10-11-05
16:02
Page 1
A′ °YMNA™IOY
arxaia BIB. MA£. tel. Ex 2
Y¶OYP°EIO E£NIKH™ ¶AI¢EIA™ KAI £PH™KEYMATøN ¶AI¢A°ø°IKO IN™TITOYTO
NÈÎfiÏ·Ô˜ MÂ˙·ÓÙ¿ÎÔ˜ E˘·ÁÁÂÏ›· §Ô˘ÙÚÈ·Ó¿ÎË
AÌÊÈÏfi¯ÈÔ˜ ¶··ıˆÌ¿˜ B·Û›ÏÂÈÔ˜ X·Ú·Ï·Ì¿ÎÔ˜
APXAIA E§§HNIKH °§ø™™A
AÚ¯·›· EÏÏËÓÈ΋ °ÏÒÛÛ·
∂ƒ°√ ™À°Ãƒ∏ª∞∆√¢√∆√Àª∂¡√ 75% ∞¶√ ∆√ ∂Àƒø¶∞´∫√ ∫√π¡ø¡π∫√ ∆∞ª∂π√ ∫∞π 25% ∞¶√ ∂£¡π∫√À™ ¶√ƒ√À™
A′ °Àª¡∞™I√À
ISBN 960-06-1898-4
OP°ANI™MO™ EK¢O™Eø™ ¢I¢AKTIKøN BIB§IøN A£HNA
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:36
Page 1
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ °ÏÒÛÛ· ∞′ °Àª¡∞™π√À
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:36
Page 2
™À°°ƒ∞º∂π™
¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ªÂ˙·ÓÙ¿ÎÔ˜, ∫·ıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ¶·Ó/Ì›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ ∞ÌÊÈÏfi¯ÈÔ˜ ¶··ıˆÌ¿˜, ∂›ÎÔ˘ÚÔ˜ ∫·ıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ¶·Ó/Ì›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ ∂˘·ÁÁÂÏ›· §Ô˘ÙÚÈ·Ó¿ÎË, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜, ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ µ′/ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ µ·Û›ÏÂÈÔ˜ ÷ڷϷ̿ÎÔ˜, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜
∫ƒπ∆∂™ - ∞•π√§√°∏∆∂™
∞ϤͷӉÚÔ˜ ∫ÂÛ›ÛÔÁÏÔ˘, ∞Ó·ÏËÚˆÙ‹˜ ∫·ıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ¶·Ó/Ì›Ô˘ πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ ª·Ú›Ó· ¢Â‰Ô‡ÏË, ™¯ÔÏÈ΋ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ °ÂˆÚÁ›· ∫·ÙÛ·Á¿ÓË - °È·ÓÓ·ÎÔÔ‡ÏÔ˘, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜, ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ µ′/ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘
∂π∫√¡√°ƒAº∏™∏ ºπ§√§√°π∫∏ ∂¶πª∂§∂π∞ À¶∂À£À¡√™ ª∞£∏ª∞∆√™ ∫∞∆∞ ∆∏ ™À°°ƒ∞º∏ ∫∞π À¶∂À£À¡√™ ∆√À À¶√∂ƒ°√À ∂•øºÀ§§√ ¶ƒ√∂∫∆À¶ø∆π∫∂™ ∂ƒ°∞™π∂™
¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ∫·Ï·Ó‰Ú¿Ó˘, ™ÎÈÙÛÔÁÚ¿ÊÔ˜ ™˘Ú›‰ˆÓ ∫·Ú¿Ì·Ï˘, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜
™ˆÙ‹ÚÈÔ˜ °ÎÏ·‚¿˜, ªfiÓÈÌÔ˜ ¶¿Ú‰ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘
™Â‚·ÛÙÈ·Ó‹ ª·ÎÚ‹, ∑ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ∂∫¢√∆π∫√™ √ƒ°∞¡π™ª√™ §πµ∞¡∏
°′′ ∫.¶.™. / ∂¶∂∞∂∫ ππ / ∂Ó¤ÚÁÂÈ· 2.2.1 / ∫·ÙËÁÔÚ›· ¶Ú¿ÍÂˆÓ 2.2.1.·: «∞Ó·ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ Î·È Û˘ÁÁÚ·Ê‹ Ó¤ˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·Î¤ÙˆÓ» ¶∞π¢∞°ø°π∫√ π¡™∆π∆√À∆√ ªÈ¯¿Ï˘ ∞Á. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˜ √ÌfiÙÈÌÔ˜ ∫·ıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∞.¶.£ ¶Úfi‰ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ ¶Ú¿ÍË Ì ٛÙÏÔ:
«™˘ÁÁÚ·Ê‹ Ó¤ˆÓ ‚È‚Ï›ˆÓ Î·È ·Ú·ÁˆÁ‹ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ Ì ‚¿ÛË ÙÔ ¢∂¶¶™ Î·È Ù· ∞¶™ ÁÈ· ÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ» ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎfi˜ À‡ı˘ÓÔ˜ ŒÚÁÔ˘ ∞ÓÙÒÓÈÔ˜ ™. ªÔ̤ÙÛ˘ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ ∞Ó·ÏËÚˆÙ¤˜ ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ› À‡ı˘ÓÔÈ ŒÚÁÔ˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ∫. ¶·ÏËfi˜ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ πÁÓ¿ÙÈÔ˜ ∂. ÷Ù˙Ë¢ÛÙÚ·Ù›Ô˘ ªfiÓÈÌÔ˜ ¶¿Ú‰ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘
ŒÚÁÔ Û˘Á¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÔ‡ÌÂÓÔ 75% ·fi ÙÔ ∂˘Úˆ·˚Îfi ∫ÔÈÓˆÓÈÎfi ∆·ÌÂ›Ô Î·È 25% ·fi ÂıÓÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜.
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:36
Page 3
À¶√Àƒ°∂π√ ∂£¡π∫∏™ ¶∞π¢∂π∞™ ∫∞𠣃∏™∫∂Àª∞∆ø¡ ¶∞π¢∞°ø°π∫√ π¡™∆π∆√À∆√
¡ÈÎfiÏ·Ô˜ ªÂ˙·ÓÙ¿ÎÔ˜ ∞ÌÊÈÏfi¯ÈÔ˜ ¶··ıˆÌ¿˜ ∂˘·ÁÁÂÏ›· §Ô˘ÙÚÈ·Ó¿ÎË µ·Û›ÏÂÈÔ˜ ÷ڷϷ̿ÎÔ˜
∞¡∞¢√Ã√™ ™À°°ƒ∞º∏™
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ °ÏÒÛÛ· ∞′ °Àª¡∞™π√À
√ƒ°∞¡π™ª√™ ∂∫¢√™∂ø™ ¢π¢∞∫∆π∫ø¡ µπµ§πø¡ ∞£∏¡∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:36
Page 4
¶π¡∞∫∞™
¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡ø¡
¶ƒ√§√°√™ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 ∂¡√∆∏∆∞ 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 ∆Ô Ù·Í›‰È ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ... √È ŒÏÏËÓ˜ Î·È Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ∏ ηٷÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ·ÏÊ·‚‹ÙÔ˘ √È ‰È¿ÏÂÎÙÔÈ Ù˘ ∞Ú¯·›·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ – ∞fi ÙȘ ·Ú¯·›Â˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ‰È·Ï¤ÎÙÔ˘˜ ÛÙË ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂¡√∆∏∆∞ 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 ∏ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ∞ı‹Ó· (¶Ï¿ÙˆÓ, ¶ÚˆÙ·ÁfiÚ·˜ 325c-326c, ÂχıÂÚË ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ. ¶Ò˜ ¤ÁÚ·Ê·Ó ÔÈ ·Ú¯·›ÔÈ ŒÏÏËÓ˜; °. ºıfiÁÁÔÈ Î·È ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ∂¡√∆∏∆∞ 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 ∂·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ (•ÂÓÔÊáÓ, \∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ 2.7.6, ÂχıÂÚË ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ∏ ÂÙ˘ÌÔÏÔÁ›· ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ – ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È ™‡ÓıÂÛË °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: 1. ∆fiÓÔÈ Î·È Ó‡̷ٷ 2. ª¤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ 3. ∆· ·ÚÂfiÌÂÓ· ÙˆÓ ÙˆÙÈÎÒÓ 4. ∆· ·ÚÂfiÌÂÓ· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ∂¡√∆∏∆∞ 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 ŒÓ· Ù·Í›‰È ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜ (§Ô˘ÎÈ·Ófi˜, \∞ÏËıc˜ ^πÛÙÔÚ›· 2.3-4, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ì ʈӋ µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο (·′ ̤ÚÔ˜): – ˘ÔÎÔÚÈÛÙÈο – ÂÚÈÂÎÙÈο – ÙÔÈο °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: 1. ∆Ô ¿ÚıÚÔ 2. µ′ ÎÏ›ÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ 3. ¶ÚÔÛˆÈΤ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ∂¡√∆∏∆∞ 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 √ ÏÔ‡ÙÔ˜ Ù˘ ·ÙÙÈ΋˜ Á˘ (•ÂÓÔÊáÓ, ¶fiÚÔÈ 1.1-5, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ì ÁÉ µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο (‚′̤ÚÔ˜): ·ÚÒÓ˘Ì· – ÂıÓÈο – ·ÙÚˆÓ˘ÌÈο – ÁÔÓÂˆÓ˘ÌÈο °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: 1. √ÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ· Ú. ÂåÌ› 2. √ÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È Ì¤ÏÏÔÓÙ· Â.Ê. ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ 3. OÚÈÛÙÈ΋ ̤ÏÏÔÓÙ· Â.Ê. ·ÊˆÓfiÏËÎÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ∂¡√∆∏∆∞ 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44 ∏ ÔÌÔÚÊÈ¿ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÙÔ ·Ó (ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ›Óˆ µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi Ú‹Ì·Ù· (·′ ̤ÚÔ˜): Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›, ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ¿ıÔ˜, ηٿÛÙ·ÛË, ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: ∞′ ÎÏ›ÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ∂¡√∆∏∆∞ 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 ∏ χÛË ÙÔ˘ ÁfiÚ‰ÈÔ˘ ‰ÂÛÌÔ‡ (\∞ÚÚÈ·Ófi˜, \∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ \∞Ó¿‚·ÛȘ 2.3.1-8, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ˙¢ÁÓ‡ˆ (Î·È ˙‡ÁÓ˘ÌÈ) µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi Ú‹Ì·Ù· (‚′ ̤ÚÔ˜): Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fiÚÁ·ÓÔ ‹ ̤ÛÔ, ÙfiÔ
4
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:36
Page 5
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: 1. ∏ ·‡ÍËÛË 2. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Ú. ÂåÌ› 3. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Î·È ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ Â.Ê. ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ 4. √ÚÈÛÙÈ΋ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ Â.Ê. ·ÊˆÓfiÏËÎÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ∂¡√∆∏∆∞ 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 ŒÓ· ÌÔÈÚ·›Ô Ï¿ıÔ˜ (§Ô˘ÎÈ·Ófi˜, ¡ÂÎÚÈÎÔd ¢È¿ÏÔÁÔÈ 17, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: âχıÂÚÔ˜ µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi ›ıÂÙ· °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: 1. ¢Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· ›ıÂÙ· 2. ∏ ‰ÂÈÎÙÈ΋ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· ÔyÙÔ˜, ·≈ÙË, ÙÔÜÙÔ ∂¡√∆∏∆∞ 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68 ∞Ó˘¤Ú‚ÏËÙ· ÚfiÙ˘· (\πÛÔÎÚ¿Ù˘, ∂é·ÁfiÚ·˜ 1-6, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ï ·Ù‹Ú µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÚËÌ¿ÙˆÓ (·′ ̤ÚÔ˜): ·Ú·ÁˆÁ‹ ÚËÌ¿ÙˆÓ ·fi ÔÓfiÌ·Ù· °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: 1. √ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi˜ 2. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ Â.Ê. ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ 3. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ Â.Ê. ·ÊˆÓfiÏËÎÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ∂¡√∆∏∆∞ 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 √ ™ˆÎÚ¿Ù˘ ÁÈ· ÙË ÊÈÏ›· (•ÂÓÔÊáÓ, \∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ 2.4.1-7, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ÎÙ¿ÔÌ·È, ÎÙáÌ·È µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ∂·Ó·ÏËÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: ∂·Ó·ÏËÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ ∂¡√∆∏∆∞ 11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82 ∏ ·Á¿Ë ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ µÔ˘ÎÂÊ¿Ï· (\∞ÚÚÈ·Ófi˜, \∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ \∞Ó¿‚·ÛȘ 5.19.4-6, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ì fiÏȘ µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÚËÌ¿ÙˆÓ (‚′ ̤ÚÔ˜): ·Ú·ÁˆÁ‹ ÚËÌ¿ÙˆÓ ·fi ¿ÏÏ· Ú‹Ì·Ù·, ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Î·È ÂÈʈӋ̷ٷ °. ™‡ÓÙ·ÍË: √È ‚·ÛÈÎÔ› fiÚÔÈ ÌÈ·˜ ·Ï‹˜ ÚfiÙ·Û˘: ˘ÔΛÌÂÓÔ Î·È Î·ÙËÁfiÚËÌ· ∂¡√∆∏∆∞ 12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90 ∞ı‹Ó· Î·È ∞ÙÏ·ÓÙ›‰· (¶Ï¿ÙˆÓ, ∆›Ì·ÈÔ˜ 25a-d, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ÎÚ·Ù¤ˆ, ÎÚ·Ùá µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο (·′ ̤ÚÔ˜): ›ıÂÙ· Ù· ÔÔ›· ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ·˘ÙfiÓ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ‹ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË Ì ·˘Ùfi, ‡ÏË ‹ (Û¿ÓÈ·) ¯ÚÒÌ·, ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ ÁÈ· ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË °1. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: °′ ÎÏ›ÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ: ·. ηٷÏËÎÙÈο ‰ÈÏfiıÂÌ· ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ· Û -Ș (ÁÂÓ. -ˆ˜) ‚. ηٷÏËÎÙÈο ÌÔÓfiıÂÌ· ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ· Û -‡˜ (ÁÂÓ. -¤ˆ˜) – Ô˘‰¤ÙÂÚ· ·Î·Ù¿ÏËÎÙ· ÌÔÓfiıÂÌ· Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· Û -· (ÁÂÓ. -·ÙÔ˜) °2. ™‡ÓÙ·ÍË: ∆· ›‰Ë ÙˆÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜: ·Ï¤˜, Û‡ÓıÂÙ˜, ÂÏÏÂÈÙÈΤ˜, ·˘ÍË̤Ó˜ ∂¡√∆∏∆∞ 13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98 ¢¿ÌˆÓ Î·È ºÈÓÙ›·˜ (¢Èfi‰ˆÚÔ˜ ™ÈÎÂÏÈÒÙ˘, µÈ‚ÏÈÔı‹ÎË 10.4.3-6, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ï Ù‡Ú·ÓÓÔ˜ µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο (‚′ ̤ÚÔ˜): ›ıÂÙ· Ù· ÔÔ›· ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÏËÛÌÔÓ‹, ¯ÚfiÓÔ ‹ ̤ÙÚÔ °1. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: ∞·Ú¤ÌÊ·Ù· Î·È ÌÂÙÔ¯¤˜ Â.Ê. ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ∞′ °Àª¡∞™π√À
5
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:36
Page 6
°2. ™‡ÓÙ·ÍË: 1. ∆Ô ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ 2. ∏ ÌÂÙÔ¯‹ ∂¡√∆∏∆∞ 14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106 ŒÓ· ¿‰ÈÎÔ ·Ú¿ÔÓÔ (ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ôÚ¯ˆ µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi Ú‹Ì·Ù· (·′ ̤ÚÔ˜): ΢ڛˆ˜ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ· Ì ηٷϋÍÂȘ -Ù¤Ô˜, -ÙÔ˜ °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: 1. °′ ÎÏ›ÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ: ·. ·Î·Ù¿ÏËÎÙ· ‰ÈÏfiıÂÌ· Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· Û -ˆÓ (ÁÂÓ. -ÔÓÙÔ˜) ‚. ηٷÏËÎÙÈο ÌÔÓfiıÂÌ· Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· Û -·˜ (ÁÂÓ. -·ÓÙÔ˜) 2. √ÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È Ì¤ÏÏÔÓÙ· Ì.Ê. ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ 3. √ÚÈÛÙÈ΋ ̤ÏÏÔÓÙ· Ú. ÂåÌ› ∂¡√∆∏∆∞ 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114 ∏ ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ §Â˘Î›Ô˘ (\∞ÓÙˆÓÖÓÔ˜ §È‚ÂÚ¿ÏȘ, ªÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂˆÓ ™˘Ó·ÁˆÁ‹ 17, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ʇˆ µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi Ú‹Ì·Ù· (‚′ ̤ÚÔ˜) °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Î·È ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ Ì.Ê. ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ∂¡√∆∏∆∞ 16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .120 ∆Ô ıÏÈ‚ÂÚfi Ù¤ÏÔ˜ ÂÓfi˜ Ù˘Ú¿ÓÓÔ˘ (∞åÏÈ·Ófi˜, ¶ÔÈΛÏË ^πÛÙÔÚ›· 6.12, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ì ı¿Ï·ÙÙ· / ı¿Ï·ÛÛ· µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ Ì.Ê. ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ∂¡√∆∏∆∞ 17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126 ŒÓ· ‰È‰·ÎÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·fi ÙË Ê‡ÛË (ª¤Á·˜ µ·Û›ÏÂÈÔ˜, ^√ÌÈÏ›·È Âå˜ ÙcÓ ^∂Í·‹ÌÂÚÔÓ 7.3) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ì Û¿ÚÍ µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ: ÙÔÈο, ÙÚÔÈο, ÔÛÔÙÈο, ¯ÚÔÓÈο °1. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋: ∞·Ú¤ÌÊ·Ù· Î·È ÌÂÙÔ¯¤˜ Ì.Ê. ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ °2. ™‡ÓÙ·ÍË: 1. ∆Ô ˘ÔΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ··ÚÂÌÊ¿ÙÔ˘: Ù·˘ÙÔÚÔÛˆ›· – ÂÙÂÚÔÚÔÛˆ›· 2. ∆Ô ˘ÔΛÌÂÓÔ Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜: Û˘ÓËÌ̤ÓË – ·fiÏ˘ÙË ∂¡√∆∏∆∞ 18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .134 ∏ ÂÈÏÈÎÚ›ÓÂÈ· ·ÓÙ·Ì›‚ÂÙ·È (ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘, ‰È·Û΢‹) ∞. ∫›ÌÂÓÔ µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜: ì ‰›ÎË µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο: ∂·Ó·ÏËÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ °. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ – ™‡ÓÙ·ÍË: ∂·Ó·ÏËÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ ∂¶πª∂∆ƒ√ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .141 I. ¶·Ú¿ÏÏËÏ· ΛÌÂÓ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142 ππ. ∆Ô ÏÂÍÈÏfiÁÈÔ ÙˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .160 πππ. ∞Ú¯ÈÎÔ› ¯ÚfiÓÔÈ ÚËÌ¿ÙˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .169 πV. ™˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎÔ› ›Ó·Î˜ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓˆÓ (°Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ – ™‡ÓÙ·ÍË – ∂Ù˘ÌÔÏÔÁ›·) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .170
6
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:36
Page 7
¶ƒ√§√°√™ TÔ ‚È‚Ï›Ô ·˘Ùfi ÁÚ¿ÊÙËΠ̠ÛÎÔfi Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜, ·˘Ù‹Ó Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ì «AÚ¯·›· EÏÏËÓÈο». E›Ó·È ·Ï‹ıÂÈ· fiÙÈ Ù· «AÚ¯·›· EÏÏËÓÈο» ¤ÁÈÓ·Ó ÁÓˆÛÙ¿ Û’ ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Î·È ÔÏÏÔ› ·Û¯ÔÏ‹ıËÎ·Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜, ÂÂȉ‹ Â›Ó·È Ë ÁÏÒÛÛ· ÛÙËÓ ÔÔ›· ÁÚ¿ÊÙËÎ·Ó ¤ÚÁ· Ô˘ ıÂÌÂÏ›ˆÛ·Ó ÙÔÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ÔÏÈÙÈÛÌfi Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜. A˘Ù‹ Ë ÁÓˆÚÈÌ›·, ·Ó Á›ÓÂÈ ÛˆÛÙ¿, ÓÔÌ›˙Ô˘Ì fiÙÈ ı· Â›Ó·È ¯Ú‹ÛÈÌË ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜, ÌÂÚÈÎÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ·Í›˙ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó. K¿ı ÁÏÒÛÛ· ˘·ÎÔ‡ÂÈ Û ηÓfiÓ˜, ¤¯ÂÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ‰ÔÌ‹, ‚¿ÛÂÈ Ù˘ ÔÔ›·˜ Û˘ÁÎÚÔÙÂ›Ù·È Ô ÏfiÁÔ˜, ‰ÈÎfi Ù˘ ÎÏÈÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, ÛÙÔȯ›·, ‰ËÏ·‰‹, Ô˘ Î·È ÌfiÓÔ Ë Ì¿ıËÛ‹ ÙÔ˘˜ ·ÔÙÂÏ› ÛÔ˘‰·›Ô ‰È·ÓÔËÙÈÎfi Á‡ÌÓ·ÛÌ·. ¶Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ô˘ Ù· «AÚ¯·›· EÏÏËÓÈο» Â›Ó·È ÌÈ· Ôχ ÂÈı·Ú¯Ë̤ÓË ÁÏÒÛÛ· Ô˘ ‰›ÓÂÈ fï˜ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÌÂÁ¿ÏË ÂÏ¢ıÂÚ›· Ó· ÙËÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ηÓ›˜ Ì ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎfi ‡ÊÔ˜. NÔÌ›˙Ô˘ÌÂ, ÏÔÈfiÓ, fiÙÈ Ë Î·Ù·ÓfiËÛË Ù˘ ‰ÔÌ‹˜ ÂÓfi˜ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ô͇ÓÂÈ ÙËÓ ÛΤ„Ë ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ fiÛÔ Î·È Ë Î·Ù·ÓfiËÛË ÌÈ·˜ ·ÏÁ‚ÚÈ΋˜ Â͛ۈÛ˘. EÍ¿ÏÏÔ˘ Ù· AÚ¯·›· EÏÏËÓÈο Â›Ó·È Ô fi¯È Î·È ÙfiÛÔ Ì·ÎÚ˘Ófi˜ ÚfiÁÔÓÔ˜ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ Ô˘ ÌÈÏ¿ÌÂ Î·È ÁÚ¿ÊÔ˘Ì ۋÌÂÚ·. MÂÙÚÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Ì οˆ˜ ȉÈfiÌÔÚÊÔ ÙÚfiÔ ÌÔÚԇ̠ӷ ԇ̠fiÙÈ .¯. ·fi ÙÔÓ AÈÛ¯‡ÏÔ Î·È ÙÔÓ £Ô˘Î˘‰›‰Ë Ì·˜ ¯ˆÚ›˙Ô˘Ó «ÌfiÓÔ» ‚‰ÔÌ‹ÓÙ·, ÙÔ Ôχ ÔÁ‰fiÓÙ· ·Ô‡‰Â˜. E›Ó·È, ÏÔÈfiÓ, ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ôχ ‡ÎÔÏ· fiÙÈ Ë ÁÏÒÛÛ· Ô˘ ÌÈÏ¿Ì ۋÌÂÚ· Â›Ó·È Ô Î·Ù’ ¢ı›·Ó ·fiÁÔÓÔ˜ ÂΛӢ Ù˘ ÌÔÚÊ‹˜ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Ô˘ ÌÈÏÈfiÙ·Ó Â‰Ò ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ¯ÒÚÔ ÚÈÓ ·fi ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ 2.500 ¯ÚfiÓÈ·. M οÔÈ· ¤ÎÏËÍË ›Ûˆ˜ ı· ‰È·ÈÛÙÒÛÔ˘Ó fiÙÈ Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÙfiÙÂ Î·È ÙÒÚ· ÔÈ ›‰È˜ ϤÍÂȘ Ì ÙËÓ ›‰È· ‹ Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÛËÌ·Û›·. A˘Ù‹ Ë ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙˆÓ ÛËÌ·ÛÈÒÓ ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ Î·È Ù˘ ¯Ú‹Û˘ ÙÔ˘˜ ̤۷ ÛÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ·ÔÙÂÏ› ·ÛÊ·ÏÒ˜ ÌÈ· ÁÔËÙ¢ÙÈ΋ «ÂÍÂÚ‡ÓËÛË», Ë ÔÔ›· ı· οÓÂÈ ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Ó· ·ÓÙÈÏËÊı› ηχÙÂÚ· ÙËÓ ÂͤÏÈÍË Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ Ì·˜ Î·È Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚË ÁÓÒÛË ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó. ¶ÚÔÛ·ı‹Û·Ì Ì ÙÔ ·ÚfiÓ ‚È‚Ï›Ô Ó· ‰Â›ÍÔ˘Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ Û˘Ó¤¯ÂÈ· Î·È ÙËÓ Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· Ì ÙÚfiÔ ·Ïfi Î·È Â˘¯¿ÚÈÛÙÔ, ÁÈ·Ù› ı¤Ï·Ì ٷ ÂÏÏËÓfiÔ˘Ï· Ó· ·Á·‹ÛÔ˘Ó Ù· «AÚ¯·›· EÏÏËÓÈο», Ó· ¿„Ô˘Ó Ó· Ù· ıˆÚÔ‡Ó ‰‡ÛÎÔÏ· Î·È ·ÎfiÌË Ó· ÈÛÙ¤„Ô˘Ó fiÙÈ Â›Ó·È ¯Ú‹ÛÈÌ·. EÏ›˙Ô˘Ì fiÙÈ Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ı· ÂÙ‡¯Ô˘Ì ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ì·˜. E›Ó·È ηÈÚfi˜ Ó· ¿„Ô˘Ó Ó· ıˆÚÔ‡ÓÙ·È Ù· «AÚ¯·›· EÏÏËÓÈο» Ì¿ıËÌ· ÛÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË ÂÚ›ÙˆÛË ‰‡ÛÎÔÏÔ Î·È ÛÙËÓ ¯ÂÈÚfiÙÂÚË ¿¯ÚËÛÙÔ. E›Ó·È ÔÈ Ú›˙˜ Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ Ì·˜ Î·È Ú¤ÂÈ Ó· Ù· ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ì ÁÈ·Ù› Ë ÁÏÒÛÛ· Ì·˜ Ù· ¤¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË, fiˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ οı ˙ˆÓÙ·Ófi˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ¤¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË ÙȘ Ú›˙˜ ÙÔ˘. EÏ›˙Ô˘Ì fiÙÈ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Î·È Ù˘ TÚ›Ù˘ Ù¿Í˘ ÙÔ˘ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ı· ¤¯Ô˘Ó ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÌÈ· ·ÚÎÂÙ¿ ηϋ ÁÓÒÛË Ù˘ AÚ¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜. ÿÛˆ˜ ¤ÙÛÈ Êı¿ÛÔ˘Ó Î¿ÔÙ ӷ Û˘Ó¯›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂÓ·Û¯fiÏËÛ‹ ÙÔ˘˜ Ì ÙËÓ ÁÏÒÛÛ· (fi¯È ηْ ·Ó¿ÁÎËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο) Î·È Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÚÔÓfiÌÈÔ Ô˘ ı· ‹ıÂÏ·Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ÔÏÏÔ› ¿ÓıÚˆÔÈ ·’ fiÏÔÓ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ: Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó Î¿ÔÈÔ ·Ú¯·›Ô ÂÏÏËÓÈÎfi ΛÌÂÓÔ ‰È·‚¿˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ ÛÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô. H Û˘ÁÁÚ·ÊÈ΋ ÔÌ¿‰·
∞′ °Àª¡∞™π√À
7
10-11-05
14:37
Page 8
∂ÓfiÙËÙ· 1
ARXAIA A GYMN(1-140)
∆Ô Ù·Í›‰È ÙˆÓ Ï¤ÍˆÓ
∏ ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ÚÔ‹Ïı ·fi ÙËÓ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ Î·È Â›Ó·È ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Û˘Ó¯ԇ˜ ÂͤÏÈ͢ ̤۷ ÛÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜. ∏ Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ· Ù˘ ∞Ú¯·›·˜ Î·È Ù˘ ¡¤·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ Â›Ó·È Û·Ê‹˜, ·ÚΛ Ó· ‰Ô‡Ì fiÛ˜ ϤÍÂȘ, ηٷϋÍÂȘ, ÛË̷ۛ˜ Î.¿. Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ÂÈ‚ÈÒÓÔ˘Ó Ì¤¯ÚÈ ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ ‹ fiÛ˜ ÊÚ¿ÛÂȘ ·Ú¯·›Â˜ Î·È ·Ú¯·ÈÔÚ›˜ ÏfiÁȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙÔÓ ÁÚ·Ùfi ‹ ÚÔÊÔÚÈÎfi ÏfiÁÔ Ù˘ ¡¤·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜. ∞˜ ‰Ô‡Ì ÌÂÚÈο ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·:
ÓÔܘ ñÁÈc˜ âÓ ÛÒÌ·ÙÈ ñÁÈÂÖ fÍ Ï¿Í
Âs àÁˆÓ›˙ÂÛı·È
·ÎÓÂÈÔÓ ÷pÛÌ·
Ùa ·È‰›· ·›˙ÂÈ
ÁÓáıÈ Û·˘ÙfiÓ
Ùe ‰d˜ âÍ·Ì·ÚÙÂÖÓ ÔéÎ àÓ‰Úe˜ ÛÔÊÔÜ Âs ˙ÉÓ ÛÙ‹ÏË ±Ï·ÙÔ˜
ÌÔÏgÓ Ï·‚¤! pÚÔÓ pÚÔÓ
‰ËÌÔÛ›÷· ‰·¿ÓFË ö· ÙÂÚfiÂÓÙ· ∂≈ÚËη! ∂≈ÚËη!
Ì‹ ÌÔ˘ ±ÙÔ˘!
ηÈÓa ‰·ÈÌfiÓÈ·
àe Ì˯·Óɘ ıÂfi˜
ÁfiÚ‰ÈÔ˜ ‰ÂÛÌfi˜
ÃÚËÛÈÌÔÔț٠‹ ·ÎÔ‡ÙÂ Û˘¯Ó¿ ·Ó¿ÏÔÁ˜ ÊÚ¿ÛÂȘ; ¡· ÙȘ ÛËÌÂÈÒÛÂÙ ÛÙ· ·Ú·Î¿Ùˆ ÎÂÓ¿:
™ÙÔ ÚÔÔ›ÌÈÔ Ù˘ \√‰‡ÛÛÂÈ·˜ ··ÓÙÔ‡Ó Ï¤ÍÂȘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î·È ÛÙË ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ Ì ÙËÓ ›‰È· ÛËÌ·Û›·: ªÔÜÛ·, Ôχ˜, îÂÚfi˜, ôÓıÚˆÔ˜, fiÓÙÔ˜, „˘¯‹, ëÙ·ÖÚÔ˜, ÓfiÛÙÔ˜, ·éÙfi˜, ı¿.
8
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:37
Page 9
ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ...
∏ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ (̤ۈ Î·È Ù˘ §·ÙÈÓÈ΋˜ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙˆÓ Á·ÏÏÈÎÒÓ, ÙˆÓ ÈÛ·ÓÈÎÒÓ, ÙˆÓ ÈÙ·ÏÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÚÔ˘Ì·ÓÈÎÒÓ) ÚÔÛ¤ÊÂÚ ϤÍÂȘ ‹ Ú›˙˜ ϤÍÂˆÓ Û fiϘ ÙȘ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ÁÏÒÛÛ˜:
“… Our critical problems such as the numismatics plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is characteristic of our epoch… In parallel, a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic…” ∞fiÛ·ÛÌ· ·fi ÔÌÈÏ›· ÙÔ˘ •ÂÓÔÊÒÓÙ· ∑ÔÏÒÙ· ÛÙÔ ¢ÈÂıÓ¤˜ ¡ÔÌÈÛÌ·ÙÈÎfi ∆·ÌÂ›Ô ÛÙȘ 26/9/1957. ¶ÔÈÔ˜, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, ‹Ù·Ó Ô ÛÎÔfi˜ ÙÔ˘ ÔÌÈÏËÙ‹;
(·ÁÁÏ. / Á·ÏÏ.) Europe < ∂éÚÒË (= ·˘Ù‹ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÂéÚÂÖ˜ t·˜, ÌÂÁ¿Ï· Ì¿ÙÈ·) (·ÁÁÏ.) democracy – monarchy – anarchy – despotism – hegemonism – tyranny (·ÁÁÏ.) harmony < êÚÌÔÓ›· < êÚÌfi˜
(Á·ÏÏ.) histoire < îÛÙÔÚ›· < ¥ÛÙˆÚ (= Ô ÁÓÒÛÙ˘)
àÓ¿Ï˘ÛȘ > (·ÁÁÏ.) analysis / (Á·ÏÏ.) analyse / (ÈÙ·Ï.) analisi / (ÁÂÚÌ.) Analyse (·ÁÁÏ.) athlete < àıÏËÙ‹˜ < àıÏÔÜÌ·È < pıÏÔÓ (= ‚Ú·‚›Ô, ¤·ıÏÔ) ∞Ó ÁÓˆÚ›˙ÂÙ ¿ÏϘ ͤÓ˜ ϤÍÂȘ Ì ÂÏÏËÓÈ΋ ÚԤϢÛË, Ó· ÙȘ ÛËÌÂÈÒÛÂÙ ÛÙ· ·Ú·Î¿Ùˆ ÎÂÓ¿:
π‰È·›ÙÂÚ· ÂӉȷʤÚÔ˘Û· Â›Ó·È Ë ·Ó›¯Ó¢ÛË Ï¤ÍÂˆÓ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠ÛÙË ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ Î·È ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ‰¿ÓÂÈ· ·fi ͤÓ˜, ÂÓÒ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Â›Ó·È ÂÏÏËÓÈΤ˜ ϤÍÂȘ Ô˘... Ù·Í›‰Â„·Ó Î·È Â¤ÛÙÚ„·Ó ÛÙÔÓ ÙfiÔ ÙÔ˘˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ·ÓÙȉ¿ÓÂÈ·, fiˆ˜ Â›Ó·È Ï.¯. Ë Ï. «Î·Ó·¤˜» < Á·ÏÏ. canapé < Ï·Ù. conopeum < ÂÏÏ. ΈӈÂÖÔÓ, Ë Ï. «¤Ó·ÏÙÈ» < ÌÂ۷ȈÓ. Ï·Ù. poenalitas < Ï·Ù. poenalis < Ï·Ù. poena < ÂÏÏ. ÔÈÓ‹.
∞′ °Àª¡∞™π√À
9
∂∂¡¡√ √∆∆∏∏∆∆∞∞ 11
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:37
Page 10
√È ŒÏÏËÓ˜ Î·È Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·
¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ‰È·ÏfiÁÔ˘ Û ·Ú¿ÛÙ·ÛË ·ÁÁ›Ԣ, Ô ÔÔ›Ô˜ ÛÙË Ó.Â. ·Ô‰›‰ÂÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: «ŒÓ· ¯ÂÏȉfiÓÈ!», «ª· ÙÔÓ ∏Ú·ÎÏ‹, ‹ÚıÂ Ë ¿ÓÔÈÍË!» (·Ú¿ÛÙ·ÛË Û ·ÙÙÈÎfi ·ÁÁ›Ô, 6Ô˜ ·È. .Ã., ∞Á›· ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË).
∏ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ·ÔÙÂÏ› ̤ÚÔ˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ. ∏ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ·Ú¯›˙ÂÈ ÚÈÓ ·fi 40 ·ÈÒÓ˜ ÂÚ›Ô˘. ∆· ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÌÓËÌ›· Ù˘ Â›Ó·È ÔÈ ÈӷΛ‰Â˜ Ù˘ ÁÚ·ÌÌÈ΋˜ ÁÚ·Ê‹˜ µ′ (ÂÚ. 1450-1200 .Ã.), Ô˘ ‹Ù·Ó ÁÚ·Ì̤Ó˜ ÛÂ Û˘ÏÏ·‚ÔÁÚ·ÊÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ. ∞ÍÈÔÛËÌ›ˆÙÔ Â›Ó·È fiÙÈ Ë ∂ÏÏËÓÈ΋ ·ÔÙÂÏ› ÌÔÓ·‰ÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÁÏÒÛÛ·˜ Ì ·‰È¿ÎÔË ÈÛÙÔÚÈ΋ Û˘Ó¤¯ÂÈ·. ŒÙÛÈ, ÌÔÚԇ̠ӷ ÌÈÏ¿Ì ÁÈ· ÂÓÈ·›· ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ·fi ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· ¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ·. ∆· ΛÌÂÓ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ûˆı›, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ٷ ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈο Â˘Ú‹Ì·Ù·, ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙȘ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜. ∏ ·ʋ Ì ٷ ÚˆÙfiÙ˘· ΛÌÂÓ· ¤¯ÂÈ ÙËÓ ›‰È· ÛËÌ·Û›· Ì ÙÔ ¿ÁÁÈÁÌ· ÂÓfi˜ ·Á¿ÏÌ·ÙÔ˜, ηıÒ˜ ·ÔÎÔÌ›˙Ô˘Ì ÌÈ· ·›ÛıËÛË ÔÈÎÂÈfiÙËÙ·˜ Ì ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ Ì·˜.
∏ ηٷÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ·ÏÊ·‚‹ÙÔ˘ √È ºÔ›ÓÈΘ Î·È ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ∆Ô ÊÔÈÓÈÎÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ ÂÈÛ¿ÁÂÙ·È ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·ÎÌ‹˜ ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ºÔÈÓ›ÎˆÓ Î·È ∂ÏÏ‹ÓˆÓ, ‰ËÏ. ÌÂٷ͇ 12Ô˘ Î·È 9Ô˘ ·È. .Ã. ◊Ù·Ó ¤Ó· Û˘ÌʈÓÔÁÚ·ÊÈÎfi – Û˘ÏÏ·‚ÔÁÚ·ÊÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó 21 Û˘ÏÏ·‚ÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ηı¤Ó· ·fi Ù· ÔÔ›· ·ÓÙÈÛÙÔȯԇÛÂ Î·È Û οÔȘ Û˘ÏÏ·‚¤˜, .¯. ÙÔ Ù = Ù, Ù·, ÙÂ, ÙÔ, ÙÈ. ∆· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· •, º, Ã, æ, ø ¤ÏÂÈ·Ó, ÂÓÒ ˘‹Ú¯·Ó ÂÈϤÔÓ ÙÔ ‰›Á·ÌÌ· ( F ) Î·È ÙÔ Îfi· ( ). ¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ·: ∏ ϤÍË «Ì·ıËÙ‹˜», Â¿Ó ˘‹Ú¯Â, ÛÙÔ ÊÔÈÓÈÎÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ı· ÁÚ·ÊfiÙ·Ó «Ì.ı.Ù.˜», ı· ÌÔÚÔ‡Û ‰ËÏ. οÔÈÔ˜ Ô˘ ‰ÂÓ Î·Ù·Ï·‚·›ÓÂÈ Î·Ï¿ Ù· Û˘ÌÊÚ·˙fiÌÂÓ· Ó· ‰È·‚¿ÛÂÈ «Ì·ıËÙ¤˜» ‹ «Ì·ıËÙ¿˜» (·ÈÙ. ÏËı.) ‹ «Ì·ıËÙfi˜» (= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· Ì·ı¢Ù›). √È ŒÏÏËÓ˜ ¤ÎÚÈÓ·Ó fiÙÈ ÙÔ ·ÏÊ¿‚ËÙÔ ·˘Ùfi ı· ÚÔηÏÔ‡Û ‰˘ÛÎÔϛ˜. To ÚÔÛ¿ÚÌÔÛ·Ó, ÏÔÈfiÓ, ÛÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ʈÓËÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Î·È ÙÔ Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ·Ó ÌÂÙ·ÙÚ¤ÔÓÙ¿˜ ÙÔ Û ʈÓÔÏÔÁÈÎfi. ¢ËÏ·‰‹, οı ÁÚ¿ÌÌ· ·ÓÙÈÛÙÔȯԇÛ ϤÔÓ Û ¤Ó·Ó ÊıfiÁÁÔ, ʈӋÂÓ ‹ Û‡ÌʈÓÔ, ÔfiÙ ÂÈÙ˘Á¯·ÓfiÙ·Ó ·ÎÚ›‚ÂÈ· Î·È Â˘ÎÔÏ›· ÛÙËÓ ÂÎÌ¿ıËÛË. ∆Ô Ó¤Ô ·ÏÊ¿‚ËÙÔ ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠÂÏÏËÓÈÎfi. ∆· ÚÒÙ· Ûˆ˙fiÌÂÓ· ÁÚ·Ù¿ ÌÓËÌ›· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ Â›Ó·È Ë ÂÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ÔÙËÚ›Ô˘ ÙÔ˘ ¡¤ÛÙÔÚÔ˜ (Èı. 740-720 .Ã.) Î·È Ù˘ ÔÈÓÔ¯fi˘ ÙÔ˘ ¢È‡ÏÔ˘ (735-725 .Ã.).
√ÈÓÔ¯fiË ‰È·ÎÔÛÌË̤ÓË Ì ÁˆÌÂÙÚÈο ı¤Ì·Ù· Ô˘ ‚Ú¤ıËΠÙÔ 1871 ÛÙÔ ¢›˘ÏÔ ÙÔ˘ ∫ÂÚ·ÌÂÈÎÔ‡ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·. ÃÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÛÙÔ ÙÚ›ÙÔ Ù¤Ù·ÚÙÔ ÙÔ˘ 8Ô˘ ·È. .Ã. Î·È ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚÔ ¤ˆ˜ ÙÒÚ· ÁÓˆÛÙfi ‰Â›ÁÌ· ·ÏÊ·‚ËÙÈ΋˜ ÁÚ·Ê‹˜ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ. ¢fiıËΠˆ˜ ¤·ıÏÔ ÔÚ¯ËÛÙÈÎÔ‡ ·ÁÒÓ· (‰ËÏ. ·ÁÒÓ· ¯ÔÚÔ‡), fiˆ˜ Ì·ÚÙ˘Ú› Ë ÂÈÁÚ·Ê‹ Ô˘ ʤÚÂÈ: «ŸÔÈÔ˜ ÙÒÚ· ·’ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¯ÔÚÂ˘Ù¤˜ ¯ÔÚ‡ÂÈ ÈÔ ·Ó¿Ï·ÊÚ·, ·˘Ùfi˜ ·˜ ÙÔ ¿ÚÂÈ» (∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜).
10
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:37
Page 11
√È ‰È¿ÏÂÎÙÔÈ Ù˘ ∞Ú¯·›·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∏ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÔÈÎÈÏ›· ‰È·Ï¤ÎÙˆÓ. ∞fi ÙÔÓ 4Ô ·È. .Ã. ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÂÈÎÚ·Ù› Ë ∞ÙÙÈ΋, Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, ¤ÊÙ·Û Û ˘„ËÏfi ‚·ıÌfi ηÏÏȤÚÁÂÈ·˜ Ì ٷ ΛÌÂÓ· ÙÔ˘ 5Ô˘ Î·È ÙÔ˘ 4Ô˘ ·È. .Ã. Î·È ÙÂÏÈο ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛÂ. √ ·Ú·Î¿Ùˆ ›Ó·Î·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙȘ ·ÚȘ ‰È·Ï¤ÎÙÔ˘˜ Ù˘ ∞Ú¯·›·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·ÚÈÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÛÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·. ∂›Ó·È ·˘ÙÔÓfiËÙÔ fiÙÈ Ô ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi˜ Â›Ó·È Û˘Ì‚·ÙÈÎfi˜, ·ÊÔ‡ Ë ÁψÛÛÈ΋ ÂͤÏÈÍË Á›ÓÂÙ·È ‚·ıÌÈ·›· Î·È fi¯È Ì ·fiÙÔ̘ ·ÏÏ·Á¤˜. √ ¡fiÌÔ˜ Ù˘ °fiÚÙ˘Ó·˜, ÈÛ¯˘Ú‹˜ fiÏ˘ Ù˘ ∫Ú‹Ù˘, Â›Ó·È ÁÚ·Ì̤ÓÔ˜ Û ‰ˆÚÈ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ. ∆Ô ·fiÛ·ÛÌ· ÂÚȤ¯ÂÈ ‰È·Ù¿ÍÂȘ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì ÙÔ ‰È·˙‡ÁÈÔ (450 .Ã., ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜).
∞fi ÙȘ ·Ú¯·›Â˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ‰È·Ï¤ÎÙÔ˘˜ ÛÙË ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ πˆÓÈ΋-∞ÙÙÈ΋
∞Úη‰Ô΢Úȷ΋
∞ÈÔÏÈ΋ (£ÂÛÛ·ÏÈ΋, §Âۂȷ΋, µÔȈÙÈ΋)
∂ÏÏËÓÈÛÙÈ΋ ∫ÔÈÓ‹ (323 .Ã. - 330 Ì.Ã.)
¢˘ÙÈ΋ (¢ˆÚÈ΋, µÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋)
µ˘˙·ÓÙÈÓ‹-ªÂ۷ȈÓÈ΋ (330-1453 Ì.Ã.) [∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ 330-600 Ì.Ã. Ù˘ ÚÒÈÌ˘ µ˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ıˆÚÂ›Ù·È ÌÂÙ·‚·ÙÈ΋]
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ [‹‰Ë ·fi ÙÔÓ 10Ô ·È. Î·È Ù˘Èο ·fi ÙÔ 1453]
∞Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ Â›Ó·È ÂÓÙ˘ˆÛȷ΋ Ë ÂÈ‚›ˆÛË ÛÙÔȯ›ˆÓ Ù˘ ·.Â. Û ÓÂÔÂÏÏËÓÈο ȉÈÒÌ·Ù· Î·È ‰È·Ï¤ÎÙÔ˘˜ ÛÂ Â›Â‰Ô ÏÂÍÈÏÔÁ›Ô˘, ÛËÌ·ÛÈÒÓ Î·È Û‡ÓÙ·Í˘, .¯. (ª¿ÓË) ÎÏ·›Ô˘ÛÈ, Ï¤Ô˘ÛÈ, (∆۷ΈÓÈ΋) Ì¿ÙË (< ‰ˆÚÈÎfi Ì¿ÙËÚ = Ë ÌËÙ¤Ú·), (¶ÔÓÙȷ΋) Ù’ ÂÌfiÓ (ÙÔ ‰ÈÎfi ÌÔ˘), Ù· ·È‰›·, (∫ÚËÙÈ΋) ¯Ô¯ÏÈfi˜ (< ·.Â. Îԯϛ·˜), ·ÌÒıˆ (< ·.Â. àˆıá) (∫˘Úȷ΋) ¤‰ÔÍ¤Ó ÌÔ˘ (< ·.Â. ö‰Ôͤ ÌÔÈ = ÌÔ˘ Ê¿ÓËÎÂ), ÔÚÙÛÔ‡Ì·È (< ·.Â. çÚ¯ÔÜÌ·È = ¯ÔÚ‡ˆ).
∞′ °Àª¡∞™π√À
11
∂¡√∆∏∆∞ 1
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:37
Page 12
«°È·Ù› Ó· Ì¿ıˆ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈο;» ªÈ· ·¿ÓÙËÛË ÛÙÔ ·Ú·¿Óˆ ÂÚÒÙËÌ· ‰›ÓÂÈ ¤Ó·˜ ‰È·Ú‹˜ ͤÓÔ˜ ÊÈÏfiÏÔÁÔ˜: «∞fi fiϘ ÙȘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ó‡̷ÙÔ˜ Ë ÈÔ ı·˘Ì·ÛÙ‹ Â›Ó·È ¯ˆÚ›˜ ·ÌÊÈ‚ÔÏ›· Ë ÁÏÒÛÛ·. √ ¿ÂÈÚÔ˜ ÏÔ‡ÙÔ˜ Ù˘ ÏÂÍÈÏÔÁÈ΋˜ ·Ú·‰fiÛˆ˜, Ë Û¯Â‰fiÓ ·ÂÚÈfiÚÈÛÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Û˘Óı¤Ûˆ˜, Ë ÛËÌ·ÛÈÔÏÔÁÈ΋ ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙˆÓ ÔÏ˘¿ÚÈıÌˆÓ Û˘ÓˆÓ‡ÌˆÓ, Ë ·ÏfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÎÏÈÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÔÓÔÌ¿ÙˆÓ Î·È Ô ÏÔ‡ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÎÏÈÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ, ÙÔ ÂÓ·ÏÏ·ÛÛfiÌÂÓÔ ·È¯Ó›‰È ÙˆÓ ÌÔÚ›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ÚÔı¤ÛˆÓ, Ë ‰È·Ê¿ÓÂÈ· Ù˘ ÏÔÁÈ΋˜ Î·È Û˘ÓÙ·ÎÙÈ΋˜ ‰ÔÌ‹˜, ÙÔ Â‡Ë¯ÔÓ Î·È Ë ÌÔ˘ÛÈÎfiÙËÙ·, Ù¤ÏÔ˜, ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙÔ ÈÔ Ù¤ÏÂÈÔ fiÚÁ·ÓÔ Ô˘ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ¤ÊÙÈ·ÍÂ, ÁÈ· Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ ÙȘ ÛΤ„ÂȘ ÙÔ˘. ∫·È fiˆ˜ Ë ÁÏÒÛÛ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠ·fi ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ÂÎÊÚ·Ûı› Ë ·ÓıÚÒÈÓË ÛΤ„Ë, ¤ÙÛÈ Î·È Ë ›‰È· Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ Ù˘ Û˘Ó¤‚·Ï ӷ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËıÔ‡Ó ·’ ·˘Ù‹ ÙË ÛΤ„Ë ÔÈ ÏÔÁÔÙ¯ÓÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ Ì ٷ ȉȷ›ÙÂÚ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘˜: ÛΤÙÂÙ·È Î·Ó›˜ Ù· ∂ÏÏËÓÈο Ù˘ Ô›ËÛ˘, Û’ fiÏË ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· Ù˘. ∫·È ηÙfiÈÓ Ù· ∂ÏÏËÓÈο Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ Î·È Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜, Ù˘ ÚËÙÔÚÈ΋˜, Ù˘ ·Ê‹ÁËÛ˘ Î·È ÙÔ˘ Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·ÙÔ˜, Ù˘ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÊÈÏÔÏÔÁ›·˜, Ù˘ È·ÙÚÈ΋˜ Î·È ÙˆÓ Ì·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ, Ù˘ ·ÛÙÚÔÓÔÌ›·˜ Î·È Ù˘ Ê˘ÛÈ΋˜, Ù˘ ˙ˆÔÏÔÁ›·˜ Î·È Ù˘ ‚ÔÙ·ÓÈ΋˜, Ù˘ ÁˆÁÚ·Ê›·˜ Î·È Ù˘ ÂıÓÔÁÚ·Ê›·˜, Ù˘ ıÂÔÏÔÁ›·˜. ¶Ï¢ڤ˜ Ù˘ ÛΤ„ˆ˜, ÙȘ Ôԛ˜, Ì·˙› Ì ¿ÏϘ ·ÎfiÌË, Ë ∂ÏÏ¿‰· ·ÔÎ¿Ï˘„ ÛÙËÓ ·ÓıÚˆfiÙËÙ· Û ÌÔÚʤ˜ Ô˘ ¤ÌÂÈÓ·Ó ‚·ÛÈΤ˜. °È’ ·˘Ùfi Ë ÂÎÊÚ·ÛÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ ÂÓÂÚÁ‹ Î·È ˙ˆÓÙ·Ó‹ Û fiϘ ÙȘ ÁÏÒÛÛ˜ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ (Ù¯ÓÈÎÔ› fiÚÔÈ ÙÔ˘ ÏÂÍÈÏÔÁ›Ô˘ Û fiϘ ÙȘ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ÁÏÒÛÛ˜)». Raffaele Cantarella, La letteratura greca classica, Firenze 1967, Û. 25 (ÌÙÊÚ. ÙˆÓ Û˘ÁÁڷʤˆÓ)
™ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÎÙ‹ÚÈÔ ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÔÈ ÂÈÛً̘ ÚÔÛˆÔÔÈË̤Ó˜.
∞Û΋ÛÂȘ – ¢Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ 1. ¡· ·Ó·Ù‡ÍÂÙ ۇÓÙÔÌÔ˘˜ ‰È·ÏfiÁÔ˘˜ ÛÙË Ó.Â. ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÙ ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ Ù˘ ÛÂÏ. 8 ‹ ¿ÏϘ ·Ó¿ÏÔÁ˜. 2. ¡· ‚Ú›Ù ÛÙÔ ÏÂÍÈÎfi (‹ Ó· ÛÎÂÊÙ›ÙÂ) ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ·Ô‰›‰Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ·Ú·Î¿Ùˆ ÍÂÓÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜: ÁÎÏ¿ÌÔ˘Ú, Ê·ÛÙÊÔ‡ÓÙ, ÛÎfiÓÙÔ, Ì¿ÛÔ˜, ·ÓÊ¿˜, ÛοÚÙÔ˜. 3. ªÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÏÂÍÈÎÔ‡ Ó· ‚Ú›Ù ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Ú›˙· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÍÂÓÈÎÒÓ Ï¤ÍˆÓ: ÙÔ˘ÚÓÔ˘¿, Ù˙›ÚÔ˜, Ê·ÓÙÂ˙›, ·ÚÏ¿Úˆ, È¿ÙÛ·, ÛÎÈÙÛ¿Úˆ. 4. ∞ÊÔ‡ ¯ˆÚÈÛÙ›Ù Û ÔÌ¿‰Â˜, Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÙ Û ¤Ó·Ó ÙËÏÂʈÓÈÎfi ηٿÏÔÁÔ ÂÙ·ÈÚ›˜ ‹ ÚÔ˚fiÓÙ· Ì ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈο ÔÓfiÌ·Ù· ‹ ı¤Ì·Ù· (.¯. «∆·¯˘ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜ √ ∂ƒª∏™»). ∞ÊÔ‡ Ù· ηÙËÁÔÚÈÔÔÈ‹ÛÂÙ (.¯. ÔÓfiÌ·Ù· ıÂÒÓ, ËÚÒˆÓ, ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÚÔÛÒˆÓ), Ó· Ù· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ Û ¤Ó· ÎÔÏ¿˙ Ô˘ ı· Û˘Óı¤ÛÂÙÂ. ∆· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù¿ Û·˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ¤Ó· ¿ÚıÚÔ Ô˘ ı· ‰ËÌÔÛÈ¢Ù› ÛÙËÓ ÂÊËÌÂÚ›‰· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Û·˜ ‹ Û ¿ÏÏÔ Ì·ıËÙÈÎfi ¤ÓÙ˘Ô. 5. ∞Ó·˙ËÙ‹ÛÙ ÛÙÔ ÚÔ›ÌÈÔ Ù˘ \πÏÈ¿‰·˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙË Ó.Â. ·˘ÙÔ‡ÛȘ (‹ ÂÏ·ÊÚ¿ ÙÚÔÔÔÈË̤Ó˜) ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ÌÔÚÊ‹ Î·È ÙË ÛËÌ·Û›·.
12
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:37
Page 13
6. ¡· ¯ˆÚÈÛÙ›Ù Û ÔÌ¿‰Â˜ Î·È Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÙ ·ÁÁÂÈÔÁڷʛ˜ Ô˘ ·Ó··ÚÈÛÙÔ‡Ó ÛÎËÓ¤˜ Ù˘ ηıËÌÂÚÈÓ‹˜ ˙ˆ‹˜ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ∂ÏÏ¿‰·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· ‚Ú›Ù ʈÙÔÁڷʛ˜ Ì ·Ó¿ÏÔÁ˜ ÛÎËÓ¤˜ Ù˘ Û‡Á¯ÚÔÓ˘ ˙ˆ‹˜ Î·È Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÙ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ÎÔÏ¿˙ Ô˘ ı· ÙÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Û·˜ ηÏÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ Û·˜ Ó· ‰È·Ù˘ÒÛÔ˘Ó ÙȘ ÛΤ„ÂȘ ÙÔ˘˜, ηıÒ˜ ÙÔ ÂÚÈÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È.
¶·È‰È¿ ‰È·ÛΉ¿˙Ô˘Ó Ì ¤Ó· Úfi¯ÂÈÚÔ ·Ì·Í¿ÎÈ (·ÁÁÂ›Ô ÙÔ˘ 5Ô˘ ·È. .Ã., ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜)
ŒÊË‚ÔÈ ·›˙Ô˘Ó ·È¯Ó›‰È Ô˘ ı˘Ì›˙ÂÈ ÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ¯fiθ (ÂÈه̂ÈÔ ÌÓËÌÂ›Ô ÙÔ˘ 6Ô˘ ·È. .Ã., ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜)
£¤Ì· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ∏ ·Ú¯·›· ∂ÏÏ¿‰· ÙÚÔÊÔ‰ÔÙ› Ì ÔÈΛϘ ȉ¤Â˜, fiÚÔ˘˜ Î·È ÂÈÎfiÓ˜ ÙËÓ ·ÁÎfiÛÌÈ· ÂÌÔÚÈ΋ ‚ÈÔÌ˯·Ó›· (ÔÓfiÌ·Ù· ·ÚˆÌ¿ÙˆÓ, ·˘ÙÔÎÈÓ‹ÙˆÓ, ı¤Ì·Ù· ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ Ù·ÈÓÈÒÓ ÎÙÏ.). ¶Ô‡ ÈÛÙ‡ÂÙ fiÙÈ ÔÊ›ÏÂÙ·È ·˘Ùfi; ¡· Û˘˙ËÙ‹ÛÂÙ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ‰È¿ÊÔÚ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·.
\∞Ó·ÁηÈfiÙ·ÙÔÓ Ì¿ıËÌ· Ùe àÔÌ·ıÂÖÓ Ùa ηο ™ÙÔ‚·ÖÔ˜, \∞ÓıÔÏfiÁÈÔÓ 2.31.34
∆Ô ÈÔ ··Ú·›ÙËÙÔ Ì¿ıËÌ· Â›Ó·È Ó· ÏËÛÌÔÓ› ηÓ›˜ Ù· ηο Ô˘ ¤Ì·ıÂ.
∞′ °Àª¡∞™π√À
13
∂¡√∆∏∆∞ 1
10-11-05
14:37
Page 14
∂ÓfiÙËÙ· 2
ARXAIA A GYMN(1-140)
™ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ fi„Ë Ù˘ ·ÏÈη˜ ÙÔ˘ ¢Ô‡ÚȉԘ (ÂÚ. 480 .Ã.) ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÛÎËÓ¤˜ ·fi ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ù˘ ÂÔ¯‹˜. ™ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ ÎÚ·Ù¿ ·ÓÔȯÙfi ·‡ÚÈÓÔ Î‡ÏÈÓ‰ÚÔ, fiÔ˘ ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È Ë ·Ú¯‹ ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜, ÂÓÒ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÛÙ¤ÎÂÙ·È fiÚıÈÔ˜. ∞ÚÈÛÙÂÚ¿ ¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜ ‰¿ÛηÏÔ˜ οıÂÙ·È Û ‰›ÊÚÔ Î·È ·Ú·‰›‰ÂÈ Ì¿ıËÌ· χڷ˜ ÛÙÔÓ Â›Û˘ ηıÈṲ̂ÓÔ Ì·ıËÙ‹. ™ÙËÓ ¿ÎÚË ‰ÂÍÈ¿ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı› ÙË ÛÎËÓ‹ Ô ·È‰·ÁˆÁfi˜ (∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô µÂÚÔÏ›ÓÔ˘).
∏ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ∞ı‹Ó· ∏ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ∞ı‹Ó· ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÚfiÙ˘Ô ÁÈ· ÔÏϤ˜ ·Ú¯·›Â˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ fiÏÂȘ. π‰Â҉˜ Ù˘ ‹Ù·Ó Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÔÈ Ó¤ÔÈ «Î·ÏÔd ÎàÁ·ıÔ›». ∞˘Ùfi ÂÈÙ˘Á¯·ÓfiÙ·Ó Ì ÙËÓ ¿ÛÎËÛË ÙÔ˘ ÛÒÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘˜, ÒÛÙ ·˘Ùfi Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Â˘ÚˆÛÙ›· Î·È ÔÌÔÚÊÈ¿, Î·È Ù˘ „˘¯‹˜ ÙÔ˘˜, ÒÛÙ ӷ Á›ÓÔ˘Ó ÂÓ¿ÚÂÙÔÈ.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
\∂Ó \∞ı‹Ó·È˜ ÙÔf˜ ·Ö‰·˜ ÌÂÙ’ âÈÌÂÏ›·˜ ‰È‰¿ÛÎÔ˘ÛÈ Î·d ÓÔ˘ıÂÙÔÜÛÈ. ¶ÚáÙÔÓ ÌbÓ Î·d ÙÚÔÊe˜ ηd Ì‹ÙËÚ Î·d ·È‰·ÁˆÁe˜ ηd ·éÙe˜ ï ·ÙcÚ âÈÌÂÏÔÜÓÙ·È ¬ˆ˜ ‚¤ÏÙÈÛÙÔ˜ ÁÂÓ‹ÛÂÙ·È ï ·Ö˜, ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ˜ ¬ÙÈ Ùe ÌbÓ ‰›Î·ÈÔÓ, Ùe ‰b ô‰ÈÎÔÓ Î·d Ùfi‰Â ÌbÓ Î·ÏfiÓ, Ùfi‰Â ‰b ·åÛ¯ÚfiÓ âÛÙÈ. ∂rÙ· ‰¤, âÂȉaÓ Ôî ·Ö‰Â˜ Âå˜ ìÏÈΛ·Ó öÏıˆÛÈÓ, Ôî ÁÔÓÂÖ˜ Âå˜ ‰È‰·ÛÎ¿ÏˆÓ ¤ÌÔ˘ÛÈÓ, öÓı· Ôî ÌbÓ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÙ·d âÈÌÂÏÔÜÓÙ·È ¬ˆ˜ ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ì¿ıˆÛÈÓ Î·d Ùa ÁÂÁÚ·Ì̤ӷ âÓÓÔáÛÈ, Ôî ‰b ÎÈı·ÚÈÛÙ·d Ùˇá ÎÈı·Ú›˙ÂÈÓ ìÌÂÚˆÙ¤ÚÔ˘˜ ·éÙÔf˜ ÔÈÂÖÓ ÂÈÚáÓÙ·È Î·d Ùa˜ ÙáÓ ·›‰ˆÓ „˘¯a˜ Úe˜ ÙeÓ ®˘ıÌeÓ Î·d ÙcÓ êÚÌÔÓ›·Ó ÔåÎÂÈÔÜÛÈ. ò∂ÙÈ Ôî ·Ö‰Â˜ âÓ Á˘ÌÓ·Û›ÔȘ ηd ·Ï·›ÛÙڷȘ ÊÔÈÙáÛÈÓ, öÓı· Ôî ·È‰ÔÙÚ›‚·È ‚ÂÏÙ›ˆ Ùa ÛÒÌ·Ù· ·éÙáÓ ÔÈÔÜÛÈ, ¥Ó· Ìc àÓ·Áο˙ˆÓÙ·È àÔ‰ÂÈÏÈÄÓ ‰Èa ÙcÓ ÙáÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ ÔÓËÚ›·Ó. ¶Ï¿ÙˆÓ, ¶ÚˆÙ·ÁfiÚ·˜ 325c-326c (ÂχıÂÚË ‰È·Û΢‹)
14
∏ ÎÔÚ·Û›‰· ËÁ·›ÓÂÈ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›ԅ (460-450 .Ã., ªËÙÚÔÔÏÈÙÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ¡¤·˜ ÀfiÚ΢)
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:37
Page 15
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
ÌÂÙ’ âÈÌÂÏ›·˜ Ì ÊÚÔÓÙ›‰·, ÂÈÌÂÏË̤ӷ ÓÔ˘ıÂÙÔÜÛÈ (Ú. ÓÔ˘ıÂÙ¤ˆ, ÓÔ˘ıÂÙá) ÓÔ˘ıÂÙÔ‡Ó, Û˘Ì‚Ô˘ÏÂ‡Ô˘Ó ì ÙÚÔÊfi˜ Ë ·Ú·Ì¿Ó·, Ë ‰Ô‡ÏË Ô˘ ÌÂÚÈÌÓÔ‡Û ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ Ó˛Ԣ âÈÌÂÏÔÜÓÙ·È (Ú. âÈÌÂϤÔÌ·È, âÈÌÂÏÔÜÌ·È) ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ó (‚. Ó.Â.: ÂÈ̤ÏÂÈ·, ÂÈÌÂÏËÙ‹˜) ¬ˆ˜ ‚¤ÏÙÈÛÙÔ˜ ÁÂÓ‹ÛÂÙ·È (Ú. Á›ÁÓÔÌ·È) Ò˜ ı· Á›ÓÂÈ Ôχ ηÏfi Ùe ̤Ó... Ùe ‰¤... Ùfi‰Â ̤Ó... Ùfi‰Â ‰¤ ÙÔ ¤Ó·... ÙÔ ¿ÏÏÔ... ·˘Ùfi... ÙÔ ¿ÏÏÔ âÛÙ› (Ú. ÂåÌ›) Â›Ó·È ï ηÏfi˜, ì ηϋ, Ùe ηÏfiÓ fiÌÔÚÊÔ˜, ˆÚ·›Ô˜, ηÏfi˜ (ÛÙËÓ ·.Â. ÙÔ Â›ıÂÙÔ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔ Î¿ÏÏÔ˜, ÛÙËÓ ÔÌÔÚÊÈ¿, ÂÓÒ Û‹ÌÂÚ· ¤¯ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ËıÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ) ¿Û¯ËÌÔ˜, ·›Û¯˘ÓÙÔ˜, ·ÈÛ¯Úfi˜, ·Ú‹˜ ï ·åÛ¯Úfi˜, ì ·åÛ¯Ú¿, Ùe ·åÛ¯ÚfiÓ âÂȉaÓ ‰\ Âå˜ ìÏÈΛ·Ó öÏıˆÛÈÓ fiÙ·Ó ÊÙ¿ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ËÏÈΛ· Âå˜ ‰È‰·ÛÎ¿ÏˆÓ (ÂÓÓ. ÔúÎÔ˘˜) ÛÙ· Û›ÙÈ· ÙˆÓ ‰·ÛοψÓ, ÛÙ· Û¯ÔÏ›· ¤ÌÔ˘ÛÈÓ (Ú. ¤Ìˆ) ÛÙ¤ÏÓÔ˘Ó (‚. Ó.Â.: ÔÌfi˜, ÔÌ‹) öÓı· fiÔ˘ ï ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÙ‹˜ Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ Ù˘ ÁÚ·Ê‹˜ Î·È Ù˘ ·Ó¿ÁÓˆÛ˘ ¬ˆ˜... Ì¿ıˆÛÈÓ (·fiÚ. Ú. Ì·Óı¿Óˆ) ηd âÓÓÔáÛÈ Ó· Ì¿ıÔ˘Ó Î·È Ó· ηٷϷ‚·›ÓÔ˘Ó ï ÎÈı·ÚÈÛÙ‹˜ Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ Ù˘ ÌÔ˘ÛÈ΋˜ Ô˘ Ì¿ı·ÈÓ ÛÙ· ·È‰È¿ Ó· ·›˙Ô˘Ó Ï‡Ú· (‹ ·˘Ïfi), Ó· ÙÚ·ÁÔ˘‰Ô‡Ó Î·È Ó· ¯ÔÚÂ‡Ô˘Ó Ì ÙÔ Ó· ·›˙Ô˘Ó Ï‡Ú· (‹ ·˘Ïfi) Ùˇá ÎÈı·Ú›˙ÂÈÓ (Ú. ÎÈı·Ú›˙ˆ) ÔÈÂÖÓ (Ú. ÔȤˆ, ÔÈá) ÂÈÚáÓÙ·È (Ú. ÂÈÚ¿ÔÌ·È, ÂÈÚáÌ·È) ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ó· οÓÔ˘Ó ÔåÎÂÈÔÜÛÈ (Ú. ÔåÎÂÈfiˆ, ÔåÎÂÈá) ÂÍÔÈÎÂÈÒÓÔ˘Ó öÙÈ ·ÎfiÌ·, ÂÈϤÔÓ âÓ Á˘ÌÓ·Û›ÔȘ (Ô˘Û. Ùe Á˘ÌÓ¿ÛÈÔÓ) ηd ·Ï·›ÛÙڷȘ (Ô˘Û. ÛÙ· Á˘ÌÓ·ÛÙ‹ÚÈ· (ÛÙȘ Û¯ÔϤ˜ Ù˘ Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋˜) Î·È ÛÙȘ ·Ï·›ÛÙÚ˜ (ÛÙȘ Û¯ÔϤ˜ Ù˘ ¿Ï˘) Û˘¯Ó¿ì ·Ï·›ÛÙÚ·) ÊÔÈÙáÛÈÓ (Ú. ÊÔÈÙ¿ˆ, ÊÔÈÙá) ˙Ô˘Ó / ÂÚÓÔ‡Ó ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙÔ˘˜ (‚. Ó.Â.: ÊÔÈÙËÙ‹˜) ï ·È‰ÔÙÚ›‚˘ Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ Ù˘ Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋˜ öÓı· ‚ÂÏÙ›ˆ Ùa ÛÒÌ·Ù· ÔÈÔÜÛÈ fiÔ˘ οÓÔ˘Ó Î·Ï‡ÙÂÚ·, ÈÔ ‰˘Ó·Ù¿ Ù· ÛÒÌ·Ù· (ÙÔ˘˜) ¥Ó· (ÙÂÏÈÎfi˜ Û‡Ó‰.) ÁÈ· Ó· àÔ‰ÂÈÏÈÄÓ (··Ú. ÂÓÂÛÙ. Ú. àÔ‰ÂÈÏÈ¿ˆ, àÔ‰ÂÈÏÈá) Ó· ‰ÂÈÏÈ¿˙Ô˘Ó ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ η΋˜ ۈ̷ÙÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘ ‰Èa ÙcÓ ÙÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÔÓËÚ›·Ó
™ÙËÓ ∞ı‹Ó· Ù˘ ÎÏ·ÛÈ΋˜ ÂÔ¯‹˜ Ë Âη›‰Â˘ÛË Î·È Ë ‰È··È‰·ÁÒÁËÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ÂӉȤÊÂÚ·Ó ÔˆÛ‰‹ÔÙ ÙËÓ Â›ÛËÌË ¶ÔÏÈÙ›·, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ‰ÈÎfi Ù˘ ̤ÏËÌ·, fiˆ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Û‹ÌÂÚ·. ∏ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ̤ÚÈÌÓ· ΢ڛˆ˜ ÙˆÓ ÁÔÓ¤ˆÓ. ∆· ÎÔÚ›ÙÛÈ· ‰ÂÓ ·ÔÎÙÔ‡Û·Ó È‰È·›ÙÂÚ˜ ÁÓÒÛÂȘ ¤Ú· ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ ı· ÙÔ˘˜ ¤ÙÚÂ·Ó Ó· ‰È·¯ÂÈÚ›˙ÔÓÙ·È ÛˆÛÙ¿ ÙȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÈÙÈÔ‡ ÙÔ˘˜, fiÙ·Ó ı· ·ÔÎÙÔ‡Û·Ó ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
15
∂¡√∆∏∆∞ 2
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:37
Page 16
∆ÚÂȘ ηÙËÁÔڛ˜ ‰·ÛÎ¿ÏˆÓ ·Ó·Ï¿Ì‚·Ó·Ó ÙË ÛÙÔȯÂÈÒ‰Ë ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ·ÁÔÚÈÒÓ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·: Ô ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÙ‹˜, Ô ÎÈı·ÚÈÛÙ‹˜ Î·È Ô ·È‰ÔÙÚ›‚˘. ∞˘ÙÔ› ‰›‰·ÛÎ·Ó ÛÙ· ·È‰È¿ ÁÚ·Ê‹, ÌÔ˘ÛÈ΋ Î·È Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·, ‰›ÓÔÓÙ·˜ ¤ÌÊ·ÛË fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙË ÛˆÌ·ÙÈ΋ ¢ÂÍ›· Î·È ÙË ÌÔ˘ÛÈ΋ ηÏÏȤÚÁÂÈ·, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ „˘¯È΋, ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ Î·È ËıÈ΋ ‰È··È‰·ÁÒÁËÛË. ¡¤ÔÈ Á˘ÌÓ¿˙ÔÓÙ·È ˘fi ÙËÓ Â›‚ÏÂ„Ë ÂÓfi˜ ·È‰ÔÙÚ›‚Ë (·fi ·Ó¿ÁÏ˘ÊË ‚¿ÛË ÎÔ‡ÚÔ˘, ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜)
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈÔÈ Â›¯·Ó ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÁÈ· Ù· ÚÒÙ· ÛÙ¿‰È· Ù˘ ·ÁˆÁ‹˜ ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ∞ı‹Ó·; 2. ™Â ÔÈ· Û¯ÔÏ›· ÊÔÈÙÔ‡Û·Ó ÔÈ ÌÈÎÚÔ› ∞ıËÓ·›ÔÈ, ·fi ÔȘ ÂȉÈÎfiÙËÙ˜ ‰·ÛÎ¿ÏˆÓ Âηȉ‡ÔÓÙ·Ó Î·È ÙÈ Ì¿ı·ÈÓ·Ó ·fi ÙÔÓ Î·ı¤Ó·;
™Â ·˘Ùfi ÙÔ ÈӷΛ‰ÈÔ-«ÙÂÙÚ¿‰ÈÔ» ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÌÂÙ·¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ·ÈÒÓˆÓ Ô ÁÚ·ÌÌ·Ùԉȉ¿ÛηÏÔ˜ ¤¯ÂÈ ÁÚ¿„ÂÈ ‰‡Ô ÁÓˆÌÈο, ÁÈ· Ó· Ù· ·ÓÙÈÁÚ¿„ÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜: «™ÔÊÔÜ ·Ú’ àÓ‰Úe˜ ÚÔÛ‰¤¯Ô˘ Û˘Ì‚Ô˘Ï›·Ó» Î·È «ªc ÄÛÈÓ ÂåÎFÉ ÙÔÖ˜ Ê›ÏÔȘ ÈÛÙ‡ÂÙ·È (·ÓÙ› ÙÔ˘ ÔÚıÔ‡ «ÈÛÙ‡ÂÙ»!)» (µÚÂÙ·ÓÈÎfi ªÔ˘Û›Ô).
µ. ¶Ò˜ ¤ÁÚ·Ê·Ó ÔÈ ·Ú¯·›ÔÈ ŒÏÏËÓ˜; ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÙ ÙËÓ ÂÈÁÚ·Ê‹ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› Î·È ÙË ÌÂÙ·ÁÚ·Ê‹ Ù˘: ™∂ª∞ ºƒ∞™π∫§∂π∞™ ∫√ƒ∂ ∫∂∫§∂™√ª∞π ∞π∂π ∞¡∆π °∞ª√ ¶∞ƒ∞ £∂√¡ ∆√À∆√ §∞Ã√™ √¡√ª∞ ™ÉÌ· ºÚ·ÛÈÎÏ›·˜Ø ÎfiÚË ÎÂÎÏ‹ÛÔÌ·È ·å›, àÓÙd Á¿ÌÔ˘ ·Úa ıÂáÓ ÙÔÜÙÔ Ï·¯ÔÜÛ' ùÓÔÌ·.
¶ÔÈ· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ‚Á¿˙ÂÙ ÁÈ· ÙË ÏÂÁfiÌÂÓË «ÌÂÁ·ÏÔÁÚ¿ÌÌ·ÙË» ‹ «ÎÂÊ·Ï·ÈÔÁÚ¿ÌÌ·ÙË» ÁÚ·Ê‹; ∏ ÌÈÎÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙË ÁÚ·Ê‹ (Ë ÔÔ›· Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙË Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ¯Ú‹ÛË ÙfiÓˆÓ, ÓÂ˘Ì¿ÙˆÓ Î·È ÎÂÓÒÓ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Ï¤ÍˆÓ) ÂÈÛ¿ÁÂÙ·È ÙÔÓ 9Ô ·È. Ì.Ã. √È ·Ú¯·›ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ·Ó ÙÚÂȘ ΢ڛˆ˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÁÚ·Ê‹˜: ·) ·fi ‰ÂÍÈ¿ ÚÔ˜ Ù· ·ÚÈÛÙÂÚ¿, ‚) ‚Ô˘ÛÙÚÔÊˉfiÓ (‚Ï. ÂÈÁÚ·Ê‹ ·Ú·Î¿Ùˆ), Î·È Á) ·fi ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÚÔ˜ Ù· ‰ÂÍÈ¿ (fiˆ˜ Î·È Û‹ÌÂÚ·).
16
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 17
∂ÈÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ Ì¤ÛˆÓ ÙÔ˘ 7Ô˘ ·È. .Ã. ·fi ÙË ¢‹ÏÔ (∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜) ¯·Ú·Á̤ÓË ‚Ô˘ÛÙÚÔÊˉfiÓ (‰ËÏ. ·fi Ù· ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÚÔ˜ Ù· ‰ÂÍÈ¿ ÛÙËÓ ÚÒÙË ÛÂÈÚ¿, ·fi Ù· ‰ÂÍÈ¿ ÚÔ˜ Ù· ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÛÙË ‰Â‡ÙÂÚË Î.Ô.Î.) ÛÙÔÓ ·ÚÈÛÙÂÚfi ÌËÚfi ·Á¿ÏÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ÕÚÙÂÌ˘: ¡ÈοӉÚË Ì’ àÓ¤ıÂÎÂÓ ëÎË‚fiÏˇˆ åԯ·›ÚFË ÎfiÚFË, ¢ÂÈÓÔ‰›Îˆ ÙÔÜ ¡·Í›Ô˘, öÍÔ¯Ô˜ àϤˆÓ, ¢ÂÈÓÔ̤ÓÂÔ˜ ‰b ηÛÈÁÓ‹ÙË, ºÚ¿ÍÔ˘ ‰’ ôÏÔ¯Ô˜ ÓÜÓ (ÌÙÊÚ.: ∏ ¡ÈοӉڷ Ì ·ÊȤڈÛ ÛÙË ı¿ Ô˘ ¯Ù˘¿ ·fi Ì·ÎÚÈ¿ Î·È ¯·›ÚÂÙ·È Ì ٷ ‚¤ÏË, Ë ÎfiÚË ÙÔ˘ ¢ÂÈÓÔ‰›ÎÔ˘ ·fi ÙË ¡¿ÍÔ, Ë ÈÔ ÛÔ˘‰·›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ¿ÏϘ, ·‰ÂÚÊ‹ ÙÔ˘ ¢ÂÈÓÔ̤ÓÔ˘˜ Î·È ÙÒÚ· Û‡˙˘ÁÔ˜ ÙÔ˘ ºÚ¿ÍÔ˘.).
∆Ô ·Ú·¿Óˆ ›ÁÚ·ÌÌ· Û ·ÙÙÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ Â›Ó·È ¯·Ú·Á̤ÓÔ ÛÙË ‚¿ÛË ÂÓfi˜ ÂÈه̂ÈÔ˘ ÎÔ‡ÚÔ˘ (ÂÚ. 530 .Ã.) Ô˘ ‚Ú¤ıËΠÛÙËÓ ∞Ó¿‚˘ÛÛÔ Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜ (∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜): ™ÙÉıÈ Î·d ÔúÎÙÈÚÔÓ ∫ÚÔÖÛÔÓ ·Úa ÛÉÌ· ı·ÓfiÓÙÔ˜, ¬Ó ÔÙ’ âÓd ÚÔÌ¿¯ÔȘ üÏÂÛ ıÔÜÚÔ˜ ò∞Ú˘ (ÌÙÊÚ.: ™Ù¿ÛÔ˘ Î·È ıÚ‹ÓËÛ ‰›Ï· ÛÙÔÓ Ù¿ÊÔ ÙÔ˘ ÓÂÎÚÔ‡ ∫ÚÔ›ÛÔ˘. √ ÔÚÌËÙÈÎfi˜ ÕÚ˘ ÙÔÓ ı·Ó¿ÙˆÛÂ, ÂÓÒ ÔÏÂÌÔ‡Û ÛÙËÓ ÚÒÙË ÁÚ·ÌÌ‹).
√ ∞Ú¯›ÏÔ¯Ô˜ ˘‹ÚÍ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ Ï˘ÚÈÎfi˜ ÔÈËÙ‹˜ Ô˘ ¤˙ËÛ ÙÔÓ 7Ô ·È. .Ã. ∆Ô 1960 ‚Ú¤ıËÎÂ Ô Ù¿ÊÔ˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ¶¿ÚÔ Î·È ÙÔ ·Ú·¿Óˆ ÂÈه̂ÈÔ ÎÈÔÓfiÎÚ·ÓÔ, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ˘¿Ú¯ÂÈ Ë ÂÈÁÚ·Ê‹ «\∞Ú¯›ÏÔ¯Ô˜ ¶¿ÚÈÔ˜ ∆ÂÏÂÛÈÎϤԘ âÓı¿‰Â ÎÂÖÙ·È ÙÔ (= ÙÔÜ) ¢fiÎÈÌÔ˜ ÌÓËÌÂÖÔÓ ï ¡ÂÔÎÚ¤ˆÓÙÔ˜ Ùfi‰’ öıËÎÂÓ». (∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ¶¿ÚÔ˘) ∞′ °Àª¡∞™π√À
17
∂¡√∆∏∆∞ 2
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 18
«ŸÛÙڷη» (ıÚ·‡ÛÌ·Ù· ·ÁÁ›ˆÓ) Ì ÔÓfiÌ·Ù· ÔÏÈÙÈÎÒÓ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ Ô˘ ÚÔÙ¿ıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ·ıËÓ·˚Îfi ‰‹ÌÔ, ÁÈ· Ó· ¿ÚÔ˘Ó ÙÔÓ ‰ÚfiÌÔ Ù˘ ÂÍÔÚ›·˜ (ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ÁÔÚ¿˜ ∞ı‹Ó·˜). √ ÔÛÙÚ·ÎÈÛÌfi˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ·fi ÙÔÓ 6Ô ·È. .Ã. ıÂÛÌfi Ù˘ ·ıËÓ·˚΋˜ ‰ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ Ô˘ ·¤‚Ï ÛÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘ ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜ ·fi Ôϛ٘ Ô˘ Û˘ÁΤÓÙÚˆÓ·Ó ÂÈΛӉ˘Ó· ÌÂÁ¿ÏË ‰‡Ó·ÌË. ª›· ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ ÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ Ôϛ٘ ·ÔÊ¿ÛÈ˙·Ó ÁÈ· ÙË ÛÎÔÈÌfiÙËÙ· ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜. ∂¿Ó Ë ·fiÊ·ÛË ‹Ù·Ó ηٷʷÙÈ΋, ÛÂ Ì˘ÛÙÈ΋ „ËÊÔÊÔÚ›· Ô˘ Ï¿Ì‚·Ó ¯ÒÚ· ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ ¢‹ÌÔ˘ ¯¿Ú·˙Â Ô Î·ı¤Ó·˜ Û ¤Ó· ıÚ·‡ÛÌ· ·ÁÁ›Ԣ ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ¿ÓÙÚ· Ô˘ ıˆÚÔ‡Û ÙÔÓ Ï¤ÔÓ ÂÈΛӉ˘ÓÔ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ô ÔÏÈÙÈÎfi˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙÔ fiÓÔÌ· ›¯Â ¯·Ú·¯Ù› ÛÙ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· fiÛÙڷη ·ÔÌ·ÎÚ˘ÓfiÙ·Ó ÁÈ· ‰¤Î· ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙËÓ fiÏË.
°. ºıfiÁÁÔÈ Î·È ÁÚ¿ÌÌ·Ù· √È ÊıfiÁÁÔÈ Ù˘ ·.Â. ·ÚÈÛÙ¿ÓÔÓÙ·È Ì 24 ÁÚ¿ÌÌ·Ù·, Ô˘ Â›Ó·È Ù· ›‰È· Ì ·˘Ù¿ Ù˘ Ó.Â.* √È ÊıfiÁÁÔÈ Ù˘ ·.Â. ‰È·ÈÚÔ‡ÓÙ·È Û ʈӋÂÓÙ· Î·È Û ۇÌʈӷ.
ºˆÓ‹ÂÓÙ· Ì·ÎÚ¿
‚Ú·¯¤·
‰›¯ÚÔÓ·
Ë, ˆ
Â, Ô
·, È, ˘
ñ ∆· ʈӋÂÓÙ· ‰È·ÈÚÔ‡ÓÙ·È Û ‚Ú·¯‡¯ÚÔÓ·, Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓ· Î·È ‰›¯ÚÔÓ·, Ì ‚¿ÛË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÚÔÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘˜. ñ ∆· ‚Ú·¯‡¯ÚÔÓ· ‹ ‚Ú·¯¤· (ۇ̂ÔÏÔ ‚Ú·¯‡ÙËÙ·˜: ˘ ) ÚÔʤÚÔÓÙ·Ó fiˆ˜ Î·È Û‹ÌÂÚ·, Û ۇÓÙÔÌÔ (‚Ú·¯‡) ¯ÚfiÓÔ: öÏÂÔ˜ = [eleos]. ñ ∆· Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓ· ‹ Ì·ÎÚ¿ (ۇ̂ÔÏÔ Ì·ÎÚfiÙËÙ·˜: – ) ÚÔʤÚÔÓÙ·Ó ÂÚ›Ô˘ Û ‰ÈÏ¿ÛÈÔ (Ì·ÎÚfiÙÂÚÔ) ¯ÚfiÓÔ. ∆Ô «Ë» ·ÎÔ˘ÁfiÙ·Ó ˆ˜ ‰‡Ô «Â» (ÂÂ) Î·È ÙÔ «ˆ» ˆ˜ ‰‡Ô «Ô» (ÔÔ): äÒ˜ (Ë ¯·Ú·˘Á‹) = [eeoos]. ñ ∆· ‰›¯ÚÔÓ· ‹Ù·Ó Û οÔȘ ϤÍÂȘ ‚Ú·¯¤· Î·È Û οÔȘ Ì·ÎÚ¿.
* ∞Ú¯Èο ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ ÂÚÈÏ¿Ì‚·ÓÂ Î·È ÙÔ ÁÚ¿ÌÌ· ‚·Ü ‹ ‰›Á·ÌÌ· (F), Ô˘ ÚÔÊÂÚfiÙ·Ó Û·Ó «‚» ‹ Û·Ó ÌÈÛfi «Ô˘», fiˆ˜ fiÙ·Ó ÚÔʤÚÔ˘Ì ÙË Ï¤ÍË «√˘¿ÛÈÁÎÙÔÓ». ∂›Û˘, ÛÙËÓ ·Ï·ÈfiÙ·ÙË ·.Â. ˘‹Ú¯Â Î·È Ô ÊıfiÁÁÔ˜ ÁÈÔÙ (Ô˘ ‰Â Ì·˜ ÛÒıËΠÙÔ Û‡Ì‚ÔÏfi ÙÔ˘ Î·È Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÚÈÛÙ¿ÓÂÙ·È Ì ÙÔ Ï·Ù. j), Ô˘ ·ÎÔ˘ÁfiÙ·Ó fiˆ˜ Ô ÊıfiÁÁÔ˜ «È» ÛÙË Ï¤ÍË «·È‰È¿».
18
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 19
™‡Ìʈӷ ¢È·›ÚÂÛË Û˘ÌÊÒÓˆÓ ¿ÊˆÓ· Ô˘Ú·ÓÈο ¯ÂÈÏÈο „ÈÏ¿ ̤۷ ‰·Û¤·
Î Á ¯
‚ Ê
Ë̛ʈӷ Ô‰ÔÓÙÈο
˘ÁÚ¿
Ù ‰ ı
Ï, Ú
¤ÓÚÈÓ·
‰ÈÏ¿ ˙, Í, „ Û˘ÚÈÛÙÈÎfi
Ì, Ó
Û (-˜)
ñ ∆· Û‡Ìʈӷ ÚÔʤÚÔÓÙ·Ó Û ÁÂÓÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜ fiˆ˜ Î·È Û‹ÌÂÚ·. π‰È·›ÙÂÚË ÚÔÊÔÚ¿ ›¯·Ó, .¯., ÙÔ «‚», Ô˘ ′ ÚÔÊÂÚfiÙ·Ó «Ì», ÙÔ «‰», Ô˘ ÚÔÊÂÚfiÙ·Ó «ÓÙ» (‚¿‰ËÓ = [badeen]), Î·È ÙÔ «Á», Ô˘ ÚÔÊÂÚfiÙ·Ó «Áλ.
¢›ÊıÔÁÁÔÈ ñ √È ‰›ÊıÔÁÁÔÈ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ‰‡Ô ʈӋÂÓÙ· Ô˘ ÚÔʤÚÔÓÙ·Ó ÁÚ‹ÁÔÚ· Ì·˙› Û ̛· Û˘ÏÏ·‚‹. ™ÙË Ó.Â. fiÛ˜ ¤¯Ô˘Ó ÂÈ‚ÈÒÛÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È «‰›„ËÊ·» Î·È ÚÔʤÚÔÓÙ·È Û·Ó ¤Ó· ʈӋÂÓ. ñ ¢È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È Û ÔÎÙÒ Î‡ÚȘ Î·È ÙÚÂȘ ηٷ¯ÚËÛÙÈΤ˜. ñ √È Î‡ÚȘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡˜ ¿ÏÏˆÓ ÊˆÓˤÓÙˆÓ Ì ٷ ʈӋÂÓÙ· È Î·È ˘: · Ë + ˘ → ˢ ·È, ÂÈ, ÔÈ Â + È, ˘ → ·˘, ¢, Ô˘ Ô ˘ + È → ˘È ñ √È Î·Ù·¯ÚËÛÙÈΤ˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ÙˆÓ ·, Ë, ˆ Ì ¤Ó· È Ô˘ «˘Ô-ÁÚ¿ÊÂÙ·È» (ÁÚ¿ÊÂÙ·È ·fi οو) Î·È ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È ˘ÔÁÂÁÚ·Ì̤ÓË: ÷·, FË, ˇˆ ñ ∂›Ó·È Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓ˜ ÂÎÙfi˜ οÔÈˆÓ ÂÍ·ÈÚ¤ÛˆÓ.
}
}
ÕÛÎËÛË ¡· ÛËÌÂÈÒÛÂÙ ¿ӈ ·fi ÙȘ Û˘ÏÏ·‚¤˜ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ϤÍÂˆÓ ÙÔ ÛËÌÂ›Ô – ÁÈ· ÙȘ Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓ˜ Î·È ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ˘ ÁÈ· ÙȘ ‚Ú·¯‡¯ÚÔÓ˜: ˙ˆ-‹, ≥-‚Ë (= Ë ÓÂfiÙËÙ·), ì-‰¤-ˆ˜ (= Ì ¢¯·Ú›ÛÙËÛË), ÎÔÈ-Ófi˜, ÎÚfi-ÙÔ˜, Óˆ-ıÚfi˜, Ófi-ÌÔ˜, Ôå-ˆ-Ófi˜ (= Ì·ÓÙÈÎfi ÙËÓfi ‹ ÛËÌ›Ô), Ì‹-ÙËÚ, ·Ö-‰Â˜, ÁÔ-ÓÂÖ˜, Úá-ÙÔÓ.
µ·ÎÙËÚ›· Á¿Ú âÛÙÈ ·È‰Â›· ‚›Ô˘ ª¤Ó·Ó‰ÚÔ˜, °ÓáÌ·È ªÔÓfiÛÙȯÔÈ
∏ ·È‰Â›· Â›Ó·È ÛÙ‹ÚÈÁÌ· ÛÙË ˙ˆ‹. ∞′ °Àª¡∞™π√À
19
∂¡√∆∏∆∞ 2
10-11-05
14:38
Page 20
∂ÓfiÙËÙ· 3
ARXAIA A GYMN(1-140)
™ÙÔ ·Ú¯·˚Îfi ¯·ÏÎÔ˘ÚÁÂ›Ô Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Û ·˘Ùfi ÙÔ ·ÁÁÂ›Ô ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È ·ÚÈÛÙÂÚ¿ Ô ÊÔ‡ÚÓÔ˜ ً͈˜ ÌÂÙ¿ÏÏÔ˘ Î·È ‰ÂÍÈ¿ ¤Ó·˜ Ù¯ӛÙ˘ Ô˘ Û˘Ó·ÚÌÔÏÔÁ› Ù· ̤ÏË ÂÓfi˜ ¯¿ÏÎÈÓÔ˘ ·Á¿ÏÌ·ÙÔ˜ (480 .Ã., ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô µÂÚÔÏ›ÓÔ˘)
¶·Ú¿ÛÙ·ÛË ÂÌÔÚÈ΋˜ Û˘Ó·ÏÏ·Á‹˜. ¢‡Ô Ó¤ÔÈ ˙˘Á›˙Ô˘Ó Û ÌÂÁ¿ÏÔ ˙˘Áfi ÂÌÔÚ‡̷ٷ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ fi¯È ÛÙ·ıÌ¿ ·ÏÏ¿ ÈÛÔ‚·Ú‹ ÂÌÔÚ‡̷ٷ (6Ô˜ ·È. .Ã., ªËÙÚÔÔÏÈÙÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ¡¤·˜ ÀfiÚ΢).
∂·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ ªÈ· Âͤ¯Ô˘Û· fiÏË, fiˆ˜ Ë ∞ı‹Ó· ÙÔ˘ 5Ô˘ ·È. .Ã., ‹Ù·Ó ‡ÏÔÁÔ Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ·˘ÍË̤Ó˜ ·Ó¿ÁΘ ÁÈ· ÚÔ˚fiÓÙ· Î·È ˘ËÚÂۛ˜. ∆Ș ·Ó¿ÁΘ ·˘Ù¤˜ Î¿Ï˘Ù·Ó ÔÈΛϘ ηÙËÁÔڛ˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÒÓ, ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¿ÏÏÔÈ ‹Ù·Ó ÂχıÂÚÔÈ Ôϛ٘ Î·È ¿ÏÏÔÈ Ì¤ÙÔÈÎÔÈ ‹ Î·È ‰Ô‡ÏÔÈ.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
\∞ıËÓ·ÖÔÈ, ó˜ ηd Ôî ëÙ¤Ú·˜ fiÏÂȘ ηÙÔÈÎÔÜÓÙ˜, ÔÏÏa âÓ Ùˇá ‚›ˇˆ âÈÙˉ‡ԢÛÈ, ¥Ó· Ùa àÓ·Áηַ ÔÚ›˙ˆÓÙ·È: ¡·˘ÛÈ·‰Ë˜ Ó·‡ÎÏËÚÔ˜ JÓ ÂÚd ÙcÓ ÙÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÙÚÔÊcÓ ë·˘Ùˇá ηd ÙÔÖ˜ ÔåΛÔȘ âÛÔ‡‰·˙Â, ÙÔÜÙ’ ·éÙe ‰’ âÔ›Ô˘Ó •¤ÓˆÓ ï öÌÔÚÔ˜ ηd •ÂÓÔÎÏɘ ï οËÏÔ˜. ¶Ôχ˙ËÏÔ˜ àe àÏÊÈÙÔÔÈ›·˜ ë·˘ÙeÓ Î·d ÔåΤٷ˜ öÙÚÂÊÂ, öÙÈ ‰b ÔÏÏ¿ÎȘ ÙFÉ fiÏÂÈ âÏÂÈÙÔ‡ÚÁÂÈ. °Ï·‡ÎˆÓ ï ÃÔÏ·ÚÁÂf˜ âÁÂÒÚÁÂÈ Î·d ‚Ôܘ öÙÚÂÊÂ, ¢Ë̤·˜ ‰b àe ¯Ï·Ì˘‰Ô˘ÚÁ›·˜ ‰ÈÂÙÚ¤ÊÂÙÔ, ªÂÁ·Ú¤ˆÓ ‰’ Ôî ÏÂÖÛÙÔÈ àe â͈ÌȉÔÔÈ›·˜. √éÎ çÏ›ÁÔÈ ÙáÓ ÔÏÈÙáÓ Ù¤¯ÓËÓ ÙÈÓa âÍÂÌ¿Óı·ÓÔÓ, ÔxÔÓ ÙcÓ ÙáÓ ÏÈıÔÍfiˆÓ, ÎÂڷ̤ˆÓ, ÙÂÎÙfiÓˆÓ, Û΢ÙÔÙfïÓ, ηd ÏÂÖÛÙ· âÈÙ‹‰ÂÈ· Ùˇá ‚›ˇˆ âÍÂÈÚÁ¿˙ÔÓÙÔ. •ÂÓÔÊáÓ, \∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ 2.7.6 (ÂχıÂÚË ‰È·Û΢‹)
20
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 21
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ó˜ ηd Ôî ëÙ¤Ú·˜ fiÏÂȘ ηÙÔÈÎÔÜÓÙ˜ ≤ÙÂÚÔ˜, ëÙ¤Ú·, ≤ÙÂÚÔÓ (ÂÈÌÂÚ. ·ÓÙˆÓ.) âÈÙˉ‡ˆ ¥Ó·... ÔÚ›˙ˆÓÙ·È (Ú. ÔÚ›˙ÔÌ·È) ï Ó·‡ÎÏËÚÔ˜ ÂÚd ÙcÓ ÙÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÙÚÔÊcÓ ë·˘Ùˇá ηd ÙÔÖ˜ ÔåΛÔȘ âÛÔ‡‰·˙ÂÓ ÙÔÜÙ’ ·éÙe ‰’ âÔ›ÂÈ (Ú. ÔȤˆ, ÔÈá) ï οËÏÔ˜ ì àÏÊÈÙÔÔÈ›· ï ÔåΤÙ˘ öÙÈ ÔÏÏ¿ÎȘ âÏÂÈÙÔ‡ÚÁÂÈ (Ú. ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ¤ˆ, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁá) âÁÂÒÚÁÂÈ (Ú. ÁˆÚÁ¤ˆ, ÁˆÚÁá) ï ‚Ôܘ, ÙÔÜ ‚Ôfi˜ ì ¯Ï·Ì˘‰Ô˘ÚÁ›· ì â͈ÌȉÔÔÈ›· ÙÈÓ¿ (·fiÚ. ·ÓÙˆÓ.) âÍÂÌ¿Óı·ÓÔÓ (Ú. âÎÌ·Óı¿Óˆ) ÔxÔÓ ï ÏÈıÔÍfiÔ˜ ÎÂڷ̤ˆÓ (Ô˘Û. ï ÎÂڷ̇˜) ÙÂÎÙfiÓˆÓ (Ô˘Û. ï Ù¤ÎÙˆÓ) ï Û΢ÙÔÙfiÌÔ˜ Ùa âÈÙ‹‰ÂÈ· âÍÂÈÚÁ¿˙ÔÓÙÔ (Ú. âÍÂÚÁ¿˙ÔÌ·È)
fiˆ˜ Î·È ·˘ÙÔ› Ô˘ ˙Ô˘Ó / ηÙÔÈÎÔ‡Ó ÛÙȘ ¿ÏϘ fiÏÂȘ ¿ÏÏÔ˜, ¿ÏÏË, ¿ÏÏÔ ·Û¯ÔÏԇ̷È, ·ÛÎÒ Â¿ÁÁÂÏÌ· (‚. Ó.Â.: ÂÈÙË‰Â˘Ì·Ù›·˜) ÁÈ· Ó· ·ÔÎÙÔ‡Ó / ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó Ô È‰ÈÔÎÙ‹Ù˘ ÏÔ›Ô˘, Ô Ó·˘ÙÈÎfi˜, Ô ı·Ï·ÛÛÈÓfi˜ ÌÂÚÈÌÓÔ‡Û ÁÈ· ÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Î·È ÙˆÓ ‰ÈÎÒÓ ÙÔ˘ Î·È ÙÔ ›‰ÈÔ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ¤Î·ÓÂ Ô ÌÈÎÚÔˆÏËÙ‹˜ Ë ·Ú·Û΢‹ ·ÏʛوÓ, ÎÚÈı¿Ï¢ÚÔ˘ Ô ÔÈÎÈ·Îfi˜ ‰Ô‡ÏÔ˜ ·ÎfiÌ·, ÂÈϤÔÓ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÚÔÛ¤ÊÂÚ ‰ËÌfiÛÈ· ˘ËÚÂÛ›· Ì ‰Èο ÙÔ˘ ¯Ú‹Ì·Ù· ‹Ù·Ó ÁˆÚÁfi˜, ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Û ÙË ÁË ÙÔ ‚fi‰È (ÛÙÔÓ ÏËı. Ù· ‚ÔÔÂȉ‹, Ù· ÎÙËÓÔÙÚÔÊÈο ˙Ò·) Ë Ù¤¯ÓË Ù˘ ηٷÛ΢‹˜ ¯Ï·Ì‡‰ˆÓ Ë Ù¤¯ÓË Ù˘ ηٷÛ΢‹˜ Â̛͈‰ˆÓ (ÂÓ‰˘Ì¿ÙˆÓ Ô˘ ¿ÊËÓ·Ó ·Î¿Ï˘ÙÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÒÌÔ˘˜) οÔÈ· (Ù¤¯ÓË) Ì¿ı·ÈÓ·Ó Î·Ï¿ (‚. Ó.Â.: ÂÎÌ¿ıËÛË, Ì·ıËÛÈ·Îfi˜) fiˆ˜, ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜ ¯¿ÚË Ô Ù¯ӛÙ˘ Ù˘ ¤ÙÚ·˜, Ô Ì·ÚÌ·Ú¿˜ ÙˆÓ ÎÂڷ̤ˆÓ, ÙˆÓ Ù¯ÓÈÙÒÓ ÙÔ˘ ËÏÔ‡ ÙˆÓ Ì·Ú·ÁÎÒÓ ‹ ÔÈÎÔ‰fiÌˆÓ (‚. Ó.Â.: ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ·˜, ÙÂÎÙÔÓÈÎfi˜) Ô ‚˘ÚÛÔ‰¤„˘, Ô ÙÛ·ÁοÚ˘ Ù· ·Ó·Áη›· ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·Ó Î·È ·ÔÎÙÔ‡Û·Ó / ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙·Ó
ÔÏÏa âÓ Ùˇá ‚›ˇˆ âÈÙˉ‡ԢÛÈ: ªfiÏȘ ¤Ó·˜ Ó·Úfi˜ ∞ıËÓ·›Ô˜ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÓ ÙË ‚·ÛÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿„·Ì ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ∂ÓfiÙËÙ·, ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ –ȉȷ›ÙÂÚ· ·fi ÙÔÓ 5Ô ·È. .Ã.– ·ÓÒÙÂÚ˜ ÛÔ˘‰¤˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ˘˜ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÔÊÈÛÙ¤˜. ∞˘Ùfi ‚¤‚·È· ›Û¯˘Â, ΢ڛˆ˜, ÁÈ· Ù· ·ÁfiÚÈ· ÙˆÓ Â‡ÔÚˆÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ. ∆· ˘fiÏÔÈ· ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·Ó ÛÙÔÓ ‚ÈÔÔÚÈÛÌfi ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜, Û˘Ó‹ıˆ˜, Ù· ·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· ÙˆÓ ÁÔÓ¤ˆÓ ÙÔ˘˜. Ó·‡ÎÏËÚÔ˜: ÿÚË ÛÙË ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ı¤ÛË Ù˘ fiÏ˘ ÙÔ˘˜ Î·È ÏfiÁˆ Ù˘ ·‰˘Ó·Ì›·˜ Ù˘ ·ÙÙÈ΋˜ Á˘ Ó· Û˘ÓÙËÚ‹ÛÂÈ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Ì ÙË ÁˆÚÁ›· ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘, ÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ ÛÙÚ¿ÊËÎ·Ó ÁÚ‹ÁÔÚ· ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ, ΢ڛˆ˜ ÛÙÔ ı·Ï¿ÛÛÈÔ. ¶ÏÔÈÔÎً٘ Î·È Î˘‚ÂÚÓ‹Ù˜ ÙˆÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ ÏÔ›ˆÓ ‹Ù·Ó ÔÈ Ó·‡ÎÏËÚÔÈØ Ì ÂÈÛ·ÁˆÁ¤˜ Î·È ÂÍ·ÁˆÁ¤˜ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó ÔÈ öÌÔÚÔÈ, ÂÓÒ Ì ÙÔ ÏÈ·ÓÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ ÔÈ Î¿ËÏÔÈ. ÀËÚÂۛ˜ ·ÏÏ·Á‹˜ Í¤ÓˆÓ ÓÔÌÈÛÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ ÙÔÈÎfi ÓfiÌÈÛÌ· ·Ú›¯·Ó ÔÈ àÚÁ˘Ú·ÌÔÈ‚Ô›.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¡· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ ÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓÔÈ ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Â·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ. 2. ™Â ÔÈ· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó ÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·‰˘Ó·Ì›·˜ Ù˘ Á˘ ÙÔ˘˜ Ó· ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙËÚ‹ÛÂÈ; ¶ÔÈ· ·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ·˘Ù‹ ÙË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·; ∞′ °Àª¡∞™π√À
21
∂¡√∆∏∆∞ 3
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 22
µ. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ∏ ÂÙ˘ÌÔÏÔÁ›· ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È ™‡ÓıÂÛË ™ÙÔ µ′ ̤ÚÔ˜ οı ∂ÓfiÙËÙ·˜ ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ ÙÚfiÔÈ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ÔÈ Ï¤ÍÂȘ ÛÙËÓ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋. ∏ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË Ù˘ ÚÔ¤Ï¢Û˘ Î·È ÙÔ˘ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ Ï¤ÁÂÙ·È ÂÙ˘ÌÔÏÔÁ›·*. ™ÎÔfi ¤¯ÂÈ Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÛÙËÓ ÏËÚ¤ÛÙÂÚË Î·Ù·ÓfiËÛË ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜. ªÂÚÈΤ˜ ϤÍÂȘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È ·fi Ì›· ¿ÏÏË Ï¤ÍË: Ùڤʈ
ΤڷÌÔ˜
ÙÚÔÊ‹
ÎÂڷ̇˜
ªÂÚÈΤ˜ ¿ÏϘ ϤÍÂȘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ¤ÓˆÛË ‰‡Ô ‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ Ï¤ÍˆÓ: Ó·‡ - ÎÏËÚÔ˜
Û΢ÙÔ - ÙfiÌÔ˜
ӷܘ + ÎÏÉÚÔ˜
ÛÎÜÙÔ˜ (= ‰¤ÚÌ·) + Ù¤ÌÓˆ
√È ‰È·‰Èηۛ˜ ·˘Ù¤˜ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Ó¤ˆÓ ϤÍÂˆÓ Â›Ó·È ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· Ë ·Ú·ÁˆÁ‹, ÙËÓ ÔÔ›· ı· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙ Û ·˘Ù‹ ÙËÓ Ù¿ÍË, Î·È Ë Û‡ÓıÂÛË, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ı· ·Û¯ÔÏËı›Ù ÂÎÙÂÓÒ˜ ÛÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ù¿ÍË.
™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ϤÍÂˆÓ ÛÙËÓ ∞Ú¯·›· Î·È ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
·Ú¿ÁˆÁ˜
Û‡ÓıÂÙ˜
¶·Ú¿ÁˆÁ˜ ϤÍÂȘ ñ ∏ ϤÍË ·fi ÙËÓ ÔÔ›· Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÌÈ· ¿ÏÏË Ï¤ÍË Ï¤ÁÂÙ·È ÚˆÙfiÙ˘Ë. ∏ ϤÍË Ô˘ ·Ú¿ÁÂÙ·È ·fi ÌÈ· ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË Ï¤ÁÂÙ·È ·Ú¿ÁˆÁË. ñ √È ·Ú¿ÁˆÁ˜ ϤÍÂȘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙȘ ÚˆÙfiÙ˘Â˜ Ì ÙËÓ ÚÔÛı‹ÎË ·Ú·ÁˆÁÈÎÒÓ Î·Ù·Ï‹ÍˆÓ: ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË
·Ú¿ÁˆÁË Ï¤ÍË
ı¤Ì· + ηٿÏËÍË ÛÔ˘‰-‹ âÈÙˉ‡-ˆ
ı¤Ì· + ηٿÏËÍË ÛÔ˘‰-¿˙ˆ âÈÙ‹‰Â˘-Ì·
* √ fiÚÔ˜ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙË Ï. öÙ˘ÌÔÓ (Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔÔÈË̤ÓÔ Ô˘‰. ÙÔ˘ ·Ú¯. ÂÈı. öÙ˘ÌÔ˜ = ·ÏËıÈÓfi˜) Î·È ÛËÌ·›ÓÂÈ «·ÏËıÈÓ‹ ÛËÌ·Û›· ÌÈ·˜ Ϥ͢ Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ Ù˘».
22
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 23
ñ ∆Ô ·Ú¯ÈÎfi ı¤Ì· ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÔÈ Ï¤ÍÂȘ, Û˘¯Ó¿ Ì ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜, ϤÁÂÙ·È Ú›˙·. ¶·Ú·Î¿Ùˆ ‰›ÓÔÓÙ·È ÔÚÈṲ̂Ó˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÙË Ú›˙· ÁÚ·Ê-. Œ¯Ô˘Ó fiϘ ÙÔ ›‰ÈÔ ı¤Ì·; ÁÚ·ÊÁÚ·Ê-‡˜, ÁÚ·-Ùfi˜, ÁÚ·Ì-Ì‹
ñ ∏ ϤÍË Ô˘ ‰ÂÓ ·Ú¿ÁÂÙ·È ·fi ¿ÏÏË, ·ÏÏ¿ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ·Â˘ı›·˜ ·fi οÔÈ· Ú›˙· Ì ÙËÓ ÚÔÛı‹ÎË ÌÈ·˜ ηٿÏË͢ ϤÁÂÙ·È ÚÈ˙È΋ ϤÍË. ñ ªÈ· ÔÌ¿‰· ϤÍÂˆÓ (·ÏÒÓ ‹ Û‡ÓıÂÙˆÓ) Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ›‰È· Ú›˙· ϤÁÔÓÙ·È ÔÌfiÚÚÈ˙˜. ™‡ÓıÂÙ˜ ϤÍÂȘ ñ √È Ï¤ÍÂȘ Ï›ıÔ˜ + ͤˆ (= ͇ӈ) ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙË Ï¤ÍË ÏÈıÔÍfiÔ˜. ªÈ· ϤÍË Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ·fi ‰‡Ô ¿ÏϘ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Û‡ÓıÂÙË Ï¤ÍË. √È Ï¤ÍÂȘ Ô˘ ÙË Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ù· Û˘ÓıÂÙÈο ̤ÚË Ù˘.
Û˘ÓıÂÙÈο ̤ÚË ·′′ Û˘ÓıÂÙÈÎfi + ‚′′ Û˘ÓıÂÙÈÎfi Ï›ıÔ˜ + ͤˆ ‰È¿ + ÙÚ¤ÊÔÌ·È âÎ + Ì·Óı¿Óˆ
Û‡ÓıÂÙË Ï¤ÍË ÏÈıÔÍfiÔ˜ ‰È·ÙÚ¤ÊÔÌ·È âÎÌ·Óı¿Óˆ
ñ ∫¿ı ϤÍË Ô˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È Û‡ÓıÂÙË Â›Ó·È ·Ï‹.
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ηٷٿÍÂÙ ÙȘ ϤÍÂȘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Û ·Ï¤˜ Î·È Û‡ÓıÂÙ˜: Ùڤʈ, fiÏȘ, ‚Ú·¯‡‚ÈÔ˜, ΈÌfiÔÏȘ, ‚›Ô˜, àÓ·Ùڤʈ, â͈ÌȉÔÔÈ›·, ¯Ï·Ì˘‰Ô˘ÚÁ›·, Ù¤¯ÓË, ηÙÔÈΤˆ-ηÙÔÈÎá. 2. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ÙȘ ÚˆÙfiÙ˘Â˜ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙȘ ·Ú¿ÁˆÁ¤˜ ÙÔ˘˜ ÛÙË ÛÙ‹ÏË µ′′: ∞′′
µ′′
1. ÔȤˆ, ÔÈá 2. οËÏÔ˜ 3. fiÏȘ 4. Ûı¤ÓÔ˜ 5. Ì·Óı¿Óˆ 6. ÎÔṲ̂ˆ, ÎÔÛÌá
·. Ì·ıËÙ‹˜ ‚. ÔÏ›Ù˘ Á. ηËχˆ ‰. ÎfiÛÌËÌ· Â. Ô›ËÌ· ÛÙ. ÛıÂÓ·Úfi˜
3. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ÙȘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈΤ˜ ϤÍÂȘ Ù˘ ∞′′ ÛÙ‹Ï˘ Ì ÙȘ ·Ú¯·›Â˜ ÂÏÏËÓÈΤ˜ Ù˘ µ′′ ÛÙ‹Ï˘ Ì ÙȘ Ôԛ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÂÙ˘ÌÔÏÔÁÈ΋ Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ·. ™˘Ì‚Ô˘Ï¢Ù›Ù ÏÂÍÈÎfi Ù˘ ∞Ú¯·›·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜: ∞′′
µ′′
1. Û˘ÌÊÔÚ¿ 2. ÎÚ·ÙÈÎfi˜ 3. Ù˘¯ÂÚfi˜ 4. Ê·ÓÂÚfi˜ 5. ÂÈÙ¿¯˘ÓÛË 6. ‰È·ÓÔÌ‹
∞′ °Àª¡∞™π√À
·. Ù˘Á¯¿Óˆ ‚. Ê·›Óˆ Á. Ù¿¯Ô˜ ‰. Ӥ̈ Â. âÈÎÚ¿ÙËÛȘ ÛÙ. ʤڈ
23
∂¡√∆∏∆∞ 3
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 24
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ 1. ∆fiÓÔÈ Î·È Ó‡̷ٷ ∏ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ·Ú¯Èο ÁÚ·ÊfiÙ·Ó ¯ˆÚ›˜ ÙfiÓÔ˘˜ Î·È Ó‡̷ٷ, ηıÒ˜ ÔÈ Ê˘ÛÈÎÔ› ÔÌÈÏËÙ¤˜ Ù˘ ‰Â ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·Ó È‰È·›ÙÂÚ· ÛËÌ›· ÁÈ· Ó· ÚÔʤÚÔ˘Ó ÛˆÛÙ¿ ÙȘ ϤÍÂȘ, ÁÈ·Ù› ·ÎÔ‡ÁÔÓÙ·Ó ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ÚÔÊÔÚ¿. ªÂÙ¿ fï˜ ·fi ÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ì ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ˘¤ÛÙË ÌÂÙ·‚ÔϤ˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·ʋ˜ Ù˘ Ì ¿ÏϘ ÁÏÒÛÛ˜. °È’ ·˘Ùfi ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎÂ Ë ·Ó¿ÁÎË Ó· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó ÙÚfiÔÈ Î·È Î·ÓfiÓ˜ Ô˘ ı· ‚ÔËıÔ‡Û·Ó ÛÙË ÛˆÛÙ‹ ÂÎÌ¿ıËÛË Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ·fi ÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜. ªÂٷ͇ ·˘ÙÒÓ ‹Ù·Ó Î·È Ë ÂÈÓfiËÛË ÙˆÓ ÙfiÓˆÓ Î·È ÙˆÓ ÓÂ˘Ì¿ÙˆÓ.
∆fiÓÔÈ ™Â οı ϤÍË, ¿ӈ ÛÙÔ ÊˆÓ‹ÂÓ ‹ ÛÙË ‰›ÊıÔÁÁÔ Ù˘ Û˘ÏÏ·‚‹˜ Ô˘ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È, ÛËÌÂÈÒÓÔ˘Ì ¤Ó·Ó ÔÚÈṲ̂ÓÔ ÙfiÓÔ. √È ÙfiÓÔÈ Â›Ó·È: Ë ÔÍ›· ( ), Ë ‚·Ú›· ( ) Î·È Ë ÂÚÈۈ̤ÓË ( ~ ).
ã
`
ñ ∏ ÔÍ›· ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È ¿Óˆ ·fi ÙÔ ÊˆÓ‹ÂÓ Ù˘ Û˘ÏÏ·‚‹˜ Ô˘ ÚÔʤÚÂÙ·È Û ˘„ËÏfiÙÂÚÔ ÙfiÓÔ. ñ ∏ ‚·Ú›· ÙÔÓ›˙ÂÈ ÌfiÓÔ ÙË Ï‹ÁÔ˘Û·, Ô˘ ÚÔʤÚÂÙ·È Û ¯·ÌËÏfiÙÂÚÔ ÙfiÓÔ, fiÙ·Ó ‰ÂÓ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÛËÌÂ›Ô ÛÙ›Í˘. ñ ∏ ÂÚÈۈ̤ÓË [‹ Ô͢‚·Ú›· ( ^ )] ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È ÌfiÓÔ Û ̷ÎÚ¤˜ Û˘ÏÏ·‚¤˜, fiÙ·Ó Ô ÔÌÈÏËÙ‹˜ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó‚¿ÛÂÈ Î·È ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ Ó· ηÙ‚¿ÛÂÈ ÙÔÓ ÙfiÓÔ Ù˘ ʈӋ˜ ÙÔ˘ ηٿ ÙËÓ ÚÔÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ʈӋÂÓÙÔ˜. ŒÙÛÈ, Ë Ï¤ÍË «‚ÉÌ·» ÚÔÊÂÚfiÙ·Ó ÛÙËÓ ·.Â. «Ì¤bÌ·».
¶Ó‡̷ٷ ∫¿ı ϤÍË Ô˘ ·Ú¯›˙ÂÈ ·fi ʈӋÂÓ ‹ ‰›ÊıÔÁÁÔ ‹ ·fi ÙÔ Û‡ÌʈÓÔ ®- ·›ÚÓÂÈ ¿Óˆ Û ·˘Ùfi ¤Ó· Ó‡̷. ∆· Ó‡̷ٷ ›ӷÈ: Ë „ÈÏ‹ (\ ) Î·È Ë ‰·Û›· ( ^ ). ñ √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ·Ú¯›˙Ô˘Ó ·fi ʈӋÂÓ ‹ ‰›ÊıÔÁÁÔ ·›ÚÓÔ˘Ó „ÈÏ‹. ñ ∏ ‰·Û›· ‰ËψÓfiÙ·Ó ·Ú¯Èο Ì ÙÔ ÁÚ¿ÌÌ· «∏» Î·È ÚÔÊÂÚfiÙ·Ó Û·Ó ¤Ó· ·¯Ófi «¯», ÂÚ›Ô˘ fiˆ˜ Ô ·ÁÁÏÈÎfi˜ ÊıfiÁÁÔ˜ «h» (.¯. ÛÙË Ï¤ÍË «history»). ŒÙÛÈ, fiÙ·Ó Û ÌÈ· ·Ú¯·›· ÂÈÁÚ·Ê‹ ‰È·‚¿˙Ô˘Ì «∏∂§§∞™», ÌÂÙ·ÁÚ¿ÊÔ˘Ì «^∂ÏÏ¿˜». ñ ™ÙË °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ Ù˘ ∞Ú¯·›·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ı· ‚Ú›Ù ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÔÁÔ Ì ÙȘ ‰·Û˘ÓfiÌÂÓ˜ ϤÍÂȘ. ∂‡ÎÔÏ· ÌÔÚ›Ù ӷ ı˘Ì¿ÛÙ fiÙÈ ‰·Û‡ÓÔÓÙ·È ¿ÓÙ· ÙÔ ˘ Î·È ÙÔ Ú, fiÙ·Ó ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÌÈ·˜ Ϥ͢, .¯. ≈‰ˆÚ, ®Ô‹*.
√È ¤ÓÙ ‚·ÛÈÎÔ› ηÓfiÓ˜ ÙÔÓÈÛÌÔ‡: 1. ŸÙ·Ó Ë Ï‹ÁÔ˘Û· Â›Ó·È Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓË, ‰ÂÓ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È Ë ÚÔ·Ú·Ï‹ÁÔ˘Û·, .¯. àÓıÚÒÔ˘. 2. ªÈ· Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓË ·Ú·Ï‹ÁÔ˘Û·, fiÙ·Ó ÙÔÓ›˙ÂÙ·È, ·›ÚÓÂÈ ÔÍ›·, ·Ó Ë Ï‹ÁÔ˘Û· Â›Ó·È Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓË, .¯. ÌÓ‹ÌË. 3. ªÈ· Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓË ·Ú·Ï‹ÁÔ˘Û·, fiÙ·Ó ÙÔÓ›˙ÂÙ·È, ·›ÚÓÂÈ ÂÚÈۈ̤ÓË, ·Ó Ë Ï‹ÁÔ˘Û· Â›Ó·È ‚Ú·¯‡¯ÚÔÓË, .¯. ÌÉÏÔÓ, ÔrÎÔ˜. 4. ∏ ÚÔ·Ú·Ï‹ÁÔ˘Û· ·›ÚÓÂÈ ¿ÓÙÔÙ ÔÍ›·, ÔÙ¤ ÂÚÈۈ̤ÓË, .¯. ôÙÔÌÔÓ. 5. ªÈ· ‚Ú·¯‡¯ÚÔÓË Û˘ÏÏ·‚‹ ·›ÚÓÂÈ ¿ÓÙÔÙ ÔÍ›·, ÔÙ¤ ÂÚÈۈ̤ÓË, .¯. ÙfiÌÔ˜.
* ∂›Û˘, ·Ú·ÙËÚ‹ÛÙ fiÙÈ ÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ‰·Û‡ÓÔÓÙ·È ·Ú¯›˙Ô˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi h, fiÙ·Ó ÌÂÙ·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Û ͤÓ˜ ÁÏÒÛÛ˜ .¯. (·ÁÁÏ.) Hellas, history (îÛÙÔÚ›·), hero (≥Úˆ˜), (Á·ÏÏ.) Homêre (≠√ÌËÚÔ˜), hystérie (ñÛÙÂÚ›·), (ÁÂÚÌ.) Harmonie (êÚÌÔÓ›·).
24
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 25
2. ª¤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ ™ÙËÓ ·.Â., fiˆ˜ Î·È ÛÙË Ó.Â, ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰¤Î· ηÙËÁÔڛ˜ Ϥ͈Ó, Ù· ̤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘. ¢È·›ÚÂÛË ÙˆÓ ÌÂÚÒÓ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘
ÙˆÙÈο
{
ÎÏÈÙ¿ ¿ÚıÚÔ fiÓÔÌ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi fiÓÔÌ· ›ıÂÙÔ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· ÌÂÙÔ¯‹ Ú‹Ì·
¿ÎÏÈÙ· ÚfiıÂÛË Â›ÚÚËÌ· Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÂÈÊÒÓËÌ·
™ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù fiÏ· Ù· ̤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ (ÂÎÙfi˜ ·fi ÂÈʈӋ̷ٷ): ¿ÚıÚÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ›ıÂÙÔ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· Ú‹Ì· ÌÂÙÔ¯‹ ›ÚÚËÌ· ÚfiıÂÛË Ôî fiÏÂȘ ÔÏÏ¿ ëÙ¤Ú·˜ âÛÔ‡‰·˙ ηÙÔÈÎÔÜÓÙ˜ ó˜ âÓ
Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ η›
∞fi Ù· ̤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ ÙÔ ¿ÚıÚÔ, ÙÔ fiÓÔÌ· (Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ‹ ›ıÂÙÔ), Ë ·ÓÙˆÓ˘Ì›· Î·È Ë ÌÂÙÔ¯‹ Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙÒÛÂȘ, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ÙˆÙÈο.
3. ∆· ·ÚÂfiÌÂÓ· ÙˆÓ ÙˆÙÈÎÒÓ ∆· ·ÚÂfiÌÂÓ· (‹ Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ı·) ÙˆÓ ÙˆÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ·.Â. Â›Ó·È Ù· ÂÍ‹˜: ·. √È ÁÓˆÛÙ¤˜ ·fi ÙË Ó.Â. ÙÒÛÂȘ (ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋, ÁÂÓÈ΋, ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ Î·È ÎÏËÙÈ΋). ™ÙËÓ ·.Â. ˘‹Ú¯Â ¿ÏÏË Ì›· ÙÒÛË, Ë ‰ÔÙÈ΋, Ë ÔÔ›· Û‹ÌÂÚ· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÌfiÓÔ Û οÔȘ ÛÙÂÚÂfiÙ˘Â˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ, fiˆ˜ ı· ‰Ô‡Ì ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·. ∏ ϤÍË «‰ÔÙÈ΋» ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ Ú‹Ì· «‰›‰ˆÌÈ» (= ‰›Óˆ) Î·È ‰ËÏÒÓÂÈ ·˘ÙfiÓ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰›ÓÂÙ·È Î¿ÙÈ, .¯. ‰›‰ˆÌÈ Ùˇá Ê›Ïˇˆ ‰áÚ· (= ‰›Óˆ ÛÙÔÓ Ê›ÏÔ ‰ÒÚ·). ™ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ ··ÓÙÔ‡Ó ÔÈ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ϤÍÂȘ Û ‰ÔÙÈ΋ ÙÒÛË: Ùˇá ‚›ˇˆ, ë·˘Ùˇá, ÙÔÖ˜ ÔåΛÔȘ, ÙFÉ fiÏÂÈ. °È· Ó· ·Ô‰ÒÛÔ˘Ì ÙË ‰ÔÙÈ΋ ÛÙË Ó. Â., ¯ÚËÛÈÌÔÔÈԇ̠΢ڛˆ˜ ÊÚ¿ÛÂȘ Ì ÙȘ ÚÔı¤ÛÂȘ ÌÂ, Û (ÛÙÔÓ, ÛÙËÓ, ÛÙÔ), ÁÈ· ‹ ·Ï‹ ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ ÙÒÛË. ™ÙË Ó.Â. ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÛÙÂÚÂfiÙ˘Â˜ ÊÚ¿ÛÂȘ Ì ‰ÔÙÈ΋. ¶ÔÈ· Â›Ó·È Ë ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛˆÓ; 1. ¢È¤Ú·Í ÙÔ ¤ÁÎÏËÌ· ÂÓ „˘¯ÚÒ! 2. ∆Ô˘ ¤Ù˘¯·Ó ·Ó·Ô‰È¤˜, ÂÓÙÔ‡ÙÔȘ (âÓ ÙÔ‡ÙÔȘ) ‰ÂÓ ¤¯·Û ÙÔ Î¤ÊÈ ÙÔ˘. 3. Œ¯ÂȘ ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ‰›ÎÈÔ. 4. ∂Ó Ù¤ÏÂÈ (âÓ Ù¤ÏÂÈ) ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ¤ÚıÂÈ ÛÙËÓ ÂΉÚÔÌ‹. 5. ∂Ó Û˘Ó¯›· ı· ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ì ÁÈ· ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ ÙÔ˘ ÛÂÈÛÌÔ‡. 6. ∫ˉ‡ÙËΠ̠ÙÈ̤˜ ÂÓ ÂÓÂÚÁ›· Ó·˘¿Ú¯Ô˘. 7. ∂Ó ¿ÛË ÂÚÈÙÒÛÂÈ, ı· ¤Úıˆ Ì·˙› ÛÔ˘. 8. ∆ÔÓ ·¤Ê¢Á·Ó ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘. 9. ¢fiÍ· Ùˆ £ÂÒ, ÊÙ¿Û·Ì ÛÙËÓ ÒÚ· Ì·˜. 10. ™˘Ó £ÂÒ ı· ÎÂÚ‰›ÛÔ˘Ì ÛÙÔÓ ·˘ÚÈ·Ófi ‰‡ÛÎÔÏÔ ·ÁÒÓ·.
∞′ °Àª¡∞™π√À
25
∂¡√∆∏∆∞ 3
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 26
∞fi ÙȘ ÙÒÛÂȘ Ù˘ ·.Â. Ë ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ Î·È Ë ÎÏËÙÈ΋ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÔÚı¤˜ Î·È ÔÈ ˘fiÏÔȘ Ï¿ÁȘ. ‚. ∆· ÁÓˆÛÙ¿ ·fi ÙË Ó.Â. Á¤ÓË (·ÚÛÂÓÈÎfi, ıËÏ˘Îfi, Ô˘‰¤ÙÂÚÔ). Á. √È ·ÚÈıÌÔ› ÛÙËÓ ·.Â. Â›Ó·È ÙÚÂȘ: Ô ÂÓÈÎfi˜, Ô ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ Î·È Ô ‰˘˚Îfi˜ (Ô˘ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÛÙË Ó.Â.)Ø Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ fiÙÈ Á›ÓÂÙ·È ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ‰‡Ô ÚfiÛˆ·, ˙Ò· ‹ Ú¿ÁÌ·Ù·, .¯. (ÂÓ.) ï ôÓıÚˆÔ˜ - (ÏËı.) Ôî ôÓıÚˆÔÈ (‰˘˚Îfi˜) Ùg àÓıÚÒˆ (= ÔÈ ‰‡Ô ¿ÓıÚˆÔÈ). ‰. √È ÎÏ›ÛÂȘ ÛÙËÓ ·.Â. Â›Ó·È ÙÚÂȘ: Ë ÚÒÙË, Ë ‰Â‡ÙÂÚË Î·È Ë ÙÚ›ÙË, .¯. ì ÙÚ¿Â˙· (Ô˘Û. ·′ ÎÏ›Û˘), ï ôÓıÚˆÔ˜ (Ô˘Û. ‚′ ÎÏ›Û˘), ì fiÏȘ (Ô˘Û. Á′ ÎÏ›Û˘), ï ηÏfi˜, ì ηϋ, Ùe ηÏfiÓ (›ı. ‚′ ÎÏ›Û˘), ï/ì ÂéÁÓÒ̈Ó, Ùe ÂûÁÓˆÌÔÓ (›ı. Á′ ÎÏ›Û˘). ¶·ÚÂfiÌÂÓ· ÙˆÓ ÙˆÙÈÎÒÓ ÙÒÛÂȘ ÔÚı¤˜
Ï¿ÁȘ
ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÎÏËÙÈ΋
ÁÂÓÈ΋ ‰ÔÙÈ΋ ·ÈÙÈ·ÙÈ΋
·ÚÈıÌÔ› ÂÓÈÎfi˜ ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ‰˘˚Îfi˜
Á¤ÓË ·ÚÛÂÓÈÎfi ıËÏ˘Îfi Ô˘‰¤ÙÂÚÔ
ÎÏ›ÛÂȘ ÚÒÙË ‰Â‡ÙÂÚË ÙÚ›ÙË
4. ∆· ·ÚÂfiÌÂÓ· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ∆· ·ÚÂfiÌÂÓ· (‹ Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ı·) ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ·.Â. Â›Ó·È Ù· ÂÍ‹˜: ·. ∆· ÁÓˆÛÙ¿ ·fi ÙË Ó.Â. ÚfiÛˆ· (·′′, ‚′′, Á′′). ‚. √È ·ÚÈıÌÔ› (ÂÓÈÎfi˜, ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜, ‰˘˚Îfi˜). Á. √È ÂÁÎÏ›ÛÂȘ (ÔÚÈÛÙÈ΋, ˘ÔÙ·ÎÙÈ΋, ¢ÎÙÈ΋, ÚÔÛÙ·ÎÙÈ΋) Î·È ÔÈ ÔÓÔÌ·ÙÈÎÔ› Ù‡ÔÈ (··Ú¤ÌÊ·ÙÔ, ÌÂÙÔ¯‹). ‰. √È ¯ÚfiÓÔÈ (ÂÓÂÛÙÒÙ·˜, ·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜, ̤ÏÏÔÓÙ·˜, ·fiÚÈÛÙÔ˜, ·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜, ˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜ Î·È Û˘ÓÙÂÏÂṲ̂ÓÔ˜ ̤ÏÏÔÓÙ·˜). ∞Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ Ë ·.Â. ‰Â ‰È·ı¤ÙÂÈ ¯ˆÚÈÛÙfi Ù‡Ô Ì¤ÏÏÔÓÙ· ÁÈ· ÙË ‰‹ÏˆÛË ÙÔ˘ ÛÙÈÁÌÈ·›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıËÙÈÎÔ‡. ŒÙÛÈ, .¯., Ô Ù‡Ô˜ ̤ÏÏÔÓÙ· χۈ ÌÔÚ› Ó· ·Ô‰Ôı› Ì ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ «ı· χۈ» ‹ «ı· χӈ». Â. √È ÊˆÓ¤˜ (ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ Î·È Ì¤ÛË). ÛÙ. √È ‰È·ı¤ÛÂȘ (ÂÓÂÚÁËÙÈ΋, ̤ÛË, ·ıËÙÈ΋, Ô˘‰¤ÙÂÚË)*. ˙. ∆¤ÏÔ˜, Ù· Ú‹Ì·Ù· Ù˘ ·.Â., ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ô˘ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È, ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È ÛÂ Û˘˙˘Á›Â˜. ™ÙËÓ ·′′ Û˘˙˘Á›· ·Ó‹ÎÔ˘Ó Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ÛÙÔ ·′ ÂÓÈÎfi Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ Ï‹ÁÔ˘Ó Û -ˆ (.¯. ϤÁˆ) Î·È ÛÙË ‚′′ Û˘˙˘Á›· fiÛ· Ï‹ÁÔ˘Ó Û -ÌÈ (.¯. Ù›ıËÌÈ).
¶·ÚÂfiÌÂÓ· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜
ÚfiÛˆ· ·′ ‚′ Á′
·ÚÈıÌÔ› ÂÓÈÎfi˜ ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ‰˘˚Îfi˜
ÂÁÎÏ›ÛÂȘ ÔÚÈÛÙÈ΋ ˘ÔÙ·ÎÙÈ΋ ¢ÎÙÈ΋ ÚÔÛÙ·ÎÙÈ΋
ÔÓÔÌ·ÙÈÎÔ› Ù‡ÔÈ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ÌÂÙÔ¯‹
¯ÚfiÓÔÈ ÂÓÂÛÙÒÙ·˜ ·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜ ̤ÏÏÔÓÙ·˜ ·fiÚÈÛÙÔ˜ ·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜ ˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜ Û˘ÓÙ. ̤ÏÏÔÓÙ·˜
‰È·ı¤ÛÂȘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ̤ÛË ·ıËÙÈ΋ Ô˘‰¤ÙÂÚË
ʈӤ˜ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ̤ÛË
* ∆fiÛÔ ÛÙËÓ ∞Ú¯·›· fiÛÔ Î·È ÛÙË ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘Á¯¤ÔÓÙ·È Ë ÊˆÓ‹ Î·È Ë ‰È¿ıÂÛË ÂÓfi˜ Ú‹Ì·ÙÔ˜. ∏ ʈӋ Â›Ó·È ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ ηÙËÁÔÚ›· Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜, ÂÓÒ Ë ‰È¿ıÂÛË ¤¯ÂÈ Ó· οÓÂÈ Ì ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ (‚Ï. Û. 87).
26
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 27
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÙÔÓ›ÛÂÙ ÙȘ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ϤÍÂȘ, ‰ÈηÈÔÏÔÁÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ Û·˜, Î·È Ó· ‚¿ÏÂÙ ÙÔ ÛˆÛÙfi Ó‡̷: ıËÎË, ÏÂÁˆ, ÓËÛÔ˜, ÛÙ·‰ÈÔÓ, ÂÚÈ‚ÔÏÔ˜, ·‰˘ÙÔÓ, Ó·˘ÏÔ˜, ÎÙËÓÔ˜, ÌÂÛÔÓ, ÙÚÔÔ˜, ÏÔÁˆÓ, ÓÂÔ˜, ‚ˆÏÔ˜, Ù·˘ÚÔ˜, ‰Ô˘ÏˆÓ, ‰Ô˘ÏÔ˜, ÁÂÓӷȈÓ, ÔÈÓÔ˜, ÁÂÓÓ·ÈÔ˜, ÌËÎÔ˜, ˙¢ÁÔ˜, ÔÈÎÙÔ˜, ÚˆÌË (= ۈ̷ÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË), ÚËÙˆÚ, „ËÊÔ˜, ¯ˆÚÔ˜, ÔÏÂ̈Ó, ÙÚ·Â˙˘, ·ÓıÚˆˆÓ, ÙÔȯԘ. 2. ¡· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÙ ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙȘ ηٿÏÏËϘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ µ′′, ÒÛÙ ӷ Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÔ‡Ó ÓÔËÌ·ÙÈÎÒ˜ ·Ô‰ÂÎÙ¤˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ∞′′
µ′′
∏ ϤÍË ‰ÈÂÙÚ¤ÊÂÙÔ ∏ ϤÍË ÙÈÓ¿ ∏ ϤÍË àfi ∏ ϤÍË ÎÂڷ̤ˆÓ
Â›Ó·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi Â›Ó·È ÚfiıÂÛË Â›Ó·È Ú‹Ì· Â›Ó·È ·ÓÙˆÓ˘Ì›·
3. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ (Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÏÂÍÈÎÔ‡) ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙË Ó.Â. ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÏfiÁȘ ÊÚ¿ÛÂȘ: ÂÓ ÎÈÓ‹ÛÂÈ, ÂÓ ‰Ú¿ÛÂÈ, ÂÓ ·Ó¿ÁÎË, ÂÓ ÚÔÎÂÈ̤ӈ, ÂÓfi„ÂÈ, Â’ ·˘ÙÔÊÒÚˆ, ÂÓ Î·ÈÚÒ, ÂÓ Ï¢ÎÒ. 4. ¡· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÙ ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙȘ ηٿÏÏËϘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ µ′′, ÒÛÙ ӷ Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÔ‡Ó ÏfiÁȘ ÊÚ¿ÛÂȘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙË Ó.Â. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ Ì ·˘Ù¤˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙË Ó.Â. ∞′′
µ′′
¿ÛË ÂÓÒÈÔ˜ Â’ Ô˘‰ÂÓ› › ÙË ÂÓ Â˘ı¤Ùˆ
ÏfiÁˆ ¢ηÈÚ›· ¯ÚfiÓˆ ı˘Û›· ÂÓˆ›ˆ
5. ∞ÊÔ‡ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÙ ÙËÓ ÂÈÎfiÓ·, Ó· ÂÈϤÍÂÙ ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË Û˘Óԉ¢ÙÈ΋ ÊÚ¿ÛË: 1. °Ï‡Ù·È àÁ¿ÏÌ·Ù· ÛÌÈχԢÛÈ. 2. ∫ÂÚ·ÌÂÖ˜ ÎÚ·ÙÉÚ·˜ (= ·ÁÁ›· ÁÈ· ÎÚ·Û›) âÎ ËÏÔÜ Ï¿ÙÙÔ˘ÛÈÓ. 3. ÷ÏÎÂÖ˜ Í›ÊË ÛȉËÚÄ ÔÈÔÜÛÈÓ. ªÔ˘ÛÂ›Ô ∫·ÏÒÓ ∆¯ÓÒÓ µÔÛÙfiÓ˘
öÚÁÔÓ ‰’ Ôé‰bÓ ùÓÂȉԘ, àÂÚÁ›Ë ‰b Ù’ ùÓÂȉԘ ^∏Û›Ô‰Ô˜, ò∂ÚÁ· ηd ^∏̤ڷÈ, ÛÙ. 311
∏ ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÓÙÚÔ‹Ø ÓÙÚÔ‹ Â›Ó·È Ó· ÌËÓ Î¿ÓÂȘ Ù›ÔÙÂ.
∞′ °Àª¡∞™π√À
27
∂¡√∆∏∆∞ 3
10-11-05
14:38
Page 28
∂ÓfiÙËÙ· 4
ARXAIA A GYMN(1-140)
ŒÓ· Ù·Í›‰È ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜ √ §Ô˘ÎÈ·Ófi˜ (ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 120 Ì.Ã. ÂÚ›Ô˘) ηٷÁfiÙ·Ó ·fi ÙË ™˘Ú›·. ÕÚÈÛÙÔ˜ ÁÓÒÛÙ˘ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜, ÛÙÚ¤ÊÂÙ·È Ì ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Î·ıÈÂÚˆÌ¤ÓˆÓ ·ÓÙÈÏ‹„ÂˆÓ Î·È Î·˘ÙËÚÈ¿˙ÂÈ Ù· ηÎÒ˜ ΛÌÂÓ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘. ŒÓ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Â›Ó·È Ë \∞ÏËıc˜ ^πÛÙÔÚ›·, Ô˘ ·ÔÙÂÏ› ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ‰Â›ÁÌ· Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜ Î·È ÙÔ˘ ·Ó‹Û˘¯Ô˘ Ó‡̷Ùfi˜ ÙÔ˘. ™Â ·˘Ùfi, Ì ¯·ÚÈو̤ÓÔ ÏfiÁÔ Î·È ÂÚÈ·ÈÎÙÈ΋ ‰È¿ıÂÛË, Û·ÙÈÚ›˙ÂÈ Ù· ÂÚÈÂÙÂÈÒ‰Ë Ì˘ıÈÛÙÔÚ‹Ì·Ù· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ÂÈÓÔÒÓÙ·˜ ¤Ó· ˘ÂÚfiÓÙÈÔ Ù·Í›‰È Ô˘ ÙÔÓ Ô‰ËÁ› Û ÌÈ· ·›ÛÙ¢ÙË Û˘Ó¿ÓÙËÛË…
∞. ∫›ÌÂÓÔ
¶Ï¤ÔÌÂÓ ¬ÛÔÓ ÙÚÈ·ÎÔÛ›Ô˘˜ ÛÙ·‰›Ô˘˜ ηd Ó‹Ûˇˆ ÌÈÎÚ÷Ä Î·d âÚ‹ÌFË ÚÔÛÊÂÚfiÌÂı·. ªÂ›Ó·ÓÙ˜ ‰b ì̤ڷ˜ âÓ ÙFÉ Ó‹Ûˇˆ ¤ÓÙÂ, ÙFÉ ≤ÎÙFË âÍÔÚÌáÌÂÓ Î·d ÙFÉ çÁ‰fiFË Î·ıÔÚáÌÂÓ àÓıÚÒÔ˘˜ ÔÏÏÔf˜ âd ÙÔÜ ÂÏ¿ÁÔ˘˜ ‰È·ı¤ÔÓÙ·˜, ±·ÓÙ· ìÌÖÓ ÚÔÛÂÔÈÎfiÙ·˜ ηd Ùa ÛÒÌ·Ù· ηd Ùa ÌÂÁ¤ıË, ÏcÓ ÙáÓ Ô‰áÓ ÌfiÓˆÓØ Ù·ÜÙ· ÁaÚ Ê¤ÏÏÈÓ· ö¯Ô˘ÛÈÓØ àÊ’ Ôy ‰‹, ÔrÌ·È, ηd ηÏÔÜÓÙ·È ºÂÏÏfiԉ˜. £·˘Ì¿˙ÔÌÂÓ ÔsÓ ïÚáÓÙ˜ Ôé ‚·ÙÈ˙Ô̤ÓÔ˘˜, àÏÏa ñÂÚ¤¯ÔÓÙ·˜ ÙáÓ Î˘Ì¿ÙˆÓ Î·d à‰Âᘠï‰ÔÈÔÚÔÜÓÙ·˜. √î ‰b ηd ÚÔÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È Î·d àÛ¿˙ÔÓÙ·È ìÌĘ ëÏÏËÓÈÎFÉ ÊˆÓFÉ Ï¤ÁÔ˘Û› Ù Âå˜ ºÂÏÏg ÙcÓ ·ñÙáÓ ·ÙÚ›‰· â›ÁÂÛı·È. ª¤¯ÚÈ ÌbÓ ÔsÓ ÙÈÓÔ˜ Û˘ÓÔ‰ÔÈÔÚÔÜÛÈ ìÌÖÓ ·Ú·ı¤ÔÓÙ˜, ÂrÙ· àÔÙÚÂfiÌÂÓÔÈ Ùɘ ï‰ÔÜ ‚·‰›˙Ô˘ÛÈÓ ÂûÏÔÈ·Ó ìÌÖÓ â¢¯fiÌÂÓÔÈ. §Ô˘ÎÈ·Ófi˜, \∞ÏËıc˜ ^πÛÙÔÚ›· 2.3-4 (‰È·Û΢‹)
28
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 29
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· Ùe ÛÙ¿‰ÈÔÓ (ÏËı. Ùa ÛÙ¿‰È· Î·È Ôî ÛÙ¿‰ÈÔÈ) ÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ, ·Ú¯·›· ÌÔÓ¿‰· ̤ÙÚËÛ˘ Ì‹ÎÔ˘˜ ›ÛË Ì 185 Ì. ÂÚ›Ô˘ (‚. Ó.Â.: ÛÙ¿‰ÈÔ, ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·) ÚÔÛʤÚÔÌ·È ÚÔÛÔÚÌ›˙ÔÌ·È, ·Á΢ÚÔ‚ÔÏÒ (‚. Ó.Â.: ÚÔÛÊÔÚ¿, ÚfiÛÊÔÚÔ, ·ÓÙÈÚÔÛÊÔÚ¿) âÍÔÚÌ¿ˆ, âÍÔÚÌá ÍÂÎÈÓÒ (‚. Ó.Â.: ÂÍfiÚÌËÛË, ·ÚÔÚÌËÙÈÎfi˜, ÂÊfiÚÌËÛË) ηıÔÚ¿ˆ, ηıÔÚá ‰È·ÎÚ›Óˆ (‚. Ó.Â.: οÙÔÙÚÔ, ηÙÔÙ‡ˆ) ‰È·ı¤ÔÓÙ·˜ (ÌÙ¯. Ú. ‰È·ı¤ˆ) Ó· ÙÚ¤¯Ô˘Ó Â‰Ò ÎÈ ÂΛ (‚. Ó.Â.: ‚Ô‹ıÂÈ·) ±·ÓÙ· ìÌÖÓ ÚÔÛÂÔÈÎfiÙ·˜ Ô˘ ¤ÌÔÈ·˙·Ó Ì’ ÂÌ¿˜ Û fiÏ· ÏcÓ ÙáÓ Ô‰áÓ ÂÎÙfi˜ ·fi Ù· fi‰È· ï ʤÏÏÈÓÔ˜, ì ÊÂÏÏ›ÓË, Ùe ʤÏÏÈÓÔÓ Î·Ù·Û΢·Ṳ̂ÓÔ˜ ·fi ÊÂÏÏfi àÊ’ Ôy ‰‹, ÔrÌ·È ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ Ì¿ÏÈÛÙ·, ÓÔÌ›˙ˆ ı·˘Ì¿˙ˆ ·ÔÚÒ, ı·˘Ì¿˙ˆ ïÚáÓÙ˜ (ÌÙ¯. Ú. ïÚ¿ˆ, ïÚá) ‚ϤÔÓÙ·˜ (‚. Ó.Â.: ÔÚ·Ùfi˜, fiÚ·ÛË, ‰ÈÔÚ·ÙÈÎfi˜) Ôé ‚·ÙÈ˙Ô̤ÓÔ˘˜, àÏÏa ñÂÚ¤¯ÔÓÙ·˜ ÙáÓ Ó· ÌË ‚Ô˘ÏÈ¿˙Ô˘Ó, ·ÏÏ¿ Ó· ̤ÓÔ˘Ó ¿Óˆ ÛÙ· ·̷ٷ Î·È Ó· ‚·‰›˙Ô˘Ó ¯ˆÚ›˜ Êfi‚Ô Î˘Ì¿ÙˆÓ Î·d à‰Âᘠï‰ÔÈÔÚÔÜÓÙ·˜ ÚÔÛ¤Ú¯ÔÌ·È ÏËÛÈ¿˙ˆ àÛ¿˙ÔÌ·È ¯·ÈÚÂÙÒ, ηψÛÔÚ›˙ˆ ìÌĘ (ÚÔÛ. ·ÓÙˆÓ. ·′ ÚÔÛ.) ÂÌ¿˜ ϤÁÔ˘Û› Ù â›ÁÂÛı·È (··Ú. Ú. â›ÁÔÌ·È) Î·È Ï¤Ó fiÙÈ ‚È¿˙ÔÓÙ·È (Ó· ÊÙ¿ÛÔ˘Ó) ̤¯ÚÈ ÌbÓ ÔsÓ ÙÈÓÔ˜ Û˘ÓÔ‰ÔÈÔÚÔÜÛÈ Ì¤¯ÚȘ ÂÓfi˜ ÛËÌ›Ԣ, ÏÔÈfiÓ, Ì·˜ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó ÙÚ¤¯ÔÓÙ·˜ ‰›Ï· Ì·˜ ìÌÖÓ ·Ú·ı¤ÔÓÙ˜ ÂrÙ· àÔÙÚÂfiÌÂÓÔÈ Ùɘ ï‰ÔÜ ‚·‰›˙Ô˘ÛÈÓ ¤ÂÈÙ· ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó ‰ÚfiÌÔ Î·È ÚÔ¯ˆÚÔ‡Ó Â˘¯fiÌÂÓÔÈ Û’ ÂÌ¿˜ «Î·Ïfi Ù·Í›‰È» ÂûÏÔÈ·Ó ìÌÖÓ â¢¯fiÌÂÓÔÈ
√ §Ô˘ÎÈ·Ófi˜ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ \∞ÏËıc˜ ^πÛÙÔÚ›· ‰È·ÎˆÌˆ‰Â› ÌÈ· ηÙËÁÔÚ›· ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎÒÓ ¤ÚÁˆÓ Ô˘ ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ·Á·ËÙ¿ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘, ‹Ù·Ó fï˜ ÁÂÌ¿Ù· ·fi ˘ÂÚ‚ÔϤ˜ Î·È Â͈ڷÁÌ·ÙÈΤ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ. √ Û˘ÁÁڷʤ·˜ ÍÂÎÈÓ¿ ÁÈ· ¤Ó· ı·Ï¿ÛÛÈÔ Ù·Í›‰È Ì ÔÏÏ¿ ·ÚfiÔÙ·Ø ÂÈÛΤÙÂÙ·È, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, Î·È ÙÔ ÓËÛ› ÙˆÓ ºÂÏÏÔfi‰ˆÓ, fiÔ˘ fiÏ· Â›Ó·È ·Û˘Ó‹ıÈÛÙ· Î·È ·Ú¿ÍÂÓ·. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈ΋ Ù˘ ‰ÚÔÛÈ¿˜ Ô˘ ·ÔÓ¤ÂÈ Ô ÏfiÁÔ˜ ÙÔ˘ §Ô˘ÎÈ·ÓÔ‡ Â›Ó·È Î·È Ë ·Ê¤ÏÂÈ· Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÂÍËÁÔ‡ÓÙ·È fiÏ· Ù· ‰˘ÛÂÍ‹ÁËÙ· Ô˘ Ì·˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
±·ÓÙ· ìÌÖÓ ÚÔÛÂÔÈÎfiÙ·˜ ηd Ùa ÛÒÌ·Ù· ηd Ùa ÌÂÁ¤ıË: ŒÓ· ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÂӉȷʤÚÔÓ ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô §Ô˘ÎÈ·Ófi˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔ˘˜ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎÔ‡˜ ‹Úˆ¤˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È Ù· ۯ‰fiÓ ·ÓıÚˆÔÌÔÚÊÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘˜. √ ·ÓıÚˆÔÌÔÚÊÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎÒÓ Ï·ÛÌ¿ÙˆÓ Â›Ó·È ¤Ó· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi Ô˘ ÂÈ‚ÈÒÓÂÈ ¤ˆ˜ ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜. ∞˜ ı˘ÌËıԇ̠ÙȘ Ù·Èӛ˜ ÎÈÓÔ˘Ì¤ÓˆÓ Û¯Â‰›ˆÓ, fiÔ˘ Ù· ‰È¿ÊÔÚ· ˙Ò· ÛΤÊÙÔÓÙ·È, ÂÓÂÚÁÔ‡Ó Î·È ·ÓÙȉÚÔ‡Ó fiˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Î·È ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ. ∞fi ÙÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·˘Ùfi ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÊÔÚ¤˜ ¤¯ÂÈ ÍÂʇÁÂÈ Î·È Ë Ï¤ÔÓ ÚÔˆıË̤ÓË «ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ Ê·ÓÙ·Û›·» ÛÙË ÏÔÁÔÙ¯ӛ· Î·È ÛÙÔÓ ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ¿ÊÔ, fiÔ˘ ·ÎfiÌ· Î·È Ù· ÈÔ ·ÔÎÚÔ˘ÛÙÈο Â͈Á‹ÈÓ· Î·È ¿ÏÏ· ¯ıÚÈο fiÓÙ· ¤¯Ô˘Ó ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·ÓıÚÒÔ˘.
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈ· ·ÍÈÔÂÚ›ÂÚÁ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÔÈ ºÂÏÏfiԉ˜ Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Ô §Ô˘ÎÈ·Ófi˜; 2. ¶Ò˜ Û˘ÌÂÚÈʤÚıËÎ·Ó ÔÈ ºÂÏÏfiԉ˜ ÛÙÔÓ ·ÊËÁËÙ‹ Î·È ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘; 3. ¡· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ ÙÔ˘˜ Ê·ÓÙ·ÛÙÈÎÔ‡˜ ‹ÚˆÂ˜ ÙÔ˘ §Ô˘ÎÈ·ÓÔ‡ Ì ÙÔ˘˜ ·Á·Ë̤ÓÔ˘˜ Û·˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú˜ ·fi ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙˆÓ ÎÈÓÔ˘Ì¤ÓˆÓ Û¯Â‰›ˆÓ ‹ Ù˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Ê·ÓÙ·Û›·˜. ∞′ °Àª¡∞™π√À
29
∂¡√∆∏∆∞ 4
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 30
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ì ʈӋ [ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô ÊˆÓFÉ]
∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
ʈÓËÙfi˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÂȈı›]
Ùe ÊÒÓËÌ· ʈÓËÙÈÎfi˜ ʈÓÉÂÓ
àÓÙÈʈӤˆ, àÓÙÈʈÓá ÂûʈÓÔ˜ ÌÈÎÚfiʈÓÔ˜ ì ÌÈÎÚÔʈӛ· ÌÂÁ·ÏfiʈÓÔ˜
ʈӷÛΤˆ, ʈӷÛÎá [= (·.Â.) ηÏÏÈÂÚÁÒ ÙË ÊˆÓ‹ ÌÔ˘, (Ó.Â.) ʈӿ˙ˆ ‰˘Ó·Ù¿, ÎÚ·˘Á¿˙ˆ] ì ʈӷÛΛ· ì Âéʈӛ· àӷʈӤˆ, àӷʈÓá ‰È·ÊˆÓ¤ˆ, ‰È·ÊˆÓá ì ‰È·ÊˆÓ›· Û˘ÌʈӤˆ, Û˘ÌʈÓá ì Û˘Ìʈӛ· Û‡ÌʈÓÔ˜ ôʈÓÔ˜ ì àʈӛ· ηÏϛʈÓÔ˜ ·Ú¿ÊˆÓÔ˜ ì ·Ú·ÊˆÓ›· ÔχʈÓÔ˜ ì ÔÏ˘ÊˆÓ›·
Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
·Ï¿
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ʈӿ˙ˆ ʈӷ¯Ù¿ ʈӷÎÏ¿˜ ʈÓËÂÓÙÈÎfi˜ Â˘ÊˆÓÈÎfi˜ ÌÈÎÚfiʈÓÔ ÌÂÁ¿ÊˆÓÔ ÔÏ˘ÊˆÓÈÎfi˜ ÌÂÁ·Ïfiʈӷ (‹ -ˆ˜) ÁÚ·ÌÌfiʈÓÔ ÊˆÓÔÁÚ¿ÊÔ˜ ʈÓÔÏË„›· ʈÓÔÏÔÁ›· ʈÓÔÏÔÁÈÎfi˜
∞Û΋ÛÂȘ 1. ™˘Ó‰˘¿˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙȘ ηٿÏÏËϘ ·fi ÙË ÛÙ‹ÏË µ′′ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÙ ÔÓÔÌ·ÙÈο Û‡ÓÔÏ·: ∞′′ µ′′ ·. ÁÓÒÌË 1. ÌÈÎÚÔʈÓÈ΋ ‚. ¿ıË 2. Û‡ÌʈÓË Á. Â˘ÊˆÓ›·˜ 3. ʈÓËÙÈΤ˜ ‰. ¯ÔÚˆ‰›· 4. ¯¿ÚÈÓ Â. ¯ÔÚ‰¤˜ 5. ·Ú¿ÊˆÓË ÛÙ. ÂÁηٿÛÙ·ÛË 6. ʈÓËÂÓÙÈο 2. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ϤÍÂȘ ÌfiÓÔ ·fi ÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î· Ó· ‰ÒÛÂÙ ¤Ó· Û˘ÓÒÓ˘ÌÔ ‹ ¤Ó· ·ÓÙÒÓ˘ÌÔ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ Ϥ͈Ó: ™˘ÓÒÓ˘Ì·
¤Úȉ·, ‰È¯ÔÁӈ̛· → ÂûʈÓÔ˜ → ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÌfi˜ → ÎÚ·˘Á¿˙ˆ → ηÎfiʈÓÔ˜ → ‰˘Û·ÚÌÔÓ›· →
∞ÓÙÒÓ˘Ì·
¯·ÌËÏfiʈӷ → ‰È·ÊˆÓ›· → „Èı˘Ú›˙ˆ → ÌÔÓÔʈӛ· →
30
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 31
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ √˘ÛÈ·ÛÙÈο ·Ú¿ÁÔÓÙ·È:
1. ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο
2. ·fi Ú‹Ì·Ù·
3. ·fi ›ıÂÙ·
¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο (·′′ ̤ÚÔ˜) ñ ÀÔÎÔÚÈÛÙÈο – ¶ÂÚÈÂÎÙÈο – ∆ÔÈο ÀÔÎÔÚÈÛÙÈο ϤÁÔÓÙ·È Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù· ÔÔ›· ‰ËÏÒÓÔ˘Ó Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ‹ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ÛÌ›ÎÚ˘ÓÛË Ù˘ ÚˆÙfiÙ˘Ë˜ Ϥ͢. ¶ÂÚÈÂÎÙÈο ϤÁÔÓÙ·È Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù· ÔÔ›· ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ô˘ ÂÚȤ¯ÂÈ ÔÏÏ¿ ·fi ÂΛӷ Ô˘ Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ‹ ÔÏÏ¿ fiÌÔÈ· Ú¿ÁÌ·Ù· Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ ›‰ÈÔ Ì¤ÚÔ˜. ∆ÔÈο Â›Ó·È Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù· ÔÔ›· ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÙÔÓ ÙfiÔ fiÔ˘ ̤ÓÂÈ ‹ ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ‹ ÙÔÓ ÙfiÔ fiÔ˘ Á›ÓÂÙ·È ÌÈ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·.
∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ˘ÔÎÔÚÈÛÙÈÎÒÓ -¿ÚÈÔÓ -ÈÔÓ -›‰ÈÔÓ -›˜ -›ÛÎÔ˜ -‡‰ÚÈÔÓ -‡ÏÏÈÔÓ
àÓıÚˆ¿ÚÈÔÓ < ôÓıÚˆÔ˜ ۈ̿ÙÈÔÓ < ÛáÌ· ÔåΛ‰ÈÔÓ < ÔrÎÔ˜ ÓËÛ›˜ < ÓÉÛÔ˜ Ó·ӛÛÎÔ˜ < Ó·ӛ·˜ ÓËÛ‡‰ÚÈÔÓ < ÓÉÛÔ˜ Â則ÏÏÈÔÓ < Âr‰Ô˜ (Û‡ÓÙÔÌÔ Ô›ËÌ· Û˘¯Ó¿ Ì ‚Ô˘ÎÔÏÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ)
∞′ °Àª¡∞™π√À
∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÂÚÈÂÎÙÈÎÒÓ -(Â)ÒÓ àÌÂÏÒÓ < ôÌÂÏÔ˜ âÏ·ÈÒÓ < âÏ·›· -È¿ Ì˘ÚÌËÎÈ¿ < ̇ÚÌËÍ ÛÙÚ·ÙÈ¿ < ÛÙÚ·Ùfi˜
31
∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÙÔÈÎÒÓ -ÈÔÓ -(Â)ÖÔÓ
âÌfiÚÈÔÓ < öÌÔÚÔ˜ å·ÙÚÂÖÔÓ < å·ÙÚfi˜
∂¡√∆∏∆∞ 4
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 32
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ηٷٿÍÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó‹ÎÔ˘Ó. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· ˘ÔÁÚ·ÌÌ›ÛÂÙ ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍ‹ ÙÔ˘˜: ·È‰¿ÚÈÔÓ, ÏÔÁÂÖÔÓ, ı˘Ú›˜, ˘ÚÁ›‰ÈÔÓ, ·ÚıÂÓÒÓ, Ì·ÁÂÈÚÂÖÔÓ, ·È‰›ÛÎË, ÍÈÊ›‰ÈÔÓ. 2. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙËÓ ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ù˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˘ ¿ÛÎËÛ˘. 3. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ٷ ÚˆÙfiÙ˘· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ µ′′ Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ÛÙË ÛÙ‹ÏË °′′ ·Ó ·˘Ù¿ Â›Ó·È ˘ÔÎÔÚÈÛÙÈο, ÂÚÈÂÎÙÈο ‹ ÙÔÈο: ∞′′
µ′′
1. àÚ¯ÂÖÔÓ 2. ÛÊËÎÈ¿ 3. ÔåΛÛÎÔ˜ 4. Û·Ó‰¿ÏÈÔÓ 5. ÍÂÓÒÓ 6. Û·Ó›‰ÈÔÓ
°′′
·. ͤÓÔ˜ ‚. ÔrÎÔ˜ Á. Û¿Ó‰·ÏÔÓ ‰. Û·Ó›˜ Â. ÛÊ‹Í ÛÙ. àÚ¯‹
4. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο (ÛÙ‹ÏË ∞′′) Ì ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó‹ÎÔ˘Ó (ÛÙ‹ÏË µ′′): ∞′′
µ′′
1. ÂÙÚ›‰ÈÔÓ 2. â‡ÏÏÈÔÓ 3. ÎÔ˘ÚÂÖÔÓ 4. ÂÚÈÛÙÂÚÂÒÓ 5. ÏÔÈ¿ÚÈÔÓ 6. „ËÊ›˜ 7. ¯Ú˘Û›ÔÓ
·. ˘ÔÎÔÚÈÛÙÈÎfi ‚. ÙÔÈÎfi Á. ÂÚÈÂÎÙÈÎfi
5. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ϤÍÂˆÓ Ô˘ Ó· ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ·˘Ùfi Ô˘ ˙ËÙÂ›Ù·È ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË: ı‹Ú (˘ÔÎÔÚÈÛÙÈÎfi) ¯áÚÔ˜ (˘ÔÎÔÚÈÛÙÈÎfi) → ________________ __________________ → Áڷʇ˜ (ÙÔÈÎfi) ùÌÌ· (˘ÔÎÔÚÈÛÙÈÎfi) __________________ → ________________ → ΛˆÓ (˘ÔÎÔÚÈÛÙÈÎfi) → ________________ ˇè‰‹ (ÙÔÈÎfi) __________________ →
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ 1. ∆Ô ¿ÚıÚÔ Ÿˆ˜ Î·È ÛÙË Ó.Â., ÙÔ ¿ÚıÚÔ Â›Ó·È ÌÔÓÔÛ‡ÏÏ·‚Ë ÎÏÈÙ‹ ϤÍË Ë ÔÔ›· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÚÈÓ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Î·È Â›ıÂÙ· (‹ ÚÈÓ ·fi ϤÍÂȘ Ô˘ ·›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ÚfiÏÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Î·È ÂÈı¤ÙˆÓ, fiˆ˜ ÛÙË ÊÚ¿ÛË: ÙÔ Ï¤Áˆ Â›Ó·È Ú‹Ì·), .¯. ÙFÉ Ó‹Ûˇˆ, ÙÔÜ ÂÏ¿ÁÔ˘˜, Ùa ÛÒÌ·Ù·, Ùa ÌÂÁ¤ıË, ÙáÓ Ô‰áÓ, ÙáÓ Î˘Ì¿ÙˆÓ, ÙcÓ ·ÙÚ›‰·, Ùɘ ï‰ÔÜ. ·ÚÛÂÓÈÎfi Á¤ÓÔ˜
ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÁÂÓÈ΋ ‰ÔÙÈ΋ ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ ÎÏËÙÈ΋
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ï ÙÔÜ Ùˇá ÙfiÓ (t)
Ôî ÙáÓ ÙÔÖ˜ ÙÔ‡˜ (t)
ıËÏ˘Îfi Á¤ÓÔ˜ ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ì Ùɘ ÙFÉ Ù‹Ó (t)
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·î ÙáÓ Ù·Ö˜ Ù¿˜ (t)
Ô˘‰¤ÙÂÚÔ Á¤ÓÔ˜ ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ Ùfi ÙÔÜ Ùˇá Ùfi (t)
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ Ù¿ ÙáÓ ÙÔÖ˜ Ù¿ (t)
√ Ù‡Ô˜ t ‰ÂÓ Â›Ó·È Ù‡Ô˜ ÙÔ˘ ¿ÚıÚÔ˘, ·ÏÏ¿ ÂÈÊÒÓËÌ·, Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÌÚÔÛÙ¿ ·fi ÔÓfiÌ·Ù· ÎÏËÙÈ΋˜ ÙÒÛ˘.
32
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 33
2. µ′′ ÎÏ›ÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ÿˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚıËΠÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ∂ÓfiÙËÙ·, ÛÙËÓ ·.Â. ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÙÚÂȘ ÎÏ›ÛÂȘ: Ë ÚÒÙË, Ë ‰Â‡ÙÂÚË Î·È Ë ÙÚ›ÙË. ™Â ·˘Ù‹ ÙËÓ ∂ÓfiÙËÙ· ı· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙ ÙË ‚′′ ÎÏ›ÛË. µ′′ ÎÏ›ÛË
·ÚÛÂÓÈο Î·È ıËÏ˘Î¿ Û -Ô˜
Ô˘‰¤ÙÂÚ· Û -ÔÓ
√È Î·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÙˆÓ ÙÒÛÂˆÓ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜: ·ÚÛÂÓÈÎfi Î·È ıËÏ˘Îfi ÂÓÈÎfi˜ ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ -Ô˜ -Ô˘ -ˇˆ -ÔÓ -Â
ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÁÂÓÈ΋ ‰ÔÙÈ΋ ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ ÎÏËÙÈ΋
-ÔÈ -ˆÓ -ÔȘ -Ô˘˜ -ÔÈ
Ô˘‰¤ÙÂÚÔ ÂÓÈÎfi˜ ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ -ÔÓ -Ô˘ -ˇˆ -ÔÓ -ÔÓ
-· -ˆÓ -ÔȘ -· -·
◗ ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙË ‚′′ ÎÏ›ÛË. ◗ ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙËÓ ÎÏ›ÛË ÙÔ˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ ï ÓfiÌÔ˜ Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘ ›Ó·Î·. ¡· ÚÔÛı¤ÛÂÙÂ Î·È ÙÔ ¿ÚıÚÔ: ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·.Â. Ó.Â. ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
__ __ __ __ __
ÓfiÌÔ˜ ____________ ____________ ____________ ____________
ÓfiÌÔ˜ ÓfiÌÔ˘ ÓfiÌÔ ÓfiÌÂ
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·.Â. Ó.Â. __ __ __ __ __
____________ ____________ ____________ ____________ ____________
ÓfiÌÔÈ ÓfiÌˆÓ ÓfiÌÔ˘˜ ÓfiÌÔÈ
1. ∏ ηٿÏËÍË -· ÛÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ÙˆÓ Ô˘‰ÂÙ¤ÚˆÓ Â›Ó·È ‚Ú·¯Â›·, .¯. Ùa ‰áÚ·. 2. ∏ ‰›ÊıÔÁÁÔ˜ ÔÈ, fiÙ·Ó ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÎÏÈÙ‹˜ Ϥ͢ (ÏËÓ Â˘ÎÙÈ΋˜ Ú‹Ì·ÙÔ˜), Â›Ó·È ‚Ú·¯Â›·, .¯. Ôî ¯áÚÔÈ (·ÏÏ¿ ÙÔÖ˜ ¯ÒÚÔȘ). 3. ∏ ÁÂÓÈ΋ Î·È Ë ‰ÔÙÈ΋ ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ‚′ ÎÏ›Û˘, fiÙ·Ó ÙÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÛÙË Ï‹ÁÔ˘Û·, ÂÚÈÛÒÓÙ·È Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·ÚÈıÌÔ‡˜, .¯. ÙÔÜ ÔÙ·ÌÔÜ, Ùˇá ÔÙ·Ìˇá, ÙáÓ ÔÙ·ÌáÓ, ÙÔÖ˜ ÔÙ·ÌÔÖ˜. 4. ∆· Ô͇ÙÔÓ· Î·È ·ÚÔ͇ÙÔÓ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‚′ ÎÏ›Û˘ ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÙÔÓ ÙfiÓÔ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ›‰È· Û˘ÏÏ·‚‹ Û fiϘ ÙȘ ÙÒÛÂȘ, .¯. ï ÓÔÌfi˜, ÙÔÜ ÓÔÌÔÜ, Ùˇá ÓÔÌˇá, ÙeÓ ÓÔÌfiÓ. 5. ∆· ÚÔ·ÚÔ͇ÙÔÓ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‚′ ÎÏ›Û˘ ÙÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÚÔ·Ú·Ï‹ÁÔ˘Û·, fiÙ·Ó Ë Ï‹ÁÔ˘Û· Â›Ó·È ‚Ú·¯Â›·, .¯. ï ôÓıÚˆÔ˜, Ôî ôÓıÚˆÔÈ. √ ÙfiÓÔ˜ ÙÔ˘˜ ηÙ‚·›ÓÂÈ ÛÙËÓ ·Ú·Ï‹ÁÔ˘Û·, fiÙ·Ó Ë Ï‹ÁÔ˘Û· Â›Ó·È Ì·ÎÚ¿, .¯. ÙÔÜ àÓıÚÒÔ˘, ÙáÓ àÓıÚÒˆÓ. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
∞′ °Àª¡∞™π√À
33
∂¡√∆∏∆∞ 4
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 34
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙȘ ÙÒÛÂȘ Ô˘ ÏÂ›Ô˘Ó ÛÙÔÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ›Ó·Î·: ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ì ôÌÂÏÔ˜ ÙÔÜ Ù·‡ÚÔ˘ ÙÔÖ˜ Ù·‡ÚÔȘ Ùa˜ à̤ÏÔ˘˜
2. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡: ÙÔÖ˜ çÊı·ÏÌÔÖ˜, ÙFÉ Ó‹Ûˇˆ, ÙÔÖ˜ àÓıÚÒÔȘ, ÙeÓ ÔrÓÔÓ, ÙÔf˜ ¬ÚÎÔ˘˜, Ùˇá ÔÙËÚ›ˇˆ. 3. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙȘ ÙÒÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÛÙË ÛÙ‹ÏË µ′′: ∞′′ 1. ÛÙ·‰›Ô˘˜ 2. §Ô˘ÎÈ·Ófi˜ 3. ÔÙ·ÌáÓ 4. Ó‹Ûˇˆ 5. Ù˘ÚÔÜ
µ′′ ·. ÁÂÓÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ ‚. ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Á. ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ ‰. ÁÂÓÈ΋ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ Â. ‰ÔÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡
4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙȘ ηٷϋÍÂȘ Î·È Ó· ÙÔÓ›ÛÂÙ ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Î·È ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ÙÔ˘ ¿ÚıÚÔ˘: ÙÔ˘ Ì˘ÛÙËÚÈ____, ÙËÓ ÓËÛ____, ÙÔȘ ÛÙ·‰È____, Ù· ‰ÂÓ‰Ú____, ÙˆÓ ‰ˆÚ____, ÙÔ˘ ÔåÎ____, ÙÔÓ å·ÙÚ____, Ùˇˆ âÊË‚____, ÙÔ˘ ηÚ____, ÙÔȘ ÔÙ·Ì____, ٷȘ „ËÊ____, ÙÔ˘˜ ÁˆÚÁ____, ÙÔ˘˜ àÓıÚˆ____, ÙÔÓ §Ô˘ÎÈ·Ó____ . 5. ™ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ÙÒÛË ÙÔ˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡: ·. √î _______________ (Ù·ÜÚÔ˜) ôÁÚÈÔ› ÂåÛÈÓ. (____________________) ‚. ¢ÈÂÊı¿ÚË (= ¤¯·ÛÂ) ‰b ï £¿Ì˘ÚȘ ñe ___________________ (ÓfiÛÔ˜) ÙÔf˜ ___________________ (çÊı·ÏÌfi˜). (____________________)(____________________) Á. ∞î ____________________ (ôÌÂÏÔ˜) ÙeÓ ____________________ (ÔrÓÔ˜) ·Ú¤¯Ô˘ÛÈÓ. (____________________) (____________________) ‰. \∂›ÛÙ·ÓÙ·È (= ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó) Ùa ÁÈÁÓfiÌÂÓ· Ôî ____________________ (Û‡ÌÌ·¯Ô˜) ηd Ôî ____________________ (ÔϤÌÈÔ˜) ηd ±·ÓÙ˜ ≠∂ÏÏËÓ˜ ηd ____________________ (‚¿Ú‚·ÚÔ˜). (____________________)(____________________)(____________________) Â. ¶·ÜÛÔÓ (= ÛÙ·Ì¿ÙËÛÂ) ÙÔÜ ____________________ (ıÚÉÓÔ˜). (____________________)
34
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 35
3. ¶ÚÔÛˆÈΤ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ™ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ìÌÖÓ Î·È ìÌĘ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ Ù˘ ·.Â. ∞ÎÔÏÔ˘ı› Ë ÎÏ›ÛË ÙÔ˘ ·′ Î·È ‚′ ÚÔÛÒÔ˘ (ÙÔ Á′ ÚfiÛˆÔ ‰ÂÓ ··ÓÙ¿ Û˘¯Ó¿ ÛÙ· Â˙¿ ΛÌÂÓ·):
ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ.
·′′ ÚfiÛˆÔ ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·.Â. Ó.Â. ·.Â. Ó.Â. âÁÒ ÂÁÒ ìÌÂÖ˜ ÂÌ›˜ âÌÔÜ, ÌÔ˘ âÌÔ›, ÌÔÈ â̤, ÌÂ
ìÌáÓ ìÌÖÓ ìÌĘ
Â̤ӷ, ÌÔ˘ Â̤ӷ, ÌÂ
ÂÌ¿˜, Ì·˜ ÂÌ¿˜, Ì·˜
‚′′ ÚfiÛˆÔ
ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ➥ ¶·Ú·Ù‹ÚËÛË
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·.Â. Ó.Â. Û‡ ÂÛ‡ ÛÔÜ, ÛÔ˘ ÂÛ¤Ó·, ÛÔ˘ ÛÔ›, ÛÔÈ Û¤, Û ÂÛ¤Ó·, ÛÂ
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·.Â. Ó.Â. ñÌÂÖ˜ ÂÛ›˜ ñÌáÓ ÂÛ¿˜, Û·˜ ñÌÖÓ ñÌĘ ÂÛ¿˜, Û·˜
√È ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÎÏËÙÈ΋ (ÂÍ·ÈÚÂ›Ù·È Ë ‰ÂÈÎÙÈ΋ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· ÔyÙÔ˜, ÙËÓ ÔÔ›· ı· ÂÍÂÙ¿ÛÔ˘Ì Û ÂfiÌÂÓË ∂ÓfiÙËÙ·).
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ÚÔÛˆÈÎÒÓ ·ÓÙˆÓ˘ÌÈÒÓ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙË ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ· ÛÙË ÛÙ‹ÏË µ′′: ∞′′ 1. ñÌÖÓ 2. Ì 3. ìÌáÓ 4. âÌÔÜ 5. ÛÔÈ
µ′′ ·. ÁÂÓÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ ·′ ÚÔÛÒÔ˘ ‚. ‰ÔÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ ‚′ ÚÔÛÒÔ˘ Á. ‰ÔÙÈ΋ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ ‚′ ÚÔÛÒÔ˘ ‰. ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ ·′ ÚÔÛÒÔ˘ Â. ÁÂÓÈ΋ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ ·′ ÚÔÛÒÔ˘
2. ¡· ˘ÔÁÚ·ÌÌ›ÛÂÙ ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂˆÓ Î·È Ó· ÙȘ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÙ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈο: ·. ∞î „˘¯·d ìÌáÓ Î·ı·Ú·› ÂåÛÈÓ. ‚. ª¿¯ÔÓÙ·È ìÌÖÓ Ôî ÔϤÌÈÔÈ. Á. ∞îÚÔÜÓÙ·È ìÌĘ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡˜. ‰. \∂ÁÒ ÂåÌÈ ï ÔÈÌcÓ ï ηÏfi˜. Â. ^√ ÏfiÁÔ˜ ÛÔ˘ ÁÏ˘Î‡˜ âÛÙÈ. ÛÙ. √î ÚfiÁÔÓÔÈ ñÌáÓ ÁÂÓÓ·ÖÔÈ qÛ·Ó. ˙. §¤Áˆ ÛÔÈ Î·d ÙÔÜÙÔ.
§›·Ó ÊÈÏáÓ Û·˘ÙeÓ Ôé¯ ≤ÍÂȘ Ê›ÏÔÓ ª¤Ó·Ó‰ÚÔ˜, °ÓáÌ·È ªÔÓfiÛÙȯÔÈ
∂¿Ó ·Á·¿˜ ˘ÂÚ‚ÔÏÈο ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÛÔ˘, ‰Â ı· ¤¯ÂȘ Ê›ÏÔ˘˜.
∞′ °Àª¡∞™π√À
35
∂¡√∆∏∆∞ 4
10-11-05
14:38
Page 36
∂ÓfiÙËÙ· 5
ARXAIA A GYMN(1-140)
√ ∆ÚÈÙfiÏÂÌÔ˜ ÍÂΛÓËÛ ·fi ÙËÓ ∞ÙÙÈ΋ ¿ӈ Û ÊÙÂÚˆÙfi ¿ÚÌ·, ÁÈ· Ó· ‰È‰¿ÍÂÈ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ fiÏ˘ Ù˘ °Ë˜ ÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÈ· ÙÔ˘ ÛÈÙ·ÚÈÔ‡, fiˆ˜ ÙÔ˘ ·Ó·Ù¤ıËΠ·fi ÙË ı¿ ¢‹ÌËÙÚ· (5Ô˜ ·È. .Ã., µÚÂÙ·ÓÈÎfi ªÔ˘Û›Ô)
√ ÏÔ‡ÙÔ˜ Ù˘ ·ÙÙÈ΋˜ Á˘ √ ∞ıËÓ·›Ô˜ •ÂÓÔÊÒÓ (ÂÚ. 430-355 .Ã.) ηٷȿÛÙËΠÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ Ì ÔÈΛϘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ –ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, ‹Ú ̤ÚÔ˜ (401 .Ã.) ÛÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ∫‡ÚÔ˘ ÙÔ˘ ¡ÂÔÙ¤ÚÔ˘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ·‰ÂÚÊÔ‡ ÙÔ˘, ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜, ∞ÚٷͤÚÍË –, ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ·Ú¿ÏÏËÏ· ˙ˆÓÙ·Ó‹ Û¯¤ÛË Ì ÙË Û˘ÁÁÚ·Ê‹. ŒÁÚ·„ ¤ÚÁ· ÈÛÙÔÚÈο, ÊÈÏÔÛÔÊÈο, ÔÏÈÙÈο, ÔÈÎÔÓÔÌÈο Î.¿. ªÂ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¶fiÚÔÈ Î·Ù·ı¤ÙÂÈ ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ë ·Ô‰˘Ó·ÌˆÌ¤ÓË ∞ı‹Ó· ÙÔ˘ 4Ô˘ ·È. .Ã. Ó· ηٷʤÚÂÈ Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ηٿÛÙ·Û‹ Ù˘ Î·È Ó· ‰È·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÙËÓ Â˘ËÌÂÚ›· ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ. ™ÙÔ ·fiÛ·ÛÌ· Ô˘ ı· ÌÂÏÂÙ‹ÛÔ˘ÌÂ Ô •ÂÓÔÊÒÓ ··ÚÈıÌ› ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜ Ù˘ fiÏ˘ Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Ù˘ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó ·Ó¿Ù˘ÍË, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·Ó·Áο˙ÂÙ·È Ó· ÛÙÚ¤ÊÂÙ·È ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ¿ÏÏˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ fiÏÂˆÓ ·ÛÎÒÓÙ·˜ ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
∆áÓ \∞ı‹ÓËÛÈ ÚÔÂÛÙËÎfiÙˆÓ öÏÂÁfiÓ ÙÈÓ˜ ó˜ ÁÈÁÓÒÛÎÔ˘ÛÈ ÌbÓ Ùe ‰›Î·ÈÔÓ, ‰Èa ‰b ÙcÓ ÙÔÜ Ï‹ıÔ˘˜ ÂÓ›·Ó àÓ·Áο˙ÔÓÙ·È à‰ÈÎÒÙÂÚÔÈ ÂrÓ·È ÂÚd Ùa˜ fiÏÂȘ. \∂Î ÙÔ‡ÙÔ˘ ⯛ÚËÛ· ÛÎÔÂÖÓ Âú FË ‰‡Ó·ÈÓÙ’ iÓ Ôî ÔÏÖÙ·È ‰È·ÙÚ¤ÊÂÛı·È âÎ Ùɘ ë·˘ÙáÓ. ∆ÔÜÙÔ ÌbÓ ÔsÓ Âéıf˜ àÓÂÊ·›ÓÂÙfi ÌÔÈ, ¬ÙÈ ì ¯ÒÚ· ¤Ê˘ÎÂÓ Ô¥· Ï›ÛÙ·˜ ÚÔÛfi‰Ô˘˜ ·Ú¤¯ÂÛı·È. ∞î ÌbÓ ÁaÚ zÚ·È âÓı¿‰Â Ú÷·fiٷٷ› ÂåÛÈÓØ L ‰b ÔÏÏ·¯ÔÜ Ôé‰b ‚Ï·ÛÙ¿ÓÂÈ âÓı¿‰Â ηÚÔÊÔÚÂÖ. ≠øÛÂÚ ‰b ì ÁÉ, Ô≈Ùˆ ηd ì ÂÚd ÙcÓ ¯ÒÚ·Ó ı¿Ï·ÙÙ· ·ÌÊÔÚˆÙ¿ÙË âÛÙ›Ó. ∫·d ÌcÓ ¬Û·ÂÚ Ôî ıÂÔd âÓ Ù·Ö˜ œÚ·È˜ àÁ·ıa ·Ú¤¯Ô˘ÛÈ, ηd Ù·ÜÙ· ¿ÓÙ· âÓÙ·Üı· Úˇˆ·›Ù·Ù· ÌbÓ ôÚ¯ÂÙ·È, ç„È·›Ù·Ù· ‰b Ï‹ÁÂÈ. ¶Úe˜ ÙÔ‡ÙÔȘ ηd à›‰È· àÁ·ıa ö¯ÂÈ ì ¯ÒÚ·. ¶¤Ê˘Î ÌbÓ ÁaÚ Ï›ıÔ˜ âÓ ·éÙFÉ ôÊıÔÓÔ˜, âÍ Ôy οÏÏÈÛÙÔÈ ÌbÓ Ó·Ô›, οÏÏÈÛÙÔÈ ‰b ‚ˆÌÔd Á›ÁÓÔÓÙ·È, ÂéÚ¤Ûٷٷ ‰b ıÂÔÖ˜ àÁ¿ÏÌ·Ù·. ò∂ÛÙÈ ‰b ηd ÁÉ m ÛÂÈÚÔ̤ÓË ÌbÓ Ôé ʤÚÂÈ Î·ÚfiÓ, çÚ˘ÙÙÔ̤ÓË ‰b ÔÏÏ·Ï·Û›Ô˘˜ ÙÚ¤ÊÂÈ j Âå ÛÖÙÔÓ öÊÂÚÂ. ∫·d ÌcÓ ñ¿ÚÁ˘Úfi˜ âÛÙÈ. •ÂÓÔÊáÓ, ¶fiÚÔÈ 1.1-5 (‰È·Û΢‹)
36
¢È·‰Èηۛ· ÂÍfiڢ͢ ·ÚÁÈÏÔ¯ÒÌ·ÙÔ˜ ÛÙ· ÔÚ˘¯Â›· ÙÔ˘ §·˘Ú›Ô˘ (6Ô˜ ·È. .Ã., ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô µÂÚÔÏ›ÓÔ˘)
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:38
Page 37
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
ÙáÓ \∞ı‹ÓËÛÈ ÚÔÂÛÙËÎfiÙˆÓ (Ú. ÚÔ˝ÛÙ·Ì·È) ÙÈÓ¤˜ ó˜ (Âȉ. Û‡Ó‰.) ÁÈÁÓÒÛÎÔ˘ÛÈ ‰Èa ÙcÓ ÙÔÜ Ï‹ıÔ˘˜ ÂÓ›·Ó (Ô˘Û. ì ÂÓ›·) âÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ⯛ÚËÛ· ÛÎÔÂÖÓ (Ú. ÛÎÔ¤ˆ, ÛÎÔá) Âú FË ‰‡Ó·ÈÓÙ’ iÓ ‰È·ÙÚ¤ÊÂÛı·È âÎ Ùɘ ë·˘ÙáÓ àÓÂÊ·›ÓÂÙfi ÌÔÈ ì ¯ÒÚ· ¤Ê˘ÎÂÓ Ô¥· Ï›ÛÙ·˜ ÚÔÛfi‰Ô˘˜ ·Ú¤¯ÂÛı·È ·î ÌbÓ ÁaÚ zÚ·È âÓı¿‰Â Ú÷·fiٷٷ› ÂåÛÈÓ L (·Ó·Ê. ·ÓÙˆÓ.) ‰b ÔÏÏ·¯ÔÜ Ôé‰b ‚Ï·ÛÙ¿ÓÂÈ âÓı¿‰Â œÛÂÚ... Ô≈Ùˆ ï/ì ¿ÌÊÔÚÔ˜, Ùe ¿ÌÊÔÚÔÓ (< ÄÓ + ʤڈ) ηd Ì‹Ó ¬Û·ÂÚ (·Ó·Ê. ·ÓÙˆÓ.) âÓÙ·Üı· Úˇˆ·›Ù·Ù· ôÚ¯ÂÙ·È ç„È·›Ù·Ù· Úe˜ ÙÔ‡ÙÔȘ ï/ì à›‰ÈÔ˜, Ùe à›‰ÈÔÓ ¤Ê˘Î (Ú. ʇÔÌ·È) âÍ Ôy ï οÏÏÈÛÙÔ˜, ì ηÏÏ›ÛÙË, Ùe οÏÏÈÛÙÔÓ (›ı. ï ηÏfi˜, ì ηϋ, Ùe ηÏfiÓ) ï/ì ÂéÚ‹˜, Ùe ÂéÚ¤˜ öÛÙÈ ‰b ηd ÁÉ m ÛÂÈÚÔ̤ÓË çÚ˘ÙÙÔ̤ÓË ‰b ÔÏÏ·Ï·Û›Ô˘˜ ÙÚ¤ÊÂÈ j Âå ÛÖÙÔÓ öÊÂÚÂ
ÌÂÚÈÎÔ› / οÔÈÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ËÁ¤Ù˜ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ (‚. Ó.Â.: ÚÔ˚ÛÙ¿ÌÂÓÔ˜) fiÙÈ ‰‹ıÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó (‚. Ó.Â.: ÁÓÒÛË, ÁÓˆÛÙÈÎfi˜) ÏfiÁˆ Ù˘ ÊÙÒ¯ÂÈ·˜ ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÔ‡, ÁÈ· ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi Âȯ›ÚËÛ· Ó· ‰ÈÂÚÂ˘Ó‹Ûˆ (‚. Ó.Â.: ÛÎÔfi˜, ÛΤ„Ë) ·Ó ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ì οÔÈÔÓ ÙÚfiÔ Ó· Û˘ÓÙËÚËıÔ‡Ó ·fi ÙË ¯ÒÚ· ÙÔ˘˜ ¿Ú¯ÈÛ· Ó· Û¯ËÌ·Ù›˙ˆ ÙË ÁÓÒÌË Ë ¯ÒÚ· Â›Ó·È ·fi ÙË Ê‡ÛË Ù˘ ÈηӋ Ó· ·Ú¤¯ÂÈ ¿Ú· ÔÏÏÔ‡˜ fiÚÔ˘˜ / ¤ÛÔ‰· ÁÈ·Ù› ÔÈ ÂÔ¯¤˜ Â‰Ò Â›Ó·È ¿Ú· Ôχ ‹È˜ Î·È Ù· Ê˘Ù¿ Ô˘ Û ÔÏÏ¿ ¿ÏÏ· ̤ÚË Ô‡ÙÂ Î·Ó Ê˘ÙÚÒÓÔ˘Ó Â‰Ò fiˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜… ¤ÙÛÈ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ú¤¯ÂÈ Î¿ı ÏÔÁ‹˜ ·Á·ı¿, Ô Ôχ ‡ÊÔÚÔ˜ Î·È ·ÛÊ·ÏÒ˜ fiÛ· ‚¤‚·È· Â‰Ò ¿Ú· Ôχ ÓˆÚ›˜ (‚. Ó.Â.: ÚÒÈÌÔ˜, Úˆ›, ÚˆÈÓfi˜) ·Ú¯›˙Ô˘Ó (‚. Ó.Â.: ·Ú¯‹, ·Ú¯ËÁfi˜, ¿Ú¯ÔÓÙ·˜) ¿Ú· Ôχ ·ÚÁ¿ (‚. Ó.Â.: fi„ÈÌÔ˜) ¤Ú· ·fi ·˘Ù¿, ÂÈϤÔÓ ·ÓÙÔÙÈÓfi˜, ‰È·Ú΋˜ ˘¿Ú¯ÂÈ ÂΠʇÛˆ˜ ·fi ÙÔÓ ÔÔ›Ô (ÂÓÓ. Ï›ıÔ) ¿Ú· Ôχ fiÌÔÚÊÔ˜
ÎÔÌ„fi˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÌÂÚÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘, fiÙ·Ó Î·ÏÏÈÂÚÁÔ‡ÓÙ·È fiÙ·Ó fï˜ ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÂÍfiÚ˘ÍË, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ıÚ¤„Ô˘Ó Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ·’ fiÛÔ˘˜ ı· ¤ÙÚÂÊ·Ó, ·Ó ηÏÏÈÂÚÁÔ‡ÓÙ·Ó (‚. Ó.Â.: fiÚ˘ÁÌ·, ÔÚ˘¯Â›Ô, ÌÂÙ·Ïψڇ¯Ô˜, ·Ï·ÙˆÚ˘¯Â›Ô) ï/ì ñ¿ÚÁ˘ÚÔ˜, Ùe ñ¿ÚÁ˘ÚÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÎÔÈÙ¿ÛÌ·Ù· ·ÚÁ‡ÚÔ˘
TáÓ \∞ı‹ÓËÛÈ ÚÔÂÛÙËÎfiÙˆÓ... Ùa˜ fiÏÂȘ: √ •ÂÓÔÊÒÓ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ fiÙÈ ËÁ¤Ù˜ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ ÚÔ‚¿ÏÏÔ˘Ó ÙËÓ ·‰˘Ó·Ì›· Ù˘ ·ÙÙÈ΋˜ Á˘ Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ Ù· ·Ó·Áη›· ·Á·ı¿ ÛÙÔ˘˜ Ôϛ٘ Ù˘ ˆ˜ ‰ÈηÈÔÏÔÁ›· ÁÈ· ÙËÓ ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ Î·È ËÁÂÌÔÓÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ Ô˘ ·ÛΛ Ë fiÏË ÙÔ˘˜ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ fiψÓ. ¢ËÏÒÓÂÈ ˆ˜ Ô ÈÛ¯˘ÚÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ÙÔÓ ÒıËÛ ӷ ‰ÈÂÚ¢ӋÛÂÈ Î·Ù¿ fiÛÔ Ë ·ÙÙÈ΋ ÁË Â›Ó·È ÈηӋ Ó· Û˘ÓÙËÚ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÏËı˘ÛÌfi Ù˘ fiÏ˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηٷ‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ fiÛÔ ÁÂÓÓ·Èfi‰ˆÚË ˘‹ÚÍÂ Ë Ê‡ÛË Ì ÙËÓ ∞ÙÙÈ΋ ÂÈηÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÛÙÔȯ›·, fiˆ˜ ÙÔ Â‡ÎÚ·ÙÔ Îϛ̷ Î·È ÙÔ ÏÔ‡ÛÈÔ ˘¤‰·Êfi˜ Ù˘.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
37
∂¡√∆∏∆∞ 5
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 38
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈÔÓ ÈÛ¯˘ÚÈÛÌfi ÚÔ‚¿ÏÏÔ˘Ó ÌÂÚÈÎÔ› ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ÙˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ, ÁÈ· Ó· ‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ fiÙÈ ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·‰ÈÎÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜; ¶Ò˜ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÈÛ¯˘ÚÈÛÌfi ÙÔ˘˜ Ô •ÂÓÔÊÒÓ; ¶ÔÈ· ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù· ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ, ÁÈ· Ó· ÛÙËÚ›ÍÂÈ ÙËÓ ¿Ô„‹ ÙÔ˘; 2. √ •ÂÓÔÊÒÓ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙËÓ ∞ÙÙÈ΋ ˆ˜ ÙfiÔ Ì ȉ·ÓÈÎfi Îϛ̷ Î·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈΤ˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Î·È ÚÔÔÙÈΤ˜ ·Ó¿Ù˘Í˘. ¶ÔȘ ·fi ·˘Ù¤˜ ÈÛÙ‡ÂÙ fiÙÈ ¤¯Ô˘Ó ·ÍÈÔÔÈËı› ·fi ÙÔ˘˜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜, ÔȘ ¤¯Ô˘Ó ·Ú·ÌÂÏËı› Î·È ÔȘ ¤¯Ô˘Ó ¯·ı› ÁÈ· ¿ÓÙ·; 3. §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë fiÛ· ÁÓˆÚ›˙ÂÙ ·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ· Ù˘ πÛÙÔÚ›·˜ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ ¿ÏÏÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó ÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ. ¶ÔÈÔÈ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÔ› Î·È ¿ÏÏÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ÈÛÙ‡ÂÙ fiÙÈ ÙÔ˘˜ ¤ÛÙÚ„·Ó Û ·˘ÙÔ‡˜;
§ÂÙÔ̤ÚÂȘ ·fi ÙË ÌÂÁ·ÏÔÚ‹ ÔÌ‹ ÙˆÓ ¶·Ó·ıËÓ·›ˆÓ Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ Ï¿Î· Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ˙ˆÊfiÚÔ˘ ÙÔ˘ ¶·ÚıÂÓÒÓ· (ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ÎÚÔfiψ˜ ∞ı‹Ó·˜)
38
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 39
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ì ÁÉ [ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô ÁÉ]
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
Á‹ÈÓÔ˜ ÁÂ҉˘ (Î·È Á·È҉˘)
·Ï¿ Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
ï Áˆڇ¯Ô˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ûο‚ÂÈ ÙË ÁË] ï ÁˆÌfiÚÔ˜ [= ÎÙËÌ·Ù›·˜] ÁˆÚÁ¤ˆ, ÁˆÚÁá ï ÁˆÙfiÌÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ Îfi‚ÂÈ, ·ÓÔ›ÁÂÈ ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜] öÁÁ·ÈÔ˜ (Û˘Ó. öÁÁÂÈÔ˜) [= ÓÙfiÈÔ˜, ÂÁ¯ÒÚÈÔ˜]
ï/ì ÁËÁÂÓ‹˜, Ùe ÁËÁÂÓ¤˜ ï ÁˆfiÓÔ˜ ï ÁˆÚÁfi˜ ï ÁˆÁÚ¿ÊÔ˜ ï Á‹ÏÔÊÔ˜ Î·È ÁÂÒÏÔÊÔ˜ (= ÏÔÊ›ÛÎÔ˜) Ùe Á‹Â‰ÔÓ (-Ô) [= (·.Â.) ÙÂÌ¿¯ÈÔ Á˘, (Ó.Â.) ÂÁηٿÛÙ·ÛË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ ·ıÏËÙÈÎÒÓ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛˆÓ] ì ÁˆÌÂÙÚ›· â›ÁÂÈÔ˜ öÁÁÂÈÔ˜ ÌÂÛfiÁÂÈÔ˜ ñfiÁÂÈÔ˜
ÁˆÏfiÁÔ˜ ÁÂÒÌËÏÔ [= ·Ù¿Ù·] ÁÂÒÙÚËÛË ÁˆÙÚ‡·ÓÔ Áˆ‰˘Ó·ÌÈ΋ ÁˆÔÏÈÙÈÎfi˜ Áˉԇ¯Ô˜ ÂÚ›ÁÂÈÔ ·fiÁÂÈÔ ˘‰ÚfiÁÂÈÔ˜ ÈÛfiÁÂÈÔ˜ ˘¤ÚÁÂÈÔ˜ ·ÔÁÂÈÒÓˆ ÚÔÛÁÂÈÒÓˆ
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÂÍËÁ‹ÛÂÙ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂˆÓ Ù˘ Ó.Â. Î·È Ó· ÙȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÙ Û ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ·. ‰›Óˆ ÁË Î·È ‡‰ˆÚ ‚. Ë °Ë Ù˘ ∂·ÁÁÂÏ›·˜ Á. fiÔ˘ Á˘ Î·È ·ÙÚ›˜ 2. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË Ï¤ÍË ·fi ÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î·: ·. ∂ÁηÈÓÈ¿ÛÙËÎÂ Ë Ó¤· _______________ ÁÚ·ÌÌ‹ ÙÔ˘ ËÏÂÎÙÚÈÎÔ‡ ÛȉËÚÔ‰ÚfiÌÔ˘. ‚. √È _______________ ÌÂÏÂÙÔ‡Ó Ù· ÛÙÚÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ÊÏÔÈÔ‡ Ù˘ °Ë˜ Î·È ÙȘ ÌÂÙ·‚ÔϤ˜ ÙÔ˘˜. Á. √È Ô‰ÔÛÊ·ÈÚÈÛÙ¤˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙÔ˘ ·ÁÒÓ· ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ _______________ . ‰. ¶·Ú¿ ÙȘ ·ÓÂÈÏËÌ̤Ó˜ _______________ ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÓÂÚfi. Â. ∆Ô ·Ú·ı·Ï¿ÛÛÈÔ ¯ˆÚÈfi ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú·ıÂÚ›Û·Ì ʤÙÔ˜ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ _______________ ·Ú¿‰ÂÈÛÔ˜.
∞′ °Àª¡∞™π√À
39
∂¡√∆∏∆∞ 5
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 40
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο (‚′′ ̤ÚÔ˜) ñ ¶·ÚÒÓ˘Ì· – ∂ıÓÈο – ¶·ÙÚˆÓ˘ÌÈο – °ÔÓÂˆÓ˘ÌÈο ¶·ÚÒÓ˘Ì· Â›Ó·È Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÚfiÛˆÔ Û¯ÂÙÈÎfi Ì ·˘Ùfi Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ‹ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ·˘Ùfi. ∂ıÓÈο ϤÁÔÓÙ·È Ù· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ·ÚÈ· ÔÓfiÌ·Ù· ¯ˆÚÒÓ, fiÏÂˆÓ Î·È ÙfiˆÓ Î·È ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÂΛÓÔÓ Ô˘ ηٿÁÂÙ·È ·fi οÔÈÔÓ ÙfiÔ ‹ ·Ó‹ÎÂÈ Û ·˘ÙfiÓ. ¶·ÙÚˆÓ˘ÌÈο ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È Ù· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ·ÚÈÔ fiÓÔÌ· ·Ù¤Ú·, ÌËÙ¤Ú·˜ ‹ ¿ÏÏÔ˘ ÚÔÁfiÓÔ˘ Î·È ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÙÔÓ ÁÈÔ, ÙËÓ ÎfiÚË Î·È ÁÂÓÈο ÙÔÓ ·fiÁÔÓÔ. ÂúÌ\ \√‰˘ÛÛÂf˜ §·ÂÚÙÈ¿‰Ë˜ (\√‰‡ÛÛÂÈ·, ı 19) ™ÙÔÓ ŸÌËÚÔ Ô √‰˘ÛÛ¤·˜ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È «§·ÂÚÙÈ¿‰Ë˜», ‰ËÏ·‰‹ «ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ §·ÂÚÙ›Ô˘ (§·¤ÚÙË)», ÂÓÒ Ô ∞Á·Ì¤ÌÓˆÓ Î·È Ô ªÂӤϷԘ «\∞ÙÚÂÖ‰·È», ‰ËÏ·‰‹ «ÁÈÔÈ ÙÔ˘ ∞ÙÚ¤·».
°ÔÓÂˆÓ˘ÌÈο ϤÁÔÓÙ·È Ù· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÙÔ ÓÂÔÁÓfi ˙ÒÔ˘.
∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÂıÓÈÎÒÓ
∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ·ÚˆÓ‡ÌˆÓ -‡˜ ÎÂڷ̇˜ < ΤڷÌÔ˜ -Ù˘: -(›)Ù˘, -(¤)Ù˘, -(Ò)Ù˘ ÔÏ›Ù˘ < fiÏȘ Ó·‡Ù˘ < ӷܘ Ù¯ӛÙ˘ < Ù¤¯ÓË Ê˘Ï¤Ù˘ (= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙË Ê˘Ï‹) < Ê˘Ï‹ äÂÈÚÒÙ˘ < õÂÈÚÔ˜, ÓËÛÈÒÙ˘ < ÓÉÛÔ˜
-ÈÔ˜: -(·)ÖÔ˜, -(Â)ÖÔ˜, -(ˆ)ÈÔ˜ > -ˇáÔ˜ ∫ÔÚ›ÓıÈÔ˜ < ∫fiÚÈÓıÔ˜ ∫ÂÚ΢ڷÖÔ˜ < ∫¤Ú΢ڷ, ∫ˇáÔ˜ < ∫ᘠ-‡˜ ªÂÁ·Ú‡˜ < ª¤Á·Ú·, ÃÔÏ·ÚÁ‡˜ < ÃÔÏ·ÚÁfi˜ -Ófi˜ \∞ÛÈ·Ófi˜ < \∞Û›· -ÖÓÔ˜ \∞ÌÔÚÁÖÓÔ˜ < \∞ÌÔÚÁfi˜ -Ù˘: -(¿)Ù˘, -(È¿)Ù˘, -(‹)Ù˘, -(›)Ù˘, -(Ò)Ù˘ ∆ÂÁ¿Ù˘ < ∆ÂÁ¤· ™·ÚÙÈ¿Ù˘ < ™¿ÚÙË, ™ÈÎÂÏÈÒÙ˘ < ™ÈÎÂÏ›· -‹ÛÈÔ˜ \πı·Î‹ÛÈÔ˜ < \πı¿ÎË
∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ·ÙÚˆÓ˘ÌÈÎÒÓ -(¿)‰Ë˜ -(Â)›‰Ë˜ -›ˆÓ
∞åÓÂÈ¿‰Ë˜ < ∞åÓ›·˜, §·ÂÚÙÈ¿‰Ë˜ < §·¤ÚÙÈÔ˜ ‹ §·¤ÚÙ˘ ¶ÚÈ·Ì›‰Ë˜ < ¶Ú›·ÌÔ˜, \∞ÙÚ›‰Ë˜ < \∞ÙÚ‡˜ (΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ Ô›ËÛË) ∫ÚÔÓ›ˆÓ < ∫ÚfiÓÔ˜
40
∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÁÔÓÂˆÓ˘ÌÈÎÒÓ -ȉ‡˜
Ï·Áȉ‡˜ < Ï·ÁÒ˜ (Ó.Â. Ï·Áfi˜)
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 41
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ηٷÁÚ¿„ÂÙ ÂıÓÈο Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ Ó.Â. Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È Ì ÙȘ ηٷϋÍÂȘ Ô˘ ‰È‰·¯Ù‹Î·ÙÂ. 2. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙȘ ·Ú¿ÁˆÁ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È Û˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙË ÛˆÛÙ‹ ηٿÏËÍË ÛÙ· ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ì ‚¿ÛË ÙÔ˘˜ ›Ó·Î˜: \∂Ú¤ÙÚÈ· → \∂ÚÂÙÚÈ-____ (ÂıÓÈÎfi), ÁÚ¿ÌÌ· → ÁÚ·ÌÌ·Ù-____ (·ÚÒÓ˘ÌÔ), àÂÙfi˜ → àÂÙ-____ (ÁÔÓÂˆÓ˘ÌÈÎfi), ∫ÚfiÓÔ˜ → ∫ÚÔÓ-____ (·ÙÚˆÓ˘ÌÈÎfi), ªÉÏÔ˜ → ª‹Ï-____ (ÂıÓÈÎfi), Ú¤Û‚˘˜ → ÚÂÛ‚‡-____ (·ÚÒÓ˘ÌÔ), ª˘ÙÈÏ‹ÓË → ª˘ÙÈÏËÓ-____ (ÂıÓÈÎfi). 3. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó‹ÎÔ˘Ó ·fi ÙË ÛÙ‹ÏË µ′′: ∞′′
µ′′
1. ¢·Ó·˝‰Ë˜ 2. ªÈÏ‹ÛÈÔ˜ 3. ïÏ›Ù˘ 4. ÙÔÍfiÙ˘ 5. \πÙ·ÏÈÒÙ˘
·. ·ÚÒÓ˘ÌÔ ‚. ÂıÓÈÎfi Á. ·ÙÚˆÓ˘ÌÈÎfi
4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ ›Ó·Î· Ì ÙȘ ·Ú¿ÁˆÁ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È: ¥Ô˜ ∆¿ÓÙ·ÏÔ˜ ∞úÁ˘ÙÔ˜ ÂÏ·ÚÁfi˜ ^ƒfi‰Ô˜ ‰ÉÌÔ˜
·ÚÒÓ˘ÌÔ → ·ÙÚˆÓ˘ÌÈÎfi → ÂıÓÈÎfi → ÁÔÓÂˆÓ˘ÌÈÎfi → ÂıÓÈÎfi → ·ÚÒÓ˘ÌÔ →
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ 1. √ÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ· Ú‹Ì·ÙÔ˜ ÂåÌ› ∆Ô ÂåÌ› (= ›̷È, ˘¿Ú¯ˆ) Â›Ó·È ‚ÔËıËÙÈÎfi Ú‹Ì· Ù˘ ·.Â., fiˆ˜ ÙÔ Â›Ì·È Î·È ÙÔ ¤¯ˆ Ù˘ Ó.Â. ™ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÎÏ›ÓÂÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: ·.Â. âÁÒ Û‡ (ÔyÙÔ˜, ·≈ÙË, ÙÔÜÙÔ) ìÌÂÖ˜ ñÌÂÖ˜ (ÔyÙÔÈ, ·yÙ·È, Ù·ÜÙ·)
∞′ °Àª¡∞™π√À
ÂåÌ› Âr âÛÙ›(Ó) âÛÌ¤Ó âÛÙ¤ ÂåÛ›(Ó)
41
Ó.Â. Â›Ì·È Â›Û·È Â›Ó·È Â›Ì·ÛÙ ›ÛÙ ›ӷÈ
∂¡√∆∏∆∞ 5
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 42
2. √ÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È Ì¤ÏÏÔÓÙ· ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ™Â ·˘Ù‹ ÙËÓ ∂ÓfiÙËÙ· ı· ‰È‰·¯Ù›Ù ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ¤ÁÎÏÈÛ˘ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙ· ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ʈӋ ÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ, ‰ËÏ. ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ‰ÂÓ ÙÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÛÙË Ï‹ÁÔ˘Û·. ∏ ÔÚÈÛÙÈ΋ ¤ÁÎÏÈÛË Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ Î¿ÙÈ ‚¤‚·ÈÔ, Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi. ÔÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ· ·.Â. Ó.Â. ÙÔ͇-ˆ ÙÔ͇-ÂȘ ÙÔ͇-ÂÈ ÙÔ͇-ÔÌÂÓ ÙÔ͇-ÂÙ ÙÔ͇-Ô˘ÛÈ(Ó)
ÔÚÈÛÙÈ΋ ̤ÏÏÔÓÙ· ·.Â. Ó.Â.
ÙÔ͇ˆ ÙÔ͇ÂȘ ÙÔ͇ÂÈ ÙÔ͇ԢÌ ÙÔ͇ÂÙ ÙÔ͇ԢÓ
ÙÔ͇-Û-ˆ ÙÔ͇-Û-ÂȘ ÙÔ͇-Û-ÂÈ ÙÔ͇-Û-ÔÌÂÓ ÙÔ͇-Û-ÂÙ ÙÔ͇-Û-Ô˘ÛÈ(Ó)
ı· ÙÔ͇ۈ ı· ÙÔ͇ÛÂȘ ı· ÙÔ͇ÛÂÈ ı· ÙÔ͇ÛÔ˘Ì ı· ÙÔ͇ÛÂÙ ı· ÙÔ͇ÛÔ˘Ó
¶·Ú·ÙËÚԇ̠ÔÌÔÈfiÙËÙ· ÛÙȘ ηٷϋÍÂȘ Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙ· Â.Ê. Ì ÙȘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ Ù˘ Ó.Â. (˘¿Ú¯ÂÈ ÌÈÎÚ‹ ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË ÌfiÓÔ ÛÙÔ ·′ Î·È ÙÔ Á′ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ÚfiÛˆÔ). √ ̤ÏÏÔÓÙ·˜ ¤¯ÂÈ ÙȘ ›‰È˜ ηٷϋÍÂȘ Ì ÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ·, ÌfiÓÔ Ô˘ ÚÔÛÙ›ıÂÙ·È ¤Ó· -Û- (Ô ¯ÚÔÓÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜) ÚÈÓ ·fi ÙȘ ηٷϋÍÂȘ: ™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ̤ÏÏÔÓÙ· Â.Ê. ¯ÚÔÓÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ı¤Ì·
ηٷϋÍÂȘ ÂÓÂÛÙÒÙ· χ
Û
ˆ
3. √ÚÈÛÙÈ΋ ̤ÏÏÔÓÙ· ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ·ÊˆÓfiÏËÎÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ∆· ·ÊˆÓfiÏËÎÙ· Ú‹Ì·Ù· Ù· ÔÔ›· ¤¯Ô˘Ó ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ¿ÊˆÓÔ Û‡ÌʈÓÔ, ‰ËÏ·‰‹ Ô˘Ú·ÓÈÎfi, ¯ÂÈÏÈÎfi ‹ Ô‰ÔÓÙÈÎfi) Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙ· fiˆ˜ Ù· ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ·, Ì ÙË ‰È·ÊÔÚ¿ fiÙÈ ·fi ÙË Û˘Á¯ÒÓ¢ÛË ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ·˘ÙÒÓ Ì ÙÔÓ ¯ÚÔÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· -Û- ÚÔ·ÙÔ˘Ó Ù· ·ÎfiÏÔ˘ı·:
ÃÂÈÏÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ , ‚, Ê (Ù) + Û → „ ÙÚ¤-ˆ → ÙÚ¤ + Û-ˆ → ÙÚ¤„ˆ ‚Ï¿Ùˆ (ı. ‚Ï·‚-) → ‚Ï¿‚ + Û-ˆ → ‚Ï¿„ˆ √˘Ú·ÓÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Î, Á, ¯ (ÙÙ, ÛÛ) + Û → Í Ï¤Á-ˆ → ϤÁ + Û-ˆ → Ϥ͈ Ù¿ÙÙˆ (ı. Ù·Á-) → Ù¿Á + Û-ˆ → ٿ͈ √‰ÔÓÙÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ù, ‰, ı (˙) + Û → ·Ô‚¿ÏÏÂÙ·È Ô Ô‰ÔÓÙÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Î·È Ì¤ÓÂÈ ÙÔ -Û›ı-ˆ → ›ı + Û-ˆ → ›ۈ „‡‰ˆ → „‡‰ + Û-ˆ → „‡ۈ
42
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 43
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ ÛˆÛÙfi Ù‡Ô ÙÔ˘ Ú. ÂåÌ› ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂȘ: ·. \∂ÁÒ ____________ ì àÚ¯c ηd Ùe Ù¤ÏÔ˜. ‚. ^∏ÌÂÖ˜ ____________ ÚÔÁfiÓˆÓ àÁ·ıáÓ. Á. ^ÀÌÂÖ˜ ____________ Û‡ÌÌ·¯ÔÈ. ‰. ^∏ fiÏȘ ìÌáÓ àÚ¯·ÈÔÙ¿ÙË ____________. Â. √î ôÓıÚˆÔÈ ıÓËÙÔ› ____________. 2. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ‰‡Ô ÛÙËÏÒÓ: ∞′′
µ′′
1. ∞î zÚ·È Ú÷·fiÙ·Ù·È 2. ^∏ ÁÉ ·ÌÊÔÚˆÙ¿ÙË 3. ^∏ÌÂÖ˜ ≠∂ÏÏËÓ˜ 4. ^ÀÌÂÖ˜ ÚÔÂÛÙËÎfiÙ˜ 5. \∂Ág ‰È‰¿ÛηÏÔ˜ Ùɘ àÏËı›·˜
·. âÛÌ¤Ó ‚. âÛÙ¤ Á. ÂåÌ› ‰. âÛÙ›Ó Â. ÂåÛ›Ó
3. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÔÓ ›‰ÈÔ Ù‡Ô Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ̤ÏÏÔÓÙ· ÙˆÓ ÚËÌ·ÙÈÎÒÓ Ù‡ˆÓ: ·Ú¤¯Ô˘ÛÈ, ÎËÚ‡ÙÙÂÈ. 4. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È Ì¤ÏÏÔÓÙ· Ù· Ú‹Ì·Ù·: ηٷχˆ, ›ıˆ, ÙÚ¤ˆ, Ï‹Áˆ. 5. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÙÔ˘˜ ÚËÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡: ϤÁÔ˘ÛÈ ____________, ·Ú¤¯ÂÈ ___________, ‚Ï·ÛÙ¿ÓÂÈ _____________, ö¯ÂÈ _________, ÊÔÓ‡ÂȘ _________________, ÎÚÔ‡ÛÔÌÂÓ __________________, ÏÔ‡ÂÙ ______________, ·‡ÛÔ˘ÛÈÓ _________________, χÂȘ ___________, îÎÂÙ‡ÛÂÙ _____________, î‰Ú‡ÔÌÂÓ ________________, àÚÈÛÙ‡ÛÂÈ ______________, ‚·ÛÈχˆ _________________, ıÂڷ‡ÛÔ˘ÛÈÓ ____________. 6. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂˆÓ ·fi ÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÛÙÔÓ Ì¤ÏÏÔÓÙ·: ·. ^√ ÛÙÚ·ÙËÁe˜ ÎÂχÂÈ ı·ÚÛÂÖÓ. ___________________ ‚. √î ‰È‰¿ÛηÏÔÈ ·È‰Â‡Ô˘ÛÈÓ ÙÔf˜ Ì·ıËÙ¿˜. ___________________ Á. ^∏ÌÂÖ˜ χÔÌÂÓ Ùa˜ ÛÔÓ‰¿˜. ___________________ ‰. ^ÀÌÂÖ˜ ı‡ÂÙ ÙÔÖ˜ ıÂÔÖ˜. ___________________ 7. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ·fi ÙÔÓ Ì¤ÏÏÔÓÙ· ÛÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ·: ·. ^∏ÌÂÖ˜ àÚÈÛÙ‡ÛÔÌÂÓ. ___________________ ‚. √î ôÓıÚˆÔÈ ÙÔf˜ ıÂÔf˜ îÎÂÙ‡ÛÔ˘ÛÈÓ. ___________________ Á. √î ÔϤÌÈÔÈ âÓ‰Ú‡ÛÔ˘ÛÈÓ. ___________________ ‰. ^ÀÌÂÖ˜ ÙÔ͇ÛÔÌÂÓ Ù·‡ÚÔ˘˜ àÁÚ›Ô˘˜. ___________________ Â. ^√ êÏÈÂf˜ å¯ıܘ êÏȇÛÂÈ. ___________________
^∞ÏÔܘ ï ÌÜıÔ˜ Ùɘ àÏËı›·˜ öÊ˘ ∂éÚÈ›‰Ë˜, ºÔ›ÓÈÛÛ·È, ÛÙ. 469
∏ ·Ï‹ıÂÈ· ϤÁÂÙ·È Ì ·Ï¿ ÏfiÁÈ·.
∞′ °Àª¡∞™π√À
43
∂¡√∆∏∆∞ 5
10-11-05
14:39
Page 44
∂ÓfiÙËÙ· 6
ARXAIA A GYMN(1-140)
æËÊȉˆÙfi ‰¿Â‰Ô ·fi ÙËÓ ¶¤ÏÏ· Ì ·Ú¿ÛÙ·ÛË Î˘ÓËÁÈÔ‡ ÂÏ·ÊÈÔ‡ (Ù¤ÏÔ˜ 4Ô˘ ·È. .Ã.)
∏ ÔÌÔÚÊÈ¿ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÙÔ ·Ó √È ·Û›ÁÓˆÛÙÔÈ Ì‡ıÔÈ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘ ‹Ù·Ó ¢¯¿ÚÈÛÙÔ Î·È ‰È‰·ÎÙÈÎfi ·Ó¿ÁÓˆÛÌ· fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÔ¯ÒÓ. •Â¯ˆÚ›˙Ô˘Ó ÁÈ· ÙË ‰ÈÂÈÛ‰˘ÙÈ΋ Ì·ÙÈ¿ Î·È ÙËÓ Â˘Ê˘˝· ÙÔ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ ÙÔ˘˜, ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó Ì ¯ÈÔ˘ÌÔÚÈÛÙÈÎfi Ó‡̷ ÙȘ ·ÓıÚÒÈÓ˜ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ Î·È ·Ú·ÎÈÓÔ‡Ó ÁÈ· ÙË ‰ÈfiÚıˆÛ‹ ÙÔ˘˜. ªÈ· ·fi ·˘Ù¤˜ Â›Ó·È Î·È Ë ˘ÂÚÂÎÙ›ÌËÛË Ù˘ Ê˘ÛÈ΋˜ ÔÌÔÚÊÈ¿˜, ÙËÓ ÔÔ›· Ï‹ÚˆÛ ·ÎÚÈ‚¿ ÙÔ ÂÏ¿ÊÈ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘ Ô˘ ı· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙÂ.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
ò∂Ï·ÊÔ˜ ÂéÌÂÁ¤ı˘ œÚ÷· ı¤ÚÔ˘˜ ‰È„áÓ ·Ú·Á›ÓÂÙ·È â› ÙÈÓ· ËÁcÓ ‰È·˘ÁÉ Î·d ‚·ıÂÖ·Ó Î·d ÈgÓ ¬ÛÔÓ õıÂÏÂÓ ÚÔÛÂÖ¯ÂÓ ÙFÉ ÙÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ 剤÷·. ∫·d Ì¿ÏÈÛÙ· ÌbÓ âF‹ÓÂÈ ÙcÓ Ê‡ÛÈÓ ÙáÓ ÎÂÚ¿ÙˆÓ ó˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÂúË ·ÓÙd Ùˇá ÛÒÌ·ÙÈ. ò∂„ÂÁÂÓ ‰b ÙcÓ ÙáÓ ÛÎÂÏáÓ ÏÂÙfiÙËÙ· ó˜ Ôé¯ Ô¥ˆÓ Ù ùÓÙˆÓ Ê¤ÚÂÈÓ ÄÓ Ùe ‚¿ÚÔ˜. \∂Ó ˇz ‰b Úe˜ ÙÔ‡ÙÔȘ qÓ, ñϷ΋ Ù ΢ÓáÓ ·åÊÓȉ›ˆ˜ àÎÔ‡ÂÙ·È Î·d ΢ÓËÁ¤Ù·È ÏËÛ›ÔÓ. ^√ ‰b Úe˜ Ê˘ÁcÓ œÚÌ· ηd ̤¯ÚȘ ¬Ô˘ ‰Èa ‰›Ô˘ âÔÈÂÖÙÔ ÙeÓ ‰ÚfiÌÔÓ, âÛˇÒ˙ÂÙÔ ñe Ùɘ è·ÙËÙÔ˜ ÙáÓ ÛÎÂÏáÓ. \∂Âd ‰b Âå˜ ˘ÎÓcÓ Î·d ‰·ÛÂÖ·Ó ≈ÏËÓ âÓ¤ÂÛÂÓ, âÌϷΤÓÙˆÓ ·éÙˇá ÙáÓ ÎÂÚ¿ÙˆÓ ë¿Ïˆ, ›Ú÷· Ì·ıgÓ ¬ÙÈ ôÚ· ô‰ÈÎÔ˜ qÓ ÙáÓ å‰›ˆÓ ÎÚÈÙc˜ „¤ÁˆÓ ÌbÓ Ùa ÛˇÒ˙ÔÓÙ·, â·ÈÓáÓ ‰b Ùa ÚÔ‰fiÓÙ· ·ñÙfiÓ. ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘ (‰È·Û΢‹)
44
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 45
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
ï/ì öÏ·ÊÔ˜ ï/ì ÂéÌÂÁ¤ı˘, Ùe Âé̤ÁÂı˜ ì œÚ· ·Ú·Á›(Á)ÓÔÌ·È ÙÈÓ¿ (·fiÚ. ·ÓÙˆÓ. Ùd˜, Ùd˜, Ùd) ï/ì ‰È·˘Á‹˜, Ùe ‰È·˘Á¤˜ ÈÒÓ (Ú. ›Óˆ) ÚÔÛÂÖ¯ÂÓ ÙFÉ ÙÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ 剤÷· Ì¿ÏÈÛÙ· âF‹ÓÂÈ (Ú. â·ÈÓ¤ˆ, â·ÈÓá) ì ʇÛȘ ó˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÂúË ·ÓÙd Ùˇá ÛÒÌ·ÙÈ „¤Áˆ Ùe ÛΤÏÔ˜ ó˜ Ôé¯ Ô¥ˆÓ Ù ùÓÙˆÓ Ê¤ÚÂÈÓ âÓ ˇz ‰b Úe˜ ÙÔ‡ÙÔȘ qÓ ñÏ·Îc ΢ÓáÓ (Ô˘Û. ï/ì ·ˆÓ) ·åÊÓȉ›ˆ˜ ΢ÓËÁ¤Ù·È (Ô˘Û. ï ΢ÓËÁ¤Ù˘) œÚÌ· Úe˜ Ê˘Á‹Ó (Ú. ïÚÌ¿ˆ, ïÚÌá) ̤¯ÚȘ ¬Ô˘ ‰Èa ‰›Ô˘ âÔÈÂÖÙÔ ÙeÓ ‰ÚfiÌÔÓ ñe Ùɘ è·ÙËÙÔ˜ â› ï ‰·Û‡˜, ì ‰·ÛÂÖ·, Ùe ‰·Û‡ ì ≈ÏË âÓ¤ÂÛÂÓ (Ú. â̛و) âÌϷΤÓÙˆÓ (Ú. âÌϤÎÔÌ·È) ·éÙˇá ë¿Ïˆ (Ú. êÏ›ÛÎÔÌ·È) ›Ú÷· Ì·ıÒÓ (Ú. Ì·Óı¿Óˆ) ôÚ· ú‰ÈÔ˜, 剛·, ú‰ÈÔÓ „¤ÁˆÓ (Ú. „¤Áˆ) Ùa ÛˇÒ˙ÔÓÙ·, â·ÈÓáÓ ‰b Ùa ÚÔ‰fiÓÙ· (Ú. ÚÔ‰›‰ˆÌÈ) ·ñÙfiÓ
∞′ °Àª¡∞™π√À
ÙÔ ÂÏ¿ÊÈ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÁÂıÔ˜, Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ (‚. Ó.Â.: ÌÂÁÂı‡Óˆ, ÌÂÁÂı˘ÓÙÈÎfi˜) Ë ÂÔ¯‹ (‚. Ó.Â.: ÒÚ·, ˆÚ·›Ô˜) ÊÙ¿Óˆ ÎÔÓÙ¿ οÔÈ· ηı·Úfi˜ (‚. Ó.Â.: ‰È·‡ÁÂÈ·, ·˘Á‹) ·ÊÔ‡ ‹È ·Ú·ÙËÚÔ‡Û ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÛÒÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘ ¿Ú· Ôχ, ΢ڛˆ˜ ·ÈÓÔ‡ÛÂ Ë Ê‡ÛË, Ë ÌÔÚÊ‹ (‚. Ó.Â.: Ê˘ÛÈÎfi˜) Ì ÙËÓ È‰¤· fiÙÈ ‹Ù·Ó ÛÙÔÏ›‰È ÁÈ· fiÏÔ ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ηÙËÁÔÚÒ, ηٷÎÚ›Óˆ (‚. Ó.Â.: „ÂÁ¿‰È, „fiÁÔ˜, ·„ÂÁ¿‰È·ÛÙÔ˜, ¿„ÔÁÔ˜) ÙÔ fi‰È (‚. Ó.Â.: ÈÛÔÛÎÂÏ›˙ˆ, ˘ÔÛÎÂÏ›˙ˆ) ÂÂȉ‹ ηٿ ÙË ÁÓÒÌË ÙÔ˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÓÙ¤ÍÔ˘Ó / Ó· ÛËÎÒÛÔ˘Ó ÎÈ ÂÓÒ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ·˘Ù¿ Á¿‚ÁÈÛÌ· Û΢ÏÈÒÓ Í·ÊÓÈο ΢ÓËÁÔ› ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÙÚ¤¯ÂÈ ÔÚÌËÙÈο, ÁÈ· Ó· ÍÂʇÁÂÈ fiÛÔ ¤ÙÚ¯ Û ÔÌ·Ïfi ¤‰·ÊÔ˜ (‚. Ó.Â.: ‰ȿ‰·, ‰ÈÓfi˜, ‰›Ô) ·fi ÙËÓ Ù·¯‡ÙËÙ· fiÙ·Ó ˘ÎÓfi˜ ÙÔ ‰¿ÛÔ˜ (‚. Ó.Â.: ˘ÏÔÙfiÌÔ˜, ˘ÏÔÙÔÌ›·) ¤ÂÛ Û (‚. Ó.Â.: ¤ÊÙˆ, ¤ÛÈÌÔ) ÂÂȉ‹ ÙÔ˘ ÌϤ¯ÙËÎ·Ó (‚. Ó.Â.: ÂÌÏÔ΋) ·Áȉ‡ÙËÎÂ, È¿ÛÙËΠ(‚.: Ë ¶fiÏȘ Â¿ÏˆØ Ó.Â.: ¿ÏˆÛË, ·È¯Ì¿ÏˆÙÔ˜) Î·È ¤Ì·ı ÂÍ È‰›·˜ ›ڷ˜ ÏÔÈfiÓ, Ú¿ÁÌ·ÙÈ ·ÙÔÌÈÎfi˜, ÚÔÛˆÈÎfi˜, ‰ÈÎfi˜ ÙÔ˘ (‚. Ó.Â.: ȉȷ›ÙÂÚÔ˜) ÂÂȉ‹ ηÙËÁÔÚÔ‡Û ·˘Ù¿ Ô˘ ÙÔ ¤Ûˆ˙·Ó (Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÙÔ ÛÒÛÔ˘Ó), ÂÓÒ Â·ÈÓÔ‡Û ·˘Ù¿ Ô˘ ÙÔ Úfi‰ˆÛ·Ó
45
∂¡√∆∏∆∞ 6
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 46
âF‹ÓÂÈ ÙcÓ Ê‡ÛÈÓ ÙáÓ ÎÂÚ¿ÙˆÓ ó˜ ÎfiÛÌÔÓ ·ÓÙd Ùˇá ÛÒÌ·ÙÈ: ∏ ÔÌÔÚÊÈ¿ η٤¯ÂÈ Û fiϘ ÙȘ ÂÔ¯¤˜ ˘„ËÏ‹ ı¤ÛË ÛÙËÓ ÈÂÚ·Ú¯›· ÙˆÓ ·ÍÈÒÓ. √È Ó¤ÔÈ Á‡ÌÓ·˙·Ó Î·È Á˘ÌÓ¿˙Ô˘Ó ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘˜, ÁÈ· Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó fi¯È ÌfiÓÔ Â˘ÚˆÛÙ›·, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÌÔÚÊÈ¿. ∏ ÊÈÏ·Ú¤ÛÎÂÈ· ÂÎÊÚ·˙fiÙ·Ó ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Ì ÔÏÏÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜: ¿ÓÙÚ˜ Î·È Á˘Ó·›Î˜ ÊÚfiÓÙÈ˙·Ó ÙËÓ Î·ı·ÚÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÛÒÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘˜, ¤Î·Ó·Ó ˆÚ·›· ¯ÙÂÓ›ÛÌ·Ù·, ¿ÏÂÈÊ·Ó ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘˜ ÌÂ Ê˘ÛÈο ̇ڷ Î·È ¤Ï·È·, ‰È·ÎÔÛÌÔ‡Û·Ó Ù· ÚÔ‡¯· ÙÔ˘˜ Î·È ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÛÙÂÊ¿ÓÈ· ·fi ¯Ú˘Ûfi ‹ ʇÏÏ·. øÛÙfiÛÔ, ‰ÂÓ Â›Ó·È ÌfiÓÔ Ë ÔÌÔÚÊÈ¿ Ô˘ οÓÂÈ Î¿ÙÈ Ó· Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ¯ÚËÛÈÌfiÙËÙ¿ ÙÔ˘.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
√ ∞›ÛˆÔ˜ Û˘ÓÔÌÈÏ› Ì ÙËÓ ·ÏÂÔ‡ (450 .Ã., ªÔ˘ÛÂ›Ô µ·ÙÈηÓÔ‡)
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. °È·Ù› η̿ڈÓ ÙÔ ÂÏ¿ÊÈ ÎÔÈÙ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ̤۷ ÛÙÔ ÓÂÚfi; ¶ÔÈÔ ·Ó·ÙÔÌÈÎfi ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ıˆÚÔ‡Û fiÙÈ ‰ÂÓ Ù·›ÚÈ·˙ Ì ÙË Û˘ÓÔÏÈο ηϋ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘; 2. ¶ÔÈÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ÂÏ·ÊÈÔ‡ ÙÔ ‚Ô‹ıËÛ ӷ ÍÂʇÁÂÈ ·Ú¯Èο ·fi ÙÔ˘˜ ΢ÓËÁÔ‡˜; ¶ÔÈÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘, ·ÓÙ›ıÂÙ·, ·Ô‰Â›¯ıËΠÌÔÈÚ·›Ô; 3. ∆È ÓÔÌ›˙ÂÙ fiÙÈ ‰È‰¿ÛÎÂÈ Ô Ì‡ıÔ˜ ·˘Ùfi˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘; 4. ¶ÈÛÙ‡ÂÙ fiÙÈ ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ ·Ô‰›‰Ô˘Ì ÛËÌ·Û›· ÛÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ‹ ÛÙÔÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ì·˜ ÎfiÛÌÔ; ¡· ÂÈηÏÂÛÙ›ÙÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·.
ŸÏÁ· ∫ÔÙÛÈÚ¤·, ∞ÈÛÒÔ˘ Ì˘ıÔϷۛ˜, ·ÎÚ˘ÏÈÎfi Û ͇ÏÔ, 2004
46
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 47
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
›Óˆ ı. È-, Ô-, ˆ-
[ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô ÈÒÓ]
·Ï¿
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ Ùe áÌ· [= ÙÔ ÔÙfi] Ùe fiÌ· [= ÙÔ ÔÙfi] ï fiÙÔ˜ [= ÙÔ Û˘ÌfiÛÈÔ, ÙÔ Ê·ÁÔfiÙÈ] ï ÔÙÈÛÌfi˜
Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
ï ñ‰ÚÔfiÙ˘ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ›ÓÂÈ ÓÂÚfi]
∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ Ùe ÔÙfiÓ (-fi) ï fiÙ˘ Ùe ÔÙ‹ÚÈÔÓ (-È) fiÛÈÌÔ˜ [ÛÙËÓ ·.Â. ΢ڛˆ˜ fiÙÈÌÔ˜ (= ηٿÏÏËÏÔ˜ Ó· ÙÔÓ ÈÂȘ)] ì fiÛȘ (-Ë) ÔÙ›˙ˆ Ùe fiÙÈÛÌ· ηٷ›Óˆ ì ηٿÔÛȘ (-Ë) ÚÔ›Óˆ [= ›Óˆ ÚÒÙÔ˜ ‹ ÛÙËÓ ˘ÁÂÈ¿ οÔÈÔ˘] ì ÚfiÔÛȘ (-Ë) ï Û˘ÌfiÙ˘ Ùe Û˘ÌfiÛÈÔÓ (-ÈÔ) ì ô̈ÙȘ (-Ë) [= Ë ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ ÓÂÚÔ‡ Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜ ηٿ ÙËÓ ·Ï›ÚÚÔÈ·] ì ñ‰ÚÔÔÛ›· ï ÔåÓÔfiÙ˘ ì ÔåÓÔÔÛ›· 쉇ÔÙÔ˜
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÈfiÌ· Ȉ̤ÓÔ˜
ÔÙÔÔÈfi˜ ÔÙÔ··ÁfiÚ¢ÛË ÙÔ Ë‰‡ÔÙÔ [= ÁÏ˘Îfi ·ÏÎÔÔÏÔ‡¯Ô ÔÙfi]
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ Û ÔȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂȘ: ·. ›Óˆ ÓÂÚfi ÛÙÔ fiÓÔÌ· (οÔÈÔ˘) ‚. ›Óˆ ÙÔ ·Ì›ÏËÙÔ ÓÂÚfi Á. ›Óˆ ÙÔ ÈÎÚfi ÔÙ‹ÚÈ (.¯. Ù˘ ·¯·ÚÈÛÙ›·˜) 2. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË Ï¤ÍË ·fi ÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î·: ·. µ¿Ï ٷ ________________ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡ Î·È ¿Ú ·˘Ù¿ ÙÔ˘ Ô‡˙Ô˘ ·fi ÙÔ ÙÚ·¤˙È. ‚. ∆Ô ÓÂÚfi Ù˘ ‚Ú‡Û˘ Â›Ó·È ________________ ‹ Â›Ó·È Î·Ï‡ÙÂÚÔ Ó· ›ÓÔ˘Ì ÂÌÊȷψ̤ÓÔ; Á. £· οӈ ÂÁÒ ÙËÓ ________________ . ™ÙËÓ ˘ÁÂÈ¿ ÙˆÓ ÓÂÔÓ‡ÌʈÓ! ‰. ÃÙ˜ ÙÔ ‚Ú¿‰˘ Á‡ÚÈÛ ۛÙÈ ________________Ø Â›¯Â ÌÂÁ¿ÏË ÛÙÂÓÔ¯ÒÚÈ· Î·È ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ‚ÚÂÈ ·Ú¤· ÛÙÔ ________________ , ·ÏÏ¿ ‚¤‚·È· ‹Ù·Ó ÁÈ· χËÛË. Â. ™Â ·ÚÎÂÙ¤˜ ¶ÔÏÈÙ›˜ ÙˆÓ ∏ÓˆÌ¤ÓˆÓ ¶ÔÏÈÙÂÈÒÓ ÈÛ¯‡ÂÈ ________________ ÁÈ· Ó¤Ô˘˜ οو ÙˆÓ 18 ÂÙÒÓ. ÛÙ. √ ∆Ô̤·˜ ∫Ï·ÛÈ΋˜ ºÈÏÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ‰ÈÂıÓ¤˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi ________________ Ì ı¤Ì· ÙËÓ ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈ΋ Ï˘ÚÈ΋ Ô›ËÛË.
∞′ °Àª¡∞™π√À
47
∂¡√∆∏∆∞ 6
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 48
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi Ú‹Ì·Ù· (·′′ ̤ÚÔ˜) √˘ÛÈ·ÛÙÈο ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi Ú‹Ì·Ù· ™ËÌ·›ÓÔ˘Ó:
ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›
ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ¿ıÔ˜, ηٿÛÙ·ÛË
·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜
fiÚÁ·ÓÔ ‹ ̤ÛÔ
ÙfiÔ
ñ √˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ› ∏ ϤÍË ÎÚÈÙ‹˜ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜, fiˆ˜ Î·È ÛÙË Ó.Â., ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ Ú‹Ì· ÎÚ›Óˆ (ÎÚÈÙ‹˜ < ÎÚ›Óˆ) Î·È ‰ËÏÒÓÂÈ ·˘ÙfiÓ Ô ÔÔ›Ô˜ ÎÚ›ÓÂÈ, ÙÔ ÚfiÛˆÔ ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›. ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi Ú‹Ì·Ù· Î·È ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ› -‡˜ -fi˜ -Ù˘ -¿˜ -ÌÒÓ -Ù‹Ú -ÙˆÚ
Áڷʇ˜ < Áڿʈ àÚˆÁfi˜ < àÚ‹Áˆ (= ‚ÔËıÒ) ÎÚÈÙ‹˜ < ÎÚ›Óˆ Ê˘Á¿˜ < ʇÁˆ ìÁÂÌÒÓ < ìÁ¤ÔÌ·È, ìÁÔÜÌ·È ÛˆÙ‹Ú < ÛˇÒ˙ˆ Ú¿ÎÙˆÚ < Ú¿ÙÙˆ
ñ √˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ¿ıÔ˜, ηٿÛÙ·ÛË ‹ ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ∆Ô Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi Ê˘Á‹ Ô˘ ··ÓÙ¿ ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ ı. Ê˘Á- ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ʇÁˆ (ÔÚ. ·ÔÚ. ö-Ê˘Á-ÔÓ) Î·È ‰ËÏÒÓÂÈ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·. ∆Ô Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ʇÛȘ (< Ú. ʇˆ) ‰ËÏÒÓÂÈ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË. ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi Ú‹Ì·Ù· Î·È ‰ËÏÒÓÔ˘Ó: ·. ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ¿ıÔ˜, ηٿÛÙ·ÛË ‚. ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÌÈ·˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ -ÛȘ ʇÛȘ < ʇˆ -Ì· Ô›ËÌ· < ÔȤˆ, ÔÈá -Û›· ‰ÔÎÈÌ·Û›· < ‰ÔÎÈÌ¿˙ˆ -ÌË ÁÚ·ÌÌ‹ < Áڿʈ -‹ Ê˘Á‹ < ʇÁˆ -Ô˜ „Â܉Ԙ < „‡‰ÔÌ·È -¿ ¯·Ú¿ < ¯·›Úˆ -›· Ì·Ó›· < Ì·›ÓÔÌ·È -Â-›· ‚·ÛÈÏ›· < ‚·ÛÈχˆ (΢ڛˆ˜ ·fi Ú‹Ì·Ù· Û -‡ˆ) -Ô˜ ÙÚfiÌÔ˜ < Ùڤ̈ -Ìfi˜ 牢ÚÌfi˜ < 片ÚÔÌ·È -(Â)Ùfi˜ ÙÚ˘ÁËÙfi˜ < ÙÚ˘Á¿ˆ, ÙÚ˘Áá
48
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:39
Page 49
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ì ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó‹ÎÔ˘Ó: ∞′′ 1. οı·ÚÛȘ 2. ‚ϤÌÌ· 3. ÎÏËÙ‹Ú 4. ÎÏ›ÛȘ 5. ÔÌfi˜ 6. ÙÔ·˜ 7. Ì·ÓÙ›· 8. Ì¿ÓÙÂ˘Ì· 9. ‚ÚáÛȘ
µ′′
·. ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ‚. ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ηٿÛÙ·ÛË Á. ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›
2. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙË ÛÙ‹ÏË ∞′′ Ì ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔ˘˜ ÛÙË ÛÙ‹ÏË µ′′: ∞′′
µ′′ ·. ·›‰Â˘Ì· ‚. ı·ً˜ Á. ÙÈÌËÙ‹˜ ‰. ·›‰Â˘ÛȘ Â. ÊıÔÚ¿ ÛÙ. Ù›ÌËÌ· ˙. ‚ÔÛ΋ Ë. ı¤·Ì· ı. ‚ÔÛÎfi˜ È. ·È‰Â˘Ù‹˜
1. ı¿ÔÌ·È, ıÂáÌ·È 2. ‚fiÛΈ 3. Êı›ڈ 4. ÙÈÌ¿ˆ, ÙÈÌá 5. ·È‰Â‡ˆ
3. ¡· ηٷٿÍÂÙ ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ µ′′ Ù˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˘ ¿ÛÎËÛ˘ ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó Ì ‚¿ÛË ÙÔ ÙÈ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó. 4. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË Î·Ù¿ÏËÍË Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ·.Â. Ô˘ Ó· ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fi,ÙÈ ˙ËÙÂ›Ù·È ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË: ·‡ˆ > ì ·Ü- ____ (ηٿÛÙ·ÛË, ÂÓ¤ÚÁÂÈ·) ÛÙڤʈ > ì ÛÙÚÔÊ- ____ (ÂÓ¤ÚÁÂÈ·) ·éϤˆ, ·éÏá > ï ·éÏË- ____ (ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›) ¤Ìˆ > ï ÔÌ-____ (ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›) Ù›ÎÙˆ > ï ÙÔÎ- ____ (ÂÓ¤ÚÁÂÈ·) ÔȤˆ, ÔÈá > Ùe Ô›Ë- ____ (·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜) ÌËÓ‡ˆ > Ùe Ì‹Ó˘- ____ (·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜) 5. ¡· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÙ ÛÙ· ΛÌÂÓ· ÙˆÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ∂ÓÔÙ‹ÙˆÓ Î·È Ó· ηٷÁÚ¿„ÂÙ ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›, ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ηٿÛÙ·ÛË, ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜.
∞′ °Àª¡∞™π√À
49
∂¡√∆∏∆∞ 6
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:40
Page 50
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ ∞′′ ÎÏ›ÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ∏ ·′ ÎÏ›ÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ·ÚÛÂÓÈο Î·È ıËÏ˘Î¿ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο. ∞′′ ÎÏ›ÛË ·ÚÛÂÓÈο Û -·˜ Î·È -˘
ıËÏ˘Î¿ Û -· Î·È -Ë
◗ ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙËÓ ·′′ ÎÏ›ÛË. √È Î·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÙˆÓ ÙÒÛÂˆÓ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜: ·ÚÛÂÓÈο
ıËÏ˘Î¿
·ÚÛÂÓÈο Î·È ıËÏ˘Î¿
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÁÂÓÈ΋ ‰ÔÙÈ΋ ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ ÎÏËÙÈ΋
-·˜ -Ô˘ -÷· -·Ó -·
-˘ -Ô˘ -FË -ËÓ -Ë/-·
-· -·˜/-˘ -÷·/-FË -·Ó -·
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ -Ë -˘ -FË -ËÓ -Ë
-·È -áÓ -·È˜ -·˜ -·È
◗ ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙËÓ ÎÏ›ÛË ÙˆÓ ·ÚÛÂÓÈÎÒÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ï Îԯϛ·˜ Î·È ï ÎÚÈÙc˜ Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ›Ó·Î· ÙˆÓ Î·Ù·Ï‹ÍˆÓ: ·.Â. ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
ï ÙÔÜ Ùˇá ÙeÓ (t)
Îԯϛ·˜ Îԯϛ..... Îԯϛ...... Îԯϛ..... Îԯϛ......
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ Ó.Â. ·.Â. Îԯϛ·˜ Îԯϛ· Îԯϛ· Îԯϛ·
ï ÙÔÜ Ùˇá ÙeÓ (t)
ÎÚÈÙ‹˜ ÎÚÈÙÔÜ ÎÚÈÙ...... ÎÚÈÙ...... ÎÚÈÙ¿
Ó.Â.
·.Â.
ÎÚÈÙ‹˜ ÎÚÈÙ‹ ÎÚÈÙ‹ ÎÚÈÙ‹
Ôî ÙáÓ ÙÔÖ˜ ÙÔf˜ (t)
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ Ó.Â. ·.Â.
Îԯϛ...... ÎÔ¯ÏÈ...... Îԯϛ...... Îԯϛ...... Îԯϛ......
Îԯϛ˜ Ôî ÎÔ¯ÏÈÒÓ ÙáÓ ÙÔÖ˜ Îԯϛ˜ ÙÔf˜ Îԯϛ˜ (t)
ÎÚÈÙ...... ÎÚÈÙáÓ ÎÚÈÙ·Ö˜ ÎÚÈÙ...... ÎÚÈÙ......
Ó.Â. ÎÚÈÙ¤˜ ÎÚÈÙÒÓ ÎÚÈÙ¤˜ ÎÚÈÙ¤˜
◗ ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙËÓ ÎÏ›ÛË ÙˆÓ ıËÏ˘ÎÒÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ì œÚ· Î·È ì ËÁ‹ Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ›Ó·Î· ÙˆÓ Î·Ù·Ï‹ÍˆÓ: ·.Â. ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
ì Ùɘ ÙFÉ ÙcÓ (t)
œÚ· óÚ...... óÚ...... óÚ...... œÚ·......
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ Ó.Â. ·.Â. ÒÚ· ÒÚ·˜ ÒÚ· ÒÚ·
ì Ùɘ ÙFÉ ÙcÓ (t)
ËÁ‹ ËÁ...... ËÁ..... ËÁ..... ËÁ.....
Ó.Â.
·.Â.
ËÁ‹ ËÁ‹˜ ËÁ‹ ËÁ‹
50
·î ÙáÓ Ù·Ö˜ Ùa˜ (t)
óÚ...... óÚ...... óÚ...... óÚ...... óÚ......
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ Ó.Â. ·.Â. ÒÚ˜ ˆÚÒÓ ÒÚ˜ ÒÚ˜
·î ÙáÓ Ù·Ö˜ Ùa˜ (t)
ËÁ..... ËÁ..... ËÁ..... ËÁ..... ËÁ.....
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
Ó.Â. ËÁ¤˜ ËÁÒÓ ËÁ¤˜ ËÁ¤˜
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:40
Page 51
1. ∏ ηٿÏËÍË -·˜ Â›Ó·È Ì·ÎÚ¿, .¯. ÙÔf˜ ÎÚÈÙ¿˜, Ùɘ œÚ·˜, Ùa˜ œÚ·˜. 2. ∏ ‰›ÊıÔÁÁÔ˜ ·È, fiÙ·Ó ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÎÏÈÙ‹˜ Ϥ͢ (ÏËÓ Â˘ÎÙÈ΋˜ Ú‹Ì·ÙÔ˜), Â›Ó·È ‚Ú·¯Â›·, .¯. Ôî ÎÚÈÙ·› (·ÏÏ¿ ÙÔÖ˜ ÎÚÈÙ·Ö˜), ·î zÚ·È (·ÏÏ¿ Ù·Ö˜ œÚ·È˜). ∏ ÁÂÓÈ΋ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·′ ÎÏ›Û˘ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È ¿ÓÙÔÙ ÛÙË Ï‹ÁÔ˘Û· Î·È ÂÚÈÛ¿Ù·È, .¯. ÙáÓ ÎÚÈÙáÓ, ÙáÓ ÎÔ¯ÏÈáÓ, ÙáÓ óÚáÓ, ÙáÓ ËÁáÓ. ∏ ÁÂÓÈ΋ Î·È Ë ‰ÔÙÈ΋ ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·′ ÎÏ›Û˘, fiÙ·Ó ÙÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÛÙË Ï‹ÁÔ˘Û·, ÂÚÈÛÒÓÙ·È Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·ÚÈıÌÔ‡˜, .¯. ÙÔÜ ÎÚÈÙÔÜ, Ùˇá ÎÚÈÙFÉ, ÙáÓ ÎÚÈÙáÓ, ÙÔÖ˜ ÎÚÈÙ·Ö˜, Ùɘ ËÁɘ, ÙFÉ ËÁFÉ, ÙáÓ ËÁáÓ, Ù·Ö˜ ËÁ·Ö˜. ∆· Ô͇ÙÔÓ· Î·È ·ÚÔ͇ÙÔÓ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·′ ÎÏ›Û˘ ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÙÔÓ ÙfiÓÔ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ›‰È· Û˘ÏÏ·‚‹ Û fiϘ ÙȘ ÙÒÛÂȘ (ÛÙË ÁÂÓÈ΋ ‚¤‚·È· ÙÔ˘ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ fiÏ· ÙÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÛÙË Ï‹ÁÔ˘Û·), .¯. ï ÎÚÈÙ‹˜, ÙÔÜ ÎÚÈÙÔÜ, Ùˇá ÎÚÈÙFÉ, ÙeÓ ÎÚÈÙ‹Ó. ¶ÚÔÛÔ¯‹ ÛÙËÓ ÎÏËÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ ÙˆÓ ·ÚÛÂÓÈÎÒÓ Û -˘! ∆· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÎÏËÙÈ΋ Û -· ‚Ú·¯‡. ªfiÓÔ Ù· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Û -‰Ë˜ (.¯. Âé·ÙÚ›‰Ë˜) Î·È ÙÔ Î‡ÚÈÔ fiÓÔÌ· ∞åÛ¯›Ó˘ ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË -Ë. ∆· ıËÏ˘Î¿ Û -Ë ÛÙÔÓ ÂÓÈÎfi ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÙÔ -Ë Û fiϘ ÙȘ ÙÒÛÂȘ. ∆· ıËÏ˘Î¿ Û -· ÛÙÔÓ ÂÓÈÎfi ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÙÔ -· Û fiϘ ÙȘ ÙÒÛÂȘ, ÂÎÙfi˜ ·fi fiÛ· ÚÈÓ ·fi ÙÔ -· ¤¯Ô˘Ó Û‡ÌʈÓÔ (ÏËÓ Ú). ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¤¯Ô˘Ó ηÓÔÓÈο ηٿÏËÍË -· ‚Ú·¯‡ Î·È ÙÔ ÙÚ¤Ô˘Ó ÛÙË ÁÂÓÈ΋ Î·È ‰ÔÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÓÈÎÔ‡ Û -Ë, .¯. ì ¯ÒÚ· → Ùɘ ¯ÒÚ·˜, ÙFÉ ¯ÒÚ÷·, ·ÏÏ¿ ì ÁÏáÛÛ· → Ùɘ ÁÏÒÛÛ˘, ÙFÉ ÁÏÒÛÛFË.
➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ 3. 4. 5. 6. 7.
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡: ÛÙÚ·ÙȈÙáÓ → ___________________ ı·ٿ˜ ___________________ → ÓÔÌÔıÂÙáÓ → ___________________ ÎÂÊ·Ï‹Ó ___________________ → Ì·Ó‰‡·È˜ ___________________ → å‰ÈÒÙÔ˘ ___________________ →
2. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙȘ ηٷϋÍÂȘ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Î·È Ó· Ù· ÙÔÓ›ÛÂÙÂ: ÙcÓ àÓ‰ÚÂÈ___, ÙFÉ Ì·˙___, Ùɘ ‚ÔËıÂÈ___, ·î ¯ˆÚ___, ÙÔf˜ âÚÁ·Ù___, t Ì·ıËÙ___ (ÏËı.), Ùɘ ‚·ÛÈÏÈÛÛ___, ÙáÓ àıÏËÙ___, Ùˇá âÚÁ·Ù___, ÙÔÖ˜ Ù¯ÓÈÙ___, ÙFÉ å‰Â___, ÙFÉ ñÏ___.
3. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ Ì ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Ù‡Ô ÙÔ˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ Ô˘ ‰›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË: ·. √î ___________________ (ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘) âÓ ÔÏÏFÉ ___________________ (àÔÚ›·) ÂåÛ›Ó. ‚. √î ÓfiÌÔÈ âÈÌÂÏÔÜÓÙ·È (= ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ó) ÙáÓ ___________________ (ÔÏ›Ù˘). Á. ∆cÓ fiÏÈÓ ¬ÏˆÓ ηd ‚ÂÏáÓ Î·d Û›ÙÔ˘ ηd ___________________ (·Ú·Û΢‹) ê¿Û˘ âÓ¤ÏËÛ·Ó (= Á¤ÌÈÛ·Ó). ‰. √î ________________ (ÚÂÛ‚‡Ù˘) ı·˘Ì¿˙Ô˘ÛÈ Ùa˜ ________________ (àÚÂÙ‹) ÙáÓ ________________ (Ó·ӛ·˜). Â. ªÂÁ›ÛÙ˘ ___________________ (ÙÈÌ‹) àÔÏ·‡Ô˘ÛÈÓ (= ·ÔÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó) Ôî ___________________ (ÓÈÎËÙ‹˜). 4. ¡· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÙ ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙȘ ηٿÏÏËϘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ µ′′ Î·È Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ Ì ·˘Ù¤˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙË Ó.Â. ∫·ÙfiÈÓ Ó· ÌÂÙ·ÁÚ¿„ÂÙ ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋:
∞′′ 1. 2. 3. 4. 5. 6.
µ′′
‰ËÌÔÛ›· Ë ÂÛ¯¿ÙË ‰fiÍ· ÂÓ ‚Ú·ÛÌÒ ÂÊ’ fiÏ˘ › ÙË
·. „˘¯‹˜ ‚. Ù˘ ‡Ï˘ Á. ‰·¿ÓË ‰. ¢ηÈÚ›· Â. ÙˆÓ ÔÈÓÒÓ ÛÙ. Ùˆ ıÂÒ
ÎÚÂÖÙÙÔÓ ÙÔÖ˜ ÔÛdÓ çÏÈÛıÂÖÓ j ÙFÉ ÁÏÒÛÛFË ¢ÈÔÁ¤Ó˘ §·¤ÚÙÈÔ˜, µ›ÔÈ ºÈÏÔÛfiÊˆÓ 7.26
∂›Ó·È ÚÔÙÈÌfiÙÂÚÔ ÙÔ ÛÙÚ·‚Ô¿ÙËÌ· Ì ٷ fi‰È· ·Ú¿ Ì ÙË ÁÏÒÛÛ·. ∞′ °Àª¡∞™π√À
51
∂¡√∆∏∆∞ 6
10-11-05
14:40
Page 52
∂ÓfiÙËÙ· 7
ARXAIA A GYMN(1-140)
√ ∞ϤͷӉÚÔ˜ ÛÙË Ì¿¯Ë Ù˘ πÛÛÔ‡ (¶ÔÌË›·, ∂ıÓÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ¡Â·fiψ˜)
∏ χÛË ÙÔ˘ ÁfiÚ‰ÈÔ˘ ‰ÂÛÌÔ‡ √ ºÏ¿‚ÈÔ˜ ∞ÚÚÈ·Ófi˜ (ÂÚ. 95-175 Ì.Ã.) ηٷÁfiÙ·Ó ·fi ÙË ¡ÈÎÔÌ‹‰ÂÈ· Ù˘ µÈı˘Ó›·˜ Î·È ÚÔÂÚ¯fiÙ·Ó ·fi ÂÈÊ·Ó‹ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·. ∆ÈÌ‹ıËΠ̠ÈÂÚ·ÙÈο ·ÍÈÒÌ·Ù· ÛÙËÓ fiÏË ÙÔ˘ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· η٤Ϸ‚ ˘„ËϤ˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈΤ˜ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ڈ̷˚ÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ¡¤Ô˜ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ÛÙˆÈÎÔ‡ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ ∂ÈÎÙ‹ÙÔ˘, Ù˘ ÔÔ›·˜ η٤ÁÚ·„ ٷ ‚·ÛÈο ÛÙÔȯ›·. ™Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 2Ô˘ ·È. ‹Úı ÛÙËÓ ∞ı‹Ó·, fiÔ˘ ¤Ï·‚ ÙËÓ È‰ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÔÏ›ÙË Î·È ÂÎϤ¯ıËΠÂÒÓ˘ÌÔ˜ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ (147-148 Ì.Ã.). ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÙÔ˘ ∂ÈÎÙ‹ÙÔ˘, Û˘Ó¤ÁÚ·„ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ Ú·ÁÌ·Ù›˜ Î·È ‚ÈÔÁڷʛ˜. ∆Ô ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘, fï˜, Â›Ó·È Ë \∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ \∞Ó¿‚·ÛȘ, Ë ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ËÁ‹ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ª. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ÛÙËÓ ∞Û›·, Û˘Ìϋڈ̷ Ù˘ ÔÔ›·˜ Â›Ó·È Ë \πÓ‰È΋.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
\∞ϤͷӉÚÔ˜ ‰b ó˜ ☠°fiÚ‰ÈÔÓ ·ÚÉÏıÂ, fiıÔ˜ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ·éÙeÓ ÙcÓ ±Ì·Í·Ó å‰ÂÖÓ ÙcÓ °ÔÚ‰›Ô˘ ηd ÙÔÜ ˙˘ÁÔÜ Ùɘ êÌ¿Í˘ ÙeÓ ‰ÂÛÌfiÓ. ¶Úe˜ ‰b ‰c ôÏÏÔȘ ηd Ùfi‰Â ÂÚd Ùɘ êÌ¿Í˘ âÌ˘ı‡ÂÙÔ, ¬ÛÙȘ χÛÂÈ ÙÔÜ ˙˘ÁÔÜ Ùɘ êÌ¿Í˘ ÙeÓ ‰ÂÛÌfiÓ, ÙÔÜÙÔÓ ¯ÚÉÓ·È ôÚÍ·È Ùɘ \∞Û›·˜. o∏Ó ‰b ï ‰ÂÛÌe˜ âÎ ÊÏÔÈÔÜ ÎÚ·Ó›·˜ ηd ÙÔ‡ÙÔ˘ ÔûÙ ٤ÏÔ˜ ÔûÙ àÚ¯c âÊ·›ÓÂÙÔ. \∞ϤͷӉÚÔ˜ ‰b ó˜ àfiÚˆ˜ ÌbÓ Âr¯ÂÓ âÍ¢ÚÂÖÓ Ï‡ÛÈÓ ÙÔÜ ‰ÂÛÌÔÜ, ôÏ˘ÙÔÓ ‰b ÂÚÈȉÂÖÓ ÔéÎ õıÂÏÂ, Ì‹ ÙÈÓ· ηd ÙÔÜÙÔ â˜ ÙÔf˜ ÔÏÏÔf˜ ΛÓËÛÈÓ âÚÁ¿ÛËÙ·È, ·›Û·˜ Ùˇá Í›ÊÂÈ ‰È¤ÎÔ„Â ÙeÓ ‰ÂÛÌeÓ Î·d ÏÂχÛı·È öÊË. \∞ËÏÏ¿ÁË ‰’ ÔsÓ àe Ùɘ êÌ¿Í˘ ·éÙfi˜ Ù ηd Ôî àÌÊ\ ·éÙeÓ ó˜ ÙÔÜ ÏÔÁ›Ô˘ ÙÔÜ âd ÙFÉ Ï‡ÛÂÈ ÙÔÜ ‰ÂÛÌÔÜ Í˘Ì‚Â‚ËÎfiÙÔ˜. ∫·d ÁaÚ Î·d Ùɘ Ó˘ÎÙe˜ âΛӢ ‚ÚÔÓÙ·› Ù ηd ۤϷ˜ âÍ ÔéÚ·ÓÔÜ âÂÛ‹ÌËÓ·ÓØ Î·d âd ÙÔ‡ÙÔȘ öı˘Â ÙFÉ ñÛÙÂÚ·›÷· \∞ϤͷӉÚÔ˜ ÙÔÖ˜ Ê‹Ó·ÛÈ ıÂÔÖ˜ Ù¿ Ù ÛËÌÂÖ· ηd ÙÔÜ ‰ÂÛÌÔÜ ÙcÓ Ï‡ÛÈÓ. \∞ÚÚÈ·Ófi˜, \∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ \∞Ó¿‚·ÛȘ 2.3.1-8 (‰È·Û΢‹)
52
∆· Ûˆ˙fiÌÂÓ· ÂÚ›ȷ Ù˘ ÊÚ˘ÁÈ΋˜ fiÏ˘ °fiÚ‰ÈÔÓ, fiÔ˘ Ô ª¤Á·˜ ∞ϤͷӉÚÔ˜ ¤ÎÔ„Â ÙÔÓ ÁfiÚ‰ÈÔ ‰ÂÛÌfi (∞Ú¯Â›Ô ¶·‡ÚÔ˘)
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:40
Page 53
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
ó˜ ☠°fiÚ‰ÈÔÓ ·ÚÉÏı (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. ·Ú¤Ú¯ÔÌ·È) Úe˜ ‰b ôÏÏÔȘ Ùfi‰Â âÌ˘ı‡ÂÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. Ì˘ı‡ÔÌ·È) ¬ÛÙȘ χÛÂÈ (¢ÎÙ. ·ÔÚ. Ú. χˆ) ÙÔÜÙÔÓ ¯ÚÉÓ·È (··Ú. ÂÓÂÛÙ. ·ÚÔÛ. Ú. ¯Ú‹) ôÚÍ·È (··Ú. ·ÔÚ. Ú. ôÚ¯ˆ) ì ÎÚ·Ó›· Î·È ì ÎÚ¿ÓÂÈ· ó˜ àfiÚˆ˜ ÌbÓ Âr¯ÂÓ âÍ¢ÚÂÖÓ (··Ú. ·ÔÚ. Ú. âÍ¢ڛÛΈ) ÂÚÈȉÂÖÓ (··Ú. ·ÔÚ. Ú. ÂÚÈÔÚ¿ˆ, ÂÚÈÔÚá) Ì‹ ÙÈÓ· ηd ÙÔÜÙÔ â˜ ÙÔf˜ ÔÏÏÔf˜ ΛÓËÛÈÓ âÚÁ¿ÛËÙ·È (˘ÔÙ. ·ÔÚ. Ú. âÚÁ¿˙ÔÌ·È) ·›Û·˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. ·›ˆ) Ùˇá Í›ÊÂÈ (‰ÔÙ. ÂÓ. Ô˘Û. Ùe Í›ÊÔ˜) ÏÂχÛı·È (··Ú. ·Ú·Î. Ú. χÔÌ·È) öÊË (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. ÊËÌ›) àËÏÏ¿ÁË (ÔÚÈÛÙ. ·ı. ·ÔÚ. Ú. à·ÏÏ¿ÛÛÔÌ·È) ·éÙfi˜ Ù ηd Ôî àÌÊ’ ·éÙfiÓ ó˜ ÙÔÜ ÏÔÁ›Ô˘ ÙÔÜ âd ÙFÉ Ï‡ÛÂÈ ÙÔÜ ‰ÂÛÌÔÜ Í˘Ì‚Â‚ËÎfiÙÔ˜ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. Í˘Ì‚·›Óˆ) ηd Á¿Ú Ùe ۤϷ˜ âÂÛ‹ÌËÓ·Ó (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. âÈÛËÌ·›Óˆ)
fiÙ·Ó ¤ÊÙ·Û ÛÙÔ °fiÚ‰ÈÔÓ (‚. Ó.Â.: ·ÚÂÏıfiÓ) Î·È ÌÂٷ͇ ¿ÏÏˆÓ ·˘Ùfi ÏÂÁfiÙ·Ó (‚. Ó.Â.: ̇ıÂ˘Ì·, Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ·) fiÔÈÔ˜ χÛÂÈ (‚. Ó.Â.: χÛË, Ï˘Ùfi˜) fiÙÈ ·˘Ùfi˜ ‹Ù·Ó ÔÚÈṲ̂ÓÔ ·fi ÙË ÌÔ›Ú· Ó· ÂÍÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ
Ë ÎÚ·ÓÈ¿, ›‰Ô˜ ‰¤ÓÙÚÔ˘ ÂÂȉ‹ ·‰˘Ó·ÙÔ‡Û ӷ ‚ÚÂÈ (‚. Ó.Â.: Ù· ‡ÚÂÙÚ·) Ó· ÙÔÓ ·Ê‹ÛÂÈ (ÂÓÓ. ÊÔ‚Ô‡ÌÂÓÔ˜) Ì‹ˆ˜ ·˘Ùfi ÚÔηϤÛÂÈ ·Ó·Ù·Ú·¯‹ (ÂͤÁÂÚÛË) ÛÙÔ Ï‹ıÔ˜ ·ÊÔ‡ ÙÔ ¯Ù‡ËÛ Ì ÙÔ Í›ÊÔ˜ › fiÙÈ Ï‡ıËΠ··ÏÏ¿¯ıËÎÂ, ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓıËΠ(‚. Ó.Â.: ··ÏÏ·Á‹) Ô ›‰ÈÔ˜ Î·È ÔÈ Û‡ÓÙÚÔÊÔ› ÙÔ˘ Ì ÙËÓ È‰¤· fiÙÈ Ô ¯ÚËÛÌfi˜ ÁÈ· ÙË Ï‡ÛË ÙÔ˘ ‰ÂÛÌÔ‡ ›¯Â ÂÎÏËÚˆı› (‚. Ó.Â.: Û˘Ì‚¿Ó) Î·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÙÔ Êˆ˜, Ë Ï¿Ì„Ë ¤‰ˆÛ·Ó ÛËÌÂ›Ô ÂȉÔÎÈÌ·Û›·˜ (‚. Ó.Â.: Û‹Ì·ÓÛË, ÛËÌ›Ô, ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜) âd ÙÔ‡ÙÔȘ öı˘Â ÙFÉ ñÛÙÂÚ·›÷· ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ / ÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘ÙÒÓ ÚÔÛ¤ÊÂÚ ı˘Û›Â˜ ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú· ÙÔÖ˜ Ê‹Ó·ÛÈ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. Ê·›Óˆ) ıÂÔÖ˜ Ù¿ Ù ÛËÌÂÖ· ÛÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ Ô˘ ÙÔ˘ Ê·Ó¤ÚˆÛ·Ó Ù· ÛËÌ¿‰È· Î·È ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ï‡Û˘ ÙÔ˘ ‰ÂÛÌÔ‡ ηd ÙÔÜ ‰ÂÛÌÔÜ ÙcÓ Ï‡ÛÈÓ
°fiÚ‰ÈÔÓ: ∏ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ªÂÁ¿Ï˘ ºÚ˘Á›·˜, Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ ÔÙ·Ìfi (ÛÙ· ‚¿ıË Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜). ™ÙËÓ ·ÎÚfiÔÏ‹ Ù˘ ˘‹Ú¯·Ó Ù· ·Ó¿ÎÙÔÚ· Î·È Ë ¿Ì·Í· ÙÔ˘ °ÔÚ‰›Ô˘, ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ıÚ˘ÏÈÎÔ‡ ‚·ÛÈÏÈ¿ ª›‰·, Ë ÔÔ›· ›¯Â ÚÔÛÊÂÚı› ˆ˜ ·ÊȤڈ̷ ÛÙÔÓ ¢›·. ∏ ·Ú¿‰ÔÛË ¤ÏÂÁ ˆ˜ fiÔÈÔ˜ ¤Ï˘Ó ÙÔÓ ÁfiÚ‰ÈÔ ‰ÂÛÌfi ı· ÁÈÓfiÙ·Ó Î‡ÚÈÔ˜ Ù˘ ∞Û›·˜. ·›Û·˜ Ùˇá Í›ÊÂÈ: ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ∞ÚÈÛÙfi‚Ô˘ÏÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· Î·È ¤˙ËÛ ·fi ÎÔÓÙ¿ Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ‰ÂÓ ¤ÎÔ„Â ÙÔÓ ‰ÂÛÌfi Ì ÙÔ Í›ÊÔ˜, ·ÏÏ¿ ·Ê·›ÚÂÛ ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Í‡ÏÈÓÔ Î·ÚÊ› Ô˘ ÙÔÓ Û˘ÁÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ. ∆ËÓ ÂΉԯ‹ ·˘Ù‹ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Î·È Ô ∞ÚÚÈ·Ófi˜. ø˜ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˜ fï˜ (ÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¤ÓÙ ·ÈÒÓ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ‚·ÛÈ˙fiÌÂÓÔ˜ Û ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚ· Û¯ÂÙÈο ¤ÚÁ·), ·ÊËÁÂ›Ù·È Î·È ÙËÓ ÂΉԯ‹ Ù˘ ÎÔ‹˜ ÙÔ˘ ‰ÂÛÌÔ‡ Ì ͛ÊÔ˜, Ô˘ ÙÔÓ›˙ÂÈ ÙËÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ó·ÚÔ‡ ÛÙÚ·ÙËÏ¿ÙË. Ì‹ ÙÈÓ· ηd ÙÔÜÙÔ â˜ ÙÔf˜ ÔÏÏÔf˜ ΛÓËÛÈÓ âÚÁ¿ÛËÙ·È: ∂Ӊ¯fiÌÂÓË ·ÔÙ˘¯›· ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ›Ûˆ˜ ÂÚÌËÓ¢fiÙ·Ó ˆ˜ ¤Ó‰ÂÈÍË ·‰˘Ó·Ì›·˜, ÙËÓ ÔÔ›· ı· ¤Û¢‰·Ó Ó· ÂÎÌÂÙ·ÏÏ¢ÙÔ‡Ó ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ˘ÔÎÈÓÒÓÙ·˜ ÂͤÁÂÚÛË ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
53
ÿÚÙ˘ Ù˘ ÔÚ›·˜ ÙÔ˘ ª. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·
∂¡√∆∏∆∞ 7
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:40
Page 54
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. °È·Ù› ı¤ÏËÛÂ Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ Ó· χÛÂÈ ÙÔÓ ÁfiÚ‰ÈÔ ‰ÂÛÌfi; 2. ¶ÔȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ·ÚÔ˘Û›·˙ ÙÔ ÂÁ¯Â›ÚËÌ· ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ Î·È Ò˜ ÙȘ ͤڷÛÂ Ô Ó·Úfi˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜; 3. ¶Ò˜ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È ·fi ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ë ›ÛÙË ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ÛÙ· ıÂ˚ο ÛËÌ¿‰È· Î·È ÛÙÔ˘˜ ¯ÚËÛÌÔ‡˜; 4. °ÓˆÚ›˙ÂÙ ·fi ÙËÓ πÛÙÔÚ›· ¿ÏÏ· ÂÚÈÛÙ·ÙÈο ›‰ÂÈ͢ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÚÔÛÒˆÓ; ¶Ò˜ ·ÍÈÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ·˘Ù¿ Ù· ÂÚÈÛÙ·ÙÈο ·fi ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ›ÛÔ˘Ó ÙȘ Ì¿˙˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Í›· ÙÔ˘˜ Î·È ÁÈ· ÙË ÛÔ‚·ÚfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂȉÈÒÍÂÒÓ ÙÔ˘˜; ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ıÚ‡ÏÔ, Ë Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ Ô˘ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Û ·˘Ùfi ÙÔ ÂÏÏËÓÔڈ̷˚Îfi „ËÊȉˆÙfi, Û˘Ó‰ÂfiÙ·Ó Ì ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÈÂÚÔ‡ Ù˘ ∞ÚÙ¤ÌȉԘ ÛÙËÓ ŒÊÂÛÔ ·fi ˘ÚηÁÈ¿, Ô˘ ÚÔ·Ó¿ÁÁÂÏÏ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ∞Û›·˜ ·fi ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ (∂ıÓÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô µËÚ˘ÙÔ‡)
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜ ˙¢ÁÓ‡ˆ (Î·È ˙‡ÁÓ˘ÌÈ) [= ‰¤Óˆ Ì·˙› Ì οÙÈ ¿ÏÏÔ, ˙¢Á·ÚÒÓˆ, ˙‡ˆ] ı. ˙¢Á-, ˙˘Á[ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô ˙˘ÁÔÜ]
Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
·Ï¿
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋
∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
ï ˙‡ÁÈÔ˜ ì ˙ÂÜÍȘ (-Ë) [= (·.Â.) 1. Ë Û‡Ó‰ÂÛË, 2. ÙÔ ì ˙‡ÁÏË [= ÙÔ Î·Ì‡ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ˙¤„ÈÌÔ ·ÏfiÁˆÓ] ˙˘ÁÔ‡] Ùe ˙ÂÜÁÌ· [= (·.Â.) ÙÔ Ì¤ÛÔ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· ÙË Û‡Ó‰ÂÛË] Ùe ˙ÂÜÁÔ˜ Ùe ˙¢Á¿ÚÈÔÓ (-È) ï ˙¢Á›Ù˘ ˙¢ÎÙ‹ÚÈÔ˜ [= (·.Â.) Ô Î·Ù¿ÏÏËÏÔ˜ ÁÈ· ˙‡ÍË] ˙¢ÎÙfi˜ ˙˘Áfiˆ, ˙˘Áá (-ÒÓˆ) [= (·.Â.) ÂÓÒÓˆ οو ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ˙˘Áfi, (Ó.Â.) ÏËÛÈ¿˙ˆ] Ùe ˙˘ÁfiÓ Î·È ï ˙˘Áfi˜ Ùe ˙‡ÁˆÌ· ˙¢ÁËÏ¿Ù˘ [= (·.Â.) Ô Ô‰ËÁfi˜ ˙‡ÁÔ˘˜ ‚ԉȷ˙‡ÁÓ˘ÌÈ ‰ÈÒÓ, Ô ˙¢Á›Ù˘, (Ó.Â.) Ô ˙¢ÁÔÏ¿Ù˘] ˙˘ÁÔÛٷ٤ˆ, ˙˘ÁÔÛÙ·Ùá [= ˙˘Á›˙ˆ] ˙˘ÁÔÔȤˆ, ˙˘ÁÔÔÈá [= ÊÙÈ¿¯Óˆ ì ‰È¿˙¢ÍȘ (-Ë) ì Û‡˙¢ÍȘ (-Ë) ˙˘ÁÔ‡˜] ï Û˘˙˘Á‹˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ Â›Ó·È Û˘Ó‰Â‰ÂÙe ˙˘Áfi‰ÂÛÌÔÓ Ì¤ÓÔ˜ Ì ¿ÏÏÔÓ Û ÂÓÈ·›Ô Û‡ÓÔÏÔ] Ùe ˙‡Á·ÛÙÚÔÓ [= ÎÔ˘Ù›, ÎÈ‚ÒÙÈÔ] ì Û˘˙˘Á›· ˙¢ÁÔÙÚfiÊÔ˜ Û‡˙˘ÁÔ˜ ï Û‡˙˘Í [= Ô Û˘˙¢Á̤ÓÔ˜] ·Ú·˙‡ÁÓ˘ÌÈ [= 1. ˙‡ˆ Ì·˙›, 2. ï ïÌfi˙˘Í (Ó.Â. ÔÌfi˙˘ÁÔ˜)
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ˙‡ˆ [= ÙÔÔıÂÙÒ ˙Ò· ÛÙÔÓ ˙˘Áfi, ÁÈ· Ó· Û‡ÚÔ˘Ó ÊÔÚÙ›Ô] ˙¤„ÈÌÔ ˙¢Á¿˜ [= Ô ˙¢Á›Ù˘] ˙¢Á·ÚÒÓˆ ˙¢Á·ÚˆÙfi˜ ˙˘Á·ÚÈ¿ ˙‡ÁÈÛÌ· ˙‡ÁÈÛË ˙‡ÁÈ ˙˘ÁˆÌ·ÙÈÎfi˜
˙˘ÁÔÛÙ¿ıÌÈÛË ‰È·˙‡ÁÈÔ ‰È·˙¢ÎÙ‹ÚÈÔ ‰È·˙¢Á̤ÓÔ˜ Û‡˙¢ÁÌ· [= ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ Û‡˙¢Í˘] Û˘˙˘ÁÈÎfi˜
ÂÓÒÓˆ, ·ÓÙÚ‡ˆ] ï ô˙˘Í [= ¿˙¢ÎÙÔ˜, ¿Á·ÌÔ˜]
54
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:40
Page 55
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÈ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó Û ۯ¤ÛË Ì fiÛ· ‰È‰·¯Ù‹Î·Ù ÛÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ∂ÓfiÙËÙ˜ (ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›, ηٿÛÙ·ÛË ÎÙÏ.) Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔ˘ Ú. ˙‡ÁÓ˘ÌÈ: ì ˙ÂÜÍȘ Ùe ˙ÂÜÁÌ· Ùe ˙ÂÜÁÔ˜
→ → →
___________________ ___________________ ___________________
2. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙȘ ηٿÏÏËϘ ·fi ÙË ÛÙ‹ÏË µ′′: ∞′′
µ′′ ·. χ۷Ù ‚. ·′ Û˘˙˘Á›·˜ Á. ‰È·˙‡ÁÈÔ ‰. Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ Â. ·ÚÈıÌÔ› ÛÙ. ÎÏ›ÓË ˙. ·ÎÚȂ›·˜ Ë. ÔÌÔÈÔηٷÏËÍ›·
1. ˙¢Á·ÚˆÙ‹ 2. Û˘˙˘Á›˜ 3. ÙÔ˘˜ ˙˘ÁÔ‡˜ 4. Û˘˙˘ÁÈ΋ 5. ˙˘Á·ÚÈ¿ 6. ‰È·˙¢ÎÙÈÎfi˜ 7. ·›ÚÓˆ 8. Ú‹Ì·Ù·
3. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ϤÍÂȘ Ù˘ ·.Â. ·fi ÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î· Ô˘ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙÔ˘˜ ÔÚÈÛÌÔ‡˜ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È: ·. ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ˙¢Á¿ÚÈ, Ô ¿Á·ÌÔ˜ ‚. Ô ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi˜ Á. Ô Âӈ̤ÓÔ˜ Ì οÔÈÔÓ ¿ÏÏÔ Î¿Ùˆ ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ˙˘Áfi / Ô ¤ÁÁ·ÌÔ˜ ‰. Ë ¤ÓˆÛË
___________________ ___________________ ___________________ ___________________
4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂˆÓ Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË Ï¤ÍË ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ: ·. «™ÙÔȯËı›Ù ηٿ _______________» Â›Â Ô Á˘ÌÓ·ÛÙ‹˜ Î·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ¤ÊÙÈ·Í·Ó ‰˘¿‰Â˜. ‚. ∞‚¿ÛÙ·¯ÙÔ˜ ‹Ù·Ó ÁÈ· ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ Ô _______________ (ÌÙÊ.) ÙÔ˘ ∆Ô‡ÚÎÔ˘ ηٷÎÙËÙ‹. Á. ∏ _______________ ƒ›Ô˘-∞ÓÙÈÚÚ›Ô˘ Â›Ó·È ·fi Ù· ¤ÚÁ· ˘Ô‰ÔÌ‹˜ Ô˘ ¤Ï˘Û·Ó ¯ÚfiÓÈ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·. ‰. ∞fi Ù· ‰ÒÚ· Ô˘ ‹Ú· ÁÈ· ÙË ÁÈÔÚÙ‹ ÌÔ˘ ·˘Ùfi Ô˘ ÌÔ˘ ¿ÚÂÛ ȉȷ›ÙÂÚ· ‹Ù·Ó ¤Ó· _______________ ÎfiÎÎÈÓ· Á¿ÓÙÈ·.
∞′ °Àª¡∞™π√À
55
∂¡√∆∏∆∞ 7
˙‡ÁË ˙¢Á¿ÚÈ ˙˘Áfi˜ ˙‡ÍË
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:40
Page 56
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi Ú‹Ì·Ù· (‚′′ ̤ÚÔ˜) ñ √˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fiÚÁ·ÓÔ ‹ ̤ÛÔ ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi Ú‹Ì·Ù· Î·È ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fiÚÁ·ÓÔ ‹ ̤ÛÔ -ÙÚÔÓ ‹ -ıÚÔÓ -ÙÚ· ‹ -ıÚ· -Ù‹Ú -ÙËÚ›· -Ù‹ÚÈÔÓ -·ÓÔÓ -¿ÓË -fiÓË -›˜
ôÚÔÙÚÔÓ Í‡ÛÙÚ· ÏÔ˘Ù‹Ú àÚÙËÚ›· ÔÙ‹ÚÈÔÓ ‰Ú¤·ÓÔÓ Ûη¿ÓË àÁ¯fiÓË ÁÚ·Ê›˜
< àÚfiˆ, àÚá ñ √˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙfiÔ < ͇ˆ, àÔ‚¿ıÚ· < àÔ‚·›Óˆ < ÏÔ‡ˆ ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È < à›ڈ ·fi Ú‹Ì·Ù· Î·È ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙfiÔ < ›Óˆ < ‰Ú¤ˆ -Ù‹ÚÈÔÓ ïÚÌËÙ‹ÚÈÔÓ < ïÚÌ¿ÔÌ·È, ïÚÌáÌ·È < Ûοو -ÙÚ· ·Ï·›ÛÙÚ· < ·Ï·›ˆ < ôÁ¯ˆ -ÙÚÔÓ ı¤·ÙÚÔÓ < ı¿ÔÌ·È, ıÂáÌ·È < Áڿʈ -ıÚÔÓ ‚¿ıÚÔÓ < ‚·›Óˆ
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ Ó· Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó fiÚÁ·ÓÔ ‹ ̤ÛÔ ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù·: ı¤ÏÁˆ Ùe ___________________ → ÎÔÌ›˙ˆ Ùa ___________________ → ÊÔ‚¤ˆ, ÊÔ‚á → Ùe ___________________ Ï‹ÙÙˆ Ùe ___________________ → Ͽ̈ ï ___________________ → χˆ Ùe ___________________ → ¯¤ˆ ì ¯‡ _________________ → ì ¯Ô- _________________ 2. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ Ó· Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó ÙfiÔ: âÚÁ¿˙ÔÌ·È → Ùe ___________________ çÚ¯¤ÔÌ·È, çÚ¯ÔÜÌ·È → ì ___________________ ‰Èο˙ˆ → Ùe ___________________ Á˘ÌÓ¿˙ˆ → Ùe ___________________ 3. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔ˘˜ ÛÙË ÛÙ‹ÏË µ′′ Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ‰›Ï· ÛÙÔ Î·ı¤Ó· ÙÈ ‰ËÏÒÓÂÈ: ∞′′ 1. ÎÂÚ¿ÓÓ˘ÌÈ (= ·Ó·ÌÂÈÁÓ‡ˆ) 2. ÎÏ›ˆ (= ÎÏ›ӈ) 3. Ϥ¯ÔÌ·È (= ÎÔÈÌ›˙ˆ οÔÈÔÓ) 4. Áχʈ (= Ûηϛ˙ˆ) 5. Ó›˙ˆ / Ó›Ùˆ (= Ϥӈ)
µ′′
‰ËÏÒÓÂÈ
·. ϤÎÙÚÔÓ (= ÎÚ‚¿ÙÈ) ‚. ÎÚ·Ù‹Ú Á. ÓÈÙ‹Ú ‰. ÎÏÂÖıÚÔÓ (= ÎÏÂȉ›) Â. ÁχʷÓÔÓ (= ÛÌ›ÏË)
56
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:40
Page 57
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ 1. ∏ ·‡ÍËÛË ∆· Ú‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ, ‰ËÏ. ÙÔ˘ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡, ÙÔ˘ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘, ·›ÚÓÔ˘Ó ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ ·‡ÍËÛË, Ë ÔÔ›· ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ. À¿Ú¯Ô˘Ó ‰‡Ô ›‰Ë ·‡ÍËÛ˘: Ë Û˘ÏÏ·‚È΋ Î·È Ë ¯ÚÔÓÈ΋. Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ú¯›˙Ô˘Ó ·fi Û‡ÌʈÓÔ
Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ú¯›˙Ô˘Ó ·fi ʈӋÂÓ ‹ ‰›ÊıÔÁÁÔ
▼
▼
Û˘ÏÏ·‚È΋ ·‡ÍËÛË
¯ÚÔÓÈ΋ ·‡ÍËÛË ¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÎÔ‡ ‚Ú·¯‡¯ÚÔÓÔ˘ ʈӋÂÓÙÔ˜
ÚÔÛı‹ÎË ÂÓfi˜ â- ÚÈÓ ·fi ÙÔ ı¤Ì· χˆ → ö-Ï˘-ÔÓ Áڿʈ → ö-ÁÚ·Ê-ÔÓ
·,  → Ë ·È, ÂÈ → FË Ô→ˆ ÔÈ → ˇˆ ˘È, ˘˘ → È–, ˘– ·˘, ¢ → ˢ
ôÚ¯ˆ ·úÚˆ ïÚ›˙ˆ ÔåΛ˙ˆ î‰Ú‡ˆ ·û͈
→ → → → → →
qÚ¯ÔÓ FqÚÔÓ œÚÈ˙ÔÓ ˇüÎÈ˙ÔÓ ¥‰Ú˘ÔÓ ËsÍÔÓ
âÏ›˙ˆ → õÏÈ˙ÔÓ Âåο˙ˆ → õ F η˙ÔÓ
ñ‚Ú›˙ˆ → ≈‚ÚÈ˙ÔÓ Â≈‰ˆ → Ëy‰ÔÓ
1. ∆· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ú¯›˙Ô˘Ó ·fi ®-, fiÙ·Ó ·›ÚÓÔ˘Ó ·‡ÍËÛË, ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Ì ‰‡Ô Ú, .¯. ®›Ùˆ → öÚÚÈÙÔÓ. 2. ™Ù· Û‡ÓıÂÙ· ‹ ·Ú·Û‡ÓıÂÙ·* Ú‹Ì·Ù· Ì ·′′ Û˘ÓıÂÙÈÎfi ÚfiıÂÛË, Ë ·‡ÍËÛË Ì·›ÓÂÈ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÚfiıÂÛË, .¯. à¿Áˆ → àÉÁÔÓ, âÎʤڈ → âͤÊÂÚÔÓ, âÁΈÌÈ¿˙ˆ → âÓÂΈ̛·˙ÔÓ. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
2. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ÂåÌ› √ ·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜, fiˆ˜ Î·È ÛÙË Ó.Â., Â›Ó·È Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ¯ÚfiÓÔ˜ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ fiÙÈ ÌÈ· Ú¿ÍË ÁÈÓfiÙ·Ó ‰È·ÚÎÒ˜ ‹ ·ÓÂÈÏËÌ̤ӷ ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ. ∆Ô Ú. ÂåÌ› ÎÏ›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ ˆ˜ ÂÍ‹˜ (Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ÙˆÓ ÚÔÛˆÈÎÒÓ ·ÓÙˆÓ˘ÌÈÒÓ Ô˘ Ï›ԢÓ): ·.Â. ______________ ______________ (ÔyÙÔ˜, ·≈ÙË, ÙÔÜÙÔ) ______________ ______________ (ÔyÙÔÈ, ·yÙ·È, Ù·ÜÙ·)
Ó.Â. q Î·È qÓ qÛı· qÓ qÌÂÓ qÙ qÛ·Ó
‹ÌÔ˘Ó ‹ÛÔ˘Ó ‹Ù·Ó ‹Ì·ÛÙÂ ‹Û·ÛÙÂ ‹Ù·Ó
* ¶·Ú·Û‡ÓıÂÙ· ϤÁÔÓÙ·È Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È: ·. ·fi Û˘ÁÁÂÓ‹ Û‡ÓıÂÙ· ÔÓfiÌ·Ù·, .¯. ‰˘ÛÙ˘¯‹˜ > ‰˘ÛÙ˘¯á, ‹ ‚. ·fi ‰‡Ô ‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ì›· ¤ÓÓÔÈ·, .¯. âÓ ¯ÂÈÚd Ù›ıËÌÈ (= ÙÔÔıÂÙÒ ÛÙÔ ¯¤ÚÈ) >âÁ¯ÂÈÚ›˙ˆ. ∞′ °Àª¡∞™π√À
57
∂¡√∆∏∆∞ 7
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:40
Page 58
3. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Î·È ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ™Â ·˘Ù‹ ÙËÓ ∂ÓfiÙËÙ· ı· ‰È‰·¯Ù›Ù ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ¤ÁÎÏÈÛ˘ ÙÔ˘ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ. ™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Â.Ê. ı¤Ì· ·‡ÍËÛË
ηٷϋÍÂȘ â
ÙfiÍ¢
ÔÓ
™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ Â.Ê. ı¤Ì·
¯ÚÔÓÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜
·‡ÍËÛË
ηٷϋÍÂȘ â
ÙfiÍ¢
Û
·
∫Ï›ÛË ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ ·.Â. Ó.Â. â-ÙfiÍ¢-ÔÓ â-ÙfiÍ¢-˜ â-ÙfiÍ¢- â-ÙÔ͇-ÔÌÂÓ â-ÙÔ͇-ÂÙ â-ÙfiÍ¢-ÔÓ
ÙfiÍ¢· ÙfiÍÂ˘Â˜ ÙfiÍ¢ ÙÔ͇·Ì ÙÔ͇·Ù ÙfiÍ¢·Ó
ÔÚÈÛÙÈ΋ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ·.Â. Ó.Â. â-ÙfiÍ¢-Û-· â-ÙfiÍ¢-Û-·˜ â-ÙfiÍ¢-Û-Â(Ó) â-ÙÔ͇-Û-·ÌÂÓ â-ÙÔ͇-Û-·Ù â-ÙfiÍ¢-Û-·Ó
ÙfiÍÂ˘Û· ÙfiÍ¢Û˜ ÙfiÍ¢Û ÙÔ͇۷Ì ÙÔ͇۷Ù ÙfiÍÂ˘Û·Ó
◗ ¡· ˘ÔÁÚ·ÌÌ›ÛÂÙ ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ηٷϋÍÂȘ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Î·È ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ›‰È˜ Ì ·˘Ù¤˜ Ù˘ Ó.Â. (.¯. ¤‰ÂÓ˜, ¤‰ÂÛ·).
4. √ÚÈÛÙÈ΋ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ·ÊˆÓfiÏËÎÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ πÛ¯‡Ô˘Ó fiÛ· ‰È‰·¯Ù‹Î·Ù ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ∂ÓfiÙËÙ· ÁÈ· ÙË Û˘Á¯ÒÓ¢ÛË ÙÔ˘ ¿ÊˆÓÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ Ì ÙÔÓ ¯ÚÔÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· -Û- ÛÙÔÓ Ì¤ÏÏÔÓÙ·: ¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ·: -„·, .¯. ÙÚ¤-ˆ → ö-ÙÚÂ-Û-· → öÙÚ„·, ‚Ï¿Ùˆ → ö‚Ï·„·. Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ·: -Í·, .¯. Ï‹Áˆ → öÏËÁ-Û-· → öÏËÍ·, Ù¿ÙÙˆ → öÙ·Í·. Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ·: -Û·, .¯. ›ıˆ → öÂÈı-Û-· → öÂÈÛ·.
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Ù‡Ô ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ÂåÌd ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂȘ: ·. ^√ \∞ÚÈÛÙ›‰Ë˜ ‰›Î·ÈÔ˜ ______________ . ‚. \π·ÙÚe˜ ______________ ôÙ¯ÓÔ˜ (= ¯ˆÚ›˜ ÁÓÒÛË Ù˘ Ù¤¯Ó˘ ÙÔ˘, ·‰·‹˜). Á. ^∏ Ì‹ÙËÚ Î·d ì ı˘Á¿ÙËÚ Î·Ï·d ______________ . ‰. \∂Ág Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ àÁ·ıe˜ ______________ ñÌÖÓ. Â. ^√ ‰b ÙÚfiÔ˜ Ùɘ çÚ¯‹Ûˆ˜ ÔyÙÔ˜ ______________ .
58
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 59
2. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ÛÙÔÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô Ù‡Ô ÙÔ˘ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ (fiÛ· ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ·) ‹ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· (fiÛ· ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ·Ú·Ù·ÙÈÎfi): ·. ^√ ‰ÔÜÏÔ˜ ‚ÔËıe˜ qÓ ÙÔÜ Î˘Ú›Ô˘ ·éÙÔÜ. ‚. ^ÀÌÂÖ˜ âÛÙ ÚÔÁfiÓˆÓ àÁ·ıáÓ. Á. √î ÙÚÈ¿ÎÔÓÙ· qÛ·Ó Ù‡Ú·ÓÓÔÈ. ‰. ™f Âr Ê›ÏÔ˜ ìÌÖÓ. Â. ¢ËÌÔÛı¤Ó˘ qÓ ‰ÂÈÓfiÙ·ÙÔ˜ ϤÁÂÈÓ.
3. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÙȘ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ÊÚ¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ·.Â.: ÂÛ‡ ¿ÏÏ·˙˜ → ______________________ ÂÁÒ ¤‚Ï·„· → ______________________ ÂÌ›˜ ‰È‰¿ÛηÌ → ______________________ ÂÛ›˜ „Ëʛ۷Ù → ______________________ ÔÈ Ôϛ٘ ÎÈÓ‰‡Ó¢·Ó → ______________________
4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔ˘˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô˘˜ Ù‡Ô˘˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ›Ó·Î·: ÂÓÂÛÙÒÙ·˜ àÁÔÚ¿˙ÂȘ
·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜ ̤ÏÏÔÓÙ·˜
·fiÚÈÛÙÔ˜
≛ˆÎ Îfi„ÂÙ ö·˘Û·Ó ÙÚ¤ÔÌÂÓ âÁ‡ÌÓ·˙˜ öÂÈÛ·Ó Ï‹ÙÙÂÈ êÚ¿ÛÔÌÂÓ âÛÙÚ¤ÊÂÙÂ
5. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛˆÓ: ·. ^√ ÛÙÚ·ÙËÁe˜ __________________ (ÎËÚ‡ÙÙÂÈ, ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ.) ÙeÓ fiÏÂÌ____ . ‚. ∞î Ì˘ÚÔÊfiÚ____ ̇ÚÔÓ __________________ (ʤڈ, ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù.). Á. √î ÔϤÌÈ____ ÙcÓ ·ñÙáÓ ‰‡Ó·ÌÈÓ __________________ (àıÚÔ›˙ˆ, ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù.). ‰. ∫ÜÚÔ˜ __________________ (ÎÂχˆ, ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ.) ÙÔf˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ____ Ì¿¯ÂÛı·È. Â. ™f __________________ (Ê˘Ï¿ÙÙˆ, ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ.) ÙcÓ ÙáÓ ÓfiÌ____ Ù¿ÍÈÓ. 6. ™˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙȘ ϤÍÂȘ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È ÛÙ· ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ÙÂÙÚ·ÁˆÓ›‰È· ı· Û¯ËÌ·ÙÈÛÙ› ÛÙËÓ ¤Á¯ÚˆÌË ÛÙ‹ÏË ÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ Û˘˙‡ÁÔ˘ ÙÔ˘ ¶ÂÚÈÎÏ‹: ·. ·. ·′ ÏËı. ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. àıÚÔ›˙ˆ ‚. Á′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. ÎÚÔ‡ˆ Á. ‚′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. ÎfiÙˆ ‰. ‚′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. ÛˇÒ˙ˆ Â. Á′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú.  ÛÙ. Á′ ÏËı. ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. ÓÔÌ›˙ˆ ˙. ‚′ ÏËı. ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. âÏ›˙ˆ
‚. Á. ‰. Â. ÛÙ. ˙.
√é‰bÓ àÏ˘ÛÈÙÂϤÛÙÂÚfiÓ âÛÙÈ ÊÈÏÔ‰ÔÍ›·˜ ¢ÈÔÁ¤Ó˘ §·¤ÚÙÈÔ˜, µ›ÔÈ ºÈÏÔÛfiÊˆÓ 5.41
∆›ÔÙ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÈÔ ·ÓÒÊÂÏÔ ·fi ÙË ÊÈÏÔ‰ÔÍ›·. ∞′ °Àª¡∞™π√À
59
∂¡√∆∏∆∞ 7
10-11-05
14:41
Page 60
∂ÓfiÙËÙ· 8
ARXAIA A GYMN(1-140)
ŒÓ· ÌÔÈÚ·›Ô Ï¿ıÔ˜ ™Ùfi¯Ô˜ Ù˘ ÛÎÏËÚ‹˜ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÎÚÈÙÈ΋˜ Ô˘ ¿ÛÎËÛÂ Ô §Ô˘ÎÈ·Ófi˜ (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 4) ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ÔÈ Î¿ı ÏÔÁ‹˜ «·Ú¿ÛÈÙÔÈ», ‰ËÏ·‰‹ fiÏÔÈ ÂΛÓÔÈ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÚÔÛÎÔÏÏË̤ÓÔÈ Û οÔÈÔÓ ÏÔ‡ÛÈÔ Ì ÙËÓ ÂÏ›‰· ÔÈÎ›ÏˆÓ ·ÓÙ·ÏÏ·ÁÌ¿ÙˆÓ (Û˘Ó‹ıˆ˜ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜). √ ‰È¿ÏÔÁÔ˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ §Ô˘ÎÈ·ÓÔ‡ ¡ÂÎÚÈÎÔd ¢È¿ÏÔÁÔÈ, Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÓÂÎÚÒÓ ÛÙÔÓ Õ‰Ë. √ ∫·ÏÏȉËÌ›‰Ë˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙÔÓ ∑ËÓfiÊ·ÓÙÔ ÔÈ· ηٿÏËÍË Â›¯Â Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ Ó· ÂÈÛ‡ÛÂÈ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ËÏÈÎȈ̤ÓÔ˘ ÚÔÛÙ¿ÙË ÙÔ˘ ¶ÙÔÈÔ‰ÒÚÔ˘.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
°ÂÓÂÈÔÊfiÚÔ˜ ¿Ó‰Ú·˜ Î·È Ó·Úfi˜ ÔÈÓÔ¯fiÔ˜ ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÔÓÙ·È ÁÈ· ÙÔ Û˘ÌfiÛÈÔ (6Ô˜ ·È. .Ã., ªÔ˘ÛÂ›Ô §Ô‡‚ÚÔ˘)
∑∏¡.: ™f ‰¤, t ∫·ÏÏȉËÌ›‰Ë, ᘠà¤ı·Ó˜; \∂Ág ÌbÓ ÁaÚ ·Ú¿ÛÈÙÔ˜ JÓ ¢ÂÈÓ›Ô˘ ϤÔÓ ÙÔÜ îηÓÔÜ
âÌÊ·ÁgÓ àÂÓ›ÁËÓ. ∫∞§.: ∆e ‰b âÌeÓ ·Ú¿‰ÔÍfiÓ ÙÈ âÁ¤ÓÂÙÔ. √rÛı· ÁaÚ Î·d Û‡ Ô˘ ¶ÙÔÈfi‰ˆÚÔÓ ÙeÓ Á¤ÚÔÓÙ·; ∑∏¡.: ∆eÓ ôÙÂÎÓÔÓ, ÙeÓ ÏÔ‡ÛÈÔÓ; ∫∞§.: \∂ÎÂÖÓÔÓ ·éÙeÓ àÂd âıÂÚ¿Â˘ÔÓ ñÈÛ¯ÓÔ‡ÌÂÓÔÓ â’ âÌÔd ÙÂıÓ‹ÍÂÛı·È. \∂Âd ‰b ñbÚ ÙeÓ ∆ÈıˆÓeÓ
ï Á¤ÚˆÓ ö˙Ë, â›ÙÔÌfiÓ ÙÈÓ· ï‰eÓ âd ÙeÓ ÎÏÉÚÔÓ âÍËÜÚÔÓØ ÚÈ¿ÌÂÓÔ˜ ÁaÚ Ê¿ÚÌ·ÎÔÓ àÓ¤ÂÈÛ· ÙeÓ ÔåÓÔ¯fiÔÓ, âÂȉaÓ Ù¿¯ÈÛÙ· ï ¶ÙÔÈfi‰ˆÚÔ˜ ·åÙ‹ÛFË ÈÂÖÓ, âÌ‚·ÏfiÓÙ· Âå˜ Î‡ÏÈη ≤ÙÔÈÌÔÓ ö¯ÂÈÓ ·éÙe ηd âȉÔÜÓ·È ·éÙˇáØ Âå ‰b ÙÔÜÙÔ ÔÈ‹ÛÂÈ, âχıÂÚÔÓ âˆÌÔÛ¿ÌËÓ àÊ‹ÛÂÈÓ ·éÙfiÓ. ∑∏¡.: ∆› ÔsÓ âÁ¤ÓÂÙÔ; ¶¿Ó˘ Á¿Ú ÙÈ ·Ú¿‰ÔÍÔÓ âÚÂÖÓ öÔÈη˜. ∫∞§.: \∂Âd ÙÔ›Ó˘Ó ÏÔ˘Û¿ÌÂÓÔÈ ≥ÎÔÌÂÓ, ‰‡Ô ‰c ï ÌÂÈڷΛÛÎÔ˜ ·ÏÈη˜ ëÙÔ›ÌÔ˘˜ ö¯ˆÓ ÔéÎ Ôr‰’ ¬ˆ˜ âÌÔd
ÌbÓ Ùe Ê¿ÚÌ·ÎÔÓ, ¶ÙÔÈÔ‰ÒÚˇˆ ‰b Ùe àÊ¿ÚÌ·ÎÙÔÓ ö‰ˆÎÂÓØ ÂrÙ· ï ÌbÓ öÈÓÂÓ, âÁg ‰b ·éٛη Ì¿Ï· âÎÙ¿‰ËÓ âΛÌËÓ ñÔ‚ÔÏÈÌ·ÖÔ˜ àÓÙ’ âΛÓÔ˘ ÓÂÎÚfi˜. ∆› ÙÔÜÙÔ ÁÂÏ÷Ę, t ∑ËÓfiÊ·ÓÙÂ; ∫·d ÌcÓ ÔéÎ ö‰ÂÈ Á ëÙ·›Úˇˆ àÓ‰Úd âÈÁÂÏÄÓ. §Ô˘ÎÈ·Ófi˜, ¡ÂÎÚÈÎÔd ¢È¿ÏÔÁÔÈ 17 (‰È·Û΢‹)
60
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 61
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
üÓ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. ÂåÌ›) ϤÔÓ (Û˘ÁÎÚ. ‚·ıÌ. ÂÈÚÚ. Ôχ) ÙÔÜ îηÓÔÜ âÌÊ·ÁÒÓ àÂÓ›ÁËÓ (ÔÚÈÛÙ. ·ı. ·ÔÚ. ‚′ Ú. àÔÓ›ÁÔÌ·È) Ùe ‰b âÌeÓ ·Ú¿‰ÔÍfiÓ ÙÈ âÁ¤ÓÂÙÔ ÔrÛı· (ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. Ôr‰·) Ô˘ à› ıÂڷ‡ˆ ñÈÛ¯ÓÔ‡ÌÂÓÔÓ â’ âÌÔd ÙÂıÓ‹ÍÂÛı·È (··Ú. Û˘ÓÙ. ̤ÏÏ. Ú. ıÓF‹ÛΈ) ñbÚ ÙeÓ ∆ÈıˆÓfiÓ ï/ì â›ÙÔÌÔ˜, Ùe â›ÙÔÌÔÓ (<â› + Ù¤ÌÓˆ) ï ÎÏÉÚÔ˜ âÍËÜÚÔÓ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. ‚′ Ú. âÍ¢ڛÛΈ) ÚÈ¿ÌÂÓÔ˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. èÓ¤ÔÌ·È, èÓÔÜÌ·È) Ùe Ê¿ÚÌ·ÎÔÓ àӷ›ıˆ âÂȉaÓ Ù¿¯ÈÛÙ· ·åÙ‹ÛFË (˘ÔÙ. ·ÔÚ. Ú. ·åÙ¤ˆ, ·åÙá) ÈÂÖÓ (··Ú. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ›Óˆ) âÌ‚·ÏfiÓÙ· (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. âÌ‚¿Ïψ) Âå˜ Î‡ÏÈη (Ô˘Û. ì ·ÏÈÍ, Ùɘ ·ÏÈÎÔ˜)... ηd âȉÔÜÓ·È (··Ú. ·ÔÚ. ‚′ Ú. âȉ›‰ˆÌÈ) âχıÂÚÔÓ âˆÌÔÛ¿ÌËÓ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. âfiÌÓ˘Ì·È) àÊ‹ÛÂÈÓ (··Ú. ̤ÏÏ. Ú. àÊ›ËÌÈ) ¿Ó˘ âÚÂÖÓ (··Ú. ̤ÏÏ. Ú. ϤÁˆ) öÔÈη˜ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Î. Ú. öÔÈη) âÂd ÙÔ›Ó˘Ó ÏÔ˘Û¿ÌÂÓÔÈ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. ÏÔ‡ÔÌ·È) ≥ÎÔÌÂÓ ï ÌÂÈڷΛÛÎÔ˜ ÔéÎ Ôr‰’ ¬ˆ˜ ï/ì àÊ¿ÚÌ·ÎÙÔ˜, Ùe àÊ¿ÚÌ·ÎÙÔÓ ÂrÙ· ·éٛη Ì¿Ï· âΛÌËÓ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. ÎÂÖÌ·È) âÎÙ¿‰ËÓ
fiÓÙ·˜ (‚. Ó.Â.: Ô˘Û›·, ÔÓÙÔÏÔÁ›·) ÂÂȉ‹ ¤Ê·Á· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·’ fiÛÔ ¤ÚÂÂ, ¤Ûη۷
Ë ‰È΋ ÌÔ˘ ÂÚ›ÙˆÛË fï˜ ˘‹ÚÍ οˆ˜ ÂÚ›ÂÚÁË ÁÓˆÚ›˙ÂȘ ›Ûˆ˜ ¿ÓÙÔÙÂ, Û˘Ó¯Ҙ ηÏÏÈÂÚÁÒ (·ÁÚfi), Ï·ÙÚ‡ˆ (ıÂfi), ÊÚÔÓÙ›˙ˆ (¿ÓıÚˆÔ) ÂÂȉ‹ ˘ÔÛ¯fiÙ·Ó fiÙÈ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ı· ÙÔÓ ÎÏËÚÔÓÔÌÔ‡Û· (› ϤÍÂÈ: Ô ı¿Ó·Ùfi˜ ÙÔ˘ ı· ‹Ù·Ó ÚÔ˜ fiÊÂÏfi˜ ÌÔ˘) ÈÔ Ôχ Î·È ·fi ÙÔÓ ∆ÈıˆÓfi Û‡ÓÙÔÌÔ˜ Ë ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ ‚ڋη, ·Ó·Î¿Ï˘„· ·ÊÔ‡ ·ÁfiÚ·Û· ÙÔ ‰ËÏËÙ‹ÚÈÔ Â›ıˆ οÔÈÔÓ ·Ú¿ ÙË ı¤ÏËÛ‹ ÙÔ˘, ·Ú·Û‡Úˆ ·Ì¤Ûˆ˜ ÌfiÏȘ ˙ËÙ‹ÛÂÈ Ó· ÈÂÈ (‚. Ó.Â.: ·›ÙËÛË, ·›ÙËÌ·) ·ÊÔ‡ ÙÔ ‚¿ÏÂÈ Û ÔÙ‹ÚÈ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡… Î·È Ó· ÙÔ ‰ÒÛÂÈ ÔÚΛÛÙËη fiÙÈ ı· ÙÔÓ ·Ê‹Ûˆ ÂχıÂÚÔ
Ôχ ‰Â›¯ÓÂȘ / ÌÔÈ¿˙ÂȘ fiÙÈ ı· ÂȘ ·ÊÔ‡, ÏÔÈfiÓ, ÌÂÙ¿ ÙÔ ÏÔ˘ÙÚfi Ì·˜ ‹Úı·Ì (ÛÙÔ Û›ÙÈ) ÙÔ ·ÏÈηڿÎÈ ‰ÂÓ Í¤Úˆ Ò˜ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÂÚȤ¯ÂÈ ‰ËÏËÙ‹ÚÈÔ ¤ÂÈÙ· ·Ì¤Ûˆ˜, ÙËÓ ›‰È· ÛÙÈÁÌ‹ ÎÂÈÙfiÌÔ˘Ó Í·ÏˆÌ¤ÓÔ˜ (‚. Ó.Â.: ΛÌÂÓÔ, ÎÔÈÙÒÓ·˜, ÎÔ›Ù·ÛÌ·) ï ñÔ‚ÔÏÈÌ·ÖÔ˜, ì ñÔ‚ÔÏÈÌ·›·, Ùe ñÔ‚ÔÏÈÌ·ÖÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·›ÚÓÂÈ ÙË ı¤ÛË Î¿ÔÈÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ (‚. Ó.Â.: ˘Ô‚ÔÏ‹, ˘Ô‚¿Ïψ) ηd Ì‹Ó ÎÈ fï˜ ÔéÎ ö‰ÂÈ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. ·ÚfiÛ. Ú. ‰ÂÖ) Á âÈÁÂÏÄÓ ‰ÂÓ ¤Ú ‚¤‚·È· Ó· ÁÂÏ¿˜ ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ ÂÓfi˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘ / Ê›ÏÔ˘ (‚. Ó.Â.: ÂÙ·ÈÚ›·, ÂÙ·ÈÚÈÎfi˜) (··Ú. ÂÓÂÛÙ. Ú. âÈÁÂÏ¿ˆ, âÈÁÂÏá) ëÙ·›Úˇˆ
∞′ °Àª¡∞™π√À
61
∂¡√∆∏∆∞ 8
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 62
ñbÚ ÙeÓ ∆ÈıˆÓfiÓ: ∏ ∏Ò˜, Ë ı¿ Ù˘ ·˘Á‹˜, ÂÚˆÙ‡ÙËΠÙÔÓ ∆ÈıˆÓfi, ÁÈÔ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ∆ÚÔ›·˜ §·Ô̤‰ÔÓÙ·. ∞ÊÔ‡ ÙÔÓ ¤ÎÏ„Â, ·Ú·Î¿ÏÂÛ ÙÔÓ ¢›· Ó· ÙÔ˘ ¯·Ú›ÛÂÈ ÙËÓ ·ı·Ó·Û›·. §ËÛÌfiÓËÛÂ, fï˜, Ó· ˙ËÙ‹ÛÂÈ Ó· ·Ú·Ì›ÓÂÈ ÁÈ· ¿ÓÙ· Ó¤Ô˜, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·, fiÙ·Ó Ô ∆ÈıˆÓfi˜ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ÁÂÚÓ¿, Ó· ¿„ÂÈ Ó· ÙÔÓ ÂÈı˘Ì› ηÈ, ÙÂÏÈο, Ó· ÙÔÓ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂÈ Û Ù˙›Ù˙Èη.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó Ë «Û‡ÓÙÔÌË Ô‰fi˜» Ô˘ ·Ó·Î¿Ï˘„Â Ô ∫·ÏÏȉËÌ›‰Ë˜ ÁÈ· ÙËÓ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ ÙÔ˘ ¶ÙÔÈÔ‰ÒÚÔ˘; 2. ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó Ë Î·Ù¿ÏËÍË ÙÔ˘ ۯ‰›Ô˘ ÙÔ˘ ∫·ÏÏȉËÌ›‰Ë; 3. ¶ÔÈ· ·ÚÔÈÌ›· Û¿˜ ı˘Ì›˙ÂÈ ÙÔ ¿ıËÌ· ÙÔ˘ ∫·ÏÏȉËÌ›‰Ë;
∏ ÔÚ›· ÚÔ˜ ÙÔÓ Õ‰Ë. √ ∂ÚÌ‹˜ „˘¯ÔÔÌfi˜ Ô‰ËÁ› ÌÈ· Á˘Ó·›Î· ÛÙÔÓ Ã¿ÚÔÓÙ· Ô˘ ÂÚÈ̤ÓÂÈ ÛÙË ‚¿Úη ÙÔ˘ (425 .Ã., ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜).
√ ¶ÏÔ‡ÙˆÓ, Ô ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘ ∫¿Ùˆ ∫fiÛÌÔ˘, οıÂÙ·È ÛÙÔ ·Ï¿ÙÈ ÙÔ˘ Û˘ÓÙÚÔÊÈ¿ Ì ÙË Á˘Ó·›Î· ÙÔ˘ ¶ÂÚÛÂÊfiÓË (4Ô˜ ·È. .Ã., Staatlische Antikensammlungen ªÔÓ¿¯Ô˘)
62
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 63
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
âχıÂÚÔ˜ [ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô âχıÂÚÔÓ]
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ·î \∂Ï¢ıÂÚ·› (ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ·Ú- âÏ¢ıÂÚfiˆ, âÏ¢ıÂÚá (-ÒÓˆ) ¯·›·˜ ∞ÙÙÈ΋˜) ì âÏ¢ıÂÚ›· ì âÏ¢ı¤ÚˆÛȘ (-Ë) ï âÏ¢ıÂÚˆÙ‹˜ âÏ¢ıÂÚÈ¿˙ˆ ì âÏ¢ıÂÚÈfiÙ˘ (-ÙËÙ·) [= (·.Â.) Ë Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÂχıÂÚÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, (Ó.Â.) Ë ¤ÏÏÂÈ„Ë ËıÈÎÒÓ ÊÚ·ÁÌÒÓ] âÏ¢ı¤ÚÈÔ˜ [= (·.Â.) ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ÂχıÂÚÔ ¿ÓıÚˆÔ, Î·È ˆ˜ ›ı. ÙÔ˘ ¢›· ∂Ï¢ıÂÚˆÙ‹, (Ó.Â.) ¯ˆÚ›˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜]
·Ï¿ Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ Ï¢ÙÂÚÈ¿ χÙÂÚÔ˜ §Â˘Ù¤Ú˘
ï âÏ¢ıÂÚfi·È˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÂχıÂÚ· ·È‰È¿] âÏ¢ıÂÚÔÔÈfi˜ âÏ¢ıÂÚÔÚ‹˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ Û ÂχıÂÚÔ ¿ÓÙÚ·]
âÏ¢ıÂÚfiÛÙÔÌÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ÌÈÏ¿ÂÈ ÂÏ¢ıÂÚÔÙ˘›· ÂÏ¢ıÂÚfiÊÚˆÓ [= 1. ·˘Ùfi˜ ÂχıÂÚ·] Ô˘ ÛΤÊÙÂÙ·È ÂχıÂÚ·, ì âÏ¢ıÂÚÔÛÙÔÌ›· 2. Ô ··ÏÏ·Á̤ÓÔ˜ ·fi àÂχıÂÚÔ˜ ÚÔηٷϋ„ÂȘ] ì àÂÏ¢ı¤ÚˆÛȘ (-Ë) ÊÈÏÂÏ¢ıÂÚÔÔÈÒ ÊÈÏÂχıÂÚÔ˜ ÊÈÏÂÏ¢ıÂÚÈÛÌfi˜ ·ÂÏ¢ıÂÚÒÓˆ
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÈ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο âÏ¢ı¤ÚˆÛȘ Î·È âÏ¢ıÂÚˆÙ‹˜, Û ۯ¤ÛË Ì fiÛ· ‰È‰·¯Ù‹Î·Ù ÛÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ∂ÓfiÙËÙ˜ (ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›, ηٿÛÙ·ÛË ÎÙÏ.). 2. ·. ¡· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÙ Û ÊÚ¿ÛÂȘ ÙÔ Â›ıÂÙÔ «ÂχıÂÚÔ˜» Ì ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο «˙ÒÓË», «ÛÎÔÂ˘Ù‹˜», «¯ÚfiÓÔ˜» Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ÊÚ¿ÛÂˆÓ Ô˘ ı· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙÂ. ‚. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ì ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ: «ÚÔÛˆÈ΋ ÂÏ¢ıÂÚ›·», «ÂÏ¢ıÂÚ›· ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘», «ÂÏ¢ıÂÚ›· ÙÔ˘ ∆‡Ô˘». 3. ¡· ·Ô‰ÒÛÂÙ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ˘ÔÁÚ·ÌÌÈÛÌ¤ÓˆÓ ÊÚ¿ÛˆÓ: ·. √ ÁÂÓÈÎfi˜ ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ·¤Û˘Ú ÙËÓ ˘Ô„ËÊÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÚÔ¤‰ÚÔ˘ ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜ ÙÔ Â‰›Ô ÂχıÂÚÔ Û ¿ÏÏÔ˘˜ ˘Ô„ËÊ›Ô˘˜. ‚. ªfiÏȘ ¿Ú¯ÈÛ·Ó ÔÈ fiÓÔÈ, ¤Ê˘Á·Ó ÁÈ· ÙÔ Ì·ÈÂ˘Ù‹ÚÈÔ Î·È fiÏÔÈ Ù˘ ¢¯‹ıËÎ·Ó «Î·Ï‹ Ï¢ÙÂÚÈ¿». Á. ™Ù·Ì¿Ù· ÂÈÙ¤ÏÔ˘˜ Ó· ·Á¯ÒÓÂÛ·È Ì ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ Î·È ¿ÊËÛ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÛÔ˘ ÂχıÂÚÔ Ó· ·ÔÏ·‡ÛÂÈ ÙȘ ‰È·ÎÔ¤˜. ‰. ∂ͤÙÈÛ ÙËÓ ÔÈÓ‹ Ê˘Ï¿ÎÈÛ‹˜ ÙÔ˘ Î·È ·Ê¤ıËΠÂχıÂÚÔ˜. 4. ¡· ‚Ú›Ù ·fi ÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î· Ó.Â. ·ÓÙÒÓ˘Ì· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ Ϥ͈Ó: «˘Ô‰Ô˘ÏÒÓˆ», «Î·Ù·ÎÙËÙ‹˜», «ÂÍ·ÚÙË̤ÓÔ˜» / «‰ÂÛÌÂ˘Ì¤ÓÔ˜», «ÂÍ¿ÚÙËÛË» / «‰¤ÛÌ¢ÛË».
∞′ °Àª¡∞™π√À
63
∂¡√∆∏∆∞ 8
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 64
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·fi ›ıÂÙ· ∆· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ›ıÂÙ· Â›Ó·È ·ÊËÚË̤ӷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο, Á¤ÓÔ˘˜ ıËÏ˘ÎÔ‡ ‹ Ô˘‰ÂÙ¤ÚÔ˘, Î·È Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó È‰ÈfiÙËÙ·. ™˘ÓËıÈṲ̂Ó˜ ·Ú·ÁˆÁÈΤ˜ ηٷϋÍÂȘ, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ ÎÏ›ÛË ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ, ›ӷÈ: ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ›ıÂÙ· ·fi ›ıÂÙ· ‚′ ÎÏ›Û˘ Û -Ô˜ Î·È ·fi ÌÂÚÈο Á′ ÎÏ›Û˘ ηÎfi˜ > ì ηΛ·, àÙ˘¯‹˜ > ì àÙ˘¯›· -(Â)È· (ÚÔ·ÚÔ͇ÙÔÓ·) ·fi ›ıÂÙ· Á′ ÎÏ›Û˘ Û -˘, -˘, -˜ ñÁÈ‹˜ > ì ñÁ›ÂÈ· -(Ô)È· (ÚÔ·ÚÔ͇ÙÔÓ·) ·fi Û˘ÓËÚË̤ӷ ›ıÂÙ· ‚′ ÎÏ›Û˘ Û -Ô˘˜ ÂûÓÔ˘˜ > ì ÂûÓÔÈ· -Ô˜ ·fi ›ıÂÙ· Á′ ÎÏ›Û˘ Û -‡˜, -ÂÖ·, -‡ Ï·Ù‡˜ > Ùe Ï¿ÙÔ˜ -Û‡ÓË ·fi ›ıÂÙ· ‚′ ÎÏ›Û˘ Î·È Á′ ÎÏ›Û˘ Û -ˆÓ, -ˆÓ, -ÔÓ ‰›Î·ÈÔ˜ > ì ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË, ôÊÚˆÓ > ì àÊÚÔÛ‡ÓË -(˘)Ù˘ ·fi ›ıÂÙ· Á′ ÎÏ›Û˘ Û -‡˜, -ÂÖ·, -‡ ‚·Ú‡˜ > ì ‚·Ú‡Ù˘, Ù·¯‡˜ > ì Ù·¯˘Ù‹˜ / ì Ù·¯‡Ù˘ -(fi)Ù˘ ·fi ›ıÂÙ· ‚′ ÎÏ›Û˘ Û -Ô˜ àÚ¯·ÖÔ˜ > ì àÚ¯·ÈfiÙ˘ -¿˜ ·fi ·ÚÈıÌËÙÈο ›ıÂÙ· ÌfiÓÔ˜ > ì ÌÔÓ¿˜ -›·
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ԢÛÈ·ÛÙÈο ·Ú¿ÁˆÁ· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÈı¤ÙˆÓ: ÛÔÊfi˜ > ______________________ ÂéÁÂÓ‹˜ > ______________________ ‰ÔÜÏÔ˜ > ______________________ àÁ·ıfi˜ > ______________________ ÛÒÊÚˆÓ > ______________________ ÁÂÓÓ·ÖÔ˜ > ______________________ ‰ÚÈ̇˜ > ______________________ 2. ¡· ‚Ú›Ù ·fi ÔÈ· ›ıÂÙ· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο: ê‚ÚfiÙ˘ (= ÙÚ˘ÊÂÚfiÙËÙ·) > ______________________ ÂsÚÔ˜ > ______________________________________ ‚Ú·‰˘Ù‹˜ > ______________________________________ à›ıÂÈ· > ______________________________________ àÂÈÚ›· > ______________________________________ ·éı¿‰ÂÈ· > ______________________________________ óÚ·ÈfiÙ˘ > ______________________________________
64
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 65
3. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÛÙ· ÙÂÙÚ·ÁˆÓ›‰È· ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È. ™ÙËÓ ¤Á¯ÚˆÌË ÛÙ‹ÏË Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ·Ú¿ÁˆÁÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ÂÈı¤ÙÔ˘ Ï·ÌÚfi˜. ·. ‚. Á. ‰. Â. ÛÙ. ˙. Ë. ı.
ÏÂÙfi˜ ·úÙÈÔ˜ àÌÂÏ‹˜ ôÓÔ˘˜ àÎÚÈ‚‹˜ ÚÄÔ˜ ôÙ·ÎÙÔ˜ ·ÚÈÔ˜ ıÚ·Û‡˜
·. ‚. Á. ‰. Â. ÛÙ. ˙. Ë.
ı.
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ 1. ¢Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· ›ıÂÙ· Ÿˆ˜ Î·È ÛÙË Ó.Â., Ù· ›ıÂÙ· ÚÔÛ‰›‰Ô˘Ó ÌÈ· ȉÈfiÙËÙ· Û ¤Ó· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi. ™ÙËÓ ·.Â. ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· Î·È ÙÚÈÙfiÎÏÈÙ· ›ıÂÙ·. ™Ù· ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Â›ıÂÙ· ÙÚÈηٿÏËÎÙ· (‰ËÏ. Ì ÙÚÂȘ ηٷϋÍÂȘ, Ì›· ÁÈ· οı Á¤ÓÔ˜) Î·È ‰ÈηٿÏËÎÙ· (‰ËÏ. Ì ‰‡Ô ηٷϋÍÂȘ, Ì›· ÎÔÈÓ‹ ÁÈ· ÙÔ ·ÚÛÂÓÈÎfi Î·È ÙÔ ıËÏ˘Îfi Î·È Ì›· ÁÈ· ÙÔ Ô˘‰¤ÙÂÚÔ). ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ: ·ÚÛÂÓÈÎfi -Ô˜
ÙÚÈηٿÏËÎÙ· ‰ÈηٿÏËÎÙ·
-Ô˜
ıËÏ˘Îfi
Ô˘‰¤ÙÂÚÔ
-Ë -· -Ô˜
-ÔÓ -ÔÓ
ï ηÏfi˜, ì ηϋ, Ùe ηÏfiÓ ï ‰›Î·ÈÔ˜, ì ‰Èη›·, Ùe ‰›Î·ÈÔÓ ï öÓ‰ÔÍÔ˜, ì öÓ‰ÔÍÔ˜, Ùe öÓ‰ÔÍÔÓ
1. ™Ù· ÙÚÈηٿÏËÎÙ· ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· ›ıÂÙ· ÙÔ ·ÚÛÂÓÈÎfi Î·È ÙÔ Ô˘‰¤ÙÂÚÔ Á¤ÓÔ˜ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙË ‚′′ ÎÏ›ÛË ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 4), ÂÓÒ ÙÔ ıËÏ˘Îfi ÎÏ›ÓÂÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·′′ ÎÏ›ÛË ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 6). 2. ∆Ô ıËÏ˘Îfi Á¤ÓÔ˜ ÙˆÓ ÙÚÈηٿÏËÎÙˆÓ ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ ηÓÔÓÈο Ï‹ÁÂÈ Û -Ë. ŸÙ·Ó, fï˜, ÚÈÓ ·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË -Ô˜ ÙÔ˘ ·ÚÛÂÓÈÎÔ‡ ˘¿Ú¯ÂÈ ÊˆÓ‹ÂÓ ‹ -Ú-, ÙfiÙ ϋÁÂÈ Û -· (Ì·ÎÚfi), .¯. àÁ·ı-fi˜, àÁ·ı-‹, àÁ·ı-fiÓ, ·ÏÏ¿ ÏÔ‡ÛÈ-Ô˜, ÏÔ˘Û›-· (ÚÔÛÔ¯‹ ÛÙÔÓ ÙÔÓÈÛÌfi, Ë Ï‹ÁÔ˘Û· Â›Ó·È Ì·ÎÚ¿), ÏÔ‡ÛÈ-ÔÓ Î·È ÌÈÎÚ-fi˜, ÌÈÎÚ-¿, ÌÈÎÚ-fiÓ. 3. ∆Ô ıËÏ˘Îfi ÙˆÓ ÙÚÈηٿÏËÎÙˆÓ ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ ÛÙËÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋, ÁÂÓÈ΋ Î·È ÎÏËÙÈ΋ ÙÔ˘ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È fiÔ˘ Î·È fiˆ˜ ÙÔ ·ÚÛÂÓÈÎfi ÛÙȘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ ÙÒÛÂȘ, .¯. ÏÔ‡ÛÈ·È, ÏÔ˘Û›ˆÓ (·ÚÛ.: ÏÔ‡ÛÈÔÈ, ÏÔ˘Û›ˆÓ). 4. ¢ÈηٿÏËÎÙ· Â›Ó·È Î˘Ú›ˆ˜ Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Û‡ÓıÂÙ· ›ıÂÙ· Û -Ô˜, .¯. ï/ì öÓ‰ÔÍÔ˜, Ùe öÓ‰ÔÍÔÓ – ï/ì àı¿Ó·ÙÔ˜, Ùe àı¿Ó·ÙÔÓ. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
∞′ °Àª¡∞™π√À
65
∂¡√∆∏∆∞ 8
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 66
◗ ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙȘ ÙÒÛÂȘ Ô˘ Ï›ԢÓ:
ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ.
·ÚÛÂÓÈÎfi
ıËÏ˘Îfi ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ï ʷȉÚfi˜ ___________ ___________ ___________
________________ ________________ ________________ ________________
Ô˘‰¤ÙÂÚÔ Ùe ʷȉÚfiÓ ___________ ___________ ___________
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ.
___________ ___________ ___________ ___________
________________ ________________ ________________ ________________
___________ ___________ ___________ ___________
◗ ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ٷ ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· ›ıÂÙ· ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Î·È Ó· Ù· ÁÚ¿„ÂÙ ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ Î·È ÛÙ· ÙÚ›· Á¤ÓË.
2. ∏ ‰ÂÈÎÙÈ΋ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· ÔyÙÔ˜, ·≈ÙË, ÙÔÜÙÔ ∏ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· ÔyÙÔ˜, ·≈ÙË, ÙÔÜÙÔ (= ·˘Ùfi˜, -‹, -fi) Â›Ó·È ÙÚÈηٿÏËÎÙË Î·È ÎÏ›ÓÂÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: ·ÚÛÂÓÈÎfi ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÁÂÓÈ΋ ‰ÔÙÈ΋ ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ ÎÏËÙÈ΋
ÔyÙÔ˜ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÙÔ‡Ùˇˆ ÙÔÜÙÔÓ ÔyÙÔ˜
ıËÏ˘Îfi
Ô˘‰¤ÙÂÚÔ
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÔyÙÔÈ ÙÔ‡ÙˆÓ ÙÔ‡ÙÔȘ ÙÔ‡ÙÔ˘˜ —
·≈ÙË Ù·‡Ù˘ Ù·‡ÙFË Ù·‡ÙËÓ ·≈ÙË
·yÙ·È ÙÔ‡ÙˆÓ Ù·‡Ù·È˜ Ù·‡Ù·˜ —
ÙÔÜÙÔ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÙÔ‡Ùˇˆ ÙÔÜÙÔ —
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
Ù·ÜÙ· ÙÔ‡ÙˆÓ ÙÔ‡ÙÔȘ Ù·ÜÙ· —
1. ∂›Ó·È Ë ÌfiÓË ·ÓÙˆÓ˘Ì›· Ô˘ ¤¯ÂÈ ÎÏËÙÈ΋ ÙÒÛË ÛÙÔÓ ÂÓÈÎfi ·ÚÈıÌfi ÙÔ˘ ·ÚÛÂÓÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ıËÏ˘ÎÔ‡ Á¤ÓÔ˘˜. 2. ∆Ô Ô˘‰¤ÙÂÚÔ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÙÂÏÈÎfi -Ó ÛÙËÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ Î·È ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡. 3. √È Ù‡ÔÈ ÙÔ˘ Ô˘‰ÂÙ¤ÚÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜ Î·È ÔÈ Ï¿ÁȘ ÙÒÛÂȘ ÙÔ˘ ·ÚÛÂÓÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ıËÏ˘ÎÔ‡ Á¤ÓÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó ·Ú¯ÈÎfi ÁÚ¿ÌÌ· Ù-. 4. °È· ÙȘ ˘fiÏÔȘ ‰ÂÈÎÙÈΤ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ ‚Ï. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ Ù˘ ∞Ú¯·›·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
66
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 67
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ٷ ÔÓÔÌ·ÙÈο Û‡ÓÔÏ·: ì óÚ·›· ÓÉÛÔ˜, ï ηÏe˜ Ì·ıËÙ‹˜, Ùe ÁÓ‹ÛÈÔÓ Ù¤ÎÓÔÓ. 2. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ٷ ›ıÂÙ· Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË ÛÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Ù‡Ô, ÒÛÙ ӷ Û˘ÌʈÓÔ‡Ó Ì ٷ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο: ·. Ùa˜ ________________ Û˘ÌÊÔÚ¿˜ (‰ÂÈÓfi˜) ‰. Ôî ________________ ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È (ÁÂÓÓ·ÖÔ˜) ‚. ÙcÓ ________________ ÔÏÈÙ›·Ó (‰›Î·ÈÔ˜) Â. ÙÔÖ˜ ________________ àÓıÚÒÔȘ (öÓÙÈÌÔ˜) Á. ÙáÓ ________________ ‰¤Ó‰ÚˆÓ (ôηÚÔ˜) 3. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ ›ıÂÙ· ÛÙ· ˘fiÏÔÈ· Á¤ÓË ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi Î·È ÙËÓ ÙÒÛË: ·ÚÛÂÓÈÎfi ıËÏ˘Îfi Ô˘‰¤ÙÂÚÔ ·. ÙÔf˜ àÚ¯·›Ô˘˜ ____________ _____________ ‚. ________________ ÙFÉ ‰ÂÍÈ÷Ä _____________ Á. ÙáÓ ı›ˆÓ _____________ _____________ ‰. _____________ ·î èʤÏÈÌÔÈ _____________ Â. _____________ _____________ ÙáÓ çÏ›ÁˆÓ 4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ Ì ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Ù‡Ô Ù˘ ‰ÂÈÎÙÈ΋˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›·˜ ÔyÙÔ˜, ·≈ÙË, ÙÔÜÙÔ Î·È, Û fiÛ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Â›Ó·È ÓÔËÌ·ÙÈο ·Ô‰ÂÎÙfi, Ó· ÌÂٷʤÚÂÙ ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ ·ÚÈıÌfi: ·. √î ÙfiÔÈ ________________ ¯ı·Ì·ÏÔ› (= ¯·ÌËÏÔ›, ¯ˆÚ›˜ ÔÚÂÈÓÔ‡˜ fiÁÎÔ˘˜) ÂåÛÈÓ. ‚. ∆a ·È‰›· ________________ ÔéÎ âÁ›ÁÓˆÛÎÔÓ ÙÔf˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜. Á. ________________ Ùe àÚÈÛÙÂÖÔÓ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ. ‰. \∂ÎÂÖÓÔÈ Âå˜ ________________ ÙeÓ àÁáÓ· η٤ÛÙËÛ·Ó ìÌĘ. Â. ________________ ì „ÉÊÔ˜ ÙÔÜ ‰ÈηÛÙÔÜ âÛÙÈÓ. 5. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÛÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ΛÌÂÓÔ Ù· ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· ›ıÂÙ· Î·È Ó· Ù· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ Î·È ÛÙ· ÙÚ›· Á¤ÓË: \∞ÓcÚ ÏÔ‡ÛÈÔ˜ \∞ıËÓ·ÖÔ˜ ÌÂı’ ëÙ¤ÚˆÓ ÙÈÓáÓ öÏÂÈ. ∫·d ‰c ¯ÂÈÌáÓÔ˜ ÛÊÔ‰ÚÔÜ ÁÂÓÔ̤ÓÔ˘ ηd Ùɘ ÓËe˜ ÂÚÈÙڷ›Û˘ Ôî ÌbÓ ÏÔÈÔd ¿ÓÙ˜ ‰ÈÂÓ‹¯ÔÓÙÔ, ï ‰b \∞ıËÓ·ÖÔ˜ ·Ú’ ≤ηÛÙ· ÙcÓ \∞ıËÓÄÓ âÈηÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ Ì˘Ú›· âËÁÁ¤ÏÏÂÙÔ, Âå ÂÚÈÛˆı›Ë. ∂x˜ ‰¤ ÙȘ ÙáÓ Û˘ÓÓÂÓ·˘·ÁËÎfiÙˆÓ ·Ú·Ó˯fiÌÂÓÔ˜ öÊË Úe˜ ·éÙfiÓØ ÛfÓ \∞ıËÓ÷Ä Î·d ¯ÂÖÚ· ΛÓÂÈ. ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ÌÂı’ ëÙ¤ÚˆÓ ÙÈÓáÓ öÏÂÈ ï ¯ÂÈÌÒÓ Ùɘ ÓËe˜ ÂÚÈÙڷ›Û˘ ‰ÈÂÓ‹¯ÔÓÙÔ (Ú. ‰È·Ó‹¯ÔÌ·È) ÙcÓ \∞ıËÓÄÓ âÈηÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ Ì˘Ú›· âËÁÁ¤ÏÏÂÙÔ ·Ú·Ó˯fiÌÂÓÔ˜ ÛfÓ \∞ıËÓ÷Ä Î·d ¯ÂÖÚ· ΛÓÂÈ
Ù·Í›‰Â˘Â Ì ηڿ‚È Ì·˙› Ì ¿ÏÏÔ˘˜ Ë Î·ÎÔηÈÚ›·, Ë ı·Ï·ÛÛÔÙ·Ú·¯‹ ·ÊÔ‡ ·Ó·ÙÚ¿ËΠÙÔ ÏÔ›Ô ÙÔ˘ ÎÔÏ˘ÌÔ‡Û·Ó ÂÈηÏÔ‡ÓÙ·Ó Û˘Ó¯Ҙ ÙËÓ ∞ıËÓ¿ Ù¿˙ÔÓÙ¿˜ Ù˘ ¤Ó· ÛˆÚfi Ú¿ÁÌ·Ù· Ô˘ ÎÔÏ˘ÌÔ‡ÛÂ Ï¿È ÙÔ˘ Ì·˙› Ì ÙËÓ Â›ÎÏËÛË ÛÙËÓ ∞ıËÓ¿, ÎÔ‡Ó· Î·È Ù· ¯¤ÚÈ· ÛÔ˘
¶ÂÓ›·Ó ʤÚÂÈÓ Ôé ·ÓÙfi˜, àÏÏ’ àÓ‰Úe˜ ÛÔÊÔÜ ª¤Ó·Ó‰ÚÔ˜, °ÓáÌ·È ªÔÓfiÛÙȯÔÈ
¢ÂÓ ÌÔÚ› Ô Î·ı¤Ó·˜ Ó· ·ÓÙ¤ÍÂÈ ÙË ÊÙÒ¯ÂÈ·, ·Ú¿ ÌfiÓÔ Ô ÛÔÊfi˜. ∞′ °Àª¡∞™π√À
67
∂¡√∆∏∆∞ 8
10-11-05
14:41
Page 68
∂ÓfiÙËÙ· 9
ARXAIA A GYMN(1-140)
™ÙËÓ \πÏÈ¿‰· Ô ∞¯ÈÏϤ·˜ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ·ÁÒÓ˜, ÁÈ· Ó· ÙÈÌ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÓÂÎÚfi Ê›ÏÔ ÙÔ˘ ¶¿ÙÚÔÎÏÔ (ÙÌ‹Ì· ·ÙÙÈÎÔ‡ ÌÂÏ·ÓfiÌÔÚÊÔ˘ ·ÁÁ›Ԣ, 580-570 .Ã., ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜)
∞Ó˘¤Ú‚ÏËÙ· ÚfiÙ˘· °‡Úˆ ÛÙ· 373 .Ã., ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘ ∂˘·ÁfiÚ·, ·Ó‚·›ÓÂÈ ÛÙÔÓ ıÚfiÓÔ Ô Ó·Úfi˜ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ¡ÈÎÔÎÏ‹˜. √ ∞ıËÓ·›Ô˜ ‰¿ÛηÏfi˜ ÙÔ˘ πÛÔÎÚ¿Ù˘ ÙÔ˘ ·Â˘ı‡ÓÂÈ ÙÚÂȘ ÏfiÁÔ˘˜ (¶Úe˜ ¡ÈÎÔÎϤ·, ¡ÈÎÔÎÏɘ, ∂é·ÁfiÚ·˜), ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ –¤Ú·Ó ÙÔ˘ ÂÁÎˆÌ›Ô˘ ÙÔ˘ ÓÂÎÚÔ‡ ∂˘·ÁfiÚ·– ‰ÈÂÍÔ‰ÈΤ˜ Ô‰ËÁ›Â˜ Î·È ·Ú·ÈÓ¤ÛÂȘ ÁÈ· ÛˆÛÙ‹ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË. ™ÙÔ ·fiÛ·ÛÌ· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı›, Ô πÛÔÎÚ¿Ù˘ ÂÈÛËÌ·›ÓÂÈ ÙË ÛËÌ·Û›· Ô˘ ¤¯ÂÈ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÈÊ·Ó›˜ ¿ÓÙÚ˜ Ë ˘ÛÙÂÚÔÊËÌ›· ÙÔ˘˜.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
^√ÚáÓ, t ¡ÈÎfiÎÏÂȘ, ÙÈÌáÓÙ¿ Û ÙeÓ Ù¿ÊÔÓ ÙÔÜ ·ÙÚe˜ Ôé ÌfiÓÔÓ Ùˇá Ï‹ıÂÈ Î·d Ùˇá οÏÏÂÈ ÙáÓ âÈÊÂÚÔ̤ӈÓ, àÏÏa ηd ¯ÔÚÔÖ˜ ηd ÌÔ˘ÛÈÎFÉ Î·d Á˘ÌÓÈÎÔÖ˜ àÁáÛÈÓ, ìÁËÛ¿ÌËÓ ∂é·ÁfiÚ·Ó, Âú Ù›˜ âÛÙÈÓ ·úÛıËÛȘ ÙÔÖ˜ ÙÂÙÂÏ¢ÙËÎfiÛÈÓ ÂÚd ÙáÓ âÓı¿‰Â ÁÈÁÓÔ̤ӈÓ, ¯·›ÚÂÈÓ ïÚáÓÙ· Ù‹Ó Ù ÂÚd ·ñÙeÓ âÈ̤ÏÂÈ·Ó Î·d ÙcÓ ÛcÓ ÌÂÁ·ÏÔÚ¤ÂÈ·Ó. ¶ÔÏf ‰’ iÓ öÙÈ Ï›ˆ ¯¿ÚÈÓ ö¯ÔÈ, Âú ÙȘ ‰˘ÓËıÂ›Ë ÂÚd ÙáÓ âÈÙË‰Â˘Ì¿ÙˆÓ Î·d ÙáÓ ÎÈÓ‰‡ÓˆÓ ·éÙÔÜ àÍ›ˆ˜ ÂåÂÖÓØ ÂñÚ‹ÛÔÌÂÓ ÁaÚ ÙÔf˜ ÊÈÏÔÙ›ÌÔ˘˜ ηd ÌÂÁ·ÏÔ„‡¯Ô˘˜ ÙáÓ àÓ‰ÚáÓ ¿ÓÙ· ÔÈÔÜÓÙ·˜ ¬ˆ˜ àı¿Ó·ÙÔÓ ÙcÓ ÂÚd ·ñÙáÓ ÌÓ‹ÌËÓ Î·Ù·Ï›„Ô˘ÛÈÓ. ∆›˜ ‰’ ÔéÎ iÓ àı˘Ì‹ÛÂÈÂÓ, ¬Ù·Ó ïÚ÷Ä ÙÔf˜ ÌbÓ ÂÚd Ùa ∆Úˆ˚Îa ÁÂÓÔ̤ÓÔ˘˜ ñÌÓÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜, ·ñÙeÓ ‰b ÚÔÂȉFÉ, Ìˉ’ iÓ ñÂÚ‚¿ÏÏFË Ùa˜ âÎÂ›ÓˆÓ àÚÂÙ¿˜, Ìˉ¤ÔÙ ÙÔÈÔ‡ÙˆÓ â·›ÓˆÓ àÍȈıËÛfiÌÂÓÔÓ; ∆Ô‡ÙˆÓ ‰’ ·úÙÈÔ˜ ï ÊıfiÓÔ˜Ø Ô≈Ùˆ Á¿Ú ÙÈÓ˜ ‰˘ÛÎfiψ˜ ÂʇηÛÈÓ, œÛı’ ≥‰ÈÔÓ iÓ ÂéÏÔÁÔ˘Ì¤ÓˆÓ àÎÔ‡ÔÈÂÓ ÔR˜ ÔéÎ úÛ·ÛÈÓ Âå ÁÂÁfiÓ·ÛÈÓ, j ÙÔ‡ÙˆÓ ñÊ’ zÓ Âs ÂÔÓıfiÙ˜ ·éÙÔd Ù˘Á¯¿ÓÔ˘ÛÈÓ. \πÛÔÎÚ¿Ù˘, ∂é·ÁfiÚ·˜ 1-6 (‰È·Û΢‹)
68
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 69
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
Ùˇá Ï‹ıÂÈ Î·d Ùˇá οÏÏÂÈ ÙáÓ âÈÊÂÚÔÌ¤ÓˆÓ Á˘ÌÓÈÎÔÖ˜ àÁáÛÈÓ (‰ÔÙ. ÏËı. Ô˘Û. ï àÁÒÓ) ìÁËÛ¿ÌËÓ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. ìÁ¤ÔÌ·È, ìÁÔÜÌ·È) Âú Ù›˜ âÛÙÈÓ ·úÛıËÛȘ ÙÔÖ˜ ÙÂÙÂÏ¢ÙËÎfiÛÈÓ ÂÚd ÙáÓ âÓı¿‰Â ÁÈÁÓÔÌ¤ÓˆÓ ì âÈ̤ÏÂÈ· ÙcÓ Û‹Ó (ÎÙËÙ. ·ÓÙˆÓ. ‚′ ÚÔÛ.) ÌÂÁ·ÏÔÚ¤ÂÈ·Ó ÔÏf ‰’ iÓ öÙÈ Ï›ˆ (Û˘ÁÎÚ. ‚·ıÌ. ÂÈı. Ôχ˜, ÔÏÏ‹, Ôχ) ¯¿ÚÈÓ ö¯ÔÈ Âú ÙȘ ‰˘ÓËıÂ›Ë (¢ÎÙ. ·ı. ·ÔÚ. ·′ Ú. ‰‡Ó·Ì·È) Ùa âÈÙˉ‡̷ٷ ï ΛӉ˘ÓÔ˜ ÂñÚ‹ÛÔÌÂÓ ÁaÚ ÙÔf˜ ÊÈÏÔÙ›ÌÔ˘˜ ηd ÌÂÁ·ÏÔ„‡¯Ô˘˜ ÙáÓ àÓ‰ÚáÓ ¿ÓÙ· ÔÈÔÜÓÙ·˜ ¬ˆ˜... ηٷÏ›„Ô˘ÛÈÓ Ù›˜ ‰’ ÔéÎ iÓ àı˘Ì‹ÛÂÈÂÓ (¢ÎÙ. ·ÔÚ. Ú. àı˘Ì¤ˆ, àı˘Ìá) Ôî ÂÚd Ùa ∆Úˆ˚Îa ÁÂÓfiÌÂÓÔÈ (¬Ù·Ó) ·ñÙeÓ ‰b ÚÔÂȉFÉ (Ú. ÚfiÔȉ·) Ìˉ¤ÔÙ ÙÔÈÔ‡ÙˆÓ â·›ÓˆÓ àÍȈıËÛfiÌÂÓÔÓ (ÌÙ¯. ·ı. ̤ÏÏ. ·′ Ú. àÍÈfiÔÌ·È, àÍÈÔÜÌ·È) Ìˉ’ iÓ ñÂÚ‚¿ÏÏFË Ô≈Ùˆ Á¿Ú ÙÈÓ˜ ‰˘ÛÎfiψ˜ ÂʇηÛÈÓ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Î. Ú. ʇÔÌ·È) œÛÙ ≥‰ÈÔÓ (Û˘ÁÎÚ. ‚·ıÌ. ÂÈÚÚ. 쉤ˆ˜) iÓ ÂéÏÔÁÔ˘Ì¤ÓˆÓ àÎÔ‡ÔÈÂÓ (¢ÎÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. àÎÔ‡ˆ) ÔR˜ ÔéÎ úÛ·ÛÈÓ (ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. Ôr‰·) Âå ÁÂÁfiÓ·ÛÈÓ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Î. Ú. Á›ÁÓÔÌ·È) j ÙÔ‡ÙˆÓ ñÊ’ zÓ Âs ÂÔÓıfiÙ˜ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ¿Û¯ˆ) Ù˘Á¯¿ÓÔ˘ÛÈÓ (‚′ fiÚÔ˜ Û‡ÁÎÚÈÛ˘)
Ì ÙÔ Ï‹ıÔ˜ Î·È ÙË Ï·ÌÚfiÙËÙ· ÙˆÓ ÚÔÛÊÔÚÒÓ ÛÔ˘ Ì ·ıÏËÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜ ıÂÒÚËÛ·, ÛΤÊÙËη Â¿Ó ÓÈÒıÔ˘Ó Î¿ÙÈ ÔÈ ÓÂÎÚÔ› ÁÈ· fiÛ· Á›ÓÔÓÙ·È Â‰Ò (ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙˆÓ ˙ˆÓÙ·ÓÒÓ) Ë ÊÚÔÓÙ›‰· ÙË ÌÂÁ·ÏÔÚ¤ÂÈ· ÙˆÓ ÙÈÌÒÓ ÛÔ˘ ÚÔ˜ ·˘ÙfiÓ Î·È ı· fiÊÂÈÏ Ôχ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Â˘ÁÓˆÌÔÛ‡ÓË ·Ó οÔÈÔ˜ ÌÔÚÔ‡Û (‚. Ó.Â.: ‰‡Ó·ÌË, ‰˘Ó·ÛÙ›·, ‰˘Ó¿ÛÙ˘) ÔÈ ·Ú¯¤˜, ÔÈ Û˘Ó‹ıÂȘ ÙÔ˘ ‚›Ô˘ Ë ÚÈ„ÔΛӉ˘ÓË Ú¿ÍË ‰ÈfiÙÈ ı· ‰È·ÈÛÙÒÛÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ ÊÈÏfi‰ÔÍÔÈ Î·È ÁÂÓÓ·›ÔÈ ¿ÓÙÚ˜ οÓÔ˘Ó Ù· ¿ÓÙ· (ÊÚÔÓÙ›˙ÔÓÙ·˜) Ò˜ ı· ·Ê‹ÛÔ˘Ó ›Ûˆ ÙÔ˘˜ (‚. Ó.Â.: ηٿÏÔÈÔ, ÂÁηٿÏÂÈ„Ë) Î·È ÔÈÔ˜ ‰Â ı· ÛÙÂÓÔ¯ˆÚÈfiÙ·Ó (‚. Ó.Â.: ¢ı˘ÌÒ, ¢ı˘Ì›·) ·˘ÙÔ› Ô˘ ¤˙ËÛ·Ó ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙˆÓ ∆ÚˆÈÎÒÓ ÂÓÒ ÁÈ· ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÂÎ ÙˆÓ ÚÔÙ¤ÚˆÓ fiÙÈ ÔÙ¤ ‰Â ı· ÎÚÈı› ¿ÍÈÔ˜ ÁÈ· Ù¤ÙÔÈÔ˘˜ ·›ÓÔ˘˜ (‚. Ó.Â.: ·Í›ˆÛË, ·Í›ˆÌ·, ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜) Î·È ·Ó ·ÎfiÌ· ÍÂÂÚ¿ÛÂÈ (‚. Ó.Â.: ˘ÂÚ‚ÔÏ‹, ˘ÂÚ‚ÔÏÈÎfi˜) ÁÈ·Ù› ÙfiÛÔ ÌÈÎÚfi„˘¯ÔÈ Â›Ó·È ÌÂÚÈÎÔ› ·fi ÙË Ê‡ÛË ÙÔ˘˜ (‚. Ó.Â.: Ê˘Ùfi, Ê˘ÙÈÎfi˜) ÒÛÙ Ì ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Â˘¯·Ú›ÛÙËÛË ı· ¿ÎÔ˘Á·Ó Ó· ·ÈÓÔ‡ÓÙ·È (‚. Ó.Â.: ¢ÏÔÁ›·, ‡ÏÔÁÔ˜) ·˘ÙÔ› ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‰Â ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Â¿Ó ¤¯Ô˘Ó ˘¿ÚÍÂÈ (‚. Ó.Â.: ÈÛÙÔÚ›·, ›‰Ô˜, ȉ¤·) ·Ú¿ ·˘ÙÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Ó· ¤¯Ô˘Ó ¢ÂÚÁÂÙËı›
¯ÔÚÔÖ˜ ηd ÌÔ˘ÛÈÎFÉ Î·d Á˘ÌÓÈÎÔÖ˜ àÁáÛÈÓ: ∞fi ÙÔÓ ÏfiÁÔ ÙÔ˘ πÛÔÎÚ¿ÙË ·ÓÙÏԇ̠ÂӉȷʤÚÔ˘Û˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙȘ ÌÂÁ·ÏÔÚ›˜ Î·È ÏÔ˘ÛÈÔ¿Úԯ˜ ÙÂÏÂÙ¤˜ Ì ÙȘ Ôԛ˜ Ô ¡ÈÎÔÎÏ‹˜ Ù›ÌËÛ ÙÔÓ ÓÂÎÚfi ·Ù¤Ú· ÙÔ˘: Ù¤ÏÂÛ ÌÔ˘ÛÈÎÔ‡˜ Î·È ·ıÏËÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜, ηıÒ˜ Î·È ‰È·ÁˆÓÈÛÌÔ‡˜ ÈÈ΋˜ Î·È Ó·˘ÙÈ΋˜ ‰ÂÍÈÔÙ¯ӛ·˜. ∏ Ù¤ÏÂÛË ·ÁÒÓˆÓ ÁÈ· Ó· ÙÈÌËı› οÔÈÔ˜ ÓÂÎÚfi˜ ‹Ù·Ó Û˘Ó‹ı˘ ηٿ ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· (‚Ï. \πÏÈ¿‰· æ).
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
69
√ πÛÔÎÚ¿Ù˘ (ڈ̷˚Îfi ·ÓÙ›ÁÚ·ÊÔ ÚÔÙÔÌ‹˜ ÙÔ˘ 4Ô˘ ·È. .Ã., ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ¡Â·fiψ˜)
∂¡√∆∏∆∞ 9
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 70
¬ˆ˜ àı¿Ó·ÙÔÓ ÙcÓ ÂÚd ·ñÙáÓ ÌÓ‹ÌËÓ Î·Ù·Ï›„Ô˘ÛÈÓ: ∏ ˘ÛÙÂÚÔÊËÌ›· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ πÛÔÎÚ¿ÙË (fiˆ˜ Î·È ÛÙ· ÔÌËÚÈο ¤Ë) ˆ˜ ‚·ÛÈ΋ Âȉ›ˆÍË ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÊÈÏÔ‰ÔÍ›· Î·È ÚÔ‚·›ÓÔ˘Ó Û ÌÂÁ·ÏÂÈÒ‰ÂȘ Ú¿ÍÂȘ. ÕÍÈ· ÚÔÛÔ¯‹˜ Â›Ó·È Ë ·Ú·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ πÛÔÎÚ¿ÙË, Ë ÔÔ›· ··ÓÙ¿ Î·È Û ÔÏÏÔ‡˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Û˘ÁÁÚ·Ê›˜, fiÙÈ ÔÈ ˙ˆÓÙ·ÓÔ› ÚÔηÏÔ‡Ó ÙÔÓ ÊıfiÓÔ Ì ÙËÓ Â˘Ù˘¯›· ÙÔ˘˜.
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶Ò˜ Ù›ÌËÛÂ Ô ¡ÈÎÔÎÏ‹˜ ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘; ∆È ıˆÚ› Ô πÛÔÎÚ¿Ù˘ fiÙÈ ı· ÈηÓÔÔÈÔ‡Û ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙÔÓ ∂˘·ÁfiÚ·; 2. ¶Ò˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› Ô ÊıfiÓÔ˜ fiÙ·Ó ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· ÙÈÌËıÔ‡Ó Î·ÙÔÚıÒÌ·Ù· ¤Ó‰ÔÍˆÓ ·ÓÙÚÒÓ; 3. √ ¶ÂÚÈÎÏ‹˜ ÛÙÔÓ ∂ÈÙ¿ÊÈÔ ÏfiÁÔ Ô˘ ÂÎʈÓ› ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ Ô˘ ¤ÂÛ·Ó Î·Ù¿ ÙÔ ÚÒÙÔ ¤ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÂÏÔÔÓÓËÛÈ·ÎÔ‡ ÔϤÌÔ˘ ·Ú·ÙËÚ›: ̤¯ÚÈ ÁaÚ ÙÔ܉ àÓÂÎÙÔd Ôî ö·ÈÓÔ› ÂåÛÈ ÂÚd ëÙ¤ÚˆÓ ÏÂÁfiÌÂÓÔÈ, ☠¬ÛÔÓ iÓ Î·d ·éÙe˜ ≤ηÛÙÔ˜ ÔúËÙ·È îηÓe˜ ÂrÓ·È ‰ÚÄÛ·› ÙÈ zÓ õÎÔ˘ÛÂÓØ Ùˇá ‰b ñÂÚ‚¿ÏÏÔÓÙÈ ·éÙáÓ ÊıÔÓÔÜÓÙ˜ õ‰Ë ηd àÈÛÙÔÜÛÈÓ (£Ô˘Î. 2.35.2-3: ÁÈ·Ù› ̤¯ÚÈ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÛËÌ›Ԣ Â›Ó·È ·ÓÂÎÙÔ› ÔÈ ¤·ÈÓÔÈ, fiÙ·Ó Ï¤ÁÔÓÙ·È ÁÈ· ¿ÏÏÔ˘˜, ÛÙÔÓ ‚·ıÌfi ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ Ô Î·ı¤Ó·˜ ÓÔÌ›˙ÂÈ fiÙÈ Â›Ó·È ÈηÓfi˜ Ó· οÓÂÈ Î¿ÙÈ ·fi fiÛ· ¿ÎÔ˘ÛÂØ ÂÂȉ‹ fï˜ ηٷϷ̂¿ÓÔÓÙ·È ·fi ÊıfiÓÔ ÁÈ· fi,ÙÈ ÙÔ˘˜ ÍÂÂÚÓ¿ÂÈ, ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÁÈ’ ·˘Ùfi ‰˘ÛÈÛÙ›·). ¡· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ ÙËÓ ¿Ô„Ë ·˘Ù‹ Ì fiÛ· ‰È·‚¿Û·Ù ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ πÛÔÎÚ¿ÙË.
√ ∏Ú·ÎÏ‹˜ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙÔ˘ ÈÛ¯˘ÚÔ‡ Î·È ·Î·Ù¿‚ÏËÙÔ˘ ‹Úˆ·. ™ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË ·˘Ù‹ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Ë ¿ÏË ÙÔ˘ Ì ÙÔ ÏÈÔÓÙ¿ÚÈ Ù˘ ¡Â̤·˜ (520 .Ã., µÚÂÙ·ÓÈÎfi ªÔ˘Û›Ô).
√ £ËÛ¤·˜ ÔÚÌ¿ Ì ÙÔ Í›ÊÔ˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ªÈÓÒÙ·˘ÚÔ (470 .Ã., ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô Spina ºÂÚÚ¿Ú·˜)
√ ∞¯ÈÏϤ·˜ ÍÂÂÚÓÔ‡Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ∞¯·ÈÔ‡˜ ÛÙËÓ ÔÌÔÚÊÈ¿ Î·È ÛÙËÓ ·Ó‰Ú›· (450 .Ã., ªÔ˘ÛÂ›Ô µ·ÙÈηÓÔ‡)
70
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 71
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ï ·Ù‹Ú [ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô ÙÔÜ ·ÙÚfi˜]
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ì ¿ÙÚ· [= Ë ·ÙÚ›‰·]
ì ·ÙÚ›˜ (-›‰·) ¿ÙÚÈÔ˜ (·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Û ÓfiÌÔ˘˜, Û ·Ú·‰fiÛÂȘ Î·È Û ÚÔÁÔÓÈο ¤ıÈÌ·) ·ÙÚÈÎfi˜ ì ·ÙÚÈ¿ [= Ë Î·Ù·ÁˆÁ‹, Ë ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·] ·ÙÚˇáÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙÔÓ ·Ù¤Ú·, ÛÙÔÓ ÚfiÁÔÓÔ] ï ·ÙÚÈÒÙ˘ ·ÙÚȈÙÈÎfi˜ ·ÙÚfiıÂÓ [= ·fi ÙÔÓ ·Ù¤Ú·] ï ·ÙÚ˘Èfi˜ (Ó.Â. ·ÙÚÈfi˜)
ï ïÌÔ¿ÙˆÚ [= Ô ÔÌÔ¿ÙÚÈÔ˜] ï ÊÈÏÔ¿ÙˆÚ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Á·¿ÂÈ ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘] ï/ì ·ÙÚÔÌ‹ÙˆÚ [= Ô ·Ô‡˜ / Ë ÁÈ·ÁÈ¿] ï ·ÙÚ·ÏÔ›·˜ [= Ô ·ÙÚÔÎÙfiÓÔ˜] ·ÙÚˆÓ‡ÌÈÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·Ù¤Ú·]
·ÙÚÔ·Ú¿‰ÔÙÔ˜ ·ÙÚÔÊfiÓÔ˜ ·ÙÚÔÎÙfiÓÔ˜ ï ·ÙÚȿگ˘ [= 1. Ô ·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜, 2. ÈÂÚ·ÙÈÎfi˜ Ù›ÙÏÔ˜] ·ÙÚˆÓ˘ÌÈÎfi˜ ï/ì à¿ÙˆÚ [= Ô ·ÁÓÒÛÙÔ˘ ·ÙÚfi˜] ï ÚÔ¿ÙˆÚ (-ÔÚ·˜) ïÌÔ¿ÙÚÈÔ˜ ì ∫ÏÂÔ¿ÙÚ· [·ÚÈÔ fiÓÔÌ· = ·˘Ù‹ Ô˘ ηٿÁÂÙ·È ·fi ¤Ó‰ÔÍÔ ·Ù¤Ú·] ï ÊÈÏfi·ÙÚȘ ì ÊÈÏÔ·ÙÚ›· ô·ÙÚȘ
·Ï¿ Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ·ÙÚfiÙËÙ· ·ÙÂÚÈÎfi˜ ÙÔ ·ÙÚȈٿÎÈ ·ÙÚȈÙÈο ·ÙÚȈÙÈÛÌfi˜
·ÙÚÒÓ˘ÌÔ ·ÙÚÔÁÔÓÈÎfi˜ ·ÙÚÔÏÔÁ›· ·ÙÚȉÔÁÓˆÛ›· ·ÙÚȉÔÏ·ÙÚ›· ¶·ÙÚȷگ›Ô
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÙ ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ µ′′ ηÈ, ·ÊÔ‡ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÙ ·Ô‰ÂÎÙ¿ ÔÓÔÌ·ÙÈο Û‡ÓÔÏ·, Ó· Ù· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÙ Û ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ∞′′ 1. ·ÙÚÔÁÔÓÈÎfi˜ 2. ·ÙÚȈÙÈÎfi˜ 3. ‰Â‡ÙÂÚË 4. ·ÙÂÚÈÎfi˜ 5. ·ÙÚÔ·Ú¿‰ÔÙÔ˜ 6. √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜
2. ¡· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÙ ÛÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î· ϤÍÂȘ Ù˘ Ó.Â. Û˘ÓÒÓ˘Ì˜ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ: Û˘ÌÔÏ›Ù˘, Û˘ÓÙÔ›Ù˘ → ________________ ÚfiÁÔÓÔ˜ ________________ → ÂıÓÈÎfi˜ ________________ → ·ÙÚȈÙÈÛÌfi˜ ________________ →
µ′′ ·. ÂÛٛ˜ ‚. ÊÈÏÔÍÂÓ›· Á. ·ÁÒÓ·˜ ‰. ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Â. ·ÙÚ›‰· ÛÙ. ΛÌÂÓÔ
∞′ °Àª¡∞™π√À
3. ™Â ÔȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Î·È Ì ÔÈ· ÂȉÈÎfiÙÂÚË ÛËÌ·Û›· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ÊÚ¿ÛÂȘ; «¶¿ÙÂÚ ËÌÒÓ», «¶·Ù¤Ú˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜», «¿ÙÂÚ Ê·Ì›ÏÈ·˜», «ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi˜ ·Ù¤Ú·˜», «·›ÚÓˆ (οÙÈ) ·ÙÚȈÙÈο».
71
∂¡√∆∏∆∞ 9
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 72
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÚËÌ¿ÙˆÓ ƒ‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È: 1. ·fi ÔÓfiÌ·Ù·
2. ·fi ¿ÏÏ· Ú‹Ì·Ù·
3. ·fi ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ‹ ÂÈʈӋ̷ٷ
¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÚËÌ¿ÙˆÓ ·fi ÔÓfiÌ·Ù· ∆· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÔÓfiÌ·Ù· (Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‹ ›ıÂÙ·) ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó Â›Ì·È, οӈ, ¤¯ˆ ‹ ÚÔÍÂÓÒ ·˘Ùfi Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ· ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È. ™ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÚËÌ¿ÙˆÓ ·fi ÔÓfiÌ·Ù· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ·Ú·ÁˆÁÈΤ˜ ηٷϋÍÂȘ, ÔÈ Ôԛ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ·Ú¯È΋ ·Ú·ÁˆÁÈ΋ ηٿÏËÍË -jˆ (‚¿Ï-jˆ > ‚¿Ïψ, ÙÈÌ¿-jˆ > ÙÈÌ¿ˆ): ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÚËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÔÓfiÌ·Ù· -(È)¿ˆ -¤ˆ -fiˆ -‡ˆ -ÛÛˆ / -ÙÙˆ -˙ˆ -¿˙ˆ -›˙ˆ -·›Óˆ -‡Óˆ -·›Úˆ -ψ
ÙÈÌ-¿ˆ, ÙÈÌá < ÙÈÌ‹, âÚ˘ıÚ-È¿ˆ, âÚ˘ıÚÈá < âÚ˘ıÚfi˜ ÊıÔÓ-¤ˆ, ÊıÔÓá < ÊıfiÓÔ˜ àÍÈ-fiˆ, àÍÈá < ôÍÈÔ˜ ÎÈÓ‰˘Ó-‡ˆ < ΛӉ˘ÓÔ˜ ·îÌ¿-ÛÛˆ / -ÙÙˆ (= Ì·ÙÒÓˆ) < ·xÌ· àÁÔÚ¿-˙ˆ < àÁÔÚ¿ çÓÔÌ-¿˙ˆ < ùÓÔÌ· êÁÓ-›˙ˆ < êÁÓfi˜ ñÁÈ-·›Óˆ < ñÁÈ‹˜ ·åÛ¯-‡Óˆ < ·rÛ¯Ô˜ ηı-·›Úˆ < ηı·Úfi˜ ÔÈΛÏ-ψ < ÔÈΛÏÔ˜
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ ÔÓfiÌ·Ù· Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· Ú‹Ì·Ù· Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ µ′′: ∞′′ 1. îΤÙ˘ 2. ·Ö˜ 3. ̤Ϸ˜ 4. â¯ıÚfi˜ 5. àÓ›· 6. ÛÎËÓ‹ 7. ‰ÔÜÏÔ˜ 8. ‰fiÍ· 9. ‚Ô‹
µ′′ ·. ‚Ô¿ˆ, ‚Ôá ‚. ‰Ô˘Ïfiˆ, ‰Ô˘Ïá Á. àÓÈ¿ˆ, àÓÈá ‰. ‰ÔÍ¿˙ˆ Â. ÛÎËÓ¤ˆ, ÛÎËÓá ÛÙ. ‰Ô˘Ï‡ˆ ˙. â¯ıÚ·›Óˆ Ë. ·È‰Â‡ˆ ı. ÌÂÏ·›Óˆ È. ·›˙ˆ È·. îÎÂÙ‡ˆ
2. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· Ú‹Ì·Ù· ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ÔÓfiÌ·Ù·: ÙfiÏÌË > ____________________ ·Á›˜ (-›‰Ô˜) > ____________________ ıÂÚÌfi˜ > ____________________ ÂéÂÚÁ¤Ù˘ > ____________________ ÓfiÛÔ˜ > ____________________ fiÓÔ˜ > ____________________ 3. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ·fi ÔÈ· ÔÓfiÌ·Ù· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù·: ïÚ›˙ˆ < ____________________ Ï·ÌÚ‡Óˆ < ____________________ ÊÔÓ‡ˆ < ____________________ âÚ›˙ˆ < ____________________ ÛÙÂÊ·Óá (-fiˆ) < ____________________ ïÚÌ¿ˆ (-¿ˆ) < ____________________
72
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 73
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ 1. √ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi˜ √È Û˘ÓÙÂÏÈÎÔ› ¯ÚfiÓÔÈ, ‰ËÏ·‰‹ Ô ·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜, Ô ˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜ Î·È Ô Û˘ÓÙÂÏÂṲ̂ÓÔ˜ ̤ÏÏÔÓÙ·˜, ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi Û fiϘ ÙȘ ÂÁÎÏ›ÛÂȘ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÔÓÔÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ (··Ú¤ÌÊ·ÙÔ, ÌÂÙÔ¯‹). ™ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÚÂȘ Ù‡Ô˘˜ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ì ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi: ÂʇηÛÈÓ, ÁÂÁfiÓ·ÛÈÓ Î·È ÂÔÓıfiÙ˜.
∂›‰Ë ÔÌ·ÏÔ‡ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌÔ‡ ∆Ô Ú‹Ì· ·Ú¯›˙ÂÈ ·fi:
›‰Ô˜ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌÔ‡
1. ·Ïfi Û‡ÌʈÓÔ (ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ ®-) ∞. 2. ‰‡Ô Û‡Ìʈӷ, ·fi Ù· ÔÔ›·:
ÙÔ ÚÒÙÔ Â›Ó·È ¿ÊˆÓÔ Â·Ó¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÎÔ‡ Û˘ÌÊÒÓÔ˘ +  χˆ → Ï¤Ï˘Î· (Î, Á, ¯, , ‚, Ê, Ù, ‰, ı) Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ˘ÁÚfi ‹ ¤ÓÚÈÓÔ Áڿʈ → Á¤ÁÚ·Ê· (Ì, Ó, Ï, Ú)
}
1. ‰ÈÏfi Û‡ÌʈÓÔ (˙, Í, „) Û˘ÏÏ·‚È΋ ·‡ÍËÛË (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 7) 2. ®„‡‰ˆ → ö„¢η 3. ‰‡Ô Û‡Ìʈӷ, ¯ˆÚ›˜ Ó· Â›Ó·È ÙÔ ÚÒÙÔ ¿ÊˆÓÔ ®¿Ùˆ → öÚÚ·Ê· (¶ÚÔÛÔ¯‹ ÛÙÔÓ ‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi ÙÔ˘ Ú!) µ. Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ˘ÁÚfi ‹ ¤ÓÚÈÓÔ ÎÙ›ӈ → öÎÙÔÓ· 4. ÙÚ›· Û‡Ìʈӷ ÛÙÚ·Ù‡ˆ → âÛÙÚ¿Ù¢η ¯ÚÔÓÈ΋ ·‡ÍËÛË (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 7) °. ʈӋÂÓ ‹ ‰›ÊıÔÁÁÔ âÏ›˙ˆ → õÏÈη êıÚÔ›˙ˆ → ≥ıÚÔÈη
➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
1. π‰È·›ÙÂÚË ÚÔÛÔ¯‹ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔÓ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi Ô˘ ·›ÚÓÔ˘Ó Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ú¯›˙Ô˘Ó ·fi ‰·Û¤· Û‡Ìʈӷ (¯, Ê, ı), Ù· ÔÔ›· ÙÚ¤ÔÓÙ·È ÛÙ· ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· „ÈÏ¿ (Î, , Ù): ¯→Î Ê→ ı→Ù
¯ÔÚ‡ˆ → Ê˘Ï¿ÙÙˆ → ı‡ˆ →
ÎÂ-¯fiÚ¢η Â-ʇϷ¯· Ù¤-ı˘Î·
2. ™Ù· Û‡ÓıÂÙ· ‹ ·Ú·Û‡ÓıÂÙ· Ú‹Ì·Ù· Ì ·′′ Û˘ÓıÂÙÈÎfi ÚfiıÂÛË Ô ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi˜ Ì·›ÓÂÈ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÚfiıÂÛË, .¯. àÔ-Áڿʈ → àÔ-Á¤-ÁÚ·Ê·. 3. π‰È·›ÙÂÚÔ Â›‰Ô˜ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌÔ‡ Â›Ó·È Ô ·ÙÙÈÎfi˜. ƒ‹Ì·Ù· Ô˘ ·Ú¯›˙Ô˘Ó ·fi ·, Â, Ô, ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÂÏÈÎÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ·ӷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ÚÒÙÔ˘˜ ÊıfiÁÁÔ˘˜ ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÙÚ¤Ô˘Ó Û ̷ÎÚfi ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi ʈӋÂÓ, ‰ËÏ·‰‹ · → Ë,  → Ë, Ô → ˆ, .¯. àÎÔ‡ˆ → à΋ÎÔ· (<àÎ-aÎÔ-·), âÏ·‡Óˆ → âϋϷη (<âÏ-¤Ï·-η), çÚ‡ÙÙˆ → çÚÒÚ˘¯· (<çÚ-eÚ˘-¯·).
∞′ °Àª¡∞™π√À
73
∂¡√∆∏∆∞ 9
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:41
Page 74
2. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ™Â ·˘Ù‹ ÙËÓ ∂ÓfiÙËÙ· ı· ‰È‰·¯Ù›Ù ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ¤ÁÎÏÈÛ˘ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ ÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÊˆÓËÂÓÙfiÏËÎÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ʈӋ.
™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Â.Ê. ı¤Ì· ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi˜
ηٷϋÍÂȘ ÙÂ
ÙfiÍ¢
η
™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ Â.Ê. ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi˜ ı¤Ì· Û˘ÏÏ·‚È΋ ·‡ÍËÛË* ηٷϋÍÂȘ
â Ù ÙÔ͇ ÎÂÈÓ
∫Ï›ÛË ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘
ÔÚÈÛÙÈ΋ ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘
ÙÂ-ÙfiÍ¢-η ÙÂ-ÙfiÍ¢-η˜ ÙÂ-ÙfiÍ¢-ΠÙÂ-ÙÔ͇-ηÌÂÓ ÙÂ-ÙÔ͇-ηÙ ÙÂ-ÙÔ͇-ηÛÈ(Ó)
â-ÙÂ-ÙÔ͇-ÎÂÈÓ â-ÙÂ-ÙÔ͇-ÎÂȘ â-ÙÂ-ÙÔ͇-ÎÂÈ â-ÙÂ-ÙÔ͇-ÎÂÌÂÓ â-ÙÂ-ÙÔ͇-ÎÂÙ â-ÙÂ-ÙÔ͇-ÎÂÛ·Ó
3. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ·ÊˆÓfiÏËÎÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ·. √˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ·: ™¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ Ì ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘ Ô˘Ú·ÓÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ Û -¯-, .¯. ÎËÚ‡ÙÙˆ → ÎÂ-΋ڢ¯-· → â-ÎÂ-ÎËÚ‡¯-ÂÈÓ, Ù¿ÙÙˆ → Ù¤-Ù·¯-· → â-ÙÂÙ¿¯-ÂÈÓ. ‚. ÃÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ·: ™¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ Ì ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘ ¯ÂÈÏÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ Û -Ê-, .¯. ÙÚ›‚ˆ → Ù¤-ÙÚÈÊ-· → â-ÙÂ-ÙÚ›Ê-ÂÈÓ, ÎfiÙˆ → Τ-ÎÔÊ-· → â-ÎÂ-ÎfiÊ-ÂÈÓ. Á. √‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ·: ™¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ Ì ÙÔÓ ¯ÚÔÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· -Î-, ·ÊÔ‡ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ·Ô‚¿ÏÔ˘Ó ÙÔÓ Ô‰ÔÓÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, .¯. ›ıˆ → ¤-ÂÈ-η → â-Â-›-ÎÂÈÓ, ÎÔÌ›˙ˆ → ÎÂ-ÎfiÌÈ-η → â-ÎÂ-ÎÔÌ›-ÎÂÈÓ.
* ªfiÓÔ Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ˆ˜ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi ·ӷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi Û‡ÌʈÓÔ Ì·˙› Ì ¤Ó· -Â-. ∆· ˘fiÏÔÈ· ÛÙÔÓ ˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÌfiÓÔ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi, .¯. àıÚÔ›˙ˆ → õıÚÔÈη → ìıÚÔ›ÎÂÈÓ, ÛÙÚ·Ù‡ˆ → âÛÙÚ¿Ù¢η → âÛÙÚ·Ù‡ÎÂÈÓ.
74
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:42
Page 75
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ: î‰Ú‡ˆ, Έχˆ, Ú¿ÙÙˆ. 2. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· ·fi ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È: ÂÓÂÛÙÒÙ·˜
·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜
˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜
Ù·Ú¿ÙÙÂÈ ‚Ï¿ÙÔÌÂÓ ÛÔ˘‰¿˙ÂÙ ٷ›Ô˘ÛÈÓ
3. ™ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ ÛˆÛÙfi Ù‡Ô Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘: ·. ^∏ fiÏȘ ìÌáÓ Û‡Ì·Û·Ó ÙcÓ ^∂ÏÏ¿‰· ÔÏÏ¿ÎȘ õ‰Ë ____________________ (ÛˇÒ˙ˆ). ‚. ^∏ÌÂÖ˜ ____________________ (ÛÙÚ·Ù‡ˆ) âd ‚·ÛÈϤ·. Á. ^ÀÌÂÖ˜ Ù·ÜÙ· ____________________ (Ú¿ÙÙˆ) ηÙa ÙÔf˜ ıÂáÓ ¬ÚÎÔ˘˜. ‰. ™f ‰b ____________________ (ÊÚÔÓÙ›˙ˆ), œÛÙ ÌˉbÓ ÙáÓ âÈÙˉ›ˆÓ âÏÏ›ÂÈÓ (= ÒÛÙ ӷ ÌË Ï›ÂÈ Ù›ÔÙ ·fi Ù· ·Ó·Áη›·). Â. \∞ÏÎÈ‚È¿‰Ë˜ ____________________ (‚Ï¿Ùˆ) ÙÔf˜ Û˘ÓfiÓÙ·˜ (= ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ÙÔÓ Û˘Ó·Ó·ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·È). 4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÔÚÈ˙ÔÓÙ›ˆ˜ ÙÔ˘˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô˘˜ Ù‡Ô˘˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚËÌ¿ÙˆÓ: ÂÓÂÛÙÒÙ·˜ Á˘ÌÓ¿˙ÂȘ
·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜
̤ÏÏÔÓÙ·˜
·fiÚÈÛÙÔ˜
·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜
˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜
â›ÛÙÂ˘Û·Ó âÛ··˙ ‰È·Ú¿ÍÔÌÂÓ ÎÂÎËÚ‡¯·ÌÂÓ âÙÂı‡ÎÂÙÂ
5. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ ˘ÔÁÚ·ÌÌÈṲ̂ӷ Ú‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘: ·. \∂Ág ÁaÚ Ô≈Ùˆ ÛÊfi‰Ú· âÌ·˘Ùˇá ÈÛÙ‡ˆ (= ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏË ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË ¤¯ˆ ÛÙÔÓ Â·˘Ùfi ÌÔ˘), œÛÙ ۇÓÂÈÌÈ à‰Âᘠ(= Û˘Ó·Ó·ÛÙÚ¤ÊÔÌ·È ¯ˆÚ›˜ Êfi‚Ô) ÙÔÖ˜ ÔÓËÚÔÙ¿ÙÔȘ. (________________ / ________________ ) ‚. £·˘Ì¿˙ˆ ‰b §·Î‰·ÈÌÔÓ›ˆÓ ¿ÓÙˆÓ Ì¿ÏÈÛÙ·. ( ________________ / ________________ ) Á. ∫·d Ôé ÙÔÜÙÔ ÌfiÓÔ Û˘Ó‚ԇÏ¢ÔÓ ÙÔÖ˜ ôÏÏÔȘ, àÏÏa ηd ·éÙe˜ ö‰ˆÎ· ÙÚÈ¿ÎÔÓÙ· ‰Ú·¯Ìa˜ ëÎ·Ù¤Úˇˆ. ( ________________ / ________________ ) ‰. ∆a ÌbÓ ÁaÚ ÙÔÈ·ÜÙ· âÈÙˉ‡̷ٷ ÔûÙ ÙÔf˜ å‰ÈÒÙ·˜ ÔûÙ Ùe ÎÔÈÓeÓ Ùɘ fiψ˜ ‚Ï¿ÙÂÈ. ( ________________ / ________________ ) 6. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ·.Â.: ¤¯ÂÈ ·ÏÏ¿ÍÂÈ (àÏÏ¿ÙÙˆ) → ________________ ¤¯Ô˘ÌÂ Ê˘Ï¿ÍÂÈ (Ê˘Ï¿ÙÙˆ) → ________________
›¯Â˜ ηٷ‰ÈÒÍÂÈ (‰ÈÒΈ) → ________________ ›¯·Ó ÁÚ¿„ÂÈ (Áڿʈ) → ________________
∆ÈÌ·d ÁaÚ Î·d pıÏ·, ‰ÂϤ·Ù· L ï ıÂe˜ ö‰ˆÎÂÓ àÓıÚÒÔȘ, ÌÂÁ¿ÏˆÓ fiÓˆÓ Î·d î‰ÚÒÙˆÓ Âå˜ àÓ¿Áη˜ ηıÈÛÙÄÛÈ \∞ÓÙÈÊáÓ 49 (¤Î‰. Diels-∫ranz)
√È ÙÈ̤˜ Î·È Ù· ‚Ú·‚›·, ‰ÔÏÒÌ·Ù· Ô˘ Ô ıÂfi˜ ¤‰ˆÛ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ·Ó·Áο˙Ô˘Ó Ó· ˘Ô̤ÓÔ˘Ó ÌÂÁ¿Ï· ‚¿Û·Ó· Î·È Ìfi¯ıÔ˘˜. ∞′ °Àª¡∞™π√À
75
∂¡√∆∏∆∞ 9
∂ÓfiÙËÙ· 10
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:42
Page 76
÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÛÙÂÓÒÓ Ê›ÏˆÓ ‹Ù·Ó Ô ∞¯ÈÏϤ·˜ Î·È Ô ¶¿ÙÚÔÎÏÔ˜. ™ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· Ô ∞¯ÈÏϤ·˜ ‰¤ÓÂÈ Ì ÚÔÛÔ¯‹ ÙÔ ÙÚ·‡Ì· ÙÔ˘ Ê›ÏÔ˘ ÙÔ˘ (ÂÚ. 500 .Ã., ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô µÂÚÔÏ›ÓÔ˘).
√ ™ˆÎÚ¿Ù˘ ÁÈ· ÙË ÊÈÏ›· √ •ÂÓÔÊÒÓ (ÂÚ. 430-355 .Ã.), Û˘ÁÁڷʤ·˜ Ì ¤ÚÁÔ ÔχÏ¢ÚÔ (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 5), ·ÔÙÂÏ› –Ì·˙› Ì ÙÔÓ ¶Ï¿ÙˆÓ· Î·È ÙÔÓ ∞ÚÈÛÙÔÊ¿ÓË– Ì›· ·fi ÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ËÁ¤˜ Ô˘ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ì ÁÈ· ÙÔÓ ‚›Ô Î·È ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ™ˆÎÚ¿ÙË, ·ÊÔ‡ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ·¤Ê˘ÁÂ Û˘ÓÂȉËÙ¿ Ó· ·Û¯ÔÏËı› Ì ÙË Û˘ÁÁÚ·Ê‹. À‹ÚÍ ÁÈ· ÌÈÎÚfi ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ Î·È ‰¤¯ÙËΠ›‰Ú·ÛË ·fi ÙÔÓ ÌÂÁ¿ÏÔ ÊÈÏfiÛÔÊÔ. ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ \∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ Ô •ÂÓÔÊÒÓ Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ fiÛˆÓ ¿ÎÔ˘Û ·fi ÙÔÓ ‰¿ÛηÏfi ÙÔ˘, ÛÙȘ Ôԛ˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Î·È ÔÈ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ·fi„ÂȘ ÙÔ˘ ™ˆÎÚ¿ÙË ÁÈ· ÙË ÊÈÏ›·.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
∆ÔÜÙÔ ÌbÓ ÔÏÏáÓ àÎÔ‡ˆ, ó˜ ¿ÓÙˆÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ ÎÚ¿ÙÈÛÙfiÓ âÛÙÈ Ê›ÏÔ˜ Û·Êc˜ ηd àÁ·ıfi˜, ·ÓÙe˜ ‰b ÌÄÏÏÔÓ âÈ̤ÏÔÓÙ·È Ôî ÔÏÏÔd j Ê›ÏˆÓ ÎÙ‹Ûˆ˜. ∫·d ÁaÚ ÔåΛ·˜ ηd àÁÚÔf˜ ηd àÓ‰Ú¿Ô‰· ηd ‚ÔÛ΋̷ٷ ηd ÛÎÂ‡Ë âÈÌÂÏᘠÎÙáÓÙ·È, Ê›ÏÔÓ ‰¤, n ̤ÁÈÛÙÔÓ àÁ·ıeÓ ÂrÓ·› Ê·ÛÈÓ, Ôé¯ ¬ˆ˜ ÎÙ‹ÛˆÓÙ·È ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘ÛÈ. ∫·›ÙÔÈ ÔÖÔ˜ ¥Ô˜ j ÔÖÔÓ ˙ÂÜÁÔ˜ Ô≈Ùˆ ¯Ú‹ÛÈÌÔÓ œÛÂÚ ï ¯ÚËÛÙe˜ Ê›ÏÔ˜; ¶ÔÖÔÓ ‰b àÓ‰Ú¿Ô‰ÔÓ Ô≈Ùˆ˜ ÂûÓÔ˘Ó Î·d ·Ú·ÌfiÓÈÌÔÓ; h∏ ÔÖÔÓ ôÏÏÔ ÎÙÉÌ· Ô≈Ùˆ ¿Á¯ÚËÛÙÔÓ; ^√ ÁaÚ àÁ·ıe˜ Ê›ÏÔ˜ ë·˘ÙeÓ Ù¿ÙÙÂÈ Úe˜ ÄÓ Ùe âÏÏÂÖÔÓ Ùˇá Ê›Ïˇˆ η›, ôÓ Ù¤ ÙÈÓ· Âs ÔÈÉÛ·È ‰¤FË, Û˘ÓÂÈÛ¯‡ÂÈ, ôÓ Ù¤ ÙȘ Êfi‚Ô˜ Ù·Ú¿ÙÙFË, Û˘Ì‚ÔËıÂÖ, ηd Âs ÌbÓ Ú¿ÙÙÔÓÙ· ÏÂÖÛÙ· ÂéÊÚ·›ÓÂÈ, ÛÊ·ÏÏfiÌÂÓÔÓ ‰b ÏÂÖÛÙ· â·ÓÔÚıÔÖ. \∞ÏÏ’ ¬Ìˆ˜ öÓÈÔÈ ‰¤Ó‰Ú· ÌbÓ ÂÈÚáÓÙ·È ıÂڷ‡ÂÈÓ ÙÔÜ Î·ÚÔÜ ≤ÓÂÎÂÓ, ÙÔÜ ‰b ·ÌÊÔÚˆÙ¿ÙÔ˘ ÎÙ‹Ì·ÙÔ˜, n ηÏÂÖÙ·È Ê›ÏÔ˜, àÚÁᘠηd àÓÂÈ̤ӈ˜ Ôî ÏÂÖÛÙÔÈ âÈ̤ÏÔÓÙ·È. •ÂÓÔÊáÓ, \∞ÔÌÓËÌÔÓ‡̷ٷ 2.4.1-7 (‰È·Û΢‹)
76
ÕÁ·ÏÌ· ÙÔ˘ ™ˆÎÚ¿ÙË ¤Íˆ ·fi ÙËÓ ∞η‰ËÌ›· ∞ıËÓÒÓ ∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:42
Page 77
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ÔÏÏáÓ àÎÔ‡ˆ ó˜ ¿ÓÙˆÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ ÎÚ¿ÙÈÛÙfiÓ (˘ÂÚı. ‚·ıÌ. ÂÈı. àÁ·ıfi˜, àÁ·ı‹, àÁ·ıfiÓ) âÛÙÈ Ê›ÏÔ˜ ·ÓÙe˜ ‰b ÌÄÏÏÔÓ (Û˘ÁÎÚ. ‚·ıÌ. ÂÈÚÚ. Ì¿Ï·) âÈ̤ÏÔÓÙ·È (Ú. âÈ̤ÏÔÌ·È ‹ âÈÌÂϤÔÌ·È, âÈÌÂÏÔÜÌ·È) Ôî ÔÏÏÔd j Ê›ÏˆÓ ÎÙ‹Ûˆ˜ (‚′ fiÚÔ˜ Û‡ÁÎÚÈÛ˘) ηd Á¿Ú Ùe àÓ‰Ú¿Ô‰ÔÓ ÎÙáÓÙ·È (Á′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. ÎÙ¿ÔÌ·È, ÎÙáÌ·È) Ôé¯ ¬ˆ˜ ÎÙ‹ÛÔÓÙ·È ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘ÛÈ Î·›ÙÔÈ Ùe ˙ÂÜÁÔ˜ Ô≈Ùˆ... œÛÂÚ ï ¯Ú‹ÛÈÌÔ˜, ì ¯ÚËÛ›ÌË / ¯Ú‹ÛÈÌÔ˜, Ùe ¯Ú‹ÛÈÌÔÓ ï ¯ÚËÛÙfi˜, ì ¯ÚËÛÙ‹, Ùe ¯ÚËÛÙfiÓ ï/ì ÂûÓÔ˘˜, Ùe ÂûÓÔ˘Ó ï/ì ·Ú·ÌfiÓÈÌÔ˜, Ùe ·Ú·ÌfiÓÈÌÔÓ ï/ì ¿Á¯ÚËÛÙÔ˜, Ùe ¿Á¯ÚËÛÙÔÓ ë·˘ÙeÓ Ù¿ÙÙÂÈ Úe˜ ÄÓ Ùe âÏÏÂÖÔÓ Ùˇá Ê›Ïˇˆ ôÓ Ù¤ ÙÈÓ· Âs ÔÈÉÛ·È (··Ú. ·ÔÚ. Ú. ÔȤˆ, ÔÈá) ‰¤FË (˘ÔÙ. ÂÓÂÛÙ. ·ÚfiÛ. Ú. ‰ÂÖ) Û˘ÓÂÈÛ¯‡ˆ Û˘Ì‚ÔËı¤ˆ, Û˘Ì‚ÔËıá Âs ÌbÓ Ú¿ÙÙÔÓÙ· (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. Ú¿ÙÙˆ) ÏÂÖÛÙ· (˘ÂÚı. ‚·ıÌ. ÂÈÚÚ. Ôχ) ÂéÊÚ·›ÓÂÈ ÛÊ·ÏÏfiÌÂÓÔÓ ‰b ÏÂÖÛÙ· â·ÓÔÚıÔÖ (ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. â·ÓÔÚıfiˆ, â·ÓÔÚıá)
·ÎÔ‡ˆ ·fi ÔÏÏÔ‡˜ fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ ·’ fiÏ· Ù· ÂÚÈÔ˘Ûȷο ÛÙÔȯ›· (‚. Ó.Â.: ·fiÎÙËÛË, ÎÙËÙÈÎfi˜, ÎÙ‹Ì·) ÙÔ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi (‚. Ó.Â.: ÎÚ¿ÙÔ˜, ÂÁÎÚ·Ù‹˜, ÎÚ·Ù·Èfi˜) Â›Ó·È Ô Ê›ÏÔ˜ fï˜ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ó (‚. Ó.Â.: ÂÈ̤ÏÂÈ·, ÂÈÌÂÏËÙ‹˜, ·ÙË̤ÏËÙÔ˜) ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÁÈ· ÔÙȉ‹ÔÙ ¿ÏÏÔ ·Ú¿ ÁÈ· ÙËÓ ·fiÎÙËÛË Ê›ÏˆÓ ÁÈ·Ù› Ú¿ÁÌ·ÙÈ Ô ‰Ô‡ÏÔ˜ (‚. Ó.Â.: ÂÍ·Ó‰Ú·Ô‰ÈÛÌfi˜) ·ÔÎÙÔ‡Ó ‰Â ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ó Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó Î·È fï˜ ˙¢Á¿ÚÈ ˙ÒˆÓ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û ·ÁÚÔÙÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ (‚. Ó.Â.: ˙˘Áfi˜, ˙¢Á¿˜, ˙¢Á·ÚÒÓˆ) ¤ÙÛÈ / ÙfiÛÔ... fiˆ˜ / fiÛÔ ‚¤‚·È· ·ÓÒÙÂÚÔ˜, ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˜ (‰Ò) ÂÓ¿ÚÂÙÔ˜, ηÏfi˜ ¢ÓÔ˚Îfi˜, ηÏÔÚÔ·›ÚÂÙÔ˜ ‰È·Ú΋˜, ÛÙ·ıÂÚfi˜, ÈÛÙfi˜ ¯Ú‹ÛÈÌÔ˜ Û fiÏ· ·ÊÈÂÚÒÓÂÙ·È ÛÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙÔ˘ Ê›ÏÔ˘ ÙÔ˘ Î·È ·Ó ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È (‚. Ó.Â.: ¤Ó‰ÂÈ·, ‰¤ËÛË) Ó· οÓÂÈ Î·Ïfi Û οÔÈÔÓ ÂÓÈÛ¯‡ˆ οÔÈÔÓ ‚ÔËıÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ‚ÔËıÒ Î¿ÔÈÔÓ Ì·˙› Ì ¿ÏÏÔ˘˜ fiÙ·Ó Â˘Ù˘¯Â›, ÙÔ˘ ÚÔÛʤÚÂÈ ÌÂÁ¿ÏË Â˘¯·Ú›ÛÙËÛË
ÂÓÒ, fiÙ·Ó ‰˘ÛÙ˘¯Â› (‚. Ó.Â.: ÛÊ¿ÏÌ·, ÂÈÛÊ·Ï‹˜, ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ·), ηٷ‚¿ÏÏÂÈ ¿Ú· ÔÏϤ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ Ó· ÙÔÓ ÛÙ‹ÛÂÈ ¿ÏÈ ÛÙ· fi‰È· ÙÔ˘ (‚. Ó.Â.: ·Ó·ÓfiÚıˆÙÔ˜, ·ÓfiÚıˆÛË) öÓÈÔÈ (·fiÚ. ·ÓÙˆÓ.) ÂÈÚáÓÙ·È (Á′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ. ÌÂÚÈÎÔ› ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ó· ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÔ˘Ó ‰¤ÓÙÚ· ÁÈ· ÙÔÓ Î·Úfi ÙÔ˘˜ Ú. ÂÈÚ¿ÔÌ·È, ÂÈÚáÌ·È) ‰¤Ó‰Ú· ıÂڷ‡ÂÈÓ ÙÔÜ Î·ÚÔÜ ≤ÓÂÎÂÓ ·ÌÊÔÚÒÙ·ÙÔ˜ (˘ÂÚı. ‚·ıÌ. ÂÈı. ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ú¿ÁÂÈ Î¿ı ÏÔÁ‹˜ ηÚÔ‡˜ ï/ì ¿ÌÊÔÚÔ˜, Ùe ¿ÌÊÔÚÔÓ) àÚÁᘠηd àÓÂÈ̤ӈ˜ Ì ‚Ú·‰‡ÙËÙ· Î·È ·Ì¤ÏÂÈ·
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈ· ·ÓٛʷÛË ‰È·ÈÛÙÒÓÂÈ Ô ™ˆÎÚ¿Ù˘ ·Ó¿ÌÂÛ· Û fiÛ· ·ÎÔ‡ÂÈ Ó· ϤÁÔÓÙ·È ÁÈ· ÙË ÊÈÏ›· Î·È Û fiÛ· ‚ϤÂÈ Ó· Û˘Ì‚·›ÓÔ˘Ó; 2. °È·Ù› Ô Î·Ïfi˜ Î·È ÈÛÙfi˜ Ê›ÏÔ˜ Â›Ó·È ·Ó·ÓÙÈηٿÛÙ·ÙÔ˜ ηٿ ÙÔÓ ™ˆÎÚ¿ÙË; ¶ÔÈ· ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù· ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ, ÁÈ· Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ ÙËÓ ¿Ô„‹ ÙÔ˘; 3. ¶ÔÈÔÈ ÈÛÙ‡ÂÙ fiÙÈ Â›Ó·È ÔÈ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔÈ Î›Ó‰˘ÓÔÈ Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ÌÈ· ÊÈÏÈ΋ Û¯¤ÛË ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜; ∞′ °Àª¡∞™π√À
77
∂¡√∆∏∆∞ 10
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:42
Page 78
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ÎÙ¿ÔÌ·È, ÎÙáÌ·È [= ·ÔÎÙÒ] ı. ÎÙ·-, ÎÙË-, ÎÙÂ[ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ, ÎÙ‹Ûˆ˜, ÎÙáÓÙ·È, ÎÙ‹ÛˆÓÙ·È, ÎÙÉÌ· Î·È ÎÙ‹Ì·ÙÔ˜]
Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
·Ï¿
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ Ùe ÎÙ¤·ÓÔÓ (Û˘Ó‹ıˆ˜: Ùa ÎÙ¤·Ó·) Ùe ÎÙÉÌ· [= Ùe ÎÙÉÌ·] ÎÙËÓˉfiÓ [= Û·Ó ÎÙ‹ÓÔ˜]
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ -ÎÙÒ / -ÎÙÒÌ·È (ÌfiÓÔ ˆ˜ ÎÙËÌ·ÙÈÎfi˜ ‚′ Û˘ÓıÂÙÈÎfi) ÎÙËÙÈÎfi˜ ÎÙËÌ·Ù›·˜ ï ÎÙ‹ÙˆÚ (-ÔÚ·˜) [= Ô Î¿ÙÔ¯Ô˜] Ù· ÎÂÎÙË̤ӷ [= ·˘Ù¿ ì ÎÙÉÛȘ (-Ë) [= Ë ·fiÎÙËÛË] Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·ÔÎÙËı› / Ùe ÎÙÉÓÔ˜ [= (·.Â.) ÎÙÉÌ·, Û˘Ó‹ıˆ˜ ηÙÔ¯˘Úˆı›] ÛÙÔÓ ÏËı.: ÂÚÈÔ˘Û›· Ô˘ ·ÔÙÂ- ÎÙËÙÔÚÈÎfi˜ ÏÂ›Ù·È ·fi ˙Ò·, (Ó.Â.) ˙ÒÔ] ÎÙËÓˆ‰›·
ÎÙËÓ҉˘ âÈÎÙáÌ·È [= ·ÔÎÙÒ, ÎÂÚ‰›˙ˆ àÔÎÙáÌ·È [= (·.Â.) ¯¿Óˆ ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÌÔ˘, (Ó.Â.) Á›ÓÔÌ·È ÎÙ‹Ì· οÂÈϤÔÓ] ÔÈÔ˘] ì â›ÎÙËÛȘ [= ÙÔ ÚfiÛıÂÙÔ Î¤Úì àfiÎÙËÛȘ (-Ë) [= (·.Â.) Ë ·ÒÏÂÈ·, ‰Ô˜] (Ó.Â.) Ë ·fiÎÙËÛË] ôÎÙËÙÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔηٷÎÙáÌ·È (Ó.Â. ηٷÎÙÒ) Ú› Ó· ·ÔÎÙËı›] ì ηٿÎÙËÛȘ â›ÎÙËÙÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·ÔÎÙËı›] àÎÙ‹ÌˆÓ ì àÎÙËÌÔÛ‡ÓË [= Ë ¤ÏÏÂÈ„Ë ÂÚÈÔ˘ÛÈ·ÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ, Ë ÂÓ›·] ï ÎÙËÓÔÙÚfiÊÔ˜
·ÔÎÙÒ ·fiÎÙËÌ· [= fi,ÙÈ ¤¯ÂÈ ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ Î¿ÔÈÔ˜] ÎÙËÌ·Ù·ÁÔÚ¿ ÎÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ ÎÙËÌ·ÙÔÌÂÛ›Ù˘ ÎÔÈÓÔÎÙËÌÔÛ‡ÓË
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÈ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ì ÎÙÉÛȘ, ï ÎًوÚ, Ùe ÎÙÉÌ· Û ۯ¤ÛË Ì fiÛ· ‰È‰·¯Ù‹Î·Ù Û ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ∂ÓfiÙËÙ˜ (ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›, ηٿÛÙ·ÛË ÎÙÏ.). 2. ¡· ÂÍËÁ‹ÛÂÙ Û ÔȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ÊÚ¿ÛÂȘ: ·. ˘ÂÚ·Û›˙ÔÌ·È Ù· ÎÂÎÙË̤ӷ ÌÔ˘ ‚. ÏfiÁˆ ÎÂÎÙË̤Ó˘ Ù·¯‡ÙËÙ·˜ Á. ÎÙ‹Ì· ˜ ·Â› 3. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË Ï¤ÍË ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ Û·˜ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ, ·ÊÔ‡ ÙȘ ÚÔÛ·ÚÌfiÛÂÙ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ÙÒÛË Î·È –ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ– ÛÙÔ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Á¤ÓÔ˜: ·. √È ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ Ô˘ Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó ÙÔÓ ÎÙ‹ÙÔÚ· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ______________ ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜. ·fiÎÙËÌ· ‚. ∆ÔÓ›ÛÙËÎÂ Ë ÂÈÙ·ÎÙÈ΋ ·Ó¿ÁÎË Û‡ÓÙ·Í˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ________________ ÎÙËÙÈÎfi˜ Á. £ÂˆÚÔ‡Û ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ ________________ ÙÔ˘ ÙÔ ˘ÂÚÔÏ˘ÙÂϤ˜ ·˘ÙÔΛÓËÙfi ÙÔ˘. ÎÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ ‰. ªÂÙ¿ ·fi ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· ÛÎÏËÚ‹˜ ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜ ________________ ÙȘ ··Ú·›ÙËÙ˜ ÁÓÒ·ÔÎÙÒ ÛÂȘ, ÒÛÙ ӷ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο.
78
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:42
Page 79
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ∂·Ó·ÏËÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔ˘˜ ›Ó·Î˜ Ì ηٿÏÏËϘ ·Ú¿ÁˆÁ˜ ϤÍÂȘ Ù˘ ·.Â.: ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›
ÂÓ¤ÚÁÂÈ· / ηٿÛÙ·ÛË
àÁÔÚ¿˙ˆ ÁÂÓÓ¿ˆ, ÁÂÓÓá ÊÔÓ‡ˆ ìÁÔÜÌ·È
Ï·Ì‚¿Óˆ ÎÚÔ‡ˆ ϤÁˆ ¯·›Úˆ
fiÚÁ·ÓÔ ‹ ̤ÛÔ Í‡ˆ àÔ‚·›Óˆ Ûοو
2. ¡· ÂÓÒÛÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ·.Â. Ì ÙË ÛˆÛÙ‹ ηÙËÁÔÚ›· ÛËÌ·Û›·˜: ÙfiÔ˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ Êfi‚ËÙÚÔÓ
fiÚÁ·ÓÔ ‹ ̤ÛÔ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜
ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›
‚Ô˘ÏÂ˘Ù‹ÚÈÔÓ ‚ÉÌ· çÚ¯‹ÛÙÚ·
·Ï·›ÛÙÚ·
àÁ¯fiÓË
‰fiÁÌ·
ÙÚÔÊfi˜
ÓfiÌÈÛÌ·
‚¿ıÚÔÓ
„Â܉Ԙ
·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜
Ùa ÎfiÌÈÛÙÚ·
3. ¡· ÂÓÙ¿ÍÂÙÂ, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘˜, Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ÛÙ‹ÏË: àÛ›‰ÈÔÓ, Ù¯ӛÙ˘, ™Ù·ÁÂÈÚ›Ù˘, î¿ÚÈÔÓ, ·È‰›ÛÎË, ˘ÚÁ›ÛÎÔ˜, ·ÚıÂÓÒÓ, ıÈ·ÛÒÙ˘, ÁÚ·˝‰ÈÔÓ, ۈ̿ÙÈÔÓ, Ú˘Ù·ÓÂÖÔÓ, ∫ÚÔÙˆÓÈ¿Ù˘, Á˘ÌÓ¿ÛÈÔÓ. ˘ÔÎÔÚÈÛÙÈο
ÂÚÈÂÎÙÈο
ÙÔÈο
·ÚÒÓ˘Ì·
ÂıÓÈο
4. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·fi Ù· ›ıÂÙ·: ηÎfi˜ > ___________, ÂéÁÂÓ‹˜ > ___________, ÂûÓÔ˘˜ > ___________, ôÊÚˆÓ > ___________, ÂûÔÚÔ˜ > ___________. 5. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ηٿÏÏËϘ ηٷϋÍÂȘ ·fi ÙË ÛÙ‹ÏË µ′′ Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ڋ̷ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi Ù· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′. ¡· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó fiϘ ÔÈ Î·Ù·Ï‹ÍÂȘ:
∞′ °Àª¡∞™π√À
79
∞′′ 1. fiÓÔ˜ 2. ÛÉÌ· 3. ‚·Ú‡˜ 4. ‚·ÛÈχ˜ 5. âÏ›˜
µ′′ ·. _______‡Óˆ ‚. _______ˆ Á. _______á ‰. _______›˙ˆ Â. _______·›Óˆ
∂¡√∆∏∆∞ 10
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:42
Page 80
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ ∂·Ó·ÏËÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ٷ ÔÓÔÌ·ÙÈο Û‡ÓÔÏ·: ï àÁ·ıe˜ Ê›ÏÔ˜, Ùe ̤ÁÈÛÙÔÓ àÁ·ıfiÓ. 2. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ٷ ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· ›ıÂÙ· ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Î·È Ó· Ù· ÁÚ¿„ÂÙ ÛÙÔ ›‰ÈÔ Á¤ÓÔ˜ Î·È ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡. 3. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ϤÍÂȘ ÛÙË ÁÂÓÈ΋ Î·È ‰ÔÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡: ÙÔf˜ àÁÚÔ‡˜ _______________ / _______________, ì ÔåΛ· _______________ / _______________, Ùa àÓ‰Ú¿Ô‰· _______________ / _______________, ÙÔÜ ¥Ô˘ ______________ / ______________, t Êfi‚ _______________ / ______________, ÙÔÖ˜ ‰¤Ó‰ÚÔȘ ______________ / ______________, ÙÔÜ Î·ÚÔÜ _______________ /________________. 4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÙÔ˘ ›Ó·Î·: ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ.
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
·≈ÙË ì ÂûÊÔÚÔ˜ ¯ÒÚ· ÙÔ‡ÙÔ˘ ÙÔÜ ÔÙ·ÌÔÜ
5. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂˆÓ Ì ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Ù‡Ô Ù˘ ‰ÂÈÎÙÈ΋˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›·˜ ÔyÙÔ˜, ·≈ÙË, ÙÔÜÙÔ: ·. ¢·ÚÂÖÔ˜ ÔéÎ qÏıÂÓ Âå˜ ______________ ÙcÓ ÔåΛ·Ó. ‚. ∫·d Ùɘ Ó˘ÎÙe˜ ______________ Ôé‰Âd˜ âÎÔÈÌ‹ıË. Á. ∆a ·È‰›· ______________ ÔéÎ âÁ›ÁÓˆÛÎÔÓ ÙÔf˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜. ‰. \∞ÏÎÈ‚È¿‰Ë˜ âÓ ______________ Ù·Ö˜ ï‰ÔÖ˜ âÔÚ‡ÂÙÔ. 6. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÙÔ˘ ›Ó·Î· Ì ÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜: ÂÓÂÛÙÒÙ·˜
·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜
̤ÏÏÔÓÙ·˜
·fiÚÈÛÙÔ˜
·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜
˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜
Ù¿ÙÙÂÈ Û˘ÓÂÈÛ¯‡ÂȘ ıÂڷ‡ԢÛÈ
7. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È Ì¤ÏÏÔÓÙ· (ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ Î·È ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ·ÚÈıÌfi): ·. ∆ɘ fiψ˜ qÚ¯ÔÓ Ôî ÏÔ‡ÛÈÔÈ. (______________ / ______________) ‚. √éÎ öÂÈÛ·Ó ÙÔf˜ Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ Ôî ÙáÓ §·Î‰·ÈÌÔÓ›ˆÓ Ú¤Û‚ÂȘ. (______________ / ______________) Á. ¢·ÚÂÖÔ˜ öÂÌ„ÂÓ ôÁÁÂÏÔÓ Âå˜ Ùa˜ \∞ı‹Ó·˜. (______________ / ______________) ‰. √î ¶¤ÚÛ·È âÎ‹Ú˘Í·Ó ÙeÓ fiÏÂÌÔÓ ÙÔÖ˜ \∞ıËÓ·›ÔȘ. (______________ / ______________) Â. √î ·Ö‰Â˜ âÊ‡Ï·Í·Ó Ùa˜ ÙÔÜ ·ÙÚe˜ Û˘Ì‚Ô˘Ï¿˜. (______________ / ______________)
80
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:48
Page 81
8. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Î·È ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ (ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ Î·È ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ·ÚÈıÌfi): ·. ^√ àÁ·ıe˜ Ê›ÏÔ˜ ë·˘ÙeÓ Ù¿ÙÙÂÈ Úe˜ ÄÓ Ùe âÏÏÂÖÔÓ Ùˇá Ê›Ïˇˆ. (______________ / ______________) ‚. √î Û‡ÌÌ·¯ÔÈ ÎÈÓ‰˘Ó‡ԢÛÈÓ. (______________ / ______________) Á. ^√ ·È‰ÔÙÚ›‚˘ ÙÔf˜ ·Ö‰·˜ Á˘ÌÓ¿˙ÂÈ. (______________ / ______________) ‰. ¶ÈÛÙ‡ˆ Âå˜ ≤Ó· £ÂfiÓ. (______________ / ______________) Â. \∞Á·Ì¤ÌÓˆÓ ÙcÓ ı˘Á·Ù¤Ú· \πÊÈÁ¤ÓÂÈ·Ó âÓ ∞éÏ›‰È ı‡ÂÈ. (______________ / ______________) 9. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ (ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ Î·È ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ·ÚÈıÌfi): ·. ∆a Û˘ÛÛ›ÙÈ¿ Ù ñÌÖÓ Û˘ÓÙ¿ÙÙÂÈ (= ÚÔÛÙ¿˙ÂÈ Ó· ÔÚÁ·ÓˆıÔ‡Ó) ï ÓfiÌÔ˜ ηd Ùa Á˘ÌÓ¿ÛÈ· ηd ÙcÓ ÙáÓ ¬ÏˆÓ ≤ÍÈÓ (= Û˘Ó‹ıÂÈ·). (______________ / ______________) ‚. ò∂ÓÈÔÈ (= ÌÂÚÈÎÔ›) ‰b ηْ ·éÙeÓ ÙeÓ Î›Ó‰˘ÓÔÓ â΂·ÏfiÓÙ˜ (= ·ÊÔ‡ ÙÚ·‚‹ÍÔ˘Ó) Ì¿¯·ÈÚ·Ó õ ÙÈ ÙáÓ ôÏÏˆÓ ¬ÏˆÓ ·Ú·ÏfiÁˆ˜ ®›ÙÔ˘ÛÈÓ ë·˘ÙÔf˜ Âå˜ ÙÔf˜ ÔÏÂÌ›Ô˘˜. (______________ / ______________) Á. ∫·d Ùa ªË‰ÈÎa ±ÚÌ·Ù· ›ıÂÈ ∫ÜÚÔ˜ ∫˘·Í¿ÚËÓ Âå˜ ÙeÓ ÙÚfiÔÓ ÙÔÜÙÔÓ ÌÂÙ·Û΢¿Û·È. (______________ / ______________) ‰. ™f ‰’ Ô≈Ùˆ ÛÊfi‰Ú· ÈÛÙ‡ÂȘ ÙÔÖ˜ Û·˘ÙÔÜ ÏfiÁÔȘ, œÛÙ ›ÛÂÈÓ ÓÔÌ›˙ÂȘ ÙÔf˜ ‰ÈηÛÙ¿˜. (______________ / ______________) (______________ / ______________) Â. \∂Ó Ùˇá ‰ÂÛ̈ÙËÚ›ˇˆ (= ÛÙË Ê˘Ï·Î‹) Ï›ˆ (= ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ) ¯ÚfiÓÔÓ j ö͈ ‰È·ÙÚ›‚ÂÈ (= ÂÚÓ¿ÂÈ ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙÔ˘). (______________ / ______________) 10. ∂¿Ó Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÛÙ· ÙÂÙÚ·ÁˆÓ›‰È· ÙȘ ϤÍÂȘ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È, ÛÙËÓ ¤Á¯ÚˆÌË ÛÙ‹ÏË ı· Û¯ËÌ·ÙÈÛÙ› Ë Ï¤ÍË Ô˘ Ï›ÂÈ ·fi ÙÔÓ ÛÙ›¯Ô «t ÁÏ˘Î‡ ÌÔ˘ ________ , ÁÏ˘Î‡Ù·ÙfiÓ ÌÔ˘ Ù¤ÎÓÔÓ» : ·. Á′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. Ù·Ú¿ÙÙˆ ‚. ·ÈÙ. ÏËı. ‚′ ÚÔÛ. ÚÔÛˆÈ΋˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›·˜ Á. ‰ÔÙ. ÂÓ. Ô˘Û. ï ñÔÎÚÈÙ‹˜
·. ‚. Á.
11. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ ·ÚÈıÌfi Ù· ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Î·È Â›ıÂÙ· ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘, ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÙÒÛË Î·È ÙÔ Á¤ÓÔ˜ (ÛÙ· ›ıÂÙ·): ∫·d ÙÚÔÊe˜ ηd Ì‹ÙËÚ Î·d ·È‰·ÁˆÁe˜ ηd ·éÙe˜ ï ·ÙcÚ ÂÚd ÙÔ‡ÙÔ˘ ‰È·Ì¿¯ÔÓÙ·È (= ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·È), ¬ˆ˜ ‚¤ÏÙÈÛÙÔ˜ öÛÙ·È ï ·Ö˜, ·Ú’ ≤ηÛÙÔÓ Î·d öÚÁÔÓ Î·d ÏfiÁÔÓ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ˜ ηd âÓ‰ÂÈÎÓ‡ÌÂÓÔÈ (= ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·˜) ¬ÙÈ Ùe ÌbÓ ‰›Î·ÈÔÓ, Ùe ‰b ô‰ÈÎÔÓ, ηd Ùfi‰Â ÌbÓ Î·ÏfiÓ, Ùfi‰Â ‰b ·åÛ¯ÚfiÓ, ηd Ùfi‰Â ÌbÓ ¬ÛÈÔÓ, Ùfi‰Â ‰b àÓfiÛÈÔÓ, ηd Ùa ÌbÓ Ô›ÂÈ (= Ó· Ù· οÓÂȘ), Ùa ‰b Ìc Ô›ÂÈ. ¶Ï¿ÙˆÓ, ¶ÚˆÙ·ÁfiÚ·˜ 325c-d
√éÎ öÛÙÈÓ Ôé‰bÓ ÎÚÂÖÛÛÔÓ j Ê›ÏÔ˜ Û·Ê‹˜, Ôé ÏÔÜÙÔ˜, Ôé Ù˘Ú·ÓÓ›˜ ∂éÚÈ›‰Ë˜, \√Ú¤ÛÙ˘, ÛÙ. 1155-6
∆›ÔÙ ‰ÂÓ Â›Ó·È Î·Ï‡ÙÂÚÔ ·fi ÙÔÓ ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹ Ê›ÏÔ, Ô‡Ù ٷ ÏÔ‡ÙË Ô‡Ù ÙÔ ‚·ÛÈÏÈÎfi ·Í›ˆÌ·.
∞′ °Àª¡∞™π√À
81
∂¡√∆∏∆∞ 10
10-11-05
14:48
Page 82
∂ÓfiÙËÙ· 11
ARXAIA A GYMN(1-140)
∏ ·Á¿Ë ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ µÔ˘ÎÂÊ¿Ï· ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ \∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ \∞Ó¿‚·ÛȘ, (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 7) Ô ºÏ¿‚ÈÔ˜ ∞ÚÚÈ·Ófi˜ (ÂÚ. 95-175 Ì.Ã.) ·ÊËÁÂ›Ù·È Î·È ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ µÔ˘ÎÂÊ¿Ï·, ÙÔ˘ ·Á·Ë̤ÓÔ˘ ·ÏfiÁÔ˘ ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘. ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ·ÏfiÁÔ˘, Ô ∞ÚÚÈ·Ófi˜ ·Ú·‰›‰ÂÈ Î·È ¤Ó· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ô˘ ηٷ‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙÔÓ ÛÙÂÓfi ‰ÂÛÌfi ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÛÙÚ·ÙËÏ¿ÙË Ì ÙÔÓ ÈÛÙfi Û‡ÓÙÚÔÊfi ÙÔ˘.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
¡›ÎÔ˜ ∂ÁÁÔÓfiÔ˘ÏÔ˜, ∞ϤͷӉÚÔ˜ Î·È µÔ˘ÎÂÊ¿Ï·˜ (·fi ÙÔ ·Ú¯Â›Ô Ù˘ §¤Ó·˜ ∂ÁÁÔÓÔÔ‡ÏÔ˘)
≠πÓ· ‰b ì Ì¿¯Ë Û˘Ó¤‚Ë Î·d öÓıÂÓ ïÚÌËıÂd˜ â¤Ú·ÛÂÓ ÙeÓ ^À‰¿ÛËÓ ÔÙ·ÌeÓ fiÏÂȘ öÎÙÈÛÂÓ \∞ϤͷӉÚÔ˜. ∫·d ÙcÓ ÌbÓ ¡›Î·È·Ó
Ùɘ ӛ΢ Ùɘ ηْ \πÓ‰áÓ âÒÓ˘ÌÔÓ èÓfiÌ·ÛÂ, ÙcÓ ‰b µÔ˘ÎÂÊ¿Ï·Ó â˜ ÙÔÜ ¥Ô˘ ÙÔÜ µÔ˘ÎÂÊ¿Ï· ÙcÓ ÌÓ‹ÌËÓ, n˜ à¤ı·ÓÂÓ ·éÙÔÜ ñe η‡Ì·Ùfi˜ Ù ηd ìÏÈΛ·˜ η̷ÙËÚe˜ ÁÂÓfiÌÂÓÔ˜, ÔÏÏa ‰b ÚfiÛıÂÓ Í˘ÁηÌÒÓ Ù ηd Û˘ÁÎÈÓ‰˘Ó‡۷˜ \∞ÏÂÍ¿Ó‰Úˇˆ, àÓ·‚·ÈÓfiÌÂÓfi˜ Ù Úe˜ ÌfiÓÔ˘ \∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘, ¬ÙÈ ÙÔf˜ ôÏÏÔ˘˜ ¿ÓÙ·˜ àË͛Ԣ àÌ‚¿Ù·˜, ηd ÌÂÁ¤ıÂÈ Ì¤Á·˜ ηd Ùˇá ı˘Ìˇá ÁÂÓÓ·ÖÔ˜. ™ËÌÂÖÔÓ ‰¤ Ôî qÓ ‚Ôe˜ ÎÂÊ·Ïc âÁί·Ú·Á̤ÓË, âÊ\ ¬Ùˇˆ ηd Ùe ùÓÔÌ· ÙÔÜÙÔ Ï¤ÁÔ˘ÛÈÓ ¬ÙÈ öÊÂÚÂÓØ Ôî ‰b ϤÁÔ˘ÛÈÓ ¬ÙÈ Ï¢ÎeÓ ÛÉÌ· Âr¯ÂÓ âd Ùɘ ÎÂÊ·Ïɘ, ̤Ϸ˜ JÓ ·éÙfi˜, ☠‚Ôe˜ ÎÂÊ·ÏcÓ Ì¿ÏÈÛÙ· ÂåηṲ̂ÓÔÓ. √yÙÔ˜ ï ¥Ô˜ âÓ ÙFÉ √éÍ›ˆÓ ¯ÒÚ÷· àÊ·Óc˜ âÁ¤ÓÂÙÔ \∞ÏÂÍ¿Ó‰Úˇˆ, ηd \∞ϤͷӉÚÔ˜ ÚÔÂ΋ڢÍÂÓ àÓa ÙcÓ ¯ÒÚ·Ó ¿ÓÙ·˜ àÔÎÙÂÓÂÖÓ √é͛Ԣ˜, Âå Ìc à¿ÍÔ˘ÛÈÓ ·éÙˇá ÙeÓ ¥ÔÓ. ∆ÔÛ‹‰Â ÁaÚ ÛÔ˘‰c \∞ÏÂÍ¿Ó‰Úˇˆ àÌÊ\ ·éÙeÓ qÓ. \∞ÚÚÈ·Ófi˜, \∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ \∞Ó¿‚·ÛȘ 5.19.4-6 (‰È·Û΢‹)
√ ª. ∞ϤͷӉÚÔ˜ Û ÌÂÙ·ÍÔÙ˘›· ÙÔ˘ Andy Warhol (1981, ª·Î‰ÔÓÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ™‡Á¯ÚÔÓ˘ ∆¤¯Ó˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢)
82
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:48
Page 83
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
¥Ó· öÓıÂÓ ïÚÌËı›˜ (ÌÙ¯. ·ı. ·ÔÚ. Ú. ïÚÌ¿ÔÌ·È, ïÚÌáÌ·È) â¤Ú·ÛÂÓ ÙcÓ ¡›Î·È·Ó Ùɘ ӛ΢ Ùɘ ηْ \πÓ‰áÓ âÒÓ˘ÌÔÓ èÓfiÌ·Û ·éÙÔÜ ñe η‡Ì·Ùfi˜ (Ô˘Û. Ùe ηÜÌ·, ÙÔÜ Î·‡Ì·ÙÔ˜) Ù ηd ìÏÈΛ·˜ η̷ÙËÚe˜ ÁÂÓfiÌÂÓÔ˜ ï η̷ÙËÚfi˜, ì η̷ÙËÚ¿, Ùe η̷ÙËÚfiÓ ÔÏÏa ‰b ÚfiÛıÂÓ Í˘ÁηÌÒÓ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ͢ÁοÌÓˆ) Ù ηd Û˘ÁÎÈÓ‰˘Ó‡۷˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. Û˘ÁÎÈÓ‰˘Ó‡ˆ) \∞ÏÂÍ¿Ó‰Úˇˆ àÓ·‚·ÈÓfiÌÂÓfi˜ Ù Úe˜ ÌfiÓÔ˘ \∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ¬ÙÈ àË͛Ԣ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. à·ÍÈfiˆ, à·ÍÈá) ï àÌ‚¿Ù˘ (ÔÈËÙ. Ù‡Ô˜ ·ÓÙ› ï àÓ·‚¿Ù˘) ÌÂÁ¤ıÂÈ (‰ÔÙ. ÂÓ. Ô˘Û. Ùe ̤ÁÂıÔ˜, ÙÔÜ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜) ̤Á·˜ Ùˇá ı˘Ìˇá ÁÂÓÓ·ÖÔ˜ ÛËÌÂÖÔÓ ‰¤ Ôî (‰ÔÙ. ÂÓ. Á′ ÚÔÛ. ÚÔÛ. ·ÓÙˆÓ.) qÓ ‚Ôe˜ (ÁÂÓ. ÂÓ. Ô˘Û. ï ‚Ôܘ) ÎÂÊ·Ïc âÁί·Ú·Á̤ÓË âÊ’ ¬Ùˇˆ (‰ÔÙ. ÂÓ. Ô˘‰. ·Ó·Ê. ·ÓÙˆÓ. ¬ÛÙȘ, ≥ÙȘ, ¬,ÙÈ) Ùe ÛÉÌ· ̤Ϸ˜ (›ı. ï ̤Ϸ˜, ì ̤ϷÈÓ·, Ùe ̤ϷÓ) JÓ ·éÙfi˜ ☠‚Ôe˜ ÎÂÊ·ÏcÓ Ì¿ÏÈÛÙ· ÂåηṲ̂ÓÔÓ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. Âåο˙ÔÌ·È) àÊ·Óc˜ âÁ¤ÓÂÙÔ \∞ÏÂÍ¿Ó‰Úˇˆ ÚÔÎËÚ‡ÛÛˆ àÔÎÙÂÓÂÖÓ (··Ú. ̤ÏÏ. Ú. àÔÎÙ›ӈ) à¿Áˆ ì ÛÔ˘‰‹
ÂΛ fiÔ˘ ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÍÂΛÓËÛÂ Î·È ¤Ú·Û (‚. Ó.Â.: ÔÚÌ‹, ÔÚÌËÙ‹ÚÈÔ, ·ÚfiÚÌËÛË) ¤‰ˆÛ ÛÙËÓ fiÏË ÙÔ fiÓÔÌ· ¡›Î·È· ·fi ÙË Ó›ÎË ÙÔ˘ ηٿ ÙˆÓ πÓ‰ÒÓ (‚. Ó.Â.: ÂˆÓ˘Ì›·) ÂΛ, Û ·˘Ùfi ÙÔ ÛËÌÂ›Ô (Ì ÙË ÛËÌ·Û›· ·˘Ù‹ ÂÈ‚ÈÒÓÂÈ Î·È ÛÙË Ó.Â.) ÂÂȉ‹ ηٷ‚Ï‹ıËΠ·fi ÙÔÓ Î·‡ÛˆÓ· Î·È Ù· ÁËÚ·ÙÂÈ¿ (‚. Ó.Â.: η˘ÛÙ‹Ú·˜, η˘ÛÙÈÎfi˜) ηٷ‚‚ÏË̤ÓÔ˜, ηٷÔÓË̤ÓÔ˜ ·ÊÔ‡ ›¯Â ˘ÔʤÚÂÈ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÔÏÏ¿ Î·È Â›¯Â ÂÚ¿ÛÂÈ ÔÏÏÔ‡˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ Ì·˙› Ì ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ Î·È ÙÔÓ ÔÔ›Ô ›Â˘Â ÌfiÓÔ Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ÂÂȉ‹ ··Í›ˆÓÂ, ·¤ÚÚÈÙ ˆ˜ ·Ó¿ÍÈÔ˘˜ Ô ·Ó·‚¿Ù˘ ÌÂÁ·ÏfiÛˆÌÔ˜ (‚. Ó.Â.: ÌÂÁÂı‡Óˆ, ÌÂÁÂı˘ÓÙÈÎfi˜) ‰˘Ó·Ùfi˜ Î·È Â›¯Â ÛËÌ¿‰È ¤Ó· ÎÂÊ¿ÏÈ ‚Ô‰ÈÔ‡ ¯·Ú·Á̤ÓÔ ¿Óˆ ÙÔ˘ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙÔ ÛËÌ¿‰È (‚. Ó.Â.: ÛËÌÂÈÒÓˆ, Û‹Ì·, ÛËÌ·›·) ÂÓÒ Ô ›‰ÈÔ˜ ‹Ù·Ó Ì·‡ÚÔ˜ (‚. Ó.Â.: ÌÂÏ¿ÓÈ, ÌÂÏ·ÓÈ¿˙ˆ) Ô˘ ¤ÌÔÈ·˙ ¿Ú· Ôχ Ì ÎÂÊ¿ÏÈ ‚Ô‰ÈÔ‡ (‚. Ó.Â.: ÂÈηÛÙÈÎfi˜, ÂÈηۛ·) Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ÙÔÓ ¤¯·Û ‰È·ÎËÚ‡ÛÛˆ ‰ËÌfiÛÈ· fiÙÈ ı· ÂÎÙÂϤÛÂÈ / fiÙÈ ı· ÊÔÓ‡ÛÂÈ ÂÈÛÙڤʈ οÙÈ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ
≠πÓ· ‰b ì Ì¿¯Ë Û˘Ó¤‚Ë Î·d öÓıÂÓ ïÚÌËıÂd˜ â¤Ú·ÛÂÓ ÙeÓ ^À‰¿ÛËÓ ÔÙ·ÌeÓ fiÏÂȘ öÎÙÈÛÂÓ \∞ϤͷӉÚÔ˜: ∏ ›‰Ú˘ÛË ÙˆÓ ‰‡Ô fiÏÂˆÓ ÛÙȘ fi¯ı˜ ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡ À‰¿ÛË (Û‹ÌÂÚ· ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È «∆˙¤ÏÔ˘Ì») Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙË ÌÂÁ¿ÏË Ì¿¯Ë Ô˘ ¤ÁÈÓ ÂΛ ÌÂٷ͇ Ù˘ ÛÙÚ·ÙÈ¿˜ ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ Î·È ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙÔ˘ πÓ‰Ô‡ ‚·ÛÈÏÈ¿ ¶ÒÚÔ˘, Ô˘ ¤ÏËÍ Ì ӛÎË ÙˆÓ ª·Î‰fiÓˆÓ. ∏ ¡›Î·È· ¯Ù›ÛÙËΠ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Ì¿¯Ë˜, ÂÓÒ Ë µÔ˘ÎÂÊ¿Ï· ‹ µÔ˘Î¤Ê·Ï· (ηٿ ÙÔÓ ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô, «µÔ˘ÎÂÊ·Ï›·») ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÍÂΛÓËÛÂ Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ Ì ÙÔÓ ÛÙÚ·Ùfi ÙÔ˘, ÁÈ· Ó· ‰È·‚› ÙÔÓ À‰¿ÛË. √ûÍÈÔÈ: §·fi˜ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ™Ô˘ÛÈ·Ó‹˜ ÛÙË ÌÂıfiÚÈÔ Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜. ∫·ÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÛÙȘ ËÁ¤˜ ÙÔ˘ ∆›ÁÚË ÔÙ·ÌÔ‡ (ÛËÌÂÚÈÓÔ‡ ∫·ÚÔ‡Ì). ∏ ÂÚÈÔ¯‹ fiÔ˘ ˙Ô‡Û·Ó ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ‡ÊÔÚË. ¢È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·Ó Û ÔÚÂÈÓÔ‡˜, Ô˘ ‹Ù·Ó ÈÔ ÛÎÏËÚÔÙÚ¿¯ËÏÔÈ Î·È ÔÓÔÌ·ÛÙÔ› ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜, Î·È Â‰ÈÓÔ‡˜. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ª. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ˘‹ÚÍ·Ó Û‡ÌÌ·¯ÔÈ ÙÔ˘ ¢·Ú›Ԣ, ÒÛÔ˘ ÙÔ 331 .Ã. ÙÔ˘˜ ˘¤Ù·ÍÂ Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ¤Î·Ó ÊfiÚÔ˘ ˘ÔÙÂÏ›˜.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
83
∂¡√∆∏∆∞ 11
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:48
Page 84
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶Ò˜ ¤ı·ÓÂ Ô µÔ˘ÎÂÊ¿Ï·˜; 2. ™Â ÙÈ fiÊÂÈÏ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ ÙÔ ¿ÏÔÁÔ ÙÔ˘ ª. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘; 3. ¶ÔÈÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ÂÈηÏÂ›Ù·È Ô ∞ÚÚÈ·Ófi˜, ÁÈ· Ó· ηٷ‰Â›ÍÂÈ ÙÔ È‰È·›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙÔ˘ ª. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ÁÈ· ÙÔ ¿ÏÔÁfi ÙÔ˘; 4. ªÔÚ›Ù ӷ ·Ó·Î·Ï¤ÛÂÙ ÛÙË ÌÓ‹ÌË Û·˜ ¿ÏϘ ÁÓˆÛÙ¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÛÙÂÓÔ‡ ‰ÂÛÌÔ‡ ÌÂٷ͇ ÂÓfi˜ ·ÓıÚÒÔ˘ Î·È ÂÓfi˜ ˙ÒÔ˘;
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ì fiÏȘ
·Ï¿
[ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô fiÏÂȘ]
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÔÏ›˙ˆ [= ÔÈÎÔ‰ÔÌÒ, ȉڇˆ fiÏË] ï ÔÏ›Ù˘ Ë ÔÏÈÙÈ΋ ì ÔÏÈÙ›· [= (·.Â.) ÙÔ ÔÏ›ÙÂ˘Ì·, Ô ì ÔÏ›¯ÓË [= Ë ÌÈÎÚ‹ fiÏË] ÔÏÈÙÈοÓÙ˘ [= Ô ÔÏÈÙÈÎfi˜ ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ, (Ó.Â.) ÙÔ Ô˘ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Ì Ùe fiÏÈÛÌ· [= ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÔÈÎÚ¿ÙÔ˜, Ë fiÏË] ¢ÙÂÏ‹ ̤۷, ‰ËÌ·ÁˆÎËÌ¿ÙˆÓ ÌÈ·˜ fiÏ˘, Ë fiÏË, ï ÔÏÈÙÂ˘Ù‹˜ [= Ô ÔÏÈÙÈÎfi˜] Á›·, ÂÏ·ÙÂȷΤ˜ Û¯¤Ë ΈÌfiÔÏË] ÔÏÈÙÈÎfi˜ ÛÂȘ] Ùa ÔÏÈÙÈο ÔÏÈÙÂÈ·Îfi˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ùe ÔÏ›ÙÂ˘Ì· Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙÔ ÔÏ›ÔÏÈÙ‡ˆ [= Â›Ì·È ÔÏ›Ù˘] ÙÂ˘Ì·] ÔÏÈÙ‡ÔÌ·È [= (·.Â.) Â›Ì·È ÂÓÂÚÁfi˜ Ô- ÔÏÈÙÈṲ̂ÓÔ˜ Ï›Ù˘, ‰Úˆ ˆ˜ ÔÏ›Ù˘, (Ó.Â.) ı¤Ùˆ ˘- ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi˜ Ô„ËÊÈfiÙËÙ· ÛÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜]
√ÌfiÚÚÈ˙·
ï ÔÏÈÙÈÛÌfi˜
Û‡ÓıÂÙ·
ï ñ„›ÔÏȘ [= Ô ÔÏ›Ù˘ ¤Ó‰Ô͢ fiÏ˘] ï ôÔÏȘ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ fiÏË, ·ÙÚ›‰·] àÔϛ٢ÙÔ˜ ï ÔÏÈٿگ˘ [= Ô ·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ fiÏ˘]
ì àÎÚfiÔÏȘ (-Ë) ì ΈÌfiÔÏȘ (-Ë) ÔÏÈÔÚÎá ì ÔÏÈÔÚΛ· ï ÔÏÈÔܯԘ [= Ô ÚÔÛÙ¿Ù˘ Ù˘ fiÏ˘] ÔÏÈÙÔÁÚ·Êá [= (·.Â.) ÂÁÁڿʈ οÔÈÔÓ ˆ˜ ÔÏ›ÙË, (Ó.Â.) ‰›Óˆ ˘ËÎÔfiÙËÙ·] ï ÔÏÈÙÔÊ‡Ï·Í (-·Î·˜) [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ê˘Ï¿ÂÈ ÙÔ˘˜ Ôϛ٘] Û˘ÌÔÏÈÙ‡ˆ (Ó.Â. Û˘ÌÔÏÈÙ‡ÔÌ·È) ì Û˘ÌÔϛ٢ÛȘ (-Ë) ï Û˘ÌÔÏ›Ù˘ àÓÙÈÔÏÈÙ‡ÔÌ·È [= Â›Ì·È ÔÏÈÙÈÎfi˜ ·ÓÙ›·ÏÔ˜]
84
ÔÏÈÙÈÎÔÔÈÒ ÔÏÈÙÈÎÔÔ›ËÛË ÔÏÈÙÈÎÔÏÔÁÒ ÔÏÈÙÔÊ˘Ï·Î‹ [= ¤ÓÔÏÔ ÛÒÌ· ÔÏÈÙÒÓ ÁÈ· ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË Ù˘ Ù¿Í˘] ÔÏÂÔ‰fiÌÔ˜ ÔÏÂÔ‰ÔÌ›· ·ÓÙÈÔϛ٢ÛË ·ÔÏ›ÙÈÛÙÔ˜ ·ÔÏÈÙÈÎfi˜
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:48
Page 85
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÈ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ·.Â. ·Ú¿ÁˆÁ· ÙÔ˘ Ú. ÔÏÈÙ‡ˆ: ÔÏÈÙ›·, ÔÏ›ÙÂ˘Ì·. 2. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ µ′′ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ·Ô‰ÂÎÙ¿ ÔÓÔÌ·ÙÈο Û‡ÓÔÏ·: ∞′′ µ′′ ·. ÔÏÈÔÚΛ· 1. ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi˜ ‚. ıÂÛÌfi˜ 2. ÔÏÈÙÈṲ̂ÓÔ˜ Á. fiÏË 3. ÛÙÂÓ‹ ‰. ÔÏ›Ù˘ 4. ÔÏÈÙÂÈ·Îfi˜ Â. ¯ÒÚ˜ 5. Û˘Ó‹ÁÔÚÔ˜ ÙÔ˘ ÛÙ. ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· 6. Û¯¤‰ÈÔ 3. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÙˆÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË Ï¤ÍË ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ: ·. §›Á˜ fiÏÂȘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ¤¯Ô˘Ó ÛˆÛÙfi ______________ ۯ‰ȷÛÌfi. fiÏË ‚. ∆Ô ¶·Ú›ÛÈ ·ÔηÏÂ›Ù·È « ______________ ÙÔ˘ ʈÙfi˜». ÔÏÈÙÈ΋ Á. ∏ ÊÈÏÔÏ·˚΋ ______________ Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ·¤‰ˆÛ ηÚÔ‡˜. ÔÏÈÙÈÎÔÔ›ËÛË ‰. ÕÏÏÔ Ë ______________ Î·È ¿ÏÏÔ Ë ÎÔÌÌ·ÙÈÎÔÔ›ËÛË. ÔÏÂÔ‰ÔÌÈÎfi˜ 4. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ÛÙË Ó.Â. fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÔÓÔÌ·ÙÈο Û‡ÓÔÏ· Ì ÙË Ï¤ÍË «ÔÏÈÙÈÎfi˜» Î·È Ó· ‰ÒÛÂÙ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘˜. ™˘Ì‚Ô˘Ï¢Ù›Ù ٷ ÏÂÍÈο Û·˜.
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÚËÌ¿ÙˆÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÚËÌ¿ÙˆÓ ·fi ¿ÏÏ· Ú‹Ì·Ù·, ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Î·È ÂÈʈӋ̷ٷ ƒ‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È Î·È ·fi ¿ÏÏ· Ú‹Ì·Ù· Î·È ÌÔÚ› Ó· ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó: ·. ¶Ú¿ÍË Ô˘ ·Ú¯›˙ÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È (ÂÓ·ÚÎÙÈο). Œ¯Ô˘Ó ·Ú·ÁˆÁÈ΋ ηٿÏËÍË -ÛΈ, .¯. ÁËÚ¿ÛΈ < ÁËÚ¿ˆ (= ÁÂÚÓ¿ˆ). ‚. ¶Ú¿ÍË Ô˘ Á›ÓÂÙ·È Û˘¯Ó¿ ‹ Ì ¤ÓÙ·ÛË (ı·ÌÈÛÙÈο ‹ ÂÈÙ·ÙÈο). Œ¯Ô˘Ó ·Ú·ÁˆÁÈΤ˜ ηٷϋÍÂȘ -¿˙ˆ, ›˙ˆ, -‡˙ˆ, .¯. ÛÙÂÓ¿˙ˆ (= ÛÙÂÓ¿˙ˆ Û˘¯Ó¿) < ÛÙ¤Óˆ. Á. ŒÊÂÛË, ÌÂÁ¿ÏË ÂÈı˘Ì›· ÁÈ· ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô Ú‹Ì· (ÂÊÂÙÈο). Œ¯Ô˘Ó ·Ú·ÁˆÁÈΤ˜ ηٷϋÍÂȘ -È¿ˆ (-Èá), -›ˆ, .¯. ÎÏ·˘ÛÈ¿ˆ, -Èá < ÎÏ·›ˆ. ∂›Û˘, Ú‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È Î·È ·fi: ·. ∂ÈÚÚ‹Ì·Ù·, .¯. ‰È¯¿˙ˆ (= ‰È·ÈÚÒ Û ‰‡Ô ̤ÚË) < ‰›¯· (= Û ‰‡Ô ̤ÚË), âÁÁ›˙ˆ (= ʤÚÓˆ ÎÔÓÙ¿) < âÁÁ‡˜ (= ÎÔÓÙ¿). ‚. ∂ÈʈӋ̷ٷ, .¯. ÔåÌÒ˙ˆ (= ıÚËÓÒ) < ÔúÌÔÈ (= ·Ï›ÌÔÓÔ).
∞′ °Àª¡∞™π√À
85
∂¡√∆∏∆∞ 11
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:48
Page 86
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙˆÓ Ú. ÎÙ›˙ˆ Î·È ‚·›Óˆ (ÛÙ‹ÏË ∞′′) Ì ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó‹ÎÔ˘Ó (ÛÙ‹ÏË µ′′): ∞′′ 1. ÎÙ›ÛȘ 2. ÎÙ›ÛÙ˘ 3. ÎÙ›ÛÌ· 4. ‚ÉÌ· 5. ‚¿ıÚÔÓ 6. ‚·ıÌfi˜ 7. ‚·Ù‹Ú
µ′′ ·. ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ› ‚. ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ηٿÛÙ·ÛË Á. ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ‰. ÙfiÔ˜ Â. fiÚÁ·ÓÔ, ̤ÛÔ
2. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· Ú‹Ì·Ù· Ù˘ ·.Â. ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ÔÓfiÌ·Ù· (Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‹ ›ıÂÙ·): ‚¿Ú‚·ÚÔ˜ > _______________ ÛÔ˘‰‹ > _______________ Âéı‡˜ > _______________ Ó›ÎË > _______________ Êfi‚Ô˜ > _______________ 3. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ·.Â. ·fi Ù· ›ıÂÙ·: ÁÂÓÓ·ÖÔ˜ > _______________ àÊ·Ó‹˜ > _______________ Âéı‡˜ > _______________
°. ™‡ÓÙ·ÍË √È ‚·ÛÈÎÔ› fiÚÔÈ ÌÈ·˜ ·Ï‹˜ ÚfiÙ·Û˘ √È ‚·ÛÈÎÔ› fiÚÔÈ ÌÈ·˜ ·Ï‹˜ ÚfiÙ·Û˘ Â›Ó·È ‰‡Ô, ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ Î·È ÙÔ Î·ÙËÁfiÚËÌ·.
ÀÔΛÌÂÓÔ Â›Ó·È ÙÔ ÔÓÔÌ·ÙÈÎfi Û‡ÓÔÏÔ Ô˘ Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ ÔÈÔ˜ ÂÓÂÚÁ› ‹ ¿Û¯ÂÈ ‹ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ̛· ηٿÛÙ·ÛË. µÚ›ÛÎÂÙ·È ¿ÓÙÔÙ Û ÙÒÛË ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋. ∫·ÙËÁfiÚËÌ· Â›Ó·È ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ Ù˘ ÚfiÙ·Û˘ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ. √È ÌÔÚʤ˜ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ¿ÚÂÈ ÙÔ Î·ÙËÁfiÚËÌ· Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜:
86
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 87
AÏ‹ ÚfiÙ·ÛË
˘ÔΛÌÂÓÔ
ηÙËÁfiÚËÌ·
ÌÔÓÔÏÂÎÙÈÎfi ŸÙ·Ó ÙÔ Ú‹Ì· Ù˘ ÚfiÙ·Û˘ Â›Ó·È Â›Ù ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ‰È¿ıÂÛ˘* Î·È ·ÌÂÙ¿‚·ÙÔ Â›Ù Ԣ‰¤ÙÂÚ˘ ‹ ·ıËÙÈ΋˜ ‰È¿ıÂÛ˘, ÙÔ Î·ÙËÁfiÚËÌ· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÌfiÓÔ ÙÔÓ ÚËÌ·ÙÈÎfi Ù‡Ô, .¯. ^√ ·Ö˜ ñÓÒÙÙÂÈ / ∆Ô ·È‰› ·›˙ÂÈ.
ÂÚÈÊÚ·ÛÙÈÎfi
Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi Ú‹Ì· + ηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ ŸÙ·Ó ÙÔ Ú‹Ì· Ù˘ ÚfiÙ·Û˘ Â›Ó·È Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi (ÂåÌ›, Á›ÁÓÔÌ·È, Ê·›ÓÔÌ·È Î.¿.) ·ıËÙÈ΋˜ ‹ Ô˘‰¤ÙÂÚ˘ ‰È¿ıÂÛ˘, ÙÔ Î·ÙËÁfiÚËÌ· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔÓ ÚËÌ·ÙÈÎfi Ù‡Ô Î·È ÙÔ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ, ¤Ó·Ó fiÚÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÌÈ· ȉÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘, .¯. ^√ ¯ÚËÛÌe˜ Û·Ê‹˜ âÛÙÈ / ∆Ô ·È‰› Â›Ó·È ‹Û˘¯Ô.
ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi Ú‹Ì· + ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ (+2Ô ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ) ŸÙ·Ó ÙÔ Ú‹Ì· Ù˘ ÚfiÙ·Û˘ Â›Ó·È ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi, ÙÔ Î·ÙËÁfiÚËÌ· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔÓ ÚËÌ·ÙÈÎfi Ù‡Ô Î·È ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ, ¤Ó·Ó fiÚÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ ÚfiÛˆÔ, ˙ÒÔ ‹ Ú¿ÁÌ· ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÌÂÙ·‚·›ÓÂÈ Ë ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜, .¯. ™f Ìc âÏ›ÛF˘ Ù·ÜÙ· / ∂Û‡ ÌËÓ ·ÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜. ªÂÚÈο ÂÓÂÚÁËÙÈο ÌÂÙ·‚·ÙÈο Ú‹Ì·Ù· ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È ‰‡Ô ·ÓÙÈΛÌÂÓ·, ÁÈ· Ó· ·Ô‰ÒÛÔ˘Ó ÔÏÔÎÏËڈ̤ÓÔ ÓfiËÌ· (‰›ÙˆÙ· Ú‹Ì·Ù·)Ø ÁÈ· ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ÙÔ Î·ÙËÁfiÚËÌ· ÙˆÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ·˘ÙÒÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·È ‰‡Ô ·ÓÙÈΛÌÂÓ·, .¯. ¢ÈËÁ‹ÛÔÌ·È ñÌÖÓ ÌÜıÔÓ / ∏ ¶ÔÏÈÙ›· ·Ú¤¯ÂÈ Î›ÓËÙÚ· ÛÙÔ˘˜ ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜. ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi Ú‹Ì· + ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ + ηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ ŸÙ·Ó ÙÔ Ú‹Ì· Ù˘ ÚfiÙ·Û˘ Â›Ó·È ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi Î·È ÛËÌ·›ÓÂÈ «·ÔηÏÒ», «ıˆÚÒ», «ÂÎϤÁˆ», «ÌÂÙ·ÙÚ¤ˆ (οÙÈ Û οÙÈ ¿ÏÏÔ)», ÙÔ Î·ÙËÁfiÚËÌ· ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ÚËÌ·ÙÈÎfi Ù‡Ô ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·È ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Î·È ÙÔ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ÓÔ˘, .¯. √î \∞ıËÓ·ÖÔÈ Â¥ÏÔÓÙÔ ¶ÂÚÈÎϤ· ÛÙÚ·ÙËÁfiÓ / √ ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ Ì ·ÔοÏÂÛ ·Û˘Ó‹.
* ∂ÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ‰È¿ıÂÛ˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fiÙÈ ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓfi ÙÔ˘˜ ÂÓÂÚÁ›. ¶ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È Û ÌÂÙ·‚·ÙÈο, Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fiÙÈ Ë ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·‚·›ÓÂÈ Û ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÚfiÛˆÔ, ˙ÒÔ ‹ Ú¿ÁÌ·, Î·È Û ·ÌÂÙ¿‚·Ù·, Ô˘ ‰Â ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÌÂÙ¿‚·ÛË ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜, .¯. √ °È¿ÓÓ˘ ÂÚ·Ù¿ÂÈ ÛÙÔÓ Î‹Ô (ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi ·ÌÂÙ¿‚·ÙÔ) / ∏ ª·Ú›· ÛΤÊÙÂÙ·È Ì ÓÔÛÙ·ÏÁ›· ÙȘ ÂÚÛÈÓ¤˜ ‰È·ÎÔ¤˜ Ù˘ (ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi). ¶·ıËÙÈ΋˜ ‰È¿ıÂÛ˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fiÙÈ ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓfi ÙÔ˘˜ Á›ÓÂÙ·È ·Ô‰¤ÎÙ˘ Ù˘ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ οÔÈÔ˘ ¿ÏÏÔ˘, .¯. ∆Ô ·ÂÚÔÛοÊÔ˜ ηٷÚÚ›ÊıËΠ·fi ¯ıÚÈο ˘Ú¿. √˘‰¤ÙÂÚ˘ ‰È¿ıÂÛ˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fiÙÈ ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓfi ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ ÂÓÂÚÁ› Ô‡Ù ·ı·›ÓÂÈ, ·ÏÒ˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ÌÈ· ηٿÛÙ·ÛË, .¯. √ ∫ÒÛÙ·˜ ÎÔÈÌ¿Ù·È. ∞′ °Àª¡∞™π√À
87
∂¡√∆∏∆∞ 11
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 88
➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ÀÔΛÌÂÓÔ 1. ∆Ô ˘ÔΛÌÂÓÔ ÌÈ·˜ ÚfiÙ·Û˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ì ÙËÓ ÂÚÒÙËÛË, «ÔÈÔ˜ / ÔÈ· / ÔÈÔ + Ú‹Ì·;». \∞ϤͷӉÚÔ˜ ÙÔf˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ·˜ Û˘Ó‹Á·ÁÂ. 2. ø˜ ˘ÔΛÌÂÓÔ ÌÈ·˜ ÚfiÙ·Û˘ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÙÂıÔ‡Ó: Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο, ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜, ›ıÂÙ·, ÌÂÙÔ¯¤˜, ·ÚÈıÌËÙÈο, ··Ú¤ÌÊ·Ù·, ‰Â˘ÙÂÚ‡ԢÛ˜ ÔÓÔÌ·ÙÈΤ˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Î.¿. 3. ∆Ô Ú‹Ì· Û˘ÌʈÓ› Ì ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ Ù˘ ÚfiÙ·Û˘ (fiÙ·Ó ·˘Ùfi Â›Ó·È ÙˆÙÈÎfi) ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ Î·È ÛÙÔÓ ·ÚÈıÌfi. ∂Í·›ÚÂÛË ·ÔÙÂÏ› Ë ·ÙÙÈ΋ Û‡ÓÙ·ÍË, Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ Î˘Ú›ˆ˜ ÙËÓ ÈˆÓÈ΋-·ÙÙÈ΋ ‰È¿ÏÂÎÙÔ. ŸÙ·Ó ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ Ù˘ ÚfiÙ·Û˘ Â›Ó·È Ô˘‰¤ÙÂÚÔ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ ·ÚÈıÌÔ‡, ÙÔ Ú‹Ì· Ù›ıÂÙ·È ÛÙÔ Á′ ÂÓÈÎfi ·ÓÙ› ÙÔ˘ Á′ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡, .¯. Ùa ·È‰›· ·›˙ÂÈ. ∫·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ 1. ∆Ô Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ ·Ô‰›‰ÂÈ Ì›· ȉÈfiÙËÙ· ÛÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ (‹ ÛÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ) Ì ÙË ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛË ÂÓfi˜ Û˘Ó‰ÂÙÈÎÔ‡ Ú‹Ì·ÙÔ˜ (ÂåÌ›, Á›ÁÓÔÌ·È, Ê·›ÓÔÌ·È, ‰È·ÙÂÏá, ‰È¿Áˆ Î.¿.). ∆Ô ÂÓÙÔ›˙Ô˘Ì Ì ÙËÓ ÂÚÒÙËÛË «ÙÈ (ÏÔÁ‹˜) + Ú‹Ì·;». ^∏ fiÏȘ àÓ¿ÛÙ·ÙÔ˜ âÁ¤ÓÂÙÔ. 2. ∆Ô Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ Â›Ó·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ›ıÂÙÔ. ø˜ ηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ Û ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ, ›Û˘, Ó· ÙÂıÔ‡Ó: Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο, ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜, ÌÂÙÔ¯¤˜, ·ÚÈıÌËÙÈο, ··Ú¤ÌÊ·Ù·, ‰Â˘ÙÂÚ‡ԢÛ˜ ÔÓÔÌ·ÙÈΤ˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ (΢ڛˆ˜ ·Ó·ÊÔÚÈΤ˜) Î.¿. 3. ∆Ô Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ, fiÙ·Ó Â›Ó·È Â›ıÂÙÔ, Û˘ÌʈÓ› Ì ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ ‹ ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔ Á¤ÓÔ˜, ÛÙÔÓ ·ÚÈıÌfi Î·È ÛÙËÓ ÙÒÛË, .¯. ∫·d qÓ ì Ì¿¯Ë ηÚÙÂÚ¿. ŸÙ·Ó Â›Ó·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi, Û˘ÌʈÓ› ˘Ô¯ÚˆÙÈο ÛÙËÓ ÙÒÛË Î·È ÂӉ¯Ô̤ӈ˜ ÛÙÔÓ ·ÚÈıÌfi Î·È ÛÙÔ Á¤ÓÔ˜, .¯. ∆a ‰b ∫‡ıËÚ· ÓÉÛfi˜ âÛÙÈÓ. ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ù›ıÂÙ·È ÛÙÔ Ô˘‰¤ÙÂÚÔ Á¤ÓÔ˜, .¯. ∫·ÏeÓ ì ÛˆÊÚÔÛ‡ÓË, àÏÏ’ â›ÔÓÔÓ, ‹ Û ÁÂÓÈ΋ (ηÙËÁÔÚËÌ·ÙÈ΋), .¯. ^√ ıÚfiÓÔ˜ ÙÔÜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‚·ÛÈϤˆ˜ ¯Ú˘ÛÔÜ qÓ. ∞ÓÙÈΛÌÂÓÔ 1. ªÂ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Û˘ÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È Ù· ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ‰È¿ıÂÛ˘ ÌÂÙ·‚·ÙÈο Ú‹Ì·Ù·, fiÛ· ‰ËÏ·‰‹ ‰Â ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ·ÏÒ˜ fiÙÈ ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ ÂÓÂÚÁ›, ·ÏÏ¿ Î·È fiÙÈ Ë ÂÓ¤ÚÁÂÈ¿ ÙÔ˘ ÌÂÙ·‚·›ÓÂÈ Û ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÚfiÛˆÔ, ˙ÒÔ ‹ Ú¿ÁÌ·. 2. ∆Ô ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ̛· ·fi ÙȘ Ï¿ÁȘ ÙÒÛÂȘ (ÁÂÓ., ‰ÔÙ., ·ÈÙ.), ÔÙ¤ Û ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋. ∆Ô ÂÓÙÔ›˙Ô˘Ì Ì ÙËÓ ÂÚÒÙËÛË «ÔÈÔÓ / ÔÈ·Ó / ÙÈ + Ú‹Ì·;». ∫Ϥ·Ú¯Ô˜ ÙÔf˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ·˜ Û˘Ó‹Á·ÁÂ. 3. ™Ù· ‰›ÙˆÙ· Ú‹Ì·Ù· ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÙÔ ÂÓÙÔ›˙Ô˘Ì Ì ÙËÓ ÂÚÒÙËÛË «Û / Ì / ÁÈ· / ·fi ÔÈÔÓ ‹ ÙÈ + Ú‹Ì·;». ò∂·˘Û·Ó ∆ÈÌfiıÂÔÓ Ùɘ ÛÙÚ·ÙËÁ›·˜: ·fi ÙÈ ö·˘Û·Ó ∆ÈÌfiıÂÔÓ; → (·fi ÙË ÛÙÚ·ÙËÁ›·) Ùɘ ÛÙÚ·ÙËÁ›·˜ → ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ. 4. ªÂÚÈο Ú‹Ì·Ù· ¿ÏϘ ÊÔÚ¤˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ˆ˜ ÌÂÙ·‚·ÙÈο Î·È ¿ÏÏÔÙ ˆ˜ ·ÌÂÙ¿‚·Ù·. ™˘ÁÎÚ›ÓÂÙÂ, .¯., ÛÙË Ó.Â.: ªË ÌÔ˘ ÌÈÏ¿˜! ™Î¤ÊÙÔÌ·È… (·ÌÂÙ¿‚·ÙË ¯Ú‹ÛË), ·ÏÏ¿: √ ·Ô‡˜ ÛÎÂÊÙfiÙ·Ó ¿ÓÙ· Ì ÓÔÛÙ·ÏÁ›· ÙÔ ¯ˆÚÈfi (ÌÂÙ·‚·ÙÈ΋ ¯Ú‹ÛË).
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÙÔ Ú‹Ì·, ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ Î·È ÙÔ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ·. √yÙÔ› ÂåÛÈ ÔÓËÚÔ›. ‚. ™f àÓ˘fi‰ËÙÔ˜ ηd à¯›ÙˆÓ ‰È·ÙÂÏÂÖ˜ (= Â›Û·È ‰È·ÚÎÒ˜). Á. ^√ fiÏÂÌÔ˜ ÔÏÏáÓ ·úÙÈÔ˜ ηÎáÓ ÁÂÁ¤ÓËÙ·È. ‰. \∂ÌfiÚÈÔÓ qÓ Ùe ¯ˆÚ›ÔÓ (= Ë ÂÚÈÔ¯‹ ‹Ù·Ó ÂÌÔÚÈÎfi ÏÈÌ¿ÓÈ) ηd œÚÌÔ˘Ó ·éÙfiıÈ (= ·Á΢ÚÔ‚ÔÏÔ‡Û·Ó ÂΛ) ïÏο‰Â˜ ÔÏÏ·›. Â. √î ∫··‰fiÎ·È ñe ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ ™‡ÚÈÔÈ çÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È. ÛÙ. ^∏ ÌbÓ ÙÔÜ ÛÒÌ·ÙÔ˜ åÛ¯f˜ ÁËÚ¿ÛÎÂÈ, ì ‰b Ùɘ „˘¯É˜ ®ÒÌË àÁ‹Ú·Ùfi˜ âÛÙÈ. ˙. √é‰Âd˜ öÛÙÈ ÌÔÈ àÏÏfiÙÚÈÔ˜ (= ͤÓÔ˜), iÓ ¯ÚËÛÙe˜ Fq.
88
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 89
2. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ·. \∂Ág ηd Ûf _______________ (Ê›ÏÔ˜) âṲ̂Ó. ‚. _______________ (Ì·ıËÙ‹˜) ÙÔÜ ™ˆÎÚ¿ÙÔ˘˜ âÛÙ¤; Á. √î ÚfiÁÔÓÔÈ qÛ·Ó _______________ (ÛÔÊfi˜) ηd _______________ (àÁ·ıfi˜). ‰. √î à‰ÈÎÔÜÓÙ˜ ÙcÓ fiÏÈÓ ì̤ÙÂÚÔÈ _______________ (â¯ıÚfi˜) ÂåÛÈÓ. Â. \∂ΛÓË ì Áڷܘ _______________ (‰›Î·ÈÔ˜) qÓ. 3. ¡· ‚Ú›Ù ÙÔ Ú‹Ì·, ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ Î·È ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ·. \∞ϤͷӉÚÔ˜ âı‹Ú¢ÂÓ âÏ¿ÊÔ˘˜ âÓ Ùˇá ùÚÂÈ. ‚. ™ˆÎÚ¿Ù˘ ‰È‰¿ÛÎÂÈ ÙcÓ àÚÂÙ‹Ó. Á. ^√ ÛÙÚ·ÙËÁe˜ ÙcÓ ëÏÏËÓÈÎcÓ ‰‡Ó·ÌÈÓ õıÚÔÈ˙ÂÓ. ‰. §¤ÁÂÈ ·éÙˇá ï Ó·ӛÛÎÔ˜. Â. √î ‰ÈηÛÙ·d âı·‡Ì·Û·Ó ÙcÓ ÛÔÊ›·Ó ÙÔÜ ÓÔÌÔı¤ÙÔ˘.
4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙȘ ηٷϋÍÂȘ Ô˘ ÏÂ›Ô˘Ó ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Î·È Ó· ‚Ú›Ù ٷ ηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓ·: ·. ^∏ fiÏȘ ìÌáÓ öÓ‰ÔÍ___ âÁ¤ÓÂÙÔ. ‚. ™f Ù˘ÊÏ___ Ù¿ Ù’ tÙ· ÙfiÓ Ù ÓÔÜÓ Ù¿ Ù’ ùÌÌ·Ù’ (= Î·È ÛÙ· ·˘ÙÈ¿ Î·È ÛÙÔ ÓÔ˘ Î·È ÛÙ· Ì¿ÙÈ·) Âr. Á. \∞ϤͷӉÚÔ˜ qÓ ˘î___ ºÈÏ›Ô˘. ‰. ∫·d qÓ ì Ì¿¯Ë ηÚÙÂÚ___. (= ÛÊÔ‰Ú‹). Â. ¶ÄÓ àÓ·ÁηÖÔÓ ÚÄÁÌ àÓÈ·Ú___ öÊ˘.
5. ¡· ‚Ú›Ù ٷ ·ÓÙÈΛÌÂÓ· ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ·. √î ºÂÏÏfiԉ˜ Âû¯ÔÓÙ·È ìÌÖÓ ÂûÏÔÈ·Ó. ‚. µ·ÛÈÏÂf˜ õÎÔ˘Û ∆ÈÛ۷ʤÚÓÔ˘˜ ÙcÓ ∫‡ÚÔ˘ ÛÙÚ·Ù›·Ó (= ÂÎÛÙÚ·Ù›·). Á. ª‹ ÌÔÈ ÊıÔÓ‹ÛF˘ ÙÔÜ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ (= ÌË ÌÔ˘ ·Ú-
ÓËı›˜ ·fi ÊıfiÓÔ ÙÔ Ì¿ıËÌ·).
6. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙȘ ηٷϋÍÂȘ Ô˘ ÏÂ›Ô˘Ó ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Î·È Ó· ‚Ú›Ù ٷ ·ÓÙÈΛÌÂÓ· ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ: ·. √yÙÔ˜ âı·‡Ì·˙ ÙcÓ àÚÂÙ___ ÙáÓ ÚÔÁfiÓˆÓ. ‚. √î \∞ıËÓ·ÖÔÈ öÂÌÔÓ ÙÔf˜ Ó¤___ Úe˜ ÙÔf˜ ‰È‰·ÛοÏÔ˘˜. Á. ∫·d öÓıÂÓ ïÚÌËıÂd˜ fiÏ___ öÎÙÈÛÂÓ \∞ϤͷӉÚÔ˜. ‰. ^∏ fiÏȘ âÎÚ¿ÙËÛ ÙáÓ â¯ıÚ___ ηd ÙÚfi·È___ öÛÙËÛÂÓ. Â. √î \∞ıËÓ·ÖÔÈ ÙÔÖ˜ Û˘ÌÌ¿¯___ èÚÁ›˙ÔÓÙÔ. 7. ¡· ‚Ú›Ù ٷ Ú‹Ì·Ù· Î·È Ù· ˘ÔΛÌÂÓ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· Ù· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙÔÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô Ù‡Ô ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡: ·. ^ÀÌÂÖ˜ âÎÈÓ‰˘Ó‡۷Ù ÙeÓ öÛ¯·ÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔÓ. ‚. √yÙÔ˜ âı·‡Ì·˙ ÙcÓ àÚÂÙcÓ ÙáÓ ÚÔÁfiÓˆÓ. Á. √î ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È ‰È¤‚·ÈÓÔÓ âÎ Ùɘ £Ú÷¿Î˘ Âå˜ ÙcÓ \∞Û›·Ó. ‰. ™Ù¤Ê·ÓÔÓ ï ÓÈÎËÙc˜ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ. 8. ¡· ‚Ú›Ù ÙÔ Ú‹Ì·, ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ Î·È ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ ·ÓÙÈΛÌÂÓ· ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡: ·. √é ʤÚÂÈ Î·ÏeÓ Î·ÚeÓ ÙÔÜÙÔ Ùe ‰¤Ó‰ÚÔÓ. ‚. °¤ÚˆÓ àÁÚÔf˜ ηd à̤ÏÔ˘˜ Âr¯Â. Á. √î ≠∂ÏÏËÓ˜ ÊÚÔ˘ÚÔÜÛÈ Ùa˜ ‡Ï·˜. ‰. √î ™Ì˘ÚÓ·ÖÔÈ àÔÛÙ¤ÏÏÔ˘ÛÈÓ â˜ ∫Ï¿ÚÔÓ ıˆÚÔ‡˜. Â. √î ì̤ÙÂÚÔÈ Û‡ÌÌ·¯ÔÈ ñÔ̤ÓÔ˘ÛÈ ÙÔf˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜.
\∞‰‡Ó·ÙÔÓ ÔåÎÂÖÛı·È fiÏÈÓ ôÓ¢ ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘ ηd ÔÏÈÙÈÎɘ àÚÂÙɘ \∞ÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘, ¶ÔÏÈÙÈο 1283a 21
∂›Ó·È ·‰‡Ó·ÙÔ Ó· ˘¿ÚÍÂÈ fiÏË ¯ˆÚ›˜ ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ·ÚÂÙ‹. ∞′ °Àª¡∞™π√À
89
∂¡√∆∏∆∞ 11
10-11-05
14:49
Page 90
∂ÓfiÙËÙ· 12
ARXAIA A GYMN(1-140)
∆ÔȯÔÁÚ·Ê›· ·fi ÙÔ ∞ÎÚˆÙ‹ÚÈ Ù˘ £‹Ú·˜ Ô˘ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÈ ÓËÔÔÌ‹ (∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜)
∞ı‹Ó· Î·È ∞ÙÏ·ÓÙ›‰· ™ÙÔÓ ‰È¿ÏÔÁfi ÙÔ˘ ∆›Ì·ÈÔ˜ Ô ¶Ï¿ÙˆÓ (427-347 .Ã.) ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÌÈ· ÈÛÙÔÚ›· Ô˘ ˘ÔÙ›ıÂÙ·È fiÙÈ ÙË ‰ÈËÁ‹ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ™fiψӷ ηٿ ÙËÓ Â›Û΄‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ (590 .Ã.) ∞ÈÁ‡ÙÈÔÈ ÈÂÚ›˜. ™ÙËÓ ÈÂÚ‹ fiÏË ™¿ÈÓ, ÛÙÔ ‰¤ÏÙ· ÙÔ˘ ¡Â›ÏÔ˘, ˘‹Ú¯Â Ó·fi˜ Ù˘ ¡Ë›ı, Ù˘ ı¿˜ Ô˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó È‰Ú‡ÙÚÈ· Ù˘ fiÏ˘ Î·È Û˘Û¯ÂÙÈ˙fiÙ·Ó, ηٿ ÙËÓ ·Ê‹ÁËÛË, Ì ÙË ı¿ ∞ıËÓ¿. ∂Λ Ô ™fiÏˆÓ ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËΠÁÈ· ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ‰‡Ó·ÌË, ÙËÓ ∞ÙÏ·ÓÙ›‰·, Ë ÔÔ›· Û Ôχ ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ›¯Â Û˘ÁÎÚÔ˘ÛÙ› Ì fiϘ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, ηıÒ˜ Î·È Ì ÙÔÓ ÛÙÚ·Ùfi Ù˘ ∞ı‹Ó·˜.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
\∂Ó ‰b ‰c ÙFÉ \∞ÙÏ·ÓÙ›‰È Ó‹Ûˇˆ ÌÂÁ¿ÏË Û˘Ó¤ÛÙË Î·d ı·˘Ì·ÛÙc ‰‡Ó·ÌȘ ‚·ÛÈϤˆÓ, ÎÚ·ÙÔÜÛ· ÌbÓ ê¿Û˘ Ùɘ Ó‹ÛÔ˘, ÔÏÏáÓ ‰b ôÏÏˆÓ Ó‹ÛˆÓ Î·d ÌÂÚáÓ Ùɘ ä›ÚÔ˘. ∞≈ÙË ‰c ÄÛ· Û˘Ó·ıÚÔÈÛıÂÖÛ· Âå˜ íÓ ì ‰‡Ó·ÌȘ ÙfiÓ Ù ·Ú’ ñÌÖÓ Î·d ÙeÓ ·Ú’ ìÌÖÓ Î·d ÙeÓ âÓÙe˜ ÙÔÜ ÛÙfiÌ·ÙÔ˜ ¿ÓÙ· ÙfiÔÓ ÌÈ÷Ä ÔÙb ⯛ÚËÛÂÓ ïÚÌFÉ ‰Ô˘ÏÔÜÛı·È. ∆fiÙ ÔsÓ ñÌáÓ, t ™fiψÓ, Ùɘ fiψ˜ ì ‰‡Ó·ÌȘ Âå˜ ±·ÓÙ·˜ àÓıÚÒÔ˘˜ ‰È·Ê·Óc˜ àÚÂÙFÉ Ù ηd ®ÒÌFË âÁ¤ÓÂÙÔØ ¿ÓÙˆÓ ÁaÚ ÚÔ¤ÛÙË Â鄢¯›÷· ηd Ù¤¯Ó·È˜ ¬Û·È ηÙa fiÏÂÌÔÓ âd ÙÔf˜ âÛ¯¿ÙÔ˘˜ àÊÈÎÔ̤ÓË ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜, ηd ÎÚ·Ù‹Û·Û· ÌbÓ ÙáÓ âÈfiÓÙˆÓ ÙÚfi·ÈÔÓ öÛÙËÛÂ, ÙÔf˜ ‰b Ì‹ˆ ‰Â‰Ô˘ÏˆÌ¤ÓÔ˘˜ ‰ÈÂÎÒÏ˘Û ‰Ô˘ÏˆıÉÓ·È, ÙÔf˜ ‰’ ôÏÏÔ˘˜ àÊıfiÓˆ˜ ±·ÓÙ·˜ äÏ¢ı¤ÚˆÛÂÓ. ^ÀÛÙ¤Úˇˆ ‰b ¯ÚfiÓˇˆ ÛÂÈÛÌáÓ âÍ·ÈÛ›ˆÓ ηd ηٷÎÏ˘ÛÌáÓ ÁÂÓÔ̤ӈÓ, ì \∞ÙÏ·ÓÙd˜ ÓÉÛÔ˜ ηÙa Ùɘ ı·Ï¿ÙÙ˘ ‰ÜÛ· äÊ·Ó›ÛıËØ ‰Èe ηd ÓÜÓ ôÔÚÔÓ Î·d à‰ÈÂÚ‡ÓËÙÔÓ Á¤ÁÔÓÂÓ ÙÔéÎÂÖ ¤Ï·ÁÔ˜. ¶Ï¿ÙˆÓ, ∆›Ì·ÈÔ˜ 25a-d (‰È·Û΢‹)
90
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 91
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· Û˘Ó¤ÛÙË (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. ‚′ Ú. Û˘Ó›ÛÙ·Ì·È) ÎÚ·ÙÔÜÛ· (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. ÎÚ·Ù¤ˆ, ÎÚ·Ùá) ê¿Û˘ Ùɘ Ó‹ÛÔ˘ Û˘Ó·ıÚÔÈÛıÂÖÛ· (ÌÙ¯. ·ı. ·ÔÚ. ·ã Ú. Û˘Ó·ıÚÔ›˙ÔÌ·È) Âå˜ ≤Ó ÙfiÓ Ù ·Ú’ ñÌÖÓ Î·d ÙeÓ ·Ú’ ìÌÖÓ Î·d ÙeÓ âÓÙe˜ ÙÔÜ ÛÙfiÌ·ÙÔ˜ ¿ÓÙ· ÙfiÔÓ ÌÈ÷Ä ÔÙb ⯛ÚËÛÂÓ ïÚÌFÉ ‰Ô˘ÏÔÜÛı·È (··Ú. ÂÓÂÛÙ. Ú. ‰Ô˘ÏfiÔÌ·È, ‰Ô˘ÏÔÜÌ·È) ‰È·Ê·Óc˜ àÚÂÙFÉ Î·d ®ÒÌFË âÁ¤ÓÂÙÔ ¿ÓÙˆÓ ÚÔ¤ÛÙË (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ÚÔ˝ÛÙ·Ì·È) Â鄢¯›÷· ηd Ù¤¯Ó·È˜ ¬Û·È ηÙa fiÏÂÌÔÓ àÊÈÎÔ̤ÓË (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. àÊÈÎÓ¤ÔÌ·È, àÊÈÎÓÔÜÌ·È) âd ÙÔf˜ âÛ¯¿ÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ ÎÚ·Ù‹Û·Û· ÙáÓ âÈfiÓÙˆÓ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. â¤Ú¯ÔÌ·È) ÙÚfi·ÈÔÓ öÛÙËÛ ÙÔf˜ ‰b Ì‹ˆ ‰Â‰Ô˘ÏˆÌ¤ÓÔ˘˜ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ‰Ô˘ÏfiÔÌ·È, ‰Ô˘ÏÔÜÌ·È) ‰ÈÂÎÒÏ˘Û ‰Ô˘ÏˆıÉÓ·È àÊıfiÓˆ˜ ñÛÙ¤Úˇˆ ‰b ¯ÚfiÓˇˆ ÛÂÈÛÌáÓ âÍ·ÈÛ›ˆÓ ηd ηٷÎÏ˘ÛÌáÓ ÁÂÓÔÌ¤ÓˆÓ ‰ÜÛ· (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ‰‡ÔÌ·È) äÊ·Ó›ÛıË (ÔÚÈÛÙ. ·ı. ·ÔÚ. ·′ Ú. àÊ·Ó›˙ÔÌ·È) ‰Èfi ï/ì ôÔÚÔ˜, Ùe ôÔÚÔÓ ï/ì à‰ÈÂÚ‡ÓËÙÔ˜, Ùe à‰ÈÂÚ‡ÓËÙÔÓ ÙÔéÎÂÖ = Ùe âÎÂÖ (ÎÚ¿ÛË)
Û˘ÁÎÚÔÙ‹ıËΠ(‚. Ó.Â.: Û‡ÛÙ·ÛË, Û˘ÛÙ·ÙÈÎfi) Ô˘ ÂÍÔ˘Û›·˙ ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ÓËÛ›, ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û Û ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ÓËÛ› (‚. Ó.Â.: ÎÚ¿ÙÔ˜, ÎÚ¿ÙËÛË) ·ÊÔ‡ Û˘ÓÂÓÒıËΠ(‚. Ó.Â.: Û˘Ó¿ıÚÔÈÛË) ÙÔÓ ‰ÈÎfi Û·˜ Î·È ÙÔÓ ‰ÈÎfi Ì·˜ ÙfiÔ Î·È fiÏË ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ì¤Û· ÛÙÔ ÛÙfiÌÈÔ (ÂÓÓ. ̤۷ ·fi ÙȘ ∏Ú¿ÎÏÂȘ ÛًϘ, ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi °È‚Ú·ÏÙ¿Ú) Âȯ›ÚËÛ οÔÙ ӷ ˘Ô‰Ô˘ÏÒÛÂÈ Ì ÌÈ· Î·È ÌfiÓË Â›ıÂÛË (‚. Ó.Â.: ÔÚÌËÙ‹ÚÈÔ) ¤ÁÈÓ ͷÎÔ˘ÛÙ‹ (‚. Ó.Â.: ‰È·Ê¿ÓÂÈ·, ·‰È·Ê·Ó‹˜) ÁÈ· ÙË ÁÂÓÓ·ÈfiÙËÙ· Î·È ÙÔ Ûı¤ÓÔ˜ Ù˘ (‚. Ó.Â.: ڈ̷ϤԘ) ͯÒÚÈÛ ·’ fiϘ (‚. Ó.Â.: ÚÔÛÙ¿Ù˘, ÚÔÛÙ·Û›·) ÛÙË ÁÂÓÓ·ÈfiÙËÙ· Î·È ÛÙȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ Ù¤¯Ó˜ ·ÊÔ‡ ‰È¤ÙÚÂÍ (‚. Ó.Â.: ¿ÊÈÍË, ÈηÓfi˜, ÈηÓfiÙËÙ·) ÙÔ˘˜ ¤Û¯·ÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ ·ÊÔ‡ Ó›ÎËÛ ÙÔ˘˜ ÂȉÚÔÌ›˜ / ÙÔ˘˜ ÂÈÙÈı¤ÌÂÓÔ˘˜, ¤ÛÙËÛ ÌÓËÌÂ›Ô Ó›Î˘ (‚. Ó.Â.: ÙÚÔ·ÈÔ‡¯Ô˜, ÙÚÔ·ÈÔÊfiÚÔ˜) Î·È ·ÚÂÌfi‰ÈÛ (‚. Ó.Â.: ÎÒÏ˘Ì·) ÙËÓ ˘Ô‰Ô‡ÏˆÛË fiÛˆÓ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ·ÎfiÌË ˘Ô‰Ô˘Ïˆı› ¯ˆÚ›˜ ˘ÛÙÂÚÔ‚Ô˘Ï›·, Ì ÌÂÁ·ÏÔ„˘¯›· Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ·, ·ÊÔ‡ ¤ÁÈÓ·Ó Ôχ ‰˘Ó·ÙÔ› (‚. Ó.Â.: ·›ÛÈÔ˜, ··›ÛÈÔ˜) ÛÂÈÛÌÔ› Î·È Î·Ù·ÎÏ˘ÛÌÔ› ‚˘ı›ÛÙËΠ(‚. Ó.Â.: ηٿ‰˘ÛË, ·Ó¿‰˘ÛË) Î·È ÂÍ·Ê·Ó›ÛÙËΠÁÈ’ ·˘Ùfi ·‰È¿‚·ÙÔ˜ (‚. Ó.Â.: fiÚÔ˜, ·ÔÚ›·) ·ÓÂÍÂÚ‡ÓËÙÔ˜, ·˘Ùfi˜ Ô˘ Â›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ÂÍÂÚ¢ÓËı›
ÙFÉ \∞ÙÏ·ÓÙ›‰È Ó‹Ûˇˆ: √ ıÚ‡ÏÔ˜ ÁÈ· ÙË ¯·Ì¤ÓË ∞ÙÏ·ÓÙ›‰· Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi˜ Û fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Ì‡ıÔ, ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ÓËÛ› Ì ·ÓÂÙ˘Á̤ÓÔ ÔÏÈÙÈÛÌfi ‹ ÁÈ· ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ¯ÒÚ· Ô˘ ηٷÔÓÙ›ÛÙËΠÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·. √ ¶Ï¿ÙˆÓ Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È ÙÔÓ Ì‡ıÔ ·˘Ùfi ÛÙÔ˘˜ ‰È·ÏfiÁÔ˘˜ ∫ÚÈÙ›·˜ Î·È ∆›Ì·ÈÔ˜. ÎÚ·ÙÔÜÛ· ÌbÓ ê¿Û˘ Ùɘ Ó‹ÛÔ˘... ηd ÙeÓ âÓÙe˜ ÙÔÜ ÛÙfiÌ·ÙÔ˜ ¿ÓÙ· ÙfiÔÓ: ™‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÂΉԯ‹ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ô ¶Ï¿ÙˆÓ ÛÙÔÓ ∆›Ì·ÈÔ, Ë ∞ÙÏ·ÓÙ›‰· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ¤Íˆ ·fi ÙȘ ∏Ú¿ÎÏÂȘ ÛًϘ (ÙÔÓ ÛËÌÂÚÈÓfi ÔÚıÌfi ÙÔ˘ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú). ◊‰Ë ÛÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· ·ÌÊÈÛ‚ËÙ‹ıËÎÂ Ë ‡·ÚÍË Ù˘ ∞ÙÏ·ÓÙ›‰·˜, (‚Ï. ™ÙÚ¿‚. 2.3.6). ªÂٷ͇ ¿ÏÏˆÓ ÙËÓ ·ÌÊÈÛ‚ËÙÔ‡ÛÂ Î·È Ô ∞ÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
91
™ÙË ™¯ÔÏ‹ ÙˆÓ ∞ıËÓÒÓ, ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ƒ·Ê·‹Ï, Ô ¶Ï¿ÙˆÓ ÛÙ¤ÎÂÙ·È ‰›Ï· ÛÙÔÓ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ∆›Ì·ÈÔ (1509-1510, µ·ÙÈηÓfi)
∂¡√∆∏∆∞ 12
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 92
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·ÓÙÏԇ̠·fi ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÁÈ· ÙË ‰‡Ó·ÌË Ù˘ ∞ÙÏ·ÓÙ›‰·˜; 2. ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó, Û‡Ìʈӷ Ì ÙË ‰È‹ÁËÛË, Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ ÛÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙÔ˘ Û˘Ó·ÛÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ‚·ÛÈϤˆÓ Ù˘ ∞ÙÏ·ÓÙ›‰·˜, Ô˘ ˘‹ÚÍ ÌÂÁ¿ÏË ·ÂÈÏ‹ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ ÙÔ˘ ¢ڇÙÂÚÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ; 3. ¶Ò˜ ηٷÛÙÚ¿ÊËÎÂ Ë ∞ÙÏ·ÓÙ›‰· Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Î›ÌÂÓÔ; 4. ∏ ∞ÙÏ·ÓÙ›‰· Î·È Ô Ì‡ıÔ˜ Ù˘ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ·ÎfiÌ· Î·È Û‹ÌÂÚ· Ó· ÂÍ¿ÙÔ˘Ó ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Î·È ÙË Ê·ÓÙ·Û›·. ™Â ÙÈ ÔÊ›ÏÂÙ·È, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, Ë ‰È·¯ÚÔÓÈ΋ ·‹¯ËÛË Ì‡ıˆÓ Î·È ·ÊËÁ‹ÛÂˆÓ ÁÈ· ¿ÁÓˆÛÙÔ˘˜ ‹ ¯·Ì¤ÓÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡˜;
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ÎÚ·Ù¤ˆ, ÎÚ·Ùá [= 1. Â›Ì·È ÈÛ¯˘Úfi˜, ¤¯ˆ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·, 2. ÂÈÎÚ·ÙÒ ] < ÎÚ¿ÙÔ˜ [= (·.Â.) Ë ÈÛ¯‡˜, Ë ‰‡Ó·ÌË, (Ó.Â.) Ë ¯ÒÚ·]
Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
·Ï¿
ı. ÎÚ·Ù-, ÎÚ·ÙÂÛ[ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ÎÚ·ÙÔÜÛ· Î·È ÎÚ·Ù‹Û·Û·]
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÎÚ·Ù‡Óˆ [= 1. ÂÓÈÛ¯‡ˆ, Ùe ÎÚ¿ÙÔ˜ [= (·.Â.) ‰‡Ó·ÌË] ï ÎÚ·Ù·Èfi˜ [= ÈÛ¯˘Úfi˜] 2. ΢‚ÂÚÓÒ] ÎÚ·ÙÂÚfi˜ [= ÈÛ¯˘Úfi˜] ì ÎÚ¿ÙËÛȘ (-Ë) [(·.Â.) ˆ˜ ‚′ Û˘ÓıÂÙÈÎfi] Ùe ÎÚ¿ÙËÌ· ÎÚ¿ÙÈÛÙÔ˜ [= 1. ÈÛ¯˘ÚfiÙ·ÙÔ˜, 2. ¿ÚÈÛÙÔ˜] ı·Ï·ÛÛÔÎÚ·Ùá àÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÔÜÌ·È [= ΢‚ÂÚÓÒÌ·È ·fi ÙÔ˘˜ ¿ÚÈÛÙÔ˘˜] ‰ËÌÔÎÚ·ÙÔÜÌ·È ·éÙÔÎÚ·Ù‹˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ΢‚ÂÚÓ¿ÂÈ fiˆ˜ ı¤ÏÂÈ] •ÂÓÔÎÚ¿Ù˘ \πÛÔÎÚ¿Ù˘ ªÂÓÂÎÚ¿Ù˘
âÈÎÚ·Ùá ì âÈÎÚ¿ÙËÛȘ (-Ë) âÈÎÚ·Ù‹˜ ì âÈÎÚ¿ÙÂÈ· [= 1. ΢ÚÈ·Ú¯›·, 2. ¯ÒÚ·] ηٷÎÚ·Ùá [= ˘ÔÙ¿ÛÛˆ οÔÈÔÓ] ì ηٷÎÚ¿ÙËÛȘ (-Ë) àÎÚ·Ù‹˜ [= ·Ó›Û¯˘ÚÔ˜] ì àÎÚ¿ÙÂÈ· ì Á˘Ó·ÈÎÔÎÚ·Ù›· âÁÎÚ·Ù‹˜ [= 1. ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·, 2. ·˘Ùfi˜ Ô˘ Â›Ó·È Î‡ÚÈÔ˜ ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘] ì âÁÎÚ¿ÙÂÈ· Û˘ÁÎÚ·Ùá ì Û˘ÁÎÚ¿ÙËÛȘ (-Ë) ï ·éÙÔÎÚ¿ÙˆÚ [= Ô Î‡ÚÈÔ˜ ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘] ï ı·Ï·ÛÛÔÎÚ¿ÙˆÚ ì àÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· àÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ ì ‰ËÌÔÎÚ·Ù›· ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ ì ÙÈÌÔÎÚ·Ù›· [= (·.Â.) ÔÏ›ÙÂ˘Ì· fiÔ˘ Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÔÏÈÙÒÓ ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ‹Ù·Ó ·Ó¿ÏÔÁË Ù˘ ÂÚÈÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘˜] ÙÈÌÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ ™ˆÎÚ¿Ù˘ ^πÔÎÚ¿Ù˘
92
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÎÚ·ÙÔ‡ÓÙ˜ [= ÔÈ Î˘‚ÂÚÓÒÓÙ˜] ÎÚ·ÙÈÎfi˜ ÎÚ·ÙËÙ‹ÚÈÔ ÎÚ·Ù›‰ÈÔ ÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓÔ˜ / ÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓÔ ÎÚ·ÙÈÎÔÔÈÒ [= οӈ ÌÈ· Âȯ›ÚËÛË ‹ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi ȉÈÔÎÙËÛ›· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜] ÎÚ·ÙÈÎÔÔ›ËÛË ·ÔÎÚ·ÙÈÎÔÔ›ËÛË ·Ó‰ÚÔÎÚ·Ù›· ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ¿Ù˘ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·Ù›· ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ Ù¯ÓÔÎÚ¿Ù˘ Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ ·ÔÈÎÈÔÎÚ¿Ù˘ ·ÔÈÎÈÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ ÙÚÔÌÔÎÚ·ÙÒ ÙÚÔÌÔÎÚ¿Ù˘ ÙÚÔÌÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ ∆Ô˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· ∂ÓÂÙÔÎÚ·Ù›·
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 93
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÙ ÛÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î· ÙÚ›· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ·.Â. Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ›ıÂÙ·. 2. ¡· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÙ ÙÔ Â›ıÂÙÔ «ÎÚ·ÙÈÎfi˜» Ì ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Î·È Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÙ ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ Û ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ˘¿ÏÏËÏÔ˜, ˘ËÚÂÛ›·, ÊÔÚ¤·˜, Ì˯·Ó‹. 3. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ·fi ÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î· ÙȘ Û˘ÓÒÓ˘Ì˜ ‹ ·ÓÙÒÓ˘Ì˜ ϤÍÂȘ Ù˘ Ó.Â. Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È: ™˘ÓÒÓ˘Ì· ∞ÓÙÒÓ˘Ì· ‰ËÌfiÛÈÔ˜ _______________ ȉȈÙÈÎÔÔ›ËÛË _______________ Ê˘Ï·Î‹ _______________ ·Ó›Û¯˘ÚÔ˜ _______________ ΢ÚÈ·Ú¯Ò _______________ 4. ¡· ·Ô‰ÒÛÂÙ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂˆÓ Ô˘ ÂÚȤ¯Ô˘Ó ÙÔ Ú‹Ì· «ÎÚ·ÙÒ». ·. ∆ÔÓ ÎÚ·ÙÔ‡Û· Û ·fiÛÙ·ÛË, ÁÈ·Ù› ‹Ù·Ó ÊÔÚÙÈÎfi˜. ‚. ∫Ú¿ÙËÛ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Î·È ‰ÂÓ ·¿ÓÙËÛ ÛÙËÓ ÚÔÛ‚ÔÏ‹ Ô˘ ÙÔ˘ ¤ÁÈÓÂ. Á. ¢ÂÓ ÎÚ·ÙÒ ÔÙ¤ ηΛ· Û ηӤӷÓ. ‰. √ ¯ÔÚfi˜ ÛÙÔ ·ÓËÁ‡ÚÈ Î·Ï¿ ÎÚ·Ù›. Â. ∫Ú¿ÙËÛ ÙÔÓ ÏfiÁÔ ÙÔ˘ Î·È Í·Ó·Á‡ÚÈÛÂ.
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ∂›ıÂÙ· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È: 1. ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο
2. ·fi Ú‹Ì·Ù·
3. ·fi ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·
¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο (·′′ ̤ÚÔ˜) ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÂÈı¤ÙˆÓ Ù· ÔÔ›· ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó: ·) ·˘ÙfiÓ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ‹ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË Ì ·˘Ùfi Á) ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ ÁÈ· ÂΛÓÔ Ô˘ -ÈÔ˜ (-·ÈÔ˜, -ÂÈÔ˜, -ÔÈÔ˜, -ÒÈÔ˜ > ˇáÔ˜) ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ÔéÚ¿Ó-ÈÔ˜ < ÔéÚ·Ófi˜ -(È)ÌÔ˜ àÓ·ÁÎ-·ÖÔ˜ < àÓ¿ÁÎË ÓfiÌ-ÈÌÔ˜ < ÓfiÌÔ˜ Ù¤Ï-ÂÈÔ˜ < Ù¤ÏÔ˜ ·ÓÙ-ÔÖÔ˜ < Ę ‚) ‡ÏË ‹ (Û¿ÓÈ·) ¯ÚÒÌ· ·ÙÚ-ˇáÔ˜ < ·Ù‹Ú -Ôܘ (< -ÂÔ˜) -Îfi˜ (-·Îfi˜, -ÈÎfi˜, -˘Îfi˜, -ÂÈÎfi˜) àÚÁ˘Ú-Ôܘ < ôÚÁ˘ÚÔ˜ ∫ÔÚÈÓıÈ-·Îfi˜ < ∫ÔÚ›ÓıÈÔ˜ -ÈÓÔ˜ Ê˘Û-ÈÎfi˜ < ʇÛȘ Ï›ı-ÈÓÔ˜ < Ï›ıÔ˜ êÏ-˘Îfi˜ (= ·ÏÌ˘Úfi˜) < ±Ï˜ ÎÂÚ·Ì-ÂÈÎfi˜ < ÎÂڷ̇˜
➥ ¶·Ú·Ù‹ÚËÛË
™Â -ÂÈÔ˜ (Î·È fi¯È Û -ÈÔ˜) Ï‹ÁÔ˘Ó Î·ÓÔÓÈο Ù· ›ıÂÙ· Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÔÓfiÌ·Ù· ÚÔÛÒˆÓ ‹ ˙ÒˆÓ, .¯. ·ÎÓÂÈÔ˜ < ·ÎÓÔ˜.
∞′ °Àª¡∞™π√À
93
∂¡√∆∏∆∞ 12
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 94
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¶ÔȘ ·fi ÙȘ ·Ú·¿Óˆ ηٷϋÍÂȘ ¤¯ÂÙÂ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ Î·È ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ Ù˘ Ó.Â.; 2. ¡· ηٷٿÍÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ ›ıÂÙ· Ù˘ ·.Â. ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ÛÙ‹ÏË ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘˜: ÔåÎÂÖÔ˜, ÔÏÈÙÈÎfi˜, ÌËÙÚˇáÔ˜, Ù›ÌÈÔ˜, ¤ÓıÈÌÔ˜, ¯Ú˘ÛÔܘ, ÛÔ˘‰·ÖÔ˜, ÎfiÛÌÈÔ˜, ÛÔÓ‰ÂÖÔ˜, ¯ÚfiÓÈÔ˜, ÙÈÌËÙÈÎfi˜, ÛȉËÚÔܘ, àÏÏÔÖÔ˜. ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ‹ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË Ì ·˘Ùfi
·˘Ùfi˜ Ô˘ Â›Ó·È Î·Ù¿ÏÏËÏÔ˜ ÁÈ· ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË
‡ÏË ‹ ¯ÚÒÌ·
°1. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ °′′ ÎÏ›ÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ √È Ù‡ÔÈ \∞ÙÏ·ÓÙ›‰È, ‰‡Ó·ÌȘ, ‚·ÛÈϤˆÓ, ÌÂÚáÓ, ÛÙfiÌ·ÙÔ˜, fiψ˜ Î·È ¤Ï·ÁÔ˜, Ô˘ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜, ·Ó‹ÎÔ˘Ó Û ԢÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ Á′ ÎÏ›Û˘. ™ÙË Á′ ÎÏ›ÛË ·Ó‹ÎÔ˘Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Î·È ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÁÂÓÒÓ. ¢È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÍ‹˜ ηÙËÁÔڛ˜:
·. ∫·ÙËÁÔڛ˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Á′′ ÎÏ›Û˘ 1. ªÂ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ· (¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ʈӋÂÓ) fiÏȘ, fiψ˜
Û˘ÌʈÓfiÏËÎÙ· (¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Û‡ÌʈÓÔ) ËÌÈʈÓfiÏËÎÙ· (¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ë̛ʈÓÔ Û‡ÌʈÓÔ)
·ÊˆÓfiÏËÎÙ· (¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ¿ÊˆÓÔ Û‡ÌʈÓÔ) Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ· ÎfiÚ·Í, ÎfiÚ·ÎÔ˜
¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ· ÊϤ„, ÊÏ‚fi˜
Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· ηÜÌ·, η‡Ì·ÙÔ˜
ÂÓÚÈÓfiÏËÎÙ· ≠∂ÏÏËÓ, ≠∂ÏÏËÓÔ˜
˘ÁÚfiÏËÎÙ· ®‹ÙˆÚ, ®‹ÙÔÚÔ˜
ÛÈÁÌfiÏËÎÙ· ‚¤ÏÔ˜, ‚¤ÏÔ˘˜ (< ‚¤ÏÂÛÔ˜) 2. ªÂ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ ‰ÈÏfiıÂÌ· (‰‡Ô ı¤Ì·Ù· ηٿ ÙËÓ ÎÏ›ÛË) fiÏȘ, fiψ˜
ÌÔÓfiıÂÌ· (¤Ó· ı¤Ì· Û fiϘ ÙȘ ÙÒÛÂȘ) ≠∂ÏÏËÓ, ≠∂ÏÏËÓÔ˜ 3. ªÂ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË Î·Ù·ÏËÎÙÈο (ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Û -˜) fiÏȘ, fiψ˜
·Î·Ù¿ÏËÎÙ· (ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Û -·, -Ë, -È, -˘, -ˆ, -Ó, -Ú) ηÜÌ·, η‡Ì·ÙÔ˜
94
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 95
‚. √È Î·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Á′′ ÎÏ›Û˘ ·ÚÛÂÓÈο Î·È ıËÏ˘Î¿ ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
-˜ ‹ – -Ô˜ ‹ -ˆ˜ -È -· ‹ -Ó -˜ ‹ –
-˜ -ˆÓ -ÛÈ(Ó) -·˜ ‹ -˜ -˜
Ô˘‰¤ÙÂÚ· ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ – -Ô˜ ‹ -ˆ˜ -È – –
-· -ˆÓ -ÛÈ(Ó) -· -·
Á. ∫·Ù·ÏËÎÙÈο ‰ÈÏfiıÂÌ· ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ· Û -Ș (ÁÂÓ. -ˆ˜) ™ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ٷ ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‰‡Ó·ÌȘ Î·È fiÏȘ. ∆· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·˘Ù¿ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÛÙË Ó.Â. ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Û -Ë Î·È ÁÂÓÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Û -˘ (.¯. Ë ‰‡Ó·ÌË, Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘)Ø Û˘¯Ó¿ fï˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Î·È Ë ÁÂÓÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Û -ˆ˜, .¯. ∂›Ó·È ı¤Ì· ËıÈ΋˜ ٿ͈˜ / ™¯¤‰ÈÔ fiψ˜. ∆· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·˘Ù‹˜ Ù˘ ηÙËÁÔÚ›·˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ‰ÈÏfiıÂÌ·, ÁÈ·Ù› ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ¤Ó· ı¤Ì· Û -È (ÛÙËÓ ÔÓÔÌ., ·ÈÙ. Î·È ÎÏËÙ. ÂÓÈÎÔ‡) Î·È ¤Ó· Û - (ÛÙË ÁÂÓ. Î·È ‰ÔÙ. ÂÓÈÎÔ‡ Î·È Û fiÏÔ ÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi), .¯. ÔÓÔÌ. ÂÓ. ÚÄÍÈ-˜, ·ÈÙ. ÂÓ. ÚÄÍÈ-Ó, ‰ÔÙ. ÏËı. Ú¿ÍÂ-ÛÈ. ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
ì ‰‡Ó·ÌȘ Ùɘ ‰˘Ó¿Ìˆ˜ ÙFÉ ‰˘Ó¿ÌÂÈ ÙcÓ ‰‡Ó·ÌÈÓ (t) ‰‡Ó·ÌÈ
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ·î ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙáÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Ù·Ö˜ ‰˘Ó¿ÌÂÛÈ(Ó) Ùa˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ (t) ‰˘Ó¿ÌÂȘ
1. ™ÙË ÁÂÓÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Ë Î·Ù¿ÏËÍË Â›Ó·È -ˆ˜. ∆ÔÓ›˙ÔÓÙ·È ÛÙË ÁÂÓÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Î·È ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ ÛÙËÓ ÚÔ·Ú·Ï‹ÁÔ˘Û·, ÌÔÏÔÓfiÙÈ Ë Ï‹ÁÔ˘Û· Â›Ó·È Ì·ÎÚ¿. ∞˘Ùfi ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ fiÙÈ Ô ·Ú¯ÈÎfi˜ Ù‡Ô˜ ÁÂÓÈ΋˜ ÂÓÈÎÔ‡ ›¯Â ı¤Ì· Û -Ë- (‰˘Ó¿ÌËÔ˜). ∞ÚÁfiÙÂÚ· Ì ·ÓÙÈÌÂÙ·¯ÒÚËÛË* ÚԤ΢„Â Ô Ù‡Ô˜ ‰˘Ó¿Ìˆ˜. ∞˘Ùfi ‰ÂÓ ÂËÚ¤·Û ÙÔÓ ÙÔÓÈÛÌfi Ù˘ Ϥ͢. 2. ∏ ÎÏËÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Â›Ó·È ·Î·Ù¿ÏËÎÙË. 3. ∆· ‰›¯ÚÔÓ· ʈӋÂÓÙ· ÛÙȘ ηٷϋÍÂȘ ÙˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ù˘ Á′ ÎÏ›Û˘ Â›Ó·È ‚Ú·¯¤·. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
‰. ∫·Ù·ÏËÎÙÈο ÌÔÓfiıÂÌ· ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ· Û -‡˜ (ÁÂÓ. -¤ˆ˜) ™ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ¤Ó·Ó Ù‡Ô Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ηÙËÁÔÚ›·˜, ‚·ÛÈϤˆÓ. ™ÙË Ó.Â. Ù· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·˘Ù¿ ¤¯Ô˘Ó ηٿÏËÍË -·˜ Î·È ÁÂÓÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Û -·. øÛÙfiÛÔ, Û˘¯Ó¿ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Ë ÁÂÓÈ΋ Û -¤ˆ˜ (.¯. Ô Áڷʤ·˜ → ÙÔ˘ Áڷʤ· / ÙÔ˘ Áڷʤˆ˜).
ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ï  ÙÔÜ î¤ˆ˜ Ùˇá îÂÖ ÙeÓ î¤· (t) îÂÜ
Ôî îÂÖ˜ (< î¤Â˜) ÙáÓ î¤ˆÓ ÙÔÖ˜ îÂÜÛÈ(Ó) ÙÔf˜ ˜ (t) îÂÖ˜ (< î¤Â˜)
* ∞ÓÙÈÌÂÙ·¯ÒÚËÛË ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Ë ·ÌÔÈ‚·›· ·ÏÏ·Á‹ ÔÛfiÙËÙ·˜ / ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ‰‡Ô ‰È·‰Ô¯ÈÎÒÓ ÊˆÓˤÓÙˆÓ, ÂÓfi˜ Ì·ÎÚÔ‡ Î·È ÂÓfi˜ ‚Ú·¯¤Ô˜, .¯. -ËÔ- > -ˆ-. ∞′ °Àª¡∞™π√À
95
∂¡√∆∏∆∞ 12
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 96
1. To -˘- ·Ô‚¿ÏÏÂÙ·È, fiÙ·Ó ·ÎÔÏÔ˘ı› ʈӋÂÓ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË. 2. ™ÙË ‰ÔÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ ÙÔ -Â- ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ Û˘Ó·ÈÚÂ›Ù·È Ì ÙÔ -È Ù˘ ηٿÏË͢ Û -ÂÈ. 3. ∏ ÎÏËÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Â›Ó·È ·Î·Ù¿ÏËÎÙË. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
Â. √˘‰¤ÙÂÚ· ·Î·Ù¿ÏËÎÙ· ÌÔÓfiıÂÌ· Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· Û -· (ÁÂÓ. -·ÙÔ˜) ™ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi Ùe ÛÙfiÌ·, Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ·˘Ù‹ ÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›·. ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
Ùe ÛÉÌ· ÙÔÜ Û‹Ì·ÙÔ˜ Ùˇá Û‹Ì·ÙÈ Ùe ÛÉÌ· (t) ÛÉÌ·
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ Ùa Û‹Ì·Ù· ÙáÓ ÛËÌ¿ÙˆÓ ÙÔÖ˜ Û‹Ì·ÛÈ (< Û‹Ì·Ù-ÛÈ) Ùa Û‹Ì·Ù· (t) Û‹Ì·Ù·
∏ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋, ·ÈÙÈ·ÙÈ΋ Î·È ÎÏËÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ı¤Ì· ¯ˆÚ›˜ ηٿÏËÍË (ÛËÌ·Ù-). ∆Ô -Ù- ·Ô‚¿ÏÏÂÙ·È, ÂÂȉ‹ ÛÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ÏËÎÙÈο Û‡Ìʈӷ Â›Ó·È ÌfiÓÔ Ù· -Ó, -Ú, -˜. ∞fi ÙËÓ ·Ô‚ÔÏ‹ ·˘Ù‹ ÂÍËÁÂ›Ù·È Ë Ê·ÈÓÔÌÂÓÈ΋ ‡·ÚÍË ‰‡Ô ıÂÌ¿ÙˆÓ. ➥ ¶·Ú·Ù‹ÚËÛË
°2. ™‡ÓÙ·ÍË ∆· ›‰Ë ÙˆÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ∞Ϥ˜ Œ¯Ô˘Ó ÌfiÓÔ ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜. ∆›˜ ‰’ ÔéÎ iÓ àı˘Ì‹ÛÂÈÂÓ; (˘ÔΛÌÂÓÔ Î·È Ú‹Ì·) ™f ≠∂ÏÏËÓ Âr. (ÀÔΛÌÂÓÔ, Ú‹Ì· Î·È Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ) ™˘Ó¤ÌÂÈÍ·Ó (= Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÙËηÓ) Ôî ª·Î‰fiÓ˜ ÙÔÖ˜ ¶¤Ú۷Ș. (ÀÔΛÌÂÓÔ, Ú‹Ì· Î·È ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ) √é ÙÔÜÙÔ âÚˆÙá ÛÂ. (ÀÔΛÌÂÓÔ, Ú‹Ì· Î·È ‰‡Ô ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ·) \∞ıËÓ·ÖÔÈ ÛÙÚ·ÙËÁeÓ Â¥ÏÔÓÙÔ (= ÂͤÏÂÍ·Ó) ¶ÂÚÈÎϤ·. (ÀÔΛÌÂÓÔ, Ú‹Ì·, ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Î·È Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ)
™‡ÓıÂÙ˜ Œ¯Ô˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ¤Ó· ˘ÔΛÌÂÓ·, ·ÓÙÈΛÌÂÓ· ‹ ηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓ·, Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Ì ۇӉÂÛÌÔ ‹ ¯ˆÚ›˙ÔÓÙ·È Ì ÎfiÌÌ·. ∫¿ÛÙˆÚ Î·d ¶ÔÏ˘‰Â‡Î˘ àı¿Ó·ÙÔÈ âÁ¤ÓÔÓÙÔ. (¢‡Ô ˘ÔΛÌÂÓ·) ™ÔÊe˜ ηd ıÂÖÔ˜ ï àÓ‹Ú âÛÙÈ. (¢‡Ô ηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓ·) §·Î‰·ÈÌfiÓÈÔÈ Ù¿ Ù ̷ÎÚa Ù›¯Ë ηd ÙeÓ ¶ÂÈÚ·ÈÄ Î·Ù¤Ï·‚ÔÓ. (¢‡Ô ·ÓÙÈΛÌÂÓ·)
∂ÏÏÂÈÙÈΤ˜ ¶·Ú·Ï›ÂÙ·È Î¿ÔÈÔ˜ ‹ οÔÈÔÈ ‚·ÛÈÎÔ› fiÚÔÈ ÙÔ˘˜ (ˆ˜ ¢Îfiψ˜ ÂÓÓÔÔ‡ÌÂÓÔÈ). ¶ÔÏf ‰’ iÓ öÙÈ Ï›ˆ ¯¿ÚÈÓ ö¯ÔÈ. (¶·Ú·Ï›ÂÙ·È ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ ∂é·ÁfiÚ·˜) ∆Ô‡ÙˆÓ ‰’ ·úÙÈÔ˜ ï ÊıfiÓÔ˜. (¶·Ú·Ï›ÂÙ·È ÙÔ Ú. âÛÙ›)
∂·˘ÍË̤Ó˜ ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÚÈÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó Î·È ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜, ‰ËÏ. fiÚÔ˘˜ Ô˘ ‰È¢ÎÚÈÓ›˙Ô˘Ó Î·È Û˘ÌÏËÚÒÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·ÚÈÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜. ∂ú ÙȘ ‰˘ÓËıÂ›Ë ÂÚd ÙáÓ âÈÙË‰Â˘Ì¿ÙˆÓ Î·d ÙáÓ ÎÈÓ‰‡ÓˆÓ ·éÙÔÜ àÍ›ˆ˜ ÂåÂÖÓ. √≈Ùˆ Á¿Ú ÙÈÓ˜ ‰˘ÛÎfiψ˜ ÂʇηÛÈÓ.
96
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 97
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÂÓÙ¿ÍÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Û ηÙËÁÔڛ˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ù˘ Á′′ ÎÏ›Û˘ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· Ù· ÎÏ›ÓÂÙÂ: Ùe ÛáÌ·, ì ÊÚ¿ÛȘ, ï ‚·ÛÈχ˜, ì àÎÚfiÔÏȘ. 2. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË: ì ıÏքȘ _______________ (ÁÂÓ. ÂÓ.), Ùe ηÜÌ· _______________ (‰ÔÙ. ÂÓ.), ì Û‡ÓÂÛȘ _______________ (‰ÔÙ. ÂÓ.), ï ÔÚı̇˜ _______________ (·ÈÙ. ÏËı.), ì ÎÙÉÛȘ _______________ (·ÈÙ. ÏËı.), ì ÚÄÍȘ _______________ (‰ÔÙ. ÏËı.), ì ÊÚfiÓËÛȘ _______________ (ÎÏËÙ. ÂÓ.), ï ¯·Ï·˜ _______________ (ÁÂÓ. ÂÓ.), ì fiÏȘ _______________ (·ÈÙ. ÂÓ.), ï ÁÔÓ‡˜ _______________ (ÁÂÓ. ÂÓ.), ì Ù‡„Ș _______________ (‰ÔÙ. ÏËı.), Ùe ¯¿ÛÌ· _______________ (‰ÔÙ. ÏËı.). 3. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡: ÙÔÜ ‰ÒÌ·ÙÔ˜ → __________________ ÙeÓ îÂÚ¤· → __________________ (t) ÁÚ·ÊÂÖ˜ → __________________ ÙáÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ → __________________ Ùa˜ ‰‡ÛÂȘ → __________________ (t) ®‹ÛÂȘ → __________________ Ù·Ö˜ àÎÚÔfiÏÂÛÈ → __________________ ÙcÓ ¬ÏÈÛÈÓ → __________________ ÙFÉ Ê‡ÛÂÈ __________________ Ùˇ á î‰Ú‡Ì·ÙÈ → → __________________ ÙÔÜ Ê¿ÛÌ·ÙÔ˜ → __________________ ÙáÓ ÊÚ·ÁÌ¿ÙˆÓ → __________________ Ùa˜ Ù¿ÍÂȘ → __________________ (t) ʇÛÈ → __________________ Ù·Ö˜ χÛÂÛÈ → __________________ Ùˇá ‚·ÊÂÖ → __________________ ÙÔÖ˜ îÂÚÂÜÛÈ __________________ Ùˇ á ÎÏ¿ÛÌ·ÙÈ → → __________________ 4. ·. ¡· ÌÂÙ·ÁÚ¿„ÂÙ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÏfiÁȘ ÊÚ¿ÛÂȘ Ù˘ Ó.Â. Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÚıÔÁÚ·Ê›· Ù˘ ·.Â. ‚. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ٷ ÙÚÈÙfiÎÏÈÙ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Î·È Ó· Ù· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡. Á. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ Ì ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ù˘ Ó.Â.: ¤¯ˆ ˘’ fi„ÈÓ, ÂÓ ÂÍÂÏ›ÍÂÈ, ÎÔÈÓ‹ Û˘Ó·ÈÓ¤ÛÂÈ. 5. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ ·ÚÈıÌfi: ·. \∂Ó Ù·Ö˜ Ó‹ÛÔȘ Ù·‡Ù·È˜ ı·˘Ì·ÛÙ·d ‰˘Ó¿ÌÂȘ fiÏÂˆÓ ‚·Ú‚¿ÚˆÓ qÛ·Ó. ‚. ªÂÁ›ÛÙˆÓ â·›ÓˆÓ àÍ›·Ó ÓÔÌ›˙ˆ ÂrÓ·È ÙcÓ fiÏÈÓ. 6. ¡· ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÂÙ ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜: ·. ^∏ÌÂÖ˜ Ê˘Ï¿ÙÙÔÌÂÓ ÙÔf˜ ÙáÓ ıÂáÓ ¬ÚÎÔ˘˜. Â. §·Î‰·ÈÌfiÓÈÔÈ âÔÈÔÜÓÙÔ ÂåÚ‹ÓËÓ. ‚. √î àÁ·ıÔd ÛˇÒ˙ÔÓÙ·È. ÛÙ. §‡Û·Ó‰ÚÔ˜ Ù¿˜ Ù ӷܘ (= Ù· ÏÔ›·) ηd ÙÔf˜ Á. ªË‰bÓ ôÁ·Ó. ·å¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ ηd ÙpÏÏ· ¿ÓÙ· Âå˜ §¿Ì„·ÎÔÓ à‹Á·ÁÂÓ ‰. ™ÔÊeÓ Ùe ۷ʤ˜. (= Ô‰‹ÁËÛÂ, ÌÂÙ¤ÊÂÚÂ). 7. ¡· ÂÍÂÙ¿ÛÂÙ ·Ó Ô ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ Â›Ó·È ÛˆÛÙfi˜ (™) ‹ Ï·Óı·Ṳ̂ÓÔ˜ (§) Î·È Ó· ‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÂÙ ÙËÓ ·¿ÓÙËÛ‹ Û·˜: ·. √ûÔÙ ï â¯ıÚe˜ Ê›ÏÔ˜ âÛÙ›Ó: Û‡ÓıÂÙË ÚfiÙ·ÛË ‚. ^√ \∞ÏÎÈ‚È¿‰Ë˜ ˇü¯ÂÙÔ (= ·Ó·¯ÒÚËÛÂ, ¤Ê˘ÁÂ): ·˘ÍË̤ÓË ÚfiÙ·ÛË Á. ¶ÔÏÈÙ›· ÙÚÔÊc àÓıÚÒˆÓ âÛÙ›: Û‡ÓıÂÙË ÚfiÙ·ÛË ‰. £Ëڷ̤Ó˘ FìÚ¤ıË (= ÂÎϤ¯ıËÎÂ) ÚÂÛ‚Â˘Ùc˜ Âå˜ §·Î‰·›ÌÔÓ·: ÂÏÏÂÈÙÈ΋ ÚfiÙ·ÛË Â. ∞î ηÙËÁÔÚ›·È âÁ›ÁÓÔÓÙÔ ÔÏÏ·›: ·˘ÍË̤ÓË ÚfiÙ·ÛË ÛÙ. \∞ıËÓ·ÖÔÈ â›ıÔÓÙÔ ÙÔÖ˜ ôÚ¯Ô˘ÛÈ Î·d ÙÔÖ˜ ÓfiÌÔȘ: ·Ï‹ ÚfiÙ·ÛË
¢Èa ÙcÓ ÙáÓ ¯ÚËÌ¿ÙˆÓ ÎÙÉÛÈÓ ¿ÓÙ˜ Ôî fiÏÂÌÔÈ Á›ÁÓÔÓÙ·È ¶Ï¿ÙˆÓ, º·›‰ˆÓ 66c
ŸÏÔÈ ÔÈ fiÏÂÌÔÈ Á›ÓÔÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ·fiÎÙËÛË ·Á·ıÒÓ. ∞′ °Àª¡∞™π√À
97
∂¡√∆∏∆∞ 12
10-11-05
14:49
Page 98
∂ÓfiÙËÙ· 13
ARXAIA A GYMN(1-140)
¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÛÙÂÓ‹˜ ÊÈÏ›·˜ ˘‹ÚÍÂ Î·È ÂΛÓË Ô˘ Û˘Ó¤‰Â ÙÔÓ £ËÛ¤· Ì ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙˆÓ §·ÈıÒÓ ¶ÂÈÚ›ıÔ˘. ™ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· Ô £ËÛ¤·˜ ·¿ÁÂÈ ÙË ‚·Û›ÏÈÛÛ· ÙˆÓ ∞Ì·˙fiÓˆÓ, ÂÓÒ Ô ¶ÂÈÚ›ıÔ˘˜ Ê˘Ï¿ÂÈ Ù· ÓÒÙ· ÙÔ˘˜ (500-490 .Ã., ªÔ˘ÛÂ›Ô §Ô‡‚ÚÔ˘).
¢¿ÌˆÓ Î·È ºÈÓÙ›·˜ √ ¢Èfi‰ˆÚÔ˜ Ô ™ÈÎÂÏÈÒÙ˘ (1Ô˜ ·È. .Ã.) ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ µÈ‚ÏÈÔı‹ÎË, Ô˘ ·ÚÈıÌÔ‡Û ۷ڿÓÙ· ‚È‚Ï›·, ·ÏÏ¿ ‰Â ÛÒ˙ÂÙ·È ÔÏfiÎÏËÚÔ, Û˘Ó‰˘¿˙ÂÈ ÔÏϤ˜ Î·È ÔÈΛϘ ËÁ¤˜, ÁÈ· Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ·Ú¿ÏÏËÏ· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Î·È ÙË ÚˆÌ·˚΋ ÈÛÙÔÚ›·. ∞¢ı‡ÓÂÙ·È ÛÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÎÔÈÓfi, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ˘ÏÈÎfi ·ÓÂΉÔÙÔÏÔÁÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, Ô˘ ‰Â ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ··Ú·›ÙËÙ· Û ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜. ∆Ô ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi Ì ÙÔÓ ¢¿ÌˆÓ· Î·È ÙÔÓ ºÈÓÙ›· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› Â›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ Ô˘ ÂÚȤ¯ÂÈ Ë µÈ‚ÏÈÔı‹ÎË.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ Ù˘Ú·ÓÓÔÜÓÙÔ˜ ºÈÓÙ›·˜ ÙȘ ¶˘ı·ÁfiÚÂÈÔ˜ âÈ‚Â‚Ô˘Ï¢Îg˜ Ùˇá Ù˘Ú¿ÓÓˇˆ, ̤ÏÏˆÓ ‰b Ùɘ ÙÈ̈ڛ·˜ Ù˘Á¯¿ÓÂÈÓ, äF Ù‹Û·ÙÔ ·Úa ÙÔÜ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ¯ÚfiÓÔÓ Âå˜ Ùe ÚfiÙÂÚÔÓ L ‚Ô‡ÏÂÙ·È ‰ÈÔÈÎÉÛ·ÈØ ‰ÒÛÂÈÓ ‰’ öÊËÛÂÓ âÁÁ˘ËÙcÓ ÙáÓ Ê›ÏˆÓ ≤Ó·. ∆ÔÜ ‰b ‰˘Ó¿ÛÙÔ˘ ı·˘Ì¿Û·ÓÙÔ˜, Âå ÙÔÈÔÜÙfi˜ âÛÙÈ Ê›ÏÔ˜ n˜ ë·˘ÙeÓ Âå˜ ÙcÓ ÂîÚÎÙcÓ àÓÙ’ âΛÓÔ˘ ·Ú·‰ÒÛÂÈ, ÚÔÂηϤ۷Ùfi ÙÈÓ· ÙáÓ ÁÓˆÚ›ÌˆÓ ï ºÈÓÙ›·˜, ¢¿ÌˆÓ· ùÓÔÌ·, ¶˘ı·ÁfiÚÂÈÔÓ ÊÈÏfiÛÔÊÔÓ, n˜ öÁÁ˘Ô˜ Âéıf˜ âÁÂÓ‹ıË. ∆ÈÓb˜ ÌbÓ ÔsÓ âF‹ÓÔ˘Ó ÙcÓ ñÂÚ‚ÔÏcÓ Ùɘ Úe˜ ÙÔf˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÂéÓÔ›·˜, ÙÈÓb˜ ‰b ÙÔÜ âÁÁ‡Ô˘ ÚÔ¤ÙÂÈ·Ó Î·d Ì·Ó›·Ó ηÙÂÁ›ÓˆÛÎÔÓ. ¶Úe˜ ‰b ÙcÓ ÙÂÙ·Á̤ÓËÓ œÚ·Ó ±·˜ ï ‰ÉÌÔ˜ Û˘Ó¤‰Ú·ÌÂÓ, ηڷ‰ÔÎáÓ Âå Ê˘Ï¿ÍÂÈ ÙcÓ ›ÛÙÈÓ ºÈÓÙ›·˜. ò∏‰Ë ‰b Ùɘ œÚ·˜ Û˘ÁÎÏÂÈÔ‡Û˘ ºÈÓÙ›·˜ àÓÂÏ›ÛÙˆ˜ âd Ùɘ âÛ¯¿Ù˘ ÙÔÜ ¯ÚfiÓÔ˘ ®Ôɘ ‰ÚÔÌ·ÖÔ˜ qÏıÂ. £·˘Ì¿Û·˜ ÔsÓ ï ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ à¤Ï˘ÛÂÓ Ùɘ ÙÈ̈ڛ·˜ ÙeÓ âÁηÏÔ‡ÌÂÓÔÓ Î·d ·ÚÂοÏÂÛ ÙÔf˜ ôÓ‰Ú·˜ ÙÚ›ÙÔÓ ë·˘ÙeÓ Âå˜ ÙcÓ ÊÈÏ›·Ó ÚÔÛÏ·‚¤Ûı·È. ¢Èfi‰ˆÚÔ˜ ™ÈÎÂÏÈÒÙ˘, µÈ‚ÏÈÔı‹ÎË 10.4.3-6 (‰È·Û΢‹)
98
√ ∏Ú·ÎÏ‹˜ Î·È Ô ÈÛÙfi˜ Û‡ÓÙÚÔÊfi˜ ÙÔ˘ πfiÏ·Ô˜ ¿ӈ Û ٤ıÚÈÔ ¿ÚÌ· (520-510 .Ã., ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜) ∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:49
Page 99
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ Ù˘Ú·ÓÓÔÜÓÙÔ˜ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. Ù˘Ú·ÓÓ¤ˆ, Ù˘Ú·ÓÓá) âÈ‚Â‚Ô˘Ï¢ÎÒ˜ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. âÈ‚Ô˘Ï‡ˆ) Ùˇá Ù˘Ú¿ÓÓˇˆ ̤ÏÏˆÓ Ùɘ ÙÈ̈ڛ·˜ Ù˘Á¯¿ÓÂÈÓ FäÙ‹Û·ÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. ·åÙ¤ÔÌ·È, ·åÙÔÜÌ·È) Âå˜ Ùe ÚfiÙÂÚÔÓ L ‚Ô‡ÏÂÙ·È ‰ÈÔÈÎÉÛ·È (··Ú. ·ÔÚ. Ú. ‰ÈÔÈΤˆ, ‰ÈÔÈÎá) öÊËÛÂÓ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. ÊËÌ›) ÙÔÜ ‰b ‰˘Ó¿ÛÙÔ˘ ı·˘Ì¿Û·ÓÙÔ˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. ı·˘Ì¿˙ˆ) Âå ÙÔÈÔÜÙfi˜ âÛÙÈ Ê›ÏÔ˜ n˜ ë·˘ÙeÓ Âå˜ ÙcÓ ÂîÚÎÙcÓ àÓÙ’ âΛÓÔ˘ ·Ú·‰ÒÛÂÈ ÚÔÂηϤ۷ÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. ÚÔηϤÔÌ·È, ÚÔηÏÔÜÌ·È) n˜ öÁÁ˘Ô˜ âÁÂÓ‹ıË (ÔÚÈÛÙ. ·ı. ·ÔÚ. ·′ Ú. Á›ÁÓÔÌ·È) âF‹ÓÔ˘Ó (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. â·ÈÓ¤ˆ, â·ÈÓá) ÙcÓ ñÂÚ‚ÔÏcÓ Ùɘ Úe˜ ÙÔf˜ Ê›ÏÔ˘˜ ÂéÓÔ›·˜ ÙÔÜ âÁÁ‡Ô˘ ÚÔ¤ÙÂÈ·Ó Î·d Ì·Ó›·Ó ηÙÂÁ›(Á)ÓˆÛÎÔÓ ì ÙÂÙ·Á̤ÓË œÚ· ±·˜ ï ‰ÉÌÔ˜ Û˘Ó¤‰Ú·ÌÂÓ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. ‚′ Ú. Û˘ÓÙÚ¤¯ˆ) ηڷ‰ÔÎáÓ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. ηڷ‰ÔΤˆ, ηڷ‰ÔÎá) Ê˘Ï¿ÙÙˆ ÙcÓ ›ÛÙÈÓ (Ù¯ÓÈÎfi˜ ÓÔÌÈÎfi˜ fiÚÔ˜) õ‰Ë ‰b Ùɘ œÚ·˜ Û˘ÁÎÏÂÈÔ‡Û˘ âd Ùɘ âÛ¯¿Ù˘ ÙÔÜ ¯ÚfiÓÔ˘ ®Ôɘ öÚ¯ÔÌ·È ‰ÚÔÌ·ÖÔ˜ à¤Ï˘ÛÂÓ Ùɘ ÙÈ̈ڛ·˜ ÙeÓ âÁηÏÔ‡ÌÂÓÔÓ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. âÁηϤÔÌ·È, âÁηÏÔÜÌ·È) ÙÚ›ÙÔÓ ë·˘ÙeÓ Âå˜ ÙcÓ ÊÈÏ›·Ó ÚÔÛÏ·‚¤Ûı·È (··Ú. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÔÌ·È)
fiÙ·Ó ·ÛÎÔ‡Û ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· (‹Ù·Ó Ù‡Ú·ÓÓÔ˜) Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ Ô˘ ›¯Â Û˘ÓˆÌÔÙ‹ÛÂÈ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ¿Ú¯ÔÓÙ· Î·È ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· ÙÈ̈ÚËı› ˙‹ÙËÛ (‚. Ó.Â.: ·›ÙËÛË, ·›ÙËÌ·, ··Ú·›ÙËÙÔ˜) ÁÈ· Ó· Ù·ÎÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÙȘ ˘Ôı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ › (‚. Ó.Â.: ·Ê·Û›·, ·ÓÙÈÊ·ÙÈÎfi˜, ηٷʷÙÈÎfi˜) ÎÈ ÂÂȉ‹ Ô ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ·fiÚËÛ ·Ó ˘¿Ú¯ÂÈ Ù¤ÙÔÈÔ˜ Ê›ÏÔ˜ Ô˘ ı· ‰Â¯Ù› Ó· Ê˘Ï·ÎÈÛÙ› (‚. Ó.Â.: οıÂÈÚÍË) ·ÓÙ› ÁÈ· ΛÓÔÓ ÚÔÛοÏÂÛÂ Ô ÔÔ›Ô˜ ̋ΠÂÁÁ˘ËÙ‹˜ ·ÈÓÔ‡Û·Ó ÙËÓ ˘ÂÚ‚ÔÏ‹ Ù˘ ·Á¿Ë˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜ ηٷÏfiÁÈ˙·Ó ÂÈÔÏ·ÈfiÙËÙ· Î·È ·Ú·ÊÚÔÛ‡ÓË ÛÙÔÓ ÂÁÁ˘ËÙ‹ (‚. Ó.Â.: ÂÁÁ‡ËÛË, ¯¤ÁÁ˘Ô, ÊÂÚ¤ÁÁ˘Ô˜) Ë Î·ıÔÚÈṲ̂ÓË ÒÚ· fiÏÔ˜ Ô Ï·fi˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËΠ(‚. Ó.Â.: Û˘Ó‰ÚÔÌ‹, Û˘Ó‰ÚÔÌËÙÈÎfi˜) ÂÚÈ̤ÓÔÓÙ·˜ Ì ·ÁˆÓ›· ÙËÚÒ ÙËÓ ˘fiÛ¯ÂÛ‹ ÌÔ˘ Î·È fiÙ·Ó È· ÏËÛ›·˙Â Ë ÒÚ· ÛÙÔ ¤Û¯·ÙÔ Á‡ÚÈÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÛÙÈÁÌ‹ ¤Ú¯ÔÌ·È ÙÚ¤¯ÔÓÙ·˜ ·¿ÏÏ·Í ·fi ÙËÓ ÙÈ̈ڛ· ÙÔÓ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ (‚. Ó.Â.: ¤ÁÎÏËÌ·, ÂÁÎÏËÌ·ÙÈÎfi˜) Ó· ÙÔÓ ‰Â¯ÙÔ‡Ó ˆ˜ Ê›ÏÔ ÙÔ˘˜
¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ Ù˘Ú·ÓÓÔÜÓÙÔ˜: ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙÔÓ Ù‡Ú·ÓÓÔ ÙˆÓ ™˘Ú·ÎÔ˘ÛÒÓ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ ÙÔÓ ¶ÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔ (430-367 .Ã.) ‹ ÙÔÓ ¡ÂfiÙÂÚÔ (ÁÂÓÓ‹ıËΠÁ‡Úˆ ÛÙÔ 397 .Ã.), ηıÒ˜ Ô ·ÎÚÈ‚‹˜ ¯ÚÔÓÈÎfi˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎÔ‡ Â›Ó·È ·‰‡Ó·ÙÔ˜. ºÈÓÙ›·˜ ÙȘ ¶˘ı·ÁfiÚÂÈÔ˜: ºÈÏfiÛÔÊÔ˜ ·fi ÙȘ ™˘Ú·ÎÔ‡Û˜, Ô·‰fi˜ ÙÔ˘ ¶˘ı·ÁfiÚ·. √ ¶˘ı·ÁfiÚ·˜ ·fi ÙË ™¿ÌÔ (ÂÚ. 569-475 .Ã.) ˘‹ÚÍ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘˜ Ì·ıËÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜. ¶›ÛÙ¢ fiÙÈ ÔÈ ·ÚÈıÌÔ› Â›Ó·È Ë ·Ú¯‹ ÙˆÓ fiÓÙˆÓ, ˆ˜ ÌfiÓÔ fi,ÙÈ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÙ·È ·ÚÈıÌËÙÈο Â›Ó·È ˘·ÚÎÙfiØ ıˆÚÔ‡Û ›Û˘ fiÙÈ Ë ·ÚÌÔÓ›· Ô˘ ÂÈÎÚ·Ù› ÛÙÔ Û‡Ì·Ó Â›Ó·È Ë ›‰È· ·ÚÌÔÓ›· Ô˘ ‰È¤ÂÈ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ ·ÚÈıÌÒÓ. ∏ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ Û˘Ó‰‡·˙ ÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË Ì ÙË ıÚËÛΛ· Î·È ÂÚÈ›¯Â Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈο ÛÙÔȯ›·. ∫·ıÒ˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Ûˆı› ÁÚ·Ù¿ ÙÔ˘, ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· ›¯Â ·Ó·Ù˘¯ı› ¤ÓÙÔÓË Ì˘ıÔÏ·Û›· Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘. ¢¿ÌˆÓ: ¶˘ı·ÁfiÚÂÈÔ˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ ÙÔ˘ 4Ô˘ ·È. .Ã. ·fi ÙȘ ™˘Ú·ÎÔ‡Û˜. ∏ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ ‰‡Ô ʛψÓ, Ô˘ ·Ú·‰›‰ÂÙ·È Û ÔÏϤ˜ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜, ‰ÂÓ Â›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ ·Ë¯Â› ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. ∂›Ó·È Ì¿ÏÏÔÓ ·ÓÂΉÔÙÔÏÔÁÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, ÔˆÛ‰‹ÔÙ fï˜ ·ÓÙ·Ó·ÎÏ¿ ÙÔÓ ÛÙÂÓfi ‰ÂÛÌfi Ô˘ Û˘Ó¤‰Â ÙÔ˘˜ ˘ı·ÁÔÚ›Ԣ˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
99
∂¡√∆∏∆∞ 13
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 100
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. °È· ÔÈÔÓ ÏfiÁÔ Â›¯Â ηٷ‰ÈηÛÙ› Ô ºÈÓÙ›·˜ ·fi ÙÔÓ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ ÙˆÓ ™˘Ú·ÎÔ˘ÛÒÓ; 2. ¶ÔÈ· ¯¿ÚË ˙‹ÙËÛÂ Ô ºÈÓÙ›·˜ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË Ù˘ ÔÈÓ‹˜ ÙÔ˘; ¶ÔÈ· ÂÁÁ‡ËÛË ¤‰ˆÛ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘; 3. ¶Ò˜ ·ÓÙ¤‰Ú·ÛÂ Ë ÎÔÈÓ‹ ÁÓÒÌË ÛÙËÓ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ¢¿ÌˆÓ·; 4. ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó Ë ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘, fiÙ·Ó ‰È·›ÛÙˆÛ ÙË Û˘ÁÎÈÓËÙÈ΋ ÊÈÏ›· Ô˘ Û˘Ó¤‰Â ÙÔÓ ¢¿ÌˆÓ· Î·È ÙÔÓ ºÈÓÙ›· Î·È ÙË Û˘Ó·›ÛıËÛË Î·ı‹ÎÔÓÙÔ˜ Ô˘ ‰È¤ÎÚÈÓ ÙÔ˘˜ ˘ı·ÁÔÚ›Ԣ˜; °ÓˆÚ›˙ÂÙ ¿ÏÏ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÈÛÙÒÓ Ê›ÏˆÓ;
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ï Ù‡Ú·ÓÓÔ˜ [= Ô ·fiÏ˘ÙÔ˜ ¿Ú¯ˆÓ ÛÙÔ ÔÏ›ÙÂ˘Ì· Ù˘ Ù˘Ú·ÓÓ›‰·˜] ı. Ù˘Ú·ÓÓ[ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ Ù˘Ú·ÓÓÔÜÓÙÔ˜ Î·È Ù˘Ú¿ÓÓˇˆ]
Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
·Ï¿
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋
∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
Ù˘Ú·ÓÓ‡ˆ Ù˘Ú·ÓÓ›˙ˆ
Ù˘Ú·ÓÓá Ù˘Ú·ÓÓ›· ì Ù˘Ú·ÓÓ›˜ (-›‰·) Ù˘Ú·ÓÓÈÎfi˜
Ù˘Ú·ÓÓÔÎÙÔÓá Ù˘Ú·ÓÓÔÔÈfi˜ àÙ˘Ú¿ÓÓ¢ÙÔ˜ ÌÈÛÔÙ‡Ú·ÓÓÔ˜ ÊÈÏÔÙ‡Ú·ÓÓÔ˜ Î·Ù·Ù˘Ú·ÓÓá
ï Ù˘Ú·ÓÓÔÎÙfiÓÔ˜ ì Ù˘Ú·ÓÓÔÎÙÔÓ›·
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ Ù˘Ú·ÓÓ›ÛÎÔ˜ [= Ô ÌÈÎÚ‹˜ ·Í›·˜ Ù‡Ú·ÓÓÔ˜] Ù˘Ú¿ÓÓÈÛÌ· Ô Ù˘Ú·ÓÓfiÛ·˘ÚÔ˜ [= ›‰Ô˜ Û·ÚÎÔ‚fiÚÔ˘ ‰ÂÈÓÔÛ·‡ÚÔ˘]
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÙ ÙÔ Â›ıÂÙÔ «Ù˘Ú·ÓÓÈÎfi˜» Ì ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο «ÂÍÔ˘Û›·» Î·È «Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿» Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ÛÙË Ó.Â. Ì›· ÚfiÙ·ÛË Ì ÙȘ ÊÚ¿ÛÂȘ Ô˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó. 2. ¡· ‚Ú›Ù ·fi ÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î· Û˘ÓÒÓ˘Ì· ÙˆÓ Ï¤ÍˆÓ: ‰ÈÎÙ¿ÙÔÚ·˜ – ηٷÈÂÛÙÈÎfi˜ Î·È Ù·Ï·ÈˆÚ›· – Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ.
100
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 101
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο (‚′′ ̤ÚÔ˜) ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÂÈı¤ÙˆÓ Ô˘ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó: ·. ÏËÛÌÔÓ‹, ‰ËÏ. ·ÊıÔÓ›· οÔÈÔ˘ Ú¿ÁÌ·ÙÔ˜ -ÂȘ ÙÔÏÌ‹ÂȘ (ÁÂÓ. -ÂÓÙÔ˜) < ÙfiÏÌË -fiÂȘ àÛÙÂÚfiÂȘ < àÛÙ‹Ú -(ÂÈ)Ófi˜ ÛÎÔÙÂÈÓfi˜ < ÛÎfiÙÔ˜ -Ïfi˜ ÊÂȉˆÏfi˜ < ÊÂÈ‰Ò ‚. ¯ÚfiÓÔ ‹ ̤ÙÚÔ -(Ë)Ïfi˜ à·ÙËÏfi˜ < à¿ÙË -(È)·ÖÔ˜ ÌËÓÈ·ÖÔ˜ < Ì‹ÓË (= ÛÂÏ‹ÓË) -(·)ϤԘ ®ˆÌ·Ï¤Ô˜ < ®ÒÌË -‹ÛÈÔ˜ ìÌÂÚ‹ÛÈÔ˜ < ì̤ڷ -Úfi˜ (-·Úfi˜, ÏÈ·Úfi˜ < ϛԘ, -ÈÓfi˜ â·ÚÈÓfi˜ < ö·Ú -ÂÚfi˜, -ËÚfi˜, ‰ÚÔÛÂÚfi˜ < ‰ÚfiÛÔ˜ -˘Úfi˜) -҉˘ Ì·ÓÈ҉˘ < Ì·Ó›·
∞Û΋ÛÂȘ 1. ∞fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ›ıÂÙ· Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÏËÛÌÔÓ‹, ¯ÚfiÓÔ ‹ ̤ÙÚÔ: 片ÓË > ______________________________ Ù‡¯Ë > ______________________________ ı¤ÚÔ˜ > ______________________________ ÊÏfiÍ (ÁÂÓ. ÊÏÔÁfi˜) > ______________________________ öÙÔ˜ > ______________________________ ÊıfiÓÔ˜ > ______________________________ 2. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ ›ıÂÙ· (ÛÙ‹ÏË ∞′′) Ì ÙȘ ¤ÓÓÔȘ Ô˘ ·˘Ù¿ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó (ÛÙ‹ÏË µ′′). ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ·fi ÔÈ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ù˘ ·.Â. ·Ú¿ÁÔÓÙ·È: ∞′′ 1. ͇ÏÈÓÔ˜ 2. Ì¿¯ÈÌÔ˜ 3. ¯·Ú›ÂȘ 4. äıÈÎfi˜ 5. ÌÔχ‚‰ÈÓÔ˜ 6. â¯ıÚfi˜ 7. ÛıÂÓ·Úfi˜ 8. ÂÈӷϤԘ 9. Ì·ÓÈÎfi˜ 10. ÌÂÛËÌ‚ÚÈÓfi˜
µ′′ ·. ‡ÏË ‹ ¯ÚÒÌ· ‚. ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ‹ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË Ì ·˘Ùfi Á. ηٿÏÏËÏÔ˜ ÁÈ· ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ‰. ÏËÛÌÔÓ‹ Â. ¯ÚfiÓÔ˜ ‹ ̤ÙÚÔ
∞′ °Àª¡∞™π√À
101
∂¡√∆∏∆∞ 13
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 102
°1. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ ∞·Ú¤ÌÊ·Ù· Î·È ÌÂÙÔ¯¤˜ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙȘ ÂÁÎÏ›ÛÂȘ, ÙÔ Ú‹Ì· Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÈ ‰‡Ô ÔÓÔÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜, ÙÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ Î·È ÙË ÌÂÙÔ¯‹.
·. ∆Ô ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ∆Ô ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ Ï¤ÁÂÙ·È ¤ÙÛÈ, ÁÈ·Ù› Ë Î·Ù¿ÏËÍ‹ ÙÔ˘ ‰Â ‰ËÏÒÓÂÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ (ÛÙÂÚËÙÈÎfi à- + ·ÚÂÌÊ·›Óˆ). ∂›Ó·È ¿ÎÏÈÙÔ˜ ÚËÌ·ÙÈÎfi˜ Ù‡Ô˜ Ô˘, fiÙ·Ó Â›Ó·È ¤Ó·ÚıÚÔ, ÈÛÔ‰˘Ó·Ì› Ì ·ÊËÚË̤ÓÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi (‚Ï. ·Ú·Î¿Ùˆ ÛÙË ™‡ÓÙ·ÍË). ñ ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ··ÚÂÌÊ¿ÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ʈӋ ÂÓÂÛÙÒÙ·˜ ̤ÏÏÔÓÙ·˜ ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ· Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ· ¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ· Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ·
-ÂÈÓ ÙÔ͇ÂÈÓ -ÂÈÓ Ú¿ÙÙÂÈÓ -ÂÈÓ ÁÚ¿ÊÂÈÓ -ÂÈÓ Â›ıÂÈÓ
-ÛÂÈÓ ÙÔ͇ÛÂÈÓ -ÍÂÈÓ Ú¿ÍÂÈÓ -„ÂÈÓ ÁÚ¿„ÂÈÓ -ÛÂÈÓ Â›ÛÂÈÓ
·fiÚÈÛÙÔ˜ ·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜ -Û·È -Î¤Ó·È ÙÔÍÂÜÛ·È ÙÂÙÔÍÂ˘Î¤Ó·È -Í·È -¯¤Ó·È ÚÄÍ·È ÂÚ·¯¤Ó·È -„·È -Ê¤Ó·È ÁÚ¿„·È ÁÂÁÚ·Ê¤Ó·È -Û·È -Î¤Ó·È ÂÖÛ·È ÂÂÈΤӷÈ
1. ∆Ô ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ÙÔ˘ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ‰ÂÓ ·›ÚÓÂÈ ·‡ÍËÛË (fiˆ˜ Î·È ÔÈ ÂÁÎÏ›ÛÂȘ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÏËÓ Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜). 2. ∆Ô ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ‰È·ÙËÚ› ÙÔÓ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi, .¯. ‚Â-‚Ô˘Ï¢ΤӷÈ, ÙÂ-ı·˘Ì·Î¤Ó·È, â-Û΢·Î¤Ó·È. 3. ∆Ô ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÙÔ˘ Ú. ÂåÌd ›ӷÈ: ÂrÓ·È. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
‚. ∏ ÌÂÙÔ¯‹ ∏ ÌÂÙÔ¯‹ Â›Ó·È ÚËÌ·ÙÈÎfi ›ıÂÙÔ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÚ›· Á¤ÓË Î·È ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ÙÚÂȘ ηٷϋÍÂȘ (ÙÚÈÁÂÓ¤˜ Î·È ÙÚÈηٿÏËÎÙÔ).
102
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 103
ñ ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ʈӋ ÂÓÂÛÙÒÙ·˜
ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ·
Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ·
¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ·
Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ·
̤ÏÏÔÓÙ·˜
-ˆÓ, -Ô˘Û·, -ÔÓ -ÛˆÓ, -ÛÔ˘Û·, -ÛÔÓ ï ÙÔ͇-ˆÓ, ï ÙÔ͇-ÛˆÓ ì ÙÔ͇-Ô˘Û· ì ÙÔ͇-ÛÔ˘Û· Ùe ÙÔÍÂÜ-ÔÓ Ùe ÙÔÍÂÜ-ÛÔÓ -ˆÓ, -Ô˘Û·, -ÔÓ -͈Ó, -ÍÔ˘Û·, -ÍÔÓ ï Ú¿ÙÙˆÓ ï Ú¿ÍˆÓ ì Ú¿ÙÙÔ˘Û· ì Ú¿ÍÔ˘Û· Ùe ÚÄÙÙÔÓ Ùe ÚÄÍÔÓ -ˆÓ, -Ô˘Û·, -ÔÓ -„ˆÓ, -„Ô˘Û·, -„ÔÓ ï ÁÚ¿ÊˆÓ ï ÁÚ¿„ˆÓ ì ÁÚ¿ÊÔ˘Û· ì ÁÚ¿„Ô˘Û· Ùe ÁÚ¿ÊÔÓ Ùe ÁÚ¿„ÔÓ -ˆÓ, -Ô˘Û·, -ÔÓ -ÛˆÓ, -ÛÔ˘Û·, -ÛÔÓ ï ›ıˆÓ ï Â›ÛˆÓ ì ›ıÔ˘Û· ì ›ÛÔ˘Û· Ùe ÂÖıÔÓ Ùe ÂÖÛÔÓ
·fiÚÈÛÙÔ˜ -Û·˜, -Û·Û·, -Û·Ó ï ÙÔ͇-Û·˜ ì ÙÔ͇-Û·Û· Ùe ÙÔÍÂÜ-Û·Ó -Í·˜, -Í·Û·, -Í·Ó ï Ú¿Í·˜ ì Ú¿Í·Û· Ùe ÚÄÍ·Ó -„·˜, -„·Û·, -„·Ó ï ÁÚ¿„·˜ ì ÁÚ¿„·Û· Ùe ÁÚ¿„·Ó -Û·˜, -Û·Û·, -Û·Ó ï ›۷˜ ì ›۷۷ Ùe ÂÖÛ·Ó
·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜ -ÎÒ˜, -΢ַ, -Îfi˜ ï ÙÂÙÔÍ¢-ÎÒ˜ ì ÙÂÙÔÍ¢-΢ַ Ùe ÙÂÙÔÍ¢-Îfi˜ -¯Ò˜, -¯˘Ö·, -¯fi˜ ï ÂÚ·¯Ò˜ ì ÂÚ·¯˘Ö· Ùe ÂÚ·¯fi˜ -ÊÒ˜, -Ê˘Ö·, -Êfi˜ ï ÁÂÁÚ·ÊÒ˜ ì ÁÂÁÚ·Ê˘Ö· Ùe ÁÂÁÚ·Êfi˜ -ÎÒ˜, -΢ַ, -Îfi˜ ï ÂÂÈÎÒ˜ ì ÂÂÈ΢ַ Ùe ÂÂÈÎfi˜
1. ∏ ÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ‰ÂÓ ·›ÚÓÂÈ ·‡ÍËÛË. 2. ∏ ÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ‰È·ÙËÚ› ÙÔÓ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi, .¯. ï âÛ΢·ÎÒ˜, ì âÛ΢·Î˘Ö·, Ùe âÛ΢·Îfi˜. 3. ∏ ÌÂÙÔ¯‹ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÙÔ˘ Ú. ÂåÌd ›ӷÈ: üÓ, ÔsÛ·, ùÓ. 4. ∆Ô ·ÚÛÂÓÈÎfi Î·È Ô˘‰¤ÙÂÚÔ Á¤ÓÔ˜ ÙˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ Ù˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙË Á′′ ÎÏ›ÛË, ÂÓÒ ÙÔ ıËÏ˘Îfi Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ıËÏ˘Î¿ Û -· Ù˘ ·′′ ÎÏ›Û˘. ∂ÈϤÔÓ, ÙÔ ıËÏ˘Îfi ÛÙË ÁÂÓÈ΋ ÙÔ˘ ÏËı˘ÓÙÈÎÔ‡ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È ¿ÓÙÔÙ ÛÙË Ï‹ÁÔ˘Û·, .¯. ÙáÓ Ï˘Ô˘ÛáÓ, ÙáÓ Ï˘ÛÔ˘ÛáÓ, ÙáÓ Ï˘Û·ÛáÓ, ÙáÓ ÏÂÏ˘Î˘ÈáÓ. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
°2. ™‡ÓÙ·ÍË 1. ∆Ô ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ∏ ÔÓÔÌ·ÙÈ΋ ʇÛË ÙÔ˘ ··ÚÂÌÊ¿ÙÔ˘ Ê·›ÓÂÙ·È ·fi ÙÔ fiÙÈ ÌÔÚ› Ó· ¤¯ÂÈ ¿ÚıÚÔ (Ô˘‰ÂÙ¤ÚÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜, ÂÓÈÎÔ‡ ·ÚÈıÌÔ‡) Û fiϘ ÙȘ ÙÒÛÂȘ, .¯. Ùe Ú¿ÙÙÂÈÓ, ÙÔÜ Ú¿ÙÙÂÈÓ. §¤ÁÂÙ·È ÙfiÙ ¤Ó·ÚıÚÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙȘ Û˘ÓÙ·ÎÙÈΤ˜ ¯Ú‹ÛÂȘ ÂÓfi˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ (‰¤¯ÂÙ·È ¿ÚÓËÛË Ì‹), .¯. ∆e ϷΈӛ˙ÂÈÓ âÛÙd ÊÈÏÔÛÔÊÂÖÓ (ÙÔ ¤Ó·ÚıÚÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ Ùe ϷΈӛ˙ÂÈÓ Â›Ó·È ˘ÔΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ âÛÙ›). ∆Ô ¿Ó·ÚıÚÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ (ÂȉÈÎfi Î·È ÙÂÏÈÎfi) Â›Ó·È ÈÔ Û˘¯Ófi Î·È ¤¯ÂÈ ÔÏϤ˜ Û˘ÓÙ·ÎÙÈΤ˜ ¯Ú‹ÛÂȘ, ÔÈ Î˘ÚÈfiÙÂÚ˜ ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ›ӷÈ: ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Û ÚÔÛˆÈο Ú‹Ì·Ù· Î·È ˘ÔΛÌÂÓÔ Û ·ÚfiÛˆ· Ú‹Ì·Ù· ‹ ·Úfiۈ˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ.
∞′ °Àª¡∞™π√À
103
∂¡√∆∏∆∞ 13
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 104
¿Ó·ÚıÚÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ
∂›‰Ô˜ ∆ÂÏÈÎfi: ∂ȉÈÎfi: ñ ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì ÙË Ï¤ÍË «Ó·», ñ ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì ÙȘ ϤÍÂȘ «fiÙÈ», «ˆ˜», ñ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó «Ï¤ˆ», «ÓÔ- ñ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó «ı¤Ïˆ», «ÌÔÚÒ», «ÚÔÙÚ¤ˆ», «··ÁÔÚ‡ˆ» Î.¿., Ì›˙ˆ», «ÁÓˆÚ›˙ˆ», «·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÌ·È» Î.¿., ñ ‰¤¯ÂÙ·È ¿ÚÓËÛË Ì‹: ñ ‰¤¯ÂÙ·È ¿ÚÓËÛË Ôé: ∆a˜ Û˘Óı‹Î·˜ χÂÈÓ âȯÂÈÚÔÜÛÈÓ. \∂ΛÓÔ˘˜ χÂÈÓ ÊËÌd ÙcÓ ÂåÚ‹ÓËÓ.
µ·ÛÈΤ˜ Û˘ÓÙ·ÎÙÈΤ˜ ¯Ú‹ÛÂȘ Û ÚÔÛˆÈο Ú‹Ì·Ù·, ‰ËÏ. Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Û fiÏ· Ù· ÚfiÛˆ· Î·È ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ˘ÔΛÌÂÓÔ Î¿ÔÈÔ ÚfiÛˆÔ, ˙ÒÔ ‹ Ú¿ÁÌ·. ò∂ÊËÛ ‰ÒÛÂÈÓ âÁÁ˘ËÙcÓ ≤Ó· ÙáÓ Ê›ÏˆÓ. ñ ÀÔΛÌÂÓÔ Û ·ÚfiÛˆ· Ú‹Ì·Ù·, ‰ËÏ. Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ··ÓÙÔ‡Ó ÌfiÓÔ ÛÙÔ Á′ ÂÓ. ÚfiÛˆÔ Î·È ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ˘ÔΛÌÂÓÔ Î¿ÔÈÔ ÚfiÛˆÔ, ˙ÒÔ ‹ Ú¿ÁÌ·. ∂›Ó·È ·ÚfiÌÔÈ· Ì ٷ Ó.Â. «Ú¤ÂÈ», «Ï¤ÁÂÙ·È», «ÂÓ‰¤¯ÂÙ·È» Î.¿.Ø Û˘ÓËı¤ÛÙÂÚ· ÛÙËÓ ·.Â. Â›Ó·È Ù· ‰ÂÖ, ¯Ú‹ (= Ú¤ÂÈ), ÚÔÛ‹ÎÂÈ (= ·ÚÌfi˙ÂÈ). ∆ËÓ ›‰È· Û˘ÓÙ·ÎÙÈ΋ ı¤ÛË ·›ÚÓÂÈ ÙÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ Î·È Ì ·Úfiۈ˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ, ‰ËÏ. ÊÚ¿ÛÂȘ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·È ·fi ¤Ó· ›ıÂÙÔ ‹ ¤Ó· ›ÚÚËÌ· Î·È ÙÔ Á′ ÂÓÈÎfi ÚfiÛˆÔ ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÂåÌd Î·È ö¯ˆ, .¯. ‰›Î·ÈfiÓ âÛÙÈ (= Â›Ó·È ‰›Î·ÈÔ / Â›Ó·È ÛˆÛÙfi), ηÏfiÓ âÛÙÈ (= Â›Ó·È fiÌÔÚÊÔ / Â›Ó·È Î·Ïfi), ηÏᘠö¯ÂÈ (= ηÏfiÓ âÛÙÈ): ¶ÚÔÛ‹ÎÂÈ ñÌÖÓ ÙÔf˜ ÚÔÁfiÓÔ˘˜ ÌÈÌÂÖÛı·È. ¢›Î·ÈfiÓ âÛÙÈÓ ñbÚ ÌÂÁ¿ÏˆÓ âÁÎÏËÌ¿ÙˆÓ ‰ÂÈÓa˜ ÔÈÂÖÛı·È Ùa˜ ÙÈ̈ڛ·˜. ñ ∞ÓÙÈΛÌÂÓÔ
2. ∏ ÌÂÙÔ¯‹ √È ÌÂÙÔ¯¤˜, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË Û˘ÓÙ·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È Û ÙÚÂȘ ηÙËÁÔڛ˜: ÂÈıÂÙÈΤ˜, ηÙËÁÔÚËÌ·ÙÈΤ˜, ÂÈÚÚËÌ·ÙÈΤ˜. ∂ÈıÂÙÈ΋ ∫·ÙËÁÔÚËÌ·ÙÈ΋ ñ ªÂÙ·ÊÚ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ·Ó·ÊÔÚÈ΋ ÚfiÙ·ÛË Ì ÙȘ ϤÍÂȘ
«Ô˘», «Ô ÔÔ›Ô˜». ™˘Ó‹ıˆ˜ Â›Ó·È ¤Ó·ÚıÚË. ñ ™˘ÓÙ·ÎÙÈο ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ı¤ÛÂȘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Î·È ÂÈı¤ÙˆÓ. ^√ ʇÁˆÓ fiÓÔ˘˜ ʇÁÂÈ ÙÈÌ¿˜ (= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·ÔʇÁÂÈ ÙÔ˘˜ ÎfiÔ˘˜ ·ÔʇÁÂÈ Î·È ÙȘ ÙÈ̤˜). ∂ÈÚÚËÌ·ÙÈ΋ §ÂÈÙÔ˘ÚÁ› ˆ˜ ›ÚÚËÌ·. ªÔÚ› Ó· ›ӷÈ:
ñ ªÂÙ·ÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì ÙȘ ϤÍÂȘ «Ó·», «fiÙÈ» Î·È (Û·-
ÓÈfiÙÂÚ·, fiÙ·Ó ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi Ú‹Ì· „˘¯ÈÎÔ‡ ¿ıÔ˘˜) «Ô˘». ñ ∂Í·ÚÙ¿Ù·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi Ú. Û˘Ó‰ÂÙÈο, ÁÓˆÛÙÈο, ·ÈÛıËÙÈο, ¤Ó·Ú͢, Ï‹Í˘, „˘¯ÈÎÔ‡ ¿ıÔ˘˜. \∂ÌÔd ¯·Ú›˙Ô˘ àÔÎÚÈÓfiÌÂÓÔ˜ (= ∫¿Ó ÌÔ˘ ÙË ¯¿ÚË Ó· ÌÔ˘ ··ÓÙ‹ÛÂȘ).
ñ ÙÚÔÈ΋ [ÌÙÊÚ. Ì Ó.Â. ÌÂÙÔ¯‹ (-ÓÙ·˜), «Ì ÙÔ Ó·»]
o∏ÏıÂÓ ö¯ˆÓ (= ¤¯ÔÓÙ·˜) çÏ›Á·˜ ӷܘ. ñ ¯ÚÔÓÈ΋ (ÌÙÊÚ. «fiÙ·Ó», «·ÊÔ‡», «ÂÓÒ»)
√yÙÔ˜ ÙÔÛ·ÜÙ· ÂågÓ (= ·ÊÔ‡ ›Â) àÉÏıÂÓ. ñ ·ÈÙÈÔÏÔÁÈ΋ (ÌÙÊÚ. «ÂÂȉ‹», «·ÊÔ‡», «ÂÊfiÛÔÓ»)
∫ÈÓ‰˘Ó‡۷ÓÙ˜ (= ÂÂȉ‹ ÎÈÓ‰‡ÓÂ˘Û·Ó) ìÙÙËıÉÓ·È à¯ÒÚËÛ·Ó. ñ ÙÂÏÈ΋ (ÌÙÊÚ. «ÁÈ· Ó·», ‰ËÏÒÓÂÈ ÛÎÔfi Î·È ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ¯ÚfiÓÔ Ì¤ÏÏÔÓÙ·)
∆ÔÜÙÔ Ï¤ÍˆÓ (= ÁÈ· Ó· ˆ) öÚ¯ÔÌ·È. ñ ˘ÔıÂÙÈ΋ (ÌÙÊÚ. «·Ó»)
∆·ÜÙ· ÔÈÔÜÓÙ˜ (= ·Ó οÓÂÙÂ) Ùa ‰›Î·È· „ËÊÈÂÖÛıÂ. ñ ÂÓ·ÓÙȈ̷ÙÈ΋ (ÌÙÊÚ. «·Ó ηȻ, «ÌÔÏÔÓfiÙÈ»)
\√Ï›ÁÔÈ ùÓÙ˜ (= ·Ó Î·È ‹Ù·Ó) âÓ›ÎËÛ·Ó.
104
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 105
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ٷ ··Ú¤ÌÊ·Ù· Â.Ê. ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Î·È Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÙ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘˜. 2. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ٷ ··Ú¤ÌÊ·Ù· Î·È ÙȘ ÌÂÙÔ¯¤˜ (Î·È ÛÙ· ÙÚ›· Á¤ÓË) fiÏˆÓ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚËÌ¿ÙˆÓ: âÈ‚Ô˘Ï‡ˆ, Ê˘Ï¿ÙÙˆ, ı·˘Ì¿˙ˆ. 3. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ÙÔ ıËÏ˘Îfi Á¤ÓÔ˜ Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÙÔ˘ Ú. âÈ‚Ô˘Ï‡ˆ, Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜ ̤ÏÏÔÓÙ· ÙÔ˘ Ú. Ê˘Ï¿ÙÙˆ Î·È Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ Ú. ı·˘Ì¿˙ˆ. 4. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÙȘ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂȘ, Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÂÙ ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ÙȘ ÎÏ›ÓÂÙ ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÛÙÔ Á¤ÓÔ˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È: ·. ∆·ÜÙ· Ú¿Í·˜ âΛÓÔ˘˜ Â鉷›ÌÔÓ·˜ ÔÈ‹ÛÂȘ. ‚. ^∏ ï‰e˜ ì ôÁÔ˘Û· Úe˜ àÚÂÙcÓ Ì·ÎÚ¿ âÛÙÈ. Á. \∂Ág ÂÈÚ¿ÛÔÌ·› Û ‰È‰¿ÛÎÂÈÓ ¬ÙÈ àÏËıÉ Ï¤Áˆ, àÚÍ¿ÌÂÓÔ˜ àe Ùɘ ù„ˆ˜. ‰. ÷›ÚÔ˘ÛÈ ÂÚd ÙáÓ ôÏÏˆÓ Î·ÎᘠϤÁÔÓÙ˜. Â. ∆ÚÈ‹ÚÂȘ âͤÂÌÔÓ ó˜ Áɘ ηd ı·Ï¿ÙÙ˘ ôÚÍÔÓÙ˜. 5. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ٷ ··Ú¤ÌÊ·Ù· ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂȘ, Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÂÙ ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Ù· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜: ·. ∆e ÌbÓ ÜÚ Ôî ôÓıÚˆÔÈ ®÷·‰›ˆ˜ ηıÔÚáÛÈÓ (= ÎÔÈÙ¿˙Ô˘Ó), Âå˜ ‰b ÙeÓ ≥ÏÈÔÓ Ôé ‰‡Ó·ÓÙ·È àÓÙȂϤÂÈÓ. ‚. ∫›ÌˆÓ äÓ¿ÁηÛ ÙeÓ ‚·ÛÈϤ· Û˘Ó¿„·È Ì¿¯ËÓ. Á. √yÙÔ˜ ÔúÂÙ·È (= ÓÔÌ›˙ÂÈ) ‰›Î·È· Ú¿ÙÙÂÈÓ. ‰. \∞e ∫Ó›‰Ô˘ ̤¯ÚÈ ™ÈÓÒ˘ ≠∂ÏÏËÓ˜ ÙcÓ \∞Û›·Ó ·ÚÔÈÎÔÜÛÈÓ, ÔR˜ (= ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜) Ôé ‰ÂÖ Â›ıÂÈÓ, àÏÏa Ìc ΈχÂÈÓ (= Ó· ÌËÓ ÂÌÔ‰›˙Ô˘ÌÂ) ÙÔÜ ÔϤÌÔ˘. Â. ™ˆÎÚ¿Ù˘ ‚Ô‡ÏÂÙ·È (= ı¤ÏÂÈ) ‰È‰¿ÛÎÂÈÓ ÙÔf˜ Û˘ÓfiÓÙ·˜ (= ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘) ÙcÓ àÚÂÙ‹Ó. 6. ™˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ Ù· ˙ËÙÔ‡ÌÂÓ· ÛÙ· ÙÂÙÚ·ÁˆÓ›‰È· ı· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ÛÙËÓ ¤Á¯ÚˆÌË ÛÙ‹ÏË ÌÈ· ϤÍË Ô˘ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÛÙËÓ ·.Â. ÙË «Ê˘Ï·Î‹»: ·. ·. ··Ú. ̤ÏÏ. Ú. χˆ ‚. ··Ú. ·ÔÚ. Ú. ®¿Ùˆ ‚. Á. ··Ú. ·Ú·Î. Ú. Ú¿ÙÙˆ Á. ‰. ÔÓÔÌ. ÂÓ. ıËÏ. ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ÎfiÙˆ ‰. Â. ÁÂÓ. ÂÓ. ·ÚÛ. ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. ®›Ùˆ Â. ÛÙ. ÁÂÓ. ÂÓ. ıËÏ. ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. ›ıˆ ÛÙ.
7. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÛÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ΛÌÂÓÔ ÙȘ ÌÂÙÔ¯¤˜ Î·È Ù· ··Ú¤ÌÊ·Ù· Â.Ê. Î·È Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÙ ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘˜. ∆e ‰b ÁÂÓÓËıbÓ ÔéÎ qÓ Î‡ÚÈÔ˜ ï ÁÂÓÓ‹Û·˜ ÙÚ¤ÊÂÈÓ, àÏÏ’ öÊÂÚ Ϸ‚gÓ Âå˜ ÙfiÔÓ ÙÈÓa ϤۯËÓ Î·ÏÔ‡ÌÂÓÔÓ, âÓ ˇz ηı‹ÌÂÓÔÈ ÙáÓ Ê˘ÏÂÙáÓ Ôî ÚÂÛ‚‡Ù·ÙÔÈ (= ÔÈ ÁÂÚÔÓÙfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ·Ú¯ËÁÔ‡˜ ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ) ηٷ̷ıfiÓÙ˜ (= ·ÊÔ‡ Âͤٷ˙·Ó) Ùe ·È‰¿ÚÈÔÓ, Âå ÌbÓ Âé·Áb˜ ÂúË (= ·Ó ‹Ù·Ó ·ÚÙÈÌÂϤ˜) ηd ®ˆÌ·Ï¤ÔÓ, ÙÚ¤ÊÂÈÓ âΤÏ¢ÔÓ. ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, §˘ÎÔÜÚÁÔ˜ 16.1
¶Úe˜ ‰b ÙeÓ Ê›ÏÔÓ ö¯ÂÈÓ œÛÂÚ Úe˜ ·ñÙfiÓ (öÛÙÈ ÁaÚ ï Ê›ÏÔ˜ ôÏÏÔ˜ ·éÙfi˜) \∞ÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘, \∏ıÈÎa ¡ÈÎÔÌ¿¯ÂÈ· 1166a 31
™ÙÔÓ Ê›ÏÔ Ó· Û˘ÌÂÚÈʤÚÂÛ·È fiˆ˜ ÛÙÔÓ Â·˘Ùfi ÛÔ˘ (ÁÈ·Ù› Ô Ê›ÏÔ˜ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ¿ÏÏÔ˜ ÛÔ˘ ·˘Ùfi˜). ∞′ °Àª¡∞™π√À
105
∂¡√∆∏∆∞ 13
10-11-05
14:50
Page 106
∂ÓfiÙËÙ· 14
ARXAIA A GYMN(1-140)
∂ÈÎfiÓ· ·fi ¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊÔ ÙÔ˘ ∞ÁÁ¤ÏÔ˘ µÂÚÁÈΛԢ ÁÈ· ÙÔ ¶ÂÚd ˙ˇÒˆÓ å‰ÈfiÙËÙÔ˜ ÙÔ˘ ª. ºÈÏ‹ (µÔ‰ÏÂ˚·Ó‹ µÈ‚ÏÈÔı‹ÎË √ÍÊfiډ˘)
ŒÓ· ¿‰ÈÎÔ ·Ú¿ÔÓÔ √ ̇ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘ Ô˘ ı· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ì ¯ÈÔ˘ÌÔÚÈÛÙÈÎfi ÙÚfiÔ Ò˜ ¤Ó· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Û ̤ÁÂıÔ˜ Î·È ·ÓÒÙÂÚÔ ÛÂ Ì˘˚΋ ‰‡Ó·ÌË ÔÓ ÌÔÚ› Ó· ËÙÙËı› ·fi ¤Ó·Ó ·ÌÂÏËÙ¤Ô ÛÙËÓ fi„Ë Î·È ·Ó›Û¯˘ÚÔ Ê·ÈÓÔÌÂÓÈο ·ÓÙ›·ÏÔ.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
§¤ˆÓ ηÙÂ̤ÌÊÂÙÔ ¶ÚÔÌËı¤· ÔÏÏ¿ÎȘ, ¬ÙÈ Ì¤Á·Ó ·éÙeÓ öÏ·ÛÂÓ Î·d ηÏeÓ Î·d ÙáÓ ôÏÏˆÓ ıËÚ›ˆÓ ‰˘Ó·ÙÒÙÂÚÔÓØ «ÙÔÈÔÜÙÔ˜ ‰b üÓ», öÊ·ÛÎÂ, «ÙeÓ àÏÂÎÙÚ˘fiÓ· ÊÔ‚ÔÜÌ·È». ∫·d ï ¶ÚÔÌËıÂf˜ öÊË: «∆› Ì ̿ÙËÓ ·åÙÈ÷Ä; ∆a ÁaÚ âÌa ¿ÓÙ· ö¯ÂȘ, ¬Û· Ï¿ÙÙÂÈÓ â‰˘Ó¿ÌËÓØ ì ‰¤ ÛÔ˘ „˘¯c Úe˜ ÙÔÜÙÔ ÌfiÓÔÓ Ì·Ïı·Î‹ âÛÙÈ». ò∂ÎÏ·ÈÂÓ ÔsÓ ë·˘ÙeÓ ï ϤˆÓ ηd Ùɘ ‰ÂÈÏ›·˜ ηÙÂ̤ÌÊÂÙÔ Î·d Ù¤ÏÔ˜ àÔı·ÓÂÖÓ õıÂÏÂÓ. √≈Ùˆ ‰b ÁÓÒÌ˘ ö¯ˆÓ âϤʷÓÙÈ ÂÚÈÙ˘Á¯¿ÓÂÈ Î·d ïÚáÓ ‰È··ÓÙe˜ Ùa tÙ· ÎÈÓÔÜÓÙ·, «∆› ¿Û¯ÂȘ», öÊË, «Î·d Ù› ÔÙ Ôé‰b ÌÈÎÚeÓ àÙÚÂÌÂÖ ÛÔ˘ Ùe Ôs˜;» ∫·d ï âϤʷ˜ ηÙa Ù‡¯ËÓ ÂÚÈÙ¿ÓÙÔ˜ ·éÙˇá ÎÒÓˆÔ˜, «^√Ú÷Ę», öÊË, «ÙÔÜÙÔ Ùe ‚Ú·¯‡, Ùe ‚ÔÌ‚ÔÜÓ; h∏Ó ÂåÛ‰‡ÓFË ÌÔ˘ ÙFÉ Ùɘ àÎÔɘ ï‰ˇá, Ù¤ıÓËη». ∫·d ï ϤˆÓ, «∆› ÔsÓ öÙÈ àÔıÓF‹ÛÎÂÈÓ», öÊË, «Ì ‰ÂÖ ÙÔÛÔÜÙÔÓ ùÓÙ· ηd âϤʷÓÙÔ˜ ÂéÙ˘¯¤ÛÙÂÚÔÓ, ¬ÛÔÓ ÎÚ›ÙÙˆÓ ÎÒÓˆÔ˜ ï àÏÂÎÙÚ˘ÒÓ;» ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘ (‰È·Û΢‹)
106
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 107
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
ηÙÂ̤ÌÊÂÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. ηٷ̤ÌÊÔÌ·È) ï ηÏfi˜, ì ηϋ, Ùe ηÏfiÓ ÙÔÈÔÜÙÔ˜ ‰b üÓ (ÂÈÚÚ. ÂÓ·ÓÙ. ÌÙ¯.) öÊ·ÛΠï àÏÂÎÙÚ˘ÒÓ Ù› Ì ̿ÙËÓ ·åÙÈ÷Ä (‚′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. ·åÙÈ¿ÔÌ·È, ·åÙÈáÌ·È); Ùa ÁaÚ âÌ¿ (ÎÙËÙ. ·ÓÙˆÓ.) ¿ÓÙ· ö¯ÂȘ, ¬Û· Ï¿ÙÙÂÈÓ â‰˘Ó¿ÌËÓ Úe˜ ÙÔÜÙÔ ÌfiÓÔÓ Ì·Ïı·Î‹ âÛÙÈ öÎÏ·ÈÂÓ ë·˘ÙfiÓ Ù¤ÏÔ˜ Ô≈Ùˆ ‰b ÁÓÒÌ˘ ö¯ˆÓ âϤʷÓÙÈ ÂÚÈÙ˘Á¯¿ÓÂÈ Î·d ïÚáÓ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. ïÚ¿ˆ, ïÚá) ‰È··ÓÙe˜ Ùa tÙ· (Ô˘Û. Ùe Ôs˜) ÎÈÓÔÜÓÙ· (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. ÎÈÓ¤ˆ, ÎÈÓá)... öÊË ¿Û¯ˆ Ù› ÔÙ Ôé‰b ÌÈÎÚeÓ àÙÚÂÌÂÖ (ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. àÙÚÂ̤ˆ, àÙÚÂÌá) ÛÔ˘ Ùe Ôs˜; ηÙa Ù‡¯ËÓ ÂÚÈÙ¿ÓÙÔ˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. ÂÚȤÙÔÌ·È) ·éÙˇá ÎÒÓˆÔ˜ ï ‚Ú·¯‡˜, ì ‚Ú·¯ÂÖ·, Ùe ‚Ú·¯‡ Ùe ‚ÔÌ‚ÔÜÓ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. ‚ÔÌ‚¤ˆ, ‚ÔÌ‚á) jÓ ÂåÛ‰‡ÓFË (˘ÔÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. ÂåÛ‰‡Óˆ) ÌÔ˘ ÙFÉ Ùɘ àÎÔɘ ï‰ˇá Ù¤ıÓËη (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Î. Ú. ıÓF‹ÛΈ) Ù› ÔsÓ öÙÈ àÔıÓF‹ÛÎÂÈÓ Ì ‰ÂÖ ÙÔÛÔÜÙÔÓ ùÓÙ· ηd âϤʷÓÙÔ˜ ÂéÙ˘¯¤ÛÙÂÚÔÓ; ¬ÛÔÓ ÎÚ›ÙÙˆÓ (Û˘ÁÎÚ. ‚·ıÌ. ÂÈı. àÁ·ıfi˜) ÎÒÓˆÔ˜ (‚′ fiÚÔ˜ Û‡ÁÎÚÈÛ˘) ï àÏÂÎÙÚ˘ÒÓ
ηÙËÁÔÚÔ‡Û (‚. Ó.Â.: ÌÔÌÊ‹, ÌÂÌÙfi˜, ·ÍÈfiÌÂÌÙÔ˜) fiÌÔÚÊÔ˜ ·ÚfiÏÔ Ô˘ Â›Ì·È Ù¤ÙÔÈÔ˜ ¤ÏÂÁ (‚. Ó.Â.: ·ÔÊ·ÙÈÎfi˜, ·ÓÙÈÊ·ÙÈÎfi˜) Ô ÂÙÂÈÓfi˜ ÁÈ·Ù› Ì ηÙËÁÔÚ›˜ ¿‰Èη; (‚. Ó.Â.: ·ÈÙ›·ÛË, ·Ó·›ÙÈÔ˜, ·ÈÙÈ҉˘) ÁÈ·Ù› ¤¯ÂȘ fiÏ· Ù· ‰Èο ÌÔ˘, fiÛ· ÌÔÚÔ‡Û· Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹Ûˆ Û ·˘Ùfi ÌfiÓÔ ‰ÂÈÏÈ¿˙ÂÈ ¤ÎÏ·ÈÁ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ÙÂÏÈο ÎÈ ÂÓÒ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ·˘Ù‹ ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË, Û˘Ó·ÓÙ¿ÂÈ ¤Ó·Ó ÂϤʷÓÙ· Î·È ‚ϤÔÓÙ¿˜ ÙÔÓ Ó· ÎÔ˘Ó¿ÂÈ Û˘Ó¯Ҙ Ù· ·˘ÙÈ¿ ÙÔ˘ (‚. Ó.Â.: ˆÙÔÚÈÓÔÏ·Ú˘ÁÁÔÏfiÁÔ˜)… › ·ı·›Óˆ ÁÈ·Ù› ÂÈÙ¤ÏÔ˘˜ ‰Â ̤ÓÂÈ ·Î›ÓËÙÔ Ô‡Ù ÁÈ· Ï›ÁÔ ÙÔ ·˘Ù› ÛÔ˘; (‚. Ó.Â.: ÙÚÂÌԇϷ, ÙÚfiÌÔ˜) ηıÒ˜ ¤Ó· ÎÔ˘ÓÔ‡È ¤Ù·ÍÂ Ù˘¯·›· Á‡Úˆ ÙÔ˘ (‚. Ó.Â.: Ù‹ÛË, ÙËÙÈÎfi˜) Ô ÎÔÓÙfi˜, Ô ÌÈÎÚfi˜ Ô˘ ‚Ô˘›˙ÂÈ (‚. Ó.Â.: ‚fiÌ‚Ô˜, ‚ÔÌ‚ËÙ‹˜, ‚fiÌ‚·) ·Ó ÌÂÈ ÛÙÔ ·˘Ù› ÌÔ˘ Âı·›Óˆ, ˘Ôʤڈ ÁÈ·Ù›, ÏÔÈfiÓ, Ú¤ÂÈ È· Ó· Âı¿Óˆ, ·ÊÔ‡ Â›Ì·È ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ Î·È ÈÔ Ù˘¯ÂÚfi˜ ·fi ÙÔÓ ÂϤʷÓÙ·; fiÛÔ ‰˘Ó·ÙfiÙÂÚÔ˜ Â›Ó·È Ô ÂÙÂÈÓfi˜ ·fi ÙÔ ÎÔ˘ÓÔ‡È
¶ÚÔÌËı‡˜: ∆ÈÙ¿Ó·˜ ‹ ÁÈÔ˜ ∆ÈÙ¿Ó·, ¢ÂÚÁ¤Ù˘ ηÈ, ηٿ ¿ÏÏË ÂΉԯ‹, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜. ŸÙ·Ó ÔÈ ıÂÔ› ¤Ï·Û·Ó Ù· ˙Ò· Î·È ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, ·Ó¤ıÂÛ·Ó ÛÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· Î·È ÙÔÓ ∂ÈÌËı¤· Ó· Ù· ÂÍÔÏ›ÛÔ˘Ó Ì ٷ ηٿÏÏËÏ· ÂÊfi‰È·. √ ∂ÈÌËı‡˜ ¤‰ÂÈÍ ·ÂÚÈÛ΄›· ηٿ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·˘Ù‹ ηÈ, fiÙ·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ‹ÚıÂ Ô ¶ÚÔÌËı‡˜ Ó· ÂÈıˆڋÛÂÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘, ‚ڋΠÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Á˘ÌÓfi Î·È ·Ó˘ÂÚ¿ÛÈÛÙÔ. ∆fiÙ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ÎϤ„ÂÈ ·fi ÙËÓ ∞ıËÓ¿ Î·È ÙÔÓ ◊Ê·ÈÛÙÔ ÙË ÊˆÙÈ¿ Î·È ÙȘ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì ·˘Ù‹Ó Ù¯ÓÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ Î·È ÚÔ›ÎÈÛ Ì ·˘Ù¤˜ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, ÛÒ˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔÓ ¤ÙÛÈ ·fi ÙÔÓ ·Ê·ÓÈÛÌfi (‚Ï. ¶Ï¿ÙˆÓ, ¶ÚˆÙ·ÁfiÚ·˜ 320d-322a). √ ̇ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘ Ô˘ ‰È·‚¿Û·Ù ·ÎÔÏÔ˘ı› ÙËÓ ¿ÏÏË ÂΉԯ‹, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ô ¶ÚÔÌËı‡˜ ˘‹ÚÍÂ Ô ‰ËÌÈÔ˘ÚÁfi˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜ Î·È ÙˆÓ ˙ÒˆÓØ ¤Ï·Û ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ·fi ËÏfi Î·È ÊˆÙÈ¿ Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· Ù˘ ∞ıËÓ¿˜ Î·È Á¤ÓÓËÛ Ì ÙËÓ ¶·Ó‰ÒÚ· ÙÔÓ ¢Â˘Î·Ï›ˆÓ·, ÙÔÓ ÁÂÓ¿Ú¯Ë ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
107
√ ¶ÚÔÌËı‡˜ ÙÈ̈ÚÂ›Ù·È ÁÈ· ÙËÓ Â˘ÂÚÁÂÛ›· ÙÔ˘ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ (6Ô˜ ·È. .Ã. ªÔ˘ÛÂ›Ô µ·ÙÈηÓÔ‡)
∂¡√∆∏∆∞ 14
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 108
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. °È· ÔÈÔÓ ÏfiÁÔ Î·ÙËÁÔÚÔ‡Û ÙÔÓ ¶ÚÔÌËı¤· ÙÔ ÏÈÔÓÙ¿ÚÈ Î·È Ò˜ ·¿ÓÙËÛ ÂΛÓÔ˜; 2. °È·Ù› Ô ÂϤʷÓÙ·˜ ÊÔ‚fiÙ·Ó ÙÔ ÎÔ˘ÓÔ‡È; 3. ¶ÔÈÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· ¤‚Á·Ï ÙÔ ÏÈÔÓÙ¿ÚÈ ·fi fiÛ· ÙÔ˘ Â›Â Ô ÂϤʷÓÙ·˜; ¶ÔÈÔ ÓÔÌ›˙ÂÙ fiÙÈ Â›Ó·È ÙÔ ÂÈ̇ıÈÔ (Û˘Ì¤Ú·ÛÌ·, ‰›‰·ÁÌ·) Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ô˘ ‰È·‚¿Û·ÙÂ;
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ôÚ¯ˆ [= ·Ú¯›˙ˆ, ΢‚ÂÚÓÒ, Â›Ì·È ·Ú¯ËÁfi˜]
Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
·Ï¿
ı. àÚ¯[ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô ôÚ¯ÂÙ·È]
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ï àÚ¯fi˜ [= Ô ·Ú¯ËÁfi˜] ì àÚ¯‹ àگ‡ˆ [= Â›Ì·È ·Ú¯Ë- ï ôÚ¯ˆÓ (-ÔÓÙ·˜) àÚ¯›˙ˆ Áfi˜] àÚ¯ÈÎfi˜ àÚ¯·ÖÔ˜ ì àÚ¯·ÈfiÙ˘ (-ÙËÙ·) àÚ¯·˚Îfi˜ àÚ¯·˝˙ˆ [= ÌÈÌÔ‡Ì·È ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ] Ùe àÚ¯ÂÖÔÓ (-Ô) ï àÚ¯ÈıˆÚfi˜ [= Ô ·Ú¯ËÁfi˜] àÚ¯¤¯ÔÚÔ˜ [= Ô ÚÒÙÔ˜ ÙÔ˘ ¯ÔÚÔ‡] àÚ¯¤Î·ÎÔ˜ [= Ô ÚÒÙÔ˜ ·›ÙÈÔ˜ ÙÔ˘ ηÎÔ‡] àÚ¯ËÁÂÙá [= ÍÂÎÈÓÒ] ï ›ı·Ú¯Ô˜ [= ˘¿ÎÔ˘Ô˜] âÍ¿Ú¯ˆ [= ·Ú¯›˙ˆ οÙÈ] ì ÙÚÈËÚ·Ú¯›·
ï àÚ¯ËÁfi˜ ï àÚ¯¿ÁÁÂÏÔ˜ àÚ¯¤ÁÔÓÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ˘¿Ú¯ÂÈ ·fi ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔ˘ fiÓÙÔ˜, ÚÒÙÔ˜] Ùe àÚ¯¤Ù˘ÔÓ (-Ô) [= ÚˆÙfiÙ˘Ô] ï àÚ¯ÈÂÚ‡˜ (-¤·˜) ï àÚ¯ÈÙ¤ÎÙˆÓ (-ÔÓ·˜) ì àÚ¯·ÈÔÏÔÁ›· ì àÚ¯·ÈÚÂÛ›· [= ÂÎÏÔÁ‹ ·Ú¯fiÓÙˆÓ] àÚ¯·ÈÔÚ‹˜ ñ¿Ú¯ˆ ï öÍ·Ú¯Ô˜ [= (·.Â.) ·Ú¯ËÁfi˜, (Ó.Â.) ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi˜ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜] ì ÌÔÓ·Ú¯›· ï ‰‹Ì·Ú¯Ô˜ ï ÊÚÔ‡Ú·Ú¯Ô˜ ôÓ·Ú¯Ô˜ ï ÁÂӿگ˘ [= Ô ÚÔ¿ÙˆÚ] ï Á˘ÌÓ·Ûȿگ˘ ì ÂÈı·Ú¯›· ï ·ÙÚȿگ˘
108
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ·Ú¯¿ÚÈÔ˜ ·Ú¯ÔÓÙ·Ú›ÎÈ [= ¯ÒÚÔ˜ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÈÛÎÂÙÒÓ] ·Ú¯ÔÓÙÈ¿ ·Ú¯ÔÓÙÈÎfi˜
·Ú¯ËÁÂ›Ô ·Ú¯ÔÓÙÔ¯ˆÚÈ¿Ù˘ ·Ú¯ÔÓÙfiÛÈÙÔ ·Ú¯ÈÌËÓÈ¿ ·Ú¯È¤Ï·ÁÔ˜ ·Ú¯ÈÛÙÚ¿ÙËÁÔ˜ ·Ú¯·ÈÔÁÓˆÛ›· ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈÎfi˜ ·Ú¯·ÈÔοËÏÔ˜ ·Ú¯·ÈÔ‰›Ê˘ ·Ú¯·ÈÔÌ·ı‹˜ ·Ú¯ÂÈÔıÂÙÒ ÏÔ›·Ú¯Ô˜ ÂÚÁÔÛÙ·Ûȿگ˘ ıȷۿگ˘ Ï˘ÎÂȿگ˘ ÔÈÎÔÁÂÓÂȿگ˘ ÔÈÌÂӿگ˘ ÊÂÔ˘‰¿Ú¯Ë˜ ÂÍ·Ú¯‹˜
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 109
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ Ó.Â. Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙË ÛÙ‹ÏË ∞′′ Ì ·˘Ù¤˜ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ µ′′ Î·È Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ô‰ÂÎÙ¤˜ ÊÚ¿ÛÂȘ: ∞′′ 1. ¤Í·Ú¯Ô˜ 2. ¿Ó·Ú¯Ô˜ 3. ·Ú¯·ÈÔÚ‹˜ 4. ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi˜ 5. ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ 6. ª¤Á·˜ 7. ·Ú¯¤ÁÔÓÔ˜
µ′′ ·. ‡ÊÔ˜ ‚. ∞Ú¯ÈÂÚ‡˜ Á. ¤ÓÛÙÈÎÙÔ ‰. ÂÈı·Ú¯›· Â. £Âfi˜ ÛÙ. ¶·Ó¿ÁÈÔ˜ ∆¿ÊÔ˜ ˙. ‡ÚËÌ·
2. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ Ì ϤÍÂȘ Ù˘ Ó.Â. ÂÙ˘ÌÔÏÔÁÈÎÒ˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜ Ì ÂΛӘ ÙÔ˘ §ÂÍÈÏÔÁÈÎÔ‡ ¶›Ó·Î·: Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi
Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi
Ô ‰‹Ì·Ú¯Ô˜ Ô Ô ¤Í·Ú¯Ô˜ Ô ·ÙÚȿگ˘
Ë Ë ÌÔÓ·Ú¯›·
Ô ·Ú¯ËÁfi˜ Ô ¿Ó·Ú¯Ô˜
›ıÂÙÔ
Ë Ë ÂÈı·Ú¯›· Ë
3. ¡· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÙ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ϤÍÂȘ / ÊÚ¿ÛÂȘ Û ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ù˘ Ó.Â., ÒÛÙ ӷ ·Ó·‰Âȯı› Ë ‰È·ÊÔÚ¿ ÛÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘˜: ·. ηْ ·Ú¯¿˜ ‚. ηْ ·Ú¯‹Ó Á. ·Ú¯Èο
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi Ú‹Ì·Ù· (·′′ ̤ÚÔ˜) ∂›ıÂÙ· ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi Ú‹Ì·Ù· ›ӷÈ:
΢ڛˆ˜ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ· Ì ηٷϋÍÂȘ - Ù¤Ô˜, - ÙÔ˜
∞′ °Àª¡∞™π√À
¿ÏÏ· ›ıÂÙ· ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi Ú‹Ì·Ù·
109
∂¡√∆∏∆∞ 14
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:50
Page 110
™ÙÔÓ ›Ó·Î· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÂÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·È Ù· ΢ڛˆ˜ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ·. ™ËÌ·›ÓÔ˘Ó: ñ fi,ÙÈ Î·È Ë ÌÂÙÔ¯‹ ·ıËÙÈÎÔ‡ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·È.
ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ· Û - ÙÔ˜ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ· Û - Ù¤Ô˜
Áڿʈ > ÁÚ·Ùfi˜ (= ÁÚ·Ì̤ÓÔ˜) ñ ÂΛÓÔÓ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ¿ıÂÈ fi,ÙÈ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÙÔ Ú‹Ì· ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·È.
ñ ÂΛÓÔÓ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ¿ıÂÈ fi,ÙÈ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÙÔ Ú‹Ì· ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·È.
±ÙÔÌ·È > êÙfi˜ (= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ‰Â¯Ù› ÙÔ ¿ÁÁÈÁÌ· οÔÈÔ˘) ñ ÂΛÓÔÓ Ô˘ ·Í›˙ÂÈ Ó· ¿ıÂÈ fi,ÙÈ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÙÔ Ú‹Ì· ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·È.
ı·˘Ì¿˙ˆ > ı·˘Ì·ÛÙfi˜ ñ fi,ÙÈ Î·È Ë (ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ‹ ·ıËÙÈ΋) ÌÂÙÔ¯‹ ÂÓÂÛÙÒÙ· ‹ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·È.
ıÓF‹ÛΈ > ıÓËÙfi˜ (= ï ıÓF‹ÛΈÓ), Ú¿ÙÙˆ > ôÚ·ÎÙÔ˜ (= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤Ú·ÍÂ)
Áڿʈ > ÁÚ·Ù¤Ô˜ (= ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÁÚ·Ê›)
➥ ¶·Ú·Ù‹ÚËÛË
∆· ΢ڛˆ˜ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ· ÁÂÓÈο Â›Ó·È ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· ÙÚÈηٿÏËÎÙ· .¯. Ï˘Ùfi˜, Ï˘Ù‹, Ï˘ÙfiÓ. ŸÌˆ˜ Ù· Û‡ÓıÂÙ· Û -ÙÔ˜ Â›Ó·È (ÚÔ·ÚÔ͇ÙÔÓ·) ‰ÈηٿÏËÎÙ·, .¯. ï/ì ôÏ˘ÙÔ˜,
Ùe ôÏ˘ÙÔÓ.
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ‰ÒÛÂÙ ¤ÓÙ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÚËÌ·ÙÈÎÒÓ ÂÈı¤ÙˆÓ Ù˘ ·.Â. Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î·È ÛÙË Ó.Â. 2. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· ›ıÂÙ· ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù· Ô˘ Ó· Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó ·˘ÙfiÓ Ô˘ ÌÔÚ› ‹ ·Í›˙ÂÈ Ó· ¿ıÂÈ fi,ÙÈ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ Ú‹Ì·: àÁ·¿ˆ, àÁ·á > __________________ ‚·›Óˆ (ı. ‚·-) > __________________ Û¤‚ÔÌ·È > __________________ ïÚ¿ˆ, ïÚá > __________________ 3. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ· Û -ÙÔ˜ ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù·: ϤΈ > __________________ ÁÈÁÓÒÛΈ (ı. ÁÓˆ-Û-) > __________________ > __________________ ®¤ˆ (ı. ®˘-) ηϤˆ, ηÏá (ı. ÎÏË-) > __________________ 4. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ·fi ÔÈ· Ú‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È Î·È ÙÈ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó Ù· ›ıÂÙ·: ‰È‰·ÎÙ¤ÔÓ < __________________ âÈÙÚÂÙ¤ÔÓ < __________________ ıÂÚ·Â˘Ù¤Ô˜ < __________________ ÏÂÎÙ¤Ô˜ < __________________ ÓÔÌÈÛÙ¤Ô˜ < __________________
110
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 111
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ 1. °′′ ÎÏ›ÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·. ∞ηٿÏËÎÙ· ‰ÈÏfiıÂÌ· Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· Û -ˆÓ (ÁÂÓ. -ÔÓÙÔ˜)
ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜
ï Á¤ÚˆÓ ÙÔÜ Á¤ÚÔÓÙÔ˜ Ùˇá Á¤ÚÔÓÙÈ ÙeÓ Á¤ÚÔÓÙ· (t) Á¤ÚÔÓ
Ôî Á¤ÚÔÓÙ˜ ÙáÓ ÁÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔÖ˜ Á¤ÚÔ˘ÛÈ (< Á¤ÚÔÓÙ-ÛÈ) ÙÔf˜ Á¤ÚÔÓÙ·˜ (t) Á¤ÚÔÓÙ˜
1. ∏ ÎÏËÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ¯ˆÚ›˜ ηٿÏËÍË ·fi ÙÔ ·ÛıÂÓ¤˜ (‚Ú·¯‡) ı¤Ì·. ∆Ô -Ù·Ô‚¿ÏÏÂÙ·È, ÂÂȉ‹ ÛÙËÓ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÏËÎÙÈο Û‡Ìʈӷ Â›Ó·È ÌfiÓÔ Ù· -Ó, -Ú, -˜. 2. ™‡Ìʈӷ Ì ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·˘Ù¿ ÎÏ›ÓÂÙ·È ÙÔ ·ÚÛÂÓÈÎfi Á¤ÓÔ˜ ÙˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÂÓÂÛÙÒÙ· ÙÔ˘ Ú. ÂåÌ› (üÓ, ÔsÛ·, ùÓ) Î·È ÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ (χˆÓ, Ï‡Ô˘Û·, ÏÜÔÓ), ηıÒ˜ Î·È ÙÔ ·ÚÛÂÓÈÎfi Á¤ÓÔ˜ Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜ ̤ÏÏÔÓÙ· ÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ (χۈÓ, χÛÔ˘Û·, ÏÜÛÔÓ). ŸÌˆ˜ ÔÈ ÌÂÙÔ¯¤˜ Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÎÏËÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ fiÌÔÈ· Ì ÙËÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ (üÓ, χˆÓ, χۈÓ). ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
‚. ∫·Ù·ÏËÎÙÈο ÌÔÓfiıÂÌ· Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· Û -·˜ (ÁÂÓ. -·ÓÙÔ˜) ÂÓÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÔÓÔÌ. ÁÂÓ. ‰ÔÙ. ·ÈÙ. ÎÏËÙ.
ï Á›Á·˜ ÙÔÜ Á›Á·ÓÙÔ˜ Ùˇá Á›Á·ÓÙÈ ÙeÓ Á›Á·ÓÙ· (t) Á›Á·Ó
ï àÓ‰ÚÈ¿˜ ÙÔÜ àÓ‰ÚÈ¿ÓÙÔ˜ Ùˇá àÓ‰ÚÈ¿ÓÙÈ ÙeÓ àÓ‰ÚÈ¿ÓÙ· (t) àÓ‰ÚÈ¿˜
ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ Ôî Á›Á·ÓÙ˜ ÙáÓ ÁÈÁ¿ÓÙˆÓ ÙÔÖ˜ Á›Á·ÛÈ (< Á›Á·ÓÙ-ÛÈ) ÙÔf˜ Á›Á·ÓÙ·˜ (t) Á›Á·ÓÙ˜
Ôî àÓ‰ÚÈ¿ÓÙ˜ ÙáÓ àÓ‰ÚÈ¿ÓÙˆÓ ÙÔÖ˜ àÓ‰ÚÈÄÛÈ (< àÓ‰ÚÈ¿ÓÙ-ÛÈ) ÙÔf˜ àÓ‰ÚÈ¿ÓÙ·˜ (t) àÓ‰ÚÈ¿ÓÙ˜
1. ∏ ÎÏËÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ ÛÙ· ‚·Ú‡ÙÔÓ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·˘Ù‹˜ Ù˘ ηÙËÁÔÚ›·˜ Â›Ó·È ·Î·Ù¿ÏËÎÙË (Á›Á·Ó). ∆Ô -Ù- ·Ô‚¿ÏÏÂÙ·È, ÂÂȉ‹ ÛÙËÓ ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ÏËÎÙÈο Û‡Ìʈӷ Â›Ó·È ÌfiÓÔ Ù· -Ó, -Ú, -˜. 2. ∏ ÎÏËÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ ÛÙ· Ô͇ÙÔÓ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·˘Ù‹˜ Ù˘ Ù¿Í˘ Â›Ó·È fiÌÔÈ· Ì ÙËÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ (àÓ‰ÚÈ¿˜). 3. ™‡Ìʈӷ Ì ٷ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·˘Ù¿ ÎÏ›ÓÂÙ·È ÙÔ ·ÚÛÂÓÈÎfi Á¤ÓÔ˜ Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ (χ۷˜, χ۷۷, ÏÜÛ·Ó). ŸÌˆ˜ Ë ÌÂÙÔ¯‹ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÈ ÙËÓ ÎÏËÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ fiÌÔÈ· Ì ÙËÓ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ (χ۷˜). ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
2. √ÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È Ì¤ÏÏÔÓÙ· ̤Û˘ ʈӋ˜ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ™ÙË Ì¤ÛË ÊˆÓ‹ ÙÔ ·′ ÂÓÈÎfi ÚfiÛˆÔ Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· (fiˆ˜ Î·È ÛÙË Ó.Â.) Î·È ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙ· Ï‹ÁÔ˘Ó Û -Ì·È. √È Î·Ù·Ï‹ÍÂȘ Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÂÓÂÛÙÒÙ· Ù˘ Ì.Ê. ÛÙËÓ ·.Â. Â›Ó·È ÂÚ›Ô˘ ÔÈ ›‰È˜ Ì ÙË Ó.Â. (ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ ‚′ ÂÓÈÎfi ÚfiÛˆÔ). √ ̤ÏÏÔÓÙ·˜ ¤¯ÂÈ ÙȘ ›‰È˜ ηٷϋÍÂȘ Ì ÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ·, ÌfiÓÔ Ô˘ ÚÔÛÙ›ıÂÙ·È, fiˆ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ʈӋ (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 5), Ô ¯ÚÔÓÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ -Û- ÚÈÓ ·fi ÙȘ ηٷϋÍÂȘ.
∞′ °Àª¡∞™π√À
111
∂¡√∆∏∆∞ 14
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 112
◗ ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙÂ Î·È Ó· ÙÔÓ›ÛÂÙ ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ Ù˘ ‰Â‡ÙÂÚ˘ ÛÙ‹Ï˘ ÙÔ˘ ›Ó·Î·: ÔÚÈÛÙÈ΋ ÂÓÂÛÙÒÙ·
ÔÚÈÛÙÈ΋ ̤ÏÏÔÓÙ·
‚Ô˘Ï‡-ÔÌ·È ‚Ô˘Ï‡-FË (‹ -ÂÈ) ‚Ô˘Ï‡-ÂÙ·È ‚Ô˘Ï¢-fiÌÂı· ‚Ô˘Ï‡-ÂÛı ‚Ô˘Ï‡-ÔÓÙ·È
‚Ô˘Ï¢-Û-_____ ‚Ô˘Ï¢-Û-_____ (‹ _____) ‚Ô˘Ï¢-Û-_____ ‚Ô˘Ï¢-Û-_____ ‚Ô˘Ï¢-Û-_____ ‚Ô˘Ï¢-Û-_____
1. ∏ ̤ÛË ÊˆÓ‹ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙ· ÛÙËÓ ·.Â. ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙfiÛÔ ÙË Ì¤ÛË fiÛÔ Î·È ÙËÓ ·ıËÙÈ΋ ‰È¿ıÂÛË. ™ÙËÓ ·.Â. Ë Ì¤ÛË ‰È¿ıÂÛË ‰Â ‰ËÏÒÓÂÈ ·ÏÒ˜ fiÙÈ ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ ÂÓÂÚÁ› Î·È fiÙÈ Ë ÂÓ¤ÚÁÂÈ· Á˘Ú›˙ÂÈ ÛÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ (fiˆ˜ ÛÙË Ó.Â., .¯. ÓÙ‡ÓÔÌ·È), ·ÏÏ¿ Î·È fiÙÈ ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ ÂÓÂÚÁ› Ì ·˘ÍË̤ÓË ÚÔÛˆÈ΋ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ‹ ȉȷ›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓ¤ÚÁÂÈ¿ ÙÔ˘ ·˘Ù‹. ŒÙÛÈ, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Ù‡ÔÈ Ì¤Û˘ ʈӋ˜ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È Ì¤ÏÏÔÓÙ· ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È ÛÙË Ó.Â. ÂÓÂÚÁËÙÈο: √î \∞ıËÓ·ÖÔÈ Ï‡ÔÓÙ·È Ùa˜ ÛÔÓ‰¿˜ (= ÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ ·Ú·‚È¿˙Ô˘Ó ÙË Û˘Óı‹ÎË) ηd ÚÔ·ÈÚÔÜÓÙ·È ÌÄÏÏÔÓ Ô≈Ùˆ ÎÂÚ‰·›ÓÂÈÓ (= ÚÔÙÈÌÔ‡Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¤ÙÛÈ Ó· ÎÂÚ‰›˙Ô˘Ó). ^√ ·Ö˜ ÏÔ‡ÂÙ·È. 2. °È· Ù· ·ÊˆÓfiÏËÎÙ· Ú‹Ì·Ù· ÈÛ¯‡Ô˘Ó fiÛ· ÁÓˆÚ›˙ÂÙ ۯÂÙÈο Ì ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙ· Ù˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
◗ ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ Ì¤ÏÏÔÓÙ· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚËÌ¿ÙˆÓ: Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ·
¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ·
Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ·
-____ÔÌ·È Ú¿_________(Ú. Ú¿ÙÙÔÌ·È)
-____ÔÌ·È ÁÚ¿_________ (Ú. ÁÚ¿ÊÔÌ·È)
-____ÔÌ·È Â›_________(Ú. ›ıÔÌ·È)
3. √ÚÈÛÙÈ΋ ̤ÏÏÔÓÙ· Ú‹Ì·ÙÔ˜ ÂåÌ› √ ̤ÏÏÔÓÙ·˜ ÙÔ˘ Ú. ÂåÌd ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ Â›Ó·È öÛÔÌ·È Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙȘ ›‰È˜ ηٷϋÍÂȘ Ì ÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È ÙÔÓ Ì¤ÏÏÔÓÙ· Ì.Ê. ÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ. ◗ ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÛÙÔÓ ›Ó·Î· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› Ù· ÚfiÛˆ· Ô˘ Ï›ԢÓ:
öÛÔÌ·È ____________ öÛÙ·È ____________ ____________ ____________
112
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 113
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÂÓÙ¿ÍÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÛÙȘ ηÙËÁÔڛ˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Ù˘ Á′′ ÎÏ›Û˘ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· Ù· ÎÏ›ÓÂÙÂ: ï ϤˆÓ, ï âϤʷ˜. 2. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È: ï ‰Ú¿ÎˆÓ ________________ (ÁÂÓ. ÏËı.), ï à‰¿Ì·˜ _______________ (·ÈÙ. ÏËı.), ï •ÂÓÔÊáÓ ____________ (·ÈÙ. ÂÓ.), ï ∞ú·˜ ________________ (ÎÏËÙ. ÂÓ.), ï îÌ¿˜ _______________ (‰ÔÙ. ÏËı.). 3. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÙÔ˘˜ ÚËÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜: Á›ÁÓÔÌ·È, ôÚÍÔÌ·È, ›ÛÔÌ·È, ‚Ï¿ÙÔÌ·È. 4. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ÙȘ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜ Î·È Ó· ÎÏ›ÓÂÙ ÙÔ ·ÚÛÂÓÈÎfi Á¤ÓÔ˜ ÙˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÙÔ˘ ÂÓÂÛÙÒÙ·, ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙ· Î·È ÙÔ˘ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ Ú. ı·˘Ì¿˙ˆ. 5. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÂÓÂÛÙÒÙ· ̤Û˘ ʈӋ˜ fiÛ· ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔÓ Ì¤ÏÏÔÓÙ· Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊÔ: àÔÙÚ¤ÂÛıÂ, àÓÙÈÙ·ÛÛfiÌÂı·, Ê˘Ï¿ÙÙÔÓÙ·È, ·È‰Â‡ÛÂÙ·È, Îfi„FË, Ú·ÍfiÌÂı·. 6. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ ·ÚÈıÌfi: ·. \∂Â΋ڢÍ ηd ˙ËÌ›·Ó (= ÙÈ̈ڛ·) ·éÙÔÖ˜ ηd ÙÔÖ˜ ıÂÚ¿Ô˘ÛÈ. ‚. ∆ÔÜ âϤʷÓÙÔ˜ ÙcÓ Ù›ÁÚÈÓ àÏÎÈÌˆÙ¤Ú·Ó (= ÈÔ ‰˘Ó·Ù‹) ÔyÙÔÈ ôÁÔ˘ÛÈ (= ıˆÚÔ‡Ó). 7. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ ÛˆÛÙfi Ù‡Ô ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ̤ÏÏÔÓÙ· ÙÔ˘ Ú. ÂåÌd ÛÙ· ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù·: ·. \∂aÓ ÎÔÏ¿˙ËÙ ÙÔf˜ à‰ÈÎÔÜÓÙ·˜, ______________ ñÌÖÓ Ôî ÓfiÌÔÈ Î·ÏÔd ηd ·ÚÈÔÈ. ‚. \∂‰È‰¿¯ıË ñfi ÙÈÓˆÓ ¬ÙÈ ‰ÈÔڇͷ˜ ÙeÓ åÛıÌfiÓ (= Â¿Ó ·ÓÔ›ÍÂÈ ‰ÈÒÚ˘Á· ÛÙÔÓ ÈÛıÌfi) ·úÙÈÔ˜ ______________ ÙÔÜ Î·Ù·ÎÏ˘ÛıÉÓ·È ÙcÓ ∞úÁ˘ÙÔÓ. Á. ™ÔÜ Ôé‰Âd˜ ______________ ‰ÈηÛÙc˜ ÈÎÚfiÙÂÚÔ˜. ‰. √yÙÔÈ, Ê›ÏÈÔÈ ÌbÓ ≥ÎÔÓÙ˜ (= Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ˆ˜ Ê›ÏÔÈ) ηd ÂåÚËÓÈÎa ‰È·ÁÁ¤ÏÏÔÓÙ˜, ÛˆÙÉÚ˜ ______________
8. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ Ì ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Ù‡Ô ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Ô˘ ‰›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË: ·. \∂ÁÒ, öÊË, ______________ ( ·Ú·Û΢¿˙ÔÌ·È, ̤ÏÏ.) ›ıÂÛı·È ÙÔÖ˜ ÓfiÌÔȘ. ‚. ^√ ëÚÌËÓ‡˜ (= Ô ‰ÈÂÚÌËÓ¤·˜) Âr ÂÚÛÈÛÙ› (= ÛÙËÓ ÂÚÛÈ΋ ÁÏÒÛÛ·) ¬ÙÈ ·Úa ‚·ÛÈϤˆ˜ ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È ______________ (ÔÚ‡ÔÌ·È, ̤ÏÏ.) Úe˜ ÙeÓ Û·ÙÚ¿ËÓ. Á. ¶·ÙÚe˜ ï ∫ÜÚÔ˜ _____________ (ϤÁÔÌ·È, ÂÓÂÛÙ.) ÁÂÓ¤Ûı·È ∫·Ì‚‡ÛÔ˘. ‰. ∂å˜ Ùe Ùɘ \∞ıËÓĘ ηd ^∏Ê·›ÛÙÔ˘ ÔúÎËÌ· Ùe ÎÔÈÓeÓ ¶ÚÔÌËıÂf˜ Ï·ıÒÓ (= ÍÂʇÁÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹, ÎÚ˘Ê¿) _____________ (ÂåÛ¤Ú¯ÔÌ·È, ÂÓÂÛÙ.). Â. ¢È·‚‚ËÎfiÛÈ ·éÙÔÖ˜ (= fiÙ·Ó ·˘ÙÔ› ›¯·Ó ‰È·‚›) ¿ÏÈÓ ______________ (Ê·›ÓÔÌ·È, ÂÓÂÛÙ.) ªÈıÚ·‰¿Ù˘, ö¯ˆÓ ˜ ¯ÈÏ›Ô˘˜, ÙÔÍfiÙ·˜ ‰b ηd ÛÊÂÓ‰ÔÓ‹Ù·˜ Âå˜ ÙÂÙÚ·ÎÈÛ¯ÈÏ›Ô˘˜. 9. ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ÁÓˆÌÈÎfi ÙÔ˘ ªÂÓ¿Ó‰ÚÔ˘ Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ ÛˆÛÙfi Ù‡Ô ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ̤ÏÏÔÓÙ· ÙÔ˘ Ú. ÂåÌd Î·È Ó· ÎÏ›ÓÂÙ ÙȘ ˘ÔÁÚ·ÌÌÈṲ̂Ó˜ ϤÍÂȘ: h∞Ó ¿ÓÙ· ‰Ô˘Ï‡ÂÈÓ ï ‰ÔÜÏÔ˜ Ì·Óı¿ÓFË, ÔÓËÚe˜ ______________ . ªÂÙ·‰›‰Ô˘ ·ÚÚËÛ›·˜ (= ‰›Ó ÙÔ˘ ÂÏ¢ıÂÚ›· ÏfiÁÔ˘), ‚ÂÏÙ›ÔÓ· (= ηχÙÂÚÔ) ·éÙeÓ ÙÔÜÙÔ ÔÈ‹ÛÂÈ Ôχ. 10. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙËÓ ·.Â. ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ·. ∂Ì›˜ ı· ›̷ÛÙ ۇÌÌ·¯ÔÈ, ÂÓÒ ÂÛ›˜ (= ñÌÂÖ˜ ‰¤) ı· ›ÛÙ ¯ıÚÔ›. ‚. √È ∞ıËÓ·›ÔÈ ı· ÛÎÂÊÙÔ‡Ó (Ú. ‚Ô˘Ï‡ÔÌ·È) ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË (ÂÚ› + ÁÂÓÈ΋). Á. ∂Û›˜ ÔÏÂÌ¿Ù (Ú. Ì¿¯ÔÌ·È) ÁÈ· ÙËÓ ·ÙÚ›‰· (ñ¤Ú + ÁÂÓÈ΋).
∆ÚfiÔ˘ ηÏÔηÁ·ı›·Ó ¬ÚÎÔ˘ ÈÛÙÔÙ¤Ú·Ó ö¯Â ™ÙÔ‚·ÖÔ˜, \∞ÓıÔÏfiÁÈÔÓ 3.37.30
∆ÔÓ ¯ÚËÛÙfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ó· ÂÌÈÛÙ‡ÂÛ·È ÈÔ Ôχ Î·È ·fi ÙÔÓ fiÚÎÔ. ∞′ °Àª¡∞™π√À
113
∂¡√∆∏∆∞ 14
10-11-05
14:51
Page 114
∂ÓfiÙËÙ· 15
ARXAIA A GYMN(1-140)
∏ ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ §Â˘Î›Ô˘ √ ∞ÓÙˆÓ›ÓÔ˜ §È‚ÂÚ¿ÏȘ (Èı. 2Ô˜ ·È. Ì.Ã.) ¤˙ËÛ ÛÙË ƒÒÌË Î·È ·Û¯ÔÏ‹ıËΠ̠ÙË Ì˘ıÔÁÚ·Ê›·. ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ªÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂˆÓ ™˘Ó·ÁˆÁc ηٷÁÚ¿ÊÂÈ Û Â˙fi ÏfiÁÔ ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Û ˙Ò· ‹ Û ·ÓÙÈΛÌÂÓ·. ªÂٷ͇ ·˘ÙÒÓ ·Ú·‰›‰ÂÈ Î·È ÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙÔ˘ §Â˘Î›Ô˘, Ô˘ ÁÂÓÓ‹ıËΠÎÔÚ›ÙÛÈ Î·È ¯ÚÂÈ¿ÛÙËΠıÂ˚΋ ·Ú¤Ì‚·ÛË, ÁÈ· Ó· ÌÂÙ·ÌÔÚʈı› Û ·ÁfiÚÈ Î·È Ó· ÌË ı·Ó·Ùˆı› ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
°·Ï¿ÙÂÈ·
ì
∂éÚ˘Ù›Ô˘
ÙÔÜ
™¿ÚÙˆÓÔ˜
Û˘ÓÂ˙‡ÁË âÓ º·ÈÛÙˇá Ùɘ ∫Ú‹Ù˘ §¿ÌÚˇˆ Ùˇá ¶·Ó‰›ÔÓÔ˜, àÓ‰Úd Ùa ÌbÓ Âå˜ Á¤ÓÔ˜ Âs ö¯ÔÓÙÈ, ∏ §ËÙÒ, ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘ ∞fiÏψӷ Î·È Ù˘ ÕÚÙÂÌ˘, οıÂÙ·È Û ‰›ÊÚÔ, ÂÓÒ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û ÌÈ· ÊÔÈÓÈÎÈ¿, ÁÈ· Ó· ·ÓÙ¤ÍÂÈ ÙÔ˘˜ fiÓÔ˘˜ Ù˘ Á¤ÓÓ·˜ (¿ӈ fi„Ë) (ÂÚ˘ıÚfiÌÔÚÊË ˘Í›‰·, 370 .Ã., ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜)
‚›Ô˘ ‰b âÓ‰ÂÂÖ. √yÙÔ˜, âÂȉc âÁÎ‡ÌˆÓ qÓ ì °·Ï¿ÙÂÈ·, ËûÍ·ÙÔ ÌbÓ ôÚÚÂÓ· ÁÂÓ¤Ûı·È ·éÙˇá ·Ö‰·, ÚÔËÁfiÚ¢Û ‰b ÙFÉ Á˘Ó·ÈΛ, âaÓ ÁÂÓÓ‹ÛFË ÎfiÚËÓ, àÊ·Ó›Û·È. ∆FÉ ‰b °·Ï·Ù›÷· ı˘Á¿ÙËÚ âÁ¤ÓÂÙÔ. ∫·d ηÙÔÈÎÙ›ڷ۷ Ùe
‚Ú¤ÊÔ˜ ηd ÙcÓ âÚËÌ›·Ó ÙÔÜ ÔúÎÔ˘ ÏÔÁÈ۷̤ÓË â„‡۷ÙÔ ÙeÓ §¿ÌÚÔÓ ôÚÚÂÓ Ï¤ÁÔ˘Û· ÙÂÎÂÖÓ Î·d âͤÙÚÂÊÂÓ ó˜ ·Ö‰· ÎÔÜÚÔÓ çÓÔÌ¿Û·Û· §Â‡ÎÈÔÓ. \∂Âd ‰b ËûÍÂÙÔ ì ÎfiÚË Î·d âÁ¤ÓÂÙÔ ôÊ·ÙfiÓ ÙÈ Î¿ÏÏÔ˜, ‰Â›Û·Û· ÙeÓ §¿ÌÚÔÓ ì °·Ï¿ÙÂÈ·, Î·Ù¤Ê˘ÁÂÓ Âå˜ Ùe Ùɘ §ËÙÔܘ îÂÚeÓ Î·d ÏÂÖÛÙ· ÙcÓ ıÂeÓ îΤÙ¢ÛÂÓ, Âú ˆ˜ ·éÙFÉ ÎfiÚÔ˜ ì ·Ö˜ àÓÙd ı˘Á·ÙÚe˜ ‰‡Ó·ÈÙÔ ÁÂÓ¤Ûı·È. ^∏ ‰b §ËÙg Û˘ÓÂ¯á˜ ç‰˘ÚÔ̤ÓËÓ Î·d îÎÂÙÂ‡Ô˘Û·Ó ˇüÎÙÂÈÚ ÙcÓ °·Ï¿ÙÂÈ·Ó Î·d ÌÂÙ¤‚·Ï ÙcÓ Ê‡ÛÈÓ Ùɘ ·È‰e˜ Âå˜ ÎfiÚÔÓ. ∆·‡Ù˘ öÙÈ Ì¤ÌÓËÓÙ·È Ùɘ ÌÂÙ·‚ÔÏɘ º·›ÛÙÈÔÈ Î·d ÙcÓ ëÔÚÙcÓ \∂Ή‡ÛÈ· ηÏÔÜÛÈÓ, âÂd ÙeÓ ¤ÏÔÓ ì ·Ö˜ âͤ‰˘. \∞ÓÙˆÓÖÓÔ˜ §È‚ÂÚ¿ÏȘ, ªÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂˆÓ ™˘Ó·ÁˆÁ‹ 17 (‰È·Û΢‹)
114
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 115
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
Û˘ÓÂ˙‡ÁË (ÔÚÈÛÙ. ·ı. ·ÔÚ. ‚′ Ú. Û˘˙‡ÁÓ˘Ì·È) àÓ‰Úd Ùa ÌbÓ Âå˜ Á¤ÓÔ˜ Âs ö¯ÔÓÙÈ, ‚›Ô˘ ‰b âÓ‰ÂÂÖ (‰ÔÙ. ÂÓ. ·ÚÛ. ÂÈı. ï/ì âӉ‹˜, Ùe âӉ¤˜) âÂȉc âÁÎ‡ÌˆÓ qÓ ËûÍ·ÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. Âû¯ÔÌ·È) ï/ì ôÚÚËÓ, Ùe ôÚÚÂÓ ÁÂÓ¤Ûı·È ·éÙˇá ·Ö‰· ÚÔ·ÁÔÚ‡ˆ ηÙÔÈÎÙ›ڈ ì âÚËÌ›· ÏÔÁ›˙ÔÌ·È â„‡۷ÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. „‡‰ÔÌ·È) ÙÂÎÂÖÓ (··Ú. ·ÔÚ. ‚′ Ú. Ù›ÎÙˆ) âÎÙڤʈ ó˜ ·Ö‰· ÎÔÜÚÔÓ ËûÍÂÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. ·ûÍÔÌ·È) ï/ì ôÊ·ÙÔ˜, Ùe ôÊ·ÙÔÓ ‰Â›Û·Û· (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. ‰¤‰ÔÈη Î·È ‰¤‰È·) ÏÂÖÛÙ· ÙcÓ ıÂeÓ îΤÙ¢ÂÓ Âú ˆ˜ ·éÙFÉ ÎfiÚÔ˜ ì ·Ö˜ àÓÙd ı˘Á·ÙÚe˜ ‰‡Ó·ÈÙÔ ÁÂÓ¤Ûı·È 片ÚÔÌ·È ˇüÎÙÂÈÚ [ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. ÔåÎÙ(Â)›Úˆ] öÙÈ Ì¤ÌÓËÓÙ·È (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Î. Ú. ÌÈÌÓF‹ÛÎÔÌ·È) âͤ‰˘ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. ‚′ Ú. âΉ‡ÔÌ·È) ÙeÓ ¤ÏÔÓ
·ÓÙÚ‡ÙËΠ¿ÓÙÚ· ¢ÁÂÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜, ·ÏÏ¿ ÊÙˆ¯fi (‚. Ó.Â.: ¤Ó‰ÂÈ·, ‰¤ËÛË) fiÙ·Ó ÂÁ΢ÌÔÓÔ‡Û (‚. Ó.Â.: ¤ÁÎ˘Ô˜, ÂÁ΢ÌÔÛ‡ÓË) ¢¯‹ıËΠ·ÚÛÂÓÈÎfi˜ (‚. Ó.Â.: ·ÚÚÂÓˆfi˜) Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ·È‰› Ϥˆ ÂÎ ÙˆÓ ÚÔÙ¤ÚˆÓ, ÚÔÂȉÔÔÈÒ Ï˘¿Ì·È Ë ÌÔÓ·ÍÈ¿, Ë Âڋ̈ÛË (‚. Ó.Â.: ÂÚËÌÈ¿, ÂÚËÌ›Ù˘) ˘ÔÏÔÁ›˙ˆ, ÛΤÊÙÔÌ·È (‚. Ó.Â.: ÏÔÁÈÛÙ‹˜, ÏÔÁÈÛÌfi˜, ÏÔÁÈÛÌÈÎfi) › „¤Ì·Ù·, ÍÂÁ¤Ï·Û fiÙÈ Á¤ÓÓËÛ (‚. Ó.Â.: ÙfiÎÔ˜, ÙÔÎÂÙfi˜, ÚˆÙfiÙÔÎÔ˜) ·Ó·Ùڤʈ, ÌÂÁ·ÏÒÓˆ (‚. Ó.Â.: ÂÎÙÚÔÊ›Ô, ÂÎÙÚÔÊ‹) Û·Ó ÁÈÔ ÌÂÁ¿ÏˆÓ (‚. Ó.Â.: ·‡ÍËÛË, ·˘ÍËÙÈÎfi˜, ·‡ÍËÛË) ·Ó›ˆÙÔ˜, ·ÓÒÙÂÚÔ˜ ·fi οı ÂÚÈÁÚ·Ê‹ (‚. Ó.Â.: ·Ê·Û›·, ηٿʷÛË, ·ÔÊ·ÙÈÎfi˜) ÂÂȉ‹ ÊÔ‚‹ıËΠÈΤÙ¢ ıÂÚÌ¿ ÙË ı¿ Ì‹ˆ˜ Ì οÔÈÔ ÙÚfiÔ ÌÔÚÔ‡Û ÙÔ ÎÔÚ›ÙÛÈ Ó· Á›ÓÂÈ ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó ·ÁfiÚÈ ıÚËÓÒ (‚. Ó.Â.: Ô‰˘ÚÌfi˜) Ï˘‹ıËÎÂ, ¢ÛÏ·¯Ó›ÛÙËΠ(‚. Ó.Â.: ÔÈÎÙÈÚÌfi˜, ÔÈÎÙ›Ú̈Ó) ·ÎfiÌ· ı˘ÌÔ‡ÓÙ·È (‚. Ó.Â.: ÌÓËÌÔÛ‡ÓË, ·ÌӋ̈Ó) ¤‚Á·Ï ÙÔÓ ¤ÏÔ, (ÌÂÙ·ÊÔÚÈο) ·¤‚·Ï ÙË Á˘Ó·ÈΛ· ʇÛË
ÙcÓ ëÔÚÙcÓ \∂Ή‡ÛÈ·: °ÈÔÚÙ‹ ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó Ù˘ º˘Ù›·˜ §ËÙÒ˜ Ô˘ ÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙË º·ÈÛÙfi Ù˘ ∫Ú‹Ù˘ Û ·Ó¿ÌÓËÛË Ù˘ ı·˘Ì·ÛÙ‹˜ ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛ˘ ÙÔ˘ ÎÔÚÈÙÛÈÔ‡ Û ¿ÓÙÚ· ¯¿ÚË ÛÙËÓ ·Ú¤Ì‚·ÛË Ù˘ §ËÙÒ˜. ∫·Ù¿ ÙË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ Ù˘ ÁÈÔÚÙ‹˜ ÔÈ ÌÂÏÏfiÓ˘ÌÊÔÈ ÎÔÈÌfiÓÙ·Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ ¿Á·ÏÌ· ÙÔ˘ §Â˘Î›Ô˘ Ô˘ ›¯Â ÛÙËı› ÛÙÔ ÈÂÚfi Ù˘ ı¿˜. ∫·ÙfiÈÓ Â›Ù ¤Á‰˘Ó·Ó ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈο ÙÔ Ífi·ÓÔ ÙÔ˘ §Â˘Î›Ô˘ ›Ù ÔÈ ¿ÓÙÚ˜ ·ÓÙ¿ÏÏ·ÛÛ·Ó Ù· ÚÔ‡¯· ÙÔ˘˜ Ì ÙȘ ˘Ô„‹ÊȘ Û˘˙‡ÁÔ˘˜ ÙÔ˘˜. ™‡Ìʈӷ Ì ¿ÏϘ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜, Ë ÁÈÔÚÙ‹ Û˘Ó‰ÂfiÙ·Ó Ì ÙË ÌÂÙ¿‚·ÛË ÙˆÓ Ó·ÚÒÓ ∫ÚËÙÒÓ ·fi ÙËÓ ·È‰È΋ ÛÙËÓ ·Ó‰ÚÈ΋ ËÏÈΛ·. √È ¤ÊË‚ÔÈ (Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó Î·È âΉ˘fiÌÂÓÔÈ) ¿ÊËÓ·Ó Ù· ·È‰Èο ÚÔ‡¯· ÙÔ˘˜, ¤·ÈÚÓ·Ó Ù· fiÏ· ÙÔ˘˜ Î·È Á›ÓÔÓÙ·Ó Ôϛ٘.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
âÂd ÙeÓ ¤ÏÔÓ ì ·Ö˜ âͤ‰˘: ¶¤Ú· ·fi ÙËÓ Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈ΋ ÛËÌ·Û›· Ù˘ (ÙÔ ÎÔÚ›ÙÛÈ ¤‚Á·Ï ·fi ¿Óˆ ÙÔ˘ ÙÔÓ ÎÔÚÈÙÛ›ÛÙÈÎÔ ¤ÏÔ), Ë ÊÚ¿ÛË ÌÂÙ·ÊÔÚÈο ˘Ô‰ËÏÒÓÂÈ ÙËÓ ·Ô‚ÔÏ‹ Ù˘ Á˘Ó·ÈΛ·˜ ʇÛ˘.
∞′ °Àª¡∞™π√À
115
∂¡√∆∏∆∞ 15
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 116
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ∆È ·Ó¿ÁηÛ ÙË °·Ï¿ÙÂÈ· Ó· ηٷʇÁÂÈ ÛÙË ‚Ô‹ıÂÈ· Ù˘ §ËÙÒ˜; 2. ¶Ò˜ ·ÓÙ¤‰Ú·ÛÂ Ë §ËÙÒ ÛÙÔ˘˜ ıÚ‹ÓÔ˘˜ Ù˘ °·Ï¿ÙÂÈ·˜; 3. ™Â ÔÈ· ·›ÙÈ· ÔÊ›ÏÂÙ·È, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, Ë ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂÓË Î·È ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ (ȉ›ˆ˜ Û ÊÙˆ¯fiÙÂÚÔ˘˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜) ÚÔÙ›ÌËÛË ÁÈ· ·ÚÛÂÓÈο Ù¤ÎÓ·; °ÓˆÚ›˙ÂÙ ¤ÚÁ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ‹ Ù˘ ·ÁÎfiÛÌÈ·˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ¿ÌÂÛ· ‹ ¤ÌÌÂÛ· ÛÙÔ ı¤Ì·;
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ʇˆ [= (ÂÓÂÚÁ.) οӈ Ó· Ê˘ÙÚÒÛÂÈ, ÁÂÓÓÒ, (̤ÛÔ) Ê˘ÙÚÒÓˆ,
·Ï¿
·Ó·Ù‡ÛÛÔÌ·È, Â›Ì·È ÂΠʇÛˆ˜, ÁÂÓÓȤ̷È] ı. Ê˘[ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô ÙcÓ Ê‡ÛÈÓ]
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ì Ê˘‹ [= Ë Ê˘ÛÈ΋ ‰È¿- ì ʇÛȘ (-Ë) Ï·ÛË, Ë ÛˆÌ·ÙÈ΋ Ê˘ÛÈÎfi˜ ì Ê˘Ï‹ ·Ó¿Ù˘ÍË] Ùe ÊÜÏÔÓ (-Ô) [= ÙÔ Á¤ÓÔ˜]
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ Ê˘ÓÙ¿ÓÈ / Ê˘ÓÙ·Ó¿ÎÈ Ê‡ÙÚÔ [= ÙÔ ÌÈÎÚfi ‚Ï·ÛÙ¿ÚÈ] ʇÙÚ· [= 1. ÙÔ Ê‡ÙÚÔ, 2. Ë ÁÂÓÈ¿] Ê˘ÙÚÒÓˆ
Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
Ê˘Ù‡ˆ Ùe Ê˘ÙfiÓ (-fi) Ê˘ÙÈÎfi˜ ì Ê˘Ù›· Ê˘Û›˙ÔÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ Ê˘ÙÔÎÔÌá ì Ê˘ÙÔÎÔÌ›· ‰›ÓÂÈ ˙ˆ‹] Ê˘ÛÈÔÏÔÁÈÎfi˜ âÌʇˆ ì Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· Ê˘ÛÈÔÁÓˆÌÈÎfi˜ Ùe Ê˘ÙÒÚÈÔÓ (-Ô) ·éÙÔÊ˘‹˜ ì âÌʇÙ¢ÛȘ (-Ë) âÌÊ˘Ù‡ˆ öÌÊ˘ÙÔ˜ ÂéÊ˘‹˜ å‰ÈÔÊ˘‹˜ ì å‰ÈÔÊ˘˝· Î·Ù¿Ê˘ÙÔ˜
Ê˘ÙÔ˙ˆÒ [= ηχو Ì ‰˘ÛÎÔÏ›· ÙȘ ‚ÈÔÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÌÔ˘] Ê˘ÙÔÏÔÁ›· Ê˘ÙÔÊ¿ÁÔ˜ Ê˘ÛÈÔ‰›Ê˘ Ê˘ÛÈÔÏ¿ÙÚ˘ Ê˘ÛÈÎÔıÂڷ›· Ê˘ÛÈÔÁÓˆÌÈÛÙ‹˜ Ê˘ÛÈÎÔÌ·ıËÌ·ÙÈÎfi˜ ‰ÂÓ‰ÚÔʇÙ¢ÛË ÌÂÁ·ÏÔÊ˘‹˜ ˘ÎÓfiÊ˘ÙÔ˜ ÙÚȯÔÊ˘˝·
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÈ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· ÙÔ˘ Ú. ʇˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ì ʇÛȘ Î·È ì Ê˘‹, Û‡Ìʈӷ Ì fiÛ· ¤¯ÂÙ ‰È‰·¯Ù› ̤¯ÚÈ ÙÒÚ· (ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ›, ÂÓ¤ÚÁÂÈ·/ηٿÛÙ·ÛË ÎÙÏ.). 2. ¡· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÙ ÙÔ Â›ıÂÙÔ «Ê˘ÛÈÎfi˜» Ì ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Û ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ù˘ Ó.Â. Î·È Ó· ÂÍËÁ‹ÛÂÙ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ Û ηıÂÌ›· ·fi ·˘Ù¤˜: ÏÔ‡ÙÔ˜, ÂÈÛÙ‹ÌË, Û˘Ó¤ÂÈ·, Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ. 3. ¡· ‚Ú›Ù ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂˆÓ ÛÙË Ó.Â. Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ̛· ÚfiÙ·ÛË Ì ηıÂÌ›· ÊÚ¿ÛË: ·. ʇÛÂÈ ·‰‡Ó·ÙÔ(Ó), ‚. ÓÂÎÚ‹ ʇÛË, Á. ÂΠʇÛˆ˜, ‰. ¿Û˘ ʇÛˆ˜. 4. ¡· ‚Ú›Ù ÛÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î· ϤÍÂȘ Ù˘ Ó.Â. Û˘ÓÒÓ˘Ì˜ ÙˆÓ Ï¤ÍˆÓ: «‚Ï·ÛÙ¿Óˆ», «¤Í˘ÓÔ˜», «˘ÎÓÔÊ˘ÙÂ̤ÓÔ˜».
116
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 117
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi Ú‹Ì·Ù· (‚′′ ̤ÚÔ˜) ™ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ∂ÓfiÙËÙ· ‰È‰·¯Ù‹Î·Ù ٷ ΢ڛˆ˜ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ·. ™ÙËÓ ∂ÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ÂÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·È Ù· ˘fiÏÔÈ· ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi Ú‹Ì·Ù· ›ıÂÙ·: ™ËÌ·›ÓÔ˘Ó:
∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ñ -¿˜
·. fi,ÙÈ Î·È Ë ÌÂÙÔ¯‹ ÂÓÂÛÙÒÙ· ‹ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·È
‚. ÂΛÓÔÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÈηÓfiÙËÙ·, ÎÏ›ÛË ‹ ÂÈÙˉÂÈfiÙËÙ· Û ·˘Ùfi Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ Ú‹Ì· ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·È
(ÁÂÓ. -¿‰Ô˜): ›ıÂÙ· Á′ ÎÏ›Û˘ ÌÔÓÔηٿÏËÎÙ·. ÌÈÁ¿˜ (= ï ÌÂÌÂÈÁ̤ÓÔ˜) < ÌÂÈÁÓ‡ˆ ñ -‹˜ (ÁÂÓ. -Ôܘ): ›ıÂÙ· Á′ ÎÏ›Û˘ ‰ÈηٿÏËÎÙ· (Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Û‡ÓıÂÙ· ‹ ·Ú·Û‡ÓıÂÙ·). âÈÙ˘¯‹˜ (= Ô ÂÈÙ˘¯Ë̤ÓÔ˜) < âÈÙ˘Á¯¿Óˆ ñ -fi˜, -(·)Ófi˜, -Úfi˜, -ÂÚfi˜: ›ıÂÙ· ‚′ ÎÏ›Û˘ ÙÚÈηٿÏËÎÙ·. ÏÔÈfi˜ (= ï ñÔÏÂÈfiÌÂÓÔ˜) < Ï›ˆ ÙÂÚÓfi˜ (= ï Ù¤ÚˆÓ) < Ù¤Úˆ Èı·Ófi˜ (= ï ›ıˆÓ) < ›ıˆ (ı. Èı-) Ï·ÌÚfi˜ (= ï Ͽ̈Ó) < Ͽ̈ Ê·ÓÂÚfi˜ (= ï Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ˜) < Ê·›Óˆ, -ÔÌ·È (ı. Ê·Ó-) ñ -ÈÎfi˜,
-ÙÈÎfi˜: ›ıÂÙ· ‚′ ÎÏ›Û˘ ÙÚÈηٿÏËÎÙ·. ÏÂÎÙÈÎfi˜ < ϤÁˆ àÌ˘ÓÙÈÎfi˜ (= ÂÈÙ‹‰ÂÈÔ˜ ÛÙÔ Ó· ·Ì‡ÓÂÙ·È) < à̇ӈ, -ÔÌ·È ñ -ÈÌÔ˜: ›ıÂÙ· ‚′ ÎÏ›Û˘ ‰ÈηٿÏËÎÙ·. ÊÚfiÓÈÌÔ˜ < ÊÚÔÓ¤ˆ, ÊÚÔÓá ñ -ÌˆÓ (ÁÂÓ. -ÔÓÔ˜): ›ıÂÙ· Á′ ÎÏ›Û˘ ‰ÈηٿÏËÎÙ·. ÔåÎÙ›ÚÌˆÓ < ÔåÎÙ(Â)›Úˆ (= ÛÏ·¯Ó›˙ÔÌ·È) ñ -Ù‹ÚÈÔ˜: ›ıÂÙ· ‚′ ÎÏ›Û˘ ‰ÈηٿÏËÎÙ· ‹ ÙÚÈηٿÏËÎÙ·. Ï˘Ù‹ÚÈÔ˜ < χˆ
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· ›ıÂÙ· Ô˘ Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó fi,ÙÈ Î·È Ë ÌÂÙÔ¯‹ ÂÓÂÛÙÒÙ· ‹ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ: Ó¤ÌÔÌ·È (ı. ÓÔÌ-) > ________________ > ________________ âÌÊ·›Óˆ ¯·Ï¿ˆ (ı. ¯·Ï·-) > ________________ ı¿Ïψ (ı. ı·Ï-) > ________________ > ________________ âÈÚÚ¤ˆ 2. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· ›ıÂÙ· ·fi Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ Û·˜ ‰›ÓÔÓÙ·È Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘˜: Έχˆ > ________________ èÊÂϤˆ, èÊÂÏá > ________________ âϤˆ, âÏÂá > ________________ ôÁˆ > ________________
∞′ °Àª¡∞™π√À
117
∂¡√∆∏∆∞ 15
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 118
3. ¡· ·ÓÙÈÛÙÔȯ›ÛÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Ì ٷ ·Ú¿ÁˆÁ· ›ıÂÙ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙË ÛÙ‹ÏË µ′′ Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ‰›Ï· ÛÙÔ Î·ı¤Ó· ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘: ∞′′
µ′′
1. ÌÈ·›Óˆ 2. ÌÓ¿ÔÌ·È, ÌÓáÌ·È 3. ·و (= Û·‚ˆ) 4. ÌÈ̤ÔÌ·È, ÌÈÌÔÜÌ·È 5. îÎÓÔÜÌ·È
ÛËÌ·Û›· ÂÈı¤ÙÔ˘
·. ΢Êfi˜ ‚. îηÓfi˜ Á. ÌÓ‹ÌˆÓ ‰. ÌÈ·Úfi˜ Â. ÌÈÌËÙÈÎfi˜
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Î·È ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ̤Û˘ ʈӋ˜ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ √ Ù‡Ô˜ ËûÍÂÙÔ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ù‡Ô˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ ̤Û˘ ʈӋ˜ Î·È ÔÈ Ù‡ÔÈ ËûÍ·ÙÔ Î·È â„‡۷ÙÔ Ù‡ÔÈ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ̤Û˘ ʈӋ˜. ∏ ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Î·È ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ̤Û˘ ʈӋ˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È fiˆ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ʈӋ (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 7), Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ fï˜ ηٷϋÍÂȘ:
™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Ì.Ê. ı¤Ì· ·‡ÍËÛË â
ηٷϋÍÂȘ ‚Ô˘Ï¢
fiÌËÓ
™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ Ì.Ê. ı¤Ì·
¯ÚÔÓÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ηٷϋÍÂȘ
‚Ô˘Ï¢
Û
·‡ÍËÛË â
¿ÌËÓ
∫Ï›ÛË ·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜
·fiÚÈÛÙÔ˜
â-‚Ô˘Ï¢-fiÌËÓ â-‚Ô˘Ï‡-Ô˘ â-‚Ô˘Ï‡-ÂÙÔ â-‚Ô˘Ï¢-fiÌÂı· â-‚Ô˘Ï‡-ÂÛı â-‚Ô˘Ï‡-ÔÓÙÔ
➥ ¶·Ú·Ù‹ÚËÛË
â-‚Ô˘Ï¢-Û-¿ÌËÓ â-‚Ô˘Ï‡-Û-ˆ â-‚Ô˘Ï‡-Û-·ÙÔ â-‚Ô˘Ï¢-Û-¿ÌÂı· â-‚Ô˘Ï‡-Û-·Ûı â-‚Ô˘Ï‡-Û-·ÓÙÔ
™Ù· ·ÊˆÓfiÏËÎÙ· Ú‹Ì·Ù· ÁÈ· ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ̤Û˘ ʈӋ˜ ÈÛ¯‡Ô˘Ó fiÛ· ÁÓˆÚ›˙ÂÙ ۯÂÙÈο Ì ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ Ù˘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋˜ ʈӋ˜.
118
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 119
◗ ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙÂ, Û‡Ìʈӷ Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛË, ÙÔÓ ›Ó·Î·: Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ· Ú. Ù¿ÙÙÔÌ·È âÙ·Í¿ÌËÓ âٿ͈
¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ· Ú. ÁÚ¿ÊÔÌ·È
Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· Ú. ÎÔÌ›˙ÔÌ·È
âÁÚ·„¿ÌËÓ
âÎÔÌÈÛ¿ÌËÓ
âÁÚ·„¿ÌÂı· âÎƠ̂۷ÓÙÔ
∞Û΋ÛÂȘ Î·È ÙÔ ÚfiÛˆÔ: ÚÔÛ‰¤¯ÂÙ·È, ≥ÙÔ˘, ηٷÛ΢¿˙ÔÓÙ·È, àÓ·ÁοÛÂÛıÂ, Û˘ÓÂÛ΢¿Ûˆ.
1. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ›Ó·Î· Ì ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ‰›ÓÂÙ·È: ÂÓÂÛÙÒÙ·˜
·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜
ÂÓÂÛÙÒÙ·˜ ·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜ ̤ÏÏÔÓÙ·˜ ·fiÚÈÛÙÔ˜
·fiÚÈÛÙÔ˜
ÏÔÁ›˙ÂÛı â„‡۷ÙÔ Ëû¯ÔÓÙÔ
2. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ٷ Ú‹Ì·Ù· ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È: âÙ¿ÙÙÂÙÔ, ËûÍ·ÙÔ, âÊ˘Ï¿Íˆ, â·‡Û·ÛıÂ. 3. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÙÔ˘˜ ÚËÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÙË ÊˆÓ‹: ÚÔËÁfiÚ¢ÛÂ, ηÙÂχۈ, ‰ÈÂÚ¿Í·ÓÙÔ, âÔÚ‡ÔÓÙÔ, öÎÙÈÛÂ, öÂÈı˜. 4. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ·Ú·Ù·ÙÈÎÔ‡ Ù˘ ̤Û˘ ʈӋ˜ fiÛ· ·fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È Ó· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ fiÛ· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔÓ Ì¤ÏÏÔÓÙ·: àÔÙÚ¤ÂÛıÂ, àÓÙÈÙ·ÛÛfiÌÂı·, Ê˘Ï¿ÙÙÔÓÙ·È, ·È‰Â‡ÛÂÙ·È, Îfi„FË, Ú·ÍfiÌÂı·. 5. ¡· ÙÔÔıÂÙ‹ÛÂÙ ÙÔ˘˜ ÚËÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ ÛÙË ÛˆÛÙ‹ ÛÙ‹ÏË Î·È Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ÙËÓ ¤ÁÎÏÈÛË, ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi
6. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ Ì ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Ù‡Ô ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Ô˘ ˙ËÙÂ›Ù·È ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË: ·. ≠√ÛÔÈ âd Ùɘ ÎÂÊ·Ïɘ ¬Ï· ________________ (ʤڈ, ·Ú·Ù.), ÔyÙÔÈ Á˘ÌÓÔd ________________ (Á›ÁÓÔÌ·È, ·Ú·Ù.) Úe˜ Ùa ÙÔ̷͇ٷ ηd ÙpÏÏ· ‚¤ÏËØ àÓ¯ÒÚËÛ·Ó ÔsÓ Î·d ·éÙÔÜ ________________ (ÛÙÚ·ÙÔ‰‡ÔÌ·È, ·fiÚ.) ·Úa ÙeÓ ÔÙ·ÌfiÓ. ‚. √î ÌbÓ ≠∂ÏÏËÓ˜ ________________ (·Ú·Û΢¿˙ÔÌ·È, ·Ú·Ù.) Úe˜ ÙÔf˜ ¶¤ÚÛ·˜ ηd Úe˜ ÙeÓ Î›Ó‰˘ÓÔÓØ Ôî ‰b ÔϤÌÈÔÈ ________________ (ÙÔ͇ˆ, ·Ú·Ù.) ηd âÛÊÂÓ‰fiÓˆÓ. Á. ^∏ÚÈ›‰·˜, âÂd ñ¤Û¯ÂÙÔ (= ˘ÔÛ¯¤ıËÎÂ) ·éÙˇá, ________________ ( ı‡ÔÌ·È, ·Ú·Ù.) ηd ________________ (ÔÚ‡ÔÌ·È, ·Ú·Ù.) ÛfÓ Fw Âr¯Â ‰˘Ó¿ÌÂÈ (= Ì fiÛË ‰‡Ó·ÌË Â›¯Â). ‰. ªÂÙa ‰b ÙÔÜÙÔ ________________ (ôÚ¯ÔÌ·È, ·fiÚ.) ÏfiÁÔ˘ ï º·ÚÓ¿‚·˙Ô˜.
≠√ÛÙȘ Ó¤ÌÂÈ Î¿ÏÏÈÛÙ· ÙcÓ ·ñÙÔÜ Ê‡ÛÈÓ, ÔyÙÔ˜ ÛÔÊe˜ ¤Ê˘Î Úe˜ Ùe Û˘ÌʤÚÔÓ ∂éÚÈ›‰Ë˜, \∞fiÛ·ÛÌ· 634 (Nauck)
ŸÔÈÔ˜ ͤÚÂÈ Ôχ ηϿ Ó· ‰È·ÊÂÓÙ‡ÂÈ ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔ˘ ·˘Ùfi˜ ͤÚÂÈ Ôχ ηϿ ÙÔ Û˘ÌʤÚÔÓ ÙÔ˘. ∞′ °Àª¡∞™π√À
119
∂¡√∆∏∆∞ 15
10-11-05
14:51
Page 120
∂ÓfiÙËÙ· 16
ARXAIA A GYMN(1-140)
∆Ô £¤·ÙÚÔ ÙˆÓ ™˘Ú·ÎÔ˘ÛÒÓ (ʈÙ. ¶Ï¿ÙˆÓ ª¿ÍÈÌÔ˜)
∆Ô ıÏÈ‚ÂÚfi Ù¤ÏÔ˜ ÂÓfi˜ Ù˘Ú¿ÓÓÔ˘ √ ∫Ï·‡‰ÈÔ˜ ∞ÈÏÈ·Ófi˜ (ÂÚ. 170-235 Ì.Ã.), ƒˆÌ·›Ô˜ ÛÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹, ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¶ÔÈΛÏË ^πÛÙÔÚ›·, Ô˘ ÛÒ˙ÂÙ·È ÙÌËÌ·ÙÈÎÒ˜ ÌfiÓÔ, ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ·ÓÂΉÔÙÔÏÔÁÈΤ˜ ‰ÈËÁ‹ÛÂȘ Ì ËıÈÎÔÏÔÁÈΤ˜ ÚÔÂÎÙ¿ÛÂȘ. ∞fi ÙËÓ ¿Ô„Ë ·˘Ù‹ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› Û˘ÁÁÂÓ¤˜ Ì ·Ó¿ÏÔÁ· ¤ÚÁ· Ô˘ ¤ÁÚ·„·Ó Ô ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜ Î·È Ô ∞ı‹Ó·ÈÔ˜ Î·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘, Ô˘ ¤‰ÂȯÓ ȉȷ›ÙÂÚË ·Á¿Ë ÁÈ· Ù· ·Ó¤Î‰ÔÙ· Î·È Ù· ·Ú¿‰ÔÍ·. ™ÙÔ ·fiÛ·ÛÌ· Ô˘ ı· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÙÂ Ô ∞ÈÏÈ·Ófi˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔÓ Ù‡Ú·ÓÓÔ ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ µ′, Ô˘ ΢‚¤ÚÓËÛ ÙËÓ fiÏË ÙˆÓ ™˘Ú·ÎÔ˘ÛÒÓ ·fi ÙÔ 367 ¤ˆ˜ ÙÔ 345 .Ã.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ï ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ÙcÓ àÚ¯cÓ Âr¯ÂÓ Âs Ì¿Ï· ÂÚÈÂÊÚ·Á̤ÓËÓ. ¡·Ü˜ ÌbÓ âΤÎÙËÙÔ ÔéÎ âÏ¿ÙÙÔ˘˜ ÙáÓ ÙÂÙÚ·ÎÔÛ›ˆÓ, Â˙áÓ ‰b ‰‡Ó·ÌÈÓ â˜ ‰¤Î· Ì˘ÚÈ¿‰·˜, îÂÖ˜ ‰b âÓÓ·ÎÈÛ¯ÈÏ›Ô˘˜. ^∏ ‰b fiÏȘ ÙáÓ ™˘Ú·ÎÔÛ›ˆÓ ÏÈ̤ÛÈÓ âÎÂÎfiÛÌËÙÔ ÌÂÁ›ÛÙÔȘ, ηd ÙÂÖ¯Ô˜ ·éÙFÉ ÂÚÈ‚¤‚ÏËÙÔ ñ„ËÏfiÙ·ÙÔÓ. ∂r¯Â ‰b ηd Û˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ ·ÌfiÏÏÔ˘˜. ∫·d ÙÔ‡ÙÔȘ âÈı·ÚÚáÓ ï ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ à‰¿Ì·ÓÙÈ ‰Â‰Â̤ÓËÓ ˇüÂÙÔ ÙcÓ àÚ¯cÓ ÎÂÎÙÉÛı·È. \∞ÏÏ’ ÔyÙfi˜ Á Âr‰Â ηd ÙÔf˜ ˘îÔf˜ ‚È·›ˆ˜ àÔÛÊ·Á¤ÓÙ·˜ ηd Ùa˜ ı˘Á·Ù¤Ú·˜ àÓ·ÈÚÂı›۷˜. √é‰Âd˜ ‰b ÙáÓ à’ ·éÙÔÜ Ù·Êɘ Ùɘ ÓÔÌÈ˙Ô̤Ó˘ öÙ˘¯ÂÓØ Ôî ÌbÓ ÁaÚ ˙áÓÙ˜ ηÙÂη‡ıËÛ·Ó, Ôî ‰b ηٷÙÌËı¤ÓÙ˜ ☠ÙcÓ ı¿Ï·ÙÙ·Ó âÍÂÚÚ›ÊËÛ·Ó. ∞éÙe˜ ‰b âÓ ÂÓ›÷· ‰È¿ÁˆÓ η٤ÛÙÚ„ ÙeÓ ‚›ÔÓ ÁËÚ·Èfi˜. ∫·d qÓ ‰ÂÖÁÌ· Ôé Ùe Ù˘¯eÓ ÙÔÖ˜ àÓıÚÒÔȘ ☠ۈÊÚÔÛ‡ÓËÓ Î·d ÙÚfiÔ˘ ÎfiÛÌÔÓ ì ÙÔÜ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ☠Ô≈Ùˆ Ù·ÂÈÓa ÌÂÙ·‚ÔÏ‹. ∞åÏÈ·Ófi˜, ¶ÔÈΛÏË ^πÛÙÔÚ›· 6.12 (‰È·Û΢‹)
120
™Ù·Ù‹Ú·˜ ÙÔ˘ ∫ÚfiÙˆÓ·, fiÏ˘ Ô˘ η٤Ϸ‚Â Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÂÂÎÙ·ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙÔ˘ (350 .Ã., ∂ıÓÈÎfi ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∞ı‹Ó·˜)
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 121
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
Âs Ì¿Ï· ÂÚÈÂÊÚ·Á̤ÓËÓ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ÂÚÈÊÚ¿ÛÛÔÌ·È) ӷܘ (·ÈÙ. ÏËı. Ô˘Û. ì ӷܘ, Ùɘ ÓÂÒ˜) âΤÎÙËÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ˘ÂÚÛ. Ú. ÎÙ¿ÔÌ·È, ÎÙáÌ·È) ÔéÎ âÏ¿ÙÙÔ˘˜ (Û˘ÁÎÚ. ‚·ı. ÂÈı. ï çÏ›ÁÔ˜, ì çÏ›ÁË, Ùe çÏ›ÁÔÓ) ÙáÓ ÙÂÙÚ·ÎÔÛ›ˆÓ ☠‰¤Î· Ì˘ÚÈ¿‰·˜ îÂÖ˜ âÓÓ·ÎÈÛ¯ÈÏ›Ô˘˜ ÏÈ̤ÛÈÓ (‰ÔÙ. ÏËı. Ô˘Û. ï ÏÈÌ‹Ó, ÙÔÜ ÏÈ̤ÓÔ˜) âÎÂÎfiÛÌËÙÔ (Á′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ˘ÂÚÛ. Ú. ÎÔṲ̂ÔÌ·È, ÎÔÛÌÔÜÌ·È) ÌÂÁ›ÛÙÔȘ ÙÂÖ¯Ô˜ ·éÙFÉ ÂÚÈ‚¤‚ÏËÙÔ (Á′ ÂÓ. ÔÚÈÛÙ. ˘ÂÚÛ. Ú. ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÌ·È) ÙÔ‡ÙÔȘ âÈı·ÚÚáÓ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. âÈı·ÚÚ¤ˆ, âÈı·ÚÚá) à‰¿Ì·ÓÙÈ ‰Â‰Â̤ÓËÓ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ‰¤ÔÌ·È / ‰ÔÜÌ·È) ü ˇ ÂÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. ÔúÔÌ·È / ÔrÌ·È) ÙcÓ àÚ¯cÓ ÎÂÎÙÉÛı·È ÙÔf˜ ˘îÔf˜ ‚È·›ˆ˜ àÔÛÊ·Á¤ÓÙ·˜ (ÌÙ¯. ·ı. ·ÔÚ. ‚′ Ú. àÔÛÊ¿ÙÙÔÌ·È ‹ àÔÛÊ¿˙ÔÌ·È) Ùa˜ ı˘Á·Ù¤Ú·˜ àÓ·ÈÚÂı›۷˜ (ÌÙ¯. ·ı. ·ÔÚ. ·′ Ú. àÓ·ÈÚ¤ÔÌ·È, àÓ·ÈÚÔÜÌ·È) Ôé‰Âd˜ ÙáÓ à’ ·éÙÔÜ Ù·Êɘ Ùɘ ÓÔÌÈ˙Ô̤Ó˘ öÙ˘¯ÂÓ Î·ÙÂη‡ıËÛ·Ó (ÔÚÈÛÙ. ·ı. ·ÔÚ. ·′ Ú. ηٷη›ÔÌ·È ‹ ηٷοÔÌ·È) ηٷÙÌËı¤ÓÙ˜ (ÌÙ¯. ·ı. ·ÔÚ. ·′ Ú. ηٷ٤ÌÓÔÌ·È) ☠ÙcÓ ı¿Ï·ÙÙ·Ó âÍÂÚÚ›ÊËÛ·Ó (ÔÚÈÛÙ. ·ı. ·ÔÚ. ‚′ Ú. âÎÚ›ÙÔÌ·È) âÓ ÂÓ›÷· ‰È¿ÁˆÓ η٤ÛÙÚ„ ÙeÓ ‚›ÔÓ qÓ ‰ÂÖÁÌ· Ôé Ùe Ù˘¯fiÓ
Ôχ ηϿ ÚÔÛÙ·ÙÂ˘Ì¤ÓË (‚. Ó.Â.: ÂÚ›ÊÚ·ÍË, ÊÚ¿ÁÌ·, ·fiÊÚ·ÍË) ›¯Â ÛÙËÓ Î·ÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ÙÂÙÚ·ÎfiÛÈ· (ÔÏÂÌÈο) ÏÔ›· (‚. Ó.Â.: ÓËÔÏfiÁÈÔ, ÓËÔÁÓÒÌÔÓ·˜, ÓËÔÔÌ‹, Ó·˘ÙÈÎfi˜) ̤¯ÚÈ ÂηÙfi ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ (‚. Ó.Â.: ÂηÙÔÌ̇ÚÈÔ) ÂÓÓ¤· ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ È›˜ ›¯Â ÛÙÔÏÈÛÙ› (‚. Ó.Â.: ÎÔÛÌËÙÈÎfi˜, ‰È¿ÎÔÛÌÔ˜) Ì Ôχ ÌÂÁ¿Ï· ÏÈÌ¿ÓÈ· (‚. Ó.Â.: ÏÈÌÂÓÈÎfi˜, ÂÏÏÈÌÂÓ›˙ÔÌ·È) ›¯Â ¯ÙÈÛÙ› Á‡Úˆ Ù˘ Ù›¯Ô˜ (‚. Ó.Â.: ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ÂÚ›‚ÏËÌ·, ÂÚ›‚ÔÏÔ˜) ¤¯ÔÓÙ·˜ ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË Û ·˘Ù¿ (‚. Ó.Â.: ı·ÚڷϤԘ, ·Ó·ı·ÚÚ‡ˆ, ıÚ·Û‡˜) ›ÛÙ¢ fiÙÈ Ë ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ‹Ù·Ó Ôχ ÛÙ·ıÂÚ‹ (‚. Ó.Â.: ‰ÂÙfi˜, ¿‰ÂÙÔ˜, ‰¤Ì·) ÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ Ó· ÛÊ·ÁÈ¿˙ÔÓÙ·È ÙȘ ÎfiÚ˜ ÙÔ˘ Ó· ÂÎÙÂÏÔ‡ÓÙ·È (‚. Ó.Â.: ·Ó·›ÚÂÛË, ·Ó·ÈÚÂÙÈÎfi˜) ηÓ›˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ‰ÂÓ Ù¿ÊËΠfiˆ˜ ¤Ú οËÎ·Ó (‚. Ó.Â.: η‡ÛË, η‡ÛÈÌÔ, ¿Î·˘ÛÙÔ˜) ·ÊÔ‡ ÙÔ˘˜ ÎÔÌÌ¿ÙÈ·Û·Ó, ÙÔ˘˜ ¤Ù·Í·Ó ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ· (‚. Ó.Â.: Ú›„Ë, ·fiÚÚÈ„Ë, ·ÔÚÚ›ÌÌ·Ù·)
ÙÂÏ›ˆÛ ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ̘ ÛÙË ÊÙÒ¯ÂÈ· ‹Ù·Ó ÛÔ˘‰·›Ô ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· (‚. Ó.Â.: ‰ÂÈÁÌ·ÙÔÏË„›·, ›‰ÂÈÍË) ☠ÙÚfiÔ˘ ÎfiÛÌÔÓ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ï‹ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ì ÙÔÜ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ☠Ô≈Ùˆ Ù·ÂÈÓa ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ Ë ÙfiÛÔ Ù·ÂÈÓˆÙÈ΋ ηٿÏËÍË ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘
¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ‰b ï ‰Â‡ÙÂÚÔ˜: °ÈÔ˜ ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ∞′, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰È·‰¤¯ıËΠÙÔ 367/366 .Ã. Û ËÏÈΛ· ÂÚ›Ô˘ ÙÚÈ¿ÓÙ· ¯ÚÔÓÒÓ. ◊Ù·Ó ¿ÓıÚˆÔ˜ Ì ·‰‡Ó·ÌÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, ¿ÂÈÚÔ˜ ÛÙËÓ ¿ÛÎËÛË Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜, ·ÏÏ¿ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ηÏÏÈÂÚÁË̤ÓÔ˜. ºÈÏÔͤÓËÛ ÛÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙˆÓ Ù¯ÓÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ, ÂÓÒ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ ¤ÁÚ·„ ԛËÛË Î·È ·Û¯ÔÏ‹ıËΠ̠ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›·. ¢¤¯ÙËΠ̿ÏÈÛÙ· Ó· ÂÊ·ÚÌfiÛÂÈ ÙȘ ıˆڛ˜ ÙÔ˘ ¶Ï¿ÙˆÓ· ÁÈ· ÙË ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË, ·ÏÏ¿, Î·È ÙȘ ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ Ô˘ ÚÔÛοÏÂÛ ÙÔÓ ∞ıËÓ·›Ô ÊÈÏfiÛÔÊÔ, ·ı¤ÙËÛ ÙȘ ˘ÔÛ¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Î·È ÙÔÓ ·¤ÂÌ„Â. ∆Ô 356 .Ã. ·ÓÂÙÚ¿Ë ·fi ÙÔÓ ¢›ˆÓ· Î·È Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙÔ˘˜ ∂È˙ÂʇÚÈÔ˘˜ §ÔÎÚÔ‡˜ (ÛÙËÓ πÙ·Ï›·), fiÔ˘ ¤ÌÂÈÓ ¤ˆ˜ ÙÔ 347/346 .Ã., ÔfiÙÂ Î·È ·Ó·Î·Ù¤Ï·‚ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ηÙfiÈÓ ÚÔ‰ÔÛ›·˜. ∆ÂÏÈο ÂΉÈÒ¯ıËΠ·fi ÙÔ˘˜ ™˘Ú·ÎÔ˘Û›Ô˘˜ Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ ∫ÔÚÈÓı›ˆÓ Î·È ¤ı·Ó ÛÙËÓ ∫fiÚÈÓıÔ Û ‚·ıÈ¿ ÁÂÚ¿Ì·Ù· ÌÈÛfiÙ˘ÊÏÔ˜, ÊÙˆ¯fi˜ Î·È ÂÚÈÊÚÔÓË̤ÓÔ˜.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
121
∆Ô ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ∞′ ÙˆÓ ™˘Ú·ÎÔ˘ÛÒÓ (379 .Ã.) ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ, ηٿ ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˘ ·ÎÌ‹˜ ÙÔ˘, ÙËÓ ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚË ÂÏÏËÓÈ΋ ‰‡Ó·ÌË.
∂¡√∆∏∆∞ 16
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 122
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. 2. 3. 4.
¶ÔÈ· ÛÙÔȯ›· ÂÈηÏÂ›Ù·È Ô ∞ÈÏÈ·Ófi˜, ÁÈ· Ó· ηٷ‰Â›ÍÂÈ ÙË ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ ™˘Ú·ÎÔ˘ÛÒÓ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘; ∞fi Ô‡ ·ÓÙÏÔ‡ÛÂ Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ÙË ÛÈÁÔ˘ÚÈ¿ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Î›ÌÂÓÔ; ¶ÔȘ Û˘ÌÊÔÚ¤˜ ÁÓÒÚÈÛÂ Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘; ™ÙÔ ÂÈÛ·ÁˆÁÈÎfi ÛËÌ›ˆÌ· ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Á›ÓÂÙ·È ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ËıÈÎÔÏÔÁÈΤ˜ ÚÔÂÎÙ¿ÛÂȘ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∞ÈÏÈ·ÓÔ‡. ªÔÚ›Ù ӷ ÙÔ ÂȂ‚·ÈÒÛÂÙ Ì ‚¿ÛË ÙÔ ·fiÛ·ÛÌ· Ô˘ ÌÂÏÂÙ‹Û·ÙÂ; 5. °ÓˆÚ›˙ÂÙ ·fi ÙËÓ πÛÙÔÚ›· ‹ ¿ÏÏ· Ì·ı‹Ì·Ù· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ԇ̠fiÙÈ Â›¯·Ó ηٿÏËÍË ·ÚfiÌÔÈ· Ì ÂΛÓË ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘;
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜ ì ı¿Ï·ÙÙ· / ı¿Ï·ÛÛ·
Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
·Ï¿
[ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô ı¿Ï·ÙÙ·Ó]
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋ ∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ı·Ï·ÛÛ‡ˆ [= ‚Ú›ÛÎÔÌ·È ÛÙË ı¿- ı·Ï¿ÛÛÈÔ˜ Ï·ÛÛ· / Ù·Íȉ‡ˆ ‰È¿ ı·Ï¿ÛÛ˘] ı·Ï·ÛÛ›˙ˆ [= ÌÔÈ¿˙ˆ Ì ı·Ï·ÛÛÈÓfi ÓÂÚfi] ı·Ï·ÛÛá [= ÌÂÙ·ÙÚ¤ˆ Û ı¿Ï·ÛÛ·] ı·Ï·ÙÙÔÜÌ·È [= Ù·Íȉ‡ˆ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·] ı·Ï·ÛÛÔÂȉ‹˜ ı·Ï·ÛÛÔÎÔá [= ¯Ù˘Ò ÙË ı¿Ï·ÛÛ· Ì ÙÔ ÎÔ˘›] ı·Ï·ÛÛÔ˘ÚÁá [= ·Û¯ÔÏÔ‡Ì·È Ì ÙË ı¿Ï·ÛÛ·] ì ı·Ï·ÛÛÔ˘ÚÁ›· ı·Ï·ÛÛÔ˘ÚÁfi˜ ı·Ï·ÛÛfiÏËÎÙÔ˜
ı·Ï·ÛÛÔÎÚ·Ùá ı·Ï·ÛÛÔÎÚ¿ÙˆÚ ı·Ï·ÛÛÔÎÚ·Ù›· ı·Ï·ÛÛÔfiÚÔ˜ ì ÏÈÌÓÔı¿Ï·ÛÛ· ·Ú·ı·Ï¿ÛÛÈÔ˜
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋ ı·Ï·ÛÛÒÓˆ ı·Ï·ÛÛ‹˜ ÙÔ ı·Ï·ÛÛ› ı·Ï·ÛÛÈÓfi˜ Ù· ı·Ï·ÛÛÈÓ¿
ı·Ï·ÛÛÔÁÚ·Ê›· ı·Ï·ÛÛÔ‰¤ÚÓˆ ı·Ï·ÛÛÔÓ›ÁÔÌ·È ı·Ï·ÛÛfiÏ˘ÎÔ˜ ı·Ï·ÛÛÔÙ·Ú·¯‹ ı·Ï·ÛÛÔÔ‡ÏÈ ·ÎÚÔı·Ï·ÛÛÈ¿ ˘Ôı·Ï¿ÛÛÈÔ˜ Ï·Ôı¿Ï·ÛÛ· ÊÔ˘ÛÎÔı·Ï·ÛÛÈ¿
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÙ ÙÔ Â›ıÂÙÔ «ı·Ï¿ÛÛÈÔ˜» Ì ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Û ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ù˘ Ó.Â.: ·Ó›‰·, Û˘ÁÎÔÈÓˆÓ›·, Ù·Í›‰È, ÂÍÂÚ‡ÓËÛË. 2. ¡· ‚Ú›Ù ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ÊÚ¿ÛÂˆÓ ÛÙË Ó.Â. Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ̛· ÚfiÙ·ÛË ÁÈ· οı ÊÚ¿ÛË: ·. ÔÚÁÒÓˆ ÙȘ ı¿Ï·ÛÛ˜ ‚. Ù· οӈ ı¿Ï·ÛÛ· Á. ¤¯ˆ Ê¿ÂÈ ÙË ı¿Ï·ÛÛ· Ì ÙÔ ÎÔ˘Ù¿ÏÈ 3. ¡· ‚Ú›Ù ·fi ÙÔÓ §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi ¶›Ó·Î· ¤Ó· Û˘ÓÒÓ˘ÌÔ ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ ÛÙË Ó.Â.: ÎÔÛÌÔÏËÌ̇ڷ ________________ Á·Ï¿˙ÈÔ˜ ________________ → → ÙÚÈÎ˘Ì›· ________________ ˘Ô‚Ú‡¯ÈÔ˜ ________________ → → ı·Ï·ÛÛÔ‰¤ÚÓÔÌ·È ________________ ·ÎÚÔÁÈ¿ÏÈ ________________ → →
122
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 123
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈı¤ÙˆÓ ·fi ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÂÈı¤ÙˆÓ Ô˘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· -ÈÔ˜ -ÈÌÔ˜ -(È)Ófi˜ -·ÖÔ˜ -ÈÎfi˜
ÚfiÛıÈÔ˜ ù„ÈÌÔ˜ ÂÚ˘ÛÈÓfi˜ ¯˘‰·ÖÔ˜ ηıÔÏÈÎfi˜
< < < < <
ÚfiÛıÂÓ ç„¤ ¤Ú˘ÛÈ ¯‡‰ËÓ (= ·Ó·Î·ÙÂ̤ӷ) ηıfiÏÔ˘ (= ÁÂÓÈο)
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· ›ıÂÙ· ·fi Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·: ùÈÛıÂÓ > ________________ Û‹ÌÂÚÔÓ > ________________
Úˆ›
>
________________ .
2. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÛÙÔÓ ›Ó·Î· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı›. ™ÙËÓ ¤Á¯ÚˆÌË ÛÙ‹ÏË Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ¤Ó· ·Ú¿ÁˆÁÔ Â›ıÂÙÔ Ô˘ ÛÙË Ó.Â. ÛËÌ·›ÓÂÈ «ÔÚÌËÙÈÎfi˜, ‚›·ÈÔ˜, ÛÊÔ‰Úfi˜, Ô͇˜»: ·. ∞˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙËÓ Ù¿ÛË Ó· ÊÈÏÔÓÈΛ (ÚËÌ·ÙÈÎfi ›ı. ÙÔ˘ Ú. âÚ›˙ˆ) ‚. ∞˘Ùfi˜ Ô˘ ‰Â Ê·›ÓÂÙ·È (ÚËÌ·ÙÈÎfi ›ı. ÙÔ˘ Ú. Ê·›ÓÔÌ·È) Á. √ ÌÈÛËÙfi˜ (ÚËÌ·ÙÈÎfi ›ı. ÙÔ˘ Ú. ÛÙ˘Á¤ˆ, -á) ‰. ¶·Ú¿ÁˆÁÔ Â›ıÂÙÔ ÙÔ˘ Ú. ʇÁˆ (ÁÂÓ. ÏËı.) Â. ¶·Ú¿ÁˆÁÔ Â›ıÂÙÔ ÙÔ˘ Ú. Ó¤ÌÔÌ·È (‰ÔÙ. ÂÓ.) ÛÙ. ¶·Ú¿ÁˆÁÔ Â›ıÂÙÔ ÙÔ˘ ÂÈÚÚ‹Ì·ÙÔ˜ ¯ı¤˜ (ÔÓÔÌ. ÂÓ. ·ÚÛ.) ˙. ¶·Ú¿ÁˆÁÔ Â›ıÂÙÔ ÙÔ˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ ÛÎfiÙÔ˜ (ÁÂÓ. ÂÓ. ·ÚÛ.) Ë. ∞˘Ùfi˜ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ (΢ڛˆ˜ ÚËÌ·ÙÈÎfi ›ı. ÙÔ˘ Ú. Ú¿ÙÙˆ)
·. ‚. Á. ‰. Â. ÛÙ. ˙. Ë.
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ 1. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ ̤Û˘ ʈӋ˜ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ √È Ù‡ÔÈ âΤÎÙËÙÔ, âÎÂÎfiÛÌËÙÔ Î·È ÂÚÈ‚¤‚ÏËÙÔ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ù‡ÔÈ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ ̤Û˘ ʈӋ˜. ∏ ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ ̤Û˘ ʈӋ˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È fiˆ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ʈӋ (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ· 9), Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ fï˜ ηٷϋÍÂȘ: ∞′ °Àª¡∞™π√À
123
∂¡√∆∏∆∞ 16
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 124
™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ì.Ê. ı¤Ì· ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi˜
ηٷϋÍÂȘ
‚Â
‚ԇϢ
Ì·È
™¯ËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ Ì.Ê. ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi˜ Û˘ÏÏ·‚È΋ ·‡ÍËÛË* â
‚Â
ı¤Ì· ηٷϋÍÂȘ ‚Ô˘Ï‡
ÌËÓ
∫Ï›ÛË ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘
ÔÚÈÛÙÈ΋ ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘
‚Â-‚ԇϢ-Ì·È ‚Â-‚ԇϢ-Û·È ‚Â-‚ԇϢ-Ù·È ‚Â-‚Ô˘Ï‡-ÌÂı· ‚Â-‚ԇϢ-Ûı ‚Â-‚ԇϢ-ÓÙ·È
â-‚Â-‚Ô˘Ï‡-ÌËÓ â-‚Â-‚ԇϢ-ÛÔ â-‚Â-‚ԇϢ-ÙÔ â-‚Â-‚Ô˘Ï‡-ÌÂı· â-‚Â-‚ԇϢ-Ûı â-‚Â-‚ԇϢ-ÓÙÔ
2. √ÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ Ì.Ê. ·ÊˆÓfiÏËÎÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ Ÿˆ˜ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ Î·È ÛÙÔÓ Ì¤ÏÏÔÓÙ· Î·È ÙÔÓ ·fiÚÈÛÙÔ, Ù· ·ÊˆÓfiÏËÎÙ· Ú‹Ì·Ù· ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÁÂÓÈο ÙËÓ ÎÏ›ÛË ÙˆÓ ÊˆÓËÂÓÙfiÏËÎÙˆÓ, fï˜ Ô ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘˜ ÂËÚ¿˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË. ŒÙÛÈ, Ë ÎÏ›ÛË Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÙˆÓ Û˘ÓÙÂÏÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜: Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ· Ú. Ù¿ÙÙÔÌ·È ·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜ ˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜ ٤ٷÁÌ·È Ù¤Ù·Í·È Ù¤Ù·ÎÙ·È ÙÂÙ¿ÁÌÂı· ٤ٷ¯ı ÙÂÙ·Á̤ÓÔÈ, -·È, -· ÂåÛ›Ó
âÙÂÙ¿ÁÌËÓ â٤ٷÍÔ â٤ٷÎÙÔ âÙÂÙ¿ÁÌÂı· â٤ٷ¯ı ÙÂÙ·Á̤ÓÔÈ, -·È, -· qÛ·Ó
¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ· Ú. ÁÚ¿ÊÔÌ·È ·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜ ˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜ Á¤ÁÚ·ÌÌ·È Á¤ÁÚ·„·È Á¤ÁÚ·Ù·È ÁÂÁÚ¿ÌÌÂı· Á¤ÁÚ·Êı ÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔÈ, -·È, -· ÂåÛ›Ó
âÁÂÁÚ¿ÌÌËÓ âÁ¤ÁÚ·„Ô âÁ¤ÁÚ·ÙÔ âÁÂÁÚ¿ÌÌÂı· âÁ¤ÁÚ·Êı ÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔÈ, -·È, -· qÛ·Ó
Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· Ú. ÎÔÌ›˙ÔÌ·È ·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜ ˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜ ÎÂÎfiÌÈÛÌ·È ÎÂÎfiÌÈÛ·È ÎÂÎfiÌÈÛÙ·È ÎÂÎÔÌ›ÛÌÂı· ÎÂÎfiÌÈÛı ÎÂÎÔÌÈṲ̂ÓÔÈ, -·È, -· ÂåÛ›Ó
âÎÂÎÔÌ›ÛÌËÓ âÎÂÎfiÌÈÛÔ âÎÂÎfiÌÈÛÙÔ âÎÂÎÔÌ›ÛÌÂı· âÎÂÎfiÌÈÛı ÎÂÎÔÌÈṲ̂ÓÔÈ, -·È, -· qÛ·Ó
∆Ô Á′′ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ÚfiÛˆÔ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ ̤Û˘ ʈӋ˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÂÚÈÊÚ·ÛÙÈο ·fi ÙË ÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ì.Ê. Î·È ÙÔ Ú. ÂåÌd ÛÙÔÓ ÂÓÂÛÙÒÙ· Î·È ÙÔÓ ·Ú·Ù·ÙÈÎfi ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·. ➥ ¶·Ú·Ù‹ÚËÛË
* ªfiÓÔ Ù· Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ˆ˜ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi ·ӷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi Û‡ÌʈÓÔ Ì·˙› Ì ¤Ó· -Â-. ∆· ˘fiÏÔÈ· Ú‹Ì·Ù· ÛÙÔÓ ˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÌfiÓÔ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi, .¯. êıÚÔ›˙ÔÌ·È → ≥ıÚÔÈÛÌ·È → ìıÚÔ›ÛÌËÓ, ÛÙÚ·Ù‡ÔÌ·È → âÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì·È → âÛÙÚ·Ù‡ÌËÓ.
124
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:51
Page 125
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È ˘ÂÚÛ˘ÓÙÂÏ›ÎÔ˘ ÙˆÓ Ú. χÔÌ·È Î·È ÚÔ‚Ô˘Ï‡ÔÌ·È. 2. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ›Ó·Î· Ì ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ‰›ÓÂÙ·È: ÂÓÂÛÙÒÙ·˜
·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜
˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜
‚Ï¿ÙÂÛı ïÏÈ˙fiÌÂı· à·ÏÏ¿ÙÙÂÙ·È Î·Ù·„‡‰ÔÓÙ·È
3. ¡· ÙÔÔıÂÙ‹ÛÂÙ ÙÔ˘˜ ÚËÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ ÛÙË ÛˆÛÙ‹ ÛÙ‹ÏË Î·È Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘˜: âΉÈÒÎÂÙ·È, ηÙÂÎÔÙfiÌÂı·, âηȉ‡ÛÂÛıÂ, âÏÔÁ›Ûˆ. ÂÓÂÛÙÒÙ·˜
·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜
̤ÏÏÔÓÙ·˜
·fiÚÈÛÙÔ˜
·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜
˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜
4. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ·.Â.: ¤¯ÂÈ Î·Ù·ÁÚ·Ê› ________________ → ¤¯Ô˘Ì ¯Ù˘Ëı› (Ï‹ÙÙˆ = ¯Ù˘Ò) → ________________ ¤¯ÂÙ ÚÔÊ˘Ï·¯ı› ________________ → 5. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÙˆÓ ÊÚ¿ÛÂˆÓ Ì ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË: ·. ________________ (ôÚ¯ÔÌ·È, ÂÓÂÛÙ.) ï fiÏÂÌÔ˜ âÓı¤Ó‰Â (= ·fi ÂΛÓË ÙË ÛÙÈÁÌ‹) õ‰Ë \∞ıËÓ·›ˆÓ ηd ¶ÂÏÔÔÓÓËÛ›ˆÓ ηd ÙáÓ ëη٤ÚÔȘ ͢ÌÌ¿¯ˆÓ, âÓ ˇz ηٷÛÙ¿ÓÙ˜ ͢Ó¯ᘠâÔϤÌÔ˘ÓØ ________________ (ÁÚ¿ÊÔÌ·È, Á′ ÂÓ. ·Ú·Î.) ‰b ëÍɘ (= Ì ÙË ÛÂÈÚ¿) ó˜ ≤ηÛÙ· ________________ (Á›ÁÓÔÌ·È, Á′ ÂÓ. ·Ú·Ù.) ηÙa ı¤ÚÔ˜ ηd ¯ÂÈÌáÓ·. ‚. √yÙÔ˜ ________________ (ÎÂχˆ, ·Ú·Ù.) ÔsÓ ÙÔf˜ ϤÁÔÓÙ·˜ âÓ Ùˇá ‰‹Ìˇˆ ÙFÉ ÌbÓ ÂåÚ‹ÓFË Ìc âÈÙÈÌÄÓ (= Ó· ÌËÓ Î·ÙËÁÔÚÔ‡Ó)Ø Âå ‰¤ ÙÈ Ìc ηÏᘠ________________ (ÁÚ¿ÊÔÌ·È, ·Ú·Î.) âÓ ÙFÉ ÂåÚ‹ÓFË, ÙÔÜÙ’ â·ÓÔÚıÒÛ·Ûı·È (= Ó· ÙÔ ‰ÈÔÚıÒÛÔ˘Ó). Á. ^√ ‰ÉÌÔ˜ ÙáÓ \∞ıËÓ·›ˆÓ ________________ (ÎÔÌ›˙ÔÌ·È, ·Ú·Î.) ÙÈ̈ڛ·Ó, ÚáÙÔÓ ÌbÓ ·Úa ıÂáÓ, ÌÂÙa ‰b Ù·ÜÙ· ·Ú’ ìÌáÓ ÙáÓ à‰ÈÎËı¤ÓÙˆÓ. ‰. µ¤ÏÙÈÔÓ iÓ ìÌÖÓ Âr¯Â (= ı· ‹Ù·Ó ηχÙÂÚ· ÁÈ· ÂÌ¿˜), âÍ àگɘ Âå Ù·ÜÙ’ ________________ (àÔ„ËÊ›˙ÔÌ·È, ·′ ÏËı. ˘ÂÚÛ.). Â. ™f ‰b Ù·‡Ù˘ ________________ (à·ÏÏ¿ÙÙÔÌ·È, ·Ú·Î.) Ùɘ àÛıÂÓ›·˜ ηd Âå˜ ÙcÓ ÙáÓ ÔéÚ·ÓáÓ âÓÂÁÚ¿Ê˘ ÔÏÈÙ›·Ó.
ª¤Á· Ùe Ùɘ ı·Ï¿ÛÛ˘ ÎÚ¿ÙÔ˜ £Ô˘Î˘‰›‰Ë˜, ^πÛÙÔÚ›·È ∞ 143
∞′ °Àª¡∞™π√À
125
∂¡√∆∏∆∞ 16
10-11-05
14:52
Page 126
∂ÓfiÙËÙ· 17
ARXAIA A GYMN(1-140)
ŒÓ· ‰È‰·ÎÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·fi ÙË Ê‡ÛË ¶Ôχ Û˘¯Ó¿ ÛÙȘ ·Ú·ÈÓ¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÔÈ ¶·Ù¤Ú˜ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ·fi ÙË Ê‡ÛË, ÁÈ· Ó· οÓÔ˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Û·Ê‹ ÙËÓ ËıÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘˜. ™Â ¤Ó· ΋ڢÁÌ¿ ÙÔ˘ Ô ª¤Á·˜ µ·Û›ÏÂÈÔ˜ (329-378 Ì.Ã.) ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ ο‚Ô˘Ú· Ô˘ ÂÈÛÙÚ·Ù‡ÂÈ ÙËÓ ÔÓËÚÈ¿ Î·È ÙËÓ ÂÊ¢ÚÂÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÙË Ï›· ÙÔ˘. ∂›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÂÓ‰È·Ê¤ÚˆÓ Ô ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ÈÂڿگ˘ ·ÓÙÈÛÙÚ¤ÊÂÈ ÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· Ù˘ ·ÏÏËÁÔÚ›·˜ Î·È ÂÍËÁ› ÛÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ ÔÈ· Â›Ó·È Ë ÂӉ‰ÂÈÁ̤ÓË ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÚÔ˜ ÙÔÓ Û˘Ó¿ÓıÚˆÔ.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
√È ∆ÚÂȘ πÂڿگ˜ (1450 Î.ÂÍ., ÌÔÓ‹ µ·ÙÔ‰›Ô˘)
^√ ηÚÎÖÓÔ˜ Ùɘ Û·ÚÎe˜ âÈı˘ÌÂÖ ÙÔÜ çÛÙÚ¤Ô˘Ø àÏÏa ‰˘Û¿ÏˆÙÔ˜ ì ôÁÚ· ·éÙˇá ‰Èa ÙcÓ ÂÚÈ‚ÔÏcÓ ÙÔÜ çÛÙÚ¿ÎÔ˘ Á›ÓÂÙ·È. \∞ÚÚ·ÁÂÖ ÁaÚ ëÚΛˇˆ Ùe ê·ÏeÓ Ùɘ Û·ÚÎe˜ ì ʇÛȘ ηÙËÛʷϛ۷ÙÔ. ¢Èe ηd çÛÙÚ·Îfi‰ÂÚÌÔÓ ÚÔÛËÁfiÚÂ˘Ù·È. ∫·d âÂȉc ‰‡Ô ÎÔÈÏfiÙËÙ˜ àÎÚȂᘠàÏϋϷȘ ÚÔÛËÚÌÔÛÌ¤Ó·È Ùe ùÛÙÚÂÔÓ ÂÚÈÙ‡ÛÛÔÓÙ·È, àÓ·Áη›ˆ˜ ôÚ·ÎÙÔ› ÂåÛÈÓ ·î ¯ËÏ·d ÙÔÜ Î·ÚΛÓÔ˘. ∆› ÔsÓ ÔÈÂÖ; ≠√Ù·Ó ú‰FË âÓ àËÓ¤ÌÔȘ ¯ˆÚ›ÔȘ ÌÂı’ ì‰ÔÓɘ ‰È·ı·ÏfiÌÂÓÔÓ, ηd Úe˜ ÙcÓ àÎÙÖÓ· ÙÔÜ ìÏ›Ô˘ Ùa˜ Ù˘¯a˜ ë·˘ÙÔÜ ‰È·ÏÒÛ·ÓÙ·, ÙfiÙ ‰c Ï¿ıÚ÷· „ËÊÖ‰· ·ÚÂÌ‚·ÏÒÓ, ‰È·ÎˆÏ‡ÂÈ ÙcÓ Û‡ÌÙ˘ÍÈÓ, ηd ÂñÚ›ÛÎÂÙ·È Ùe âÏÏÂÖÔÓ Ùɘ ‰˘Ó¿Ìˆ˜ ‰Èa Ùɘ âÈÓÔ›·˜ ÂÚȯfiÌÂÓÔ˜. [...] \∂Ág ‰¤ Û ‚Ô‡ÏÔÌ·È Ùe ÔÚÈÛÙÈÎeÓ Î·d ÂéÌ‹¯·ÓÔÓ ÙáÓ Î·ÚÎ›ÓˆÓ ˙ËÏÔÜÓÙ·, Ùɘ ‚Ï¿‚˘ ÙáÓ ÏËÛ›ÔÓ à¤¯ÂÛı·È. ∆ÔÈÔÜÙfi˜ âÛÙÈÓ ï Úe˜ ÙeÓ à‰ÂÏÊeÓ ÔÚ¢fiÌÂÓÔ˜ ‰fiÏˇˆ, ηd Ù·Ö˜ ÙáÓ ÏËÛ›ÔÓ àηÈÚ›·È˜ âÈÙÈı¤ÌÂÓÔ˜, ηd Ù·Ö˜ àÏÏÔÙÚ›·È˜ Û˘ÌÊÔÚ·Ö˜ âÓÙÚ˘ÊáÓ. ª¤Á·˜ µ·Û›ÏÂÈÔ˜, ^√ÌÈÏ›·È Âå˜ ÙcÓ ^∂Í·‹ÌÂÚÔÓ 7.3
126
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 127
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
ï ηÚÎÖÓÔ˜ Ùe ùÛÙÚÂÔÓ ‰˘Û¿ÏˆÙÔ˜ (›ı. ï/ì ‰˘Û¿ÏˆÙÔ˜, Ùe ‰˘Û¿ÏˆÙÔÓ) ì ôÁÚ· ·éÙˇá ‰Èa ÙcÓ ÂÚÈ‚ÔÏ‹Ó Ùe ùÛÙÚ·ÎÔÓ àÚÚ·ÁÂÖ (‰ÔÙ. ÂÓ. Ô˘‰. ÂÈı. ï/ì àÚÚ·Á‹˜, Ùe àÚÚ·Á¤˜) ëÚΛˇˆ ì ʇÛȘ ηÙËÛʷϛ۷ÙÔ ‰Èfi ÚÔÛËÁfiÚÂ˘Ù·È (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Î. Ú. ÚÔÛ·ÁÔÚ‡ÔÌ·È) ‰‡Ô ÎÔÈÏfiÙËÙ˜ àÎÚȂᘠàÏϋϷȘ ÚÔÛËÚÌÔÛÌ¤Ó·È (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ÚÔÛ·ÚÌfiÙÙÔÌ·È) ÂÚÈÙ‡ÛÛÔÌ·È ï/ì ôÚ·ÎÙÔ˜, Ùe ôÚ·ÎÙÔÓ ·î ¯ËÏ·› âÓ àËÓ¤ÌÔȘ ¯ˆÚ›ÔȘ ÌÂı’ ì‰ÔÓɘ ‰È·ı·ÏfiÌÂÓÔÓ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. ‰È·ı¿ÏÔÌ·È) ηd... Ùa˜ Ù˘¯a˜ ‰È·ÏÒÛ·ÓÙ· Ï¿ıÚ÷· „ËÊ›‰· (Ô˘Û. ì „ËÊ›˜, Ùɘ „ËÊÖ‰Ô˜) ·ÚÂÌ‚·ÏÒÓ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ·ÚÂÌ‚¿Ïψ) ‰È·ÎˆÏ‡ˆ ì Û‡ÌÙ˘ÍȘ ÂñÚ›ÛÎÂÙ·È Ùe âÏÏÂÖÔÓ Ùɘ ‰˘Ó¿Ìˆ˜ ‰Èa Ùɘ âÈÓÔ›·˜ ÂÚȯfiÌÂÓÔ˜ Ùe ÔÚÈÛÙÈÎeÓ Î·d ÂéÌ‹¯·ÓÔÓ ˙ËÏÔÜÓÙ· (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. ˙ËÏfiˆ, ˙ËÏá) Ùɘ ‚Ï¿‚˘ ÙáÓ ÏËÛ›ÔÓ à¤¯ÂÛı·È (··Ú. ÂÓÂÛÙ. Ú. यÔÌ·È) ï Úe˜ ÙeÓ à‰ÂÏÊeÓ ÔÚ¢fiÌÂÓÔ˜ ‰fiÏˇˆ (ï) Ù·Ö˜ ÙáÓ ÏËÛ›ÔÓ àηÈÚ›·È˜ âÈÙÈı¤ÌÂÓÔ˜ ï àÏÏfiÙÚÈÔ˜, ì àÏÏÔÙÚ›·, Ùe àÏÏfiÙÚÈÔÓ âÓÙÚ˘Ê¿ˆ, âÓÙÚ˘Êá
Ô Î¿‚Ô˘Ú·˜ ÙÔ ÛÙÚ›‰È ‰‡ÛÎÔÏÔ (ÛÙË Û‡ÏÏË„Ë) ÙÔ Î˘Ó‹ÁÈ ÁÈ· ·˘ÙfiÓ (‚. Ó.Â.: ¿ÏˆÛË, ηٷӿψÛË, ·Ú·Ó¿ÏˆÌ·) ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÂÚÈ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ ÛÎÏËÚfi ÂÚ›‚ÏËÌ· ÙˆÓ ÔÛÙÚ·Îfi‰ÂÚÌˆÓ (‚. Ó.Â.: ÔÛÙÚ·ÎÈ¿, ÂÍÔÛÙڷΛ˙ÔÌ·È) Ì ¿ıÚ·˘ÛÙÔ (‚. Ó.Â.: Ú‹ÁÌ·, Ú‹ÍË, ¿ÚÚËÎÙÔ˜) ÂÚ›‚ÏËÌ· Ë Ê‡ÛË ÙÔ ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛ ÁÈ’ ·˘Ùfi ¤¯ÂÈ ÔÓÔÌ·ÛÙ›, ·ÔÎÏËı› (‚. Ó.Â.: ·ÁfiÚ¢ÛË) Ù· ‰‡Ô ÎÂχÊË Ô˘ Û˘Ó·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ·fiÏ˘Ù· ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ (‚. Ó.Â.: ·ÚÌfi˜, ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹, ÂÊ·ÚÌÔÁ‹) ·ÁηÏÈ¿˙ˆ (‚. Ó.Â.: ÂÚ›Ù˘ÍË, Ù˘¯‹) ·Ó·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi˜ (‚. Ó.Â.: ·Ú·Í›·, ÔÏ˘Ú·ÁÌÔÛ‡ÓË, Ú·ÎÙÈÎfi˜) ÔÈ ‰·ÁοÓ˜ Û ·¿ÓÂÌ· ̤ÚË Ó· ·ÔÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔÓ ‹ÏÈÔ (‚. Ó.Â.: ı·ÏˆÚ‹, ÂÚÈı¿Ïˆ, ˘fiı·Ï„Ë) Î·È Ó· ¤¯ÂÈ ·ÓÔ›ÍÂÈ ÙÔ Î¤Ï˘Êfi˜ ÙÔ˘ (‚. Ó.Â.: Ù‡¯ˆÛË, Ù˘¯›Ô, ·Ó¿Ù˘ÍË) ÎÚ˘Ê¿ (‚. Ó.Â.: Ï·ıÚ·›Ô˜, Ï·ıÚÔ¯ÂÈÚ›·, Ï·ıÚÔı‹Ú·˜) ·ÊÔ‡ ‚¿ÏÂÈ (·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ Ù˘¯¤˜) ÂÙÚ·‰¿ÎÈ (‚. Ó.Â.: „ËÊȉˆÙfi, „‹ÊÔ˜) ÂÌÔ‰›˙ˆ (‚. Ó.Â.: ÎÒÏ˘Ì·, ·Ú·ÎÒÏ˘ÛË) ÙÔ ÎÏ›ÛÈÌÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Ó· ·ÔÎÙ¿ ÙË ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ÙÔ˘ Ï›ÂÈ Ì ÙËÓ ÂÊ¢ÚÂÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ÂÓÒ ı·˘Ì¿˙ÂȘ ÙËÓ ÂÊ¢ÚÂÙÈÎfiÙËÙ· (‚. Ó.Â.: fiÚÔ˜, ‚ÈÔÔÚÈÛÌfi˜) Î·È ÙËÓ ÂÈÓÔËÙÈÎfiÙËÙ· Ó· ·ÔʇÁÂȘ (‚. Ó.Â.: ·Ô¯‹) Ó· οÓÂȘ ηÎfi (‚. Ó.Â.: ÂÈ‚Ï·‚‹˜, ·‚Ï·‚‹˜) ÛÙÔ ‰ÈÏ·Ófi ÛÔ˘ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ÏËÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔÓ Û˘Ó¿ÓıÚˆfi ÙÔ˘ Ì ‰fiÏÔ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ˆÊÂÏÂ›Ù·È ·fi ÙȘ ηÎÔÙ˘¯›Â˜ (‚. Ó.Â.: ¢ηÈÚ›·, ηÎÔηÈÚ›·) ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Ô Í¤ÓÔ˜, ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ¿ÏÏÔÓ Â˘¯·ÚÈÛÙȤ̷È, ¯·›ÚÔÌ·È
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈÔ Ù¤¯Ó·ÛÌ· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› Ô Î¿‚Ô˘Ú·˜ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· Á¢ı› ÙË Û¿Úη ÙÔ˘ ÔÛÙÚ¿ÎÔ˘; 2. ¶ÔÈ· Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ·Ó·Ì¤ÓÂÈ Ô ª¤Á·˜ µ·Û›ÏÂÈÔ˜ ·fi fiÛÔ˘˜ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙËÓ ÔÌÈÏ›· ÙÔ˘; 3. £¤ÏÔÓÙ·˜ Ó· ·ÔÙÚ¤„ÂÈ ÙÔ˘˜ ·ÎÚÔ·Ù¤˜ ÙÔ˘ ·fi Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¤˜ Ô˘ ·ÚÌfi˙Ô˘Ó Û ¿ÏÔÁ· fiÓÙ·, Ô ª¤Á·˜ µ·Û›ÏÂÈÔ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ ο‚Ô˘Ú· Î·È ÙÔ˘ ÛÙÚÂȉÈÔ‡. ¡· ÛÎÂÊÙ›Ù ¤Ó· ·ÚfiÌÔÈÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Î·È Ó· ÙÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ∞′ °Àª¡∞™π√À
127
∂¡√∆∏∆∞ 17
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 128
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ì Û¿ÚÍ [= Ë Û¿Úη] [ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô Ùɘ Û·ÚÎfi˜] ∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
Û·ÚÎá [= ÂÓ‰˘Ó·ÌÒÓˆ οÔÈÔÓ]
Û·Úο˙ˆ [= (·.Â.) ÙÚÒˆ Û¿ÚΘ, (Ó.Â.) ÂÈÚˆÓ‡ÔÌ·È] ï Û·ÚηÛÌfi˜ Û·ÚÎÈÎfi˜ Û¿ÚÎÈÓÔ˜ Û·ÚÎ҉˘ Ùe Û¿ÚΈ̷ ì Û¿ÚΈÛȘ Ùe Û·ÚΛÔÓ
Û·ÚηÛÙ‹˜ Û·ÚηÛÙÈÎfi˜
Û·ÚÎÔÏÈ‹˜ [= ÈÛ¯Ófi˜] Û·ÚÎÔÔÈfi˜ Û·ÚÎÔÊfiÚÔ˜ Û·ÚÎÔÊıfiÚÔ˜ Û·ÚÎÔÊ·Áá Û·ÚÎÔÊ˘˝·
Û·ÚÎÔ‚fiÚÔ˜ Û·ÚÎÔÊ¿ÁÔ˜ ì Û·ÚÎÔÊ¿ÁÔ˜ ÏÈfiÛ·ÚÎÔ˜ ·¯‡Û·ÚÎÔ˜ Ï¢ÎfiÛ·ÚÎÔ˜
ÂÓÛ·ÚÎÒÓˆ ηٿ۷Úη ÌÂÙÂÓÛ¿ÚΈÛË
·Ï¿ Û‡ÓıÂÙ·
√ÌfiÚÚÈ˙·
∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
∞Û΋ÛÂȘ 1. ·. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙÈ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó (‡ÏË, ÏËÛÌÔÓ‹ ÎÙÏ.) Ù· ·.Â. ·Ú¿ÁˆÁ· ›ıÂÙ· ÙÔ˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ ì Û¿ÚÍ: Û·ÚÎÈÎfi˜, Û¿ÚÎÈÓÔ˜, Û·ÚÎ҉˘. ‚. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ Û ÔÈ· ηÙËÁÔÚ›· ·Ó‹ÎÂÈ ÙÔ ·Ú¿ÁˆÁÔ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi Û·ÚΛÔÓ (˘ÔÎÔÚÈÛÙÈÎfi, ÂÚÈÂÎÙÈÎfi, ÙÔÈÎfi ÎÙÏ.). 2. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË Ï¤ÍË ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ Û·˜ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ, ·ÊÔ‡ ÙȘ ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙÔÓ ÛˆÛÙfi Ù‡Ô: ·. ∆· ________________ Û¯fiÏÈ· ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔÛÎÂÎÏË̤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ÚÔÛ·ÚÍ Î¿ÏÂÛ·Ó ÙËÓ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‡. Û·ÚηÛÙÈÎfi˜ ‚. ™ÙÔ ªÔ˘ÛÂ›Ô ÙÔ˘ ∫·˝ÚÔ˘ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi ¤ÎıÂÌ· Â›Ó·È Î·È ÔÈ ________________ ÙˆÓ Ê·Ú·Ò. Û·ÚÎÔ‚fiÚÔ˜ Á. ¶ÚÔÛοÏÂÛ· ÙÔÓ ·Ô‡ ÌÔ˘ ÛÙËÓ ÂΉÚÔÌ‹, ·ÏÏ¿ ·˘Ùfi˜ ÌÔ˘ ·¿ÓÙËÛÂ: «∆Ô ÌÂÓ Ó‡̷ ηٿ۷Úη Úfiı˘ÌÔÓ, Ë ‰Â ________________ ·ÛıÂÓ‹˜». Û·ÚÎÔÊ¿ÁÔ˜ ‰. ∆Ô ÏÈÔÓÙ¿ÚÈ Â›Ó·È ________________ ˙ÒÔ. Â. ºfiÚÂÛ ÙË Ì¿ÏÏÈÓË ÌÏÔ‡˙· ÙÔ˘ ________________ Î·È ˙ÂÛÙ¿ıËÎÂ. 3. ¡· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÙ Û ÏÂÍÈÎfi ÙË ÛËÌ·Û›· Î·È ÙËÓ ÚԤϢÛË Ù˘ ÊÚ¿Û˘ «Û¿Úη ·fi ÙË Û¿Úη ÌÔ˘» Î·È Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ Ì ·˘Ù‹ Ì›· ÚfiÙ·ÛË ÛÙË Ó.Â.
128
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 129
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ ∂ÈÚÚ‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È:
1. ·fi ÎÏÈÙ¿ ̤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘
2. ·fi ÚÔı¤ÛÂȘ
3. ·fi ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·
¶·Ú¿ÁˆÁ· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ηٷϋÍÂȘ -ıÈ, -ÛÈ(Ó), -ÔÈ
(ÛÙ¿ÛË ÛÂ ÙfiÔ)
-ˆ, -ÛÂ, -‰Â (-˙Â)
∆ÔÈο
(ΛÓËÛË ÚÔ˜ ÙfiÔ)
-ıÂÓ: -ÔıÂÓ, -ˆıÂÓ
(ΛÓËÛË ·fi ÙfiÔ) -ˆ˜ (-á˜)
(·Ú·ÁˆÁÈ΋ ηٿÏËÍË ÁÈ· ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ ·fi ›ıÂÙ·, ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜ Î·È ÌÂÙÔ¯¤˜)
∆ÚÔÈο
-‰ËÓ: -¿‰ËÓ, -›Ó‰ËÓ -(Ë)‰fiÓ -(Ù)› -› -˜
(·Ú·ÁˆÁÈΤ˜ ηٷϋÍÂȘ ÁÈ· ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ ·fi ¿ÏÏ· ÎÏÈÙ¿ ̤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘)
¶ÔÛÔÙÈο
ÃÚÔÓÈο
·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ôÏÏÔıÈ (= ·ÏÏÔ‡) < ôÏÏÔ˜ \∞ı‹ÓËÛÈ(Ó) < \∞ıÉÓ·È ªÂÁ·ÚÔÖ < ª¤Á·Ú· οو < ηٿ ôÏÏÔÛ (= ÚÔ˜ ¿ÏÏÔ Ì¤ÚÔ˜) < ôÏÏÔ˜ \∞ı‹Ó·˙ (\∞ı‹Ó·Û-‰Â) < \∞ıÉÓ·È ôÏÏÔıÂÓ (= ·fi ¿ÏÏÔ Ì¤ÚÔ˜) < ôÏÏÔ˜ ¿ÓÙÔıÂÓ (= ·fi ·ÓÙÔ‡) < Ę (ÁÂÓ. ·ÓÙ-fi˜) ôÓˆıÂÓ (= ·fi ¿Óˆ) < ôÓˆ ‰Èη›ˆ˜ < ‰›Î·ÈÔ˜ Û·Êᘠ< Û·Ê‹˜ ôÏψ˜ (= ·ÏÏÈÒ˜) < ôÏÏÔ˜ ïÌÔÏÔÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ < ïÌÔÏÔÁÔ‡ÌÂÓÔ˜ (ïÌÔÏÔÁ¤ˆ, -á)
‚¿‰ËÓ < ‚·›Óˆ (ı. ‚·-) ÙÚÔ¯¿‰ËÓ < ÙÚ¤¯ˆ àÚÈÛÙ›Ó‰ËÓ < ôÚÈÛÙÔ˜ àÁÂÏˉfiÓ < àÁ¤ÏË àÌÈÛı› < ôÌÈÛıÔ˜ çÓÔÌ·ÛÙ› < çÓÔÌ¿˙ˆ ·Ó‰ËÌ› < ¿Ó‰ËÌÔ˜ âÓ·ÏÏ¿Í (< âÓ·ÏÏ¿Á-˜) < âÓ·ÏÏ¿ÛÛÔÌ·È
-˜ -ÎȘ -¿ÎȘ
ÙÚ›˜ < ÙÚÂÖ˜, ÙÚ›· ‰ÂοÎȘ < ‰¤Î· ÂÓÙ¿ÎȘ < ¤ÓÙÂ
-ÙÂ
ôÏÏÔÙÂ < ôÏÏÔ˜
∞′ °Àª¡∞™π√À
129
∂¡√∆∏∆∞ 17
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 130
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ·fi ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ϤÍÂȘ. °È· ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÙˆÓ ÙÔÈÎÒÓ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ Ó· Ï¿‚ÂÙ ˘fi„Ë Û·˜ Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ Ù˘ ÙÚ›Ù˘ ÛÙ‹Ï˘: ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ·Ú¿ÁˆÁÔ Â›ÚÚËÌ· ¶Ï·Ù·È·› > → Úfi˜ > → ëοÙÂÚÔ˜ > → ηÏfi˜ > → àÏËı‹˜ > → àÓ·Ê·›Óˆ > → ëÏÏËÓ›˙ˆ > →
‰ËÏÒÓÂÈ ÛÙ¿ÛË Û ÙfiÔ Î›ÓËÛË ÚÔ˜ ÙfiÔ Î›ÓËÛË ·fi ÙfiÔ ÙÚfiÔ ÙÚfiÔ ÙÚfiÔ ÙÚfiÔ
2. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ηٿÏÏËϘ ηٷϋÍÂȘ ·fi ÙË ÛÙ‹ÏË µ′′ Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi ÙȘ ϤÍÂȘ Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ ∞′′ Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ‰›Ï· ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘˜: ∞′′
µ′′
ÛËÌ·Û›·
1. ≤ηÛÙÔ˜ ·. __________ › 2. ÔÓËÚfi˜ ‚. _________ÎȘ 3. àÌ¿¯ËÙÔ˜ Á. __________ÔÖ 4. ëÙ¿ ‰. __________Ù 5. ¶˘ıÒ (= ÔÈ ¢ÂÏÊÔ›) Â. __________› 6. Ó‹ÔÈÓÔ˜ (= ·ÙÈÌÒÚËÙÔ˜) ÛÙ. _________á˜
3. ¡· ‚Ú›Ù ÙË ‰È·ÊÔÚ¿ ÛËÌ·Û›·˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ·fi ÔȘ ϤÍÂȘ ·Ú¿ÁÔÓÙ·È: ·éÙfiıÈ – ·éÙfiıÂÓ___________________________________________________________________________________________ ÔúÎÔÈ – Ôúη‰Â ‹ ÔåÎfiӉ – ÔúÎÔıÂÓ _________________________________________________________________________ âÎÂÖÛ – âÎÂÖıÂÓ___________________________________________________________________________________________ ¿ÓÙÔıÂÓ – ¿ÓÙˆ˜ _____________________________________________________________________________________ 4. ªÂ ÔÈ· ÛËÌ·Û›· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙË Ó.Â. Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Î·È ÊÚ¿ÛÂȘ Ù˘ ·.Â.; ʇډËÓ Ì(Â)›Á‰ËÓ________________________________________________________________________________________ fÍ Ï¿Í ________________________________________________________________________________________________ ôÏÏÔıÈ__________________________________________________________________________________________________
130
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 131
°1. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ ∞·Ú¤ÌÊ·Ù· Î·È ÌÂÙÔ¯¤˜ ̤Û˘ ʈӋ˜ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ··ÚÂÌÊ¿ÙˆÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÛÙË Ì¤ÛË ÊˆÓ‹ ÂÓÂÛÙÒÙ·˜ ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ· Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ· ¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ· Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ·
-ÂÛı·È ‚Ô˘Ï‡ÂÛı·È -ÂÛı·È Ú¿ÙÙÂÛı·È -ÂÛı·È ÁÚ¿ÊÂÛı·È -ÂÛı·È ›ıÂÛı·È
̤ÏÏÔÓÙ·˜
·fiÚÈÛÙÔ˜
·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜
-ÛÂÛı·È ‚Ô˘Ï‡ÛÂÛı·È -ÍÂÛı·È Ú¿ÍÂÛı·È -„ÂÛı·È ÁÚ¿„ÂÛı·È -ÛÂÛı·È ›ÛÂÛı·È
-Û·Ûı·È ‚Ô˘Ï‡۷Ûı·È -Í·Ûı·È Ú¿Í·Ûı·È -„·Ûı·È ÁÚ¿„·Ûı·È -Û·Ûı·È ›۷Ûı·È
-Ûı·È ‚Â-‚Ô˘ÏÂÜ-Ûı·È -¯ı·È ÂÚįı·È -Êı·È ÁÂÁÚ¿Êı·È -Ûı·È ÂÂÖÛı·È
1. Ÿˆ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ʈӋ, ÙÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ÙÔ˘ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·‡ÍËÛË. 2. ∆Ô ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ‰È·ÙËÚ› ÙÔÓ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi (.¯. ‚‚ԢÏÂÜÛı·È, äıÂÏÉÛı·È). 3. ∆Ô -·È ÛÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË ÙˆÓ ··ÚÂÌÊ¿ÙˆÓ Â›Ó·È ‚Ú·¯‡. 4. ∆Ô ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ̤Û˘ ʈӋ˜ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È ¿ÓÙÔÙ ÛÙËÓ ·Ú·Ï‹ÁÔ˘Û·. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
∫·Ù·Ï‹ÍÂȘ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ‚·Ú‡ÙÔÓˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÛÙË Ì¤ÛË ÊˆÓ‹ ÂÓÂÛÙÒÙ·˜
ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ·
Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ·
¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ·
Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ·
̤ÏÏÔÓÙ·˜
·fiÚÈÛÙÔ˜
·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜
-fiÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-ÛfiÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-Û¿ÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-̤ÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
ï ‚Ô˘Ï¢fiÌÂÓÔ˜
ï ‚Ô˘Ï¢ÛfiÌÂÓÔ˜
ï ‚Ô˘ÏÂ˘Û¿ÌÂÓÔ˜
ï ‚Â‚Ô˘ÏÂ˘Ì¤ÓÔ˜
ì ‚Ô˘Ï¢Ô̤ÓË
ì ‚Ô˘Ï¢ÛÔ̤ÓË
ì ‚Ô˘ÏÂ˘Û·Ì¤ÓË
ì ‚Â‚Ô˘ÏÂ˘Ì¤ÓË
Ùe ‚Ô˘Ï¢fiÌÂÓÔÓ
Ùe ‚Ô˘Ï¢ÛfiÌÂÓÔÓ
Ùe ‚Ô˘ÏÂ˘Û¿ÌÂÓÔÓ
Ùe ‚‚ԢÏÂ˘Ì¤ÓÔÓ
-fiÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-ÍfiÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-Í¿ÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-Á̤ÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
ï Ú·ÙÙfiÌÂÓÔ˜
ï Ú·ÍfiÌÂÓÔ˜
ï Ú·Í¿ÌÂÓÔ˜
ï ÂÚ·Á̤ÓÔ˜
ì Ú·ÙÙÔ̤ÓË
ì Ú·ÍÔ̤ÓË
ì ڷͷ̤ÓË
ì ÂÚ·Á̤ÓË
Ùe Ú·ÙÙfiÌÂÓÔÓ
Ùe Ú·ÍfiÌÂÓÔÓ
Ùe Ú·Í¿ÌÂÓÔÓ
Ùe ÂÚ·Á̤ÓÔÓ
-fiÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-„fiÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-„¿ÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-Ì̤ÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
ï ÁÚ·ÊfiÌÂÓÔ˜
ï ÁÚ·„fiÌÂÓÔ˜
ï ÁÚ·„¿ÌÂÓÔ˜
ï ÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔ˜
ì ÁÚ·ÊÔ̤ÓË
ì ÁÚ·„Ô̤ÓË
ì ÁÚ·„·Ì¤ÓË
ì ÁÂÁÚ·Ì̤ÓË
Ùe ÁÚ·ÊfiÌÂÓÔÓ
Ùe ÁÚ·„fiÌÂÓÔÓ
Ùe ÁÚ·„¿ÌÂÓÔÓ
Ùe ÁÂÁÚ·Ì̤ÓÔÓ
-fiÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-ÛfiÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-Û¿ÌÂÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
-Ṳ̂ÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ
ï çÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ˜
ï çÓÔÌ·ÛfiÌÂÓÔ˜
ï çÓÔÌ·Û¿ÌÂÓÔ˜
ï èÓÔÌ·Ṳ̂ÓÔ˜
ì çÓÔÌ·˙Ô̤ÓË
ì çÓÔÌ·ÛÔ̤ÓË
ì çÓÔ̷۷̤ÓË
ì èÓÔÌ·Ṳ̂ÓË
Ùe çÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔÓ
Ùe çÓÔÌ·ÛfiÌÂÓÔÓ
Ùe çÓÔÌ·Û¿ÌÂÓÔÓ
Ùe èÓÔÌ·Ṳ̂ÓÔÓ
∞′ °Àª¡∞™π√À
131
∂¡√∆∏∆∞ 17
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 132
1. ∏ ÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ·ÔÚ›ÛÙÔ˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·‡ÍËÛË. 2. ∏ ÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ‰È·ÙËÚ› ÙÔÓ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi, .¯. ‚‚ԢÏÂ˘Ì¤ÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ Î·È äıÂÏË̤ÓÔ˜, -Ë, -ÔÓ. 3. ∆Ô ·ÚÛÂÓÈÎfi Î·È ÙÔ Ô˘‰¤ÙÂÚÔ Á¤ÓÔ˜ ÙˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÛÙË Ì¤ÛË ÊˆÓ‹ ÎÏ›ÓÔÓÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ·ÚÛÂÓÈο Î·È Ô˘‰¤ÙÂÚ· Ù˘ ‚′′ ÎÏ›Û˘, ÂÓÒ ÙÔ ıËÏ˘Îfi Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ıËÏ˘Î¿ Ù˘ ·′′ ÎÏ›Û˘. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
°2. ™‡ÓÙ·ÍË 1. ∆Ô ˘ÔΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ··ÚÂÌÊ¿ÙÔ˘ ™ÙËÓ ∂ÓfiÙËÙ· 13 ÁÓˆÚ›Û·Ù ٷ ›‰Ë Î·È ÙȘ ΢ÚÈfiÙÂÚ˜ Û˘ÓÙ·ÎÙÈΤ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙÔ˘ ··ÚÂÌÊ¿ÙÔ˘. ∆Ô ˘ÔΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ··ÚÂÌÊ¿ÙÔ˘ ÌÔÚ› Ó· ›ӷÈ: ·. ∆Ô ›‰ÈÔ Ì ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ÙÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ. ™Â ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ¤¯Ô˘Ì ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Ù˘ Ù·˘ÙÔÚÔÛˆ›·˜. √yÙÔÈ âı¤ÏÔ˘ÛÈÓ ñbÚ ·ÙÚ›‰Ô˜ ıÓF‹ÛÎÂÈÓ (·˘ÙÔ› ı¤ÏÔ˘Ó ·˘ÙÔ› Ó· Âı¿ÓÔ˘Ó). ‚. ¢È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ·fi ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ÙÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ Î·È ¿ÓÙÔÙ Û ·ÈÙÈ·ÙÈ΋. ™Â ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ¤¯Ô˘Ì ÙÔ Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÙÂÚÔÚÔÛˆ›·˜. √úÔÌ·È ¿ÓÙ·˜ ñÌĘ ÁÈÁÓÒÛÎÂÈÓ Ùa ®Ëı¤ÓÙ· (ÂÁÒ ÓÔÌ›˙ˆ fiÙÈ ÂÛ›˜ ÁÓˆÚ›˙ÂÙÂ).
2. ∆Ô ˘ÔΛÌÂÓÔ Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜ ∆Ô ˘ÔΛÌÂÓÔ ÌÈ·˜ ÌÂÙÔ¯‹˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ ›‰ÈÔ Á¤ÓÔ˜, ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ·ÚÈıÌfi Î·È ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË Ì ÙË ÌÂÙÔ¯‹. ∞fi ÙËÓ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘, ÌÈ· ÂÈÚÚËÌ·ÙÈ΋ ÌÂÙÔ¯‹ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Û˘ÓËÌ̤ÓË ‹ ·fiÏ˘ÙË. ·. ™˘ÓËÌ̤ÓË ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ÌÈ· ÂÈÚÚËÌ·ÙÈ΋ ÌÂÙÔ¯‹, fiÙ·Ó ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓfi Ù˘ ¤¯ÂÈ Î·È ¿ÏÏË Û˘ÓÙ·ÎÙÈ΋ ı¤ÛË Ì¤Û· ÛÙËÓ ÚfiÙ·ÛË. \∞ÎÔ‡Û·ÓÙ˜ Ù·ÜÙ· Ôî ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È ·ÚÂÛ΢¿Û·ÓÙÔ Úe˜ Ì¿¯ËÓ (Ë ÊÚ¿ÛË Ôî ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È, Ô˘ Â›Ó·È ˘ÔΛÌÂÓÔ Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜ àÎÔ‡Û·ÓÙ˜, Â›Ó·È Î·È ˘ÔΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ·ÚÂÛ΢¿Û·ÓÙÔ). ‚. ∞fiÏ˘ÙË ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ÌÈ· ÂÈÚÚËÌ·ÙÈ΋ ÌÂÙÔ¯‹, fiÙ·Ó ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓfi Ù˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ¿ÏÏË Û˘ÓÙ·ÎÙÈ΋ ı¤ÛË Ì¤Û· ÛÙËÓ ÚfiÙ·ÛË. ™Â ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÂÚ›ÙˆÛË, ·Ó ·Ú·Ï›„Ô˘Ì ÙË ÌÂÙÔ¯‹, ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓfi Ù˘ ÂÚÈÙÙ‡ÂÈ ÛÙËÓ ÚfiÙ·ÛË: \∂ÛÙÚ¿ÙÂ˘Û·Ó â’ ·éÙÔf˜ Ôé‰ÂÌÈĘ ‰È·ÊÔÚĘ ÚfiÙÂÚÔÓ ñ·Ú¯Ô‡Û˘ (ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓÔ ‰È·ÊÔÚĘ Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Î·Ì›· ¿ÏÏË Û˘ÓÙ·ÎÙÈ΋ ı¤ÛË Ì¤Û· ÛÙËÓ ÚfiÙ·ÛË). 1. ªfiÓÔ Ë ÂÈÚÚËÌ·ÙÈ΋ ÌÂÙÔ¯‹ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ·fiÏ˘ÙË. 2. ∏ ·fiÏ˘ÙË ÌÂÙÔ¯‹ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ÙÒÛË ÁÂÓÈ΋, Â¿Ó ·Ó‹ÎÂÈ Û ÚÔÛˆÈÎfi Ú‹Ì·, Ë ·ÈÙÈ·ÙÈ΋, Â¿Ó ·Ó‹ÎÂÈ Û ·ÚfiÛˆÔ Ú‹Ì·. ➥ ¶·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ
132
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 133
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÙÔ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ Ì.Ê. ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜, Ó· ‰ËÏÒÛÂÙ ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘ Î·È Ó· ‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÂÙ ÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘. 2. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÙȘ ÌÂÙÔ¯¤˜ Ì.Ê. ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È Ó· ‚Ú›Ù ٷ ˘ÔΛÌÂÓ¿ ÙÔ˘˜. ¡· ÂÍÂÙ¿ÛÂÙÂ, fiÔ˘ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ, ·Ó Â›Ó·È Û˘ÓËÌ̤Ó˜ ‹ ·fiÏ˘Ù˜. 3. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜, ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ ÙË ÊˆÓ‹, ÙÔ Á¤ÓÔ˜, ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi Î·È ÙËÓ ÙÒÛË, ÙË ÌÂÙÔ¯‹ ÚÔÛËÚÌÔṲ̂ӷÈ. 4. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÙȘ ÌÂÙÔ¯¤˜ Â.Ê. Î·È Ì.Ê. ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ, Ó· ‚Ú›Ù ·Ó Â›Ó·È Û˘ÓËÌ̤Ó˜ ‹ ·fiÏ˘Ù˜ Î·È Ó· ÙȘ ÎÏ›ÓÂÙ ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÛÙÔ Á¤ÓÔ˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È: ·. ∫·d Ôî ÌbÓ ÔϤÌÈÔÈ Ô≈Ùˆ Ú¿Í·ÓÙ˜ àÉÏıÔÓ, Ôî ‰b ≠∂ÏÏËÓ˜ àÛÊ·ÏᘠÔÚ¢fiÌÂÓÔÈ Ùe ÏÔÈeÓ Ùɘ ì̤ڷ˜ àÊ›ÎÔÓÙÔ âd ÙeÓ ∆›ÁÚËÙ· ÔÙ·ÌfiÓ. ‚. ≠∏ÏÈÔÓ ‰b ÓÂʤÏË ÚÔηχ„·Û· äÊ¿ÓÈÛ ̤¯ÚÈ âͤÏÈÔÓ ôÓıÚˆÔÈ, ηd Ô≈Ùˆ˜ ì fiÏȘ ë¿Ïˆ (= ηٷϋÊıËÎÂ). 5. ¡· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÙ ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙˆÓ ··ÚÂÌÊ¿ÙˆÓ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ, Ó· ‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÂÙ ÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Ù· ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÛÙË ÊˆÓ‹ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È: ·. √î ÛÙÚ·ÙÈáÙ·È äÓ·Áο˙ÔÓÙÔ ÚÔÊ˘Ï¿ÙÙÂÛı·È Ùa ‚¤ÏË. ‚. √é ¤ÓËÙ· η٤ÏÈ¤Ó Ì\ (= Ì ¿ÊËÛÂ) ï ·ÙcÚ Ôé‰b ÔÏÏcÓ ÔéÛ›·Ó ÎÂÎÙË̤ÓÔÓ, àÏÏa ÙÔÛ·‡ÙËÓ ¬ÛËÓ Ô鉒 ·éÙÔd ÔyÙÔÈ àÔÎÚ‡„·Ûı·È Úe˜ ÙcÓ fiÏÈÓ â‰˘Ó‹ıËÛ·Ó. 6. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ Ô˘ ˙ËÙÔ‡ÓÙ·È ÛÙȘ ·ÚÂÓı¤ÛÂȘ: ·. ∞≈ÙË Ùˇá ÔåΤÙFË (= ÙÔÓ ˘ËÚ¤ÙË) ÚÔÛ¤Ù·ÍÂÓ ______________ (··Ú. ÂÓÂÛÙ. Ú. à¿Áˆ) ö͈ ÙeÓ Î‡Ó·Ø ______________ (··Ú. ÂÓÂÛÙ. Ú. ‚Ô‡ÏÔÌ·È) ÁaÚ ______________ (··Ú. ÂÓÂÛÙ. Ú. àÓ··‡ÔÌ·È) ÌÂı’ ìÛ˘¯›·˜ \∞ϤͷӉÚÔÓ öÊË. ‚. µÔ‡ÏÔÌ·È ÙÔ›Ó˘Ó Î·d ¬Ïˆ˜ ______________ (ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. „‡‰ÔÌ·È) ·éÙÔf˜ âȉÂÖÍ·È (= Ó· ·Ô‰Â›Íˆ). Á. ¢ÂÖ ÌÂ, ÂÚd zÓ ÔyÙÔ˜ ______________ (ÔÓÔÌ. ÂÓ. ·ÚÛ. ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. âÈ‚Ô˘Ï‡ˆ) ≥ÎÂÈ (= ¤¯ÂÈ ¤ÚıÂÈ), ÂÚd ÙÔÜ Ú¿ÁÌ·ÙÔ˜ ______________ (·ÈÙ. ÂÓ. ·ÚÛ. ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. àÎÔ‡ˆ) ηd ÂÚd Ùɘ ·ÙÚ›‰Ô˜ ηd ÂÚd Ùɘ ÔéÛ›·˜ ______________ (··Ú. ·ÔÚ. Ú. àÁˆÓ›˙ÔÌ·È). ‰. §¤ÁÔ˘ÛÈ ‰\ Ôî ÓÜÓ \πÏÈÂÖ˜ ηd ÙÔÜÙÔ, ó˜ Ôé‰b ÙÂϤˆ˜ ______________ (··Ú. ·Ú·Î. Ú. àÊ·Ó›˙ÔÌ·È) Û˘Ó¤‚·ÈÓÂÓ ÙcÓ fiÏÈÓ Î·Ùa ÙcÓ ±ÏˆÛÈÓ ñe ÙáÓ \∞¯·ÈáÓ, Ô鉒 âÍÂÏ›ÊıË Ô鉤ÔÙÂ.
ºı›ÚÔ˘ÛÈÓ õıË ¯Ú‹Ûı’ ïÌÈÏ›·È ηη› ª¤Ó·Ó‰ÚÔ˜, °ÓáÌ·È ªÔÓfiÛÙȯÔÈ
√È Î·Î¤˜ Û˘Ó·Ó·ÛÙÚÔʤ˜ Êı›ÚÔ˘Ó Ù· ¯ÚËÛÙ¿ ‹ıË.
∞′ °Àª¡∞™π√À
133
∂¡√∆∏∆∞ 17
10-11-05
14:52
Page 134
∂ÓfiÙËÙ· 18
ARXAIA A GYMN(1-140)
√ ∂ÚÌ‹˜ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ıÂfi˜ Ô˘ ‰ÈÒÎÂÈ ÙËÓ ·‰ÈΛ· Î·È ÙËÓ ·Ú·ÓÔÌ›·. ™ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ΢ÓËÁ¿ ÙÔÓ ·ÓÔ‡ÚÁÔ ÎϤÊÙË ¶·Ó‰¿Úˆ, Ô˘ ¤ÎÏ„ ÙÔÓ ¯Ú˘Ûfi Û·ÏÔ Ô˘ ÊÚÔ˘ÚÔ‡Û ÙÔÓ Ó·fi ÙÔ˘ ¢›· (ÌÂÏ·ÓfiÌÔÚÊË Î‡ÏÈη, ÂÚ. 580 .Ã., ªÔ˘ÛÂ›Ô §Ô‡‚ÚÔ˘)
∏ ÂÈÏÈÎÚ›ÓÂÈ· ·ÓÙ·Ì›‚ÂÙ·È ™ÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘ (‚Ï. ∂ÓfiÙËÙ˜ 6 Î·È 14) Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÔ‡Ó ‰‡Ô ‰È·¯ÚÔÓÈÎÔ› ·ÓıÚÒÈÓÔÈ Ù‡ÔÈ. √ ¤Ó·˜, Ù›ÌÈÔ˜ Î·È ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹˜, ϤÂÈ ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ·, ·ÎfiÌ· Î·È fiÙ·Ó ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ÙÔÓ Û˘ÌʤÚÂÈ. √ ¿ÏÏÔ˜, ÔÓËÚfi˜ Î·È ÂÈÙ‹‰ÂÈÔ˜, ÚÔÛ·ı› Ì ‰fiÏÔ Ó· ˆÊÂÏËı› ·fi ÙȘ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ.
∞. ∫›ÌÂÓÔ
•˘Ï¢fiÌÂÓfi˜ ÙȘ ·Ú¿ ÙÈÓ· ÔÙ·ÌeÓ ÙeÓ ¤ÏÂÎ˘Ó à¤‚·ÏÂ. ∆ÔÜ ‰b ®Â‡Ì·ÙÔ˜ ·Ú·Û‡Ú·ÓÙÔ˜ ·éÙeÓ è‰‡ÚÂÙÔ, ̤¯ÚȘ Ôy ï ^∂ÚÌɘ âÏ‹۷˜ ·éÙeÓ wÎÂ. ∫·d Ì·ıgÓ ·Ú’ ·éÙÔÜ ÙcÓ ·åÙ›·Ó, ‰È’ mÓ öÎÏ·ÈÂ, Ùe ÌbÓ ÚáÙÔÓ Î·Ù·‚a˜ ¯Ú˘ÛÔÜÓ ·éÙˇá ¤ÏÂÎ˘Ó àÓ‹ÓÂÁΠηd â˘Óı¿ÓÂÙÔ, Âå ÔyÙÔ˜ ·éÙÔÜ ÂúË. ∆ÔÜ ‰b ÂåfiÓÙÔ˜ Ìc ÙÔÜÙÔÓ ÂrÓ·È, àÚÁ˘ÚÔÜÓ àÓ‹ÓÂÁΠηd äÚÒÙ·, Âå ÙÔÜÙÔÓ à¤‚·ÏÂÓ. \∞ÚÓË۷̤ÓÔ˘ ‰b ηd ÙÔÜÙÔÓ Ùe ÙÚ›ÙÔÓ ÙcÓ å‰›·Ó àÍ›ÓËÓ ·éÙˇá âÎfiÌÈÛÂ. ∆ÔÜ ‰b âÈÁÓfiÓÙÔ˜ àÔ‰ÂÍ¿ÌÂÓÔ˜ ·éÙÔÜ ÙcÓ ‰ÈηÈÔÛ‡ÓËÓ ¿Û·˜ ·éÙˇá ⯷ڛ۷ÙÔ. ∫·d n˜ ·Ú·ÁÂÓfiÌÂÓÔ˜ Úe˜ ÙÔf˜ ëÙ·›ÚÔ˘˜ Ùa ÁÂÁÂÓË̤ӷ ·éÙÔÖ˜ ‰ÈËÁ‹Û·ÙÔ. ∆áÓ ‰¤ ÙȘ àÓ·Ï·‚gÓ ¤ÏÂÎ˘Ó ·ÚÂÁ¤ÓÂÙÔ âd ÙeÓ ·éÙeÓ ÔÙ·ÌeÓ Î·d ͢Ï¢fiÌÂÓÔ˜ â›Ùˉ˜ ÙcÓ àÍ›ÓËÓ Âå˜ Ùa˜ ‰›Ó·˜ àÊÉÎÂ, ηıÂ˙fiÌÂÓfi˜ Ù öÎÏ·ÈÂ. ^∂ÚÌÔÜ ‰b âÈÊ·Ó¤ÓÙÔ˜ ηd ˘Óı·ÓÔ̤ÓÔ˘, Ù› Ùe Û˘Ì‚Â‚ËÎe˜ ÂúË, öÏÂÁ ÙcÓ ÙÔÜ ÂϤΈ˜ àÒÏÂÈ·Ó. ∆ÔÜ ‰b ¯Ú˘ÛÔÜÓ ·éÙˇá àÓÂÓÂÁÎfiÓÙÔ˜ ηd ‰ÈÂÚˆÙáÓÙÔ˜, Âå ÙÔÜÙÔÓ àÔÏÒÏÂÎÂÓ, ñe ÙÔÜ Î¤Ú‰Ô˘˜ âÍ·ÊıÂd˜ öÊ·ÛÎÂÓ ·éÙeÓ ÂrÓ·È. ∫·d ï ıÂe˜ ·éÙˇá ÔéΠ⯷ڛ۷ÙÔ, àÏÏ’ Ôé‰b ÙeÓ ú‰ÈÔÓ ¤ÏÂÎ˘Ó àÔη٤ÛÙËÛÂÓ. ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘ (‰È·Û΢‹)
134
ªÈÓˆÈÎfi˜ ¯Ú˘Ûfi˜ ¤ÏÂ΢˜ (ÂÚ. 1600 .Ã., ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ∏Ú·ÎÏ›Ԣ)
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 135
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ·
ηıÒ˜ ¤ÎԂ ͇Ϸ ÛÙËÓ fi¯ıË ÂÓfi˜ ÔÙ·ÌÔ‡ (‚.: ‰Ú˘e˜ ÂÛÔ‡Û˘ Ę àÓcÚ Í˘Ï‡ÂÙ·È) ÙeÓ ¤ÏÂÎ˘Ó à¤‚·Ï (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. ‚′ Ú. àÔ‚¿Ïψ) (‰Ò) ¤¯·Û ÙÔ ÙÛÂÎÔ‡ÚÈ ÙÔ˘ (ÙÔ˘ ¤ÂÛ ÛÙÔ ÔÙ¿ÌÈ) ÙÔÜ ‰b ®Â‡Ì·ÙÔ˜ ·Ú·Û‡Ú·ÓÙÔ˜ ·éÙeÓ è‰‡ÚÂÙÔ, ηÈ, ÂÂȉ‹ ÙÔ Ú‡̷ ÙÔ ·Ú¤Û˘ÚÂ, ¤ÎÏ·ÈÁÂ, ̤¯ÚÈ Ô˘ Ô ∂ÚÌ‹˜ ÙÔÓ Ï˘‹ıËÎÂ Î·È ‹Úı (ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘) ̤¯ÚȘ Ôy ï ^∂ÚÌɘ âÏ‹۷˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. âϤˆ, âÏÂá) ·éÙeÓ wΠ‰È’ mÓ (·ÈÙ. ÂÓ. ıËÏ. ·Ó·Ê. ·ÓÙˆÓ. ¬˜, ≥, ¬) ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÔÔ›·˜ ηٷ‚¿˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ηٷ‚·›Óˆ) àÓ‹ÓÂÁΠ(ÔÚÈÛÙ. (‰Ò) ‚Ô‡ÙËÍ ÛÙÔ ÔÙ¿ÌÈ Î·È ¤ÊÂÚ ¿ӈ (‚. Ó.Â.: ‰È¤ÓÂÍË) ·ÔÚ. ‚′ Ú. àӷʤڈ) ˘Óı¿ÓÔÌ·È ÚˆÙÒ Âå ÔyÙÔ˜ ·éÙÔÜ ÂúË (¢ÎÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. ÂåÌ›) ·Ó ‹Ù·Ó ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÙÔÜ ‰b ÂåfiÓÙÔ˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ϤÁˆ) Ìc ÙÔÜÙÔÓ ÂrÓ·È ÎÈ fiÙ·Ó ·˘Ùfi˜ › fiÙÈ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·˘Ùfi (ÙÔ ÙÛÂÎÔ‡ÚÈ ÙÔ˘) Ùe ÙÚ›ÙÔÓ ÙËÓ ÙÚ›ÙË ÊÔÚ¿ ï ú‰ÈÔ˜, ì 剛·, Ùe ú‰ÈÔÓ Ô ‰ÈÎfi˜ ÙÔ˘ (‚. Ó.Â.: ȉȈÙÈÎfi˜, ȉȷ›ÙÂÚÔ˜, ȉȿ˙ˆÓ) ì àÍ›ÓË Â›‰Ô˜ ÙÛÂÎÔ˘ÚÈÔ‡ ÎÔÌ›˙ˆ ʤÚÓˆ (‚. Ó.Â.: ÎÔÌÈÛÙ‹˜, ÎfiÌÈÛÙÚÔ, ÓÔÛÔÎÔÌ›Ô) ÙÔÜ ‰b âÈÁÓfiÓÙÔ˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. âÈÁÈÁÓÒÛΈ) ÎÈ fiÙ·Ó ·˘Ùfi˜ ÙÔ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ àÔ‰¤¯ÔÌ·È ÂȉÔÎÈÌ¿˙ˆ ηd n˜ ·Ú·ÁÂÓfiÌÂÓÔ˜ Úe˜ ÙÔf˜ ëÙ·›ÚÔ˘˜ ÎÈ ·˘Ùfi˜ ‹Úı ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ (‚. Ó.Â.: ÂÙ·ÈÚ›·) Î·È àÓ·Ï·Ì‚¿Óˆ ·›ÚÓˆ Ì·˙› ÌÔ˘ (‚. Ó.Â.: ·Ó¿ÏË„Ë) ì ‰›ÓË ÙÔ Ú‡̷ àÊÉΠ(ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. ‚′ Ú. àÊ›ËÌÈ) ¿ÊËÛ ηıÂ˙fiÌÂÓfi˜ Ù öÎÏ·È οıÈÛÂ Î·È ¤ÎÏ·ÈÁ ^∂ÚÌÔÜ âÈÊ·Ó¤ÓÙÔ˜ (ÌÙ¯. ·ı. ·ÔÚ. ‚′ Ú. âÈÊ·›ÓÔÌ·È) fiÙ·Ó ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËΠے ·˘ÙfiÓ Ô ∂ÚÌ‹˜ ÙÔÜ ‰b ¯Ú˘ÛÔÜÓ ·éÙˇá àÓÂÓÂÁÎfiÓÙÔ˜ fiÙ·Ó ÙÔ˘ ·Ó¤‚·Û ¯Ú˘Ûfi (ÙÛÂÎÔ‡ÚÈ) (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. àӷʤڈ) àÔÏÒÏÂÎÂÓ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Î. Ú. àfiÏÏ˘ÌÈ) ¤¯ÂÈ ¯¿ÛÂÈ ñe ÙÔÜ Î¤Ú‰Ô˘˜ âÍ·Êı›˜ (ÌÙ¯. ·ı. ·ÔÚ. ÂÂȉ‹ ÊÏÂÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘ ΤډԢ˜ (‚. Ó.Â.: ¤Í·„Ë) ·′ Ú. âÍ¿ÙÔÌ·È) Ê¿ÛΈ Ϥˆ, ÈÛ¯˘Ú›˙ÔÌ·È àÔη٤ÛÙËÛÂÓ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. àÔηı›ÛÙËÌÈ) ¤‚·Ï ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘, ¤ÛÙÚ„ ͢Ï¢fiÌÂÓfi˜ ÙȘ ·Ú¿ ÙÈÓ· ÔÙ·ÌfiÓ
âÈÊ·Ó¤ÓÙÔ˜: Ÿˆ˜ ›‰·ÙÂ Î·È ÛÙ· ÔÌËÚÈο ¤Ë, ÂÔ›ıËÛË ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ‹Ù·Ó fiÙÈ ÔÈ ıÂÔ› ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó ÛÙÔ˘˜ ıÓËÙÔ‡˜ Ì ·ÓıÚÒÈÓË ‹ ıÂ˚΋ ÌÔÚÊ‹ ›Ù ÁÈ· Ó· ÂÈ‚Ú·‚‡ÛÔ˘Ó ÙË ıÂÔÛ¤‚ÂÈ¿ ÙÔ˘˜ ›Ù ÁÈ· Ó· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÔ˘Ó ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜. ∏ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÛÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Û˘ÓÂÒ˜ Ó· Ì·˜ ÍÂÓ›˙ÂÈ.
∂ÚÌËÓ¢ÙÈο Û¯fiÏÈ·
∞′ °Àª¡∞™π√À
135
∂¡√∆∏∆∞ 18
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 136
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. °È·Ù› ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎÂ Ô ∂ÚÌ‹˜ ÛÙÔÓ ÚÒÙÔ Í˘ÏÔÎfiÔ; 2. °È·Ù› ÂÈ‚Ú¿‚¢ÛÂ Ô ∂ÚÌ‹˜ ÙÔÓ ÚÒÙÔ Í˘ÏÔÎfiÔ; 3. ∆È ·Ú·Î›ÓËÛ ÙÔÓ ‰Â‡ÙÂÚÔ Í˘ÏÔÎfiÔ Ó· ÚÔÛ·ı‹ÛÂÈ Ó· ÂÍ··Ù‹ÛÂÈ ÙÔÓ ıÂfi; ¶ÔÈ· ηٿÏËÍË Â›¯Â Ë ·fiÂÈÚ¿ ÙÔ˘; 4. ¶ÔÈÔ Â›Ó·È ÙÔ ËıÈÎfi ‰›‰·ÁÌ· ÙÔ˘ ̇ıÔ˘; ¶ÔÈ· ·Í›· ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ Î·È Ò˜ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÙ·È ·˘Ù‹ ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜; 5. ™Â ÙÈ ·Ô‚ϤÂÈ Ô ∂ÚÌ‹˜ ‰ÔÎÈÌ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙÔ˘ ̇ıÔ˘; ªÔÚ›Ù ӷ ·Ó·Î·Ï¤ÛÂÙ ·Ó¿ÏÔÁ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ‰ÔÎÈÌ·Û›·˜ ·ÓıÚÒˆÓ ·fi ıÂÔ‡˜ ·fi ÙË Ì˘ıÔÏÔÁ›·, Ù· ·Ú·Ì‡ıÈ· ‹ ¿ÏϘ ËÁ¤˜; 6. ªÔÚ›Ù ӷ ı˘ÌËı›Ù ·fi ÙÔÓ ŸÌËÚÔ ÂÚÈÙÒÛÂȘ «ÂÈÊ¿ÓÂÈ·˜» ıÂÒÓ Û ·ÓıÚÒÔ˘˜; ¡· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ ٷ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙˆÓ ıÂÒÓ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È Û ıÓËÙÔ‡˜ ÛÙÔ ¤Ô˜ Ì ·˘Ù¿ ÙÔ˘ ∂ÚÌ‹ ÛÙÔÓ Ì‡ıÔ Ô˘ ÌÂÏÂÙ‹Û·ÙÂ.
µ1. §ÂÍÈÏÔÁÈÎfi˜ ¶›Ó·Î·˜
ì ‰›ÎË
[= ÙÔ ÔÚıfi, Ô Î·ÓfiÓ·˜, ÙÔ ‰›Î·ÈÔ, Ë ‰›ÎË] [ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ù ÙÔÓ Ù‡Ô ‰ÈηÈÔÛ‡ÓËÓ]
∞Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈ΋
·Ï¿ Û‡ÓıÂÙ·
¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
‰Èο˙ˆ ÙÔ ‰›ÎÈÔ ‰ÈοÛÈÌÔ˜ ï ‰ÈηÛÙ‹˜ ‰ÈηÛÙÈÎfi˜ ‰ÈηÓÈÎfi˜ [= ‰ÈηÛÙÈÎfi˜] Ùe ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔÓ (-ÈÔ) ‰ÈηÈá (‰ÈηÈÒÓˆ) [= (·.Â.) ·ÓÔÚıÒÓˆ, (Ó.Â.) ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ˆ ÛˆÛÙfi] Ùe ‰Èη›ˆÌ· ì ‰Èη›ˆÛȘ (-Ë) ì ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË ‰›Î·ÈÔ˜ ‰›ÎËÓ [= Û·Ó (›ÚÚ.)] ‰ÈÎËÊfiÚÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ʤÚÓÂÈ ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË, Ô ÙÈ̈Úfi˜] ‰ÈÎÔÏÔÁá ï ‰ÈÎÔÏfiÁÔ˜ [= ‰ÈÎËÁfiÚÔ˜] Û˘Ó‰Èο˙ˆ [= ‰Èο˙ˆ Ì·˙› Ì ¿ÏÏÔÓ] ‰È·‰Èο˙ˆ
√ÌfiÚÚÈ˙·
∞Ú¯·›· / ¡¤· ∂ÏÏËÓÈ΋
ï ‰ÈÎËÁfiÚÔ˜ ì ‰ÈÎÔÁÚ·Ê›· ì ‰ÈηÈÔÏÔÁ›· ì ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· [= ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ·] à‰ÈÎá Ùe à‰›ÎËÌ· àÓÙȉÈÎá ì àÓÙȉÈΛ· ï àÓÙ›‰ÈÎÔ˜ ηٷ‰Èο˙ˆ ì ηٷ‰›ÎË âΉÈο˙ˆ ì âΉ›Î·ÛȘ (-Ë) âΉÈÎá [= (Ó.Â.) ÂΉÈÎԇ̷È] ì âΉ›ÎËÛȘ (-Ë) ì ‰È·‰Èηۛ· ÚÔ‰Èο˙ˆ [= (·.Â.) ˘ÂÚ·Û›˙ˆ, (Ó.Â.) ÚÔÂÍÔÊÏÒ] ñfi‰ÈÎÔ˜ Ê˘Áfi‰ÈÎÔ˜
136
‰ÈÎÔÏ¿‚Ô˜ [= 1. Ú·ÎÙÈÎfi˜ ‰ÈÎËÁfiÚÔ˜ ¯ˆÚ›˜ Ù˘¯›Ô, 2. ÌÙÊ. ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ηٿ ÙÔ Û˘ÌʤÚÔÓ ÙÔ˘] ‰ÈηÈÔ‡¯Ô˜ ‰ÈηÈÔÚ·Í›· ·‰ÈÎÔ¯·Ì¤ÓÔ˜ ÂÍÒ‰ÈÎÔ˜ ÙÂÏÂÛ›‰ÈÎÔ˜ [= ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÔÚÈÛÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·] ™ÙÚ·ÙÔ‰ÈÎÂ›Ô ¡·˘ÙÔ‰ÈÎÂ›Ô ∞ÂÚÔ‰ÈÎÂ›Ô ¶Ù·ÈÛÌ·ÙÔ‰ÈÎÂ›Ô ¶ÏËÌÌÂÏÂÈÔ‰ÈΛÔ
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 137
∞Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ηٷٿÍÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ ·Ú¿ÁˆÁ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙˆÓ Ú. ‰Èο˙ˆ Î·È ‰ÈηÈá ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó: ‰ÈηÛÙ‹˜, ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔÓ, ‰Èη›ˆÌ·, ‰Èη›ˆÛȘ.
ÙfiÔ˜ __________________
ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ηٿÛÙ·ÛË __________________
ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ› __________________
·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ __________________
2. ¶ÔÈ· Â›Ó·È Ë ÛËÌ·ÛÈÔÏÔÁÈ΋ ‰È·ÊÔÚ¿ ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ «‰›Î·ÈÔ» Î·È «‰›ÎÈÔ» ÛÙË Ó.Â.; 3. ¡· ‚Ú›Ù ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÊÚ¿ÛÂˆÓ Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ̛· ÚfiÙ·ÛË Ì οı ÊÚ¿ÛË: ·. ı›· ‰›ÎË ‚. Ì ӛÁÂÈ ÙÔ ‰›ÎÈÔ Á. ÎÔÈÌ¿Ù·È ÙÔÓ ‡ÓÔ ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘ ‰. ÙÔ ‰›Î·ÈÔ ÙÔ˘ ÈÛ¯˘ÚÔÙ¤ÚÔ˘ 4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË Ï¤ÍË ·fi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ, ·ÊÔ‡ ÙË ÌÂٷʤÚÂÙ ÛÙÔÓ Ù‡Ô Ô˘ ··ÈÙ›ٷÈ: ·. ªÂÏÂÙÔ‡Û· fiÏÔ ÙÔ ‚Ú¿‰˘ ÙË ______________ , ÁÈ·Ù› ·‡ÚÈÔ Ú¤ÂÈ Ó· οӈ ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ÌÔ˘ ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· ·ÁfiÚ¢ÛË ÛÙÔ ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔ. ‚. √ ÂΉÔÙÈÎfi˜ Ô›ÎÔ˜ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ ٷ ÓÂ˘Ì·ÙÈο ______________ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘. ‰ÈηÈÒÓˆ Á. ∏ Ï·ÌÚ‹ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙˆÓ ·ıÏËÙÒÓ Ì·˜ ÛÙÔ˘˜ √Ï˘ÌÈ·ÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜ ______________ ÙȘ ÚÔÛ‰Èη›ˆÌ· ‰Ô˘ Ì·˜. ‰ÈηÛÙÈÎfi˜ ‰. ∏ ˘fiıÂÛ‹ Û·˜ ˘¿ÁÂÙ·È ÛÙË ______________ ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ ∂͈ÙÂÚÈÎÒÓ. ‰ÈÎÔÁÚ·Ê›· Â. ™ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ÂÎÏÔÁ¤˜ ‰ÈÔÚ›ÛÙËΠ______________ ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ ÛÙËÓ Â·Ú¯›·. ÛÙ. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Ù˘ ÚÔ·Ó¿ÎÚÈÛ˘ ‰ÂÓ ·Ô̤ÓÂÈ ·Ú¿ Ó· ÔÚÈÛÙ› Ù·ÎÙÈ΋ ‰ÈοÛÈÌÔ˜ ______________ ÁÈ· ÙËÓ ˘fiıÂÛË.
µ2. ∂Ù˘ÌÔÏÔÁÈο ∂·Ó·ÏËÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ˘ÔÁÚ·ÌÌ›ÛÂÙ ٷ ΢ڛˆ˜ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ·fi ÔÈ· Ú‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È: ·. \∂Ág Ôé¯ ïÌÔÏÔÁ‹Ûˆ ôÎÏËÙÔ˜ ≥ÎÂÈÓ, àÏÏ\ ñe ÛÔÜ ÎÂÎÏË̤ÓÔ˜. ‚. \∂Ág Á¤ÓÔ˜ Ì¤Ó ÂåÌÈ Ùɘ ÂÚÈÚÚ‡ÙÔ˘ ™Î‡ÚÔ˘. Á. ò∂‰ÔÍ ·ÓÙ¿·ÛÈÓ (= ÔˆÛ‰‹ÔÙÂ) ‰È·‚·Ù¤ÔÓ ÂrÓ·È Ùe ¯ˆÚ›ÔÓ. 2. ∞fi Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ÔÓfiÌ·Ù· Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÙ ·Ú¿ÁˆÁ· ›ıÂÙ· Ù˘ ·.Â. Ô˘ Ó· ‰ËÏÒÓÔ˘Ó fi,ÙÈ ˙ËÙÂ›Ù·È ÛÙȘ ·ÚÂÓı¤ÛÂȘ: ·úÙÈÔ˜ > ______________ (ÏËÛÌÔÓ‹) ÔÙ·Ìfi˜ > ______________ (·˘ÙfiÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË ‹ ·Ó‹ÎÂÈ Û ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË) ôÚÁ˘ÚÔ˜ > ______________ (¯ÚÒÌ·) ıÂfi˜ > ______________ (·˘ÙfiÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË ‹ ·Ó‹ÎÂÈ Û ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË) ı¿Ó·ÙÔ˜ > ______________ (ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ ÁÈ· ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË) ‰›ÎË > ______________ (·˘ÙfiÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË ‹ ·Ó‹ÎÂÈ Û ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË) ∞′ °Àª¡∞™π√À
137
∂¡√∆∏∆∞ 18
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 138
3. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ÙÔÓ ›Ó·Î· Ì ٷ ΢ڛˆ˜ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ· ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ: Ú‹Ì·
ÚËÌ·ÙÈÎfi ›ıÂÙÔ
â·ÈÓ¤ˆ, â·ÈÓá Ï¿ÛÛˆ Áχʈ ϤÁˆ ʤڈ àÔ‰¤¯ÔÌ·È
4. ¡· ηٷٿÍÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó (ÙÔÈο, ÙÚÔÈο ÎÙÏ.), ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ ηٷϋÍÂȘ ÙÔ˘˜: Û·Êᘠٷ˘ÚˉfiÓ ïÛ¿ÎȘ âÁÁ‡ıÂÓ ı‡Ú·ıÂÓ ‚·Ú¤ˆ˜ 5. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ·fi ÔÈ· ÔÓfiÌ·Ù· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ Ú‹Ì·Ù· Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊÔ: Ú‹Ì·
fiÓÔÌ·
àıϤˆ, àıÏá ‰›ÎË âÏ¢ıÂÚfiˆ, âÏ¢ıÂÚá öÏÂÔ˜ àÏËı‡ˆ ı¿ÚÚÔ˜ ¤ÏÂ΢˜ ¯Ú˘Ûfiˆ, ¯Ú˘Ûá
°. °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ – ™‡ÓÙ·ÍË ∂·Ó·ÏËÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ 1. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·ÚÈıÌÔ‡˜: ÔÙ·ÌfiÓ, ®Â‡Ì·ÙÔ˜, ·åÙ›·Ó, ëÙ·›ÚÔ˘˜, àÒÏÂÈ·Ó. 2. ¡· ÎÏ›ÓÂÙ ÙȘ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÛÙÔ Á¤ÓÔ˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·ÚÈıÌÔ‡˜: àÔ‰ÂÍ¿ÌÂÓÔ˜, âÏ‹۷˜. 3. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ٷ ··Ú¤ÌÊ·Ù· ÛÙË Ì.Ê. ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È: χÂÈÓ, ÁÚ¿ÊÂÈÓ, ·È‰Â‡ÛÂÈÓ, ·È‰ÂÜÛ·È, ¤Ì„ÂÈÓ, ¤Ì„·È. 4. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ¿ÏÏ· ‰‡Ô Á¤ÓË ÙˆÓ ·Ú·¿Óˆ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË, ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÛÙËÓ ›‰È· ʈӋ: ͢Ï¢fiÌÂÓÔ˜, ηıÂ˙fiÌÂÓÔ˜, ˘Óı·ÓÔ̤ÓÔ˘, ϤÁÔÓÙ˜, ‚Ô˘Ï¢Ô̤ÓÔȘ, àÎÔ˘Û¿Û˘.
138
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 139
5. ¡· ÁÚ¿„ÂÙ ÙË ‰ÔÙÈ΋ ÂÓÈÎÔ‡ ÙˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÛÙ· ÙÚ›· Á¤ÓË Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Ù˘ ›‰È·˜ ʈӋ˜: ηٷÎfiÙˆ, àÔÙ¿ÛÛÔÌ·È. 6. ¡· ·ÓÙÈηٷÛÙ‹ÛÂÙ ¯ÚÔÓÈο Ù· Ú‹Ì·Ù·: Û˘Ì‚Ô˘Ï‡ÂÛıÂ, ·Ú·Ù¿ÛÛÔÓÙ·È, âÁÚ¿„ˆ. 7. ¡· ÌÂٷʤÚÂÙ ÙÔ˘˜ Ù‡Ô˘˜ ÛÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ Ù˘ Ì.Ê., ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÚfiÛˆÔ Î·È ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ·ÚÈıÌfi Î·È ¯ÚfiÓÔ: öÙ·Í·˜, ÂÚ¿¯·ÌÂÓ, öÏÂÁÂ, â‚Ô‡ÏÂ˘Â˜. 8. ¡· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ÎÂÓ¿ Ì ÙÔÓ ÚËÌ·ÙÈÎfi Ù‡Ô Ô˘ ˙ËÙÂ›Ù·È ÛÙËÓ ·Ú¤ÓıÂÛË: ·. \∂Ó ÙFÉ ™¿ÚÙFË ¿ÓÙ˜ ______________ (›ıÔÌ·È, ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ.) Ù·Ö˜ àÚ¯·Ö˜ ηd ÙÔÖ˜ ÓfiÌÔȘ. ‚. \∂Ó Ù·Ö˜ fiÏÂÛÈ ¿ÓÙ˜ ______________ [¯ÚËÌ·Ù›˙ÔÌ·È (= ·ÔÎÙÒ ¯Ú‹Ì·Ù·), ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ.], ¬ÛÔÓ ‰‡Ó·ÓÙ·ÈØ ï ÌbÓ ÁˆÚÁÂÖ, ï ‰b Ó·˘ÎÏËÚÂÖ, ï ‰b ______________ (âÌÔÚ‡ÔÌ·È, ÔÚÈÛÙ. ÂÓÂÛÙ.), Ôî ‰b ηd àe Ù¯ÓáÓ ______________ (ÙÚ¤ÊÔÌ·È, ÂÓÂÛÙ.). Á. √î ·Ö‰Â˜ ÙÔÜ ^∏Ú·ÎÏ¤Ô˘˜ öÊ¢ÁÔÓ ÌbÓ ∂éÚ˘Ûı¤·, ______________ (âÍÂÏ·‡ÓÔÌ·È, ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù.) ‰b ñe ¿ÓÙˆÓ ÙáÓ ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ. ‰. ∆fiÙ ÔsÓ ÏfiÁÔÈ Úe˜ §·Î‰·ÈÌÔÓ›Ô˘˜ ÂÚd Ùɘ ÂåÚ‹Ó˘ ______________ (Á›ÁÓÔÌ·È, ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù.). Â. ∫ÜÚÔ˜ ‰’ âd ÙÔ‡ÙÔȘ ______________ (ÌÂÙ·¤ÌÔÌ·È, ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ.) §‡Û·Ó‰ÚÔÓ. 9. ¡· ‚Ú›Ù ÙË ‰È¿ıÂÛË ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ ÛÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛÂȘ: ·. §‡Û·Ó‰ÚÔ˜ àÊÈÎfiÌÂÓÔ˜ Âå˜ ò∂ÊÂÛÔÓ ÌÂÙ¤̄·ÙÔ \∂ÙÂfiÓÈÎÔÓ âÎ Ã›Ô˘ ÛfÓ Ù·Ö˜ Ó·˘Û›. ‚. √î §·Î‰·ÈÌÔÓ›ˆÓ ·Ö‰Â˜ àÂd âÁ˘ÌÓ¿˙ÔÓÙÔ. Á. ¢Èa Ù·ÜÙ· ñe ÙáÓ ÙÚÈ¿ÎÔÓÙ· ηd \∞ÁÔÚ¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ÙÔ˘d à¤ı·ÓÔÓ. 10. ∞ÊÔ‡ Û˘ÌÏËÚÒÛÂÙ ٷ ˙ËÙÔ‡ÌÂÓ· ÛÙ· ÙÂÙÚ·ÁˆÓ›‰È·, ÛÙËÓ ¤Á¯ÚˆÌË ÛÙ‹ÏË ı· Û¯ËÌ·ÙÈÛÙ› Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ÔÌfiÚÚÈ˙Ô ÙÔ˘ Ú. ‰·Ó›˙ˆ. ·. ·. ··Ú. ·ÔÚ. Ú. ·È‰Â‡ˆ ‚. ‚. ··Ú. ·ÔÚ. Ú. ‚Ï¿ÙÔÌ·È Á. ‰ÔÙ. ÂÓ. ·ÚÛ. ÌÙ¯. ÂÓÂÛÙ. Ú. î‰Ú‡ˆ Á. ‰. ÔÓÔÌ. ÏËı. ·ÚÛ. ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ôÚ¯ˆ ‰. Â. ÔÓÔÌ. ÂÓ. ıËÏ. ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. Áڿʈ Â. ÛÙ. ÔÓÔÌ. ÂÓ. Ô˘‰. ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ÎfiÙˆ ÛÙ. ˙. ··Ú. ·Ú·Î. Ú. ÛˇÒ˙ˆ ˙.
11. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÙȘ ÌÂÙÔ¯¤˜ ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÙ¿ÛˆÓ, Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÙ ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ‚Ú›Ù ·Ó Â›Ó·È Û˘ÓËÌ̤Ó˜ ‹ ·fiÏ˘Ù˜: ·. •˘Ï¢fiÌÂÓfi˜ ÙȘ ·Ú¿ ÙÈÓ· ÔÙ·ÌeÓ ÙeÓ ¤ÏÂÎ˘Ó à¤‚·ÏÂ. ‚. ∆ÔÜ ‰b ®Â‡Ì·ÙÔ˜ ·Ú·Û‡Ú·ÓÙÔ˜ ÙeÓ ¤ÏÂÎ˘Ó ï ôÓıÚˆÔ˜ 艇ÚÂÙÔ. Á. ∆ÈÓb˜ ‰b ÙáÓ Ã·Ï‰·›ˆÓ ÏFË˙fiÌÂÓÔÈ (= Ì ÙË ÏËÛÙ›·) ˙áÛÈÓ. ‰. \∞ÁËۛϷԘ öÙÈ Ó¤Ô˜ JÓ öÙ˘¯Â Ùɘ ‚·ÛÈÏ›·˜. 12. ¶ÔÏÏ¿ÎȘ âı·‡Ì·Û· Ù›ÛÈ ÔÙ ÏfiÁÔȘ \∞ıËÓ·›Ô˘˜ öÂÈÛ·Ó Ôî ÁÚ·„¿ÌÂÓÔÈ ™ˆÎÚ¿ÙËÓ ó˜ ôÍÈÔ˜ ÂúË ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙFÉ fiÏÂÈ. ·. âı·‡Ì·Û·, öÂÈÛ·Ó: Ó· ‚Ú›Ù ٷ ˘ÔΛÌÂÓ· ÙˆÓ ÚËÌ¿ÙˆÓ Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ̤ÏÏÔÓÙ· Î·È ÙÔ˘ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ, ÛÙÔÓ ·ÚÈıÌfi Î·È ÛÙË ÊˆÓ‹ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È. ‚. ÏfiÁÔȘ, \∞ıËÓ·›Ô˘˜, ı·Ó¿ÙÔ˘, ÙFÉ fiÏÂÈ: Ó· ÁÚ¿„ÂÙ ÙȘ ·Ú·¿Óˆ ϤÍÂȘ ÛÙËÓ ›‰È· ÙÒÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡.
∞′ °Àª¡∞™π√À
139
∂¡√∆∏∆∞ 18
ARXAIA A GYMN(1-140)
10-11-05
14:52
Page 140
13. ™ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ó· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ٷ ˘ÔΛÌÂÓ·, Ù· ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Î·È Ù· ηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓ·: ·. √î ÙáÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ Î·ÈÚÔd Ôé ̤ÓÔ˘ÛÈ ÙcÓ ñÌÂÙ¤Ú·Ó ‚Ú·‰˘ÙÉÙ· ηd ÂåÚˆÓ›·Ó. ‚. ∆¿ÊÚÔÓ ÂÚd Ùe îÂÚeÓ öÛηÙÔÓ. Á. ¶ÚÔÂÙ¿Í·ÓÙÔ (= ÚÔ¤Ù·Í·Ó, ÙÔÔı¤ÙËÛ·Ó ÌÚÔÛÙ¿) Ùɘ Ê¿Ï·ÁÁÔ˜ Ôî §·Î‰·ÈÌfiÓÈÔÈ ÙÔf˜ ˜. ‰. √ûÙ ÏÔÜÙÔ˜ οÏÏÔ˜ ʤÚÂÈ Ùˇá ÎÂÎÙËÌ¤Óˇˆ ÌÂÙ’ àÓ·Ó‰Ú›·˜. Â. \∞ÓÙd Ê›ÏˆÓ ÓÜÓ ÎfiϷΘ ηd ıÂÔÖ˜ â¯ıÚÔd ÓÔÌ›˙ÔÓÙ·È. ÛÙ. \∂d ÙáÓ Î·ÈÚáÓ ÙÔ‡ÙˆÓ â¯ÂÈÚÔÙfiÓËÛ·Ó \∞ıËÓ·ÖÔÈ ÛÙÚ·ÙËÁeÓ â’ \∞ÌÊ›ÔÏÈÓ \πÊÈÎÚ¿ÙËÓ. 14. ™ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ó· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ٷ ··Ú¤ÌÊ·Ù· ηÈ, ·ÊÔ‡ ‰ËÏÒÛÂÙ ÙÔ Â›‰Ô˜ Î·È ÙË Û˘ÓÙ·ÎÙÈ΋ ı¤ÛË ÙÔ˘˜, Ó· ·ÈÙÈÔÏÔÁ‹ÛÂÙ ÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘˜: ·. ¢È‰¿ÛÎÂÈ Û ̿¯ÂÛı·È âÓ ¬ÏÔȘ. ‚. ¢›Î·ÈfiÓ âÛÙÈÓ ñÌĘ ‰È·Ê¤ÚÂÈÓ ÙÈ ÙÔ‡ÙˆÓ. Á. ¶·ÈÛdÓ ‰b ·å‰á (= Û‚·ÛÌfi, ÊÈÏfiÙÈÌÔ) ¯Úc ÔÏÏ‹Ó, Ôé ¯Ú˘ÛeÓ Î·Ù·Ï›ÂÈÓ (= Ó· ÎÏËÚÔ‰ÔÙÔ‡ÌÂ). ‰. ∂åÎfiÙˆ˜ (= ‡ÏÔÁ·) ‰ÔÎÂÖÙ ¿ÓÙ· Ù·ÜÙ· ñÔ̤ÓÂÈÓ. 15. ¡· ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÂÙ ÙȘ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Ì ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜: ·. ∆ÔÜ ‰b ·ÌÊÔÚˆÙ¿ÙÔ˘ ÎÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ôî ÏÂÖÛÙÔÈ âÈ̤ÏÔÓÙ·È. ‚. §·Î‰·ÈÌfiÓÈÔÈ öÏ˘Û·Ó Ùa˜ ÛÔÓ‰¿˜. Á. √î ôÓıÚˆÔÈ âÓ Ó·ÔÖ˜ ÙÔf˜ ıÂÔf˜ ıÂڷ‡ԢÛÈÓ. ‰. ^√ Ó·ӛ·˜ âÓ Ùˇá ÛÙ·‰›ˇˆ ‰›ÛÎÔÓ Î·d ÛÊ·ÖÚ·Ó ®›ÙÂÈ. Â. \πˆ¿ÓÓËÓ ÙeÓ ‚·ÙÈÛÙcÓ ^∏Ú҉˘ àÂÎÂÊ¿ÏÈÛÂÓ. ÛÙ. ¢¤ÛÔÙ·, ̤ÌÓËÛÔ (= Ó· ı˘Ì¿Û·È) ÙáÓ \∞ıËÓ·›ˆÓ.
∫·d âÈÛÊ·Ïb˜ ηd ¬ÌÔÈÔÓ Ì·ÈÓÔÌ¤Óˇˆ ‰ÔÜÓ·È Ì¿¯·ÈÚ·Ó Î·d ÌÔ¯ıËÚˇá ‰‡Ó·ÌÈÓ \π¿Ì‚ÏȯԘ, ¶ÚÔÙÚÂÙÈÎe˜ §fiÁÔ˜ 9
∂›Ó·È ÙÔ ›‰ÈÔ Ú¿ÁÌ·, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÂÈΛӉ˘ÓÔ, ÙÔ Ó· ‰ÒÛÂÈ Î·Ó›˜ Ì·¯·›ÚÈ Û ÙÚÂÏfi Î·È ‰‡Ó·ÌË Û ÌÔ¯ıËÚfi.
140
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 141
∂¶πª∂∆ƒ√
∞′ °Àª¡∞™π√À
141
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 142
π. ¶·Ú¿ÏÏËÏ· ΛÌÂÓ·
∂ÓfiÙËÙ· 1 ∆Ô ¯ÂÏȉfiÓÈÛÌ· Ù˘ ƒfi‰Ô˘ √È ·Ú¯·›Â˜ Ú›˙˜ Ù˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ ¢ÂÓ Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ÌfiÓÔ ÔÈ Ï¤ÍÂȘ ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ ·ÏÏ¿ Î·È Ù· ¤ıÈÌ·. ¶·Ú·Ù›ıÂÙ·È ·Ú·Î¿Ùˆ ¤Ó· ‰ËÌ҉˜ ¿ÛÌ· ÙÔ ÔÔ›Ô ÙÚ·ÁÔ˘‰Ô‡Û·Ó ·È‰È¿, ηıÒ˜ ‹Á·ÈÓ·Ó ·fi Û›ÙÈ Û ۛÙÈ ÚÔ·Ó·ÁÁ¤ÏÏÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ÂÚ¯ÔÌfi Ù˘ ¿ÓÔÈ͢ Î·È ¤·ÈÚÓ·Ó ÁÏ˘Î›ÛÌ·Ù·. Œ¯ÂÈ È‰È·›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Ë ÂÈ‚›ˆÛË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Âı›ÌÔ˘ ÛÙË ÓÂfiÙÂÚË ÂÔ¯‹, ηıÒ˜ Î·È Ë ‡·ÚÍË ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÒÓ «¯ÂÏȉÔÓÈÛÌ¿ÙˆÓ». ¡· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ ÙÔ ·Ú¯·›Ô ¿ÛÌ· Ì ÙÔ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎfi ÙÚ·ÁÔ‡‰È ·fi ÙË £Ú¿ÎË, fiˆ˜ ÙÔ ÌÂٷʤÚÂÈ Ô ¡.°. ¶ÔÏ›Ù˘: qÏı’ qÏı ¯ÂÏȉgÓ Î·Ïa˜ œÚ·˜ ôÁÔ˘Û·, ηÏÔf˜ âÓÈ·˘ÙÔ‡˜, âd Á·ÛÙ¤Ú· ÏÂ˘Î¿, âd ÓáÙ· ̤ϷÈÓ·. ·Ï¿ı·Ó Ûf ÚÔ·ÎÏÂÈ âÎ ›ÔÓÔ˜ ÔúÎÔ˘ ÔúÓÔ˘ Ù ‰¤·ÛÙÚÔÓ Ù˘ÚÔÜ ÙÂ Î¿Ó˘ÛÙÚÔÓØ Î·d ‡ÚÓ· ¯ÂÏȉgÓ Î·d ÏÂÎÈı›Ù·Ó ÔéÎ àˆıÂÖÙ·ÈØ fiÙÂÚ’ à›ˆÌ˜ j Ï·‚ÒÌÂı·; Âå Ì¤Ó ÙÈ ‰ÒÛÂÈ˜Ø Âå ‰b Ì‹, ÔéÎ â¿ÛÔÌÂ˜Ø j ÙaÓ ı‡Ú·Ó ʤڈ̘ j Ùe ñ¤Úı˘ÚÔÓ j ÙaÓ Á˘Ó·Öη ÙaÓ öÛˆ ηıË̤ӷÓØ ÌÈÎÚa Ì¤Ó âÛÙÈ, ®÷·‰›ˆ˜ ÓÈÓ ÔúÛÔ̘. iÓ ‰‹ ÙÈ Ê¤ÚF˘, ̤Á· ‰‹ ÙÈ Ê¤ÚÔÈ˜Ø ôÓÔÈÁ’ ôÓÔÈÁ ÙaÓ ı‡Ú·Ó ¯ÂÏȉfiÓÈØ Ôé ÁaÚ Á¤ÚÔÓÙ¤˜ âÛÌÂÓ, àÏÏa ·È‰›·.
◊ÚıÂ, ‹Úı ¯ÂÏȉfiÓ· ‹ÚıÂ Î·È ¿ÏÏË ÌÂÏˉfiÓ· οıÈÛÂ Î·È Ï¿ÏËÛÂ Î·È ÁÏ˘Î¿ ÎÂϿˉËÛÂ: «ª¿ÚÙË, ª¿ÚÙË ÌÔ˘ ηϤ Î·È ºÏ‚¿ÚË ÊÔ‚ÂÚ¤, ÎÈ ·Ó ÊÏ‚›ÛÂȘ ÎÈ ·Ó ÙÛÈÎÓ›ÛÂȘ, ηÏÔη›ÚÈ ı· Ì˘Ú›ÛÂȘ. ∫È ·Ó ¯ÈÔÓ›ÛÂȘ ÎÈ ·Ó ηΛÛÂȘ, ¿ÏÈÓ ¿ÓÔÈÍË ı’ ·Óı›ÛÂȘ». ™˘ ηϋ ÓÔÈÎÔÎ˘Ú¿, ¤Ì· ÛÙÔ ÎÂÏ¿ÚÈ ÛÔ˘, ‰ÒÛÂ Î·È ÌÈ·Ó ÔÚÓÈı›ÙÛ· ʤÚÂ Î·È ÌÈ· ÎÔ˘ÏÔ˘Ú›ÙÛ·.
Page, Poetae Melici Graeci ·. 848, 1-19
ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË «◊Ïı ÙÔ ¯ÂÏȉfiÓÈ ‹Ïı / ʤÚÓÂÈ ÙȘ ηÏÔηÈÚȤ˜ / Î·È ¯·ÚÔ‡ÌÂÓ˜ ¯ÚÔÓȤ˜, / οٷÛÚË ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÎÔÈÏÈ¿, Ì·‡ÚË ÙËÓ Ô˘Ú¿. / ƒ›ÍÂ Û˘ÎÔÈÙ·Ú›‰· / ·fi ÙÔ ·Ú¯ÔÓÙÈÎfi ÛÔ˘, / ʤÚ ·ÂÏÏÔ ÎÚ·Û› / Î·È Î·Ó›ÛÙÚÈ ÌÂ Ù˘Ú›. / ∫·È ÙÔ ÍÂÚÔÎfiÌÌ·ÙÔ, / Ì· Î·È ÙÔ ·˘Áfi„ˆÌÔ / ·Á·¿ ÙÔ ¯ÂÏȉfiÓÈ. ¡· ÙÔ˘ ‰›ÓÔ˘Ì ‹ ı· ηÏÔ¯ÂÚÈÛÙÔ‡ÌÂ; / ∞Ó Ì·˜ ‰ÒÛÂȘ – ∞Ó Ì·˜ ·ÚÓËı›˜, ËÛ˘¯›· ‰Â ı· ‚ÚÂÈ˜Ø / ‹ ı· ·Ú¿ÍÔ˘Ì ÙËÓ fiÚÙ· ‹ Ù’ ·ÓÒÊÏÈ Ù˘ / ‹ ÙË ÓÔÈÎÔÎ˘Ú¿ Ô˘ Ó·È Ì˜ ÛÙÔ Û›ÙÈØ / Â›Ó·È ÌÈÎÚÔη̤̈ÓË, ‡ÎÔÏ· ÛËÎÒÓÂÙ·È. / ∞Ó ı· Ì·˜ ÊÈÏÔ‰ˆÚ‹ÛÂȘ, Ó· ’Ó·È Î¿ÙÈ Ô˘ ·Í›˙ÂÈ. / ÕÓÔÈÁÂ, ¿ÓÔÈÁ ÙË ı‡Ú· ÛÙ· ¯ÂÏȉÔÓ¿ÎÈ·Ø / ‰ÂÓ Â›Ì·ÛÙ ‰· Á¤ÚÔÈ, ›̷ÛÙ ·È‰È¿». (ÌÙÊÚ. ª.∑. ∫Ôȉ¿Î˘) ∏ ·Í›· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ «ªÔ˘ ‰fiıËÎÂ, ·Á·ËÙÔ› Ê›ÏÔÈ, Ó· ÁÚ¿„ˆ Û ÌÈ· ÁÏÒÛÛ· Ô˘ ÌÈÏÈ¤Ù·È ÌfiÓÔÓ ·fi ÌÂÚÈο ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ·ÓıÚÒˆÓ. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, ÌÈ· ÁÏÒÛÛ· Ô˘ ÌÈÏÈ¤Ù·È Â› ‰˘fiÌÈÛÈ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ· ¯ˆÚ›˜ ‰È·ÎÔ‹ Î·È Ì’ ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜. ∏ ·Ú¿ÏÔÁË ·˘Ù‹, Ê·ÈÓÔÌÂÓÈο, ‰È¿ÛÙ·ÛË ·ÓÙÈÛÙÔȯ› Î·È ÛÙËÓ ˘ÏÈÎÔÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÔÓÙfiÙËÙ· Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ÌÔ˘. ¶Ô˘ Â›Ó·È ÌÈÎÚ‹ Û ¤ÎÙ·ÛË ¯ÒÚÔ˘ Î·È ·¤Ú·ÓÙË Û ¤ÎÙ·ÛË ¯ÚfiÓÔ˘. ∫·È ÙÔ ·Ó·Ê¤Úˆ fi¯È ‰ÈfiÏÔ˘ ÁÈ· Ó· ˘ÂÚËÊ·Ó¢ıÒ, ·ÏÏ¿ ÁÈ· Ó· ‰Â›Íˆ ÙȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ¤Ó·˜ ÔÈËÙ‹˜, fiÙ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÁÈ· Ù· ÈÔ ·Á·Ë̤ӷ Ú¿ÁÌ·Ù· ÙȘ ›‰È˜ ϤÍÂȘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÌÈ· ™·ÊÒ ‹ ¤Ó·˜ ¶›Ó‰·ÚÔ˜ [...]. Èڛ˜ Ó· ÏËÛÌÔÓ› ηÓ›˜ fiÙÈ ÛÙÔ Ì¿ÎÚÔ˜ ›ÎÔÛÈ ¤ÓÙ ·ÈÒÓˆÓ ‰ÂÓ ˘‹ÚÍ ԇÙ ¤Ó·˜, ·ӷϷ̂¿Óˆ Ô‡Ù ¤Ó·˜, Ô˘ Ó· ÌË ÁÚ¿ÊÙËΠԛËÛË ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. ¡· ÙÈ Â›Ó·È ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‚¿ÚÔ˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ Ô˘ ÙÔ fiÚÁ·ÓÔ ·˘Ùfi ÛËÎÒÓÂÈ. ∆Ô ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ·Ó¿ÁÏ˘Ê· Ë Ó¤· ÂÏÏËÓÈ΋ Ô›ËÛË». √. ∂χÙ˘, «§fiÁÔ˜ ÛÙËÓ ∞η‰ËÌ›· Ù˘ ™ÙÔίfiÏÌ˘», \∂Ó Ï¢Ρá, ∞ı‹Ó· 1992, ÛÛ. 325-327
142
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 143
∂ÚÒÙËÛË ¶ÔÈ· ¿Ô„Ë ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜ ÙÔ˘ ·Ú·¿Óˆ ·ÔÛ¿ÛÌ·ÙÔ˜; ¡· ÛÙËÚ›ÍÂÙ ÙËÓ ¿Ô„Ë ·˘Ù‹ Ì ÛÙÔȯ›· Ô˘ ı· ·ÓÙÏ‹ÛÂÙ ·fi ÙËÓ ∂ÓfiÙËÙ·.
∂ÓfiÙËÙ· 2 ™Â ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ∞ı‹Ó·, ÛÙËÓ ÔÔ›· Ô ·Ù¤Ú·˜ Î·È Ë ÌËÙ¤Ú· ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ó ÚÒÙÔÈ Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó Î·Ï¤˜ ‚¿ÛÂȘ ÛÙÔ ·È‰›, ÛÙË ™¿ÚÙË, fiˆ˜ Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› Ô ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜ ÛÙ· ·Ú·Î¿Ùˆ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù·, ÔÈ ÁÔÓ›˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÌÂÁ·ÏÒÓÔ˘Ó Î·È Ó· ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó Ù· ·È‰È¿ ÙÔ˘˜ fiˆ˜ ‹ıÂÏ·Ó, ·ÊÔ‡, ÌfiÏȘ ·˘Ù¿ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÂÙ¿ ÂÙÒÓ, ˙Ô‡Û·Ó Û ÔÌ¿‰Â˜ Î·È Ì¿ı·ÈÓ·Ó ÙfiÛ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· fiÛ· ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ·Ó·Áη›·. ¶ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ∆Ôf˜ ‰b ™·ÚÙÈ·ÙáÓ ·Ö‰·˜ ÔéÎ âd èÓËÙÔÖ˜ Ôé‰b ÌÈÛı›ÔȘ âÔÈ‹Û·ÙÔ ·È‰·ÁˆÁÔÖ˜ ï §˘ÎÔÜÚÁÔ˜, Ô鉒 âÍÉÓ ëοÛÙˇˆ ÙÚ¤ÊÂÈÓ Ôé‰b ·È‰Â‡ÂÈÓ ó˜ â‚Ô‡ÏÂÙÔ ÙeÓ ˘îfiÓ, àÏÏa ¿ÓÙ·˜ Âéıf˜ ëÙ·ÂÙÂÖ˜ ÁÂÓÔ̤ÓÔ˘˜ ·Ú·Ï·Ì‚¿ÓˆÓ ·éÙe˜ Âå˜ àÁ¤Ï·˜ ηÙÂÏfi¯È˙Â, ηd Û˘ÓÓfiÌÔ˘˜ ÔÈáÓ Î·d Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÌÂÙ’ àÏÏ‹ÏˆÓ ÂúıÈ˙Â Û˘Ì·›˙ÂÈÓ Î·d Û˘Û¯ÔÏ¿˙ÂÈÓ. ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, §˘ÎÔÜÚÁÔ˜ 16.4-5
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ÔéÎ âd èÓËÙÔÖ˜ Ôé‰b ÌÈÛı›ÔȘ âÔÈ‹Û·ÙÔ ·È‰·ÁˆÁÔÖ˜ ï §˘ÎÔÜÚÁÔ˜ Ô鉒 âÍÉÓ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. öÍÂÛÙÈ) ëοÛÙˇˆ Âéıf˜ ëÙ·ÂÙÂÖ˜ ÁÂÓÔ̤ÓÔ˘˜ ·Ú·Ï·Ì‚¿ÓˆÓ Âå˜ àÁ¤Ï·˜ ηÙÂÏfi¯È˙Â Û˘ÓÓfiÌÔ˘˜ ÔÈáÓ ÌÂÙ’ àÏÏ‹ÏˆÓ ÂúıÈ˙Â Û˘Ì·›˙ÂÈÓ Î·d Û˘Û¯ÔÏ¿˙ÂÈÓ
Ô §˘ÎÔ‡ÚÁÔ˜ ‰ÂÓ fiÚÈÛ ·È‰·ÁˆÁÔ‡˜ ·ÁÔÚ·Ṳ̂ÓÔ˘˜ ‹ ¤ÌÌÈÛıÔ˘˜ Ô‡Ù ‹Ù·Ó ‰˘Ó·Ùfi ÛÙÔÓ Î·ı¤Ó· ·Ì¤Ûˆ˜ ÌfiÏȘ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÂÙ¿ ÂÙÒÓ ·ÊÔ‡ Ù· ¤·ÈÚÓ η٤ÓÂÌ Û Ïfi¯Ô˘˜ οÓÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ ÂÙ·›ÚÔ˘˜ (‰ËÏ. Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜) ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Ù· Û˘Ó‹ıÈ˙ ӷ ·›˙Ô˘Ó Ì·˙› Î·È Ó· ÂÚÓÔ‡Ó ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙÔ˘˜ ÔÌ·‰Èο
¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ °Ú¿ÌÌ·Ù· ÌbÓ ÔsÓ ≤ÓÂη Ùɘ ¯Ú›·˜ âÌ¿Óı·ÓÔÓØ ì ‰’ ôÏÏË ÄÛ· ·È‰Â›· Úe˜ Ùe ôÚ¯ÂÛı·È ηÏᘠâÁ›ÓÂÙÔ Î·d ηÚÙÂÚÂÖÓ ÔÓÔÜÓÙ· ηd ÓÈÎÄÓ Ì·¯fiÌÂÓÔÓ. ¢Èe ηd Ùɘ ìÏÈΛ·˜ ÚÔÂÚ¯Ô̤Ó˘ â¤ÙÂÈÓÔÓ ·éÙáÓ ÙcÓ ôÛÎËÛÈÓ, âÓ ¯Úˇá ٠ΛÚÔÓÙ˜ ηd ‚·‰›˙ÂÈÓ àÓ˘Ô‰‹ÙÔ˘˜ ·›˙ÂÈÓ Ù Á˘ÌÓÔf˜ ó˜ Ùa ÔÏÏa Û˘ÓÂı›˙ÔÓÙ˜. ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, §˘ÎÔÜÚÁÔ˜ 16.6
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ≤ÓÂη Ùɘ ¯Ú›·˜ Úe˜ Ùe ôÚ¯ÂÛı·È ηÏᘠâÁ›ÓÂÙÔ Î·ÚÙÂÚÂÖÓ ÔÓÔÜÓÙ· ÓÈÎÄÓ Ì·¯fiÌÂÓÔÓ ‰Èe ηd Ùɘ ìÏÈΛ·˜ ÚÔÂÚ¯Ô̤Ó˘ âÓ ¯Úˇá (Ô˘Û. ¯ÚÒ˜: ÙÔ ‰¤ÚÌ·, Ë ÂȉÂÚÌ›‰·) ٠ΛÚÔÓÙ˜ ηd... ó˜ Ùa ÔÏÏa Û˘ÓÂı›˙ÔÓÙ˜
fiÛ· ‹Ù·Ó ·Ó·Áη›·, fiÛ· ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·Ó Â›¯Â ˆ˜ ÛÎÔfi Ó· ÙÔ˘˜ Ì¿ıÂÈ ÙËÓ ˘·ÎÔ‹ ÛÙÔ˘˜ ΢‚ÂÚÓÒÓÙ˜ Ó· ¤¯Ô˘Ó ˘ÔÌÔÓ‹ ÛÙÔ˘˜ ÎfiÔ˘˜ Ó· ÓÈÎÔ‡Ó ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È fiÛÔ ÌÂÁ¿ÏˆÓ·Ó Î·È ÎÔ˘Ú‡ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ Û‡ÚÚÈ˙· Î·È Û˘ÓËı›˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ ˆ˜ › ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ Ó·...
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ¤¯ÂÈ Ë Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ™¿ÚÙË; 2. ªÂ ‚¿ÛË ÙÔ ·fiÛ·ÛÌ· Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜, Ù· ·Ú·¿Óˆ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙÔÓ ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô, ·ÏÏ¿ Î·È ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ Û·˜ ·fi ÙËÓ ·Ú¯·›· ÈÛÙÔÚ›·, Ó· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ∞ı‹Ó· Î·È ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ™¿ÚÙË. ∞′ °Àª¡∞™π√À
143
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 144
∂ÓfiÙËÙ· 3 ¶ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ™ÙÔ˘˜ ·Ú·Î¿Ùˆ ÛÙ›¯Ô˘˜ Ô ∞ÚÈÛÙÔÊ¿Ó˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ·ÁÁÂÏ̷ٛ˜ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Í˘ÓÔ‡Ó Ì ÙÔ Ï¿ÏËÌ· ÙÔ˘ ÂÙÂÈÓÔ‡, ÁÈ· Ó· ¿Ó ÛÙȘ ‰Ô˘ÏÂȤ˜ ÙÔ˘˜. √≈Ùˆ ‰’ úÛ¯˘¤ Ù ηd ̤Á·˜ qÓ ÙfiÙ ηd Ôχ˜, œÛÙ’ öÙÈ Î·d ÓÜÓ ñe Ùɘ ®ÒÌ˘ Ùɘ ÙfiÙ’ âΛӢ, ïfiÙ·Ó ÌfiÓÔÓ ùÚıÚÈÔÓ ÷ôÛFË, àӷˉáÛÈÓ ¿ÓÙ˜ â’ öÚÁÔÓ, ¯·ÏÎɘ, ÎÂÚ·Ìɘ, Û΢ÏÔ‰¤„·È, Û΢Ùɘ, ‚·Ï·Óɘ, àÏÊÈÙ·ÌÔÈ‚Ô›, ÙÔÚÓ¢ÙÔÏ˘Ú·ÛȉÔËÁÔ›Ø Ôî ‰b ‚·‰›˙Ô˘Û’ ñÔ‰ËÛ¿ÌÂÓÔÈ Ó‡ÎÙˆÚ. \∞ÚÈÛÙÔÊ¿Ó˘, ò√ÚÓÈı˜ ÛÙ. 488-492
ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË ∫·È ‹Ù·Ó ÙfiÙ (Ô ÂÙÂÈÓfi˜) ÙfiÛÔ ·Ó›Û¯˘ÚÔ˜ Î·È Ì¤Á·˜ Î·È Ôχ˜, ÒÛÙÂ, ·ÎfiÌ· Î·È ÙÒÚ·, ·fi ÙË ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘ ÙËÓ ÙÔÙÈÓ‹ Î·È ÌfiÓÔ Ô˘ ı· ÙÚ·ÁÔ˘‰‹ÛÂÈ ÙÔ Úˆ› ·Ó·Ë‰Ô‡Ó fiÏÔÈ ÁÈ· ‰Ô˘ÏÂÈ¿: ¯·ÏÎÈ¿‰Â˜, ηӷٿ‰Â˜, Ù·Ì¿Îˉ˜, ·Ô˘ÙÛ‹‰Â˜, ÏÔ˘ÙÚ¿Úˉ˜, ·ÏÂ˘Ú¿‰Â˜, ÙÔÚÓ¢ÙÔÏ˘Ú·Ûȉ·ÚÌÔÛÙ¿‰Â˜. ∫·È ¿ÏÏÔÈ Ô‰¤ÓÔÓÙ·È Î·È ÂÚ·ÙÔ‡Ó ·ÍË̤ڈٷ. (ÌÙÊÚ. º.π. ∫·ÎÚȉ‹˜) ¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ √ ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜ ÛÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· ·fi ÙË ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ¶ÂÚÈÎÏ‹ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ Ô ¶ÂÚÈÎÏ‹˜ ÂÈı˘ÌÔ‡Û ӷ ÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙ· ·Á·ı¿ Ù˘ fiÏ˘ οı ∞ıËÓ·›Ô˜. ≠√Ô˘ ÁaÚ ≈ÏË ÌbÓ qÓ Ï›ıÔ˜, ¯·ÏÎfi˜, âϤʷ˜, ¯Ú˘Ûfi˜, ö‚ÂÓÔ˜, ΢¿ÚÈÛÛÔ˜, ·î ‰b Ù·‡ÙËÓ âÎÔÓÔÜÛ·È Î·d ηÙÂÚÁ·˙fiÌÂÓ·È Ù¤¯Ó·È Ù¤ÎÙÔÓ˜, Ï¿ÛÙ·È, ¯·ÏÎÔÙ‡ÔÈ, ÏÈıÔ˘ÚÁÔ›, ‚·ÊÂÖ˜ ¯Ú˘ÛÔÜ, Ì·Ï·ÎÙÉÚ˜ âϤʷÓÙÔ˜, ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ, ÔÈÎÈÏÙ·›, ÙÔÚÂ˘Ù·›, ÔÌÔd ‰b ÙÔ‡ÙˆÓ Î·d ÎÔÌÈÛÙÉÚ˜ öÌÔÚÔÈ Î·d Ó·ÜÙ·È Î·d ΢‚ÂÚÓÉÙ·È Î·Ùa ı¿Ï·ÙÙ·Ó, Ôî ‰b ηÙa ÁÉÓ êÌ·ÍÔËÁÔd ηd ˙¢ÁÔÙÚfiÊÔÈ Î·d ìÓ›Ô¯ÔÈ Î·d ηψÛÙÚfiÊÔÈ Î·d ÏÈÓÔ˘ÚÁÔd ηd Û΢ÙÔÙfiÌÔÈ Î·d ï‰ÔÔÈÔd ηd ÌÂÙ·ÏÏÂÖ˜, ëοÛÙË ‰b Ù¤¯ÓË, ηı¿ÂÚ ÛÙÚ·ÙËÁe˜ ú‰ÈÔÓ ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì·, ÙeÓ ıËÙÈÎeÓ ù¯ÏÔÓ Î·d å‰ÈÒÙËÓ Û˘ÓÙÂÙ·Á̤ÓÔÓ Âr¯ÂÓ, ùÚÁ·ÓÔÓ Î·d ÛáÌ· Ùɘ ñËÚÂÛ›·˜ ÁÈÓfiÌÂÓÔÓ, Âå˜ ÄÛ·Ó ó˜ öÔ˜ ÂåÂÖÓ ìÏÈΛ·Ó ηd ʇÛÈÓ ·î ¯ÚÂÖ·È ‰È¤ÓÂÌÔÓ Î·d ‰È¤ÛÂÈÚÔÓ ÙcÓ ÂéÔÚ›·Ó. ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, ¶ÂÚÈÎÏɘ 12.6
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ¬Ô˘ ÁaÚ ≈ÏË ÌbÓ qÓ âϤʷ˜ ·î ‰b Ù·‡ÙËÓ âÎÔÓÔÜÛ·È Î·d ηÙÂÚÁ·˙fiÌÂÓ·È Ù¤¯Ó·È Ù¤ÎÙÔÓ˜ Ï¿ÛÙ·È ¯·ÏÎÔÙ‡ÔÈ ÏÈıÔ˘ÚÁÔ› Ì·Ï·ÎÙÉÚ˜ âϤʷÓÙÔ˜ ÔÈÎÈÏÙ·› ÙÔÚÂ˘Ù·› ÔÌÔd ‰b ÙÔ‡ÙˆÓ Î·d ÎÔÌÈÛÙÉÚ˜ ΢‚ÂÚÓÉÙ·È êÌ·ÍÔËÁÔ›
ÁÈ·Ù› fiÔ˘ ÙÔ ˘ÏÈÎfi ‹Ù·Ó ÂÏÂÊ·ÓÙfi‰ÔÓÙÔ Î·È ÔÈ Ù¯ӛÙ˜ Ô˘ ηÙÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·Ó Î·È ÂÂÍÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·Ó ÙÔ ˘ÏÈÎfi ͢ÏÔ˘ÚÁÔ› ‹ ÔÈÎÔ‰fiÌÔÈ ÔÈ Ù¯ӛÙ˜ Ô˘ ÂÂÍÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È (Ï¿ıÔ˘Ó) ÙÔÓ ËÏfi ‹ ÙÔ ÎÂÚ› ¯·ÏÎÈ¿‰Â˜, ¯·ÏÎÔ˘ÚÁÔ› ÏÈıÔÍfiÔÈ, Ì·ÚÌ·Ú¿‰Â˜ ·˘ÙÔ› Ô˘ ηÙÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÙÔ ÂÏÂÊ·ÓÙfi‰ÔÓÙÔ ‰È·ÎÔÛÌËÙ¤˜ ÙÔÚÓÂ˘Ù¤˜, ·˘ÙÔ› Ô˘ ÂÂÍÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ·Ó¿ÁÏ˘Ê· ¤ÚÁ· ÂΛÓÔÈ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÛÙ¤ÏÓÔ˘Ó Î·È ÚÔÌËı‡ԢÓ, ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ·˘Ù¿ ΢‚ÂÚÓ‹Ù˜ ÏÔ›ˆÓ ·Ì·ÍÔÔÈÔ›
144
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 145
˙¢ÁÔÙÚfiÊÔÈ Î·ÏˆÛÙÚfiÊÔÈ Û΢ÙÔÙfiÌÔÈ ëοÛÙË ‰b Ù¤¯ÓË Î·ı¿ÂÚ ú‰ÈÔÓ ÙeÓ ıËÙÈÎeÓ ù¯ÏÔÓ Î·d å‰ÈÒÙËÓ ó˜ öÔ˜ ÂåÂÖÓ ·î ¯ÚÂÖ·È
˙¢ÁÔÏ¿Ù˜ ηٷÛ΢·ÛÙ¤˜ ÛÎÔÈÓÈÒÓ ‚˘ÚÛÔ‰¤„˜, ÙÛ·ÁοÚˉ˜ οı ¿ÁÁÂÏÌ· fiˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ÌÈÛıˆÙÒÓ Î·È ÙÔ˘˜ ·ÓÂȉ›Î¢ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ÙÔ ˆ ¤ÙÛÈ ÔÈ ·Ó¿ÁΘ
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈ· ·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô ∞ÚÈÛÙÔÊ¿Ó˘ Î·È ÔÈ· Ô ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜; ¶ÔÈ· ·fi ·˘Ù¿ ‰È·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ¤ˆ˜ ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜; 2. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÔÈ· ·fi Ù· ·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙ· ·Ú·¿Óˆ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ··ÓÙÔ‡Ó Î·È ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜.
∂ÓfiÙËÙ· 4 √ §Ô˘ÎÈ·Ófi˜ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ \∞ÏËıc˜ ^πÛÙÔÚ›· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Â›Û˘ ÙËÓ ÂÚȤÙÂÈ· Ô˘ ›¯·Ó ·˘Ùfi˜ Î·È ÔÈ Û‡ÓÙÚÔÊÔ› ÙÔ˘ ÛÙÔ ÓËÛ› ÙˆÓ µÔ˘ÎÂʿψÓ. ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Ò˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÂÚÈʤÚıËÎ·Ó ÔÈ µÔ˘Î¤Ê·ÏÔÈ. \∂ÓÙÂÜıÂÓ ìÌĘ ñ‰¤¯ÂÙÔ ¤Ï·ÁÔ˜ ÚÔÛËÓb˜ ηd ÓÉÛÔ˜ Ôé ÌÂÁ¿ÏË, ÂéÚfiÛÈÙÔ˜, Û˘ÓÔÈÎÔ˘Ì¤ÓËØ âÓ¤ÌÔÓÙÔ ‰b ·éÙcÓ ôÓıÚˆÔÈ ôÁÚÈÔÈ, µÔ˘Î¤Ê·ÏÔÈ, Τڷٷ ö¯ÔÓÙ˜, ÔxÔÓ ·Ú’ ìÌÖÓ ÙeÓ ªÈÓÒÙ·˘ÚÔÓ àÓ·Ï¿ÙÙÔ˘ÛÈÓ. \∞Ô‚¿ÓÙ˜ ‰b ÚÔF‹ÂÈÌÂÓ ñ‰Ú¢ÛfiÌÂÓÔÈ Î·d ÛÈÙ›· ÏË„fiÌÂÓÔÈ, Âú ÔıÂÓ ‰˘ÓËı›ËÌÂÓØ ÔéΤÙÈ ÁaÚ Âú¯ÔÌÂÓ. ∫·d ≈‰ˆÚ ÌbÓ ·éÙÔÜ ÏËÛ›ÔÓ Â≈ÚÔÌÂÓ, ôÏÏÔ ‰b Ôé‰bÓ âÊ·›ÓÂÙÔ, ÏcÓ Ì˘ÎËıÌe˜ ÔÏf˜ Ôé fiÚÚˆıÂÓ äÎÔ‡ÂÙÔ. ¢fiÍ·ÓÙ˜ ÔsÓ àÁ¤ÏËÓ ÂrÓ·È ‚ÔáÓ, ηْ çÏ›ÁÔÓ ÚÔ¯ˆÚÔÜÓÙ˜ â¤ÛÙËÌÂÓ ÙÔÖ˜ àÓıÚÒÔȘ. √î ‰b å‰fiÓÙ˜ ìÌĘ ≛ˆÎÔÓ, ηd ÙÚÂÖ˜ ÌbÓ ÙáÓ ëÙ·›ÚˆÓ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘ÛÈÓ, Ôî ‰b ÏÔÈÔd Úe˜ ÙcÓ ı¿Ï·ÙÙ·Ó Î·Ù·Ê‡ÁÔÌÂÓ. §Ô˘ÎÈ·Ófi˜, \∞ÏËıc˜ ^πÛÙÔÚ›· 2.44
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· âÓÙÂÜıÂÓ ÚÔÛËÓ¤˜ ÂéÚfiÛÈÙÔ˜ Û˘ÓÔÈÎÔ˘Ì¤ÓË âÓ¤ÌÔÓÙÔ ÔxÔÓ ·Ú’ ìÌÖÓ àÓ·Ï¿ÙÙÔ˘ÛÈÓ àÔ‚¿ÓÙ˜ ÚÔF‹ÂÈÌÂÓ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. ÚfiÂÈÌÈ) ñ‰Ú¢ÛfiÌÂÓÔÈ Î·d ÛÈÙ›· ÏË„fiÌÂÓÔÈ Âú ÔıÂÓ ‰˘ÓËı›ËÌÂÓ ÔéΤÙÈ ÁaÚ Âú¯ÔÌÂÓ Ì˘ÎËıÌfi˜ Ôé fiÚÚˆıÂÓ ‰fiÍ·ÓÙ˜ ÔsÓ ‚ÔáÓ â¤ÛÙËÌÂÓ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. âÊ›ÛÙ·Ì·È) ÙáÓ ëÙ·›ÚˆÓ ∞′ °Àª¡∞™π√À
¤ÂÈÙ· ‹ÚÂÌÔ Â˘ÎÔÏÔÏËÛ›·ÛÙÔ˜ ηÙÔÈÎË̤ÓË Î·Ù›¯·Ó fiˆ˜ Û’ ÂÌ¿˜ Ê·ÓÙ¿˙ÔÓÙ·È ·ÊÔ‡ ·Ô‚È‚·ÛًηÌ ÚÔ¯ˆÚ‹Û·ÌÂ, ÁÈ· Ó· ‚Úԇ̠ÓÂÚfi Î·È ÙÚÔÊ‹ ·Ó ·fi Î¿Ô˘ ÌÔÚÔ‡Û·Ì ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ Â›¯·Ì ȷ ÌÔ˘ÁÎÚËÙfi fi¯È ·fi Ì·ÎÚÈ¿ (·fi ÎÔÓÙ¿) ÂÂȉ‹ ÓƠ̂۷ÌÂ, ÏÔÈfiÓ ‚Ô‰ÈÒÓ ‚ÚÂı‹Î·Ì ÎÔÓÙ¿, Û˘Ó·ÓÙ‹Û·Ì ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜
145
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 146
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ›¯·Ó ÔÈ µÔ˘Î¤Ê·ÏÔÈ Î·È Ò˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ·Ó ÙÔÓ ·ÊËÁËÙ‹ Î·È ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘; 2. ¶ÔÈÔ˜ ›ӷÈ, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, Ô ÎÔÈÓfi˜ ıÂÌ·ÙÈÎfi˜ ¿ÍÔÓ·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ·Ú·¿Óˆ ·fiÛ·ÛÌ· Î·È ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜; 3. ªÂ ‚¿ÛË ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ §Ô˘ÎÈ·ÓÔ‡ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì Ҙ ÂÍÂÏ›¯ıËÎÂ Ë ÈÛÙÔÚ›·: Ô §Ô˘ÎÈ·Ófi˜ Î·È ÔÈ Û‡ÓÙÚÔÊÔ› ÙÔ˘ ‹Ú·Ó Ù· fiÏ·, ΢ӋÁËÛ·Ó Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ ÙÔ˘˜ µÔ˘Î¤Ê·ÏÔ˘˜, ÛÎfiÙˆÛ·Ó ÔÏÏÔ‡˜ Î·È ·È¯Ì·ÏÒÙÈÛ·Ó ˙ˆÓÙ·ÓÔ‡˜ ‰‡Ô. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ µÔ˘Î¤Ê·ÏÔÈ ¤ÛÙÂÈÏ·Ó ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ ˙ËÙÒÓÙ·˜ ›Ûˆ ÙÔ‡˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÚÔÛʤÚÔÓÙ·˜ ÁÈ· χÙÚ· ÔÏÏ¿ Ù˘ÚÈ¿, ÍÂÚ¿ „¿ÚÈ·, ÎÚÂÌ̇‰È· Î·È Ù¤ÛÛÂÚ· ÂÏ¿ÊÈ· Ô˘ ›¯·Ó ÙÚ›· fi‰È· ÙÔ Î·ı¤Ó·. ∞ӷηϛ٠ÛÙË ÌÓ‹ÌË Û·˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·fi Ù· ÔÌËÚÈο ¤Ë, fiÔ˘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· οÔÈÔ˜ ‰›ÓÂÈ Ï‡ÙÚ·, ÁÈ· Ó· ¿ÚÂÈ ›Ûˆ ¤Ó· ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÚfiÛˆÔ;
∂ÓfiÙËÙ· 5 ¶ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· Ô ¶ÂÚÈÎÏ‹˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÙËÓ ¿Ô„Ë fiÙÈ ‹ÚıÂ Ô Î·ÈÚfi˜ Ë ∞ı‹Ó· Ó· ·ÍÈÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ Ù˘, ÁÈ· Ó· ηٷÛ΢¿ÛÂÈ ‰ËÌfiÛÈ· ¤ÚÁ· Ô˘ ı· ʤÚÔ˘Ó, ¤Ú· ·fi ‰fiÍ·, ¢ÔÚ›· ÛÙÔ˘˜ ∞ıËÓ·›Ô˘˜, ·ÊÔ‡ ı· ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·ÁÁÂÏ̷ٛ˜. ŒÙÛÈ, fiÏÔÈ ı· ¤¯Ô˘Ó ÂÚÁ·Û›· Î·È Ë fiÏË ı· ¤¯ÂÈ ÙË ‰‡Ó·ÌË Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Î·È Ó· Û˘ÓÙËÚÂ›Ù·È ÌfiÓË Ù˘. [...] ¢ÂÖ ‰b Ùɘ fiψ˜ ηÙÂÛ΢·Ṳ̂Ó˘ îηÓᘠÙÔÖ˜ àÓ·Áη›ÔȘ Úe˜ ÙeÓ fiÏÂÌÔÓ, Âå˜ Ù·ÜÙ· ÙcÓ ÂéÔÚ›·Ó ÙÚ¤ÂÈÓ ·éÙɘ, àÊ’ zÓ ‰fiÍ· ÌbÓ ÁÂÓÔÌ¤ÓˆÓ à›‰ÈÔ˜, ÂéÔÚ›· ‰b ÁÈÓÔÌ¤ÓˆÓ ëÙÔ›ÌË ·Ú¤ÛÙ·È, ·ÓÙÔ‰·É˜ âÚÁ·Û›·˜ Ê·Ó›Û˘ ηd ÔÈÎ›ÏˆÓ ¯ÚÂÈáÓ, ·Q ÄÛ·Ó ÌbÓ Ù¤¯ÓËÓ âÁ›ÚÔ˘Û·È, ÄÛ·Ó ‰b ¯ÂÖÚ· ÎÈÓÔÜÛ·È, ۯ‰eÓ ¬ÏËÓ ÔÈÔÜÛÈÓ öÌÌÈÛıÔÓ ÙcÓ fiÏÈÓ, âÍ ·ñÙɘ ±Ì· ÎÔÛÌÔ˘Ì¤ÓËÓ Î·d ÙÚÂÊÔ̤ÓËÓ. ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, ¶ÂÚÈÎÏɘ 12.4
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ‰ÂÖ ‰b Ùɘ fiψ˜ ηÙÂÛ΢·Ṳ̂Ó˘ îηÓᘠÙÔÖ˜ àÓ·Áη›ÔȘ Úe˜ ÙeÓ fiÏÂÌÔÓ Âå˜ Ù·ÜÙ· ÙcÓ ÂéÔÚ›·Ó ÙÚ¤ÂÈÓ ·éÙɘ àÊ’ zÓ ‰fiÍ· ÌbÓ ÁÂÓÔÌ¤ÓˆÓ à›‰ÈÔ˜ ÂéÔÚ›· ‰b ÁÈÓÔÌ¤ÓˆÓ ëÙÔ›ÌË ·Ú¤ÛÙ·È (ÔÚÈÛÙ. ̤ÏÏ. Ú. ¿ÚÂÈÌÈ) ·ÓÙÔ‰·É˜ âÚÁ·Û›·˜ Ê·Ó›Û˘ ηd ÔÈÎ›ÏˆÓ ¯ÚÂÈáÓ ·Q ÄÛ·Ó ÌbÓ Ù¤¯ÓËÓ âÁ›ÚÔ˘Û·È ÄÛ·Ó ‰b ¯ÂÖÚ· ÎÈÓÔÜÛ·È
Ú¤ÂÈ Ë fiÏË, ·ÊÔ‡ ÂÙԛ̷Û Û ÈηÓÔÔÈËÙÈÎfi ‚·ıÌfi Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ÁÈ· ÙÔÓ fiÏÂÌÔ, Û ·˘Ù¿ Ù· ¤ÚÁ· Ó· ‰ÈÔ¯ÂÙ‡ÛÂÈ ÙËÓ Â˘ÔÚ›· Ù˘ (ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ Ù˘) Ù· ÔÔ›·, ·Ó Á›ÓÔ˘Ó, ı· ¯·Ú›ÛÔ˘Ó ‰fiÍ· ·ı¿Ó·ÙË ÂÓÒ fiÛÔ ı· Á›ÓÔÓÙ·È ı· ˘¿Ú¯ÂÈ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ¢ËÌÂÚ›· (ÏÔ‡ÙÔ˜) ·ÊÔ‡ ı· ··ÈÙËı› οı ›‰Ô˘˜ ÂÚÁ·Û›· Î·È ı· ·Ú·ÛÙ› οı ›‰Ô˘˜ ·Ó¿ÁÎË ÔÈ Ôԛ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÒÓÙ·˜ οı ·ÁÁÂÏÌ·Ù›· Î·È ÎÈÓËÙÔÔÈÒÓÙ·˜ (‰›ÓÔÓÙ·˜ ··Û¯fiÏËÛË ÛÂ) fiÏ· Ù· ¯¤ÚÈ· âÍ ·ñÙɘ ±Ì· ÎÔÛÌÔ˘Ì¤ÓËÓ Î·d ÙÚÂÊÔ̤ÓËÓ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Î·È Ó· Û˘ÓÙËÚÂ›Ù·È ·fi ÌfiÓË Ù˘ ¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ
√ πÛÔÎÚ¿Ù˘ ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ ÙÔ˘ ¶ÂÚd ÂåÚ‹Ó˘ ÚÔÙÚ¤ÂÈ ÙÔ˘˜ ∞ıËÓ·›Ô˘˜ Ó· ÂÁηٷÏ›„Ô˘Ó ÙËÓ ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙÔ‡Ó ÛÙ· fiÚÈ· ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡ ÙÔ˘˜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ∑ÒÓÙ·˜ ÂÈÚËÓÈο Î·È ¯ˆÚ›˜ ÔϤÌÔ˘˜, ÔÈ ∞ıËÓ·›ÔÈ ı· Á›ÓÔÓÙ·È ‰È·ÚÎÒ˜ ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚÔÈ, ·ÊÔ‡ ı· ¤¯Ô˘Ó ··ÏÏ·Á› ·fi ÙȘ ÂÈÛÊÔÚ¤˜ ÁÈ· ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Î·È ı· ·Ó·Ù˘¯ı› ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ. h∏Ó ‰b ÙcÓ ÂåÚ‹ÓËÓ ÔÈËÛÒÌÂı· ηd ÙÔÈÔ‡ÙÔ˘˜ ìÌĘ ·éÙÔf˜ ·Ú¿Û¯ˆÌÂÓ Ô¥Ô˘˜ ·î ÎÔÈÓ·d Û˘ÓıÉÎ·È ÚÔÛÙ¿ÙÙÔ˘ÛÈÓ, ÌÂÙa ÔÏÏɘ ÌbÓ àÛÊ·Ï›·˜ ÙcÓ fiÏÈÓ Ôå΋ÛÔÌÂÓ, à·ÏÏ·Á¤ÓÙ˜ ÔÏ¤ÌˆÓ Î·d ÎÈÓ‰‡ÓˆÓ ηd Ù·Ú·¯É˜ Âå˜ mÓ
146
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 147
ÓÜÓ Úe˜ àÏÏ‹ÏÔ˘˜ ηı¤ÛÙ·ÌÂÓ, ηı’ ëοÛÙËÓ ‰b ÙcÓ ìÌ¤Ú·Ó Úe˜ ÂéÔÚ›·Ó âȉÒÛÔÌÂÓ, àӷ·˘Ì¤ÓÔÈ ÌbÓ ÙáÓ ÂåÛÊÔÚáÓ Î·d ÙáÓ ÙÚÈËÚ·Ú¯ÈáÓ Î·d ÙáÓ ôÏÏˆÓ ÙáÓ ÂÚd ÙeÓ fiÏÂÌÔÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈáÓ, à‰Âᘠ‰b ÁˆÚÁÔÜÓÙ˜ ηd ÙcÓ ı¿Ï·ÙÙ·Ó Ï¤ÔÓÙ˜ ηd Ù·Ö˜ ôÏϷȘ âÚÁ·Û›·È˜ âȯÂÈÚÔÜÓÙ˜ ·Q ÓÜÓ ‰Èa ÙeÓ fiÏÂÌÔÓ âÎÏÂÏÔ›·ÛÈÓ. \√„fiÌÂı· ‰b ÙcÓ fiÏÈÓ ‰ÈÏ·Û›·˜ ÌbÓ j ÓÜÓ Ùa˜ ÚÔÛfi‰Ô˘˜ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Û·Ó, ÌÂÛÙcÓ ‰b ÁÈÁÓÔ̤ÓËÓ âÌfiÚˆÓ Î·d Í¤ÓˆÓ Î·d ÌÂÙÔ›ÎˆÓ zÓ ÓÜÓ âÚ‹ÌË Î·ı¤ÛÙËÎÂÓ. \πÛÔÎÚ¿Ù˘, ¶ÂÚd ÂåÚ‹Ó˘ 20-21
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· jÓ ‰b ÙcÓ ÂåÚ‹ÓËÓ ÔÈËÛÒÌÂı· ·Ó οÓÔ˘Ì ÂÈÚ‹ÓË Î·d ÙÔÈÔ‡ÙÔ˘˜ ìÌĘ ·éÙÔf˜ ·Ú¿Û¯ˆÌÂÓ Î·È ·Ó ¤¯Ô˘Ì ٤ÙÔÈ· Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ Ô¥Ô˘˜ ·î ÎÔÈÓ·d Û˘ÓıÉÎ·È ÚÔÛÙ¿ÙÙÔ˘ÛÈÓ fiˆ˜ ÔÚ›˙Ô˘Ó ÔÈ ÎÔÈÓ¤˜ Û˘Óı‹Î˜ (·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û fiÛ· ›¯·Ó ÔÚÈÛÙ› Ì ÙËÓ ∞ÓÙ·ÏΛ‰ÂÈ· ∂ÈÚ‹ÓË Ô˘ ›¯Â Û˘Ó·Êı› ÙÔ 387 .Ã.) Âå˜ mÓ ÓÜÓ Úe˜ àÏÏ‹ÏÔ˘˜ ηı¤ÛÙ·ÌÂÓ ÛÙËÓ ÔÔ›· (ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·Ó·Ù·Ú·¯‹) ¤¯Ô˘Ì ÂÚȤÏıÂÈ ÙÒÚ· Úe˜ ÂéÔÚ›·Ó âȉÒÛÔÌÂÓ ı· ·˘Í¿ÓÔ˘Ì ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ à‰Âᘠ¯ˆÚ›˜ Êfi‚Ô ·Q... âÎÏÂÏÔ›·ÛÈÓ ÔÈ Ôԛ˜ ¤¯Ô˘Ó ÂÎÏ›„ÂÈ ç„fiÌÂı· ı· ‰Ô‡Ì ‰ÈÏ·Û›·˜ ÌbÓ j ÓÜÓ Ùa˜ ÚÔÛfi‰Ô˘˜ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Û·Ó Ó· ¤¯ÂÈ ‰ÈÏ¿ÛÈ· ¤ÛÔ‰· ·fi fiÛ· ÂÈÛÚ¿ÙÙÂÈ ÙÒÚ· ÌÂÛÙcÓ ‰b ÁÈÁÓÔ̤ÓËÓ Î·È Ó· Â›Ó·È ÁÂÌ¿ÙË ·fi zÓ ÓÜÓ âÚ‹ÌË Î·ı¤ÛÙËÎÂÓ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Î. Ú. ηı›ÛÙ·Ì·È) ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÙÒÚ· ¤¯ÂÈ ÂÚËÌÒÛÂÈ ∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ªÂ ‚¿ÛË ÙÔ ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ, Ò˜ ÌÔÚ› Ë ∞ı‹Ó· Ó· ·˘ÙÔÛ˘ÓÙËÚËı› ηٿ ÙÔÓ ¶ÂÚÈÎÏ‹; 2. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ πÛÔÎÚ¿ÙË, Ò˜ ÌÔÚ› Ë ∞ı‹Ó· Ó· ‰ÈÏ·ÛÈ¿ÛÂÈ Ù· ¤ÛÔ‰¿ Ù˘; 3. ¶ÔÈÔ˜ ›ӷÈ, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, Ô ÎÔÈÓfi˜ ıÂÌ·ÙÈÎfi˜ ¿ÍÔÓ·˜ Ô˘ ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ·Ú·¿Óˆ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· Î·È ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜;
∂ÓfiÙËÙ· 6 ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· Ô ª·ÓÙ›ıÂÔ˜, ÁÓˆÚ›˙ÔÓÙ·˜ fiÙÈ „¤ÁÂÙ·È ÁÈ· Ù· ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈο ÙÔ˘ ÊÚÔÓ‹Ì·Ù·, fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘, ÚÔÛ·ı› Ó· ›ÛÂÈ fiÙÈ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÎÚ›ÓÂÙ·È Î·Ó›˜ Ì ‚¿ÛË ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ÙÔ˘ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ·ÏÏ¿ Ì ‚¿ÛË Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘. ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ·ÔÙÂÏ› ··ÙËÏfi ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ, ·ÓÙ›ıÂÙ· Ù· ¤ÚÁ· ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ʇÛË ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. ∫·›ÙÔÈ ¯Úc ÙÔf˜ ÊÈÏÔٛ̈˜ ηd ÎÔÛÌ›ˆ˜ ÔÏÈÙ¢Ô̤ÓÔ˘˜ âÎ ÙáÓ ÙÔÈÔ‡ÙˆÓ ÛÎÔÂÖÓ, àÏÏ’ ÔéÎ Âú ÙȘ ÎÔÌ÷Ä, ‰Èa ÙÔÜÙÔ ÌÈÛÂÖÓØ Ùa ÌbÓ ÁaÚ ÙÔÈ·ÜÙ· âÈÙˉ‡̷ٷ ÔûÙ ÙÔf˜ å‰ÈÒÙ·˜ ÔûÙ Ùe ÎÔÈÓeÓ Ùɘ fiψ˜ ‚Ï¿ÙÂÈ, âÎ ‰b ÙáÓ ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈÓ âıÂÏfiÓÙˆÓ Úe˜ ÙÔf˜ ÔÏÂÌ›Ô˘˜ ±·ÓÙ˜ ñÌÂÖ˜ èÊÂÏÂÖÛıÂ. ≠øÛÙ ÔéÎ ôÍÈÔÓ à’ ù„ˆ˜, t ‚Ô˘Ï‹, ÔûÙ ÊÈÏÂÖÓ ÔûÙ ÌÈÛÂÖÓ Ô鉤ӷ, àÏÏ’ âÎ ÙáÓ öÚÁˆÓ ÛÎÔÂÖÓØ ÔÏÏÔd ÌbÓ ÁaÚ ÌÈÎÚeÓ ‰È·ÏÂÁfiÌÂÓÔÈ Î·d ÎÔÛÌ›ˆ˜ à̯fiÌÂÓÔÈ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ηÎáÓ ·úÙÈÔÈ ÁÂÁfiÓ·ÛÈÓ, ≤ÙÂÚÔÈ ‰b ÙáÓ ÙÔÈÔ‡ÙˆÓ àÌÂÏÔÜÓÙ˜ ÔÏÏa ÎàÁ·ıa ñÌĘ ÂåÛÈÓ ÂåÚÁ·Ṳ̂ÓÔÈ. §˘Û›·˜, ^ÀbÚ ª·ÓÙÈı¤Ô˘ 18-19
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ÙÔf˜ ÊÈÏÔٛ̈˜ ηd ÎÔÛÌ›ˆ˜ ÔÏÈÙ¢Ô̤ÓÔ˘˜ fiÛÔ˘˜ ÔÏÈÙ‡ÔÓÙ·È Ì ÊÈÏÔÙÈÌ›· Î·È ÛÂÌÓfiÙËÙ· Âú ÙȘ ÎÔÌ÷Ä (Ú. ÎÔÌ¿ˆ, ÎÔÌá) ·Ó οÔÈÔ˜ ·Ê‹ÓÂÈ Ì·ÎÚÈ¿ ÎfiÌË, ·Ó ¤¯ÂÈ Ì·ÎÚÈ¿ Ì·ÏÏÈ¿ ÙáÓ ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈÓ âıÂÏfiÓÙˆÓ Ô˘ ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ÎÈÓ‰˘ÓÂ‡Ô˘Ó (ÛÙË Ì¿¯Ë), Ó· ·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·È ∞′ °Àª¡∞™π√À
147
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 148
à’ ù„ˆ˜ ·fi ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÌÈÎÚeÓ ‰È·ÏÂÁfiÌÂÓÔÈ ·Ó Î·È ÌÈÏÔ‡Ó Ï›ÁÔ, ÛÂÌÓ¿ ÎÔÛÌ›ˆ˜ à̯fiÌÂÓÔÈ ·Ó Î·È ÓÙ‡ÓÔÓÙ·È Â˘ÚÂÒ˜ (à̤¯ˆ = ÂÚÈ‚¿Ïψ, ηχو, ÓÙ‡Óˆ) ≤ÙÂÚÔÈ ‰b ÙáÓ ÙÔÈÔ‡ÙˆÓ àÌÂÏÔÜÓÙ˜ ¿ÏÏÔÈ fï˜ Ô˘ Ù· ·Ú·ÌÂÏÔ‡Ó ·˘Ù¿ ÂåÛÈÓ ÂåÚÁ·Ṳ̂ÓÔÈ ¤¯Ô˘Ó οÓÂÈ, ¤¯Ô˘Ó ÚÔÛʤÚÂÈ
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶Ò˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË ÙÔ˘ ª·ÓÙÈı¤Ô˘; 2. ¶ÔÈ· ·Ó·ÏÔÁ›· ÌÔÚ›Ù ӷ ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ·Ú·¿Óˆ ΛÌÂÓÔ Î·È Û ·˘Ùfi Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜;
∂ÓfiÙËÙ· 7 √ ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, Ô ÔÔ›Ô˜ Û˘Ó¤ÁÚ·„ ÙË ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘, ·Ú·ı¤ÙÂÈ ‰‡Ô ÂΉԯ¤˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙË Ï‡ÛË ÙÔ˘ ÁfiÚ‰ÈÔ˘ ‰ÂÛÌÔ‡. √î ÌbÓ ÔsÓ ÔÏÏÔ› Ê·ÛÈ, ÙáÓ ‰ÂÛÌáÓ Ù˘ÊÏa˜ â¯fiÓÙˆÓ Ùa˜ àÚ¯a˜ ηd ‰È’ àÏÏ‹ÏˆÓ ÔÏÏ¿ÎȘ ÛÎÔÏÈÔÖ˜ ëÏÈÁÌÔÖ˜ ñÔÊÂÚÔ̤ӈÓ, ÙeÓ \∞ϤͷӉÚÔÓ àÌ˯·ÓÔÜÓÙ· ÏÜÛ·È, ‰È·ÙÂÌÂÖÓ ÙFÉ Ì·¯·›Ú÷· Ùe Û‡Ó·ÌÌ·, ηd ÔÏÏa˜ âÍ ·éÙÔÜ ÎÔ¤ÓÙÔ˜ àÚ¯a˜ Ê·ÓÉÓ·È. \∞ÚÈÛÙfi‚Ô˘ÏÔ˜ ‰b ηd ¿Ó˘ ϤÁÂÈ ®÷·‰›·Ó ·éÙˇá ÁÂÓ¤Ûı·È ÙcÓ Ï‡ÛÈÓ, âÍÂÏfiÓÙÈ ÙÔÜ ®˘ÌÔÜ ÙeÓ ≤ÛÙÔÚ· ηÏÔ‡ÌÂÓÔÓ, ˇz Û˘Ó›¯ÂÙÔ Ùe ˙˘Áfi‰ÂÛÌÔÓ, Ârı’ Ô≈Ùˆ˜ ñÊÂÏ·۷ÓÙÈ ÙeÓ ˙˘ÁfiÓ. ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, \∞ϤͷӉÚÔ˜ 18.3-4
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· Ê·Û› ÙáÓ ‰ÂÛÌáÓ Ù˘ÊÏa˜ â¯fiÓÙˆÓ Ùa˜ àÚ¯¿˜ ‰È’ àÏÏ‹ÏˆÓ ÔÏÏ¿ÎȘ ÛÎÔÏÈÔÖ˜ ëÏÈÁÌÔÖ˜ ñÔÊÂÚÔÌ¤ÓˆÓ àÌ˯·ÓÔÜÓÙ· ÏÜÛ·È Ùe Û‡Ó·ÌÌ· ¿Ó˘ ®÷·‰›·Ó âÍÂÏfiÓÙÈ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. âÍ·ÈÚ¤ˆ, âÍ·ÈÚá) ÙÔÜ ®˘ÌÔÜ ÙeÓ ≤ÛÙÔÚ· ˇz Û˘Ó›¯ÂÙÔ Ùe ˙˘Áfi‰ÂÛÌÔÓ Ârı’ Ô≈Ùˆ˜ ñÊÂÏ·۷ÓÙÈ ÙeÓ ˙˘ÁfiÓ
ÈÛ¯˘Ú›˙ÔÓÙ·È, ϤÓ ÂÂȉ‹ ‰Â Ê·›ÓÔÓÙ·Ó ÔÈ ¿ÎÚ˜ ÙˆÓ Û¯ÔÈÓÈÒÓ ÂÂȉ‹ ›¯·Ó ‰Âı› Ì ·ÏÏ¿ÏÏËÏÔ˘˜ ÎfiÌÔ˘˜ ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ‹ÍÂÚ ӷ ÙÔÓ Ï‡ÛÂÈ (ì àÌ˯·Ó›·: ¤ÏÏÂÈ„Ë Ì¤ÛˆÓ ‹ fiÚˆÓ) Ô ‰ÂÛÌfi˜ Ôχ ‡ÎÔÏË ·ÊÔ‡ ·Ê·›ÚÂÛ ·fi ÙÔÓ ¿ÍÔÓ· (ÙÔ ÙÈÌfiÓÈ) Ù˘ ¿Ì·Í·˜ ÙÔÓ ¿ÛÛ·ÏÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Û˘ÁÎÚ·ÙÈfiÙ·Ó ÙÔ ˙˘Áfi‰ÂÛÌÔ (‰ËÏ. Ô ÈÌ¿ÓÙ·˜ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÂÈ ÙÔÓ ˙˘Áfi, ÙÔ Í‡ÏÔ Û ۯ‹Ì· ÛÙ·˘ÚÔ‡ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ ¿ÎÚÔ ÙÔ˘ ÙÈÌÔÓÈÔ‡, Ì ÙÔÓ Ú˘Ìfi, ÙÔ ÙÈÌfiÓÈ) ¤ÂÈÙ·, ÏÔÈfiÓ ·ÊÔ‡ ¤Û˘Ú ̷ÎÚÈ¿ ÙÔÓ ˙˘Áfi
∂ÚÒÙËÛË ¶ÔȘ ÂΉԯ¤˜ ηٷÁÚ¿ÊÂÈ Ô ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙË Ï‡ÛË ÙÔ˘ ÁfiÚ‰ÈÔ˘ ‰ÂÛÌÔ‡ Î·È ÔÈ· Û˘ÌʈÓ› Ì ÙËÓ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ ∞ÚÚÈ·ÓÔ‡, fiˆ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜;
∂ÓfiÙËÙ· 8 ¶ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ √ §Ô˘ÎÈ·Ófi˜ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ¶ÂÚd ·Ú·Û›ÙÔ˘ Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È ÙÔÓ Ù‡Ô ÙÔ˘ ·Ú¿ÛÈÙÔ˘, ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ ÚÔÛÎÔÏÏ¿Ù·È Û οÔÈÔÓ ÏÔ‡ÛÈÔ, ÁÈ· Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÙÔ Î·ıËÌÂÚÈÓfi Ê·ÁËÙfi ÙÔ˘. ™Â ·˘Ùfi ÙÔ ¤ÚÁÔ Ô ·Ú¿ÛÈÙÔ˜ ™›ÌˆÓ ÚÔÛ·ı› Ó· ·Ô‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ Ë ·Ú·ÛÈÙÈ΋ Â›Ó·È Ù¤¯ÓË, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ·ÓÒÙÂÚË ·fi ÙË ÚËÙÔÚÈ΋ Î·È ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›·. ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÙËÓ ¿Ô„Ë fiÙÈ ÔÈ ·Ú¿ÛÈÙÔÈ ÂÚÈÊÚÔÓÔ‡Ó Ù· ¯Ú‹Ì·Ù·.
148
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 149
∫·d ï ÌbÓ ·Ú¿ÛÈÙÔ˜ Ô≈Ùˆ˜ ö¯ÂÈ Úe˜ àÚÁ‡ÚÈÔÓ ó˜ ÔéÎ ôÓ ÙȘ Ôé‰b Úe˜ Ùa˜ âÓ ÙÔÖ˜ ·åÁÈ·ÏÔÖ˜ „ËÊÖ‰·˜ àÌÂÏᘠö¯ÔÈ, ηd Ôé‰bÓ ·éÙˇá ‰ÔÎÂÖ ‰È·Ê¤ÚÂÈÓ Ùe ¯Ú˘Û›ÔÓ ÙÔÜ ˘Úfi˜. §Ô˘ÎÈ·Ófi˜, ¶ÂÚd ·Ú·Û›ÙÔ˘, ¬ÙÈ Ù¤¯ÓË ì ·Ú·ÛÈÙÈ΋ 52
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· Ô≈Ùˆ˜ ö¯ÂÈ Úe˜ àÚÁ‡ÚÈÔÓ ó˜ ÔéÎ ôÓ ÙȘ Ôé‰b Úe˜ ÎÚ·Ù¿ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙ· ¯Ú‹Ì·Ù· ÙËÓ ›‰È· ÛÙ¿ÛË Ì οÔÈÔÓ Ùa˜ âÓ ÙÔÖ˜ ·åÁÈ·ÏÔÖ˜ „ËÊÖ‰·˜ àÌÂÏᘠö¯ÔÈ Ô˘ ı· ·‰È·ÊÔÚÔ‡Û ÁÈ· Ù· ¯·Ï›ÎÈ· ÙÔ˘ ÁÈ·ÏÔ‡ Ôé‰bÓ ·éÙˇá ‰ÔÎÂÖ ‰È·Ê¤ÚÂÈÓ Ùe ¯Ú˘Û›ÔÓ ÙÔÜ ˘Úfi˜ Û ٛÔÙ ‰Â ‰È·Ê¤ÚÂÈ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÙÔ ¯Ú˘Û¿ÊÈ ·fi Ù· Î¿Ú‚Ô˘Ó·
¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ™ÙÔÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ̇ıÔ Ô ∞›ÛˆÔ˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙÈ ¤·ıÂ Ô Ï‡ÎÔ˜ Ô˘ ηÎÔÏÔÁÔ‡Û ÙËÓ ·ÏÂÔ‡ ÛÙÔ ÏÈÔÓÙ¿ÚÈ. §¤ˆÓ ÁËÚ¿Û·˜ âÓfiÛÂÈ Î·Ù·ÎÂÎÏÈ̤ÓÔ˜ âÓ ôÓÙÚˇˆ. ¶·ÚÉÛ·Ó ‰’ âÈÛ΄fiÌÂÓ· ÙeÓ ‚·ÛÈϤ· ÏcÓ àÏÒÂÎÔ˜ ÙôÏÏ· ÙáÓ ˙ˇÒˆÓ. ^√ ÙÔ›Ó˘Ó Ï‡ÎÔ˜ Ï·‚fiÌÂÓÔ˜ ÂéηÈÚ›·˜ ηÙËÁfiÚÂÈ ·Úa Ùˇá ϤÔÓÙÈ Ùɘ àÏÒÂÎÔ˜ ±Ù ‰c ·Ú’ Ôé‰bÓ ÙÈıÂ̤Ó˘ ÙeÓ ¿ÓÙˆÓ ·éÙáÓ ÎÚ·ÙÔÜÓÙ· ηd ‰Èa Ù·ÜÙ· Ìˉ’ Âå˜ â›Û΄ÈÓ àÊÈÁ̤Ó˘. \∂Ó ÙÔÛÔ‡Ùˇˆ ‰b ·ÚÉÓ Î·d ì àÏÒËÍ Î·d ÙáÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ äÎÚÔ¿Û·ÙÔ ÙÔÜ Ï‡ÎÔ˘ ®ËÌ¿ÙˆÓ. ^√ ÌbÓ ÔsÓ Ï¤ˆÓ ηْ ·éÙɘ â‚Ú˘¯ÄÙÔ. ^∏ ‰’ àÔÏÔÁ›·˜ ηÈÚeÓ ·åÙ‹Û·Û·Ø Î·d Ù›˜, öÊË, ÙáÓ Û˘ÓÂÏıfiÓÙˆÓ ÙÔÛÔÜÙÔÓ èʤÏËÛ¤Ó ÛÂ, ¬ÛÔÓ âÁg ·ÓÙ·¯fiÛ ÂÚÈÓÔÛÙ‹Û·Û· ηd ıÂڷ›·Ó ñ¤Ú ÛÔ˘ ·Ú’ å·ÙÚáÓ ˙ËÙ‹Û·Û· ηd Ì·ıÔÜÛ·; ∆ÔÜ ‰b ϤÔÓÙÔ˜ Âéıf˜ ÙcÓ ıÂڷ›·Ó ÂåÂÖÓ ÎÂχ۷ÓÙÔ˜ âΛÓË ÊËÛ›ÓØ Âå χÎÔÓ ˙áÓÙ· âΉ›ڷ˜ ÙcÓ ·éÙÔÜ ‰ÔÚaÓ ıÂÚÌcÓ àÌÊȤÛFË. ∫·d ÙÔÜ Ï‡ÎÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ì àÏÒËÍ ÁÂÏáÛ· ÂrÂÓØ Ô≈Ùˆ˜ Ôé ¯Úc ÙeÓ ‰ÂÛfiÙËÓ Úe˜ ‰˘Ṳ̂ÓÂÈ·Ó ·Ú·ÎÈÓÂÖÓ àÏÏa Úe˜ Âé̤ÓÂÈ·Ó. ^√ ÌÜıÔ˜ ‰ËÏÔÖ, ¬ÙÈ ï ηı’ ëÙ¤ÚÔ˘ Ì˯·ÓÒÌÂÓÔ˜ ηı’ ë·˘ÙÔÜ ÙcÓ ¿ÁËÓ ÂÚÈÙÚ¤ÂÈ. ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· âÓfiÛÂÈ Î·Ù·ÎÂÎÏÈ̤ÓÔ˜ âÓ ôÓÙÚˇˆ ·ÚÉÛ·Ó ‰’ âÈÛ΄fiÌÂÓ· ÙeÓ ‚·ÛÈϤ· ÏcÓ àÏÒÂÎÔ˜ ÙÔ›Ó˘Ó ·Úa Ùˇá ϤÔÓÙÈ ±Ù ‰c ·Ú’ Ôé‰bÓ ÙÈıÂ̤Ó˘ ÙeÓ ¿ÓÙˆÓ ·éÙáÓ ÎÚ·ÙÔÜÓÙ· ηd ‰Èa Ù·ÜÙ· Ìˉ’ Âå˜ â›Û΄ÈÓ àÊÈÁ̤Ó˘ âÓ ÙÔÛÔ‡Ùˇˆ ‰b ·ÚÉÓ äÎÚÔ¿Û·ÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. àÎÚÔ¿ÔÌ·È, àÎÚÔáÌ·È) ÙáÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ®ËÌ¿ÙˆÓ Î·Ù’ ·éÙɘ àÔÏÔÁ›·˜ ηÈÚeÓ ·åÙ‹Û·Û· öÊË ÙáÓ Û˘ÓÂÏıfiÓÙˆÓ ·ÓÙ·¯fiÛ ÂÚÈÓÔÛÙ‹Û·Û· (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. ÂÚÈÓÔÛÙ¤ˆ, ÂÚÈÓÔÛÙá) ÎÂχ۷ÓÙÔ˜ ÊËÛ›Ó âΉ›ڷ˜ ÙcÓ ·éÙÔÜ ‰ÔÚ¿Ó Âå... àÌÊȤÛFË (Ú. àÌÊȤÓÓ˘Ì·È) ‰ËÏÔÖ ï ηı’ ëÙ¤ÚÔ˘ Ì˯·ÓÒÌÂÓÔ˜ ηı’ ë·˘ÙÔÜ ÙcÓ ¿ÁËÓ ÂÚÈÙÚ¤ÂÈ ∞′ °Àª¡∞™π√À
ÎÂÈÙfiÙ·Ó ¿ÚÚˆÛÙÔ˜ Û ÛËÏÈ¿ ›¯·Ó ¿ÂÈ Ó· ‰Ô˘Ó ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ·ÏÂÔ‡ ÏÔÈfiÓ ÛÙÔ ÏÈÔÓÙ¿ÚÈ ÂÂȉ‹ Ù¿¯· ‰Â ‰›ÓÂÈ ‰Âοڷ ÁÈ· ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ fiÏˆÓ ÙˆÓ ˙ÒˆÓ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Ô‡ÙÂ Î·Ó ÙÔÓ ÂÈÛΤÊıËΠ¿Óˆ ÛÙËÓ ÒÚ· ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠ¿ÎÔ˘Û ٷ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÏfiÁÈ· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ·ÊÔ‡ ˙‹ÙËÛ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·ÔÏÔÁËı› › ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ Ì·˙‡ÙËÎ·Ó Ô˘ ‹Á· Û fiÏ· Ù· ̤ÚË ·ÊÔ‡ ‰È¤Ù·Í ϤÂÈ ·ÊÔ‡ Á‰¿ÚÂȘ ÙÔ ‰¤ÚÌ· ÙÔ˘, ÙÔ ÙÔÌ¿ÚÈ ÙÔ˘ ·Ó ÊÔÚ¤ÛÂȘ ‰ËÏÒÓÂÈ, Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ, ‰È‰¿ÛÎÂÈ fiÔÈÔ˜ ۯ‰ȿ˙ÂÈ Î·Î¿ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ¿ÏÏÔ˘ ¤ÊÙÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ ÛÙËÓ ·Á›‰·
149
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 150
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ¤¯ÂÈ Ô ·Ú¿ÛÈÙÔ˜ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÚÒÙÔ ·fiÛ·ÛÌ·; 2. ¶ÔÈ· ·Á›‰· ¤ÛÙËÛÂ Ô Ï‡ÎÔ˜ ÛÙËÓ ·ÏÂÔ‡ ÛÙÔÓ Ì‡ıÔ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘ Î·È ÔÈ· ηٿÏËÍË Â›¯Â Ô Ï‡ÎÔ˜; 3. ¶ÔÈ·, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, Â›Ó·È Ù· ÎÔÈÓ¿ ÛËÌ›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ;
∂ÓfiÙËÙ· 9 ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· ·ÔÙ˘ÒÓÂÙ·È Ë ·Í›· Ù˘ ˘ÛÙÂÚÔÊËÌ›·˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÛfiÓÙ˜ ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Ì¿¯Ë˜. ∫·d Á¿Ú ÙÔÈ àÁ‹Ú·ÙÔÈ ÌbÓ ·éÙáÓ ·î ÌÓÉÌ·È, ˙Ëψٷd ‰b ñe ¿ÓÙˆÓ àÓıÚÒˆÓ ·î ÙÈÌ·›Ø ÔQ ÂÓıÔÜÓÙ·È ÌbÓ ‰Èa ÙcÓ Ê‡ÛÈÓ ó˜ ıÓËÙÔ›, ñÌÓÔÜÓÙ·È ‰b ó˜ àı¿Ó·ÙÔÈ ‰Èa ÙcÓ àÚÂÙ‹Ó. ∫·d Á¿Ú ÙÔÈ ı¿ÙÔÓÙ·È ‰ËÌÔÛ›÷·, ηd àÁáÓ˜ Ù›ıÂÓÙ·È â’ ·éÙÔÖ˜ ®ÒÌ˘ ηd ÛÔÊ›·˜ ηd ÏÔ‡ÙÔ˘, ó˜ à͛Ԣ˜ ùÓÙ·˜ ÙÔf˜ âÓ Ùˇá ÔÏ¤Ìˇˆ ÙÂÙÂÏ¢ÙËÎfiÙ·˜ Ù·Ö˜ ·éÙ·Ö˜ ÙÈÌ·Ö˜ ηd ÙÔf˜ àı·Ó¿ÙÔ˘˜ ÙÈÌÄÛı·È. \∂Ág ÌbÓ ÔsÓ ·éÙÔf˜ ηd ̷ηڛ˙ˆ ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘ ηd ˙ËÏá [...] §˘Û›·˜, \∂ÈÙ¿ÊÈÔ˜ 79-81
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ÙÔÈ àÁ‹Ú·ÙÔÈ ˙Ëψٷ› ó˜ à͛Ԣ˜ ùÓÙ·˜ ÙÔf˜ âÓ Ùˇá ÔÏ¤Ìˇˆ ÙÂÙÂÏ¢ÙËÎfiÙ·˜ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ÙÂÏÂ˘Ù¿ˆ, -á) Ù·Ö˜ ·éÙ·Ö˜ ÙÈÌ·Ö˜ ηd ÙÔf˜ àı·Ó¿ÙÔ˘˜ ÙÈÌÄÛı·È
‚¤‚·È·, ÏÔÈfiÓ ·Á¤Ú·ÛÙ˜, ·ı¿Ó·Ù˜ ·ÍÈÔı·‡Ì·ÛÙ˜, ·ÍÈÔ˙‹Ï¢Ù˜ ÂÂȉ‹ ÙÔ ·Í›˙Ô˘Ó ·˘ÙÔ› Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÛÎÔÙˆı› ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ
Ó· ÙÈÌÒÓÙ·È Ì ÙȘ ›‰È˜ ÙÈ̤˜ Ô˘ ÙÈÌÔ‡ÓÙ·È Î·È ÔÈ ·ı¿Ó·ÙÔÈ (ıÂÔ›) ̷ηڛ˙ˆ ıˆÚÒ Î¿ÔÈÔÓ Â˘Ù˘¯‹
∂ÚÒÙËÛË ∆È ÎÂÚ‰›˙Ô˘Ó fiÛÔÈ ¤ÊÙÔ˘Ó ËÚˆÈο ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Ì¿¯Ë˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ·Ú·¿Óˆ ·fiÛ·ÛÌ·;
∂ÓfiÙËÙ· 10 ¶ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÔÈ ·Ó·Áη›Â˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÒÛÙ ӷ ˘¿ÚÍÂÈ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ÊÈÏ›· ÌÂٷ͇ ‰‡Ô ·ÓıÚÒˆÓ. \∞ÏÏ’ ì ÊÈÏ›· ÛÙ¿ÛÈÌfiÓ ÙÈ ˙ËÙÂÖ Î·d ‚¤‚·ÈÔÓ qıÔ˜ ηd àÌÂٿوÙÔÓ âÓ ÌÈ÷Ä ¯ÒÚ÷· ηd Û˘ÓËı›÷·Ø ‰Èe ηd Û¿ÓÈÔÓ Î·d ‰˘Û‡ÚÂÙfiÓ âÛÙÈ Ê›ÏÔ˜ ‚¤‚·ÈÔ˜. ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, ¶ÂÚd ÔÏ˘ÊÈÏ›·˜ 97b 6-9
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ÛÙ¿ÛÈÌÔÓ ‚¤‚·ÈÔÓ qıÔ˜ àÌÂٿوÙÔÓ âÓ ÌÈ÷Ä ¯ÒÚ÷· ηd Û˘ÓËı›÷·
ÛÙ·ıÂÚfi ·ÌÂٷΛÓËÙÔ, Û›ÁÔ˘ÚÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ·ÌÂÙ¿‚ÏËÙÔ ÛÙËÓ ›‰È· ı¤ÛË Î·È ÛÙËÓ ›‰È· ÛÙÂÓ‹ Û¯¤ÛË
150
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 151
¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· ÂÍÂÙ¿˙ÂÙ·È ·Ó ¤Ó·˜ Â˘Ù˘¯ÈṲ̂ÓÔ˜ Î·È ·˘Ù¿Ú΢ ¿ÓıÚˆÔ˜ ¤¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË ·fi Ê›ÏÔ˘˜ ‹ fi¯È. \∞ÌÊÈÛ‚ËÙÂÖÙ·È ‰b ηd ÂÚd ÙeÓ Â鉷›ÌÔÓ·, Âå ‰Â‹ÛÂÙ·È Ê›ÏˆÓ j Ì‹. √éıbÓ Á¿Ú Ê·ÛÈ ‰ÂÖÓ Ê›ÏˆÓ ÙÔÖ˜ ̷ηڛÔȘ ηd ·éÙ¿ÚÎÂÛÈÓØ ñ¿Ú¯ÂÈÓ ÁaÚ ·éÙÔÖ˜ ÙàÁ·ı¿Ø ·éÙ¿ÚÎÂȘ ÔsÓ ùÓÙ·˜ Ôé‰ÂÓe˜ ÚÔÛ‰ÂÖÛı·È, ÙeÓ ‰b Ê›ÏÔÓ, ≤ÙÂÚÔÓ ·éÙeÓ ùÓÙ·, ÔÚ›˙ÂÈÓ L ‰È’ ·ñÙÔÜ à‰˘Ó·ÙÂÖ. \∞ÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘, \∏ıÈÎa ¡ÈÎÔÌ¿¯ÂÈ· 1169b
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· àÌÊÈÛ‚ËÙÂÖÙ·È ÂÚd ÙeÓ Â鉷›ÌÔÓ· Âå ‰Â‹ÛÂÙ·È ÔéıbÓ Á¿Ú Ê·ÛÈ ‰ÂÖÓ Ê›ÏˆÓ ÙÔÖ˜ ̷ηڛÔȘ ηd ·éÙ¿ÚÎÂÛÈÓ ·éÙ¿ÚÎÂȘ ÔsÓ ùÓÙ·˜ Ôé‰ÂÓe˜ ÚÔÛ‰ÂÖÛı·È ≤ÙÂÚÔÓ ·éÙeÓ ùÓÙ· ÔÚ›˙ÂÈÓ L ‰È’ ·ñÙÔÜ à‰˘Ó·ÙÂÖ
˘¿Ú¯ÂÈ ‰È·ÊˆÓ›· Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔÓ Â˘Ù˘¯ÈṲ̂ÓÔ ·Ó ¤¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË, ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÈÛ¯˘Ú›˙ÔÓÙ·È ‰ËÏ·‰‹ οÔÈÔÈ fiÙÈ ‰Â ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È Ê›ÏÔ˘˜ ÔÈ Â˘Ù˘¯ÈṲ̂ÓÔÈ Î·È ÔÈ ·˘Ù¿ÚÎÂȘ ÂÂȉ‹, ÏÔÈfiÓ, Â›Ó·È ·˘Ù¿ÚÎÂȘ ‰Â ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È Î·Ó¤Ó·Ó ÂÂȉ‹ Â›Ó·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ¿ÙÔÌÔ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ·˘Ù¿ Ù· ÔÔ›· Ô Î·ı¤Ó·˜ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÚÔÌËı¢Ù›
∆Ú›ÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ™Â ·˘Ùfi ÙÔ ·fiÛ·ÛÌ· ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È Ë ¿Ô„Ë fiÙÈ Ë ÊÈÏ›· Â›Ó·È ·Ó·Áη›· ÛÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Î·È Û·ÊÒ˜ ÚÔÙÈÌfiÙÂÚË ·fi fiÏ· Ù· ·Á·ı¿. ªÂÙa ‰b Ù·ÜÙ· ÂÚd ÊÈÏ›·˜ ≤ÔÈÙ’ iÓ ‰ÈÂÏıÂÖÓØ öÛÙÈ ÁaÚ àÚÂÙ‹ ÙȘ j ÌÂÙ’ àÚÂÙɘ, öÙÈ ‰’ àÓ·ÁηÈfiÙ·ÙÔÓ Âå˜ ÙeÓ ‚›ÔÓ. ò∞Ó¢ ÁaÚ Ê›ÏˆÓ Ôé‰Âd˜ ≤ÏÔÈÙ’ iÓ ˙ÉÓ, ö¯ˆÓ Ùa ÏÔÈa àÁ·ıa ¿ÓÙ·Ø Î·d ÁaÚ ÏÔ˘ÙÔÜÛÈ Î·d àÚ¯a˜ ηd ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÎÂÎÙË̤ÓÔȘ ‰ÔÎÂÖ Ê›ÏˆÓ Ì¿ÏÈÛÙ’ ÂrÓ·È ¯Ú›·. \∞ÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘, \∏ıÈÎa ¡ÈÎÔÌ¿¯ÂÈ· 1155a
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ≤ÔÈÙ’ ôÓ (‰˘Ó. ¢ÎÙ. ÂÓÂÛÙ. Ú. ≤ÔÌ·È) ‰ÈÂÏıÂÖÓ öÛÙÈ ÁaÚ àÚÂÙ‹ ÙȘ j ÌÂÙ’ àÚÂÙɘ Ôé‰Âd˜ ≤ÏÔÈÙ’ ôÓ (‰˘Ó. ¢ÎÙ. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ·îÚ¤ÔÌ·È, -ÔÜÌ·È) ˙ÉÓ ö¯ˆÓ Ùa ÏÔÈa àÁ·ıa ¿ÓÙ· ηd ÁaÚ ÏÔ˘ÙÔÜÛÈ Î·d àÚ¯a˜ ηd ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÎÂÎÙË̤ÓÔȘ ‰ÔÎÂÖ Ê›ÏˆÓ Ì¿ÏÈÛÙ’ ÂrÓ·È ¯Ú›·
∞′ °Àª¡∞™π√À
ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· Û˘˙ËÙ‹ÛÔ˘Ì ÁÈ·Ù› (Ë ÊÈÏ›·) Â›Ó·È Â›‰Ô˜ ·ÚÂÙ‹˜ ‹ Û˘Ó˘Ê·Ṳ̂ÓË Ì ·˘Ù‹ ηÓ›˜ ‰Â ı· ÚÔÙÈÌÔ‡Û ӷ ˙ÂÈ ·ÎfiÌ· ÎÈ ·Ó η٤¯ÂÈ fiÏ· Ù· ˘fiÏÔÈ· ·Á·ı¿ ÁÈ·Ù› Î·È ÔÈ ÏÔ‡ÛÈÔÈ Î·È ·˘ÙÔ› Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ·ÍÈÒÌ·Ù· Î·È ÂÍÔ˘Û›· ıˆÚÔ‡Ó fiÙÈ Â›Ó·È ¿Ú· Ôχ ÌÂÁ¿ÏË ·Ó¿ÁÎË Ó· ¤¯Ô˘Ó Ê›ÏÔ˘˜
151
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 152
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ∫¿Ùˆ ·fi ÔȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÌÔÚ› Ó· ·Óı‹ÛÂÈ ÌÈ· ÛˆÛÙ‹ ÊÈÏ›·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÚÒÙÔ ·fiÛ·ÛÌ·; 2. ¡· Û¯ÔÏÈ¿ÛÂÙ ÙËÓ ÚÒÙË ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ‰Â‡ÙÂÚÔ˘ ·Ú¿ÏÏËÏÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î·È Ó· ‰È·Ù˘ÒÛÂÙ ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ Û·˜ ÁÓÒÌË. 3. ¶Ò˜ ‰ÈηÈÔÏÔÁ› Ô ∞ÚÈÛÙÔÙ¤Ï˘ (‚Ï. ÙÚ›ÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ) ÙËÓ ¿Ô„Ë fiÙÈ Ë ÊÈÏ›· Â›Ó·È àÓ·ÁηÈfiÙ·ÙÔÓ Âå˜ ÙeÓ ‚›ÔÓ; 4. ¡· ÂÓÙÔ›ÛÂÙ ÎÔÈÓ¿ ıÂÌ·ÙÈο ÛÙÔȯ›· ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Î·È ÛÙ· ·Ú¿ÏÏËÏ· ΛÌÂÓ·.
∂ÓfiÙËÙ· 11 ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· Ô ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ fiÛÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ ‹Ù·Ó Ó· ¯·ÏÈÓ·ÁˆÁ‹ÛÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ ¤Ó· ¿ÏÔÁÔ ¿ÁÚÈÔ Û·Ó ÙÔÓ µÔ˘ÎÂÊ¿Ï·. √ ÌfiÓÔ˜ Ô˘ Ù· ηٿÊÂÚ ‹Ù·Ó Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜, ÁÂÌ›˙ÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ¯·Ú¿ Î·È ˘ÂÚËÊ¿ÓÂÈ· ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ º›ÏÈÔ. ¶ÚÔÛ‰Ú·ÌgÓ (\∞ϤͷӉÚÔ˜) Ùˇá ¥ˇˆ ηd ·Ú·Ï·‚gÓ ÙcÓ ìÓ›·Ó, â¤ÛÙÚ„ Úe˜ ÙeÓ ≥ÏÈÔÓ, ó˜ öÔÈÎÂÓ âÓÓÔ‹Û·˜ ¬ÙÈ ÙcÓ ÛÎÈaÓ ÚÔ›ÙÔ˘Û·Ó Î·d Û·Ï¢Ô̤ÓËÓ ïÚáÓ Úe ·ñÙÔÜ ‰È·Ù·Ú¿ÙÙÔÈÙÔ. [...] ^ø˜ ‰’ ëÒÚ· ÙeÓ ¥ÔÓ àÊÂÈÎfiÙ· ÙcÓ àÂÈÏ‹Ó, çÚÁáÓÙ· ‰b Úe˜ ÙeÓ ‰ÚfiÌÔÓ, àÊÂd˜ ≛ˆÎÂÓ, õ‰Ë ʈÓFÉ ıÚ·Û˘Ù¤Ú÷· ηd Ô‰e˜ ÎÚÔ‡ÛÂÈ ¯ÚÒÌÂÓÔ˜. ∆áÓ ‰b ÂÚd ÙeÓ º›ÏÈÔÓ qÓ àÁˆÓ›· ηd ÛÈÁc Ùe ÚáÙÔÓØ ó˜ ‰b ο̄·˜ ñ¤ÛÙÚ„ÂÓ çÚıᘠÛÔ‚·Úe˜ ηd ÁÂÁËıÒ˜, Ôî ÌbÓ ôÏÏÔÈ ¿ÓÙ˜ àÓËÏ¿Ï·Í·Ó, ï ‰b ·ÙcÚ Î·d ‰·ÎÚÜÛ·› ÙÈ Ï¤ÁÂÙ·È Úe˜ ÙcÓ ¯·Ú¿Ó, ηd ηٷ‚¿ÓÙÔ˜ ·éÙÔÜ ÙcÓ ÎÂÊ·ÏcÓ ÊÈÏ‹Û·˜, t ·Ö, Ê¿Ó·È, ˙‹ÙÂÈ Û·˘Ùˇá ‚·ÛÈÏ›·Ó úÛËÓØ ª·Î‰ÔÓ›· Á¿Ú Û’ Ôé ¯ˆÚÂÖ. ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, \∞ϤͷӉÚÔ˜ 6.5-8
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ÚÔÛ‰Ú·ÌÒÓ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ÚÔÛÙÚ¤¯ˆ) ·ÊÔ‡ ¤ÙÚÂÍ ÚÔ˜ ÙcÓ ìÓ›·Ó ÙÔ ¯·ÏÈÓ¿ÚÈ â¤ÛÙÚ„ Úe˜ ÙeÓ ≥ÏÈÔÓ Á‡ÚÈÛ ÚÔ˜ ÙÔÓ ‹ÏÈÔ ó˜ öÔÈÎÂÓ âÓÓÔ‹Û·˜ ·ÊÔ‡ ·ÓÙÈÏ‹ÊıËÎÂ, ηıÒ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ¬ÙÈ ÙcÓ ÛÎÈaÓ ÚÔ›ÙÔ˘Û·Ó Î·d Û·Ï¢Ô̤ÓËÓ ïÚáÓ Úe fiÙÈ (ÙÔ ¿ÏÔÁÔ) Ù·Ú·˙fiÙ·Ó, ÂÂȉ‹ ¤‚Ï ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘ ÙË ÛÎÈ¿ Ô˘ ¤ÂÊÙÂ Î·È ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ·ñÙÔÜ ‰È·Ù·Ú¿ÙÙÔÈÙÔ àÊÂÈÎfiÙ· (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. àÊ›ËÌÈ) ÙcÓ àÂÈÏ‹Ó Ó· ¤¯ÂÈ ··ÏÏ·¯ı› ·fi ÙËÓ ·ÂÈÏ‹ çÚÁáÓÙ· ‰¤ Î·È Ó· ÔÚÌ¿ àÊ›˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. Ú. àÊ›ËÌÈ) ·ÊÔ‡ ÙÔ ¿ÊËÛ ʈÓFÉ ıÚ·Û˘Ù¤Ú÷· ηd Ô‰e˜ ÎÚÔ‡ÛÂÈ ¯ÚÒÌÂÓÔ˜ ʈӿ˙ÔÓÙ·˜ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈο Î·È ¯Ù˘ÒÓÙ·˜ ÙÔ fi‰È Ôî ‰b ÂÚd ÙeÓ º›ÏÈÔÓ ·˘ÙÔ› Ô˘ ‹Ù·Ó Ì ÙÔÓ º›ÏÈÔ ó˜ ‰b ο̄·˜ ñ¤ÛÙÚ„ÂÓ çÚıᘠfiÙ·Ó fï˜ ‹Ú ÛÙÚÔÊ‹ Î·È Â¤ÛÙÚ„ fiÚıÈÔ˜ ¿Óˆ
ÛÙÔ ¿ÏÔÁÔ ÛÔ‚·Úe˜ ηd ÁÂÁËıÒ˜ ÂÚ‹Ê·ÓÔ˜ (Ì ıÚÈ·Ì‚Â˘ÙÈÎfi ‡ÊÔ˜) Î·È ¯·ÚÔ‡ÌÂÓÔ˜ àÓËÏ¿Ï·Í·Ó (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. àÓ·Ï·Ï¿˙ˆ) ÎÚ·‡Á·Û·Ó ‰˘Ó·Ù¿ Ê¿Ó·È (··Ú. ÂÓÂÛÙ. Ú. ÊËÌ›) fiÙÈ Â›Â Û·˘Ùˇá ÁÈ· ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÛÔ˘
152
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 153
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶Ò˜ ηٿÊÂÚÂ Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ Ó· ‰·Ì¿ÛÂÈ ÙÔÓ µÔ˘ÎÂÊ¿Ï·, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ·Ú·¿Óˆ ·fiÛ·ÛÌ·; ¶Ò˜ ı· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙·Ù ÙÔÓ ∞ϤͷӉÚÔ Ì ‚¿ÛË fiÛ· ‰È·‚¿Û·ÙÂ; 2. ¶ÔÈ· Û˘Ì‚Ô˘Ï‹ ¤‰ˆÛÂ Ô º›ÏÈÔ˜ ÛÙÔÓ ÁÈÔ ÙÔ˘; ∆ËÓ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜;
∂ÓfiÙËÙ· 12 ¶ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· Ô ™ÙÚ¿‚ˆÓ ·Ú·ı¤ÙÂÈ ÙÔ Û¯fiÏÈÔ ÙÔ˘ ¶ÔÛÂȉˆÓ›Ô˘ (ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ ÙÔ˘ 2Ô˘/1Ô˘ ·ÈÒÓ· .Ã. ·fi ÙËÓ ∞¿ÌÂÈ· Ù˘ ™˘Ú›·˜) Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ∞ÙÏ·ÓÙ›‰·. ¶Úe˜ n ηd Ùe ÙÔÜ ¶Ï¿ÙˆÓÔ˜ Âs ·Ú·Ù›ıËÛÈÓ, ¬ÙÈ âÓ‰¤¯ÂÙ·È Î·d Ìc Ï¿ÛÌ· ÂrÓ·È Ùe ÂÚd Ùɘ Ó‹ÛÔ˘ Ùɘ \∞ÙÏ·ÓÙ›‰Ô˜, ÂÚd w˜ âÎÂÖÓÔ˜ îÛÙÔÚÉÛ·È ™fiψӿ ÊËÛÈ Â˘Ṳ̂ÓÔÓ ·Úa ÙáÓ ∞åÁ˘Ù›ˆÓ îÂÚ¤ˆÓ, ó˜ ñ¿Ú¯Ô˘Û¿ ÔÙ àÊ·ÓÈÛı›Ë, Ùe ̤ÁÂıÔ˜ ÔéÎ âÏ¿ÙÙˆÓ ä›ÚÔ˘. ™ÙÚ¿‚ˆÓ, °ÂˆÁÚ·ÊÈο 2.3.6
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· Úe˜ n ηd Ùe ÙÔÜ ¶Ï¿ÙˆÓÔ˜ Âs ·Ú·Ù›ıËÛÈÓ Û ۯ¤ÛË Ì ·˘Ùfi ÔÚıÒ˜ ·Ú·ı¤ÙÂÈ Î·È ÙËÓ ÂΉԯ‹ ÙÔ˘
¶Ï¿ÙˆÓ· Ï¿ÛÌ· Ï·ÛÙ‹ ÈÛÙÔÚ›· ÂÚd w˜ ÁÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ÊËÛ› ÈÛ¯˘Ú›˙ÂÙ·È Â˘Ṳ̂ÓÔÓ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ˘Óı¿ÓÔÌ·È) ·ÊÔ‡ ÙËÓ Â›¯Â ÏËÚÔÊÔÚËı› ó˜ ñ¿Ú¯Ô˘Û¿ ÔÙ àÊ·ÓÈÛıÂ›Ë fiÙÈ, ÂÓÒ ˘‹Ú¯Â οÔÙÂ, ÂÍ·Ê·Ó›ÛÙËΠÙe ̤ÁÂıÔ˜ ÔéÎ âÏ¿ÙÙˆÓ ä›ÚÔ˘ ÛÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ fi¯È ÌÈÎÚfiÙÂÚË ·fi ‹ÂÈÚÔ
¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· Á›ÓÂÙ·È ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ Ô˘ ›¯Â ‰ÈÂÍ·¯ı› Ôχ ·ÏÈ¿ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ÂΛÓÔ˘˜ Ô˘ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ¤Íˆ ·fi ÙȘ ∏Ú¿ÎÏÂȘ ÛًϘ Î·È ÂΛÓÔ˘˜ Ô˘ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÂÓÙfi˜. ™ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ·˘ÙfiÓ ¤·ÈÍ·Ó ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÔÈ ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜ Ù˘ Ó‹ÛÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙ›‰·˜. ¶¿ÓÙˆÓ ‰c ÚáÙÔÓ ÌÓËÛıáÌÂÓ ¬ÙÈ Ùe ÎÂÊ¿Ï·ÈÔÓ qÓ âÓ·ÎÈÛ¯›ÏÈ· öÙË, àÊ’ Ôy ÁÂÁÔÓg˜ âÌËÓ‡ıË fiÏÂÌÔ˜ ÙÔÖ˜ ı’ ñbÚ ^∏Ú·ÎÏ›·˜ ÛÙ‹Ï·˜ ö͈ ηÙÔÈÎÔÜÛÈÓ Î·d ÙÔÖ˜ âÓÙe˜ ÄÛÈÓØ nÓ ‰ÂÖ ÓÜÓ ‰È·ÂÚ·›ÓÂÈÓ. ∆áÓ ÌbÓ ÔsÓ ≥‰Â ì fiÏȘ ôÚÍ·Û· ηd ¿ÓÙ· ÙeÓ fiÏÂÌÔÓ ‰È·ÔÏÂÌ‹Û·Û· âϤÁÂÙÔ, ÙáÓ ‰’ Ôî Ùɘ \∞ÙÏ·ÓÙ›‰Ô˜ Ó‹ÛÔ˘ ‚·ÛÈÏɘ, mÓ ‰c §È‚‡Ë˜ ηd \∞Û›·˜ Ì›˙ˆ ÓÉÛÔÓ ÔsÛ·Ó öÊ·ÌÂÓ ÂrÓ·› ÔÙÂ, ÓÜÓ ‰b ñe ÛÂÈÛÌáÓ ‰ÜÛ·Ó ôÔÚÔÓ ËÏeÓ ÙÔÖ˜ âÓı¤Ó‰Â âÎÏ¤Ô˘ÛÈÓ âd Ùe ÄÓ ¤Ï·ÁÔ˜, œÛÙ ÌËΤÙÈ ÔÚ‡ÂÛı·È, ÎˆÏ˘ÙcÓ ·Ú·Û¯ÂÖÓ. ¶Ï¿ÙˆÓ, ∫ÚÈÙ›·˜ 108e-109a
∞′ °Àª¡∞™π√À
153
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 154
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ¿ÓÙˆÓ ‰c ÚáÙÔÓ ÌÓËÛıáÌÂÓ (˘ÔÙ. ·ı. ·ÔÚ. ·′ Ú. ÌÈÌÓF‹ÛÎÔÌ·È) ¬ÙÈ Ùe ÎÂÊ¿Ï·ÈÔÓ qÓ âÓ·ÎÈÛ¯›ÏÈ· öÙË àÊ’ Ôy ÁÂÁÔÓg˜ âÌËÓ‡ıË fiÏÂÌÔ˜ nÓ ‰ÂÖ ÓÜÓ ‰È·ÂÚ·›ÓÂÈÓ ÙáÓ ÌbÓ ÔsÓ ≥‰Â ì fiÏȘ ôÚÍ·Û· ηd ¿ÓÙ· ÙeÓ fiÏÂÌÔÓ ‰È·ÔÏÂÌ‹Û·Û· âϤÁÂÙÔ ÙáÓ ‰ã Ôî Ùɘ \∞ÙÏ·ÓÙ›‰Ô˜ Ó‹ÛÔ˘ ‚·ÛÈÏɘ mÓ ‰c §È‚‡Ë˜ ηd \∞Û›·˜ Ì›˙ˆ ÓÉÛÔÓ ÔsÛ·Ó öÊ·ÌÂÓ ÂrÓ·› ÔÙ ñe ÛÂÈÛÌáÓ ‰ÜÛ·Ó ôÔÚÔÓ ËÏeÓ ÙÔÖ˜ âÓı¤Ó‰Â âÎÏ¤Ô˘ÛÈÓ âd Ùe ÄÓ ¤Ï·ÁÔ˜, œÛÙ ÌËΤÙÈ ÔÚ‡ÂÛı·È, ÎˆÏ˘ÙcÓ ·Ú·Û¯ÂÖÓ
ÚÒÙ· ·’ fiÏ· ‚¤‚·È· ·˜ ı˘ÌËıԇ̠fiÙÈ ¤Ú·Û·Ó Û˘ÓÔÏÈο ÂÓÓ¤· ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ¯ÚfiÓÈ· ·fi ÙfiÙ Ԣ ÎËÚ‡¯ıËΠfiÏÂÌÔ˜ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ·˘ÙfiÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓ ·ÊËÁËıÒ Ì¤¯ÚÈ Ù¤ÏÔ˘˜ ÏÂÁfiÙ·Ó fiÙÈ ÙËÓ ·Ú¯ËÁ›· fiÛˆÓ Î·ÙÔÈÎÔ‡Û·Ó Ì¤Û· ·fi ÙȘ ∏Ú¿ÎÏÂȘ ÛًϘ ÙËÓ Â›¯Â ·˘Ù‹ Â‰Ò Ë fiÏË (‰ËÏ. Ë ∞ı‹Ó·) ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ÂÓÒ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ·Ú¯ËÁÔ› ‹Ù·Ó ÔÈ ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜ Ù˘ ∞ÙÏ·ÓÙ›‰·˜ Ë ÔÔ›·, ›·ÌÂ, ‹Ù·Ó οÔÙ ÓËÛ› ÈÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ·fi ÙË §È‚‡Ë Î·È ÙËÓ ∞Û›· ·ÊÔ‡ ‚˘ı›ÛÙËΠÌÂÙ¿ ·fi ÛÂÈÛÌÔ‡˜ ¿ÊËÛ ϿÛË Ô˘ ÂÌÔ‰›˙ÂÈ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·ÔÏ¤Ô˘Ó ·fi ‰Ò, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ÌËÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÚÔ˜ ÙÔ ·ÓÔȯÙfi ¤Ï·ÁÔ˜ / ÚÔ˜ ÙÔÓ ˆÎ·Ófi
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ™˘ÌʈÓ› Ô ¶ÔÛÂȉÒÓÈÔ˜ Ì ÙËÓ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ ¶Ï¿ÙˆÓ· ÁÈ· ÙËÓ ∞ÙÏ·ÓÙ›‰·, fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜; 2. ¶ÔÈ· ÂÈϤÔÓ ÛÙÔȯ›· ·Ú¤¯ÂÈ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·fiÛ·ÛÌ· Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜;
∂ÓfiÙËÙ· 13 ™ÙÔÓ ÏfiÁÔ ÙÔ˘ πÛÔÎÚ¿ÙË ¶Úe˜ ¢ËÌfiÓÈÎÔÓ –Ô˘ ıˆÚÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘˜ ÓfiıÔ˜– ‚Ú›ÛÎÔ˘Ì ÔÈΛϘ Û˘Ì‚Ô˘Ï¤˜ ÁÈ· ÙÔ Ò˜ Ú¤ÂÈ Ó· ˙ÂÈ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜. ™ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ·fiÛ·ÛÌ· Ô Û˘ÁÁڷʤ·˜ Û˘Ì‚Ô˘Ï‡ÂÈ ÙÔÓ ¢ËÌfiÓÈÎÔ ÁÈ· Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ì ٷ ÔÔ›· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ› ÙÔ˘˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎÔ‡˜ Ê›ÏÔ˘˜. ¢ÔΛ̷˙ ÙÔf˜ Ê›ÏÔ˘˜ öÎ Ù Ùɘ ÂÚd ÙeÓ ‚›ÔÓ àÙ˘¯›·˜ ηd Ùɘ âÓ ÙÔÖ˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔȘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜Ø Ùe ÌbÓ ÁaÚ ¯Ú˘Û›ÔÓ âÓ Ùˇá ˘Úd ‚·Û·Ó›˙ÔÌÂÓ, ÙÔf˜ ‰b Ê›ÏÔ˘˜ âÓ Ù·Ö˜ àÙ˘¯›·È˜ ‰È·ÁÈÁÓÒÛÎÔÌÂÓ. √≈Ùˆ˜ ôÚÈÛÙ· ¯Ú‹ÛÂÈ ÙÔÖ˜ Ê›ÏÔȘ, âaÓ Ìc ÚÔṲ̂ÓF˘ Ùa˜ ·Ú’ âÎÂ›ÓˆÓ ‰Â‹ÛÂȘ, àÏÏ’ ·éÙ¿ÁÁÂÏÙÔ˜ ·éÙÔÖ˜ âÓ ÙÔÖ˜ ηÈÚÔÖ˜ ‚ÔËıFɘ. \πÛÔÎÚ¿Ù˘, ¶Úe˜ ¢ËÌfiÓÈÎÔÓ 25-26
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· âÎ Ùɘ âÓ ÙÔÖ˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔȘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ·fi ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ âÓ Ùˇá ˘Úd ‚·Û·Ó›˙ÔÌÂÓ ÛÙË ÊˆÙÈ¿ ‰ÔÎÈÌ¿˙Ô˘Ì ‰È·ÁÈÁÓÒÛÎÔÌÂÓ ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ, ‰È·ÈÛÙÒÓÔ˘Ì ¯Ú‹ÛÂÈ (ÔÚÈÛÙ. ̤ÏÏ. Ú. ¯Ú‹ÔÌ·È, ¯ÚáÌ·È) ÙÔÖ˜ Ê›ÏÔȘ ı· Û˘ÌÂÚÈʤÚÂÛ·È ÛÙÔ˘˜ Ê›ÏÔ˘˜, ı· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂȘ Ùa˜ ·Ú’ âÎÂ›ÓˆÓ ‰Â‹ÛÂȘ Ù· ·Ú·Î¿ÏÈ· ÙÔ˘˜ ·éÙ¿ÁÁÂÏÙÔ˜ ·˘ıfiÚÌËÙ·, Ì ‰È΋ ÛÔ˘ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·
154
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 155
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈ· Â›Ó·È Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘ Ú·ÁÌ·ÙÈÎÔ‡ Ê›ÏÔ˘ ηٿ ÙÔÓ πÛÔÎÚ¿ÙË; 2. ¶ÔÈ· ·fi Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÛÙÔ ·Ú·¿Óˆ ·fiÛ·ÛÌ· ··ÓÙÔ‡Ó ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜;
∂ÓfiÙËÙ· 14 ∞fi ÙÔÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ̇ıÔ Ì·ı·›ÓÔ˘Ì Ҙ ÔÈ Ï·ÁÔ› Û˘Ì‚È‚¿ÛÙËÎ·Ó Ì ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· Ù˘ ‰ÂÈÏ›·˜ ÙÔ˘˜. §·ÁˆÔd ηٷÁÓfiÓÙ˜ ë·˘ÙáÓ ‰ÂÈÏ›·Ó öÁÓˆÛ·Ó ‰ÂÖÓ ë·˘ÙÔf˜ ηٷÎÚËÌÓ›Û·È. ¶·Ú·ÁÂÓÔÌ¤ÓˆÓ ‰b ·éÙáÓ â› ÙÈÓ· ÎÚËÌÓfiÓ, ˇz Ï›ÌÓË ñ¤ÎÂÈÙÔ, Ôî âÓÙ·Üı· ‚¿ÙÚ·¯ÔÈ àÎÔ‡Û·ÓÙ˜ Ùɘ Ô‰Ô„ÔÊ›·˜ ë·˘ÙÔf˜ Âå˜ Ùa ‚¿ıË Ùɘ Ï›ÌÓ˘ ≛‰ÔÛ·Ó. ∂x˜ ‰¤ ÙȘ ÙáÓ Ï·ÁˆáÓ ı·ۿÌÂÓÔ˜ ·éÙÔf˜ öÊË Úe˜ ÙÔf˜ ëÙ¤ÚÔ˘˜Ø àÏÏa ÌËΤÙÈ ë·˘ÙÔf˜ ηٷÎÚËÌÓ›ÛˆÌÂÓØ å‰Ôf Á¿Ú, Â≈ÚËÓÙ·È Î·d ìÌáÓ ‰ÂÈÏfiÙÂÚ· ˙ˇá·. √≈Ùˆ ηd ÙÔÖ˜ àÓıÚÒÔȘ ·î ÙáÓ ôÏÏˆÓ Û˘ÌÊÔÚ·d ÙáÓ å‰›ˆÓ ‰˘ÛÙ˘¯ËÌ¿ÙˆÓ ·Ú·Ì˘ı›·È Á›ÓÔÓÙ·È. ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· Ï·ÁˆÔ› ÔÈ Ï·ÁÔ› ηٷÁÓfiÓÙ˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. ηٷÁÈÁÓÒÛΈ) fiÙ·Ó ·Ó·Î¿Ï˘„·Ó / Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛ·Ó öÁÓˆÛ·Ó ‰ÂÖÓ ·ÔÊ¿ÛÈÛ·Ó fiÙÈ ¤Ú ·Ú·ÁÂÓÔÌ¤ÓˆÓ ‰b ·éÙáÓ fiÙ·Ó fï˜ ·˘ÙÔ› ¤ÊÙ·Û·Ó ˇz Ï›ÌÓË ñ¤ÎÂÈÙÔ Î¿Ùˆ ·fi ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÌÈ· Ï›ÌÓË âÓÙ·Üı· ÂΛ ì Ô‰Ô„ÔÊ›· ÙÔ Ô‰Ô‚ÔÏËÙfi ë·˘ÙÔf˜ Âå˜ Ùa ‚¿ıË Ùɘ Ï›ÌÓ˘ ≛‰ÔÛ·Ó ÎÚ‡ÊÙËÎ·Ó ÛÙ· ‚¿ıË Ù˘ Ï›ÌÓ˘ Âx˜ ¤Ó·˜ ı·ۿÌÂÓÔ˜ fiÙ·Ó Â›‰Â öÊË Úe˜ ÙÔf˜ ëÙ¤ÚÔ˘˜ › ÛÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÌËΤÙÈ ë·˘ÙÔf˜ ηٷÎÚËÌÓ›ÛˆÌÂÓ ·˜ ÌËÓ ÁÎÚÂÌÈÛÙԇ̠ÙÒÚ· È· å‰Ôf Á¿Ú ÁÈ·Ù› Ó· Â≈ÚËÓÙ·È (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Î. Ú. ÂñÚ›ÛÎÔÌ·È) ¤¯Ô˘Ó ‚ÚÂı› ÙáÓ å‰›ˆÓ ‰˘ÛÙ˘¯ËÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ‰ÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ‰˘ÛÙ˘¯ÈÒÓ ·Ú·Ì˘ı›·È ·ÚËÁÔÚȤ˜
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔÈÔ ‹Ù·Ó ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ÙˆÓ Ï·ÁÒÓ Î·È Ò˜ ηٿÊÂÚ·Ó Ó· ÙÔ ÍÂÂÚ¿ÛÔ˘Ó; 2. À¿Ú¯Ô˘Ó, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, ÎÔÈÓ¿ ÛÙÔȯ›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ·Ú·¿Óˆ ·fiÛ·ÛÌ· Î·È ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜;
∞′ °Àª¡∞™π√À
155
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 156
∂ÓfiÙËÙ· 15 ¶ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ™ÙËÓ ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈ΋ Ì˘ıÔÏÔÁ›·, fiÙ·Ó Î¿ÔÈÔ˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ‰‡ÛÎÔÏË ı¤ÛË, ˙ËÙÔ‡Û ·fi ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ Ó· ÌÂÙ·ÌÔÚʈı›. √ Ì˘ıÔÁÚ¿ÊÔ˜ ¶·Úı¤ÓÈÔ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙË ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛË Ù˘ ¢¿ÊÓ˘ ÛÙÔ ÔÌÒÓ˘ÌÔ Ê˘Ùfi. \∞fiÏψӷ ‰b ¢¿ÊÓË â’ ·éÙcÓ åfiÓÙ· ÚÔ˚‰Ô̤ÓË Ì¿Ï· âÚڈ̤ӈ˜ öÊ¢ÁÂÓ. ^ø˜ ‰b Û˘Ó‰ÈÒÎÂÙÔ, ·Úa ¢Èe˜ ·åÙÂÖÙ·È âÍ àÓıÚÒˆÓ à·ÏÏ·ÁÉÓ·È. ∫·d ·éÙ‹Ó Ê·ÛÈ ÁÂÓ¤Ûı·È Ùe ‰¤Ó‰ÚÔÓ Ùe âÈÎÏËıbÓ à’ âΛӢ ‰¿ÊÓËÓ. ¶·Úı¤ÓÈÔ˜, \∂ÚˆÙÈÎa ¶·ı‹Ì·Ù· 15.4
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· â’ ·éÙcÓ åfiÓÙ· ÚÔ˚‰Ô̤ÓË ÂÂȉ‹ ›‰Â (ÙÔÓ ∞fiÏψӷ) Ó· ηÙ¢ı‡ÓÂÙ·È ÚÔ˜ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ Ì¿Ï· âÚڈ̤ӈ˜ Ì ÌÂÁ¿ÏÔ Ûı¤ÓÔ˜ ó˜ ‰b Û˘Ó‰ÈÒÎÂÙÔ Î·ıÒ˜ fï˜ ηٷ‰ÈˆÎfiÙ·Ó à·ÏÏ·ÁÉÓ·È Ó· ¯·ı›, Ó· ÂÍ·Ê·ÓÈÛÙ›
¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ √ §·Ù›ÓÔ˜ ÔÈËÙ‹˜ √‚›‰ÈÔ˜ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ªÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂȘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÌÈ· ÈÛÙÔÚ›· fiÌÔÈ· Ì ·˘Ù‹Ó ÙÔ˘ §Â˘Î›Ô˘. √ §‡ÎÙÔ˜ ˙Ô‡Û ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Ì ÙË Á˘Ó·›Î· ÙÔ˘ ∆ÂϤıÔ˘Û·. ŸÙ·Ó ·˘Ù‹ ¤ÌÂÈÓ ¤ÁÎ˘Ô˜, Ù˘ ÍÂηı¿ÚÈÛ fiÙÈ ı· ÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÙÔ ·È‰›, ÌfiÓÔ ·Ó ‹Ù·Ó ·ÁfiÚÈ. ∏ Á˘Ó·›Î·, Ì ÙËÓ Î·ıÔ‰‹ÁËÛË Ù˘ ı¿˜ ÿÛȉ·˜, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ÙÔ ·È‰› fiÔÈÔ ÎÈ ·Ó ‹Ù·Ó ÙÔ Ê‡ÏÔ ÙÔ˘. °¤ÓÓËÛ ÙÂÏÈο ÎÔÚ›ÙÛÈ Î·È, ÁÈ· Ó· ÙÔ ÁÏÈÙÒÛÂÈ ·fi ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ, › „¤Ì·Ù· ÛÙÔÓ ¿ÓÙÚ· Ù˘ fiÙÈ ‹Ù·Ó ·ÁfiÚÈ Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ÙÔ ·Ó·ÙÚ¤ÊÂÈ Î·È Ó· ÙÔ ÓÙ‡ÓÂÈ Û·Ó Ó· ‹Ù·Ó ·ÁfiÚÈ. ∆Ô fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡ ‹Ù·Ó ÿÊȘ. ªÂÙ¿ ·fi ÔÏϤ˜ ÂÚȤÙÂȘ Ë ı¿ ÿÛȘ ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛ ÙÔ ·È‰› Û ·ÁfiÚÈ. ¶·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙËÓ ¤ÌÌÂÙÚË ÂÏÏËÓÈ΋ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ ÔÈ‹Ì·ÙÔ˜. ∏ ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ §‡ÎÙÔ˘ ≠√ÙÈ âÁÁf˜, ó˜ ϤÁÂÙ·È, ÙáÓ Ùɘ ∫ÓˆÛÛÔÜ ïÚ›ˆÓ, 1091 Ôx˜ àÁ¯ÈÙ¤ÚÌˆÓ Ùɘ º·ÈÛÙÔÜ ì ‚·ÛÈÏ›· ÎÂÖÙ·È, àÓ‹Ú ÙȘ §‡ÎÙÔ˜ ÙÔûÓÔÌ· ÙcÓ Î·ÙÔÈΛ·Ó Âr¯ÂÓ, n˜ Á¤ÓÔ˜ η›ÂÚ ôÛËÌÔÓ âÍ âÏ¢ı¤ÚˆÓ ≤ÏΈÓ, Ùɘ ÁÂÓÂÙɘ ÌbÓ Ì›˙ÔÓ· ÔéΠ≛ÎÓ˘ ÏÔÜÙÔÓ, àÏÏ ¬Ìˆ˜ ‚›ÔÓ öÓÙÈÌÔÓ Î·d à„ÂÁÉ â‚›Ô˘. ∞éÙˇá, ηı¿ÂÚ Ê¤ÚÂÙ·È, Ùɘ Á˘Ó·ÈÎe˜ ΢ԇÛ˘, ηd ÙáÓ ˇè‰›ÓˆÓ ÙÔÜ ‰ÂÈÓÔÜ âÊÂÛÙËÎfiÙÔ˜ ¯ÚfiÓÔ˘, ÙÔÈÔ‡ÙÔȘ ®‹Ì·ÛÈÓ ·éÙɘ Ùa˜ àÎÔa˜ âÎÏ‹ÙÙÂÈØ ‰‡Ô ÙÈÓ· ηd ‚Ô‡ÏÔÌ·È Î·d Âû¯ÔÌ·› ÛÔÈ, Á‡Ó·ÈØ 1100 ‚Ú·¯fÓ Î·d Ôé ÔχÔÓÔÓ ÙÔÜ ÙÔÎÂÙÔÜ ÙeÓ ¯ÚfiÓÔÓ, ηd Ù¤ÎÓÔÓ ôÚÛÂÓ ÙeÓ Î·ÚeÓ ÙáÓ âÏ·ÊÚáÓ ˇè‰›ÓˆÓØ °ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· Ôx˜ àÁ¯ÈÙ¤ÚÌˆÓ ÎÔÓÙ¿ / ÁÂÈÙÔÓÈο ÛÙ· ÔÔ›· n˜ Á¤ÓÔ˜ η›ÂÚ ôÛËÌÔÓ âÍ âÏ¢ı¤ÚˆÓ ≤ÏÎˆÓ Ô ÔÔ›Ô˜, ·Ó Î·È Ë Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ¿ÛËÌË, ›¯Â ÁÔÓ›˜ ÂχıÂÚÔ˘˜ Ùɘ ÁÂÓÂÙɘ ·’ fi,ÙÈ Â¤ÙÚÂÂ Ë Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ÙáÓ ˇè‰›ÓˆÓ ÙÔÜ ‰ÂÈÓÔÜ âÊÂÛÙËÎfiÙÔ˜ ¯ÚfiÓÔ˘ fiÙ·Ó ¤ÊÙ·ÛÂ Ë ‰‡ÛÎÔÏË ÒÚ· ÙˆÓ fiÓˆÓ ÙÔ˘ ÙÔÎÂÙÔ‡ ÙÔÈÔ‡ÙÔȘ ®‹Ì·ÛÈÓ Ì ٤ÙÔÈ· ÏfiÁÈ· âÎÏ‹ÙÙÂÈ ÙÚÔÌ¿˙ÂÈ, ÙÚÔÌÔÎÚ·Ù›
156
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 157
∆Ô Ù¤¯Ó·ÛÌ· Ù˘ ∆ÂϤıÔ˘Û·˜ [...] ≠√Ù ‰ âÉÏıÂÓ ï ηÈÚe˜ ÙáÓ ¯·ÏÂáÓ ˇè‰›ÓˆÓ, 1150 ηd ì Á·ÛÙcÚ ÙÔÜ ·ûÍÔÓÙÔ˜ àÓÂÎÔ˘Ê›ÛıË ÊfiÚÙÔ˘, Ùˇá àÁÓÔÔÜÓÙÈ ÌbÓ ·ÙÚd ı˘Á¿ÙÚÈfiÓ ÙÈ öÊ˘, àÏÏa ì Ì‹ÙËÚ ÎÚ‡„·Û· Ùe ÙÔÜ Ù¯ı¤ÓÙÔ˜ Á¤ÓÔ˜, ÈÛÙFÉ ÙÚÔÊˇá Ùe Ó‹ÈÔÓ Úe˜ Ùe ÙÚ·ÊÉÓ·È ‰›‰ÂÈ, ηd ÙeÓ àÁÓáÙ· Û‡˙˘ÁÔÓ Î·Ù·ÛÔÊÈ۷̤ÓË, ôW®ÂÓ ·éÙˇá ·Ú›ÛÙËÛÈ ÙeÓ Ùɘ ÎÔÈÏ›·˜ ÁfiÓÔÓ. °ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ÙáÓ ¯·ÏÂáÓ ÙˆÓ ‰‡ÛÎÔÏˆÓ ì Á·ÛÙ‹Ú Ë ÎÔÈÏÈ¿ öÊ˘ ÁÂÓÓ‹ıËΠÙe ÙÔÜ Ù¯ı¤ÓÙÔ˜ Á¤ÓÔ˜ ÙÔ Ê‡ÏÔ ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡ àÁÓáÙ· Ô˘ ‰Â ÁÓÒÚÈ˙Â, Ô˘ ·ÁÓÔÔ‡Û ηٷÛÔÊÈ۷̤ÓË ·ÊÔ‡ ÂÍ·¿ÙËÛ Ì Ù¯ӿÛÌ·Ù·
∏ ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ÎÔÚÈÙÛÈÔ‡ Û ·ÁfiÚÈ [...] √é‰ ì Ï¢ÎfiÙ˘ ì ·éÙc âÓ Ùˇá ÚÔÛÒˇˆ ̤ÓÂÈØ Î·d Ûı¤ÓÔ˜ ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÔ˘ÛÈÓ ·î ÙáÓ ÌÂÏáÓ ÎÈÓ‹ÛÂȘ, ηd ıÚ·Û˘Ù¤Ú· Á›ÁÓÂÙ·È ì ÙÔÜ ÚÔÛÒÔ˘ ù„Ș, ηd ‚·ıÌˉeÓ ‚Ú·¯‡ÙÂÚÔÓ Ùe ÙáÓ ÏÔÎ¿ÌˆÓ Ì¤ÙÚÔÓ, àÏÏÔ›· ‰¤ ÙȘ ‰‡Ó·ÌȘ àW®ÂÓˆc ÙcÓ Ê‡ÛÈÓ, ÙcÓ ÚÒÙËÓ ‰È·‰¤¯ÂÙ·È Ùɘ ÎÔÚ·Û›‰Ô˜ ¯¿ÚÈÓ, ηd ôW®ËÓ Ù¤ÏÔ˜ Á›ÁÓÂÛ·È âÎ Á˘Ó·ÈÎfi˜, t oπÊÈ.
1300
\√‚›‰ÈÔ˜, ªÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂȘ ÛÙ. 1091-1102, 1150-1156, 1300-1306 (ÌÙÊÚ. ∞.™. ∫¿Û‰·ÁÏ˘)
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· Ûı¤ÓÔ˜ ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÔ˘ÛÈÓ ·ÔÎÙÔ‡Ó ÂÈϤÔÓ ‰‡Ó·ÌË ıÚ·Û˘Ù¤Ú· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ı·ÚڷϤ·, ÈÔ ÙÔÏÌËÚ‹ ηd ‚·ıÌˉeÓ ‚Ú·¯‡ÙÂÚÔÓ Ùe ÙáÓ ÏÔÎ¿ÌˆÓ Ì¤ÙÚÔÓ Î·È ‚·ıÌÈ·›· ¤ÁÈÓ ÈÔ ÎÔÓÙfi ÙÔ Ì‹ÎÔ˜ ÙˆÓ Ì·ÏÏÈÒÓ àÏÏÔ›· ·ÏÏÈÒÙÈÎË, ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ∆È ˙‹ÙËÛÂ Ë ¢¿ÊÓË ·fi ÙÔÓ ¢›· ÛÙÔ ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ Î·È ÁÈ· ÔÈÔ ÏfiÁÔ; À¿Ú¯ÂÈ, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, οÔÈÔ ÎÔÈÓfi ıÂÌ·ÙÈÎfi ÌÔÙ›‚Ô ·Ó¿ÌÂÛ· Û ·˘Ùfi ÙÔ ·fiÛ·ÛÌ· Î·È ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜; 2. ¶ÔÈ· ÎÔÈÓ¿ ıÂÌ·ÙÈο ÌÔÙ›‚· ‰È·ÈÛÙÒÓÂÙ fiÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ;
∞′ °Àª¡∞™π√À
157
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 158
∂ÓfiÙËÙ· 16 ™ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· Ô ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔÓ ÍÂÂÛÌfi ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ÙÔ˘ ¡ÂÔÙ¤ÚÔ˘, Ù˘Ú¿ÓÓÔ˘ ÙˆÓ ™˘Ú·ÎÔ˘ÛÒÓ, Î·È Û¯ÔÏÈ¿˙ÂÈ ÙË ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ Ù‡¯Ë˜ ÙÔ˘. ∆ÔÜ ‰b ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ηٷχ۷ÓÙÔ˜ Âå˜ ∫fiÚÈÓıÔÓ, Ôé‰Âd˜ qÓ ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ n˜ Ôé¯d ı¿۷Ûı·È ηd ÚÔÛÂÈÂÖÓ âfiıËÛÂÓ ·éÙfiÓ, àÏÏ’ Ô¥ Ù ¯·›ÚÔÓÙ˜ âd Ù·Ö˜ Û˘ÌÊÔÚ·Ö˜ ‰Èa ÌÖÛÔ˜ ôÛÌÂÓÔÈ Û˘ÓÉÏıÔÓ, ÔxÔÓ âÚÚÈÌ̤ÓÔÓ ñe Ùɘ Ù‡¯Ë˜ ·Ù‹ÛÔÓÙ˜, Ô¥ Ù Úe˜ ÙcÓ ÌÂÙ·‚ÔÏcÓ ÙÚÂfiÌÂÓÔÈ Î·d Û˘Ì·ıÔÜÓÙ˜ âıÂáÓÙÔ ÔÏÏcÓ âÓ àÛıÂÓ¤ÛÈ ÙÔÖ˜ àÓıÚˆ›ÓÔȘ ηd ÚÔ‰‹ÏÔȘ ÙcÓ ÙáÓ à‰‹ÏˆÓ ·åÙÈáÓ Î·d ı›ˆÓ ‰‡Ó·ÌÈÓ. √é‰bÓ ÁaÚ ÔûÙ ʇÛˆ˜ ï ÙfiÙ ηÈÚe˜ ÔûÙ ٤¯Ó˘ ¬ÛÔÓ âÎÂÖÓÔ Ù‡¯Ë˜ öÚÁÔÓ â‰›ͷÙÔ, ÙeÓ ™ÈÎÂÏ›·˜ çÏ›ÁÔÓ öÌÚÔÛıÂÓ Ù‡Ú·ÓÓÔÓ âÓ ∫ÔÚ›Óıˇˆ ‰È·ÙÚ›‚ÔÓÙ· ÂÚd Ùe ç„ÔÒÏÈÔÓ, j ηı‹ÌÂÓÔÓ âÓ Ì˘ÚԈϛˇˆ, ›ÓÔÓÙ· ÎÂÎڷ̤ÓÔÓ àe ÙáÓ Î·ËÏ›ˆÓ [...] ¶ÏÔ‡Ù·Ú¯Ô˜, ∆ÈÌÔϤˆÓ 14.1-3
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ÙÔÜ ‰b ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ηٷχ۷ÓÙÔ˜ fiÙ·Ó Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ η٤Ï¢ÛÂ, ·Ô‚È‚¿ÛÙËΠÔé‰Âd˜ qÓ ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ n˜ Ôé¯d fiÏÔÈ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ›¯·Ó ÙËÓ ÂÚȤÚÁÂÈ· (Ï·¯Ù¿Ú·) Ó· ÙÔÓ ı¿۷Ûı·È ηd ÚÔÛÂÈÂÖÓ âfiıËÛÂÓ ·éÙfiÓ
‰Ô˘Ó Î·È Ó· ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ó Ì·˙› ÙÔ˘
àÏÏ Ô¥ Ù ¯·›ÚÔÓÙ˜ âd Ù·Ö˜ Û˘ÌÊÔÚ·Ö˜ ‰Èa ÌÖÛÔ˜ ¿ÏÏÔÈ ·fi Ì›ÛÔ˜ ¯·›ÚÔÓÙ·Ó ÁÈ· ÙȘ Û˘ÌÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘ ôÛÌÂÓÔÈ Â˘¯·ÚÈÛÙË̤ÓÔÈ Û˘ÓÉÏıÔÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÔxÔÓ âÚÚÈÌ̤ÓÔÓ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ®›ÙÔÌ·È) ñe Ùɘ Ù‡¯Ë˜ Û·Ó ÁÈ· Ó· ÙÔÓ Ô‰Ô·Ù‹ÛÔ˘Ó ÚÈÁ̤ÓÔ Î¿Ùˆ ·fi ÙËÓ ·Ù‹ÛÔÓÙ˜
Ù‡¯Ë, ÙËÓ Î·ÎÔÙ˘¯›·
Ô¥ Ù ÙÚÂfiÌÂÓÔÈ Î·È ¿ÏÏÔÈ Ô˘ ÌÂÙ·ÛÙÚ¿ÊËηÓ, ¿ÏÏ·Í·Ó ÁÓÒÌË Úe˜ ÙcÓ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹Ó ÁÈ· ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ Ù˘ Ù‡¯Ë˜ âıÂáÓÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. ı¿ÔÌ·È, ıÂáÌ·È) ¤‚ÏÂ·Ó ÙË ÌÂÁ¿ÏË ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ·ÛÎÔ‡Ó ÛÙ· ·ÛıÂÓ‹ Î·È ÔÏÏcÓ âÓ àÛıÂÓ¤ÛÈ ÙÔÖ˜ àÓıÚˆ›ÓÔȘ ηd ÚÔ‰‹-
ÔÚ·Ù¿ ·ÓıÚÒÈÓ· Ú¿ÁÌ·Ù· ÔÈ ·ı¤·Ù˜ Î·È ı›˜
ÏÔȘ ÙcÓ ÙáÓ à‰‹ÏˆÓ ·åÙÈáÓ Î·d ı›ˆÓ ‰‡Ó·ÌÈÓ
·Èٛ˜
Ôé‰bÓ ÁaÚ ÔûÙ ʇÛˆ˜ ï ÙfiÙ ηÈÚe˜ ÔûÙ ٤¯Ó˘ ÁÈ·Ù› Ë ÙfiÙ ÂÔ¯‹ ‰ÂÓ Â›¯Â Ó· Âȉ›ÍÂÈ Î·Ó¤Ó· ¤ÚÁÔ, ¬ÛÔÓ âÎÂÖÓÔ Ù‡¯Ë˜ öÚÁÔÓ â‰›ͷÙÔ
Ô‡Ù Ù˘ ʇÛ˘ Ô‡Ù Ù˘ Ù¤¯Ó˘, ÙfiÛÔ ·ÍÈÔÂÚ›ÂÚÁÔ fiÛÔ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÂΛÓÔ Ù˘ Ù‡¯Ë˜
çÏ›ÁÔÓ öÌÚÔÛıÂÓ Ï›ÁÔ ÈÔ ÚÈÓ ‰È·ÙÚ›‚ÔÓÙ· Ó· ÂÚÓ¿ ÙÔÓ Î·ÈÚfi ÙÔ˘ ÂÚd Ùe ç„ÔÒÏÈÔÓ Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ ·ÁÔÚ¿ fiÔ˘ ˆÏÔ‡ÓÙ·È ÙÚfiÊÈÌ· Î·È „¿-
ÚÈ· / ÙËÓ „·Ú·ÁÔÚ¿ ÎÂÎڷ̤ÓÔÓ (ÌÙ¯. ·Ú·Î. Ú. ÎÂÚ¿ÓÓ˘Ì·È – ÂÓÓ. ÔrÓÔÓ) ÎÚ·Û› ·Ó·ÌÂÌÂÈÁ̤ÓÔ Ì ÓÂÚfi
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶Ò˜ η٤ÏËÍ ӷ ˙ÂÈ Ô ¢ÈÔÓ‡ÛÈÔ˜ Ô ¡ÂfiÙÂÚÔ˜; 2. ¶ÔȘ ÊÚ¿ÛÂȘ ·fi ÙÔ ·Ú·¿Óˆ ·fiÛ·ÛÌ· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙË ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ Ù‡¯Ë˜; 3. ∆È Û˘Ó‰¤ÂÈ, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Û·˜, ÙÔ ·Ú·¿Óˆ ·fiÛ·ÛÌ· Ì ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜; 4. √ ∏Úfi‰ÔÙÔ˜ Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ Ô ™fiÏˆÓ ÛÙË Û˘ÓÔÌÈÏ›· ÙÔ˘ Ì ÙÔÓ ∫ÚÔ›ÛÔ Â›¯Â ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ ÌÈ· ¿Ô„Ë Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔÓ ÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ Â˘Ù˘¯ÈṲ̂ÓÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘. ¶ÔÈÔ ‹Ù·Ó ÙÔ ÚËÙfi ÙÔ˘ ™fiψӷ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÂΛÓË Î·È Ò˜ ‚Ú›ÛÎÂÈ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ÙÔ˘ ¡ÂÔÙ¤ÚÔ˘;
158
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 159
∂ÓfiÙËÙ· 17 ¶ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ √ ∞ÈÏÈ·Ófi˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ·fiÛ·ÛÌ· ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÙÔ ¯Ù·fi‰È Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Ù· „¿ÚÈ·, ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘. \∂ÏÏÔ¯áÛÈ ‰b Ôî Ôχԉ˜ ηd ÙÔf˜ å¯ıܘ ÙeÓ ÙÚfiÔÓ ÙÔÜÙÔÓ. ^Àe Ù·Ö˜ ¤ÙڷȘ οıËÓÙ·È, ηd ë·˘ÙÔf˜ ☠ÙcÓ âÎÂ›ÓˆÓ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÔÜÛÈ ¯Úfi·Ó, ηd ÙÔÜÙÔ ÂrÓ·È ‰ÔÎÔÜÛÈÓ, ¬ÂÚ ÔsÓ Î·d ÂʇηÛÈÓ ·î ¤ÙÚ·È. √î ÙÔ›Ó˘Ó å¯ıܘ ÚÔÛÓ¤Ô˘ÛÈÓ ÔîÔÓÂd ÙFÉ ¤ÙÚ÷· ÙÔÖ˜ ÔχÔÛÈÓ, ÔQ ‰b àÊ˘Ï¿ÎÙÔ˘˜ ùÓÙ·˜ ·éÙÔf˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔ˘ÛÈ Ù·Ö˜ âÍ ë·˘ÙáÓ ôÚ΢ÛÈ Ù·Ö˜ ÏÂÎٿӷȘ. ∞åÏÈ·Ófi˜, ¶ÔÈΛÏË ^πÛÙÔÚ›· 1.1
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· âÏÏÔ¯áÛÈ ·Ú·ÌÔÓ‡ԢÓ, ÛÙ‹ÓÔ˘Ó ÂÓ¤‰Ú· Ôî Ôχԉ˜ Ù· ¯Ù·fi‰È· ë·˘ÙÔf˜ ☠ÙcÓ âÎÂ›ÓˆÓ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÔÜÛÈ ¯Úfi·Ó ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È ·›ÚÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ¯ÚÒÌ· ÂÎÂ›ÓˆÓ ÙˆÓ
‚Ú¿¯ˆÓ ηd ÙÔÜÙÔ ÂrÓ·È ‰ÔÎÔÜÛÈÓ Î·È Ê·›ÓÔÓÙ·È fiÙÈ Â›Ó·È ·˘Ùfi (‰ËÏ·‰‹, ‚Ú¿¯ÔÈ) ¬ÂÚ ÂʇηÛÈÓ ÙÔ ÔÔ›Ô Â›Ó·È ·fi ÙË Ê‡ÛË ÙÔ˘˜ ÚÔÛÓ¤Ô˘ÛÈÓ ÙÔÖ˜ ÔχÔÛÈÓ ÏËÛÈ¿˙Ô˘Ó ÎÔÏ˘ÌÒÓÙ·˜ Ù· ¯Ù·fi‰È· ÔîÔÓÂd ÙFÉ ¤ÙÚ÷· Û·Ó Ó· Â›Ó·È ‚Ú¿¯Ô˜ Ù·Ö˜ âÍ ë·˘ÙáÓ ôÚ΢ÛÈ Ù·Ö˜ ÏÂÎٿӷȘ Ì ٷ ‰Èο ÙÔ˘˜ ‰›¯Ù˘·, ‰ËÏ·‰‹ Ù· ÏÔοÌÈ·
¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ √ ·fiÛÙÔÏÔ˜ ¶·‡ÏÔ˜ ΋ڢÍ ÙËÓ ·Á¿Ë ÚÔ˜ ÙÔÓ Û˘Ó¿ÓıÚˆÔ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·˜ fiÙÈ ·˘Ù‹ Â›Ó·È Ë Ù¤ÏÂÈ· ÂÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ ÂÓÙÔÏÒÓ ÙÔ˘ £ÂÔ‡. ªË‰ÂÓd ÌˉbÓ çÊ›ÏÂÙ Âå Ìc Ùe àÁ·ÄÓ àÏÏ‹ÏÔ˘˜Ø ï ÁaÚ àÁ·áÓ ÙeÓ ≤ÙÂÚÔÓ ÓfiÌÔÓ ÂÏ‹ÚˆÎÂØ Ùe ÁaÚ Ôé ÌÔȯ‡ÛÂȘ, Ôé ÊÔÓ‡ÛÂȘ, Ôé ÎϤ„ÂȘ, ÔéÎ âÈı˘Ì‹ÛÂȘ, ηd Âú ÙȘ ëÙ¤Ú· âÓÙÔÏ‹, âÓ ÙÔ‡Ùˇˆ Ùˇá ÏfiÁˇˆ àÓ·ÎÂÊ·Ï·ÈÔÜÙ·È, âÓ Ùˇá àÁ·‹ÛÂȘ ÙeÓ ÏËÛ›ÔÓ ÛÔ˘ ó˜ Û·˘ÙfiÓ. ^∏ àÁ¿Ë Ùˇá ÏËÛ›ÔÓ Î·ÎeÓ ÔéÎ âÚÁ¿˙ÂÙ·ÈØ Ï‹ÚˆÌ· ÔsÓ ÓfiÌÔ˘ ì àÁ¿Ë. \∞fiÛÙÔÏÔ˜ ¶·ÜÏÔ˜, \∂ÈÛÙÔÏc Úe˜ ^ƒˆÌ·›Ô˘˜ 13.8-10
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· Âå Ìc Ùe àÁ·ÄÓ àÏÏ‹ÏÔ˘˜ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ Ó· ·Á·¿ Ô ¤Ó·˜ ÙÔÓ ¿ÏÏÔ ï àÁ·áÓ ÙeÓ ≤ÙÂÚÔÓ ÓfiÌÔÓ ÂϋڈΠ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Á·¿ ÙÔÓ ¿ÏÏÔ ÙËÚ› ÙÔÓ ÓfiÌÔ àÓ·ÎÂÊ·Ï·ÈÔÜÙ·È Û˘ÓÔ„›˙ÂÙ·È Î·ÎeÓ ÔéÎ âÚÁ¿˙ÂÙ·È ‰ÂÓ Î¿ÓÂÈ Î·Îfi ϋڈ̷ ÓfiÌÔ˘ ÂÎÏ‹ÚˆÛË ÙÔ˘ ÓfiÌÔ˘
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ¶ÔȘ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ë Ù¯ÓÈ΋ ÙˆÓ ¯Ù·Ô‰ÈÒÓ, fiˆ˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÚÒÙÔ ·fiÛ·ÛÌ·, Ì ÙËÓ Ù¯ÓÈ΋ ÙÔ˘ ο‚Ô˘Ú· Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜; 2. ¡· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÙ ÎÔÈÓ¿ ÛËÌ›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ÚÔÙÚÔ¤˜ Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÂÈ Ô ª¤Á·˜ µ·Û›ÏÂÈÔ˜ ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜ Î·È Û ·˘Ù¤˜ ÙÔ˘ ·ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ. ∞′ °Àª¡∞™π√À
159
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 160
∂ÓfiÙËÙ· 18 ™ÙÔ˘˜ ̇ıÔ˘˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Á›ÓÂÙ·È ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙȘ ÂÈÙÒÛÂȘ Ô˘ ˘Ê›ÛÙ·Ù·È Î¿ÔÈÔ˜, fiÙ·Ó ÚÔÛ·ı› Ì „¤Ì·Ù· Î·È Ù¯ӿÛÌ·Ù· Ó· ÂÍ··Ù‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜. ¶ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ \∞ÓcÚ ¤Ó˘ ÓÔÛáÓ Î·d ηÎᘠ‰È·Î›ÌÂÓÔ˜ ËûÍ·ÙÔ ÙÔÖ˜ ıÂÔÖ˜ ëηÙfiÌ‚ËÓ ÙÂϤ۷È, Âå ÂÚÈÛÒÛÂÈ·Ó ·éÙfiÓ. √î ‰b àfiÂÈÚ·Ó ·éÙÔÜ ÔÈ‹Û·Ûı·È ‚Ô˘ÏfiÌÂÓÔÈ ®·˝Û·È Ù¿¯ÈÛÙ· ·éÙeÓ ·ÚÂÛ··Û·Ó. ∫àÎÂÖÓÔ˜ âÍ·Ó·ÛÙa˜ âÂȉc àÏËıÈÓáÓ ‚ÔáÓ äfiÚÂÈ, ÛÙ·ٛÓÔ˘˜ ëηÙeÓ Ï¿Û·˜ â› ÙÈÓÔ˜ ‚ˆÌÔÜ Î·Ù¤Î·˘ÛÂÓ ÂåÒÓØ à¤¯ÂÙ ÙcÓ Â鯋Ó, t ‰·›ÌÔÓ˜. √î ‰b ıÂÔd ‚Ô˘ÏfiÌÂÓÔÈ ·éÙeÓ âÓ Ì¤ÚÂÈ àÓÙÈ‚Ô˘ÎÔÏÉÛ·È ùÓ·Ú ·éÙˇá öÂÌ„·Ó, ·Ú·ÈÓÔÜÓÙ˜ âÏıÂÖÓ Âå˜ ÙeÓ ·åÁÈ·ÏfiÓØ âÎÂÖ ÁaÚ ÂñÚ‹ÛÂÈ \∞ÙÙÈÎa˜ ¯ÈÏ›·˜. ∫·d n˜ ÂÚȯ·Úc˜ ÁÂÓfiÌÂÓÔ˜ ‰ÚÔÌ·ÖÔ˜ wÎÂÓ âd ÙcÓ äÈfiÓ·. ò∂Óı· ‰c ÏFËÛÙ·Ö˜ ÂÚÈÂÛgÓ à‹¯ıË Î·d ñ’ ·éÙáÓ ˆÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÂyÚ ‰Ú·¯Ìa˜ ¯ÈÏ›·˜. ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· ¤Ó˘ ÊÙˆ¯fi˜ ÓÔÛáÓ Î·d ηÎᘠ‰È·Î›ÌÂÓÔ˜ Ô˘ ‹Ù·Ó ¿ÚÚˆÛÙÔ˜ Î·È Û ¿Û¯ËÌË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ËûÍ·ÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. Ú. Âû¯ÔÌ·È) ÙÔÖ˜ ıÂÔÖ˜ ˘ÔÛ¯¤ıËΠ/ ¤Ù·Í ÛÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ ëηÙfiÌ‚ËÓ ÙÂÏ¤Û·È Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ı˘Û›· ÂηÙfi ‚Ô‰ÈÒÓ Âå ÂÚÈÛÒÛÂÈ·Ó ·éÙfiÓ ·Ó ÙÔÓ ¤Ûˆ˙·Ó àfiÂÈÚ·Ó ÔÈÔÜÌ·› ÙÈÓÔ˜ ‰ÔÎÈÌ¿˙ˆ οÔÈÔÓ ®·˝Û·È (··Ú. ·ÔÚ. Ú. ®·˝˙ˆ) Ù¿¯ÈÛÙ· ·éÙeÓ ÙÔÓ ¤Î·Ó·Ó Ó· ıÂڷ¢Ù› Ôχ ÁÚ‹ÁÔÚ·, ÙÔÓ ıÂÚ¿·ÚÂÛ··Û·Ó âÍ·Ó·ÛÙ¿˜ (ÌÙ¯. ·ÔÚ. ‚′ Ú. âÍ·Ó›ÛÙ·Ì·È)
Â˘Û·Ó ·Ì¤Ûˆ˜ fiÙ·Ó ÛÙ¿ıËΠÛÙ· fi‰È· ÙÔ˘, fiÙ·Ó ¤ÓȈÛ ηϿ
‚ÔáÓ äfiÚÂÈ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. àÔÚ¤ˆ, àÔÚá) ‰ÂÓ Â›¯Â ‚fi‰È· ÛÙ·ٛÓÔ˘˜ ëηÙeÓ Ï¿Û·˜ ·ÊÔ‡ ¤Ï·Û ÂηÙfi ·fi ˙‡ÌË à¤¯ÂÙ ÙcÓ Â鯋Ó, t ‰·›ÌÔÓ˜ ıÂÔ›, Ï¿‚ÂÙ fi,ÙÈ Û·˜ ¤Ù·Í· âÓ Ì¤ÚÂÈ àÓÙÈ‚Ô˘ÎÔÏÉÛ·È Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ÙÔÓ ÂÍ··Ù‹ÛÔ˘Ó / ÂÚÈ·›ÍÔ˘Ó ùÓ·Ú fiÓÂÈÚÔ ·Ú·ÈÓÔÜÓÙ˜ ·Ú·ÎÈÓÒÓÙ·˜ \∞ÙÙÈÎa˜ ¯ÈÏ›·˜ ¯›ÏȘ ·ÙÙÈΤ˜ ‰Ú·¯Ì¤˜ ηd ¬˜ ÎÈ ·˘Ùfi˜ ‰ÚÔÌ·ÖÔ˜ wÎÂÓ ¤ÊÙ·Û ÙÚ¤¯ÔÓÙ·˜ âd ÙcÓ äÈfiÓ· (äÈÒÓ, äÈfiÓÔ˜) ÛÙËÓ ·ÎÚÔÁÈ·ÏÈ¿ öÓı· ‰‹ ÂΛ ÏÔÈfiÓ ÏFËÛÙ·Ö˜ ÂÚÈÂÛÒÓ ·ÊÔ‡ ¤ÂÛ Û ÏËÛÙ¤˜ ñ’ ·éÙáÓ ˆÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÂyÚ ‰Ú·¯Ìa˜ ¯ÈÏ›·˜ ·˘ÙÔ› ÙÔÓ Ô‡ÏËÛ·Ó Î·È ¤È·Û ¯›ÏȘ ‰Ú·¯Ì¤˜
(·ÓÙ› ¯ÈÏ›ˆÓ ‰Ú·¯ÌÒÓ)
160
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 161
¢Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ò∂ıÔ˜ âÛÙd ÙÔÖ˜ Ï¤Ô˘ÛÈÓ â¿ÁÂÛı·È ·ӷ˜ ªÂÏÈÙ·›Ô˘˜ ηd Èı‹ÎÔ˘˜ Úe˜ ·Ú·Ì˘ı›·Ó ÙÔÜ ÏÔÜ. ∫·d ‰‹ ÙȘ ÏÂÖÓ Ì¤ÏÏˆÓ ›ıËÎÔÓ Û˘Ó·Ó‹ÓÂÁÎÂ. °ÂÓÔÌ¤ÓˆÓ ‰b ·éÙáÓ Î·Ùa Ùe ™Ô‡ÓÈÔÓ (âÛÙd ‰b ÙÔÜÙÔ \∞ıËÓ·›ˆÓ àÎÚˆÙ‹ÚÈÔÓ) Û˘Ó¤‚Ë ¯ÂÈÌáÓ· ÛÊÔ‰ÚeÓ ÁÂÓ¤Ûı·È. ¶ÂÚÈÙڷ›Û˘ ‰b Ùɘ ÓËe˜ ηd ¿ÓÙˆÓ ‰È·ÎÔÏ˘Ì‚ÒÓÙˆÓ Î·d ï ›ıËÎÔ˜ âÓ‹¯ÂÙÔ. ¢ÂÏÊd˜ ‰b ı·ۿÌÂÓÔ˜ ·éÙeÓ Î·d ÔåfiÌÂÓÔ˜ ôÓıÚˆÔÓ ÂrÓ·È ñÂÍÂÏıgÓ ‰ÈÂÎfiÌÈ˙ÂÓ. ^ø˜ ‰b âÁ¤ÓÂÙÔ Î·Ùa ÙeÓ ¶ÂÈÚ·ÈÄ, ÙeÓ ÙáÓ \∞ıËÓ·›ˆÓ ÏÈ̤ӷ, â˘Óı¿ÓÂÙÔ ÙÔÜ Èı‹ÎÔ˘, Âå Ùe Á¤ÓÔ˜ \∞ıËÓ·Öfi˜ âÛÙÈ. ∆ÔÜ ‰b ÂåfiÓÙÔ˜ ηd Ï·ÌÚáÓ Á âÓÙ·Üı· ÙÂÙ˘¯ËÎ¤Ó·È ÁÔÓ¤ˆÓ, âÎ ‰Â˘Ù¤ÚÔ˘ äÚÒÙ· ·éÙfiÓ, Âå â›ÛÙ·Ù·È ÙeÓ ¶ÂÈÚ·ÈÄ. ∫·d n˜ ñÔÏ·‚gÓ ·éÙeÓ ôÓıÚˆÔÓ Ï¤ÁÂÈÓ öÊ·ÛΠηd Ê›ÏÔÓ ·éÙÔÜ ÂrÓ·È Î·d Û˘Ó‹ıË. ∫·d ï ‰ÂÏÊd˜ àÁ·Ó·ÎÙ‹Û·˜ ηÙa Ùɘ ·éÙÔÜ „¢‰ÔÏÔÁ›·˜ ‚·Ù›˙ˆÓ ·éÙeÓ à¤ÓÈÍÂÓ. ª‡ıÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÛÒÔ˘
°ÏˆÛÛÈο Û¯fiÏÈ· öıÔ˜ âÛÙ› Â›Ó·È Û˘Ó‹ıÂÈ· â¿ÁÂÛı·È Ó· ʤÚÓÔ˘Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ ·ӷ˜ ªÂÏÈÙ·›Ô˘˜ Û΢ÏÈ¿ ·fi ÙË ª¿ÏÙ· Úe˜ ·Ú·Ì˘ı›·Ó ÙÔÜ ÏÔÜ ÁÈ· ·Ó·ÎÔ‡ÊÈÛË, ‰È·ÛΤ‰·ÛË ÛÙÔ Ù·Í›‰È ̤ÏÏˆÓ Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÚfiÎÂÈÙÔ Û˘Ó·Ó‹ÓÂÁΠ(ÔÚÈÛÙ. ·ÔÚ. ‚′ Ú. Û˘Ó·Ó·Ê¤Úˆ) ¤ÊÂÚ ̷˙› ÙÔ˘ ÁÂÓÔÌ¤ÓˆÓ ‰b ·éÙáÓ Î·È fiÙ·Ó ·˘ÙÔ› ¤ÊÙ·Û·Ó âÓ‹¯ÂÙÔ (ÔÚÈÛÙ. ·Ú·Ù. Ú. Ó‹¯ÔÌ·È) ÎÔÏ˘ÌÔ‡Û ÔåfiÌÂÓÔ˜ ÂÂȉ‹ ÓfiÌÈ˙ ñÂÍÂÏıgÓ ‰ÈÂÎfiÌÈ˙ÂÓ ÙÔÓ ‹Ú ÛÙËÓ Ï¿ÙË Î·È ÙÔÓ ÌÂÙ¤ÊÂÚ â˘Óı¿ÓÂÙÔ ˙‹ÙËÛ ӷ ÏËÚÔÊÔÚËı›, ÚÒÙËÛ Âå â›ÛÙ·Ù·È ·Ó ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ñÔÏ·‚ÒÓ ÂÂȉ‹ ıÂÒÚËÛ öÊ·ÛΠ¿Ú¯ÈÛ ӷ ϤÂÈ Û˘Ó‹ıË ÛÙÂÓfi˜ Ê›ÏÔ˜ ‚·Ù›˙ˆÓ ·éÙfiÓ ‚˘ı›˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔÓ ÛÙÔ ÓÂÚfi
∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ 1. ªÂ ÔÈÔÓ ÙÚfiÔ ÚÔÛ¿ıËÛÂ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ Ó· ÍÂÁÂÏ¿ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ıÂÔ‡˜ ÛÙÔ ÚÒÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ Î·È Ò˜ ·ÓÙ¤‰Ú·Û·Ó ·˘ÙÔ›; 2. ¶Ò˜ ηٿϷ‚ ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ ‰ÂÏÊ›ÓÈ fiÙÈ Ô ›ıËÎÔ˜ ¤ÏÂÁ „¤Ì·Ù· Î·È Ò˜ ÙÔÓ ÙÈÌÒÚËÛÂ; 3. ¶ÔÈ· ÎÔÈÓ¿ ÛËÌ›· Û˘Ó‰¤Ô˘Ó Ù· ·Ú·¿Óˆ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· Ì ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ù˘ ∂ÓfiÙËÙ·˜;
∞′ °Àª¡∞™π√À
161
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 162
ππ. ∆Ô ÏÂÍÈÏfiÁÈÔ ÙˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ∞ ôÁÚ· (ì) ÙÔ Î˘Ó‹ÁÈ àÁÒÓ (ï) Ô ‰È·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ï/ì à‰ÈÂÚ‡ÓËÙÔ˜, Ùe à‰ÈÂÚ‡ÓËÙÔÓ ·ÓÂÍÂÚ‡ÓËÙÔ˜, Ô˘ ‰‡ÛÎÔÏ· ÂÍÂÚÂ˘Ó¿Ù·È à› ¿ÓÙÔÙÂ, Û˘Ó¯Ҙ àı˘Ì¤ˆ, àı˘Ìá ÛÙÂÓÔ¯ˆÚȤ̷È, ¯¿Óˆ ÙÔ ÎÔ˘Ú¿ÁÈÔ ÌÔ˘ ï/ì à›‰ÈÔ˜, Ùe à›‰ÈÔÓ ·ÓÙÔÙÈÓfi˜, ‰È·Ú΋˜ ï ·åÛ¯Úfi˜, ì ·åÛ¯Ú¿, Ùe ·åÛ¯ÚfiÓ ¿Û¯ËÌÔ˜ ·åÙ¤ˆ, ·åÙá ˙ËÙÒ ·åÙ¤ÔÌ·È, ·åÙÔÜÌ·È ˙ËÙÒ ·åÙÈ¿ÔÌ·È, ·åÙÈáÌ·È Î·ÙËÁÔÚÒ ·åÊÓȉ›ˆ˜ Í·ÊÓÈο àηÈÚ›· (ì) Ë Î·ÎÔÙ˘¯›· àÏÂÎÙÚ˘ÒÓ (ï), ÙÔÜ àÏÂÎÙÚ˘fiÓÔ˜ Ô ÂÙÂÈÓfi˜ êÏ›ÛÎÔÌ·È Î˘ÚȇÔÌ·È, Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÔÌ·È, ·Áȉ‡ÔÌ·È ï àÏÏfiÙÚÈÔ˜, ì àÏÏÔÙÚ›·, Ùe àÏÏfiÙÚÈÔÓ Ô Í¤ÓÔ˜, ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ¿ÏÏÔÓ àÏÊÈÙÔÔÈ›· (ì) Ë ·Ú·Û΢‹ ·ÏʛوÓ, ÎÚÈı¿Ï¢ÚÔ˘ àÌ‚¿Ù˘ (ï) ‹ àÓ·‚¿Ù˘ (ï) Ô ·Ó·‚¿Ù˘ àÓ·ÈÚ¤ÔÌ·È, àÓ·ÈÚÔÜÌ·È Î·Ù·ÛÙڤʈ, ÂÍÔÓÙÒÓˆ àÓ·Ï·Ì‚¿Óˆ ·›ÚÓˆ Ì·˙› ÌÔ˘ àӷ›ıˆ ›ıˆ οÔÈÔÓ ·Ú¿ ÙË ı¤ÏËÛ‹ ÙÔ˘, ·Ú·Û‡Úˆ, ·ÏÏ¿-
˙ˆ ÙË ÁÓÒÌË Î¿ÔÈÔ˘ àÓ·Ê·›ÓÔÌ·È ‰È·Ê·›ÓÔÌ·È, ÚÔ‚¿Ïψ ˆ˜ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· àӷʤڈ ʤÚÓˆ ¿Óˆ àÓ‰Ú¿Ô‰ÔÓ (Ùfi) Ô ‰Ô‡ÏÔ˜ àÓÂÈ̤ӈ˜ ¯·Ï·Ú¿, ¿ÓÂÙ· ôÓ¢ ¯ˆÚ›˜ àÍÈfiÔÌ·È, àÍÈÔÜÌ·È ÎÚ›ÓÔÌ·È ¿ÍÈÔ˜ ÁÈ· οÙÈ àÍÈfiˆ, àÍÈá ¤¯ˆ ÙËÓ ·Í›ˆÛË, ˙ËÙÒ, ··ÈÙÒØ ıˆÚÒ ÛˆÛÙfi / Ú¤ÔÓ à¿Áˆ ÂÈÛÙڤʈ οÙÈ à·ÍÈfiˆ, à·ÍÈá ıˆÚÒ Î¿ÔÈÔÓ / οÙÈ ·Ó¿ÍÈÔ ï ±·˜, ì ±·Û·, Ùe ±·Ó fiÏÔ˜ (·ÓÂÍ·ÈÚ¤Ùˆ˜) यÔÌ·È ·¤¯ˆ àÔ‚¿Ïψ ¯¿Óˆ
162
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 163
àÔ‰ÂÈÏÈ¿ˆ, àÔ‰ÂÈÏÈá ‰ÂÈÏÈ¿˙ˆ àÔ‰¤¯ÔÌ·È ÂȉÔÎÈÌ¿˙ˆ (àÔ)ıÓF‹ÛΈ Âı·›Óˆ àÔηı›ÛÙËÌÈ ‚¿˙ˆ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ àÔÎÙ›ӈ ÛÎÔÙÒÓˆ àfiÏÏ˘ÌÈ ¯¿Óˆ, ηٷÛÙڤʈ àÔχˆ ··ÏÏ¿ÛÛˆ ï/ì ôÔÚÔ˜, Ùe ôÔÚÔÓ ·‰È¿‚·ÙÔ˜ àÔÛÊ¿ÙÙÔÌ·È ‹ àÔÛÊ¿˙ÔÌ·È ÛÊ¿˙ÔÌ·È, ı·Ó·ÙÒÓÔÌ·È ï/ì ôÚ·ÎÙÔ˜, Ùe ôÚ·ÎÙÔÓ ·Ó·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi˜ ±ÙÔÌ·È ·ÁÁ›˙ˆ ôÚ· (Û˘ÌÂÚ. Û‡Ó‰.) ÏÔÈfiÓ, Ú¿ÁÌ·ÙÈ ï àÚÁ˘ÚÔܘ, ì àÚÁ˘ÚÄ, Ùe àÚÁ˘ÚÔÜÓ ·ÛË̤ÓÈÔ˜ àÚÁᘠÌ ‚Ú·‰‡ÙËÙ· ï/ì àÚÚ·Á‹˜, Ùe àÚÚ·Á¤˜ ¿ıÚ·˘ÛÙÔ˜ ï/ì ôÚÚËÓ, Ùe ôÚÚÂÓ ·ÚÛÂÓÈÎfi˜ ôÚ¯ÔÌ·È ·Ú¯›˙ˆ pÛÌ· (Ùfi), ÙÔÜ ôÛÌ·ÙÔ˜ ÙÔ ÙÚ·ÁÔ‡‰È àÙÚÂ̤ˆ, àÙÚÂÌá ̤ӈ ·Î›ÓËÙÔ˜/-Ë ·ûÍÔÌ·È, ·éÍ¿ÓÔÌ·È ·˘Í¿ÓÔÌ·È, ÌÂÁ·ÏÒÓˆ ·éٛη ·Ì¤Ûˆ˜ ·éٛη Ì¿Ï· ·Ì¤Ûˆ˜, ÙËÓ ›‰È· ÛÙÈÁÌ‹ àÊ·Ó›˙ÔÌ·È ÂÍ·Ê·Ó›˙ÔÌ·È ï/ì àÊ¿ÚÌ·ÎÙÔ˜, Ùe àÊ¿ÚÌ·ÎÙÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÂÚȤ¯ÂÈ ‰ËÏËÙ‹ÚÈÔ ï/ì ôÊ·ÙÔ˜, Ùe ôÊ·ÙÔÓ ·Ó›ˆÙÔ˜, ·ÓÒÙÂÚÔ˜ ·fi ÂÚÈÁڷʤ˜ àÊıfiÓˆ˜ ¯ˆÚ›˜ ‰ÈÛÙ·ÁÌfi àÊ›ËÌÈ ·Ê‹Óˆ àÊÈÎÓ¤ÔÌ·È, àÊÈÎÓÔÜÌ·È ÊÙ¿Óˆ
µ ï/ì ‚¿Ó·˘ÛÔ˜, Ùe ‚¿Ó·˘ÛÔÓ Ù·ÂÈÓfi˜ ‚ÏÒÛΈ (·ÔÚ. ‚′′ öÌÔÏÔÓ, ÌÙ¯. ÌÔÏÒÓ) ¤Ú¯ÔÌ·È, ËÁ·›Óˆ ‚ÔÌ‚¤ˆ, ‚ÔÌ‚á ‚Ô˘›˙ˆ ‚Ôܘ (ï), ÙÔÜ ‚Ôfi˜ ÙÔ ‚fi‰È ï ‚Ú·¯‡˜, ì ‚Ú·¯ÂÖ·, Ùe ‚Ú·¯‡ Ô ÎÔÓÙfi˜, Ô ÌÈÎÚfi˜ ∞′ °Àª¡∞™π√À
163
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 164
° Á (ÂÁÎÏÈÙÈÎfi ÌfiÚÈÔ) ‚¤‚·È·, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÁˆÚÁ¤ˆ, ÁˆÚÁá Â›Ì·È ÁˆÚÁfi˜, ηÏÏÈÂÚÁÒ ÙË ÁË Á›(Á)ÓÔÌ·È Á›ÓÔÌ·È ÁÈ(Á)ÓÒÛΈ ÁÓˆÚ›˙ˆ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÙ‹˜ (ï) Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ Ù˘ ÁÚ·Ê‹˜ Î·È Ù˘ ·Ó¿ÁÓˆÛ˘ Á˘ÌÓ¿ÛÈÔÓ (Ùfi) Ë Û¯ÔÏ‹ Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋˜ ï Á˘ÌÓÈÎfi˜, ì Á˘ÌÓÈ΋, Ùe Á˘ÌÓÈÎfiÓ Á˘ÌÓ·ÛÙÈÎfi˜, ·ıÏËÙÈÎfi˜
¢ ï ‰·Û‡˜, ì ‰·ÛÂÖ·, Ùe ‰·Û‡ ˘ÎÓfi˜ ‰¤‰ÔÈη, ‰¤‰È· ÊÔ‚¿Ì·È ‰ÂÖ Ú¤ÂÈ ‰ÂÖÁÌ· (Ùfi) ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ‰¤ÔÌ·È ·Ú·Î·ÏÒ, ¤¯ˆ ·Ó¿ÁÎË ‰‹ (Û˘ÌÂÚ. Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜) ÏÔÈfiÓ, ‚¤‚·È· ‰ÉÌÔ˜ (ï) Ô Ï·fi˜ ‰È·‚Èfiˆ, ‰È·‚Èá ˙ˆ, ÂÚÓÒ ÙË ˙ˆ‹ ÌÔ˘ ‰È·ı¿ÏÔÌ·È ıÂÚÌ·›ÓÔÌ·È, ˙ÂÛÙ·›ÓÔÌ·È ‰È·ÎˆÏ‡ˆ ÂÌÔ‰›˙ˆ ‰È·Ï¤ÁÔÌ·È Û˘˙ËÙÒ ‰È·Ïfiˆ, ‰È·Ïá ÂÎÙ˘Ï›ÛÛˆ, ·ÏÒÓˆ ‰È·ÙÚ¤ÊÔÌ·È Û˘ÓÙËÚÔ‡Ì·È ï/ì ‰È·˘Á‹˜, Ùe ‰È·˘Á¤˜ ηı·Úfi˜ ï/ì ‰È·Ê·Ó‹˜, Ùe ‰È·Ê·Ó¤˜ ÂÌÊ·Ó‹˜ ‰›‰ÔÌ·È Úe˜ Á¿ÌÔ˘ ÎÔÈÓˆÓ›·Ó ‰›‰ÔÌ·È ˆ˜ Û‡˙˘ÁÔ˜ ‰›ÓË (ì) ÙÔ Ú‡̷ ‰Èfi ÁÈ’ ·˘Ùfi ‰ÈÔÈΤˆ, ‰ÈÔÈÎá ‰È·¯ÂÈÚ›˙ÔÌ·È, Ù·ÎÙÔÔÈÒ ‰›˜ (·ÚÈıÌ. ›ÚÚ.) ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ ‰Ô˘ÏfiÔÌ·È, ‰Ô˘ÏÔÜÌ·È ˘Ô‰Ô˘ÏÒÓˆ, ˘Ô‰Ô˘ÏÒÓÔÌ·È ‰ÚÔÌ·ÖÔ˜ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ÙÚ¤¯ÂÈ Ì fiϘ ÙÔ˘ ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, Ô Ù·¯‡˜ ‰Úܘ (ì), Ùɘ ‰Ú˘fi˜ Ë ‚ÂÏ·Óȉȿ ‰‡Ó·Ì·È ÌÔÚÒ, ¤¯ˆ ÙË ‰‡Ó·ÌË ‰‡ÔÌ·È ‚˘ı›˙ÔÌ·È
164
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 165
ï/ì ‰˘Û¿ÏˆÙÔ˜, Ùe ‰˘Û¿ÏˆÙÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ Â›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· È·ÛÙ› ‰˘ÛÎfiψ˜ ‰‡ÛÙÚÔ·, ‰˘Û¿ÚÂÛÙ·
∂ ö·Ú (Ùfi), ÙÔÜ ö·ÚÔ˜ Ë ¿ÓÔÈÍË öÁÁ˘Ô˜ (ï) Ô ÂÁÁ˘ËÙ‹˜ âÁηϤˆ, âÁηÏá ηÙËÁÔÚÒ âÁÎ‡ÌˆÓ (ì), Ùɘ âÁ·ÌÔÓÔ˜ Ë ¤ÁÎ˘Ô˜, Ë ÂÁ΢ÌÔÓÔ‡Û· âÁ¯·Ú¿ÛÛÔÌ·È ¯·Ú¿ÛÛÔÌ·È ¿Óˆ Û οÙÈ Âåο˙ÔÌ·È ·ÚÔÌÔÈ¿˙ÔÌ·È, ÌÔÈ¿˙ˆ Âx˜, Ì›·, ≤Ó ¤Ó·˜, Ì›·, ¤Ó· ÂåÛ‰‡Óˆ Ì·›Óˆ ÂrÙ· ¤ÂÈÙ· âΉ‡ÔÌ·È ‚Á¿˙ˆ, Á‰‡ÓÔÌ·È âÎÌ·Óı¿Óˆ Ì·ı·›Óˆ ηϿ âÍ·Ì·ÚÙ¿Óˆ ÛÊ¿Ïψ, ·‰ÈÎÒ âÎÚ›ÙÔÌ·È Ú›¯ÓÔÌ·È ¤Íˆ, ÂÙÈ¤Ì·È âÎÙ¿‰ËÓ (›ÚÚ.) Û ¤ÎÙ·ÛË âÎÙڤʈ ·Ó·Ùڤʈ, ÌÂÁ·ÏÒÓˆ öÏ·ÊÔ˜ (ï/ì) ÙÔ ÂÏ¿ÊÈ âϤˆ, âÏÂá Ï˘¿Ì·È, ¢ÛÏ·¯Ó›˙ÔÌ·È âϤʷ˜ (ï), ÙÔÜ âϤʷÓÙÔ˜ Ô ÂϤʷÓÙ·˜ âÏÏ›ˆ Â›Ì·È ÂÏÏÈ‹˜, ˘ÛÙÂÚÒ âÌ‚¿Ïψ ‚¿˙ˆ ̤۷ âÌfi˜, âÌ‹, âÌfiÓ (ÎÙËÙ. ·ÓÙˆÓ.) ‰ÈÎfi˜ ÌÔ˘, ‰È΋ ÌÔ˘, ‰ÈÎfi ÌÔ˘ âÌϤÎÔÌ·È ÌϤÎÔÌ·È, ·Ó·Î·Ù‡ÔÌ·È â̛و ¤ÊÙˆ ̤۷ ï/ì âӉ‹˜, Ùe âӉ¤˜ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË, ¤ÏÏÂÈ„Ë öÓı· fiÔ˘ âÓı¿‰Â Â‰Ò âÓÙ·Üı· Â‰Ò âÓÙÚ˘Ê¿ˆ, âÓÙÚ˘Êá ¢¯·ÚÈÛÙȤ̷È, ¯·›ÚÔÌ·È ï/ì âÓÒÈÔ˜, Ùe âÓÒÈÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÌÚÔÛÙ¿ Û οÔÈÔÓ, ·˘Ùfi˜ Ô˘
Â›Ó·È ·ÚÒÓ ï/ì âÍ·›ÛÈÔ˜, Ùe âÍ·›ÛÈÔÓ ¿Ú· Ôχ ηÏfi˜, ‰˘Ó·Ùfi˜ ∞′ °Àª¡∞™π√À
165
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 166
âÍ¿Ùˆ ÍÂÛËÎÒÓˆ, ÂÍÂÁ›ڈ âÍÂÚÁ¿˙ÔÌ·È ÂÚÁ¿˙ÔÌ·È Î·È ·ÔÎÙÒ, ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ˆ âÍ¢ڛÛΈ ‚Ú›ÛΈ â͈ÌȉÔÔÈ›· (ì) Ë Ù¤¯ÓË Ó· ηٷÛ΢¿˙ÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ Â̛͈‰Â˜ (·Ó‰ÚÈο
ÂÓ‰‡Ì·Ù· Ô˘ ¿ÊËÓ·Ó ·Î¿Ï˘ÙÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÒÌÔ˘˜) öÔÈη ÌÔÈ¿˙ˆ, ‰Â›¯Óˆ â·ÓÔÚıfiˆ, â·ÓÔÚıá ·ÓÔÚıÒÓˆ â› (¯ÚÔÓ. ‹ ·ÈÙÈÔÏ. Û‡Ó‰.) fiÙ·Ó, ·ÊÔ‡, ÂÂȉ‹ âÂȉ¿Ó (¯ÚÔÓÈÎÔ¸Ôı. Û‡Ó‰.) fiÙ·Ó, ÌfiÏȘ âÂȉaÓ Ù¿¯ÈÛÙ· ·Ì¤Ûˆ˜ ÌfiÏȘ â¤Ú¯ÔÌ·È ÂÈÙ›ıÂÌ·È âÈ‚Ô˘Ï‡ˆ ۯ‰ȿ˙ˆ οÙÈ Î·Îfi ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ οÔÈÔ˘ âÈÁÈ(Á)ÓÒÛΈ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ˆ âȉ›‰ˆÌÈ ‰›Óˆ, ÚÔԉ‡ˆ âÈı·ÚÚ¤ˆ, âÈı·ÚÚá ¤¯ˆ ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË âÈ̤ÏÂÈ· (ì) Ë ÊÚÔÓÙ›‰· âÈÌÂϤÔÌ·È, âÈÌÂÏÔÜÌ·È ÊÚÔÓÙ›˙ˆ âÈÛËÌ·›Óˆ ‰Â›¯Óˆ ÂȉÔÎÈÌ·Û›· âÈÙ‹‰ÂÈ· (Ù¿) Ù· ·Ó·Áη›· ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ âÈÙ‹‰Â˘Ì· (Ùfi) Ë ·Û¯ÔÏ›· âÈÙˉ‡ˆ ·Û¯ÔÏԇ̷È, ·ÛÎÒ Â¿ÁÁÂÏÌ· ï/ì â›ÙÔÌÔ˜, Ùe â›ÙÔÌÔÓ Û‡ÓÙÔÌÔ˜ âÈÊ·›ÓÔÌ·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÌ·È âfiÌÓ˘Ì·È ÔÚΛ˙ÔÌ·È öÔ˜ (Ùfi), ÙÔÜ öÔ˘˜ Ô ÏfiÁÔ˜ âÚËÌ›· (ì) Ë ÌÔÓ·ÍÈ¿, Ë Âڋ̈ÛË ï öÛ¯·ÙÔ˜, ì âÛ¯¿ÙË, Ùe öÛ¯·ÙÔÓ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜, Ô ÈÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ˜ ≤ÙÂÚÔ˜, ëÙ¤Ú·, ≤ÙÂÚÔÓ (ÂÈÌÂÚ. ·ÓÙˆÓ.) ¿ÏÏÔ˜, ¿ÏÏË, ¿ÏÏÔ (·fi ‰‡Ô) öÙÈ ·ÎfiÌ·, ÂÈϤÔÓ Âs (›ÚÚ.) ηϿ ÂéÏÔÁ¤ÔÌ·È, ÂéÏÔÁÔÜÌ·È Â·ÈÓÔ‡Ì·È ï/ì ÂéÌÂÁ¤ı˘, Ùe Âé̤ÁÂı˜ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÁÂıÔ˜, Ô ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ÂéÌ‹¯·ÓÔÓ (Ùfi) Ë ÂÈÓÔËÙÈÎfiÙËÙ· ï/ì ÂûÓÔ˘˜, Ùe ÂûÓÔ˘Ó Â˘ÓÔ˚Îfi˜, ¢ÌÂÓ‹˜ Âs ¿Û¯ˆ ¢ÂÚÁÂÙԇ̷È
166
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 167
Âs ÔȤˆ/ÔÈá ¢ÂÚÁÂÙÒ Âs Ú¿ÙÙˆ Â˘Ù˘¯Ò ï/ì ÂéÚ‹˜, Ùe ÂéÚ¤˜ ÎÔÌ„fi˜ ÂéÊÚ·›Óˆ ¢¯·ÚÈÛÙÒ
∑ ˙ÂÜÁÔ˜ (Ùfi) ÙÔ ˙¢Á¿ÚÈ ˙ÒˆÓ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û ·ÁÚÔÙÈΤ˜
ÂÚÁ·Û›Â˜
∏ ìÁ¤ÔÌ·È, ìÁÔÜÌ·È ÓÔÌ›˙ˆ, ıˆÚÒ, Â›Ì·È ·Ú¯ËÁfi˜ 쉤ˆ˜ (›ÚÚ.) Ì ¢¯·Ú›ÛÙËÛË ï 쉇˜, ì ì‰ÂÖ·, Ùe 쉇 ¢¯¿ÚÈÛÙÔ˜, ÁÏ˘Îfi˜ ≥Έ ¤¯ˆ ¤ÚıÂÈ, ÊÙ¿Óˆ
£ ı·˘Ì¿˙ˆ ·ÔÚÒ, ı·˘Ì¿˙ˆ ıÂڷ‡ˆ ηÏÏÈÂÚÁÒ (·ÁÚfi), Ï·ÙÚ‡ˆ (ıÂfi), ÊÚÔÓÙ›˙ˆ (¿ÓıÚˆÔ) ı˘Á¿ÙËÚ (ì), Ùɘ ı˘Á·ÙÚfi˜ Ë ÎfiÚË
π ï ú‰ÈÔ˜, ì 剛·, Ùe ú‰ÈÔÓ ·ÙÔÌÈÎfi˜, ÚÔÛˆÈÎfi˜, ‰ÈÎfi˜ ÌÔ˘ / ÛÔ˘ / ÙÔ˘ ¥Ó· (ÙÂÏ. Û‡Ó‰.) ÁÈ· Ó·
∫ ηı¤˙ÔÌ·È Î¿ıÔÌ·È Î·d Á¿Ú Î·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÁÈ·Ù› Ú¿ÁÌ·ÙÈ Î·d Ì‹Ó Î·È ·ÛÊ·ÏÒ˜ η›ÙÔÈ Î·È ‚¤‚·È·, Î·È fï˜ οÏÏÔ˜ (Ùfi) Ë ÔÌÔÚÊÈ¿ ï ηÏfi˜, ì ηϋ, Ùe ηÏfiÓ fiÌÔÚÊÔ˜ ï η̷ÙËÚfi˜, ì η̷ÙËÚ¿, Ùe η̷ÙËÚfiÓ ÎÔ˘Ú·Ṳ̂ÓÔ˜, ÂÍ·ÓÙÏË̤ÓÔ˜ οËÏÔ˜ (ï) Ô ÌÈÎÚÔˆÏËÙ‹˜ ηÚΛÓÔ˜ (ï) Ô Î¿‚Ô˘Ú·˜ ηٷÁÈ(Á)ÓÒÛΈ ηÙËÁÔÚÒ, ηٷÏÔÁ›˙ˆ ∞′ °Àª¡∞™π√À
167
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 168
ηٷη›ÔÌ·È ‹ ηٷοÔÌ·È Î·›ÁÔÌ·È ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈο ηٷ̤ÌÊÔÌ·È Î·ÙËÁÔÚÒ Î·Ù·ÛÙڤʈ ÙeÓ ‚›ÔÓ ÙÂÏÂÈÒÓˆ ÙË ˙ˆ‹ ÌÔ˘ ηٷÛÊ·Ï›˙ÔÌ·È ‰È·ÛÊ·Ï›˙ˆ ηٷ٤ÌÓÔÌ·È ÎÔÌÌ·ÙÈ¿˙ÔÌ·È Î·ÜÌ· (Ùfi), ÙÔÜ Î·‡Ì·ÙÔ˜ Ô Î·‡ÛˆÓ·˜ ÎÂÖÌ·È Â›Ì·È, ‚Ú›ÛÎÔÌ·È, Í·ÏÒÓˆ ηڷ‰ÔΤˆ, ηڷ‰ÔÎá ÂÚÈ̤ӈ Ì ·ÁˆÓ›· ηÙÔÈÎÙ›Úˆ Ï˘¿Ì·È ÎÂڷ̇˜ (ï), ÙÔÜ ÎÂڷ̤ˆ˜ Ô Ù¯ӛÙ˘ ÙÔ˘ ËÏÔ‡ ÎÈı·Ú›˙ˆ ·›˙ˆ ÎÈı¿Ú· ÎÈı·ÚÈÛÙ‹˜ (ï) Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ Ù˘ ÌÔ˘ÛÈ΋˜ Ô˘ Ì¿ı·ÈÓ ÛÙ· ·È‰È¿ Ó· ·›-
˙Ô˘Ó Ï‡Ú· ‹ ·˘Ïfi, Ó· ÙÚ·ÁÔ˘‰Ô‡Ó Î·È Ó· ¯ÔÚÂ‡Ô˘Ó Î›ÓËÛȘ (ì), Ùɘ ÎÈÓ‹Ûˆ˜ Ë ·Ó·Ù·Ú·¯‹, Ë ÂͤÁÂÚÛË ÎÏÉÚÔ˜ (ï) Ë ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ ÎÔÈÏfiÙ˘ (ì), Ùɘ ÎÔÈÏfiÙËÙÔ˜ ÙÔ Î¤Ï˘ÊÔ˜ ÎÔÌ›˙ˆ ʤÚÓˆ ÎÔṲ̂ÔÌ·È, ÎÔÛÌÔÜÌ·È ÛÙÔÏ›˙ÔÌ·È ÎfiÛÌÔ˜ (ï) Ù¿ÍË, ÛÙÔÏ›‰È ÎÔÜÚÔ˜ (ï) Ô ÁÈÔ˜ ÎÚ·Ó›· (ì), ÎÚ·Ó¤· (ì) Î·È ÎÚ¿ÓÂÈ· (ì) Ë ÎÚ·ÓÈ¿, ›‰Ô˜ ‰¤ÓÙÚÔ˘ ÎÚ·Ù¤ˆ, ÎÚ·Ùá ÂÈÎÚ·ÙÒ, ÂÍÔ˘ÛÈ¿˙ˆ ï ÎÚ¿ÙÈÛÙÔ˜, ì ÎÚ·Ù›ÛÙË, Ùe ÎÚ¿ÙÈÛÙÔÓ ¿Ú· Ôχ ‰˘Ó·Ùfi˜ ÎÙ¿ÔÌ·È, ÎÙáÌ·È ·ÔÎÙÒ, η٤¯ˆ ÎÙÉÛȘ (ì), Ùɘ ÎÙ‹Ûˆ˜ Ë ·fiÎÙËÛË ï ·ÎÓÂÈÔ˜, ì ΢ÎÓ›·, Ùe ·ÎÓÂÈÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ Û ·ÎÓÔ ‹ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì ·˘ÙfiÓ Î‡ÏÈÍ (ì), Ùɘ ·ÏÈÎÔ˜ ÙÔ ÔÙ‹ÚÈ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡ ΢ÓËÁ¤Ù˘ (ï) Ô Î˘ÓËÁfi˜ ·ˆÓ (ï/ì), ÙÔÜ Î˘Ófi˜ Ô Û·ÏÔ˜ ÎÒÓˆ„ (ï), ÙÔÜ ÎÒÓˆÔ˜ ÙÔ ÎÔ˘ÓÔ‡È
§ Ï¿ıÚ÷· (›ÚÚ.) ÎÚ˘Ê¿ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ¤ˆ, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁá ÚÔÛʤڈ ‰ËÌfiÛÈ· ˘ËÚÂÛ›· Ì ‰Èο ÌÔ˘ ¯Ú‹Ì·Ù·
168
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 169
ÏÈıÔÍfiÔ˜ (ï) Ô Ù¯ӛÙ˘ Ù˘ ¤ÙÚ·˜, Ô Ì·ÚÌ·Ú¿˜ ÏÔÁ›˙ÔÌ·È ˘ÔÏÔÁ›˙ˆ, ÛΤÊÙÔÌ·È
ª Ì¿Ï· (›ÚÚ.) Ôχ ï Ì·Ïı·Îfi˜, ì Ì·Ïı·Î‹, Ùe Ì·Ïı·ÎfiÓ Ì·Ï·Îfi˜, ‰ÂÈÏfi˜ ÌÄÏÏÔÓ (›ÚÚ.) ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì·Ó›· (ì) Ë ·Ú·ÊÚÔÛ‡ÓË ÌÂÁ·ÏÔÚ¤ÂÈ· (ì) ÙÔ ÌÂÁ·ÏÂ›Ô ï/ì ÌÂÁ·Ïfi„˘¯Ô˜, Ùe ÌÂÁ·Ïfi„˘¯ÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ıˆÚ› ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ¿ÍÈÔ ÁÈ· ÛÔ˘‰·›Â˜
Ú¿ÍÂȘ, Ô ÁÂÓÓ·›Ô˜ ÌÂÈڷΛÛÎÔ˜ (ï) ÙÔ ·ÏÈηڿÎÈ ï ̤Ϸ˜, ì ̤ϷÈÓ·, Ùe Ì¤Ï·Ó Ì·‡ÚÔ˜ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ (ì) Ë ·ÏÏ·Á‹, Ë Î·Ù¿ÙˆÛË ÌÈÌÓF‹ÛÎÔÌ·È ı˘Ì¿Ì·È Ì˘ı‡ÔÌ·È Ï¤ÁÔÌ·È, ΢ÎÏÔÊÔÚÒ ˆ˜ ̇ıÔ˜ Ì˘ÚÈ¿˜ (ì), Ùɘ Ì˘ÚÈ¿‰Ô˜ Û‡ÓÔÏÔ 10.000
¡ ӷܘ (ì), Ùɘ ÓÂÒ˜ ÙÔ ÏÔ›Ô Ó·‡ÎÏËÚÔ˜ (ï) Ô È‰ÈÔÎÙ‹Ù˘ ÏÔ›Ô˘, Ô Ó·˘ÙÈÎfi˜, Ô ı·Ï·ÛÛÈÓfi˜ ÓÔ˘ıÂÛ›· (ì) Ë Û˘Ì‚Ô˘Ï‹
• ͢ÁοÌÓˆ ‹ Û˘ÁοÌÓˆ ˘Ôʤڈ, ÎÔ˘Ú¿˙ÔÌ·È Ì·˙› Ì οÔÈÔÓ Í˘Ï‡ÔÌ·È Îfi‚ˆ ͇Ϸ
√ 片ÚÔÌ·È ıÚËÓÒ Ôr‰· ÁÓˆÚ›˙ˆ ÔåΤÙ˘ (ï) Ô ÔÈÎÈ·Îfi˜ ‰Ô‡ÏÔ˜ ÔåÎÂÈfiˆ, ÔåÎÂÈá ÂÍÔÈÎÂÈÒÓˆ ÔåÎÙ›Úˆ Ï˘¿Ì·È, ¢ÛÏ·¯Ó›˙ÔÌ·È ÔúÔÌ·È / ÔrÌ·È ÓÔÌ›˙ˆ ÔxÔÓ fiˆ˜, .¯. ∞′ °Àª¡∞™π√À
169
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 170
ÔxÔ˜, Ô¥·, ÔxÔÓ (·Ó·Ê. ·ÓÙˆÓ.) Ù¤ÙÔÈÔ˜ Ô˘ ïÚ¿ˆ, ïÚá ‚Ï¤ˆ ïÚÌ¿ÔÌ·È, ïÚÌáÌ·È ÍÂÎÈÓÒ ïÚÌ¿ˆ, ïÚÌá ÙÚ¤¯ˆ ÔÚÌËÙÈο çÚ‡ÙÙˆ Ûο‚ˆ ¬˜, ≥, ¬ (·Ó·Ê. ·ÓÙˆÓ.) Ô ÔÔ›Ô˜ ¬ÛÔÛÂÚ, ¬ÛËÂÚ, ¬ÛÔÓÂÚ (·Ó·Ê. ·ÓÙˆÓ.) fiÛÔ˜ ‚¤‚·È·, fiÛÔ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ¬ÛÙȘ, ≥ÙȘ, ¬,ÙÈ (·Ó·Ê. ·ÓÙˆÓ.) fiÔÈÔ˜ ùÛÙÚ·ÎÔÓ (Ùfi) ÙÔ ÂÚ›‚ÏËÌ· ùÛÙÚÂÔÓ (Ùfi) ÙÔ ÛÙÚ›‰È Ô≈Ùˆ(˜) (›ÚÚ.) ¤ÙÛÈ, ÙfiÛÔ ç„È·›Ù·Ù· (›ÚÚ.) ¿Ú· Ôχ ·ÚÁ¿
¶ ï/ì ¿Á¯ÚËÛÙÔ˜, Ùe ¿Á¯ÚËÛÙÔÓ ¯Ú‹ÛÈÌÔ˜ Û fiÏ· ·È‰ÔÙÚ›‚˘ (ï) Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ Ù˘ Á˘ÌÓ·ÛÙÈ΋˜ ·›ˆ ¯Ù˘Ò ·Ï·›ÛÙÚ· (ì) Ë Û¯ÔÏ‹ ¿Ï˘ ï/ì ¿ÌÊÔÚÔ˜, Ùe ¿ÌÊÔÚÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Ú¿ÁÂÈ Î¿ı ÏÔÁ‹˜ ηÚÔ‡˜, Ô Ôχ ‡ÊÔÚÔ˜ ¿Ó˘ (›ÚÚ.) Ôχ ·Ú·Á›(Á)ÓÔÌ·È ÊÙ¿Óˆ ÎÔÓÙ¿ ï/ì ·Ú·ÌfiÓÈÌÔ˜, Ùe ·Ú·ÌfiÓÈÌÔÓ ‰È·Ú΋˜, ÛÙ·ıÂÚfi˜, ÈÛÙfi˜ ·Ú¤Ú¯ÔÌ·È ÂÚÓ¿ˆ, ÊÙ¿Óˆ ÂÈÚ¿ÔÌ·È, ÂÈÚáÌ·È ÚÔÛ·ıÒ ¤ÏÂ΢˜ (ï), ÙÔÜ ÂϤΈ˜ ÙÔ ÙÛÂÎÔ‡ÚÈ ¤Ìˆ ÛÙ¤ÏÓˆ ÂÓ›· (ì) Ë ÊÙÒ¯ÂÈ· ÂÚÈÔÚ¿ˆ, ÂÚÈÔÚá ·Ê‹Óˆ, ·‰È·ÊÔÚÒ ÂÚȤÙÔÌ·È ÂÙÒ Á‡Úˆ ·fi οÙÈ ÂÚÈÙ‡ÛÛÔÌ·È ÂÚÈÎÏ›ˆ ÂÚÈÙ˘Á¯¿Óˆ Û˘Ó·ÓÙÒ ÔȤˆ, ÔÈá οӈ ÔÏÏ¿ÎȘ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÏÏ·¯ÔÜ Û ÔÏÏ¿ ̤ÚË ÔÓËÚ›· (ì) Ë Î·Î‹ ηٿÛÙ·ÛË
170
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 171
ÔÚ›˙ÔÌ·È ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ˆ, ·ÔÎÙÒ ÔÚÈÛÙÈÎfiÓ (Ùfi) ÂÊ¢ÚÂÙÈÎfiÙËÙ· ï ÚÄÔ˜, ì Ú·ÂÖ·, Ùe ÚÄÔÓ ‹ÈÔ˜ ÚÔ·ÁÔÚ‡ˆ Ϥˆ ÂÎ ÙˆÓ ÚÔÙ¤ÚˆÓ, ÚÔÂȉÔÔÈÒ ÚÔ˝ÛÙ·Ì·È ÛÙ¤ÎÔÌ·È ÌÚÔÛÙ¿ ˆ˜ ·Ú¯ËÁfi˜ / ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÚÔηϤˆ, ÚÔηÏá ÚÔÛηÏÒ ÚÔÎËÚ‡ÛÛˆ ‰È·ÎËÚ‡ÛÛˆ ‰ËÌfiÛÈ· ÚfiÔȉ· ÁÓˆÚ›˙ˆ ÂÎ ÙˆÓ ÚÔÙ¤ÚˆÓ ÚÔ¤ÙÂÈ· (ì) Ë ÂÈÔÏ·ÈfiÙËÙ· ÚÔÛ·ÁÔÚ‡ÔÌ·È ÔÓÔÌ¿˙ÔÌ·È, ·ÔηÏÔ‡Ì·È ÚÔÛ·ÚÌfiÙÙÔÌ·È Û˘Ó·ÚÌfi˙ÔÌ·È, ÂÊ·ÚÌfi˙ˆ ÚÔÛ‰¤ÔÌ·È ¯ÚÂÈ¿˙ÔÌ·È ÚfiÛıÂÓ (›ÚÚ.) ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜, ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÚÔÛ¤¯ˆ ÛÙڤʈ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ ÌÔ˘ ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÔÌ·È ·›ÚÓˆ Î·È Î¿ÔÈÔÓ ¿ÏÏÔ ÚfiÛÔ‰Ô˜ (ì) ÙÔ ¤ÛÔ‰Ô ï ÚfiÙÂÚÔ˜, ì ÚÔÙ¤Ú·, Ùe ÚfiÙÂÚÔÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˜, ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ˜ Úˇˆ·›Ù·Ù· ¿Ú· Ôχ ÓˆÚ›˜ ï ÙÂÚfiÂȘ, ì ÙÂÚfiÂÛÛ·, Ùe ÙÂÚfiÂÓ ÊÙÂÚˆÙfi˜ ˘Óı¿ÓÔÌ·È ÚˆÙÒ, ˙ËÙÒ Ó· Ì¿ıˆ
ƒ ®Ô‹ (ì) ÙÔ Á‡ÚÈÛÌ·
™ ÛÉÌ· (Ùfi), ÙÔÜ Û‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ ÛËÌ¿‰È ÛËÌÂÖÔÓ (Ùfi) ÙÔ ÛËÌ¿‰È ÛΤÏÔ˜ (Ùfi), ÙÔÜ ÛΤÏÔ˘˜ ÙÔ fi‰È ÛÎÔ¤ˆ, ÛÎÔá ‹ ÛÎÔ¤ÔÌ·È, ÛÎÔÔÜÌ·È ÂÍÂÙ¿˙ˆ, ÂÚ¢ÓÒ Û΢ÙÔÙfiÌÔ˜ (ï) Ô ÙÛ·ÁοÚ˘, Ô ‚˘ÚÛÔ‰¤„˘ ÛÔ˘‰¿˙ˆ ·Û¯ÔÏÔ‡Ì·È ÛÔ‚·Ú¿ Ì οÙÈ ÛÙfiÌ· (Ùfi), ÙÔÜ ÛÙfiÌ·ÙÔ˜ ÙÔ ÛÙfiÌÈÔ, Ô ÎfiÏÔ˜ Û˘ÁÎÈÓ‰˘Ó‡ˆ ÎÈÓ‰˘Ó‡ˆ Ì·˙› Ì οÔÈÔÓ Û˘ÁÎÏ›ˆ ÏËÛÈ¿˙ˆ Û˘˙‡ÁÓ˘Ì·È ÂÓÒÓÔÌ·È, ·ÓÙÚ‡ÔÌ·È / Ó˘ÌʇÔÌ·È ∞′ °Àª¡∞™π√À
171
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 172
Û˘Ì‚ÔËı¤ˆ, Û˘Ì‚ÔËıá ‚ÔËıÒ Î¿ÔÈÔÓ Ì·˙› Ì ¿ÏÏÔÓ Û‡ÌÙ˘ÍȘ (ì), Ùɘ Û˘Ìه͈˜ ÙÔ ÎÏ›ÛÈÌÔ Û˘Ó·ıÚÔ›˙ÔÌ·È Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÌ·È Û˘ÓÂÈÛ¯‡ˆ ÂÓÈÛ¯‡ˆ οÔÈÔÓ ‚ÔËıÒÓÙ·˜ ÙÔÓ Û˘Ó›ÛÙ·Ì·È Û˘Ó·ÔÙÂÏԇ̷È, Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡Ì·È Û˘ÓÙÚ¤¯ˆ ÙÚ¤¯ˆ Ì·˙› Ì οÔÈÔÓ, Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÌ·È ÛÊ¿ÏÏÔÌ·È ·ÔÙ˘Á¯¿Óˆ, ηٷÛÙÚ¤ÊÔÌ·È
∆ Ù (Û˘ÌÏ. Û‡Ó‰.) Î·È Ù¤ÎÙˆÓ (ï), ÙÔÜ Ù¤ÎÙÔÓÔ˜ Ô Ì·Ú·ÁÎfi˜, Ô ÔÈÎÔ‰fiÌÔ˜ Ù¤ÏÔ˜ (›ÚÚ.) ÙÂÏÈο ï ÙÂÚÓfi˜, ì ÙÂÚÓ‹, Ùe ÙÂÚÓfiÓ Â˘¯¿ÚÈÛÙÔ˜, ‰È·ÛΉ·ÛÙÈÎfi˜ Ù›ÎÙˆ ÁÂÓÓÒ Ùd˜, Ùd˜, Ùd (·fiÚ. ·ÓÙˆÓ.) οÔÈÔ˜ Ù›˜, Ù›˜, Ù› (ÂÚˆÙ. ·ÓÙˆÓ.) ÔÈÔ˜ ÙÔÈÔÜÙÔ˜, ÙÔÈ·‡ÙË, ÙÔÈÔÜÙÔÓ (‰ÂÈÎÙ. ·ÓÙˆÓ.) Ù¤ÙÔÈÔ˜ ÙÚ·Áˇˆ‰¤ÔÌ·È, ÙÚ·Áˇˆ‰ÔÜÌ·È Á›ÓÔÌ·È ˘fiıÂÛË ÙÚ·Áˆ‰›·˜ ÙÚfi·ÈÔÓ (Ùfi) ÙÔ ÌÓËÌÂ›Ô Ó›Î˘ ÙÚfiÔ˜ (ï) Ë Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÚÔÊfi˜ (ì) Ë ·Ú·Ì¿Ó·, Ë ‰Ô‡ÏË Ô˘ ÌÂÚÈÌÓÔ‡Û ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔ-
Ê‹ ÙÔ˘ Ó˛Ԣ Ù˘Ú·ÓÓ¤ˆ, Ù˘Ú·ÓÓá ·ÛÎÒ ÂÍÔ˘Û›·
À ñϷ΋ (ì) ÙÔ Á¿‚ÁÈÛÌ· ≈ÏË (ì) ÙÔ ‰¿ÛÔ˜ ï/ì ñ¿ÚÁ˘ÚÔ˜, Ùe ñ¿ÚÁ˘ÚÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÎÔÈÙ¿ÛÌ·Ù· ·ÚÁ‡ÚÔ˘ ñÂÚ‚¿Ïψ ÍÂÂÚÓÒ ñÈÛ¯Ó¤ÔÌ·È, ñÈÛ¯ÓÔÜÌ·È ˘fiÛ¯ÔÌ·È ï ñÔ‚ÔÏÈÌ·ÖÔ˜, ì ñÔ‚ÔÏÈÌ·›·, Ùe ñÔ‚ÔÏÈÌ·ÖÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·›ÚÓÂÈ ÙË ı¤ÛË Î¿ÔÈÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ñÛÙÂÚ·›÷· (ÙFÉ) ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ì¤Ú·
º Ê·›Óˆ Ê·ÓÂÚÒÓˆ
172
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 173
Ê¿ÚÌ·ÎÔÓ (Ùfi) ÙÔ ‰ËÏËÙ‹ÚÈÔ Ê¿ÛΈ Ϥˆ, ˘ÔÛÙËÚ›˙ˆ ÊËÌ› Ϥˆ, ˘ÔÛÙËÚ›˙ˆ ï/ì ÊÈÏfiÙÈÌÔ˜, Ùe ÊÈÏfiÙÈÌÔÓ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ·Á·¿ÂÈ Î·È ÂȉÈÒÎÂÈ ÙȘ ÙÈ̤˜, Ô ÊÈÏfi‰ÔÍÔ˜ ÊÔÈÙ¿ˆ, ÊÔÈÙá Û˘¯Ó¿˙ˆ Ê˘Ï¿ÙÙˆ ‰È·Ê˘Ï¿ÙÙˆ, ÙËÚÒ Ê‡ÛȘ (ì), Ùɘ ʇÛˆ˜ Ë Ê‡ÛË, Ë ÌÔÚÊ‹ ʇÔÌ·È Â›Ì·È ·fi ÙË Ê‡ÛË ÌÔ˘, ÁÂÓÓȤ̷È
à ¯ÂÏȉÒÓ (ì), Ùɘ ¯ÂÏȉfiÓÔ˜ ÙÔ ¯ÂÏȉfiÓÈ ¯ËÏ‹ (ì) Ë ‰·Áοӷ ¯Ï·Ì˘‰Ô˘ÚÁ›· (ì) Ë Ù¤¯ÓË Ù˘ ηٷÛ΢‹˜ ¯Ï·Ì‡‰ˆÓ ¯Ú‹ (·ÚfiÛ. Ú.) Ú¤ÂÈ, Â›Ó·È ÌÔÈÚ·›Ô / ÁÚ·ÊÙfi ï ¯ÚËÛÙfi˜, ì ¯ÚËÛÙ‹, Ùe ¯ÚËÛÙfiÓ ÂÓ¿ÚÂÙÔ˜, ηÏfi˜
æ „¤Áˆ ηÙËÁÔÚÒ, ηٷÎÚ›Óˆ „‡‰ÔÌ·È Ï¤ˆ „¤Ì·Ù·, ÍÂÁÂÏÒ „ËÊ›˜ (ì), Ùɘ „ËÊÖ‰Ô˜ ÙÔ ÂÙÚ·‰¿ÎÈ
ø è·Ù˘ (ì), Ùɘ è·ÙËÙÔ˜ Ë Ù·¯‡ÙËÙ· èÓ¤ÔÌ·È, èÓÔÜÌ·È (ÂÍ)·ÁÔÚ¿˙ˆ œÚ· (ì) Ë ÂÔ¯‹ ó˜ (Âȉ. Û‡Ó‰.) fiÙÈ œÛÂÚ fiˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜
∞′ °Àª¡∞™π√À
173
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 174
πππ. ∞Ú¯ÈÎÔ› ¯ÚfiÓÔÈ ÚËÌ¿ÙˆÓ 1.
¤Ìˆ
¤ÌÔÌ·È
ìÙfiÌËÓ
öÂÌÔÓ
âÂÌfiÌËÓ
±„ˆ
±„ÔÌ·È
¤Ì„ˆ
¤Ì„ÔÌ·È, ÂÌÊı‹ÛÔÌ·È
w„·
ì„¿ÌËÓ, ≥ÊıËÓ
öÂÌ„·
âÂÌ„¿ÌËÓ, â¤ÌÊıËÓ
—
wÌÌ·È*
¤ÔÌÊ·
¤ÂÌÌ·È*
—
≥ÌÌËÓ*
âÂfiÌÊÂÈÓ
â¤ÌÌËÓ*
±Ùˆ
±ÙÔÌ·È*
wÙÔÓ
5.
* ¶∞ƒ∞∫. / À¶∂ƒ™. ¯ÂÈÏÈÎÔÏ‹ÎÙˆÓ, ‚Ï. Á¤ÁÚ·ÌÌ·È 2.
ôÚ¯ˆ
ôÚ¯ÔÌ·È
qÚ¯ÔÓ
* ¶∞ƒ∞∫. / À¶∂ƒ™. ¯ÂÈÏÈÎÔÏ‹ÎÙˆÓ, ‚Ï. Á¤ÁÚ·ÌÌ·È ®›Ùˆ
®›ÙÔÌ·È
äÚ¯fiÌËÓ
öÚÚÈÙÔÓ
âÚÚÈÙfiÌËÓ
ôÚ͈
ôÚÍÔÌ·È, àÚ¯ı‹ÛÔÌ·È
®›„ˆ
®ÈÊı‹ÛÔÌ·È
qÚÍ·
äÚÍ¿ÌËÓ, õÚ¯ıËÓ
öÚÚÈ„·
âÚÚ›ÊıËÓ, âÚÚ›ÊËÓ
[qÚ¯·]
qÚÁÌ·È*
öÚÚÈÊ·
öÚÚÈÌÌ·È*
[õÚ¯ÂÈÓ]
õÚÁÌËÓ*
âÚÚ›ÊÂÈÓ
âÚÚ›ÌÌËÓ*
6.
* ¶∞ƒ∞∫. / À¶∂ƒ™. Ô˘Ú·ÓÈÎÔÏ‹ÎÙˆÓ, ‚Ï. ¤Ú·ÁÌ·È 3.
‰È·Ï¤ÁÔÌ·È
Ê˘Ï¿ÙÙˆ
Ê˘Ï¿ÙÙÔÌ·È
‰ÈÂÏÂÁfiÌËÓ
âʇϷÙÙÔÓ
âÊ˘Ï·ÙÙfiÌËÓ
‰È·Ï¤ÍÔÌ·È, ‰È·Ï¯ı‹ÛÔÌ·È
Ê˘Ï¿Íˆ
Ê˘Ï¿ÍÔÌ·È
‰ÈÂϤ¯ıËÓ
âʇϷͷ
âÊ˘Ï·Í¿ÌËÓ, âÊ˘Ï¿¯ıËÓ
‰È›ÏÂÁÌ·È*
ÂʇϷ¯·
ÂʇϷÁÌ·È*
‰ÈÂÈϤÁÌËÓ*
âÂÊ˘Ï¿¯ÂÈÓ
âÂÊ˘Ï¿ÁÌËÓ*
7.
* ¶∞ƒ∞∫. / À¶∂ƒ™. Ô˘Ú·ÓÈÎÔÏ‹ÎÙˆÓ, ‚Ï. ¤Ú·ÁÌ·È 4.
* ¶∞ƒ∞∫. / À¶∂ƒ™. ¯ÂÈÏÈÎÔÏ‹ÎÙˆÓ, ‚Ï. Á¤ÁÚ·ÌÌ·È
âÚÁ¿˙ÔÌ·È
* ¶∞ƒ∞∫. / À¶∂ƒ™. Ô˘Ú·ÓÈÎÔÏ‹ÎÙˆÓ, ‚Ï. ¤Ú·ÁÌ·È „‡‰ˆ
„‡‰ÔÌ·È
Âå(ä)ÚÁ·˙fiÌËÓ
ö„¢‰ÔÓ
â„¢‰fiÌËÓ
âÚÁ¿ÛÔÌ·È, âÚÁ·Ûı‹ÛÔÌ·È
„‡ۈ, „¢Ûá
„‡ÛÔÌ·È, „¢Ûı‹ÛÔÌ·È
Âå(ä)ÚÁ·Û¿ÌËÓ, Âå(ä)ÚÁ¿ÛıËÓ
ö„Â˘Û·
â„Â˘Û¿ÌËÓ, ℇÛıËÓ
ÂúÚÁ·ÛÌ·È*
—-
ö„¢ÛÌ·È*
ÂåÚÁ¿ÛÌËÓ*
—-
ℇÛÌËÓ*
8.
* ¶∞ƒ∞∫. / À¶∂ƒ™. Ô‰ÔÓÙÈÎÔÏ‹ÎÙˆÓ, ‚Ï. ¤ÂÈÛÌ·È
* ¶∞ƒ∞∫. / À¶∂ƒ™. Ô‰ÔÓÙÈÎÔÏ‹ÎÙˆÓ, ‚Ï. ¤ÂÈÛÌ·È
174
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 175
IV. ™˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎÔ› ›Ó·Î˜ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓˆÓ °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ ∞. √È ÊıfiÁÁÔÈ Î·È Ù· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· 1. ºˆÓ‹ÂÓÙ· ª·ÎÚ¿ Ë, ˆ
µÚ·¯¤· Â, Ô
¢›¯ÚÔÓ· ·, È, ˘
2. ™‡Ìʈӷ ¿ÊˆÓ·
Ô˘Ú·ÓÈο ¯ÂÈÏÈο Î Á ¯
‚ Ê
Ô‰ÔÓÙÈο
˘ÁÚ¿
Ù ‰ ı
Ï, Ú
¤ÓÚÈÓ·
‰ÈÏ¿ ˙, Í, „ Û˘ÚÈÛÙÈÎfi
Ì, Ó
Û (-˜)
3. ¢›ÊıÔÁÁÔÈ Î‡ÚȘ ·È, ÂÈ, ÔÈ, ˘È ·˘, ¢, ˢ, Ô˘
ηٷ¯ÚËÛÙÈΤ˜ ÷·, FË, ˇˆ
µ. ∆· ̤ÚË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘
ÙˆÙÈο
„ÈÏ¿ ̤۷ ‰·Û¤·
Ë̛ʈӷ
1. ¢È·›ÚÂÛË ÙˆÓ ÌÂÚÒÓ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ ÎÏÈÙ¿ ¿ÎÏÈÙ· ¿ÚıÚÔ ÚfiıÂÛË fiÓÔÌ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ›ÚÚËÌ· fiÓÔÌ· ›ıÂÙÔ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ·ÓÙˆÓ˘Ì›· ÂÈÊÒÓËÌ· ÌÂÙÔ¯‹ Ú‹Ì·
}
∞′ °Àª¡∞™π√À
175
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 176
2. ¶·ÚÂfiÌÂÓ· ÙˆÓ ÙˆÙÈÎÒÓ ÙÒÛÂȘ ÔÚı¤˜ ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋ ÎÏËÙÈ΋
·ÚÈıÌÔ› ÂÓÈÎfi˜ ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ‰˘˚Îfi˜
Ï¿ÁȘ ÁÂÓÈ΋ ‰ÔÙÈ΋ ·ÈÙÈ·ÙÈ΋
Á¤ÓË ·ÚÛÂÓÈÎfi ıËÏ˘Îfi Ô˘‰¤ÙÂÚÔ
ÎÏ›ÛÂȘ ÚÒÙË ‰Â‡ÙÂÚË
3. ¶·ÚÂfiÌÂÓ· ÙÔ˘ Ú‹Ì·ÙÔ˜ ÚfiÛˆ· ·′ ‚′ Á′
·ÚÈıÌÔ› ÂÓÈÎfi˜ ÏËı˘ÓÙÈÎfi˜ ‰˘˚Îfi˜
ÂÁÎÏ›ÛÂȘ ÔÚÈÛÙÈ΋ ˘ÔÙ·ÎÙÈ΋ ¢ÎÙÈ΋ ÚÔÛÙ·ÎÙÈ΋
ÔÓÔÌ·ÙÈÎÔ› Ù‡ÔÈ ¯ÚfiÓÔÈ ··Ú¤ÌÊ·ÙÔ ÂÓÂÛÙÒÙ·˜ ÌÂÙÔ¯‹ ·Ú·Ù·ÙÈÎfi˜ ̤ÏÏÔÓÙ·˜ ·fiÚÈÛÙÔ˜ ·Ú·Î›ÌÂÓÔ˜ ˘ÂÚÛ˘ÓÙ¤ÏÈÎÔ˜ Û˘ÓÙ. ̤ÏÏÔÓÙ·˜
‰È·ı¤ÛÂȘ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ̤ÛË ·ıËÙÈ΋ Ô˘‰¤ÙÂÚË
ʈӤ˜ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ̤ÛË
°. ∆· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο 1. √È ÎÏ›ÛÂȘ ∞′′ ÎÏ›ÛË
·ÚÛÂÓÈο
ıËÏ˘Î¿
-˘ ï ïÏ›Ù˘ ÙÔÜ ïÏ›ÙÔ˘ -·˜ ï Ó·ӛ·˜ ÙÔÜ Ó·ӛԢ
µ′′ ÎÏ›ÛË
·ÚÛÂÓÈο -Ô˜ ï ÓfiÌÔ˜ ÙÔÜ ÓfiÌÔ˘
°′′ ÎÏ›ÛË
ıËÏ˘Î¿ Ô˘‰¤ÙÂÚ· -Ô˜ -ÔÓ ì ÓÉÛÔ˜ Ùe ‰áÚÔÓ Ùɘ Ó‹ÛÔ˘ ÙÔÜ ‰ÒÚÔ˘
-Ë ì ÙÈÌ‹ Ùɘ ÙÈÌɘ
·ÚÛÂÓÈο ıËÏ˘Î¿ Ô˘‰¤ÙÂÚ· ÁÂÓ. ÂÓ. -Ô˜ ÁÂÓ. ÂÓ. -Ô˜ ÁÂÓ. ÂÓ. -Ô˜ ‹ -ˆ˜ ‹ -ˆ˜ ‹ -ˆ˜ ï å¯ı‡˜ ì fiÏȘ Ùe ÎÙÉÌ· ÙÔÜ å¯ı‡Ô˜ Ùɘ fiψ˜ ÙÔÜ ÎÙ‹Ì·ÙÔ˜
-· ì ¯ÒÚ·, Ùɘ ¯ÒÚ·˜ ì ı¿Ï·ÙÙ·, Ùɘ ı·Ï¿ÙÙ˘
176
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
∞′ °Àª¡∞™π√À
177
∂¶πª∂∆ƒ√
* ™ÙËÓ ∞′ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·È fiÛ· Â›Ó·È ÛËÌÂȈ̤ӷ Ì ÌÏ ¯ÚÒÌ·.
ÌÔÓfiıÂÌ· ÎÙÉÌ·, ÎÙ‹Ì·ÙÔ˜
·Î·Ù¿ÏËÎÙ·
˘ÁÚfiÏËÎÙ· ·Î·Ù¿ÏËÎÙ·
ÌÔÓfiıÂÌ· ÎÏËÙ‹Ú, ÎÏËÙÉÚÔ˜
‰ÈÏfiıÂÌ· ÔÈÌ‹Ó, ÔÈ̤ÓÔ˜
ÌÔÓfiıÂÌ· ≠∂ÏÏËÓ, ≠∂ÏÏËÓÔ˜
‰ÈÏfiıÂÌ· Á¤ÚˆÓ, Á¤ÚÔÓÙÔ˜
·Î·Ù¿ÏËÎÙ·
Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ·
ηٷÏËÎÙÈο ÌÔÓfiıÂÌ· Á›Á·˜, Á›Á·ÓÙÔ˜
¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ· ηٷÏËÎÙÈο ÌÔÓfiıÂÌ· ò∞Ú·„, ò∞Ú·‚Ô˜
ηٷÏËÎÙÈο ÌÔÓfiıÂÌ· àÎÙ›˜, àÎÙÖÓÔ˜
ÂÓÚÈÓfiÏËÎÙ·
ËÌÈʈÓfiÏËÎÙ·
Û˘ÁÎÔÙfiÌÂÓ· ·Ù‹Ú, ·ÙÚfi˜
‰ÈÏfiıÂÌ· ®‹ÙˆÚ, ®‹ÙÔÚÔ˜
ÛÈÁÌfiÏËÎÙ· ·Î·Ù¿ÏËÎÙ· ‚¤ÏÔ˜, ‚¤ÏÔ˘˜ (< ‚¤ÏÂÛÔ˜)
14:31
Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· ηٷÏËÎÙÈο ÌÔÓfiıÂÌ· ÎfiÚ·Í, ÎfiÚ·ÎÔ˜
‰ÈÏfiıÂÌ· fiÏȘ, fiψ˜*
·Î·Ù¿ÏËÎÙ· ‰ÈÏfiıÂÌ· ä¯Ò, ä¯Ôܘ
Û˘ÌʈÓfiÏËÎÙ·
10-11-05
·ÊˆÓfiÏËÎÙ·
ÌÔÓfiıÂÌ· ≥Úˆ˜, ≥ÚˆÔ˜
ηٷÏËÎÙÈο
ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ·
2. ∏ Á′′ ÎÏ›ÛË*
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW Page 177
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 178
¢. ∆· ‰Â˘ÙÂÚfiÎÏÈÙ· ›ıÂÙ·* ·Û˘Ó·›ÚÂÙ·
Û˘ÓËÚË̤ӷ ¯Ú˘ÛÔܘ, ¯Ú˘ÛÉ, ¯Ú˘ÛÔÜÓ
·ÙÙÈÎfiÎÏÈÙ· ¥Ïˆ˜, ¥Ïˆ˜, ¥ÏˆÓ
ÙÚÈÁÂÓ‹ ÙÚÈηٿÏËÎÙ·
-Ô˜, -Ë, -ÔÓ Î·Ïfi˜, ηϋ, ηÏfiÓ
ÙÚÈÁÂÓ‹ ‰ÈηٿÏËÎÙ· -Ô˜, -Ô˜, -ÔÓ ôÊıÔÓÔ˜, ôÊıÔÓÔ˜, ôÊıÔÓÔÓ -Ô˜, -·, -ÔÓ ‰›Î·ÈÔ˜, ‰Èη›·, ‰›Î·ÈÔÓ
∂. √È ·ÓÙˆÓ˘Ì›Â˜* ÚÔÛˆÈΤ˜ ·′ ÚfiÛ.: âÁÒ ‚′ ÚfiÛ.: Û‡ ‰ÂÈÎÙÈΤ˜ ÔyÙÔ˜, ·≈ÙË, ÙÔÜÙÔ ÂÚˆÙËÌ·ÙÈΤ˜ Ù›˜, Ù›˜, Ù› ·Ó·ÊÔÚÈΤ˜ ¬˜, ≥, ¬
ÎÙËÙÈΤ˜ âÌfi˜, âÌ‹, âÌfiÓ ·fiÚÈÛÙ˜ Ùd˜, Ùd˜, Ùd
ÂÈÌÂÚÈÛÙÈΤ˜ ≤ÙÂÚÔ˜, ëÙ¤Ú·, ≤ÙÂÚÔÓ
·˘ÙÔ·ıËÙÈΤ˜ ë·˘ÙÔÜ, ë·˘Ùɘ, ë·˘ÙÔÜ ·ÏÏËÏÔ·ıËÙÈ΋ àÏϋψÓ, àÏÏ‹ÏÔȘ, àÏÏ‹ÏÔ˘˜ ÔÚÈÛÙÈ΋-·ӷÏËÙÈ΋ ·éÙfi˜, ·éÙ‹, ·éÙfi
™∆. ∆Ô Ú‹Ì·* 1. √È Û˘˙˘Á›Â˜ ∞′′ Û˘˙˘Á›· (-ˆ)
µ′′ Û˘˙˘Á›· (-ÌÈ) ‰Â›ÎÓ˘ÌÈ
‚·Ú‡ÙÔÓ· ‹ ·Û˘Ó·›ÚÂÙ·
ʈÓËÂÓÙfiÏËÎÙ· Έχˆ
ÂÚÈÛÒÌÂÓ· ‹ Û˘ÓËÚË̤ӷ
Û˘ÌʈÓfiÏËÎÙ·
-¿ˆ, -á ÙÈÌ¿ˆ, ÙÈÌá
·ÊˆÓfiÏËÎÙ·
-¤ˆ, -á ÔȤˆ, ÔÈá
-fiˆ, -á ‰ËÏfiˆ, ‰ËÏá
ËÌÈʈÓfiÏËÎÙ· Ô‰ÔÓÙÈÎfiÏËÎÙ· Û‡‰ˆ
¯ÂÈÏÈÎfiÏËÎÙ· ÎfiÙˆ
˘ÁÚfiÏËÎÙ· ·úÚˆ
ÂÓÚÈÓfiÏËÎÙ· Ӥ̈
Ô˘Ú·ÓÈÎfiÏËÎÙ· ÎËÚ‡ÙÙˆ
* ™ÙËÓ ∞′ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·È fiÛ· Â›Ó·È ÛËÌÂȈ̤ӷ Ì ÌÏ ¯ÚÒÌ·.
178
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 179
2. ∏ ÔÌ·Ï‹ ·‡ÍËÛË
â-
Û˘ÏÏ·‚È΋ Ï·Ì‚¿Óˆ → âÏ¿Ì‚·ÓÔÓ
·,  → Ë ·È, ÂÈ → FË Ô→ˆ ÔÈ → ˇˆ È˘, ˘˘ → È–, ˘– ·˘, ¢ → ˢ
¯ÚÔÓÈ΋ ôÚ¯ˆ → qÚ¯ÔÓ, âÏ›˙ˆ → õÏÈ˙ÔÓ ·úÚˆ → FqÚÔÓ, Âåο˙ˆ → Fõη˙ÔÓ ïÚ›˙ˆ → œÚÈ˙ÔÓ ÔåΛ˙ˆ → ˇüÎÈ˙ÔÓ î‰Ú‡ˆ → ¥‰Ú˘ÔÓ, ñ‚Ú›˙ˆ → ≈‚ÚÈ˙ÔÓ ·û͈ → ËsÍÔÓ, Â≈‰ˆ → Ëy‰ÔÓ
3. √ ÔÌ·Ïfi˜ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌfi˜ ∆Ô Ú‹Ì· ·Ú¯›˙ÂÈ ·fi:
›‰Ô˜ ·Ó·‰ÈÏ·ÛÈ·ÛÌÔ‡
1. ·Ïfi Û‡ÌʈÓÔ (ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ ®-) ÙÔ ÚÒÙÔ Â›Ó·È ¿ÊˆÓÔ (Î, Á, ¯, , ‚, Ê, Ù, ‰, ı) ∞. 2. ‰‡Ô Û‡Ìʈӷ, ·fi Ù· ÔÔ›·: Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ˘ÁÚfi ‹ ¤ÓÚÈÓÔ (Ì, Ó, Ï, Ú)
}
µ.
1. ‰ÈÏfi Û‡ÌʈÓÔ (˙, Í, „) 2. ®3. ‰‡Ô Û‡Ìʈӷ, ¯ˆÚ›˜ Ó· Â›Ó·È ÙÔ ÚÒÙÔ
Û˘ÏÏ·‚È΋ ·‡ÍËÛË „ËÊ›˙ˆ → â„‹ÊÈη ®¿Ùˆ → öÚÚ·Ê· ÎÙ›ӈ → öÎÙÔÓ· ÛÙÚ·Ù‡ˆ → âÛÙÚ¿Ù¢η
¿ÊˆÓÔ Î·È ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ˘ÁÚfi ‹ ¤ÓÚÈÓÔ 4. ÙÚ›· Û‡Ìʈӷ
¯ÚÔÓÈ΋ ·‡ÍËÛË âÏ›˙ˆ → õÏÈη êıÚÔ›˙ˆ → ≥ıÚÔÈη
°. ʈӋÂÓ ‹ ‰›ÊıÔÁÁÔ
∞′ °Àª¡∞™π√À
·ӿÏË„Ë ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÎÔ‡ Û˘ÌÊÒÓÔ˘ +  χˆ → Ï¤Ï˘Î· Áڿʈ → Á¤ÁÚ·Ê·
179
∂¶πª∂∆ƒ√
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 180
™‡ÓÙ·ÍË ∞. ∆· ›‰Ë ÙˆÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜
·Ï¤˜
Û‡ÓıÂÙ˜
ÂÏÏÂÈÙÈΤ˜
·˘ÍË̤Ó˜
µ. √È ‚·ÛÈÎÔ› fiÚÔÈ ÙˆÓ ·ÏÒÓ ÚÔÙ¿ÛˆÓ
˘ÔΛÌÂÓÔ
ηÙËÁfiÚËÌ·
Ú‹Ì· + ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ
Ú‹Ì·
Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi Ú‹Ì· + ηÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔ
°. ∆· ›‰Ë ÙÔ˘ ··ÚÂÌÊ¿ÙÔ˘
¤Ó·ÚıÚÔ
¿Ó·ÚıÚÔ
ÂȉÈÎfi
ÙÂÏÈÎfi
¢. ∆· ›‰Ë Ù˘ ÌÂÙÔ¯‹˜
ÂÈıÂÙÈ΋
ÂÈÚÚËÌ·ÙÈ΋
ηÙËÁÔÚËÌ·ÙÈ΋
¯ÚÔÓÈ΋
ÂÓ·ÓÙȈ̷ÙÈ΋
·ÈÙÈÔÏÔÁÈ΋
˘ÔıÂÙÈ΋
ÙÚÔÈ΋
ÙÂÏÈ΋
180
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
∞′ °Àª¡∞™π√À
181
Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‹ ›ıÂÙ· ηı·›Úˆ < ηı·Úfi˜
∂¶πª∂∆ƒ√
ÂÚÈÂÎÙÈο àÓıÒÓ < ôÓıÔ˜
ÌÂÁÂı˘ÓÙÈο Á¿ÛÙÚˆÓ < Á·ÛÙ‹Ú
·ÚÒÓ˘Ì· ‰ÂÛÌÒÙ˘ < ‰ÂÛÌfi˜
ÂıÓÈο ∫ÔÚ›ÓıÈÔ˜ < ∫fiÚÈÓıÔ˜
ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ‹ ÂÈʈӋ̷ٷ ‰È¯¿˙ˆ < ‰›¯·
ÂÓ·ÚÎÙÈο ÁËÚ¿ÛΈ < ÁËÚ¿ˆ, ÁËÚá ı·ÌÈÛÙÈο ‹ ÂÈÙ·ÙÈο ÛÙÂÓ¿˙ˆ < ÛÙ¤Óˆ
ÂÊÂÙÈο ‰Ú·Û›ˆ < ‰Ú¿ˆ, ‰Úá
∂›Ó·È:
¿ÏÏ· Ú‹Ì·Ù·
µ. ƒ‹Ì·Ù· ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi:
ÙÔÈο ÁÚ·ÊÂÖÔÓ < Áڷʇ˜
ÁÔÓÂˆÓ˘ÌÈο àÂÙȉ‡˜ < àÂÙfi˜
∂›Ó·È:
¿ÏÏ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο
14:31
·ÙÚˆÓ˘ÌÈο \∞ÙÚ›‰Ë˜ < \∞ÙÚ‡˜
˘ÔÎÔÚÈÛÙÈο ·È‰¿ÚÈÔÓ < ·Ö˜
›ıÂÙ· àÈÛÙ›· < ôÈÛÙÔ˜
10-11-05
ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ÂÓÂÚÁ› ÂÓ¤ÚÁÂÈ·, ¿ıÔ˜ ‹ ηٿÛÙ·ÛË Áڷʇ˜ < Áڿʈ χÛȘ < χˆ, ÊıÔÚ¿ < Êı›ڈ
™ËÌ·›ÓÔ˘Ó:
Ú‹Ì·Ù·
∞. √˘ÛÈ·ÛÙÈο ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi:
¶·Ú·ÁˆÁ‹
∂Ù˘ÌÔÏÔÁ›·
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW Page 181
182
ÙÚÔÈο ‚·Ú¤ˆ˜ < ‚·Ú‡˜
∞ƒÃ∞π∞ ∂§§∏¡π∫∏ °§ø™™∞
ΛÓËÛË ÚÔ˜ ÙfiÔ Ôúη‰Â < ÔrÎÔ˜
ΛÓËÛË ·fi ÙfiÔ âÎÂÖıÂÓ < âÎÂÖ
ÛÙ¿ÛË ÛÂ ÙfiÔ ôÏÏÔıÈ < ôÏÏÔ˜
ÙÔÈο Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó:
¯ÚÔÓÈο ôÏÏÔÙ < ôÏÏÔ˜
¢. ¶·Ú¿ÁˆÁ· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·
‡ÏË ‹ ¯ÚÒÌ· ÔÚÊ˘ÚÔܘ < ÔÚʇڷ
ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ ÁÈ· ·˘Ùfi Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ¯Ú‹ÛÈÌÔ˜ < ¯ÚÉÛȘ
ÔÛÔÙÈο ‰›˜ < ‰‡Ô
·˘ÙfiÓ Ô˘ ·Ó‹ÎÂÈ ‹ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË Ì ÂΛÓÔ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ÚˆÙfiÙ˘Ë Ï¤ÍË ı·Ï¿ÛÛÈÔ˜ < ı¿Ï·ÛÛ·
ÏËÛÌÔÓ‹ ÛȈËÏfi˜ < ÛȈ‹
¯ÚfiÓÔ ‹ ̤ÙÚÔ Ë¯˘·ÖÔ˜ < ɯ˘˜
™ËÌ·›ÓÔ˘Ó:
Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‹ ›ıÂÙ·
14:31
ÂΛÓÔÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÈηÓfiÙËÙ·, ÎÏ›ÛË ‹ ÂÈÙˉÂÈfiÙËÙ· Û ·˘Ùfi Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ Ú. ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·È Ï˘Ù‹ÚÈÔ˜ < χˆ
¿ÏÏ· ›ıÂÙ· ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi Ú‹Ì·Ù· Ô˘ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó:
ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ç›ÛıÈÔ˜ < ùÈÛıÂÓ
10-11-05
fi,ÙÈ Î·È Ë ÌÂÙÔ¯‹ ÂÓÂÛÙÒÙ· ‹ ·Ú·ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘ Ú. ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·È Ï·ÌÚfi˜ < Ͽ̈
΢ڛˆ˜ ÚËÌ·ÙÈο ›ıÂÙ· Û -ÙÔ˜ Î·È -Ù¤Ô˜ ‰È‰·ÎÙ¤Ô˜ < ‰È‰¿ÛΈ
∂›Ó·È:
Ú‹Ì·Ù·
°. ∂›ıÂÙ· ·Ú¿ÁˆÁ· ·fi:
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW Page 182
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 183
ARXAIA EPIMETRO(141-184)NEW
10-11-05
14:31
Page 184
ªÂ ·fiÊ·ÛË Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∫˘‚¤ÚÓËÛ˘ Ù· ‰È‰·ÎÙÈο ‚È‚Ï›· ÙÔ˘ ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡, ÙÔ˘ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ §˘Î›Ԣ Ù˘ÒÓÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ √ÚÁ·ÓÈÛÌfi ∂ΉfiÛˆ˜ ¢È‰·ÎÙÈÎÒÓ µÈ‚Ï›ˆÓ Î·È ‰È·Ó¤ÌÔÓÙ·È ‰ˆÚÂ¿Ó ÛÙ· ¢ËÌfiÛÈ· ™¯ÔÏ›·. ∆· ‚È‚Ï›· ÌÔÚ› Ó· ‰È·Ù›ıÂÓÙ·È ÚÔ˜ ÒÏËÛË, fiÙ·Ó Ê¤ÚÔ˘Ó ‚È‚ÏÈfiÛËÌÔ ÚÔ˜ ·fi‰ÂÈÍË Ù˘ ÁÓËÛÈfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜. ∫¿ı ·ÓÙ›Ù˘Ô Ô˘ ‰È·Ù›ıÂÙ·È ÚÔ˜ ÒÏËÛË Î·È ‰Â ʤÚÂÈ ‚È‚ÏÈfiÛËÌÔ ıˆÚÂ›Ù·È ÎÏ„›Ù˘Ô Î·È Ô ·Ú·‚¿Ù˘ ‰ÈÒÎÂÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ¿ÚıÚÔ˘ 7 ÙÔ˘ ¡fiÌÔ˘ 1129 Ù˘ 15/21 ª·ÚÙ›Ô˘ 1946 (º∂∫ 1946, 108, ∞′).
µπµ§π√™∏ª√
∞·ÁÔÚ‡ÂÙ·È Ë ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹ ÔÔÈÔ˘‰‹ÔÙ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘, Ô˘ ηχÙÂÙ·È ·fi ‰ÈηÈÒÌ·Ù· (copyright), ‹ Ë ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ Û ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ÌÔÚÊ‹, ¯ˆÚ›˜ ÙË ÁÚ·Ù‹ ¿‰ÂÈ· ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘.
