Τόμοσ 9.1: Τα αρχϋτυπα του ςυλλογικού αςυνεύδητου
Αλαπαξάζηαζε ελφο καληάια ζρεδηαζκέλνπ απφ έλαλ αζζελή ηνπ C.G.Jung
Αρχϋτυπα του ςυλλογικού αςυνεύδητου. Ζ έλλνηα ησλ αξρεηχπσλ σο ηξφπνο έθθξαζεο ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλείδεηνπ αλαιχεηαη. Δθηφο απφ ην θαζαξά πξνζσπηθφ αζπλείδεην πνπ ππέζεζε ν Freud, έλα βαζχηεξν αζπλείδεην επίπεδν πηζηεχεηαη φηη ππάξρεη. Απηφ ην βαζχηεξν επίπεδν εθδειψλεηαη ζε παγθφζκηεο αξρατθέο εηθφλεο πνπ εθθξάδνληαη ζηα φλεηξα, ζηηο ζξεζθεπηηθέο πεπνηζήζεηο, ζηνπο κχζνπο θαη ζηα παξακχζηα. Τα αξρέηππα, σο αθηιηξάξηζηε ςπρηθή εκπεηξία, εκθαλίδνληαη κεξηθέο θνξέο ζηηο πην πξσηφγνλεο θαη αθειείο κνξθέο (ζηα φλεηξα), θαη άιιεο θνξέο ζε κηα πην ζχλζεηε κνξθή, εμαηηίαο ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο ζπλεηδεηήο επεμεξγαζίαο (ζηνπο κχζνπο). Οη αξρεηππηθέο εηθφλεο πνπ εθθξάδνληαη ζπγθεθξηκέλα ζην ζξεζθεπηηθφ δφγκα επεμεξγάδνληαη ιεπηνκεξψο ζε ηππνπνηεκέλεο δνκέο νη νπνίεο, παξφηη εθθξάδνπλ ην αζπλείδεην κε πιάγην ηξφπν, εκπνδίδνπλ ηελ άκεζε ζχγθξνπζε κε απηφ. Απφ ηφηε πνπ ε πξνηεζηαληηθή κεηαξξχζκηζε απέξξηςε ζρεδφλ φιεο ηηο πξνζεθηηθά θαηαζθεπαζκέλεο ζπκβνιηθέο δνκέο, ν άλζξσπνο αηζζάλζεθε νινέλα θαη πην απνκνλσκέλνο θαη κνλαρηθφο ρσξίο ηνπο ζενχο ηνπ· κε κπνξψληαο λα εθθξάζεη ηα εμσηεξηθεπκέλα ηνπ ζχκβνια, πξέπεη λα επηζηξέςεη ζηελ πεγή ηνπο, ζην αζπλείδεην. Ζ αλαδήηεζε ζην αζπλείδεην ζπκπεξηιακβάλεη ηεο αληηκεηψπηζε ηεο ζθηάο, ηεο θξπθήο θχζεο ηνπ αλζξψπνπ· ην δεχγνο άληκα/άληκνπο, έλα θξπθφ αληίζεην θχιν ζε θάζε άηνκν· θαη παξαπέξα, ην αξρέηππν ηνπ λνήκαηνο. Απηά είλαη αξρέηππα πνπ επηδέρνληαη ηελ πξνζσπνπνίεζε· ηα αξρέηππα ηεο κεηακφξθσζεο, πνπ εθθξάδνπλ ηε δηαδηθαζία ηεο αηνκηθφηεηαο, εθδειψλνληαη ζε δηάθνξεο πεξηζηάζεηο. Καζψο ηα αξρέηππα δηεηζδχνπλ ζηε ζπλείδεζε, επεξεάδνπλ ηελ αληηιεπηή εκπεηξία ηφζν ησλ θαλνληθψλ φζν θαη ησλ λεπξσηηθψλ αλζξψπσλ· έλα ηδηαίηεξα ηζρπξφ αξρέηππν κπνξεί λα θπξηαξρήζεη πιήξσο ζην άηνκν θαη λα πξνθαιέζεη ςχρσζε. Ζ ζεξαπεπηηθή δηαδηθαζία ιακβάλεη ππφςε ηα αζπλείδεηα αξρέηππα κε δχν ηξφπνπο: γίλνληαη φζν ην δπλαηφ πην ζπλεηδεηά, θαη
ζηε ζπλέρεηα ζπλζέηνληαη κε ην ζπλεηδεηφ κέζσ ηεο αλαγλψξηζεο θαη ηεο απνδνρήο. Παξαηεξείηαη φηη θαζψο ν ζχγρξνλνο άλζξσπνο έρεη κηα ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλε ηθαλφηεηα λα δηαρσξίδεη, ε απιή αλαγλψξηζε κπνξεί λα κελ αθνινπζεζεί απφ ηελ ελδεδεηγκέλε δξάζε· έηζη πηζηεχεηαη φηη ε εζηθή θξίζε θαη ζηήξημε απαηηείηαη ζπρλά θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεξαπείαο.
Η ϋννοια του ςυλλογικού αςυνεύδητου. Ο νξηζκφο, νη ηξφπνη εθδήισζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλείδεηνπ ζπδεηνχληαη. Δθηφο απφ ην πξνζσπηθφ αζπλείδεην πνπ γίλεηαη γεληθά απνδεθηφ απφ ηελ ηαηξηθή ςπρνινγία, ε χπαξμε ελφο δεχηεξνπ ςπρηθνχ ζπζηήκαηνο κηαο παγθφζκηαο θαη απξφζσπεο θχζεο ζεσξείηαη. Απηφ ην ζπιινγηθφ αζπλείδεην ζεσξείηαη φηη απνηειείηαη απφ πξνυπάξρνπζεο ζθεπηνκνξθέο, πνπ νλνκάδνληαη αξρέηππα, ηα νπνία δίλνπλ κνξθή ζε νξηζκέλα ςπρηθά πεξηερφκελα, ηα νπνία κε ηε ζεηξά ηνπο εηζέξρνληαη ζην ζπλεηδεηφ. Τα αξρέηππα παξνκνηάδνληαη κε ελζηηθηψδε πξφηππα ζπκπεξηθνξάο. Παξαδείγκαηα ηδεψλ φπσο ε έλλνηα ηεο αλαγέλλεζεο, ε νπνία εκθαλίδεηαη αλεμάξηεηα ζε δηάθνξνπο πνιηηηζκνχο θαη επνρέο, πξνηείλνληαη σο απνδεηθηηθά ζηνηρεία γηα ην ζπιινγηθφ αζπλείδεην. Πηζηεχεηαη φηη ππάξρνπλ ηφζα αξρέηππα φζεο είλαη θαη νη επαλαιακβαλφκελεο θαηαζηάζεηο ηεο δσήο, φηη φηαλ εκθαλίδεηαη κηα θαηάζηαζε πνπ αληηζηνηρεί ζε έλα ζπγθεθξηκέλν αξρέηππν, ην αξρέηππν πηέδεη γηα ηελ νινθιήξσζή ηνπ φπσο κηα ελζηηθηψδεο παξφξκεζε· ε αληίζηαζε ζηελ έθθξαζή ηνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε λεχξσζε. Ζ χπαξμε ησλ αξρεηχπσλ θαηαδεηθλχεηαη ζηελ αλάιπζε ησλ ελήιηθσλ θαη παηδηθψλ νλείξσλ, ζηελ ελεξγή θαληαζία, ζηηο ςπρσηηθέο παξαηζζήζεηο, θαη ζηηο θαληαζηψζεηο πνπ παξάγνληαη ζε θαηάζηαζε έθζηαζεο. Τν πεξηζηαηηθφ ελφο παξαλντθνχ ζρηδνθξελή εμεηάδεηαη κε φξνπο ηεο εθδήισζεο αξρεηχπσλ ζην παξαιεξεηηθφ ζχζηεκα ηνπ αζζελνχο.
Σχετικϊ με τα αρχϋτυπα, με ειδικό αναφορϊ ςτην ϋννοια τησ ϊνιμα. Ζ δηαηχπσζε ησλ αξρεηχπσλ πεξηγξάθεηαη σο κηα εκπεηξηθά παξάγσγε έλλνηα, φπσο εθείλε ηνπ αηφκνπ· πξφθεηηαη γηα κηα έλλνηα πνπ βαζίδεηαη φρη κφλν ζε ηαηξηθά ζηνηρεία, αιιά θαη ζηηο παξαηεξήζεηο κπζηθψλ, ζξεζθεπηηθψλ θαη ινγνηερληθψλ θαηλνκέλσλ. Τα αξρέηππα έηζη ζεσξνχληαη αξρέγνλεο εηθφλεο, απζφξκεηα πξντφληα ηεο ςπρήο, ηα νπνία δελ εθθξάδνπλ θακία θπζηθή δηεξγαζία, αιιά αληαλαθιψληαη κέζα ζε απηήλ. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ελψ νη ζεσξίεο ηνπ πιηζκνχ ζα εμεγνχζαλ ηελ ςπρή σο έλα επηθαηλφκελν ησλ ρεκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζηνλ εγθέθαιν, θακία απφδεημε δελ έρεη αθφκα βξεζεί γηα απηή ηελ ππφζεζε· ζεσξείηαη πην ινγηθφ λα δνχκε ηελ ςπρηθή παξαγσγή σο έλαλ δεκηνπξγφ αληί γηα έλαλ δεκηνπξγνχκελν παξάγνληα. Ζ άληκα είλαη ε ζειπθή πηπρή ηνπ αξρεηππηθνχ δεχγνπο αξζεληθφ/ζειπθφ ηνπ νπνίνπ νη πξνβνιέο ζηνλ εμσηεξηθφ θφζκν κπνξνχλ λα εληνπηζηνχλ κέζσ ηνπ κχζνπ, ηεο θηινζνθίαο θαη ηνπ ζξεζθεπηηθνχ δφγκαηνο. Απηή ε δπαδηθφηεηα ζπρλά εθπξνζσπείηαη απφ κπζηθά ζχκβνια ζπδπγίαο, ηα νπνία απνηεινχλ εθθξάζεηο γνληθψλ εηθφλσλ· ε κνλαδηθή δχλακε απηνχ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ αξρέηππνπ ζεσξείηαη εμαηηίαο κηαο αζπλήζηζηα έληνλεο θαηαζηνιήο αζπλείδεηνπ πιηθνχ ζρεηηθά κε ηηο γνληθέο εηθφλεο. Οη αξρεηππηθέο
εηθφλεο πεξηγξάθνληαη σο πξνυπάξρνπζεο, δηαζέζηκεο θαη ελεξγέο απφ ηε ζηηγκή ηεο γέλλεζεο δπλαηφηεηεο ηδεψλ, νη νπνίεο ζηε ζπλέρεηα επεμεξγάδνληαη απφ ην άηνκν. Ζ κνξθή ηεο άληκα ηδηαίηεξα θαίλεηαη λα είλαη ελεξγή ζηελ παηδηθή ειηθία, πξνβάιινληαο ππεξάλζξσπεο ηδηφηεηεο ζηε κεηέξα πξηλ λα βπζηζηεί πίζσ ζην ππνζπλείδεην ππφ ηελ επίδξαζε ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο. Απφ κηα ζεξαπεπηηθή άπνςε, ε έλλνηα ηεο άληκα ζεσξείηαη θξίζηκε γηα ηελ θαηαλφεζε ηεο αξζεληθήο ςπρνινγίαο.
Ψυχολογικϋσ ςυνϋπειεσ του αρχϋτυπου τησ μητϋρασ. 1. Σχετικϊ με την ϋννοια του αρχϋτυπου. Σε κηα ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηελ έλλνηα ησλ αξρεηχπσλ, ε Πιαησληθή έλλνηα ηεο ηδέαο, κηα αξρέγνλε πξνδηάζεζε πνπ δηακνξθψλεη θαη επεξεάδεη ηηο ζθέςεηο, βξίζθεηαη λα είλαη κηα πξψηκε δηαηχπσζε ηεο ππφζεζεο ησλ αξρεηχπσλ. Άιινη εξεπλεηέο φπσο ν Hermann Usener επηζεκαίλνληαη επίζεο λα έρνπλ αλαγλσξίζεη ηελ χπαξμε παγθφζκησλ κνξθψλ ηεο ζθέςεο. Ζ ζπκβνιή ηνπ Jung ζεσξείηαη φηη βξίζθεηαη ζηελ επίδεημε φηη ηα αξρέηππα κεηαδίδνληαη φρη κφλν κέζα απφ ηελ παξάδνζε, ηε γιψζζα, ή ηε κεηαλάζηεπζε, αιιά φηη κπνξνχλ λα ελεξγνπνηεζνχλ απζφξκεηα ρσξίο εμσηεξηθή επηξξνή. Τνλίδεηαη φηη ηα αξρέηππα δελ έρνπλ πξνθαζνξηζκέλν πεξηερφκελν· πεξηζζφηεξν πξφθεηηαη γηα κηα δπλαηφηεηα αλαπαξάζηαζεο, ε νπνία κπνξεί λα πινπνηεζεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο. Απφ απηήλ ηελ άπνςε ην αξρέηππν ζρεηίδεηαη κε ηα έλζηηθηα· θαη ηα δχν είλαη πξνθαζνξηζκέλα κφλν ζηε κνξθή, θαη ηα δχν κπνξνχλ λα παξαηεξεζνχλ κέζα απφ ηηο εθδειψζεηο ηνπο. Ψστοιογηθές ζσλέπεηες ηοσ αρτέησποσ ηες κεηέρας. 2. Το αρχϋτυπο τησ μητϋρασ. Μεξηθέο ραξαθηεξηζηηθέο πηπρέο ηνπ αξρεηχπνπ ηεο κεηέξαο θαζνξίδνληαη, ζπκπεξηιακβάλνληαο ηηο κνξθέο ηεο πξνζσπηθήο κεηέξαο, ηεο γηαγηάο, ηεο ζεηήο κεηέξαο θαη ηεο πεζεξάο· δεχηεξνλ, ηε κνξθή νπνηαζδήπνηε γπλαίθαο κε ηελ νπνία απηή ε κεηξηθή ζρέζε ππάξρεη, φπσο κηα λνζνθφκα· θαη ηέινο, εηθνληζηηθέο πηπρέο ηεο κεηέξαο, φπσο κηα ζεά. Σχκβνια ηεο κεηέξαο εκθαλίδνληαη ζε αθεξεκέλεο έλλνηεο, φπσο ν ζηφρνο ηεο ιχηξσζεο, αληηθείκελα πνπ πξνθαινχλ αθνζίσζε ή δένο, φπσο ε ζάιαζζα, ην θεγγάξη, ην δάζνο· θαη αληηθείκελα πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ηε γνληκφηεηα, φπσο έλαο θήπνο. Ζ καγηθή πξνζηαζία πνπ απηφ ην αξρέηππν ζπλεπάγεηαη είλαη παξφκνηα κε εθείλε ηνπ καληάια. Τν αξρέηππν ηεο κεηέξαο έρεη δχν πηπρέο: είλαη ηφζν ηξπθεξή φζν θαη ηξνκεξή. Απφ ηε ζεηηθή ζθνπηά, ην αξρέηππν ηεο κεηέξαο έρεη ζπζρεηηζζεί κε ηελ πξνζθνξά, ηε ζνθία, ηε ζπκπάζεηα, ηελ πλεπκαηηθή εμχςσζε, ρξήζηκα έλζηηθηα, ηελ αλάπηπμε θαη ηε γνληκφηεηα· ε αξλεηηθή ή θαθή πιεπξά ηνπ αξρεηχπνπ ηεο κεηέξαο ζρεηίδεηαη κε ηα κπζηηθά, ην ζθνηάδη, ηνλ θφζκν ησλ λεθξψλ, ηελ απνπιάλεζε θαη ην δειεηήξην. Λφγσ ηεο δχλακεο ηνπ αξρεηχπνπ ηεο κεηέξαο, πξνηείλεηαη φηη νη ηξαπκαηηθέο επηπηψζεηο πνπ παξάγνληαη απφ κηα κεηέξα ζηα παηδηά ηεο είλαη δχν εηδψλ: πξψηνλ, εθείλεο πνπ αληηζηνηρνχλ ζε ραξαθηεξηζηηθά πνπ βξίζθνληαη ζηε κεηέξα, θαη δεχηεξνλ, εθείλεο πνπ
νθείινληαη ζε ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία είλαη αξρεηππηθέο πξνβνιέο εθ κέξνπο ηνπ παηδηνχ. Σεκεηψλεηαη πσο αθφκε θαη ν Φξφηλη αλαγλσξίδεη ηε ζεκαζία ηεο παηδηθήο θαληαζίαο ζηελ αλάπηπμε ηεο λεχξσζεο. Ζ κεραληθή εμήγεζε ηεο λεχξσζεο ελφο παηδηνχ απνθιεηζηηθά κε βάζε ηα αζπλείδεηα αξρέηππα νδεγεί ζε ιάζε· αληαπηνχ, ελδείθλπηαη κηα δηεμνδηθή έξεπλα ζρεηηθά κε ηνπο γνλείο. Θεσξείηαη φηη ην έξγν ηνπ ζεξαπεπηή δελ είλαη λα απαξλεζεί ηα αξρέηππα, αιιά λα αλαιχζεη ηηο πξνβνιέο ηνπο γηα λα επαλαθέξεη ηα πεξηερφκελά ηνπο ζην άηνκν. Ψστοιογηθές ζσλέπεηες ηοσ αρτέησποσ ηες κεηέρας. 3. Το ςύμπλεγμα τησ μητϋρασ. Ι. Το ςύμπλεγμα τησ μητϋρασ ςτο γιο. Τν αξρέηππν ηεο κεηέξαο πεξηγξάθεηαη λα απνηειεί ηε βάζε ηνπ ζπκπιέγκαηνο ηεο κεηέξαο ζηνπο γηνπο· κέζα απφ ηελ πξψηκε επηξξνή ηεο πξαγκαηηθήο κεηέξαο, ε αξρεηππηθή δνκή αλαπηχζζεηαη γχξσ απφ ηελ εηθφλα ηεο κεηέξαο, παξάγνληαο θαληαζηψζεηο πνπ δηαηαξάζζνπλ ηε ζρέζε κεηέξαο-παηδηνχ. Φαξαθηεξηζηηθά απνηειέζκαηα ηνπ ζπκπιέγκαηνο ηεο κεηέξαο πεξηιακβάλνπλ ηελ νκνθπινθηιία, ην Γνλ Ενπαληζκφ θαη κεξηθέο θνξέο ηελ αληθαλφηεηα. Έλαλ ίζν ξφιν παίδνπλ ε άληκα θαη ην αξρέηππν ηεο κεηέξαο ζηε δηακφξθσζε ηνπ ζπκπιέγκαηνο ηεο κεηέξαο, δεδνκέλνπ φηη γηα ην αξζεληθφ παηδί ε αληίιεςε ηεο κεηέξαο πεξηπιέθεηαη απφ ζεμνπαιηθέο δπλάκεηο. Δθηφο απφ ηηο παζνγφλεο ηδηφηεηέο ηνπ, ην ζχκπιεγκα ηεο κεηέξαο ζεσξείηαη φηη έρεη πηζαλά νθέιε γηα ην αξζεληθφ παηδί ζηελ αλάπηπμε θαη ζηνλ εμεπγεληζκφ νξηζκέλσλ νπζηαζηηθά ζειπθψλ ηδηνηήησλ. Ψστοιογηθές ζσλέπεηες ηοσ ζσκπιέγκαηος ηες κεηέρας 3. Το ζύκπιεγκα ηες κεηέρας. ΙΙ. Το ςύμπλεγμα τησ μητϋρασ ςτην κόρη. a. Υπερτροφία του μητρικού ςτοιχείου. b. Υπερανάπτυξη του Έρωτα. Οη πηζαλέο επηπηψζεηο ηνπ ζπκπιέγκαηνο ηεο κεηέξαο ζηελ θφξε πεξηγξάθνληαη σο ε ππεξηξνθία ησλ ζειπθψλ ελζηίθησλ ηεο θφξεο ή ην αληίζεηφ ηνπ, ε αηξνθία ησλ ζειπθψλ ελζηίθησλ. Ζ ππεξβνιή ηνπ ζειπθνχ ζηνηρείνπ εθδειψλεηαη ζηελ εληαηηθνπνίεζε φισλ ησλ ζειπθψλ ελζηίθησλ, ηδηαίηεξα ηνπ κεηξηθνχ ελζηίθηνπ· ε αξλεηηθή ζπλέπεηα απηήο ηεο ππεξηξνθίαο παξαηεξείηαη ζε γπλαίθεο γηα ηηο νπνίεο ν ζχδπγνο είλαη απιψο έλα αληηθείκελν πξνζνρήο, εθηφο απφ ηελ αλαπαξαγσγηθή ηνπ ιεηηνπξγία. Αθφκε θαη ε δηθή ηεο δσή είλαη δεπηεξεχνπζαο ζεκαζίαο, δεδνκέλνπ φηη ηα παηδηά ηεο είλαη ηα αληηθείκελα ηεο ζπκπιεγκαηηθήο ηεο αλαγλψξηζεο. Ζ ζπλεηδεηή αλάπηπμε ηνπ Έξσηα ζε απηφλ ηνλ ηχπν γπλαίθαο πεξηγξάθεηαη σο απνθιεηζηηθά κηα κεηξηθή ζρέζε. Ο πξνζσπηθφο Έξσηαο παξακέλεη αζπλείδεηνο θαη εθθξάδεηαη κε κηα ζέιεζε γηα ηζρχ· Απηή ε ζθιεξφηεηα κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ εμφλησζε ηεο δηθήο ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη ηεο δσήο ησλ παηδηψλ ηεο. Όηαλ ην κεηξηθφ έλζηηθην αηξνθεί, έλαο ππεξαλαπηπγκέλνο Έξσηαο ζρεκαηίδεηαη θαη νδεγεί γεληθά ζε κηα
αζπλείδεηε αηκνκηθηηθή ζρέζε κε ηνλ παηέξα· ν εληζρπκέλνο Έξσηαο πξνθαιεί κηα αλψκαιε έκθαζε ζηελ πξνζσπηθφηεηα ησλ άιισλ. Ζ γπλαίθα απηνχ ηνπ ηχπνπ θαίλεηαη ζπρλά λα εκπιέθεηαη κε απηνεξσηηζκφ. Ψστοιογηθές ζσλέπεηες ηοσ ζσκπιέγκαηος ηες κεηέρας. 3. Το ζύκπιεγκα ηες κεηέρας. ΙΙ. Το ζύκπιεγκα ηες κεηέρας ζηελ θόρε. c. Ταύτιςη με τη μητέρα. d. Αντίςταςη ςτη μητέρα. Γχν ελαιιαθηηθέο πεξηπηψζεηο ζηελ ππεξηξνθία ηνπ Έξσηα ζην ζχκπιεγκα ηεο κεηέξαο κηαο γπλαίθαο πεξηγξάθνληαη σο ηαχηηζε κε ηε κεηέξα θαη αληίζηαζε ζηε κεηέξα. Σηελ πξψηε πεξίπησζε, ε θφξε πξνβάιιεη ηελ πξνζσπηθφηεηά ηεο εληειψο ζηε κεηέξα ηεο, ράλεη ηα δηθά ηεο ζειπθά έλζηηθηα εμαηηίαο αηζζεκάησλ θαησηεξφηεηαο, θαη παξακέλεη αθνζησκέλε ζηε κεηέξα κε κηα αζπλείδεηε επηζπκία λα ηελ ειέγρεη. Σεκεηψλεηαη φηη ε ππνηαθηηθή ζπκπεξηθνξά πνπ απηέο νη θφξεο εκθαλίδνπλ είλαη ζπρλά πνιχ ειθπζηηθή γηα ηνπο άλδξεο. Ζ αληίζηαζε ζηε κεηέξα πεξηγξάθεηαη σο έλα παξάδεηγκα ηνπ αξλεηηθνχ ζπκπιέγκαηνο ηεο κεηέξαο, θαηά ην νπνίν πξφηππα ζπκπεξηθνξάο ηεο θφξεο ζρεκαηίδνληαη απνθιεηζηηθά ζε αληίζεζε κε εθείλα ηεο κεηέξαο. Απηφ ην ζχκπιεγκα θαίλεηαη λα νδεγεί ζε ζπδπγηθέο δπζθνιίεο, αδηαθνξία γηα θνηλσληθνχο ζεζκνχο πνπ βαζίδνληαη ζηελ νηθνγέλεηα, θαη κεξηθέο θνξέο ζε κηα αθξαία πλεπκαηηθή αλάπηπμε. Ψστοιογηθές ζσλέπεηες ηοσ ζσκπιέγκαηος ηες κεηέρας. 4. Θετικϋσ ςυνϋπειεσ του ςυμπλϋγματοσ τησ μητϋρασ. Ι. Η μητϋρα. Ζ ζεκαζία ησλ αξρέηππσλ ζηε ζρέζε ηνπ αλζξψπνπ κε ηνλ θφζκν ηνλίδεηαη· ζεσξνχληαη φηη εθθξάδνπλ ηηο πςειφηεξεο αμίεο ηνπ αλζξψπνπ, νη νπνίεο ζα ράλνληαλ ζην αζπλείδεην αλ δελ πξνβάιινληαλ ζην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ. Έλα παξάδεηγκα είλαη ην αξρέηππν ηεο κεηέξαο, ην νπνίν εθθξάδεη ηελ ηδαληθή κεηξηθή αγάπε. Αλ θαη ε πξνβνιή απηνχ ηνπ αξρέηππνπ ζηελ πξαγκαηηθή κεηέξα- έλα αηειέο αλζξψπηλν πιάζκα- κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ςπρνινγηθέο επηπινθέο, ε ελαιιαθηηθή ιχζε ηεο απφξξηςεο ηνπ ηδαληθνχ ζεσξείηαη αθφκε πην επηθίλδπλε· ε θαηαζηξνθή απηνχ ηνπ ηδαληθνχ θαη θάζε άιιε παξάινγε έθθξαζε ζεσξείηαη σο κηα ζνβαξή ππνβάζκηζε ηεο αλζξψπηλεο εκπεηξίαο. Δπηπιένλ, ηα αξρέηππα πνπ έρνπλ παξακείλεη απνθιεηζηηθά ζην αζπλείδεην κπνξεί λα εληαζνχλ ζην ζεκείν πνπ λα ζηξεβιψζνπλ ηηο δπλάκεηο αληίιεςεο θαη εθινγίθεπζεο. Έηζη ε ηζνξξνπία ησλ ινγηθψλ θαη άινγσλ ςπρηθψλ δπλάκεσλ ζεσξείηαη απαξαίηεηε. Ψστοιογηθές ζσλέπεηες ηοσ αρτέησποσ ηες κεηέρας. 4. Θεηηθές ζσλέπεηες ηοσ ζσκπιέγκαηος ηες κεηέρας.
II. Ο υπεραναπτυγμϋνοσ Έρωτασ. Οη ζεηηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ ην είδνο ηνπ κεηξηθνχ ζπκπιέγκαηνο ηνπ ππεξαλαπηπγκέλνπ Έξσηα κπνξεί λα εθπιεξψζεη ζεσξνχληαη. Απηφ ην είδνο γπλαίθαο, ηεο νπνίαο ε ζπκπεξηθνξά ζπρλά αλαπηχζζεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ ελζηηθηψδε θαη ππεξπξνζηαηεπηηθή θχζε ηεο δηθήο ηεο κεηέξαο, ηείλεη λα πξνζειθχεη άλδξεο κε αλάγθε απειεπζέξσζεο απφ παξφκνηεο κεηέξεο ή ζπδχγνπο. Κάησ απφ απηφ ην πξίζκα, ε απνηπρία γάκσλ ε νπνία ζπλήζσο πξνθχπηεη απφ κηα ηέηνηα έιμε έρεη ζεηηθή ζπλέπεηα. Δπηπιένλ, ε εζηθή ζχγθξνπζε πνπ εγείξεηαη ζε άλδξεο νη νπνίνη είλαη ηα αληηθείκελα ηεο έιμεο ζεσξείηαη φηη ζπκβάιιεη ζε κηα απμεκέλε απηνγλσζία θαη έλαλ κεγαιχηεξν βαζκφ ζπλείδεζεο. Πξνηείλεηαη φηη αθφκε θαη ε γπλαίθα κε απηφ ην είδνο ηνπ ζπκπιέγκαηνο ηεο κεηέξαο κπνξεί λα επσθειεζεί απφ ηελ ίδηα ζχγθξνπζε, κε ην λα απνθηήζεη κεγαιχηεξε επίγλσζε γηα ηνλ απειεπζεξσηηθφ ηεο ξφιν θαη ηνλ νπνίν ελδερνκέλσο λα εθπιεξψζεη ζπλεηδεηά. Ψστοιογηθές ζσλέπεηες ηοσ αρτέησποσ ηες κεηέρας. 4. Θεηηθές ζσλέπεηες ηοσ αρτέησποσ ηες κεηέρας. III. Η πειθόνια κόρη. Ζ δπλαηφηεηα γηα ζεηηθή εμέιημε κηαο γπλαίθαο πνπ ηφζν ηαπηίδεηαη κε ηε κεηέξα ηεο ψζηε ηα δηθά ηεο έλζηηθηα λα είλαη παξαιπκέλα ζεσξείηαη φηη εμαξηάηαη απφ ηελ θελφηεηά ηεο ε νπνία θαιχπηεηαη απφ κηα πξνβνιή αξζεληθήο άληκα. Με ην πνχ ηελ θιέςεη θάπνηνο απφ ηε κεηέξα ηεο, απηή ε γπλαίθα κπνξεί λα θηάζεη ηειηθά ζηελ απηεπίγλσζε κέζα απφ ηελ απφιπηε δπζαξέζθεηα ηνπ ππνηαθηηθνχ ηεο ξφινπ σο ζχδπγνο. Αλ παξακείλεη αζπλείδεηε ηεο δηθήο ηεο πξνζσπηθφηεηαο, σζηφζν, ζεσξείηαη ηθαλή λα δψζεη ζην ζχδπγφ ηεο ηα δηθά ηεο αλέθθξαζηα ηαιέληα κέζσ ηεο πξνβνιήο. Απηφο ν ηχπνο γπλαίθαο πεξηγξάθεηαη λα ελζσκαηψλεη ην ζεκειηψδεο ζειπθφ ραξαθηεξηζηηθφ: ηελ θελφηεηα (ην γηλ). Ψστοιογηθές ζσλέπεηες ηοσ αρτέησποσ ηες κεηέρας. 4. Θεηηθές ζσλέπεηες ηοσ ζσκπιέγκαηος ηες κεηέρας. IV. Το αρνητικό ςύμπλεγμα τησ μητϋρασ. Ζ δπλαηφηεηα γηα ζεηηθή εμέιημε ηεο γπλαίθαο κε έλα αξλεηηθφ ζχκπιεγκα ηεο κεηέξαο ζπδεηείηαη. Αλ θαη σο παζνινγηθφ θαηλφκελν απηφο ν ηχπνο γπλαίθαο είλαη έλαο δπζάξεζηνο θαη απαηηεηηθφο ζχληξνθνο ζην γάκν, πηζηεχεηαη φηη κε ηελ πείξα απηή ε γπλαίθα κπνξεί πξαγκαηηθά λα έρεη ηελ θαιχηεξε επθαηξία γηα λα θάλεη ην γάκν ηεο επηηπρεκέλν ζην δεχηεξν κηζφ ηεο δσήο ηεο. Πξψηα πξέπεη λα ζηακαηήζεη λα κάρεηαη ηε κεηέξα ηεο απφ πξνζσπηθή άπνςε· αιιά ζα παξακείλεη πάληα ερζξηθή πξνο ηελ ζειπθέο ηδηφηεηεο ηνπ ζθνηαδηνχ θαη ηεο αζάθεηαο, θαη ζα επηιέμεη ηε ζαθήλεηα θαη ηε ινγηθή. Ζ νξζή θξίζε ηεο θαη αληηθεηκεληθφηεηα κπνξνχλ λα δψζνπλ ζε απηφλ ηνλ ηχπν γπλαίθαο θαηαλφεζε γηα ηελ αηνκηθφηεηα ηνπ ζπδχγνπ ηεο πέξα απφ ηελ εξσηηθή πηπρή· κπνξεί λα γίλεη ε θίιε, αδειθή θαη άμηα ζχκβνπινο ηνπ ζπδχγνπ ηεο. Όια απηά κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ κφλν αλ ην
ζχκπιεγκα αληηκεησπηζηεί θαη εκπεξηζηαησζεί ζην έπαθξν. Ο βηβιηθφο ραξαθηήξαο ηεο γπλαίθαο ηνπ Λση πεξηγξάθεηαη σο ηέηνην παξάδεηγκα, ε νπνία έρεη κηα αζπλείδεηε αληηδξαζηηθή άπνςε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο, θπξηαξρεκέλε απφ ηελ απνθιεηζηηθή γπλαηθεία πηπρή. Όηαλ απηφο ν ηχπνο γπλαίθαο επηηπγράλεη κεγαιχηεξε ζπλείδεζε ηνπ εαπηνχ ηεο, ν ζπάληνο ζπλδπαζκφο ηεο ζειπθήο θαη αξζεληθήο ζθέςεο είλαη επεξγεηηθφο ζην εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ θαζψο θαη ζηηο πξνζσπηθέο ζρέζεηο. Έλαο άληξαο κπνξεί λα πξνβάιιεη έλα ζεηηθφ ζχκπιεγκα ηεο κεηέξαο ζε κηα γπλαίθα κε αξζεληθέο ηδηφηεηεο, γηαηί απηή κπνξεί επθνιφηεξα λα θαηαιάβεη απφ φ,ηη κηα άιιε γπλαίθα κε έλαλ δηαθνξεηηθφ ηχπν ηνπ ζπκπιέγκαηνο ηεο κεηέξαο. Καηαιαβαίλνληαο απηνχ ηνπ είδνπο ηε γπλαίθα, επηπιένλ, δελ ζεσξείηαη θάηη ηξνκαθηηθφ γηα έλαλ άλζξσπν, αληίζεηα είλαη επλντθφ γηα ηελ εκπηζηνζχλε, κηα πνηφηεηα πνπ ζπρλά απνπζηάδεη ζηε ζρέζε κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ. Ψστοιογηθές ζσλέπεηες ηοσ αρτέησποσ ηες κεηέρας. 5. Συμπϋραςμα. Γεληθέο παξαηεξήζεηο ζρεηηθά κε ην ζχκπιεγκα ηεο κεηέξαο θαη παξαδείγκαηα παξκέλα απφ ηε κπζνινγία θαη ηελ ηζηνξία ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα ππνζηεξίμνπλ ηελ ηδέα κηαο αζπλείδεηεο πξνέιεπζεο ηνπ αξρέηππνπ ηεο κεηέξαο. Ζ εκπεηξία ηνπ αξρέηππνπ ηεο κεηέξαο πεξηγξάθεηαη λα μεθηλά ζηελ θαηάζηαζε ηεο αζπλείδεηεο ηαπηφηεηαο φπνπ ην παηδί αληηκεησπίδεη πξψηα ηελ πξαγκαηηθή κεηέξα. Σηαδηαθά, θαζψο ην εγψ δηαθνξνπνηείηαη απφ ηε κεηέξα, κπζηεξηψδεηο ηδηφηεηεο αξρηθά ζπλδεδεκέλεο κε εθείλε κεηαθέξνληαη ζε κηα γπλαηθεία κνξθή θνληά ηεο, φπσο ε γηαγηά· Τέινο, θαζψο ε ζπλείδεζε γίλεηαη ζαθέζηεξε, ην αξρέηππν ππνρσξεί ζην ππνζπλείδεην, απνθηψληαο κπζνινγηθέο δηαζηάζεηο. Μφιηο ην αξρέηππν ηεο κεηέξαο πξνβιεζεί ζε κχζν ή παξακχζη, ηα αληίζεηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ κπνξεί λα απνρσξηζηνχλ, δεκηνπξγψληαο κηα θαιή θαη κηα θαθή ζεά, γηα παξάδεηγκα. Ζ βαζηθή δηαθνξά αλάκεζα ζηε ιεηηνπξγία ηεο εηθφλαο ηεο κεηέξαο ζηελ ςπρνινγία ελφο άλδξα θαη κηαο γπλαίθαο ηνλίδεηαη: ε κεηέξα ραξαθηεξίδεη ηε ζπλεηδεηή δσή κηαο γπλαίθαο, αιιά είλαη κηα μέλε εηθφλα γηα έλαλ άληξα, θαη πεξηβάιιεηαη κε εηθφλεο απφ ην αζπλείδεην. Σεκεηψλεηαη φηη ε κπζνινγηθή πξνβνιή ηνπ αξρέηππνπ ηεο κεηέξαο, ε Μεγάιε Μεηέξα, εκθαλίδεηαη ζπρλά κε ην αξζεληθφ ηεο ηαίξη, δεκηνπξγψληαο ην αξρέηππν ησλ αληηζέησλ, πνπ είλαη ην ζχκβνιν ηεο ςπρηθήο αηνκηθφηεηαο. Τν δφγκα ηεο Αλάιεςεο ηεο Θενηφθνπ πξνηείλεηαη σο κηα ζχγρξνλε πξνζπάζεηα λα αληηζηαζκηζηεί ε θπξηαξρίαο ηεο νξζνινγηθήο θαη πιηζηηθήο επηζηήκεο κε ην αξρεηππηθφ ηεο αληίζεην, δεκηνπξγψληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν έλαλ ηζνξξνπεκέλν θφζκν. Πξνηείλεηαη φηη απηφ ην είδνο ηεο ζπκβνιηθήο αλαπιήξσζεο θαη ελφηεηαο απνηειεί ην κφλν ηξφπν κε ηνλ νπνίν ν άλζξσπνο κπνξεί λα νξγαλψζεη ην ξφιν ηνπ ζηνλ θφζκν.
Σχετικϊ με την αναγϋννηςη. 1. Μορφϋσ αναγϋννηςησ.
Πέληε δηαθνξεηηθέο κνξθέο αλαγέλλεζεο νξίδνληαη θαη πεξηγξάθνληαη. Ζ κεηεκςχρσζε, ή κεηαλάζηεπζε ησλ ςπρψλ, πεξηγξάθεηαη σο δσή πνπ επεθηείλεηαη ζην ρξφλν πεξλψληαο κέζα απφ δηαθνξεηηθέο ζσκαηηθέο ππάξμεηο, κηα αηψληα δσή πνπ δηαθφπηεηαη απφ δηαθνξεηηθέο δηαδνρηθέο κεηελζαξθψζεηο. Απηή ε έλλνηα δελ απαηηεί ηε ζπλέρεηα ηεο πξνζσπηθφηεηαο, αθφκα θαη ζην Βνπδηζκφ φπνπ θαηέρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία, αιιά κφλν ηε ζπλέρεηα ηνπ Κάξκα. Σηε κεηελζάξθσζε, ε αλζξψπηλε πξνζσπηθφηεηα ζεσξείηαη ζπλερήο· νη πξνεγνχκελεο ππάξμεηο είλαη ηνπιάρηζηνλ δπλεηηθά δηαζέζηκεο ζηελ επίγλσζε, εθφζνλ ην ίδην εγψ ζεσξείηαη φηη ππάξρεη ζε απηέο ηηο δσέο. Απηέο νη δσέο ζεσξνχληαη γεληθά φηη είλαη απνθιεηζηηθά αλζξψπηλεο. Ζ ηξίηε κνξθή αλαγέλλεζεο, ε αλάζηαζε, νξίδεηαη σο κηα απνθαηάζηαζε ηεο αλζξψπηλεο χπαξμεο κεηά ζάλαην, κε ηελ πξνυπφζεζε θάπνηαο αιιαγήο ή κεηακφξθσζεο ηεο χπαξμεο. Έλαο δηαθνξεηηθφο ηφπνο ή ζψκα κπνξεί λα έρεη λα θάλεη κε απηήλ ηελ αιιαγή· ε κεηακφξθσζε ηνπ ζψκαηνο κπνξεί λα είλαη είηε κε ηε ζαξθηθή ή κε ηε κε πιηθή έλλνηα. Ζ ηέηαξηε κνξθή αλαγέλλεζεο (renovatio) πεξηγξάθεηαη σο αλαγέλλεζε κέζα ζηα πιαίζηα ηεο αηνκηθήο δσήο· απηνχ ηνπ είδνπο ε αλαγέλλεζε κπνξεί λα έρεη λα θάλεη είηε κε θάπνηα ζεξαπεία ή κε ηελ ελίζρπζε θάπνηνπ κέξνπο ηεο θπζηθήο ή ςπρνινγηθήο χπαξμεο ρσξίο νπζηαζηηθή αιιαγή ηνπ ζπλφινπ ηεο, ή κε θάπνηα βαζηά αιιαγή ζηελ νπζηψδε θχζε ηνπ αηφκνπ, πνπ νλνκάδεηαη κεηαζηνηρείσζε. Παξαδείγκαηα αλαθέξνληαη, φπσο ε αλάιεςε ηνπ ζψκαηνο ηεο Μεηέξαο ηνπ Θενχ ζηνλ νπξαλφ κεηά ην ζάλαηφ ηεο. Ζ πέκπηε κνξθή αλαγέλλεζεο ζεσξείηαη έκκεζε θαη ζηελ νπνία ην άηνκν καξηπξεί ή παξαβξίζθεηαη ζε θάπνηα ηεξνηειεζηία κεηακφξθσζεο, θαη κε απηφλ ηνλ ηξφπν ζπκκεξίδεηαη κηα ζεία ράξε. Παξαδείγκαηα είλαη ε καξηπξία ηεο κεηνπζίσζεο ζηε Θεία Κνηλσλία, ή ε εμνκνιφγεζε ηνπ κπεκέλνπ ζηα Διεπζίληα Μπζηήξηα. Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 2. Η ψυχολογύα τησ αναγϋννηςησ. Ι. Εμπειρύα τησ υπερβατικότητασ τησ ζωόσ a. Εμπειρίεσ που προκαλούνται από τισ τελετέσ. Ζ ςπρηθή ζεκαζία ηεο έλλνηαο ηεο αλαγέλλεζεο θαη δχν θχξηνη ηχπνη εκπεηξηψλ κεηακφξθσζεο ζπδεηνχληαη. Θεσξείηαη φηη ε έλλνηα ηεο αλαγέλλεζεο κπνξεί λα εξκελεπζεί κφλν εμεηάδνληαο ηελ ηζηνξία, δεδνκέλνπ φηη ε αλαγέλλεζε θαζαπηή είλαη κηα θαζαξά ςπρηθή πξαγκαηηθφηεηα πνπ κεηαδίδεηαη κφλν έκκεζα κέζσ πξνζσπηθψλ καξηπξηψλ. Ζ επηβεβαίσζε ηεο έλλνηαο ηεο αλαγέλλεζεο κεηαμχ πνιιψλ δηαθνξεηηθψλ ιαψλ εθιακβάλεηαη σο βάζε γηα ηελ αξρεηππηθή ηεο πξνέιεπζε. Υπνζηεξίδεηαη φηη ε ςπρνινγία πξέπεη λα αζρνιεζεί κε ςπρηθέο εθδειψζεηο πνπ βξίζθνληαη πίζσ απφ ηηο καξηπξίεο ηεο αλαγέλλεζεο, εηδηθά φζνλ αθνξά ηηο δχν θχξηεο νκάδεο εκπεηξηψλ κεηακφξθσζεο: ηε κία ζρεηηθά κε ηελ ππέξβαζε ηεο δσήο, θαη ηελ άιιε ζρεηηθά κε ηελ πξνζσπηθή κεηακφξθσζε. Ζ εκπεηξία γηα ηελ ππέξβαζε ηεο δσήο κπνξεί λα πξνθιεζεί απφ ηελ ηειεηνπξγία, ζηελ νπνία ν κπνχκελνο ζπκκεηέρεη ζε θάπνηα ηεξή ηειεηή πνπ ηνπ απνθαιχπηεη ηε ζπλέρεηα ηεο δσήο. Ζ κεηακφξθσζε δελ ζπκβαίλεη κέζα ζην κπνχκελν, αιιά έμσ απφ απηφλ, παξφηη κπνξεί λα εκπιαθεί
ζηε κεηακφξθσζε. Ζ εκπεηξία ηεο Θείαο Κνηλσλίαο πεξηγξάθεηαη σο έλα παξάδεηγκα απηνχ ηνπ είδνπο εκπεηξίαο ζην νπνίν ε δσή κεηαβαίλεη ζε έλα ζηηγκηφηππν ηεο αησληφηεηαο. Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 2. Η υστοιογία ηες αλαγέλλεζες. I. Εκπεηρία ηες σπερβαηηθόηεηας ηες δφής. b. Άμεςεσ εμπειρίεσ. Δθηφο απφ ηελ ππέξβαζε πνπ εκπεηξηψλεηαη κέζσ ηεο ηειεηνπξγίαο, κηα δεχηεξε ππέξβαζε ηεο δσήο πεξηγξάθεηαη σο κηα απζφξκεηε, εθζηαηηθή ή νξακαηηζηηθή εκπεηξία κπζηεξίνπ ρσξίο ηε βνήζεηα ηεο ηειεηνπξγίαο. Τν φξακα ηνπ Νίηζε ζην «Τάδε έθε Εαξαηνχζηξα» ζπδεηείηαη σο έλα θιαζηθφ παξάδεηγκα απηνχ ηνπ ηχπνπ κεηακφξθσζεο: ζην κχζν ηνπ Γηνλχζνπ-Εαγξέσο, ν νπνίνο δηακειίζηεθε θαη επέζηξεςε ζηε δσή, ε Θεφηεηα εκθαλίδεηαη ην κεζεκέξη, ηεξή ψξα γηα ηνλ Πάλα· ε αληίδξαζε ηνπ Νίηζε ήηαλ ζαλ λα παξαβξηζθφηαλ ζε θάπνηα ηειεηνπξγία. Δπηζεκαίλεηαη φηη πξφθεηηαη γηα πην αηζζεηηθέο κνξθέο εκπεηξίαο, ζαλ φλεηξα πνπ δελ έρνπλ θάπνηα κφληκε επηξξνή ζε απηφλ πνπ νλεηξεχεηαη, θαη ηα νπνία πξέπεη λα δηαρσξηζηνχλ απφ ηα νξάκαηα πνπ πεξηιακβάλνπλ ηε κφληκε αιιαγή ζην άηνκν. Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 2. Η υστοιογία ηες αλαγέλλεζες. ΙΙ. Υποκειμενικό μεταμόρφωςη. a. Εξαςθένιςη τησ προςωπικότητασ. Ζ εμαζζέληζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο σο απνηέιεζκα κηαο κεηακφξθσζεο ηεο πξνζσπηθφηεηαο ραξαθηεξίδεηαη σο δηαθνξεηηθή απφ ηηο αιιαγέο πνπ παξάγνληαη απφ κηα κπζηηθηζηηθή εκπεηξία. Σεκεηψλεηαη φηη νη κεηακνξθψζεηο ηεο πξνζσπηθφηεηαο είλαη γλσζηέο ζηελ ςπρνινγία, θαη εκθαλίδνληαη ζηελ ςπρνπαζνινγία. Ζ πξσηφγνλε ςπρνινγία αλαθέξεηαη ζε απηήλ ηελ εμαζζέληζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο σο «απψιεηα ηεο ςπρήο·» ε εληχπσζε φηη ε ςπρή έρεη μαθληθά ραζεί βξίζθεηαη ζε ζπκθσλία κε ηε θχζε ηεο πξσηφγνλεο ζπλείδεζεο, ε νπνία ζηεξείηαη ηε ζπλνρή ηεο ζπλείδεζεο ηνπ πνιηηηζκέλνπ αλζξψπνπ. Ζ εκπεηξία ηνπ πνιηηηζκέλνπ αλζξψπνπ ζεσξείηαη παξφκνηα κε εθείλε ησλ πξσηφγνλνπ αλζξψπνπ, αιιά γίλεηαη αληηιεπηή πεξηζζφηεξν σο κηα κείσζε ηεο έληαζεο ηεο ζπλείδεζεο· ε ζπλαθφινπζε λσζξφηεηα θαη απψιεηα πξνρσξάλε κέρξη ην ζεκείν ηεο απνδηνξγάλσζεο, φπνπ κεκνλσκέλα ηκήκαηα ηεο πξνζσπηθφηεηαο μεθεχγνπλ απφ ην ζπλεηδεηφ έιεγρν, φπσο ζηελ πεξίπησζε ησλ πζηεξηθψλ θαηλνκέλσλ. Απηή ε εμαζζέληζε, ή κείσζε, ηεο πξνζσπηθφηεηαο (abaissement du niveau mental) πεξηγξάθεηαη λα πξνθχπηεη απφ ζσκαηηθή ή πλεπκαηηθή θφπσζε, ζσκαηηθή αζζέλεηα, βίαηα ζπλαηζζήκαηα, ή ζνθ, θαη νδεγεί ζε κείσζε ησλ πλεπκαηηθψλ νξηδφλησλ θαη πηζαλψο ζηελ αλάπηπμε κηαο αξλεηηθήο θαηάζηαζεο ε νπνία δηαζηξεβιψλεη ηελ αξρηθή πξνζσπηθφηεηα.
Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 2. Η υστοιογία ηες αλαγέλλεζες. ΙΙ. Υποθεηκεληθή κεηακόρθφζε. b. Αύξηςη τησ προςωπικότητασ. Ζ κεηακφξθσζε πνπ έρεη σο απνηέιεζκα κηα δηεχξπλζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηε ζπζζψξεπζε λέσλ εκπεηξηψλ νη νπνίεο δελ ζπλδένληαη κε ηελ αληίδξαζε θάπνηνπ εζσηεξηθνχ ζηνηρείνπ ζε απηέο ηηο εκπεηξίεο. Νέεο εκπεηξίεο δελ κπνξνχλ λα ζπζζσξεπηνχλ αλ ην εζσηεξηθφ κέγεζνο δελ ηζνχηαη κε ην εηζεξρφκελν πιηθφ· σο εθ ηνχηνπ, ρσξίο ςπρηθφ βάζνο, έλαο άλζξσπνο ζηεξείηαη ηελ ηθαλφηεηα λα ζπζρεηηζηεί κε ην κέγεζνο ηεο εκπεηξίαο, θαη έλα δχζθνιν έξγν κπνξεί λα ηνλ θαηαζηξέςεη αληί λα ηνλ σθειήζεη. Έλα ινγνηερληθφ παξάδεηγκα κηαο ηέηνηαο δηεχξπλζεο ηεο ζπλείδεζεο ππάξρεη ζηελ πεξηγξαθή ηνπ Νίηζε γηα ηνλ Εαξαηνχζηξα· ζξεζθεπηηθέο θαη πνιηηηζηηθέο απεηθνλίζεηο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο βξίζθνληαη ζηε κνξθή ηνπ Φξηζηνχ, ζηελ Ηλδηθή θνπιηνχξα, θαη ζηνλ Ηζιακηθφ κχζν ηνπ Μσπζή θαη ηνπ Khidr. Σεκεηψλεηαη φηη ε δηεχξπλζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο κπνξεί λα ζπκβεί ζε κηθξφηεξν βαζκφ, φπσο κπνξεί λα θαλεί ζε ηζηνξηθά λεπξσηηθψλ αζζελψλ. Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 2. Η υστοιογία ηε αλαγέλλεζες. IΙ. Υποθεηκεληθή κεηακόρθφζε. c. Αλλαγή ςτην εςωτερική δομή. Αιιαγέο ζηελ πξνζσπηθφηεηα αλαιχνληαη πνπ πεξηιακβάλνπλ δηαξζξσηηθέο αιιαγέο ζηελ πξνζσπηθφηεηα αληί γηα αχμεζε ή κείσζε. Τν θαηλφκελν ηεο θαηαιεςίαο, ζην νπνίν θάπνηα ηδέα, πεξηερφκελν ή κέξνο ηεο πξνζσπηθφηεηαο απνθηά ηνλ έιεγρν ηνπ αηφκνπ, ραξαθηεξίδεηαη σο κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο κνξθέο δνκηθήο αιιαγήο. Ζ θαηαιεςία πεξηγξάθεηαη σο ηαχηηζε ηνπ εγψ ηεο πξνζσπηθφηεηαο κε έλα ζχκπιεγκα, ρσξίο λα γίλεηαη κηα απζηεξή δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ θαηαιεςίαο θαη παξάλνηαο. Μηα ζπλεζηζκέλε πεξίπησζε θαηαιεςίαο θαη ησλ ζπλεπαθφινπζσλ δνκηθψλ αιιαγψλ ζηελ πξνζσπηθφηεηα θαίλεηαη ζηελ ηαχηηζε ηνπ αηφκνπ κε ην πξφζσπν (persona), ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ην άηνκν απνθαζίδεη λα αληηκεησπίζεη ηνλ θφζκν· ε δσή ζηε ζπλέρεηα βηψλεηαη ζαλ κηα δεκφζηα βηνγξαθία. Άιια παξαδείγκαηα θαηαιεςίαο ηκεκάησλ ηεο πξνζσπηθφηεηαο πεξηγξάθνληαη, φπσο ε θαηνρή απφ κηα «θαηψηεξε ιεηηνπξγία,» ε νπνία έρεη σο απνηέιεζκα ην άηνκν λα δεη θάησ απφ ην επίπεδφ ηνπ, ή ε θαηνρή απφ ηελ άληκα ή ηνλ άληκνπο, ε νπνία δίλεη έκθαζε ζηα ραξαθηεξηζηηθά πξνζσπηθφηεηαο ηνπ αληίζεηνπ θχινπ. Αζπλήζηζηεο πεξηπηψζεηο θαηαιεςίαο κπνξεί λα παξαηεξεζνχλ λα αθνξνχλ ηελ ςπρή θάπνηνπ πξνγφλνπ· ζηνηρεία γηα απηφ ην είδνο κεηακφξθσζεο βξίζθνληαη ζην βηβιίν ηνπ Leon Daudet «L’ Heredo» θαη ζηελ θνηλή ζεκαζία ησλ πξνγνληθψλ ξφισλ ζηελ θνηλσλία.
Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 2. Η υστοιογία ηες αλαγέλλεζες. IΙ. Υποθεηκεληθή κεηακόρθφζε. d. Ταύτιςη με μια ομάδα. Πεξηγξάθεηαη κηα κνξθή κεηακφξθσζεο ε νπνία ζπκβαίλεη φηαλ έλα άηνκν ηαπηίδεηαη κε κηα νκάδα αλζξψπσλ πνπ έρνπλ κηα ζπιινγηθή εκπεηξία κεηακφξθσζεο. Απηφ ην είδνο εκπεηξίαο δηαθξίλεηαη απφ ηε ζπκκεηνρή ζε κηα ηειεηή κεηακφξθσζεο, ε νπνία δελ εμαξηάηαη απαξαίηεηα, ή δελ παξάγεη κηα νκαδηθή ηαπηφηεηα. Ζ κεηακφξθσζε σο νκαδηθή εκπεηξία πεξηγξάθεηαη λα ιακβάλεη ρψξα ζ’ έλα ρακειφηεξν επίπεδν ηεο ζπλείδεζεο απφ φ,ηη ν αηνκηθφο κεηαζρεκαηηζκφο, επεηδή ε ζπλνιηθή ςπρή πνπ πξνθχπηεη απφ κηα νκάδα κνηάδεη πεξηζζφηεξν κε ηελ ςπρή ησλ δψσλ παξά ηνπ αλζξψπνπ. Παξφηη ε νκαδηθή εκπεηξία είλαη επθνιφηεξν λα επηηεπρζεί, δελ πξνθαιεί κηα κφληκε αιιαγή κφιηο ην άηνκν θχγεη απφ ηελ νκάδα. Γεγνλφηα ζηελ πξνπνιεκηθή Γεξκαλία παξαηίζεληαη ηα νπνία ηππνπνηνχλ ηα απνηειέζκαηα ηεο αλαπφθεπθηεο ςπρνινγηθήο παιηλδξφκεζεο ε νπνία ιακβάλεη ρψξα ζε κηα νκάδα φηαλ ε ηειεηνπξγία δελ εηζάγεηαη γηα ηελ εμνπδεηέξσζε ησλ αζπλείδεησλ ελζηίθησλ. Αλ θαη απηή ε αμηνιφγεζε ηεο καδηθήο ςπρνινγίαο αλαγλσξίδεηαη λα είλαη νπζηαζηηθά αξλεηηθή, επηζεκαίλεηαη φηη ε κάδα κπνξεί επίζεο λα έρεη ζεηηθέο επηπηψζεηο πξνάγνληαο ην ζάξξνο θαη ηελ αμηνπξέπεηα· σζηφζν, απηά ηα δψξα ζεσξνχληαη φηη γίλνληαη επηθίλδπλα αλ εθιεθζνχλ σο απηνλφεηα θαη θαηαπλίμνπλ ηηο πξνζσπηθέο πξνζπάζεηεο επίηεπμήο ηνπο. Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 2. Η υστοιογία ηε αλαγέλλεζες. IΙ. Υποθεηκεληθή κεηακόρθφζε. e. Ταύτιςη με έναν εκπολιτιςτή ήρωα. Ταχηηζε κε θάπνην ζεφ ή ήξσα ν νπνίνο κεηακνξθψλεηαη ζε κηα ηεξή ηειεηνπξγία ζπδεηείηαη σο κηα ζεκαληηθή κνξθή κεηαζρεκαηηζκνχ ηεο πξνζσπηθφηεηαο. Ζ Μεηακφξθσζε ηνπ Απνπιήηνπ, ε ιαηξεία ηνπ Όζηξε ηεο Αηγχπηνπ, θαη ε Φξηζηηαληθή παξάδνζε αλαιχνληαη σο παξαδείγκαηα απηνχ ηνπ θαηλνκέλνπ. Ζ ηειεπηαία ζεσξείηαη φηη απνηειεί ην επηζηέγαζκα απηήο ηεο κεηακφξθσζεο ζηελ ηδέα φηη ν θαζέλαο έρεη κηα αζάλαηε ςπρή θαη ηελ νπνία κνηξάδεηαη κε ην ζεφ· πεξαηηέξσ αλάπηπμε απηήο ηεο ηδέαο θαίλεηαη λα νδεγεί ζηελ έλλνηα ηνπ Φξηζηνχ κέζα ζε θάζε άηνκν. Γχν κνξθέο απηήο ηεο έκκεζεο δηαδηθαζίαο κεηακφξθσζεο πεξηγξάθνληαη σο δξψκελα, ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηειεηνπξγίαο ηεο Καζνιηθήο εθθιεζίαο, θαη ηνπ Δπαγγειίνπ, ην Πξνηεζηαληηθφ θήξπγκα ηνπ Λφγνπ. Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 2. Η υστοιογία ηε αλαγέλλεζες. IΙ. Υποθεηκεληθή κεηακόρθφζε.
f. Μαγικέσ διεργαςίεσ. g. Τεχνική μεταμόρφωςη. Πξνηείλνληαη δχν επηπιένλ κνξθέο κεηακφξθσζεο ηεο πξνζσπηθφηεηαο πέξα απφ ηελ ηαχηηζε κε κηα εξσηθή ιαηξεία. Αληί γηα ηε κεηακφξθσζε πνπ ζπκβαίλεη κε ηε ζπκκεηνρή ελφο αηφκνπ ζε κηα ηεξή ηειεηνπξγία, ε ηειεηνπξγία κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα πξαγκαηνπνηήζεη ηε κεηακφξθσζε, ε νπνία ιακβάλεη ρψξα απφ ηα έμσ θαζψο έλα άηνκν ππνβάιιεηαη ζε κηα ηερληθή. Τερληθέο καγηθήο κεηακφξθσζεο ζε πξσηφγνλεο θνηλσλίεο πεξηιακβάλνπλ ζπλήζσο θάπνηα θπζηθή δηαδηθαζία, φπσο ην ηξάβεγκα ελφο άξξσζηνπ αηφκνπ κέζα απφ κηα ηξχπα ζηνλ ηνίρν, ή κέζα απφ ην δέξκα κηαο αγειάδαο, ή κηα κεηνλνκαζία, γηα λα δνζεί ζην άηνκν κηα άιιε ςπρή. Με καγηθέο ηερληθέο ζρεδηαζκέλεο λα παξάγνπλ ςπρηθέο αιιαγέο παξνπζηάδνληαη κε ηελ πξαθηηθή ηεο γηφγθα. Έλα παξακχζη δείρλεη πψο νη απζφξκεηεο κεηακνξθψζεηο αληηθαζίζηαληαη απφ ηππνπνηεκέλεο ηερληθέο πνπ ζρεδηάζηεθαλ λα αλαπαξάγνπλ ηελ αξρηθή κεηακφξθσζε κηκνχκελεο ηε δηαδηθαζία. Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 2. Η υστοιογία ηε αλαγέλλεζες. IΙ. Υποθεηκεληθή κεηακόρθφζε. h. Φυςική μεταμόρφωςη (εξατομίκευςη). Δθηφο απφ ηηο ηερληθέο δηαδηθαζίεο κεηακφξθσζεο ηεο πξνζσπηθφηεηαο, κηα θπζηθή δηαδηθαζία εμαηνκίθεπζεο πεξηγξάθεηαη λα εκπεξηέρεη κηα απζφξκεηε σξίκαλζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο. Ζ θπζηθή κεηακφξθσζε εκθαλίδεηαη ζηα φλεηξα πνπ ζπκβνιίδνπλ ηελ αλαγέλλεζε θαη ζηελ επαθή αλάκεζα ζηε ζπλείδεζε θαη ζε θάπνηα εζσηεξηθή θσλή· απηφ ην ηειεπηαίν θαηλφκελν, πνπ ζπλήζσο πεξηγξάθεηαη ζαλ λα κηιάκε ζηνλ εαπηφ καο, ζεσξείηαη σο δηαινγηζκφο κε ηελ αιρεκηζηηθή έλλνηα. Ζ εζσηεξηθή θσλή ζεσξείηαη γεληθά είηε σο αζπλαξηεζία ή σο ε θσλή ηνπ Θενχ· ε πξαγκαηηθή ηεο θχζε ζεσξείηαη ην αζπλείδεην αληίζηνηρν ηνπ εγψ. Υπάξρεη ε αίζζεζε φηη αλ απηφ ην ςπρηθφ ηαίξη αλαγλσξίδεηαη απφ ηε ζπλείδεζε ηνπ εγψ, ε ζχγθξνπζε κεηαμχ ησλ δχν κπνξεί λα έρεη ζεηηθή επίδξαζε. Σηελ αιρεκεία, ζηηο αξραίεο ιαηξείεο θαη ζηε ζξεζθεία απηή ε εζσηεξηθή παξνπζία βξίζθεηαη πξνζσπνπνηεκέλε σο έλα εμσηεξηθφ νλ, ν Μεξθνχξηνο ή ν Φξηζηφο. Στεηηθά κε ηελ αλαγέλλεζε. 3. Ένα τυπικό ςύνολο ςυμβόλων που απεικονύζει τη διαδικαςύα τησ μεταμόρφωςησ. Έλα παξάδεηγκα απφ ην ζπκβνιηζκφ ηνπ κεηακφξθσζεο βξίζθεηαη ζην κχζν ηνπ Khidr ηνπ Ηζιακηθνχ κπζηηθηζκνχ πνπ εκθαλίδεηαη ζην Γέθαην Όγδνν Κεθάιαην ηνπ Κνξαλίνπ. Τν ζπήιαην πνπ εκθαλίδεηαη ζε απηφ ην θείκελν αληηκεησπίδεηαη σο ζχκβνιν ηνπ αζπλείδεηνπ· ε είζνδνο ζην ζπήιαην είλαη ε αξρή κηαο δηαδηθαζίαο ςπρηθήο κεηακφξθσζεο πνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε κηα ζεκαληηθή αιιαγή πξνζσπηθφηεηαο. Ζζηθέο παξαηεξήζεηο πνπ αθνινπζνχλ ην κχζν ζεσξνχληαη σο ζπκβνπιέο
ζε εθείλνπο πνπ δελ ζα πεηχρνπλ ηε κεηακφξθσζε θαη νη νπνίνη ζα πξέπεη λα βξνπλ άιινπο ηξφπνπο ηήξεζεο ηνπ λφκνπ πξνθεηκέλνπ λα θζάζνπλ ζηελ αιεζηλή αλαγέλλεζε. Ζ δηδαθηηθή ηζηνξία ηνπ Μσπζή θαη ηνπ ππεξέηε ηνπ εληζρχεη θαη εμεγεί ην πξνεγνχκελν παξάδεηγκα· ην πηάζηκν θαη ζηε ζπλέρεηα ε απψιεηα ηνπ ςαξηνχ απφ ην Μσπζή ζπκβνιίδεη κηα ειιηπή επηθνηλσλία κε ηελ επνηθνδνκεηηθή επηξξνή ηνπ αζπλείδεηνπ. Ζ εκθάληζε ηνπ Khidr ζην κχζν αληηκεησπίδεηαη λα αληηπξνζσπεχεη ην κεγαιχηεξν εαπηφ πνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ηε ζπλείδεζε ηνπ εγψ (Μσπζήο) πξνο ηελ απμεκέλε ζνθία. Αθνινπζεί κηα κεηάβαζε, θαη ν Μσπζήο αθεγείηαη κηα ηζηνξία ζρεηηθά κε ηνλ Khidr θαη ην θίιν ηνπ Dhulguamein, αλ θαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη ν Μσπζήο πνπ βξίζθεηαη ζε επαθή κε ηνλ Khidr· απηή ε ππνθαηάζηαζε εξκελεχεηαη σο έλα θαηαθχγην απφ ηνλ ςπρηθφ θίλδπλν κηαο άκεζεο αληηπαξάζεζεο ηεο ζπλείδεζεο ηνπ εγψ κε ηνλ εαπηφ. Έλαο ππαηληγκφο γηα ηελ αλνηθνδφκεζε ησλ ηεηρψλ ζεσξείηαη σο ζχκβνιν ηεο πξνζηαζίαο ηνπ εαπηνχ θαη ηεο δηαδηθαζίαο εμαηνκίθεπζεο. Σπλάγεηαη ην ζπκπέξαζκα φηη ε ζεκαζία ηεο κνξθήο ηνπ Khidr ζηνλ Ηζιακηθφ κπζηηθηζκφ νθείιεηαη ζηελ πιήξε έθθξαζε απφ απηφλ ην κχζν ηνπ αξρέηππνπ ηεο αηνκηθφηεηαο.
Η ψυχολογύα του αρχϋτυπου του παιδιού. I. Ειςαγωγό. Μηα ζχληνκε ηζηνξία ςπρνινγηθήο θηινζνθίαο δίλεηαη γηα λα εμεγεζεί ε καθξφρξνλε αζάθεηα ζρεηηθά κε ην αζπλείδεην σο ηε βαζηθή νπζία ηεο ςπρήο. Σηελ αλάιπζε ησλ νλείξσλ, ε χπαξμε ηππηθψλ κπζνινγεκάησλ κεηαμχ ησλ αηφκσλ νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη ν κχζνο πνπ ζρεκαηίδεη δνκηθά ζηνηρεία πξέπεη λα είλαη παξψλ ζηελ αζπλείδεηε ςπρή. Τν αξρέηππν ηνπ παηδηνχ αλαθέξεηαη σο παξάδεηγκα κηαο ηέηνηαο αξρέγνλεο εηθφλαο, πνπ νλνκάδεηαη αξρέηππν, ε νπνία κπνξεί λα βξεζεί ζε κχζνπο, παξακχζηα θαη ςπρσηηθέο θαληαζηψζεηο, φπσο επίζεο θαη ζηα φλεηξα. Δμαηηίαο ηεο ππναλάπηπθηεο θχζεο ηνπ πξσηφγνλνπ αλζξψπνπ, ην αζπλείδεην θαη ηα αξρέηππά ηνπ θαίλνληαη λα εηζβάιινπλ απζφξκεηα ζην ζπλεηδεηφ κπαιφ ηνπ· έηζη, ν πξσηφγνλνο άλζξσπνο δελ εθεπξίζθεη ην κχζν αιιά κφλν ην βηψλεη. Σην ζχγρξνλν άλζξσπν, ηα πξντφληα ηνπ αζπλείδεηνπ κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε δχν θαηεγνξίεο: θαληαζηψζεηο πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα πνπ κπνξνχλ λα εληνπηζηνχλ ζε απσζήζεηο· θαη θαληαζηψζεηο ελφο απξφζσπνπ ραξαθηήξα, πνπ δελ είλαη πξνζσπηθά απνθηεκέλεο, θαη νη νπνίεο αληηζηνηρνχλ ζε θιεξνλνκηθά ζπιινγηθά ζηνηρεία ηεο αλζξψπηλεο ςπρήο. Απηή ε δεχηεξε θαηεγνξία αλήθεη ζην ζπιινγηθφ αζπλείδεην. Δμεγείηαη φηη αζπλείδεην πιηθφ εηζέξρεηαη ζηε ζπλείδεζε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηάζηαζεο κεησκέλεο ζπλεηδεηήο έληαζεο φπσο ζην φλεηξν, φηαλ ν έιεγρνο ηνπ ζπλεηδεηνχ πάλσ ζην αζπλείδεην παχεη λα πθίζηαηαη. Τα αξρέηππα πεξηγξάθνληαη σο δσληαλέο ςπρηθέο δπλάκεηο πνπ κπνξνχλ λα πξνσζήζνπλ ηελ αλζξψπηλε αλάπηπμε θαη ηα νπνία, φηαλ αγλνεζνχλ, κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ λεπξσηηθέο ή αθφκε θαη ςπρσζηθέο δηαηαξαρέο. Τν αξρέηππν ηνπ ζενχ παηδηνχ θαίλεηαη λα είλαη δηαδεδνκέλν: παξαηίζεληαη παξαδείγκαηα απφ κχζνπο θαη ζξχινπο, φπσο ν Φξηζηφο παηδί, ην κνηίβν ηνπ παηδηνχ ησλ αιρεκηζηψλ, θαη ε κνξθή ηνπ λάλνπ ή ηνπ μσηηθνχ. Ζ πην ζεκαληηθή εθδήισζε ηνπ κνηίβνπ ηνπ παηδηνχ ζηελ ςπρνζεξαπεία πεξηγξάθεηαη λα ζπκβαίλεη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο σξίκαλζεο ηεο πξνζσπηθφηεηαο, θαη ε νπνία πξνθαιείηαη απφ ηελ
αλάιπζε ηνπ αζπλείδεηνπ ή απφ ηε δηαδηθαζία εμαηνκίθεπζεο. Δδψ ππνζπλείδεηεο δηαδηθαζίεο ζηαδηαθά πεξλάλε ζην ζπλεηδεηφ κέζσ ησλ νλείξσλ ή κέζσ ηεο ελεξγήο θαληαζίαο. Η υστοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. ΙΙ. 1. Το αρχϋτυπο ωσ ςύνδεςμοσ με το παρελθόν. Ζ δπζθνιία αθξηβνχο εμήγεζεο ηεο έλλνηαο ηνπ αξρεηχπνπ, έλα ςπρηθφ φξγαλν κέζα ζηνλ θάζε άλζξσπν, αλαγλσξίδεηαη, κε ηελ πξνεηδνπνίεζε φηη κηα θαθή εξκελεία ηνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηνλ ηξαπκαηηζκφ απηνχ ηνπ ςπρηθνχ νξγάλνπ. Γίλεηαη αληηιεπηφ φηη ε εμήγεζε ηνπ αξρέηππνπ πξέπεη λα είλαη ηέηνηα ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη κηα επαξθήο θαη νπζηαζηηθή ζχλδεζε κεηαμχ ηνπ ζπλεηδεηνχ κπαινχ θαη ησλ αξρέηππσλ, θαη φηη ε ιεηηνπξγηθή ζεκαζία ηνπ αξρέηππνπ παξακέλεη ακείσηε. Ο ξφινο ηνπ αξρέηππνπ ζηελ ςπρηθή δνκή πεξηγξάθεηαη λα εθπξνζσπεί ή λα πξνζσπνπνηεί νξηζκέλα ελζηηθηψδε δεδνκέλα απφ ην αζπλείδεην. Ζ πξνζθφιιεζε ηεο αξρέγνλεο πλεπκαηηθφηεηαο ζηε καγεία, πνπ αλαθέξεηαη σο ζηνηρείν γηα ηε ζεκαζία ηεο ζχλδεζεο κε πξσηφγνλα ςπρηθά πεξηερφκελα, ζεσξείηαη σο ε βάζε ηεο ζχγρξνλεο ζξεζθείαο. Τν αξρέηππν ηνπ παηδηνχ νξίδεηαη σο κηα αλαπαξάζηαζε ηεο αζπλείδεηεο παηδηθφηεηαο ηεο ζπιινγηθήο ςπρήο. Η υστοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. ΙΙ. 2. Η λειτουργύα του αρχϋτυπου. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ αξρέηππνπ ηνπ παηδηνχ ζθηαγξαθείηαη ζε φ,ηη αθνξά ην ζχγρξνλν άλζξσπν. Ωο ζθνπφο ηνπ αξρέηππνπ ηνπ παηδηνχ ζεσξείηαη ε αλαπιήξσζε ή επαλφξζσζε ηεο αλαπφθεπθηεο κνλνκέξεηαο θαη ππεξβνιήο ηνπ ζπλεηδεηνχ κπαινχ, ην θπζηθφ απνηέιεζκα ηεο ζπλεηδεηήο επηθέληξσζεο ζε ιίγα πεξηερφκελα θαη ηνπ απνθιεηζκνχ φισλ ησλ άιισλ. Ζ αλαπηπγκέλε ζέιεζε ηνπ ζχγρξνλνπ αλζξψπνπ πεξηγξάθεηαη λα πεξηέρεη ηελ αλζξψπηλε ειεπζεξία, αιιά θαη ηε κεγαιχηεξε δπλαηφηεηα παξαβίαζεο ησλ ελζηίθησλ. Ζ αλαπιήξσζε κέζσ ηεο δηαρξνληθήο θαηάζηαζεο ηεο παηδηθφηεηαο ζεσξείηαη αλαγθαία γηα λα πξνιάβεη ην εμσθχιηζκα ηεο δηαθνξνπνηεκέλεο ζπλείδεζεο. Τα ζπκπηψκαηα ηεο απνδεκίσζεο απηήο, φπσο ε θαζπζηέξεζε θαη νπηζζνδξφκεζε, αμηνινγνχληαη αξλεηηθά απφ ην ζχγρξνλν άλζξσπν, ελψ ν πξσηφγνλνο άλζξσπνο ηα βιέπεη σο θάηη θπζηθφ, ζχκθσλα κε ην λφκν θαη ηελ παξάδνζε. Ζ απνζχλδεζε ηεο ζπλείδεζεο ζεσξείηαη φηη δηεπθνιχλεη ηνλ απνρσξηζκφ ελφο κέξνπο ηεο ςπρήο απφ ηα ππφινηπα, κε απνηέιεζκα ηελ παξαπνίεζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο κέζα απφ ηελ δχλακε ηνπ δηαρσξηζκέλνπ ηκήκαηνο. Έηζη αλ ε παηδηθή θαηάζηαζε ηεο ζπιινγηθήο ςπρήο θαηαζηαιεί, ην αζπλείδεην κπνξεί λα αλαζηείιεη ή αθφκα θαη λα θπξηαξρήζεη ηε ζπλεηδεηή ιεηηνπξγία. Η υστοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. ΙΙ. 3. Η μελλοντολογύα του αρχϋτυπου.
Δθφζνλ ην παηδί είλαη νπζηαζηηθά έλα ελ δπλάκεη πιάζκα, ην παηδί πξφηππν ζηελ ςπρνινγία ηνπ αηφκνπ ζεκαίλεη γεληθά ηελ πξνζδνθία ηνπ κέιινληνο, αθφκα θη αλ ην πξφηππν απηφ θαίλεηαη λα ιεηηνπξγεί αλαδξνκηθά. Με ηνλ ίδην ηξφπν, ην παηδί κέζα ζηνλ άλζξσπν εκθαλίδεηαη λα αλνίγεη ην δξφκν γηα κηα κειινληηθή αιιαγή ηεο πξνζσπηθφηεηαο. Τν παηδί κνηίβν εμεγείηαη σο έλα ζχκβνιν πνπ ελψλεη ηα αληίζεηα ζηελ πξνζσπηθφηεηα ηνπ αηφκνπ, κε ηελ έλλνηα φηη πξνθαηαιακβάλεη ηε κνξθή πνπ παξάγεηαη απφ ηε ζχλζεζε ησλ ζπλεηδεηψλ θαη αζπλείδεησλ ζηνηρείσλ. Τν παηδί σο κεζνιαβεηήο ηνπ κεηαζρεκαηηζκνχ αληηπξνζσπεχεηαη κε πνιιά ζχκβνια, φπσο ν θχθινο ή ε ηεηξάδα· απηά ηα ζχκβνια ηεο νιφηεηαο αλαγλσξίδνληαη επίζεο κε ηνλ εαπηφ. Ζ δηαδηθαζία εμαηνκίθεπζεο θαίλεηαη φηη ππάξρεη ζην παηδί ζε κηα αζπλείδεηε θαηάζηαζε, γηα λα πξαγκαησζεί ζηελ ελήιηθε ςπρή. Η υστοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. ΙΙ. 4. Μοναδικότητα και πλουραλιςμόσ του μοτύβου του παιδιού. ΙΙ. 5. Το παιδύ θεόσ και το παιδύ όρωασ. Τν κνηίβν ηνπ παηδηνχ σο αξρεηππηθή εηθφλα ζεκεηψλεηαη φηη εθδειψλεηαη θαη σο κνλάδα θαη σο νιφηεηα. Όηαλ έλαο αξηζκφο παηδηψλ εκθαλίδνληαη ρσξίο αηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά, θαίλεηαη έλαο δηραζκφο ηεο πξνζσπηθφηεηαο φπσο εθείλνο πνπ ππάξρεη ζηε ζρηδνθξέλεηα· ελψ ε εκθάληζε ηνπ παηδηνχ σο κνλάδα ζεσξείηαη φηη αληηπξνζσπεχεη κηα δπλεηηθή ζπγθξφηεζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο. Ζ εκθάληζε ηνπ παηδηνχ κπνξεί λα γίλεη κε ηε κνξθή ηεο έλα ζενχ ή ήξσα, κε ην ζηνηρείν ηεο εθ ζαχκαηνο γέλλεζεο θαη ησλ αληημννηήησλ ηεο πξψηεο ειηθίαο λα είλαη θνηλφ θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο. Τν παηδί ζεφο ζεσξείηαη σο έλα ζχκβνιν ηνπ κε ελζσκαησκέλνπ αζπλείδεηνπ· ην παηδί ήξσαο, πνπ ζπλδπάδεη αλζξψπηλεο θαη ππεξθπζηθέο ηδηφηεηεο, ζεσξείηαη ζχκβνιν ηεο δπλαηφηεηαο γηα εμαηνκίθεπζε. Ζ ηππηθή κνίξα ησλ κνξθψλ ηνπ παηδηνχ εξκελεχεηαη σο ζχκβνιν ςπρηθψλ γεγνλφησλ πνπ ζπκβαίλνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εληειέρεηαο (γέλλεζε) ηνπ εαπηνχ θαζψο ε ςπρή παιεχεη γηα ηελ νιφηεηα. Η υστοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. ΙΙΙ. Η ιδιαύτερη φαινομενολογύα του αρχϋτυπου του παιδιού. 1. Η εγκατϊλειψη του παιδιού. Ο θίλδπλνο ηεο εγθαηάιεηςεο ηεο κνξθήο ηνπ αξρεηππηθνχ παηδηνχ εξκελεχεηαη κε ςπρνινγηθνχο φξνπο. Τα ζπλεζηζκέλα ζέκαηα ηνπ αζήκαληνπ μεθηλήκαηνο ηνπ παηδηνχ θαη ηεο ζαπκαηνπξγήο γέλλεζεο εξκελεχνληαη σο ςπρηθέο εκπεηξίεο ησλ νπνίσλ ην αληηθείκελν είλαη ε εκθάληζε ελφο λένπ αλ θαη αθφκε αγλψζηνπ πεξηερφκελνπ. Σηηγκέο ςπρηθήο ζχγθξνπζεο απφ ηηο νπνίεο δελ ππάξρεη θαλέλα ζπλεηδεηφ κέζν δηαθπγήο πεξηγξάθνληαη λα πξνθαινχλ ην αζπλείδεην λα δεκηνπξγήζεη κηα ηξίηε παξνπζία παξάινγεο θχζεο, πνπ ν ζπλεηδεηφο λνπο νχηε πεξηκέλεη νχηε θαηαλνεί. Έλα παξάδεηγκα απηνχ ηνπ αγλψζηνπ πεξηερνκέλνπ είλαη ε ζπκβνιηθή εκθάληζε ηεο κνξθήο ηνπ παηδηνχ.
Δθφζνλ ε κνξθή ηνπ παηδηνχ αληηπξνζσπεχεη κηα θίλεζε πξνο ηελ ςπρηθή αλεμαξηεζία, ην ζχκβνιν ηεο εγθαηάιεηςεο είλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ απνδέζκεπζε ηεο κνξθήο ηνπ παηδηνχ απφ ηηο ξίδεο ηνπ. Τν ζχκβνιν ηνπ παηδηνχ πξνζβιέπεη ζε κηα λέα πςειφηεξε θαηάζηαζε ηεο ζπλείδεζεο ε νπνία κπνξεί λα κείλεη κφλν κηα κπζνινγηθή πξνβνιή αλ δελ ελζσκαησζεί νπζηαζηηθά ζηελ χπαξμε ηνπ αηφκνπ. Σεκεηψλεηαη φηη ε κνλαδηθή ζην ζχγρξνλν άλζξσπν εζηθή ζχγθξνπζε, φπσο ε θπζηθή ζχγθξνπζε ησλ πξσηφγνλσλ επνρψλ, παξακέλεη κηα απεηιεηηθή γηα ηε δσή θαηάζηαζε πνπ δελ παξέρεη θακία δηαθπγή, φπσο απνδεηθλχεηαη απφ ηηο πνιπάξηζκεο κνξθέο παηδηψλ πνπ εκθαλίδνληαη σο ήξσεο ηνπ κνληέξλνπ πνιηηηζκνχ. Η υστοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. ΙΙΙ. Η ηδηαίηερε θαηλοκελοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. 2. Η αθαναςύα του παιδιού. Δμεηάδεηαη ε ςπρνινγηθή ζεκαζία ηεο θαηλνκεληθά παξάδνμεο αζαλαζίαο ηνπ παηδηνχ ζην κχζν· αλ θαη ην παηδί ζπρλά αληηκεησπίδεη επηθίλδπλεο θαηαζηάζεηο θαη βξίζθεηαη ζε ζπλερή θίλδπλν εμαθάληζεο, θαηέρεη ππεξθπζηθέο δπλάκεηο πέξα απφ ηνλ άλζξσπν. Παξφκνηα, ζε πεξηπηψζεηο ζχγθξνπζεο κέζα ζην ζπλεηδεηφ κπαιφ, νη αληίπαιεο δπλάκεηο πεξηγξάθνληαη ηφζν ζπληξηπηηθέο ψζηε ην παηδί σο απνκνλσκέλν πεξηερφκελν δελ έρεη θακία ζρέζε κε ηα ζπλεηδεηά ζηνηρεία πνπ ππάξρνπλ εθείλε ηε ζηηγκή, θαη κπνξεί εχθνια λα επηζηξέςεη ζηελ αζπλεηδεζία· σζηφζν ην παηδί πξνζσπνπνηεί ηελ πην δσηηθή παξφξκεζε ζπλεηδεηνπνίεζεο ηνπ εαπηνχ, θαη γη’ απηφ έρεη κεγάιε δχλακε. Ζ αλάπηπμε ηεο δχλακεο ηνπ παηδηνχ αληρλεχεηαη ζηνλ αξραίν κχζν θαη ζηνλ αιρεκηζηηθφ ζπκβνιηζκφ· Ζ ζθέςε ησλ Ηλδνπηζηψλ αλαθέξεηαη φηη αλαγλσξίδεη ηελ ςπρνινγηθή αλάγθε ηεο απνζχλδεζεο θαη ηεο αληηπαξάζεζεο κε ην αζπλείδεην, γηα λα επηηξαπεί ε πξφνδνο ηεο ζπλείδεζεο. Θεσξείηαη αλαγθαίν γηα ηε ζχγρξνλε ηαηξηθή λα ζπλεηδεηνπνηήζεη φηη ηα αξρέηππα πνπ δηέπνπλ απηέο ηηο θαληαζηψζεηο δελ κπνξνχλ λα απνξξηθζνχλ σο θαληαζηηθά. Αλαδχνληαη απφ ηα βάζε ηεο ςπρήο, έρνληαο ηελ χζηαηε πξνέιεπζή ηνπο ζην ζπιινγηθφ αζπλείδεην, ην νπνίν ν Kerenyi ηαχηηζε κε ηνλ ίδην ηνλ θφζκν. Η υστοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. ΙΙΙ. Η ηδηαίηερε θαηλοκελοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. 3. Ο ερμαφροδιτιςμόσ του παιδιού. Ζ εξκαθξφδηηε θχζε ηνπ αξρέηππνπ ηνπ παηδηνχ θαη ε πιεηνςεθία ησλ ζεψλ ηεο θνζκνγνλίαο εξκελεχνληαη κε ην ζχκβνιν ηεο έλσζεο ησλ αληηζέησλ, έλα δπλακηθφ ζχκβνιν ηεο δεκηνπξγίαο πνπ θαηεπζχλεηαη πξνο έλαλ κειινληηθφ ζηφρν. Ζ ζπλερήο αλαλέσζε απηνχ ηνπ ζπκβφινπ απφ ηελ παγαληζηηθή κπζνινγία κέρξη ηελ Φξηζηηαληθή παξάδνζε ζεσξείηαη φηη ππνζηεξίδεη ηελ ηαχηηζή ηνπ κε κηα αξρέγνλε παγθφζκηα εηθφλα. Λακβάλνληαο ππφςε ηελ πξφζθαηε αλάπηπμε ηεο ςπρνινγίαο, ε πξνβνιή ηεο εξκαθξφδηηεο κνξθήο θαίλεηαη λα ζπκβνιίδεη ηνλ ηδαληθφ ςπρηθφ ζηφρν ηεο
απηνπξαγκάησζεο, κέζα απφ ηελ ελνπνίεζε ηεο ςπρήο, ε νπνία θαζαπηή είλαη ακθηθπιφθηιε, απνηεινχκελε απφ έλα ζπλεηδεηφ, θπξίαξρν θχιν θαη ην αζπλείδεην αληίζεηφ ηνπ. Η υστοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. ΙΙΙ. Η ηδηαίηερε θαηλοκελοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. 4. Το παιδύ ωσ αρχό και τϋλοσ. Ζ ζρέζε ηνπ αξρέηππνπ ηνπ παηδηνχ ηφζν κε ηελ αξρή φζν θαη ην ηέινο ηεο δσήο εξκελεχεηαη ςπρνινγηθά κε ηνπο φξνπο ηεο πξν-ζπλεηδεηήο θαη κεηα-ζπλεηδεηήο νπζίαο ηνπ αλζξψπνπ· ε πξν-ζπλεηδεηή θαηάζηαζε ηεο πξψηεο παηδηθήο ειηθίαο θαίλεηαη λα επαλαιακβάλεηαη θαηά ηελ επηζηξνθή ζηελ ςπρηθή νιφηεηα κεηά ζάλαην. Τα ζηνηρεία γηα απηήλ ηελ ππνηηζέκελε ςπρηθή νιφηεηα πνπ ππάξρνπλ πέξα απφ ηε δσή ηνπ αλζξψπνπ βξίζθνληαη ζηελ αλάινγε παξνπζία θαη δξαζηεξηφηεηα ηνπ αζπλείδεηνπ πέξα απφ ην ζπλεηδεηφ λνπ. Απηφ ην πξνυπάξρνλ ςπρηθφ φιν εθθξάδεηαη κε ην ζχκβνιν ηνπ παηδηνχ, αξρηθά αζήκαλην αιιά ηειηθά θπξίαξρν. Η υστοιογία ηοσ αρτέησποσ ηοσ παηδηού. IV. Συμπϋραςμα. Ζ κειέηε ηεο θχζεο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ αξρέηππνπ πεξηγξάθεηαη σο αλαθξηβήο, επεηδή ηα αξρεηππηθά ζχκβνια απνηεινχλ έλα ηφζν αιιεινζπλδεφκελν δίθηπν ψζηε είλαη δχζθνιν λα δηαρσξηζηεί ην έλα απφ ηα ππφινηπα· ε αμία ηεο ζεψξεζήο ηνπο θαίλεηαη φηη βξίζθεηαη πεξηζζφηεξν ζηελ παξνπζίαζή ηνπο σο φιν απφ φ, ηη ζηελ επηκέξνπο εμέηαζή ηνπο. Ζ ςπρνινγία ε ίδηα κπνξεί λα ζεσξεζεί ζαλ κηα κπζνινγία, έλα ζχζηεκα πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ζηνπο πηζηνχο ηνπ έλα κέζν γηα λα αληηζηαζκίζνπλ ηελ απνζχλδεζε απφ ηηο ςπρηθέο ξίδεο. Ζ ζεξαπεπηηθή ιεηηνπξγία ησλ αξρεηχπσλ πεξηγξάθεηαη απφ ηελ άπνςε ηεο πξννδεπηηθήο αλακέηξεζεο ηνπ αζζελνχο κε ηνλ εαπηφ κέζσ ηεο θαηαλφεζεο θαη ηεο απνκπζνπνίεζεο ηεο θαληαζίαο. Ζ δηαθνξνπνίεζε ησλ ζπλεηδεηψλ απφ ηηο αζπλείδεηεο δηαδηθαζίεο κέζα απφ ηελ αληηθεηκεληθή παξαηήξεζε νδεγεί ηδαληθά ζηε ζχλζεζή ηνπο θαη ζε κηα κεηαηφπηζε ηνπ επίθεληξνπ ηεο πξνζσπηθφηεηαο απφ ην εγψ ζηνλ εαπηφ.
Τα ψυχολογικϊ χαρακτηριςτικϊ τησ Κόρησ. Τν απνηέιεζκα κηαο θαηλνκελνινγηθήο κειέηεο ηεο ςπρηθήο δνκήο, πνπ απνηειείηαη απφ ηελ παξαηήξεζε θαη ηελ πεξηγξαθή ησλ πξντφλησλ ηνπ αζπλείδεηνπ, πεξηγξάθεηαη σο ε αλάπηπμε κηαο ςπρνινγηθήο ηππνινγίαο θαηαζηάζεσλ θαη κνξθψλ, πνπ νλνκάδνληαη κνηίβα ή πξφηππα, ζηηο ςπρηθέο δηεξγαζίεο ηνπ αλζξψπνπ. Τα θχξηα είδε κνηίβσλ ηεο αλζξψπηλεο κνξθήο πεξηιακβάλνπλ ηε ζθηά, ην ζνθφ γέξν, ην παηδί, ηε κεηέξα σο κηα ππεξθπζηθή πξνζσπηθφηεηα ή παξζέλα, ηελ anima ζηνλ άληξα θαη ηνλ animus ζηε γπλαίθα. Έλα ηέηνην πξφηππν είλαη ε κνξθή ηεο Κφξεο, ε νπνία αλήθεη ζηνλ ηχπν ηεο άληκα γηα ηνλ άληξα θαη ζηελ ππεξθπζηθή πξνζσπηθφηεηα γηα ηε γπλαίθα, ή ζηνλ εαπηφ· φπσο νη
άιιεο ςπρηθέο κνξθέο, ε Κφξε παξαηεξείηαη λα έρεη ηφζν ζεηηθέο φζν θαη αξλεηηθέο εθδειψζεηο. Δηθφλεο φπσο απηή ηεο Κφξεο ζεσξνχληαη φηη πξνθχπηνπλ απφ κηα πεξηνρή ηεο πξνζσπηθφηεηαο ε νπνία έρεη κηα απξφζσπε, ζπιινγηθή θχζε, γηα λα εθθξάζνπλ απηφ ην ςπρηθφ πιηθφ ζην ζπλεηδεηφ. Ζ εκπεηξία απηψλ ησλ αξρεηππηθψλ εθθξάζεσλ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ δηεχξπλζε ηνπ πεδίνπ ηεο ζπλείδεζεο. Αξθεηά νλεηξηθά νξάκαηα πνπ πεξηγξάθνληαη θαη απφ ηνπο άλδξεο θαη απφ ηηο γπλαίθεο, αλαιχνληαη ζηηο εθδειψζεηο ηνπο κέζα απφ ην ζχκβνιν ηεο Κφξεο σο ε ππεξθπζηθή πξνζσπηθφηεηα θαη ε άληκα.
Η φαινομενολογύα του πνεύματοσ ςτα παραμύθια. Ι. Σχετικϊ με τη λϋξη «πνεύμα.» Πξνηείλεηαη έλαο νξηζκφο ηεο ιέμεο «πλεχκα» θαη παξνπζηάδεηαη κηα πεξηγξαθή ησλ ηζηνξηθψλ θαη κπζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ πλεχκαηνο. Ο κεγάινο αξηζκφο ησλ δηαθνξεηηθψλ νξηζκψλ ηνπ φξνπ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζήκεξα ζεσξείηαη φηη θαζηζηά δχζθνιν λα νξηνζεηεί ε έλλνηα ηνπ πλεχκαηνο· σζηφζν, απηνί νη νξηζκνί ζπλδπαζκέλνη ζεσξείηαη φηη παξέρνπλ κηα δσληαλή θαη ζπγθεθξηκέλε άπνςε ηνπ θαηλνκέλνπ. Με ηελ ςπρνινγηθή έλλνηα, πλεχκα νξίδεηαη σο έλα ζεκειηψδεο ζχκπιεγκα ην νπνίν αξρηθά έγηλε θαηαλνεηφ σο κηα αφξαηε αιιά δπλακηθή δσληαλή παξνπζία· απηή ε έλλνηα θαίλεηαη λα πξνεγείηαη ηεο Φξηζηηαληθήο άπνςεο ηνπ πλεχκαηνο σο θάηη αλψηεξν ζηε θχζε. Ζ αληηπαξαβαιιφκελε πιηζηηθή άπνςε, πνπ αλαπηχρζεθε αληίζεηα κε ηε Φξηζηηαληθή άπνςε, βαζίδεηαη ζηελ ππφζεζε φηη ην πλεχκα ζηελ πξαγκαηηθφηεηα θαζνξίδεηαη απφ ηε θχζε, αθξηβψο φπσο νη ςπρηθέο ιεηηνπξγίεο ζεσξνχληαη φηη εμαξηψληαη απφ λεπξνρεκηθά θαηλφκελα. Πξνηείλεηαη φηη ελψ ην πλεχκα θαη ε χιε κπνξεί ηειηθά λα απνθαιπθζνχλ σο ηαπηφζεκα, πξνο ην παξφλ ε πξαγκαηηθφηεηα ησλ ςπρηθψλ πεξηερνκέλσλ θαη δηαδηθαζηψλ δελ κπνξνχλ λα ακθηζβεηεζνχλ θαζαπηέο. Τν πλεχκα γίλεηαη θαηαλνεηφ σο θάηη πνπ βξίζθεηαη θαηαξρήλ έμσ απφ ηνλ άλζξσπν· ηψξα, παξφηη έρεη εζσηεξηθεπηεί ζηε ζπλείδεζε, είλαη αθφκα δεκηνπξγηθφ παξά δεκηνπξγεκέλν, δεζκεχνληαο ηνλ άλζξσπν θαη επεξεάδνληάο ηνλ φπσο θαη ν εμσηεξηθφο θπζηθφο θφζκνο. Τν πλεχκα ζεσξείηαη σο απηφλνκν θαη επνκέλσο είλαη ζε ζέζε λα εθδειψλεηαη απζφξκεηα ζην ζπλεηδεηφ. Η θαηλοκελοιογία ηοσ πλεύκαηος ζηα παρακύζηα. ΙΙ. Εκπροςώπηςη του πνεύματοσ ςτα όνειρα. Δξκελείεο θαη επηπηψζεηο ησλ ςπρηθψλ εθδειψζεσλ ηνπ πλεχκαηνο ζηα φλεηξα ζπδεηνχληαη. Τν πλεχκα ζεσξείηαη φηη εμαξηάηαη απφ ηελ χπαξμε κηα απηφλνκεο, αξρέγνλεο, αξρεηππηθήο εηθφλαο ζηελ πξν-ζπλεηδεηή ζχλζεζε ηεο αλζξσπφηεηαο. Ο εζηθφο ραξαθηήξαο ησλ πλεπκάησλ ζηα φλεηξα ζεσξείηαη αδχλαην λα θαζνξηζηεί, δεδνκέλνπ φηη ε αζπλείδεηε δηαδηθαζία ε νπνία παξάγεη ην πλεχκα είλαη ζε ζέζε λα εθθξάζεη ηφζν θαιφ θαη ην θαθφ. Ζ κνξθή ηνπ ζνθνχ γέξνπ παξαηεξείηαη λα εκθαλίδεηαη εθεί φπνπ απαηηείηαη ε δηνξαηηθφηεηα πνπ ην ζπλεηδεηφ είλαη ζε ζέζε λα παξάζρεη· έηζη ην αξρέηππν αληηζηαζκίδεη ηε ζπλεηδεηή πλεπκαηηθή αλεπάξθεηα. Καη πάιη, απηή ε δηφξαζε ζεσξείηαη
αδχλαηνλ λα θξηζεί εζηθά, θαζψο ζπρλά αληηπξνζσπεχεη κηα αιιειεπίδξαζε ηνπ θαινχ θαη ηνπ θαθνχ. Η θαηλοκελοιογία ηοσ πλεύκαηος ζηα παρακύζηα. ΙΙΙ. Το πνεύμα ςτα παραμύθια. Οη ζεηηθέο θαη αξλεηηθέο εθδειψζεηο ηεο αξρεηππηθήο κνξθήο ηνπ ζνθνχ γέξνπ επηδεηθλχνληαη ζηνπο δηάθνξνπο κχζνπο θαη ζηα παξακχζηα. Ο γέξνο ζηα παξακχζηα, φπσο ν γέξνο ζηα φλεηξα, εκθαλίδεηαη ζπλήζσο φηαλ ν ήξσαο βξίζθεηαη ζε απειπηζία ή απφγλσζε απφ ηελ νπνία δελ κπνξεί λα βγεη απφ κφλνο ηνπ. Οη απαξαίηεηεο γλψζεηο γηα λα μεπεξάζεη ηηο δπζθνιίεο ηνπ ν ήξσαο εκθαλίδνληαη κε ηε κνξθή ελφο ζνθνχ γέξνπ. Ο γέξνο ζηα παξακχζηα ζπρλά αλαθέξεηαη ζηνλ ήξσα ή ζηελ εξσίδα κε ζθνπφ ηελ θηλεηνπνίεζε ησλ εζηθψλ δπλάκεσλ· κηα άιιε θνηλή ιεηηνπξγία ηνπ είλαη λα δψζεη θάπνην καγηθφ θπιαρηφ. Ζ θηγνχξα ηνπ γέξνπ πεξηγξάθεηαη λα εθπξνζσπεί ηε γλψζε, ηελ πεξίζθεςε, ηε δηνξαηηθφηεηα, ηε ζνθία, ηελ εμππλάδα, θαη ηε δηαίζζεζε, θαζψο επίζεο θαη εζηθέο ηδηφηεηεο φπσο ε θαιή ζέιεζε θαη ε εηνηκφηεηα γηα βνήζεηα, γεγνλφο πνπ θαζηζηά ηνλ πλεπκαηηθφ ραξαθηήξα ηνπ ζαθή. Αθφκα θαη ζηα παξακχζηα ν γέξνο έρεη κηα ζαθή ζχλδεζε κε ην ςπρηθφ αζπλείδεην, φπσο ζηελ πεξίπησζε ελφο βαζηιηά ηνπ δάζνπο πνπ ζρεηίδεηαη κε ζχκβνια ηνπ λεξνχ θαη ηνπ δάζνπο, πνπ κε ηε ζεηξά ηνπο είλαη ζχκβνια ηνπ αζπλείδεηνπ. Τν αξρέηππν ηνπ πλεχκαηνο, φπσο φια ηα άιια αξρέηππα, θαίλεηαη λα έρεη κηα αξλεηηθή θαη κηα ζεηηθή πηπρή, ε νπνία εθθξάδεηαη ζηηο ελέξγεηεο ή κε ηελ εκθάληζε ηεο κνξθήο ηνπ ζνθνχ γέξνπ. Ζ εθδήισζε ησλ πηπρψλ ηνπ θαινχ θαη ηνπ θαθνχ ζπρλά ζπλδπάδνληαη ζε έλα παξακχζη, παξαπέκπνληαο έκκεζα ζε κηα εζσηεξηθή ζρέζε αλάκεζα ζηα δχν. Η θαηλοκελοιογία ηοσ πλεύκαηος ζηα παρακύζηα. IV. Θηριομορφικό αναπαρϊςταςη του πνεύματοσ ςτα παραμύθια. Πεξηγξαθέο, εξκελείεο θαη παξαδείγκαηα ηεο εθδήισζεο ηνπ αξρέηππνπ ηνπ πλεχκαηνο κε ηε κνξθή ελφο δψνπ παξνπζηάδνληαη. Ζ πηνζέηεζε ηεο κνξθήο δψσλ ζεσξείηαη ζεκαληηθή ζην φ,ηη απνθαιχπηεη ηα αληίζηνηρα ςπρηθά πεξηερφκελα πέξα απφ ηελ αλζξψπηλε ζπλείδεζε, κε ηελ έλλνηα ηνπ ππεξάλζξσπνπ/δαηκνληθνχ ή απάλζξσπνπ/θηελψδνπο. Έηζη ζε πνιιά παξακχζηα ρξήζηκα δψα εκθαλίδνληαη κε κηα γλψζε αλψηεξε ηνπ αλζξψπνπ, ή θαθφβνπια δψα κε ππεξθπζηθέο δπλάκεηο. Μηα ιεπηνκεξήο αλάιπζε ελφο παξακπζηνχ θαηαδεηθλχεη ηε ιεηηνπξγία ηεο κνξθήο ηνπ δψνπ κέζσ ησλ ζρέζεψλ ηνπ κε άιια αξρεηππηθά ζχκβνια φπσο ε νιφηεηα θαη ε πνιηθφηεηα, θαη ν πξνλνκηνχρνο αξηζκφο ηεο ηεηξάδαο. Οη ζπλέπεηεο γηα ηελ ςπρνινγία ηνπ ζπκβνιηζκνχ ηεο ηξηάδαο θαη ηεο ηεηξάδαο ζπδεηηνχληαη ζε ζρέζε κε ηηο ηέζζεξηο ιεηηνπξγίεο ηεο ζπλείδεζεο, ηξεηο απφ ηηο νπνίεο είλαη επηδεθηηθέο ζηε δηαθνξνπνίεζε, ελψ ε ηέηαξηε παξακέλεη ζπλδεδεκέλε κε ην αζπλείδεην θαη είλαη απξφζηηε απφ ηε βνχιεζε. Οη πνιχπινθεο ζρέζεηο αλάκεζα ζε απηέο ηηο ιεηηνπξγίεο θαη ζηηο επηδηψμεηο ηνπο πξνο ηελ νιφηεηα ζεσξνχληαη φηη αληηζηνηρνχλ αμηνζεκείσηα ζηε δνκή ηνπ
παξακπζηνχ ππφ ζπδήηεζε· απηή ε αληηζηνηρία ζεσξείηαη θπζηθή, δεδνκέλνπ φηη ηα παξακχζηα ζην ζχλνιφ είλαη αζπλήζηζηα αθειή θαη αθαηέξγαζηα πξντφληα ηεο ςπρήο. Η θαηλοκελοιογία ηοσ πλεύκαηος ζηα παρακύζηα. V. Συμπλόρωμα. Ζ κεζνδνινγία θαη ηα απνηειέζκαηα κηαο ςπρνινγηθήο έξεπλαο ηνπ ζπκβνιηζκνχ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν παξακχζη ζπδεηνχληαη. Λνγηθέο ζπλδέζεηο αλάκεζα ζηα άινγα ζηνηρεία ηνπ παξακπζηνχ πξψηα απ’ φια ζεσξνχληαη φηη ππάξρνπλ· ε αιήζεηα ηεο αλάιεςεο επηδεηθλχεηαη ζηε ζπλέρεηα απφ ηα απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο πνπ ζα δηεμαρζεί. Γηα παξάδεηγκα, ζε έλα παξακχζη πνπ κηιάεη γηα άινγα κε ηξία θαη ηέζζεξα πφδηα, ε ηδηφηεηα ησλ ηξηψλ πνδηψλ ζεσξείηαη φηη είλαη ζεκαληηθή θαζαπηή· κειεηάηαη σο μερσξηζηή έλλνηα, θαη ζρέζεηο κε ηηο αξρεηππηθέο ηξηαδηθέο θαη ηεηξαδηθέο δνκέο απνθαιχπηνληαη. Ζ εξκελεία ησλ ζπκβφισλ ζην ζπγθεθξηκέλν παξακχζη απνθαιχπηεηαη λα είλαη εμαηξεηηθά πεξίπινθε, πεξηιακβάλνληαο ηηο άληκα θαη ζθηέο απφ ζπγθεθξηκέλνπο ραξαθηήξεο πνπ πξνζσπνπνηνχληαη ζε άιινπο· ηελ αλαπαξάζηαζε ηνπ ελζηηθηψδνπο αζπλείδεηνπ, ηηο άληκα θαη ηηο κνξθέο δψσλ· θαη ην πην ζεκαληηθφ, ηελ έληαζε ησλ αληηζέησλ θαη ηελ επαθφινπζε επίιπζή ηνπο. Μηα ηειηθή εξκελεία ηνπ παξακπζηνχ ην απεηθνλίδεη σο κηα αλαπαξάζηαζε ησλ αζπλείδεησλ δηεξγαζηψλ πνπ αληηζηαζκίδνπλ ηε ζπλεηδεηή Φξηζηηαληθή πιεπξά· ζπγθεθξηκέλα, ην παξακχζη επηδεηθλχεη ηελ επίηεπμε ηεο νιφηεηαο ή εμαηνκίθεπζεο κέζσ ηεο έλσζεο ησλ αξλεηηθψλ θαη ζεηηθψλ δπλάκεσλ. Η θαηλοκελοιογία ηοσ πλεύκαηος ζηα παρακύζηα. VI. Συμπϋραςμα. Ζ εηθφλα ηνπ πλεχκαηνο πνπ εκθαλίδεηαη ζηα φλεηξα θαη ζηα παξακχζηα δηαθξίλεηαη απφ ηελ ζπλεηδεηή ηδέα ηνπ πλεχκαηνο. Αξρηθά ην πλεχκα γηλφηαλ αληηιεπηφ ζαλ έλαο δαίκνλαο πνπ θαηαιάκβαλε ηνλ άλζξσπν απφ ηα έμσ· απηνί νη δαίκνλεο κεηακνξθψζεθαλ ελ κέξεη ζε εζεινχζηεο πξάμεηο απφ ηελ επέθηαζε ηεο ζπλείδεζεο, ε νπνία έρεη αξρίζεη λα κεηαηξέπεη πξνεγνπκέλσο αζπλείδεηεο πεξηνρέο ηεο ςπρήο. Θεσξείηαη φηη ππεξάλζξσπεο ζεηηθέο θαη αξλεηηθέο ηδηφηεηεο πνπ ν πξσηφγνλνο άλζξσπνο εθρψξεζε ζηνπο δαίκνλεο ηψξα απνδίδνληαη ζην ιφγν, αιιά ηα ηζηνξηθά γεγνλφηα ηεο ζχγρξνλεο επνρήο, φπσο ν πφιεκνο, δείρλνπλ κηα έιιεηςε ινγηθήο. Πξνηείλεηαη φηη ην αλζξψπηλν πλεχκα δελ γλσξίδεη ην δαηκνληθφ ζηνηρείν ζην νπνίν εμαθνινπζεί λα είλαη πξνζθνιιεκέλν. Ζ ζχγρξνλε ηερλνινγία θαη επηζηήκε πεξηγξάθεηαη λα βάδεη ηελ αλζξσπφηεηα ζηνλ θίλδπλν ηεο θαηαιεςίαο. Πξνηείλεηαη φηη ε αλζξσπφηεηα πξέπεη λα μεθχγεη απφ ηελ θαηνρή ηνπ αζπλείδεηνπ, ράξε ζηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηνπ. Αλ θαη ν Φξηζηηαληζκφο πηζηψλεηαη κε ηελ θαηαλφεζε φηη ε εζσηεξηθή θχζε ηνπ αλζξψπνπ είλαη πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο, απηή ε θαηαλφεζε δελ ζεσξείηαη φηη έρεη δηεηζδχζεη αξθεηά βαζηά.
Η ψυχολογύα τησ μορφόσ του «γελωτοποιού» (trickster). Έλαο νξηζκφο θαη ε ηζηνξία ηεο κνξθήο ηνπ γεισηνπνηνχ φπσο απηφο εκθαλίδεηαη ζην κχζν θαη ζηηο ζπλαηζζεκαηηθέο δηαηαξαρέο απεηθνλίδνληαη κε παξαδείγκαηα απφ ηνπο κχζνπο ησλ Ηλδηάλσλ ηεο Ακεξηθήο, ηελ αιρεκεία, ηε Βίβιν, θαη ηελ παξαςπρνινγία. Σηηο θαζαξφηεξεο εθδειψζεηο ηεο ε κνξθή ηνπ γεισηνπνηνχ πεξηγξάθεηαη σο κηα πηζηή αλαπαξάζηαζε ηεο απνιχησο αδηαθνξνπνίεηεο αλζξψπηλεο ςπρήο ε νπνία βξίζθεηαη ζρεδφλ ζην επίπεδν ηνπ δψνπ. Σηελ ςπρνπαζνινγία ε κνξθή ηνπ γεισηνπνηνχ εθδειψλεηαη ζην δηραζκφ ηεο πξνζσπηθφηεηαο, ζηνλ νπνίν κηα ζπιινγηθή πξνζσπνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ κπνξεί λα είλαη θαιχηεξα ή ρεηξφηεξα απφ ην εγψ ελεξγνπνηείηαη ζηελ ςπρή. Ζ κνξθή ηνπ γεισηνπνηνχ αληηπξνζσπεχεηαη ζην θπζηνινγηθφ άηνκν απφ αληηθξνπφκελεο ηάζεηο ζην αζπλείδεην πνπ εκθαλίδνληαη θάζε θνξά πνπ έλα άηνκν αηζζάλεηαη ηνλ εαπηφ ηνπ ζην έιενο θαηλνκεληθά θαθφβνπισλ αηπρεκάησλ· απηφ ην ζηνηρείν ηνπ ραξαθηήξα αληηπξνζσπεχεηαη απφ ηε ζθηά. Ο κχζνο ηνπ γεισηνπνηνχ αλαιχεηαη λα έρεη δηαζσζεί θαη αλαπηπρζεί γηα ηε ζεξαπεπηηθή ηνπ επίδξαζε: ην πξψηκν ρακειφ πλεπκαηηθφ θαη εζηθφ επίπεδν δηαηεξείηαη ζηε ζπλείδεζε ηνπ αλεπηπγκέλνπ αηφκνπ γηα λα ηνπ ππελζπκίδεη ην παξειζφλ. Ο γεισηνπνηφο νξίδεηαη σο ζηνηρείν παξάιιειν κε ηελ αηνκηθή ζθηά θαη παξνπζηάδεη ηελ ίδηα ηάζε εθινγίθεπζεο. Αλ θαη ε ζθηά εκθαλίδεηαη αξλεηηθή, κεξηθέο θνξέο ηάζεηο θαη ζπζρεηίζεηο πνπ απνξξένπλ απφ απηήλ κπνξεί λα πξνηείλνπλ κηα ζεηηθή έθβαζε ζε ζπγθξνχζεηο.
Συνειδητό, αςυνεύδητο και εξατομύκευςη. Πεξηγξαθέο ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ ζπλεηδεηνχ, ηνπ αζπλείδεηνπ, ηεο δηαδηθαζίαο εμαηνκίθεπζεο θαη ησλ κεηαμχ ηνπο ζρέζεσλ πεξηγξάθνληαη. Ζ εμαηνκίθεπζε ππνδειψλεη ηε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία έλα άηνκν γίλεηαη κηα ςπρνινγηθή ελφηεηα ή φιν κέζα απφ ηε ζχγθξνπζε ησλ δχν ζεκειησδψλ ςπρηθψλ πηπρψλ, ην ζπλεηδεηφ θαη ην αζπλείδεην. Απηή ε δηαδηθαζία πεξηγξάθεηαη λα αληηζηνηρεί ζε αιρεκηζηηθά ζχκβνια, εηδηθά ζην ζχκβνιν ηεο ελφηεηαο. Δμεγείηαη φηη πνιιά άηνκα ζεσξνχλ ηε ζπλείδεζε σο ην ζχλνιν ηεο ςπρνινγηθήο νληφηεηαο, αιιά ε έξεπλα πάλσ ζην θαηλφκελν ηεο πνιιαπιήο πξνζσπηθφηεηαο απέδεημε ηελ χπαξμε κηαο αζπλείδεηεο πεξηνρήο ηεο πξνζσπηθφηεηαο, επηπιένλ ηεο ζπλεηδεηήο πεξηνρήο. Γελ θαίλεηαη λα ππάξρεη κηα βαζηθή αξρή αλάινγε κε ην εγψ ζην αζπλείδεην, θαζψο ηα αζπλείδεηα θαηλφκελα εθδειψλνληαη κε κε ζπζηεκαηηθνχο ηξφπνπο. Τν ζπλεηδεηφ θαη ην αζπλείδεην κπνξεί λα εκθαληζηνχλ σο ρσξηζηά επεηδή ην ζπλεηδεηφ δελ γλσξίδεη ηα πεξηερφκελα ηνπ αζπλείδεηνπ· αθφκα παξνπζηάδνληαη πεξηπηψζεηο φπνπ είλαη δπλαηφ ην αζπλείδεην λα θαηαιάβεη ην εγψ, ή φπνπ θάησ απφ ηελ επήξεηα ηζρπξήο ζπγθίλεζεο ην αζπλείδεην κπνξεί λα αληηθαηαζηήζεη ην εγψ, θαζψο ην πξψην γίλεηαη απηφλνκν. Τν αζπλείδεην πεξηιακβάλεη φρη κφλν ζηνηρεία απφ έλαλ πξσηφγνλν θφζκν ηνπ παξειζφληνο, αιιά θαηεπζχλεηαη επίζεο πξνο ην κέιινλ. Τν ζπλεηδεηφ κπαιφ επεξεάδεηαη εχθνια απφ ην αζπλείδεην, φπσο ζηελ πεξίπησζε ηεο δηαίζζεζεο, ε νπνία νξίδεηαη σο αληίιεςε κέζσ ηνπ αζπλείδεηνπ. Σηνηρεία πνπ ππάξρνπλ ζην αζπλείδεην πεξηγξάθνληαη, φπσο ε άληκα, απηή ε ζειπθή πξνζσπηθφηεηα πνπ θξχβεηαη κέζα ζηνπο άληξεο, θαη ν animus, ε αξζεληθή πξνζσπηθφηεηα θξπκκέλε ζηηο γπλαίθεο· ε ζθηά, πνπ πξνζσπνπνηεί φια φζα ην
άηνκν δελ ζέιεη λα αληηκεησπίζεη ζηνλ εαπηφ ηνπ· ν ήξσαο· θαη ν ζνθφο γέξνο. Τα ζηνηρεία απηά ζεσξνχληαη φηη ππάξρνπλ ζηα βαζηά επίπεδα ηνπ αζπλείδεηνπ, θαη φηη θέξλνπλ ζην πξνζθήλην ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηεο αλζξσπφηεηαο κηα παξάμελε ςπρηθή δσή απφ ην καθξηλφ παξειζφλ. Ο επηζπκεηφο ζηφρνο ηεο αξκνλίαο αλάκεζα ζην ζπλεηδεηφ θαη ζην αζπλείδεην επηηπγράλεηαη κε ηε δηαδηθαζίαο ηεο εμαηνκίθεπζεο, κηα παξάινγε εκπεηξία δσήο πνπ επίζεο εθθξάδεηαη ζπλήζσο ζηα ζχκβνια. Τν έξγν ηνπ ςπραλαιπηή είλαη λα ππνβνεζήζεη ζηελ εξκελεία ησλ ζπκβφισλ, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί κηα ππεξβαηηθή έλσζε ησλ αληηζέησλ. Ο ζηφρνο ηεο ςπρνζεξαπείαο πεξηγξάθεηαη σο ε αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ζε έλα ζχλνιν.
Σχετικϊ με το ςυμβολιςμό μαντϊλα (mandala). Τν ζχκβνιν ηνπ καληάια πεξηγξάθεηαη θαη πξνζθέξνληαη πνιιά παξαδείγκαηα καληάιαο απφ δηάθνξα κέξε ηνπ θφζκνπ. Ζ Σαλζθξηηηθή ιέμε κάληαια, πνπ ζεκαίλεη «θχθινο,» ηαπηίδεηαη κε ηνλ Ηλδηθφ φξν γηα ηνλ θχθιν πνπ ζρεδηάδεηαη ζε ζξεζθεπηηθέο ηειεηέο. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ καληάια πεξηγξάθεηαη σο έλα ζηέλεκα ηνπ ςπρηθνχ νπηηθνχ πεδίνπ σο βνήζεκα γηα ηελ εληαηηθνπνίεζε ηεο ζπγθέληξσζεο. Ο ζηφρνο ηνπ Γηφγθη θαηά ην δηαινγηζκφ ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ απεηθνλίδνληαη ζην καληάια είλαη λα απνθηήζεη ηελ εζσηεξηθή επίγλσζε ηεο ζεφηεηαο· κέζα απφ ην δηαινγηζκφ, ν εμαζθνχκελνο κπνξεί λα ζπλεηδεηνπνηήζεη ηνλ εαπηφ ηνπ σο ζεφ, θαη λα κεηαζηξέςεη ηελ ςεπδαίζζεζε ηεο πξνζσπηθήο ηνπ χπαξμεο ζηελ παγθφζκηα νιφηεηα ηνπ ζετθνχ. Τν βαζηθφ ςπρνινγηθφ κνηίβν ηνπ καληάια είλαη έλα θέληξν ηεο πξνζσπηθφηεηαο κε ην νπνίν ηα πάληα ζρεηίδνληαη, ηα πάληα δηεπζεηνχληαη, θαη πνπ ην ίδην είλαη κηα πεγή ελέξγεηαο. Ζ ελέξγεηα ηνπ θεληξηθνχ ζεκείνπ εθδειψλεηαη ζηελ παξφξκεζε ηεο απηεθπιήξσζεο ηνπ αηφκνπ, ζηελ νινθιήξσζε ηνπ εαπηνχ. Ο εαπηφο πεξηθπθιψλεηαη ζην καληάια απφ κηα πεξηνρή πνπ πεξηιακβάλεη ηα δεχγε ησλ αληηζέησλ πνπ ζπλζέηνπλ ηελ πξνζσπηθφηεηα· ε νιφηεηα ηνπ καληάια πεξηέρεη ηε ζπλείδεζε, ην πξνζσπηθφ αζπλείδεην, θαη ηελ απεξηφξηζηα κεγάιε πεξηνρή ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλείδεηνπ, ηνπ νπνίνπ ηα αξρέηππα είλαη θνηλά ζε φιε ηελ αλζξσπφηεηα. Μεξηθά απφ απηά ηα αξρέηππα βξίζθνληαη κέζα ζηα πιαίζηα ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη κπνξνχλ λα απνθηήζνπλ κηα πξνζσπηθή ηαπηφηεηα, φπσο ε άληκα, ν άληκνπο, θαη ε ζθηά. Σπδεηνχληαη επίζεο καληάια ζξεζθεπηηθά, θαη άιια ηα νπνία παξάγνληαη απζφξκεηα απφ αζζελείο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ςπραλάιπζεο. Ζ παξαγσγή ησλ καληάιαο ζηα ζεξαπεπηηθά πιαίζηα θαίλεηαη λα ζπκβαίλεη ζε θαηαζηάζεηο παληθνχ ή ράνπο σο έλαο ηξφπνο αλαδηνξγάλσζεο ηεο πξνζσπηθφηεηαο πξνο έλα λέν θέληξν. Οη αζζελείο θαίλεηαη λα εθηηκνχλ ηα θαηεπλαζηηθά απνηειέζκαηα απηψλ ησλ εηθφλσλ, νη νπνίεο ηνλίδνπλ ηελ νιφηεηα, ηελ ηάμε θαη ηελ ηζνξξνπία. Σεκεηψλεηαη φηη ε πξαγκαηηθφηεηα ηνπ ζπιινγηθνχ αζπλείδεηνπ ζπρλά απνηππψλεηαη ζε έλαλ αζζελή πξψηα κε ηε κνξθή ησλ καληάια αλαπαξαζηάζεψλ ηνπ. Πνιπάξηζκα καληάια ζρεδηαζκέλα απφ αζζελείο αλαπαξάγνληαη θαη πεξηγξάθνληαη.
