Βαρδόπουλος Ιωάννης - ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΤΗΣ ΒΕΣΟ ΣΤΗ ΠΑΤΡΑ ΣΕ ΞΕΝΩΝΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΦΟΡΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΤΙΡΙΩΝ

ΘΕΜΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ :

ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΤΗΣ ΒΕΣΟ ΣΤΗ ΠΑΤΡΑ ΣΕ ΞΕΝΩΝΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ΒΑΡΔΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΕΚΙΑΡΗ ΕΛΕΝΗ

ΕΠΙΒΛΕΨΗ :

ΚΑΡΒΕΛΗ ΣΟΦΙΑ

ΠΑΤΡΑ 2011

ΠΡΟΛΟΓΟΣ :

Η παρακάτω διπλωµατική εργασία εκπονήθηκε στο τµήµα Ανακαίνισης και Αποκατάστασης κτιρίων στου Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύµατος Πατρών από τους φοιτητές Βαρδόπουλο Ιωάννη και Μπεκιάρη Ελένη υπό την επίβλεψη της Αρχιτέκτων µηχανικού και εισηγήτριας του θέµατος κα. Καρβέλη Σοφία. Τα στοιχεία και οι πληροφορίες προέρχονται από την βιβλιοθήκη του Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύµατος Πατρών , την βιβλιοθήκη του Πανεπιστηµίου Πατρών ,την βιβλιοθήκη του Τεχνολογικού Επιµελητηρίου Πατρών ,και τις αντίστοιχες Αθηνών , το αρχείο της Νοµαρχίας Πατρών τµήµατος Πολεοδοµίας και το αρχείο του ∆ήµου Πατρών τµήµα Τεχνικής Υπηρεσίας. Για τη λήψη φωτογραφικού υλικού , µετρήσεων και λοιπών στοιχείων χρειάστηκαν αρκετές επισκέψεις επί του τόπου του παλαιού εργοστασίου της εταιρίας ΒΕΣΟ επί της οδού Ακτή ∆ηµαίων Χρειάστηκαν αρκετοί µήνες για την πλήρη αποτύπωση του συνόλου κατά το µέγιστο δυνατό του εξοπλισµού και προσβασιµότητας µας. Η πρόταση επανάχρησης του χώρου έγινε µετά από σκέψη για τις ανάγκες του τόπου τόσο σε κοινωνικό επίπεδο όσο και σε οικονοµικό , για να καταλήξουµε στην διατύπωση «Ανακαίνιση και επανάχρηση παλαιού βιοµηχανικού κτιρίου στη Πάτρα σε ξενώνα ανηλίκων».

1

ΠΕΡΙΛΗΨΗ :

Στην εν λόγω εργασία µελετάται µια πιθανή λύση επανάχρησης του παλαιού εργοστασίου της ΒΕΣΟ σε ξενώνα ανηλίκων. Αρχικά γίνεται µια αναφορά στη βιοµηχανική κληρονοµιά και στη σηµασία αυτής. Τι ονοµάζεται βιοµηχανική κληρονοµία ; Τι περιλαµβάνει αυτή η έννοια . Πως πρέπει να αντιµετωπίζεται. Ειδικεύεται η αναφορά στο υπό µελέτη συγκρότηµα κτιρίων ,και τη χρήση αυτού από την εταιρία ΒΕΣΟ. Γίνονται κάποιες αναφορές σε παραδείγµατα επανάχρησης παλαιών βιοµηχανικών κτιρίων στη Πάτρα. Έπειτα αναλύεται η δοµή , η στατική , η αρχιτεκτονική , τα υλικά , η χρήση του υπάρχοντος συγκροτήµατος κτιρίων µέσα από την εγκατάλειψη , το άγγιγµα του χρόνου και άλλες παθογένειες που έχει υποστεί. Μέσα από την ανάλυση και την κατανόηση των αιτιών της κατάστασης του κτιρίου , γίνεται και µια πρόταση πιθανών λύσεων της παθολογίας αυτού , έως το γνωστικό επίπεδο της ειδικότητας µας φυσικά. Τέλος , λαµβάνονται υπόψη κοινωνικοί , πολιτιστικοί ,περιβαλλοντολογικοί , χωροταξικοί παράγοντες ,αλλά φυσικά και πολεοδοµικοί κανονισµοί για αυτήν την ειδική κατηγορία κτιρίων ολοκληρώνεται η συνθετική ανάλυση και πρόταση του ιδρύµατος εν συνόλω.

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ : •

Βιοµηχανική κληρονοµιά : ……………………………………………………4 -Ο κλάδος της αρχιτεκτονικής………………...4 -Βιοµηχανικό µνηµείο: Κι όµως πολιτιστική κληρονοµιά…………….5 - Βιοµηχανικά κτίρια…………………………...5 - Μηχανές – Εργαλεία…………………………6 - Ζητήµατα Προστασίας…….……………………7 - Μορφολογικά………………………………..10 - Βιοµηχανικά κτίρια στη Πάτρα……..……...11 - ΒΕΣΟ ………………………………………..12

•

ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: …………………………………………… …15 -Ανάλυση……………………………………...16 -Παθολογία……………………………………19 -Τεχνικές επισκευής και ενίσχυσης ………..24 -Σχέδια υπάρχουσας κατάστασης µετά Φθορών……………………………………..37 -Φωτογραφική τεκµηρίωση…………………47

•

ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ:……………………………………………………57 -Τεκµηρίωση επιλογής………………………58 -Συνθετική ανάλυση………………………….59 -Πρόταση διαµόρφωσης περιβάλλοντα Χώρου………………………………………..63 -Αρχιτεκτονικά σχέδια σύνθεσης…………...65

•

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΦΩΤΟΡΕΑΛΙΣΜΟΥ………………………………………101

•

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………………………..124

•

ΕΠΙΛΟΓΟΣ………………………………………………………………….125

3

Βιοµηχανική κληρονοµία :

Ένας ολόκληρος κλάδος της αρχιτεκτονικής ασχολείται µε τα βιοµηχανικά κτίρια ως τεκµήρια της ιστορικής διαδροµής ενός τόπου µέσα από την παράλληλη έρευνα για τις οικονοµικές και κοινωνικές συνθήκες µέσα στις οποίες κατασκευάστηκαν. Σε µια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η συρρίκνωση της βιοµηχανίας είναι διακριτό στοιχείο της οικονοµίας της, µε δραµατικές συνέπειες στη ζωή της εργατικής τάξης, ο παραπάνω αρχιτεκτονικός κλάδος έρχεται να διασώσει τα κτίρια αυτά µε τον ίδιο τρόπο που ένας αρχαιολόγος αναδεικνύει ένα αρχαίο εργαστήριο, το οποίο έχει χάσει βέβαια προ πολλού τη χρηστική του διάσταση. Από κει και πέρα είναι θέµα των ιστορικών να αναδείξουν το τι «κρύβουν» οι µισοκατεστραµµένες τσιµινιέρες και τα σπασµένα τζάµια στα παράθυρα. ∆ηλαδή, την πραγµατική ιστορία του τόπου, όπως «γράφτηκε», από το λαό του. Ένα κτίριο λοιπόν που κατασκευάστηκε πριν πολλές δεκαετίες για να στεγάσει ένα εργοστάσιο, υπακούοντας - άρα - σε όλες τις αρχιτεκτονικές συµβάσεις που απαιτεί η χρήση του (έστω κι αν αποτυπώνεται σε αυτό, αντικειµενικά ίσως, η αρχιτεκτονική τεχνοτροπία της συγκεκριµένης εποχής) τοποθετείται σήµερα στο πλαίσιο της πολιτιστικής κληρονοµιάς. Η βιοµηχανία είναι όµως και φαινόµενο µε ιστορικότητα: ∆ύο αιώνες έχουν ήδη περάσει από την έναρξη της Βιοµηχανικής Επανάστασης και πάνω από ένας αιώνας από την απαρχή της εκβιοµηχάνισης της Ελλάδας. Από την εφεύρεση του Τζέηµς Βατ µέχρι τις µέρες µας, η βιοµηχανία ανακαλύφθηκε τρεις φορές: Μια πρώτη φορά από την επιχειρηµατική αστική τάξη ως εργαλείο οικονοµικής και κοινωνικής κυριαρχίας. Μια δεύτερη από την τέχνη ως εργαλείο αισθητικής ανανέωσης και κοινωνικής κριτικής, στη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, µε κορυφαίο παράδειγµα τον Fernand Leger. Τέλος µία τρίτη, πρόσφατα, από την επιστήµη ως εργαλείο διατήρησης της µνήµης. "Η βιοµηχανική κληρονοµιά" , "τα βιοµηχανικά µνηµεία" ακούµε την τελευταία εικοσαετία στην Ευρώπη. Η βιοµηχανία µιας κάποιας ηλικίας τείνει να γίνει και σε ορισµένες χώρες έχει γίνει - µια σεβαστή συνιστώσα της πολιτιστικής παράδοσης. Τα µνηµεία έχουν ωστόσο αξία όταν χρησιµοποιούνται για τη γνώση και την κατανόηση του παρελθόντος. Η βιοµηχανική αρχαιολογία είναι πεδίο στο οποίο εµπλέκονται ποικίλοι επιστηµονικοί κλάδοι: ιστορία, αρχιτεκτονική, µηχανολογία, καθώς και πολίτες ευαίσθητοι στα προβλήµατα της πολιτιστικής κληρονοµιάς. Στις χώρες όπου η έρευνα έχει προχωρήσει περισσότερο, αναπτύσσεται η συνεργασία όλων των παραπάνω, µέσα στα πλαίσια κοινής φροντίδας για τη διαφύλαξη και την αξιοποίηση των βιοµηχανικών µνηµείων. Ο ορισµός "βιοµηχανικό µνηµείο" µπορεί να ερµηνευτεί πολύ ευρύτερα, να συµπεριλάβει δηλαδή ότι έχει αποµείνει από τη βιοµηχανική διεργασία και την εκβιοµηχάνιση, για παράδειγµα κατοικίες, τόπους συνάντησης, εκκλησίες για την εργατική τάξη.

4

Προβλήµατα για την καταγραφή των βιοµηχανικών µνηµείων αποτελούν η έλλειψη κτηµατολογίου, η εκτεταµένη καταστροφή των βιοµηχανικών κτιρίων καθώς και η µελέτη του τεχνικού και µηχανικού εξοπλισµού των εργοστασίων. Στη χώρα µας, δυστυχώς, σώζονται λίγα πράγµατα σ' αυτό τον τελευταίο τοµέα. Συνήθως, η αντικατάσταση µιας µηχανής µε µια νεότερη συνδυάζεται µε την πώληση της παλιάς στον παλιατζή. Η τεχνολογική εξέλιξη των ελληνικών βιοµηχανιών - όσο κι αν δεν φαίνεται - ήταν σηµαντική, η ανανέωση του εξοπλισµού αρκετά συχνή και η ποιότητα των µηχανών, αρκετές φορές, υψηλή: κάτι που διαπιστώνεται µόνο µε συστηµατική αποδελτίωση των γραπτών πηγών. Βιοµηχανικό µνηµείο: Κι όµως πολιτιστική κληρονοµιά. Πολιτιστικά αγαθά είναι όλες οι σηµαντικές πλευρές της ιστορίας, όχι εκείνες που συνδέονται µε την «κουλτούρα της οµορφιάς» και κάποιων κυρίαρχων αισθητικών επιλογών, αλλά και εκείνες που συνδέονται µε την «κουλτούρα του χρήσιµου», όχι µόνο εκείνες που ανήκουν στο µακρινό Οψη παλαιάς βιοµηχανίας στη Πάτρα παρελθόν αλλά και εκείνες που ανήκουν σήµερα. σ' ένα παρελθόν που είναι ακόµα µέσα µας. Πολιτιστική κληρονοµιά δεν είναι µόνο αντικείµενα προς διατήρηση και µουσειοποίηση, αλλά ιστορικές πορείες µέσα στις οποίες δρουν συγκροτηµένα συστήµατα αξιών. Το βιοµηχανικό µνηµείο είναι η µοναδική µαρτυρία των συνθηκών ζωής της εργατικής τάξης, είναι η άλλη όψη της µέχρι τώρα ισχύουσας κουλτούρας γύρω από το τι είναι πολιτιστική κληρονοµιά : είναι µνηµείο που προοριζόταν για µια τάξη η οποία δεν είχε τη δυνατότητα ν' αφήσει σηµάδια µαρτυρίας στο χώρο, γιατί της έλειπαν τα µέσα και όπου "η µόνη µαρτυρία είναι εκείνη που οικοδοµήθηκε γι' αυτήν, για να την µετατρέψει ακριβώς σε εργατική τάξη, δηλαδή το εργοστάσιο”. Η οµορφιά γεννιέται από διάφορους αισθητικούς κώδικες που µεταβάλλονται ανάλογα µε τον πολιτισµό των λαών. Κάθε κώδικας έχει το δικό του τύπο οµορφιάς και για κάθε ιστορική στιγµή, για κάθε περίπτωση υπάρχει µια διαφορετική οµορφιά. Τα αντικείµενα της βιοµηχανικής αρχαιολογίας είναι πολιτιστική κληρονοµιά όπως: βιοµηχανικά κτίρια, εργατικές κατοικίες, µέσα επικοινωνίαςµεταφοράς και µηχανές - εργαλεία. Βιοµηχανικά Kτίρια. Η βιοµηχανική αρχαιολογία είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε την ιστορία της αρχιτεκτονικής, ακόµα και στο βαθµό που κάποια αυτόνοµη βιοµηχανική αρχιτεκτονική θα αργήσει αρκετά να εµφανιστεί ξεπερνώντας τις αρχικές προσαρµογές της πρώτης βιοµηχανικής παραγωγής, το εργοστάσιο περνά σε αρχιτεκτονικές µορφές που δανείζεται από τα Οψη παλαιού εργοστασίου στη Κόρινθο , επί κυρίαρχα αρχιτεκτονικά ρεύµατα της εποχής λειτουργίας του. συνδέοντας την αισθητική µε τη δυναµική και επιβλητική εικόνα που η επιχείρηση ήθελε να δώσει. 5

Μόνο στις αρχές του 20ου αιώνα, µε την επικράτηση της λειτουργικότητας έναντι της “αισθητικής” θα αρχίσει να διαµορφώνεται µια τάση αυτόνοµης βιοµηχανικής αρχιτεκτονικής. Με την έντονη παρουσία του τσιµέντου και του σίδερου αρχίζει να διαδίδεται η εικόνα µιας τυπολογίας, διαφορετική από κάθε προηγούµενη, µακριά από κάθε φορµαλιστική λογική, σε όγκους που υπακούουν τώρα πια µόνο στους νόµους της αναγκαιότητας, οικονοµίας δυνάµεων, χρόνου και υλικών. Μηχανές – Εργαλεία. Μπορούµε να τα δούµε στο πεδίο της βιοµηχανικής αρχαιολογίας: σαν µαρτυρίες όλων των σταδίων ανανέωσης της τεχνολογίας και επιρροής στην εξέλιξη της οργάνωσης της εργασίας, της παραγωγής και του βιοµηχανικού κτιρίου και σαν αξιολόγηση της αισθητικής τους πλευράς, ξεκινώντας από την πρώτη βιοµηχανική περίοδο, όταν οι µηχανές και τα εργαλεία επικαλύπτονταν µε διακοσµητικά στοιχεία, σύµφωνα µε το γούστο της κάθε εποχής, σε µια προσπάθεια να διαψεύσουν τα λειτουργικά τους χαρακτηριστικά. Είναι η αµηχανία και η αντίθεση που σηµαδεύει και τη βιοµηχανική αρχιτεκτονική στις αρχές του 18oυ αιώνα και που αναπαράγεται στις µηχανές. Αντίθεση ανάµεσα στην ιδεολογική αποδοχή των αισθητικών ρευµάτων της εποχής και την αναζήτηση της απόλυτης λειτουργικότητας. Αµηχανία ως προς την αποδοχή µιας άλλης “αισθητικής που γεννιέται από τη συνάντηση της λειτουργικότητας και της µορφής χωρίς την ανάγκη επιπρόσθετων διακοσµητικών στοιχείων”. Και αυτό θα γίνει , η µηχανή και το εργαλείο περνούν από τα χέρια του ενός ιδιοκτήτη στη µαζική χρήση. Η αξία τους θα είναι πια η ικανότητά τους να παράγουν περισσότερα, η µοναδικότητά τους θα αντικατασταθεί µε την τυποποίηση, το “design” της µηχανής µε το “design” του προϊόντος. Οι µηχανές, τα εργαλεία, τα µέσα επικοινωνίας και µεταφοράς, οι εργατικές κατοικίες και τα βιοµηχανικά κτίρια, αποτελούν µια πλούσια και σηµαντική πηγή της βιοµηχανικής αρχαιολογίας, γιατί συµβάλλουν στην αποκατάσταση της φυσιογνωµίας του βιοµηχανικού µνηµείου και στον ακριβέστερο καθορισµό της πολιτιστικής του διάστασης. Προβλήµατα καταγραφής, διατήρησης και χρήσης. Τα βιοµηχανικά κτίρια και ό,τι αυτά περιέχουν αποτελούν πολιτιστική κληρονοµιά, υλικά αγαθά µιας άλλης κουλτούρας, µνηµεία δουλειάς και, πάνω απ' όλα, εσωτερική ανάγκη µιας ιστορικής διαδροµής σύνθετης, αποτέλεσµα συλλογικής ευθύνης και πρωτοβουλίας επιστηµονικών και πολιτικών φορέων, της αυτοδιοίκησης και του λαού: Για τη µελλοντική δυνατότητα πλατιάς κοινωνικής χρήσης όλων εκείνων των µαρτυριών, οι οποίες φωτίζουν και καταδεικνύουν την κοπιαστική πορεία της ανθρώπινης εργασίας, µέσα από την οδυνηρή ιστορία ολόκληρων γενεών.

6

Τα βιοµηχανικά κτίρια αποτελούν αναφαίρετο κοµµάτι του ιστορικού ιστού του τόπου, της ΕΘΝΙΚΗΣ - ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ, είναι αρχαιολογία του “µόλις χτες”, “µνηµεία της πιο κοντινής µας ιστορίας”. Έτσι, τα ζητήµατα προστασίας τους, καταγραφής και χρήσης τους παίρνουν σαφώς µιαν άλλη διάσταση. 1. Όσον αφορά στην καταγραφή όλων των υπαρκτών περιπτώσεων, ο στόχος θα πρέπει να συζητηθεί και να καθοριστεί µε σαφήνεια και προς την κατεύθυνση όχι απλά και µόνο να αξιολογηθεί η βιοµηχανική µας κληρονοµιά, αλλά ν' αποτελέσει το κατώφλι της έρευνας γύρω από: α) την ταυτότητα των ιστορικών κοινωνικών οµάδων οι οποίες άρχισαν να σχηµατοποιούνται - στα τέλη του περασµένου αιώνα - από τα µικρά µεταναστευτικά ρεύµατα µε κίνητρα την είσοδο της χώρας σε νέες µορφές οργάνωσης της παραγωγής, τη διαδικασία συγκρότησης εθνικής οικονοµίας, β) τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, στην πόλη, στους ανθρώπους, τις οποίες έφερνε µαζί της µια τέτοια εξέλιξη, τις µορφές και τις µεταµορφώσεις της ιστορικής µνήµης - καθιστώντας ευδιάκριτες τις διαχρονικές ακολουθίες των γεγονότων, αποκαθιστώντας την κρυµµένη εικόνα των βιωµάτων της πόλης και των ανθρώπων της, αποκαλύπτοντας ή και προβλέποντας την εξέλιξή της. Απαιτείται γι' αυτό ένα σύστηµα συλλογής και κυκλοφορίας πληροφοριών (γεωγραφικά και τοπογραφικά στοιχεία, χρονολογίες, τυπολογίες, υλικά κατασκευής, περιγραφή λειτουργιών και κύκλου παραγωγής, στοιχεία ανθρώπινου δυναµικού, βιογραφίες, µηχανές, εργαλεία, έπιπλα, φωτογραφίες, γκραβούρες, χάρτες, σχέδια, γραπτές και προφορικές µαρτυρίες, εργατικές κατοικίες, αξιολόγηση του ειδικού βάρους στο περιβάλλον και στην πόλη, αξιολόγηση του ιστορικού ρόλου στην οικονοµία της χώρας, αναζήτηση των σηµερινών αναγκών της περιοχής). Η συλλογή - καρτελογράφηση - αρχειοθέτηση - ταξινόµηση - του πληροφοριακού υλικού είναι έργο τεράστιο, όπως ακριβώς η ίδια η ζωή και η ιστορία - που, όµως, ξαναγυρίζει µε άλλη αξία σαν πολιτιστική κληρονοµιά στη συνείδηση της κοινότητας των ανθρώπων που την έχουν δηµιουργήσει. 2. Το ζήτηµα της διατήρησης είναι σύνθετο. Σαν αντίληψη και σαν πρακτική στερείται συγκροτηµένου και ενιαίου περιεχοµένου. Είναι πολύ πρόσφατη η καταστροφή που έχουν υποστεί τα νεότερα µνηµεία µας - λόγω της πολιτικής εκείνης στάσης που έσπρωξε στην εξαφάνιση ολόκληρων ιστορικών τµηµάτων των πόλεων, λόγων των αυθαίρετων επιλογών για το τι αποτελεί επίσηµη ιστορία και πολιτιστική κληρονοµιά, λόγω του παραµορφωτικού κατακερµατισµού της συλλογικής µνήµης. Η αποδοχή µιας κάποιας πολιτικής, όσον αφορά στη «διατήρηση», από µόνη της δεν εγγυάται σχεδόν τίποτα. Αντίθετα, εµπεριέχει τόσα προβλήµατα όσο περισσότερο αβασάνιστα εκλαµβάνεται σαν δεδοµένο το περιεχόµενο του όρου ή και δανείζεται από αλλότριους πολιτιστικούς χώρους. Έτσι, η αποδοχή αυτής της πολιτικής της «διατήρησης»: α) δεν εγγυάται τη σωστή ανάδειξη των µνηµείων - ειδικότερα των βιοµηχανικών, που η ιδιαιτερότητά τους συνίσταται στη µεταβλητή µορφική και λειτουργική τους υπόσταση µεταβλητή γιατί υπάκουαν πάντα στους νόµους της ταχύτητας των τεχνολογικών αλλαγών, της παραγωγικότητας της καλύτερης οργάνωσης της παραγωγής, στους νόµους που απαιτούσαν µεγάλες αναπροσαρµογές µορφών, δοµών, λειτουργίας και ανθρώπινου δυναµικού, β) δεν εγγυάται τη σωστή επανένταξη των µνηµείων, όταν αντιµετωπίζονται σαν µεµονωµένες περιπτώσεις και όχι σαν τµήµα ευρύτερης παρέµβασης και σχεδιασµού για την αναβάθµιση της φυσιογνωµίας και την ποιοτική ανάπτυξη 7

µεγάλης κλίµακας πολεοδοµικών περιοχών) δεν εγγυάται έναν εύστοχο προορισµό όταν είναι πλέον διάχυτη εκείνη η τάση που έχει ταυτίσει την επαναχρησιµοποίηση των απανταχού νεότερων µνηµείων µε τριτογενείς δραστηριότητες ή όταν παραχωρεί (τα νεότερα µνηµεία) στις “ευρύχωρες προθέσεις” πολιτιστικών πειραµάτων. (Έχουµε, άραγε, τόσες πολιτιστικές δραστηριότητες, ώστε δεν έχουµε που αλλού να τις στεγάσουµε;) Η επαναχρησιµοποίηση των βιοµηχανικών συγκροτηµάτων, τα οποία (σε κάποια φάση ανάπτυξης της πόλης) κατά κανόνα εντάχθηκαν στον πολεοδοµικό ιστό, θα πρέπει να γίνει αφού χαρακτηρισθούν και ενταχθούν σε νέα πλαίσια λειτουργιών και χρήσης οι συγκεκριµένες περιοχές και αφού διατυπωθεί σαφώς ο προορισµός τους από τα γενικά ρυθµιστικά και χωροταξικά σχέδια των πόλεων. Γιατί έχουµε εκ των προτέρων απορρίψει την ένταξη άλλων τοµέων παραγωγής στα υπάρχοντα και διατηρηµένα βιοµηχανικά συγκροτήµατα; Γιατί έχουµε απορρίψει τη στέγαση σ' αυτό σχολείων, τεχνικών σχολείων, γυµναστηρίων, άλλων πρότυπων εργασιακών δραστηριοτήτων, συµβουλευτικών σταθµών, σύµφωνα - καθώς ήδη έχουµε πει - µε τις συγκεκριµένες κοινωνικές ανάγκες και την προγραµµατισµένη ανάπτυξη ή αναδιάρθρωση της κάθε περιοχής, αλλά επιµένουµε να φυτεύουµε παντού πολιτιστικά κέντρα και πολιτιστικά πάρκα αµφιβόλου περιεχοµένου και ζωής. Κι αφού, τελικά, ο εργαζόµενος πολίτης δεν πηγαίνει στους πολιτιστικούς αυτούς χώρους, µήπως θα πρέπει να δουλέψουµε την ιδέα να πάει ο πολιτισµός στους εργασιακούς χώρους, κοντά στον εργαζόµενο και µέσα στο εργασιακό του ωράριο; Τα βιοµηχανικά συγκροτήµατα δεν είναι φαντάσµατα του παρελθόντος, δεν είναι ταριχευµένο πολιτιστικό αγαθό, δεν είναι απονεκρωµένο µουσειακό σώµα. Θα πρέπει να είναι ζωντανό µνηµείο, λειτουργικός χώρος, διατηρητέος και προσαρµόσιµος, ο οποίος - µαζί µε τα “µικρότερα” δείγµατα βιοµηχανικής αρχαιολογίας, που ίσως δε φαντάζουν αλλά σηµατοδοτούν µια ολόκληρη εποχή - συµβάλλει στο ξύπνηµα της µνήµης και στην επανασύνθεση της εικόνας της πόλης. 3.Η προστασία των βιοµηχανικών µνηµείων, µέσα από τη σχετική νοµοθεσία, κάθε άλλο παρά εφησυχάζει. Είναι αδύναµη και ανεπαρκής και δεν απαντά µε σηµερινούς όρους σε προβλήµατα που αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Ξέρουµε πολλά για τη φυσική ζωή των µνηµείων, την αµείλικτη πορεία φθοράς τους, αλλά και αρκετά για το πως να την εµποδίσουµε. Ποια, όµως, είναι η “ποσότητα” της συµβολικής τους αξίας και µε ποια κριτήρια τη µετράµε; Πώς εξελίσσεται το µνηµείο στην ιστορική του διαδροµή, όταν τα πολιτικά - άρα και τα πολιτιστικά - καθεστώτα αλλάζουν;

8

Τί είναι, τελικά, και τί δεν είναι µνηµείο; Η κατεύθυνση του νόµου εµπνέει συγκεκριµένες προτεραιότητες προστασίας και ανάδειξης µνηµείων και όχι συνολική γνώση - κατά συνέπεια και κοινωνική διαχείριση - των πολιτιστικών φαινοµένων. Η σηµερινή ιεράρχηση και αξιολόγηση του “έργου τέχνης”, του “µνηµείου”, δεν συµπεριλαµβάνει αντικείµενα της βιοµηχανικής αρχαιολογίας (κτίρια - µηχανές) ούτε συνδέει την ανάγκη διάσωσης - διατήρησής τους σαν πολιτιστική κληρονοµιά µε την αναζήτηση της εποχής που τα δηµιούργησε. Εδώ ακριβώς προβάλλει ο ευρύτερος χαρακτήρας της βιοµηχανικής αρχαιολογίας, γιατί πραγµατικά δεν πρόκειται για κάποιο είδος νοσταλγικής στάσης απέναντι στο άµεσο παρελθόν ή για προσπάθεια συλλογής πληροφοριών και αντικειµένων απλά για µουσειακή χρήση- πρόκειται για τη διεύρυνση όλης εκείνης της δυναµικής, των σύνθετων κοινωνικών διαδικασιών και µηχανισµών που έθεσαν σε κίνηση αυτή την ιδιόµορφη ανάπτυξη και καθόρισαν τις επιλογές στον τοµέα της βιοµηχανίας, τη µορφή των ελευθεριών και εξαρτήσεων, τη δοµή και την ποιότητα της σηµερινής κοινωνίας, την ιστορία της αστικής και εργατικής τάξης της χώρας µας. Πέρα από µεµονωµένες περιπτώσεις βιοµηχανικών κτιρίων, ολόκληρες περιοχές σηµαδεύονται από πλούσια βιοµηχανική κληρονοµιά (Λαύριο, Αµπελάκια, Σύρος κ.ά.) που δε χωρά σε κανενός είδους µουσείο επιστήµης και τεχνικής, δεν ταξινοµούνται, δεν µπαίνουν σε γυάλινα κουτιά. Αποτελούν «ανοιχτά µνηµεία», που αναπτύσσονται στο χώρο τους, οπότε πρέπει ν' αντιµετωπίζονται σαν βιοµηχανικά τοπία, που τίποτα δεν µπορεί ν' αφαιρεθεί από τη σύνθεσή τους. ΡΕΤΣΙΝΑ : Η µεγαλύτερη βιοµηχανία κλωστοϋφαντουργία της εποχής. ∆ιακρίνονται έντονα τα κοινά µορφολογικά στοιχεία.

9

Μορφολογικά. Η πλειονότητα των κτηρίων που κατασκευάστηκε στην ακµή της βιοµηχανικής ανάπτυξης (1880-1920) έχει επιρροές από την αρχιτεκτονική των αγγλικών βιοµηχανικών κτισµάτων και από το νεοκλασικισµό, όπως αυτές αφοµοιώθηκαν και αναπαράχθηκαν σε πιο απλοποιηµένα πρότυπα στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου, τη Μικρά Ασία και τη Βαλκανική. Μερικές φορές κατασκευάζονταν από ξένους µηχανικούς πάνω σε σχέδια που γίνονταν στο εξωτερικό, όπως το Νεώριο της Ερµούπολης (1860), τα οποία προµήθευαν οι εταιρείες που παρέχουν και το µηχανολογικό εξοπλισµό. Τα κοινά µορφολογικά χαρακτηριστικά αυτής της αρχιτεκτονικής είναι η αυστηρή γεωµετρική µορφή, η χρήση συµµετρίας στη διαµόρφωση των όψεων και η δίριχτη στέγη µε το αέτωµα, το οποίο φέρει τοξωτούς ή κυκλικούς φεγγίτες. Οι κατασκευές είναι στιβαρές και επιµελείς. Οι εξωτερικές τοιχοποιίες κατασκευάζονταν από λιθοδοµή µε τοπικό λίθο, η οποία έµενε συνήθως ανεπίχριστη. Από λαξευµένους λίθους διαµορφώνονταν η πλαισίωση των ανοιγµάτων και οι γωνίες των κτηρίων. Ευρύτατη είναι η χρήση συµπαγών οπτοπλίνθων στη στέψη του κτηρίου καθώς και σε καίρια σηµεία της τοιχοποιίας. Από συµπαγή τούβλα είναι κατασκευασµένες συνήθως και οι υψικάµινοι. Η στέγη, τα κουφώµατα και τα δάπεδα φτιάχνονταν από ξυλεία υψηλής αντοχής. Τα µεγάλα σαπωνοποιεία διαρθρώνονταν συνήθως σε δύο επίπεδα. Στο ισόγειο βρίσκονταν τα γραφεία, οι αποθήκες, τα καζάνια σαπωνοποίησης και η συσκευασία του τελικού προϊόντος. Στους ορόφους τοποθετούνταν τα ξηραντήρια. Τα πολλά και επιµήκη παράθυρα που χαρακτηρίζουν τις όψεις αυτών των βιοµηχανικών κτηρίων ήταν απαραίτητα για τη στερεοποίηση της ρευστής µάζας του σαπουνιού.

10

Βιοµηχανικά κτίρια στη Πάτρα: Από την Πειραϊκή - Πατραϊκή στη σαπωνοποιία της ΒΕΣΟ και από τα ∆ηµοτικά Σφαγεία της Ακτής ∆υµαίων στο Λιθογραφείο ∆ιακίδη. Κτίρια που έσφυζαν από ζωή. Σηµεία αναφοράς µιας εποχής, άµεσα συνδεδεµένης µε το βιοµηχανικό προφίλ της πόλης. Επιχειρήσεις που έγραψαν τη δική τους ιστορία και εξακολουθούν να. καταθέτουν το αρχιτεκτονικό, επιχειρηµατικό και, σε πολλές περιπτώσεις, πολιτιστικό, πλέον, στίγµα τους. ∆είγµατα :Aποθήκες "Μπαρρυ": Συγκρότηµα βιοµηχανικής αρχιτεκτονικής συνδεδεµένο µε την εποχή ακµής της πόλης . Χρησιµοποιήθηκε ως εργοστάσιο νηµατοποιίας, κλωστικής, αλευροποιίας και κατεργασίας σταφίδας. Σήµερα λειτουργεί σαν κέντρο τεχνών και στεγάζει το info center της Πάτρας. ∆ηµοτικά Σφαγεία: Ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, τα πέτρινα κτίσµατα των ∆ηµοτικών Σφαγείων λειτουργούσαν έως το 1998. Σήµερα έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες αποκατάστασης για την µετατροπή του χώρου σε µεγάλο εκθεσιακό κέντρο τοπικών προϊόντων.politia. Αχαΐα Clauss: Ο Πύργος της Αχαΐα Clauss είναι το πρώτο ελληνικό οινοποιείο που χτίστηκε στα 1861 και µέχρι σήµερα παράγει µερικά από τα πιο διάσηµα ελληνικά κρασιά. Στους χώρους του ο επισκέπτης µπορεί να θαυµάσει το καταπράσινο περιβάλλον, τα ιστορικά κτίρια, τα ξυλόγλυπτα βαρέλια παλαίωσης από το 1873 της φηµισµένης Μαυροδάφνης, καθώς επίσης, στην Κάβα ∆ανιηλίδος, να δοκιµάσει µερικά από τα εκλεκτά κρασιά της Αχαΐα Clauss. Η αξιοποίηση παλαιών βιοµηχανικών κελυφών, η διασφάλιση υποδοµών και λειτουργικότητας της βιοµηχανικής περιοχής, ο προσδιορισµός του ρόλου των νέων λιµανιών και συγκοινωνιακών δικτύων, η ανάδειξη των νέων καινοτόµων επιχειρηµατικών κλάδων, η δηµιουργία κέντρων πληροφοριών και παροχής υπηρεσιών, δηµιουργία επενδυτικών ζωνών καινοτοµίας, η σύνδεση της έρευνας µε την πράξη και επέκταση ερευνητικών υποδοµών κ.ά.

11

ΒΕΣΟ , Βιοµηχανία Ελαίων ,Σάπωνος ,Οίνων και Οινοπνευµάτων. Ξεκίνησε την επιχειρηµατική της δραστηριότητα περί το 1930 µε την πρωτοβουλία των αδερφών Αλέκο και Βασίλη Ζούλα µε καταγωγή από την Πάτρα. Το µεγαλύτερο µέρος παραγωγής προοριζόταν για χώρες τους εξωτερικού όπως η Ιταλία , η Γαλλία και αργότερα η Γερµανία και η Μεγάλη Βρετανία. Επρόκειτο για Βιοµηχανία που παρότι δεν αριθµούσε τις χιλιάδες των εργαζόµενων όπως η γειτνιάζουσα ΠειραϊκήΠατραϊκή - αρκούνταν στην ακµή της σε 300 µε 350 υπαλλήλους στο σύνολο των επιχειρήσεων της- η παραγωγή της ήταν αρκετά µεγάλη ποσοτικά , λόγω των τελευταίας τεχνολογίας µηχανηµάτων και τεχνογνωσίας που χρησιµοποιούσε , µαζί βέβαια µε τους απαραίτητους χειριστές-συντηρητές µηχανικούς ειδικής επιµορφώσεως που απασχολούσε. Η επιτυχής πορεία της εταιρίας διακρίνεται από το πλήθος του βιοµηχανικού ∆είγµα Σάπωνος της εταιρίας ΒΕΣΟ , εξοπλισµού , πανάκριβου για την εποχή , που µε το λογότυπο της , και διαφήµιση χρησιµοποιούσε –εξοπλισµό που θα ζήλευε και της ποιότητος , σφραγισµένα πάνω στο σαπούνι της εποχής. η Αχαΐα-Claus εκείνη την εποχή- , καθώς και από την πληθώρα των εργοστασίων που συντηρούσε αυτόνοµα , και φυσικά ,και από την πληθώρα των συνεταιρικών εργοστασίων –και γενικώς συνεταιρικών επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων – που διατηρούσε στο βάθος των πολλών ετών λειτουργίας της. Μετά αβεβαιότητος σηµειώνεται ότι δραστηριοποιούνταν σε οκτώ δικά της εργοστάσια –σε Πάτρα , Πύργο , Κόρινθο , Κρήτη- και µετείχε κεφαλαίου σε πάνω από πέντε άλλα εργοστάσια ανά την Ελλάδα. Επίσης , φαίνεται η επιχειρηµατική δύναµη της βιοµηχανίας , σε καταγραφές ιστορικών γεγονότων που έπαιξαν ρόλο στην ανάκαµψη των βιοµηχανιών σε δύσκολες για αυτές περιόδους.

«Από τη δεκαετία όµως του 1950 τα δεδοµένα στην αγορά έχουν αλλάξει. ∆ηµιουργείται η Βιοµηχανία Ζακχάρεως, η οποία πλέον επιδοτείται από το κράτος. Η ζάχαρη δηλαδή γίνεται αρκετά φθηνή, ενώ η τιµή του καλαµποκιού είναι επίσης ελεγχόµενη από το κράτος. Και οι δύο αυτοί παράγοντες οδηγούν την αγορά των γλυκαντικών υλών σε πλήρη αποσταθεροποίηση. Τότε λοιπόν γίνονται δύο κινήσεις για να αντιµετωπιστεί το αδιέξοδο: πρώτον, γίνεται µια άτυπη συνεργασία µεταξύ των βιοµηχανιών που λειτουργούσαν, κυρίως µεταξύ των Βιαµύλ, ΖΑΑΕ και ΒΕΣΟ, να σταµατήσει ο ανταγωνισµός στο επίπεδο των τιµών και δεύτερον, αρχίζει να αλλάζει η τεχνολογία που υπήρχε µε πιο σύγχρονη.» (ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ)

12

Περί το 1980 , οι ιδιοκτήτες έχοντας χαρεί πια τα οικονοµικά οφέλη της δηµιουργίας τους , και δραστηριοποιούµενοι –κυρίως οι απόγονοι- µε τα εφοπλιστικά , χάνεται σιγά σιγά το ενδιαφέρον συντήρησης-διατήρησης της βιοµηχανίας και δεδοµένων των πολιτικοοικονοµικών συγκυριών της εποχής στην Ελλάδα , κηρύσσεται πτώχευση και παραλαµβάνονται τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρίας από την Εθνική τράπεζα της Ελλάδος. Τελευταία γνωστή αναφορά στο όνοµα της εταιρίας γίνεται στο αρχείο του δηµόσιου οργανισµού ανασυγκρότησης επιχειρήσεων, φιάλης οίνου που πωλείτε στην στο πρόγραµµα ιδιωτικοποίησης παθογόνων ∆είγµα Ισπανία , και ίσως υποδηλώνει την για το Ελληνικό δηµόσιο εταιριών. Την δραστηριοποίηση της εταιρίας εκεί 1/3/1989 πωλείται από το Ελληνικό ∆ηµόσιο πέραν της αποµακρύνσεως της από την Ελλάδα. σε άγνωστο σε εµάς ιδιώτη το εργοστάσιο Πάτρα/Κρύα Ιτέων αντί του αστρονοµικού για την εποχή ποσού των 221,1 εκατοµµύριων δραχµών. Την 15/3/1989 πωλείται από το Ελληνικό ∆ηµόσιο σε άγνωστο σε εµάς ιδιώτη το εργοστάσιο στο Λεχαίο Κορινθίας αντί του ποσού των 139 εκατοµµύριων δραχµών. Την 31/5/1989 πωλείτε από το Ελληνικό ∆ηµόσιο σε άγνωστο σε εµάς ιδιώτη το εργοστάσιο Πάτρας / Χαλκωµατά αντί του ποσού των 204 εκατοµµύριων δραχµών. Τέλος την 28/2/1990 πωλείτε από το Ελληνικό ∆ηµόσιο σε άγνωστο σε εµάς ιδιώτη το Ελαιουργείο Πύλου αντί του ποσού των 55 εκατοµµύριων δραχµών. Το εργοστάσιο , το οποίο µελετά η παρούσα εργασία ,στη Πάτρα/Κρύα Ιτέων , είχε τα εξής τµήµατα : Το οινοποιείο , το οποίο έκανε γλυκά κρασιά (Μοσχάτο, Μαυροδάφνη κτλ), ξηρά όλων των ποικιλιών που παράγονταν στην Αχαΐα αλλά και την λοιπή Ελλάδα, καθώς και γλεύκη θειωµένα και συµπυκνωµένα ενώ έκανε και εµφιάλωση κάποιων ποικιλιών κρασιού-και αυτό µετά το 1976 και για πολύ λίγο. Στο οινοποιείο Τµήµα ατµολέβητος του οίκου Borsig της απασχολούνταν τέσσερεις εως πεντε Γερµανίας. Καπάκι υψηλής πιέσεως .∆είγµα Χηµικοί και Χηµικοί Μηχανικοί µε της τεχνολογίας και της τεχνογνωσίας που ειδικότητα Οινολόγου και περίπου 30 χρησιµοποιούντο εκείνη την εποχή από την εταιρία ΒΕΣΟ. εργαζόµενοι διαφόρων ειδικοτήτων. Το τµήµα αµύλου γλυκόζης το οποίο παραλάµβανε και επεξεργαζόταν καλαµπόκι για παραγωγή αµύλου, γλυκόζης και ζωοτροφών. Εκεί απασχολούνταν δύο Χηµικοί Μηχανικοί και περίπου σαράντα εργαζόµενοι. Επί πλέον στο τµήµα συντήρησης και επισκευών εργάζονταν περίπου 10 µηχανικοί συντηρητές µε υπεύθυνο ένα Μηχανολόγο Μηχανικό. Εντός του υπάρχοντος συγκροτήµατος κτιρίων βρίσκεται σε αρκετά καλή κατάσταση ακόµη και σήµερα ένα µισόκτιστο βιοµηχανικό µηχάνηµα που πρόκειται για ατµολέβητα του οίκου Borsig της Γερµανίας, το οποίο παρήγαγε τέσσερις χιλιάδες χιλιογραµµάρια (4.000 Kg) ατµού την ώρα, ενώ για τη λειτουργία του χρειάζονταν καύσιµο µαζούτ.

13

«Ενταύθα θα έπρεπε να οµιλήσωµεν επίσης περί της βιοµηχανίας ζακχάρεως. Εν τούτοις από πολλών ετών, η βιοµηχανία αύτη ευρίσκεται εν στασιµότητι, τα δε εργοστάσια ζακχαροποιίας εσηµείωσαν αποτυχίας. Αι αποτυχίαι αύται δέον να αποδοθώσι κυρίως εις τον πληµµελή καταµερισµόν έργων και την κακήν διαχείρισιν των εν λόγω επιχειρήσεων, ουχί δε εις την κατωτέραν ποιότητα της πρώτης ύλης. ∆ιότι έχει αποδειχθή ότι τα εν Ελλάδι καλλιεργούµενα τεύτλα έχουσι πολύ µεγαλειτέραν ποσότητα εις σάκχαρον από τα ευρωπαϊκά. Εκτός των ως άνω κλάδων της βιοµηχανίας ειδών διατροφής υφίστανται εν Ελλάδι µεγάλα ζυθοποιεία, παγοποιεία, εργοστάσια αµυλωδών και ζακχαρωδών προϊόντων, κονσερβών κλπ». (Ξ. Ζολώτα, «Η Ελλάς εις το στάδιον της εκβιοµηχανίσεως», Εν Αθήναις, 1926.) κ. Ξ. Ζολώτας διεκτραγωδούσε την αποτυχία των εργοστασίων «ζακχαροποιίας» και όπως αναφέρει ο ίδιος για τη «βιοµηχανία των ειδών διατροφής», «η βιοµηχανία αύτη είναι η µάλλον προηγµένη, είναι ευνόητον δεδοµένου ότι τα προϊόντα της θεραπεύουσι τα κυριωτέρας και στοιχειωδεστέρας ανάγκας του πληθυσµού. Ενεκα του λόγου τούτου κατέχει αύτη την πρώτην θέσιν πάντοτε εις χώρας ευρισκόµενας εις τα πρώτα στάδια της βιοµηχανικής αυτών αναπτύξεως».

14

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

15

Ανάλυση : Στο συγκρότηµα κτιρίων διακρίνονται διάφορες φάσεις επεµβάσεων που έγιναν µέχρι πρόσφατα. Η πρώτη οικοδοµική φάση (Εικόνα 1) περιλαµβάνει τη δόµηση εκ των θεµελίων του κτιρίου Β µέχρι το επίπεδο Ε και αν όχι Εικόνα 1 ταυτόχρονα , σε χρονική συνέχεια το κτίριο Α , επίσης µέχρι το επίπεδο Ε .Η δόµηση είναι απλή. Ο φέρων οργανισµός από τη θεµελίωση µέχρι το επίπεδο Κ είναι λιθοδοµή και οπτοπλινθοδοµή µέχρι το επίπεδο Ε. Η οµοιότητα στις όψεις και στον τρόπο δόµησης µαρτυρά την κατασκευή των δυο κτιρίων κατά την ίδια περίοδο. Τα ανοίγµατα είναι αψιδωτά στο πρέκι , σιδερένιων κουφωµάτων χωρίς ίχνη εξωφύλλων . Λόγο της παλαιότητας της εκπόνησης της πρώτης οικοδοµικής φάσης και τις πολλές επεµβάσεις που έχουν υποστεί έκτοτε τα οικοδοµήµατα , δεν µπορούµε να διαπιστώσουµε µε ασφάλεια άλλα στοιχεία όπως για παράδειγµα τη χρήση τους, την ηµεροµηνία κατασκευής τους , κ.α. . Η δεύτερη οικοδοµική φάση περιλαµβάνει τη δόµηση εκ των θεµελίων του ∆ κτίσµατος και την επέκταση καθ’ ύψος του κτίσµατος Β στο επίπεδο Τ καθώς και την ανέγερση τις υψικαµίνου (Εικόνα 2) . Σε αυτήν την περίοδο συµπεραίνεται ότι το οικοδόµηµα έχει περιέλθει στην ιδιοκτησία της εταιρείας Εικόνα 2 ΒΕΣΟ (Βιοµηχανία Επεξεργασίας Σάπωνος οινοπνεύµατος) η οποία τάχιστα προχωρεί στις ως άνω παρεµβάσεις για τις ανάγκες λειτουργίας του τµήµατος βαρελοποιίας της βιοµηχανίας . Ειδικότερα , το κτίσµα ∆ αποτελεί µια ‘‘καρικατούρα’’ των κτιρίων Α και Β µορφολογικά , πετρόκτιστο και αυτό µε όµοια θεµελίωση , αλλά µε άλλο επίπεδο τελικής στάθµης από τα προγενέστερα και ύψος µέχρι το επίπεδο Κ. Αποτέλεσε όπως φαίνεται λύση στέγασης γραφείων διακίνησης , έλεγχου , σταθµαρχών κ.α.(Εικόνα 6). Στο κτίριο Β , αφαιρείται η στέγη και προστίθεται καθ’ ύψος οπτοπλινθοδοµή µέχρι το επίπεδο Τ και στέγη µεγαλύτερης κλίσηςσιδηροκατασκευή µε επικάλυψη ελλενίτ(Εικόνα 6). Η επέµβαση στο κτίσµα έγινε για την ένταξη την ένταξη στο χώρο υπερµεγέθους ηµίκτιστου 16

βιοµηχανικού µηχανήµατος µε φούρνους και απόληξη την επίσης υπερµεγέθη καπνοδόχο(Εικόνες 3,4). Τέλος , εκτιµάται ότι κατά την διάρκεια παραλαβής από την εταιρία, το κτίριο Α είχε υποστεί σηµαντικές φθορές(αγνώστου προελεύσεως) µε αποτέλεσµα την κατάρρευση της οπτοπλινθοδοµής µετά της στέγης αυτού , άνωθεν της πετρολιθοδοµής . Έτσι , για τη χρήση του χώρου αναγκάστηκαν στη στέγαση αυτού µε κατασκευή πλάκας από οπλισµένο σκυρόδεµα και µε υποστυλώµατα από χάλυβα (διπλού Τ) (Εικόνες 5,6). Αναφέρεται σε αυτό το σηµείο ότι µας γίνεται γνωστή για πρώτη και τελευταία φορά η ύπαρξη λουτρού εντός του νεοανεγερθέντος οικοδοµήµατος ∆.

Εικόνα 3 Άποψη της καµινάδας ,και της Βορειοανατολικής πλευράς του κτιρίου Β

Εικόνα 4 Άποψη εσωτερικά του βιοµηχανικού µηχανήµατος

Εικόνα 5 Άποψη εσωτερικά της πλάκας και ενός εκ των δοκαριών στο κτίριο Α

Εικόνα 6

Από αριστερά προς δεξιά: Άποψη του κτιρίου 1 , άποψη του κτιρίου Β της στέγης αυτού(ελλενίτ) και της καµινάδας , ενώ στο βάθος διακρίνονται τα αποµεινάρια τις οπτοπλινθοδοµής στο επίπεδο Ε του κτιρίου Α.

17

Η τρίτη οικοδοµική φάση αφορά µικροµετατροπές που χρειάστηκε να γίνουν , εικάζεται, για την εξυπηρέτηση της αυξηµένης πλέον παραγωγής και/ή την Εικόνα 7 αφοµοίωση της εξέλιξης της τεχνολογίας(Εικόνες 7,8). Οι σηµαντικότερες αφορούν στο κτίριο Β µε τις µετατροπές στα ανοίγµατα του(εικάζεται για την είσοδο-έξοδο βαρέων οχηµάτων , την απόληξη νεοεγκατεστηµένων Η/Μ εγκαταστάσεων και άλλων εξαρτηµάτων για τη σωστή λειτουργία της βιοµηχανικής εγκατάστασης , αντικείµενο όµως , άλλης µελέτης.(Εικόνες 8,9,10). Επιπροσθέτως , πρέπει να αναφέρουµε ότι εικάζεται η ανάγκη χρήσης του χώρου ενδιάµεσα στα κτίρια Α και Β φαίνεται ότι οδήγησε στη δηµιουργία του κτιρίου Γ , µε πολύ απλή έως πρόχειρη δόµηση ίδιας τυπολογίας µε του όλου οικοδοµήµατος και στέγαση µε ξυλότυπο και επικάλυψη από ελλενίτ.(Εικόνα 7,11).

Εικόνα 8 Άποψη της νοτιοδυτικής όψης του κτιρίου Β. Είναι εµφανείς οι αλλοιώσεις των ανοιγµάτων και οι µηχανολογικές επεµβάσεις και προσθήκες

Εικόνα 9 Εικόνα 10 Άποψη εσωτερικά στο κτίριο Β των προχείρως εγκατεστηµένων Η/Μ εγκαταστάσεων(δείγµα)

18

Εικόνα 11 Άποψη εσωτερικά του κτιρίου Γ. ∆είγµα της προχειρότητας της κατασκευής και των αποµειναριών του ξυλότυπου της στέγης

Παθολογία: Από παθολογικής άποψης , ύστερα από την απουσία ανθρώπινης φροντίδας δηλαδή µετά την αποµάκρυνση της βιοµηχανίας αποκαλύπτεται περίτρανα η προχειρότητα των επεµβάσεων της δεύτερης οικοδοµικής φάσης αλλά καταλυτικότερα της τρίτης οικοδοµικής φάσης , µε αποτέλεσµα τόσο την πρόκληση αλλοιώσεων στη µορφή όσο και βλαβών στο φέροντα οργανισµό του συγκροτήµατος. Η κατασκευαστική φύση των κτισµάτων (µορφή, είδος δοµικού υλικού, τρόπος κατασκευής) καθώς και εξωγενείς παράγοντες (όπως σεισµικές δράσεις) αποτελούν επίσης παράγοντες επιρροής της δοµοστατικής τους συµπεριφοράς. Τρωτότητα των κατασκευών από φέρουσα τοιχοποιία Ως τρωτότητα, στον τοµέα της µηχανικής των κατασκευών, θεωρούµε την «προδιάθεση» της κατασκευής να εµφανίσει βλάβες υπό τη δράση σεισµικών ή άλλων φορτίων µε συνεπακόλουθο την απώλεια µέρους της λειτουργικότητάς της ή ακόµα δε και της ευστάθειάς της. Παράγοντες που προσδίδουν υψηλή τρωτότητα σε κτίρια από φέρουσα τοιχοποιία είναι: - η κακή ποιότητα των υλικών δόµησης - η κακή ποιότητα του κτισίµατος - η κακή σύλληψη του συνόλου και η έλλειψη σχεδιασµού - η απουσία συντήρησης - η προσθήκη καθ’ ύψος ή οριζοντίως διαφόρων στοιχείων χωρίς στοιχειώδη µελέτη. Επιπρόσθετα µε τους πιο πάνω παράγοντες µπορούν ν’ αναφερθούν: - η γήρανση των υλικών και η χαλάρωση των δεσµών συνάφειας µεταξύ τους - η συσσώρευση βλαβών από διάφορες δράσεις κατά το παρελθόν - η πρόκληση βλαβών από ατελείς και άστοχες επεµβάσεις Στη συνέχεια γίνεται µια πολύ συνοπτική αναφορά στις µορφές βλάβης που µπορούν να εµφανίσουν τέτοιες κατασκευές υπό τη δράση στατικών και σεισµικών φορτίσεων καθώς και υπό τη δράση διαφόρων περιβαλλοντικών παραγόντων, κυρίως της υγρασίας. Βλάβες υπό τη δράση στατικών και σεισµικών φορτίσεων Κύριο χαρακτηριστικό γνώρισµα των βλαβών που εκδηλώνονται υπό τη δράση των σεισµικών φορτίσεων είναι ότι αναπτύσσονται σε πολύ µικρό χρονικό διάστηµα (διάρκεια του σεισµού). Ωστόσο, πολλές φορές η ανάπτυξη βλαβών µετά από ένα σεισµό δεν είναι αποτέλεσµα µόνο της σεισµικής έντασης αλλά συνδυασµού και άλλων δράσεων και καταναγκασµών που υφίστανται στην κατασκευή (π.χ. µόνιµα και κινητά φορτία, διαφορικές καθιζήσεις κ.λπ. Απαιτείται λοιπόν λεπτοµερής καταγραφή και αξιολόγηση της τυπολογίας και της έκτασης των βλαβών που εµφανίζονται µετά από ένα σεισµό, ώστε να γίνει ξεκάθαρο αν αυτές οφείλονται κατά κύριο λόγο στο σεισµό ή σε άλλα αίτια και να ακολουθήσει η επιλογή κατάλληλων και αποτελεσµατικών τεχνικών επέµβασης αποκατάστασης. Οι µορφές αστοχίας της τοιχοποιίας, υπό τη δράση στατικών και σεισµικών φορτίσεων, προκύπτουν µέσα από συνδυασµό ορθών και διατµητικών τάσεων. Οι παρατηρηθήσες , στην εν λόγω µελέτη , µορφές αστοχίας συνοψίζονται παρακάτω. 19

- Εφελκυστικές ρηγµατώσεις του κονιάµατος σε περιοχές ανάπτυξης εφελκυστικών τάσεων. Παρατηρούνται συνήθως λόγω κάµψης στο κάτω µέρος υποστυλωµάτων και στις γωνίες ανοιγµάτων λόγω έντονης ανάπτυξης τάσεων στις θέσεις αυτές που ενίοτε είναι και εφελκυστικές.(Εικόνες 12,13) Εικόνα 12

Εικόνα 12

- ∆ιατµητικές ρηγµατώσεις του κονιάµατος, µέσα από κατάλληλο συνδυασµό διατµητικών και θλιπτικών τάσεων (συνήθως οι ορθές τάσεις δεν υπερβαίνουν το 30% της µέγιστης θλιπτικής αντοχής της τοιχοποιίας). Σπανιότερα, και όταν οι θλιπτικές τάσεις υπερβούν το πιο πάνω όριο (30% της Εικόνα 14

Εικόνα 16 θλιπτικής αντοχής) µπορούν να παρατηρηθούν οι εξής µορφές αστοχίας: - ∆ιατµητικές ρηγµατώσεις µε ταυτόχρονη θραύση των λιθοσωµάτων.(Εικόνες 14,15) - Συντριβή της τοιχοποιίας, συνήθως στα κάτω άκρα, ως αποτέλεσµα της ανάπτυξης θλιπτικών τάσεων πολύ κοντά στη θλιπτική αντοχή της τοιχοποιίας. Η µορφή αυτής της αστοχίας µπορεί να προκύψει και για µικρότερες τιµές της θλιπτικής τάσης µε κατάλληλο συνδυασµό µε αντίστοιχες διατµητικές.(Εικόνα 16,17,18)

Εικόνα 15

20

Εικόνα 17

Εικόνα 18

Βλάβες υπό τη δράση περιβαλλοντικών παραγόντων Σε αντίθεση µε τις βλάβες που προκαλούνται υπό τη δράση σεισµικών φορτίσεων, και οι οποίες εκδηλώνονται σε πολύ µικρό χρονικό διάστηµα, οι βλάβες που εκδηλώνονται υπό τη δράση περιβαλλοντικών παραγόντων, συνήθως συντελούνται µε πολύ αργούς ρυθµούς. Ως τέτοιοι παράγοντες καταγράφονται κυρίως οι παρακάτω:  Ατµοσφαιρική ρύπανση  Αιολική διάβρωση  ∆ιάβρωση λόγω βροχής  ∆ράση υγρασίας στο εσωτερικό της τοιχοποιίας. Οι τρεις πρώτοι παράγοντες (ατµοσφαιρική ρύπανση, αιολική διάβρωση και διάβρωση λόγω βροχής) επιδρούν κατά κύριο λόγο στις εξωτερικές επιφάνειες της τοιχοποιίας. Οι επιδράσεις αυτών των παραγόντων έχουν περισσότερο αισθητικά αποτελέσµατα (σε µικρά χρονικά διαστήµατα), πλην της περίπτωσης της διάβρωσης των κονιαµάτων σύνδεσης των λίθων και αλλοίωσης των αρµών µε συνεπακόλουθο τη µείωση της αντοχής της τοιχοποιίας. Η υγρασία διαφέρει από τους υπόλοιπους παράγοντες στο γεγονός ότι επιδρά, εκτός από τις επιφάνειες, κυρίως στο εσωτερικό της τοιχοποιίας. Έχει πολύ αργούς ρυθµούς δράσης και οι συνέπειές της πολλές φορές δεν είναι ορατές. Οι περιοχές που συνήθως εκδηλώνεται κατά έντονο τρόπο η δράση της είναι στο κάτω µέρος των τοιχοποιιών λόγω της ανύψωσης της υγρασίας του εδάφους, µε διάφορους φυσικούς µηχανισµούς, και της διάδοσής της µέσα στη µάζα της τοιχοποιίας. Τόσο από επιτόπου παρατηρήσεις και µετρήσεις όσο και µέσα από πειραµατικές διερευνήσεις διαπιστώθηκε ότι η επίδραση της υγρασίας στα µηχανικά χαρακτηριστικά της τοιχοποιίας ακολουθεί συνήθως τα παρακάτω στάδια: - Συγκέντρωση µεγάλου ποσοστού υγρασίας στη διεπιφάνεια κονιάµατος και λιθοσώµατος και χαλάρωση του δεσµού συνάφειας. Το φαινόµενο αυτό συµβάλει καθοριστικά στη µείωση της διατµητικής αντοχής της τοιχοποιίας. 21

- Συγκέντρωση και εγκλωβισµός µεγάλου ποσοστού υγρασίας εντός της µάζας του κονιάµατος µε συνεπακόλουθο τη µείωση της θλιπτικής του αντοχής. Κατά συνέπεια µειώνεται και η θλιπτική αντοχή της τοιχοποιίας. - Στην περίπτωση που στην εξωτερική επιφάνεια του αρµού έχει γίνει αρµολόγηµα από τσιµεντοκονίαµα, τότε, λόγω πολύ χαµηλής διαπερατότητας αυτού του τύπου του κονιάµατος, δηµιουργείται φραγµός για την εξαγωγή της υγρασίας µέσω του αρµού προς το περιβάλλον. Προοδευτικά εγκλωβίζεται µεγάλο ποσοστό υγρασίας πίσω από τον αρµό η οποία βρίσκει διέξοδο µέσω της διεπιφάνειας τσιµεντοκονιάµατος και λιθοσώµατος µε συνεπακόλουθο πολλές φορές την πλήρη αποδιοργάνωση του δεσµού συνάφειας. Ενίοτε δε, και όταν το λιθόσωµα διαθέτει υψηλό πορώδες (π.χ. πλίνθοι ή διάφοροι τύποι πορώλιθων), η υγρασία µπορεί να διαδοθεί προς το εξωτερικό της τοιχοποιίας ακόµα και µέσα από αυτούς. Κάτι τέτοιο προοδευτικά Εικόνα 22 δηµιουργεί αποφλοίωση της εξωτερικής επιφάνειας Άποψη του εναποµείναντος του λιθοσώµατος, και εκτός από τις συνέπειες ξυλοτύπου της στέγης του αισθητικού χαρακτήρα συµβάλει και στη µείωση της κτιρίου Γ αντοχής τους και κατά συνέπεια στη µείωση της αντοχής της τοιχοποιίας.(Εικόνες 19,20,21)

Εικόνα 19

Εικόνα 20

22

Εικόνα 21

Έτσι, αποδεικνύεται πως η αφαίρεση ή/και η αποσάθρωση ή/και η πτώσεων στεγάσεων των κτιρίων ή τµηµάτων αυτών (Εικόνες 22,23,24,25) επέτρεπε για αρκετά χρόνια τα νερά της βροχής να εισχωρούν στον δοµοστατικό φορέα πετρολιθοδοµής των οικοδοµηµάτων και να τον φθείρουν αποκολλώντας αρχικά τυχόν επιχρίσµατα ,εν συνεχεία, αποσαθρώνοντας και αφαιρώντας αρµολογήµατα των πέτρινων τοίχων ή τοίχων από οπτοπλινθοδοµή, και τέλος αποκολλώντας το ίδιο το υλικό, µειώνοντας τη φέρουσα ικανότητα των οικοδοµηµάτων. Αντιλαµβανόµαστε το µέγεθος της γενικότερης αποσάθρωσης του φορέα , προσθέτοντας την έλλειψη εξωτερικών κουφωµάτων , στους παράγοντες φθοράς. Γενικά παρατηρείται έλλειψη ή/και θραύση τµηµάτων στέγης ,ρηγµατώσεις , πτώση επιχρισµάτων , απώλεια σοβά , αποσάθρωση αρµολογηµάτων , τοπικές αποκολλήσεις λίθων , πτώση τµηµάτων τοίχου , αναδυόµενη υγρασία , βιοδιάβρωση , και βλάστηση στους αρµούς και σηµαντική αδυναµία από στατικής απόψεως. Επιπρόσθετα σηµειώνεται ότι υπάρχουν ενδείξεις ελαφρών καθιζήσεων σε κάποια σηµεία , συγκεκριµένα στα κτίσµατα Γ και Α, είναι όµως δυνατή η περαιτέρω διερεύνηση λόγω δυσκολιών (έλλειψη πατωµάτων , δυσκολία προσέγγισης , αδυναµία Εικόνα 23 χιλιοστοµετρικής αποτύπωσης , άγνοια Άποψη Βορειοανατολικά της καταστραµένης στέγης του λεπτοµερειών αρχικής καταστάσεις).Περισσότερες κτιρίου ∆ λεπτοµέρειες για την κατανόηση της παθολογίας στα επισυναπτόµενα σχέδια και εικόνες.

Εικόνα 24 Άποψη εσωτερικά της στέγης του κτιρίου Β, µε εµφανή την αποκόλληση τµηµάτων της

Εικόνα 25 Άποψη της πλάκας του κτιρίου Α µε το πρόχειρο υποστύλωµα αντιστήριξης δίπλα στο σηµείο απώλειας τµήµατός της

23

Τεχνικές επισκευής και ενίσχυσης :

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα κτίρια µε φέροντα οργανισµό από τοιχοποιία καλύπτουν ένα µεγάλο µέρος του δοµηµένου πλούτου στην Ελλάδα, και µάλιστα σε πολλές περιοχές αποτελούν και την πλειοψηφία των υφισταµένων κτιρίων. Αρκετά απ’ αυτά τα κτίρια έχουν χαρακτηριστεί ως «µνηµεία». Η προστασία τους και το πλαίσιο επεµβάσεων σ’ αυτά (µνηµεία) διέπεται από ειδικό καθεστώς αρχών που περιγράφεται σε διεθνείς χάρτες, διακηρύξεις κ.λπ. Μια δεύτερη κατηγορία κτιρίων από φέρουσα τοιχοποιία έχουν χαρακτηριστεί ως «διατηρητέα» και προστατεύονται από ειδικές διατάξεις. Πρόκειται συνήθως για κτίρια ιδιαίτερης ιστορικής ή καλλιτεχνικής αξίας ή για κτίρια που εντάσσονται σε ειδικά προστατευµένες περιοχές (π.χ. ιστορικά κέντρα πόλεων, περιοχές πλησίον αρχαιολογικών χώρων ή σηµαντικών µνηµείων, άλλες περιοχές µε ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά παραδοσιακών δοµηµάτων κ.λπ.). Έτσι λοιπόν η υψηλή ποιότητα των επεµβάσεων σε αυτά τα κτίρια (αρχιτεκτονική, δοµοστατική, αισθητική κ.λπ.) διασφαλίζεται αφενός από το υφιστάµενο πλαίσιο αρχών και διακηρύξεων αλλά και από τους µηχανισµούς ελέγχου µελετών και εργασιών. Ωστόσο, η πλειοψηφία των κτιρίων από φέρουσα τοιχοποιία, χαρακτηριζόµενα και ως «παραδοσιακά» κτίρια δεν εντάσσεται σε καµιά από τις πιο πάνω κατηγορίες. Η ποιότητα των επεµβάσεων σ’ αυτά επαφίεται στις γνώσεις, την εµπειρία και την ευαισθησία του κάθε µελετητή αλλά βεβαίως και στα τεχνολογικά και οικονοµικά µέσα που είναι διαθέσιµα ανά περίπτωση. Σε αυτήν την κατηγορία εντάσεται και το κτίριο που µελετάται. Το κείµενο που ακολουθεί εστιάζεται κυρίως σε µια γενική περιγραφή των τεχνικών επισκευής και ενίσχυσης του υφισταµένου κτιρίου από φέρουσα τοιχοποιία και των υλικών που χρησιµοποιούνται σ’ αυτές τις τεχνικές.

2. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ Σε αυτό το κεφαλαίο επισηµαίνονται ορισµένα κριτήρια και αρχές επεµβάσεων µε ιδιαίτερη σηµασία και αξία για κατασκευές από φέρουσα τοιχοποιία. Η συνεκτίµηση αυτών των κριτηρίων µπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην εξειδίκευση του στόχου της επέµβασης και στην επιλογή των κατάλληλων τεχνικών. Επίσης, η συνεκτίµηση και η εφαρµογή στο µέγιστο δυνατό βαθµό των αρχών αυτών, µπορεί να συµβάλει καθοριστικά στην αποτελεσµατικότητα του τελικού σχήµατος επέµβασης, ακόµη και στην περίπτωση που δεν διατίθεται πλήρης τεκµηρίωση βασισµένη σε εκλεπτυσµένα προσοµοιώµατα ανάλυσης και διαστασιολόγησης.

24

2. 1. Κριτήρια επεµβάσεων  ∆ιάκριση του κτιρίου σε «µνηµείο», «διατηρητέο» ή απλή κατασκευή και εφαρµογή του οποιοδήποτε νοµικού πλαισίου και αρχών που διέπει το συγκεκριµένο κτίριο. ). Τα σηµαντικότερα από αυτά τα κριτήρια είναι: - Σεβασµός στο πρωτότυπο (ως σύνολο και ως επιµέρους στοιχεία, κατά τρόπο που να µην αλλοιώνεται η αρχική αρχιτεκτονική του φυσιογνωµία). - Τεκµηρίωση του µνηµείου (ιστορική, αρχαιολογική, αρχιτεκτονική, δοµοστατική, παθολογία, υλικά δόµησης). - Αναστρεψιµότητα προτεινοµένων επεµβάσεων (ώστε σε περίπτωση µελλοντικής επέµβασης για αντικατάστασή της να ελαχιστοποιούνται ανεπιθύµητες βλάβες στο κτίριο). - Συµβατότητα υφισταµένων και νέων υλικών (κατά τρόπο που να ελαχιστοποιούνται ανεπιθύµητες βλάβες στο κτίριο) - Ανθεκτικότητα σε διάρκεια των νέων επεµβάσεων (ώστε να µεγιστοποιείται ο ωφέλιµος χρόνος διάρκειας αυτών των επεµβάσεων και να περιορίζονται συχνές και συνήθως δαπανηρές επεµβάσεις).  Το οικονοµικό κόστος επέµβασης και µελλοντικής συντήρησης ως προς την εγκατεστηµένη αξία.  Ο χρόνος εκτέλεσης των εργασιών.  Το κοινωνικό και ψυχολογικό κόστος των ενοίκων αλλά και του κοινωνικού συνόλου.  Η δυνατότητα επαρκούς και ευσταθούς υποστύλωσης κατά τη διάρκεια των εργασιών επισκευής ή ενίσχυσης. 2.2. Αρχές επεµβάσεων  Είναι σκόπιµη η µείωση του βάρους της κατασκευής µε την αφαίρεση ή αντικατάσταση δοµικών ή διακοσµητικών στοιχείων µεγάλου βάρους µε πιο ελαφρά π.χ. επιστεγάσµατα, γείσα, παραπέτα, εξώστες, καµινάδες, επικαλύψεις.  Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για την εξασφάλιση της ευστάθειας εξωστών πακτωµένων σε τοιχοποιία, όταν πρόκειται να γίνουν επεµβάσεις σε υπερκείµενο τοίχο που δρα ως αντίβαρο για την πάκτωση του εξώστη.  Είναι σκόπιµη η αναδόµηση ανοιγµάτων που βρίσκονται κοντά στις γωνίες του κτιρίου και εξασθενούν τη σύνδεση των διασταυρούµενων τοίχων.  Η προσθήκη νέων τοίχων σε κατάλληλες θέσεις µε στόχο τη διόρθωση έντονης εκκεντρότητας µεταξύ κέντρου βάρους και κέντρου στροφής του κτίσµατος (µη κανονική κάτοψη) είναι συχνά προτιµότερη από την υιοθέτηση ισχυρών και εκτεταµένων ενισχύσεων. Επίσης, σε περίπτωση ασυµµετρίας σε κάτοψη ή καθ’ ύψος (π.χ. σύνδεση µονώροφου µε διώροφο τµήµα) η δηµιουργία αρµού µε διακοπή της συνέχειας υφισταµένων και προσθήκη νέων τοίχων στον αρµό είναι συχνά προτιµότερη από την προσπάθεια ενίσχυσης των υφισταµένων στοιχείων.  Κριτήριο για την επιλογή των µεθόδων και τεχνικών επεµβάσεων πρέπει να αποτελεί (πέραν της οικονοµίας) η τεχνική δυνατότητα ή σκοπιµότητα εφαρµογής τους στις ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες (επίπεδο εξοπλισµού, εµπειρίας συνεργείων και επίβλεψης, προσπελασιµότητα, δυνατότητα ελέγχου ποιότητας, σηµασία και γενικότερη αξία κτίσµατος). 25

 Σε περίπτωση αντίστοιχων βλαβών ή αµφιβολιών ως προς την επάρκειά τους είναι σκόπιµη η βελτίωση των συνδέσεων µεταξύ φερόντων στοιχείων (σύνδεση διασταυρούµενων ή απέναντι τοίχων, αγκύρωση διαφραγµάτων στα κατακόρυφα στοιχεία κ.λπ.).  Είναι γενικά επιθυµητή η βελτίωση της διαφραγµατικής λειτουργίας µε την αύξηση της δυσκαµψίας, της ατένειας και της αντοχής των πατωµάτων.  Στην περίπτωση που κατά την κατασκευή δεν είχε προβλεφθεί διάφραγµα στο επίπεδο των πατωµάτων ή της στέγης, η προσθήκη νέου διαφράγµατος τις περισσότερες φορές έχει ως συνέπεια τη δραστική µείωση τοπικών ενισχύσεων. 3. ΣΤΑ∆ΙΑ ∆ΟΜΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Η εφαρµογή των όσων ακολουθούν στις κατηγορίες κτιρίων από φέρουσα τοιχοποιία (διατηρητέα, παραδοσιακά) εξαρτάται από τη σπουδαιότητα του έργου, τις τεχνικοοικονοµικές δυνατότητες και προφανώς από την κρίση του µελετητή µηχανικού. Παρατίθενται επιγραµµατικά τα προτεινόµενα στάδια δοµικής αποκατάστασης: 1.Προσωρινή υποστύλωση 2.Επί τόπου έρευνες 3.Εργαστηριακές έρευνες 4.Ανάλυση και διαστασιολόγηση του κτιρίου στην υφιστάµενη κατάσταση. 5.Εκτίµηση της αποµένουσας φέρουσας ικανότητας 6.Σχήµα επεµβάσεων 7.Εκ νέου ανάλυση και επαναδιαστασιολόγηση 8.Σχέδια, περιγραφές και προδιαγραφές 4. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ Στα περισσότερα σχήµατα (συνδυασµοί) επεµβάσεων λαµβάνουν χώρα και επεµβάσεις επισκευής ή και ενίσχυσης. Πρόκειται για εργασίες δοµοστατικού χαρακτήρα που έχουν ως κύριους στόχους:  Την επισκευή βλαβών της τοιχοποιίας ή και την ενίσχυση της φέρουσας ικανότητάς της.  Τη βελτίωση της συµπεριφοράς της κατασκευής σε στατικές αλλά κυρίως σε σεισµικές φορτίσεις  Την ενίσχυση της φέρουσας ικανότητας της θεµελίωσης ή ακόµα και του ιδίου του εδάφους. 4.1. Τεχνικές επισκευής Ως επισκευή ορίζεται η επαναφορά δοµικού στοιχείου ή κτίσµατος µε βλάβη στην κατάσταση προ της βλάβης. Είναι φανερό ότι το ίδιο ή ανάλογο αίτιο (π.χ. σεισµός) θα προκαλέσει κατά τεκµήριο την ίδια ή ανάλογη βλάβη. Έτσι σε περίπτωση εκτεταµένων ή σοβαρών βλαβών είναι φρόνιµο η επέµβαση να περιλαµβάνει και ενίσχυση της κατασκευής ενώ σε περιορισµένες ή µικρές βλάβες αρκεί συνήθως η επισκευή. Έτσι παρατίθενται κάποιες από τις πιο γνωστές τεχνικές επισκευής που θεωρείτε φρόνιµο να περιληφθούν στην εν προκειµένω επέµβαση. 26

Καθαίρεση και τοπική ανακατασκευή: Η τεχνική αυτή εφαρµόζεται όταν η τοιχοποιία παρουσιάζει τοπική διόγκωση στη µια ή και στις δύο όψεις της. Επίσης εφαρµόζεται και στις περιπτώσεις κατάρρευσης γωνιών στο πάνω ή στο κάτω µέρος του τοίχου. Έχει ως αποτέλεσµα την επαύξηση τοπικά της αντοχής της τοιχοποιίας στην ανακατασκευαζόµενη περιοχή.(Εικόνα 26,27,28)

Εικόνα 26 Άποψη της βόρειας αποσαθρωµένης γωνίας του κτιρίου Α

Εικόνα 28 Εικόνα 27 Τοπικό ‘‘καµπούριασµα’’ της τοιχοποιίας

Συρραφή

Εικόνα 29 Λιθοσυρραφή στη γωνία του τοίχου

αποκολληµένων τοίχων: Εφαρµόζεται όταν υπάρχει ρωγµή αποκόλλησης ή µερική κατάρρευση στη θέση ένωσης γωνιακών ή εσωτερικών τοίχων, κάθετων µεταξύ τους. ∆ιακρίνονται κυρίως δύο περιπτώσεις αποκατάστασης των αποκολληµένων τοίχων, η λιθοσυρραφή και η προσθήκη Εικόνα 30 Άποψη εσωτερικά της ελκυστήρων. Με τη λιθοσυρραφή ανακτάται και ρωγµής αποκόλλησης στη θέση ένωσης των τοίχων στο εν µέρει αυξάνεται τοπικά η κτίριο ∆ αντοχή του τοίχου στην ανακατασκευαζόµενη περιοχή.(Εικόνα 29,30,31)

Εικόνα 31 Τοποθέτηση χαλύβδινων ελασµάτων στις γωνίες

27

Βαθύ αρµολόγηµα (χόλιασµα): Συνιστάται για λιθοδοµές µικρού πάχους (t<300-400mm) ή πλινθοδοµές, που παρουσιάζουν ρωγµές µέχρι 10mm. Η επαύξηση της αντοχής της τοιχοποιίας εξαρτάται από το βαθµό αντικατάστασης του υπάρχοντος κονιάµατος χαµηλής αντοχής από νέο κονίαµα υψηλής αντοχής. Ο βαθµός όµως αυτής της επαύξησης δύσκολα προσδιορίζεται και επιπλέον επιτυγχάνεται τοπικά, δηλ. όπου έχει αντικατασταθεί το παλιό κονίαµα. Από σχετικές έρευνες Εικόνα 33 που έχουν γίνει, τόσο στην Άποψη εσωτερικά της Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, βορειαανατολικής πλευράς του κτιρίου Α προκύπτει ότι πρόκειται για µία Εικόνα 32 από τις πλέον συνήθεις τεχνικές επέµβασης σε φέρουσα τοιχοποιία, κυρίως λόγω του χαµηλού κόστους και της µη απαίτησης ειδικού εξοπλισµού για την εφαρµογή της .(Εικόνα 28) Ενέσεις σε ρωγµές: Η τεχνική αυτή εφαρµόζεται σε περιπτώσεις που το εύρος των ρωγµών της τοιχοποιίας δεν υπερβαίνει τα 10mm. Σε αντίθεση µε το βαθύ αρµολόγηµα, που συνιστάται για τοιχοποιίες µικρού πάχους, η τεχνική αυτή εφαρµόζεται και σε τοιχοποιίες µεγαλύτερου πάχους. Οδηγεί σε αποκατάσταση της αρχικής αντοχής της τοιχοποιίας και όχι σε σηµαντική αύξησή της, εκτός εάν το ένεµα εισχωρήσει και πληρώσει τα κενά της τοιχοποιίας οπότε λαµβάνει χώρα οµογενοποίηση Εικόνα 34 µάζας (βλέπε πιο Άποψη της διατµητικής στο φέροντα στην ανατολική κάτω). Τα ενέµατα πλευρά του κτιρίου Α που χρησιµοποιούνται είναι συνήθως δύο τύπων: τα τσιµεντενέµατα και τα ρητινενέµατα. Τα ενέµατα πρέπει να χαρακτηρίζονται από σταθερή ποιότητα εφαρµογής, να έχουν τέτοιο ιξώδες ώστε να επιτρέπεται η εύκολη διείσδυσή τους στις ρωγµές, να µην αναπτύσσουν µεγάλη Εικόνα 35 συστολή ξήρανσης λόγω του φόβου πρόωρης αστοχίας και τέλος να έχουν επαρκή αντοχή. Πρόκειται για τεχνική ιδιαίτερα υψηλού κόστους η οποία απαιτεί τη διάθεση σχετικού εξοπλισµού και πολύ σχολαστικής εργασίας. (Είκονα 34,35) 28

Συρραφή µεγάλων ρωγµών: Εφαρµόζεται στις περιπτώσεις µεγάλων ρωγµών, δηλαδή σε διαµπερείς ρωγµές που διακόπτουν τη συνέχεια της τοιχοποιίας καθώς και ρωγµές µεγάλου εύρους (>10mm) ή µεγάλου µήκους που εκτείνονται οριζόντια, κατακόρυφα ή διαγώνια στην επιφάνεια του τοίχου. Γι τη συρραφή των ρωγµών γίνεται Εικόνα 36 συνήθως χρήση χάλυβα και σκυροδέµατος υψηλής αντοχής τοπικά σε ειδικούς αύλακες που ανοίγονται γι’ αυτό το σκοπό. Με την τεχνική αυτή αυξάνεται η διατµητική αντοχή της τοιχοποιίας. Απαιτούνται εκτενείς εργασίες και ιδιαίτερη φροντίδα στήριξης των τοίχων στη φάση που διανοίγονται οι αύλακες. Επίσης πολλές φορές προκαλείται αλλοίωση της εξωτερικής όψης των τοίχων.(∆εν έχουν εκτιµηθεί ανακρίβως τέτοιου εύρους ρωγµές)(Εικόνα 36)

Επισκευή ή κατασκευή υπερθύρων: Εφαρµόζεται όπου έχουν επισηµανθεί σηµαντικές βλάβες στις θέσεις των ανοιγµάτων και εκτιµάται ότι η πρόκληση αυτών των βλαβών οφείλεται στη σχετική αδυναµία του υφιστάµενου συστήµατος. Βελτιώνει γενικώς και σε σχετικά υψηλό βαθµό τη συµπεριφορά του τµήµατος της κατασκευής στις θέσεις των ανοιγµάτων έναντι σεισµικών φορτίσεων λόγω Εικόνα 38 Άποψη πλήρος αποσαθρωµένου περιορισµού ανοίγµατος στη βόρεια πλευρα του των κτιρίου Α παραµορφώσε ων στις θέσεις αυτές. Σε αρκετές περιπτώσεις Εικόνα 37 περιορίζεται στην επισκευή ή την κατασκευή υπερθύρων, είτε από ξύλο είτε από σκυρόδεµα και σε άλλες δε περιπτώσεις επιβάλλεται η κατασκευή πλαισίου ενίσχυσης του κουφώµατος, συνήθως από σκυρόδεµα. Γενικώς προϋποθέτει εκτενείς εργασίες οι οποίες θα πρέπει να εκτελούνται µε σχολαστικότητα.(Εικόνες 37 ,38) 29

6.2. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ Ως ενίσχυση ορίζεται το σύνολο των µέτρων αναβάθµισης των µηχανικών χαρακτηριστικών (αντοχή, δυσκαµψία) δοµικού στοιχείου ή κτίσµατος µέχρις ενός επιθυµητού ή απαιτητού επιπέδου (π.χ. σεισµικές δράσεις σχεδιασµού που επιβάλλουν οι τρέχοντες κανονισµοί). Σηµειώνεται ότι η ενίσχυση προχωρά πέραν της επισκευής τυχόν βλαβών, είναι όµως δυνατή και η προληπτική ενίσχυση χωρίς την παρουσία βλαβών. Το επίπεδο και τα µέτρα ενίσχυσης προσδιορίζονται από ειδική µελέτη. Κάποιες από τις προτεινόµενες για το υπό µελέτη κτίριο και πλέον γνωστές τεχνικές ενίσχυσης είναι:

Οµογενοποίηση µάζας: Με την τεχνική αυτή εισάγεται ένεµα στη µάζα της τοιχοποιίας, όχι µόνο για την πλήρωση ενδεχόµενων ρωγµών αλλά και όλων των κενών στο εσωτερικό της. Παρά το υψηλό κόστος, πρόκειται για µια τεχνική ιδιαίτερα αποδοτική στην περίπτωση αργολιθοδοµών µε µεγάλο ποσοστό κονιάµατος χαµηλής ποιότητας, καθώς και στην περίπτωση τρίστρωτων τοιχοποιιών. Είναι πάντως δυνατόν να εφαρµόζεται σε επιλεγµένες περιοχές, κρίσιµες για τη συµπεριφορά της κατασκευής (π.χ. στις περιοχές µε µεγάλες βλάβες, στις γωνίες των κτιρίων κ.λπ.). Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην περίπτωση που στην επιφάνεια της τοιχοποιίας υπάρχουν έργα τέχνης (νωπογραφίες, εικόνες κ.λπ.). Σε τέτοιες περιπτώσεις είτε γίνεται προσωρινή αποτοίχιση των τοιχογραφιών είτε περιορίζεται ο εµποτισµός του ενέµατος.

Κατασκευή µανδύα οπλισµένου σκυροδέµατος: Εφαρµόζεται σε περίπτωση εκτεταµένων ζηµιών στους τοίχους όπου κρίνεται καθολική επέµβαση επισκευής ενίσχυσής τους. ∆ιακρίνονται σε µονόπλευρους και αµφίπλευρους µανδύες και σε ισχυρά και ελαφρά οπλισµένους. Γενικώς οι αµφίπλευροι Εικόνα 39 κρίνονται ως καλύτεροι λόγω της συµµετρικής διατοµής που δηµιουργούν. Οι µονόπλευροι µανδύες συνήθως εφαρµόζονται όταν υπάρχουν περιορισµοί ή πρακτικές δυσκολίες όπως π.χ. έλλειψη δυνατότητας εκτέλεσης εργασιών στους εσωτερικούς χώρους ή διατήρηση των εξωτερικών όψεων της τοιχοποιίας για αρχιτεκτονικούς αισθητικούς λόγους. Γενικώς, µε τους µανδύες επαυξάνονται 30

σηµαντικά η θλιπτική, εφελκυστική και διατµητική αντοχής της τοιχοποιίας. Όταν οι µανδύες εκτείνονται σε όλη την κατασκευή, προσδίδεται σε µεγάλο βαθµό σχετική µονολιθικότητα της κατασκευής γεγονός που βελτιώνει τη σεισµική της συµπεριφορά. Τα µειονεκτήµατα αυτής της τεχνικής είναι οι εκτεταµένες εργασίες υψηλού κόστους, η αλλοίωση των όψεων της τοιχοποιίας, και η συγκέντρωση υγρασίας πίσω από την τοιχοποιία. Σαν υποκατηγορία θα µπορούσε να αναφερθεί η τεχνική µε χρήσης Οπλισµένου επιχρίσµατος: Η τεχνική αυτή µπορεί να εφαρµοστεί σε συνδυασµό µε τις τεχνικές επισκευής υπό την προϋπόθεση ότι δεν είναι απαιτητή η διατήρηση της όψης της λιθοδοµής. Έχει ως στόχο την αύξηση της διατµητικής και καµπτικής αντοχής της τοιχοποιίας. Μπορεί να εφαρµοστεί µονόπλευρα σε συνδυασµό µε κατάλληλες φωλιές στην τοιχοποιία για την αποτελεσµατική αγκύρωση, ή αµφίπλευρα µε κατάλληλες διαµπερείς συνδέσεις. Ο βαθµός αποτελεσµατικότητας της µεθόδου εξαρτάται από το πάχος και την καλή αγκύρωση του επιχρίσµατος στην τοιχοποιία. Μειονέκτηµα της τεχνικής αυτής αποτελεί η πιθανότητα συγκέντρωσης και εγκλωβισµού υγρασίας στη διεπιφάνεια µεταξύ τοίχου και επιχρίσµατος µε αποτέλεσµα τη σταδιακή αποδιοργάνωση του υφιστάµενου κονιάµατος και τη µείωση της αντοχής του τοίχου. Στην περίπτωση Εικόνα 40 της εφαρµογής της τεχνικής αυτής συνιστάται να λαµβάνεται πρόνοια για την αποµάκρυνση της υγρασίας.(Εικόνες 39,40) Προσθήκη ριζοπλισµών: Οι ριζοπλισµοί εφαρµόζονται συνήθως σε παλιές λιθοδοµές µεγάλου πάχους για βελτίωση της µάζας, τοπικές ενισχύσεις ή και καθολική ενίσχυση. Με την τεχνική αυτή επιτυγχάνεται γενικώς σχετικά µικρή αύξηση της θλιπτικής αντοχής και σηµαντική αύξηση της διατµητικής αντοχής της τοιχοποιίας, ανάλογα µε την πυκνότητα τοποθέτησης και τη διάµετρο των ριζοπλισµών. Τα µειονεκτήµατα της τεχνικής αυτής, τα οποία συνδέονται συνήθως µε τη χρήση της σε µνηµεία, είναι η αλλοίωση της δοµής της τοιχοποιίας και µάλιστα κατά τρόπο µη αναστρέψιµο. Πολλές φορές λόγω της διάβρωσής τους προκαλείται διόγκωση µε ταυτόχρονη πρόκληση βλαβών στην τοιχοποιία. Η εξαιρετικά δυσχερής αντικατάσταση των ριζοπλισµών σε περίπτωση διάβρωσής τους απαιτεί διατρήσεις µεγάλης διαµέτρου µε κίνδυνο να προκληθούν βλάβες στην τοιχοποιία.(Εικόνα 40,41,42)

31

Εικόνα 40

Εικόνα 41

Εικόνα 42

Κατασκευή διαζωµάτων: Τα διαζώµατα διασφαλίζουν και µάλιστα σε υψηλό βαθµό τη βελτίωση της συµπεριφοράς της κατασκευής έναντι σεισµού. Επιπλέον επιτυγχάνεται οµοιόµορφη κατανοµή των φορτίων της στέγης µε παράλληλη διόρθωση ενδογενών προβληµάτων της κατασκευής, όπως προβλήµατα γωνιών και διασταυρώσεων τοίχων, έδρασης και αγκύρωσης δαπέδων και στεγών κ.λπ. Τα διαζώµατα µπορεί να είναι από οπλισµένο σκυρόδεµα, µέταλλο ή ξύλο. Η επιλογή του υλικού Εικόνα 43

καθορίζεται από ορισµένες παραµέτρους όπως ο χαρακτήρας του κτιρίου, τα υλικά της τοιχοποιίας, τα υλικά του υπερκείµενου πατώµατος ή στέγης κ.λπ. Για την κατασκευή του διαζώµατος απαιτείται σχολαστική εργασία υποστύλωσης της στέγης ή του πατώµατος και τµήµατος του τοίχου προς αποφυγή περαιτέρω βλαβών λόγω της αφαίρεσης λίθων από τους τοίχους. Γενικώς, η κατασκευή διαζωµάτων προϋποθέτει εκτενείς εργασίες.(Εικόνες 43,44) Εικόνα 44

32

Προσθήκη ελκυστήρων και τενόντων: Οι ελκυστήρες χρησιµοποιούνται σε περίπτωση αποκόλλησης διασταυρούµενων τοίχων ή αποδιοργάνωσης γωνιών τοίχου. Εφαρµόζονται επίσης για τη βελτίωση της συµπεριφοράς της κατασκευής συνδέοντας απέναντι τµήµατα της, µε την εφαρµογή ευνοϊκής χαµηλής Εικόνα 45 πρόθλιψης. Μπορούν ακόµα να εφαρµοστούν και για ενίσχυση της θεµελίωσης. Είναι συνήθως οριζόντιοι και σπανίως κατακόρυφοι. Ευθύγραµµοι τένοντες χρησιµοποιούνται συνήθως για την περιµετρική περίσφιγξη τοιχοποιιών και για την αποκατάσταση λειτουργίας ελκυστήρα σε καµπύλους γραµµικούς ή επιφανειακούς φορείς ενώ δακτυλιοειδείς τένοντες Εικόνα 46 χρησιµοποιούνται για την περίσφιγξη του τυµπάνου τρούλων. Με τους ελκυστήρες και τους τένοντες επιτυγχάνεται βελτίωση της συµπεριφοράς της τοιχοποιίας έναντι οριζοντίων, συνήθως σεισµικών µετακινήσεων. Οι ελκυστήρες και οι τένοντες υπόκεινται σε χαλάρωση µε την πάροδο του χρόνου λόγω ερπυσµού, γι’ αυτό και επιβάλλεται συστηµατικός έλεγχος. Η τεχνική αυτή είναι εύκολα αναστρέψιµη και συνήθως συνυπάρχει στο τελικό σχήµα επέµβασης µε κάποιες από τις άλλες τεχνικές.

33

Αβαθής υποθεµελίωση: Είναι η πιο διαδεδοµένη τεχνική υποθεµελίωσης στην πράξη, κυρίως για κτίρια µικρής σπουδαιότητας, λόγω του χαµηλού κόστους και της γρήγορης εφαρµογής της συγκριτικά µε άλλες τεχνικές που αναφέρονται πιο κάτω. Εφαρµόζεται κυρίως σε περιπτώσεις όπου επιβάλλεται ενίσχυση της θεµελίωσης αλλά δεν παρατηρούνται ιδιαίτερα προβλήµατα εδάφους. Ουσιαστικά υποβιβάζει το µέγεθος των τάσεων στον αρµό εδάφους – θεµελίου λόγω διαπλάτυνσης του πέλµατος του πέδιλου και έτσι µειώνει την ανάπτυξη µετακινήσεων ή διαφορικών καθιζήσεων στο επίπεδο της θεµελίωσης. Η βελτίωση της φέρουσας ικανότητας της θεµελίωσης εξαρτάται από την ποιότητα σύνδεσης των νέων στοιχείων οπλισµένου σκυροδέµατος µε την υφιστάµενη θεµελίωση, η επίτευξη της οποίας απαιτεί σχολαστικές και εκτενείς εργασίες, κυρίως σε περίπτωση αµφίπλευρης ενίσχυσης.(Εικόνες 47,48)

Εικόνα 47 Υποθεµελίωση µε πασσάλους

Εικόνα 48 Ενίσχυση θεµελίων µε µανδύα σκυροδέµατος

Εικόνα 49 Ενίσχυση θεµελίωσης µε ριζοπασσάλους.

Βαθιά υποθεµελίωση µε τη µέθοδο των µικροπασσάλων: Η τεχνική αυτή συνιστάται για τη βελτίωση της φέρουσας ικανότητας τόσο του εδάφους όσο και της θεµελίωσης. Εφαρµόζεται κυρίως στις περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η εφαρµογή των αβαθών υποθεµελιώσεων (π.χ. προβληµατικά εδάφη, υψηλός υδροφόρος ορίζοντας κ.λπ.). Τα κύρια πλεονεκτήµατα των µικροπασσάλων είναι η άµεση εφαρµογή και η ταχύτητα κατασκευής τους, η αποφυγή εργασιών υποσκαφής και η ικανότητά τους να παραλάβουν σταδιακά τµήµα των φορτίων και να οδηγήσουν στη σταθεροποίηση των µετακινήσεων. Απαιτείται η διάθεση ενός ευέλικτου και ισχυρού γεωτρύπανου, ικανού να διατρήσει κάθε είδος εδάφους και θεµελίωσης. Η συµµετρική διάταξη µικροπασσάλων και από τις δύο πλευρές του τοίχου, αυξάνει την αποτελεσµατικότητα. Ωστόσο υπάρχει συνήθως δυσκολία εισόδου του γεωτρύπανου στο κτίριο, το κόστος δε για την επιτυχή εφαρµογή της τεχνικής είναι σχετικά υψηλό.(Εικόνα 49)

34

5. ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ Λόγω των συστηµατικών ερευνών και εφαρµογών που έχουν γίνει για τις εργασίες επεµβάσεων σε µνηµεία, έχει αναπτυχθεί αρκετή τεχνογνωσία γύρω από την τεχνολογία και τα µηχανικά χαρακτηριστικά των υλικών που χρησιµοποιούνται σε επεµβάσεις επισκευών και ενισχύσεων κτιρίων από φέρουσα τοιχοποιία. Αρκετά από αυτά τα επιτεύγµατα είναι σήµερα τεχνολογικά και οικονοµικά εφικτά και για παραδοσιακά κτίρια. Επίσης, αρκετά από τα υλικά που χρησιµοποιούνται γι’ αυτές τις εργασίες προσφέρονται έτοιµα στην αγορά και συνοδεύονται από ειδικά έντυπα της κατασκευάστριας ή προµηθεύτριας εταιρείας, γι’ αυτό συστήνεται όπως γίνεται σχολαστική αξιολόγηση των τεχνικών τους προδιαγραφών πριν επιλεγούν για χρήση. Κονιάµατα: Σχεδόν σε κάθε τεχνική επισκευής και ενίσχυσης η χρήση των κονιαµάτων είναι επιβεβληµένη, ιδιαίτερα όταν προβλέπεται βαθύ αρµολόγηµα, συρραφή µεγάλων ρωγµών, καθαίρεση και τοπική ανακατασκευή, συρραφή αποκολληµένων τοίχων (λιθοσυρραφή). Η επιλογή της σύνθεσης του κονιάµατος θα πρέπει να γίνεται µε βάση τα χαρακτηριστικά του ήδη υπάρχοντος, της κατηγορίας του κτιρίου και της απαιτούµενης αντοχής που θα πρέπει να προσδοθεί στην επισκευασµένη τοιχοποιία. Κονιάµατα συµβατά µε τα υφιστάµενα, εξασφαλίζουν γενικά καλύτερη πρόσφυση. Τα συνήθη συνδετικά κονιάµατα που χρησιµοποιούνται σήµερα διακρίνονται σε τρεις βασικούς τύπους: Ασβεστοκονιάµατα (AK): ασβέστης και άµµος σε κατάλληλες αναλογίες Ασβεστοτσιµεντοκονιάµατα (ATK): ασβέστης, τσιµέντο και άµµος σε κατάλληλες αναλογίες Τσιµεντοκονιάµατα (TK): τσιµέντο και άµµος σε κατάλληλες αναλογίες. Σε ξένους κανονισµούς και προδιαγραφές, όπως Ευρωκώδικας, Γερµανικές προδιαγραφές, Βρετανικές προδιαγραφές, Αµερικάνικες προδιαγραφές, καθορίζονται οι αναλογίες ασβέστη, άµµου και τσιµέντου ώστε από τους πιο πάνω τύπους κονιαµάτων να προκύψουν συγκεκριµένες θλιπτικές αντοχές του κονιάµατος (fmc). Οι θλιπτικές αντοχές των διαφόρων τύπων κονιαµάτων έχουν συνήθως την παρακάτω διακύµανση. Ασβεστοκονιάµατα (ΑΚ): 0.5 – 2.0 MPa Ασβεστοτσιµεντοκονιάµατα (ΑΤΚ): 2.0 – 8.0 MPa Τσιµεντοκονιάµατα (ΤΚ): >8.0 MPa Είναι γενική η παρατήρηση ότι η αύξηση του ποσοστού του τσιµέντου συµβάλει στην αύξηση της θλιπτικής αντοχής του κονιάµατος, ενώ αντίστροφα η αύξηση του ποσοστού του ασβέστη συµβάλει στην αύξηση της παραµορφωσιµότητάς του, εξίσου σηµαντική παράµετρος, δεδοµένης της ψαθυρής συµπεριφοράς της τοιχοποιίας. Ενέµατα: Τις τελευταίες δεκαετίες, και κυρίως για την πλήρωση κενού ή µεγάλου εύρους ρωγµών σε τοιχοποιίες ή σκυρόδεµα, χρησιµοποιούνται τα ενέµατα. Τα συνήθη τσιµεντενέµατα συντίθενται από τσιµέντο, νερό, άµµο, κάποιο υπερπλαστικοποιητή και ένα διογκωτικό προς διασφάλιση υψηλής αντοχής και χαµηλής συρρικνώσεως κατά τη σκλήρυνση. Ως επί το πλείστον τα ενέµατα χρησιµοποιούνται για την επισκευή και ενίσχυση φερουσών τοιχοποιιών (ενέσεις σε ρωγµές, 35

οµογενοποίηση µάζας). Σε περίπτωση παραδοσιακών ή µνηµειακών κτισµάτων παρασκευάζονται ενέµατα συµβιβαστά από πλευράς αντοχής και παραµορφωσιµότητας προς τα υλικά δοµήσεως, οπότε µεγάλο ποσοστό του τσιµέντου υποκαθίσταται από πουζολανικά υλικά (π.χ. θηραϊκή γη) και υδράσβεστο. Επιπλέον, για την επιτυχή εφαρµογή του το ένεµα πρέπει να είναι σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας και να αποφεύγεται η απόµιξη. Πολλές φορές πραγµατοποιούνται δοκιµαστικές ενέσεις και η τελική σύνθεση του ενέµατος αποφασίζεται βάσει των αποτελεσµάτων των δοκιµαστικών εφαρµογών. Επίσης ενέµατα χρησιµοποιούνται για τη σφράγιση ρωγµών ή ανοιγµάτων κατά την εφαρµογή ριζοπλισµών, ελκυστήρων και µικροπασσάλων. Τέλος, ειδικά ενέµατα χρησιµοποιούνται για την ενίσχυση του εδάφους. Η σύνθεση τους, κυρίως ως προς το ιξώδες, απαιτεί γνώση του επιπέδου των ρωγµών του εδάφους εντός των οποίων θα διεισδύσει. Οπλισµένο ή εκτοξευόµενο σκυρόδεµα: Η χρήση του οπλισµένου σκυροδέµατος χρησιµοποιείται κατά την κατασκευή διαζωµάτων, υπερθύρων και στις αβαθείς θεµελιώσεις. Το εκτοξευόµενο σκυρόδεµα χρησιµοποιείται στην κατασκευή των µανδυών, για το οποίο απαιτείται ειδικός εξοπλισµός. Συνιστάται βεβαίως σε κάθε περίπτωση οι προδιαγραφές του σκυροδέµατος να προκύπτουν µετά από σχετική µελέτη αλλά κυρίως να λαµβάνονται ειδικές πρόνοιες για τη σύνδεση των στοιχείων σκυροδέµατος µε τη φέρουσα τοιχοποιία. Μέταλλα: Η χρήση µετάλλων απαιτείται για τη συρραφή αποκολληµένων τοίχων, για ριζοπλισµούς, για ελκυστήρες και τένοντες και σε ορισµένες περιπτώσεις για την κατασκευή διαζωµάτων ή την ενίσχυση πατωµάτων. Σε αρκετές περιπτώσεις επιβάλλεται η χρήση ανοξείδωτων µετάλλων προς αποφυγή διογκώσεων και πρόκληση ρωγµών στην τοιχοποιία. Οι ελκυστήρες και οι τένοντες υπόκεινται σε χαλάρωση µε την πάροδο του χρόνου λόγω ερπυσµού, γι’ αυτό και επιβάλλεται συστηµατικός έλεγχος αλλά και επιλογή µετάλλων ειδικών προδιαγραφών για το σκοπό αυτό. Ξυλεία: Η ξυλεία χρησιµοποιείται συνήθως για την αντικατάσταση της υφιστάµενης ξυλείας σε στέγες και πατώµατα. Η τοποθέτησή τους θα πρέπει να γίνεται κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται αφενός στατική επάρκεια αυτών των στοιχείων (πατώµατα στέγες) αλλά και η διαφραγµατική τους λειτουργία. Η ποιότητα, οι διατοµές και ο τύπος της ξυλείας θα πρέπει να επιλέγεται µετά από σχετική µελέτη. Επίσης, ξύλινοι δοκοί µεγάλων διατοµών χρησιµοποιούνται στην κατασκευή υπερθύρων και διαζωµάτων όπου θα πρέπει να λαµβάνονται ειδικές πρόνοιες για τη σύνδεσή τους µε την τοιχοποιία.

36

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΧΕ∆ΙΩΝ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑ ΦΘΟΡΩΝ

37

2

5 4

1 A

3

Ζ

Γ

∆

E B

ΟΨΗ(ΝΟΤΙΟ∆ΥΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΑΠΟ ΣKΥΡΟ∆ΕΜΑ 2. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΟΠΤΟΠΛΙΝΘΟ∆ΟΜΗ 3. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΑΡΓΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ/ΠΕΤΡΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ 4. ΣΙ∆ΕΡΕΝΙΑ ΚΟΥΦΩΜΑΤΑ 5. ∆ΙΑΖΩΜΑΤΑ

Α. ΠΤΩΣΗ ΣΤΕΓΑΣΕΩΝ Ή ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΩΝ Β. ΠΤΩΣΗ Ή/ΚΑΙ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΩΝ Γ. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΑΡΜΟΛΟΓΙΜΑΤΩΝ ∆. ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΜΟΥΣ Ε. ΒΙΟ∆ΙΑΒΡΩΣΗ Ζ. ΥΓΡΑΣΙΑ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΧΕ∆ΙΟΥ Π1 38

4 5

A

3

1

Γ ∆ Β

ΠΙΣΩ ΟΨΗ(ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ

ΠΛΕΥΡΑ)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΑΠΟ ΣKΥΡΟ∆ΕΜΑ 2. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΟΠΤΟΠΛΙΝΘΟ∆ΟΜΗ 3. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΑΡΓΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ/ΠΕΤΡΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ 4. ∆ΙΑΖΩΜΑΤΑ 5. ΠΛΗΡΩΣΗ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ

Α. ΠΤΩΣΗ ΣΤΕΓΑΣΕΩΝ Ή ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΩΝ Β. ΠΤΩΣΗ Ή/ΚΑΙ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΩΝ Γ. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΑΡΜΟΛΟΓΙΜΑΤΩΝ ∆. ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΜΟΥΣ Ε. ΒΙΟ∆ΙΑΒΡΩΣΗ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΧΕ∆ΙΟΥ Π2

39

E

A

2 A

4

E

B Z

1 ∆

3

Β

ΠΛΑΓΙΑ ΟΨΗ(ΒΟΡΕΙΟ∆ΥΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ

ΠΛΕΥΡΑ)

ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΑΠΟ ΣKΥΡΟ∆ΕΜΑ 2. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΟΠΤΟΠΛΙΝΘΟ∆ΟΜΗ 3. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΑΡΓΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ/ΠΕΤΡΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ 4. ∆ΙΑΖΩΜΑΤΑ

Α. ΠΤΩΣΗ ΣΤΕΓΑΣΕΩΝ Ή ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΩΝ Β. ΠΤΩΣΗ Ή/ΚΑΙ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΩΝ Γ. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΑΡΜΟΛΟΓΙΜΑΤΩΝ ∆. ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΜΟΥΣ Ε. ΒΙΟ∆ΙΑΒΡΩΣΗ Z. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ


40

2

5

4 B B ∆ Γ

Z

A

3 6

A

Γ E

1

Z

A

7

ΤΟΜΗ Β - Β

ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΑΠΟ ΣKΥΡΟ∆ΕΜΑ 2. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΟΠΤΟΠΛΙΝΘΟ∆ΟΜΗ 3. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΑΡΓΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ/ΠΕΤΡΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ 4. ∆ΙΑΖΩΜΑΤΑ 5. ΠΛΗΡΩΣΗ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ 6. ΕΠΙΧΡΙΣΜΑ ΑΠΟ ΣΟΒΑ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑ 7. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΕΞΑΟΠΟΥΣ ΟΠΤΟΠΛΙΝΘΟΥΣ

Α. ΠΤΩΣΗ ΣΤΕΓΑΣΕΩΝ Ή ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΩΝ Β. ΠΤΩΣΗ Ή/ΚΑΙ ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΕΠΙΧΡΙΣΜΑΤΩΝ Γ. ΡΩΓΜΕΣ ∆. ΥΓΡΑΣΙΑ Ε. ΒΙΟ∆ΙΑΒΡΩΣΗ Z. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ


A

3 3 E Γ

3

∆ B

ΤΟΜΗ Κ - Κ

ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΟΠΤΟΠΛΙΝΘΟ∆ΟΜΗ 2. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΑΡΓΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ/ΠΕΤΡΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ 3. ∆ΙΑΖΩΜΑΤΑ 4. ΣΙ∆ΕΡΟΚΑΤΑΚΣΕΥΗ ΕΠΙΚΑΛΥΜΕΝΗ ΜΕ ΕΛΕΝΙΤ

Α. ΠΤΩΣΗ ΣΤΕΓΑΣΕΩΝ Ή ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΩΝ B. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΑΡΜΟΛΟΓΙΜΑΤΩΝ Γ. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ ∆. ΒΙΟ∆ΙΑΒΡΩΣΗ Ε. ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ


42

A

4

3 1 Γ

2

Γ B

∆

E

ΤΟΜΗ Ι - Ι


Α. ΠΤΩΣΗ ΣΤΕΓΑΣΕΩΝ Ή ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΩΝ B. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ Γ. ΥΓΡΑΣΙΑ ,ΒΙΟ∆ΙΑΒΡΩΣΗ ∆. ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ Ε. ΡΩΓΜΕΣ


4 A

3 1 A ∆ Z B

Γ E

2

ΤΟΜΗ Λ - Λ


Α. ΠΤΩΣΗ ΣΤΕΓΑΣΕΩΝ Ή ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΩΝ B. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ Γ. ΥΓΡΑΣΙΑ ∆. ΒΙΟ∆ΙΑΒΡΩΣΗ Ε. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ Ζ. ΡΩΓΜΕΣ


44

2

1

4

A

3 B

Γ ∆

ΤΟΜΗ Γ - Γ

ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΑΡΓΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ/ΠΕΤΡΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ 2. ΤOIXOΠΛΗΡΩΣΗ ΑΠΟ ΟΠΤΟΠΛΙΝΘΟ∆ΟΜΗ 3. ΠΛΑΚΑ ΑΠΟ ΟΠΛΙΣΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ 4. ∆ΟΚΟΙ ΑΠΟ ΧΑΛΥΒΑ ΤΥΠΟΥ ∆ΙΠΛΟΥ΄'Τ'

. ΠΤΩΣΗ ΣΤΕΓΑΣΕΩΝ Ή ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΩΝ A. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ Β. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΑΡΜΟΛΟΓΙΜΑΤΩΝ Γ. ΡΩΓΜΕΣ ∆. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ


45

1

A

B

3

3 Γ

∆

ΤΟΜΗ Z - Z

ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΑΠΟ ΑΡΓΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ/ΠΕΤΡΟΛΙΘΟ∆ΟΜΗ 2. ΠΛΑΚΑ ΑΠΟ ΟΠΛΙΣΜΕΝΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ 3. ∆ΟΚΟΙ ΑΠΟ ΧΑΛΥΒΑ ΤΥΠΟΥ ∆ΙΠΛΟΥ΄'Τ'

. ΠΤΩΣΗ ΣΤΕΓΑΣΕΩΝ Ή ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΑΥΤΩΝ A. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΟΙΓΜΑΤΩΝ Β. ΡΩΓΜΕΣ Γ. ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ ∆. ΥΓΡΑΣΙΑ , ΒΙΟ∆ΙΑΒΡΩΣΗ


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ

47

Φ9

Φ8

Φ10 Φ6

Φ39 Φ38

42 Φ Φ37

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Φ11 Φ2

Φ 43

Φ7

Φ41

Φ35

Φ40 Φ 36

Φ44

Φ30 Φ29

Φ45

Φ33 Φ32 Φ28 Φ34

Φ31 Φ27 Φ26

Φ5

Φ46

Φ16 Φ13 Φ14 Φ15 Φ18 Φ19 Φ20 Φ22 Φ17 Φ21 Φ25

Φ23 Φ24

Φ4

Φ12 48

Φ1

Φωτογραφία 2






49







50










51

Φωτογραφία 17 Φωτογραφία 20



52










53










54






55



56

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

57

Πρόταση :

Αναζητήθηκε λύση σε κάποια ανθρώπινη ανάγκη λύνοντας ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβληµα . Την ανάγκη προστασίας των παιδιών ,τα οποία βρίσκονται ξαφνικά απροστάτευτα , από διάφορους λόγους και αιτίες. Παιδική κακοποίηση µε τη γενική έννοια του όρου , χαµός γονέων ή/και κηδεµόνων , έλλειψη ή αδυναµία ανάληψης ευθυνών από συγγενικά πρόσωπα και πολλά άλλα. Επίσης , κέντρα φιλοξενίας και παραµονής της αναφερόµενης κατηγορίας παιδιών εκλείπουν , προσκολλώντας σε γραφειοκρατικά θέµατα ή θέµατα καθαρά οικονοµικής στήριξης των µονάδων αυτών. Ακόµα και η οικογένεια(πυρήνας) πολλές φορές για διάφορους λόγους (για παράδειγµα: κοινωνικής ένταξης , αποπροσανατολισµού , οικονοµικής δυσχέρειας ) δεν παρέχει τις κατάλληλες συνθήκες προστασίας της εν λόγω οµάδας παιδιών. Το κράτος δεν προβαίνει σε ενέργειες προστασίας των παιδιών αυτών µέσα από την πρόνοια , µη αναγνωρίζοντας ότι το πρόβληµα είναι σε µεγάλο βαθµό όπως θα έπραττε (και έχει κάνει παλαιότερα) σε ειδικές συνθήκες ,όπως σε µεταπολεµικές περιόδους ή ακόµα και σε µετακαταστροφικές περιόδους σεισµών , λυµών και καταποντισµών. Λαµβάνοντας υπόψη , την συνολική λειτουργία του όλου συγκροτήµατος σκεφτήκαµε ότι µπορεί να αυτονοµηθεί ή να συντηρηθεί από ιδίους πόρους(κέντρο πολυχώρου). Η τοποθεσία δε , του οικοπέδου και της ευρύτερης περιοχής εξασφαλίζει µια ιδανική σχέση µε το κέντρο της περιοχής , χωρίς να γεύεται τα αρνητικά της , προσφέρει την ηρεµία καθώς και την ησυχία του απόκεντρου, εξασφαλίζοντας την ασφάλεια των χρηστών . Επίσης το αγνάντεµα του υγρού στοιχείου (θάλασσα) , αλλά και των βουνοκορφών από την άλλη , εξασφαλίζουν αίσθηµα ελευθερίας και γαλήνης. Σηµαντικό στοιχείο της όλης σκέψης προς κοινωνική ένταξη και καθηµερινής ενασχόλησης , αποτελεί η λειτουργία του ξενώνα µε την εναλλαγή κόσµου , όπως επίσης και η όλη λειτουργία του πολυχώρου προσφέροντας πολιτιστικές εµπειρίες , προοδευτικές και πρωτόγνωρες για αυτούς , βοηθώντας τους , να τα οικειοποιηθούν, δηµιουργώντας τους , κινητήριες δυνάµεις για επαγγελµατικούς αλλά όχι µόνο , δρόµους , δηµιουργίας και προόδου. Συµπεριµβανοµένου των ως άνω και φυσικά την υποκειµενικότητα της σκέψης µας , που συνάδει µε τα βιώµατά µας , καταλήξαµε στο να προτείνουµε για την επαναλειτουργία και χρήση του παλαιού αυτου εργοστασίου της εταιρίας ΒΕΣΟ ΣΕ :

58

Για την συνθετική πρόταση , λαµβάνοντας υπόψη τα δεδοµένα σχετικά, µε την σύνδεση των κτιρίων, τις διαδροµές κίνησης, τις εισόδους σε αυτό, καθώς και την ενοποίηση των εξωτερικών χώρων δηµιουργώντας µια ενδιάµεση ζώνη , και δεδοµένου ότι σε ένα (τυπικό) κτιριολογικό πρόγραµµα , υπάρχουν απαιτήσεις για χώρους που :α)έχουν ειδικές λειτουργίες, β)είναι ευέλικτοι στη χρήση και επιδέχονται ελεύθερα χειρισµούς. γ)πρέπει να είναι αποµονωµένοι για ησυχία. δ)πρέπει να είναι εύκολα προσπελάσιµοι. καταλήγουµε , συνθέτοντας µια χωρική γραµµική οργάνωση (ακολουθία χώρων) αποτελούµενη από τρείς διαφορετικούς όγκους Χ ,Ψ και Κ. Κεντρική µας ιδέα είναι ο διαχωρισµός του δοµηµένου χώρου σε ζώνες και η ενοποίησή τους µε ένα γραµµικό αρθρωτικό στοιχείο, πάνω στο οποίο και σε συνδυασµό µε το περιεχόµενο των ζωνών, συντάσσονται ιεραρχηµένα οι κτιριακοί όγκοι αναδεικνύοντας το υπάρχον κτίριο, χωρίς ωστόσο να επισκιάζεται το νέο κτίσµα. Έτσι , ο τρόπος που αυτοί οι χώροι είναι διατεταγµένοι µπορεί να ξεκαθαρίσει τη σχετική τους σηµασία και το λειτουργικό ή το συµβολικό τους ρόλο στην οργάνωση του κτιρίου. Επιπροσθέτως, µελετώντας τον τύπο αυτό της χωρικής οργάνωσης στη διαµόρφωση του µονοπατιού της κυκλοφορίας, γίνεται σαφές, ότι εξαιτίας του χαρακτηριστικού µήκους, η γραµµική οργάνωση εκφράζει κατεύθυνση και δηλώνει κίνηση , προέκταση και αύξηση. Όπως µπορείτε να δείτε, µε την αποµάκρυνση και αποµόνωση του κτιρίου Κ που θα στεγάζει τον 'ξενώνα φιλοξενίας' δηµιουργείται µια ενδιάµεση ζώνη , ενώ συνάµα γίνεται σαφές , µέσα στη γραµµική ακολουθία , και η σπουδαιότητα των λειτουργικά ή συµβολικά σηµαντικών χώρων από το µέγεθος και σχήµα τους. Έτσι τοποθετούνται προς στέγαση, στο κτίριο Χ (υπάρχον), χώροι κοινόχρηστοι από ευρύ κοινό, στο κτίριο Ψ (µεγάλο νέο κτίσµα), χώροι στέγασης του Ιδρύµατος άρα αµιγώς ιδιωτικοί, ενώ στο κτίριο Κ, πρόκειται να στεγαστεί ο ξενώνας , χώρος κοινόχρηστος αλλά πιο ιδιωτικής φύσεως. Όπως λοιπόν προαναφέρθηκε εντός της σύλληψης της κεντρικής ιδέας σχεδιασµού είναι η ανάδειξη του υπάρχοντος κτιρίου χωρίς όµως να επισκιάζεται το νέο κτίσµα. Έτσι στην περίπτωση του υπάρχοντος συγκροτήµατος κτιρίων αποφασίζεται να διατηρηθεί η αρχική φυσιογνωµία των πρώτα κτισµένων χρονολογικά κτιρίων , κτίριο Α και κτίριο Β , ενώ των κτιρίων Γ και ∆ να παίξουν δευτερεύοντα αλλά όχι πιο ασήµαντο ρόλο(βλέπε ανάλυση). Έτσι, ενώ στα κτίρια Α και Β διατηρείται αναδεικνύεται και ενισχύεται η υπάρχουσα βιοµηχανική µορφολογία , στα κτίρια Γ και ∆ , η υπάρχουσα µορφολογία και δοµή αντικαθίσταται µε αλουµινοκατασκευή και επικάλυψη υαλοπινάκων. Η προσπάθεια είναι να διατηρηθεί η ουδετερότητα στη µορφή έτσι ώστε να αναδειχθούν οι δυο όγκοι Α και Β , χωρίς άλλη οπτική παρεµβολή. Ειδικότερα , στο κτίριο Α επαναφέρονται και διατηρούνται όλα τα ανοίγµατα , το ύψος , η στέγη και το µήκος της αρχικής κατασκευής. Οµοίως και στο κτίριο Β. Στο κτίριο Γ έχοντας εκ των πραγµάτων µια µεταγενέστερη κατασκευή και µάλιστα δευτερευούσης σηµασίας δεν διατηρείται κανένα 59

µορφολογικό στοιχείο , αντικαθιστάτε η φέρουσα περιµετρική τοιχοποιία µε υαλοπίνακες. Όµοια και στο κτίριο ∆ , µε τη διαφορά ότι διατηρείται ο επί της προσοψεως τοίχος µε τα δυο ανοίγµατα του στην αρχική τους µορφή , πίσω όµως από το κάναβο της αλουµινοκατασκευής χωρίς όµως τους υαλοπίνακες(ΕΙΚΟΝΑ).Το υπόλοιπο καλύπτεται από υαλοπίνακες µαζί µε τον κτιριακό όγκο που προστίθεται στη µακριά ελεύθερη πλευρά του , κοµµάτι το οποίο προστίθεται για να σπάσει την συµµετρία του όλου δοµήµατος , επιτυγχάνοντας και έτσι την ανάδειξη των ανανεωµένων πια βιοµηχανικής αρχιτεκτονικής κτιρίων Α και Β. Επιχειρείται η δηµιουργία ενός οργανωµένου λειτουργικού και ευκολα διαχειριζόµενου πολυδύναµου χώρου που θα µπορεί να εξυπηρετεί ένα µεγάλο φάσµα οικονοµικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων , η βέλτιστη περίπτωση των συνθηκών προβολής , προώθησης και εµπορίας των τοπικών προϊόντων , πνευµατικής ιδιοκτησίας και όχι µόνο. Εσωτερικά , ο χώρος αναπτύσσεται κατά µήκος και κατά ύψος , ενώ χωρίζεται σαφέστατα από την λειτουργία των χώρων. Εισερχόµενοι από την κεντρική είσοδο , διακρίνεται ο χώρος υποδοχής και ενηµέρωσης (ρεσεψιόν) , χώρος δευτερευούσης χρήσης από τους εκάστοτε ενοικιαστές. Όπισθεν του προαναφερθέντος χώρου βρίσκεται το γραφείο διαχείρισης του πολυχώρου µε τους απαραίτητους χώρους αναµονής. Παρακολουθώντας την κατά µήκος διάταξη του συνόλου , εξ’ αριστερών διακρίνεται ο προθάλαµος και χώρος αναµονής της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων και την είσοδο αυτής. Στον ίδιο χώρο µε νοητούς διαχωρισµούς βρίσκεται επίσης το κέντρο υπολογιστών και δικτύων , κέντρο διαχείρισης µικροφωνικής , φωτισµών και λοιπών ηλεκτροµηχανολογικών εγκαταστάσεων της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων ,κυρίως , αλλά και άλλων χώρων. Τέλος προστίθεται ότι από το χώρο αυτό οδηγούµαστε στην είσοδο έξοδο των λουτρών του όλου οικοδοµήµατος. Καταλήγοντας στην εξ’ αριστερών ανάπτυξη του κτιρίου βρίσκεται η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων. Επιστρέφοντας στη κεντρική είσοδο και οδηγούµενοι εκ δεξιών , εισερχόµεθα σε ένα διάδροµο που µας κατευθύνει στο τέλος του στην αίθουσα συνεδριάσεων , και πριν αυτής στην αίθουσα προβολών αµφιθεατρικής διάταξης µε απόληξη στο δεύτερο επίπεδο επί της καθέτου διατάξεως του οικοδοµήµατος. Στις προαναφερθείσες αίθουσες διακρίνεται η επιλογή ενοποίησης τους µε την ειδικής κατασκευής µεσοτοιχία τους , διαθέτοντας έτσι , αίθουσα συνεδριάσεων µετά κοινού. Στην καθ’ ύψος διάταξη οδηγούµαστε από την σκάλα που συναντάµε στην είσοδο. Στο πρώτο επίπεδο συναντούµε την απόληξη της αίθουσας προβολών , όπως προαναφέρθηκε καθώς και το χώρο σίτισης(snak-bar) µε ελάχιστο χώρο καθήµενων , ουσιαστικά ορίζοντας πέρασµα , που µας οδηγεί στο τρίτο επίπεδο και τελευταίο της καθ’ ύψος ανάπτυξης , την σοφίτα. Στον εν λόγω χώρο και κατά το ήµισυ αυτού υπάρχει χώρος καθήµενων και µη , στεγασµένος ,ενώ στο υπόλοιπο µισό ,ίδιας χρήσης χώρος, αίθριος. ∆οµοστατικά το κτίσµα προφανώς περιλαµβάνει ότι πιο σύγχρονο στη µηχανική τεχνολογία σε συνδυασµό µε τον ήδη υπάρχοντα φέροντα 60

οργανισµό , σε επισκευασµένη και ενισχυµένη µορφή. Όποια άλλη αναφορά στο θέµα θα αποδειχθεί αναλυθείς , διότι υπάγεται σε µελέτη άλλης ειδικότητας , µελέτη η οποία δεν έχει γίνει. Πρόκειται συνολικά για µια ολοκληρωµένη , υψηλής δυναµικότητας και αισθητικής εκθεσιακή και συνεδριακή υποδοµή. Η δεύτερη ζώνη του δοµηµένου χώρου που αποτελεί και το αρθρωτικό στοιχείο σύνδεσης της γραµµικής ακολουθίας αποτελεί το κτίριο Γ , ο επονοµαζόµενος, εκ τις χρήσεως, του Ξενώνας. Μια τυπική γεωµετρική σύγκρουση , εφόσον πρόκειται για δυο µορφές διαφορετικές στη γεωµετρία και τον προσανατολισµό οι οποίες συγκρούονται και διεισδύουν η µια µέσα στα όρια της άλλης , αγωνιζόµενες για οπτική υπεροχή και κυριαρχία , προσδιορίζοντας εν συνόλω µια νέα πια , σύνθετη µορφή. Εξυπηρετώντας ή ακόµα και τονίζοντας την εξωτερική µορφή. Εκφράζοντας την λειτουργική και πόσο µάλλον τη συµβολική σπουδαιότητα της µορφής στο χώρο. Αποκόπτοντας έναν ίσως προσδιορισµένο χωρικό όγκο από τη µορφή του ενός κτιρίου. Ενισχύοντας την τοπική συνθήκη ασυµµετρίας στη κτιριακή µορφή. Τέλος , αναγνωρίζοντας ή ακόµα και επιδεικνύοντας ένα µονοπάτι κίνησης. Αποτελεί ένα διώροφο κτίριο , σηµερινής έκφρασης στα υλικά του , χρωµατισµένος σοβάς και ξύλο. Το ισόγειο , ένας ενιαίος χώρος µικρής επιφάνειας περιλαµβάνει το καθιστικό και µία µικρή κουζίνα για την εξυπηρέτηση των αναγκών ,των φιλοξενηµένων καθώς επίσης και την µοναδική είσοδο του οικοδοµήµατος. Τρία αυτόνοµα υπνοδωµάτια εκ των οποίων το ένα είναι ειδικά διαµορφωµένο για άτοµα µε ειδικές ανάγκες (Α.Μ.Ε.Α.). Στον όροφο, υπάρχει ένα δεύτερο µικρό καθιστικό και τέσσερα αυτόνοµα υπνοδωµάτια εκ των οποίων τα δυο , χαίρουν και εξόδου σε αυτοδιαµορφούµενο µπαλκόνι. Στο νέο κτίσµα Ψ , εξωτερικά , πρόκειται για ένα ενιαίο στιβαρό όγκο που έχει υποκύψει της αφαιρετικής διαδικασίας σε µικρή έκταση , καταφέρνοντας να διατηρεί την αρχική του ταυτότητα. Εποµένως οι εσοχές (και εξοχές) οπτικά δεν αποδυναµώνουν το σχήµα του και άρα προσδίδεται η απαιτούµενη ασφάλεια και προστασία. Μορφολογικά , το κτίσµα αντιστοιχεί στο σήµερα , διαχωρίζοντας σαφώς τη θέση του ,τη λειτουργία του και την ηλικία του από το ήδη υπάρχον συγκρότηµα κτιρίων. Κυριαρχούν δυο υφές υλικών ο χρωµατισµένος σοβάς και το ξύλο. Πρόκειται για διώροφο κτίριο µε υπόγειο. Εσωτερικά: Το κύριο οργανωτικό στοιχείο της σειράς των χώρων του ιδρύµατος και στους δυο ορόφους , είναι το γραµµικό µονοπάτι (διάδροµος) που περνά κατά κύριο λόγο δίπλα από τους χώρους διατηρώντας την ακεραιότητά τους. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που περνά µέσα από χώρους δηµιουργεί σχέδια ανάπαυσης και κίνησης. Πρόκειται για περίκλειστους χώρους κυκλοφορίας , που πλαταίνουν σε κάποια σηµεία και προσδιορίζονται από τις δραστηριότητες και των εξοπλισµό µέσα στο χώρο. Ειδικότερα , στο ισόγειο ο διάδροµος είναι γραµµικός αλλά όχι ευθύγραµµος, όπως αυτός του ορόφου, και προτάσσει κίνηση εντός των χώρων διηµέρευσης . Έτσι εισερχόµενοι στο κτίριο και προσπερνώντας , 61

τον σε ηµικυκλική διάταξη χώρο υποδοχής(χώρος εξυπηρέτησηςενηµέρωσης ,χώρος αναµονής) , διακρίνουµε στα δεξιά της πορείας τους χώρους διαχείρισης και λειτουργίας του ιδρύµατος , γραφεία (διοικητικού) προσωπικού , ιατρείο (µε τον απαραίτητο χώρο αναµονής) και το λουτρό εξυπηρέτησης επισκεπτών και προσωπικού καθώς και το κλιµακοστάσιο. Στα αριστερά της πορείας, το γραφείο της διεύθυνσης και το διαµέρισµα του επιστάτη. ∆ιακόπτεται νοητά η πορεία µας από την αλλαγή επιπέδου στο σηµείο αυτό , απ’ όπου εισερχόµεθα στους χώρους σίτισης και αναψυχής . Ο χώρος σίτισης , αποτελείτε από τους βοηθητικούς χώρους ,την τραπεζαρία και την κουζίνα µετά της καθέτου επικοινωνίας της µε το υπόγειο. Ο χώρος καθιστικού-αναψυχής , ένας ενιαίος χώρος διηµέρευσης ,αποτελεί χώρο µη συγκεκριµένης λειτουργίας αλλά απολύτως απαραίτητης παρουσίας. Στο σηµείο υπάρχει και έξοδος για τον υπαίθριο περίγυρο. Επανερχόµενοι σε περίκλειστο άξονα κυκλοφορίας και αλλάζοντας για ακόµη µια φορά επίπεδο , βρίσκουµε στα αριστερά της πορείας µας την αίθουσα χειροτεχνίας και το νηπιαγωγείο ,ενώ στα δεξιά, τις αίθουσες χορού και µουσικής. Η απόληξη του µονοπατιού οδηγεί στην έξοδο κινδύνου και για τους δυο ορόφους , µε τον απαραίτητο κάθετο άξονα επικοινωνίας. Στον όροφο οριοθετούνται οι χώροι διανυκτέρευσης. Τα αυτόνοµα υπνοδωµάτια χωρητικότητας ενός έως τριών ατόµων προσχολικής-εφηβικής ηλικίας , τα υπνοδωµάτια βρεφών και τα υπνοδωµάτια προσωπικού βάρδιας. Όλα τα υπνοδωµάτια έχουν πρόσβαση σε αίθριο χώρο και θέα σε θάλασσα ή βουνό. Στον όροφο συµπεριλαµβάνεται ένας δεύτερος χώρος αναψυχής-καθιστικό , ένα δωµάτιο αναγνωστήριο-βιβλιοθήκη και η αίθουσα ηλεκτρονικών υπολογιστών-διαδικτύου. Το υπόγειο αποτελεί λειτουργική λύση για πολλούς βοηθητικούς αλλά απαραίτητους χώρους για την οµαλή λειτουργία του ιδρύµατος. Συµπεριλαµβάνονται , αποθήκες γενικές και τροφίµων(µε πρόσβαση και από έξω) , ιµατιοθήκη , πλυσταριό και αρχείο. Η αποθήκη τροφίµων και το αρχείο πέραν της γενικής κάθετης επικοινωνίας ,είναι προσπελάσιµοι στη κουζίνα και στο γραφείο της διεύθυνσης αντίστοιχα µε εσωτερικές βοηθητικές κλίµακες , προφανώς για λειτουργικούς λόγους. Στα υπό µελέτη κτίρια Ψ και Κ , η δοµοστατική τους υπόσταση έχει αποδοθεί σχεδιαστικά και µόνο , εντός ενός κανάβου πεσσών. ∆εν έχει εκπονηθεί αντισεισµική µελέτη , πάρα ταύτα , έχουν παρθεί µέτρα ώστε να µην επηρεαστεί η εσωτερική τους διαµόρφωση στη περίπτωση εφαρµογής µιας τέτοιας µελέτης. Η όλη προσπάθεια τείνει να πλησιάσει µια τυπική Ελληνική δίπατη κατοικία (κάτω: χώροι διηµέρευσης - πάνω: χώροι διανυκτέρευσης – υπόγειο: βοηθητικοί χώροι) µε απώτερο σκοπό την οµαλή εισαγωγή (και σαν επακόλουθο την εξαγωγή) των προστατευόµενων παιδιών σε κάτι φαινοµενικά οικείο απαλλάσσοντας το οίκηµα από µοναστηριακές διατάξεις(ή και φυλακής) , ίσως επιτυγχάνεται η διαγραφή από το νου της έννοιας συνεστίαση-συγκατοίκηση ,δίνοντας τη θέση της στη έννοια (µεγάλη)οικογένεια. Προσδίδοντας ,έτσι ,τα απαιτούµενα ψυχολογικά 62

αποτελέσµατα στη ψυχοσύνθεση των νέων παιδιών , δίνοντάς τους τα εφόδια και τα πρότυπα για την µετέπειτα ζωή τους , για την µετέπειτα δηµιουργία , της δικής τους οικογένειας.

Πρόταση διαµόρφωσης περιβάλλοντα χώρου: Το µονοπάτι της κίνησής µας, µπορούµε να το φανταστούµε σαν ένα συνεχές νήµα που ενώνει τους χώρους (ενός κτιρίου, µιας ακολουθίας εξωτερικών χώρων, κ.α.). Mέσα από µία ακολουθία χώρων, βιώνουµε ένα τόπο σε σχέση µε το που βρισκόµασταν πριν, και το που σκοπεύουµε να πάµε. Αυτό το κεφάλαιο, παρουσιάζει τα κύρια χαρακτηριστικά του κυκλοφοριακού συστήµατος του περιβάλλοντα χώρου του υπό µελέτη συγκροτήµατος κτιρίων, σα θετικά στοιχεία που επηρεάζουν την αντίληψή µας για τα σχήµατα και τους χώρους. Η σχέση µονοπατιού-χώρου χρησιµοποιείται για το πλησίασµα και τη λειτουργική ή συµβολική διείσδυση σε σηµαντικούς χώρους. Έτσι, δηµιουργείται ένας µεικτός τύπος οργάνωσης, κεντρική-δικτυωτή οργάνωση. Κεντρική οργάνωση διότι έχουµε ένα κεντρικό κυρίαρχο χώρο γύρω από τον οποίο είναι συγκεντρωµένος ένας αριθµός δευτερευόντων χώρων. Οι δευτερεύοντες χώροι διαφέρουν µεταξύ τους σε σχέση και µέγεθος για να ανταποκρίνονται σε ατοµικές απαιτήσεις λειτουργίας. Εκφράζουν τη σχετική τους σηµασία και αναγνωρίζουν το περίγυρο τους. Η κεντρική οργάνωση, της οποίας το σχήµα είναι σχετικά γεωµετρικά κανονικό, χρησιµοποιείτε για να καθιερώσει σηµεία ή χώρους µέσα στο χώρο και για να τερµατίσει τις αξονικές καταστάσεις. Επειδή το σχήµα της κεντρικής οργάνωσης από τη φύση του δεν έχει κατεύθυνση, οι συνθήκες προέλευσής και εισόδου πρέπει να εξειδικεύονται, συνδυάζεται-άρα-µε την δικτυωτή οργάνωση. Οι βασικοί άξονες της οποίας ορίζονται από την προέκταση των αξόνων του διαρθρωτικού στοιχείου της κεντρικής ιδέας. Άξιο προσοχής, ο περιβάλλοντας χώρος αποκτάει διαφορετικό προσανατολισµό. Μία πλάγια προσπέλαση ενισχύει την εντύπωση της προοπτικής στη κύρια όψη και στο σχήµα του συγκροτήµατος κτιρίων. Το µονοπάτι αλλάζει κατεύθυνση και να επιµηκύνει της διάρκεια της προσπέλασης, επιτρέποντας-επιβάλλοντας το αγνάντεµα του αρχιτεκτονικού συνόλου. Για να εξασφαλιστούν οι ειδικές διαστασιολογικές απαιτήσεις των χώρων και για να δηµιουργηθούν λωρίδες χώρου κυκλοφορίας ή 63

εξυπηρέτησης, ο κάναβος µπορεί να γίνεται ακανόνιστος κατά τη µία ή και τις δύο διευθύνσεις. Αυτός ο διασταστολογικός µετασχηµατισµός θα δηµιουργεί ένα ιεραρχικό σύνολο µοναδιαίων τµηµάτων διαφοροποιηµένων σε µέγεθος, αναλογίες και θέση. Το διχτυωτό σχέδιο διακόπτεται για να προσδιοριστεί ο κεντρικός σηµαντικός χώρος-µεικτό σύστηµα οργάνωσης. Ως κεντρικό κυρίαρχο χώρο προσδιορίζουµε το κτιριακό συγκρότηµα. Οι δευτερεύοντες χώροι που δίνατε να προσπελάσει και/ή να δει ο επισκέπτης είναι οι τύπου “Βερσαλλιών” κήποι, διακοσµηµένοι µε κατασκευές προσθήκης υγρού στοιχείου, χρωµατικά σύνολα λουλουδιών, κατασκευές στάσεις και ανάπαυσης, χώροι έκθεσης καλλιτεχνικών ανησυχιών. Ένα αµφιθέατρο “αρχαίο ελληνικού” τύπου-ένας χωρικός όγκος σε βυθισµένο επίπεδο βάσης, χωρητικότητας 70-90 ατόµων. Οι χώροι δευτερευούσης χρήσης από το ίδρυµα φιλοξενίας ανηλίκων, οριοθετούνται στο εν λόγω σύστηµα οργάνωσης του περιβάλλοντα χώρου. Ένα γήπεδο µπάσκετ και βόλεϊ , µε την στεγασµένη κερκίδα αυτού. Μια αυτόοριοθετούµενη περιοχή χρήσης ή/και εκµάθησης ποδηλάτου και πατινιού. Μια διπλή παιδική χαρά. Τέλος ένα υπαίθριο σκάκι µεγάλων διαστάσεων , παιχνίδι πνευµατικής άσκησης. Σηµειώνεται πως οι παραπάνω χώροι δραστηριοτήτων, εµπεριέχονται σε καταπράσινο περίκλειστο περιβάλλον µε χώρους ξεκούρασης.

64

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΧΕ∆ΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ

65

K

Ψ

X

66

ΚΤΙΡΙΟ Χ (ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ - ΚΤΙΡΙΟ ΣΤΕΓΑΣΗΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ)

67

Γ

W.C. A.M.E.A.

W.C. ΑΝ∆ΡΩΝ

∆

W.C. ΓΥΝΑΙΚΩΝ

ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ÊÅÍ ÔÑÏ ÕÐÏ ËÏ ÃÉÓÔÙÍ ÊÁÉÄÉÊÔÉÙÍ

+4,00 22

A

A

21 20 19

ÁÉÈ Ï ÕÓÁ ÄÉÁ×ÅÉÑÉÓÇÓ

18 17 16 15

ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ

14 13 12

+2,00

ΑΙΘΟΥΣΑ ΣΥΝΕ∆ΡΙΑΣΕΩΝ

11 10 9 8 7 6 5

ΡΕΣΕΨΙΟΝ

4

ΠΡΟΘΑΛΑΜΟΣ-ΧΩΡΟΣ ΑΝΑΜΟΝΗΣ

3 2 1

ΕΙΣΟ∆ΟΣ

B

B

ΚΤΙΡΙΟ Χ

ΚΑΤΟΨΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ 68

ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΧΕ∆ΙΟΥ Α1

∆ ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ

+4.00

A

A +4.00 +1.95

SNAK BAR 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

+6.00 22

21 20

19 18

17

16 15

14

13 12

11

B

ΚΤΙΡΙΟ Χ

B

ΚΑΤΟΨΗ Ά ΟΡΟΦΟΥ 69


Γ

∆

A

+5.00

+5.00

+8.00

7

8

9

A

10

+5.00

+8.00

20

19

18

17

16

15

14

13

12

11

B

B ∆

ΚΤΙΡΙΟ Χ

ΚΑΤΟΨΗ Β΄ ΟΡΟΦΟΥ

70


Γ +8.45

∆

A

B

+5.00

+5.00

B

+7.00 +8.45

A

+9.50 +13.20

Γ

ΚΤΙΡΙΟ Χ

∆

ΚΑΤΟΨΗ ΣΤΕΓΗΣ

71


ΚΤΙΡΙΟ Χ

TOMH A - A

72


ΚΤΙΡΙΟ Χ

TOMH B – B

73


ΚΤΙΡΙΟ Χ

TOMH Γ - Γ 74


ΚΤΙΡΙΟ Χ

ΤΟΜΗ ∆ - ∆ 75


ΚΤΙΡΙΟ Χ

ΟΨΗ ΕΜΠΡΟΣΤΙΑ 76


ΚΤΙΡΙΟ Χ

ΟΨΗ ΠΛΑΓΙΑ 77


ΚΤΙΡΙΟ Χ

ΟΨΗ ΠΛΑΓΙΑ

78


ΚΤΙΡΙΟ Χ

ΟΨΗ ΠΙΣΩ 79


ΚΤΙΡΙΟ Κ (ΝΕΑ ΜΙΚΡΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ - ΚΤΙΡΙΟ ΣΤΕΓΑΣΗΣ ΞΕΝΩΝΑ)

80

Ε

W.C

0.80 2.20

0.80 2.20

W.C

Z

ΥΠΝΟ∆ΩΜΑΤΙΟ

∆ΩΜΑΤΙΟ A.M.E.A


1.00 2.20

1.00 2.20

1.00 2.20

Z

W.C A.M.E.A

ΚΑΘΙΣΤΙΚΟ

+0.50

1.00 2.20

Ε ΚΤΙΡΙΟ Κ



Ε

WC

0.80 2.20

Z

Z


WC


0.80 2.20

1.00 2.20

1.00 2.20

WC ΚΑΘΙΣΤΙΚΟ 0.80 2.20

1.00 2.20

+3.50 1.00 2.20

ΥΠΝΟ∆ΩΜΑΤΙΟ 1.20 2.20

1.20 2.20


1.20 2.20

0.80 2.20

WC

Ε ΚΤΙΡΙΟ Κ

ΚΑΤΟΨΗ Ά ΟΡΟΦΟΥ 82


ΚΤΙΡΙΟ Κ

ΤΟΜΗ Ζ - Ζ 83


ΚΤΙΡΙΟ Κ

ΤΟΜΗ Ε - Ε 84


ΚΤΙΡΙΟ Κ



ΚΤΙΡΙΟ Κ



ΚΤΙΡΙΟ Κ

ΟΨΗ ΠΛΑΓΙΑ

87


ΚΤΙΡΙΟ Κ

ΟΨΗ ΠΙΣΩ


88

ΚΤΙΡΙΟ Ψ (ΝΕΑ ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ - ΚΤΙΡΙΟ ΣΤΕΓΑΣΗΣ Ι∆ΡΥΜΑΤΟΣ)

89

K

Ι

Γραφείο πολ/ων χρήσεων

Κουζίνα

Αίθουσα µουσικής -χορού

0.80 2.20

Ιατρείο

Γραφείο προσωπικού WC

W.C A.M.E.A

Tραπεζαρία 2.00 2.50

0.80 2.20

1.00 2.20 1.00 2.20

2.00 2.50

1.00 2.20

WC 0.80 2.20

1.00 2.20

2.00 2.20

0.90 2.20

WC 0.80 2.20

H

1.00 2.20

2.00 2.20

0.80 2.20

ΥΠΟ∆ΟΧΗ

Αίθουσα χειροτεχνίας 2.00 2.20

Θ

1.00 2.20

Θ

0.80 2.20

WC WC 0.80 2.20

Χώρος υποδοχής Βεστιάριο

Γραµµατία ∆ιεύθυνσης

Καθηµερινό - Χώρος αναψυχής

1.00 2.20

Νηπειαγωγείο Επιστάτης

1.00 2.20

Γραφείο ∆ιεύθυνσης 2.35 2.50

0.80 2.20

1.00 2.20

WC Α.Μ.Ε.Α 2.00 2.50

2.00 2.50

Ι

ΚΤΙΡΙΟ Ψ


H

K


Ι

2.00 2.20

K

2.00 2.20

2.00 2.20

2.00 2.20

ΥΠ/ΤΙΟ ΥΠ/ΤΙΟ 2.00 2.20

ΥΠ/ΤΙΟ

ΥΠ/ΤΙΟ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ) 0.80 2.20

1.00 2.20

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΥΠ/ΤΙΟ (ΒΡΕΦΩΝ) 0.80 2.20

0.80 2.20

ΛΟΥΤΡΟ ΛΟΥΤΡΟ 1.00 2.20

1.00 2.20

0.80 2.20

0.80 2.20

ΛΟΥΤΡΟ ΛΟΥΤΡΟ

ΛΟΥΤΡΟ

2.00 2.20

2.00 2.20

1.00 2.20

ΥΠ/ΤΙΟ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ) 1.00 2.20

1.00 2.20

1.00 2.20

ΑΙΘΟΥΣΑ ∆ΙΑ∆ΙΚΤΙΟΥ

0.80 2.20 0.80 2.20

ΙΜΑΤΙΟΘΗΚΗ

ΛΟΥΤΡΟ

1.00 2.20 1.00 2.20

H

H 1.00 2.20

Θ

1.00 2.20

1.00 2.20

1.00 2.20

ΛΟΥΤΡΟ 0.80 2.20

0.80 2.20

ΛΟΥΤΡΟ

1.00 2.20

0.80 2.20

ΥΠ/ΤΙΟ

ΛΟΥΤΡΟ

Καθηµερινό - Χώρος αναψυχής

ΛΟΥΤΡΟ ΛΟΥΤΡΟ 0.80 2.20

ΥΠ/ΤΙΟ

1.00 2.20

0.80 2.20

1.00 2.20

0.80 2.20

ΥΠ/ΤΙΟ

1.00 2.20

ΛΟΥΤΡΟ ΛΟΥΤΡΟ

0.80 2.20

ΥΠ/ΤΙΟ ΥΠ/ΤΙΟ 2.00 2.20

2.00 2.20

Θ

2.00 2.20

ΥΠ/ΤΙΟ 2.00 2.20

2.00 2.20

ΥΠ/ΤΙΟ

ΥΠ/ΤΙΟ 2.00 2.20

2.00 2.20

2.00 2.20

Ι

ΚΤΙΡΙΟ Ψ

1.00 2.20

ΚΑΤΟΨΗ Α΄ ΟΡΟΦΟΥ 91

K


Ι

K

1.00 2.00

1.00 2.00

ΛΕΒΗΤΟΣΤΑΣΙΟ 33.57 τµ ΑΠΟΘΗΚΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 86.03 τµ

ΙΜΑΤΙΟΘΗΚΗ 44.03 τµ

2.00 2.20

H

H

1.00 2.20

ΑΠΟΘΗΚΗ 144.15 τµ

1.00 2.20

2.00 2.20

Θ

Θ 1.00 2.20 2.00 2.20

1.00 2.20

ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ ΣΙ∆ΕΡΩΤΗΡΙΟ 44.82 τµ

ΑΚΑΘΑΡΤΑ ΕΙ∆Η ΚΑΘΑΡΙΩΤΗΤΑΣ 36 τµ

ΑΡΧΕΙΟ Ι∆ΡΥΜΑΤΟΣ 76.43 τµ

Ι

ΚΤΙΡΙΟ Ψ

ΚΑΤΟΨΗ ΥΠΟΓΕΙΟΥ 92

K


Ι

K

H

H

Θ

Θ

Ι

ΚΤΙΡΙΟ Ψ

ΚΑΤΟΨΗ ∆ΩΜΑΤΟΣ 93

K


ΚΤΙΡΙΟ Ψ

ΤΟΜΗ Η - Η

ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΧΕ∆ΙΟΥ Α24 94

ΚΤΙΡΙΟ Ψ

ΤΟΜΗ Ι - Ι

ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΧΕ∆ΙΟΥ Α24 95

ΚΤΙΡΙΟ Ψ

ΤΟΜΗ Κ - Κ 96


ΠΡΟΣΟΨΗ

ΚΤΙΡΙΟ Ψ



ΚΤΙΡΙΟ Ψ



ΚΤΙΡΙΟ Ψ



ΚΤΙΡΙΟ Ψ

ΟΨΗ ΠΙΣΩ


100

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΦΩΤΟΡΕΑΛΙΣΜΟΥ

101

102

103

104

105

106

107

108

109

110

111

112

113

114

115

116

117

118

119

120

121

122

123

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ : • •

• •

• •

•

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ, ΧΩΡΟΣ & ∆ΙΑΤΑΞΗ (∆ΕΥΤΕΡΗ ΕΚ∆ΟΣΗ) FRANCIS D.K. CHING ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:Β.ΓΕΩΡΓΙΑ∆ΗΣ ,ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ‘ΙΩΝ’ ΤΟ ΜΕΤΑΛΛΕΙΟ ,ΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ , Ο ΣΙ∆ΗΡΟ∆ΡΟΜΟΣ , ΑΥΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΙΝΗΤΗΡΙΕΣ ∆ΥΝΑΜΕΙΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ , L.MUMFORD ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ∆ΙΑΓΡΑΦΕΣ ,ΠΕΤΕΠ 14-02-04-00 ,ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΦΕΡΟΥΣΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΦΕΡΟΥΣΑΣ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑΣ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗΣ ΜΕ ΣΥΝΘΕΤΑ ΥΛΙΚΑ ,ΚΡΕΒΑΙΚΑΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ ,Π.Π. ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ. ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ-ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΒΛΑΒΩΝ ΛΟΓΩ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ,ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΧΑΛΥΒΩΝ ΟΠΛΙΣΜΟΥ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑΤΟΣ ,2008 ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΑΠΟ ΦΕΡΟΥΣΑ ΤΟΙΧΟΠΟΙΙΑ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΜΕΤΑΛΛΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ,10ο ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΣΥΝΕ∆ΡΙΟ ‘ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2004 ΕΠΙΣΚΕΥΗ – ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΘΕΜΕΛΙΩΝ ,ΑΤΣΙ∆ΑΚΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ & ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ Νο 7 Π.Π.

∆ΙΑ∆ΙΚΤΥΟ : • • • • • • •

www.library.tee.gr www.nemertes.lis.upatras.gr www.emichanikos.gr www.tdpeae.gr www.episkeves.civil.upatras.gr www.sideris-kostantinos.blogspot.com www.veso-abandoned-factory.blogspot.com

124

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η πλήρως εκπαιδευτική και επιµορφωτική διαδικασία της εκπόνησης διπλωµατικής εργασίας , ήταν σαφέστατα µια χρονοβόρα και δύσκολη διαδικασία , ίσως η πιο δύσκολη στην έως τώρα πορεία µας στο ίδρυµα , που µας απέδειξε περίτρανα που και πως µας χρησιµεύουν όλα όσα µας δίδαξαν οι αξιότιµοι καθηγητές του τµήµατος µας. Ειδικότερα πρέπει να ευχαριστήσουµε για την βοήθεια σε τεχνικά θέµατα την ∆ρ. Κονδύλη Χριστίνα αρχιτέκτων µηχανικό ,τον κύριο Θεόδωρο Παπαγλάστρα, ∆ιευθυντή και Υπεύθυνο Παραγωγής των εργοστασίων της εταιρίας ΒΕΣΟ στη Πάτρα τα έτη 1974 έως 1976, για τις σηµαντικότατες πληροφορίες που µας προσέφερε, και φυσικά την ∆ρ. Μεντζίνη Μαριλένα για την καταλυτική συµβολή και πολύτιµη βοήθειά της σε καίριους τοµείς.

125

Βαρδόπουλος Ιωάννης - ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΤΗΣ ΒΕΣΟ ΣΤΗ ΠΑΤΡΑ ΣΕ ΞΕΝΩΝΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

Recommend Documents