Ρόζα Λούξεμπουργκ - Η Εργατική Τάξη και ο Πόλεμος

Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ Δ. ΚΟΡΟΝΤΖΗ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ 18, ΑΘΗΝΑ — ΤΗΛ. 36.36.129

POZA ΛΟΥΞΕΜ ΠΟΥΡΓΚ

Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ Μετάφραση: ΚΩΣΤΑ ΜΙΛΤΙΑΔΗ

Πρόλογος του μεταφραστή Τό βιβλίο αύτό ξαναδουλεύτηκε άπό τή Ρόζα Λούξεμπουργκ τόν "Απρίλη τοΰ 1915, δταν άκόμα βρισκόν­ τανε στίς φυλακές τού Βερολίνου. Οί δυσκολίες άπό τή κατάσταση πολιορκίας δπου βρισκόντανε ή χώρα Αργοπόρησαν τή δημοσίευσή του. Τό βιβλίο αύτό δέν μπόρεσε νά έκδοθή παρά τό 1916 στήν ‘Ελβετία, προλογισμένο άπό τήν Ιδια τή Ρόζα Λούξεμπουργκ πού δήλωνε δτι παρά τήν Αργοπορία του βιβλίου δέν άλλαξε ούτε μιά λέξη άπ ’ τό Αρχικό του κείμενο. Ποιός ήταν ό σκοπός αύτοδ του ίργου; Εκείνο πού ένδιαφέρει πρίν ά π ' δλα τ ’ άλλα τή Λούξεμπουργκ, είναι νά συντρίψει τά Επιχειρήματα των ηγετών τής σοσιαλ­ δημοκρατίας, πού προσπαθούσανε νά δικαιολογήσουν τή ψήφο τους γιά τίς πολεμικές πιστώσεις, καί τήν πολιτική τους τής Ιερής Ινωσης τών τάξεων - μ ’ άλλα λόγια μπαίναν στήν ύπηρεόία τής κυρίαρχης τάξης, κάτω άπ ’ τό πρόσχημα δτι ό πόλεμος ήταν Αμυντικός καί δχι έπιθετικός. ’Ετσι ή γερμανική σοσιαλδημοκρατία κατάντησε νά γίνει ό πρώτος ύποστηριχτής τών Ιμπεριαλιστικών πολέ­ μων τής γερμανίας. 7

Ή ταξική φύση τον πολέμου δέν άπασχολεϊ καθόλου τή γερμανική ρεφορμιστική σοσιαλδημοκρατία. Γ ι’ αύτήν ή πάλη τών τάξεων υπάρχει μόνο σέ καιρό εΙρήνης. Σέ καιρό πολέμου ή σοσιαλδημοκρατία θεωρεί φυσικό, οί προ­ λετάριοι όλων τών χωρών νά άλληλοσφάζονται στό όνο­ μα τής πατρίδας. Τή θέση αύτή ή ρεφορμιστική σοσι­ αλδημοκρατία τή δηλώνει καθαρά χωρίς προσχήματα σέ άρθρο στή Neue Zeit: <<Η διεθνής είναι μιά όργάνωση πού δέν παίζει ρόλο σέ καιρό πολέμου, ή Διεθνής χρησιμεύει Ιδίως σέ καιρό είρήνης». (Νο 8, 27/11/1914). “Έτσι βλέπουμε έπίσημα πιά, ή σοσιαλδημοκρατική έφημερίδα Neue Zeit νά άπαρνεϊται κάθε ίχνος μαρξιστι­ κής σκέψης. Τό βιβλίο αύτό ίφτασε στά χέρια του Λένιν τό 1916. Χαιρέτησε μέ ένθουσιασμό τήν Ικδοση του βιβλίου αύτοΰ χαρακτηρίζοντας το «υπέροχο μαρξιστικό ίργο» γραμμένο σ ’ ενα «τόσο ζωντανό»' στυλ.’Εκείνο πού έκπλήτει άκόμα καί σήμερα, είναι ό τόσο προφητικός χαρακτήρας του Ιργου, πού γράφτηκε μόλις έννιά μήνες άπό τό ξέσπασμα του πολέμου, καί πα ρ' δλα αύτά δείχνει μέ μιά έκπληχτική καθαρότητα τόσο τίς άμεσες δσο καί τίς άπώτερες συνέ­ πειες του πολέμου σέ παγκόσμια κλίμακα. Ή Ρόζα Λούξεμπουργκ ήταν άπ ’ τούς πρώτους πού άπ ’ τό 1915 άκό­ μα δήλωναν: «"Ενα πράγμα είναι βέβαιο: αύτός ό πόλεμος θ ’ άποτελέσει μιά καμπή στήν Ιστορία του κόσμου». Τό βιβλίο αύτό είναι Ιδιαίτερα έπίκαιρο σήμερα παρά τό δτι άπό τότε πού γράφτηκε πέρασαν τόσα χρόνια. Δείχνει πρός τά πού πρέπει νά προσανατολιστεί ό άντιμιλιταριI. Λένιν Άπαντα τόμος 22, σελ 329 στή Γαλλική Ικδοση

στικός άγώνας τής έργατικής τάξης. Σήμερα σέ μιά έποχή πολεμικών άνταγωνισμών καί πυρηνικής άπειλής, ξανάρχονται στό νοδ μας μέ πολλαπλάσια Ισχύ τά προφη­ τικά, λόγια τού 'Ένγκελς: « Ή άστική κοινωνία είναι τοποθετημένη μπροστά σ ' Iva δίλημμα: ή θά περάσει στό σοσιαλισμό ή θά ξανααιέσει στή βαρβαρότητα

I Τό σκηνικό άλλαξε όλότελα. Αύτό πού νομίζανε πώς θδτανε μιά άπλή βόλτα Ιξη βδομάδων στό Παρίσι, πήρε τίς διαστάσεις ένός παγκόσμιου δράματος. *Η μαζική σφα­ γή κατάντησε νά γίνει καθημερινή μονότονη δουλειά, χωρίς ή λύση τού προβλήματος νά προχωρήσει πρός όποιαδήποτε κατεύθυνση Ιστω καί μιά σπιθαμή*Η άστική πολιτική βρίσκεται ¿κινητοποιημένη, πιασμένη στήνΤδια της τή παγίδα: τής είναι άδύνατον ν ’ άλλάξει τά πνεύματα πού αύτή Εκανε νά σκέπτονται ίτσι. Ή μέθη τελείωσε. Τέλος στό πατριωτικό καρναβάλι στούς δρόμους πίσω άπ* τά χρυσά άμάξια. Τά ψεύτικα τηλεγραφήματα σταμάτησαν. Δέν μιλάνε πιά γιά μολυσμένες πηγές άπό μικρόβια χολέρας, οΰτε γιά ρώσσους φοιτη­ τές Ιτοιμους μέ μιά βόμβα στό χέρι ν ’ άνατινάξουν δλες τίς γέφυρες τών σιδηροδρόμων τοϋ Βερολίνου, οΰτε γιά Γάλλους πού πετάνε πάνω άπ* τή Νυρεμβέργη. Τέλος στίς πλημμύριδες τοϋ όχλου πού μυριζόντανε παντού κατασκό­ πους. Τέλος στό πατριωτικό τύπο στά καφενεία δπου 11

ξεκουφαίνονταν κανείς άπό τή μουσική καί τά πατριωτικά έμβατήρια. Ποΰ είναι τώρα ό πληθυσμός δλων των πό­ λεων πούχε μεταμορφωθεί σέ δχλο, Ετοιμος νά καταδώσει όποιονδήποτε πού θά πείραζε τίς γυναίκες φωνάζοντας: ΟΟρα! σβύνοντας τόν παροξυσμό τοΰ παραληρήματός του, έκτοξεύοντας ό ίδιος ψευτιές μέσα σ ’ Ενα κλίμα νομι­ μοποιημένου Εγκλήματος μέσα σέ μιά άτμόσφαιρα πογκρόμ, δπου ό μόνος έκπρόσωπος τής άνθρώπινης άξιοπρέπειας ήταν ό χαφιές τής άστυνομίας στή γωνία τοΰ δρόμου. Τό Εργο τέλειωσε. 01 γερμανοί διανοούμενοι, αύτοί οί «άστατοι βρυκόλακες», έδώ καί πολύ καιρό ξαναμπήκαν στίς φωλιές τους, μέ τό πρώτο παράγγελμα τής σφυρίχτρας. 01 φασαριόζικες έκδηλώσεις χαράς των νέων κοριτσιών πού τρέχανε κατά μήκος των άμαξοστοιχιών, δέν συνοδεύουν πιά τά τραίνα μέ τούς Εφεδρους καί αύτοί οί τελευταίοι δέν χαιρετούν πιά τό πλήθος σκύβοντας ά π’ τή πορτίτσα τοΰ βαγονιού τους, μ ’ Ενα χαρούμενο χαμόγελο στά χείλια τους. Τώρα μέ τά τετράδια στή μασχάλη, βαδίζουν σιωπηλές στό δρόμο, άνάμεσα σ ’ Ενα σκυθρωπό άδιάφορο πλήθος πού ξαναγύρισε στίς συ­ νηθισμένες του καθημερινές δουλιές. Στή συννεφιασμένη άτμόσφαιρα των χλωμών αυτών ήμερών Ενα άλλο κράξιμο άκούγεται: ή βραχνή φωνή άπ* τίς ύαινες καί τούς γύπες πού κάνουν κύκλους γύρω άπ’ τά πεδία τών μαχών. Δέκα χιλιάδες άντίσκηνα μέ στάνταρ έγκύησηΙΈκατό χιλιάδες κιλά λαρδί, κακάο, καφές, παραδοτέα άμέσως Εναντι πληρωμής τοΐς μετρητοϊς! ’Οβίδες.πυργίσκοι, φυσσιγιοθήκες, άναγγελίες στίς Εφη­ μερίδες γιά γάμους τών χηρεμένων γυναικών τών στρα­ τιωτικών πού Επεσαν στό μέτωπο, δερμάτινοι ζωστήρες, μεσολαβητές πού σάς κατοχυρώνουν συμβάσεις μέ τό στρατό — "Οχι, δέν είναι σωστό σκέφτονται ot άστοί,νά άπέχουμε ά π ’ δλα αυτά! 12

Τό κρέας γιά τά κανόνια πού φορτώθηκε γιά τό μέτωπο τόν Αύγουστο καί τό Σεπτέμβρη γεμάτο μέχρι τά μπούνια άπό πατριωτισμό, σαπίζει τώρα κάπου στό Βέλγιο, στή Βοσγία καί στή Μασουρία1, στά νεκροταφεία δπου δχει φυτρώσει όλόκληρο δάσος άπό τά εύεργετήματα τού πολέμου. Αύτή ή σοδειά θά μαζευτεί γρήγορα. Πάνω στόν ώ κεανό αύτών των σταχυών, χιλιάδες χέρια τείνουν μέ άπληστεία νά πάρουν τή μερίδα τους σ' αύτή τή σοδειά. Αύτές οί ύποθέσεις άνθίζουν πάνω στά έρείπια. ΟΙ πόλεις μεταμορφώνονται σέ σωρούς άπό έρείπια, τά χωριά σέ νεκροταφεία, χώρες όλόκληρες σέ Ερημους,πληθυσμοί όλόκληροι σέ ζητιάνους, οί έκκλησίες σέ σταύλους. Τά δικαιώματα τών λαών, οί συνθήκες είρήνης, οί ένώσεις, οί πιό Ιεροί δρκοι, ή δπέρτατη έξουσία, δλα γίνονται κομμάτια.Όποιοσδήποτε αύτοκράτορας μέ τήν έπιφώτηση τού θεού, θεωρεί τόν ξαδελφό του άν βρί­ σκεται στό άντίθετο στρατόπεδο, ήλίθιο, άχρειο, άνήθικο, όποιοσδήποτε διπλωμάτης χαρακτηρίζει τό συνά­ δελφό του προδότη καί άλήτη, όποιαδήποτε κυβέρνηση πρσπαθεΐ νά διαβεβαιώσει τό λαό δτι ή άντίπαλη κυ­ βέρνηση όδηγεΐ τό λαό της στόν δλεθρο, καί κάθε μιά παραδίδει τήν άλλη στή λαϊκή περιφρόνηση. ’Εξεγέρσεις καί ταραχές ξεσπάνε άπό τή πείνα στή Βενετία, στή Μόσχα, στή Λισαβώνα, στή Σιγγαπούρη καί ή χολέρα άπλώνεται στή Ρωσσία, ή άγωνία καί ή άπελπισία ρίχνουν τά πέπλα τους παντού. Λασπωμένη, άτιμασμένη, βουτηγμένη μεσ' τό Ιδιο της τό αίμα, στάζοντας πύον: νά πώς παρουσιάζεται ή άστική κοινωνία, νά ποιό είναι τό άληθινό της πρό1. Περιοχές δπου Εγιναν οί πρώτες μάχες τοΰ πόλεμου.

13

σωπυ. Δέν είναι πιά δπως δλλοτε πού φτιασιδωμένη καί φορώντας τό πέπλο τής έντιμότητας, έπιδίδονταν στή κουλτούρα καί στή φιλοσοφία,στήνήθική καί στή τάξη, στήν εΙρήνη καί στό δίκαιο. Τώρα μοιάζει με δγριο ζώο πού χορεύει τή σάμπα τής άναρχίας, πού σπείρει τή χολέρα στό πολιτισμό καί τήν άνθρωπότητα.'Η άστική κοινωνία φανερώνεται όλόγυμνη, έτσι δπως παραγματικά είναι. Καί μέσ’ άπ’ τό διαβολικό αύτό χορό της άναδύεται μιά καταστροφή μέ παγκόσμιες συνέπειες: ή συν­ θηκολόγηση μέ τούς άστούς τής διεθνούς σοσιαλδημο­ κρατίας. Θ ’ άποτελοϋσε γιά τό προλεταριάτο τό κατακορύφωμα τής τρέλλας, τό νά δημιουργήσει αύταπάτες γΓ αύτό τό ζήτημα ή νά κλείσει τά μάτια μπροστά σ ’ αύτό τό καταστροφικό γεγονός: μιά τέτοια στάση θά άπόβαινε μοιραία. Μέσα στίς δοκιμασίες τής Ιστορίας, τά καθήκοντα τού σύγχρονου προλεταριάτου είναι τόσο γιγάντια δσο καί τά σφάλματά του. Δέν υπάρχει κανένα έκ τών προτέρων θεωρητικό σχήμα, πού νά Ισχύει γιά δλες τίς περιπτώσεις, δέν ύπάρχει κανένας άλάνθαστος όδηγός Ικανός νά τού δείξει τούς δρόμους πού πρέπει νά άκολουθήσει. Δέν ύπάρχει κανένας δλλος δάσκαλος έξω άπ’ τήν Ιστορική έμπειρία. Ό γολγοθάς τής άπελευθέρωσής του, δέν είναι σπαρμένος μόνο άπό άμέτρητα μαρ­ τύρια, άλλά καί άπό άμέτρητες πλάνες. Ό σκοπός του, ή άπελευθέρωσή του, θά πραγματοποιηθή μόνο δν μάθει νά βγάζει συμπεράσματα άπό τά ίδια του τά λάθη. Γιά τό προλεταριακό κίνημα, ή αύτοκριτική, μιά άλύπητη αύτοκριτική, δσπλαχνη, πού φτάνει μέχρι τό βάθος τών πραγμάτων, άποτελεΐ τόν άέρα, τό φώς χωρίς τό όποιο δέν μπορεΐ νά ζήσει. Στό σημερινό παγκόσμιο πόλεμο, τό 14

προλεταριάτο Ιπεσε τόσο χαμηλά, δσο ποτέ πρίν. Πρό­ κειται γιά Ινα γεγονός, καταστροφικό γιά δλη τήν άνθρωπότητα. Μά ό σοσιαλισμός τότε μόνο θά Εχανε τίς έλπίδες, δταν τό διεθνές προλεταριάτο θά άρνιότανε νά μετρήσει τό βάθος τής πτώσης του καί νά βγάλει τά συμπεράσματα πού θάπρεπε. Αυτό πού κριτικάρουμε σήμερα, είναι όλόκληρη ή έξελιξη του σύγχρονου έργατικοϋ κινήματος κατά τή διάρκεια του τελευταίου τέταρτου του αΙώνα. Αύτό τό όποιο έπιχειροϋμε νά κάνουμε, είναι ή κριτική του έργου πού έπιτελέστηκε ά π’ τό σοσιαλιστικό κίνημα, περίπου έδώ καί μισό αΙώνα. Κάτω ά π ’ τή δράστηριότητά μας γεννήθηκαν όρισμένα χαραχτηριστικά στό έργατικό κί­ νημα, των όποιων μελετάμε τίς έπιπτώσεις. ' Η πτώση τής Κομμούνας του Παρισιού σφράγισε τή πρώτη φάση του έργατικοϋ ευρωπαϊκού κινήματος καί τό τέλος τής Πρώτης Διεθνούς. Ά π ό τότε καί μετά άρχισε μιά νέα φάση. 01 αυθόρμητες έξεγέρσεις, οΐ έπαναστάσεις, οΐ μάχες στά όδοφράγματα, τήν έπαύριο τών όποιων τό προλεταριάτο ξανάπεφτε κάθε φορά σέ μιά παθητική κατάσταση, δώσανε τή θέση τους, στή καθη­ μερινή συστηματική πάλη, στή χρησιμοποίηση τού άστικοϋ κοινοβουλευτισμού, στήν όργ άνωση τών μαζών, στό πάντρεμα τού άγώνα γιά οίκονομικές διεκδικήσεις μέ τή πολιτική πάλη, τό πάντρεμα τών σοσιαλιστικών Ιδανικών μέ τήν πεισματώδικη υπεράσπιση τών άμεσων καθημερινών διεκδικήσεων. Γιά πρώτη φορά, ή υπόθεση τοϋ προλεταριάτου καί τής χειραφέτησής του εβλεπε νά λάμπει μπροστά της ένα άστέρι πού τής εδειχνε τό δρόμο: Μιά αυστηρά έπιστημονική θεωρία. Στή θέση τών δο­ γμάτων, τών σχολών, τών ουτοπικών θεωριών, τών έμπειριών πού καθένας Ικανέ γιά λογαριασμό του στήν δική του χώρα, είχαμε τώρα ένα διεθνές θεωρητικό 15

θεμέλιο, μιά κοινή βάση πού ένωνε μεταξύ τους δλες τίς χώρες δπως είναι ένωμένες οί σελίδες ένός βιβλίου.' Η μαρξιστική θεωρία βάζει στά χέρια τής έργατικής τάξης όλόκληρου του κόσμου μιά πυξίδα, πού τής έπιτρέπει νά βρίσκει τό δρόμο της, μέσα άπό τόν στρόβιλο τών καθη­ μερινών γεγονότων καί νά προσανατολίζει τή ταχτικής τοϋ άγώνα κάθε στιγμή, σέ συνάρτιση μέ τόν άμετάβλητο τελικό σκοπό. Είναι τό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα τής Γερμανίας πού υπήρξε ό εκπρόσωπος, ό υπερασπιστής καί ό φύλακας αύτής τής νέας μεθόδου*Ο πόλεμος τοϋ 1870 καί ή ήττα τής Κομμούνας του Παρισιού μετατοπίσανε τό κέντρο βαρύτητας τοϋ ευρωπαϊκού έργατικοΰ κινήμα­ τος πρός στή Γερμανία/Όπως άκριβώς ή Γαλλία ήταν ή κλασσική χώρα τής πάλης τής έργατ\κής τάξης στή διάρκεια αύτής τής πρώτης φάσης, δπως άκριβώς τό Παρίσι ήταν ή πάλλουσα καρδιά πού τροφοδοτούσε μέ αΓμα δλο τό ευρωπαϊκό έργατικό κίνημα τής έποχής έκείνης, έτσι καί ή Γερμανική έργατική τάξη Εγινε ή πρωτοπορία στή διάρκεια τής δεύτερης φάσης. Κάνοντας άμέτρητες θυσίες, μέ μιά κοπιαστική δουλειά, κατόρθωσε νά οίκοδομίσει μιά παραδειγματι­ κή όργάνωση, τή πιό δυνατή άπ’ δλες τίς άλλες. Δη­ μιούργησε έναν Ισχυρότατο τύπο, έφάρμοσε μέσα πολι­ τικής διαπαιδαγώγησης καί μόρφωσης πολύ άποτελεσματικά, κατόρθωσε νά συσπειρώσει γύρω της τίς πιό πλατειές μάζες τών έκλογέων καί νά καταχτήσει στή βουλή τόν μεγαλύτερο άριθμό τών έδρών. ' Η γερμανική σοσιαλδημοκρατία λογαριάζονταν σάν ή πιό καθαρή ένσάρκωση του έπιστημονικοϋ σοσιαλισμού. ' Τό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα καταλάμβανε καί διεκδικοΰσε μιά ξεχωριστή θέση σάν δημιουργός καί όδη16

γός τής Δεύτερης Διεθνούς. Τό 1895, ό Φρειδερίκος Έ νγκελς Εγραφε στό περίφημο πρόλογο πού Εκανε στό Εργο τού Μάρξ «οΐ ταξικοί άγώνες στή Γαλλία»: « "Αλλά δτι κι άν σνμβεϊ στίς άλλες χώρες, ή γερμανική σοσιαλδημοκρατία κατέχει μιά ξεχωριστή θέση, καί γι * αύτό, τουλάχιστόν στό άμεσο μέλλον, μπαίνει γ ι ’ αύτή 2να ξεχωριστό καθήκον.Τά δυό έκατομύρια έκλογέων πού στέλνει' στίς κάλπες, συμπε­ ριλαμβανομένων τών νέων άνδρών καί γυναικών πού βρίσκονται πίσω τους χωρίς νά ψηφίζουν, άποτελοϋνε τήν πιό πολυάριθμη καί συμπαγή μάζα, τήν άποφασιστική «όμάδα κρούσης» τής παγκόσμιας προλετα­ ριακής στρατιάς.» Ή Γερμανική σοσιαλδημοκρατία ήταν, δπως Εγραφε ή Wiener Arbeiterzeitung, στίς 5 Αύγούστου 1914: «ό πυρήνας τής όργάνωσης τού συνειδητού προλεταριάτου.» Καί τί έδαμε στή Γερμανία δταν σήμανε ή ώρα τής μεγάλης Ιστορικής δοκιμασίας; Ή πτώση στήν δβυσο, τό πιό βαθύ κατρακύλισμα. Πουθενά άλλου ή όργάνωση τού προλεταριάτου δέν μπήκε τόσο πλέρια στήν ύπηρεσία τού Ιμπεριαλισμού, πουθενά άλλού ή κατάσταση πολιορκίας δέν Εγινε άνεκτή μέ τόσο μικρή άντίσταση, πουθενά άλλού ό τύπος δέν Εμεινε τόσο φιμω­ μένος καί ή κοινή γνώμη τόσο άδιάφορη, πουθενά άλ­ λου ή ταξική οίκονομική καί πολιτική πάλη τής έργατικής τάξης δέν έγκαταλείφθηκε τόσο πλέρια δσο στή Γερμανία. Καί παρ’ δλα αύτά ή γερμανική σοσιαλδημοκρατία δέν ήταν μόνο ή πιό Ισχυρή πρωτοπορία τής Διεθνούς, άλλά έπίσης καί ό σκεπτόμενος έγκέφαλός της. Θά πρέπει έπομένως νά άναλύσουνε τή πτώση της άρχίζοντας άπ’ αύτήν. Είναι μέ τή μελέτη αύτής τής περίπτωσης πού πρέπει ν ’ άρχίσει ή διαδικασία αύτο17

παρατήρησης καί αυτοκριτικής. Είναι γΓ αύτή Ενα καθήκον τιμής, νά προχωρήσει πρώτη σέ μιά άλύπητη αύτοκριτική. Κανένα άλλο κόμμα, καμιά δλλη τάξη τής άστικής κοινωνίας δέν μπορεΐ νά έκθέσει τά ίδια της τά λάθη άπέναντι στό κόσμο, δέν μπορεΐ νά φανερώσει τίς ίδιες της τίς Αδυναμίες στόν άστραφτερό καθρέφτη τής κριτικής, γιατί αυτός ό καθρέπτης θά τήν εκανε νά δή ταυτόχρονα τά δρια πού όρθώνει μπροστά της ή Ιστορία, καί τή μοίρα πού τή περίμενει. ’Αλλά ή έργατική τάξη, αύτή ποτέ δέν πρέπει νά φοβάται νά κοιτάξει τήν άλήθεια κατάματα άκόμα κι δν αύτή ή άλήθεια είναι γ ι’ αύτήν ή πιό σκληρή κατηγορία, γιατί ή άδυναμία της δέν είναι παρά Iva ίχνος, καί ό σιδερένιος νόμος τής Ιστορίας τής ξαναδίνει τή δύναμη, τής έγκυδται τή τελική της έπιτυχία.' Η πιό άλύπητη αύτοκριτική δέν είναι μόνο γιά τήν έργατική τάξη ενα δικαίωμα, άλλά είναι έπίσης γ ι’ αύτή τό ύπε'ρτατο καθήκον. Στό σκάφος μας, μεταφέρουμε τούς πιό πολύτιμους θησαύρους πού ή άνθρωπότητα έμπιστεύτηκε στή φύλαξη του προλεταριάτου, καί ένώ ή άστική κοινωνία, λασπωμένη καί άτιμασμένη άπ’ τό ματωμένο όργιο του πολέμου, συνεχίζει τό πέσιμό της μέχρι τό μοιραίο της τέλος, πρέπει τό διεθνές προλετα­ ριάτο νά ξαναπάρει δυνάμεις καί θά ξαναπάρει γιά νά μαζέψει τό χρυσό καί τούς θησαυρούς πού, σέ μιά στιγμή άναμπουμπούλας καί άδυναμίας, μέσα στόν άνεμοστρό­ βιλο τοϋ παγκόσμιου πολέμου, άφησε νά πέσουν στό βυθό του νεροϋ. 'Ένα πράγμα είναι βέβαιο, ό παγκόσμιος πόλεμος άποτελεΐ μιά καμπή στήν Ιστορία τοϋ κόσμου. Ό σοσιαλισμός, είναι στήν Ιστορία τοϋ κόσμου τό πρώτο λαϊκό κίνημα πού θέτει γιά σκοπό του τήν έγκαθίδρυσή του καί πού είναι έπιφορτισμένο ά π’ τήν 18

ιστορία νά δώσει στη κοινωνική δράση, τών άνθρώπων ένα συνειδητό νόημα, νά εΙσάγει στην Ιστορία μιά μεθοδική σκέψη, καί διά μέσου αύτών, τήν έκφραση τής έλεύθερης θέλησής τους. Νά γιατί ό Φρειδερίκος "Εγκελς γράφει δτι ή όριστική νίκη του σοσιαλιστικού προλε­ ταριάτου άποτελεΐ ένα άλμα, πού θά κάνει τήν άνθρωπότητα νά περάσει ά π ’ τό βασίλειο τής άνάγκης στό βασίλειο τής έλευθερίας.’Αλλά αύτό τό «άλμα» αύτό καθ’ αύτό, δέν μπορεΐ νά ξεφύγη άπ ’τούς σιδερένιους νόμους τής Ιστορίας, είναι συνδεδεμένο μέ χιλιάδες κρίκους τής προηγούμενης κοινωνικής έξέλιξης, μιας όδυνηρής καί έξαιρετικά άργής έξέλιξης. Καί αύτό τό άλμα δέν θά μπορούσε ποτέ νά γίνει, δν τό σύνολο τών υλικών συνθηκών πού συσωρεύτηκαν στή διάρκεια τής κοινω­ νικής έξέλιξης, δέν άνάβλιζε τή σπίθα τής συνειδη­ τής θέλησης τής μεγάλης λαϊκής μάζας. Ποτέ ή νίκη τού σοσιαλισμού δέν μπορεΐ νά πέσει άπ’ τόν ούρανό δπως τό άρχαΐο πεπρωμένο, αύτή ή νίκη δέν θά έπιτευχθεΐ παρά μόνο χάρις σέ μιά μακροχρόνια σειρά συγκρούσεων άνάμεσα στίς παλιές καί νέες δυνά­ μεις τής Ιστορίας, συγκρούσεις στή διάρκεια τών όποιων τό διεθνές προλεταριάτο θά κάνει τή θητεία του καί μέ τή καθοδήγηση τής σοσιαλδημοκρατίας θά τείνει νά πάρει στά χέρια του τά ίδια του τά πεπρωμένα, νά άρπάξει τό πηδάλιο τής κοινωνικής ζωής. Αύτό, τό προλεταριάτο, πού ήταν ό παθητικός παίχτης τής Ιστορίας του, τείνει νά γίνει ό φωτεινός όδηγός του.Ό Φρειδερίκος “Εγκελς είπε κάποτε: « Ή άστική κοινωνία βρίσκεται μπροστά σ ’ ένα £''λλημα: ή πέρασμα στό σοσιαλισμό ή ξανακατρακύλισμα τής άνθρωπότητας στή βαρβαρότητα.»

19

Τί σημαίνει δμως «ξανακατρακύλισμα» στή βαρβα­ ρότητα άπ’ τό σημερινό έπίπεδο τοϋ Εύρωπαϊκοδ πολι­ τισμού; Μέχρι σήμερα διαβάζουμε, άναμβισβήτητα, τά λό­ για αυτά χωρίς νά έμβαθύνουμε στό νόημα πού κρύβουν καί τά παραθέτουμε χωρίς νά προαισθανόμαστε τή τρομερή βαρύτητά τους. Σήμερα δμως, άρκεΐ νά ρίξουμε μιά ματιά γύρω μας γιά νά καταλάβουμε τί σημαίνει κατρακύλισμα τής άστικής κοινωνίας στή βαρβαρότητα.'Ο σημερινός παγκόσμιος πόλεμος, νά ποιό είναι τό ξανακατρακύ­ λισμα στή βαρβαρότητα. ' Η νίκη τοϋ Ιμπεριαλισμού ό^ηγεΐ στήν έκμηδένιση τού πολιτισμού —σποραδικά στή διάρκεια τού σύγχρονου παγκόσμιου πολέμου καί όριστικά, <5ν ή περίοδος τών παγκόσμιων πολέμων πού μόλις άρχισε, συνεχισθεΐ άνεμπόδιστα μέχρι τίς άπώτερες συνέπειές της. Ή σύγχρονη έργατική τάξη πληρώνει άκριβά κάθε νέα συνειδητοποιήση τής Ιστορικής της ά ποστολής.Ό Γολγοθάς τής άπελευθέρωσής της είναι σπαρμένος με φοβερές θυσίες. Οί μαχητές τών ήμερών τού’Ιούνη, τά θύματα τής Κομμούνας, οί μάρτυρες τής Ρωσικής έπανάστασης τού 1905, άποτελούν μιά άτέλειωτη σειρά άπό ματωμένους Γσκιους πού δέν θά τελειώναμε ποτέ άν θέλαμε νά τούς άπαρυθμήσουμε! ’Αλλά δλοι αύτοί οί άνθρωποι έπεσαν στό πεδίο τής τιμής,είναι δπως είπε ό Μάρξ οί ήρωες τής Κομμούνας, «πού μπήκαν γιά πάντα στή καρδιά τής έργατική τάξης». Σήμερα άντίθετα μέ κείνους, χιλιάδες προλετάριοι άπ’ δλες τίς χώρες πέφτουν στό πεδίο τής ντροπής. Ξεσκίζουν τίς'ιδιες τους τίς σάρκες, δολοφονούν τά ίδια τους τ ’ άδέρφια τραγουδώντας έμβατήρια σκλαβιάς, χω­ ρίς νά ντρέπονται καθόλου. ΕΓμαστε σ τ ’ άλήθεια δμοιοι μέ κείνους τούς’Εβραίους πού ό Μωϋσής όδήγησε μέσ’ 20

άπ’ τήν Ιρημο/Ο μως δέν θά χαθούμε καί θά νικήσουμε άρκεΐ νά μή χάσουμε τήν Ικανότητα νά διδασκόμαστε άπό τά λάθη μας. Κι &ν ό σημερινός όδηγός τού προλεταριάτου, ή σοσιαλδημοκρατία, δέν είναι Ικανή νά βγάλει συμπεράσαατα άπ’ τά γεγονότα, τότε θά έξαφανισθεΐ «γιά να παραχωρήσει τή θέση της σέ άνθρώπους πού βρίσκονται στό ύψος τού καινούργιου κόσμου».

21

Il

Tei θεωρητικό δργανο του κόμματος, ή Neue Zeit (νούμερο 23 τής 25 Σεπτέβρη 1914), δήλωνε: «"Οσο θέτουμε τήν έρώτηση κάτω άπ’ τή μορφή νίκη ή ήττα, δλα τά άλλα περνάνε σέ δεύτερο πλάνο, συμπε­ ριλαμβανομένου του σκοπού του πολέμου. Επομένως, περνάνε πολύ περισσότερο σέ δεύτερο πλάνο στούς κόλπους του στρατού καί του πληθυσμοϋ, δλες οί δια­ φορές άνάμεσα στά κόμματα, τίς τάξεις, τίς έθνότητες» Καί στό νούμερο 8 «τής 27 Νοέμβρη 1914), ή ίδια έπιθεώρηση Neue Zeit ϊγραφε σ ’ £να άρθρο μέ τό τίτλο «Τά δρια τής Διεθνούς»: « Ό παγκόσμιος πόλεμος χω­ ρίζει τούς σοσιαλιστές σέ διαφορετικά στρατόπεδα καί ούσιωδώς σέ διάφορα έθνικά στρατόπεδα.» Ή Διεθνής είναι άνίκανη νά έμποδίσει αύτό τό φαινόμενο, δέν είναι δηλαδή 2να άποτελεσματικό δργανο σέ περίοδο πολέμου. Η Διεθνής είναι ούσιωδώς 2να δργανο στούς εΙρηνικούς καιρούς.» Ή μεγάλη λοιπόν «Ιστορική άποστολή» τής σοσιαλ­ δημοκρατίας σύμφωνα μέ τή Neue Zeit είναι μόνο ό άγώνας γιά τήν εΙρήνη «ό ταξικός άγώνας στή διάρκεια τής εΙρήνης.» 23

Νά λοιπόν πού ή σοσιαλδημοκρατία δηλώνει δτι άπό τίς 4 Αΰγούστου 1914 πού άρχισε ό πόλεμός καί μέχρι νά γίνει εΙρήνη, ή πάλη τών τάξεων δέν ύπάρχει πιά.Έ τσι ά π’ τή στιγμή πού βρόντηξε στό Βέλγιο ή πρώτη κανονιά άπό τά πυροβόλα τού Κρούπ, ή Γερμανία μεταμορφώθηκε σέ μιά παραδεισένια χώρα, σέ μιά χώρα κοινωνικής άρμονίας καί συνεργασίας τών τάξεων. Ό μ ω ς άληθινά, πώς μπορούμε, μά τήν άλήθεια, νά φανταστούμε αύτό τό θαύμα; Ξέρουμε καλά δτι ή πάλη τών τάξεων δέν είναι καθόλου μιά έπινόηση, μιά δημι­ ουργία, μιά άπόφαση τής σοσιαλδημοκρατίας πού θά μπορούσε νά πάρει αύτή ή τελευταία, μέ τή θέλησή της καί τήν πρωτοβουλία της, πού μπορεΐ νά τήν άναιρέσει σέ ώρισμένες περιόδους.Ή πάλη τών τάξεων τού προλεταριάτου είναι πιό παλιά ά π’ τή σοσιαλδημοκρα­ τία. Είναι τό κύριο προϊόν τής ταξικής κοινωνίας πού πήγασε άπό τόν έρχομό τού καπιταλισμού στήν Εύρώπη. Δέν είναι ή σοσιαλδημοκρατία πούσπρωξε τό σύγχρονο προλεταριάτο στούς ταξικούς άγώνες, άλλά άντίθετα είναι τό προλεταριάτο πού ώθησε τή σοσιαλδημοκρατία νά άναλάβει τόν συντονισμό τής πάλης τών διαφόρων τάσεων (στό χώρο καί στό χρόνο), τών ταξικών άγώνων, καί νά κάνει δλες αυτές τίς δυνάμεις νά συνειδητοποι­ ήσουν τόν τελικό σκοπό στόν όποιο πρέπει νά φτάσουν. Τί άλλαξε άπ’ δλα αύτά ή κύρηξη τού πολέμου; Μήπως κατά τύχη ή άτομική Ιδιοχτησία, ή καπιταλι­ στική έκμετάλευση, ή ταξική κυριαρχία, Ιπαψαν νά ύπάρχουν; Μήπως κατά τύχη, μέσα στό παροξυσμό τού πατριωτισμού της ή κυρίαρχη τάξη δήλωσε: «Σήμερα, δεδομένου δτι γίνεται πόλεμός καί δσο καιρό διαρκέσει, τά μέσα παραγωγής: άκίνητα, έργοστάσια, βιομηχανίες, τά βάζουμε στή διάθεση τής όλότητας, άρνιόμαστε νά 24

βγάλουμε κέρδος μόνο γιά μάς τούς ίδιους, παραιτού­ μαστε άπό δλα τά πολιτικά μας προνόμια καί τά θυσιά­ ζουμε δλα στό βωμό τής πατρίδας δσο καιρό θά βρί­ σκεται σέ κίνδυνο ► >; Νά μιά ύπόθεση όλότελα άνόητη πού θυμίζει τίς Ιστορίες πού λένε στά μικρά παιδιά. Καί παρ’ δλα αύτά θδτανε ή μόνη περίπτωση πού λογικά μπορούσε νά παρασύρει τήν έργατική τάξη νά δηλώσει: «*Η πάλη τών τάξεων διακόπτεται».’Αλλά φυσικά τίποτα ά π ’ δ λ ’ αύτά δέν συνέβηκε.’Αντίθετα, δλες οΐ σχέσεις Ιδιοχτησίας, ή έκμετάλλευση, ή ταξική κυριαρχία, άκόμα καί ή άνυπαρξία τών πολιτικών δικαιωμάτων του προλεταρι­ άτου, κάτω άπό τίς διάφορες μορφές πού παίρνει στό Γερμανοπρωσσικό μας Reich, παραμείνανε άνέπαφα. Τό βρόντιγμα τών κανονιών στό Βέλγιο καί στή Ανατολική Πρωσσία, δέν δλλαξε ούτε κατά Iva γιώτα τήν οίκονομική, κοινωνική καί πολιτική δομή τής Γερ­ μανίας. Τό σταμάτημα τών ταξικών άγώνων έπομένως ήταν Iva μέτρο όλότελα μονόπλευρο. Έ νώ γιά τήν έργατική τάξη ό «έσωτερικός έχθρός», δηλαδή ή έκμετάλευση καί ή καπιταλιστική καταπίεση, συνέχισε νά ύπάρχει, οΐ ήγέτες τής έργατικής τάξης, οΐ ήγέτες τής σοσιαλδημο­ κρατίας καί τών συνδικάτων, μέ μιά κίνηση πατριωτικής μεγαλοψυχίας, παραδόσανε άμαχητί τήν έργατική τάξη στόν έχθρό της, γιά δλη τή διάρκεια του πολέμου. Έ νώ οΐ κυρίαρχες τάξεις βρίσκονται έπί ποδός πο­ λέμου, διατηρώντας δλα τους τά δικαιώματα σάν Ιδιοχτήτες καί σάν άφεντικά, ή σοσιαλδημοκρατία διέ­ ταξε τό προλεταριάτο νά «άφοπλιστή». Άπαρνούμενη τούς ταξικούς άγώνες, τό σοσιαλδη­ μοκρατικό κόμμα, £παψε άφ’ εαύτοδ του νά ύπάρχει σάν δραστήριο πολιτικό κόμμα, σάν έκπρόσωπος τής 25

έργατικής πολιτικής. Κάνοντας το δμως αύτό, στέρη­ σε τόν εαύτό του άπό τό πιό δυνατό δπλο: τή κρι­ τική τοϋ πολέμου άπό τήν είδική άποψη τής έργατικής τάξης. Έγκατέλειψε τήν «έθνική άμυνα» στά χέρια τής κυρίαρχης τάξης, περιοριζόμενη νά βάζει τήν έργατική τάξη κάτω άπ’ τίς διαταγές αυτής τής κυρίαρχης τάξης καί ύποσχόμενη στούς άστούς νά κα­ τοχυρώσει τήν ήσυχία σ ’ δλη τή διάρκεια τής κα­ τάστασης πολιορκίας, δηλαδή νά παίζει τό ρόλο τοϋ χωροφύλακα τής έργατικής τάξης. "Ετσι ή σοσιαλδημοκρατία, μέ τή στάση της, Ε­ χει καθυποτάξει όλότελα τήν υπόθεση τής άπελευθέρωσης τής Γερμανίας γιά μιά περίοδο πού ξεπερνά κατά πολύ τή διάρκεια τοϋ σημερινού πολέμου, υπό­ θεση πού Εχει σήμερα έμπιστευθή, άν πιστεύσουμε τή δήλωση τής κοινοβουλευτικής της όμάδας, στά κανό­ νια τοϋ Κρούπ. ΟΙ διευθυντικοί κύκλοι τής σοσιαλδημοκρα­ τίας έλπίζουν πολύ στό γεγονός, δτι μετά τόν πό­ λεμο ή έργατική τάξη θά δή νά διευρύνονται πολύ οί δημοκρατικές της έλευθερίες καί θά τής δοθή Ισό­ τητα δικαιωμάτων μέ τήν άστική τάξη, σάν άνταμειβή τής πατριωτικής στάσης πού κρατά δσο διαρκεΐ ό πόλεμος. Ά λ λ ά ξέρουμε καλά, δτι ποτέ μέχρι σήμερα στήν Ιστορία τους, οΐ κυρίαρχες τάξεις δέν παραχώ­ ρησαν πολιτικά δικαιώματα στίς καταπιεσμένες τάξεις, χαριστικά, έν είδη ροιιιΐιοΐΓ, έπειδή αυ­ τές οί τέλευταΐες κράτησαν καλή στάση άπέναντί τους. ’Αντίθετα ή Ιστορία είναι γεμάτη άπό πα­ ραδείγματα δπου οί κυρίαρχες τάξεις άθέτησαν κτηνωδώς τίς ύποσχέσεις τους, άκόμα κι άν αύτές εί­ χαν δοθεΐ πρίν ά π’ τό πόλεμο. 26

Στήν πραγματικότητα ή σοσιαλδημοκρατία δχι μόνο οέν έγγυδται, μέ τή στάση της, τή διεύρυν­ ση τών πολιτικών έλευθεριών τής Γερμανίας στό μέλ­ λον, άλλά κλονίζει καί τίς έλευθερίες πού είχε κα­ ταχτήσει ή έργατική τάξη πρίν άπ’ τό πόλεμο. ’Αποδεχόμενη τή πολιτική τής Ιερής "Ενωσης καί άφοπλίζοντας πολιτικά τήν έργατική τάξη, ή σοσι­ αλδημοκρατία καταδικάζει τή πομπώδικη άρνησή της γιά όποαδήποτε προσάρτηση, σέ μιά κούφια φόρμουλα χωρίς περιεχόμενο. Κάνοντας το δμως αυτό προκαλεΐ καί κάτι άλλο: τή παράταση του πολέμου. Κι έδώ μδς δίνεται ή ευκαιρία νά κατανοήσουμε τήν έπικίνδυνη παγί­ δα πού στείνει, γιά τή πολιτική του προλεταριάτου τό σημερινό δόγμα τής σοσιαλδημοκρατίας σύμφωνα μέ τό όποιο, δέν μπορούμε ν ’ άγωνισθοΰμε ένάντια στό πόλεμο δσο καιρό μένεται αύτός' άπαξ καί ό πόλεμος άρχισε ή πολιτική τής σοσιαλδημο­ κρατίας τερματίζει. Τό μόνο ζήτημα πού μένει τότε σύμφωνα μέ τήν σοσιαλδημοκρατία, είναι ή νίκη ή ή ήττα, μ ’ άλλα λόγια ή πάλη τών τάξεων σταματά γΓ αυτήν σ ’ δλη τή διάρκεια του πολέμου. Στή πραγματικότητα τό πιό σπουδαίο καθή­ κον τής σοσιαλδημοκρατικής πολιτικής άρχίζει μετά τό ξέσπασμα του πολέμου. Στήν άπόφαση πού ψηφίστηκε στή Στουτγάρδη τό 1907 άπό τό συνέδριο τής Διεθνούς, καί ξαναδιακυρήχτηκε στή Bale τό 1912, άπόφαση πού ψηφίστηκε άπό τό σύνολο τών άντιπροσώπων του κόμματος καί τών συνδικάτων τής Γερμανίας διαβάζουμε: «Στή περίπτωση πού παρ’ δλα αύτά θά ξέσπαγε ό πόλεμος, τό καθήκον 27

πού μπαίνει στη σοσιαλδημοκρατία, είναι νά άναπτύξει δραστηριότητα γιά νά τόν κάνει νά σταματήσει γρή­ γορα καί νά έκμεταλευτεΐ τόν πόλεμο μέ δλες της τίς δυνάμεις, νά έκμεταλλευτεΐ τήν οίκονομική καί πολιτική κρίση πού προκαλεΐ ό πόλεμος, προκειμένου νά κινητοποιήσει τό λαό καί νά έπιταχύνει τή κατάρ­ γηση τής καπιταλιστικής κυριαρχείας Τί Εκανε δμως ά π ’ δλα αυτά ή σοσιαδημοκρατία στή διάρκεια αύτοϋ του πολέμου; ’Ακριβώς τό άντίθετο άπ’ αυτό πού είχε άποφασισθεΐ στό συνέδριο τής Στουτγκάρδης καί τής Bale. Ψηφίζοντας πρώτα τίς πολεμικές πιστώσεις, καί τώρα Εφαρμόζοντας τήν πολι­ τική τής ίερής "Ενωσης, προσπαθεί νά Εμποδίζει μ ’ δλες της τίς δυνάμεις τήν οίκονομική καί πολιτική κρίση, προσπαθεί νά Εμποδίσει μέ κάθε τροπο τήν κινητοποίηση τών λαϊκών μαζών. «Προσπαθεί μ ’ δλες της δυνάμεις », νά σώσει τή καπιταλιστική κοινωνία άπό τήν ίδια της τήν άναρχία πού συνεχίζεται καί σέ καιρό πολέμου, παρατείνοντας Ετσι τή διάρκεια τοϋ πολέμου άόριστα καί μεγαλώνοντας τόν άριθμό τών θυμάτων

1. Πρόκειται γιά τό κείμενο τό όποίο .'συντάχτηκε άπό κοι­ νού άπό τούς Λένιν - Λούξεμπουργκ, καί ψηφίστηκε στή Στουτγκάρδη.

28

Ili ’Από τή σκοπιά τοϋ σοσιαλισμού, ή Ιννοια τής έλευθερίας δέν θά μπορούσε νά νοηθεί γιά Èva "Εθνος, οϋτε νά όνομάζεται Èva "Εθνος έλεύθερο, δταν ή ύπαρξή του στηρίζεται στήν υποδούλωση δλλων λαών, γιατί οί άποικιακοί λαοί, είναι κι αύτοί λαοί καί άποτελοΰν Ενα κομμάτι τού έν λόγω Κράτους.'Ο Διεθνής σοσιαλισμός άναγνωρίζει στά "Εθνη τό δικαίωμα νά είναι έλεύθερα, άνεξάρτητα καί Γσα.’Αλλά μόνο ό παγκόσμιος σοσια­ λισμός είναι Ικανός νά δημιουργήσει τέτοια δθνη, αύτός μονάχα είναι σέ θέση νά κάνει τό δικαίωμα τής αύτοδιάθεσης τών ’Εθνών μιά πραγματικότητα. Αύτό τό σοσιαλιστικό σύνθημα, δέν είναι κι αύτό έπίσης δπως τά δλλα, μιά άγιοποίηση τής σημερινής κατάστασης πραγμάτων, άλλά δείχνει μιά κατεύθυνση καί Sva μέσο κινητοποιήσης τού προλεταριάτου πού προ­ σπαθεί νά πραγματοποιήσει έπαναστατικούς μετασχη­ ματισμούς. "Οσο θά υπάρχουν καπιταλιστικά κράτη, καί Ιδίως δσο ή Ιμπεριαλιστική πολιτική θά προσδιορίζει καί θά μεταβάλλει τήν έσωτερική καί έξωτερική ζωή τών Κράτών, τό δικαίωμα τής αυτοδιάθεσης τών λαών δέν Εχει 29

καμιά Εννοια μέτόν τρόπο πού αύτόδιακυρήσεται τόσο στη διάρκεια του πολέμου δσο καί σέ καιρό είρήνης. ’Ακόμα περισσότεο. Στά πλαίσια του Ιμπεριαλισμού δέν θά μπορούσαμε πιά νά φαντασθοϋμε άμυντικό πόλεμο, έθνικό πόλεμο, καί οΐ σοσιαλιστές πού δέν θά λάμβαναν ύπ’ δψη τους αυτό τό προσδιοριστικό ίστορικό πλαίσιο, καί πού μέσα στίς παγκόσμιες υποθέσεις, θά θέλανε νά τοποθετηθούν άπό μιά είδική άποψη, νά πάρουν γιά παράδειγμα τό μέρος μιας χώρας, θά χτίζανε άπ’ την άρχή κιόλας τού παιχνιδιού τη πολιτική τους πάνω στήν άμμο. Σέ προηγούμενα κείμενα προσπαθήσαμε ήδη νά δείξουμε τί βρίσκεται πίσω άπ’ τή σημερινή σύγκρουση άνάμεσα στή Γερμανία καί τούς άντιπάλους της. Θεω­ ρήσαμε άναγκαΐο νά φωτίσουμε τίς βαθύτερες πραγμα­ τικές αίτιες καί τίς έσωτερικές άλληλουχίες τού σημε­ ρινού πολέμου, γιατί στή θέση πού πήρε ή σοσιαλι­ στική κοινοβουλευτική όμάδα καί στά έπιχειρήματα τά όποΐα ύποστήριξε στό τύπο, τό σπουδαιώτερό της έπιχείρημα ήταν αυτό: ύπεράσπιση τής έλευθερίας καί τής κουλτούρας τής Γερμανίας.’Ενάντια σ ’ αυτόν τόν Ισχυ­ ρισμό, πρέπει νά προστρέξουμε σταθερά στήν Ιστο­ ρική άλήθεια: Πρόκειται για Ενα πόλεμο πού προε­ τοιμαζόντανε έπί χρόνια άπό τόν γερμανικό Ιμπερια­ λισμό, Ενα πόλεμο πού είναι προϊόν τής Weltyolitik καί προκαλέστηκε προγραμματισμένα τό καλοκαίρι τού 1914, διά μέσου τής Γερμανικής καί Αυστριακής διπλωμα­ τίας.’Εκτός δμως άπ’ αυτό, δταν θέλουμε νά κρίνουμε γενικά τόν παγκόσμιο πόλεμο καί νά έκτιμήσουμε τή σημασία του γιά τή ταξική πολιτική τού προλεταριάτου, τό ζήτημα τού νά ξέρουμε ποιός είναι ό έπιτιθέμενος καί ποιός αύτός πού δέχεται τήν έπίθεση, τό ζήτημα δηλαδή 30

τοϋ «ποιός φταίει», είναι όλότελα χωρίς περιεχόμενο.’Ά ν ή Γερμανία, διεξάγει λιγώτερο ά π’ άλλους Ενα πόλεμο άμυντικό, δέν σημαίνει δτι ή Γαλλία καί ή ’Αγγλία διεξάγουν ένα πόλεμο «άμυντικό» γιατί αυτό πού αύτές οί χώρες «υπερασπίζουν» δέν είναι ή έθνική τους θέση, άλλά ή θέση πού κατέχουν στη Διεθνή πολιτική, μ ’ άλλα λόγια υπερασπίζουν τίς καταχτήσεις τους πού άπειλοϋνται άπό τίς έπιθέσεις τοϋ νεοφερμένου γερμανοϋ. 'Η Ιμπεριαλιστική πολιτική δέν είναι τό Εργο μιάς χώρας ή μιάς όμάδας χωρών Είναι τό προϊόν τής παγκόσμιας έξέλιξης τοϋ καπιταλισμού σέ μιά δοσμένη στιγμή τής ώρίμανσής του. Είναι άπό τήν ίδια του τήν φύση Ενα διεθνές φαινόμενο, Ενα άδιάσπαστο σύνολο πού δέν μπορούμε νά τό κατανοήσουμε παρά μόνο μέσα μέσα στίς όμοιβαΐες σχέσεις άπ’ τίς όποιες καμιά χώρα δέν θά μπορούσε νά έξαιρεθή. Μονάχα κάτω άπ’ αυτή τή σκοπιά, θά μπορούσε νά σκιαγραφηθεΐ σωστά στό σημερινό πόλεμο τό ζήτημα τής «έθνικής άμυνας». Τό έθνικό κράτος, ή ’Εθνική ένότητα καί άνεξαρτησία, νά ποιά ήταν τά Ιδεολογικά έμβλήματα κάτω άπ’ τά όποια συγκροτήθηκαν τά μεγάλα άστικά κράτη, τό περασμένο α(ώνα στή καρδιά τής Εύρώπης. Ό καπιταλισμός είναι άσυμβίβαστος μέ τήν ύπαρξη μιάς όμάδας μικρών κρατιδίων, μέ τόν οίκονομικό καί πολιτικό κατακερματισμό. Γιά νά άναπτυχθεΐ τού χρει­ άζεται Ενα άδιαίρετο Εδαφος, δσο μεγαλύτερο γίνεται, πού νάχει τό ίδιο πολιτιστικό έπίπεδο. Χωρίς δλα αύτά δέν μπορεΐ νά υψώσει τίς άνάγκες τής κοινωνίας στό έπίπεδο πού άπαιτεΐ ή έμπορευματική καπιταλιστική παραγωγή, ούτε νά κάνει νά λειτουργήσει ό μηχανισμός 31

τής σύγχρονης άστικής κυριαρχίας.Πρίν νά άπλώσει τά δύχτια του σ ’ όλόκληρη τή γήϊνη σφαίρα, ή καπι­ ταλιστική οίκονομία προσπάθησε νά δημιουργήσει μιά περιοχή μέ καθωρισμένα δρια, μέσα στά έθνικά πλαίσια Ενός κράτους.Αύτό τό πρόγραμμα, δεδομένου του πολι­ τικού καί έθνικοΰ κατακερματισμού, έτσι δπως τόν κληρονόμησε άπό τή μεσαιωνική φεουδαρχία, δέν θά μπορούσε νά πραγματοποιηθεί παρά μόνο μέσα άπό έπαναστατικούς δρόμους.’Έ τσ ι έγινε στή Γαλλία κατά τή διάρκεια τής Μεγάλης ’Επανάστασης. Στήν υπόλοιπη Ευρώπη τό πρόγραμμα αύτό έμεινε σέ νηπιακή κατά­ σταση, σταματημένο στή μέση τού δρόμου.'Η σημερινή γερμανική Αυτοκρατορία καί ή Ιτα λ ία , ή διακήρηξη τής Αύστρουγγαρίας καί της Τουρκίας μέχρι τίς μέρες μας, ή Ρωσική Αυτοκρατορία καί ή Βρετανική κοινοπολιτεία είναι ζωντανά παραδείγματα αύτής τής κατάστασης. Τό έθνικό πρόγραμμα δέν έπαιξε έναν Ιστορικό ρόλο, σάν Ιδεολογική έκφραση τής άνερχόμενης άστικής τάξης πρός τή κατάχτηση τής Κρατικής έξουσίας, παρά μόνο μέχρι τή στιγμή πού ή άστική κοινωνία μέ περισσότερη ή μικρότερη δυσκολία στέριωσε στά μεγάλα κράτη τής Κεντρικής Ευρώπης δημιουργώντας έκεΐ τίς συνθήκες πού τής ήταν άπαραίτητες γιά νά τά κάνει όργανα τής πολιτικής της. ’ Από τότε καί μετά ό Ιμπεριαλισμός έθαψε όλότελα τό πολιό άστικό δημοκρατικό πρόγραμμα: ή έξάπλωση πέρα άπό τά έθνικά σύνορα «δποιες κι δν είναι οΐ έθνικες συνθήκες τών ύπό προσάρτηση χωρών» έγινε ή πλατφόρμα τής άστικής τάξης δλων τών χωρών. Βέβαια ή έθνική φρασεολογία παρέμεινε, άλλά τό πραγματικό περιεχόμενό της, ό σκοπός της μετατράπηκε στό άντίθετό του.’Από δώ καί πέρα δέν χρησιμεύει παρα νά καμουφλά32

ρη λιγώτερο ή περισσότερο καλά, τίς Ιμπεριαλιστικές όρέξεις. ’Από δώ καί πέρα δέν χρησιμεύει παρά σάν πολεμική κραυγή, στίς Ιμπεριαλιστικές συγκρούσεις, σάν μόνο καί ύστατο Ιδεολογικό μέσο προκειμένου νά έξουδετερώσει τήν φιλία τών λαϊκών μαζών καί νάτίς κάνει νά παίξουν τό ρόλο τού κρέατος γιά τα κανόνια.

33

IV Στό σημερινό πόλεμο τό συνειδητό προλεταριάτο δέν μπορεΐ νά ταυτίσει την δική του υπόθεση μέ τήν υπόθεση κανενός ά π’ τά δυό άντιμέτωπα στρατόπεδα. Μήπως αύτό σημαίνει δτι ή προλεταριακή πολιτική άπαιτεΐ καί διατήρηση τοϋ statu quo; Μήπως αύτό ση­ μαίνει πώς δέν Εχουμε κανένα άλλο πρόγραμμα δράσης, άπό τό νά ευχόμαστε τήν διατήρηση τής παλιάς κατά­ στασης πραγμάτων κι δλα νά παραμείνουν δπως ήταν πρίν άπ’ τό πόλεμο; Κατ’ άρχήν, δέν θά μπορούσαμε ποτέ νά θεωρή­ σουμε Ιδανική τήν ύπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων, πού άλλωστε δέν προέρχεται καθόλου άπό τήν έλεύθερη διάθεση τών λαώ ν.’Ακόμα περισσότερο καί νά θέλαμε δέν θά μπορούσαμε ποτέ νά ξαναγυρίσουμε κι άν Επαυαν νά υπάρχουν τά σημερινά σύνορα τοϋ Κράτους. Εξ άλλου ή προλεταριακή πολιτική δέν γνωρίζει «πισωγυρίσματα», δέν μπορεΐ παρά νά πηγαίνει μπροστά είναι υποχρεωμένη νά πηγαίνει πάντα μακρυα άπ’ αύτό πού ύπάρχει, νά ξεπερνά αύτό πού μόλις λίγο πρίν κατά­ χτησε. Μόνο μ ’ αύτή τήν Εννοια μπορεΐ τό προλεταριάτο νά άντιπαρατάξει τή δική του πολιτική, άπέναντι σέ κάθε Ενα ά π’ τά δυό στρατόπεδα πού βρίσκονται σέ πόλεμο. 35

’Αλλά γιά τά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, αύτή ή πολιτική δέν συνίσταται στό νά ξαναμαζευτοΰν στά διεθνή συνέδρια γιά νά έπεξεργαστοΰν προγράμματα κατά παραγγελία καθένας γιά τόν εαυτό του ή δλοι μαζί, καί γιά νά έπινοήσουν έξυπνες συνταγές γιά νά έφαρμοσθοΰν άπό τήν άστική διπλωματία: Τό ζήτημα δέν είναι νά έξηγήσουμε στούς άστούς μέ ποιό τροπό νά κλείσουν εΙρήνη, μέ ποιό τρόπο μπορεΐ νά υπάρξει μιά εΙρηνική καί δημοκρατική έξέλιξη. "Ολες οΐ διεκδικήσεις πού άποσκοποΰν γιά παράδειγμα στόν γενικό ή μερικό «άφοπλισμό», στή κατάργηση τής μυστικής διπλωματίας, καί άλλες παρόμοιες γελοιότητες, είναι δλες άνεξαιρέτως ούτοπικές, δσο καιρό ή καπιταλιστική τάξη συνεχίζει νά κρατά τά χαλινάρια στά χέρια της. Καί αύτό άληθεύει άκομα περισσότερο, άν λάβουμε ύπ’ δψη μας τόν σημερινό Ιμπεριαλιστικό προσανατολισμό τής άστικής τάξης.' Η άστική τάξη δέν θά μπορούσε ποτε νά άρνηθεΐ τόν μιλιταρισμό, τή μυστική διπλωματία, τό συγκεν­ τρωτικό πολυεθνικό κράτος, γιατί δλα, αύτά τά αΐτήματα άνοίγονται κατά βάθος σ ’ αύτή τήν άπλή «άπαίτηση»: τήν κατάργηση τού Κράτους τής καπιταλι­ στικής τάξης. ' Η προλεταριακή πολιτική δέν μπορεΐ νά καταχτήσει τή θέση πού τής άρμόζει, δίνοντας ούτοπικές συμβου­ λές ή έπεξεργάζοντας σχέδια πού θά έπέτρεπαν, με­ ρικές μεταρρυθμίσεις, γιά νά γλυκαίνουν, νά άμβλύνουν νά κάνουν πιό ήπιο τόν Ιμπεριαλισμό στά πλαίσια τού άστικοΰ κράτους. Τό πραγματικό πρόβλημα πού θέτει στό σοσιαλι­ στικό κόμμα αύτός ό παγκόσμιος πόλεμος, καί άπό τή λύση του όποιου έξαρτώνται τά -μελλοντικά πεπρωμένα του έργατικοΰ κινήματος είναι ή Ικανότητα δράσης τών 36

προλεταριακών μαζών στόν άγώνα τους ένάντια στόν Ιμπε­ ριαλισμό. Αύτό πού λείπει άπ’ τό Διεθνές προλετα­ ριάτο, δέν είναι τά υπομνήματα, τά προγράματα, τά συνθήματα, αύτό πού τού λείπει είναι ή δράση, ή άποτελεσματική άντίσταση, ή Ικανότητα νά έπιτίθεται στόν Ιμπεριαλισμό στή κατάληλη στιγμή, καί τέτοια κατάληλη στιγμή είναι άκριβώς ή στιγμή τού πολέμου, έφαρμόζοντας στή πράξη το παλιό σύνθημα «πόλεμος στόν πόλεμο». Νά πού πρέπει νά γίνει τό άλμα νά πού βρίσκεται ό γόρδιος δεσμός τής προλεταριακής πολι­ τικής καί τού μέλλοντός της. Ή διαλεκτική τής Ιστορίας προχωρα άνάμεσα άπό άντιφάσεις καί, μαζί μέ κάθε πράγμα άναγκαϊο, φέρνει στό κόσμο καί τό άντίθετό του.' Η κυριαρχία τής άστικής τάξης ήταν άναμφίβολα μια Ιστορική άναγκαιότητα, άλλά καί ή άνατροπή της άπό τήν έργατική τάξη είναι μιά έξ Γσου μεγάλη άναγκαιότητα. ’ Η παγκόσμια κυρι­ αρχία τού Ιμπεριαλισμού είναι μιά Ιστορική άναγκαι­ ότητα, άλλά ή κατάργηση αύτής τής κυριαρχίας άπό τή προλεταριακή Διεθνή είναι μιά έξ Γσου μεγάλη άναγκαι­ ότητα. Σέ κάθε βήμα, υπάρχουν Ιστορικές άναγκαιότητες πού έρχονται σέ άντίφαση ή μιά μέ τήν άλλη, καί ή δική μας, ή άναγκαιότητα τού σοσιαλισμού Ιχει τό μεγαλύτερο μέλλον. Αύτή ή άναγκαιότητα δικαιώθηκε όλότελα άπό τή στιγμή πού ή άλλη άναγκαιότητα, ή κυριαρχία τής άστικής τάξης, Ιπαψε νά είναι ό φορέας τής Ιστορικής προόδου καί Ιγινε Ινα φρένο καί Ινας κίνδυνος γιά τή μεταγενέστερη κοινωνική έξέλιξη. Ή Ιμπεριαλιστική θέληση έξάπλωσης τού καπιταλοσμού πού σημαίνει τό άπόγειό του καί άποτελεΐ τό δεύτερο στάδιο Ιχει γιά σκοπό, άπό οίκονομική δποψη, 37

τή μεταμόρφωση δλου του πλανήτη μας σ ’ ένα κόσμο δπου θά βασιλεύει ό καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής ή άναμόρφωση δλων των μορφών παραγωγής τών καθυ­ στερημένων, προκαπιταλιστικών κοινωνιών, τό μετασχη­ ματισμό δλου του γήϊνου πλούτου καί δλων τών μέσων παραγωγής σέ κεφάλαιο, ένώ οί έργαζόμενες μάζες δλων τών χωρών μετατρέπονται σέ μισθωτούς σκλάβους. Στήν ’Αφρική, στήν Ά σ ία , άπό τό πιό βόρειο Ά κροτήριο μέχρι τή Γή του Πυρός καί τόν ΕΙρηνικό ώκεανο, τά τελευταία άπομεινάρια τών πρωτόγονων κομμουνιστικών κοινωνιών, οί φεουδαρχικές οίκονομικές σχέσεις, οί πατριαρχικές άγροτικές έκμεταλλεύσεις, οί αΙωνόβιες βιοτεχνικές άπασχολήσεις, άπαλείφονται πατημένες ά π’ τά πόδια του καπιταλισμού, γιά νά άντικατασταθούν άπό τά πιό μοντέρνα μέσα παραγωγής κέρδους. Αυτή δμως ή θριαμβευτική πορεία, στή διάρκεια τής όποίας ό καπιταλισμός άνοίγει μέ χτηνωδία τό δρόμο του χρησιμοποιόντας δλα τά μέσα: τή βία, τή λεηλασία, τή πείνα, Ιχει καί τή φωτεινή της δψη: δημιούργησε τούς δρους γιά τήν όριστική έξαφάνιση του καπιταλισμού' έγκαθίδρυσε τή παγκόσμια κυριαρχία τού καπιταλισμού τήν όποία μόνο ή παγκόσμια σοσιαλιστική έπανάσταση μπορεΐ νά διαδεχτεί,. Αύτή ήταν ή μόνη έκπολιτιστική καί προοδευτική πλευρά τού λεγόμενου μεγάλου έκπολιτιστικού Ιργου τού καπιταλισμού στίς καθυστερημένες χώρες. ’Αλλά ή τυφλή παραφορά τού Ιμπεριαλιστικού θη­ ρίου στήν Εύρωπαϊκή ύπαιθρο παράγει καί ένα άλλο άποτέλεσμα, πράγμα γιά τό όποιο ό «πολιτισμένος κόσμος» δέν φοβάται καί δέν συγκινεΐται καθόλου: είναι ή μαζική έξαφάνιση τού Εύρωπαϊκού προλεταριάτου. Ποτέ άλλοτε δέν είχαν έξολοθρευτεΐ σέ τόσο μεγάλες 38

διαστάσεις όλόκληρα στρώματα του πληθυσμού. Ποτέ έδώ κι Εναν αίώνα ό πόλεμος δέν χτύπησε μέ τέτοιο τρόπο δλους τούς πολιτισμένους λαούς τής Ευρώπης. Στά Βόσγια, στηίς Ά ρδένες, στό Βέλγιο, στη Πολωνία, στά Καρπάθια, στή Σαβοΐα, χαθήκανε έκατομύρια άνθρώπινες ζωές, έκατομύρια άνθρωποι μείνανε άνάπηροι. Τά έννέα δέκατα ά π’ αύτά τά θύματα, προέρχονταν άπό τόν έργαζόμενο λαό τής πόλης καί τής υπαίθρου. Είναι ή δύναμή μας, ή έλπίδα μας πού θάφτηκε στά πεδία τής μάχης κατά μάζες όλόκληρες, σάν στάχυα πού θερίστη­ καν άπ’ τό δρεπάνι. Είναι οί καλύτερες, οι πιό φωτι­ σμένες δυνάμεις μας, οί καλύτερα διαπαιδαγωγημένες του διεθνούς σοσιαλισμού πού θάφτηκαν έκεΐ. Είναι οΐ φορείς τών πιό Ιερών μας Ιδεών, οί πιό τολμηροί έκπρόσωποι τών σοσιαλιστικών Ιδανικών, οί πιό ήρωϊκές μορφές του σύγχρονου Εργατικού κινήματος, οί πρωτοπο­ ρίες όλόκληρου τοΰ παγκόσμιου προλεταριάτου: οί έργάτες τής ’Αγγλίας, της Γαλλίας, τοΰ Βελγίου, τής Γερμανίας, τής Ρωσίας πού είναι σήμερα σκοτωμένοι άφοϋ πρώτα σφάχτηκαν. Αυτοί οΐ έργάτες πού άνήκουν στίς καπιταλιστικές ήγετικές χώρες τής Ευρώπης, είναι αύτοί στούς όποιους Ελαχε ή Ιστορική άποστολή νά πραγματοποιήσουν τή σοσιαλιστική ‘Επανάσταση. Είναι μονάχα ά π’ τήν Ευρώπη, είναι μονάχα άπ’ αύτές τίς καπι­ ταλιστικές χώρες πού μπορεΐ νά Ερθει, δταν θά εχει σημάνει ή ώρα, τό μήνυμα τής σοσιαλιστικής έπανάστασης πού θά έλευθερώσει τήν άνθρωπότητα. Μονάχα οΐ “Αγγλοι, Γάλλοι, Βέλγοι, Γερμανοί, Ρώσσοι καί ’Ιταλοί έργάτες, μπορούν δλοι μαζί νά μπούνε έπικεφαλής τών έκμεταλευομένων καί καταπιεσμένων τών πέντε ηπείρων. Μόνο αύτοί μπορούν δίαν θδρθη ό καιρός, νά κανονίσουν τούς λογαριασμούς τους μέ τόν καπιταλισμό γιά δλα τά αίώνια 39

έγκληματάτου σ ’ δλους τούς πρωτόγονους λαούς, γιά τό καταστρεπτικό του Εργο σ ’ όλόκληρο τόν πλανήτη μας, καί μόνο αύτοί μπορούν νά τού άνταποδώσουν τή τιμωρία.’Αλλά γιά νά μπορέσει ό σοσιαλισμός νά κάνει τό ρήγμα του καί νά φέρει τή νίκη, πρέπει νά υπάρχει Ενα προλεταριάτο διαπαιδαγωγημένο, δυνατό, Ισχυρό, Ικανό γιά δράση, νά υπάρχουν μάζες έργατικές τών όποιων ή δύναμη δέν βρίσκεται μόνο στό πολιτιστικό τους έπίπεδο άλλά καί στόν άριθμό τους, καί είναι αύτές άκριβώς οί μάζες πού άφανίζονται σ ’ αύτό τό πόλεμο. *Έτσι βλέπουμε δτι ό σημερινός πόλεμος άποδεικνύεται δτι είναι, δχι μόνο μιά γιγάντια δολοφονία, άλλά έπίσης καί μιά μαζική αυτοκτονία τής ευρωπαϊκής έργατικής τάξης. Γιατί είναι οί στρατιώτες τού σοσια­ λισμού, οί προλετάριοι τής "Αγγλίας, τής Γαλλίας, τής Γερμανίας, τής Ρωσσίας, τού Βελγίου πού έδώ καί μήνες σφάζουν ό Ενας τόν άλλον κάτω ά π ’ τίς διαταγές τού κεφαλαίου, είναι αύτοί οί ίδιοι πού βυθίζουν στή καρδιά τους τό μαχαίρι, είναι αύτοί οί ίδιοι πού άλληλοπνίγονται θανάσιμα, καί παραπατώντας παλαίβοντας παρασύρουν ό Ενας τόν άλλον στόν τάφο. « Ή Γερμανία, ή Γερμανία ύπεράνω δλων ! Ζήτω ή Δημοκρατία! Ζήτω ό Τσάρος καί ό ΠανσλαβισμόςΙΔέκα χιλιάδες άντίσκηνα έγγυημένα καί διακανονιστέα, δέκα χιλιάδες κιλά λαρδί, δέκα χιλιάδες κιλά καφέ μέ άμεση παράδοση!. Οί μετοχές Ανεβαίνουν καί οί προλετάριοι πέφτουν, καί μαζί μέ καθέναν άπ ’ αύτούς είναι ενας μελλοντικός άγωνιστής, ενας στρατιώτης τής έπανάστασης πού κατεβαίνει στόν τάφο. Αύτή ή τρέλλα, αύτή ή ματωμένη κόλαση, θά πάψει νά υπάρχει, άπό τή μέρα πού οί έργάτες τής Γερμανίας, τής Γαλλίας τήςνΑγγλίας, καί τής,Ρωσίας θά βγουν έπιτέλους άπό τή μέθη δπου σήμερα 40

είμαι βουτηγμένοι καί ξυπνώντας, θά τείνουν άδελφικά τό χέρι, σκεπάζοντας ταυτόχρονα τή χτηνώδικη κραυγή τών θηρίων του Ιμπεριαλιστικού πολέμου, μέ τή παλιά καί δυνατή φωνή τού πολέμου τής έργασίας: προλετά­ ριοι δλων τών χωρών, ένωθεΐτε!

41

Ά ν τ ιμ ιλ ιτ α ρ ισ τ ικ ά κ είμ ενα τής Ρ όζας Λ ούξεμπουργκ

1

ΤΙ ΖΗΤΑ Η ΕΝΩΣΗ «ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ» ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ «ΤΑΞΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ»

1. Τά παρακάτω κείμενα δέν ίχουν μεταφραστεί άπό τόν άναγραφόμενο μεταφραστή, άλλά είναι παρμένα άπό διάφορα περιοδικά τής δεκαετίας 1950-60.

ΤΙ ΖΗΤΑ Η ΕΝΩΣΗ «ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ» ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ Στίς 9 του Νοέμβρη οΐ έργάτες κ ’ οΐ στρατιώτες γκρέμισαν τό παλιό καθεστώς στή Γερμανία. Στά πεδία τών μαχών, στή Γαλλία, διαλύθηκαν οί αίματηρές αύταπάτες γιά μιά παγκόσμια κυριαρχία τής πρωσικής μπότας. ΟΙ έγκληματικές συμμορίες πού άναψαν τήν παγκόσμια πυρκαγιά καί έρριξαν τή Γερμανία μέσα σέ μιά θάλασσα αίματος, τώρα λένε τήν τελευταία τους προσευχή. Καί ό λαός πού, χρόνια έξαπατημένος, είχε χάσει κάθε αίσθημα πολιτισμού, τιμής κι άνθρωπισμού, μπροστά στήν άβυσσο ξύπνησε άπό τό βαθύ του λήθαργο. Στίς 9 τού Νοέμβρη τό προλεταριάτο ξεσηκώθηκε καί σύντριψε τόν άτιμο ζυγό. Οί Χοεντζόλλερν διώχτηκαν άπό τούς έργάτες καί στρατιώτες συγκροτημένους σέ συμβούλια. ’Αλλά οί Χοεντζόλλερν δέν ειταν τίποτε άλλο παρά οί έκπρόσωποι τής Ιμπεριαλιστικής άστικής τάξης καί τών γαιοκτημόνων. Ή άστική τάξη μέ τούς πολιτικούς της έκπροσώπους: νά ό άληθινός ένοχος τού παγκόσμιου πολέμου στή Γερμανία όπως καί στή Γαλλία, στή Ρωσία όπως καί στήν ’Αμερική. ΟΙ καπιταλιστές όλων τών χωρών: αύτοί είναι οί άληθινοί έμπνευστές τής σφαγής τών λαών. Τό άκόρεστο κτήνος, πού τό ματωμένο ρύγχος 45

του καταβρόχθισε έκατομμύρια κ ’ έκατομμύρια άνθρώπινες ύπάρξεις, είναι ό παγκόσμιος καπιταλισμός. Ό παγκόσμιος πόλεμος έβαλε την άνΟρωπότητα μπροστά στό δίλημμα: ή συνέχιση του καπιταλισμού μέ άμεση προοπτική ένα νέο πόλεμο καί τό βύθισμα μέσα στό χάος ή ανατροπή των έκμεταλλευτών καπιταλιστών. Μέ τόν πόλεμο ή καπιταλιστική κυριαρχία καί τό δικαίωμά της γιά ύπαρξη δοκιμάστηκαν αρνητικά. Αυτή δέν είναι πιά σέ θέση νά σώσει τήν κοινωνία άπό τή φοβερή οικονομική κατάρρευση πού τό ιμπεριαλιστικό όργιο άφησε πίσω του. Τά μέσα τής παραγωγής έχουν έκμηδενιστεΐ, έκατομμύρια έργάτες στούς καλύτερους καί πιό ζωτικούς κλάδους έχουν χτυπηθεί θανατικά. "Οσο γιά κείνους πού ζοΰν άκόμα, ή άθλιότητα κ ’ ή άνεργία τούς περιμένει σαρκάζοντας στό κατώφλι τοϋ σπιτιού τους. Ή έξάντληση άπό τήν πείνα καί τίς άρρώστιες άπειλεΐ νά καταστρέψει τή δύναμη τού λαού στή ρίζα της. Ή οίκονομική χρεωκοπία τού κράτους άναγγέλλεται σάν άναπόφευχτο άποτέλεσμα τής τερατώδους μάστιγας τών πολεμικών χρεών. Γιά νά βγούμε άπό αυτή τήν αίματηρή διάλυση, νά ξεφύγουμε άπό τό έκμηδενιστικό βάραθρο, δέν ύπάρχει άλλη βοήθεια, άλλος δρόμος, άλλη σωτηρία παρά ό σοσιαλισμός. Μόνο ή παγκόσμια έπανάσταση τού προλε­ ταριάτου μπορεΐ νά βάλει άρμονία σ ’ αυτό τό χάος, μπορεΐ νά έξασφαλίσει σέ όλους δουλειά καί ψωμί, μπορεΐ νά θέσει τέρμα στό αίματοκύλισμα τών λαών, μπορεΐ νά φέρει στήν έξαντλημένη άνθρωπότητα πραγματικά έκεΐνο πού τόσον καιρό περιμένει: τήν Είρήνη καί τή Λευτεριά, ένα αληθινό πολιτισμό. Κ ά τ ω ή Μ ι σ θ ω τ ή ’Ε ρ γ α σ ί α ! Νά ή λύση τής έποχής αυτής. Στή θέση τής μισθωτής εργασίας καί τής ταξικής κυριαρχίας πρέπει νά μπει ή 46

συντροφική έργασία. Τά όργανα τής έργασίας πρέπει νά πάψουν νά είναι τό μονοπώλιο μιας τάξης, πρέπει νά γίνουν τό κοινό άγαθό όλων. "Οχι πιά έκμεταλλευτής, ούτε έκμεταλλευόμενος. ’Οργάνωση τής παραγωγής καί τής διανομής τών προϊόντων γιά τό συμφέρον όλων. Κατάργηση τών σημερινών μορφών παραγωγής πού δέν είναι παρά έκμετάλλευση καί καταναγκασμός! Κατάργη­ ση τοϋ σημερινού έμπορίου πού βασίζεται πάνω στήν άπάτη καί στήν κλοπή! Στή θέση τών έργοδοτών καί τών μισθωτών σκλάβων τους: έλεύθερη συνεργασία τών συντρόφων τής δουλειδς! Ή έργασία δέν θάναι πιά βασανιστήριο γιά κανένα, όταν θάναι καθήκον γιά δλον τόν κόσμο! Κ ’ ή πείνα νά μήν είναι πιά άπό σήμερα ή κατάρα τών έργατών, άλλά ή τιμωρία τών τεμπέληδων καί τών παράσιτων. Γιά πρώτη φορά μέσα σέ μιά τέτοια κοινωνία θά ξεριζωθούν τό μίσος τών λαών καί ή ύποταγή. Ναί! μέ τήν έπαναστατική άνοδο μιας τέτοιας κοινωνίας ή γή θά πάψει νά ντροπιάζεται άπό τή δολοφονία τών άνθρώπων. Καί μόνο τότε θά μπορούμε νά πούμε: Αύτός ό πόλεμος ήταν ό τελευταίος. ' Ο σοσιαλισμός είναι τήν ώρα τούτη ή μόνη έλπίδα τής άνθρωπότητας. Πάνω άπό τά καταρέοντα τείχη τοϋ καπιταλιστικού κόσμου τώρα λάμπουν μέ γράμματα φω­ τεινά τά λόγια τού «Κομμουνιστικού Μανιφέστου»: Σ οσ ι α λ ι σ μ ό ς ή π τ ώ σ η στή β α ρβ α ρ ό τη τα . * Η πραγματοποίηση τής κομμουνιστικής κοινωνικής όργάνωσης είναι τό καθήκον τό πιό έπιταχτικό πού ποτέ μπήκε σέ μιά τάξη ή σέ μιά έπανάσταση σέ όλη τήν Ιστορία τού κόσμου. Αύτή ή καταστροφή καί αύτή ή άνατροπή δέν μπορούν νά προκύψουν άπό διατάγματα μιας όποιασδήποτε ήγεσίας, άπό μιάν έπιτροπή ή συνέλευση 47

άντιπροσώπων. ' Η πρωτοβουλία καί ή έπίτευξή τους δέν μποροϋν νά έξασφαλιστοϋν παρά άπό τίς ίδιες τίς λαϊκές μάζες. Μέσα σέ δλες τίς προηγούμενες έπαναστάσεις ύπήρξε μιά μικρή μειοψηφία πού πήρε τή διεύθυνση τής έπαναστατικής πάλης καί τής έδωσε Ενα σκοπό καί δνα προσανατολισμό καί πού χρησιμοποίησε τή μάζα σάν iva όργανο γιά νά νικήσουν τά δικά της συμφέροντα, τά συμφέροντα μιδς μειοψηφίας. Ή σοσιαλιστική έπανάσταση είναι ή πρώτη πού δέν μπορεΐ νά νικήσει παρά γιά τό συμφέρον τής μεγάλης πλειονότητας τών έργαζομένων. * Η μάζα του προλεταριάτου δέν καλείται μόνο νά στηρίξει τήν ’Επανάσταση μέσα στήν καθαρή γνώση τών σκοπών καί τών προσανατολισμών της. ’Οφείλει έπίσης, αύτή ή ίδια, μέ τή δική της δραστηριότητα, νά όδηγήσει βήμα πρός βήμα τό σοσιαλισμό στή ζωή. Ή ούσία τής σοσιαλιστικής κοινωνίας συνίσταται σέ τούτο: δτι ή μεγάλη έργαζόμενη μάζα παύει νά είναι μιά μάζα διευθυνόμενη, καί δτι άντίθετα άρχίζει νά ζεϊ μέ δλο της τό είναι δλη τήν ένεργό πολιτική καί οίκονομική ζωή, πού τή διευθύνει μέ τόν αύτοκαθορισμό της τόν διαρκώς δλο πιό συνειδητό καί πιό έλεύθερο. Ά π ό τίς άνώτατες διοικητι­ κές θέσεις τού κράτους ώς τήν τελευταία κοινότητα ή προλεταριακή μάζα πρέπει νά διαλύσει τά κυριαρχικά δργανα τής άστικής ήγεμονίας: ύπουργικό συμβούλιο, Βουλή, δημοτικές άρχές. Γιά τό σκοπό αύτό πρέπει νά πάρει τήν έξουσία μέ τά ίδια της τά ταξικά δργανα. Μέ τά Συμβούλια τών έργατών καί στρατιωτών θά πρέπει λοιπόν νά άντικαταστήσει δλες αύτές τίς λειτουργίες, νά έπιβλέπει δλες τίς ύπηρεσίες καί νά συντονίσει δλες τίς κοινωνικές άνάγκες μέ τά Ιδιαίτερα ταξικά της συμφέροντα καί τά σοσιαλιστικά καθήκοντα. 48

Μόνο μιά άμοιβαία έπίδραση, σταθερά ζωντανή, άνάμεσα στίς λαϊκές μάζες καί τά όργανά τους, τά Συμβούλια των έργατών καί στρατιωτών, μπορεΐ νά έξασφαλίσει τήν πορεία τής κοινωνίας σέ Ενα πνεύμα κομμουνιστικό. "Ομοια ή οίκονομική άνατροπή δέν μπορεΐ νά πραγ­ ματοποιηθεί παρά σάν λειτουργία τής ύπεύθυνης δράσης τών προλεταριακών μαζών. Τά διατάγματα άπλώς καί μόνο τών άνωτέρων έπαναστατικών βαθμιδών είναι αύτά καθαυ­ τά Ενα κενό σχήμα. Μόνο μέ τήν ίδια τή δραστηριότητα τού συνόλου τών έργατών ό λόγος αύτός θά πάρει σάρκακαί μόνο μέσα στήν πεισματώδη πάλη έναντίον τού κεφαλαίου, σώμα πρός σώμα, έργοστάσιο δίπλα στό έργαστήριο, μέσα στήν άμεση πάλη τής μάζας, στήν άπεργία, τή συγκρότηση τών μονίμων όργάνων, τήν άνάπτυξή τους στό σύνολο τής τάξης, οί έργάτες μπορούν νά βρούν τό δρόμο τού προλεταριακού έλέγχου πάνω στήν παραγωγή καί τελικά νά πάρουν πραγματικά στά χέρια τους όλη τή διεύθυνση. Οί προλεταριακές μάζες πρέπει νά μάθουν άπό νεκρές μηχανές πού είναι, όταν τό κεφάλαιο τίς βάζει μέσα στήν κοινωνική διαδικασία τής παραγωγής, νά γίνουν οί σκεπτόμενοι, έλεύθεροι καί δρώντες διευθυντές αύτής τής κοινωνικής παραγωγής. Πρέπει νά άποκτήσουν τό αίσθη­ μα τής εύθύνης τού πολίτη άπέναντι στό σύνολο πού είναι τό μοναδικό άπόθεμα κάθε κοινωνικού πλούτου. Πρέπει νά δείξουν ζήλο όταν δέν θά ύπάρχει τό μαστίγιο τού έργοδότη, νά κρατήσουν τήν παραγωγικότητα χωρίς φύλακες - χαφιέδες τών άστών, νά Εχουν πειθαρχία χωρίς καταναγκασμό καί τάξη χωρίς κυριαρχία. Τά πιό ευγενικά Ιδανικά γιά τό συμφέρον τού συνόλου, τό πνεύμα πρακοβουλίας ένός άληθινοΰ πολιτικού αίσθήματος είναι γιά τήν κομμουνιστική κοινωνία ή άπαραίτητη ήθική 49

βάση, όπως είναι γιά τόν καπιταλισμό ή άποκτήνωση, ό έγωϊσμός καί ή διαφθορά. "Ολες τίς πολιτικές άρετές τοϋ σοσιαλισμού, όπως καί τίς γνώσεις καί τίς Ικανότητες τίς άπαραίτητες γιά τή διεύθυνση των σοσιαλιστικά όργανωμένων έπιχειρήσεων, ή έργατική μάζα δέν μπορεΐ νά τίς άποκτήσει παρά μέ τή δική της δραστηριότητα, μέ τή δική της πείρα. Ή άπελευθέρωση τής έργατικής τάξης πρέπει νά είναι Εργο δικό της. 'Ό λες οι κυρίαρχες τάξεις έχουν ύπερασπίσει πάντο­ τε τά προνόμιά τους ώς τό τέλος μέ τήν πιό σκληρή ένεργητικότητα. 01 πατρίκιοι τής Ρώμης όπως οί φεουδαλικοί βαρώνοι τού μεσαίωνα, οί “Αγγλοι Ιππότες όπως οί δουλέμποροι Αμερικανοί, οί Βλάχοι μπογιάροι- όπως οί έργοδότες ύφαντουργοί τής Λυών — όλοι Εχυσαν ποτάμια αίμα, όλοι σημάδεψαν τό δρόμο τους μέ τά πτώματα των θυμάτων τους καί τή στάχτη τών πυρκαγιών τους, όλοι προκάλεσαν τόν έμφύλιο πόλεμο καί κατέφυγαν σέ κάθε προδοσία μέ μοναδικό σκοπό νά συγκροτήσουν τά προνό­ μια καί τήν έξουσία τους. ' Η τάξη τών Ιμπεριαλιστών καπιταλιστών, τελευταία προβολή τών έκμεταλλευτριών τάξεων, πλειοδοτεί σέ κτηνωδία, σέ πεισματωμένο κυνισμό, σέ άχαριστία άπό όλους τούς προκατόχους της. Γιά νά ύπερασπίσει τά δγια τών άγίων της: τό κέρδος καί τό μονοπώλιο τής έκμετάλλευσης, θά χρησιμοποιήσει δόντια καί νύχια, θά βάλει σ ’ ένέργεια στό μάξιμουμ ψυχρά καί άμείλικτα κάθε μέθοδο, πού Εκανε τήν καθημερινή της έμφάνιση στήν Ιστορία τής άποικιακής πολιτικής κατά τόν τελευταίο πόλεμο. Θά έξαπολύσει τόν ούρανό καί τήν κόλαση έναντίον τής έργατικής έπανάστασης. Θά κινητοποιήσει τήν άγροτιά έναντίον τών πόλεων, θά έξεγείρει τά καθυστερημένα 50

στρώματα τοϋ προλεταριάτου νά χτυπήσουν τό προχωρη­ μένο του τμήμα, θά βάλει τούς άξιωματικούς της νά όργανώσουν σφαγές, θά παραλύσει κάθε σοσιαλιστικό μέτρο μέ χίλια δυό μέσα παθητικής άντίστασης, θά ρίξει στό λαιμό τής έπανάστασης συμμορίες σάν τής Βανδέας και Οά καταφύγει στόν έξωτερικό έχθρό, στό δολοφονικό μαχαίρι τοϋ Κλεμανσώ, τοϋ Λόϋντ Τζώρτζ καί τοϋ Ούίλσον γιά νά σώσει τήν κυριαρχία της στό έσωτερικό. Θά μεταβάλει ακόμα τή χώρα σέ σωρό άπό καπνίζοντα ερείπια παρά νά δεχτεί νά παραιτηθεί θεληματικά άπό τήν υποδούλωση των μισθωτών. 'Όλες αύτές οί μορφές άντίστασης πρέπει νά συντριβοϋν βήμα πρός βήμα μέ σιδερένια γροθιά, μέ ένεργητικότητα άκλόνητη. Στή βία τής άστικής άντεπανάστασης πρέπει νά άντιταχθεΐ ή έπαναστατική βία όλόκληρου τοϋ προλεταριάτου. Στά έγκληματικά σχέδια, τίς παγίδες καί τίς μηχανές τής άστικής τάξης, ή άναντικατάστατη διαύγεια τοϋ σκοποϋ, ή έπαγρύπνηση καί ή διαρκής πρωτοβουλία τών έργατικών μαζών. Στόν άπειλητικό κίνδυνο τής άντεπανάστασης πρέπει νά άντιταχθεΐ ό έξοπλισμός τοϋ λαοϋ καί ό άφοπλισμός τών κυρίαρχων τάξεων. Στίς άστικές μανούβρες τής κοινοβουλευτικής παρεμπόδισης ή έντατικοποιημένη δραστηριότητα τών μαζικών όργανώσεων μέσα στό έργοστάσιο καί στό στρατό. Στήν πανταχοϋ παροϋσα καί μέ άνεξάντλητα μέσα τής έξουσίας τής άστικής κοινωνίας ή δύναμη ή ύψωμένη στόν άνώτατο βαθμό συγκέντρωσης, συνοχής καί έντασης όλης τής έργατικής τάξης. Μέτωπο άκλόνητο όλου τοϋ γερμανικού προλεταριάτου: τοϋ Νότου και τοϋ Βορρά, τών πόλεων μέ τήν ύπαιθρο, τών έργατών μέ τούς στρατιώτες. ’Επαφή ένεργητική καί ζωντανή τής γερμανικής έπανάστασης μέ τή διεθνή έπανάσταση: διεύρυνση τής γερμανι­ 51

κής σέ παγκόσμια Επανάσταση του προλεταριάτου. Αύτά είναι τά γρανιτένια θεμέλια, τά άπαραίτητα γιά νά στηριχθεΐ τό οίκοδόμημα τοϋ μέλλοντος. Ή πάλη γιά τό σοσιαλισμό είναι ό πιό βίαιος Εμφύλιος πόλεμος πού είδε ποτέ ή ίστορία καί ή προλετα­ ριακή Επανάσταση πρέπει νά πάρει, μπροστά στόν Εμφύ­ λιο αύτό πόλεμο, δλες τίς άναγκαϊες προφυλάξεις, πρέπει γιά νά Επικρατήσει νά μάθει τήν τέχνη νά μάχεται καί νά νικά. Αύτή ή τοποθέτηση σέ κατάσταση πολέμου τών συμπαγών μαζών τοϋ Εργαζόμενου λαοϋ, πού Εχει άναλάβει κάθε πολιτική Εξουσία μπροστά στά καθήκοντα τής Επανάστασης, αύτή είναι ή «δικτατορία τού προλεταριά­ του», πού είναι συγχρόνως καί ή ά λ η θ ι ν ή δημοκρατία. Γιατί δ Ε ν ύ π ά ρ χ ε ι ή δημοκρατία Εκεί δπου οΐ μισθωτοί σκλάβοι δίπλα στούς καπιταλιστΕς ή οΐ προλε­ τάριοι τών άγρών δίπλα στούς γαιοκτήμονες συνεδριάζουν «Εν πνεύματι Ισότητος» γιά νά συζητήσουν τά «κοινά τους συμφέροντα» κατά τόν κοινοβουλευτικό τρόπο — άλλά έκεΐ δπου οΐ προλεταριακές μάζες μΕ Εκατομμύρια άτομα παίρνουν οΐ ίδιες μέσα στά ροζιασμένα χΕρια τους τό σφυρί τής Εξουσίας καί τό κατεβάζουν στόν αύχΕνα τής κυρίαρχης τάξης — ναί, Εκεί μόνο είναι πού ύπάρχει ή άληθινή δημοκρατία. Τά άλλα είναι Εξαπάτηση τού λαού.

Γιά νά μπορΕσει τό προλεταριάτο νά πραγματοποιή­ σει τά παραπάνω καθήκοντα νά οί πρακτικές προτάσεις πού προβάλλει ή «'Ένωση Σπάρτακος»: 52

Α) Μέ τ ρ α ά μ ε σ α α υ τ ο π ρ ο σ τ α σ ί α ς τής ’Ε π α ν ά σ τ α σ η ς : 1. ’Αφοπλισμός όλης τής άστυνομίας, όλων τών άξιωματικών καί τών μή προλεταρίων στρατιωτών. ’Αφο­ πλισμός όλων όσων άνήκουν στίς κυρίαρχες τάξεις. 2. Κατάσχεση όλων τών άποθηκών όπλων καί πολε­ μοφοδίων, καθώς καί τών έπιχειρήσεων έφοδιασμοΰ, άπό τά Συμβούλια έργατών καί στρατιωτών. 3. ’Εξοπλισμός όλου τοϋ προλεταριακού πληθυσμού, τού άρρενος καί ένήλικου, σάν έργατικής πολιτοφυλακής. Σχηματισμός μιας προλεταριακής φρουράς τών Συμβου­ λίων, σάν ένεργητικό τμήμα τής πολιτοφυλακής πού θά έπιφορτιστεΐ νά ύπερασπίζει τήν έπανάσταση διαρκώς κατά τών έπιθέσεων καί προδοσιών τής άντίδρασης. 4. Στό στρατό, κατάργηση τής διοικητικής έξουσίας τών άξιωματικών καί ύπαξιωματικών. Οί στρατιώτες στή θέση τους νά βάλουν ύπευθύνους έκλεγμένους καί μόνιμα άνακλητούς. Κατάργηση τής παθητικής στρατιωτικής υποταγής καί τής στρατιωτικής δικαιοσύνης. Πειθαρχία άπό έλεύθερη συγκατάθεση. 5. ’Αποκλεισμός τών άξιωματικών καί τών συνθηκο­ λόγων άπό όλα τά Συμβούλια τών στρατιωτών. 6. Κατάργηση όλων τών πολιτικών καί διοικητικών όργάνων τού παλιού καθεστώτος πού θά τά άντικαταστήσουν άτομα τής έμπιστοσύνης τών Συμβουλίων έργατών καί στρατιωτών. 7. Συγκρότηση έπαναστατικοΰ δικαστηρίου πού θά δικάσει κατά τελευταίο βαθμό τούς κύριους ύπεύθυνους τού πολέμου καί τής παράτασής του, τούς δυό Χοεντζόλλερν, Λούντερντοφ, Τίρπιτζ καί τούς συνενόχους τους, όπως καί όλους τούς συνωμότες τής άντεπανάστασης. 53

8. Κ α τ ά σ χ ε σ η ά μ ε σ η ό λ ω ν τ ώ ν δ ι α θ ε σ ί ­ μ ω ν γ ι ά νά έ ξ α σ φ α λ ι σ τ ε ϊ ή τ ρ ο φ ο δ ο σ ί α το μ ω ν γ ι ά νά έ ξ α σ φ α λ ι σ τ ε ϊ ή τ ρ ο φ ο δ ο σ ί α τ ο 0 λ α ο 0. Β) Π ρ ώ τ α π ο λ ι τ ι κ ά κ α ί κ ο ι ν ω ν ι κ ά μέτρα: 1. Διάλϋση τών ιδιαιτέρων κρατών πού ύφίστανται μέσα στό Ράϊχ. ' Η σοσιαλιστική δημοκρατία είναι μία καί άδιαίρετη. 2. Κατάργηση τών κοινοβουλίων καί τών δημοτικών άρχών. Τίς λειτουργίες τους θά τίς άναλάβουν τά Συμβού­ λια έργατών καί στρατιωτών καί οί έπιτροπές καί τά όργανα πού από έκεϊ θά προκύψουν. 3. ’Εκλογές Συμβουλίων έργατών σ ’ όλη τή Γερμανία μέ τή συμμετοχή όλου του έργατικοΰ πληθυσμοϋ τών δύο φύλων στήν πόλη καί τήν ύπαιθρο, στή βάση κάθε έπιχείρησης. "Ομοια έκλογή Συμβουλίων στρατιωτών άπό τούς στρατιώτες, άποκλείοντας τούς άξιωματικούς καί τούς συνθηκολόγους. Δικαίωμα τών έργατών καί στρατιω­ τών νά άνακαλοϋν κάθε στιγμή τούς άντιπροσώπους των. 4. ’ Εκλογή άπό τούς άντιπροσώπους τών Συμβουλίων έργατών καί στρατιωτών όλης τής Γερμανίας ένός Κεντρι­ κού Συμβουλίου τών Συμβουλίων πού θά πρέπει νά όρίσει άπό τά μέλη του μιάν έκτελεστική έπιτροπή, σάν άνώτατο όργανο έξουσίας νομοθετικής καί έκτελεστικής συγχρό­ νως. 5. Συνέλευση τού Κεντρικού Συμβουλίου τών Συμβου­ λίων τουλάχιστο κάθε τρεις μήνες, ώστε νά ξαναγίνεται κάθε φορά πλήρης έπανεκλογή τών μελών, μέ τρόπο ώστε νά διατηρείται διαρκής ό έλεγχος πάνω στή δράση τής 54

έκτελεστικής έπιτροπής καί μιά ζωντανή έπαφή άνάμεσα στίς μάζες των τοπικών συμβουλίων έργατών καί στρατιω­ τών μέσα στή χώρα καί του άνώτερου όργάνου τής έξουσίας τους. Δικαίωμα τών τοπικών συμβουλίων έργα­ τών καί στρατιωτών νά άνακαλοϋν καί άντικαθιστοϋν σέ κάθε στιγμή τούς άντιπροσώπους των στό Κεντρικό Συμβούλιο, στήν περίπτωση πού αυτοί δέν ένεργοϋν σύμφωνα μέ τίς έντολές τους. Δικαίωμα τής ’Εκτελεστι­ κής ’Επιτροπής νά όρίζει τούς έπιτρόπους του λαοϋ καί κάθε κεντρική διεύθυνση, κάτω άπό τόν έλεγχο του Κεντρικού Συμβουλίου. 6. Κατάργηση δλων τών προνομίων, παρασήμων καί τίτλων. ’Ισότητα πλήρης τών φύλων μπροστά στό νόμο καί τήν κοινωνία. 7. ΕΙσαγωγή προστατευτικών κοινωνικών νόμων, περιορισμός του χρόνου τής έργάσιμης ήμέρας γιά νά άντιμετωπιστεΐ ή άνεργία καί γιατί πολύ έξασθένησαν σωματικά οΐ έργάτες κατά τή διάρκεια του παγκόσμιου πολέμου. Χρόνος ήμερήσιας έργασίας έξη ώρες τό μάξιμουμ. 8. "Αμεση άλλαγή τών συνθηκών τροφοδοσίας, κα­ τοικίας, ύγιεινής καί έκπαίδευσης σύμφωνα μέ τήν έννοια τής έργατικής έπανάστασης. Γ) " Α μ ε σ ε ς ο ί κ ο ν ο μ ι κ έ ς δ ι ε κ δ ι κ ή σ ε ι ς : 1. Κατάσχεση δλων τών περιουσιών καί προσόδων τής δυναστείας πρός δφελος του συνόλου. 2. ’Ακύρωση δλων τών κρατικών χρεών καί δλων τών δημοσίων καθώς καί τών πολεμικών δανείων, μέ έξαίρεση τών έγγραφών πού είναι πιό κάτω άπό ένα όρισμένο ποσό πού θά καθορίσει τό Κεντρικό Συμβούλιο τών έργατών καί χωρικών. 55

3. Απαλλοτρίωση τής Ιγγειας Ιδιοκτησίας όλων τών μεγάλων καί μεσαίων άγροτικών έπιχειρήσεων. Σχηματι­ σμός σοσιαλιστικών άγροτικών συνεταιρισμών μέ διεύ­ θυνση ένοποιημένη καί συγκεντρωμένη γιά όλη τή χώρα. ΟΙ έπιχειρήσεις τών χωρικών μένουν στά χέρια αύτών πού τίς έργάζονται ώσπου αύτοί θεληματικά νά πάρουν μέρος στούς σοσιαλιστικούς συνεταιρισμούς. 4. Κατάργηση όλων τών άτομικών δικαιωμάτων πάνω στίς τράπεζες, μεταλλεία, όρυχεΐα καί πάνω σέ όλες τίς σπουδαίες έπιχειρήσεις τής βιομηχανίας καί τού έμπορίου πρός όφελος τής Δημοκρατίας τών Συμβουλίων. 5. ’Απαλλοτρίωση όλων τών περιουσιών πάνω άπό κάποιο όριο πού θά καθορίσει τό Κεντρικό Συμβούλιο τών έργατών καί στρατιωτών. 6. Ή Δημοκρατία τών Συμβουλίων άναλαμβάνει τό σύνολο τών δημοσίων μεταφορών. 7. ’Εκλογή σέ κάθε έργοστάσιο ένός έργοστασιακού συμβουλίου πού σκοπό θά 6χει νά ρυθμίζει τίς έσωτερικές ύποθέσεις σέ συμφωνία μέ τά έργατικά συμβούλια, νά καθορίζει τίς συνθήκες έργασίας, νά έλέγχει τήν παραγω­ γή καί τελικά νά άναλάβει όλότελα τή διεύθυνση τής έπιχείρησης. 8. Σχηματισμός μιας κεντρικής άπεργιακής έπιτροπής άπό άντιπροσώπους τών έργοστασιακών συμβουλίων πού μπαίνουν σέ άπεργιακό κίνημα σέ όλη τή χώρα. Αύτή ή ’ Επιτροπή θά εχει σκοπό νά συντονίσει τή διεύθυνση τών απεργιών έναντίον τού κράτους καί τού κεφαλαίου καί νά έξασφαλίσει τήν πιό ένεργητική ύποστήριξή τους άπό τήν πολιτική δράση τών έργατών καί στρατιωτών. 56

Δ) Δ ι ε θ ν ή

καθήκοντα:

’Επανάληψη άμεση τών σχέσεων μέ τούς προλετά­ ριους τοϋ έξωτερικοΰ, γιά νά τοποθετηθεί ή σοσιαλιστική έπανάσταση σ ΐ μιά βάση διεθνή, ώστε νά έπιβληθεΐ καί νά κρατηθεί ή εΙρήνη μέ τή διεθνή συναδέλφωση καί τήν έπαναστατική έξέγερση τοϋ προλεταριάτου σ ’ όλες τίς χώρες.

Νά τί ζητά ή "Ενωση «Σπάρτακος»! Καί έπειδή τά ζητά αύτά, έπειδή προσπαθεί νά προφυλάξει, νά προετοι­ μάσει τή σοσιαλιστική συνείδηση τής έπανάστασης, είναι έκτεθειμένος στό μίσος, τίς καταδιώξεις καί τίς συκοφαν­ τίες όλων τών έχθρών, φανερών καί κρυφών, τής ’ Επανά­ στασης καί τοϋ προλεταριάτου. «Σταυρώστε τον!», φωνάζουν οί καπιταλιστές πού τρέμουν γιά τά χρηματοκιβώτιά τους. «Σταυρώστε τον!», φωνάζουν οί μικροαστοί, οί άξιωματικοί, οί άντισημίτες, οί λακέδες τοϋ τύπου καί τής άστικής τάξης, πού τρέμουν γιά τά ψίχουλα πού τούς έξασφαλίζει ή άστική κυριαρχία. «Σταυρώστε τον!», φωνάζουν οί Ίοΰδες-Σάϊντεμαν, πού πούλησαν τούς έργάτες στήν άστική τάξη καί πού τρέμουν γιά τά τριάντα δηνάρια τής πολιτικής έξουσίας. «Σταυρώστε τον!», έπαναλαμβάνουν άκόμα σάν ήχώ τά έξαπατημένα, τυφλά, άνίδεα στρώματα τών έργατών καί στρατιωτών, πού δέν καταλαβαίνουν ότι ρίχνουν τή μανία τους έναντίον τής ίδιας τους σάρκας κ ’ έναντίον τοϋ αίματός τους, όταν στρέφονται έναντίον τοϋ «Σπάρτακου». 57

Μέσα στό μίσος καί τή συκοφαντία κατά του Σπάρτα­ κου συγκεντρώνεται κάθε τί πού είναι άντεπαναστατικό, έχθρικό στό λαό, έχθρικό στό σοσιαλισμό, 6,τι είναι διπρόσωπο, ότι φοβάται τό φώς — κάθε τί πού δέν Εχει σαφήνεια. Κι άπ’ αύτό άκόμα έπαληθεύεται τό ότι ή σαφήνεια αύτή είναι πού κάνει νά πάλλει ή καρδιά τής έπανάστασης καί τό δτι τό μέλλον τής άνήκει. Ή “Ενωση Σπάρτακος δέν είναι Sva κόμμα πού θά ήθελε νά έπικρατήσει περνώντας πάνω άπό τίς έργατικές μάζες ή χρησιμοποιώντας τίς ίδιες τίς μάζες γιά νά έπιβάλλει τήν κυριαρχία του. Ή "Ενωση Σπάρτακος θέλει μόνο νά είναι σέ κάθε περίσταση τό τμήμα τού προλεταριάτου πού Εχει μεγαλύτερη συνείδηση τού κοι­ νού σκοπού. ’ Εκείνο πού, σέ κάθε βήμα τού δρόμου πού διατρέχει ή πλατιά έργατική μάζα, τής θυμίζει τή συνείδη­ ση τών Ιστορικών της καθηκόντων. ’Εκείνο πού, σέ κάθε Ιδιαίτερο στάδιο τής έπανάστασης, άντιπροσωπεύει τήν τελική κατάληξη καί πού μέσα σέ κάθε τοπικό ή έθνικό ζήτημα άντιπροσωπεύει τά συμφέροντα τής παγκόσμιας έπανάστασης τών προλεταρίων. ' Η "Ενωση Σπάρτακος άρνεΐται νά πάρει μέρος στήν κυβερνητική έξουσία δίπλα στούς άγύρινους άνθρώπους τής άστικής τάξης, τούς “Εμπερτ-Σάιντεμαν. Βλέπει μέσα σέ μιά τέτοιου είδους συνεργασία τήν προδοσία τών άρχών τού σοσιαλισμού καί τήν ένίσχυση τής άντεπανάστασης, μιά πράξη δηλαδή πού θά παρέλυε τήν άνάπτυξη τής λαϊκής όρμής. Ή "Ενωση Σπάρτακος θά άρνηθεΐ όμοια νά άνέβει στήν έξουσία στή θέση τών σημερινών διευθυνόντων, δταν οί Σάϊντεμαν-”Εμπερτ θάχουν χρεωκοπήσει γιά τόν άπλό λόγο δτι οί ’Ανεξάρτητοι μέ τήν πολιτική τους τής 58

συνεργασίας θά έχουν όδηγηθεΐ στό άδιέξοδο. Ά ρνεΐται νά γίνει ό συνέταιρος ή ό διάδοχός τους. "Αν ό Σπάρτακος καταλάβει την έξουσία, αύτό θά γίνει με τή μορφή τήν καθαρή καί άναμφισβήτητη τής θέλησης των προλεταριακών μαζών μέσα σέ όλη τή Γερμανία καί όχι διαφορετικά παρά σάν δύναμη τής συνειδητής τους συμμετοχής στίς προοπτικές, τούς σκο­ πούς καί τίς μέθοδες τής πάλης πού διαδίδει ή "Ενωση Σπάρτακος. Ή προλεταριακή έπανάσταση δέν μπορεΐ νά άνοίξει ένα δρόμο πρός τήν πλήρη διαύγεια καί τήν πλήρη ώριμότητα παρά βαθμό μέ βαθμό, βήμα πρός βήμα, πάνω στή μακριά πορεία τοϋ μόχθου καί τής δικής της πείρας καί διά μέσου μιας πικρής σειράς ήττών καί νικών. Είναι ταυτόσημη μέ τήν τελική νίκη τών μαζών, μέ τά έκατομμύρια άτομα πού μπαίνουν σήμερα στό δρόμο τοϋ σοσια­ λισμού. ’Ορθοί, προλετάριοι! Στήν πάλη! 'Υπάρχει ένας όλόκληρος κόσμος νά κατακτήσουμε καί ένας κόσμος όλόκληρος νά πολεμήσουμε. Καί μέσα στήν ταξική μάχη τής παγκόσμιας ιστορίας γιά τούς πιό υψηλούς σκοπούς τής άνθρωπότητας δέν υπάρχει περιθώριο γιά φλυαρίες μέ τόν έχθρό, άλλά μόνο γροθιά στό πρόσωπο καί γόνατο στό στήθος. Νοέμβρης 1918

59

ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Θέσεις γραμμένες άπό τή POZA ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ "Ενας μεγάλος αριθμός συντρόφων άπό διάφορα μέρη τής Γερμανίας, υίοθέτησαν τίς άκόλουθες θέσεις πού άποτελοϋν μιά έφαρμογή τού προγράμματος τής ’Ερφούρτης στά σύγχρονα προβλήματα τού διεθνούς σοσιαλισμού: 1. Ό παγκόσμιος πόλεμος έκμηδένισε τό έργο 40 χρόνων εύρωπαϊκού σοσιαλισμού: Καταστρέφοντας τό έπαναστατικό προλεταριάτο σάν πολιτική δύναμη. Γκρε­ μίζοντας τό ήθικό γόητρο τού σοσιαλισμού. ’Αποσυνθέ­ τοντας τή Διεθνή των έργατών. Ρίχνοντας τά τμήματά της τό ενα ένάντια στό άλλο στήν άδελφοκτόνα σφαγή. Καί δένοντας, στίς πιό άναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, τούς πόθους καί τίς έλπίδες των λαϊκών μαζών μέ τά πεπρωμένα ιμπεριαλισμού. 2. Μέ την ψήφο τους υπέρ τών πολεμικών πιστώσεων καί μέ τή διακήρυξή τους γιά έθνική ένότητα οΐ έπίσημοι ήγέτες τών σοσιαλιστικών κομμάτων στη Γερμανία, Γαλ­ λία καί ’Αγγλία (μέ την έξαίρεση τού ’Ανεξαρτήτου ’Εργατικού Κόμματος) δυνάμωσαν τόν Ιμπεριαλισμό, καταδίκασαν τίς λαϊκές μάζες νά υποφέρουν παθητικά τήν αθλιότητα καί τή φρίκη τού πολέμου, συντελέσανε στήν έξαπόλυση τής ιμπεριαλιστικής παραφροσύνης, στήν 61

παράταση τής σφαγής καί την αύξηση του άριθμοΰ τών θυμάτων της, καί δέχτηκαν τό μερτικό τους στην ευθύνη γιά τόν ίδιο τόν πόλεμο καί τίς συνέπειες του. 3. Ή ταχτική αύτή τών έπίσημων ήγεσιών τών κομμάτων στίς έμπόλεμες χώρες, καί κατά πρώτο λόγο τής γερμανικής πού ως τά χτές άκόμα έπαιζε ήγετικό ρόλο στη Διεθνή, άποτελεΐ μιά προδοσία τών στοιχειωδών άρχών του διεθνούς σοσιαλισμού, τών ζωτικών συμφερόντων τής έργατικής τάξης καί όλων τών δημοκρατικών συμφερόν­ των τών λαών. Καί μόνο μ ’ αύτό ή σοσιαλιστική πολιτική είναι καταδικασμένη σέ άδυναμία άκόμα καί στίς χώρες δπου οί ήγέτες παραμείνανε πιστοί στίς άρχές τους: στή Ρωσία, Σερβία, ’Ιταλία καί — τό πολύ μέ κάποια έξαίρεση — Βουλγαρία. 4. Καί μόνο έπειδή ή έπίσημη σοσιαλδημοκρατία στίς κυριότερες χώρες άποκήρυξε τόν ταξικό άγώνα σέ καιρό πολέμου καί τόν άνάβαλε ως τή λήξη του, έγγυήθηκε μ ’ αύτό τόν τρόπο στίς άρχουσες τάξεις όλων τών χωρών μιά προθεσμία γιά νά μπορέσουν νά δυναμώσουν, σέ βάρος του προλεταριάτου καί μέ τερατώδη τρόπο, τίς θέσεις τους στόν οίκονομικό, πολιτικό καί ήθικό τομέα. 5. 'Ο παγκόσμιος πόλεμος δέν υπηρετεί ουτε τήν έθνική άμυνα ουτε τά οίκονομιά ή πολιτικά συμφέροντα τών λαϊκών μαζών, όποιες κι &ν είναι αύτές. ' Ο πόλεμος δέν είναι παρά τό προϊόν τών Ιμπεριαλιστικών άνταγωνισμών άνάμεσα στίς καπιταλιστικές τάξεις τών διαφόρων χωρών γιά τήν παγκόσμια ήγεμονία καί γιά τό μονοπώλιο στήν έκμετάλλευση καί καταπίεση περιοχών πού δέν έπεσαν άκόμα κάτω άπό τόν κεφαλαιοκρατικό ζυγό. Στήν έποχή τής έξαπόλυσης αύτοΰ του Ιμπεριαλισμού έθνικοί πόλεμοι δέν είναι πιά δυνατοί. Τά έθνικά συμφέροντα 62

χρησιμεύουνε μόνον σάν τό πρόσχημα γιά την καθυπόταξη τών έργαζομένων μαζών τού λαού άπό τά θανάσιμο τους έχθρό, τόν Ιμπεριαλισμό. 6. Ή πολιτική τών Ιμπεριαλιστικών κρατών καί ό Ιμπεριαλιστικός πόλεμος δέν μπορούν νά δώσουνε σέ κανένα καταπιεζόμενο έθνος τήν έλευθερία καί τήν ανε­ ξαρτησία του. Τά μικρά έθνη, πού οί άρχουσες τάξεις τους είναι συνένοχοι τών συνεταίρων τους τών μεγάλων κρα­ τών, δέν είναι παρά τά πιόνια στήν Ιμπεριαλιστική σκακιέρα τών μεγάλων δυνάμεων πού τά χρησιμοποιούν, άκριβώς όπως καί τίς δικές τους έργαζόμενες τάξεις, σέ καιρό πολέμου, σάν όργανα προορισμένα νά θυσιαστούν χάρη τών καπιταλιστικών συμφερόντων υστερ’ άπό τόν πόλεμο. 7. Κάτω άπό τίς συνθήκες αύτές ό σημερινός παγκό­ σμιος πόλεμος σημαίνει είτε στήν περίπτωση «ήττας» είτε στήν περίπτωση «νίκης» μιά ήττα γιά τό σοσιαλισμό καί γιά τή δημοκρατία. "Οποια καί νάναι ή έκβασή του—έ­ κτος άπό τήν έπαναστατική έπέμβαση τού διεθνούς προλεταριάτου—αύξαίνει καί δυναμώνει τό μιλιταρισμό, τούς έθνικούς άνταγωνισμούς καί τίς οίκονομικές άντιθέσεις στή διεθνή άγορά. ’Οξύνει τήν καπιταλιστική έκμετάλλευση καί άντίδραση στόν τομέα τής έσωτερικής πολιτικής. Μειώνει στό έλάχιστο τήν έπίδραση τής κοινής γνώμης καί μεταβάλλει τά κοινοβούλια σέ όργανα όλοένα πιό ύποταχτικά στόν Ιμπεριαλισμό. Ό σημερινός πόλεμος φέρνει μέσα του τούς σπόρους νέων συγκρού­ σεων. 8. ’ Η παγκόσμια εΙρήνη δέν μπορεΐ νά έξασφαλιστεΐ μέ σχέδια ούτοπικά ή στό βάθος άντιδραστικά όπως είναι τά διαιτητικά δικαστήρια τών καπιταλιστών διπλωματών, ’■ά «σύμφωνα περί άφοπλισμού» ή «έλευθερία τών θαλασ­ 63

σών», «οί 'Ενωμένες Πολιτείες τής Ευρώπης», «ή τελωνειακή ένωση γιά τήν Κεντρική Ευρώπη», τά κράτηφραγμοί καί οί άλλες αυταπάτες. ’Ιμπεριαλισμός, μιλιτα­ ρισμός καί πόλεμος ποτέ δέν μπορούν νά καταργηθοΰν ούτε νά χαλαρωθούν δσο ή καπιταλιστική τάξη άσκεϊ άπερίσπαστη τήν ταξική της ήγεμονία. Τό μόνο μέσο γιά άποτελεσματική άντίσταση καί ή μόνη έγγύηση γιά τήν εΙρήνη του κόσμου είναι ή ικανότητα δράσης καί ή έπαναστατική θέληση του διεθνούς προλεταριάτου νά ρίξει δλο τό βάρος του στήν πλάστιγγα. 9. *0 Ιμπεριαλισμός σάν τελευταία φάση τής ζωής του καπιταλισμού άποτελεΐ τό σπουδαιώτερο σάν τό ση­ μείο έπέχτασης τής παγκόσμιας ήγεμονίας τού κεφαλαίου είναι ό θανάσιμος έχθρός τού προλεταριάτου δλων τών χωρών. ’Αλλά κάτω άπό τό ζυγό του, δπως καί στίς προηγούμενες φάσεις τοΰ καπιταλισμού οί δυνάμεις τού θανάσιμου έχθροΰ του Εχουν αύξηθεΐ άνάλογα μέ τό ρυθμό τής άνάπτυξής του. Ό Ιμπεριαλισμός έπιταχύνει τή συσσώρευση τοΰ κεφαλαίου, τήν άπαθλίωση τών μεσαίων τάξεων, τήν άριθμητική ένίσχυση τοΰ προλεταριάτου. Δυναμώνει όλοένα καί περισσότερο τήν άντίσταση τών μαζών κ ’ Ετσι όδηγεϊ στήν παραπέρα δξυνση τών ταξικών άνταγωνισμών. Τόσο σέ έποχές εΙρήνης δσο καί στόν πό­ λεμο ό άγώνας τοΰ προλεταριάτου σάν τάξης πρέπει νά στρέφεται πρώτα-πρώτα ένάντια στόν Ιμπεριαλισμό. Γιά τό διεθνές προλεταριάτο ό άγώνας ένάντια στόν Ιμπερια­ λισμό είναι ταυτόχρονα άγώνας γιά τήν έξουσία, γιά τό άποφασιστικό ξεκαθάρισμα τών λογαριασμών άνάμεσα στό σοσιαλισμό καί τόν καπιταλισμό. Ό τελικός σκοπός τοΰ σοσιαλισμού, θά πραγματοποιηθεί άπό τό διεθνές προ­ λεταριάτο μόνο άν αύτό άντιταχτεϊ όλομέτωπα ένάντια στόν Ιμπεριαλισμό καί άν κάνει τό σύνθημα «πόλεμος ένάντια στόν πόλεμο» κατευθυντήρια γραμμή τής πραχτι64

κής του πολιτικής καί μέ την προϋπόθεση πώς θά άναπτύξει δλες του τίς δυνάμεις καί θά δεχτεί έτοιμο καί τολμηρό γιά κάθε θυσία πού θ ’ απαιτήσει αύτός ό άγώνας. 10. Μέσα σ ’ αύτό τό περίγραμμα ή κυριότερη σήμερα άποστολή του σοσιαλισμού είναι νά άνασυγκροτήσει τό προλεταριάτο δλων τών χωρών σέ μιά ζωντανή έπαναστατική δύναμη. Νά τό κάμει, διαμέσου μιας Ισχυρής διεθνούς οργάνωσης πού νάχει μιά ένιαία άντίληψη γιά τά καθήκοντά του καί τά συμφέροντά του καί μιά ένιαία τακτική κατάλληλη γιά πολιτική δράση καί σέ εΙρήνη καί σέ πόλεμο, τόν άποφασιστικό παράγοντα στήν πολιτική ζωή—ετσι πού νά μπορεΐ νά έκπληρώσει τήν Ιστορική του άποστολή. 11. ' Ο πόλεμος σύντριψε τή 2η Διεθνή. Ή άνεπάρκειά της είχε άποδειχτεΐ άπό τήν άνικανότητά της νά όρθώσει Ενα άποτελεσματικό έμπόδιο στό κομμάτιασμα τών δυνάμεών της πίσω άπό τά έθνικά σύνορα σέ καιρό πολέμου καί νά θέσει σ ’ έφαρμογή μιά κοινή ταχτική καί δράση άπό τό προλεταριάτο δλων τών χωρών. 12. Μπροστά στήν προδοσία τών πόθων καί συμφε­ ρόντων τής έργατικής τάξης άπό τούς έπίσημους έκπροσώπους τών σοσιαλιστικών κομμάτων στίς κυριότερες χώρες, μπροστά στό πέρασμά τους άπό τό στρατόπεδο τής έργατικής Διεθνούς στό πολιτικό στρατόπεδο τής Ιμπερια­ λιστικής μπουρζουαζίας, είναι ζήτημα έπιταχτικό γιά τό σοσιαλισμό νά συγκροτήσει μιά νέα έργατική Διεθνή πού να πάρει στά χέρια της τήν ήγεσία καί τό συντονισμό τού έπαναστατικού ταξικού άγώνα ένάντια στόν παγκόσμιο Ιμπεριαλισμό. Στήν έκπλήρωση τής Ιστορικής της άποστολής ή νέα Διεθνής πρέπει νά καθοδηγείται άπό τίς άκόλουθες άρχές: 1) Ό ταξικός άγώνας ένάντια στίς δρχουσες τάξεις 65

μέσα στά σύνορα τών άστικών κρατών καί ή διεθνής άλληλεγγύη τών έργατών όλων τών χωρών είναι οί δυό κανόνες ζωής άξεχώριστοι άπό τή μαχόμενη έργατική τάξη, μέ παγκόσμια Ιστορική σημασία γιά τήν άπελευθέρωσή της. Δέν μπορεΐ νά ύπάρξει σοσιαλισμός δίχως διεθνή προλεταριακή άλληλεγγύη καί δίχως ταξικό άγώνα. Ή έγκατάλειψη άπό τό σοσιαλιστικό προλεταριάτο σέ καιρό ειρήνης ή σέ καιρό πολέμου του ταξικού άγώνα καί τής διεθνούς άλληλεγγύης ίσοδυναμεΐ μέ τήν αύτοκτονία του. 2) Σέ περίοδο είρήνης καθώς καί σέ περίοδο πολέμου ή δράση τοΰ προλεταριάτου όλων τών χωρών, σάν τάξης, πρέπει νά σφιχτοδένεται μέ τόν άγώνα ένάντια στόν ιμπεριαλισμό καί τόν πόλεμο σάν τήν τελική του κατάλη­ ξη. Ή κοινοβουλευτική δράση, ή συνδικαλιστική δράση, όπως κι όλη ή δραστηριότητα τοΰ έργατικοΰ κινήματος, πρέπει νά υποτάσσονται σ ’ αύτό τό σκοπό, Ετσι πού τό προλεταριάτο σέ κάθε χώρα νά άντιτάσσεται μέ τόν όξύτερο τρόπο στήν έθνική του μπουρζουαζία, ό πολιτικός καί πνευματικός άνταγωνισμός νά μπαίνει στό πρώτο πλάνο σέ κάθε στιγμή καί ταυτόχρονα νά ύπογραμμίζεται καί νά πραγματοποιείται ή διεθνής άλληλεγγύη τών προλεταρίων όλων τών χωρών. 3) Τό κέντρο βαρύτητας τής ταξικής όργάνωσης τοΰ προλεταριάτου είναι ή Διεθνής. ' Η Διεθνής άποφασίζει σέ είρηνική περίοδο γιά τήν ταχτική πού θά άκολουθήσουν τά έθνικά τμήματα στά προβλήματα τοΰ μιλιταρισμού, τής άποικιακής πολιτικής, τής έμπορικής πολιτικής, τοΰ γιορτασμοΰ τής Πρωτομαγιάς, κ ’ Επειτα γιά τήν καθολική τακτική πού θ ’ άκολουθήσουνε σέ περίπτωση πολέμου. 4) Ή ύποχρέωση έφαρμογής τών άποφάσεων τής Διεθνοΰς είναι πάνω άπ’ δλα. Έθνικά τμήματα πού δέν 66

έκπληρώνουν αύτή την ύποχρέωση, θέτουν τόν έαυτό έξω άπό τή Διεθνή. 5) ' Η κινητοποίηση τών συμπαγών μαζών τού προλε­ ταριάτου όλων τών χωρών είναι ή μόνη άποφασιστική στή διάρκεια τών άγώνων ένάντια στόν Ιμπεριαλισμό καί στόν πόλεμο. Ή ουσιαστική τακτική τών έθνικών τμημάτων σκοπό έχει νά κάνει τίς μάζες Ικανές γιά πολιτική δράση καί γιά άποφασιστική πρωτοβουλία, νά έξασφαλίσει τή διεθνή συνοχή τής δράσης τών μαζών, νά οίκοδομήσει τίς πολιτικές καί συνδικαλιστικές όργανώσεις έτσι πού, διά μέσου τους, νά έξασφαλίζεται ή γοργή καί άποτελεσματική συνεργασία όλων τών τμημάτων καί ή θέληση τής Διεθνούς νά γίνεται έτσι δράση τών πλατύτερων έργατικών μαζών σ ’ όλες τίς χώρες. 6) Ή άμεση άποστολή τού σοσιαλισμού είναι ή πνευματική άπελευθέρωση τού προλεταριάτου άπό τήν άστική κηδεμονία πού έξωτερικεύεται μέ τήν έπιρροή τής έθνικιστικής ιδεολογίας. Τά έθνικά τμήματα πρέπει νά αναπτύσσουνε τή δράση τους στή Βουλή καί στόν Τύπο καταγγέλλοντας τή φρασεολογία πού χρησιμοποιεί ό έθνικισμός σάν όργανο τής άστικής κυριαρχίάς. ' Η μόνη υπεράσπιση κάθε πραγματικής έθνικής έλευθερίας είναι σήμερα ή πάλη τής έπαναστατικής τάξης ένάντια στόν ιμπεριαλισμό. *Η πατρίδα τού προλεταριάτου, στήν ύπεράσπιση τής όποίας πρέπει νά ύποτάσσεται κάθε τι, είναι ή σοσιαλιστική Διεθνής. 1 Γενάρη 1916

67

«ΤΑΞΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ...» Τό τελευταίο άρθρο τής ΡΟΖΑΣ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ «Τάξη έπικρατεΐ στή Βαρσοβία!», άνακοίνωσε ό υ­ πουργός Σεμπαστιάνι τό 1831 στήν παρισινή Βουλή, δταν τά μισθοφόρο άποσπάσματα του Σουβάροφ είχαν είσορμήσει στήν πολωνική πρωτεύουσα κ ’ είχαν άρχίσει τή σφαγή τού έπαναστατημένου λαού. «Τάξη στό Βερολίνο!», άναγγέλλει θριαμβευτικά ό άστικός τύπος, άναγγέλλουν ό Έ μπερτ καί ό Νόσκε, άναγγέλλουν οί άξιωματικοί τών «νικηφόρων στρατευ­ μάτων» καί τούς ζητωκραυγάζουν καί τούς χαιρετούνε στούς δρόμους μέ τά μαντηλάκια οί ψοφοδεεΐς βερολινέζοι μικροαστοί.'Η δόξα καί ή τιμή τών γερμανικών δπλων διασώθηκε μέσα στήν Ιστορία τού κόσμου! Οί νικημένοι καί ντροπιασμένοι άπό τούς Φλάνδρους καί τούς Ά ργκόνους άποκαταστήσανε τήν τιμή τους μέ τή λαμπρή νίκη τους ένάντια σέ 300 σπάρτακιστές μέσα στό «Φόρβαιρτς». Οί χρόνοι τής πρώτης Ενδοξης προέ­ λασης τών γερμανικών στρατευμάτων στό Βέλγιο, οί χρόνοι τού στρατηγού φόν "Εμμιχ, τού πορθητή φόν Λιούτιχ, ώχριούνε μπρός στά κατορθώματα τού Ράϊνχαρτ καί τών συντρόφων του στούς δρόμους τού Βερολί­ νου. Κατακρεουργημένοι άντιπρόσωποι πού πηγαίνανε νά διαπραγματευτούνε τήν παράδοση τού «Φόρβαιρτς» καί σκοτωθήκανε άπό τούς κυβερνητικούς μισθοφόρους 69

μέ χονταριές πού παραμορφώσανε τό πρόσωπό τους έτσι πού νάναι άδύνατη ή άναγνώριση τών πτωμάτων τους, αΙχμάλωτοι πού τούς στήσανε στόν τοίχο καί τούς τουφεκίσανε σκορπώντας τά μυαλά τους καί τσακίζοντας τά κρανία τους — ποιός λοιπόν νά θυμηθεί μπροστά σέ τόσα Ενδοξα κατορθώματα τις έπαίσχυντες ήττες άπό τούς Γάλλους, τούς "Αγγλους καί τούς ’Αμερικανούς; «Σπάρτακος» όνομάζεται ό έχθρός καί Βερολίνο ό τόπος δπου οί άξιωματικοί μας ξέρουν νά νικούνε. Νόσκε «ό έργάτης», όνομάζεται ό στρατηγός πού ξαίρει νά όργανώνει νίκες έκεΐ πού άποτυχαίνει ό Λούτεντορφ. Ποιός δέν θυμάται τώρα τό νικητήριο άγγελμα /ιά τήν «άποκατάσταση τής τάξης» στό Παρίσι, ποιός νά μή θυμηθεί τό μακάβριο χορό τής κεφαλαιοκρατίας έπάνω στά πτώματα τής Παρισινής Κομμούνας — τής ίδιας έκείνης κεφαλαιοκρατίας πού μόλις πριν άπό λίγο συν­ θηκολογούσε έπαίσχυντα μπρός στήν Πρωσσία καί παράδινε στόν έξωτερικό έχθρό τήν πρωτεύουσα τής χώ­ ρας γιά νά τό κόψει λάσπη σάν τόν έλεεινότερο δειλό! Ενάντια δμως στούς πεινασμένους καί μέ σκουριασμένα δπλα όπλισμένους προλετάριους τού Παρισιού, ένάντια σ τ’ άπροστάτευτά τους γυναικόπαιδα — πώς άμέσως ξαναβρήκαν τήν άνδρεία τους οί κανακάρηδες γιοί τών άστών, ή «χρυσή νεολαία», οί άξιωματικοί! Πώς τότε ή γενναιότητα τών καταπτοημένων μπροστά στόν έξωτε­ ρικό έχθρό σακαράκηδων ξέσπασε σέ φρικαλέες θηριω­ δίες πάνω σέ άοπλους, σέ αΙχμάλωτους καί σ ’ έτοιμοθάνατους άκόμα! «Τάξη έπικρατεΐ στή βαρσοβία!», «Τάξη έπικρατεΐ στό Βερολίνο»!. Αύτά είναι τά μηνύματα τών φρουρών τής «τάξης» πού κάθε πενήντα χρόνια μεταδίδονται άπό τό ένα στό άλλο κέντρο τής παγκόσμιας Ιστορικής πάλης. ΚΓ οί πλημμυρισμένοι άπό θριαμβευτική χαρά 70

«νικητές» δεν βλέπουν δτι μιά «τάξη» πού διατηρείται μόνο μέ περιοδικά αιματοκυλίσματα, πλησιάζει στό Ι­ στορικό της τέλος, στην κατάρρευσή της. Τί ήταν αύτή ή τελευταία «βδομάδα τού Σπαρτάκου» στό Βερολίνο, τί μας εδωσε, τί μας διδάσκει; ’Ακόμα καί μέσα στήν πάλη, μέσα στίς νικητήριες κραυγές τής άντεπανάστασης οί έπαναστάτες προλετάριοι πρέπει νά κάνουν τόν άπολογισμό τών γεγονότων, νά έκτιμήσουνε τά γεγονότα καί τά άποτελέσματά τους μέ τό με­ γάλο Ιστορικό γνώμονα. Ή έπανάσταση δέν έχει καιρό νά χάνει, προχωρεί όρμητική σά θύελλα — πάνω σέ νεοσκαμμένους άκόμα τάφους, πέρ’ άπό «νίκες» καί «ήττες» — μπροστά, πρός τούς μεγάλους της σκοπούς! Πρέπει ν ’ άκολουθήσουμε συνειδητά τή γραμμή πού μας δείχνει, τό δρόμο, πού μας χαράζει — νά ποιό είναι τό πρώτιστο καθήκον γιά τούς άγωνιστές τού διεθνούς σοσιαλισμού. "Επρεπε σ ’ αύτή τή σύγκρουση νά περιμένουμε τήν όριστική νίκη τού έπαναστατικού προλεταριάτου, Ιπρεπε νά περιμένουμε τήν πτώση τών "Εμπερτ - Σάϊντεμαν καί τήν έγκαθίδρυση τής σοσιαλιστικής δικτατορίας; ’Α­ σφαλώς δχι, άν λάβουμε όπόψη καί καλοσυλλογιστούμε δλα τά σχετικά στοιχεία. Τό τρωτό σημείο τής έπανάστασης αύτή τή στιγμή: ή Ιλλειψη πολιτικής ώριμότητας στή μάζα τών στρατιωτών πού έξακολουθούν νά χρησιμοποιούνται άπό τούς άξιωματικούς τους γιά άντιλαϊκούς άντεπαναστατικούς σκοπούς — αύτό κιόλας μονάχα είναι μιά άπόδειξη γιά τό δτι δέν ήτανε δυνατό νάχουμε μιά διαρκή νίκη τής έπανάστασης μέσα σ ’ αύτή τή σύγκρουση. ’Από τήν άλλη μεριά ή άνωριμότητα τού στρατιώτη είναι κι αύτή Ενα σύμπτωμα πού φανε­ ρώνει τήν άνωριμότητα, γενικά, τής γερμανικής έπα­ νάστασης. Ή ύπαιθρος, άπ ’ δπου προέρχεται Ενα μεγάλο ποσοστό τής μάζας τών στρατιωτών, έξακολουθεΐ νά 71

μένει σχεδόν άνεπηρέαστη άπό τήν έπανάσταση. Τό Βερολίνο Γσαμε τώρα είναι άπομο,νωμένο άπό τήν ύπόλοιπη Γερμανία. Είναι άλήθεια δτι τά Επαναστατικά κέντρα τών Επαρχιών — Ρηνανία, Βασερκάντε, Μπράουνσβάιχ, Σαξωνία, Βυρτεμβέργη — είναι ψυχή καί σώμα στό πλευρό του βερολινέζικου προλεταριάτου. Λείπει όμως άκόμα πρώτ’ άπ’ δλα ό άμεσος συντονι­ σμός τής Εφόδου, ή Ενότητα τής δράσης πού θά μπο­ ρούσε τή μαχητικότητα τών Εργατών του Βερολίνου νά τήν κάνει άσύγκριτα πιό άποτελεσματική.'Ύστερα — κι αύτό είναι ή βαθύτερη αίτία γιά τίς πολιτικές Ελλεί­ ψεις τής Επανάστασης — οί οίκονομικοί άγώνες, ό κύ­ ριος κρατήρας τού ήφαιστείου πού διαρκώς τροφοδοτεί μέ νέα λάβα τήν Επαναστατική ταξική πάλη, βρίσκονται άκόμα στήν άρχή τους. Ά π ’ δλα αύτά βγαίνει τό συμπέρασμα δτι δέν μπο­ ρούσαμε τή στιγμή αύτή νά υπολογίζουμε άκόμα σέ μιά διαρκή νίκη. Μήπως λοιπόν ό άγώνας μας τήν περασμέ­ νη βδομάδα ήταν Ενα «λάθος»; Θάτανε άσφαλώς τέτοιο άν έπρόκειτο γιά μιά προμελετημΕνη «Επίθεση», γιά Ενα «πούτς»',δπως λέγεται. Πώς δμως άρχισε ό άγώνας τήν τελευταία βδομάδα;'Όπως σ ’ δλες τίς περιπτώσεις Γ­ σαμε τώρα, δπως στίς 6 τού Δεκέμβρη, δπως στίς 24 του Δεκέμβρη, ή πρώτη αίτία του ήτανε: μιά αίσχρή πρόκληση τής κυβέρνησης! "Οπως τότε ή πρώτη άφορμή ήταν τό ματοκύλισμα τών άοπλων διαδηλωτών, ό σκοτωμός τών ναυτών, Ετσι καί τώρα ή Επίθεση τής κυβέρνησης κατά τής άστυνομικής διεύθυνσης1 ήταν ή πρώτη αίτία δλων τών κατοπινών γεγονότων2.'Η έπανά­ σταση δέν κάνει τίς Επιχειρήσεις της σέ καμιά άνοιχτή πεδιάδα, μονάχη της αύτή, σύμφωνα μέ κάποιο σχέδιο αυστηρά καταστρωμένο άπό «στρατηγούς». Οί άντίπαλοί της Εχουνε κι αυτοί πρωτοβουλία, καί μάλιστα άσκοΰνε τήν πρωτοβουλία τους κατά κανόνα πολύ συχνότερα άπό τήν έπανάσταση τήν ίδια. 72

“Οταν οΐ έπαναστάτες έργάτες βρέθηκαν μπροστά στη θρασύτατη αυτή πρόκληση τών *Έμπερτ-Σάϊντεμαν ήταν υποχρεωμένοι νά καταφύγουνε στά όπλα. Ναί, ήτανε ζήτημα τιμής γιά τήν έπανάσταση νά άποκρούσει άμέσως καί μ ’ όλες της τίς δυνάμεις τήν έπίθεση γιά νά μή άποθρασυνθεΐ ή άντεπανάσταση καί κάνει νέες πρόοδες. Διαφορετικά θά κλονίζονταν οΐ έπαναστατικές γραμμές τού προλεταριάτου, θά κλονίζονταν τό κύρος τής γερμανικής έπανάστασης μέσα στή Διεθνή. Καί ή άμεση άντίσταση ήρθε τόσο αυθόρμητα καί μέ τόσο μεγάλη ένταση άπό τίς μάζες τού Βερολί­ νου, ώστε στήν πρώτη φάση τής πάλης ή ήθική νίκη ήτανε μέ τό μέρος τού προλεταριάτου. Είναι όμως έσωτερικός νόμος τής έπανάστασης νά μήν έπαναπαύεται ποτέ στίς θέσεις πού κατάχτησε, μένοντας στήν άδράνεια καί στήν παθητικότητα.'Η καλλίτερη έπίδειξη είναι ενα καλό τολμηρό χτύπημα. Αύτός ό στοιχειώδης κανό­ νας κάθε πάλης Ισχύει πολύ περισσότερο γιά τά βή­ ματα τής έπανάστασης. Αυτή προχωρεί αυτοδύναμα, καί δ,τι φανερώνει τό υγιές ένστιχτο καί τή μεγάλη ζωτι­ κότητα πουχει μέσα του τό προλεταριάτο τού Βερολί­ νου είναι δτι αύτό δέν ήσύχασε μέ τήν έπανεγκατάσταση τού “Αϊχορν στή θέση του (τή διεύθυνση τής άστυνομίας) παρά αυθόρμητα βάδισε γιά τήν κατάληψη καί άλλων Ισχυρών θέσεων τής άντεπανάστασης: τών άστικών έφημερίδων καί τού ήμιεπίσημου πρακτορείου ειδήσεων, τού «Φόρβαιρτς». "Ολα αύτά τά μέτρα τά πήρε ή μάζα άπό ένστιχτώδη κατανόηση δτι ή άντε­ πανάσταση δέν θά έφησυχάσει ΰστερ’ άπό τήν ήττα της, παρά θά κάνει σέ λίγο γενική δοκιμασία τών δυνάμεών της έναντίον τού λαού. Μά κ ’ έδώ βρισκόμαστε μπροστά σ ’ Εναν άπό τούς μεγαλύτερους ιστορικούς νόμους τής έπανάστασης, πάνω στόν όποιο συντρίβονται δλοι οί λεπτοί Ελιγμοί τών μικροαστών «Επαναστατών» (τού είδους τού Ά νε73

ξάρτητου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος) πού σέ κάθε άγώνα ζητούν μόνο προσχήματα γιά νά ύποχωρήσουν. Μιά καί τεθεί καθαρά τό βασικό πρόβλημα τής έπανάστασης — πού στήν έπανάσταση τούτη είναι ή άνάτροπή τής κυβέρνησης *Έμπερτ - Σάϊντεμαν, μόνο έμπόδιο στή νίκη τού σοσιαλισμού — έπειτα τό πρόβλημα παρουσιάζεται όλοένα μπροστά μας σ ’ δλη του τήν έπικαιρότητα, καί κάθε έπεισόδιο τής πάλης, μέ τήν άναγκαιότητα ένός φυσικού νόμου, θέτει πάλι τό πρό­ βλημα σ ’ δλη του τήν έκταση, δσο κι άν είναι οί συν­ θήκες άνώριμες. «Κάτω οί “Εμπερτ - Σάϊντεμαν!» — αυ­ τό σύνθημα ξαναφαίνεται άναπόφευχτα μέσα σέ κάθε φάση τής έπαναστατικής κρίσης σάν ή όλοκλήρωση δλων των τμηματικών άγώνων καί άνεβάζει έτσι μονάχο του, μέ τήν έσώτερη άντικειμενική λογική του — είτε τό θέλουμε, είτε δχι — κάθε έπεισόδιο τής πάλης στό κατακόρυφο. ’Από αύτή τήν άντίφαση άνάμεσα στήν όξύτητα μέ τήν όποία μπαίνουν άντικειμενικά τέτοια προβλήμα­ τα καί στήν έλλειψη των προϋποθέσεων γιά τή λύση τους στήν πρώτη φάση τής έπαναστατικής έξέλιξης, πη­ γάζει τοΰτο τό άποτέλεσμα: δτι οί μερικότεροι άγώνες τής έπανάστασης καταλήγουνε τυπικά σέ ήττα. Ή έπανάστασή δμως είναι ή μοναδική μορφή «πολέμου» — καί τοΰτο έπίσης είναι ένας άπό τούς έσωτερικούς νόμους της — δπου ή τελική νίκη προετοιμάζεται μόνο μέ μιά σειρά «ήττες». Τί μαρτυράει δλη ή ιστορία τών νεώτερων έπαναστάσεων καί τοϋ σοσιαλισμού: Ή πρώτη άνάφλεξη τής πάλης τών τάξεων στήν Ευρώπη, ή έξέγερση τών ύφαντουργών στή Λυών τό 1831 τέλειωσε μέ βαριά ήττα. Τό κίνημα τών χαρτιστών3 στήν ’Αγγλία κατάληξε κι αύτό μέ ήττα. Τό ξεσήκωμα τοϋ παρισινού προλεταριάτου τόν Ίούνη τού 1948 έληξε μέ μιά όλέθρια καί ματο74

βαμμένη ήττα. Τό ξεσήκωμα του παρισινού προλεταριά­ του τόν Ίούνη τού 1948 έληξε μέ μιά όλέθρια καί ματοβαμμένη ήττα.' Η Παρισινή Κομμούνα έκλεισε κι αύτή μέ μιά τρομερή ήττα.'Όλος ό δρόμος τού σοσιαλισμού είναι — δσο πρόκειται γιά έπαναστατικές συγκρούσεις — σπαρμένος μέ τέτοιες ήττες. Κι όμως αύτή ή ίδια ή Ιστορία όδηγεΐ βήμα πρός βήμα ακατάσχετα πρός τήν τελική νίκη. Πού θά εΓμασταν σήμερα χωρίς αύτές τίς «ήττες» άπό τίς όποιες αντλήσαμε ιστορική πείρα, γνώση, δύναμη, έπαναστατικά ιδανικά! Σήμερα πού έχουμε προχωρήσει ως τήν τελική μάχη τού προλεταριακούάγώνα,στηριζόμαστε Γσα-Γσαπά­ νω σ ' αύτές τίς ήττες πού χωρίς αύτές δέν θά μπορούσαμε νά κάνουμε τίποτα, πού κάθε μιά τους είναι κ ’ ένα μέρος άπό τή δύναμή μας κι άπό τή διαύγεια τού σκοπού μας. Στούς έπαναστατικούς άγώνες συμβαίνει τό άντίθετο άπό τούς κοινοβουλευτικούς άγώνες. Στη Γερμανία εί­ χαμε στά τελευταία 40 χρόνια μεγάλες κοινοβουλευτικές «νίκες, βαδίζαμε μάλιστα άπό νίκη σέ νίκη. Καί τό άποτέλεσμα ήταν στή μεγάλη Ιστορική δοκιμασία τής 4ης Αύγούστου 1914: μιά πολιτική καί ήθική πανωλε­ θρία, μιά πρωτόφαντη κατάρρευση, μιά πρωτάκουστη χρεοκοπία. Οί έπαναστάσεις Γσαμε τώρα μάς έφεραν με­ γάλες ήττες, μά οί άναπόφευχτες αύτές ήττες συγκεν­ τρώνουνε τίς έγγυήσεις γιά τήν αυριανή τελική νίκη. Πάντα όμως μέ μιά προϋπόθεση! Νά συνειδητοποιήσου­ με σέ ποιές συνθήκες ήττηθήκαμε: ή ήττα ήρθε έπειδή ή προοδευτική μαχητικότητα τών μαζών τσακίστηκε πάνω στό φραγμό τών άνώριμων Ιστορικών προϋποθέσε­ ων: ή μήπως έπειδή ή Ιδια ή έπαναστατική δράση παρέ­ λυε άπό άσυνέπεια, τήν άναποφασιστικότητα, τίς έσωτερικές άδυναμίες: Κλασσικά παραδείγματα καί γιά τίς δυό αύτές πε­ ριπτώσεις είναι άπό τό ένα μέρος ή γαλλική φεβρουα75

ριανή έπανάσταση (1848), άπό τό άλλο ή γερμανική έπανάσταση τοϋ Μ άρτη.'Η ήρωϊκή έπανάσταση τοϋ Πα­ ρισινού προλεταριάτου στά 1848 έγινε ή ζωντανή πηγή ταξικής ένέργειας γιά όλόκληρο τό διεθνές προλεταριά­ το. Οί άθλιότητες τής γερμανικής έπανάστασης τοϋ Μάρτη τοϋ 1848 είναι σά μιά σιδερένια σφαίρα δεμένη στά πόδια όλης τής κατοπινής γερμανικής ιστορικής έξέλιξης.’Επιδράσανε πάνω σ ’ όλη τήν έπίσημη Ιστο­ ρία τής γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας καί διαμέσου τής σ ’ όλες τίς πρόσφατες περιπέτειες τής γερμανικής έπανάστασης — άκόμα καί στή χτεσινη δραματική κρίση. Πώς παρουσιάζεται ή ήττα τής «βδομάδας τοϋ Σπάρτακου» στό φώς τοϋ ίστορικοϋ έρωτήματος πού θέσαμε πιό πάνω; νΗτανε μιά ήττα καθορισμένη άπό τήν άντίφαση άνάμεσα στήν όρμητική ένεργητικότητα τών μαζών καί στήν άνεπαρκή ώριμότητα τής κατάστα­ σης — ή μήπως προήλθε άπό τήν άτολμη καί άδύναμη δράση; Καί τά δυό! Ό διπλός χαρακτήρας αυτής τής κρί­ σης, ή άντίφαση άνάμεσα στή ρωμαλέα, άποφασιστική, έπιθετική έξόρμηση τών μαζών τοϋ Βερολίνου καί στήν άναποφασιστικότητα, δειλία, δισταχτικότητα τών βερολινέζων άρχηγών είναι τό Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τοϋ τελευταίου αύτοϋ έπεισοδίου. Ή διεύθυνση άπότυχε. Μά ή διεύθυνση μπορεί καί πρέπει νά άνανεωθεΐ άπό τίς μάζες, μέσα άπό τίς μάζες. Οί μάζες είναι ό άποφασιστικός συντελεστής, αυτές είναι ό βράχος πού πάνω του θά θεμελιωθεί τής έπανά­ στασης ή τελική νίκη. Οί μάζες στάθηκαν στό υψος τους, τήν «ήττα» αυτή τήν έκαναν πραγματικά ένα κρίκο στήν άλυσίδα τών Ιστορικών έκείνων ήττών πού είναι ή δόξα καί ή δύναμη τοϋ διεθνούς σοσιαλισμοϋ. Καί γ ι’ αυτό μέσ’ άπ’ αυτή τήν «ήττα» θά βλαστήσει ή μελλον­ τική νίκη. 76

«Τάξη έπικρατεί στό Βερολίνο!».’Ηλίθιοι δήμιοι! Ή «τάξη» σας είναι χτισμένη πάνω στήν άμμο.Ή έπανάσταση αύριο «θά υψώσει τή βροντερή φωνή της ώς τούς ούρανούς». Τρομαγμένοι θ ’ άκούσετε τό νικητήριο της σάλπισμα: — ΕΓμουν, είμαι καί θά είμαι! 14 Γενάρη 1919

77

Έτσι βλέπουμε ότι ο σημερινός πόλεμος αποδεικνϋεται ότι είναι, όχι μόνο μια γιγάντια δολοφονία, αλλά επίσης και μια μαζική αυτοκτονία της ευρωπαϊκής εργατικής τάξης. Γιατί είναι οι στρατιώτες του σο­ σιαλισμού, οι προλετάριοι της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας, του Βελγίου που εδώ και μήνες σφάζουν ο ένας τον άλλον κάτω α π ' τις διαταγές του κεφαλαίου, είναι αυτοί οι ίδιοι που βυθίζουν στην καρδιά τους το μαχαίρι, είναι αυτοί οι ίδιοι που αλληλοπνίγονται θανάσιμα και παραπα­ τώντας παλεύοντας παρασύρουν ο ένας τον άλλον στον τάφο. Οι μετοχές ανεβαίνουν και οι προλετάριοι πέφτουν, και μαζί με καθέναν α π ' αυτοϋς είναι ένας μελλοντι­ κός αγωνιστής, ένας στρατιώτης της επανάστασης που κατεβαίνει στον τάφο. Αυτή η τρέλα, αυτή η ματωμένη κόλαση, θα πάψει να υπάρχει, από τη μέρα που οι εργάτες της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Ρωσίας θα βγουν επιτέλους από τη μέθη όπου σήμερα είναι βουτηγμένοι και ξυπνώ ­ ντας, θα τείνουν αδελφικά το χέρι, σκεπάζοντας ταυτόχρονα τη χτηνώδικη κραυγή των θηρίων του ιμπεριαλιστικού πολέμου, με την παλιά και δυνατή φωνή του πολέμου της εργασίας: προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!