug. Za{to, vistina, vi velam: nema da gi obikolite izrailevite gradovi dodeka dojde Sinot ôve~ki. 24 Nema u~enik pogolem od svojot u~itel, nitu sluga - pogolem od svojot gospodar; 25 Dosta e za u~enikot da bide kako negoviot u~itel i na slugata kako negoviot gospodar. Ako stopanot na ku}ata go narekle Velzevul, toga{ kolku pove}e negovite doma{ni!?” 16

Ne pla{ete se! (Lk 12,2–7)

Dela 13, 50-51

15 11,23-24 1 Mojs 18-19 Lk 10,12 17,29 Rim 9,29 3 Ptr 2,6 Juda 1,7

16 Lk 10,3 Jn 10,12 Dela 20,29

18 24,14 Ps 118,46 Jn 15,27 16,1-4

19-20 2 Mojs 4,10-12 Er 1,6-10 Lk 12, 11-12 Dela 4,8.31

20 2 Car 23,2 Jn 15,26

21 Mih 7,6

22 24,9.13 Jn 15,18.21.25

23 8,20 16,28

24 Lk 6,40 Jn 13,16 15,20

25 9,34

„I taka, ne pla{ete se od niv; 12,24.27 4 Car 1,2 za{to nema ni{to sokrieno {to ne }e se otkrie, ili tajno, {to nema da se 26 Mk 4,22 doznae. Lk 8,17 27 Toa {to vi go govoram vo temnina, kaète go na videlo; i ona {to vi se 27 Lk 12,3-4 {epoti, razglasuvajte go od pokrivite! 28 I ne pla{ete se od onie {to go ubivaat teloto, a du{ata ne moàt da ja ubijat; tuku pla{ete se pove}e od Onoj 26

17 EVANGELIE SPORED MATEJ 28 Koj moè i du{ata i teloto da gi pogu-

bi vo pekolot! 29 Ne se prodavaat li dve vrap~iwa za eden denar? I ni edno od niv nema da 30 padne na zemja bez voljata na va{iot 6,26 Otec. Lk 12,24 30 A vam i vlaknata na glavata vi se 21,18 Dela 27,34 izbroeni. 31 No ne pla{ete se: vie ste poskapi 32-33 1 Car 2,30 od mnogu vrap~iwa.” 5,29-30 Jk 4,12 1 Ptr 3,14 Otkr 2,10

32

(Lk 12,8–9)

„I taka, sekoj {to }e Me priznae Mk 8,38 Lk 9,26 Mene pred lu|eto, }e go priznaam i Jas 2 Tim 2,12 nego pred mojot Otec, Koj e na nebesa34 ta. Lk 2,34 33 A koj }e se odre~e od Mene pred 12,51 lu|eto, i jas }e se odre~am od nego pred 35-36 Mojot Otec, Koj e na nebesata.” 32

Mih 7,6

Ne mir, tuku me~

35

(Lk 12,51–53; 14,26–27)

Mk 13,12

„Nemojte da mislite deka dojdov da 10,37 donesam mir na zemjata; ne dojdov da 19,19 22,37-39 donesam mir, tuku me~. 35 Za{to dojdov da razdelam ~ovek od 5 Mojs 33,9 tatko si, i }erka od majka si, i snaa od 38 16,24 svekrvata nejzina. Lk 9,23 36 I neprijateli na ~oveka }e bidat 39 negovite doma{ni. 37

16,25 Lk 9,24 17,33 Jn 12,25

11

I koga gi zavr{i Isus ovie za- 11,1 povedi kon dvanaesette Svoi 7,28 u~enici, zamina ottamu za da pou~uva i 2 3,1 da propoveda po nivnite gradovi. Pratenici od Jovan Krstitel

Javno priznavawe na Isusa

Otkr 3,5

33

I koj }e napoi eden od ovie bezna- 42 ~ajni samo so ~a{a studena voda vo ime 18,5.10 25,40 na u~enik, vistina vi velam, nema da ja Mk 9,41 zagubi svojata nagrada.” 42

34

Kako da se bide dostoen za Isus Koj qubi tatko ili majka pove}e od 40 Mene, ne e dostoen za Mene; i koj qubi 18,5 sin ili }erka pove}e od Mene, ne e dosLk 9,48 10,16 toen za Mene; 38 i koj ne go zeme krstot svoj i ne odi Jn 12,44-45 13,20 1 Sol 2,13 po Mene, ne e dostoen za Mene. 39 Koj si go ~uva ìvotot svoj, }e go 41 zagubi, a koj }e go zagubi ìvotot svoj 3 Car 17, 9-24 zaradi Mene, }e go najde.” 37

Nagraduvawe (Mr 9,41)

„Koj ve prima vas, Mene Me prima; a koj Me prima Mene, Go prima Onoj {to Me pratil. 41 Koj prima prorok vo proro~ko ime, }e dobie proro~ka nagrada; i koj prima pravednik vo pravedni~ko ime, }e dobie pravedni~ka nagrada. 40

(Lk 7,18–35)

A Jovan, {tom ~u vo zatvorot za Hristovite dela, isprati dvajca od svoite u~enici 3 i mu re~e: „Ti li si Onoj {to treba da dojde ili da ~ekame drug?” 4 Isus im odgovori i re~e: „Odete i kaète mu na Jovan {to slu{ate i {to gledate: 5 slepi progleduvaat i sakati prooduvaat; leprozni se o~istuvaat i gluvi proslu{uvaat; mrtvi voskresnuvaat i na siroma{nite im se propoveda Evangelieto. 6 I blaèn e onoj {to ne se soblaznuva poradi Mene.” 7 A koga si otidoa ovie, Isus po~na da mu zboruva na narodot za Jovan: „[to ste izlegle da vidite vo pustinata? Trska li, {to se lulee od vetrot? 8 No, {to izlegovte da vidite? ôvek li, oble~en vo meki ali{ta? Ete, onie {to nosat meki ali{ta, po carski palati se. 9 Pa, {to izlegovte da vidite? Prorok li? Da, vi velam, i pove}e od prorok! 10 Za{to toj e onoj za kogo e napi{ano: ‚Ete, Jas go pra}am Mojot angel pred liceto Tvoe, koj }e go prigotvi patot Tvoj pred Tebe.' 11 Vistina vi velam: me|u rodenite od èna ne se javil pogolem od Jovan Krstitel, no najmaliot vo carstvoto nebesno e pogolem od nego! 12 A od denovite na Jovan Krstitel pa do sega, carstvoto nebesno so napor se osvojuva i silnite go grabaat, 13 za{to site Proroci i Zakonot prorokuvale do Jovan. 14 I, ako sakate da prifatite, toj e Ilija, koj treba da dojde. 2

3 3,11 5 Mojs 18,15

5 8,3 Is 26,19 29,18 35,5 35,6 42,7.18 61,1 Lk 4,18

6 13,57 Jn 6,61

7 3,1.5-6

9 14,5 16,14

10 2 Mojs 23,20 Mal 3,1 Mk 1,2 Lk 1,76 7,27 Jn 3,28

12 Lk 16,16

14 17,3.10-13 Mal 3,23


15

5 Mojs 29,4 Is 32,3 Ps 114,6 Lk 8,8 Otkr 2,7

16

Koj ima u{i da slu{a, neka ~ue!” „A so kogo da go sporedam ovoj rod? Toj li~i na deca {to sedat po pazari{tata, pa im dovikuvaat na svoite drugari 18 17 i velat: ‚Vi svirevme i ne igravte; 3,4 9,10-11 vi teèvme i ne pla~evte.' 18 Za{to dojde Jovan, koj ne jade, nitu Lk 1,15 pie, a tie velat: ‚\avolot e vo nego.' 19 19 Dojde Sinot ôve~ki, Koj jade i 8,20 9,11.14 Lk 15,1-2 pie, i velat: ‚Eve ~ovek jada~ i vinopiec, prijatel na carinicite i gre{20 nicite.' No mudrosta se opravda preku 13,58 Dan 9,13 svoite ~eda.” Jn 15,24

Gre{ni gradovi

21 15,21 Is 23,1-8 Ez 26 Mk 8,22 Lk 6,17

23 Is 14,13.15

24 10,15 Lk 10,12

25 10,42 13,11 Dan 2,313.18-19 Jn 7,48-49 1 Kor 1, 17-29

27 4,3 16,17 21,37 24,36 28,18 Mudr 2,13 Mk 14,36 Lk 2,49 Jn 1,18 3,35 10,15 20,17 Rim 8, 14-17.29 Fil 2,9

(Lk 10,13–15)

Toga{ po~na Isus da gi ukoruva gradovite vo koi se izvr{ija pove}eto Negovi ~uda, bidej}i ne se pokajaa. 21 „Te{ko tebe, Horazine! Te{ko tebe, Vitsaido! Ako vo Tir i Sidon bea ~udata, {to stanaa kaj vas, tie odamna bi se pokajale vo vre}i{te i pepel; 22 no vi velam: na Tir i na Sidon }e im bide polesno vo sudniot den otkolku vam! 23 I ti, Kapernaume, {to si se vozdignal do neboto, do pekolot }e bide{ spu{ten; za{to, ako vo Sodom se bea izvr{ile ~udata {to stanaa vo tebe, toj i do den denes }e ostane{e. 24 No vi velam deka na zemjata Sodomska }e $ bide polesno na sudniot den, otkolku tebe.” 20

Isusoviot povik (Lk 10,21–22)

Vo toa vreme, odgovori Isus i re~e: „Te proslavuvam, O~e, Gospodi na neboto i na zemjata, za{to si go sokril toa od mudrite i razumnite, a si im go 28 otkril toa na decata! 26 Da, O~e, za{to takva be{e volEr 31,25 Ps 33,18 jataTvoja. Sir 24,19 27 S# mi e predadeno od Mojot Otec i 51,23-30 nikoj ne Go poznava Sinot, osven Otecot; nitu Otecot Go poznava nekoj osven Sinot, i komu {to saka Sinot da Go otkrie. 28 Dojdete kaj Mene site izmoreni i obremeneti i Jas }e ve uspokojam; 25

Zemete go Mojot jarem na sebe i 29 pou~ete se od Mene, bidej}i sum krotok 5,5 Er 6,16 i smiren po srce, i }e najdete spokoj- Izreki 3,17 stvo za du{ite va{i; Dela 15,10 30 Za{to jaremot Moj e blag i breme- Gal 5,1 Jk 1,21 to Moe e lesno.” 29

Pra{awa okolu sabotata

12

(Mr 2,23–28; Lk 6,1–5)

Vo toa vreme, edna sabota, Isus minuva{e preku nivjeto, a u~enicite Negovi ogladnea, pa po~naa da kinat klasje i da jadat. 2 Fariseite, {tom go vidoa toa, Mu rekoa: „Ete, u~enicite Tvoi pravat {to ne e dopu{teno vo sabota!” 3 A Toj im re~e: „Ne ste li ~itale {to napravi David, koga ogladne toj i onie {to bea so nego? 4 Kako vleze vo domot Bo`ji, gi izede lebovite na predloènieto, {to ne treba{e da gi jade nitu toj, nitu onie {to bea so nego, tuku samo sve{tenicite. 5 Ili, ne ste li ~itale vo Zakonot deka vo sabota sve{tenicite ja naru{uvaat sabotata i pak ne se vinovni? 6 No Jas vi velam deka tuka e Onoj Koj e pogolem od hramot; 7 i, ako znaevte {to zna~i: ‚Milost sakam, a ne `rtva', nema{e da gi osuduvate nevinite; 8 Za{to Sinot ôve~ki e gospodar i na sabotata.” Isus isceluva ~ovek so isu{ena raka (Mr 3,1–6; Lk 6,6–11)

30 Sir 6, 23-31 51,26-27 1 Jn 5,3

12,1 2 Mojs 20,8

2 2 Mojs 34,21 5 Mojs 5,14 Jn 5,10

3-4 1 Car 21, 1-6

4 3 Mojs 24,5-9

6 12,41-42

7 9,13 1 Car 15,22 Os 6,6 Jn 5,16-17

8 8,20

10 Lk 11,54 20,20 Jn 8,6

11

I {tom zamina ottamu, dojde vo si- 5 Mojs 22,4 Lk 14,5 nagogata nivna. 10 I ete, tamu be{e eden ~ovek, koj 12 ima{e isu{ena raka. I za da Go obvi- 6,26 10,31 nat, Go pra{aa, velej}i: „Dopu{teno Jn 5,9 9,14 li e vo sabota da se lekuva?” 11 A Toj im re~e: „Koj e toj od vas, ako ima edna ovca i taa padne vo sabota vo jama, {to ne }e ja prifati i izvadi? 12 A kolku li, pak, ~ovekot e poskap od edna ovca!? I taka vo sabota e dopu{teno da se pravi dobro.” 13 Toga{ mu re~e na ~ovekot: „Ispruì ja rakata!” I toj ja ispruì. I taa stana zdrava kako i drugata. 9

19 EVANGELIE SPORED MATEJ 14 27,1 Mk 11,18 Jn 5,16.18

A fariseite, {tom izlegoa, se dogovorija kako da Go pogubat. No Isus koga razbra, zamina ottamu. 14

15 Mk 3,7-10 Lk 6,17-19

17 1,22

18-21 Is 42,1-4

21 Rim 15,12

22 8,29 9,27-33

23 1,1 Jn 4,29 7,26

24 9,34 4 Car 1,2 Mk 3,22 Jn 10,19-21

25 9,4

Bo`jiot Izbranik I po nego ode{e mnogu narod i Toj gi isceli site. 16 I im zabrani da razglasuvaat za Nego. 17 Za da se ispolni kaànoto preku prorokot Isaija, koj veli: 18 „Ete Go slugata Moj; Nego Go izbrav, Mojot vozquben, Koj{to e po blagovolenieto na Mojata du{a. ]e go poloàm Duhot Svoj nad Nego i na narodite }e im objavi sud; 19 Nema da se kara, nitu }e vika, i nikoj nema da go ~ue glasot Negov po krstopatite. 20 Trskite prekr{eni nema da gi dokr{i, nitu svetilata koi tleat }e gi ugasne, dodeka ne go dovede sudot do pobeda. 21 I vo Negovoto ime narodite }e se nadevaat.” 15

Isus i Velzevul (Mr 3,20–30; Lk 11,14–23)

Toga{ dovedoa kaj Nego eden besoma~en, koj be{e slep i nem; i go izlekuva, taka {to sleponemiot progleda i progovori. 23 I siot narod se ~ude{e i vele{e: „Ne e li Ovoj Hristos, sinot Davidov?” 24 A fariseite, {tom go ~uja toa, rekoa: „Toj ne gi isteruva demonite na drug na~in osven preku Velzevul, na~alnikot na demonite!” 25 No Isus, znaej}i gi nivnite pomisli, im re~e: „Sekoe carstvo, ako se razdeli samoto protiv sebe, zapustuva; i sekoj grad ili dom, ako se razdeli samiot protiv sebe, }e propadne. 26 I ako satanata izgonuva satana, toj se razdelil sam protiv sebe; toga{ kako moè da opstane carstvoto negovo? 27 I ako Jas gi isteruvam demonite preku Velzevul, sinovite va{i, preku kogo gi izgonuvaat? Zatoa tie }e vi bidat sudii. 22

Ako, pak, Jas isteruvam demoni so Duhot Bo`ji, toa zna~i deka do vas do{lo carstvoto Bo`jo. 29 Ili, kako moè da vleze nekoj vo ku}ata na silen ~ovek i da mu ja pleni poku}ninata, ako najnapred ne go vrze silniot, pa duri toga{ da mu ja ograbi ku}ata? 30 Koj ne e so Mene, protiv Mene e; i koj ne sobira so Mene, toj rastura. 31 Zatoa vi velam: sekoj grev i hula }e im se prosti na lu|eto, no hulata protiv Svetiot Duh nema da im se prosti na lu|eto. 32 I ako nekoj kaè zbor protiv Sinot ôve~ki, }e mu se prosti; no ako kaè ne{to protiv Svetiot Duh, nema da mu se prosti nitu na ovoj vek, nitu na idniot.” 28

28 3,2.16 8,29 Mk 1,15 Dela 10,38

29 Is 49,24-25 Mk 3,27 Jn 12,31

30 13,30 Mk 9,40 Lk 9,50

31 2 Mojs 34,9 Mk 3,28-29 1 Tim 1,13 1 Jn 5,16

32 8,20 Lk 12,10 Jn 8,21 Evr 6,4-6 10,26-31

Spored drvoto - i plodovite!

33-34

(Lk 6,43–45)

Sir 27,6

„Ili, ako nasadite dobro drvo i plodot }e mu bide dobar; a ako nasadite lo{o drvo i plodot }e mu bide lo{; za{to po plodot se poznava drvoto. 34 Porodi zmiini! Kako moète da govorite dobro, koga ste lo{i? Za{to od prepolnetoto srce zboruva ustata. 35 Dobriot ~ovek od dobrata riznica iznesuva dobrini, a lo{iot ~ovek od lo{ata riznica iznesuva lo{otii. 36 I vi velam deka za sekoj lo{ zbor, {to }e go izgovorat lu|eto, }e odgovaraat na sudniot den; 37 za{to poradi zborovite svoi }e bide{ opravdan, i poradi zborovite svoi }e bide{ osuden.” 33

Znakot na Jona (Mt 16,1-4; Mr 8,11–12; Lk 11,29–32)

33 7,16-20 Lk 6,44

34 3,7 15,18 23,33 Lk 3,7

36 Izreki 10,14 Jk 2,20 3,2.5-6

37 Lk 19,22

38 16,1 Sud 6,17 Jn 6,30 1 Kor 1,22

39 16,4

Mojs Toga{ nekoi od kni`nicite i 532.5.20 fariseite odgovorija i rekoa: „U~ite- Lk 11,29 Dela 2,40 le, sakame da vidime znak od Tebe!” Fil 2,15 39 A Toj im odgovori i re~e: „Lukav i 40 prequbotvoren rod bara znak; no nema 8,20 da mu se dade znak osven znakot na pro- Jona 2,1 rokot Jona; 40 za{to, kako {to Jona be{e vo utrobata na kitot tri dni i tri no}i, taka i Sinot ôve~ki }e bide vo srceto na zemjata tri dni i tri no}i. 38


Ninevjanite }e izlezat na sud so ovoj rod i }e go osudat, za{to tie se pokajaa od propovedta na Jona; a ete, tuka 42 ima pogolem od Jona. 12,6 42 I caricata ju`na }e izleze na sud 3 Car 10,110.24 Jn 6,35 so ovoj rod i }e go osudi; za{to taa dojde od krajot na zemjata za da ja ~ue 43 8,29 mudrosta na Solomon, no ete, tuka e Is 13,21-22 mnogu pogolem od Solomon.”

Parabola za seja~ot

41

Ez 3,6-7 Jona 3,5.8

45

Za ne~istite duhovi

Lk 8,2 Jn 5,143

(Lk 11,24–26)

Ptr 2,20

43 „Koga ne~istiot duh }e izleze od ~ovekot, minuva preku bezvodni mesta, 3 Mojs 10,4 5 Mojs 33,9 baraj}i spokoj i ne go nao|a; Jn 7,3.5 44 toga{ }e re~e: ‚Da se vratam vo 48 mojot dom, otkade {to izlegov.' I {tom Lk 2,49-50 dojde go nao|a prazen, izmeten i ureden. 45 Toga{ odi i doveduva drugi sedum 50 7,21 8,21-22 duhovi, polo{i od sebe, i {tom }e 10,37 vlezat, tamu i }e ìveat; i poslednata Lk 11, 27-28 sostojba na toj ~ovek stanuva polo{a od prvata. Taka }e bide i so ovoj zol rod.”

46

13,2 Lk 5,1-3

Vistinskoto semejstvo na Isus (Mr 3,31–35; Lk 8,19–21) 46 I dodeka mu zboruva{e na narodot, ete, majka Mu i bra}ata Negovi stoeja nadvor i sakaa da zboruvaat so Nego. 47 Nekoj Mu kaà: „Ete, majka Ti i bra}ata Tvoi stojat nadvor i sakaat da zboruvaat so Tebe.” 48 Toj mu odgovori na onoj {to Mu kaà i re~e: „Koja e Mojata majka i koi se Moite bra}a?” 49 I pokaùvaj}i so raka na u~enicite Svoi re~e: „Eve ja Mojata majka i eve gi Moite bra}a! 50 Za{to koj ja ispolnuva voljata na Mojot Otec, Koj e na nebesata, toj Mi e brat, i sestra, i majka.”

Paraboli za Bo`joto carstvo (Mr 4,1; Lk 8,4)

13

Vo toj den, otkako Isus izleze od ku}ata, sedna pokraj moreto. 2 I se sobra okolu Nego mnogu narod, taka {to Toj vleze vo korab i sedna, a siot narod stoe{e na bregot.

(Mr 4,2–9; Lk 8,5–8)

I im govore{e mnogu vo paraboli, velej}i: „Ete, izleze seja~ da see; 4 i koga see{e, edni zrna padnaa pokraj patot; doletaa ptici i gi iskolvaa. 5 Drugi, pak, padnaa na kamenito mesto, kade {to nema{e mnogu zemja, i nabrgu proniknaa, za{to zemjata ne be{e dlaboka. 6 No, {tom izgrea sonceto, tie svenaa, pa, bidej}i nemaa koren, se isu{ija. 7 Nekoi padnaa vo trwe i izrasna trweto i gi zadu{i. 8 Drugi padnaa na dobra zemja i dadoa dobar plod; edno sto, drugo {eeset, a treto trieset. 9 Koj ima u{i da slu{a, neka ~ue.” 3

Celta na parabolite (Mr 4,10–12; Lk 8,9–10)

3 Mk 4,2-3

6 Jk 1,11

8 Jn 15,8.16

11 1 Kor 2,10 Efes 3,3-4

12 25,29 Mk 4,25 Lk 8,18 19,26

13 Er 5,21 Lk 8,10

14-15 Is 6,9-10 Mk 4,12 Dela 28, 26-27

15 Jn 12,40

16 Lk 10,23

I koga prijdoa do Nego u~enicite, Mu rekoa: „Zo{to im zboruva{ vo 17 Lk 10,24 paraboli?” Jn 8,56 11 A Toj im odgovori i re~e: „Zatoa Efes 3,5 1 Ptr 1, vam vi e dadeno da gi znaete tajnite na 10-12 carstvoto nebesno, a nim ne im e dadeno. 12 Bidej}i, koj ima }e mu se dade i }e mu se preumnoì; a koj nema, }e mu se zeme i ona {to go ima. 13 Zatoa im zboruvam vo paraboli, za{to gledaat i ne viduvaat; slu{aat i ne moàt da ~ujat, nitu pak, razbiraat; 14 i nad niv se ispolnuva proro{tvoto na Isaija, koj veli: ‚So u{i }e ~uete i nema da razberete, so o~i }e gledate i nema da vidite; 15 srceto na ovie lu|e zakoravelo i so u{ite te{ko slu{aat; i gi zatvorile o~ite svoi za da ne bi nekoga{ so o~ite da vidat i so u{ite da ~ujat i so srceto da razberat, ta da se pokajat i da gi iscelam.' 16 Va{ite, pak, o~i se blaèni, bidej}i gledaat i u{ite va{i - bidej}i slu{aat; 17 za{to vistina vi velam: mnogu proroci i pravednici sakaa da vidat {to 10

21 EVANGELIE SPORED MATEJ 20 gledate vie, i ne vidoa, i da ~ujat {to

Dela 17,11 1 Sol 1,6

slu{ate vie, i ne ~uja.”

Objasnuvawe na parabolata za seja~ot

22 6,24 Mk 4,19 1 Tim 6,6-9

(Mr 4,13–20; Lk 8,11–15)

„Vie, pak, ~ujte ja parabolata za Jn 15,8.16 seja~ot. Gal 5,22 19 Kaj sekogo, {to go slu{a slovoto za carstvoto i ne go razbira, doa|a luka24 Mk 4,26 viot i go graba poseanoto vo srceto 30 negovo; ete, toa e poseanoto pokraj 3,12 patot. 20 A poseanoto na kamen e onoj {to go Jn 15,6 slu{a slovoto i vedna{ so radost go prima; 21 no nema vo sebe koren i e nepostojan: dojde li nevolja ili gonewe zaradi slovoto, vedna{ se soblaznuva. 22 Poseanoto, pak, vo trwe e onoj {to go slu{a slovoto, no griàta od ovoj svet i primamlivosta na bogatstvoto go zadu{uvaat slovoto i toa ostanuva bez rod. 23 A poseanoto na dobra zemja e onoj {to go slu{a slovoto i go razbira, i koj dava rod, pa donesuva: eden sto, drug {eeset, a tret trieset.” 23

go vo snopovi, za da izgori; a, ìtoto 31 17,20 priberete go vo mojata ìtnica.'” Lk 17,6

18

Parabola za kakolot I druga parabola im kaà, velej}i: „Carstvoto nebesno prilega na ~ovek {to poseal dobro seme na svojata niva. 25 No, dodeka spieja lu|eto, dojde negoviot neprijatel i poseja me|u ìtoto kakol, pa si otide. 26 A koga izrasna rastenieto i donese rod, toga{ se pojavi i kakolot. 27 I koga dojdoa slugite na stopanot, mu rekoa: ‚Gospodare, neli dobro seme posea na nivata svoja? Od kade sega, pak, ovoj kakol vo nea?' 28 A toj im re~e: ‚Neprijatelot go napravi toa!' Slugite, pak, mu rekoa: ‚Saka{ li da odime i da go isplevime?' 29 No toj im re~e: ‚Ne, da ne bi, kornej}i go kakolot, da iskornete zaedno so nego i ìto; 30 ostavete neka raste i ednoto i drugoto, zaedno do ètvata; a za vreme na ètvata }e im kaàm na ètvarite: soberete go najnapred kakolot i vrzete 24

Parabola za sinapovoto zrno (Mr 4,30–32; Lk 13,18–19)

32 Ez 17,23 31,6 Ps 103,12 Dan 4,9.18

31 I druga parabola im kaà, velej}i: „Carstvoto nebesno prilega na sinapovo zrno, koe ~ovek go zel i go poseal na 33 Lk 13,21 nivata svoja; 1 Kor 5,6 32 Toa e najmalo od site semiwa, no Gal 5,9 koga }e izrasne, pogolemo e od site 35 zelen~uci, pa stanuva duri i drvo, taka Ps 78,2 {to pticite nebeski doletuvaat i se 36 15,15 vgezduvaat na negovite granki.”

Parabola za kvasecot (Lk 13,20–21)

Mk 4,10 7,17

37-38 1 Kor 3,9

I druga parabola im kaà: „Carstvoto nebesno prilega na kvas, {to go 37 8,20 zema èna i go klava vo tri meri bra{38 no, duri ne skisne seto.” 33

1 Jn 3,10

Zo{to Isus zboruva vo paraboli (Mr 4,33–34)

39 3,12 Joil 4,13 Otkr 14,15-16

Seto ova mu go zboruva{e Isus na narodot vo paraboli i bez paraboli ne 40 im govore{e ni{to; 35 za da se ispolni re~enoto preku 3,10 Mk 13,27 prorokot koj veli: „So paraboli }e ja Jn 15,6 otvoram ustata Svoja; }e gi iskaàm 41 tajnite od sozdavaweto na svetot.” Sof 1,3 34

Otkr 21,8

Zna~eweto na parabolata za kakolot Toga{ Isus go ostavi narodot i vleze vo edna ku}a. A u~enicite Mu pristapija i Mu rekoa: „Protolkuvaj ni ja parabolata za kakolot na nivata!” 37 A Toj im odgovori i re~e: „Seja~ot na dobroto seme e Sinot ôve~ki. 38 Nivata e svetot; dobroto seme se sinovite na carstvoto, a kakolot sinovite na lukaviot; 39 Neprijatelot, pak, {to go posea, e |avolot; ètvata e krajot na svetot, a ètvarite se angelite. 40 I taka, kako {to se sobira kakolot i se gori vo ogan, taka }e bide i pri krajot na ovoj svet. 41 ]e isprati Sinot ôve~ki Svoi angeli i }e gi soberat site soblazni od 36

22 EVANGELIE SPORED MATEJ 42 Negovoto carstvo, i onie {to vr{at

bezzakonie, 42 i }e gi frlat vo vàrena pe~ka; tamu }e ima pla~ i krckawe so zabi. 43 43 Toga{ pravednicite }e zableskaat 11,15 Sud 5,31 kako sonce vo carstvoto na nivniot Dan 12,3 Otec. Koj ima u{i da slu{a, neka ~ue!”

8,12 Dan 3,6 Otkr 20,15

44

19,21 Izreki 4,7

Parabola za skrienoto bogatstvo

„Carstvoto nebesno prilega u{te i 49 na bogatstvo sokrieno vo niva, koe go 13,40-41 25,32 na{ol ~ovek i sokril, pa, od radost za 50 nego, odi i prodava s# {to ima, i ja 13,42 kupuva taa niva.” 44

51

Parabola za biserot

15,10

„Carstvoto nebesno prilega i na 52 trgovec, koj bara ubavi biseri; 5,17 46 pa, {tom najde edno zrno skapocen biser, odi i prodava s# {to ima i go kupuva.” 45

Parabola za mreàta „Carstvoto nebesno prilega u{te i na mreà, koja se frla vo moreto i ulovuva sekakvi ribi; 48 i koga }e se napolni, ja izvlekuvaat na bregot i sednuvaat, pa dobrite gi sobiraat vo sadovi, a lo{ite gi frlaat nadvor. 49 Taka }e bide i pri krajot na svetot: }e izlezat angelite i }e gi oddelat lo{ite od pravednite, 50 i }e gi frlat vo ognena pe~ka: tamu }e ima pla~ i krckawe so zabi.” 47

Zaklu~ok I gi pra{a Isus: „Dali go razbravte seto ova?” Tie Mu rekoa: „Da, Gospodi!” 52 A Toj im re~e: „Zatoa sekoj kni`nik, koj se nau~il za carstvoto nebesno, prilega na doma}in {to iznesuva od svojata riznica novo i staro.” 51

Isus se vra}a vo Nazaret (Mr 6,1–6; Lk 4,16–30)

I, otkako gi kaà Isus ovie paraboli, si zamina ottamu. 53

A {tom dojde vo Svojot roden kraj, gi pou~uva{e vo sinagogata nivna, taka {to site se ~udea i velea: „Od kade kaj Nego vakva mudrost i mo}? 55 Neli e Ovoj sin na drvodelecot? Majka Mu neli se vika Marija, i bra}ata Negovi - Jakov i Josija, Simon i Juda? 56 I sestrite Negovi ne se li site me|u nas? Od kade, pak, seto toa kaj Nego?” 57 I se soblaznuvaa zaradi Nego. A Isus im re~e: „Nema prorok bez ~est, osven vo zemjata negova i vo domot negov.” 58 I ne napravi tamu mnogu ~uda poradi nivnoto neverie. 54

Smrtta na Jovan Krstitel

14

(Mr 6,14–29; Lk 3,19-20; 9,7–9)

Vo toa vreme glasot za Isus go slu{na i ~etvorovlasnikot5

54 2,23 Lk 4,16 Jn 7,15

55 12,46 27,56 Lk 3,23 Jn 1,45 6,42

57 16,14 Jn 4,44

58 8,10 17,19

14,1 16,14 Lk 3,1.19 23,6-12.15

3-4 3 Mojs 18,16 20,21

Irod, 3 2 koj im re~e na svoite pot~ineti: Lk 3,19-20 „Toa e Jovan Krstitel; toj voskresnal 5 od mrtvite, pa zatoa i stanuvaat ~uda 21,26 Lk 1,76 preku nego !” 3 Za{to Irod, otkako go fati Jovan, go vrza i go frli vo zatvor zaradi Irodijada, ènata na brat mu Filip; 4 bidej}i Jovan mu vele{e: „Ne ti e dopu{teno da ja ima{ nea!” 5 I saka{e da go ubie, no se pla{e{e od narodot, za{to go smetaa za prorok. 6 A koga mu be{e rodenden na Irod, }erkata na Irodijada igra{e pred gostite i mu ugodi na Irod; 7 zatoa toj $ se zakolna deka }e $ dade {to i da pobara. 8 I taa, pou~ena od majka si, re~e: „Daj mi ja ovde na ~inija glavata na Jovan Krstitel!” 9 I se nataì carot; no, zaradi zakletvata i gostite svoi, naredi da $ ja dadat. 10 Pa prati, ta ja otsekoa glavata na Jovan vo zatvorot. 11 I ja donesoa glavata negova na ~inija i $ ja dadoa na devojkata, a taa ja odnese na majka si.

5 12,50. Paraboli se prikaznite {to gi kaùval Isus, kako pojasnuvawe na Svoite pouki.


U~enicite, pak, negovi, dojdoa, go zemaa negovoto telo i go pogrebaa; i go 14 izvestija Isusa. 12

Dela 8,2

9,36 15,32

16-20 4 Car 4, 42-44

17-21 15,34-38

19 26,26 Mk 6,41 Jn 11,41 17,1

20 2 Mojs 16,4.12 Ps 77,29

23 Mk 1,35 Jn 6,15

25 Jov 9,8

Isus nahranuva nad pet iljadi lu|e (Mr 6,30–44; Lk 9,10–17; Jn 6,1–14)

[tom go ~u toa Isus, zamina ottamu so korab vo pusto mesto, nasamo; a narodot, {tom slu{na za toa, trgna po Nego pe{ od gradovite. 14 I koga izleze Isus, vide mnogu narod; i se smiluva nad niv i gi izlekuva nivnite bolni. 15 A na stemnuvawe Mu prijdoa u~enicite Negovi i rekoa: „Mestovo e pusto, a i docna e ve}e; pu{ti go narodot da odi po selata i da si kupi hrana.” 16 No Isus im re~e: „Nema potreba da odat; dajte im vie da jadat!” 17 A tie Mu rekoa: „Nie imame samo pet leba i dve ribi.” 18 Toj im re~e: „Donesete Mi gi tuka!” 19 I otkako mu zapoveda na narodot da sedne po trevata, gi zede pette leba i dvete ribi, pogledna kon neboto, gi blagoslovi, gi prekr{i i im gi dade lebovite na u~enicite, a u~enicite - na narodot. 20 I jadea site i se nasitija; i sobraa dvanaeset ko{evi polni so ostanati par~iwa. 21 A onie {to jadea bea okolu pet iljadi maì, pokraj ènite i decata. 13

Isus odi po povr{inata na vodata (Mr 6,45–52; Jn 6,15–21)

I vedna{ gi prisili Isus u~enicite Svoi da vlezat vo korabot i da minat na drugata strana pred Nego, dodeka Toj da go raspu{ti narodot. 23 Pa {tom go raspu{ti narodot, Toj se iska~i na planinata za da se pomoli nasamo. I taa ve~er ostana tamu Sam. 24 A korabot be{e ve}e na sred more i branovite go udiraa, za{to vetrot duva{e sprotivno. 25 No na ~etvrtata straà6 preku no}ta, dojde Isus kaj niv, odej}i po moreto. 22

A u~enicite, {tom Go vidoa kako odi po moreto, se upla{ija i rekoa: „Toa e prividenie!” i od strav izvikaa. 27 No, Isus vedna{ im prozbore, velej}i: „Ne bojte se! Jas sum, ne pla{ete se!” 28 A Petar, odgovaraj}i Mu, re~e: „Gospodi, ako si Ti, zapovedaj da dojdam kaj Tebe po vodata!” 29 I Isus mu re~e: „Dojdi!” Pa {tom izleze od korabot, Petar trgna po vodata za da dojde kaj Isusa; 30 no, koga go vide silniot vetar, se upla{i, po~na da tone i izvika: „Gospodi, spasi me!” 31 Isus vedna{ mu podade raka, go fati i mu re~e: „Maloverniku, zo{to se posomneva?” 32 I koga vlegoa vo korabot, vetrot prestana. 33 A onie {to bea vo korabot Mu pristapija, Mu se poklonija i rekoa: „Navistina, Ti si Sin Bo`ji!” 26

Isus isceluva vo genisaretskiot kraj (Mr 6,53–56)

Pa otkako preminaa, dojdoa vo zemjata genisaretska. 35 Lu|eto od toa mesto, {tom Go poznaa, razglasija po celata taa okolija i gi donesoa kaj Nego site bolni. 36 I Go molea da se doprat barem do krajot od Negovata obleka; i tie {to se doprea, se izlekuvaa. 34

Isus gi otfrla ~ove~kite obi~ai

15

(Mr 7,1–13)

Toga{ pristapija kon Isus erusalimskite kni`nici i farisei, velej}i: 2 „Zo{to u~enicite Tvoi go prestapuvaat predanieto na starite? Bidej}i ne si gi mijat racete koga jadat leb.” 3 A Toj im odgovori i re~e: „Pa zo{to i vie ja prestapuvate Bo`jata zapoved zaradi va{eto predanie?

6 14,1. Vo originalniot tekst stoi „tetrarh” t.e. vladetel nad ~etirite oblasti.

26 Lk 24,37

31 6,30 8,26

32 Mk 4,39

33 8,29 Dela 8,37 Rim 1,4 Evr 4,14

36 9,20-22 Lk 6,19

15,2 2 Mojs 30,18-21 Lk 11,38 Gal 1,14 Kol 2,8

24 EVANGELIE SPORED MATEJ 4 19,19 2 Mojs 20,12 21,17 3 Mojs 20,9 5 Mojs 5,16 Mk 7,10 Lk 18,20 Efes 6,2

7 6,2 23,13

8-9 Is 29,13

8 12,34 Ps 77,36-37

9 5,20 Kol 2,22

11

Za{to Bog zapovedal i rekol: ‚Po~ituvaj gi tatka si i majka si', i ‚koj zloslovi protiv tatkoto svoj ili majka si, so smrt da se kazni'. 5 A vie velite: ‚Ako nekoj mu re~e na tatka si ili na majka si: ona, so {to bi moèl da se polzuva{ od mene, dar e', 6 toga{ toj moè i da ne go po~ituva svojot tatko ili svojata majka! Taka ja naru{ivte zapovedta Bo`ja zaradi va{eto predanie! 7 Licemeri, dobro prorokuval za vas Isaija, velej}i: 8 ‚Ovoj narod se pribliùva do Mene so ustata svoja i so usnite Me po~ituva, a srceto negovo stoi daleku od Mene; 9 no naprazno Me po~ituva, u~ej}i so ~ove~ki u~ewa i zapovedi.'” 4

12,34

[to go oskvernuva ~ovekot?

13 Is 5,1-7 Lk 13,6-9 Jn 15,2

(Mr 7,14–23)

I otkako gi povika lu|eto, im re~e: „Slu{ajte i razberete! 14 11 Ne go oskvernuva ~ovekot ona {to 23,16.19.24 vleguva vo ustata, tuku ona {to izleguLk 6,39 Rim 2,19 va od ustata, toa go oskvernuva ~ove16 kot.” 12 Toga{ Negovite u~enici Mu Mk 4,13 pristapija i rekoa: „Znae{ li deka 19 Rim 1 fariseite, {tom go ~uja toj zbor, se 29-30 soblaznija?” 1 Kor 6 13 A Toj, odgovaraj}i im, re~e: ,9-10 Gal 5,19-21 „Sekoja sadnica, {to ne ja nasadil 1 Ptr 4,3 Otkr 21,8 Mojot Otec nebesen, }e se iskorne; 14 ostavete gi: tie se slepi voda~i na slepi: a koga slep vodi slep, obata }e padnat vo jama.” 15 Petar, pak, Mu odgovori i re~e: „Objasni ni ja ovaa parabola.” 16 A Isus im re~e: „Ama vie, u{te li ne sfa}ate? 17 U{te li ne razbirate deka s# {to vleguva vo ustata, minuva preku stomakot i se isfrluva nadvor? 18 A ona {to izleguva od ustata, izleguva od srceto i toa go oskvernuva ~ovekot; 19 za{to od srceto izleguvaat lo{i pomisli, ubistva, prequbodejstva, bludstva, kra`bi, la`ni svedo{tva, huli; 10

7 14,25. Me|u 3 i 6 ~asot nautro.

toa go oskvernuva ~ovekot. A da se 22 jade so neizmieni race, toa ne go 9,27 Mk 10 ,47-48 oskvernuva ~ovekot.” 20

Verata na edna Hananejka (Mr 7,24–30)

I koga izleze ottamu Isus, zamina vo kraevite Tirski i Sidonski. 22 I ete, edna èna Hananejka, izleze od onie krai{ta, povika kon Nego, velej}i: „Smiluvaj mi se, Gospodi, Sine Davidov! ]erka mi èstoko ja ma~i demon.” 23 No Toj ne $ odgovori nitu zbor. I otkako pristapija do Nego, u~enicite Negovi Go molea i velea: „Otpu{ti ja, za{to vika po nas.” 24 A Toj odgovori i re~e: „Jas sum praten samo kaj zagubenite ovci na domot izrailev.” 25 No taa, koga pristapi, Mu se pokloni i vele{e: „Gospodi, pomogni mi!”7 26 Toj, odgovaraj}i $ re~e: „Ne e dobro da se zeme lebot od decata i da se frli na ku~iwata.” 27 No taa Mu re~e: „Da, Gospodi, no i ku~iwata jadat od tro{kite {to pa|aat od trpezata na svoite gospodari.” 28 Toga{ Isus odgovori i re~e: „O, èno, golema e tvojata vera; neka ti bide po èlbata tvoja!” I vo toj ~as ozdrave }erkata nejzina. 21

Isus isceluva mnogu narod (Mr 7,31)

[tom zamina ottamu, Isus dojde kaj Galilejskoto More, se iska~i na gorata i sedna tamu. 29

30 I dojde kaj Nego mnogu narod, koj ima{e so sebe kuci, slepi, nemi, sakati i mnogu drugi, i gi poloìja pred nozete na Isus, i Toj gi isceli, 31 taka {to narodot se voshituva{e gledaj}i kako nemi zboruvaat, sakati ozdravuvaat, kuci se dviàt i slepi progleduvaat i Go proslavuva{e Boga Izrailev.

Lk 18, 38-39

23 Lk 11,8

24 10,5-6

26 7,6

27 Lk 16,21

28 8,10.13

29 Mk 7,31

30 11,5 19,2 21,14

31 8,3 11,4-5 Mk 7,37

25 EVANGELIE SPORED MATEJ 32 9,36 14,15

33 4 Car 4,43

34-38 14,17-21 Mk 6,33-44 Lk 9,13-17 Jn 6,9-13

36 1 Kor 11,24

37 4 Car 4,44 Ps 77,29 Mk 8,20

16,1 12,38 22,15.35

4 12,39

Isus nahranuva nad ~etiri iljadi du{i

Za kvasecot na fariseite

(Mr 8,1–10)

5 I preo|aj}i na sprotivnata strana, u~enicite Negovi zaboravija da zemat leb. 6 Isus im re~e: „Vnimavajte i ~uvajte se od kvasot farisejski i sadukejski!” 7 A tie pomislija vo sebe i si rekoa: „Toa e {to ne zedovme leb!” 8 No Isus gi razbra i im re~e: „Maloverni, zo{to mislite vo sebe deka ne ste zele leb? 9 U{te li ne razbirate i ne pomnite za pette leba na pet iljadi du{i, i kolku ko{evi sobravte? 10 Nitu za sedumte leba na ~etiri iljadi du{i, i kolku ko{nici sobravte? 11 Kako ne razbirate deka ne za leb rekov: ‚ûvajte se od kvasot farisejski i sadukejski!'” 12 Toga{ razbraa deka Toj im be{e rekol da se pazat ne od lebniot kvas, tuku od u~eweto farisejsko i sadukejsko.

A Isus, koga gi povika u~enicite Svoi, im re~e: „@al mi e za lu|eto, za{to tri dni ve}e stojat kaj Mene i nemaat {to da jadat; a da gi raspu{tam gladni, ne bi sakal, za da ne premaleat po patot.” 33 No u~enicite Negovi Mu rekoa: „Od kade pri nas tolku leb vo pustinava za se nahrani tolku narod?” 34 Isus gi pra{a: „Kolku lebovi imate?” A tie odgovorija: „Sedum i nekolku rip~iwa.” 35 Toga{ mu zapoveda Isus na narodot da posedne po zemjata. 36 I otkako gi zede sedumte lebovi i ribite, zablagodari, gi prekr{i i im gi dade na u~enicite Svoi, a u~enicite - na narodot. 37 I jadea site i se nasitija; i krenaa ostanati par~iwa - sedum polni ko{nici. 38 A onie {to jadea bea ~etiri iljadi maì, pokraj ènite i decata. 39 Pa, {tom go raspu{ti narodot, vleze vo korab i dojde vo magdalskite predeli. 32

Fariseite baraat znak

16

(Mr 8,11–13; Lk 12,54–56)

Toga{ pristapija fariseite i sadukeite i, isku{uvaj}i Go, pobaraa da im pokaè znak od neboto. 2 Toj, odgovaraj}i im, re~e: „Nave~er velite: ‚}e bide vedro, za{to neboto e crveno'; 3 a nautro: ‚denes }e ima nevreme, za{to neboto e crveno i matno.' Licemeri, izgledot na neboto umeete da go raspoznavate, a znacite na vremiwata ne moète? 4 Rod lukav i prequbotvoren bara znak, no znak nema da mu se dade osven znakot na prorokot Jona.” Pa, otkako gi ostavi, si zamina.

(Mr 8,14–21; Lk 12,1-6)

Svedo{tvoto na Petar (Mr 8,27–30; Lk 9,18–21)

6 Lk 12,1 1 Kor 5,6-8 Gal 5,9

8 6,30-31 Mk 4,13

9 14,13-21 15,38

10 Mk 8,1-9

11 16,6

13 8,20

14 5 Mojs 18,15 Mk 6,14-15 Lk 7,16.39 9,7-8 24,19 Jn 4,19

16 4,3 14,33 Jn 6,69

17

7,5 I koga dojde Isus vo oblasta na Rim Gal 1,16 Kesarija Filipova, gi pra{a u~enicite Svoi i re~e: „[to velat lu|eto za 18 Jn 1,42 Mene, Sinot ôve~ki?” 1 Ptr 1,1 14 Tie odgovorija: „Edni deka si Jovan 3,19 Krstitel, drugi Ilija, a nekoi 19 Eremija ili eden od prorocite.” Is 22,22 15 A Toj im re~e: „A vie, {to mislite, Koj sum Jas?” 16 Simon Petar odgovori i re~e: „Ti si Hristos, Sinot na ìviot Bog.” 17 Toga{ Isus mu odgovori i re~e: „Blaèn si ti, Simone, sine Jonin, za{to telo i krv ne ti go otkrija toa, tuku Mojot Otec, Koj e na nebesata. 18 A Jas tebe ti velam: ti si Petar i na toj kamen8 }e ja izgradam Crkvata Svoja, i vratite na pekolot nema da ja nadvladeat. 19 I }e ti gi dadam klu~evite od nebesnoto carstvo, i {to }e svrze{ na zemjata, }e bide svrzano na nebesata; a {to }e razre{i{ na zemjata, }e bide razre{eno i na nebesata.” 13

8 16,18. Igra na zborovi, za{to i Petar zna~i „kamen”. Sepak, li~noto ime e „Petros”, a vtorata imenka e „petra”.


Toga{ Isus im zapoveda na u~enicite Svoi da ne kaùvaat nikomu 21 deka Toj e Isus Hristos. 20

8,4

17,12.22-23 20,17-19 27,63 Lk 13, 32-33 Dela 10,40 1 Kor 15, 3-4

23 4,10

24 4,19 10,38 Lk 14,27

25 10,39 Lk 17,33 Jn 12,25-26

27 8,20 Ps 62,13 Izreki 24,12 Sir 35,22 Rim 2,6 2 Sol 1,7

28

Isus ja navestuva Svojata smrt i voskresenie (Mr 8,31–33; Lk 9,22) 21 Ottoga{ po~na Isus na Svoite u~enici da im otkriva deka Toj treba da otide vo Erusalim i da postrada mnogu od stare{inite, prvosve{tenicite i kni`nicite i da bide ubien, i na tretiot den da voskresne. 22 A Petar Go povle~e nastrana, po~na da Go odvra}a, velej}i: „Bidi milostiv kon Sebe, Gospodi; toa so Tebe nema da se slu~i!” 23 No Toj se zavrte i mu re~e na Petar: „Begaj od Mene, satano! Ti si Mi soblazna, za{to misli{ ne za ona {to e Bo`jo, tuku za ona {to e ~ove~ko!”

Patot za sledbenicite na Isus (Mr 8,34–9,1; Lk 9,23-27)

10,23 24,30.34 26,64

24 Toga{ Isus im re~e na u~enicite Svoi: „Ako nekoj saka da vrvi po Mene, neka se odre~e od sebe, neka go zeme svo17,1 jot krst i neka Me posleduva; 26,37 25 za{to, koj saka da go spasi ìvotot Jn 21,2 svoj, }e go zagubi; a koj }e go zagubi svojot ìvot zaradi Mene, }e go najde: 26 za{to, kakva polza e za ~ovek ako go pridobie celiot svet, a na du{ata svoja $ napakosti? Ili kakov otkup }e dade ~ovek za svojata du{a? 27 Za{to Sinot ôve~ki }e dojde vo slavata na Svojot Otec, so angelite Svoi, i toga{ }e mu dade na sekoj spored delata negovi. 28 Vistina vi velam: tuka stojat nekoi {to nema da vkusat smrt dodeka ne Go vidat Sinot ôve~ki kako doa|a vo carstvoto Svoe.”

Hristovoto preobraènie

17

(Mr 9,2–9; Lk 9,28–36)

A po {est dni Isus gi zede so Sebe Petar, Jakov i brat mu Jovan, i gi izvede na visoka gora sami;

i se preobrazi pred niv; i liceto Negovo svetna kako sonce, a ali{tata Negovi stanaa beli kako svetlina. 3 I ete, im se javija Mojsej i Ilija, koi razgovaraa so Nego. 4 Toga{ Petar Mu odgovori na Isus i re~e: „Gospodi, dobro ni e da bideme ovde; ako saka{ da napravime tri kolibi: edna za Tebe, edna za Mojsej i edna za Ilija.” 5 Dodeka u{te govore{e, ete, gi zaseni svetol oblak; i se ~u glas od oblakot koj vele{e: „Ovoj e Mojot vozquben Sin, vo Kogo e Mojata volja; Nego poslu{ajte Go!” 6 I koga go ~uja toa u~enicite, padnaa ni~kum i mnogu se upla{ija. 7 No Isus, otkako im prijde, se dopre do niv i im re~e: „Stanete i ne pla{ete se!” 8 A tie, koga gi podignaa o~ite, ne vidoa nikoj drug osven Isus. 9 A koga sleguvaa od gorata, Isus im zapoveda i re~e: „Nikomu ne kaùvajte {to vidovte dodeka Sinot ôve~ki ne voskresne od mrtvite!” 2

Za Ilija (Mr 9,11–13)

I u~enicite Negovi Go zapra{aa, govorej}i: „Zo{to, pak, kni`nicite velat deka najnapred treba da dojde Ilija?” 11 Isus im odgovori i re~e: „Ilija }e dojde prethodno i }e uredi s#; 12 no vi velam deka Ilija ve}e dojde i ne go poznaa, tuku mu napravija s# {to sakaa; taka i Sinot ôve~ki }e postrada od niv.” 13 Toga{ u~enicite razbraa deka Toj im zboruva za Jovan Krstitel. 10

Isus osloboduva od demoni (Mr 9,14–29; Lk 9,37–43)

Koga dojdoa kaj narodot, pristapi kon Nego eden ~ovek, koj padna na kolena 15 i re~e: „Gospodi, smiluvaj se na mojot sin, za{to e mese~ar i mnogu se ma~i; ~esto pa|a vo ogan i ~esto - vo voda; 14

2 28,3 Dan 7,9 3 Ptr 1, 16-18

3 11,14 2 Mojs 33 5 Mojs 18,15.18 3 Car 19, 9-14

4 5 Mojs 16,13

5 3,17 2 Mojs 13,21 19,16 24,15-16 40,34-35 3 Car 8, 10-12 Is 42,1 Dela 1,9 3 Ptr 1,17

6 27,54

9 8,4 8,20

10-11 Mal 3, 23-24 Sir 48,10

11 19,28

12 11,14 20,17-19 Lk 1,17

13 11,10-14

14 Mk 1,40 10,17

27 EVANGELIE SPORED MATEJ 17 12,39 5 Mojs 32,5.20 Dela 2,40 Fil 2,15

18 8,29 15,28 Mk 1,25 5,8 Jn 4,52-53

20 13,58 21,21 Mk 11, 22-23 1 Kor 13,2

21 Mk 9,29

22-23 17,12 20,17-19 2 Car 24,14

go dovedov kaj Tvoite u~enici, no tie ne moèa da go izlekuvaat.” 17 A Isus odgovori i re~e: „O, rode bezveren i razvraten! Do koga }e bidam so vas? Do koga }e ve trpam? Dovedete Mi go tuka!” 18 I mu naredi Isus i demonot izleze od nego; i mom~eto ozdrave vo toj ~as. 19 Toga{ u~enicite pristapija kon Isus nasamo i Mu rekoa: „Zo{to ne moèvme nie da go isterame?” 20 A Isus im re~e: „Zaradi va{eto bezverie: za{to, vistina, vi velam, ako imate vera kolku sinapovo zrno, }e $ re~ete na ovaa planina: ‚Premesti se odovde tamu! I taa }e se premesti, i ni{to nema da bide za vas nemo`no. 21 Ovoj, pak, rod se isteruva samo so molitva i post.” Isus povtorno ja najavuva Svojata smrt i voskresenie

22 Dela 10,40

(Mr 9,30–32; Lk 9,43–45)

24

A koga bea vo Galileja, Isus im re~e: „Sinot ôve~ki }e bide predaden 27 vo race ~ove~ki, 5,29 23 i }e Go ubijat, i na tretiot den }e Rim 14,13 1 Kor 8,13 voskresne.” I tie mnogu se naàlija. 2 Mojs 38,26

Koj e najgolem?

16

22

Za hramovniot danok A koga pristignaa vo Kapernaum, mu pristapija na Petar onie {to sobiraa didrahmi i mu rekoa: „U~itelot va{ ne pla}a li didrahmi9?” 25 Toj odgovori: „Pla}a.” I koga vleze doma, Isus go isprevari i re~e: „[to misli{, Simone? Zemnite carevi od kogo zemaat carina ili danok? Od svoite sinovi ili od tu|i?” 26 Petar Mu odgovori: „Od tu|ite.” Isus mu re~e: „Zna~i, sinovite se oslobodeni; 27 no, za da ne gi soblaznime, otidi do moreto, frli jadica i prvata riba {to }e ja ulovi{, zemi ja; i, koga }e $ ja otvori{ ustata, }e najde{ statir10; zemi go i podaj im go za Mene i za sebe!” 24

18

(Mr 9,33–37; Lk 9,46–48)

Vo toj ~as Mu pristapija u~enicite do Isusa i rekoa: „Koj e najgolem vo carstvoto nebesno?” 2 I Isus povika edno dete, go postavi me|u niv 3 i im re~e: „Vistina vi velam, ako ne se obratite i ne bidete kako deca, nema da vlezete vo carstvoto nebesno: 4 koj, pak, }e se ponizi kako ova dete, toj e najgolem vo carstvoto nebesno; 5 i koj prima takvo dete vo Moe ime, Mene Me prima.” Za soblaznuvawata (Mr 9,42–48; Lk 17,1–2)

18,1 Lk 22,24

2 19,13-14

3 5,20 Lk 18,17

4 23,12

5 10,40 Lk 9,48 Jn 13,20

6 5,29

8-9 5,29-30 7,14 25,46

„Koj }e soblazni11 edno od ovie mali, koi veruvaat vo Mene, za nego e 10 12,15 podobro da mu se obesi vodeni~ki Dela Evr 1,14 kamen na vratot i da potone vo morska 11 dlabo~ina. 7 Te{ko mu na svetot od soblazni, Lk 19,10 1 Tim 1,15 za{to soblaznite treba da dojdat; no te{ko mu na onoj ~ovek, preku kogo do- 12 Ez 34,16 a|a soblaznata. 8 Ako te soblaznuva rakata tvoja ili nogata tvoja, otse~i ja i frli ja od sebe: podobro e za tebe da vleze{ vo ìvotot kuc ili sakat, otkolku so dvete race i dvete noze da bide{ frlen vo ve~niot ogan; 9 i ako te soblaznuva okoto tvoe, izvadi go i frli go od sebe: podobro e za tebe da vleze{ vo ìvotot so edno oko, otkolku da gi ima{ i dvete o~i, a da bide{ frlen vo ogneniot pekol.” 6

Parabola za zagubenata ovca (Lk 15,3–7)

„Gledajte da ne prezrete edno od ovie mali, za{to, vi velam, nivnite angeli na nebesata postojano go gledaat liceto na Mojot Otec nebesen. 11 Za{to Sinot ôve~ki dojde da go bara i spasi zagubenoto. 12 [to mislite? Ako nekoj ~ovek ima sto ovci i edna od niv se zagubi, nema 10

9 17,24. „Didrahmi” - danok {to se pla}al za odrùvawe na hramot. 10 17,27. „Statir” - moneta vredna dve didrahmi. 11 18,6. Soblaznuvawe zna~i naveduvawe na grev.

28 EVANGELIE SPORED MATEJ 14 li da gi ostavi devedeset i devette v

planina i da pojde da ja bara zagubena15 ta? 13 Pa, ako ja najde, vistina vi velam, Lk 17,3 Gal 6,1 ve uveruvam deka }e se raduva za nea 16 pove}e otkolku za devedeset i devette 5 Mojs 19,15 nezagubeni. 14 Taka, ne e volja na va{iot Otec Jn 8,17 2 Kor 13,1 1 Tim 5,19 nebesen da zagine niedno od ovie mali.” Jn 6,39

17 Rim 16,17 1 Kor 5,11

18 16,19 Jn 20,23

19 7,7 Jn 15,7.16 1 Jn 3,22

20 28,20 Jn 16,23

21 6,12 Lk 17,4 23,34

22 5,39.44-45 1 Mojs 4,24 Efes 4,32 1 Sol 5,15

23 25,19

Ako ti zgre{i bli`niot „Ako zgre{i protiv tebe bratot tvoj, odi i iskaraj go nasamo; ako te poslu{a, si go pridobil brata si; 16 ako ne te poslu{a, zemi so sebe u{te eden ili dvajca, pa so ustata na dvajca ili trojca svedoci neka se potvrdi sekoj zbor; 17 ako, pak, ne gi poslu{a i niv, kaì $ na Crkvata; pa, ako i Crkvata ne ja poslu{a, toga{ neka ti bide toj kako neznaboèc i carinik.” 18 „Vistina vi velam: s# {to }e svrzete na zemjata, }e bide svrzano i na neboto; i s# {to }e razre{ite na zemjata, }e bide razre{eno i na neboto. 15

Zaedni~ka molitva 19 Pak vi velam: ako dvajca od vas se soglasat na zemjata da molat za ne{to, {to i da bilo, }e im bide dadeno od Mojot Otec, Koj e na nebesata; 20 za{to, kade se dvajca ili trojca sobrani vo Moe ime, tamu sum i Jas srede niv.”

Bratsko prostuvawe (Lk 17,4)

Toga{ Petar pristapi kon Nego i re~e: „Gospodi, kolkupati da mu prostam na brata mi, koga }e zgre{i protiv mene? Do sedumpati li?” 22 Isus mu odgovori: „Ne ti velam do sedum, tuku do sedumdesetpati po sedum.” 21

Parabola za nemilosrdniot sluga „Zatoa carstvoto nebesno prilega na car koj sakal da ja ras~isti smetkata so svoite slugi. 23

Koga po~na da ja ras~istuva smetkata, dovedoa kaj nego eden {to mu dolè{e deset iljadi talanti; 25 pa, bidej}i nema{e so {to da plati, gospodarot negov naredi da go prodadat nego, i èna mu, i decata negovi, i s# {to ima{e, za da naplati. 26 Toga{ toj sluga padna i mu se poklonuva{e govorej}i: ‚Gospodare, strpi se sprema mene i s# }e ti platam.' 27 A gospodarot na toj sluga se smiluva, go pu{ti i mu go prosti dolgot. 28 Slugata, pak, {tom izleze, najde eden od drugarite svoi, koj mu dolè{e sto denarii, i koga go fati, go dave{e i mu vele{e: ‚Vrati mi {to mi dolì{!' 29 Toga{ negoviot drugar padna pred nozete negovi, go mole{e i vele{e: ‚Strpi se sprema mene i s# }e ti isplatam!' 30 No toj ne saka{e, tuku otide i go frli vo zatvor, dodeka ne mu go isplati dolgot. 31 Drugarite, pak, negovi, koga vidoa {to se slu~i, mnogu se nataìja, pa otkako otidoa, mu kaàa na svojot gospodar za s# {to se slu~i. 32 Toga{ gospodarot negov go povika i Mu re~e: ‚Zol slugo, jas ti go prostiv onoj dolg, za{to me mole{e; 33 ne treba{e li i ti da se smiluva{ nad svojot drugar, kako {to se smiluvav i jas nad tebe?' 34 I se razgnevi gospodarot negov, pa go predade na ma~iteli, dodeka ne mu go isplati celiot dolg. 35 Taka i Mojot Otec nebesen }e postapi so vas, ako sekoj od vas ne mu gi prosti od srce gre{kite na brata si.” 24

Za razvodot

19

(Mr 10,1–12; Lk 16,18)

Koga gi zavr{i Isus tie zborovi, zamina od Galileja i dojde vo predelite judejski, otade Jordan. 2 Po Nego ide{e mnogu narod i Toj gi isceli tamu. 3 I Mu pristapija fariseite {to Go isku{uvaa, pa Mu rekoa: „Dali mu e dopu{teno na ~ovek da ja ostavi ènata svoja za kakva i da bilo pri~ina?”

27 Lk 7,42

34 Lk 12, 58-59

35 6,14-15 Mk 11,25 Lk 23,34 Kol 3,13

19,1 7,28

2 12,15

3 16,1 Lk 11,54 Jn 8,6

29 EVANGELIE SPORED MATEJ 4 1 Mojs 1,27 5,2

5 1 Mojs 2,24 1 Kor 6,16 Efes 5,31

6 1 Kor 7,10

7 5,31 5 Mojs 24,1

9 5,32 Lk 16,18 1 Kor 7, 10-11

10 1 Kor 7,1

11 1 Kor 7,17

12 1 Kor 7,1.7-8. 32-34

13 Lk 9,47 1 Tim 4,14

14 18,3-4

15 Mk 10,16

16 Lk 10,25

Toj im odgovori i re~e: „Ne ste li ~itale, deka Onoj {to gi sozdade vo po~etokot, ma{ko i ènsko gi sozdade, 5 i re~e: ‚Zatoa }e ostavi ~ovek tatko i majka i }e se prilepi do ènata svoja i }e bidat obata edno telo.' 6 Pa taka, tie ve}e ne se dvajca, tuku edno telo. A Bog {to soedinil ~ovek da ne razdeluva.” 7 Tie Mu rekoa: „Zo{to toga{ Mojsej zapoveda da se dade razvodno pismo i taa da se otpu{ti?” 8 Toj im re~e: „Zaradi tvrdokornosta na va{ite srca Mojsej vi dozvoli da gi otpu{tate ènite svoi; no vo po~etokot ne be{e taka. 9 Jas, pak, vi velam: onoj {to }e ja ostavi svojata èna, osven zaradi prequba, i se oèni so druga, toj vr{i prequba; i onoj, {to }e se oèni so napu{tena, isto taka prequbodejstvuva.” 4

Brak i bezbra~nost 10 U~enicite Negovi Mu rekoa: „Ako e takva polo`bata na ~ovekot kon ènata, podobro da ne se èni!” 11 A Toj im re~e: „Ne moè sekoj da go prifati kaànovo, osven onie na koi im e dadeno; 12 za{to ima skopeni, taka rodeni od maj~inata utroba; a ima skopeni i od lu|e, no ima i skopeni, koi samite sebe se skopile zaradi carstvoto nebesno. Koj moè da prifati, neka prifati.” Isus gi blagoslovuva decata (Mr 10,13–16; Lk 18,15–17)

Toga{ kaj Nego dovedoa deca, za da gi poloì racete nad niv i da se pomoli, a u~enicite im zabranuvaa. 14 No Isus re~e: „Ostavete gi decata i ne branete im da doa|aat kaj Mene, za{to na takvi e carstvoto nebesno.” 15 I otkako gi poloì racete nad niv, si otide ottamu. 13

Za bogatiot mlad ~ovek (Mr 10,17–31; Lk 13,30; 18,18–30)

I ete, eden ~ovek, koga pristapi do nego, Mu re~e: „U~itele dobar, kakvo dobro treba da napravam za da imam ìvot ve~en?” 16

A Toj mu odgovori: „Zo{to Me narekuva{ dobar? Nikoj ne e dobar osven Ediniot Bog. A ako saka{ da vleze{ vo ìvotot, zapazuvaj gi zapovedite.” 18 Toj Mu re~e: „Koi?” A Isus odgovori: „Ne ubivaj, ne prequbodejstvuvaj, ne kradi, ne svedo~i la`no; 19 po~ituvaj go tatka si i majka si; qubi go bli`niot svoj kako sebesi!” 20 Mladi~ot Mu re~e: „Seto toa sum go zapazil od svojata mladost; {to u{te mi nedostasuva?” 21 Isus mu re~e: „Ako saka{ da bide{ sovr{en, odi, prodaj go imotot svoj i razdeli go na siromasi, i }e ima{ bogatstvo na neboto; pa dojdi i vrvi po Mene!” 22 [tom go ~u mladiot ~ovek kaànovo, si otide nataèn, bidej}i ima{e mnogu imot. 23 A Isus im re~e na u~enicite Svoi: „Vistina, vi velam, deka bogat te{ko }e vleze vo carstvoto nebesno; 24 i u{te vi velam: polesno $ e na kamilata da mine niz igleni u{i, otkolku na bogatiot da vleze vo carstvoto Bo`jo.” 25 Koga go ~uja toa u~enicite, mnogu se za~udija i rekoa: „Toga{ koj moè da se spasi?” 26 A Isus, gi pogledna i im re~e: „Za lu|eto toa ne e mo`no, no za Boga s# e mo`no.” 27 Toga{ Petar odgovori i Mu re~e: „Ete, nie ostavivme s#, i po Tebe pojdovme: {to }e stane, so nas?” 28 A Isus im re~e: „Vistina vi velam deka vie {to vrvite po Mene, vo noviot svet, koga Sinot ôve~ki }e sedne na prestolot na slavata Svoja, }e sednete i vie na dvanaeset prestoli i }e sudite nad dvanaesette Izrailevi kolena; 29 i sekoj {to }e ostavi ku}a, ili brat, ili sestra, ili tatko, ili majka, ili èna, ili deca, ili nivi, zaradi Moeto ime, }e dobie stopati pove}e i }e nasledi ìvot ve~en. 30 No mnozina prvi }e bidat posledni, a poslednite prvi.” 17

17 3 Mojs 18,5 Ez 18,21 Lk 10,28 Jk 2,10

18-19 15,4 2 Mojs 20,12-16 3 Mojs 19,18 5 Mojs 5,16-20 Rim 13,9

21 5,3.48 6,20 Kol 3,1-2

22 Lk 12, 15-21

23 Mk 10, 23-27 Lk 18, 24-27

24 1 Kor 1,26

26 1 Mojs 18,14 Er 32,17 Zah 8,6 Jov 42,2 Lk 1,37

27 4,20.22

28 8,20+ Dan 7,22 Lk 22,30 1 Kor 6,2 Otkr 3,21 21,1.12

29 Lk 14,26

30 20,16 Lk 13,30

30 EVANGELIE SPORED MATEJ 20,1 21,33

4

Parabola za rabotnicite vo lozjeto

20

„Za{to carstvoto nebesno prilega na doma}in, koj izlegol nautro rano da iznajmi rabotnici za svoe8 to lozje. 3 Mojs 2 Pa, {tom se spogodi so rabotnicite 19,13 5 Mojs po denarij na den, gi prati vo lozjeto 24,15 svoe. 15 3 Potoa, koga izleze okolu tretiot12 6,23 Mk 7,22 ~as i vide drugi kako stojat na pazaRim 9, ri{teto bez rabota, 19-21 4 im re~e: ‚Odete i vie vo moeto lozje, pa {to e pravo, }e vi dadam.' I tie otidoa. 5 Pak izleze okolu {estiot i devettiot13 ~as i napravi isto. 6 A okolu edinaesettiot14 ~as odnovo izleze i najde drugi, kako stojat bez rabota, i im re~e: ‚Zo{to stoite tuka cel den bez rabota?' 7 Tie mu rekoa: ‚Bidej}i nikoj ne n# povika.' A toj im re~e: ‚Odete vo moeto lozje. I {to e pravo }e dobiete' 8 A prikve~er, gospodarot na lozjeto mu re~e na svojot nastojnik: ‚Povikaj gi rabotnicite i plati im, po~nuvaj}i od poslednite pa do prvite.' 9 I dojdenite okolu edinaesettiot ~as dobija po denarij. 10 A koga dojdoa prvite, pomislija deka }e primat pove}e; no i tie dobija po denarij; 11 i {tom dobija, negoduvaa protiv gospodarot 12 i velea: ‚Ovie poslednite rabotea eden ~as, a ti gi izedna~i so nas, {to ja pretrpevme teìnata na denot i ègata.' 13 A toj im odgovori i mu re~e na eden od niv: ‚Prijatele, ne te onepravduvam: neli se pogodi so mene za denarij? 14 Zemi si go svoeto i odi si; i na ovoj posledniov, sakam da mu dadam kolku i tebe; 15 zar nemam pravo da ~inam so svoeto {to sakam? Ili ti e okoto zavidlivo, za{to sum dare`liv?' 21,28 Kol 4,1

12 20,3. Toa e okolu 9 ~asot nautro. 13 20,5. Okolu 12 i 15 ~asot. 14 20,6. Okolu 17 ~asot.

Taka }e bidat poslednite prvi, a 16 prvite - posledni; za{to mnozina se 19,30 Mk 10,31 povikani, no malkumina se izbrani.” Lk 13,30 16

Isus po tretpat ja navestuva Svojata smrt i voskresenie (Mr 10,32–34; Lk 18,31–34)

18 7,22-23 16,21

19

I koga se iska~uva{e Isus kon 26,2 24,7.46 Erusalim, gi zede nasamo dvanaesette Lk Dela 10,40 1 Kor 15,4 u~enici i po patot im re~e: 18 „Ete, se iska~uvame kon Erusalim 20 i Sinot ôve~ki }e im bide predaden 27,56 na prvosve{tenicite i kni`nicite, i 21 }e Go osudat na smrt, 19,28 19 i }e Go predadat na neznabo{cite za da bide ismean, i tepan, i raspnat; i 22 6,39.42 na tretiot den }e voskresne.” Is 51,17-23 17

êstoqubie i vistinsko sluèwe (Mr 10,33–45; Lk 22,25-27)

Er 25,15-29 Jn 18,11

23

Toga{ pristapi do Nego majkata na 24,36 26,39 Zavedeevite sinovi, zaedno so svoite sinovi i, poklonuvaj}i Mu se, Go mo- 25 Lk 22,24le{e ne{to. 27 21 A Toj $ re~e: „[to saka{?” Taa Mu 26 odgovori: „Zapovedaj ovie moi dva sina Mk 10,43da sednat do Tebe, edniot od desno, a 44 drugiot od levo vo Tvoeto carstvo!” 22 Isus odgovori i im re~e: „Ne znaete {to barate! Moète li da ja piete ~a{ata {to }e ja pijam Jas; ili da se krstite so kr{tevaweto so koe se kr{tevam Jas?” Tie Mu odgovorija: „Moème.” 23 I im re~e: „â{ata Moja }e ja piete, i so kr{tevaweto, so koe se kr{tevam Jas, }e se krstite, no da se sedi na Mojata desna ili leva strana, ne e Moe da dadam, tuku komu e podgotveno od Mojot Otec.” 24 I desette, {tom go ~uja toa, negoduvaa protiv dvajcata bra}a. 25 No Isus gi povika i im re~e: „Znaete deka knezovite narodni gospodarat nad narodite, i golemcite vladeat nad niv; 26 me|u vas, pak, neka ne bide taka; a koj me|u vas saka da bide pogolem, neka vi bide sluga; 20


i koj saka me|u vas da bide prv, neka vi bide sluga; 28 kako {to i Sinot ôve~ki ne dojde 28 da Mu sluàt, tuku dojde da posluì i 8,20 Is 53,10 da go dade ìvotot Svoj za otkup na Mk 10,45 mnozina.” 27

Mk 9,35 Jn 13,4-15

Rim 5,6 1 Tim 2,6

30 9,27

33 11,5

34 8,3 9,29-30 Lk 10,33

21,1 Zah 14,4 Mk 11,1 14,13

2 1 Mojs 49,11

4-5 1,22

5 11,29 Is 62,11 Zah 9,9

6 26,19

7 Jn 12,14

Isceluvaweto na dvajcata slepi od Erihon (Mr 10,46–52; Lk 18,35–43)

I koga tie izleguvaa od Erihon, po Nego vrve{e mnogu narod. 30 I ete, dvajca slepi, sednati pokraj patot, {tom ~uja deka minuva Isus, izvikaa i rekoa: „Smiluvaj ni se, Gospodi, Sine Davidov!” 31 A narodot gi ukoruva{e da mol~at; no tie u{te posilno vikaa i velea: „Smiluvaj ni se, Gospodi, Sine Davidov!” 32 Isus zastana, gi povika i re~e: „[to sakate da storam za vas?” 33 Tie Mu odgovorija: „Da ni se otvorat o~ite na{i.” 34 I Isus se smiluva i se dopre do nivnite o~i, i vedna{ im progledaa o~ite nivni; i tie trgnaa po Nego. 29

Hristovoto sve~eno vleguvawe vo Erusalim (Mr 11,1–11; Lk 19,28–40; Jn 12,12–19)

21

A koga nabliìja do Erusalim i dojdoa do Vitfagija, kaj Maslinovata Gora, Isus isprati dvajca u~enici 2 i im re~e: „Otidete vo selono, {to e nasproti vas i vedna{ }e najdete vrzana magarica i mlado magare so nea; odvrzete gi i dovedete Mi gi! 3 A ako nekoj vi re~e ne{to, kaète mu deka Mu se potrebni na Gospod, i vedna{ }e gi prati.” 4 A seto toa stana za da se ispolni kaànoto preku prorokot, koj veli: 5 „Kaète $ na }erkata Sionova: ete, tvojot car doa|a kaj tebe krotok i sedi na magarica i mlado magare, sin na podjaremnica.” 6 U~enicite otidoa i napravija taka, kako {to im be{e zapovedal Isus. 7 Gi dovedoa magaricata i mladoto magare i gi kladoa odozgora ali{tata svoi, i Toj sedna nad niv.

A mnozina od narodot gi postilaa po patot oblekite svoi; drugi, pak, se~ea granki od drvjata i gi postilaa po patot; 9 a narodot {to vrve{e pred Nego i po Nego, vika{e velej}i: „Osana na Sinot Davidov! Blagosloven e Onoj {to doa|a vo imeto Gospodovo! Osana vo visinite!” 10 I koga vleze vo Erusalim, celiot grad se razdviì, velej}i: „Koj e ovoj?” 11 A narodot govore{e: „Ovoj e Isus, prorokot od Nazaret galilejski.” 8

Izgonuvawe na trgovcite od hramot (Mr 11,15–19; Lk 19,45–48; Jn 12,12–16)

I vleze Isus vo hramot Bo`ji i gi istera site {to prodavaa i kupuvaa vo hramot, gi rasturi masite na menuva~ite i stolovite na onie {to prodavaa gulabi, 13 i im re~e: „Napi{ano e: ‚Domot Moj neka se nare~e dom za molitva', a vie go napravivte razbojni~ka pe{tera.” 14 I dojdoa kaj Nego vo hramot kuci i slepi, i Toj gi izlekuva. 15 A prvosve{tenicite i kni`nicite, koga gi vidoa ~udata {to gi napravi, i slu{aj}i gi decata kako vikaat vo hramot i velat: „Osana na Davidoviot Sin!”, negoduvaa, 16 i mu rekoa: „Slu{a{ li {to velat tie?” A Isus im re~e: „Da! Zar nikoga{ ne ste ~itale: ‚Od ustata na novoroden~iwa i od doen~iwa Ti si prigotvil pofalba?'” 17 I koga gi ostavi, izleze nadvor od gradot, vo Vitanija, i tamu preno}i. 12

Smokvata {to ne dava plod (Mr 11,12–14; 20–24)

A utredenta, vra}aj}i se vo gradot, ogladne; 19 i vide pokraj patot smokva, pa otide do nea; otkako ne najde na nea ni{to osven lisja, re~e: „Od sega da nema plod na tebe doveka!” I smokvata vedna{ se isu{i. 20 [tom go vidoa toa, u~enicite se za~udija i rekoa: „Kako vedna{ se isu{i smokvata!” 18

8 3 Car 1,33 4 Car 9,13

9 23,39 Ps 118,25.26 Ps 148,1 Jov 16,19 Lk 13,35

10 2,3

11 5 Mojs 18,15 Lk 24,19 Jn 4,19 7,40 9,17 Dela 3, 22-23

12 Neem 13, 7-8 Jn 2,14-15

13 Is 56,7 Er 7,11

14 11,4 3 Mojs 21,18 2 Car 5,8

15 4 Mojs 14,22

16 Ps 8,3 Jn 12,19

17 Mk 11,1.11 Lk 21,37

19 Os 9,16 Lk 13,6-9


A Isus im odgovori i re~e: „Vistina, vi velam: ako imate vera i ne se posomnevate, ne samo toa {to stana 22 so smokvata }e go pravite, tuku, ako i 7,7-8 na ovaa planina $ re~ete - digni se i Mk 11,24 frli se v more, }e bide. 22 I s# {to }e pobarate vo molitva so 23 7,29 vera, }e dobiete” 21

17,20 Lk 17,6 Jk 1,6

28,18

25 Pra{awa za Isusovite ovlastuvawa 21,32 Lk 7,30 Jn 3,27

26 14,5 21,46

28 20,1.4 Lk 15,11

31 6,10 Lk 18,9-14

32 Lk 7,37-50 19,1-10

(Mr 11,27–33; Lk 20,1–8)

I koga dojde Toj vo hramot i pou~uva{e, pristapija kon Nego prvosve{tenicite i stare{inite narodni i rekoa: „So kakva vlast go pravi{ toa i koj Ti ja dal taa vlast?” 24 A Isus im odgovori i re~e: „I Jas }e ve pra{am ne{to. Pa, ako Mi odgovorite, i Jas }e vi kaàm so kakva vlast go pravam ova. 25 Kr{tevaweto Jovanovo od kade be{e: od neboto ili od lu|eto?” A tie razmisluvaa me|u sebe i velea: „Ako kaème - od neboto, }e ni re~e: ‚Pa zo{to ne mu poveruvavte?' 26 A ako re~eme: - od lu|eto, se pla{ime od narodot; za{to site go smetaa Jovan za prorok.” 27 I, odgovaraj}i Mu na Isus, rekoa: „Ne znaeme.” A Toj im re~e: „Nitu Jas ne vi kaùvam so kakva vlast go pravam ova.” 23

Parabola za dvata sina „[to mislite za ova? Eden ~ovek ima{e dva sina; pa otide kaj prviot i mu re~e: ‚Sine, odi denes da raboti{ vo moeto lozje!' 29 Toj odgovori i re~e: ‚Ne sakam!' no potoa se pokaja i otide. 30 Otide i kaj vtoriot, i mu go re~e istoto. Toj odgovori i re~e: ‚]e otidam, gospodare.' No ne otide. 31 Koj od dvajcata ja ispolni tatkovata volja?” Mu rekoa: „Prviot.” Toga{ Isus im re~e: „Vistina vi velam deka carinicite i bludnicite pred vas }e vlezat vo carstvoto Bo`jo: 32 za{to dojde kaj vas Jovan po patot na pravednosta i vie ne mu poveruvavte, a carinicite i bludnicite mu poveruvaa; vie, pak, iako vidovte, ne se pre28

domislivte otposle za da mu poveru- 33 Is 5,1-2 vate.” Parabola za nemilosrdnite lozari (Mr 12,1–12; Lk 20,9–19)

„ûjte druga parabola! Be{e eden ~ovek doma}in, koj nasadi lozje, go zagradi so plot, iskopa vo nego bunar, napravi kula i, otkako im go predade na lozarite, si otide. 34 I koga nabliì vremeto za berba, toj gi isprati kaj lozarite svoite slugi za da gi zemat plodovite negovi. 35 No, lozarite, gi fatija negovite slugi, edniot go pretepaa, drugiot go ubija, a tretiot so kamewa go zasipaa. 36 Toj povtorno isprati drugi slugi, pove}e od prvite; no i so niv postapija isto. 37 Najposle go isprati kaj niv svojot sin, velej}i: ‚]e se zasramat od sin mi.' 38 No lozarite, {tom go vidoa sin mu, si rekoa me|u sebe: ‚Ovoj e naslednikot; ajde da go ubieme i da go prisvoime nasledstvoto negovo.' 39 Pa, go fatija, go izvedoa nadvor od lozjeto i go ubija. 40 Koga }e dojde gospodarot na lozjeto, {to }e im napravi na tie lozari?” 41 Mu odgovorija: „Zlostornicite èstoko }e gi pogubi, a lozjeto }e go dade na drugi lozari {to }e mu gi davaat plodovite navreme.” 42 A Isus im re~e: „Zar nikoga{ ne ste ~itale vo Pismata: ‚Kamenot {to go otfrlija yidarite, stana kamen temelnik: toa e od Gospod i ~udesno e vo o~ite na{i.' 43 Zatoa vi velam deka carstvoto Bo`jo }e bide zemeno od vas i }e se dade na narod {to gi prinesuva negovite plodovi. 44 I koj padne vrz toj kamen, }e se razbie; a vrz kogo toj }e padne, }e go zdrobi.” 45 I slu{aj}i gi Negovite paraboli, prvosve{tenicite i fariseite razbraa deka govori za niv, 46 pa nastojuvaa da Go fatat; no se pla{ea od narodot, za{to Go smetaa za prorok. 33

34 22,3

35 22,6 23,37

36 22,4

37 Jn 3,16-17 1 Jn 4,9

38 Gal 4,7

39 Jn 19,17 Evr 13,12

42 Is 28,16 Ps 118, 22-23 Dela 4,11 1 Ptr 2,4-8

43 Dela 13,46

44 Mk 11,18 Lk 20,18 Rim 11,11

46 14,5 16,14 21,26

33 EVANGELIE SPORED MATEJ 22,1

Parabola za svadbata na careviot sin

13,33

2 8,11 18,23 Izreki 9,1-6

3 21,34

4 21,36

5 Lk 14,18

6 21,35

9 Otkr 19,7

10 9,9-13 13,38.47 Tov 9,12

12 26,50

13 8,12

14 20,16

15 16,1 Lk 11,54

16 5 Mojs 10,17 Dela 10, 34-35

22

(Lk 14,15–24)

I odgovaraj}i, Isus pak im govore{e vo paraboli i re~e: 2 „Carstvoto nebesno prilega na eden car, koj napravi svadba za svojot sin. 3 I gi isprati svoite slugi da gi povikaat pokanetite na svadba; a tie ne sakaa da dojdat. 4 Povtorno isprati drugi slugi i im re~e: kaète im na pokanetite: ‚Ete, prigotviv jadewe; juncite moi i s# {to e ugoeno se zaklani, i s# e gotovo; dojdete na svadbata!' 5 No tie go prenebregnaa toa i si otidoa: edni na niva, drugi po trgovijata svoja; 6 a ostanatite, pak, gi fatija negovite slugi, gi ismejaa i gi ubija. 7 [tom ~u za toa carot, se naluti, isprati svoja vojska i gi pogubi ubijcite i im go zapali nivniot grad. 8 Toga{ im re~e na slugite svoi: ‚Svadbata e gotova, no pokanetite ne bea dostojni. 9 Zatoa odete po krstopatite i kolkumina }e najdete, pokanete gi na svadba!' 10 I izlegoa slugite po pati{tata, gi sobraa site {to gi najdoa - i lo{i i dobri; i se napolni svadbeniot dom so gosti. 11 Koga vleze carot da gi vidi gostite, zabeleà eden neoble~en vo svadbena obleka. 12 Pa mu re~e: ‚Prijatele, kako vleze ovde, neoble~en vo svadbena obleka?' A toj mol~e{e. 13 Toga{ carot im re~e na slugite: ‚Vrzete mu gi racete i nozete, zemete go i frlete go vo krajnata temnina; tamu }e bide pla~ i krckawe so zabi!' 14 za{to, mnozina se povikani, a malkumina izbrani.” Pra{awa za danokot (Mr 12,13–17; Lk 20,20–26)

Toga{ fariseite otidoa i se sovetuvaa kako da Go fatat vo nekoj zbor. 16 I gi ispra}aa kaj Nego svoite u~enici, zaedno so nekoi Irodovci, koi 15

Mu govorea: „U~itele, znaeme deka si vistinit i navistina gi u~i{ lu|eto na patot Bo`ji, i ne se pla{i{ od nikogo, za{to ne gleda{ koj e koj; 17 zatoa kaì ni; {to misli{: treba li da se dava danok na carot ili ne?” 18 No Isus go proyre lukavstvoto nivno i re~e: „[to Me isku{uvate, licemeri? 19 Pokaète Mi ja dano~nata para.” Tie Mu donesoa eden denarij. 20 I im re~e: „îj e ovoj lik i natpis?” 21 Tie odgovorija: „Na carot.” Toga{ im re~e: „Podajte go carevoto na carot, a Bo`joto na Boga!” 22 I {tom go ~uja toa, tie se voshitija i otkako go ostavija, si otidoa. Pra{awa za voskresenieto (Mr 12,18–27; Lk 20,27–38)

Vo istiot den pristapija kon Nego i sadukeite, koi velat deka nema voskresenie, i Go pra{aa, 24 govorej}i: „U~itele, Mojsej re~e: ‚Ako umre nekoj bez deca, toga{ brat mu neka ja zeme ènata negova i neka mu podigne potomstvo na svojot brat!' 25 Kaj nas ima{e sedummina bra}a; prviot se oèni i umre; pa, bidej}i nema{e porod, ja ostavi ènata svoja na brata si; 26 isto taka napravi i vtoriot, i tretiot, s# do sedmiot; 27 a po site niv umre i ènata. 28 Pri voskresenieto, na kogo od sedumminata }e bide taa èna, bidej}i so site ìveela?” 29 Isus im odgovori i re~e: „Se laète, za{to ne gi poznavate Pismata, nitu silata Bo`ja; 30 za{to pri voskresenieto lu|eto nitu se ènat, nitu se maàt, tuku se kako angeli Bo`ji na neboto. 31 A za voskresenieto na mrtvite, ne ste li ~itale {to vi rekol Bog, velej}i: 32 ‚Jas sum Bog Avraamov, Bog Isakov i Bog Jakovov.' Bog ne e Bog na mrtvite, tuku na ìvite.” 33 I narodot, slu{aj}i go toa, se voshituva{e na Negovata nauka. 23

21 6,24 Rim 13,7 1 Ptr 2,17

22 16,4 22,33

23 2 Mak 7,9 Dela 4,1-2 1 Kor 15,12

24 1 Mojs 38,8 5 Mojs 25,5

30 Mudr 5,5 Kol 1,12

32 2 Mojs 3,6 3,15-16 Dan 12,2 Dela 3,13

33 7,28 Jn 7,15


Najva`nata zapoved

16,1

(Mr 12,28–34; Lk 10,25–28)

37

34 Koga fariseite slu{naa deka gi zamol~i sadukeite, se sobraa zaedno. 35 I eden od niv, zakonik, isku{u39 vaj}i Go, zapra{a i re~e: 36 „U~itele, koja zapoved e najgolema 5,43 19,19 vo Zakonot?” 3 Mojs 37 A Isus mu odgovori: „,Vozqubi Go 19,18 Jn 13,34-35 Rim 13,8-9 Gospoda, svojot Bog, so seto svoe srce, i Gal 5,14 so seta svoja du{a, i so siot svoj razum;' Jk 2,8 38 toa e prva i najgolema zapoved; 39 a vtorata e sli~na na nea: ,vozqubi 40 7,12 go svojot blièn kako sebesi!' 40 Na tie dve zapovedi se dràt 43 9,27 celiot Zakon i Prorocite.” 5 Mojs 6,5 Is.N. 22,5gr.

44 26,64 Ps 110,1 Mk 16,19 Dela 2, 33-34 Evr 1,3. 13 8,1 10,12-13

45 1,1

46 Mk 12,34 Lk 20,40 Jn 21,12

23,1 Lk 20,45

3 5 Mojs 17,10 Mal 2,7-8 Rim 2, 17-24

4 11,30 Lk 11,46

Za Davidoviot sin (Mr 12,35–37; Lk 20,41–44) 41 I koga se sobraa fariseite, Isus gi pra{a 42 i re~e: „[to mislite za Hristos? îj sin e Toj?” Mu odgovorija: „Davidov.” 43 Im re~e: „Kako toga{ David, preku Duhot Go nare~e Gospod, velej}i: 44 ‚Mu re~e Gospod na Mojot Gospod: Sedi od Mojata desna strana, dodeka ne gi poloàm neprijatelite Tvoi vo podno`jeto na nozete Tvoi.' 45 I taka, ako David Go nare~e Gospod, kako toga{ moè Toj da Mu e sin?” 46 I nikoj ne moè{e da Mu odgovori nitu zbor, i od toj den nikoj ve}e ne se osmeli da Go pra{a.

Isus gi ukoruva kni`nicite i fariseite (Mr 12,38–39; Lk 11,37–52; 20,45–46)

23

Toga{ Isus mu govore{e na narodot i na u~enicite Svoi, 2 velej}i: „Na Mojseeviot stol sednaa kni`nicite i fariseite. 3 Zatoa, s# {to }e vi kaàt da pazite, pazete i izvr{uvajte; a spored delata nivni ne postapuvajte, za{to tie govorat, no ne izvr{uvaat; 4 vrzuvaat bremiwa te{ki i ma~ni za nosewe i gi klavaat vrz ple}ite na lu|eto, a sami ne sakaat nitu so prst da gi pomrdnat.

I site svoi dela gi pravat za da gi vidat lu|eto; gi pro{iruvaat svoite zapisi i gi prodolùvaat resite na svojata obleka; 6 sakaat prvo mesto na gozbite i predni mesta vo sinagogite, 7 i pozdravi po ulicite, i da gi vikaat lu|eto‚ Ravi, Ravi!' 8 A vie nemojte da se narekuvate ‚Ravi', za{to eden e va{iot U~itel Hristos, a vie ste site bra}a. 9 I nikogo na zemjata ne vikajte go svoj Tatko, za{to eden e va{iot Tatko - Onoj, Koj e na nebesata; 10 i nastavnici nemojte da se narekuvate, za{to eden e va{iot Nastavnik Hristos. 11 No, najgolemiot me|u vas da vi bide sluga; 12 za{to, koj se vozdignuva, }e bide ponizen; a koj se ponizuva, }e bide vozdignat.” 5

Osuda na licemerite (Mr 12,40; Lk 11,9–52; 20,47)

5 6,1.5 4 Mojs 15,37-39 Amos 4,5

6 Lk 14,7

9 6,9 Mal 2,10

10 Jn 13,13

11 18,4 20,26 Mk 9,34-35

12 Is 2,9-17 Izreki 29,23 Lk 14,11 18,14 Jk 4,10

13 5,20 11,21 18,9 Is 5,8-24 Er 8,8 Mal 2,8 Lk 11,52

13 „Te{ko vam, kni`nici i farisei, licemeri, zatoa {to go zatvorate 14 carstvoto nebesno pred lu|eto; za{to, Mk 12,40 nitu vie vleguvate, nitu gi pu{tate da 16 15,14 vlezat onie {to sakaat da vlezat. Jn 9,38-41 14 Te{ko vam, kni`nici i farisei, Rim 2,19 licemeri, za{to gi podjaduvate domovite na vdovicite i licemerno dolgo se molite; zaradi toa }e dobiete pogolema osuda. 15 Te{ko vam kni`nici i farisei, licemeri, za{to obikoluvate po more i po kopno za da dobiete eden sledbenik, i koga toa }e se slu~i, toga{ go pravite sin na pekolot, dvojno pogolem od vas. 16 Te{ko vam, voda~i slepi, koi velite: ‚Ako se zakolne nekoj vo hramot, ne e ni{to; no ako se zakolne nekoj vo zlatoto na hramot, vinoven e.' 17 Bezumni i slepi! [to e pogolemo: zlatoto ili hramot koj{to go osvetuva zlatoto? 18 Isto taka velite: ‚Ako nekoj se zakolne vo `rtvenikot, ni{to ne e; no, ako nekoj se zakolne vo darot {to e na nego, vinoven e.'

35 EVANGELIE SPORED MATEJ 20 5,33-37

21 3 Car 8,13

22 5,34 Is 66,1

23 3 Mojs 27,30 5 Mojs 14,22 Er 5,1 Amos 5,21 Lk 11,42 Rim 3,3

25 Mk 7,4

26 Jn 9,40

27 Dela 23,3

28 Lk 16,15

31-32 Dela 7,52

32 1 Sol 2,16

Bezumni i slepi! [to e posveto: darot ili `rtvenikot {to go osvetuva darot? 20 A koj }e se zakolne vo `rtvenikot, se kolne vo nego i vo s# {to e vrz nego; 21 i koj }e se zakolne vo hramot, se kolne vo nego i vo Onoj Koj ìvee vo nego; 22 i koj }e se zakolne vo neboto, se kolne vo prestolot Bo`ji i vo Onoj, {to sedi na nego. 23 Te{ko vam, kni`nici i farisei, licemeri, za{to davate desetok od nane, kopra i kim, a ste go ostavile najva`noto vo Zakonot: pravednosta, milosta i verata; ova treba{e da go pravite, a i ona da ne go ostavate. 24 Voda~i slepi, vie komarecot go cedite, a kamilata ja progoltuvate! 25 Te{ko vam, kni`nici i farisei, licemeri, za{to gi ~istite ~a{ata i ~inijata odnadvor, dodeka vnatre tie se polni so grabe` i nepravda. 26 Slep fariseju, o~isti gi ~a{ata i ~inijata najnapred vnatre, za da bidat ~isti i odnadvor. 27 Te{ko vam, kni`nici i farisei, licemeri, za{to li~ite na varosani grobovi, {to odnadvor izgledaat ubavo, a vnatre se polni so mrtove~ki koski i sekakva ne~istotija. 28 Taka i vie, odnadvor im se pokaùvate na lu|eto kako pravedni, a vnatre ste polni so licemernost i bezzakonie.” 19

Objavata na kaznata za licemerite (Lk 11,47–51)

„Te{ko vam kni`nici i farisei, licemeri, za{to im yidate grobnici na prorocite i gi ukrasuvate spomenicite na pravednite, 30 pa velite: ‚Da ìveevme vo dnite na na{ite tatkovci, nema{e da staneme nivni sou~esnici vo krvta na prorocite.' 31 A so toa svedo~ite sami protiv sebe, deka ste sinovi na onie {to gi ubile prorocite. 32 Dopolnete ja i vie merata na tatkovcite va{i!

Zmii i ro`bi aspidini, kako }e pobegnete od osudata za vo pekolot? 34 Zatoa, ete, Jas pra}am kaj vas proroci i mudreci i kni`nici; edni }e ubiete i raspnete, a drugi }e tepate po sinagogite va{i i }e gi progonuvate od grad vo grad; 35 za da padne vrz vas seta pravedna krv {to e proleana na zemjata, od krvta na pravedniot Avel pa do krvta na Zaharija, sinot na Varahija, kogo go ubivte me|u hramot i `rtvenikot. 36 Vistina, vi velam: seto toa }e dojde vrz ovoj rod!” 33

Isusovata qubov kon Erusalim (Lk 13,34–35)

33 3,7 12,34

34 1 Kor 12,28

35 27,25 1 Mojs 4,10 2 Let 24,20-22 Otkr 16,6 18,24

36 24,34

37 21,35 22,6 Dela 7,59

„Erusalime, Erusalime, {to gi 38 Er 7,14 ubiva{ prorocite i so kamewa gi zasi- 12,7 puva{ ispratenite kaj tebe! Kolkupati 22,5 Ps 68,25 sakav da gi soberam ~edata tvoi, kako Jn 2,19-21 kva~kata {to gi sobira piliwata svoi 39 pod kriljata, a vie ne sakavte. 21,9 38 Ete, vi se ostava pust va{iot dom. Ps 118,26 39 Za{to vi velam: nema da Me vidite Lk 19,38 od sega dodeka ne kaète: ,Blagosloven e Onoj, Koj doa|a vo imeto Gospodovo!'” 24,2 37

Navestuvawe za razurnuvaweto na hramot vo Erusalim

24

(Mr 13,1–2; Lk 21,5–6)

I koga izleze Isus od hramot i si ode{e, Mu prijdoa u~enicite Negovi za da Mu gi pokaàt gradbite na hramot. 2 A Isus im re~e: „Ne go gledate li seto toa? Vistina, vi velam: nema da ostane tuka nitu kamen na kamen, a da ne bide urnat.”

29

Nevolji i progonstva (Mr 13,3–13; Lk 21,8–19)

Lk 19,44

3 5,1 10,23 13,39 1 Kor 15,23 1 Sol 2,19 3,13 4,15 5,23 2 Sol 2,1.8 Jk 5,7-8 3 Ptr 3,4.12 1 Jn 2,28

4 Er 29,8 Otkr 12,9

I koga sede{e na Maslinovata Gora, 5 Er 14,14 Mu prijdoa u~enicite Negovi nasamo i Mu rekoa: „Kaì ni, koga }e bide toa, i kakov }e bide znakot za Tvoeto doa|awe i za krajot na svetot?” 4 A Isus im odgovori i re~e: „Pazete se, da ne ve izlaè nekoj; 5 za{to mnogumina }e dojdat vo Moe ime, govorej}i: ‚Jas sum Hristos!' i }e prelaàt mnozina. 3

36 EVANGELIE SPORED MATEJ 6 Dan 2,28

7 Is 19,2 2 Let 15,6

8 Is 13,8 Os 13,13 Jn 16,21 Rim 8,22 1 Sol 5,3 Otkr 12,2

9 Jn 15,18

11 7,15 3 Ptr 2,1

12 Lk 18,8 2 Sol 2,3

13 10,22.32

14 26,13 28,19 Mk 16,15 Rim 10,18

]e slu{ate za vojni i glasovi za vojni. Gledajte da ne se upla{ite, za{to seto toa treba da bide; no toa u{te ne e krajot. 7 Za{to }e se krene narod protiv narod, i carstvo protiv carstvo, i na mesta }e ima glad, pomor i potresi; 8 a seto toa e po~etok na stradawata. 9 Toga{ }e ve predadat na ma~ewe i }e ve ubijat; i }e bidete mrazeni od site narodi, zaradi Moeto ime. 10 Toga{ mnozina }e se soblaznat i eden so drug }e se predavaat i eden so drug }e se mrazat; 11 mnogu la`ni proroci }e se pojavat i }e prelaàt mnozina; 12 i bidej}i bezzakonijata }e se umnoàt, kaj mnozina qubovta }e oladi. 13 A koj }e izdrì do kraj, toj }e bide spasen. 14 I }e bide propovedano ova Evangelie za carstvoto po celiot svet, za svedo{tvo na site narodi; i toga{ }e dojde krajot.” 6

15 Dan 9,27 11,31 12,11 1 Mak 1,54

Gnasniot pusto{nik (Mr 13,14–23; Lk 21,20–24) 15

„Pa taka, {tom go vidite gnasniot

golemi znaci i ~uda, za da gi prelaàt, ako e mo`no, i izbranite. 25 Ete, odnapred vi kaàv. 26 I taka, ako vi re~at: ‚Ete, Toj e vo pustinata' - ne izleguvajte; ili, ‚ete, vo skri{nite odai e' - ne veruvajte! 27 Za{to, kako {to molwata izleguva od istok i se gleda duri do zapad, taka }e bide doa|aweto na Sinot ôve~ki. 28 Za{to, kade {to e mr{ata, tamu se sobiraat i orlite.” Vra}aweto na Sinot ôve~ki (Mr 13,24–27; Lk 21,25–28)

Lk 17,31

18 1 Mojs 19,26

19 Lk 23,29

21 Dan 12,1 Otkr 7,14 16,18

23 Lk 17,21.23

24 5 Mojs 13,1-3 2 Sol 2, 3-4.9

8,20

28 Jov 39,30 Lk 17,37 Jn 7,27

29 Is 13,10 34,4 Amos 8,9

30 16,27 26,64 2 Mojs 19,16 34,5 Zah 12, 10-12 Dan 7,13 7,14 Otkr 1,7

„I vedna{, po makite na tie dni, sonceto }e se pomra~i i mese~inata nema da ja dava svojata svetlina, i yvezdi }e pa|aat od neboto, i silite nebes- 31 13,41 ki }e se razni{aat. 5 Mojs 30 Toga{ }e se javi na neboto znakot 30,3-4 1,9 na Sinot ôve~ki i }e zapla~at site Neem 1 Sol 4,16 zemni plemiwa, i }e Go vidat Sinot ôve~ki kako doa|a na nebesnite 33 Jk 5,9 oblaci, so sila i golema slava; Otkr 3,20 31 i }e gi isprati Svoite angeli so silen truben glas, i }e gi soberat 34 10,23 Negovite izbranici od ~etirite vetra, 16,28 od edniot do drugiot kraj na nebesata.” Is 51,6 29

17 pusto{nik kako stoi na svetoto mesto,

za koja zboruva prorokot Daniil - koj ~ita neka razbere, 16 toga{ onie, {to se nao|aat vo Judeja, neka begaat po planinite; 17 koj e na pokriv neka ne sleguva da zeme ne{to od ku}ata svoja; 18 i koj e na niva, neka ne se vra}a nazad za da gi zeme ali{tata svoi! 19 No te{ko na bremenite i na doilkite vo tie dni! 20 Zatoa molete se da ne stane begaweto va{e zime ili vo sabota; 21 za{to toga{ }e ima golema nevolja, kakva {to nemalo od po~etokot na svetot pa dosega, nitu, pak, }e ima. 22 I ako ne se skratat onie dni, nikoj ne bi se spasil; no zaradi izbranite }e se skratat tie dni. 23 Toga{, ako vi kaè nekoj: ‚Eve, ovde e Hristos' ili ‚tamu e' - ne veruvajte! 24 Za{to }e se pojavat la`ni hristosi i la`ni proroci, i }e pokaàt

27

Sporedba so smokvata (Mr 13,28–31; Lk 21,29–33)

35 5,18 Ps 101,26

32 „Nau~ete ja parabolata od smokva- 36 14,7 ta: {tom }e se podmladat nejzinite Zah Mk granki i pu{tat lisja, znaete deka e 13,32.35 Dela 1,7 blizu letoto; 33 Taka i vie, koga }e go vidite seto 38 1 Mojs toa, znajte deka e blizu, pred vratata. 7,7.13 34 Vistina vi velam: nema da mine 3 Ptr 3,6 ovoj rod dodeka seto ova ne se ispolni. 35 Neboto i zemjata }e minat, no zborovite Moi nema da minat.”

Denot i ~asot - nepoznati! (Mr 13,32–37; Lk 17,26–30; 34–36)

„A za toj den i ~as nikoj ne znae, nitu angelite nebesni, tuku samo Mojot Otec; 37 no, kako {to be{e vo denovite na Noe, taka }e bide i pri doa|aweto na Sinot ôve~ki; 38 za{to, kako {to vo denovite pred potopot jadea i pieja, se ènea i se 36

37 EVANGELIE SPORED MATEJ 39 maèa do onoj den koga Noe vleze vo

1 Sol 5,3

42 25,13 Lk 12,37.39-40 1 Sol 5,1.6

43 1 Sol 5,2.4 Otkr 3,3

45 Ps 103,27 105,21 Lk 12,42

47 19,28 25,21.23

48 3 Ptr 3,4

50 24,42

51 8,12

25,1 Lk 12, 35-36

kov~egot, 39 i ne sfatija dodeka ne dojde potopot i istrebi s# - taka }e bide i doa|aweto na Sinot ôve~ki. 40 Toga{ }e bidat dvajca na niva: eden }e bide zemen, a drugiot }e bide ostaven; 41 dve èni }e melat so ra~na melnica: ednata }e bide zemena, a drugata }e bide ostavena. 42 Pa taka, bidete budni, za{to ne znaete vo koj ~as }e dojde va{iot Gospod. 43 Znajte go i ova: koga doma}inot na ku}ata bi znael vo koj ~as }e dojde kradecot, toj bi ostanal buden i ne bi dozvolil da mu provalat vo ku}ata. 44 Zatoa i vie treba da bidete podgotveni, za{to Sinot ôve~ki doa|a vo ~asot koga ne o~ekuvate.” Verni i neverni sluìteli (Lk 12,42–48) 45 „Koj e, pak, toj veren i mudar sluga, kogo }e go postavi gospodarot negov nad slugite svoi da im dava navreme hrana? 46 Blaze na toj sluga, kogo, koga }e dojde gospodarot negov, go nao|a deka postapuva taka; 47 vistina vi velam deka nad celiot svoj imot }e go postavi nego. 48 Ako, pak, toj sluga e lo{ i si re~e vo srceto svoe: ‚Gospodarot moj u{te za dolgo vreme nema da dojde', 49 pa po~ne da gi tepa drugarite svoi i da jade i pie so pijanicite, 50 gospodarot na toj sluga }e dojde vo den koga toj ne go o~ekuva, i vo ~as {to ne go znae; 51 i }e go rase~e na dve, i }e mu dade udel so licemerite; tamu }e bide pla~ i krckawe so zabi.”

Parabola za desette devojki

25

„Toga{ carstvoto nebesno }e zaprilega na deset devojki, koi gi zedoa svoite svetilki i izlegoa da go presretnat mladoènecot. 2 Pette od niv bea mudri, a pette nerazumni.

Nerazumnite gi zedoa svetilkite svoi, no ne ponesoa so sebe maslo; 4 a mudrite, zaedno so svetilkite svoi, zedoa vo sadovite i maslo; 5 i bidej}i mladoènecot se zabavi, site zadremaa i zaspaa. 6 A na polno} se ~u vikawe: ‚Eve, mladoènecot, doa|a, izlezete da go presretnete!' 7 Toga{ site tie devojki stanaa i gi prigotvija svoite svetilki. 8 Nerazumnite, pak, im rekoa na mudrite: ‚Dajte ni od va{eto maslo, za{to na{ite svetilki gasnat.' 9 Mudrite im odgovorija i rekoa: ‚No, moè da ne ni stigne i nam i vam: podobro odete kaj prodava~ite i kupete si!' 10 A koga tie otidoa da kupat, pristigna mladoènecot i prigotvenite vlegoa so nego na svadbata, i vratite se zatvorija. 11 Potoa dojdoa i drugite devojki i vikaa: ‚Gospodare, gospodare, otvori ni!' 12 A toj im odgovori i re~e: ‚Vistina, vi velam: ne ve poznavam!' 13 I taka, bidete budni, za{to ne go znaete nitu denot, nitu ~asot, koga }e dojde Sinot ôve~ki.” 3

Parabola za talantite (Lk 19,12–27)

„Za{to, Toj }e postapi kako ~ovekot, koj trgnuvaj}i na pat, gi povika slugite svoi i im go predade svojot imot; 15 i na edniot mu dade pet talanti, na drugiot dva, na tretiot eden, sekomu spored sposobnosta negova; i vedna{ zamina. 16 Onoj {to zede pet talanti, otide, gi upotrebi vo rabota i spe~ali drugi pet talanti; 17 i isto taka i onoj {to zede dva talanta, spe~ali drugi dva; 18 a onoj, {to dobi eden talant, otide i go zakopa v zemja i taka gi sokri parite na svojot gospodar. 19 Po dolgo vreme dojde gospodarot na ovie slugi i pobara da mu podnesat smetka. 14

5 24,48 3 Ptr 3,9

6 Lk 17,34 1 Sol 5,2

8 Izreki 13,9

10 24,44 Otkr 19,7.9

11 Lk 13,25

12 7,23 Lk 13,27

13 24,36.42 Mk 13,33

14 Lk 19,12

38 EVANGELIE SPORED MATEJ 19 18,23

21 19,28 Lk 12,44 16,10

23 Jn 15,11

29 13,12 Lk 19,26

30 8,12

31 16,27 19,28 Zah 14,5 Mk 8,38 Lk 9,26 Juda 1,14

32 13,49 Ez 34,17

33 22,44 Ps 109,1

I koga pristapi onoj {to be{e primil pet talanti, donese u{te pet talanti i re~e: ‚Gospodare, ti mi predade pet talanti; ete, so niv spe~aliv u{te pet talanti.' 21 Gospodarot negov mu re~e: ‚Ubavo, dobar i veren slugo! Vo malku be{e veren, nad mnogu }e te postavam; vlezi vo radosta na svojot gospodar!' 22 Mu pristapi i onoj {to be{e primil dva talanta i re~e: ‚Gospodare, ti mi predade dva talanta, eve, so niv spe~aliv u{te dva talanta.' 23 Gospodarot mu re~e: ‚Ubavo, dobar i veren slugo! Vo malku be{e veren, nad mnogu }e te postavam; spodeli ja radosta so svojot gospodar!' 24 Mu pristapi i onoj {to be{e zel eden talant i re~e: ‚Gospodare, te znaev deka si èstok ~ovek: `nee{ kade {to ne si seel, i sobira{ kade {to ne si veel, 25 pa se upla{iv i otidov, i go sokriv tvojot talant v zemja; ete ti go tvoeto.' 26 A gospodarot mu odgovori i re~e: ‚Zol i mrzliv slugo! Ako si znael deka `neam, kade {to ne sum seel, i sobiram kade {to ne sum veel, 27 treba{e moite pari da im gi dade{ na trgovcite, pa koga }e dojdam da si go priberam svoeto so dobivka; 28 zemete go od nego talantot i dajte mu go na onoj {to ima deset talanti; 29 za{to sekomu, {to ima, }e mu se dade i preumnoì, a od onoj, {to nema, }e mu se odzeme i ona {to go ima; 30 a lo{iot sluga frlete go vo krajna temnina: tamu }e bide pla~ i krckawe so zabi.'” Otkako go re~e toa, izvika: „Koj ima u{i da slu{a, neka ~ue.” 20

Sudniot den „A koga }e dojde Sinot ôve~ki vo Svojata slava i site sveti angeli so Nego, toga{ }e sedne na prestolot na slavata Svoja, 32 i }e se soberat pred Nego site narodi, pa }e gi oddeli edni od drugi, kako {to pastirot gi oddeluva ovcite od kozite; 33 i }e gi postavi ovcite od Svojata desna strana, a kozite od levata. 31

Toga{ Carot }e im kaè na onie {to Mu se od desnata strana: ‚Dojdete, blagosloveni od Mojot Otec; nasledete go carstvoto, podgotveno za vas od po~etokot na svetot; 35 za{to, gladen bev i Mi dadovte da jadam; èden bev i Me napoivte, stranec bev i Me primivte; 36 neoble~en bev i Me oblekovte; bolen bev i Me posetivte; vo zatvor bev i dojdovte kaj Mene.' 37 Toga{ pravednicite }e Mu odgovorat i re~at: ‚Gospodi, koga Te vidovme gladen i Te nahranivme, ili èden i Te napoivme? 38 Koga te vidovme stranec i Te pribravme, ili neoble~en i Te oblekovme? 39 Koga Te vidovme bolen, ili vo zatvor i Te posetivme?' 40 A Carot }e im odgovori i }e re~e: ‚Vistina, vi velam: dokolku ste go napravile toa za eden od ovie Moi najmali bra}a, za Mene ste go napravile.' 41 Toga{ }e im kaè i na onie {to se od levata strana: ‚Begajte od Mene, prokleti, vo ve~en ogan, podgotven za |avolot i za negovite angeli! 42 Za{to, gladen bev i ne Mi dadovte da jadam; èden bev i ne Me napoivte; 43 stranec bev i ne Me pribravte; neoble~en bev i ne Me oblekovte; bolen i vo zatvor bev i ne Me posetivte.' 44 Toga{ i tie }e Mu odgovorat i re~at: ‚Gospodi, koga Te vidovme gladen, ili èden, ili stranec, ili neoble~en, ili bolen, ili vo zatvor - ne Ti posluìvme?' 45 Toga{ }e im odgovori i re~e: ‚Dokolku ne ste go napravile toa za eden od ovie najmali bra}a nitu za Mene ne ste go napravile.' 46 I tie }e otidat vo ve~na maka, a pravednicite - vo ìvot ve~en.” 34

Zagovor protiv Isus (Mr 14,1–2; Lk 22,1–2; Jn 11,45–53)

26

I koga gi zavr{i Isus site ovie zborovi, im re~e na u~enicite

Svoi: 2 „Znaete deka po dva dni }e bide Pasha i Sinot ôve~ki }e bide predaden na raspnuvawe.”

34 Lk 22,30 Efes 1,4

35 Is 58,7 Jov 31,32 Lk 14, 12-14 Dela 6,1-3

36 Lk 3,11 2 Tim 1, 16-18 Evr 13,3

40 10,40.42 18,5 Izreki 19,17 Jn 20,17 Otkr 11,15

41 7,23 2 Sol 1,9 Juda 1,7

42 Jov 22,7

43 10,14 Jov 22,6 Lk 9,53

46 Dan 12,2 Jn 5,29

26,1 11,1 13,53

2 16,21 2 Mojs 12,1-27 Lk 24,7.20 Jn 19,16


u~enicite i Mu rekoa: „Kade saka{ da ti prigotvime da jade{ Pasha?” 18 Toj im re~e: „Odete v grad kaj toj i toj ~ovek i kaète mu: ‚U~itelot veli: vremeto Mi nabliì, kaj tebe }e ja proslavam Pashata so u~enicite Svoi.'” 19 U~enicite postapija kako {to im zapoveda Isus i ja prigotvija Pashata.

18

(Mr 14,3–9; Jn 12,1–8)

Isus go poso~uva predavnikot

23

A koga be{e Isus vo Vitanija, vo ku}ata na Simon Leprozniot, 7 Mu prijde edna èna so alabasteren sad so skapoceno miro i go izli vrz glavata Negova, koga Toj sede{e na trpezata. 8 I koga go vidoa toa u~enicite Negovi, negoduvaa i rekoa: „Kakvo e toa rasturawe? 9 Za{to toa miro moè{e skapo da se prodade i da im se dade na siromasite.” 10 No Isus, razbiraj}i go toa, im re~e: „Zo{to ja bunite ènata? Taa napravi dobro delo kon Mene! 11 Bidej}i siromasite gi imate sekoga{ pokraj sebe, a Mene Me nemate sekoga{; 12 taa, izlevaj}i go toa miro vrz teloto Moe, Me prigotvi za pogreb. 13 Vistina, vi velam: kade i da bide propovedano ova Evangelie, po cel svet }e se prikaùva toa {to go napravi taa, za nejzin spomen.”

(Mr 14,17–21; Lk 22,14; 21–23; Jn 13,21–30)

Toga{ prvosve{tenicite, kni`nicite i stare{inite narodni se sobraa vo dvorot na prvosve{tenikot, po ime Kajafa, 4 i se sovetuvaa kako da Go fatat 4 Ps 30,13 Isus so izmama i da Go ubijat; Jn 11,53 5 no rekoa: „Samo ne na praznikot, za Dela 9,23 5 da ne stane bunt me|u narodot.” 3

26,57 Ps 2,2 Dela 4, 26-27

Jn 11,55

Pomazanieto vo Vitanija

6 21,17

7 Lk 7,36-38

9 19,21 Jn 12,5

11 5 Mojs 15,11

12 Jn 12,3

13 24,14

14 Jn 6,71

15 1 Mojs 37,28 Zah 11,12

16 21,46

17 2 Mojs 12,1-14 12,20 Mk 14,1.12 Jn 19,14 Dela 12,3 1 Kor 5,7-8

6

Dogovor za predavstvo na Isus (Mr 14,10–11; Lk 22,3–6)

Toga{ eden od dvanaesetminata, po ima Juda Iskariotski, otide kaj prvosve{tenicite 15 i re~e: „[to }e mi dadete, pa da vi Go predadam?” A tie mu predloìja trieset srebrenici. 16 I ottoga{ toj bara{e pogodno vreme da Go predade. 14

Podgotovka na Pashalnata ve~era (Mr 14,12–16; Lk 22,7–13)

A vo prviot den na praznikot Beskvasnici pristapija kon Isus 17

20 Koga se stemni, Toj sedna na trpezata so dvanaesette. 21 I koga jadea, im re~e: „Vistina vi velam: eden od vas }e Me predade.” 22 Tie mnogu se naàlija i sekoj od niv po~na da Go pra{uva: „Da ne sum jas, Gospodi?” 23 A Toj im odgovori i re~e: „Onoj {to makna so Mene od ~inijata, toj }e Me predade. 24 Sinot, pak, ôve~ki, si odi, kako {to e napi{ano za Nego; no te{ko mu na onoj ~ovek preku kogo Sinot ôve~ki }e bide predaden; podobro }e be{e za toj ~ovek da ne se be{e rodil.” 25 A Juda, {to Go predade, odgovori i re~e: „Da ne sum jas, Ravi?” Mu odgovori: „Ti re~e.”

Vostanovuvawe na Svetata Evharistija (Mr 14,22–26; Lk 22,14–20; 1 Kor 11,23–26)

Jn 2,4 7,30 13,1

19 21,6

20 Lk 22,14

21 Jn 13,21

Ps 40,9 Jn 13,18 17,12

24 8,20+ 18,6 Is 53,9

25 10,4

26-27 Jn 6,51-58 1 Kor 10,16

26 14,19

28 20,28 2 Mojs 24,8 Is 53,12 Er 31,31 Zah 9,11 Mk 1,4 Lk 1,77 24,47 Dela 2,38 5,31 10,43 13,38 26,18 Efes 1,7 Kol 1,14 Evr 9,20.22 10,18 12,24

I koga jadea, Isus zede leb, go blagoslovi, go prekr{i, i otkako im go dade na u~enicite, re~e: „Zemete, ja29 dete, ova e Moeto telo.” 8,11 27 I koga ja zede ~a{ata, zablagodari, 1 Kor 11,26 im dade i re~e: „Pijte od nea site; 28 za{to ova e Mojata krv na Noviot 30 zavet, koja se proleva za mnozina, za Jn 18,1 prostuvawe na grevovite. 29 I vam vi velam, za{to otsega nema da pijam od ovoj lozov plod s# do onoj den, koga }e pijam nov so vas, vo carstvoto na Mojot Otec.” 30 I otkako ispeaja blagodarstvena pesna, se iska~ija na Maslinovata Gora. 26


Navestuvawe za Petrovoto odrekuvawe

5,29 11,6 Zah 13,7

32 28,7

33 4,18

34 26,69-75

36 14,23 1 Mojs 22,5 Jn 18,1 Evr 5,7-8

37 17,1

38 24,42 3 Car 19,4 Ps 41,5.11 43,5 Jn 12,27

39 20,22 Jn 4,34 Rim 5,19

(Mr 14,27–31; Lk 22,31–34; Jn 13,36–38)

Toga{ Isus im re~e: „Site vie }e se soblaznite poradi Mene u{te ovaa no}; za{to e napi{ano: ‚]e udram po pastirot i ovcite od stadoto }e se razbegaat.' 32 A po voskresenieto Moe }e otidam pred vas vo Galileja.” 33 Toga{ Petar Mu odgovori i re~e: „Duri i site da se soblaznat poradi Tebe, jas nikoga{ nema da se soblaznam.” 34 Isus mu re~e: „Vistina, ti velam: ovaa no} u{te pred da propee petel, tripati }e se odre~e{ od Mene.” 35 Petar Mu kaà: „Ako zatreba duri i da umram so Tebe, nema da se otkaàm od Tebe!” Istoto go rekoa i site u~enici. 31

Isusovata molitva vo Getsimanija (Mr 14,32–42; Lk 22,39–46)

Potoa otide Isus so niv na edno 41 6,13 mesto, nare~eno Getsimanija, i im re~e Lk 11,1-4 na u~enicite: „Posedete tuka, dodeka Rim 7,5 otidam onamu da se pomolam.” 37 I koga gi povede so sebe Petar i 42 Fil 2,8 dvajcata Zavedeevi sinovi, se nataì i 43 po~na da taguva. 38 Toga{ Isus im re~e: „Smrtno e Lk 9,32 naàlena Mojata du{a; ostanete tuka i bidete budni so Mene!” 39 Oddale~uvaj}i se malku, padna na liceto svoe; se mole{e i govore{e: „O~e Moj, ako e mo`no, neka Me odmine ovaa ~a{a; no, ne kako Jas {to sakam, tuku kako Ti.” 40 Pa dojde kaj u~enicite i gi zate~e kako spijat, i mu re~e na Petar: „Tolku li ne moèvte eden ~as da ostanete so Mene budni!? 41 Bidete budni i molete se, za da ne padnete vo isku{enie: duhot e bodar, no teloto e slabo.” 42 Pak i po vtor pat otide i se pomoli, govorej}i: „O~e Moj, ako ne moè da me odmine ovaa ~a{a bez da ja pijam, neka bide voljata Tvoja!” 43 Koga dojde, pak gi najde kako spijat, za{to o~ite im bea nate`nale. 36

Otkako gi ostavi, otide i se pomoli po tretpat, izgovaraj}i gi istite zborovi. 45 Toga{ pak dojde kaj u~enicite Svoi i im re~e: „S# u{te spiete i po~ivate! Ete, nabliì ~asot i Sinot ôve~ki se predava vo racete na gre{nicite. 46 Stanete, da odime! Ete, se pribliùva onoj {to Me predava.”

44

Isusovoto priveduvawe

49

44

(Mr 14:43–50; Lk 22:47–53; Jn 18:3–12)

Dodeka Toj u{te govore{e, ete, Juda, eden od dvanaesetminata, dojde, i so nego mnogu lu|e so me~evi i stapovi, isprateni od prvosve{tenicite i stare{inite narodni. 48 A onoj, {to Go predava{e, im be{e dal znak, velej}i: „Fatete Go Toj {to }e go celivam!” 49 I vedna{ mu prijde na Isus i Mu re~e: „Te pozdravuvam, Ravi!” I Go celiva. 50 A Isus mu re~e: „Prijatele, zo{to si do{ol?” Toga{ pristapija, poloìja race na Isus i Go fatija. 51 I ete, eden od onie {to bea so Isus, protegna raka i go izvadi noòt svoj, pa go udri slugata na prvosve{tenikot, i mu go otse~e uvoto. 52 Toga{ Isus mu re~e: „Vrati go noòt na negovoto mesto. Za{to site {to se fa}aat za no`, od no` }e zaginat; 53 ili misli{ deka ne moàm da Go pomolam sega Svojot Otec da Mi prati pove}e od dvanaeset legioni angeli? 54 No, kako }e se ispolnat Pismata, ako ova ne stane?” 55 Potoa Isus mu re~e na narodot: „Kako na razbojnik ste izlegle so me~evi i stapovi za da Me fatite. Sekoj den sedev so vas, pou~uvaj}i vo hramot, i ne Me fativte. 56 No seto toa stana za da se ispolnat proro~kite Pisma.” Toga{ site u~enici Go ostavija i se razbegaa. 47

Soslu{uvaweto na Isus pred Sinedrionot (Mr 14,53–65; Lk 22,54–55; 63–71; Jn 18,13–14; 19–24) 57 A onie {to Go fatija Isus, Go odvedoa kaj prvosve{tenikot Kajafa,

2 Kor 12,8

45 Lk 9,44 Jn 13,1 14,30

46 Jn 14,31

47 10,4

2 Car 20, 9-10

50 1 Mojs 26,27

51 Jn 18,26

52 1 Mojs 9,6 Otkr 13,10

53 Jn 18,36

54 Lk 24, 26-27

55 Lk 19,47 21,37 Jn 18,20

56 1,22 Zah 13,7 Jn 16,32

57 26,3 Lk 3,2 Jn 11,49 Dela 4,6

41 EVANGELIE SPORED MATEJ 60 kade {to bea sobrani kni`nicite i

3 Car 21,10 Ps 26,12 Dela 6,13

61 24,2-3 27,40 Jn 2,19 Dela 6,14

63 4,3 14,33 27,12.14 Is 53,7

64 8,20 22,44 Ps 110,1 Dan 7,13 Evr 1,3

65-66 3 Mojs 24,16

65 4 Mojs 14,6 2 Car 13,19 Er 36,24 Ezd 9,3

66 Er 26,11 Dela 2,23

67-68 Lk 22,64

67 27,30 Is 50,6 52,14

71 2,23

stare{inite. 58 Petar, pak, ode{e po Nego oddaleku, do dvorot na prvosve{tenikot; i vleze vnatre, pa sedna so slugite za da go vidi krajot. 59 A prvosve{tenicite i stare{inite, i celiot Sinedrion baraa la`no svedo{tvo protiv Isus za da Go pogubat 60 i ne nao|aa; i, makar {to pristapija mnogu la`ni svedoci, ne najdoa. No najposle dojdoa dvajca la`ni svedoci 61 i rekoa: „Ovoj kaà: ‚Moàm da go urnam Bo`jiot hram i za tri dni da go soyidam.'” 62 Toga{ stana prvosve{tenikot i Mu re~e: „Ni{to li ne odgovara{? [to svedo~at ovie protiv Tebe?” 63 No Isus mol~e{e. A prvosve{tenikot Mu re~e: „Te zakolnuvam vo ìviot Bog da ni kaè{: Ti li si Hristos, Sinot Bo`ji?” 64 Isus mu odgovori: „Ti re~e! No, jas vi velam: otsega }e Go gledate Sinot ôve~ki kako sedi oddesno na Silata i kako doa|a na nebesnite oblaci.” 65 Toga{ prvosve{tenikot ja raskina oblekata svoja i re~e: „Ovoj huli na Boga! Kakva potreba imame pove}e od svedoci? Ete, sega go ~uvte Negovoto hulewe! 66 [to mislite?” A tie odgovorija i rekoa: „Zasluùva smrt!” 67 Toga{ Go plukaa v lice i Go tepaa, a drugi Go udiraa po obrazite 68 i govorea: „Prore~i ni, Hriste, koj Te udri?” Petrovoto otkaùvawe (Mr 14,66–72; Lk 22,56–62; Jn 18,15–18; 25–27) 69 A Petar sede{e nadvor vo dvorot. I mu prijde edna sluginka i mu re~e: „I ti be{e so Isus Galileecot!” 70 No toj se odre~e pred site, velej}i: „Ne znam {to zboruva{!” 71 A koga ode{e kon vratata, go vide druga i im re~e na onie {to bea tamu: „I ovoj be{e so Isus od Nazaret!” 72 No toj pak se odre~e so zakletva: „Ne Go poznavam ôvekot!” 73 Malku potoa se pribliìja onie {to stoeja tamu i mu rekoa na Petar:

„Navistina, i ti si od niv, za{to i go- 74 Jn 13,38 vorot tvoj te izdava!” 74 Toga{ toj po~na da se kolne, i se 75 zakolna: „Ne Go poznavam ôvekot!” I 26,34 Lk 22,34 vedna{ zapea petel. Jn 13,38 75 I se seti Petar na Isusovite zborovi {to mu gi re~e: „U{te petel pred da zapee, tripati }e se odre~e{ od Me- 27,1 12,14 ne.” Pa izleze nadvor i gorko pla~e{e. Mk 3,6 Isus pred Pilat

27

(Mr 15,1; Lk 23,1–2; Jn 18,28–32)

15,1 Lk 22,66

2 Lk 3,1

A koga se razdeni, site prvo- 23,1 sve{tenici i stare{ini napra- Jn 18,28 vija dogovor protiv Isus za da Go ubi- 3 26,15 jat; 2 i otkako Go vrzaa, Go odvedoa i Go 4 predadoa na upravnikot Pontij Pilat. 27,24 Samoubistvoto na Juda (Dela 1,18–19)

Toga{ Juda, {to Go predade, koga vide deka e Toj osuden, se pokaja i im gi vrati triesette srebrenici na prvosve{tenicite i stare{inite, 4 velej}i im: „Zgre{iv, za{to predadov nevina krv!” A tie mu odgovorija: „[to ni e grià nam za toa? Misli mu ti!” 5 Toj gi frli srebrenicite vo hramot, izleze i otide, ta se obesi. 6 Prvosve{tenicite gi sobraa srebrenicite i rekoa: „Ne ~ini da se stavat vo kasata na hramot, bidej}i se cena za krv.” 7 Otkako se sovetuvaa, ja kupija so niv grn~arevata niva, za pogrebuvawe na stranci. 8 Zatoa i do denes taa niva se vika Krvna niva. 9 Toga{ se ispolni re~enoto preku prorokot Eremija, koj veli: „I gi zedoa triesette srebrenici, cenata na Neprocenliviot, Kogo Go ocenija sinovite Izrailevi, 10 i gi dadoa za grn~arevata niva, kako {to mi kaà Gospod.” 3

Pilat Go soslu{uva Isus (Mr 15,2–15; Lk 23,2–5, 13-25; Jn 18,28–19,16)

I Isus zastana pred upravnikot. I toj Go pra{a, velej}i: „Ti li si Carot 11

5 Zah 11,13

8 Dela 1,19

9-10 Er 32,6-9 Zah 11, 12-13

9 1,22

10 Er 18,2-3 19,1-2 32,6-15

11 2,2 Jn 18,33.37

42 EVANGELIE SPORED MATEJ 12 Judejski?” Isus mu odgovori: „Ti

26,63

14 Mk 14,61

15 Jn 18,39

17 1,16

19 Jn 19,13 Dela 12,21

21 Jn 18,40

22 Dela 3,13 13,28

23 Jn 19,6.15

24-25 Dela 18,6

24 5 Mojs 21,6-8 Ps 25,6 73,13 Jn 12,19

25 23,35 2 Car 1, 13-16 Er 26,15 51,35 Dela 5,28

26 10,17 23,34

veli{.” 12 I koga Go obvinuvaa prvosve{tenicite i stare{inite, Toj ni{to ne odgovara{e. 13 Toga{ Pilat Mu re~e: „Ne slu{a{ li kolku svedo~at protiv Tebe?” 14 I ne mu odgovori nitu na eden zbor, taka {to upravnikot se ~ude{e mnogu. 15 A na sekoj Praznik upravnikot ima{e obi~aj da mu pu{ta na narodot po eden zatvorenik, kogo tie sakaa. 16 Toga{ tie imaa eden pro~uen zatvorenik, po ime Varava. 17 I koga se sobraa, Pilat im re~e: „Kogo sakate da vi go pu{tam: Varava li, ili Isus, nare~en Hristos?” 18 Za{to znae{e deka Go bea predale od zavist. 19 A vo toa vreme, koga toj sede{e vo sudot, èna mu pora~a da mu kaàt: „Ne pravi mu ni{to na Toj Pravednik, za{to deneska mnogu postradav na son zaradi Nego.” 20 No prvosve{tenicite i stare{inite go nagovorija narodot da go izmoli Varava, a Isusa da Go pogubi. 21 Toga{ upravnikot odgovaraj}i im re~e: „Kogo od dvajcata sakate da vi go pu{tam?” Tie odgovorija: „Varava!” 22 Pilat im re~e: „A {to da pravam so Isus, nare~en Hristos?” Mu odgovorija site: „Da bide raspnat!” 23 Upravnikot re~e: „Pa kakvo zlo napravil?” No tie u{te posilno vikaa i rekoa: „Da bide raspnat!” 24 Pilat, {tom vide deka ni{to ne pomaga, a bunata se zgolemuva, zede voda, gi izmi racete pred narodot i re~e: „Nevin sum za krvta na Ovoj Pravednik; mislete mu vie!” 25 I odgovaraj}i celiot narod, re~e: „Krvta Negova neka padne na nas i na na{ite deca!” 26 Toga{ im go pu{ti Varava, a Isusa, otkako Go kam{ikuvaa, Go predade da bide raspnat. Isusovite poniùvawa (Mr 15,16–20; Lk 23,11; Jn 19,2–3) 27 Potoa vojnicite na upravnikot Go zedoa Isusa vo sudnicata i ja sobraa celata ~eta okolu Nego,

pa, otkako Go soblekoa, Mu oblekoa bagrenica; 29 ispletoa trnov venec, Mu Go kladoa na glavata i Mu dadoa vo desnata raka trska; i poklonuvaj}i se na kolena pred Nego, Mu se potsmevaa i velea: „Te pozdravuvame, Care Judejski!” 30 I plukaa na Nego, ja zedoa trskata i Go udiraa po glavata. 31 A koga Go ismeaja, Mu ja soblekoa bagrenicata, Mu gi oblekoa Negovite ali{ta i Go povedoa na raspnuvawe. 28

Isusovoto raspnuvawe (Mr 15,21–32; Lk 23,26–43; Jn 19,17–27)

29 Ps 21,7 44,14

30 26,67 Is 50,6

32 Dela 2,10 11,20

33 Jn 19,17

40 14,33 26,61

41 27,29

42

Na izleguvawe sretnaa eden Kiri- Jn 1,49 neec, po ime Simon; nego go nateraa da 43 4,3.6 Mu go nosi krstot. 33 I koga dojdoa na mestoto nare~eno Ps 22,9 Mudr 2,13.18-20 Golgota, {to zna~i êrepnica, Jn 1,34 34 Mu dadoa da pie ocet, izme{an so 10,36 òl~ka. No Toj vkusi i ne saka{e da pie. 35 A {tom Go raspnaa, gi razdelija ali{tata Negovi, frlaj}i `drepka; 36 pa sedea tamu i Go ~uvaa; 37 i Mu kladoa nad glavata natpis, so vinata Negova: „Ovoj e Isus, Carot Judejski.” 38 Toga{ raspnaa so Nego i dvajca razbojnici; edniot od desnata strana, a drugiot od levata. 39 A minuva~ite, vrtej}i gi glavite svoi, Go hulea 40 i velea: „Ti, {to go uriva{ hramot i za tri dni go soyiduva{, spasi se Sebesi! Ako si Sin Bo`ji, simni se od krstot!” 41 Isto taka i prvosve{tenicite, kni`nicite, stare{inite i fariseite, potsmevaj}i se govorea: 42 „Drugi spasuva{e, a Sebesi ne moè da se spasi! Ako e Toj Car Izrailev, neka sleze sega od krstot, pa }e poveruvame vo Nego. 43 Se nadeva{e na Boga, neka Go izbavi sega, ako e po voljata Negova, bidej}i govore{e: ‚Sin Bo`ji Sum!'” 44 Taka i razbojnicite, raspnati so Nego, Go ismejuvaa. 32

43 EVANGELIE SPORED MATEJ 45 2 Mojs 10,22 Amos 8,9 Lk 23,44

46 Ps 22,2

47 11,14

48 Ps 68,21

51 2 Mojs 26,31-35 Evr 10,20

52 Is 26,19 Ez 37,12 Dan 12,2 1 Ptr 3,19

53 Otkr 21,2

54 4,3 14,33 17,6 27,40.43

55 Lk 8,2-3 23,49.55

56 20,20 27,61 Mk 15,40.47 16,1.9 Lk 24,10

58 5 Mojs 21,22-23

Isusovata smrt (Mr 15,33–41; Lk 23,44–49; Jn 19,28–30) 45 A od {estiot16 ~as nastana temnina po celata zemja, do devettiot ~as; 46 a okolu devettiot 17 ~as izvika Isus so silen glas i re~e: „Ili! Ili! Lima savahtani?” A toa zna~i: „Boè Moj, Boè Moj, zo{to Me ostavi!” 47 A nekoi od onie {to stoeja tamu, koga go ~uja toa, rekoa: „Ovoj go vika Ilija!” 48 I vedna{ eden od niv otr~a, zede sun|er, go natopi vo ocet i go nadena na trska, pa Mu dava{e da pie. 49 Drugite, pak, velea: „êkajte, da vidime, dali }e dojde Ilija da Go spasi!” 50 A Isus, otkako povtorno izvika so silen glas, go ispu{ti duhot. 51 I ete, se rascepi zavesata na hramot na dve - od gore do dolu; i zemjata se zatrese; i karpi se raspadnaa. 52 i grobovi se otvorija; i mnogu tela na upokoeni svetii voskresnaa; 53 pa koga izlegoa od grobovite, po voskresenieto Negovo, vlegoa vo svetiot grad i im se javija na mnozina. 54 A stotnikot i onie {to so nego Go ~uvaa Isusa, otkako go vidoa zemjotresot i s# drugo {to stana, se upla{ija mnogu i govorea: „Navistina Ovoj be{e Sin Bo`ji!” 55 Tamu bea i gledaa oddaleku mnogu èni, koi{to vrvea po Isus od Galileja i Mu sluèa. 56 Me|u niv bea Marija Magdalena i Marija, majka im na Jakov i Josif, i majkata na Zavedeevite sinovi.

Isusoviot pogreb (Mr 15,42–47; Lk 23,50–56; Jn 19,38–42)

A koga se stemni, dojde eden bogat ~ovek od Arimateja, po ime Josif, koj Mu be{e, isto taka, u~enik na Isus; 58 toj otide kaj Pilat i go pobara teloto Isusovo. Toga{ Pilat naredi da mu go dadat teloto. 57

15 26,56. Golemiot Sovet. 16 27,45. Okolu 12 ~asot napladne. 17 27,46. Okolu 15 ~asot.

A Josif, {tom go zede teloto, Go 59 Jn 19,40 zavitka vo ~isto platno, 60 i Go poloì vo svojot nov grob, 60 {to go be{e izdlabil vo kamen; pa, 28,2 53,9 otkako postavi golem kamen nad grob- Is Mk 16,3-4 Dela 13,29 nata vrata, si otide. 61 A tamu bea Marija Magdalena i 61 drugata Marija, koi sedea sproti gro- 27,56 28,1 bot. Jn 19,25 59

Straàta na Isusoviot grob Utredenta, pak, po petokot, se sobraa prvosve{tenicite i fariseite kaj Pilat, 63 i mu rekoa: „Gospodare, se setivme deka Onoj izmamnik, u{te duri be{e ìv, re~e: ‚Po tri dni }e voskresnam!' 64 Zatoa naredi da se pri~uva grobot do tretiot den, za da ne otidat u~enicite Negovi no}e i da Go ukradat, pa da mu re~at na narodot: ‚Voskresna od mrtvite!' Ta poslednata izmama }e bide polo{a od prvata.” 65 Pilat im re~e: „Imate straà; odete i ~uvajte go kako {to znaete.” 66 Tie otidoa i so straà go ~uvaa grobot, a kamenot go zape~atija. 62

Isusovoto voskresenie (Mr 16,1–10; Lk 24,1–12; Jn 20,1–10)

28

62 Mk 15,42 Lk 23,54

63 16,21 20,19

64 28,13 3 Ptr 2,20

28,1 27,61 Dela 20,7

2 1,20 2 Mojs 19,18 Dela 16,26

3 17,2 Lk 9,29 Dela 1,10

Koga izmina sabotata, na osam- 4 nuvawe vo prviot den na sedmi- 17,6 cata, dojdoa Marija Magdalena i druga- 5 ta Marija da go vidat grobot. 14,27 2 I ete, stana golem potres; angel 1 Mojs 15,1 Er 30,10 Gospodov sleze od neboto, pristapi, go Otkr 1,17 otstrani kamenot od grobnata vrata i 6 sedna na nego; 16,21 3 liceto mu be{e kako molwa, a Dela 2,24 oblekata - bela kako sneg; 4 a straàrite, upla{eni od nego, treperea i bea kako mrtvi. 5 Angelot im se obrati na ènite i im re~e: „Ne pla{ete se; znam deka Go barate Isusa raspnatiot; 6 ne e ovde, voskresna, kako {to be{e rekol; dojdete i videte go mestoto, kade {to leèl Gospod,

44 EVANGELIE SPORED MATEJ 7 26,32 Mk 14,28

8 Mk 16,8

9 2,2.8.11 8,2 14,33 15,25 28,17

10 Jn 20,17

12 12,14

13 27,64

pa otidete brgu i kaète im na u~enicite Negovi deka Toj voskresna od mrtvite. I ete, }e otide pred vas vo Galileja; tamu }e Go vidite. Ete, vi kaàv.” 8 I izlegoa brzo od grobot, so strav i golema radost i otr~aa da im soop{tat na u~enicite Negovi. 9 Koga odea da im javat na Negovite u~enici, ete, Isus, gi presretna i im re~e: „Raduvajte se!” A tie se pribliìja, gi gu{naa nozete Negovi i Mu se poklonija. 10 Toga{ Isus im kaà: „Ne pla{ete se; odete i soop{tete im na bra}ata Moi, da otidat vo Galileja, i tamu }e Me vidat.” 11 Koga odea tie, ete, nekoi od straàrite, vleguvaj}i v grad, im kaàa na prvosve{tenicite za seto ona {to be{e stanalo. 12 I tie, koga se sobraa so stare{inite i se posovetuvaa, im dadoa mnogu pari na vojnicite, 13 velej}i: „Kaète deka: ‚u~enicite Negovi dojdoa no}e i Go ukradoa dodeka nie spievme;' 7

i, ako za toa ~ue upravnikot, nie }e 16 go ubedime i vas }e ve oslobodime od 26,32 18 grià.” 15 A tie gi zedoa parite i napravija, 4,9-10 11,27 kako {to bea nau~eni. I toj glas se Dan 7,14 Jn 3,35 prenesuva me|u Judejcite i do denes. Efes 1, 14

Isus im se javuva na Svoite u~enici (Mr 16,14–18; Lk 24,36–49; Jn 20,19–23; Dela 1,6–8)

20-22 Fil 2,9-11

19 10,6 24,9.14 Is 42,6 49,6 Lk 24,47 Dela 1,8 2,38 19,5 Rim 6,3 Gal 3,27 Efes 4,5

A edinaesette u~enici otidoa vo Galileja, na gorata, kade {to im be{e zapovedal Isus; 17 pa, {tom Go vidoa, Mu se poklonija; a nekoi se posomnevaa. 18 A Isus, koga pristapi, progovori i re~e: „Mi se dade sekakva vlast na 20 1,23 neboto i na zemjata. 18,20 19 Odete i nau~ete gi site narodi, kr- 1 Mojs 28,15 {tevaj}i gi vo imeto na Otecot, i 2 Mojs 3,12 Is.N. 1,5 Sinot, i Svetiot Duh, Is 41,10 20 i u~ej}i gi da pazat s# {to sum vi 43,5 Er 1,8 zapovedal; i ete, Jas sum so vas preku Agej 1,13 Dan 7,13-14 site dni do krajot na svetot.” Amin! Jn 14,18-21 16

EVANGELIE SPORED MARKO Voved Evangelieto spored Marko, zapo~nuva so najavata za radosnata vest za Isus Hristos, Bo`jiot Sin. Isus e prikaàn kako mo}na i silna li~nost, otslikana vo Negovite pouki, isceluvawa, isteruvawe na demoni i prostuvawe na grevovi. Isus ni se pretstavuva kako onoj, Koj dojde da se `rtvuva za da gi oslobodi lu|eto od grevot. Ova e najkuso od ~etirite evangelija i prete`no gi prenesuva Isusovite dela, a ne Negovoto u~ewe. Po eden kus voved za misijata na Jovan Krstitel, kr{tevaweto i isku{uvaweto na Isus, Marko vedna{ preminuva na isceluvawata {to Isus gi vr{el. So tekot na vremeto Isusovite sledbenici s# pove}e Go zapoznavale i razbirale, dodeka Negovite neprijateli stanuvale s# ponasilni. Zavr{nite glavi gi opi{uvaat slu~kite od poslednata sedmica od Negoviot ìvot na zemjata, vklu~uvaj}i gi i raspnuvaweto i voskresenieto. 1,1 3,11 5,7 10,29 13,10 14,9.61-62 15,39

2 2 Mojs 23,20 Mal 3,1

3 Is 40,3 Jn 1,23

4 Izreki 28,13 Mt 3,1-2 Lk 18, 13-14 Dela 13,24

5 3 Mojs 5, 5-6 26,40 Mt 3,6

7 Dela 13,25

8 Mt 3,11 Dela 1,5

Ulogata na Jovan Krstitel

1

(Mt 3,1–12; Lk 3,1–18; Jn 1,19–28)

Po~etok od Evangelieto na Isus Hristos, Sin Bo`ji. 2 Kako {to e napi{ano kaj prorocite: „Eve, Jas go ispra}am pred liceto Tvoe Mojot angel, koj }e go podgotvi Tvojot pat pred Tebe: 3 ‚Glasot na onoj, {to vika vo pustinata: podgotvete go patot na Gospoda, izramnete gi patekite Negovi.'” 4 Se javi Jovan, kr{tevaj}i vo pustinata i propovedaj}i pokajno kr{tevawe za pro{tevawe na grevovite. 5 I doa|aa kaj nego od celata Judejska zemja i od Erusalim, i site se kr{tevaa od nego vo rekata Jordan, ispoveduvaj}i gi svoite grevovi. 6 A Jovan nose{e obleka od kamilski vlakna i pojas od koà okolu polovinata svoja, i jade{e skakulci i div med. 7 Toj propoveda{e, velej}i: „Po mene ide Posilniot od mene, na Kogo ne sum dostoen da se navednam i da Mu gi odvrzam remewata od obuvkite Negovi. 8 Jas ve krstiv so voda, a Toj }e ve krsti so Duh Sveti.” Isusovoto kr{tevawe

10 I koga izleguva{e od vodata, ved- 10 11,2 na{ vide kako se otvoraat nebesata, i Is 42,1 Duhot, vo vid na gulab, kako sleguva nad 63,11 Nego. 11 11 I se ~u glas od nebesata: „Ti si 9,7 Mojot vozquben Sin, vo Kogo e Mojata 1 Mojs 22,2 volja.” 13

Isusovoto isku{uvawe vo pustinata (Mt 4,1–11; Lk 4,1–13)

4,15 Zah 3,1 Jov 1,6 Jn 13,27 Rim 16,20 1 Sol 2,18 2 Sol 2,9

Vedna{ potoa Duhot Go izvede vo pustinata. 14 13 I be{e tamu, vo pustinata, ~etiriMt 4,12 eset dni isku{uvan od satanata; be{e Rim 1,1 15,16 so yverovi i angelite Mu sluèa. 12

Isus go propoveda Evangelieto vo Galileja (Mt 4,12–17; Lk 4,14–15)

A potoa, otkako Jovan be{e predaden, dojde Isus vo Galileja i go propoveda{e Evangelieto za carstvoto Bo`jo, 15 i vele{e: „Vremeto se ispolni i carstvoto Bo`jo nabliì; pokajte se i veruvajte vo Evangelieto.” 14

(Mt 3,13; Lk 3,21–22)

Povik do ~etirite ribari

A vo onie dni dojde Isus od Nazaret Galilejski i se krsti od Jovan vo Jordan.

I, odej}i pokraj Galilejskoto More, Isus go vide Simon i brat mu An-

(Mt 4,18–22; Lk 5,1-3, 10-11)

9

16

15

Mt 3,2 Gal 4,4 Efes 1,10

16 1,29 Jn 1,40-41

46 EVANGELIE SPORED MARKO 17 drej kako frlaat mreà vo moreto,

Mt 13, 47-50

18 Mt 19,27

19 1,29 3,17 10,35

21 6,2 Lk 4,16

22 6,2 11,18 Mt 7,28-29

za{to bea ribari. 17 Isus im re~e: „Vrvete po Mene i Jas }e ve napravam lovci na lu|e!” 18 I tie vedna{ gi ostavija mreìte i trgnaa po Nego. 19 Pa, {tom odmina malku, go vide Jakov Zavedeev i brat mu Jovan, isto taka vo korab kako gi krpat mreìte; 20 vedna{ gi povika i niv. I tie, otkako go ostavija tatka si Zavedej vo korabot so naemnicite, trgnaa po Nego. (Lk 4,31–37)

5,2

I dojdoa vo Kapernaum; i vedna{ vo sabotata Toj vleze vo sinagogata i pou~uva{e. 22 I se ~udea na Negovata nauka, za{to Toj gi u~e{e kako Onoj {to ima vlast, a ne kako kni`nicite. 23 Ima{e vo sinagogata nivna ~ovek so ne~ist duh, i izvika, 24 govorej}i: „[to ima{ Ti so nas, Isuse od Nazaret! Si do{ol li da n# pogubi{? Te znam Koj si Ti, Svetec Bo`ji!” 25 No Isus mu zapoveda, velej}i: „Zamolkni i izlezi od nego!” 26 Toga{ go strese ne~istiot duh, pa izvika so silen glas i izleze od nego. 27 I se uàsnaa site, taka {to eden so drug se pra{uvaa i velea: „[to e ova!? I kako e ova novo u~ewe, {to so vlast i na ne~istite duhovi im zapoveda, i tie Mu se pokoruvaat!” 28 I vedna{ se raznese glas za Nego po celiot Galilejski kraj.

24

25 7,36 9,9.25 Lk 4,39.41

27 1,22 10,24

29 13,3

30-31 Jn 4,52 Dela 28,8

21

Isceluvawe na te{tata na Simon (Mt 8,14–15; Lk 4,38–39)

[tom izlegoa od sinagogata, dojdoa so Jakov i Jovan vo ku}ata na Simon i Andrej. 30 A te{tata na Simon leè{e od treska; i vedna{ Mu javija za nea. 31 Toj pristapi, ja fati za raka i ja podigna; i treskata vedna{ ja ostavi; i taa im sluè{e. 29

32 Mt 8,16

A prikve~er, koga zao|a{e sonceto, Lk 4,40 kaj Nego donesuvaa sekakvi bolni i 34 besoma~ni. 1,25 33 I celiot grad se be{e sobral pred 3,12 portata. 35 34 I izlekuva mnogu bolni {to stra- Mt 14,13.23 daa od razni bolesti; istera mnogu de- 26,36 moni i ne im dozvoluva{e na demonite Lk 3,21 da zboruvaat, deka znaat oti Toj e 37 Lk 8,40 Hristos. Isus vo Galileja

Isus vo Kapernaum

23

Mt 2,23 8,29 Lk 4,34 Jn 6,69 Dela 3,14 4,27.30

Isus isceluva mnozina 32

(Mt 4,23; Lk 4,42–44) 35 A utredenta, vo temni zori, stana, izleze i otide na pusto mesto i tamu se mole{e. 36 A Simon, i onie {to bea so Nego, trgnaa da Go baraat; 37 pa, koga Go najdoa, Mu rekoa: „Site Te baraat!” 38 A Toj im re~e: „Da pojdeme do bliskite sela i gradovi, i tamu da propovedam, za{to zatoa sum do{ol.” 39 I propoveda{e vo nivnite sinagogi, po cela Galileja i izgonuva{e demoni.

Isus isceluva leprozen (Mt 8,1–4; Lk 5,12–16)

I dojde kaj Nego eden leprozen, pa, molej}i Go, padna pred Nego i Mu re~e: „Ako saka{, moè{ da me o~isti{.” 41 A Isus, koga se smiluva, protegna raka, se dopre do nego i mu re~e: „Sakam! O~isti se!” 42 I {tom go re~e toa, se izgubi leprata od nego, i toj stana ~ist; 43 Pa, otkako go otpu{ti, mu zapoveda, 44 i mu re~e: „Gledaj, nikomu ni{to da ne kaùva{; no odi, pokaì mu se na sve{tenikot i prinesi dar za o~istuvawe, kako {to zapovedal Mojsej - nim za svedo{tvo.” 45 A toj, {tom izleze, po~na da raskaùva mnogu i da razglasuva, taka {to Isus ne moè{e javno da vleze vo gradot, a se zadrùva{e nadvor, vo osameni mesta. I doa|aa kaj Nego otsekade. 40

38 Lk 4,43 Jn 18,37

39 Mt 4,23

40 3 Mojs 13,45 Mt 17,14

41 5,30 8,2 9,22 Mt 9,36 18,27 Lk 7,13 10,33 15,20

43 Mt 9,30

44 1,25.34 3 Mojs 14,2-32 Lk 17,14

47 EVANGELIE SPORED MARKO 2,1

Isus isceluva faten ~ovek

1,29

2 3,20 Dela 4,29.31 8,25

5 5,34.36 Lk 7,48

7 Is 43,25 Ps 103.3 1 Jn 1,9

8 Mt 12,25

10 Mt 8,20

12 Mt 5,16 9,8.33 Rim 15,6.9 1 Kor 6,20 1 Ptr 2,12 Otkr 15,4

13 1,22 3,7-8 6,2

14 Mt 9,9 Lk 5,27-29 9,59

2

(Mt 9,1–8; Lk 5,17–26)

Po nekolku dena, Toj pak dojde vo Kapernaum; i se ~u deka e v ku}i. 2 Vedna{ se sobraa mnozina, taka {to i pred vratata ne moèa da se smestat; a Toj im go objavuva{e Slovoto. 3 I dojdoa kaj Nego so eden faten, kogo go nosea ~etvorica; 4 pa, bidej}i ne moèa da prijdat do Nego od narodot, go otkrija i go probija pokrivot od ku}ata, kade {to be{e Toj i ja spu{tija postelkata, na koja leè{e fateniot. 5 A Isus, koga ja vide nivnata vera, mu re~e na fateniot: „Sinko, ti se prostuvaat grevovite tvoi!” 6 Tamu sedea nekoi od kni`nicite i si pomislija vo srcata svoi: 7 „[to huli Ovoj na Boga? Koj moè da prostuva grevovi, osven ediniot Bog?” 8 Isus, vedna{ {tom dozna so Svojot duh deka tie taka mislat vo sebe, im re~e: „Zo{to go pomisluvate toa vo srcata svoi? 9 [to e polesno da mu kaàm na fateniot: ‚ti se prostuvaat grevovite', ili da re~am: ‚Stani, zemi ja postelkata svoja i odi'? 10 No za da znaete deka Sinot ôve~ki ima vlast na zemjata da gi prostuva grevovite” - mu re~e na fateniot 11 „Tebe ti velam: stani, zemi ja postelkata svoja i odi si doma!” 12 I toj stana vedna{, pa, {tom ja zede postelkata, izleze pred site - taka {to site se voshituvaa i Go slavea Boga, velej}i: „Nikoga{ vakvo ne{to ne sme videle!” Isus go povikuva Levij i gi prifa}a gre{nicite (Mt 9,9–13; Lk 5,27–32) 13 I izleze Isus pak pokraj moreto, i siot narod doa|a{e kaj Nego, i Toj gi pou~uva{e. 14 I minuvaj}i, go vide Levij Alfeev, koj sede{e na carinarnicata i mu re~e: „Vrvi po Mene!” Toj stana i trgna po Nego.

A koga sede{e Isus na trpezata vo negovata ku}a, zaedno so Nego sedea i u~enicite Negovi, i mnogu carinici i gre{nici; za{to tie bea mnozina i vrvea po Nego. 16 Kni`nicite i fariseite, {tom Go vidoa kako jade so carinici i gre{nici, im rekoa na u~enicite Negovi: „Zo{to Toj so carinici i gre{nici jade i pie?” 17 Koga go ~u toa Isus, im re~e: „Zdravite nemaat potreba od lekar, tuku bolnite. Ne sum do{ol da gi povikam pravednicite, tuku gre{nicite na pokajanie.” 15

Za postot. Staroto i novoto (Mt 9,14–17; Lk 5,33–39)

15-16 Mt 11,19 Lk 7,34

15 Mt 5,46

17 10,45

18 Mt 6,16 11,2

19 Mt 23,15

22 Jn 1,17 2 Kor 5,17 Gal 1,6

23 5 Mojs 23,24

U~enicite na Jovan i na fariseite 24 postea. I prio|aa nekoi, pa Mu velea: 2 Mojs „Zo{to u~enicite Jovanovi i na fari- 34,21 seite postat, a Tvoite u~enici ne postat?” 19 Isus im re~e: „Zar moàt svatovite da postat koga mladoènecot e so niv!? Dodeka e so niv mladoènecot, tie ne moàt da postat; 20 no }e dojdat dni, koga }e im go odzemat mladoènecot i toga{, vo tie dni, i tie }e postat. 21 Nikoj ne krpi nova krpa na stara obleka; inaku, novoza{ienata krpa }e se ot{ie od staroto, i otvorot }e bide u{te pogolem. 22 Nikoj ne stava novo vino vo stari mevovi; inaku, novoto vino }e gi rascepi mevovite i vinoto }e iste~e, a mevovite }e se upropastat; tuku novo vino treba da se stava vo novi mevovi.” 18

Za sabotniot den (Mt 12,1–8; Lk 6,1–5)

I se slu~i vo saboten den da minuva preku nivjeto, i vrvej}i, u~enicite Negovi po~naa da kinat klasje. 24 A fariseite Mu rekoa: „Gledaj, zo{to go pravat vo sabota toa, {to ne e dopu{teno?” 25 No Toj im re~e: „Zar nikoga{ ne ste ~itale {to napravi David, koga ima{e potreba i ogladne toj i onie, {to bea so nego? 23

48 EVANGELIE SPORED MARKO 26

Kako vleze vo hramot Bo`ji, vo vremeto na prvosve{tenikot Avijatar, gi izede lebovite na predloènieto, {to ne treba{e da gi jade nikoj drug osven 15,35 sve{tenicite, pa im dade i na onie, {to bea so nego!” 27 27 Potoa prodolì: „Sabotata e soz2 Mojs dadena za ~ovekot, a ne ~ovekot za sabo20,8-11 31,14 tata. 5 Mojs 28 Pa taka, Sinot ôve~ki e gospodar 5,12-14 1 Mak 2, i na sabotata.” 26

2 Mojs 25,30 1 Car 21, 1-6 2 Car

39-41 Mt 12, 11-12

28 Mt 8,20

3,4 Lk 14,3-4

5 5,32 6,52 11,11 2 Mojs 7,13 Jn 12,40 Efes 4,18

6 Mt 22,15 27,1

7-8 5,21 Mt 4,25 12,15 Lk 6,17-18

9

Isus isceluva vo sabota

3

I vleze pak vo sinagogata, a tamu ima{e eden ~ovek so isu{ena raka. 2 I pazea na Nego, dali }e go isceli vo saboten den, za da Go obvinat. 3 A Toj mu re~e na ~ovekot so isu{enata raka: „Zastani nasrede!” 4 Nim, pak, im kaà: „Vo sabota dopu{teno li e da se pravi dobro ili zlo; da se spasi edna du{a ili da se pogubi?” A tie mol~ea. 5 Pa, koga gi izgleda so gnev, nataèn poradi nivnite skameneti srca, mu re~e na ~ovekot: „Protegni ja rakata svoja!” Toj ja protegna i rakata mu stana zdrava, kako i drugata. 6 Fariseite, {tom izlegoa, vedna{ se sobraa so Irodovcite na sovet protiv Nego, kako da Go pogubat.

4,1 Jn 6,22

Mno{tvo sledbenici (Mt 4,25; 12,15-16; Lk 6,17–19)

10 5,28

(Mt 12,9–14; Lk 6,6–11)

Isus, pak, otide so Svoite u~enici 11 kon moreto i po Nego ode{e mnogu na1,1 rod od Galileja i od Judeja, Mt 8,29 8 od Erusalim i od Idumeja i otade Jordan. I od Tir i Sidon, otkako ~uja kakvi dela vr{i, vo golem broj dojdoa kaj Nego. 9 I im pora~a na u~enicite Svoi da Mu prigotvat korab, poradi narodot, za da ne Go turkaat; 10 za{to mnozina be{e izlekuval, taka {to site, koi bea bolni, navaluvaa kon Nego za da se doprat do Nego. 11 I ne~istite duhovi, {tom }e Go videa, pa|aa pred Nego, vikaa i govorea: „Ti si Sin Bo`ji!” 7

1 3,22. Velzevul ili Beel–zebul t.e. |avolot.

No Toj strogo im zabranuva{e da 12 1,34 razglasuvaat za Nego. Mt 12,16 12

Isus izbira dvanaeset apostoli (Mt 10,1–4; Lk 6,12–16)

Potoa se iska~i na gorata i gi povika kaj Sebe onie, koi Sam gi odbra i tie dojdoa kaj Nego. 14 Izbra dvanaesetmina da bidat so Nego i da gi pra}a da propovedaat; 15 i da imaat vlast da lekuvaat bolesti i da izgonuvaat demoni: 16 Simon, na kogo mu dade ime Petar; 17 pa Jakov Zavedeev i brat mu Jovan, na koi im dade ime Voanerges, {to zna~i, sinovi na gromot; 18 potoa Andrej, Filip, Vartolomej, Matej, Toma, Jakov Alfeev, Tadej, Simon Kananit 19 i Juda Iskariotski, koj i Go predade. 13

Isus i Velzevul (Mt 12,22–32; Lk 11,14–23; 12,10)

I dojdoa v ku}i; i pak se sobra narod, taka {to tie ne moèa nitu leb da jadat. 21 I koga ~uja Negovite, otidoa da Go priberat, za{to se govore{e deka ne bil na Sebesi. 22 A kni`nicite, {to bea slegnale od Erusalim, velea deka vo Nego e Velzevul1 i deka demonite gi isteruva so silata na zapovednikot na demonite. 23 I koga gi povika, im govore{e vo paraboli: „Kako moè satanata da izgonuva satana? 24 Ako edno carstvo se razdeli samoto protiv sebe, toa carstvo ne moè da se odrì; 25 i, ako eden dom se razdeli samiot protiv sebe, toj dom ne moè da opstane; 26 ako i satanata se dignal protiv sebesi, i se razdelil, ne }e moè da se odrì, no mu do{ol krajot. 27 Nikoj ne moè, koga }e vleze vo ku}ata na silen ~ovek, da mu ja ograbi poku}ninata, ako najnapred ne go vrze silniot; i toga{ }e mu ja zeme poku}ninata. 20

13 1,4.17 5,18 Mt 10,5

14 6,7 Mt 19,28

15 9,38 16,9.17 Mt 10,8

16 Mt 16,18 Jn 1,42 1 Kor 1,12

17 Mt 4,21 Lk 9,54

18 Mt 4,18 9,9 Lk 6,14-15 Jn 1,40. 43-46.48 14,5.8-9 21,2

19 Mt 10,4 26,25

20 2,2 6,31

21 Jn 7,5 10,20 2 Kor 5,13

22 4 Car 1,2 Mt 9,34 10,25 12,24 Jn 7,20 8,48-52

23 1,13

27 6,17 Is 49,24-25 53,12 Otkr 20,2


Vistina, vi velam: na ~ove~kite sinovi }e im se prostat site grevovi i huli, kolku i da hulat; 29 29 no, koj pohuli na Svetiot Duh, nemu Lk 12,10 nema da mu se prosti nikoga{, a }e bide Evr 6,4-6 1 Jn 5,16 vinoven pred ve~niot sud.” 30 Za{to velea: „Ne~ist duh ima vo 30 3,22 Nego.” 28

2,7 1 Tim 1,13

31 6,3 Jn 2,12 Dela 1,14

Isusovoto semejstvo (Mt 12,46–50; Lk 8,19–21) 31

I dojdoa majka Mu i bra}ata Nego-

32 vi, pa, stoej}i nadvor, pora~aa da Go

13,55-56

viknat. 32 A okolu Nego sede{e narod, i Mu Mt 6,10 rekoa: „Ete, majka Ti i bra}ata Tvoi, i Efes 6,6 Evr sestrite Tvoi, nadvor se i Te baraat.” 10,7.9.36 33 A Toj im odgovori, velej}i: „Koja e 1 Jn 2,17 Mojata majka i koi se bra}ata Moi?” 34 Pa, upatuvaj}i pogled kon onie {to 4,1 sedea okolu Nego, re~e: „Eve gi Mojata 2,13 majka i Moite bra}a. 35 Za{to onoj, koj ja ispolnuva volja2 Mt 13,3.34 ta Bo`ja, toj Mi e brat, i sestra, i majka!” 35

Parabola za seja~ot

4

(Mt 13,1–9; Lk 8,4–8)

I pak po~na da pou~uva pokraj moreto; i se sobra okolu Nego mnogu narod; Toj vleze toga{ vo korab vo moreto i sede{e, a siot narod stoe{e na suvo, pokraj moreto. 2 I gi pou~uva{e mnogu so paraboli, i vo poukite Svoi im vele{e: 3 „Slu{ajte! Ete izleze eden seja~ da see; 4 i se slu~i, koga see{e, edno seme da padne pokraj patot, pa doletaa pticite nebeski i go iskolvaa. 5 Drugo padna na kamenito mesto, kade {to nema{e mnogu zemja, i nabrgu iznikna, za{to zemjata ne be{e dlaboka; 6 a koga izgrea sonceto, toa svena, pa bidej}i nema{e koren, se isu{i. 7 Nekoe padna na trwe; i izrasna trweto, go zadu{i i ne dade plod. 8 A drugo padna na dobra zemja i po~na da dava plod, {to izrasna i uzrea; i prinese: koe trieset, koe {eeset, koe sto.”

I im re~e: „Koj ima u{i da slu{a, 9 4,23 neka ~ue!” 7,16 9

Zo{to sluàt parabolite? (Mt 13,10–15; Lk 8,9–10)

Mt 11,15 Lk 8,8 14,35

10

A koga ostana Sam, onie {to bea 10,10 okolu Nego, zaedno so dvanaesetminata, 13,3 Mt 10,2 Go pra{aa za parabolata. 13,36 11 I im kaà: „Vam vi e dadeno da ja 11 znaete tajnata na carstvoto Bo`jo, a na Dan onie, nadvore{nite, s# e vo paraboli, 2,19.22. 12 za da gledaat so o~i i da ne vidat; 27-30 Rim 16,25 da slu{aat so u{i i da ne razbiraat; za Kol 4,5 da ne bi se obratile nekoga{, pa da im 12 se prostat grevovite.” Is 6,9-10 13 I im re~e: „Zar ne ja razbirate Jn 12,40 Dela 28, ovaa parabola? Kako toga{ }e gi razbe- 26-27 rete site paraboli? 17 10

Objasnuvawe na parabolata za seja~ot (Mt 13,18–23; Lk 8,11–15)

14,27

18 Er 4,3

19

Seja~ot go see slovoto. Mt 19,23 Poseanoto pokraj patot se onie, kaj 21 koi se see slovoto, no kaj koi, otkako }e Mt 5,15 go ~ujat, vedna{ doa|a satanata i im go Lk 8,17 grabe slovoto, poseano vo srcata nivni. 11,33 16 Isto taka i poseanoto na kamenito mesto se onie, koi, {tom go ~ujat slovoto, vedna{ so radost go primaat, 17 no nemaat vo sebe koren i se nepostojani; pa, koga }e nastane nevolja ili gonewe zaradi slovoto, vedna{ se soblaznuvaat. 18 Poseanoto vo trwe gi ozna~uva onie {to go slu{aat slovoto, 19 no griìte za ovoj vek, primamlivoto bogatstvo i drugi èlbi, koi, koga }e se vselat vo niv, go zadu{uvaat slovoto i toa ostanuva besplodno. 20 A poseanite zrna na dobra zemja se onie, {to go slu{aat slovoto i go primaat i donesuvaat plod: edni trieset, drugi {eeset, a drugi sto.” 14 15

Svetilo i merka (Mt 5,15; 10,26; Lk 6,38; 8,16–18; 11,33) 21 I im re~e: „Zar se vnesuva svetilo za da se stavi pod poklopec ili pod krevet? Ne zatoa li, da se stavi na sve}nik?

50 EVANGELIE SPORED MARKO 22 1 Kor 4,5

23 4,9 Mt 11,15

24 Lk 6,38 8,18

25 Mt 13,12

26 Mt 13,24

27

Za{to nema ni{to tajno, {to ne }e stane javno; nitu pak, ne{to sokrieno, {to nema da izleze na videlo. 23 Ako nekoj ima u{i da slu{a, neka ~ue!” 24 I im vele{e: „Vnimavajte na ona {to slu{ate: so kakva merka merite, so takva }e vi se meri, i }e vi se pridodade, vam {to slu{ate. 25 Za{to, koj ima, nemu }e mu se dade; a koj nema, od nego }e se odzeme i ona {to go ima.” Parabola za poseanoto seme

Jk 5,7

Pa re~e: „Carstvoto Bo`jo prilega na ~ovek {to frlil seme v zemja, 27 pa spie, i stanuva no}e i dewe; a ka31 ko niknuva i kako raste semeto, toj ne Mt 13,31 znae. 17,20 28 Za{to zemjata sama od sebe donesu32 va plod, najnapred steblence, pa klas, a Mt 13,32 potoa i polno zrno vo klasot. 29 A koga }e uzree plodot, vedna{ ispra}a srp, za{to do{lo vremeto za ètva.” 29

Isus stivnuva bura

22

26

Joil 4,13 Otkr 14,15

Parabola za sinapovoto zrno (Mt 13,31–32; Lk 13,18–19) 30 I govore{e: „So {to da go sporedime carstvoto Bo`jo ili so kakva parabola da go prikaème? 31 Toa e kako sinapovo zrno, koe, koga se see v zemja, e pomalo od site zemni semiwa; 32 a koga }e se posee, izrasnuva i stanuva pogolemo od site zelen~uci, i pu{ta golemi granki, taka {to pod negovata senka moàt da se vgnezdat pticite nebeski.”

Pou~uvawe so paraboli (Mt 13,34–35)

I so mnogu takvi paraboli im go propoveda{e slovoto, kolku {to moèa da slu{aat. 34 I bez paraboli ne im govore{e, a na u~enicite Svoi nasamo s# im objasnuva{e. 33

(Mt 8,23–27; Lk 8,22–25) 35 Toj den ve~erta im re~e: „Da mineme na sprotivnata strana!” 36 I koga go otpu{tija narodot, u~enicite Go zedoa, kako {to be{e vo korabot, a i drugi korabi bea so niv. 37 I se podigna buren veter, i branovite se prefrluvaa vo korabot, taka {to toj ve}e se polne{e. 38 Toj, pak, be{e na kormiloto i spie{e na vozglavnica; Go razbudija i Mu rekoa: „U~itele, zar ne Ti e grià {to zaginuvame?” 39 A Toj stana, mu zapoveda na vetrot i mu re~e na moreto: „Zamolkni, prestani!” I vetrot stivna, i nastana golema ti{ina. 40 Pa im re~e: „[to ste tolku pla{livi? Kako nemate vera?” 41 I gi opfati golem strav, i govorea eden na drug: „Koj e, pak, Ovoj, {to i vetrot i moreto Go slu{aat?”

Isus isceluva od ne~ist duh

5

(Mt 8,28–34; Lk 8,26–39)

Preminaa otade more, vo Gadarinskata zemja. 2 I koga Toj izleze od korabot, vedna{ Go presretna od grobovite eden ~ovek so ne~ist duh. 3 Toj ìvee{e vo grobovite, i duri i so verigi nikoj ne moè{e da go vrze; 4 za{to mnogupati be{e vo okovi i vo verigi vrzan, ama gi kr{e{e okovite i gi raskinuva{e verigite, i nikoj ne moè{e da go skroti; 5 i sekoga{, no}e i dewe, toj be{e vo grobovite i po ridi{tata, vika{e i se udira{e so kamewa. 6 [tom Go vide Isusa oddaleku, pritr~a i Mu se pokloni. 7 Pa, kako izvika so silen glas, re~e: „[to ima{, Ti, so mene, Isuse, Sine na Sevi{niot Bog? Te zakolnuvam vo Boga, ne ma~i me!” 8 Za{to mu be{e rekol: „Duhu ne~ist, izlezi od ~ovekot!”

2 5,9. Legija e najgolemata i osnovna edinica na rimskata vojska, vo razli~no vreme so razli~na brojna sostojba; vo prenosna smisla - golem broj, mno{tvo.

35 Mt 8,18

38 Lk 10,40

39 1,25

40 9,19 Mt 8,10

41 1,27 Ps 88,9 107,23-32 Lk 9,34

5,2 1,23 Is 65,4

7 1,1.24 Mt 8,29 Lk 1,32

51 EVANGELIE SPORED MARKO 9 Mt 12,45 Lk 8,2.27

15 Lk 8,35

17 Dela 16,39

18 3,14

19 1,34 8,26 Ps 65,16 Lk 8,39

20 Mt 3,1 4,25

21 2,13

23 Mt 9,18 Lk 4,40 Dela 9,12.17 28,8

I go pra{a: „Kako te vikaat?” A toj odgovori i re~e: „Legija2 mi e imeto, za{to sme mnogu.” 10 I mnogu Go molea da ne gi brka od toj kraj. 11 A tamu, po ridot, pase{e golemo krdo sviwi. 12 I Go molea site demoni i velea: „Prati n# vo sviwine, da vlezeme vo niv.” 13 I Isus vedna{ im dozvoli. Otkako izlegoa, ne~istite duhovi vlegoa vo sviwite, i jurna krdoto po strmninata vo moreto, a bea okolu dve iljadi; i se izdavija vo moreto. 14 A onie, {to gi pasea sviwite, pobegnaa i izvestija vo gradot i po selata. I izlegoa lu|eto da vidat {to stanalo. 15 I dojdoa kaj Isus, i go vidoa besoma~niot vo kogo ima{e legija, kako sedi oble~en i so zdrav um; i se upla{ija. 16 A onie, koi bea videle, raskaùvaa {to stana so besoma~niot i so sviwite. 17 I po~naa da Go molat da si odi od nivnite krai{ta. 18 A koga vleze vo korabot, onoj, {to be{e besoma~en, Go pomoli da bide so Nego. 19 Isus ne mu dozvoli, no mu re~e: „Odi doma kaj svoite, pa raskaì im {to stori Gospod za tebe i kako te pomiluva.” 20 Si otide, i po~na da raskaùva po Desettogradieto {to mu napravi Isus. I site se ~udea. 9

Isceluvaweto na bolna èna i oìvuvaweto na Jairovata }erka (Mt 9,18–26; Lk 8,40–56)

A koga premina Isus so korabot pak na drugata strana, kaj Nego se sobra mnogu narod. I be{e pokraj moreto. 22 I ete, dojde eden od stare{inite na sinagogata, po ime Jair; pa, {tom Go vide, padna pred nozete Negovi 23 i usrdno Go mole{e mnogu, govorej}i: „]erka mi e na umirawe; dojdi i poloì gi racete nad nea, za da ozdravi i bide ìva!” 24 I pojde so nego. A po Nego vrve{e mnogu narod i Go pritiskaa. 21

Edna èna, {to boleduva{e od krvote~enie dvanaeset godini, 26 i golemi maki be{e pretrpela od mnozina lekari, potro{ila s# {to imala i bez nikakva polza, a $ stanalo duri u{te polo{o, 27 {tom ~u za Isus, dojde me|u narodot odzadi i se dopre do oblekata Negova; 28 za{to si vele{e: „Samo ako se dopram do oblekite Negovi, }e ozdravam.” 29 I vedna{ prestana krvote~enieto, i taa oseti vo teloto svoe deka e izlekuvana od bolesta. 30 A Isus odedna{ po~uvstvuva vo Sebe kako izleze sila od Nego i se svrte kon narodot i re~e: „Koj se dopre do oblekata moja?” 31 U~enicite Negovi Mu rekoa: „Gleda{ deka narodot Te pritiska, a pra{uva{: ‚Koj se dopre do Mene?'” 32 No Toj gleda{e naokolu, za da ja vidi onaa, {to go napravi toa. 33 @enata, pak, se upla{i i trepere{e; pa, znaej}i {to stana so nea, prijde, padna pred Nego i Mu ja kaà celata vistina. 34 A Toj $ re~e: „]erko, verata tvoja te spasi; odi si so mir i bidi zdrava od bolesta svoja!” 35 Dodeka Toj u{te zboruva{e, dojdoa od kaj stare{inata na sinagogata i rekoa: „]erka ti umre; {to Mu sozdava{ u{te trud na U~itelot!” 36 No Isus, otkako gi ~u tie zborovi, mu re~e na stare{inata na sinagogata: „Ne pla{i se, samo veruvaj!” 37 I nikomu ne mu dozvoli da odi so Nego, osven na Petar, na Jakov, i na Jovan, bratot na Jakov. 38 Dojde vo ku}ata na stare{inata na sinagogata i vide vreva, pla~ewe i silno vriskawe. 39 I koga vleze, im re~e: „[to ste se razvikale i rasplakale? Devoj~eto ne e umreno, tuku spie!” 40 A tie Mu se potsmevaa. Toj, pak, otkako gi istera site, gi zede tatkoto i majkata na devoj~eto i onie {to bea so Nego, i vleze kade {to leè{e devoj~eto. 25

25 3 Mojs 15,25

27-28 6,56 Mt 14,36 Dela 5,15

27 3 Mojs 15,27

29 Dela 19,12

30 Lk 5,17 6,19

34 10,52 1 Car 1,17 2 Car 15,9 Lk 7,50 Jk 2,16

35 Jn 11,21.32

37 9,2 14,33 Mt 17,1

39 Dela 20,10 1 Kor 11,30 15,6


I koga ja fati rakata na devoj~eto, re~e: „Talita, kumi!” - {to zna~i: „Devojko, tebe ti velam, stani!” 43 42 I devojkata odedna{ stana i po~na 1,34 da odi. A ima{e dvanaeset godini. I 7,36 9,9 site se za~udija mnogu. Mt 8,4 43 A Toj strogo im zapoveda, nikoj da Lk 9,21 ne razbere za toa i re~e: „Dajte $ da jade!” 41

9,27 Dela 9,40

6,2

1,22 Lk 6,6 Jn 7,15

3 3,31 Mt 12,46 Jn 6,42

4 Jn 4,44

5 2,5 Lk 4,40

7 3,14-15 Lk 10,1

8 Lk 10,4

10 Lk 10,7

11 Mt 10,14.18

sete go pravot od nozete svoi, nim za svedo{tvo . Vistina vi velam: polesno }e im bide na Sodom i Gomor vo sudniot den, otkolku na toj grad.” 12 Tie pojdoa i propovedaa pokajanie. 13 Izgonuvaa mnogu demoni, i mnogumina bolni pomazuvaa so maslo i lekuvaa. Irod i Isus

Isus otfrlen vo Nazaret

6

(Mt 13,53–58; Lk 4,16–30)

Pa izleze ottamu i dojde vo Svojot kraj; a po Nego odea i u~enicite Negovi. 2 I koga dojde sabota, Toj po~na da pou~uva vo sinagogata i mnozina, {to slu{aa, se ~udea i govorea: „Od kade Nemu ova? I kakva e ovaa mudrost {to Mu e dadena, ta takvi ~uda stanuvaat preku Negovite race? 3 Ne e li Toj drvodelecot, Sinot na Marija, brat na Jakov, Josija, Juda i Simon? I ne se li ovde me|u nas sestrite Negovi?” I se soblaznija zaradi Nego. 4 A Isus im re~e: „Prorokot ne e bez ~est, osven vo svojata zemja, me|u rodninite i vo svojot dom.” 5 I ne moè{e tuka da izvr{i nikakvo ~udo; osven {to izlekuva malku bolni, polagaj}i gi racete vrz niv. Isus gi ispra}a Svoite dvanaeset apostoli (Mt 10,5–15; Lk 9,1–6)

I se ~ude{e na nivnoto bezverie. Pa ode{e po okolnite sela i pou~uva{e. 7 I gi povika dvanaesetminata, i po~na da gi pra}a po dvajca, i im dade vlast nad ne~istite duhovi. 8 Pa im zapoveda da ne zemaat ni{to za po pat osven po eden stap; nitu torba, nitu leb, nitu pari vo pojasot. 9 No da se obueni vo sandali i da ne oblekuvaat po dve obleki. 10 I im re~e: „Ako vlezete negde vo ku}a, ostanete vo nea, s# dodeka ne si otidete ottamu. 11 A ako negde ne ve primat, nitu ve poslu{aat, izleguvaj}i ottamu, istre6

(Mt 14,1–2; Lk 9,7–9)

12 Mt 3,2

13 Mt 14,14 Jk 5,14-15

14-15 Mt 16,14

15 Mal 3,23 Mt 21,11

17

I car Irod slu{na za Isus, za{to Lk 3,19-20 imeto Negovo be{e pro~ueno, pa re~e: 18 Mojs „Jovan Krstitel voskresnal od mrtvite 318,16 i zatoa stanuvaat ~uda preku nego.” 20,21 15 Edni velea: „Ilija e!”, a drugi: 21 „Prorok e, ili kako eden od proroci- 1 Mojs 40,20 te.” 16 A Irod, {tom ~u re~e: „Toa e Jo23 van, na kogo jas mu ja otsekov glavata; Est 5,3.6 7,2 toj voskresnal od mrtvite!” 14

Smrtta na Jovan Krstitel (Mt 14,3–12; Lk 3,19–20)

Bidej}i sam Irod prati da go fatat Jovan, go vrza i go frli vo zatvor, zaradi Irodijada, ènata na brat mu Filip, za{to se oèni so nea. 18 Bidej}i Jovan mu vele{e na Irod: „Ne ti e dozvoleno da ja ima{ ènata na tvojot brat!” 19 A Irodijada se ozlobi protiv nego i saka{e da go ubie, no ne moè{e. 20 za{to Irod se pla{e{e od Jovan, znaej}i deka e toj ~ovek praveden i svet i go paze{e; mnogu raboti vr{e{e otkako }e go slu{ne, a so zadovolstvo go slu{a{e. 21 I nastana pogoden den koga Irod, po povod svojot rodenden, im prigotvi ve~era na svoite knezovi, vojvodi i stare{ini Galilejski; 22 i vleze }erkata na Irodijada, igra{e i im ugodi na gostite i na Irod. Toga{ carot $ re~e na devojkata: „Baraj od mene {to saka{ i }e ti dadam!” 23 I $ se zakolna: „[to i da pobara{ od mene, }e ti dadam, duri i polovinata od moeto carstvo.” 24 A taa izleze i ja pra{a majka si: „[to da pobaram?” Taa $ odgovori: „Glavata na Jovan Krstitel!” 17


I taa vedna{ vleze kaj carot i pobara, govorej}i: „Sakam u{te sega da mi ja dade{ na ~inija glavata na Jovan 30 Krstitel!” Lk 6,13 26 Carot se nataì, no zaradi vetuva10,17 weto i gostite svoi ne saka{e da ot31-32 kaè. 2 Mojs 16 27 I vedna{, otkako isprati xelat, 5 Mojs 8,3.16 carot naredi da ja donesat glavata negoPs 77, 24-25.29 va. 105,40 28 A toj otide, mu ja otse~e glavata vo Mudr 16,20-26 zatvorot i ja donese na ~inija, pa $ ja 1 Kor 10,3 predade na devojkata, a devojkata ja dade 31 na majka si. 2,2 29 Koga negovite u~enici slu{naa, 3,20 dojdoa i go poloìja vo grob. 25

Mt 27, 59-60

34

4 Mojs 27,17 3 Car 22,17 Ez 34,5.15.23 37,24 Zah 10,2 Ps 22,1 77,21 2 Carn 18,16 Mt 9,36

Toga{ Isus im re~e na site da posednat po grupi po zelenata treva. 40 I posednaa vo grupi po sto i po pedeset. 41 Toj gi zede pette leba i dvete ribi, pa, pogledna kon neboto, gi blagoslovi lebovite i gi prekr{i, i im gi dade na u~enicite Svoi, za da im gi stavat pred niv; isto taka im gi razdeli i dvete ribi na site. 42 I jadea site i se nasitija. 43 I sobraa par~iwa, od lebot i od ribite, polni dvanaeset ko{evi. 44 A onie, {to jadea od lebovite, bea okolu pet iljadi maì. 39

Isus ~ekori po voda

Isus nahranuva pet iljadi lu|e (Mt 14,13–21; Lk 9,10–17; Jn 6,1–14)

I se sobraa apostolite kaj Isus, pa Go izvestija za s# {to napravile i pou~uvale. 31 A Toj im re~e: „Dojdete i vie vo osameno mesto i odmorete se malku.” Za{to mnozina doa|aa i si odea, taka {to nemaa koga ni da jadat. 35-44 32 I otidoa so korab sami vo osameno 8,1-9 mesto. 33 I gi vide narodot koga si odea; i Go poznaa mnozina, pa pe{ od site gradovi trgnaa tamu; i gi isprevarija i se sobraa okolu Nego. 34 A Isus, koga izleze, vide mnogu narod i se smiluva nad niv, za{to bea kako ovci bez pastir; i po~na da gi pou~uva mnogu. 35 I bidej}i ve}e vremeto poizmina, u~enicite Negovi pristapija kon Nego i rekoa: „Pusto e mestovo, a i docna e; 36 raspu{ti gi za da otidat po okolnite sela i naselbi i da si kupat leb, za{to nema {to da jadat.” 37 Toj im odgovori i re~e: „Dajte im vie da jadat!” A tie Mu rekoa: „Da pojdeme i da kupime za dveste denarii leb, pa da im dademe da jadat?” 38 Potoa Toj gi pra{a: „Kolku lebovi imate? Otidete i videte!” I koga vidoa rekoa: „Pet leba i dve ribi.” 30

(Mt 14,22–33; Jn 6,15–21)

I vedna{ gi natera u~enicite Svoi da vlezat vo korab i da otidat porano od Nego na drugata strana kon Vitsaida, duri Toj ne go raspu{ti narodot. 46 A Toj, oddeluvaj}i se od niv, otide vo gorata za da se pomoli. 47 Prikve~er korabot be{e sred moreto, a Toj sam na kopnoto. 48 I gi vide kako se ma~at pri ploveweto, za{to vetrot im be{e sprotiven; a okolu ~etvrtata no}na straà3 se pribliì do niv i, odej}i po moreto, saka{e samo da pomine pokraj niv. 49 A tie, koga go vidoa kako odi po moreto, pomislija deka e toa prividenie, i po~naa da vikaat; 50 Za{to site Go vidoa i se upla{ija. Toj vedna{ po~na da govori so niv i im re~e: „Ne pla{ete se! Jas sum, ne bojte se!” 51 I vleze kaj niv vo korabot i vetrot stivna. A tie bea silno zaprepasteni vo sebe i za~udeni. 52 Za{to ne go sfatija ~udoto so lebovite, bidej}i srceto im be{e skameneto. 53 I koga preminaa, dojdoa vo zemjata Genisaretska i se zadràa tamu. 54 A {tom izlegoa od korabot, vedna{ Go poznaa. 45

3 6,48. êtvrtata no}na straà t.e. rano nautro, me|u 4 i 6 ~asot.

41 Mt 14,19 Lk 9,16 22,19 24,30

42 Is 25,6-8 55,1-2 Mt 8,11

43 8,19

46 1,35 3,13 Lk 6,12 9,28 Jn 6,15

48 2 Mojs 33,19.22 34,6 Ps 76,19 Jov 9,8

49 Lk 24,37

50 16,6 2 Mojs 3,14 5 Mojs 32,39 Is 41,4 43,10 Jn 8,24.28.58

51 4,39 Mt 14,32

52 3,5 4,13 8,17 Mt 16,9

54 EVANGELIE SPORED MARKO 55-56

Brzo ja obikolija celata taa okolija i po~naa na nosilki da nosat bolni 55 tamu, kade {to slu{aa deka Toj se 1,32 nao|a. 56 I kade da vleguva{e: vo sela, vo 56 5,27-28 gradovi ili naselbi - na krstopatite Lk 6,19 polagaa bolni i Go molea da se doprat 8,44 barem do polata od oblekata Negova. I site {to se dopiraa do Nego, ozdravu7,2 vaa. 55

Dela 5,15

Lk 11,38

Raspravija za predanijata

4 Mt 23,25 Lk 11,39

6-7 Is 29,13

7 Kol 2,22

10 2 Mojs 20,12 21,17 3 Mojs 20,9 5 Mojs 5,16 Mt 15,4

11 Mt 15,5-6

7

(Mt 15,1–20)

Se sobraa kaj Nego fariseite i nekoi od kni`nicite, {to bea do{le od Erusalim. 2 I koga vidoa deka nekoi od Negovite u~enici jadat leb so ne~isti, odnosno so nemieni race, gi ukorija. 3 Za{to fariseite i site Judejci, drèj}i go predanieto na starite, ne jadat, duri ne gi izmijat racete do laktite; 4 i koga }e se vratat od pazar, ne jadat, duri ne se izmijat; i u{te mnogu drugo ima {to primile i go dràt; miewe ~a{i, ~inii, kotli i stolovi. 5 Potoa fariseite i kni`nicite Go pra{aa: „Zo{to u~enicite Tvoi ne postapuvaat spored predanieto na starite, no so neizmieni race jadat leb?” 6 A Toj im odgovori i re~e: „Dobro prorokuval Isaija za vas licemerite, kako {to e napi{ano: ‚Ovoj narod so usta Me po~ituva, no srceto im e daleku od Mene; 7 no naprazno Me po~ituva, za{to propoveda ~ove~ki povelbi.' 8 Za{to, vie, ostavaj}i ja Bo`jata zapoved, go drìte predanieto ~ove~ko: miewe ~inii i ~a{i, i vr{ite mnogu drugi sli~ni raboti.” 9 I im re~e: „I taka ja otfrlate Bo`jata zapoved, za da go zapazite va{eto predanie. 10 Za{to Mojsej re~e: ‚Po~ituvaj gi tatka si i majka si' i ‚Koj go zloslovi tatkoto svoj ili majka si, so smrt da se kazni.' 11 A vie velite: ‚Ako nekoj kaè na tatka si ili na majka si: ona, so koe bi moèl da te izdrùvam e korban, odnosno, prilog',

toga{ ne mu ostavate ve}e ni{to da stori za svojot tatko ili za svojata majka, 13 ukinuvaj}i go slovoto Bo`jo so va{eto predanie, {to ste go predale vie; mnogu takvi sli~ni raboti vr{ite.” 14 I koga go povika siot narod, im re~e: „Slu{ajte Me site i razberete: 15 ni{to, {to vleguva vo ustata na ~ovekot odnadvor, ne moè da go oskverni; tuku ona {to izleguva od nego, toa go oskvernuva ~ovekot. 16 Ako nekoj ima u{i da slu{a, neka ~ue!” 17 I koga se oddale~i od narodot i vleze vo edna ku}a, u~enicite Negovi Go pra{aa za parabolata. 18 A Toj im re~e: „Zar ste i vie taka nerazumni? Ne razbirate li deka ni{to, {to vleguva vo ~ovekot odnadvor, ne moè da go oskverni? 19 Za{to, toa ne odi vo srceto, tuku vo stomakot, i izleguva nadvor, ~istej}i ja seta hrana.” 20 I u{te im re~e: „Ona {to izleguva od ~ovekot, toa go oskvernuva ~ovekot. 21 Za{to odnatre, od srceto ~ove~ko, izleguvaat lo{i pomisli, prequbodejstva, bludstva, ubistva, 22 kra`bi, lakomstva, zlobi, lukavstva, razvrtat, oko zavidlivo, bogohulstvo, gordost, bezumstvo. 23 Seto toa zlo odvnatre izleguva i go oskvernuva ~ovekot.” 12

Verata na edna èna (Mt 15,21–28)

I koga se krena ottamu, otide vo predelite Tirski i Sidonski; i koga vleze vo edna ku}a, saka{e nikoj da ne Go doznae. No ne moè{e da se sokrie. 25 Za{to ~u za Nego edna èna, ~ija }erka ima{e ne~ist duh, pa dojde i padna pred nozete Negovi. 26 A taa èna be{e drugoverka, po poteklo Sirofeni~anka; i Go mole{e da go istera demonot od }erka $. 27 No Isus $ re~e: „Ostavi najnapred da se nahranat decata; za{to ne e pravo da se zeme lebot od decata i da im se frli na ku~iwata.” 24

12 Izreki 28,24

14 4,9

17 4,10 10,10

19 Dela 10, 13-15 Kol 2, 16-17.21-22 Tit 1,15

20 Rim 14

21-22 Mt 15,19

24 1,29 10,10

26 Mt 8,29


A taa odgovori i Mu re~e: „Da, Gospodi! No i ku~iwata jadat pod trpeza32 ta, od tro{kite na decata.” 29 I $ re~e: „Za ova {to go re~e - odi 5,23 si! Demonot izleze od }erka ti.” 33 30 I koga se vrati doma, ja najde }erka 8,23 34 si kako leì na postela, a demonot 6,41 be{e izlegol od nea. 28

5,20

Mt 14,19

Isceluvaweto na gluvonem

35 Mt 8,3

31

I pak izleze Isus od predelite

36 Tirski i Sidonski i otide kon Gali1,25.44-45 5,43 Mt 9,30-31

37 9,25 1 Mojs 1,31 Is 35,5-6 Mt 11,5 15,31

8,1-2 6,34-36

3 Evr 12,3

4 8,16-17 Jn 6,26

lejskoto More, niz predelite na Desettogradieto. 32 I dovedoa kaj Nego eden gluv i tepkav, pa Go molea da poloì nad nego raka. 33 Isus, otkako go odvede nastrana od narodot, gi stavi Svoite prsti vo negovite u{i; a koga plukna, go dopre negoviot jazik; 34 potoa pogledna na neboto, vozdivna i mu re~e: „Efata!” - {to zna~i: „Otvori se!” 35 I vedna{ mu se otvori sluhot, i se razvrzaa vrskite na negoviot jazik i govore{e ~isto. 36 I im zapoveda nikomu da ne kaùvaat. No, kolku pove}e Toj im zabranuva{e, tolku pove}e tie razglasuvaa. 37 I prekumerno se ~udea i velea: „S# dobro pravi: i gluvite gi pravi da slu{aat i nemite da zboruvaat!” Isus nahranuva ~etiri iljadi lu|e

8

(Mt 15,32–39)

Vo tie dni, koga se be{e sobral mnogu narod i nema{e {to da jadat, Isus gi povika u~enicite Svoi i im re~e: 2 „Mi e àl za narodot, za{to ve}e tri dni stojat kaj Mene i nema {to da jadat. 3 Ako gi pu{tam da si odat gladni po ku}ite nivni, }e premaleat po patot, za{to nekoi od niv se dojdeni oddaleku.” 4 U~enicite Mu odgovorija: „Od kade moè ~ovek site ovie da gi nahrani so leb, ovde vo pustinava?” 5 I gi pra{a: „Kolku lebovi imate?” A tie odgovorija: „Sedum.”

Toga{ mu zapoveda na narodot da posedne po zemjata; pa, otkako gi zede sedumte lebovi, zablagodari, gi raskr{i i im gi dade na u~enicite Svoi da gi razdelat; i tie gi razdelija na narodot. 7 Imaa i malku rip~iwa; gi blagoslovi i zapoveda da gi razdadat i niv. 8 I jadea, i se nasitija; i sobraa sedum ko{nici ostanati par~iwa. 9 A onie, {to jadea, bea okolu ~etiri iljadi. I gi raspu{ti. 10 I vedna{ vleze vo korab so u~enicite Svoi i dojde vo predelite Dalmanutski. 6

Fariseite baraat ~udo (Mt 12,38-39; 16,1–4; Lk 11,16-29; 12,54-56)

6 Jn 6,10

8 Mt 14,20

11 5 Mojs 18,20-22 Is 7,10-14 Mt 12,38 16,1 Lk 11,16 1 Kor 1,22

12 Lk 11,29 Evr 3,10

15 Lk 12,1 1 Kor 5,6-8

17

I izlegoa fariseite i po~naa da se 6,52 prepiraat so Nego, pa isku{uvaj}i Go, 18 4,12 baraa od nego znak od neboto. Er 5,21 12 A Toj vozdivna dlaboko i re~e: Ez 12,2 „Zo{to ovoj rod bara znak? Vistina vi Lk 8,10 velam: nema da mu se dade znak na ovoj 19 6,35-44 rod.” 13 I koga gi ostavi, pak vleze vo kora20 bot i premina na drugata strana. 8,8-9 11

Za {tetniot „kvasec” (Mt 16,5–12; Lk 12,1)

A u~enicite Negovi bea zaboravile da gi zemat lebovite i nemaa so sebe vo korabot, osven eden leb. 15 A Toj gi opomenuva{e, velej}i: „Vnimavajte, ~uvajte se od kvasot farisejski i od kvasot Irodov!” 16 I si razmisluvaa me|u sebe, velej}i: „Toa e zatoa {to nemame leb.” 17 A Isus, koga gi razbra, im re~e: „Zo{to zboruvate za toa {to nemate leb? Zar u{te ne sfa}ate i ne razbirate? U{te li e skameneto va{eto srce? 18 O~i imate, ne gledate li? U{i imate, ne slu{ate li? I ne pomnite li? 19 Koga gi raskr{iv pette leba, za pet iljadi du{i, kolku polni ko{evi so par~iwa sobravte?” Mu rekoa: „Dvanaeset.” 20 „A sedumte - za ~etiri iljadi, kolku polni ko{nici so ostanati par~iwa sobravte?” Tie odgovorija: „Sedum.” 14

56 EVANGELIE SPORED MARKO 21 4,13

I im re~e: „Pa kako toga{ ne razbirate?” 21

22 5,30 10,46-52

23 7,33 Jn 9,6.11.15 1 Tim 4,14

26 1,34

28 6,14-15 Lk 9,7-8

29 1,1 14,61

30 Mt 8,4

31 10,32-34 Mt 17,12.22 Lk 17,25

Isceluvaweto na slep ~ovek Potoa dojde vo Vitsaida; i dovedoa kaj Nego slep i Go molea da se dopre do nego. 23 I koga go zede slepiot za raka, go izvede nadvor od seloto i, otkako plukna na o~ite negovi, gi poloì racete nad nego, pa go pra{a dali gleda ne{to. 24 Toj, koga pogledna, re~e: „Gi gledam lu|eto da odat kako drvja.” 25 Potoa pak gi poloì racete nad o~ite i napravi da progleda. I se izlekuva i gi gleda{e site jasno. 26 I go isprati vo domot negov i mu re~e: „Nitu v selo vleguvaj, nitu v selo nekomu raskaùvaj!” 22

Petrovoto ispovedawe na verata (Mt 16,13–20; Lk 9,18–21)

I izleze Isus so u~enicite Svoi 33 Mt 4,10 po selata na Kesarija Filipova. Po paRim 8,5 tot gi pra{a u~enicite Svoi i im re~e: „[to velat lu|eto, Koj sum Jas?” 28 Tie odgovorija: „Jovan Krstitel, nekoi Ilija, a drugi, pak, nekoj od prorocite.” 29 Toj, pak, im re~e: „A vie, {to velite, Koj sum Jas?” Petar Mu odgovori i re~e: „Ti si Hristos!” 30 I im zapoveda nikomu da ne govorat za Nego. 27

Isus ja navestuva Svojata smrt i voskresenie (Mt 16,21–23; Lk 9,22)

Pa po~na da gi u~i deka Sinot ôve~ki treba mnogu da postrada, da bide otfrlen od stare{inite, prvosve{tenicite i kni`nicite, i da bide ubien i po tretiot den da voskresne. 32 I govore{e za toa otvoreno. No Petar, Go povle~e nasamo i po~na da Go odvra}a. 33 A Toj, koga se zavrte i gi pogledna u~enicite Svoi, mu zabrani na Petar da govori i re~e: „Begaj od Mene, satano! Za{to ne misli{ na ona {to e Bo`jo, tuku na ona {to e ~ove~ko!” 31

Patot na Isusovite sledbenici (Mt 16,24–28; Lk 9,23–27) 34 I koga go povika narodot i u~enicite Svoi, im re~e: „Koj saka da vrvi po Mene, neka se odre~e od sebe, i neka go zeme krstot svoj i neka odi po Mene. 35 Za{to, koj saka da go spasi svojot ìvot, }e go zagubi; a koj go zagubi ìvotot svoj zaradi Mene i Evangelieto, toj }e go spasi. 36 Za{to kakva polza ima ~ovek, ako go pridobie celiot svet, a na du{ata svoja $ napakosti? 37 Ili kakov otkup }e dade ~ovek za svojata du{a? 38 Za{to, koj se srami od Mene i od zborovite Moi vo ovoj prequbodeen i gre{en rod, i Sinot ôve~ki }e se srami od nego, koga }e dojde vo slavata na Svojot Otec so svetite angeli.”

9

34 Lk 14,27

35 Mt 10,39

37 Ps 48,7-8

38 Mt 10,33 Lk 12,9 Rim 1,16 2 Tim 2,12

9,1 13,30 Rim 1,4

2 1,29 5,37 Lk 8,51

3 16,5 Mt 28,3 Otkr 3,4

I im re~e: „Ima nekoi me|u ovie 4 {to stojat ovde, koi nema da vkusat 4 Car 2, smrt, dodeka ne go vidat carstvoto 11-12 Mt 11,14 Bo`jo, dojdeno vo sila.” Isusovoto preobraènie (Mt 17,1–9; Lk 9,28–36)

5

10,51 11,21 14,44-45

2 A po {est dni, Isus gi zede so Sebe 6 Petar, Jakov i Jovan i gi odvede sami 14,40 na visoka gora, nasamo, i se preobrazi 7 pred niv. 1,11 3 Ali{tata Mu stanaa sjajni, mnogu 5 Mojs beli, kako sneg, kakvi {to belilo na 18,15 3 Mojs 16,2 zemjata ne moè da izbeli. Mt 17,5 4 I im se javi Ilija so Mojsej, i raz- Dela 3,22 3 Ptr 1,17 govaraa so Isus. 5 Toga{ progovori Petar i Mu re~e 9 na Isus: „Ravi, dobro ni e da bideme ov- 1,34 Lk 9,36 de; da napravime tri kolibi: edna za Tebe, edna za Mojsej i edna za Ilija.” 6 Za{to ne znae{e {to da kaè, bidej}i bea mnogu upla{eni. 7 I se pojavi oblak, pa gi zaseni; i od oblakot dojde glas, koj vele{e: „Ovoj e Mojot vozquben Sin, Nego slu{ajte Go!” 8 I odedna{, koga poglednaa naokolu, nikogo ve}e ne vidoa pokraj sebe, osven Isus. 9 A koga sleguvaa od gorata, im zapoveda nikomu da ne kaùvaat {to vide-

57 EVANGELIE SPORED MARKO 11 le, dodeka Sinot ôve~ki ne voskresne

od mrtvite. 10 I go zadràa toj zbor vo sebe, pra12 8,31 {uvaj}i se eden so drug {to zna~i toa: Is 53,3 „Da voskresne od mrtvite?” Mal 3,

Mal 3,23

23-24 Ps 21,1-17

Za Ilija (Mt 17,10–13)

13

I Go pra{aa, velej}i: „A zo{to kni`nicite velat deka najnapred treba da dojde Ilija?” 19 12 A Toj, pak, odgovori i re~e: „Ilija Mt 12,39 }e dojde porano i }e uredi s#; a Sinot 23 ôve~ki, kako {to e napi{ano za Nego, 5,36 treba da postrada mnogu i da bide 11,23-24 Lk 17,6 ponizen. 13 No vi velam deka i Ilija dojde, kako {to e napi{ano za Nego, i mu napravija {to sakaa.” 3 Car 19,2.10 Mt 11,14

11

Isceluvaweto od ne~ist duh

I odedna{ tatkoto na mom~eto izvika i so solzi re~e: „Veruvam, Gospodi, pomogni mu na moeto neverie!” 25 A Isus, {tom vide deka se sobra narod, strogo mu zapoveda na ne~istiot duh i mu re~e: „Duhu nem i gluv. Jas ti zapovedam: izlezi od nego, i ne vleguvaj ve}e vo nego!” 26 I koga izvika, silno go strese i izleze; a mom~eto be{e kako mrtvo, taka {to mnozina velea deka umrelo. 27 Isus, pak, otkako go fati za raka, go ispravi; i toa stana. 28 I koga vleze Isus vo edna ku}a, u~enicite Negovi Go pra{aa nasamo: „Zo{to nie ne moèvme da go isterame?” 29 I im re~e: „Ovoj rod so ni{to ne moè da se istera, osven so molitva i post.”

24

Isus po vtorpat ja navestuva Svojata smrt i voskresenie

37

24

(Mt 17,14–21; Lk 9,37–43)

I koga dojde kaj u~enicite Svoi, vide mnogu narod okolu niv i kni`nici, koi se prepiraa so niv. 15 I {tom Go vide, siot narod se za~udi; i pritr~uvaj}i, Go pozdravuvaa. 16 Gi pra{a kni`nicite: „Zo{to se prepirate so niv?” 17 Toga{ eden od narodot odgovori i re~e: „U~itele, go dovedov kaj Tebe sin mi, vo kogo ima nem duh; 18 i sekoga{, kade i da go fati, go kutnuva, i toj se zapenuva, i krcka so zabite, i se zdrvuva. I im kaàv na u~enicite Tvoi da go izgonat, no tie ne moèa.” 19 A Isus odgovori i re~e: „O, rode bezveren, do koga }e bidam so vas? Do koga }e ve trpam? Dovedete go kaj Mene!” 20 I koga go dovedoa kaj Nego - {tom go vide duhot, vedna{ go strese; i toj padna nazemi i se valka{e zapenet. 21 Go pra{a Isus tatko mu: „Kolku vreme ima otkako stanuva toa so nego?” Toj odgovori: „Od detstvoto; 22 i mnogupati duhot go frlal vo ogan, i vo voda, za da go pogubi: no, ako moè{, smiluvaj se nad nas i pomogni ni!” 23 A Isus mu re~e: „Ako moè{ da poveruva{ - s# e mo`no za onoj {to veruva!” 14

(Mt 17,22–23; Lk 9,43–45)

I koga izlegoa ottamu, minuvaa preku Galileja; i Toj ne saka{e nekoj da razbere. 31 Za{to gi u~e{e u~enicite Svoi i im vele{e deka Sinot ôve~ki }e bide predaden vo ~ove~ki race, i }e Go ubijat, i na tretiot den po ubivaweto }e voskresne. 32 No tie ne gi razbiraa ovie zborovi, a se pla{ea da Go pra{aat. 30

Koj e najgolem? (Mt 18,1–5; Lk 9,46–48) 33 I dojde vo Kapernaum; i koga be{e doma, gi pra{a: „[to se raspravavte me|u sebe patem?” 34 A tie mol~ea, za{to patem se raspravaa me|u sebe, koj e najgolem. 35 Toj sedna i gi povika dvanaesetminata, pa im re~e: „Koj saka da bide prv, neka bide posleden od site, i sluga na site!” 36 I toga{ zede edno dete, go postavi me|u niv, go pregrna i im re~e: 37 „Koj prima edno od vakvite deca vo Moe ime, Mene Me prima, a koj Me prima Mene, ne Me prima Mene, tuku Onoj, Koj Me pratil.”

Lk 17,5

25 1,25 Lk 4,39

26 1,26

27 1,31 5,41

31 8,31 Mt 20, 18-19

32 4,13

34 Lk 22,24

35 10,43-44 Mt 20,26

Mt 10,40 Lk 10,16 Jn 13,20

58 EVANGELIE SPORED MARKO 38 4 Mojs 11,28

Koj ne e protiv nas, toj e so nas! (Lk 9,49–50) 38

Toga{ Jovan Mu odgovori i re~e:

39 „U~itele, vidovme eden, koj ne vrvi po

1 Kor 12,3

40 Mt 12,30 Lk 11,23

41 Mt 10,42 1 Kor 3,23

42 Mt 5,29

43 Mt 5,30

47

nas, a vo Tvoe ime demoni izgonuva, a ne vrvi po nas; i mu zabranivme, za{to ne odi po nas.” 39 A Isus re~e: „Ne branete mu, za{to nikoj, {to pravi ~udo vo Moe ime, ne }e moè naskoro da govori zlo za Mene. 40 Za{to, koj ne e protiv vas, toj e so vas. 41 I koj ve napoi so ~a{a voda vo Moe ime, zatoa {to ste Hristovi, vistina vi velam, nema da ja izgubi svojata nagrada.”

Mt 5,29

Za soblaznata

48 Is 66,24

(Mt 18,6–9; Lk 17,1–2) 42

„A koj }e soblazni edno od ovie ma-

49 lite, {to veruvaat vo Mene, za nego e 3 Mojs 2,13

podobro da mu se obesi vodeni~ki

50 kamen na vratot i da se frli v more.

I ako te soblaznuva rakata tvoja, otse~i ja; podobro e za tebe bez raka da vleze{ vo ìvotot, otkolku so dve race da otide{ vo pekolot, vo neizgasliviot ogan, 44 kade {to nivniot crv ne umira, i 10,1 ognot ne izgasnuva. 2,13 45 I, ako te soblaznuva nogata tvoja, otse~i ja; podobro e za tebe sakat da vleze{ vo ìvotot, otkolku so dvete noze da bide{ frlen vo pekolot, vo neizgasliviot ogan, 46 kade {to nivniot crv ne umira nitu ognot ne izgasnuva. 47 I, ako okoto tvoe te soblaznuva, izvadi go; podobro e za tebe so edno oko da vleze{ vo carstvoto Bo`jo, otkolku da ima{ dve o~i i da bide{ frlen vo ogneniot pekol, 48 kade {to nivniot crv ne umira, i ognot ne izgasnuva. 49 Za{to sekoj so ogan }e se posoli, i sekoja `rtva so sol }e se osoli. 50 Solta e dobra; no, ako solta oblutavi, so {to }e ja osolite? Imajte sol vo sebe, i mir imajte me|u sebe!”

Mt 5,13 Lk 14,34 Kol 4,6 Rim 12,18 1 Sol 5,13

43

Za razvodot

10

(Mt 19,1–12; Lk 16,18)

I otkako stana Isus ottamu, pre mina vo predelite Judejski,

otade Jordan. I pak se sleva{e narod kon Nego; a Toj, po Svojot obi~aj, pak gi pou~uva{e. 2 I pristapija fariseite i Go pra{aa, isku{uvaj}i Go: „Dopu{teno li e, da ja ostavi maòt svojata èna?” 3 A Toj im odgovori i re~e: „Kako vi zapoveda Mojsej?” 4 Tie rekoa: „Mojsej dopu{ti da $ se dade razvodno pismo i da se otpu{ti.” 5 Odgovori Isus i im re~e: „Poradi tvrdokornosta na va{eto srce vi ja napi{al taa zapoved. 6 Vo po~etokot na sozdavaweto, pak, Bog gi sozdade ma{ko i ènsko. 7 Zatoa ~ovek }e go ostavi tatka si i majka si, }e se prilepi do ènata svoja 8 i obata }e bidat vo edno telo; i taka, tie ve}e ne se dvajca, tuku edno telo. 9 A Bog {to soedinil, ~ovek da ne razdeluva.” 10 I vo ku}ata, u~enicite Negovi pak Go pra{aa za toa. 11 I im re~e: „Koj }e ja otpu{ti svojata èna i se oèni so druga, toj prequbodejstvuva so nea; 12 a i èna, ako se odvoi od svojot ma` i pojde za drug, prequbodejstvuva.” Isus gi blagoslovuva decata (Mt 19,13–15; Lk 18,15–17)

I donesuvaa kaj Nego deca, za da se dopre do niv, no u~enicite im zabranuvaa na onie {to gi nosea. 14 I koga go vide toa Isus, negoduva{e i re~e: „Ostavete gi decata da do|aat kaj Mene i ne branete im, za{to na takvi e carstvoto Bo`jo. 15 Vistina vi velam, koj ne go prima carstvoto Bo`jo kako dete, toj nema da vleze vo nego.” 16 I otkako gi pregrna, gi poloì racete vrz niv i gi blagoslovuva{e. 13

Isus povikuva eden bogat ~ovek (Mt 19,16–30; Lk 18,18–30) 17 A koga izleguva{e na pat, dotr~a nekoj, padna na kolena pred Nego i Go pra{a: „U~itele dobar, {to treba da napravam, za da nasledam ìvot ve~en?”

2 Mt 16,1 1 Kor 7,11

4 5 Mojs 24,1 Mt 5,31

5 3,5

6 1 Mojs 1,27 5,2

7-8 1 Mojs 2,24 1 Kor 6,16 Efes 5,31

11-12 Mt 5,32 Lk 16,18 1 Kor 7, 10-11

13 Lk 9,47

15 Mt 5,20 18,3

17 1,40

59 EVANGELIE SPORED MARKO 18 Ps 33,8

19 7,10 2 Mojs 20,12-16 5 Mojs 5,16-20 24,14 Sir 4,1

21 Mt 6,20 Lk 12,33

23 4,19

27 14,36 1 Mojs 18,14 Zah 8,6 Jov 42,2

29 1,1 8,35

31 Mt 19,30 20,16 Lk 13,30

Isus mu re~e: „Zo{to me narekuva{ dobar? Nikoj ne e dobar, osven ediniot Bog! 19 Zapovedite gi znae{: ne prequbodejstvuvaj; ne ubivaj; ne kradi; ne svedo~i la`no; ne ~ini nepravda; po~ituvaj gi tatka si i majka si.” 20 A toj Mu odgovori i re~e: „U~itele, seto toa sum go zapazil u{te od mladosta svoja.” 21 Koga go pogledna Isus, mu omile, pa re~e: „U{te edno ti nedostasuva: odi i prodaj s# {to ima{, razdaj go na siromasi i }e ima{ bogatstvo na neboto; pa dojdi i vrvi po Mene, koga }e go zeme{ krstot.” 22 Toj se nataì koga gi ~u ovie zborovi, i si otide naàlen, za{to ima{e golemo bogatstvo. 23 I koga pogleda Isus, im re~e na u~enicite Svoi: „Kolku e te{ko za bogatite da vlezat vo carstvoto Bo`jo!” 24 A u~enicite se upla{ija od zborovite Negovi. No Isus pak im odgovori i re~e: „êda, kolku im e te{ko na onie, {to se nadevaat na bogatstvoto, da vlezat vo carstvoto Bo`jo! 25 Polesno kamila }e vleze niz igleni u{i, otkolku bogat vo carstvoto Bo`jo.” 26 A tie se ~udea mnogu i si velea me|u sebe: „Toga{, koj moè da se spasi?” 27 Koga gi pogleda Isus, im re~e: „Za lu|eto toa ne e mo`no, no ne i za Boga; za{to za Boga s# e mo`no!” 28 I Petar po~na da Mu govori: „Ete, nie ostavivme s# i po Tebe odime.” 29 A Isus odgovori i re~e: „Vistina vi velam: nema takov {to ostavil ku}a, ili bra}a, ili sestri, ili tatko, ili majka, ili èna, ili deca, ili nivi, zaradi Mene i Evangelieto, 30 a da ne primil, i toa sega, vo ova vreme, stopati pove}e od ku}i, i bra}a, i sestri, i tatko, i majka, i deca, i nivje, a vo idniot vek - i ìvot ve~en. 31 I mnozina prvi }e bidat posledni, a poslednite - prvi.” 18

Isus po tret pat ja najavuva Svojata smrt i voskresenie (Mt 20,17–19; Lk 18,31–34)

Koga bea na pat, iska~uvaj}i se kon Erusalim, Isus ode{e pred niv, a tie 32

se ~udea i odea po Nego so strav. I koga gi povika povtorno dvanaesetminata, po~na da im zboruva za ona {to }e se slu~i so Nego. 33 „Ete, se iska~uvame kon Erusalim i Sinot ôve~ki }e bide predaden na prvosve{tenicite i kni`nicite, i }e Go osudat na smrt i }e Go predadat na neznabo{cite. 34 I }e Go ismeat, i }e Go bijat, i }e Go plukaat, i }e go ubijat, i na tretiot den }e voskresne.” Molbata na Zevedeevite sinovi (Mt 20,20–28)

Toga{ pristapija kon Nego Zavedeevite sinovi, Jakov i Jovan i rekoa: „U~itele, sakame da ni go ispolni{ ona, {to }e go pobarame.” 36 Toj gi pra{a: „[to sakate da storam za vas?” 37 A tie Mu odgovorija„ „Daj ni da sedneme do Tebe, edniot oddesno, a drugiot odlevo, vo slavata Tvoja.” 38 No Toj im re~e: „Ne znaete {to barate! Moète li da ja ispiete ~a{ata {to ja pijam Jas i da se krstite so kr{tevaweto, so koe se kr{tevam Jas?” 39 Tie odgovorija: „Moème.” A Isus im re~e: „â{ata, pak, {to ja pijam Jas, }e ja piete i vie, i so kr{tevaweto, so koe se kr{tevam Jas, }e se krstite; 40 no, da sednete od Mojata desna ili leva strana, ne e Moe da dadam, tuku e za onie za koi e podgotveno.” 41 Desette, pak, {tom go ~uja toa, negoduvaa protiv Jakov i Jovan. 42 Isus, koga gi povika, im re~e: „Znaete deka onie, {to se smetaat za vladeteli narodni, gospodarat nad niv, i golemcite upravuvaat nad niv. 43 No me|u vas neka ne bide taka; a koj me|u vas saka da bide pogolem, neka vi bide sluga; 44 i koj saka me|u vas da bide prv, neka vi bide sluga na site. 45 Za{to i Sinot ôve~ki ne dojde za da Mu sluàt, no da posluì i da go dade ìvotot Svoj za otkup na mnozina.” 35

33-34 8,31 Lk 24,7

33 Mt 8,20

35 Mt 4,21 Lk 9,54

36 10,51

37 Mt 19,28 Lk 22,30

38 Is 51,17-22 Ez 23,31-34 Ps 74,8 Lk 12,50

39 Dela 12,2

42 Lk 22,25

43 1 Kor 9,19

45 14,24 Is 53,11-12 Mt 8,20 1 Tim 2,5-6


Slepiot Vartimej

Lk 19,1

(Mt 20,29–34; Lk 18,35–43)

47-48

Potoa pristignaa vo Erihon. I koga izleguva{e Isus od Erihon so u~enicite Svoi i so mnogu narod, Timeeviot sin, Vartimej4, koj be{e slep, sede{e pokraj patot i prose{e. 47 Pa, koga ~u deka e toa Isus od Nazaret, po~na da vika i da veli: „Isuse, sine Davidov, smiluvaj mi se!” 48 I mnozina mu velea da mol~i, no toj u{te pove}e vika{e: „Sine Davidov, smiluvaj mi se!” 49 Isus zastana i re~e da go viknat. I go povikaa slepiot, govorej}i mu: „Ne pla{i se, stani, te vika!” 50 A toj, koga ja frli svojata obleka, stana i dojde kaj Isus. 51 A Isus, odgovaraj}i mu, go zapra{a: „[to saka{ da storam za tebe?” Slepiot Mu re~e: „Da progledam, U~itele!” 52 A Isus mu re~e: „Odi si, verata tvoja te spasi!” I toj vedna{ progleda, pa trgna patem po Isus.

11,10 Mt 1,1 9,27

51 10,36

52 5,34 Mt 9,22 Lk 7,50 17,19 Dela 3,16

11,1 13,3 14,26 Zah 14,4 Lk 21,37 Jn 8,1 Dela 1,12

2 Zah 9,9

46

Sve~enoto vleguvawe vo Erusalim (Mt 21,1–11; Lk 19,28–40; Jn 12,12–19)

11

I koga se pribliì do Erusalim, vo Vitfagija i Vitanija, kaj Maslinovata Gora, isprati Isus dvajca od u~enicite Svoi, 2 i im re~e: „Odete vo selono, {to e nasproti vas, pa {tom }e vlezete vo nego, }e najdete vrzano mlado magare, {to nieden ~ovek ne go javal; odvrzete go i dovedete go! 3 I, ako vi re~e nekoj: ‚Zo{to go pravite toa?' Kaète deka Mu e potrebno na Gospoda; i toj vedna{ }e go prati tuka.” 4 Tie otidoa i go najdoa mladoto magare, vrzano za portata odnadvor, na krstopatot i go odvrzaa. 5 I nekoi od onie, {to stoeja tamu, im rekoa: „[to pravite? Zo{to go odvrzuvate magareto?” 6 A ovie im odgovorija, kako {to im be{e zapovedal Isus i tie gi ostavija. 4 10,46. Bar–Timej.

I go dovedoa mladoto magare kaj Isus, gi kladoa vrz nego ali{tata svoi i Toj sedna na nego. 8 I mnozina gi postilaa svoite obleki po patot. A drugi, pak, se~ea gran~iwa od drvjata i gi postilaa po patot. 9 A onie, {to odea pred Nego i po Nego, vikaa i velea: „Osana! Blagosloven e Onoj {to doa|a vo imeto Gospodovo! 10 Blagosloveno e carstvoto na na{iot tatko David, koe ide vo imeto Gospodovo! Osana vo visinite!” 11 I vleze Isus vo Erusalim, vo hramot, razgleda s#, pa, bidej}i ve}e be{e docna, izleze i otide so dvanaesetminata vo Vitanija.

9

Smokvata {to ne dava plod

17

7

(Mt 21,18–19)

Ps 118,25.26 Mt 21,15 23,39

10 2 Car 7,16 Ps 148,1 Jov 16,19 Lk 1,32-33

13 Er 8,13 Mih 7,1 Lk 13,6

14 11,20

15 11,27 Jn 2,14-15

Is 56,7 Er 7,11 Mt 21,13 Lk 19,46 Jn 2,16

A utredenta, koga izlegoa od Vitanija, Toj ogladne; 13 i otkako oddaleku vide edna smok18 va, pokriena so lisja, se pribliì, ne 1,22 6,2 bi li na{ol ne{to na nea; no, koga se Mt 14,5 dobliì do nea, ne najde ni{to osven 21,46 Lk 22,2 lisja, za{to u{te ne be{e vremeto za smokvi. 14 I progovori Isus i $ re~e: „Otsega nikoj doveka da ne vkusi plod od tebe!” I go ~uja toa u~enicite Negovi. 12

Isus vo hramot (Mt 21,12–17; Lk 19,45–47; Jn 2,13–22)

I pak dojdoa vo Erusalim. I otkako vleze Isus vo hramot, po~na da gi brka onie, {to prodavaa i kupuvaa vo hramot, i im gi prevrte masite na menuva~ite na pari i stolovite na onie, {to prodavaa gulabi; 16 i ne dozvoluva{e nikoj preku hramot da prenese kakov i da bilo sad. 17 I gi pou~uva{e, velej}i: „Ne e li napi{ano: ‚Domot Moj, dom za molitva na site narodi }e se nare~e'? A vie od nego napravivte razbojni~ko gnezdo!” 18 I koga go ~uja toa kni`nicite i prvosve{tenicite, gledaa kako da Go pogubat, bidej}i se pla{ea od Nego, za{to siot narod se voshituva{e na Negovoto u~ewe. 15

61 EVANGELIE SPORED MARKO 19 Mt 21,17

A koga se stemni, Toj izleze nadvor od gradot. 19

20 11,14

22 Jn 14,1

23 9,23 Mt 8,10 17,20

24 Er 29,12 Mt 18,19 Jn 11,22

25 Mt 5,23-24 6,14 Efes 4,32 Kol 3,13

26 Mt 6,15 18,35

27 8,31 14,43.53 15,1 Mt 27,41 Dela 4,5

30 Mt 3,6

32

Parabola za nemilosrdnite lozari

(Mt 21,20–22)

(Mt 21,33–46; Lk 20,9–19)

Utredenta, minuvaj}i, ja vidoa smokvata isu{ena otkoren. 21 I koga se seti, Petar Mu re~e: „Ravi, pogledaj! Smokvata, {to ja prokolna, se isu{ila!” 22 A Isus im odgovori i re~e: 23 „Imajte vera vo Boga. Za{to, vistina vi velam, ako nekoj $ re~e na ovaa planina: „Digni se i frli se v more!' i ne se posomneva vo srceto svoe, tuku poveruva deka }e bide kako {to rekol, }e mu se ispolni, {to i da kaè. 24 Zatoa vi velam: s# {to }e pobarate vo molitva, veruvajte deka }e go dobiete - i }e vi bide. 25 I koga stoite na molitva, prostuvajte, ako imate ne{to protiv nekogo, pa i va{iot Otec, Koj e na nebesata, da vi gi prosti va{ite gre{ki. 26 Ako li, pak, vie ne prostuvate, i va{iot Otec, Koj e na nebesata, nema da vi gi prosti gre{kite va{i.”

31

Mt 14,5

Lekcija za smokvata 20

Isusovata vlast

Mt 21,32 Lk 7,30

(Mt 21,23–27; Lk 20,1–8)

I pak dojdoa vo Erusalim; a koga ode{e niz hramot, prijdoa do Nego prvosve{tenicite, kni`nicite i stare{inite, 28 pa Mu rekoa: „So kakva vlast go pravi{ toa? Ili, koj Ti ja dal taa vlast, da go pravi{ ova?” 29 Isus im odgovori i re~e: „]e ve pra{am i Jas za ne{to i odgovorete Mi, a potoa i Jas }e vi kaàm, so kakva vlast go vr{am ova. 30 Kr{tevaweto Jovanovo od neboto li be{e, ili od lu|eto? Odgovorete Mi!” 31 A tie si mislea vo sebe i velea: „Ako kaème ‚Od neboto' - }e re~e: ‚Pa zo{to ne mu poveruvavte?' 32 No, ako kaème, ‚Od lu|eto'” - se pla{ea od narodot; za{to site go smetaa Jovan za vistinski prorok. 33 I odgovaraj}i Mu na Isus, rekoa: „Ne znaeme.” A Isus im odgovori i re27

~e: „Nitu jas ne vi kaùvam, so kakva 12,1 Is 5,1-2 vlast go vr{am ova.”

12

I po~na da im govori vo paraboli: „Eden ~ovek nasadi lozje i go zagradi so ograda, pa iskopa bunar i soyida kula; i im go predade na lozarite, i si otide. 2 A koga dojde vremeto, isprati kaj lozarite sluga, za da go pribere od niv rodot na lozjeto. 3 No tie go fatija slugata, go natepaa i go ispratija so prazni race. 4 I pak isprati kaj niv drug sluga; i go napadnaa so kamewa i mu ja rascepija glavata, pa go pratija posramen. 5 Isprati i drug; nego, pak go ubija; i mnozina drugi, ednite gi natepaa, drugite gi ubija. 6 A ima{e u{te eden sin, koj mu be{e vozquben; pa, go isprati najposle nego kaj niv, velej}i: ‚]e se zasramat od sina mi.' 7 No lozarite si rekoa me|u sebe: ‚Ovoj e naslednikot! Ajde da go ubieme i nasledstvoto }e bide na{e!' 8 I go fatija, go ubija i go isfrlija nadvor od lozjeto. 9 [to }e napravi, pak, gospodarot na lozjeto? ]e dojde i }e gi pogubi lozarite, a lozjeto }e go dade na drugi. 10 Zar ne ste go ~itale ova vo Pismoto: ‚Kamenot, {to go otfrlija yidarite, stana kamen temelnik.' 11 Od Gospod e toa, i ~udesno e vo o~ite na{i.” 12 I sakaa da Go fatat, no se upla{ija od narodot, za{to razbraa deka za niv ja kaà parabolata; pa, otkako Go ostavija, i si otidoa. Za pla}aweto danok (Mt 22,15–22; Lk 20,20–26)

A pratija kaj Nego nekoi od fariseite i od Irodovcite, za da Go fatat na zbor. 14 Tie dojdoa i Mu rekoa: „U~itele, znaeme deka si vistinit i deka ne se pla{i{ od nikogo, za{to ne gleda{ koj e koj, tuku vistinski pou~uva{ za patot 13

6 1,11 1 Mojs 22,2 3 Ptr 1,17

7 Evr 1,2

10-11 Ps 118, 22-23

10 Dela 4,11 1 Ptr 2,7

12 Mt 14,5

13 3,6 Mt 16,1

14 1,2-3 Mt 22,16 Lk 1,76 Dela 16,17 Evr 3,10 Otkr 15,3

62 EVANGELIE SPORED MARKO 17 Bo`ji. Treba li da mu se dava danok na

Rim 13,7

18 Ez 40,46 Dela 23,8 1 Kor 15,12

19 1 Mojs 38,8 5 Mojs 25,5

24 Jn 20,9

26

carot ili ne? Da davame li, ili da ne davame?” 15 A Toj, znaej}i ja nivnata licemernost, im re~e: „Zo{to me isku{uvate? Donesete mi eden denarij da go vidam!” 16 I tie donesoa. Pa im re~e: „îj e ovoj lik i natpis?” Mu rekoa: „Na carot.” 17 Toga{ Isus im odgovori i re~e: „Podajte go carevoto na carot, a Bo`joto na Boga!” I tie Mu se voshituvaa.

2 Mojs 3,6 Dela 3,13

Za voskresenieto (Mt 22,23–33; Lk 20,27–40) 18 Dojdoa kaj Nego i sadukeite, koi velat deka nema voskresenie, pa Go pra{aa, govorej}i: 19 „U~itele, Mojsej ni napi{a: ‚Ako nekomu umre bratot i ostavi èna, a deca ne ostavi, toga{ brat mu neka ja zeme ènata negova i neka go podigne potomstvoto na svojot brat.' 20 Bea sedummina bra}a: prviot zede èna i koga umre, ne ostavi porod. 21 Nea ja zede vtoriot, i umre, no i toj ne ostavi porod; isto taka i tretiot. 22 Ja zedoa site sedummina, i ne ostavija porod. Po niv umre i ènata. 23 Pri voskresenieto, pak, koga }e voskresnat, na kogo od niv taa }e bide èna? Za{to sedummina ja imaa kako èna.” 24 A Isus im odgovori i re~e: „Zar ne se laète, bidej}i ne gi poznavate nitu Pismata, nitu silata Bo`ja? 25 Za{to, koga }e voskresnat od mrtvite, nitu }e se ènat, nitu }e se maàt, tuku se kako angeli na nebesata. 26 A za mrtvite, deka }e voskresnat, ne ste li ~itale vo knigite na Mojsej, kako mu re~e Bog kaj kapinata, velej}i: ‚Jas sum Bog Avraamov, i Bog Isakov, i Bog Jakovov'? 27 No Toj ne e Bog na mrtvite, tuku Bog na ìvite. Vie, pak, mnogu se laète!”

Najva`nata zapoved (Mt 22,34–40; Lk 10,25–28)

Toga{ pristapi eden od kni`nicite, koj gi slu{a{e kako se prepiraat 28

i otkako vide deka Isus im odgovara{e dobro, Go zapra{a: „Koja e prva od site zapovedi?” 29 A Isus mu odgovori: „Prva od site zapovedi e: ‚ûj Izraile! Gospod, Bog na{, e eden Gospod. 30 Zatoa, vozqubi Go Gospoda, tvojot Bog, so seto svoe srce i so seta svoja du{a, i so siot svoj razum, i so seta svoja sila!' Ova e prvata zapoved. 31 A vtorata e sli~na na nea: ‚Vozqubi go svojot blièn kako sebesi!' Druga zapoved, pogolema od ovie, nema.” 32 Kni`nikot Mu re~e: „Dobro, U~itele. Pravo kaà deka Bog e eden, i deka nema drug, osven Nego; 33 i deka, da Go qubi{ so seto srce, i so siot razum, i so seta svoja du{a, i so seta sila, i da go qubi{ bli`niot svoj kako sebesi e pove}e od site sepalenici i `rtvi.” 34 Isus, pak, koga vide deka umno odgovori, mu re~e: „Ne si daleku od carstvoto Bo`jo.” I nikoj pove}e ne osmeluva{e da Go pra{uva. Za Mesijata (Mt 22,41–46; Lk 20,41–44)

I koga odgovara{e Isus, pou~uvaj}i vo hramot, re~e: „Kako toa kni`nicite velat deka Hristos e sin Davidov, 36 koga samiot David kaà preku Svetiot Duh: ‚Mu re~e Gospod na mojot Gospod: sedi od Mojata desna strana, dodeka ne gi poloàm Tvoite neprijateli za podno`je na nozete Tvoi!' 37 I taka, sam David Go nare~e Gospod; od kade toga{ da Mu e Toj sin?” I mnogu narod Go slu{a{e so zadovolstvo. 35

Za kni`nicite (Mt 23,1–12; Lk 20,45–47)

I im re~e potoa vo Svojata pouka: „ûvajte se od kni`nicite, koi sakaat da odat vo dolgi obleki i da gi pozdravuvaat po ulicite, 39 da imaat predni sedi{ta vo sinagogite, kako i prvi mesta na gozbite. 40 Tie, {to gi podjaduvaat domovite na vdovicite i licemerno dolgo se molat, }e bidat pote{ko osudeni.” 38

29-30 5 Mojs 6, 4-5

30-31 Lk 10,27

30 Is.N. 22,5

31 3 Mojs 19,18 Mt 19,19 Rim 13,9 Gal 5,14 Jk 2,8

32 5 Mojs 4,35 6,4 Is 45,21 Lk 20,39 Rim 3,30 1 Kor 8,6 Jk 2,19

33 3 Mojs 19,18 5 Mojs 6,5 4 Car 23,25 1 Car 15,22 Os 6,6 Amos 5,21 Ps 39,6-8

34 Mt 3,2 6,10 22,46 Lk 20,40

35 Jn 7,42

36 Ps 110,1

37 Lk 19,48 21,38

38-39 Lk 11,43 14,7


Prilog od edna vdovica

4 Car 12,8 Jn 8,20

44 2 Kor 8,12

13,2 Lk 19,44

3 11,1 Mt 4,18.21

4 4 Car 20,8

6 Er 14,14 Jn 5,43

7 Agej 2,6 Dan 2,28

8 Is 19,2 26,17 Er 4,31 2 Let 15,6

(Lk 21,1–4)

Pa sedna Isus sproti riznicata i gleda{e kako narodot pu{ta pari vo nea. Mnozina bogati pu{taa mnogu. 42 I koga dojde edna bedna vdovica, pu{ti dve lepti, {to iznesuva eden kodrant. 43 A Isus, otkako gi povika u~enicite Svoi, im re~e: „Vistina vi velam deka ovaa siroma{na vdovica dade pove}e od site, {to pu{tija vo riznicata; 44 za{to site pu{tija od svojot vi{ok, a taa od svojata siroma{tija dade s# {to ima{e, celiot svoj imot.” 41

Isus go navestuva razurnuvaweto na hramot (Mt 24,1–2; Lk 21,5–6)

13

A koga izleguva{e od hramot, eden od u~enicite Negovi Mu re~e: „U~itele, gledaj kakvi kamewa i kakvi gradbi!” 2 Isus, pak, mu odgovori i re~e: „Gi gleda{ li ovie golemi gradbi? Nitu kamen na kamen nema da ostane ovde, {to ne }e bide urnat!” Stradawa i progonstva (Mt 24,3–14; Lk 21,7–19)

A koga sede{e na Maslinovata Gora, sproti hramot, Go pra{aa nasamo Petar, Jakov, Jovan i Andrej: 4 „Kaì ni, koga }e bide toa i koj e znakot, koga }e se svr{i seto toa?” 5 Isus, odgovaraj}i im po~na da zboruva: „ûvajte se da ne ve prelaè nekoj! 6 Za{to mnozina }e dojdat vo Moe ime, govorej}i deka sum Jas; i }e prelaàt mnozina. 7 A koga }e ~uete za vojni i glasovi za vojni, ne pla{ete se; za{to seto toa treba da se slu~i; no toa s# u{te ne e krajot. 8 Bidej}i }e se digne narod protiv narod, i carstvo protiv carstvo; a na nekoi mesta }e ima i zemjotresi i glad i meteì. Toa e po~etokot na stradawata. 3

No vie ~uvajte se, za{to }e ve predavaat na sudovi; i po sinagogite }e ve bijat, i pred upravnici i pred carevi }e bidete izveduvani zaradi Mene, za svedo{tvo pred niv. 10 I kaj site narodi najnapred treba da se propoveda Evangelieto. 11 A koga, pak, }e ve povedat, za da ve predadat, ne griète se odnapred {to }e govorite, nitu razmisluvajte; tuku ona, {to }e vi se dade vo toj ~as, toa kaète go; ne ste vie {to }e zboruvate, tuku Svetiot Duh. 12 I brat brata }e predade na smrt, i tatko ~edo, i }e se dignat decata protiv roditelite, i }e gi predadat na smrt. 13 ]e bidete namrazeni od site zaradi Moeto ime; koj }e pretrpi do kraj, toj }e bide spasen.” 9

Gnasniot pusto{nik (Mt 24,15–28; Lk 21,20–24; 17,23; 21,8)

9 1,44 6,11 Mt 10, 17-18

10 Mt 28,19 Rim 11,25

11 Mt 10,19

12 Mih 7,6 Mt 10,35

13 Mt 5,11 10,22 Lk 6,22 Jn 15,18-21 16,2 1 Ptr 4,14

14 Dan 9,27 11,31 12,11 1 Mak 1,54

16 Lk 17,31

„A koga }e vidite deka gnasniot 17 pusto{nik, za kogo govori prorok Lk 23,29 Daniil, stoi kade {to ne treba - koj 19 ~ita, neka razbere - toga{, onie {to se Dan 12,1 vo Judeja, neka begaat po planinite; Mt 24,21 15 i koj e na pokrivot, da ne sleguva vo Otkr 16,18 ku}ata, nitu da vleguva da zeme ne{to 22 5 Mojs od ku}ata svoja; 12,32-13,2 16 i koj e na niva, da ne se vra}a za da Mt 24,11.24 ja zeme oblekata svoja! 2 Sol 2, 17 No te{ko na bremenite i na onie 9-10 Otkr {to dojat vo tie dni! 13,13-14 18 Tuku molete se, begaweto va{e da ne bide zime! 19 Za{to vo tie dni }e ima nevolja, kakva nemalo dosega od po~etokot na svetov, {to go sozdade Bog, a i nema da ima. 20 I ako Gospod ne gi skrati tie dni, toga{ nikoj ne bi se spasil; no zaradi izbranite, koi gi izbra Toj, gi skrati dnite. 21 Toga{, ako vi kaè nekoj: ,Eve, ovde e Hristos', ili ,Ene, tamu e', ne veruvajte! 22 Za{to, }e se pojavat la`ni hristosi i la`ni proroci, i }e pokaàt znaci i ~uda, za da gi prelaàt, ako e mo`no, i izbranite. 14

64 EVANGELIE SPORED MARKO 24-25 Is 13,10 34,4 Ez 32,7-8 Joil 2,10 3,4 4,15 Amos 8,9 Otkr 6, 12-14 8,12

No vie - ~uvajte se! Ete, s# odnapred vi kaàv! Isusovoto vra}awe (Mt 24,29–31; Lk 21,25–28)

Vo tie dni, po nevoljite, sonceto }e se pomra~i i mese~inata nema da ja dava svojata svetlina, 25 i yvezdite }e pa|aat od neboto, i si26 4 Mojs lite, {to se na neboto, }e se razni{a11,25 at. Dan 7,13 26 I toga{ }e Go vidat Sinot ôve~7,14 Mt 8,20 ki, kako ide na oblaci so golema sila i Otkr 1,7 slava. 27 27 Toga{ Toj }e gi isprati angelite 5 Mojs Svoi i }e gi sobere Svoite izbrani od 30,3-4 Ez 37,9 ~etirite vetra, od krajot na zemjata do Zah 2,9 Neem 1,9 krajot na neboto. 24

28

Sporedba so smokvata

11,13 Mt 21,19

(Mt 24,32–35; Lk 21,29–33)

Nau~ete ja parabolata od smokvata: koga nejzinite granki se podmladuvaat i pu{taat lisja, znaete deka e blizu le30 toto. 29 Pa taka i vie, koga }e vidite deka Mt 23,36 31 seto toa se slu~uva, znajte deka e blizu, Mt 5,18 pred vrata! Lk 16,17 30 Vistina vi velam: nema da pomine 32 ovoj rod, dodeka seto toa ne se slu~i. 31 Neboto i zemjata }e minat, no Mt 24,36 Dela 1,7 1 Sol 5,1-2 zborovite Moi nema da minat!” 29

28

Jk 5,9 Otkr 3,20

33 14,38 Mt 24,42 Efes 6,18

Zagovor protiv Isus

23

Denot i ~asot go znae samo Otecot (Mt 24,36–44) 32

„A za toj den i ~as nikoj ne znae,

(Mt 26,1–5; Lk 22,1–2; Jn 11,45–53)

14

2 Mojs 12,1-2 5 Mojs 16,1-8 Mt 12,14 Dela 9,29

Po dva dni be{e Pasha i praznikot Beskvasnici. A prvosve{tenicite i kni`nicite sakaa da Go fatat na izmama i da Go ubijat; 3 2 no velea: „Ne na praznikot, za da ne Mt 21,17 Lk 7,37 stane bunt me|u lu|eto.” Pomazanieto vo Vitanija (Mt 26,6–13; Jn 12,1–8) 3 A koga Toj be{e vo Vitanija, vo ku}ata na Simon Leprozniot, i sede{e na trpeza, dojde edna èna so alabasteren sad so skapoceno i ~isto nardovo miro i, koga go iskr{i sadot, go izli miroto vrz glavata Negova. 4 A nekoi negoduvaa vo sebe i govorea: „Zo{to miroto da se rastura? 5 Toa moè{e da se prodade za pove}e od trista denarii, i da im se razdadat na siromasite.” I negoduvaa protiv nea. 6 No Isus re~e: „Ostavete ja nea; zo{to ja bunite? Taa napravi dobro delo kon Mene! 7 Siromasite sekoga{ gi imate so vas i koga sakate, moète da im napravite dobro; no Mene Me nemate sekoga{. 8 Toa {to moè{e, taa go napravi: odnapred go pomaza teloto Moe za pogrebenie. 9 Vistina vi velam: kade i da se propoveda ova Evangelie, po celiot svet }e se prikaùva za nejzin spomen i toa, {to go napravi taa.”

Predavnikot Juda

34 nitu angelite nebesni, nitu Sinot, a

Mt 25,14

samo Otecot. 33 Vnimavajte, bidete budni i molete 35 Mt 25,13 se, za{to ne znaete koga }e bide ~asot. 34 Kako ~ovek, koj zaminuvaj}i, ja os37 Mt 26,41 tava ku}ata svoja i im dava vlast na slugite svoi, sekomu svoja rabota, i na vratarot mu zapoveda da bide buden. 35 Bidete budni, za{to ne znaete koga }e dojde doma}inot na ku}ata, prikve~er li, ili na polno}, ili petlite koga }e propeat, ili nautro, 36 pa da ne dojde nenadejno i da ve zate~e kako spiete. 37 [to vi zboruvam vam, im go zboruvam na site: Bidete budni!”

14,1

(Mt 26,14–16; Lk 22,3–6) 10 Toga{ Juda Iskariotski, eden od dvanaesetminata, otide kaj prvosve{tenicite za da im Go predade. 11 A tie, {tom ~uja, se zaraduvaa i vetija da mu dadat pari. I bara{e pogodno vreme za da Go predade.

Podgotvuvawe na Pashalnata ve~era (Mt 26,17–19; Lk 22,7–13)

Vo prviot den na Beskvasnici, koga go kolea Pashalnoto jagne, u~enicite Negovi Mu rekoa: „Kade saka{ da otideme i da prigotvime, za da ja jade{ Pashata?” 12

7 5 Mojs 15,11

8 16,1 Jn 19,40

9 1,1 16,15 Mt 24,14 Kol 1, 5-6.23

10 Mt 26,2.47 Jn 6,71

12 2 Mojs 12

65 EVANGELIE SPORED MARKO 13 1 Car 10, 2-5

18 Ps 40,9

21 Mt 8,20

22 Mt 14,19 15,36

23 1 Kor 10,16

24 2 Mojs 24,8 Zah 9,11 Evr 9,20

25

I prati dvajca od u~enicite Svoi, pa im re~e: „Otidete v grad; i }e ve sretne eden ~ovek, {to }e nosi stomna so voda; odete po nego. 14 I kade {to }e vleze toj, kaète mu na doma}inot: ‚U~itelot pra{uva: kade e sobata, vo koja }e ja jadam Pashata so u~enicite Svoi?' 15 I toj }e vi pokaè golema soba, poslana, prigotvena; tamu zgotvete ni.” 16 I izlegoa u~enicite Negovi i dojdoa vo gradot, i najdoa kako {to im be{e rekol, pa ja prigotvija Pashata.

Petar }e se odre~e od Isus

13

Isus go poso~uva svojot predavnik (Mt 26,20–25; Lk 22,14; Jn 13,21-30)

A koga se stemni, Toj dojde so dvanaesetminata. 18 I koga sedea na trpezata i jadea, 26 11,1 Isus im re~e: „Vistina vi velam: eden Lk 22,39 od vas, {to jade so Mene, }e Me predade.” 19 Tie se razàlostija i po~naa eden po drug da pra{uvaat: „Da ne sum jas?” 20 A Toj im odgovori i re~e: „Eden od dvanaesetminata e, {to maka so Mene vo ~inijata. 21 No Sinot ôve~ki zaminuva, kako {to e pi{ano za Nego. Samo te{ko mu na onoj ~ovek, preku kogo Sinot ôve~ki }e bide predaden; podobro }e be{e za toj ~ovek, da ne se be{e rodil!” 17

Is 25,6 Lk 13,29

Vostanovuvawe na Svetata evharistija (Mt 26,26–29; Lk 22,15–20; 1 Kor 11,23–26) 22 I koga jadea, zede Isus leb, go blagoslovi, go prekr{i, pa im dade i re~e: „Zemete, jadete; ova e Moeto telo.” 23 Potoa ja zede ~a{ata, zablagodari i im ja dade; i se napija od nea site. 24 I im re~e: „Ova e Mojata krv na Noviot zavet, koja se proliva za mnozina. 25 Vistina vi velam: nema da pijam ve}e od lozoviot plod, s# do onoj den, koga }e pijam nov vo carstvoto Bo`jo.” 26 Pa, otkako ispeaja blagodarstvena pesna, se iska~ija na Maslinovata Gora.

(Mt 26,31–35; Lk 22,31–34; Jn 13,36–38) 27 I im re~e Isus: „Site }e se soblaznite zaradi Mene vo ovaa no}, za{to e napi{ano: ‚]e go udram pastirot i }e se razbegaat ovcite.' 28 A po voskresenieto Moe }e otidam pred vas vo Galileja.” 29 A Petar Mu re~e: „Duri i site da se soblaznat, jas ne!” 30 I mu re~e Isus: „Vistina, ti velam deka u{te denes, vo ovaa no}, pred da zapee petel dvapati, ti tripati }e se otkaè{ od Mene!” 31 No toj u{te poodlu~no govore{e: „Ako treba duri i da umram so Tebe, nema da se odre~am od Tebe.” I site istoto go rekoa.

Molitvata vo Getsimanija (Mt 26,36–46; Lk 22,39–46)

Pristignaa vo predelot, po ime Getsimanija; i im re~e na u~enicite Svoi: „Sedete ovde, dodeka otidam da se pomolam!” 33 I gi zede so Sebe Petar, Jakov i Jovan; se zamisli i po~na da taguva, 34 pa im re~e: „Du{ata Mi e do smrt naàlena; ostanete tuka i bidete budni!” 35 I {tom se oddale~i malku, padna na zemja i se mole{e, za da Go odmine ~asot, ako e mo`no; 36 i vele{e: „Ava, O~e! S# e mo`no za Tebe; otkloni ja od Mene ovaa ~a{a; sepak ne kako Jas {to sakam, tuku kako Ti!” 37 Pa dojde i gi zate~e da spijat, i mu re~e na Petar: „Simone, spie{ li? Ne moè{e li eden ~as da bide{ buden? 38 Bidete budni i molete se da ne padnete vo isku{enie: za{to duhot e bodar, no teloto e slabo.” 39 I pak otide i se pomoli, izgovaraj}i gi istite onie zborovi. 40 A koga se vrati, gi najde pak kako spijat, za{to o~ite im bea nate`nale; i ne znaeja {to da Mu odgovorat. 41 I po tretpat dojde i im re~e: „Samo spiete i po~ivate! Dosta, dojde ~asot; eve, se predava Sinot ôve~ki vo racete na gre{nici. 32

27 6,34 Zah 13,7 Mt 5,29 26,56

28 Mt 28,7.10.16

30-31 31 Jn 11,16

32 Jn 18,1

33 5,37 9,2 Mt 17,1

34 Jona 4,9 Ps 41,5.11 43,5

35 Jn 12,27 13,1 17,1

36 Mt 6,10 20,22 Jn 5,30 6,38 Rim 8,15 Gal 4,6

38 Mt 6,13 26,41 Lk 11,4 Rim 7,5

40 Lk 9,32

41 Jn 2,4 7,30 12,23.27 13,1 17,1

66 EVANGELIE SPORED MARKO 43 14,10 Mt 10,4

Stanete, da odime! Eve, nabliì onoj {to Me predava.” 42

Isusovoto priveduvawe

45 9,5 Lk 15,20

47 Jn 7,30.44 18,10.26

49 Lk 19,47 21,37

50 14,27 Zah 13,7 Jn 16,32

52 Amos 2,16

53 11,27

(Mt 26,47–56; Lk 22,47–53; Jn 18,3–12)

I vedna{, dodeka Toj s# u{te govore{e, Juda, eden od dvanaesetminata, dojde, i so nego mnogu narod so me~evi i so stapovi, isprateni od prvosve{tenicite, kni`nicite i stare{inite. 44 A onoj, {to Go predava{e, im be{e dal znak, velej}i: „Kogo }e Go celivam, Toj e: fatete Go i vodete Go pretpazlivo!” 45 Pa, koga dojde, vedna{ prijde do Nego i re~e: „Te pozdravuvam, Ravi!” I Go celiva. 46 A tie gi kladoa racete svoi na Nego i Go fatija. 47 Eden, pak, od onie, {to stoeja tamu, izvadi no`, go udri slugata na prvosve{tenikot i mu go otse~e uvoto. 48 Isus im odgovori i re~e: „Zar kako na razbojnik ste izlegle so me~evi i stapovi, za da Me fatite? 49 Sekoj den bev so vas vo hramot i pou~uvav, i ne Me fativte. No, neka se ispolnat Pismata.” 50 I otkako Go ostavija, site se razbegaa. 51 A po Nego vrve{e nekoj mlad ~ovek, nametnat so platni{te na golo telo; i vojnicite go fatija toj mlad ~ovek. 52 No toj, koga go ostavi platni{teto, pobegna od niv neoble~en. 43

Isusovoto soslu{uvawe pred Sinedrionot (Mt 26,57–68; Lk 22,54–55; 63–71; Jn 18,13–14; 19–24) 53 I Go dovedoa Isusa kaj prvosve{tenikot, i se sobraa tamu site prvosve{tenici, stare{ini i kni`nici. 54 A Petar vrve{e po Nego oddaleku, s# do vnatre, vo dvorot na prvosve{tenikot; pa sedna so slugite i se gree{e na ognot. 55 Prvosve{tenicite i celiot Sinedrion baraa svedo{tva protiv Isusa, za da Go ubijat, i ne nao|aa. 56 Za{to mnozina la`no svedo~ea protiv Nego, no tie svedo{tva ne se sloùvaa.

I stanaa nekoi, pa svedo~ea la`no protiv Nego, velej}i: 58 „ûvme koga Toj govore{e: ‚]e go urnam ovoj rakotvoren hram i po tri dni }e soyidam drug, nerakotvoren.'” 59 No nitu toa nivno svedo~ewe ne be{e ednakvo. 60 I prvosve{tenikot, otkako zastana na sredina, Go pra{a Isusa govorej}i: „Ni{to li ne odgovara{? [to svedo~at ovie protiv Tebe?” 61 No Toj mol~e{e i ni{to ne odgovara{e. Prvosve{tenikot pak Go pra{a i Mu re~e: „Ti li si Hristos, Sinot na Blagosloveniot?” 62 Isus re~e: „Jas sum; i }e Go vidite Sinot ôve~ki kako sedi od desnata strana na Silata i kako doa|a na oblacite nebeski.” 63 A prvosve{tenikot ja raskina oblekata svoja i re~e: „Zo{to ni se pove}e svedoci? 64 ûvte kako huli na Boga; {to mislite?” I site tie Go osudija deka zasluùva smrt. 65 A nekoi po~naa da plukaat na Nego, da Mu go pokrivaat liceto, da Go udiraat i da Mu velat: „Prore~i!” I slugite Go udiraa po obrazite. 57

Petrovoto odrekuvawe (Mt 26, 69–75; Lk 22,56–62; Jn 18,15–18; 25–27)

Koga Petar be{e dolu vo dvorot, dojde edna od sluginkite na prvosve{tenikot, 67 pa, {tom go vide Petar kako se gree, go pogledna i re~e: „I ti be{e so Isus od Nazaret.” 68 No toj odre~e, velej}i: „Ne znam, nitu razbiram {to govori{.” I izleze nadvor pred dvorot i zapea petel. 69 Sluginkata, koga go vide povtorno, po~na da im zboruva na onie {to stoeja tamu: „I ovoj e od niv!” 70 Toj pak odre~e. Podocna, onie, {to stoeja tamu, mu rekoa na Petar: „Navistina, i ti si od niv; bidej}i si Galileec, a i govorot ti e takov!” 71 A toj po~na da se kolne i zakolnuva: „Ne Go poznavam Toj ôvek, za Kogo govorite!” 66

58 15,29 Jn 2,19.21 Dela 6,14 2 Kor 5,1

61 Is 50,6-8 53,7 Mt 14,33 Rim 1,25 1 Ptr 1,3

62 Ps 110,1 Dan 7,13 Mt 8,20

63 1 Mojs 37,30 Est 4,1 Mt 26,65

64 3 Mojs 24,16 Mt 9,3 Jn 19,7

65 15,19 Is 50,6 Mt 27,30

67 Dela 4,13

68 Mt 2,23

71 Dela 23,12.14.21


I po vtorpat petel zapea. Petar se seti na zborovite, {to mu gi kaà Isus: „U{te pred dvapati petel da zapee, tripati }e se odre~e{ od Mene.” I 15,1 po~na da pla~e. 72

14,30 Jn 13,38

11,27 Lk 22,66

2 Mt 2,2 21,5

5 14,60-61 Is 53,7 Lk 23,9 Jn 19,9 Dela 8,32

7 Lk 23,19.25

11 Dela 3,14

13 Dela 3,13 13,28

14 Lk 23,41

15 Dela 5,40

Isus pred Pilat (Mt 27,1–2; 11–26; Lk 23,1–5; 13-25 Jn 18,28–19,26)

15

I vedna{ utredenta odràa sostanik prvosve{ tenicite, so stare{inite i kni`nicite, i celiot Sinedrion, pa Go vrzaa Isus, Go odvedoa i Go predadoa na Pilat. 2 A Pilat Go pra{a: „Ti li si Carot Judejski?” Toj odgovori i re~e: „Ti veli{.” 3 I prvosve{tenicite Go obvinuvaa mnogu. No, Toj ne odgovara{e ni{to. 4 A Pilat pak Go pra{a, velej}i: „Ni{to li ne odgovara{? Gleda{ kolku Te obvinuvaat!” 5 No Isus ni{to pove}e ne odgovori, taka {to Pilat se voodu{evuva{e. 6 A na sekoj Praznik im osloboduva{e po eden osudenik, kogo {to }e go pobaraa. 7 I ima{e nekoj, po ime Varava, vo okovi zaedno so pridru`nicite, {to vo edna buna izvr{ile ubistvo. 8 I koga izvika narodot, po~na da go moli Pilat da im go napravi ona, {to sekoga{ go prave{e. 9 A toj im odgovori i re~e: „Sakate li da vi Go pu{tam Judejskiot Car?” 10 Za{to znae{e deka prvosve{tenicite Go bea predale od zavist. 11 No prvosve{tenicite go nagovorija narodot da bara da im go pu{ti Varava. 12 Pilat pak im odgovori i re~e: „[to sakate da napravam so Onoj, {to Go narekuvate Car Judejski?” 13 Tie odnovo izvikaa, velej}i: „Raspni Go!” 14 Pilat im re~e: „Kakvo zlo napravil?” No tie u{te posilno izvikaa: „Raspni Go!” 15 Toga{ Pilat, sakaj}i da mu ugodi na narodot, im go pu{ti Varava, a Isu5 15,25. Okolu 9 ~asot.

sa Go kam{ikuva{e i Go predade da Go 17-19 10,34 raspnat. Ps 21,7 Isusovite poniùvawa (Mt 27,27–31; Jn 19,2–3)

Vojnicite, pak, Go odvedoa vnatre vo dvorot, odnosno vo pretorijata, i povikaa cela ~eta, 17 pa Mu oblekoa bagrenica, i otkako spletoa trnov venec, Mu go kladoa na glavata; 18 i po~naa da Go pozdravuvaat: „Te pozdravuvame, Care Judejski!” 19 I Go udiraa po glavata so trska i plukaa na Nego, Mu se poklonuvaa, pa|aj}i na kolena. 20 A koga Go ismeaja, Mu ja soblekoa bagrenicata, Mu ja oblekoa Negovata obleka i Go povedoa da Go raspnat. 16

Isusovoto raspnuvawe (Mt 27,32–44; Lk 23,26–43; Jn 19,17–27)

44,14

18 Mt 2,2

19 Mih 4,14

21 Rim 16,13

22 Jn 19,17 Evr 13,12

23 Ps 68,21 Izreki 31,6

24 Ps 22,19 Jn 19,24

25 Mt 27,45

27 10,37

I go nateraa eden minuva~, nekoj si 14,48 Simon Kirineec, tatkoto na Aleksan- 28 dar i na Ruf, koj se vra}a{e od pole, da Is 53,12 Lk 22,37 Mu go nosi krstot. 22 Pa Go dovedoa na mestoto Golgota, 29 14,58 {to zna~i: mesto na ~erepi. 23 I Mu dadoa da pie vino so smirna, Ps 21,7 109,25 Jov 16,4 no Toj ne zede. Pla~ 2,15 24 I otkako Go raspnaa, gi razdelija Mt 26,61 2,19 ali{tata Negovi, frlaj}i `drepka za Jn Dela 6,14 niv, koj {to da zeme. 25 Be{e tretiot5 ~as, i Go raspnaa. 26 I ima{e natpis za vinata Negova: „Car Judejski.” 27 A so Nego raspnaa i dva razbojnika, edniot od desnata, a drugiot od levata Negova strana. 28 I se ispolni Pismoto, koe veli: „I me|u bezzakonici Go stavija.” 29 A minuva~ite, vrtej}i glava, Go hulea i velea: „Aha! Ti, {to go uriva{ hramot i za tri dni go soyiduva{, 30 spasi se Sebesi i slezi od krstot!” 31 Isto taka i prvosve{tenicite so kni`nicite Mu se smeeja i velea: „Drugite gi spasuva{e, a Sebe ne moè da se spasi! 21


Hristos, Carot izrailev, neka sleze sega od krstot, pa da vidime i da poveruvame!” Go hulea i raspnatite so 33 Nego. 32

Lk 23, 39-43 Jn 6,30

2 Mojs 10,22 Is 13,10 Amos 8,9

Isusovata smrt (Mt 27,45–46; Lk 23,44–49; Jn 19,28–30) 33

A vo {estiot ~as6 nastana temnina

A Josif kupi pla{tanica, Go sim- 46 na i Go obvi vo pla{tanicata i Go po- Dela 13,29 loì vo grob, {to be{e izdlaben vo 47 karpa i navali kamen na grobnata vra- 15,40 16,1 ta. 47 A Marija Magdalena i Marija Jo16,1 sieva gledaa kade Go polagaat. 46

Hristovoto voskresenie

34 po celata zemja, do devettiot ~as.

Ps 22,2 Mt 27,46

35 9,11-13 Mt 11,14

36 15,23 Ps 68,21 Mt 27,34 Lk 23,36

38 2 Mojs 26,31-37 Evr 6,19 9,3.6-12 10,19-20

39 Mt 4,3 14,33 Jn 1,49 Dela 9,20

40 15,47 16,1 Lk 8,2 24,10

42 Mt 27,62

43 Lk 2,25.38

I vo devettiot ~as Isus izvika so silen glas: „Eloi, Eloi, Lama savahtani?” A toa zna~i: „Boè Moj, Boè Moj, zo{to Me ostavi?” 35 Nekoi od onie, {to stoeja tamu, {tom go ~uja toa, rekoa: „Ete, go vika Ilija!” 36 A eden otr~a, natopi sun|er vo ocet, pa kako go zaka~i na trska, Mu dava{e da pie, velej}i: „Po~ekajte da vidime, }e dojde li Ilija da Go simne.” 37 A Isus ispu{ti silen glas i izdivna. 38 I zavesata na hramot se rascepi na dve, odozgora dodolu. 39 A stotnikot, {to stoe{e sproti Nego, koga vide deka Toj, otkako izvika taka i izdivna, re~e: „Navistina Ovoj ôvek bil Sin Bo`ji!” 40 Ima{e i èni {to gledaa oddaleku; me|u niv be{e i Marija Magdalena, i Marija, majkata na Jakov Maliot i na Josija, i Salomija, 41 koi i toga{, koga Toj be{e vo Galileja, vrvea po Nego i Mu sluèa, i mnogu drugi {to bea do{le so Nego vo Erusalim. 34

Isusovoto pogrebuvawe (Mt 27,57–61; Lk 23,50–56; Jn 19,38–42)

A koga se stemni ve}e, bidej}i be{e petok, odnosno den sproti sabota, 43 dojde Josif od Arimateja, ugleden sovetnik, koj i sam go o~ekuva{e carstvoto Bo`jo, se osmeli da vleze kaj Pilat i go zamoli za teloto Isusovo. 44 Pilat se za~udi deka Toj ve}e umrel; i otkako go povika stotnikot, go pra{a dali odamna umrel. 45 Pa {tom dozna od stotnikot, mu go dade teloto na Josif.

(Mt 28,1–8; Lk 24,1–12; Jn 20,1–10)

16

[tom mina sabotata, Marija Magdalena, Marija Jakovova i Salomija kupija mirisi, za da dojdat i da Go pomazaat Isusa. 2 I vo prviot den od sedmicata, dojdoa na grobot mnogu rano, koga izgreva{e sonceto, 3 pa si zboruvaa me|u sebe: „Koj }e ni go odvali kamenot od vratata na grobot?” 4 I koga poglednaa, vidoa deka kamenot e odvalen, a toj be{e mnogu golem. 5 [tom vlegoa vo grobot, vidoa eden mlad ~ovek, oble~en vo beli ali{ta, kako sedi od desnata strana; i se upla{ija. 6 A toj im re~e: „Ne pla{ete se! Vie Go barate Isus od Nazaret, Raspnatiot. Toj voskresna, ne e ovde! Eve go mestoto kade {to go poloìja. 7 No odete, kaète im na u~enicite Negovi i na Petar deka Toj pred vas }e otide vo Galileja; tamu }e Go vidite, kako {to vi be{e rekol.” 8 Pa, {tom izlegoa, pobegnaa od grobot, za{to gi opfati strav i uàs, i nikomu ni{to ne rekoa, za{to se pla{ea. Isus $ se javuva na Marija Magdalena

42

6 15,33. Okolu 12 ~asot.

(Mt 28,9–10; Jn 20,11–18)

A Isus, koga voskresna vo prviot den od sedmicata, $ se javi najnapred na Marija Magdalena, od koja be{e isteral sedum demoni. 10 Taa otide i im javi na onie, {to bea so Nego i {to pla~ea i ridaa; 11 No tie, koga ~uja deka e Toj ìv i deka taa Go videla, ne poveruvaa. 9

15,40.47 Lk 24,10 Jn 19,40

3 Jn 11,38-39

5 9,3 Dela 1,10 Otkr 7,9.13

6 Is.N. 1,9 Is 41,10 Mt 17,7 Jn 6,20 Dela 3,15 Otkr 1,17

7 14,28 Mt 26,32

8 9,6 1 Kor 2,3

9 Lk 8,2

10 Lk 24,9

11 1 Mojs 45,26 Mt 8,10 28,17 Lk 24,5.11.23. 41


Isus im se pojavuva na dvajca u~enici

Mt 28,17

14 6,6 Dela 2,14 Rim 9,18 1 Kor 15,5

(Lk 24,13–35)

Potoa im se javi vo drug lik na dvajca od niv po pat, koga odea v selo. 13 I {tom se vratija, tie im kaàa na 15 drugite; no i nim ne im poveruvaa.

13,10 Mt 24,14 Kol 1,23

16 Jn 3,18.36 Dela 2,38 16,31

12

Isus im se pojavuva na edinaesetminata Svoi u~enici (Mt 28,16–20; Lk 24,36–49; Jn 20,19–23; Dela 1,6–8) 14 Najposle im se javi na edinaesette, koga bea na trpeza, i gi ukori za nivnoto neverie i tvrdokornost, za{to ne im poveruvaa na onie, koi Go vidoa voskresnat. 15 Pa im re~e: „Odete po siot svet i propovedajte go Evangelieto na sekoe sozdanie.

Koj }e poveruva i se krsti, }e bide 17 2,4 spasen; a koj ne poveruva, }e bide osu- Dela 8,7 den. 10,46 17 A znacite, na onie {to }e poveru- 19,6 1 Kor vaat, }e im bidat ovie: so Moeto ime }e 12,10.30 isteruvaat demoni; }e govorat novi ja- 14,1-40 zici; 18 18 }e fa}aat zmii v race i ako ne{to Mt 9,18 10,19 smrtonosno ispijat, nema da im Lk Dela 4,30 na{teti; na bolni }e polagaat race i 28,3-6 1 Kor tie }e ozdravuvaat.” 12,9.27 16

Isusovoto voznesenie (Lk 24,50–53; Dela 1,9–11)

1 Tim 4,14 Jk 5,14-15

19

A otkako im go re~e ova, Gospod se Ps 109,1 22,44 voznese na nebo i sedna od desnata stra- Mt Dela 1,2.11.22 na na Boga. 20 Tie, pak, otidoa i propovedaa nase- 1 Tim 3,16 kade; i Gospod im pomaga{e i im go 20 potkrepuva{e slovoto nivno so ~uda, Dela 14,3 Evr 2,3-4 {to se javuvaa. Amin! 19

EVANGELIE SPORED LUKA Voved I vo ova Evangelie dejstvieto se odviva spored sledniot plan: Pojavata na Jovan Krstitel kako Isusov prethodnik (3,1–20), Isusovoto kr{tevawe i isku{enieto (3,21–4,13), Isusoviot javen ìvot vo Galileja, kade {to Toj propoveda i isceluva bolni (4,14–9,50), Isusovoto patuvawe od Galileja do Erusalim (9,51-19,28), No, za razlika od prethodnite dve Evangelija, Luka iznesuva i nekolku novi paraboli, kako na pr, onaa za Dobriot Samarjanin, za ne~uvstvitelniot bogat ~ovek, za izgubeniot i povtorno najden sin, a isto taka i nekoi epizodi od Isusoviot ìvot, kako onaa za Isusovata poseta kaj Marta i Marija. Ponatamu, Luka go opi{uva: Isusovoto deluvawe vo Erusalim (19,29–21,38), Isusovite posledni stradawa, raspnuvaweto i Negovata smrt (22–24). Dejstvoto na knigata zavr{uva na denot Pasha (24), kade posebno e istaknato javuvaweto na voskresnatiot Isus na u~enicite vo Emaus, pred Negovoto voznesenie. No, za razlika od Marko, po kratkiot predgovor vo koj toj ja posvetuva svojata kniga i objasnuva kako ja sostavil (1,1–4), Luka go voveduva ~itatelot vo dejstvoto preku vovedot posveten na rodoslovieto na Gospod Isus i na Jovan Krstitel (1–2). Tuka moè da se pro~ita za ona {to # objavuveno na Marija, za ra|aweto na Jovan Krstitel, za poklonuvaweto na pastirite, no i za slavopoite na Marija, na Zaharija i na Simeon. U{te vo vovedot, Luka ve}e go istaknuva ona {to e su{tinsko za negovoto svedo~ewe: Isusovoto boèstveno poteklo i istovremeno Negovite dlaboki izrailski koreni, Negovoto doa|awe, koe pretstavuva golem presvrt za celoto ~ove{tvo. Luka tuka isto taka ja pokaùva posebnata qubov {to Bog im ja istaknuva na bezna~ajnite, malite lu|e (poniènite, otfrlenite, ènite, siroma{nite, tu|incite), deluvawe {to e determinirano od Svetiot Duh, kako i atmosferata na radost, blagodarnost i molitva {to go pridruùvaat prisustvoto na Evangelieto. Od site ~etiri evangelija, Evangelieto spored Luka najmnogu go projavuva elinisti~kiot duh. Obra}aj}i se do ~itateli koi se pomalku zapoznaeni so posebnite tradicii na Izrail, Luka postojano nastojuva da bide jasen i da go objasni ona {to bi moèlo da im bide nepoznato. Za ~ovekot na dene{noto vreme ova Evangelie, bez somnenie, e najdostapno za ~itawe. 1,2

Predgovor i posveta Bidej}i mnozina se obidoa da go zapi{at kaùvaweto za nastanite {to se slu~ija me|u nas, 2 kako {to ni gi predadoa onie, koi 3 Dela 1,1 u{te od po~etokot bea o~evidci i sluìteli na Slovoto, 3 namisliv i jas, otkako ispitav s# od po~etokot, da ti opi{am to~no po red, ~estiti Teofile,

Jn 15,27 Dela 4,31 11,1 Evr 2,3 1 Jn 1,1

1

4 za da ja poznae{ verodostojnosta na 4 Jn 20,31 u~eweto, vo koe si pou~uvan.

Angel go objavuva ra|aweto na Jovan Krstitel 5 Vo denovite na Irod, carot judejski, ima{e eden sve{tenik po ime Zaharija, od redot Avijanov; a èna mu be{e od }erkite Aronovi i se vika{e Elisaveta.

5 1 Let 24,10

71 EVANGELIE SPORED LUKA 7 1 Mojs 11,30 18,11 29,31 Sud 13,2-3 1 Car 1,5

8-9 1 Let 23,13

9 2 Mojs 30,7

10 1,21

11 2,9 3 Car 6, 20-21 7,48 Mt 1,20 Dela 5,19

12 2,9 9,34 24,5.37 Sud 6,22 13,20.22 Dan 8,17-18 Tov 12,16 Dela 2,43

13 1 Mojs 17,19 Sud 13,3.5 Is 7,14 Dan 10,12 Mt 28,5

15 1,41-44 7,33 3 Mojs 10,9 4 Mojs 6,3 Sud 13,4-5 13,7.14 Is 49,1.5 Er 1,5 Gal 1,15

16 Mal 2,6

17 Is 40,3 Mal 3,24 Sir 48,10 Mt 11,14

18 1,34 1 Mojs 15,8 18,11

I obajcata bea pravedni pred Boga, postapuvaj}i spored site zapovedi i povelbi Gospodovi besprekorno. 7 Tie nemaa deca, za{to Elisaveta be{e nerotka; a obajcata bea ve}e na poodminati godini. 8 Edna{, dodeka toj po redot na svojot ~in sluè{e pred Boga, 9 spored obi~ajot na sve{tenicite, nemu mu se padna `drepkata da vleze vo hramot Gospodov i da pokadi. 10 Za vreme na kadeweto celiot narod se mole{e nadvor. 11 Toga{ mu se javi angel Gospodov, stoej}i od desnata strana na kadilniot `rtvenik. 12 Zaharija se voznemiri koga go vide i strav go obzede. 13 No angelot mu re~e: „Ne pla{i se, Zaharija, za{to tvojata molba e usli{ena i èna ti Elisaveta }e ti rodi sin i }e mu stavi{ ime Jovan. 14 I }e ti bide radost i veselie; mnozina }e se zaraduvaat zaradi negovoto ra|awe. 15 Za{to toj }e bide golem pred Gospoda i nema da pie vino nitu èstok pijalak, a }e se ispolni so Duh Sveti u{te vo utrobata na majka si; 16 i mnogu Izrailevi sinovi }e gi obrati kon nivniot Gospod Bog; 17 i toj }e odi pred Nego vo duhot i silata na Ilija, za da gi svrti srcata na tatkovcite kon decata, i nepokornite kon mudrosta na pravednite, pa da Mu podgotvi na Gospod narod podgotven.” 18 I mu re~e Zaharija na angelot: „Po {to }e go razberam toa? Jas sum star, a èna mi e ve}e vo poodminati godini.” 19 Angelot mu odgovori i re~e: „Jas sum Gavril koj stoi pred Boga; praten sum da zboruvam so tebe i ova da ti go blagovestam; 20 i ete, ti }e onemi{ i ne }e moè{ da govori{ do onoj den koga }e se slu~i toa, zatoa {to ne im poveruva na moite zborovi, {to }e se ispolnat vo svoe vreme.” 21 Narodot go ~eka{e Zaharija i se ~ude{e zo{to se zabavi vo hramot. 22 A koga izleze, ne moè{e da zboruva so niv; i taka razbraa deka imal vi6

denie vo hramot. Toj im objasnuva{e so 19 2,10 znaci, no ostanuva{e nem. 4,18 23 I {tom izminaa denovite na nego- Dan 8,16 9,21 vata slu`ba, toj se vrati doma. Tov 12,15 24 Po toa vreme za~na negovata èna Mk 1,1 Elisaveta i tae{e pet meseci, velej}i: 20 25 „Taka mi napravi Gospod vo denovi1,45 3,26 te koga pogledna na mene za da go simne Ez Mt 8,10 sramot od mene me|u lu|eto.” Angel Gospodov go objavuva skoroto Isusovo ra|awe 26 A vo {estiot mesec be{e ispraten od Boga angelot Gavril vo galilejskiot grad, po ime Nazaret, 27 kaj edna devojka. Taa be{e svr{ena za ma` po ime Josif, od domot Davidov; a imeto na devojkata $ be{e Marija. 28 I koga vleze angelot kaj nea, re~e: „Raduvaj se, blagodatna! Gospod e so tebe! Blagoslovena si ti me|u ènite!” 29 A taa, {tom go vide, se voznemiri od zborovite negovi i razmisluva{e {to zna~i toj pozdrav. 30 I $ re~e angelot: „Ne pla{i se, Marija, za{to si na{la blagodat vo Boga; 31 i ete, ti }e za~ne{ vo utrobata i }e rodi{ Sin, i }e Go nare~e{ so imeto Isus. 32 Toj }e bide golem i }e se nare~e Sin na Sevi{niot; i }e Mu go dade Gospod Bog prestolot na Negoviot tatko David; 33 i }e caruva nad domot Jakovov zasekoga{, i carstvoto Negovo nema da ima kraj.” 34 A Marija mu re~e na angelot: „Kako }e bide toa koga jas ne znam za ma`?” 35 Angelot $ odgovori i re~e: „Svetiot Duh }e sleze na tebe i silata na Sevi{niot }e te oseni; pa zatoa i rodenoto }e bide sveto i }e se nare~e Sin Bo`ji. 36 Ete i Elisaveta, tvojata rodnina, za koja velat deka e nerotka, i taa za~na sin vo starosta svoja; nejze $ e ve}e {esti mesec; 37 za{to kaj Boga nieden zbor ne ostanuva nevozmoèn.” 38 Marija, pak, re~e: „Eve ja sluginkata Gospodova; neka mi bide spored zbo-

25

1 Mojs 30,23 Is 4,1

26 Jn 1,46

27 2,4-5 Mt 1,18

28 1 Mojs 26,24 2 Mojs 3,12 Sud 6,12 Er 1,8.19 15,20 Sof 3,14 Zah 2,13 Ruta 2,4

30 1,13 1 Mojs 6,8

31 1 Mojs 16,11 Sud 13,5 Is 7,14 Mt 1,21-23

32 2 Car 7,14 Is 9,7 Ps 2,7 89,27 Mt 9,27 Dela 7,48 16,17 Evr 7,1

33 Mih 4,7 Dan 2,44 7,14

34 Sud 11,39 Mt 1,18-20

35 Mt 1,20 Mk 1,24 Dela 3,14

72 EVANGELIE SPORED LUKA 36 rovite tvoi!” I angelot si otide od

3,22 9,35 1 Mojs 21,2 24,36 Mt 14,33 Mk 1,1

37 1 Mojs 18,14

38 1 Car 25,41 Ruta 3,9

41 1,15

42 5 Mojs 28,4 Sud 5,24

45 1,20 Mt 5,3 Jn 20,29 Evr 11,11

47 1 Car 2, 1-10 Is 61,10 Avak 3,18 1 Tim 2,3 Juda 1,25

48 11,27 1 Mojs 30,13 1 Car 1,11

49 Sof 3,17 Ps 88,8 111,9

50 2 Mojs 20,6 Ps 102,13.17

51 2 Car 22,28 Ps 88,10

52 Jov 5,11 12,19

53 1 Car 2,5 Ps 106,9

54 Is 41,8-9 Ps 97,3

nea.

Marija vo poseta kaj Elisaveta A Marija stana vo tie dni i poita vo gorskiot kraj, vo gradot Judin; 40 pa vleze vo domot na Zaharija i ja pozdravi Elisaveta. 41 [tom go slu{na Elisaveta pozdravot na Marija, zaigra deteto vo utrobata nejzina; i Elisaveta se ispolni so Duh Sveti, 42 pa izvika so silen glas i re~e: „Blagoslovena si ti me|u ènite, i blagosloven e plodot na tvojata utroba! 43 I od kade za mene ova, kaj mene da dojde majkata na mojot Gospod? 44 Za{to, ete, {tom glasot od tvojot pozdrav odekna vo u{ite moi, od radost mi zaigra deteto vo utrobata moja. 45 I blaèna e taa koja poveruva, za{to }e se ispolni ona, {to $ rekol Gospod.” 46 I re~e Marija: „Mojata du{a Go veli~a Gospoda, 47 i mojot duh se zaraduva vo Boga, Spasitelot moj, 48 za{to pogledna na smirenosta na sluginkata Svoja, i ete, otsega }e me narekuvaat blaèna site pokolenija; 49 za{to Silniot mi napravi golemi dela, i sveto e Negovoto ime; 50 i milosta Negova e od koleno na koleno za onie {to se bojat od Nego. 51 Toj pokaà sila so rakata Svoja; gi rasprsna onie {to se vozgordeaja so mislite vo srcata svoi; 52 gi simna silnite od prestoli i gi vozdigna poniènite; 53 gladnite gi ispolni so dobra, a bogatite gi otpu{ti prazni; 54 go prifati Izrail, Svojot sluga, se}avaj}i se na milosta, 55 kako {to im zboruva{e na tatkovcite na{i, na Avraam i na semeto negovo doveka.” 56 I ostana Marija so nea okolu tri meseci, pa se vrati doma. 39

Ra|aweto i obrezanieto na Jovan Krstitel 57 A na Elisaveta $ dojde vremeto da rodi i taa rodi sin.

Koga slu{naa sosedite i rodninite nejzini, deka ja udostoil Gospod so Svojata milost, se raduvaa so nea. 59 Na osmiot den dojdoa da go obrezat deteto i sakaa da mu go dadat imeto na tatko mu Zaharija. 60 No majka mu odgovori i re~e: „Ne, tuku }e se vika Jovan!” 61 & rekoa nejze: „Nikoj nema me|u tvoite rodnini koj go nosi toa ime.” 62 I go pra{aa so znaci tatko mu, kako bi sakal da go nare~at. 63 Toj pobara {ti~ka i gi napi{a zborovite: „Jovan mu e imeto.” I site se za~udija. 64 I vedna{ mu se otvori ustata negova i jazikot negov, i zboruva{e, blagoslovuvaj}i Go Boga. 65 I gi obzede strav site sosedi; i se razglasi za ovoj nastan po celata gorska Judeja. 66 Site {to slu{naa, go zedoa toa pri srce i velea: „[to li }e stane od toa dete?” I rakata Gospodova be{e so nego. 58

Blagodarstvenata proro~ka pesna na prorokot Zaharija

55 1,72 1 Mojs 12,3 8,1 9,15 13,15 17,7 22,17 2 Mojs 2,24 Mih 7,20 Gal 3,16

58 1,14 1 Mojs 19,19 Tov 11,20

59 1 Mojs 17,12 3 Mojs 12,3 Fil 3,5

63 1,13 8,25 9,43 24,12.41 Dela 2,7 3,10

65 1,12 Dela 2,43

66 3 Car 18,46 Is 53,1 Ps 79,17 139,5

67 A Zaharija, tatko mu, se ispolni so Duh Sveti i prorokuva{e, govorej}i: 68 68 „Blagosloven da e Gospod, Bog Iz- 2,38 railev, za{to go poseti i go izbavi na- 7,16 19,44 21,28 rodot Svoj; 69 i podigna za nas mo}no spasenie, vo 2 Mojs 3,16 Is 63,4 Er 29,10 domot na David, Svojot sluga; 70 kako {to govore{e odamna preku Ps 40,13 72,18 106,4.48 ustata na Svoite sveti proroci, 111,9 71 deka }e n# spasi od neprijatelite 1 Ptr 1,3 na{i i od racete na site {to n# mra- 69 zat; Ps 17,2 72 za da ja projavi milosta nad tatkov- 89,25 cite na{i i da se seti na svetiot zavet 132,17 Mt 1,1 Svoj, 73 na zakletvata, so koja mu se zakolna 71 2 Car na Avraam, na{iot tatko, deka }e ni 22,18 Ps 105,10 dade: 74 izbavuvawe od racete na neprijatelite na{i, bez strav da Mu sluìme 75 vo svetost i pravda pred Nego, vo site dni od na{iot ìvot. 76 A ti, dete, }e se nare~e{ prorok na Sevi{niot, za{to }e odi{ pred

73 EVANGELIE SPORED LUKA 72 Gospodovoto lice za da Mu Go prigot-

vi{ patot Negov; 77 i da mu dade{ na narodot Negov soznanie za spasenie, preku pro{tevawe na grevovite nivni, 78 zaradi golemoto milosrdie na na73-74 1 Car {iot Bog, so koja n# poseti Istok od 12,10 visinite, 79 za da im blesne na onie {to sedat 73 1 Mojs vo temnina i vo senka smrtna, i da gi 22,16-17 26,3 upati nozete na{i po patot na mirot.” Er 11,5 80 A deteto raste{e i krepne{e so 75 duhot; i be{e vo pustina do denot koga Tit 2,12 mu se javi na Izrail.

1 Mojs 17,7 3 Mojs 26,42 Mih 7,20 Ps 104,8-9 106,45-46

76 1,16-17 Is 40,3 Mal 3,1 Mt 3,3

2

77 li. Mt 26,28 Mk 1,4

78 Mal 3,20

79 2,14.29 8,48 10,5-6 19,38.42 24,36 Is 9,2 42,7 60,1-2 Er 6,14 Mih 5,4 Mt 4,16 Jn 8,12

80 2,40 1 Mojs 21,8 1 Car 2,21.26 Mt 3,1

2,4 1,27 1 Car 16, 1-13 Mih 5,1 Mt 2,1

5 Mt 1,18.20 Mk 6,3

7 2 Mojs 13,2.12.15 Mt 1,25 Rim 8,29 Kol 1,15 Otkr 1,5

Isusovoto ra|awe Vo toa vreme izleze zapoved od carot Avgust za popis na site ìte-

2 Toa be{e prv popis za vreme na upravuvaweto na Kvirinij so Sirija. 3 I odea site da se zapi{at, sekoj vo svojot grad. 4 Pa taka i Josif od Galileja, od gradot Nazaret, otide vo Judeja, vo gradot Davidov, nare~en Vitleem, bidej}i be{e od domot i plemeto Davidovo, 5 za da se zapi{e so Marija, negovata svr{enica, koja be{e za~nala. 6 A koga bea tamu, nejze $ dojde vremeto da rodi. 7 Go rodi svojot Sin prvenec, Go povi i Go poloì vo jasli, za{to za niv nema{e mesto vo gostilnicata. 8 Vo toj kraj ima{e pastiri, koi prestojuvaa vo poleto i ~uvaa straà no}e kaj svoeto stado. 9 I ete, angel Gospodov zastana me|u niv i slavata Gospodova gi osvetli; i se upla{ija mnogu. 10 A angelot im re~e: „Ne pla{ete se! Eve, vi navestuvam golema radost, koja }e bide za site lu|e; 11 za{to deneska vi se rodi vo gradot Davidov Spasitel, Koj e Hristos Gospod; 12 Ova }e vi bide znak: }e najdete povien Mladenec, koj leì vo jasli.” 13 I odedna{ so angelot se javi mnogubrojno nebesno voinstvo, koe Go slave{e Boga, velej}i:

„Slava na Boga vo visinite, a na zemjata mir, me|u lu|eto dobra volja!” 15 Koga si otidoa angelite od niv na nebo, pastirite si rekoa me|u sebe: „Da pojdeme vo Vitleem i da go vidime toa {to se slu~ilo, {to ni go soop{ti Gospod.” 16 I dojdoa brzo i gi najdoa Marija i Josif so Mladenecot koj leè{e vo jasli. 17 A {tom go vidoa, soop{tija za s# {to im be{e re~eno za Toa Dete. 18 I site {to slu{aa se voshituvaa na ona {to im go govorea pastirite. 19 A Marija gi za~uva site tie zborovi, sloùvaj}i gi vo srceto svoe. 20 I se vratija pastirite, slavej}i Go i falej}i Go Boga za s# ona {to ~uja i vidoa, kako {to im be{e re~eno. 21 A koga se navr{ija osum dena i Deteto treba{e da Go obrezat, Mu dadoa ime Isus, kako {to be{e nare~eno od angelot u{te pred da bide za~nat vo utrobata. 14

Isusovoto pretstavuvawe vo hramot 22 I koga se navr{ija denovite za nivnoto o~istuvawe, spored zakonot na Mojsej, Go donesoa vo Erusalim za da Go pretstavat pred Gospod, 23 kako {to e napi{ano vo Zakonot Gospodov deka sekoe prvorodeno ma{ko dete treba da Mu se posveti na Gospod; 24 i da se prinese `rtva, kako {to e re~eno vo Zakonot Gospodov, dve gugutki ili dve gulap~iwa. 25 A vo Erusalim ima{e toga{ eden ~ovek po ime Simeon; i toj ~ovek, koj be{e praveden i blago~estiv, ja o~ekuva{e utehata Izraileva; i Svetiot Duh be{e na nego. 26 Nemu Svetiot Duh mu be{e otkril deka nema da vidi smrt, dodeka ne Go vidi Hristos Gospodov. 27 I pottiknat od Duhot, dojde vo hramot. Pa, koga roditelite Go donesoa deteto Isus za da go izvr{at so Nego ona {to be{e voobi~aeno, spored Zakonot, 28 toj Go zede vo svoite race, Go blagoslovi Boga i re~e: 29 „Sega go otpu{ta{ Svojot sluga vo mir, Gospodare, spored zborot Tvoj,

9 24,26 Mt 1,20 Dela 12,7 26,13

10 1,12-14

11 1,47 1 Car 24,7 Is 9,6 45,1 Ps 26,1.9 62,2.7 Mt 1,16.21 Jn 4,42 Dela 2,36 Fil 3,20 2 Tim 1,10 3 Ptr 1,1.11 1 Jn 4,14

12 1,18 4 Car 19,29 Is 7,14 38,7

13 3 Car 22,19 Ps 148,2

14 3,22 19,38 Ez 3,12 Ps 148,1 Mt 21,9 Efes 2, 14-17

16 Is 1,3

19 2,51

20 5,25-26 Dela 3,8-9

21 1,31.59 1 Mojs 17,12 3 Mojs 12,3 Mt 1,21

22 3 Mojs 12,2-8

23 2 Mojs 13,2.12.15 34,20 4 Mojs 18,15-16

74 EVANGELIE SPORED LUKA 24

za{to o~ite moi go vidoa spasenieto Tvoe 31 {to si go prigotvil pred liceto na 25 site narodi; 4 Mojs 32 svetlina za prosveta na neznabo{11,17 Is 11,2 cite i slava na Tvojot narod, Izrail.” 40,1 30

3 Mojs 5,7 12,8

42,1 61,1-2 Ez 11,5

Pretskaùvaweto na Simeon

A Josif i majka Mu se voshituvaa na ona {to zboruva{e za Nego. 1 Car 34 Pa gi blagoslovi Simeon i $ re~e 24,7.11 2 Car na Marija, majkata Negova: „Eve, Ovoj e 1,14.16 Ps 88,48 postaven za pa|awe i izdignuvawe na 28 mnozina vo Izrail, i e znak protiv Ko2,20 go }e se govori. 35 A i tebe samata, me~ }e ti ja probo29-30 de du{ata, za da se otkrijat mislite na 1 Mojs 46,30 mnogu srca.” 26

33

30 3,6 Is 46,13 52,10 Ps 97,3 Tit 2,11

Proro~icata Ana

Tamu be{e i proro~icata Ana, }erkata Fanuilova, od Asirovoto pleme. Taa be{e vo poodminati godini, a so 31 maòt proìveala samo sedum godini, Ps 51,8 po mominstvoto svoe. 37 Taa be{e vdovica na okolu osumde32 Is 42,6 set i ~etiri godini. Ne se oddale~uva46,13 Jn 8,12 {e od hramot i Mu sluè{e na Boga so Dela 13,47 post i molitva, dewe i no}e. 38 Vo toj ~as pristapi i taa i po~na 34 7,23 da Go slavi Gospod i im govore{e za 12,51-53 Is 8,14 Nego na site {to o~ekuvaa izbavuvawe Er 15,10 vo Erusalim. 1 Kor 1,23 36

1 Ptr 2,8

Vra}aweto vo Nazaret

35

I koga izvr{ija s# po Zakonot Gospodov, se vratija vo Galileja, vo gradot svoj Nazaret. 40 A Mladenecot raste{e i krepne{e 36 so duhot, ispolnuvaj}i se so mudrost; i Is.N. 19,24 blagodatta Bo`ja be{e vrz Nego. 16,15 Mk 7,6-8 Jn 19,25-27 Dela 1,24 15,8

39

37

Dvanaesetgodi{niot Isus vo hramot

Judita 8, 4-5

38

I sekoja godina roditelite Negovi odea vo Erusalim na praznikot Pasha. 42 A koga Toj be{e na dvanaeset godi39 ni, tie otidoa vo Erusalim, spored obiMt 2,23 ~ajot na praznikot. 43 No, koga se zavr{ija prazni~nite denovi, dodeka se vra}aa doma, deteto 2,20 Is 52,9

41

Isus ostana vo Erusalim; a Josif i majka Mu ne go zabeleàa toa. 44 Mislej}i deka e Toj me|u sopatnicite, izminaa eden den pat i po~naa da Go baraat me|u rodninite i poznatite. 45 Pa, bidej}i ne Go najdoa, se vratija vo Erusalim da Go baraat. 46 Po tri dni Go najdoa vo hramot kako sedi me|u u~itelite, gi slu{a i gi pra{uva; 47 site {to Go slu{aa, bea voshiteni od ostroumnosta i od odgovorite Negovi! 48 Koga Go vidoa, se za~udija; i Negovata majka Mu re~e: „Sinko, zo{to ni napravi taka? Ete, tatko ti i jas so golema bolka Te baravme.” 49 A Toj re~e: „[to ste Me barale? Zar ne znavte deka Jas treba da bidam vo ona koe{to e na Mojot Otec?” 50 No tie ne gi razbraa zborovite {to im gi kaà Toj. 51 I Toj sleze so niv, pa dojde vo Nazaret i im be{e poslu{en. A majka Mu gi za~uva site tie nastani vo srceto svoe. 52 Isus, pak, napreduva{e vo mudrosta i vozrasta i vo milost kaj Boga i kaj lu|eto. Propovedaweto na Jovan Krstitel

3

(Mt 3,1-6; Mr 1,1-6; Jn 1, 19-31)

Vo petnaesettata godina od vladeeweto na carot Tiberij, koga Pontij Pilat be{e upravitel vo Judeja, a Irod ~etvorovlasnik nad Galileja, i Filip, brat mu, ~etvorovlasnik na pokrainata Itureja i Trahonitida, i Lisanij ~etvorovlasnik na Avilinija, 2 vo vremeto na prvosve{tenicite Ana i Kajafa, dojde Bo`jata re~ do Jovan, sinot na Zaharija, vo pustinata. 3 I toj go obikoli celiot kraj okolu Jordan, propovedaj}i pokajno kr{tevawe za pro{tevawe na grevovite, 4 kako {to e napi{ano vo knigata na zborovite na prorokot Isaija, koj veli: „Glasot na onoj {to vika vo pustinata: ‚Podgotvete go Gospodoviot pat i ispravete gi patekite Negovi; 5 sekoja dolina neka se ispolni i sekoja planina i sekoj rid neka se snizat;

40 1,80 2,52 11,31 Sud 13,24 1 Car 2,26

41 22,1.7-15 2 Mojs 12,24-27 23,15 5 Mojs 16,1-8.16 Jn 2,13.23

47 4,22 Jn 7,15.46

48 Mk 3,31-32

49 Ps 26,4 Jn 2,16

51 2,19

52 1,80 2,40 1 Car 2,26 Izreki 3,4

3,1 23,1 Mt 14,1

2 1,80 Er 1,2 Os 1,1 Mt 3,1 Jn 11,49 18,24.28 Dela 4,6

3 24,47 Mt 3,1.6 Mk 1,4 Dela 13,24

4-6 Is 40,3-5

4 Jn 1,23

5 1,52 14,11

75 EVANGELIE SPORED LUKA 6 krivinite neka se ispravat i neramni-

te pati{ta neka se izramnat, 6 i sekoe telo }e go vidi spasenieto Bo`jo!'” 7

2,30-31 Dela 28,28 Tit 2,11

Mt 3,7 23,33

8 Jn 8,33.39 Dela 26,20 Rim 4,16

9 Mt 7,19 Jn 15,6 Evr 6,7-8

10 10,25 Dela 2,37

11 12,33 Is 58,7

12 7,29 Mt 5,46

Najavuvawe na Sudniot den (Mt 3, 7-10)

A na lu|eto {to doa|aa kaj nego da gi krsti, im vele{e: „Porodi zmiini, koj vi kaà da begate od gnevot {to ide? 8 No, napravete plod dostoen za pokajanie i ne po~nuvajte da zboruvate vo sebe: ‚Na{ tatko e Avraam!' Za{to vi velam deka Bog moè i od ovie kamewa da izdigne ~eda na Avraam. 9 Za{to ve}e i sekirata stoi do korenot na drvjata; i sekoe drvo, {to ne dava dobar plod, se se~e i se frla vo ogan.”

21

Jovan v zatvor

7

Plodovite na pokajanieto

15

I go pra{aa lu|eto, velej}i: „Toga{ {to treba da pravime?” 11 A toj im odgovori i re~e: „Koj ima dve obleki, neka gi podeli so onoj {to 16 nema nitu edna; a koj ima hrana, neka go Jn 1, napravi istoto.” 12 Dojdoa i carinici da gi krsti i mu 26-27.33 17 rekoa: „U~itele, {to da napravime?” 13 A toj im re~e: „Ne barajte pove}e Is 5,24 47,14 otkolku {to vi e odredeno.” Er 15,7 14 Go pra{aa i nekoi vojnici, govorej51,2 Naum 1,10 Mt 13,30 }i: „A {to da pravime nie?” I im re~e: „Vrz nikogo ne izvr{uvajte nasilstvo, nikogo ne klevetete i bidete zadovolni so va{ite plati.”

2,11.26 9,20 22,67 23,2.35.39 Jn 1,19-20 Dela 13,25

}e go sobere ìtoto vo ìtnicata Svo- 19 14,4 ja, a plevata }e ja izgori so neizgasliv Mt Mk 6,18 ogan.” 18 I opomenuvaj}i so u{te mnogu 20 Mt 14,3 drugi ne{ta, mu ja objavuva{e na naro- Mk 6,17 dot radosnata vest.

10

Najavuvawe na Mesijata (Mt 3,11-12; Mr 1,7-8)

A bidej}i narodot be{e vo is~ekuvawe, pa site pomisluvaa vo srcata svoi za Jovan, da ne e toj Hristos, 16 Jovan im odgovara{e na site, velej}i: „Jas ve kr{tevam so voda; no ide posilen od mene, Komu ne sum dostoen da Mu gi odvrzam nitu rem~iwata na obuvkite Negovi: Toj }e ve krsti so Duh Sveti i so ogan. 17 Nemu mu e lopatata vo rakata Negova i Toj }e go o~isti gumnoto Svoe, i 15

(Mt 14,3-4; Mr 6,17-18)

5,16 6,12 9,18.28-29 11,1 22,32.40-46 23,34.46 Mt 14,23 Mk 6,46

A Irod ~etvorovlasnikot, ukoren od nego zaradi Irodijada, ènata na brata mu, i zaradi site zlodela {to gi be{e napravil Irod, 22 20 kon seto toa dodade i u{te edno: go 9,35 1 Mojs 22,2 zatvori Jovan vo temnica. Is 42,1 19

Isusovoto kr{tevawe (Mt 3, 13-17; Mr 1,9-11)

Ps 2,7 3 Ptr 1,17

23

1,18 A koga se krsti siot narod, se krs- Mt 13,55 ti i Isus, i dodeka se mole{e, se otvo- Jn 6,42 8,57 ri neboto, 22 i Svetiot Duh sleze na Nego vo te27 lesen oblik, kako gulab, i se slu{na 1 Let 3,17 3,2 glas od neboto, koj vele{e: „Ti si Mo- Ezd Mt 1,12 jot vozquben Sin, vo Kogo e Mojata 31-32 volja.” 1 Car 21

Isusovoto rodoslovie (Mt 1,1-17)

16,1.13 Mt 1,1

31-33

4, Koga po~na Isus da propoveda ima- Ruta 17-22 {e okolu trieset godini i be{e, kako 1 Let 2, 3-15 {to mislea, sin Josifov, Iliev, 24 Matatov, Leviev, Melhiev, Janaev, 31 2 Car 5,14 Josifov, 25 Matatiev, Amosov, Naumov, Esli33-34 mov, Nageev, 1 Mojs 26 Maatov, Matatiev, Semeiev, Josi- 29,35 fov, Judin, 27 Joananov, Risaev, Zorovavelov, Salatiilov, Niriev, 28 Melhiev, Adiev, Kosamov, Elmodamov, Irov, 29 Josiev, Eliezerov, Jorimov, Matatov, Leviev, 30 Simeonov, Judin, Josifov, Joananov, Elijakimov, 31 Meleaev, Mainanov, Matataev, Natanov, Davidov, 32 Jeseev, Ovidov, Voozov, Salmonov, Naasonov, 33 Aminadavov, Aramov, Esromov, Faresov, Judin, 23

76 EVANGELIE SPORED LUKA 34-36

Jakovov, Isakov, Avraamov, Tarin, Nahorov, 35 Seruhov, Ragavov, Falekov, Everov, Salin, 36 Kainanov, Arfaksadov, Simov, No34 1 Mojs ev, Lamehov, 25,19.26 37 Matusalov, Enohov, Jaredov, Male36-38 leilov, Kainanov, 38 Enosov, Sitov, Adamov, Bo`ji. 1 Mojs 34

1 Mojs 11,10-26 1 Let 1, 24-27

4,25-5,32 1 Let 1,1-4

Mt 14,33 Mk 1,1

4,1 5 Mojs 9,9 3 Car 19,8

2 Evr 4,15

3 3,22

4 5 Mojs 8,3

6 Mt 28,18 1 Jn 5,19 Otkr 13,2.4

7 Er 27,5

8 5 Mojs 6,13 10,20

9 Ez 8,3

10-11 Ps 91,11-12

12 5 Mojs 6,16

13 22,3.53 Jn 13,2.27 Evr 4,15

14

(Mt 4,12-17; Mr 1,14-15)

15

4,23 I se vrati Isus vo Galileja vo si- Mt 9,35 lata na Duhot; i se raznese glas za Nego 16 po celiot toj kraj.

A Toj pou~uva{e vo nivnite sinagogi, i site Go proslavuvaa. 15

(Mt 4,1-11; Mr 1,12-13)

Isus e otfrlen vo Nazaret

Ispolnet so Duh Sveti, Isus se vrati od Jordan, i be{e odveden od Duhot vo pustinata. 2 êtirieset dena Go isku{uva{e |avolot. Vo tekot na tie denovi ne jade{e ni{to, a koga izminaa tie, najposle ogladne. 3 Toga{ Mu re~e |avolot: „Ako si Sin Bo`ji, kaì mu na ovoj kamen da stane leb.” 4 A Isus mu odgovori i re~e: „Napi{ano e deka ne samo so leb }e ìvee ~ovekot, tuku i so sekoj zbor Bo`ji.” 5 Potoa |avolot Go odvede na edna visoka planina i mu gi pokaà za mig site carstva vo svetot. 6 I Mu re~e |avolot: „Tebe }e Ti ja dadam seta ovaa vlast i nivnata slava, za{to mene mi e predadena, i ja davam komu {to sakam. 7 Ako Ti mi se pokloni{, seto toa }e bide Tvoe.” 8 No Isus mu odgovori i re~e: „Begaj od Mene, satano, za{to napi{ano e: ‚Na Gospoda, tvojot Bog, poklonuvaj Mu se i edinstveno Nemu sluì Mu!'” 9 I Go odvede vo Erusalim, i Go postavi na streata od hramot, pa Mu re~e: „Ako si Sin Bo`ji, frli se odovde dolu! 10 Za{to e napi{ano: ‚Na angelite Svoi }e im zapoveda za Tebe da Te za~uvaat; 11 i na race }e Te zemat, da ne si ja sopne{ nogata Svoja na kamen.'” 12 I Isus mu odgovori i re~e: „Kaàno e: ‚Ne isku{uvaj Go Gospod, svojot Bog!'” 13 Pa otkako |avolot zavr{i so site isku{enija, se oddale~i od Nego za nekoe vreme.

(Mt 13,54-58; Mr 6,1-6)

4

Mt 3,16 4,12

14

Isusovoto isku{uvawe

38

Isus go zapo~nuva Svoeto dejstvuvawe vo Galileja

I dojde vo Nazaret, kade {to be{e odrasnal, i po obi~ajot Svoj vleze eden saboten den vo sinagogata i stana da ~ita. 17 Mu ja podadoa knigata na prorokot Isaija; i Toj, {tom ja otvori, go najde mestoto kade {to be{e napi{ano: 18 „Duhot Gospodov e vrz Mene; za{to Gospod Me pomaza da im soop{tam radosna vest na siroma{nite. Me prati da gi iscelam onie so skru{eno srce, da im propovedam na zarobenite osloboduvawe i na slepite progleduvawe, da gi pu{tam na sloboda napatenite; 19 da ja propovedam blagoprijatnata godina Gospodova!” 20 Potoa ja zatvori knigata, mu ja dade na prislu`nikot, i sedna; a o~ite na site vo sinagogata bea vpereni vo Nego. 21 I po~na da im govori: „Denes se ispolni ova Pismo {to go ~uvte.” 22 I site Mu posvedo~ija i se voshituvaa na Negovite blagodatni zborovi {to izleguvaa od ustata Negova i velea: „Ne e li Ovoj sinot na Josif?” 23 A Toj im re~e: „Nekoj od vas sigurno }e Mi prigovori so ovaa izreka: ‚Lekare, izlekuvaj se Sam! Napravi go i ovde, vo Tvojot roden kraj, ona {to ~uvme deka se slu~ilo vo Kapernaum.'” 24 Pa im re~e: „Vistina vi velam: nieden prorok ne e omilen vo svojata tatkovina. 25 Navistina vi kaùvam: ima{e mnogu vdovici vo Izrail, vo vremeto na Ilija, koga se zatvori neboto tri godini i {est meseci i nastana golem glad po celata zemja;

16

2,39.51 Mt 13,54 Dela 17,1-2

18-19 Is 61,1-2

18 Is 58,6

19 3 Mojs 25,10-13

20 Dela 6,15

21 2,11

22 2,47 4,15 Mt 13,55 Jn 7,46

23 4,31-41 Mk 1,21

24 Mk 6,4 Jn 4,44

25 3 Car 17,1 18,1 Jk 5,17

77 EVANGELIE SPORED LUKA 26 3 Car 17, 8-16

27 4 Car 5, 1-14

28 Dela 7,57

29 4 Mojs 15,35 Dela 7,58

30 Jn 8,59 10,39

31

i kaj niedna od niv ne be{e praten Ilija, no samo kaj edna èna vdovica vo Sarepta Sidonska; 27 i ima{e mnozina leprozni vo Izrail vo vremeto na prorokot Elisej, no nieden od niv ne se o~isti, osven Siriecot Neeman.” 28 A koga go slu{naa toa, site vo sinagogata se ispolnija so gnev; 29 pa stanaa, Go isteraa nadvor od gradot i Go odvedoa na vrvot od eden rid, kade {to be{e soyidan nivniot grad, za da Go turnat odozgora. 30 No Toj pomina me|u niv i si otide. 26

Isus vo Kapernaum. Silata na Negoviot zbor

Mt 4,13

32 Mt 7,28-29 Mk 11,18

(Mt 7,28-29; Mr 1,21-28) 31

I sleze vo Kapernaum, vo gradot

33 Galilejski, i gi pou~uva{e vo sabotni-

Mk 5,2.7

34 Mt 8,29 Jn 6,69 Dela 3,14

37 4,14 Mt 9,26

38-39 Jn 4,52 Dela 28,8

38 Mt 4,18

40 13,13 1 Tim 4,14

te denovi. 32 I se ~udea na Negovata nauka, za{to Negovoto slovo be{e silno. 33 Vo sinagogata ima{e eden ~ovek obzemen od duh na ne~ist demon, i toj izvika so silen glas: 34 „Ej, {to saka{ od nas Ti, Isuse od Nazaret? Si do{ol li da n# pogubi{? Te znam koj si. Ti si Svetec Bo`ji.” 35 A Isus mu zapoveda, govorej}i: „Molkni i izlezi od nego!” Pa otkako go kutna nasrede, duhot zol izleze od nego i ni{to lo{o ne mu napravi. 36 Site gi obzede strav, pa si zboruvaa me|u sebe: „Kakov li e toj zbor! Za{to so vlast i sila im zapoveda na ne~istite duhovi i tie izleguvaat!” 37 Pa se raznese glas za Nego po site okolni mesta. Isus ozdravuva mnogumina bolni (Mt 8,14-17; Mr 1,29-34)

[tom izleze od sinagogata, vleze vo ku}ata Simonova; a te{tata na Simon ima{e silna treska, i Go pomolija za nea. 39 I kako zastana nad nea, Toj ja prekori treskata, i taa ja ostavi; i ènata vedna{ stana i im sluè{e. 40 I na zajdisonce, site {to imaa bolni od razni bolesti gi doveduvaa kaj 38

Nego; a Toj, poloùvaj}i race nad seko- 41 3,15 go od niv, gi isceluva{e. Mt 14,33 41 Od mnozina izleguvaa demoni so vi- 16,13.16 kawe, i velea: „Ti si Hristos, Sin 22,41-42 Mk 3,11 Bo`ji.” A Toj zabranuva{e i ne im doz- Jn 1,20.41 voluva{e da kaùvaat deka znaat deka e 7,26-27. 41-42 11,27 Toj Hristos. Isus propoveda vo Judeja (Mr 1, 35-39; Mt 4,23)

Koga se razdeni, Toj izleze i otide na osameno mesto, a lu|eto Go baraa pa, koga dojdoa kaj Nego, Go zadrùvaa da ne si odi od niv. 43 A Toj im re~e: „I na drugite gradovi treba da im ja objavam radosnata vest za carstvoto Bo`jo, za{to za toa sum praten.” 44 I propoveda{e po sinagogite galilejski. 42

Prvite u~enici

5

(Mt 4,18-22; Mr 1,16-20; Jn 21,1-11)

20,31 Dela 4,26 17,3 Rim 9,5 1 Jn 2,22

42 Mk 1,35.37

43 Mt 9,35 24,14 Mk 1,14-15

44 Mt 4,23

5,1-3 Mt 13,1-2

1-11 Jn 1,40-42

Edna{, koga narodot se pritiska- 21,1-19 {e kon Nego za da go ~ue slovoto 1 Bo`jo, Toj stoe{e pokraj Genisaret- Mk 4,1 skoto ezero. 5 2 I vide dva koraba {to stoeja pokraj 8,24.45 ezeroto; a ribarite bea izlegle od niv 8 i gi plavea mreìte. 2 Mojs 3 Toj vleze vo eden od korabite, koj be- 33,20 {e na Simon, pa go zamoli da otplovi malku od bregot, pa sedna i po~na da go pou~uva narodot od korabot. 4 A {tom prestana da govori, mu re~e na Simon: „Zaplovi kon dlabo~inite i frlete gi mreìte svoi za lov!” 5 No Simon Mu odgovori i re~e: „U~itele, cela no} se trudevme i ni{to ne ulovivme; no po Tvojot zbor }e ja frlam mreàta.” 6 I {tom go napravija toa, ulovija tolku golemo koli~estvo riba, {to duri i mreàta im se kine{e. 7 I im dadoa znak na drugarite {to bea vo drugiot korab da dojdat i da im pomognat; i tie dojdoa i gi napolnija dvata koraba, taka {to po~naa da tonat. 8 A koga go vide toa, Simon Petar padna pred nozete Isusovi i Mu re~e: „Odi si od mene, Gospodi, za{to sum gre{en ~ovek!”


Za{to nego, i site {to bea so nego, gi be{e obzel strav od lovot na ribite, 9-20 {to gi ulovija, 10 a isto taka i Jakov i Jovan, sinovi11 5,28 te Zavedeevi, koi mu bea drugari na Si14,33 Mt 19,27 mon. I mu re~e Isus na Simon: „Ne 14 pla{i se! Otsega }e lovi{ lu|e!” 11 Koga gi izvlekoa dvata koraba na 3 Mojs 13,49 suvo, ostavija s# i trgnaa po Nego. 14,1-32 9

Mk 1,17.1

Mk 1,25

Isceluvaweto na leprozniot

15

(Mt 8,1-14; Mr 1,40-45)

4,14.37

A koga be{e Isus vo eden grad, ete ~ovek, siot leprozen, {tom Go vide Isusa, padna ni~kum i molej}i Mu se, re~e: „Gospodi, ako saka{ moè{ da me 17 o~isti{.” 13 Isus, podavaj}i ja rakata, go dopre 1,35 4,36 6,19 i re~e: „Sakam, o~isti se!” I vedna{ Mk 5,30 leprata otide od nego. Dela 3,12 14 I Toj mu zapoveda nikomu da ne 20 kaùva, tuku: „Odi i pokaì mu se na Mt 8,10 26,28 sve{tenikot, i prinesi dar za o~istuvaweto tvoe, kako {to odredil Mojsej, nim za svedo{tvo!” 15 No u{te pove}e se raznesuva{e glas za Nego i mnogu narod doa|a{e da Go slu{a i da se izlekuva preku Nego od svoite bolesti. 16 A Toj se povlekuva{e vo pustinata i se mole{e. 16

12

3,21 6,12 9,18.28 11,1

Isceluvaweto na fateniot ~ovek (Mt 9,1-8; Mr 2,1-12)

Eden den, dodeka Toj pou~uva{e, sedea tamu farisei i zakonou~iteli, koi bea do{le od site sela na Galileja i Judeja, i od Erusalim; a Toj ima{e sila Gospodova da lekuva. 18 I, ete, nekoi donesoa na postela eden ~ovek, {to be{e faten, i se obiduvaa da go vnesat i poloàt pred Nego; 19 pa, bidej}i ne najdoa od kade da go vnesat poradi narodot, se ka~ija na ku}ata i preku pokrivot go spu{tija sose postela, nasrede, pred Isus. 20 A Toj, {tom ja vide verata nivna, mu re~e: „ôveku, ti se prostuvaat grevovite tvoi!” 17

Toga{ kni`nicite i fariseite po~naa da razmisluvaat vo sebe i da velat: „Koj e Ovoj {to huli na Boga? Koj moè da prostuva grevovi, osven Ediniot Bog?” 22 A Isus, koga gi razbra nivnite pomisli, im odgovori i re~e: „[to razmisluvate vo srcata svoi? 23 [to e polesno da se kaè: ‚Ti se prostuvaat grevovite tvoi', ili da kaàm: ‚Stani i odi?' 24 No za da znaete deka Sinot ôve~ki ima vlast na zemjata da gi prostuva grevovite”, mu re~e na fateniot: „Tebe ti velam: stani, zemi si ja postelata i odi si doma!” 25 I toj vedna{ stana pred niv i si go zede ona, na koe leè{e, pa si otide doma, slavej}i Go Boga. 26 Uàs gi obzede site i Go slavea Boga; pa, ispolneti so strav, govorea: „ûdni raboti vidovme denes!” 21

Gozbata kaj Levij (Mt 9,9-17; Mr 2.13-17)

21 7,49 Is 43,25 Ps 102,3 Mt 9,3 1 Jn 1,9

22 6,8 9,47 Mt 12,25

24 Mt 8,20 Jn 5,8 Dela 9, 33-35

25 2,20

26 2,9.11.13

27 Mt 5,46

28 5,11 12,33

29-30 15,1-2 Mt 11,19

30

A potoa izleze Isus i vide eden Mt 3,7 carinik, po ime Levij, koj sede{e vo 5,46 carinarnicata, i mu re~e: „Vrvi po 32 13,1-5 Mene!” 28 Toj ostavi s#, stana i trgna po 24,47 Mt 3,2 1 Tim 1,15 Nego. 29 I vo svojot dom Levij Mu prigotvi 33 golema gozba; a tamu ima{e mnogu 18,12 6,16 carinici i drugi {to sedea na trpeza- Mt Jn 3,25-26 ta so niv. 30 Kni`nicite nivni i fariseite negoduvaa protiv Nego i im govorea na u~enicite Negovi: „Zo{to so carinici i gre{nici jadete i piete?” 31 Isus im odgovori i re~e: „Zdravite nemaat potreba od lekar, tuku bolnite; 32 ne sum do{ol da gi povikam pravednite na pokajanie, tuku gre{nite.” 27

Za postot (Mt 5,14-15; Mr 2,18-20)

A tie Mu rekoa: „Zo{to u~enicite Jovanovi postat ~esto i se molat, kako i farisejskite, a Tvoite jadat i pijat?” 34 Toj im re~e: „Zar moète da gi naterate svatovite da postat, dodeka e so niv mladoènecot? 33

79 EVANGELIE SPORED LUKA 35 9,22 17,22

36

No }e dojdat dni koga }e se oddeli od niv mladoènecot i toga{ vo tie dni, }e postat.” 35

2 Kor 5,17 Gal 1,6 4,9

39 Jn 2,10 3,19

6,1 5 Mojs 23,25

2 2 Mojs 20,10 23,12 5 Mojs 5,14 Jn 5,10

3-4 1 Car 21, 1-6

4 3 Mojs 24,5-9

Staroto i novoto (Mt 9,16-17; Mr 2,21-22)

Im ja kaà i ovaa parabola: „Nikoj ne pri{iva na stara obleka krpa otse~ena od nova obleka; za{to i novata }e se otpara, a i na starata ne $ prilega nova krpa. 37 I nikoj ne naliva novo vino vo stari mevovi; za{to novoto vino }e gi rascepi mevovite, i toa }e iste~e, a mevovite }e se upropastat; 38 tuku, novo vino treba da se stava vo novi mevovi; pa taka }e se za~uvaat i obete. 39 I nikoj, otkako piel staro vino, nema vedna{ da pobara novo; za{to veli: ‚Staroto e podobro.'” 36

Isus i sabotata

6 13,10-11 14,1-2

(Mt 12,1-8; Mr 2,23-28)

6

Vo vtorata sabota po Pasha se slu~i da mine niz posevite, u~enicite Negovi kinea klasje i, triej}i gi so race, jadea. 2 A nekoi od fariseite im rekoa: „Zo{to go pravite toa {to ne e dopu{teno da se pravi vo sabota?” 3 Isus im odgovori i re~e: „Zar ne ste ~itale {to napravi David koga ogladne, toj i onie {to bea so nego? 4 Kako vleze vo domot Bo`ji, gi zede lebovite na predloènieto, {to ne e dopu{teno da gi jade nikoj osven sve{tenicite, pa jade{e, i im dade na onie {to bea so nego!” 5 I im re~e: „Sinot ôve~ki e gospodar i na sabotata.” ôvekot so isu{ena raka (Mt 12,9-21; Mr 3,1-6))

Se slu~i i drugata sabota da vleze vo sinagogata i da pou~uva; a tamu ima{e eden ~ovek, komu desnata raka mu be{e isu{ena. 6

1 6,15. Revnitel.

Kni`nicite i fariseite vnimavaa na Nego, dali }e go izlekuva vo sabota, za da najdat pri~ina da Go obvinat. 8 No Toj gi znae{e nivnite pomisli i mu re~e na ~ovekot so isu{enata raka: „Podigni se i zastani nasrede!” I toj se podigna i zastana. 9 Toga{ im re~e Isus: „]e ve zapra{am: {to e dozvoleno vo sabota - da se pravi dobro ili da se pravi zlo? Da se spasi edna du{a ili da se pogubi?” A tie mol~ea. 10 Pa, otkako gi izgleda site, mu re~e na ~ovekot: „Protegni ja rakata svoja!” Toj napravi taka; i rakata mu stana zdrava kako drugata. 11 A tie se ispolnija so gnev i se sovetuvaa me|u sebe {to da Mu napravat na Isus. 7

Isus odbira dvanaeset apostoli (Mt 10, 1-4; Mr 3,7-19)

Tie denovi se iska~i na edna gora za da se pomoli, i ja pomina celata no} vo molitva kon Boga. 13 A koga nastana den, gi povika u~enicite Svoi i od niv izbra dvanaeset, koi gi nare~e apostoli: 14 Simon, komu {to mu dade ime Petar, i brat mu Andrej, Jakov i Jovan, Filip i Vartolomej, 15 Matej i Toma, Jakov Alfeev i Simon, nare~en Zilot.1 16 Juda Jakovov i Juda Iskariotski, koj stana predavnik. 12

Isus i narodot (Mt 4,24-25; Mr 3,7-11)

Pa otkako sleze zaedno so niv, Toj se zadrà na edno ramno mesto; bea tamu i mnozina Negovi u~enici i mnogu lu|e od cela Judeja i Erusalim i od primorjeto Tirsko i Sidonsko. 18 Tie bea dojdeni da Go slu{aat i da se iscelat od bolestite svoi, a i onie {to stradaa od ne~isti duhovi bea izle~eni. 19 I siot narod saka{e da se dopre do Nego, za{to od Nego izleguva{e sila i gi lekuva{e site. 17

8 9,47 Mt 12,25 Jn 1,48

11 11,53

12 3,21 5,16 9,18 11,1 Mt 14,23 Mk 6,46

13 9,10 11,49 22,14 Jn 6,70

14 1 Mojs 17,5.15 32,29 4 Car 23,34 24,17 Mt 4,21 10,2-3 Jn 1,40-44

15 Mt 9,9 10,3 Jn 20,24-28

16 Mt 10,3-4 Jn 14,22 Dela 1,13

17 Mk 3,8

19 5,17 8,46 Mt 14,36 Mk 3,10 5,30

80 EVANGELIE SPORED LUKA 20 4,18 10,21 18,14 Is 30,18 32,20 Ps 31,1-2 33,12 34,19 84,5 Izreki 8,32.34 Mt 3,2

21 Is 25,6-9 49,10 61,3 Er 31,25 Ps 125,5-6 Otkr 7, 16-17

22 Mt 8,20 Mk 13,13 Jn 9,22 16,2 1 Ptr 4,14

23 13,33-34 2 Let 36,16 Mt 21,35 23,30-31

24 11,42-52 16,25 Is 5,8 Er 17,5-6 Amos 6,1 Avak 2,6 Prop 10,16 Mt 11,21 Jk 5,1-5

26 Jk 4,4

28 Rim 12,14

29 Pla~ 3,30 Jn 18,22-23 Dela 23,3

31 Tov 4,16 Mt 7,12 Rim 13, 8-10

Za blaènite (Mt 5,1-20) 20 A Toj, otkako gi podigna o~ite kon u~enicite Svoi, im govore{e: „Blaèni se bednite po duh, za{to va{e e carstvoto Bo`jo! 21 Blaèni ste vie, {to sega gladuvate, za{to }e se nasitite! Blaèni ste vie, koi sega pla~ete, za{to }e se smeete! 22 Blaèni }e bidete koga }e ve namrazat lu|eto i }e ve otfrlat i }e vi nanesat sram, i }e go razglasat imeto va{e kako lo{o, zaradi Sinot ôve~ki! 23 Zaraduvajte se vo onoj den i zaigrajte, za{to golema e nagradata va{a na neboto. Za{to i nivnite tatkovci taka postapuvaa so prorocite! 24 No te{ko vam bogati, za{to ve}e ste ja primile svojata uteha! 25 Te{ko vam prezasiteni sega, za{to }e ogladnite! Te{ko vam {to se smeete sega, za{to }e zaridate i }e zapla~ete! 26 Te{ko vam koga }e po~nat site lu|e da zboruvaat dobro za vas. Za{to i nivnite tatkovci taka im pravea na la`nite proroci!

Qubov kon neprijatelite (Mt 5,38-48)

No vam, {to slu{ate, vam vi velam: qubete gi neprijatelite svoi; pravete im dobro na onie {to ve mrazat; 28 blagoslovuvajte gi onie {to ve kolnat, molete se za onie {to ve navreduvaat! 29 Na onoj {to }e te udri po edniot obraz, zavrti mu go i drugiot; a na onoj {to saka da ti ja zeme nametkata, podaj mu ja i ko{ulata. 30 Sekomu, koj ti bara, podaj; od onoj {to zema od tebe ne{to, ne sakaj da ti vrati! 31 Pa, kako {to sakate da postapuvaat lu|eto so vas, taka postapuvajte i vie so niv! 32 I ako gi qubite onie {to vas ve qubat, kakva vi e blagodarnosta? Za{to i gre{nicite gi qubat onie {to niv gi qubat. 33 I ako im pravite dobro na onie {to vam vi pravat dobro, kakva vi e 27

blagodarnosta? Za{to i gre{nicite go pravat istoto. 34 I ako im dadete zaem na onie od koi se nadevate deka }e vi go vratat, kakva vi e nagradata? Za{to i gre{nicite im davaat zaem na gre{nici za da im se vrati istoto. 35 Tuku vie qubete gi neprijatelite va{i i ~inete dobro, i na zaem davajte, ne o~ekuvaj}i ni{to. Taka, }e bide golema nagradata va{a i }e bidete sinovi na Sevi{niot; za{to Toj e dobar kon neblagodarnite i kon lo{ite. Milosrdnost kon bli`niot (Mt 5,48; 7,1-12; 15,14; 10,24-25; 7,3-5)

35 3 Mojs 25,35-36 5 Mojs 15,8

36 2 Mojs 34,6 5 Mojs 4,31 Ps 77,38 86,15

37 Mt 6,14 Mk 11,25 Rim 14,10

38 16,9 Ruta 3,15 Mk 4,24

39 Mt 15,14

I taka, bidete milosrdni kako {to Rim 2,19 e milosrden va{iot Otec.” 40 37 „Ne sudete i nema da bidete sudeni, Mt 10, i ne osuduvajte, za da ne bidete osudeni; 24-25 Jn 13,16 15,20 pro{tevajte i }e vi bide prosteno; 38 davajte i }e vi se dade: merka dobra, 44 nabiena, natresena i prepolna }e vi da- Mt 7,16 dat vo pazuvite va{i; za{to so kakva 12,33 Jk 3,11-12 merka merite, so takva i }e vi se meri.” 39 I im kaà parabola: „Moè li slep da vodi slep? Zarem nema i obajcata da padnat vo jama? 40 Nema u~enik pogolem od svojot u~itel; no sekoj {to }e se usovr{i, }e bide kako i u~itelot negov. 41 I zo{to ja gleda{ raskata vo okoto na svojot brat, a gredata vo svoeto oko ne ja zabeleùva{? 42 Ili, kako moè{ da mu kaè{ na svojot brat: dozvoli, brate, da ti ja izvadam raskata od okoto tvoe, koga sam ne ja gleda{ gredata vo svoeto oko? Licemere, izvadi ja najnapred gredata od svoeto oko, pa toga{ }e vidi{ kako da ja izvadi{ raskata od okoto na svojot brat.” 36

Vistinskiot u~enik (Mt 7,16-21;12,33-37)

„Za{to, nema dobro drvo {to dava lo{ plod, nitu lo{o drvo, {to dava dobar plod. 44 Sekoe, pak, drvo se poznava spored svojot plod; bidej}i ne se berat smokvi od trwe, nitu se bere grozje od kapina. 43

81 EVANGELIE SPORED LUKA 46 Is 29,13 Mal 1,6-7 Mt 7,21 Mk 7,6 Rim 2,13 Jk 1,22.25 1 Jn 2,17

Dobriot ~ovek od dobrata riznica na svoeto srce iznesuva dobro, a lo{iot ~ovek od lo{ata riznica na svoeto srce iznesuva lo{o, za{to negovata usta go zboruva ona so {to mu e ispolneto srceto.” 45

Dve ku}i

7,2

(Mt 7,21-27)

Jn 4,47

46 „I zo{to Me dovikuvate: ‚Gospodi, Gospodi!' a ne go izvr{uvate ona {to Dela 10,2 vi go kaùvam? 6 47 ]e vi kaàm na kogo prilega sekoj Dela 10,23 {to doa|a kaj Mene, gi slu{a zborovite Moi, i gi ispolnuva. 48 Toj prilega na ~ovek koj gradel ku}a, pa kopal dlaboko, i postavil temeli na kamen; a koga nastana poplava, rekata napna na taa ku}a i ne moè{e da ja pomesti, za{to be{e osnovana na kamen. 49 A onoj {to slu{a i ne ispolnuva, prilega na ~ovek {to izgradil ku}a na zemja, bez temeli; i koga napna rekata, vedna{ padna, i razurnuvaweto na taa ku}a be{e golemo.”

5

Verata na eden stotnik

7

(Mt 8,5-13; Jn 4,46-54)

I koga gi zavr{i site Svoi zborovi kon narodot, {to slu{a{e, vleze vo Kapernaum. 2 A slugata na eden stotnik be{e te{ko bolen, na umirawe, kogo mnogu go saka{e. 3 Pa {tom slu{na za Isus, gi prati kaj Nego stare{inite judejski, molej}i Go da dojde i da go spasi slugata negov. 4 A tie, koga dojdoa kaj Isus, Go molea usrdno i velea: „Dostoen e da mu go napravi{ toa, 5 za{to go saka na{iot narod i sinagogata toj ni ja napravi.” 6 I trgna Isus so niv. A koga bea ve}e blizu do ku}ata, stotnikot gi prati prijatelite kaj Nego, govorej}i: „Gospodi, ne trudi se, za{to ne sum dostoen da vleze{ pod mojot pokriv; 7 zatoa i sebesi ne se smetav dostoen da dojdam kaj Tebe; tuku kaì samo zbor i mojot sluga }e ozdravi; 8 za{to i jas sum ~ovek pod vlast, a imam i pot~ineti vojnici; pa koga }e

mu re~am na eden od niv: ‚Odi!' - i toj 12 odi; na drugiot: ‚Dojdi!' - i toj doa|a; i 8,42 3 Car na slugata svoj: ‚Napravi toa' - i toj 17,10-12 pravi.” 13 9 [tom go slu{na toa, Isus se za~udi 7,19 i koga se zavrte kon narodot, {to vrve- 8,52 11,39 {e po Nego, re~e: „Vi velam, nitu vo 14 Izrail ne najdov tolkava vera!” 10 A koga ispratenite se vratija, go Mt 9,25 Mk 1,31 9,27 najdoa bolniot sluga zdrav.

Dela 9,40

ûdoto so sinot na edna vdovica

15

Car Potoa otide vo gradot nare~en Na- 317,23 in; i so Nego odea Negovite u~enici i 4 Car 4,36 mnogu narod. 16 12 A koga se pribliì do gradskata 1,68 porta, ete, iznesuvaa mrtovec, edin- 19,44 3 Car stven sin na majka si, a taa be{e vdovi- 17,17-24 Car 4, ca; i mnogu narod od gradot ode{e so 418-37 nea. 13,20-21 13 [tom ja vide Gospod, se soàli na Ps 110,9 nea, pa $ re~e: „Ne pla~i!” 19 14 I koga prstapi, se dopre do no- Ps 117,26 Mt 23,39 siloto; nosa~ite zastanaa, a Toj re~e: Jn 6,14 11,27 „Mom~e, tebe ti velam, stani!” Otkr 4,8 15 Mrtovecot se podigna i sedna, pa po~na da zboruva; i Toj go predade na 22 2,34 majka mu. Is 26,19 16 I strav gi obzede site, i Go slavea 29,18 Boga i velea: „Golem prorok se javi me- 35,5-6 42,7.18 |u nas” i „Bog go poseti Svojot narod.” 61,1 17 I se raznese ovoj glas za Nego po cela Judeja i po celata okolina. 11

Pratenicite na Jovan Krstitelot (Mt 11,2-6)

I mu soop{tija na Jovan u~enicite negovi za seto toa. 19 Jovan, pak, povika dvajca od svoite u~enici i gi isprati kaj Isus, govorej}i: „Ti li si Onoj {to treba da dojde, ili drug da ~ekame?” 20 I koga dojdoa kaj nego, tie lu|e Mu rekoa: „Jovan Krstitelot n# prati kaj Tebe, velej}i: ‚Ti li si Onoj {to treba da dojde, ili drug da ~ekame?'” 21 Vo toj ~as Toj isceli mnozina od bolesti, i od rani, i od demoni, i na mnozina slepi im podari vid. 22 I im odgovori Isus i re~e: „Odete i kaète mu na Jovan {to vidovte i {to ~uvte: slepi progleduvaat, kuci 18

82 EVANGELIE SPORED LUKA 23 prooduvaat; leprozni se o~istuvaat,

gluvi proslu{uvaat, mrtvi voskres26 nuvaat i na bedni im se propoveda Mt 14,5 Evangelieto; 23 i blaèn e onoj koj ne }e se soblaz27 ni poradi Mene.” 1,76

Mt 5,3.29

2 Mojs 23,20 Mal 3,1 Mk 1,2

Isus govori za Jovan Krstitel (Mt 11,7-11)

A koga si otidoa u~enicite Jovano28 1,15 vi, Toj po~na da mu zboruva na narodot 29-30 za Jovan: „[to izlegovte da vidite vo Mt 21,32 pustinata? Trska li, {to se lulee od vetar? 24

29

3,7.12

30 10,25 11,45-46.52

31-35 Mt 11, 16-19

33 1,15 Jn 7,20 10,20

34 5,30 15,1-2 Mt 8,20

35 2,40.52 11,31 21,15

No, {to izlegovte da vidite? ôvek li, oble~en vo meki ali{ta? Ete, onie {to se oblekuvaat prekrasno i ìveat rasko{no, po carski palati se. 26 Tuku, {to izlegovte da vidite? Prorok li? Da, Jas vi velam, i pove}e od prorok. 27 Ovoj e, za kogo {to e napi{ano: ‚Ete, jas go ispra}am pred liceto Tvoe angelot Moj, {to }e go prigotvi patot Tvoj pred Tebe.' 28 Za{to vi velam: me|u rodenite od èna nema nieden pogolem prorok od Jovan Krstitel; no najmaliot vo carstvoto Bo`jo e pogolem od nego.” 29 I site lu|e, {to slu{aa, pa i carinicite, go opravdaa Boga, kr{tevaj}i se so kr{tevaweto Jovanovo; 30 a fariseite i zakonicite ja otfrlija Bo`jata volja za niv, i ne se krstija od nego. 31 A Gospod re~e: „So kogo da gi sporedam lu|eto od ovoj rod? I komu se sli~ni? 32 Tie li~at na deca {to sedat po pazari{tata i dovikuvaat edno na drugo, velej}i: ‚Vi svirevme, a vie sepak ne igravte; vi peevme àlni pesni i sepak ne pla~evte!' 33 Za{to, dojde Jovan Krstitelot, koj nitu leb jade, nitu vino pie, a vie velite: ‚Demonot e vo nego.' 34 Dojde Sinot ôve~ki, Koj jade i pie, a vie velite: ‚Eve ~ovek jada~ i vinopiec, prijatel na carinicite i gre{nicite!' 35 A Mudrosta be{e opravdana od site nejzini ~eda.” 25

Isus i ènata gre{nica Eden od fariseite Go pokani da jade so nego; i Toj, koga vleze vo ku}ata na farisejot, sedna na trpeza. 37 I ete, edna èna od gradot, koja be{e gre{nica, {tom dozna deka Toj sedi na trpeza vo ku}ata na farisejot, donese sad od alabaster so miro; 38 pa otklako zastana odzadi pokraj Negovite noze, pla~ej}i po~na da gi mie nozete Negovi so solzi i gi trie{e so kosata svoja; i gi celiva{e nozete Negovi i gi pomazuva{e so miro. 39 A koga go vide toa farisejot, {to Go be{e pokanil, re~e vo sebe, velej}i: „Koga Ovoj bi bil prorok, bi znael koja e i kakva e ovaa èna {to Go dopira, za{to taa e gre{nica.” 40 Mu odgovori Isus i re~e: „Simone, imam ne{to da ti kaàm.” A toj re~e: „Kaì, U~itele!” 41 Isus mu re~e: „Nekoj zaemodavec ima{e dvajca dol`nici: edniot mu dolè{e petstotini denarii, a drugiot pedeset. 42 No bidej}i nemaa da mu vratat, toj im gi podari na obajcata. Kaì, koj od niv pove}e }e go miluva?” 43 Simon odgovori i Mu re~e: „Mislam onoj, komu pove}e mu podaril.” A Toj mu re~e: „Pravo presudi.” 44 I toga{ se svrte kon ènata, pa mu re~e na Simon: „Ja gleda{ li ovaa èna? Vlegov vo tvojot dom, ti nitu voda za nozete ne Mi dade, a taa so solzi Mi gi obli nozete i so kosata svoja gi istri. 45 Ti ne mi dade celiv, a taa, otkako vlegov, ne prestana da gi celiva nozete Moi. 46 Ti so maslo ne ja pomaza glavata Moja, a taa so miro gi pomaza nozete Moi. 47 Zatoa ti velam: nejze $ se prosteni mnogu grevovi, za{to pokaà mnogu qubov. A komu mu e prosteno malku, toj mala qubov ima.” 48 Nejze, pak, $ re~e: „Prosteni ti se grevovite!” 49 A onie {to sedea so Nego na trpezata, po~naa da govorat vo sebe: „Koj e Ovoj {to i grevovi prostuva?” 36

36 11,37 14,1

37 Mt 26,7

38 Jn 12,3

39 7,16 24,19 Mt 21,11 Jn 4,18-19

42 Mt 18,27

43 10,28

44 1 Mojs 18,4 19,2 Jn 13,1-17

45 Rim 16,16 1 Ptr 5,14

46 Ps 22,5

48 Mt 9,2 26,28

49 5,21

83 EVANGELIE SPORED LUKA 50 17,19 Mt 8,10 9,22 Mk 5,34 10,52 1 Sol 5,13

Na ènata pak $ re~e: „Verata tvoja te spasi; odi si vo mir!” 50

8

@enite - Isusovi sledbeni~ki

Potoa Toj ode{e po gradovite i selata, propovedaj}i i blagovestuvaj}i go carstvoto Bo`jo; a so Nego bea 8,1 Mt 4,23 Dvanaesetminata, 10,2 2 i nekoi èni {to bea izlekuvani od Mk 1,14-15 demoni i bolesti: Marija, nare~ena 2-3 Magdalena, od koja bea izlegle sedum 23,49 24,10 demoni; 3 i Joana, ènata na Huza, nastojniMt 27,56 Jn 19,25 kot Irodov, i Susana, i mnogu drugi, 7 koi im sluèa so svoite imoti. Er 4,3

Parabola za seja~ot

8

(Mt 13,1-9; Mr 4,1-9)

Mt 11,15

A koga se nasobra mnogu narod, i Is 6,9-10 koga ìtelite od sekoj grad doa|aa kaj Mt 3,2 Jn 12,40 Nego, re~e vo parabola: 5 „Izleze seja~ da see seme. Dodeka seDela 28,26 e{e, edno padna pokraj pat i be{e izga11 1 Sol 2,13 zeno, i pticite nebeski go iskolvaa; 1 Ptr 1,23 6 a drugo padna na kamen, pa {tom 12 nikna, se isu{i, za{to nema{e vlaga; 7 edno, pak, padna me|u trwe; i izras1 Kor 1,21 na trweto, pa go zadu{i; 8 a drugo padna na dobra zemja, i koga iznikna, donese stokraten plod.” Otkako go re~e ova, izvika: „Koj ima u{i da slu{a, neka ~ue!” 10

ni, za da ne poveruvaat i da ne se spasat; 13 a ona na kamen - toa se onie koi, koga }e go ~ujat slovoto, so radost go primaat; no nemaat koren i veruvaat nekoe vreme, a vo vreme na isku{enijata, tie otpa|aat; 14 toa, pak, {to padna me|u trwe, se onie {to go slu{aat slovoto, no otkako }e zaminat, se gu{at od griì, bogatstva i nasladi od ovoj ìvot i ne donesuvaat plod; 15 a toa {to padna na dobrata zemja, se tie {to go slu{aat slovoto i go ~uvaat vo dobro i ~isto srce, i donesuvaat plod vo trpenie.” [tom go re~e toa, izvika: „Koj ima u{i da slu{a, neka ~ue!”

4

Zo{to sluàt parabolite

Parabola za svetlinata (Mt 4,21-25) 16 „Nikoj ne ja poklopuva so sad sve}ata {to ja zapalil, nitu ja stava pod leglo, tuku ja stava na sve}nik, za da ja gledaat svetlinata onie {to vleguvaat. 17 Za{to nema tajno {to ne }e stane javno, nitu, pak, sokrieno {to ne }e se razbere i ne }e izleze na videlina. 18 Pa zatoa: pazete kako slu{ate; za{to, koj ima, }e mu se dade; a koj nema, }e mu se odzeme i ona {to misli deka go ima.”

Vistinskoto semejstvo na Isus

(Mt 13.10-17; Mr 4,10-12)

(Mt 12,46-50; Mr 3,31-35)

A u~enicite Negovi Go pra{aa, velej}i: „[to zna~i ovaa parabola?” 10 Toj re~e: „Vam vi e dadeno da gi znaete tajnite na carstvoto Bo`jo, a na drugite }e im se zboruva so paraboli, da gledaat, a da ne vidat, i da slu{aat, a da ne razberat!

Dojdoa kaj Nego majka Mu i bra}ata Negovi, i ne moèa da prijdat do Nego poradi narodot. 20 I Mu javija, velej}i: „Majka Ti i bra}ata Tvoi stojat nadvor i sakaat da Te vidat.” 21 A Toj im odgovori i re~e: „Mojata majka i Moite bra}a se onie {to go slu{aat slovoto Bo`jo i go ispolnuvaat.”

9

Isus ja objasnuva parabolata za seja~ot (Mt 13,18-23; Mr 4,13-20)

A ovaa parabola zna~i: semeto e slovoto Bo`jo. 12 Ona {to padna pokraj patot, toa se onie koi slu{aat, no potoa doa|a |avolot i im go zema slovoto od srcata niv-

19

Smiruvawe na burata

11

(Mt 8,23-27; Mr 4,35-41)

Eden den vleze Toj vo korab so u~enicite Svoi i im re~e: „Da mineme na drugata strana od ezeroto!” I pojdoa. 22

14 21,34

15 21,19 Rim 2,7 5,3-4 2 Kor 6,4

16 11,33 Mt 5,15 Jn 8,12

17 12,2 Mt 10,26 1 Kor 4,5 Efes 5,13

18 19,26 Mt 13,12 25,29

21 11,27-28


Dodeka plovea, Toj zaspa. A nad ezeroto se pojavi buren vetar, vodata navleguva{e i tie bea vo opasnost. 25 24 Pristapija i Go razbudija, govorej1,12.63 }i: „U~itele, U~itele, zaginuvame!” A 28 Toj, {tom se razbudi, im zapoveda na 4,34.41 vetrot i na vodnite branovi; i tie se Mt 8,29 Mk 3,11 smirija i nastana ti{ina. 25 I im re~e: „Kade e verata va{a?” A 29 4,1 tie se upla{ija i se ~udea, velej}i si 11,24 eden na drug: „Koj e Ovoj {to i na vet3 Mojs 16,10 rovite i na vodata im zapoveda i Go Is 13,21 slu{aat?” Tov 8,3 23

5,5 8,45

Isceluvaweto na ~ovekot izma~uvan od demoni

35 10,39 Dela 22,3

kako sedi pred nozete Isusovi, oble~en i so zdrav razum; i se ispla{ija. 36 A onie {to bea videle, im raskaàa kako se izle~i besoma~niot. 37 Siot narod od Gadarinskiot kraj Go zamoli da si odi od niv; za{to gi be{e opfatil golem strav. I Toj vleze vo korabot i se vrati. 38 ôvekot, pak, od kogo bea izlegle demonite, Go zamoli da bide so Nego; no Isus go otpu{ti, velej}i: 39 „Vrati se vo domot svoj i raskaùvaj {to ti napravi Bog!” Toj si otide i rasprava{e po celiot grad {to mu napravi Isus. ûdata so bolnata èna i so }erkata na Jair

(Mt 8,28-34; Mr 5,1-20

I pristigna vo Gadarinskiot kraj, sproti Galileja. 27 A koga izleze Toj na suvo, Go sretna eden ~ovek od gradot, koj be{e obzemen od demoni i dolgo vreme ne oblekuva{e ali{ta, i ne ìvee{e doma, tuku vo grobovite. 28 Koga Go vide Isus, vikaj}i padna pred Nego, i glasno re~e: „[to saka{ od mene, Ti, Isuse, Sine na Sevi{niot Bog? Ti se molam, ne ma~i me!” 29 A Isus mu be{e zapovedal na ne~istiot duh da izleze od ~ovekot, za{to dolgo vreme go ma~e{e. Go ~uvaa vo okovi, i so lanci go vrzuvaa, no toj gi raskinuva{e okovite i demonot go tera{e da odi vo pusti mesta. 30 A Isus go pra{a, velej}i: „Kako ti e imeto?” Toj odgovori: „Legion”, za{to mnogu demoni bea vlegle vo nego. 31 I Go molea Isus da ne im nareduva da odat vo bezdnata. 32 A tamu, po ridot, pase{e golemo krdo sviwi; pa Go molea da im dopu{ti da vlezat vo niv. I im dopu{ti. 33 I otkako izlegoa lo{ite duhovi od ~ovekot, vlegoa vo sviwite; i krdoto jurna niz strmninata vo ezeroto i se udavi. 34 Sviwarite, koga vidoa {to se slu~i, izbegaa i raskaàa po gradot i selata. 35 I izlegoa da vidat {to stanalo; pa koga dojdoa kaj Isus, go najdoa ~ovekot, od kogo bea izlegle ne~istite duhovi, 26

(Mt 9,18-26; Mr 5,21-43)

A koga se vrati Isus, narodot Go presretna, za{to site Go o~ekuvaa. 41 I ete, dojde eden ~ovek, po ime Jair, koj be{e upravnik na sinagogata. Toj padna pred nozete Isusovi, i Go mole{e da vleze vo domot negov, 42 za{to ima{e edna edinstvena }erka na dvanaeset godini i taa umira{e. A koga ode{e Isus, narodot se turka{e vo Nego. 43 I edna èna, koja boleduva{e dvanaeset godini od krvote~enie, i siot svoj imot go be{e potro{ila po lekari, a nieden ne moèl da ja izlekuva, 44 pristapuvaj}i odzadi, se dopre do krajot na Negovata obleka i naedna{ $ prestana krvote~enieto. 45 I re~e Isus: „Koj se dopre do Mene?” A bidej}i site poreknuvaa, Mu re~e Petar i onie {to bea so Nego „U~itele, narodot Te opkolil i Te pritiska, a pra{uva{: ‚Koj se dopre do Mene?'” 46 No Isus re~e: „Nekoj se dopre do Mene, za{to setiv deka izleze sila od Mene.” 47 @enata, {tom vide deka ne moè da se sokrie, so treperewe pristapi, pa kako padna pred Nego, Mu kaà pred siot narod zo{to se doprela i deka vedna{ ozdravela. 48 A Toj $ re~e: „Ne boj se, }erko, verata tvoja te spasi; odi si vo mir!” 40

36 Mt 9,22

37 1,12 Dela 16,39

42 7,12 3 Car 17,17

43 3 Mojs 15,25

46 5,17 6,19

48 7,50 17,19 18,42 Dela 3,16

85 EVANGELIE SPORED LUKA 50 Mt 8,10

51 Mt 17,1

52 7,13

54 7,14

55 3 Car 17,21-22

56 1,12 Mk 1,34

9,1 Mt 10,2

2 Mt 6,10 Mk 1,4

3 22,35

4 10,5-7

5

Dodeka Toj u{te zboruva{e, dojde nekoj otkaj stare{inata na sinagogata i Mu re~e: „]erka ti umre; ne ma~i Go U~itelot!” 50 No Isus, {tom go slu{na toa, mu odgovori i re~e: „Ne pla{i se! Samo veruvaj i }e bide spasena!” 51 A koga pristigna vo ku}ata, nikomu ne mu dozvoli da vleze, osven na Petar, Jovan i Jakov, i na tatkoto i majkata na devojkata. 52 Site pla~ea i ridaa po nea. No Toj im re~e: „Ne pla~ete, taa ne e umrena, tuku spie.” 53 I Mu se potsmevaa, znaej}i deka e umrena. 54 A Toj otkako gi istera site, ja fati za raka i izvika, velej}i: „Devojko, stani!” 55 I se povrati nejziniot duh, i se digna vedna{, i toj zapoveda da $ dadat da jade. 56 I se za~udija roditelite nejzini. A Toj im zapoveda nikomu da ne kaùvaat za toa {to stana. 49

Isus gi ispra}a dvanaesette apostoli

10,11 Dela 9,43 13,51 18,6

7-8 9,19 Mt 3,1 16,14

9

(Mt 10,5-15; Mr 6,7-13)

Otkako gi povika Dvanaesetminata, im dade sila i vlast nad site ne~isti duhovi, i da lekuvaat bolesti. 2 I potoa gi prati da go propovedaat carstvoto Bo`jo i da lekuvaat bolni. 3 I im re~e: „Ne zemajte ni{to za po pat: nitu stap, nitu torba, nitu leb, nitu srebro, nitu po dve obleki da imate! 4 I, vo koja ku}a }e vlezete, tamu ostanuvajte, i ottamu trgnuvajte na pat. 5 A, ako nekoi ne ve primat, izleguvaj}i od toj grad, istresete go i pravot od nozete svoi, nim za svedo{tvo.” 6 A koga izlegoa, tie odea po selata propovedaj}i go Evangelieto i lekuvaj}i nasekade. Voznemirenosta na Irod (Mt 14,1-12; Mr 6,14-29)

Koga slu{na Irod ~etvorovlasnikot {to Toj pravi, be{e zbunet, za{to nekoi velea deka Jovan voskresnal od mrtvite; 7

drugi, pak, deka se javil Ilija, a 8 3,23 nekoi - deka se dignal eden od starite Mal Mk 9,11 proroci. 9 I re~e Irod: „Na Jovan jas mu ja 9 23,8 otsekov glavata; no koj }e e Ovoj, za Kogo {to slu{am takvi ne{ta?” I 10 6,13 saka{e da Go vidi. Mt 11,21 8

Isus nahranuva pet iljadi lu|e (Mt 14,13-21, Mr 6,30-44; Jn 6,1-14)

A apostolite, koga se vratija, Mu raskaàa {to napravile. Toga{ gi zede, otide nasamo vo pusto mesto do gradot, nare~en Vitsaida. 11 No narodot {tom razbra - trgna po Nego. I koga gi primi, im zboruva{e za carstvoto Bo`jo, i gi lekuva{e onie {to imaa potreba od lekuvawe. 12 A denot po~na da namaluva. I prijdoa do Nego Dvanaesetminata i Mu rekoa: „Otpu{ti go narodot da odi po okolnite sela i kolibi na no}evawe i da si najde hrana; za{to ovde sme vo pusto mesto.” 13 No Toj im re~e: „Dajte im vie da jadat!” Tie odgovorija: „Nie nemame pove}e od pet leba i dve ribi, osven ako otideme i kupime hrana za site ovie lu|e.” 14 A lu|eto bea okolu pet iljadi. No Toj im re~e na u~enicite Svoi: „Kaète im da posednat vo grupi po pedeset.” 15 I napravija taka, i gi poredija site. 16 A Toj, koga gi zede pette leba i dvete ribi, pogledna kon neboto, gi blagoslovi, gi raskr{i i im gi dade na u~enicite za da gi stavat pred narodot. 17 I jadea, i se nasitija site; i krenaa od ostanatite par~iwa dvanaeset ko{evi. 10

Petar Go priznava Isus za Mesija (Mt 16,13-19; Mr 8,27-29)

Edna{, koga Isus se mole{e sam, a samo u~enicite Negovi bea so Nego, Toj gi pra{a: „[to veli narodot, Koj sum Jas?” 19 Tie odgovorija i rekoa: „Edni deka si Jovan Krstitel, drugi Ilija, a nekoi, pak, deka voskresnal eden od starite proroci.” 18

13 4 Car 4, 42-43 Mt 15,34 Mk 8,5 Jn 6,9

16 22,19 Mt 26,26 Dela 2,42 27,35

17 2 Mojs 16,4.12 4 Car 4,44 Ps 77,29 Jn 6,12

18 3,21 Mk 1,35

19 9,7-8

86 EVANGELIE SPORED LUKA 20 4,41 Mt 4,18 Jn 6,67.69

Toj im re~e: „A vie, {to velite, Koj sum Jas?” Petar odgovori i re~e: „Hristos Bo`ji.” 20

21

Isus prvpat ja navestuva Svojata smrt i voskresenie

Mt 4,41

22 9,44 18,31-34 Mt 8,20 Mt 17,22 20,18 Mk 10, 32-34

(Mt 16,13-21; Mr 8,27-31)

A Toj strogo im zapoveda nikomu da ne kaùvaat za toa, 22 velej}i deka Sinot ôve~ki treba da postrada mnogu, da bide otfrlen od 23 stare{inite, prvosve{tenicite i 14,27 kni`nicite i deka }e bide ubien, i deMt 10,38 ka na tretiot den }e voskresne. 24 17,33 Mt 10,39 Jn 12,25

26 9,32 12,9 Mt 8,20 10,23.33 2 Tim 2,12 1 Jn 2,28

27 Mt 24,34 Jn 21,22 1 Sol 4, 15-18

28 3,21 3 Ptr 1,16.18

30 5 Mojs 18,15.18 34,5-6 4 Car 2,1.11 Mt 11,14 Dela 1,10

31 9,22.51 2 Mojs 34,29-35 Rim 8,18.21 1 Kor 15,43 2 Kor 3,711.18 Kol 3,4

21

Patot na Isusovite sledbenici (Mt 16,24-28; Mr 8,34-9,1)

A na site im zboruva{e: „Ako nekoj saka da vrvi po Mene, neka se odre~e od sebe, neka go zeme krstot svoj i neka me posleduva! 24 Za{to, koj saka da go spasi ìvotot svoj, }e go zagubi; a koj }e go zagubi ìvotot svoj zaradi Mene, toj }e go spasi. 25 Za{to, kakva mu e polzata na ~oveka, ako go dobie celiot svet, a sebe samiot se upropasti ili si napravi {teta? 26 Bidej}i, koj se srami od Mene i od zborovite Moi, od nego }e se zasrami i Sinot ôve~ki, koga }e dojde vo slavata Svoja, i na Otecot i na svetite angeli. 27 Vistina vi velam: ovde stojat nekoi {to ne }e vkusat smrt, s# dodeka ne go vidat carstvoto Bo`jo.” 23

Isusovoto preobraènie (Mt 17,1-8; Mr 9,2-8)

A okolu osum dena po ovie zborovi, gi zede so Sebe Petar, Jovan i Jakov, i se iska~i na gorata da se pomoli. 29 I dodeka se mole{e, izgledot na liceto Negovo se promeni, a oblekata Mu stana bela i bleskava. 30 I ete, dvajca lu|e razgovaraa so Nego; a tie bea Mojsej i Ilija. 31 Pa, koga se pojavija vo slava, tie zboruvaa za Negovoto zaminuvawe, koe treba{e da zavr{i vo Erusalim. 28

A Petar i onie koi bea so nego gi be{e sovladal son; no {tom se razbudija, ja vidoa slavata Negova, i dvajcata {to stoeja so Nego. 33 I koga se razdeluvaa od Nego, Petar bez da znae {to zboruva, Mu re~e na Isus: „U~itele, dobro e da ostaneme ovde; da napravime tri kolibi: za Tebe edna, za Mojsej edna, i za Ilija edna!” 34 Dodeka go vele{e toa, se pojavi oblak i gi zaseni; i se upla{ija {tom vlegoa vo oblakot. 35 I dojde glas od oblakot, koj vele{e: „Ovoj e Mojot vozquben Sin; Nego poslu{ajte Go!” 36 A koga se ~u toj glas, Isus be{e ostanal sam. I tie premol~aa i nikomu ni{to ne kaàa vo toa vreme za ona {to bea videle. 32

Ozdravuvaweto na besoma~noto mom~e (Mt 17,14-18; Mr 9,14-27)

32 22,45 Jn 1,14 3 Ptr 1,16

34 1,35 2 Mojs 40,35 4 Mojs 9,18.22 10,34

35 5 Mojs 18,15 Is 42, 49,7 Ps 2,7 Mt 3,17 Jn 12,28-30 3 Ptr 1, 17-18

38 7,12

41 Dela 2,40

42 7,15

A na drugiot den, dodeka se simnu- 43 vaa od gorata, Mu doa|a{e vo presret 1,63 mnogu narod. 38 I ete, nekoj od narodot izvika: „U~itele, Ti se molam, pogledni na mojot sin, za{to mi e edinec! 39 Duhot odnenade` go zgrap~uva i ete, toj po~nuva da vriska. Go rastrgnuva tolku silno, {to toj se zapenuva, i otkako mnogu }e go izma~i, odvaj go pu{ta. 40 Gi pomoliv u~enicite Tvoi da go isteraat, no tie ne moèa.” 41 Odgovori Isus i re~e: „O, rode bezveren i razvraten! Do koga }e bidam so vas i do koga }e ve trpam? Dovedi go sinot tvoj tuka!” 42 I dodeka toj u{te prio|a{e, zliot duh go kutna i po~na da go trese. No Isus mu zapoveda na ne~istiot duh i go izlekuva mom~eto i go predade na tatko mu. 37

Isus povtorno gi pretskaùva Svojata smrt i voskresenie (Mt 17,22-23, Mr 9,30-32)

I site bea v~udovideni od Bo`joto veli~ie. I dodeka site se voshituvaa na s# {to prave{e Isus, Toj im re~e na u~enicite Svoi: 43


„Stavete gi vo u{ite svoi ovie zborovi: ‚Sinot ôve~ki }e bide predaden vo racete na lu|eto.'” 45 No tie ne go razbraa ovoj govor, za45 18,34 {to be{e prikrien od niv za da ne go Mt 4,13 razberat, a se pla{ea da Go pra{aat za 46 zna~eweto na ovoj govor. 44

18,32 Mt 8,20

22,24

Koj e najgolem

47

(Mt 18,1-5; Mr 9,33-37) I im dojde misla: koj od niv e najgo48 10,16 lem. 47 A Isus, znaej}i ja mislata na niv14,11 22,26 nite srca, zede edno dete i go postavi Mt 10,40 Jn 13,20 pokraj Sebe, Gal 4,14 48 pa im re~e: „Koj go prima ova dete 49 vo Moe ime, Mene Me prima; a koj Me Dela 3,16 prima Mene, go prima Onoj {to Me 19,13 pratil; za{to koj e najmal me|u vas, toj 50 e golem.” 6,8

46

11,23 Mt 12,30 Mk 9,40

51

Koj ne e protiv vas, toj e so vas! (Mr 9,38-40)

Progovori Jovan i re~e: „U~itele, 9,31 13,22 vidovme eden ~ovek, koj vo Tvoe ime is17,11 teruva demoni, pa mu zabranivme, bine odi so nas.” 52 dej}i 50 Isus mu re~e: „Ne zabranuvajte mu! 10,33-37 17,16-19 Za{to, koj ne e protiv vas, toj e za vas.” 4 Car 17,24-41 Mt 10,5 Jn 4,4.9

49

Negostoprimlivite Samarjani A koga se navr{uvaa denovite na 53 negovoto vozdignuvawe, Toj odlu~i da Dela 8,25 trgne na pat za Erusalim; 52 i isprati pred sebe glasnici; tie 54 22,8 otidoa i vlegoa vo edno samarjansko 2 Car selo da podgotvat za Nego. 1,10.12 53 No ne Go primija, za{to ima{e izgled na patnik {to odi vo Erusalim. 54 Koga go vidoa toa u~enicite Negovi, Jakov i Jovan, rekoa: „Gospodi, saka{ li da kaème da padne ogan od neboto i da gi istrebi, kako {to napravi i Ilija?” 55 No Toj se svrte kon niv i gi ukori i re~e: „Ne znaete od kakov duh ste vie, 56 za{to Sinot ôve~ki dojde, ne da pogubuva ~ove~ki du{i, tuku da gi spasi.” I otidoa vo drugo selo. 51

Isusovite sledbenici (Mt 8,19-22)

A dodeka tie patuvaa, nekoj Mu re~e: „Gospodi, }e vrvam po Tebe kade i da odi{.” 57

Isus mu re~e: „Lisicite imaat legla i pticite nebeski gnezda, a Sinot ôve~ki nema kade glava da potsloni.” 59 Na drug, pak, mu re~e: „Vrvi po mene!” A toj odgovori: „Gospodi, dopu{ti najnapred da otidam da go pogrebam tatko mi!” 60 No Isus mu re~e: „Ostavi gi mrtvite da gi zakopuvaat svoite mrtovci, a ti odi i razglasuvaj go carstvoto Bo`jo!” 61 Potoa nekoj drug Mu re~e: „Gospodi, }e odam po Tebe, no dozvoli mi najnapred da se prostam so svoite doma{ni.” 62 Isus, pak, mu re~e: „Nikoj, {to ja stavil rakata svoja na raloto i poglednuva nazad, ne e dostoen za carstvoto Bo`jo.” 58

59 14,16.33 Mt 4,19

61 3 Car 19,19-21

62 Mt 3,2 6,10 Fil 3,13

10,1 9,1-2 Mt 10,7-16 Mk 6,7-11

2 Is 41,15-16 Mt 3,12 9,37-38 Jn 4,35.38

4 4 Car 4,29

Isus ispra}a sedumdeset u~enici (Mt 9,37-38; 10,7-16; Mr 6,8-11; Lk 9,3-5)

10

Potoa Gospod nazna~i i drugi sedumdeset i gi isprati pred Sebe po dvajca vo sekoj grad i mesto, kade {to i Sam saka{e da odi, 2 i im re~e: „@etvata e golema, a rabotnicite se malku; zatoa molete Go Gospodarot na ètvata da isprati rabotnici za ètvata Svoja. 3 Odete! Ete, Jas ve ispra}am kako jagnenca srede volci. 4 Ne nosete so sebe nitu }ese, nitu torba, nitu obuvki i nikogo patem ne pozdravuvajte! 5 I vo sekoja ku}a vo koja }e vlezete, prvo kaète: ‚Mir vo ovoj dom!' 6 Pa, ako bide tamu sinot na mirot, va{iot mir }e po~iva na nego; inaku, toj }e se vrati vo vas; 7 i vo taa ku}a ostanete, jadete i pijte {to }e vi dadat; za{to rabotnikot ja zasluùva svojata nagrada. Ne premestuvajte se od ku}a v ku}a. 8 I vo sekoj grad vo koj }e vlezete, i }e ve primat, jadete {to }e vi se prinese; 9 lekuvajte gi bolnite {to se vo nego i govorete im: ‚Se pribliì do vas carstvoto Bo`jo.' 10 A vo koj, pak, grad vlezete i ne ve primat, izlezete po ulicite negovi i kaète:

5 1,79 1 Car 25,6

6 Er 6,12-14

7 5 Mojs 24,14-15 Mt 10,10 1 Kor 9, 6-18 2 Kor 11, 7-9 1 Tim 5,18

8 1 Kor 10,27

9 11,20 17,21 Mt 4,17

88 EVANGELIE SPORED LUKA 11 9,5 Dela 13,51

12 1 Mojs 19,24 Mt 10,15 Juda 1,7

13 Is 23 Ez 26-28 Amos 1, 9-10 Zah 9,2-4 Mt 11,21

15 Is 14,13-15 Mt 4,13

16 Mt 10,40 18,5 Jn 5,23 13,20 15,23 1 Sol 4,8

‚I pravot od va{iot grad {to se prilepil na nas, vi go istresuvame; no znajte go toa, deka se pribliì carstvoto Bo`jo.' 12 Vi velam deka vo onoj den na Sodom }e mu bide polesno, otkolku na toj grad.” 13 „Te{ko tebe, Horazine! Te{ko tebe, Vitsaido! Za{to, ako vo Tir i Sidon se slu~ea ~udata {to se slu~ija kaj vas, tie odamna, sedej}i vo vre}i i pepel, }e se bea pokajale. 14 No na Tir i Sidon }e im bide polesno na Sudot, otkolku vam. 15 I ti, Kapernaume, koj si se izdignal do neboto, do adot }e bide{ simnat. 16 Koj ve slu{a vas, Mene Me slu{a; i koj se otkaùva od vas, od mene se otkaùva; a koj se otkaùva od Mene, se otkaùva od Onoj {to Me pratil.” 11

Sedumdesette se vra}aat Mk 6,30 17 Se vratija, pak, sedumdesette so Dela 3,16 radost i velea: „Gospodi, vo Tvoe ime i 18 demonite ni se pokoruvaat.” Is 14,12 18 A Toj im re~e: „Go vidov satanata Jn 12,31 Otkr 12, kako padna od neboto kako molwa! 8-9 19 Eve, vi davam vlast da gazite na 19 zmii i skorpii, i vlast nad sekoja ne1 Mojs 3,15 prijatelska sila; i ni{to nema da vi Ps 90,13 Mk 16,18 na{teti; 20 no ne raduvajte se na toa {to duho20 vite vi se pokoruvaat, tuku raduvajte se 2 Mojs 32,32 {to va{ite imiwa se napi{ani na neIs 4,3 besata.” Ps 68,28 17

Dan 12,1 Mt 7,22 Fil 4,3 Otkr 3,5 21,27

Isus se raduva (Mt 11,25-27; 13,16-17) 21

Vo toj ~as se zaraduva Isus vo

21 Duhot i re~e: „Te proslavuvam, O~e,

Gospodi na neboto i na zemjata, za{to si go sokril ova od mudrite i umnite, a 22 si im go otkril na male~kite. Da, O~e, Mt 28,18 za{to takva be{e voljata Tvoja.” Jn 3,35 22 Pa, otkako se svrte kon u~enicite, 10,15 13,3 im re~e: „S# Mi predade Mojot Otec; i 23 koj e Sinot ne znae nikoj, osven Otecot; Mt 5,3 i koj e Otecot, ne znae nikoj, osven Sinot, i - onoj komu {to saka Sinot da mu otkrie.” 23 I otkako se svrte kon u~enicite nasamo im re~e: „Blaèni se o~ite, koi go gledaat ova {to go gledate vie. 4,1 Is 29,14

Za{to vi velam: mnogu proroci i 24 16,25 carevi sakaa da vidat {to gledate vie, Rim 1 Ptr 1, i ne vidoa; i da ~ujat {to slu{ate vie, 10-12 i ne ~uja.” 25 24

Qubovta e pat do ve~niot ìvot (Mt 22,34-40; Mr 12,28-31)

3,10 11,16 18,18 Mt 16,1 Mk 10,2 Dela 2,37

I ete, stana eden zakonik, isku{uvaj}i Go, re~e: „U~itele, {to treba da napravam za da nasledam ìvot ve~en?” 27 26 A Toj mu re~e: „[to e napi{ano vo 3 Mojs 19,18 Zakonot? Kako ~ita{?” 5 Mojs 6,5 27 Toj odgovori i re~e: „Vozqubi Go 10,12 Is.N. 22,5 Gospod, tvojot Bog, so seto svoe srce, so Mt 5,43 seta svoja du{a, so seta svoja sila i so 19,19 Rim 13,9 siot svoj razum; i svojot blièn kako Gal 5,14 sebe si!” 28 Mu kaà pak: „Dobro odgovori; toa 28 3 Mojs 18,5 pravi go i }e ìvee{.” 25

Rim 10,5 Gal 3,12

Koj e mojot blièn? Parabola 33 za milostiviot Samarjanin 29 No toj, sakaj}i da se opravda, Mu 9,52 re~e na Isus: „A koj e moj blièn?” 34 30 Isus mu odgovori i re~e: „Eden ~o- 2 Let 28,15 vek, dodeka sleguva{e od Erusalim vo 37 Erihon, zapadna me|u razbojnici. Tie Mt 7,21 go soblekoa i go pretepaa, i si otidoa, ostavaj}i go polumrtov. 31 Slu~ajno vo toa vreme sleguva{e po toj pat eden sve{tenik i, koga go vide, go odmina. 32 Isto taka i eden levit, koga dojde na toa mesto, pogledna i go odmina. 33 Eden, pak, Samarjanin, koj patuva{e, koga dojde do nego, go vide i se soàli. 34 I otkako prijde, mu gi prevrza ranite, polevaj}i gi so maslo i so vino. Potoa go ka~i na dobitokot svoj, go odnese vo gostilnica i se pogriì za nego. 35 A utredenta, na kinisuvawe, izvadi dva denarija, mu gi dade na gostilni~arot i mu re~e: ‚Pogriì se za nego; a ako potro{i{ ne{to pove}e, koga }e se vratam, }e ti platam.' 36 Koj, pak, od tie trojca ti se ~ini deka mu be{e blièn na onoj, {to padna vo racete na razbojnicite?” 37 A toj odgovori: „Onoj {to mu iskaà milosrdie.” Isus mu re~e: „Odi i ti pravi taka!”

89 EVANGELIE SPORED LUKA 38-39 Jn 11,1 12,2-3

39 8,35 5 Mojs 33,3

40 8,3 1 Kor 7,35

42 12,31 Mt 6,34 Jn 6,27 Dela 6,2

11,1 3,21 Mt 14,23

2 23,34.46

3

Isus kaj Marija i Marta I dodeka patuvaa, Toj vleze vo edno selo; edna èna, po ime Marta, Go primi vo svojot dom. 39 A taa ima{e sestra {to se vika{e Marija. Taa sedna do nozete Gospodovi i go slu{a{e slovoto Negovo. 40 Marta be{e mnogu zafatena okolu sluèweto i, koga prijde, Mu re~e: „Gospodi, zar ne ti e grià {to sestra mi me ostavi da sluàm sama? Kaì $ da mi pomogne.” 41 A Isus $ odgovori i re~e: „Marto, Marto, ti se griì{ i se voznemiruva{ za mnogu raboti. 42 No samo edno e potrebno. Marija, pak, go izbra dobriot del, koj nema da $ se odzeme.” 38

Izreki 30,8

4 Sir 33,1 Mt 18, 24-27.35 26,28.41 Mk 11,25

11

Isus i molitvata (Mt 6,9-13)

Edna{ be{e Toj na edno mesto i se mole{e. Koga prestana, eden od Negovite u~enici Mu re~e: „Gospodi, nau~i n# da se molime, kako {to gi nau~i Jovan u~enicite svoi.” 2 A Toj im re~e: „Koga se molite, govorete: ‚O~e na{, Koj si na nebesata, da se sveti imeto Tvoe; da dojde carstvoto Tvoe, da bide voljata Tvoja, kako na neboto, taka i na zemjata, 3 lebot na{ nasu{en davaj ni go sekoj den; 4 i prosti ni gi na{ite grevovi, za{to i nie samite mu gi pro{tevame na sekoj na{ dol`nik; i ne voveduvaj n# vo isku{enie, no izbavi n# od lukaviot!'” Parabola za prijatelot I im re~e: „Ako nekoj od vas ima prijatel i otide pri nego na polno}, pa mu kaè: ‚Prijatele, daj mi na zaem tri leba; 6 za{to mi dojde eden prijatel od pat i nemam {to da mu prinesam.' 7 I ako onoj odvnatre mu odgovori i re~e: ‚Ne me obespokojuvaj; portata e ve}e zatvorena i decata se so mene vo postela; ne moàm da stanam da ti dadam', 5

vi velam deka, makar i da ne stane da 8 mu dade zatoa {to mu e prijatel, sepak 18,5 }e stane zaradi negovata nastoj~ivost i 9-10 Er 29,12-13 }e mu dade kolku {to mu treba. 8

Sekoj {to }e pobara }e mu bide dadeno (Mt 7,7-11)

9 Mk 11,24 Jn 14,13 15,7 16,24 Jk 1,5-7 1 Jn 5, 14-15

I Jas vi velam: Molete i }e vi se dade; barajte i }e najdete; ~ukajte i }e vi se otvori. 15 10 Za{to sekoj {to moli - dobiva, a Mt 9,34 10,25 koj bara - nao|a, i na onoj {to ~uka - }e 16 mu se otvori. 11 I koj tatko me|u vas, ako sinot mu 20,4 Mt 16,1-4 pobara leb, }e mu dade kamen? Ili ako 12,38 Mk 8,11 pobara riba, }e mu dade zmija mesto ri- Jn 2,18 1 Kor 1,22 ba? 12 Ili, ako pobara jajce, }e mu dade 20 17,21 skorpija? 13 Pa taka, zna~i, ako vie, koi ste lo- 2 Mojs 8,16 Ps 8,3 {i, umeete da im davate dobri darovi na ~edata svoi, kolku pove}e nebesniot Otec }e im dade Duh Sveti na onie {to Mu baraat?” 9

Isus se brani od obvinuvaweto (Mt 9,32-34; 12,22-30; Mr 3,22-27) Edna{ istera Toj eden demon, koj be{e nem, i koga demonot izleze, nemiot progovori; i narodot se voshiti. 15 Toga{ nekoi od niv rekoa: „Toj gi izgonuva demonite preku Velzevul, na~alnikot na demonite.” 16 A drugi, isku{uvaj}i Go, Mu baraa znak od neboto. 17 No Toj, znaej}i gi nivnite pomisli im re~e: „Sekoe carstvo ako e podeleno samo protiv sebe, zapustuva, i dom koj e podelen sam protiv sebe, propa|a. 18 i, ako i satanata se podelil sam protiv sebe, kako }e se odrì carstvoto negovo? Za{to velite deka Jas so Velzevul gi isteruvam zlite duhovi. 19 I, ako Jas, pak, so Velzevul gi isteruvam zlite duhovi, toga{ sinovite va{i so kogo gi isteruvaat? Zatoa, tie }e vi bidat sudii. 20 Ako Jas, pak, so prst Bo`ji gi izgonuvam demonite, toa zna~i deka do vas do{lo carstvoto Bo`jo. 14


Koga silen, vooruèn ~ovek, go ~uva svojot dvor, toga{ imotot negov e vo 22 bezopasnost. 22 No, koga }e dojde nekoj posilen od 3,16 Is 49,25 nego i go nadvladee, toj }e mu go zeme 53,12 seto oru`je negovo, na koe se nadeval, i 23 ograbenoto od nego }e go razdade. 9,50 23 Koj ne e so Mene, toj e protiv MeMt 12,30 Mk 9,40 ne; i koj ne sobira so Mene, toj rastura.

Svetilo na teloto

21

Is 49,24

24

Vra}awe na lo{iot duh

8,29

(Mt 12,43-45)

26

Koga ne~ist duh }e izleze od ~oveka, toj odi preku bezvodni mesta i bara spokojstvo; i ne nao|aj}i, veli: ‚]e se 27 vratam vo domot svoj, od kade {to izle1,31.42.48 Mt 5,3 gov.' Jn 13,17 25 Pa, {tom dojde, go nao|a izmeten i 14,23 Jk 1,25 sreden. 26 Toga{ odi i doveduva drugi sedum 28 duhovi, polo{i od sebe, i koga }e vle8,21 5 Mojs zat, ìveat tamu; i poslednata sostojba 30,14 Jn 15,14 na toj ~ovek }e mu bide polo{a od Otkr 1,3 prvata.”

8,2 Jn 5,14 3 Ptr 2,20

24

29 7,22 Jona 3,4-5 Mt 16,4 1 Kor 1,22

Za vistinskoto blaènstvo

I dodeka go zboruva{e toa, edna èna izvika od narodot i Mu re~e: 30 „Blaèna e utrobata {to Te nosela, i Mt 8,20 gradite od koi si se hranel!” 28 A Toj re~e: „Navistina, blaèni se 31 2,40.52 onie {to go slu{aat slovoto Bo`jo i 21,15 go ~uvaat.” 3 Car 3 27

5,9-14 10,1-10 2 Let 9,

Znakot na Sinot ôve~ki (Mt 12,38-42)

1-12 29

A na narodot, {to se sobira{e,

32 po~na da mu zboruva: „Ovoj rod e zol

3,3 Jona 3,5.8.10

rod; bara znak, no nema da mu se dade znak, osven znakot na prorokot Jona; 30 za{to, kako {to Jona be{e znak za Ninevjanite, taka i Sinot ôve~ki }e bide za ovoj rod. 31 Ju`nata carica }e stane na Sudot so lu|eto od ovoj rod i }e gi osudi, za{to taa dojde od kraj zemja da ja ~ue mudrosta na Solomon; a ete, tuka e pogolem od Solomon. 32 I Ninevjanite }e stanat na Sudot so ovoj rod i }e go osudat, za{to tie se pokajaa na propovedta na Jona; a ete, tuka e pogolem od Jona.

(Mt 5,15; 6,22-23)

Nikoj, pak, ne stava zapaleno svetilo na sokrieno mesto, nitu pod poklopec, tuku na sve}nik, za da moàt da ja gledaat svetlinata onie {to vleguvaat. 34 Tvoeto oko e svetilo na tvoeto telo. Ako tvoeto oko e zdravo, i celoto tvoe telo }e bide svetlo; a ako bide lo{o, i tvoeto telo }e bide temno; 35 zatoa vnimavaj svetlinata {to e vo tebe da ne e temnina. 36 Ako, pak, celoto tvoe telo e svetlo i nema nieden temen del, toga{ toa }e bide taka svetlo, kako koga svetilo te osvetluva so svojot sjaj.” 33

Isus gi obvinuva fariseite i poznava~ite na zakonot (Mt 23,1-36; Mr 12,38-40)

33 8,16 Mk 4,21

37 7,36 14,1

38 Mt 15,2 Mk 7,2.5

39 Kol 2,21

41 6,30 12,33 16,9 21,1-4 Tov 12,9 Dela 9,36 10,2.4.31 Tit 1,15

42 3 Mojs 27,30 5 Mojs 14,22-23 Mih 6,8 Mt 23, 23-24 Jn 5,42

I koga zboruva{e Toj, eden farisej Go pomoli da ru~a kaj Nego. Toj vleze i sedna na trpeza. 38 I farisejot se za~udi koga vide deka Toj ne si gi izmi racete pred jadewe. 43 39 No Gospod mu re~e: „Ete, vie fari- 20,46 seite ja miete ~a{ata i ~inijata odnad- 45 vor, a vnatre{nosta vi e polna so gra- 7,30 be` i lukavstvo. 46 40 Bezumnici! Onoj {to go napravi Mt 11,28 nadvore{noto, neli e istiot toj {to go napravi i vnatre{noto? 41 No, davajte milostina od ona {to e vnatre, toga{ s# }e vi bide ~isto. 42 No te{ko vam, farisei, za{to davate desetok od nane i ruta, i od sekakov zelen~uk, a gi zanemaruvate pravdata i qubovta Bo`ja; ova treba{e da go pravite, no i ona da ne go propu{tite. 43 Te{ko vam, farisei! Za{to sakate da ste na prvite mesta vo sinagogite i da ve pozdravuvaat po plo{tadite! 44 Te{ko vam, kni`nici i farisei, licemeri, za{to ste kako sokrieni grobovi, preku koi lu|eto odat, a ne gi znaat.” 45 Odgovori nekoj od zakonicite i Mu re~e: „U~itele, koga go govori{ toa, Ti i nas n# navreduva{.” 46 No Toj re~e: „Te{ko vam, zakonici, {to gi tovarite lu|eto so tovari {to 37

91 EVANGELIE SPORED LUKA 49 ne moàt da gi podnesat, a vie sami ni

6,23 7,35 1 Kor 1,24 Kol 2,3

50 1 Mojs 9,5 42,22 2 Car 4,11 4 Car 9,7 Ez 33,6.8

51 1 Mojs 4,8.10 Zah 1,1 2 Let 24,20-21

52 Mt 23,13

54 20,20 Mt 16,1

12,1 Mt 16,6 Mk 8,15 1 Kor 5,6-8 Gal 5,9

2 8,17 Mk 4,22 Efes 5,13

4 Jn 15,14-15

so eden prst ne se dopirate do tie tovari. 47 Te{ko vam, {to im yidate grobnici na prorocite, a niv gi ubija va{ite tatkovci; 48 Vie so toa svedo~ite za delata na svoite tatkovci i gi odobruvate, bidej}i tie gi ubija, a vie im yidate grobnici. 49 Zatoa i mudrosta Bo`ja re~e: ‚]e im pratam proroci i apostoli, i od niv ednite }e gi ubijat, a drugite }e gi progonat'; 50 za da se pobara od ovoj rod krvta na site proroci, proleana od postanokot na svetot; 51 od krvta na Avel pa s# do krvta na Zaharija, koj e ubien me|u `rtvenikot i hramot. Da, vi velam, }e se pobara od ovoj rod. 52 Te{ko vam, zakonici, za{to go zedovte klu~ot na poznanieto; sami ne vlegovte, a i na onie {to sakat da vlezat im popre~ivte.” 53 A koga go zboruva{e toa, kni`nicite i fariseite po~naa èstoko da Go napa|aat i da navaluvaat so razni pra{awa; 54 Go demnea, sakaj}i da ulovat ne{to od Negovata usta za da Go obvinat. Javno ispovedawe na Sinot ôve~ki

12

(Mt 10,26-33)

Me|utoa, koga se nasobraa iljadnici lu|e - taka {to se gazea eden so drug, Toj po~na da im zboruva najnapred na Svoite u~enici: „Pazete se od kvasot farisejski, {to e licemerie. 2 Nema ni{to sokrieno {to nema da se otkrie, nitu pak tajno {to ne }e se doznae. 3 Zatoa, {to ste rekle vo temnina, }e se slu{ne na videlina; i {to ste {epotele na uvo vo skri{nite odai, }e bide razglaseno od pokrivite. 4 A vam, na Moite prijateli, vi velam: ne pla{ete se od onie {to go ubi-

vaat teloto i potoa ne moàt ni{to pove}e da napravat. 5 ]e vi pokaàm od kogo da se pla{ite: pla{ete se od Onoj Koj, otkako ubie, ima vlast da frli vo pekolot; da, vi velam, od Nego pla{ete se! 6 Zar ne se prodavaat pet vrap~iwa za dve pari~ki2? I niedno od niv Bog ne go zaborava. 7 A vam, i vlaknata na glavata vi se izbroeni. Pa zatoa, ne pla{ete se: od mnogu vrap~iwa vie ste poskapi. 8 Vi velam: sekoj {to Me priznava Mene pred lu|eto, i Sinot ôve~ki }e go priznae pred Bo`jite angeli; 9 A koj }e se odre~e od Mene pred lu|eto, toj }e bide odre~en pred Bo`jite angeli. 10 Na sekoj {to }e kaè zbor protiv Sinot ôve~ki, }e mu bide prosteno; no na onoj, koj }e pohuli na Svetiot Duh, nema da mu se prosti. 11 A koga }e ve odvedat vo sinagogite i pred na~alstvata i vlastite, ne griète se kako }e odgovorite, ili {to }e kaète; 12 za{to Svetiot Duh }e ve nau~i vo istiot ~as {to treba da kaète.” Za zemnoto bogatstvo

5 1,50 23,40 Mt 3,12 18,8-9 Evr 10,31 Jk 4,12

7 12,24 21,18 Mt 12,12 28,5 Dela 27,34

8 Mt 8,20 Otkr 3,5

9 9,26 Mk 8,38 2 Tim 2,12

10 23,34 Mt 9,3 Mk 2,7 3,22.28-29 Dela 3,17

11-12 21,12-15 Dela 5,32

12 Jn 14,26 Dela 4,8 7,55

14 2 Mojs 2,14 Dela 7,27.35

Nekoj od narodot Mu re~e: „U~itele, kaì mu na mojot brat da go podeli 15 1 Tim 6, so mene nasledstvoto!” 9-10 14 A Toj mu re~e: „ôveku, koj Me postavi da vi sudam ili da ve delam?” 15 Potoa im kaà: „Vnimavajte! ûvajte se od al~nosta, za{to ìvotot na ~oveka ne zavisi od izobilieto na negoviot imot.” 13

Parabola za al~niot bogat ~ovek 16 I im kaà edna parabola i re~e: „Na nekoj bogat ~ovek nivata mu be{e rodila mnogu. 17 I razmisluva{e vo sebe, velej}i: ‚[to da napravam? Nemam vo {to da gi soberam plodovite svoi.' 18 Pa re~e - vaka }e napravam: }e gi urnam ìtnicite svoi i }e soyidam po-

2 12,6. Vo originalniot tekst stoi: „za dva asarija”, a 1 asarij e 1/16 od rimskiot denar.

92 EVANGELIE SPORED LUKA 19-20 golemi, i tamu }e go soberam seto svoe

ìto i site svoi dobra, 19 i }e $ re~am na du{ata svoja: ‚Du{o, ima{ mnogu dobra, nasobrani za mnogu godini; po~ivaj, jadi, pij i vese!' 20 seli 20 No Bog mu re~e: ‚Bezumni~e, no}va Ps 38,6 Prop 2, }e ti ja pobaraat du{ata tvoja; toa {to 17-23 6,2 si go prigotvil, ~ie }e bide?' 21 Taka se slu~uva so onoj {to sobira 21 bogatstvo za sebe, a ne se bogati vo Bo12,33 18,22 ga.”

Izreki 27,1 Sir 11,19 1 Kor 15,32 Jk 4,13-15

Otkr 3, 17-18

Imaj verba vo Boga!

22 Dela 4, 34-35

23 3,11 Mt 5,3

24 12,7 Ps 146,9 Jov 38,41 Mt 10,31

26 16,10 19,17

27 3 Car 10, 4-7

30 Mt 6,8

31 Kol 3,1

32 Is 40,11 49,9-10 Ez 34 Dan 7,27 Mk 14,27 16,6 Jn 10, 1-16.27 21,15-17

(Mt 6,25-34)

I im re~e na u~enicite Svoi: „Zatoa vi velam: ne griète se za du{ata svoja {to }e jadete, nitu za teloto svoe {to }e oble~ete. 23 Za{to du{ata e mnogu poskapa od hranata, i teloto - od oblekata. 24 Pogledajte gi gavranite! Tie nitu seat, nitu `neat! I nemaat skrivnici, nitu ìtnici i Bog gi hrani; a kolku ste poskapi vie od pticite? 25 A koj od vas, ako se griì, moè da mu dodade eden lakt na svojot rast? 26 I taka, ako nitu najmaloto ne{to ne moète da go napravite, zo{to se griìte za drugo? 27 Pogledajte gi krinovite kako rastat! Nitu se trudat, nitu predat; no vi velam deka nitu Solomon, vo seta svoja slava, ne se oble~e taka, kako eden od niv. 28 Ako, pak, trevata vo poleto, koja denes ja ima, a utre se frla vo ogan, Bog taka ja oblekuva, toga{ kolku pove}e }e ve oblekuva vas, maloverni! 29 Pa zatoa i vie, ne barajte {to }e jadete ili {to }e piete; i ne se zagriùvajte! 30 Seto toa go baraat neznabo{cite na ovoj svet; a va{iot Otec znae deka toa vi e potrebno. 31 No barajte go carstvoto Bo`jo, i seto toa }e vi bide pridodadeno! 22

Riznicite na Neboto (Mt 6,19-21)

Ne pla{i se, malo stado! Za{to voljata na va{iot Otec e vam da vi go dade carstvoto. 32

Prodajte si gi imotite va{i i da- 33 vajte milostina! Podgotvete si }esiwa Mt 19,21 {to nema da izvetvat, neiscrpna rizni- 35 ca na neboto, kade kradec ne se pribli- 2 Mojs 12,11 ùva i koe molec ne go jade; 3 Car 34 za{to, kade {to e va{ata riznica, 18,46 4 Car 4,29 tamu }e bide i srceto va{e. Is 32,11 33

Za slugite {to sekoga{ bdeat (Mt 24,43-44) 35 Neka vi bide polovinata prepa{ana i svetilata - zapaleni!

Toga{ i vie }e li~ite na onie lu|e, {to go ~ekaat svojot gospodar da se vrati od svadba, za da mu otvorat vedna{ {tom }e dojde i po~uka. 37 Blaze na onie slugi {to }e gi zate~e gospodarot budni, koga }e si dojde! Vistina vi velam, toj }e se prepa{a i }e im re~e da sednat, pa }e pristapi i }e im sluì. 38 A ako dojde i na vtora ili na treta no}na straà, i gi zatekne taka, blaze na tie slugi! 39 Znajte go i toa deka, ako doma}inot na ku}ata bi znael vo koj ~as }e dojde kradecot, toj bi sedel buden i ne bi dozvolil da mu ja potkopaat ku}ata. 40 Zatoa i vie, bidete podgotveni, za{to Sinot ôve~ki }e dojde vo ~asot koga ne se nadevate!” 36

Za verniot i neverniot sluga (Mt 24,45-51) 41 A Petar Mu re~e: „Gospodi, za nas li ja kaùva{ ovaa parabola, ili za site?” 42 Toga{ Gospod re~e: „Koj e toj veren i razborit nastojnik, kogo go postavil negoviot gospodar nad svoite slugi, za da im ja dava potrebnata hrana navreme? 43 Blaze na toj sluga, ~ij gospodar, koga }e dojde, }e go zatekne taka da postapuva! 44 Vistina vi velam deka toj }e go postavi nego nad celiot svoj imot. 45 Ako, pak, toj sluga si re~e vo srceto svoe: ‚Nema skoro da dojde mojot gospodar!', pa po~ne da gi tepa slugite i sluginkite, da jade i pie i da se opiva,

Er 1,17 Jov 38,3 Izreki 31,17 Mt 25,1.7 Efes 6,14 1 Ptr 1,13

36 Mt 25,6 Mk 13, 35-37

37 17,7-8 21,36 22,27 Mt 5,3 Jn 13,4-5

39-40 Mt 24, 43-44 1 Sol 5,2 3 Ptr 3,10

40 Mt 10,23

42 16,1.3.8 Ps 103,27 1 Kor 4,1-2

43 6,20

44 Mt 25,21.23

93 EVANGELIE SPORED LUKA 47-48

gospodarot na toj sluga }e dojde vo den vo koj ne o~ekuva, i vo ~as {to ne go znae, pa }e go rase~e na dve i }e mu dadel udel so nevernite. 47 A onoj sluga koj ja znae voljata na 47 Mt 6,10 svojot gospodar i ne se prigotvil i ne Jk 4,17 postapil spored voljata negova, }e bide 49 mnogu bien. 48 Koj, pak, ne znael i napravil ne{to Is 66,15-16 Mal 3,19 {to zasluùva tepawe, }e bide malku Mt 3,11 Dela 2,3.19 tepan. Komu mu e mnogu dadeno, mnogu i 50 }e se bara od nego; i komu mu e dovereno 9,22 pove}e, pove}e }e se bara od nego. 46

4 Mojs 15,27-30 5 Mojs 25,2-3

Mk 10, 38-39 3 Ptr 3,6-7

Zo{to e dojden Isus? (Mt 10,34-36)

51

Jas dojdov da frlam ogan na zemjata i kolku bi sakal da se be{e ve}e razgorel. 50 So kr{tevawe treba da se krstam i 52 2,34 kolku Mi e ma~no dodeka ne se svr{i 53 toa. 51 Mislite li deka sum do{ol da da21,16 Mih 7,6 dam mir na zemjata? Ne, vi velam, tuku Agej 2,22 Mal 3,24 razdelenost; 52 Za{to otsega, pet ~lena vo edna ista ku}a }e bidat razdeleni: trojca protiv dvajca i dvajca protiv trojca; 53 ]e se razdelat tatko protiv sin i sin protiv tatko; majka protiv }erka i }erka protiv majka; svekrva protiv snaata svoja i snaa protiv svekrvata svoja.”

1,79 2,14 Er 6,14 Ez 13,10.16

49

Razbirawe na sega{noto vreme (Mt 16,2-3) 54 A na narodot mu re~e: „Koga gledate deka se kreva oblak od zapad, toga{ velite: ‚]e vrne do`d!' I toa se slu~uva. 55 A koga duva ju`niot vetar, velite: ‚]e bide gore{tina!' Pa taka i biva. 56 Licemeri, znaete kako da go raspoznavate liceto na neboto i zemjata, zo{to ova vreme ne umeete da go raspoznavate?

Spogodi se so svojot obvinitel! (Mt 5,25-26)

Zo{to toga{ sami od sebe ne sudite {to e pravedno? 57

Koga odi{ so protivnikot pred vlasta, potrudi se u{te po patot da se izmiri{ so nego, za da ne te predade na sudijata, a sudijata na izvr{itelot i toj da te frli v zatvor. 59 Ti velam, ottamu nema da izleze{, s# dodeka ne ja dade{ i poslednata para.” 58

Povik za pokajuvawe Vo istoto vreme bea prisutni i nekoi, koi Go izvestija za Galilejcite, ~ija krv Pilat ja sme{al so nivnite `rtvi. 2 Isus im odgovori i re~e: „Mislite li deka tie Galilejci bile najgolemite gre{nici od site Galilejci, pa zatoa taka postradaa? 3 Ne, vi velam: no, ako ne se pokaete, site taka }e izginete! 4 Ili mislite deka onie osumnaeset du{i, vrz koi padna Siloamskata kula i gi ubi, bea najvinovni od site drugi {to ìveat vo Erusalim? 5 Ne, vi velam: no ako ne se pokaete, site taka }e izginete.”

13

Parabola za neplodnata smokva I ja kaà ovaa parabola: „Nekoj ~ovek ima{e vo svoeto lozje posadena edna smokva, pa dojde da bara od nea rod, no ne najde. 7 Toga{ mu re~e na lozarot: ‚Ete, tri godini doa|am i baram plod na ovaa smokva, i ne nao|am; prese~i ja; zo{to samo da ja ispostuva zemjata.' 8 A toj mu odgovori i re~e: ‚Gospodare, ostavi ja i ovaa godina, dodeka da ja opkopam i $ stavam |ubre; 9 pa, moèbi }e dade rod; a ako ne dade, toga{ otposle }e ja prese~e{.'” 6

Isceluvaweto na zgr~enata èna Vo edna od sinagogite Toj pou~uva{e vo sabota. 11 I ete, be{e tamu edna èna koja ima{e duh na nemo} ve}e osumnaeset godini. Taa be{e zgr~ena i nikako ne moè{e da se ispravi; 12 {tom ja vide Isus, ja povika i $ re~e: „@eno, oslobodena si od nemo}ta svoja.” 10

13,1 Dela 5,37

2 Jn 9,2-3

3 Ps 7,11-12

6 6,43-44 Mt 21,19

7 Mt 3,10 7,19

8 3 Ptr 3,9.15

10 6,6

11 Mt 8,29.31

94 EVANGELIE SPORED LUKA 13 4,40 Mt 9,18

14 6,7 2 Mojs 20,9-10 5 Mojs 5,13-14 Mt 12,1 Jn 5,16 7,23 9,14.16

15 14,5 Mt 12,11

17 4,15

18 Mt 3,2 6,10

19 Ez 17,23 31,6 Ps 103,12 Dan 4,9.18

I gi stavi racete Svoi vrz nea; i taa vedna{ stana i Go slave{e Boga. 14 A stare{inata na sinagogata, negoduvaj}i {to ja izlekuva Isus vo saboten den, odgovori i mu re~e na narodot: „Ima {est dena vo koi treba da se raboti; toga{ doa|ajte i lekuvajte se, a ne vo sabota!” 15 No Gospod mu odgovori i re~e: „Licemere, ne go odvrzuva li sekoj svojot vol, ili magare, od jaslite vo saboten den i ne go vodi li da go napoi? 16 A ovaa }erka Avraamova, {to ja vrzal satanata eve ve}e osumnaeset godini, zarem ne treba{e da se oslobodi od tie lanci vo sabota?” 17 I {tom go re~e ova, site {to bea protiv Nego se zasramija; i celiot narod se raduva{e za site slavni dela izvr{eni od Nego.

ej}i odnadvor, }e po~nete da ~ukate i da vikate: ‚Gospodi, Gospodi, otvori ni!' Toj }e vi odgovori i }e vi re~e: ‚Ne ve poznavam od kade ste!' 26 Toga{ }e po~nete da zboruvate: ‚Nie jadevme pred Tebe i pievme; i po na{ite ulici Ti pou~uva{e.' 27 A Toj }e re~e: ‚Vi velam: ne ve poznavam od kade ste; otstapete od Mene site {to vr{ite nepravda!' 28 Tamu }e nastane pla~ i {kripewe so zabi, koga }e go vidite Avraam, Isak i Jakov i site proroci vo carstvoto Bo`jo, a sebe - isterani nadvor. 29 I }e dojdat od istok i zapad, i sever i jug, i }e sednat na trpezata vo carstvoto Bo`jo. 30 I taka, ima posledni {to }e bidat prvi, a ima i prvi {to }e bidat posledni.”

Parabola za sinapovoto zrno

Isus i Erusalim (Mt 23,37-39)

13

20 1 Kor 5,6 Gal 5,9

(Mt 13,31-32; Mr 4,30-32)

A Toj re~e: „Na {to prilega car22 stvoto Bo`jo i so {to da go sporedam? 19 Toa e kako sinapovo zrno, {to go 9,51 17,11 zema ~ovek i go posaduva vo gradinata 19,28 svoja, kade {to izrastuva i stanuva go24 lemo drvo; pa i pticite nebeski se 16,16 Mk 10,25 vgnezduvaat na negovite granki.” 18

25

Sporedba so kvasecot

Mt 25, 10-12

(Mt 13,33)

I pak re~e: „So {to da go sporedam carstvoto Bo`jo? 21 Toa prilega na kvas {to go zema èna i go stava vo tri meri bra{no, dodeka skisne seto.” 20

Tesnata vrata (Mt 7,13-14; 21-23)

I po patot za Erusalim mine{e niz gradovi i sela i pou~uva{e. 23 Nekoj, pak, Mu re~e: „Gospodi, malku li se onie {to }e bidat spaseni?” A Toj re~e: 24 „Potrudete se da vlezete niz tesnata vrata; za{to vi velam: mnozina }e sakat da vlezat i ne }e moàt. 25 Koga }e stane doma}inot i }e ja zatvori vratata na ku}ata, a vie, sto22

27 Ps 6,9 1 Mak 3,6

28 16,22 Mt 8,11-12

29 14,15-24 22,16.18.30 Is 2,2-5 25,6-8 66,18-21 Ps 106,3

30 Mt 19,30 20,16 Mk 10,31

31 14,1

33 2,38 Mt 16,14

35 19,38 21,6 Er 7, 1-15.26 12,7 22,5 Ez 8-11 Mih 3,12 Ps 68,25 118,26 Mt 21,9

31 Vo toj den pristapija nekoi farisei i Mu rekoa: „Izlezi i odi si odovde, za{to Irod saka da Te ubie!” 32 I im re~e: „Odete i kaète $ na taa lisica: eve, isteruvam demoni i isceluvam denes i utre - a na tretiot den 14,1 }e zavr{am; 33 no Jas treba da vrvam denes, utre i 6,6 7,36 zadutre, bidej}i ne moè prorok da 11,37 zagine nadvor od Erusalim. 34 Erusalime, Erusalime, ti {to gi ubiva{ prorocite i gi kamenuva{ pratenite kaj tebe. Kolkupati sakav da gi soberam ~edata tvoi kako {to kva~ka gi sobira piliwata svoi pod krilja, no ne sakavte. 35 I ete, vi se ostava pust va{iot dom. I Jas vi velam deka nema da Me vidite s# dodeka ne dojde vremeto da kaète: ,Blagosloven e Onoj Koj doa|a vo imeto Gospodovo!'”

Isus isceluva ~ovek so vodena bolest vo sabota

14

Edna{ vo sabota vleze kaj eden od farisejskite stare{ini da jade leb; i tie Go nadgleduvaa. 2 I ete, zastana pred Nego ~ovek, koj ima{e vodena bolest.


Isus gi zapra{a zakonicite i fariseite, velej}i: „Dozvoleno li e da se lekuva vo sabota?” 4 A tie mol~ea. I otkako go dopre, go 4 izlekuva i go otpu{ti. Mt 8,3 5 I im odgovori i re~e: „Koj od vas 5 ako mu padne v bunar magare ili vol, 13,15 5 Mojs 22,6 nema da go izvadi vedna{, iako e Mt 12,11 saboten den?” 6 I ne moèa da Mu odgovorat na toa. 6 3

6,9 7,30 Mk 3,4

Mt 22,46

7 20,46 Mt 23,6

8-10 Izreki 25,6-7

11 16,15 18,14 Izreki 29,23 Mt 18,4 23,12 1 Ptr 5,6

12 Jk 2,2-4

13 6,20 14,21 5 Mojs 14,29

14 6,34-35 Jn 5,29

15 Mt 5,3 8,11 Otkr 19,9

Koe mesto da se odbere i koj da bide pokanet 7 A koga zabeleà kako pokanetite gi odbiraat po~esnite mesta, im kaà parabola i re~e: 8 „Koga }e te pokani nekoj na svadba, ne sednuvaj na po~esno mesto, za{to, ako slu~ajno e pokanet nekoj so pogolema ~est od tebe, 9 Pa da ne dojde onoj {to ve pokanil i tebe i nego, pa da re~e: ‚Otstapi go mestoto na ovoj!' i toga{, zasramen }e sedne{ na poslednoto mesto. 10 No, koga }e bide{ pokanet, odi i sedni na poslednoto mesto, ta onoj {to te pokanil, {tom dojde, da ti kaè: ‚Prijatele, premesti se pogore!' Toga{ }e ima{ ~est pred onie {to sedat so tebe na trpezata. 11 Za{to, sekoj {to se vozvi{uva, }e bide ponizen; a toj {to se ponizuva, }e bide vozvi{en.” Povikaj gi siroma{nite! A i na onoj {to go be{e pokanil, mu re~e: „Koga dava{ ru~ek ili ve~era, ne kani gi prijatelite svoi, nitu bra}ata svoi, nitu rodninite svoi, nitu bogatite sosedi, za da ne te pokanat i tie nekoga{ i da ti bide vozvrateno. 13 No, koga dava{ gozba, povikaj gi siromasite, sakatite, kucite, slepite. 14 i }e bide{ blaèn, za{to tie nemaat so {to da ti vozvratat, i zatoa }e ti bide vozvrateno pri voskresenieto na pravednite.” 12

Parabola za golemata ve~era (Mt 22,1-10)

A koga go slu{na toa eden od onie {to sedea so Nego na trpezata, Mu re15

~e: „Blaèn e onoj koj }e jade leb vo carstvoto Bo`jo!” 16 A Toj mu re~e: „Eden ~ovek prigotvi golema ve~era i pokani mnozina; 17 i koga be{e vreme za ve~erata, go prati slugata svoj da im kaè na pokanetite: ‚Dojdete, za{to ve}e s# e podgotveno!' 18 I po~naa site po red da otkaùvaat; prviot mu re~e: ‚Kupiv niva i }e treba da odam da ja vidam; te molam, izvini me!' 19 Vtoriot re~e: ‚Kupiv pet yevgari volovi i odam da gi probam; te molam, izvini me!' 20 Tretiot re~e: ‚Se oèniv i zatoa ne moàm da dojdam.' 21 Koga se vrati slugata, mu go kaà toa na svojot gospodar. Toga{ se rasrdi doma}inot na ku}ata i mu re~e na svojot sluga: ‚Odi brgu po plo{tadite i ulicite gradski i donesi gi tuka siroma{nite, sakatite, kucite i slepite!' 22 I re~e slugata: ‚Gospodare, napraviv kako {to mi zapoveda i u{te ima mesto.' 23 I mu re~e gospodarot na slugata: ‚Izlezi po pati{tata i me|u ogradite i ubedi gi da dojdat za da mi se napolni ku}ata!' 24 Za{to, vi velam: nikoj od onie {to bea povikani nema da vkusi od ve~erata Moja. Za{to mnozina se pokaneti, no malkumina se izbrani.” Neophodni uslovi da se stane u~enik (Mt 10,37-38)

So Nego ode{e mnogu narod; i Toj se zavrte i im re~e: 26 „Ako nekoj dojde kaj Mene i ne go namrazi tatka si i majka si, èna si i decata svoi, bra}ata i sestrite, pa duri i du{ata svoja, toj ne moè da bide Moj u~enik. 27 I, koj ne go nosi svojot krst, i ne odi po Mene, ne moè da bide Moj u~enik. 28 Za{to, koj od vas, koj saka da soyida kula, nema da sedne najnapred za da napravi smetka kolku }e ~ini i dali ima s# {to e potrebno za da ja dovr{i? 25

20 14,26 5 Mojs 24,5 1 Kor 7,33

21 6,20 14,13

23 24,29 Dela 16,15

26 18,29 Jn 12,25

27 9,23

96 EVANGELIE SPORED LUKA 33 5,11 12,33 18,29-30 Fil 3,7

35 Mt 11,15 Mk 4,9.23

15,1 Mt 5,46 9,10 Mk 2,15

2 5,30 7,34

4 12,32 19,10 Er 23,1-4 Ez 34,11.16 Mih 4,6-7

7 1,14 15,10 Jk 5,20

Vo sprotivno, ako ve}e gi postavil temelite, a ne moè da ja dovr{i, site {to gledaat, }e po~nat da mu se smeat, 30 i da zboruvaat: ‚Ovoj ~ovek po~na da yida i ne moè da dovr{i.' 31 Ili koj car, koga trgnuva vo vojna protiv drug car, nema da sedne najnapred da se posovetuva, moè li so deset iljadi da izdrì pred onoj {to ide protiv nego so dvaeset iljadi? 32 Ako ne moè, dodeka e drugiot u{te daleku, }e prati pratenici i }e moli za mir. 33 Taka i nieden od vas, koj nema da se otkaè od s# {to ima, ne moè da bide Moj u~enik.” 29

Nepolezna sol (Mt 5,13; Mr 9,50) 34 „Solta e dobro ne{to, no ako solta oblutavi, so {to }e se soli? 35 Nitu na zemjata, nitu na |ubreto nema da mu e pogodna; pa zatoa ja frlaat nadvor. Koj ima u{i da slu{a, neka ~ue!”

Isus i gre{nicite Se pribliùvaa kon Nego site carinici i gre{nici za da Go slu{aat. 2 A fariseite i kni`nicite negoduvaa, velej}i: „Ovoj prima gre{nici i jade so niv.”

15

Parabola za zagubenata ovca (Mt 18,12-14)

No Toj im ja kaà ovaa parabola i re~e: 4 „Koj od vas, ako ima sto ovci, i ako zagubi samo edna od niv, nema da gi ostavi devedeset i devette vo pustinata i nema da odi da ja bara zagubenata, s# dodeka ne ja najde? 5 A otkako }e ja najde, }e ja krene na ramo radosen; 6 i koga }e dojde doma, }e povika prijateli i sosedi, i }e im re~e: ‚Raduvajte se so mene, za{to ja najdov mojata zagubena ovca!' 7 Vi velam deka taka i na neboto }e bide pogolema radost za eden gre{nik, koj se kae, otkolku za devedeset i devet 3

pravednici {to nemaat potreba od 11 Mt 21,28 pokajanie. Parabola za zagubenata drahma 8 Ili koja èna, ako ima deset drahmi, i ako zagubi edna, nema da zapali svetilo i da ja izmete ku}ata, i da bara vnimatelno, s# dodeka ne ja najde? 9 A {tom }e ja najde, }e povika prijateli i sosetki, velej}i: ‚Raduvajte se so mene, za{to ja najdov zagubenata drahma!' 10 Takva radost, vi velam, stanuva i pred angelite Bo`ji za eden gre{nik, {to se kae.” Parabola za zagubeniot sin 11 I re~e: „Eden ~ovek ima{e dva sina. 12 Pomladiot od niv mu re~e na tatka si: ‚Tatko, daj mi go delot {to mi pripa|a od imotot!' I tatkoto im go razdeli imotot. 13 Po nekolku dena, pomladiot sin, koga sobra s#, otide vo dale~na zemja i tamu go potro{i svojot imot, ìveej}i razvratno. 14 I otkako potro{i s#, nastana golem glad vo taa zemja i toj se najde vo maka; 15 pa otide kaj eden ~ovek vo taa zemja i se pogodi, i toj go prati vo svoite polja da pase sviwi. 16 I straden be{e da go napolni svojot stomak makar i so rok~iwa {to gi jadea sviwite, no nikoj ne mu gi dava{e. 17 A koga dojde na sebesi, re~e: „Kolku naemnici kaj tatko mi imaat leb vo izobilie, a jas, pak, tuka umiram od glad. 18 ]e stanam i }e otidam kaj tatko mi i }e mu re~am: ‚Tatko, zgre{iv protiv neboto i pred tebe, 19 i ne sum ve}e dostoen da se nare~am tvoj sin; no primi me kako eden od svoite naemnici.' 20 Pa stana i otide kaj tatka si. I koga be{e u{te daleku, go vide negoviot tatko i se soàli na nego, pa potr~a, go pregrna i go celiva. 21 I sinot mu re~e: ‚Tatko, zgre{iv protiv neboto i pred tebe, i ne sum ve}e dostoen da se nare~am tvoj sin!'

12 5 Mojs 21,16-17

13 Izreki 29,3

15 5 Mojs 14,8

18 Ps 50,5

19 Is 55,7

20 1 Mojs 29,13 2 Car 14,33 Is 49,15 Er 3,12 31,20 Tov 11,9-11

97 EVANGELIE SPORED LUKA 22 1 Mojs 41,42 Zah 3,4

24 Efes 2,1.5 5,14 1 Tim 5,6

30 Izreki 29,3

16,1 12,42

2 Rim 14,12

A tatkoto im re~e na slugite svoi: ‚Iznesete najubava obleka i oble~ete go, i dajte mu prsten na rakata negova i obuvki na nozete; 23 pa dovedete edno zgoeno tele i zakolete go; da jademe i da se veselime, 24 za{to ovoj moj sin mrtov be{e i oìve, izguben be{e i se najde.' I po~naa da se veselat. 25 A postariot negov sin be{e v pole; i na vra}awe, koga se pribliì do ku}ata, slu{na pesni i igri. 26 I toga{ povika eden od slugite i go pra{a: ‚[to e ova?' 27 A toj mu re~e: ‚Brat ti si dojde i tatko ti zakla zgoeno tele, zatoa {to povtorno zdrav go dobi.' 28 Toj se naluti i ne saka{e da vleze. Toga{ izleze tatko mu i go mole{e. 29 A toj mu odgovori na tatka si i mu re~e: ‚Eve, ti sluàm tolku godini i nikoga{ ne ja prekr{iv tvojata zapoved; i mene ne si mi dal nitu edno jare za da se proveselam so moite prijateli; 30 a koga dojde ovoj tvoj sin, {to go upropasti svojot imot so bludnici, za nego ti zakla zgoeno tele.' 31 A toj mu re~e: ‚Sinko, ti si sekoga{ so mene i s# moe e tvoe; 32 no treba{e da se zaraduvame i razveselime, za{to ovoj tvoj brat be{e mrtov i oìve, izguben be{e i se najde.'” 22

Parabola za dosetliviot nastojnik

16

A na u~enicite Svoi im re~e: Si be{e eden bogat ~ovek koj ima{e nastojnik; i toj be{e nakleveten pred nego deka go rastura negoviot imot. 2 I toj go povika, i mu re~e: ‚[to e ova {to slu{am za tebe? Daj smetka za rakovodeweto, za{to ve}e ne }e moè{ da bide{ nastojnik.' 3 A nastojnikot si re~e vo sebe: ‚[to da pravam? Gospodarot moj go odzema od mene rakovodeweto na ku}ata; da kopam, ne moàm, da prosam - se sramam. 4 Znam {to da napravam, za da me primat vo svoite domovi, otkako }e bidam otpu{ten od rakovodeweto na ku}ata.' 3 16,13. Mamon zna~i dobivka, bogatstvo.

I koga gi povika dol`nicite na svojot gospodar, sekogo pooddelno, mu re~e na prviot: ‚Kolku mu dolì{ na mojot gospodar?' 6 Toj odgovori: ‚Sto meri maslo.' I mu re~e: ‚Zemi si ja potvrdata, sedni brgu i napi{i pedeset!' 7 Potoa mu re~e na drugiot: ‚A ti, kolku dolì{?' Toj odgovori: ‚Sto meri p~enica.' I mu re~e: ‚Zemi si ja potvrdata i napi{i osumdeset!' 8 I go pofali gospodarot nespravedliviot nastojnik, za{to postapil dosetlivo; za{to sinovite na ovoj svet kon svojot rod se podosetlivi od sinovite na svetlinata. 5

Za nepravedno steknatoto bogatstvo i za vistinskoto dobro

8 20,34 Jn 8,12 12,36 Efes 5,8 1 Sol 5,5

9 12,33 18,22

10 19,17 Mt 25,21.23

13 Mt 6,24

14 20,47

15 20,20 1 Car 16,7 Er 11,20 Izreki 16,5 24,12 Mt 23,28

9 I jas vi velam: sozdadete si prijateli preku nepravedno bogatstvo, pa, koga }e osiroma{ite, da ve primat vo Dela 15,8 ve~nite ìveali{ta. 10 Verniot vo malku i vo mnogu e ve- 16 ren, a nespravedliviot vo malku i vo 4,43 13,24 Mt 3,1 mnogu e nespravedliv. 11 Pa taka, ako vo nepravednoto bogatstvo ne bevte verni, koj }e vi go doveri vistinskoto? 12 I ako vo tu|oto ne bevte verni, koj }e vi go dade va{eto? 13 Nieden sluga ne moè da im sluì na dvajca gospodari; za{to, ili edniot }e go zamrazi, a drugiot }e go zasaka, ili na edniot }e mu ugodi, a drugiot }e go prezre. Ne moète da sluìte na Boga i na Mamon3.”

Zakonot i carstvoto (Mt 11,12-13; 5,31-32; Mr 10,11-12) 14 Seto toa go slu{aa fariseite, {to bea srebroqupci, i Mu se potsmevaa. 15 I im re~e: „Vie se pravite pravedni pred lu|eto, no Bog gi znae va{ite srca; za{to, ona {to me|u lu|eto se ceni, pred Boga e odvratnost. 16 Zakonot i Prorocite bea do Jovan; a ottoga{ se propoveda Evangelieto za carstvoto Bo`jo i sekoj so usilba vleguva vo nego.


No polesno e neboto i zemjata da pominat, otkolku edna crta od Zakonot 18 da propadne. 18 Sekoj, {to ja otpu{ta ènata svoja Mt 5,32 19,9 i se èni so druga, izvr{uva prequba, 1 Kor 7, 10-11 i sekoj {to se èni so onaa {to ja 20 otpu{til maòt, pravi prequba.” 17

Mt 5,18

Jn 11,1-44 12,1.9

21 Izreki 26,11 Mt 7,6 15,27

22 13,28

25 6,21.24

29 24,44 Jn 5,45-47 Dela 15,21

31 24,27.44 Jn 5,46-47 11,44 20,29

Parabola za bogatiot ~ovek i Lazar „Si be{e eden bogat ~ovek koj se oblekuva{e vo porfir i vo svila, i sekoj den ìvee{e rasko{no i se vesele{e. 20 A eden siromav, po ime Lazar, leè{e pred vratata negova siot pokrien so krasti, 21 koj saka{e da se nahrani so tro{kite {to pa|aa od trpezata na bogatiot; i ku~iwata doa|aa i gi lièa ranite negovi. 22 Umre siromaviot i angelite go odnesoa vo pazuvite Avraamovi; umre i bogatiot i go pogrebaa. 23 I vo pekolot, dodeka be{e vo maki, gi podigna o~ite svoi i go vide oddaleku Avraam i Lazar vo negovite pazuvi. 24 Toga{ toj izvika i re~e: ‚O~e Avraame, smiluvaj mi se i prati go Lazar da go nakvasi vrvot od svojot prst vo voda i da mi go razladi jazikot, za{to mnogu stradam vo ovoj plamen!' 25 No Avraam re~e: ‚Sinko, seti se deka ti si go dobil svoeto dobro u{te dodeka be{e ìv, a Lazar zloto; sega, pak, toj se ute{uva, a ti se ma~i{. 26 Osven toa, me|u vas i nas ima golema provalija taka {to onie koi bi sakale da dojdat kaj vas, ne moàt; a isto taka i onie ottamu ne preminuvaat kaj nas.' 27 A toj pak re~e: ‚Toga{, te molam, o~e, prati go vo tatkovata mi ku}a, 28 za{to imam petmina bra}a, ta da im posvedo~i, za da ne dojdat i tie vo ova mesto na makite!' 29 Avraam mu re~e: ‚Tie gi imaat Mojsej i Prorocite; niv neka gi slu{aat!' 30 A toj re~e: ‚Ne, o~e Avraame, tuku, ako nekoj od mrtvite odi kaj niv, toga{ }e se pokaat.' 31 Avraam mu re~e: ‚[tom Mojsej i Prorocite ne gi slu{aat, toga{ i da 19

voskresne nekoj od mrtvite, tie nema da 17,1 Mt 5,29 se uverat.'” 1 Kor 8,12 Za soblaznata

17

(Mt 18,6-7,21-22; Mr 9,42)

I im re~e Isus na u~enicite Svoi: „Doa|aweto na soblaznite e neizbe`no, no te{ko na onoj preku kogo doa|aat; 2 za nego bi bilo podobro da mu obesat vodeni~ki kamen na vratot i da go frlat v more, otkolku da soblazni eden od ovie pomali. 3 Vnimavajte na sebe. Ako zgre{i protiv tebe bratot tvoj, ukori go, i ako se pokae - prosti mu. 4 I ako sedumpati na den zgre{i protiv tebe i sedumpati na den dojde i ti re~e: ‚Se kaam' - prosti mu.”

3 3 Mojs 19,17 Mt 18,15 Gal 6,1

5 6,13 Mk 9,24

6 Mt 13,32 17,20 21,21 Mk 4,31 11,23 1 Kor 13,2

8 Jn 13,3-5

9-10 Jov 22,3 35,7

Mo}ta na verata 10 I Mu rekoa apostolite na Gospoda: Mt 25,30 „Zasili ni ja verata!” 11 6 A Gospod im re~e: „Koga bi imale 9,51 vera kolku sinapovoto zrno i $ re~ete 13,22 19,28 na onaa crnica: ‚Otkorni se i presadi Mk 9,30 Jn 4,4 se v more!' - taa bi ve poslu{ala. 5

Dol`nosta na slugata 7 Koj od vas, koga }e se vrati od pole negoviot sluga, koj oral ili ~uval ovci, vedna{ }e mu re~e: ‚Dojdi brgu i sedni na trpeza!' 8 Nema li da mu kaè: ‚Prigotvi mi da ve~eram, prepa{i se i sluì me dodeka jadam i pijam, a potoa ti jadi i pij!' 9 Zar }e mu blagodari na toj sluga {to ja ispolnil negovata zapoved? Mislam, ne. 10 Pa taka i vie, otkako }e ispolnite s# {to vi e zapovedano, re~ete: ‚Nie sme slugi bespolezni, za{to go izvr{ivme ona {to bevme dol`ni da go izvr{ime.'”

Isus isceluva desetmina leprozni 11 A koga ode{e za Erusalim, Toj pominuva{e me|u Samarija i Galileja. 12 koga vleguva{e vo edno selo, Go sretnaa deset leprozni lu|e i zastanaa podaleku,

12

3 Mojs 13,45-46 Mt 8,2

99 EVANGELIE SPORED LUKA 13 Mt 9,27 15,22

14 5,14 3 Mojs 14,2-32

15 2,20

16 9,52-53

19 7,50 8,48 18,42 Mk 10,52

20 9,11 Mt 3,2 4,17 6,10 Dela 1,6

21 17,23 Mt 24,23

22 Amos 5,18 Mt 8,20 Mt 9,15 1 Kor 1,8

23 19,11 21,8-9 Mt 24, 23-27 Mk 13,21

24 Otkr 1,7

25 18,32 Mt 16,21 Mk 8,31

26 1 Mojs 6, 5-12

27 1 Mojs 7, 6-23

28 1 Mojs 18,20-21 19,1-29 3 Ptr 2,5

pa so silen glas povikaa: „Isuse U~itele, smiluvaj ni se!” 14 [tom gi vide, im re~e: „Otidete i pokaète im se na sve{tenicite!” I tie, u{te dodeka odea, se o~istija. 15 A eden od niv, koga vide deka e izlekuvan, se vrati i Go proslavi Boga glasno; 16 i padna ni~kum pred nozete Negovi, blagodarej}i Mu. A toj be{e Samarjanin. 17 Isus, pak, odgovori i re~e: „Zar ne se o~istija desetmina? Kade se drugite devet? 18 Zarem ne se najdoa da se vratat i drugite i da Mu vozdadat slava na Boga, tuku samo ovoj tu|inec?” 19 I mu re~e: „Stani, odi si! Tvojata vera te spasi!” 13

Za doa|aweto na carstvoto Bo`jo (Mt 24,23-28; 37-41) 20 Zapra{an od fariseite koga }e dojde carstvoto Bo`jo, Toj im odgovori: „Carstvoto Bo`jo ne doa|a zabele`livo, 21 nitu, pak, }e se kaè: ‚Eve, ovde e' ili: ‚Eve, onde e'. Za{to carstvoto Bo`jo e vo vas vnatre.” 22 I im re~e na u~enicite: „]e dojdat dni, koga }e kopneete da vidite eden od denovite na Sinot ôve~ki, i nema da vidite: 23 i }e vi re~at: ‚Eve Go, ovde e' ili: ‚Eve, onde e'. - No, ne odete i ne barajte! 24 Za{to, kako {to molwata, koga }e svetne na neboto osvetluva s# {to e pod neboto, taka }e bide i Sinot ôve~ki vo Svojot den. 25 No, najnapred Toj treba mnogu da postrada i da bide otfrlen od ovoj rod. 26 Kako {to be{e vo Noevite dni, taka }e bide i vo denovite na Sinot ôve~ki: 27 jadea, pieja, se ènea, se maèa, s# do onoj den, koga Noe vleze vo kov~egot, i dojde potopot, pa gi pogubi site. 28 Isto taka, kako {to be{e vo Lotovite dni: jadea, pieja, kupuvaa, prodavaa, sadea, yidaa;

no vo denot, koga izleze Lot od Sodom, padna od neboto ogan i sulfur i gi pogubi site; 30 taka }e bide i vo denot koga }e se javi Sinot ôve~ki. 31 Vo toj den, koj e na pokriv, a poku}ninata mu e v ku}i, neka ne sleguva da ja zeme; a taka i onoj koj e v pole, da ne se vra}a nazad. 32 Setete se na Lotovata èna. 33 Koj saka da go spasi svojot ìvot, }e go zagubi; a koj }e go zagubi, }e go zapazi. 34 Vi velam: vo taa no} }e bidat dvajca na edna postela: edniot }e go zemat, a drugiot }e go ostavat; 35 dve èni }e melat zaedno: ednata }e ja zemat, a drugata }e ja ostavat.” 36 „Dvajca }e bidat na niva: edniot }e go zemat, a drugiot }e go ostavat.” 37 I, koga odgovorija, Mu rekoa: „Kade, Gospodi?” A Toj im re~e: „Kade {to e le{ot, tamu }e se soberat i orlite.” 29

Parabola za vdovicata i sudijata

18

Im kaà i edna parabola kako treba sekoga{ da se molat i da ne pa|aat so duhot. 2 I re~e: „Vo nekoj grad si be{e eden sudija, koj od Boga ne se pla{e{e, nitu od lu|eto se sramuva{e. 3 Vo istiot grad ìvee{e edna vdovica i doa|a{e kaj nego, velej}i: ‚Za{titi me od mojot protivnik!' 4 No toj za dolgo vreme ne saka{e. Najposle si re~e vo sebe: ‚Iako od Boga ne se pla{am i od lu|eto ne se sramuvam, 5 no, bidej}i ovaa vdovica ne mi dava mir, }e ja za{titam, za da ne doa|a pove}e i da ne mi dodeva.'” 6 I re~e Gospod: „ûjte {to zboruva nespravedliviot sudija! 7 Zarem Bog nema da gi odbrani Svoite izbranici, {to vikaat kon Nego dewe i no}e; makar i da zabavi? 8 Vi velam, }e gi odbrani nabrgu. No Sinot ôve~ki, koga }e dojde, }e najde li vera na zemjata?”

29 1 Mojs 19,24 3 Ptr 2,7

31 21,21 1 Mojs 19,17 Er 4,6 48,6 49,8.30 51,6 Mt 24, 17-18 Mk 13, 15-16

32 1 Mojs 19,26

33 9,24 Mt 10,39 16,25 Mk 8,35 Jn 12,25

34-35 Mt 24, 40-41

37 Is 18,6 34,15-16 Er 7,33 15,3 Ez 39,17 Jov 39,30 Mt 24,28

18,1 11,9 Sir 18,22 Rim 12,12 Gal 6,9 Kol 4,2 1 Sol 5,17 2 Sol 3,13

4 12,5

5 11,8

7 Sir 35,17.19 Rim 8,33 Kol 3,12 2 Tim 2,10 3 Ptr 3,9 Otkr 6, 10-11

8 Mt 8,20 Mt 24, 10-12 2 Sol 2,3

100 EVANGELIE SPORED LUKA 9 5,32 15,7 16,15 Mt 6,1 23,28

12 5,33 11,42 1 Mojs 14,20 28,22 Mt 23,23

13 23,48 Ps 50,2 78,38

14 Izreki 29,23 Mt 18,4 23,12 1 Ptr 5,6

15 9,47

17 10,21 Mt 5,20 18,3

18 10,25

20 2 Mojs 20,12-16 5 Mojs 5,16-20 Rim 13,9 Jk 2,11

Parabola za farisejot i carinikot A na onie {to bea uvereni za sebe deka se pravedni i gi preziraa drugite, im ja kaà ovaa parabola: 10 „Dva ~oveka vlegoa vo hram da se pomolat: edniot farisej, a drugiot carinik. 11 Koga zastanaa, farisejot vaka se mole{e vo sebe: ‚Boè, Ti blagodaram {to ne sum kako drugite lu|e; grablivci, nespravedlivi, prequbnici, ili kako ovoj carinik. 12 Postam dvapati vo sedmicata, davam desetok od s# {to }e steknam.' 13 A carinikot stoe{e oddaleku; ne smee{e duri i o~ite da gi podigne kon neboto, tuku se udira{e v gradi i vele{e: ‚Boè, bidi milostiv sprema mene gre{niot!' 14 Vi velam: toj si otide doma pove}e opravdan, otkolku onoj, za{to sekoj {to samiot sebe se vozvi{uva, }e bide ponizen, a koj se ponizuva sebe samiot, }e bide vozvi{en.” 9

Isus gi blagoslovuva malite deca (Mt 19,13-15; Mr 10,13-16)

Kaj Nego donesuvaa i mali deca za da gi dopre; a u~enicite, {tom }e videa, im zabranuvaa. 16 No toga{ Isus gi povika i im re~e: „Ostavete gi decata da doa|aat kaj Mene, i ne gi spre~uvajte, za{to na takvite e carstvoto Bo`jo! 17 Vistina vi velam: koj nema da go primi carstvoto Bo`jo kako dete, toj nema da vleze vo nego.” 15

Bogatiot ~ovek (Mt 19,16-30; Mr 10,17-31)

I Go pra{a eden upravnik, velej}i: „U~itele dobar, {to da napravam za da nasledam ìvot ve~en?” 19 A Isus mu re~e: „Zo{to Me narekuva{ dobar? Nikoj ne e dobar, osven Ediniot Bog. 20 Gi znae{ zapovedite: ne pravi prequba, ne ubivaj, ne kradi, ne svedo~i la`no, po~ituvaj gi tatko si i majka si.” 18

A toj re~e: „Seto toa sum go zapazil u{te od mladosta svoja.” 22 [tom go slu{na toa, Isus, mu re~e: „U{te edno samo ti nedostasuva: prodaj s# {to ima{ i razdaj go na siromasi, i }e ima{ riznica na neboto; potoa dojdi i vrvi po Mene!” 23 A toj, koga go slu{na toa, mnogu se naàli, za{to be{e mnogu bogat. 24 [tom vide deka toj se rastaì, Isus re~e: „Kolku e te{ko vo carstvoto Bo`jo da vlezat onie {to imaat bogatstvo! 25 Polesno $ e na kamila da mine niz igleni u{i, otkolku bogat da vleze vo carstvoto Bo`jo.” 26 Onie {to go ~uja toa, rekoa: „Toga{ koj moè da se spasi?” 27 A Toj odgovori: „Nemo`noto za lu|eto e mo`no za Boga.” 28 Petar, pak, re~e: „Ete, nie ostavivme s# i trgnavme po Tebe.” 29 Toj im re~e: „Vistina vi velam, nema nikoj koj{to ostavil ku}a ili roditeli, ili bra}a, ili sestri, ili èna, ili deca, zaradi carstvoto Bo`jo, 30 A da ne dobil mnogu pove}e od toa vo ova vreme, a vo idniot vek - i ìvot ve~en.” 21

Isus po tretpat ja navestuva Svojata smrt i voskresenie (Mt 20,17-19; Mr 10,32-34)

I koga gi zede so Sebe Dvanaesetminata, im re~e: „Eve, se iska~uvame kon Erusalim i s# }e se ispolni, {to napi{ale prorocite za Sinot ôve~ki: 32 deka }e bide predaden na neznabo{ci i }e se potsmevaat so Nego, }e Go izma~uvaat i }e Go plukaat, 33 }e Go bijat i }e Go ubijat, i na tretiot den }e voskresne.” 34 No tie ni{to od ova ne razbraa; ovie zborovi za niv bea sokrieni i tie ne sfatija {to im kaà. 31

Progleduvaweto na slepiot (Mt 20,29-34; Mr 10,46-52)

A dodeka se pribliùva{e Toj do Erihon, eden slep ~ovek sede{e kraj patot i prose{e; 35

22 5,11 12,33 Sir 29,11 Mt 6,20 Dela 2,45 Kol 3,1-2

27 1,37 1 Mojs 18,14 Er 32,17 Jov 42,2 Mk 14,36

29 14,26

30 20,34-35 Mt 12,32

31 Mt 8,20 Dela 3,18

32 9,22.44-45 17,25

34 9,45 Mk 9,32

101 EVANGELIE SPORED LUKA 37 Mt 2,23 Dela 2,22 22,8

38 Mt 1,1 9,27

42 7,50 17,19

43 2,20 19,37

19,1 Mk 10,46

2 Mt 5,46

3 9,9

i {tom ~u deka pokraj nego minuva narod, se raspra{uva{e: „[to e toa?” 37 Mu kaàa deka minuva Isus od Nazaret. 38 Toga{ toj izvika i re~e: „Isuse, Sine Davidov, smiluvaj mi se!” 39 Onie {to odea napred, go opomenaa da mol~i; no toj u{te poglasno vika{e: „Sine Davidov, smiluvaj mi se!” 40 Isus zastana i zapoveda da Mu go dovedat. I koga mu prijde, go pra{a, 41 velej}i: „[to saka{ da ti napravam?” Toj re~e: „Gospodi, da progledam!” 42 Toga{ Isus mu re~e: „Progledaj! Verata tvoja te spasi.” 43 I odedna{ progleda i trgna po Nego, slavej}i Go Boga. I siot narod, koga go vide toa, Mu vozdade slava na Boga. 36

7 15,2 2 Mojs 15,24 16,2 Mt 20,11 1 Kor 10,10

19

Isus i Zakhej

Potoa vleze Isus vo Erihon i minuva{e niz nego. 2 I ete, eden ~ovek po ime Zakhej, koj be{e na~alnik na carinicite, i be{e 8 bogat, 3 nastojuva{e da vidi Koj e Toj Isus, 2 Mojs 22,1 3 Mojs 6, no ne moè{e od narodot, za{to be{e 2-5 4 Mojs 5, nizok po rast. 6-7 4 Zatoa potr~a napred i se ka~i na ed2 Car 12,6 Izreki na diva smokva za da Go vidi, bidej}i 6,31 pokraj nea treba{e da pomine. 5 Isus, pak, koga dojde na toa mesto, 9 2,11 pogledna nagore, go vide i mu re~e: 3,8 Dela „Zakhej, slezi pobrgu, za{to denes tre16,31.34 ba da bidam vo tvojot dom.” Rim 4,16 6 I toj vedna{ sleze i Go primi so Gal 3,7.29 radost. 10 7 I site, koga go vidoa toa, negoduvaa 15,6.9.24.32 Ez 34,16 i rekoa: „Otide da gostuva kaj gre{en ~ovek.” 8 A Zakhej zastana i Mu re~e na Gospod: „Gospodi, eve polovinata od svojot imot }e ja dadam na siromasi; i ako nekogo sum o{tetil, ~etvorno }e vratam.” 9 A Isus mu re~e: „Denes dojde spasenieto za ovoj dom, za{to i toj e sin Avraamov. 10 Za{to Sinot ôve~ki dojde da go pobara i da go spasi ona {to e zagubeno.”

Parabola za doverenite zlatnici (Mt 25,14-30)

A na onie {to go slu{aa ova, im kaà i edna parabola, bidej}i be{e blizu do Erusalim i tie mislea deka vedna{ }e se pojavi carstvoto Bo`jo, 12 pa re~e: „Eden blagorodnik zaminuva{e vo dale~na zemja da primi carska vlast za sebe i potoa da se vrati. 13 Toga{ gi povika svoite deset slugi, im dade deset mini i im re~e: ‚Trguvajte so niv, dodeka da se vratam!' 14 No gra|anite go mrazea i ispratija po nego pratenici, velej}i: ‚Nej}eme toj da caruva nad nas.' 15 A koga se vrati, po primaweto na carskata vlast, naredi da gi povikaat onie slugi, na koi im gi be{e dal parite, za da vidi, koj kolku spe~alil. 16 Dojde prviot i mu re~e: ‚Gospodare, tvojata mina zaraboti deset mini.' 17 I mu re~e: ‚Dobro, veren slugo; vo mala rabota be{e veren, eve ti vlast nad deset gradovi.' 18 Dojde vtoriot i re~e: ‚Gospodare, tvojata mina zaraboti pet mini.' 19 A toj i nemu mu re~e: ‚I ti bidi nad pet gradovi.' 20 I drug dojde, velej}i: ‚Gospodare, eve ti ja tvojata mina, {to ja ~uvav zavrzana v krpa, 21 za{to se pla{ev od tebe, bidej}i si strog ~ovek: zema{ od kade {to ne si ostavil i `nee{, kade {to ne si seel.' 22 A toj mu re~e: ‚So tvojata usta }e ti sudam, lukav slugo; ti znae{ deka sum strog ~ovek: zemam od kade {to ne sum ostavil i `neam, kade {to ne sum seel; 23 toga{, zo{to ne gi dade moite pari kaj trgovcite, ta koga }e se vratam, da si go soberam sose dobivka?' 24 Pa im re~e na prisutnite: ‚Zemete ja od nego minata i dajte mu ja na onoj, {to ima deset mini!' 25 I mu rekoa: ‚Gospodare, toj ima deset mni!' 26 Vi velam deka sekomu {to ima }e mu se pridade; a od onoj {to nema, }e mu se odzeme i ona {to go ima. 11

11 2,38 9,27.51 18,31

12 Mk 13,34

14 Ps 2,2 Jn 19,15.21

17 16,10

24 20,16

26 Mt 13,12 Mk 4,25


A onie moi neprijateli, {to ne sakaat da caruvam nad niv, dovedete gi tu28 ka i pogubete gi pred mene!” 27

Ps 2,9

9,51 13,22

Isusovoto sve~eno vleguvawe vo Erusalim

29

(Mt 21,1-11, Mr 11,1; Jn 12,12-19)

Mt 21,17

32 22,13

34 7,13

35 Zah 9,9-10

36 4 Car 9,13

37 2,20 3 Car 1,38.40

38 2,14 Ps 118,26 148,1

39 Mt 21, 15-16

40 Avak 2,11

41 Jn 11,35

Koga go re~e toa, Toj trgna ponatamu, iska~uvaj}i se kon Erusalim. 29 I koga se pribliì do Vitfagija i Vitanija, do takanare~enata Maslinova Gora, isprati dva u~enika, 30 velej}i: „Odete vo selono otsprotiva. [tom }e vlezete vo nego, }e najdete edno vrzano magare, koe nieden ~ovek ne go javal. Odvrzete go i dovedete go! 31 I ako ve pra{a nekoj: ‚Zo{to go odvrzuvate?' Kaète mu vaka: ‚Toa Mu e potrebno na Gospoda.'” 32 Koga otidoa ispratenite, najdoa kako {to im be{e rekol. 33 I koga go odvrzuvaa magareto, stopanite negovi im rekoa: „Zo{to go odvrzuvate magareto?” 34 Tie odgovorija: „Potrebno Mu e na Gospoda.” 35 I go dovedoa kaj Isus, pa {tom gi nafrlija oblekite svoi na magareto, Mu pomognaa na Isus da se ka~i. 36 I dodeka minuva{e Toj, gi postilaa svoite nametki po patot. 37 A koga nabliì do podno`jeto od Maslinovata Gora4, seto mno{tvo u~enici po~na, raduvaj}i se, gromoglasno da Go proslavuva Boga, za site ~uda {to gi vidoa, 38 velej}i: „Blagosloven e Carot Koj doa|a vo imeto Gospodovo! Mir na neboto i slava vo visinite!” 39 A nekoi farisei od narodot Mu rekoa: „U~itele, zabrani im na u~enicite Tvoi!” 40 No Toj im odgovori i re~e: „Vi velam, ako tie zamolknat, kamewata }e povikaat.” 28

Isus pla~e za Erusalim A koga se pribliì i go vide gradot, zaplaka nad nego 41

4 19,37. Eleonska Gora.

i re~e: „Koga bi moèl vo ovoj tvoj 42 den i ti da go doznae{ ona {to e 8,10 13,34-35 potrebno za tvojot mir! No toa e sega 5 Mojs 32,29 sokrieno od tvoite o~i. Is 6,9-10 43 Za{to }e dojdat denovi za tebe i ne- Mt 13,14 11, prijatelite tvoi }e te opkruàt so ro- Rim 8-10 vovi i }e te opkolat, i }e te pritesnat 43 od site strani; 21,20-24 44 i }e te razorat tebe i decata tvoi Er 6,6 vo tebe i nema da ostavat kamen na Ez 4,2 kamen od tebe, za{to ne si go pozna 44 1,68 vremeto koga be{e poseten.” 42

Isus vo hramot (Mt 21,12-17; Mr 11,15-19; Jn 2,13-22)

12,54-56 21,6 23,28-31 Ps 136,9 Mt 24,2 1 Ptr 2,12

I koga vleze vo hramot, po~na da gi goni onie {to prodavaa i kupuvaa vo 46 3 Car 8, nego, 30-40 46 velej}i im: „Napi{ano e: ‚Domot Is 56,7 Moj e dom za molitva, a vie go napra- Er 7,11 vivte razbojni~ka pe{tera.'” 47 47 I pou~uva{e sekoj den vo hramot. A 6,11 21,37 prvosve{tenicite i kni`nicite, i Mt 12,14 stare{inite narodni, nastojuvaa da go 26,55 Jn 5,18 pogubat, 18,20 48 no ne pronajdoa kako da Mu go na48 pravat toa, za{to siot narod Go slu{a- 20,19 21,38 {e so golemo vnimanie. 45

Isusovata vlast

20

(Mt 21,23-27; Mk 11,27-33)

20,2 Jn 2,18

Eden den, dodeka Toj go pou~uva- Dela 4,7 {e narodot vo hramot i go pro- 4 poveda{e Evangelieto, pristapija pr- 11,16 Mt 3,6 vosve{tenicite i kni`nicite so sta- Dela 10,37 re{inite 5 2 i Mu rekoa, velej}i: „Kaì ni, so Mt 21,32 kakva vlast go vr{i{ toa, ili koj e toj 6 {to Ti ja dal taa vlast?” Mt 14,5 3 A Toj im odgovori i re~e: „]e ve pra{am i jas eden zbor, i kaète mi: 4 Dali kr{tevaweto Jovanovo be{e od neboto, ili od lu|eto?” 5 A tie po~naa da razmisluvaat i da si zboruvaat me|u sebe: „Ako kaème od neboto, }e re~e - Zo{to ne mu poveruvavte? 6 Ako, pak, re~eme - od lu|eto, toga{ siot narod }e n# kamenuva, bidej}i e uveren deka Jovan be{e prorok.”


Zatoa odgovorija: „Ne znaeme od kade e.” 8 Isus im re~e: „Nitu Jas nema da vi 10-12 kaàm so kakva vlast go vr{am toa.” 7

Is 5,1 Mt 25,14

2 Let 36,15-16

13 3,22

16 Dela 13,46 28,28

17 Ps 118,22 Is 28,16 Dela 4,11 1 Ptr 2,7

18 Is 8,14-15

19 19,47 22,2 Mt 14,5 Dela 5,26

20 11,54 16,15

Parabola za nemilosrdnite lozari (Mt 21,33-46; Mr 12,1-12)

I po~na da mu ja raskaùva na narodot ovaa parabola: „Eden ~ovek nasadi lozje i go predade na lozari, pa si zamina na podolgo vreme. 10 A vo svoe vreme isprati kaj lozarite eden sluga za da mu dadat od rodot na lozjeto; no lozarite go natepaa i go pu{tija prazen. 11 I prati povtorno drug sluga: no tie i nego go natepaa i go posramija, pa go ispratija prazen. 12 Isprati i tret, a tie i nego go ranija i go izbrkaa. 13 Toga{ gospodarot na lozjeto re~e: ‚[to da napravam? ]e go ispratam svojot vozquben sin, moèbi koga }e go vidat, }e se zasramat.' 14 No lozarite, {tom go vidoa, si razmisluvaa me|u sebe, velej}i: ‚Ovoj e naslednikot! Ajde da go ubieme i nam da ni ostane nasledstvoto!' 15 I koga go izvedoa nadvor od lozjeto, go ubija. [to }e im napravi, pak, gospodarot na lozjeto? 16 ]e dojde i }e gi pogubi ovie lozari, a lozjeto }e go predade na drugi.” A onie {to slu{aa, rekoa: „Da ne dade Bog!” 17 No Toj, koga gi pogledna, im re~e: „[to zna~i toga{ napi{anoto: ‚Kamenot {to go otfrlija yidarite, stana kamen temelnik'. 18 Sekoj {to }e padne vrz toj kamen, }e se razbie; a vrz kogo toj }e padne, }e go zdrobi.” 9

Za danokot (Mt 22,15-22; Mr 12,13-17) 19 I vo toj ~as prvosve{tenicite i kni`nicite sakaa da stavat raka na Nego, no se pla{ea od narodot; za{to sfatija deka za niv ja kaà ovaa parabola. 20 I debnej}i Go, ispratija i lukavi lu|e, koi se prepravaa deka se pravedni,

za da Go fatat vo nekoj zbor i da moàt da Go predadat na na~alstvoto i na vlasta upravnikova. 21 I Go pra{aa, velej}i: „U~itele, znaeme deka pravo zboruva{ i u~i{, i ne gleda{ koj e koj, tuku vistinski pou~uva{ za patot Bo`ji; 22 Pozvoleno li ni e da mu davame danok na carot ili ne?” 23 A Toj go razbra nivnoto lukavstvo i im re~e: „Zo{to Me isku{uvate? 24 Pokaète mi eden denarij: îja slika i natpis stoi tamu?” Tie odgovorija: „Na carot.” 25 Pa im re~e: „Podajte go carevoto na carot, a Bo`joto na Boga!” 26 I ne moèa da fatat ne{to vo Negovite zborovi pred narodot, tuku samo se za~udija na odgovorot Negov i zamolknaa.

21

Pra{awe za voskresenieto na mrtvite

35

(Mt 22,23-33; Mr 12,18-27)

36

Toga{ pristapija nekoi od sadukeite, {to tvrdat deka nema voskresenie, pa Go pra{aa, 28 velej}i: „U~itele, Mojsej ni napi{a: Ako nekomu umre brat, koj imal èna i umrel bezdeten, brat mu da ja zeme ènata i da go podigne potomstvoto na svojot brat. 29 Si bea sedum bra}a. Prviot ja zede ènata i umre bez deca. 30 @enata ja zede vtoriot, no i toj umre bez deca. 31 Potoa ja zede i tretiot, a taka isto i site sedummina ne ostavija deca i umrea. 32 Po site niv, umre i ènata. 33 Pri voskresenieto, pak, na kogo od niv taa }e mu bide èna, bidej}i sedummina ja imaa za èna?” 34 Im odgovori Isus i re~e: „Sinovite od ovoj svet se ènat i maàt; 35 no onie {to }e bidat udostoeni da go dobijat onoj svet i voskresenieto od mrtvite, nitu }e se ènat, nitu }e se maàt; 36 vsu{nost, tie ve}e ne moàt da umrat, zatoa {to se kako angeli, a bidej}i 27

3 Mojs 19,15 Ps 26,11 51,15 Dela 9,2 10,34 Gal 2,6 Jk 2,1

22 Rim 13,6

25 23,2 Rim 13,7

27 Dela 4,1-2 23,8 1 Kor 15,12

28 1 Mojs 38,8 5 Mojs 25,5

34 17,27 Mt 24,38

Fil 3,11

1 Jn 3,2

104 EVANGELIE SPORED LUKA 37 se sinovi na voskresenieto, tie se

2 Mojs 3,6 Dela 3,13 Rim 6, 10-11

38 Dela 17,28 Rim 14,8-9

39 Mk 12,28

40 9,45

42-43 Ps 110,1 Dela 2, 34-35 1 Kor 15,25

sinovi Bo`ji. 37 A deka mrtvite }e voskresnat, toa go pokaà i Mojsej kaj kapinata, koga Go nare~e Gospod - Bog Avraamov, Bog Isakov i Bog Jakovov. 38 A Bog ne e Bog na mrtvite, tuku na ìvite, za{to vo Nego se site ìvi.” 39 A nekoi od kni`nicite odgovorija i rekoa: „U~itele, dobro re~e!” 40 I pove}e ne se osmeluvaa za ni{to da Go pra{aat. A toj im re~e: Mesijata i David (Mt 22,41-46; Mr 12,35-37)

„Kako, pak, velat deka Hristos e 46 sin Davidov? 11,43 42 Ta i samiot David veli vo Knigata na psalmite: ‚Mu re~e Gospod na Mojot 21,3-4 Gospod: sedi od Mojata desna strana, 2 Kor 8,12 43 dodeka ne gi poloàm neprijatelite Tvoi vo podno`jeto na nozete Tvoi!' 44 Zna~i David Go narekuva Gospod. Pa kako toga{ moè da mu bide sin?” 41

Isusoviot sud za kni`nicite (Mt 23,1-36; Mr 12,38-40)

I dodeka siot narod slu{a{e, Toj im re~e na u~enicite Svoi: 46 „ûvajte se od kni`nicite {to miluvaat da odat vo dolgi obleki i sakaat pozdravi po pazari{tata, predni mesta vo sinagogite i da se prvi na gozbite; 47 {to gi podjaduvaat domovite na vdovicite i licemerno dolgo se molat. Tie }e dobijat pote{ka presuda.” 45

Za darot od edna vdovica (Mr 12,41-44)

21

Koga gi podigna o~ite, vide kako bogatite gi pu{taat svoite prilozi vo riznicata na hramot. 2 Vide isto taka i edna bedna vdovica, koja pu{ti tamu dve lepti, 3 pa re~e: „Vistina vi velam, ovaa bedna vdovica od site pove}e priloì; 4 site ovie dadoa prilozi na Boga od svojot vi{ok; taa, pak, pu{ti od svojata nema{tija - siot imot {to go ima{e.”

Isus go najavuva razurnuvaweto na hramot (Mt 24,1-2; Mr 13,1-2)

6 19,44 Er 7,12-15 26,1-19 Ez 8-11 Mih 3,12 Mt 26,61 27,40 Mk 14,58 Dela 6,14

I dodeka nekoi zboruvaa za hramot, deka e ukrasen so ubavi kamewa i zavetni darovi, Toj im re~e: 6 „]e dojde vreme vo koe od seto ova {to go gledate nema da ostane nitu 7 17,20 kamen, {to ne }e bide urnat.” Dela 1,6 5

Bliski i dale~ni znaci na Sudot (Mt 24,3-8; Mr 13,3-8) 7 I Go pra{aa, govorej}i: „U~itele, a koga }e bide toa i kakov e znakot deka toa po~nuva da se slu~uva?” 8 Toj re~e: „Vnimavajte da ne ve prelaàt! Za{to mnozina }e dojdat pod Moe ime i }e zboruvaat deka sum Jas, i deka vremeto se pribliì. No, ne odete po niv! 9 A koga }e ~uete za vojni i buntovi, ne pla{ete se; seto toa treba najnapred da se slu~i, no krajot e vedna{.” 10 Toga{ im re~e: „]e se krene narod protiv narod i carstvo protiv carstvo; 11 a na nekoi mesta }e ima i golemi potresi, i glad i pomor; }e ima straotni pojavi i golemi znaci na neboto.

17,23 Er 14,14 1 Jn 2,18

9 Dan 2,28

10 Is 19,2 2 Let 15,6

12 12,11 Jn 16,2

13 24,48 Dela 1,8 Fil 1, 12-13

14-15 12,11-12

15 Jn 14,18 Dela 6,10

Prethodnite progonstva i svedo{tvo

16

(Mt 10,17-22 Mr 13,9-13)

17

A pred seto toa }e stavat race na vas i }e ve gonat, predavaj}i ve vo sinagogite i zatvorite, i }e ve vodat pred carevi i upravnici, zaradi Moeto ime. 13 I toa }e vi bide vam za svedo{tvo. 14 I zatoa vreète vo va{ite srca, da ne razmisluvate odnapred {to }e odgovorite, 15 za{to Jas }e vi dadam usta i mudrost, na koja ne }e moàt da $ protivre~at nitu da $ se protivstavat site va{i protivnici. 16 ]e bidete predadeni isto taka i od roditeli, i od bra}a, i od rodnini i od prijateli, a nekoi od vas }e bidat i ubieni; 17 i }e bidete namrazeni od site, zaradi Moeto ime. 12

8

11,49

Jn 15,18-21

105 EVANGELIE SPORED LUKA 18 12,7 1 Car 14,45 Mt 10,30 Dela 27,34

No, nitu vlakno od glavata va{a nema da zagine; 19 so trpenie spasuvajte gi du{ite svoi.” 18

Isus go najavuva razurnuvaweto na Erusalim

19 8,15 Mt 10,22 Evr 10,36 Otkr 2,7

20 19,43 23,28-31

21 17,31

22 5 Mojs 32,35 Is 34,8 Er 46,10 Os 9,7

23 1 Kor 7,26

24 5 Mojs 28,64 Is 63,18 Er 21,7 Ps 78,1 Dan 8,13 9,26 Ezd 9,7 1 Mak 3,45.51 Rim 11,25

(Mt 24,15-21; Mr 13,14-19)

„A koga }e go vidite Erusalim opkolen od vojski, toga{ znajte deka e blisku negovoto zapustuvawe. 21 Toga{, onie {to se nao|aat vo Judeja, neka begaat vo planinite; i koi se vo gradot, da izlezat od nego; a koi se po okolnite mesta, neka ne vleguvaat vo nego, 22 za{to toa e vremeto na odmazda, vo koe }e se ispolni s# {to e napi{ano. 23 No te{ko na bremenite i doilkite vo tie dni, za{to golema maka }e ima po zemjata, i gnev vrz ovoj narod; 24 i }e padnat od se~iloto na me~ot, i }e bidat odvedeni vo ropstvo me|u site narodi; a Erusalim }e go gazat neznabo{ci, s# dodeka ne se ispolnat vremiwata na neznabo{cite.” 20

Doa|aweto na Sinot ôve~ki 25

27 Dan 7,13 7,14 Mt 26,64 Evr 10,37 Otkr 1,7

Nabliùvaweto na Carstvoto Bo`jo (Mt 24,32-35; Mr 13,28-31) 28

A koga }e po~ne toa da stanuva, is-

28 pravete se i podignete gi glavite svoi,

1,68 Rim 8,23 13,11 Kol 1,14

17,27-28

Izreki Neophodno e da se bide buden 23,20 34 „Samo pazete se: va{ite srca da ne Mt 24, bidat nate`nati od prejaduvawe i pi- 48-50 Mk 4,19 janstvo, i tegobni griì za ovoj ìvot, 1 Sol za da ne ve zatekne onoj den nenadejno; 5,3.6-7 35 za{to toj }e dojde kako stapica za 35 Is 24,17 site {to ìveat po celata zemja; 36 bidete budni vo sekoe vreme i mole36 te se, za da se udostoite da go izbegnete 18,1 24,42 seto ona {to treba da se slu~i i da zas- Mt 25,13 1 Ptr 4,7 tanete pred Sinot ôve~ki!”

Otkr 6,17

Poslednite denovi na Isus 37 19,47 vo hramot 22,53 37 Dewe Toj be{e vo hramot i pou~u- Mk va{e, a no}e izleguva{e i no}eva{e vo 11,1.11.19 Jn 18,20 gorata nare~ena Maslinova. 38 I siot narod doa|a{e nautro kaj 22,1 Nego vo hramot, za da Go slu{a. Zagovorot protiv Isus

(Mr 24,29-31; Mr 13,24-27)

„I }e ima znaci na sonceto, i na mese~inata i na yvezdite, a na zemjata 25 Is 13,10 taga kaj narodite od neizvesnosta i od Ez 32,7 bu~eweto na moreto, i od branovite; Joil 2,10 26 lu|eto }e umiraat od strav i od 3,3-4 Ps 45,2-3 is~ekuvawe na ona {to }e go snajde sve3 Ptr 3,10 Otkr 6, tot, za{to i silite nebesni }e bidat 12-13 razni{ani. 27 I toga{ }e Go vidat Sinot ôve~26 Is 34,4 ki kako doa|a na oblaci, so golema sila Agej 2,6.21 i slava. Otkr 11,2

Pa taka, koga }e vidite deka stanu- 31 va ova, znajte deka se pribliì car- 9,27 10,11 stvoto Bo`jo. 32 Vistina vi velam, nema da pomine 33 16,17 ovoj rod, dodeka ne se ispolni seto toa. Mt 5,18 33 Neboto i zemjata }e minat, no 34 zborovite Moi nema da minat.” 8,14 31

za{to se pribliùva va{eto izbavuvawe.” 29 I im ja kaà ovaa parabola: „Poglednete ja smokvata i site drvja; 30 koga }e vidite deka poteruvaat, sami znaete deka letoto e ve}e blizu.

(Mt 26,1-5; Mk 14,16; Mk 14,1-2,10-11)

22

2 Mojs 12,1-27 Jn 11,57

2

Se pribliùva{e praznikot Er 26,21 Mt 12,14 Beskvasnici, nare~en Pasha; 14,5 2 a prvosve{tenicite i kni`nicite baraa na~in kako da Go pogubat, za{to 3 4,13 se pla{ea od narodot. Mt 10,2-4 3 I vleze satanata vo Juda, nare~en Jn 13,2.27 Dela 1,17 Iskariotski, koj be{e vbroen me|u 4 Dvanaesetminata. 4 I koga otide, se dogovori so prvo- 22,52 Dela 4,1 sve{tenicite i na~alnicite, kako da 7 im Go predade. 22,1 5 Tie se zaraduvaa i se spogodija so 2 Mojs 12,14-21 nego da mu dadat srebrenici. 5 Mojs 6 Toj veti i bara{e pogodno vreme, da 16,6-8 im Go predade bez prisustvo na narodot. Prigotvuvawe na Pashalnata Ve~era (Mt 26,17-20; Mr 14,12-21; Jn 13,21-30) 7 Dojde denot Beskvasnici, koga treba{e da se zakole pashalnoto jagne;

106 EVANGELIE SPORED LUKA 8 19,29 2 Mojs 12,8-11 Dela 3,1

13 19,32

14 Mt 26,20

15 12,49-50 Dela 3,18 Evr 2,18

16 13,29 14,15

17 1 Kor 10,16

pa gi isprati Isus Petar i Jovan i im re~e: „Odete i prigotvete ni pasha, za da jademe!” 9 A tie Mu rekoa: „Kade saka{ da prigotvime?” 10 Toj im re~e: „Ete, koga }e vlezete v grad, }e ve sretne ~ovek {to nosi stomna so voda; odete po nego vo ku}ata, kade {to }e vleze, 11 i kaète mu na doma}inot od ku}ata: ‚U~itelot ti veli: kade e sobata, vo koja treba da jadam pasha so u~enicite Svoi?' 12 I toj }e vi pokaè golema odaja, poslana; tamu prigotvete.” 13 Koga otidoa, najdoa kako {to im be{e rekol i ja prigotvija pashata. Poslednata ve~era

18

(Mt 26,26-30; Mr 14,22-26; 1Kor 11,23-25)

Mt 3,2 6,10

19 9,16 24,30 2 Mojs 12,14 13,9 Dela 27,35 1 Kor 10,16

20 2 Mojs 24,8 Er 31,31 32,40 Zah 9,11 Evr 9,20

21 Ps 40,9 Jn 13,21

22 Mt 8,20 Dela 2,23

23 Jn 13,22

Koj e pogolem

8

A koga dojde vremeto, Toj sedna na trpezata i dvanaesetminata so nego. 15 I im re~e: „Od s# srce sakav da ja jadam ovaa Pasha so vas, pred da postradam; 16 za{to, vi velam: nema ve}e da jadam od nea, s# dodeka taa ne se ispolni vo carstvoto Bo`jo.” 17 I otkako ja zede ~a{ata, zablagodari i re~e: „Zemete i razdelete ja me|u sebe, 18 za{to, vi velam, nema pove}e da pijam od lozoviot plod, dodeka ne dojde carstvoto Bo`jo.” 19 Potoa zede leb i zablagodari, go prekr{i i im dade, velej}i: „Ova e Moeto telo, {to se dava za vas; pravete go ova za Moj spomen!” 20 Isto taka i so ~a{ata, po ve~erata, velej}i: „Ovaa ~a{a e Noviot zavet vo Mojata krv, koja se proleva za vas. 14

Najavuvawe na predavstvoto

(Mt 18,1; 20,25-28; Mr 9,34; 10,42-45)

A se pojavi me|u niv i raspravija, koj od niv da se smeta za pogolem. 25 No Toj im re~e: „Carevite vladeat nad narodite, a onie {to upravuvaat nad niv se vikaat dobrotvori. 26 Vie, pak, nemojte taka; no pogolemiot me|u vas da bide kako najmaliot i toj, {to e stare{ina, da bide kako sluga. 27 Za{to koj e pogolem, toj {to sedi na trpeza, ili onoj {to posluùva? Zar ne e onoj {to sedi? A Jas sum me|u vas kako sluga. 28 No vie ste onie {to izdràvte so Mene vo Moite isku{enija, 29 i Jas vi vetuvam, kako {to Mi veti Mojot Otec, carstvo, 30 za da jadete i da piete na trpezata Moja vo carstvoto Moe, i da sednete na prestoli i da im sudite na dvanaesette Izrailevi kolena.” 24

Pretskaùvawe na Petrovoto otkaùvawe (Mt 26,31-35; Mr 14,27-31 Jn 13,36-38)

9,46

26 9,48 Mt 20,26

27 Jn 13,4-16

28 Dela 1,21

29 12,32 2 Mojs 19,6 Evr 9,20 1 Ptr 2,9 Otkr 5,10

30 13,28 Mt 19,28 Otkr 3, 20-21

31 Amos 9,9 Jov 1,6-12 Mt 4,18 2 Kor 2,11

32 2 Car 15,20-21 Mt 16,18 Jn 17,15 21,15-17

33 22,54

I re~e Gospod: „Simone, Simone, 34 ete, satanata posaka da ve see kako p~e- 22,61 nica; 32 no Jas se molev za tebe za da ne se izgubi tvojata vera; a ti koga }e se 35 9,3 obrati{, ukrepi gi bra}ata svoi!” 10,4 33 A toj Mu odgovori: „Gospodi, gotov sum da odam so Tebe i v zatvor, i vo 36 22,49 smrt.” Mt 10,34 34 No Toj mu re~e: „Ti velam, Petre, nema denes da zapee petelot, dodeka ti tripati ne odre~e{ deka Me poznava{.” 31

(Mt 26,20-25; Mr 14,17-21)

]ese, torba i me~

No, ete, rakata na onoj {to Me predava e so Mene na trpezava. 22 Sinot ôve~ki, pak, zaminuva, spored ona {to e opredeleno, no te{ko mu na onoj ~ovek, {to }e Go predade.” 23 I po~naa da se pra{uvaat me|u sebe, koj li }e e od niv {to }e go napravi toa?

35 Pa im re~e: „Koga ve pra}av bez }ese, i bez torba, i bez obuvki, dali vi nedostasuva{e ne{to?” Tie odgovorija: „Ni{to.” 36 I im re~e: „No sega, koj ima }ese, neka si go zeme, isto taka i torba; a koj nema, neka si ja prodade oblekata i neka si kupi no`;

21

24


za{to, vi velam, na Mene treba da se ispolni i ova od Pismoto: ‚I me|u zlostornici Go vbroija.' Za{to ona {to se odnesuva za Mene, se ispolnuva.” 38 A tie rekoa: „Gospodi, eve ovde ima 39 dva noà.” Toj im odgovori: „Dovolni 21,37 Mt 26,30 se.” 37

23,32 Is 53,12 Jn 19,28 Dela 8, 32-33

Mk 11,1 Jn 18,1

40 11,4 Mt 6,13

41 3,21

42 Mt 6,10 Mk 10,38 Jn 5,30

43 Dan 10,18

46 22,40

47 Dela 1,16

49 22,36

50 Jn 18,10.26

Molitva na Maslinovata Gora (Mt 26,36-46; Mr 14,32-42)

I koga izleze, trgna, kako obi~no, kon Maslinovata Gora; po Nego odea i u~enicite Negovi. 40 A {tom dojde na toa mesto, im re~e: „Molete se za da ne padnete vo isku{enie!” 41 I Toj se odvoi od niv, kolku kamen {to moè da se dofrli, pa otkako gi prekloni kolenata i se mole{e, 42 velej}i: „O~e, koga bi sakal da ja trgne{ ovaa ~a{a od Mene! No neka ne bide mojata volja, tuku Tvojata!” 43 I mu se javi angel od neboto i Go potkrepuva{e. 44 Pa, bidej}i se nao|a{e vo vnatre{na borba, pousrdno se mole{e, a potta Mu be{e kako kapki krv, {to pa|aa na zemjata. 45 [tom stana od molitvata, dojde kaj u~enicite Svoi i gi najde zaspani od taga. 46 I im re~e: „Zo{to spiete? Stanete i molete se za da ne padnete vo isku{enie!” 39

Judinoto predavstvo (Mt 26,47-56; Mr 14,43-50; Jn 18,3-11) 47 I u{te dodeka Toj zboruva{e, ete, se pojavi mno{tvo lu|e i eden od Dvanaesetminata, nare~en Juda, ode{e pred niv; i Mu pride na Isus da Go celiva. Za{to takov znak im be{e dal: „Kogo }e Go celivam, Toj e.” 48 A Isus mu re~e: „Judo, so celiv li Go predava{ Sinot ôve~ki?” 49 Onie, pak, {to bea so Nego, koga vidoa {to }e stane, Mu rekoa: „Gospodi, da udrime li so no`?” 50 I eden od niv go udri slugata na prvosve{tenikot i mu go otse~e desnoto uvo.

A Isus odgovori i re~e: „Ostavete go toa, zaprete!” Pa go dopre uvoto negovo i go isceli. 52 A na prvosve{tenicite i hramovnite upravnici i na stare{inite, {to bea do{le protiv Nego, Isus im re~e: „Kako na razbojnik li ste izlegle so me~evi i stapovi za da Me fatite? 53 Sekoj den bev so vas vo hramot i ne krenavte raka na Mene, no sega e va{eto vreme i vlasta na temninata.” 51

Petrovoto otkaùvawe (Mt 26,57-58, 69-75; Mr 14,53-54, 66-72; Jn 18,12-18, 25-27)

I koga Go fatija, Go povedoa i vovedoa vo domot na prvosve{tenikot. A Petar oddaleku ode{e po Nego. 55 Koga zapalija ogan nasrede dvorot i sednaa zaedno, sedna i Petar me|u niv. 56 A edna sluginka, {tom go vide kako sedi pokraj ognot, pogledna na nego i re~e: „I ovoj be{e so Nego!” 57 No toj se odre~e od Nego, velej}i: „@eno, ne Go poznavam!” 58 Malku potoa go vide eden drug i re~e: „I ti si od niv!” No Petar mu re~e: „ôveku, ne sum!” 59 A koga mina vreme okolu eden ~as, eden drug ~ovek po~na da tvrdi, zboruvaj}i: „Navistina, i ovoj be{e so Nego, za{to e Galileec!” 60 No Petar re~e: „ôveku, ne znam {to zboruva{!” I odedna{, u{te dodeka govore{e, zapea petel. 61 Toga{ Gospod se zavrti i go pogledna Petar, a Petar se seti na Gospodovite zborovi {to Mu gi be{e rekol: „U{te dodeka petel ne propee, tripati }e se odre~e{ od Mene.” 62 I {tom izleze nadvor, zaplaka gorko. 54

Prvite izma~uvawa (Mt 26,67-68; Mr 14,65)

A lu|eto, {to go drèa Isus, Mu se potsmevaa i Go tepaa. 64 Pa, otkako Go pokrija, Go udiraa po liceto, i go pra{uvaa, velej}i: „Prore~i koj Te udri?” 65 I mnogu drugi huli rekoa protiv Nego. 63

52 22,37

53 19,47 21,37 Jn 7,30 Kol 1,13

54 22,33

59 Dela 4,13

61 22,34

64 Jov 16,11


Isus pred Sinedrionot

Mt 26,57 Mk 11,27

67 Jn 3,12 8,45 10,24-25

69 Ps 110,1 Mt 8,20 Mt 22,44

70 1,35 4,3.9 Mt 14,33 Mk 1,1 Jn 10,24.36

71 Jn 10,30-33

23,2 20,20-26 3 Car 18,17 Dela 17,7 24,5

(Mt 26,59-66; Mr 14,55-64; Jn 18,19-24)

A koga se razdeni, se sobraa stare{inite narodni, prvosve{tenicite i kni`nicite i Go odvedoa vo svojot Sinedrion, 67 i rekoa: „Ako si Ti Hristos, kaì ni!” No Toj im odgovori: „I ako vi kaàm, navistina nema da poveruvate. 68 A ako ve zapra{am, nema da Mi odgovorite, nitu }e Me pu{tite 69 Otsega Sinot ôve~ki }e sedi oddesno na silata Bo`ja.” 70 I site rekoa: „Ti li si, zna~i, Sinot Bo`ji?” A Toj im re~e: „Vie velite deka sum Jas.” 71 A tie rekoa: „Kakvo svedo{tvo ni treba u{te? Nie sami ~uvme od Negovata usta.” 66

Isus pred Pilat

3 22,70 Mt 2,2

23

(Mt 27,1-2;11-14; Mr 15,1-5; Jn 18,28-38 )

I seto mno{tvo se krena, pa Go povedoa kaj Pilat, 2 i po~naa da Go obvinuvaat, govorej23,14.22.41 Dela 3,13 }i: „Go najdovme Ovoj kako go odvra}a 13,28 Jn 18,38 narodot na{ i zabranuva da se dava da19,4.6 nok na carot, i veli deka e Toj Hristos 5 Car.” 3 Pilat Go zapra{a, velej}i: „Ti li 4,44 7 si Carot Judejski?” Toj odgovori i mu Mt 14,1 re~e: „Ti veli{.” 4 Pilat im re~e na prvosve{tenicite 8 9,9 i na narodot: „Jas ne nao|am nikava viDela 4,27 na kaj Ovoj ôvek.” 5 No tie i ponatamu velea deka Toj go pobunuva narodot i pou~uva po cela Judeja, po~nuvaj}i od Galileja pa do ovde. 4

Isus pred Irod A Pilat, {tom ~u za Galileja, zapra{a: „Zar e Ovoj ôvek Galileec?” 7 I koga razbra deka e Toj od oblasta Irodova, Go isprati kaj Irod, koj vo toa vreme, isto taka, be{e vo Erusalim. 8 Irod, koga Go vide Isus, se zaraduva mnogu, bidej}i odamna ima{e èlba da go vidi, za{to be{e slu{al mnogu za 6

Nego, pa se nadeva{e deka }e vidi nekoe ~udo napraveno od Nego, 9 i Mu postavuva{e mnogu pra{awa, no Toj ni{to ne mu odgovori. 10 A prvosve{tenicite i kni`nicite stoeja i èstoko Go obvinuvaa. 11 Irod, pak, so vojnicite svoi, otkako Go ponizi i Mu oble~e svetla obleka, Go prati pak kaj Pilat. 12 Vo toj den Pilat i Irod stanaa prijateli, za{to porano bea skarani me|u sebe.

9

Isus osuden na smrt

20

(Mt 27,15-26; Mr 15,6-15; Jn 18,39-19,16)

Pilat gi povika prvosve{tenicite, na~alnicite i narodot, 14 pa im re~e: „Mi go dovedovte Ovoj ôvek kako buntovnik na narodot; a eve, jas pred vas Go ispitav i ne najdov kaj Nego nikakva vina vo ona, za {to Go obvinuvate; 15 A nitu Irod, za{to Go prativ i kaj nego; i ete, Toj ne napravil ni{to {to bi zasluùvalo smrt; 16 pa zatoa }e Go kaznam i }e Go pu{tam.” 17 A toj treba{e za praznikot da im oslobodi eden zatvorenik. 18 No site tie zaedno povikaa, govorej}i: „Zemi Go Ovoj, a pu{ti ni go Varava!” 19 Varava be{e frlen v zatvor zaradi nekakva buna vo gradot i ubistvo. 20 Pilat odnovo povika, sakaj}i da Go pu{ti Isus. 21 No tie vikaa, velej}i: „Raspni Go, raspni!” 22 Toj i po tretpat im re~e: „Ta kakvo zlo napravil Ovoj? Jas ne najdov vo Nego ni{to {to zasluùva smrt; pa zatoa }e Go kaznam i }e Go pu{tam.” 23 No tie nastojuvaa so golem vik i baraa Toj da bide raspnat; i nadvladea nivniot vik i onoj na prvosve{tenicite. 24 I Pilat odlu~i da go ispolni nivnoto barawe, 25 pa im go pu{ti zatvorenikot koj be{e vo temnica zaradi bunt i ubistvo, onoj za kogo baraa; i Isus im go predade na nivnata volja. 13

Jn 19,9

11 Mk 15, 17-20 Jn 19,2-3

12 Dela 4,27

14 23,4 Dela 28,18

18 Dela 21,36

Dela 3,13

22 Jn 21,17

109 EVANGELIE SPORED LUKA 26 9,23 14,27 Dela 2,10 11,20

27 18,13 23,48 Zah 12, 10-14

29 11,27 21,23 Os 9,14 Mt 5,3

30 Os 10,8 Otkr 6,16

31 3,9 21,20-23 1 Ptr 4,17

32 22,37 Is 53,12

33 Mk 10,37

34 12,10 Is 53,12 Ps 22,19 Mt 5,44 Jn 19,24 Dela 3,17 7,60 1 Kor 2,8

35 Is 49,7 Ps 21,7-8

36 Ps 68,21

37 Ps 20,7 Mt 2,2

41 Mk 15,14

Isusovoto raspnuvawe (Mt 27,32-44; Mr 15,21-32; Jn 19,17-27) 26 I koga Go povedoa, Go fatija nekoj si Simon Kirineec, koj se vra}a{e od niva, i mu go stavija krstot, za da go nosi po Isusa. 27 A po Nego odea mnogu lu|e i èni, koi pla~ea i ridaa za Nego. 28 No Isus, koga se zavrte kon niv, im re~e: „]erki erusalimski, ne pla~ete za Mene, tuku pla~ete za sebe i za svoite deca; 29 za{to, ete, se pribliùvaat denovite koga }e se re~e: ‚Blaze na neplodnite i na utrobite {to ne rodile i na gradite {to ne doele!' 30 Toga{ }e po~nat da im velat na planinite: ‚Padnete vrz nas', i na ridi{tata, ‚pokrijte n#!' 31 Za{to, koga ova go pravat so zelenoto drvo, {to }e bide toga{ so suvoto?” 32 Vodea i dvajca zlostornici, za da gi pogubat so Nego. 33 I koga dojdoa na mestoto, nare~eno êrepnica, Go raspnaa tamu Nego i zlostornicite, edniot oddesno, a drugiot odlevo. 34 A Isus re~e: „O~e, prosti im, za{to ne znaat {to pravat!” I koga go delea oblekloto Negovo, frlija `drepka. 35 A narodot stoe{e i gleda{e; a i stare{inite se potsmevaa so Nego velej}i: „Drugi spasi, neka Se spasi i Sam, ako e Toj Hristos, izbranikot Bo`ji!” 36 Isto taka i vojnicite se podigruvaa so Nego; pribliùvaj}i se, tie Mu prinesuvaa ocet, 37 i velea: „Ako si Ti Carot Judejski, spasi se Sam!” 38 A nad Nego ima{e natpis, napi{an so gr~ki, latinski i evrejski bukvi: „Ovoj e Carot Judejski.” 39 Eden od raspnatite zlostornici hule{e na Nego, velej}i: „Ako si Ti Hristos, spasi se Sebesi i nas!” 40 A drugiot, koga odgovori, go iskara i re~e: „Zar i od Boga ne se pla{i{, koga si ve}e i sam osuden? 41 Nie sme pravedno osudeni, za{to primivme zasluèna kazna spored na-

{ite dela; no Toj ni{to lo{o ne na- 42 19,12 pravil.” 1 Mojs 42 I Mu re~e na Isus: „Seti se na me- 40,14 ne, Gospodi, koga }e dojde{ vo carstvo- Mt 16,28 43 to Svoe!” 43 A Isus mu re~e: „Vistina ti velam: 1 Mojs 2,8 1 Sol 4,17 Otkr 2,7 denes }e bide{ so Mene vo rajot!” Isusovata smrt (Mt 27,45-56; Mr 15,33-41; Jn 19,28-30)

A be{e ve}e okolu {estiot ~as i nastana mrak po celata zemja, do devettiot ~as; 45 i sonceto se pomra~i, i zavesata od hramot se rascepi preku sredinata. 46 A Isus izvika so silen glas i re~e: „O~e, vo Tvoi race Go predavam Svojot duh!” I {tom go re~e toa, izdivna. 47 Stotnikot, pak, koga vide {to stana, Go proslavi Boga i re~e: „Navistina Ovoj ôvek bil pravednik!” 48 I siot narod {to be{e se sobral da gleda, koga vide {to stana, se vra}a{e udiraj}i se v gradi. 49 A site Negovi poznati, i ènite, {to vrvea po Nego od Galileja, stoeja podaleku i go gledaa toa. 44

Isusoviot pogreb (Mt 27,57-61; Mr 15,42-47; Jn 19,38-42)

A ete, eden ~ovek po ime Josif, ~len na sovetot, dobar i praveden ~ovek, 51 koj ne se soglasi so odlukata nivna i deloto nivno. Be{e od judejskiot grad Arimateja. A i samiot go o~ekuva{e carstvoto Bo`jo. 52 Toj otide kaj Pilat i go pobara teloto Isusovo; 53 pa Go simna i obvi vo platno, Go poloì vo grob izdlaben vo kamen, vo koj u{te nikoj ne be{e poloèn. 54 Toj den be{e petok, i sabotata ve}e nastapuva{e. 55 Po nego vrvea i ènite, {to bea do{le so Isus od Galileja, i go vidoa grobot i polagaweto na teloto Negovo. 56 A potoa se vratija, prigotvija mirisi i miro, a vo sabotata odmaraa spored zapovedta. 50

44 2 Mojs 10,22 Amos 8, 9-10

45 2 Mojs 26,31-33 36,35 Evr 9,8 10,19-20

46 2,49 22,42 Ps 31,6 Dela 7,59

47 Mudr 2, 12-20 5,1-7 Dela 3,14

48 18,13 23,27

49 8,2 23,55 24,10 Ps 37,11 88,9

51 2,25.38

53 19,30

54 5 Mojs 21,23

56 2 Mojs 12,16 20,10 5 Mojs 5,14 Mk 16,1

110 EVANGELIE SPORED LUKA 24,1 Jn 20,1.19 Dela 20,7 1 Kor 16,2

3 Dela 1,21

4 2 Mak 3,26 Mk 9,3 Dela 1,10

5 1,12 Is.N. 3,10 Sud 8,19 1 Car 14,39

6 9,22

7 17,25 18,32-33 Mt 8,20 Dela 17,3

8 Jn 2,22

10 8,2 24,24

11 Mt 28,17

15 Mt 18,20

16 Jn 20,14 21,4

Isusovoto voskresenie (Mt 28,1-10; Mr 16,1-8; Jn 20,1-10)

24

Vo prviot den na sedmicata, mnogu rano, tie dojdoa na grobot, nosej}i gi prigotvenite mirisi, a so niv bea i nekoi drugi èni 2 No ja najdoa plo~ata istavena na grobot. 3 I koga vlegoa, ne go najdoa teloto na Gospod Isus. 4 I dodeka se ~udea na toa, odedna{ pred niv zastanaa dvajca maì vo svetli obleki; 5 tie se upla{ija i gi navednaa licata kon zemjata, a ovie im rekoa: „Zo{to Go barate @iviot me|u mrtvite? 6 Toj ne e ovde, a voskresna; setete se kako vi re~e, dodeka be{e u{te vo Galileja, 7 govorej}i deka Sinot ôve~ki treba da bide predaden vo racete na lu|e gre{nici i da bide raspnat, i na tretiot den da voskresne.” 8 I se setija na Negovite zborovi. 9 Pa {tom se vratija od grobot, im go soop{tija seto toa na edinaesette i na site drugi. 10 A tie bea Marija Magdalena, i Joana, i Marija Jakovova zaedno so drugite, koi im go kaàa toa na apostolite. 11 I nivnite zborovi im izgledaa kako besmislica, i ne im poveruvaa. 12 No Petar stana i otide brgu do grobot, pa koga se navedna, go vide vnatre samo povojot. I se vrati, ~udej}i se sam vo sebe zaradi ona {to se slu~ilo. Na patot kon Emaus (Mr 16,12-13) 13 Vo istiot den dvajca od niv odea vo edno selo, po ime Emaus, koe be{e oddale~eno od Erusalim {eeset stadii.5 14 I zboruvaa me|u sebe za site ovie nastani. 15 I dodeka razgovaraa i se raspravaa eden so drug, Samiot Isus se pribliì i ode{e so niv; 16 no o~ite im se zamreìja za da ne Go poznaat.

5 24,13. Okolu 11 km.

A Toj im re~e: „Kakvi se tie zborovi {to gi razmenuvate me|u sebe odej}i i zo{to ste naàleni?” 18 Edniot od niv, po ime Kleopa, Mu odgovori i re~e: „Edinstven tu|inec li si ti vo Erusalim, ta ne si razbral {to se slu~i vo nego ovie dni?” 19 I go pra{a: „[to?” Tie Mu odgovorija: „Za Isus od Nazaret, Koj be{e prorok, silen na delo i na slovo, pred Boga i pred siot narod; 20 Kako na{ite prvosve{tenici i na~alnici Go predadoa da bide osuden na smrt i Go raspnaa; 21 a nie se nadevavme deka e Toj Onoj {to treba da go izbavi Izrail; no i pokraj seto toa, denes e ve}e tret den, otkako se slu~i ova. 22 A i nekoi èni od na{ite n# zaprepastija; tie bile rano na grobot, 23 i ne go na{le teloto Negovo; i koga se vratija, rekoa deka im se javile angeli i deka im kaàle deka e Toj ìv. 24 Otidoa na grobot i nekoi od na{ite i go najdoa istoto ona, kako {to rekoa ènite; no Nego ne Go videle.” 25 Toga{ im re~e: „O, bezumni! Srceto vi e sporo za da poveruvate vo s# {to rekle prorocite! 26 Ne treba{e li taka da postrada Hristos i da vleze vo Svojata slava?” 27 Pa, kako po~na od Mojsej i od site proroci, im razjasnuva{e {to e kaàno za Nego vo site Pisma. 28 I tie se pribliìja do seloto vo koe odea; a Toj se napravi kako da saka da prodolì. 29 No tie Go zadràa, velej}i: „Ostani so nas, za{to denot odmina i naskoro }e se stemni!” Toj vleze i ostana so niv. 30 A koga sede{e so niv na trpeza, zede leb, go blagoslovi, go prekr{i i im podade. 31 Toga{ im se otvorija o~ite i tie Go poznaa; no Toj stana nevidliv za niv. 32 I si rekoa eden na drug: „Zar ne gorea vo nas srcata na{i, koga ni zboruva{e po patot i koga ni go objasnuva{e Pismoto?” 17

19 Mt 2,23 16,14 21,11 Dela 7,22

21 1,54.68 2,25.38 Dela 1,6

22 Mt 28,1 Jn 20,1

23 24,9

24 Jn 20,3-8

26 Jn 13,31-32 Dela 3,13

27 16,16.29-31 24,44 1 Ptr 1,11

28 Mk 6,48

29 Sud 19,9 Dela 16,15

30 22,19 1 Kor 11,24

32 Ps 38,3


Pa vo istiot ~as stanaa, se vratija vo Erusalim i gi najdoa sobrani Edinaesette i oni koi bea so niv, 35 34 kade {to govorea deka Gospod na1 Mojs vistina voskresnal i mu se javil na 42,29 Dela 20,7 Simon. 35 I tie kaàa za ona {to im se slu~i 36 Tov 12,17 po patot i kako Go poznaa, koga go pre1 Kor 15,5 kr{uval lebot. 33

1 Kor 15, 4-5

37

Pojavuvawe pred Apostolite

Mt 14,26

(Mt 28,16-20; Mr 16,14-18; Jn 20,19-23; Dela 1,6-8)

39 1 Jn 1,1

Dodeka tie u{te zboruvaa za toa, Samiot Isus zastana sred niv i im reJn 21,5 ~e: „Mir vam!” 42 37 A tie, taka se upla{ija i bidej}i Jn 21,9-10 zastra{eni, pomislija deka gledaat 43 duh. Dela 10,41 38 No Toj im re~e: „[to ste zbuneti i 44 zo{to takvi misli vleguvaat vo srcata 18,31 va{i? 24,27 39 Videte gi racete Moi i nozete 1 Mojs 3,15 49,10-11 Moi: Jas sum Istiot; doprete se do MeIs 7,14 9,5-6 ne i gledajte; za{to duhot nema telo i 53,1-12 koski, a, kako {to gledate, Jas imam.” Mih 5,1.3 40 A koga go re~e toa, im gi pokaà Zah 9,9 12,10-13,1 racete i nozete. 13,7 41 No, dodeka tie od radost u{te ne Mal 3,1 Ps 2 veruvaa i se ~udea, Toj im re~e: „Imate Dan 7,13-14 9,24 li ovde ne{to za jadewe?” Mt 16,21 42 Tie Mu dadoa par~e pe~ena riba i Jn 5,39.46 Dela 26,22 med so sa}e. 41

36

43

45

44

Jn 20,9 Dela 4, 10-11

I koga zede, jade{e pred niv. Pa im re~e: „Ete, ova se zborovite {to gi govorev u{te dodeka bev so vas, za{to treba da se ispolni s# {to e napi{ano za Mene vo Zakonot Mojseev i kaj Prorocite, i vo Psalmite.” 45 Toga{ im go otvori umot za da gi razbiraat Pismata, 46 i im re~e: „Taka e napi{ano i taka treba{e da postrada Hristos i da voskresne od mrtvite na tretiot den, 47 i da bide propovedano vo Negovo ime pokajanie i pro{tevawe na grevovite kaj site narodi, po~nuvaj}i od Erusalim; 48 a vie ste svedoci za ova. 49 I ete, Jas }e go ispratam vrz vas vetuvaweto od Mojot Otec; a vie ostanete vo gradot Erusalim, dodeka ne se oble~ete vo sila odozgora.” Hristovoto voznesenie (Mt 16,19-20; Dela 1,9-11)

46 Is 53 Os 6,2 1 Kor 15, 3-4

47 Dela 1,4-8 2,38 10,43 13,38-39 1 Tim 3,16

48 Jn 15,27 Dela 1,8

49 1,35 4,14 Jn 14,16 15,26 Dela 1,4.8 2,33

50 3 Mojs 9,22 Sir 50,20

I gi izvede nadvor do Vitanija, pa 52 koga gi podigna racete, gi blagoslovi. 9,51 Jn 14,28 51 I dodeka gi blagoslovuva{e, se od- 16,22 Dela 1,12 deli od niv i se voznese na neboto; 52 tie Mu se poklonija i se vratija vo 53 Jn 2,20 Erusalim so golema radost. Dela 2,46 53 I bea postojano vo hramot, kade {to Go proslavuvaa i blagoslovuvaa Boga. Amin! 50

EVANGELIE SPORED JOVAN Voved Evangelieto spored Jovan Go prikaùva Gospod Isus Hristos kako Bo`jo Slovo (Re~, Zbor), Koe stana telo i ìvee{e me|u lu|eto. Vo samoto Evangelie e jasno kaàna i celta poradi koja e napi{ano: za ~itatelite da poveruvaat deka Isus e veteniot Spasitel, Bo`jiot Sin, i preku vera vo Nego da se zdobijat so ve~en ìvot (20,23). Evangelieto zapo~nuva so pretstavuvawe na Isus kako Bo`jo Slovo. Sleduvaat niza izvestuvawa za ~udata {to Isus gi pravel, so koi Toj se potvrduva kako Bo`ji Spasitel za lu|eto. Potoa se opfateni Isusovite objasnuvawa za zna~ewata na izvr{enite ~uda. Vo prodolènie Jovan ja opi{uva bliskosta na Isus so Negovite u~enici, preku pove}e slu~ki i soveti dadeni vo poslednata no} pred Isus da bide uapsen. Sleduvaat zapisite za Isusovoto priveduvawe, sudewe, raspnuvawe, voskresenie i pojavuvawata na voskresnatiot Gospod Isus Hristos. Ova Evangelie go naglasuva ve~niot ìvot {to se dobiva preku vera vo Isus Hristos. Jovan gi zapi{al brojnite pouki na Isus vo koi za duhovnite raboti se zboruva preku paraboli, odnosno sporedbi so sekojdnevni ne{ta, kako {to se vodata, lebot, svetlinata, pastirot i ovcite, lozata i pra~kite, itn. 1,1 5,17-30 17,5 1 Mojs 1, 1-5 Ps 106,20 Izreki 8,22 Fil 2,6 Kol 1,15 1 Jn 1,1-2 Otkr 19,13

1

Slovoto na ìvotot Vo po~etokot be{e Slovoto, i Slovoto be{e vo Boga i Slovoto be{e

Bog. 2 Toa vo po~etokot be{e vo Boga. 3 S# stana preku Nego i bez Nego ni{to ne stana, od ona {to postana. 4 Vo Nego be{e @ivotot i @ivotot 3 im be{e svetlina na lu|eto. 5 Svetlinata sveti vo temninata i 1 Mojs 1,3 Is 40,26 temninata ne ja opfati. 48,3 6 Ima{e eden ~ovek po ime Jovan, isPs 32,6.9 147,15-18 Izreki praten od Boga; 7 toj dojde za svedo{tvo, da svedo~i za 8,27-30 Mudr 9,1 Svetlinata, ta site da poveruvaat pre1 Kor 8,6 Kol 1, ku nego. 16-17 8 Toj ne be{e Svetlinata, tuku dojde Evr 1,1-3 Otkr 3,14 da svedo~i za Svetlinata. 9 Be{e Vistinska Svetlina, Koja go 4 5,26 osvetluva sekoj ~ovek, {to doa|a vo sve11,25 tov. 14,6 10 Vo svetot be{e i svetot preku Nego 5 postana, no svetot ne Go pozna. 3,19 11 Dojde kaj Svoite, no Svoite ne Go 12,46 Mudr 13, primija. 1-9 12 A na site {to Go primija - na site Rim 1, 19-23 {to veruvaa vo Negovoto ime - im dade 1 Kor 1,21 mo} da stanat ~eda Bo`ji;

koi ne se rodija od krv, nitu po èlba na teloto, nitu od pohot ma{ka, tuku od Boga. 14 I Slovoto stana telo i se vseli me|u nas, polno so blagodat i vistina; i nie ja vidovme Negovata slava, slava kako na Edinoroden od Otecot. 15 Jovan svedo~e{e za Nego i vele{e zboruvaj}i: „Ova e Toj za Kogo rekov: Onoj, Koj ide po mene, Toj e pred mene, bidej}i postoe{e porano od mene!” 16 I od Negovata polnota nie site primivme blagodat vrz blagodat; 17 za{to Zakonot be{e daden preku Mojsej, a blagodatta i vistinata stanaa preku Isusa Hrista. 18 Boga nikoj nikoga{ ne Go videl; Edinorodniot Sin, Koj e vo pazuvite na Otecot - Toj Go objavi. 13

Svedo{tvoto na Jovan Krstitel (Mt 3,1–12; Mr 1,1–8; Lk 3,1–18)

6 Mt 3,1 Lk 1,13.17.76

7 1,15.19-35 3,27-30 5,33 10,41

8 1,20

9 6,14 8,12 9,5 1 Jn 2,8 Otkr 21,23 22,5

10 3,16 14,17 1 Jn 2,16

12 2,23 3,18 11,52 Rim 9,8 Gal 3,26 Jk 1,21 1 Jn 3,1-2

I toa e svedo{tvoto na Jovan, koga Judejcite ispratija od Erusalim sve{tenici i leviti za da go pra{aat: „Koj 13 si ti?” 3,3.5-6 20 Toj prizna i ne odre~e, tuku objavi: Jk 1,18 1 Ptr 1,23 Jn 3,9 „Ne sum jas Hristos.” 19

113 EVANGELIE SPORED JOVAN 14 2 Mojs 34,6 5 Mojs 4,7 Is 60,1-2 Lk 9,32 Rim 1,3 Gal 4,4 Fil 2,7 1 Tim 3,16 Evr 2,14

15 Zah 1,4 Mt 3,11 16,24

16 Rim 5,21 Kol 1,19 2,9-10 Efes 4,13

17 7,19.22-23 8,5 2 Mojs 31,18 34,28 Mt 5,17 Rim 6,14

18 3,11 6,46 2 Mojs 33,20 Mt 11,27 1 Tim 6,16 Evr 11,27 1 Jn 4,12

19 1,6 Lk 10,32

20 3,28 Dela 13,25

21 5 Mojs 18,15.18 Mal 3,1. 23-24 Sir 48,10 Mt 11,14 17,13

23 Is 40,3 Mt 3,3

25 Mt 21,25 Mk 1,4 6,25

27 1,15 Mt 3,11.13 Dela 13,25

I go pra{aa: „Koj si, toga{? Ilija li si ti?” I re~e: „Ne sum.” „Prorok li si?” I odgovori: „Ne.” 22 A tie mu rekoa: „Pa koj si, za da moème da im odgovorime na onie {to n# ispratija; {to veli{ za sebe?” 23 Toj re~e: „Jas sum glas na onoj {to vika vo pustinata: izramnete go Gospodoviot pat, kako {to veli prorokot Isaija.” 24 A ispratenite bea od fariseite; 25 i go zapra{aa velej}i: „Zo{to toga{ kr{teva{, koga ne si Hristos, nitu Ilija, nitu prorok?” 26 Jovan im odgovori i re~e: „Jas kr{tevam so voda, no me|u vas stoi Eden, Kogo vie ne Go poznavate. 27 Toj e Onoj {to ide po mene, Koj be{e pred mene, Komu jas ne sum dostoen da Mu gi odvrzam remewata od obuvkite Negovi.” 28 Ova se slu~i vo Vitanija, otade Jordan, kade {to kr{teva{e Jovan.

Prvite Isusovi u~enici

21

Bo`joto Jagne

A na drugiot den, pak, stoe{e Jovan i dvajca od negovite u~enici. 36 I {tom Go vide Isusa kako odi, re~e: „Eve Go Jagneto Bo`jo!” 37 Koga gi ~uja od nego tie zborovi, obata u~enika otidoa po Isusa. 38 A Isus, koga se svrte i vide deka odat po Nego, im re~e: „[to barate?” Tie Mu odgovorija: „Ravi {to zna~i U~itele, kade ìvee{?” 39 Im re~e: „Dojdete i videte!” Tie otidoa i vidoa kade ìvee i ostanaa toj den kaj Nego. Be{e okolu desettiot ~as1. 40 A eden od dvajcata, {to bea ~ule za Isus i bea trgnale po Nego, be{e Andrej bratot na Simon Petar. 41 Toj prvo go najde brata si Simona i mu re~e: „Go najdovme Mesijata, {to zna~i: Hristos2.” 42 I go odvede kaj Isusa. A Isus go pogledna i mu re~e: „Ti si Simon, sinot na Jona; ti }e se nare~e{ Kifa, {to zna~i: Petar3. ”

Na drugiot den Go vide Jovan Isusa kako doa|a kaj nego i re~e: „Eve Go Jagneto Bo`jo, Koe gi zema grevovite na svetot vrz Sebe! 30 Ovoj e onoj, za Kogo rekov: po mene ide ôvek, Koj pred mene be{e, bidej}i postoe{e pred mene. 31 Jas ne Go poznavav, no dojdov da kr{tevam so voda, za Toj da mu bide objaven na Izrail.” 32 I svedo~e{e Jovan, velej}i: „Go vidov Duhot da sleguva od neboto kako gulab i ostana nad Nego. 33 Jas ne Go poznavav, no Onoj, {to me prati da kr{tevam so voda, Toj mi re~e: ‚Vrz Kogo }e vidi{ deka sleguva Duhot i deka ostanuva nad Nego, Toj e Onoj {to }e kr{teva so Duh Sveti.' 34 I jas vidov i posvedo~iv deka Toj e Sin Bo`ji.”

Na drugiot den Isus namisli da otide vo Galileja i go najde Filip, pa mu re~e: „Vrvi po Mene!” 44 A Filip be{e od Vitsaida, od gradot na Andrej i Petar. 45 Filip go najde Natanail i mu re~e: „Go najdovme Onoj za Kogo pi{uva{e Mojsej vo Zakonot i Prorocite - Isus, sinot Josifov od Nazaret, !” 46 A Natanail mu re~e: „Moè li ne{to dobro da izleze od Nazaret?” Filip mu re~e: „Dojdi i vidi!” 47 Isus, koga go vide Natanail kako doa|a kaj Nego, re~e: „Eve vistinski Izrailec, vo kogo nema lukavstvo!” 48 Natanail Mu re~e: „Od kade me poznava{?” Isus mu odgovori i re~e: „U{te pred da te povika Filip, koga be{e pod smokvata, Jas te vidov.”

29

35

Povikot do Filip i Natanail 43

11,39. Okolu 16 ~asot. 21,41. Mesija na evrejski i Hristos na gr~ki zna~at Pomazanik, t.e. poseben Bo`ji pratenik. 31,42. Na evrejski Kifa, odnosno Petar, na gr~ki zna~i kamen.

28 3,26 10,40

29 1 Mojs 22,13 2 Mojs 12,3 3 Mojs 14,13 Is 53,6-7 Er 11,19 Mk 14,12 Dela 8,32 1 Kor 5,7 1 Ptr 1, 18-19 1 Jn 3,5 Otkr 5,6.9.12-13

30 1,15.27

31 2,11 1 Jn 1,2

32 Is 11,2 61,1 Mk 1,10 Lk 4,1.14.18

33 3,34 14,16 19,30 20,22 1 Car 9,17 Ez 36,27 Joil 2,28 Mk 1,11 Dela 1,5 2,38

34 Is 42,1 Mk 1,1

35 3,25 Lk 7,18

36 1,29.42 Mt 19,26

38 3,2

39 11,34

40 6,8 12,22 Mt 4,18

114 EVANGELIE SPORED JOVAN 41

Mu odgovori Natanail i re~e: „Ravi! Ti si Sin Bo`ji, Ti si Carot na Izrail!” 50 A Isus, odgovaraj}i, mu kaà: „Dali veruva{, bidej}i ti rekov deka te 42 vidov pod smokvata? ]e vidi{ pove}e Mt 16, od ova.” 17-18 51 I pak re~e: „Vistina, vistina vi Mk 3,16 1 Kor 15,5 velam: otsega }e go gledate neboto otvo43 reno i angelite Bo`ji kako se iska~u12,21 vaat i sleguvat nad Sinot ôve~ki.” 21,19.22 3 Car 19,19 Mt 9,9

44 Mt 10,3 11,21

45 2,1.11 5,39 21,2 5 Mojs 18,18 Is 7,14 9,6 Er 23,5 Ez 34,23 Mt 21,11 Lk 4,21-22 24,27

46 7,41

47 2,25

49 6,69 11,27 12,13 Sof 3,15 Ps 2,7 Mt 14,33 27,42 Dela 13,33

50 11,40

51 1 Mojs 28,12 Dan 7,9-10 Mt 3,16 8,20 Dela 7,56

2,1 4,46

Isus go o~istuva hramot

49

4,25 1 Car 2,10 Ps 2,2 Dan 9,25 Mt 1,16 Lk 4,41

2

Svadbata vo Kana

Na tretiot den ima{e svadba vo Kana Galilejska i majkata na Isusa be{e tamu. 2 Na svadbata bea pokaneti i Isus i Negovite u~enici. 3 A koga privr{i vinoto, Mu re~e majka Mu na Isusa: „Nemaat vino.” 4 Isus $ re~e: „[to bara{ od Mene, èno? U{te ne do{ol Mojot ~as.” 5 No majka Mu Negova im re~e na slugite: „S# {to }e vi re~e, napravete!” 6 A tamu ima{e {est kameni sadovi za voda, postaveni spored judejskiot obi~aj za o~istuvawe, {to sobiraa po dve do tri meri4. 7 Isus im re~e: „Napolnete gi sadovite so voda!” I tie gi napolnija do gore. 8 Pa im kaà: „Nacrpete sega i odnesete mu na starosvatot!” I mu odnesoa. 9 I koga vkusi starosvatot od vinoto, {to be{e stanalo od voda - a toj ne znae{e od kade e, no slugite, {to ja bea donele vodata, znaeja - starosvatot go povika mladoènecot, 10 i mu re~e: „Sekoj ~ovek najnapred go iznesuva dobroto vino, a koga }e se podnapijat, toga{ polo{oto; no ti si go ~uval dobroto vino do sega.” 11 So ova napravi Isus po~etok na ~udata vo Kana Galilejska i ja pokaà slavata Svoja; i u~enicite Negovi poveruvaa vo Nego. 12 Potoa sleze vo Kapernaum, Toj i majka Mu, bra}ata Negovi i u~enicite Negovi; i tamu ostana nekolku dena. 4 2,6. „Dve do tri meri” t.e. 80 do 100 litri.

(Mt 21,12–13; Mr 11,15–17; Lk 19,45–46)

Se pribliùva{e Pasha judejska i Isus se iska~i vo Erusalim; 14 i gi zate~e vo hramot onie {to prodavaa volovi, ovci i gulabi, i menuva~ite na pari - kako sedat. 15 I otkako napravi kam{ik od vrvci, gi izbrka od hramot site, i ovcite i volovite; a na menuva~ite im gi rasturi parite i gi isprevrte masite, 16 pa im re~e na onie {to prodavaa gulabi: „Nosete go toa odovde, i od domot na Mojot Otec nemojte da pravite dom za trgovija!” 17 U~enicite, pak, Negovi toga{ se setija deka e napi{ano: „Revnosta za Tvojot dom Me izede.” 18 A Judejcite, pak, odgovorija i Mu rekoa: „So kakov znak }e ni dokaè{ deka go pravi{ toa?” 19 Isus im odgovori i re~e: „Urnete go ovoj hram i za tri dni }e go podignam.” 20 A Judejcite rekoa: „Ovoj hram e graden ~etirieset i {est godini, a Ti za tri dni li }e go podigne{?” 21 No Toj govore{e za hramot na Svoeto telo. 22 A koga voskresna od mrtvite, se setija u~enicite Negovi deka za ova be{e govorel, i poveruvaa na Pismoto i na zborot, {to go be{e rekol Isus. 13

Isus ja znae ~ove~kata priroda

3 19,26

4 5,25.28 8,20 12,23.27 13,1 17,1 1 Mojs 3,15.20 Mt 8,29 Mk 14,35 Otkr 12,1

5 1 Mojs 41,55

6 Mk 7,3

10 Lk 5,39

11 1,14 2,23 12,41 Is 66,19 Mt 12,38

12 Mt 4,13 Mk 3,31

13 6,4 11,55 2 Mojs 12,1-27 5 Mojs 16,1-6 Lk 2,41

14 Mal 3,1-4

16 Zah 14,21 Lk 2,49

I koga be{e vo Erusalim na praz- 17 Ps 69,10 nikot Pasha, mnozina, gledaj}i gi ~udesnite znaci Negovi, {to gi prave{e, 18 4,48 poveruvaa vo Negovoto ime. 6,30 24 No Samiot Isus ne im se doveruva- 20,29 Mt 12,38 {e, bidej}i gi poznava{e site, Mk 8,11 25 i nema{e potreba nikoj da Mu sve- 1 Kor 1,22 do~i za ~ovekot, bidej}i Samiot znae{e 19 Mt 26,61 {to ima vo ~ovekot. 23

Isusoviot razgovor so Nikodim

3

Me|u fariseite ima{e eden ~ovek po ime Nikodim, na~alnik judejski.

27,40 Dela 6,14

21 Mt 12,6 1 Kor 6,19

115 EVANGELIE SPORED JOVAN 22 12,16 14,26 16,4 Rim 4,24

23 7,31 11,47-48

24 6,15 16,30

25 13,11 Mk 2,8

3,1 7,50 19,39

2 9,16.33 Mt 22,16 Dela 10,38

3 1,13 Mt 4,17 6,10 Tit 3,5 Jk 1,17-18 1 Ptr 1,23 1 Jn 3,9

5 Is 44,3 Ez 36,25-27 Mt 5,20 3 Ptr 1,11

6 6,63 1 Mojs 6,3 1 Kor 15,50 1 Ptr 1,3

7 1 Kor 15,44-50

8 6,63 14,17 Is 32,15 44,3 59,21 Ez 37,9 Joil 2, 28-3,2 Ps 77,39 Prop 11,5

10 Ez 11,9

11 3,32 5,19.31-32 18,37 1 Kor 2,14

Toj dojde kaj Isusa no}e i Mu re~e: „Ravi! Znaeme deka si u~itel, dojden od Boga, za{to nikoj ne moè da gi pravi ovie ~uda {to gi pravi{ Ti, ako Bog ne e so nego.” 3 Isus mu odgovori i re~e: „Vistina, vistina ti velam: ako nekoj ne se rodi odozgora, ne moè da go vidi carstvoto Bo`jo.” 4 Nikodim Mu re~e: „Kako moè ~ovek da se rodi koga e star? Zar moè po vtorpat da vleze vo utrobata na majka si i da se rodi?” 5 A Isus mu odgovori: „Vistina, vistina ti velam: ako nekoj ne se rodi od voda i Duh, ne moè da vleze vo carstvoto Bo`jo; 6 za{to, rodenoto od telo, e telo; a rodenoto od Duh, e duh. 7 Zatoa, ne ~udi se {to ti rekov: vie treba da se rodite odozgora. 8 Vetrot duva kade {to saka i glasot negov go slu{a{, no ne znae{ od kade ide i na kade odi; taka e so sekoj ~ovek roden od Duhot.” 9 Nikodim Mu odgovori i re~e: „Kako moè toa da bide?” 10 Isus odgovori i mu re~e: „Ti si u~itel izrailev, pa toa li ne go znae{? 11 Vistina, vistina ti velam: nie zboruvame za ona {to znaeme, i svedo~ime za ona, {to sme videle; a vie na{eto svedo{tvo ne go primate. 12 Koga za zemni raboti vi zboruvam i ne veruvate, kako }e poveruvate koga bi vi govorel za nebesnite? 13 Nikoj ne se iska~il na neboto, osven Onoj Koj sleze od neboto, Sinot ôve~ki, Koj e na neboto. 14 I kako {to Mojsej ja podigna zmijata vo pustinata, taka treba da se izdigne i Sinot ôve~ki, 15 ta sekoj {to veruva vo Nego da ne zagine, no da ima ìvot ve~en. 16 Za{to Bog tolku go vozqubi svetot, {to Go dade Svojot Edinoroden Sin, ta sekoj {to veruva vo Nego da ne zagine, tuku da ima ve~en ìvot. 17 Za{to Bog ne Go isprati Svojot Sin vo svetot za da mu sudi na svetot, tuku svetot da se spasi preku Nego. 2

Koj veruva vo Nego - nema da bide suden, a koj ne veruva, toj e ve}e osuden, za{to ne poveruval vo imeto na Edinorodniot Sin Bo`ji. 19 A ovoj sud e zatoa {to Svetlinata dojde na svetot, no lu|eto pove}e ja zasakaa temninata otkolku svetlinata, za{to nivnite dela bea zli. 20 Za{to sekoj, {to pravi zlo, ja mrazi svetlinata i ne odi kon svetlinata, za da ne bidat razotkrieni negovite dela bidej}i se lukavi. 21 A onoj {to tvori vistina, odi kon svetlinata za da se vidat negovite dela, bidej}i se po Boga izvr{eni.” 18

Isus i Jovan Potoa dojde Isus so u~enicite Svoi vo zemjata Judejska, i tamu ìvee{e so niv i kr{teva{e. 23 A Jovan kr{teva{e vo Enon, blizu Salim, za{to tamu ima{e mnogu voda; i doa|aa i se kr{tevaa, 24 za{to Jovan u{te ne be{e frlen vo zatvor. 25 Toga{ nastana raspravija me|u u~enicite Jovanovi i Judejcite okolu o~istuvaweto. 26 I dojdoa kaj Jovan i mu rekoa: „Ravi, Onoj {to be{e so tebe otade Jordan i za Kogo ti svedo~e{e, ete, Toj kr{teva i site odat kaj Nego.” 27 A Jovan odgovori i re~e: „Ne moè ~ovek ni{to da primi, ako ne mu e dadeno od neboto. 28 Vie samite mi svedo~ite deka rekov: ‚Jas ne sum Hristos, no sum ispraten pred Nego.' 29 Onoj {to ja ima nevestata e mladoènec; a prijatelot na mladoènecot, koj stoi i go slu{a, mnogu se raduva na glasot od mladoènecot. Ovaa moja radost se ispolni. 30 Toj treba da raste, a jas da se smaluvam!” 22

Toj {to doa|a odozgora „Koj doa|a odozgora, toj e nad site; a koj e od zemjata, zemen e i kako zemen zboruva. Koj doa|a od neboto, Toj e nad site. 31

12 Mudr 9,16 Lk 22,67 Rim 1,16

13 5 Mojs 30,12 Izreki 30,4 Efes 4,9

14 8,28 12,32.34 4 Mojs 21,4-9 Mudr 16, 5-7 Mt 8,20

15 20,31 1 Jn 5, 11-13.20

16 1 Mojs 22,16-17 Mt 21,37 Rim 8,32 1 Jn 4,9-10

17 3,36 8,15-16 Lk 19,10 2 Kor 5,19

18 5,24

19 1,5.9-11 8,12 1 Jn 1,7

20 Jov 24, 13-17 Efes 5, 11-13

21 Tov 4,6

22 4,1-2

23 Mt 3,6

24 Mt 4,12 14,3 Lk 3,20

26 12,19 Lk 7,18


I za ona {to vide i ~u, za toa svedo~i; i svedo{tvoto Negovo nikoj ne go prima. 33 A toj {to go primil Negovoto sve28 do{tvo potvrdil deka Bog e vistinit. 34 Bidej}i, toj {to e ispraten od 1,20 Mal 3,1 Boga, kaùva Bo`ji zborovi; za{to Bog Mt 11,10 Go dava Duhot neizmerno. 29 35 Za{to Otecot Go qubi Sinot i s# 15,11 Mu dade vo rakata Negova. Is 62,4-5 36 Koj veruva vo Sinot, ima ve~en ìEz 16,8 Os 1,2 2,21 vot; a koj ne veruva vo Sinot, nema da Mt 9,15 vidi ìvot, no gnevot Bo`ji }e ostane 25,1 2 Kor 11,2 vrz nego.” 32

19,11 1 Kor 4,7 Evr 5,4 Jk 1,17

2 Jn 1,12 Otkr 21,2 19,7.9

30 2 Car 3,1

31 3,13 8,23 1 Jn 4,5

32 3,11 1 Jn 5,10

33 7,28 8,26

34 13,3 16,27

35 5,20 10,17 Mt 11,27 28,18

36 3,16-18 Rim 2,8 Efes 5,6 1 Jn 5,13

4,1 3,22

4 Mt 10,5 Lk 9,52-55 17,11

5 1 Mojs 33,19 48,22 Is.N. 24,32

Isusoviot razgovor so Samarjankata Koga razbra Isus deka fariseite ~ule deka Toj pridobiva pove}e u~enici otkolku Jovan i kr{teva{e, 2 makar {to Samiot Isus ne kr{teva{e, tuku u~enicite Negovi, 3 ja napu{ti Judeja i otide pak vo Galileja. 4 Treba{e da mine preku Samarija. 5 Taka, dojde vo samarjanskiot grad, nare~en Sihar, blizu do zemji{teto, {to mu go dade Jakov na svojot sin Josif. 6 Tamu be{e izvorot na Jakov. Isus, pak, izmoren od patot, sedna pokraj izvorot; a be{e okolu {estiot5 ~as. 7 Dojde edna èna od Samarija, za da polni voda. Isus $ re~e: „Daj Mi da pijam!” 8 A u~enicite Negovi bea oti{le vo gradot da kupat hrana. 9 @enata Samarjanka Mu re~e: „Kako Ti, Judeec, bara{ od mene, èna Samarjanka, da pie{?” Za{to Judejcite so Samarjanite ne se me{aat. 10 Isus $ odgovori i re~e: „Koga bi go znaela darot Bo`ji i Koj e Ovoj {to ti veli: ‚Daj Mi da pijam' - ti samata bi pobarala od Nego i Toj bi ti dal ìva voda.” 11 @enata Mu re~e: „Gospodi, Ti nema{ vedro, a kladenecot e dlabok; od kade, pak, ima{ ìva voda? 12 Zar si Ti pogolem od na{iot tatko Jakov, koj ni go dade ovoj kladenec!? I

4

5 4,6.

Okolu 12 ~asot.

samiot toj pie{e od nego, i sinovite negovi, i dobitokot negov!” 13 Isus $ odgovori i re~e: „Sekoj {to pie od ovaa voda, pak }e oèdni; 14 a koj pie od vodata, {to }e mu ja dadam Jas, nema nikoga{ da oèdni; taa vo nego }e stane izvor na voda {to }e te~e vo ìvot ve~en.” 15 @enata Mu re~e: „Gospodi, daj mi takva voda za da ne oèdnuvam, nitu da idam ovde za polnewe!” 16 Isus $ re~e: „Odi, povikaj go tvojot ma` i dojdi tuka!” 17 @enata odgovori i Mu re~e: „Nemam ma`.” Isus $ re~e: „Pravo kaà deka nema{ ma`; 18 za{to petmina maì si imala i ovoj, {to go ima{ sega, ne ti e ma`; pravo re~e.” 19 @enata Mu odgovori: „Gospodi, gledam deka si Ti prorok! 20 Na{ite tatkovci se poklonuvaa na ovaa planina, a vie velite deka vo Erusalim e mestoto kade {to treba da se poklonuvame.” 21 Isus $ re~e: „@eno, veruvaj Mi deka doa|a vreme koga nitu na ovaa planina, nitu vo Erusalim ne }e se poklonuvate na Otecot. 22 Vie mu se poklonuvate na ona {to ne go znaete, a nie se poklonuvame na ona {to go znaeme; za{to spasenieto e od Judejcite. 23 No ide vreme i ve}e do{lo koga vistinskite poklonici }e Mu se poklonuvaat na Otecot vo duh i vistina, za{to Otecot saka takvi da bidat onie koi Mu se poklonuvaat. 24 Bog e Duh i onie {to Mu se poklonuvaat, treba da se poklonuvaat vo duh i vistina.” 25 @enata Mu re~e: „Znam deka }e dojde Mesija, nare~en Hristos; koga }e dojde Toj, s# }e ni kaè.” 26 A Isus $ re~e: „Jas sum, Koj zboruva so tebe.” 27 I toga{ dojdoa u~enicite Negovi i se za~udija deka govore{e so èna; no nieden ne Mu re~e: „[to saka{?” ili: „Zo{to zboruva{ so nea?”

6 5 Mojs 33,28

7 1 Mojs 24,20 Is 12,3

9 Sir 50, 25-26 Lk 10,33

10 7,37-38 Er 2,13 17,13 Zah 14,8 Ps 35,8-9 Otkr 21,6 22,17

12 8,53 Mt 12, 41-42

13 Sir 24,21

14 6,35 7,38 Is 44,3 58,11 Joil 2,28 Sir 15,3

15 6,34

18 Os 2,6

19 7,40

20 5 Mojs 11,29 12,5-14 Ps 121,1-5 Lk 9,53

21 Mal 1,11 Dela 6,14

22 4 Car 17,27-41 Is 2,3 Rim 9,3-4

23 5,25 Sir 35,1-6 Efes 2,18 1 Jn 5,6

117 EVANGELIE SPORED JOVAN 24 Rim 8,5 12,1

25 1,41

26 9,37 Mk 14, 61-62

29 Mt 12,23

32 5 Mojs 8,3 Mt 4,4

34 5,30

35 Mt 9,37-38 Mk 4,29 Otkr 14,15

36 Is 9,3 Ps 125,5-6

37 Mih 6,15 Jov 31,8 1 Kor 3,6

38 17,18 20,21 Dela 8, 14-17

40 Lk 9,52 Dela 8,25 10,48

42 Lk Fil 2 Tim 1 Jn

2,11 3,20 1,10 4,14

44 Mt 13,57

A ènata ja ostavi svojata stomna i otide v grad i im re~e na lu|eto: 29 „Dojdete, videte Go ~ovekot Koj mi kaà s# {to sum napravila. Da ne e Toj Hristos?” 30 Toga{ tie izlegoa od gradot i trgnaa kon Nego. 31 Vo toa vreme, pak, u~enicite Go molea, velej}i: „Ravi, jadi!” 32 No Toj im re~e: „Jas imam hrana za jadewe, {to vie ne ja znaete.” 33 Toga{ u~enicite si progovorija me|u sebe: „Da ne Mu donel nekoj da jade?” 34 A Isus im re~e: „Mojata hrana e da ja ispolnuvam voljata na Onoj Koj Me pratil i da go izvr{am Negovoto delo. 35 Ne velite li vie deka u{te ~etiri meseci, pa }e nastane ètva? A jas, pak, vi kaùvam: podignete go pogledot i videte gi nivite kako ve}e pobelele, gotovi za ètva. 36 I ètvarot ve}e dobiva plata i sobira rod za ve~en ìvot, ta da se raduvaat zaedno i seja~ot i ètvarot. 37 Za{to vo ova vistinita stanuva pogovorkata: ‚Eden see, a drug `nee.' 38 Jas ve isprativ da go `neete ona za {to ne ste se trudele; drugi se trudea, a vie vlegovte vo nivniot trud.” 39 I mnozina Samarjani od onoj grad poveruvaa vo Nego poradi zborovite na ènata koja svedo~e{e: „Mi kaà s# {to sum napravila.” 40 Koga dojdoa, pak, Samarjanite kaj Nego, Go zamolija da ostane kaj niv. I Toj ostana tamu dva dena. 41 I u{te pove}e poveruvaa poradi slovoto Negovo; 42 a na ènata $ velea: „Sega ve}e ne veruvame samo zaradi tvoeto kaùvawe, za{to sami ~uvme i znaeme deka Toj e Spasitelot na svetot, Hristos.” 28

Isus isceluva mom~e na umirawe (Mt 8,5–13; Lk 7,1–10)

A po dva dni, Toj zamina ottamu i otide vo Galileja. 44 Za{to Sam Isus be{e posvedo~il deka prorokot vo svoeto rodno mesto nema ~est. 43

6 5,2. Bet–Zata.

Koga dojde, pak, vo Galileja, Galilejcite Go primija, za{to bea videle s# {to izvr{il vo Erusalim na praznikot; za{to i tie bea na praznikot. 46 I taka, Isus pak dojde vo Kana Galilejska, kade {to be{e pretvoril voda vo vino. Ima{e eden carski ~ovek, ~ij sin be{e bolen vo Kapernaum. 47 Toj, {tom ~u deka Isus pristignal od Judeja vo Galileja, otide kaj Nego i Go zamoli da sleze i da mu go izlekuva sinot, za{to be{e na umirawe. 48 A Isus mu re~e: „Ako ne vidite znaci i ~uda, nema da poveruvate?” 49 Carskiot ~ovek Mu re~e: „Gospodi, dojdi dodeka u{te ne mi umrelo deteto!” 50 A Isus mu odgovori: „Odi si! Tvojot sin e ìv!” I ~ovekot poveruva na zborot {to mu go kaà Isus i si zamina. 51 I vedna{, u{te dodeka sleguva{e, go sretnaa slugite negovi i mu javija: „Sinot tvoj e ìv!” 52 A toj gi pra{a za ~asot koga mu stanalo polesno. Tie mu odgovorija: „Od v~era vo sedmiot ~as ve}e nema treska.” 53 Toga{ tatkoto razbra deka toa stanalo vo istiot ~as koga Isus mu re~e: „Tvojot sin e ìv!” I poveruva toj i celiot negov dom. 54 Ova be{e vtoroto ~udo {to go izvr{i Isus, koga pristigna od Judeja vo Galileja. 45

5

Isceluvaweto na bolen ~ovek vo bawata Vitezda

Potoa be{e eden praznik judejski, i se iska~i Isus vo Erusalim. 2 A vo Erusalim, kaj Ov~ata porta, ima bawa, po evrejski nare~ena Vitezda6, so pet tremovi. 3 Vo niv leèa mnozina bolni, slepi, kuci, isu{eni, koi o~ekuvaa da se razdviì vodata, 4 za{to odvreme navreme vo bawata sleguva{e angel Gospodov i ja razdviùva{e vodata; i koj prv }e vleze{e po pridviùvaweto na vodata, ozdravuva{e od kakva bilo bolest da boleduva{e.

45 2,23

46 2,1-11

48 Mudr 8,8 Mt 16,1-4 Mk 13,22 Dela 2,19 Rim 15,19 1 Kor 1,22 Evr 2,4

50 3 Car 17,23 Mt 8,13 Mk 7,29

52 Mt 8,14-15 Dela 28,8

53 1,50 3,12 20,29 Dela 11,14 16,14-15.31

54 2,11

5,2 Neem 3,1.32 12,39

118 EVANGELIE SPORED JOVAN 5 5 Mojs 2,14 Lk 8,29

8 Mt 9,6 Mk 2,11 Lk 5,24

9 9,14 Mt 12,1 Lk 5,25 13,14 Dela 3,8

10 9,16 2 Mojs 20,8 Er 17,21 Mt 12,2

11 9,11

13 6,2-3.15 Mt 8,18 Mk 7,17

14 8,11 Mt 9,2 Mk 2,5

15 9,11

16 1 Mojs 2, 2-3 2 Mojs 20,10

17 7,23 9,4

18 2,16 8,37.40 Mudr 2,16 Mt 14,5 26,4 Fil 2,6

19 5,30 8,28.42

Ima{e tamu i eden ~ovek koj boleduva{e trieset i osum godini. 6 Koga Isus go vide kako leì, znaej}i deka mnogu godini boleduva, mu re~e: „Saka{ li da ozdravi{?” 7 Bolniot Mu odgovori: „Gospodi! Nemam ~ovek {to }e me spu{ti vo bawata koga }e se razdviì vodata; dodeka jas da dojdam, drug sleguva pred mene.” 8 Isus mu re~e: „Stani, zemi ja postelkata svoja i odi si!” 9 I vedna{ ozdrave ~ovekot, ja zede postelkata svoja i ode{e. A toj den be{e sabota. 10 Zaradi toa Judejcite Mu rekoa na isceleniot: „Sabota e i ne treba da ja nosi{ svojata postelka!” 11 No toj im odgovori: „Onoj {to me izlekuva, mi re~e: ‚Zemi ja postelkata svoja i odi!'” 12 A tie go pra{aa: „Koj e toj ~ovek {to ti re~e: ‚Zemi ja postelkata svoja i odi?'” 13 No isceleniot ne znae{e koj e, za{to Isus se be{e oddale~il bidej}i na toa mesto ima{e mnogu narod. 14 Podocna Isus go sretna vo hramot i mu re~e: „Ete, sega si zdrav i ne gre{i ve}e, za da ne te snajde ne{to polo{o!” 15 A ~ovekot otide i im kaà na Judejcite deka Isus e Onoj {to go izlekuval. 16 I zatoa Judejcite Go gonea Isusa i sakaa da go ubijat, za{to toa go vr{e{e vo sabota. 17 A Isus im odgovara{e: „Mojot Otec dosega raboti, i Jas rabotam.” 18 Zatoa Judejcite u{te pove}e sakaa da Go ubijat, bidej}i ne samo {to ja naru{uva{e sabotata, tuku i Boga Go narekuva{e Svoj Otec, pravej}i se ednakov so Boga. 5

Isusovata vlast A Isus im odgovori na toa i re~e: „Vistina, vistina vi velam: Sinot ne moè da pravi ni{to Sam od Sebe, ako ne vidi {to pravi Otecot; bidej}i ona {to go pravi Toj, toa istoto go pravi i Sinot. 19

Za{to, Otecot Go saka Svojot Sin i Mu pokaùva s# {to Samiot pravi; i }e Mu pokaè dela pogolemi od ovie, za da se ~udite vie. 21 Za{to, kako {to Otecot voskresnuva mrtvi i gi oìvuva, taka i Sinot gi oìvuva onie koi saka. 22 Otecot ne sudi nikogo, tuku celiot sud Mu go predade na Sinot; 23 ta site da Go po~ituvaat Sinot, kako {to Go po~ituvaat Otecot. Koj ne Go po~ituva Sinot, toj ne Go po~ituva nitu Otecot, Koj Go pratil. 24 Vistina, vistina vi velam: koj go slu{a slovoto Moe i veruva vo Onoj Koj Me pratil, ima ìvot ve~en i nema da dojde na sud, tuku preminal od smrt vo ìvot. 25 Vistina, vistina vi zboruvam: ide ~asot i ve}e e dojden, koga mrtvite }e go ~ujat glasot na Sinot Bo`ji, i tie {to }e go ~ujat, }e oìveat. 26 Za{to, kako {to Otecot ima ìvot vo Sebe, taka Mu dade i na Sinot da ima ìvot vo Sebe; 27 i Mu dade vlast i da sudi, za{to Toj e Sinot ôve~ki. 28 Ne ~udete se na ova, za{to ide ~asot koga site, koi se vo grobovite, }e go ~ujat glasot na Sinot Bo`ji, 29 i }e izlezat: koi pravele dobro - }e voskresnat za ìvot, a koi pravele zlo, }e voskresnat za osuduvawe. 20

Svedo~ewe za Isusa 30 Jas ni{to ne moàm da pravam Sam od Sebe. Kako {to slu{am, taka i sudam, i Mojot sud e praveden, za{to ne ja baram Mojata volja, tuku voljata na Otecot Koj Me prati. 31 Ako Jas svedo~am Sam za Sebe, svedo{tvoto Moe nema da bide vistinito. 32 No ima Drug {to svedo~i za Mene; i znam deka e vistinito toa svedo{tvo so koe Toj svedo~i za Mene. 33 Vie prativte kaj Jovan i toj vi posvedo~i za vistinata. 34 Ne deka Jas primam svedo{tvo od ~ovek; tuku ova go kaùvam za da se spasite vie. 35 Toj be{e svetilo {to gori i sveti, a vie sakavte da se poraduvate na negovata svetlina za kratko vreme.

20 3,35 7,3.21 14,10-12 15,9 17,23-24

21 1,4 11,25 1 Car 2,6 Rim 4,17 Efes 2,5

22 3,17 5,27 9,39 12,47 Dela 10,42

23 Lk 10,16 Fil 2, 10-11 1 Jn 2,23

24 3,11.1516.18 8,51 10,27-28 1 Jn 3,14

25 5,28 11,25-26.43 Mk 5,41 Lk 7,14 8,54 Efes 2,1.5

26 1,4 6,53.57

27 5 Mojs 7,10-14 Mt 8,20 Evr 2,18

28 11,43-44

29 Dan 12,2 Mt 16,27 25,46 Lk 14,14 Dela 24,15 1 Kor 15,32 1 Sol 4,16 Otkr 20,13

30 4,34 5,19 6,38 Lk 22,42

31 8,13-14

119 EVANGELIE SPORED JOVAN 32 3,26 5,36-37.39 8,18 15,26 19,35 1 Jn 5,6-9

33 1,7.15.34 3,27-30

34 1 Jn 5,9

35 1,8 Sir 48,1 3 Ptr 1,19

36 2,11 3,2 9,16.33 10,25.38 14,11 Mt 9,6

37 6,44-46 8,18 5 Mojs 4,12.15 Mt 3,17 1 Jn 5,9

38 6,29 8,37 1 Jn 2,14

39 1,45 2,22 5 Mojs 8,1.3 30,15-20 Ps 119 Mt 1,22 Lk 24,27.44 Dela 13,27 1 Ptr 1, 10-11 Otkr 19,10

41 7,18 12,43 1 Sol 2,6

No Jas imam pogolemo svedo{tvo od Jovanovoto; delata {to Mi gi dade Otecot da gi izvr{am, samite tie dela, {to gi izvr{uvam Jas, svedo~at za Mene deka Me pratil Otecot. 37 I Otecot, Koj Me prati, Sam posvedo~i za Mene. A vie ni glasot Negov nikoga{ ne ste go ~ule, nitu liceto Negovo ste go videle. 38 I zborovite Negovi ne se vo vas, za{to ne veruvate vo Onoj kogo Go pratil Toj. 39 Gi istraùvate Pismata, za{to vie mislite deka vo niv imate ìvot ve~en; a tokmu tie svedo~at za Mene. 40 No ne sakate da dojdete kaj Mene za da imate ìvot. 41 Od lu|e slava ne primam, 42 no Jas ve poznavam deka vo sebe qubov Bo`ja nemate. 43 Jas dojdov vo imeto na Mojot Otec i ne Me primate; a nekoj drug, ako dojde vo svoe ime, nego }e go primite. 44 Kako moète vie da poveruvate koga primate slava eden od drug, a slavata, {to e od Ediniot Bog, ne ja barate? 45 Nemojte da mislite deka Jas }e ve obvinuvam pred Otecot; ima koj da govori protiv vas - Mojsej, na kogo vie se nadevate. 46 Za{to, ako mu bevte veruvale na Mojsej, i Mene }e Mi poveruvavte, za{to toj pi{uva{e za Mene. 47 Ako, pak, na negovite Pisanija ne poveruvavte, kako toga{ }e im poveruvate na Moite zborovi?”

re~e na Filip: „Od kade da kupime leb za da jadat ovie?” 6 A toa go re~e za da go isku{a, za{to Sam znae{e {to }e napravi. 7 Filip Mu odgovori: „Ne }e im bide dovolno leb za dveste denarii, pa da dobie sekoj od niv po malku!” 8 Eden od u~enicite Negovi, Andrej, bratot na Simon Petar, Mu re~e: 9 „Ovde ima edno mom~e koe ima pet ja~menovi lebovi i dve ribi; no {to e toa za tolku du{i?” 10 Isus re~e: „Kaète im na lu|eto da posednat!” A na toa mesto ima{e mnogu treva. Toga{ posednaa lu|eto, na broj okolu pet iljadi. 11 Isus gi zede lebovite, zablagodari i im gi podade na u~enicite, a u~enicite na onie {to posednaa; isto taka i od ribite, koj kolku saka{e. 12 A koga se nasitija, im re~e na u~enicite Svoi: „Soberete gi ostanatite par~iwa za da ne se zagubi ni{to!” 13 I od pette ja~menovi lebovi sobraa i napolnija dvanaeset ko{nici par~iwa, {to im preostanaa na onie {to jadea. 14 Lu|eto, koga go vidoa ~udoto {to go napravi Isus, rekoa: „Ovoj e navistina Prorokot Koj treba{e da dojde na svetot!” 15 No Isus, {tom razbra deka sakaat da dojdat i da Go fatat za da go proglasat za car, povtorno se povle~e Sam vo gorata.

Isus nahranuva nad pet iljadi lu|e

Isus odi po moreto

36

6

(Mt 14,13–21; Mr 6,30–44; Lk 9,10–17)

Potoa Isus otide na drugata strana od Galilejskoto, Tiverijadskoto 43 More. 2 I po nego ode{e mnogu narod, za{to Mt 24,5.24 gi gledaa ~udata Negovi {to gi 44 vr{e{e nad bolnite. 7,18 3 A Isus otide vo gorata i tamu sede8,50.54 12,23.28.43 Rim 2,29 {e so u~enicite Svoi. 4 I nabliùva{e judejskiot praznik 1 Kor 4,5.7 45 Pasha. 5 Isus, pak, otkako gi podigna o~ite, 9,28 5 Mojs vide deka kon Nego ide mnogu narod mu 31,26-27 Rim 2,17

76,19. 5-6 kilometri, po na{i merila.

(Mt 14,22–33; Mr 6,45–52)

46 5 Mojs 18,15 Lk 24,27 Dela 3,22 7,35.37

47 1,17 6,32 Lk 16, 29-31 2 Kor 3, 14-16

6,2 2,23 Mt 4,23.25 12,15 Lk 9,11

4 2,13 Lk 22,1

5 1,43 12,21 4 Mojs 11,13

6 2,25 6,61.64 13,11 21,17 2 Kor 13,5 Otkr 2,2

8 1,40 Mt 4,18 10,2

9 21,9-13 Sud 7,13 4 Car 42-43

11 Otkr 4,9 11,17

16 A prikve~er, u~enicite Negovi 13 4 Car 4,44 slegoa do moreto, 17 i otkako vlegoa vo korab, trgnaa 14 Mt 21,11 preku moreto kon Kapernaum. I ve}e se Dela 7,37 be{e stemnilo, a Isus s# u{te ne be{e 15 do{ol kaj niv. 18,36 18 Moreto, pak, se podiga{e, za{to Mt 14, 22-23 duva{e silen vetar. Mk 6,46 19 I koga bea pominale dvaeset i pet do trieset stadii7, Go vidoa Isusa kako odi po moreto i se pribliùva kon korabot, pa se upla{ija.


No Toj im re~e: „Jas sum, ne pla{ete se!” 21 Tie sakaa da Go primat vo korabot 22 i vedna{ korabot pristigna do bregot, 12,12 kade {to odea. 20

Mt 14,27 Mk 16,6

24

Narodot Go bara Isusa

Mk 1,37

26 2,11

27 4,14 6,5051.54.58 Is 55,2 Mt 8,20 16,12 Efes 4,30

28 1 Kor 15,58

29 1 Sol 1,3 1 Jn 3,23

30 2,18 Mt 12,38

31 2 Mojs 16,15 4 Mojs 11,7-9 21,5 5 Mojs 8,3 Neem 9,15 Ps 78,24 105,40 Mudr 16,20

32 6,49.58

33 6,41.51

34 4,15 Mt 6,11 Lk 11,3

Utredenta nautro narodot, {to stoe{e od drugata strana na moreto, zabeleà deka tamu nema{e drug korab, osven eden, vo koj vlegoa u~enicite Negovi, i deka Isus ne vleze vo korabot so u~enicite Svoi, tuku samo u~enicite negovi zaminaa. 23 I drugi korabi dojdoa od Tiverijada, blizu do ona mesto kade {to bea jale leb, otkako Gospod zablagodari. 24 I koga vidoa lu|eto deka Isus ne be{e tamu, nitu u~enicite Negovi, vlegoa sami vo korabi i dojdoa vo Kapernaum da Go baraat Isusa. 25 I {tom Go najdoa otade moreto, Mu rekoa: „Ravi, koga dojde ovde?” 26 A Isus im odgovori i re~e: „Vistina, vistina vi velam: vie ne Me barate zatoa {to vidovte ~uda, tuku zatoa {to jadevte od lebovite i se nasitivte. 27 Rabotete ne za hrana {to se rasipuva, tuku za hrana {to ostanuva za ve~en ìvot i koja }e vi ja dade Sinot ôve~ki, za{to vrz Nego stavil pe~at Bog Otecot.” 28 A tie Mu rekoa: „[to da pravime za da izvr{uvame Bo`ji dela?” 29 Isus im odgovori i re~e: „Bo`joto delo e ova: da poveruvate vo Onoj Kogo Go isprati Toj.” 30 A tie Mu rekoa: „Kakov znak }e ni pokaè{ da vidime i da poveruvame? [to }e napravi{? 31 Tatkovcite na{i jadea mana vo pustinata, kako {to e napi{ano: ‚Leb od neboto im dade da jadat.'” 32 No Isus im re~e: „Vistina, vistina vi velam: ne vi dade Mojsej leb od neboto, tuku Mojot Otec vi dava vistinski leb od neboto. 33 Za{to lebot Bo`ji e Onoj, Koj sleguva od neboto i mu dava ìvot na svetot.” 34 Toga{ Mu rekoa: „Gospodi, davaj ni go sekoga{ toj leb!” 22

A Isus im re~e: „Jas sum lebot na ìvotot; koj doa|a kaj Mene, nema da ogladni i koj veruva vo Mene, nema nikoga{ da oèdni. 36 No vi rekov: vie i Me vidovte i ne veruvate. 37 S# {to Mi dava Otecot, }e dojde kaj Mene; a koj doa|a kaj Mene, nema da go izbrkam nadvor; 38 za{to Jas slegov od neboto ne da ja izvr{uvam Mojata volja, tuku voljata na Otecot, Koj Me prati. 39 A voljata na Otecot, Koj Me prati, e ovaa: od s# {to Mi dal da ne zagubam ni{to, tuku da go voskresnam vo posledniot den. 40 A ovaa e voljata na Onoj {to Me prati: sekoj {to }e go vidi Sinot i }e poveruva vo Nego da ima ve~en ìvot, i Jas }e go voskresnam vo posledniot den.” 41 Negoduvaa protiv Nego Judejcite, za{to re~e: „Jas sum lebot {to sleze od neboto”, 42 i zboruvaa: „Zar ne e Ovoj Isus, Josifoviot sin, îj tatko i majka gi poznavavme? Kako toga{ Toj veli: ‚Slegov od neboto.'” 43 Im odgovori Isus i re~e: „Ne mrmorete me|u sebe. 44 Nikoj ne moè da dojde kaj Mene, ako ne go privle~e Otecot, Koj Me prati; i Jas }e go voskresnam vo posledniot den. 45 Kaj Prorocite e napi{ano: ‚I }e bidat site od Boga nau~eni.' Sekoj {to ~ul od Otecot i se nau~il, doa|a kaj Mene. 46 Ne deka nekoj Go videl Boga, osven Onoj Koj e od Boga; Toj go videl Otecot. 47 Vistina, vistina vi velam: Koj veruva vo Mene ima ve~en ìvot. 48 Jas sum lebot na ìvotot. 49 Tatkovcite va{i jadea mana vo pustinata i umrea; 50 a ova e leb {to doa|a od neboto, i onoj, koj jade od nego, nema da umre. 51 Jas sum ìviot leb {to sleze od neboto; koj jade od ovoj leb, }e ìvee ve~no; a lebot {to }e go dadam Jas, e Moeto telo, {to }e go predadam za ìvotot na svetot.” 35

35 4,14 6,48.51.58 11,25 14,6 Is 55,1-3 Izreki 9,1-6 Sir 24, 19-22

36 6,26.29.40.6 4 9,41 15,24 20,29

37 17,6-7.24 Mt 11,28 1 Jn 5,4

38 4,34 5,30 Mt 26,39 Mk 14,36 Lk 22,42 Evr 10,9

39 6,44.54 10,28-29 17,12 18,9 Mt 18,14

40 6,54 11,24-25

41 6,33.35.51. 58 2 Mojs 16,2-8 1 Kor 10,10

42 7,27 Mk 6,3

44 6,39.65 12,32 Os 11,4 Mt 16,17

45 Is 54,13 Er 31,33-34 1 Sol 4,9 1 Jn 4,12 2,27

46 1,18 7,29 2 Mojs 33,20

47 3,15-16.36

121 EVANGELIE SPORED JOVAN 48 6,35.38.51. 58

51 1,14 3,6 15,13 Mt 26,26 1 Kor 11,24 Evr 10,5.10 1 Jn 3,16

52 3,4

53 4,14 5,26 Mt 8,20 1 Kor 11,23-24

54 6,39.40.44

55 Kol 2,16

56 15,4-5 1 Jn 3,24

57 5,26 Mt 16,16 Evr 7,25

Judejcite pak po~naa da se prepiraat me|u sebe, velej}i: „Kako moè Ovoj da ni go dade teloto Svoe da go jademe?” 53 A Isus im re~e: „Vistina, vistina vi kaùvam: ako ne go jadete teloto na Sinot ôve~ki i ne ja piete krvta Negova, ne }e imate ìvot vo sebe. 54 Koj go jade Moeto telo i ja pie Mojata krv, ima ìvot ve~en i Jas }e go voskresnam vo posledniot den. 55 Za{to Moeto telo e vistinska hrana, i Mojata krv - vistinsko pitie. 56 Koj jade od Moeto telo i pie od Mojata krv, }e bide vo Mene i Jas vo nego. 57 Kako {to Me prati ìviot Otec i Jas ìveam preku Otecot, taka i toj {to jade od Mene, }e ìvee preku Mene. 58 Ova e lebot {to sleze od neboto, a ne kako tatkovcite va{i {to jadea mana i izumrea; koj jade od ovoj leb, }e ìvee doveka.” 59 Ova go kaà Isus vo sinagogata, koga pou~uva{e vo Kapernaum. 52

Zborovi za ve~en ìvot 60

Toga{ mnozina od u~enicite Nego-

58 vi, otkako go slu{naa toa, rekoa:

6,41.51

„Te{ki se ovie zborovi! Koj moè da gi

59 slu{a!?” 18,20

61

A Isus, znaej}i vo Sebe deka u~eni-

60 cite Negovi negoduvaat zaradi toa, im Juda 1,15

61 Mt 11,6

62 3,13 12,32 17,5 Mt 8,20 Dela 1,9-11

63 3,6 2 Kor 3,6 Gal 6,8 1 Ptr 3,18

64 2,25

65 3,27 6,44

re~e: „Zar ova ve soblaznuva? 62 A {to ako Go vidite Sinot ôve~ki kako se voznesuva gore, kade {to bil porano? 63 Duhot e toj {to oìvuva; teloto ni{to ne polzuva. Zborovite {to vi gi kaàv se duh i ìvot. 64 No ima me|u vas i nekoi {to ne veruvaat.” Isus znae{e od po~etok koi se tie {to ne veruvaat i koj e toj {to }e go predade. 65 I re~e: „Zatoa vi zboruvam deka nikoj ne moè da dojde kaj Mene, ako ne mu bide dadeno od Mojot Otec.” 66 Od toa vreme mnozina od Negovite u~enici se povlekoa i ne odea ve}e so Nego.

Toga{ im re~e Isus na dvanaesetminata: „Da ne sakate i vie da si otidete?” 68 A Simon Petar Mu odgovori: „Gospodi, kaj kogo }e otideme? Ti ima{ zborovi za ve~en ìvot, 69 i nie poveruvavme i poznavme deka si Ti Hristos, Sin na ìviot Bog.” 70 Isus im odgovori: „Ne li ve izbrav dvanaesetmina? No eden od vas e |avol8.” 71 A zboruva{e za Juda Simonov Iskariotski, za{to toj, iako eden od dvanaesetminata, saka{e da Go predade. 67

7

Isus i Negovite bra}a

Potoa ode{e Isus po Galileja, zatoa {to ne saka{e da odi vo Judeja, bidej}i Judejcite sakaa da Go ubijat. 2 Se pribliùva{e, pak, judejskiot praznik Senici. 3 Toga{ bra}ata Negovi Mu rekoa: „Izlezi odovde i odi vo Judeja, ta i u~enicite Tvoi da gi vidat delata {to gi vr{i{. 4 Za{to nikoj ne pravi ne{to tajno koga saka da se pro~ue. Ako Ti gi vr{i{ ovie raboti, toga{ pokaì se pred svetot!” 5 Za{to i bra}ata Negovi ne veruvaa vo Nego. 6 A na toa Isus im odgovori: „Moeto vreme u{te ne e dojdeno, a za vas vremeto e sekoga{ pogodno. 7 Svetov vas ne moè da ve mrazi, a Mene Me mrazi, za{to Jas svedo~am za nego deka delata mu se lo{i. 8 Vie otidete na ovoj praznik; Jas nema da izlezam na ovoj praznik, za{to vremeto Moe s# u{te ne se ispolnilo.” 9 Otkako go re~e toa, ostana vo Galileja. Isus na praznikot

2 Tim 1,15

68-69 Mk 8,27-33

68 5 Mojs 8,3 Dela 5,20

69 10,36 Mk 1,24 Lk 4,34 Dela 3,14 1 Jn 4,16

70 13,18 15,16 Lk 22,3

71 12,4 Lk 6,13.16

7,1 5,18

2 2 Mojs 23,14.16 3 Mojs 23,34 4 Mojs 29,12-39 5 Mojs 16,13-16 Zah 14, 16-19 Neem 8, 1-18

3 Mt 12,46 Mk 3,31 Dela 1,14

4 4,48 6,30

5 Mk 3,33-35

6 2,4 7,30 8,20

7 3,19-21

No, {tom otidoa bra}ata Negovi, i 15,18 Toj otide na praznikot, no ne javno, 8 Lk 9,51 tuku nekako skri{um. 11 A Judejcite Go baraa na praznikot 11 i velea: „Kade e Onoj?” 11,56 10

66 Lk 9,62

67

8 6,70. Gr~kiot zbor „diavolos”, od koj proizleguva zborot |avol, primarno zna~i klevetnik.

122 EVANGELIE SPORED JOVAN 12 7,40-43 Mt 27,63

13 9,22 12,42 19,38 20,19

15 Mt 7,28-29 13,54-57 Lk 2,47 Dela 4,13

16 3,11-13.3135 12,49 14,10

18 5,41-44 8,50 Ps 91,15

19 1,17 5,46-47 8,37-41 Dela 7,53 Rim 2, 17-23

20 8,48 10,20 Mt 11,18 12,24.27

21 5,2-9.16

22 1 Mojs 17,10-13 21,4 3 Mojs 12,3 Rim 4,11

23 Mt 12,15.11-12 Mk 3,5 Lk 13, 15-16

24 8,15 3 Mojs 19,15 Is 11,3-4 Zah 7,9

25 5,18 7,19 8,37.40

I mnogu raspravii ima{e me|u narodot za Nego; edni zboruvaa: „Dobar e”, a drugi velea: „Ne, tuku go izmamuva narodot!” 13 No nikoj ne zboruva{e za Nego otvoreno, poradi strav od Judejcite. 14 A na sredinata od praznikot, vleze Isus vo hramot i pou~uva{e. 15 I se ~udea Judejcite, velej}i: „Kako gi poznava Ovoj Knigite, koga ne u~el?” 16 Toga{ im odgovori Isus i re~e: „U~eweto Moe ne e Moe, tuku na Onoj {to Me prati; 17 i ako nekoj saka da ja vr{i voljata Negova, }e razbere dali e ova u~ewe od Boga, ili Jas Samiot od Sebe zboruvam. 18 Koj govori samiot od sebe, toj si bara svoja slava; a koj ja bara slavata na Onoj {to Go pratil, Toj e vistinit i vo Nego nema nepravda. 19 Zar ne vi go dade Mojsej Zakonot? No nikoj od vas ne go ispolnuva Zakonot. Zo{to sakate da Me ubiete?” 20 Narodot odgovori i re~e: „Demonot e vo tebe! Koj saka da Te ubie?” 21 Odgovori Isus i im re~e: „Edno delo izvr{iv i site se ~udite. 22 Mojsej vi go dade obrezanieto, ne zatoa {to toa e od Mojsej, tuku od tatkovcite - i vie vo sabota obrezuvate ~ovek. 23 Ako ~ovek se obrezuva vo sabota, za da ne se naru{i Zakonot Mojseev, na Mene li se gnevite {to cel ~ovek izlekuvav vo sabota? 24 Ne sudete spored nadvore{nosta, tuku sudete so praveden sud!” 25 Toga{ nekoi od Erusalim rekoa: „Ne li e Ovoj {to Go baraat da Go ubijat? 26 Ete, javno govori i ni{to ne Mu velat. Da ne se uverile i na~alnicite deka e Toj navistina Hristos? 27 No, Ovoj Go znaeme od kade e, a koga }e dojde Hristos nikoj ne }e znae od kade e.” 28 Toga{ Isus, pou~uvaj}i vo hramot, izvika glasno i re~e: „I Mene Me poznavate i znaete od kade sum; no Sam od Sebe ne dojdov, tuku Toj {to me prati e Vistinitiot; Nego vie ne Go poznavate. 12

Jas, pak, Go znam, za{to sum od Nego i Toj Me prati.” 30 Toga{ sakaa da Go fatat, no nikoj ne klade raka na Nego, bidej}i u{te ne be{e do{ol ~asot Negov. 31 I mnozina od narodot poveruvaa vo Nego i velea: „Koga }e dojde Hristos, zar }e napravi pogolemi ~uda otkolku {to napravi Ovoj?” 32 ûja fariseite deka narodot taka zboruva za Nego, pa ispratija fariseite i prvosve{tenicite slugi da go fatat. 33 Toga{ Isus im re~e: „U{te malku vreme sum so vas, a potoa }e otidam kaj Onoj Koj Me prati. 34 ]e Me barate i nema da Me najdete; i kade {to }e bidam Jas, vie ne }e moète da dojdete.” 35 A Judejcite si rekoa me|u sebe: „Kade }e odi Ovoj ta da ne moème da Go najdeme? Da ne saka da odi pri raselenite me|u Elinite, pa i Elinite da gi pou~uva? 36 [to zna~at ovie zborovi: ‚]e Me barate i ne }e Me najdete'; i ‚Kade {to }e bidam Jas, vie ne }e moète da dojdete?'”

27

Izvorot na ìva voda

35

29

6,42 7,41 9,29

28 8,19.26 19,9

29 8,55 17,25 Mt 11,27

30 2,4 Lk 4,29-30

31 2,11.23 8,30 10,42 11,45 12,11.42

32 Mt 11,2 12,23

33 1,1 12,35 16,5.10.16

34 8,21 12,40 13,33.36 5 Mojs 4,29 Is 55,6

12,20-24

A vo posledniot golem den od praz- Izreki 1,28 nikot zastana Isus i izvika so silen Jk 1,1 glas, velej}i: „Koj e èden neka dojde 1 Ptr 1,1 37 kaj Mene da pie! 38 Koj veruva vo Mene, kako {to e 3 Mojs 23,36 re~eno vo Pismoto, od negovata utroba, Is 55,1 Otkr 21,6 }e pote~at reki od ìva voda.” 22,17 39 A ova go re~e za Duhot, Kogo {to }e Go primat onie koi veruvaat vo Ne- 38 4,10.14 go; za{to Svetiot Duh u{te ne im be{e 19,31-34 daden, bidej}i Isus u{te ne be{e 2 Mojs 17,1-6 proslaven. Is 12,3 40 A mnozina od narodot, koga gi ~uja 43,20 44,3 ovie zborovi, rekoa: „Navistina Ovoj e 58,11 Ez 47,1-12 prorok!” Joil 4,18 41 Drugi velea: „Ovoj e Hristos.” A Zah 13,1 nekoi rekoa: „Zar od Galileja }e dojde 14,8 1 Kor 10,4 Hristos? 42 Ne e li re~eno vo Pismoto deka 39 12,16.23.28 Hristos }e dojde od semeto Davidovo i 13,31-32 od grat~eto Vitleem, od kade {to be{e 16,7 Dela 2,4 David?” 37

123 EVANGELIE SPORED JOVAN 40 6,14 5 Mojs 18,15-18 Mt 21,11 Dela 3,22 7,37

41 1,46 7,52

42 2 Car 7, 12-17 Ps 88,3-4 Er 23,5 Mih 5,1 Mt 2,5-6 Rim 1,3

43 3,19-21 9,16 10,19

44 7,30

46 Mt 7,28 13,54

48 12,42 1 Kor 1,26

49

I taka nastana me|u narodot razdor za Nego. 44 A nekoi od niv sakaa da Go fatat, no nikoj ne stavi raka vrz Nego. 45 Dojdoa, pak, slugite kaj prvosve{tenicite i fariseite i ovie im rekoa: „Zo{to ne Go dovedovte?” 46 A slugite odgovorija: „Nikoga{ ~ovek ne govorel taka kako Ovoj ôvek.” 47 Toga{ im odgovorija fariseite: „Da ne se prelagavte i vie? 48 Poveruval li nekoj od na~alnicite i fariseite vo Nego? 49 No, ovoj narod, {to ne go znae Zakonot, e proklet.” 50 Nikodim, pak, koj be{e oti{ol kaj Nego no}e, a be{e eden od niv, im re~e: 51 „Osuduva li na{iot Zakon ~ovek dodeka najnapred ne go soslu{aat i ne doznaat {to pravi?” 52 A tie mu odgovorija i rekoa: „Da ne si i ti od Galileja? Ispitaj i }e vidi{ deka prorok od Galileja ne se javuva!” 53 I sekoj si otide vo svojot dom. 43

Er 5,4-5

50 3,1-2 19,39

51 2 Mojs 23,1 5 Mojs 1,16 17,4.6

52 1,46 5,39 7,41

8,1 Lk 21,37

2 Mt 26,55 Lk 21,38

3 Lk 7,37-50

5 3 Mojs 20,10 5 Mojs 22,22-24 Ez 16,38-40

8

@ena fatena vo prequba

A Isus otide na Maslinovata Gora. 2 Utredenta pak dojde vo hramot i siot narod doa|a{e kaj Nego. A Toj sedna i gi pou~uva{e. 3 Toga{ kni`nicite i fariseite dovedoa kaj Nego èna fatena vo prequbodejstvo; ja postavija nasrede i 4 Mu rekoa: „U~itele, ovaa èna e fatena vo prequbodejstvo na delo. 5 A Mojsej vo Zakonot ni zapoveda takvite da gi kamenuvame; Ti, pak, {to veli{?” 6 Toa go rekoa za da Go isku{aat i da imaat za {to da Go obvinat. A Isus se navedna dolu i po~na so prst da pi{uva vo zemjata, ne gledaj}i gi. 7 Koga prodolìja da go pra{uvaat, Toj se ispravi i im re~e: „Koj od vas e bez grev, prv neka frli kamen na nea!” 8 I pak se navedna dolu i pi{uva{e po zemjata. 9 A tie, {tom go ~uja toa, bidej}i sovesta gi grize{e, se razotidoa eden po

eden, po~nuvaj}i od najstarite pa do poslednite: ostanaa samo Isus i ènata, koja stoe{e nasrede. 10 A koga se ispravi i ne vide nikogo osven ènata, Isus $ re~e: „@eno, kade se onie {to te obvinuvaa? Nikoj li ne te osudi?” 11 A taa re~e: „Nikoj, Gospodi.” Toga{ Isus $ re~e: „Nitu Jas ne te osuduvam. Odi si i nemoj pove}e da gre{i{.” Isus e Svetlinata na svetot I pak im re~e Isus, velej}i: „Jas sum Svetlinata na svetot; koj vrvi po Mene nema da odi vo temnina, a }e ja ima svetlinata vo ìvotot.” 13 Toga{ Mu rekoa fariseite: „Ti svedo~i{ Sam za Sebe; Tvoeto svedo{tvo ne e vistinito.” 14 Isus im odgovori i re~e: „Makar {to svedo~am Sam za Sebe, Moeto svedo{tvo e vistinito, za{to znam od kade sum do{ol i kade odam; a vie ne znaete od kade sum do{ol i kade odam. 15 Vie sudite po teloto, Jas ne sudam nikomu. 16 I ako sudam Jas, Mojot sud e vistinit, za{to ne sum Sam, tuku Jas i Otecot, Koj Me prati. 17 A i vo zakonot va{ e napi{ano deka svedo{tvoto od dvajca svedoci se smeta za verodostojno. 18 Jas svedo~am za Sebe i Otecot, Koj Me prati, svedo~i za Mene.” 19 Toga{ Mu rekoa: „Kade e Tvojot Otec?” Isus odgovori: „Vie ne Me znaete nitu Mene, nitu Mojot Otec; ako Me znaevte Mene, }e Go znaevte i Mojot Otec.” 20 Ovie zborovi gi kaà Isus kaj riznicata, koga pou~uva{e vo hramot; i nikoj ne go fati, za{to u{te ne be{e do{ol ~asot Negov. 12

Isusovoto zaminuvawe i opomenata do nevernite

6 Mt 16,1 22,15

7 5 Mojs 17,7 Mt 7,1-5

9 Mt 22,22

11 5,14 2 Mojs 33,11 Ps 102,8.13-14

12 1,4-5.9 12,35-36.46 2 Mojs 13,21 Ps 26,1 36,10 89,16 Is 9,2 49,6 60,19 Mudr 7,26 2 Kor 6, 14-15 1 Jn 1,5-7

13 5,31

14 3,11 9,29 13,3 16,28

15 7,24 12,47 1 Car 16,7 1 Kor 2, 8-16

16 5,30.37 8,29

17 5 Mojs 17,6 19,15 4 Mojs 35,30 Mt 18,16

18 5,32.37 1 Jn 5,9

19 12,45 14,7.9-11 16,3

21 Pak im re~e Isus: „Jas si odam, a 20 vie }e Me barate i vo svojot grev }e um- 7,30 Mk 12, rete. Kade {to }e odam Jas, vie ne mo- 41-43 ète da dojdete.”

124 EVANGELIE SPORED JOVAN 21 7,34.36 13,33.36 5 Mojs 24,16 Ez 18,20 33,12-20

22 7,35

23 1,10 3,31 17,14

24 8,28.58 13,19 2 Mojs 3,14-15 Is 41,4 43,10

26 7,28 12,49

28 3,14 5,19 Mt 8,20

29 4,34 5,30 16,32 2 Mojs 3,12 Is.N. 1,5 Er 1,8

30 2,23 7,31 10,42

31 3,11 15,7 Dela 11,23 2 Jn 1,9

32 1,14.17 14,6.17

33 Mt 3,9 Rim 4,12 9,7 Gal 3,6-16 Evr 2,16

34 Rim 6, 17-19 3 Ptr 2,19 1 Jn 3,8

Toga{ Judejcite rekoa: „Da ne saka da se samoubie i zatoa veli: kade {to }e odam Jas, vie ne moète da dojdete?” 23 I im re~e: „Vie ste od dolu, a Jas sum od gore: vie ste od ovoj svet, Jas, pak, ne sum od ovoj svet. 24 Zatoa vi rekov deka }e umrete vo svoite grevovi; bidej}i, ako ne poveruvate deka Jas Sum Toj, }e umrete vo grevovite svoi.” 25 Toga{ Mu rekoa: „Koj si Ti?” Isus im odgovori: „Po~etok, kako {to i vi velam. 26 Mnogu imam za vas da zboruvam i da sudam; no, Onoj {to Me prati e vistinit i ona {to sum ~ul od Nego, toa i mu go kaùvam na svetot.” 27 No ne razbraa deka im govore{e za Otecot. 28 A Isus im re~e: „Koga }e Go izdignete Sinot ôve~ki, toga{ }e sfatite deka sum Jas i deka ni{to ne pravam Sam od Sebe, tuku, kako {to Me nau~i Mojot Otec, taka i zboruvam. 29 Onoj {to Me prati e so Mene; Otecot ne Me ostavi Sam, za{to sekoga{ go vr{am ona {to Mu e ugodno.” 30 Koga Toj go zboruva{e ova, mnozina poveruvaa vo Nego. 22

Koj e navistina sloboden? Toga{ Isus im govore{e na onie Judejci, {to bea poveruvale vo Nego: „Ako vie ostanete vo Moeto slovo, navistina }e bidete Moi u~enici; 32 i }e ja zapoznaete vistinata, i vistinata }e ve oslobodi.” 33 Mu odgovorija i rekoa: „Nie sme seme Avraamovo i nikoga{ nikomu ne sme robuvale; a kako Ti veli{: ‚]e bidete slobodni?'” 34 Isus im odgovori: „Vistina, vistina vi velam: sekoj {to pravi grev, rob mu e na grevot. 35 A robot ne ostanuva ve~no doma; Sinot ostanuva ve~no. 36 I ako Sinot ve oslobodi, navistina }e bidete slobodni. 37 Znam deka ste seme Avraamovo, no sakate da Me ubiete, za{to slovoto Moe ne moè da se smesti vo vas. 31

Jas go kaùvam ona {to sum go videl kaj Mojot Otec; a i vie go pravite ona {to ste go videle kaj va{iot tatko.” 39 Mu odgovorija i rekoa: „Na{ tatko e Avraam.” Isus im re~e: „Ako bevte ~eda Avraamovi, vie }e gi vr{evte delata Avraamovi. 40 A sega sakate da Me ubiete, Mene, ôvekot Koj vi ja kaà vistinata {to ja ~u od Boga. Avraam taka ne prave{e. 41 Vie gi vr{ite delata na svojot tatko.” A tie Mu rekoa: „Nie ne sme rodeni od bludstvo; eden Otec imame Bog.” 42 No Isus im re~e: „Ako Bog be{e va{ Otec, toga{ }e Me sakavte Mene, bidej}i Jas sum izlegol i doa|am od Boga. Za{to ne dojdov Sam od Sebe, tuku Toj Me prati. 43 Zo{to ne gi razbirate Moite zborovi? Zatoa {to ne moète da gi slu{ate poukite Moi. 44 Va{iot tatko e |avolot; i vie sakate da gi ispolnuvate èlbite na svojot tatko; toj e ~ovekoubiec od po~etokot i ne stoi vo vistinata, za{to vo nego nema vistina. Koga zboruva laga, govori od sebe, za{to e la`livec i tatko na lagata. 45 A bidej}i Jas vistinata vi ja kaùvam, ne Mi veruvate. 46 Koj od Vas moè da Me obvini za grev? Ako li, pak, vistina zboruvam, toga{ zo{to ne Mi veruvate? 47 Koj e od Boga, toj gi slu{a Bo`jite zborovi. A vie ne gi slu{ate, za{to ne ste od Boga.” 48 Toga{ Judejcite Mu odgovorija i rekoa: „Ne zboruvame li pravo deka si Ti Samarjanin i deka demon ima vo Tebe?” 49 Isus im odgovori: „Vo Mene nema zol duh, tuku Go po~ituvam Svojot Otec, a vie Me bes~estite. 50 No Jas ne baram Svoja slava; ima Drug {to ja bara, i {to }e sudi. 51 Vistina, vistina vi velam; koj }e gi zapazi zborovite Moi, nema da vidi smrt doveka.” 52 Toga{ Judejcite Mu rekoa: „Sega razbravme deka demon ima vo Tebe: 38

35 1 Mojs 21,10 2 Mojs 21,2 5 Mojs 15,12 Er 2,14 Gal 4,30

36 Rim 6, 18-22 2 Kor 3,17

37 5,18

38 3,11 6,45

39 8,33 1 Mojs 15,6 Sir 44, 20-21 Mt 3,9 Rim 4,3.18.20 Jk 2,21-24

41 2 Mojs 4,22 5 Mojs 32,6 Is 63,16 64,7 Er 3,1-4

42 13,3 17,8 Mal 2,10 1 Jn 5,1

43 Rim 8,7

44 1 Mojs 3,4 Mudr 2,24 Rim 5,12 1 Ptr 5,8 1 Jn 3,8-15 Otkr 12,12

45 Gal 4,16

46 2 Kor 5,21 Evr 4,15 1 Ptr 2,22 1 Jn 3,5

47 18,37 1 Jn 4,6 5,19

125 EVANGELIE SPORED JOVAN 48 Avraam umre, i prorocite, a ti veli{,

4,9 7,20 10,20 Mk 3,22 Lk 9,52

49 Mal 1,6

50 5,41 7,18 1 Ptr 2,23

51 5,24 11,25-26 Lk 2,26 Evr 11,5

52 7,20 10,20 Mk 9,1 Dela 2,29

53 4,12 Mt 12,41

54 13,32 17,5

55 7,28-29 Mt 11,27

56 12,41 1 Mojs 17,17 Ez 30,3 Joil 1,15 Mt 13,17 1 Kor 1,8 Evr 11,13

58 8,24 17,5 Is 43,13

59 10,31 11,8 Lk 4,29-30

9,1 Dela 3,2

2 2 Mojs 20,5 Ez 18,20

3 5,14 11,4 Lk 13,2-4

koj }e gi zapazi zborovite Moi, smrt nema da vidi doveka. 53 Da ne si Ti pogolem od na{iot tatko Avraam, koj umre? I prorocite umrea; a za kogo se smeta{ Sebe si?” 54 Isus odgovori: „Ako se slavam Sam, toga{ slavata Moja e ni{to; Onoj Koj me proslavuva e Mojot Otec, za Kogo vie velite deka e va{ Bog; 55 no ne Go poznavate, a Jas, pak, go znam. I ako kaàm deka ne Go poznavam, }e bidam la`go kako vie. No Jas Go znam i go pazam slovoto Negovo. 56 Avraam, tatkoto va{, se raduva{e da go vidi Mojot den; i go vide, i se zaraduva.” 57 Toga{ Judejcite Mu rekoa: „U{te nema{ ni pedeset godini - a si go videl Avraam!?” 58 Isus im re~e: „Vistina, vistina vi velam: Jas postojam u{te pred da se rodi Avraam.” 59 Toga{ zedoa kamewa za da gi frlat na Nego; Isus se sokri i izleze od hramot, pominuvaj}i me|u niv; i taka zamina. Isus isceluva sleporoden ~ovek

9

Minuvaj}i, vide eden ~ovek, slep od ra|awe. 2 U~enicite Negovi Go pra{aa i rekoa: „Ravi, koj zgre{il - toj ili roditelite negovi, ta se rodil slep?” 3 Isus odgovori: „Nitu toj, nitu roditelite negovi zgre{ile, tuku za da se javat delata Bo`ji vrz nego. 4 Jas treba da gi vr{am delata na Onoj {to Me prati dodeka e den; nastapuva no}, koga ne }e moè nikoj da raboti. 5 Dodeka sum vo svetot, Jas sum Svetlina na svetot.” 6 [tom go re~e toa, plukna na zemja, napravi kal so plunkata i gi nama~ka so nea o~ite na slepiot, 7 i mu re~e: „Otidi i izmij se vo bawata Siloam!”, {to zna~i: „Ispraten”. Toj otide, se izmi i dojde gledaj}i. 8 A sosedite i onie, {to porano go bea gledale kako slep, rekoa: „Zar ne e ovoj {to sede{e i prose{e?”

Edni velea: „Toj e”, a drugi: „Li~i na nego.” Toj, pak, zboruva{e: „Jas sum.” 10 Toga{ go pra{aa: „Kako ti se otvorija o~ite?” 11 Toj odgovori i re~e: „Eden ôvek, Koj se vika Isus, napravi kal, mi gi nama~ka o~ite i mi re~e: ‚Otidi vo bawata Siloam i izmi se!' Otidov, se izmiv i progledav.” 12 Pak go pra{aa: „Kade e Toj?” Toj re~e: „Ne znam.” 9

Fariseite go ispituvaat isceluvaweto 13 Toga{ go odvedoa kaj fariseite ~ovekot, koj porano be{e slep. 14 A be{e sabota koga napravi Isus kal i mu gi otvori o~ite. 15 Go pra{aa, pak, isto taka i fariseite: „Kako progleda?” Toj im odgovori: „Mi klade kal na o~ite, se izmiv i sega gledam.” 16 Toga{ nekoi od fariseite rekoa: „Ne e od Boga Ovoj ~ovek, {tom ne ja zapazuva sabotata.” Drugi rekoa: „Kako moè gre{en ~ovek da pravi takvi ~uda?” I nastana raspravija me|u niv. 17 Pak mu rekoa na slepiot: „Ti {to veli{ za onoj {to ti gi otvori o~ite?” A toj re~e: „Prorok e!” 18 No Judejcite ne poveruvaa za nego deka bil slep i progledal dodeka ne gi povikaa roditelite na onoj {to progleda, 19 i gi pra{aa, velej}i: „Dali e ovoj va{iot sin, za kogo velite deka se rodil slep?” Pa, kako sega gleda? 20 Roditelite negovi odgovorija i im rekoa: „Znaeme deka e ovoj na{ sin i deka se rodi slep; 21 no kako sega gleda, ne znaeme; ili, koj mu gi otvori o~ite, ne znaeme. Toj e golem; pra{ajte go nego, neka vi kaè sam za sebe!” 22 Ova go rekoa negovite roditeli, bidej}i se pla{ea od Judejcite; za{to Judejcite se bea soglasile da bide isklu~en od sinagogata sekoj {to }e Go priznae za Hristos. 23 Zatoa i roditelite negovi rekoa: „Toj e vozrasen, nego pra{ajte go!” 24 Toga{ povtorno go povikaa ~ovekot {to be{e porano slep i mu rekoa:

4 5,17 11,9-10

5 1,4 8,12 Is 49,6

6 Mk 7,33 8,23

7 4 Car 5,10 Is 8,6 Lk 13,4

8 Dela 3,10

13 1,24

14 5,9 Lk 13,10 14,1-2

16 3,2 5,16.18 7,43 9,31.33 10,19 5 Mojs 12,32-13,5

17 7,40 Mt 16,14 21,46

22 7,13 12,42 19,38 20,19 Lk 6,22

24 Is.N. 7,19 Otkr 11,13

126 EVANGELIE SPORED JOVAN 28 „Proslavi Go Boga! Nie znaeme deka

5,45

29 7,27-28 8,14 2 Mojs 33,11 4 Mojs 12,2-8

31 Is 1,15 Ps 33,15 66,18 Jov 27,9 Izreki 15,29 1 Jn 3, 21-22

33 3,2

34 9,2 Ps 50,6

35 3,14-15 Mt 8,20

37 4,26

39 3,17 5,22.27.30 8,12.15 12,47 Mt 13,13 Mk 4,11-12

40

Onoj ôvek e gre{en!” 25 A toj odgovori i re~e: „Dali e gre{en, ne znam; no znam deka bev slep, a sega gledam.” 26 Pak mu rekoa: „[to ti napravi? Kako ti gi otvori o~ite?” 27 Toj im odgovori: „Jas ve}e vi rekov i ne ~uvte; zo{to sakate pak da ~uete? Da ne sakate moèbi i vie da Mu stanete u~enici?” 28 A tie go ukorija i mu rekoa: „Ti si Negov u~enik, a nie sme Mojseevi u~enici! 29 Nie znaeme deka so Mojsej govorel Bog; a Ovoj ne znaeme od kade e.” 30 Odgovori ~ovekot i im re~e: „Toa e i za ~udewe, {to vie ne znaete od kade e, a mene, sepak, mi gi otvori o~ite! 31 Znaeme deka Bog ne slu{a gre{nici: no onoj {to Go po~ituva Boga i ja ispolnuva Negovata volja, nego go slu{a. 32 Otkako e vekov, ne se ~ulo nekoj da otvoril o~i na sleporoden. 33 I ako Toj ne be{e od Boga, ne }e moè{e da napravi ni{to.” 34 Odgovorija i mu rekoa: „Siot si vo grevovi roden, pa zar ti nas }e n# u~i{?” I go izbrkaa nadvor.

Mt 15,14 23,16.24.26

41 3,36 15,22 Izreki 26,12

Duhovno slepilo Isus ~u deka go isterale nadvor, pa go najde i mu re~e: „Veruva{ li ti vo Sinot Bo`ji?” 36 Toj odgovori i re~e: „A koj e, Gospodi, pa da poveruvam vo Nego?” 37 Isus mu re~e: „Si Go videl, tokmu Onoj e koj zboruva so tebe!” 38 A toj re~e: „Veruvam, Gospodi!” I Mu se pokloni. 39 I re~e Isus: „Za sud dojdov Jas vo ovoj svet, za da progledaat onie {to ne gledaat, a onie {to gledaat, da stanat slepi.” 40 Go ~uja toa nekoi od fariseite {to bea so Nego, i Mu rekoa: „Zar i nie sme slepi?” 41 Isus im re~e: „Da bevte slepi, grev nema{e da imate; a sega velite deka gledate, zatoa i grevot vi ostanuva.” 35

10

Za dobriot pastir i za negovoto stado

„Vistina, vistina vi velam: koj ne vleguva niz vratata vo ov~oto trlo, a preskoknuva od druga strana, kradec e i razbojnik; 2 a koj vleguva niz vratata, pastir e na ovcite; 3 nemu vratarot mu otvora i ovcite go slu{aat glasot negov, toj gi vika svoite ovci po ime i gi izveduva. 4 I koga }e gi izvede ovcite svoi, odi pred niv, ovcite odat po nego, bidej}i go poznavaat glasot negov; 5 a po tu| ~ovek ne odat, tuku }e pobegnat od nego, za{to glasot na tu|iot ne go poznavaat.” 6 Ovaa parabola im ja kaà Isus, no tie ne razbraa {to be{e toa {to im govore{e. 7 Toga{ Isus pak im re~e: „Vistina, vistina vi velam: Jas sum vratata na ovcite. 8 Site, kolku {to dojdoa pred Mene, kradci se i razbojnici; no ovcite ne gi poslu{aa. 9 Jas sum vratata: koj }e vleze preku Mene, }e se spasi; i }e vleze, i }e izleze, i pasi{te }e najde. 10 Kradecot doa|a samo da ukrade, da ubie i da pogubi. Jas dojdov za da imaat ìvot i da go imaat vo izobilie. 11 Jas sum dobriot Pastir. Dobriot pastir si go polaga ìvotot svoj za ovcite; 12 a naemnikot, koj ne e pastir i ne e sopstvenik na ovcite, ako vidi deka doa|a volk, gi ostava ovcite i bega; i volkot gi razgrabuva i gi rasprsnuva ovcite. 13 Naemnikot bega, za{to e naemnik, i ne se griì za ovcite. 14 Jas sum dobriot Pastir; i gi znam Moite, i Moite Me znaat Mene. 15 Kako Mene {to Me poznava Otecot, taka i Jas Go poznavam Otecot; i ìvotot Svoj go polagam za ovcite Svoi. 16 I drugi ovci imam, {to ne se od ova trlo, i niv treba da gi priberam; i }e go ~ujat glasot Moj i }e bide edno stado i eden pastir.

10,1 Ez 34,2 Mk 6,34

2 Mih 2,12

3 Ps 94,7

4 10,27

6 16,25

7 Ps 117,20

8 Er 23,1-2 Ez 34,2-3

9 1 Mojs 28,17 Mt 7,13-14 25,10 Lk 11,52

11 15,13 Is 40,11 Ez 34,15 37,24 Ps 22,1 Mt 9,36 18,12-14 25,32 Evr 13,20 1 Jn 3,16 Otkr 7,17

12 Er 10,21 23,1 Zah 11,17 Dela 20,29

14 10,27 1 Kor 8,2-3 Gal 4,9 2 Tim 2,19

15 Mt 11,27

16 11,52 17,20 Is 56,8 Er 23,3 31,10 Ez 34,23 Mih 2, 12-13 Gal 3,28 1 Ptr 2,25

127 EVANGELIE SPORED JOVAN 17 15,13 Fil 2,8-9 1 Jn 3,16

18 1,4 14,31 15,10

19 7,43 9,16

20 7,20 Mk 3,22 Dela 26,24

21 9,32 2 Mojs 4,11

22 1 Mak 4, 36-59

23 Dela 3,11 5,12

24 8,25 Lk 22,67

25 5,36 10,38

26 6,64 8,45 Izreki 28,5 1 Kor 2,14

27 10,3-4

28 3,16 6,39 17,2.12 18,9 Rim 8, 33-39

29 17,24 Is 43,13 49,2

30 1,1 17,11.21

31 8,59 11,8

Zatoa Me qubi Otecot, za{to Jas ìvotot Svoj si go polagam za da go primam pak. 18 Nikoj ne Mi go odzema, tuku Jas Sam od Sebe go davam. Imam vlast da go dadam i vlast imam pak da si go zemam. Ovaa zapoved ja primiv od Svojot Otec.” 19 I pak nastana raspravija me|u Judejcite zaradi ovie zborovi. 20 Mnozina od niv velea: „Demon ima i ne e pri Sebe. Zo{to Go slu{ate?” 21 Drugi velea: „Ova ne se zborovi na besoma~en; moè li demon na slep da mu otvori o~i?” 17

Sve~ena izjava i obvinuvawe za hulewe 22 A be{e toga{ vo Erusalim praznikot Obnovuvawe na hramot i be{e zima. 23 Ode{e Isus vo hramot, po tremot Solomonov. 24 A Judejcite Go opkolija i Mu rekoa: „Do koga }e gi ma~i{ na{ite du{i? Ako si Ti Hristos, kaì ni otvoreno!” 25 Isus im odgovori: „Vi rekov, i ne veruvate. Delata {to gi vr{am Jas vo imeto na Mojot Otec, tie svedo~at za Mene. 26 No vie ne veruvate, bidej}i ne ste od Moite ovci, kako {to vi rekov. 27 Moite ovci go slu{aat Mojot glas i Jas gi poznavam; i tie odat po Mene, 28 i Jas im davam ve~en ìvot; i nikoga{ nema da zaginat; i nikoj ne }e gi istrgne od rakata Moja. 29 Mojot Otec, {to Mi gi dade, e pogolem od site; i nikoj ne moè da gi grabne od rakata na Mojot Otec. 30 Jas i Otecot sme edno.” 31 A Judejcite, pak, zedoa kamewa da Go kamenuvaat. 32 Isus im odgovori: „Mnogu dobri dela vi javiv od Mojot Otec; za koe od tie dela frlate kamewa na Mene?” 33 Mu odgovorija Judejcite, velej}i: „Za dobro delo kamewa ne frlame na Tebe, tuku za hulewe, za{to Ti, iako si ~ovek, se pravi{ Bog.” 34 Isus im odgovori: „Ne e li napi{ano vo va{iot Zakon: ‚Jas rekov: bogovi ste?'

Ako Toj gi nare~e bogovi onie kon koi be{e upateno slovoto Bo`jo, a pismoto ne moè da se urne, 36 a na Onoj li, Kogo Go osveti Otecot i Go prati vo svetot, vie velite: ‚Huli{ na Boga?' deka rekov: ‚Jas sum Sin Bo`ji?' 37 Ako ne gi vr{am delata na Mojot Otec, ne veruvajte Mi; 38 a ako, pak, gi vr{am, makar {to Mene ne Mi veruvate, na delata Moi poveruvajte, za da razberete i poveruvate deka Otecot e vo Mene i Jas sum vo Nego.” 39 Sakaa pak da Go fatat, no Toj im se istrgna od racete nivni, 40 i pak otide otade Jordan, na ona mesto kade {to Jovan kr{teva{e, i ostana tamu. 41 Mnozina dojdoa kaj Nego i govorea: „Jovan ne napravi niedno ~udo, no s# {to re~e Jovan za Nego, be{e vistina.” 42 I mnozina tamu poveruvaa vo Nego. 35

11

Smrtta na Lazar

Be{e, pak, bolen nekoj si Lazar, od Vitanija, od seloto na Marija i nejzinata sestra Marta. 2 A Marija, ~ij brat Lazar se razbole, be{e onaa koja Go pomaza Gospoda so miro i gi izbri{a nozete Negovi so svojata kosa. 3 Toga{ sestrite nara~aa po Nego, velej}i: „Gospodi, ete, onoj {to go miluva{, bolen e.” 4 [tom ~u Isus, re~e: „Taa bolest ne e za umirawe, tuku za slava Bo`ja, za da se proslavi Sinot Bo`ji preku nea.” 5 A Isus gi saka{e Marta, nejzinata sestra, i Lazar. 6 A koga ~u deka e bolen, toga{ ostana u{te dva dni vo mestoto kade {to se nao|a{e. 7 Potoa im re~e na u~enicite: „Da otideme pak vo Judeja!” 8 U~enicite Mu rekoa: „Ravi, sega sakaa da Te ubijat so kamewa, i pak li tamu }e odi{?” 9 Isus odgovori: „Neli ima dvanaeset ~asovi vo denot? Koj odi dewe, ne se sopnuva, za{to ja gleda svetlinata na ovoj svet;

33 5,18 3 Mojs 24,16 Mt 9,3 Mk 14,64

34 7,49 Ps 82,6 Rim 3,19 1 Kor 8,5

35 Mt 5,18 Lk 16,17

36 6,69 17,17-19 Er 1,5 Sir 49,7

38 2,11 14,10-11 17,21

39 7,30.44

40 1,28 Mt 19,1

41 1,29.34

42 7,31

11,1 Mt 21,17 Lk 10, 38-39

2 12,1-8 Lk 7,36-50

3 11,36

4 1,14 7,39 17,1-5

5 5 Mojs 33,3 Mk 10,21

8 8,37.40.59 10,31

9-10 9,4.12 12,35

128 EVANGELIE SPORED JOVAN 10 13,30 Mt 6,23 Lk 11,35 1 Jn 2,11

11 Mt 9,24 27,52 Dela 7,60 1 Kor 11,30

15 2,11

16 14.5.31 20,24-29 Rim 6,8

18 Mt 21,17 Mk 10,32

19 11,45 Jov 2,11

20 Ez 8,14

21 11,32

24 5,28-29 6,39-40 Dan 12,2 2 Mak 12,44 Dela 24,15

25 1,4 20,31 Kol 3,4 Otkr 1,18

26 5,24 8,51 Mt 22,23

27 6,14.69

a koj odi no}e, se sopnuva, za{to nema svetlina vo nego.” 11 Ova im go kaà, a potoa im re~e: „Lazar, prijatelot na{, zaspal; no odam da go razbudam.” 12 Toga{ u~enicite Negovi rekoa: „Gospodi, ako zaspal, }e stane.” 13 Isus go re~e toa za smrtta negova, a tie mislea deka govori za zaspivawe so son. 14 Toga{ Isus re~e otvoreno: „Lazar umre! 15 No se raduvam zaradi vas {to ne bev tamu, ta da poveruvate - tuku, da otideme kaj nego.” 16 Toga{ Toma, nare~en Bliznak, im re~e na u~enicite: „Da otideme i nie da umreme so nego.”

Isus prosolzuva

10

Isus e voskresenie i ìvot Koga dojde Isus, otkri deka toj ve}e ~etiri dena e vo grob. 18 A Vitanija be{e blizu do Erusalim, okolu petnaeset stadii9; 19 i mnozina Judejci bea do{le kaj Marta i Marija da gi ute{at za nivniot brat. 20 Koga ~u Marta deka doa|a Isus, izleze pred Nego; a Marija sede{e doma. 21 Toga{ Marta Mu re~e na Isus: „Gospodi, ako be{e Ti ovde, brat mi nema{e da umre. 22 No i sega znam {to i da posaka{ od Boga, Bog }e ti dade.” 23 Isus $ re~e: „Tvojot brat }e voskresne!” 24 Marta Mu re~e: „Znam deka }e voskresne pri voskresenieto, vo posledniot den.” 25 A Isus $ re~e: „Jas sum voskresenieto i ìvotot; koj veruva vo Mene, i da umre, }e ìvee. 26 I sekoj {to ìvee i veruva vo Mene, nema da umre doveka. Go veruva{ li toa?” 27 Taa Mu odgovori: „Da, Gospodi, jas poveruvav deka si Ti Hristos, Sinot Bo`ji, {to treba da dojde vo svetot.” 17

9 11,18. 3 kilometri.

[tom go re~e toa, otide i ja povika sestra si Marija tajno, velej}i: „U~itelot e ovde i te vika.” 29 Taa koga ~u, stana brgu i otide kaj Nego; 30 za{to Isus u{te ne be{e do{ol vo seloto, a stoe{e kade {to Go be{e do~ekala Marta. 31 Judejcite, {to bea so nea doma i ja ute{uvaa, koga vidoa deka Marija stana brgu i izleze, otidoa i tie po nea, mislej}i deka }e odi na grobot da pla~e. 32 A Marija, {tom pristigna tamu kade {to be{e Isus i koga Go vide, padna pred nozete Negovi i re~e: „Gospodi, da be{e ti ovde, nema{e da umre brat mi!” 33 Isus, pak, koga ja vide kako pla~e, i Judejcite {to bea do{le so nea kako pla~at, se nataì vo duhot i se potrese, 34 pa re~e: „Kade ste go poloìle?” Mu rekoa: „Gospodi, dojdi i vidi!” 35 Isus prosolzi. 36 Toga{ Judejcite rekoa: „Gledaj, kolku go sakal!” 37 Nekoi od niv, pak, velea: „Ne moè{e li Ovoj, {to gi otvori o~ite na slepiot, da napravi i ovoj da ne umre?” 28

Voskresnuvaweto na Lazar A Isus pak se naàli vo Sebe i dojde do grobot; toa be{e pe{tera i kamen navalen na nea. 39 Re~e Isus: „Krenete go kamenot!” Marta, sestrata na umreniot, Mu re~e: „Gospodi, mirisa ve}e; ima ~etiri dena otkako e umren!” 40 Isus $ re~e: „Ne li ti rekov deka, ako veruva{, }e ja vidi{ slavata Bo`ja?” 41 Toga{ go dignaa kamenot kade {to leè{e umreniot. A Isus gi podigna o~ite ugore i re~e: „O~e, Ti blagodaram {to Me usli{i. 42 Jas znaev deka Ti sekoga{ Me usli{uva{; no ova go rekov zaradi narodov {to stoi naokolu, za da poveruvaat deka Ti si Me pratil.” 38

32 11,21

33 12,27 Mk 3,5

35 Lk 19,41

37 9,6-7

38 20,1 Mt 27,60 Lk 23,53 24,2

40 1,14 2,11

41 17,1 Mt 14,19 Mk 6,41 Lk 18,13 Dela 7,55

42 6,29 12,30 17,8.21 3 Car 18,36-37 1 Jn 5, 14-15


Koga go re~e ova, izvika so silen glas: „Lazare, izlezi nadvor!” 44 izleze umreniot, zavitkan vo plat45 no po racete i nozete; a liceto zabrade7,31 8,30 no so krpa. Im re~e Isus: „Odvitkajte 12,11.42 go i ostavete go da odi!” 43

19,40 20,6-7

46

Zagovor protiv Isusa

5,15

47 Mt 26,3-5

48 Dela 4,16

49 18,13 Lk 3,2

50 18,14 2 Kor 5,14

51 1 Mojs 50,20 4 Mojs 27,21

52 10,16 1 Jn 2,2

53 5,18 7,1.25 8,37.40 Mt 12,14

54 3,22

55 2,13 13,1 18,28 2 Mojs 19,10-15 4 Mojs 9, 9-14 2 Let 30, 1-3.17-20 Dela 21, 24-26

56 7,11

(Mt 26,1–5; Mr 14,1–2; Lk 22,1–2)

Toga{ mnozina od Judejcite {to bea do{le so Marija i vidoa {to napravi Isus, poveruvaa vo Nego. 46 Nekoi od niv otidoa kaj fariseite i im rekoa {to napravi Isus. 47 Toga{ prvosve{tenicite i fariseite go sobraa sinedrionot i rekoa: „[to da pravime? Ovoj ôvek pravi mnogu ~uda. 48 Ako Go ostavime taka, site }e poveruvaat vo Nego i }e dojdat Rimjanite, pa }e ni ja odzemat i zemjata i narodot.” 49 A eden, pak, od niv, Kajafa, koj taa godina be{e prvosve{tenik, im re~e: „Vie ni{to ne znaete, 50 nitu pomisluvate deka e poarno za nas da umre eden ~ovek za narodot, otkolku siot narod da propadne.” 51 A ova ne go re~e toj sam od sebe, tuku, bidej}i be{e prvosve{tenik taa godina, prore~e deka Isus }e umre za narodot; 52 i ne samo za narodot, tuku i za da gi sobere zaedno rasturenite Bo`ji ~eda. 53 Od toj den se soglasija da Go ubijat. 54 Zaradi toa Isus ve}e ne ode{e javno me|u Judejcite, a ottamu otide vo kraj, blizu edna pustina, vo gradot nare~en Efrem, i tamu se zadrà so u~enicite Svoi. 55 A se nabliùva{e Pasha judejska i mnozina od toj kraj otidoa vo Erusalim pred Pasha, za da se o~istat. 56 Toga{ Go baraa Isusa i, stoej}i vo hramot, si razgovaraa me|u sebe: „[to mislite? Nema li da dojde na praznikot?” 57 A prvosve{tenicite i fariseite bea ve}e izdale zapoved, ako nekoj doznae kade e, da javi, za da Go fatat. 45

Pomazanieto Isusovo vo Vitanija

12

(Mt 26,6–13; Mr 14,3–9)

Na {est dni pred Pasha dojde Isus vo Vitanija, kade {to be{e umreniot Lazar, kogo go voskresna od mrtvite. 2 Tamu Mu prigotvija ve~era i Marta posluùva{e, a Lazar be{e eden od onie {to sedea so Nego na trpezata. 3 A Marija, otkako zede litar ~isto skapoceno miro, gi pomaza nozete Isusovi i gi izbri{a so kosata svoja nozete Negovi; a ku}ata se ispolni so miris od miroto. 4 Eden od u~enicite Negovi, Juda Simonov Iskariotski, koj saka{e da Go predade, re~e: 5 „Zo{to ne se prodade ova miro za trista denarii, i toa da se razdade{e na siromasi?” 6 Ova toj go re~e ne deka se griè{e za siromasite, tuku za{to be{e kradec. Toj go ~uva{e kov~eèto i krade{e od ona {to pu{taa vo nego. 7 A Isus re~e: „Ostavete ja! Taa go zapazi toa za denot na Mojot pogreb; 8 za{to siromasite gi imate sekoga{ pokraj sebe, a Mene Me nemate sekoga{.” Zagovor i protiv Lazar Mnozina od Judejcite razbraa deka Isus e tamu, pa dojdoa ne samo zaradi Isus, tuku da go vidat i Lazar, kogo Toj go voskresna od mrtvite. 10 A prvosve{tenicite se dogovorija da go ubijat i Lazar, 11 za{to mnozina od Judejcite doa|aa poradi nego i veruvaa vo Isusa. 9

Sve~enoto vleguvawe vo Erusalim (Mt 21,1–12; Mr 11,1–11; Lk 19,28–40)

Na drugiot den, mno{tvo narod, koj be{e do{ol na praznikot, koga ~uja deka Isus doa|a vo Erusalim, 13 zedoa palmovi gran~iwa i izlegoa da Go pre~ekaat; i izvikuvaa, velej}i: „Osana!10 Blagosloven e Koj doa|a vo imeto Gospodovo, Carot Izrailev!” 12

10 12,13. Na evrejski „Ho{iana” - Spasi n#! - mesijanski vosklik.

12,1 11,1.43-44

2 11,2 Lk 10,40

3 Lk 7,37-38

4 6,71 Mt 10,4

5 6,7 Mt 19,21

6 Lk 8,3

7 19,40

8 5 Mojs 15,11

10 Mk 14,1

13 6,14-15 18,33.37.39 19,3-21 Sof 3,15 Ps 118,25.26

130 EVANGELIE SPORED JOVAN 15 Is 35,4 Zah 9,9

16 2,22 14,26 Mk 4,13 Lk 24,45

17 11,43-44

19 3,26 11,47-48 Mk 1,37 Dela 5,28

20 Dela 10,2

21 1,44 7,34 Lk 19,3 23,8

A Isus, otkako najde edno magare, sedna na nego, kako {to e napi{ano: 15 „Ne pla{i se, }erko, Sionova! Eve, Carot tvoj ide, sedej}i na magare.” 16 No ova u~enicite Negovi ne go razbraa. A koga se proslavi Isus, toga{ se setija deka toa be{e napi{ano za Nego i deka Mu go napravija toa. 17 Narodot, {to be{e so Nego koga Toj go izvika Lazar od grobot i go voskresna od mrtvite, svedo~e{e. 18 Zatoa i Go pre~eka narodot, za{to be{e ~ul deka toa ~udo go napravi Toj. 19 A fariseite si velea me|u sebe: „Gledate li deka ni{to ne pomaga? Ete, svetot trgna po Nego!” 14

Nekoi Elini Go baraat Isusa 20

Me|u dojdenite za praznikot na

23 poklonenie ima{e i nekoi Elini. 11,4 13,1 17,1 Mt 8,20 Mk 14,35.41

24 Is 53,10-12 Mt 16,21 Rim 14,9 1 Kor 15,36

25 Mt 16,25 Mk 8,35 Lk 9,24 14,26 Otkr 12,11

26 14,3 17,24 Mt 4,19 16,24 Mk 8,34 Lk 14,27

27 11,33 16,21 18,11 Ps 6,4.5 42,6.12 Mt 26,38 Evr 5,7-8

21 Tie pristapija kon Filip, koj be{e od Vitsaida Galilejska, i go molea, velej}i: „Gospodine, sakame da Go vidime Isusa.” 22 Dojde Filip i mu kaà na Andrej, a Andrej i Filip Mu kaàa na Isus. 23 Isus, pak, im odgovori, velej}i: „Dojde ~asot da se proslavi Sinot ôve~ki. 24 Vistina, vistina vi velam: ako zrnoto p~eni~no, {to padnalo na zemja, ne umre, ostanuva samo; a ako umre - }e donese golem plod. 25 Koj go saka ìvotot svoj, }e go zagubi; a koj go mrazi ìvotot svoj na ovoj svet, }e go zapazi za ve~en ìvot. 26 Koj Mi sluì Mene, neka vrvi po Mene, i kade {to sum Jas, tamu }e bide i Mojot sluga. I koj Mi sluì Mene, nego }e go uvaùva i Mojot Otec.

Isus govori za Svojata smrt

27 Du{ata sega Mi se naàli, i {to da kaàm? O~e, izbavi Me od ovoj ~as! No, zaradi toa i dojdov za ovoj ~as. 28 O~e, proslavi go imeto Svoe!” To28 13,31-32 ga{ dojde glas od neboto: „I proslaviv, 17,1-11 Mt 3,17 i pak }e proslavam.” 29 A narodot {to stoe{e, koga go ~u 29 Lk 22,43 toa, vele{e: „Zagrmi!”, drugi, pak, reDela 23,9 koa: „Angel Mu progovori!”

Isus odgovori i re~e: „Ovoj glas ne be{e zaradi Mene, tuku zaradi vas. 31 Sega e sudot na ovoj svet; sega knezot na ovoj svet }e bide isfrlen nadvor. 32 I koga Jas }e bidam izdignat od zemjata, site }e gi privle~am kon Sebe.” 33 A ova go zboruva{e za da pokaè so kakva smrt }e umre. 34 Narodot Mu odgovori: „Sme slu{ale od Zakonot deka Hristos ve~no }e ostane, a kako Ti veli{ deka Sinot ôve~ki treba da bide izdignat? Koj e Toj Sin ôve~ki?” 35 Toga{ Isus im re~e: „U{te malku vreme Svetlinata e so vas; odete dodeka ima Svetlina za da ne ve opfati temnina; a koj odi po temnina, ne znae kade odi. 36 Dodeka ja imate Svetlinata, veruvajte vo svetlinata, za da bidete sinovi na Svetlinata!” [tom go re~e toa, Isus si zamina i se sokri od niv. 30

Neverstvoto na narodot Iako tolku ~udesni znaci be{e napravil pred niv, tie pak ne veruvaa vo Nego, 38 za da se ispolni slovoto od prorokot Isaija, koj re~e: „Gospodi, koj poveruva vo ona {to ~ul od nas? I rakata Gospodova komu se otkri?” 39 Tie zatoa ne moèa da poveruvaat, za{to Isaija u{te veli: 40 „Gi oslepi o~ite nivni, gi skameni srcata nivni, za da ne gledaat so o~ite i so srceto da ne razbiraat, i da ne se obratat za da gi izlekuvam.” 41 Ova go rekol Isaija koga ja be{e videl slavata Negova i zboruval za Nego. 42 No, i od na~alnicite mnozina poveruvaa, samo zaradi fariseite ne priznavaa za da ne bidat isklu~eni od sinagogata; 43 za{to im be{e pomila ~ove~kata slava otkolku slavata Bo`ja. 37

Slovoto na Isus }e sudi A Isus izvika i re~e: „Koj veruva vo Mene, ne veruva vo Mene, tuku vo Onoj Koj Me pratil, 44

30 11,42

31 3,19 9,39 14,30 16,11 Lk 10,18 Efes 2,2 Otkr 12,9 20,1-6

32 3,14 8,28 14,3 Fil 2,9-10

33 18,32 21,19

34 2 Car 7,16 Is 9,6 Ez 37,25 Ps 88,4.36 110,4 Mt 8,20

35 7,33 8,12 9,4 Er 13,16 1 Jn 2,11

36 8,59 Lk 16,8 Efes 5,8 1 Sol 5,5

37 2,11 5 Mojs 29,2-4 Mt 11,20 Rim 10,16 Evr 4,2

38 Is 53,1 Rim 10,16

39 5,44

40 9,39-41 Is 6,10 Mt 13, 13-15 Dela 28, 26-27

41 1,14 5,39 Is 6,1

131 EVANGELIE SPORED JOVAN 42 2,23 7,31 9,22 16,1-4 Lk 6,22

43 5,44

44 5,24 13,20 Mt 10,40

45 1,18 14,9

46 8,12 9,5

47 3,17 Lk 6,49 8,21 11,28

48 8,37.47 5 Mojs 18,18-19 31,26-29 1 Sol 4,8

49-50 7,17 8,26.28 14,10.24

50 6,40 17,2 1 Ptr 4,11

13,1 2,4 15,9.13 16,28 Mk 14,41 Rim 5,8 8,35 Efes 3,19

2 13,27 Mt 26,20 Mk 14,10.17-18 Lk 22,3.14

3 1,1 3,35 16,27-28 Mt 11,27

5 12,3 Lk 7,44 22,27

koj Me gleda mene, Go gleda Onoj Koj Me pratil. 46 Jas - Svetlina - dojdov vo svetot, taka {to nikoj, koj veruva vo Mene, da ne ostane vo temnina. 47 I ako nekoj gi ~ue zborovite Moi, i ne poveruva, Jas nema da go sudam, za{to ne dojdov da mu sudam na svetot, tuku svetot da go spasam. 48 Koj se otkaùva od Mene i ne gi prima zborovite Moi, ima Koj da go sudi: Slovoto {to go kaàv, toa }e go osudi vo posledniot den. 49 Za{to Jas Sam od Sebe ne zboruvam, no Otecot, Koj Me prati. Toj Mi dade zapoved {to da kaàm i {to da zboruvam. 50 I znam deka zapovedta Negova e ìvot ve~en. A ona {to go zboruvam Jas, go zboruvam taka, kako {to Mi re~e Otecot.” 45

Poslednata ve~era. Isus im gi mie nozete na u~enicite

13

A pred praznikot Pasha, znaej}i Isus deka Mu dojde ~asot za da premine od ovoj svet kaj Otecot, i bidej}i gi zasaka Svoite vo svetot, do kraj gi zasaka. 2 I na ve~erata, koga |avolot be{e vmetnal vo srceto na Juda Simonov Iskariotski za da Go predade, 3 Isus, znaej}i deka Otecot s# Mu predal vo racete i deka od Boga izlegol i deka kaj Boga se vra}a, 4 stana od ve~erata, ja soble~e svojata gorna obleka, zede krpa i se prepa{a; 5 potoa isturi voda vo sad za miewe i po~na da im gi mie nozete na u~enicite i da gi bri{e so krpata so koja be{e prepa{an. 6 Dojde i kaj Simon Petar, a toj Mu re~e: „Gospodi, Ti li }e mi gi mie{ nozete?” 7 Isus odgovori i mu re~e: „Jas {to pravam sega, ti ne znae{, no podocna }e razbere{.” 8 Petar Mu re~e: „Nikoga{ Ti nema da mi gi mie{ nozete!” Isus mu odgovori: „Ako ne te izmijam, nema da ima{ del so Mene!”

Simon Petar Mu re~e: „Gospodi, toga{ ne samo nozete moi, tuku i racete i glavata!” 10 Isus mu odgovori: „Na izmieniot treba samo nozete da mu se izmijat, za{to celiot e ~ist, a vie ste ~isti, no ne site.” 11 Bidej}i znae{e koj }e go predade, pa zatoa i re~e: „Ne ste site ~isti.” 12 A koga im gi izmi nozete, ja oble~e oblekata svoja i sedna pak na trpezata, pa im re~e: „Znaete li {to vi napraviv? 13 Vie Me narekuvate U~itel i Gospod; i pravo velite, bidej}i sum. 14 Ako, pak, Jas, Gospod i U~itel, vi gi izmiv nozete, toga{ i vie ste dol`ni eden na drug da si gi miete nozete. 15 Zatoa vi dadov primer da pravite i vie taka, kako {to vi napraviv Jas. 16 Vistina, vistina vi velam: nema sluga pogolem od svojot gospodar, nitu pratenik pogolem od onoj {to go pratil. 17 Koga go znaete ova, blaèni ste ako go izvr{uvate. 18 Ne go kaùvam ova za site vas, za{to Jas gi znam onie {to gi izbrav. No neka se ispolni Pismoto: ‚Koj jade leb so Mene, ja podigna petata svoja protiv Mene.' 19 Otsega vi kaùvam, u{te pred da se izvr{i, ta koga }e se izvr{i, da poveruvate deka sum Jas. 20 Vistina, vistina vi velam: koj go primi onoj {to go pra}am Jas, Mene Me prima, a koj Me prima Mene, Go prima Onoj {to Me prati.” 9

Isus govori za svojot predavnik (Mt 26,20–25; Mr 14,17–21; Lk 22,21–23)

7 14,26

10 15,3 1 Jn 1,7

11 6,64.70-71

13 Mt 21,3 23,8.10

14 Mt 20,28 Lk 22,27 1 Tim 5,10 1 Ptr 5,5 1 Jn 3,16

15 Rim 15,1-7 Efes 5,2 Fil 2,5 Kol 3,13 1 Ptr 2,21 1 Jn 2,6

16 15,20 Mt 10,24 Lk 6,40

17 Mt 7,24-27 Lk 11,28 Rim 2,13 Jk 1,22.25

18 6,70 15,16 Ps 41,10 Efes 1,4 2 Sol 2,13

19 14,29 16,4

20 Mt 10,40 Lk 9,48 10,16 Gal 4,14

21 11,33 12,27

[tom go re~e ova, Isus, potresen 23 vo duhot, posvedo~i i re~e: „Vistina, 19,26 20,2 vistina vi zboruvam deka eden od vas }e 21,7.20 Lk 8,51 Me predade.” 22 Toga{ u~enicite po~naa da se poglednuvaat eden so drug, ne razbiraj}i za kogo zboruva. 23 A eden od u~enicite, kogo Isus go saka{e, be{e se navalil na gradite Isusovi. 21

132 EVANGELIE SPORED JOVAN 26 6,71

27 13,2 Lk 22,3

29 12,6

30 3,2 9,4 8,12 12,35 Lk 22,53

31 12,23 17,5 Mt 8,20

32 1,14 7,39

33 7,33-34 8,21

Nemu mu dade znak Simon Petar da pra{a koj li }e e toj za kogo {to govori. 25 Toj, pak, se navali na gradite Isusovi i Mu re~e: „Koj e Gospodi?” 26 Isus odgovori: „Onoj e, na kogo Jas }e mu natopam zalak i }e mu go podadam.” I koga natopi zalak, mu go podade na Juda Simonov Iskariotski. 27 I toga{, po zalakot, satanata vleze vo nego. A Isus mu re~e: „[to }e pravi{, pravi pobrgu!” 28 A nikoj od onie {to sedea na trpezata ne razbraa zo{to mu go re~e toa. 29 No, bidej}i Juda go ~uva{e kov~eèto, nekoi pomislija deka Isus mu re~e: „Kupi {to ni treba za praznikot!” ili da razdade ne{to na siromasite. 30 A toj, {tom go zede zalakot, vedna{ izleze. A be{e no}. 24

34 15,12.17 3 Mojs 19,18 5 Mojs 28,9 Mt 19,17.19 Lk 10, 26-27 1 Kor 13,1 1 Sol 4,9

Nova zapoved

Koga toj izleze, Isus re~e: „Sega se proslavi Sinot ôve~ki i Bog se proslavi vo Nego. 32 Ako Bog se proslavi vo Nego, i Nego Bog }e Go proslavi vo Sebe, i naskoro }e Go proslavi. 33 êda, u{te malku sum so vas. ]e Me 35 barate i, kako {to im rekov na JudejciDela 4,32 1 Kor 9,21 te deka kade {to odam Jas vie ne moèGal 6,2 te da dojdete, i vam vi velam sega. 1 Jn 3,14 34 Nova zapoved vi davam: da se qubite 36 eden so drug; kako Jas {to ve vozqubiv, 7,35 14,5 taka i vie da se qubite eden so drug. 16,5 35 Po toa }e ve poznaat site deka ste 3 Ptr 1,14 Moi u~enici, ako imate qubov me|u sebe.” 36 Simon Petar Mu re~e: „Gospodi, kade odi{?” Isus mu odgovori: „Kade {to Jas odam, ti ne moè{ sega da dojde{ po Mene, no podocna }e dojde{ po Mene.” 37 Petar Mu re~e: „Gospodi, zo{to ne moàm da odam po Tebe sega? @ivotot svoj }e go poloàm za Tebe.” 38 Isus mu odgovori: „@ivotot li }e go poloì{ za Mene? Vistina, vistina ti velam: nema petel da zapee, dodeka ti tripati ne se odre~e{ od Mene!” 31

Isus e patot kon Otecot

14

„Da ne se pla{i srceto va{e; veruvajte vo Boga i vo Mene veruvajte. 2 Vo domot na Mojot Otec ima mnogu mesta za ìveewe. A da nema{e, zarem Jas }e vi kaèv: ,Odam da vi prigotvam mesto'? 3 Koga }e otidam i }e vi prigotvam mesto, pak }e dojdam i }e ve zemam vas kaj Sebe za da bidete i vie kade {to sum Jas. 4 A kade odam Jas znaete i patot go znaete.” 5 Toma Mu re~e: „Gospodi, ne znaeme kade odi{; i kako moème patot da go znaeme?” 6 Isus mu re~e: „Jas sum Patot, Vistinata i @ivotot; nikoj ne doa|a kaj Otecot, osven preku Mene. 7 Ako Me bevte poznavale, }e go poznavavte i Mojot Otec. A otsega Go poznavate, i ste Go videle.” 8 Filip Mu re~e: „Gospodi, pokaì ni Go Otecot, i dosta ni e!” 9 Mu odgovori Isus: „Tolku vreme sum so vas, i zar ne si Me poznal, Filipe? Koj Me videl Mene, Go videl Otecot, pa kako ti veli{: ‚Pokaì ni Go Otecot?' 10 Ne veruva{ li deka Jas sum vo Otecot, i deka Otecot e vo Mene? Zborovite {to vi gi kaùvam, od Sebe ne gi zboruvam; tuku od Otecot, Koj e sekoga{ vo Mene, Toj gi vr{i delata. 11 Veruvajte Mi deka Jas sum vo Otecot i Otecot e vo Mene. Ako li, pak, ne - toga{ veruvajte vo Mene zaradi delata. 12 Vistina, vistina vi velam: koj veruva vo Mene, delata {to gi vr{am Jas i toj }e gi vr{i, i pogolemi od niv }e vr{i; za{to Jas si odam kaj Svojot Otec; 13 i {to i da posakate od Otecot vo Moe ime, }e vi go ispolnam, za da se proslavi Otecot vo Sinot. 14 Ako posakate ne{to vo Moe ime, Jas }e go napravam.”

14,1 14,27 2 Mojs 14,31 5 Mojs 1,21 2 Let 20,17.20 Mk 11,22

3 8,35 12,26 17,24 5 Mojs 1,33 Fil 1,23 1 Sol 4,17 Evr 6,19-20 Otkr 22,17.20

5 11,16 13,36 20,24-29

6 1,4.14 3,16 10,9 11,25 18,37-38 Dela 9,2 Evr 10,20

7 8,19 12,45 2 Kor 4,4

8 1,43-44

9 1,18 12,45 2 Mojs 33,11 Sir 4,14 Kol 1,15 Evr 1,3

10 12,49-50 17,21

11 10,37-38

12 7,33 13,1 14,28 Mt 21,21

13 15,7.16 16,23-24.26 17,1.5 Jk 1,5

133 EVANGELIE SPORED JOVAN 15 15,10 5 Mojs 6, 4-9 Mudr 6,18 1 Jn 5,3 2 Jn 1,6

16 1,33 15,26 16,7.13

17 1,10 Mt 10,20 Rim 8,26 1 Kor 2,12.14 1 Jn 4,6 2 Jn 1,1-2

18 14,3.28

19 7,33 6,57 16,16

20 10,30.38 17,11.21-23 Is 2,17

21 16,27 17,26 Izreki 8,17 Mudr 6,12.18 Sir 4,14

22 7,4 Lk 6,16 Dela 1,3 10,40-41 Juda 1,1

23 3 Car 8,27 Ez 37,26-27 Zah 2,14 Izreki 8,17 2 Kor 6,16 Efes 3,17 Otkr 3,20 21,3

24 7,16

26 2,22 16,13-15

Vetuvawe za Svetiot Duh 15 „Ako Me qubite, pazete gi Moite zapovedi. 16 Jas }e Go pomolam Otecot, i Toj }e vi dade drug Ute{itel za da bide so vas doveka, 17 Duhot na vistinata, Kogo svetot ne moè da Go primi, za{to ne Go vide, nitu Go poznava; a vie Go poznavate, za{to vo vas e i vo vas }e bide. 18 Nema da ve ostavam siraci; }e dojdam kaj vas. 19 U{te malku i svetot ve}e nema da Me gleda; a vie }e Me gledate, za{to Jas ìveam i vie }e ìveete. 20 Vo onoj den vie }e razberete deka Jas sum vo Mojot Otec i vie ste vo Mene, i Jas sum vo vas. 21 Koj gi ima zapovedite Moi i gi pazi, toj e onoj {to Me qubi; a koj Me qubi Mene, vozquben }e bide od mojot Otec; i Jas }e go vozqubam, i }e mu se javam Sam.” 22 Mu re~e Juda, ne Iskariotski: „Gospodi, zo{to saka{ nam da ni se javi{, a ne na svetot?” 23 Isus odgovori i mu re~e: „Ako nekoj Me qubi, }e go pazi slovoto Moe; i Mojot Otec }e go vozqubi, i }e dojdeme kaj nego i ìveali{te vo nego }e napravime. 24 Koj ne Me qubi, ne go zapazuva slovoto Moe; a slovoto {to go slu{ate, ne e Moe, tuku na Mojot Otec, Koj Me isprati. 25 Ova vi go rekov, bidej}i sum so vas. 26 A Ute{itelot, pak, Duhot Sveti, Kogo {to Otecot }e Go isprati vo Moe ime, Toj }e ve nau~i na s# i }e vi napomni za s# {to sum vi zboruval. 27 Mir vi ostavam; mirot Svoj vi go davam; Jas vi go davam, no ne kako {to go dava svetot. Da ne se pla{i srceto va{e, nitu da strahuva. 28 ûvte deka Jas vi rekov: ‚Zaminuvam od vas i pak }e dojdam kaj vas.' No ako Me qubevte Mene, }e se zaraduvavte {to rekov: odam kaj Otecot, za{to Mojot Otec e pogolem od Mene. 29 I sega vi kaàv, u{te pred da se slu~i, ta koga }e se slu~i, da poveruvate.

Nema ve}e mnogu da zboruvam so vas, 27 za{to ide knezot na ovoj svet i vo Mene 14,1-3 16,33 toj nema ni{to. 20,19.21 31 No za da razbere svetot deka Go Is 9,6 Zah 9,9-10 qubam Otecot i, kako {to Mi zapoveda Rim 5,1 2, Otecot, taka pravam. Stanete da si odi- Efes 14-18 Fil 4,7 me odovde!” 30

2 Sol 3,16

15

Isus e vistinskata loza

„Jas sum vistinskata loza, Mojot Otec e lozarot. 2 Sekoja pra~ka vo Mene, {to ne dava rod, Toj ja otsekuva; i sekoja, {to dava rod, ja o~istuva, za da prinese pove}e rod. 3 Vie ste ve}e ~isti preku slovoto, {to sum vi go propovedal. 4 Bidete vo Mene, i Jas }e bidam vo vas. Kako {to pra~kata ne moè da rodi plod sama od sebe, ako ne e na lozata, taka i vie, ako ne bidete vo Mene. 5 Jas sum lozata, a vie pra~kite; i koj e vo Mene, i Jas vo nego, toj }e dade mnogu rod; za{to bez Mene ne moète da napravite ni{to. 6 Ako nekoj ne ostane vo Mene, }e bide isfrlen nadvor, kako pra~ka, i }e se isu{i; a takvite }e gi soberat, i vo ogan }e gi frlat, i }e izgorat. 7 Ako ostanete vo Mene, i zborovite Moi ostanat vo vas, toga{, {to i da posakate, barajte i }e vi bide. 8 So toa }e se proslavi Mojot Otec: da nosite mnogu rod i da bidete Moi u~enici. 9 Kako {to Me vozqubi Otecot, i Jas ve vozqubiv vas. Ostanete vo Mojata qubov! 10 Ako gi zapazite Moite zapovedi, }e ostanete vo qubovta Moja, kako {to Jas gi zapaziv zapovedite na Mojot Otec i ostanuvam vo qubovta Negova. 11 Ova vi go rekov za da ostane radosta Moja vo vas i radosta va{a da bide polna. 12 Ova e Moja zapoved: da se qubite eden so drug, kako {to ve vozqubiv Jas. 13 Nikoj nema pogolema qubov od ovaa: da ja poloì du{ata svoja za svoite prijateli. 14 Vie ste Mi prijateli ako go vr{ite ona {to vi zapovedam Jas.

28 13,1 20,17 Mk 13,32

29 13,19 16,4

30 12,31 16,11

31 6,38 12,49 15,10 Mt 26,46

15,1-2 Is 5,1-7 Ez 19,10-14 Ps 79,8-19 Sir 24,17 Mt 15,13 20,1-16

2 Is 18,5

3 13,10 Dela 15,9

4 6,56 Rim 11,1718 2 Kor 3,5

5 1,3 15,16 1 Kor 12,12.27

6 Ez 15,1-8 Mt 3,10 7,19 13,42

7 14,13 16,23 Mt 7,7 Mk 11,24 1 Jn 5,14


Ve}e ne ve narekuvam slugi, za{to slugata ne znae {to raboti gospodarot; tuku ve narekov prijateli, bidej}i vi 9 kaàv s# {to sum ~ul od Mojot Otec. 13,1 16 Vie ne Me izbravte Mene, tuku Jas 17,23 ve izbrav vas i ve postaviv da odite i 10 rod da prinesete i rodot va{ da ostane, 6,38 14,15.21 ta, {to i da posakate od Otecot vo Moe 1 Jn 2,5 ime, da vi dade. 5,3 17 Ovaa zapoved vi ja davam: da se qu11 bite eden so drug.” 15

Mt 5,13 Fil 1,11

16,21 17,13 Is 9,3 35,10 Sof 3,14 Ps 125,3-5 Mt 25,21.23 Lk 2,10 1 Jn 1,4

12 13,34 1 Jn 3,11.23 2 Jn 1,5

13 10,11 13,1 Rim 5,6-8 1 Jn 3,16

14 2 Mojs 13,11 Lk 12,4

15 Rim 1,1 Jk 1,1

16 6,70 13,18 14,13-14 15,5 16,23 5 Mojs 7,6 Is 41,8 Amos 3,2 Mk 3,13-14 Dela 20,28 1 Jn 4,10

17 13,34 1 Jn 3,23

18 1,10-11 7,7 17,14-16 Mt 10,22 24,9 1 Sol 2, 14-16 1 Jn 3,13

Omrazata na svetot „Ako svetot ve mrazi, znajte deka mene svetot u{te pred vas Me zamrazi. 19 Da bevte od ovoj svet, toga{ svetot }e go qube{e svoeto; no bidej}i ne ste od svetot, tuku Jas ve izbrav od svetot zatoa svetot i ve mrazi. 20 Pomnete gi zborovite {to vi gi rekov Jas: nieden sluga ne e pogolem od svojot gospodar. Ako Mene Me gonea, i vas }e ve gonat; ako Moite zborovi gi zapazija, i va{ite }e gi zapazat. 21 No, seto ova }e vi go pravat zaradi Moeto ime, za{to ne Go znaat Onoj Koj Me isprati. 22 Da ne bev do{ol i da ne im bev zboruval, grev nema{e da imaat. No sega nemaat izgovor za svojot grev. 23 Koj Me mrazi mene, Go mrazi i Mojot Otec. 24 Ako ne bev napravil me|u niv dela, kakvi {to nikoj drug ne napravil, grev nema{e da imaat; a sega i vidoa, i Me zamrazija Mene i Mojot Otec. 25 No neka se izvr{i slovoto napi{ano vo nivniot Zakon deka Me zamrazija i bez vina. 26 A koga }e dojde Ute{itelot, Kogo {to }e Go ispratam Jas od Otecot, Duhot na Vistinata, Koj izleguva od Otecot, Toj }e svedo~i za Mene; 27 a i vie }e svedo~ite, bidej}i od po~etokot ste so Mene.” „Ova vi go kaàv za da ne se soblaznite. 2 ]e ve isteruvaat od sinagogite. No, }e nastapi vreme koga sekoj {to }e ve ubie, }e misli deka na Boga Mu prinesuva slu`ba. 3 Toa }e go pravat, za{to ne Go poznaa Otecot, nitu Mene. 18

16

No vi go kaàv toa, ta koga }e dojde 19 6,22 vremeto, da se setite deka Jas sum vi Lk 1 Jn 4,5 rekol; a od po~etokot ne vi go zboruvav 20 ova, za{to bev so vas.” 4

Zada~ite na Svetiot Duh „A sega odam kaj Onoj Koj Me isprati, i nikoj od vas ne Me pra{a: ‚Kade odi{?' 6 No zatoa {to vi go kaàv ova, srcata va{i se ispolnija so taga. 7 No Jas vistinata vi ja kaùvam: podobro e za vas Jas da si otidam, za{to, ako ne si otidam, Ute{itelot nema da dojde kaj vas; ako, pak, zaminam, }e vi Go pratam. 8 A Toj, koga }e dojde, }e go izobli~i svetot za grev, i za pravda, i za sud: 9 za grev - deka ne veruvaat vo Mene; 10 za pravda - oti Jas si odam kaj Svojot Otec, i ve}e nema da Me vidite; 11 a za sud - za{to knezot na ovoj svet e osuden. 12 Imam u{te mnogu da vi kaùvam, no sega ne moète da nosite. 13 A koga }e dojde Toj, Duhot na Vistinata, }e ve upati vo seta vistina; no od Sebe nema da zboruva, tuku }e govori {to ~ue, i }e ve izvesti za ona {to doa|a. 14 Toj Mene }e Me proslavi, za{to od Moeto }e zeme i }e vi javi. 15 S# {to ima Otecot, Moe e; zatoa i vi rekov deka od Moeto }e zeme i }e vi javi.” 5

13,16 Mt 10,24 Lk 6,40 Dela 4,17 1 Sol 1,6 1 Ptr 4, 12-19

21 8,18-19 16,3 Mt 5,11 10,22 Dela 5, 40-41 Otkr 2,3

22 9,41 16,9

23 5,23 Lk 10,16 1 Jn 2,23

24 6,36 14,11 Mt 12,24.27-28

25 Ps 35,19 69,5 Rim 3,19

26-27 Dela 5,32

26 14,16.26 Mt 10, 19-20 1 Jn 3, 24 5,7

Taga i radost „U{te malku, i nema da Me gledate, 27 i po malku, pak }e Me vidite, za{to si 19,35 Lk 1,2 Dela odam kaj Otecot.” 17 Toga{ nekoi od u~enicite Negovi 1,8.21-22 1 Jn 4,14 si rekoa me|u sebe: „[to e toa, {to ni veli: ‚U{te malku, i nema da Me vidite' i ‚Po malku, pak }e Me vidite' 16,2 9,22 i ‚Jas si odam kaj Otecot?'” Is 66,5 18 I si zboruvaa: „[to e toa, {to ve- Mt 5,11 10,17 li: ‚U{te malku?'” 24,9 19 Isus razbra deka sakaat da Go pra3 {aat, i im re~e: „Zatoa li se pra{uva- 8,19 te me|u sebe, {to rekov: ‚U{te malku, 15,21 i nema da Me gledate' i ‚Po malku, pak }e Me vidite?' 16

135 EVANGELIE SPORED JOVAN 4 2,22 14,29 16,25 Mk 13,23 Dela 8,1

5 7,33 13,36

6 16,22

7 14,16.26 15,26

8 10,25 Dela 24,25

9 5,38 6,36.64 8,21-24 12,37

10 7,34 13,1.33 14,12.19.28 20,17 Dela 7,52

11 12,31 14,30

12 1 Kor 3,1-2

13 14,17.26 15,26 1 Jn 2,27

14 7,39

15 17,10 Lk 15,31

16 7,33 14,19 Dela 1,3

19 Lk 9,45

20 Mk 16,10 Lk 5,35 23,27 Otkr 11,10

Vistina, vistina vi velam deka vie }e zapla~ete i }e zaridate, a svetot }e se raduva; vie }e bidete naàleni, no àlosta va{a }e se pretvori vo radost. 21 @ena, koga ra|a, ima bolki, za{to $ do{lo vremeto nejzino; no {tom }e go rodi deteto, od radost ne gi pomni ve}e bolkite, za{to se rodil ~ovek na svetot. 22 Pa taka i vie, sega ste naàleni; no Jas pak }e ve vidam, i }e se zaraduva srceto va{e, i radosta va{a nikoj nema da vi ja odzeme; 23 i vo toj den nema da Me pra{uvate za ni{to. Vistina, vistina vi velam: {to i da posakate od Otecot, vo Moe ime, }e vi dade. 24 Dosega ni{to ne ste barale vo Moe ime; barajte i }e dobiete, za da bide radosta va{a polna.” 20

Pobeda nad svetot „Ova vo paraboli vi go kaàv; no }e dojde ~as koga nema ve}e vo paraboli da vi zboruvam, tuku otkrieno }e ve izvestam za Otecot. 26 Vo toj den }e pobarate vo Moe ime, i ne vi velam deka Otecot }e go pomolam za vas; 27 bidej}i Otecot Sam ve qubi, za{to vie Me vozqubivte i poveruvavte deka Jas sum izlegol od Boga. 28 Izlegov od Otecot i dojdov vo svetot; sega pak go ostavam svetot i se vra}am kaj Otecot.” 29 Mu rekoa u~enicite Negovi: „Eve, sega otkrieno zboruva{ i nikakva parabola ne kaùva{. 30 Sega znaeme deka znae{ s# i nema potreba nikoj da Te pra{uva. Zaradi toa veruvame deka od Boga si izlegol.” 31 Isus im odgovori: „Sega li veruvate? 32 Ete, ide ~asot, i ve}e nastapil, da se razbegate sekoj kaj svoite, a Mene Sam da Me ostavite; no Jas ne sum Sam, bidej}i Otecot e so Mene. 33 Ova vi go rekov za da imate mir vo Mene. Vo svetot }e imate maki; no ne pla{ete se, za{to Jas go pobediv svetot.” 25

17

Isusovata molitva

Ova go kaà Isus, pa gi podigna o~ite Svoi kon neboto i re~e: „O~e, dojde ~asot; proslavi Go Svojot Sin, za da Te proslavi i Sinot Tvoj, 2 kako {to si Mu dal vlast nad sekoe telo, ta na s# {to si mu dal, da mu dade ve~en ìvot. 3 A ìvotot ve~en e toa, da Te poznaat Tebe Ediniot vistinski Bog, i isprateniot od Tebe Isus Hristos. 4 Jas Te proslaviv na Zemjata; go izvr{iv deloto, {to si mi go dal da go izvr{am. 5 I sega, proslavi Me Ti, O~e, vo Tebe Samiot, so slavata {to ja imav vo Tebe u{te svetot pred da nastane. 6 Go objaviv imeto Tvoe na lu|eto, {to si Mi gi dal od svetot; tie bea Tvoi, i Ti Mi gi dade, i go zapazija Tvoeto slovo. 7 Sega razbraa deka s# {to si Mi dal, e od Tebe; 8 za{to zborovite {to si Mi gi dal im gi predadov i tie gi primija i razbraa navistina deka od Tebe sum izlegol, i poveruvaa deka Ti si Me pratil. 9 Jas za niv se molam; ne se molam za siot svet, tuku za onie {to si Mi gi dal, za{to se Tvoi. 10 I s# Moe e Tvoe, i Tvoeto - Moe, i se proslaviv vo niv. 11 Ve}e ne sum vo svetot, no tie se vo svetot, a Jas idam kaj Tebe. O~e Sveti, zapazi gi vo Tvoeto ime onie {to si Mi gi dal, za da bidat edno, kako {to sme i Nie. 12 Dodeka bev so niv vo svetot, Jas gi pazev vo Tvoeto ime; onie, {to si Mi gi dal, gi za~uvav, i nikoj od niv ne pogina, osven pogibelniot sin, za da se ispolni Pismoto. 13 A sega se vra}am kaj Tebe, i ova mu go kaùvam na svetot za da ja imaat vo sebe Mojata polna radost. 14 Jas im go predadov Tvoeto slovo, i svetot gi zamrazi, za{to tie ne se od svetot, kako i Jas {to ne sum od svetot. 15 Ne se molam da gi zeme{ od svetot, tuku da gi zapazi{ od zloto.

21 Is 13,8 26,17-18 Os 13,13 Mih 4,9 Mk 13,8 Rim 8,22 1 Sol 5,3 Otkr 12,2

22 14,19 15,11 20,20 Is 66,14 Mt 28,8 Lk 24,41 Dela 2,46 2 Kor 4,17

23 15,16 1 Jn 5, 14-15

24 15,11 Mt 7,7-8.11 18,19 1 Jn 1,4

25 10,6 12,16 Mt 13, 34-35

27 8,42 14,21.23 21,15-17

28 1,1 13,3

30 2,25 16,19

32 8,29 Zah 13,7 Mt 26,31.56

33 12,31 13,19 14,27.30 15,18 Rim 8,37 1 Kor 15,57 2 Kor 1,8 2 Tim 3,12 1 Jn 5,5 Otkr 5,5

136 EVANGELIE SPORED JOVAN 17,1 2,4 11,41 12,23 13,1.31-32 Mt 26,45

2 3,35 Mt 28,18

3 1,4 6,40 12,25 Er 24,7 31,31-34 Ez 36,25-28 Os 2,21 Mudr 15,3 1 Jn 5,13.20

4 13,31-32 19,30

5 1,1-2 8,58 17,24 Fil 2,6 Evr 5,5

6 6,37-39.44 17,2.9.12. 24.26 2 Mojs 3,13-14 Evr 2,12

8 3,2.11 16,30

9 15,19 Lk 22,32

10

Tie ne se od svetot, kako i Jas {to ne sum od svetot. 17 Posveti gi so Svojata vistina. Tvoeto slovo e vistina. 18 Kako Ti Mene {to Me prati vo svetot, i Jas gi prativ vo svetot. 19 I za niv jas se posvetuvam, ta i tie da bidat osveteni preku vistinata. 20 No ne se molam samo za niv, tuku i za onie {to preku nivnite zborovi }e poveruvaat vo Mene, 21 za da bidat site edno, kako {to si Ti, O~e, vo Mene, i Jas vo Tebe; pa taka i tie da bidat vo Nas edno, i da poveruva svetot deka Ti si Me pratil. 22 I slavata {to si Mi ja dal, nim im ja dadov, za da bidat edno, kako {to sme Nie edno. 23 Jas sum vo niv i tie se vo Mene, za da bidat vo s# edno, i da doznae svetot deka Ti si Me ispratil, i niv si gi vozqubil, kako Mene {to Me vozqubi. 24 O~e, sakam i onie {to si Mi gi dal da bidat so Mene, kade {to sum Jas, za da ja gledaat Mojata slava {to si Mi ja dal, za{to me vozqubi u{te pred da se sozdade svetot. 25 O~e Praveden, svetot ne Te pozna, Jas Te poznav; i ovie poznaa deka Ti si Me ispratil; 26 i im go objaviv imeto Tvoe, i }e go izvestuvam, ta qubovta, so koja Me vozqubi Ti, da bide vo niv, i Jas vo niv.”

Mu odgovorija: „Isus od Nazaret!” Isus im re~e: „Jas sum.” So niv stoe{e i Juda, koj Go predade. 6 A koga im re~e: „Jas sum” - tie se povlekoa nazad i padnaa na zemjata. 7 Toga{ pak gi pra{a: „Kogo barate?” A tie rekoa: „Isus od Nazaret!” 8 Isus odgovori: „Vi rekov deka sum Jas; pa, ako Me barate Mene, ostavete gi ovie da si odat;” 9 za da se izvr{i slovoto kaàno od Nego: „Od onie {to si Mi gi dal, nikogo ne zagubiv.” 10 A Simon Petar, koj ima{e no`, go izvadi, go udri slugata na prvosve{tenikot i mu go otse~e desnoto uvo. Imeto na slugata mu be{e Malh. 11 No Isus mu re~e na Petar: „Stavi go noòt vo no`nicata. Zar da ne ja ispijam ~a{ata {to Mi ja dade Otecot?”

Isus e priveden

(Mt 27,1–2; 11-14; Mr 15,1–5; Lk 23,1–5)

16

16,15 Lk 15,31

(Mt 26,47–56; Mr 14,43–50; Lk 22,47–53)

11 10,30 13,1.3 17,21 3 Mojs 19,2 Gal 3,28 1 Ptr 1,5.16

18

I {tom go re~e ova, Isus otide so u~enicite Svoi preku potokot Kedron, kade {to ima{e gradina, i vo nea vleze Toj i u~enicite Negovi. 12 2 A toa mesto go znae{e i Juda, koj sa6,39 10,28 ka{e da Go predade, za{to Isus ~esto 13,18 se sobira{e so u~enicite Svoi tamu. 18,8-9 3 Toga{ Juda, otkako zede edna ~eta Ps 40,9 Dela 8,20 vojnici i slugi od prvosve{tenicite i 2 Sol 2,3 fariseite, dojde tamu so feneri, i so svetila i so oru`je. 4 A Isus, znaej}i s# {to }e stane so Nego, izleze i im re~e: „Kogo barate?”

5

Isus pred Ana (Mt 26,57–58; Mr 14,53–54; Lk 22,54)

13 15,11 1 Jn 1,4

14 8,23 15,18-19

15 Mt 6,13 Lk 22,32 2 Sol 3,3 1 Jn 5,18

17 10,36 Er 1,5

18 20,21

19 4,23 15,13 Lk 22,20 1 Kor 1,30 Evr 2,11 10,12.14

20 Rim 10,17 1 Sol 2,13 1 Jn 1,3

21

Toga{ ~etata i zapovednikot, i 10,38 slugite judejski, Go fatija Isusa i Go 17,11 Dela 4,32 vrzaa. Gal 3,28 13 I Go odvedoa najnapred kaj Ana, 22 za{to toj be{e dedo na Kajafa, koj vo 17,5 taa godina be{e prvosve{tenik. 14 A Kajafa be{e onoj {to gi posove- 23 15,9 tuva Judejcite deka podobro e da umre 1 Kor 6,17 Gal 2,20 eden ~ovek za narodot. 12

Petrovoto odrekuvawe

24 1,14 10,29 12,26 17,5 Mt 25,34 2 Kor 3,18

15 Po Isus ode{e Simon Petar i eden drug u~enik. Toj u~enik mu be{e poznat na prvosve{tenikot, pa vleze so Isus 25 vo dvorot na prvosve{tenikot. 1,10 16 A Petar stoe{e nadvor, pokraj 8,55 11,27 portata. Drugiot, pak, u~enik, {to mu Mt Otkr 16,5 be{e poznat na prvosve{tenikot, izleze, $ re~e na vratarkata i go vovede 26 17,6 Petar. 2 Mojs 17 Toga{ sluginkata vratarka mu re~e 3,13-14 Ps 7,17 na Petar: „Da ne si i ti od u~enicite Rim 8,39 na Ovoj ôvek?” Toj re~e: „Ne sum.” 18 A slugite i straàrite bea zapalile ogan i stoeja, pa se greeja, za{to be{e studeno. A i Petar be{e so niv, stoe{e i se gree{e.

137 EVANGELIE SPORED JOVAN 18,1 2 Car 15,23 3 Car 2,37 2 Let 15,16 Mt 26,36 Mk 14,26.32 Lk 22,39

3 7,32.45

4 13,1.3 19,11

5 8,24

6 7,46 Ps 26,2 35,4

9 6,39 17,12

10 Lk 22,36.38

11 Mt 26,39 Mk 10,38 14,36 Lk 22,42

Isusovoto soslu{uvawe (Mt 26,59–66; Mr 14,55–64; Lk 22,66–71)

Prvosve{tenikot, pak, Go pra{a Isusa za u~enicite Negovi i za Negovoto u~ewe. 20 Isus mu odgovori: „Jas mu zboruvav na svetot javno; Jas sekoga{ pou~uvav vo sinagogata i vo hramot, kade {to sekojpat se sobiraat Judejcite, i tajno ni{to ne sum zboruval. 21 Zo{to Me pra{uva{ Mene? Pra{aj gi onie koi slu{ale {to sum zboruval; tie znaat {to sum govorel.” 22 Koga Toj go re~e toa, eden od slugite, koj stoe{e blizu, Go udri Isusa po obraz i re~e: „Taka li mu odgovara{ na prvosve{tenikot?” 23 Isus mu odgovori: „Ako rekov ne{to lo{o, dokaì go lo{oto; ako li, pak, dobro - zo{to Me udira{?” 24 Toga{ Ana Go prati vrzan kaj prvosve{tenikot Kajafa. 19

Petar povtorno se odrekuva (Mt 26,71–75; Mr 14,69–72; Lk 22,58–62) 25

A Simon Petar stoe{e i se gre-

13 e{e. I mu rekoa: „Da ne si i ti od u~e-

Lk 3,2

14 11,49-51

15 20,3

16 Mk 14,54

17 18,25

nicite Negovi?” Toj porekna i re~e: „Ne sum.” 26 Eden od slugite na prvosve{tenikot, {to mu be{e rodnina na onoj komu Petar mu go be{e otsekol uvoto, re~e: „Neli te vidov i tebe vo gradinata so Nego?” 27 A Petar pak porekna; i vedna{ zapea petel. Isus pred Pilat

20 6,59 7,26 Is 45,19 48,16 Mt 4,23 26,55 Dela 26,26

(Mt 27,1–2; 11,14; Mr 15,1-5; Lk 23,1–5)

I Go povedoa Isusa od Kajafa vo pretorijata. No be{e utro, i tie ne vlegoa vo pretorijata, za da ne se oskvernat, za da moàt da ja jadat 22 Pashata. 29 Toga{ izleze Pilat pred niv i re19,3 Mt 26,67 ~e: „Kakvo obvinenie iznesuvate proDela 23,2 tiv Ovoj ôvek?” 23 30 Odgovorija i mu rekoa: „Ako Toj ne Mt 5,39 Dela 23,3-5 be{e zlostornik, nema{e da ti Go predademe!” 31 A Pilat im re~e: „Zemete Go vie i sudete Mu spored va{iot zakon!” Judej28

cite mu rekoa: „Nam ne ni e dozvoleno da pogubuvame nikogo”, 32 za da se ispolni zborot Isusov, {to go re~e, kaùvaj}i so kakva smrt }e umre. 33 Toga{ Pilat povtorno vleze vo pretorijata, pa Go povika Isusa i Mu re~e: „Ti li si Carot Judejski?” 34 Isus mu odgovori: „Sam li go zboruva{ toa ili drugi ti kaàa za Mene?” 35 Pilat odgovori: „Ta jas Judeec li sum? Tvojot narod i prvosve{tenicite Te predadoa na mene. [to si napravil?” 36 Isus odgovori: „Moeto carstvo ne e od ovoj svet; ako be{e carstvoto Moe od ovoj svet, toga{ Moite slugi bi se borele, za da ne im bidam predaden na Judejcite; no carstvoto Moe sega ne e ovde.” 37 A Pilat Mu re~e: „Ti, pak, Car li si?” Isus odgovori: „Ti veli{ deka sum Car. Jas za toa se rodiv i za toa dojdov na svetot, za da svedo~am za vistinata; sekoj, koj e od vistinata, go slu{a glasot Moj.”

24

Isus e osuden na smrt

36

(Mt 27,15–31; Mr 15,6–20; Lk 23,13–15)

11,49 18,13

25 18,17

26 18,1.10

27 13,38 Mt 26,34 Mk 14,30 Lk 22,34

28 11,55

29 Lk 3,1 13,1 Dela 3, 13-14 4,27 13,28 1 Tim 6,13

31 19,6 Dela 18,15

32 3,14 8,28 12,32-33 Mt 20,19 26,2

1,11 6,15 12,32 Mt 26,53 Lk 17,20 19,12

Pilat Go pra{a: „[to e toa vistina?” I koga go re~e ova, izleze pak kaj Judejcite i im re~e: „Jas ne nao|am nikakva vina vo Nego. 37 39 No kaj vas e obi~aj da vi pu{tam po 3,32-33 eden za Pasha. Sakate li da vi Go pu{- 8,45-46 14,6 1 Jn 3,19 tam Carot Judejski?” 40 I pak povikaa site, velej}i: „Ne 4,6 1 Tim 6,13 Ovoj, tuku Varava.” Varava, pak, be{e 38 razbojnik. 38

Dela 24,25 26,28

Isusovite stradawa 40 Toga{ Pilat Go zede Isusa i Go Dela 3,14 predade da go bijat. 2 Vojnicite spletoa venec od trwe, Mu go kladoa na glavata i Mu oblekoa 19,1 Mt 20,19 bagrenica, 1 Kor 1,23 3 i velea: „Te pozdravuvame, Care 2 Judejski!” - i Go udiraa po obrazite. Mt 27,29 4 Pilat pak izleze nadvor i im re~e: Lk 23,11 „Eve, vi Go izveduvam nadvor, za da razberete deka ne nao|am vo Nego nikakva vina.”

19

138 EVANGELIE SPORED JOVAN 3 18,22 Is 50,6

4 18,38 Lk 23,4

5 1,29.36

6 18,31 1 Kor 1,23

7 5,18 3 Mojs 24,16

9 9,29-30 Mt 26, 62-63 27,12.14 Mk 14,61 Lk 23,9

11 3,27 10,18 18,30.35 Rim 13,1

12 Lk 23,2 Dela 17,7

14 18,33-37 19,31.42 1 Kor 5,7

15 Sud 8,23 1 Car 8,7

17 1 Mojs 22,6

Toga{ izleze Isus nadvor, so trnov venec, i bagrenica. I im re~e Pilat: „Eve Go ôvekot!” 6 A koga Go vidoa prvosve{tenicite i slugite, zavikaa i rekoa: „Raspni Go, raspni!” Pilat im re~e: „Zemete Go vie i raspnete Go, za{to jas ne nao|am vo Nego vina.” 7 Judejcite mu odgovorija: „Nie imame Zakon i spored na{iot Zakon Toj treba da umre, za{to Sam se napravi Sin Bo`ji.” 8 Koga go ~u Pilat ovoj zbor, u{te pove}e se ispla{i. 9 I pak vleze vo pretorijata i Mu re~e na Isus: „Od kade si Ti?” No Isus ne mu dade odgovor. 10 Pilat Mu re~e: „Mene li ne mi odgovara{? Ne znae{ li deka imam vlast da Te raspnam, i vlast imam da Te pu{tam!?” 11 Isus odgovori: „Ti ne bi imal nikakva vlast nad Mene ako ne ti be{e dadeno odozgora; zatoa pogolem grev ima onoj {to Me predade na tebe.” 12 Ottoga{ Pilat gleda{e da Go pu{ti. No Judejcite pak vikaa, zboruvaj}i: „Ako Go pu{ti{ Nego, ne si mu prijatel na carot. Sekoj {to se pravi car, protivnik mu e na carot.” 13 [tom go ~u ovoj zbor, Pilat Go izvede Isus nadvor i sedna na sudskiot stol, na mestoto nare~eno Litostroton, a po evrejski Gavata. 14 Toga{ be{e petok pred Pasha, okolu {estiot ~as11. I im re~e Pilat na Judejcite: „Eve Go va{iot Car!” 15 No tie vikaa: „Zemi, zemi, raspni Go!” Pilat im re~e: „Carot va{ li da Go raspnam?” Prvosve{tenicite odgovorija: „Nie nemame car, osven cezarot.” 16 I toga{ im Go predade za da bide raspnat. I Go zedoa Isus, i Go povedoa. 5

Isusovoto raspnuvawe (Mt 27,32–44; Mr 15,21–32; Lk 23,26–43) 17 I nosej}i go Svojot krst, Toj izleze na mestoto nare~eno êrepnica, a po evrejski Golgota;

11 19,14. Okolu 12 ~asot.

tamu Go raspnaa, a so Nego i drugi dvajca, od ednata i od drugata strana, a nasrede - Isus. 19 Pilat, pak, napi{a i natpis, i go klade na krstot. A be{e napi{ano: „Isus od Nazaret, car Judejski.” 20 Ovoj natpis go ~itaa mnozina od Judejcite, bidej}i mestoto, kade {to be{e raspnat Isus be{e blizu do gradot; a be{e napi{ano na evrejski, gr~ki i latinski. 21 Prvosve{tenicite, pak, judejski mu rekoa na Pilat: „Ne pi{uvaj: Car Judejski, tuku deka Toj re~e: Jas sum Car Judejski.” 22 Pilat odgovori: „[to napi{av, napi{av.” 23 A vojnicite, koga Go raspnaa Isusa, gi zedoa ali{tata Negovi i gi razdelija na ~etiri dela, na sekoj vojnik po eden del i hitonot. Hitonot, pak, ne be{e {ien, tuku istkaen odozgora pa dodolu. 24 Toga{ si rekoa: „Da ne go raskinuvame, no da frlime za nego `drepka, ~ij }e bide” - za da se zbidne kaànoto vo Pismoto: „Gi razdelija ali{tata Moi me|u sebe i za oblekata Moja frlija `drepka.” Taka i napravija vojnicite. 25 Pokraj krstot Isusov stoeja majka Mu Negova i sestrata na majka Mu, Marija Kleopova, i Marija Magdalena. 26 A Isus, {tom ja vide majka Si, i u~enikot kogo posebno go qube{e, kako stoi, $ re~e na majka Si: „@eno, ete ti sin!” 27 Potoa mu re~e na u~enikot: „Ete ti majka!” I od toj ~as u~enikot ja zede kaj sebe. 18

Isusovata smrt (Mt 27,45–56; Mr 15,33–41; Lk 23,44–49) 28 Po ova, znaej}i Isus deka s# e svr{eno, za da se ispolni Pismoto, re~e: „@eden sum.” 29 Tamu stoee{e sad, poln so ocet. Tie nakvasija sun|er vo ocetot, go zaka~ija na trska i Mu prinesoa do ustata Negova.

18 Is 53,12

19 18,33 Mt 2,23

20 Evr 13, 12-13

23 2 Mojs 28,32

24 Ps 22,19

25 2,3 20,1.18 Mk 15, 40-41 Lk 2,5

26 2,4 13,23 20,2 21,20

28 5,39 Ps 21,15

29 2 Mojs 12,22 3 Mojs 14,4 Ps 50,8 69,22

139 EVANGELIE SPORED JOVAN 30 1,33 17,1.4 Jov 19, 26-27 Mt 20,22 Lk 12,50 2 Tim 4,7 Otkr 15,1

31 19,14 2 Mojs 12,16 5 Mojs 21,22-23 Gal 3,13

34 3,5 7,37-39 1 Mojs 4,10 1 Jn 5,6-8

35 15,26-27 21,24

36 2 Mojs 12,46 4 Mojs 9,12 Ps 34,21

37 Zah 12,10 Otkr 1,7

38

A koga vkusi Isus ocet, re~e: „Se svr{i!” I koga ja navedna glavata, go predade duhot. 30

Krv i voda Bidej}i be{e petok, Judejcite, za da ne ostanat telata na krst vo sabota, za{to vo taa sabota be{e golem den, go zamolija Pilat da im gi prekr{at kolenata i da gi simnat. 32 Toga{ dojdoa vojnicite i im gi prekr{ija kolenata na prviot, kako i na vtoriot, {to bea raspnati so Nego. 33 A koga dojdoa do Isus i go vidoa deka be{e ve}e umren, ne Mu gi prekr{ija kolenata; 34 no eden od vojnicite so kopje Mu gi probode rebrata, i naedna{ iste~e krv i voda. 35 I toj {to vide - posvedo~i, i svedo{tvoto mu e vistinsko; i znae deka ja kaùva vistinata, za da poveruvate vie. 36 Bidej}i ova stana za da se ispolni Pismoto: „Koska Negova nema da se prekr{i.” 37 I drugo Pismo pak veli: „]e poglednat na Onoj Kogo Go probodoa.” 31

7,13

Poloùvaweto vo grob

39 3,1 7,50 Ps 44,8 Izreki 7,17 Mt 2,11

(Mt 27,57–61; Mr 15,42–47; Lk 23,50–56)

Potoa Josif od Arimateja, koj be{e Isusov u~enik, no tajno, poradi strav od Judejcite, go zamoli Pilat da go simne teloto i Pilat mu dozvoli. 40 Toj dojde i go simna teloto Isusovo. 39 A dojde i Nikodim, koj porano be{e Mk 14,8 oti{ol no}e kaj Isus, i donese okolu litri smesa od smirna i aloj. 20,1 sto 40 Go zedoa teloto Isusovo i go zavitMt 27,56 Dela 20,7 kaa vo platno so mirisite, kako {to e 1 Kor 16,2 obi~aj kaj Judejcite da pogrebuvaat. 41 Na ona mesto, kade {to be{e raspnat, ima{e gradina i vo gradinata - nov grob, vo koj u{te nikoj ne be{e polagan. 42 Tamu Go poloìja Isus poradi petokot judejski, za{to grobot be{e blizu. 38

Prazniot Isusov grob (Mt 28,1–8; Mr 16,1–8; Lk 24,1–12)

20

Vo prviot den od sedmicata Marija Magdalena dojde na grobot

rano, u{te dodeka be{e temno, i vide deka kamenot od grobot e pomesten. 2 Toga{ otr~a i dojde kaj Simon Petar i kaj drugiot u~enik, kogo Isus go qube{e, i im re~e: „Go zemale Gospoda od grobot i ne znam kade Go poloìle.” 3 Toga{ izleze Petar i drugiot u~enik, i pojdoa kon grobot. 4 I obajcata tr~aa zaedno, no drugiot u~enik tr~a{e pobrgu od Petar i prv dojde do grobot. 5 I koga se navedna, vide deka leì samo povojot; no ne vleze. 6 Po nego dojde Simon Petar, vleze vo grobot i vide deka samo povojot stoi; 7 a krpata, {to Mu be{e na glavata negova, ne stoe{e kaj povojot, tuku oddelno, svitkana na edno mesto. 8 Toga{ vleze i drugiot u~enik, koj prv dojde do grobot, i vide, i poveruva, 9 za{to u{te ne go znaeja Pismoto deka Toj treba da voskresne od mrtvite. 10 Toga{ u~enicite se vratija doma.

2

Isus $ se javuva na Marija Magdalena

16

(Mr 16,9–11)

17

A Marija stoe{e kaj grobot odnadvor i pla~e{e. I, pla~ej}i, se navedna nad grobot; 12 i vide dva angela vo beli obleki kako sedat, edniot kaj glavata, a drugiot kaj nozete, kade {to be{e leèlo teloto Isusovo. 13 Tie $ rekoa: „@eno, zo{to pla~e{?” Im odgovori: „Go zemale Gospoda moj i ne znam kade Go poloìle!” 14 [tom go re~e ova, se zavrte nazad i Go vide Isusa kako stoi; no ne znae{e deka e Isus. 15 Isus $ re~e: „@eno, zo{to pla~e{? Kogo go bara{?” Taa, mislej}i deka e gradinarot, Mu re~e: „Gospodine, ako si Go zel Ti, kaì mi kade si Go poloìl, i jas }e Go zemam.” 16 Isus $ re~e: „Marija!” Taa se zavrti i Mu re~e: „Ravuni” - {to zna~i: „U~itele!” 17 I re~e Isus: „Ne dopiraj se do Mene, za{to u{te ne sum se vratil kaj Mojot Otec; tuku otidi kaj bra}ata Moi i kaì im: se vra}am kaj Svojot Otec i 11

13,23 18,15 19,26 21,7.20

6-7 11,40.44 19,40 Lk 24,24

9 5,39 Ps 15,10 Mt 5,17 Dela 2,27.31 1 Kor 15,4

12 Mt 28,2-5 Mk 16,5 Lk 24,23 Evr 1,14 Otkr 3,5 4,4

13 20,2

14 21,4 Lk 24,16 2 Kor 5,16

Mk 10,51

13,33 14,2-3.28 16,5-7 Ps 21,22 Mt 12,49 28,10 Dela 1,3 Rim 8,29 15,6

140 EVANGELIE SPORED JOVAN 19 va{iot Otec, kaj Svojot Bog i kaj

va{iot Bog.” 18 Dojde Marija Magdalena i im kaà 20 na u~enicite deka Go videla Gospoda i 15,11 16,20.22 deka toa $ rekol.

14,18-19 Mt 18,20

19,34

21 17,18 Mt 28,19 Mk 16,15

22 1,33 7,39 1 Mojs 2,7 Ez 37,9 Mudr 15,11 Dela 1,8 1 Kor 15,45

23 Mt 16,19 18,18

24 11,16 14,5 21,2

25 19,34 1 Kor 9,1

26

Isus im se javuva na Svoite u~enici (Mt 28,16–20; Mr 16,14–18; 24,36–49)

A ve~erta vo istiot den, prviot od sedmicata, koga vratata, kade {to bea u~enicite Negovi sobrani, be{e zatvorena poradi strav od Judejcite, dojde Isus, zastana nasrede i im re~e: „Mir vam!” 20 I ova {tom go re~e, im gi pokaà racete i nozete i rebrata Svoi. Se zaraduvaa toga{ u~enicite, {tom Go vidoa Gospoda. 21 A Isus pak im re~e: „Mir vam! Kako {to Me prati Otecot, taka i Jas ve pra}am.” 22 I koga im go kaà ova, duvna i im re~e: „Primete Duh Sveti! 23 Na koi }e im gi prostite grevovite, }e im se prostat, a na koi }e im gi zadrìte, }e im se zadràt.” 19

14,27 20,19

27

Isus i neverniot Toma

A Toma, eden od dvanaesetminata, nare~en Bliznak, ne be{e so niv koga dojde Isus. 25 Drugite u~enici mu rekoa: „Go vi29 4,48 dovme Gospoda!” A toj im re~e: „Dodeka 17,20 1 Ptr 1,8 ne gi vidam ranite od klincite na racete Negovi, i ne go stavam prstot svoj vo ranite od klincite, i ne ja stavam rakata svoja vo rebrata Negovi, nema da poveruvam!” 26 A po osum dena u~enicite Negovi pak bea sobrani, i Toma so niv. Dojde Isus, koga vratata be{e zaklu~ena, zastana me|u niv i re~e: „Mir vam!” 27 Potoa mu re~e na Toma: „Daj go prstot svoj ovde i vidi gi racete Moi; daj ja rakata svoja i stavi ja vo rebrata Moi; i ne bidi nevernik, tuku vernik!” 28 Odgovori Toma i Mu re~e: „Gospod moj i Bog moj!” 29 Isus mu re~e: „Ti poveruva zatoa {to Me vide; blaèni se onie koi ne videle, a poveruvale.”

20,25 Mk 16,14 Lk 24,25.40

24

Celta na ovaa kniga

30 21,25

I mnogu drugi ~uda izvr{i Isus pred u~enicite Svoi, {to ne se zapi- 31 1,12 {ani vo ovaa kniga. 3,15-16 31 A ovie se zapi{ani za da poveruva- Dela 2,36 Rim 1,4 te deka Isus e Hristos, Sin Bo`ji, i 1 Jn 5,13 veruvaj}i da imate ìvot vo Negovoto ime. 21,1 30

Voskresnatiot Isus im se javuva na sedum Svoi u~enici

21

Potoa pak im se javi Isus na u~enicite Svoi kaj Tiverijadskoto More. A toa se slu~i vaka: 2 bea zaedno Simon Petar i Toma, nare~en Bliznak, Natanail od Kana Galilejska, Zavedeevite sinovi i dvajca drugi od u~enicite Negovi. 3 Simon Petar im re~e: „]e odam da lovam riba.” Mu rekoa: „I nie }e dojdeme so tebe.” Toga{ izlegoa i vedna{ vlegoa vo korab, no taa no} ni{to ne ulovija. 4 A koga se razdeni, zastana Isus na bregot, samo u~enicite ne go poznaa deka e Isus. 5 Isus im re~e: „êda, imate li ne{to za jadewe?” Mu odgovorija: „Ne.” 6 A Toj im re~e: „Frlete ja mreàta od desnata strana na korabot i }e najdete!” Ja frlija, i ne moèa ve}e da ja izvle~at od mnogu ribi. 7 Toga{ u~enikot, {to go saka{e Isus, mu re~e na Petar: „Toa e Gospod!” A Simon Petar, {tom ~u deka e Gospod, si ja prepa{a oblekata - za{to be{e neoble~en, i se frli vo moreto. 8 A drugite u~enici, vle~ej}i ja mreàta so ribi, dojdoa so korab, za{to ne bea daleku od bregot, no samo okolu dveste lakti. 9 Koga pak izlegoa na bregot, vidoa naloèn ogan, i na nego stavena riba i leb. 10 Isus im re~e: „Donesete od ribite {to gi ulovivte sega!” 11 A Simon Petar vleze i ja izvle~e mreàta na bregot, polna so krupni ribi, na broj sto pedeset i tri; i makar {to bea tolku mnogu, mreàta ne se skina.

Mt 26,32 28,7

2 1,45 11,16 Lk 5,10

3 Lk 5,5

4 20,14 Lk 24,16

5 Lk 24,41

6 Lk 5,4-7

7 13,23 19,26 20,2 21,20 Mt 14,29

9 Mt 4,4 Lk 24, 41-43

11 2 Let 2,16 Lk 5,6


Isus im re~e: „Dojdete, jadete!” I nikoj ne smee{e da Go pra{a: „Koj si 13 Ti?”, za{to gledaa deka e Gospod. 13 Isus prijde, zede leb i im dade, 6,11 Mt 14,19 isto taka i riba. 15,36 14 Ova be{e ve}e tretpat kako im se Mk 6,41 8,6 javi Isus na u~enicite Svoi, otkako Lk 9,16 voskresna od mrtvite. 12

4,27

14

20,19.26

15 1,42 10,1-16 Mt 16,17 Lk 7,42-43 1 Kor 15,5

16 Mt 2,6 Lk 22,32 Dela 20,28 1 Ptr 5,2 Otkr 7,17

17 13,37-38 18,17.25-27 2 Car 5,2 Ps 77,71-72

18 Mt 16,22 26,39 Dela 21,11.14 3 Ptr 1,14

Razgovor me|u Isus i Petar 15 A koga zavr{ija so jadeweto, Isus mu re~e na Simon Petar: „Simone Jonin, Me qubi{ li pove}e otkolku ovie?” Petar Mu re~e: „Da, Gospodi, Ti znae{ deka Te qubam!” Isus mu re~e: „Pasi gi jagnencata Moi!” 16 Go pra{a pak, povtorno: „Simone Jonin, Me qubi{ li?” Petar Mu kaà: „Da, Gospodi, Ti znae{ deka Te qubam!” Isus mu re~e: „Pasi gi ovcite Moi!” 17 I po tretpat mu re~e: „Simone Jonin, Me qubi{ li?” Petar se naàli deka po tretpat go pra{a: „Me saka{ li?” I Mu re~e: „Gospodi, Ti s# znae{; Ti znae{ deka Te qubam.” Isus mu re~e: „Pasi gi ovcite Moi! 18 Vistina, vistina ti velam: koga be{e pomlad, sam se prepa{uva{e i ode{e kade {to saka{e; koga }e ostari{, }e gi ra{iri{ racete svoi, i drug }e

te prepa{a i povede na kade {to nej- 19 12,33 }e{.” 18,32 19 A ova go re~e za da pokaè so kakva Mk 1,17 smrt }e go proslavi Bog. I {tom go 1 Ptr 4,16 kaà toa, mu re~e: „Vrvi po Mene!” 20 Omileniot u~enik i svedo{tvoto koe ostanuva 20 A Petar, koga se zavrti, vide deka po nego odi onoj kogo Isus posebno go saka{e i koj na ve~erata se be{e navalil na gradite Negovi i pra{uva{e: „Gospodi, koj }e Te predade?” 21 [tom go vide Petar nego, Mu re~e na Isus: „Gospodi, a ovoj, pak, zo{to?” 22 Isus mu re~e: „Ako sakam toj da ostane dodeka da dojdam, tebe {to ti e? Ti vrvi po Mene!” 23 I se prenese ovoj zbor me|u bra}ata deka toj u~enik nema da umre. No Isus ne mu re~e deka nema da umre, tuku: „Ako sakam toj da ostane dodeka dojdam, tebe {to ti e?” 24 Toj e u~enikot koj svedo~i za ovie ne{ta i koj go napi{a ova; i znaeme deka svedo{tvoto negovo e vistinsko. 25 A ima i mnogu drugi raboti {to gi izvr{i Isus i koi, ako bi se napi{ale po red, mi se ~ini ne bi moèle da se smestat vo celiot svet napi{anite knigi. Amin!

13,23.25 19,26 20,2

22 Mt 16,28 1 Kor 11,26 Jk 5,7 Otkr 2,25 22,7.12.17.2 0

23 14,3 3 Jn 1,5

24 15,27 19,35

25 20,30

DELA NA APOSTOLITE Voved Deloto na Luka opfa}a dve novozavetni knigi. Prvata e negovoto Evangelie, a vtorata Dela na Apostolite. Vo prvata kniga, vo Evangelieto, Luka se zadrùva na periodot na zemniot Isusov ìvot. Knigata, pak, Dela na apostolite zapo~nuva so opisot na Isusovoto voznesenie (1,1–11) so koe se inaugurira vremeto na Crkvata: Gospod Isus vo nea ostanuva prisuten preku Svetiot Duh, koj gi vdahnovuva u~enicite. Prikaùvawato na sobitijata e polno so ìvot. Se beleì rasteòt na hristijanskite zaednici vo judejska sredina, posebno preku misijata na apostol Petar, za {irewe na hristijanstvoto vo Erusalim, no i vo mesta kade nema Judejci: Antiohija, Korint i Filipi. Preku prikazite vo tekstot se nasetuvaat i te{kotiite na prvata Crkva i na~inot na koj se tie razre{eni, blagodarenie na Duhot Gospodov. Me|u izvorite na knigata da go spomneme i ona {to bi moèlo da se nare~e „Dnevnik na Luka”. Za da go raskaè patuvaweto od Troada vo Filipi, Luka se izrazuva vo prvo lice: „Po toa videnie vedna{ posakavme da trgneme....” 16,10–40); ponatamu e opi{ano Pavlovoto patuvawe od Filipi vo Erusalim, kade Pavle e uapsen (20,5–21,18) i na krajot patuvaweto vo Rim, kade Pavle ostanuva dve godini pred da bide osuden (27–28). Knigata moè da se podeli na slednive celini: Plan (1,8), Po~etocite na prvata Crkva vo Erusalim, po Isusovoto voznesenie (1,1–28,31), Rasprostranuvawe na Evangelieto me|u drugite narodi (8,4–2,25), Rasprostranuvawe na Evangelieto vo sredozemnomorskiot svet pa s# do Rim, glavniot grad na Imperijata (13,1–28,31). Porakata prenesena i poznata nasekade vo svetot, vpro~em, e rezimirana vo propovedite i raspravite na apostolite. Vo niv moè da se vidi deka Isus e pretstaven na site, kako na Judejcite, taka i na nejudejcite (paganite). Duhot postojano gi vdahnovuva u~enicite preku Negovata li~nost, zborovi i dela. Nastanite vo knigata Dela na Apostolite go otvoraat pogledot kon ona {to Crkvata treba da go ostvari: da se razglasi Evangelieto, odnosno radosnata vest za Isus Hristos na site lu|e i na site krai{ta na zemjata.

1,1 Lk 1,1.3 24,19

1

Predgovor

Prvata kniga, Teofile, ja napi{av za s# ona {to Isus go prave{e i Lk 24,51 pou~uva{e, od po~etokot, 2 pa s# do denot koga se voznese, otka3 10,40-41 ko preku Svetiot Duh im dade zapovedi 13,31 na apostolite {to be{e gi izbral. 3 Nim po Svoeto stradawe im se pretstavi ìv, so mnogu verni dokazi, javuvaj}i im se ~etirieset dni i zboruvaj}i im za carstvoto Bo`jo. 2

4 Edna{ koga gi sobra, Toj im zapove- 4 Lk 24, da: „Ne oddale~uvajte se od Erusalim, 42-43 tuku ~ekajte go vetuvaweto od Otecot 24,49 {to ste go slu{ale od Mene: 5 5 Jovan kr{teva{e so voda, a vie, ne 11,16 Lk 3,16 po mnogu dni od denes, }e bidete krsteni so Svetiot Duh.”

Isus se voznesuva na neboto A tie, koi bea sobrani, Go pra{aa velej}i: „Vo ova vreme li Ti }e go vos6

143 DELA NA APOSTOLITE 9 tanovi{, Gospodi, carstvoto Izraile-

Lk 24, 50-51

10 Lk 24,4-6

11 Lk 22,69

13 Mt 10,2-4

14 4,32 Mt 18,19 Lk 8,19

17 Lk 22,47

18 Mt 27,3-10

vo?” 7 I Toj im odgovori: „Ne e va{e da gi znaete vremiwata ili ~asot {to Otecot gi postavil vo Svoja vlast; 8 no }e primite sila od Svetiot Duh, Koj }e sleze na vas i }e Mi bidete svedoci vo Erusalim i vo cela Judeja i Samarija, i s# do krajot na zemjata.” 9 I {tom go re~e toa, dodeka tie Go gledaa Toj se podigna, i oblak Go podzede od pred o~ite nivni. 10 I kako {to gledaa kon neboto dodeka Toj se voznesuva{e, odedna{ pred niv zastanaa dvajca maì vo bela obleka, 11 i rekoa: „Lu|e Galilejci, {to stoite i gledate kon neboto? Ovoj Isus, Koj od vas se voznese na neboto, }e dojde pak na istiot na~in kako {to Go vidovte da odi na neboto.” Izbran nov apostol na mestoto na Juda 12 Toga{ tie se vratija vo Erusalim od planinata, nare~ena Maslinova1, koja se nao|a blizu do Erusalim, kolku eden saboten den odewe2. 13 I koga dojdoa, se iska~ija vo gornata odaja, kade {to prestojuvaa Petar i Jakov, Jovan i Andrej, Filip i Toma, Vartolomej i Matej, Jakov Alfeev i Simon Zilot i Juda Jakovov. 14 Tie site ednodu{no bea postojano vo molitva i molewe zaedno so nekoi èni i so Marija, majkata na Isus, i so bra}ata Negovi. 15 I vo tie dni Petar stana me|u bra}ata, a bea se sobrale okolu sto i dvaeset du{i i re~e: 16 „Maì bra}a! Treba{e da se ispolni napi{anoto {to go be{e pretskaàl Svetiot Duh preku ustata Davidova za Juda, voda~ot na onie {to Go fatija Isusa, 17 za{to toj be{e vbroen me|u nas i be{e primil del od ovaa slu`ba; 18 no so nepravedna nagrada toj stekna niva i, otkako padna ni~kum, prsna po

1 1,12. Eleon. 2 1,12. Okolu 2 kilometri.

sredinata, i se isturi celata negova utroba. 19 I toa im stana poznato na site ìteli vo Erusalim deka taa niva se nare~e na nivniot jazik Akeldama, {to zna~i „krvna niva”. 20 Za{to vo knigata na Psalmite e napi{ano: ‚Domot negov da zapusti i nikoj vo nego da ne ìvee, episkopstvoto negovo drug da go primi.' 21 I taka, eden od onie lu|e {to bea so nas za seto vreme, otkako dojde i si zamina od nas Gospod Isus, 22 po~nuvaj}i od kr{tevaweto Jovanovo pa do denot koga se voznese od nas, treba da bide svedok so nas za Negovoto voskresenie.” 23 I postavija dvajca: Josif, nare~en Varnava, a po prekar Just, i Matij; 24 potoa se pomolija i rekoa: „Ti, Gospodi, Koj gi poznava{ srcata na site, pokaì od ovie dvajca eden, kogo si go izbral, 25 za da primi del od ovaa slu`ba i od apostolstvoto od koe otpadna Juda za da si otide na svoeto mesto.” 26 I frlija `drepka za niv, i `drepkata padna na Matij; i toj se vbroi kon edinaesette apostoli.

2

to.

Pedesetnica - Izlevawe na Svetiot Duh Koga dojde denot Pedesetnica, site apostoli bea zaedno i na isto mes-

2 Toga{ nenadejno se sozdade {um od neboto, kako silen vetar koga duva, i ja ispolni celata ku}a, kade {to sedea. 3 I im se javija jazici kako od plamen, koi se razdeluvaa i se spu{tija po eden nad sekogo od niv posebno. 4 I site se ispolnija so Duh Sveti, i po~naa da zboruvaat na drugi jazici, onaka kako {to im dava{e Duhot Sveti da izgovaraat. 5 Toga{ vo Erusalim ima{e Judejci, pobo`ni lu|e, od sekoj narod pod neboto. 6 Koga se sozdade toj ekot, narodot koj se nasobra mnogu se zbuni, bidej}i sekoj

19 Mt 27,8

20 Ps 68,25 Ps 108,8

24 15,8

25 6,4

2,2 4,31 Jn 3,8

3 4 Mojs 11,25

144 DELA NA APOSTOLITE 11 gi slu{a{e kako zboruvaat na negoviot

10,45-46

13 1 Kor 14,23

17-21 Joil 2, 28-3,4

18 4 Mojs 11,29

20 Amos 5, 18-20

sopstven jazik. 7 I site vxa{eni i voshiteni, govorea: „Ovie {to zboruvaat, zar ne se site Galilejci? 8 Pa kako toga{ slu{ame kako sekoj od niv zboruva na na{iot maj~in jazik? 9 Parti, Midijci, Elamiti i ìtelite od Mesopotamija, Judeja i Kapadokija, od Pont i Azija, 10 Frigija, Pamfilija, od Egipet i od krai{tata na Libija pokraj Kirineja, pa i privremeno dojdenite Rimjani. 11 Kako nie Judejcite, taka isto i pridojdenite, Kritjani i Arapi, eve slu{ame kako tie zboruvaat za golemite dela Bo`ji na na{ite jazici?” 12 Site se ~udea i vo nedoumenie si zboruvaa eden so drug: „[to li }e bide ova?” 13 A drugi, potsmevaj}i se, velea: „Se napile so slatko vino!” Besedata na Petar

Toga{ Petar stana so edinaesette, go podigna glasot svoj i im re~e: „Lu|e Judejci i vie site {to ìveete vo Erusalim, znajte go ova i vnimatelno slu{nete gi moite zborovi; 15 ovie lu|e ne se pijani, kako {to mislite vie, za{to e tretiot ~as3 od denot: 16 no ova e pretskaànoto preku prorokot Joil: 17 ‚I ete vo poslednite dni, re~e Bog, }e izleam od Mojot Duh na sekoe telo i }e prorokuvaat sinovite va{i i }erkite va{i, i mladi~ite va{i }e imaat videnija i starcite va{i }e sonuvaat soni{ta. 18 I vo tie dni, vrz slugite Moi i sluginkite Moi }e izleam od Mojot Duh, i tie }e prorokuvaat. 19 I }e pokaàm ~udesa na nebesata i znaci dolu na zemjata - krv, i ogan, i ~ad. 20 Sonceto }e se pretvori vo temnina, a mese~inata vo krv, i toa u{te pred da nastapi golemiot i slaven den Gospodov. 14

3 2,15. Okolu 9 ~asot pretpladne.

I toga{, sekoj {to }e go povika imeto Gospodovo, }e se spasi.' 22 Lu|e Izrailci, slu{nete gi ovie zborovi: Isus od Nazaret, ôvekot posvedo~en pred vas od Boga so sili, ~udesa i znaci, koi, kako {to i sami znaete, gi napravi Bog preku Nego, 23 predaden po opredeleniot Bo`ji plan i predznaewe, vie Go fativte, Go raspnavte so racete na bezzakonicite i Go ubivte. 24 No Bog Go voskresna, otkako Go oslobodi od smrtnite maki, bidej}i smrtta nema{e sila da Go zadrì. 25 Za{to David za Nego veli: ‚Sekoga{ Go gledav Gospoda pred sebe. Toj e od mojata desna strana, za da ne se pomestam. 26 Zatoa se razveseli srceto moe i se vozraduva jazikot moj; a u{te i teloto moe }e po~iva vo nade`; 27 za{to Ti nema da ja ostavi{ du{ata moja vo Adot, nitu, pak, }e dozvoli{ Tvojot pravednik da vidi raspa|awe. 28 Ti si mi gi pokaàl pati{tata na ìvotot; Ti }e me ispolni{ so radost preku liceto Svoe.' 29 Maì bra}a, neka mi e dozvoleno da vi zboruvam slobodno za pratatkoto David, deka toj umre i be{e pogreban, a grobot negov e me|u nas s# do dene{niov den. 30 Pa, bidej}i be{e prorok i znaej}i deka Bog mu be{e vetil so zakletva deka }e Go podigne Hristos od plodot na negovite bedra na prestolot Svoj, 31 predvide i kaà za voskresenieto na Hristos deka nema da bide ostaven vo Adot i deka teloto Negovo nema da vidi raspa|awe. 32 Ovoj Isus Go voskresna Bog. Za toa sme nie site svedoci. 33 I zatoa, Toj, otkako be{e vozdignat so desnicata Bo`ja i Go primi od Otecot vetuvaweto na Svetiot Duh sega Go izlea. Toa e ona {to go gledate sega vie i go slu{ate. 34 Za{to David ne otide na nebesata, no samiot kaà: ‚Mu re~e Gospod na mojot Gospod: Sedni od Mojata desna strana, 21

21 4,12 Rim 10,13 1 Kor 1,2

24 Ps 17,3-5

25-28 Ps 45,8-11

27 13,34-37

30 2 Car 7, 12-13 Ps 88,3 131,11

31 Ps 15,10

33 1,4

34-35 Ps 109,1

145 DELA NA APOSTOLITE 35

dodeka ne gi postavam neprijatelite Tvoi vo podno`jeto na nozete Tvoi.' 36 I zatoa, neka znae so sigurnost si36 Mt 10,6 ot Izrailev dom deka Onoj Isus, Kogo 15,24 vie Go raspnavte, Bog Go napravi Gos38 pod i Hristos.” 35

Lk 20,43

5,31 13,38-39 Lk 24, 47-48

39 Is 57,19 Joil 3,4

40 5 Mojs 32,5 Mt 17,17 Gal 1,4 Fil 2,15

42 2,46 Lk 24,35

43 20,7-11

47 4,21 11,18 13,48 21,20 2 Kor 2,15

3,1 10,3.9.30

Prvite pokrstuvawa 37 Koga go slu{naa toa, im se rastreperija srcata, i mu rekoa na Petar i na drugite apostoli: „Lu|e bra}a, {to da pravime?” 38 A Petar im re~e: „Pokajte se i sekoj od vas da se krsti vo imeto na Isus Hristos za prostuvawe na grevovite; i toga{ }e primite dar od Svetiot Duh. 39 Za{to vam vi pripa|a ona vetuvawe i na va{ite deca i na site {to se daleku, {to }e gi povika Gospod, na{iot Bog.” 40 I so mnogu drugi zborovi svedo~e{e i gi mole{e, velej}i: „Spasuvajte se od ovoj pakosten rod!” 41 I taka onie {to od srce gi primija negovite zborovi, se krstija i se prisoedinija vo toj den okolu tri iljadi du{i. @ivotot vo prvata hristijanska zaednica 42 I bea istrajni vo u~eweto na apostolite, vo zaedni~kiot ìvot, vo prekr{uvaweto na lebot i vo molitvite. 43 I strav ja obzede sekoja du{a, za{to mnogu ~udesa i znaci se vr{ea preku apostolite. 44 A site {to veruvaa, bea zaedno i s# im be{e zaedni~ko; 45 prodavaa imoti i sopstvenosti i na sekogo mu razdavaa kolku {to mu be{e potrebno. 46 I sekoj den ednodu{no prestojuvaa vo hramot i, prekr{uvaj}i leb po ku}ite, se hranea so radost i so ~isto srce. 47 Go falea Boga i steknuvaa blagonaklonetost kaj site lu|e. A Gospod sekoj den gi pridodava{e spasenite kon nivnoto mno{tvo. Ozdravuvawe pred portata na hramot Eden den Petar i Jovan zaedno otidoa vo hramot vo devettiot ~as4, ~asot za molitva.

3

4 3,1. Okolu 15 ~asot.

Tamu ima{e eden ~ovek, sakat u{te od ra|awe. Nego go nosea sekoj den i go postavuvaa pred portata na hramot nare~ena Krasna, za da prosi milostina od onie {to vleguvaa vo hramot. 3 Toj, koga gi zdogleda Petar i Jovan koi sakaa da vlezat vo hramot, zaprosi milostina i od niv. 4 A Petar, zaedno so Jovan, go vperi kon nego pogledot i mu re~e: „Pogledni vo nas!” 5 I toj gi gleda{e vnimatelno, o~ekuvaj}i da dobie ne{to od niv. 6 No Petar re~e: „Srebro i zlato jas nemam, a {to imam, toa ti davam: vo imeto na Isus Hristos od Nazaret stani i odi!” 7 I samo {to go fati za desnata raka, go ispravi, a nemu vedna{ mu se zacvrsnaa stapalata i glu`dovite; 8 pa skokna, se ispravi i po~na da odi. Toga{ vleze vo hramot zaedno so niv skokaj}i i falej}i Go Boga. 9 I siot narod go gleda{e kako odi i kako Go slavi Boga. 10 Lu|eto go poznaa deka toj be{e onoj istiot {to sede{e pred portata na hramot nare~ena Krasna, poradi milostina; i bea polni so voshit i v~udonevidenost za ona {to se slu~i. 2

Besedata na Petar vo hramot I bidej}i ozdraveniot sakat ~ovek cvrsto se drè{e za Petar i Jovan, kon niv dotr~a v~udoviden siot narod vo tremot, nare~en Solomonov. 12 A Petar, {tom go vide toa, mu re~e na narodot: „Lu|e Izrailci, {to se ~udite na ova, i {to ste se zagledale vo nas, kako so svoja sila ili pobo`nost da napravivme ovoj da proodi? 13 Bog Avraamov, Isakov i Jakovov, Bog na tatkovcite na{i Go proslavi svojot Sin Isus, Kogo vie Go predadovte i od Kogo se odrekovte pred liceto na Pilat, koga toj re{i da Go pu{ti. 14 No vie se odrekovte od Svetiot i Pravedniot i pobaravte da vi se oslobodi ~ovek ubiec, 11

4 14,8-9

6 4,10 16,18 19,13

8 14,10

10 Lk 4,36 Lk 5,9

11 5,12 Jn 10,23

12 10,26 14,15

13 2,23 3,15 13,28 2 Mojs 3,6 Lk 23,13 23,20-25

146 DELA NA APOSTOLITE 15 2,24 2,32 3,26 13,32 17,31

16 3,7

17 13,28 17,30 1 Tim 1,13

18 Lk 24,27 1 Kor 15,3

19 2,38 10,43 13,38 26,18

20 5,31

21 Mt 19,28 Lk 1,70

22 7,37 5 Mojs 18,15 Lk 9,35

23 3 Mojs 23,29 5 Mojs 18,19

24 10,43 13,26 Evr 11,32

25 7,8 1 Mojs 12,3 18,18 22,18 26,4 Rim 9,4-5 Gal 3,8

26

a Go ubivte Za~etnikot na ìvotot, Kogo Bog Go voskresna od mrtvite; za toa sme nie svedoci. 16 I poradi verata vo Negovoto ime, ovoj, kogo vie go gledate i poznavate, go potvrdi imeto Negovo; a verata vo Nego go isceli i ovoj ~ovek pred site vas. 17 A sega, bra}a, znam deka vie toa go napravivte od neznaewe kako i va{ite na~alnici. 18 A Bog, ona {to odnapred go navesti preku ustata na site proroci Svoi, odnosno deka Hristos }e postrada, toa i go ispolni. 19 Pokajte se, pak, i obratete se, za da se o~istite od grevovite va{i, 20 za da dojdat od Gospoda vremiwa za osveùvawe i Toj da vi Go prati vam pretskaàniot Isus Hristos, 21 Kogo neboto treba da Go primi do ona vreme, koga }e se vospostavi s# {to be{e rekol Bog preku ustata na site Svoi proroci od sozdavaweto na svetot. 22 Mojsej im be{e rekol na tatkovcite: ‚Gospod Bog va{ od bra}ata va{i }e vi izdigne Prorok kako mene; Nego poslu{ajte go za s# {to }e vi re~e!' 23 I sekoj {to ne }e Go poslu{a toj Prorok, }e bide istreben od narodot. 24 A site proroci {to prorokuvaa, od Samoil, pa i onie po niv, go navestuvaa isto taka i ova vreme. 25 Vie ste sinovi na prorocite i na zavetot {to Bog go be{e napravil so va{ite predci, velej}i mu na Avraam: ‚I vo potomstvoto tvoe }e bidat blagosloveni site narodi na zemjata.' 26 Bog, otkako Go vozdigna Svojot Sluga, najnapred vam vi Go prati za da ve blagoslovi, ta sekoj od vas da se odvrati od svojata zloba.” 15

Petar i Jovan pred Sinedrionot I u{te dodeka tie mu zboruvaa na narodot, pristapija kon niv sve{4,1 tenicite, stare{inata na hramot i sa5,24 dukeite, 2 ogor~eni {to tie go pou~uvaat narodot i navestuvaat voskresenie na mrtvite vo imeto na Isus Hristos; 3 i krenaa race na niv i gi stavija pod straà do utrinata; za{to se be{e ve}e zave~erilo.

3,20 1 Ptr 3,9

4

A mnozina od onie {to go slu{aa slovoto, poveruvaa; brojot na tie lu|e be{e okolu pet iljadi. 5 Utredenta se sobraa vo Erusalim nivnite na~alnici, stare{inite i kni`nicite, 6 prvosve{tenikot Ana, Kajafa, Jovan i Aleksandar, i site {to mu pripa|aa na rodot prvosve{teni~ki. 7 Otkako gi postavija vo sredinata, gi pra{aa: „So kakva mo} i vo ~ie ime go napravivte ova?” 8 Toga{ Petar, ispolnet so Duh Sveti, im re~e: „Na~alnici narodni i stare{ini izrailski, 9 ako denes n# ispituvate za dobroto delo, {to mu go napravivme na bolniot ~ovek, za da kaème kako e toj izlekuvan, 10 toga{ neka vi bide poznato na site vas i na siot narod izrailski, deka ovoj stoi zdrav pred vas vo imeto na Isus Hristos od Nazaret, Kogo vie Go raspnavte, Kogo Bog Go voskresna od mrtvite. 11 Toj e onoj kamen {to od vas yidarite be{e otfrlen, Koj stana kamen temelnik; 12 i vo nikoj drug nema spasenie: za{to pod neboto nema drugo ime dadeno na lu|eto, preku koe bi moèle da se spasime.” 13 A koga ja vidoa smelosta na Petar i Jovan, i doznaa deka toa se neuki i prosti lu|e, tie samo se voshituvaa. Sfatija deka i tie bea so Isus. 14 No, gledaj}i go izle~eniot ~ovek kako stoi so niv, tie nemaa {to da im vozvratat. 15 Zatoa im zapovedaa da izlezat nadvor od Sinedrionot, pa po~naa da se sovetuvaat i da se pra{uvaat eden so drug, 16 velej}i: „[to da pravime so ovie lu|e? Za{to i golemoto ~udo {to se slu~i preku niv poznato im e na site {to ìveat vo Erusalim, i nie ne moème toa da go odre~eme. 17 No za da ne se razglasuva ova po narodot u{te pove}e, strogo da gi zapla{ime da ne zboruvaat pove}e nikomu vo Negovo ime.” 4

2 16,20 23,6-8 Lk 20, 27-39 1 Kor 15,20-23 Kol 1,18

3 5,26

5 5,21 Lk 22,66

6 Lk 3,2 Jn 18,3.24.28

7 Lk 20,2

8 13,9 Lk 12, 11-12

10 2,22-24 3,16 5,30 13,28-30

11 Ps 118,22 Lk 20,17 Rim 9,33 10,11 1 Ptr 2,4.7

13 2 Kor 11,6

16 Jn 11,47

147 DELA NA APOSTOLITE 18 5,28

19 5,29

21 Lk 19,48

24 2 Mojs 20,11 4 Car 19,15 Is 37,16 Ps 145,6 Neem 9,6

25-26 Ps 2,1-2

27 Lk 23,12.23

28 2,23 13,27-29 Lk 24,26

I koga gi povikaa, im zapovedaa voop{to da ne zboruvaat, nitu pak da go u~at narodot vo imeto na Isus. 19 No Petar i Jovan im odgovorija i rekoa: „Prosudete dali e spravedlivo pred Boga vas da ve slu{ame pove}e otkolku Bog; 20 za{to nie ne moème da ne zboruvame za ona {to sme go videle i ~ule.” 21 A tie, bidej}i ne najdoa ni{to so {to bi moèle da gi kaznat, gi zapla{ija i gi pu{tija poradi narodot; za{to site Go proslavuvaa Boga za ona {to se be{e slu~ilo. 22 ôvekot, pak, nad kogo se slu~i toa ~udesno iscelenie, ima{e pove}e od ~etirieset godini. 18

Molitva na vernicite

I koga gi pu{tija, tie otidoa kaj svoite i im javija {to im rekoa prvo31 2,1-4 sve{tenicite i stare{inite. 10,44-46 24 A ovie, {tom gi islu{aa, ednodu{no go podignaa glasot kon Boga i rekoa: „Gospodare, Ti Koj si go sozdal neboto i zemjata, i moreto i s# {to se nao|a vo niv; 25 i Koj preku Svetiot Duh so ustata na na{iot tatko David, Svojot sluga, si rekol: ‚Zo{to besneat narodite i lu|eto namisluvaat prazni raboti? 26 Se dignaa carevite zemni i knezovite se sobraa zaedno protiv Gospoda i protiv Negoviot Pomazanik5'. 27 I navistina, se zdruìja vo toj grad Irod i Pontij Pilat zaedno so neznabo{cite i so narodot izrailski protiv Tvojot Svet Sin Isus, Kogo si Go pomazal Ti, 28 za da go napravat ona {to odnapred go be{e opredelila rakata Tvoja i voljata Tvoja - da se zbidne. 29 I sega, Gospodi, pogledaj na nivnite zapla{uvawa i daj im na slugite Svoi napolno slobodno da go propovedaat Tvoeto slovo, 30 polagaj}i ja rakata Svoja za iscelenie, i da se slu~uvaat ~udesni znaci vo imeto na Tvojot Svet Sin Isus.” 31 I otkako se pomolija, se zatrese mestoto kade {to bea sobrani, i site se 23

5 4,26. Vo gr~kiot tekst: Hristos.

ispolnija so Duh Sveti i slobodno go 32 2,42-44 propovedaa slovoto Bo`jo. Vernicite me|usebno go spodeluvaat svojot imot

35 2,44-45

32 A narodot, {to poveruva, ima{e 5,3 edno srce i edna du{a: i nikoj ni{to od Lk 22,3 svojot imot ne go narekuva{e svoe, tuku 5 s# im be{e zaedni~ko. 2,43 33 Apostolite, pak, so golema sila 5,11 svedo~ea za voskresenieto na Gospoda Isusa Hrista; i ima{e golema blagodat nad site niv. 34 Ne postoe{e nieden me|u niv {to ima{e potreba za ne{to, bidej}i onie {to imaa nivi i ku}i, gi prodavaa i parite zemeni za niv gi donesuvaa 35 i gi ostavaa pred nozete na apostolite: i sekomu mu se dava{e spored negovite potrebi. 36 Taka Josif, nare~en od apostolite Varnava, {to zna~i sin na utehata, levit, rodum od Kipar, 37 koj ima{e niva, ja prodade, gi donese parite i gi poloì pred nozete na apostolite. A eden ~ovek, po ime Ananija, zaedno so svojata èna Sapfira, ja prodade nivata 2 i eden del od dobienite pari sokri, so znaewe na èna si, dodeka drugiot del go donese i go stavi pred nozete na apostolite. 3 No Petar re~e: „Ananija, zo{to go ispolni satanata srceto tvoe da Go izlaè{ Svetiot Duh i da prikrie{ del od zemenite pari za nivata? 4 Dodeka ne be{e prodadena, neli be{e tvoja? I otkako ja prodade, neli bea parite vo tvoja vlast? Zo{to si stavi na srceto svoe takva rabota? Ti ne izlaà lu|e, tuku Boga!” 5 Koga gi slu{na Ananija tie zborovi, padna i izdivna; i golem strav gi obzede site {to go slu{aa toa. 6 Stanaa mom~iwata, go zavitkaa, go iznesoa i go pogrebaa. 7 A koga pominaa okolu tri ~asa, vleze i ènata negova, ne znaej}i {to se slu~ilo.

5


I Petar ja pra{a: „Kaì mi, za tolku pari li ja prodadovte nivata?” 15 Taa odgovori: „Da, za tolku.” 9 Petar potoa $ re~e: „Zo{to ste se Lk 6,19 dogovorile da Go isku{uvate Duhot na 20 3,15 Gospod? Ete, pred vratata ve}e stojat 11,18 nozete na onie {to go zakopaa tvojot 13,46-48 ma`; i tebe }e te iznesat.” 21 10 I taa vedna{ padna pred nozete ne4,2 govi i izdivna. A mom~iwata koga vlegoa, ja najdoa mrtva, ja iznesoa i ja pogrebaa do nejziniot ma`. 11 I golem strav ja obzede celata Crkva i site onie {to go slu{naa toa. 8

15,10

Mnogubrojni ~uda Preku racete na apostolite se pojavuvaa znaci i se slu~uvaa mnogu ~uda me|u lu|eto; i site bea ednodu{ni vo tremot Solomonov. 13 Od drugite, pak, nikoj ne se osmeluva{e da im se pridruì, a sepak, narodot gi vozveli~uva{e. 14 I s# pove}e se zgolemuva{e brojot na onie {to veruvaa vo Gospod, mno{tvo od maì i èni, 15 taka {to i po ulicite iznesuvaa bolni i gi polagaa na postelki i nosila, ta koga }e pomine Petar, barem senkata negova da oseni nekogo od niv. 16 A doa|aa vo Erusalim i mnogumina od okolnite gradovi, donesuvaj}i bolni, ma~eni od ne~isti duhovi, i site se isceluvaa. 12

Zatvoraweto na apostolite i nivnoto ~udesno izbavuvawe 17 Toga{ prvosve{tenikot i site {to bea so nego, privrzanici na sadukeite, stanaa i se ispolnija so zavist, 18 i gi krenaa racete svoi na apostolite i gi stavija vo javniot zatvor. 19 No preku no}ta angel Gospodov ja otvori vratata od zatvorot, i, otkako gi iznese, im re~e: 20 „Odete, zastanete vo hramot i kaùvajte mu gi na narodot site zborovi za ovoj ìvot!” 21 [tom go slu{naa toa, apostolite vlegoa utrinata vo hramot i po~naa da pou~uvaat. A prvosve{tenikot i negovite privrzanici koga dojdoa, go svikaa

Sinedrionot i site stare{ini me|u Izrailevite sinovi i pratija vo zatvorot lu|e da gi dovedat apostolite. 22 No koga slugite otidoa, ne gi najdoa, pa, {tom se vratija, izjavija, 23 velej}i: „Zatvorot go najdovme zaklu~en kako {to treba i straàta stoe{e nadvor pred portata. A koga otvorivme, vnatre nikogo ne najdovme.” 24 [tom gi slu{naa ovie zborovi, hramskiot zapovednik i prvosve{tenicite zbuneti razmisluvaa {to bi trebalo da zna~i toa. 25 No nekoj dojde, gi izvesti i im re~e: „Ene, lu|eto {to gi zatvorivte, stojat vo hramot i go pou~uvaat narodot.” 26 Toga{ hramskiot zapovednik otide zaedno so slugite i gi dovede, no ne na sila; za{to se pla{ea od narodot so kamewa da ne gi ubijat niv samite. 27 A koga gi dovedoa, gi izvedoa pred Sinedrionot i prvosve{tenikot, pra{uvaj}i gi, re~e: 28 „Zarem ne vi zabranivme strogo da ne pou~uvate vo toa ime? A vie pak go ispolnivte Erusalim so va{eto u~ewe i sakate krvta na Onoj ~ovek da ja frlite na nas.” 29 A Petar i apostolite odgovorija i rekoa: „Pove}e treba da Mu se pokoruvame na Boga otkolku na lu|eto. 30 Bog na tatkovcite na{i Go voskresna Isusa, Kogo vie Go pogubivte, prikovuvaj}i Go na krst. 31 Bog so desnicata Svoja Go vozvisi Nego, Za~etnikot i Spasitelot, za da mu dade pokajanie i prostuvawe na grevovite na Izrail. 32 Za tie zborovi svedoci Negovi sme nie i Svetiot Duh, Kogo Bog im Go dade na onie {to Mu se pokoruvaat.” 33 Koga go slu{naa toa, tie se razlutija i mislea da gi ubijat. 34 No vo Sinedrionot stana toga{ eden farisej, po ime Gamaliil, u~itel na Zakonot, po~ituvan od celiot narod, i zapoveda za kratko vreme da gi izvedat apostolite nadvor, 35 a nim im re~e: „Lu|e Izrailci, razmislete dobro {to }e pravite so ovie lu|e!

28 4,18

29 4,19

30 10,39 13,29-30

32 15,28


39 2 Mak 7,19 Lk 20,4

42 21,13 3 Jn 1,7

6,1 9,29

3 16,2 22,12

4 2,42 20,24

Za{to, pred izvesno vreme se krena Tevda, koj zboruva{e za sebesi deka e toj golem ~ovek, i mu se pridruìja ~etiristotini maì; toj be{e ubien, i site {to mu poveruvaa, se razotidoa i is~eznaa. 37 Po nego, vo vreme na popisot, se krena Juda Galileecot i povle~e po sebe dosta narod; no i toj zagina i site {to go sledea se rasturija. 38 I sega vi velam - ostavete gi ovie lu|e na mir, ne gibajte gi; za{to, ako e taa zamisla ili toa delo od lu|e, }e se razru{i; 39 a ako e, pak, od Boga, vie ne moète da go razru{ite; vnimavajte da ne stanete borci protiv Boga!” Tie go poslu{aa, 40 i otkako gi povikaa apostolite, gi natepaa i im zapovedaa da ne zboruvaat vo imeto na Isus, pa gi pu{tija. 41 A tie izlegoa od Sinedrionot radosni, za{to bea udostoeni da podnesat izma~uvawa za imeto na Gospod Isus. 42 I sekoj den vo hramot i po ku}ite ne prestanuvaa da pou~uvaat i da blagovestat deka Isus e Hristos. 36

Izbor na sedummina pomo{nici (|akoni) Koga u~enicite se namnoìja, eliniziranite Judejci se pobunija protiv Evreite za{to pri sekojdnevnoto delewe hrana ne bile prigleduvani nivnite vdovici. 2 Toga{ Dvanaesette, go svikaa celoto mno{tvo u~enici, i rekoa: „Ne e dobro nie da go ostavime slovoto Bo`jo i da posluùvame na trpezite. 3 Zatoa, bra}a, odberete me|u vas sedummina ~esni lu|e, ispolneti so Duh i mudrost, pa }e gi postavime na taa slu`ba; 4 a nie celosno }e $ se posvetime na molitvata i na slu`bata na slovoto.” 5 Predlogot mu se dopadna na siot narod; pa gi odbraa: Stefan, ~ovek ispolnet so vera i Duh Sveti, Filip, Prohor, Nikanor, Timon, Parmena, Nikolaj, eden novopridojden od Antiohija;

6

6 6,9. Oslobodenicite.

niv gi postavija pred apostolite, a 6 Mojs tie, otkako se pomolija, gi poloìja 427,18-20 racete nad niv. 7 I taka, slovoto Bo`jo se {ire{e, i 7 2,41 brojot na u~enicite vo Erusalim se zgolemuva{e; i golemo mno{tvo sve{- 8 5,12 tenici $ se pokori na verata. 6

10

Stefan e faten Lk 21,15 8 A Stefan, ispolnet so vera i sila, prave{e golemi ~udesa i znaci me|u 7,2 Ps 28,3 lu|eto. 9 Toga{ se krenaa nekoi pripadnici 3 na sinagogata, nare~ena sinagoga na Li- 1 Mojs 12,1 bertinite6, na Kirinejcite i Alek- 12,5 sandrijcite, kako i na onie {to bea od Kilikija i Azija, i po~naa da se prepiraat so Stefan; 10 no ne moèa da se sprotivstavat na mudrosta i Duhot so koi toj zboruva{e. 11 Zatoa tajno podu~ija nekoi lu|e da re~at: „Go ~uvme deka huli na Mojsej i na Boga.” 12 Taka go nadraznija narodot, stare{inite i kni`nicite. Potoa pristapija kon nego, go zgrap~ija i go odvedoa vo Sinedrionot. 13 Tamu postavija la`ni svedoci, koi rekoa: „Ovoj ~ovek postojano huli na ova sveto mesto i na Zakonot. 14 Go slu{navme kako zboruva deka Isus od Nazaret, Toj }e go razru{i ova mesto i }e gi izmeni obi~aite {to ni gi predade Mojsej.” 15 Toga{ site {to bea vo Sinedrionot go vperija pogledot vo nego i vidoa deka liceto negovo mu be{e kako lice na angel. Besedata na Stefan Toga{ prvosve{tenikot re~e: „Taka li e toa?” 2 A toj odgovori: „Lu|e bra}a i tatkovci, ~ujte! Bog na slavata mu se javi na na{iot tatko Avraam, koga be{e vo Mesopotamija, u{te pred da se preseli vo Haran, 3 i mu re~e: ‚Izlezi od tvojata zemja, od tvojot rod i od domot na tatko ti, pa pojdi vo zemjata {to }e ti ja pokaàm.'

7

150 DELA NA APOSTOLITE 5 1 Mojs 12,7 13,15 15,18 17,8 24,7 48,4

6-7 1 Mojs 15,13-14 2 Mojs 3,12

8 1 Mojs 17,16-27 21,4

9 1 Mojs 37,11.28 39,2.3.21.23

10 1 Mojs 41,37-39

11 1 Mojs 41,54 42,5

12 1 Mojs 42,1-2

13 1 Mojs 45,3-4 45,16

14 1 Mojs 45,9-11 45,18-19 46,27

15 1 Mojs 49,33

Toga{ toj izleze od zemjata Haldejska i se naseli vo Haran, a ottamu, po smrtta na negoviot tatko, Bog go preseli vo ovaa zemja, kade {to ìveete vie sega. 5 I vo nea ne mu dade nasledstvo nitu edna stapka zemja, no veti deka }e mu ja dade na potomstvoto negovo i nemu vo posed, iako u{te nema{e ~elad. 6 I mu re~e Bog vaka: „Potomcite tvoi }e bidat naseleni vo tu|a zemja i }e bidat porobeni i ma~eni ~etiristotini godini. 7 No jas }e mu sudam na onoj narod, pod ~ie ropstvo }e bidat; a potoa tie }e izlezat i }e Mi sluàt na ova mesto. 8 I mu go dade zavetot za obrezanie. Potoa na Avraam mu se rodi Isak i toj go obreza na osmiot den; a Isak go rodi Jakova, Jakov, pak, dvanaesette patrijarsi. 9 Patrijarsite bea zavidlivi kon Josif i go prodadoa vo Egipet; no Bog be{e so nego, 10 i go izbavi od site negovi maki i go daruva so blagodat i mudrost pred faraonot, egipetskiot car, koj go postavi i za na~alnik nad Egipet i nad celiot svoj dom. 11 Toga{ nastana glad i golema maka po celata zemja egipetska i hananska, i na{ite tatkovci ne nao|aa hrana. 12 A Jakov, koga ~u deka vo Egipet ima p~enica, gi prati tamu po prv pat tatkovcite na{i. 13 I koga otidoa po vtorpat, Josif im se otkri na bra}ata i faraonot go zapozna rodot na Josif. 14 Toga{ Josif prati glasnici da go povikaat tatko mu Jakov i siot svoj rod - sedumdeset i pet du{i. 15 I taka Jakov sleze vo Egipet, i tamu umre toj i tatkovcite na{i; 16 i gi prenesoa vo Sihem, i gi poloìja vo grobot, {to vo Sihem go be{e kupil za srebro Avraam od sinovite na Emor. 17 No kako {to nabliùva{e vremeto za ispolnuvawe na vetuvaweto, za koe Bog mu se zakolna na Avraam, vo Egipet se zgolemuva{e i se namnoùva{e brojot na lu|eto, 4

s# dodeka vo Egipet ne dojde drug car koj ne go poznava{e Josif. 19 Toj lukavo postapi so na{iot narod, gi ma~e{e tatkovcite na{i, prisiluvaj}i gi svoite novoroden~iwa da gi ostavaat za da ne ostanat ìvi. 20 Vo toa vreme se rodi i Mojsej, koj Mu be{e na Boga mil. Tri meseci be{e hranet vo ku}ata na svojot tatko. 21 A koga be{e ostaven, nego go pribra faraonovata }erka i go odgleda kako svoj sin. 22 I ja nau~i Mojsej celata mudrost egipetska i be{e silen vo zborovi i vo dela. 23 A koga navr{uva{e ~etirieset godini, nemu mu dojde na um da gi poseti bra}ata svoi, sinovite Izrailevi. 24 I koga vide deka eden od niv go navreduvaa, go za{titi; odmazduvaj}i se za izma~uvaniot, go ubi Egip}anecot. 25 Toj misle{e deka bra}ata negovi }e sogledaat deka Bog preku negovata raka }e im dade spasenie, no tie ne sfatija. 26 A na drugiot den, koga nekoi od niv se tepaa, toj dojde kaj niv i gi sovetuva{e da se smirat, velej}i: ‚Lu|e, vie ste bra}a; zo{to se navreduvate me|u sebe?' 27 No onoj {to go navreduva{e svojot blièn, go odbi od sebe i mu re~e: ‚Koj te postavil da bide{ na~alnik i sudija nad nas? 28 Ili, pak, i mene saka{ da me ubie{, kako {to v~era go ubi Egip}anecot?' 29 Od tie zborovi Mojsej pobegna i se naseli kako tu|inec vo zemjata midjanska, kade {to mu se rodija dva sina. 30 I koga pominaa ~etirieset godini, mu se javi angel Gospodov vo pustinata na Sinajskata Gora, vo ognen plamen vo edna kapina. 31 Mojsej {tom vide, se za~udi od toa videnie; i koga se pribliì da pogleda vnimatelno, pristigna do nego glasot Gospodov: 32 ‚Jas sum Bog na tatkovcite tvoi, Bog Avraamov, Bog Isakov, Bog Jakovov.' Mojsej se strese i ne smee{e da pogleda. 33 A Gospod mu re~e: ‚Sobuj si gi obuvkite od nozete, za{to mestoto na koe stoi{ e sveta zemja! 18

18 2 Mojs 1,8

19 2 Mojs 1,10-11.22

20 2 Mojs 2,2 Evr 11,23

21 2 Mojs 2, 3-10

24 2 Mojs 2,11-12

26 2 Mojs 2,13

27 Lk 12,14

28 2 Mojs 2,14

29 2 Mojs 2,15

30 2 Mojs 3, 1-2

31 2 Mojs 3,4

32 2 Mojs 3,6

33 2 Mojs 3,5

151 DELA NA APOSTOLITE 34 2 Mojs 3,7.8.10

35 2 Mojs 2,14

36 2 Mojs 7,3 14,21 4 Mojs 14,33

37 3,22 5 Mojs 18,15

38 2 Mojs 19,1-6 20,1-17 Rim 10,5 Evr 2,2

39 7,53 4 Mojs 14,3

40 2 Mojs 32,1.32

41 2 Mojs 32,4-6

42-43 Amos 5, 25-27

42 Er 7,18 8,2 19,13

44 2 Mojs 25,9.40 Evr 8,5

45 Is.N. 3, 14-17 23,9 24,18

Jas gi vidov dobro makite na Mojot narod {to e vo Egipet i go slu{nav negovoto vozdivnuvawe; pa slegov da go izbavam; a sega prijdi da te pratam vo Egipet!' 35 Toj, Mojsej, kogo go bea odbile, velej}i: ‚Koj te postavil za na~alnik i sudija', nego Bog preku angelot, koj mu se javi vo kapinata, go prati za na~alnik i izbavitel. 36 Toj gi izvede, pravej}i ~udesa i znaci vo zemjata egipetska i vo Crvenoto More i vo pustinata vo tek na ~etirieset godini. 37 Toa e onoj Mojsej {to be{e im rekol na sinovite Izrailevi: ‚Gospod, Bog va{, me|u bra}ata va{i }e vi izdigne Prorok kako mene. Nego poslu{ajte Go!'. 38 Toa e onoj {to na sobirot vo pustinata na Planinata Sinajska be{e so angelot koj mu zboruva{e, i so tatkovcite na{i; onoj {to primi ìvotvorni zborovi nam da ni gi predade, 39 i komu na{ite tatkovci ne sakaa da mu se pokorat, tuku go otfrlija so srcata svoi i se svrtea kon Egipet, 40 velej}i mu na Aron: ‚Napravi ni bogovi {to }e odat pred nas; za{to ne znaeme {to mu stana na onoj Mojsej koj n# izvede od egipetskata zemja.' 41 I vo onie dni napravija lik na tele, i mu prinesoa `rtvi na idolot i se veselea pred deloto na svoite race. 42 A Bog se odvrati od niv i gi ostavi da mu sluàt na voinstvoto nebesno, kako {to e napi{ano vo Knigata na prorocite: ‚Dome Izrailev, Mi prinesovte li vie zaklani ìvotni i `rtvi vo tekot na ~etiriesette godini vo pustinata? 43 Vie go prifativte {atorot na Moloh i yvezdata na va{iot bog Remfan, idoli {to gi napravivte vie za da im se poklonuvate: i Jas }e ve preselam potamu od Vavilon.' 44 Na{ite tatkovci imaa vo pustinata skinija na sobranieto, kako {to be{e zapovedal Onoj Koj mu zboruva{e na Mojsej da ja napravi spored obrazecot {to go be{e videl. 45 Nea tatkovcite na{i ja primija i so Isus Navin ja vnesoa vo zemjata na 34

neznabo{cite, {to Bog gi otfrla{e od liceto na tatkovcite na{i; a toa se slu~uva{e s# do vremeto na David, 46 koj najde milost pred Boga, posaka da Mu najde ìveali{te na Bog Jakovov. 47 A Solomon Mu izgradi dom, 48 no Sevi{niot ne ìvee vo rakotvoreni hramovi, kako {to veli prorokot; 49 ‚Neboto e Mojot prestol, a zemjata podno`je na nozete Moi. Kakov dom }e mi napravite, veli Gospod, ili koe mesto e za Mojata po~ivka? 50 Ne go napravi li seto ova Mojata raka?' 51 Tvrdoglavi i neobrezani po srceto i u{ite! Vie sekoga{ Mu se protivevte na Svetiot Duh - kako tatkovcite va{i, taka i vie. 52 Kogo od prorocite ne go gonea va{ite tatkovci? Tie gi ubija onie {to go predvestija doa|aweto na Pravednikot, ~ii predavnici i ubijci stanavte sega i vie, 53 vie, {to go primivte Zakonot preku angelite, a ne go odràvte.”

46 Ps 131,5

47 2 Car 7, 12-16 3 Car 6,1.14

48 17,24 Mk 14,58 Evr 9,11.24

49-50 Is 66,1-2

51 2 Mojs 33,3.5 3 Mojs 26,41 5 Mojs 9,13 Is 63,10 Er 4,4 6,10 2 Let 30, 7-8

52 2 Let 36,16 Mt 23, 34-35 1 Sol 2, 15-16

53 Gal 3,19

Evr 2,2 Kamenuvaweto na Stefan 54 Koga go slu{aa ova, srcata im se 56 ispolnija so gnev i so zabite krckaa Dan 7,13 58 protiv nego. 55 A Stefan, ispolnet so Duh Sveti, 5 Mojs 17,7 Lk 4,29 koga pogledna kon neboto, ja vide slavata Bo`ja i Isus kako stoi od desnata 59 Lk 23,46 strana na Boga, Ps 30,5 56 i re~e: „Eve, gi gledam nebesata otvoreni i Sinot ôve~ki kako stoi od desnata strana na Boga.” 57 No tie izvikaa so visok glas, gi zatvorija u{ite svoi i ednodu{no se nafrlija na nego. 58 I otkako go izvedoa nadvor od gradot, po~naa na nego da frlaat kamewa: a svedocite gi ostavija ali{tata svoi pred nozete na edno mom~e, po ime Savle. 59 I dodeka frlaa kamewa vrz Stefan, toj povikuva{e i vele{e: „Gospodi Isuse, primi go duhot moj!” 60 Potoa padna na kolena, i izvika so visok glas: „Gospodi, ne primaj im go ova za grev!” I {tom go re~e toa, po~ina.

152 DELA NA APOSTOLITE 8,1 11,19

8

Savle gi goni hristijanite

Savle, pak, go odobruva{e negovoto 3 ubistvo. Vo toj den zapo~na golem 22,4 26,10-11 progon na Crkvata vo Erusalim, i site, 1 Kor 15,9 osven apostolite, se rasprsnaa po preGal 1,13.23 Fil 3,6 delite na Judeja i Samarija. 2 A Stefan go pogrebaa pobo`ni lu|e 9 i priredija golema posmrtna àlost. 5,36 3 Savle, pak, ja pusto{e{e Crkvata, 14 ode{e po ku}ite i izvlekuva{e maì i 11,1 èni, pa gi predava{e vo zatvor. 4 Tie {to se bea rasprsnale, sega odea naokolu blagovestuvaj}i go slovoto. Bo`joto Slovo vo Samarija Taka Filip sleze vo eden samarjanski grad i tamu im Go propoveda{e Hristos. 6 Narodot ednodu{no vnimava{e na toa {to zboruva{e Filip, slu{aj}i i gledaj}i gi ~udata {to gi prave{e toj; 7 za{to ne~isti duhovi so golem vik izleguvaa od onie vo koi se nao|aa, i mnozina nepodvi`ni i sakati ozdravuvaa. 8 I golema radost nastana vo toj grad. 9 A vo gradot ima{e eden ~ovek po ime Simon. Toj prave{e magii i so toa go v~udoviduva{e narodot od Samarija, velej}i za sebe deka e toj golem ~ovek. 10 Nego go slu{aa site, od najmal do najgolem, i velea: „Ovoj e silata Bo`ja, nare~ena Golema.” 11 A go slu{aa vnimatelno, zatoa {to podolgo vreme gi be{e voshituval so svoite magii. 12 No koga mu poveruvaa na Filip, koj go propoveda{e Evangelieto za carstvoto Bo`jo i za imeto na Isus Hristos, po~naa da se kr{tevaat maì i èni. 13 Toga{ poveruva i samiot Simon, i otkako se krsti, postojano go pridruùva{e Filip; i, gledaj}i dela golemi i ~udesa {to se vr{ea, se voshituva{e. 14 Koga slu{naa apostolite {to bea vo Erusalim deka Samarija go primila slovoto Bo`jo, gi pratija kaj niv Petar i Jovan. 15 Tie, {tom slegoa, se pomolija za niv za da go primat Duhot Sveti. 5

Za{to s# u{te ne be{e slegol nitu na eden od niv, a samo bea krsteni vo imeto na Gospoda Isusa. 17 Toga{ apostolite poloìja nad niv race i tie Go primija Svetiot Duh. 18 A Simon, koga vide deka Duhot Sveti se dava so polagawe race od apostolite, im donese pari, 19 i im re~e: „Dajte mi ja i mene taa vlast, ta nad kogo i da gi poloàm racete, da Go primi Duhot Sveti!” 20 No Petar mu re~e: „Srebroto tvoe neka zagine zaedno so tebe, za{to pomisli deka darot Bo`ji moè da se stekne so pari. 21 Ti nema{ del nitu pravo na taa rabota, bidej}i srceto tvoe ne e pravo pred Boga. 22 Tuku pokaj se za ovaa zla namera i pomoli Mu se na Boga za da ti se prosti pomislata na srceto tvoe; 23 bidej}i te gledam deka si ispolnet so gor~liva òl~ka i vo okovi na bezzakonie.” 24 A Simon odgovori: „Pomolete Mu se za mene na Gospod vie, da ne me stigne ni{to od ona {to rekovte.” 25 I taka, otkako posvedo~ija i zboruvaa za slovoto Gospodovo, trgnaa kon Erusalim, propovedaj}i go patem Evangelieto vo mnogu sela samarjanski. 16

Filip i etiopskiot velikodostoinstvenik 26 A na Filip mu re~e angel Gospodov: „Stani i trgni na jug, po patot {to vodi od Erusalim za Gaza, koj e pust.” 27 Toj stana i trgna; i ete, eden ~ovek od Etiopija, evnuh, visok dostoinstvenik na Kandakija, etiopskata carica, koj be{e ~uvar na site nejzini riznici. Toj do{ol vo Erusalim na poklonenie, 28 a sega se vra}a{e i, sedej}i v kola, go ~ita{e prorokot Isaija. 29 Duhot, pak, mu re~e na Filip: „Pribliì se i zastani do kolata!” 30 Filip pobrza, i, otkako ~u deka toj go ~ita prorok Isaija, mu re~e: „Go razbira{ li toa {to go ~ita{?” 31 Ovoj odgovori: „Kako }e moàm da go razberam, ako nekoj ne me upati?” Pa go zamoli Filip da se ka~i i da sedne do nego.

17 10,44 11,15

20 4 Car 5,16 Mt 10,8

21 Ps 77,37

22 26,18

23 5 Mojs 29,19 Is 58,6 Er 4,18 Izreki 5,22

153 DELA NA APOSTOLITE 32-33 Is 53,7-8

35 Lk 24,27

36 10,47 11,17

9,2 8,3 22,5 1 Mak 15,15-24

3 22,6 15,8 Gal 1,12.15

A mestoto od Pismoto {to go ~ita{e, be{e ova: „Kako ovca na klawe be{e odveden, i kako {to jagneto stoi bezglasno pred svojot striga~, taka i Toj ustata Svoja ne ja otvori. 33 Vo negovata poniznost Toj be{e li{en od praveden sud. A pokolenieto Negovo koj }e go iskaè? Za{to ìvotot Negov se odzema od zemjata.” 34 Toga{ Etiopjanecot progovori i mu re~e na Filip: „Te molam, za kogo ova go zboruva prorokot, za sebe ili za nekoj drug?” 35 A toga{, Filip ja otvori ustata svoja, zapo~nuvaj}i da mu objasnuva od toa mesto vo Pismoto i da mu blagovesti za Isus. 36 I odej}i taka patem, tie stignaa do edna voda; i Etiopjanecot re~e: „Eve voda! [to mi pre~i da se krstam?” 37 A Filip mu re~e: „Ako veruva{ od s# srce - moè{.” Toj odgovori i re~e: „Veruvam deka Isus Hristos e Sin Bo`ji.” 38 I zapoveda kolata da zapre, pa slegoa vo vodata obajcata, i Filip i evnuhot, i go krsti. 39 A koga izlegoa od vodata, Duhot Sveti se simna nad evnuhot, a angel Gospodov go grabna Filip, pa evnuhot ve}e ne go vide. Toj radosno go prodolì svojot pat. 40 Filip se najde vo Azot, od kade {to trgna vo obikolka, propovedaj}i go Evangelieto po site gradovi, dodeka ne stigna vo Kesarija. 32

9

Savlovoto preobra}awe

A Savle, di{ej}i u{te so zastra{uvawa i ubistva protiv u~enicite na Gospoda, dojde kaj prvosve{tenikot 2 i pobara od nego pisma za sinagogite vo Damask, taka {to, ako tamu najde nekoi {to go sledat ovoj pat, maì i èni, vrzani da gi dovede vo Erusalim. 3 No, dodeka po patot nabliùva{e do Damask, naedna{ go obzede svetlina od neboto, 4 i, otkako padna na zemja, slu{na glas {to mu zboruva{e: „Savle, Savle, zo{to Me goni{?”

A toj odgovori: „Koj si Ti, Gospodine?” A Gospod mu re~e: „Jas sum Isus, Kogo Go goni{. Te{ko e za tebe da se rita{ protiv bodilo.” 6 Tresej}i se od strav i uàs, toj pra{a: „Gospodi, {to saka{ da napravam?” A Gospod mu re~e: „Stani i vlezi vo gradot; i }e ti se kaè {to treba da pravi{!” 7 A lu|eto, {to odea po nego, stoeja zanemeni od v~udovidenost, za{to slu{aa glas, a nikogo ne gledaa. 8 Savle stana od zemjata i, makar {to mu bea o~ite negovi otvoreni, ni{to ne gleda{e: i vodej}i go za raka, go odvedoa vo Damask. 9 I tri dena ostana slep, i ni{to ne jade{e, nitu pie{e. 10 Vo Damask, pak, ima{e eden u~enik po ime Ananija, komu vo videnie Gospod mu re~e: „Ananija!” A toj odgovori: „Eve me Gospodi!” 11 Toga{ Gospod mu re~e: „Stani i odi vo ulicata {to se vika Prava, i vo domot Judin pobaraj go ~ovekot od Tars, po ime Savle; ete, toj sega se moli.” 12 I vo videnie vide eden ~ovek, po ime Ananija, kako mu prijduva i polaga race nad nego, za da moè da progleda. 13 A Ananija odgovori: „Gospodi, od mnozina sum slu{al za toj ~ovek kolku zlo im pravel na Tvoite svetii vo Erusalim; 14 a toj i ovde ima ovlastuvawe od prvosve{tenicite da gi vrzuva site {to go povikuvaat imeto Tvoe.” 15 No Gospod mu re~e: „Odi, za{to toj mi e izbran sad, za da go iznese imeto Moe pred narodi i carevi i sinovite Izrailevi. 16 I Jas }e mu pokaàm kolku treba toj da postrada zaradi imeto Moe.” 17 A Ananija otide i vleze vo ku}ata i, otkako gi poloì racete svoi nad nego, re~e: „Brate Savle, Gospod Isus, Koj ti se javi po patot, po koj doa|a{e, me prati za da progleda{ i da se ispolni{ so Duh Sveti.” 18 I odedna{ kako lu{pi da padnaa od o~ite negovi, i toj progleda i koga stana, se krsti. 5

5 Lk 10,16

14 Rim 10,12

15 Er 1,10 1 Kor 1,2

16 15,26 21,13

18 Tov 11, 13-15

154 DELA NA APOSTOLITE 21 9,14 Gal 1,13.23

22 18,28

23 20,3.19

28 Rim 15,19

31 2,47 16,5

Savle propoveda vo Damask A otkako primi hrana, Savle zakrepna. Potoa nekolku dena presede so u~enicite vo Damask; 20 i vedna{ po~na da propoveda vo sinagogite za Isus deka e Toj Sin Bo`ji. 21 I site {to go slu{aa, se ~udea i zboruvaa: „Ne e li ova onoj, koj vo Erusalim gi gone{e onie {to go povikuvaa toa Ime, ta zatoa i ovde do{ol za da gi dovede vrzani pred prvosve{tenicite?” 22 A Savle stanuva{e s# posilen i gi zbunuva{e Judejcite koi ìveeja vo Damask, dokaùvaj}i im deka Ovoj e Hristos. 23 Koga pomina mnogu vreme, Judejcite se dogovorija da go ubijat. 24 No Savle dozna za nivniot zagovor. Tie, pak, dewe i no}e go ~ekaa na portata za da go ubijat. 25 Zatoa u~enicite go zedoa no}e i v ko{nica go spu{tija po yidot. 19

Savle vo Erusalim 26 A koga pristignaa vo Erusalim, Savle nastojuva{e da im se pridruì na u~enicite; no site se pla{ea od nego, bidej}i ne veruvaa deka toj navistina e u~enik. 27 Varnava, pak, go zede i go odvede kaj apostolite, pa im raskaà kako Savle po patot Go videl Gospoda, deka Gospod mu zboruval, a isto taka i deka vo Damask otvoreno go propovedal imeto na Isus. 28 I ottoga{ toj ostana so niv, vleguva{e i izleguva{e vo Erusalim, i smelo govore{e vo imeto na Gospoda Isusa. 29 A zboruva{e i se prepira{e isto taka i so eliniziranite Judejci, koi se obiduvaa da go ubijat. 30 [tom razbraa za toa bra}ata, go odvedoa vo Kesarija, od kade go ispratija vo Tars. 31 A crkvata po cela Judeja, Galileja i Samarija be{e vo mir, se izgraduva{e i ìvee{e vo strahopo~it kon Gospod, i raste{e so utehata na Svetiot Duh.

Ozdravuvaweto na Enej Petar otkako gi obikoli site, sleze i kaj svetiite {to ìveeja vo Lida. 33 Tamu, pak, najde eden ~ovek po ime Enej, koj celi osum godini leèl na postela, za{to bil nepodvièn. 34 I Petar mu re~e: „Enej, tebe te isceluva Isus Hristos. Stani i napravi si ja postelata sam!” I toj vedna{ stana. 35 I go vidoa site {to ìveeja vo Lida i vo Saron, i se obratija kon Gospod. 32

Oìvuvaweto na Srna vo Jopija Vo Jopija ima{e edna u~eni~ka, po ime Tavita, {to zna~i srna; taa be{e ispolneta so milostina i dobri dela, {to gi prave{e. 37 I tokmu vo toa vreme taa se razbole i umre. Toga{ ja izmija i ja poloìja vo gornata odaja. 38 A bidej}i Lida be{e blizu do Jopija, u~enicite {tom slu{naa deka e Petar tamu, vedna{ ispratija dvajca lu|e kaj nego, molej}i go da dojde do niv {to pobrgu. 39 Petar stana i trgna kaj niv. Koga pristigna, go odvedoa vo gornata odaja. I dojdoa kaj nego site vdovici, pla~ej}i i pokaùvaj}i mu gi rizite i oblekite {to gi be{e pravela Srna dodeka ìvee{e so niv. 40 Petar, otkako gi istera site nadvor, padna na kolena, se pomoli, pa se svrte kon mrtvoto telo i re~e: „Tavita, stani!” I taa gi otvori o~ite svoi, go pogledna Petar i sedna. 41 A Petar toga{ $ podade raka i ja podigna. Toga{ gi povika svetiite i vdovicite i im ja predade ìva. 42 I ova se razglasi po cela Jopija, i mnozina poveruvaa vo Gospoda. 43 A Petar prestojuva{e dolgo vreme vo Jopija kaj nekoj si koàr Simon. 36

Videnieto na vojnikot Kornilij vo Kesarija Vo Kesarija ima{e eden ~ovek, po ime Kornilij, stotnik od takanare~enata Italska ~eta. 2 Toj be{e blago~estiv i bogobojazliv ~ovek, zaedno so celiot negov dom; izo-

10

34 3,6-7 Mk 2,11

38 Lk 8,41-42

40 Mk 5,41

10,2 10,22 13,16.26.50 16,14

155 DELA NA APOSTOLITE 3 bilno mu dava{e milostina na narodot

18,9

4 Tov 12, 12-15 Sir 35,6

5 Mt 16,18 Jn 1,42

6 10,18.23.32

10 22,6

11 Mt 3,16 Jn 1,51

12 Rim 1,23

14 4,14

15 15,9 1 Mojs 9, 3-4 Mt 15,11 Efes 2,19

i sekoga{ Mu se mole{e na Boga. 3 Edna{ okolu devettiot ~as7 od denot, toj vide najave angel Bo`ji, kako doa|a kaj nego i mu veli: „Kornilij!” 4 A toj go vperi pogledot vo nego i siot upla{en re~e: „[to e Gospodi?” Toj mu re~e: „Bog si spomna za molitvite tvoi i milostinite tvoi. 5 I sega, prati lu|e vo Jopija i povikaj go Simon, kogo go vikaat Petar. 6 Toj prestojuva tamu kako gostin kaj nekoj si koàr Simon, ~ija ku}a se nao|a pokraj moreto. Toj }e ti kaè zborovi preku koi }e se spasi{ ti i celiot tvoj dom.” 7 Koga si otide angelot {to mu zboruva{e, Kornilij povika dvajca od svoite slugi i eden blago~estiv vojnik, koi postojano se nao|aa kaj nego; 8 pa, otkako im kaà s#, gi prati vo Jopija. Videnieto na Petar vo Jopija Utredenta, dodeka tie patuvaa i nabliùvaa do gradot, Petar okolu {estiot ~as8 se ka~i na ramniot pokriv od ku}ata da se pomoli. 10 I bidej}i be{e ogladnel, saka{e ne{to da jade; a dodeka mu prigotvuvaa, toj padna vo zanes, 11 i go vide neboto otvoreno i nekakov sad kako sleguva kon nego, sli~en na nekoe golemo platni{te, vrzano za ~etirite krai{ta, i se spu{ta{e na zemjata. 12 Vo nego ima{e sekakvi ~etirino`ni ìvotni, yverovi, vleka~i zemni i ptici nebeski. 13 I dojde glas kon nego: „Petre, stani, zakoli i jadi!” 14 A Petar re~e: „Nikako, Gospodi, za{to nikoga{ ne sum jadel pogano ili ne~isto.” 15 I povtorno dojde glas kon nego: „Ona {to Bog go o~istil, ti ne go sme taj za ne~isto!” 16 Toa se povtori tripati, a sadot pak se krena kon neboto. 9

710,3. Okolu 15 ~asot. 810,9. Okolu 12 ~asot.

I dodeka Petar be{e vo nedoumica {to zna~i toa videnie {to go vide, ete gi lu|eto, isprateni od Kornilij, koi otkako se raspra{aa i go najdoa domot na Simon, zastanaa pred portata. 18 Toga{ povikaa i pra{aa: „Ovde li gostuva Simon, nare~en Petar?” 19 I dodeka Petar razmisluva{e za videnieto, Duhot mu re~e: „Ete, te baraat trojca lu|e. 20 Tuku stani, slezi i odi so niv, ne razmisluvaj}i ni{to; za{to Jas gi prativ!” 21 [tom sleze kaj lu|eto, isprateni od Kornilij kaj nego, Petar re~e: „Jas sum toj, kogo go barate. Zo{to ste do{le?” 22 A tie mu odgovorija: „Stotnikot Kornilij, ~ovek praveden i bogobojazliv, poznat po svoite dobrini me|u siot judejski narod, primi zapoved od svet angel da te povika vo svojot dom i da gi poslu{a tvoite zborovi.” 23 Toga{ Petar gi povika vnatre i gi nagosti. A utrinata stana i otide so niv; so nego zaminaa i nekoi bra}a od Jopija. 24 Sledniot den tie pristignaa vo Kesarija. A Kornilij gi ~eka{e, povikuvaj}i gi svoite rodnini i bliski prijateli. 25 Dodeka Petar vleguva{e, Kornilij mu dotr~a vo presret, padna pred nozete negovi i mu se pokloni. 26 A Petar go podigna i mu re~e: „Stani, i jas sum samo ~ovek.” 27 I taka razgovaraj}i so nego, vleze vnatre, kade {to najde mnozina sobrani. 28 I im re~e: „Vie znaete deka na ~ovek Judeec mu e zabraneto da se druì ili da odi kaj ~ovek od drug rod. No mene Bog mi pokaà nieden ~ovek da ne go narekuvam pogan ili ne~ist. 29 Zatoa, koga bev pokanet, dojdov bez dvoumewe. Sega ve pra{uvam, zo{to me povikavte?” 30 I Kornilij odgovori: „Pred ~etiri dena, s# do ovoj ~as postev, a vo 17

20 9,10-11 11,12

21 10,21

22 Lk 1,6 2,25

25 Mt 9,18

26 14,15 Otkr 19,10 22,9

28 11,9 15,9 Gal 2,12-16

29 10,20 11,12

30 Lk 24,4

156 DELA NA APOSTOLITE 31 devettiot ~as se molev vo svojot dom.

Odedna{, pred mene zastana ~ovek vo 34 svetla obleka, 31 i mi re~e: ‚Kornilij, tvojata mo5 Mojs 10,17 litva e usli{ena, i za tvoite milostiJov 34,19 2 Let 19,7 ni Bog Si spomna. Rim 2,11 32 Zatoa prati nekogo vo Jopija i poGal 2,6 Efes 6,9 vikaj go Simon, nare~en Petar; toj sega 1 Ptr 1,17 prestojuva na gosti kaj Simon Koà35 rot, pokraj moreto. Toj }e dojde i }e ti Rim 2,27 3,29 zboruva.' 33 Zatoa jas vedna{ prativ lu|e po te36 be, i ti dobro napravi {to dojde. Sega, 13,26 Is 52,7 pak, nie site stoime pred Boga za da 57,19 slu{neme s# {to ti e od Boga zapoveNaum 1,15 Ps 147,7-9 dano.” Lk 1,13

Rim 10,12

Petrovata beseda vo ku}ata na Kornilij

37 Lk 4,14 23,5-7

38 13,24 Is 35,5 Lk 4,16-21 7,22-23

39 1,22

40 1,3

41 1,22 17,3 22,14 Mk 16,14 Lk 24,30.42 Jn 21,12

42 2,36 3,15 4,10 13,29-30 17,31 1 Ptr 4,5

Toga{ Petar ja otvori ustata i re~e: „Navistina sfa}am deka Bog ne gleda na lice; 35 tuku, naprotiv, Nemu mu e mil vo sekoj narod onoj koj ima strahopo~it kon Nego i postapuva pravedno. 36 Toj im go prati na sinovite Izrailevi slovoto, blagovestuvaj}i mir preku Isus Hristos, Koj e Gospod na site. 37 Vie znaete za seto ona {to se slu~uva{e po cela Judeja, po~nuvaj}i od Galileja, po kr{tevaweto {to go propoveda{e Jovan: 38 kako Go pomaza Bog so Duh Sveti i so sila Isus od Nazaret, i kako Toj ode{e vr{ej}i dobri dela i isceluvaj}i gi site {to be{e gi napadnal |avolot, za{to Bog be{e so Nego. 39 I nie sme svedoci za s# {to napravi Toj vo zemjata Judejska i vo Erusalim. Nego Go ubija, prikovuvaj}i Go na krst. 40 Nego Bog Go voskresna na tretiot den i Mu dade da se pojavi, 41 no ne na siot narod, tuku samo nam, predizbrani od Boga svedoci, koi jadevme i pievme so Nego po Negovoto voskresnuvawe od mrtvite. 42 I ni zapoveda da im propovedame na lu|eto i da svedo~ime deka Toj e od Boga opredeleniot Sudija nad ìvite i mrtvite. 34

Site proroci svedo~at za toa deka 43 sekoj {to }e poveruva vo Nego, }e dobie 4,10-12 13,39 prostuvawe na grevovite preku Negovo- Lk 24,44 24,47 to ime.” 43

Svetiot Duh se izleva nad site 44 Dodeka Petar u{te gi zboruva{e tie zborovi, Duh Sveti sleze nad site {to go slu{aa slovoto. 45 A obrezanite vernici, {to bea dojdeni zaedno so Petar, se iznenadija {to darot na Svetiot Duh se izlea i nad neznabo{cite, 46 za{to gi slu{aa kako zboruvaat na razni jazici i Go vozveli~uvaat Boga. Toga{ Petar re~e: 47 „Moè li nekoj da ja zabrani vodata za da ne bidat krsteni onie koi Go primija Duhot Sveti kako i nie?” 48 I im zapoveda da bidat krsteni vo imeto na Isus Hristos. Potoa tie go zamolija da ostane kaj niv nekolku dena.

11

Petar se opravduva pred Crkvata vo Erusalim

44

11,15

45 2,17-22.33 Rim 5,5 Tit 3,6

46 2,11 19,6

47 8,36 11,17

48 28,14

11,1 8,14 10,45 15,7

3 Gal 2,12

4 10,28.48

5

Apostolite i bra}ata vo Judeja, 10,11 slu{naa deka i neznabo{cite go 6 primile slovoto Bo`jo. 1 Mojs 7,14 2 I koga Petar vleze vo Erusalim, obrezanite {to bea so nego go ukorija, 7 3 velej}i: „Ti si bil kaj neobrezani 10,13-16 lu|e i si jadel so niv.” 4 A Petar po~na da im rasprava za s# po red, velej}i: 5 „Jas bev vo gradot Jopija, i, dodeka se molev, vo zanes zdogledav videnie: od neboto sleguva{e nekakov sad, kako nekoe platni{te, vrzano za ~etirite krai{ta, i dojde duri do mene. 6 Otkako pogledav vo nego i go razgledav, vidov ~etirino`ni zemni ìvotni, yverovi, vleka~i i ptici nebeski. 7 I ~uv glas {to mi zboruva{e: ‚Stani Petre, zakoli i jadi!' 8 Jas, pak, rekov: ‚Ne, Gospodi, za{to ni{to pogano ili ne~isto nikoga{ ne vleglo vo ustata moja.' 9 A glasot od neboto povtorno progovori i re~e: ‚Ona {to Bog go o~istil, ti ne go smetaj za pogano!'

157 DELA NA APOSTOLITE 12 10,19-20.45

13 10,3.22. 30-33

15 2,1-4 10,44

16 1,5 Lk 3,16 Jn 14,26

17 15,8-9 Rim 9,24

18 13,46 14,27 Rim 15, 7-13

19 8,1.4

20 13,1

21 4,4 6,7 16,5

22 11,1

Toa se povtori tripati; i pak se krena na neboto. 11 I ete, vo toj ~as zastanaa trojca lu|e, isprateni kaj mene od Kesarija. 12 A Duhot mi re~e da pojdam so niv, bez dvoumewe. So mene dojdoa i ovie {estmina bra}a, i vlegovme vo ku}ata na onoj ~ovek. 13 Toj ni raskaà kako videl angel vo ku}ata svoja, koj zastanal i mu rekol: ‚Prati vo Jopija lu|e i povikaj go Simon, nare~en Petar. 14 Toj }e ti kaè zborovi, preku koi }e bide{ spasen ti i celiot tvoj dom.' 15 I koga po~nav jas da zboruvam, nad niv sleze Duhot Sveti, kako i nad nas vo po~etokot. 16 Toga{ se setiv na zborovite Gospodovi: ‚Jovan kr{teva{e so voda, a vie }e bidete krsteni so Duh Sveti.' 17 Ako, Bog im dade ednakov dar, kako i nam, koi poveruvavme vo Gospoda Isusa Hrista, toga{ koj sum jas da Mu se sprotivstavam na Boga?” 18 Otkako go islu{aa toa, tie se uspokoija i Go proslavuvaa Boga, velej}i: „Zna~i i na neznabo{cite Bog im dade pokajanie za ìvot.” 10

23

Crkvata vo Antiohija A onie, {to se bea rasprsnale po24 radi goneweto do koe dojde po ubistvo2,47 to na Stefan, stignaa s# do Fenikija, 5,14 Kipar i Antiohija, i nikomu ne mu go propovedaa slovoto, osven na Judejcite. 20 A nekoi od niv - Kiprani i Kirinejci, {tom pristignaa vo Antiohija, po~naa da im propovedaat i na Elinite, navestuvaj}i go Evangelieto na Gospoda Isusa. 21 I rakata Gospodova be{e so niv, ta golem broj lu|e poveruvaa i se obratija kon Gospoda. 22 Vesta za toa dojde do u{ite na crkvata erusalimska. I toga{ go ispratija Varnava da odi vo Antiohija. 23 A toj, koga pristigna, ja vide blagodatta Gospodova, se zaraduva, i gi bodre{e site da prebivaat vo Gospod so nepokoleblivo srce. 24 Toj be{e dobar ~ovek i ispolnet so Duh Sveti i vera. I zna~itelno mno{tvo lu|e se pripoi kon Gospod.

13,43 14,22

19

Potoa, Varnava trgna za Tars da go bara Savle. 26 I koga go najde, go dovede vo Antiohija. I cela godina tie se sobiraa vo crkvata i pou~uvaa golemo mno{tvo lu|e. Vo Antiohija za prv pat gi narekoa u~enicite hristijani. 27 A vo toa vreme slegoa od Erusalim vo Antiohija nekoi proroci. 28 I eden od niv, po ime Agav, pretskaà preku Duhot deka po celata vselena }e nastane golem glad. I tokmu takva golema i nastana vo vremeto na carot Klavdij. 29 Toga{ u~enicite re{ija, sekoj, kolku {to ima, da isprati za potkrepa na bra}ata, {to ìveeja vo Judeja. 30 Toa go napravija, taka {to go pratija sobranoto do stare{inite preku Varnava i Savle. 25

Smrtta na Jakov. Petar v zatvor

12

Vo toa vreme car Irod stavi raka na nekoi od Crkvata, i po~na da gi izma~uva. 2 So me~ go ubi Jakova, bratot Jovanov. 3 A koga vide deka toa im se dopa|a na Judejcite, go fati i Petar. Toa be{e za vreme na Beskvasnici. 4 Nego, koga go fati, go frli v zatvor predavaj}i go na ~etiri grupi po ~etiri vojnici da go pazat. Negovata namera be{e vedna{ po Pashata da go izvede pred narodot. 5 I taka, dodeka Petar go pazea vo zatvorot, Crkvata neprestano Mu se mole{e na Boga za nego. 6 No}ta, sproti denot koga Irod saka{e da go izvede, Petar spie{e me|u dvajca vojnici, okovan vo dva para lanci, a straàrite pred portata go ~uvaa zatvorot. 7 I, ete, angel Gospodov zastana, i svetlina blesna vo zatvorot. Angelot go pot~ukna Petar po rebrata i go razbudi, pa mu re~e: „Stani brzo!” I okovite mu padnaa od racete negovi. 8 Toga{ angelot mu re~e: „Prepa{aj se i obuj si gi ~evlite!” Taka i napravi. I pak mu re~e: „Oble~i gi ali{tata svoi i vrvi po mene!”

26 9,27-30

28 21,10-14

29 Rim 15,26.31 2 Kor 9, 1-13

12,4 Lk 22,1

5 Judita 4,9 Lk 22, 44-46 Jk 5,16

7 5,18-24 9,3 10,3 Lk 2,9

158 DELA NA APOSTOLITE 10 5,19 16,26

15 Mt 18,10

17 13,16 15,13 1 Kor 15,7

18 5,21-23

19 16,27

I izleze i trgna po nego, a ne znae{e deka toa, {to go napravi angelot, e vistina, tuku si misle{e deka gleda privid. 10 Otkako ja izminaa prvata i vtorata straà, dojdoa do èleznata porta, {to vode{e kon gradot, a taa im se otvori sama. Tie izlegoa i preminaa preku edna ulica, i vo toj ~as angelot go snema. 11 Toga{ Petar, otkako dojde na sebe, si re~e: „Sega znam deka navistina Gospod go pratil Svojot angel da me izbavi od racete Irodovi i od s#, {to o~ekuva{e judejskiot narod.” 12 Sfa}aj}i go toa, toj dojde do ku}ata na Marija, majkata na Jovan, nare~en Marko, kade {to bea sobrani mnogumina na molitva. 13 A koga Petar zatropa na portata, sluginkata po ime Roda prijde da naslu{ne. 14 I, {tom go pozna glasot na Petar, taa od radost ne ja otvori portata, tuku se vtr~a i javi deka Petar stoi pred portata. 15 A tie $ rekoa: „Luda li si ti?” No taa potvrduva{e deka toa e taka. A tie velea: „Toa e sigurno negoviot angel.” 16 Petar, pak, postojano ~uka{e. A koga mu otvorija, go vidoa i se za~udija mnogu. 17 Toj im mavna so rakata da mol~at, a potoa im raskaà kako Gospod go izvel od zatvorot, i re~e: „Soop{tete mu za ova na Jakov i na bra}ata!” Potoa izleze i otide na drugo mesto. 18 Utredenta me|u vojnicite nastana golema voznemirenost poradi toa {to se slu~ilo so Petar. 19 A Irod, koj isprati potera po nego, no ne uspea da go pronajde, otkako gi ispita straàrite, zapoveda da gi pogubat. Potoa toj sleze od Judeja vo Kesarija, i tamu se zadrà. 9

Smrtta na Irod Irod be{e gneven na Tircite i Sidoncite. No tie, bidej}i nivnite zemji dobivaa hrana od negovoto carstvo, se dogovorija i dojdoa kaj nego ednodu{ni, i otkako go pridobija na svoja strana Vlasta, careviot sobar, pobaraa mir. 20

Vo dogovoreniot den Irod, oble~en vo carska obleka, sedna na prestolot i odrà govor pred narodot. 22 A narodot voskliknuva{e: „Ova e glas Bo`ji, a ne ~ove~ki.” 23 No nenadejno vo istiot mig angel Gospodov, silno go udri, za{to ne Mu vozdade slava na Boga. I, izeden od crvi, toj umre. 24 A slovoto Bo`jo s# pove}e raste{e i se rasprostranuva{e. 25 Varnava i Savle, otkako go ispolnija zadolènieto, od Erusalim se vratija vo Antiohija, od kade {to go zedoa so sebe i Jovan, nare~en Marko. 21

Savle i Varnava izbrani za misionersko patuvawe

13

22 14,15 28,6

23 1 Car 25,38 2 Car 24,16-17 4 Car 19,35

24 6,7 19,20

25 11,29

13,1 4,36 11,25-26

2

Vo Antiohiskata crkva ima{e 14,26 nekoi proroci i u~iteli: Var- 4 nava, Simeon, nare~en Niger, Lucij 11,20 Kirineecot i Manain, koj be{e vospi- 5 tan zaedno so Irod ~etvorovlasnikot, i 12,12 Savle. 6 2 Edna{ koga Mu sluèa na Gospod i 8,9 postea, Duhot Sveti re~e: „Odvojte mi Mt 7,15 gi Varnava i Savle za delo, za koe gi povikav!” 3 Toga{ tie, otkako postea i se pomolija, poloìja race nad niv i gi pu{tija. Varnava i Savle vo Kipar I taka, isprateni od Svetiot Duh, tie slegoa vo Selevkija, i ottamu otplovija za Kipar. 5 I koga stignaa vo Salamin, tie go propovedaa slovoto Bo`jo vo judejskite sinagogi, a go imaa so sebe i Jovan kako pomo{nik. 6 A koga go pominaa ostrovot s# do Pafos, naidoa na eden ~ovek ma|esnik i laèn prorok, Judeec, po ime Varisus, 7 koj be{e so namesnikot Sergij Pavle, ~ovek umen. Toj gi povika Varnava i Savle, i posaka da go slu{ne slovoto Bo`jo. 8 No im se sprotivstavi Elima - ma|esnikot, taka vsu{nost se preveduva negovoto ime, nastojuvaj}i namesnikot da go odvrati od verata. 4


10 8,20-23 Os 14,10 Izreki 10,9

11 5 Mojs 28,29

13 15,38

17 2 Mojs 6, 1-6

18 2 Mojs 16,35 5 Mojs 1,31

No Savle, nare~en Pavle, ispolnet so Duh Sveti, go vperi pogledot na nego, 10 i re~e: „O, ti koj si poln so sekakvo lukavstvo i zloba, sine |avolski, neprijatelu na sekoja pravednost, nema li da prestane{ da gi iskrivuva{ pravite Gospodovi pati{ta? 11 I eve sega, rakata Gospodova e vrz tebe; }e bide{ slep i za nekoe vreme nema da go gleda{ sonceto!” I naedna{ nad nego padna mrak i temnina, i xbaraj}i, bara{e voda~. 12 Toga{ namesnikot, otkako vide {to se slu~i, poveruva, voshiten od u~eweto Gospodovo. 9

Pavle i Varnava vo Antiohija Pisidiska 19 5 Mojs 7,1 13 Pavle i negovite pridru`nici ot22 plovija od Pafos i pristignaa vo Per1 Car gija Pamfiliska. Tuka Jovan se odvoi 13,14 Is 44,28 od niv i se vrati vo Erusalim. Ps 88,20 14 A tie trgnaa od Pergija i pristignaa vo Antiohija Pisidiska. Tuka vo sabota vlegoa vo sinagogata i sednaa. 15 Po ~itaweto na Zakonot i na Prorocite, stare{inite na sinagogata pratija lu|e da im kaàt: „Maì bra}a, ako imate zborovi za uteha na narodot, zboruvajte!” 16 I toga{ stana Pavle, mavna so rakata i re~e: „Lu|e Izrailci, i vie, {to imate strahopo~it kon Boga, poslu{ajte! 17 Bog na ovoj narod, Izrail, gi izbra tatkovcite na{i, i go podigna ovoj narod koga tie prebivaa vo zemjata egipetska, i so rakata Svoja silna gi izvede od nea; 18 i okolu ~etirieset godini gi hrane{e vo pustinata; 19 a potoa otkako uni{ti sedum narodi vo zemjata hananska, so `drepka im ja razdeli zemjata vo nivno nasledstvo. 20 Za okolu ~etiristotini pedeset godini im dava{e sudii do prorokot Samoil. 21 A potoa baraa car, i Bog im go dade Saul, Kisoviot sin, ~ovek od Venijaminovoto koleno, za ~etirieset godini. 22 Koga go otstrani nego, za car im go podigna David, za kogo i re~e, svedo~ej-

}i: ‚Najdov ma` po srceto Svoe, David, sinot Jeseev. Toj }e gi ispolni site Moi barawa.' 23 Od negovoto potomstvo Bog, spored vetuvaweto, Go izdigna za Izrail Spasitelot Isus. 24 Pred Negovoto doa|awe Jovan kako predglasnik mu propoveda{e na siot izrailski narod pokajno kr{tevawe. 25 A koga Jovan go zavr{uva{e svoeto delo, pra{uva{e: ‚Za kogo me smetate? Jas ne sum Toj, no, ete, po mene ide Onoj, Komu ne sum dostoen da Mu gi odvrzam ni obuvkite na Negovite noze.' 26 Maì bra}a, sinovi od rodot na Avraam, onie me|u vas, {to imaat strahopo~it kon Boga, nam ni e isprateno slovoto na ova spasenie. 27 Vsu{nost ìtelite erusalimski i nivnite na~alnici, bidej}i ne Go prepoznaa, gi potvrdija proro~kite zborovi, {to se ~itaat sekoja sabota, so toa {to Go osudija. 28 I taka, iako ne najdoa nikakva vina za osuda na smrt, pobaraa od Pilat da Go ubie. 29 A koga go izvr{ija seto toa, {to be{e napi{ano za Nego, Go simnaa od krstot i Go poloìja v grob. 30 No Bog Go voskresna od mrtvite. 31 A Toj vo tekot na mnogu dni im se javuva{e na onie, {to so Nego dojdoa od Galileja vo Erusalim i koi se sega svedoci Negovi pred narodot. 32 I nie sega vi blagovestuvame deka vetuvaweto, dadeno na na{ite tatkovci, Bog go ispolni na nas, ~edata nivni, otkako Go voskresna Isus. 33 Kako {to e vo vtoriot psalm napi{ano: ‚Sin Moj si Ti, denes Te rodiv Jas.' 34 A deka Go voskresna od mrtvite, i deka ve}e nema da se vra}a vo raspa|awe, rekol vaka: ‚]e vi gi dadam sigurnite vetuvawa dadeni na David.' 35 Za toa i na drugo mesto zboruva: ‚Nema da dopu{ti{ Tvojot svetec da vidi raspa|awe.' 36 A navistina David, otkako mu sluè{e na svojot rod, spored Bo`jata volja, se prisoedini kon tatkovcite i vide raspa|awe;

23 2,29-30

24 Mal 3,1 Lk 1,76

25 Lk 3,15-16 Jn 1,20.27

27 2,23 3,18

28 3,13-14 Lk 23,4.22

30 5,30

31 1,3.22

33 2,39 Ps 2,7

34 Is 55,3

35 2,27.31 Ps 15,10

36 3 Car 2,10


41 Avak 1,5

43 11,23 14,22.26

45 5,17 17,5

46 18,6 28,28

47 1,8 Is 49,6

48 17,4.12

50 22,23

no Onoj, Kogo Bog Go voskresna, ne vide raspa|awe. 38 I taka, znajte, maì i bra}a deka preku Nego vam vi se propoveda prostuvawe na grevovite. 39 I od s#, od {to ne ste moèle da se opravdate preku Zakonot Mojseev, preku Nego se opravduva sekoj koj veruva. 40 Zatoa vnimavajte da ne dojde na vas ona {to e re~eno vo Prorocite: 41 ‚Poglednete vie koi prezirate, za~udete se i is~eznete! Za{to vo va{e vreme }e izvr{am delo, vo koe nema{e da poveruvate, ako nekoj bi vi go raskaàl.'” 42 A koga izleguvaa Judejcite od sinagogata, neznabo{cite gi pomolija ovie zborovi da im se propovedaat i vo slednata sabota. 43 I koga se raspu{ti sobirot, mnozina Judejci i pobo`ni prozeliti pojdoa po Pavle i Varnava. Tie razgovaraa so niv i im sovetuvaa da ostanat vo Bo`jata blagodat. 37

Pavle i Varnava se obra}aat kon neznabo{cite 44 Slednata sabota se sobra skoro celiot grad da go slu{ne slovoto Bo`jo. 45 No Judejcite, koga vidoa mnogu narod, se ispolnija so zavist i mu protivre~ea na ona {to go zboruva{e Pavle i hulea. 46 Toga{ Pavle i Varnava im rekoa otvoreno: „Slovoto Bo`jo treba{e najnapred vam da vi se propoveda, no koga vie go otfrlate i sami pokaùvate deka ne ste dostojni za ve~niot ìvot, zatoa, eve, nie se obra}ame kon neznabo{cite. 47 Za{to Gospod taka ni zapoveda: ‚Te postaviv za svetlina na neznabo{cite, da bide{ spasenie do krajot na zemjata.'” 48 Neznabo{cite, slu{aj}i go toa, se raduvaa i go slavea slovoto Gospodovo i poveruvaa site, koi bea opredeleni za ìvot ve~en. 49 I slovoto Gospodovo se rasprostranuva{e po celiot kraj. 50 No Judejcite, otkako gi nagovorija pobo`nite i ~esnite èni i gradskite

prvenci, pottiknaa gonewe protiv 51 Pavle i Varnava, i gi isteraa od svojot 18,6 Lk 9,5 kraj. 10,11 51 Tie, go istresoa pravot od nozete svoi na niv, i dojdoa vo Ikonija. 14,3 52 A u~enicite se ispolnija so radost 3,12 19,11 i Duh Sveti. Pavle i Varnava vo Ikonija

14

Vo Ikonija tie zaedno vlegoa vo judejskata sinagoga, i zboruvaa taka, {to mnozina Judejci i Elini poveruvaa. 2 A Judejcite, {to ne poveruvaa, gi pobunija i razdraznija duhovite na neznabo{cite protiv bra}ata. 3 No tie sepak ostanaa tuka dosta vreme i smelo govorea za Gospod, Koj svedo~e{e za slovoto na Svojata blagodat, davaj}i preku nivnite race da stanuvaat znaci i ~uda. 4 A narodot vo gradot se razdeli: edni bea so Judejcite, a drugi so apostolite. 5 I koga neznabo{cite i Judejcite, so svoite na~alnici se gotvea da gi hulat i da gi kamenuvaat, 6 tie, {tom razbraa, se zasolnija vo likaonskite gradovi Listra i Derva i vo nivnata okolina. 7 Tamu po~naa da go propovedaat Evangelieto. Isceluvaweto na paraliziraniot ~ovek. Besedata na Pavle vo Listra Vo Listra sede{e eden ~ovek, nemo}en vo nozete. Toj bil sakat od maj~inata utroba, ne moèl da odi nikoga{. 9 Toj slu{a{e dodeka Pavle zboruva{e; a Pavle, go vperi vo nego pogledot i vide deka vo nego ima vera deka moè da ozdravi, 10 pa mu re~e so visok glas: „Tebe ti velam, vo imeto na Gospoda Isusa Hrista: ispravi se na nozete svoi!” I toj skokna i po~na da odi. 11 A lu|eto, koga vidoa {to napravi Pavle, go podignaa glasot svoj i izvikaa na likaonski: „Bogovite slegle kaj nas vo ~ove~ki lik!” 12 I Varnava go narekoa Zevs, a Pavle Hermes, bidej}i toj go vode{e zborot. 8

9 3,4

161 DELA NA APOSTOLITE 14 Mt 26,65

15 3,12 4,24+ 10,26 17,24 2 Mojs 20,11 Ps 145,6 1 Sol 1,9

16 17,30

17 Ps 144,16 Ps 146,8

19 2 Kor 11,25

22 11,23 13,43

@recot, pak, na Zevs, ~ij kip se nao|a{e pred noviot grad, otkako dovede junci i venci pred portata, saka{e zaedno so narodot da prinese `rtva. 14 No apostolite Varnava i Pavle, koga slu{naa za toa, gi raskinaa svoite obleki, se vturnaa me|u narodot, glasno vikaj}i: 15 „Lu|e, zo{to go pravite ova? I nie sme smrtni kako i vie, no vi propovedame da se obratite od ovie praznoverija kon ìviot Bog, Koj gi sozdade neboto i zemjata, moreto i s# {to e vo niv; 16 Koj porane{nite pokolenija na narodite gi ostavi da vrvat po nivnite pati{ta, 17 iako ne prestanuva{e da svedo~i za Sebe, pravej}i ni dobro so pra}awe do`dovi od neboto i plodonosni vremiwa i ispolnuvaj}i gi srcata na{i so hrana i veselost.” 18 I zboruvaj}i za ova, odvaj go ubedija narodot da ne im prinesuva `rtva, (tuku sekoj da si odi vo svojata ku}a. Dodeka se nao|aa tamu i pou~uvaa), 19 od Antiohija i od Ikonija pristignaa nekoi Judejci. (I koga apostolite zboruvaa otvoreno, tie go ubedija narodot da gi napu{ti, velej}i deka ni{to vistinsko ne zboruvaat, tuku samo laàt;), a koga go pridobija narodot, go kamenuvaa Pavle, pa go izvlekoa nadvor od gradot, mislej}i deka e mrtov. 20 Koga se sobraa okolu nego u~enicite, toj stana i se vrati vo gradot. Utredenta so Varnava zaminaa za Derva. 13

Vra}awe od misionerskoto patuvawe vo Sirija i Antiohija 21 I, otkako go propovedaa Evangelieto vo toj grad i mnozina pridobija za svoi u~enici, tie se vratija vo Listra, Ikonija i Antiohija. 22 Tie gi zacvrstuvaa du{ite na u~enicite i, hrabrej}i gi da bidat istrajni vo verata, gi u~ea deka vo carstvoto Bo`jo treba da vlezeme preku mnogu maki. 23 Pa, otkako im rakopoloìja sve{tenici za sekoja crkva, se pomolija so post, i gi predadoa na Gospod, vo Kogo bea poveruvale.

A potoa minaa niz Pisidija, i dojdoa vo Pamfilija; 25 i, otkako go propovedaa slovoto Gospodovo vo Perga, slegoa vo Atalija, 26 a ottamu otplovija za Antiohija, otkade {to bea predadeni na Bo`jata blagodat za deloto {to go zavr{ija. 27 Po nivnoto pristignuvawe tie ja sobraa crkvata, i soop{tija za s#, {to napravi Bog so niv i kako Toj ja otvoril vratata na verata i za neznabo{cite. 28 I tamu prestojuvaa podolgo vreme so u~enicite. 24

23 1 Tim 3,3

26 13,2 15,40

15,1 15,5-24 1 Mojs 17,9-14 3 Mojs 12,3 Gal 5,2

2 Gal 2,1

3 14,27

15,12 Rasprava okolu pra{aweto za obrezanieto 5 A nekoi lu|e slegoa od Judeja, i 11,2 Gal 2,4-5 gi podu~uvaa bra}ata: „Ako ne se obrezete spored obi~ajot Mojseev, ne 7 11,5-18 moè da bidete spaseni!” 15,14 2 A bidej}i nastana bunt, i Pavle i Varnava èstoko se prepiraa so niv, odlu~ija Pavle i Varnava i nekoi drugi od niv da otidat gore kaj apostolite i stare{inite vo Erusalim zaradi ovaa prepirka. 3 Tie, pak, isprateni od crkvata, patuvaa niz Fenikija i Samarija, i raskaùvaj}i za obra}aweto na neznabo{cite, predizvikuvaa golema radost kaj site bra}a. 4 A koga pristignaa vo Erusalim, gi primija crkvata, apostolite i stare{inite, a tie izvestija za s# {to napravi so niv Bog i kako ja otvori vratata na verata i za neznabo{cite.

15

Re{avawe na sporot: Apostolskiot sobor vo Erusalim 5 Toga{ stanaa nekoi od privrzanicite na fariseite, {to bea poveruvale, i zboruvaa deka tie treba da se obrezuvaat, i da im se zapoveda da go pazat Zakonot Mojseev. 6 Apostolite i stare{inite se sobraa da go razgledaat toa pra{awe. 7 Po dolgo raspravawe, stana Petar i im re~e: „Lu|e bra}a, vie znaete deka Bog od prvite dni me izbra me|u vas, neznabo{cite od mojata usta da go slu{nat slovoto na Evangelieto i da poveruvaat;

162 DELA NA APOSTOLITE 8 1,24 10,34.44-47

9 10,15 11,9.18 Rim 3,22

10 Mt 11,29 Gal 5,1

13 12,17 21,18 Gal 2,9

14 3 Ptr 1,1

16-17 Amos 9, 11-12

16 Er 12,15

18 Is 45,21

19 15,10

20 15,28-29 21,25

21 13,15.27 2 Kor 3,5

i Bog, Koj gi poznava srcata, im posvedo~i, i im dade Duh Sveti kako i nam. 9 Toj ne napravi nikakva razlika me|u nas i niv, za{to so verata gi o~isti nivnite srca. 10 Sega, pak, zo{to Go isku{uvate Boga, stavaj}i im na vratot na u~enicite jarem, {to ne moèa da go podnesat ni na{ite tatkovci, nitu nie. 11 No nie veruvame deka }e se spasime so blagodatta na Isus Hristos, isto kako i tie.” 12 Toga{ zamolkna seto mno{tvo i go slu{aa Varnava i Pavle, koi prikaùvaa kakvi znaci i ~udesa napravil Bog preku niv me|u neznabo{cite. 13 A koga tie prestanaa, toga{ prozbore Jakov i re~e: „Maì bra}a, slu{nete me! 14 Simon izloì kako Bog najnapred gi poseti neznabo{cite, za da izbere od niv narod za Negovoto ime; 15 i so toa se soglasuvaat i zborovite na Prorocite kako {to e napi{ano: 16 ‚I potoa }e se vratam i pak }e go podignam padnatiot dom na David, i negovite urnatini }e gi popravam i }e go izdignam, 17 za da Go pobaraat Gospoda i drugite lu|e i site narodi, koi se nare~eni so Moeto ime.' Taka veli Gospod, Koj go pravi seto ova. 18 Poznati Mu se na Boga site Negovi dela od sozdavaweto na svetov. 19 Zatoa jas mislam deka ne treba da im pravat ma~notii na neznabo{cite, koi se obra}aat kon Boga, 20 tuku da im se zapoveda da se vozdrùvaat od idolski `rtvi, od bludstvo, od udaveno i od krv, (i da ne mu pravat na drug ni{to, {to nim ne im e ugodno). 21 Za{to Mojsej u{te od staro vreme vo sekoj grad ima lu|e, koi go propovedaat, bidej}i go ~itaat po sinagogite sekoja sabota.” 8

Pismo isprateno do neevrejskite vernici Toga{ apostolite i stare{inite zaedno so celata Crkva odlu~ija da gi izberat me|u sebe Juda, nare~en Var22

nava, i Sila, istaknati maì me|u bra}ata, i zaedno so Pavle i Varnava da gi pratat vo Antiohija. 23 I so svoite race im go napi{aa slednovo pismo: „Apostolite, sve{tenicite i bra}ata gi pozdravuvaat bra}ata od neevrejskite narodi {to se vo Antiohija i Sirija i Kilikija. 24 Sme slu{nale deka nekoi od nas, na koi ni{to ne sme im zapovedale so zborovi, ve voznemirile, i gi potresle du{ite va{i, velej}i vi da se obrezuvate i da go pazite Zakonot. 25 Zatoa, otkako se sobravme, ednodu{no odlu~ivme da izbereme lu|e i da gi pratime kaj vas zaedno so na{ite omileni Varnava i Pavle, 26 lu|e, koi gi predadoa du{ite svoi za imeto na na{iot Gospod Isus Hristos. 27 I taka, nie vi gi prativme Juda i Sila, koi }e vi go kaàt toa i usmeno. 28 Za{to Svetiot Duh i nie odlu~ivme da ne vi stavame na vas nikakov drug tovar, osven ona {to e potrebno: 29 da se vozdrùvate od meso prineseno kako `rtva na idoli, od krv, od udaveno, i od bludstvo i da ne mu pravite na drug ona {to ne sakate i vam da vi se slu~i. Ako vnimavate na ova, dobro }e napravite. Bidete zdravi!” 30 I taka isprateni, tie dojdoa vo Antiohija i koga go sobraa narodot, mu go predadoa poslanieto. 31 A koga go pro~itaa, se zaraduvaa poradi ute{niot zbor. 32 Juda, pak, i Sila, koi i samite bea proroci, so mnogu zborovi gi ute{ija bra}ata i gi potkrepija. 33 Otkako prestojuvaa tamu nekoe vreme gi pu{tija bra}ata so mir kaj onie {to gi ispratija. 34 Sila odlu~i da ostane, a samo Juda zamina. 35 Pavle, pak, i Varnava se zadràa vo Antiohija, pou~uvaj}i i blagovestuvaj}i go slovoto Gospodovo zaedno so mnozina drugi. Pavle i Varnava se razdeluvaat Po nekoe vreme Pavle mu re~e na Varnava: „Da pojdeme pak vo site grado36

24 Gal 1,7

26 20,24 21,13

28 15,10

29 15,20

163 DELA NA APOSTOLITE 37 vi, kade {to go propovedavme slovoto

12,12

40 14,26

41 15,23

16,3 1 Kor 9,20,21

4 15,23-29 21,25

5 Kol 2,5 1 Ptr 5,9

6 18,23

Gospodovo za da gi vidime kako ìveat.” 37 Varnava predloì da go zemat so sebe i Jovan, nare~en Marko. 38 No Pavle smeta{e deka ne dolikuva da go zemat so sebe onoj, {to se be{e oddelil od niv vo Pamfilija i ne be{e po{ol so niv po rabotata, za koja bea prateni. 39 Poradi toa dojde do èstoka raspravija, taka {to tie se razdelija eden od drug; i Varnava, otkako go zede Marko, otplovi za Kipar; 40 a Pavle, pak, go izbra Sila i zamina, od bra}ata predaden na Bo`jata blagodat. Timotej gi pridruùva Pavle i Sila

7 1 Ptr 1,11

9 18,9

41 I, minuvaj}i niz Sirija i Kilikija, gi utvrduva{e crkvite. Toj pristigna vo Derva i Listra. I ete, tamu ìvee{e nekoj si u~enik, po ime Timotej, sin na Judejka, koja ja prifati verata, i na tatko Elin; 2 toj u~enik be{e na dobar glas me|u bra}ata vo Listra i Ikonija. 3 Pavle posaka da go zeme so sebe. Zatoa otkako go zede, go obreza poradi Judejcite, koi ìveeja po tie mesta; za{to site znaeja deka tatko mu e Elin. 4 I dodeka minuvaa niz gradovite, tie im pora~uvaa na vernite da pazat na odredbite, opredeleni od apostolite i stare{inite vo Erusalim. 5 I taka, crkvite se utvrduvaa vo verata, a i po broj se zgolemuvaa sekoj den.

16

Pavle povikan vo Makedonija Taka tie gi preminaa Frigija i Galatiskiot kraj, za{to nim ne im be{e dopu{teno od Svetiot Duh da go propovedaat slovoto vo Azija. 7 A koga dojdoa vo Mizija, se obidoa da otidat vo Vitinija; no Duhot na Isus ne gi pu{ti. 8 I koga ja napu{tija Mizija, tie slegoa vo Troada. 9 Preku no}ta Pavle ima{e videnie: stoe{e pred nego eden ~ovek, Makedo6

nec, koj go mole{e i mu vele{e: „Dojdi 15 11,14 vo Makedonija i pomogni ni!” 16,31 10 Po toa videnie vedna{ posakavme Lk 24,29 da trgneme za Makedonija, bidej}i sfa- 16 tivme deka Gospod n# povikal tamu da 19,24 go razglasuvame Evangelieto. 17

Mk 1,24 Kr{tevaweto na Lidija od Makedonija 18 11 I taka, otkako otplovivme od Tro- 3,16 ada, stignavme pravo vo Samotraki, a utredenta - vo Neapol, 12 i ottamu vo Filipi. Toj e glaven grad vo toj del na Makedonija i rimska kolonija. Vo toj grad prestojuvavme nekolku dena. 13 A vo sabotata izlegovme nadvor od gradot pokraj edna reka, kade {to imaa obi~aj da se molat, i koga sednavme, im zboruvavme na sobranite èni. 14 I edna bogobojazliva èna od gradot Tiatir, po ime Lidija, koja prodava{e crveni tkaenini, slu{a{e; i Gospod $ go otvori srceto da vnimava na ona, {to go zboruva{e Pavle. 15 A koga be{e krstena taa i nejzinite doma{ni, n# zamoli i re~e: „Ako ste me priznale za verna na Gospoda, toga{ vlezete vo mojata ku}a i prestojuvajte vo nea!” I n# prinudi.

Vo zatvorot na Filipi Edna{, koga odevme na molitva, po patot n# sretna edna sluginka, koja ima{e gata~ki duh. Taa na gospodarite svoi im donesuva{e golemi prihodi od gataweto. 17 I odej}i po Pavle i po nas drugite vika{e, zboruvaj}i: „Ovie lu|e se slugi na Sevi{niot Bog! Tie go navestuvaat patot na spasenieto.” 18 Ova go prave{e taa mnogu dni. I koga mu zdodea na Pavle, toj se svrte i mu re~e na duhot: „Ti zapovedam vo imeto na Isus Hristos izlezi od nea!” I izleze vo istiot ~as. 19 [tom vidoa gospodarite nejzini deka propadna nade`ta za nivnoto bogatewe, gi fatija Pavle i Sila, i gi dovle~kaa na plo{tadot kaj na~alnicite. 20 I koga gi privedoa pred upravnicite, rekoa: „Ovie lu|e, {to se Judejci, go buntuvaat na{iot grad 16

164 DELA NA APOSTOLITE 22 2 Kor 11,25

25 Kol 3,16

26 4,31

30 2,37

31 4,12 11,14 16,31

33 8,36.38

i propovedaat obi~ai {to nam, kako Rimjani, ne ni dolikuva ni da gi primame, nitu da gi izvr{uvame.” 22 Toga{ se nafrli na niv narodot; a upravnicite, {tom im gi raskinaa ali{tata, zapo~naa da gi tepaat so stapovi; 23 i, otkako gi ispotepaa mnogu, gi frlija v zatvor, a na zatvorskiot straàr mu naredija da gi ~uva dobro. 24 A straàrot, {tom primi takva zapoved, gi frli vo povnatre{niot del od zatvorot i nozete im gi stegna vo klada. 25 Na polno}, pak, Pavle i Sila se molea i Go slavea Boga, a zatvorenicite gi slu{aa. 26 Odedna{ nastana golem potres, taka {to i temelite na zatvorot se pomestija, i vedna{ se otvorija site vrati i okovite na site otpadnaa. 27 A straàrot na zatvorot, koga dojde pri svest i gi vide vratite na zatvorot otvoreni, izvadi me~ i saka{e da se ubie, za{to pomisli deka zatvorenicite izbegale. 28 No Pavle vikna so silen glas i re~e: „Ne zadavaj si vrz sebe nikakvo zlo, bidej}i site sme ovde!” 29 A toj pobara svetlo, istr~a i rastreperen padna pred Pavle i Sila; 30 pa, otkako gi izvede nadvor, re~e: „Gospodari, {to treba da napravam, pa da se spasam?” 31 A tie mu odgovorija: „Poveruvaj vo Gospod Isus Hristos, i }e se spasi{ ti i celiot tvoj dom!” 32 I mu go propovedaa slovoto Gospodovo nemu i na site {to bea so nego vo ku}ata negova. 33 Vo istiot ~as taa no} toj gi primi doma i im gi izmi ranite. Potoa vedna{ be{e krsten toj samiot i site negovi doma{ni. 34 Toga{ gi odvede gore vo svojata ku}a, postavi trpeza i se zaraduva so celiot svoj dom, za{to poveruva vo Boga. 35 A koga osamna, vojvodite pratija sudski sluìteli, koi rekoa: „Pu{ti gi onie lu|e!” 36 Zatvorskiot straàr mu soop{ti za toa na Pavle: „Gradskite sudii pra21

tija da ve oslobodam. Zatoa, izlezete site i odete si so mir!” 37 No Pavle im re~e: „Zarem otkako nas, rimski gra|ani, n# bieja pred narodot bez sud i n# frlija v zatvor, sakaat sega tajno da n# pu{tat? Ne, neka dojdat i sami neka n# izvedat!” 38 Gradskite sluìteli im go kaàa toa na gradskite sudii; a tie se upla{ija, koga slu{naa deka se tie rimski gra|ani. 39 I dojdoa, pa se izvinija pred niv, gi izvedoa i gi zamolija da izlezat od gradot. 40 A tie, {tom izlegoa od zatvorot, otidoa vo domot na Lidija, gi vidoa bra}ata, gi ute{ija i si trgnaa.

37

Nevoljite vo Solun

5

17

22,25 23,27

38 22,29

40 14,22 20,1-2

17,2 13,14

3 9,20 18,5 26,23 Lk 24,26

4 13,43 28,24

13,45

Minuvaj}i preku Amfipol i 1 Sol 2,15 Apolonija, dojdoa vo Solun, ka6 de {to ima{e judejska sinagoga. 16,20 2 Pavle, po svojot obi~aj, vleze kaj 24,5 Judejcite i tri saboti po red im zboru- Rim 16,21 7 va{e od Pismoto. 3 Toj im objasnuva{e i dokaùva{e 25,8 deka Hristos treba{e da postrada i da voskresne od mrtvite i deka ovoj Isus, Kogo toj im Go propoveda, e Hristos. 4 I nekoi od niv poveruvaa i se prisoedinija kon Pavle i Sila, - golemo mnozinstvo bogobojazlivi Elini, a isto taka i ne malku ugledni èni. 5 No nekoi od Judejcite {to ne poveruvaa, pottiknati od zavist, zedoa nekoi lo{i lu|e od pazarite, se nasobraa po grupi i go razbuntuvaa gradot. Potoa ja napadnaa Jasonovata ku}a i po~naa da gi baraat za da gi izvedat pred narodot. 6 A bidej}i ne gi najdoa, go izvedoa Jason i nekoi bra}a pred gradskite na~alnici i vikaa deka onie {to go pobunile celiot svet sega do{le i tuka, deka niv 7 gi pribral Jason, a site tie postapuvaat protiv zapovedite na carot, izjavuvaj}i deka ima drug car - Isus. 8 Taka go voznemirija narodot i gradskite na~alnici, koi go slu{aa toa. 9 No tie, otkako dobija zalog od Jason i od drugite, gi pu{tija.


Dobar priem vo Verija

A bra}ata vedna{ preku no}ta gi 12 upatija Pavle i Sila kon Verija. Tie 17,34 koga pristignaa, otidoa vo judejskata 18 sinagoga. 1 Kor 1,22 11 Ovie bea poblagorodni od solun19 janite; tie go primija slovoto so gole28,22 ma usrdnost i sekoj den go proveruvaa Pismoto, za da se uverat, dali e toa taka. 12 I mnozina od niv poveruvaa - od Elinite ne mal broj ugledni maì i èni. 13 No solunskite Judejci, {tom doznaa deka Pavle i tamu go propoveda slovoto Bo`jo, dojdoa i tamu za da go potresat i voznemirat narodot. 14 Toga{ bra}ata go ispratija Pavle da odi kon moreto, a Sila i Timotej ostanaa tamu. 15 Onie, {to go pridruùvaa Pavle, go dovedoa do Atina i se vratija so zapoved od nego do Sila i Timotej, da dojdat i tie poskoro kaj nego. 10

Pavle i atinskite filozofi I dodeka gi ~eka{e niv vo Atina, duhot na Pavle se voznemiruva{e, gledaj}i go gradot, poln so idoli. 17 I toj rasprava{e vo sinagogata so Judejcite i pobo`nite, i sekoj den na plo{tadot so onie {to }e gi sretne{e. 18 A nekoi epikurejski i stoi~ki filozofi po~naa da se prepiraat so nego; edni velea: „[to saka da kaè ovoj praznoslovec?”, a drugi: „Se ~ini deka toj propoveda tu|i boèstva”, za{to im blagoveste{e za Isus i za voskresenieto. 19 I zedoa, ta go odvedoa na Areopagot, velej}i: „]e moème li da znaeme kakvo e toa u~ewe {to go propoveda{? 20 Bidej}i ne{to nepoznato vnesuva{ vo u{ite na{i. Zatoa sakame da znaeme {to e toa.” 21 A, pak, site atiwani, kako i tu|incite, koi ìveeja kaj niv, vo ni{to drugo ne sakaa da go pominuvaat vremeto osven vo toa da zboruvaat ili da slu{aat za ne{to novo. 16

Toga{ Pavle zastana sred Areopagot i re~e: „Lu|e atiwani, po s# gledam deka ste pobo`ni. 23 Za{to, koga minuvav i gi razgleduvav svetili{tata va{i, najdov i `rtvenik, na koj be{e napi{ano: ‚Na nepoznatiot Bog.' Za Nego, pak, Kogo vie ne Go znaete, a Kogo Go po~ituvate, za Nego jas vi propovedam. 24 Bog, Koj go sozdade svetov i s#, {to e vo nego; Toj, Koj e Gospod na neboto i na zemjata, ne ìvee vo rakotvoreni hramovi, 25 nitu, pak, prima slu`ba od ~ove~ki race kako da ima potreba od ne{to, no Sam na site im dava ìvot, zdiv i s#. 26 Od edna krv go sozdade siot rod ~ove~ki za da ìvee po celoto lice na zemjata, otkako utvrdi predopredeleni vremiwa i granici na nivnite ìveali{ta, 27 za da Go baraat Gospoda, ta da bi moèle nekako da Go nasetat i najdat, iako Toj ne e daleku od sekogo me|u nas: 28 za{to nie preku Nego ìveeme, se dviìme i postoime, kako {to rekle i nekoi od va{ite stihotvorci: ,Negov rod sme.' 29 I taka, bidej}i rod Bo`ji sme, ne treba da mislime deka Boèstvoto prilega na zlato, ili srebro, ili kamena tvorba {to izlegla od ~ove~ki um i izmislica. 30 Bog, pak, ne osvrnuvaj}i se na vremiwata na neznaewe, sega redum im zapoveda na site lu|e da se pokaat, 31 za{to opredeli den koga pravedno }e mu sudi na svetot preku odredeniot od Nego ôvek, otkako gi uveri site so Negovoto voskresenie od mrtvite.” 32 Koga ~uja za voskresenieto od mrtvite, edni se nasmeaja, a drugi rekoa: „Drugpat sakame da poslu{ame za toa.” 33 I toga{ Pavle si otide od niv. 34 A nekoi lu|e se prisoedinija kon nego i poveruvaa. Me|u niv be{e Dionisij Areopagit i edna èna, po ime Damara, i drugi so niv. 22

Osnovawe na crkvata vo Korint

18

Potoa Pavle ja napu{ti Atina i dojde vo Korint.

23 3,17 Gal 4,8

24 4,24 7,48 19,26 3 Car 8,27 Is 66,1-2 Ps 145,6

25 Is 42,5 Mudr 13,10

26 14,17

27 Is 55,6

28 Mudr 13, 1-9 Rim 1, 19-20

29 Is 40,18-20

31 10,42 1 Sol 1,10

32 1 Kor 1,23

166 DELA NA APOSTOLITE 18,3 20,34 2 Kor 11, 7-12 2 Sol 3,8

4 13,14 19,8

5 9,20 26,23

6 13,46.51 28,28 Lk 9,5 10,10-11

8 1 Kor 1,14

9 Is 41,10 Er 1,8

10 Jn 10,16 1 Kor 16,9

11 19,10

15 23,29 25,18-19 Jn 18,31

Tuka sretna eden Judeec, po ime Akila, rodum od Pont, koj neodamna do{ol od Italija so èna si Priskila, za{to Klavdij naredi site Judejci da go napu{tat Rim. Toj dojde kaj niv. 3 I bidej}i go ima{e istiot zanaet, ostana kaj niv i rabote{e. A zanaetot im be{e da pravat {atori. 4 I sekoja sabota toj zboruva{e vo sinagogata i gi ubeduva{e Judejcite i Elinite. 5 A koga Sila i Timotej pristignaa od Makedonija, Pavle be{e pottiknat da svedo~i pred Judejcite deka Isus e Hristos. 6 No, bidej}i tie se protivea i hulea, toj gi istrese ali{tata i im re~e: „Krvta va{a - na glavite va{i! Jas sum ~ist. Otsega odam kaj neznabo{cite.” 7 I {tom zamina ottamu, dojde slugata na nekoj si ~ovek po ime Titij Just, koj Go po~ituva{e Boga, i ~ija ku}a be{e do sinagogata. 8 A Krisp, na~alnik na sinagogata, poveruva vo Gospod zaedno so celiot svoj dom; i mnozina Korintjani, slu{aj}i go Pavle, poveruvaa i bea krsteni. 9 I mu re~e Gospod na Pavle vo videnie no}e: „Ne pla{i se, tuku prodolì da zboruva{ i ne zamolknuvaj, 10 za{to Jas sum so tebe, i nikoj ne }e posegne da ti napravi zlo, bidej}i imam mnogu narod vo ovoj grad.” 11 Toj ostana tamu edna godina i {est meseci i gi pou~uva{e vo slovoto Bo`jo. 2

Pavle povikan pred namesnikot Galion 12 A koga Galion be{e namesnik vo Ahaja, Judejcite ednodu{no go napadnaa Pavle i go odvedoa na sud, 13 velej}i: toj gi u~i lu|eto da Go po~ituvaat Boga sprotivno na Zakonot. 14 I koga Pavle saka{e da odgovori, Galion im re~e na Judejcite: „Judejci, ako ima{e nekoja nepravda ili zlo delo, lukavo, vedna{ }e ve islu{av po dol`nost; 15 no, {tom e prepirkata za u~ewe i za imiwa, i za va{iot Zakon, razgledaj-

te sami, za{to jas ne sakam da bidam su- 17 1 Kor 1,1 dija vo tie raboti.” 16 I gi istera od sudot. 19 17 Toga{ site Elini go fatija Sos- 17,17 18,4 ten, na~alnikot na sinagogata, i go bi- 19,8 eja pred sudot, a Galion i ne obrnuva{e 21 vnimanie na toa. Rim 1,10 Pavle se vra}a vo Antiohija

15,32

23

Otkako pomina tamu u{te mnogu 16,5-6 vreme, Pavle se prosti so bra}ata i 25 otplovi za Sirija zaedno so Akila i 19,3 Priskila, otkako ja ostriga glavata vo Rim 12,11 27 Kenhreja, bidej}i be{e dal zavet. 19 Koga pristigna vo Efes, gi ostavi Kol 4,10 niv tamu, a sam toj vleze vo sinagogata da rasprava so Judejcite. 20 A koga tie go zamolija da ostane kaj niv podolgo vreme, toj ne se soglasi, 21 tuku se prosti so niv i re~e: „Bezdrugo praznikot {to ide treba da go pominam vo Erusalim. Ako dade Bog, pak }e dojdam kaj vas.” I otplovi od Efes. I Akila i Priskila ostanaa tamu. 22 Koga sleze vo Kesarija, otide vo Erusalim da ja pozdravi crkvata i potoa zamina za Antiohija. 23 Otkako prestojuva{e tamu nekoe vreme, trgna na pat i gi obikoli po red predelite na Galatija i Frigija i gi utvrduva{e site u~enici. 18

Apolos vo Efes i Korint I dojde vo Efes nekoj si Judeec, po ime Apolos, rodum od Aleksandrija. Toj be{e krasnore~iv ~ovek, upaten vo Pismata. 25 Be{e pou~en vo patot Gospodov i so rasplamnat duh, zboruva{e i pou~uva{e pravilno za Gospod, iako znae{e samo za Jovanovoto kr{tenie. 26 Toj po~na da zboruva smelo vo sinagogata. Koga go slu{naa Akila i Priskila, go primija kaj niv i mu go izloìja patot Gospodov poto~no. 27 A koga toj saka{e da zamine za Ahaja, bra}ata se obratija so pismo do tamo{nite u~enici, za da go primat; i toj koga stigna tamu, mnogu im pomogna na vernicite preku blagodatta, 24

167 DELA NA APOSTOLITE 28 9,20 17,3 18,5

19,4

bidej}i silno gi pobiva{e Judejcite pred celiot narod, dokaùvaj}i preku Pismata deka Isus e Hristos. 28

19

Pavle vo Efes

Dodeka Apolos be{e vo Korint, Pavle otkako mina niz gornite zemji, dojde do Efes. Tamu sretna nekoi u~enici, 2 i im re~e: „Koga poveruvavte, pri6 2,4.38 mivte li Duh Sveti?” A tie mu odgovo8,16-17 rija: „Nie ne sme ni slu{nale deka ima 10,44.46-48 Duh Sveti.” 3 Toj im re~e: „A kako bevte krste8 9,20 ni?” Tie odgovorija: „So Jovanovoto 14,1 kr{tenie.” 12 4 Pavle re~e: „Jovan kr{teva{e so 5,16 pokajno kr{tevawe, velej}i mu na narodot da veruva vo Onoj, Koj ide po nego, odnosno vo Isus Hristos.” 5 Koga go slu{naa toa, tie se krstija vo imeto na Gospoda Isusa. 6 I koga Pavle gi poloì racete nad niv, sleze Duhot Sveti na niv. Toga{ tie po~naa da zboruvaat na razni jazici i da prorokuvaat. 7 A vkupno bea okolu dvanaeset du{i. 1,5 10,37 13,24 Lk 3,3. 15-18

Pavle propoveda vo Efes 8 Potoa Pavle vleze vo sinagogata, i tuka tri meseci smelo propoveda{e i raspravaj}i gi uveruva{e za carstvoto Bo`jo. 9 No, bidej}i ima{e nekoi èstoki protivnici na verata, koi govorea lo{o za patot Gospodov pred narodot, Pavle se oddeli od niv, gi odvoi u~enicite i sekojdnevno rasprava{e vo u~ili{teto na nekoj si Tiran. 10 Toa trae{e celi dve godini, taka {to site ìteli na Azija, kako Judejcite, taka i Elinite, moèa da go slu{aat slovoto za Gospod Isus. Sinovite na Skeva A Bog prave{e mnogu ~udesa preku racete Pavlovi, 12 taka {to vrz bolnite polagaa krpi i {amiv~iwa za pot, {to go bea doprele negovoto telo, i bolestite gi napu{taa, a zlite duhovi izleguvaa od niv. 11

Nekoi, pak, od Judejcite koi lutaa 13 naokolu i gi isteruvaa zlite duhovi, se 16,16-18 obidoa da go povikaat imeto na Gospod 17 Isusa nad onie koi bea obzemeni so de- 2,43 5,5.11 moni, i velea: „Ve zakolnuvame vo Isus, 22 Kogo Go propoveda Pavle!” 14 Toa go pravea sedumte sinovi na 1 Kor 4,17 Fil 2,19 judejskiot prvosve{tenik Skeva. 15 A lo{iot duh odgovori i re~e: „Isus Go poznavam i Pavle go znam; no koi ste vie?” 16 I skokna na niv ~ovekot, vo kogo ima{e lo{ duh, i, otkako gi sovlada, pokaà protiv niv takva sila, {to tie, goli i raneti, pobegnaa od taa ku}a. 17 Za toa razbraa site Judejci i Elini, koi ìveeja vo Efes, i site niv gi spopadna strav; i imeto na Gospoda Isusa se veli~a{e. 18 I mnogumina od vernicite doa|aa, ta se ispoveduvaa i gi otkrivaa svoite dela. 19 A mnozina od onie, koi pravea magii, sobiraj}i gi knigite svoi, gi gorea pred site; duri ja presmetaa i nivnata cena i najdoa deka ~inat do pedeset iljadi srebrenici. 20 Taka mo}no raste{e i se zasiluva{e slovoto Gospodovo. 13

Buntot vo Efes i zaminuvaweto na Pavle 21 A koga se svr{i toa, Pavle naumi, otkako }e ja mine Makedonija i Ahaja, da odi vo Erusalim, pa re~e: „[tom }e bidam tamu, }e treba da go vidam Rim.” 22 I prati vo Makedonija dvajca svoi prislu`nici - Timotej i Erast, a sam ostana izvesno vreme vo Azija. 23 Vo toa vreme se sozdade golem bunt protiv patot Gospodov: 24 nekoj si zlatar, po ime Dimitrij, koj prave{e srebreni hramovi za Artemida i na zanaet~iite im ovozmoùva{e so toa ne mala zarabotuva~ka, 25 gi povika niv, a i drugi rabotnici koi rabotea okolu takvi raboti, i im re~e: „Drugari, poznato vi e deka od taa rabota zavisi na{ata blagosostojba. 26 A, gledate i slu{ate deka ne samo vo Efes, tuku skoro vo cela Azija, toj Pavle ubedi i zavede dosta narod, velej-

168 DELA NA APOSTOLITE 27 }i deka ne se bogovi onie {to se pravat

so ~ove~ki race. 27 Zatoa postoi opasnost ne samo 37 16,20 na{iot zanaet da bide prezren, tuku i hramot na velikata boìca Artemida da se smeta za bezvreden, i da zagine veli~ieto na onaa, koja ja po~ituva cela Azija i vselenata.” 28 Koga go slu{naa toa, se ispolnija so gnev, i po~naa da izvikuvaat velej}i: „Velika e Artemida Efeska!” 29 I celiot grad se pobuni; ednodu{no se vtr~aa vo teatarot, vle~ej}i gi so sebe Makedoncite Gaj i Aristarh, Pavlovite sopatnici. 30 A koga Pavle saka{e da vleze me|u narodot, u~enicite ne go pu{tija. 31 Isto taka i nekoi od aziskite na~alnici, bidej}i mu bea prijateli, ispratija kaj nego i go molea da ne se pojavuva vo teatarot. 32 I taka, edni izvikuvaa edno, drugi - drugo; za{to me|u nasobranite vladee{e bezredie, i pove}eto od niv ne znaeja za {to se be{e sobral narodot. 33 Po predlog na Judejcite be{e izvikan me|u narodot Aleksandar. Aleksandar dade znak so raka, sakaj}i da odrì odbramben govor pred narodot. 34 No koga doznaa deka e Judeec, site izvikaa vo eden glas i po~naa da vikaat okolu dva ~asa: „Velika e Artemida Efeska!” 35 A gradskiot pisar, koga go smiri narodot, re~e: „Lu|e efesci, koj ~ovek ne znae deka gradot Efes e ~uvar na velikata boìca Artemida i nejziniot kip padnat od neboto? 36 [tom e toa, pak, nesporno, vie treba da bidete mirni i da ne pravite ni{to nepromisleno. 37 A vie ste gi dovele ovie lu|e, koi nitu hramot na Artemida go ograbile, nitu, pak, boìcata va{a ja hulat. 38 Ako, pak, Dimitrij i zanaet~iite, {to se so nego, imaat ne{to protiv nekogo, za toa postojat sudski sobiri, a ima i prokonzuli: neka se tuàt edni so drugi. 39 Ako, pak, ne{to drugo barate, toa }e bide re{eno vo zakonskoto sobranie. 40 Za{to postoi opasnost da bideme obvineti za bunt poradi dene{nava ra16,19

bota, bidej}i nema nikakva pri~ina, so 20,1 Kor 2, koja moème da go opravdame ovoj so- 212-13 bir.” [tom go re~e toa, go raspu{ti 3 sobirot. 21,27 Patuvaweto na Pavle vo Makedonija i Grcija

20

23,12-22 1 Kor 16, 5-7 2 Kor 2, 12-13

Koga stivna vrevata, Pavle gi povika u~enicite i, otkako im 6 dade upatstva, se prosti so niv i trgna 21,4 28,14 na pat kon Makedonija. 2 A koga gi mina onie mesta i im dade 10 Mk 5,35-43 mnogu upatstva na vernite, toj pristigna vo Grcija; 3 tamu ostana tri meseci. I bidej}i Judejcite napravija zagovor protiv nego, koga saka{e da otplovi za Sirija, toj re{i da se vrati preku Makedonija. 4 Do Azija go pridruùva{e Sosipatar Pirov od Verija a od solunjanite Aristarh i Sekund, Gaj od Derva i Timotej, i azijcite Tihik i Trofim. 5 Tie otidoa porano i n# ~ekaa vo Troada. 6 A nie otplovivme od Filipi po dnite na Beskvasnici i za pet dena pristignavme vo Troada kaj niv, kade {to pominavme sedum dena. ûdoto so Eftih vo Troada I vo prviot den na sedmicata, koga se sobravme da prekr{ime leb, Pavle, bidej}i na drugiot den saka{e da trgne, rasprava{e so niv i go prodolì slovoto do polno}. 8 Vo gornata odaja, kade {to se bevme sobrale, ima{e dosta svetilki. 9 A edno mom~e, po ime Evtih, sede{e na eden prozorec, i, sovladano od dlabok son, dodeka Pavle zboruva{e mnogu, se pomrdna vo sonot i padna od tretiot kat, i go dignaa mrtvo. 10 Pavle, pak, {tom sleze, se spu{ti vrz nego, go pregrna i re~e: „Ne sozdavajte nemir, za{to du{ata negova u{te e vo nego!” 11 A potoa, otkako se ka~i gore, prekr{i leb, go proba i zboruva{e dolgo, duri do zori, a potoa otpatuva. 12 Toga{ go dovedoa mom~eto ìvo i toa mnogu gi ute{i. 7


Patuvaweto od Troada vo Milit

Nie otidovme porano so korab i otplovivme vo Asos, od kade {to imavme 19 2 Kor 1,8 namera da go zememe Pavle, za{to saka11,24 {e tamu da patuva pe{. Taka ni be{e 1 Sol 1,5 pora~al. 21 14 Koga se sretna so nas vo Asos, go ze19,10 1 Sol dovme vo korabot i dojdovme vo Miti2,10.12 lina. 15 A koga otplovivme ottamu, na vto24 26,16-18 riot den zastanavme sproti Hios, a 1 Kor 9, 24-27 sledniot den stignavme vo Samos i, Fil 1,23 otkako prestojuvavme vo Trogilija, na 3,12 2 Tim 4,7 vtoriot den dojdovme vo Milit. 16 Vo toa vreme Pavle re{i da pomine pokraj Efes, ta da ne se zadrì mnogu vo Azija, za{to se brza{e da bide vo Erusalim na denot na Pedesetnica. 13

Pavle se obra}a do stare{inite vo Efes No od Milit prati vo Efes da gi povika crkovnite stare{ini. 18 I koga dojdoa kaj nego, toj im re~e: „Vie znaete deka od prviot den, otkako dojdov vo Azija, go minuvav vremeto so vas, 19 sluèj}i Mu na Gospod so golema poniznost i mnogu solzi, vo isku{enija, {to mi se slu~uvaa zaradi lo{ite zamisli na Judejcite; 20 deka ne propu{tiv da vi soop{tam ni{to od ona {to e polezno i da ve pou~uvam na javni mesta i po ku}ite, 21 svedo~ej}i im seriozno i na Judejcite i na Elinite za pokajanie pred Boga i vera vo na{iot Gospod Isus Hristos. 22 I ete, sega, pottiknat od Duhot, odam vo Erusalim, ne znaej}i na {to }e naidam tamu, 23 osven za ona, koe Duhot Sveti go posvedo~i po site gradovi, velej}i deka me ~ekaat okovi i maki. 24 No jas ne se griàm za ni{to, nitu, pak, mi e mil ìvotot, dovolno e samo da stignam do krajot na patot i slu`bata {to ja primiv od Gospod Isus, da go posvedo~am Evangelieto na Bo`jata blagodat. 17

I sega, ete, jas znam deka nema ve}e da go vidite liceto moe site vie, me|u koi odev i go propovedav carstvoto Bo`jo. 26 Zatoa vo dene{niov den vi svedo~am deka sum ~ist od krvta na site, 27 bidej}i ne propu{tiv da vi ja soop{tam vo celost voljata Bo`ja. 28 Griète se, pak, za sebe i za celoto stado, vo koe Duhot Sveti ve postavi za episkopi, za da bidete pastiri na crkvata na Gospod i Bog, koja ja pridobi Toj so Svojata krv. 29 Bidej}i znam deka po moeto zaminuvawe }e se vturnat me|u vas luti volci, koi nema da go {tedat stadoto; 30 a i od vas samite }e proizlezat lu|e, {to }e zboruvaat iskriveno, za da gi odvle~at u~enicite zaedno so sebe. 31 Zatoa bidete budni i pomnete deka celi tri godini dewe i no}e ne prestanuvav so solzi da pou~uvam sekogo od vas. 32 A sega, bra}a, ve predavam na Boga i na slovoto od Negovata blagodat; Toj moè da ve unapredi podobro i da vi dade nasledstvo me|u site posveteni. 33 Od nikogo ne pobarav ni srebro, ni zlato, nitu, pak, obleka; 34 sami znaete deka za potrebite moi i na onie {to bea so mene, mi posluìja ovie moi race. 35 So s# vi pokaàv deka taka treba da se trudite i da im pomagate na nemo}nite, a isto taka i da gi pomnite zborovite na Gospod Isus, za{to Toj Sam re~e: ‚Poblaèno e da se dava, otkolku da se primi.'” 36 Koga go re~e toa klekna na kolena i zaedno so site se mole{e. 37 Toga{ site pla~ea mnogu i gu{kaj}i go Pavle okolu vratot, go celivaa, 38 naàleni najmnogu od zborot {to re~e deka nema ve}e da go vidat liceto negovo. I go ispratija do korabot. 25

Pavle se vra}a vo Erusalim

21

I {totuku se oddelivme od niv otplovivme. Plovej}i stignavme pravo vo Kos, a na vtoriot den vo Rodos, i ottamu vo Patara.

25 19,8 28,31

26 18,6

27 20,20

28 Ps 73,1-2 1 Ptr 2,9

29 Mt 7,15 Jn 10,12

30 Gal 4,17 2 Tim 4,1-4 1 Jn 2,19

31 Mk 13,35 2 Kor 2,4 1 Sol 2,11

32 14,23 15,40 Efes 2, 20-22 1 Ptr 1,5

33 18,3 1 Sol 2,9

37 1 Kor 16,20

170 DELA NA APOSTOLITE 21,3 11,19 Mk 3,8 Lk 6,17

4 20,22-23

6 20,36-37

8 6,5 8,40 18,22

10 11,28

11 20,23 Lk 18,32

13 5,41 20,24 Lk 21,12

14 Lk 22,42

Tamu otkako najdovme korab, koj zaminuva{e za Fenikija, se ka~ivme i otplovivme. 3 [tom go nayrevme Kipar i go ostavivme odlevo, zaplovivme kon Sirija. Se simnavme vo Tir, za{to tamu treba{e korabot da se rastovari. 4 I koga gi najdovme u~enicite, tamu ostanavme sedum dena. Tie, pottiknati od Duhot, mu velea na Pavle da ne vleguva vo Erusalim. 5 A koga izminaa denovite, izlegovme i trgnavme na pat, a site n# ispra}aa so ènite i decata s# do krajot od gradot. Na bregot, pak, padnavme na kolena i se pomolivme. 6 I {tom se prostivme eden so drug, vlegovme vo korabot, a tie se vratija doma. 7 A nie go zavr{ivme ploveweto od Tir i stignavme vo Ptolemaida. Tamu gi pozdravivme bra}ata i kaj niv ostanavme eden den. 8 Utredenta, Pavle i nie koi bevme so nego, otpatuvavme i dojdovme vo Kesarija. Tamu vlegovme vo ku}ata na Filip blagovesnikot, koj be{e eden od sedumminata |akoni, i ostanavme kaj nego. 9 Toj ima{e ~etiri }erki devici, koi prorokuvaa. 10 Nie prestojuvavme kaj niv mnogu dni. Toga{ od Judeja sleze eden prorok, po ime Agav; 11 i koga dojde kaj nas, go zede Pavloviot pojas, pa gi vrza racete svoi i nozete i re~e: „Toa go veli Duhot Sveti; taka }e go vrzat Judejcite vo Erusalim onoj ma`, na kogo {to mu pripa|a ovoj pojas, i }e go predadat vo racete na neznabo{cite.” 12 [tom go ~uvme toa, i nie i tamo{nite go molevme da ne se ka~uva vo Erusalim. 13 No Pavle odgovori: „[to pravite, ta pla~ete i go naàluvate srceto moe? Jas sum gotov ne samo da bidam vrzan, tuku i da umram vo Erusalim za imeto na Gospod Isus.” 14 A bidej}i toj ne se premisli, nie zamolknavme i rekovme: „Neka bide voljata Gospodova!” 2

Otkako izminaa denovite se pod- 19 gotvivme za pat i se iska~ivme vo Eru- 15,3-4.12 salim. 21 16 So nas dojdoa i nekoi u~enici od Gal 5,1 Kesarija, koi n# odvedoa kaj nekoj si 24 Mnason, od Kipar, u~enik od samiot 18,18 po~etok. Kaj nego treba{e da prestoju- 1 Kor 9,20 vame na gosti. 15

Pavle vo poseta kaj Jakov Koga pristignavme vo Erusalim, bra}ata n# primija so radost. 18 Na vtoriot den Pavle vleze so nas kaj Jakov; dojdoa i site stare{ini. 19 I otkako gi pozdravi, Pavle im raskaà s# po red {to napravil Bog me|u neznabo{cite preku negovata slu`ba. 20 A tie, koga slu{naa, Go slavea Boga i mu rekoa: „Gleda{, brate, kolku desetici iljadi Judejci poveruvaa, i site tie stanaa revnosni privrzanici na Zakonot. 21 A za tebe mnogu im e zboruvano deka gi u~i{ site Judejci, koi se me|u neznabo{cite, da otstapuvaat od Mojsej, velej}i im da ne gi obrezuvaat ~edata svoi, i da ne postapuvaat po obi~aite. 22 I {to da se pravi sega? Bezdrugo }e dojde mnogu narod, za{to }e slu{nat deka si do{ol. 23 Napravi, pak, {to ti velime: kaj nas ima ~etvorica maì, koi se pod zavet. 24 Zemi gi, o~isti se so niv i plati im da si gi istriàt glavite, i site da razberat deka ona {to go slu{nale za tebe, ne e ni{to, tuku deka i ti sam ìvee{ spored Zakonot i go pazi{. 25 A za neznabo{cite {to poveruvaa nie pi{avme, otkako re{ivme, da ne pazat ni{to takvo, tuku samo da se vozdrùvaat od idolski `rtvi, od krv, od udaveno i od bludstvo.” 26 Toga{ Pavle gi zede tie lu|e, i, otkako se o~isti so niv, na vtoriot den vleze vo hramot i go objavi denot, vo koj se navr{uvaat denovite na o~istuvaweto i vo koj }e se prinese `rtva za sekogo od niv. 17

171 DELA NA APOSTOLITE 27 Mt 26,59

29 20,4 2 Tim 4,20

36 Lk 23,18

38 5,36-37

39 9,11 22,3

Pavle uapsen vo hramot 27 A koga treba{e da se svr{at sedumte dena, aziskite Judejci, {tom go vidoa vo hramot go pobunija celiot narod i stavija race na nego, 28 vikaj}i: „Lu|e Izrailci, pomognete! Ovoj ~ovek nasekade u~i protiv narodot, protiv Zakonot, protiv ova mesto; a osven toa u{te i Elini vovede vo hramot, ta go oskverni ova sveto mesto.” 29 Bidej}i pred toa vo gradot go bea videle so efesjanecot Trofim i mislea deka Pavle go vovel vo hramot. 30 Celiot grad se razdviì, i narodot se nasobra. I koga go fatija Pavle, go izvlekoa nadvor od hramot; i vedna{ vratata be{e zatvorena. 31 I koga sakaa da go ubijat, pristigna vest do zapovednikot na ~etata deka cel Erusalim se pobunil. 32 A toj vedna{ zede vojnici i oficeri i se spu{ti kon niv; tie, koga gi vidoa zapovednikot i vojnicite, prestanaa da go tepaat Pavle. 33 Toga{ zapovednikot se pribliì, go fati i zapoveda da go vrzat so dvojni lanci, pa pra{a: koj e toj i {to napravil? 34 Od narodot edni vikaa edno, drugi drugo. A toj ne moèj}i da ja doznae vistinata poradi silnata vreva, zapoveda da go odvedat vo tvrdinata. 35 A koga stignaa do skalite, vojnicite treba{e da go nosat, poradi nasilieto od narodot; 36 bidej}i mnogu narod gi slede{e i vika{e: „Pogubi go!” Pavle ja iskaùva svojata odbrana 37 Koga sakaa da go vovedat vo tvrdinata, Pavle mu re~e na zapovednikot: „Moàm li da ti kaàm ne{to?” A toj re~e: „Zarem znae{ gr~ki? 38 Ne si li ti onoj Egip}anin, koj pred nekolku dni krena bunt i odvede vo pustina ~etiri iljadi maì razbojnici?” 39 A Pavle odgovori: „Jas sum Judeec od Tars, gra|anin na toj mo{ne poznat grad; te molam, dozvoli da mu progovoram na narodot.”

A koga zapovednikot go dopu{ti toa, Pavle zastana na stapalata, mu mavna so raka na narodot, i, otkako nastana dlaboka ti{ina, po~na da zboruva na evrejski, velej}i go slednovo: „Maì bra}a i tatkovci! Poslu{ajte ja sega mojata odbrana pred vas.” 2 A koga slu{naa deka im zboruva na evrejski jazik, u{te pove}e zamolknaa. Toga{ toj re~e: 3 „Jas sum Judeec, rodum od Tars Kilikiski, no vospitan vo ovoj grad kaj nozete Gamaliilovi, pou~en to~no spored Zakonot na tatkovcite i revnitel za Boga, kako {to ste i vie site denes. 4 Do smrt gi gonev jas privrzanicite na toa u~ewe, vrzuvaj}i i predavaj}i vo zatvor i maì i èni. 5 Za toa moè da posvedo~i prvosve{tenikot i celoto stare{instvo. Od niv primav i pisma za bra}ata i odev vo Damask, da gi dovedam vo Erusalim i onie koi bea tamu vrzani, za da bidat kazneti. 40

22

Pavle raskaùva za svoeto obra}awe (Dela 9,1–19; 26,12–18)

No, koga bev na pat i nabliìv kon Damask, okolu pladne, odedna{ od neboto me osvetli silna svetlina. 7 Jas padnav nazemi i slu{nav glas, koj mi zboruva{e: ‚Savle, Savle, zo{to Me goni{?' 8 Jas, pak, odgovoriv: ‚Koj si ti, Gospodi?' A Toj mi re~e: ‚Jas sum Isus od Nazaret, Kogo ti Go goni{.' 9 Onie, koi bea so mene, ja vidoa svetlinata i se upla{ija; no glasot na Onoj, Koj mi zboruva{e, ne go slu{naa. 10 Toga{ rekov: ‚[to da pravam, Gospodi?', A Gospod mi re~e: ‚Stani i odi vo Damask, i tamu }e ti bide re~eno s#, {to ti e odredeno da pravi{.' 11 I bidej}i od bolskotot na taa svetlina ne moèv da gledam, me povedoa za raka onie, koi bea so mene, i taka me odvedoa vo Damask. 12 A nekoj si Ananija, ma` blago~estiv spored Zakonot, so dobro ime me|u site Judejci vo Damask, 6

40 12,17 13,16

22,3 1 Let 28,9 Gal 1,14 Fil 3,6

4 8,3 9,1-2 1 Kor 15,9 Gal 1,13.23

5 26,9-11

8 2,22

172 DELA NA APOSTOLITE 14 3,14 7,52 Gal 1,15

20 7,58

21 Er 1,5

22 21,36 25,24

25 16,37

dojde kaj mene, zastana i mi re~e: ‚Brate Savle, progledaj!' I jas vo toj mig progledav i poglednav kon nego. 14 Toj mi re~e: ‚Bog na na{ite tatkovci te opredelil da ja poznae{ Negovata volja, da Go vidi{ Pravednikot i da slu{ne{ glas od ustata Negova, 15 za{to }e Mu bide{ svedok pred site lu|e za ona {to si videl i slu{nal. 16 I sega, zo{to se zadrùva{? Stani, krsti se i o~isti gi grevovite svoi, povikuvaj}i go imeto na Gospod Isus.' 13

Pavle raskaùva kako bil ispraten kaj onie koi ne se Judejci 17 A koga se vrativ vo Erusalim i se molev vo hramot, tokmu koga bev vo zanes, 18 Go vidov kako mi veli: ‚Pobrzaj, izlezi od Erusalim poskoro, za{to nema da go primaat tvoeto svedo{tvo za Mene!' 19 Jas, pak, odgovoriv: ‚Gospodi, tie znaat deka jas gi zatvorav i biev po sinagogite onie, koi veruvaa vo Tebe; 20 i koga se proliva{e krvta na Stefan, Tvojot svedok, tamu stoev i jas i go odobruvav negovoto ubistvo, pazej}i gi ali{tata na onie {to go ubivaa.' 21 I mi re~e: ‚Odi! Jas te pra}am daleku - kaj neznabo{cite.'” Pavle i rimskiot zapovednik I s# do ovoj zbor tie go slu{aa, no potoa go izdignaa glasot svoj i po~naa da vikaat: „Trgni go od zemjata takov! Toj ne treba da ìvee!” 23 I bidej}i tie vrevea, mavtaa so ali{tata svoi, ta krevaa prav vo vozduhot, 24 zapovednikot naredi da go vodat vo tvrdinata i pora~a da go ispituvaat so kam{ikuvawe, za da doznae zo{to taka vikaat protiv nego. 25 No, koga go rastegnaa so remewa za da go kam{ikuvaat, Pavle mu re~e na stotnikot, koj stoe{e tamu: „Zar vi e dozvoleno da kam{ikuvate rimski gra|anin, i toa bez presuda?” 26 Koga go slu{na toa stotnikot, otide da go izvesti zapovednikot, pa mu re~e: „[to misli{ da pravi{? Ovoj ~ovek e rimski gra|anin!” 22

Toga{ zapovednikot se pribliì do nego i re~e: „Kaì mi, rimski gra|anin li si ti?” Toj odgovori: „Da.” 28 A zapovednikot re~e: „Toa gra|ansko pravo jas sum go steknal za mnogu golemi pari.” Pavle pak re~e: „A jas sum se rodil kako takov.” 29 I vedna{ otstapija od nego onie, koi sakaa da go ispituvaat. A zapovednikot, koga dozna deka e toj rimski gra|anin, se upla{i za{to go be{e vrzal. 27

Pavle pred vrhovniot sud Na vtoriot den, koga saka{e da doznae za {to vsu{nost go obvinuvaat Judejcite, go oslobodi od okovite i zapoveda da dojdat prvosve{tenicite i celiot niven Sinedrion, pa go dovede dolu Pavle i go ispravi pred niv. Pavle go vperi svojot pogled kon Sinedrionot i re~e: „Lu|e bra}a! Do onoj den so naj~ista sovest pred Boga ìveev!” 2 A prvosve{tenikot Ananija na onie, {to stoeja pred nego, im zapoveda da go udrat po ustata. 3 Toga{ Pavle mu re~e: „Bog tebe }e te udri, yidu varosan! Ti sedi{, za da me osudi{ spored Zakonot, a zapoveda{ da me bijat protiv Zakonot!” 4 A onie {to stoeja pred nego, rekoa: „Bo`jiot prvosve{tenik li go navreduva{?” 5 Pavle odgovori: „Ne znaev, bra}a, deka toj e prvosve{tenik; bidej}i e napi{ano: ‚Na~alnikot na tvojot narod da ne go zloslovuva{.'” 6 A koga dozna Pavle deka eden del od niv se sadukei, a drugiot - farisei, izvika vo Sinedrionot: „Lu|e bra}a! Jas sum farisej, sin na farisej; za nade` vo voskresenie na mrtvite mi se sudi!” 7 Koga go kaà toa, nastana raspravija me|u fariseite i sadukeite, i mnozina od narodot se razdvoija. 8 Za{to sadukeite velat deka nema ni voskresenie, ni angel, ni duh; a fariseite go priznavaat i ednoto i drugoto. 9 Nastana golema vreva; i stanaa kni`nicite od farisejskata strana i po~naa da se prepiraat, velej}i: „Ni{to lo{o ne nao|ame vo ovoj ~ovek; ako, 30

23

23,1 24,16 2 Kor 1,12

2 Jn 18,22-23

3 Mt 23,27

5 2 Mojs 22,28

6 Fil 3,5

8 Mt 22,23

173 DELA NA APOSTOLITE 11 pak, nemu mu zboruval duh ili angel,

toga{ da ne Mu se protivime na Boga.” 10 I bidej}i nastana golema me{ani12 ca, zapovednikot, upla{en da ne go ras9,23-29 25,3 trgnat Pavle, im zapoveda na vojnicite da slezat i da go grabnat od niv i da go odvedat vo tvrdinata. 11 No}ta mu se javi Gospod i mu re~e: „Ne pla{i se, Pavle! I kako {to svedo~e{e za Mene vo Erusalim, taka }e treba da svedo~i{ i vo Rim.”

18,9 28,16-31

Zaverata na Judejcite protiv Pavle 12 A koga osamna, nekoi od Judejcite se dogovorija, se zakolnaa so zakletva i si rekoa da ne jadat, nitu da pijat dodeka ne go ubijat Pavle. 13 Ima{e pove}e od ~etirieset maì {to dadoa takva zakletva. 14 Pa otidoa kaj prvosve{tenicite i stare{inite i rekoa: „Kletva si kladovme ni{to da ne kasneme dodeka ne go ubieme Pavle. 15 Zatoa vie od Sinedrionot soop{tete mu sega na zapovednikot da go dovede utre dolu pred nas, nebare }e sakate poto~no da go razgledate negovoto delo; a nie, pred da nabliì, }e bideme gotovi da go ubieme.” 16 Koga slu{na za zasedata sinot na Pavlovata sestra, otide, vleze vo tvrdinata i mu kaà na Pavle. 17 A Pavle povika eden stotnik i mu re~e: „Odvedi go ova mom~e kaj zapovednikot, za{to ima ne{to da mu kaè.” 18 I toj go zede, go odvede kaj zapovednikot i re~e: „Zatvorenikot Pavle me povika i zamoli ova mom~e da go dovedam kaj tebe, za{to imalo ne{to da ti kaè.” 19 Zapovednikot go fati za raka, zastana so nego na strana i go pra{a: „[to ima{ da mi kaè{?” 20 A toa re~e: „Judejcite se dogovorija da te molat da go odvede{ utre Pavle dolu pred Sinedrionot, nebare }e sakaat poto~no da go ispituvaat ne{to vo vrska so negovoto delo. 21 No ti ne im veruvaj, za{to }e go ~ekaat ~etirieset, a i pove}e od ~etiri9 23,23. Okolu 21 ~asot.

eset nivni lu|e, {to se zakolnale da ne 29 jadat, nitu da pijat, s# dodeka ne go ubi- 18,15 25,18-19 jat; i sega se ve}e gotovi, ~ekaat samo 30 da im veti{.” 22 Toga{ zapovednikot go isprati 28,18 Lk 23,15 mom~eto i mu pora~a: „Nikomu ne ka34 ùvaj deka si mi go kaàl ova!” Lk 23,6 Pavle ispraten kaj upravitelot Feliks Potoa povika dvajca stotnici i re~e: „Prigotvete mi dveste vojnici, sedumdeset kowanici i dveste strelci, za da trgnat za Kesarija vo tretiot ~as9 no}eska; 24 i prigotvete dobici, za da go ka~at Pavle i da go odvedat do namesnikot Feliks!” 25 Napi{a i pismo so ovaa sodrìna: 26 „Klavdij Lisij ispra}a pozdrav do mnogupo~ituvaniot namesnik Feliks. 27 Ovoj ~ovek bea go fatile Judejcite i sakaa da go ubijat; jas se pojaviv so vojska i go odzedov, bidej}i razbrav deka e rimski gra|anin. 28 I sakaj}i da ja doznaam pri~inata, poradi koja go obvinuvaat, go izvedov pred nivniot Sinedrion, 29 i doznav deka go obvinuvaat po pra{awe od nivniot Zakon, no deka nema nikakva vina, poradi koja bi zasluìl smrt ili okovi. 30 I bidej}i mi be{e soop{teno deka Judejcite namislile lo{o protiv toj ~ovek, jas go prativ vedna{ kaj tebe, otkako im pora~av i na obvinitelite da kaàt pred tebe {to imaat protiv nego. Bidi zdrav!” 31 I taka, vojnicite go zedoa Pavle, i onaka kako {to im be{e zapovedano, go odvedoa no}e vo Antipatrida. 32 A na vtoriot den se vratija vo tvrdinata, otkako gi ostavija kowanicite da odat so nego. 33 Onie {to vlegoa vo Kesarija i mu go predadoa pismoto na namesnikot, mu go pretstavija i Pavle. 34 Namesnikot go pro~ita pismoto i pra{a od koj kraj e toj, i otkako razbra deka e od Kilikija, re~e: 23

174 DELA NA APOSTOLITE 24,1

„]e te soslu{am, koga }e dojdat i tvoite obviniteli.” I zapoveda da go 2 dràt pod straà vo dvorot Irodov.

Pavle ja iskaùva svojata odbrana pred Feliks

No ti priznavam deka spored u~eweto, koe tie go narekuvaat eres, Mu sluàm na Boga na na{ite tatkovci, deka veruvam vo s# {to e napi{ano vo Zakonot i vo Prorocite, 15 deka se nadevam na Boga, deka }e ima voskresenie na mrtvite, na pravednite i na nepravednite, koe i tie sami go o~ekuvaat. 16 A zatoa i sam se trudam sekoga{ da imam ~ista sovest pred Boga i pred lu|eto. 17 Po mnogu godini dojdov da mu donesam na mojot narod milostina i prinosi. 18 Toga{, koga se bev o~istil, me najdoa vo hramot, ni so narod, nitu so nemir, 19 nekoi aziski Judejci, koi treba{e da se pretstavat pred tebe i da me obvinat, ako imaat ne{to protiv mene. 20 Ili, pak, tie sami da kaàt dali vo mene na{le nekakva nepravda, koga se bev javil pred Sinedrionot, 21 osven samo ovie zborovi, koi, zastanat pred niv, glasno gi izgovoriv: ‚Zaradi voskresenieto na mrtvite me sudite vie denes.'” 22 Koga go slu{na toa Feliks, toj go odloì deloto, bidej}i dobro znae{e za toa u~ewe, i re~e: „]e go razgledam deloto koga }e dojde zapovednikot Lisij.” 23 I mu zapoveda na stotnikot da go pazi Pavle, no da mu dava izvesna sloboda, i da ne zapira nikogo od negovite bliski da mu sluàt, ili da doa|aat kaj nego.

Namesnikot mu dade znak na Pavle da zboruva, a toj odgovori: „Bidej}i znam deka od pred mnogu godini si mu sudija na ovoj narod, so poslobodno srce }e zboruvam vo moja odbrana. 11 Ti moè{ da doznae{ deka nema pove}e od dvanaeset dena otkako se iska~iv vo Erusalim na poklonenie. 12 No ne me najdoa nitu vo hramot nekomu da zboruvam, ili bunt da krevam me|u narodot, ni po sinagogite, nitu, pak, vo gradot. 13 Nitu, pak, tie moàt da go dokaàt ona {to sega ti zboruvaat za mene.

Po nekolku dena dojde Feliks so ènata svoja Druzila koja be{e Judejka, pa go povika Pavle i slu{a{e od nego za verata vo Hristos Isus. 25 A koga Pavle zboruva{e za pravda, za vozdrùvawe i za idniot sud, Feliks se upla{i i odgovori: „Sega odi si, a koga }e najdam vreme, }e te povikam.” 26 Pri ova se nadeva{e deka Pavle }e mu dade pari za da go pu{ti; zatoa ~esto go povikuva{e i razgovara{e so nego.

35

25,2

24,10

Obvinuvaweto na Judejcite protiv Pavle

4 26,2-3

24

Po pet dena sleze prvosve{tenikot Ananija so stare{inite i 6,13-14 25,8 so nekoj si govornik Tertil, pa izlegoa 10 pred namesnikot, obvinuvaj}i go Pavle. 2 A koga go povikaa Pavle, Tertil 24,4 26,2 po~na da go obvinuva, velej}i: 3 „Sekoga{ i nasekade so golema bla11 20,16 godarnost priznavame deka preku tebe, mnogupo~ituvan Felikse, kaj nas ima poln mir, a preku griìte tvoi - na ovoj narod mu se deli vistinska pravda. 4 No, za da ne ti odzememe mnogu vreme, te molam da n# islu{a{ nakratko so tvojata krotost. 5 Utvrdivme deka ovoj ~ovek e ~uma i deka kreva buntovi protiv site Judejci po vselenata i deka e predvodnik na nazarejskata eres. 6 Toj se obide duri i hramot da go oskverni. Zatoa nie go fativme i sakavme da mu sudime spored na{iot Zakon; 7. no zapovednikot Lisij dojde i so golema sila go istrgna od racete na{i, i go isprati kaj tebe, 8 otkako zapoveda i nie, negovite obviniteli, da dojdeme kaj tebe. Ti }e moè{ sam da go ispita{ i od nego da doznae{ za {to go obvinuvame nie.” 9 I Judejcite potvrduvaa deka e taka. 6

14

10

Pavle pred Feliks i Druzila 24

14 28,23

15 23,6 26,6-8

16 23,1 2 Tim 1,3

17 11,29 21,23-26

19 21,27

21 23,6 24,15

25 17,32 Mk 6,17-20


25,2

No koga izminaa dve godini, Feliksa go zameni Porcij Fest. I bidej}i saka{e da im ugodi na Judejcite, Feliks go ostavi Pavle vo okovi. 27

25,15

5 23,30

7 24,5-6

8 6,13

9 24,27

11 25,7

25

Pavle pred Fest

A Fest, otkako po tri dena primi vlast, izleze od Kesarija i dojde vo Erusalim. 2 Toga{ prvosve{tenikot i stare{inite judejski mu se poàlija protiv Pavle, i go molea, 3 baraj}i milost za sebe protiv nego, da go prati vo Erusalim, i redea zaseda za da go ubijat patem. 4 No Fest odgovori deka Pavle se ~uva pod straà vo Kesarija, a i deka toj sam skoro }e otpatuva tamu. 5 „Koi, pak, od vas, moàt, neka dojdat so mene, i ako ima nekakva vina na ovoj ~ovek, toga{ neka go obvinat.” 6 I otkako be{e kaj niv, ne pove}e od deset dena, sleze vo Kesarija, i utredenta sedna na sudskiot stol i zapoveda da go dovedat Pavle. 7 A koga go dovedoa, Judejcite {to bea do{le od Erusalim, zastanaa naokolu, i mnogu te{ki obvinenija iznesuvaa protiv Pavle, koi ne moèa da gi dokaàt. 8 A toj, branej}i se, re~e: „So ni{to ne se ogre{iv ni protiv Zakonot judejski, ni protiv hramot, nitu, pak, protiv carot.” 9 No Fest, sakaj}i da im ugodi na Judejcite, mu odgovori na Pavle i re~e: „Saka{ li da odi{ gore vo Erusalim i tamu da ti se sudi za toa od mene?” 10 A Pavle odgovori: „Stojam pred careviot sud, kade {to treba da bidam suden. Judejcite ne sum gi navredil so ni{to, kako {to i ti toa mnogu dobro go znae{. 11 Za{to, ako sum vinoven i sum napravil ne{to {to zasluùva smrt, jas ne se otkaùvam da umram; no, ako od seto toa vo {to me obvinuvaat tie nema ni{to, toga{ nikoj ne moè da me predade na niv. Se povikuvam na carot.” 12 Toga{ Fest, otkako se posovetuva so Sovetot, odgovori: „Se povika na carot, - re~e, - kaj carot }e pojde{.”

Pavle pred Agripa i Vernikij A otkako minaa nekolku dena, carot Agripa i Vernikij slegnaa vo Kesarija za da go pozdravat Fest. 14 I bidej}i tamu ostanaa pove}e denovi, Fest mu re~e na carot za Pavle, velej}i: „Feliks ostavi eden ~ovek vo zatvorot. 15 Koga bev vo Erusalim, za nego izlegoa prvosve{tenicite i stare{inite judejski i me molea da go osudam. 16 Jas odgovoriv deka kaj Rimjanite ne e voobi~aeno ~ovek da se osuduva na smrt pred obvinetiot da se soo~i so obvinitelite i da mu se dozvoli da se brani od obvinuvaweto. 17 I koga se sobraa ovde, na drugiot den, bez nikakvo odlagawe jas sednav na sudiskiot stol i zapovedav da go dovedat ~ovekot; 18 i koga zastanaa okolu nego obvinitelite, ne iznesoa nikakvo obvinenie protiv nego, kako {to pretpolagav; 19 tuku protiv nego imaa nekakvi prepirki okolu nivnoto veruvawe i za nekoj si Isus, Koj umrel i za Kogo Pavle veli deka e ìv. 20 A jas, ne znaej}i {to da pravam so ovoj, go pra{av dali saka da odi vo Erusalim i tamu da bide suden. 21 No, bidej}i Pavle pobara da bide ~uvan do sudskata odluka na negovoto viso~estvo, zapovedav da go dràt pod straà, dodeka go pratam kaj carot.” 22 Toga{ Agripa mu re~e na Fest: „Bi sakal i jas da go soslu{am toj ~ovek.” A toj odgovori: „Utre }e go soslu{a{.” 23 Utredenta, koga Agripa i Vernikij dojdoa so golem sjaj i vlegoa vo sudnicata zaedno so vojvodite i najuglednite gra|ani, po zapoved na Fest, go dovedoa Pavle. 24 Fest re~e: „Care Agripa i site vie maì, koi ste so nas ovde! Go gledate ovoj, za kogo celoto mnozinstvo Judejci dojdoa kaj mene, i vo Erusalim i ovde, i vikaa deka toj pove}e ne treba da ìvee. 25 No jas, koga razbrav deka toj ne napravil ni{to dostojno za smrt, i bidej}i toj sam se povika na negovoto viso~estvo, re{iv da go pratam kaj nego. 13

15 25,2.24

19 17,18 18,15 23,29 Lk 24,5.23 2Kor 13,4

20 25,9-10

21 25,11-12

22 Lk 23,8

23 Mt 10,18

24 22,22 25,2.7.15

25 23,9 28,18

176 DELA NA APOSTOLITE 26,1

Za nego, pak, nemav popravo {to da mu napi{am na gospodarot; zatoa go izvedov pred vas, i osobeno pred tebe, 6 care Agripa, za da moàm, otkako }e se 23,6 ispituvaweto, ne{to da 24,21 svr{i napi{am. 8 27 Za{to, besmisleno e, mi se ~ini, da Rim 4,17 Evr 11,19 pratam zatvorenik, a vinata negova da ne ja soop{tam.”

Pavle raskaùva za svoeto obra}awe

26

13,16 21,40

9

2,22

Pavle ja iskaùva svojata odbrana pred Agripa Agripa mu re~e na Pavle: „Dopu{teno ti e da zboruva{ vo svoja polza.” Toga{ Pavle ja podade rakata i po~na da zboruva vo svoja odbrana: 2 „Radosen sum, care Agripa, {to denes pred tebe }e moàm da se branam za s# {to me obvinuvaat Judejcite, 3 dotolku pove}e, {to ti gi poznava{ judejskite obi~ai i prepirki; pa zatoa, te molam, da me islu{a{ milostivo. 4 Mojot ìvot od ranata mladost, {to go pominav najnapred me|u svojot narod vo Erusalim, poznat im e na site Judejci; 5 tie odamna me znaat, - ako sakaat neka svedo~at, - deka jas, kako farisej, najstrogo ìveev po u~eweto na na{ata vera; 6 a sega stojam pred sud poradi nade`ta vo vetuvaweto dadeno od Boga na tatkovcite na{i, 7 koe na{ite dvanaeset kolena se nadevaat deka }e go postignat, sluèj}i Mu na Boga postojano dewe i no}e. Za taa nade`, care Agripa, me obvinuvaat Judejcite. 8 [to? Zarem vie mislite deka ne moè da se veruva deka Bog voskresnuva mrtvi? 9 Navistina, taka i jas mislev deka treba da izvr{am mnogu raboti protiv imeto na Isus od Nazaret; 10 taka i napraviv vo Erusalim i, otkako dobiv vlast od prvosve{tenicite, mnogu svetii zatvoriv, a koga gi ubivaa, i jas odobruvav, 11 i ~esto gi ma~ev po site sinagogi i gi prinuduvav da hulat na Isus i, razjaren, bez merka gi gonev niv duri i do tu|ite gradovi.

26

(Dela 9,1–19; 22,6–16)

Za taa cel odej}i vo Damask, so vlast i poraka od prvosve{tenicite, 13 srede bel den, care, na patot vidov svetlina, posilna od son~evata svetlina, koja me ogrea od neboto mene i onie, {to odea so mene. 14 Site padnavme na zemja, i jas ~uv glas, {to mi zboruva{e na evrejski jazik: ‚Savle, Savle, zo{to Me goni{? Te{ko e za tebe da se rita{ protiv bodil.' 15 A jas rekov: ‚Koj si ti, Gospodi?' Toj odgovori: ‚Jas sum Isus, Kogo Go goni{ ti. 16 No stani i ispravi se na nozete svoi; zatoa i ti se javiv, da te napravam sluìtel i svedok na ova {to go vide i {to }e ti otkrijam, 17 izdvojuvaj}i te od ovoj narod i od neznabo{cite, kaj koi }e te ispratam sega, 18 za da im gi otvori{ o~ite nivni, ta da se obratat od temninata vo svetlina i od vlasta na satanata kon Boga, pa preku verata vo Mene da primat prostuvawe na grevovite i nasledstvo me|u osvetenite.' 12

Pavle zboruva za svoeto delo Zatoa, care Agripa, jas ne se protivev na nebesnoto videnie, 20 no najnapred na ìtelite vo Damask i Erusalim, a potoa po celata Judejska zemja i na neznabo{cite im propovedav da se pokaat i da se obratat kon Boga, pravej}i dela dostojni za pokajanie. 21 Zatoa me fatija Judejcite vo hramot i se obidoa da me ubijat. 22 No, otkako dobiv pomo{ od Boga, stojam do den denes i im svedo~am na mali i na golemi, zboruvaj}i samo za ona {to bea go zboruvale Prorocite i Mojsej deka treba da se slu~i: 23 deka Hristos mora da postrada i, otkako prv }e voskresne od mrtvite, na narodot i na neznabo{cite }e im propoveda svetlina.” 19

12 9,2

13 Lk 2,9

16 22,15

17 9,15 Er 1,5-8

18 20,32 Is 42,7.16 Kol 1, 12-14 1 Ptr 2,9

20 9,27-29 Rim 15,19

21 21,30-31 24,19

22 17,2-3 24,14

23 13,47 Lk 24,46


Pavle go povikuva Agripa da ja prifati verata 24 A dodeka go zboruva{e ova vo 27,2 odbrana, Fest izvika so visok glas: „Si 19,29 20,4 poludel li, Pavle! Mnogubrojnite kniFil 1,24 gi te dovele do ludilo!” 25 A toj odgovori: „Ne sum lud, po~i3 24,23 tuvan Feste, tuku kaùvam zborovi na 28,16.23.30 vistinata i so zdrav razum. 26 Toa go znae i carot, pred kogo i slobodno zboruvam; jas ne veruvam deka od seto ova ne{to mu e nepoznato, za{to toa ne e vr{eno vo nekoj agol.” 27 „Veruva{ li, care Agripa, vo Prorocite? Znam deka veruva{.” 28 Agripa mu odgovori na Pavle: „U{te malku, pa }e me ubedi{ da stanam hristijanin!” 29 A Pavle re~e: „Bi Mu se molel na Boga i za malku i za mnogu ne samo ti, no i site, {to me slu{ate denes, da stanete takvi, kakov {to sum i jas, no bez ovie okovi.” 30 Koga go kaà toa, carot i namesnikot Vernikij i onie, {to sedea so niv, stanaa 31 i, otkako se povlekoa na strana, zboruvaa me|u sebe i velea deka toj ~ovek ne pravi ni{to {to zasluùva smrt ili okovi. 32 I Agripa mu re~e na Fest: „Ovoj ~ovek moè{e da bide osloboden, ako ne be{e posakal sud pred carot.” Zatoa namesnikot re{i da go isprati pred carot. 23,29

Pavle e ispraten vo Rim Koga be{e odlu~eno da otplovime za Italija, Pavle i nekolku drugi zatvorenici gi predadoa na eden stotnik, po ime Julij, od carskata ~eta. 2 Se ka~ivme na edna adramitski korab, koj treba{e da plovi pokraj aziskite mesta, i taka otplovivme. So nas be{e Aristarh, Makedonec od Solun. 3 Na drugiot den stignavme vo Sidon. I Julij, koj postapuva{e so Pavle ~ovekoqubivo, mu dozvoli da pojde do prijatelite svoi, za da se pogriàt za nego.

27

10 27,14. Severoisto~nik.

Koga trgnavme ottamu, plovevme vo 10 Kor zavetrinata na Kipar, bidej}i vetro- 211,25 vite duvaa sprotivno, 5 i, otkako go preplovivme moreto pokraj Kilikija i Pamfilija, stignavme do Mira Likiska. 6 Tamu stotnikot najde eden aleksandriski korab, koj plove{e za Italija, i n# prefrlija vo nego. 7 I plovej}i poleka mnogu dni, odvaj stignavme do Krit. Bidej}i vetrot n# spre~uva{e da vlezeme tamu, doplovivme pod Krit pokraj Salmona. 8 I, otkako so maka plovevme pokraj nea, stignavme do edno mesto, nare~eno Dobri Pristani{ta, blizu koe se nao|a{e gradot Laseja. 9 Otkako mina mnogu vreme i ploveweto stana ve}e mnogu poopasno, a i postot be{e ve}e minal, Pavle gi opomena 10 i im re~e: „Gledam, lu|e, deka ploveweto }e bide ma~no i so golema {teta ne samo za tovarot na korabot, tuku i za ìvotite na{i.” 11 No stotnikot pove}e mu veruva{e na kormilarot i sopstvenikot na brodot otkolku na zborovite Pavlovi. 12 A bidej}i pristani{teto ne be{e pogodno za prezimuvawe, mnogumina izjavija deka sakaat ottamu da otplovat, ako e mo`no, do Feniks, kritskoto pristani{te, koe se nao|a sproti jugozapadniot i severozapadniot vetar, i tamu da prezimuvaat. 4

Bura vo moreto A koga duvna jugot, tie pomislija deka moàt da ja ostvarat svojata cel, ja krenaa kotvata i zaplovija pokraj Krit. 14 No naskoro protiv niv se digna burniot vetar, nare~en Evrakilon10. 15 I {tom go zgrabi korabot, bidej}i ne moè{e da mu se protivstavi na vetrot, nie im se prepu{tivme na branovite da n# nosat. 16 Minuvaj}i pokraj edno ostrov~e, koe se vika Kavda, odvaj moèvme da go zadrìme korabot. 13


Koga go izvlekoa, upotrebija sekakvi sredstva i go vrzaa korabot odozdola; 24 bidej}i se pla{ea da ne se nasukaat na 18,9 Sirtite, gi spu{tija edrata i taka bevme noseni od strujata. 18 Na drugiot den, bidej}i bevme silno frlani od burata, po~naa da go isfrluvaat tovarot, 19 a na tretiot den sami so racete svoi ja isfrlaa opremata na korabot. 20 No, bidej}i vo tekot na mnogu dni ne se pojavi ni sonce, ni yvezda, a besnee{e i prili~no golema bura, ponatamu is~eznuva{e sekakva nade` deka }e se spasime. 21 I bidej}i ve}e dolgo vreme ne bea jadeni, Pavle zastana sred niv i re~e: „Lu|e, bra}a, treba{e da me poslu{ate i da ne trgame od Krit, i }e gi izbegnevme ovie maki i {teti. 22 A sega vi sovetuvam da bidete bodri, za{to niedna du{a od vas nema da zagine, osven korabot. 23 Bidej}i no}eska mi se javi angelot od Boga, îj sum i Komu Mu sluàm, 24 i re~e: ‚Ne pla{i se, Pavle, ti treba da izleze{ pred carot; i ete, Gospod ti gi daruva site, {to plovat so tebe.' 25 Zatoa, bra}a, ne pla{ete se, za{to Mu veruvam na Boga deka }e se slu~i taka, kako {to mi be{e re~eno. 26 No, treba da bideme isfrleni na eden ostrov.” 27 Be{e ve}e ~etirinaesetta no}, otkako bevme noseni navamu-natamu po Jadranskoto More, koga kon polno} mornarite nasetija deka se pribliùvaat do nekakvo kopno, 28 i, koga ja izmerija dlabo~inata, otkrija deka iznesuva dvaeset fati; pa otidoa malku potamu, izmerija pak i najdoa petnaeset fati. 29 I bidej}i se pla{ea da ne udrat na karpesti mesta, od stranata na kormiloto spu{tija ~etiri kotvi, pa ~ekaa da osamne. 30 A koga mornarite namislija da pobegnat od korabot, i spu{tija ~un vo moreto kako da }e spu{taat kotvi od prednata strana,

Jona 1,5

17

Pavle mu re~e na stotnikot i na 34 vojnicite: „Ako ovie ne ostanat na ko- Mt 10,30 42 rabot, vie ne moète da se spasite.” 32 Toga{ vojnicite gi presekoa jaì- 12,19 16,27 wata na ~unot i go ostavija da padne dolu. 33 I pred da osamne, Pavle gi pokani site da kasnat, velej}i: „Denes e ~etirinaesetti den, otkako vo is~ekuvawe stoite gladni, ne vkusuvaj}i ni{to. 34 Zatoa, ve molam, kasnete: toa }e vi go spasi ìvotot. Vpro~em, na nieden od vas nema da mu padne ni vlakno od glavata.” 35 [tom go re~e toa, zede leb, Mu blagodari na Boga pred site, prekr{i i po~na da jade. 36 Toga{ se obodrija site i zedoa hrana; 37 a vo korabot n# ima{e vkupno dveste sedumdeset i {est du{i. 38 I koga se potkrepija, po~naa da go olesnuvaat korabot, isfrluvaj}i go ìtoto v more. 31

Brodolom [tom se razdeni, zemjata ne ja poznaa, no zabeleàa eden zaliv so pesok, na koj re{ija, ako im pojde od raka, da go izvle~at korabot. 40 I digaj}i gi kotvite, se zaplovi po moreto; a pokraj drugoto gi razlabavija i vrskite na kormilata, go razvija maloto edro sprema vetrecot {to duva{e, ta plovea kon bregot. 41 No udiraj}i na eden greben, pramecot na korabot se zabi i ve}e ne se pomrdna, a zadniot del od korabot se razbiva{e od silata na branovite, 42 Vojnicite, pak, pomislija da gi ubijat zatvorenicite, za da ne ispliva nekoj i da pobegne. 43 No stotnikot, sakaj}i da go spasi Pavle, gi odvrati od taa namera i zapoveda najnapred da skoknat i da izlezat na zemja onie, {to znaat da plivaat, 44 a drugite - koj na {tica, koj na {togode od korabot. I taka izlegoa site ìvi i zdravi na zemja. 39

179 DELA NA APOSTOLITE 28,1 27,26-27

5 Mk 16,18

6 14,11

7 16,15 28,14

8 Lk 4,38 Jk 5,14

9 5,15-16 8,7

Pavle na ostrovot Melit

28

I toga{, otkako se spasivme, doznavme deka ostrovot se vika Melit11. 2 A me{tanite ni ukaàa neobi~na ~ovekoqubivost: n# primija site i, bidej}i vrne{e do`d, be{e studeno, ta nakladoa ogan. 3 A koga Pavle nasobra mnogu granki i gi stavi na ognot, edna zmija izleze od grankite poradi gore{tinata i se vpi vo negovata raka. 4 Me{tanite, {tom go vidoa ìvotnoto kako visi na negovata raka, me|u sebe si rekoa: „Ovoj ~ovek e navistina ubiec; pa zatoa, iako se izbavi od moreto, sudot Bo`ji ne go ostavi da ìvee.” 5 No toj ja istrese zmijata vo ognot i ni{to lo{o ne mu stana. 6 A tie o~ekuvaa da se pojavi otok, ili, pak, vedna{ da padne mrtov; no, bidej}i ~ekaa dolgo vreme i vidoa deka ne mu stana nikakvo zlo, tie si go promenija misleweto i velea deka e toj bog. 7 Okolu toa mesto se nao|aa imotite na na~alnikot na ostrovot, po ime Poplij. Toj n# primi i tri dni prijatelski n# go{teva{e. 8 A tatkoto na Poplij se razbole i leè{e, stradaj}i od treska i bolki vo stomakot. Pavle vleze kaj nego, se pomoli i, poloùvaj}i gi racete svoi vrz nego, go isceli. 9 Toga{, i drugite od ostrovot, {to stradaa od bolesti, doa|aa i se isceluvaa. 10 Tie n# po~ituvaa mnogu i n# udostoija so golemi po~esti, a pred zaminuvawe n# snabdija so site potrebni raboti. Pavle pristignuva vo Rim Po tri meseci otplovivme so eden aleksandriski korab, {to be{e prezimil na toj ostrov i nose{e znak Dioskuri. 12 I stignavme vo Sirakuza, kade {to ostanavme tri dena. 11

11 28,1. Dene{na Malta.

Ottamu otplovivme i pristignavme vo Rigija; a po eden den duvna jugot i na idniot den stasavme vo Potioli; 14 tamu najdovme bra}a, po ~ija molba kaj niv ostanavme sedum dena. I potoa trgnavme za Rim. 15 Tamo{nite bra}a, {tom ~uja za nas, izlegoa da n# presretnat do Apieviot plo{tad i do Trite kr~mi. Koga gi vide Pavle, Mu zablagodari na Boga i se obodri. 16 [tom stignavme vo Rim stotnikot mu gi predade zatvorenicite na vojvodata, na Pavle mu be{e dopu{teno da ìvee oddelno, no pod straà na eden vojnik.

14

Pavle propoveda vo Rim

24

13

20,6 21,4

16 24,23 28,30

17 21,33 22,24 25,8

18 26,32

19 25,1112.21-25

23 20,25 28,31

17,2.11

Po tri dni Pavle gi povika prvencite judejski i koga se sobraa, toj im 25 zboruva{e: „Maì bra}a, iako ne nap- 23,7 Lk 24,27.44 raviv ni{to protiv narodot ili tatkovskite obi~ai, od Erusalim me pre- 26-27 Is 6,9-10 dadoa okovan vo racete na Rimjanite. Mt 13, 18 I, otkako me sudea, sakaa da me 14-15 pu{tat, za{to vo mene ne najdoa nikakva vina {to zasluùva smrt; 19 no, bidej}i Judejcite se protivea, bev prinuden da baram sud pred carot; no ne za toa da go obvinuvam vo ne{to svojot narod. 20 Poradi toa i ve povikav da se vidime i da pozboruvame; za{to zaradi nade`ta na Izrail sum okovan vo ovie lanci.” 21 A tie mu odgovorija: „Nie nitu pisma sme dobile za tebe od Judeja, nitu, nekoj od bra}ata do{ol da n# izvesti ili ne{to lo{o da kaè za tebe. 22 No nie sakame da ~ueme od tebe li~no {to misli{ ti za toa; za{to poznato ni e deka na toa u~ewe nasekade se protivre~i.” 23 I otkako mu opredelija den, golemo mno{tvo dojde vo negovoto opredeleno ìveali{te, i toj od utroto do ve~erta so dokazi im go izloùva{e u~eweto za carstvoto Bo`jo i gi uveruva{e za Isus i od Zakonot Mojseev i od Prorocite. 17

180 DELA NA APOSTOLITE Edni se ubedija od zborovite negovi, a drugi ne poveruvaa. 25 Bidej}i bea neslo`ni me|u sebe, tie po~naa da se razotiduvaat; i vo toa vreme Pavle im gi kaà ovie zborovi: „Dobro im rekol Duhot Sveti na tatkovcite va{i preku prorokot Isaija, velej}i: 26 ‚Odi i kaì mu na ovoj narod: so u{i }e ~uete, i nema da razberete, so o~i }e gledate, i nema da vidite, 27 za{to srceto na ovie lu|e zakoravelo, ta so u{ite ma~no slu{aat, a o~ite svoi gi zatvorile, pa nekako so o~ite 24

da ne vidat i so u{ite da ne ~ujat, i so 28 srceto da ne razberat, i da ne se ob- 13,46 18,6 ratat, za da gi iscelam.' 28 I taka, neka vi bide poznato deka 30 spasenieto od Boga im e isprateno na 28,23 neznabo{cite, tie i }e ~ujat.” 31 29 Koga go re~e toa, Judejcite se razo- 19,8 20,25 tidoa so golema prepirka me|u sebe. 28,23 30 Pavle ostana tamu celi dve godini vo posebno najmena ku}a i gi prima{e site, {to doa|aa kaj nego, 31 propovedaj}i go carstvoto Bo`jo i u~ej}i za Gospoda Isusa Hrista napolno slobodno, i nikoj vo toa ne go spre~uva{e.

POSLANIE NA APOSTOL JAKOV Voved Poslanieto na apostol Jakov e op{to pismo upateno do hristijanite od celiot svet. Iako napi{ano kako poslanie, toa pove}e nalikuva na kratka kniga so upattsva za sekojdnevno ìveewe. Za apostol Jakov verata zna~i deluvawe! Vsu{nost, celata kniga e serija na primeri koi ja pretstavuvaat verata pokaàna na delo, na mudar i prakti~en na~in. Sovetite se jasni. Ako si siromav, ne o~ajuvaj! Koga tvojata vera e ispituvana, ne predavaj se! Ne luti se lesno! Ne davaj mu predimstvo na bogatiot pred siromaviot! Kontroliraj go svojot jazik i svoite èlbi! Predaj se na Boga i upravuvaj se spored Negovata mudrost! Bidi trpeliv i qubezen, i moli se za onie koi imaat potreba od Bo`jata pomo{! Sodrìna na poslanieto: pozdravi (1,1); ìvot vo verata i mudrosta (1,2-18); prifa}aweto na Bo`jata poraka (1,19-27); za bogatiot i siromaviot (2,1-13); mudrost i zborovi (3,1-18); predupreduvawe protiv prijatelstvoto so svetot (4,1-5,6); trpenie, qubeznost i molitva (5,7-20). Pozdrav Jakov, sluga na Boga i na Gospoda Isusa Hrista, ispra}a pozdrav do dvanaesette plemiwa, koi ìveat rase2 leni.

1,1 5,14-15 Rim 1,1 Fil 1,1 1 Ptr 1,1

1,12 1 Ptr 1,6

3 Lk 8,15 Rim 5,3-4 1 Ptr 1,7

4 1,17 3,2 Mt 5,48 19,21

5 3,13 Izreki 2,3-6 Jn 11,22

6 Mt 7,7 Mk 11,24 Efes 4,14

8 4,8

9 1 Kor 1, 26-29 11,21-22

1

Vera i mudrost Raduvajte se, bra}a moi, koga }e padnete vo razni isku{enija, 3 znaej}i deka proverkata na va{ata vera sozdava trpelivost: 4 trpelivosta, pak, neka bide sovr{eno delo za da bidete sovr{eni i celosni, bez nikakov nedostatok. 5 Ako nekomu od vas mu nedostiga mudrost, neka ja pobara od Boga, Koj na site im dava izobilno i bez prigovarawe - i }e mu se dade. 6 No da moli so vera i nikako da ne se somneva; za{to onoj koj se somneva, prilega na morski bran, kogo vetrot go izdiga i rastura; 7 takov ~ovek neka ne misli deka }e dobie ne{to od Gospod. 8 ôvek {to se dvoumi vo site svoi pati{ta e nepostojan. 2

Siroma{tija i bogatstvo Bratot, koj e na poniska polo`ba, neka se fali so vozvi{enosta svoja, 9

a bogatiot - so svojata poniznost, 10-11 40,6-8 bidej}i toa e minlivo kako cvet od tre- Is Ps 101,4.11 1 Ptr 1,24 va; 11 za{to kako {to sonceto ogreva i so 12 svojata èga ja isu{uva trevata, i cve- Mt 5,3 6,20 tot nejzin otpa|a, i ubavinata na nejzi- Lk 1 Kor 9,25 niot izgled is~eznuva, taka }e ovene i 2 Tim 4,8 Otkr 2,10 bogatiot vo svojot pat. 10

Ispituvawe i isku{uvawe

13

Sir 15, 11-13

12 Blaèn e onoj ~ovek koj izdrùva isku{enie, bidej}i otkako }e bide pro- 14 Rim 7,7-8 veren, }e dobie venec na ìvotot, {to 1 Jn 2, Gospod im go vetil na onie koi Go 16-17 sakaat. 15

ôve~koto isku{enie i Bo`jiot dar

4,17 Rim 5,12 6,23

Nieden, koga e vo isku{enie da ne 17 veli: „Bog me isku{uva”, bidej}i Bog so Mal 3,6 zlo ne se isku{uva, i Toj nikogo ne Mt 7,11 1 Jn 1,5 isku{uva, 14 no sekogo go isku{uva negovata pohota koja go vle~e i mami. 15 Potoa pohotta, otkako }e se za~ne, ra|a grev, a grevot, izvr{en, ra|a smrt. 16 Ne mamete se, bra}a moi vozqubeni. 17 Sekoj dobar dar i sekoj sovr{en podarok ide ozgora, simnuvaj}i se od Ote13

182 POSLANIE NA APOSTOL JAKOV 18 cot na svetlinata, vo Kogo nema pro3,14 5,19 Jn 17,17 Efes 1,13 Kol 1,5 2 Tim 2,15 1 Ptr 1, 22-25

19 2 Mojs 34,6 Prop 7,9 Sir 5,11

20 2,21-25 5,16 Mt 5,6.10.20 6,33

21 Mt 11,29 Rim 13,12 Efes 4,22.25 Kol 3,8 1 Ptr 2,1

22 Mt 7,24 Rim 2,13

25 2,12.14 Jn 13,17 Rim 8,2 Gal 6,2

26 Ps 33,13 38,1 140,3

27 4,4 Is 1, 11-17.23 Er 5,28 Ez 22,7 Zah 7,10

2,1 2,9 5 Mojs 1,17 Jov 34,19 Dela 10,34

meni ni senka od izmena. 18 Za{to Toj n# rodi po svojata volja preku slovoto na vistinata, za da bideme prvina me|u Negovite sozdanija. Da se slu{a i izvr{uva slovoto 19 I taka, moi vozqubeni bra}a, sekoj ~ovek neka bide brz za slu{awe, a spor za zboruvawe, i baven za gnev, 20 bidej}i ~ove~kiot gnev ne ja izvr{uva Bo`jata pravda. 21 Zatoa, otfrluvaj}i od sebesi sekakva ne~istota i nasobrana zloba, so krotkost primete go nasadenoto slovo, koe moè da gi spasi va{ite du{i. 22 Bidete izvr{iteli na slovoto, a ne samo slu{ateli, mamej}i se sami sebe. 23 Za{to, koj go slu{a slovoto, a ne go izvr{uva, toj prilega na ~ovek koj go gleda svoeto sopstveno lice vo ogledalo; 24 }e se pogledne, pa }e si zamine, i vedna{ zaborava kakov bil. 25 No koj }e se zadlabo~i vo sovr{eniot Zakon na slobodata i ostane vo nego, toj, bidej}i ne e zaboravliv slu{atel, tuku izvr{itel koj dejstvuva, }e bide blaèn vo svoeto dejstvuvawe. 26 Ako nekoj od vas misli deka e poboèn, a ne go zauzduva jazikot svoj, tuku go mami srceto svoe, negovata pobo`nost e suetna. 27 îsta i neporo~na vera pred Boga Otecot e ovaa: da se griì{ za siraci i vdovici vo nivnite maki i da se pazi{ da ostane{ neoskvernet od svetot.

Verata e nepristrasna Bra}a moi, drète ja nepristrasno verata vo Isus Hristos, na{iot Gospod na slavata! 2 Ako vo va{eto sobranie vleze ~ovek so zlaten prsten, vo svetli ali{ta, i vleze siromav ~ovek so prosta obleka, 3 pa se zagledate na oble~eniot vo svetli ali{ta i mu re~ete: „Ti sedni ovde ubavo!”, a na siroma{niot mu re~ete: „Ti stoj tamu!”, ili „Sedni ovde, kraj podno`jeto moe!”, 4 zarem so toa ne pokaùvate pristrasnost, i ne stanuvate sudii so lo{i pomisli?

2

Poslu{ajte, vozqubeni bra}a moi, ne gi izbra li Bog siroma{nite od ovoj svet da bidat bogati vo verata i naslednici na carstvoto, veteno od Nego na onie koi Go qubat? 6 A vie go posramivte siromaviot! Ne se li bogatite tie {to ve ma~at i ve vle~at po sudovi? 7 Ne go hulat li tie va{eto dobro ime, so koe ste se narekle? 8 Ako, pak, go izvr{uvate carskiot zakon spored Pismoto: „Vozqubi go bli`niot kako samiot sebe” - dobro pravite. 9 No, ako ste pristrasni, grev pravite; i Zakonot ve osuduva kako prestapnici. 10 Za{to, koj go pazi celiot Zakon, a zgre{i samo vo edno, vinoven }e bide za s#. 11 Za{to Onoj, Koj rekol: „Ne pravi prequba!”, rekol i: „Ne ubivaj!” Pa zatoa, ako ne vr{i{ prequba, a ubie{, ti }e stane{ prestapnik na Zakonot. 12 Zboruvajte i postapuvajte kako onie {to }e bidat sudeni spored zakonot na slobodata. 13 Za{to sudot }e bide bezmilosen sprema onoj koj ne pokaùva milost; milosta nadviva nad sudot.

5

Bez dela verata e mrtva

13

5

Mt 25,34 1 Kor 1, 26-28 6,9-10 Gal 5,21

7 Dela 2,38 10,48

8 1,25 3 Mojs 19,18 Mt 19,19 22,39 Mk 12,31 Lk 10,27 Jn 13,34-35 Rim 13,9

9 5 Mojs 1,17

10 5 Mojs 27,26 Mt 5,19 Gal 3,10

11 2 Mojs 20,13-14 5 Mojs 5,17-18 Mt 5,21.27 19,18 Mk 10,19 Lk 18,20 Rim 13,9

12 1,25

Mt 5,7

Kakva e polzata, bra}a moi, ako 18,32-35 nekoj re~e deka ima vera, a dela nema? 14 Moè li verata da go spasi? 1,25 15 Ako nekoj brat ili sestra se goli i 3,13 Mt 5,16.20 nemaat {to da jadat, 7,21.26 16 pa nekoj od vas im re~e: „Odete si Rim 2,6. 15-16 so mir, grejte se i nasitete se!”, a ne im 3,28 dade {to im e potrebno za teloto - Gal 2,16 5,6 kakva polza? Efes 2, 17 I taka, verata, ako nema dela, sama 8-10 Kol 1,10 po sebe e mrtva. 1 Sol 1,3 18 No moè nekoj da re~e: ti ima{ 2 Sol 1,11 vera, a jas imam dela. Pokaì mi ja svo- 17 jata vera bez dela, a jas preku moite 2,20.26 dela }e ti ja pokaàm mojata vera. 19 19 Ti veruva{ deka Bog e eden: dobro Mt 8,29 1,24 pravi{; no i zlite duhovi veruvaat, a Mk 5,7 Lk 4,34 treperat. 20 Ne saka{ li da razbere{, o sueten ~oveku, deka verata bez dela e mrtva? 14

183 POSLANIE NA APOSTOL JAKOV 21

Neli so dela be{e opravdan Avraam, na{iot tatko, otkako vrz `rtvenikot go poloì svojot sin Isak? 22 Gleda{ li deka verata dejstvuva{e 22 zaedno so delata negovi, i deka preku Jn 8,39.53 delata, verata stana sovr{ena? Gal 3,6-9 23 I se izvr{i Pismoto, koe veli: Evr 11,17 23 „Mu poveruva Avraam na Boga, i toa mu 1 Mojs 15,6 se smeta{e za pravednost”, i toj se naIs 41,8 re~e - prijatel Bo`ji. 2 Let 20,7 24 Gledate li deka ~ovekot se oprav1 Mak 2,52 Sir 44,20 duva so dela, a ne samo so vera? Rim 25 A taka ne se opravda li so dela i 4,3.9.22 Gal 3,6 bludnicata Raav, otkako gi primi izvi25 duva~ite i gi izvede po drug pat? Is.N. 26 Za{to, kako {to e teloto bez duh 2,4.15 6,17 mrtvo, taka i verata bez dela e mrtva. 21

1 Mojs 22,9.12 Is 51,2 Mt 3,9

Evr 11,31

26 2,17.20

3,1 Rim 12,7 1 Kor 12,28-29 Efes 4,11

2 1,4

3 Ps 31,9

6 Mt 5,22 12,36-37 15,11.18-19

8 Ps 139,3 Rim 3,13

9 1 Mojs 1,26-27 5,1 1 Kor 11,7

3

Vnimavaj na jazikot

Ne barajte, bra}a moi, mnozina da stanete u~iteli, za{to znaete deka pogolemo osuduvawe }e dobieme. 2 Site nie mnogu gre{ime. No onoj, koj vo zborovi ne gre{i, toj e sovr{en ~ovek, silen da go zauzda i celoto telo. 3 Ete, ako i nie na kowite im stavime uzda na ustite, za da ni se pokoruvaat, toga{ upravuvame so celoto nivno telo. 4 Pa, ete, i korabite: iako se tolku mnogu golemi i silno goneti od burni vetrovi, so malo kormilo se upravuvaat onamu kade {to kormilarot saka; 5 a taka i jazikot e mal organ, no golemi raboti zboruva. Ete, mal ogan, a kolku golema gora zapaluva; 6 i jazikot e ogan, svet poln so nepravda; jazikot se nao|a vo takva polo`ba me|u na{ite organi, {to go oskvernuva celoto telo i go pali vremeto na na{iot ìvot, vospaluvaj}i se sam od pekolot. 7 Sekakov vid yverovi i ptici, laza~i i ribi, se skrotuva i se pripitomuva od ~ove~kiot rod, 8 a jazikot nikoj ne moè da go skroti: toj e nemirno zlo i poln so smrtonosen otrov. 9 So nego Go blagoslovuvame Boga i Otecot, so nego gi kolneme lu|eto sozdadeni spored podobieto Bo`jo.

Od istata usta izleguva i blagoslov 15 i kletva. Ne treba, bra}a moi, toa taka 1,5.17 1 Kor 2,14 da bide. 11 A te~e li od eden ist izvor slatka 17 2,13 i gor~liva voda? Mt 5,7.9 12 Moè li, bra}a moi, smokvata da Gal 5,22-25 Evr 12,11 ra|a maslinki, ili lozata smokvi? Ta- 1 Ptr 3,4 ka, od eden ist izvor ne moè da te~e 3,10-11.16 18 solena i slatka voda. 10

Mudrosta ozgora i zemnata mudrost 13 Koj e me|u vas mudar i umen, neka gi pokaè preku svoeto dobro odnesuvawe delata svoi vo krotost i mudrost. 14 No, ako vo srcata svoi imate gor~liva zavist i karawe, ne falete se i ne laète protiv vistinata: 15 toa ne e mudrost koja doa|a ozgora, tuku zemna, du{evna, besovska; 16 za{to, kade {to ima zavist i karawe, tamu ima nesloga i s# e lo{o. 17 A mudrosta, {to ide ozgora, e najnapred ~ista, a potoa mirna, krotka, pokorna, polna so milost i dobri plodovi, nepristrasna i nelicemerna. 18 Plodot, pak, na pravdata vo mir se see od mirotvorcite.

4

Protiv neslogata

Is 32,17 Mt 5,9 Evr 12,11

4,1 Rim 7,23 1 Ptr 2,11

3 1,5

4 Os 3,1 Mt 12,39 16,4 Rim 8,7 1 Jn 2,15

5 1 Mojs 6,3 2 Mojs 20,5

6 Izreki 3,34 Mt 23,12 1 Ptr 5,5

Od kade se vojnite i raspraviite 7 me|u vas? Ne ottamu li - od va{ite Efes 6, pohoti, koi se borat vo organite va{i? 12-13 1 Ptr 5,8-9 2 Poèluvate i nemate; ubivate i zaviduvate, i ne moète da dobiete; se 8 Is 1,16 prepirate i vojuvate, a nemate, bidej}i Zah 1,3 Mal 3,7 ne se molite. 3 Prosite, a ne dobivate, za{to zlo barate, za da go tro{ite vo va{ite po- 10 Jov 5,11 hoti. 1 Ptr 5,6 4 Prequbodejci i prequbodejki, ne znaete li deka prijatelstvoto so ovoj svet e neprijatelstvo na Boga? Za{to, koj saka da mu e prijatel na svetot, mu stanuva neprijatel na Boga. 5 Ili, pak, mislite deka Pismoto naprazno zboruva: „So revnost go qubi duhot {to go vselil vo nas.” 6 No Toj dava pogolema blagodat; zatoa e re~eno: „Bog se protivi na gordelivite, a na poniznite im dava blagodat.”

184 POSLANIE NA APOSTOL JAKOV 12

Pa zatoa, pokorete Mu se na Boga; a protivete se na |avolot, i toj }e pobegne od vas. 13-14 8 Pribliète se kon Boga, i Toj }e se Izreki pribliì kon vas; is~istete gi racete, 27,1 Lk 12, gre{nici, popravete gi srcata svoi, 18-20 nepostojani! 9 Bidete naàleni i pla~ete i lipaj15 Dela 18,21 te: smevot va{ neka se pretvori vo Rim 1,10 1 Kor 4,19 pla~, a radosta vo taga! 10 Ponizete se pred Gospod i }e ve po17 digne! Lk 12,47 7

Rim 2,1 14,4

Koj si ti da go sudi{ bli`niot? 11 Ne ozboruvajte se eden so drug, Is 5,8-10 Er 5,26-30 bra}a: za{to, koj go ozboruva bratot Amos 8,4-8 Lk 6,24 svoj ili go sudi, toj go napa|a Zakonot i go sudi Zakonot. A ako, pak, go sudi{ 2 Zakonot, toga{ ti ne si izvr{itel na Mt 6,19-20 Zakonot, tuku sudija. 12 Eden e Zakonodavecot i Sudijata, 3 Ps 20,9 Koj moè da spasi i pogubi: a ti, koj si 4 {to osuduva{ drug? 5,1

1 Mojs 4,10 2 Mojs 2,23 3 Mojs 19,13 5 Mojs 24,14-15 Mal 3,5 Ps 17,6

5 Er 12,3

6 Ps 37 Mudr 2, 12-20 Mt 5,39

7 5 Mojs 11,14 Er 5,24 Joil 2,23

8 Mt 24,3.27.37 Rim 13, 11-12 1 Kor 15,23 1 Sol 2,19 3,13 4,15 5,1-11.23 Evr 10,25 1 Ptr 4,7 3 Ptr 1,16 1 Jn 2,28

Lo{a samodoverba Slu{ajte sega vie, koi velite: „Denes ili utre }e trgneme vo onoj grad i tamu }e ostaneme edna godina, }e trguvame i }e spe~alime”, 14 vie, koi ne znaete {to }e stane utre. [to e va{iot ìvot? Toj e parea, koja se pojavuva za kratko vreme, pa is~eznuva. 15 Mesto da velite: „Ako saka Gospod da bideme ìvi, }e napravime toa i toa.” 16 A sega se falite so svojata gordost. Sekoja takva falba e zla. 17 I taka, grev e za onoj koj znae da pravi dobro, a ne go pravi. 13

Predupreduvawe do bogatite Ajde sega vie, bogati, pla~ete i lipajte za stra{nite maki {to idat na vas. 2 Bogatstvoto va{e izgni, a ali{tata va{i molci gi izgrizaa. 3 Zlatoto va{e i srebroto vi za'r|aa, i 'r|ata nivna }e bide svedo{tvo protiv vas i }e go izede teloto va{e kako ogan! Ste nasobrale bogatstvo za poslednite dni.

5

Ete, platata {to ste ja zadràle od 9 rabotnicite, koi rabotele na va{ite Mt 24,33 nivi, i izvicite na ètvarite dojdoa 10 do u{ite na Gospod Savaot. Mt 5,12 5 Se veselevte na zemjata i se nasladu- 23,29-31 Dela 7,52 vavte, gi zgoivte srcata va{i kako za Rim 11,3 1 Sol 2,15 den na klawe. 6 Go osudivte, Go ubivte pravednikot; Evr 11 36-38 i toj ne se sprotivstavuva{e. 4

11

Trpenie i molitva 7 Bidete trpelivi, bra}a moi, do doa|aweto na Gospod! Ete, zemjodelecot ~eka dragocen plod od zemjata i dolgo trpi za nego, dodeka ne dobie do`d, ran ili docen. 8 Pa trpete i vie, ukrepete gi srcata svoi, za{to doa|aweto na Gospod se pribliì. 9 Ne oplakuvajte se, bra}a, eden na drug, ta da ne bidete osudeni: ete, Sudijata stoi pred vratata. 10 Bra}a, kako primer na stradawa i dolgotrpenija zemete gi prorocite {to zboruvaa vo imeto Gospodovo. 11 Ete, blaèni se onie {to istrajaa. Ste ~ule za trpenieto na Jov i uznavte kakov kraj mu dade Gospod, zatoa {to Gospod e mnogumilostiv i se smiluva na nego. 12 A pred s#, bra}a moi, ne kolnete se ni vo neboto, ni vo zemjata, nitu pak so nekoja druga zakletva. I zborot neka vi bide da- da i ne - ne, za da ne padnete pod sud! 13 A ako nekoj od vas strada, neka Mu se moli na Boga; vesel li e, neka Go fali Gospoda! 14 Bolen li e nekoj me|u vas, neka gi povika prezviterite crkovni, ta da se pomolat i da izvr{at pomazanie nad nego so elej vo imeto Gospodovo. 15 I molitvata so vera }e go isceli bolniot, i Gospod }e go krene; i grevovi, ako napravil, }e mu se prostat. 16 Ispovedajte si gi grevovite eden na drug i molete se eden za drug za da se iscelite. Golema sila ima usrdnata molitva na pravednikot. 17 Ilija be{e ~ovek smrten, kako i nie, i so molitva Mu se pomoli na Boga da nema do`d, i ne padna do`d na zemjata tri godini i {est meseci. 18 I pak se pomoli, pa neboto dade do`d i zemjata go dade svojot plod.

1,3-4 2 Mojs 34,6 Ps 102,8 111,4 Jov 1,20-22 2,10 42,10-17 Dan 12,12 Kol 1,11

12 Sir 23, 9-11 Mt 5,34-37

13 Ps 49,15 Rim 15,9 1 Kor 14,15 Efes 5, 19-20 Kol 3, 16-17 1 Sol 5, 17-18

14 Mk 6,13

15 Mk 5,34.41 16,18 Lk 17,19

16 1 Car 12,19 Dan 9,4-20 Varuh 1, 14-2,10 Mt 3,6 Dela 19,18

17 3 Car 17,1 Sir 48,2 Mt 11,14 Lk 4,25

18 1 Mojs 18,22-32 2 Mojs 32,11-14 32,30-32 3 Car 18,42-45 Er 18,20 Amos 7,2.5

185 POSLANIE NA APOSTOL JAKOV 19 Mt 18, 12-13.15

Povrati gi otklonetite Ako, bra}a, nekoj od vas se otkloni od vistinata, i ako nekoj drug go povrati, 19

toj neka znae deka onoj {to obrati 20 Ez 3,20-21 gre{nik od la`liv pat, spasuva edna Izreki 10,12 du{a od smrt i }e pokrie mnogu grevo- 1 Tim 4,16 1 Ptr 4,8 1 Jn 5,16 vi. Amin 20

PRVO POSLANIE NA APOSTOL PETAR Voved Ova poslanie e upateno do hristijanite raseani po severnite predeli na Mala Azija, koi apostol Petar ovde gi narekuva „Bo`ji izbran narod”. Glavnata cel na poslanieto e da gi ohrabri onie koi trpele progonstva poradi nivnata vera vo Hristos. Pisatelot gi potsetuva deka nade`ta treba da ni doa|a od radosnata vest na Gospoda Isusa Hrista, Koj umre, voskresna i veti deka }e se vrati po Svoite. Toa treba da gi odrùva hristijanite koga se izloèni na progonstva i stradawa, prifa}aj}i gi ovie stradawa i progonstva kako proverka na nivnata vera. Onie {to }e opstojat, }e bidat nagradeni vo denot koga Hristos }e se javi. Pokraj ohrabruvawata za progonetite, pisatelot gi pottiknuva ~itatelite da ìveat so ìvot dostoen za Hristovi sledbenici. 1,1 Jn 7,35 Jk 1,1

2

1

Pozdrav

Petar, apostol na Isus Hristos, do povratnicite rasprsnati po Pont, Galatija, Kapadokija, Azija i Vitanija, 2 izbrani po predznaeweto na Bog Otecot, i osveteni od Duhot za poslu{3 nost i poprskuvawe so krvta na Isus 1,23 Hristos: da vi se umnoàt blagodatta i Jn 3,3-5 2 Kor 1,3 mirot!

2 Mojs 24,6-8 Mt 26,28 Rim 8,29 Efes 1,4 2 Sol 2,13

Efes 1,3 1 Jn 2,29 3,9

4

Blagodarnost za darovite na spasenieto vo Isusa Hrista

Blagosloven e Bog i Otecot na na{iot Gospod Isus Hristos, Koj po svojata golema milost n# prerodi 5 preku voskresenieto na Isus Hristos Jn 17,11 od mrtvite za ìva nade`, Efes 1,19 4 za nasledstvo {to ne propa|a, ~isto, 1 Jn 3,2 koe ne svenuva, zapazeno na nebesata za 6 4,12.13 vas, Jn 16,20 5 koi Bo`jata sila preku verata ve Evr 12,11 Jk 1,2 so~uvala za spasenie, prigotveno da se vo poslednoto vreme. 7 otkrie 6 Zatoa raduvajte se, makar {to Zah 13,9 Mal 3,3 moèbi sega }e treba malku i da taguPs 65,10 Rim 2,7 vate poradi raznovidni isku{enija, 7 ta va{ata vera ispitana da izleze 1 Kor 3,13 Jk 1,3 podragocena od netrajnoto zlato, koe sepak se isprobuva preku ogan, za po-

Mt 6,19-20 Kol 1,5.12 3,3-4

3

falba i ~est i slava, koga }e se pojavi Isus Hristos, 8 Kogo Go sakate, iako ne ste Go videle, i vo Kogo veruvaj}i sega, a ne gledaj}i Go, se raduvate so neiska`liva i slavna radost, 9 primaj}i ja krajnata cel na va{ata vera - spasenieto na du{ite. 10 Toa spasenie go baraa i ispituvaa prorocite {to prorekoa za va{ata blagodat. 11 Otkako ispitaa, vo koe ili kakvo vreme im javuva{e Duhot Hristov odnapred, Koj be{e vo niv, svedo~ej}i za Hristovite stradawa i slavata koja ide po niv; 12 nim im be{e otkrieno deka tie ne za samite sebe sluàt, tuku za vas so ona {to vi se javi sega vam preku onie koi go propovedaa Evangelieto od neboto preku Svetiot Duh, i vo koe kopneat da yirnat angelite.

8

Povik na svet ìvot 13 Poradi toa, vozqubeni, prepa{ete gi kolkovite na umot svoj, bidete bodri i imajte celosna nade` deka }e vi se prinese blagodatta pri javuvaweto na Isus Hristos. 14 Kako poslu{ni ~eda, ne postapuvajte ve}e spored porane{nite va{i pohoti, koga bevte vo neznaewe.

4,3 Rim 6,19 Efes 2,1-3 4,17-18

Jn 20,29 2 Kor 5,7 1 Jn 4,20

10 Mt 13,17 Dela 11,27

11 Is 52,1353,12 Mt 13, 16-17 Lk 18,31 24,26-27 Dela 1,7 2,23

12 Dela 1,8 Rim 16, 25-26 1 Kor 2,4 Efes 3,5 1 Sol 1,5

13 Lk 12, 35-40

14

187 PRVO POSLANIE NA APOSTOL PETAR 15 Is 43,1 Mt 5,48 Dela 9,13 3 Ptr 1,3 1 Jn 3,3

16 3 Mojs 11,44.45 17,1-22,33 19,2 20,7.26

17 5 Mojs 10,17 Er 17,10 Ps 61,12 Rim 2,6 Evr 11,6 Otkr 2,23 22,12

18 Is 52,3 1 Kor 6,20 7,23 Efes 4,17

19 Jn 1,29 Dela 20,28 Evr 9,12 Otkr 5,9

20 Jn 17,24 Gal 4,4 Evr 1,2

21 Rim 4,24 10,9

22 Jn 13,34 17,17 Rim 1,5 12,10

23 1,3 Dan 6,26 Evr 4,12 Jk 1,18 1 Jn 3,9

24-25 Is 40,6-8 Jk 1,10-11

2,1 Jk 1,21

2 Mk 10,15 1 Kor 3,2

3 Ps 34,9

No, po primerot na Svetiot, Koj ve povika, i vie samite bidete sveti vo site va{i postapki. 16 Za{to napi{ano e: „Bidete sveti, bidej}i Jas sum svet.” 17 Ako Go narekuvate Otec Onoj, Koj nepristrasno sekomu mu sudi spored delata, toga{ pominuvajte go vremeto na svojot ìvot vo strahopo~it, 18 znaej}i deka so propadlivo srebro ili zlato ne ste iskupeni od suetniot ìvot, koj vi se predade od tatkovcite va{i, 19 tuku so skapocenata krv na neporo~noto i ~isto Jagne - Hristos, 20 Koj be{e prednazna~en u{te pred sozdavaweto na svetot, a se javi vo posledno vreme zaradi vas, 21 koi preku Nego poveruvavte vo Boga, Koj Go voskresna od mrtvite i Mu dade slava, ta verata va{a i nade`ta da vi bidat vo Boga. 15

@ivejte kako Bo`ji ~eda vo qubov! Otkako gi o~istivte du{ite svoi so poslu{nost kon vistinata preku Duhot, za nelicemerno bratoqubie, sakajte se eden so drug postojano so ~isto srce, 23 kako prerodeni ne od raspadlivo seme, tuku od ve~no preku slovoto na ìviot Bog, Koj ìvee vo site vekovi. 24 Za{to teloto e kako treva, i sekoja ~ove~ka slava - kako cvet od treva: se isu{uva trevata, i cvetot nejzin pa|a; 25 no slovoto Gospodovo ostanuva zasekoga{. A toa slovo e Evangelieto {to vi be{e objaveno. Otfrlete, pak, od sebesi sekakva pakost i sekakva izmama, i licemerstvo, i zavist, i sekakvo klevetewe, 2 kako novorodeni deca bidete èlni za vistinsko i duhovno mleko, ta vo nego da porasnete za spasenie, 3 bidej}i vkusivte deka Gospod e dobar. 22

2

Osnovawe i misija na crkvata 4 Pristapete kon Nego, ìviot kamen, od lu|eto otfrlen, no od Boga izbran, dragocen,

vie koi kako ìvi kamewa ste vgradeni vo duhoven dom, sve{tenstvo sveto, za da prinesete duhovni `rtvi koi Mu se na Boga prijatni preku Isus Hristos. 6 Za{to vo Pismoto stoi napi{ano: „Eve, na Sion postavuvam kamen temelnik, odbran i skapocen; i koj veruva vo Nego, nema da se posrami!” 7 Vam, pak, koi veruvate, Toj vi e ~est, a za nevernicite - „Kamenot {to go otfrlija yidarite, stana kamen temelnik”, 8 kamen od koj tie se sopnuvaat i kamen na koj pa|aat, za{to ne mu se pokoruvaat na slovoto; za toa se tie i odredeni. 9 No vie ste izbran rod, carsko sve{tenstvo, svet narod, lu|e pridobieni za da gi vozvestite sovr{enstvata na Onoj Koj ve povikal od temnina vo Svojata ~udesna svetlina; 10 vie, koi nekoga{ ne bevte narod, a sega ste narod Bo`ji; koi ne bevte pomiluvani, a sega ste pomiluvani. 5

Za odnesuvaweto na hristijanite me|u neznabo{cite

4 2 Mojs 19,23 Mt 21,42 Dela 4,11

5 Rim 12,1 1 Kor 3,16 Efes 2, 20-22 Evr 13,15

6 Is 28,16 Rim 9,33 10,11

7 Ps 117,22 Mt 21,42

8 Is 8,14 Rim 9,33

9 2 Mojs 19,5-6 Is 43,20-21 Mal 3,17 Dela 26,18 Rim 3,24 2 Kor 4,6 Efes 1,24 5,8 Kol 1,1213 3,12 1 Sol 5,4 Otkr 1,6

11 Vozqubeni, ve molam, kako pridoj10 deni i gosti, da se pazite od telesnite Os 1,6.9 2,3.25 pohoti {to vojuvaat protiv du{ata. 12 Odnesuvajte se dostojno me|u nezna- Rim 9, 25-26 bo{cite, pa tie, koga ve napa|aat kako zlotvorci, {tom }e gi vidat va{ite 11 1 Mojs 23,4 dobri dela, da Go proslavat Boga vo Ps 38,12 Gal 5,17.24 denot na posetata. Evr 11,13

Dol`nosta na hristijanite kon onie koi se na vlast

Jk 4,1

12 3,16

10,3 I taka, pokoruvajte se na sekoja Is Mt 5,16 ~ove~ka vlast, poradi Gospod: bilo na 15 car, kako na vrhovna vlast, 14 bilo na upraviteli na Negovi pra- 3,16 tenici za da gi kaznat zlostornicite, a 16 Gal 5,13 za da gi pofalat dobrotvorcite! Juda 1,4 15 Za{to, takva e voljata Bo`ja, - so dobrotvorstvo da go zamolknuvame neznaeweto na bezumnite lu|e, 16 kako slobodni, a ne kako takvi {to ja upotrebuvaat slobodata kako pokrivka za vr{ewe zlo, tuku - kako slugi Bo`ji. 13

188 PRVO POSLANIE NA APOSTOL PETAR 17 Izreki 24,21 Mt 22,21

Po~ituvajte go sekogo, bra}ata sakajte gi, imajte strahopo~it kon Boga, carot po~ituvajte go! 17

18 Efes 6,5 1 Tim 6,1 Tit 2,9

19 3,14 4,14 Jk 5,7-11

20 3,14.17 4,14

21 Mt 16,24 Jn 13,15

22 Is 53,9 Jn 8,46 2 Kor 5,21 1 Jn 3,5.9

23 Mt 5,39 26,62 Rim 12,19

24 Is 53,4.5.12 Rim 6,11.18 Evr 9,28

25 Is 53,6 Ez 34,5-6 Mt 9,36

3,1 1,25 1 Kor 7, 12-16 Efes 5,22 Kol 3,18 Tit 2,5

3

Dol`nosta na slugite kon svoite gospodari 18 Slugi, pokoruvajte im se na gospodarite svoi, ne samo na dobrite i krotkite, tuku i na lo{ite! 19 Za{to, toa vi odi vo prilog, ako nekoj, od soznanie za Boga, podnesuva skrb, stradaj}i nespravedlivo. 20 Za{to, kakva e pofalbata, ako trpite koga ve tepaat poradi prestapi? No, ako trpite koga pravite dobro i stradate, toa Mu e ugodno na Boga. 21 Bidej}i vie ste za toa povikani, za{to i Hristos postrada za vas, ostavaj}i ni primer za da vrvime po Negovite stapki: 22 Toj ne napravi grev, nitu, pak, vo ustata Negova se najde izmama; 23 koga na Nego hulea, Toj ne im odvra}a{e so huli; koga strada{e, ne se zakanuva{e, tuku se potpira{e na Onoj Koj pravedno sudi. 24 Toj sam gi nose{e na{ite grevovi na krstot vo teloto Svoe, ta oslobodeni od grevovite da ìveeme za pravdata: „Preku Negovata rana se iscelivte”. 25 Za{to bevte kako ovci izgubeni, koi nemaat pastir, no sega se obrativte kon Pastirot i ûvarot na va{ite du{i.

3

Dol`nosti na sopru`nicite

A taka i vie, ènite, bidete im pokorni na svoite maì, ta, ako nekoi od niv ne mu se pokoruvaat na slo4 voto, preku povedenieto na svoite èni Mt 6,4.6.18 da se pridobijat bez prigovor, 2 koga }e go vidat va{iot ~ist i bogobojazliv ìvot. 3 Va{ata ubavina da bide ne nadvore{na, odnosno vo pleteweto na kosite, kiteweto so zlato ili oblekuvawe na obleki, 4 tuku - vnatre{na, vo srceto na skrieniot ~ovek, vo postojanost i tih duh, {to e dragoceno pred Boga. Is 3,16 1 Tim 2, 9-15

Za{to taka nekoga{ se ukrasuvaa i svetite èni, koi se nadevaa na Boga i im se pokoruvaa na maìte svoi, 6 kako {to Sara go slu{a{e Avraam, narekuvaj}i go gospodar. Vie ste nejzini ~eda; ako pravite dobro, ne pla{ete se od ni{to. 7 Taka i vie, maìte, ìvejte so svoite èni vo razbirawe i po~ituvajte gi kako poslabo su{testvo i kako sonaslednici na blagodatniot ìvot, za da ne se pojavi prepreka vo molitvite va{i.

6

Stradawe zaradi pravda 8 A najposle, bidete site ednodu{ni, so~uvstvitelni, bratoqubivi, milosrdni, druèqubivi, ponizni; 9 ne vra}ajte zlo za zlo ili navreda za navreda, tuku, naprotiv: blagoslovuvajte, znaej}i deka za toa ste povikani za da nasledite blagoslov. 10 „Za{to, koj go saka ìvotot i saka da vidi dobri denovi, neka go pazi jazikot svoj od zlo, i usnite negovi da ne zboruvaat lagi. 11 Neka odbegnuva zlo i neka pravi dobro, neka bara mir i neka se stremi kon nego 12 bidej}i o~ite na Gospod se vpereni kon pravednite, i u{ite Negovi - kon nivnite molitvi, a liceto Gospodovo e protiv onie koi pravat zlo za da gi istrebi od zemjata.”

10-12

5

Doverba namesto progonuvawe I koj }e vi napravi zlo, ako pravite dobro? 14 No, ako i stradate za pravda, blaèni ste; ne pla{ete se od ona od {to tie se pla{at i ne bojte se; 15 tuku Gospod Bog po~ituvajte Go vo srcata svoi; a bidete sekoga{ podgotveni so krotost i strahopo~it za odgovor na sekogo koj od vas }e pobara smetka za va{ata nade`. 16 Imajte ~ista sovest, ta so toa, {to ve napa|aat kako zlostornici, da se posramat tie {to ve kudat poradi va{iot dobar ìvot vo Hristos. 17 Za{to, ako $ e ugodno na Bo`jata volja, podobro e da stradate pravej}i dobro, otkolku vr{ej}i lo{o, 13

1 Mojs 18,12 Gal 4,28

7 Efes 5,25 Kol 3,19

8 Rim 12, 14-18

9 2,23 Mt 5,38.43 Lk 6,28 1 Sol 5,15

Ps 33,12-16

14 2,20 4,14 Is 8,12 Izreki 3,25 Mt 5,10 10,26-31

15 Is 8,13

16 2,12.15

17 2,20

189 PRVO POSLANIE NA APOSTOL PETAR 18 2,21-24 Rim 5,6 6,10 Efes 2,18 Evr 9,26-28

20 1 Mojs 6, 1-7 7,7 3 Ptr 2,5 3,9

21 1,3 Rim 6,4 Kol 2,1213 Evr 10,22

22 Dela 2,33 Efes 1, 20-21 Kol 2,15

4,1 2,21 3,18 Rim 6,2.7

2 2,11 Rim 7,14 1 Jn 2, 16-17

3 1,14 Rim 1,29 Efes 2,1-3 4,17-18 Tit 3,3

5 Dela 10,42 2 Tim 4,1

6 3,19 Rim 1,9 2 Kor 5,5

7 1,5-7 4,17 Rim 13,11.12 2 Kor 6,2

Pobedata na Hristos se pokaùva vo site 18 bidej}i i Hristos, za da n# dovede kaj Boga, edna{ postrada za grevovite na{i, pravednik za nepravednite; vistina, umre po telo, no oìvea so duhot. 19 Vo nego otkako sleze, im propoveda i na duhovite koi bea v zatvor, 20 koi nekoga{ ne se pokorija koga Bo`jata dolgotrpelivost gi o~ekuva{e, vo vremeto na Noe, pri praveweto na kov~egot, vo koj malkumina, odnosno osum du{i se spasija od vodata. 21 Obrazecot na taa voda - kr{tevaweto, no ne otstranuvaweto na telesnata ne~istotija, tuku vetuvaweto na Boga dobra sovest - n# spasuva sega i nas preku voskresenieto na Isus Hristos, 22 Koj, otkako se voznese na neboto, e oddesno na Boga, a Komu Mu se pokoruvaat angelite, vlastite i silite. Izmenet na~in na ìveewe Bidej}i, pak, Hristos postrada so teloto za nas, toga{ vooruète se vie so istata misla; za{to koj }e postrada so teloto, toj prekinal so grevot, 2 ta preostanatoto vreme na ìvotot vo teloto da ne go proìvee ve}e so ~ove~ki pohoti, tuku spored voljata Bo`ja. 3 Za{to dovolno e {to minatoto vreme na ìvotot go pominavte vo vr{ewe voljata na neznabo{cite, ìveej}i vo ne~istotija, vo pohoti, vo pijanstvo, vo prejaduvawe, vo prepivawe i vo ne~estivo idolopoklonstvo. 4 Zatoa tie i se ~udat {to ne se druìte so niv vo toj ist neureden ìvot, i hulat na vas. 5 No tie }e odgovaraat pred Onoj Koj e gotov da im sudi na ìvite i na mrtvite. 6 Za{to i na mrtvite im be{e propovedano Evangelieto da primat sud kako lu|e po teloto, a da ìveat so duhot po Boga.

4

Bodrost vo hristijanskata zaednica 7 No blizu e krajot na s#. Pa bidete mudri i bodri vo molitvite.

A pred s#, imajte postojano qubov me|u sebe; za{to „qubovta pokriva mnogu grevovi”. 9 Bidete gostoqubivi eden sprema drug bez negoduvawe. 10 Sluète si eden na drug, sekoj so darbata {to ja primil, kako dobri upraviteli na raznoobraznata Bo`ja blagodat. 11 Ako nekoj govori, neka znae deka zboruva Bo`ji zborovi; ako nekoj sluì, neka sluì spored silata koja Bog ja dava, ta vo s# da se proslavi Bog preku Isus Hristos, ~ija slava i vladeewe se ve~ni. Amin.

8

Blaènstveto veteno na progonuvanite

13

8

12 Vozqubeni, ne ~udete se na ognenoto isku{enie, {to vi se pra}a za da ve ispita, kako ne{to neobi~no da vi se slu~uva. 13 Naprotiv. Ako u~estvuvate vo stradawata Hristovi, toga{ raduvajte se, ta koga }e se javi Negovata slava da se zaraduvate i razveselite. 14 A ako ve ukoruvaat poradi imeto Hristovo, blaèni ste, za{to Duhot na slavata, Duhot Bo`ji po~iva na vas: tie, zna~i, na Nego hulat, a vie - Go proslavuvate. 15 Nikoj, pak, od vas da ne strada kako ubiec, ili kradec, ili zlostornik, nitu kako onoj {to se me{a vo tu|i raboti; 16 no, ako strada kako hristijanin, da ne se sramuva, tuku da Go proslavuva Boga za takvo u~estvo. 17 Za{to vreme e da po~ne sudot od Bo`jiot dom; a ako po~ne najnapred od nas, toga{ kakov li }e im bide krajot na onie koi ne mu se pokoruvaat na Bo`joto Evangelie? 18 I koga pravednikot odvaj se spasuva, toga{ {to }e stane od bezbo`nicite i gre{nicite!? 19 I taka, onie {to stradaat spored voljata na Boga, neka Mu gi predadat Nemu, kako na veren Sozdatel, du{ite svoi, pravej}i dobro.

Izreki 10,12 Tov 12,9 Lk 7,47 Jk 5,20

10 Lk 12, 42-48 Rim 12,6-8 1 Kor 12, 4-7

11 Rim 9,5 16,27 1 Kor 10,31

12 1,7 3,14

Mt 5,11-12 Rim 5,3-5 Kol 3,4 Jk 1,2-3

14 2,20 3,14.17 Is 11,2 Ps 88,50.51

16 Dela 11,26

17 2,8 Er 25,29 Lk 23,31 2 Sol 1,8

18 Izreki 11,31

19 Ps 30,5 Lk 23,46

190 PRVO POSLANIE NA APOSTOL PETAR 5,1 Dela 11,30 Kol 3,4

2 1 Tim 3,8 Tit 1,7

3 Jn 13,15-17 2 Kor 1,24

4 1,4 1 Kor 9,25 Jk 1,12 Otkr 2,10

5 Jov 22,29 Izreki 3,34 Jn 13,14 Jk 4,6 1 Jn 2, 12-14

Grià za Bo`joto stado Onie, koi se me|u vas prezviteri, gi molam jas, koj i samiot sum sve{tenik, i svedok na Hristovite stradawa i sou~esnik vo slavata, {to }e se otkrie: 2 pasete go Bo`joto stado, {to go imate, nadgleduvaj}i go ne prisilno, tuku dragovolno i spored Boga; ne zaradi sramna pe~alba, tuku od s# srce. 3 I ne kako da upravuvate so narodot, tuku davaj}i mu primer na stadoto. 4 A koga }e se javi Pastirona~alnikot, }e dobiete venec na slava {to nikoga{ ne svenuva.

5

Poniznost i cvrstina vo verata Isto taka i vie, pomladite, pokoruvajte im se na prezviterite; a site, pak, 6 pokoruvajte se eden na drug i zdobijte Fil 2,8-9 se so poniznost, bidej}i „Bog im se proJk 4,6-10 tivi na gordelivite, a na poniznite im 7 dava blagodat.” Ps 54,22 6 Ponizete se pod krepkata raka Bo`Sir 2,1-8 Mt 6,25 ja, za da ve vozdigne koga }e dojde vremeto. 7 Site va{i zagriènosti prefrlete gi vrz Nego, za{to Toj se griì za vas. 5

Bidete trezveni, bidete budni, za{to va{iot protivnik, |avolot, obikoluva kako lav {to rika i bara nekogo da progolta; 9 sprotivete mu se so tvrda vera, znaej}i deka takvi stradawa gi snao|aat i va{ite bra}a po svetot. 10 A Bog na sekoja blagodat, Koj ve povika za Svojata ve~na slava vo Isus Hristos, Sam, po va{eto kratko stradawe, da ve usovr{i, ukrepi i napravi nepokoleblivi. 11 Nemu slava i vlast vo veki vekov. Amin! 8

Zavr{ni pozdravi

8 Ez 22,25 Ps 22,14 Jov 1,7 Mt 5,25 1 Sol 5,6 2 Tim 4,17

9 Efes 6, 11-16 1 Sol 2,14 Jk 4,7

10 Rim 8,17.18 2 Kor 4,17 1 Sol 2,12

11 4,11 Otkr 1,8 11,17

Po Silvan, na{iot veren brat, 12 kako {to mislam, vi go napi{av ova Dela 15,22 kratko poslanie, za da ve ute{am i 13 uveram deka ova e vistinskata Bo`ja Dela 12,12 Otkr 17,5 blagodat. Ostanete cvrsto vo nea! 13 Ve pozdravuva crkvata vo Vavilon, 14 Kor izbrana zaedno so vas, i Marko, sinot 213,12 moj. 14 Pozdravete se eden so drug so celiv na qubov. Mir na site vas, {to ste vo Hristos. Amin! 12

VTORO POSLANIE NA APOSTOL PETAR Voved Vtoroto poslanie na apostol Petar e upateno do {irok krug hristijani vo prviot vek. Glavna tema na ova poslanie se la`nite u~ewa i nemoralot koj od niv proizleguva. Najdobriot na~in za borba protiv la`nite u~ewa e opredelbata da se drìme do izvornoto u~ewe preneseno od onie koi bile direktni u~enici na Hristos i li~no Go slu{nale Negovoto u~ewe. Posebno vnimanie vo ova poslanie mu e posveteno na tvrdeweto na nekoi lu|e deka Hristos nema povtorno da se vrati na Zemjata. Pisatelot objavuva deka prividnoto docnewe na Gospod Isus se dolì na faktot {to Bog „ne saka da zagine nikoj, tuku site da se pokaat” (3,9). 1,1 Dela 15,14 Rim 1,17 Tit 2,13

1

Pozdrav

Simon Petar, sluga i apostol na Isus Hristos, do onie na koi preku 2 pravdata na na{iot Bog i Spasitel Fil 3,8-10 Isus Hristos im se padna ednakva vera Kol 2,6 1 Ptr 1,2 kako i nam. 2 Blagodatta i mirot so poznavaweto Juda 1,2 3 na Bog i Hristos Isus, na{iot Gospod, Jn 1,14 da vi se umnoàt. Efes 3, 16-19 1 Ptr 2,9

Bo`jiot poziv i izbor

Bidej}i Negovata boèstvena sila Jn 1,12 ni podari s# {to e potrebno za ìvoDela 17,28 tot i pobo`nosta, a preku poznanieto 2 Kor 3,18 na Onoj Koj n# povika so Svojata slava 6 i sovr{enstvo, Gal 5,22-23 4 preku koi ni se daruvani mnogu golemi i dragoceni vetuvawa, ta preku niv da stanete u~esnici vo Bo`jata priroda ako se oddale~ite od gnileòt na ovoj svet; 5 zatoa, grièj}i se za ova sestrano, prinesete kon verata svoja dobrodetel, a kon dobrodetelta znaewe, 6 kon znaeweto vozdrùvawe, kon vozdrùvaweto trpenie, kon trpenieto pobo`nost, 7 kon pobo`nosta bratoqubivost, kon bratoqubivosta qubov. 8 Za{to, ako ovie doblesti gi ima vo vas i se umnoùvaat, tie nema da ve ostavat prazni, nitu besplodni vo poznanieto na na{iot Gospod Isus Hristos. 4

9 A koj gi nema ovie doblesti, toj e slep, kusogled i zaborava deka se o~istil od porane{nite grevovi. 10 Bra}a, zatoa u{te pove}e nastojuvajte da go zajaknete va{iot poziv i izbor, za{to, ako go vr{ite toa, nikoga{ nema da pogre{ite, 11 bidej}i po takov na~in }e vi se ovozmoì sloboden vlez vo ve~noto carstvo na na{iot Gospod i Spasitel Isus Hristos.

3

Vernost kon apostolskoto i proro~ko slovo

10 2 Sol 1,11 1 Jn 3,6

11 Lk 1,33

12 1 Jn 2,21 Juda 1,5

13 Is 38,12 Mudr 9,15

14 Jn 21,18-19 2 Kor 5,1

16

Poradi toa sekoga{ }e se trudam da Lk 9,31-32 1,14 vi gi napomenuvam ovie raboti, iako gi Jn 1 Kor znaete, i utvrdeni ste vo sega{nata 15,23 vistina. 17 13 a i pravo e, dodeka sum vo ova telo, Mt 17,5 Mk 9,2-8 da ve potsetuvam, 14 bidej}i znam deka naskoro }e go ostavam moeto telo, kako {to Gospod na{, Isus Hristos, mi otkri. 15 A }e se pogriàm na ova da se potsetuvate sekoga{ i po mojata smrt. 16 Za{to nie vi ja pokaàvme silata i doa|aweto na na{iot Gospod Isus Hristos ne preku izmisleni prikazni, tuku samite bevme o~evidci na Negovoto veli~ie. 17 Za{to Toj primi ~est i slava od Bog Otecot, koga od Velelepnata Slava Mu dojde vakov glas: „Ovoj e Mojot voz12

192 VTORO POSLANIE NA APOSTOL PETAR 19 quben Sin, so Kogo se ispolnuva Moja-

Lk 1,7-8 Otkr 2,28

20 2 Tim 3,16 1 Ptr 1,11

21 Dela 3,21

2,1 5 Mojs 13,1-5 Mt 24,24 Mk 13, 21-23 2 Sol 2, 3-12 1 Tim 4,1

2 Dela 9,2 Rim 2,24

3

ta dobra volja.” 18 I toj glas, {to dojde od neboto, nie go ~uvme, koga bevme so Nego na svetata gora. 19 A osven toa, nie imame ne{to u{te poverno, a toa e proro~koto slovo; i dobro pravite {to nemu mu obrnuvate vnimanie, kako na svetilo {to sveti na temno mesto, dodeka denot osamne i Denicata zasveti vo va{ite srca. 20 Znajte go prvo toa deka niedno proro{tvo od Pismoto ne e sopstveno kaùvawe na prorokot. 21 Za{to nikoga{ spored ~ove~kata volja ne e izre~eno proro{tvo, tuku svetite Bo`ji lu|e zboruvale pottiknati od Svetiot Duh. Treba da se pazime od la`ni i poro~ni u~iteli

Is 52,5 Juda 1,4

4 Mt 8,29 Juda 1,6

2

(Juda 1,4–13)

A vo narodot ima{e i la`ni proroci, kako {to i me|u vas }e ima 5 Mudr 10,4 la`ni u~iteli, koi }e vnesat pogubni 1 Ptr 3,20 eresi i, otkako se odre~at od Gospod, 6 Koj gi otkupil, }e navle~at vrz sebesi 1 Mojs 19 brza pogibel. Mudr 10, 2 I mnozina }e pojdat po nivnite ne6-8 Sir 16, ~istotii, i poradi niv patot na visti7-10 Mt 10,15 nata }e bide pohulen. Juda 1,7 3 I, pobuduvaj}i ve od koristoqubi7 vost, }e ve privlekuvaat so laskavi zboLk 17,29 rovi; no nivnoto osuduvawe e odamna gotovo, i nivnata pogibel ne dreme. 4 Za{to Bog, koga ne gi po{tedi angelite {to zgre{ija, tuku gi frli vo pekolot so verigi na mrakot, gi predade da bidat dràni do sudot; 5 i koga ne go po{tedi prviot svet, tuku, koga nanese potop vrz bezbo`niot svet, go zapazi samo osum~lenoto semejstvo na Noe, propovednikot na pravdata; 6 i gradovite Sodom i Gomora gi osudi na razurnuvawe i gi pretvori vo pepel, ostavaj}i gi kako primer na idnite bezbo`nici, 7 a go izbavi pravedniot Lot, kogo go osramotija bezzakonicite so ne~istiot ìvot.

Za{to, koga ìvee{e pravednikot me|u niv, gledaj}i gi i slu{aj}i gi bezzakonskite dela, toj sekojdnevno ja izma~uva{e svojata pravedna du{a; 9 zna~i Gospod znae kako da gi izbavuva pobo`nite od isku{enija, a nepravednite da gi drì vo maki za sudniot den; 10 a najmnogu onie {to se upravuvaat spored teloto vo negovite gnasni pohoti, koi ja preziraat vlasta, drski se, gordi i ne se pla{at da hulat na vlasta, 11 no duri ni angelite, koi se posna`ni i posilni od niv, ne izgovaraat za niv hula pred Gospod. 12 A tie, kako nerazumni ìvotni, sozdanija po instinkt se fa}aat i se uni{tuvaat, hulej}i go ona {to ne go razbiraat, vo svojata pogibel }e zaginat, 13 dobivaj}i kazna za vr{ewe nepravda. Tie sekojdnevniot ìvot vo rasko{ go smetaat za uìvawe; tie se sram i grev, nasladuvaj}i se so svoite izmami, dodeka jadat so vas; 14 imaat o~i polni so prequbodejstvo i nenasitni se na grev, gi mamat neutvrdenite du{i; imaat srce priviknato na lakomstvo: tie se ~eda na prokletstvoto! 15 Otkako go ostavija vistinskiot pat i se zabludija, trgnaa po stapkite na Vosoroviot sin Valaam, koj zasaka plata za vr{ewe nepravda, 16 no be{e izobli~en za svoeto bezzakonie: nerazumnoto ìvotno progovori so ~ove~ki glas i go zapre bezumstvoto na prorokot. 17 Tie se bezvodni izvori, oblaci i magli od bura raznesuvani; za niv e rezerviran mrakot na temninata zasekoga{. 18 Za{to, govorej}i prazni zborovi, gi mamat na telesni pohoti i ne~istotija onie koi tuku{to se ottrgnale od tie {to ìveat vo zabluda. 19 Im vetuvaat sloboda koga tie samite se robovi na razvratot, za{to koga nekoj nekogo pobeduva, toj i go porobuva. 8

9 1 Kor 10,13 2 Sol 1, 5-10 Juda 1,6

10 Juda 1,7-8

11 Juda 1,9

12 Ps 48,12-14 Juda 1,10

13 Juda 1,12

15 4 Mojs 22,7 Juda 1,11 Otkr 2, 14-15

16 4 Mojs 22,28

17 Juda 1, 12-13

18 Juda 1,16

19 Jn 8,34 Rim 6, 16-17

193 VTORO POSLANIE NA APOSTOL PETAR 20 Mt 12,45

21 1 Kor 11,2 Juda 1,3

22 Izreki 26,11 Lk 12, 47-48

3,2 1,18-20 Juda 1,17

3 1,16 2,1 2 Sol 2, 3-12 1 Tim 4,1 Juda 1,18

4 Is 5,19

5 1 Mojs 1, 6-9

6 1 Mojs 7,11-21 Mt 24, 38-39 1 Ptr 3,20

7 Mt 3,12 Rim 2,6

8 Ps 89,4

Za{to, ako gi izbegnale svetovnite skvernosti preku poznanieto na Gospod i Spasitelot na{ Isus Hristos, i pak se pletkaat vo niv i biduvaat pobedeni, toga{ za takvi poslednoto }e im bide polo{o od prvoto! 21 Za niv bi bilo podobro da ne go bea poznale patot na pravdata otkolku, otkako go poznaa, da otstapat od svetata zapoved koja im e predadena. 22 Nim im se slu~uva spored vistinskata pogovorka: „Pesot se vra}a na svojata blujavica” i „Iskapenata sviwa - vo kalta.” 20

3

Vetuvawe za povtorno Hristovo doa|awe

Eve, vozqubeni, kako ve}e vi go pi{uvam vtoroto poslanie vo koe so napomnuvawe vi go razbuduvam va{iot ~ist razum 2 za da se potsetite na zborovite, porano kaàni od svetite proroci, i na zapovedta od Gospod i Spasitelot, dadeni preku va{ite apostoli. 3 Najnapred znajte go toa deka vo poslednite dni }e se javat podigruva~i, koi }e se podbivaat i }e ìveat spored svoite pohoti. 4 ]e velat: „Kade e vetuvaweto na Negovoto doa|awe? Za{to, otkako tatkovcite na{i izumrea, s# si stoi taka kako od sozdavaweto na svetot.” 5 Tie namerno zaboravaat deka nebesata i zemjata od porano bea sozdadeni od voda i preku voda so silata na Bo`joto slovo, 6 preku koe, toga{niot svet zagina, potopen od voda. 7 A sega{nite nebesa i zemjata, pazeni od istoto slovo, se ~uvaat za ogan vo denot na sudot i pogibelta na ne~estivite lu|e. 8 No vnimavajte, vozqubeni, da ne go izumite samo toa deka za Gospod eden

den e kako iljada godini, a iljada godini - kako eden den. 9 Gospod nema da zadocni so Svoeto vetuvawe, kako {to nekoi mislat za baveweto; no dolgo vreme trpi, bidej}i ne saka da zagine nekoj, tuku site da se pokaat. 10 I }e dojde denot Gospodov, kako kradec vo no}no vreme; toga{ nebesata so golema bu~ava }e gi snema, i stihiite }e plamnat i }e se razru{at, a zemjata, i s# {to e na nea, }e izgori. 11 I taka, bidej}i seto toa }e se razru{i, kakov treba da vi bide va{iot svet ìvot i pobo`nosta va{a, 12 dodeka go o~ekuvate i posakuvate skoroto doa|awe na Bo`jiot den, vo koj nebesata }e se razru{at i osnovite vo ogan }e se stopat? 13 No nie, spored Negovoto vetuvawe, o~ekuvame novo nebo i nova zemja, na koi }e se vseli pravda.

9 Avak 2,3 Sir 35,19 Lk 18,7 Rim 2,4 1 Tim 2,4

10 Mt 24,29.43-45 1 Sol 5,2 Otkr 20,11 21,1

12 Is 34,4 Dela 3, 19-20

13 Is 60,21 65,17 66,22 Rim 8,19 Otkr 21,1.7

14 Juda 1,24

15 Dela 2,4 1 Tim 1, 15-16

Pottiknuvawe na budnost Zatoa, vozqubeni, dodeka go o~eku- 17 vate toa, pogriète se pred Nego da iz- Evr 2,1 lezete spokojni, neoskverneti i nepo- 18 Rim 16,27 ro~ni; Juda 1,25 15 i dolgotrpelivosta na va{iot Gospod smetajte ja kako spasenie - kako {to vi napi{a i vozqubeniot na{ brat Pavle, spored dadenata mu mudrost; 16 kako {to zboruva za toa i vo site svoi poslanija, vo koi ima nekoi raboti te{ki za razbirawe, {to neu~enite i neutvrdenite gi izopa~uvaat, kako i drugite Pisma, za svoja pogibel. 17 A vie, vozqubeni, znaej}i go ova odnapred, pazete se od izmamata na bezzakonicite za da ne bidete odvedeni so niv, i da ne otpadnete od svojata utvrdenost, 18 tuku da napreduvate vo blagodatta i vo poznanieto na na{iot Gospod i Spasitel Isus Hristos. Nemu slava i sega i za ve~ni vremiwa. Amin! 14

PRVO POSLANIE NA APOSTOL JOVAN Voved Tradicijata mu gi pripi{uva trite poslanija na apostol Jovan, iako negovoto ime vo niv niedna{ ne se spomenuva. Prvoto od ovie poslanija ne ni dava nikakvi podatoci za negoviot pisatel, nitu pak za identitetot na onie na koi mu e upateno. No toa otkriva odredeni aspekti na sostojbite vo hristijanskite zaednici do koi toa bilo adresirano. Kako i mnogute drugi zaednici od vtorata polovina na prviot vek, tie bile izloèni na vlijanijata na duhovnite ili religioznite dvièwa koi se raziduvale od vistinskata hristijanska vera. Tokmu zatoa pisatelot se stremi kon dvojna cel vo svoeto poslanie: - da gi ohrabri svoite ~itateli da ìveat vo vistinsko zaedni{tvo so Boga i Negoviot Sin Gospod Isus Hristos, {to treba da se izrazi preku primenata na bratskata qubov; - istovremeno da se borat protiv la`nata nauka {to ja kompromitira vernosta vo Evangelieto. Vovedot vo poslanieto (1,1–4) toa i go iznesuva: zacvrstuvawe na zaedni{tvoto {to treba da go imaat vernicite so Boga i so Isus Hristos, isto kako i bratskoto zaedni{tvo edni so drugi. Za toa tie treba da ostanat verni na svedo{tvoto na onie koi Go bea videle ili slu{ale Isus Hristos. Pisatelot gi povikuva svoite ~itateli da ìveat vo svetlina, za{to Bog e svetlina. Za taa cel, tie treba da gi sproveduvaat zapovedite na qubovta (1,5–2,17). Potoa go navestuva pojavuvaweto na golemite neprijateli na Hristos (2,18–29). Toj gi soop{tuva osobenostite {to gi pravat vistinski ~edata Bo`ji: pravedniot ìvot vo koj prebivaat, qubovta {to ja imaat edni kon drugi, verata vo Isus Hristos (3,1–24). Otkako pokaùva kako treba da se razlikuva zabluda od vistina (4,1–6), pisatelot u{te edna{ se navra}a kon temata za qubovta: da Mu se pripa|a na Boga zna~i da se qubi, za{to Bog e qubov (4,7–21). Toj go zavr{uva svoeto poslanie opi{uvaj}i ja verata kako pobedni~ka i rezimiraj}i gi pozna~ajnite stavovi od negovoto poslanie (5,1–21). 1,1 2,13 Lk 24,39 Jn 1,1.14 20,25

1

Predgovor

Ona {to be{e od po~etokot, ona {to go ~uvme, ona {to so o~ite svoi go vidovme, {to go razgledavme i 2 {to racete na{i go opipaa, za Slovoto 2,25 4,14 na ìvotot 2 i ìvotot se javi, i vidovme, i sve5,20 Jn 1,4 do~ime, i vi go navestuvame ve~niot 11,25-26 ìvot, koj be{e vo Otecot i nam ni se 3 javi Jn 17,20-21 3 ona {to go vidovme i go ~uvme, toa Dela 4,20 26,16 vi go navestuvame, ta i vie da imate za1 Kor 1,9 edni{tvo so nas; a na{eto zaedni{tvo

e so Otecot i Negoviot Sin, Isus 4 Jn 15,11 Hristos. 16,22-24 4 Toa vi go pi{uvame za da bide ra- 2 Jn 1,12 dosta na{a potpolna. 5 Da odime vo svetlina, oslobodeni od grevot

3,11 Dan 2,22 Jn 8,12 1 Tim 6,16 Jk 1,17

5 A izvestuvaweto, pak, {to go ~uvme od Nego i vam vi go predavame, e toa de- 6 ka Bog e svetlina, i vo Nego nema ni- 2,4.9 Jn 3,21 kakva temnina. 6 Ako re~eme deka so Nego imame zaedni{tvo, a odime vo temnina, toga{

195 PRVO POSLANIE NA APOSTOL JOVAN 7 laème i ne postapuvame spored visti-

nata. 7 A ako, pak, vo svetlina odime, kako {to e Toj samiot vo svetlina, toa zna~i deka nie eden so drug imame zaedni{8 tvo, i krvta na Isus Hristos, Negoviot 3 Car 8,46 Sin, n# o~istuva od sekakov grev. Jov 9,2 8 Ako kaème deka nemame grev, se laIzreki 20,9 ème sami sebe, i vistinata ne e vo nas. Prop 7,20 9 Ako gi ispovedame grevovite svoi, Rim 3, 10-20 Toj e veren i praveden za da ni gi pros9 ti grevovite i da n# o~isti od sekakva 2 Let 7,14 nepravda. Ps 31,1-5 10 Ako, pak, re~eme deka ne sme zgreIzreki 28,13 {ile, Nego Go pravime la`livec, i Mt 6,12 Rim 4,6-8 slovoto Negovo ne e vo nas. Mt 26,28 Rim 3, 24-25 Efes 5,8 Evr 9,14 Otkr 1,5

Jk 5,16

2,1 Jn 14,16 Dela 3,14 Rim 8,34 Evr 7,25 8,6

2 4,10.14 Jn 4,42 Rim 3,25 Kol 1,20

3 1,3.7 3,22-24 4,21 5,2-3 2 Jn 1,6

4 4,20 Tit 1,16

5 Jn 14,21.23

2

êda moi, ova vi go pi{uvam za da ne gre{ite; i ako nekoj zgre{i, kaj Otecot imame Zastapnik, Isus Hristos, Pravednikot; 2 a Toj e `rtva za izmiruvawe za na{ite grevovi, i ne samo na{ite, tuku i grevovite na celiot svet. 3 Po toa znaeme deka sme Go poznale, koga gi ~uvame Negovite zapovedi. 4 Koj veli: „Go poznav”, a zapovedite Negovi ne gi ~uva, toj e la`livec i vo nego nema vistina; 5 a koj go pazi slovoto Negovo, vo nego Bo`jata qubov navistina e sovr{ena: po toa znaeme deka sme vo Nego. 6 Koj veli deka vo Nego prebiva, dolèn e da postapuva taka, kako {to postapi i Toj.

6 3,3.16 4,17 Jn 13,15.34 1 Kor 11,1 Efes 5,2 Fil 2,5 Kol 1,11 1 Ptr 2, 21-25

Hristos ni doa|a na pomo{

Nova zapoved

Vozqubeni, ne vi pi{uvam nova zapoved, tuku starata zapoved, {to ja imavte od po~etokot. Starata zapoved e slovoto, {to go ~uvte od po~etokot. 8 A sepak, nova zapoved vi pi{uvam ne{to {to e vistina i vo Nego i vo vas; 7 za{to temninata odminuva, a vistin5 Mojs 6,5 Mt 22, skata svetlina ve}e sveti. 37-40 9 Koj veli deka e vo svetlina, a go mrazi bratot svoj, toj e s# u{te vo temnina. 10 Koj go saka svojot brat, toj e vo svetlina i vo nego nema soblazna. 7

A koj go mrazi bratot svoj, toj se nao|a vo temnina, i vo temnina odi, i ne znae ni kade odi, bidej}i temninata mu gi oslepila o~ite negovi. 12 Vi pi{uvam, ~eda, deka zaradi Negovoto ime vi se prosteni grevovite. 13 Vi pi{uvam vam, tatkovci, za{to Go spoznavate Onoj Koj e od po~etok; vi pi{uvam, vam, mom~iwa, za{to go pobedivte lukaviot. 14 Vi napi{av vam, ~eda, bidej}i go poznavte tatkoto. Vi napi{av, vam, tatkovci, bidej}i Go poznavte Onoj Koj e od po~etok; vi napi{av vam, mom~iwa za{to ste silni, i slovoto Bo`jo prebiva vo vas, pa go pobedivte lukaviot. 15 Ne qubete go svetot i s# {to e vo nego. Ako nekoj go qubi svetot, vo nego nema qubov od Otecot. 16 Za{to, s# {to e vo svetot - pohotata na teloto, pohotlivosta na o~ite i gordelivosta na ìvotot, ne e od Otecot, tuku od ovoj svet. 17 A svetot e minliv i pohotite negovi, a onoj {to ja izvr{uva voljata Bo`ja, ostanuva doveka. 11

Hristovite neprijateli êda, posleden ~as e. I kako {to ste slu{ale deka }e dojde Antihrist, i sega ve}e se pojavija mnogu antihristi; od toa razbirame deka e posledniot ~as. 19 Tie izlegoa od nas, no ne bea na{i; bidej}i ako bea na{i, }e ostanea so nas; no izlegoa, za da bide jasno deka ne se site na{i. 20 A vie imate pomazanie od Svetiot, i site toa go znaete. 21 Ne vi pi{av deka ne ja znaete vistinata, tuku zatoa {to ja znaete i zatoa {to znaete deka niedna laga ne doa|a od vistinata. 22 Koj e la`livec, ako ne onoj, {to poreknuva deka Isus e Hristos? Antihrist e toj {to Gi poreknuva Otecot i Sinot. 23 Sekoj {to Go poreknuva Sinot, Go nema nitu Otecot; a koj Go priznava Sinot, Go ima i Otecot. 24 I taka, s# {to ~uvte vo po~etokot, toa i neka ostane kaj vas; ako ostane vo vas ona {to go ~uvte od po~etokot, i vie }e prebivate vo Sinot i vo Otecot. 18

8 Jn 1,5 8,12 13,34 15,12-17 Rim 13,12

9 1,6 Izreki 4,18-19

10 3,18-20

11 1,6 Jn 12,35 Mt 15,14

12 1,7 2,2 Mt 9,2 Lk 24,47 Dela 3,16 13,38 1 Kor 6,11

13 4,4 5,4.5.18 Evr 8,11 1 Ptr 5,8-9

14 Jn 5,38 Efes 6, 10-17 Otkr 12,11

15 Jn 5,42 17,14 Rim 12,2 Jk 4,4

16 Izreki 27,20 Mk 10,24 Gal 5,24 Tit 2,12 Jk 4,16 1 Ptr 2,11

17 Is 40,8 Izreki 10,25 Mt 7,21 1 Kor 7,31 1 Ptr 4,2

18 4,3 Mt 24,5 1 Tim 4,1 2 Jn 1,7

196 PRVO POSLANIE NA APOSTOL JOVAN 19 Dela 20,30 1 Kor 11,19 2 Kor 6, 14-18

20 2 Kor 1,21 Juda 1,5

21 Jn 8,32.44 3 Ptr 1,12 2 Jn 1,1

22 4,3 2 Jn 1,7

23 Mt 10,33 Jn 5,23 2 Jn 1,7.9

A ova e vetuvaweto {to ni go veti Toj: ve~niot ìvot. 26 Toa vi go pi{av poradi onie {to ve mamat. 27 A vie, pomazanieto {to go primivte od Nego, ostanuva vo vas, i nemate potreba nekoj da ve pou~uva; no bidej}i Negovoto pomazanie ve u~i na s#, i e vistinito, i ne e laga, zatoa ostanete vo Nego onaka kako {to ve nau~ilo toa. 28 I taka, ~eda, ostanete vo Nego, ta, koga }e se javi Toj, da imame smelost i da se ne posramime od Nego koga }e dojde. 29 Koga znaete deka Toj e praveden, znajte go i toa deka sekoj, koj vr{i pravda, e roden od Nego. 25

24 1,3 2,27 3,24 Jn 15,7-10

25 Jn 5,24 6,40 17,2

27 2,20 Jn 6,45 Evr 8,11

28 3,2 4,17 Lk 13,27 Fil 1, 20-21 2 Sol 1,9

29 3,10 4,7 5,1

3,1 Jn 1,12 16,3 17,25 Rim 8,16 1 Kor 1,21 Gal 4,4-5 Efes 1,5

2 2,8 Jn 17,24 Rim 8,29 Fil 3,21 Kol 3,4 Otkr 22,4

3

Bo`ji ~eda

Gledajte kolku golema qubov ni dal Otecot - da bideme nare~eni ~eda Bo`ji, a toa i sme! Zatoa svetot ne n# znae, za{to ne Go spozna Nego. 2 Vozqubeni, sega sme ~eda Bo`ji! No u{te ne se pokaà {to }e bideme. Znaeme samo deka, koga }e se pokaè, }e bideme sli~ni na Nego, za{to }e Go vidime kakov {to e. 3 I sekoj {to ja ima taa nade` vo Nego, se o~istuva samiot sebe, kako {to e ~ist Toj. 4 Sekoj {to pravi grev, pravi i bezzakonie; i grevot e bezzakonie. 5 A znaete deka Toj se javi za da gi zeme na{ite grevovi; a grev vo Nego nema. 6 Sekoj, koj prebiva vo Nego, ne gre{i; sekoj {to gre{i, ne Go videl, nitu Go poznal. 7 êda, nikoj da ne ve zabluduva! Koj postapuva pravedno, praveden e, kako {to e praveden Toj. 8 Koj pravi grev, od |avolot e, za{to |avolot gre{i od po~etokot. Pa zatoa i se javi Sinot Bo`ji, za da gi urne delata |avolski. 9 Sekoj {to e roden od Boga, grev ne pravi, za{to semeto Negovo prebiva vo nego; i ne moè da gre{i, bidej}i e roden od Boga. 10 êdata Bo`ji i ~edata |avolski po toa i se poznavaat. Sekoj {to ne posta-

puva pravedno, i sekoj {to ne go qubi 3 2,6 bratot svoj, ne e od Boga. 2 Kor 7,1 Da se qubime eden so drug Za{to toa e porakata {to ja ~uvte od po~etokot - da se sakame eden so drug. 12 No ne kako Kain, koj be{e od lukaviot i go ubi brata si. A zo{to go ubi? Zatoa {to negovite dela bea lo{i, a na negoviot brat - pravedni. 13 Ne ~udete se, bra}a moi, ako svetot ve mrazi. 14 Nie znaeme deka preminavme od smrt vo ìvot, bidej}i gi qubime bra}ata svoi; onoj {to ne go qubi bratot svoj, toj ostanuva vo smrtta. 15 Sekoj {to go mrazi bratot svoj, e ~ovekoubiec; i poznato vi e deka nieden ~ovekoubiec nema ìvot ve~en, {to }e ostane vo nego. 16 Qubovta ja poznavame po toa {to Toj ja poloì za nas du{ata Svoja; no i nie sme dol`ni da gi polagame du{ite svoi za bra}ata. 17 Ako nekoj ima svetovni blaga, pa koga }e go vidi svojot brat vo nema{tija, ta go zatvori srceto svoe od nego kako toga{ }e moè da ostane vo takov Bo`jata qubov? 18 êda moi, da ne se sakame so zborovi ili so jazik, tuku so dela i vistina! 11

Uverenost pred Boga I po toa }e znaeme deka sme od vistinata, i pred Nego }e go uverime svoeto srce; 20 bidej}i, ako srceto na{e n# osudi, Bog e pogolem od na{eto srce i znae s#. 21 Vozqubeni, koga na{eto srce ne n# osuduva, toga{ nie imame sloboda pred Boga, 22 i, {to i da pobarame, dobivame od Nego, bidej}i gi ~uvame Negovite zapovedi i pravime {to e blagougodno pred Nego. 23 A zapovedta Negova e taa, da veruvame vo imeto na Negoviot Sin Isus Hristos i da se qubime eden so drug, kako {to ni zapovedal. 24 I onoj, {to gi ~uva zapovedite Negovi, prebiva vo Nego, i Toj - vo nego. A 19

5 Is 53,4.5.9 Jn 1,29 8,46 9,16.24.31 Evr 7,26 9,26 1 Ptr 2, 22-24

6 Mt 7,18 Rim 6,14.17-18

7 2,29 3,10

8 3,12 1 Mojs 3,15 Mk 1,24 Jn 8,34.44 12,31

9 3,6

10 2,29 3,23

11 2,7 3,23 Jn 13,34

12 1 Mojs 4,8 Jn 8,44 Evr 11,4

13 Mt 24,9 Lk 6,22 Jn 15,18-21

14 Jn 5,24

15 Mt 5,21-22 Jn 8,44

16 4,16 Mt 20,28 Jn 15,13

17 5 Mojs 15,7.11 Lk 10,33 Jk 2,15-16

18 Mt 7,21 Gal 5,6 Jk 1,22 2,14-17

197 PRVO POSLANIE NA APOSTOL JOVAN 19 deka Toj prebiva vo nas, znaeme po Du-

Izreki 10,12 Evr 4,16 1 Ptr 4,8

20 4,4 3 Car 8,39 Ps 7,9 Lk 18,13 Dela 15,8

21 5,14 Evr 4,16

22 Er 29,12-13 Mt 7,7-8 Jn 8,29 15,7

23 4,21 Jn 6,29 13,34 15,12 Rim 10,14 1 Sol 4,9 1 Ptr 1,22

24 2,24 4,13 Jn 14,23 Rim 8,9

4,1 5 Mojs 13,1-5 Er 23,21-22 28,8-9 Mt 7,15-20 24,4.5.24 Jn 8,42-47 Efes 5, 8-10 Kol 2,8 3 Ptr 2,1 2 Jn 1,7

hot {to ni Go dal.

4

Duhot na vistinata i duhot na zabludata

Vozqubeni, ne veruvajte mu na sekoj duh, tuku proveruvajte gi duhovite: dali se od Boga, bidej}i mnogu la`ni proroci se javija vo svetot. 2 Po ova raspoznavajte Go Bo`jiot Duh i duhot na lagata. Sekoj duh {to priznava deka Isus Hristos do{ol vo telo, od Boga e. 3 A sekoj duh, {to ne priznava deka vo telo do{ol Isus Hristos, ne e od Boga; toa e duhot na Antihristot, za kogo ste slu{ale deka doa|a, pa i sega e ve}e vo svetot. 4 Vie ste, ~eda, od Boga i niv ste gi pobedile; za{to Onoj, Koj e vo vas, e pogolem od onoj {to e vo svetot. 5 Tie se od svetot, zatoa i svetovno zboruvaat, a svetot gi slu{a. 6 Nie sme od Boga. Koj Go poznava Boga, n# slu{a nas; koj ne e od Boga, nas ne n# slu{a. Po toa i go poznavame Duhot na vistinata i duhot na zabludata. Qubovta doa|a od Boga i se vkorenuva vo verata

Vozqubeni, da se qubime eden so drug, za{to qubovta e od Boga, i sekoj, koj qubi, e roden od Boga i Go poznava Boga; 8 koj ne qubi, toj ne Go poznal Boga, za{to Bog e qubov. 2 9 Bo`jata qubov kon nas se pokaà vo 1 Kor 12,3 1 Sol 5,21 toa {to Bog Go isprati vo svetot Svo1 Tim 6,13.20-21 jot Edinoroden Sin za da ìveeme pre2 Tim 1, ku Nego. 13-14 10 Vo toa se sostoi qubovta, {to ne 3 nie Go vozqubivme Boga, tuku Bog nas 2,18.22-23 Dela 20,29 n# vozqubi i Go prati Sinot Svoj za da 2 Sol 2,7 gi o~isti grevovite na{i. 11 Vozqubeni, koga taka n# vozqubi 4 5,5 Bog, toga{ i nie sme dol`ni da se quMt 12,29 Jn 10,29 bime eden so drug. 12 Boga nikoj nikoga{ ne Go videl. Juda 1,3 Otkr Ako se qubime eden so drug, Bog prebi2,7.11.26 3,5.12.21 va vo nas i qubovta Negova e sovr{ena vo nas. 7

Deka nie prebivame vo Nego i Toj vo nas, znaeme po toa {to ni dal od Svojot Duh. 14 I nie vidovme i svedo~ime deka Otecot Go isprati Sinot kako Spasitel na svetot. 15 Koj ispoveda deka Isus e Sin Bo`ji, vo nego prebiva Bog, i toj - vo Boga. 16 I nie ja poznavme qubovta, koja Bog ja ima kon nas; i poveruvavme vo toa deka e Bog qubov, i deka onoj, koj prebiva vo qubovta, prebiva vo Boga, i Bog - vo nego. 17 Qubovta vo nas se usovr{uva zatoa za da imame smelost na sudniot den; bidej}i, kako {to e Toj, taka sme i nie vo ovoj svet. 18 Vo qubovta strav nema, tuku sovr{enata qubov go izgonuva stravot, bidej}i stravot podrazbira kazna. Koj se pla{i, ne e sovr{en vo qubovta. 19 Nie Go qubime, bidej}i Toj otprvin n# vozqubi. 20 Ako nekoj re~e: „Go qubam Boga” a go mrazi svojot brat, toj e la`livec: za{to, koj ne go qubi svojot brat, kogo go videl, kako moè da Go qubi Boga, Kogo ne go videl? 21 I taa zapoved ja imame od Nego: koj Go qubi Boga, da go qubi i bratot svoj. 13

Veruvaweto vo Bo`jiot Sin - koren na qubovta Sekoj, koj veruva deka Isus e Hristos, od Boga e roden, i sekoj, koj Go qubi Onoj Koj rodil, Go qubi i Onoj, rodeniot od Nego. 2 Po ova znaeme deka gi qubime ~edata Bo`ji, koga Go qubime Boga i gi izvr{uvame Negovite zapovedi. 3 Bidej}i qubovta kon Boga se sostoi vo ova: da gi pazime zapovedite Negovi, a Negovite zapovedi ne se te{ki. 4 Za{to s# {to e rodeno od Boga, go pobeduva svetot; i ova e pobedata {to go pobedi svetot - verata na{a. 5 Koj go pobeduva svetot, ako ne onoj koj veruva deka Isus e Sin Bo`ji? 6 Onoj, Koj dojde preku voda i krv (i preku Duhot), Toj e Isus Hristos - ne samo preku voda, tuku preku voda i krv; i Duhot e Onoj Koj svedo~i, za{to Duhot e vistina.

5

5 Jn 3,31 15,18-19 17,14

6 3,10 Jn 8,47 10,26-27 14,17 18,37 2 Tim 4,4 3 Ptr 2,18

7 2,29 3,11.23 4,11 5,1 1 Sol 4,9

8 4,16

9 Jn 3,16 Efes 1,4 2,4-5 Kol 2,13

10 4,19 Rim 5,8 2 Kor 5,19

11 Mt 18,33

12 3,24 2 Mojs 33,20 Jn 1,18 6,46 14,23 1 Tim 6,16

13 3,24 1 Kor 12,3

14 1,2 Jn 3,17 4,42

15 2,23 Jn 9,22.35 Rim 10,9 2 Jn 1,9

16 3,16 4,8.12 Jn 6,69 Rim 5,8

17 2,6.28 Jk 2,13

198 PRVO POSLANIE NA APOSTOL JOVAN 18 3,20 Rim 8,15 2 Tim 1,7

20 2,4 Mt 5,23-24 1 Ptr 1,8

21 3,23 Mt 22, 36-40 Jn 14,15.21 15,17

5,1 2,29 4,7 1 Ptr 1, 22-23

2 Rim 13,9

5 1 Kor 15,57 Efes 6,16

Za{to Trojca se, Koi svedo~at na neboto: Otecot, Slovoto i Svetiot Duh; i ovie Trojca se edno. 8 I Trojca se, Koi svedo~at na zemjata: duhot, vodata i krvta; i tie tri se vo edno. 9 Ako go primame ~ove~koto svedo{tvo, Bo`joto svedo{tvo e pogolemo, bidej}i toa e svedo{tvo Bo`jo, so koe Bog posvedo~i za Svojot Sin. 10 Koj veruva vo Sinot Bo`ji, toj go ima toa svedo{tvo vo sebe; koj ne Mu veruva na Bog, Go pravi la`livec, za{to ne poveruval vo svedo{tvoto Negovo so koe posvedo~il Bog za Svojot Sin. 11 A svedo{tvoto e toa deka Bog ni daruval ìvot ve~en; i toj ìvot e vo Negoviot Sin. 12 Koj Go ima Sinot Bo`ji, toj go ima i toj ìvot; koj go nema Sinot Bo`ji, go nema toj ìvot. 7

Epilog Ova vi go napi{av vam, koi veruva6 2,20.27 te vo imeto na Sinot Bo`ji, za da znaJn 14,17 ete deka imate ìvot ve~en i da veruva15,26 19,34 te vo imeto na Sinot Bo`ji. 13

I toa e uverenosta, koja ja imame pred Nego, deka ako pobarame ne{to po Negovata volja, Toj n# usli{uva. 15 A koga znaeme deka ni usli{uva {to i da pobarame, znaeme deka }e dobieme, {to i da sme pobarale od Nego. 16 Ako nekoj go vidi brata si da gre{i so grev {to ne e za smrt, neka se moli, i Bog }e mu dade ìvot, - odnosno na onoj {to ne gre{i za smrt. A ima i grev za smrt: za toj grev ne velam da se moli. 17 Sekoja nepravda e grev, no ima grev {to ne e za smrt. 18 Znaeme deka sekoj roden od Boga ne gre{i: no rodeniot od Boga se pazi, i lukaviot ne se dopira do nego. 19 Znaeme deka nie sme od Boga, i deka celiot svet leì vo zlo. 20 Znaeme isto taka deka Sinot Bo`ji dojde i ni dade svetlina i razum, za da Go poznaeme vistinskiot Bog; i nie prebivame vo vistinskiot Bog - Negoviot Sin Isus Hristos. Toj e vistinski Bog i ìvot ve~en. 21 êda, pazete se od idolite. Amin! 14

10

Jn 5,24.37

11

1,2 5,20 Jn 17,3

12

Jn 3,36

13

Jn 1,12 20,31

14

3,22 Jn 14,13-14

15

Mt 21,22 Jn 14,13 15,7 16,24 Jk 1,5

16

4 Mojs 15,30 18,22

19

Jn 8,47 Kol 1,13

20

Er 24,7 Jn 17,3 20,28

VTORO POSLANIE NA APOSTOL JOVAN Voved Pisatelot ednostavno se ozna~uva kako „stare{ina”, odnosno ,,sve{tenik”. Na~inot na koj toj se izrazuva, pokaùva deka ima odreden avtoritet pred svoite privrzanici. Toj se obra}a do „izbranata od Boga gospo|a i nejzinite ~eda”, izraz koj verojatno ozna~uva nekoja lokalna crkva i nejzinite ~lenovi (st.1). Toj gi ohrabruva svoite ~itateli da ìveat vo vistinata i vo qubovta (st.1–6). Niv gi sprotivstavuva na lu|eto koi gi {irat ideite analogni na onie koi gi pobiva Prvoto poslanie na Jovan (st.7–11). Toj zavr{uva so najava za negovoto doa|awe i prenesuvawe na pozdravite od sestrinskata crkva (st.12). Kako i Prvoto poslanie na Jovan, taka i ova gi povikuva ~itatelite da bidat postojano budni i da bidat istrajni vo vistinskata vera. 1,1 Jn Efes 1 Ptr 1 Jn

8,32 4,15 5,13 2,21 3,18 3 Jn 1,1

1

Pozdrav

Od prezviterot - do izbranata gospo|a i nejzinite ~eda, koi gi qubam vo vistinata, - i ne samo jas, tuku i site {to ja poznaa vistinata; 2 2 poradi vistinata, koja prebiva vo Jn 14,16-17 nas i }e bide so nas do veka. 3 Da bide so nas blagodatta, milo3 1 Tim 1,2 2 Tim 1,2 srdieto, mirot od Bog Otecot i od Gospoda Isusa Hrista, Sinot na Otecot vo 4 Jn 13,34 vistina i qubov! Fil 1,7 1 Jn 3,19 3 Jn 1,3

Zapoved na qubovta

Mnogu se zaraduvav, za{to najdov nekoi od tvoite ~eda vo vistina, onaka 1 Ptr 4,8 1 Jn 2,7-11 kako {to dobivme zapoved od Otecot. 5 I sega te molam, gospo|o, ne kako da 6 1 Jn 3,23 ti pi{uvam nova zapoved, no onaa {to 5,3 ja imame od po~etokot, da se qubime edni so drugi. 6 A qubovta se sostoi vo toa, da postapuvame po Negovite zapovedi. Toa e zapovedta, {to ja ~uvte vo po~etokot, za da postapuvate spored nea; 5

4

Antihristi bidej}i vo svetot vlegoa mnozina izmamnici, koi ne ispovedaat deka Isus Hristos do{ol vo telo; takov ~ovek e izmamnik, Antihrist. 8 Pazete se za da ne go izgubite ona za koe ste se trudele, tuku da dobiete polna nagrada. 9 Sekoj, koj odi predaleku i ne ostanuva vo Hristovoto u~ewe, Go nema Boga; koj ostanuva vo Hristovoto u~ewe, toj Go ima i Otecot i Sinot. 10 Koj doa|a kaj vas i ne go nosi toa u~ewe, nego ne go primajte vo va{iot dom i ne pozdravuvajte go; 11 za{to, koj go pozdravuva, u~estvuva vo negovite lo{i dela. 7

Pozdravi Vistina, imav mnogu da vi pi{uvam, no ne sakav na kniga i so mastilo, za{to se nadevam deka }e dojdam kaj vas i od ustata da vi zboruvam, ta radosta va{a da vi bide polna. 13 Ve pozdravuvaat ~edata na izbranata tvoja sestra. Amin! 12

7 3 Ptr 2,1 1 Jn 2,18.22 4,1-3

8 Ruta 2,18 Mt 10,42

9 1 Jn 2, 23-24

10 Mt 10,14 Rim 16,17 Tit 3,10

11 1 Tim 5,22 Otkr 18,4

12 1 Jn 1,4 3 Jn 1, 13-14

TRETO POSLANIE NA APOSTOL JOVAN Voved Ova poslanie, isto taka napi{ano od „stare{inata”, odnosno ,,sve{tenikot” (st.1; 2 Jn. st.1.), e upateno do nekoj si Gaj. Nie ni{to ne zname za ovoj ~ovek, osven deka toj ostanal veren na vistinata. Negoviot stav e sprotiven na Diotrefoviot, vlijatelen ~len na zaednicata koj go kleveti „stare{inata” i mu go otkaùva gostoprimstvoto. Pisatelot go pofaluva Gaj poradi negovata vernost i negovite uslugi {to im gi napravil na hristijanite (st.1–8). ]e se zabeleì, sudej}i spored ova poslanie, deka gostoprimstvoto, do~ekot rezerviran za bra}ata, e forma na qubov i na vernost kon vistinata. 1,1 2 Jn 1,1

1

Pozdrav

Prezviterot - do vozqubeniot Gaj, kogo go qubam vo vistinata. Fil 1,5 2 Vozquben, se molam da bide{ zdrav 1 Jn 3,19 4 i vo s# da ti bide dobro, kako {to $ e 2 Jn 1,4 dobro na du{ata tvoja. 3

5 Mt 10, 41-42

Pofalba za dobrodetelstvoto 3

Mnogu se zaraduvav koga dojdoa bra-

6 }ata i posvedo~ija za tvojata vistina -

Rim 15,24 Tit 3,13

odnosno kako ti odi{ vo vistinata. 4 Za mene nema pogolema radost od toa 8 Mt 18,5 - da slu{nam deka moite ~eda odat vo Rim 12,13 vistinata. Evr 13,2 5 Vozquben, ti postapuva{ verno vo 1 Ptr 4,9 s# {to go pravi{ za bra}ata i gostite. 6 Tie ja posvedo~ija tvojata qubov pred Crkvata. Dobro }e napravi{ ako gi prigotvi{ pred Boga kako {to treba. 7 Bidej}i poradi Negovoto ime trgnaa, ne zemaj}i ni{to od neznabo{cite. 8 Nie sme, pak, dol`ni da primame takvi, za da staneme sorabotnici so vistinata.

Vlastoqubieto na Diotref 9 Jas napi{av nekolku zbora do Crkvata, no Diotref, koj saka da bide prv me|u niv, ne n# primi nas. 10 Zatoa, ako dojdam, }e mu spomnam za delata negovi {to gi pravi, napa|aj}i n# so lo{i zborovi; i toa ne mu e dovolno, tuku bra}ata sam ne gi prima, a im zabranuva da gi primaat i onie koi sakaat da gi primat, i gi goni od Crkvata. 11 Vozqubeni, ne ugleduvajte se na zloto, tuku na dobroto. Koj dobro ~ini, od Boga e; a koj pravi zlo, ne Go videl Boga. 12 Za Dimitrij posvedo~ija site, pa i samata vistina; a svedo~ime, isto taka, i nie; a vie znaete deka svedo{tvoto na{e e vistinsko. Zavr{ni pozdravi Mnogu imav da ti pi{uvam, no ne sakav da ti napi{am so mastilo i pero, 14 tuku se nadevam deka naskoro }e te vidam, i deka }e pozboruvame lice v lice. 15 Mir za tebe! Te pozdravuvaat prijatelite. Pozdravi gi prijatelite po ime. Amin! 13

9 Mt 20,27 Fil 2,3

10 1 Kor 4, 18-21 1 Ptr 5,3

11 1 Ptr 3,11 1 Jn 3,6

12 Izreki 22,1 Jn 19,35 21,24 1 Ptr 2,12 1 Jn 5,6

13-14 2 Jn 1,12

POSLANIE NA APOSTOL JUDA Voved Poslanieto na Juda ne e upateno do nekoja posebna zaednica, tuku do hristijanite voop{to. Negovata poraka e mo{ne bliska na onaa koja se nao|a vo Vtoroto Petrovo poslanie (vidi posebno 2 Ptr. 2): i ednata i drugata se borat protiv gre{nite u~ewa i protiv onie koi se istaknuvaat so nivniot razvrat. Po vovedot (st.1–2), pisatelot èstoko gi napa|a propagatorite na la`nite u~ewa, koi se vovlekle vo Crkvata, i najavuva osuda {to }e gi pogodi site (st.3–16). Od svoja strana, vernicite se povikani da ostanat cvrsti vo verata (st.17–23). Poslanieto zavr{uva so zavr{en zbor upaten do Edinstveniot Bog, na{iot Spasitel Isus Hristos, na{iot Gospod (st.24–25). Ako ova poslanie ja otkriva zastra{uva~kata sila na lagata, toga{ toa u{te pove}e ja podvlekuva potporata i nade`ta {to ja poseduvaat hristijanite vo Boga, vo Isus Hristos i vo Svetiot Duh. 1,1 Dela 12,17 Jk 1,1

1

Pozdrav

Juda, sluga na Isus Hristos, a brat na Jakov - do povikanite, 2 3 Ptr 1,2 vozqubeni vo Bog Otecot i za~uvani za Isus Hristos. 3 2 Milost, mir i qubov da vi se mnoDela 9,13 Gal 2,4 àt!

1 Ptr 2,11 3 Ptr 2,21

La`ni u~ewa

4 Gal 5,13 1 Ptr 2,16 3 Ptr 2,1 1 Jn 4,1 2 Jn 1,10

(2 Ptr 2,1–17)

Vozqubeni, grièj}i se postojano, da vi pi{uvam za na{eto op{to spasenie, smetav deka e neophodno da vi na5 pi{am i da ve zamolam - da se borite za 4 Mojs vistinskata vera, koja im e dadena na 14,35 svetiite edna{ zasekoga{, 1 Kor 10,5 4 za{to se vovlekoa nekoi lu|e, ~ija 3 Ptr 1,12 6 osuda e odamna opredelena, bezbo`ni1 Mojs 6, ci, {to ja prevrtuvaat blagodatta Bo`1-2 ja vo ne~istotija i se odrekuvaat od 3 Ptr 2,4 Ediniot Gospodar Bog i Gospod na{ Isus Hristos. 5 Sakam da vi napomnam, iako ova ve}e go znaete, deka Gospod, otkako go izbavi narodot od egipetskata zemja, gi pogubi potoa onie {to ne veruvaa; 6 angelite, pak, {to ne se pokoruvaa na svoeto na~alstvo, i go napu{tija ìveali{teto, gi stavi vo ve~ni okovi, vo mrak za sud na golemiot den. 3

Kako {to Sodom i Gomora i okolnite gradovi, {to bludstvuvaa, a na ist na~in kako i tie, odea po drugo telo, stanaa primer so toa {to bea nakaàni so ve~en ogan. 8 Istoto }e se slu~i i so onie koi go oskvernuvaat teloto, ja preziraat vlasta i hulat na Slavata. 9 A Arhangel Mihail, koga se prepira{e so |avolot za Mojseevoto telo, ne se osmeli da izre~e hulna presuda, tuku re~e: „Gospod da te spre~i!” 10 A ovie hulat na ona {to ne go znaat, a vo ona {to go znaat po priroda kako nerazumno ìvotno, vo toa se raspa|aat. 11 Te{ko nim, za{to trgnaa po Kainoviot pat, se frlija vo zabludata na Valaam zaradi pe~alba i zaginaa vo buntot Koreev. 12 Toa se onie {to gi poganat va{ite trpezi na qubovta, jadej}i so vas bez strav i napasuvaj}i se. Tie se bezvodni oblaci {to vetrovite gi prenesuvaat, esenski nerodni drvja, dvapati isu{eni i iskornati; 13 svirepi morski branovi, {to kako pena gi ispu{taat svoite sramni dela; yvezdi la`ni, za koi se ~uva mrakot na temninata zasekoga{. 7

7 1 Mojs 19 Mt 10,15 3 Ptr 2,6-9

8 3 Ptr 2,10

9 Zah 3,2 Dan 10,13.21 12,1 Otkr 12,7

10 3 Ptr 2,12

11 1 Mojs 4,8 4 Mojs 22,2 31,16 Neem 13,2 3 Ptr 2,15 1 Jn 3,12 Otkr 2,14

12 Is 34,8 Izreki 25,14 3 Ptr 2,13.17

13 Is 57,20 3 Ptr 2,17

202 POSLANIE NA APOSTOL JUDA 14

A za ovie prorokuva{e i Enoh, sedmiot od Adam, zboruvaj}i: „Ete, doa|a Gospod so iljadnici Svoi sveti angeli, 15 za da izvr{i sud nad site i za da gi 16 3 Mojs razobli~i site bezbo`nici za site niv19,15 Dan 7,8.20 ni ne~isti dela, {to gi bea napravile 3 Ptr 2,18 so svoeto bezzakonie, i za site lo{i 17 zborovi, {to gi izrekle za Nego bez3 Ptr 3,2 bo`nite gre{nici.” 16 Tie se nezadovolni vika~i, koi 18 ìveat spored svoite èlbi, a ustata 1 Tim 4,1 3 Ptr 3,3 nivna proiznesuva gordi zborovi, i za korist stanuvaat umilkuva~i. 14

Zah 14,5 Dan 7,10

19

1 Kor 2,14

Obra}awe i preporaki 17 No vie, vozqubeni, spomnete si gi zborovite {to gi kaàa apostolite na na{iot Gospod Isus Hristos; 18 tie vi zboruvaa deka vo posledno vreme }e se pojavat podigruva~i, koi }e postapuvaat spored svoite bezbo`ni~ki èlbi. 19 Toa se lu|e {to se oddeluvaat od edinstvoto na verata; tie se telesni - i nemaat Duh.

A vie, vozqubeni, izgraduvaj}i se vo presvetata va{a vera i molej}i se preku Svetiot Duh, 21 zapazete se vo qubovta Bo`ja, o~ekuvaj}i milost od na{iot Gospod Isus Hristos, za ve~en ìvot. 22 I taka razlikuvaj}i gi, edni miluvajte, 23 a drugi so strav spasuvajte, istrgnuvaj}i gi od ogan i izobli~uvaj}i gi so strav, i gnasej}i se od oblekata, ispoganeta od teloto. 20

Zavr{en zbor

20 1 Kor 3, 9-17 14,15-16 Efes 2, 20-22 6,18 Kol 2,7

21 2 Kor 13,13 2 Tim 1,18

22 Jk 5,19

23 Amos 4,11 Zah 3,1

24

A na Onoj, Koj moè da ve zapazi da Fil 1,10 Sol 5,23 ostanete bezgre{ni i bez porok, i da ve 13 Ptr 3,14 postavi pred slavata Svoja vo radost 25 25 na Ediniot premudar Bog, na{iot Rim 16,27 Spasitel preku Isus Hristos, na{iot Otkr 5,13 Gospod, slava i veli~ie, sila i vlast preku site vekovi, sega i vo site vremiwa. Amin! 24

POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO RIMJANITE Voved Nekolku godini po Hristovoto voskresenie, se ~ini deka Judejcite preobrateni vo hristijani, (kako Akila i Priskila, vidi Dela 18,2), ve}e zapo~nale da go rasprostranuvaat Evangelieto vo Rim, glavniot grad na Imperijata. I tamu bila osnovana crkva, isto kako i vo Sirija, Mala Azija (dene{na Turcija) i Grcija, kade Pavle propovedal. Bog mu dava zadolènie na Pavle da odi „s# do krajot na svetot” (Rim. 10,18). Tokmu zatoa toj sakal da pojde ne samo vo Rim, tuku i vo [panija. Ne se znae dali go sprovel posledniov plan, no za podgotovkite za ova patuvawe, toj napi{al pismo „do onie koi se vo Rim” (1,7), ili so drugi zborovi do hristijanite vo ovoj grad, od koi edna grupa se pridruìla kon Priskila i Akila (vidi 16,3-5). Pavle go koristi ova poslanie za da im objasni na hristijanite kako toj ja sfatil ulogata na misioner na nejudejcite, odnosno paganite. Ova poslanie e najcelosnoto {to go imame od site negovi poraki, {to toj samiot go rezimira so slednive zborovi: Evangelieto e silata so koja Bog se sluì za da gi spasi site onie koi veruvaat, otprvin Judejcite, no isto taka i onie koi ne se Judejci (1,16). Problemot za odnosot me|u Judejcite i nejudejcite (posebno pra{aweto koj stav nejudejcite preobrateni vo hristijani treba da go prifa}aat vo pogled na judejskiot zakon) igra edna golema uloga za prvobitnoto hristijanstvo, povtorno se sre}ava vo drugite spisi na apostolot (na primer vo Poslanieto do Galatjanite). Tuka Pavle vedna{ potvrduva deka Evangelieto {to toj go rasprostranuva nasekade e nameneto za site lu|e, bez isklu~ok (1,16). Potoa toj objasnuva kako Bog go spasuva sekoj zaguben ~ovek, koj veruva vo Nego (1,18–8,39). Ponatamu, toj se zadrùva na problemot proizlezen od faktot {to eden del od Izrail odnapred Go otfrla Hristos. Toj potvrduva deka ova otfrlawe e prepreka za Bo`jiot plan. Za{to blagodatta }e bide posledniot zbor (gl. 9–11). Taka, blagosta {to Bog ja posvedo~il kon nejudejcite treba da bide sfatena kako povik da se ìvee za Nego vo eden vistinski nov ìvot (12,1–15,13). Vo zaklu~okot Pavle go objavuva svojot plan za patuvawe vo Rim i go zavr{uva poslanieto so nekolku li~ni pozdravi (15,14–16,27). Site onie koi baraat povrzano izlagawe, {to bi se odnesuvalo na spasenieto koe Bog im go nudi na lu|eto preku Gospod Isus Hristos, }e bidat privle~eni preku ~itaweto na ova poslanie, da se voshituvaat na veli~ieto na Bo`jiot plan (11,33–36). Vo isto vreme, }e bidat pottiknati i tie da Mu go iskaàt Nemu dol`noto po~ituvawe. 1,1 Dela 9,15 26,16-18 1 Kor 1,1

1

Pozdrav

Pavle, sluga na Isus Hristos, povikan za apostol, izdvoen za Evan2 gelieto Bo`jo, 16,25-26 2 koe Bog odnapred go be{e vetil pre3 ku prorocite, vo Svetite Pisma, 3 za Svojot Sin, po telo roden od se9,5 Otkr 22,16 meto Davidovo,

4

odreden kako Sin Bo`ji vo silata, Dela 13,33 po Duhot na svetosta, preku voskresenieto od mrtvite, Isus Hristos, na- 5 6,15-20 {iot Gospod. 15,15-18 5 Preku Nego dobivme blagodat i 16,26 Dela 9,15 apostolstvo za da gi privedeme na pos- 26,16-18 2,7.9 lu{nost kon verata me|u site narodi vo Gal 2 Sol 1,8 Negovo ime, 4

204 POSLANIE DO RIMJANITE 7 Dela 9,13 1 Kor 1,2-3 8,6 2 Kor 1,1-2 Gal 1,3 1 Tim 1,2 Tit 1,4 Fil 1,3

8 16,19 1 Sol 1,8

9 15,16 2 Kor 1,23 Efes 1,16 Fil 1,8

10 15,23.32 Dela 19,21

13 15,22

14 1 Kor 9,16

16 2,9-10 Dela 13,46 1 Kor 1,18.24

17 3,21-26 Is 56,1 Avak 2,4 Gal 3,11 Fil 3,9 Evr 10,38

18 Efes 5,6 Kol 3,6 2 Sol 2,12

me|u koi ste i vie, povikanite od Isus Hristos. 7 Do site vas vo Rim, vozqubeni od Boga i povikani da bidete sveti: blagodat i mir od Bog Otecot na{ i Gospod Isus Hristos. 6

@elbata na Pavle da gi poseti hristijanite vo Rim 8 Pred s#, Mu blagodaram na Mojot Bog, preku Isus Hristos, za site vas, za{to za va{ata vera se razglasuva po celiot svet; 9 Bog, Komu Mu sluàm so svojot duh, preku Evangelieto na Negoviot Sin, svedok mi e deka postojano si spomnuvam za vas 10 sekoga{ koga vo molitvite svoi se molam, ta so Bo`ja volja nekako da mi se dade da dojdam kaj vas. 11 Za{to kopneam da ve vidam, pa da vi predadam nekoj duhoven dar za da stanete pocvrsti, 12 odnosno, vzaemno da si pomogneme preku zaedni~kata vera - va{ata i mojata. 13 Bi sakal da znaete, bra}a, deka mnogupati bev na misla da dojdam kaj vas, da imam nekakov plod i me|u vas, kako i me|u drugite narodi, no s# dosega bev popre~uvan. 14 Dol`nik sum kon Elinite i varvarite, kon mudrite i kon nerazumnite. 15 Zatoa, {to se odnesuva do mene, podgotven sum i vam vo Rim da vi go propovedam Evangelieto. Mo}ta na Evangelieto Za{to jas ne se sramam od Evangelieto na Hristos, bidej}i toa e sila Bo`ja koja go spasuva sekogo {to veruva, prvo Judeec, a potoa i Elin. 17 Bidej}i vo nego se otkriva pravdata Bo`ja, od verata i vo verata, kako {to e napi{ano: „Pravednikot preku verata }e ìvee.” 16

Slabosta i vinata na ~ove{tvoto 18 Za{to gnevot Bo`ji se otkriva od neboto protiv sekoja bezbo`nost i nepravda na lu|eto koi vistinata ja spre~uvaat so nepravda.

Pa taka, ona, koe moè da se znae za Boga, nim im e otkrieno, bidej}i Bog toa im go otkril. 20 I navistina, ona {to e vo Nego nevidlivo, odnosno ve~nata Negova sila i Boèstvenost, sogledlivi se u{te od sozdavaweto na svetot, gledano spored Negovite dela, pa taka tie nemaat izgovor. 21 Za{to, koga Go poznaa Boga, tie ne Go proslavija kako Bog, nitu pak, Mu blagodarija, tuku se zabludija vo svoite pomisli, i nivnoto nerazumno srce im se pomra~i; 22 tvrdej}i deka se mudri, tie obezumija, 23 i slavata na nepropadliviot Bog ja zamenija so lik na smrten ~ovek, na ptici, na ~etirino`ni ìvotni i na laza~i. 24 Zatoa i Bog, spored èlbite na srcata nivni, gi predade na ne~istota, pa sami da si gi obes~estuvaat svoite tela. 25 Tie ja zamenija vistinata Bo`ja so laga i mu se poklonija i mu sluèa na sozdadenoto pove}e otkolku na Sozdatelot, Koj e blagosloven vo ve~ni vekovi. Amin! 26 Zatoa Bog gi predade na sramni strasti: ènite nivni prirodnite potrebi gi zamenija so protivprirodni. 27 I maìte isto taka, napu{taj}i go prirodnoto op{tewe so ènskiot pol, se raspalija so èlbi eden kon drug, i vr{ea sramni raboti maì so maì, dobivaj}i ja zasluènata otplata za svojata izopa~enost. 28 I bidej}i ne se obidoa da Go zadràt Boga vo razumot svoj, zatoa Bog gi predade na nivniot izopa~en um - da go pravat ona {to ne prilega, 29 ispolneti so sekakva nepravda, bludstvo, lukavstvo, al~nost, zloba; polni so zavist, ubistva, kavgi, izmami, zlonamernost; 30 ozboruva~i, klevetnici, bogomrasci, nasilnici, falbaxii, gordelivci, izmisluva~i na zlo, neposlu{ni kon roditelite, 31 nerazumni, neverni, nedruèqubivi, nepomirlivi, nemilostivi. 19

19 Dela 14, 15-17

20 Ps 18,1-3

21 Efes 4, 17-18

22 Er 10,14 1 Kor 1,20

23 5 Mojs 4,15-19 Er 2,11 Ps 105,20 Mudr 11,15 12,24 Dela 17,29

24 Dela 14,16

25 Er 16,19-21 1 Sol 1,9

29 1 Kor 5,1011 6,9-10 Gal 5,19-21 Efes 5,3-5 1 Tim 1, 9-10 Tit 3,3 1 Ptr 4,3 Otkr 21,8 22,15

30 2 Tim 3,2-4

205 POSLANIE DO RIMJANITE 2,1

Tie, iako ja poznavaat pravednata odredba Bo`ja deka onie, {to vr{at 4 takvi dela, zasluùvaat smrt, sepak ne Mudr 11,23 samo {to gi vr{at, tuku se blagonaklo3 Ptr 3, 9-15 neti i kon onie {to gi vr{at. 32

Mt 7,2

5 Sof 1,1418 Dela 7,51

6 Ps 61,12 Izreki 24,12 Mt 16,27 1 Kor 3,8 2 Kor 5,10

7 1 Ptr 1,7

9 1,16

11 5 Mojs 10,17 Dela 10,34 Gal 2,6 Efes 6,9 Kol 3,25 1 Ptr 1,17

13 Lk 8,21 Dela 10,35 Jk 1,22-25 1 Jn 3,7

2

Pravednosta na Bo`jiot sud

I taka, nema{ izgovor, o ~oveku, koj i da si ti, za{to so kakov sud sudi{ drug, so takov se osuduva{ sam, bidej}i ti, koj sudi{, go pravi{ istoto. 2 A znaeme deka Bo`jiot sud, koj, pa|a vrz onie koi vr{at takvi raboti e spored vistinata. 3 Zar misli{, o ~oveku, deka }e go izbegne{ Bo`jiot sud ti, koj gi osuduva{ onie {to pravat takvi raboti, kakvi {to pravi{ i sam? 4 Ili, pak, go prezira{ bogatstvoto na Bo`jata blagost, strplivost i dolgotrpelivost, ne razbiraj}i deka Bo`jata blagost te vodi kon pokajuvawe? 5 No, poradi tvojata tvrdokornost i nepokajanoto srce si sobira{ gnev za denot na gnevot, koga }e se otkrie pravedniot sud od Boga, 6 Koj sekomu }e mu dade spored negovite dela: 7 ìvot ve~en na onie koi so trpenie vo dobrite dela se stremat kon slava, ~est i neraspadlivost; 8 jarost, pak, i gnev na onie {to $ se nepokorni na vistinata, a $ se pokoruvaat na nepravdata. 9 Nevolja i maka za sekoja ~ove~ka du{a koja pravi zlo, pred s# za Judeec, a isto taka i za Elin; 10 slava i ~est i mir na sekoj {to pravi dobro, pred s# za Judeec, a isto taka i za Elin! 11 Za{to Bog ne e pristrasen. 12 Onie {to zgre{ile bez Zakon, bez Zakon }e zaginat; a onie {to zgre{ile pod Zakon, spored Zakonot }e bidat i sudeni, 13 bidej}i pred Boga ne se pravedni onie {to go slu{aat Zakonot, tuku }e se smetaat za pravedni samo onie {to postapuvaat spored Zakonot. 14 Za{to sekoga{ koga neznabo{cite, koi nemaat Zakon, prirodno gi izvr{u-

vaat odredbite na Zakonot, toga{ tie, 16 Kor 4,5 iako nemaat Zakon, se Zakon na samite 12 Tim 2,8 sebe; 15 tie dokaùvaat deka deloto na 17 3,27 Zakonot e zapi{ano vo nivnite srca, za 4,2-3 {to svedo~i i nivnata sovest, a i niv- 5,2 11,18 nite vnatre{ni razmisluvawa, so koi Is 48,1-3 3,8-9 me|usebno se obvinuvaat ili odbranu- Mt Jn 8,33 vaat, 1 Kor 1, 16 za onoj den, koga, spored moeto 29-31 2 Kor 1,12 Evangelie, Bog preku Isus Hristos }e Gal 6,13-14 Efes 2,9 gi sudi tajnite na lu|eto. Judejcite i Zakonot Ete, ti se narekuva{ Judeec, i se potpira{ na Zakonot, i so Boga se fali{, 18 i ja znae{ voljata Negova, i pove}e razbira{ {to e podobro, za{to se pou~uva{ od Zakonot, 19 i uveren si deka si voda~ na slepci, a svetlina na onie {to se vo mrak; 20 nastavnik na nerazumni, u~itel na mladinata, za{to obrazec na znaeweto i vistinata ima{ vo Zakonot. 21 No, kako e mo`no toa da u~i{ drugi, a sebe samiot da ne se u~i{? 22 Ti, koj propoveda{ da ne se krade, a krade{; koj veli{ da ne se vr{i prequba, a prequbodejstvuva{; ti, koj se gnasi{ od idolite, a krade{ od hramovite; 23 ti, koj se fali{ so Zakonot, a prestapuvaj}i go Zakonot, zarem ne Go sramoti{ Boga? 24 „Za{to poradi vas imeto Bo`jo se huli me|u neznabo{cite”, - taka stoi napi{ano. 25 Obrezanieto e navistina polezno, no ako go izvr{uva{ Zakonot. Ako, pak, pravi{ prestapi protiv Zakonot, obrezanieto tvoe stanuva neobrezanie. 26 I taka, ako neobrezaniot gi pazi odredbite na Zakonot, toga{ nema li negovoto neobrezanie da se smeta kako obrezanie? 27 I neobrezaniot po telo, izvr{uvaj}i go Zakonot, nema li da te osudi tebe, koj i pokraj Pismo i obrezanie si stanal prestapnik na Zakonot? 28 Za{to ne e prav Judeec onoj, koj e takov po nadvore{nost, nitu pravo 17

18 Fil 1,10

19 Mt 15,14 Jn 9,40-41

20 Lk 18,9-12

21 Ps 49,16-21 Mt 23,3-4

24 Is 52,5 Ez 36,20-22 Jk 2,7 3 Ptr 2,2

25 Er 4,4 9,24-25 1 Kor 7,19 Gal 5,3

28 Jn 8,15.39 Gal 6,15 Efes 2,11 Fil 3,2

206 POSLANIE DO RIMJANITE 29 obrezanie ona, koe e nadvore{no, vrz

7,6 8,2 5 Mojs 30,6 Er 4,4 1 Kor 4,5 2 Kor 3,6 Kol 2,11

3,2 9,4-5 5 Mojs 4, 6-8 Ps 102,7 147,19-20 Jn 4,22

3 Ps 88,30-37 2 Tim 2,13

4 Ps 50,4 116,11

5 1,18 1 Kor 9,8 Gal 3,15

8 6,1.15

9 1,18-2,29 3,23 11,32

10-12 Ps 13,1-3 52,1-4

12 Prop 7,20

13 Ps 5,10 139,3

14 Ps 10,7

teloto, 29 tuku onoj, koj e vnatre{no takov, i ona obrezanie, {to e vo srceto, po duh, a ne po bukva. Negovata pofalba ne poteknuva od lu|eto, tuku od Boga. Koja e prednosta na Judejcite, ili koja e polzata od obrezanieto? 2 Golema, na sekoj na~in, i pred s# {to nim im se dovereni Bo`jite objavuvawa. 3 Pa {to, ako nekoi ne poveruvale? Dali nivnata bezvernost }e ja uni{ti Bo`jata vernost? 4 Nikako! Neka se priznae deka Bog e vistinit, a sekoj ~ovek la`liv, kako {to e napi{ano: „Za da se pokaè deka si praveden vo zborovite Svoi, i da pobedi{ koga }e ti se sudi.” 5 Ako, pak, na{ata nepravednost ja istaknuva Bo`jata pravednost, {to bi moèle da re~eme toga{? Dali e Bog nespravedliv, koga se gnevi? Govoram kako ~ovek. 6 Nikako! Za{to, kako Bog }e moè da go sudi svetot? 7 Za{to, ako vistinata Bo`ja se vozveli~uva preku mojata laga za slava Negova, pa zo{to toga{ da bidam osuden kako gre{nik? 8 Zarem toga{ ne bi trebalo da pravime zlo, za da izleze dobro? Vpro~em taka i hulat nekoi lu|e na nas i velat deka taka u~ime. Tie se spravedlivo osudeni.

3

Nikoj ne e praveden Pa dali imame nekakvo predimstvo? Ni najmalku, za{to ve}e gi obvinivme, kako Judejcite taka i Elinite, deka se site pod grev, 10 kako {to e napi{ano: „Nema praveden nitu eden, 11 nema razumen, nema koj da Go bara Boga; 12 site se otklonija, zaedno stanaa razvratni; nema koj da pravi dobro, nema nitu eden.” 13 „Grloto nivno - otvoren grob; so jazicite svoi mamat; pod jazicite nivni zmiski otrov, 14 ustata nivna e polna so kletva i gor~ina. 9

Nozete nivni im se brzi za prolevawe krv; 16 pusto{ewe i maki po nivnite pati{ta; 17 tie ne go poznaa patot na mirot. 18 Strav Bo`ji nema pred o~ite nivni.” 19 Znaeme deka s# ona, za {to zboruva Zakonot, se odnesuva na onie, {to se pod Zakonot, za da se zatvori sekoja usta, i taka celiot svet da stane vinoven pred Boga, 20 za{to preku delata na Zakonot pred Nego nema da bide opravdan nikoj; bidej}i preku Zakonot se poznava grevot.

15-17

Pravednosta se dobiva preku vera

3,9 Efes 2, 4-10

15

A sega nezavisno od Zakonot se javi Bo`jata pravednost, posvedo~ena od Zakonot i od Prorocite. 22 Bo`jata pravednost preku verata vo Isus Hristos e vo site i vrz site onie {to veruvaat. Za{to nema razlika, 23 site zgre{ija i li{eni se od slavata Bo`ja. 24 No }e bidat opravdani preku dar, so Bo`jata blagodat, a preku otkupot vo Isus Hristos. 25 Nego Bog Go postavi so krvta Svoja da bide `rtva za pomiruvawe preku verata, za da ja pokaè Svojata pravednost vo oprostuvaweto na porane{nite grevovi, vo vremeto na Bo`joto dolgotrpenie, 26 za da ja pokaè Svojata pravednost vo sega{no vreme, deka e Toj spravedliv i deka go opravduva sekogo {to veruva vo Isus. 27 Kade e, pak, pofalbata? Taa e isklu~ena. Spored koj zakon? Dali spored onoj na delata? Ne, tuku spored zakonot na verata. 28 Taka nie zaklu~uvame deka ~ovekot se opravduva so verata, bez delata na Zakonot. 29 Ili moèbi Bog e pak samo na Judejcite, a ne i na neznabo{cite? Se razbira, Toj e i na neznabo{cite, 30 bidej}i eden e Bog, Koj }e gi opravda obrezanite po vera i neobrezanite preku vera. 21

Is 59,7-8

15 Izreki 1,16

18 Ps 35,1

20 7,7 Ps 142,2 Gal 2,16

21 1,16-17

22 1,17 Gal 2,16

23

24 Efes 2,8 Tit 3,7

25 3 Mojs 16,12-16 Dela 17,30 Efes 1,7 Evr 9,5.15 1 Jn 2,2 4,10

26 2 Mojs 34,6-7 Is 48,9 53,11

27 2,17 1 Kor 1,31 Gal 6,13-14 Efes 2,9

28 5,1 Dela 13,39 Gal 2,16 Efes 2,9

30 4,11-12.16

207 POSLANIE DO RIMJANITE 31 Mt 5,17-19

4,1 Is 51,1-2

2 2,17

3 4,9 1 Mojs 15,6 Gal 3,6-9 Jk 2,20-24

4 11,6 Mt 20,1-16 Lk 17,7-10

5 Gal 2,16

7-8 Ps 31,1-2

9 1 Mojs 15,6

11 1 Mojs 17,9-14 Gal 3,7-9

13 1 Mojs 18,18 22,15-18 Gal 3,15-16

A dali go ukinuvame Zakonot preku verata? Nikako, tuku u{te posilno go utvrduvame. 31

Primerot na Avraam A {to bi moèle da kaème deka dobil na{iot tatko po telo Avraam? 2 Za{to ako Avraam se opravdal so dela, toj zasluùva pofalba, no ne pred Boga. 3 Vpro~em {to veli Pismoto? - „Mu poveruva Avraam na Boga, i toa mu se smeta{e za pravednost.” 4 Na onoj {to raboti, platata mu sleduva ne po milost, tuku po dolg. 5 Naprotiv, onomu, koj ne raboti, a veruva vo Onoj Koj go opravduva bezbo`nikot, verata mu se smeta za pravednost. 6 Taka i David go narekuva blaèn onoj ~ovek, komu Bog mu smeta za pravednost nezavisno od delata, velej}i: 7 „Blaèni se onie ~ii bezzakonija se prosteni i ~ii grevovi se pokrieni; 8 blaèn e onoj ~ovek komu Bog nema da mu smeta za grev!” 9 A dali ova blaènstvo se odnesuva samo za obrezanite ili i za neobrezanite? Bidej}i velime deka na Avraam verata mu se smeta{e za pravednost. 10 Koga mu se smeta{e? Po obrezanieto ili pred obrezanieto? Ne po obrezanieto, tuku pred obrezanieto. 11 I znakot na obrezanieto toj go dobi kako pe~at na pravednost {to doa|a od verata, koja ja ima{e pred obrezanieto, za da bide tatko na site neobrezani {to veruvaat, ta i nim toa da im se smeta za pravednost, 12 i da im bide tatko na obrezanite, no ne na onie koi obrezanieto samo go primile, tuku koi vrvat i po stapkite na verata od na{iot tatko Avraam, pred obrezanieto.

4

Bo`joto vetuvawe se ostvaruva preku verata 13 Vpro~em vetuvaweto kon Avraam ili kon semeto negovo - deka }e bide naslednik na svetot - be{e dadeno ne preku Zakonot, tuku preku pravednosta na verata.

Za{to ako moàt da bidat naslednici samo onie {to imaat Zakon, toga{ i verata nema nikakvo zna~ewe, i vetuvaweto e poni{teno; 15 za{to Zakonot poroduva gnev; kade {to, pak, nema Zakon, nema ni prestap. 16 Zatoa toa e od verata, za da bide po milost, ta i vetuvaweto da bide zazdraveno ne samo po Zakonot, tuku i po verata za site potomci Avraamovi, koj ni e tatko na site nas, 17 spored napi{anoto: „Te postaviv da bide{ tatko na mnogu narodi” - pred Boga, Komu toj Mu poveruva, Koj gi oìvuva mrtvite i go povikuva da su{testvuva, ona {to ne su{testvuva. 18 Avraam, bez nikakva osnova za nade`, poveruva so nade` deka }e stane tatko na mnogu narodi, spored re~enoto: „Takvo }e bide tvoeto potomstvo.” 19 I otkako ne oslabna verata negova, toj ne pomisli deka teloto negovo e ve}e bezìvotno, za{to be{e re~isi stogodi{en, i deka utrobata Sarina e re~isi ve}e bezìvotna; 20 i vo vetuvaweto Bo`jo ne se posomneva so neverie, tuku ostana so cvrsta vera i Go proslavi Boga, 21 napolno uveren deka Toj e silen da go izvr{i ona {to go vetil. 22 Zatoa toa mu se smeta{e za pravednost. 23 No, ne samo za nego e napi{ano deka mu se smeta{e, 24 tuku i za nas: }e ni se smeta, ako veruvame vo Onoj, Koj Go voskresna od mrtvite Isus Hristos, na{iot Gospod, 25 predaden za na{ite grevovi i voskresnat za na{e opravdanie. 14

5

Vo mir so Boga

I taka, opravdani preku verata, imame mir so Boga, preku na{iot Gospod, Isus Hristos. 2 Preku Nego so verata dobivme i pristap kon ovaa blagodat, vo koja stoime, i se falime so nade`ta vo slavata Bo`ja. 3 No ne samo toa, tuku se falime i so makite, znaej}i deka od makata se ra|a trpenieto;

14 Gal 3,18

15 3,20 7,7-13 Gal 3,10.19-22

17 1 Mojs 17,5 5 Mojs 32,39 Jn 15,21 Evr 11,19

18 1 Mojs 15,5 17,5

19 1 Mojs 17,17

21 Er 32,17-24 Lk 1,37

22.23 4,3 1 Mojs 15,6

23-24 10,9 15,4

25 8,32 Is 53,4-6 1 Kor 15,17

5,1 3,24.28 Is 53,5

2 Efes 2, 14-18

3 Jk 1,2-4 1 Ptr 1,5-7 4,13-14 Otkr 1,9

208 POSLANIE DO RIMJANITE 5 Ps 21,4 25,3.20 1 Jn 4,13

6-8 8,32 Jn 3,16-17 Efes 5,2 1 Tim 2,6 Tit 2,14 3,4-7 1 Ptr 3,18 1 Jn 3,16 4,10

9 1,18 1 Sol 1,10

10 2 Kor 5, 18-19 Efes 2,16 Kol 1, 20-22

12 6,23 1 Mojs 2,17 3,6.19 Mudr 2,24 1 Kor 15,21-22.45 Jk 1.15

13

od trpenieto, pak - iskustvo, a od iskustvoto - nade`. 5 Nade`ta pak, ne posramotuva. Za{to qubovta Bo`ja e izleana vo na{ite srca preku nam dadeniot Sveti Duh. 6 Za{to, u{te koga bevme slabi, Hristos vo odredenoto vreme umre za bezbo`nicite. 7 Navistina, te{ko bi moèl nekoj da umre za pravednik, a za dobar, moèbi, nekoj i bi se re{il da umre. 8 No Bog ja dokaà qubovta Svoja kon nas, so toa {to Hristos umre za nas, u{te dodeka bevme gre{ni. 9 Zatoa sega, otkako ve}e sme opravdani so krvta Negova, mnogu pove}e }e se spasime preku Nego od grevot. 10 Za{to, ako se pomirivme so Boga preku smrtta na Negoviot Sin, u{te dodeka bevme neprijateli, toga{ u{te pove}e }e se spasime preku Negoviot ìvot, otkako sme se pomirile. 11 A osven toa, i se falime so Boga preku na{iot Gospod Isus Hristos, preku Kogo dobivme sega pomiruvawe. 4

Adam i Hristos 12 Zatoa, kako {to grevot vleze vo 14 1 Kor svetot preku eden ~ovek, a preku grevot 15,21-22.45 - smrtta, po takov na~in i smrtta pre15 mina na site lu|e preku eden ~ovek, Mt 20,28 Dela 15,11 za{to site zgre{ija. 13 Navistina i porano u{te pred Za16 konot ima{e grev vo svetot, no grevot 8,1 kako takov ne moè da se prifati, koga nema zakon. 14 A sepak smrtta caruva{e u{te od Adam, pa s# do Mojsej i nad onie {to ne pogre{ija spored prestapot na Adam. Toj e pralik na Onoj {to treba{e da dojde. 15 No, so darot ne e isto kako i so prestapot. Za{to ako poradi prestapot na eden izumrea mnozina, toga{ Bo`jata blagodat i darot preku blagodatta na eden ôvek, Isus Hristos, vo mnogu pogolemo izobilstvo }e se izlee vrz mnozina. 16 A toj dar e sosema poinakov od grevot na eden {to pogre{il, za{to sudeweto za eden prestap vodi kon osuduvawe, a darot - od mnogu prestapi kon opravduvawe. 4,15

Bidej}i, dokolku so prestapuvaweto na eden zavladeala smrtta preku edniot, dotolku pove}e onie, {to go primija izobilieto na blagodatta i darot na pravednosta, }e caruvaat vo ìvotot preku eden - Isus Hristos. 18 I taka, kako {to preku eden prestap dojde osuduvaweto na site lu|e, taka i preku pravednoto delo na eden dojde vrz site lu|e opravdanieto, koe dava ìvot. 19 Za{to, kako {to preku neposlu{nosta na eden ~ovek mnozina stanaa gre{ni, taka isto i preku poslu{nosta na eden, mnozina }e stanat pravedni. 20 A pritoa dojde i Zakonot za da se nagolemi prestapot. Kade {to, pak, se namnoì grevot, tamu blagodatta se javuva vo golema izobilnost, 21 ta, kako {to grevot zavladeal so smrtta, taka i blagodatta da zavladee preku pravednosta za ìvot ve~en, preku Isus Hristos, na{iot Gospod. 17

Mrtov za grevot, ìv vo Hristos

6

[to, pak, da re~eme? ]e ostaneme li vo grevot, za da se nagolemi blagodatta? Nikako! 2 Nie, koi sme umrele za grevot, kako da ìveeme vo nego u{te? 3 Zar ne znaete deka site onie {to bevme krsteni vo Isus Hristos, vo Negovata smrt bevme krsteni. 4 I taka, nie se pogrebavme so Nego preku kr{tevaweto vo smrtta, za da moème, kako {to Hristos voskresna od mrtvite preku slavata na Otecot, i nie taka da ìveeme nov ìvot. 5 Za{to, ako sme srasnati so Nego vo ednakva smrt, }e bideme sou~esnici i vo voskresenieto, 6 znaej}i deka na{iot star ~ovek e raspnat so Nego, za da bide uni{teno grevovnoto telo, pa da ne bideme ve}e robovi na grevot; 7 bidej}i, koj e mrtov, toj e osloboden od grevot. 8 A ako sme umrele so Hristos, veruvame deka so Nego i }e ìveeme, 9 znaej}i deka Hristos, otkako voskresna od mrtvite, ne umira pove}e: smrtta nema ve}e vlast nad Nego.

17 2 Tim 2,12 Otkr 20, 4-6

18 1 Kor 15,22

19 Is 53,11 Fil 2,8 Evr 5,8

20 7,7-8 Gal 3,19 1 Tim 1,14

21 6,22-23

6,1 3,5-8 6,15

2 1 Ptr 2,24 4,1

3 Dela 8,16 Gal 3,27 2 Tim 2,11

4 Kol 2,12

5 Efes 2,6 Fil 3, 10-11

6 Gal 5,24 Efes 4, 22-24 Kol 3,9-10

7 1 Ptr 4,1

8 2 Tim 2,11

9 Dela 13,34 Otkr 1,18

209 POSLANIE DO RIMJANITE 10 Gal 2,19 Evr 9,26-28 1 Ptr 3,18

11 2 Kor 5,15 Gal 2,19 1 Ptr 2,24

13 6,19

14 Gal 5,18 1 Jn 3,6

15 6,1

16 Mt 6,24 Jn 8,34 3 Ptr 2,19

18 8,2 Jn 8,23.36 Gal 5,13

Toa {to Toj umre, za grevot umre edna{ zasekoga{, a ìvotot {to go ìvee, za Boga go ìvee. 11 Pa taka i vie smetajte se mrtvi za grevot, a ìvi za Boga vo Hristos Isus, na{iot Gospod. 12 I grevot da ne caruva vo va{eto smrtno telo, za da ne im se pokoruvate na telesnite nasladi! 13 Ne prepu{tajte mu gi na grevot va{ite organi na teloto kako orudija na nepravednosta, tuku prepu{tete Mu se na Boga kako onie {to oìveale od mrtvite, i va{ite organi na teloto kako orudija na pravednosta. 14 Grevot nema da gospodari nad vas, za{to vie ne ste pod Zakonot, tuku pod blagodatta. 10

Robovi na pravednosta 15

Pa {to? Da gre{ime li, bidej}i ne

19 sme pod Zakonot, tuku pod blagodatta?

3,5 12,1

Toa nikako! 16 Dali znaete deka, ako mu se preda21 vate nekomu kako robovi za poslu{7,5 8,6.13.21 nost, robovi ste mu na onoj komu mu se pokoruvate: ili na grevot, koj vodi vo 22 smrt, ili - na poslu{nosta, koja vodi Jn 15.8.16 kon pravednost? 17 No, blagodarej}i Mu na Boga, vie, iako bevte robovi na grevot, od s# srce se pokorivte na onoj obrazec na pouka, na koja $ se predadovte. 18 I taka osloboduvaj}i se od grevot, vie stanavte robovi na pravednosta. 19 Vi zboruvam kako ~ovek, poradi slabosta na va{ata ~ove~ka priroda. Kako {to gi prepu{tivte organite na va{eto telo vo telesna slu`ba na ne~istotata i bezzakonieto za bezzakonie, taka i sega ostavete gi delovite od va{eto telo da $ robuvaat na pravednosta koja vodi vo svetost. 20 Dodeka mu bevte robovi na grevot, bevte slobodni od pravednosta. 21 A kakov plod imavte toga{? Dela, od koi sega se sramuvate, bidej}i nivniot kraj e smrtta. 22 No sega, koga se oslobodivte od grevot i Mu stanavte sluìteli na Boga, imate plod koj vodi vo svetost, a krajot - ìvotot ve~en.

Za{to, platata, {to ja dava grevot, 23 e smrt, a podarokot od Boga e ìvot 5,12.15.21 Gal 6,7-8 ve~en vo Hristos Isus, na{iot Gospod. Jk 1,15 23

7

Hristijanite oslobodeni od Zakonot

Ili, pak, ne znaete, bra}a, - im zboruvam na takvi {to go poznavaat Zakonot - deka Zakonot ima vlast nad ~ovekot dodeka e toj ìv? 2 Omaènata èna e povrzana preku zakonot so maòt, dodeka e toj ìv; ako umre maòt, taa se osloboduva od zakonot, koj ja svrzal so maòt. 3 Zatoa, ako se omaì za drug ma`, dodeka $ e u{te ìv nejziniot ma`, taa }e stane prequbnica; ako, pak, umre maòt, taa e slobodna od zakonot, i nema da bide prequbnica, koga }e se omaì za drug ~ovek. 4 Pa taka i vie, bra}a moi, za Zakonot preku teloto na Isus Hristos umrevte, za da Mu pripadnete na Drug, na Onoj Koj be{e voskresnat od mrtvite, ta da Mu prineseme plod na Boga. 5 Za{to, koga ìveevme vo teloto, toga{ strastite grevovni, preku Zakonot, dejstvuvaa vo organite, za da $ prineseme plod na smrtta; 6 no sega, nie sme slobodni od Zakonot, otkako umrevme za ona za {to toj n# drè{e vrzani, za da Mu sluìme na Boga so obvoven duh, a ne spored starata bukva. Efektite na Zakonot 7 [to da re~eme pak? Zar Zakonot e grev? Nikako! No jas go razbrav grevot preku Zakonot, za{to i pohotata ne bi ja poznal, ako Zakonot ne vele{e: „Ne bidi pohotliv!” 8 No grevot, pottiknat od zapovedta, predizvika vo mene sekakva pohota; bidej}i grevot bez Zakonot e mrtov. 9 Nekoga{ ìveev bez Zakonot; no koga dojde zapovedta, grevot oìvea. 10 Jas, pak, umrev, i se pokaà deka zapovedta, nazna~ena za da dade ìvot, istata vodi vo smrt, 11 za{to grevot, pottiknat od zapovedta, me izmami i preku nea me umrtvi.

7,1 Gal 2,19 Kol 2,20

2 1 Kor 7,39

4 6,5-6 2 Kor 5,15 Gal 2,19 Kol 2,14

5 5,21 6,21 8,8 Jk 1,15

6 2 Kor 3,6

7 3,20 4,15 13,9 2 Mojs 20,17 5 Mojs 5,21

8 4,15 1 Kor 15,56 Jk 1,14-15

10 3 Mojs 18,5 5 Mojs 4,1 5,32-33 Ez 20,11

11 1 Mojs 3,13 2 Kor 11,3 Evr 3,13

210 POSLANIE DO RIMJANITE 12 5 Mojs 4,8 1 Tim 1,8

13 5,20

Taka, zna~i, Zakonot e svet, i zapovedta sveta, spravedliva i dobra. 12

Grevot preovladuva vo ~ovekot 13

Pa taka, dobroto li za mene stana

14 smrt? Nikako! No grevot, za da se poka-

Ps 50,4.6 Jov 14,4 Jn 3,6

15 Gal 5,17

18 7,5

20 Gal 2,20

22 2 Kor 4,16 Efes 3,16

23 Gal 5, 16-23.25

25 5,21 6,23 1 Kor 15,57

è deka e grev, mi predizvikuva preku dobroto smrt, ta preku zapovedta grevot da stane premnogu gre{en. 14 Za{to znaeme deka Zakonot e duhoven, a jas, pak, sum telesen, prodaden na grevot kako rob. 15 Ne go razbiram toa {to go pravam; bidej}i ne go pravam ona {to sakam, tuku ona {to go mrazam, toa go pravam. 16 Ako, pak, go pravam ona {to ne go sakam, toga{ se soglasuvam so Zakonot deka e dobar. 17 Zna~i, toa ve}e ne go pravam jas, tuku grevot, {to ìvee vo mene. 18 Jas znam deka vo mene, odnosno vo moeto telo, ne ìvee dobroto; navistina èlba za dobro vo mene ima, no ne nao|am sila da go pravam toa. 19 Za{to ne go pravam dobroto, {to sakam da go pravam, tuku zloto, {to ne sakam da go pravam. 20 A {tom go vr{am ona {to ne go sakam, ne go vr{am ve}e jas, tuku grevot, koj ìvee vo mene. 21 I taka, vo sebe nao|am vakov zakon: koga sakam da go pravam dobroto, zloto mi e blizu. 22 Bidej}i, spored svojot vnatre{en ~ovek nao|am naslada vo zakonot Bo`ji, 23 no vo svoite telesni delovi gledam drug zakon, koj vojuva protiv zakonot na mojot um i me drì zaroben vo grevovniot zakon, koj e vo moite organi. 24 Kolku nesre}en ~ovek sum jas! Koj }e me izbavi od ova telo na smrtta? 25 Mu blagodaram na svojot Bog preku Isus Hristos, na{iot Gospod. I taka, jas samiot so umot svoj mu sluàm na Bo`jiot zakon, a so teloto - na grevovniot zakon. Osloboduvawe preku Svetiot Duh

8

I sega nema nikakvo osuduvawe za onie koi se vo Isus Hristos i ìveat ne po teloto, a po Duhot.

Za{to zakonot na Duhot, koj dava ìvot vo Hristos Isus, me oslobodi od zakonot na grevot i na smrtta. 3 Ona, {to zakonot ne moè{e da go napravi, bidej}i be{e oslaben poradi teloto, go izvr{i Bog, ispra}aj}i Go Sinot Svoj vo telo, podobno na teloto na grevot, i kako `rtva za grevot, Toj go osudi grevot vo teloto, 4 za da se ispolni zapovedta na Zakonot vo nas, koi ìveeme ne po teloto, tuku po Duhot. 5 Za{to onie koi ìveat po telo, kopneat za telesnoto, a koi ìveat po Duh - za duhovnoto. 6 Kopneòt na teloto e smrt, a kopneòt na duhot - ìvot i mir. 7 Za{to kopneòt na teloto e neprijatelstvo protiv Boga, toj ne mu se podreduva na zakonot Bo`ji zatoa {to ne moè. 8 A onie, koi ìveat po teloto, ne moàt da Mu se dopadnat na Boga. 9 Vie ìveete ne po telo, tuku po Duh, samo toga{ ako Duhot Bo`ji ìvee vo vas. Ako, pak, nekoj nema Duh Hristov, toj ne e Negov. 10 Ako, pak, Hristos e vo vas, teloto e mrtvo za grev, a duhot ìvee poradi pravednosta. 11 No ako Duhot na Onoj Koj Go voskresna Isus od mrtvite ìvee vo vas, toga{ Onoj Koj Go voskresna Hristos od mrtvite, }e gi oìvotvori i va{ite smrtni tela preku Svojot Duh, Koj ìvee vo vas. 12 I zatoa, bra}a, nie ne sme mu dol`nici na teloto za da ìveeme po teloto; 13 bidej}i, ako ìveete po teloto, }e umrete; no, ako preku Duhot gi umrtvuvate delata na teloto, }e bidete ìvi. 14 Site onie {to se upravuvaat po Duhot Bo`ji, se sinovi Bo`ji; 15 za{to vie ne primivte duh na ropstvo, za da bidete vo strav, tuku Go primivte Duhot na posinuvaweto, preku Kogo velime: „Ava, O~e!” 16 Samiot Duh mu svedo~i na na{iot duh deka nie sme ~eda Bo`ji. 17 A ako sme, pak, ~eda, nie sme i naslednici: naslednici na Boga i 2

8,2 6,14.18 2 Kor 3,17

3 Dela 13, 38-39 15,10 2 Kor 5,21 Gal 3,13 Fil 2,7 Evr 2,17 7,18

4 3,31 Gal 5,16.25

6 6,21-22 7,5 8,13 Gal 6,8

7 Jk 4,4

8 1 Jn 2, 15-16

9 1 Kor 3,16 2 Tim 1,14

10 Gal 2,20

11 1 Kor 6,14 2 Kor 4,14

13 Gal 6,8

14 Gal 5,18

15 Mk 14,36 Gal 4,5-7 2 Tim 1,7

17 Lk 24,26 Gal 4,7 2 Tim 2,12 1 Ptr 4,13 Otkr 21,7

211 POSLANIE DO RIMJANITE 18 sonaslednici Hristovi, no samo ako so

Nego stradame, ta so Nego i da se pros19 lavime.

2 Kor 4,17

1 Ptr 1,7.13 1 Jn 3,2

20 Prop 1,2

21 Is 65,17 Dela 3,21 3 Ptr 3, 12-13 Otkr 21,1

23 2 Kor 1,22 5,2-5 Gal 5,5 Fil 3, 20-21

24 2 Kor 5,7 Evr 11,1

26 8,15 Jk 4,3.5

27 Ps 138,1-2 Otkr 2,23

28 Efes 1,11

29 1 Kor 15,49 2 Kor 3,18 Fil 3,21

30 2 Sol 2, 13-14

Slavata {to treba da dojde 18 Za{to mislam deka stradawata na sega{noto vreme ne se ni{to sprema slavata koja treba da se otkrie kon nas. 19 I sekoe sozdanie so netrpenie go o~ekuva otkrivaweto na sinovite Bo`ji, 20 za{to i sozdanieto ne $ se pokori na suetata dobrovolno, tuku po voljata na Onoj Koj go pokori, a so nade`, 21 deka i samoto sozdanie }e se oslobodi od ropstvoto na raspadlivosta pri slavnoto osloboduvawe na ~edata Bo`ji. 22 Za{to znaeme deka celoto sozdanie zaedno so nas stenka kako vo porodilni bolki. 23 I ne samo toa, tuku i nie samite, koi gi imame prvinite na Duhot, vozdivnuvame vo sebe, o~ekuvaj}i posinuvawe i otkupuvawe na na{eto telo. 24 Za{to so taa nade` bevme spaseni. A nade`ta {to se gleda ne e vistinska nade`. Za{to, koj bi se nadeval vo toa {to go gleda? 25 Koga se nadevame, pak, na ona {to ne go gledame, so trpenie go o~ekuvame. 26 Isto taka i Duhot n# potkrepuva vo na{ata nemo}; bidej}i nie ne znaeme kako treba da se molime. Pa sepak, Duhot Sam posreduva za nas so neiska`livo vozdivnuvawe. 27 A Onoj Koj gi istraùval srcata, znae kakva e mislata na Duhot, bidej}i Toj po voljata na Boga posreduva za svetiite. 28 A znaeme deka na onie {to Go qubat Boga i se povikani po Negova volja, s# im sodejstvuva za dobro; 29 za{to onie, koi odnapred gi pozna, niv i gi predopredeli da bidat soobrazni so likot na Negoviot Sin, ta Toj da bide prvoroden me|u mnogute bra}a. 30 A onie {to gi predopredeli, tie i gi povika, i koi gi povika, tie i gi opravda; koi gi opravda, tie i gi proslavi.

Veli~ieto na Bo`jata qubov [to da re~eme, pak, na ova? Ako e Bog so nas, koj }e e protiv nas? 32 Onoj, Koj ne Go po{tedi ni Svojot sopstven Sin, tuku Go predade za nas site, zarem nema da ni podari so Nego s#? 33 Koj }e gi obvini izbranicite Bo`ji? Bog e Toj Koj gi opravduva! 34 Koj e toj {to }e sudi? Hristos Isus, Koj umre, no u{te i voskresna, Koj e od desnata strana na Boga i se zastapuva za nas! 35 Koj }e n# odvoi od qubovta kon Hristos? Dali nevoljata? Ili makata? Ili progonot? Ili gladot? Ili golotijata? Ili pogibelta? Ili me~ot? 36 Kako {to e napi{ano: „Zaradi Tebe sekoga{ n# ubivaat; n# smetaat kako ovci za klawe.” 37 No vo seto toa stanuvame pove}e od pobednici preku Onoj Koj n# vozqubi. 38 Za{to sigurno znam deka ni smrtta, ni ìvotot, ni angelite, ni vlastite, ni sega{nosta, ni idninata, 39 ni viso~inata, ni dlabo~inata, nitu, pak, koe bilo drugo sozdanie nema da moè da n# oddeli od qubovta Bo`ja vo Hristos Isus, na{iot Gospod. 31

9

Bog i odbraniot narod

31 Ps 117,6

32 5,6-11 1 Mojs 22,17 Jn 3,16

33 Is 50,8-9

34 Evr 7,25 1 Jn 2,1

36 Ps 43,22 2 Kor 4,11 2 Tim 3,12

37 Jn 16,33

9,1 2 Kor 12,7

3 2 Mojs 32,32 1 Kor 16,22 Gal 1,8

4 3,2 2 Mojs 4,22 5 Mojs 7,6 Os 11,1 Dela 13,17 Efes 2,12

5 1,3

Vi zboruvam vistina vo imeto na Mt 1,1-16 3,23-38 Hristos, ne laàm - toa go svedo~i Lk Jn 1,1-4 mojata sovest vo Svetiot Duh Tit 2,13 2 deka ima golema taga i neprestana 1 Jn 5,20 bolka vo moeto srce. 6 3 Za{to pove}e bi sakal jas da bidam 2,28 Mojs proklet i odvoen od Hristos za bra}ata 423,19 Is 55,10-11 svoi, moite srodnici po telo. 4 Tie se Izrailci - nim im pripa|a posinuvaweto i slavata i zavetite, nim 7 Mojs im be{e daden Zakonot, i bogosluèwe- 121,12 Evr 11,18 to i vetuvawata; 5 nivni se i tatkovcite, od koi poteknuva i Hristos, Koj e Bog na site, blagosloven do veka. Amin! 6 A ne e mo`no slovoto Bo`jo da izneverilo: bidej}i ne se Izrail site onie {to se od Izrail. 7 Nitu, pak, se site potomci Avraamovi, zatoa {to se negovi ~eda; no re-

212 POSLANIE DO RIMJANITE 8 ~eno e: „Od Isak potomstvoto }e se

Jn 8,31-44 Gal 3,7.29 4,21-31

9 1 Mojs 18,10.14

10 1 Mojs 25,21

12 1 Mojs 25,23

13 Mal 1,2-3

14 5 Mojs 32,4

15 2 Mojs 33,19

16 Efes 2,8 Tit 3,5

17 2 Mojs 9,16

18 2 Mojs 4,21

20 Is 29,16 45,9 Mudr 12,12

21 Is 29,16 64,7 Er 18,6 Mudr 15,7 2 Tim 2,20

22 2,4 3,25-26 Izreki 16,4

nare~e so tvoe ime.” 8 Odnosno, ne ~edata na teloto se ~eda Bo`ji, tuku ~edata na vetuvaweto }e se priznaat kako potomci. 9 Bidej}i zborovite na vetuvaweto se ovie: „Vo toa vreme }e dojdam i Sara }e ima sin.” 10 I ne samo taa, no i Reveka, koja naedna{ za~na od Isak, na{iot tatko, 11 za{to, u{te dodeka ne se bea rodile bliznacite i s# u{te ni{to ne bea napravile, dobro ili lo{o, za da ostane taka kako {to Bog po izbor odredil, 12 ne zaradi delata, tuku zaradi Onoj Koj povikuva, $ be{e re~eno: „Postariot }e mu sluì na pomladiot”, 13 kako {to e napi{ano: „Jakov go vozqubiv, a Isav go namraziv.” 14 [to da re~eme pak? Zar ima nepravda vo Boga? Nikako! 15 Za{to Toj mu re~e na Mojsej: „]e pokaàm milost kon onoj {to }e go pomiluvam, i soàluvawe kon onoj {to }e go soàlam.” 16 I zatoa, izborot ne zavisi od onoj koj poèluva, nitu od onoj koj tr~a, tuku od Boga, Koj pokaùva milost. 17 Za{to Pismoto mu veli na faraonot: „Tokmu za toa te izdignav, za da ja pokaàm nad tebe Svojata mo} i imeto Moe da bide propovedano po celata zemja.” 18 Pa taka, mu iskaùva milost komu {to saka, i go zakoravuva kogo {to saka. Bo`jiot gnev i Bo`jata milost No ti sekako }e mi re~e{: „A zo{to toga{ u{te n# kori?” A koj moè da se sprotivstavi na Negovata volja? 20 Ama, ~oveku, koj si ti {to taka se spori{ so Boga? Zarem ona {to e rakotvoreno }e mu re~e na svojot majstor: zo{to si me napravil takvo? 21 Ili, pak, grn~arot - zarem ne e gospodar nad svojata glina, pa od edna i ista smesa da napravi eden sad za po~esna, a drug za ne~esna upotreba? 22 [to, ako Bog, sakaj}i da go pokaè gnevot Svoj i da ja projavi Svojata mo}, 19

so golema dolgotrpelivost trpel nekoi sadovi na gnevot, prigotveni za pogibel, 23 za da go pokaè bogatstvoto na Svojata slava nad sadovite na milosrdieto {to Toj odnapred gi prigotvil za slava, 24 nad nas, koi n# povika ne samo od Judejcite, tuku i od neznabo{cite? 25 Taka se veli i vo knigata na Osija: „]e go nare~am Moj narod onoj koj ne be{e Moj narod, i vozqubena - onaa {to ne be{e vozqubena.” 26 I na ona mesto, kade {to im be{e re~eno: „Vie ne ste Moj narod”, tamu }e bidat nare~eni sinovi na ìviot Bog. 27 A Isaija izvika za Izrail: „Koga Izrailevite sinovi bi bile brojni kako morskiot pesok, samo ostatokot }e bide spasen”, 28 za{to }e go zavr{i deloto i }e re{i po pravda: „Gospod }e go izvr{i vo potpolnost slovoto na zemjata.” 29 I kako {to prore~e Isaija: „Ako Gospod Savaot ne ni be{e ostavil potomstvo, }e stanevme kako Sodom i }e zaprilegavme na Gomora.” Izrail i Evangelieto

23 8,29-30 Efes 1, 3-12 Fil 4,19

25 Os 2,24 1 Ptr 2,10

26 Os 1,10

27-28 11,5 Is 10,22-23 Os 1,10 Sof 3, 12-13

29 Is 1,9

30 10,6.20 Fil 3,9

31 10,2-9 11,7

32 Is 8,14 28,16 1 Ptr 2,8

33 10,11 Is 8,14 28,16 Mt 21,42 1 Ptr 2,6.8

I {to da kaème sega? Neznabo{cite, koi ne baraa pravednost, dobija pravednost, i toa pravednost {to doa|a 10,2 Dela 22,3 od verata. 1 Tim 1,13 31 I Izrail, koj te`nee{e kon neka3 kov zakon za pravednost, ne go dostigna 9,31-32 Lk 16,15 Zakonot na pravdata. 32 Zo{to? Za{to ne go pobara od vera, 18,9-14 Fil 3,9 tuku od delata na Zakonot. Se prepna od kamenot za sopnuvawe, 33 kako {to e napi{ano: „Eve, polagam na Sion kamen za sopnuvawe i karpa za soblazna; i sekoj, koj veruva vo Nego nema da se posrami.” Bra}a, èlbata na moeto srce i na mojata molitva kon Boga za Izrail e za negovo spasenie. 2 Jas im svedo~am deka tie imaat revnost za Boga, no ne spored soznanieto. 3 Za{to, ne znaej}i za Bo`jata pravednost i te`neej}i da vospostavat svoja sopstvena pravednost, tie ne $ se podredija na Bo`jata pravednost, 30

10

213 POSLANIE DO RIMJANITE 4 Mt 5,17 Jn 3,18 Dela 13,39 Gal 3,24 Evr 8,13

bidej}i krajnata cel na Zakonot e Hristos, za da bide opravdan sekoj {to vo Nego veruva. 4

Spasenieto doa|a do sekoj ~ovek {to veruva vo Gospod

5 3 Mojs 18,5 Gal 3,12

6-8 5 Mojs 30,12-14

6 9,30 5 Mojs 9,4

9 Dela 16,31 1 Kor 12,3 Fil 2,11

11 9,33 Is 28,16

12 1,16 Dela 10,34.36 Gal 3,28

13 Joil 3,4 Dela 2,21

14 Evr 11,6

15 Is 52,7 Naum 1,15

16 1,5 Is 53,1 Jn 10,26 12,38 2 Sol 1,8 Evr 4,2

17 Jn 17,8.20

18 Ps 18,4

Mojsej pi{uva za pravednosta na Zakonot: „Koj }e go ispolni, toj }e bide preku nego ìv.” 6 A pravednosta od verata veli: „Da ne re~e{ vo srceto svoe: Koj }e se iska~i na neboto?”, {to zna~i da se simne Hristos, 7 ili: „Koj }e sleze vo bezdnata?”, {to zna~i da se izvede Hristos od mrtvite! 8 A {to veli taa? - „Blisku do tebe e slovoto, vo tvojata usta i vo tvoeto srce”, odnosno slovoto na verata, {to go propovedame, 9 za{to, ako so ustata ispoveda{ deka Isus e Gospod i vo srceto svoe poveruva{ deka Bog Go voskresna od mrtvite, }e se spasi{; 10 bidej}i so srceto se veruva za opravdanie, a so ustata se ispoveda za spasenie. 11 A i Pismoto veli: „Sekoj koj veruva vo Nego, nema da se posrami.” 12 Nema razlika me|u Judeec i Elin, za{to eden i ist e Gospod na site, bogat za site koi Go povikuvaat. 13 Bidej}i sekoj koj }e go povika imeto Gospodovo, }e bide spasen. 14 No kako da Go povikaat Onoj vo Kogo ne poveruvale? Kako, pak, da poveruvaat vo Onoj za Kogo ne slu{nale? A kako da slu{nat, ako nema koj da propoveda? 15 I kako da propovedaat, ako ne bidat isprateni, kako {to e napi{ano: „Kolku im se prekrasni nozete na onie, {to blagovestat mir, {to go blagovestat dobroto.” 16 No Evangelieto site ne go poslu{aa. Za{to Isaija veli: „Gospodi, koj poveruva vo ona {to go propovedavme?” 17 Zatoa, verata doa|a od slu{aweto na porakata, a porakata - od Bo`joto slovo. 18 No velam: zar tie ne slu{naa? Naprotiv. „Glasot im se raznese po cela5

ta zemja, i zborovite nivni - do krai{tata na vselenata.” 19 Pak velam: zar Izrail ne razbra? Najnapred Mojsej kaà: „Jas }e ve razdraznam do qubomora so onie koi ne se narod; so nerazumen narod }e ve razgnevam.” 20 A Isaija se osmeli da kaè: „Me najdoa onie koi ne Me baraa, im se otkriv na onie, koi ne pra{aa za Mene.” 21 Za Izrail, pak, veli: „Postojano gi podavav racete Svoi kon narod neposlu{en i buntoven.” Bog ne go otfrla Izrail I zatoa, vi velam: Zar Bog go otfrli Svojot narod? Nikako! Za{to i jas sum Izrailec, od semeto Avraamovo, od kolenoto Venijaminovo. 2 Bog ne go otfrli Svojot narod, koj odnapred go odbra. Ili, pak, ne znaete {to kaùva Pismoto za Ilija, kako toj Mu se poàli na Bog Izrailev, velej}i: 3 „Gospodi, gi ubija prorocite Tvoi i gi raskopaa `rtvenicite Tvoi; jas ostanav sam, i sakaat da mi ja zemat du{ata.” 4 A kako mu veli Bo`jiot odgovor: „Si ostaviv sedum iljadi maì, koi ne gi svitkaa kolenata pred Vaal.” 5 Taka i vo sega{no vreme ima eden ostatok izbran po blagodat. 6 No, ako e po blagodat, ne e ve}e po dela, za{to toga{ blagodatta ne bi bila blagodat. Ako, pak, e po dela, toa ve}e ne e blagodat; za{to inaku deloto ne bi bilo ve}e delo. 7 I {to toga{? Izrail ne go dobi ona {to go bara{e; izbranite, pak, go dobija, a drugite se zakoravija, 8 kako {to e napi{ano: „Bog im dade duh {to ne ~uvstvuva: o~i da ne gledaat i u{i da ne slu{aat, s# do dene{niov den.” 9 I David veli: „Trpezata nivna da im bide stapica, klopka, soblazna i otplata; 10 da im se zamra~at o~ite nivni za da ne gledaat, i grbot nivni da im se svitka zasekoga{.” 11 Vi velam pak: zar se sopnaa za da padnat? Ne! No so nivniot prestap

11

19 11,11-14 5 Mojs 32,21

20 9,30 Is 65,1

21 Is 65,2

11,1-2 1 Car 12,22 Ps 93,14

1 2 Kor 11,21 Fil 3,5-7

2 1 Car 12,22 Ps 93,14

3 1 Car 19,10.14

4 1 Car 19,18

5 9,27 Is 4,2

6 Gal 3,18

8 5 Mojs 29,4 Is 29,10 Mt 13, 13-14

9-10 Ps 34,8 Ps 68,22-23

11 10,19 Mt 21,43 Dela 13,5

214 POSLANIE DO RIMJANITE 12 dojde spasenieto za neznabo{cite, za da

Mt 8,11-12 21,43

13 Dela 9,15

14 10,19 1 Kor 9,22

15 Lk 15,24.32 2 Kor 5, 17-21

16 4 Mojs 15,19-21 5 Mojs 15,19 Ez 44,30 Neem 10,36

17 Efes 2, 11-12

18 3,27 1 Kor 1,31

20 2 Kor 1,24

21 Lk 23,31

22 Jn 15,2.4 Evr 3,14

se vozbudi vo niv revnost. 12 Ako, pak, nivniot prestap zna~i bogatstvo za svetot, i nivniot namalen broj - bogatstvo za neznabo{cite, kolku pove}e }e zna~i nivnata potpolnost. 13 Vam, neznabo{ci, vi velam; do kolku sum jas apostol na neznabo{cite, ja proslavuvam svojata slu`ba, 14 ta nekako da vozbudam revnost vo svojot rod po telo, i nekogo od niv da spasam. 15 Za{to, ako nivnoto otfrlawe zna~i izmiruvawe za svetot, toga{ {to li drugo }e zna~i nivnoto primawe, ako ne oìvuvawe od mrtvite? 16 Ako prviot del od testoto e svet, toga{ sveto e i celoto testo: i ako e korenot svet, sveti se i grankite. 17 Ako, pak, nekoi od grankite se skr{eni, a ti, koj si diva maslinka, si bil prikalemen na nivnoto mesto i si stanal zaedno so niv sou~esnik vo so~niot koren na maslinkata, 18 ne bidi gordeliv pred grankite! A ako sepak, se vozgordee{, treba da znae{ deka ti ne go drì{ korenot, tuku korenot tebe! 19 No ti toga{ }e kaè{: grankite bea otkr{eni za da bidam jas prikalemen. 20 Dobro. Tie poradi neverie bea otkr{eni, a ti poradi vera se drì{: nemoj da bide{ gordeliv, tuku imaj strav. 21 Za{to, ako Bog ne gi po{tedil prirodnite granki, nema ni tebe da te po{tedi. 22 Gledaj ja, pak, Bo`jata blagost i strogost: strogost kon otpadnatite, a blagost kon tebe, ako izdrì{ vo blagosta; vo sprotivno, i ti }e bide{ otse~en. 23 No, tie, ako ne ostanat vo neverieto, }e bidat prikalemeni, za{to Bog ima mo} pak da gi prikalemi. 24 Za{to, ako si ti otkinat od maslinka koja e po priroda diva, i protiv prirodata si prikalemen na pitoma maslinka, toga{ kolku polesno }e bidat prikalemeni na svojata maslinka onie koi po priroda poteknuvaat od nea.

Izrail ne e zasekoga{ otfrlen Sakam, bra}a, za da ne si pomislite vo sebe deka ste mudri, da ja znaete ovaa tajna: deka zakoravuvaweto samo so eden del padna vrz Izrail, dodeka da nastapi potpolnosta na neznabo{cite. 26 I taka celiot Izrail }e bide spasen, kako {to e napi{ano: „]e dojde od Sion Osloboditelot i }e ja odvrati bezbo`nosta od Jakov. 27 I toa im e nim zavet od Mene koga }e gi odzemam nivnite grevovi.” 28 So ogled na Evangelieto, tie se neprijateli Bo`ji poradi vas; no so ogled na izborot, tie se vozqubeni od Boga zaradi tatkovcite, 29 za{to darovite i povikot Bo`ji se neotpoviklivi. 30 Kako {to i vie nekoga{ bevte neposlu{ni kon Boga, a sega se zdobivte so milost, poradi nivnata neposlu{nost, 31 taka i tie sega stanaa neposlu{ni, poradi va{eto pomiluvawe, ta i samite da se zdobijat so milost. 32 Za{to Bog gi zatvori site so neposlu{nost, pa kon site da pokaè milost. 33 O, dlabo~ino na bogatstvo, mudrost i znaewe Bo`jo! Kolku se nesfatlivi Negovite sudovi i neistra`livi Negovite pati{ta! 34 Za{to, koj ja poznal mislata na Gospod? Ili, koj Mu bil sovetnik? 35 Ili, koj odnapred Mu dal ne{to za da mu bide otplateno? 36 Za{to, s# e od Nego, spored Nego i za Nego. Nemu slava vo ve~ni vekovi. Amin! 25

12

Nov ìvot vo Hristos

25 12,16 Izreki 3,7 Lk 21,24

26-27 Is 59,20-21

26 Mt 23,39

27 Is 27,9 Er 31,33-34

28 5 Mojs 4,37

29 4 Mojs 23,19 1 Car 15,29

30 3,26

31 11,11

32 Ez 18,23 Gal 3,22

33 Ps 138,6.17-18 Kol 2,3

34 Is 40,13 Er 23,18 1 Kor 2,16

35 Jov 41,3

36 16,27 1 Kor 8,6 Kol 1, 16-17 Evr 2,10

12,1 6,11.13.19 15,16 1 Ptr 2,5

Bra}a, vo imeto na Bo`joto 2 milosrdie ve molam podajte gi Efes 4,23 telata va{i vo `rtva ìva, sveta i 5,10.17 Fil 1,10 blagougodna na Boga, kako va{a duhovna 1 Ptr 1,14 bogoslu`ba. 2 Ne soobrazuvajte se so ovoj vek, tuku preobrazete se so vozobnovuvawe na va{iot um za da moète da ispituvate i osoznavate {to e voljata Bo`ja: {to e dobro, blagougodno i sovr{eno.

215 POSLANIE DO RIMJANITE 3 1 Kor 12, 1-12 2 Kor 10,13 Efes 4,7 Fil 2,3

5 1 Kor 10,17 Efes 4,4.25 5,30

6-8 1 Kor 12, 4-11 1 Ptr 4, 10-11

8 2 Kor 9,7 Tit 1,5.7

9 Amos 5,15 1 Tim 1,5 1 Ptr 1,22

10 Fil 2,3

12 Dela 1,14 Kol 4,2 1 Sol 5,17

13 Evr 13,2-3

14 Mt 5,38-48 Lk 6,28

15 Sir 7,34 1 Kor 12,26

16 15,5 Is 5,21 Izreki 3,7 Fil 2,2

17 Izreki 3,4 20,22 2 Kor 8,21 1 Sol 5,15 1 Ptr 3,9

Za{to, zaradi blagodatta {to mi e mene dadena, na sekogo od vas mu kaùvam da nema za sebe povisoko mislewe otkolku {to treba da ima; tuku neka ima za sebe poskromno mislewe za da rasuduva spored merkata na verata {to Bog na sekogo mu ja odmeril. 4 Za{to, kako {to vo edno telo imame mnogu organi, no site organi ne dejstvuvaat na ednakov na~in, 5 taka i nie mnozina sme edno telo vo Hristos, a sekoj poedine~no sme organi eden na drug. 6 Spored dadenata blagodat imame razli~ni darbi: ako e toa proro~ka darba, toga{ neka bide vo srazmerot so verata; 7 ako e toa darba za sluèwe, neka sluì; ako li e pak toa darba za pou~uvawe - neka pou~uva! 8 Ako e pak za ute{itel - neka ute{uva; daritel li, neka daruva {tedro; koj upravuva, neka upravuva so usrdnost; koj pravi milosrdie, neka go vr{i toa so dobra volja. 9 Qubovta neka ne bide licemerna; stojte nastrana od zloto, prilepuvajte se kon dobroto; 10 So svojata bratska qubov sakajte se srde~no edni so drugi; natprevaruvajte se vo po~ituvaweto eden kon drug. 11 Vo usrdnosta da ne ste koleblivi; bidete so gorliv duh; sluète Mu na Gospod; 12 raduvajte se vo nade`ta; vo makata bidete trpelivi, a vo molitvata postojani; 13 pomagajte im na svetiite vo nivnite potrebi; trudete se da bidete gostoprimlivi; 14 blagoslovuvajte gi onie {to ve gonat; blagoslovuvajte gi i ne gi prokolnuvajte. 15 Raduvajte se so onie {to se raduvaat i pla~ete so onie {to pla~at! 16 Bidete me|u sebe ednomisleni; ne stavajte si vo umot visoki raboti, tuku predajte se kon skromni ne{ta; ne mislete deka ste mudri; 17 i nikomu ne vra}ajte zlo za zlo, a razmisluvajte za toa {to e dobro pred site lu|e. 3

Ako e mo`no, dokolku toa zavisi od 18 14,19 vas, bidete vo mir so site lu|e. Mk 9,50 19 Ne odmazduvajte se, vozqubeni, za Evr 12,14 sebe, tuku dajte mu mesto na Bo`jiot 19 gnev. Za{to e napi{ano: „Odmazdata e 3 Mojs Moja, Jas }e otplatuvam - veli Gospod.” 19,18 5 Mojs 20 I taka, ako neprijatelot tvoj e 32,35 gladen, nahrani go; ako e èden, napoj Evr 10,30 go; za{to, pravej}i go toa, ti }e mu 20 Izreki natrupa{ àr na glavata negova. 21 Ne dopu{taj zloto da te pobedi, 25,21-22 Mt 5,44 tuku pobedi go zloto so dobro. 18

Poslu{nost kon dràvnata vlast

13

Sekoja du{a da im se pot~inuva na pretpostavenite vlasti, za{to nema vlast {to ne e dadena od Boga, i onie {to gi ima se odredeni od Boga. 2 Zatoa, onoj {to se protivi na vlasta, toj se protivi na Bo`jata naredba. A onie, {to se protivat, }e padnat pod osuda. 3 Za{to, na~alnicite ne se stra{ni za dobrite dela, tuku za lo{ite; saka{ li, pak, da ne se pla{i{ od vlasta, toga{ pravi dobri dela, pa }e dobie{ i pofalba od nea; 4 za{to taa e sluìtel Bo`ji za tvoe dobro. Ako, pak, pravi{ zlo, toga{ strahuvaj, bidej}i taa ne nosi zaludo oru`je; taa e sluìtel Bo`ji i so gnev se odmazduva na onoj {to pravi zlo. 5 Zatoa e nu`no da se pokoruvate, i toa ne samo poradi strav, tuku i poradi sovesta svoja. 6 Zatoa i danok pla}ate, za{to tie se Bo`ji slu`benici, i so toa postojano se zanimavaat. 7 I taka, dajte sekomu {to ste mu dol`ni: komu ste mu dol`ni danok neka mu se dade danok; komu carina - carina; komu strahopo~it - strahopo~it; komu ~est - ~est. Qubovta kon bli`niot I ne dolète nikomu ni{to osven da se sakate eden so drug; za{to onoj {to go qubi bli`niot, go ispolnuva Zakonot. 9 Bidej}i zapovedite: „Ne pravi prequba, ne ubivaj, ne kradi, ne svedo~i la`no, ne baraj tu|o!”, i sekoja druga 8

13,1-7 Mt 22, 16-21 Tit 3,1 1 Ptr 2, 13-17

1 Izreki 8,15 Jn 19,11 1 Tim 2,1-2

7 Mt 22,21 Mk 12,17 Lk 20,25

8 Mt 22, 37-40 Jn 13,34 Gal 5,14 Kol 3,14 1 Tim 1,5 1 Jn 4,11

9 2 Mojs 20,13-17 3 Mojs 19,18 5 Mojs 5,17-21 Mt 5,43 19,18-19 22,39 Gal 5,14 Jk 2,8

216 POSLANIE DO RIMJANITE 10 zapoved se sodràt vo ovie zborovi:

1 Kor 13, 4-7

11 1 Kor 7,26.29-31 Efes 5, 8-16 1 Sol 5,4-8

12 Jn 8,12 Efes 5, 8-16 1 Sol 5,4-8 1 Jn 2,8

13 Lk 21,34

14 Gal 3,27 Efes 4,24

14,1 15,7 1 Kor 8, 7-13

„Qubi go bli`niot kako samiot sebesi!” 10 Qubovta ne mu pravi zlo na bli`niot; i taka, qubovta e ispolnuvawe na Zakonot. 11 I toa pravete go, znaej}i go ova vreme: ve}e dojde ~asot da se razbudite od sonot, za{to spasenieto e sega poblisku do nas otkolku koga poveruvavme. 12 No}ta odminuva, a denot se pribliì; da gi otfrlime, pak, site dela na mrakot i da se oble~eme vo oru`jeto na svetlinata. 13 Da ìveeme pristojno kako dewe ne vo sramni go{tevki i pijanstvo, ne vo blud i ne~istotija, nitu, pak, vo prepirka i zavist; 14 tuku oble~ete se vo Gospoda Isusa Hrista, i griàta za teloto ne pretvorajte ja vo strasti.

3 Kol 2, 16-21

4 Mt 7,1 Jk 4,11-12

5 Gal 4,10 Kol 2,16

7 Gal 2,20

8 Lk 20,38 1 Kor 3,23 Gal 2,20 1 Sol 5,10

14

Ne sudi go svojot brat

Slabiot vo vera prifatete go, no bez raspravii za mislewata! 2 Eden veruva deka moè da jade s#, a slabiot vo verata jade samo zelen~uk. 3 Koj jade, neka ne go ukoruva onoj {to ne jade; i koj ne jade, neka ne go osuduva onoj {to jade, bidej}i Bog go prifatil. 4 Koj si ti {to mu sudi{ na tu| sluga? Pred svojot gospodar toj stoi ili pa|a, a }e stoi ispraveno, za{to Bog ima mo} da go ispravi. 5 Taka nekoj razlikuva eden den od drug, a nekoj drug, pak, site denovi gi smeta ednakvi. Sekoj neka bide napolno uveren vo svoeto mislewe. 6 Onoj {to gi razlikuva denovite, gi razlikuva za Gospod; i koj ne gi razlikuva denovite, za Gospod ne gi razlikuva. Koj jade, za Gospod jade, za{to Mu blagodari na Boga; i koj ne jade, za Gospod ne jade i Go fali Boga. 7 Za{to nikoj od nas ne ìvee za sebe i nikoj ne umira za sebe; 8 tuku, bilo da ìveeme ili da umirame, za Gospod ìveeme i za Gospod umirame, - nie Mu pripa|ame na Gospod. Spored toa - ìveeme li, umirame li - Gospodovi sme.

Bidej}i Hristos zatoa i umre i voskresna i oìvea, za da gospodari i nad mrtvite, i nad ìvite. 10 A ti, zo{to go osuduva{ bratot svoj! Ili ti, {to go ukoruva{ bratot svoj? Za{to site }e zastaneme pred sudot Hristov. 11 Za{to e napi{ano: „Jas sum ìv, veli Gospod, za{to pred Mene }e se svitka sekoe koleno i sekoj jazik }e Go slavoslovi Boga.” 12 I taka, sekoj od nas }e odgovara pred Boga za sebe. 13 Zatoa, pak, da ne se sudime eden so drug, tuku podobro rasuduvajte za toa vaka: ne postavuvaj mu na svojot brat sprepka ili soblazna. 14 Znam i uveren sum preku Gospod Isus Hristos deka nema ni{to ne~isto samo po sebe; osven koga nekoj misli deka e ne{to ne~isto, za nego toa e ne~isto. 15 A ako, pak, bratot tvoj se skrbi poradi toa {to go jade{, ti ve}e ne postapuva{ spored qubovta. Ne pogubuvaj go so svoeto jadewe onoj za kogo Hristos umre. 16 Neka ne se huli na ona {to e dobro spored vas! 17 Carstvoto Bo`jo ne e vo jadeweto ili pieweto, tuku vo pravednost i mir i radost vo Svetiot Duh. 18 Za{to, onoj koj Mu sluì na Hristos so ovie raboti, toj Mu se dopa|a na Boga i mil im e na lu|eto. 19 I taka, da go barame ona {to sluì za mir i vzaemno nadgraduvawe. 20 Poradi jadewe ne urivaj go deloto Bo`jo! Navistina s# e ~isto, a te{ko e za onoj ~ovek, koj jade poradi soblazna; 21 podobro e da ne jade{ meso, da ne pie{ vino i da ne pravi{ ni{to od koe bratot tvoj bi moèl da se sopne, ili da se soblaznuva, ili, pak, da slabee. 22 Ima{ li vera? Imaj si ja za sebe pred Boga. Blaze na onoj koj ne se osuduva sebe samiot za ona {to go odobruva. 23 A ako nekoj se somneva koga jade, osuden e; za{to ne jade so vera; a s# {to ne e spored verata, grev e. 9

9 Dela 10,42

10 Mt 25, 31-46 Dela 17,31 2 Kor 5,10

11 Is 45,23 49,18 Er 22,24 Ez 5,11 Fil 2, 10-11

12 Gal 6,5 Evr 4,13

13 1 Kor 8,13

14 Mt 15,11 Dela 10,15 Tit 1,15

15 1 Kor 8, 9-13

17 1 Kor 8,8 Gal 5,22 1 Sol 1,6

19 12,17-18 15,2 1 Sol 5,11

20 Tit 1,15

21 1 Kor 8,13

217 POSLANIE DO RIMJANITE 15,2 14,19

Doksologija

Na Onoj koj moè da ve zacvrsti, 3 spored moeto Evangelie, i propovedaPs 68,9 weto za Isus Hristos, spored otkri4 vaweto na tajnata koja bila zamolknata 4,23-24 1 Mak 12,9 od ve~ni vremiwa, 25 a koja sega se javi, i spored proro~2 Mak 15,9 1 Kor 10,6.11 kite Pisma, a po zapovedta na ve~niot 2 Tim 3,16 Bog im stana poznata na site narodi za 5 da gi dovede vo poslu{nost kon verata, 26 na Edinstveniot, mudar Bog, preku 12,16 1 Kor 1,10 Isus Hristos neka e slava vo site veFil 2,2 4,2 kovi! Amin! 24

8 Mt 15,24 Dela 3, 25-26

9 2 Car 22,50 Ps 17,49

I ponatamu se veli: „Razveselete se, neznabo{ci, so Negoviot narod!” 11 I ponatamu: „Falete Go Gospoda site neznabo{ci, i proslavete Go, site narodi!” 12 Isaija, isto taka veli: „]e postoi korenot Jeseev i Izdignatiot od nego }e vladee nad narodite; na Nego }e se nadevaat narodite.” 13 A Bog na nade`ta neka ve ispolni so seta radost i mir vo verata, ta preku silata na Svetiot Duh va{ata nade` da se preumnoùva. 10

Pavloviot misionerski potfat Ugodi mu na svojot blièn

15

Nie, silnite, dol`ni sme da gi podnesuvame slabostite na nemo}nite, i da ne si ugoduvame na sebesi. 2 Sekoj od nas dolèn e na svojot blièn da mu ugoduva so ona {to e dobro za negovata nadgradba. 3 Za{to i Hristos ne si ugodi na Sebe Samiot, tuku kako {to e napi{ano: „Podbivite na onie {to Ti se podbivaa, pa|aat vrz Mene.” 4 A s# {to be{e porano napi{ano, za na{a pouka be{e napi{ano, ta preku trpenieto i preku utehata od Pismata da imame nade`. 5 A i Bog na trpenieto i utehata da vi dade da bidete vo ednomislie me|u sebe, spored primerot na Hristos Isus, 6 ta ednodu{no i so edna usta da Go slavite Boga i Otecot na na{iot Gospod Isus Hristos. Evangelie za site lu|e Zatoa primajte se eden so drug, kako {to i Hristos ve primi, zaradi slavata Bo`ja. 8 No velam deka Isus Hristos stana sluìtel na obrezanite poradi Bo`jata vistina, za da gi potvrdi vetuvawata dadeni na tatkovcite, 9 a, pak, neznabo{cite da Go proslavat Boga za milosrdieto, kako {to e napi{ano: „Zatoa Te proslavuvam, Gospo di, me|u neznabo{cite i }e Go vospeam Tvoeto ime.” 7

I jas sum uveren za vas, bra}a moi, deka i vie ste polni so dobrina, ispolneti so sekakvo znaewe i deka moète da se pou~uvate eden so drug. 15 No vi pi{av, bra}a, ne{to malku poslobodno, za da ve potsetam so blagodatta {to Bog mi ja dade, 16 za da Mu bidam sluìtel na Isus Hristos me|u neznabo{cite i sve{tenodejstveno da go izvr{uvam Bo`joto Evangelie, za da bidat neznabo{cite blagoprijaten prinos, osveten od Svetiot Duh. 17 I taka, so toa moàm da se pofalam vo Isus Hristos kaj Boga, 18 za{to ne se osmeluvam da govoram za ona {to Hristos ne go izvr{il preku Mene so zborovi i dela, 19 so silata na znaci i ~uda, so silata na Bo`jiot Duh, koja gi vodi neznabo{cite kon poslu{nost vo verata, taka {to Evangelieto Hristovo go rasprostranuva od Erusalim i negovata okolina i s# do Ilirik. 20 I taka, se pogriìv da go propovedam Evangelieto ne tamu kade {to imeto Hristovo be{e ve}e poznato, za da ne yidam vrz tu| temel. 21 No, kako {to e napi{ano: „Onie, na koi ne im e javeno za Nego, }e vidat; i onie {to ne bea ~ule, }e razberat.” 14

Pavlovite planovi za patuvawe vo Rim 22 Tokmu toa mnogupati me popre~uva{e da dojdam kaj vas.

10 5 Mojs 32,43

11 Ps 116,1

12 Is 11,10 Mt 12,21 Otkr 5,5

15 1,5

16 1,9 11,13 12,1 Fil 2,17

17 5,2

18 1,5

19 2 Kor 12,12

20 1 Kor 3,10 2 Kor 10,15-16

21 Is 52,15

218 POSLANIE DO RIMJANITE 24 1 Kor 16,6

25 Dela 19,21

26 2 Kor 8,1 9,2.12 Gal 2,10

27 1 Kor 9,11 Gal 6,6

28 15,24

30 2 Kor 1,11

31 Dela 20,3

32 1,10

33 2 Kor 13,11 Fil 4,9

16,1 Dela 18,18

3 Dela 18, 2-3.18.26 1 Kor 16,19 2 Tim 4,19

Sega, pak, bidej}i nema ve}e mesto za mojata rabota vo ovie zemji, a u{te od pred mnogu godini kopneev da dojdam kaj vas, 24 koga }e trgnam za [panija, se nadevam deka }e ve vidam na minuvawe i deka natamu vie }e me ispratite, otkako najnapred }e vi se poraduvam. 25 A sega odam vo Erusalim za da im posluàm na svetiite, 26 za{to Makedonija i Ahaja odlu~ija da dadat nekakov prilog za siroma{nite svetii vo Erusalim. 27 Tie taka toa go odlu~ija, a i dol`ni im se. Bidej}i, ako neznabo{cite stanaa sou~esnici vo nivnite duhovni blaga, toga{ tie se dol`ni nim da im sluàt so materijalni blaga. 28 A otkako }e go napravam ova i }e im go zape~atam ovoj plod, preku va{ata zemja }e zaminam za [panija. 29 A znam deka, koga }e dojdam kaj vas, }e dojdam so poln blagoslov na Hristovoto Evangelie. 30 Bra}a, ve molam poradi na{iot Gospod Isus Hristos i poradi qubovta na Duhot, pomagajte mi so svoite molitvi kon Boga za mene, 31 za da se izbavam od onie {to ne veruvaat, koi se vo Judeja, i moeto sluèwe vo Erusalim da im bide blagoprijatno na svetiite; 32 ta radosen da dojdam kaj vas so Bo`jata volja i da se uspokojam so vas. 33 A Bog na mirot neka bide so site vas. Amin! 23

Li~ni pozdravi Vi ja prepora~uvam na{ata sestra Fiva, koja e sluìtelka na crkvata vo Kenhreja: 2 primete ja vo Gospod, kako {to im prilega na svetii, i pomognete $ vo ona vo {to }e ima potreba od vas, bidej}i i taa im be{e pomo{ni~ka na mnozina, a i mene. 3 Pozdravete gi Priskila i Akila, moite sorabotnici vo Hristos Isus, 4 koi za mojata du{a ja poloìja svojata glava; nim im blagodaram ne samo jas, tuku i site crkvi od skoroobratenite neznabo{ci i nivnata doma{na crkva.

16

Pozdravete go mojot vozquben Epenet, koj e prviot plod vo Hristos vo Ahaja. 6 Pozdravete ja Marijam, koja mnogu se griè{e za vas. 7 Pozdravete gi Andronik i Junij, moite sonarodnici i sozatvorenici, koi se pro~ueni me|u apostolite i koi u{te pred mene stanaa Hristovi. 8 Pozdravete mi go vozqubeniot vo Gospod Amplijat! 9 Pozdravete go na{iot sorabotnik vo Hristos Urban i mojot vozquben Stahij! 10 Pozdravete go dokaàniot vernik vo Hristos Apelija! Pozdravete gi doma{nite od Aristovulovoto semejstvo! 11 Pozdravete go mojot sonarodnik Irodion! Pozdravete gi doma{nite na Narkis, tie, koi se vo Gospod. 12 Pozdravete gi Trifen i Trifos, trudbeni~kite za Gospod. Pozdravete ja po~ituvanata Persida, koja mnogu se trude{e za Gospod. 13 Pozdravete go izbraniot vo Gospod Ruf, kako i negovata i moja majka! 14 Pozdravete gi Asinkrit, Flegont, Ermin, Patrova, Erma i bra}ata so niv! 15 Pozdravete gi Filolog i Julija, Nireja i negovata sestra, i Olimpa i site so niv svetii! 16 Pozdravete se eden so drug so svet celiv! Ve pozdravuvaat site crkvi Hristovi! 17 Ve molam, bra}a, pazete se od onie, koi predizvikuvaat raskol i soblazni protiv u~eweto koe ste go nau~ile i begajte od niv! 18 Za{to takvite ne Mu sluàt na na{iot Gospod Isus Hristos, tuku na stomakot svoj, i so slatki i laskavi zborovi gi zaveduvaat srcata na prostodu{nite. 19 Va{ata poslu{nost vo verata na site im e poznata: zatoa jas se raduvam za vas, no sakam da bidete mudri vo dobroto i prosti vo zloto. 20 A Bog na mirot naskoro }e go sotre satanata pod nozete va{i. Blagodatta na na{iot Gospod Isus Hristos neka bide so vas. Amin! 5

5 1 Kor 16,15.19 Kol 4,15 Fil 1,2

7 2 Kor 8,23

13 Mk 15,21

16 1 Kor 16,20 2 Kor 13,12 1 Sol 5,26 1 Ptr 5,14

17 Mt 7,15-20 Tit 3,10 2 Jn 1,7-10

18 Fil 3,19 Kol 2,4 Tit 1,10-14 3 Ptr 2,3

19 1,5.8 Mt 10,16 1 Kor 14,20

20 15,33 1 Mojs 3,15

219 POSLANIE DO RIMJANITE 21

Ve pozdravuvaat mojot sorabotnik Timotej i moite srodnici Lucij, Jason i Sosipatar. 22 22 Ve pozdravuvam vo Gospod i jas TerGal 6,11 cij, koj go napi{a ova poslanie. 2 Sol 3,17

Dela 16,1-3 17,5

21

Ve pozdravuva Gaj, doma}inot moj i 23 Dela na celata crkva. Ve pozdravuva Erast, 19,22.29 2 Tim 4,20 gradskiot blagajnik i bratot Kvart. 24 Blagodatta na na{iot Gospod Isus 26 1,5 Hristos neka bide so site vas. Amin! 23

2 Kor 10,5 Otkr 10,7

PRVO POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO KORINTJANITE Voved Za vreme na svoeto vtoro misionersko patuvawe, Pavle pominuva osumnaeset meseci vo gr~kiot grad Korint. Crkvata {to tamu ja osnoval i ja zel pod svoja zakrila, vo svoite redovi ima golem broj od starite neznabo{ci, koi doa|aat od na skromni sredini. Blagodarenie na svoite dve pristani{ta, Korint beleì sestran podem: rascut na trgovijata, intenziven kulturen ìvot, aktivni filozofski i religiozni dvièwa. Pa sepak, tamu ima i golem nemoral. Mladata hristijanska zaednica, izloèna na takvi vidovi vlijanija, sekako deka predizvikuva seriozna zagriènost kaj apostolot. Pred svoeto zaminuvawe, Pavle dobiva vo nekolku navrati voznemiruva~ki izvestuvawa koi se odnesuvaat na ovaa zaednica. Bi trebalo da se istakne deka apostolot napi{al do ovaa zaednica najmalku ~etiri poslanija, dvete {to se za~uvani vo Noviot zavet i onie, na koi toj se povikuva nekolkupati vo 1 Kor. 5,9–13 i vo 2 Kor. 3,7–8. Dvete poslanija {to se preostanati bile pi{uvani vo tekot na tretoto misionersko patuvawe na apostolot, prvoto od Efes (vidi 1 Kor. 16,18), a vtoroto ili od Efes, ili od Makedonija. Vo Prvoto poslanie do Korintjanite, po pozdravot i molitvata za blagodarnost (1,1–9), Pavle gi povikuva svoite sogovornici da gi nadminat me|usebnite podelbi, da go izgonat razvratot nadvor od zaednicata (5) i da prestanat da gi pot~inuvaat svoite raspravii na narodnite sudovi (6,1–11). Toj precizira kako treba da go koristat teloto (6,12–20), po {to odgovara na razni pra{awa postaveni od negovite sogovornici: Za brakot (7), konsumiraweto na meso od `rtvite prineseni na idolite (8,1–11,1), hristijanskite sobiri i po~itta kon Gospod (11,2–34), darovite na Svetiot Duh (12-14),voskresenieto na mrtvite(15). Poslanieto zavr{uva so nekolku izvestuvawa, za tekovnoto sobirawe na darovi, planovite na apostolot, i dr., kako i li~ni pozdravi (16). Za site problemi vo ìvotot, apostolot se izrazuva so podednakvo moralisti~ki ton. Toj pokaùva kako verata vo Hristos dopu{ta tie da se re{at. Bratskata qubov e ovde najvozvi{eniot pat vo odnos na site drugi (13). Pozdrav i blagodarnost Pavle, po Bo`ja volja povikan apostol na Isus Hristos i bratot 2 Sosten 6,11 2 do crkvata Bo`ja vo Korint, do Ps 98,6 Dela 2,21 osvetenite vo Hristos Isus, povikani 9,14.21 svetii, zaedno so site onie koi na sekoe 22,16 Rim 1,7 mesto go povikuvaat imeto na na{iot 10,12-13 Gospod Isus Hristos, nivni i na{. 3 Da imate blagodat i mir od Boga, na{iot Otec, i Gospod Isus Hristos! 1,1

Rim 1,1 2 Kor 1,1

1

4 Sekoga{ Mu blagodaram na mojot 5 15,14 Bog za vas poradi Bo`jata blagodat {to Rim 2 Kor 8,7 vi e vam dadena vo Isus Hristos, 7 5 preku Kogo stanavte bogati vo s#, vo 12,4 Lk 17,30 sekoe slovo i vo sekoe znaewe. Fil 3,20 6 Za{to se utvrdi vo vas Hristovoto 2 Sol 1,7 1 Ptr svedo{tvo, 1,7.13 7 taka {to ne ste li{eni od nieden dar vie, {to go o~ekuvate otkrovenieto na na{iot Gospod Isus Hristos.

221 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 8

Toj }e ve utvrdi i do samiot kraj za da bidete besprekorni vo denot na na9 {iot Gospod Isus Hristos. 9 Veren e Bog, Koj ve povika vo zaed10,13.16 Rim 8,17 ni{tvo so Negoviot Sin Isus Hristos, 2 Kor 1,18 1 Sol 5,24 na{iot Gospod. 8

Fil 1,6.10

2 Sol 3,3 Evr 10,23 1 Jn 1,3

10 Rim 12,16 15,5 2 Kor 13,11 Fil 2,2 4,2

12 2 Kor 10,7

17 2,1

18 Rim 1, 16-17 2 Kor 2,15 4,3

19 Is 29,14

20 3,19 Is 19,11-12 44,25 Jov 12,17

Podelbi vo crkvata 10 Bra}a, ve molam vo imeto na na{iot Gospod Isus Hristos, site vie da zboruvate isto, i me|u vas da nema razdori, tuku da bidete sovr{eno soedineti vo eden um i vo isto mislewe. 11 Za{to od doma{nite na Hloj ~uv za vas, bra}a moi, deka me|u vas imalo kavgi. 12 Sakam da vi kaàm deka sekoj od vas veli: „Jas sum Pavlov”, „A jas sum Apolosov”, „Jas sum na Kifa”, „Jas, pak, Hristov”. 13 Pa zar Hristos e razdelen? Zarem Pavle be{e raspnat za vas? Ili pak vo imeto Pavlovo bevte krsteni? 14 Mu blagodaram na Boga {to od vas nikogo ne sum krstil, osven Krisp i Gaj, 15 ta nikoj da ne moè da re~e deka ve krstiv vo moe ime. 16 Navistina, go krstiv u{te i Stefaninoviot dom. Inaku ne znam dali sum krstil i nekoj drug. 17 Za{to Hristos ne me prati da kr{tevam, tuku da go propovedam Evangelieto, i toa ne so premudri zborovi, za da ne izgubi od silata krstot Hristov.

Isus Hristos, mo} i mudrost vo Boga Za{to slovoto za krstot e bezumie za onie {to propa|aat, a za nas, koi se spasuvame, sila Bo`ja. 19 Za{to e napi{ano: „]e ja uni{tam mudrosta na mudrite i }e ja otfrlam razumnosta na razumnite.” 20 Kade e mudrecot? Kade e kni`nikot? Kade e prepira~ot od ovoj vek? Ne ja pretvori li Bog mudrosta na ovoj svet vo ludost? 21 Za{to svetot pri mudrosta Bo`ja ne Go pozna Boga so mudrost; Bog blagovoli so bezumieto na propovedta da gi spasi onie {to veruvaat. 18

Za{to Judejcite sakaat znaci, a Elinite baraat mudrost, 23 nie, pak, Go propovedame Hristos raspnatiot, Koj e za Judejcite soblazna, a za neznabo{cite bezumie; 24 za povikanite, pak, kako Judejci, taka i Elini, Hristos Bo`ja sila i Bo`ja mudrost. 25 Za{to Bo`joto bezumie e pomudro od lu|eto, i Bo`jata slabost e posilna od lu|eto. 26 Gledate, bra}a, kakvi ste vie, povikanite: ne mnozina ste mudri po telo, ne mnozina silni, ne mnozina blagorodni; 27 no Bog go izbra ona {to e bezumno za ovoj svet za da gi posrami mudrite; Bog go izbra ona {to e slabo vo svetot za da gi posrami silnite; 28 Bog gi izbra i neuglednite i prezrenite na ovoj svet, i onie {to ne zna~at ni{to, za da gi uni{ti onie {to zna~at ne{to, 29 ta nikoj da ne se pofali pred Boga. 30 Od Nego ste i vie vo Isus Hristos, Koj za nas stana mudrost od Boga, i pravednost, i osvetuvawe, i otkup, 31 pa da bide, kao {to e napi{ano: „Koj se fali, vo Gospod neka se fali.” 22

Poraka za raspnatiot Hristos

2

22 Mt 12,38 16,1 Jn 2,18.23 4,48 6,30 Dela 17,18

23 2,14 Gal 5,11

24 Avak 3,18 Jov 12,13 Kol 2,3 26-28 Mt 5,3 11,25 Lk 14,21 Jk 2,5

29 Rim 3,27

30 Rim 10,4 Kol 2,3

31 Er 9,24 2 Kor 10,17 Gal 6,14

2,2 Gal 6,14

3 2 Kor 10,10 11,30

4

I jas, bra}a, koga dojdov kaj vas, ne 4,20 dojdov da vi go soop{tam Bo`joto Mt 10,20 9,1-2 svedo{tvo so vozvi{ena beseda ili Lk 10,19 Rim 15,19 mudrost, 2 bidej}i bev re{il da ne znam me|u 2 Kor 6,7 1 Sol 1,5 vas ni{to drugo osven za Isus Hristos, 5 i toa - Raspnatiot. Efes 1,19 3 I jas pristapiv me|u vas so nemo}, i 1 Ptr 1,5 strav, i so golema rastreperenost. 6 4 I slovoto moe, i propovedta moja, 15,24.25 ne se sostoe{e od uverlivi zborovi na Efes 6,12 Jk 3,13-18 ~ove~ka mudrost, tuku vo pokaùvaweto na Duhot i silata, 5 ta verata va{a da ne po~iva na ~ove~kata mudrost, tuku na silata Bo`ja. Bo`jata mudrost Nie sepak ja propovedame mudrosta me|u sovr{enite, no ne mudrosta od ovoj svet, nitu, pak, onaa na vladetelite na ovoj svet, koi se minlivi, 6

222 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 7 Rim 16,25 Efes 1,9 3,4.5.9 Kol 1, 26-27

8 Jn 1,10 Dela 13,27

9 Is 52,15 64,3

10-11 Jov 11,7-8 Izreki 20,27 Dan 2,22

12 Jn 16,13 Efes 1,17

13 Jn 14,26

14 15,44-46 Jk 3,15 Juda 1,19

15 14,24 1 Jn 2,20

16 Is 40,13 Er 23,18 Rim 11,34

3,2 Evr 5,12-14 1 Ptr 2,2

3 1,10-11 Jk 3,14

tuku ja propovedame Bo`jata mudrost, sokriena vo tainstvo, koja Bog ja predodredil u{te pred vekovite za na{a slava, 8 koja nikoj od vladetelite na ovoj svet ne ja spoznal; za{to, ako ja bea spoznale, toga{ nema{e da Go raspnat Gospoda na slavata. 9 No, kako {to e napi{ano: „Ona {to oko ne videlo, uvo ne ~ulo, nitu na ~ovek na um mu do{lo, toa Bog go prigotvil za onie koi Go qubat.” 10 A nam, pak, ni go otkri toa Bog preku Svojot Duh, za{to Duhot prodira vo s#, pa duri i vo dlabo~inite Bo`ji. 11 Bidej}i, koj ~ovek znae {to ima vo ~ovekot, osven ~ove~kiot duh koj ìvee vo nego? Pa taka i Bo`joto ne go znae nikoj, osven Bo`jiot Duh. 12 No nie ne go primivme duhot od ovoj svet, tuku Duhot Koj doa|a od Boga, za da go znaeme ona {to ni e daruvano od Boga; 13 pa toa i go propovedame ne so zborovi nau~eni od ~ove~ka mudrost, tuku nau~eni od Svetiot Duh: tolkuvaj}i go ona {to e duhovno so duhovni poimi. 14 Telesniot ~ovek ne go prima ona {to e od Bo`jiot Duh: za nego toa e bezumstvo; i ne moè da go razbere, za{to toa treba so pomo{ta na Duhot da se ispita. 15 Duhovniot, pak, ~ovek ispituva s#, a nego nikoj ne moè da go ispituva. 16 Za{to, koj go spoznal umot Gospodov, ta da go objasni? A nie imame um Hristov. 7

3

Bo`jite sluìteli

Jas, bra}a, ne moèv da vi zboruvam kako na duhovni, tuku kako na telesni, kako na deca vo Hrista. 2 So mleko ve napoiv, a ne so jadewe, za{to u{te ne moèvte da go primite, a i sega u{te ne moète, 3 bidej}i u{te ste telesni. I navistina, {tom me|u vas ima zavist, kavga i nesloga, ne ste li telesni i ne ìveete li kako obi~ni lu|e? 4 Za{to, koga eden veli: „Jas sum Pavlov”, a drug: „Jas sum Apolosov”, ne ste li toga{ telesni?

[to e, vpro~em, Pavle, a {to Apolos? Ne se li tie sluìteli preku koi vie poveruvavte, i toa spored ona kolku komu Gospod mu dal? 6 Jas posadiv, Apolos polea, no Bog napravi da izrasne. 7 Zatoa, nitu onoj koj sadi e ne{to, nitu, pak, onoj {to poleva, tuku Bog, Koj pravi da izrasne. 8 Koj sadi i koj poleva se edno; a sekoj }e ja dobie svojata nagrada spored svojot trud. 9 Nie sme Mu sorabotnici na Boga, a vie ste Bo`ja niva, Bo`jo zdanie. 10 Spored Bo`jata blagodat, {to mi e dadena, jas, kako mudar graditel, postaviv temel, a drug nadyiduva; samo sekoj neka pazi kako nadyiduva. 11 Za{to nikoj ne moè da postavi druga osnova, osven poloènata, a taa e Isus Hristos. 12 Ako nekoj yida vrz taa osnova so zlato, srebro, dragoceni kamewa, drva, seno ili slama, 13 se~ie delo }e se pokaè jasno; sudniot den }e go pokaè; za{to preku ogan }e se otkrie, i ognot }e ispita kakvo e deloto na sekogo. 14 I, ako deloto na onoj {to yidal ostane, toj }e primi nagrada. 15 A onoj ~ie delo }e izgori, toj }e bide o{teten, a samiot }e se spasi, no kako niz ogan. 16 Ne znaete li vie deka ste hram Bo`ji, i Duhot Bo`ji ìvee vo vas? 17 Ako nekoj go razori Bo`jiot hram, nego Bog }e go razori; za{to Bo`jiot hram e svet, a toa ste vie. 18 Nikoj neka ne se laè; ako nekoj misli deka e mudar me|u vas vo ovoj svet, neka stane bezumen, za da bide mudar. 19 Za{to mudrosta od ovoj svet e bezumstvo pred Boga, kako {to e napi{ano: „Toj gi lovi mudrite vo nivnoto lukavstvo.” 20 I pak: „Gospod znae deka razmislite na mudrite se suetni.” 21 I taka, nikoj neka ne se fali so lu|e, bidej}i s# e va{e: 22 bilo Pavle ili Apolos, ili Kifa, bilo svetot ili ìvotot, ili smrtta, bilo sega{noto ili idnoto, - s# e va{e, 5

5 4,1 2 Kor 4,5

10-11 Efes 2,20 Evr 6,1-2

12 Otkr 21,18-19

13 4,5 Mal 3,19 2 Sol 1,8

16 6,19 Rim 8,9 2 Kor 6,16 Efes 2,22

18 1,20-25 2,6 4,10

19 Jov 5,13

20 Ps 93,11

223 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 4,1 Efes 3,2 1 Tim 3,9 Tit 1,7 1 Ptr 4,10

5

vie, pak, ste Hristovi, a Hristos Bo`ji.

4

Pavle i Korintjanite

I taka, sekoj ~ovek neka n# smeta nas za sluìteli Hristovi i upravnici na Bo`jite tainstva, 8 2 a od upravnicite ponatamu se bara Otkr 3,17 sekoj od niv da se pokaè veren. 3 Za mene ni{to ne zna~i da bidam su9 15,31 den od vas, ili od sudot na drugite luRim 8,36 2 Kor 4,11 |e; jas i samiot ne se sudam sebe, Evr 10,33 4 za{to vo ni{to ne se ~uvstvuvam vi11 noven; no so toa ne sum opravdan: sudi2 Kor 4, ja mi e Gospod. 8-12 5 Zatoa, pak, ne sudete ni{to pred6,4-10 11,23-27 vreme, dodeka ne dojde Gospod, Koj }e go iznese na videlo sokrienoto vo mrakot i }e gi objavi namerite na srcata; i toga{ sekoj }e primi pofalba od Boga. 6 Ova bra}a go primeniv na sebe i na Apolos zaradi vas, za da se pou~ite od nas na onaa izreka: „Ne mudruvajte pove}e od ona {to e napi{ano”, i da ne se gordeete eden pred drug poradi nekogo. 7 Za{to, koj ti dava predimstvo? [to ima{, {to ne si primil? A {tom si primil, zo{to se fali{, kako da ne si primil? 8 Prezasiteni ste ve}e, se zbogativte ve}e i se zacarivte bez nas; kamo sre}a da se bevte zacarile, ta i nie da caruvame so vas! 9 Mislam deka nas apostolite Bog n# prikaà najposledni, kako osudeni na smrt, bidej}i stanavme gletka za svetot - na angelite i na lu|eto. 10 Nie sme bezumni zaradi Hrista, a vie ste mudri vo Hrista; nie sme nemo}ni, a vie ste silni; vie ste slavni, a nie bes~esni. 11 Do ovoj ~as nie i gladuvame, i èdneeme, i neoble~eni odime, n# bijat i skitame po svetov, 12 se trudime, rabotej}i so svoi race. Koga n# prokolnuvaat, nie blagoslovuvame, a koga n# gonat - trpime; 13 koga hulat na nas, nie ute{uvame. Stanavme kako |ubri{te na ovoj svet, kako isfrlen smet od site lu|e do sega.

Mt 7,1 Rim 2,16.29

Pavlovata tatkovska grià

23

No ova vi go pi{uvam ne za da ve posramam, tuku da ve vrazumam kako moi vozqubeni ~eda. 15 Za{to, ako imate i desetina iljadi u~iteli vo Hristos Isus, sepak nemate mnogu tatkovci, bidej}i jas ve rodiv vo Isus Hristos preku Evangelieto. 16 Zatoa, ve molam, bidete moi podraàvateli, kako {to sum jas na Hrista! 17 Bra}a, zatoa go prativ kaj vas Timotej, koj mi e vozqubeno i verno ~edo vo Gospod; toj }e vi gi napomni pati{tata moi vo Hristos, kako {to u~am nasekade i vo sekoja crkva. 18 Nekoi se vozgordeeja, kako da ne }e dojdam kaj vas; 19 no naskoro }e dojdam kaj vas, ako saka Gospod, i }e gi poznaam ne zborovite, tuku silata na onie {to se vozgordeale, 20 za{to carstvoto Bo`jo ne e vo zborovi, tuku vo sila. 21 [to sakate? So stap li da dojdam kaj vas, ili so qubov i krotok duh? 14

5

Razvrat vo crkvata

Od sekade se slu{a deka kaj vas ima bludstvo i toa kakvo {to nema duri ni kaj neznabo{cite, odnosno deka nekoj drì tatkova èna. 2 A vie u{te se gordeete, mesto da pla~ete. Neka se isfrli od va{ata sredina onoj {to go napravil toa delo. 3 Jas, pak, iako so teloto ne sum kaj vas, a samo so duhot, ve}e go osudiv, kako da sum me|u vas, onoj {to go napravil toa. 4 Vo imeto na na{iot Gospod Isus Hristos, koga }e se soberete vie i mojot duh, so silata na na{iot Gospod Isus Hristos, 5 da go predadete na satanata, za pogubuvawe na negovoto telo, ta duhot negov da bide spasen vo denot na na{iot Gospod Isus. 6 Va{eto falewe ne e dobro. Ne znaete li deka malku kvas go potkvasuva celoto testo? 7 Zatoa, is~istete go stariot kvas, ta da bidete novo testo, kako {to ste

14 2 Kor 6,13 1 Sol 2,7

15 1 Sol 2,11 Fil 1,10

16 11,1

20 2,4 Mt 12,28 Mk 9,1 Rim 14,17 15,13

21 2 Kor 10,2 Gal 6,1

5,1 3 Mojs 18,8

3-4 Mt 18, 18-20 2 Kor 13,10

3 Kol 2,5

5 1 Tim 1,20

7 2 Mojs 12,19.21 13,7

224 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 9 beskvasni; za{to Hristos, Pashata

2 Sol 3,14

10 Rim 1, 29-31

11 6,9-10

12 Kol 4,5 1 Sol 4,12

13 5 Mojs 17,7

6,2 Dan 7,22 Mt 19,28 Otkr 3,21 20,4

3 3 Ptr 2,4

5 Lk 12,57

6 2 Kor 6,15

na{a, be{e `rtvuvana za nas. 8 Pa da praznuvame ne so star kvas, nitu so kvas od zloba i lukavstvo, tuku so presni lebovi vo ~istota i vistina. 9 Vi pi{av vo pismoto svoe - da ne se me{ate so lu|e {to bludstvuvaat, 10 no ne i voop{to so bludnicite od ovoj svet, ili so koristoqupci, ili so graba~i, ili so idolopoklonici, za{to, inaku, bi trebalo da izlezete od ovoj svet. 11 No sega vi pi{uvam da ne se druìte so onoj koj, narekuvaj}i se brat, si ostanuva bludnik, ili koristoqubec, ili idolopoklonik, ili hulnik, ili pijanica, ili graba~; so takov duri i da ne jadete. 12 Zatoa, dali treba jas da gi sudam nadvore{nite? Neli gi sudite vie vnatre{nite? 13 Nadvore{nite, pak, }e gi sudi Bog, a vie isfrlete go lo{iot me|u vas.

7 Mt 5,39-42 1 Sol 5,15 1 Ptr 3,9

6

Za sporovite pred sud

Dali nekoj od vas, koga ima spor protiv drug, bi se osmelil da se 9-10 sudi pred nepravedni, a ne pred svetii? 15,50 2 Ne znaete li deka svetiite }e go suRim 1, 29-31 dat svetot? Ako, pak, vie go sudite sve13,13 tot, ne ste li dostojni da sudite za poGal 5,19-21 Efes 5,5 mali raboti? 3 Ne znaete li deka angeli }e sudime, a ne, pak, ona sekojdnevnoto? 4 A koga imate spor za raboti od ovoj svet, za sudii zemete gi onie koi od crkvata se smetaat za bezna~ajni! 5 Za va{ sram velam: zarem me|u vas nema mudar, koj moè da rasudi me|u bra}ata svoi? 6 Tuku brat so bratot se sudi, i toa pred nevernici! 7 Mnogu sramno e ve}e toa i za vas {to imate sporovi me|u sebe. Zo{to poskoro ne trpite nepravda? Zo{to poskoro ne ja pretrpite {tetata? 8 No vie sami navreduvate i nanesuvate nepravda i ograbuvate, i toa bra}ata svoi. 9 Ili ne znaete deka nepravednite nema da go nasledat carstvoto Bo`jo? Ne laète se: ni bludnicite, nitu idolo-

poklonicite, ni rakobludcite, ni maèlo`nicite, 10 nitu kradcite, ni koristoqupcite, ni pijanicite, nitu hulnicite, ni razbojnicite nema da go nasledat carstvoto Bo`jo. 11 A takvi bea i nekoi od vas; no se izmivte, se osvetivte, se opravdavte vo imeto na na{iot Gospod Isus Hristos preku Duhot na na{iot Bog. Proslavete Go Boga vo svoeto telo 12 „S# mi e dopu{teno!” No ne e s# polezno: „S# mi e dopu{teno!” No ni{to ne sakam da zavladee nad mene. 13 Hranata e za stomakot, a stomakot za hranata; no Bog i nea i nego }e gi uni{ti. Teloto, pak, ne e za bludstvo, a za Gospod, a Gospod - za teloto. 14 A Bog i Gospoda Go voskresna, i nas }e n# voskresne so silata Svoja. 15 Zar ne znaete deka telata va{i se delovi od Hrista? ]e gi zemam li delovite od Hrista i da gi napravam delovi na bludnica? Toa nikako! 16 Ili, pak, ne znaete deka onoj, koj so bludnica se soedinuva, stanuva edno telo so nea? Za{to e re~eno: „Obata }e bidat edno telo.” 17 A koj se soedinuva so Gospod, eden duh e so Nego. 18 Begajte od bludstvoto! Sekoj grev, {to go pravi ~ovekot, e nadvor od teloto, a bludnikot gre{i protiv svoeto telo. 19 Ili ne znaete deka va{eto telo e hram na Svetiot Duh, Koj ìvee vo vas i ni e daden od Boga i deka ne pripa|ate samo na sebe? 20 Za{to skapo ste plateni. Zatoa proslavete Go Boga vo svoite tela i vo svoite du{i, koi se Bo`ji.

Pra{awa i odgovori za brakot

7

A za ona {to mi pi{avte - dobro e ~ovek da ne se dopira do èna. 2 No, za da se izbegne bludstvoto, sekoj neka si ima svoja èna, i sekoja èna svoj ma`. 3 Maòt da ja izvr{uva svojata dol`nost sprema ènata, a isto taka i ènata - sprema maòt.

11 Dela 22,16 Efes 5,26 2 Sol 2,13 1 Jn 2,12

12 7,35 10,23

13 1 Sol 4,3-5

14 15,15.20 Rim 8,11 2 Kor 4,14 13,4

15 12,12-27 Rim 12,4-5

16 1 Mojs 2,24 Mt 19,5

17 Jn 17,21-23 Rim 8,9-11 2 Kor 3, 17-18

18 10,8.14 1 Tim 6,11

19 3,16 Jn 2,21

20 7,23 Fil 1,20 1 Ptr 1, 18-19

7,3 2 Mojs 21,10

225 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 5 2 Mojs 19,15 1 Sol 3,5

6 2 Kor 8,8

7 Mt 19, 11-12

9 1 Tim 5,14

10 Mal 2,16 Mk 10, 11-12

15 Rim 12,6 14,19

@enata ne e gospodarka na teloto svoe, tuku maòt; isto taka i maòt ne e gospodar na teloto svoe, tuku ènata. 5 Ne li{uvajte se eden od drug - osven po dogovor za nekoe vreme, za da $ se posvetite na molitvata i pak da bidete zaedno za da ne ve napastvuva satanata, poradi va{eto nevozdrùvawe. 6. Ova, pak, vi go velam kako dopu{tawe, a ne kako zapoved. 7 Za{to sakam, site lu|e da bidat kako mene; no sekoj si ima svoja darba od Boga - eden na vakov na~in, drug na poinakov. 8 A na neènetite i na vdovicite im velam: dobro }e im bide ako ostanat kako mene. 9 No, ako ne moàt da se vozdràt, neka se ènat i maàt; bidej}i podobro e da se ènat i maàt, otkolku da gorat od strast. 10 A na ènetite i maènite im zapovedam - ne jas, tuku Gospod - ènata da ne se razdeluva od maòt, 11 ako, pak, i se razdeli, neka ne se premaùva, ili, pak, da se pomiri so maòt svoj, - a i maòt da ne ja ostava ènata svoja. 12 A na drugite im zboruvam jas, a ne Gospod: ako nekoj od bra}ata ima èna, bezverni~ka, i taa e soglasna da ìvee so nego, neka ne ja ostava; 13 i ako nekoja èna ima ma`, bezvernik, a toj e soglasen da ìvee so nea, taa da ne go ostava. 14 Za{to ma` bezvernik se osvetuva preku ènata koja veruva, i èna bezverni~ka se osvetuva preku maòt, koj veruva; inaku decata va{i bi bile ne~isti, a sega se sveti. 15 Ako nekoj bezvernik saka da se razvede, neka se razvede; vo takvi slu~ai bratot ili sestrata ne se zarobeni; za{to za mir n# povikal Bog. 16 Za{to, od kade znae{, èno, deka ti ne }e go spasi{ maòt? Ili od kade znae{, o maù, deka ti ne }e ja spasi{ èna ti? 4

@ivej onaka, kako {to Bog te povikal 17 Samo sekoj neka postapuva taka kako {to mu opredelil Bog, kako go povi-

kal Gospod. Taka zapovedam po site crkvi. 18 Obrezan li e povikan nekoj, neka ne krie; neobrezan li e povikan nekoj, neka ne se obrezuva. 19 Obrezanieto e ni{to, i neobrezanieto e ni{to, a ~uvaweto na Bo`jite zapovedi e s#. 20 Sekoj da si ostane vo zvaweto vo koe e povikan. 21 Ako si povikan kako rob, da nema{ grià; no, duri i ako moè{ da stane{ sloboden, u{te pove}e polzuvaj se od ropstvoto. 22 Za{to koj e povikan vo Gospod kako rob, stanuva Gospodov oslobodenik; isto taka i koj e povikan kako oslobodenik stanuva rob Hristov. 23 Vie ste skapo plateni! Ne stanuvajte robovi na lu|e! 24 Sekoj {to e povikan, bra}a, vo nego neka ostane i pred Boga. Pra{awa koi se odnesuvaat za nebra~ni lica i vdovici 25 A {to se odnesuva do devicite, za niv nemam zapoved od Gospoda, no davam sovet kako ~ovek, koj e pomiluvan od Gospoda da bide veren. 26 Poradi sega{nata potreba go nao|am za dobro ova: dobro e za ~ovekot da ostane takov. 27 Svrzan li si so èna, ne baraj razvod; razvrzan li si od èna, ne baraj èna. 28 No, ako se oèni{, nema da zgre{i{; i devicata, ako se omaì, nema da zgre{i. No takvite }e imaat telesni nevolji, a jas, pak, pove}e bi sakal da ve po{tedam. 29 Ova vi go velam, bra}a, za{to vremeto natamu e kratko, ta onie, {to imaat èna, da bidat kako da ja nemaat; 30 i koi pla~at - kako da ne pla~at; i koi se raduvaat - kako da ne se raduvaat; i koi kupuvaat - kako da nemaat ni{to, 31 i koi se polzuvaat od ovoj svet - kako da ne se polzuvaat; za{to likot na ovoj svet e minliv. 32 Jas, pak, sakam vie da bidete bez griì. Neènetiot se griì za Gospo-

18 Gal 3,28 5,2

19 Rim 2, 25-27 Gal 5,6 6,15

22 Efes 6,6 Fil 1,16

23 6,20

24 7,17

29 Lk 14,26 Rim 13,11

30-31 1 Jn 2, 15-17

32 1 Sol 4,1

226 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 34 dovi raboti, - kako da Mu ugodi na

1 Tim 5,5

39 Rim 7,2

40 2 Kor 10,7

8,1 10,23 13,4 Dela 15,29

2 Gal 6,2

3 13,12 Gal 4,9

4 5 Mojs 6,4

5 Ps 135,2-3

Gospoda; 33 a ènetiot se griì za svetovni raboti - kako da $ ugodi na ènata. 34 Tuka e razlikata me|u ènata i devojkata. Nemaènata èna se griì za Gospodovi raboti - kako da Mu ugodi na Gospoda, za da bide sveta so teloto i so duhot; a omaènata se griì za svetovni raboti - kako da mu ugodi na maòt svoj. 35 Ova vi go zboruvam za va{a korist, ne da vi postavam stapica, tuku primerno i nepre~eno da bidete privrzani na Gospod. 36 Ako nekoj misli deka e sramno devicata negova da mu ostane takva vo naprednata vozrast, toj neka pravi kako saka; nema da pogre{i; takvite neka se maàt. 37 A koj e tvrd vo srceto svoe i nema potreba, a ima vlast nad svojata volja, pa re{i vo srceto svoe da ja za~uva svojata devica, toj dobro pravi. 38 Taka onoj, koj }e ja omaì svojata devica, dobro pravi; a onoj, {to nema da ja omaì, podobro pravi. 39 @enata e vrzana dodeka e ìv maòt nejzin; a ako umre maòt nejzin, taa e slobodna da se premaì za kogo saka, no samo vo imeto na Gospod. 40 Samo, poblaèna e ako si ostane taka, spored moeto mislewe; a mislam deka i jas imam Duh Bo`ji. Za mesoto prineseno kako `rtva na idolite [to se odnesuva, pak, do mesoto klano za idoli, mislam deka site imame znaewe. No, znaeweto vozgordejuva, a qubovta nadgraduva. 2 Ako nekoj misli deka ne{to znae, toj u{te ne osoznal kako treba da znae. 3 Ako, pak, nekoj Go qubi Boga, Bog nego go poznava. 4 A po odnos jadeweto na idolski `rtvi, znaeme deka idolot ne e ni{to na svetov i deka drug Bog nema, osven Ediniot. 5 Za{to, makar i da ima takanare~eni bogovi, bilo na neboto, bilo na zemjata, kako {to ima mnogu „bogovi” i mnogu „gospodari”,

8

sepak, nie imame samo eden Bog Otec, od Kogo e s#, i nie sme vo Nego, i eden Gospod Isus Hristos, preku Kogo e s# i nie sme preku Nego. 7 No toa znaewe go nema sekoj: nekoi spored dosega{nata navika za idolite, go jadat mesoto na `rtvite idolski, a sovesta nivna im se oskvernuva bidej}i e nejaka. 8 Hranata ne n# pribliùva kon Boga. Nitu dobivame ne{to ako jademe, nitu ne{to gubime ako ne jademe. 9 No pazete, pak, taa va{a sloboda da ne stane na nekoj na~in sprepka za slabite. 10 Za{to ako nekoj te vidi tebe, {to ima{ znaewe, kako sedi{ na trpeza vo idolopokloni~ki hram, nema li negovata sovest, bidej}i e nejak, da bide pottiknata da jade idolski `rtvi? 11 I pokraj tvoeto znaewe }e propadne nejakiot, bratot za kogo umrel Hristos. 12 I taka, gre{ej}i protiv bra}ata i ranuvaj}i ja nivnata nejaka sovest, vie gre{ite protiv Hrista. 13 Zatoa, {tom hranata go soblaznuva mojot brat, toga{ nema nikoga{ da jadam meso, za da ne go soblaznuvam svojot brat. 6

9

Pravata i dol`nostite na apostolot

Ne sum li jas apostol? Ne sum li jas sloboden? Ne Go vidov li Isus Hristos, na{iot Gospod? Ne ste li vie moe delo vo Gospod? 2 Ako za drugi ne sum apostol, za vas sepak sum. Bidej}i vie ste pe~atot na moeto apostolstvo vo Gospoda. 3 Ova e mojata odbrana protiv onie {to me osuduvaat: 4 Zar nemame pravo da jademe i da pieme? 5 Zar nemame pravo da vodime so sebe sestra, èna verni~ka, kako i drugite apostoli i bra}ata Gospodovi i Kifa? 6 Ili samo jas i Varnava nemame pravo na izdr{ka? 7 Koj vojuval nekoga{ na svoja smetka? Koj sadi lozje, a ne jade od negoviot plod? Ili koj pase stado, a ne pie od negovoto mleko?

6 12,5-6 Mal 2,10 Jn 1,3 Rim 11,36 Efes 4,5-6 1 Tim 2,5

7-13 Rim 14, 1-23

8 Rim 14,17 Evr 13,9

9 Rim 14,13.20

11 Rim 14,15

9,1 15,8

2 2 Kor 3,2-3

6 2 Sol 3,8

227 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 9 5 Mojs 25,4

11 Rim 15,27 Fil 4,14.17

13 5 Mojs 18,1-3

15 2 Kor 11,10

17 Efes 3,2

20 Dela 16,3 21,26

Zar go zboruvam ova samo kako ~ovek? Ne go veli li istoto i Zakonot? 9 Bidej}i vo Mojseeviot zakon e napi{ano: „Ne vrzuvaj ja ustata na vol {to vr{i.” Zar Bog se griì za volovite? 10 Ili go veli toa, glavno, za nas? Da, za nas e napi{ano toa; za{to, onoj {to ora, treba da ora so nade`, i koj vr{i, da vr{i so nade` deka }e go dobie ona {to go o~ekuva. 11 ako sme go poseale kaj vas duhovnoto, mnogu li e, ako go o`neeme kaj vas telesnoto? 12 Ako drugi imaat pravo na del od va{iot posed, toga{ nemame li nie u{te pove}e? No nie ne go koristevme toa pravo, tuku s# trpime za da ne napravime nekakva pre~ka na Hristovoto Evangelie. 13 Ne znaete li deka onie {to sve{tenodejstvuvaat, se hranat od svetili{teto, i koi sluàt na `rtvenikot, delat so `rtvenikot? 14 Taka i Gospod zapovedal propovednicite na Evangelieto da ìveat od Evangelieto. 15 No jas ne polzuvav ni{to od toa; i ne go napi{av ova za da se napravi taka za mene. Za{to za mene e podobro da umram, otkolku nekoj pofalbata da mi ja odzeme. 16 Za{to, ako propovedam Evangelie, toa ne e za moja pofalba: bidej}i toa mi e dol`nost, a te{ko mene ako ne go propovedam. 17 Ako dobrovolno go vr{am toa, toga{ imam nagrada; a ako bez svoja volja - toga{ e toa samo izvr{uvawe na slu`ba {to mi e doverena. 18 A kakva mi e nagradata? Propovedaj}i da go predavam Evangelieto besplatno, ne polzuvaj}i go svoeto pravo od blagovestuvaweto. 19 Za{to, iako sum sloboden od site, stanav rob na site, ta pove}eto od niv da gi pridobijam: 20 za Judejcite stanav Judeec, za da pridobijam Judejci; za onie {to se pod Zakon, stanav kako da sum pod Zakon, za da gi pridobijam i tie pod Zakon; 21 za onie {to se bez zakon, stanav kako da sum bez zakon, iako pred Boga ne 8

sum bez Zakon, tuku sum pod Zakonot na Hristos, za da gi pridobijam i onie {to se bez zakon. 22 Za slabite stanav slab, za da gi pridobijam slabite. Za site stanav s#, ta na kakov i da bilo na~in da spasam nekoi od niv. 23 A ova go pravam poradi Evangelieto za da bidam sou~esnik vo nego. 24 Ne znaete li deka onie {to se natprevaruvaat na stadion, tr~aat site, no samo eden dobiva nagrada? Pa taka tr~ajte i vie, za da dobiete. 25 Sekoj natprevaruva~ se vozdrùva od s#: tie - za da dobijat raspadliv venec, a nie - neraspadliv. 26 Jas, pak, taka tr~am, no ne kako bez cel; ne se boram kako onoj {to udira po vetar, 27 tuku go isto{tuvam i go porobuvam teloto, ta propovedaj}i im na drugite, da ne bidam i samiot otfrlen.

22

Opomeni protiv idolite

5

10

Bra}a, ne sakam da ne znaete deka tatkovcite na{i site bea pod oblak i site minaa preku moreto, 2 i site vo Mojsej se krstija vo oblakot i vo moreto; 3 i site jadea ista duhovna hrana; 4 i site pieja isto duhovno piewe; za{to pieja od duhovnata karpa, {to gi pridruùva{e; a taa karpa be{e Hristos. 5 No pove}eto od niv ne bea po voljata Bo`ja, zatoa zaginaa vo pustinata. 6 A toa bea primeri za nas, za da ne bideme pohotlivi po zloto, kako {to tie bea pohotlivi. 7 Ne bidete nitu idolosluìteli, kako nekoi od niv, za koi e napi{ano: „Narodot sedna da jade i da pie, pa stana da igra.” 8 I da ne bludni~ime, kako nekoi od niv {to bludni~ea, i vo eden den zaginaa dvaeset i tri iljadi. 9 I da ne Go isku{uvame Hristos, kako {to nekoi od niv Go isku{uvaa, i zaginaa od zmii. 10 Ne mrmorete, kako {to nekoi od niv zamrmorea, pa zaginaa od Istrebitelot.

Rim 14,1 15,1

25 Fil 3,14 2 Tim 2,5 4,7-8 Jk 1,12 1 Ptr 5,4 Otkr 2,10 3,11

10,1 2 Mojs 13,21 14,22 Ps 104,39

3 2 Mojs 16,4.35 5 Mojs 8,3 Ps 77,24-25 Jn 6,49

4 2 Mojs 17,6 4 Mojs 20,7-11 Ps 77,15-16

4 Mojs 14,29 Ps 77,31 Evr 3,17 Juda 1,5

6 4 Mojs 11,4.34 Ps 105,14

7 2 Mojs 32,6

8 4 Mojs 25

9 4 Mojs 21,5-6 Mt 4,7

10 2 Mojs 16,2 4 Mojs 14,2.36 17,6.14 Evr 3,8-11

228 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 11 9,9-10 1 Ptr 4,7 1 Jn 2,18

12 Rim 11,20 Gal 6,1

13 1,9 1 Sol 5,24 2 Sol 3,3 Evr 10,23 3 Ptr 2,9

14 1 Jn 5,21

16 Mt 26, 27-28 Dela 2,42

17 Rim 12,5 Efes 1,23 4,4.25 5,30

18 3 Mojs 7,6

20 3 Mojs 17,7 5 Mojs 32,17 Ps 105,37 Otkr 9,20

21 2 Kor 6, 15-16

22 5 Mojs 32,21 Is 45,9

23 6,12

24 Rim 14,19 Fil 2,21

26 Ps 23,1 49,12

Seto toa nim im se slu~uva{e da sluàt kako primer, a be{e zapi{ano nam za opomena, do koi stigna krajot na vekovite. 12 Zatoa, koj misli deka stoi, neka gleda da ne padne. 13 Drugo isku{enie vas ne ve zafati, osven ~ove~koto; no veren e Bog, Koj nema da dopu{ti da bidete isku{uvani pove}e od silata va{a, a zaedno so isku{enieto }e vi dade i izlez, za da moète da izdrìte. 14 Zatoa, vozqubeni moi, odbegnuvajte go sluèweto na idolite. 15 Vi zboruvam kako na razumni: rasudete sami za ova {to vi go kaùvam, 16 â{ata na blagoslovot, koja ja blagoslovuvame, ne e li zaedni{tvo so krvta Hristova? Lebot, {to go kr{ime, ne e li zaedni{tvo so teloto Hristovo? 17 Bidej}i lebot e samo eden, edno telo sme nie mnogute, za{to site sme pri~esnici od eden leb. 18 Gledajte go Izrail spored teloto: onie {to jadat od `rtvite, ne se li pri~esnici so `rtvenikot? 19 A {to da kaàm? Deka idolskite `rtvi se ne{to, ili deka idolot e ne{to? 20 Ne! No ona {to go prinesuvaat neznabo{cite kako `rtva, go prinesuvaat na demoni, a ne na Boga; jas, pak, ne sakam da bidete vo zaedni{tvo so demonite. 21 Ne moète da piete od Gospodovata ~a{a i od ~a{ata na demonite; ne moète da u~estvuvate na Gospodovata trpeza i na trpeza na demonite. 22 Dali, pak, }e pobudime zavist vo Gospod? Ta posilni li sme od Nego? 11

Da se postapuva celosno za slava na Boga 23 „S# e dopu{teno!” No ne e s# polezno: „S# e dopu{teno!” No s# ne se nagraduva. 24 Nikoj neka ne ja bara svojata li~na polza, tuku polzata na drugiot. 25 S# {to se prodava na pazar, jadete bez kakvo i da bilo ispituvawe poradi sovesta; 26 za{to „Gospodova e zemjata i ona {to ja ispolnuva.”

Ako ve pokani nekoj od bezvernite i vie posakate da odite, jadete s# {to }e vi iznesat, bez nikakvo ispituvawe poradi sovesta. 28 No, ako nekoj vi re~e: toa e idolska `rtva, ne jadete - zaradi onoj {to vi go rekol toa, i poradi sovesta. Za{to „Gospodova e zemjata i ona {to ja ispolnuva.” 29 No ne zboruvam za sovesta tvoja, tuku na drug; zo{to mojata sloboda da bide sudena od tu|a sovest? 30 Ako, pak, vo jadeweto u~estvuvam so blagodarnost, zo{to da bidam hulen poradi toa, za koe blagodaram? 31 I taka bilo da jadete, ili da piete, ili ne{to drugo da pravite, seto toa pravete go za slava Bo`ja. 32 Ne stanuvajte soblazna ni za Judejcite, ni za Elinite, nitu za crkvata Bo`ja, 33 kako {to i jas im ugoduvam na site vo s# i ne ja baram svojata polza, tuku polzata na mnozina, za da bidat spaseni. Ugledajte se na mene, kako i jas na Hrista! 27

11

Maòt i ènata pred Gospoda Ve pofaluvam, bra}a, za{to vo s# si spomnuvate za mene i gi drìte predanijata taka kako {to sum vi gi predal. 3 Sakam u{te da znaete deka glava na sekoj ma` e Hristos; a na ènata maòt e glava; na Hristos, pak, glava e Bog. 4 Sekoj ma`, koj se moli ili prorokuva so pokriena glava, ja sramoti svojata glava; 5 a, pak, sekoja èna, koja se moli ili prorokuva gologlava, ja sramoti glavata svoja, za{to toa e isto kako da e istrièna. 6 Ako ènata ne saka da se pokriva, toga{ neka se striè; ako, pak, e grdo za èna da se striè ili bri~i, toga{ neka se pokriva. 7 I taka, maòt ne treba da ja pokriva glavata svoja, za{to e obraz i slava Bo`ja, a ènata e slava na maòt. 8 Za{to ne e maòt od ènata, tuku ènata od maòt; 2

28 Rim 14,14.15

29 Rim 14,3.13

11,1 4,16 Gal 4,12 Fil 3,17 2 Sol 3,7.9 1 Tim 4,12 Evr 6,12 13,7

2 2 Sol 2,15

3 Efes 1,22 4,15 5,23

7 1 Mojs 1,27 5,1 2 Kor 4,4

8 1 Mojs 2,22-23 1 Tim 2,13

229 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 9 1 Mojs 2,18

10 Efes 3,10

12 Rim 11,36

18 1,11.12

22 Jk 2,6

i maòt ne e sozdaden za ènata, tuku ènata za maòt. 10 Zatoa ènata treba da ima na glavata svoj znak od vlasta na maòt nad nea poradi angelite. 11 Pa sepak, nitu èna e bez ma`, nitu ma` e bez èna vo Gospod. 12 Za{to, kako {to e ènata od maòt, taka e i maòt preku ènata; a s# e od Boga. 13 Prosudete sami vo sebe: dolikuva li èna da Mu se moli na Boga gologlava? 14 Neli i samata priroda ve u~i deka e sramno za maòt da ima dolga kosa? 15 No, ako ènata si ja ostavi kosata, toa e ukras za nea, bidej}i kosata $ e dadena mesto prevez. 16 No, ako nekoj saka da se prepira, nie nemame takov obi~aj, nitu crkvite Bo`ji. 9

Gospodova ve~era (Mt 26,26–29; Mr 14,22–25; Lk 22,15–20) 17 A zapovedaj}i vi go ova, ne moàm da ve pofalam deka za podobro, tuku za polo{o se sobirate. 18 Prvo, pak, slu{am deka, koga se sobirate v crkva, se pojavuvaat raskoli me|u vas, vo {to delumno veruvam. 19 A potrebno e me|u vas da ima i razdeluvawa, za da se istaknat podostojnite me|u vas. 20 No, koga se sobirate taka zaedno, toa ne zna~i deka jadete ve~era Gospodova: 21 za{to na jadeweto sekoj brza da ja zeme svojata ve~era pred drugite, taka {to eden ostanuva gladen, a drug se opiva. 22 Nemate li ku}i za da jadete i piete? Ili ja prezirate crkvata Bo`ja i gi sramotite onie, {to ne se imotni? [to da vi re~am? Da ve pofalam li za toa? Ne pofaluvam! 23 A jas go primiv od Gospod ona, {to vi go predadov; a toa e deka Gospod Isus onaa no}, koga Go predadoa, zede leb, 24 i, otkako zablagodari, go prekr{i i re~e: „Zemete, jadete, ova e teloto Moe, koe se kr{i za vas, pravete go ova za spomen Moj!”

Po ve~erata, isto taka, zede i ~a{a, pa re~e: „Ovaa ~a{a e Noviot zavet vo Mojata krv; ova pravete go, koga }e piete za Moj spomen!” 26 Za{to, sekoga{, koga }e go jadete ovoj leb i koga }e ja piete ovaa ~a{a, vie }e ja objavuvate smrtta na Gospod, dodeka Toj ne dojde. 27 Zatoa, onoj {to nedostojno jade od ovoj leb i pie od ~a{ata Gospodova, vinoven }e bide sprema teloto i krvta na Gospod. 28 No, sekoj ~ovek da se ispita samiot sebe i potoa da jade od ovoj leb i da pie od ovaa ~a{a. 29 Za{to, koj jade i pie nedostojno, toj go jade i pie svoeto osuduvawe, bidej}i ne go razlikuva teloto Gospodovo. 30 Pa zatoa me|u vas ima mnogu nemo}ni i nejaki, a mnozina i umiraat. 31 Za{to, ako bevme se ispituvale sami sebe, toga{ nema{e da bideme osudeni. 32 No sudej}i n#, Gospod n# prevospituva, za da ne bideme osudeni zaedno so svetot. 33 Zatoa, bra}a moi, koga se sobirate na jadewe, do~ekuvajte se eden so drug. 34 Ako e, pak, nekoj gladen, neka jade doma, za da ne se sobirate za osuda. A drugoto }e go naredam, koga }e dojdam.

25

Za darovite od Svetiot Duh

6

25

12

A za duhovnite darovi, ne sakam, bra}a, da ne znaete. 2 Znaete deka, koga bevte neznabo{ci, se vle~evte kaj nemite idoli, kako da ve vodea. 3 Zatoa vi davam na znaewe deka nikoj, koj zboruva preku Bo`jiot Duh, ne veli: „Proklet da e Isus!”, i nikoj ne moè da kaè: „Isus e Gospod!”, osven preku Svetiot Duh. 4 Postojat razni darbi, no Duhot e eden i ist; 5 ima razni slu`bi, no Gospod e eden i ist; 6 i razni dejstva postojat, no Bog e eden i ist, Koj izvr{uva s# vo site. 7 A na sekogo mu se dava vo nego da se projavi Duhot za polza;

2 Mojs 24,8 Er 31,31 Zah 9,11 2 Kor 3,6

27 Evr 6,6 10,29

28 2 Kor 13,5

31 Rim 14,22

32 Evr 12,5-8

12,1 Rim 1,13

2 Ps 113,12

3 Mk 9,39 Jn 13,13 Dela 2,36 Rim 10,9 Fil 2,11 1 Jn 4,2-3 5,1

4-6 Efes 4,4-6

4 1,7 Rim 12,4-8 Evr 2,4

5 12,28

Gal 2,8

230 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 9 12,28.30 Mk 11, 22-23 Lk 9,1

10 14,1 Dela 2,4

11 Rim 12,3

12 Rim 12,4-5

13 Mk 1,8 Dela 19,2 Gal 3,28 Efes 2,18

za{to, na eden mu se dava preku Duhot da zboruva so mudrost, na drug - da zboruva znaewe, preku istiot Duh; 9 na eden - vera, preku istiot Duh; na drug - darbi za lekuvawe, preku istiot Duh; 10 na drug - ~udotvorstva, na drug - da prorokuva, na drug - da gi razlikuva duhovite, na drug - razni jazici, na drug da tolkuva jazici. 11 Seto ova go pravi eden i ist Duh, raspredeluvaj}i sekomu pooddelno, kako {to saka. 8

Edno telo so pove}e delovi I kako {to e teloto edno, a ima mnogu delovi, i site delovi od toa telo, pa kolku i da se tie, edno telo se, - taka i Hristos. 13 Za{to preku eden Duh sme krsteni site vo edno telo - bilo Judejci ili Elini, bilo robovi ili slobodni; i site sme so eden Duh napoeni. 14 Za{to i teloto ne se sostoi samo od eden del, tuku od mnogu. 15 Ako nogata re~e: bidej}i ne sum raka, ne sum del od teloto, zar samo zaradi toa taa ne pripa|a na teloto? 16 I ako uvoto re~e: bidej}i ne sum oko, ne sum del od teloto, zar poradi toa uvoto ne pripa|a na teloto? 17 Ako celoto telo bi bilo oko, toga{ kade }e e sluhot? Koga celoto bi bilo sluh, toga{ kade e mirisot? 18 No Bog gi naredil delovite, sekoj od niv vo teloto taka, kako {to posakal. 19 Ako site tie bi bile samo eden del, toga{ kade e teloto? 20 A sega se, pak, mnogu delovi, no sepak edno telo. 21 I ne moè okoto da $ re~e na rakata: „Ne si mi potrebna”, nitu, pak, glavata na nozete: „Ne ste mi potrebni”. 22 Naprotiv, onie delovi od teloto, koi ni izgledaat poslabi, se mnogu popotrebni; 23 i na onie delovi na teloto, za koi smetame deka se pomalku ~esni, im oddavame pove}e po~it; i na{ite sramni delovi dobivaat pogolema pristojnost. 12

Pristojnite, pak, delovi nemaat potreba od ~est. No Bog go sostavil teloto taka, {to im dal izobilna po~it, na organite {to ja nemaat. 25 Za da nema razdori vo teloto, no delovite podednakvo da se griàt edni za drugi. 26 A koga strada eden del, toga{ stradaat site delovi; i koga se slavi eden od delovite, toga{ so nego se raduvaat site delovi. 27 Vie ste teloto Hristovo, a pooddelno - ~lenovi. 28 I nekoi od vas Bog postavi vo Crkvata: prvo za apostoli, vtoro za proroci, treto za u~iteli; potoa dade darbi za ~udesa i isceluvawe; pa za pomagawe, za upravuvawe i za zboruvawe na razni jazici. 29 Ta site li se apostoli? Site li se proroci? Site li se u~iteli? Site li se ~udotvorci? 30 Site li imaat darba da lekuvaat? Site li zboruvaat na razni jazici? Site li se tolkuva~i? 31 Stremete se kon pogolemi darbi. A sega vi pokaùvam eden mnogu povozvi{en pat: 24

13

Za qubovta

27 10,17 Rim 12,5 Efes 1,23 4,4.25

28 12,9-10 Mk 16, 17-18 Dela 13,1 2 Kor 12,12 Efes 4,11 2 Tim 1,11

13,1 Ps 150,5

2 12,8.9 Mt 7,22 17,20 Kol 2,3

3 Dan 3,19-20 Mt 18,22

4 4,6 8,1 Efes 4,2 1 Sol 5,15

5 10,24.33 Zah 8,17 Rim 13,10 Fil 2,4

6

Da zboruvam na site ~ove~ki ja- 2 Kor 13,8 zici, pa duri i na angelski, 7 {tom qubov nemam, }e bidam bakar, 9,12 {to yvoni, ili kimval, {to yve~i. 2 Da imam proro~ki dar i da gi znam site tajni, da go imam seto znaewe, a i taka silna vera, {to i planini da premestuvam, - ako qubov nemam, ni{to ne sum. 3 I da go razdadam celiot svoj imot, da go predadam teloto da mi izgori, {tom qubov nemam, ni{to ne mi koristi. 4 Qubovta e velikodu{na, polna so dobrina, qubovta ne zaviduva, qubovta ne se prevoznesuva, ne e gordeliva, 5 ne e nepristojna, ne bara svoe, ne se srdi, ne pamti zlo, 6 ne se raduva na nepravda, tuku se raduva na vistina, 7 s# pokriva, vo s# veruva, na s# se nadeva, s# podnesuva.


Qubovta nikoga{ ne propa|a. A prorokuvawata? ]e minat. Jazicite? ]e zamolknat. Znaeweto? ]e is~ezne. 9 Za{to samo delumno spoznavame i samo delumno prorokuvame; 10 a koga }e dojde sovr{enoto, toga{ }e is~ezne delumnoto. 13 11 Koga bev dete, zboruvav kako dete, Kol 1,4-5 1 Sol 1,3 kako dete mislev, kako dete razmislu5,8 Evr 10, vav; a koga stanav ma`, go ostaviv det22-24 skoto. 12 Sega gledame kako niz ogledalo, nejasno, a toga{ - lice v lice; sega spoz14,1 12,10.31 navam delumno, a toga{ }e spoznaam so14,39 1 Sol 5,20 vr{eno kako {to i sum spoznaen. 13 A sega ostanuvaat ovie tri raboti: 3 verata, nade`ta i qubovta; najgolema Dela 9,31 1 Sol 2,12 me|u niv e qubovta. 8

8,3 4 Mojs 12,8 Jn 10,14 2 Kor 5,7 Gal 4,8.9 2 Tim 2,19 Jk 1,23

5 4 Mojs 11,29

Darovi vo zaednicata Stremete se kon qubovta; revnuvajte za duhovnite darovi, a osobeno da prorokuvate. 2 Za{to onoj, koj zboruva na drug jazik, toj ne im zboruva na lu|e, tuku na Boga; bidej}i nikoj ne go razbira, a so Duhot kaùva tajni; 3 koj, pak, prorokuva, toj im zboruva na lu|eto za nadgraduvawe, ohrabruvawe i ute{uvawe. 4 Koj zboruva na drug jazik, toj se nadgraduva sam sebe; a koj prorokuva, toj ja nadgraduva Crkvata. 5 No jas bi sakal site vie da zboruvate na drugi jazici, a u{te pove}e da prorokuvate: za{to, koj prorokuva, e pogolem od onoj, koj zboruva jazici - osven ako i gi tolkuva, za da se nadgraduva Crkvata. 6 Sega, ako dojdam kaj vas, bra}a, i vi zboruvam na drugi jazici, kakva polza }e imate od mene, ako ne vi soop{tuvam ili so otkrovenie, ili so znaewe, ili so proro{tvo, ili so pouka? 7 I bezdu{nite predmeti, kako kavalot ili guslata, {to davaat glas, ako ne davaat razni glasovi, kako }e se razbere {to sviri kavalot ili guslata? 8 Za{to, ako trubata ne dava razbirliv glas, toga{ koj }e se gotvi za bitka? 9 Taka i vie, ako so jazikot svoj ne izgovarate razbirlivi zborovi, kako }e se

14

razbere ona {to go zboruvate? ]e bidete kako onie koi govorat vo veter. 10 Vo svetot ima kojznae kolku razni glasovi, i nieden od niv ne e bez zna~ewe. 11 Ako, pak, ne go razbiram zna~eweto na tie glasovi, toga{ za onoj {to zboruva }e bidam tu|inec, a i toj za mene tu|inec. 12 Taka i vie, bidej}i ste revniteli za duhovni darovi, griète se da gi dobiete vo izobilstvo, za nadgraduvawe na Crkvata. 13 Zatoa, onoj {to zboruva na drug jazik, neka se moli za dar da moè da go tolkuva. 14 Za{to, ako se molam na drug jazik, se moli mojot duh; umot, pak, moj ostanuva besploden. 15 Pa {to da se pravi? ]e Mu se molam so duh, }e se molam i so um; }e Go vospevam Boga so duh, }e Mu peam so um. 16 Za{to, ako blagoslovuva{ so duh, kako }e re~e „amin!” na tvoeto blagodarewe prostiot ~ovek, koga ne razbira {to veli{? 17 Ti blagodari{ ubavo, no drugiot ne se nadgraduva. 18 Mu blagodaram na Mojot Bog, za{to zboruvam na drugi jazici pove}e od site vas; 19 no v crkva pove}e sakam da kaàm pet zborovi razbirlivi, za da pou~am i drugi, otkolku iljadnici zborovi na nepoznat jazik. 20 Bra}a, po umot nemojte da bidete kako deca; za zloto bidete kako de~iwa, a po umot zreli. 21 Vo Zakonot e napi{ano: „Na drugi jazici i so druga usta }e mu zboruvam na ovoj narod, no i taka nema da Me poslu{a, veli Gospod.” 22 Zatoa jazicite ne se znak za onie {to poveruvale, tuku za onie {to ne poveruvale; prorokuvawata, pak, ne se za onie {to ne veruvaat, tuku za onie {to veruvaat. 23 Ako, pak, celata Crkva se sobere na edno mesto i site po~nat da zboruvaat na nepoznati jazici, a dojdat i prosti lu|e ili bezvernici, nema li da re~at deka ste poludele?

13 12,10

14-15 Efes 5,19 6,18 Juda 1,20

16 2 Kor 1,20

20 Rim 16,19 Efes 4,14 Fil 3,15

21 Is 28,11-12

23 Dela 2,13


No, ako site prorokuvaat, a dojde nekoj prost ~ovek ili bezvernik, nego site }e go obvinat i site }e go osudat, 25 taka {to tajnite na srceto }e mu se 25 4,5 otkrijat, i toj, }e padne na kolena, }e 3 Car 18,39 Mu se pokloni na Boga i }e re~e: „NaIs 45,14 vistina, Bog e vo vas.” Zah 8,23 24

2,15 Jn 16,8 Efes 5,13

Dan 2,47

26 12,7-10 14,6 Rim 14,19 Efes 4,12

29 1 Sol 5, 19-21

32 3 Ptr 1,21 Otkr 19,10 22,6

33-36 11,3 1 Tim 2, 11-12 Efes 5, 22-24 Tit 2,5 1 Ptr 3,1.5

34 1 Mojs 3,16

37 1 Jn 4,6

39 1 Sol 5,20

Redot vo Crkvata Pa {to, bra}a? Koga }e se sobirate, i sekoj od vas ima - koj psalm, koj pouka, koj jazik, koj otkrovenie, koj tolkuvawe, - s# neka bide za nadgraduvawe. 27 Ako nekoi zboruvaat na nepoznat jazik, dvajca ili najmnogu trojca, neka zboruvaat po red, a eden da tolkuva. 28 Ako pak, nema tolkuva~, toga{ v crkva da mol~at, a neka si zboruvaat vo sebe i na Boga. 29 Prorocite, pak, da zboruvaat dvajca ili trojca, a drugite da rasuduvaat. 30 No, ako na nekoj drug {to sedi mu dojde otkrovenie, toga{ prviot neka zamol~i. 31 I taka, eden po drug moète site da prorokuvate, ta site da se pou~uvate i site da se ohrabruvate. 32 I proro~kite duhovi im se pokoruvaat na prorocite; 33 za{to Bog ne e Bog na bezredie, tuku na mirot. Kako {to e po site crkvi me|u svetiite, 34 ènite va{i po crkvite da mol~at: nim ne im e dopu{teno da zboruvaat, tuku da se pot~inuvaat, kako {to veli i Zakonot. 35 Ako, pak, sakaat da nau~at ne{to, neka gi pra{aat maìte svoi doma; za{to sramno e èna v crkva da zboruva. 36 Zar od vas izleze slovoto Bo`jo? Ili, pak, samo do vas stigna? 37 Ako nekoj misli deka e prorok ili nadaren so duh, neka znae deka ova {to vi go pi{uvam e zapoved Gospodova. 38 A koj ne razbira, neka ne razbira. 39 I taka, bra}a, nastojuvajte da prorokuvate, no ne zabranuvajte da se zboruva i na drugi jazici. 26

40

S# neka bide dostojno i uredno.

15

Hristovoto voskresenie

Bra}a, vi napomenuvam za Evangelieto, Koe vi go propovedav, a koe vie go primivte i vo Koe stoite. 2 Preku Nego i se spasuvate, ako Go drìte kako {to vi propovedav, osven ako ne ste poveruvale naprazno. 3 Vi go predadov najnapred ona {to go bev i primil, deka Hristos umre za na{ite grevovi, spored Pismata; 4 deka Toj be{e pogreban i deka na tretiot den voskresna, spored Pismata, 5 i deka mu se javi na Kifa i potoa na Dvanaesette; 6 posle im se javi edna{ na pove}e od petstotini bra}a, od koi pove}eto se ìvi i do denes, a nekoi po~inaa; 7 potoa mu se javi na Jakov, i potoa na site apostoli, 8 a po site, najposle mi se javi i mene, kako na nekoe nedonos~e, 9 za{to jas sum najmaliot od apostolite i ne sum dostoen da se nare~am apostol, bidej}i ja gonev Bo`jata crkva. 10 So blagodatta na Boga sum toa {to sum, i Negovata blagodat, koja e vo mene, ne be{e naprazna, no pove}e se potrudiv od site niv; samo ne jas, tuku Bo`jata blagodat, koja e so mene. 11 I taka, bilo jas, ili tie, taka propovedame, i vie taka poveruvavte. Voskresenieto na mrtvite I ako se propoveda deka Hristos voskresnal od mrtvite, kako toga{ nekoi me|u vas velat deka nemalo voskresenie na mrtvite? 13 A {tom nema voskresenie na mrtvite, toga{ i Hristos ne voskresnal; 14 ako, pak, Hristos ne voskresnal, toga{ naprazna e na{ata propoved, prazna e i va{ata vera. 15 Bi se pokaàle kako la`ni svedoci Bo`ji, bidej}i svedo~evme protiv Boga deka Go voskresnal Hristos, Kogo {to ne Go voskresnal, ako navistina mrtvite ne voskresnuvaat. 16 Za{to, ako mrtvite ne voskresnuvaat, i Hristos ne voskresnal; 12

15,1 Gal 1,11

3 Is 53,5-6 53,8-9.12 1 Ptr 3,18

4 Os 6,2 Jona 2,1 Mt 16,21

5 Lk 24,34 Jn 21,15

6 Lk 24,36 Jn 20,19.26 21,1.12

8 Dela 9,3-7

9 Dela 8,3 Gal 1,13 Efes 3,8 Fil 3,6 1 Tim 1,13

10 2 Kor 11,5 Gal 1,15

13 Mt 22,23 Dela 4,2 17,32

233 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 20 1 Sol 4,14

21 Rim 5,12.18

22 Rim 8,11

23 Kol 3,4 1 Sol 4,15

24 Dan 2,44 Rim 8,38 Efes 1,21 Fil 2,9

25 Ps 109,1 Mt 22,44 Lk 19,27

26 Otkr 20,14 21,4

27 Ps 8,6 Evr 2,8

28 Kol 3,11

31 4,9 Rim 8,36 2 Kor 4,11

32 Is 22,13

ako, pak, Hristos ne voskresnal, naprazna e verata va{a; vie ste u{te vo svoite grevovi; 18 toga{ i onie, {to umrele za Hristos, propadnale. 19 I, ako samo vo ovoj ìvot se nadevame na Hristos, toga{ sme nie najbedni od site lu|e. 20 No, ete, Hristos voskresna od mrtvite, i so toa stana prvina za upokoenite. 21 Bidej}i smrtta dojde preku ~ovekot, taka i voskresenieto od mrtvite, stana preku ôvek. 22 I kako {to po Adam site umiraat, taka i vo Hristos site }e bidat oìveani; 23 no sekoj po svoj red: Hristos e prviot plod; potoa, pri Negovoto doa|awe, }e voskresnat site {to se Hristovi. 24 A potoa }e bide krajot, koga }e Mu go predade na Boga i Otecot carstvoto, odnosno koga }e uni{ti sekoe na~alstvo, sekoja vlast i sila. 25 Bidej}i Toj treba da caruva „dodeka ne gi stavi pod nozete Svoi site neprijateli.” 26 A kako posleden neprijatel }e bide uni{tena smrtta, 27 za{to „site gi pokori pod nozete Negovi”; a koga se veli: „S# Mu e Nemu pokoreno”, o~evidno e deka se izostavuva Onoj, Koj Mu pot~ini s#. 28 Koga, pak, }e Mu bide pot~ineto s#, toga{ i Samiot Sin }e Mu se pot~ini na Onoj, Koj Mu pot~ini s#, za da bide Bog s# vo s#. 29 Inaku, {to }e napravat onie, koi se kr{tevaat za mrtvite? Ako mrtvite ne voskresnuvaat, zo{to tie toga{ se kr{tevaat za niv? 30 Zo{to, pak, i nie sekoj ~as se podloùvame na opasnost? 31 Sekoj den umiram, bra}a, se kolnam vo pofalbata va{a, koja ja imam vo Hristos Isus, na{iot Gospod. 32 Ako vo Efes, ~ove~ki re~eno, se borev so yverovi, kakva e mojata polza? Ako mrtvite ne voskresnuvaat - „Da jademe i da pieme, bidej}i utre }e umreme!” 17

Ne laète se: „Lo{ite zborovi gi 36 Jn 12,24 rasipuvaat dobrite obi~ai!” 34 Osvestete se edna{ kako treba, pa 38 ne gre{ete! Za{to nekoi od vas ne zna- 1 Mojs 1,11-12 at za Boga - za va{ sram go velam ova. 33

Telata na voskresnatite 35 No }e re~e nekoj: kako }e voskresnat mrtvite i vo kakvo telo }e dojdat? 36 Bezumni~e, toa {to go see{ ti, nema da oìvee, ako ne umre. 37 A koga see{, ne go see{ teloto, koe treba da nastane, tuku golo zrno, na primer p~eni~no ili nekoe drugo; 38 no Bog mu dava telo, kakvo {to saka, i toa na sekoe seme negovo sopstveno telo. 39 Ne e sekoe telo isto telo: drugo e teloto na ~ovek, drugo e teloto na ìvotno, drugo na riba, drugo na ptica. 40 Ima tela nebesni i tela zemni, no drug e blesokot na nebesnite i drug na zemnite; 41 drug e blesokot na sonceto; drug e blesokot na mese~inata, inakov e, pak, na yvezdite; pa i yvezda od yvezda po blesokot se razlikuva. 42 Taka e i so voskresenieto na mrtvite: se see za raspa|awe; voskresnuva vo neraspa|awe; 43 se see vo bes~estie - voskresnuva vo slava; se see vo nemo} - voskresnuva vo sila; 44 se see telo du{evno - voskresnuva telo duhovno. Ako ima telo du{evno, ima i telo duhovno. 45 Pa taka e i napi{ano: „Prviot ~ovek Adam stana ìva du{a”, a posledniot Adam - ìvotvoren duh. 46 No ne e prvo duhovnoto, tuku du{evnoto, a potoa duhovnoto. 47 Prviot ~ovek e od zemja, zemjen; vtoriot ~ovek e Gospod od neboto. 48 Kakov e zemjeniot, takvi se i zemjenite; i kakov e Nebesniot, takvi se i nebesnite; 49 i kako {to go nosime likot na zemjeniot, taka }e go nosime i obrazot na Nebesniot. 50 A ova vi go velam, bra}a, deka teloto i krvta ne moàt da go nasledat carstvoto Bo`jo, nitu raspadlivosta ja nasleduva neraspadlivosta.

39

1 Mojs 1,24

40 15,49

43 Fil 3,21

44-46 2,14

45 1 Mojs 2,7 Jn 6,63 Rim 8,11

47 1 Mojs 2,7 Jn 3,13.31

49 1 Mojs 5,3 Rim 8,29 2 Kor 3,18

50 6,9 Jn 3,5-6

234 PRVO POSLANIE DO KORINTJANITE 51 1 Sol 4, 15-17

53 2 Kor 5,4

54 Is 25,8

55 Os 13,14 Evr 2,14

56 Rim 7,13

57 1 Jn 5,4

58 2 Let 15,7 Is 65,23 Kol 1,23

16,2 Mt 28,1 Dela 20,7

4 2 Kor 8,2021

5 Dela 19,21

Eve, tajna vi kaùvam; site nema da se upokoime, tuku site }e se izmenime, 52 odedna{, za eden mig na oko, na poslednata truba: za{to }e zatrubi, i mrtvite }e voskresnat neraspadlivo, a nie }e se izmenime; 53 za{to raspadlivoto treba da se oble~e vo neraspadlivost, a smrtnoto da se oble~e vo besmrtnost. 54 A koga ova raspadlivo }e se oble~e vo neraspadlivost, i ona smrtnoto - vo besmrtnost, toga{ }e se zbidne zborot napi{an: „Pobedata ja progolta smrtta”. 55 „O, smrt, kade ti e osilkata? O, smrt, kade ti e pobedata?” 56 Osiloto na smrtta e grevot, a silata na grevot e Zakonot. 57 Da Mu blagodarime na Boga, Koj ni daruva pobeda preku na{iot Gospod Isus Hristos. 58 I taka, bra}a moi vozqubeni, bidete postojani, nepokoleblivi i sekoga{ bogati vo deloto Gospodovo, znaej}i deka trudot va{ pred Gospod nema da bide zaluden. 51

Milostivi darovi za pomo{ na bra}ata vo Erusalim

16

A {to se odnesuva do sobiraweto milostina za svetiite, pravete i vie onaka, kako {to odrediv po crkvite vo Galatija; 2 vo sekoj prv den od sedmicata sekoj od vas da oddeli i ostavi kaj sebe kolku {to moè, taka {to sobiraweto da ne se vr{i koga }e dojdam. 3 A koga }e dojdam, onie {to }e gi odobrite, niv so pisma }e gi ispratam, za da go odnesat va{iot dar vo Erusalim. 4 Ako, pak, e potrebno da otidam i jas, toga{ }e pojdat so mene. Planovite na Pavle ]e dojdam kaj vas, otkako }e ja pominam Makedonija, za{to niz Makedonija samo }e minam. 6 A moèbi kaj vas i }e se zadràm, pa duri i da prezimuvam, ta vie da me pridruùvate nasekade, kade {to }e odam. 5

Za{to ne sakam sega ve}e da ve vidam samo patem; a se nadevam, ako dopu{ti Gospod, me|u vas da pominam nekoe vreme. 8 A vo Efes }e ostanam do Pedesetnica, 9 za{to za mene se otvori golema i za rabota pogodna vrata, a protivnici ima mnogu. 10 Ako, pak, dojde Timotej, gledajte me|u vas da bide bezbeden; za{to toj go izvr{uva deloto Gospodovo kako i jas. 11 Nikoj da ne go prezira, tuku ispratete go vo mir, ta da dojde kaj mene, za{to go o~ekuvam so bra}ata. 12 A {to se odnesuva do bratot Apolos, mnogu go molev da dojde kaj vas so bra}ata; no, navistina, ne saka{e sega da dojde, a }e dojde, koga }e bide pogodno. 7

Posledni preporaki i pozdravi Bidete bodri, stojte vo verata, drète se ma{ki, bidete krepki; 14 Sekoe va{e delo neka bide vo qubov. 15 Ve molam u{te, bra}a: znajte deka domot na Stefanin e prviot plod na Ahaja i deka se opredeli da im sluì na svetiite. 16 Pokoruvajte im se i vie na takvi i na sekogo, {to sorabotuva i se trudi! 17 Se raduvam {to dojdoa Stefanin, Fortunat i Ahaik: tie go popolnija va{eto otsustvo, 18 za{to go uspokoija duhot moj i va{. Po~ituvajte gi takvite! 19 Ve pozdravuvaat crkvite od Azija; mnogu ve pozdravuvaat Akila i Priskila so svojata doma{na crkva. 20 Ve pozdravuvaat site bra}a. Pozdravete se eden so drug so svet celiv! 21 Ve pozdravuvam jas, Pavle, svoera~no. 22 A onoj {to ne Go qubi Gospod Isus Hristos, neka bide proklet, Maran ata. 23 Blagodatta na Gospod Isus neka bide so vas, 24 i qubovta moja so site vas vo Hristos Isus. 13

9 Dela 14,27 Kol 4,3

11 1 Tim 4,12

13 15,58 Ps 30,24 Mk 13,37 Rim 11,20 Gal 5,1 Efes 6,10 Fil 1,27 2 Sol 2,15

15 1,16 Rim 16,5

19 Rim 16,3 16,5

20 Rim 16,16 2 Kor 13,12 1 Sol 5,26 1 Ptr 5,14

21 Gal 6,11 Kol 4,18 2 Sol 3,17 Fil 1,19

VTORO POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO KORINTJANITE Voved Preku ova poslanie se otkrivaat prili~no napnatite odnosi me|u Pavle i hristijanite od Korint. Nekoi me|u niv te{ko go navreduvaat i ja stavaat pod somnenie legitimnosta na negovata slu`ba na „apostol”. No Pavle ìvo se sprotivstavuva, bez poreknuvawe, samo za da ja izrazi svojata qubov kon Korintjanite i negovata èlba za izmiruvawe. Toa se posvedo~uva i od negovata radost koga kaj nego pristignuvaat dobri izvestuvawa za Korint (7,5–15). Spomnuvaj}i gi opasnostite na koi samiot treba da im se sprotivstavi, se se}ava na te{kotiite na koi naiduva vo negoviot odnos so Korintjanite i ja istaknuva va`nosta na slu`bata na apostolot, odnosno pratenikot na Gospod Isus Hristos. Toj isto taka objasnuva zo{to moral da ja pokaè svojata strogost vo prethodnoto poslanie i kolku toj se raduva {to taa strogost imala pozitiven rezultat (1,12–7,16) Vo vrska so sobiraweto na milostivite darovi za potkrepa na hristijanite od Judeja (8–9), toj gi povikuva Korintjanite da bidat velikodu{ni, za{to i samiot Gospod, veli Pavle: „iako bogat, osiroma{i poradi vas, za da se zbogatite i vie preku Negovata siroma{tija” (8,9). Vo prodolènieto na poslanieto (10–13) jasno e zabele`liva promenata na tonot: Pavle èstoko se osvrnuva kon onie koi go obvinuvaat deka ne e vistinski apostol. Poslanieto zavr{uva so eden kratok zaklu~ok (13,11–13). Li~niot, a ponekoga{ i emotiven ton na ova poslanie ne treba da n# zaveduva: apostolot ne nastojuva da ja odbrani svojata li~nost, nitu pak nekoj segment od negovoto li~no gledi{te za koe toj bil posebno napadnat. Ako toj se bori tolku cvrsto za da se priznae negoviot avtoritet na apostol, toga{ toa go pravi za da moè Evangelieto da bide potpolno prifateno i Isus vistinski priznaen za Gospod. 1,1 Dela 9,13 16,1 Rim 1,1 1 Kor 1,1-2

1

Pozdrav

Pavle, apostol na Isus Hristos, po volja Bo`ja, i bratot Timotej, do crkvata Bo`ja vo Korint zaedno so 2 site svetii po cela Ahaja. Rim 1,7 2 Blagodat i mir od Bog Otecot na{, 1 Kor 1,3 i Gospod Isus Hristos! 3

Rim 15,5 Efes 1,3 1 Ptr 1,3

Stradaweto i utehata se povrzani 3

Blagosloven neka e Bog i Otecot na

4 na{iot Gospod Isus Hristos, Otecot

1,8 8,2 Dela 14,22

na milosrdnosta i Bog na sekoja uteha. 4 Toj n# ute{uva pri sekoja na{a nevolja, ta i nie da moème da gi ute{ime site onie koi se vo nevolja so onaa uteha so koja Bog n# ute{uva nas samite!

5 Za{to, kako {to izobiluvaat Hris- 5 1,20 tovite stradawa vo nas, taka izobiluva Fil Kol 1,24 i utehata na{a preku Hrista. 6 Ako sme vo nevolja, - toa e za va{a 6 uteha i spasenie; ako sme ute{eni, toa 2 Tim 2,10 e za va{a uteha i spasenie. Tie stanuva- 8 at delotvorni samo koga gi pretrpuvate 1 Kor istite stradawa {to gi trpime i nie; 15,32 1 Sol 4,13 7 a i nade`ta na{a za vas e cvrsta, se ute{uvame li, se ute{uvame za va{a uteha i spasenie, znaej}i deka kako {to u~estvuvavte vo na{ite stradawa, taka }e bidete u~esnici i vo utehata. 8 Bra}a, ne sakame da ja zataime nevoljata {to n# snajde vo Azija; deka bevme optovareni prekumerno, duri preku na{ite sili, nie ne se nadevavme ni ìvi da ostaneme.

236 VTORO POSLANIE DO KORINTJANITE 9

Tuku sami vo sebe ja primivme smrtnata presuda za da ne se nadevame vo sebe, tuku na Boga, Koj gi voskresnuva mrtvite. 10 Toj n# izbavi od takva stra{na 10 smrt, a i u{te n# izbavuva. Vo Nego se 2 Tim 4,18 nadevame deka i u{te }e n# izbavuva; 11 pa so pomo{ta i na va{ata molitva 11 za nas mnogu lu|e da Mu blagodarat na 4,15 9,12 Boga za darovite {to ni se dadeni poRim 15,30 radi vas. 9

4,7 Rim 1,4 4,17 8,11 Fil 2,27 Evr 11,19

12

2,17 Dela 23,1 1 Kor 1,17 2,1

14 1 Kor 1,8 Fil 2,16 4,1 1 Sol 2, 19-20

16 1 Kor 16,5

17 1,12 Rim 7,5

18 1 Kor 1,9 10,13

19 Mt 5,37 Dela 16,1 18,5

20 Otkr 3,14

21 13,13 1 Kor 1,6 1 Jn 2,20.27

22 Rim 5,5 6,4 Efes 1, 13-14

23 Fil 1,8

Pavle gi menuva svoite planovi Bidej}i na{ata pofalba e ovaa: svedo{tvo na na{ata sovest deka so prostodu{nost i iskrenost pred Boga, a ne so telesna mudrost, tuku so Bo`ja blagodat ìveeme na svetot, osobeno, pak, me|u vas. 13 Za{to drugo ne vi pi{uvame, osven ona {to go ~itate i razbirate, pa se nadevame deka i do kraj }e go razberete, 14 kako {to ve}e donekade i razbravte deka nie sme va{a pofalba, kako i vie na{a, vo denot na na{iot Gospod Isus Hristos. 15 I so taa uverenost se gotvev da dojdam kaj vas porano, ta povtorno da primite blagodat, 16 i preku vas da zaminam za Makedonija, a od Makedonija pak da dojdam kaj vas, ta vie da me pridruìte do Judeja. 17 No, smetaj}i go ova, moèbi lesnomisleno postapiv? Ili, pak, {to se nakanuvav, po teloto li se nakanuvav, ta moeto „Da” da bide i „Ne?” 18 No Bog e svedok deka na{iot zbor do vas ne be{e „Da” i „Ne”. 19 Za{to Sinot Bo`ji, Isus Hristos, Kogo Go propovedavme me|u vas jas i Silvan i Timotej, ne be{e „Da” i „Ne”, tuku vo Nego be{e „Da”, 20 bidej}i site vetuvawa Bo`ji vo Nego se „Da”, i vo Nego „Amin”, za slava Bo`ja preku nas. 21 Bog e Onoj Koj n# utvrdi so vas vo Hristos i n# pomaza; 22 Toj i n# zape~ati i ni dade zalog na Duhot vo srcata na{i. 23 A jas Go povikuvam Boga za svedok na mojata du{a deka, {tedej}i ve vas, ne dojdov vo Korint dosega; 12

no ne kako nie da vladeeme so verata va{a, tuku sme sorabotnici na va{ata radost, bidej}i vo verata vie ste cvrsti. I taka, re{iv vo sebe da ne doa|am kaj vas so àlost, 2 za{to, ako jas ve naàlam, toga{ koj }e me zaraduva, ako ne onoj kogo sum go oàlostil? 3 Toa isto i vi go napi{av, ta, koga }e dojdam, da ne me oàlostat onie koi treba da me zaraduvaat; bidej}i sum uveren vo site vas deka mojata radost e radost i za site vas. 4 Za{to od mnogu griì i od taga na srceto vi pi{uvav so mnogu solzi, ne za da ve oàlostam, tuku za da ja poznaete pregolemata qubov {to ja imam kon vas. 24

2

Treba da mu se prosti na navreduva~ot 5 Ako li, pak, nekoj me oàlosti, ne me oàlostil samo mene, tuku, da ne preteram, donekade i site vas. 6 Za takov dovolna e kaznata {to ja pretrpel od mnozinstvoto; 7 taka {to za vas e podobro da go pomiluvate i da go ute{ite, za da ne propadne od pregolema àlost; 8 zatoa ve molam kon nego da pokaète qubov. 9 Zatoa i vi napi{av, da ve ispitam i da doznaam dali ste vo s# poslu{ni. 10 A komu vie }e mu prostite ne{to, nemu }e mu prostam i jas; ako sum prostil nekomu ne{to, sum mu prostil poradi vas vo imeto na Isus Hristos, 11 za da ne n# prelaè satanata, za{to negovite namisli dobro ni se poznati. Nemirot na Pavle vo Troada Koga dojdov vo Troada da go propovedam Evangelieto Hristovo, iako vratata mi be{e otvorena vo Gospod, 13 duhot moj nema{e spokoj, bidej}i tamu ne go najdov mojot brat Tit; i zatoa, otkako se prostiv so niv, zaminav za Makedonija. 14 No da Mu blagodarime na Boga, Koj sekoga{ ni dava pobeda vo Isus Hristos, i na sekoe mesto preku nas go projavuva mirisot na spoznanieto na Samiot Nego. 12

24 6,1 Rim 11,20 1 Ptr 5,2.3

2,1 12,21

3 13,10

4 7,8 Dela 20,31

5 1 Kor 5,2 Kol 3,13

7 Kol 3,13

9 7,15 10,6

10 Mt 10,40

11 Efes 4,27

12 Dela 14, 26-27 1 Kor 16,9 Otkr 3,8

13 7,6 1 Tim 4,10 Tit 1,4

14 Kol 2,15


Za{to nie sme Mu na Boga blagoprijaten miris Hristov i me|u onie koi se spasuvaat i me|u onie koi propa17 |aat; 4,2 16 na ednite sme smrtonosen miris za 11,13 1 Sol 2,5 smrt, a na drugite ìvotvoren miris za 1 Ptr 4,11 ìvot. I za ova koj e sposoben? 17 Za{to nie ne sme kako mnozina {to 3,1 trguvaat so Bo`joto ime, tuku go pro5,12 povedame iskreno, kako od Boga, pred 10,12 Dela 18,27 Boga, vo Hristos. 15

Lk 2,34 1 Kor 1,18

Rim 1,17 1 Kor 1,30 Gal 3,13 Fil 3,9

2 1 Kor 9,2

3 2 Mojs 24,12 Er 31,33 Ez 11,19 36,26

5 Jn 3,27 15,5

6 Er 31,31 Efes 3,7 Kol 1,23.25

7 2 Mojs 32,16 39,29-35

3

Sluèweto na Noviot zavet

Pak li }e po~neme sami da se falime pred vas? Ili ni se potrebni, kako na nekoi, prepora~uva~ki pisma do vas ili od vas? 2 Vie ste na{eto pismo, vpi{ano vo na{ite srca, koe go poznavaat i ~itaat site lu|e. 3 Jasno e deka vie ste Hristovo pismo, sostaveno preku na{ata slu`ba, napi{ano ne so mastilo, tuku so Duhot na ìviot Bog, ne na kameni plo~ki, tuku na ~ove~ki srca. 4 Takva sigurnost vo Boga imame preku Hrista, 5 no ne deka sme sposobni da pomislime ne{to kako od sebe; naprotiv, na{ata sposobnost doa|a od Boga. 6 Toj ni dal sposobnost da bideme slugi na noviot zavet, ne na bukvata, tuku na Duhot; za{to bukvata ubiva, a Duhot oìvotvoruva. 7 Ako, pak, smrtonosnoto sluèwe so bukvi, vreàni vo kamewa, be{e taka slavno, {to sinovite Izrailevi ne moèa da pogledaat vo liceto na Mojsej, poradi minlivata slava na negovoto lice, 8 toga{ kolku poslavno }e bide sluèweto na Duhot! 9 Za{to, ako sluèweto {to donesuva osuduvawe bilo slavno, toga{ kolku pove}e }e izobiluva so slava sluèweto za pravednosta! 10 I navistina, ne ni be{e proslaveno vo taa mera ona {to be{e proslaveno ako se sporedi so pregolemata slava. 11 Za{to, ako e slavno ona {to e minlivo, toga{ mnogu poslavno }e bide ona {to e trajno.

Imaj}i, pak, takva nade`, nie dejstvuvame so golema sloboda, 13 a ne kako Mojsej {to stava{e prevez na liceto svoe za da ne moàt sinovite Izrailevi da go vidat krajot na minlivoto. 14 No umovite nivni zaslepea, bidej}i i do den denes, koga se ~ita Stariot zavet, im stoi istiot prevez, za{to samo Hristos go simnuva. 15 Pa taka, i do den denes, koga se ~ita Mojsej, prevezot im stoi na nivnoto srce. 16 No, koga }e se obratat kon Gospod, prevezot im se simnuva. 17 A Gospod e Duhot; a kade {to e Duhot Gospodov, tamu ima sloboda. 18 Nie, pak, site so otkrieno lice, kako vo ogledalo gledaj}i ja slavata Gospodova, se preobrazuvame vo istiot lik, od slava vo slava, kako od Duhot Gospodov. 12

4

Hristoe e prisuten vo apostolskoto sluèwe

14 Mk 4,12 Dela 28,27 Rim 10,4 11,7.8 Evr 8,13

15 Dela 15,21

16 2 Mojs 34,34

17 Jn 4,24 Rim 8,2 1 Kor 6,17

18 4,6 Rim 8,29 1 Jn 3,2

4,1 Rim 1,16

2 1 Sol 2,4-5

3 2 Sol 2,10

4 Rim 8,29

Zatoa, bidej}i po milosta Bo`ja go 2 Sol 2,11 imame ova sluèwe, nie so duhot ne 6 pa|ame; 3,18 2 no se odrekovme od prikrieni sram- 1 Mojs 1,3 Is 9,2 ni dela, ne postapuvame so lukavstvo, Jn 8,12 3,23 nitu go izopa~uvame slovoto Bo`jo, Rim Efes 1,18 tuku so javuvaweto na vistinata se pre- Evr 1,3 pora~uvame na sekoja ~ove~ka sovest 1 Ptr 2,9 pred Boga. 3 Ako, pak, e i pokrieno na{eto Evangelie, toa e pokrieno za onie {to propa|aat: 4 za onie, na koi bogot od ovoj svet im gi zaslepil nivnite bezverni umovi, za da ne gi osvetli svetlinata na Blagovestieto za slavata na Hristos, Koj e slika na nevidliviot Bog. 5 Za{to nie samite sebe ne se propovedame, tuku Hristos Isus Gospod; {to se odnesuva, pak, do nas, nie sme va{i slugi poradi Isus. 6 Za{to Bog, Koj nekoga{ zapoveda od „temninata da izgree svetlina”, Toj gi ozari srcata na{i za da bide poznanieto na slavata Bo`ja vo liceto na Isus Hristos svetlo.

238 VTORO POSLANIE DO KORINTJANITE 7 12,9

8 1,8 6,4-10 7,5 1 Kor 4, 9-13

9 1 Kor 15,31 Fil 3,10

10 Ps 114,10 Kol 1,24

11 1 Kor 15,31

13 Ps 115,4

14 Rim 1,4 8,11

15 1,11

16 Rim 7,22 Kol 3,9

17 Mt 5,11-12 Rim 8, 17-18 Evr 12,11 1 Ptr 1,6

No taa riznica ja nosime vo glineni sadovi, ta preizobilnata sila da bide od Boga, a ne od nas. 8 Od sekade sme ugnetuvani, no ne sme poti{teni; vo nedoumica sme, ne gubime nade`; 9 n# gonat, no ne sme napu{teni; n# kutnuvaat, no nie ne propa|ame. 10 I sekoga{ vo teloto na{e ja nosime smrtta na Gospod Isus, taka {to i ìvotot Isusov da se otkrie vo teloto na{e. 11 Za{to nie, ìvite, postojano se izloùvame na smrt zaradi Isus, ta i ìvotot Isusov da se otkrie vo na{eto smrtno telo. 12 Taka smrtta dejstvuva vo nas, a ìvotot - vo vas. 13 A, pak, bidej}i go imame toj ist duh na verata, kako {to e napi{ano: „Poveruvav i zatoa govorev”, i nie veruvame, pa zatoa i govorime, 14 bidej}i znaeme deka Onoj Koj Go voskresna Gospod Isus i nas }e n# voskresne preku Isus i }e n# postavi so vas. 15 Za{to s# e zaradi vas, ta blagodatta, namnoèna preku blagodarnosta na mnozina, da izobiluva za slavata Bo`ja. 7

Uverenost vo voskresenieto pred stravot od smrtta

18 5,7 Rim 8, 24-25 Kol 1,16 Evr 11,1.3

16 Zatoa nie ne pa|ame so duhot; no, ako na{iot nadvore{en ~ovek tlee, vnatre{niot od den na den se obnovuva. 17 Za{to na{ite sega{ni nezna~itelni stradawa ni donesuvaat mnogu po5,1 Is 38,12 obilna i ve~na teìna na slavata, 18 za{to nie ne celime kon vidlivoJov 4,19 Mudr 9,15 3 Ptr 1,13 to, tuku kon nevidlivoto, bidej}i vidlivoto e vremeno, a nevidlivoto - ve~2 Rim 8,23 no. 1 Kor Znaeme deka, koga zemnoto ìve15,53 ali{te na na{eto telo, koe e kako 3 {ator, }e se razru{i, toga{ }e imame 1 Kor od Boga zdanie, ku}a nerakotvorena, 15,53 1 Sol 4,15 ve~no ìveali{te na nebesata. 2 Za{to vo nego vozdivnuvame, kopneej}i da se oble~eme vo svoeto nebesno ìveali{te; 3 samo, da se najdeme oble~eni, a ne goli.

5

Za{to nie, koi se nao|ame vo ovoj {ator, vozdivnuvame obremeneti; bidej}i ne sakame da bideme soble~eni, tuku da se preoble~eme, ta ìvotot da go progolta smrtnoto. 5 A Bog, Koj n# sozdade tokmu za ova, ni dade i zalog na Duhot. 6 I zatoa, sekoga{ sme spokojni, iako znaeme deka, s# dodeka ìveeme vo teloto, nie sme daleku od Gospod, 7 bidej}i spored verata ìveeme, a ne spored gledaweto. 8 No ne se pla{ime i sakame {to poskoro da go napu{time teloto i da se pribereme kaj Gospod. 9 Pa zatoa i usrdno se griìme da Mu bideme ugodni, bilo koga prestojuvame vo teloto, ili koga go napu{tame; 10 za{to site nie treba da se javime pred Hristoviot sud. Ta sekoj da primi {to zasluìl, spored ona {to go izvr{il vo teloto svoe, bilo dobro ili zlo. 4

5 1,22 Rim 8,23

6 1 Ptr 1,1

7 Rim 8,24 1 Kor 13,12 Evr 11,13

8 Fil 1, 21-23

10 Mt 25,19.31 Jn 5,27 Rim 14,10 1 Kor 3, 11-15 Efes 6,8 Evr 11,6

11 1,13 4,2

12 3,1

Izmiruvawe so Boga preku Hristos Taka, znaej}i go stravot od Gospod, nie gi uveruvame lu|eto, a za Boga sme javni: se nadevam deka sum poznat i na va{ite sovesti. 12 Ne se falime, pak, pred vas, tuku vi davame povod, vie da se falite so nas, ta da ima, {to da im re~ete na onie koi se falat po lice, a ne po srce. 13 Ako sme nadvor od sebe, toa e zaradi Boga; ako sme prisebni, toa e poradi vas. 14 Bidej}i qubovta Hristova n# goni da go mislime ova: koga eden umrel za site, toga{ site se umreni. 15 A Hristos umre za site, ta ìvite da ìveat ne ve}e za sebesi, tuku za Onoj Koj umre za niv i voskresna. 16 Zatoa nie otsega nikogo ne poznavame po telo; iako Hristos Go poznavme po telo, no sega ve}e ne Go poznavame kako takov. 17 I taka, koj e vo Hristos, toj e novo sozdanie; staroto pomina, i ete, se sozdade novoto. 18 A s# e od Boga, Koj n# izmiri so Sebe preku Isus Hristos i ni go dade sluèweto na toa izmiruvawe. 11

14 Rim 5,18 6,4-11 Gal 2,20

15 Rim 6,11 14,7-8

16 Rim 1,3 7,5 9,5

17 Is 43,18-19 Gal 6,15

18 Rim 5,10


Za{to Bog go izmiri svetot so Sebe preku Hristos, ne zemaj}i gi predvid 20 prestapite na lu|eto, i go poloì vo Efes 6,20 nas slovoto na izmiruvawe. 20 Pa taka, nie sme Hristovi prate21 Is 53,5-12 nici, kako Bog da zboruva preku nas. Ve Rim 1,17 molime vo imeto na Hrista: pomirete 8,3 1 Kor 1,30 se so Boga! Gal 3,13 21 Za{to Onoj, Koj ne znae{e grev, Fil 3,9 1 Ptr 2,24 Bog za nas Go napravi grev, ta preku 1 Jn 3,5 Nego da staneme pravednost Bo`ja. 6,1 1 Kor 3,9

2 Is 49,8

3 8,21

4 4,8-10 1 Kor 4, 9-13

6 Rim 12,9 Gal 5,22

7 10,4 Rim 13,12 Efes 6,11

8 1 Kor 7, 29-31

9 4,11

10 8,9 Rim 8,32 1 Kor 1,7 Fil 4,12

11 7,3 Ps 118,32

13 1 Kor 4,14

Neophoden izbor

19

Kol 1,20

6

Apostol Pavle ohrabruva so svojot primer

Kako sorabotnici Hristovi, nie ve molime da ne ja primate naprazno blagodatta Bo`ja. 2 Za{to se veli: „Vo blagoprijatno vreme te usli{av i vo denot na spasenieto ti pomognav.” Eve, sega e vremeto blagoprijatno; ete, sega e denot na spasenieto! 3 Nikomu nikakov povod za soblazna ne davame za da ne bide prezrena na{ata slu`ba, 4 tuku vo s# se prepora~uvame za sluìteli Bo`ji, so golemo trpenie, vo nevolji, vo nu`di, vo tegobi, 5 vo udari, vo zatvori, vo buntovi, vo napori, vo bdenija, vo posti, 6 so ~istota, so znaewe, so dolgotrpelivost, so dobrina, so Duhot Sveti, so nelicemerna qubov, 7 so propovedta na vistinata, so sila Bo`ja, so oru`jeto na pravdata vo desna i vo leva raka, 8 so slavata i sramot, pri ukori i pofalbi; n# smetaat za izmamnici, a nie sme vistiniti; 9 za nepoznati, a dobro sme poznati; n# dràt kako da sme na umirawe, a eve - ìvi sme; kako kazneti, a neumrtveni; 10 n# naàluvaat, a nie sme sekoga{ veseli; n# smetaat za bedni, a mnozina obogatuvame; kako ni{to da nemame, a s# imame. 11 Ustata na{a e otvorena za vas Korintjani, i srceto na{e se ra{iruva. 12 Vam ne vi e tesno vo nas, no tesno vi e vo srcata va{i. 13 Za isto voznagraduvawe vi zboruvam kako na ~eda: bidete i vie {iroki.

Ne vpregnuvajte se zaedno so bezvernicite; za{to kakvo zaedni{tvo postoi me|u pravdata i bezzakonieto? [to zaedni~ko ima me|u svetlinata i temninata? 15 Kakvo soglasie moè da ima me|u Hristos i Velijar? Ili, {to ima zaedni~ko me|u vernik i bezvernik? 16 Kakva spogodba ima hramot Bo`ji so idolite? Vie ste hram na ìviot Bog, kako {to rekol Bog: „]e se vselam vo niv i }e odam me|u niv; }e im bidam Bog, a tie }e bidat Moj narod.” 17 „Zatoa izlezete od nivnata sredina i oddelete se!” Veli Gospod, i „Ne dopirajte se do ne~isto, i Jas }e ve primam! 18 I Jas }e vi bidam Tatko, a vie }e Mi bidete sinovi i }erki”, veli Gospod Sedrìtelot. I taka, vozqubeni, imaj}i vakvi vetuvawa, da se o~istime od sekoja ne~istota na teloto i na duhot, ispolnuvaj}i ja svetosta vo strav Bo`ji. 14

7

Pavlovata radost Primete n# vo srcata va{i: nikomu ne sme mu nanele nepravda; nikogo ne upropastivme, nitu, pak, nekogo iskoristivme. 3 Ova ne go zboruvam za da osuduvam, za{to pred malku rekov deka ste vo srcata na{i, za da umreme i da ìveeme zaedno. 4 Golema e mojata uverenost vo vas, mnogu se falam so vas; se ispolniv so uteha, preizobiluvam so radost pokraj site na{i maki. 5 Za{to, koga dojdovme vo Makedonija, nikakvo spokojstvo nema{e teloto na{e, no od sekade bevme pritesneti vo maki; odnadvor borbi, odnatre strav. 6 No Bog, Koj gi ute{uva poniznite, n# ute{i so doa|aweto na Tit. 7 I ne samo so negovoto doa|awe, no i so utehata, so koja se be{e ute{il toj poradi vas, izvestuvaj}i n# za va{iot kopne`, za va{iot pla~, za va{ata rev2

14 5 Mojs 22,10 Jn 8,12

15 5 Mojs 13,13

16 3 Mojs 26,11-12 Er 32,38 Ez 37,27 1 Kor 3,16 6,19

17 Is 52,11 Er 51,45 Ez 20,34 20,41 Otkr 18,4

18 2 Car 7,8 7,14 Is 43,6 Er 31,9 Os 1,10

7,1 Rim 7,5 Evr 10,22 1 Ptr 1, 15-17 3 Ptr 1,4

2 Dela 20,33

3 6,11-13

4 1,4 4,8 12,10 Kol 1,24 2 Sol 1,4

5 5 Mojs 32,25

6 2,13 Is 49,13 Dela 28,15

240 VTORO POSLANIE DO KORINTJANITE 10 nost kon mene, taka {to jas u{te po-

Sir 30,23

13 2,13 1 Kor 16,18

14 1,18-19 8,24 9,2

15 2,9 10,6 1 Kor 2,3

16 Gal 5,10

8,1 Rim 15,26 1 Kor 16,5 Gal 2,10

ve}e se zaraduvav. 8 Za{to, ako sum ve i oàlostil so poslanieto, ne mi e àl, makar i da mi be{e àl, bidej}i gledam deka toa poslanie ve oàlostilo samo za malku vreme; 9 sega se raduvam ne zatoa {to se oàlostivte, tuku {to se oàlostivte za pokajuvawe; bidej}i se oàlostivte po Boga, ta nikakva {teta da ne pretrpite od nas. 10 Bidej}i àlosta {to poteknuva od Boga predizvikuva neophodno pokajuvawe za spasenie, a svetovnata àlost doveduva do smrt. 11 Za{to, ete, toa {to se oàlostivte po Boga, kakva usrdnost predizvika vo vas, kakvo izvinuvawe, kakvo ogor~uvawe, kakov strav, kakov kopne`, kakva revnost, kakva gor~ina! So s# pokaàvte deka vo toa delo ste ~isti. 12 Taka, ako i vi napi{av, toa go napraviv ne poradi navreduva~ot, nitu poradi navredeniot, tuku za da stane jasno va{eto usrdie za nas pred Boga. 13 Zatoa se ute{ivme. Vo taa na{a uteha u{te pove}e se zaraduvavme poradi radosta na Tit, zatoa {to site vie ste mu go uspokoile duhot. 14 I zatoa jas ne se posramiv, koga so nekoi raboti se pofaliv za vas pred nego; no, kako {to sekoga{ pred vas sme ja zboruvale vistinata, taka i pofalbata pred Tit ni izleze vistinska. 15 Golema e negovata srde~na qubov kon vas, koga }e se seti za poslu{nosta na site vas, kako so trepet i strav ste go primile. 16 I zatoa, se raduvam deka vo s# moàm da imam doverba vo vas. Sobirawe milostina. Velikodu{na dare`livost na makedonskite crkvi

8

Bra}a, ve izvestuvam za blagodatta Bo`ja, dadena na makedonskite crkvi, 2 deka i pokraj golemoto ispituvawe vo makata, nivnata radost be{e izobilna; i pokraj nivnata dlaboka siroma{tija pokaàa golemo bogatstvo vo nivnata dare`livost,

za{to, spored nivnite mo`nosti, pa duri i preku nivnite mo`nosti, jas sum svedok deka tie davaa dobrovolno, 4 n# molea mnogu usrdno da go primime nivniot dar i u~estvoto vo prisluùvaweto na svetiite; 5 i toa ne kako {to se nadevavme, tuku tie najnapred sami sebe Mu se predadoa na Gospod, a potoa i nam, po voljata Bo`ja. 6 Zatoa go zamolivme Tit, onaka kako {to be{e po~nal porano, taka i me|u vas da go zavr{i toa delo na dare`livosta. 7 I kako {to s# izobiluva vo vas: verata i slovoto, znaeweto i sekoja usrdnost i qubovta va{a kon nas, taka neka izobiluva vo vas i taa dobrodetel. 8 Ova vi go velam ne kako zapoved, tuku preku usrdnost na drugite da ja ispitame iskrenosta i na va{ata qubov. 9 Bidej}i vie ja znaete dare`livosta na na{iot Gospod Isus Hristos, deka Toj, iako bogat, osiroma{i zaradi vas, da se zbogatite i vie preku Negovata siroma{tija. 10 A so ova vi davam samo sovet, za{to toa e polezno za vas, koi po~navte u{te od minatata godina, ne samo da go pravite, tuku i da sakate da go pravite. 11 A sega dovr{ete go zapo~natoto delo, ta, kako {to ima{e usrdnost vo va{eto barawe, taka usrdno neka bide i negovoto dovr{uvawe spored mo`nostite. 12 Za{to, ako se ima usrdnost, taa e mila po toa {to ja ima, a ne po toa {to ja nema. 13 Zatoa ne sakam na drugite da im bide lesno, a vam - te{ko, tuku podednakvo: 14 va{iot sega{en vi{ok da go dopolni nivniot nedostig, ta i nivniot vi{ok da posluì za va{iot nedostig, pa da ima ednakvost, 15 kako {to e napi{ano: „Koj sobra mnogu, nemal vi{ok; i koj malku, nemal nedostig.” 16 Da Mu blagodarime na Boga, Koj vo srceto na Tit poloì tolkava usrdnost za vas. 3

3 9,1

4 Dela 9,13 1 Kor 16,1

7 1 Kor 1,5

9 Mt 5,3 8,20 Fil 2,6-7

12 Mk 12,44

13 7,5 2 Sol 1,7

14 9,12 Rim 15, 26-27

15 2 Mojs 16,18


Toj ja prifati mojata molba, i bidej}i mnogu revnosen, dobrovolno trgna kon vas. 18 So nego go isprativme bratot, po21 faluvan po site crkvi za negovoto blaIzreki 3,4 Rim 12,17 govestie; 19 i ne samo toa, tuku crkvite go izbraa za da n# pridruùva vo toa delo 9,1 na dare`livosta, na koe mu sluìme za 8,4.20 slava na Samiot Gospod i za na{ata 3 dobra volja, 8,24 20 pazej}i se, da ne n# ukori nekoj poradi obilnite prinosi, za ~ie sobirawe se griìme nie. 21 Za{to nie se trudime za dobroto ne samo pred Gospod, tuku i pred lu|eto. 22 So niv go isprativme i na{iot brat, ~ija revnost mnogupati sme ja isprobale vo mnogu raboti, i koj sega e u{te porevnosen poradi golemata uverenost vo vas. 23 [to se odnesuva do Tit, toj e moj drugar i sorabotnik me|u vas; a po odnos na na{ite bra}a, tie se pratenici na crkvite, Hristova slava. 24 I zatoa pokaète im pred crkvite dokaz na va{ata qubov i na spravedlivosta na na{ite pofalbi za vas. 17

Dela 20,4 1 Kor 16,3 Gal 2,10

Dare`livosta na Korintjanite

9

Vo vrska so pomagaweto na svetiite smetam deka ne treba da vi pi{uvam, 2 za{to ja poznavam va{ata spremnost, za koja se falam so vas pred Makedoncite: „Ahaja prigotvila pomo{ u{te od lani”; i va{ata revnost pottikna mnozina. 3 A bra}ata gi isprativ za da ne bide naprazna na{ata pofalba za vas, tuku da bidete prigotveni, kako {to tvrdev, 4 pa, ako dojdat so mene Makedoncite i ve najdat neprigotveni, da ne ostaneme posrameni nie - da ne re~am vie, otkako ve pofalivme so takva uverenost. 5 Zatoa smetav deka e potrebno da gi zamolam bra}ata da dojdat prethodno kaj vas i da ja prigotvat va{ata odnapred vetena milostina, pa da se pokaè kako plod na blagoslov, a ne na lakomstvo.

Ova, pak, vi go velam: koj taka skràvo see, taka skràvo }e `nee; a koj bogato see, bogato i }e `nee. 7 Sekoj da dava kako {to odlu~il vo srceto, a ne so àl ili prinuda; za{to Bog go qubi onoj {to od srce dava. 8 A Bog moè izobilno da ve daruva so sekakov dar, sekoga{ da imate dovolno za s#, da bidete od s# srce dare`livi vo sekoe dobro delo. 9 Kako {to e napi{ano: „Razdade, im dade na siroma{nite; pravdata Negova ostanuva ve~na.” 10 A Onoj Koj mu dava na seja~ot seme i leb za hrana, Toj }e go umnoì i semeto va{e, i }e vi dade da izobiluvaat plodovite na va{ata pravda, 11 pa vo s# da se zbogatite za sekakva dare`livost, koja preku nas predizvikuva blagodarnost kon Boga. 12 Bidej}i izvr{uvaweto na taa slu`ba ne samo {to gi nadopolnuva potrebite na svetiite, tuku i vo mnozina predizvikuva obilna blagodarnost kon Boga; 13 i tie, koristej}i gi plodovite od taa slu`ba, Go proslavuvaat Boga za va{eto pokorno ispovedawe na Evangelieto Hristovo i za {tedrosta na zaednicata so niv i so site drugi. 14 A tie so molitvi za vas kopneat po vas poradi preizobilnata blagodat Bo`ja vo vas. 15 Da Mu blagodarime na Boga za Negoviot neiska`liv dar! 6

Pavle go brani svoeto apostolstvo Jas, Pavle, li~no ve molam so Hristovata blagost i krotkost, jas samiot, koj sum ponizen, koga sum li~no me|u vas, a smel koga sum daleku od vas, 2 ve molam, koga }e bidam kaj vas, da bidete takvi {to da nema potreba da bidam taka smel, kakov {to mislam da bidam kon nekoi, koi za nas mislat deka ìveeme po teloto. 3 Za{to, iako vo telo ìveeme, telesno ne se borime. 4 Oru`jeto na na{eto vojuvawe ne e telesno, no so pomo{ta Bo`ja stanuva mo}no za ru{ewe tvrdini; so nego nie uni{tuvame mudruvawa,

10

6 Izreki 11,24.25 19,17

7 Izreki 22,8

9 Ps 111,9

10 Is 55,10 Os 10,12

11 1,11 4,15

12 1,11 1 Kor 16,1

13 Dela 2,42

15 8,9

10,1 10,11 Mt 11,29 1 Kor 2,3 1 Kor 4,21 Fil 2,1

2 1 Kor 4,21

3 Rim 13,12

4 6,7 Rim 13,12 Efes 6,11

242 VTORO POSLANIE DO KORINTJANITE 5 2,9 7,15 Is 2,11-18 7,15 Rim 1,5

7 11,23 1 Kor 1,12

8 11,16 12,6 13,10 Er 1,10

10 10,1 11,6

11 10,2 12,20 13,2.10

12 3,1 5,12 Gal 6,4

13 Rim 15,19 Kol 1,25

15 Rim 15,20

17 Er 9,24 1 Kor 1,31

i sekoja gordelivost, {to se kreva protiv poznanieto za Boga, i go zarobuvame sekoj um za da Mu bide pokoren na Hrista; 6 i spremni sme da kaznime sekakva neposlu{nost, koga }e se ispolni va{ata poslu{nost. 7 Na nadvore{nosta li gledate? Koj e uveren vo sebe deka e Hristov, neka razmisli vedna{ vo sebe deka, kako {to e toj Hristov, taka sme i nie Hristovi. 8 Bidej}i, koga bi se pofalil i malku pove}e so na{ata vlast, koja ni ja dade Gospod za va{eto izgraduvawe, a ne za razoruvawe, nema da se posramam. 9 No nikoj neka ne pomisli deka preku poslanijata ve zapla{uvam, 10 bidej}i vo poslanijata svoi, }e re~e nekoj, toj e strog i silen, no pri li~noto prisustvo me|u nas - slab; propovedta negova ni{to ne vredi. 11 Takviot neka znae deka, kakvi sme vo zborovite vo poslanijata svoi, koga otsustvuvame, takvi sme i na delo koga prisustvuvame. 12 Za{to ne smeeme da se vbrojuvame ili da se sporeduvame so nekoi od onie {to sami se prepora~uvaat; tie ne razbiraat deka se sporeduvaat sami so sebe i se merat samo so sebe. 13 Nie, pak, ne bez merka }e se pofalime, tuku spored praviloto na merkata {to ni e opredelena od Boga, za da dopreme s# do vas. 14 Za{to nie ne posegame preku svojata mera, kako da ne sme stignale do vas, i do vas so Evangelieto Hristovo nie prvi doprevme. 15 Ne se falime bezmerno so tu|ite napori. A se nadevame deka so rasteweto na va{ata vera me|u vas i nie, po na{ata merka, }e porasneme vo izobilie, 16 taka {to i podaleku od vas da go propovedame Evangelieto, a ne da se falime so gotovoto vo tu|a oblast. 17 „Koj se fali, so Gospod da se fali!” 18 Za{to, ne e priznaen onoj {to samiot sebe se prepora~uva, tuku onoj kogo {to Gospod go prepora~uva. 5

Pavle i la`nite apostoli

11

Eh, da bevte potrpele malku od moeto bezumie! Da, potrpete me! 2 Za{to za vas sum qubomoren so Bo`ja qubomora; za{to ve svr{iv za eden ma`, za da ve pretstavam pred Hristos kako ~ista devica. 3 No se pla{am, kako {to zmijata so svoeto lukavstvo ja izmami Eva, da ne se odvratat va{ite misli poradi va{ata iskrenost kon Hristos. 4 Za{to, ako nekoj dojde{e da propoveda drug Isus, kogo nie ne sme go propovedale; ili, ako dobievte drug duh, kogo ne ste go dobile, ili drugo evangelie, koe ne ste go primile, vie dobro }e go podnesevte. 5 No jas mislam deka vo ni{to ne sum pomal od nadapostolite. 6 Iako sum prost vo govorot, vo znaeweto ne sum. A nasekade i po s# sme vi dobro poznati. 7 Napraviv li grev {to, ponizuvaj}i se sebe za da ve izdignam vas, besplatno vi Go propovedam Evangelieto Bo`jo? 8 Drugi crkvi o{tetiv, dobivaj}i od niv izdr{ka, da vi sluàm vam, i dodeka bev kaj vas, iako bev so skudnost, nikomu ne dote`nav, 9 za{to vo nema{tijata moja mi pomognaa bra}ata {to dojdoa od Makedonija. Pa i vo s# drugo se pazev i }e se pazam da ne vi bidam na tovar. 10 Poradi vistinata Hristova vo mene, ovaa pofalba nikoj nema da mi ja zeme vo krai{tata ahajski. 11 A zo{to? Zatoa li {to ne ve sakam? Bog znae! 12 No, ona {to go pravam, }e go pravam i ponatamu za da ne im dadam povod na onie, koi baraat povod, pa da se izedna~at so nas vo ona za koe se falat. 13 Za{to takvite lu|e se la`ni apostoli, lukavi rabotnici, koi se prepravaat vo Hristovi apostoli. 14 I ne e za ~udewe! Pa i samiot satana se preprava vo angel na svetlinata; 15 pa zatoa i ne e golemo ne{to ako i sluìtelite negovi se prepravaat kako slugi na pravdata; no nivniot kraj }e im bide spored delata nivni.

11,2 5 Mojs 4,24 Os 1,2 Efes 5,27 Otkr 21, 2-9

3 1 Mojs 3, 4-13 1 Tim 2,14

4 Gal 1,6-9

5 12,11

6 10,10 Dela 18,3 1 Kor 2,1-5 9,12

7 Dela 18,3 1 Kor 9,18

8 8,1-2 Fil 4, 10-15

9 12,13

10 1 Kor 9,15

12 2,17 Fil 3,2

14 2 Tim 4,14 3 Ptr 2,1

243 VTORO POSLANIE DO KORINTJANITE 16 9,4 12,6

17 Gal 6,13 Fil 3,4

18 3,1 Rim 7,5

19 1 Kor 1,26

21 Fil 3,4-6

22 Dela 22,3 Rim 11,1 Gal 1,13-14

23 10,7

24 5 Mojs 25,2-3

25 Dela 14,19 16,22

26 Dela 13,50 20,3

27 6,5 Dela 20, 18-19 1 Kor 4, 11-12 Rim 9,2

29 1 Kor 9,22

30 12,5

Ma~eni~ka po`rtvuvanost Povtorno velam: nikoj da ne me smeta za bezumen; vpro~em, barem kako bezumen primete me, ta i jas da imam so {to da se pofalam. 17 A ona {to go zboruvam, ne go zboruvam po Gospod, tuku kako vo bezumie, vo taa moja smelost vo falbata. 18 Bidej}i mnozina se falat po teloto, }e se pofalam i jas. 19 Za{to i vie, koi ste mudri lu|e, qubezno gi primivte bezumnite; 20 za{to vie podnesuvate ako nekoj ve porobuva, ako nekoj ve izeduva, ako nekoj graba, ako nekoj se gordee, ako nekoj ve udira po obraz. 21 So sramewe zboruvam deka i nie sme bile slabi. No ako nekoj se osmeli, vo bezumstvo govoram, }e se osmelam i jas. 22 Evrei li se? I jas sum! Izrailec li e? I jas sum! Seme Avraamovo li se? I jas sum! 23 Sluìteli Hristovi li se? Vo bezumstvo zboruvam, jas sum u{te pove}e: vo napori - izobilno, vo zatvori - izobilno, vo kam{ikuvawe - prekumerno, vo smrtna opasnost - ~esto. 24 Od Judejcite primiv petpati po ~etirieset bez eden udar; 25 tripati sum tepan so stapovi, edna{ kamenuvan, tripati pretrpev brodolom, i no} i den pominav vo dlaboko more; 26 mnogupati sum patuval, sum bil vo opasnost od reki, vo opasnost od razbojnici, vo opasnost od sonarodnici, vo opasnost od neznabo{ci, vo opasnost po gradovi, vo opasnost po pustini, vo opasnost po more, vo opasnost me|u la`ni bra}a; 27 vo trud i maka, vo ~esto nespiewe, vo glad i èd, vo mnogu postewe, na stud i golotija. 28 A pokraj s# drugo, tuka se u{te i sekojdnevnite napadi protiv mene, kako i griàta za site crkvi. 29 Koj iznemo{tuva, bez da iznemo{tam i jas? Koj se soblaznuva, bez da se raspalam i jas? 30 Ako treba da se falam, so slabosta svoja }e se pofalam. 16

Bog i Otecot na na{iot Gospod 32 9, Isus Hristos, Koj e blagosloven vo Dela 23-25 ve~ni vekovi, znae deka ne laàm. 32 Vo Damask upravitelot na car Areta go ~uva{e gradot Damask so straà, 12,3 2 Mojs sakaj}i da me fati; i jas vo ko{ bev 33,20 spu{ten preku prozorec niz yid i izbe4 gav od racete negovi. Lk 23,43 31

Videnijata i otkrovenijata potvrdeni od Pavle

12

Da se falam, nema polza, no }e minam kon videnija i otkrovenija Gospodovi. 2 Znam eden ~ovek vo Hrista, koj pred ~etirinaeset godini, so telo li, ne znam; bez telo li, ne znam, Bog znae, be{e grabnat i odnesen do tretoto nebo. 3 I znam deka toj ~ovek, so telo li, ili bez telo - ne znam, Bog znae, 4 be{e grabnat i odnesen vo rajot i deka ~ul neiska`livi zborovi, koi ~ovek ne smee da gi kaè. 5 So takov ~ovek }e se pofalam; no so sebe nema da se pofalam, osven so moite slabosti. 6 A, pak, koga bi posakal da se falam, ne bi bil bezumen, za{to bi kaàl vistina; no jas se vozdrùvam, da ne bi pomislil nekoj za mene pove}e otkolku {to vo mene gleda, ili od mene slu{a. 7 I, za da ne se prevoznesuvam so premnogu otkrovenija, vo teloto mi se dade trn, angel satanin, da me bocka po liceto, da ne se prevoznesuvam. 8 Zatoa tripati Go molev Gospoda toa da go otstrani od mene. 9 No Toj mi re~e: „Dosta ti e Mojata blagodat, bidej}i Mojata sila se pokaùva potpolno vo slabosta.” Zatoa so mnogu pogolema radost }e se falam so svoite slabosti za da se vseli vo mene silata Hristova. 10 Zatoa uìvam vo slabosti, vo navreduvawe, vo maki, vo progonuvawe, vo taga za Hristos, za{to koga sum slab, toga{ sum silen. Pavle povtorno voznemiren Falej}i se stanav bezumen! Vie me prinudivte. Vie treba{e da me 11

Dela 2,7

5 11,16

7 11,28 Rim 9,2

8 Mt 26, 39-44

9 4,7 Is 40,29

10 7,4 Fil 4,13 Kol 1,24.29

11 11,5 1 Kor 15,10

244 VTORO POSLANIE DO KORINTJANITE 12 pofalite, za{to so ni{to ne sum podo-

Dela 1,8 Rim 15,19 1 Kor 2,4 1 Sol 1,5

13 11,9

14 13,1

15 Fil 2,17

17 12,13

18 8,16-22

19 2,17 3,1

20 10,11 Rim 1,29 1 Kor 4,6

21 2,1 13,2

13,1 12,14 5 Mojs 19,15 Mt 18,16 1 Tim 5,19

len od nadapostolite, iako sum ni{to. 12 Za{to znacite na apostolite se pokaàa me|u vas vo polno trpenie, vo znaci, ~udesa i silni dela. 13 Po {to ostanavte podolni od drugite crkvi, osven po ona {to jas ne vi dote`neav? Prostete mi ja taa gre{ka! 14 Eve, po tretpat se gotvam da dojdam kaj vas i pak nema da padnam na va{ tovar; za{to jas ne go baram va{eto, tuku vas: decata ne se dol`ni da sobiraat bogatstvo za roditelite, tuku roditelite za decata. 15 A jas na drago srce s# }e `rtvuvam i }e se `rtvuvam sebe za va{ite du{i. Iako jas premnogu ve qubam, vie mnogu pomalku me qubite. 16 No neka bide taka! Jas ne vi dodevav; samo, bidej}i itar, ve dobiv na izmama. 17 Da ne sum ve iskoristil moèbi preku onie {to gi ispra}av kaj vas? 18 Go zamoliv Tit, a so nego go prativ i eden od bra}ata. Da ne ve ispolzuva moèbi Tit vo ne{to? Ne odevme li so ist duh? Neli po istite stapki? 19 Odamna mislite deka pred vas se odbranuvame. Nie zboruvame pred Boga, vo Hristos, i seto toa, vozqubeni, e za va{e izgraduvawe. 20 Bidej}i se pla{am deka moèbi, koga }e dojdam nema da ve najdam takvi kakvi {to sakam; a deka i vie nema da me najdete takov kakov {to sakate: da ne ima moèbi me|u vas kavgi, zavist, gnev, gordost, razdor, kleveti, ozboruvawe, gordelivost, pobuni; 21 koga povtorno }e dojdam, da ne me poniì mojot Bog kaj vas, i da ne treba da oplakuvam za mnozina koi pogre{ile porano i ne se pokajale za ne~istotijata, bludstvoto i sramot {to gi napravile. Posledni napomeni i pozdravi

13

Ova e tretpat kako doa|am kaj vas: „Od ustata na dvajca ili

trojca svedoci }e se potvrdi sekoj zbor.” 2 Kako {to ve preduprediv, koga bev po vtorpat kaj vas, taka i sega, koga ne sum me|u vas, gi predupreduvam onie koi odnapred pogre{ija i site drugi, deka ako dojdam pak, nema da po{teduvam; 3 vie barate dokaz deka zboruva Hristos vo mene, Koj sprema vas ne e nemo}en, tuku e silen me|u vas. 4 Za{to, iako be{e vo nemo} raspnat, Toj e ìv po mo}ta Bo`ja; bidej}i sme i nie slabi vo Nego, no }e bideme ìvi so Nego, preku silata Bo`ja me|u vas. 5 Ispituvajte se sami sebe dali ste vo verata! Sami proveruvajte se! Ili ne ste svesni deka Isus Hristos e vo vas? Osven, samo ako ste nedostojni. 6 A za nas, se nadevame deka }e razberete deka nie ne sme nedostojni. 7 Mu se molime na Boga da ne pravite nikakvo zlo; ne da se pokaème nie kako dostojni, tuku vie da vr{ite dobro, pa makar nie kako nedostojni da ostaneme. 8 Za{to nie sme silni ne protiv vistinata, tuku za vistinata. 9 Se raduvame koga nie slabeeme, a vie jaknete. A za toa i Mu se molime na Boga za va{eto usovr{uvawe. 10 Ovie raboti vi gi pi{uvam dodeka sum daleku od vas; pa, koga }e dojdam kaj vas, da ne upotrebam strogost spored vlasta koja mi ja dade Gospod za nadgraduvawe, a ne za ru{ewe. 11 I taka, bra}a, raduvajte se, usovr{uvajte se, ute{uvajte se, bidete ednomisleni, ìvejte vo mir, - i Bog na qubovta i na mirot }e bide so vas. 12 Pozdravete se eden so drug preku svet celiv. Ve pozdravuvaat site svetii. 13 Blagodatta na na{iot Gospod Isus Hristos i qubovta na Boga i Otecot i zaedni{tvoto na Svetiot Duh neka bidat so site vas. Amin!

2 10,11 12,21

3 3,5-6

4 Rim 1,4 6,8-11 8,11

5 1 Kor 11,28 Gal 6,4

8 Dela 4,20 1 Kor 13,6

10 10,8 10,11 Er 1,10

11 Rim 15,5.33 Efes 4,2.3 Fil 3,1 4,4

12 Rim 16,16 1 Kor 16,20 1 Sol 5,26

13 Fil 2,1

POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO GALATJANITE Voved

1,1 Rim 1,1.4

2 Dela 16,6 18,23 1 Kor 16,1 2 Tim 4,10 1 Ptr 1,1

3 Rim 1,7

4 2,20 Dela 2,40 1 Tim 2,6 Tit 2,14 1 Jn 5,19

5 Rim 16,27

Vo tretiot vek pr. Hr. Keltite od Galija prodrele s# do Mala Azija i tamu se naselile. Nivnite potomci, Galatjanite, go zafatile regionot vo blizinata na dene{niot grad Ankara. Nekoi od niv bile pridobieni od Evangelieto na apostol Pavle vo tekot na negovoto vtoro i treto misionersko patuvawe (Dela 16,6 i 18,23). No apostolot ne bil edinstveniot posetitel vo tie krai{ta. Nekoi od niv pou~uvale deka hristijanite koi po poteklo ne se Evrei treba da se pokoruvaat na evrejskite zakoni, a i zadolìtelno da se podloàt na obrezuvawe. Spored Pavle, ova barawe e sprotivno na vistinskoto Evangelie na Gospod Isus Hristos: toa gi stava galatjanskite hristijani vo sostojba na duhovno ropstvo. Pavle, najverojatno za vreme na negoviot prestoj vo Efes im go napi{al ova pismo. Za da gi povrati svoite bra}a kon samoto Evangelie, Pavle izloùva tri to~ki: Pred s#, se povikuva na li~nite iskustva: negovoto obra}awe; soglasnosta {to ja dobil od upravitelite na crkvata vo Erusalim (hristijanite po poteklo nejudejci ne se podlo`ni na judejskiot Zakon), negoviot spor so apostol Petar za primenata na ovaa odluka. Pavle go brani svojot avtoritet na apostol, preku faktot {to ovaa apostolska slu`ba nemu mu e doverena od samiot Gospod (1–2). Potpiraj}i se na tekstovite od Stariot zavet toj objasnuva deka spasenieto ne doa|a preku pot~inuvaweto na judejskiot zakon, tuku samo preku veruvaweto vo Isus Hristos (3–4). Toj zavr{uva so povik da se ìvee slobodno pod vodstvo na Duhot Bo`ji, za{to Duhot gi sozdava vo ~ovekot site vidovi darbi, a pred s# qubovta (5–6). Sekoja crkva, sekoj hristijanin, treba da go slu{ne ovoj povik i da mu odgovori od dnoto na svoeto srce, za da bide sloboden od sekoe ropstvo. Pozdrav datta Hristova, i preminuvate kon 6 1,15 Evangelie, Pavle, apostol, povikan ne od lu|e, drugo 7 za{to i nema drugo Evangelie, no 5,8 Rim 1,6 nitu preku ~ovek, tuku preku Isus 2 Kor 11,4 ima takvi koi ve bunat i sakaat da go Hristos i Bog Otecot, Koj Go voskres2 Sol 2,2 izopa~at Evangelieto Hristovo. na od mrtvite, 8 No ako i nie samite, ili pak angel 8-9 2 i site bra}a {to se so mene - do Kor od neboto vi propoveda ne{to sprotiv- 116,22 crkvite vo Galatija; 3 blagodat i mir vam od na{iot Bog no od ona {to vi blagovestevme nie, 2 Kor 11,4 neka bide proklet! Otec i od Gospod Isus Hristos, 10 9 Kako {to rekovme porano, i sega 4 Koj se dade Sebe za na{ite grevovi, 1 Sol 2,4 za da n# izbavi od sega{niot zol svet, pak povtoruvam: onoj {to vi blagovestuva nekoe poinakvo Evangelie od ona po voljata na Boga, Koj e na{ Otec. 5 Nemu neka Mu e slava vo ve~ni ve{to go primivte - neka bide proklet! 10 Vo lu|eto li sega baram blagonakkovi. Amin! lonetost, ili vo Boga? Ili, pak, na luEdno Evangelie |eto li sakam da im ugoduvam? Ako bev 6 Se ~udam {to taka brzo se odvratusakal da im ugoduvam na lu|eto, nema{e vate od Onoj Koj ve povika preku blagoda bidam Hristov sluga.

1

246 POSLANIE DO GALATJANITE 11 1 Sol 2,13

12 Mt 16,17

13 Dela 8,3 22,2-5 26,9-11 1 Kor 15,9 Fil 3,6

14 Mk 7,3 Dela 22,3

15 1,6 Is 49,1 Er 1,5 Rim 1,1 1 Kor 15,10

16 2,7 Dela 22, 6-10.21 26,13-18 1 Kor 9,1 2 Kor 4,6

18 Dela 9, 26-30

19 Mk 6,3

20 Rim 1,9

21 Dela 9,20 11,13.26-26

2,1 Dela 4,36 15,2 2 Kor 2,13

Otkrovenieto na Sinot Bo`ji i misijata na Pavle 11 Bra}a, ve izvestuvam deka Evangelieto, koe jas Go propovedav, ne e od lu|e, 12 za{to jas nitu sum go primil, nitu sum go nau~il od ~ovek, tuku preku otkrovenie na Isus Hristos. 13 Ste slu{ale i za moeto nekoga{no povedenie vo judejstvoto, deka prekumerno ja gonev Bo`jata crkva i ja razoruvav; 14 i deka vo judejstvoto napreduvav mnogu pove}e od mnozina moi vrsnici, bidej}i bev golem revnitel za tatkovskite predanija. 15 Koga Bog, Koj me izbra u{te od maj~ina utroba i me povika preku Svojata blagodat, blagovoli 16 vo mene da Go otkrie Svojot Sin za da blagovestuvam za Nego me|u neznabo{cite, - vedna{, ne go pra{av ni teloto, nitu krvta, 17 nitu, pak, otidov vo Erusalim kaj onie {to stanaa apostoli pred mene, tuku zaminav za Arabija i pak se vrativ vo Damask. 18 A tri godini podocna otidov vo Erusalim za da se vidam so Kifa, i ostanav kaj nego petnaeset dena. 19 A, pak, od apostolite ne vidov nikoj drug, osven Jakov, bratot Gospodov. 20 A za ona {to vi pi{uvam, eve, pred Boga velam deka ne laàm. 21 A potoa dojdov vo zemjite Siriski i Kilikiski. 22 Na Hristovite crkvi vo Judeja li~no ne im bev poznat, 23 tuku samo bea slu{ale deka onoj, koj nekoga{ niv gi gonel, sega ja propoveda verata {to porano ja razoruval. 24 I Go proslavuvaa Boga za mene.

Slo`nost vo Erusalim. Edinstvo na Crkvata i hristijanska sloboda

2

I ~etirinaeset godini podocna pak se iska~iv vo Erusalim so Varnava, a go zedov so sebe i Tit.

Vlegov po otkrovenie i im go izloìv na vernite, posebno na najvidnite, Evangelieto {to go propovedam kaj neznabo{cite, za da ne tr~am ili za da ne tr~av popusto. 3 Pa duri ni Tit, koj be{e so mene, iako Elin, ne be{e prinuden da se obreze, 4 i toa zaradi la`nite bra}a, koi dojdoa i se vovlekoa da ja gledaat na{ata sloboda, koja ja imame vo Hristos Isus, za da n# porobat, 5 nim ni za ~as ne im dozvolivme da n# pokorat, za da ostane vo vas vistinata na Evangelieto. 6 A, pak, onie za koi se misli deka zna~at ne{to - kakvi i da bile tie nekoga{, mene mi e seedno, Bog ne go gleda ~ovekot po lice - tie ni{to ne mi dadoa. 7 Tuku, naprotiv, koga vidoa deka mene mi e dovereno da go propovedam Evangelieto na neobrezanite, kako na Petar - na obrezanite, 8 za{to Onoj, Koj dejstvuva{e vrz Petar da vr{i apostolska slu`ba me|u obrezanite, dejstvuva{e i vrz mene za apostolska slu`ba me|u neznabo{cite 9 i koga ja poznaa blagodatta {to mi e dadena, Jakov, Kifa i Jovan, koi bea smetani za stolbovi, ni ja podadoa mene i na Varnava rakata za zaedni{tvo i se soglasija nie da odime kaj neznabo{cite, a tie - kaj obrezanite. 10 Posakaa samo da gi pomnime siromasite, za {to se pogriìv i to~no da go ispolnam. 2

Nedorazbirawe vo Antiohija. Vistinata na Evangelieto i blagodatta na verata 11 A koga dojde Kifa1 vo Antiohija, jas li~no mu se sprotivstaviv, za{to be{e zasluìl osuduvawe. 12 Imeno, pred da pristignat nekoi od Jakov, toj jade{e zaedno so neznabo{cite; a koga dojdoa, po~na da se snebiva i da se dvoi, bidej}i se pla{e{e od obrezanite.

1 2,11. Kifa e imeto koe Gospod Isus mu go dal na Simon, Jovanoviot sin, a zna~i karpa ili kamen. Na gr~ki e Petar.

2 4,11 Fil 2,16

4 1,7 Dela 15,1.24

5 2,14 Dela 15, 23-29 Efes 1,13

6 5 Mojs 10,17 Dela 10,34 Rim 2,11 Jk 2,1 1 Ptr 1,17

7 1,16 Dela 9,15 22,21 Rim 1,5-6 15,15-19

9 1,19 Dela 12,17 1 Kor 3,10

10 Dela 11, 29-30 1 Kor 16,1 2 Kor 8-9

11 Dela 11, 19-26

12 Dela 10,28 11,3

247 POSLANIE DO GALATJANITE 14 2,5

16 Ps 142,2 Dela 15, 10-11 Rim 3,20.28 4,5 9,30 11,6 Efes 2,8

17 Mt 11,19

19 Rim 6,4-11 14,8

20 1,4 Jn 13,1 17,23 Rim 8,10 Fil 1,21 1 Tim 2,6 1 Jn 3,16

3,1 6,14 1 Kor 2,2

2 2,16 Dela 11,17

4 1 Kor 2,12 12,4-11 2 Kor 12,12

Zaedno so nego licemerea i drugite Judejci, taka {to so nivnoto licemerie be{e zaveden duri i Varnava. 14 A koga vidov deka tie ne postapuvaat to~no spored Evangelskata vistina, mu rekov na Kifa pred site: „Koga ti, koj si Judeec, ìvee{ kako neznabo{cite, a ne kako Judejcite, zo{to toga{ neznabo{cite gi prinuduva{ da ìveat judejski?” 15 Nie sme rodeni kako Judejci, a ne gre{nici od neznabo{cite. 16 No znaeme deka ~ovekot ne se opravduva preku delata na Zakonot, tuku samo preku verata vo Hristos Isus. Zatoa i nie poveruvavme vo Isus Hristos, za da se opravdame preku verata vo Hrista, a ne preku delata na Zakonot; za{to preku delata na Zakonot nema nikoj da se opravda. 17 Ako, pak, baraj}i da se opravdame vo Hristos, i sami se najdovme gre{nici, ne e li toga{ Hristos sluga na grevot? Toa nikako! 18 Za{to, ako odnovo go gradam ona {to sum go urnal, toga{ i sam stanuvam prestapnik; 19 preku Zakonot umrev za Zakonot, za da ìveam za Boga. Se raspnav zaedno so Hristos; 20 i jas ve}e ne ìveam, tuku Hristos ìvee vo mene. A toa {to sega ìveam vo telo, ìveam so verata vo Sinot Bo`ji, Koj me vozqubi i Sebe se predade za mene. 21 Ne ja otfrlam blagodatta Bo`ja; za{to ako pravednosta se pridobiva preku Zakonot, toga{ Hristos zaludo umrel. 13

Onoj, pak, Koj vi Go daruva Duhot i 6 Mojs 15,6 pravi me|u vas ~udesa, preku delata na 1Rim 4,3 Zakonot li go pravi toa, ili preku 8 porakata na verata? 5

Avraamovoto vetuvawe Taka, Avraam Mu poveruva na Boga, i toa mu se smeta{e za pravednost. 7 Znajte, pak, deka onie {to se potpiraat na verata, se sinovi Avraamovi. 8 I Pismoto, predviduvaj}i deka Bog preku vera gi opravduva neznabo{cite, odnapred mu blagovesti na Avraam: „Vo tebe }e bidat blagosloveni site narodi.” 9 I taka, onie {to veruvaat, se blagosloveni zaedno so verniot Avraam; 10 a site onie, {to se od delata na Zakonot, pod kletva se. Za{to e napi{ano: „Proklet da e sekoj koj ne ispolnuva postojano s# {to e napi{ano vo knigata na Zakonot!” 11 A deka preku Zakonot nikoj ne se opravduva pred Boga, se znae, za{to „Pravedniot }e ìvee preku verata.” 12 A Zakonot ne e od verata, tuku zboruva: „Koj }e gi ispolni ovie raboti, toj }e bide ìv preku niv.” 13 Hristos n# otkupi od prokletstvoto na Zakonot, otkako poradi nas stana prokletstvo, bidej}i e napi{ano: „Sekoj da e proklet {to visi na drvo!”, 14 taka {to blagoslovot daden na Avraam da dojde preku Isus Hristos vrz neznabo{cite, za da Go dobieme veteniot Duh preku verata. 6

Zakonot i vetuvaweto Bra}a, zboruvam kako ~ovek: i utvrdeniot ~ove~ki zavet nikoj ve}e ne go rastura nitu mu dodava ne{to. 16 No vetuvawata mu bea dadeni na Avraam i na semeto negovo. Ne e re~eno: „I na semiwata”, kako za mnozina, tuku kako za eden: „I na semeto tvoe”, koe e Hristos. 17 Ova sakam da go kaàm: Zavetot {to Bog go dade ne moè da bide obezvreden od Zakonot, koj e nastanat ~etiristotini i trieset godini podocna, taka {to vetuvaweto bi moèlo da ja izgubi silata. 15

Izvorot na darot od Duhot O nerazumni Galatjani! Koj ve ma|epsa ta ne se pokoruvate na vistinata vas, pred ~ii o~i Isus Hristos be{e jasno naslikan raspnat me|u vas? 2 Samo ova sakam da go doznaam od vas: preku delata na Zakonot li go dobivte Duhot ili preku porakata na verata? 3 Tolku li ste nerazumni? Otkako po~navte so Duhot, so teloto li sega zavr{uvate? 4 Zarem zaludo tolku mnogu pretrpevte? Da be{e samo zaludo!

3

1 Mojs 12,3 18,18 Dela 3,25

9 Rim 4,16

10 5 Mojs 27,26

11 Avak 2,4 Rim 1,17 Evr 10,38

12 3 Mojs 18,5 Rim 10,5

13 4,5 5 Mojs 21,23 Rim 8,3 2 Kor 5,21

16 1 Mojs 12,7 13,15 17,8 24,7 Mt 1,1 Rim 4,13

17 2 Mojs 12,41

248 POSLANIE DO GALATJANITE 18 Rim 4,14 11,6

19 Dela 7,38.53 Rim 5,20 Evr 2,2

20 5 Mojs 6,4 Rim 3,30

21 Dela 13, 38-39 Rim 8,3

22 Rim 11,32

24 4,2 Rim 10,4

26 4,5 Jn 1,12 Rim 8,14

27 Rim 13,14 Kol 3,10

28 Rim 10,12 1 Kor 12,13 Kol 3,11

4,3 Kol 2,20

4 Mk 1,15 Jn 1,14 Rim 1,3 Efes 1,10

Za{to, ako nasledstvoto e dobieno po Zakonot, toa ve}e ne e spored vetuvaweto; a na Avraam Bog mu go dari po vetuvawe. 19 Zo{to e, pak, daden Zakonot? Toj e dodaden poradi prestapite, dodeka ne dojde semeto, na koe se odnesuva vetuvaweto, i e predaden preku angeli, preku raka na posrednik. 20 No posrednikot ne moè da bide samo posrednik na eden, a Bog e eden. 21 Pa taka, Zakonot protiven li e na Bo`jite vetuvawa? Nikako! Za{to, ako be{e daden zakon, {to }e moè{e da ìvotvori, toga{ navistina opravdanieto }e proizleguva{e od Zakonot. 22 No Pismoto site gi zatvori pod grev, pa preku verata vo Isus Hristos da im se dade vetenoto na onie koi veruvaat. 23 Pred da dojde verata, nie bevme pod straà na Zakonot, zaklu~eni za verata koja treba{e da se otkrie. 24 I taka, Zakonot be{e za nas vospituva~ da n# dovede do Hristos, za da bideme opravdani preku verata; 25 a otkako dojde verata, nie ve}e ne sme pod rakovodstvo na vospituva~. 26 Za{to site ste sinovi Bo`ji preku verata vo Hristos Isus; 27 site, {to ste krsteni vo Hrista, vo Hrista se oblekovte. 28 Nema ve}e ni Judejci, ni Elini, ni rob, ni sloboden; nema ma{ko - ènsko; za{to site vie ste edno vo Hristos Isus. 29 A, ako ste, pak, vie Hristovi, toga{ ste Avraamovo seme, i po vetuvawe naslednici. 18

Od ropstvoto na Zakonot vo sloboda No vi velam: naslednikot, dodeka e mlad, so ni{to ne se razlikuva od robot, makar {to e gospodar nad s#; 2 tuku e pod nastojnici i ~uvari do opredeleniot rok od negoviot tatko. 3 Pa taka i nie, dodeka bevme maloletni, bevme porobeni od stihiite na svetot; 4 no, koga se ispolni vremeto, Bog Go isprati Svojot Sin, Koj se rodi od èna i se pot~ini na Zakonot,

4

za da gi otkupi onie {to se pod Zakon, ta da go primime posinuvaweto. 6 A bidej}i vie ste sinovi, Bog Go isprati Duhot na Svojot Sin vo srcata va{i, Koj vika: Ava, O~e! 7 Zatoa ne si ve}e rob, tuku sin; ako si, pak, sin, toga{ si i naslednik Bo`ji preku Isus Hristos. 5

Pavle ~uvstvuva nemir za Galatjanite No toga{, bidej}i Boga ne Go poznavavte, im sluèvte na bogovi koi po svojata priroda ne se bogovi; 9 a sega, otkako Go poznavte Boga, ili, podobro, otkako Bog ve pozna, kako sega povtorno se vra}ate kon slabite i bedni stihii, na koi sakate odnovo da im sluìte? 10 Vnimavate na denovite, mesecite, vremiwata, godinite. 11 Se pla{am za vas, da ne sum se trudel me|u vas popusto. 12 Ve molam, bra}a, stanete kako mene, zatoa {to i jas stanav kako vas. Vie so ni{to ne ste me navredile: 13 znaete deka, koga za prvpat vi propovedav, bev telesno nemo}en, 14 i pri seto toa, vie ne go prezrevte isku{enieto na moeto telo, nitu se pognasivte od nego, tuku me primivte kako angel Bo`ji, kako Isus Hristos. 15 Kade vi e sega radosta va{a? Svedo~am za vas deka koga bi bilo mo`no, i o~ite svoi bi gi izvadile i bi mi gi dale. 16 I zatoa li stanav va{ neprijatel, bidej}i vi ja zboruvav vistinata? 17 Tie ne revnuvaat za vas dobro, tuku sakaat da ve odvojat od mene, ta vie za niv da revnuvate. 18 Dobro e sekoga{ da revnuvate vo dobroto, a ne samo koga sum me|u vas. 19 êda moi, za koi sum pak vo rodilni maki, dodeka ne se oblikuva vo vas Isus Hristos, 20 sega bi sakal da bidam me|u vas i da vi se obratam so poinakov ton, bidej}i sum vo nedoumica za vas. 8

5 3,13.26

6 Rim 8,15

7 3,29 Jn 15,15

8 Is 37,19 Er 2,11 2 Let 13,9 1 Kor 8,4-6

9 1 Kor 8,3

10 Rim 14,5

11 Fil 2,16

12 1 Kor 4,16

13 1 Kor 2,3

16 Amos 5,10 2 Kor 12,15

19 1 Kor 4,15 2 Kor 4, 10-12 Kol 1,24

249 POSLANIE DO GALATJANITE 22 1 Mojs 16,15 21,2

23 1 Mojs 17,16 Rim 9,7-9

26 Evr 12,22 Otkr 3,12 21,2.10

27 1 Mojs 21,10 Is 54,1

29 1 Mojs 21,9

30 1 Mojs 21,10

5,1 2,4 Jn 8,32.36 Rim 8,2

3 Rim 2,25 Jk 2,10

Dvata zaveta: Zakonot koj porobuva i blagodatta koja osloboduva 21 Kaète mi, vie, {to sakate da bidete pod Zakonot: zarem ne go slu{ate Zakonot? 22 Za{to e napi{ano deka Avraam ima{e dvajca sinovi, eden od sluginkata, a drug od slobodnata. 23 No onoj {to be{e od sluginkata, se rodi po telo; a onoj {to be{e od slobodnata - po vetuvawe. 24 A ova e re~eno slikovito: dvete èni se dvata zaveta: edniot od Sinajskata Gora, koja ra|a za ropstvo; a toa e Agara. 25 Bidej}i Agara zna~i Sinajska Gora vo Arabija, a soodvetstvuva na sega{niot Erusalim i robuva so decata svoi; 26 a gorniot Erusalim e sloboden: toj e majka na site nas. 27 Za{to e napi{ano: „Razveseli se neplodna, ti {to ne ra|a{; vosklikni i izvikaj ti, koja ne si iskusila porodilni maki; bidej}i napu{tenata ima mnogu pove}e deca od onaa koja ima ma`.” 28 Vie, pak, bra}a, ste kako Isak, ~eda na vetuvaweto. 29 No, kako {to toga{, onoj {to se rodi po telo, go gone{e rodeniot po duh, taka e i sega. 30 A {to zboruva Pismoto? „Isteraj ja robinkata i sinot nejzin, za{to sinot na robinkata nema da bide naslednik zaedno so sinot na slobodnata!” 31 I taka, bra}a nie ne sme deca na robinkata, tuku na slobodnata. Ne gubete ja va{ata sloboda Stojte vo slobodata, so koja Hristos n# oslobodi, i ne se podavajte pak pod ropski jarem! 2 Eve, jas, Pavle, vi velam: ako se obrezuvate, Hristos ni{to nema da vi pomogne. 3 A mu svedo~am pak na sekoj ~ovek {to se obrezuva deka toj e dolèn da go po~ituva celiot Zakon. 4 Vie, {to posakavte da se opravduvate so Zakonot, Go izgubivte Hristos, otpadnavte od blagodatta;

5

a nie se nadevame i o~ekuvame opravdanie od verata preku Duhot. 6 Za{to vo Hristos Isus nitu obrezanieto ima sila, nitu neobrezanieto, tuku verata, koja dejstvuva preku qubovta. 7 Vie tr~avte dobro: koj vi popre~i da ne se pokoruvate na vistinata? 8 Toa ubeduvawe ne e od Onoj Koj ve povika. 9 Malku kvas go potkvasuva celoto testo. 10 Jas sum uveren za vas vo Gospod deka vie nema da mislite inaku; a onoj, koj ve zbunuva, - koj i da bil, - }e pretrpi osuda. 11 A jas, bra}a, ako obrezanieto u{te go propovedam, toga{ za {to }e me gonat? Toga{ bi is~eznala soblaznata od krstot. 12 O, da bea otse~eni onie {to ve bunea! 5

Da se bide upravuvan od Duhot, a ne od pohotite na ~ove~kata priroda

5 Rim 8, 23-25

6 6,15 1 Kor 7,19 13,13 1 Tim 1,5

7 2,14 Jn 8,32

8 1,6-7

9 1 Kor 5,6

11 1 Kor 1,23

13 1 Ptr 2,16

14 3 Mojs 19,18 Mt 5,43 19,19 22,39 Rim 13, 8-10 Jk 2,8

16

Vie, bra}a, povikani ste kon slobo- 5,25 da; no slobodata va{a da ne vi sluì 17 kako povod za ugoduvawe na teloto, tuku Rim 7, 15-23 so qubov sluète si eden na drug. 1 Ptr 2,11 14 Za{to, celiot Zakon se izvr{uva 18 vo eden zbor, odnosno: sakaj go bli`ni- Rim 6,14 8,14 ot kako samiot sebe. 15 A ako, pak, me|u sebe se grizete i 19-21 jadete, pazete da ne se istrebite eden so 1 Kor 6, 9-10 drug. Otkr 22,15 16 Vi velam: ìvejte po Duhot, i nema da im ugoduvate na telesnite strasti. 17 Za{to, teloto saka protivni raboti na duhot, a duhot - protivni na teloto; tie se sprotivni eden na drug, za da ne go pravite ona {to sakate. 18 Ako ve vodi Duhot, vie ne ste pod Zakonot. 19 Delata na teloto se poznati. Tie se: bludstvo, ne~istota, besramnost, 20 sluèwe na idoli, ma|ii, neprijatelstvo, kavgi, revnuvawe, gnev, razdori, rascepi, 21 zavisti, pijanstvo, pirovi i drugi sli~ni raboti; odnapred vi velam, kako {to vi rekov i porano, deka onie {to 13

250 POSLANIE DO GALATJANITE 22 go pravat toa, nema da go nasledat car-

Efes 5,9

23 1 Tim 1,9

24 Rim 6,6

25 5,16

6,1 Mt 18,15 1 Kor 10,12 Jk 5,19

2 Jn 13,34 Rim 8,2 Jk 1,25

3 1 Kor 4,7

4 6,14-15 1 Kor 11,28 2 Kor 13,5

5 Rim 14,12

6 Rim 15,27 1 Kor 9,11.14

7 Os 8,7 Jov 13,8-9

stvoto Bo`jo. 22 A plodot na Duhot e: qubov, radost, mir, dolgotrpelivost, blagost, dobrina, vernost, 23 krotost, vozdr`livost. Protiv takvi nema zakon. 24 Onie, pak, koi se Hristovi, go raspnaa teloto svoe so strastite svoi i pohotite. 25 Ako ìveeme so Duh, po Duhot sme dol`ni i da postapuvame. Zakonot na Hristos Da ne barame la`na slava, eden drug da ne se predizvikuvame, eden na drug da ne si zaviduvame. Bra}a, i da padne ~ovek vo nekakov grev, vie duhovnite popravajte go takov so duhot na krotosta, pazej}i se i vie da ne bidete isku{ani. 2 Podnesuvajte go tovarot eden na drug i ispolnuvajte go taka zakonot Hristov. 3 Za{to onoj, koj sam sebe se smeta za ne{to, a ne e ni{to, toj se mami samiot sebe. 4 Sekoj neka si gi ispita delata svoi i toga{ }e ima pofalba pred sebe samiot, a ne pred drug. 5 Za{to sekoj }e go ponese svojot tovar. 6 A onoj {to se u~i na slovoto, neka mu dava del od sekoe dobro na onoj {to go u~i. 7 Ne laète se: Bog ne e za podigruvawe. [to }e si posee ~ovekot, toa i }e si `nee. 26

6

Koj see vo teloto svoe, od teloto }e po`nee pogibel; a koj see vo duhot, od duhot }e po`nee ve~en ìvot. 9 Koga pravime dobro, toa neka ne ni bide zdodevno, za{to vo svoe vreme }e po`neeme, ako ne se izmorime. 10 I taka, dodeka imame vreme, da im pravime dobro na site, a najmnogu na svoite po vera. 8

Hristoviot krst i novoto sozdanie Gledajte so kolku golemi bukvi vi napi{av so svojata raka. 12 Onie {to sakaat da se falat po telo, tie ve prinuduvaat da se obrezuvate samo za da ne bidat goneti poradi krstot Hristov. 13 Za{to, i onie {to se obrezuvaat, sami ne go po~ituvaat Zakonot, a sakaat vie da se obrezuvate za da se pofalat so va{eto telo; 14 a mene, da ne mi dade Gospod da se falam so ni{to drugo, osven so krstot na na{iot Gospod Isus Hristos, preku Kogo za mene svetot e raspnat, a i jas za svetot. 15 Za{to vo Isus Hristos nitu obrezanieto ima nekakva sila, nitu neobrezanieto, tuku novoto sozdanie. 16 Na onie {to postapuvaat i po toa pravilo, i otsega natamu neka bide mir i milost, nim i na Izrail Bo`ji! 17 I taka, nikoj da ne mi dosaduva ve}e, za{to jas gi nosam na svoeto telo belezite na Isus. 18 Blagodatta na na{iot Gospoda Isusa Hrista, neka bide so va{iot duh, bra}a. Amin! 11

8 Jn 3,6 Rim 8,13

9 2 Sol 3,13

11 Fil 1,19

13 Rim 2,21

14 2,19 5,24 1 Kor 1,31 2,2

15 5,6 2 Kor 5,17 Otkr 21,5

16 Ps 124,5 128,6

17 2 Kor 4,10 6,4-5 Kol 1,24

18 Fil 4,23 2 Tim 4,22 Fil 1,25

POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO EFESJANITE Voved Vo sredinata na prviot vek po Hr. brojot na hristijanskite crkvi vo Mala Azija (dene{na Turcija), vidno se zgolemil. Me|u brojnite tamo{ni hristijanski zaednici koi bile me|usebno povrzani, se ~ini deka onaa od Efes imala izvesen presti`. Apostol Pavle tamu pominal tri godini vo tekot na negovoto treto misionersko patuvawe (Dela 19,1–20,1). Spored Ef. 3,1 i 4,1, apostolot se nao|al vo zatvor koga go pi{uval Poslanieto do Efesjanite. Tokmu zatoa ova poslanie se vbrojuva me|u takanare~enite „Poslanija od zarobeni{tvo”, zaedno so onie do Filipjanite, do Filimon i do Kolosjanite. [irinata na negovata pouka naveduva pove}e na pomislata deka pismoto bilo upateno do eden mnogu po{irok krug na ~itateli, odo{to do edna posebna lokalna zaednica. Centralna tema e ve~niot Bo`ji plan, ~ija cel e „da soedini s# nebesno i zemno pod edna glava - vo Gospod Isus Hristos” (1,10). Porakata na poslanieto, smestena me|u kratkiot voved (1,1–2) i kratkiot zaklu~ok (6,21–24), moè da se podeli na dva pova`ni dela: Vo prviot (1,3–3,21), otkako go iskaùva voshitot od ona {to Bog go napravil za site preku Isus Hristos, pisatelot ja razviva temata za edinstvoto, pokaùvaj}i kako Bog gi soedinil nejudejcite i Judejcite vo eden edinstven narod, Negov narod. Vo vtoriot del (4,1–6,20), apostolot gi povikuva svoite ~itateli da ìveat vo toa edinstvo na na~in dostoen za nivniot nov ìvot, vo harmonija so Isus Hristos. Toa gi iskaùva jasnite posledici po nivnite me|usebni odnosi vo hristijanskata zaednica, vo semejstvoto i vo op{testvoto. Apostolot ilustrativno go prikaùva edinstvoto na Bo`jiot narod, sluèj}i se so tri sliki: (a) za teloto - Crkvata, ~ija glava e Isus; (b) so zgradata, ~ij kamen temelnik e Isus Hristos i (v) so bra~nata dvojka, pri {to Crkvata e Hristovata nevesta. Taka, moè da se sogleda deka ne e mo`no edinstvo bez celosna i postojana privrzanost, odnosno predanost na vernicite kon nivniot Gospod. 1,1

Pozdrav Pavle, po voljata Bo`ja apostol na Isus Hristos, do svetiite {to se vo Efes, i do vernite vo Isus Hristos: 2 blagodat i mir vam od Boga, na{iot 3 1 Kor 1,3 Otec, i Gospod Isus Hristos! Gal 3,14

Dela 9,13 Rim 1,1 1 Kor 1,1 Kol 1,1-2

1 Ptr 1,3

4 5,27 Jn 17,24 Kol 1,22 2 Sol 2,13

1

Neizmerna blagodat Neka bide blagosloven Bog i Otecot na na{iot Gospod Isus Hristos, Koj n# blagoslovi so sekakov duhoven blagoslov od nebesata vo Hristos, 4 taka {to i n# izbra preku Nego, u{te pred svetot da bide sozdaden, za da bideme sveti i neporo~ni pred Nego vo qubovta, 3

predopredeluvaj}i n# za posinuvawe za Sebe preku Isus Hristos, za{to toa Mu be{e po volja, 6 za da bide falena slavata na Negovata blagodat, so koja n# daruva preku Svojot Vozquben Sin, 7 vo Kogo imame otkup preku Negovata krv, prostuvawe na grevovite po bogatstvoto na Negovata blagodat. 8 Taa blagodat Toj ni ja dade izobilno zaedno so seta mudrost i razum, 9 otkako ni ja otkri tajnata na Svojata volja spored Svoeto blagovolenie {to go be{e poloìl vo Sebe od porano 5

5 Jn 1,12

6 Kol 1,13

7 2,7.13 Rim 3, 24-25

8 Kol 1,9 4,5

9 3,3

252 POSLANIE DO EFESJANITE 10 Gal 4,4

11 Rim 8, 28-29 Kol 1,12

12 1,18

13 4,30 2 Kor 1,22 Kol 1,5-6

14 2 Kor 1,22

15-16 Rim 1,8-9 Kol 1,3-4.9 Fil 1,4-5

15 1 Kor 13,13

16 1 Sol 1,2

17 Is 11,2 Mudr 7,7 1 Kor 2,10 Kol 1,9-10 1 Jn 5,20

18 Dela 20,32 2 Kor 4,4 Kol 1,5.12

19-20 1 Kor 6,14 2 Kor 13,4 Fil 3,10 Kol 2,12

20 Ps 109,1 Kol 3,1 Evr 1,3

21 Mk 10,30 Lk 18,30 Kol 1, 15-20

22-23 Jn 1,16 Kol 1,19

22 4,15 Ps 8,6 1 Kor 15,24-25

vo ureduvaweto i ispolnuvaweto na vremiwata, za da soedini s# nebesno i zemno pod edna glava - vo Hristos. 11 Preku Nego nie bevme izbrani za naslednici, odnapred opredeleni spored odlukata na Onoj Koj vr{i s# spored voljata Svoja, 12 za da posluìme kako pofalba na slavata Negova nie, koi od porano se nadevavme na Hristos. 13 Vo Nego i vie, otkako go slu{navte slovoto na vistinata - Evangelieto za va{eto spasenie, i otkako poveruvavte vo Nego, stanavte zape~ateni preku veteniot Sveti Duh. 14 Toj e zalog za na{eto nasledstvo, za otkupuvawe na posvojuvaweto za pofalba na Negovata slava. 10

Molitva za prosvetlenie Ete, zatoa i jas, koga slu{nav za va{ata vera vo Hristos Isus, i za qubovta kon site svetii, 16 postojano Mu blagodaram na Boga, spomnuvaj}i ve vo molitvite svoi, 17 ta Bog na na{iot Gospod Isus Hristos, Otecot na slavata, da vi dade duh na mudrost i otkrovenie za da Go poznaete, 18 i da gi prosveti o~ite na srcata va{i za da uvidite vo {to se sostoi nade`ta na povikanite od Nego, kolkavo e bogatstvoto na slavata od nasledstvoto Negovo vo svetiite, 19 i kolku e neizmerna veli~inata na Negovata sila vo nas, koi veruvame preku dejstvoto na Negovata krepka sila. 20 Taa sila Toj ja pokaà vo Hristos, koga Go voskresna od mrtvite i Go postavi od Svojata desna strana na nebesata, 21 povisoko od sekoe na~alstvo, vlast, sila i gospodstvo i od sekoe ime so koe se imenuvaat ne samo vo ovoj svet, tuku i vo idniot, 22 i s# Mu pokori pod Negovite noze i Go postavi glava nad site vo Crkvata, 23 koja e Negovo telo, polnota na Onoj Koj ispolnuva s# vo s#. 15

2

Od smrt vo ìvot I vas, koi bevte mrtvi poradi va{ite prestapi i grevovi,

vo koi ìveevte nekoga{ spored ìvotot na ovoj svet, soglasno so knezot na vozduhot, odnosno na duhot, koj sega dejstvuva vo sinovite na neverieto, 3 me|u koi i nie site nekoga{ ìveevme spored telesnite èlbi, izvr{uvaj}i gi pohotite na teloto i na pomislite, i po priroda bevme kako i drugite, ~eda na gnevot. 4 No Bog, Koj e bogat so milost, poradi golemata Negova qubov, so koja n# zasaka, 5 iako bevme mrtvi poradi grevovite na{i, n# oìvea vo Hrista, 6 i n# voskresna so Nego i n# postavi na nebesata vo Hristos Isus, 7 za da im go pokaè na idnite vekovi preizobilnoto bogatstvo na Svojata blagodat vo dobrina kon nas preku Hristos Isus. 8 Za{to po blagodat ste spaseni preku verata; i toa ne e od vas - tuku dar Bo`ji! 9 Ne e od dela, za da ne se pofali nekoj. 10 Za{to nie sme Negova tvorba, sozdadeni vo Hristos Isus za dobri dela {to Bog gi predodredil u{te od porano da ìveeme vo niv.

2,1

Edno vo Isus Hristos

13

2

Kol 2,13

2 Jn 12,31 2 Kor 4,4 Kol 3,7 Tit 3,3

3 Rim 1,18 3,9.20.23

5 Lk 15,24.32 Dela 15,11 Kol 2,13

6 Kol 3,1-4

8 2,5 Jn 4,10 Dela 15,11 Rim 3,24 Gal 2,16 Evr 6,4

9 Rim 3,28 1 Kor 1,29 2 Tim 1,9

10 2 Kor 5,17 Tit 2,14

12 Rim 9,4-5 Kol 1, 20-21 1 Sol 4,13

2,17

Zatoa pomnete, vie, koi nekoga{ po Is 57,19 2,39 telo bevte neznabo{ci, i nare~eni ne- Dela Kol 1,20 obrezani od takanare~enite obrezani so telesno obrezanie, praveno so race, 14-16 1 Kor 12 deka vo ona vreme bevte bez Hrista, 12,13 1,20 otstraneti od op{testvoto na Izrail, Kol 2,14 bez pravo na u~estvo vo zavetite na vetenoto, bez nade` i bezbo`nici vo 14 Is 9,6-7 svetot; Gal 3,28 13 no sega, vo Hristos Isus, vie, koi nekoga{ bevte daleku, stanavte bliski preku krvta Hristova. 14 Za{to Toj e na{iot mir, Koj od dvata narodi napravi eden i ja razru{i pregradata {to be{e me|u niv, 15 otkako so teloto Svoe go uni{ti neprijatelstvoto, a zakonot na zapovedite i odredbite go obessili, za da sozdade vo Sebe od dvata eden nov ~ovek, vospostavuvaj}i mir, 11

253 POSLANIE DO EFESJANITE 17 Is 52,7 57,19 Zah 9,10

18 3,12 Rim 5,2 8,15 Evr 7,25 1 Ptr 3,18

19 3,6 Evr 12, 22-23

20 Is 28,16 Mt 16,18 1 Kor 3, 9-11

21 1 Kor 3,16 2 Kor 6,15 Kol 2,19

22 1 Ptr 2,5

3,1 4,1 Fil 1,7.13 Kol 4,18

2 Kol 1, 25-26

3 1,9-10

4-6 Rim 9-11

4 Kol 1,26

5 2,20 Jn 14,26

6 2,11.13. 18-19

7 Kol 1, 23-25

8 1 Kor 15, 9-10 Gal 1,16 1 Tim 1,15

9 Kol 1,26

i obata vo edno telo da gi pomiri so Boga preku krstot, otkako go uni{ti neprijatelstvoto vo sebe. 17 I, otkako dojde, Toj vi blagovesti mir vam dale~ni i bliski, 18 za{to preku nego i ednite i drugite imame pristap kaj Otecot vo eden Duh. 19 I taka, vie ve}e ne ste tu|i i pridojdeni, tuku ste im soìteli na svetiite i ~lenovi na Bo`joto semejstvo, 20 za{to se utvrdivte na temelite postaveni od apostolite i prorocite, imaj}i Go kako kamen temelnik Samiot Isus Hristos, 21 vrz Kogo celata zgrada, strojno zglobena, prerasnuva vo svet hram na Gospod; 22 vrz Kogo i vie }e se soyidate vo ìveali{te Bo`jo preku Duhot. 16

Dejnosta na Pavle me|u nejudejcite

3

Zatoa sum jas, Pavle, zatvorenik na Isus Hristos za vas neznabo{cite. 2 Bidej}i ja ~uvte raspredelbata na blagodatta Bo`ja, koja mi e dadena za vas, 3 odnosno deka preku otkrovenie Bog mi ja soop{ti tajnata, kako {to i pogore vi napi{av nakratko. 4 îtaj}i go toa, moète da razberete kako sum ja sfatil tajnata na Hrista, 5 koja, na sinovite ~ove~ki od porane{nite pokolenija ne im be{e objavena kako {to sega se otkri na Negovite sveti apstoli i proroci preku Svetiot Duh, 6 za da bidat i neznabo{cite sonaslednici, delovi na edno telo, i sou~esnici na vetuvaweto Bo`jo vo Hristos Isus preku Evangelieto, 7 na koe mu stanav sluga spored darot na blagodatta Bo`ja, dadena po dejstvo na Negovata sila. 8 Mene, najmaliot od site svetii, taa blagodat mi se dade - da im go propovedam na neznabo{cite neiska`livoto bogatstvo Hristovo, 9 i da rasvetlam na site vo {to se sostoi raspredelbata na tajnata, kriena od vekovi vo Boga, Koj sozdade s# preku Isus Hristos,

ta mnogulikata mudrost Bo`ja da im se objavi sega preku Crkvata na na~alstvata i vlastite nebesni, 11 spored predve~nata odluka, koja Toj ja izvr{i vo Hristos Isus na{iot Gospod, 12 vo Kogo, preku verata vo Nego, imame sloboda da se dobliùvame so doverba. 13 Poradi toa, ve molam, ne pa|ajte so duhot pred moite maki zaradi vas, koi se va{a slava. 10

Hristovata qubov Zatoa gi preklonuvam kolenata svoi pred Otecot na na{iot Gospod Isus Hristos, 15 od Kogo se imenuva sekoj rod na nebesata i na zemjata, 16 da vi dade, po bogatstvoto na Svojata slava, sila da se utvrdite preku Negoviot Duh vo vnatre{niot ~ovek, 17 i preku verata Hristos da se vseli vo srcata va{i, 18 ta vkoreneti i utvrdeni vo qubovta da moète da razbirate so site svetii {to e {irina i dolìna, {to e dlabo~ina i viso~ina, 19 i da ja osoznaete Hristovata qubov {to go nadminuva sekoe znaewe, za da se ispolnite so seta polnota Bo`ja. 20 A na Onoj Koj, spored silata {to vo nas dejstvuva, moè da izvr{i izobilno s# {to }e pobarame ili pomislime, 21 Nemu neka e slava vo Crkvata preku Isus Hristos vo site rodovi i za site vekovi. Amin! 14

4

Edinstvoto na teloto

10 1 Kor 2,7-9 1 Ptr 1,12

11 1,4.11

12 2,18 Evr 4,16

13 Kol 1,24

14 1,17-18

16 Rim 7,22

17 Mudr 1,4 Jn 14,23 Rim 8,11 Kol 1,23 2,7

18 Kol 2,2

19 1 Kor 13 Gal 4,9

20 Rim 16, 25-27 Juda 1, 24-25

21 Rim 16,27

4,1 3,1 Kol 1,10

2 Gal 6,2 Kol 3, 12-13

3 1,10 2,13-16 Fil 1,27 Kol 1,20

Bra}a, jas, zatvorenik vo Gospod, ve 4-6 molam da se odnesuvate dostojno 5 Mojs 6, 4-5 spored zvaweto, za koe ste povikani, Mt 23,8-10 2 so seta poniznost i krotost, so dol1 Kor 12, gotrpelivost, podnesuvaj}i se eden so 4-6 drug so qubov, 4 3 trudej}i se da go zapazite edinstvo- Rim 12,3-6 1 Kor to na Duhot preku vrskite na mirot. 10,17 4 Edno telo ste i eden Duh, kako {to Kol 1,5 ste i povikani kon edna nade` na va{eto zvawe.

254 POSLANIE DO EFESJANITE 5 1 Kor 1,13 8,6

7 Rim 12,3.6 1 Kor 12,11

8 Ps 67,18 Kol 2,15

9 Ps 67,18 Jn 3,13

11 1 Kor 12, 4-11.28

12 2,21

13 Kol 1,28

14 Rim 16,19 1 Kor 3,1-3 14.20 Evr 5,11-14 13,9

15 1,22 Kol 1,18

16 Kol 2,19

17-19 Rim 1,1832

18 2,12 Mk 3,5

Eden Gospod, edna vera i edno kr{tenie, 6 eden e Bog i Otec na site, Koj e nad s#, i preku site, i vo site nas. 7 A na sekogo od nas blagodatta mu e dadena spored merkata na darot Hristov. 8 Zatoa e i re~eno: „Izdigaj}i se na viso~ina, pleni plen i im dade darovi na lu|eto.” 9 A {to ozna~uva „izdigaj}i se”, ako ne toa deka Toj sleze pred toa vo najdolnite mesta na zemjata. 10 Slegnatiot e istiot, Koj se izdigna povisoko od site nebesa, za da ispolni s#. 11 I Toj postavi edni za apostoli, drugi za proroci, treti za blagovestiteli, ~etvrti za pastiri i u~iteli, 12 za usovr{uvawe na svetiite vo deloto na sluèweto, za izgraduvawe na Hristovoto telo, 13 dodeka site ne go dostigneme edinstvoto na verata i poznanieto na Sinot Bo`ji, do sostojba na sovr{en ~ovek, do mera na vozrasta na Hristovata polnota, 14 ta da ne bideme ve}e mali deca {to gi lula i zanesuva sekoj vetar na la`nite u~ewa, preku ~ove~kite zabludi, vo lukavstvoto na izmama kon zabluda. 15 Tuku so qubov drèj}i se za vistinata vo sekoj pogled da rasteme vo Onoj, Koj e glava, Hristos. 16 So Nego celoto telo e sostaveno i sklopeno i svrzano preku site daruvani vrski, pri dejstvoto na sekoj del, poradi silite negovi, narasnuva za da se izgraduva vo qubov.

Nego ste bile pou~uvani - deka vistinata e vo Isus, 22 toga{ otfrlete go od sebe stariot ~ovek spored va{eto porane{no ìveewe, koj se raspa|a vo izmamlivite èlbi, 23 za da se obnovite so duhot na svojot um 24 i da se oble~ete vo noviot ~ovek, sozdaden spored Boga vo vistinska pravednost i svetost. 25 Poradi toa, otkako ja otrflivte lagata, kaùvajte si ja vistinata sekoj na svojot blièn, bidej}i sme delovi eden na drug. 26 Gnevete se, no ne gre{ete: sonceto da ne zajde nad gnevot va{; 27 I ne davajte mu mesto na |avolot. 28 Kradecot da ne krade ve}e, tuku neka se trudi i podobro e da se trudi so svoite sopstveni race da go pravi ona {to e dobro, za da ima {to da mu dade na onoj {to ima potreba. 29 Nikakov gnasen zbor da ne izleguva od ustata va{a, tuku samo dobar, za nadgraduvawe kade {to treba, za da im dade blagodat na onie {to slu{aat. 30 I ne oskrbuvajte Go Svetiot Duh Bo`ji so Koj ste zape~ateni za denot na otkupuvaweto. 31 Otstranete ja podaleku od vas sekoja ogor~enost, jarost, gnev, vikawe i hulewe zaedno so sekoja druga zloba. 32 Bidete eden sprema drug dobri i milosrdni, pro{tavaj}i si eden na drug, kako {to i Bog vi prosti vo Hrista.

Noviot ìvot vo Hristos Ova, pak, go zboruvam i svedo~am vo Gospod; da ne ìveete pove}e kako {to ìveat i drugite neznabo{ci, po suetata na svojot um; 18 pomra~eni vo razumot, otu|eni od Bo`jiot ìvot poradi nivnoto neznaewe i tvrdokornosta na nivnoto srce; 19 dojdeni do bes~uvstvo, tie se predadoa na razvrat i nenasitno vr{at sekakva ne~istota. 20 No vie ne Go poznavte taka Hrista, 21 ako navistina ste ~ule za Nego i vo

5

5

17

Da se ìvee vo svetlina

22 Kol 3,5. 9-10

23 Rim 12,2

24 Kol 3,10

25 Zah 8,16 Rim 12,5 1 Kor 12,12 Kol 3,8-9

26 Ps 4,4.8 Mt 5,22 Jk 1,19-20

28 1 Kor 4,12 1 Sol 4,11

29 5,4 Mt 15,11 Kol 3,8.16 4,6 Jk 3,10-12

30 1,13-14 Is 63,10

31 Kol 3,8

32 Mt 6,14 18,22-35 Kol 3, 12-13

5,1 Mt 5,48 1 Kor 11,1

2 2 Mojs 29,18 Ez 20,41 Rim 14,15 Gal 2,20 Fil 4,18 Evr 10,10

I taka, ugledajte se na Boga, kako ~eda vozqubeni, 2 i ìvejte vo qubov, kako {to i Hristos ve vozqubi i za nas se predade 3-5 Kol 3,5.8 Sebesi kako prinos i `rtva na Boga za 4 prijaten miris. 3 A bludstvo i sekakva ne~istota ili, 4,29 Kol 3,15 pak, koristoqubivost voop{to da ne se spomnuvaat me|u vas, kako {to im prilega na svetii, 4 nitu, pak, sramni i budalesti zborovi ili dvosmisleni prikazni, {to se neprili~ni, tuku samo blagodarnost.

255 POSLANIE DO EFESJANITE 6 4,14 Rim 1,18 Kol 2,4.8 3,6

8 2,11.13 Lk 16,8 Jn 12,36 2 Kor 4,6 1 Ptr 2,9

9 Gal 5,22

10 Rim 12,2

13 Jn 3,20-21

14 Is 26,19 51,17 52,1 Rim 13,11 Evr 10,32

16 Amos 5,13 1 Kor 7,26.31

17 Rim 12,2 Kol 1,9

18 Izreki 23,31

19 Ps 32,2-3 Kol 1,3 3,16

20 Kol 3,17

21 1 Ptr 5,5

22 1 Mojs 3,16 Kol 3,18 1 Ptr 3,1

23 1,22-23 1 Kor 11,3

Za{to ova treba da go znaete: deka nieden bludnik, ili ne~ist, ili koristoqubec - koj e idolopoklonik, nema del vo carstvoto na Hristos i Bog. 6 Nikoj da ne se mami so prazni zborovi; za{to poradi niv doa|a gnevot Bo`ji vrz sinovite na nepokornosta; 7 zatoa, ne stanuvajte nivni sou~esnici. 8 Vie nekoga{ bevte temnina, a sega ste svetlina vo Gospod: ìvejte kako deca na svetlinata! 9 Za{to plodot na svetlinata se sostoi vo s# {to e dobro, pravedno i vistinito 10 odlu~ete se za ona {to Mu e milo na Boga! 11 Ne u~estvuvajte vo besplodnite dela na temninata, tuku izobli~uvajte gi! 12 Za{to za ona {to go pravat skri{um, sramno e i da se zboruva. 13 A s# {to e izobli~eno, svetlinata go pravi javno; bidej}i s# {to e javno, svetlina e. 14 Zatoa e re~eno: „Stani ti {to spie{, voskresni od mrtvite, i Hristos }e te osvetli!” 15 Pa taka, vnimavajte dobro kako ìveete! Ne kako bezumni, tuku kako mudri; 16 polzuvajte go vremeto, za{to dnite se lukavi. 17 Zatoa nemojte da bidete nerazumni, tuku raspoznajte {to e voljata Bo`ja! 18 I ne opivajte se so vino, vo nego ima razvrat, no ispolnete se so Duh. 19 Razgovarajte me|u sebe so psalmi i slavoslovija i duhovni pesni, peej}i i vospevaj}i Go Gospoda vo srcata va{i; 20 blagodarej}i Mu sekoga{ za s# na Boga i Otecot, vo imeto na na{iot Gospod Isus Hristos; 5

@eni i maì pokoruvajte se eden na drug vo strahopo~it Bo`ji. 22 Vie, ènite, pokoruvajte im se na maìte svoi, kako na Gospod, 23 za{to maòt e glava na ènata, kako {to e i Hristos glava na Crkvata, i Toj e Spasitel na teloto.

Pa, kako {to Crkvata Mu se pokoruva na Hristos, taka i ènite da im se pokoruvaat na svoite maì vo s#. 25 Vie, maìte, sakajte gi ènite svoi, kako {to Hristos ja zasaka Crkvata i se predade Sebe za nea, 26 za da ja osveti, o~istuvaj}i ja so vodna bawa preku slovoto; 27 ta da ja pretstavi pred Sebe kako slavna Crkva, koja nema oskvernuvawe, ili porok, ili ne{to sli~no, tuku da bide sveta i neporo~na. 28 I taka, maìte se dol`ni da gi sakaat ènite svoi kako {to gi sakaat svoite tela; za{to, koj ja saka ènata svoja, toj se saka i samiot sebesi. 29 Za{to nikoj nikoga{ ne go namrazil teloto svoe, tuku go hrani i go stopluva, kako i Gospod Crkvata, 30 bidej}i nie sme delovi na Negovoto telo, od Negovoto telo i koskite Negovi. 31 „Poradi toa, ~ovekot }e go ostavi svojot tatko i majkata svoja, i }e se pridruì kon ènata svoja, ta obajcata }e bidat edno telo.” 32 Ovaa tajna e golema. No jas vi zboruvam za Hristos i za Crkvata. 33 I taka, sekoj od vas da si ja saka ènata svoja, kako {to se saka samiot sebe, a ènata da go po~ituva maòt svoj. 24

6

Deca i roditeli

25-26 Evr 10,10.14 13,12

25 Kol 3,19 1 Ptr 3,7

27 1,4 Pesna 4,7 2 Kor 11,2 Kol 1,22

30 Rim 12,5 1 Kor 6,15 12,27

31 1 Mojs 2,24 Mt 19,5 Mk 10,7-8 1 Kor 6,16

6,1 Kol 3, 20-21

2-3 2 Mojs 20,12 5 Mojs 5,16 Mt 15,4

4 5 Mojs 6,7.20-25 Izreki 19,18 Kol 3,21

5-6 Tit 2,9 1 Ptr 2,18

Vie, deca, bidete im poslu{ni na 5 roditelite svoi, vo imeto na Gos- Kol 3, 22-4,1 pod, za{to toa e pravedno. 2 „Po~ituvaj gi svojot tatko i svojata majka!” - toa e prvata zapoved so vetuvawe, 3 „Za da ti bide dobro, i da ìvee{ dolgo na zemjata.” 4 I vie, tatkovcite, ne draznete gi decata svoi, tuku podignuvajte gi vo vospitanieto i naukata na Gospod. Slugi i gospodari

21

Vie, slugi, bidete poslu{ni kon va{ite zemni gospodari so strav i trepet, vo prostota na srceto, kako kon Hristos, 6 ne rabotete samo za pred o~i, kako onie {to sakaat da im se umilkuvaat na 5

256 POSLANIE DO EFESJANITE 8 lu|eto, tuku kako Hristovi slugi, izvr-

{uvaj}i ja voljata Bo`ja od srce, 7 dragovolno sluèj}i, kako da Mu 9 5 Mojs sluìte na Gospod, a ne na lu|e, 10,17 8 znaej}i deka sekoj, pa bilo toa rob Kol 3,25 4,1 ili sloboden, }e dobie od Gospod spo10 red dobroto, {to go napravil. 9 A i vie, gospodarite, isto taka, odKol 1,11 nesuvajte se kon niv i bidete umereni 11 Rim 13,12 vo strogosta svoja, znaej}i deka i nad 2 Kor 6,7 vas samite i nad niv ima na nebesata 10,4 1 Sol 5,8 Gospodar, vo Kogo nema licemernost!

2 Kor 5,10

12 2,2

14 Is 11,5 59,17 Mudr 5,18 1 Sol 5,8

Oru`jeto {to ni go dava Bog Bra}a, zasiluvajte se vo Gospod i vo silata na Negovata mo}! 11 Oble~ete se vo seto oru`je Bo`jo za da se odrìte protiv |avolskoto lukavstvo; 12 za{to na{ata borba ne e protiv krv i telo, tuku protiv na~alstvata, protiv vlastite, protiv svetovnite upraviteli na temninata od ovoj vek, protiv podnebesnite duhovi na zlobata. 13 Poradi toa primete go seto oru`je Bo`jo, za da moète da se branite vo lo{ den, ta, otkako }e pobedite, da se odrìte. 14 I taka stojte, otkako }e se opa{ete so vistinata i }e se oble~ete vo oklopot na pravednosta, 10

i nozete da vi bidat obueni vo podgotvenost za da blagovestite mir. 16 A nad s#, zemete go {titot na verata, so koj }e moète da gi izgasnete site vè{teni streli na lukaviot; 17 zemete go i {lemot na spasenieto i duhovniot me~, koj e slovoto Bo`jo! 18 So sekakva molitva i molba vo sekoja prigoda molete se vo duhot. Zatoa bidete postojano budni so seta istrajnost i molitva za site svetii, 19 i za mene, ta, koga }e ja otvoram ustata da mi se dade slobodno da ja soop{tuvam tajnata na Evangelieto, 20 poradi koe sum pratenik vo okovi, za da go propovedam smelo, kako {to mi prilega. 15

Posledni pozdravi

15 Is 40,3.9 52,7 Rim 10,15

17 Is 11,4 49,2 59,17 Os 6,5 Evr 4,12 Otkr 1,16

18 Mt 26,41 Lk 18,1 1 Kor 14,15-16 Kol 4,2-4 1 Sol 5,17

19 Lk 21,15 Dela 4,29 28,31 Rim 15,30 Kol 4,3 2 Sol 3,1

A za da znaete i vie, kako sum i {to 20 rabotam, za s# }e ve izvesti Tihik, voz- 2 Kor 5,20 qubeniot brat i veren sluìtel vo 21-22 Gospod. 22 Nego go prativ kaj vas za da dozna- Dela 20,4 Kol 4,7-8 ete kako sme, i za da gi ohrabri srcata 2 Tim 4,12 va{i. 23-24 23 Mir na bra}ata i qubov so vera od 1 Ptr 1,8 Boga Otecot i od Gospod Isus Hristos. 24 Blagodat so site {to Go sakaat na{iot Gospod Isus Hristos - vo neraspadlivost. Amin. 21

POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO FILIPJANITE Voved Prviot evropski grad, vo koj apostol Pavle go propovedal Evangelieto e Filipi, koj se nao|al vo rimskata provincija Makedonija, na severoistok od Grcija. Pavle tamu osnoval crkva za vreme na negovoto vtoro misionersko patuvawe (vidi Dela 16,12–40). Nekolku godini podocna, dodeka se nao|al vo zatvor (spored edni vo Efes, a spored drugi vo Kesarija ili vo Rim; vidi Fil. 1,7), apostolot napi{al pismo do Filipjanite, prosledeno so osobeno srde~en ton. Toj saka da im se zablagodari za podarocite {to se potrudile da pristignat do Pavle preku Epafrodit, koga toj samiot se nao|al vo nevolja. Toj isto taka saka da gi ohrabri da Mu ostanat verni na Hristos i da ne dozvolat da bidat zavedeni od la`nite nauki {to se vovlekuvale vo nivnata zaednica. Na po~etokot (1,1–11), Pavle ja izrazuva radosta i blagodarnosta {to ja ~uvstvuva koga pomisluva na hristijanite vo Filipi. Potoa gi izvestuva za negovata sostojba. Soo~en so neizvesna idnina, otvoreno ja iskaùva svojata celosna sigurnost, {to ja dobiva od zaedni{tvoto so Gospod Isus Hristos (1,12–26). Toj gi ohrabruva Filipjanite da ostanat cvrsti vo verata, izdrùvaj}i go ispitot na poniznosta vo duhot na sluèweto {to doa|a od Isus Hristos (1,27–2,18). So nade` za povtorno viduvawe, Pavle gi ispra}a kaj Filipjanite Epafrodit i Timotej, negoviot pridru`nik, koi }e ja odrùvaat vrskata me|u apostolot i Filipjanite (2,19–30). Potoa Pavle gi stava pod prismotra energi~no negovite privrzanici nasproti nevernite li~nosti na vistinitoto Evangelie. Toj gi povikuva Filipjanite da se ugledaat na negoviot na~in na odnesuvawe, pribliùvaj}i se smelo kon po~etokot na noviot ìvot vo hristijanstvoto i da stanat podobni na Isus Hristos (3). Pismoto zavr{uva so pottik, zablagodaruvawe i pozdravi (4). Ova pismo se narekuva „Pismo na radosta”, za{to takov duh go protkajuva poslanieto od po~etok do kraj. Ovaa radost e povrzana so verata vo Hristos, ~ie delo se proslavuva vo himnata, odnosno slavoslovot vo 2,6–11. 1,1

Pozdrav Pavle i Timotej, slugi na Isus Hristos, do site svetii vo Hristos Isus, {to se vo Filipi, so episkopite i |akonite: 2 blagodat i mir vam od Boga, Otecot na{ i od Gospod Isus Hristos! 2 Rim 1,7 Gal 1,3 Izrazuvawe blagodarnost i molitva 3 Mu blagodaram na mojot Bog seko3-4 Rim 1,8-10 ga{, koga si spomnuvam za vas, 1 Kor 1,4 4 - vo sekoja moja molitva se molam so Efes 1, 16-17 radost za site vas 5 zaradi va{eto u~estvo vo EvangeliKol 4,2 1 Sol 1,2 eto od prviot den, pa s# dosega, Dela 16,1 Rim 1,1 2 Kor 1,1 Gal 1,10 Kol 1,1 2 Sol 1,1 Jk 1,1 3 Ptr 1,1

1

uveren vo toa deka Onoj, Koj go zapo~na vo vas dobroto delo, }e go dovr{i s# do Denot na Isus Hristos. 7 I pravo e da go mislam toa za site vas, za{to sekoga{ ve nosam vo srce - i koga sum vo okovi, i koga go branam i utvrduvam Evangelieto, bidej}i site vie ste moi sou~esnici vo blagodatta. 8 Bog mi e svedok kolku mnogu kopneam po site vas so milosrdnosta na Isus Hristos. 9 I se molam va{ata qubov s# pove}e i pove}e da izobiluva preku poznanieto i razbiraweto na s#, 6

4 3,1 4,1.4.10

5 1,27-30 4,3.14-18 Rim 15, 26-27

6 1,10 2,13.16 Jn 4,34 6,28-29 1 Kor 1,8 1 Sol 4,15

7 Dela 21,33 Rim 1,5

258 POSLANIE DO FILIPJANITE 8

za da moète da go raspoznavate najdobroto, ta da bidete ~isti i besprekorni vo denot na Hristos, 9 11 polni so plodot na pravednosta, koj Kol 1,9-10 e preku Isus Hristos, za slava i po10 falba na Boga. 10

Rim 1,9 2 Kor 1,23

1 Kor 1,8 Efes 1,4 1 Sol 3,13 5,21.23 Evr 5,14

11 Jn 15,8 Efes 1,6.12.14 Evr 12,11 Jk 3,18

12 Lk 21,13 Dela 8,1.4

13 Dela 28,30 Efes 3,1 4,1 2 Tim 2,9 Fil 1,9

15 Dela 28,31 1 Sol 2,2

19 Jov 13,16 Mk 13,11 Dela 16.7 Rim 15,30 2 Kor 1,11

20 1 Kor 6, 12-20 1 Ptr 4,16

21 Rim 8, 10-11 Gal 2,20 Kol 3,3-4

22 Jn 15,1-8.16 Rim 1,13

23 2 Kor 5,6-9

Zarobeni{tvoto na Pavle i uspehot na Evangelieto Sakam, bra}a, da znaete deka tie raboti, {to mi se slu~ija, pridonesoa za pogolem uspeh na Evangelieto, 13 taka {to vo celata pretorija i me|u site drugi stana poznato deka sum vo okovi za Hrista; 14 i deka pove}eto od bra}ata vo Gospod, pottiknati od moite okovi, se osmelija, bez strav da go propovedaat slovoto Bo`jo. 15 Nekoi, navistina, od zavist i èlbi za kavga, a drugi od dobra volja Go propovedaa Hristos: 16 edni Go propovedaat Hrista od èlba da se prepiraat, neiskreno, mislej}i deka ja nagolemuvaat teìnata na moite okovi. 17 A drugite, pak, propovedaat od qubov, znaej}i deka jas sum postaven da go branam Evangelieto. 18 No, {to od toa? Kako i da e, bilo dvoli~no ili iskreno, Hristos se propoveda; zatoa se raduvam i }e se raduvam. 19 Za{to znam deka toa }e mi posluì za spasenie so va{ata molitva i preku dejstvoto na Duhot na Isus Hristos, 20 kako {to o~ekuvam so netrpenie i se nadevam deka vo ni{to nema da se posramam, no so seta moja hrabrost, kako sekoga{, taka i sega, }e se vozveli~i Hristos vo moeto telo - bilo so ìvot, bilo so smrt. 21 Za mene, „da se ìvee” zna~i Hristos, a „da se umre” - pridobivka. 22 Ako, pak, ìveeweto moe vo telo mi pridonesuva plod na deloto, toga{ {to da odberam ne znam. 23 Izma~uvan sum i od ednoto, i od drugoto: sakam da zaminam i da bidam so Hrista, bidej}i toa e mnogu podobro; 24 no da ostanam vo teloto e popotrebno za vas. 12

Uveren vo toa, znam deka }e osta- 25 1,3 nam i }e prebivam so site vas za va{ 21 Sol Tim 4,15 napredok i radost na verata, 26 ta pofalbata va{a vo Hristos Isus 26 1 Kor da se umnoùva preku mene, koga pov- 15,31 2 Kor 1,14 torno }e dojdam kaj vas. 25

Postojanost vo bitkata @ivejte samo dostojno za Hristovoto Evangelie, ta, ako dojdam i ve vidam, ili pak vo otsustvo slu{nam za vas deka stoite vo eden duh, borej}i se ednodu{no za verata na Evangelieto, 28 i vo ni{to ne se pla{ite od protivnicite; toa e znak za nivnata pogibel, a za va{eto spasenie, i toa e od Boga. 29 Za{to vam vi se dade dar poradi Hristos ne samo da veruvate vo Nego, tuku i da stradate za Nego, 30 borej}i se so istata borba, kakva {to vidovte vo mene i sega slu{ate za mene. 27

2

Edinstvo vo poniznosta

I taka, ako vo Hristos ima nekakva uteha, ako ima nekakov pottik od qubovta, ako ima nekakvo zaedni{tvo so Duhot, ako ima nekoe milosrdie i sostradanie, 2 ispolnete ja mojata radost: bidete so edna misla, bidej}i imate edna i ista qubov, i bidete ednodu{ni i ednomisleni; 3 ne pravete ni{to od ~estoqubie ili za prazna slava, no od poniznost smetajte se eden drug za pogoren od sebesi! 4 Ne griète se sekoj samo za sebe, tuku i za drugite! 5 Bidej}i vie treba da gi imate istite misli, {to gi ima Isus Hristos, 6 Koj, iako be{e vo Bo`ji lik, ne smeta{e deka treba da go iskoristi toa {to e ednakov so Boga; 7 no Sam Sebe se ponizi, zemaj}i lik na sluga se izedna~i so lu|eto i po izgled se pokaà kako ~ovek; 8 Sam Sebe se ponizi, poslu{en s# do samata smrt, smrt na krst. 9 Pa zatoa i Bog Go prevozvi{i i Mu dade ime {to e nad sekoe ime,

27 4,3 Gal 5,1 Efes 4,1-4 Kol 1,10 1 Sol 2,12 3,8

28 2 Sol 1, 4-10

29 Mt 5,10-12 Dela 5,41 2 Sol 1,5 1 Ptr 1,6-7

30 2 Kor 11,24-12,10

2,1 2 Kor 13,13 Kol 3,12

2 Rim 15,5 1 Kor 1, 10-16

3 Rim 12,10 Gal 5,26

4 2,21 1 Kor 10,24.33 13,5

5 Jn 13,15 Rim 15,5 1 Jn 2,6

6 Jn 1,1-2 17,5 Kol 1,15 Evr 1,3

7 Mt 20,28 Jn 1,14 Rim 8,3 2 Kor 8,9 1 Tim 2,5 Evr 2,14.17

259 POSLANIE DO FILIPJANITE 8 Mt 26,39 Jn 4,34 6,38 10,17 Rim 5,19 Evr 2,9 5,8 12,2

ta vo imeto na Isus da se pokloni sekoe koleno na s# {to e nebesno, zemno i podzemno, 11 i sekoj jazik da ispoveda deka Isus Hristos e Gospod, za slava na Bog Otecot. 10

9 Mt 23,12 Jn 12,32 Efes 1, 20-23 Evr 1,3-4

10-11 Is 45,23 Rim 14,11 Efes 3,14 4,10 Kol 1, 18-20

11 Dela 2,36 Rim 1,4 10,9

12 Ps 2,11-12 1 Kor 2,3 2 Kor 7,15

13 1 Kor 12,6 15,10 2 Kor 3,5 Efes 2,10 1 Sol 2,13 Evr 13,21

14 4 Mojs 14,2.9 1 Kor 10,10 1 Ptr 4,9

Zada~a na hristijanite Zatoa, vozqubeni moi, kako {to sekoga{ me slu{avte, ne samo vo moe prisustvo, tuku mnogu pove}e sega, koga sum otsuten, so strav i trepet gradete go svoeto spasenie, 13 za{to Bog e Onoj Koj vo vas pravi da sakate i da dejstvuvate spored Negovata dobra volja. 14 Pravete s# bez mrmorewe i dvoumewe, 15 za da bidete pravi i ~isti, neporo~ni ~eda Bo`ji, sred izopa~eno i razvratno pokolenie, vo koe svetite kako svetila vo svetot, 16 drèj}i se za slovoto na ìvotot, za moja gordost vo denot Hristov, deka ne tr~av naprazno i ne se trudev naprazno. 17 No, iako se izlevam kako `rtva leanica i za slu`ba na va{ata vera, se raduvam sam i se raduvam so site vas. 18 Taka isto raduvajte se i vie i zaraduvajte me! 12

Misiite na Timotej i Epafrodit 19

A se nadevam vo Gospoda Isusa deka

15 naskoro kaj vas }e go pratam Timotej, ta

1,10 5 Mojs 32,5 Dan 12,3 Mt 5,14 10,16 12,39 Dela 2,40

i jas, otkako }e razberam kako ste, da se ute{am so duhot. 20 Vsu{nost, nemam nitu eden istomislenik, koj tolku iskreno bi se grièl za vas. 21 Za{to site si go baraat svoeto, a ne 16 1,6 ona na Isus Hristos; Is 49,4 22 a negovata opitnost e poznata; toj, 65,23 Dela 20,24 kako sin na tatko, sluguva{e zaedno so 1 Kor 1,8 Gal 2,2 mene pri blagovestuvaweto. 4,11 23 Nego, pak, se nadevam deka }e go is1 Sol 2,1.19 pratam vedna{, {tom }e doznaam {to 3,5 }e stane so mene; 24 a se nadevam vo Gospoda deka i sam skoro }e dojdam kaj vas. 25 Smetam deka e potrebno kaj vas da go ispratam bratot Epafrodit, moj

sotrudnik i soborec vo vojuvaweto, a va{ pratenik i pomaga~ vo potrebite moi, 26 bidej}i toj kopnee{e da ve vidi site vas i mnogu àle{e {to ste ~ule deka bil bolen. 27 Za{to toj boleduva{e duri do umirawe; no Bog go pomiluva, i ne samo nego, tuku i mene, za da ne mi se natovari edna àlost vrz druga. 28 Poradi toa go isprativ poskoro, ta, {tom }e go vidite pak, da se izraduvate, a jas da bidam pomalku naàlen. 29 Primete go, pak, vo Gospoda so sekakva radost, i takvi po~ituvajte, 30 bidej}i za Hristovoto delo toj be{e skoro na umirawe, ne àlej}i go svojot ìvot za da go dopolni nedostigot na va{ata slu`ba kon mene.

3

Vistinskiot na~in da se bide praveden vo o~ite na Boga

No, bra}a moi, raduvajte se vo Gospoda! Za{to mene ne mi e zdodevno da vi pi{uvam isti ne{ta, a za vas toa zna~i bezbednost. 2 ûvajte se od ku~iwata, ~uvajte se od lo{ite rabotnici, ~uvajte se od la`no obrezuvawe, 3 za{to vistinskoto obrezuvawe sme nie, koi so Duhot Mu sluìme na Boga i se gordeeme so Hristos Isus, i ne se nadevame na teloto, 4 iako jas moàm da se nadevam i na teloto. Ako nekoj drug misli deka moè da se nadeva na teloto, toga{ u{te pove}e moàm da se nadevam jas, 5 koj sum obrezan vo osmiot den, od rodot Izrailev, od Venijaminovoto koleno, Evrein od Evreite, po zakonot farisej, 6 po revnost - gonitel na Bo`jata Crkva, spored pravdata na Zakonot besprekoren. 7 No toa {to be{e za mene pridobivka, poradi Hristos go smetav za zaguba. 8 Zatoa, smetam deka i s# drugo e zaguba sprema preva`noto poznanie na Hristos Isus, mojot Gospod, poradi Kogo se odrekov od s#, i s# smetam za otpad, samo za da Go pridobijam Hristos,

17 3,3 Rim 12,1 15,16 2 Tim 4,6

18 3,1 4,4

19 Dela 16,1

20 1,15-17

21 2,4 2 Tim 4,10

22 1,1.5

24 1,25 Rim 14,14

25 4,18

29 1 Kor 16,16 1 Tim 5,17

30 Dela 20,24 2 Kor 8,14 Kol 1,24

3,1 1,5 2,18 4,4 2 Kor 13,11 1 Sol 5,16

2 Ps 21,16 2 Kor 11,13 Gal 5,12

3 5 Mojs 10,16 Er 4,4 Rim 1,9 2,29 Gal 6,14-15 Kol 2,11

4 Rim 7,5 2 Kor 11,18


i da se najdam vo Nego, ne so svojata pravednost steknata od Zakonot, tuku so pridobivkata preku verata vo Hrista, odnosno so pravednosta od Boga preku verata; 10 za da Go poznaam Nego, i silata na Negovoto voskresenie, i u~estvoto vo Negovite stradawa, grièj}i se mojata 6 smrt da bide sli~na so Negovata, 11 ta nekako da go dostignam voskreseDela 8,3 22,4 nieto na mrtvite. 26,9-11 9

1 Mojs 17,12 3 Mojs 12,3 Mt 3,7 Lk 1,59 2,21 Dela 23,6 26,5 2 Kor 11,22

1 Kor 15,9 Gal 1,13 1 Tim 1, 13-14

7 Mt 13,44.46

8 Os 2,21 Jn 10,14 17,3 Efes 3,19 4,13

9 Mt 5,20 Rim 3, 21-22 10,3 Gal 2,16 3,21-22

10 Jn 11,24-26 1 Kor 6,14 Gal 6,17

11 Dela 4,2 Otkr 20, 5-6

12 Mt 5,48 Dela 9,5-6 1 Kor 8,3 Gal 4,9 Kol 1,28 1 Tim 6,12 1 Jn 4,10

13 Lk 9,62

14 2,16 1 Kor 9,24

15 Mt 5,48 1 Kor 2,6

16 Gal 6,16

Tr~awe kon celta Velam taka ne zatoa {to ve}e dostignav, ili deka ve}e postignav sovr{enstvo, tuku se stremam da go dostignam ona so koe Hristos me dostigna mene. 13 Bra}a, jas ne mislam deka sum go dostignal toa; no edno pravam: go zaboravam ona {to e zad mene, a se stremam kon ona {to e pred mene, 14 tr~am kon celta - kon nagradata na gornoto prizvanie od Boga vo Isus Hristos. 15 Nie, koi sme, pak, sovr{eni, mislime taka; ako, pak ne{to inaku mislite, Bog i toa }e vi go otkrie. 16 No, samo da go drìme ona do koe dostignavme, da bideme ednomisleni i po istoto pravilo da prodolìme. 17 Sledete go mojot primer, bra}a, i gledajte gi onie {to ìveat spored obrazecot {to go imate vo vas. 18 Za{to mnozina, za koi ~esto sum vi zboruval, a sega duri i so solzi govoram, postapuvaat kako neprijateli na krstot Hristov; 19 nivniot kraj e pogibel, nivniot bog - stomakot, a slavata - vo nivniot sram; tie mislat za zemnite raboti. 20 A na{eto ìtelstvo e na nebesata, od kade {to Go o~ekuvame i Spasitelot, na{iot Gospod Isus Hristos. 21 Toj }e go preobrazi na{eto ponizeno telo da stane podobno na Negovoto slavno telo, so silata preku koja Toj moè da pot~inuva pod Sebe s#. 12

Preporaki: sloga, radost, mir I taka, bra}a moi vozqubeni i mnogu poèlni, radost moja i venec, stojte cvrsto vo Gospod, vozqubeni!

4

Ja molam Evodija, ja molam i Sintihija da bidat ednomisleni vo Gospoda; 3 a te molam i tebe, iskren sotrudni~e, pomagaj im na onie {to se grièa vo Evangelieto zaedno so mene i so Kliment i so drugite moi sotrudnici, ~ii imiwa se vo Knigata na ìvotot. 4 Raduvajte se sekoga{ vo Gospoda, i pak }e re~am: raduvajte se! 5 Krotosta va{a neka im bide poznata na site lu|e! Gospod e blizu! 6 Za ni{to ne griète se, tuku vo s# preku molitva i molba so blagodarnost iznesuvajte gi pred Boga svoite barawa, 7 i mirot Bo`ji, {to nadvi{uva sekoj um, }e gi zapazi va{ite srca i va{ite misli vo Isus Hristos. 8 Ponatamu, bra}a moi, na ona {to e vistinsko, {to e ~esno, {to e pravedno, {to e ~isto, {to e qubezno, {to e dostojno za slava, na ona {to e dobrodetel, {to e za pofalba, samo na toa mislete! 9 I ona {to go nau~ivte, primivte, ~uvte i vidovte vo mene, toa pravete go, - i Bog na mirot }e bide so vas!

17

Pavle im zablagodaruva na Filipjanite za nivnite podaroci 10 Jas se zaraduvav neobi~no mnogu vo Gospoda, za{to najposle rascvetavte vo va{ata grià za mene; vie i porano se grièvte za mene, no nemavte zgodna prigoda. 11 Ova go velam ne poradi skudnost od ne{to, bidej}i se nau~iv da se zadovoluvam so ona {to go imam. 12 Znam da ìveam i vo skudnost, znam da ìveam i vo izobilstvo; nau~en sum na s# i se{to, i sit da bidam, i glad da trpam, i vo izobilie da sum i vo nema{tija. 13 S# moàm preku Isus Hristos, Koj me krepi. 14 No, dobro napravivte {to zedovte u~estvo vo mojata skrb. 15 A znaete i vie, Filipjani, deka vo po~etokot na propovedaweto na Evangelieto, koga otpatuvav od Makedonija, nema{e nitu edna crkva ne{to da mi dade ili ne{to da primam osven od vas; 16 za{to i vo Solun, edna{, i po vtorpat mi prativte nu`ni raboti.

4,1

2

1 Kor 4,16 11,1 1 Sol 1,7 1 Ptr 5,3

18 1 Kor 1, 17-18.23 Gal 5,11

19 Mt 6,19 Jn 3,12 Rim 16,18 Kol 3,2

20 1 Kor 1,7 Efes 2,6.19 Kol 3,1-4 Tit 2,13 Evr 12,22 13,14

21 Rim 8,29 1 Kor 15,27. 43-49.53 Efes 1,19 3,7 Kol 3,4 Evr 2,8

1 Sol 2, 19-20

2 2,2

3 1,30 2,25 Ps 68,28 Dan 12,1 Lk 10,20 Dela 3,5 2 Kor 8,23

4 3,1

6 Mt 6,25-34 1 Ptr 5,7

7 Is 26,3 Jn 14,27 Kol 3,15

8 Rim 12,2.17 1 Sol 4,12

10 2,25-30

11 1 Tim 6,6 Evr 13,5


Ova go velam ne deka sakam da mi davate, tuku go baram plodot koj se umnoùva vo va{a polza. 18 Dobiv s# i imam vo izobilie, se 15 prenapolniv so blaga, koga go primiv Dela 16, 12-14 od vas isprateniot dar preku Epafro2 Kor 11,9 dit, koj e miris sladok, `rtva prijatna, 16 blagougodna na Boga. 19 Mojot Bog, po Svoeto bogatstvo, neDela 17,1-9 17 ka ja ispolni sekoja va{a potreba, za Mt 3,8 slava preku Hristos Isus. 2 Kor 12, 9-10 Kol 1,11 2 Tim 4,17

1 Kor 9,11

17

A na Boga, na{iot Otec, slava vo 20 Rim 16,27 ve~ni vekovi. Amin! 20

Posledni pozdravi

21 Dela 9,13 Rim 1,7

Pozdravete go sekoj svetija vo Hristos Isus! Ve pozdravuvaat bra}ata 22 1,13 {to se so mene. 22 Ve pozdravuvaat site svetii, a oso- 23 Gal 6,18 beno onie {to se od Cezareviot dom. Fil 1,25 23 Blagodatta na na{iot Gospod Isus Hristos neka bide so site vas. Amin! 21

POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO KOLOSJANITE Voved Najverojatno Pavle nikoga{ ne go posetil Kolosi, gradot vo mala Azija (dene{na Turcija), na okolu 200 km isto~no od Efes. Prviot koj tamu go donel Evangelieto bil Epafras (Kol. 1,7; 4,12), eden od pridru`nicite na apostolot, koj samiot bil od Kolosi. Dodeka Pavle se nao|al vo zatvor (4,3;10;18), verojatno vo Rim, Epafras do{ol da go izvesti deka Kolosjanite padnale pod vlijanie na propagatorite na edno novo u~ewe. Spored niv, za da se spoznae Bog i da se bide spasen, potrebno e da se oboùvaat duhovnite sili, da se izvr{uvaat odredeni obredi (kako na pr. obrezanieto) i da se zapazuvaat strogite pravila koi se odnesuvaat na jadeweto, pieweto i sl. Izvesten za ovaa voznemiruva~ka situacija, apostolot vedna{ im pi{uva na Kolosjanite deka e sosema dovolno samo da si spomnat deka spasenieto ni e veteno od Boga vo Isus Hristos. Toj verojatno im go dostavil ova poslanie so posredstvo na Tihik i Onisim (4,7–9). Po pozdravot i molitvata za blagodarnost kon Boga (1,1–14), prviot del ja pravi o~igledna Hristovata nadmo}nost: Toj e pogolem od site duhovni sili, Toj e edinstveniot poglavar na crkvata (1,15–2,3). Vedna{ potoa, apostolot go svrtuva vnimanieto na Kolosjanite kon isku{enijata vo koi moàt da zapadnat (2,4–25). Posledniot del gi prikaùva prakti~nite sogleduvawa za noviot ìvot {to pretstoi vo zaedni{tvo so Hristos, vo samata hristijanska zaednica, vo semejstvoto i vo op{testvoto (3,1–4,6). Zaklu~okot donesuva niza li~ni poraki i pozdravi napi{ani svoera~no od apostolot (4,7–18). La`nite u~ewa moàt da ja promenat formata i sodrìnata od edna epoha vo druga. No tie imaat sekoga{ ne{to op{to: tie nastojuvaat da gi ottrgnat hristijanite od verata vo Hristos. Tokmu zatoa sodrìnata na Poslanieto do Kolosjanite e sekoga{ sovremena. Taa ja istaknuva nadmo}nosta na Hristos, Koj osloboduva od sekakvo duhovno ropstvo. 1,1-2

Pozdrav Pavle, po voljata Bo`ja apostol na Isus Hristos, i bratot Timotej, 2 do svetiite i vernite bra}a vo Isus 2 Hristos {to se vo Kolosi: blagodat Dela 9,13 vam i mir od Boga na{iot Otec i GosRim 1,7 pod Hristos!

Dela 16,1 Rim 1,1 1 Kor 1,1-2 Efes 1,1-2

3

1

Blagodarnost za Evangelieto 3 Mu blagodarime na Boga i Otecot na na{iot Gospod Isus Hristos, sekoga{ koga se molime za vas, 4 bidej}i slu{navme za va{ata vera vo Hristos Isus i za qubovta va{a, ko5 ja ja imate kon site svetii, 1 Kor 5 poradi nade`ta koja se ~uva za vas 13,13 Efes 1,13 na nebesata, za koja porano ste slu{na1,12 Rim 1,8-9 Efes 1, 15-16 5,4.20 1 Sol 1,2 Fil 1,4-5

le od slovoto na vistinata - Evangelieto, 6 koe e vo vas, kako i vo celiot svet, i prinesuva plod i raste, kako i me|u vas od onoj den koga ja ~uvte i poznavte Bo`jata blagodat vo vistinata; 7 kako {to i nau~ivte od Epafras, na{iot vozquben sorabotnik, koj e veren sluìtel Hristov zaradi vas, 8 i koj n# izvesti za va{ata qubov vo Duhot. Molitva za Crkvata 9 Zatoa i nie, od onoj den koga go ~uvme toa, neprestano se molime i sakame

6 Mt 28, 19-20 Mk 4,8 13,10 Dela 14,3 20,24.32 1 Tim 3,16

7 4,12 Fil 1,23

8 1 Kor 13,1

9 3,10 Lk 12,47 Efes 1, 15-17 Fil 1,9

263 POSLANIE DO KOLOSJANITE 10 da se ispolnite so poznanie na Negova-

ta volja vo sekoja mudrost i duhovno razbirawe, 10 ta da postapuvate dostojno za Boga, 11 ugoduvaj}i Mu vo s#, prinesuvaj}i plod Efes 1,19 vo sekoe dobro delo i da rastete vo poz3,16 6,10 nanieto na Boga, 11 ukrepuvaj}i se so sekakva sila pre12 5 Mojs ku Negovata slavna mo} za sekakva tr33,3-4 pelivost i velikodu{nost so radost, Is.N. 14, 12 blagodarej}i Mu na Boga i Otecot, 1-5 Mudr 5,5 Koj n# napravi sposobni da u~estvuvame Dela 20,32 26,18 vo nasledstvoto na svetiite vo svetliRim 1,7 Efes 1, nata, 13 n# izbavi od vlasta na temninata i 11-13 1 Ptr 1,4 n# vovede vo carstvoto na Svojot vozqu2,9 ben Sin, 13 14 vo Kogo imame otkup preku krvta 2 Mojs 14,30 Negova i prostuvawe na grevovite. Efes 2,10 4,1 Fil 1,27 1 Sol 2,12

Mt 3,17 Lk 22,53 Jn 8,12 Dela 26, 17-18 Efes 1,6 2,2 5,8

14 Rim 3,24 Efes 1,7

15 1,18 1 Mojs 1,26 Izreki 8,22-36 Mudr 7,26 Sir 1,4-9 Jn 1,1-18 2 Kor 4,4 Fil 2,6-11 1 Tim 3,16 Evr 1,3 Otkr 3,14

16 2,8.10 Jn 1,3 Rim 8, 38-39 1 Kor 8,6 Efes 1,21 3,10 6,12

17 Izreki 8,22-31 Jn 1,1 3,31 8,58

Li~nosta i Hristovoto delo 15 Toj e slika na nevidliviot Bog, prvoroden pred sekoe sozdanie; 16 bidej}i preku Nego e sozdadeno s# {to e na nebesata i {to e na zemjata, vidlivo i nevidlivo; bilo prestoli, bilo gospodstva, bilo na~alstva, bilo vlasti - s# e preku Nego i za Nego sozdadeno. 17 Toj e pred s#, i s# vo Nego stoi. 18 I Toj e glava na teloto, odnosno na Crkvata. Toj e po~etok, prvoroden od mrtvite, za da ima prvenstvo vo s#. 19 Bidej}i vo Nego blagovoli Otecot da ja naseli seta polnota, 20 i preku Nego da izmiri s# so Sebe, ili zemno, ili nebesno, tvorej}i mir so krvta na Negoviot krst. 21 I vas, koi nekoga{ bevte otu|eni od Boga, i neprijateli poradi pomislite kon lo{i dela, 22 sega ve primiri vo teloto na Negovoto telo, preku Negovata smrt, za da ve pretstavi pred Sebe sveti, neporo~ni i bez vina, 23 samo ako ostanete vo verata tvrdi i nepokoleblivi, i bidete neotklonlivi od nade`ta na Evangelieto {to go ~uvte, koe e propovedano na sekoe podnebesno sozdanie, i Komu {to jas, Pavle, mu stanav sluga.

Pavlovata dejnost kako sluga na Crkvata 24 Sega se raduvam vo svoite stradawa za vas i go popolnuvam nedostigot od Hristovite maki vo moeto telo za teloto Negovo, koe e Crkvata. 25 Nejze $ stanav sluìtel po Bo`ja naredba {to mi e naloèna mene za vas, za da go ispolnam slovoto Bo`jo, 26 tajnata, skriena od vekovi i rodovi, a sega otkriena na Negovite svetii, 27 na koi Bog poèla da im pokaè kakvo bogatstvo na slava ima vo taa tajna za neznabo{cite, odnosno deka Hristos, nade`ta na slavata, e vo nas. 28 Nego nie go propovedame, vrazumuvaj}i gi site lu|e i u~ej}i gi so seta mudrost, za da go pretstavuvame sekoj ~ovek sovr{en vo Hristos; 29 zatoa se trudam i se boram. Za{to Negovata sila so golema mo} dejstvuva vo mene. Sakam da znaete vo kakva golema borba sum zaradi vas i zaradi onie {to se vo Laodikija i vo Jerapol, i poradi site, koi ne me vidoa li~no. 2 Neka se ohrabrat srcata nivni ta, soedineti vo qubov vo sekoe bogatstvo, so potpolno razbirawe, da ja poznaat tajnata na Boga i Otecot i na Hristos, 3 vo Kogo se skrieni site sokrovi{ta na mudrosta i znaeweto. 4 A ova vi go velam za da ne ve izmami nekoj so lukavi zborovi; 5 za{to, makar i da sum otsuten so teloto, so duhot sum pri vas, raduvaj}i se i gledaj}i go va{iot red i cvrstinata na va{ata vera vo Hrista.

2

18 Dela 26,23 Rim 8,29 1 Kor 12,12-27 15,20 Efes 1, 22-23 5,23 Evr 1,6 Otkr 1,5 3,14

19 2,9 Efes 1,23

20 1,16-17 Efes 1,7.10 2,13.16

21 Rim 5,10 Efes 2,12 4,18

22 1,28 Jn 1,14 Rim 7,4 2 Kor 11,2 Efes 1,4 2,14-16 5,27

23 1,5-6 Mk 16,15 1 Kor 5,5-8 Evr 3,14

24 2,1 Dela 9,16 2 Kor 4, 10-12 11,23 2 Tim 2,10

25 Is 42,1-4 Mk 13,9-10 Dela 20,24 Efes 3,2

26

Ispolnetost so ìvotot Rim 16, 25-26 vo Hristos Efes 6 Poradi toa, kako {to Go primivte 3,3.5.9 Gospod Isus Hristos, taka i odete po 27 Dela 13,47 Nego, 7 vkoreneti i utvrdeni vo Nego i Rim 5,2 8,19-21 ukrepeni vo verata, kako {to ste nau- Efes 1,18 ~eni, izobiluvaj}i vo nea so blagodar- 28 nost. 1 Kor 2,6 8 Bra}a, pazete nekoj da ne ve zavede so Efes 4,13 filozofija i so prazna izmama {to se potpira na ~ove~koto predanie, na stihiite na svetot, a ne po Hristos;

264 POSLANIE DO KOLOSJANITE 29 Efes 3,7 Fil 4,13

2,1 4,13-16 Otkr 1,11 3,14

2 Efes 3, 18-19

3 Is 45,3 Izreki 2,3-5 1 Kor 1,24.30 Efes 3,2

4 2,8 Rim 16,18 Efes 5,6

5 1 Kor 5,3 1 Ptr 5,9

6 1 Kor 11,23 15,1-3 Efes 4, 20-21

7 Efes 2, 20-22 3,17 Juda 1,20

8 2,4 Mt 15,6 Gal 4,3 Efes 5,6

9 1,19 Efes 1,23

10

za{to vo Nego telesno ìvee seta polnota na Boèstvoto, 10 i vie da bidete ispolneti vo Nego, Koj e glava na sekoe na~alstvo i vlast; 11 vo Nego ste i obrezani preku nerakotvoreno obrezanie, otkako go soblekovte grevovnoto telo na plotta preku obrezanieto Hristovo; 12 otkako se pogrebavte so Nego vo kr{tevaweto, vo koe zaedno so Nego i voskresnavte preku vera vo silata na Boga, Koj Go voskresna od mrtvite. 13 I vas, koi bevte mrtvi vo grevovite i vo neobrezanieto na va{eto telo, Toj zaedno so Nego ve oìvi, prostuvaj}i vi gi site grevovi; 14 izvr{uvaj}i go rakopisaniot zakon, koj so svoite propisi stana na{ neprijatel, kogo Toj go zede od sredinata i go prikova na krstot; 15 i, otkako ja zgrabi silata od na~alstvata i vlastite, Toj gi izloì javno na pozor i slavej}i ja vo Sebe pobedata nad niv. 16 Pa taka, nikoj neka ne ve osuduva za jadewe ili piewe, ili za nekoj praznik, ili za mlad mesec ili saboti; 17 toa e samo senka na ona {to doa|a, a teloto e Hristos. 18 Nikoj svoevolno da ne ve mami so smirenomudrost i sluèwe na angelite, vpu{taj}i se vo ona {to ne go videl, gordeej}i se zaludo so svojot telesen um, 19 i ne se pridruì kon Glavata, od Koja celoto telo, poddràno preku zglobovi i vrski, raste so rastewe spored Boga. 9

Da se umre i da se ìvee vo Hrista 20 I taka, ako vie so Hristos umrevte 11 za po~etocite na svetot, toga{ zo{to 3,9 se prepirate, kako u{te da ìveete vo Er 4,4 Rim 2,29 svetot; 21 „Ne se fa}aj, ne vkusuvaj, ne pipaj!” Efes 2,11 Fil 3,3 22 Site tie se opredeleni za raspa|a1 Ptr 3,21 we - koga se upravuvaat spored ~ove~kite zapovedi i u~ewa. 23 Tie samo nalikuvaat na mudrost vo svoevolnoto bogosluèwe, vo la`nite poniznosti i vo ne{tedeweto na teloto, no toa nema nikakva vrednost, osven {to go zasituvaat teloto. Efes 1, 21-22

3

I taka, ako ste voskresnale zaedno 12 so Hrista, barajte go ona {to e go- 3,1 Rim 6,4-11 re, kade {to Hristos sedi oddesno na 8,11 Efes 1, Boga; 19-20 2 mislete za nebesnoto, a ne za zemno- Fil 3, 10-11 to. 3 Za{to vie umrevte, i va{iot ìvot 13 1,22 e sokrien so Hristos vo Boga. Efes 2,1.5 4 A koga }e se javi Hristos, va{iot ìvot, toga{ i vie }e se javite so Nego 14 Efes 2, vo slava. 14-15 Stariot i noviot ìvot Zatoa umrtvete gi organite od zemnata priroda vo vas, odnosno bludstvoto, ne~istotata, slasta, lo{ata èlba, lakomstvoto, koe e idolopoklonstvo! 6 Poradi tie poroci doa|a gnevot Bo`ji vrz sinovite na neposlu{nosta, 7 me|u koi nekoga{ se dvièvte i vie, koga ìveevte vo tie poroci. 8 A sega i vie otfrlete s# od sebe: gnevot, lutinata, zlobata, huleweto, sramnite zborovi od svojata usta! 9 Ne laète se eden so drug, za{to ve}e go soblekovte stariot ~ovek zaedno so negovite dela, 10 i se oblekovte vo noviot, koj se obnovuva vo poznanieto, spored obrazot na svojot Sozdatel. 11 Tuka nema pove}e ni Elini, ni Judejci, ni obrezani, ni neobrezani, ni varvarin, ni skit, ni rob, ni sloboden, a s# i vo s# e Hristos. 12 I taka, kako izbranici Bo`ji, sveti i vozqubeni, oble~ete se vo milosrdnost, dobrota, smirenost, krotost i dolgotrpelivost; 13 trpete se eden so drug i pro{tavajte si. Ako nekoj ima poplaka na nekogo, kako {to Hristos vi prosti, taka i vie napravete! 14 A nad seto toa oble~ete se vo qubov, koja s# svrzuva vo sovr{enstvoto, 15 i mir Bo`ji da vladee vo srcata va{i, za {to ste povikani vo edno telo, i bidete blagodarni! 16 Slovoto Hristovo izobilno neka se vseli vo vas; vo sekoja mudrost da se u~ite i da se sovetuvate eden drug so psalmi i himni, i so duhovni pesni, 5

1 Ptr 2,24

15 1 Kor 15,24 2 Kor 2,14 Efes 1,21 1 Ptr 3,22 Otkr 12, 7-8

16 Rim 14, 1-12 1 Kor 8 10,14-33

17 Evr 8,5 10,1

19 Efes 1,22 2,21 4,15-16

20 Gal 4,3

21 1 Tim 4,3

22 Is 29,13 Mt 15,9 Mk 7,7

23 Rim 13,14

3,1 2,12 Ps 109,1 Mt 6,20-21 22,44 Mk 16,19 Jn 3,3 Efes 1,20 2,6 Evr 1,3

2 Mt 6,33

265 POSLANIE DO KOLOSJANITE 3 peej}i Mu na Gospod so blagodarnost vo

srcata va{i! 17 I s# {to pravite so zbor ili so delo, pravete go vo imeto na Gospoda 4 Isusa Hrista, blagodarej}i Mu preku Lk 17,30 Rim 8,19 Nego na Boga i Otecot!

2,12 Rim 6,2-3 2 Kor 5,14

Gal 2,20 Fil 1,21 1 Sol 4,17 1 Ptr 1,6-8 1 Jn 3,2

5 Mt 3,7 Mk 9,43-47 Rim 1,29 6,6-11 Gal 5,24

6 Efes 5,6

8 Rim 1,18 3,12 Evr 12,1 Jk 1,21 1 Ptr 2,1

9 Efes 4,22.25 Jk 3,14

10 1,15 1 Mojs 1,26 Ez 36,26-27 Ps 50,11 Rim 12,2 13,14

11 Rim 10,12 1 Kor 12,13 15,28 Gal 3,27-28

Li~ni odnosi vo noviot ìvot Vie, ènite, pokoruvajte im se na maìte svoi, kako {to prilega vo imeto na Gospod! 19 Vie, maìte, sakajte gi ènite svoi i ne ogor~uvajte gi! 20 Deca, na roditelite svoi bidete im poslu{ni vo s#, za{to toa Mu e blagougodno na Gospod! 21 Tatkovci, ne draznete gi decata svoi, za da ne pa|aat so duhot! 22 Vie, slugi, vo s# bidete im poslu{ni na svoite zemni gospodari po telo, sluguvajte im ne samo pred o~i kako onie {to sakaat da se umilkuvaat na lu|eto, tuku vo prostota na srceto, so strahopo~it kon Boga! 23 I s# {to pravite, pravete go od du{ata, kako za Gospod, a ne za lu|e, 24 znaej}i deka kako nagrada }e dobiete od Gospod nasledstvo, bidej}i na Gospod Hristos Mu sluìte. 25 A koj vr{i nepravda, }e dobie spored nepravdata svoja; i nema da ima pristrasnost! Vie, gospodari, bidete spravedlivi sprema slugite svoi i davajte im go ona {to e pravi~no, za{to znaete deka i vie imate Gospodar na nebesata! 18

4

12

Preporaki Bidete postojani vo molitvata, 13 Mt 6,14 bidete bodri vo nea so blagodarnost! 17,17 3 Molete se isto taka i za nas, za da 18,21-35 2 Kor 2, ni ja otvori Bog vratata na propovedta 5-11 da ja razglasuvame Hristovata tajna, Efes 4,32 5,2 poradi koja sum i vo okovi, 4 ta da ja otkrijam, kako {to treba da 14 zboruvam! Rim 13. 5 Sprema nadvore{nite odnesuvajte 8-10 1 Kor 13,1 se blagorazumno, polzuvaj}i go vremeEfes 4,3 to! Efes 4,2

2

Zborot va{ sekoga{ da bide blago- 15 daten, za~inet so sol, za da znaete kako 1,3.18.20 Jn 14,27 Efes 4,4 treba na sekogo da mu odgovarate! 6

Fil 4,7

Posledni pozdravi i li~ni poraki [to se odnesuva do mene, s# }e vi soop{ti Tihik, qubeniot brat i veren sluìtel i sorabotnik vo Gospod, 8 kogo naro~no poradi toa go isprativ kaj vas za da razbere kako ste i da vi gi ute{i srcata va{i, 9 zaedno so Onisim, verniot i omilen na{ brat, koj e od vas; tie }e vi raskaàt s# {to stanuva ovde. 10 Ve pozdravuva Aristarh, koj e zatvoren so mene, i Marko, vnukot na Varnava - za kogo dobivte zapoved: ako dojde kaj vas, primete go. 11 Isto taka i Isus, nare~en Just; tie se od obrezanite i edinstveni sotrudnici za carstvoto Bo`jo, koi mi bea uteha. 12 Ve pozdravuva od va{ite Epafras, sluìtel na Isus Hristos, koj sekoga{ vo molitvite svoi se griì, da bidete sovr{eni i ispolneti so sekakva volja Bo`ja. 13 Svedo~am za nego deka toj ima golema revnost i grià za vas i za onie {to se vo Laodikija i Jerapol. 14 Ve pozdravuva Luka, vozqubeniot lekar, i Dimas. 15 Pozdravete gi bra}ata vo Laodikija, i Nimfana, i negovata doma{na crkva! 16 Otkako ova poslanie }e bide pro~itano kaj vas, potrudete se da bide pro~itano i vo laodikiskata crkva, a ona od Laodikija da go pro~itate i vie. 17 Kaète mu na Arhip: „Gledaj ja slu`bata, {to si ja primil vo Gospod da ja izvr{uva{!” 18 Svoera~en pozdrav od mene, Pavle. Pomnete gi okovite moi! Blagodat me|u site vas. Amin! 7

16 1,28 Rim 15,14 Efes 4,29 1 Sol 5,11

17 1,3 Rim 14,7 1 Kor 10,31

18-19 1 Kor 7, 1-16

18 1 Mojs 3,16 1 Kor 11,3

19 1 Ptr 3,7

20-21 Evr 12,4-11

20 Efes 6,1

21 Efes 6,4

22 3 Mojs 25,43 1 Kor 7,

24 Rim 12,11

25 5 Mojs 10,17 Rim 2,11 Efes 6,9

4,1 3 Mojs 25,43.53 Sir 5,7 Efes 6,9

2-4 Efes 6, 18-20

2 Mt 26,41 Rim 12,12 Fil 4,6

PRVO POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO SOLUWANITE Voved Vo tekot na vtoroto misionersko patuvawe, po zaminuvaweto od Filipi, apostol Pavle pristignuva vo Solun, glavniot grad na rimskata provincija Makedonija, na severoistok od Grcija. Toj tamu osnival zaednica, no negoviot prestoj trael neo~ekuvano kratko poradi sprotivstavuvawata na del od judejskata kolonija. Prinuden brgu da go napu{ti Solun, se vratil duri vo Verija (Dela 17,1–10). Ne{to podocna koga prestojuval vo Korint, negoviot pomo{nik Timotej mu se pridruùva i mu dava izve{taj za sostojbata vo Solun. Taka Pavle go napi{al prvoto od dvete Poslanija do Soluwanite, nesomneno od Korint. Ekspertite glavno se soglasuvaat deka ova Poslanie e najstaroto vo Noviot zavet i go datiraat vo periodot okolu 50-tata godina po Hr. Novite privrzanici od Solun go raduvaat apostolot. Toj Mu blagodari na Boga za primerot {to Soluwanite im go davaat na drugite zaednici vo taa oblast. Postojano potsetuvaj}i se na deloto {to toj samiot go izvr{il me|u niv, kaùva deka bi sakal da gi vidi (1,1–3,13). Toj u{te i gi pottiknuva ne samo da ostanat, tuku i ponatamu da napreduvaat vo hristijanskiot ìvot (4,1–12). Me|u drugoto, dava odgovor i na pra{awata {to tie si gi postavuvaat vo vrska so voskresnuvaweto na mrtvite i za slavnoto Hristovo doa|awe (4,13–5,11). Toj go zavr{uva svoeto poslanie so preporaki i pozdravi (5,12–28). Ova pismo e za pouka na site {to gi voznemiruva mo`nosta za krajot na vremiwata. Toa gi potsetuva vernicite deka najzna~ajno za niv e da bidat posvedo~eni deka mu pripa|aat na svetot na svetlinata. Gospod dal vetuvawe deka }e dojde, bez ogled na datumot i toga{ tie }e bidat „zasekoga{ so Gospod” (4,17). 1,1 2,14 Dela 14,23 15,22 Rim 1,7 1 Kor 1,2

1

Pozdrav

Od Pavle, Silvan i Timotej - do crkvata na Soluwanite vo Bog Otecot na{ i vo Gospod Isus Hristos, bla2 godat vam i mir od Bog Otecot i Gospod Rim 1,9 Isus Hristos!

Kol 1,3

3

@ivotot i verata na Soluwanite

Sekoga{ Mu blagodarime na Boga za site vas, se}avaj}i se na vas vo molitvite na{i, neprestano, 3 go spomenuvame deloto na va{ata ve4 Is 65,9.22 ra, trudot na va{ata qubov i istrajnosLk 18,7 Rim 1,7 ta vo nade`ta va{a vo na{iot Gospod 2 Sol 2,13 Isus Hristos pred Boga i Otecot na{. 1 Ptr 1,2 4 Znaeme, vozqubeni bra}a od Boga, deka ste izbrani, Rim 8,25 1 Kor 13,13 Otkr 2,2

2

za{to na{eto Evangelie ne dojde kaj vas samo so slovo, tuku i vo sila i vo Svetiot Duh, i vo polna uverenost: sami znaete kakvi bevme me|u vas zaradi vas. 6 I vie se ugledavte na nas i na Gospod, koga vo golemi maki go primivte slovoto so radost na Svetiot Duh, 7 taka {to stanavte obrazec za site vernici vo Makedonija i Ahaja. 8 Za{to od vas odekna slovoto Gospodovo ne samo vo Makedonija i Ahaja, tuku i vo sekoe mesto se pronese slavata za verata vo Boga, taka {to nema potreba nie ne{to da zboruvame. 9 Vpro~em, vernicite sami razglasuvaat za nas, za na{eto doa|awe kaj vas, i 5

5 Dela 1,8 Rim 1,16 15,19

6 Mt 10,18 Mk 13,9 Lk 8,13 21,12-13 Jn 15,20 Fil 1,14 3,17

7 Rim 15,26 1 Ptr 5,3

8 Rim 1,8 2 Sol 3,1

9 Er 10,10 Dela 14,15

267 PRVO POSLANIE DO SOLUWANITE 10 kako od idolite se obrativte kon Boga

za da Mu sluìte na ìviot i vistinski Bog, 10 i da Go o~ekuvate od nebesata Negoviot Sin, Kogo Toj Go voskresna od 2,1 mrtvite, Isus, Koj n# izbavuva od gne1,5.9 vot {to doa|a.

Mt 3,7 Rim 5,9 1 Kor 1,7 Tit 2,13

2 Dela 16, 19-24 17,1-5 Rim 1,1 Fil 1,30

4 Er 11,20 Ps 7,9 2 Kor 5,9 Gal 1,10 Efes 3,7 1 Tim 1,11

5 2,10 Dela 20,33 Rim 1,9 3 Ptr 2,3

6 Jn 5,41.44

7 Gal 4,19

8 Jn 15,13 Rim 9,3 2 Kor 12,15

9 4,11 Dela 18,3 20,33-35 1 Kor 4,12

10 4,11 2 Sol 3,7-9

11 1 Kor 4,15

12 Mt 4,17 Efes 4,1 Fil 1,27 2 Sol 1,5 1 Ptr 5,10

Misionerskata aktivnost na Pavle vo Solun Vie sami znaete, bra}a, deka na{eto doa|awe kaj vas ne be{e zaludo; 2 naprotiv, otkako postradavme i bevme porugani vo Filipi, kako {to znaete, nie se ohrabrivme vo na{iot Bog da vi Go propovedame Bo`joto Evangelie so te{ka borba. 3 Za{to na{iot pottik ne proizleguva ni od zabluda, nitu od ne~isti pobudi, nitu od lukavstvo, 4 tuku, kako {to Bog n# udostoi da ni Go doveri Evangelieto, taka i zboruvame - ne za da im ugoduvame na lu|eto, tuku na Boga, Koj gi ispituva srcata na{i. 5 Za{to nikoga{ ne sme se posluìle so laskavi zborovi, kako {to znaete; nitu so pomisli za korist: Bog e svedok! 6 I ne baravme slava od lu|e - nitu od vas, nitu od drugi, 7 iako moèvme i da se nametneme kako Hristovi apostoli. No sepak nie bevme me|u vas taka ne`ni, kako {to se odnesuva majkata koga gi doi svoite deca. 8 Taka polni so qubov kon vas, bevme gotovi da vi go predademe ne samo Evangelieto Bo`jo, tuku i du{ite svoi, za{to ni stanavte dragi. 9 Spomnete si bra}a za na{iot trud i maka: rabotej}i dewe i no}e za da ne mu dodevame nikomu od vas, nie vi Go propovedavme Evangelieto Bo`jo. 10 Svedoci ste vie, kako i Bog, deka sveto, pravedno i besprekorno postapuvavme pred vas, koi veruvate. 11 Za{to znaete deka sekogo od vas, kako tatko decata svoi, 12 nie go pottiknuvavme i ute{uvavme i prekolnuvavme da ìvee dostojno za Boga, Koj ve povikal vo Svoeto carstvo i slava.

2

Pofaluvawe na verata na Soluwanite

13 1,2 Mk 4,16 Dela 11,1 Rim 11,16 Gal 1,11 2 Sol 2,13 Evr 4,12

Zatoa i neprestano Mu blagodarime na Boga, za{to, otkako go primivte slovoto Bo`jo od nas, go primivte ne kako slovo ~ove~ko, tuku - kako 14 {to e - slovo Bo`jo, koe i dejstvuva vo 1,6 Dela vas, koi veruvate. 14 Vie, bra}a, stanavte podràvateli 17,5.13 Gal 1,22 na Bo`jite crkvi vo Hristos Isus, {to se vo Judeja, bidej}i i vie isto taka 15 Lk 24,20 pretrpevte od svoite sonarodnici, Mk 10,34 Dela 2,23 kako i onie od Judejcite 7,52 15 {to gi ubija Gospod Isus i proro- 13,45.50 cite, i nas n# izbrkaa, i na Boga ne Mu 14,2.5.19 ugodija, i na site lu|e im se protivat; 16 16 tie {to ni pre~at da im zboruvame 1,10 1 Mojs na neznabo{cite, za da se spasat i so 15,16 23, toa sekoga{ gi dopolnuvaat grevovite Mt 32-33 Rim 1,18 svoi; no gnevot gi dostigna na kraj. 13

Pavle posakuva povtorno da gi vidi Soluwanite. Ispra}aweto na Timotej 17 A nie, bra}a, otkako bevme odvoeni od vas za kratko vreme, daleku od o~i, no ne i od srce, so u{te pogolema èlba se grièvme da ve vidime. 18 Poradi toa, nie, a najmnogu jas, Pavle, nekolkupati posakavme da dojdeme kaj vas; no n# popre~i satanata. 19 Za{to, koj e na{ata nade` ili radost, ili venec za pofalba? Ta ne ste li vie pred na{iot Gospod Isus Hristos pri Negovoto doa|awe? 20 Da, vie ste na{ata slava i radost! Poradi toa, ne moèj}i ve}e da trpime, smetavme deka }e bide dobro vo Atina da ostaneme sami, 2 i go isprativme Timotej, na{iot brat i slugata Bo`ji, i na{iot sotrudnik vo Evangelieto Hristovo, za da ve ukrepi i ute{i vo va{ata vera, 3 ta nikoj da ne se pokoleba vo tie maki; za{to sami znaete deka zatoa sme opredeleni. 4 Bidej}i nie, i koga bevme kaj vas, vi pretskaùvavme deka }e stradame, kako {to i stana, i vie znaete. 5 Poradi toa i jas, ne moèj}i ve}e da trpam, prativ da doznaam za verata va-

3

17 3,10 Rim 1, 10-11 1 Kor 5,3 Kol 2,1.5

18 2 Sol 2,7.9

19 3,13 5,23 Ez 16,12 Mt 16,27 1 Kor 9,25 15,23 Fil 2,16 4,1

20 2 Kor 1,14 Fil 4,1

3,1 Dela 17,15

2 Dela 16,1-3 17,14-16 1 Kor 3,9 Kol 1,1

3 Mk 13,3-17 Dela 14,22 Efes 3,13 2 Tim 3,12

268 PRVO POSLANIE DO SOLUWANITE 4-5 {a da ne bi ve isku{al nekako Isku{u-

Gal 4,11 Fil 2,16

4 Mt 16,24 Dela 14,22 Evr 10,32.36

5 Mt 4,3

6 Dela 18,5 2 Sol 1,3

7 2 Sol 1,3-4 Otkr 2, 9-10

8 2 Sol 2,15

10 Fil 1,25

12 5,15 Fil 1,9 2 Sol 1,3 Tit 3,2

13 5,23 5 Mojs 33,3 Zah 14,5 Dan 7,25.27 Mt 25,31 1 Kor 1,8 Fil 1,10 Otkr 14,10

4,1 2,13 Rim 12,1-2 2 Sol 3,6

va~ot, ta da otide zaludo na{iot trud. 6 Sega, otkako se vrati Timotej kaj nas od kaj vas i ni donese dobra vest za va{ata vera i qubov, i deka sekoga{ imate dobar spomen za nas i kopneete da n# vidite, kako i nie vas, 7 nie, i pokraj seta maka i nevolja, se ute{ivme za vas, bra}a, so va{ata vera; 8 za{to nie sega ìveeme, koga vie stoite vo Gospod. 9 Kakva blagodarnost, navistina, moème da Mu vozdademe na Boga za vas za seta radost so koja se raduvame poradi vas pred na{iot Bog, 10 koga dewe i no}e mnogu usrdno se molime, za da go vidime va{eto lice i da go dopolnime ona {to $ nedostiga na va{ata vera? 11 A sam Bog i Otecot na{ i Isus Hristos, na{iot Gospod, neka go naso~i patot na{ pravo kon vas! 12 Vam, pak, Gospod da vi dade da rastete i da izobiluvate vo qubov eden kon drug i kon site, kakva {to i nie imame kon vas, 13 i da gi utvrdi va{ite srca, ta da bidat neporo~ni vo svetosta pred Boga i Otecot na{ pri doa|aweto na na{iot Gospod Isus Hristos so site Negovi svetii! Amin! @ivotot koj mu e ugoden na Boga: ~istota, bratska qubov

4

I taka, bra}a, ve molime i ve zakolnuvame vo Hristos Isus, onaka, 4,15 kako {to nau~ivte od nas kako treba da 3 ìveete i da Mu ugodite na Boga, kako 5,23 {to i postapuvate, s# pove}e vo toa da 3 Mojs 19,2 Mt 6,10 napreduvate; Rim 6,19 2 Vie znaete kakvi poraki vi dadovme Efes 1,4 Evr 10,10 od imeto na Gospoda Isusa. 1 Ptr 1,16 3 Ova e voljata Bo`ja, va{ata svetost: 4 da se vozdrùvate od bludstvo, 4 i sekoj od vas da znae da go pazi svo1 Kor 6,13.15 jot sad vo svetost i ~estitost, 7,2 5 a ne vo pohotna strast, kako nezna1 Ptr 3,7 5 bo{cite, koi ne Go poznavaat Boga, 6 i da ne prestapuva i go izmamuva vo Er 10,25 Ps 78,6 toa bratot svoj; bidej}i Gospod za seto toa se odmazduva, kako {to vi zboruvavme i svedo~evme porano. 2

Za{to Bog ne n# povika kon ne~istota, tuku vo svetost. 8 A koj go otfrla toa, toj otfrla ne ~ovek, tuku Boga, Koj Go dade Svojot Duh Sveti vo nas. 9 Za bratoqubieto, pak, nema potreba da vi pi{uvam, za{to vie sami ste nau~eni od Boga da se sakate eden so drug, 10 bidej}i taka i postapuvate so site bra}a po cela Makedonija. I ve pottiknuvame, bra}a, u{te pove}e da napreduvate, 11 i usrdno da se griìte da ìveete mirno, da si ja izvr{uvate sopstvenata rabota i da rabotite so svoi race kako {to vi zapovedavme; 12 da postapuvate ~esno sprema nadvore{nite i da ne zavisite od nikogo.

6

Voskresenieto na mrtvite i o~ekuvawe na denot na Gospodovoto doa|awe

10

Bra}a, ne sakame da bidete vo neznaewe za onie koi se upokoeni, za da ne taìte kako i drugite, {to nemaat nade`. 14 Za{to, ako veruvame deka Isus umre i voskresna, taka Bog i upokoenite preku Isus, }e gi dovede so Nego. 15 Ova, pak, vi go velime preku slovoto Gospodovo, deka nie, ìvite, {to }e ostaneme do doa|aweto na Gospod, nema da stigneme pred upokoenite. 16 bidej}i Sam Gospod po zapoved, na glasot na arhangel i pri truba Bo`ja, }e sleze od neboto, i najnapred }e voskresnat mrtvite; 17 a potoa, nie, {to sme ostanale ìvi, zaedno so niv }e bideme grabnati na oblacite, za da se sretneme so Gospod vo vozduhot, i taka sekoga{ }e bideme so Gospod. 18 Pa zatoa, ute{uvajte se eden so drug so tie zborovi. A za vremiwata i ~asovite, bra}a, nema potreba da vi se pi{uva, 2 bidej}i vie samite mnogu dobro znaete: denot Gospodov }e dojde kako kradec vo no}no vreme. 3 I dodeka u{te velat: „Mir i bezbednost!”, Toga{ nenadejno }e gi snajde propast i ne }e moàt da izbegnat.

11

7

13

5

5 Mojs 32,35 Ps 93,1 Sir 5,3

7 Jn 17,19 2 Sol 2, 13-14 1 Ptr 1, 15-16

8 Ez 36,27 37,14 Lk 10,16 Rim 5,5 2 Kor 1,22 Gal 4,6 1 Jn 3,24

9 Is 54,13 Er 31,33-34 Jn 6,45 13,34

3,12 2 Sol 3,4

Efes 4,28 2 Sol 3, 6-12

12 Mk 4,11 1 Kor 5,12 Kol 4,5

13 Efes 2,12

14 Mk 9,31 Rim 14,9 1 Kor 15, 3-4 2 Kor 4,14

15 Mt 16,27 1 Kor 7,10.25 15,51

16 1,10 Mt 24, 30-31 1 Kor 15,23.52 2 Sol 1,7

17 Jn 12,26 14,2-3 17,24 Fil 1,23

18 5,11

269 PRVO POSLANIE DO SOLUWANITE 5,1 Dan 2,21 Mt 24,36 Dela 1,7

3 Er 4,31 6,14 8,11 Lk 21, 34-35 Jn 16,21-22 2 Sol 1,9

4 Jn 12,46 Dela 26,18 1 Jn 2,8

5 Lk 16,8 Jn 8,12 Rim 13,12 Efes 5,8-9

6 Mt 24, 42-44 25,1-12 Rim 13,11 1 Ptr 1,13 5,8

No vie, bra}a, ne ste vo temnina, ta denot da moè da ve zate~e kako kradec. 5 Bidej}i site vie ste sinovi na svetlinata i sinovi na denot; nie ne sme sinovi na no}ta, nitu na temninata. 6 I taka, da ne spieme kako i drugite, tuku da bideme budni i trezni. 7 Za{to onie {to spijat, no}e spijat, i onie {to se opivaat, no}e se opivaat. 8 Nie, pak, kako sinovi na denot, da bideme trezni i oble~eni vo oklopot na verata i qubovta i {lemot na nade`ta za spasenie, 9 za{to Bog n# opredeli ne za gnev, tuku da dobieme spasenie preku na{iot Gospod Isus Hristos, 10 Koj umre za nas, ta nie da ìveeme zaedno so Nego, bilo koga sme budni, ili koga spieme. 11 Poradi toa ute{uvajte se me|u sebe i nadgraduvajte se eden so drug onaka kako {to i pravite! 4

Posledni preporaki i pozdravi 12 I ve molam, bra}a, da gi uvaùvate 1,3 Is 59,17 onie {to se trudea me|u vas, i ve vodat Mudr 5,18 vo Gospod, i onie koi ve ute{uvaat. 13 I kon niv da imate pregolema qu9 1,10 bov zaradi nivnoto delo. @ivejte vo 2 Sol 2,14 mir me|u sebe! 14 Bra}a, ve molam, pou~uvajte gi ne10 4,14 Rim 14,8-9 urednite, ute{uvajte gi malodu{nite, 8

potkrepuvajte gi slabite i bidete dolgotrpelivi kon site. 15 Gledajte nikoj nikomu da ne vra}a zlo za zlo; tuku sekoga{ barajte dobro eden na drug, i na site! 16 Raduvajte se sekoga{! 17 Molete se postojano! 18 Blagodarete za s#, za{to takva e voljata Bo`ja vo Hristos Isus sprema vas! 19 Ne gasnete Go Duhot! 20 Proro{tvata ne gi omalovaùvajte! 21 S# ispituvajte, za dobroto drète se! 22 Klonete se od sekakvo zlo! 23 A Sam Bog na mirot da ve osveti napolno vo s#, i celiot va{ duh i du{ata i teloto da se zapazat bez porok za doa|aweto na na{iot Gospod Isus Hristos! 24 Veren e Onoj, Koj ve povikuva. Toj i }e go napravi toa. 25 Bra}a, molete se za nas! 26 Pozdravete gi site bra}a so svet celiv! 27 Ve zakolnuvam vo Gospod ova poslanie da im go pro~itate na site sveti bra}a. 28 Blagodatta na na{iot Gospod Isus Hristos neka bide so vas. Amin!

11 Efes 2, 20-22 5,19 Kol 3,16 Juda 1,20

12 1 Kor 16,16-18 Gal 6,6 1 Tim 5,17 Evr 13,17

13 Mk 9,50

14 2,12 Is 35,4 Mt 18,15 Rim 14,1 1 Kor 8,7 13,4

17 Lk 18,1 Rim 12,12 Kol 4,2

18 Efes 5,20

19 Efes 4,30

21 1 Kor 14,29 1 Jn 4,1

23 Is 11,6 Rim 15,33 2 Sol 3,16

VTORO POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO SOLUWANITE Voved Vo Vtoroto poslanie do Soluwanite, apostol Pavle povtorno se navra}a na ve}e postavenoto pra{awe vo prvoto poslanie: problemot okolu slavnoto Hristovo doa|awe. Ovoj problem i ponatamu gi voznemiruva hristijanite od Solun. Nekoi me|u niv gi ubeduvaat drugite deka denot e ve}e dojden (2,2), dodeka drugi odbivaat da rabotat poradi opasnosta {to se zakanuva od krajot na vremiwata i ìveat zavisni od licata {to rabotat (3,6–12). Poslanieto ima za cel da gi ispravi pogre{nite zamisli koi $ sozdavaat nevolji na crkvata vo Solun. Apostolot zapo~nuva so blagodarnost kon Boga za verata i qubovta so koja hristijanite od Solun ve}e se dokaàa. Istovremeno, toj Go moli Gospoda da im dodeli dolgotrpenie i istrajnost vo slu`bata za koja se povikani (1,1–12). Vedna{ potoa toj minuva na centralnata sodrìna na poslanieto, odnosno, pou~uvaweto vo vrska so slavnoto doa|awe Hristovo. A ova nema da dojde pred da se pojavi edna misteriozna li~nost, predvodena od satanata, koja }e go donese od svoja strana buntot protiv Boga i sprotivstavuvaweto na Hristos (2,1–12). Soo~eni so napadite na silata na zloto, stanuva neophodno vernicite da ìveat cvrsti vo nivnata vernost kon Evangelieto i neprestano da se molat (2,13-3,5). Vedna{ potoa apostolot energi~no se zavzema protiv odnesuvaweto na mrzlivcite i im go poso~uva primerot na onie koi rabotat, za da ne mu bidat nikomu na tovar (3,6–15). Blagoslovot i pozdravite go so~inuvaat i kratkiot zaklu~ok na poslanieto (3,16–18). Slavnata izreka „Koj ne saka da raboti, ne treba pove}e ni da jade”, (3,10) go pravi ~itatelot pretpazliv posle pro~ituvaweto na ova poslanie. 1,1

Pozdrav Pavle, Silvan i Timotej do crkvata na Soluwanite vo Bog Otecot 2 na{ i Gospod Isus Hristos: 2 blagodat vam i mir od Bog Otecot Rim 1,7 na{ i Gospod Isus Hristos! 3

Dela 15,22 16,1 1 Sol 1,1

1

1 Sol 1,2 3,6.12

Pravedniot Bo`ji Sud Dol`ni sme sekoga{ da Mu blagoda4 1 Kor 1,2 rime na Boga za vas, bra}a, onaka kako 2 Kor 7,4 {to prilega, zatoa {to verata va{a ne1 Sol 2, 19-20 obi~no mnogu raste, i zaemnata qubov 1 Tim 6,11 kaj site vas izobiluva, Otkr 1,9 4 taka {to nie samite se falime so 5 vas vo Bo`jite crkvi za va{eto trpeMt 4,17 nie i vera i pokraj site progoni i ma5,10 Lk 20,35 ki, {to gi podnesuvate: 5 toa e dokaz za pravedniot Bo`ji sud 1 Sol 2,12.14 deka vie }e se udostoite so carstvoto Bo`jo za koe stradate. 3

6 Bidej}i spravedlivo e pred Boga da im gi vrati makite va{i na onie {to ve ma~ea, 7 a vam, na ma~enite, da vi vozvrati spokojstvo zaedno so nas, koga Gospod Isus }e se javi od neboto so angelite na Svojata sila, 8 vo rasplamnat ogan da im se odmazduva na onie koi ne Go poznavaat Boga, koi ne go poslu{aa Evangelieto na na{iot Gospod Isus Hristos. 9 Tie so ve~na pogibel }e bidat kazneti daleku od liceto na Gospod i od slavata na Negovata mo}, 10 koga }e dojde Toj za da bide proslaven vo onoj den sred Svoite svetii, i da Mu se voshituvaat site onie {to poveruvaa, a isto taka i vie, bidej}i so vera go primivte na{eto svedo{tvo.

6 Fil 1,28 Otkr 18, 6-7

7 1 Kor 1,7 1 Sol 3,13 4,16

8 2 Mojs 3,2 Is 66,4.15 Er 10,25 1 Ptr 4,17

9 Is 2,10.19.21

10 Is 2,11-17 Ps 67,34 89,8 Kol 3,4 1 Sol 2,12 3,13

271 VTORO POSLANIE DO SOLUWANITE 11

Zatoa i se molime sekoga{ za vas da ve udostoi na{iot Bog za zvaweto i da ja ispolni so sila sekoja èlba za dobi sekoe delo na verata, 12 rina 12 ta da se proslavi vo vas imeto na Is 24,15 66,5 na{iot Gospod Isus Hristos, i vie vo Mal 1,11 Jn 17,22.24 Nego po blagodatta na na{iot Bog i na Gospod Isus Hristos. 2,1 Mt 24,31 1 Kor 15,23

2 3,17 Mk 13,7 1 Kor 1,8 1 Sol 2,19 3,13 4,15-17 5,2.4

3 Jn 17,12 Efes 5,6-8 1 Tim 4,1 Otkr 13,5

4 Is 14,13 Ez 28,2 Dan 7,25 8,25 11,36 Otkr 13,5

5 1 Sol 3,4

6 Otkr 20, 7-10

7 Mk 13,10

8 Is 11,4 Ps 32,6 Jov 4,9 Otkr 19,11-21

9 Mt 24,24 Jn 4,48 Otkr 13,13

10 Mt 24,12 Jn 8,34-44 1 Kor 1,18 Efes 2,2

Cvrstina vo verata

11

Fil 2,13 Kol 1,9 1 Sol 1,3

ôvekot na bezzakonieto A {to se odnesuva do doa|aweto na na{iot Gospod Isus Hristos i na{eto sobirawe kaj Nego, ve molam, bra}a, 2 da ne se pokolebate lesno vo mislite svoi i da ve obzema uàs, bilo poradi nekoj duh, bilo poradi nekoj zbor, ili preku poslanie, nebare kako od nas isprateno, deka boèm ve}e nastapil Hristoviot den. 3 Nikoj da ne ve izmami na nieden na~in; za{to onoj den nema da nastapi dodeka najnapred ne dojde otpa|awe i ne se otkrie ôvekot na grevot, Sinot na pogibelta, 4 koj se protivi i se prevoznesuva nad s# {to se narekuva Bog ili svetost, za da sedne kako bog vo Bo`jiot hram, pretstavuvaj}i se sebe samiot kako Bog. 5 Ne pomnite li deka u{te koga bev kaj vas vi zboruvav za toa? 6 Sega znaete {to go zadrà nego da se otkrie vo svoe vreme. 7 Tajnata na bezzakonieto ve}e dejstvuva, samo toa nema da bide izvr{eno dodeka ne se otrgne onoj {to ja zadrùva sega; 8 toga{ }e se otkrie i bezzakonikot, kogo {to Gospod Isus }e go ubie so zdivot na ustata Svoja i preku pojavata na Svoeto doa|awe }e go istrebi. 9 Doa|aweto na toj bezzakonik }e bide po dejstvo na satanata, so sekakva sila i znaci i la`ni ~udesa, 10 i so sekakvo nepravedno izmamuvawe me|u onie koi zaginuvaat, zatoa {to ne ja primile qubovta na vistinata ta da bi se spasile. 11 I zatoa Bog }e im isprati sila na zabluda za da poveruvaat na lagata, 12 ta da bidat osudeni site koi ne poveruvaa vo vistinata, a ja zasakaa nepravdata.

2

Nie, pak, sme dol`ni da Mu blagodarime na Boga za vas sekoga{, vozqubeni od Gospod bra}a, zatoa {to od po~etokot, preku osvetuvaweto od Svetiot Duh i preku verata vo vistinata, Bog ve izbra za spasenie, 14 kon koe ve povika preku na{eto Evangelie za da ja pridobiete slavata na na{iot Gospod Isus Hristos. 15 I taka, bra}a, stojte i drète gi predanijata {to gi nau~ivte bilo preku na{eto slovo, bilo preku na{eto poslanie. 16 A sam Gospod na{, Isus Hristos, i Bog i Otec na{, Koj n# vozqubi i preku blagodatta Svoja ni dade ve~na uteha i dobra nade`, 17 neka gi ute{i srcata va{i i da ve utvrdi vo sekoe slovo i dobro delo! 13

Pottik na molitva i rabota

3

Potoa, bra}a, molete Mu se na Boga za nas, ta slovoto Gospodovo da se rasprostranuva i da se slavi na sekoe mesto, kako i me|u vas, 2 i da se izbavime od èstoki i zlobni lu|e, bidej}i nemaat site vera. 3 No veren e Gospod Koj }e ve utvrdi i zapazi od lukaviot. 4 Nie sme uvereni za vas vo Gospod deka go vr{ite i deka }e go vr{ite ona {to vi go zapovedame. 5 A Gospod neka gi naso~i srcata va{i pravo kon qubovta Bo`ja i trpenieto Hristovo! 6 Vi zapovedam, bra}a, isto taka vo imeto na na{iot Gospod Isus Hristos, da se dvoite od sekoj brat koj ìvee neuredno, a ne spored predanieto {to go dobivte od nas! 7 Sami znaete kako treba da se ugledate na nas, bidej}i nie ne ìveevme neuredno kaj vas, 8 nitu, pak, kaj nekogo jadevme leb darum, tuku rabotevme so trud i maka dewe i no}e za da ne mu dodevame na nikogo od vas. 9 I ne poradi toa {to nemavme vlast, tuku za da bideme primer, ta da se ugledate na nas.

11 3 Car 22,22 Is 6,10 Jn 3,19 Rim 1,28 2 Tim 4,4

12 Jn 9,39

13 1,3 Jn 15,16 Efes 1,4 1 Sol 1,2 2,13 1 Ptr 1,2

14 1 Sol 2,12 4,7 5,9

15 3,6 1 Kor 11,2 16,13

16 1 Sol 3,11 1 Ptr 1,3

17 1 Sol 3, 12-13

3,1 Ps 147,4 Efes 6,19 Kol 4,3 1 Sol 5,25

3 Mt 6,13 1 Kor 1,9 1 Sol 5,22.24 Evr 10,23 1 Jn 2,14

4 2 Kor 7, 15-16 Gal 5,10

6 2,15 3,14 Mt 18,17 Rim 16,17 1 Kor 5,9.11 1 Sol 5,14

7 1 Sol 1,6

272 VTORO POSLANIE DO SOLUWANITE 8 Mt 6,11 Dela 18,3

9 Mt 10,10 1 Kor 4,16

11 3,6 1 Tim 5,13

12 1 Mojs 3,19

13 Gal 6,9

14 3,6 1 Kor 5,5.9-11

Za{to, koga bevme me|u vas vi go zapovedavme ova - koj ne saka da raboti, toj neka i ne jade. 11 No slu{ame deka nekoi od vas ìveat neuredno, ni{to ne rabotat, tuku se zanimavaat so prazni raboti; 12 na takvite im zapovedame i gi molime vo na{iot Gospod Isus Hristos da rabotat tivko i da si go jadat svojot leb. 13 A vam, bra}a, da ne vi zdodejuva da pravite dobro. 14 Ako nekoj ne gi poslu{a na{ite zborovi od ova poslanie, obeleète go 10

i ne druète se so nego, za da se posra- 15 Mt 18, mi; 15-18 15 no ne smetajte go za neprijatel, tu- 2 Kor 2,7 Gal 6,1 ku pou~uvajte go kako brat. 1 Sol 5,14 Blagoslov i pozdrav

16 Ruta 2,4

A Sam Gospod na mirot neka vi da- Rim 15,33 de mir sekoga{ i vo sekoe delo! Gospod 1 Sol 5,23 neka e so site vas! 17 17 Svoera~en pozdrav od mene, Pavle; 2,2 1 Kor toa e beleg vo sekoe poslanie; jas pi{u- 16,21 Gal 6,11 vam taka. 18 Blagodatta na na{iot Gospod Isus 18 Rim 16,20 Hristos neka bide so site vas. Amin. 16

1 Sol 5,28

PRVO POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO TIMOTEJ Voved Timotej poteknuval od majka Judejka, obratena vo hristijanstvo i tatko Elin. Pavle za prvpat go sretnal vo Listra, Mala Azija (denes turskiot del na Azija), vo tekot na negovoto vtoro misionersko patuvawe (Dela 16,1–3). Ottoga{, Timotej stanal eden od najbliskite pomo{nici na apostolot. Toj go pridruùval pri pogolemiot del od negovite misionerski patuvawa i bil od nego postavuvan na dol`nost vo pove}e navrati, za ~uvstvitelni obikolki na zaednicite, ~ija sostojba bila zagriùva~ka. Tokmu zatoa negovoto ime ~esto se spomnuva vo Delata na Apostolite (na pr. 17,14–15;18,5;19,22), ili vo Pavlovite poslanija (na pr. 1 Kor. 4,17; 16,10–11; Fil. 2,19–24; 1 Sol. 3,2–6; i dr.). Dvete poslanija do Timotej, zaedno so ona upateno do Tit, tradicionalno se nare~eni „Pastirski poslanija” poradi upatstvata koi se vo niv dadeni do „pastirite” ili odgovornite lu|e na Crkvata. Prvoto poslanie do Timotej e naso~eno kon tri glavni to~ki: - Toa pred s# ja razgleduva Crkvata i ja stava na proverka protiv la`nite u~ewa, me{awe na judejskite i paganskite idei, koi nekoi lu|e nastojuvaat da gi propagiraat. Ovie la`ni u~ewa se potpiraat na veruvaweto deka materijalniot svet e lo{ (nesovr{en) i deka spasenieto moè da se postigne samo preku tainstveno spoznanie rezervirano samo za zapoznaenite. Ponatamu, ovie u~ewa prepora~uvaat i prakti~na primena povrzana so vozdrùvawe od odredena hrana i otfrlawe na brakot. - Poslanieto ponatamu izloùva upatstva vo vrska so obredite, organizacijata na Crkvata i povedenieto na odgovornite lu|e vo nea. - Na krajot se dadeni soveti upateni do Timotej za na~inot na koj toj treba da ja sproveduva svojata slu`ba i da se zavzeme za razni grupi vernici, za da moè da bide „dobar sluìtel na Isus Hristos” (4,6). Poslanieto moè da se podeli na dva pova`ni dela: u~eweto {to se odnesuva na zaedni{tvoto na Crkvata i negovite odgovorni (1–3) i preporaki vo vrska so aktivnostite na samiot Timotej (4–6). Za Crkvata i za nejzinite stare{ini ne se bara ladna i kruta pokornost, tuku mnogu pove}e, angaìranost vkoreneta vo verbata i po~ituvaweto na Isus Hristos, na{iot osloboditel (2,3–6). 1,1 Rim 1,1 Kol 1,27

1

Pozdrav

Pavle, apostol na Isus Hristos, po povelba na Boga na{iot Spasi2 Dela 16,1 tel i Gospod Isus Hristos, na{ata naFil 2,22 de`, Tit 1,4 2 do Timotej, vistinskoto ~edo po ve3 ra. Blagodat, milost i mir od Bog OteDela 20,1 cot na{ i Hristos Isus na{iot Gospod! Opomeni protiv la`nite u~ewa Kako {to na trgnuvawe za Makedonija te molev da ostane{ vo Efes da im 3

zapoveda{ na nekoi da ne propovedaat 4 4,7 drugo u~ewe, 6,4.20 4 i da ne se zanimavaat so basni i bes2 Tim 2,14 krajni rodoslovija, koi pove}e predi- 2,16.23 4,4 zvikuvaat raspravii, otkolku Bo`jo Tit 1,14 3,9 ustrojstvo vo verata. 5 A celta na ovaa zapoved e: qubov od 5 ~isto srce, dobra sovest i nelicemerna 1 Kor 4,4 vera. 6 Nekoi, otkako ne gi postignaa tie raboti, se oddadoa vo praznoslovija, 7 i sakaat da bidat u~iteli po Zakonot, no ne razbiraat ni {to zboruvaat, nitu {to tvrdat.

274 PRVO POSLANIE DO TIMOTEJ 8 Rim 7,7.12

9 Rim 1,29 Gal 5,23

10 2 Kor 4,4 Otkr 18,13

11 6,15 Jn 1,14 2 Kor 4,4 1 Sol 2,4 Tit 1,3

12 Dela 9,15 Gal 1,15-16

Vistinskata uloga na Zakonot A nie zneme deka Zakonot e dobar, ako nekoj zakonski go primenuva. 9 Znaej}i deka Zakonot ne e ustanoven za pravednik, tuku za bezzakonici i nepokornici, za ne~estivi i za gre{nici, za nepravedni i oskverniteli, za tatkoubijci i majkoubijci, za ~ovekoubijci, 10 za bludnici, za maèlo`nici, trgovci so robje, kletvoprestapnici, skotolo`nici, la`livci, i za s# drugo, {to e sprotivno na zdravata nauka, 11 spored slavnoto Evangelie na blaèniot Bog, koe mi e mene dovereno. 8

13 Blagodarnost za Bo`joto milosrdie Dela 3,17 8,3

14 Rim 5,20 1 Kor 15,10

15 Lk 15,2 19,10 3 Ptr 3,15

17 6,16 Rim 16,27 Kol 1,15

18 4,14 6,12 2 Tim 4,7

19 3,9

20 1 Kor 5,5 2 Tim 2,17 4,14

Mu blagodaram na Hristos Isus, na{iot Gospod, Koj mi dade sili, za{to smeta{e deka zasluùvam doverba, koga mene me postavi na slu`ba, 13 mene, koj porano bev hulitel, gonitel i nasilnik; no me pomiluva, bidej}i toa go pravev bez da znam, vo neverie. 14 No zaedno so verata i qubovta vo Hristos Isus izobiluva{e i blagodatta na na{iot Gospod. 15 Veren e toj zbor i dostoen e sosema da se prifati: Hristos Isus dojde vo svetot da gi spasi gre{nicite, me|u koi sum prv jas. 16 Pa zatoa bev pomiluvan, za da ja pokaè Isus Hristos prvo na mene seta dolgotrpelivost, kako primer na onie koi }e poveruvaat vo Nego za ìvot ve~en. 17 A na Carot na vekovite, na Neraspadliviot, Nevidliviot, Edinstven Premudar Bog - neka e ~est i slava vo site vekovi. Amin! 12

Da se bori{ kako dobar vojnik 18 êdo Timotej, ovaa zapoved ti ja predavam spored proro{tvata koi prvo tebe te poso~ija da se bori{ kako dobar vojnik potpiraj}i se na niv, 19 imaj}i vera i dobra sovest, koja nekoi ja otfrlija i pretrpea brodolom vo verata; 20 me|u niv se Imenej i Aleksandar, {to gi predadov na satanata za da se nau~at da ne hulat.

2

Molitva za lu|eto na vlast

Molam, pred s#, da se pravat prosbi, molitvi, molbi i blagodarenija za site lu|e: 2 za carevite i za site {to se na vlast, ta da poìveeme tih i miren ìvot vo potpolna pobo`nost i dostoinstvo. 3 Toa e dobro i ugodno pred na{iot Spasitel Bog, 4 Koj saka site lu|e da se spasat i da ja poznaat vistinata. 5 Za{to eden e Bog i eden e Posrednik me|u Boga i lu|eto - ôvekot Hristos Isus, 6 Koj se dade Sebe kako otkup za site - a toa se posvedo~i vo svoe vreme; 7 pa zatoa sum postaven kako propovednik i apostol - zboruvam vistina vo Hristos, ne laàm - kako u~itel na neznabo{cite vo verata i vistinata. Za maìte i ènite Maìte sakam da se molat na sekoe mesto, krevaj}i ~isti race bez gnev i raspravii. 9 Isto taka i ènite, oble~eni pristojno, so srame`livost i ~esnost da se ukrasuvaat, ne so pletenki, ni so zlato, so biseri, ili so skapoceni obleki, 10 tuku so dobri dela, kako {to im prilega na èni {to $ se posvetuvaat na pobo`nosta. 11 @enata neka prima pouka vo mir i potpolna pot~inetost. 12 Na ènata ne $ dopu{tam da pou~uva, nitu da gospodari nad maòt, tuku da bide mirna. 13 Bidej}i najprvin be{e sozdaden Adam, a potoa Eva; 14 i Adam ne be{e izmamen, tuku ènata be{e izmamena i napravi prestap. 15 No }e se spasi preku ra|awe deca, ako ostane vo verata, qubovta i vo svetosta so razboritost. 8

3

Episkopi na Crkvata

Verno e slovoto: te`nee li nekoj kon episkopstvo, toj saka dobra rabota.

2,1 Efes 6,18 Fil 4,6

2 Rim 13,1-7 Tit 3,1

3 1 Ptr 3,9

4 Ez 18,23 Jn 8,32

5 Rim 3,29.30 1 Kor 8,6 Evr 8,6 9,15 12,24

6 Mt 20,28 2 Kor 5,15 Gal 1,4 Efes 5,2 Tit 2,14

7 1,11 Dela 9,15 Gal 2,7-8 2 Tim 1,11

9 Is 3,16 1 Ptr 3,2-4

10 5,10

11 1 Mojs 3,16 1 Kor 14,34-35

12 1 Kor 11,3

13 1 Mojs 2,18-24 1 Kor 11, 8-9

14 1 Mojs 3,6 2 Kor 11,3

15 1 Kor 13,13

3,1 1,15

275 PRVO POSLANIE DO TIMOTEJ 2 3,12 2 Tim 2,24 Tit 2,6

4 3,12

5 1 Kor 1,2

7 Rim 12,17 1 Kor 5,12 2 Kor 8,21

9 1,19 Rim 16,25

11 Tit 2,3

12 3,2-4

15 1 Kor 1,2 Efes 2, 19-22 Tit 1,7

16 Mk 16,19 Jn 1,14 16,10 Dela 1,9 Rim 1,3-4 16,25 Efes 3,10 1 Ptr 1,12

Episkopot treba da e neporo~en, ma` samo na edna èna, razbran, razumen, ureden, gostoqubiv, sposoben da pou~uva; 3 ne pijanica, ni nasilnik, ni al~en, tuku krotok, miroqubiv i ne srebroqubiv; 4 svojata ku}a dobro da ja upravuva i da gi drì ~edata vo poslu{nost so seta serioznost. 5 Za{to, koj ne umee da ja upravuva svojata ku}a, kako toga{ }e se griì za Crkvata Bo`ja? 6 Da ne e novopokrsten, za da ne se vozgordee i da padne pod osuda, kako |avolot. 7 Toj treba u{te da ima i dobar ugled kaj nadvore{nite za da ne bide ukoruvan i da ne padne vo stapicata na |avolot. 2

lite, propovedan na narodite, veruvan 4,1 Mt 24, vo svetot, voznesen vo slava. 23-24 S# {to e sozdadeno od Boga e dobro

4

A Duhot jasno zboruva deka vo poslednite vremiwa nekoi }e otstapat od verata, slu{aj}i izmamni~ki duhovi i zloduhovski u~ewa, 3 2 preku licemerstvoto na onie {to 2,4 Mojs 9,3 zboruvaat laga i imaat dogorena sovest; 1Rim 14,6 3 koi zabranuvaat da se stapuva vo 1 Kor brak i nametnuvaat vozdrùvawe od ja- 10,30.31 Kol 2, dewa {to gi sozdal Bog, za da bidat 16-23 upotrebuvani od onie koi veruvaat i ja 4 poznavaat vistinata. 1 Mojs 1,31 4 Za{to, sekoe ne{to sozdadeno od Rim 14,14 1 Kor Boga e dobro i ni{to ne e za otfrlawe, 10,25-30 ako se prima so blagodarnost, 6 5 bidej}i se osvetuva preku slovoto 2 Tim 2,15 Bo`jo i so molitva. 7

\akoni

Dobriot sluìtel na Isus Hristos

\akonite, isto taka, treba da bidat ~esni, ne dvoli~ni, da ne se strasni za vino, nitu al~ni za gnasna pe~alba; 9 da ja pazat tajnata na verata so ~ista sovest. 10 I tie treba najnapred da bidat ispitani, ta posle, ako se neporo~ni, da stanat sluìteli. 11 Isto taka i nivnite èni treba da bidat ~esni, da ne se klevetni~ki, tuku trezveni i verni vo s#.

Ova sovetuvaj im go na bra}ata i }e bide{ dobar sluìtel na Isus Hristos, hranet so zborovite na verata i na dobroto u~ewe {to si go primil. 7 Od ne~isti i od bapski prikazni begaj, a obu~uvaj se vo pobo`nost; 8 za{to telesnoto obu~uvawe e malku korisno, a pobo`nosta e polezna za s#, bidej}i vo sebe ima vetuvawe za sega{niot i za idniot ìvot. 9 Tie zborovi se verni i dostojni da bidat celosno prifateni. 10 Zatoa i se trudime i se borime, za{to se nadevame na ìviot Bog, Koj e Spasitel na site lu|e, a posebno na onie koi veruvaat.

8

12

\akonite treba da bidat maì na edna èna, dobro da upravuvaat so decata svoi i ku}ata svoja. 13 Za{to onie {to sluàt dobro kako |akoni, se zdobivaat so ugledna polo`ba i golema smelost vo verata {to ja imaat vo Isus Hristos. Tajnata na pobo`nosta A ova ti go pi{uvam so nade` deka skoro }e dojdam kaj tebe. 15 A, ako slu~ajno se pozabavam, da znae{ kako treba da se odnesuvaat vo Bo`jiot dom, koj e Crkva na ìviot Bog, stolb i potpora na vistinata. 16 A, nesomneno, golema e tajnata na pobo`nosta. Bog, Koj se javi vo telo, be{e opravdan vo Duhot, viden od ange14

Dela 20, 29-30 2 Tim 3,1 3 Ptr 2,1 3,3 1 Jn 2,18 Juda 1,18

6

Preporaki za vernite Ova prepora~uvaj go i pou~uvaj! Nikoj neka ne ja prezira tvojata mladost, tuku na vernite da im sluì{ kako primer vo slovo, povedenie, qubov, duh, vera i ~istota! 13 Dodeka dojdam, zanimavaj se so ~itawe na Pismoto, so ute{uvawe i so pou~uvawe! 14 Ne zanemaruvaj ja darbata {to e vo tebe, i koja ti be{e dadena po proro{tvo zaedno so polagawe race vrz tebe od sve{tenstvoto! 11

12

1,4 6,20 2 Tim 2,16 Tit 1,14

8 6,6

9 1,15 3,1 2 Tim 2,11 Tit 3,8

10 1,1 2,3-4

12 2 Sol 3,7 Tit 2,7-8 2,15

14 1,18 Dela 6,6 8,17 2 Tim 1,6

276 PRVO POSLANIE DO TIMOTEJ 5,1

Griì se za toa, na toa predadi se, ta uspehot tvoj da im stane jasen na site! 5 16 Pazi na sebe i na u~eweto; bidi isEr 49,11 traen vo toa, za{to, ako postapuva{ taJudita 8, 4-5 ka, }e se spasi{ i sebe samiot i onie Lk 2,37 {to te slu{aat. 15

3 Mojs 19,32

6

Otkr 3,1

10

5

Dol`nosti kon vernicite

Ne ukoruvaj starec, tuku po~ituvaj go kako da ti e tatko; pomladite, pak, kako da ti se bra}a; 2 Postarite èni - kako majki, mla13 2 Sol 3,11 dite - kako sestri, so seta ~istota. 3 Vdovicite po~ituvaj gi, no vistin14 Tit 2,8 skite vdovici. 4 Ako, pak, nekoja vdovica ima deca ili vnuci, tie najnapred neka se nau~at da go po~ituvaat svojot dom i so toa da im vozvratat so dar na roditelite svoi, bidej}i toa e dobro i ugodno za Boga. 5 A onaa {to e vistinska vdovica i ostanala sama, taa se nadeva na Boga i prebiva vo molitvi i molewa dewe i no}e. 6 No onaa, pak, {to ìvee raspu{teno, taa umrela u{te dodeka e ìva. 7 Pora~uvaj im go u{te i toa, da bidat besporo~ni. 8 Ako nekoj ne se griì za svoite, a osobeno za svoite doma{ni, toj se odrekol od verata i polo{ e od bezvernik. 9 Vo popis da se zapi{e samo takva vdovica koja ne e pomlada od {eeset godini, i ako imala samo eden ma`, 10 i ima svedo{tva za dobri dela; othranila deca, bila gostoqubiva, miela noze na svetii; ako im pomagala na postradani i na sekoe dobro delo usrdno se posvetuvala. 11 A pomladi vdovici ne primaj, za{to koga strastite }e gi odvratat od Hrista, }e posakaat da se maàt. 12 Tie zasluùvaat osuda, za{to ja otfrlile porano dadenata vernost. 13 Osven toa, {etaj}i od ku}a do ku}a, naviknuvaat da bidat bezrabotni; i ne samo bezrabotni, tuku se i jazi~arki, qubopitni i zboruvaat {to ne prilega. 14 Zaradi toa, sakam pomladite vdovici da se maàt, da ra|aat deca, da bidat Jn 13,14 Dela 9,13 Evr 13,2

doma}inki i da ne mu davaat nikakov 17 1 Sol 5,12 povod na protivnikot za hulewe; 15 za{to nekoi ve}e skr{naa po sata- 18 5 Mojs 25,4 nata. 16 Ako nekoj vernik ili verni~ka ima Lk 10,7 1 Kor 9,9 vo ku}ata vdovici, neka se griì za 19 niv, za da ne se tovari Crkvata, pa da 5 Mojs moè da prigleduva vistinski vdovici. 19,15 Za prezviterite

Mt 18,16 2 Kor 13,1

20

A prezviterite, {to dobro ja Gal 2,14 izvr{uvaat svojata upravitelska slu`ba, neka se udostojuvaat so dvojna po~it; 25 Mt 5,16 a najmnogu, pak, onie koi se trudat vo 10,26 slovoto i vo poukata. 6,1 18 Za{to Pismoto veli: „Ne zavrzuvaj Rim 2,24 usta na vol koj vr{i”, i: „Rabotnikot ja 1 Kor 7, 21-22 zasluùva svojata plata”. Efes 6,5-8 19 Obvinenie protiv prezviteri ne Kol 3, prifa}aj, osven pred dvajca ili trojca 22-25 Tit 2,9-10 svedoci. 20 A onie {to gre{at, iskaraj gi pred site, pa i drugite da imaat strav. 21 Te zakolnuvam pred Boga, pred Gospod Isus Hristos i pred izbranite angeli da go pazi{ ova bez predrasuda i ni{to da ne pravi{ po pristrasnost. 22 Race na nikogo ne polagaj prebrzo, nitu, pak, na tu|i grevovi da stanuva{ sou~esnik! Pazi se sebe ~ist! 23 Ne pij ve}e samo voda, no upotrebuvaj po malku i vino, poradi stomakot i ~estite boleduvawa! 24 Grevovite na nekoi lu|e se jasni i odnapred gi vodat na sud, a na nekoi po niv odat. 25 Isto taka i dobrite dela se jasni; a onie {to ne se takvi, ne moàt da se sokrijat. 17

6

Za pot~inetite

Onie, koi se nao|aat pod jarem, robovite, gospodarite svoi neka gi smetaat kako dostojni za sekakva po~est, za da ne se huli imeto Bo`jo i u~eweto. 2 Onie, pak, koi imaat gospodari {to poveruvale, neka ne preziraat za{to se vernici; tuku so pogolema usrdnost da sluàt, bidej}i tie {to gi dobivaat nivnite uslugi se verni i vozqubeni. Taka pou~uvaj i sovetuvaj!

277 PRVO POSLANIE DO TIMOTEJ 3 1,10 Gal 1,8.9 2 Tim 1,13

Pogre{nite u~ewa i vistinskata pobo`nost 3

Koj pou~uva inaku i ne odi po zdra-

4 vite zborovi na na{iot Gospod Isus Rim 1,29

5 2 Tim 3,8

6 Fil 4, 11-12 Evr 13,5

7 Jov 1,21 Prop 5,14

10 Mt 6,24

11 1 Kor13,13 Gal 5,22 2 Tim 2,22 4,7 Tit 2,2

Hristos i spored u~eweto za blago~esnosta, 4 toj e pomra~en od gordelivosta. Ne znae ni{to i e bolen od prazni prepirki i raspra{uvawa, od koi proizleguvaat zavista, karaweto, huleweto, lo{ite misli; 5 zaludni prepirki me|u lu|eto {to imaat izopa~en um, li{eni se od vistinata; tie mislat deka pobo`nosta sluì za trgovija. Begaj od takvi! 6 A golema pe~alba e, navistina, da bide ~ovek blago~estiv i zadovolen so sebe. 7 Bidej}i ni{to ne sme donele na svetov, jasno e deka ne moème i ni{to da odneseme. 8 No koga imame hrana i obleklo, so toa da bideme zadovolni. 9 A onie {to sakaat da se zbogatuvaat, pa|aat vo isku{enie, vo stapici i vo mnogu nerazumni i {tetni strasti, {to go potopuvaat ~ovekot vo propast i pogibel. 10 Za{to korenot na site zla e srebroqubieto, na {to nekoi mu se predadoa, se otklonija od verata i si navlekoa mnogu maki. Pravilno ispovedawe na verata No ti, ~oveku Bo`ji, begaj od ova i stremi se kon pravednosta, pobo`nosta, verata, qubovta, trpelivosta i krotosta! 12 Bori se so dobriot podvig na verata; osvoj go ve~niot ìvot za koj si i 11

povikan i si dal dobra potvrda pred mnogu svedoci. 13 Ti zapovedam pred Boga, Koj s# oìvotvoruva, i pred Hristos Isus, Koj ja posvedo~i dobrata ispoved pred Pontij Pilat, 14 da ja zapazi{ zapovedta ~ista i besprekorna s# do doa|aweto na na{iot Gospod Isus Hristos, 15 koe, koga }e mu dojde vremeto, }e Go otkrie blaèniot i edinstven Vladetel, Car nad carevite i Gospodar nad gospodarite, 16 Koj e edinstven besmrten i ìvee vo nepristapna svetlina, Kogo nikoj od lu|eto ne Go videl, nitu moè da Go vidi. Nemu neka Mu e ~est i sila vo site vekovi. Amin!

13

Soveti do bogatite

20

2,6 Jn 18,36-37

15 5 Mojs 10,17 Ps 135,3 2 Mak 13,4 Otkr 17,14

16 2 Mojs 33,20 Ps 103,2 Jn 1,18

17 Ps 61,10 Lk 12, 16-21 Jk 1,10

19 Mt 6,20 Fil 4,17

1,6

Zapovedaj im na bogatite od ovoj 2 Tim 1,12.14 svet da ne se gordeat, nitu da se nadevat 2,2 vo nepostojanoto bogatstvo, tuku na ì- 3,14 Tit 1,10 viot Bog, Koj ni dava za naslada s# vo 21 izobilie; 18 neka pravat dobro, neka se zbogatu- 1,6 2 Tim 2,18 vaat so dobri dela, da bidat {tedri i so~uvstvitelni. 19 I na takov na~in da si sobiraat sokrovi{te - dobra osnova za idninata, za da postignat ìvot ve~en. 17

Posleden pozdrav O Timoteje, pazi go ona {to ti e predadeno i begaj od ne~isti i prazni razgovori i od raspravii na la`nata nauka, 21 na koja nekoi $ se predadoa i se otklonija od verata. Blagodatta neka bide so tebe. Amin. 20

VTORO POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO TIMOTEJ Voved Vtoroto poslanie do Timotej se ~ini deka e napi{ano vo Rim (1,17). Pavle tamu se soo~uva so ropstvo (2,9) i se ~uvstvuva izoliran (4,10;16). Dojden na krajot od svojata dejnost (4,6), toj gi upatuva svoite preporaki do onoj koj za nego bil sorabotnik poln so qubov (1,2). Apostolot zapo~nuva so blagodarnost kon Boga za qubovta i verata na Timotej. Vo sogleduvaweto na stradawata i sprotivstavuvawata na koi naiduvaat sluìtelite na Evangelieto, toj mu prepora~uva na Timotej da bide poln so cvrstina vo dokaùvaweto i soborstvoto so hrabrost „kako dobar vojnik na Isus Hristos” (2,3). Toj go pritiska da vnimava na onie koi predizvikuvaat prazni raspravii, koi ne sluàt za ni{to i oddale~uvaat od verata. Toj go povikuva da go sledi negoviot primer i go pokanuva da ostane veren vo pou~uvaweto od Svetoto Pismo, koe toj go primil u{te od negovata mladost (2,14–4,5). Na krajot od svoeto poslanie, apostolot ja spomnuva dramati~nata li~na sostojba postojano izrazuvaj}i Mu blagodarnost na Gospod {to mu pomaga (4,6–22). Apostolot pokaàl u{te od po~etokot dobra volja vo slu`ba na Evangelieto (4,7). Za seto vreme, ~itatelite na poslanieto se povikuvaat da ja bijat istata bitka, bez stravuvawe od neprijatelstvoto na protivnikot, vo vera, strplivost, qubov i istrajnost. 1,1

Pozdrav Pavle, apostol na Isus Hristos po 3 voljata Bo`ja, spored vetuvaweto Dela 23,1 na ìvotot, ìvotot vo Hristos Isus, 24,16 2 do Timotej, vozqubenoto ~edo. BlaRim 1,9 Fil 3,5 godat, milost i mir od Bog Otecot i od 4 Hristos Isus, na{iot Gospod! Rim 1,1

1

4,9.21

Blagodarnost i pottik kon vernost 5 3 Mu blagodaram na Boga, Komu u{te 3,14-15 Dela 16,1 od praroditelite Mu sluàm so ~ista sovest, dodeka postojano te spomenuvam 6 vo molitvite svoi dewe i no}e; 1 Tim 4,14 4 se}avaj}i se za tvoite solzi, kopneam da te vidam, za da se ispolnam so radost, 5 spomnuvaj}i si za nelicemernata vera kaj tebe, koja najprvin se vseli vo tvojata baba Loida i vo majka ti Evnika, a ubeden sum deka ja ima i vo tebe. 6 Poradi toa ti napomnuvam da ja raspaluva{ Bo`jata darba, koja ja ima{ vo sebe preku polagaweto na moite race. Pottik na verna bitka za Evangelieto 7 Za{to Bog ne ni dade duh na strav, tuku duh na sila, qubov i razbranost.

I taka, ne sramuvaj se od svedo~eweto za na{iot Gospod Isus Hristos, nitu od mene, zatvorenikot za Nego, tuku stani sou~esnik vo stradawata za Evangelieto Hristovo po silata na Boga, 9 Koj n# spasi i n# povika kon sveto zvawe, ne poradi na{ite dela, tuku po Svojata dobra volja i blagodatta, {to ni e dadena vo Hristos Isus pred ve~ni vremiwa, 10 a otkriena sega so javuvaweto na na{iot Spasitel Isus Hristos, Koj ja uni{ti smrtta i go osvetli ìvotot i neraspadlivosta preku Evangelieto, 11 za koe sum postaven kako propovednik, apostol i u~itel na neznabo{cite. 12 Zatoa i go trpam toa; no ne se sramuvam, za{to znam vo Kogo sum poveruval i uveren sum deka Toj e mo}en mojot zalog da go zapazi za onoj den. 13 Imaj gi, kako primer, zdravite zborovi {to si gi ~ul od mene, so vera i qubov vo Hristos Isus! 14 Zapazi go dobriot zalog preku Svetiot Duh, Koj ìvee vo nas! 8

7 Rim 8,15 1 Jn 4,18

8 Lk 9,26 Rim 1,16 Efes 3,13

9 Rim 8,28 Efes 2,8-9 Tit 3,5

10 Rim 6,9 8,2 1 Kor 15,54-57 Efes 1,9.10 Tit 2,11 3,4 Evr 2,14-15

12 1 Kor 1,8

13 1 Tim 6,3

14 Rim 5,5 1 Tim 6,20

279 VTORO POSLANIE DO TIMOTEJ 15 4,16

Za vistinskoto prijatelstvo 15

Go znae{ toa deka mene me napu{-

16 tija site vo Azija, me|u koi i Figel i

4,19

2,2 1 Tim 4,14 6,12

3 1 Tim 4,10

5 1 Kor 9,25

6 1 Kor 3,6-9 9,7.10

Ermogen. 16 Gospod neka mu dade milost na domot na Onisifor, za{to mnogupati me uspokoi i ne se posrami od moite okovi. 17 A, koga dojde vo Rim, gri`livo me pobara i me najde. 18 Gospod neka mu dade da najde milost vo Nego vo onoj den! A kolku sluè{e toj vo Efes, ti toa najdobro go znae{.

8 Mt 1,1 Dela 13,30 Rim 1,3-4 1 Kor 15,4.20 Fil 1, 12-14

9 Lk 23,32 Efes 3,1 Fil 1, 13-17

10 Kol 1,24 1 Sol 2,12

11 Rim 6,5 1 Tim 1,15 3,1 4,9 Tit 3,8

12 Mt 10,33 Lk 12,9 Rim 8,17

2

Podnesuvaj gi stradawata kako dobar vojnik

êdo moe, zajaknuvaj vo blagodatta {to ti e dadena od Hristos Isus, 2 i s# {to si ~ul od mene pred mnogu svedoci, predaj go na verni lu|e koi se sposobni i drugi da nau~at. 3 Pa taka, podnesuvaj gi stradawata kako dobar vojnik na Isus Hristos. 4 Za{to nikoj koj sluì kako vojnik ne se vpletuva vo rabotite na sekojdnevniot ìvot, za da mu ugodi na svojot vojskovoda~. 5 A, ako pak, nekoj se natprevaruva, nema da dobie venec dokolku ne se borel spored pravilata. 6 Zemjodelecot {to se trudi prv treba da vkusi od plodot. 7 Razmisli {to ti zboruvam i Gospod }e ti dade da razbere{ s#! Spomni si za voskresnatiot Isus Spomnuvaj si Go Gospod Isus Hristos od Davidovoto seme, Koj voskresna od mrtvite, spored moeto Evangelie, 9 poradi koe stradam duri do okovi, kako zlostornik. No slovoto Bo`jo ne moè da se stavi vo okovi. 10 Zatoa s# trpam zaradi izbranite, za da dobijat i tie spasenie vo Hristos Isus so ve~na slava. 11 Verni se zborovite: Ako so Nego sme umrele, so Nego i }e ìveeme. 12 Ako istraeme, so Nego i }e caruvame. A ako se odre~eme od Nego, i Toj }e se odre~e od nas. 8

Ako ne sme verni, Toj ostanuva ve- 13 Mojs ren, bidej}i Sam Sebe ne moè da se od- 423,19 re~e. Rim 3,3.4 13

Rasprostranuvaj go pravilno Slovoto na vistinata Ova napomnuvaj go zakolnuvaj}i se pred Gospod za da ne se prepiraat, za{to prepirkite ni{to ne pomagaat, a samo im {tetat na onie {to slu{aat. 15 Pogriì se pred Boga da se dokaè{ kako rabotnik koj nema od {to da se srami koga verno go propoveda slovoto na vistinata. 16 A od nepristojni i prazni zborovi begaj, za{to tie gi vodat lu|eto u{te pove}e kon bezbo`nost. 17 I slovoto nivno }e se prenesuva kako ìva rana. Takvi se Imenej i Filit, 18 koi zastranija od vistinata, govorej}i deka voskresenieto ve}e se zbidnalo, i so toa im popre~uvaat vo verata na nekoi. 14

Osnovata postavena od Boga No Bo`jata cvrsta osnova stoi nepokoleblivo, imaj}i go ovoj pe~at: „Gi poznava Gospod onie koi se Negovi” i „Da otstapi od nepravda sekoj {to go izgovara imeto Gospodovo!” 20 Vo golem dom ima ne samo zlatni i srebreni sadovi, tuku i drveni i glineni; i ednite se za po~esna upotreba, a drugite za ne~esna. 21 I taka, ako nekoj se o~isti od toa, toj }e bide sad za po~est, osveten, prisposoben za upotreba na gospodarot i prigotven za sekoe dobro delo. 19

Sluga na Gospoda Odbegnuvaj gi, isto taka, i mlade{kite kopneì, i stremi se kon pravednosta, verata, qubovta, mirot so onie {to Go povikuvaat Gospoda od ~isto srce! 23 Glupavi i prazni raspravii izbegnuvaj, znaj deka tie poroduvaat kavgi! 24 A slugata Gospodov ne treba da vleguva vo raspravii; tuku da bide krotok kon site, sposoben da pou~uva i da podnesuva zlo, 22

1 Kor 1,9 Tit 1,2 Evr 6,18

14 1 Tim 1,4

15 1 Tim 4,6 Tit 2,7-8

16 1 Tim 1,4 4,7

17 1 Tim 1,20

18 1 Tim 6,21

19 3 Mojs 24,16 4 Mojs 16,5 16,26 Is 26,13 Sir 17,26 35,3 Jn 10,14 1 Kor 8,3 Efes 2,20

20 Rim 9,21 1 Kor 3,12

21 3,17

22 Gal 5,22 1 Tim 6,11

23 1 Tim 1,4 4,7

24 Is 42,3 Mt 12,19 1 Tim 3,2-3 Tit 1,7

280 VTORO POSLANIE DO TIMOTEJ 25

so krotost da gi prevospituva protivnicite za da bi moèl Bog da im dade pokajanie, za da ja poznaat vistinata, 26 26 i da se oslobodat od mreàta na |a1 Jn 2,14 volot koj gi ulovil ìvi za da ja ispolnuvaat negovata volja. 25

Gal 6,1 1 Tim 2,4

3,1

1 Tim 4,1

2 Rim 1, 29-31

5 Mt 7,15.21 24,4.24 Kol 2,23 Tit 1,16

6 Dela 17,21 Tit 1,11

7 Jn 8,32 1 Tim 2,4

8 1 Tim 6,5

10 1 Kor 13,13

11 Dela 13,50 14,5.19

12 Jn 15,20 Dela 14,22 1 Sol 3,4

14 1,5 2,2

15 Jn 5,39

Za poslednite denovi No ova znaj go: vo poslednite denovi }e nastanat te{ki vremiwa. 2 Za{to lu|eto }e stanat sebequbivi, srebroqubivi, samofalci, gordelivci, huliteli, nepokorni kon roditelite, neblagodarni, nepravedni, bezbo`nici, 3 nepomirlivi, klevetnici, nevozdr`livi, neskrotlivi, nedobroqupci, 4 predavnici, prebrzi, nadueni, pove}e slastoqubivi otkolku bogoqubivi, 5 na izgled pobo`ni, a od silata na Boga se odrekle. I od niv begaj! 6 Kon niv pripa|aat i onie {to se zavlekuvaat po ku}ite i izmamuvaat èni {to se pretovareni so grevovi i obzemeni od razni pohoti, 7 èni, koi sekoga{ se u~at i nikoga{ ne moàt da dojdat do spoznanie na vistinata. 8 Pa, kako {to Janij i Jamvrij mu se protivea na Mojsej, taka i tie $ se protivat na vistinata, bidej}i se lu|e so izopa~en um, otpadnati od verata. 9 No nema da uspeat pove}e, za{to bezumieto nivno }e im stane jasno na site, kako {to se slu~i i so onie dvajca. 10 Ti go slede{e moeto u~ewe, povedenie, celta, verata na mojata velikodu{nost, qubovta, trpelivosta, 11 na moite progoni i stradawa, {to mi se slu~ija vo Antiohija, i vo Ikonija, i vo Listra, kakvi progoni pretrpev; i od s# Gospod me izbavi. 12 A i site, {to sakaat da ìveat pobo`no vo Hristos Isus }e bidat goneti. 13 A lo{ite lu|e i la`livcite }e napreduvaat vo zloto, kako zabluduva~i i zabludeni. 14 No ti ostani vo toa {to si go nau~il i {to ti e povereno, znaej}i od kogo si go nau~il, 15 bidej}i u{te od male~ok gi poznava{ Svetite Pisanija, {to moàt da te

3

napravat mudar za spasenie preku vera- 16 Rim 15,4 ta vo Hristos Isus. 1 Kor 10,6 16 Celoto Pismo e od Boga vdahnoveno 3 Ptr 1,21 i polezno za pouka, za kaznuvawe, pop- 17 ravawe i pou~uvawe vo pravednost, 2,21 17 za da bide Bo`jiot ~ovek usovr{en i sovr{eno podgotven za sekoe dobro 4,1 delo. Dela 10,42

4

Propovedaj go Slovoto

1 Tim 6,14 1 Ptr 4,5

I taka, te zakolnuvam pred Boga i na{iot Gospod Isus Hristos, Koj }e im sudi na ìvite i mrtvite, koga }e dojde Toj i Negovoto carstvo: 2 propovedaj go slovoto, nastojuvaj vo pogodno vreme i vo nevreme, ukoruvaj, zabranuvaj, sovetuvaj so golema dolgotrpelivost i pouka. 3 Za{to }e dojde vreme koga lu|eto nema da go slu{aat zdravoto u~ewe, no, vodeni po svoite pohoti, }e si izberat u~iteli da im go zalaàt sluhot; 4 tie }e go odvratat sluhot svoj od vistinata i }e se svrtat kon bajki. 5 No ti vo s# bidi trezven, pretrpi zlo, napravi delo dostojno na blagovestitel, slu`bata svoja ispolnuvaj ja dobro!

2

Nastapuva vremeto za zaminuvawe

1,4

Dela 20,20.31 1 Tim 4,1

3 1 Tim 1,10

4 1 Tim 1,4

6 Fil 2,17

7 1 Tim 1,18 6,12

8 1 Kor 9,25 Fil 3,14 1 Tim 6,14 Jk 1,12 1 Ptr 5,4 Otkr 2,10

9

Za{to jas ve}e se izlivam kako `rt- 10 2 Kor 8,23 va leanica, a vremeto za moeto zaminu- Gal 2,3 Kol 4,14 vawe nastapi. Tit 1,4 7 Dobro se borev, patot go zavr{iv, Fil 1,24 verata ja zapaziv. 11 8 Ponatamu me o~ekuva venecot na Dela pravdata, {to }e mi go dade vo onoj den 12,12.25 13,13 Gospod, pravedniot Sudija; no ne samo 15,37-39 4,10.14 mene, tuku i na site koi se raduvaat na Kol Fil 1,24 Negovoto pojavuvawe. 6

12

Posledni poraki 9

ro!

Pogriì se da dojde{ kaj mene sko-

Za{to Dimas me ostavi, bidej}i go zasaka sega{niot svet, i otide vo Solun; Kriskent - vo Galatija, Tit - vo Dalmacija. Samo Luka e so mene. 11 Zemi go Marko i dovedi go so sebe, za{to mi e nuèn vo slu`bata! 12 A Tihik go prativ vo Efes. 10

Dela 20,4 Kol 4,7-8 Efes 6, 21-22

281 VTORO POSLANIE DO TIMOTEJ 13

Koga }e dojde{, donesi ja nametkata {to ja ostaviv vo Troada, kaj Karp i 14 knigite, a osobeno pergamentite. 14 Kova~ot Aleksandar mi napravi 2 Car 3,39 Ps 27,4 golemo zlo. ]e mu vrati Gospod spored 62,13 Izreki delata negovi! 24,12 15 Od nego pazi se i ti, bidej}i toj neRim 2,6 1 Tim 1,20 obi~no mnogu se vosprotivi na na{ite 16 zborovi! 16 Pri mojata prva odbrana nikogo ne1,15 17 ma{e kaj mene: site me ostavija. Neka Dan 6,21 ne im se primi za grev! Mt 10,19 17 No Gospod be{e so mene i me zakFil 1,19 Kol 4,3 repna, ta preku mene da se utvrdi Blagovestieto i da ~ujat site neznabo{ci; i jas se izbaviv od ustata na lavot. Dela 20,6

13

Gospod }e me izbavi od sekakvo lo- 18 {o delo i }e me zapazi za Svoeto nebes- Rim 16,27 no carstvo. Nemu slava vo ve~ni vekovi. 19 Dela 18,2 Amin! 18

Zavr{ni pozdravi Pozdravi gi Priskila i Akila, i Onisiforoviot dom. 20 Erast ostana vo Korint. A Trofim go ostaviv bolen vo Milit. 21 Pobrzaj da dojde{ pred zimata! Te pozdravuvaat Evul, Pud, Lin, Klavdija i site bra}a. 22 Gospod Isus Hristos neka e so tvojot duh! Blagodat na site vas! Amin! 19

20 Dela 19,22 20,4

POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO TIT Voved Tit bil hristijanin od nejudejsko poteklo (Gal. 2,1–3). Toj bil eden od pridru`nicite na Pavle i odigral va`na uloga pri izmiruvaweto na Korintjanite so apostolot (2 Kor. 7,6–16). Vo momentot koga ova poslanie mu bilo upateno, Pavle se nao|al na Krit; apostolot go nazna~il za nadglednik (episkop) na aktivnostite i organizacijata na Crkvata na toj ostrov (1,5). Uvodot na poslanieto sodrì kratok pregled na porakata na apostolot (1,1–4). Prodolènieto na prvata glava e posveteno na odlikite na odgovornite lu|e na Crkvata (1,5–16). Vo vtorata glava, Tit dobiva soveti koi se odnesuvaat na razni grupi so koi toj se zanimava vo Crkvata: starci, ostareni èni (koi trebale da gi pou~uvaat pomladite èni), mladi lu|e ili slugi (2,1–15). Vo tretata glava gi prikaùva dol`nostite na hristijanite, neophodnosta da se ìvee vo mir i da se odbegnuvaat podelbi (3,1–11), a potoa zavr{uva so li~ni preporaki i pozdravi (3,12–15). îtatelot lesno }e otkrie deka porakata na ova poslanie ne se odnesuva isklu~ivo na li~nosta i rabotata na Tit. Bi moèl da se donese istiot zaklu~ok i za dvete poslanija do Timotej. Vsu{nost problemite {to tuka se razgleduvaat se onie koi postojano se postavuvaat vo Crkvata, kako onoj za organiziraweto na zaednicite, ili, pak, za povedenieto na odgovornite lu|e i na vernicite koi gi so~inuvaat zaednicite. 1,1 Rim 1,1 Fil 1,1

2 2 Mojs 23,19 2 Tim 2,13

3 Dela 1,7 Rim 3,26 1 Tim 1,1

4 2 Kor 2,13 8,23 Gal 2,3 1 Tim 1,2 2 Tim 4,10

6 1 Tim 3,2-7

Pozdrav Pavle, sluga Bo`ji i apostol na Isus Hristos za verata na Bo`jite izbranici i za spoznavawe na vistinata po pobo`nosta, 2 so nade` za ve~niot ìvot, {to pred ve~ni vremiwa go veti Bog, Koj ne laè, 3 vo svoe vreme go javi slovoto Svoe preku porakata {to mi ja doveri mene po zapoved na na{iot Spasitel, Bog, 4 do Tit, moeto vistinsko ~edo po zaedni~kata vera. Blagodat, milost i mir od Bog Otecot i od Gospod Isus Hristos, na{iot Spasitel!

1

Zadolènijata na Tit vo Krit Zatoa te ostaviv vo Krit, za da go dovr{i{ nesvr{enoto i vo site gradovi da postavi{ prezviteri, kako {to ti bev pora~al: 6 ako e nekoj neporo~en, ma` na edna èna i ima deca verni, {to ne se ukoruvani za bludstvo ili nepokornost. 5

Bidej}i episkopot, kako Bo`ji rasporednik, ne treba da e poro~en, ni gnevliv, ni pijanica, ni tepa~, ni lakom za gnasna pe~alba, 8 tuku gostoqubiv, dobroqubiv, trezven, spravedliv, svet, vozdr`liv; 9 koj se pridrùva do vistinskoto slovo, onaka kako {to e nau~en, ta da bide silen i da pou~uva vo zdravoto u~ewe, i da gi pobiva onie koi se protivat. 7

La`nite u~iteli Za{to ima i mnozina nepokorni, praznoslovci i izmamnici, a osobeno me|u obrezanite, 11 na koi treba da im se zatvori ustata: tie rasturaat celi domovi, u~ej}i na ona {to ne treba, poradi odvratna pe~alba. 12 Eden od niv, nivni prorok, be{e rekol: „Kritjanite se sekoga{ la`livci, zli yverovi, mrzlivi me{i{ta.” 10

7 1 Tim 3,15 Evr 3,2

8 1 Tim 3,2-7 2 Tim 2, 24-26 1 Ptr 5,2

9 2,1 1 Tim 1,10 2 Tim 4,3

10 1 Tim 4,1 2 Tim 3,13

11 2 Tim 3,6 1 Ptr 5,2

283 POSLANIE DO TIT 13

Toa svedo{tvo e vistinsko. Poradi taa pri~ina ukori gi strogo za da bidat 14 zdravi vo verata, 14 i da ne slu{aat judejski bajki i za1 Tim 1,10 4,7 povedi od lu|e, koi odvra}aat od visti15 nata. 15 Za ~istite e s# ~isto, a za oskverMt 15,11 15,18-20 23,25-26 netite i nevernite nema ni{to ~isto; Rim 14, naprotiv, nim im se oskverneti i umot 14-20 i sovesta: 16 tie zboruvaat deka Go poznavaat 16 2 Tim 3,5 Boga, a so delata svoi Go odre~uvaat, 1 Jn 1,6 2,4 bidej}i se odvratni, nepokorni i nesposobni za nikakvo dobro delo. 13

2 Tim 4,2

2,1 1,9 1 Tim 1,10 2 Tim 4,3

2 1 Kor 13,13 1 Tim 5,1-2 6,11

3 1 Tim 3,11

5 Efes 5,22 Kol 3,18 1 Tim 2,12

7 2 Sol 3,7 1 Tim 4,12 1 Ptr 5,3

8 1 Tim 1,10 5,14 1 Ptr 2,15

9 Efes 6,5-8 1 Tim 6,1 1 Ptr 2,18

10 Fil 1, 18-19 1 Tim 1,1

11 3,4

12 1 Jn 2,16

13 1 Kor 1,7 Fil 3,20 2 Tim 4,8

Vistinskoto u~ewe A ti, pak, zboruvaj go ona {to se soglasuva so zdravoto u~ewe. 2 Starcite da bidat trezveni, celomudreni, ~isti, zdravi vo verata, vo qubovta, vo trpenieto; 3 stari~kite, isto taka, da ìveat kako {to im prilega na svetii - da ne klevetat, da ne se predavaat na mnogu vino, da u~at za dobro, 4 za da gi vrazumuvaat nevestite da gi sakaat maìte svoi i decata svoi; 5 da bidat celomudreni, ~isti, dobri doma}inki, blagi, pokorni na svoite maì, ta da ne se huli slovoto Bo`jo. 6 Isto taka, sovetuvaj gi mladeìte da bidat ~esni, 7 a vo s# pretstavi se sam kako obrazec za dobri dela, pokaùvaj}i ~istota vo u~eweto, nerasipanost, ~esnost: 8 slovo zdravo, bez ukor, ta da se posrami protivnikot, bidej}i ne }e ima da re~e ni{to lo{o za nas. 9 Sovetuvaj gi slugite da gi slu{aat svoite gospodari, da im ugoduvaat vo s#, ne protivre~ej}i im; 10 da ne kradat, tuku vo s# da pokaùvaat dobra vera, ta naukata na na{iot Spasitel, Bog, da ja ukrasuvaat vo s#. 11 Bidej}i se javi Bo`jata blagodat, spasitelna za site lu|e. 12 Taa n# u~i da gi otfrlime ne~esnosta i pohotite od ovoj svet, ~esno, pravedno i pobo`no da poìveeme vo ovoj vek, 13 da ~ekame da se ispolni blaènata nade` i da se javi slavata na velikiot Bog i Spasitel, na{iot Isus Hristos,

2

Koj se dade samiot Sebe za nas, za da 14 19,5 n# izbavi od sekakvo bezzakonie i da n# 25 Mojs Mojs 4,20 o~isti, ta da Mu bideme narod izbran, 7,6 14,2 revnosen kon dobri dela. Ps 129,8 15 Ova zboruvaj go, sovetuvaj i izobliRim 3,24 1,4 ~uvaj so polna vlast; nikoj da ne te pre- Gal 1 Tim 2,6 zira. 1 Ptr 2,9 14

Hristijanskoto povedenie Napomnuvaj im da se pokoruvaat na na~alstvata i vlastite, da bidat gotovi za sekoe dobro delo, 2 nikogo da ne hulat, da ne se karaat, tuku da bidat mirni, i da pokaùvaat sekakva krotkost kon site lu|e. 3 Bidej}i i nie nekoga{ bevme nerazumni, nepokorni, zabludeni, bevme robovi na èlbi i na razni sladostrastija, ìveevme vo zloba i zavist, bevme odvratni, se mrazevme eden so drug. 4 A koga se javi dobrotata i ~ovekoqubieto na na{iot Spasitel, Bog, 5 Toj n# spasi, no ne spored izvr{enite od nas pravedni dela, tuku po Svojata milost, preku bawata na preroduvawe - i obnovuvaweto od Svetiot Duh, 6 Kogo izobilno Go izlea na nas preku Isus Hristos, na{iot Spasitel, 7 ta opravdani so Negovata blagodat da staneme po nade` naslednici na ve~niot ìvot. 8 Verni se tie zborovi; i jas sakam da go utvrduva{ toa, ta onie {to poveruvale vo Boga, da se trudat i da se griàt za dobri dela: ova e polezno i dobro za lu|eto. 9 A od glupavi raspra{uvawa i rodoslovija na plemiwata, od prepirki i raspravii, po odnos na Zakonot, kloni se, za{to se besplodni i prazni. 10 Begaj od ~ovek razdornik, otkako }e go posovetuva{ edna{ ili dvapati, 11 znaej}i deka takov ~ovek se izopa~il, gre{i i deka se osudil sam sebesi.

3

15 1 Tim 4,12 1 Ptr 3,13

3,1 Rim 13,1 1 Tim 2,2 1 Ptr 2,13

2 Fil 4,5 1 Sol 3,12

3 Rim 1,29 3,21-26 1 Kor 6,11 Efes 2,5 5,8

4 1,3 2,10.11

5 Jn 3,3.5.8 Efes 2,8-9 5,26 2 Tim 1,9

6 Joil 2, 28-3,1 Dela 2,4

7 Rim 3,24 8,17.24

8 1 Tim 1,15

9 1 Tim 1,4 2 Tim 2,14.16.23

10 Mt 18, 15-17

12 Posledni preporaki Dela 20,4 Koga }e gi pratam kaj tebe Artem i Tihik, pobrzaj da dojde{ kaj mene vo 13 Nikopol, za{to re{iv tamu da prezi- Dela 18,24 muvam. 13 Zakonikot Zina i Apolos pogriì se da gi prigotvi{ za pat, taka, ta da nemaat potreba od ni{to. 12

284 POSLANIE DO TIT I na{ite neka se u~at da pravat dobri dela za neophodnite potrebi, za da ne bidat besplodni. 14

Te pozdravuvaat site {to se so mene. Pozdravi gi onie koi n# miluvaat po vera. Neka bide blagodatta so site vas. Amin! 15

POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO FILIMON Voved Filimon bil zna~ajna li~nost me|u prvite hristijani i bez somnenie ~len na crkvata vo Kolosi. Bil prijatel na apostol Pavle (st.1). Toj imal rob po ime Onisim, koj izbegal od kaj nego. Onisim stapuva vo kontakt so Pavle, koj vo toa vreme bil vo zatvor. Toj stanuva hristijanin, a Pavle odlu~uva da go prati povtorno kaj negoviot gospodar, na kogo mu ja pi{uva ovaa bele{ka, za da go zamoli da ne go do~ekuva pove}e kako rob (robot begalec bil izloùvan na najsurovi kaznuvawa), tuku kako brat vo svojata vera. Otkako go pozdravuva Filimon i lu|eto vo negoviot dom (1–3), Pavle Mu zablagodaruva na Boga za qubovta i revnosta na Filimon (4–7). Potoa iskaùva molba za za{tita na Onisim, koj treba da pristigne kaj svojot gospodar ( 8–22). Vo pozdravite so koi zavr{uva ova kratko poslanie se nao|aat imiwata na pove}e li~nosti podednakvo spomenati i vo Poslanieto do Kolosjanite (4,10;12;14). Mo`no e Onisim da gi donel vo Kolosi dvete poslanija, do Kolosjanite i do Filimon. Zabele`liva e ne`nosta so koja Pavle mu pi{uva na svojot prijatel Filimon. Toj ne mu dava nikakva zapoved, ni{to ne mu nametnuva, ne gi poreknuva nitu negovite prava nad Onisim, tuku mu raskaùva, isto onaka kako i na site onie koi go ~itaat ova poslanie, kako Hristovata qubov osvetluva eden nov den i gi preobrazuva site ~ove~ki odnosi. 1,1 Dela 16,1 Rim 1,1 Efes 3,1 Fil 1,7. 13-17

2 Rim 16,5 1 Kor 16,19 Kol 4, 15-17 2 Tim 2,3

3 Rim 1,7 Gal 1,3 Fil 1,2

4-5 Rim 1,8-9 Efes 1, 15-16 Kol 1,3-4.9

6 Gal 3,28 5,6 Fil 1,9 Kol 1,9

7 2 Kor 7,4 2 Jn 1,4-6

Voved i pozdravi Pavle, zatvorenik na Isus Hristos, i bratot Timotej, do vozqubeniot Filimon, na{iot sotrudnik, 2 i do Apfija, vozqubenata sestra, i do Arhip, na{iot soborec, i do tvojata doma{na crkva. 3 Blagodat vam i mir od Boga, na{iot Otec, i od Gospod Isus Hristos! 4 Sekoga{ Mu blagodaram na mojot Bog, koga te spomnuvam vo molitvite svoi, 5 bidej}i slu{am za tvojata qubov i vera, koja ja ima{ vo Gospod Isus i kon site svetii, 6 i molam na{ata zaedni~ka vera da se pokaè vo tebe na delo vo poznanieto na sekoe dobro, koe go imame za Isus Hristos. 7 Za{to nie mnogu se raduvame i ute{uvame poradi tvojata qubov, brate, bidej}i preku tebe se uspokoija srcata na svetiite. 8 Zatoa, iako imam vo Hristos golema sloboda da ti zapovedam {to treba da pravi{,

1

sepak, od qubov kon tebe, te molam jas, kakov {to sum, starecot Pavle, a sega i zatvorenik za Isus Hristos, 10 i te molam za moeto ~edo, Onisim, {to go rodiv vo okovite svoi: 11 i toj nekoga{ be{e nepotreben za tebe, a sega ni e mnogu popotreben i tebe, i mene. 12 Ti go pra}am nazad nego - primi go kako da e moeto srce. 13 Jas sakav da go zadràm kaj mene, za da mi sluì mesto tebe vo okovite {to gi nosam za Evangelieto. 14 No bez tvoja soglasnost ne sakav ni{to da napravam, za da bide tvojata dobrina ne kako prinuda, tuku dobrovolna. 15 Za{to, moèbi toj poradi toa se odvoi od tebe za malku vreme, za da go primi{ zasekoga{, 16 ne ve}e kako rob, a pove}e od rob, kako vozquben brat, a osobeno za mene, i u{te pove}e za tebe - i po telo, i vo Gospoda. 9

9 Efes 3,1 4,1

10 1 Kor 4,15 Gal 4,19 Kol 4,9

13 Fil 2,30

14 2 Kor 9,7 1 Ptr 5,2

16 1 Kor 7,22

286 POSLANIE DO FILIMON 19 Gal 6,11 Kol 4,18

I taka, ako me ima{ za sodrugar, primi go kako da si me primil mene. 18 Ako, pak, vo ne{to ti zgre{il, ili ti e dolèn, prefrli go toa na moja smetka. 19 Jas, Pavle, napi{av so svoja raka: jas }e platam, za da ne ti re~am deka ti i samiot cel si mi dolèn. 20 Da, brate, da go dobijat od tebe vo Gospod ona za {to Go molam; razveseli go srceto moe vo Gospod. 21 Ubeden vo tvojata poslu{nost, ti napi{av, znaej}i deka }e napravi{ i pove}e otkolku {to ti velam. 17

A zaedno so ova prigotvi mi i smes- 23 1,7 tuvawe, za{to se nadevam deka so va- Kol 4,12 {ite molitvi }e vi bidam daruvan vam. 23 Te pozdravuva Epafras, koj e so me- 24 Dela ne zatvorenik vo Hristos Isus, Marko, 12,12.25 Aristarh, Dimas, Luka - moite sora- 13,13 15,37-39 botnici. 19,29 24 Blagodatta na na{iot Gospod Isus Kol 4,10.14 2 Tim 4, Hristos neka bide so va{iot duh. 10-11 Amin! 22

POSLANIE NA APOSTOL PAVLE DO EVREITE Voved Poslanieto do Evreite e upateno do grupa hristijani koi bile izloèni na èstoko protivewe. Pisatelot gi ohrabruva da ostanat vo hristijanskata vera, ukaùvaj}i im deka Isus Hristos e vistinskoto i kone~no otkrovenie od Boga za lu|eto. Pritoa, posebno se naglaseni tri vistini, i toa: (1) Isus e ve~niot Bo`ji Sin, Koj ni ja pokaà vistinskata poslu{nost kon Boga preku Svoeto stradawe. Kako Bo`ji Sin, Isus e nad prorocite i nad angelite, a pogolem e i od Mojsej. (2) Bog Go proglasuva Isusa za ve~en Prvosve{tenik, Koj e nad site starozavetni sve{tenici i prvosve{tenici. (3) Na{eto spasenie od grevot, stravot i smrtta e mo`no samo so vera vo Gospod Isus Hristos, kako na{ Prvosve{tenik. Site obredi i `rtvi na ìvotni se samo senka na vistinskoto spasenie, koe e vo Hristos. Naveduvaj}i niza primeri na bogougodna vera kaj poznati bibliski li~nosti (11), pisatelot gi povikuva i ~itatelite da ostanat verni do kraj (12), so pogled vperen vo Hristos i gi ohrabruva da gi izdràt site stradawa i progonstva. Poslanieto zavr{uva so soveti i predupreduvawa. 1,1

Bog ni se objavuva preku Sinot Bog, Koj vo staro vreme, otkako mnogupati i na mnogu na~ini im zboruva{e na na{ite predci preku 2 prorocite, 2 vo poslednive denovi ni zboruva 2,8; 3,6 5,8; 7,28 preku Sinot, Kogo Go postavi za nas9,26; 11,3 5 Mojs 4,30 lednik nad s#, preku Kogo gi sozdade i 1 Ptr 1,20 vekovite. 3 Toj e odblesok na Bo`jata slava i 3 7,27; 8,1 otpe~atok na Negovata su{tina i drì Mudr 8,1 s# so Svojot mo}en zbor. Otkako preku Mk 16,19 Kol 1,17 Sebe gi o~isti na{ite grevovi, sedna Tit 2,14 od desnata strana na prestolot na Se4 vi{niot vo visinite. 2,2; 12,25 3 Mojs 12,6 Os 12,10 Lk 1,55.70 Jn 9,29

8,6 Efes 1,21 Fil 2,9-10 1 Ptr 3,22

1

Veli~ieto na Bo`jiot Sin 4 I stana tolku povozvi{en od ange5 lite, kolku {to e poslavno imeto {to 5,5 go nasledi, vo sporedba so nivnoto. 2 Car 7,14 5 Za{to komu od angelite Bog nekoPs 2,7 1 Car ga{ mu rekol: „Ti si Sin Moj, Jas Te 17,13 rodiv denes”, ili pak: „Jas }e Mu bidam Dela 13,33 Tatko, a Toj }e mi bide Sin?” 6 6 Isto taka, koga Go vovede Prvorode10,5 niot vo vselenata, re~e: „Neka Mu se Jn 3,16 Kol 1,18 poklonat site angeli Bo`ji!”

7 Za angelite, pak, re~eno e: „Ti gi pravi{ angelite Svoi vetrovi, a sluìtelite Svoi ognen plamen”, 8 a za Sinot: „Tvojot prestol, Boè, e ve~en i èzolot na pravdata e èzol na carstvoto Tvoe. 9 Tebe Ti omile pravdata, a go namrazi bezzakonieto; zatoa, Boè, Tvojot Bog Te pomaza so maslo na radosta pove}e od Tvoite pridru`nici.” 10 I pak: „Vo po~etokot Ti, Gospodi, si ja osnoval Zemjata, a i nebesata se delo na Tvoite race; 11 tie }e zaginat, Ti ostanuva{; site }e izvetveat kako obleka; 12 }e gi svitka{ kako nametka, kako obleklo, i tie }e bidat promeneti; no Ti si sekoga{ istiot, i Tvoite godini nema da se svr{at.” 13 A na kogo od angelite Bog nekoga{ mu rekol: „Sedi od Mojata desna strana dodeka neprijatelite Tvoi ne gi postavam za podno`je na nozete Tvoi?” 14 Neli se tie site sluìtelski duhovi, isprateni da im sluàt na onie {to }e go nasledat spasenieto?

7 Ps 103,4

8-9 Ps 44,6-7

9 Is 11,5 61,1.3

10-12 Ps 101, 23-27

10 Jn 1,3

12 12,26.27; 13,8 Otkr 6,14

13 Is.N. 10,24 Ps 108,1 Mk 13,19

14 Ps 33,7 90,11; 102,20-21 Dan 7,10 Mt 4,11 Dela 12,11

288 POSLANIE DO EVREITE 2,1 Rim 11,22

2 10,28-29 12,25 Dela 7,53 Gal 3,19

3 Lk 1,2 1 Kor 1,6

4 Mk 16,20 1 Kor 12,4.11 2 Kor 12,12

6-8 Ps 8,5-7

8 Mt 22,44 1 Kor 15,27 Efes 1,22

2

Na{eto spasenie

Zatoa treba da bideme naro~no vnimatelni kon ona {to go ~uvme za da ne otpadneme nekako. 2 Za{to, ako re~enoto slovo preku angelite se pokaà verno, i ako sekoj prestap i sekoja neposlu{nost primi pravedna kazna, 3 kako li toga{ }e se izvle~eme ako zanemarime takvo golemo spasenie koe, najnapred propovedano od Gospoda, se potvrdi od onie {to go bea ~ule od Nego, 4 koga i Bog im go potvrdi svedo{tvoto so znaci i ~udesa, so razni silni dela i so razdavawe darovi preku Svetiot Duh po Negova volja. Predvodnikot na na{eto spasenie

5 Za{to Bog ne im ja pot~ini na angelite idnata vselena za koja zboruvame, 6 tuku, naprotiv - nekoj posvedo~il zboruvaj}i: „[to e ~ovekot da misli{ na nego, sinot ~ove~ki, ta da se griì{ 10 za nego? 7 Si go napravil za kratko malku po2,17; 5,9 7,28; 12,2 Lk 24,26 dolen od angelite, no so slava i ~est si Dela 3,15 go oven~al i si go postavil nad delata 11 od Tvoite race; 8 s# si pot~inil pod nozete negovi.” 10,10 2 Mojs 31,13 A koga s# mu pot~ini, ni{to ne mu osMt 28,10 tavi nepot~ineto; no sega u{te ne gleJn 17,19 20,17 dame deka s# mu e pot~ineto. Efes 5,26 9 A gledame deka Isus Hristos, Koj 12 za kratko vreme be{e postaven ponisko Ps 21,22 od angelite, poradi pretrpenata smrt Jn 17,6 be{e oven~an so slava i ~est, ta, po Bo`jata blagodat, Toj da vkusi smrt za site. 10 Za{to Mu prilega{e na Onoj, poradi Kogo e s# i od Kogo e s#, pri donesuvaweto na mnogubrojnite ~eda vo slava, preku stradawa da go usovr{i Za~etnikot na nivnoto spasenie. 11 Bidej}i i Onoj {to osvetuva, i onie {to se osvetuvaat, site se od Eden; i zatoa Isus ne se sramuva da gi nare~e bra}a, velej}i: 12 „]e go vozvestam imeto Tvoe me|u bra}ata Moi, srede sobranieto }e Te slavam.”

9

5,4-10 Dela 3,13 2 Kor 5, 14-15 Fil 2,7-9

I pak: „Jas }e se nadevam na Nego.” I odnovo: „Ete Me Mene i decata Moi {to Mi gi dade Bog.” 14 A bidej}i decata se u~esnici vo teloto i krvta, taka i Toj zede ednakvo u~estvo vo toa, ta preku smrtta da go pobedi onoj {to ja ima vlasta nad smrtta, odnosno |avolot; 15 pa da gi oslobodi onie {to od strav pred smrtta preku celiot ìvot bea podloèni na ropstvo. 16 Za{to jasno e deka Toj ne dojde da im pomogne na angelite, tuku na Avraamovite potomci; 17 zatoa Toj mora{e vo s# da li~i na bra}ata, pa da bide milostiv i veren prvosve{tenik pred Boga, za da gi o~isti grevovite na narodot. 18 Za{to vo ona, {to Sam pretrpe, otkako be{e isku{an, vo toa }e moè i na isku{uvanite da im pomogne. 13

3

Hristos e pogolem od Mojsej

Zatoa, bra}a sveti, u~esnici vo nebesnoto prizvanie, razmislete za Pratenikot i Prvosve{tenikot na na{ata vera, Isus Hristos. 2 Koj Mu be{e veren na Onoj Koj Go postavil, kako i Mojsej - vo celiot negov dom. 3 Za{to Toj se udostoi so slava, tolku pogolema od Mojseevata, kolku {to e pogolema po~itta {to ja ima onoj {to go izgradil domot od po~itta {to ja ima domot! 4 Za{to sekoj dom se gradi od nekogo; a Onoj, Koj izgradil s#, e Bog. 5 I Mojsej Mu be{e veren kako sluga na celiot Negov dom, za da go posvedo~i ona {to treba{e da se soop{ti. 6 Hristos, kako Sin, e veren vo Bo`jiot dom. Negov dom, pak, sme nie, samo ako slobodata i nade`ta, so koi se falime, gi zapazime do kraj. Spokoj za Bo`jite lu|e

13 2 Car 22,3 Is 8,17.18 12,2 Jn 10,29

14 Mudr 2,24 Jn 1,14 Rim 8,3 1 Kor 15,50.55 2 Tim 1,10 1 Jn 3,8

15 Rim 8,15 Gal 5,1 2 Tim 1,7

16 Is 41,8-9

17 4,14 5,2 3 Mojs 16,10 1 Car 2,35 Rim 3,25 Fil 2,7 1 Jn 2,2 4,10

18 4,15

3,1 2,11 4,14 10,23 Is 17,7 2 Kor 9,13 Fil 3,14

3 8,6 2 Kor 3,7

5 2 Mojs 14,31 4 Mojs 12,7 Otkr 15,3

6 4,16 1 Let 17,12-14 Rim 5,2 1 Kor 3,16 6,19 Efes 2, 19-22 Kol 1,23 1 Tim 3,15 1 Ptr 2,5

Poradi toa, kako {to veli Svetiot 7-11 Duh: „Denes, ako go ~uete glasot Negov, Ps 94,7-11 8 ne èsto~ete gi srcata svoi, kako vo ogor~enosta na denot na isku{uvaweto vo pustinata, 7

289 POSLANIE DO EVREITE 7 9,8; 10,15 Mt 22,43 Dela 28,25

8 2 Mojs 17,7

10 Dela 7,36

11 4 Mojs 14,21-23 5 Mojs 1,34-35

12 3,8; 10,22 12,15 Er 18,12

13 3,7; 10,24 Rim 7,11 2 Kor 6,1-2 1 Sol 5,11 2 Sol 2,10

14 11,1

15 Ps 94,7-8

16 4 Mojs 14,2

17 4 Mojs 14,29

18 5 Mojs 1,26 1 Kor 10,5

19 3,12; 4,6 Ps 77,22 106,24 Jn 3,36

4,1 12,15 4 Mojs 14,31

2 Rim 10,1617 Gal 5,2 1 Sol 2,13

3 3,11 Ps 94,11

4 1 Mojs 2,2 2 Mojs 20,11

kade {to tatkovcite va{i Me isku{aa, Me ispituvaa, iako gi gledaa delata Moi preku ~etirieset godini. 10 Zatoa se razgneviv na toj rod i rekov, sekoga{ se zabluduvaa vo srcata svoi i ne gi poznaa pati{tata Moi. 11 Pa taka se zakolnav vo Svojot gnev deka nema da vlezat vo Mojot spokoj.” 12 Bra}a, gledajte, da ne bi vo nekogo od vas, da ima zlo i neverno srce, ta da otstapi od ìviot Bog. 13 Tuku hrabrete se sekoj den eden po drug dodeka s# u{te se veli: „Denes”, ta nikoj od vas da ne otrpne preku izmamata na grevot; 14 za{to nie stanavme sorabotnici na Hristos. Samo ako ja zadrìme cvrsto do kraj prvobitnata cvrsta podloga; 15 dodeka se veli: „Denes, koga }e go ~uete Negoviot glas, da ne otrpnat srcata va{i onaka kako koga se pobunivte.” 16 A koi bea tie {to ~uja i pak se pobunija? Zar ne bea toa site onie koi so Mojsej izlegoa od Egipet? 17 Protiv kogo negoduva{e Toj ~etirieset godini? Neli protiv onie {to pogre{ija i ~ii koski ostanaa vo pustinata? 18 A na koi im se zakolnal deka nema da vlezat vo Negoviot spokoj ako ne na onie, {to bea neposlu{ni? 19 I taka, gledame deka tie ne moèa da vlezat poradi neverieto. Da vnimavame pak, dodeka u{te ni e ostaveno vetuvaweto za vleguvawe vo Negoviot spokoj, da ne bi se otkrilo deka nekoj od vas bi moèl da zadocni. 2 Za{to i nam ni se soop{ti, kako i nim. No slovoto, {to go bea ~ule, ne im donese polza, bidej}i onie {to go bea ~ule ne poveruvaa. 3 A nie, koi poveruvavme, vleguvame vo Negoviot spokoj, kako {to rekol Toj: „Zatoa se zakolnav vo gnevot Svoj deka tie nema da vlezat vo Mojot spokoj”, iako Negovite dela bea zavr{eni u{te pri sozdavaweto na svetot. 4 Za{to negde za sedmiot den e re~eno vaka: „I vo sedmiot den Bog se odmori od site Svoi dela.” 5 I na toa mesto pak: „Ne }e vlezat vo spokojot Moj.” 9

4

I taka, na nekoi im se otvori da vlezat vo nego, a onie, na koi im be{e porano propovedano Evangelieto, ne vlegoa poradi neposlu{nost; 7 Zatoa Toj pak opredeli eden den „Denes”, velej}i preku David, po tolku vreme, kako {to e re~eno pogore: „Denes, koga }e go ~uete glasot Negov, ne stvrdnuvajte gi srcata va{i.” 8 Za{to, ako Isus Navin im be{e dal spokoj, Bog nema{e da zboruva ve}e potoa za drug den. 9 No, za narodot Bo`ji s# u{te ostanuva sabotna po~inka. 10 Za{to, koj }e vleze vo spokojot Negov, toj }e se odmora od delata svoi, kako i Bog od Svoite. 11 I taka, da se pogriìme da vlezeme vo onoj spokoj, ta da ne bi nekoj da padne vo sli~na neposlu{nost. 12 Za{to, slovoto Bo`jo e ìvo i dejstvuva i e poostro od sekakov me~ so dve ostrici; i navleguva do razdeluvawe na du{ata i duhot, do zglobovite i mozokot, i gi procenuva mislite i namerite na srceto. 13 I nema sozdanie sokrieno za Nego, tuku s# e golo i otkrieno za o~ite na Onoj pred Kogo nie }e odgovarame. 6

Isus e na{iot Prvosve{tenik

5 Ps 94,11

6 3,18-19

7 3,7.8.15 Ps 94,7-8

8 5 Mojs 31,7 Is.N. 22,4

10 Otkr 14,13

12 Is 49,2 55,11 Er 17,10 23,29 Mudr 18,15 Jn 10,35 12,48 Dela 7,38 12,24 1 Kor 4,5 14,24-25 Efes 6,17 1 Sol 2,13 2 Tim 2,9 1 Ptr 1,23 1 Jn 2,14 Otkr 1,16 19,13

13 Er 23,24 Ps 32,13-15 Izreki 5,21 Dan 2,22 Rim 14,12

14

Imaj}i Go golemiot Prvosve{te- 2,17; 3,1 5,5.10 nik Koj preminal preku nebesata, Isus, 6,20; 7,26 9,11 Sinot Bo`ji, nie treba da se drìme za 8,1; 9,24; 10,21 ispoveduvaweto na verata. 10,23 15 Za{to, nie nemame takov Prvo- Efes 4,10 sve{tenik, {to ne moè da so~uvstvuva 15 vo na{ite slabosti, tuku takov Koj is- 2,17-18 Mt 4,1-11 kusil s# kako i nie, osven grev. Lk 22,28 16 I taka, slobodno da pristapuvame Jn 8,46 2 Kor 5,21 kon prestolot na blagodatta, za da primime milost i da najdeme blagodat za 16 3,6; 7,19 blagovremena pomo{. 10,19.22.35 14

5

Hristos e vistinski Prvosve{tenik, pogolem od Aron

Za{to sekoj Prvosve{tenik, koj od lu|e se izbira, za lu|eto se postavuva na slu`ba Bo`ja, da prinesuva darovi i `rtvi za grevovite,

1 Jn 3,21

5,1 8,3; 9,9

290 POSLANIE DO EVREITE 2 2,17-18; 4,15 7,27-28 Mt 18,12

3 7,27; 9,7 3 Mojs 9,7 16,6.15-16

4 2 Mojs 28,1 4 Mojs 18,7 Jn 3,27

5 4,14 Ps 2,7 Jn 8,54

6 7,1-28 1 Mojs 14,18 Ps 109,4

7 Ps 67,20 Mt 26, 38-46 Jn 12,27

8-9 2,10; 9,12 Rim 5,19 Fil 2,8-9 Is 45,17

10 4,14

12 1 Kor 3,1-3 1 Ptr 2,2

13 Efes 4,14

14 1 Mojs 3,22 Is 7,15 1 Kor 2,6 Efes 4,13

6,1 9,14 Dela 20,21 1 Kor 3, 10-12 Efes 2,1.5

i da moè da gi razbira onie {to se neume{ni i zabludeni, bidej}i i samiot e so slabosti; 3 i zatoa e dolèn kako za narodot, taka isto i za svoite grevovi da prinesuva `rtvi. 4 I nikoj sam ne se zdobil so takva ~est, tuku samo onoj koj e povikan od Boga, kako {to be{e Aron. 5 Taka i Hristos ne se proslavi Sam Sebesi, stanuvaj}i prvosve{tenik, tuku Go proslavi Onoj Koj Mu re~e: „Ti si Sin Moj, Jas Te rodiv denes.” 6 Kako {to e i na drugo mesto re~eno: „Ti si ve~en sve{tenik po ~inot Melhisedekov.” 7 Vo denovite na Svojot zemen ìvot, Toj so silen vik i solzi upati molbi i molitvi kon Onoj Koj moè{e da Go spasi od smrtta i poradi Svojata pot~inetost od po~it be{e ~uen. 8 Iako be{e Sin, Toj se nau~i na poslu{nost od ona {to go postrada, 9 a, otkako se usovr{i, stana izvor za ve~no spasenie na site onie koi Mu se poslu{ni, 10 i od Boga be{e nare~en Prvosve{tenik po ~inot Melhisedekov. 2

Da ostaneme vo verata 11 Za ova bi imale mnogu da vi zboruvame, {to e i te{ko da se tolkuva, bidej}i te{ko sfa}ate. 12 Za{to, iako spored godinite vie treba{e ve}e da bidete u~iteli, vie s# u{te imate potreba nekoj da ve u~i koi se prvite na~ela na slovoto Bo`jo, i dojdovte do takva sostojba, {to imate potreba od mleko, a ne od tvrda hrana. 13 Sekoj {to se hrani so mleko, e neve{t vo slovoto na pravdata, bidej}i e dete; 14 a tvrdata hrana e za zrelite, koi blagodarej}i na poukata, imaat ~uvstva i se nau~eni da razlikuvaat dobro od zlo. Zatoa da go ostavime po~etnoto u~ewe za Hristos i da se stremime kon sovr{enstvo, da ne ja postavuvame odnovo osnovata: pokajanieto od mrtvi dela i verata vo Boga, 2 naukata za kr{tevaweto, rakopolagaweto, voskresenieto na mrtvite i ve~niot sud.

6

I ova }e go napravime, ako dopu{ti Bog. 4 Za{to onie koi edna{ se prosvetija, vkusija od nebesniot dar, stanaa u~esnici na Svetiot Duh, 5 i, otkako vkusija od ubavata Bo`ja re~ i od silite na idniot vek, 6 a potoa otpadnaa, - ne e mo`no povtorno da bidat obnoveni za pokajanie, koga povtorno vo sebesi Go raspnuvaat Sinot Bo`ji i Go hulat. 7 Za{to zemjata, koja go vpiva do`dot {to ~esto pa|a na nea i ra|a plod dobar za onie {to ja obrabotuvaat, od Boga dobiva blagoslov; 8 a onaa {to dava trwe i bocki, taa e nepotrebna i blizu e do prokletstvoto koe zavr{uva so izgoruvawe. 9 Od vas, vozqubeni, nie o~ekuvame ne{to podobro i spasitelno, iako taka zboruvame. 10 Za{to Bog ne e nepraveden, ta da go zaboravi deloto va{e i trudot na qubovta {to gi pokaàvte vo Negovo ime, otkako im posluìvte i im sluìte na svetiite. 11 A nie sakame sekoj od vas da ja pokaùva istata usrdnost za odrùvawe na polnata nade` dokraj, 12 ta da ne stanete mrzlivi, tuku da gi sledite onie koi preku vera i trpenie gi dobivaat vetuvawata.

4

Bo`joto sigurno vetuvawe

13

3

Bog, koga mu vetuva{e na Avraam, bidej}i nema{e ni{to pogolemo vo {to bi se zakolnal, se zakolna vo Sebe, 14 velej}i: „Navistina }e te blagoslovam i }e te razmnoàm i preumnoàm.” 15 I taka, so dolgotrpenie toj go dobi vetenoto. 16 Lu|eto, pak, se kolnat vo pogorno od sebesi, i zakletvata kako potvrda na sekoja nivna prepirka stava kraj. 17 Zatoa Bog, koga na naslednicite na vetuvaweto saka{e jasno da im ja pokaè Svojata neizmenliva volja, posvedo~i so kletva, 18 ta preku dve neizmenlivi raboti, vo koi ne e mo`no Bog da izlaè, da imame golema uteha i nie, koi pribeg13

10,26-27.32 Jn 4,10 Efes 2,8 Gal 3,2

5 4,12 1 Ptr 2,3

6 10,29 3 Ptr 2,21 1 Jn 5,16

7 1 Mojs 1,11-12 5 Mojs 11,11

8 1 Mojs 3,17-18 Is 5,6; 27,4 Mt 7,16

10 10,32-34 Mt 10, 40-42 1 Sol 1,3 Otkr 2,19

11 3,6; 10,23

12 5,11; 6,16 10,36; 11,7.9 1 Kor 11,1 Otkr 13,10

13.14 1 Mojs 22,16.17

Rim 4,20

15 11,9.13.33.3 9 1 Mojs 21,5

16 2 Mojs 22,11

17 9,15; 10,36 Rim 4,16

18 3,6; 10,23 4 Mojs 23,19 Kol 1,5

291 POSLANIE DO EVREITE 19-20 nuvame da se prifatime za nade`ta

{to ni e dadena, 19 a koja e za na{ata du{a cvrsta i sigurna kotva, i koj vleguva duri zad zave20 sata, 20 kade {to Isus za nas vleze najna4,14 Ps 109,4 pred, otkako stana ve~en Prvosve{tenik po ~inot Melhisedekov.

10,19-20 3 Mojs 16,2.12 Mt 27,51

7,1-2

1 Mojs 14,17-20

3 4,14 7,16 Jn 7,27

4 1 Mojs 14,20

5 4 Mojs 18,21

6 Rim 4,13

10 1 Mojs 14,17

11 8,6-7 10,1 Ps 109,4

7

Sve{tenikot Melhisedek

Toj Melhisedek be{e car salimski, sve{tenik na Sevi{niot Bog, koj go presretna Avraam, koga se vra}a{e od borbata so carevite, i go blagoslovi, 2 komu i Avraam mu dade desetok od s#, i koj po zna~eweto na imeto negovo e prvo car na pravdata, a potoa i car na Salim, odnosno car na mirot. 3 Bez tatko, bez majka, bez rod, nema{e nitu po~etok na dnite, nitu kraj na ìvotot i, po takov na~in, e podoben na Sinot Bo`ji, i ostanuva ve~en sve{tenik. 4 Gledate li kolku e golem onoj komu pratatkoto Avraam mu dade desetok od najdobriot plen! 5 Onie od Levievite sinovi, {to primaat sve{tenstvo, imaat zapoved da zemaat po Zakonot desetok od narodot, odnosno od bra}ata svoi, iako i tie proizlegle od bedrata Avraamovi. 6 No toj, koj ne mu pripa|a{e na na{iot rod, zede desetok od Avraam i go blagoslovi onoj {to be{e primil vetuvawa. 7 Ne moè da ima nikakov spor deka pomaliot se blagoslovuva od pogolemiot. 8 Taka, ovde smrtni lu|e zemaat desetoci, a tamu - Onoj, za Kogo ima svedo{tvo deka e ìv. 9 I, taka da re~am, Levij, koj prima desetoci, i sam dade desetok preku Avraam, 10 bidej}i u{te be{e vo bedrata na tatko si koga go sretna Melhisedek. 11 Pa taka, ako sovr{enstvo moè{e da se postigne preku levitskoto sve{tenstvo, bidej}i vrz osnova na nego narodot dobi Zakon, kakva potreba ima da se vozdigne drug sve{tenik po ~inot na

Melhisedek, namesto po ~inot na Aron? 12 Za{to, koga }e se promeni sve{tenstvoto, toga{ se javuva potreba da se izmeni i zakonot. 13 A Onoj za Kogo se zboruva ova, se vbrojuva vo drugo koleno, od koe nikoj ne be{e pristapuval do `rtvenikot; 14 za{to e poznato deka Gospod na{ proizleze od Juda, a za sve{tenstvoto od ova koleno Mojsej ni{to ne rekol. Drug sve{tenik kako Melhisedek I u{te pojasno stanuva toa koga se vozdiga sli~no na Melhisedek drug sve{tenik, 16 Koj stanal takov ne po silata na telesna zapoved, tuku po silata na ve~niot ìvot. 17 Za{to se posvedo~i: „Ti si ve~en sve{tenik po ~inot na Melhisedek.” 18 A, pak, odmenuvaweto na porane{nata zapoved se izvr{i poradi toa {to taa be{e slaba i bespolezna, 19 za{to Zakonot ni{to ne doveduva do sovr{enstvo; a se vovede podobra nade`, preku koja se pribliùvame do Boga. 20 Toa be{e potvrdeno so zakletva. 21 Za{to onie bea stanale sve{tenici bez zakletva, a Toj - so zakletva, preku Onoj Koj Mu re~e: „Se zakolna Gospod i nema da se raskae: ,Ti si ve~en sve{tenik po ~inot Melhisedekov.'” 22 Zatoa Isus stana zalog na tolku podobar zavet. 23 A tie bea mnogu sve{tenici, za{to smrtta ne im dava{e da ostane samo eden; 24 a Toj, bidej}i ìvee ve~no, ima sve{tenstvo {to nema da mine na drug. 25 Zatoa Toj i moè za ve~no da gi spasi onie {to preku Nego doa|aat kon Boga, bidej}i e sekoga{ ìv za da se moli za niv. 26 Takov Prvosve{tenik i ni treba{e: svet, neporo~en, neoskvernet, odvoen od gre{nicite i vozvi{en nad nebesata. 27 Koj nema potreba, kako i drugite prvosve{tenici, sekojdnevno da prinesuva `rtva prvo za grevovite svoi, a 15

14 1 Mojs 49,10 Is 11,1 Mt 1,3 Otkr 5,5

17 5,6 Ps 109,4

18 10,9; 13,9 Rim 8,3

19 4,16; 6,18 9,9 10,1-2.4.11 Rim 3,20 7,7-8 Gal 3,21 Jk 4,8

21 Ps 109,4

22 8,6-10 9,15-20 10,29; 12,24 13,20 Lk 22,20 2 Kor 3,6

24 5,6; 13,8 Lk 1,33

25 10,14 Jn 14,6 Rim 8,34 1 Jn 2,1 Otkr 1,18

26 4,14 2 Kor 5,21

27 5,3; 9,12 10,10 2 Mojs 29,38-39 3 Mojs 16,6.15

292 POSLANIE DO EVREITE 28 potoa i za onie na narodot, bidej}i Toj

go izvr{i toa edna{ zasekoga{, otkako Sam Sebe se prinese kako `rtva. 28 Za{to Zakonot za prvosve{tenici 8,1 1,3; 4,14 postavuva lu|e {to se nemo}ni; a sloPs 109,1 Dela 2,33 voto na kletvata {to e po Zakonot Sinot, Koj e ve~no sovr{en. 5,1-2.9

2

9,11.24 4 Mojs 24,6 Sir 24,10

3 5,1.3; 9,14

4 10,8

5 9,2.8.23 10,1 2 Mojs 25,40 Dela 7,44 Kol 2,17

6 7,22

7 7,11.18-19

8-12 Er 31,31-34

10 10,16 2 Kor 3,3 6,16

Isus e na{iot Prvosve{tenik

8

A najva`noto od ova {to go zboruvame, e deka imame takov Prvosve{tenik, Koj sedna od desnata strana na prestolot na veli~ieto na nebesata, 2 i e sluìtel na svetili{teto i na vistinskata skinija, {to ja postavi Gospod, a ne ~ovek. 3 Sekoj prvosve{tenik se postavuva za da prinesuva darovi i `rtvi; zatoa be{e potrebno i Toj da ima {to da prinese. 4 Za{to, ako Toj be{e na zemjata, ne bi bil ni sve{tenik, za{to ima sve{tenici {to prinesuvaat darovi po Zakonot 5 i im sluàt na obrazot i na senkata na nebesnite raboti, kako {to mu be{e re~eno na Mojsej, koga ja podiga{e skinijata: „Gledaj, re~e, da napravi{ s# spored obrazecot, {to ti be{e pokaàn na planinata.” 6 A sega Toj dobi tolku podobra slu`ba, i stana posrednik na podobar zavet, koj e utvrden vrz podobri vetuvawa. Promena na Zavetot Za{to, ako prviot zavet be{e bez nedostatok, toga{ nema{e da se bara vtor. 8 No, ukoruvaj}i gi, veli: „Ete idat denovi, veli Gospod, i so domot Izrailev i so domot Judin }e sklu~am nov zavet, 9 no ne takov zavet kakov {to sklu~iv so tatkovcite nivni vo denot, koga gi fativ za raka za da gi izvedam od zemjata egipetska, - za{to tie ne ostanaa vo Mojot zavet i Jas gi ostaviv, veli Gospod. 10 No ovoj e zavetot {to }e mu go dadam na domot Izrailev vo onie dni, veli Gospod: }e gi vreàm zakonite 7

Svoi vo mislite nivni, i vo srcata nivni }e gi napi{am, i }e bidam nivni Bog, a tie }e bidat Moj narod. 11 I nieden nema da go u~i svojot blièn, i nieden bratot svoj: ‚Poznaj Go Gospoda', za{to site, od mal do golem me|u niv, }e Me znaat, 12 bidej}i }e bidam milostiv kon nivnite nepravdi, a za grevovite i bezzakonijata nivni nema ve}e da si spomnuvam.” 13 A koga veli „nov zavet”, prviot go napravi zastaren; a ona {to e staro i zastareno, blizu e do is~eznuvawe.

9

Staroto bogosluènie

Taka i vo prviot zavet ima{e uredbi za bogosluènie i zemno svetili{te; 2 za{to skinijata be{e napravena vaka: vo prviot del se nao|aa svetilnikot, trpezata i izloènite lebovi; toj del e nare~en „Sveto Mesto”. 3 A zad vtorata zavesa od skinijata be{e delot, nare~en „Svetiwa nad svetiwite”; 4 vo nea se nao|a{e zlatnata kadilnica i od site strani opkovan so zlato kov~egot na zavetot, vo koj stoeja zlatniot sad so mana i rascuteniot èzol na Aron, kako i plo~ite na zavetot, 5 a nad nego - heruvimi na slavata, {to go osenuvaa ~istili{teto; za ova sega nema potreba da se zboruva poop{irno. 6 Pri vakov raspored, vo prviot del od skinijata sekoga{ vleguvaa sve{tenicite i izvr{uvaa slu`ba Bo`ja; 7 a vo vtoriot del vleguva{e po edna{ vo godinata prvosve{tenikot i toa ne bez krv, {to ja prinesuva{e kako `rtva za sebe i za grevovite na narodot, napraveni poradi neznaewe. 8 Preku ova Svetiot Duh pokaùva{e deka s# u{te ne e otvoren patot za svetili{teto s# dodeka stoi prvata skinija, 9 koja e simbol na sega{noto vreme, vo koe se prinesuvaat darovi i `rtvi, koi ne moàt da go napravat sovr{en po sovesta onoj {to sluì,

11 Is 54,13 Avak 2,14

13 Er 31,31 2 Kor 3,14 5,17

9,1 9,10

2 2 Mojs 25,8-9 25,23-39

3 2 Mojs 26,31-33

4 2 Mojs 16,32-34 25,10-15 30,1-6 32,15-16 4 Mojs 17,22-24

5 2 Mojs 25,17-22 26,34

6 4 Mojs 18,3

7 5,3; 9,17-18 2 Mojs 30,10 3 Mojs 16,2-34

8 10,19-20 Jn 14,6

9 7,19 10,1-4.11

293 POSLANIE DO EVREITE 10 13,9 3 Mojs 11,2 15,18 4 Mojs 6,3 19,13 Kol 2,16

11

tuku se sostojat samo od jadewa i piewa, i razni miewa i telesni obredi, ustanoveni do vremeto koga seto ova }e se ispravi. 10

Hristovoto `rtvoprinesuvawe

No Hristos, koga stana Prvosve{tenik na idnite dobra, so pogolemo i so posovr{eno svetili{te, nerakotvore12 no, odnosno ne onakvo kakvo {to se pra5,9; 7,27 9,19.24-26 vi na zemjata, 10,4.10.14 12 nitu so krv kozja i tele{ka, tuku so 13,12 Mt 26,28 Svojata krv vleze vo svetili{teto edRim 3,15 na{ zasekoga{ i izvr{i ve~en otkup. 13 Za{to, ako krvta na jun~e i jarec, i 13 3 Mojs pepelta od junica preku poprskuvawe 16,14-16 17,11 gi osvetuvaat oskvernetite za o~istu4 Mojs 19,9.17 vawe na teloto, 14 toga{, kolku li pove}e krvta na 14 Hristos, Koj preku Svetiot Duh se pri6,1; 10,10 Ps 50,3 nese Sebe na Boga neporo~en, }e ja Zah 13,1 o~isti sovesta na{a od mrtvi dela za Jn 10,18 1 Tim 3,9 da Mu sluìme na ìviot Bog. 4,14 8,2; 9,24 2 Kor 5,1

Tit 2,14 1 Ptr 1,19 3,18 1 Jn 1,7

11

Zavet zape~aten so krv 15

Zatoa e Toj posrednik na noviot za-

15 vet, ta po Negovata smrt, {to stana za

7,22

otkup na prestapite od vremeto na pr19 viot zavet, prizvanite da go dobijat ve2 Mojs tenoto ve~no nasledstvo. 24,3-8 16 Za{to, kade {to ima zavet, tamu e 3 Mojs 14,4-7 neophodno da sleduva smrtta na zavetu4 Mojs 19,6 va~ot, 20 17 bidej}i zavetot dobiva sila samo po 2 Mojs 24,8 smrtta; toj nema nikakva sila dodeka 22 zavetuva~ot e ìv. 3 Mojs 18 Poradi toa ni prviot zavet ne be{e 17,11 Efes 1,7 utvrden bez krv. 19 Za{to Mojsej, otkako gi pro~ita site zapovedi od Zakonot pred siot narod, zede krv tele{ka i jare{ka so voda, i so crvena volna i so isop ja porosi kako samata kniga, taka i siot narod, 20 velej}i: „Ova e krvta na zavetot {to vi go odredi Bog.” 21 Isto taka so krv gi poprska i svetili{teto i site sadovi za sluèwe na Boga. 22 I re~isi s# spored Zakonot so krv se o~istuva{e, i bez prolevawe krv nema pro{tevawe.

I taka, obrazite nebesni treba{e 23 da se o~istat na takov na~in, a samoto 8,5 nebesno so podobri `rtvi od ovie. 24 23

Hristoviot vlez na neboto Za{to Hristos ne vleze vo rakotvoreno svetili{te, koe e samo obrazec na vistinskoto, tuku vo samoto nebo, za da se javi sega pred liceto na Boga za nas; 25 i ne da se prinesuva Sebe kako `rtva pove}epati, kako {to prvosve{tenikot vleguva vo svetili{teto sekoja godina so tu|a krv. 26 Inaku Toj bi trebalo mnogupati da postrada od sozdanieto na svetot. A sega edna{ zasekoga{, do krajot na vekovite, se javi za da go odnese grevot, otkako se prinese Sam Sebe kako `rtva. 27 I kako {to im e na lu|eto opredeleno da umrat edna{, a potoa - sud, 28 taka i Hristos, otkako edna{ se prinese Samiot Sebe kako `rtva, za da gi odnese grevovite na mnozina, vtorpat }e im se javi ne ve}e kako `rtva za grev na onie {to Go o~ekuvaat, tuku za nivno spasenie. 24

Silata na `rtvata Hristova

10

Bidej}i Zakonot ja ima samo senkata na idnite dobra, a ne su{tinata na rabotite, nikoga{ ne moè so onie isti `rtvi, {to se prinesuvaat sekoja godina, da gi usovr{i onie koi pristapuvaat. 2 Inaku bi prestanale da se prinesuvaat, bidej}i onie {to sluàt, edna{ o~isteni, ne }e imaat ve}e nikakva svest za grevovite. 3 No preku `rtvite sekoja godina se potsetuvaat na grevovite, 4 bidej}i ne e mo`no tele{kata i jare{kata krv da gi odnese grevovite. 5 Poradi toa, vleguvaj}i vo svetot, veli: „@rtvi i darovi Ti ne posaka, a telo Mi prigotvi. 6 Sepalenici za grevot ne Ti se ugodni.” 7 Toga{ rekov: „Ete, idam, napi{ano e za Mene vo knigata, da ja izvr{am, Boè, voljata Tvoja.” 8 Koga pogore re~e: „@rtvi i darovi i sepalenici za grevot - {to se prine-

4,14 8,2 Rim 8,34

25 9,7

26 7,27; 9,12.28 10,2; 12,26 1 Kor 10,11 Gal 4,4 1 Ptr 1, 19-20 3,18 1 Jn 3,5

27 1 Mojs 3,19 Rim 2,5-10 Otkr 20,11-15

28 10,10 Is 53,12 Fil 3,20 1 Sol 1,10 1 Ptr 2,24

10,1 7,19; 8,5 3 Mojs 16,34 Kol 2,17

2 9,9.26

3 3 Mojs 16,21

4 7,18-19 9,9.12-13 10,1.11 Is 1,11

5-7 Ps 39,6-8

7 Mt 26,39

8 Ps 39,6

294 POSLANIE DO EVREITE 9 suvaat spored Zakonot, Ti ne posaka i

7,18-19 Ps 39,7-8

10 2,11; 7,27 9,14.28 10,12.14; 13,12 Jn 17,19 Efes 5,2.26 1 Sol 4,3

11 2 Mojs 29,38

12-13 1,13

14 7,25; 10,10

15 3,7

16.17 8,10.12 Er 31,33.34

19 4,16 9,8.12.25 Efes 3,12

20 6,19-20 Jn 14,6

21 3,6; 4,14

22 4,16 6,11; 9,14 2 Mojs 29,4 3 Mojs 16,4 Ez 36,25 Dela 22,16 Efes 5,26 1 Tim 3,9

ne Ti se ugodni”, 9 a potoa re~e: „Ete, idam, Boè, da ja izvr{am voljata Tvoja”, so toa Toj go ukinuva prvoto, za da go vospostavi vtoroto. 10 Spored taa volja sme osveteni so prinosot na teloto na Isus Hristos edna{ zasekoga{. 11 I sekoj sve{tenik stoi sekoj den, sluèj}i i prinesuvaj}i mnogupati edni i isti `rtvi, koi nikoga{ ne moàt da gi otstranat grevovite; 12 a Toj, prinesuvaj}i samo edna `rtva za grevovite, zasekoga{ sedna oddesno na Boga, 13 i ottoga{ ~eka ponatamu dodeka neprijatelite Negovi ne bidat poloèni kako podno`je za nozete Negovi. 14 Za{to preku edno prinesuvawe Toj osvetenite gi napravi zasekoga{ sovr{eni. 15 I Svetiot Duh ni posvedo~i, za{to, otkako porano re~e: 16 „Ova e zavetot {to }e im go dadam po onie dni, veli Gospod: }e gi vgradam zakonite Svoi vo srcata nivni, i vo mislite nivni }e gi napi{am.” Toj dodava: 17 „I za grevovite i bezzakonijata nivni nema ve}e da si spomnuvam.” 18 A kade {to ima pro{tevawe za niv, tamu ve}e nema prinosi za grev. Da Mu pristapime na Boga

I taka, bra}a, koga imame sloboda 23 4,14 da vleguvame vo svetili{teto preku krvta na Isus Hristos po nov i ìv pat, 20 {to Toj ni go otvori niz zavesata, odnosno preku Svoeto telo, 21 imame Vrhoven sve{tenik nad domot Bo`ji. 22 Zatoa da pristapime so iskreno srce, vo polna vera, otkako }e gi o~istime srcata od zla sovest so poprskuvawe i otkako }e go izmieme teloto so ~ista voda. 23 I da go drìme ispovedanieto na nade`ta cvrsto, za{to veren e Onoj Koj se zavetuval. 19

I da bideme vnimatelni eden kon drug za da se pottiknuvame kon qubov i dobri dela, 25 ne izostanuvaj}i od sobranijata kako {to nekoi imaat obi~aj, tuku da se pou~uvame eden drug, i toa vo tolku pove}e, do kolku gledate deka se pribliùva sudniot den. 26 Za{to, ako, otkako ja poznavme vistinata, svoevolno prodolùvame da gre{ime, toga{ nema ve}e `rtva za grevovi, 27 tuku stra{no o~ekuvawe na sud i jarosten ogan {to }e gi progolta protivnicite. 28 Ako onoj {to go prekr{il Mojseeviot zakon, pred dvajca ili trojca svedoci bezmilosno se kaznuva so smrt, 29 toga{, kolku li pote{ka kazna, mislite, }e zasluì onoj {to Go pogazil Sinot Bo`ji i ja oskvernil krvta na zavetot preku koja e osveten i Go pohulil Duhot na blagodatta? 30 Za{to nie Go znaeme Onoj {to rekol: „Odmazdata e Moja, Jas }e platam”, veli Gospod. I pak: „Gospod }e mu sudi na Svojot narod.” 31 Stra{no e da se padne vo racete na ìviot Bog! 32 Potsetuvajte se na va{ite porane{ni denovi koga, otkako se prosvetivte, podnesovte golema borba vo stradawata, 33 bilo zatoa {to bevte izloèni na sram i maki, bilo zatoa {to stanavte sou~esnici na onie koi isto taka stradaa, 34 za{to i na okovite moi se soàlivte i so radost dozvolivte va{iot imot da se razgrabi, znaej}i deka na nebesata imate podobar i traen imot. 35 I taka, ne napu{tajte ja va{ata sloboda; taa vi nosi golema nagrada. 36 Najnapred vi e potrebno trpenie, pa, otkako }e ja ispolnite voljata Bo`ja, da go dobiete vetenoto; 37 za{to u{te malku, sosem malku i „Onoj {to ide, }e dojde i nema da zadocni. 38 A pravedniot preku verata }e bide ìv; Jas ne se raduvam za nieden koj otstapuva.” 24

24 Tit 2,14

25 3,13; 13,22 Dela 2,42 1 Kor 3,13

26 6,4-8 4 Mojs 15,30 3 Ptr 2, 20-21

27 9,27 Is 26,11 Sof 1,18 2 Sol 1,6-8

28 5 Mojs 17,6

29 2,3; 6,4.6 9,20; 12,25 13,20 2 Mojs 24,8 Mt 7,6 26,28 1 Kor 6,11 11,27 Efes 4,30

30 5 Mojs 32,35.36 Ps 134,14 Rim 12,19

31 Mt 10,28 2 Kor 5,11

33 1 Kor 4,9 Fil 4,14

34 11,16; 13,3 1 Ptr 1,4-5

35 4,16 11,6

36 6,12.15 Lk 8,15 21,19

37 Is 26,20 Avak 2,3 Otkr 22,20

295 POSLANIE DO EVREITE 38 Avak 2,4 Rim 1,17 Gal 3,11

Nie, pak, ne sme od onie {to otstapuvaat i ginat, tuku od onie koi veruvaat i se spasuvaat. 39

39 1 Ptr 1,9

11,1 3,14 Rim 8, 24-25 2 Kor 4,18; 5,7

2 11,39

3 1,2 1 Mojs 1 Ps 32,6.9 Jn 1,3 Rim 1,20 3 Ptr 3,5

4 12,24 1 Mojs 4,4.10 Jov 16,18 Mt 23,35

5 1 Mojs 5,24 Mudr 4,10 Sir 44,16

6 10,35 2 Mojs 3,14 Er 29,12-14 Mudr 13,1

7 1 Mojs 6,89 6,13-7,1 Rim 3,22; 4,13 1 Ptr 3,20

8 1 Mojs 12,1-4.7

9 1 Mojs 23,4 18,1.9; 26,3 35,12.27

10 11,16; 12,22 13,14 Otkr 21,2.14.19

11

Silata na verata

A verata e podloga za uverenosta vo ona na koe se nadevame ubedenost vo ona {to ne se gleda. 2 Preku nea postarite dobija svedo{tvo. 3 Preku verata razbirame deka vekovite se sozdadeni so Bo`ji zbor i deka od nevidlivoto proizleglo vidlivoto. 4 So vera Avel Mu prinese na Boga podobra `rtva, od Kainovata; preku nea toj dobi svedo{tvo deka e praveden, bidej}i Bog posvedo~i za negovite darovi; preku nea, iako mrtov, toj u{te zboruva. 5 Preku vera Enoh be{e preselen za da ne vidi smrt; i ne se najde, bidej}i Bog go preseli. Za{to pred preseluvaweto toj dobi svedo{tvo deka Mu ugodil na Boga. 6 A bez vera ne e mo`no da Mu se ugodi na Boga; bidej}i onie koi doa|aat kaj Boga, treba da veruvaat deka Toj postoi i deka gi nagraduva onie {to Go baraat. 7 Preku vera Noe, otkako be{e predupreden za ona {to u{te ne se gleda{e, so poslu{nost go napravi kov~egot za da go spasi svojot dom. So toa toj go osudi svetot i stana naslednik na pravednosta po vera. 8 So vera Avraam, koga be{e povikan, poslu{a da pojde vo mestoto {to treba{e da go dobie vo nasledstvo, i trgna, ne znaej}i kade odi. 9 So vera se vseli Avraam vo vetenata zemja kako tu|inec i ìvee{e pod {atori so Isak i Jakov, naslednici na istoto vetuvawe; 10 za{to toj go o~ekuva{e onoj grad {to ima osnovi, ~ij graditel i tvorec e Bog. 11 Preku vera i samata Sara - iako be{e neplodna, dobi sila da za~ne i, pokraj vozrasta nejzina, rodi, za{to Go smeta{e za veren Onoj Koj be{e vetil. 12 I taka od eden, i toa ostaren, se rodija tolku mnogu, kolku {to se yvezdite

na neboto, i kolku {to e bezbrojniot pesok na morskiot breg. 13 Site tie umrea so vera, ne dobivaj}i gi vetuvawata, a samo oddaleku gi vidoa i gi pozdravija, priznavaj}i deka se gosti i pridojdeni. 14 Bidej}i onie {to taka zboruvaat pokaùvaat deka baraat tatkovina. 15 I ako ja bea imale na um onaa tatkovina, od koja bea izlegle, }e imaa prilika da se vratat. 16 No tie sakaa podobra, odnosno nebesna tatkovina; zatoa i Bog ne se srami da se nare~e niven Bog; bidej}i im ima prigotveno grad. 17 Avraam so vera go prinese kako `rtva Isaka, koga be{e isku{uvan; i toj, {to go dobi vetuvaweto, go prinese svojot edinstven sin, 18 za kogo mu be{e re~eno: „Potomstvoto od Isak }e se nare~e so tvoe ime”; 19 za{to toj smeta{e deka e Bog silen i deka i mrtvi moè da voskresnuva i taka da re~am, go primi Isak voskresnat. 20 So vera Isak go blagoslovi Jakov i Isav za idninata. 21 So vera Jakov na umirawe go blagoslovi sekogo od sinovite na Josif i „im se pokloni, potpiraj}i se na vrvot od èzolot svoj.” 22 So vera Josif na umirawe spomna za izleguvaweto na sinovite Izrailevi od Egipet i im dade upatstva za koskite svoi. 23 So vera Mojsej, otkako se rodi, tri meseci be{e krien od roditelite svoi, za{to vidoa deka deteto e ubavo, i ne se upla{ija od carskata zapoved. 24 So vera Mojsej, koga porasna, se otkaà da se nare~e sin na faraonovata }erka 25 i pove}e saka{e da strada zaedno so narodot Bo`ji, otkolku da uìva vo minlivite grevovni nasladi. 26 Stradaweto zaradi Hristos go smeta{e za pogolemo bogatstvo, otkolku riznicite na Egipet; za{to predvid ja ima{e nagradata. 27 So vera toj go napu{ti Egipet ne pla{ej}i se od carskiot gnev, za{to

11 1 Mojs 17,19 21,2 Rim 4, 19-20 1 Kor 10,13

12 1 Mojs 15,5 22,17 2 Mojs 32,13 Is 51,2

13 1 Mojs 23,4 3 Mojs 25,23 Ps 38,12 119,19 1 Let 29,15 Mt 13,17 Jn 8,56 Fil 3,20 1 Ptr 1,17 2,11

15 1 Mojs 24,6-8

16 11,10 2 Mojs 3,6.15 Mk 8,38 Jn 14,2 Efes 2,19

17 1 Mojs 22,1-14 1 Mak 2,52 Sir 44,20 Jk 2,21

18 1 Mojs 21,12 Rim 9,7

19 Jn 5,21 Rim 4,17

20 1 Mojs 27,27-29 27,39-40

21 1 Mojs 47,31 48,15

22 1 Mojs 50,24-25

296 POSLANIE DO EVREITE 23 veruva{e vo Onoj Koj ne se gleda{e,

2 Mojs 1,16.22 2,2

24 2 Mojs 2,10-11

26 13,13 Ps 68,9 88,52

27 2 Mojs 12,50-51 4 Mojs 12,8 1 Tim 1,17

28 2 Mojs 12 Mudr 18,25 1 Kor 10,10

29 2 Mojs 14,22.27

30 Is.N. 6, 13-19

31 Is.N. 2,1 6,17.23 Jk 2,25

32 Sud 4-5 6-8 11-12 13-16 1 Car 3,20 16,13

33 6,15 Sud 4,15-16 7,22 11,32-33 14,5-6 1 Car 17,34-37 2 Car 8, 1-3.15 Dan 6,22

34 Sud 16,28 1 Car 17,49-52 30,6 Dan 3,23-25

35 3 Car 17,23 4 Car 4,36 2 Mak 6, 18-7,42

kako da Go gleda. 28 So vera toj napravi Pasha i poprskuvawe so krv, ta istrebuva~ot na prvorodenite da ne se dopre do niv. 29 So vera pominaa preku Crvenoto More kako po suvo, koe{to se obidoa i Egip}anite da go preminat, no se izdavija. 30 Preku vera padnaa yidovite na Erihon, otkako bea obikoluvani celi sedum dena. 31 So vera bludnicata Raav ne zagina zaedno so nevernicite otkako blagonaklono gi primi izviduva~ite i gi izvede po drug pat. 32 I {to u{te da kaàm? Za{to ne }e imam dovolno vreme da kaùvam za Gedeon, Varak, Samson i Jeftaj, za David i Samoil i drugite proroci, 33 koi preku vera pobedija carstva, vr{ea pravda, dobija vetuvawa, zatvorija usti na lavovi; 34 ugasnaa ognena sila, ja izbegnaa ostricata na me~ot, od nemo}ni stanaa krepki, stanaa silni vo vojna, progonija tu|i vojski; 35 èni primija svoi umreni voskresnati; drugi, pak, bea ma~eni i ne prifatija oslobodeni, za da dobijat podobro voskresenie; 36 a drugi podnesoa podigruvawe i kam{ikuvawe, pa duri i okovi i zatvor; 37 so kamewa bea ubivani, so pila se~eni, na isku{enija podloùvani, umiraa ubivani so me~, skitaa vo ov~i i kozji koì, vo siroma{tija, vo maki, vo sram 38 tie, za koi svetot be{e nedostoen skitaa po pustini, po ridovi, po pe{teri i jami vo zemjata. 39 I site tie, iako primija svedo{tvo preku verata, sepak ne go dobija vetenoto, 40 za{to Bog predvide ne{to podobro, ta tie bez nas da ne primat sovr{enstvo. Trpelivost vo pretstojnata borba

12

Zatoa i nie, imaj}i tolku mnogu svedoci, da otfrlime od sebe

sekakvo breme i grev, {to lesno se prilepuva za nas, i so trpelivost da pobrzame kon pretstojnata borba, 2 imaj}i Go pred o~i Za~etnikot i Dovr{itelot na verata - Isus, Koj, poradi Negovata idna radost pretrpe krst, zanemaruvaj}i go sramot, i sedna od desnata strana na prestolot Bo`ji. 3 Mislete na Onoj Koj od gre{nicite pretrpe nad Sebesi takva poruga, ta da ne vi dotegne, i da ne stanete malodu{ni! 4 Vo borbata protiv grevot u{te ne ste se protivele do krv. 5 I ste ja zaboravile utehata koja vam, kako na sinovi vi zboruva: „Sine moj, ne preziraj ja kaznata od Gospod i ne bidi malodu{en koga te kaznuva, 6 za{to Gospod go kaznuva onoj kogo {to go saka; go kara sekoj sin {to go prima.” 7 Ako trpite kazna, Bog so vas postapuva kako so sinovi. Za{to koj e toj sin kogo tatkoto ne go kaznuva? 8 Ako, pak, ostanete bez kazna, vo koja site stanaa sou~esnici, toga{ ste deca nezakonski, a ne sinovi. 9 Ako se pla{ime od na{ite tatkovci koga n# kaznuvaat, toga{ kolku pove}e treba da Mu se pokorime na Otecot na duhovite, pa da bideme ìvi? 10 Za{to tie n# kaznuvaat za kratko vreme, kako {to im se ~inelo najdobro; a Toj - za polza, ta da u~estvuvame vo Negovata svetost. 11 Sekoja kazna vo po~etokot ne se pokaùva deka e za radost, tuku za àlost; no potoa na onie {to }e se pou~at od nea taa }e im prinese miren rod na pravednost. 12 Zatoa „ispravete gi premalenite race i oslabenite kolena”, 13 i so nozete svoi „Napravete si pravi pateki”, ta, ona {to e kuco, da ne se povredi, tuku poskoro da se isceli.

36

Vernost kon hristijanskiot povik

9

Trudete se da imate mir so site i svetost, bez koja nikoj nema da Go vidi Gospoda: 15 gledaj}i, da ne bi nekoj da se li{i od Bo`jata blagodat, da ne bi nekoj gor14

Er 20 37,10-38,28 2 Let 36,16

37 13,3 3 Car 2,26 19,10 4 Car 1,8 Er 26,23 2 Let 24,21

38 1 Car 23,14.24 24,1.4.23 25,2; 26.1 3 Car 18,4 19,4.9

39 11,2.4.13

40 12,23 1 Ptr 1, 10-12

12,1 Lk 8,15 1 Kor 9,24 1 Tim 6,12 2 Tim 4,7

2 13,13 Ps 24,15 109,1 Fil 2,4.8

3 Lk 2,34 Gal 6,9 Otkr 2,3

4 10,32-36

5-6 5 Mojs 8,5 Ps 93,12 Izreki 3,11-12 1 Kor 11,32 Otkr 3,19

7 Izreki 13,25

8 1 Ptr 5,9

4 Mojs 16,22 27,16 2 Mak 3,24

297 POSLANIE DO EVREITE 10 ~liv koren, {tom iznikne, da napravi

3 Mojs 19,2 3 Ptr 1,4

11 2 Kor 4,17 Fil 1,11 Jk 1,2-4 3,18 1 Ptr 1,6-7

12-13 Is 35,3 Jov 4,3-4 Izreki 4,26

14 Mt 5,8-9 Rim 12,18 14,19 2 Tim 2,22 1 Ptr 3,11 1 Jn 3,2-3

15 5 Mojs 29,18 Dela 8,23

16 1 Mojs 25,33-34 26,34

17 1 Mojs 27,30-40

18 2 Mojs 19,16.18 5 Mojs 4,11 5,22-23

19 2 Mojs 19,16.19 20,18-19 5 Mojs 4,12 5,5.25; 18,16

20 2 Mojs 19,12-13

21 5 Mojs 9,19

22 11,10 Is 24,23 60,14 Gal 4,26 Otkr 5,11 14,1; 21,2

23 11,40 2 Mojs 4,22 Ps 93,2 Lk 10,20 Otkr 20,15

{teta, i preku nego da se oskvernat mnozina; 16 da ne bi me|u vas da ima nekoj bludnik, ili ne~estiv kako Isav, koj za edna manxa se otkaà od svoeto pravo na prvorodstvo. 17 Za{to znaete deka toj i otposle, sakaj}i da go nasledi blagoslovot, be{e otfrlen, bidej}i ne najde mesto za pokajanie, iako go be{e molel duri so solzi. 18 Vie ne pristapivte kon planinata {to moè da se opipa i kon razgoreniot ogan, kon oblakot, i temninata, i luwata, 19 i kon trubniot zvuk, i kon glasot {to zboruva{e, ~ii slu{a~i molea da ne im se zboruva ve}e, 20 za{to ne moèa da go istrpat ona {to im se zapoveda{e: „I yver ako se dopre do gorata, so kamewa neka bide ubien.” 21 I tolku stra{na be{e gletkata, {to i Mojsej re~e: „Treperam od strav!” 22 No vie pristapivte kon Sion i gradot na ìviot Bog, nebesniot Erusalim, i kon bezbrojnite angeli, na sve~eniot sobor, 23 kon sobranieto na prvorodenite, koi se zapi{ani na nebesata, i kon Boga, Sudijata na site, i kon duhovite na pravednicite, {to dostignaa sovr{enstvo, 24 i kon Isus, Posrednikot na Noviot zavet, i kon krvta za poprskuvawe, koja podobro zboruva od Avelovata. 25 Gledajte da ne Go otfrlite Onoj Koj zboruva. Za{to, ako ne ostanaa nekazneti onie, {to otkaàa da mu sluàt na onoj {to zboruva{e na zemjata, a kolku pove}e nie, koi Go otfrlame Onoj, Koj zboruva od nebesata 26 îj glas toga{ ja potrese zemjata, a Koj sega vetuva, zboruvaj}i: „U{te edna{ Jas }e ja potresam ne samo zemjata, tuku i neboto.” 27 Zborovite „u{te edna{” ozna~uvaat deka koleblivoto }e se otstrani, ta da ostane samo nepokoleblivoto. 28 I taka, primaj}i go nepokoleblivoto carstvo, da iskaème blagodarnost

so koja }e Mu sluìme na Boga blago- 24 7,22 ugodno so po~it i vo strav, 11,4 29 bidej}i na{iot Bog e ogan {to iz- 1 Tim 2,5 1 Ptr 1,2 goruva.

13

Bogougodno ìveewe

Vzaemnata qubov neka prebiva me|u vas! 2 Gostoqubivosta ne zapostavuvajte ja, bidej}i preku nea nekoi, i ne znaej}i, im ukaàa gostoprimstvo na angeli. 3 Pomnete gi zatvorenicite, kako da ste so niv zatvoreni, i onie {to stradaat, za{to i samite ste vo telo. 4 Brakot da se po~ituva od site, i bra~noto leglo da se pazi neoskverneto; a bludnicite i prequbnicite }e gi sudi Bog. 5 Nemojte da bidete srebroqupci i zadovoluvajte se so ona {to go imate. Za{to Toj rekol: „Nema da te ostavam, nitu, pak, }e te napu{tam”; 6 taka {to slobodno da velime: „Gospod mi e pomo{nik, i nema da se pla{am; {to moè da mi napravi ~ovek?” 7 Pomnete gi i va{ite u~iteli, {to vi go propovedaa slovoto Bo`jo i, imaj}i go pred o~i ishodot na nivniot ìvot, podraàvajte ja verata nivna. 8 Isus Hristos e ist v~era, i denes, i vo ve~ni vekovi. 9 Ne bidete zavle~eni od razni tu|i u~ewa; za{to e dobro so blagodat da se potkrepuva srceto, a ne so uredbi za jadewa, od koi nemaa nikakva polza onie {to gi primenuvaa. 10 Nie imame `rtvenik od kogo nemaat pravo da jadat onie {to $ sluàt na skinijata, 11 bidej}i telata na ìvotnite, ~ija krv prvosve{tenikot ja vnesuva vo svetili{teto za o~istuvawe na grevovite, se izgoruvaat nadvor od ìveali{teto. 12 Zatoa i Hristos, za da gi osveti lu|eto so krvta Svoja, postrada nadvor od gradskite porti. 13 I taka, da Mu pristapuvame nadvor od ìveali{teto, nosej}i ja Negovata poruga, 14 bidej}i ovde nemame postojan grad, tuku go o~ekuvame onoj {to }e dojde.

25 2,3; 10, 28-29

26.27 Agej 2,6.21

26 2 Mojs 19,18 Sud 5,4-5 Ps 67,8 Mt 24,29

27 1 Kor 7,31 3 Ptr 3, 10-13 1 Jn 2,17

28 13,15 Mal 2,5; 3,20 Dan 7,14.18

29 5 Mojs 4,24 9,3 Is 33,14

13,1 Rim 12,10

2 1 Mojs 18,2-3 19,1-3 Sud 6,11 13,3 Rim 12,13

3 10,34; 11,36 Mt 25,36 1 Kor 12,26

4 1 Kor 6,9.13 Efes 5,5 Otkr 22,15

5 1 Mojs 28,15 5 Mojs 31,6 31,8 Is.N. 1,5 Fil 4,11 1 Tim 3,3 6,6-10

6 Ps 117,6

298 POSLANIE DO EVREITE 10 7,13; 8,4-5 1 Kor 9,13 10,18

11 3 Mojs 16,15.27

12 10,10 Jn 19,17.20 Efes 5,26

13 11,26 Lk 9,23

16 Dela 4,32 Fil 4,18

18 Dela 23,1 Rim 15,30 2 Kor 1,12 1 Tim 3,9

Preku Nego, pak, sekoga{ da Mu prinesuvame na Boga pofalna `rtva, odnosno plod od usnite {to go proslavuvaat imeto Negovo. 16 A dobrodetelstvoto i milosrdnosta ne gi zaboravajte, za{to takvi `rtvi Mu se blagougodni na Boga. 17 Pokoruvajte im se na u~itelite va{i i bidete im poslu{ni, za{to tie, bidej}i se zadolèni da odgovaraat, bdeat za va{ite du{i, - ta so radost toa da go vr{at, a ne so vozdi{ki, za{to toa ne e polezno za vas. 18 Molete se za nas, za{to sme uvereni deka imame dobra sovest, grièj}i se vo s# dobro da postapuvame. 19 U{te pove}e ve molam da go vr{ite ova, ta poskoro da se vratam me|u vas. 15

Zavr{na molitva A Bog na mirot, Koj preku krvta na ve~niot zavet Go vozdigna od mrtvite golemiot Pastir na ovcite - na{iot Gospod Isus Hristos, 21 neka ve usovr{i vo sekoe dobro delo za da ja ispolnite Negovata volja, vr{ej}i go vo vas ona {to Mu e Nemu blagougodno, preku Isus Hristos, Nemu slava vo ve~ni vekovi, Amin! 22 Ve molam, bra}a, trpelivo primete go ova pou~no slovo: za{to nakratko i vi napi{av i isprativ. 23 Znajte deka bratot Timotej e osloboden, so kogo, ako dojde navreme, }e ve vidam. 24 Pozdravete gi site va{i u~iteli i site svetii! Ve pozdravuvaat bra}ata {to se od Italija. 25 Blagodat so site vas. Amin! 20

20 7,22 Is 55,3 63,11 Jn 10,11 1 Ptr 2,25; 5,4

21 10,9.36 12,28 Rim 16,27 2 Kor 5,9 Fil 2,13 1 Jn 3,22

22 10,25 1 Ptr 5,12

23 Dela 16,1

25 Kol 4,18 Tit 3,15

OTKROVENIE NA APOSTOL JOVAN Voved Knigata Otkrovenie e pi{uvana vo vremeto na silnite progoni na hristijanite, zaradi verata vo Hristos kako Gospod. Pisatelot se zalaga za smelo zapazuvawe na vakvata vera, nasproti progonstvata i stradawata. Najgolemiot del od ovaa kniga se sostoi od nekolku serii otkrovenija napi{ani so jazik bogat so simboli. Vakviot na~in na pretskaùvawe moàt da go razberat hristijanite (osobeno onie od prviot vek), no pretstavuva tajna za ostanatite lu|e. Iako me|u hristijanite imalo razliki vo tolkuvawata za zna~eweto na detalite, sepak, glavnata tema e jasna i nedvosmislena: Bog preku Hristos na krajot }e gi pobedi site neprijateli na dobroto, vklu~uvaj}i go tuka na prvo mesto |avolot (satanata). Istovremeno, Bog }e gi nagradi onie {to }e Mu ostanat verni, so ve~en i blagosloven ìvot na novata Zemja i novoto Nebo {to Toj }e gi sozdade. 1,1

Voved Otkrovenie na Isus Hristos, koe Mu go dade Bog, za da im go pokaè 2 na slugite Svoi ona {to treba da stane 1,9 skoro. Toj go najavi toa ispra}aj}i go 6,9 19,10 Svojot angel na slugata Svoj Jovan, 2 Koj go posvedo~i slovoto Bo`jo i 20,4 svedo{tvoto na Isus Hristos, i s# {to 3 22,7.10 vide. 3 Blaèn e onoj koj ~ita i onie koi gi 2 Kor 6,2 slu{aat zborovite na ova proro{tvo i 4 4,5.8 pazat na napi{anoto vo nego; za{to 11,17 vremeto e blisku. 16,5

1,19 22,6 Dan 2,28-29

2 Mojs 3,14 Is 11,2

1

Pozdrav do sedumte crkvi 4 5 Jovan - do sedumte crkvi, {to se vo 3,14 Azija: blagodat vam i mir od Onoj, Koj Is 55,4 Ps 88, e, i Koj bil, i Koj ide, i od sedumte 26-27.37 duhovi koi se pred Negoviot prestol, Kol 1,18 5 i od Isus Hristos, Koj e veren sve6 dok. Prvoroden od mrtvite i Gospodar 2 Mojs 19,6 na zemnite carevi. Nemu, Koj n# vozquIs 61,6 1 Ptr 2,5.9 bi i izmi od na{ite grevovi preku Svojata krv 7 6 i Koj n# napravi pred Boga i 14,14 Zah 12,10 Negoviot Otec carstvo na sve{tenici, Dan 7,13 slava i vlast vo ve~ni vekovi. Amin! Mt 24,30 7 Ete, ide so oblaci, i }e go vidi seMk 13,26 Lk 21,27 koe oko, i onie {to Go probodoa; i }e Jn 19,37 se raspla~at pred Nego site plemiwa na zemjata. Da. Amin!

Jas sum Alfa i Omega, po~etok i 8 1,4 kraj - veli Gospod, Koj e, Koj be{e, i 4,8 11,17 Koj ide, Sedrìtelot. 15,3 8

Vizija za Isus 9 Jas, Jovan, va{iot brat i sou~esnik vo skrbta i vo carstvoto i vo trpenieto na Isus, bev na ostrovot, nare~en Patmos, zaradi slovoto Bo`jo i zaradi svedo{tvoto na Isus. 10 Vo Gospodoviot den bev ponesen od Duhot i zad sebe ~uv silen glas kako od truba, 11 koj vele{e: „Jas sum Alfa i Omega, prviot i posledniot. Toa {to }e go vidi{, napi{i go vo kniga i isprati go do sedumte Crkvi, {to se vo Azija: vo Efes i vo Smirna, vo Pergam i vo Tiatir, vo Sard, vo Filadelfija i vo Laodikija!” 12 I se svrtev za da go vidam glasot {to zboruva{e so mene; i {tom se svrtev, vidov sedum zlatni sve}nici, 13 a sred sedumte sve}nici eden, kako Sinot ôve~ki, oble~en vo dolga obleka do nozete i okolu gradite prepa{an so zlaten pojas; 14 glavata i kosata Mu bea beli kako bela volna, kako sneg, a o~ite Negovi kako ognen plamen;

16,7.14 19,6.15 21,22 22,13 2 Mojs 3,14

9 2 Tim 2,12

10 Dela 20,7

13-15 14,14 Dan 7,9.13 10,5-6

13 Ez 9,2.11 Mt 8,20

14-15 2,18

300 OTKROVENIE 15 14,2 Ez 1,24 43,2

16 1,20 3,1 2 Mojs 34,29 Is 49,2 Evr 4,12

17 1,8 2,8 22,13 Is 44,6 48,12 Ez 1,28 Dan 8,18 10,15.19

18 2,8 Jn 5,26-28 11,25-26 Evr 7,25

19 1,1

2,1

nozete Negovi - sli~ni na usvitena bronza, kako vo pe~ka vàrena, a glasot Negov - kako {um od mnogu vodi. 16 Vo Svojata desna raka Toj drè{e sedum yvezdi, a od Negovata usta izleguva{e me~ so dve ostrici; liceto Negovo svete{e kako {to sonceto sjae vo polna sila. 17 [tom Go vidov, padnav pred Negovite noze kako mrtov. Toj ja stavi Svojata desna raka vrz mene i mi re~e: „Ne pla{i se! Jas sum Prviot i Posledniot 18 i @iviot. Bev mrtov, i ete, ìv sum za site vekovi i gi imam klu~evite od adot i smrtta. 19 I taka napi{i {to vide, {to e i {to ima da stane po toa. 20 Ova e tajnata na sedumte yvezdi {to gi vide vo Mojata desnica, a na sedumte zlatni sve}nici: sedumte yvezdi se angelite na sedumte crkvi - a sedumte sve}nici, {to gi vide, toa se sedumte crkvi.” 15

1,16

2

2

Poraka do crkvata vo Efes

Na angelot na Efeskata crkva napi{i mu: ova go veli Onoj Koj gi drì sedumte yvezdi vo desnicata Svo5 ja, Koj odi srede sedumte sve}nici; 2 gi znam delata tvoi, trudot tvoj i 2,16.22 7 trpenieto tvoe, i deka ne moè{ da gi 13,9 podnese{ lo{ite; znam deka si gi ispi1 Mojs 2,9 3,22.24 tal onie {to sebesi se narekuvaat Mt 13,9 apostoli, a ne se, i deka si utvrdil deJn 16, 13-15.33 ka se la`govci; 3 deka ima{ trpenie, deka si podnesu1 Jn 5,4 val za imeto Moe i deka ne si se umoril. 4 No imam ne{to protiv tebe, za{to ja ostavi svojata prva qubov. 5 Spomni si od kade si padnal i pokaj se, i vr{i gi porane{nite dela; ako ne, skoro }e ti dojdam i }e go premestam sve}nikot tvoj od mestoto negovo, ako ne se pokae{. 6 A ova go ima{: gi mrazi{ delata na nikolaitite, koi i Jas gi mrazam. 7 Koj ima uvo, neka ~ue {to im zboruva Duhot na Crkvite: - na onoj {to pobeduva }e mu dadam da jade od drvoto na ìvotot {to e sred Bo`jiot raj. 3,1.8.15 2 Kor 11,13.15

Poraka do crkvata vo Smirna I na angelot na Smirnenskata crkva napi{i mu: taka veli Prviot i Posledniot, Koj be{e mrtov i eve oìvea: 9 gi znam tvoite dela, skrbta i siroma{tijata - no ti si bogat: i hulewata na onie, koi za sebe velat deka se Judejci, a ne se, tuku se satanska zbir{tina. 10 Ne pla{i se voop{to od ona {to }e treba da go istrpi{. Ete, |avolot nekoi od vas }e frli v zatvor za da ve isku{a, i }e bidete naàleni desetina dni. Bidi veren do samata smrt i }e ti go dadam venecot na ìvotot. 11 Koj ima uvo, neka ~ue {to im zboruva Duhot na crkvite: na pobednikot, vtorata smrt nema da mu nanese {teta. 8

Poraka do crkvata vo Pergam 12 A na angelot na Pergamskata crkva napi{i mu: vaka veli Onoj Koj drì me~ so dve ostrici: 13 gi znam delata tvoi, kade ìvee{, kade e prestolot na satanata, i deka go drì{ imeto Moe, i deka ne se odre~e od verata Moja duri i vo denovite koga Mojot veren svedok Antipa be{e ubien me|u vas, vo ~ija sredina ìvee satanata. 14 No za nekolku raboti sum protiv tebe, za{to ima{ tamu nekoi {to go dràt u~eweto na Valaam, koj go u~e{e Valaka da gi navede na grev sinovite Izrailevi, ta da jadat `rtvi idolski i da bludstvuvaat. 15 A ima{ i nekoi {to go dràt u~eweto na nikolaitite, koe go mrazam. 16 Pokaj se! Ako, pak, ne, skoro }e ti dojdam i }e stapam vo borba protiv niv so me~ot na ustata Svoja. 17 Koj ima uvo, neka ~ue {to im zboruva Duhot na crkvite: na onoj {to pobeduva }e mu dadam da jade od sokrienata mana i }e mu dadam belo kam~e i na kam~eto napi{ano novo ime, {to nikoj ne go znae, osven onoj, {to go dobiva! Poraka do crkvata vo Tiatir I na angelot na Tiatirskata crkva napi{i mu: ova go veli Sinot Bo`ji, îi o~i se kako ognen plamen, a nozete sli~ni na usvitena bronza: 18

8 1,17-18 Is 44,6 48,12

9 3,9 Jn 4,22 8,37-44 2 Kor 11,14-15 Jk 2,5

10 3,11 4,4.10 12,1 Dan 1,12 1 Kor 9,25 Jk 1,12

11 20,6.14 21,8

12 1,16 19,15 Is 49,2 Evr 4,12

14 4 Mojs 25,1-2 31,16 1 Kor 8,10 3 Ptr 2,1.5 Juda 1,11

15 2,6

16 2,12 3,11 22,7.12.20

17 3,12 19,12 Is 62,2 65,15 Ps 77,24

18 1,14-15 19,12 Dan 10,6

301 OTKROVENIE 20 2,14 4 Mojs 25,1-2 3 Car 16,31

23 18,6 Er 11,20 17,10 Ps 7,9 61,12 Izreki 24,12 Rim 2,6 2 Tim 4,14

25 3,11

26-27 12,5 19,15 Ps 2,8-9

28 22,16 3 Ptr 1,19

3,1 1,4.16 4,5 5,6

3 16,15 Lk 12, 39-40 1 Sol 5,2 3 Ptr 3,10

gi znam tvoite dela, i qubovta, i slu`bata, i verata, i sluèweto, i trpenieto tvoe, i deka tvoite posledni dela se pobrojni od prvite. 20 No za ova sum lut na tebe, za{to pozvoluva{ ènata Jezavela, koja sebe se narekuva proro~ica, da gi u~i i mami slugite Moi da bludstvuvaat i da jadat idolski `rtvi. 21 A $ dadov vreme da se pokae za bludstvoto svoe, no taa ne se pokaja. 22 Ete, nea ja frlam na postela, i onie {to bludstvuvaa so nea, vo maki golemi - ako ne se pokaat za delata svoi. 23 I ~edata nejzini }e gi kaznam so smrt, i site crkvi }e doznaat deka Jas sum Onoj Koj gi istraùva srcata i bubrezite; i sekomu od vas }e mu dadam spored delata negovi. 24 A vam i na drugite vo Tiatir, {to ne go dràt toa u~ewe i ne gi zapoznaa takanare~enite ‚dlabo~ini satanski', vi velam: nema da vi naloàm drugo breme. 25 No drète go samo ona {to go imate, dodeka ne dojdam. 26 I koj pobeduva i gi pazi delata Moi do kraj, nemu }e mu dadam vlast nad neznabo{cite, 27 i }e gi pase so èlezen èzol; i tie }e se stro{at kako zemjeni sadovi. 28 Kako {to i Jas primiv vlast od Svojot Otec, nemu }e mu ja dadam yvezdata Denica. 29 Pa, koj ima uvo, neka ~ue {to im zboruva Duhot na crkvite. 19

3

Poraka do crkvata vo Sard

I na angelot na Sardskata crkva napi{i mu: eve {to veli Onoj Koj gi ima sedumte yvezdi: gi znam delata tvoi; nosi{ ime deka si ìv, a mrtov si. 2 Bidi buden i utvrduvaj gi onie {to se na umirawe; bidej}i delata tvoi ne gi najdov sovr{eni pred Mojot Bog. 3 Spomni si za ona {to si go primil i ~ul, i poslu{aj go, i pokaj se. Ako ne bide{ buden, }e dojdam protiv tebe kako kradec, i nema da doznae{ koga }e dojdam protiv tebe.

No vo Sard ima{ nekolku imiwa 4 7,9 {to ne gi oskvernija ali{tata svoi. Dan Mt 17,2 Tie }e odat so Mene vo bela obleka, bi- 28,3 Juda 1,23 dej}i se dostojni. 5 Koj pobeduva }e bide oble~en vo be- 5 la obleka, i nema da mu go izbri{am 20,12.15 21,27 imeto negovo od knigata na ìvotot, 2 Mojs tuku }e go priznaam imeto negovo pred 32,32-33 Ps 68,28 Dan 12,1 Mojot Otec i pred Negovite angeli. 6 Koj ima uvo, neka ~ue {to im zboru- Mt 10,32 Lk 10,20 12,8 va Duhot na crkvite. 4

Fil 4,3

Poraka do crkvata vo Filadelfija I na angelot na Filadelfiskata crkva napi{i mu: vaka veli Svetiot, Vistinitiot, Onoj, Koj go ima klu~ot Davidov, Koj otvora, i nikoj ne moè da zatvori, - i Koj zatvora, nikoj ne moè da otvori: 8 gi znam delata tvoi. Ete, ti dadov otvorena vrata, {to nikoj ne moè da ja zatvori; ti ima{ mala sila i sepak go zapazi slovoto Moe, i ne odre~uvaj se od imeto Moe. 9 Ete, }e napravam nekoi od satanskata sinagoga - onie {to velat deka se Judejci, a ne se, tuku laàt, - da dojdat i da se poklonat pred nozete tvoi i da poznaat deka Jas te zasakav. 10 Bidej}i ti go zapazi slovoto na trpenieto Moe, i Jas }e te zapazam od ~asot na isku{enieto koe }e dojde nad celiot svet, za da gi isku{a onie {to ìveat na zemjata. 11 Ete, doa|am skoro: drì {to ima{, za nikoj da ne go zeme venecot tvoj. 12 Onoj koj pobeduva, }e go napravam stolb vo hramot na Mojot Bog, i nema ve}e da izleze nadvor; i }e go napi{am na nego imeto na Mojot Bog i imeto na gradot na Mojot Bog, na noviot Erusalim, koj sleguva od neboto od Mojot Bog, i Moeto novo ime. 13 Koj ima uvo, neka ~ue {to im zboruva Duhot na crkvite. 7

Poraka do crkvata vo Laodikija I na angelot na Laodikiskata crkva napi{i mu: ova go veli Amin, Verniot i Vistinitiot Svedok. Po~etokot na Bo`joto sozdanie: 14

7 Is 22,22 1 Jn 5,20

8 2,2 Jn 8,51-55 14,23 1 Kor 16,9 1 Jn 2,5

9 2,9 Is 43,4 45,14 49,23 60,14

10 Lk 21,19 2 Tim 2,12 Evr 10,36 3 Ptr 2,9

11 22,7.12.20

12 21,2 22,4 Is 62,2 Ez 48,35 Gal 2,9 1 Tim 3,15

14 1,5 Izreki 8,22 Jn 1,3 Kol 1,15 Evr 1,2

302 OTKROVENIE 17 Os 12,8

18 3,5 16,15 Is 55,1

19 Izreki 3,12 1 Kor 11,32 Evr 12,6

20 Lk 22, 29-30 Jn 14,23

21 4,2 20,4 Mt 19,28 Lk 22,30

4,1 1,10 2 Mojs 19,20.24 Jn 1,51

2 4,9 5,1.7.13 6,16 7,10.15 19,4 21,5 3 Car 22,19 Is 6,1 Ez 1,26-27 10,1 Ps 46,8 Dan 4,31 12,7 2 Let 18,18 Sir 1,8

gi znam delata tvoi: ti ne si ni studen, ni èòk; o, da be{e studen ili èòk! 16 Taka, bidej}i si mlak, a ne èòk, ili studen, }e te izblujam od ustata Svoja! 17 Za{to veli{: „Bogat sum i se zbogativ, i ni{to ne mi treba”, a ne znae{ deka si beden i prokolnat, siromav, slep i gol; 18 te sovetuvam da si kupi{ od Mene zlato niz ogan pre~isteno, za da se zbogati{; i bela obleka, za da se oble~e{, i da ne se gleda sramot na golotijata tvoja, i so o~na mast nama~kaj gi o~ite tvoi za da gleda{. 19 Onie {to Jas gi sakam, niv gi karam i vospituvam. I taka, bidi iskren i pokaj se. 20 Ete, stojam pred vratata i ~ukam. Ako nekoj go ~ue glasot Moj i ja otvori vratata, }e vlezam kaj nego i }e ve~eram so nego, i toj so Mene. 21 Na onoj {to pobeduva, }e mu dozvolam da sedne so Mene na Mojot prestol, kako {to i Jas pobediv i sednav so Otecot Svoj na Negoviot prestol. 22 Koj ima uvo, neka ~ue, {to im zboruva Duhot na crkvite. 15

4

gorea sedum ogneni svetila, koi se sedumte Bo`ji duhovi; 6 pred prestolot, pak, ima{e stakleno more, sli~no na kristal; a sred prestolot i okolu prestolot - ~etiri ìvotni, odnapred i odnazad polni so o~i: 7 prvoto ìvotno prilega{e na lav, vtoroto - na tele, tretoto ìvotno ima{e lice kako na ~ovek, a ~etvrtoto li~e{e na orel vo let. 8 êtirite ìvotni imaa po {est krilja okolu sebe, a odnatre bea polni so o~i, i bez prekin dewe i no}e voskliknuvaa: „Svet, svet, svet e Gospod Bog Sedrìtelot, Koj be{e, Koj e i Koj }e dojde!” 9 A koga ìvotnite Mu oddavaa slava, ~est i blagodarnost na Sednatiot na prestolot, na @iviot vo site vekovi, 10 dvaeset i ~etirite stare{ini pa|aa pred Sednatiot na prestolot, Mu se poklonuvaa na @iviot vo site vekovi i gi polagaa svoite venci pred prestolot, velej}i: 11 „Dostoen si, Gospodi, da ja primi{ slavata, ~esta i silata, za{to Ti si sozdal s#, i spored Tvojata volja postoi s# i e sozdadeno!”

Otvoreno nebo

Potoa pogledav, i ete, otvorena vrata na neboto, i porane{niot glas, {to go bev ~ul kako od truba, koj zboruva{e so mene, re~e: „Iska~i se ov4 de i }e ti pokaàm {to treba da stane Is 24,23 potoa!” 2 I vedna{ bev obzemen od duhot. I 5 1,4 ete, na neboto stoe{e prestol, i na 5,6 8,5 prestolot sede{e Nekoj. 3 Onoj {to sede{e izgleda{e kako 11,19 16,18 kamen jaspis i sardis, a okolu 2 Mojs 19,16 prestolot vinoìto, koe prilega{e na Ez 1,13 Zah 4,2 smaragd. 4 Okolu prestolot, pak, ima{e dvaeset i ~etiri prestoli; i na prestolite vidov sednati dvaeset i ~etiri stare{ini, oble~eni vo beli ali{ta, a na glavite svetkavici, gromovi i glasovi; imaa zlatni venci. 5 I od prestolot izleguvaa molwi, gromovi i glasovi, a pred prestolot

5

Jagneto ja zema knigata so sedum pe~ati

I vidov vo desnicata na Onoj Koj sede{e na prestolot, kniga napi{ana odnatre i odnadvor, zape~atena so sedum pe~ati. 2 I vidov silen angel {to vika{e so visok glas: „Koj e dostoen da ja otvori knigata i da gi skr{i pe~atite nejzini?” 3 I nikoj ne moè{e nitu na neboto, nitu na zemjata, nitu pod zemjata, da ja otvori knigata, nitu, pak, da ja gleda. 4 I jas mnogu pla~ev, {to nikoj ne se najde dostoen da ja otvori i da ja pro~ita taa kniga, nitu da yirne vo nea. 5 A eden od stare{inite mi re~e: „Ne pla~i! Ete, Lavot, Koj e od Judinoto koleno, Korenot Davidov, pobedi da ja otvori knigata i da gi skr{i nejzinite sedum pe~ati!”

6 2 Mojs 24,10 Ez 1,5-22

8 1,8 Is 6,2-3 Ez 1,18 10,12 Amos 3,13

9-10 4,2

11 14,7 Ps 112,2-7 Rim 4,17

5,1 4,2 Is 29,11 Ez 2,9 Dan 12,4.9

3 Fil 2,10

5 22,16 1 Mojs 49,9 Is 11,1.10 Lk 7,13-15 Jn 16,33 Rim 15,12 Evr 7,14

303 OTKROVENIE 6 1,4 4,5 13,8 Is 53,7 Zah 4,10 Jn 1,29

7 4,2

8 8,3 Ps 140,2

9 Is 42,10 Ps 32,3 95,1 97,1

10 1,6 20,6 2 Mojs 19,6 Is 61,6

11 Dan 7,10 Evr 12,22

12 5,6 13,8 Fil 2,7-9

13 4,2 5,3 Fil 2,10

6,2 19,11 Zah 1,8-10 6,1-3

4 Ez 21,13-15

Pogledav, i ete, sred prestolot i ~etirite ìvotni i sred stare{inite stoe{e Jagneto, kako zaklano, so sedumte roga i sedumte o~i, koi se sedumte duhovi Bo`ji, prateni po celiot svet. 7 Toj dojde i ja zede knigata od Onoj, Koj sede{e na prestolot. 8 I koga ja zede knigata, ~etirite ìvotni i dvaeset i ~etirite Stare{ini padnaa pred Jagneto, drèj}i sekoj od niv harfa i zlatni ~a{i, polni so temjan, koi se molitvite na svetiite; 9 i peeja nova pesna, velej}i: „Dostoen si da ja zeme{ knigata i da gi skr{i{ nejzinite pe~ati, za{to Ti be{e zaklan i so Svojata krv n# otkupi za Boga od sekoe koleno, jazik, narod i pleme, 10 i n# napravi pred na{iot Bog carevi i sve{tenici, i }e caruvame na zemjata!” 11 Potoa vidov i ~uv glas na mnogu angeli okolu prestolot i okolu ìvotnite i stare{inite, a brojot im be{e iljadnici i milioni, 12 koi zboruvaa so visok glas: „Dostojno e zaklanoto Jagne da primi sila i bogatstvo, mudrost i mo}, ~est, slava i blagoslov!” 13 I sekoe sozdanie na neboto i na zemjata, pod zemjata i vo moreto, i s# {to e vo niv, ~uv kako zboruva: „Na Onoj Koj sedi na prestolot, i na Jagneto - blagoslov i ~est, slava i vladeewe vo site vekovi!” 14 A ~etirite ìvotni velea: „Amin!” I dvaeset i ~etirite stare{ini pa|aa i Mu se poklonuvaa na ve~no @iviot. 6

Otvorawe na prvite {est pe~ati

6

I vidov koga Jagneto skr{i eden od sedumte pe~ati, i ~uv edno od ~etirite ìvotni koe progovori kako so glas na grmotevica: „Dojdi i vidi!” 2 I vidov, ete, bel kow, i na nego java~ so lak; i Mu be{e daden venec, i toj izleze kako pobednik, za da pobedi. 3 A koga go izvadi vtoriot pe~at, go ~uv kako progovori vtoroto ìvotno: „Dojdi i gledaj!” 4 I izleze drug kow, crven; i na java~ot mu be{e dadeno da go odzeme

mirot od zemjata, ta eden so drug da se ubivaat; i mu be{e daden golem me~. 5 A koga se otvori tretiot pe~at, ~uv kako progovri tretoto ìvotno: „Dojdi i vidi!” I vidov, ete vran kow, a na nego java~ so merila vo rakata svoja. 6 I ~uv glas sred ~etirite ìvotni, koj zboruva{e: „[inik p~enica za denarij, i tri {inika ja~men za denarij; a rastitelnoto maslo i vinoto }e gi nema!” 7 I koga se raskr{i ~etvrtiot pe~at, go ~uv glasot na ~etvrtoto ìvotno koe re~e: „Dojdi i gledaj!” 8 I vidov. I ete siv kow, a na nego java~, ~ie ime be{e smrt; i adot vrve{e po nego, i mu se dade vlast nad ~etvrtina od zemjata - da ubiva so me~ i glad, so pomor i zemni yverovi. 9 A koga go simna pettiot pe~at, pod `rtvenikot gi vidov du{ite zaklani zaradi slovoto Bo`jo i za svedo{tvoto, {to go imaa 10 i vikaa so visok glas, velej}i: „Do koga, Sevi{en, sveti i vistiniti, nema da sudi{ i da im se odmazduva{ za na{ata krv na onie {to ìveat na zemjata?” 11 I na sekogo od niv im se dadoa beli obleki, i im se re~e da po~inat u{te malku vreme, dodeka ne se dopolni brojot na nivnite sotrudnici i bra}a, {to }e bidat ubieni, kako i tie. 12 I vidov, koga se krena {estiot pe~at. I, ete, nastana golem zemjotres, i sonceto stana crno kako vre}a od kostret, i mese~inata stana kako krv; 13 yvezdite, pak, nebesni padnaa na zemjata, kako {to smokvata lulana od silen vetar, gi isfrli pupkite svoi; 14 i neboto is~ezna kako svitkana hartija, i sekoja gora i sekoj ostrov se pomestija od mestata svoi; 15 i carevite zemni, i blagorodnicite, i bogatite, i vojvodite, i silnite, i sekoj rob i sloboden se skrija vo pe{teri i gorski kamewari, 16 velej}i im na planinite i na karpite: „Padnete vrz nas i skrijte n# od liceto na Onoj Koj sedi na prestolot i od gnevot na Jagneto, 17 za{to dojde golemiot den na Negoviot gnev, i koj moè da opstane?”

5 Zah 6,2

8 1,18 Er 14,12 15,3 Ez 5,12.17 Os 13,14

9 20,4

10 11,18 18,20 19,2 5 Mojs 32,43 4 Car 9,7 Zah 1,12 Ps 78,10 Lk 18,7

11 3,5.18

12 Is 13,10 50,3 Joil 3,3 Mt 24,29 Dela 2,20

12-13 8,12 Joil 2,10 Mt 24,29

13-14 Is 34,4

14 16,20

15 Is 2,10.19.21 Er 4,29

16 4,2 Is 2,10.19 Os 10,8 Lk 23,30

17 Joil 2,1.11 3,4 Mal 3,2 Rim 2,5

304 OTKROVENIE 7,1 Er 49,36 Ez 7,2 37,9 Zah 6,5 Dan 7,2 Mt 24,31

2-3 Ez 9,4

3 9,4 22,4

4 3,12

5 5,5

8 Rim 1,1

9 3,4-5.18 4,4 1 Mojs 15,5

10 4,2

11 11,16

7

Crkvata kako Bo`ji narod

Potoa vidov ~etiri angela kako stojat na ~etirite agli od zemjata, drèj}i gi ~etirite zemni vetrovi, za da ne duva vetar ni na zemjata, ni po moreto, nitu na nekoe drvo. 2 I vidov drug angel kako se podiga{e od istok koj ima{e pe~at na ìviot Bog. I toj izvika so visok glas kon ~etirite angeli, na koi im be{e dadeno da $ pakostat na zemjata i moreto, velej}i: 3 „Ne pakostete $ na zemjata, nitu na moreto, nitu, pak, na drvjata, dodeka ne im stavime pe~at vrz ~elata na slugite na na{iot Bog!” 4 I go ~uv brojot na odbeleànite so pe~at: sto ~etirieset i ~etiri iljadi bea odbeleàni od site kolena na sinovite Izrailevi. 5 Od Judinoto koleno so pe~at odbeleàni - dvanaeset iljadi; od Ruvimovoto koleno - dvanaeset iljadi; od Gadovoto koleno - dvanaeset iljadi; 6 od Asirovoto koleno - dvanaeset iljadi; od Neftalimovoto koleno dvanaeset iljadi; od Manasievoto koleno - dvanaeset iljadi; 7 od Simeonovoto koleno - dvanaeset iljadi, od Levievoto koleno - dvanaeset iljadi; od Isaharovoto koleno - dvanaeset iljadi; 8 od Zavulonovoto koleno - dvanaeset iljadi; od Josifovoto koleno - dvanaeset iljadi; od Venijaminovoto koleno dvanaeset iljadi. Crkvata kako mno{tvo od izbranite 9 Potoa vidov, i ete, golemo mno{tvo narod, koe nikoj ne moè{e da go prebroi, - od site plemiwa i kolena, narodi i jazici; tie stoeja pred prestolot i pred Jagneto, oble~eni vo beli obleki i so palmovi gran~iwa vo racete. 10 I voskliknuvaa so visok glas, velej}i: „Za spasenieto na{e slava na na{iot Bog, Koj sedi na prestolot, i na Jagneto!” 11 A site angeli stoeja okolu prestolot, stare{inite i ~etirite ìvotni,

i padnaa ni~kum pred prestolot i Mu se poklonija na Boga, 12 velej}i: „Amin! Blagoslov i slava, mudrost i blagodarnost, ~est i sila i mo} na na{iot Bog vo site vekovi. Amin!” 13 A eden od stare{inite prozbore i me pra{a: „Onie, oble~eni vo beli obleki, koi se i od kade do{le?” 14 A jas mu odgovoriv: „Ti znae{, gospodine.” A toj mi re~e: „Tie se {to dojdoa od golemi maki; tie gi ispraa oblekite svoi i gi izbelija so krvta na Jagneto. 15 Zatoa se pred prestolot na Boga, Komu Mu sluàt vo Negoviot hram i dewe i no}e; i Onoj, Koj sedi na prestolot, }e se vseli vo niv; 16 i nema ve}e da ogladnat, nitu, pak, da oèdnat; niv nema da gi pe~e sonceto i nikakva gore{tina; 17 bidej}i Jagneto, Koe e srede prestolot, }e gi pase i vodi na ìvi izvori vodni, i Bog }e im ja izbri{e sekoja solza od o~ite nivni.”

14

Otvorawe na sedmiot pe~at

3

8

1,5 22,14 1 Mojs 49,11 Dan 12,1 Mt 24,21 Mk 13,19

15 3,12 4,2 Is 4,5-6 Jn 1,14

16 Is 49,10 Ps 120,6

17 21,4 Is 25,8 49,10 Er 2,13 Ez 34,23 Ps 22,1-2

8,1 Avak 2,20 Sof 1,7 Zah 2,16

2 4,5 Mt 24,31

5,8

Koga go otvori sedmiot pe~at, nas- 2 Mojs 30,1-3 tana ti{ina na neboto okolu polo- Amos 9,1 Ps 140,2 vina ~as. 2 I gi vidov sedumte angeli {to stoe4 ja pred Boga i im bea dadeni sedum Ps 140,2 trubi. 5 3 Toga{ dojde drug angel so zlatna 4,5 kadilnica i zastana pred `rtvenikot; 11,19 16,18 i mu be{e daden mnogu temjan, ta so mo- 3 Mojs litvite na site svetii da go postavi na 16,12 Ez 10,2 zlatniot `rtvenik {to be{e pred prestolot. 4 Dimot od temjanot, zaedno so molitvite na svetiite se izdigna od rakata na angelot pred Boga. 5 I ja zede angelot kadilnicata, i ja napolni so ogan od `rtvenikot, i ja frli na zemjata, i toga{ se pojavija glasovi, grmotevici, svetkavici i zemjotres. Sedumte trubi I sedumte angeli {to gi drèa sedumte trubi, se prigotvija da zatrubat. 6

305 OTKROVENIE 7 Ez 38,22 Joil 3,3 Mudr 16,22

8 Er 51,25

10 Is 14,12

12 6,14 2 Mojs 10,21-23 Is 13,10 Ez 32,7-8 Mudr 17 Mt 24,29 Lk 21,25 23,44-45 Jn 1,5 5,35

13 9,12 11,14 14,6 Ez 7,5.26

9,1 8,10 11,7 20,1 Is 14,12 Lk 8,31

2 1 Mojs 19,28 2 Mojs 19,18

3 2 Mojs 10,12.15 Joil 1, 1-2,27 Mudr 16,9

4 7,3 Ez 9,4

Prviot angel zatrubi, i se pojavi grad i ogan, sme{ani so krv, i padnaa na zemjata. I edna tretina od drvjata izgorea, i seta zelena treva izgore. 8 Zatrubi i vtoriot angel - i kako nekoja golema gora, plamnata vo ogan, se srina vo moreto; i tretina od moreto se pretvori vo krv; 9 i umre edna tretina od morskite su{testva, {to imaa du{a; i edna tretina od korabite propadnaa. 10 I tretiot angel zatrubi, i od neboto padna golema yvezda, koja gore{e kako svetilo, i padna vrz tretinata od rekite i vodnite izvori. 11 A imeto na taa yvezda e Pelin. I tretiot del od vodite zagor~i kako pelin, i mnogu lu|e umrea od vodite, bidej}i bea zagor~eni. 12 Potoa zatrubi i ~etvrtiot angel, i be{e udrena edna tretina od sonceto, edna tretina od mese~inata i edna tretina od yvezdite, za da potemnee edna tretina od niv, ta tretina od denot, kako i na no}ta, da ne sveti. 13 I vidov i ~uv eden orel kako leta srede neboto i vika so visok glas: „Te{ko, te{ko, te{ko na onie {to ìveat po zemjata od drugite trubni glasovi na trite angeli {to }e trubat!” Zatrubi i pettiot angel, i vidov yvezda kako padna od neboto na zemjata. I $ be{e daden klu~ot od kladenecot na bezdnata; 2 pa go otvori kladenecot na bezdnata, i od kladenecot izleze dim kako dim od golema pe~ka; sonceto i vozduhot potemnea od dimot na izvorot. 3 I od dimot se pojavija skakulci po zemjata, i im se dade vlast, kakva {to imaat zemnite skorpii. 4 I im se re~e da ne ja povreduvaat trevata po zemjata, nitu kakvo i da bilo zelenilo, nitu nekoe drvo, a samo onie lu|e, koi nemaat pe~at Bo`ji na ~elata svoi. 5 I im se dade ne da gi ubivaat, tuku samo da gi ma~at pet meseci; i ma~eweto nivno be{e kako ma~ewe od skorpija, koga }e kasne ~ovek. 7

9

1 9,11. Na gr~ki pogubitel, upropastuva~.

Vo tie dni lu|eto }e ja baraat smrtta, no nema da ja najdat; }e posakaat da umrat, no smrtta }e bega od niv. 7 Po svojot oblik skakulcite li~ea na kowi prigotveni za vojna: na glavite nivni ima{e ne{to sli~no na zlatni venci, a licata im bea kako lica ~ove~ki; 8 imaa kosi kako kosite na èni, a zabite im bea kako zabi na lavovi. 9 I imaa oklopi kako oklopi od èlezo; a {umot na nivnite krilja be{e kako {um na koli so mnogu kowi koga tr~aat vo vojna. 10 Imaa, pak, opa{ki kako skorpiite, a na opa{kite osila i im be{e dadena sila da im pakostat na lu|eto pet meseci. 11 I za car nad sebe go imaa angelot na bezdnata; imeto negovo po evrejski e Avadon, a po gr~ki - Apolion1. 12 Ednoto zlo pomina, eve idat u{te dve zla po nego. 13 I {estiot angel zatrubi, i ~uv eden glas od ~etirite roga na zlatniot `rtvenik, {to e pred Boga, 14 koj mu zboruva{e na {estiot angel, kaj kogo be{e trubata: „Oslobodi gi ~etirite angeli, vrzani kaj golemata reka Eufrat!” 15 I bea odvrzani ~etirite angeli, koi bea prigotveni za ~asot i denot, za mesecot i godinata, za da ubijat edna tretina od lu|eto. 16 Brojot na kowanicite be{e dveste milioni - go ~uv nivniot broj. 17 I taka vo videnie gi vidov kowite i onie koi javaa na niv, {to imaa oklopi ogneni i sinkasti i sulfurni. Glavite na kowite li~ea na glavi od lavovi, a od ustata nivna izleguva{e ogan, dim i sulfur. 18 A od tie tri zla - ognot, dimot i sulfurot, {to izleguvaa od nivnata usta, umre edna tretina od lu|eto, 19 bidej}i nivnata sila be{e vo nivnata usta, a opa{kite nivni, {to li~ea na zmii, imaa glavi so koi pusto{ea. 20 A drugite lu|e, {to ne zaginaa od tie zla, ne se pokajaa za delata na ra6

6 6,16 Er 8,3 Jov 3,21

7 Joil 2,4

8 Joil 1,6

9 Joil 2,5

12 8,13

13 8,3 2 Mojs 30,1-3

14 16,12

306 OTKROVENIE 20-21 cete svoi, ta da ne se poklonuvaat ni na

|avoli ni na idoli zlatni i srebreni, 20 bronzeni, kameni i drveni, koi ne mo5 Mojs àt nitu da gledaat, nitu da slu{aat, 32,17 Is 17,8 nitu, pak, da odat; 21 i ne se pokajaa ni za ubistvata svoi, Ps 113, 12-16 135,15-17 nitu, pak, za vra`bite svoi, nitu za Dan 5,4.23 bludstvoto svoe, nitu za kra`bite svoi. 1 Kor 16,9.11

10,19-20

10,2 Ez 2,8-3,3

3 Er 25,30 Os 11,10 Amos 1,2 3,8

4 22,10 Dan 8,26 12,4.9

5-6 5 Mojs 32,40 Dan 12,7

6 1 Mojs 14,19.22 2 Mojs 20,11 Neem 9,6 Dela 4,24

7 11,18 Amos 3,7 Zah 1,6 Dan 9,6.10 Rim 16,25 1 Kor 2,7 Kol 1,2627

9-10 Ez 2,8 3,1-3

10

Angelot i malata kniga

I vidov drug silen angel kako sleguva od neboto, obvien so oblak, nad glavata vinoìto, a liceto negovo be{e kako sonce, dodeka nozete kako ogneni stolbovi; 2 vo rakata svoja toj drè{e otvorena kni{ka; i ja postavi svojata desna noga nad moreto, a levata - nad zemjata; 3 i izvika so visok glas, kako {to rika lav; a koga izvika, sedum gromovi progovorija so svoite glasovi. 4 I koga sedumte gromovi progovorija so svoite glasovi, sakav da pi{uvam. No ~uv glas od neboto, koj mi zboruva{e: „Zape~ati go toa {to go zboruvaa sedumte gromovi, i nemoj da go pi{uva{!” 5 I angelot, kogo go vidov kako stoi nad moreto i nad zemjata, krena raka kon neboto 6 i se zakolna vo Onoj Koj ìvee vo ve~ni vekovi i Koj go sozdal neboto i s# {to e na nego, zemjata i s# {to e na nea, i moreto i s# {to e vo nego - deka ne }e ima ve}e vreme, 7 no vo denovite, koga sedmiot angel }e se oglasi i }e zatrubi, toga{ }e se izvr{i tajnata na Boga, kako {to im be{e objavil Toj na svoite slugi prorocite. 8 I glasot {to go bev ~ul od neboto, odnovo prozboruva so mene i re~e: „Odi i zemi ja otvorenata kni{ka od racete na angelot {to stoi nad moreto i nad zemjata!” 9 Toga{ otidov kaj angelot i mu rekov: „Daj mi ja kni{kata!” Toj mi odgovori: „Zemi ja i izedi ja! Vo stomakot tvoj taa }e ti bide gor~liva, no vo ustata }e ti bide slatka kako med.” 10 Ja zedov knigata od racete na angelot, i ja izedov i vo ustata mi be{e

slatka kako med, a koga ja izedov, mi 11 Er 1,10 be{e gor~liva vo stomakot. 25,30 11 I mi re~e: „Treba pak da proroku- Dan 3,4 va{ me|u mnogu narodi i plemiwa, jazici i carevi.” 11,1

11

Dvata svedoka

I mi se dade merna trska sli~na na èzol, i mi se re~e: „Stani i izmeri go Bo`jiot hram i `rtvenikot i onie {to se poklonuvaat vo nego. 2 A dvorot pred hramot ostavi go i ne meri go, bidej}i im e daden na neznabo{cite: tie }e go gazat svetiot grad ~etirieset i dva meseci. 3 I }e im dadam na dvajca Moi svedoci, i toa oble~eni vo vre}i, da prorokuvaat iljada dveste i {eeset dena.” 4 Tie se dvete maslinovi drvca i dvata svetilnika {to stojat pred Gospodarot na Zemjata. 5 I, ako nekoj saka da im napravi nepravda, ogan }e izleze od ustata nivna i }e gi progolta nivnite neprijateli; da, taka treba da bide ubien onoj {to }e posaka toa da go napravi. 6 Tie }e imaat vlast da go zatvorat neboto za da ne pa|a do`d vo denovite na nivnoto prorokuvawe, i }e imaat vlast nad vodite da gi pretvoraat vo krv i da ja porazat zemjata so sekakva maka, koga }e posakaat. 7 I koga }e go zavr{at svedo{tvoto, toga{ yverot, koj }e izleze od bezdnata, }e im objavi vojna i }e gi pobedi, i }e gi ubie. 8 A trupovite nivni }e gi ostavi po ulicite na golemiot grad, koj duhovno se narekuva Sodom i Egipet, kade {to i nivniot Gospod be{e raspnat. 9 I mnogu od narodite i plemiwata i jazicite }e gi gledaat nivnite trupovi tri i pol dena i nema da dozvolat nivnite trupovi da bidat pogrebani vo grobovi. 10 I ìtelite na zemjata }e se zaraduvaat i razveselat poradi niv, i }e si pra}aat podaroci eden na drug, bidej}i tie dva proroka gi ma~ea onie {to ìveat na zemjata. 11 No po tri i pol dena vo niv }e vleze ìvoten duh od Boga, i tie }e se

21,15 Ez 40,3 Zah 2,4-5

2 12,6.14 13,5 Is 63,18 Ps 78,1 Dan 7,25 12,7 Lk 21,24

4 Zah 4,3. 11-14

5 2 Car 22,9 4 Car 1,10.14 Er 5,14 Ps 96,3

6 2 Mojs 7,17 1 Car 4,8 3 Car 17,1 Jk 5,17

7 12,17 13,1.7 Dan 7,3.7.21

8 Er 23,14 Ez 16,46 Lk 13,34

11 Ez 37,5.10

307 OTKROVENIE 12 ispravat na nozete svoi, i golem strav

4 Car 2,11

13 Ez 38,19-20

14 8,13 9,12

15 12,10 2 Mojs 15,18 Avd 1,21 Zah 14,9 Ps 2,2 9,36 Dan 2,44 7,14

16

}e gi obzeme onie {to }e gi gledaat. 12 Toga{ tie }e ~ujat visok glas od neboto kako im veli: „Iska~ete se vamu!” I tie }e se iska~at na neboto vo oblaci, i neprijatelite nivni }e gi vidat. 13 Vo toj ~as }e nastane golem zemjotres i edna desetina od gradot }e se sru{i; a od zemjotresot }e zaginat sedum iljadi ~ove~ki imiwa: drugite, pak, }e se ispla{at i }e Mu oddadat slava na nebesniot Bog. 14 Vtoroto zlo mina. Ete, brzo ide tretoto zlo.

4,4.10 7,11

Sedmata truba

Zatrubi i sedmiot angel, i po 1,8 neboto odeknaa silni glasovi, koi 18 vikaa: „Carstvoto na svetot stana car10,7 stvo na na{iot Gospod i na Negoviot Amos 3,7 Hristos 2, i Toj }e caruva vo site vePs 2,1 115,13 kovi!” 16 I dvaeset i ~etirite stare{ini, 19 koi sedea pred Boga na prestolite svoi, 4,5 8,5 padnaa ni~kum i Mu se poklonija na 15,5 3 Car 8,1.6 Boga, 17 velej}i: „Ti blagodarime, Gospodi 2 Let 5,7 Boè Sedrìtele, Koj si, Koj be{e i 12,1 Koj }e bide{, za{to ja primi Svojata 1 Mojs 37,9 golema sila i se zacari! Ps 103,2 18 Narodite zbesnaa, no dojde Tvojot Pesna 6,10 gnev i vremeto da im se sudi na mrtvite i da dade{ nagrada za slugite Tvoi - na prorocite, na svetiite i na onie koi imaat strahopo~it kon imeto Tvoe, mali i golemi, i da gi pogubi{ onie {to ja uni{tuvaa zemjata!” 19 Toga{ na neboto se otvori hramot na Boga, i se javi kov~egot na zavetot vo Negoviot hram; i ima{e svetkavici i glasovi, gromovi i zemjotres, i grad golem. 17

15

@enata oble~ena vo sonce i zmevot

12

I golem znak se pokaà na neboto: èna, oble~ena vo sonce; pod nozete nejzini be{e mese~inata, a na glavata nejzina - venec od dvanaeset yvezdi. 2 11,15. Negoviot Pomazanik.

Taa be{e bremena i vika{e od porodilni bolki, i se ma~e{e da rodi. 3 Potoa se javi drug znak na neboto. Ete, golem crven zmev so sedum glavi i deset rogovi, a na glavite negovi sedum kruni; 4 opa{kata negova povle~e edna tretina od nebeskite yvezdi i gi frli na zemjata. Zmevot zastana pred ènata, koja saka{e da rodi, ta, koga }e rodi, da go izede deteto nejzino. 5 I taa rodi ma{ko dete, koe }e gi pase site narodi so èlezen èzol; i deteto nejzino be{e grabnato i odneseno kaj Boga i Negoviot prestol. 6 A ènata pobegna vo pustina, kade {to ima{e prigotveno mesto od Boga za da ja hranat tamu iljada dveste i {eeset dena. 7 I nastana vojna na neboto: Mihail i negovite angeli vojuvaa protiv zmevot, a zmevot i negovite angeli vojuvaa protiv niv; 8 no bea porazeni, i za niv ve}e ne se najde mesto na neboto. 9 I be{e isfrlen golemiot zmev starata zmija, nare~ena |avol i satana, koja ja mami celata vselena, be{e soborena na zemjata, i zaedno so nea i angelite nejzini bea isfrleni. 10 I ~uv visok glas na neboto kako zboruva: „Sega nastana spasenieto i silata i carstvoto na na{iot Bog i vlasta na Negoviot Hristos, bidej}i e simnat klevetnikot na bra}ata na{i, koj gi klevete{e pred na{iot Bog dewe i no}e. 11 Tie go pobedija so krvta na Jagneto i so slovoto na svoeto svedo{tvo i ne se grièa za ìvotot svoj duri do samata smrt. 12 Zatoa veselete se, nebesa, i vie, koi ìveete na niv! Te{ko vam, koi ìveete na zemjata i moreto, za{to |avolot slegol kaj vas so golem gnev, bidej}i znae deka mu ostanuva malku vreme!” 13 A koga vide zmevot deka e frlen na zemjata, po~na da ja goni ènata {to go be{e rodila ma{koto dete. 14 I $ se dadoa na ènata dve krilja kako na golem orel za da odleta vo 2

2 Is 66,7-8 Mih 4,10

3 Dan 7,7

4 Dan 8,10

5 2,27 19,15 Ps 2,9

6 11,2 12,14

7 Dan 10,13 12,1 Juda 1,9

9 20,2 Lk 10,18 Jn 12,31

10 11,15 Jov 1,9-11 2,4-5

11 1 Jn 2,14

12 18,20 Is 44,23 49,13 Ps 95,11

14 2 Mojs 19,4 5 Mojs 32,11 Is 40,31 Dan 7,25 12,7

308 OTKROVENIE 17 pustinata na svoeto mesto, kade }e se

11,7 13,7 Dan 7,7.21

13,1 11,7 17,3.7-12

2 Dan 7,4-6 Lk 4,6

3 17,8

5 Dan 7,8.11.20.25

7 11,7 12,17 Dan 7,7.21

8 3,5 17,8 21,27

hrani vreme, dve vremiwa i polovina vreme, daleku od liceto na zmijata. 15 I zmijata od ustata svoja ispu{ti po ènata voda kako reka, za da ja odvle~e so rekata. 16 No zemjata $ pomogna na ènata: ja otvori zemjata ustata svoja i ja progolta rekata {to ja be{e ispu{til zmevot od ustata svoja. 17 I se razluti zmevot na ènata i otide da vojuva so drugite od semeto nejzino {to gi pazat Bo`jite zapovedi i go imaat svedo{tvoto na Isus Hristos. 18 I zastana na morskiot peso~en breg.

13

Dvata yvera

I vidov kako od moreto izleguva yver so sedum glavi i deset rogovi; na rogovite negovi ima{e deset kruni, a na glavite negovi - bogohulni imiwa. 2 Yverot {to go vidov prilega{e na leopard: nozete mu bea kako kaj me~ka, a ustata - kako usta na lav. I zmevot mu ja dade silata svoja, i prestolot svoj, i golema vlast. 3 I vidov deka edna od glavite negovi kako da be{e smrtno raneta, no taa smrtna rana mu zazdrave. Toga{ se za~udi celata zemja i trgna po yverot; 4 i mu se poklonija na zmevot, koj mu be{e dal vlast na yverot; mu se poklonija i na yverot, velej}i: „Koj e kako yverot, i koj moè da vojuva so nego?” 5 Nemu mu se dade usta {to zboruva{e golemi zborovi i bogohulstva; i mu se dade vlast taka da pravi ~etirieset i dva meseci. 6 Toga{ ja otvori ustata za hulewe protiv Boga za da go navreduva imeto Negovo, ìveali{teto Negovo i onie {to ìveat na neboto. 7 I mu se dade da vojuva protiv svetiite i da gi pobedi; mu se dade vlast nad sekoe koleno, jazik i narod. 8 I }e mu se poklonat site zemni ìteli, ~ii imiwa ne se zapi{ani vo knigata na ìvotot na Jagneto zaklano, od sozdavaweto na svetot.

9

9

10

Mt 13,9

Koj ima uvo, neka ~ue: koj vo progonstvo vodi, vo progonstvo }e bide odveden; koj so me~ ubiva, od me~ treba da bide ubien. Tuka e trpenieto i verata na svetiite. 11 I vidov drug yver kako izleguva od zemjata. Toj ima{e dva roga kako kaj jagne i zboruva{e kako zmevot. 12 Ja izvr{uva seta vlast na prviot yver vo negovo prisustvo i ja prisiluva celata zemja i ìtelite nejzini da mu se poklonat na prviot yver, ~ija smrtna rana se be{e iscelila; 13 i prave{e golemi ~uda, pa duri i ogan simnuva{e od neboto na zemjata pred lu|eto. 14 I gi mame{e zemnite ìteli so ~udata {to mu bea dadeni da gi vr{i pred yverot, velej}i im na zemnite ìteli da mu napravat bista na yverot, koj ima{e rana od me~ i ostana ìv. 15 I mu se dade da vloì duh vo bistata na yverot, ta da prozboruva toj i da napravi da bidat ubieni onie koi nema da se poklonat pred bistata na yverot. 16 I }e napravi na site - mali i golemi, bogati i siromasi, slobodni i robovi - da im se stavi beleg na desnata raka ili na ~elata nivni, 17 ta nikoj da ne moè ni da kupuva, nitu da prodava, osven onie {to go imaat toj beleg, ili imeto na yverot, ili brojot na imeto negovo. 18 Tuka e mudrosta. Koj ima um, neka go presmeta brojot na yverot, bidej}i e broj na ~ovek, i brojot mu e {estotini {eeset i {est. Jagneto i Negoviot narod

14

Potoa vidov: ete, Jagneto stoi na gorata Sion, i so Nego sto ~etirieset i ~etiri iljadi, {to go imaa na ~elata svoi napi{ano imeto na Negoviot Otec. 2 I ~uv glas od neboto kako {um od mnogu vodi i kako zvuk od silen grom; ~uv glas na harfisti {to svirat na harfite svoi 3 i kako da peat nova pesna pred prestolot i pred ~etirite ìvotni i stare{inite; i nikoj ne moè{e da ja nau~i taa pesna, osven onie sto ~etiri-

10 14,12 Er 15,2 43,11

11 16,13 Mt 7,15

13 3 Car 18,24-39 Mt 24,24

14 5 Mojs 13,1-3 2 Sol 2, 9-10

15 20,4 Dan 3, 5-7.15

18 17,9

14,1 3,12 5,6 Joil 3,4 Avd 1,17 Ps 2,6

2 1,15

3 4,4.6 5,6.9 7,4 Is 42,10 Ps 32,2-3 39,4 95,1 971 144,1.9 149,1

309 OTKROVENIE 4 eset i ~etiri iljadi, koi bea otkupeni

od zemjata. 4 Tie se onie {to ne se oskvernija so èna, bidej}i se devstveni; tie se onie {to go sledea Jagneto kade i da odi, 5 Tie se otkupeni me|u lu|eto, prvenci Is 53,9 Sof 3,13 na Boga i na Jagneto, Ps 31,2 5 i vo ustata nivna izmama ne se najde; 7 tie se neporo~ni pred prestolot Bo`2 Mojs ji. 20,11 5,9 Er 2,3 Rim 16,5 1 Kor 16,15

Mt 10,28

8 16,19 18,2-3 Is 21,9 46,1-2 47,1-15 Er 25,15 51,7-8 Dan 4,27

10 15,7 16,19 1 Mojs 19,24 Is 51,17.22 Er 25,15 Ez 38,22 Ps 10,6 75,9

11 19,3 Is 34,10

12 12,17 13,10

13 Evr 4,10

Najavuvawe na Bo`jiot Sud 6 I vidov drug angel kako leta srede neboto, koj ima{e ve~no Evangelie, za da im blagovesti na ìtelite zemni, na sekoe pleme i koleno, jazik i narod. 7 Toj zboruva{e so visok glas: „Imajte strahopo~it kon Boga i podajte Mu slava, za{to nastapi ~asot na Negoviot sud, i poklonete Mu se na Onoj Koj gi sozdal neboto i zemjata, moreto i vodnite izvori!” 8 I drug angel se pojavi po nego, velej}i: „Padna, padna Vavilon, golemiot grad, za{to site narodi gi napoi so èstokoto vino na svoeto bludstvo!” 9 I tret angel po nego naide, zboruvaj}i so visok glas: „Koj }e mu se pokloni na yverot i na bistata negova, i primi beleg na ~eloto svoe ili na rakata svoja, 10 toj }e pie od vinoto na jarosta Bo`ja, vino nerazvodneto, izleano vo ~a{ata na Negoviot gnev, i }e bide ma~en so ogan i sulfur pred svetite angeli i pred Jagneto. 11 Dimot od ma~eweto nivno }e se izdiga vo site vekovi; nema da imaat mir ni dewe, ni no}e onie {to }e mu se poklonat na yverot i na negovata bista, i {to }e go primat belegot na negovoto ime!” 12 Tuka e trpenieto na svetiite; tuka se onie {to gi pazat zapovedite Bo`ji i verata vo Isus. 13 ûv glas od neboto kako da mi veli: „Napi{i - blaèni se mrtvite koi otsega umiraat vo Gospod! Da - veli Duhot - neka se odmorat od trudot svoj, za{to delata nivni gi sledat!”

@etvata na zemjata I vidov: ete, svetol oblak, i na oblakot sede{e sli~en na Sinot ôve~ki; na glavata Svoja Toj ima{e zlaten venec, a vo rakata - ostar srp. 15 I drug angel izleze od hramot i izvika so silen glas na Onoj {to sede{e na oblakot: „Zamavni so srpot i `nej, za{to dojde tvojot ~as za ètva: bidej}i ìtoto na zemjata e zrelo!” 16 I Onoj {to sede{e na oblakot go frli srpot svoj na zemjata i zemjata be{e po`neana. 17 I drug angel izleze od hramot, {to se nao|a{e na neboto, i ima{e isto taka ostar srp. 18 I drug angel, koj ima{e vlast nad ognot, izleze od `rtvenikot i so silen glas izvika kon onoj {to ima{e ostar srp, velej}i: „Frli go srpot svoj i oberi go grozjeto od zemnoto lozje, za{to zrnata mu se ve}e zreli!” 19 I angelot go frli srpot svoj na zemjata, go obra zemnoto lozje i go frli vo golemata kaca na Bo`jiot gnev, 20 i se izgme~i kacata nadvor od gradot, i pote~e krv od kacata duri do uzdite na kowite, na iljada i {estotini stadii. 14

Sedumte angeli i sedumte posledni kazni

15

I vidov drug znak na neboto, golem i ~uden: sedum angeli {to gi drèa sedumte posledni kazni, za{to so niv }e se zavr{i Bo`jiot gnev. 2 I vidov ne{to kako stakleno more, izme{ano so ogan; i onie {to go pobedija yverot i negovata bista, negoviot beleg i brojot na negovoto ime, stoeja na toa stakleno more i imaa harfi Bo`ji. 3 I ja peeja pesnata na Mojsej, Bo`jiot sluga, i pesnata na Jagneto, velej}i: „Golemi i ~udesni se delata Tvoi, Gospodi Boè Sedrìtele! Pravedni i vistiniti se Tvoite pati{ta, Care na narodite! 4 Koj nema da se upla{i od Tebe, Gospodi, i ne }e go proslavi imeto Tvoe? Za{to samo Ti si svet; za{to si-

14 Mt 8,20

15 Joil 4,13 Jn 4,35

19 19,15 Is 63,1-6 Pla~ 1,15

15,1 15,6 16,1 17,1 21,9

2 4,6 13,15-18

3 1,8 2 Mojs 34,10 5 Mojs 32,4 Er 10,7 Amos 3,13 Ps 91,4-5 110,2 138,14 144,17

4 Er 10,7 Mal 1,11 Ps 85,9-10 Tov 13,7.11

310 OTKROVENIE 5 te narodi }e dojdat i }e se poklonat

pred Tebe; bidej}i se pojavija Tvoite pravedni sudovi!” 5 Potoa vidov: ete, na neboto se otvori hramot na skinijata na sobrani8 eto. 2 Mojs 6 I izlegoa od hramot sedumte angeli, 40,34-35 3 Car 8,10 {to gi drèa sedumte zla, oble~eni vo Is 6,4 Ez 44,4 ~isti i svetli obleki od leneno plat2 Let 5, no i opa{ani preku gradite so zlatni 13-14 pojasi. 7 I edno od ~etirite ìvotni na 16,1 sedumte angeli im dade sedum zlatni 16,17 ~a{i, polni so gnevot na Boga, Koj ìIs 66,6 Er 10,25 vee vo ve~ni vekovi. 8 I se ispolni hramot so dim od Ez 22,31 Sof 3,8 slavata na Boga i od silata Negova, i Ps 68,24 nikoj ne moè{e da vleze vo hramot do2 deka ne se izvr{ija sedumte kazni na 14,9.11 2 Mojs 9,10 sedumte angeli. 11,19 2 Mojs 25,22 38,21 40,34

5 Mojs 28,35

3 8,8

4 2 Mojs 7,19-24 Ps 77,44

5 5 Mojs 32,4 Ps 118,137 144,17

6 18,24 Is 49,26 Ps 78,3 Mt 23.35

7 1,8 6,9 8,3-4 19,2 Ps 18,8-9 119,137

Sedumte ~a{i na Bo`jiot gnev I ~uv od hramot visok glas kako im veli na sedumte angeli: „Odete, izlejte gi sedumte ~a{i so gnevot Bo`ji na zemjata!” 2 I otide prviot angel i ja izlea ~a{ata svoja na zemjata; i po lu|eto, {to go imaa belegot na zverot i se poklonuvaa na negovata bista, se pojavija lo{i i luti rani. 3 I vtoriot angel ja izlea ~a{ata svoja vo moreto: i toa stana kako krv od ubien ~ovek; i s# ìvo izgina vo moreto. 4 Tretiot angel ja izlea ~a{ata svoja vo rekite i vo izvorite vodni, i tie se pretvorija vo krv. 5 Potoa go ~uv angelot na vodite kako veli: „Praveden si, Gospodi, Koj si, Koj be{e, Svet si, za{to taka presudi, 6 bidej}i tie proleaja krv na svetii i proroci, i Ti im dade da pijat krv zasluùvaat!” 7 I ~uv drug kako zboruva od `rtvenikot: „Da, Gospodi Boè Sedrìtele, vistiniti i pravedni se Tvoite presudi!” 8 êtvrtiot angel ja izlea ~a{ata svoja vrz sonceto; i mu se dade da gi àri lu|eto so ogan.

16

3 16,21. Okolu 45 kilogrami.

I silna èga gi opfati lu|eto, i go pohulija imeto na Boga Koj ima vlast nad tie zla, i ne se pokajaa da Mu oddadat slava. 10 Pettiot angel ja izlea ~a{ata svoja vrz prestolot na yverot; i carstvoto negovo se pomra~i i lu|eto gi grizea jazicite svoi od bolka 11 i Go prokolnuvaa nebesniot Bog poradi bolkite i ranite svoi, no ne se pokajaa za delata svoi. 12 [estiot angel ja izlea ~a{ata svoja vo golemata reka Eufrat; i presu{i vodata nejzina za da se prigotvi patot za carevite od son~eviot istok. 13 I vidov koga od ustata na zmevot i od ustata na yverot i od ustata na la`niot prorok izlegoa tri ne~isti duha, kako àbi; 14 za{to toa se |avolski duhovi koi pravat ~uda; tie odat kaj carevite na celiot svet, za da gi soberat za vojna vo onoj golem den na Bog Sedrìtelot. 15 „Ete, Jas doa|am kako kradec; blaèn e onoj koj bdee i pazi na ali{tata svoi za da ne odi gol i da ne se gleda sramot negov!” 16 I gi sobra na mestoto nare~eno po evrejski Armagedon. 17 Sedmiot angel ja izli ~a{ata svoja na vozduhot; i od prestolot na nebesniot hram se pronese silen glas koj izvika: „Se svr{i!” 18 I ima{e svetkavici, gromovi i glasovi, i stana silen zemjotres, takov golem i silen potres, kakov {to nemalo otkako ima lu|e na zemjata. 19 Golemiot grad se razdeli na tri dela, i gradovite na neznabo{cite padnaa; a velikiot Vavilon se spomna pred Boga za da mu se dade ~a{ata so vino od jarosta na Negoviot gnev. 20 Site ostrovi is~eznaa, i gori ve}e ne se gledaa. 21 I grad, golem kako talant3, padna od neboto na lu|eto; a lu|eto Go prokolnuvaa Boga poradi zloto od gradot, za{to toa zlo be{e mnogu golemo. 9

9 9,20

10 2 Mojs 10,21 Is 8,21-22

11 9,20-21

12 9,14 Is 11,15 44,27 Er 50,38 51,36

14 1,8 19,19

15 1 Sol 5,2 3 Ptr 3,10

16 Sud 5,19 4 Car 9,27 23,29 Zah 12,11

17 Is 66,6

18 4,5 11,19 Dan 12,1 Mk 13,19

19 14,10

20 6,14 20,11

21 11,19

311 OTKROVENIE 17,1 Er 51,7.13 Naum 3,4

2 14,8 Is 23,17

3 13,1

4 18,16 Er 51,7 Ez 28,13

5 2 Sol 2,7

6 16,6

8 3,5 11,7 Dan 7,3

9 13,18

12 Dan 7,24

Vavilon - golemata bludnica Potoa dojde eden od sedumte angeli, {to gi imaa sedumte ~a{i, i zboruva{e so mene, velej}i mi: „Dojdi da ti ja pokaàm presudata na golemata bludnica koja sedi nad mnogu vodi; 2 so nea bludstvuvaa zemnite carevi, i so vinoto na nejzinoto bludstvo se opija ìtelite na zemjata!” 3 I me odvede so duhot vo pustina: i vidov èna kako sedi na crven yver, koj be{e poln so bogohulni imiwa i ima{e sedum glavi i deset rogovi. 4 A ènata be{e oble~ena vo purpur i skerlet i nakitena so zlato, so dragoceni kamewa i biseri. Vo rakata svoja drè{e zlatna ~a{a, polna so gnasotija i ne~istotija od bludstvoto nejzino. 5 A na ~eloto $ be{e napi{ano imeto: „Tajna, velikiot Vavilon, majka na bludnicite i na zemnite gnasotii.” 6 I ja vidov ènata kako se opiva so krvta na svetiite i so krvta na svedocite Isusovi; i se za~udiv mnogu koga ja vidov. 7 I mi re~e angelot: „[to se ~udi{? Jas }e ti ja kaàm tajnata na ovaa èna, i na yverot, {to ja nosi i ima sedum glavi i deset rogovi. 8 Yverot, {to go vide ti, be{e i go nema; toj }e izleze od bezdnata i }e zagine; i zemnite ìteli, ~ii imiwa ne se zapi{ani vo knigata na ìvotot od sozdanieto na svetot, }e se po~udat, koga }e vidat deka yverot be{e i go nema, iako postoi. 9 Ovde e potreben um {to ima mudrost. Sedumte glavi, toa se sedumte gori vrz koi sedi ènata; 10 a sedumte carevi, od koi petmina padnaa, edniot postoi, drugiot u{te ne do{ol; i koga }e dojde, malku }e ostane. 11 I yverot {to be{e i kogo {to go nema, e osmi; toj e eden od sedumte i }e zagine. 12 A desette rogovi, {to gi vide, se deset carevi, koi carstva u{te ne primija, tuku kako carevi }e dobijat vlast samo za izvesno vreme zaedno so yverot. 13 Tie imaat edna misla, i silata i vlasta svoja }e mu ja predadat na yverot.

17

Tie }e vojuvaat protiv Jagneto, i Jagneto }e gi pobedi, za{to Toj e Gospodar nad gospodarite i Car nad carevite, i onie, {to }e se so Nego, se povikani i izbrani i verni.” 15 I mi re~e: „Vodite {to gi vide ti, kade {to sedi bludnicata, toa se lu|eto i narodite, plemiwata i jazicite. 16 A desette rogovi, {to gi vide na yverot, tie }e ja zamrazat bludnicata, }e ja zapustat i ogolat, i teloto nejzino }e go izedat, a nea samata na ogan }e ja izgorat. 17 Za{to Bog im dade vo srcata nivni da ja ispolnat voljata Negova, da se dogovorat i da go dadat carstvoto svoe na yverot, dodeka ne se ispolni slovoto Bo`jo. 18 A ènata, koja ja vide ti, e golemiot grad koj caruva nad zemnite carevi.” 14

18

Padot na Vavilon

14 14,4 5 Mojs 10,17 Dan 2,47 2 Mak 13,4

16 18,8 3 Mojs 21,9 Is 47,8-9

18,1 Ez 43,2

2 14,8 Is 13,21 21,9 Er 50,39 Varuh 4,35

3 14,8 17,2

4 Is 48,20 52,11 Er 50,8 51,6.9.45 2 Kor 6,17

A po ova vidov kako sleguva od neboto drug angel koj ima{e golema vlast: i zemjata svetna od negovi- 5 1 Mojs ot bolskot. 18,20-21 2 I izvika silno, zboruvaj}i so visok Er 51,9 glas: „Padna, padna velikiot Vavilon, 6 i stana |avolsko ìveali{te i zasol- Ps 136,8 2 Sol 1,6 ni{te na sekakov ne~ist duh, vrtali{te na site ne~isti i gadni ptici; 7-8 3 za{to so otrovnoto vino na svoeto Is 47,7-9 bludstvo gi napoi site narodi. I carevite zemni bludstvuvaa so nea, a trgovcite zemni se zbogatija od nejzinata golema rasko{!” 4 I ~uv drug glas od neboto kako veli: „Izlezete od nea, lu|e Moi, za da ne sou~estvuvate vo grevovite nejzini, i da ne dobiete od kaznite nejzini; 5 bidej}i grevovite nejzini stignaa do neboto, i Bog si spomna za nepravdite nejzini. 6 Platete $ kako {to i taa vi plati vam i dajte $ dvojno onolku za delata nejzini; so ~a{ata, so koja ve sluè{e, posluète ja dvojno. 7 Kolku {to se proslavi i ìvee{e rasko{no, tolku maka i jad vratete $. Za{to vo srceto svoe veli: ‚Sedam kako carica, vdovica ne sum i maka nema da vidam.'

312 OTKROVENIE 8 17,16 Er 50,34

9 Ez 27,30-35

11 Ez 27,36

15 Ez 27,36

16 17,4

17 Is 23,14 Ez 27,27-29

18 13,4 Ez 27,32

19 Ez 27,30-34

Zatoa vo eden den }e ja spoletaat kaznite; smrt, àlost i glad, i }e bide izgorena vo ogan, za{to silen e Gospod Koj ja sudi. 9 I }e zapla~at i }e zaridaat po nea carevite zemni, koi bludstvuvaa so nea i ìveeja rasko{no, koga }e go vidat dimot od goreweto nejzino; 10 i stoej}i oddaleku, od strav pred nejzinite maki }e velat: ‚Te{ko, te{ko, golem grade Vavilone, grade silni, za{to vo eden ~as dojde presudata tvoja!' 11 I trgovcite zemni }e pla~at i ridaat za nea, bidej}i stokite nivni nema ve}e nikoj da gi kupuva; 12 stoki od zlato i srebro, od dragoceni kamewa i biseri, od vison i porfir, od svila i skerlet, sekakvo mirizlivo drvo i sekakvi raboti od slonova koska: sekakvi izrabotki od skapoceno drvo, od bakar, èlezo i mermer; 13 i cimet i temjan, miro i livan, vino i maslo, bra{no i p~enica, goveda i ovci, kowi i koli, tela i du{i ~ove~ki. 14 I ovo{jata, za koi du{ata ti kopnee{e, pove}e gi nema{, i seto bogatstvo i sjaj is~eznaa za tebe, i nema ve}e da gi najde{. 15 Trgovcite, koi so tie stoki se zbogatija od nea, }e stojat oddaleku od strav pred makite nejzini, i pla~ej}i, i ridaj}i 16 }e zboruvaat: ,Te{ko, te{ko tebe, grade golem, oble~en vo svila, porfir i skerlet, ukrasen so zlato, dragoceni kamewa i biseri, 17 za{to vo eden mig propadna tolku golemo bogatstvo!' I site sopstvenici na korabi, i site patnici vo korabite, i mornarite, i onie {to trguvaat po more, zastanaa oddaleku 18 i vikaa, pa gledaj}i go dimot od goreweto negovo, velea: ,Koj be{e kako ovoj golem grad?' 19 I gi posipaa glavite svoi so pepel i so pla~ewe vikaa i velea: ,Te{ko, te{ko tebe, grade golem so ~ii skapocenosti se obogatija site {to imaa korabi po more; za{to za eden mig zapuste!' 8

Veseli se poradi toa, nebo, i vie svetii i apostoli i proroci, za{to Bog gi za{titi va{ite prava! 21 Toga{ eden silen angel podigna eden kamen, golem kako vodeni~ki kamen, pa go frli vo moreto i re~e: ,So takvo bu~ewe }e bide srinat Vavilon, golemiot grad, i }e go nema ve}e!' 22 I glas na harfisti, peja~i, svira~i i truba~i vo tebe nema ve}e da se ~ue; nikakov umetnik od koja i da e umetnost nema ve}e da se najde vo tebe, {um od vodeni~en kamen nema ve}e da se ~ue vo tebe. 23 I svetlina od svetila nema ve}e da osvetluva vo tebe, i glas na mladoènec i nevesta nema ve}e da se ~ue vo tebe, bidej}i trgovcite tvoi bea golemi lu|e na zemjata, za{to preku tvoite magii se zabludija site narodi. 24 I vo nego se najde krv na proroci i svetii, a i na site {to bea pogubeni na zemjata.” 20

Pesna vo ~est na pobedata. Svadbata na Jagneto

19

20 12,12 5 Mojs 32,43 Is 44,23 Er 51,48

21 Er 51,63-64 Ez 26,21

22 Is 24,8 Ez 26,13

23 Is 23,8 Er 7,34 25,10

24 Er 51,49 Mt 23,3537

19,1 Tov 13,18

2 6,10 16,6-7 5 Mojs 32,43 4 Car 9,7

3 14,11

Potoa ~uv visok glas kako od Is 34,10 mnogu narod na neboto, koj vele- 5 {e: „Aliluja, spasenie i slava, ~est i 11,18 Ps 116,1 sila na na{iot Bog, 135,1 2 za{to presudite Negovi se vistiniti i pravedni; bidej}i Toj ja osudi 6 golemata bludnica koja so svoeto blud- 1,8 14,2 stvo ja rasipa zemjata, i se odmazdi za Ps 92,1 96,1 krvta na slugite Svoi, {to zaginaa od rakata nejzina.” 3 I povtorno rekoa: „Aliluja! Dimot nejzin }e se izdiga vo vekovi!” 4 Toga{ padnaa dvaeset i ~etirite stare{ini i ~etirite ìvotni, ta Mu se poklonija na Boga, Koj sede{e na prestolot velej}i: „Amin, aliluja!” 5 A od prestolot izleze glas, koj vele{e: „Falete Go na{iot Bog site slugi Negovi i vie, koi imate strahopo~it kon Nego, golemi i mali!” 6 I ~uv glas kako od mnogu narod, glas kako od mnogu vodi, i glas kako od silni grmotevici, koj vele{e: „Aliluja, za{to se zacari Gospod Bog, Sedrìtelot!

313 OTKROVENIE 7 21,2.9 Is 54,1-8 Os 2,15-17 Ps 117,24 Mt 22,2 25,1-13 Efes 5,23.25.32

8 Is 61,10

9 Mt 8,11 22,1-14 Lk 14,15

10 22,8-9 Dela 10, 25-26

11 1,5 6,2 Is 11,4 Ez 1,1 Ps 95,13

12 1,14 2,17-18 Dan 10,6

13 Is 63,1-3 Jn 1,1.14

15 1,8 1,16 12,5 Is 63,3 Ps 2,9 Pla~ 1,15

16 17,14 5 Mojs 10,17 Dan 2,47 2 Mak 13,4

17-18 Ez 39,17-20

19 17,12-14

Da se raduvame i da se veselime i da Mu oddademe slava, bidej}i dojde svadbata na Jagneto, i nevesta Mu se prigotvi! 8 I $ se dade da se oble~e vo ~ist i svetol vison.” A visonot e pravednosta na svetiite. 9 I mi re~e: „Napi{i - blaèni se pokanetite na svadbenata ve~era kaj Jagneto!” A mi re~e u{te: „Ova se vistinski Bo`ji zborovi!” 10 I padnav pred nozete negovi da mu se poklonam; no toj mi re~e: „Stoj, i jas sum sluga kako i ti i bra}ata tvoi, {to go imaat svedo{tvoto Isusovo; pokloni Mu se na Boga, za{to svedo{tvoto Isusovo e Duhot na proro{tvoto!” 7

Java~ot na bel kow I go vidov neboto otvoreno, i ete, bel kow i Onoj Koj java{e na nego se vika Veren i Vistinit, i Toj pravedno sudi i vojuva; 12 o~ite Mu bea kako ognen plamen, a na glavata ima{e mnogu kruni i napi{ano ime koe osven Nego, nikoj ne go znae{e. 13 I be{e oble~en vo obleka natopena so krv, i so imeto - Slovo Bo`jo. 14 A nebesnite vojski, oble~eni vo bel i ~ist vison, vrvea po Nego na beli kowi. 15 Od ustata Negova izleguva{e ostar me~ za da gi kazni so nego idolopoklonicite. Toj }e gi pase so èlezen èzol i }e ja izgazi kacata so vino na jarosta i gnevot na Boga Sedrìtelot. 16 Na oblekata i na bedroto Negovo be{e napi{ano imeto: „Car nad carevite” i „Gospodar nad gospodarite.” 17 Potoa vidov eden angel kako stoi na sonceto; toj izvika so visok glas i im re~e na site ptici {to letaa sred neboto: „Doletajte i soberete se na golemata Bo`ja ve~era, 18 da jadete tela na carevi, tela na vojvodi, tela na silni, tela na kowi i na nivnite java~i, i tela na site - slobodni i robovi, mali i golemi!” 19 Toga{ go vidov yverot i zemnite carevi i nivnite vojski sobrani za da vojuvaat protiv Onoj Koj sede{e na kow, i Negovata vojska. 11

Yverot be{e faten, a zaedno so nego i la`niot prorok, koj prave{e ~uda pred nego, ta gi soblazni onie {to bea primile beleg od yverot i $ se poklonuvaa na negovata bista: i obajcata ìvi bea frleni vo ognenoto ezero so zapalen sulfur; 21 drugite, pak, bea ubieni so me~ot {to izleguva{e od ustata na Onoj Koj sede{e na kowot. I site ptici se nasitija od telata nivni. 20

Satanata vrzan na iljada godini

20

20 14,9-11 20,4.10.15 Is 30,33 Dan 7,11

20,1 9,1

2 12,7.9 Mt 12, 28-29

4 1,2 5,10 6,9 19,20 Dan 7,9.22.27 Mt 19,28 Lk 22,30 1 Kor 6,2

Potoa vidov kako od neboto sleguva{e angel koj go ima{e klu~ot od bezdnata i golema veriga vo rakata svoja: 2 go fati zmevot, drevnata zmija, koja e |avolot i satanata - i go vrza za ilja- 6 1,6 da godini; 2,11 3 potoa go frli vo bezdnata i go 5,10 2 Mojs 19,6 zaklu~i, stavaj}i pe~at vrz nego za da Is 61,6 ne gi laè ve}e narodite do zavr{uva- 8 weto na iljada godini; po ova vreme toj 7,1 Ez 7,2 treba da bide pu{ten za malku vreme. 4 I vidov prestoli i sednati na niv, na koi im be{e dadeno da sudat, a i du{ite ~ii glavi bea ise~eni poradi svedo{tvoto Isusovo i zaradi slovoto Bo`jo, a i onie {to ne mu se poklonija na yverot nitu na negovata bista, i ne primija beleg na ~elata svoi i na racete svoi i oìveaja i caruvaa so Hristos iljada godini. 5 Drugite, pak, od umrenite ne oìveaja dodeka ne se navr{ija iljada godini. Toa e prvoto voskresenie. 6 Blaèn i svet e onoj koj ima del vo prvoto voskresenie; nad niv vtorata smrt nema vlast, a }e bidat sve{tenici na Boga i }e caruvaat so nego iljada godini. Porazot na satanata A koga }e se navr{at iljada godini, satanata }e bide pu{ten od zatvorot svoj, 8 i }e izleze da gi laè narodite po ~etirite krai{ta na zemjata, Gog i Magog, i da gi sobere za vojna; nivniot broj e kolku morskiot pesok. 7

314 OTKROVENIE 9

Tie izlegoa po {irinata zemna i go zaobikolija ìveali{teto na svetiite i vozqubeniot grad; padna od Boga ogan nebesen i gi progolta. 10 A |avolot, {to gi laè{e, be{e 10 frlen vo ogneno i sulfurno ezero, kade 19,20 {to e yverot i la`niot prorok; tie }e 21,8 bidat ma~eni dewe i no}e vo vekovi. 9

2 Car 1,10.12 Ez 38,22 Ps 77,68 86,2 Lk 21,24

1 Mojs 19,24 Is 30,33

Kone~niot Sud I vidov golem bel prestol i Sedna11-12 Dan 7,9-10 tiot na nego, od îe lice pobegnaa zemMt 25, jata i neboto, i za niv mesto ne se najde. 31-46 12 Potoa gi vidov mrtvite, mali i 11 golemi, kako stojat pred Boga; se otvoPs 113,3.7 3 Ptr rija knigi, i druga kniga se otvori 3,7.10.12 knigata na ìvotot; i sudeni bea mrt12 vite spored zapi{anoto vo knigite, 3,5 spored delata nivni. 13,8 13 Moreto gi povrati mrtvite svoi, 17,8 koi bea vo nego; smrtta i pekolot gi 20,15 21,27 povratija mrtvite svoi, {to bea vo niv; 2 Mojs 32,32-33 i sekoj primi sud spored delata svoi. Is 59,18 14 A smrtta i pekolot bea frleni vo Ps 27,4 68,28 Ognenoto Ezero. Toa e vtorata smrt. Izreki 15 I koj ne be{e zapi{an vo knigata 24,12 Dan 12,1 na ìvotot, be{e frlen vo Ognenoto Rim 2,6 Ezero. 1 Kor 3,8 11

2 Kor 11,15 Fil 4,3 2 Tim 4,14

Novo nebo i nova zemja I vidov novo nebo i nova zemja, za{to porane{nata zemja pomi14 21,4 na, i moreto go nema{e ve}e. 2 Toga{ jas, Jovan, go vidov svetiot 15 grad Erusalim, nov, kako sleguva od Bo3,5 13,8 ga, od neboto, stokmen kako nevesta Dan 12,1 promeneta za svojot ma`. 3 I ~uv visok glas od neboto kako zboruva: „Ete go svetiot {ator, svetili{21,1 3,12 teto na Boga me|u lu|eto, i Toj }e ì20,11 Is 65,17 vee so niv; tie }e bidat Negov narod, a 66,22 Sam Bog }e bide so niv - nivniot Bog. Mt 19,28 4 I }e ja izbri{e Bog sekoja solza od 2 Kor 5,17 3 Ptr 3,13 o~ite nivni, i smrt nema da ima ve}e; ni pla~, ni piskot, nitu bolka nema da ima ve}e, bidej}i porane{noto pomina.” 5 I Sednatiot na prestolot re~e: „Ete, s# novo sozdavam.” I mi re~e: „Napi{i, za{to ovie zborovi se vistiniti i verni.”

21

4 21,16. Okolu 2400 kilometri.

Potoa mi re~e: „Se svr{i! Jas sum 2 Alfa i Omega, po~etokot i krajot. Na 3,12 Is 52,1 èdniot }e mu dadam Jas od izvorot na 61,10 Gal 4,26 ìva voda darum. Evr 7 Koj pobeduva, }e nasledi s#, i }e mu 11,10.16 12,22 bidam Bog, a toj }e Mi bide sin. 8 A na pla{livcite i nevernicite, 3 na poganite i ubijcite, na bludnicite i 7,15 Mojs ma|esnicite, na idolopoklonicite i na 326,11-12 site {to laàt, delot im e vo ezeroto Is 8,8 37,27 {to gori so ogan i sulfur, toa e vtora- Ez 2 Kor 6,16 ta smrt.” 6

4

Noviot Erusalim 9 Toga{ dojde kaj mene eden od sedumte angeli, {to gi drèa sedumte ~a{i, polni so sedumte posledni kazni, mi prozbore i re~e: „Dojdi, }e ti ja pokaàm nevestata - ènata na Jagneto.” 10 Pa me odvede preku Duhot vo edna golema i visoka gora i mi go pokaà golemiot grad, svetiot Erusalim, koj sleguva{e od neboto - od Boga, 11 i ima{e Bo`ja slava; svetlinata negova prilega{e na najskapocen kamen, kako svetol kamen jaspis; 12 toj ima{e golemi i visoki yidovi, dvanaeset porti, a nad niv dvanaeset angeli i napi{ani imiwata na dvanaesette kolena na sinovite Izrailevi: 13 sproti istok - tri porti, sproti sever - tri porti, sproti jug - tri porti, sproti zapad - tri porti. 14 Yidovite na gradot imaa dvanaeset temeli, i vrz niv imiwata na dvanaesette apostoli na Jagneto. 15 Onoj {to zboruva{e so mene ima{e zlatna trska za da go izmeri gradot i portite negovi i yidovite negovi. 16 Gradot be{e ~etiriagolen, a dolìnata mu e kolku {to i {iro~inata. Toj go izmeri gradot so trskata i najde deka iznesuva dvanaeset iljadi stadii4; dolìnata, {iro~inata i viso~inata negova - ednakvi. 17 Potoa gi izmeri yidovite negovi, {to bea sto ~etirieset i ~etiri lakti, so merka ~ove~ka koja e i angelska. 18 Yidovite mu bea izgradeni od jaspis; a gradot - od ~isto zlato, kako ~isto staklo.

7,17 Is 25,8 35,10 65,19

5 4,2 Is 43,19 Dan 8,26 2 Kor 5,17

6 1,8 2,8 7,17 Is 55,1 Er 2,13 Jn 4,10.14 7,37-38

7 2 Car 7,14 Ps 88,26-27

8 19,20 22,15 1 Mojs 19,24 Is 30,33 Ez 38,22 Ps 10,6 Mt 25,41 Rim 1,29

9 15,1 17,1 19,7 Jn 3,29

10 21,2 Ez 40,2

11 15,8 Is 60,1-2

12-13 2 Mojs 28,21 Ez 48,30-35

315 OTKROVENIE 14 Efes 2,20

15 11,1 Ez 40,3.5

16-17 Ez 48,16-17

19 Is 54,11-12

22 1,8 Jn 2,19-21

23 Is 60,19-20

24 Is 60,3.5

25 22,5 Is 60,11 Zah 14,7

26 Ps 71,10-11

27 3,5 13,8 Is 35,8 52,1 Zah 13,1-2 Jn 8,44-45 1 Kor 6, 9-10 3 Ptr 3,13

22,1 Ez 47,1 Zah 14,8 Jn 4,10 7,38

2 2,7 1 Mojs 2,9 3,22 Ez 47,12

Temelite na gradskite yidovi bea ukraseni so sekakov vid skapoceni kamewa: prviot temel - jaspis, vtoriot - safir, tretiot - halkidon, ~etvrtiot - smaragd, 20 pettiot - sardoniks, {estiot sard, sedmiot - hrisolit, osmiot - viril, devettiot - topaz, desettiot - hrisopras, edinaesettiot - hijacint, dvanaesettiot - ametist. 21 A dvanaesette porti bea dvanaeset biseri: sekoja porta be{e od eden biser; ulicite na gradot bea od ~isto zlato kako proyirno staklo. 22 Hram, pak, ne vidov vo nego, bidej}i Gospod Bog Sedrìtelot i Jagneto se negoviot hram. 23 I gradot nema{e potreba ni od sonce, ni od mese~ina za da svetat vo nego, za{to Bo`jata slava go osvetluva, a svetilo mu e Jagneto. 24 I spasenite narodi }e odat po negovata svetlina, i carevite zemni }e ja prinesat vo nego svojata slava i ~est. 25 A portite negovi nema da se zaklu~uvaat dewe, bidej}i tamu nema da ima no}. 26 I }e ja vnesat vo nego slavata i ~esta na narodite; 27 i nema vo nego da vleze ni{to ne~isto, ni onoj koj vr{i gnasni raboti i laè, a samo onie koi se zapi{ani vo knigata na ìvotot na Jagneto. 19

Rekata i drvoto na ìvotot

22

I mi pokaà ~ista reka so voda na ìvotot, bistra kako kristal, koja iste~uva{e od prestolot na 3 Boga i na Jagneto. 1 Mojs 2 Sred glavnata ulica i od dvete stra3,22-24 Zah 14,11 ni na rekata - drvoto na ìvotot, {to 4 ra|a plodovi dvanaeset pati, davaj}i 3,12 plod sekoj mesec; a lisjata na drvoto Ps 16,15 42,3 sluàt za isceluvawe na narodite. 3 I nema ve}e da ima nikakvo prokMt 5,8 1 Kor letstvo; prestolot na Boga i na Jagneto 13,12 1 Jn 3,2 }e bide vo gradot; Negovite slugi }e Mu sluàt 4 i }e go gledaat liceto Negovo, a imeto Negovo }e im bide na ~elata nivni.

I no} nema da ima tamu, i ne }e ima 5 potreba od svetilo, nitu od son~eva 5,10 20,6 svetlina, bidej}i Gospod Bog }e gi 21,23.25 osvetluva, i }e caruva vo ve~ni vekovi. Is 60,19 5

Isusovoto vra}awe I mi re~e: „Ovie zborovi se verni i vistiniti. Gospod, Bog na svetite proroci, go isprati angelot Svoj, za da im pokaè na Svoite slugi {to }e stane naskoro. 7 ‚Eve, doa|am skoro; blaèn e onoj koj gi pazi proro~kite zborovi na ovaa kniga!'” 8 I jas, Jovan, go vidov i go ~uv ova; i koga go ~uv i vidov, padnav za da se poklonam pred nozete na angelot, koj mi go pokaà ova. 9 No toj mi re~e: „Stoj, nemoj, za{to i jas sum sluga kako ti, i bra}ata tvoi - proroci i onie {to gi dràt zborovite na ovaa kniga. Pokloni Mu se na Boga!” 10 I mi re~e: „Ne zape~atuvaj gi proro~kite zborovi na ovaa kniga, bidej}i vremeto e blisku! 11 Koj ~ini nepravda, neka ~ini nepravda u{te; i koj e oskvernet, neka se oskvernuva u{te; i koj e praveden, neka ~ini pravda u{te; i koj e svet, neka se osvetuva u{te. 12 I eve, }e dojdam skoro, i platata Moja e so Mene, za da mu dadam na sekogo spored delata negovi. 13 Jas sum Alfa i Omega, Prviot i Posledniot, Po~etokot i Krajot! 14 Blaèni se onie {to gi ispolnuvaat zapovedite Negovi, za da bidat dostojni za drvoto na ìvotot i da vlezat vo gradot niz portite. 15 A nadvor se ku~iwata, vraà~ite, bludnicite, ubijcite, idolopoklonicite i sekoj {to saka da laè i laè. 16 Jas, Isus, go isprativ Svojot angel da vi go posvedo~i ova po crkvite. Jas sum koren i rod Davidov, sjajnata yvezda Denica.” 17 I Duhot i nevestata velat: „Dojdi!” I koj }e ~ue, neka kaè: „Dojdi!” I koj e èden, neka dojde, i koj saka, neka zeme od vodata na ìvotot darum. 6

6

1,1 19,9 Dan 8,26

7 1,3 2,16

8-9 19,10

10 1,3 10,4

11 Dan 12,10

12 2,16.23 Is 40,10 62,11 Er 17,10 Ps 27,4 62,13 Izreki 24,12 Rim 2,6 2 Kor 11,15 2 Tim 4,14

13 1,8.17 21,6 Is 41,4 44,6

14 1,3 2,7 7,14 22,2 1 Mojs 2,9 3,22

15 21,8 4 Mojs 5, 1-4 Rim 1,29 1 Kor 6,910

16 2,28 4 Mojs 24,17 Is 11,1 Rim 1,3

17 21,6 Is 55,1 Jn 7,37

316 OTKROVENIE 18-19

Zaklu~ok I Jas mu svedo~am na sekogo koj gi 19 slu{a proro~kite zborovi na ovaa kni22,2.14 ga. Ako nekoj ne{to dodade kon niv, ne1 Mojs 2,9 3,22 mu Bog }e mu nametne kazni opi{ani vo Ez 47,12 ovaa kniga. 19 Ako nekoj odzeme od proro~kite zborovi na ovaa kniga, Bog }e mu go od5 Mojs 4,2

18

zeme delot od knigata na ìvotot, i od 20 svetiot grad, i od ona {to e napi{ano 2,16 3,11 vo ovaa kniga. Dela 3, 20 Zboruva onoj {to go svedo~i ova: 20-21 1 Kor „Da, }e dojdam skoro!” - Amin! „Da, doj- 15,23 di, Gospodi Isuse!” 21 21 Blagodatta na na{iot Gospod Isus 2 Sol 3,18 Hristos neka bide so site vas. Amin!

Нов Завет

Recommend Documents