ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ_ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

PROTOSELIDA daskalos/001-008

31-10-2005 09:58

™ÂÏ›‰· 1

£ÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ °’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ £¤Ì·Ù· ·fi ÙËÓ IÛÙÔÚ›· ÙË˜ EÎÎÏËÛ›·˜


31-10-2005 09:58

™À°°ƒ∞º∂π™

KPITE™-A•IO§O°HTE™

E•øºY§§O ∂π∫√¡√°ƒ∞º∏™∏ ºπ§√§√°π∫∏ ∂¶πª∂§∂π∞

™ÂÏ›‰· 2

™Ù¤Ê·ÓÔ˜ K·Ú·¯¿ÏÈ·˜, £ÂÔÏfiÁÔ˜, EÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ B/ıÌÈ·˜ EÎ·›‰Â˘ÛË˜ ¶ËÓÂÏfiË MÚ¿ÙË, £ÂÔÏfiÁÔ˜, EÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ B/ıÌÈ·˜ EÎ·›‰Â˘ÛË˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ¶·ÛÛ¿ÎÔ˜, £ÂÔÏfiÁÔ˜, EÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ B/ıÌÈ·˜ EÎ·›‰Â˘ÛË˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ º›ÏÈ·˜, AÓ. K·ıËÁËÙ‹˜ £ÂÔÏÔÁÈÎ‹˜ ™¯ÔÏ‹˜ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ AıËÓÒÓ NÈÎfiÏ·Ô˜ Z·¯·ÚfiÔ˘ÏÔ˜, K·ıËÁËÙ‹˜ £ÂÔÏÔÁÈÎ‹˜ ™¯ÔÏ‹˜ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË˜ AÓÙÒÓÈÔ˜ X·Ù˙fiÔ˘ÏÔ˜, ™¯ÔÏÈÎfi˜ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ Aı·Ó¿ÛÈÔ˜ ¶··ı·Ó·Û›Ô˘, £ÂÔÏfiÁÔ˜, EÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ B/ıÌÈ·˜ EÎ·›‰Â˘ÛË˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ KfiÚ‰Ë˜, §¤ÎÙÔÚ·˜ £ÂÔÏÔÁÈÎ‹˜ ™¯ÔÏ‹˜ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ AıËÓÒÓ M·Ú›· M›ÛÛÈÔ˘, ™ÎÈÙÛÔÁÚ¿ÊÔ˜-EÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊÔ˜ ŒÊË §·ÏÈÒÙË, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜

Y¶EY£YNOI TOY MA£HMATO™ KATA TH ™Y°°PAºH

™Ù·‡ÚÔ˜ °È·ÁÎ¿˙ÔÁÏÔ˘, ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ IÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ™Ù¿ıË˜, MfiÓÈÌÔ˜ ¶¿ÚÂ‰ÚÔ˜ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ IÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘

Y¶EY£YNO™ TOY Y¶OEP°OY

™Ù·‡ÚÔ˜ °È·ÁÎ¿˙ÔÁÏÔ˘, ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ IÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘

ANA¢OXO™ ¶POEKTY¶øTIKE™ EP°A™IE™

EÏÏËÓÈÎ¿ °Ú¿ÌÌ·Ù· A.E. EÏÏËÓÈÎ¿ °Ú¿ÌÌ·Ù· – «Multimedia A.E.»

°’ K.¶.™. / E¶EAEK II / EÓ¤ÚÁÂÈ· 2.2.1 / K·ÙËÁÔÚ›· ¶Ú¿ÍÂˆÓ 2.2.1.·: «AÓ·ÌfiÚÊˆÛË ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ Î·È Û˘ÁÁÚ·Ê‹ Ó¤ˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·Î¤ÙˆÓ» ¶AI¢A°ø°IKO IN™TITOYTO MÈ¯¿ÏË˜ AÁ. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˜ OÌfiÙÈÌÔ˜ K·ıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ A.¶.£. ¶ÚfiÂ‰ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ IÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ ¶Ú¿ÍË ÌÂ Ù›ÙÏÔ:

«™˘ÁÁÚ·Ê‹ Ó¤ˆÓ ‚È‚Ï›ˆÓ Î·È ·Ú·ÁˆÁ‹ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ÌÂ ‚¿ÛË ÙÔ ¢E¶¶™ Î·È Ù· A¶™ ÁÈ· ÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ» EÈÛÙËÌÔÓÈÎfi˜ YÂ‡ı˘ÓÔ˜ ŒÚÁÔ˘ AÓÙÒÓÈÔ˜ ™. MÔÌ¤ÙÛË˜ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ IÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ AÓ·ÏËÚˆÙ¤˜ EÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ› YÂ‡ı˘ÓÔÈ ŒÚÁÔ˘ °ÂÒÚÁÈÔ˜ K. ¶·ÏËfi˜ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ IÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ IÁÓ¿ÙÈÔ˜ E. X·Ù˙ËÂ˘ÛÙÚ·Ù›Ô˘ MfiÓÈÌÔ˜ ¶¿ÚÂ‰ÚÔ˜ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ IÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘

ŒÚÁÔ Û˘Á¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÔ‡ÌÂÓÔ 75% ·fi ÙÔ E˘Úˆ·˚Îfi KÔÈÓˆÓÈÎfi T·ÌÂ›Ô Î·È 25% ·fi ÂıÓÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜.


31-10-2005 09:58

™ÂÏ›‰· 3

Y¶OYP°EIO E£NIKH™ ¶AI¢EIA™ KAI £PH™KEYMATøN ¶AI¢A°ø°IKO IN™TITOYTO

™Ù¤Ê·ÓÔ˜ K·Ú·¯¿ÏÈ·˜, ¶ËÓÂÏfiË MÚ¿ÙË, ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ¶·ÛÛ¿ÎÔ˜, °ÂÒÚÁÈÔ˜ º›ÏÈ·˜ ANA¢OXO™ ™Y°°PAºH™ EK¢O™EI™

£ÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ °’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ £¤Ì·Ù· ·fi ÙËÓ IÛÙÔÚ›· ÙË˜ EÎÎÏËÛ›·˜ µπµ§π√ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫√À

OP°ANI™MO™ EK¢O™EøN ¢I¢AKTIKøN BIB§IøN A£HNA


31-10-2005 09:58

™ÂÏ›‰· 4


31-10-2005 09:58

™ÂÏ›‰· 5

¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡∞

∂π™∞°ø°π∫√ ™∏ª∂πøª∞ .......................................................................................... 7 ∂π™∞°ø°∏ 1. °È·Ù› Î·È Ò˜ ÌÂÏÂÙÔ‡ÌÂ ÙËÓ πÛÙÔÚ›· ........................................................................ 9 2. ∏ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È Ë ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ............................................................ 12 ∫∂º∞§∞π√ ∞’ ∆· ÚÒÙ· ‚‹Ì·Ù· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ 3. ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹: ÙÔ ÍÂÎ›ÓËÌ· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ............................................................... 15 4. πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·: ÚfiÙ˘Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ................................................... 19 5. √ ÚÒÙÔ˜ ‰ÈˆÁÌfi˜ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ......................................................................... 22 6. ∏ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘. ÕÓÔÈÁÌ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙÔÓ ÂıÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ ... 25 7. ∏ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜: Û˘ÏÏÔÁÈÎ‹ Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ......................................... 28 8. √ ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ¶·‡ÏÔ˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ....................................................................... 31 ∫∂º∞§∞π√ µ’ ∂¤ÎÙ·ÛË, ÂÚÈ¤ÙÂÈÂ˜ Î·È Â›ÛËÌË ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ 9. √È ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈˆÁÌÔ› ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ....................................................................... 34 10. √È Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜: ÙfiÔ˜ Î·Ù·Ê˘Á‹˜ Î·È ÌÓ‹ÌË˜ ....................................................... 37 11. πÁÓ¿ÙÈÔ˜ Ô £ÂÔÊfiÚÔ˜ ............................................................................................... 40 12. ¢È¿Ù·ÁÌ· ÙˆÓ ªÂ‰ÈÔÏ¿ÓˆÓ: ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ‰ÚfiÌÔ˜ ·ÓÔ›ÁÂÙ·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ .......43 ∫∂º∞§∞π√ °’ ∂‰Ú·›ˆÛË Î·È ·ÎÌ‹ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ 13. ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ – ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜: ÌÈ· È‰ÈfiÙ˘Ë Û˘Ó¿ÓÙËÛË ......................................... 46 14. ∞ÈÚ¤ÛÂÈ˜: ÂÛˆÙÂÚÈÎ‹ ÏËÁ‹ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ............................................................ 49 15. ª¤Á·˜ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜: ·ÁˆÓÈÛÙ‹˜ ÙË˜ ÔÚı‹˜ ›ÛÙË˜ ................................................... 51 16. ª¤Á·˜ µ·Û›ÏÂÈÔ˜: ¤Ó·˜ ÎÔÚ˘Ê·›Ô˜ ÈÂÚ¿Ú¯Ë˜ ........................................................ 53 17. ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ¿ÛÎËÛË - ªÔÓ·¯ÈÛÌfi˜ ........................................................................ 55 18. √ ÚfiÏÔ˜ ÙˆÓ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÒÓ ™˘Ófi‰ˆÓ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ............................. 58 19. ∂ÈÎÔÓÔÌ·¯›·: ÌÈ· ÙÚ·Áˆ‰›· Ô˘ Û˘ÁÎÏfiÓÈÛÂ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ................................. 61 20. ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË ∞’: ¡·Ô‰ÔÌ›· Î·È ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· ........................................... 64 21. ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË µ’: ÀÌÓÔÏÔÁ›· ...................................................................... 67

5


31-10-2005 09:58

™ÂÏ›‰· 6

∫∂º∞§∞π√ ¢’ √ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÛÙÔÓ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ Â˘Úˆ·˚Îfi ¯ÒÚÔ 22. √ ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÛÏ·‚ÈÎÒÓ Ï·ÒÓ ................................................................. 70 23. ∏ ÂÍ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ∂˘ÚÒË ........................................... 72 24. √È ¿ÁÈÔÈ ∂ÈÚËÓ·›Ô˜ §˘ÒÓÔ˜ Î·È ∞Ì‚ÚfiÛÈÔ˜ ªÂ‰ÈÔÏ¿ÓˆÓ .................................... 75 25. ∏ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË ÛÙË ¢‡ÛË ........................................................................... 78 26. ∆Ô Û¯›ÛÌ· ÙÔ˘ 1054: ÁÂÁÔÓfi˜ ÌÂÁ¿ÏË˜ Ô‰‡ÓË˜ ....................................................... 81 ∫∂º∞§∞π√ ∂’ ∏ ∂ÎÎÏËÛ›· ÛÙ· ÓÂfiÙÂÚ· ¯ÚfiÓÈ· 27. ∏ MÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÛÙË ‰˘ÙÈÎ‹ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡ÓË. ª·ÚÙ›ÓÔ˜ §Ô‡ıËÚÔ˜ .................... 84 28. ∏ ÂÍ¿ÏˆÛË ÙË˜ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË˜ Î·È ÔÈ Û˘Ó¤ÂÈ¤˜ ÙË˜ ÛÙË ‰˘ÙÈÎ‹ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡ÓË ......................................................................................... 87 29. ¶ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛË˜ ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ...................... 90 30. ∏ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙË˜ ∆Ô˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ........................... 92 31. ∏ ∞˘ÙÔÎ¤Ê·ÏË ∂ÎÎÏËÛ›· ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜ .................................................................. 95 ∫∂º∞§∞π√ ™T’ O ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ Û‹ÌÂÚ· 32. √È ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÔ› ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜ ..................................................................... 98 33. √È ¶ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙÂ˜ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜ ......................................................................... 101 34. ∏ √ÚıÔ‰ÔÍ›· ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÎfiÛÌÔ ...................................................................... 104 35. ∆Ô fiÚ·Ì· Î·È ÔÈ ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ........................ 107

6


31-10-2005 09:58

™ÂÏ›‰· 7

∂π™∞°ø°π∫√ ™∏ª∂πøª∞

∞Á·ËÙÔ› Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔÈ Î·È ·Á·ËÙ¤˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÈÛÛÂ˜, ÙÔ ‚È‚Ï›Ô Ô˘ ÎÚ·Ù¿ÙÂ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· Û·˜ ¤Ú¯ÂÙ·È Ó· Û˘ÌÏËÚÒÛÂÈ ÙÔ ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹. ™ÎÔfi˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È Ó· ÂÍ˘ËÚÂÙ‹ÛÂÈ ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ Î·È Ó· ˘ÔÛÙËÚ›ÍÂÈ ÙÔ ‰ÈÎfi Û·˜ ¤ÚÁÔ. ŸÏÔÈ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ fiÙÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÙË˜ °’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ ¤Ó· ÛÙ·˘ÚÔ‰ÚfiÌÈ: ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ ÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Î·È ·ÈÛı¿ÓÂÙ·È ÌÂÁ¿ÏÔ˜ Î·È ÒÚÈÌÔ˜. ¡ÔÌ›˙ÂÈ fiÙÈ ÌÔÚÂ› Ó· ··ÓÙ‹ÛÂÈ ÛÂ ¿Ú· ÔÏÏ¿ ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· Î·È ‹‰Ë ¤¯ÂÈ ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ·ÔÎÚ˘ÛÙ·ÏÏÒÓÂÈ È‰¤Â˜ Î·È ·Ú¯¤˜, ÔÏÏ¤˜ ·fi ÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ¤¯Ô˘Ó ¿ÌÂÛË Û¯¤ÛË ÌÂ Ù· ˘·ÚÍÈ·Î¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘. ∆·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ¤¯ÂÈ ·˘ÍËıÂ› Ë ÎÚÈÙÈÎ‹ ÙÔ˘ ÈÎ·ÓfiÙËÙ· Î·È ÌÔÚÂ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ› ·ÚÙÈfiÙÂÚ· Â›‰Ë Û˘ÏÏÔÁÈÛÌÒÓ, fiˆ˜ Ô ·Ú·ÁˆÁÈÎfi˜. √ ¤ÊË‚Ô˜ ÙÒÚ· ÌÂ ·ÊÂÙËÚ›· ÌÈ· ÁÂÓÈÎ‹ ı¤ÛË ·Ó·Î·Ï‡ÙÂÈ, ÂÚÌËÓÂ‡ÂÈ Î·È ·Ó·Ï‡ÂÈ ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÂÓfi˜ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜. ª¤Û· ·fi ÂÚˆÙ‹ÛÂÈ˜, ˘Ôı¤ÛÂÈ˜ Î·È ÌÂÚÈÎ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ÚÔÎÏ‹ÛÂÈ˜ ÂÍ¿ÁÂÈ ÏÔÁÈÎ¿ Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ∞fi ÂÌ¿˜ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È, Î·Ù¿ ÂÚ›ÙˆÛË, Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘ÌÂ Î·È ÙËÓ Â·ÁˆÁÈÎ‹ ÛÎ¤„Ë. ™˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤Ó·, Ì¤Û· ·fi ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Î·È ‰Â‰ÔÌ¤Ó· Ó· Ô‰ËÁËıÂ› Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÛÂ ÌÈ· ÁÂÓÈÎ‹ ı¤ÛË. ∫·Ù¿ ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÏËÛÌÔÓËıÔ‡Ó ÔÈ ÛÎÔÔ›, fiˆ˜ ·˘ÙÔ› ·ÔÙ˘ÒÓÔÓÙ·È ÛÙÔ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ·. ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙË˜ Ù¿ÍË˜ fiÙÈ Ô ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ‰›ÓÂÈ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÎfiÛÌÔ ÁÈ· ÙË Û˘ÓÔ¯‹ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙË˜ ˙ˆ‹˜. ¡· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó fiÙÈ ÙÔ ·˘ıÂÓÙÈÎfi ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi Ì‹Ó˘Ì· Â›Ó·È ˘ÂÚÊ˘ÏÂÙÈÎfi, ˘ÂÚÂıÓÈÎfi Î·È ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜, Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈÎ‹, ÔÏ˘Ê˘ÏÂÙÈÎ‹ Î·È ÔÏ˘ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹ ‰ÔÌ‹ ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÒÓ Î·È Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ‰È·¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜. Œ¯ÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë Ì·˜ ·˘Ù¿, ÎÚ›Ó·ÌÂ fiÙÈ Ë ‰È¿ÚıÚˆÛË ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ‚È‚Ï›Ô˘, ÂÍ˘ËÚÂÙÂ› ÙÈ˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ì·˜ ¤ÚÁÔ˘. ∫¿ıÂ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹ ÂÓfiÙËÙ· ·Ú¯›˙ÂÈ ÌÂ ¤Ó· ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜, ÌÂ ÙËÓ ·ÊfiÚÌËÛË Î·È Ù· Î‡ÚÈ· ÛËÌÂ›· ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜. ∆Ô Û¯¤‰ÈÔ ·ÔÙÂÏÂ› ·Ï¿ ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË, Î·ıfiÏÔ˘ ‰ÂÛÌÂ˘ÙÈÎ‹, ·ÊÔ‡ ÌÔÚÂ› Ó· ·ÓÙÈÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› ÌÂ ÌÈ· ‰ÈÎ‹ Û·˜ ÚfiÙ·ÛË ‰È‰·ÛÎ·Ï›·˜. ∞ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÔÈ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜, Ô˘ ıÂˆÚÔ‡ÌÂ fiÙÈ Ú¤ÂÈ Ó· ÏËÊıÔ‡Ó ˘fi„Ë Û·˜. ∞ÛÊ·ÏÒ˜ ·˘Ù¤˜ ‰ÂÓ ÂÍ·ÓÙÏÔ‡Ó fiÏÔ ÙÔ Èı·Ófi Â‡ÚÔ˜ ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÒÓ Î¿ıÂ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜. Ÿˆ˜ ÁÓˆÚ›˙ÂÙÂ ÙÔ Ó¤Ô ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÈÛ¿ÁÂÈ ÙËÓ ·Ú¯‹ ÙË˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÙÔ ÏfiÁÔ ÚÔÙÂ›ÓÔ˘ÌÂ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Î¿ÔÈÂ˜ ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜. √ ÛÎÔfi˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ó· ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ¤ÚÁÔ Û·˜ ÛÙÔ Â›Â‰Ô ·˘Ùfi, ·ÊÔ‡ ÏËÊıÔ‡Ó, ‚¤‚·È·, ˘fi„Ë ÔÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙÂ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ÔÈ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎ¤˜ ‰ÔÌ¤˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÂ›Ô˘ Î·È Ë ‰˘Ó·ÌÈÎ‹ ÙË˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÂ ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ‰È‰·ÎÙÈÎ‹ ÂÓfiÙËÙ·. √È ›‰ÈÂ˜ ·Ú·¿Óˆ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜ ÈÛ¯‡Ô˘Ó Î·È ÁÈ· Ù· ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓ· ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ™Â Î¿ÔÈÂ˜ ÂÓfiÙËÙÂ˜ ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È Î·È ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¤˜ ··ÓÙ‹ÛÂÈ˜ ÛÙÈ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘. ∞˘Ù¤˜ ‰ÂÓ ·Ú·‚Ï¤Ô˘Ó ÙËÓ ÎÚÈÙÈÎ‹ ÛÎ¤„Ë ÙÔ˘ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·, ·ÏÏ¿ ÚÔÛÊ¤ÚÔ˘Ó Èı·ÓfiÓ ÌÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹ ÔÙÈÎ‹ ıÂÒÚËÛË.

7


31-10-2005 09:58

™ÂÏ›‰· 8

∏ ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎ‹ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÛÊ·ÏÒ˜ ÂÍ·ÓÙÏËÙÈÎ‹, Ô‡ÙÂ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎ‹ ÌÂ ÙËÓ ·˘ÛÙËÚ‹ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ fiÚÔ˘. ∂ÎÙfi˜ ·fi Î¿ÔÈ· ÎÏ·ÛÈÎ¿ Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È Î·È ÌÂÚÈÎ¿ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¯ÚËÛÙÈÎ¿. ∆¤ÏÔ˜, ·˜ ÚÔÛÂ¯ıÂ›, ÛÂ Î¿ÙÈ Ô˘ ·ÔÙÂÏÂ› ÚˆÙÔÔÚÈ·Îfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÁÈ· ¤Ó· ‚È‚Ï›Ô Î·ıËÁËÙ‹ -Î·È ·˘Ùfi Â›Ó·È ÔÈ ‰È·‰ÈÎÙ˘·ÎÔ› ÙfiÔÈ (webpages), fiÙÈ ÏfiÁˆ ÙË˜ ÚÂ˘ÛÙfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·ÁÎfiÛÌÈÔ˘ ÈÛÙÔ‡, Â›Ó·È Èı·ÓfiÓ Î¿ÔÈÂ˜ ·fi ÙÈ˜ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓÂ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜ Ó· ¤¯Ô˘Ó ·ÓÙÈÎ·Ù·ÛÙ·ıÂ› ‹ ·ÎfiÌ· Î·È Î·Ù·ÚÁËıÂ›. À¿Ú¯Ô˘Ó, ‚¤‚·È·, Î¿ÔÈÂ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜, fiˆ˜ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô˘ ¶·È‰Â›·˜ Î·È ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜, Ô˘ Â›Ó·È ÛÙ·ıÂÚ¤˜ Î·È ÚÔÛÊ¤ÚÔ˘Ó ˘ÏÈÎfi. ∂ÈÏ¤ÔÓ, ÌÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ «ÌË¯·ÓÒÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË˜», ÌÔÚÔ‡ÌÂ ÁÈ· Î¿ıÂ ı¤Ì· Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÔ˘ÌÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜, ÂÈÎfiÓÂ˜ Î·È ¿ÏÏÔ ˘ÏÈÎfi. ∂Ï›˙Ô˘ÌÂ ·˘Ùfi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô Ó· Û˘ÓÂÈÛÊ¤ÚÂÈ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ıÂÔÏfiÁÔ˘ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˘, Ô˘ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ fiÙÈ ·ÚÎÂÙ¤˜ ÊÔÚ¤˜ Ì¤Û· ÛÂ ‰‡ÛÎÔÏÂ˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ Î·Ù·ı¤ÙÂÈ ·ÎfiÌ· Î·È ÙËÓ „˘¯‹ ÙÔ˘ ÁÈ· Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ Û˘ÓÂÈ‰‹ÛÂÈ˜ Î·È ·Î¤Ú·ÈÂ˜ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙÂ˜ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÓÂÔÏ·›·. √È Û˘ÁÁÚ·ÊÂ›˜

8

∂π™∞°ø°∏ 1. °È·Ù› Î·È ˆ˜ ÌÂÏÂÙÔ‡ÌÂ ÙËÓ πÛÙÔÚ›· 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™

¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ¶ÔÈÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙÔ Ì˘·Ïfi Ì·˜ fiÙ·Ó ·ÎÔ‡ÌÂ ÙË Ï¤ÍË «ÈÛÙÔÚ›·»»; ñ «∏ ÈÛÙÔÚ›· ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË ÌfiÓÔ ÌÂ ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ»; [√È ··ÓÙ‹ÛÂÈ˜ Î·È ÛÙ· ‰‡Ô ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ ÚÔÏÔÁÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙË˜ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜].

5’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ H ÈÛÙÔÚ›·: ÁÓÒÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ñ «πÛÙÔÚ›·»: Ë ÌÂÏ¤ÙË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ ñ ªÂ ÙË ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÁÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ ‚·ı‡ÙÂÚ· ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ.

20’ H ¤ÚÂ˘Ó· ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ñ Δ· ·›ÙÈ· Î·È ÔÈ ·ÊÔÚÌ¤˜ ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ñ Δ· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙË ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ñ ∞ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· Î·È ·ÌÂÚÔÏË„›· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ¤ÚÂ˘Ó·. °. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™‡ÓÔ„Ë ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ‚È‚Ï›Ô. ñ AÓ¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ ·fi Ì·ıËÙ‹.

5’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. MÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ÂÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ·Ó·Î·ÏÂ› ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›· ·fi ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÛÙ· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ·. ™ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·ÚÔ˘Û›·ÛË˜, Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi ÎÚ›ÎÔ ÌÂ fiÏÂ˜ ·˘Ù¤˜ ÙÈ˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÂ˜ ÁÓÒÛÂÈ˜. ñ √ ‰È‰¿ÛÎˆÓ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÏËÛÌÔÓ‹ÛÂÈ, Î·Ù¿ ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙË˜ ·ÚÔ‡Û·˜ ÂÓfiÙËÙ·˜, fiÙÈ Ë ÂÈÛ·ÁˆÁÈÎ‹ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Á›ÓÂÙ·È ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ (ÛÙËÓ ÂfiÌÂÓË ‰È‰·ÎÙÈÎ‹ ÂÓfiÙËÙ·) fiÙÈ Ë ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙË ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘. 9

ñ ™ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁÈÎ‹ Û˘˙‹ÙËÛË ÁÈ· ÙËÓ «πÛÙÔÚ›·», Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÌËÓ ÂÈÙÚ¤„ÂÈ Ï·ÙÂÈ·ÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÂ ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ· ı¤Ì·Ù·. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÛÙÈ¿ÛÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙËÓ ·ÁÎÔÛÌÈfiÙËÙ· Î·È ÛÙË ‰È·¯ÚÔÓÈÎfiÙËÙ· ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜. ñ ªÂÙ¿ ·fi ÙÔ ÂÈÛ·ÁˆÁÈÎfi ·˘Ùfi ÙÌ‹Ì·, Ô ‰È‰¿ÛÎˆÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÛÙÈ¿ÛÂÈ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÙÔÓ ·Ú¿ÁÔÓÙ· «¿ÓıÚˆÔ» Î·È ÛÙÔ Ò˜ Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ·˘Ùfi˜ ÂÈ‰Ú¿ ÌÂ ÙÈ˜ ÛÎ¤„ÂÈ˜ Î·È ÌÂ ÙËÓ fiÏË ÙÔ˘ Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÛÙËÓ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜. ñ ŒÓ· ‚·ÛÈÎfi ı¤Ì· ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ô ‰È‰¿ÛÎˆÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÛÙÈ¿ÛÂÈ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È Ë Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÁÈ· ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· Î·È ÁÈ· ·ÌÂÚÔÏË„›· ÌÂ ÙÔ ÙÌ‹Ì· ÁÈ· Ù· ·›ÙÈ·, ÁÈ· ÙÈ˜ ·ÊÔÚÌ¤˜ Î·È ÁÈ· Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ÙË˜ ÈÛÙÔÚÈÎ‹˜ ¤ÚÂ˘Ó·˜. √ ‰È‰¿ÛÎˆÓ Ú¤ÂÈ Ó· Â˘·ÈÛıËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ Ò˜ ÌÔÚÂ› Ó· ·Ú·¯·Ú·¯ıÂ› Ë ÈÛÙÔÚ›·, fiÙ·Ó Á›ÓÂÙ·È ÌÂÚÔÏËÙÈÎ‹ ıÂÒÚËÛ‹ ÙË˜. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ∏ ÂÓ·Û¯fiÏËÛË ÌÂ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·, ˆ˜ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÙË˜ ÙÂ¯ÓÔÏÔÁ›·˜, ÌÔÚÂ› Ó· Û˘Û¯ÂÙÈÛÙÂ› ·fi ÙÔÓ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ· ÌÂ ÙÈ˜ ÁÓÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÙ· Ì·ı‹Ì·Ù· ÙË˜ º˘ÛÈÎ‹˜, ÙË˜ ÃËÌÂ›·˜ Î·È ÙË˜ μÈÔÏÔÁ›·˜. ªÂ ÙÈ˜ ÁÓÒÛÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÌÔÚÂ› Ó· Î·Ù·ÓÔ‹ÛÂÈ fiÙÈ Ë ·ÓıÚÒÈÓË ÈÛÙÔÚ›· Û˘ÓÈÛÙ¿ ÂÍ¤ÏÈÍË ÌÂ Ì·ÎÚ¿ ‰È¿ÚÎÂÈ·. ñ ∏ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, fiÌˆ˜, ÙË˜ ·ÚÔ‡Û·˜ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÂÙ·È ÌÂ ÙËÓ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ Î·ıËÁËÙ‹ ÛÙÈ˜ ÈÛÙÔÚÈÎ¤˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È‰·¯ıÂ› ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙÔ Ì¿ıËÌ· ÙË˜ °ÂÓÈÎ‹˜ πÛÙÔÚ›·˜ (·Ú¯·›·, ÚˆÌ·˚Î‹ Î·È ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ô˘ Â›Ó·È Ë ‡ÏË ÙË˜ πÛÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ∞’ Î·È μ’ Ù¿ÍÂˆÓ ÙÔ˘ °˘ÌÓ·Û›Ô˘). ñ ∂¿Ó ˘¿Ú¯ÂÈ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ˜ ¯ÚfiÓÔ˜, Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ÌÔÚÂ› Ó· Î·Ï¤ÛÂÈ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Û¯ÔÏÈ¿ÛÔ˘Ó fiÏ· fiÛ· ‰È‰¿¯ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ·, ÌÂ ‚¿ÛË Î¿ÔÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤Ó· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ·fi ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÙË˜ °ÂÓÈÎ‹˜ πÛÙÔÚ›·˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ‰È‰·¯ÙÂ› ÛÂ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÂ˜ Ù¿ÍÂÈ˜. 2.3. EÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ΔÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙË˜ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÚÔÎ·Ï¤ÛÂÈ ÔÈÎ›Ï· Î·È ¤ÓÙÔÓ· ı¤Ì·Ù· ÚÔ˜ Û˘˙‹ÙËÛË, Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈ· ÙÔ Â¿Ó Û‹ÌÂÚ· ÂÚÌËÓÂ‡Ô˘ÌÂ ÛˆÛÙ¿ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ì·˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ¿ÏÏˆÓ Ï·ÒÓ. ¶Èı·Ó¿ ı¤Ì·Ù·, Â›ÛË˜, ÌÔÚÂ› Ó· Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ÌÂ ÙÈ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¤˜ —ÛÂ Î¿ÔÈÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜— ÂÚÌËÓÂ›Â˜ ÙË˜. Δ· ı¤Ì·Ù· ·˘Ù¿ Â›Ó·È ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓÙ· Î·È ·Í›˙ÂÈ Ó· ÙÂıÔ‡Ó ÚÔ˜ Û˘˙‹ÙËÛË, ÌÂ ‰Â‰ÔÌ¤ÓÔ fiÌˆ˜ fiÙÈ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ô‚Ô‡Ó ÛÂ ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÂÚÈÂ¯ÔÌ¤ÓÔ˘ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜. 2.4. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¤˜ ··ÓÙ‹ÛÂÈ˜ ÛÙÈ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘ 1. √ fiÏÂÌÔ˜ Â›Ó·È Û·Ó «·ÚÚÒÛÙÈ·» ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘Ø Ë ÛˆÛÙ‹ ÁÓÒÛË ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ‚ÔËı¿ÂÈ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Ó· ÌËÓ Â·Ó·Ï¿‚ÂÈ Ù· Ï¿ıË Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÂ ÔÏ¤ÌÔ˘˜. ŒÙÛÈ, Ë ÈÛÙÔÚ›· «ıÂÚ·Â‡ÂÈ» ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ·fi ÙËÓ Ù¿ÛË ÙÔ˘ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ› ÔÏ¤ÌÔ˘˜ Î·È Û˘ÌÊÈÏÈÒÓÂÈ ÙÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘˜. 10

2. H ÊÚ¿ÛË ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ª·ÚÎÂÏ›ÓÔ˘ ·ÔÎ·Ï‡ÙÂÈ Ì›· ÌÂÁ¿ÏË ·Ï‹ıÂÈ· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ¤ÚÂ˘Ó·Ø fiÙÈ ‰ËÏ·‰‹ Ë ÈÛÙÔÚ›· Ú¤ÂÈ Ó· ÊˆÙ›ÛÂÈ ÙÈ˜ Ù˘¯¤˜ ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚˆÓ ÚÔÛÒˆÓ Î·È ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ, ÂÈ‰¿ÏÏˆ˜ ÎÈÓ‰˘ÓÂ‡ÂÈ Ó· ¯¿ÛÂÈ ÙË ÛËÌ·Û›· Î·È ÙÔ Î‡ÚÔ˜ ÙË˜. 3. ∏ ¤ÏÏÂÈ„Ë ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ·˜ Ô‰ËÁÂ› ÙÔÓ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÛÙËÓ ·˘ı·ÈÚÂÛ›· Â›ÙÂ Ó· ·ÁÓÔÂ› ÂÛÎÂÌÌ¤Ó· Î¿ÔÈÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ·Ú¿ÁÔÓÙÂ˜ ‰È·ÌfiÚÊˆÛË˜ ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Â›ÙÂ Ó· ‰›ÓÂÈ Û’ ·˘ÙÔ‡˜ ÂÏ¿ÛÛÔÓ· ÛËÌ·Û›·. 4. T¤ÏÂÈ· ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· Î·È ·ÌÂÚÔÏË„›· ÛÙË Û˘ÁÁÚ·Ê‹ ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ˘¿ÚÍÂÈ. ∏ ¯ÚÔÓÈÎ‹ ·fiÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ·fi Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ ÌÂÁ¿ÏË ·ÌÂÚÔÏË„›·, ‰ÈfiÙÈ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Ô ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ Ô‡ÙÂ ÙË˜ ÚÔÛˆÈÎ‹˜ ·Ó¿ÌÂÈÍË˜ ÛÙ· ÁÂÁÔÓfiÙ· ·ÏÏ¿ Ô‡ÙÂ Î·È ÙË˜ ·Ó¿ÌÂÈÍË˜ Û˘ÁÁÂÓÈÎÒÓ ÚÔÛÒˆÓ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ñ Carr, E.H., Δ› Â›Ó·È ÈÛÙÔÚ›·; (ÂÏÏËÓ. ÌÂÙ·ÊÚ. ÙË˜ ¤Î‰.1962), ∞ı‹Ó·, 1983. ñ ∫·Ú·ÁÈ·ÓÓfiÔ˘ÏÔ˘ π., ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÛÙËÓ ÂÈÛÙ‹ÌË ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, μ¿ÓÈ·˜, 19893. ñ Le Goff, J. – Nora, P., ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ (ÌÙÊÚ.), ∞ı‹Ó·, 1981. ñ Marwick, A., ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· (ÌÙÊÚ.), ∞ı‹Ó·, 1985. ñ ª·ÁÈfiÓ·, ∞., ∏ ¤ÓÓÔÈ· ÙË˜ ÚÔfi‰Ô˘ Î·È Ë ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, ∞ı‹Ó·, 1970. ñ Popper, K.R., ∏ ·ÓÔÈ¯Ù‹ ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È ÔÈ Â¯ıÚÔ› ÙË˜, (ÌÙÊÚ.), ∞ı‹Ó·, 1980.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.ukans.edu/history/VL www.besthistorysites.net/-6K www.history-journals.de/-7K www.historytoday.com

11

2. ∏ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È Ë ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™

¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ «°È·Ù› Ì·˜ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÂÈ Ë ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜»; (Î·Ï‡ÙÂÚË ÁÓˆÚÈÌ›· ÌÂ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·/Û˘ÓÂ¤ÛÙÂÚË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ÔÚÂ›· ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÎfiÛÌÔ).

5’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ŒÓÓÔÈ· Î·È ÛÎÔfi˜ ÙË˜ EÎÎÏËÛ›·˜ ñ ∏ Ï¤ÍË «∂ÎÎÏËÛ›·» ñ √ ÛÎÔfi˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜: Ë ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘. ¶ÔÚÂ›· ÙË˜ EÎÎÏËÛ›·˜ Ì¤Û· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ñ ∏ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Â›Ó·È Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ñ ∏ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›· ÓÔËÌ·ÙÔ‰ÔÙÂ› ÙË ÁÂÓÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›· ñ ∞ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· Î·È ·ÌÂÚÔÏË„›· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ¤ÚÂ˘Ó·.

20’

TÚfiÔ˜ ÌÂÏ¤ÙË˜ ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙË˜ EÎÎÏËÛ›·˜ ñ √ ÙÚfiÔ˜ ÌÂÏ¤ÙË˜ ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ñ ∞ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· Î·È ·ÌÂÚÔÏË„›· Î·Ù¿ ÙË ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜. °. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™‡ÓÔ„Ë ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ‚È‚Ï›Ô ñ AÓ¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ ·fi Ì·ıËÙ‹.

5’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. MÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ √ Î·ıËÁËÙ‹˜ ÔÊÂ›ÏÂÈ Ó· Û˘Ó‰¤ÛÂÈ ÙÈ˜ ‰‡Ô ÚÒÙÂ˜ ‰È‰. ÂÓfiÙËÙÂ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ ı¤Ì· ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ˆ˜ Ù˘¯‹ ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ ÌÂÏ¤ÙË˜ ÙË˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜. ñ ∂ÓÓÔÂ›Ù·È, ÂÔÌ¤Óˆ˜, fiÙÈ ÙÔ ‡ÊÔ˜ ÙÔ˘ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔÓ¤ÂÈ ÛÂ‚·ÛÌfi ÚÔ˜ ÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙË˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, Ô˘ ÂÎÙ¤ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÓfiÙËÙ·. ñ √ Î·ıËÁËÙ‹˜ Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔÊ‡ÁÂÈ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÌÂ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙË˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎ‹˜ ÙË˜ ‰ÔÌ‹˜, ·ÏÏ¿ Ó· ÚÔ‚¿ÏÂÈ ÙË £Â›· ∂˘¯·ÚÈÛÙ›· ˆ˜ ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Û˘ÓÈÛÙ¿ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·. 12

ñ ™ÙËÓ ˘ÔÂÓfiÙËÙ· ÂÚ› Û˘Ó‡·ÚÍË˜ ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÌÂ ÙË ÁÂÓÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›·, ÙÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÌÔÚÂ› Ó· ÂÛÙÈ·ÛÙÂ› ÛÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ˆ˜ ‚·ÛÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ÙË˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ˆ˜ Û˘Ó‰ÂÙÈÎÔ‡ ÎÚ›ÎÔ˘ ÌÂ ÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›·. ñ ™ÙÔ ı¤Ì· ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, ˆ˜ ÌÂÙ·ÌfiÚÊˆÛË˜ ÙË˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, ÂÓ‰Â›ÎÓ˘Ù·È Ë ÂÛÙ›·ÛË ÛÙË ÌÂÙ·ÌÔÚÊˆÙÈÎ‹ Â›‰Ú·ÛË ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ÛÙÔÓ ·Ú¿ÁÔÓÙ· «¿ÓıÚˆÔ», ˆ˜ ÊÔÚ¤· ÙË˜ ÈÛÙÔÚÈÎ‹˜ ÂÍ¤ÏÈÍË˜. ñ √ Î·ıËÁËÙ‹˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÙÔÓ›ÛÂÈ ÙÔ fiÙÈ Ë Û‡Á¯ÚÔÓË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ¤ÚÂ˘Ó· ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ú¤ÂÈ Ó· ¤¯ÂÈ ÙÔ ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ Ù· Ï¿ıË ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ μ·ÛÈÎfi ÛËÌÂ›Ô ÙË˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ë ƒˆÌ·˚Î‹ Î·È Ë μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÈÛÙÔÚ›· Ô˘ ‰È‰¿¯ÙËÎ·Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙË μ’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘. ªÔÚÂ› Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ›, ‰ËÏ·‰‹, fiÙÈ ÛÙ· Ì·ı‹Ì·Ù· ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ı· ¤¯Ô˘ÌÂ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· Â·Ó¤ÏıÔ˘ÌÂ ÛÂ ı¤Ì·Ù· ÁÓˆÛÙ¿, Û˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ (Î·È fi¯È ·Ó·ÈÚÒÓÙ·˜) ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ô˘ ‰È‰¿¯ÙËÎ·Ó ÛÙË μ’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘. ñ ∏ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, fiÌˆ˜, ·ÓÈ¯ÓÂ‡ÂÙ·È Î·È ÛÙË ¡ÂfiÙÂÚË ÈÛÙÔÚ›· Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙË˜ °’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘, ·Ú¿ÏÏËÏ· ÌÂ ÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹. ñ ∂›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈËıÂ› ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÌÂ ı¤Ì· ÙÈ˜ Û‡Á¯ÚÔÓÂ˜ ·fi„ÂÈ˜ ÌË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÙfiÛÔ ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÚfiÏÔ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·. ∞ÊÔÚÌ‹ ÁÈ· ·ÚfiÌÔÈÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÚÔÛÊ¤ÚÔ˘Ó ‰ËÌÔÛÈÂ‡Ì·Ù· ‹ Û¯ÔÏÈ·ÛÌfi˜ ÙË˜ ÙÚ¤¯Ô˘Û·˜ ÂÈÎ·ÈÚfiÙËÙ·˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÚÔÛˆÈÎ¤˜ ÂÌÂÈÚ›Â˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ.

2.3. EÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ΔÈ˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÂÛÙÈ¿˙ÂÙ·È ÛÂ ı¤Ì·Ù· Û‡Á¯ÚÔÓË˜ ‹ Î·È ÔÏ‡ ÚfiÛÊ·ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜. √ Î·ıËÁËÙ‹˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔ‚Ï¤„ÂÈ ¤ÛÙˆ Î·È Ï›ÁÔ ¯ÚfiÓÔ ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÌÂ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, Â¿Ó ÙÂıÔ‡Ó ·ÚfiÌÔÈ· ı¤Ì·Ù·. 2.4. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¤˜ ··ÓÙ‹ÛÂÈ˜ ÛÙÈ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘ 1. ŸÙ·Ó Ë ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙÔÓ›˙ÂÈ ÙÔ ÌÂÙ·ÌÔÚÊˆÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÛÙË ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ÈÛÙÔÚ›·, ÙfiÙÂ ÂÌÏÔ˘Ù›˙ÂÈ Î·È ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÙÈ˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÂ˜ ÈÛÙÔÚÈÎ¤˜ ÁÓÒÛÂÈ˜. 2. ŸÛÔ ÔÚıfiÙÂÚË Î·È ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙÂÚË Â›Ó·È Ë ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÙfiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙË ÛˆÛÙfiÙÂÚË ÔÚÂ›· ÙË˜ Û‡Á¯ÚÔÓË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∞˘Ùfi Û˘ÓÙÂÏÂ›Ù·È ÌÂ ÙËÓ ÚÔ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ıÂÙÈÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ Î·È ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÌÂ ÙËÓ ÂÈÛ‹Ì·ÓÛË ÙfiÛÔ ÙˆÓ ·ÈÙ›ˆÓ fiÛÔ Î·È ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ·ÚÓËÙÈÎÒÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ. 3. TÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Úfi‚ÏËÌ· ·ÚfiÌÔÈ·˜ ıÂÒÚËÛË˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Â›Ó·È Ó· È‰ÂÔÏÔÁÈÎÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ›ÛÙË, ‰ËÏ·‰‹ Ó· ÙËÓ ÂÌÊ·Ó›ÛÂÈ ˆ˜ Ì›· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎ‹ ÚfiÙ·ÛË ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ, ÔÏÈÙÈÎÒÓ Î·È ÏÔÈÒÓ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎÒÓ ıÂˆÚÈÒÓ. 13

4. E›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ÂÈÏ¤ÍÔ˘ÌÂ ÙË Ì›· ‹ ÙËÓ ¿ÏÏË ÂÚ›ÙˆÛË, ÂÊfiÛÔÓ Ë ·Í›· ‹ Ë ··Í›· ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÂ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÂ˜ ÂÔ¯¤˜. ŸÌˆ˜, ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ÂÏ›˙Ô˘ÌÂ ÛÂ ıÂÙÈÎ‹ ¤Î‚·ÛË ÙË˜ Û‡Á¯ÚÔÓË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, Â¿Ó ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘ÌÂ ÁÈ· ÙË ÛˆÛÙ‹ ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙˆÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ μÔ˘ÏÁ·Ú¿ÎË-¶ÈÛ›Ó·, ∂., «πÛÙÔÚÈÎ‹ ∞˘ÙÔÛ˘ÓÂÈ‰ËÛ›· Î·È ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ ‰È‰·¯‹», ÛÙÔ ¡ÂˆÙÂÚÈÎfiÙËÙ· Î·È ™¯ÔÏÈÎ‹ ∞ÁˆÁ‹, ÂÎ‰. ª·˝ÛÙÚÔ˜, ∞ı‹Ó·, 2004, Û.37-61. ∫·ÚÌ›ÚË, π., Δ· ‰ÔÁÌ·ÙÈÎ¿ Î·È Û˘Ì‚ÔÏÈÎ¿ ÌÓËÌÂ›· ÙË˜ √ÚıÔ‰fiÍÔ˘ ∫·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, 2 ÙfiÌÔÈ, ∞ı‹Ó·, 1960. ∫ÔÓÈ‰¿ÚË, °., °ÂÓÈÎ‹ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›·, ∞ı‹Ó·, 1957. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, Ã., πÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ, ∞ı‹Ó· 1910/ πÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜, ∞ı‹Ó· 1935»/ πÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∞ÓÙÈÔ¯Â›·˜, ∞ı‹Ó·, 1951. ™ÙÂÊ·Ó›‰Ô˘, μ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›·, ∞ı‹Ó·, 1959 ºÂÈ‰¿, μ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›·, ÙfiÌ. ∞’, ∞ı‹Ó·, 1992/ √ ıÂÛÌfi˜ ÙË˜ ¶ÂÓÙ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ ¶·ÙÚÈ·Ú¯ÒÓ, ÙfiÌ. π-ππ, ∞ı‹Ó·, 1969-1970/ μ˘˙¿ÓÙÈÔ. μ›Ô˜-£ÂÛÌÔ›-∫ÔÈÓˆÓ›·-∂ÎÎÏËÛ›·-¶·È‰Â›·Δ¤¯ÓË, ∞ı‹Ó·, 1991. ºÏÔÚfiÊÛÎ˘, °., ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ (ÌÂÙÊÚ.), £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1982.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.gty.org/phil/hall.htm www.bible-history.com www.christianitytoday.com/history

14

∫∂º∞§∞π√ ∞’ Δ∞ ¶ƒøΔ∞ μ∏ª∞Δ∞ Δ∏™ ∂∫∫§∏™π∞™ 3. ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹: ΔÔ ÍÂÎ›ÓËÌ· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ªÔÚÂ› Ó· Á›ÓÂÈ Û‡Ó‰ÂÛË ÌÂ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙË˜ Â›ÁÂÈ·˜ ‰Ú¿ÛË˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ Î·È ÌÂ ÙËÓ ˘fiÛ¯ÂÛ‹ ÙÔ˘ ÁÈ· ·ÔÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ¶·Ú·ÎÏ‹ÙÔ˘ ñ ªÔÚÂ›, Â›ÛË˜, Ó· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› Ë ÂÈÙ·ÎÙÈÎ‹ ·Ó¿ÁÎË ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ Ì·˜ ÁÈ· ¤Ó· Ó¤Ô ÔÏÈÙÈÛÌfi Ô˘ ı· ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜, ÙÈ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ Î·È fiÏË ÙËÓ ÎÙ›ÛË Î·È Ó· ‰ÂÈ¯ıÂ› fiÙÈ ·˘Ùfi˜ Ô Ó¤Ô˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ¿Ú¯ÈÛÂ Ó· ‰È·Ê·›ÓÂÙ·È ÙËÓ ËÌ¤Ú· ÙË˜ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹˜, ÌÂ ÙËÓ ÂÈÊÔ›ÙËÛË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹: ∏ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ¶·Ú·ÎÏ‹ÙÔ˘ ñ ∏ ÁÂÓ¤ıÏÈÔ˜ ËÌ¤Ú· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ (·Ú¯‹ ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙË˜) ñ §ÂÙÔÌÂÚ‹˜ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ ·fi ÙÈ˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ (2,1-13). √ ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ¶¤ÙÚÔ˜ ÎËÚ‡ÛÛÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÚ¯ÔÌfi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜ ñ ∏ ÚÔÊËÙÂ›· ÙÔ˘ πˆ‹Ï ñ ΔÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ Î·È Ë ∞Ó¿ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘ ñ ¶ÚÔÙÚÔ‹ ÁÈ· ÌÂÙ¿ÓÔÈ· ñ Δ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ ÙË˜ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹˜ Î·È ÙÔ˘ ÎËÚ‡ÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ – ∏ ›‰Ú˘ÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ΔÔ ÕÁÈÔ ¶ÓÂ‡Ì· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ Î·È ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ ñ μ·‚¤Ï-Û‡Á¯˘ÛË, ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹-ÂÓfiÙËÙ· ñ «ŸÔ˘ ˘¿Ú¯ÂÈ ÙÔ ¶ÓÂ‡Ì· ÙÔ˘ £ÂÔ‡, ÂÎÂ› ˘¿Ú¯ÂÈ Î·È ÂÏÂ˘ıÂÚ›·» ñ ªÂÙ·ÌfiÚÊˆÛË ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Î·È ÙˆÓ Û¯¤ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ ñ ∞ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘.

7’

6’

7’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™˘ÓÔÙÈÎ‹ ·Ó·ÎÂÊ·Ï·›ˆÛË, fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ÙÂÏÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ ·fi Ì·ıËÙ‹.

15

8’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜, ÛÙÔ Ì˘·Ïfi ÙˆÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜, ÂÈ‰ÈÎ¿ Ù· ·Ú¯ÈÎ¿, ¤¯Ô˘Ó ÌÈ· «Ì˘ıÈÎ‹» ‰È¿ÛÙ·ÛË. ∂›Ó·È, Û˘ÓÂÒ˜, ÂÈÙ·ÎÙÈÎfi Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó fiÙÈ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ÙË˜ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹˜ Û˘Ó¤‚Ë, ˆ˜ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜, ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÔ ÙfiÔ Î·È ¯ÚfiÓÔ, ÌÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÔ˘˜ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ Î·È Â›¯Â Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÂ˜ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜, fiˆ˜ ¿ÏÏˆÛÙÂ Î¿ıÂ ¿ÏÏÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Ô Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ Î·Ïfi ı· ‹Ù·Ó Ó· ÂÍËÁ‹ÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ fiÙÈ Ë ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÏÒ˜ ¤Ó· ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Û˘Ó¤‚Ë Î¿ÔÙÂ ÛÙËÓ ÂÚÈÊ¤ÚÂÈ· ÙË˜ ƒˆÌ·˚Î‹˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∂›Ó·È ¤Ó· ÁÂÁÔÓfi˜ ÌÂ ÎÔÛÌÈÎ¤˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂÈ˜, Ô˘ ÂËÚ¤·ÛÂ Î·È ÂËÚÂ¿˙ÂÈ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· fiÏÔ˘ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ˘ Î¿ıÂ ·ÓıÚÒÔ˘ ÚÔÛˆÈÎ¿. ñ ∏ ¯Ú‹ÛË ÙË˜ ∫·ÈÓ‹˜ ¢È·ı‹ÎË˜ Î·È ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Â›Ó·È ÂÈÙ·ÎÙÈÎ‹, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÛÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ÂÓfiÙËÙÂ˜ ÙË˜ ÊÂÙÈÓ‹˜ ‡ÏË˜. ∏ Û‡Ó‰ÂÛË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÌÂ ¤Ó· ÁÚ·Ùfi ÎÂ›ÌÂÓÔ ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÛÙÔ Ì˘·Ïfi ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ. ªÔÚÂ› Ó· ÚÔÙ·ıÂ› ·fi ÙÔ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ Ó· ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙË ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË ÙÔ˘ ™¯ÔÏÂ›Ô˘ ‰¤Î· ·ÓÙ›Ù˘· ÙË˜ ∫·ÈÓ‹˜ ¢È·ı‹ÎË˜, ÂÈ‰ÈÎ¿ Î¿ÔÈ·˜ ¤Î‰ÔÛË˜ ÌÂ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÛÙË Ó¤· ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÁÏÒÛÛ· (.¯. Ë ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙˆÓ ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ Î·ıËÁËÙÒÓ, ¤Î‰ÔÛË˜ ÙÔ˘ 1989, ·fi ÙË μÈ‚ÏÈÎ‹ ∂Ù·ÈÚ›· ‹ fiÔÈ· ¿ÏÏË ÎÚ›ÓÂÈ ÚÔÛÊÔÚfiÙÂÚË Ô Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜). ™Â ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹ ÂÚ›ÙˆÛË, ÌÔÚÂ› Ó· ÚÔÙ·ıÂ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Ê¤ÚÓÔ˘Ó ÙË ‰ÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ∫·ÈÓ‹ ¢È·ı‹ÎË ·fi ÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘˜. ñ ÃÚ‹ÛÈÌÔ ı· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· ·Ô‰ÂÈ¯ıÂ› Ó· ¤¯ÂÈ Ô Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ Ù˘ˆÌ¤ÓÂ˜ ÛÂ Â˘‰È¿ÎÚÈÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ ‹ ÛÂ slides ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¤˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙË˜ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹˜. ∞Ó ‰ÂÓ ‰È·ı¤ÙÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜, ÌÔÚÂ› ·fi ÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô Ó· ‚ÚÂÈ ·ÚÎÂÙ¤˜ Î·Ï¤˜ ÁÈ· ÂÎÙ‡ˆÛË (‚Ï. ‰ÈÎÙ˘·ÎÔ› ÙfiÔÈ). ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÎÚ›ÓÔ˘ÌÂ ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÌÈÎÚ‹ ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙË˜ ÂÈÎfiÓ·˜ ÙË˜ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹˜ ÌÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ÙÔ˘ ∂˘‰ÔÎ›ÌˆÊ, ∏ Ù¤¯ÓË ÙË˜ ÂÈÎfiÓ·˜ (‚Ï. ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·). ñ √ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓ›ÛÂÈ È‰È·ÈÙ¤Ú· ÙË ‰È·›ÚÂÛË Ô˘ ÚÔÎ¿ÏÂÛÂ Ë μ·‚¤Ï ÌÂ ÙË Û‡Á¯˘ÛË ÙˆÓ ÁÏˆÛÛÒÓ ÛÂ ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂ ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ·, Ì¤Û· ·fi ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· ÂıÓÔÙ‹ÙˆÓ, ÔÏÈÙÈÛÌÒÓ Î·È ÁÏˆÛÛÒÓ, Ô˘ ÚÔÎ¿ÏÂÛÂ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ÙË˜ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹˜ ÌÂ ÙËÓ ÂÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜. ñ ∏ ‡ÏË ÙË˜ ÊÂÙÈÓ‹˜ ¯ÚÔÓÈ¿˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È, ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¿ ÌÈÏÒÓÙ·˜, ÛÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜ Ì¤Û· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·. ∂›Ó·È, ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜, ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘ÌÂ fiÛÔ ı· ¤ÚÂÂ ÙÔÓ›ÛÂÈ ÙË ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘ ÙË˜ ∞Á›·˜ ΔÚÈ¿‰·˜. ∞˘Ù‹ Ë ÂÓfiÙËÙ·, ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ·, ÚÔÛÊ¤ÚÂÙ·È ÁÈ· Ó· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› ÌÂ ¤ÌÊ·ÛË fiÙÈ Ë Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ·ÓıÚÒˆÓ Î·È ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ› ÈÛÙÔÚ›·. ∞˘Ù‹ Ë Û˘ÓÂÚÁ·Û›·, È‰È·›ÙÂÚ· Ì¤Û· ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·, ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜, ÙÈ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘˜ Î·ıÒ˜ Î·È ÌÂ ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È, Î·Ù’ Â¤ÎÙ·ÛË ÌÂ ÔÏfiÎÏËÚË ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ √Ì¿‰· Ì·ıËÙÒÓ ÌÔÚÂ› Ó· ÂÈÛÎÂÊÙÂ› ÙÔ Ó·fi ÙË˜ ÂÓÔÚ›·˜ ÙÔ˘˜, Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÛÙÈ˜ ÙÔÈ-

16

¯ÔÁÚ·Ê›Â˜ ÙÔ˘ ÙËÓ ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÙË˜ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹˜, Ó· ÙË ÊˆÙÔÁÚ·Ê‹ÛÔ˘Ó ‹ Ó· ÎÚ·Ù‹ÛÔ˘Ó ÛÂ ÛËÌÂÈÒÛÂÈ˜ ÌÈ· ÏÂÙÔÌÂÚ‹ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙË˜ (ÛÙÔÈ¯Â›· ·ÂÈÎfiÓÈÛË˜, ı¤ÛË ÚÔÛÒˆÓ, ¯Ú‹ÛË ¯ÚˆÌ¿ÙˆÓ Î·È ·Ô¯ÚÒÛÂˆÓ Î.Ù.Ï. Î·È Ó· ·Ó·ÎÔÈÓÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ñ ŒÓ·˜ Ì·ıËÙ‹˜ ·fi ÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰· http://www.outopia.gr/greco ÌÔÚÂ› Ó· Ê¤ÚÂÈ ÛÂ ¤Á¯ÚˆÌË ÂÎÙ‡ˆÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÊˆÙÔÙ˘›· ÙË˜ ·Ó··Ú¿ÛÙ·ÛË˜ ÙË˜ ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹˜ ·fi ÙÔÓ ¢ÔÌ›ÓÈÎÔ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÔ˘Ó ÙÈ˜ ·fi„ÂÈ˜ ÙÔ˘˜, ·ÊÔ‡ Û˘ÁÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙËÓ «¶ÂÓÙËÎÔÛÙ‹» ÙÔ˘ £ÂÔÙÔÎfiÔ˘ÏÔ˘ ÌÂ ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ªÔÚÂ› Ó· ‰ÔıÂ› ÛÂ ÊˆÙÔÙ˘›· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ë ·Ú·Î¿Ùˆ ÚÔÛÂ˘¯‹ ·fi ÙËÓ ∞ÊÚÈÎ‹ Î·È Ó· ÎÏËıÔ‡Ó Ó· Û¯ÔÏÈ¿ÛÔ˘Ó Ò˜ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÂÎÂ› ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜: ™∞¡ Δ√ ∞πª∞ ™Δπ™ º§∂μ∂™ ™ÙÈ˜ ‡ÛÙÂÚÂ˜ Ì¤ÚÂ˜ ™Ô˘ ‰ˆ Î¿Ùˆ ÛÙË ÁË Ì¿˜ Â›¯Â˜ ˘ÔÛ¯ÂıÂ› ˆ˜ ı· ’ÛÙÂÏÓÂ˜ ÙÔ ¶·Ú¿ÎÏËÙÔ ¶ÓÂ‡Ì· ™Ô˘ Ó· ÌÂ›ÓÂÈ ·Ó¿ÌÂÛ¿ Ì·˜. °ÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ, ÏÔÈfiÓ, ˆ˜ ÙÔ ¶ÓÂ‡Ì· ™Ô˘ Ó¤ÂÈ ¿ÓÙ· ¿Óˆ ÛÙË ÁË Ì·˜. ŸÌˆ˜ ÂÌÂ›˜ ‰ÂÓ ÙÔ ·ÈÛı·ÓfiÌ·ÛÙÂØ ÔÏÏÔ› ÙÔ ÓÈÒıÔ˘Ó Û·Ó ¿ÓÂÌÔ ‹ Î¿ÙÈ Û·Ó ·›ÛıËÌ·. ÕÊËÛÂ ÙÔ ¶ÓÂ‡Ì· ™Ô˘ Ó· ÂÈÛ¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÛÙË ˙ˆ‹ Ì·˜ Ó· ÌÂÈ Î·È Ó· Î˘Ï‹ÛÂÈ fiˆ˜ ÙÔ ·›Ì· ÌÂÛ’ ÛÙÈ˜ ÊÏ¤‚Â˜ Ì·˜ ÁÈ· Ó· ˙ˆÔÁÔÓËıÔ‡ÌÂ Î·È Ó· ÂÎÏËÚÒÛÔ˘ÌÂ ÙÔ ı¤ÏËÌ¿ ™Ô˘. ÕÊËÛÂ ÙÔ ¶ÓÂ‡Ì· ÛÔ˘ Ó· ÓÂ‡ÛÂÈ ¿Óˆ ÛÙÈ˜ ÏÔ‡ÛÈÂ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜ Î·È ÙË˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜ ÁÈ· Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÂÎÂ› ÈÔ Ù·ÂÈÓfiÊÚÔÓÂ˜. ÕÊËÛ¤ ÙÔ Ó· ÓÂ‡ÛÂÈ ¿Óˆ ÛÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙˆÓ ÂÚ˘ıÚÔ‰¤ÚÌˆÓ ÁÈ· Ó· ¿„Ô˘Ó È· ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÂÎÂ› Ó· ˘ÔÊ¤ÚÔ˘Ó. ÕÊËÛ¤ ÙÔ Ó· ÓÂ‡ÛÂÈ ¿Óˆ ÛÙËÓ ∞ÊÚÈÎ‹ ÁÈ· Ó· ÁÂ˘ÙÔ‡Ó ÎÈ Â‰Ò ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÙËÓ ∂ÏÂ˘ıÂÚ›· ·ÏËıÈÓ¿. ™ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Ï‹ıÔ˜ ÊˆÓ¤˜ Î·È ÓÂ‡Ì·Ù·Ø ÂÌÂ›˜ fiÌˆ˜ ı¤ÏÔ˘ÌÂ ÙË ‰ÈÎ‹ ™Ô˘ ÌfiÓÔ ÊˆÓ‹ Ó’ ·ÎÔ‡ÌÂ Î·È ÌfiÓÔ ÙÔ ‰ÈÎfi ™Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì· Ó· ‰Â¯fiÌ·ÛÙÂ. ∞Ì‹Ó. (∞fi ÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ÙÔ˘ °Ú·ÊÂ›Ô˘ πÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÙË˜ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ¢È·ÎÔÓ›·˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ¶¿ÓÙ· Ù· ŒıÓË, ŒÙÔ˜ π’, ÙÂ‡¯Ô˜ 40, ‰’ ÙÚ›ÌËÓÔ 1991, Û. 127).

17

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ¶·ÙÂÚÈÎ¿ ÂÚÌËÓÂ˘ÙÈÎ¿ ˘ÔÌÓ‹Ì·Ù· ÛÙÈ˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ: ÃÚ˘ÛÔÛÙfiÌÔ˘ PG 60, ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜ PG 74, ∞ÌÌˆÓ›Ô˘ PG 85, √ÈÎÔ˘ÌÂÓ›Ô˘ PG 118, £ÂÔÊ‡Ï·ÎÙÔ˘ PG 125. °·Ï›ÙË, °., ÃÚÈÛÙÔÏÔÁ›· ÙˆÓ ÏfiÁˆÓ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÂÓ Ù·È˜ ¶Ú¿ÍÂÛÈ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1963. °È·ÁÎ¿˙ÔÁÏÔ˘, ™Ù., ∫ÔÈÓˆÓ›· £ÂÒÛÂˆ˜. ∏ Û‡ÓıÂÛË ÃÚÈÛÙÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÓÂ˘Ì·ÙÔÏÔÁ›·˜ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÚËÁÔÚ›Ô˘ ÙÔ˘ ¶·Ï·Ì¿, ÂÎ‰. ¢fiÌÔ˜, ∞ı‹Ó·, 2001. ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ΔÚ·Î·Ù¤ÏÏË, ∂ÈÛÎfiÔ˘ μÚÂÛı¤ÓË˜, Ó˘Ó ∞Ú¯ÈÂÈÛÎfiÔ˘ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜, ¶·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜, ÂÎ‰. ™‹Ì·ÓÙÚÔ, ∞ı‹Ó· 1984. Evdokimov, Paul, ΔÔ ÕÁÈÔ ¶ÓÂ‡Ì· ÛÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ¶·Ú¿‰ÔÛË, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1973. Evdokimov, Paul, ∏ Ù¤¯ÓË ÙË˜ ÂÈÎfiÓ·˜. £ÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ˆÚ·ÈfiÙËÙÔ˜, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1973. Haenchen, E., The Acts of the Apostles. A Commentary, Westminster, Philadelphia , 1971. §·ÈÌfiÔ˘ÏÔ˜, °. (ÂÈÌ.), ∂Ïı¤, ¶ÓÂ‡Ì· ÕÁÈÔÓ, ·Ó·Î·›ÓÈÛÔÓ ¿Û·Ó ÙËÓ ÎÙ›ÛÈÓ, ÂÎ‰. Δ¤ÚÙÈÔ˜, ∫·ÙÂÚ›ÓË, 1991. §·ÈÌfiÔ˘ÏÔ˜, °. (ÂÈÌ.), ∏ ∑’ °ÂÓÈÎ‹ ™˘Ó¤ÏÂ˘ÛË ÙÔ˘ ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ. ∫·Ì¤ÚÚ·, ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ˜ 1991, ÂÎ‰. Δ¤ÚÙÈÔ˜, ∫·ÙÂÚ›ÓË, 1992 ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘, πˆ., √ £Âfi˜ Î·È Ë ∂ÎÎÏËÛ›·. ∏ ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙˆÓ ¶Ú¿ÍÂˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1969. ΔÚÂÌ¤Ï·, ¶., ÀfiÌÓËÌ· ÂÈ˜ Ù·˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1955. Zizioulas, John, D., Being As Communion. Studies in Personhood and the Church, St. Vladimir’s Seminary Press, Crestwood, New York, 1985. ∑Ë˙ÈÔ‡Ï·, πˆ., «¶ÓÂ˘Ì·ÙÔÏÔÁ›· Î·È ∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·. ∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈÎ¤˜ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ‰‡Ô Ù‡ˆÓ ¶ÓÂ˘Ì·ÙÔÏÔÁ›·˜» (ÌÙÊÚ. °È·ÁÎ¿˙ÔÁÏÔ˘, ™Ù.), ÛÙÔÓ ÙfiÌÔ ™‡Ó·ÍÈ˜ ∂˘¯·ÚÈÛÙ›·˜. Ã·ÚÈÛÙ‹ÚÈ· ÂÈ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ °¤ÚÔÓÙÔ˜ ∞ÈÌÈÏÈ·ÓÔ‡, ÂÎ‰. ÿÓ‰ÈÎÙÔ˜, ∞ı‹Ó·, 2003, ÛÛ. 153-174.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.pelagia.org/htm/b26.e.i_despotikes_eortes.12.htm http://www.imkby.gr/greek/sarakosti/easter/pentikosti.htm °π∞ ∂π∫√¡∂™ Δ∏™ ¶∂¡Δ∏∫√™Δ∏™: http://www.orthodox.gr/images/pentikosti.jpg http://users.otenet.gr/~gmcr/bible/Pentikosti.htm http://users.hol.gr/~pbklukas/EikonesNaou/5NDodekaorto/5NPentikosti.jpg http://www.outopia.gr/greco/spain3-1.jpg

18

4. πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·: ÚfiÙ˘Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ °È·Ù› ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ÈÛÙÔÚ›· Ë ›‰Ú˘ÛË ÙË˜ ÚÒÙË˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ; ∞fi ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÂÓfiÙËÙ· Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ı· ‰Ô‡ÌÂ Ò˜ ÌÂ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ¿ ÙË˜ Î·È ÌÂ ÙË ‰Ú¿ÛË ÙË˜ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ¤ÊÂÚÂ Î¿ÙÈ ÙÔ Û˘ÓÙ·Ú·ÎÙÈÎ¿ Ó¤Ô ÛÙÔÓ ·ÓıÚÒÈÓÔ ÔÏÈÙÈÛÌfi.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∏ ˙ˆ‹ ÙË˜ ÚÒÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Á›ÓÂÙ·È ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÌÈ·˜ Ó¤·˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ñ ¶Ò˜ ˙Ô‡Û·Ó Ù· Ì¤ÏË ÙË˜ ÚÒÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ (¶Ú¿Í. 2,42-47. 4,32-37) ñ ∫ÔÈÓÔ¯ÚËÛ›· – «∞Á¿Â˜» ñ πÔ˘‰·˚ÛÙ¤˜ – ∂ÏÏËÓÈÛÙ¤˜. ∏ ∂ÎÎÏËÛ›· ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È Î·È ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·: Ë ÂÎÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÂÙ¿ ¢È·ÎfiÓˆÓ ñ ∂ÌÊ¿ÓÈÛË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ñ ∏ ÂÎÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÂÙ¿ ¢È·ÎfiÓˆÓ ·fi fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ñ ∂ÏÏËÓÈÎ¿ ÔÓfiÌ·Ù· – ¿ÓÔÈÁÌ· ÛÙÔ˘˜ ÂÈ‰ˆÏÔÏ¿ÙÚÂ˜. ∏ ·Ú¿‰ÔÛË ÙË˜ ÚÒÙË˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ˙ËÙÔ‡ÌÂÓÔ Î·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ñ ΔÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙË˜ ·ÓıÚˆÈ¿˜ Î·È ÙË˜ ·Á¿Ë˜ ñ ºÈÏ·ÓıÚˆÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ÂÓÔÚÈÒÓ ñ ∏ ÎÔÈÓÔÎÙËÌÔÛ‡ÓË ÙˆÓ ÎÔÈÓÔ‚È·ÎÒÓ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÒÓ.

8’

7’

6’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™˘ÓÔÙÈÎ‹ ·Ó·ÎÂÊ·Ï·›ˆÛË ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ÙÂÏÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ ·fi Ì·ıËÙ‹.

8’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∂›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ¯Ú‹ÛÈÌÔ Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ Ò˜ Ë ÚÒÙË ∂ÎÎÏËÛ›· ÙˆÓ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ ¤Î·ÓÂ Ú¿ÍË ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ·Á¿Ë ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Û˘ÓÈÛÙ¿ (‚·ÛÈÎfi) ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÁÓÒÚÈÛÌ· ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘ (Û‡Ó‰ÂÛË ÌÂ ÙËÓ ‡ÏË ÙË˜ μ’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘), ·ÏÏ¿ Î·È fiÙÈ Ë ·Á¿Ë ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÌÈ· ıÂˆÚËÙÈÎ‹

19

ñ

ñ

ñ

ñ

Û‡ÏÏË„Ë, ·ÏÏ¿ ¿Óˆ ÙË˜ ‰ÔÌ‹ıËÎÂ ÌÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹ ÎÔÈÓˆÓ›· Ô˘ ÚÔÛÂ›ÏÎ˘ÛÂ ÙÔ ı·˘Ì·ÛÌfi ·ÎfiÌ· Î·È ÙˆÓ ÂÈ‰ˆÏÔÏ·ÙÚÒÓ ÛÙÔ˘˜ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ·ÈÒÓÂ˜. ΔÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ ‚ÔËı¿ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·ÙÂ‡ı˘ÓÛË ·˘Ù‹, Î·ıÒ˜ Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ ÙÔ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎ¿ Î·ÈÓÔ‡ÚÈÔ Ô˘ ÂÓÛ¿ÚÎˆÛ·Ó ÛÙÈ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÂÎÂ›ÓË˜. ¡· Á›ÓÂÈ Ë ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙË˜ ÚÒÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÌÂ ÙËÓ ÂÈÛ‹Ì·ÓÛË fiÙÈ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘ÌÂ ¤Ó· «ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ·» Ô˘ ˘ÏÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÌÈ· ÔÌ¿‰· ÁÈ· Î·ı·Ú¿ «ÂÁÎfiÛÌÈÔ˘˜» ÏfiÁÔ˘˜. Àfi ÙÔ Ú›ÛÌ· ·˘Ùfi, ÂÚÌËÓÂ‡ÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ·Ú¯ÈÎfi ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi, Ë ÚˆÙÔÌ·ÚÍÈÛÙÈÎ‹ ÛÎ¤„Ë Ô‰ËÁ‹ıËÎÂ ÛÙÔ Ï·Óı·ÛÌ¤ÓÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ ‹Ù·Ó ¤Ó· «ÚÔÏÂÙ·ÚÈ·Îfi Î›ÓËÌ·» ÙˆÓ Î·Ù·ÈÂÛÌ¤ÓˆÓ πÔ˘‰·›ˆÓ-ÃÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ (‚Ï. K. Kautsky, The Foundations of Christianity, ÌÙÊÚ. ÙË˜ ÁÂÚÌ·ÓÈÎ‹˜ ¤Î‰ÔÛË˜ ÙÔ˘ 1908, Orabis and Kindrush, New York 1973. ΔË ÁÚ·ÌÌ‹ ·˘Ù‹ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Î·È ŒÏÏËÓÂ˜ Ì·ÚÍÈÛÙ¤˜, fiˆ˜ Ô °. ∫ÔÚ‰¿ÙÔ˜). ¶Ú¤ÂÈ, Û˘ÓÂÒ˜, Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› fiÙÈ Ë ÎÔÈÓÔ¯ÚËÛ›· ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ‹Ù·Ó ÂıÂÏÔÓÙÈÎ‹ Î·È Ê˘ÛÈÎ¿ ‰ÂÓ ·ÊÔÚÔ‡ÛÂ Ù· Ì¤Û· ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ·ÏÏ¿, ÙÔ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ, ‹Ù·Ó Ë Û˘ÓÂ¤ÛÙ·ÙË ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙË˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›·˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ·Á¿Ë ÚÔ˜ ÙÔ Û˘Ó¿ÓıÚˆÔ. ΔÔ Úfi‚ÏËÌ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ πÔ˘‰·˚ÛÙ¤˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ∂ÏÏËÓÈÛÙ¤˜, Î·ıÒ˜ Î·È Ë Ï‡ÛË ÙÔ˘ ÌÂ ÙËÓ ÂÎÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÂÙ¿ ¢È·ÎfiÓˆÓ ·fi fiÏË ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÌÔÚÂ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÂ› ˆ˜ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ú¤ÂÈ Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÂ› Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ÛÂ ·ÚfiÌÔÈÂ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂÈ˜. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› È‰È·›ÙÂÚ· Ô ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ (Û˘ÓÔ‰ÈÎfi˜) ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, Ô˘ ı· ‰È·Ê·ÓÂ› ÈÔ ¤ÓÙÔÓ· ÛÙËÓ ¤‚‰ÔÌË ÂÓfiÙËÙ· (∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜). ¡· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ fiÙÈ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ‰ÂÓ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÂÙ·È ÌfiÓÔ ÁÈ· Ù· «ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹˜ Ê‡ÛË˜» ı¤Ì·Ù· ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙË˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· Ù· Î·ı·Ú¿ «ÎÔÛÌÈÎ¿». ΔÔ Úfi‚ÏËÌ· ¿ÏÏˆÛÙÂ ÌÂ ÙÈ˜ ¯‹ÚÂ˜ ÙˆÓ ∂ÏÏËÓÈÛÙÒÓ Ù¤ÙÔÈÔ Úfi‚ÏËÌ· ‹Ù·Ó, Î·È ıÂˆÚ‹ıËÎÂ ÙfiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi, ÒÛÙÂ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎÂ fiÏË Ë ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÁÈ· Ó· ÙÔ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ. ∏ ÙÚ›ÙË ˘ÔÂÓfiÙËÙ·, ¤Ú· ·fi ÙÔ ıÂˆÚËÙÈÎfi-‰È‰·ÎÙÈÎfi ÙË˜ ÛÎ¤ÏÔ˜, ÚÔÛÊ¤ÚÂÙ·È È‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ·˘ÙÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ÒÛÙÂ Ë ÁÓÒÛË Ó· Î·Ù·ÎÙËıÂ› Ì¤Û· ·fi ÙË ‰Ú¿ÛË. ∏ Â›ÛÎÂ„Ë, Â›ÙÂ fiÏË˜ ÙË˜ Ù¿ÍË˜ Â›ÙÂ ÔÌ¿‰ˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ÛÂ ÎÔÓÙÈÓfi ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ ‹ ÛÙËÓ ÏËÛÈ¤ÛÙÂÚË ÂÓÔÚ›· (ÚÔÙÂ›ÓÔÓÙ·È, ¿ÏÏˆÛÙÂ, Ù¤ÙÔÈÂ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜) ÚÔÛÊ¤ÚÂÙ·È ÁÈ· Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ fiÙÈ ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙË˜ ÚÒÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙˆÓ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ Â›Ó·È ˙ˆÓÙ·Ófi Î·È ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ∂ÎÎÏËÛ›·.

2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ªÔÚÂ› Ó· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ fiÙÈ, ˆ˜ Ù¿ÍË, ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÌÈ· ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ô˘ ÌÔÚÂ› Ù· Ì¤ÏË ÙË˜ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·, fiˆ˜ Û˘Ó¤‚Ë Î·È ÛÙËÓ ÚÒÙË ∂ÎÎÏËÛ›·. ¡· ˙ËÙËıÂ› ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ··ÚÈıÌ‹ÛÔ˘Ó ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ÌÔÚÂ› Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ˆ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Î·È Ó· ‰ÈÂÚÂ˘Ó‹ÛÔ˘Ó ÙÚfiÔ˘˜ ÌÂ ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó ·˘Ù¿ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙÔ‡Ó ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜. ñ ¡· ÚÔÙ·ıÂ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ıÂÛ›ÛÔ˘Ó ¤Ó· ÎÔÈÓfi Ù·ÌÂ›Ô ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ˘˜, fiÔ˘ ı· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔ˘Ó ¯Ú‹Ì·Ù·, fiÛ· ÌÔÚÂ› Ô Î·ı¤Ó·˜. ŸÙ·Ó Û˘ÁÎÂÓÙÚˆıÂ› ¤Ó· ÔÛfi 20

¯ÚËÌ¿ÙˆÓ, Ó· ‰È·ÙÂıÂ› Ù· ÃÚÈÛÙÔ‡ÁÂÓÓ· ÛÂ ¤Ó· ÊÈÏ·ÓıÚˆÈÎfi ›‰Ú˘Ì· ÙË˜ ÂÈÏÔÁ‹˜ ÙÔ˘˜.

2.3 ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ªÔÚÂ› Ó· Û˘˙ËÙËıÂ› ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ ÊÈÏ·ÓıÚˆÈÎfi ¤ÚÁÔ Ô˘ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜, Ì¤Ûˆ ÙÔ˘ ÌË Î˘‚ÂÚÓËÙÈÎÔ‡ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡ «∞ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë», ¤¯ÂÈ ÂÈÙÂÏ¤ÛÂÈ ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË. ΔÔ ›‰ÈÔ ÌÔÚÂ› Ó· Á›ÓÂÈ Î·È ÁÈ· ÙÔ ¤ÚÁÔ ¿ÏÏˆÓ ÌË Î˘‚ÂÚÓËÙÈÎÒÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÒÓ.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ¶·ÙÂÚÈÎ¿ Î·È Û‡Á¯ÚÔÓ· ÂÚÌËÓÂ˘ÙÈÎ¿ ˘ÔÌÓ‹Ì·Ù· ÛÙÈ˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 3). ∞ÁÔ˘Ú›‰Ë, ™., «√ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙË˜ ÎÔÈÓÔÎÙËÌÔÛ‡ÓË˜ ÛÙËÓ ·Ú¯ÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È Ë Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙˆÓ ¶Ú¿ÍÂˆÓ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ», ÛÙÔ ÕÚ· ÁÂ ÁÈÓÒÛÎÂÈ˜ · ·Ó·ÁÈÓÒÛÎÂÈ˜; ∂ÚÌËÓÂ˘ÙÈÎ¤˜ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎ¤˜ ÌÂÏ¤ÙÂ˜ ÛÂ ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡, ÂÎ‰. ÕÚÙÔ˜ ∑ˆ‹˜, ∞ı‹Ó· 1989, Û. 155-166. Berdiaeff, N., ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, ÌÙÊÚ. μ.Δ. °ÈÔ‡ÏÙÛË, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1983. ¶¤ÙÚÔ˘, π., ∫ÔÈÓˆÓÈÎ‹ ¢ÈÎ·ÈÔÛ‡ÓË, (∂ÎÎÏËÛ›·-∫ÔÈÓˆÓ›·-√ÈÎÔ˘Ì¤ÓË 5), ÂÎ‰. ¶·Ú·ÙËÚËÙ‹˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1992. ΔÛ·Ó·Ó¿, °.∞., ∂Ï›‰·, ‰È·ÎÔÓ›· Î·È ÛˆÙËÚ›·. ¢˘Ó·ÌÈÎfiÙËÙ· Î·È ÛÙÚ¿ÙÂ˘ÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Û‹ÌÂÚ·, ÂÎ‰. ª‹Ó˘Ì·, 2Ë ¤Î‰., ∞ı‹Ó·, 1980. Schmemann, A., °È· Ó· ˙‹ÛÂÈ Ô ÎfiÛÌÔ˜, ÂÎ‰. ¢fiÌÔ˜, 2Ë ¤Î‰., ∞ı‹Ó·, 1987. Weiss, J., √ ·Ú¯¤ÁÔÓÔ˜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜. ∏ πÛÙÔÚ›· ÙË˜ ¶ÂÚÈfi‰Ô˘ 30-150 Ì.Ã., ÌÙÊÚ. ™. ∞ÁÔ˘Ú›‰Ë˜, ∑. ¶ÏÈ¿ÎÔ˘, £. ™ˆÙËÚ›Ô˘ Î·È μ. ™ÙÔÁÈ¿ÓÓÔ˘, ÂÎ‰. ÕÚÙÔ˜ ∑ˆ‹˜, 2Ë ¤Î‰ÔÛË, ∞ı‹Ó· 2001, Û. 58-95.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) ™ÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰· http://www.sln.org.uk/re/syria Ô Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ ÌÔÚÂ› Ó· ¤¯ÂÈ ÌÈ· Ï‹ÚË ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ó·ÛÎ·Ê¤˜ ÛÙË ¢Ô‡Ú· ∂˘Úˆfi, fiÔ˘ ‚Ú¤ıËÎÂ Ô›ÎÔ˜ ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ (ÂÚ. 230 Ì.Ã.) ÌÂ ·˘Ï‹, ÙÚ·Â˙·Ú›· Î·È ‚·ÙÈÛÙ‹ÚÈÔ ÌÂ ÚˆÙÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ ÙÔÈ¯ÔÁÚ·Ê›Â˜. ΔÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÌÔÚÂ› Ó· ÂÍ˘ËÚÂÙ‹ÛÂÈ ÁÈ· ÌÈ· ÔÙÈÎ‹ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ Â˘ÎÙ‹ÚÈˆÓ Ô›ÎˆÓ. ∂ÈÎÔ˘ÚÈÎ¿ ÌÔÚÂ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÂ› ÙÔ ¶·ÁÎfiÛÌÈ· πÛÙÔÚ›· Δ¤¯ÓË˜ (ÙfiÌÔ˜ 4: √ μ˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÎfiÛÌÔ˜), ÂÈÌ. °. Ã·Ù˙fiÔ˘ÏÔ˜, ÃÚ˘Ûfi˜ Δ‡Ô˜, ∞ı‹Ó· 1977, ÛÛ. 9-11.

21

5. √ ÚÒÙÔ˜ ‰ÈˆÁÌfi˜ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∏ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ¤ÙÛÈ fiˆ˜ ÙË ˙Ô‡ÌÂ Û‹ÌÂÚ·,

‰ÂÓ ¤ÁÈÓÂ ÌÂ Î¿ÔÈÔÓ ·˘ÙfiÌ·ÙÔ Î·È ·ÓÒ‰˘ÓÔ ÙÚfiÔ. ∏ ıÂÌÂÏ›ˆÛË Î·È Ë ÂÍ¿ÏˆÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂÈÙÂ‡¯ıËÎ·Ó ÌÂ ·ÁÒÓÂ˜ Î·È ı˘Û›Â˜. ∫¿ıÂ ·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ··ÈÙÂ› ·’ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ÙËÓ ÔÚ·Ì·Ù›˙ÔÓÙ·È ·ÁÒÓÂ˜ Î·È ı˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ÊÚfiÓËÌ·.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞

√È ∞fiÛÙÔÏÔÈ ÌÂ ÙÔ Î‹Ú˘ÁÌ· ÁÈ· ÙÔ ÃÚÈÛÙfi ÚÔÎ·ÏÔ‡Ó ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ñ ∫‹Ú˘ÁÌ· ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ Î·È ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË. º˘Ï·Î›ÛÂÈ˜ ÙˆÓ AÔÛÙfiÏˆÓ ñ ¶˘Ú‹Ó·˜ ÙÔ˘ ÎËÚ‡ÁÌ·ÙÔ˜ Ë ∞Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ñ «¢ÂÓ ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ÌË ÌÈÏ¿ÌÂ ÁÈ’ ·˘Ù¿ Ô˘ Â›‰·ÌÂ Î·È ·ÎÔ‡Û·ÌÂ» (¶Ú·Í. 4,20) ñ «¶ÈÔ ÔÏ‡ Ú¤ÂÈ Ó· ˘·ÎÔ‡ÌÂ ÛÙÔ £Âfi ·Ú¿ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜» (¶Ú·Í. 5,29). ΔÔ Î‹Ú˘ÁÌ· Î·È Ô ÏÈıÔ‚ÔÏÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ñ √ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ñ √ ¡fiÌÔ˜ Î·È Ë È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÈÔ˘‰·˚ÎÔ‡ Ï·Ô‡ ñ ∞ÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ Î·È ÏÈıÔ‚ÔÏÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ñ √ ÓÂ·Úfi˜ ™·Ô‡Ï Ê˘Ï¿ÂÈ Ù· ÚÔ‡¯· ÙˆÓ ÂÎÙÂÏÂÛÙÒÓ ñ O ¶ÚˆÙÔÌ¿ÚÙ˘Ú·˜, ÁÈÔÚÙ¿˙ÂÙ·È ÛÙÈ˜ 27 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘. √È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ‰ÈÒÎÔÓÙ·È Î·È Ë ›ÛÙË ‰È·‰›‰ÂÙ·È ¤Íˆ ·fi Ù· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· ñ ¢ÈˆÁÌfi˜ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÛÙÒÓ ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· (34-36 Ì.Ã.) ñ ∏ ›ÛÙË ‰È·‰›‰ÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÂıÓÈÎÔ‡˜, ¤Íˆ ·fi Ù· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· ñ ∞Èı›Ô·˜ ·ÍÈˆÌ·ÙÔ‡¯Ô˜ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi Ì‹Ó˘Ì· ñ ΔÔ fiÚ·Ì· ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ Î·È Ë ‚¿ÙÈÛË ÙÔ˘ ÂÎ·ÙfiÓÙ·Ú¯Ô˘ ∫ÔÚÓËÏ›Ô˘ ñ ∏ ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· ÙË˜ ∞ÓÙÈÔ¯Â›·˜ ÛÙ· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ñ ¡¤Â˜ ‰ÈÒÍÂÈ˜ Î·È ÏÈıÔ‚ÔÏÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ π·ÎÒ‚Ô˘ ÙÔ˘ ∞‰ÂÏÊÔı¤Ô˘.

6’

7’

7’


22

8’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ μÚÈÛÎfiÌ·ÛÙÂ ÛÙËÓ ÚÒÙË Ê¿ÛË ÙÔ˘ ·ÔÛÙÔÏÈÎÔ‡ ÎËÚ‡ÁÌ·ÙÔ˜ Ô˘ Á›ÓÂÙ·È ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·, ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎ¿ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ πÔ˘‰·›Ô˘˜. ™ÙÔ Î‹Ú˘ÁÌ· ·˘Ùfi ÚˆÙÔÛÙ·ÙÔ‡Ó Ô ¶¤ÙÚÔ˜ Î·È Ô πˆ¿ÓÓË˜. ¶·ÚfiÙÈ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙˆÓ πÔ˘‰·›ˆÓ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ı· Ú¤ÂÈ Ó· Ê·ÈÓfiÙ·Ó ·Ú¯ÈÎ¿ Û·Ó ÌÈ· ·fi ÙÈ˜ ÔÏÏ¤˜ ÈÔ˘‰·˚Î¤˜ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜, ÁÚ‹ÁÔÚ· ‰È·›ÛÙˆÛ·Ó fiÙÈ ÚÔ‚·ÏÏfiÙ·Ó Î¿ÙÈ Î·ÈÓÔ‡ÚÈÔ, Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÛÂ Â·Ó·ÙÔÔı¤ÙËÛË ÙË˜ ÈÔ˘‰·˚Î‹˜ ›ÛÙË˜. ◊Ù·Ó ·Ó·fiÊÂ˘ÎÙÔ, Û˘ÓÂÒ˜, fiˆ˜ Î·ıÂÙ› Ó¤Ô Ì¤Û· ÛÙËÓ πÛÙÔÚ›·, Ó· ÚÔÎ·Ï¤ÛÂÈ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜, ‰ÈÒÍÂÈ˜ Î·È Ê˘Ï·Î›ÛÂÈ˜. ñ ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› ·˘Ùfi ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. ∫¿ıÂ ·ÏÏ·Á‹, ÁÈ· Ó· ÚÈ˙ÒÛÂÈ, ··ÈÙÂ› ÙË ı˘ÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ·˘ÙÔÚÔÛÊÔÚ¿ fiÛˆÓ ÙËÓ ÔÚ·Ì·Ù›˙ÔÓÙ·È. ªÔÚÂ› Ó· ·ÓÙÏ‹ÛÂÈ Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ÏËıÒÚ· ·Ú·‰ÂÈÁÌ¿ÙˆÓ ·fi ÙËÓ πÛÙÔÚ›·, Ù· ÔÔ›· ·Ô‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÈÛ¯˘ÚÈÛÌÔ‡ (.¯. Ë ËÚˆÈÎ‹ ¤ÍÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ÔÏÈÔÚÎËÌ¤ÓˆÓ ÛÙÔ ªÂÛÔÏfiÁÁÈ ¤‰ˆÛÂ ÒıËÛË ÛÙÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ ÊÈÏÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË˜ ÙÔ˘ ’21). √È ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ‰ÈÒÍÂˆÓ Ô˘ ˘¤ÛÙËÛ·Ó ÔÈ ∞fiÛÙÔÏÔÈ, Î·È ÙÔ˘ ÏÈıÔ‚ÔÏÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ π·ÎÒ‚Ô˘, Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÔ˘Ó ·ÓÙÈÏËÙ¿ ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ˆ˜ ı˘Û›· Ô˘ ··ÈÙ‹ıËÎÂ ÁÈ· Ó· ÛÙÂÚÂˆıÂ› Ë Ó¤· ›ÛÙË. ñ ∏ ÌÔÚÊ‹ Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÚˆÙÔÌ¿ÚÙ˘Ú· ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ ÚÔÛÊ¤ÚÔÓÙ·È È‰È·›ÙÂÚ· ˆ˜ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ‰Ú¿ÛË˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. ¶Ú¤ÂÈ, fiÌˆ˜, Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› È‰È·›ÙÂÚ· fiÙÈ ÛÙÔ Î‹Ú˘ÁÌ· ÙÔ˘ ¢È·ÎfiÓÔ˘ ¤¯Ô˘ÌÂ ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ‚·ıÈ¤˜ ÚˆÁÌ¤˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ πÔ˘‰·˚ÛÌfi Î·È ÛÙË Ó¤· ›ÛÙË. ∏ ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¡·Ô‡, Ë È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÈÔ˘‰·˚ÎÔ‡ Ï·Ô‡, Ë ·ÈˆÓÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¡fiÌÔ˘ Î·È Ë ·ÔÎÏÂÈÛÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÂÚ› £ÂÔ‡ ‹Ù·Ó ÛÙÔÈ¯Â›· ·‰È·Ú·ÁÌ¿ÙÂ˘Ù· ÁÈ· ¤Ó·Ó Â˘ÛÂ‚‹ πÔ˘‰·›Ô. ŸÙ·Ó, Û˘ÓÂÒ˜, ·˘Ù¿ ·ÌÊÈÛ‚ËÙ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ™Ù¤Ê·ÓÔ, ‹Ù·Ó ·Ó·fiÊÂ˘ÎÙÔ Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙË Ú‹ÍË. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Â‰Ò ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÔÈ Ú›˙Â˜ ÙË˜ ‰È¤ÓÂÍË˜, ÙËÓ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙË˜ ÔÔ›·˜ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ı· ‰Ô˘Ó ÛÙÈ˜ ÂfiÌÂÓÂ˜ ÂÓfiÙËÙÂ˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ‚¿ÛË ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó Ì¤Û· ÛÙËÓ ÚÒÙË ∂ÎÎÏËÛ›·, ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ¯ÚÂÈ¿ÛÙËÎÂ Ó· Á›ÓÂÈ Ë ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜. ñ √È ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ∞Èı›Ô· ·ÍÈˆÌ·ÙÔ‡¯Ô˘ (·˜ ÛËÌÂÈˆıÂ› Â‰Ò fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È Ì¿ÏÏÔÓ ÁÈ· Î¿ÙÔÈÎÔ ÙË˜ ¡Ô˘‚›·˜ —ÓfiÙÈ· ∞›Á˘ÙÔ˜— Î·È fi¯È ÙË˜ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ ∞ÈıÈÔ›·˜) Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·ÙfiÓÙ·Ú¯Ô˘ ∫ÔÚÓËÏ›Ô˘, Ô˘ ÌfiÓÔ ÂÚÈÛÙ·ÛÈ·Î¿ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó ÛÙÔ ÂfiÌÂÓÔ Ì¿ıËÌ· Û·Ó ÂÚÁ·Û›· ·fi Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. £· Ú¤ÂÈ È‰È·›ÙÂÚ· Ó· ‚ÔËıËıÔ‡Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ‰È·ÁÓÒÛÔ˘Ó ÙÔ ‚·ı‡ÙÂÚÔ ÓfiËÌ· ÙÔ˘ ÔÚ¿Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰ÔıÂ› È‰È·›ÙÂÚË ¤ÌÊ·ÛË. ñ ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Î·Ù·ÓÔ‹ÛÔ˘Ó fiÙÈ ÁÂÁÔÓfiÙ· ·ÚÓËÙÈÎ¿ Ì¤Û· ÛÙËÓ πÛÙÔÚ›· (.¯. ÔÈ ‰ÈˆÁÌÔ› ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·) ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÂ ‚·ı‡Ù·Ù· ıÂÙÈÎ¤˜ ÂÍÂÏ›ÍÂÈ˜ (.¯. ‰È¿‰ÔÛË ÙË˜ ›ÛÙË˜ ÛÙÔ˘˜ ÂıÓÈÎÔ‡˜). ŒÙÛÈ, ÙÔ ÙÚ›ÙÔ ˘ÔÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ ÌÔÚÂ› Ó· ·ÍÈÔÔÈËıÂ› ÁÈ· Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ fiÙÈ ÙÔ Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ‰Â Ì·Ù·ÈÒÓÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÚfiÛÎ·ÈÚË ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ·ÓÙ›ıÂÙˆÓ Û¯Â‰È·ÛÌÒÓ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ. ª¿ÏÈÛÙ·, ·˘ÙÔ› ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈ ·ÓÙ›ıÂÙÔÈ Û¯Â‰È·ÛÌÔ› ÌÔÚÂ› Ó·

23

‰ÈÂ˘ÎÔÏ‡ÓÔ˘Ó ÙÔ ıÂ˚Îfi Û¯¤‰ÈÔ. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ‰Â ‰ÈÎ·ÈÔÏÔÁÂ›Ù·È ··ÈÛÈÔ‰ÔÍ›· ÌÚÔÛÙ¿ ÛÂ Ê·ÈÓÔÌÂÓÈÎ¿ ·‰È¤ÍÔ‰·. √ Ì·ıËÙ‹˜, ÛÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË Û˘Ó¿ÊÂÈ·, ÌÔÚÂ› Ó· Î·Ù·ÓÔ‹ÛÂÈ fiÙÈ Ô ÙÂÏÈÎfi˜ Î‡ÚÈÔ˜ ÙË˜ πÛÙÔÚ›·˜ Â›Ó·È Ô £Âfi˜. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ™˘ÏÏÔÁ‹, Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Î·È ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ·fi Û˘Ó·Í¿ÚÈ· ‹ ÏÔÁÔÙÂ¯ÓÈÎ¿ ¤ÚÁ· ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ¶ÚˆÙÔÌ¿ÚÙ˘Ú· ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘. ñ √Ì¿‰· Ì·ıËÙÒÓ Ó· ‰ÒÛÂÈ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÁÈ· ÙËÓ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡, Ê¤ÚÓÔÓÙ·˜ ˘ÏÈÎfi Â›ÙÂ ·fi ‚È‚Ï›· Î·È ÂÁÎ˘ÎÏÔ·›‰ÂÈÂ˜ Â›ÙÂ ·fi ÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÔÈ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜ www.holylight.gr Î·È www.bible-history.com . 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ¡· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ·fi ÙËÓ πÛÙÔÚ›·, fiÔ˘, ·Ú¿ ÙËÓ ÚfiÛÎ·ÈÚË ·ÚÓËÙÈÎ‹ ¤Î‚·ÛË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ, ÙÂÏÈÎ¿ ÚÔ¤Î˘„Â Î¿ÙÈ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜. ñ ∏ ‰È¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Û¯Â‰fiÓ Û’ fiÏ· Ù· Ì‹ÎË Î·È Ï¿ÙË ÙË˜ ÁË˜ ‰ÈÎ·ÈÒÓÂÈ ÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ¶ÚˆÙÔÌ¿ÚÙ˘Ú· ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘ Î·È ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ Â‚Ú·˚Î‹ ·Ú¿‰ÔÛË;

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ¶·ÙÂÚÈÎ¿ ÂÚÌËÓÂ˘ÙÈÎ¿ ˘ÔÌÓ‹Ì·Ù· ÛÙÈ˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ: ÃÚ˘ÛÔÛÙfiÌÔ˘ PG 60, ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜ PG 74, ∞ÌÌˆÓ›Ô˘ PG 85, √ÈÎÔ˘ÌÂÓ›Ô˘ PG 118, £ÂÔÊ‡Ï·ÎÙÔ˘ PG 125. Haenchen, E., The Acts of the Apostles. A Commentary, Westminster, Philadelphia, 1971. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘, πˆ., √ £Âfi˜ Î·È Ë ∂ÎÎÏËÛ›·. ∏ ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙˆÓ ¶Ú¿ÍÂˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1969. ΔÚÂÌ¤Ï·, ¶., ÀfiÌÓËÌ· ÂÈ˜ Ù·˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1955. Weiss, J., √ ·Ú¯¤ÁÔÓÔ˜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜, ÂÎ‰. ÕÚÙÔ˜ ∑ˆ‹˜, ∞ı‹Ó·, 1983.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.holylight.gr http://www.bible-history.com

24

6. ∏ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÕÓÔÈÁÌ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙÔÓ ÂıÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ √ ÓÂ·Úfi˜ ™·Ô‡Ï Ê‡Ï·ÁÂ Ù· ÚÔ‡¯· ÙˆÓ ÂÎÙÂÏÂÛÙÒÓ ÙÔ˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘, fiˆ˜ Â›‰·ÌÂ ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÓfiÙËÙ·. ¶Ò˜ Ê·ÓÙ¿˙ÂÛÙÂ fiÙÈ ÂÍÂÏ›¯ıËÎÂ Ë ˙ˆ‹ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘;

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ™·Ô‡Ï Ô º·ÚÈÛ·›Ô˜, ‰ÈÒÎÙË˜ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ñ A˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎ¿ÎÂ›ÌÂÓ· ñ ∂‚Ú·›Ô˜ Á¤ÓÓËÌ· ıÚ¤ÌÌ·, º·ÚÈÛ·›Ô˜ ñ ∑ËÏˆÙ‹˜ ‰ÈÒÎÙË˜ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. √ ‰ÈÒÎÙË˜ Á›ÓÂÙ·È ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜: Ë ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ™·Ô‡Ï Î·È Ë ·Ú¯‹ ÙË˜ ‰ËÌfiÛÈ·˜ ‰Ú¿ÛË˜ ÙÔ˘ ñ ΔÈ ÛËÌ·›ÓÂÈ «ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹». ¶ÔÈ¿ ‚ÈÒÌ·Ù· ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È ·fi ·˘Ù‹Ó ñ ΔÔ ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎfi ÎÂ›ÌÂÓÔ ÙˆÓ ¶Ú¿ÍÂˆÓ (22,4-16) ñ Δ· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Ì¤¯ÚÈ ÙË Ê˘Á¿‰Â˘ÛË ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙË˜ ™˘Ú›·˜ Î·È ∫ÈÏÈÎ›·˜. ∏ ÚÒÙË ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ Î·È ÛÙË ª. ∞Û›· ñ ∏ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙË˜ ∞ÓÙÈÔ¯Â›·˜ ñ ¶·‡ÏÔ˜ Î·È μ·ÚÓ¿‚·˜ ñ ¶ÚÒÙË ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ÂÚÈÔ‰Â›· (47-49 Ì.Ã.) ñ ∫‡ÚÔ˜ (¶¿ÊÔ˜-·Óı‡·ÙÔ˜ ™¤ÚÁÈÔ˜ ¶·‡ÏÔ˜) ñ ¶¤ÚÁË-∞ÓÙÈfi¯ÂÈ· ¶ÈÛÈ‰›·˜-πÎfiÓÈÔ-§‡ÛÙÚ·-¢¤Ú‚Ë-(ÂÈÛÙÚÔÊ‹)∞ÓÙÈfi¯ÂÈ· ÙË˜ ™˘Ú›·˜.

6’

7’

7’


8’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ™‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÔ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ™Ô˘‰ÒÓ, Ë ÂÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ‰È·ÚÎÂ› ‰‡Ô ‰È‰·ÎÙÈÎ¤˜ ÒÚÂ˜. √È ÏfiÁÔÈ Â›Ó·È ÚÔÊ·ÓÂ›˜. £· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· ·ÊÈÂÚˆıÂ› Ë ÚÒÙË ÒÚ· ÛÙ· ÙË˜ ˙ˆ‹˜ Î·È ÙË˜ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ Î·È Ë ‰Â‡ÙÂÚË ÛÙËÓ ÚÒÙË ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ÂÚÈÔ‰Â›·. ¢È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿, ı· ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ë ‰Â‡ÙÂÚË ÒÚ· Ó· 25

ñ

ñ

ñ

ñ

·ÊÈÂÚˆıÂ› ÛÙËÓ ÂÌ¤‰ˆÛË fiÏË˜ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜. ∂›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË Ë ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ·Ó¿ÏÔÁÔ˘ ¯¿ÚÙË ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ÁÈ· ÙËÓ ÚÒÙË ÂÚÈÔ‰Â›· (ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ˘¿Ú¯ÂÈ ¯¿ÚÙË˜ ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· 8). ∏ ÂÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ÚÔÛÊ¤ÚÂÙ·È ÁÈ· Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Û˘Ó·ÈÛıËÌ¿ÙˆÓ Î·È ‚ÈˆÌ¿ÙˆÓ. √È Ì·ıËÙ¤˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ì¤Û· ·fi Ù· ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎ¿ ÎÂ›ÌÂÓ· ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó Ù· ÚÒÙ· ÛÙ¿‰È· ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘, Ó· ·ÔÎÚ˘ÙÔÁÚ·Ê‹ÛÔ˘Ó Ù· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ Î·È Ó· ‚ÈÒÛÔ˘Ó Î·È ÔÈ ›‰ÈÔÈ ¤ÓÙÔÓ· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù·. √ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ ı· Ú¤ÂÈ, fiÛÔ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ, Ó· ÍÂÊ‡ÁÂÈ ·fi ÙËÓ ·Ï‹ ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ·Ú¿ıÂÛË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Î·È Ó· ÂÛÙÈ¿ÛÂÈ ÛÙÈ˜ ‰Ú·Ì·ÙÈÎ¤˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ˙ˆ‹˜, ‚ÈˆÌ¿ÙˆÓ Î·È Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘. ÃÚ‹ÛÈÌÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ·˘Ù‹ Â›Ó·È ÙÔ ÎÏ·ÛÈÎfi, Ï¤ÔÓ, ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ J. Holzner, ¶·‡ÏÔ˜. ΔÔ ˙‹ÙËÌ· ÙË˜ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘ ™·Ô‡Ï Â›Ó·È ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ·. ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· Î·Ù·Ï¿‚Ô˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÈ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹. ∂›Ó·È ÌÈ· ÚÔÛˆÈÎ‹ ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÌÂ ·‰È·ÓfiËÙÂ˜ ÂÓ·ÏÏ·Á¤˜ ‚ÈˆÌ¿ÙˆÓ. ∞˜ ÙÔÓÈÛÙÂ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ fiÛÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ Â›Ó·È, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ Î·ÓÂ›˜ Ô‰ÔÛÊ·ÈÚÈÎ‹ ÔÌ¿‰·, fiÛÔ Ì¿ÏÏÔÓ Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ ›ÛÙË! ∞˘Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ ÌÈ· Ù¤ÏÂÈ· ·Ó·ÙÚÔ‹ ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘. ∞˘Ù‹ ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔ‹ ÌÔÚÂ› Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ‚‹Ì·-‚‹Ì· Ì¤Û· ·fi Ù· ÎÂ›ÌÂÓ·. √ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÙÔÓ›ÛÂÈ fiÙÈ ÔÈ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ‰Â›Â˜ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ Â›Ó·È ·fiÚÚÔÈ· ÙË˜ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹˜ ÙÔ˘: ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÙË˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛË˜ ÌÂ ÙÔÓ ·Ó·ÛÙËÌ¤ÓÔ ÃÚÈÛÙfi ı¤ÏÂÈ, Ï¤ÔÓ, Ó· ÙËÓ ÌÔÈÚ·ÛÙÂ› ÌÂ fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi Ú¤ÂÈ Ó· ÂÓÙ˘ˆıÂ› ÛÙÔ Ì·ıËÙ‹ fiÙÈ Ë Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÌÂ ÙÔÓ ÃÚÈÛÙfi, ·ÎfiÌË Î·È Ê·Ó·ÙÈÎÒÓ ‰ÈˆÎÙÒÓ ÙË˜ ›ÛÙË˜, ·ÏÏ¿˙ÂÈ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈÎ¿ ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜ Î·È ÌÔÚÂ› Ó· ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·‚¿ÏÏÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÈÔ ¤ÓıÂÚÌÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜. √È Ì·ıËÙ¤˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó fiÙÈ ÙÔ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ‹Ù·Ó ÙÈÙ¿ÓÈÔ, ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ÎÚÈıÂ› ‚¿ÛÂÈ ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ ÂÎÂ›ÓË˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜. ΔÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ‰È·‰ÚÔÌ‹˜ Á›ÓÂÙ·È ÌÂ Ù· fi‰È·, ÔÈ Î›Ó‰˘ÓÔÈ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ Â›Ó·È Û˘ÓÂ¯Â›˜, ÔÈ ·ÎÚÔ·Ù¤˜ ‰Â ı· ·Ô‰Â¯ıÔ‡Ó Â‡ÎÔÏ· ÙÔ Î‹Ú˘ÁÌ·. ∂›Ó·È, Û˘ÓÂÒ˜, ÁÈ· ÙÔÓ ∞fiÛÙÔÏÔ ÙÔ Î‹Ú˘ÁÌ· ÌÈ· «Î·Ù¿ıÂÛË ˙ˆ‹˜», Ô˘ Á›ÓÂÙ·È ˘fi ÙÔ Êˆ˜ ÙË˜ ÂÌÂÈÚ›·˜ ÙË˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛ‹˜ ÙÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ ÃÚÈÛÙfi.

2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ·Ó·˙ËÙËıÔ‡Ó Û‡Á¯ÚÔÓÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊÒÓ, Ó· Û¯ÔÏÈ·ÛÙÔ‡Ó Î·È Ó· ‚ÚÂıÔ‡Ó Èı·Ó¿ ÎÔÈÓ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ÌÂ ÙËÓ ÌÂÙ·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘. ñ √ ∞fiÛÙÔÏÔ˜ μ·ÚÓ¿‚·˜ Â›Ó·È Ô ÚÔÛÙ¿ÙË˜ ÕÁÈÔ˜ ÙË˜ ∫‡ÚÔ˘. √È Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÔ˘Ó ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ Î·È ÁÈ· ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÌÂ ÙËÓ ∫‡ÚÔ. √Ì¿‰· Ì·ıËÙÒÓ Ó· ‚ÚÂÈ ÛÂ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ¯¿ÚÙË ÙË˜ ΔÔ˘ÚÎ›·˜ Ù· Ì¤ÚË Ô˘ ÂÈÛÎ¤ÊıËÎÂ Ô ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ¶·‡ÏÔ˜ ÛÙËÓ ÚÒÙË ÙÔ˘ ÂÚÈÔ‰Â›·. ∂ÈÚfiÛıÂÙ·, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ó·˙ËÙËıÔ‡Ó ÛÂ ÙÔ˘ÚÈÛÙÈÎÔ‡˜ Ô‰ËÁÔ‡˜ ÙË˜ ΔÔ˘ÚÎ›·˜ (.¯. ·fi ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎ‹ ÚÂÛ‚Â›· ‹ ·fi ÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô) ·Ó ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Î·È ÌÂ ÙÈ ÙÚfiÔ Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ·˘Ù¿. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ¡· ÂÓÙÔÈÛÙÔ‡Ó ÛÙÔÈ¯Â›· ÙË˜ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ Ô˘ ‰È·Ê·›26

ÓÔÓÙ·È Ì¤Û· ·fi ÙÔ ‰È¿ÏÔÁfi ÙÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ ·Ó·ÛÙËÌ¤ÓÔ ÃÚÈÛÙfi, ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÁÈ· ÙË ¢·Ì·ÛÎfi.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ¶·ÙÂÚÈÎ¿ ÂÚÌËÓÂ˘ÙÈÎ¿ ˘ÔÌÓ‹Ì·Ù· ÛÙÈ˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ: ÃÚ˘ÛÔÛÙfiÌÔ˘ PG 60, ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜ PG 74, ∞ÌÌˆÓ›Ô˘ PG 85, √ÈÎÔ˘ÌÂÓ›Ô˘ PG 118, £ÂÔÊ‡Ï·ÎÙÔ˘ PG 125. ∞ÁÔ˘Ú›‰Ë, ™., ÃÚÈÛÙfi˜-¶·‡ÏÔ˜, (ÌÙÊÚ. π. ∫ÔÙÛÒÓË˜) ∞ı‹Ó·, 1977. Breton, Stanislas, AfiÛÙÔÏÔ˜ ¶·‡ÏÔ˜ (ÌÙÊÚ. K. MÈÙÛÔÙ¿ÎË), ÂÎ‰. ¶·Ù¿ÎË, Aı‹Ó·, 2005. Haenchen, E., The Acts of the Apostles. A Commentary, Westminster, Philadelphia 1971. Holzner, J., ¶·‡ÏÔ˜, ÂÎ‰. ¢·Ì·ÛÎfi˜, ∞ı‹Ó·, 1973. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘, πˆ., √ £Âfi˜ Î·È Ë ∂ÎÎÏËÛ›·. ∏ ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙˆÓ ¶Ú¿ÍÂˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1969. ΔÚÂÌ¤Ï·, ¶., ÀfiÌÓËÌ· ÂÈ˜ Ù·˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1955. Weiss, J., √ ·Ú¯¤ÁÔÓÔ˜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜, ÂÎ‰. ÕÚÙÔ˜ ∑ˆ‹˜, ∞ı‹Ó·, 1983.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.jesuslovesyou.gr www.ecclesia.gr www.jerusalem-patriarchate.org www.antiochpat.org/english

27

7. ∏ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜: Û˘ÏÏÔÁÈÎ‹ Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ¡· Á›ÓÂÈ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÈ˜ ‰˘Ô ÔÌ¿‰Â˜ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÚÒÙË ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È Ó· ÙÔÓÈÛÙÔ‡Ó ÔÈ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜ ñ ∏ ÚÒÙË ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ÂÚÈÔ‰Â›· ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ¤ÊÂÚÂ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÂıÓÈÎÔ‡˜. √È ÈÔ˘‰·˚ÛÙ¤˜ Û›ÁÔ˘Ú· ı· Â›¯·Ó Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÂ˜ ·ÓÙÈÚÚ‹ÛÂÈ˜.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ √È ·ÈÙ›Â˜ Î·È Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙË ™‡ÓÔ‰Ô ñ √È ·ÓÙÈÏ‹„ÂÈ˜ ÙˆÓ ÈÔ˘‰·ÈÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Î·È ÔÈ Û˘Ó¤ÂÈ¤˜ ÙÔ˘˜ ñ ∞Ó·Ù·Ú·¯‹ ÛÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ· ·fi ÙÔ˘˜ ÈÔ˘‰·ÈÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ñ ¶ÚÔÛÊ˘Á‹ ÛÙËÓ ÌËÙ¤Ú· ∂ÎÎÏËÛ›· ÙˆÓ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ. ∏ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ñ ¶Ò˜ Û˘ÁÎÏ‹ıËÎÂ Ë ™‡ÓÔ‰Ô˜, ÔÈÔÈ Û˘ÌÌÂÙÂ›¯·Ó ñ ∏ ‰È·‰ÈÎ·Û›·: ÔÈÔÈ Ì›ÏËÛ·Ó Î·È ÙÈ Â›·Ó ñ ∏ ÔÌfiÊˆÓË ·fiÊ·ÛË ÌÂ ÙË ÊÒÙÈÛË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜. ∏ ÛËÌ·Û›· ÙË˜ ™˘Ófi‰Ô˘ ñ ¢ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ ÙÚfiÔ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ñ √ ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜ ñ ™˘ÓÔ‰ÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ñ ¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÁÈ· ÌÈ· ÛËÌÂÚÈÓ‹ ¶·ÓÔÚıfi‰ÔÍË ™‡ÓÔ‰Ô.

6’

9’

9’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™˘ÓÔÙÈÎ‹ ·Ó·ÎÂÊ·Ï·›ˆÛË, fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘.

4’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ÂÓfiÙËÙ· ‰›ÓÂÈ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› fiÙÈ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· Â›Ó·È ¤Ó·˜ ˙ˆÓÙ·Ófi˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È fiÙÈ Ù· Ì¤ÏË ÙË˜ ¤¯Ô˘Ó Î·È ·‰˘Ó·Ì›Â˜. ŒÙÛÈ ÌÔÚÂ› Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·, ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ¤ÓÙÔÓ·, Ô˘ ÚfiÛÎ·ÈÚ· ‰È·Ù·Ú¿ÛÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ÙË˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∞˘Ù¿ ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÛÎ·Ó‰·Ï›˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. ™ËÌ·Û›· ¤¯ÂÈ Ò˜ Ë ∂ÎÎÏËÛ›·, ˆ˜ ™ÒÌ·, ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ·˘Ù¿. ñ £· Ú¤ÂÈ Ó· ‰ÔıÂ› ¤ÌÊ·ÛË ÛÙÔ Ò˜ ı· ÂÍÂÏÈÛÛfiÙ·Ó Ë ∂ÎÎÏËÛ›·, ·Ó ÔÈ ·fi„ÂÈ˜ ÙˆÓ ÈÔ˘‰·ÈÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó. ¡· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› fiÙÈ ·Ó¿ÏÔÁÂ˜ ÛÙ¿ÛÂÈ˜, fiˆ˜ ·˘28

Ù¤˜ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È Î·È ÛÂ ÔÌ¿‰Â˜ ÈÛÙÒÓ Ì¤Û· ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∂ÎÎÏËÛ›·. ¶ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È ·fi Î¿ÔÈÔ˘˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÌÈ· ¤ÓÙÔÓ· ÂıÓÔÎÂÓÙÚÈÎ‹ Û‡ÏÏË„Ë ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜, Û·Ó Ó· Â›Ó·È ÌfiÓÔ Ë ∂ÏÏ·‰ÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Ô ÊÔÚ¤·˜ ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜, ÂÓÒ ÔÈ ¿ÏÏÂ˜ ÙÔÈÎ¤˜ √Úıfi‰ÔÍÂ˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜ Ó· ˘ÛÙÂÚÔ‡Ó ÛÂ «Î·ı·ÚfiÙËÙ·» (;). Àfi ÙÔ Ú›ÛÌ· ·˘Ùfi Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› Ë ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÙËÙ· ˆ˜ ‰È·¯ÚÔÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜. ñ ∞fi ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÌÂ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ Ù· ÂÛˆÙÂÚÈÎ¿ ÙË˜ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·. ∂›Ó·È ‚¤‚·È· Èı·ÓfiÓ Ó· ÚÔ‚ÏËıÂ› ·fi Î¿ÔÈÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ë ¿Ô„Ë fiÙÈ Ë ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ‰ÂÓ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù¿ ÙË˜ Û˘ÏÏÔÁÈÎ¿. ªÔÚÂ› Ó· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ›, ‰ËÏ·‰‹, fiÙÈ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÛÙÈ˜ ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÂÔ¯‹. √ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ ·˜ ÌË ÛÂ‡ÛÂÈ Ó· ‰ÈÎ·ÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ·˘Ù‹. ªÔÚÂ› Ó· ÛÙ·ıÂ› ÌÂ ‰È¿ıÂÛË ÁfiÓÈÌË˜ ÎÚÈÙÈÎ‹˜ Î·È Ó· ÂÈÛËÌ¿ÓÂÈ fiÙÈ ÁÈ· ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Ë ÂÓÂÚÁfiÙÂÚË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ Ï·˚ÎÒÓ ÛÙË Ï‹„Ë ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ˙ËÙÔ‡ÌÂÓÔ. ∞ÚÎÂ›, ‚¤‚·È·, Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙˆÓ Ï·˚ÎÒÓ Ë ‰È¿ıÂÛË ÁÈ· ÂÓÂÚÁfiÙÂÚË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹. ñ ¡· ·Ó·Ï˘ıÂ› È‰È·›ÙÂÚ· Ô ÙÚfiÔ˜ ÌÂ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ë ÚÒÙË ∂ÎÎÏËÛ›· ¤ÊÙ·ÛÂ ÛÙËÓ ·fiÊ·ÛË. ŒÙÛÈ ı· ‰È·Ê·ÓÂ› Ô ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi˜ ÙÚfiÔ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙË˜ Î·È, ·Ú¿ÏÏËÏ·, ı· Ê·ÓÂÚˆıÂ› Ô ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ÚfiÏÔ˜ Ô˘ ·›˙ÂÈ ÙÔ ÕÁÈÔ ¶ÓÂ‡Ì· ÛÙË Ï‹„Ë ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ. ∏ ‚Â‚·ÈfiÙËÙ· fiÙÈ ÌÂ ÙÔ ÕÁÈÔ ¶ÓÂ‡Ì·, Î·È ·Ú¿ ÙÈ˜ ·ÓıÚÒÈÓÂ˜ ·‰˘Ó·Ì›Â˜, Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ‰Â ı· ·ÔÌ·ÎÚ˘ÓfiÙ·Ó ·fi ÙÔ ÛÎÔfi ÙË˜, Â›Ó·È Ô˘ ÛÙ‹ÚÈÍÂ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ì¤Û· ÛÙËÓ πÛÙÔÚ›· ÙË˜. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ‚ÚÂıÔ‡Ó ÔÌÔÈfiÙËÙÂ˜ Î·È ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÌÂÙ·Í‡ ÌÈ·˜ Û˘Ó¤ÏÂ˘ÛË˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙË˜ Ù¿ÍË˜ Û·˜ Î·È ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙË˜ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘. ñ √Ì¿‰· Ì·ıËÙÒÓ Ó· Û˘ÏÏ¤ÍÂÈ, ÌÂ ÙË ‰È·‰ÈÎ·Û›· ÙË˜ Û˘Ó¤ÓÙÂ˘ÍË˜ ÌÂ Ì·ıËÙ¤˜ ÙË˜ Ù¿ÍË˜, ı¤Ì·Ù· Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó, Î·Ù¿ ÙË ÁÓÒÌË ÙÔ˘˜, Ó· ··Û¯ÔÏ‹ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÌÂÏÏÔÓÙÈÎ‹ ¶·ÓÔÚıfi‰ÔÍË ™‡ÓÔ‰Ô. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÌÔÚÔ‡Ó, ÌÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘, Ó· ·Ú·‚¿ÏÔ˘Ó Ù· ı¤Ì·Ù· Ô˘ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛ·Ó ÌÂ ·˘Ù¿ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ÚÔÙ·ıÂ› ·fi ıÂÔÏfiÁÔ˘˜ Î·È ∂ÎÎÏËÛ›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ¶Ò˜ ÛÂ ¤Ó· ÛÒÌ·, fiˆ˜ ·˘Ùfi ÙË˜ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘, fiÔ˘ ÏÂÈÔ„ËÊÔ‡Û·Ó Ù· Ì¤ÏË ÌÂ ÈÔ˘‰·˚Î¤˜ Î·Ù·‚ÔÏ¤˜, Ï‹ÊıËÎÂ ÌÈ· ·fiÊ·ÛË Ô˘ Â˘ÓÔÔ‡ÛÂ È‰È·›ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ ÂÍ ÂıÓÒÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜;

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ¶·ÙÂÚÈÎ¿ ÂÚÌËÓÂ˘ÙÈÎ¿ ˘ÔÌÓ‹Ì·Ù· ÛÙÈ˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ: ÃÚ˘ÛÔÛÙfiÌÔ˘ PG 60, ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜ PG 74, ∞ÌÌˆÓ›Ô˘ PG 85, √ÈÎÔ˘ÌÂÓ›Ô˘ PG 118, £ÂÔÊ‡Ï·ÎÙÔ˘ PG 125. ∞ÁÔ˘Ú›‰Ë, ™., ÃÚÈÛÙfi˜-¶·‡ÏÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1982.

29

∞ÁÔ˘Ú›‰Ë, ™., «ΔÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ ÌÂÙ·Í‡ ¶¤ÙÚÔ˘ Î·È ¶·‡ÏÔ˘ ÛÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ· (°·Ï¿Ù·˜ 2,11-21)», ¢ÂÏÙ›ÔÓ μÈ‚ÏÈÎÒÓ ªÂÏÂÙÒÓ, Ó¤· ÛÂÈÚ¿ 12 (1992), ÛÛ. 5-27. Haenchen, E., The Acts of the Apostles. A Commentary, Westminster, Philadelphia, 1971. Holzner, J., ¶·‡ÏÔ˜, ÂÎ‰. ¢·Ì·ÛÎfi˜, ∞ı‹Ó·, 1973. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘, πˆ., √ £Âfi˜ Î·È Ë ∂ÎÎÏËÛ›·. ∏ ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙˆÓ ¶Ú¿ÍÂˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1969. ¶·ÛÛ¿ÎÔ˘, ¢., «“ªÂÙ¿ ÙˆÓ ÂıÓÒÓ Û˘Ó‹ÛıÈÂÓ” (°·Ï. 2,12): √ Û˘Ì‚ÔÏÈÛÌfi˜ ÙË˜ ÙÚÔÊ‹˜ ÛÙËÓ ÈÔ˘‰·˚Î‹ Î·È ÛÙËÓ ÚˆÙÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ·Ú¿‰ÔÛË. ∏ Û˘Ó‰ÚÔÌ‹ ÙË˜ ¶ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ‹˜ ∞ÓıÚˆÔÏÔÁ›·˜», £ÂÔÏÔÁ›· Î·È ∫ÔÈÓˆÓ›· ÛÂ ‰È¿ÏÔÁÔ. ¡¤Â˜ ∂ÚÌËÓÂ˘ÙÈÎ¤˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ∫·ÈÓ‹ ¢È·ı‹ÎË, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 2001. ™ÙÔÁÈ¿ÓÓÔ˘, μ., ¶¤ÙÚÔ˜ ·Ú¿ ¶·‡Ïˆ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1968. ™Ù·˘Ú›‰Ô˘, μ.£., √ ™˘ÓÔ‰ÈÎfi˜ ıÂÛÌfi˜ ÂÈ˜ ÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÓ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›ÔÓ, ÂÎ‰. ∫˘ÚÈ·Î›‰Ë, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1986 (fiÔ˘ Î·È ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Î·È ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÁÈ· ÙËÓ ∞Á›· Î·È ªÂÁ¿ÏË ™‡ÓÔ‰Ô ÙË˜ √ÚıÔ‰fiÍÔ˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜). ™ÙÔÁÈ¿ÓÓÔ˘, μ., ∏ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1973. ΔÚÂÌ¤Ï·, ¶., ÀfiÌÓËÌ· ÂÈ˜ Ù·˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1955. Weiss, J., √ ·Ú¯¤ÁÔÓÔ˜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜, ÂÎ‰. ÕÚÙÔ˜ ∑ˆ‹˜, ∞ı‹Ó·, 1983. ZË˙ÈÔ‡Ï·, Iˆ., «O Û˘ÓÔ‰ÈÎfi˜ ıÂÛÌfi˜. IÛÙÔÚÈÎ¿, ÂÎÎÏËÛÈÔÏÔÁÈÎ¿ Î·È Î·ÓÔÓÈÎ¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·», TÈÌËÙÈÎfiÓ ·ÊÈ¤ÚˆÌ· ÂÈ˜ ÙÔÓ MËÙÚÔÔÏ›ÙËÓ K›ÙÚÔ˘˜ B·ÚÓ¿‚·Ó, Aı‹Ó·, 1980, ÛÛ. 1-30.

30

8. √ ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ¶·‡ÏÔ˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ™‡Ó‰ÂÛË ÌÂ ÙËÓ ·fiÊ·ÛË ÙË˜ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘: ‰ÈÎ·›ˆÛÂ ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ Ó· ÎËÚ‡ÙÙÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÂıÓÈÎÔ‡˜ Î·È ¿ÓÔÈÍÂ ÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÁÈ· ÙËÓ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ñ ∏ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙËÓ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ÂÚÈÔ‰Â›· ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÁÎ·ı›‰Ú˘ÛË ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ñ ∞fi ÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ· ÛÙË ª. ∞Û›·. ∞Ú¯‹ B’ ÂÚÈÔ‰Â›·˜ ñ ΔÔ fiÚ·Ì· ÌÂ ÙÔÓ ª·ÎÂ‰fiÓ· ÛÙËÓ ΔÚÔ›· ñ ™·ÌÔıÚ¿ÎË-¡Â¿ÔÏË-º›ÏÈÔÈ-∞ÌÊ›ÔÏË-∞ÔÏÏˆÓ›·£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË-μ¤ÚÔÈ·-∞ı‹Ó·-∫fiÚÈÓıÔ˜ ñ ΔÔ Î‹Ú˘ÁÌ· ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È Ë ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÛÙËÓ ∫fiÚÈÓıÔ. ΔÔ Î‹Ú˘ÁÌ· Î·È Ë ÊÚÔÓÙ›‰· ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÎÎÏËÛ›Â˜ Ô˘ ›‰Ú˘ÛÂ ñ ∞Ú¯ÈÎ¿ ÛÙÈ˜ Û˘Ó·ÁˆÁ¤˜: Î‹Ú˘ÁÌ· ÁÈ· ÙÔ ªÂÛÛ›· ñ ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÙÔ˘˜ ÂıÓÈÎÔ‡˜: ÙÔ Ì‹Ó˘Ì· ÙË˜ ∞Ó¿ÛÙ·ÛË˜ ñ ™¯¤ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈÒÓ ÌÂ ÙÔÓ È‰Ú˘Ù‹ ÙÔ˘˜: Ù·Í›‰È·, ∂ÈÛÙÔÏ¤˜. √È ˘fiÏÔÈÂ˜ ÂÚÈÔ‰Â›Â˜ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘. ΔÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈfi ÙÔ˘ ÛÙË ƒÒÌË ñ °’ ÂÚÈÔ‰Â›·: ŒÊÂÛÔ˜, ÂÏÏ·‰ÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜, ª. ∞Û›·, πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· ñ ™‡ÏÏË„Ë ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· ñ Δ·Í›‰È ÚÔ˜ ÙË ƒÒÌË ÁÈ· Ó· ‰ÈÎ·ÛÙÂ› (¢’ ÂÚÈÔ‰Â›·) ñ ∫Ú‹ÙË, ªÂÏ›ÙË, ƒÒÌË ñ πÛ·Ó›·, ª. ∞Û›·, ∂ÏÏ¿‰· ñ ¡¤· Ê˘Ï¿ÎÈÛË ÛÙË ƒÒÌË. ª·ÚÙ‡ÚÈÔ (68 Ì.Ã.).

7’

6’

7’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™˘ÓÔÙÈÎ‹ ·Ó·ÎÂÊ·Ï·›ˆÛË ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ‰È·ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÙË˜ ‰Ú¿ÛË˜ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘.

31

8’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∂›Ó·È ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ ˘¿Ú¯ÂÈ ÔÏ‡ ˘ÏÈÎfi Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· Ú·ÁÌ·ÙÂ˘ÙÂ› Ô ‰È‰¿ÛÎˆÓ. ¢‡Ô Â›Ó·È, Î·Ù¿ ÙË ÁÓÒÌË Ì·˜, Ù· ÛÙÔÈ¯Â›· ÛÙ· ÔÔ›· ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰ÔıÂ› ‚·Ú‡ÓÔ˘Û· ÛËÌ·Û›·. ΔÔ ¤Ó· ·ÊÔÚ¿ ÙË Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔ›ËÛË ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, fiÙÈ ¤Ó· ·fi Ù· ‚·ÛÈÎ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Î·È Â˘Ú‡ÙÂÚ· ÙÔ˘ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, Ô˘ Â›Ó·È Ô ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜, ¤¯ÂÈ ÙÈ˜ Ú›˙Â˜ ÙÔ˘ ÛÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘, ÙËÓ ÔÔ›· ‰ÈÂÍ¤Ú¯ÂÙ·È Ë ÂÓfiÙËÙ·. ΔÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô, ÙÔ ÔÔ›Ô Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔÙ¿ÛÛÂÈ Î·È ˆ˜ ÛÙfi¯Ô ÙÔ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ™Ô˘‰ÒÓ Â›Ó·È Ó· ÂÓÙÔ›ÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Î·È Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÌÂ ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ô ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ¶·‡ÏÔ˜ ÌÂÙ¤‰ˆÛÂ ÙË Ó¤· ›ÛÙË ÛÙÈ˜ fiÏÂÈ˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ Ô˘ ÂÈÛÎ¤ÊıËÎÂ. ñ ∏ ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ¯¿ÚÙË Â›Ó·È ·˘ÙÔÓfiËÙË ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹. √ Î·ıËÁËÙ‹˜ ·˜ ˘Ô‰Â›ÍÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙË ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘, ÙÈ˜ fiÏÂÈ˜ Ô˘ ÂÈÛÎ¤ÊıËÎÂ Î·È ÙÈ˜ ÛËÌÂÚÈÓ¤˜ ÙÔ˘˜ ÔÓÔÌ·Û›Â˜. ∏ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÛÙÈ˜ fiÏÂÈ˜ ·˘Ù¤˜ ·ÔÙÂÏÂ› ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙË˜ ÈÛÙÔÚÈÎ‹˜ ‰È·‰ÚÔÌ‹˜ ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ fiÏÂˆÓ ·˘ÙÒÓ, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È ·fi Ù· ÌÓËÌÂ›· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·ÓÂÁÂÚıÂ› ÂÎÂ›. ñ ∞Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÛÙËÓ ÔÔ›· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô, ı· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ô Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ Ó· ‰ÒÛÂÈ È‰È·›ÙÂÚË ¤ÌÊ·ÛË ÛÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ·˘Ù‹ (ÂÊfiÛÔÓ ‚¤‚·È· ÈÛ¯‡ÂÈ Î¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ), ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÙˆÓ ¶Ú¿ÍÂˆÓ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿, Î·È ÏfiÁˆ ÙË˜ ÈÛÙÔÚÈÎ‹˜ ÙË˜ ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ·˜, ·Ú·ı¤ÙÔ˘ÌÂ ÂÌÂ›˜ ÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÙË˜ ÔÌÈÏ›·˜ ÛÙÔÓ ÕÚÂÈÔ ¶¿ÁÔ. ∫·Ïfi Â›Ó·È Ó· ‰È·‚·ÛÙÂ› ÛÙËÓ Ù¿ÍË, ÒÛÙÂ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ¿ÚÔ˘Ó ÌÈ· È‰¤· ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ¶·‡ÏÔ˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈ˙Â ÙÔ˘˜ ÂıÓÈÎÔ‡˜. ñ √ ¶·‡ÏÔ˜ Â›Ó·È Ô Î·ÙÂÍÔ¯‹Ó ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜. £· ‹Ù·Ó Ú¤ÔÓ Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Î¿ÓÔ˘Ó ÌÈ· ·ÔÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘, ¤ÛÙˆ Î·È Û˘ÓÔÙÈÎ¿, ÒÛÙÂ Ó· Á›ÓÂÈ Î·Ù·ÓÔËÙfi ÁÈ·Ù› ‰›Î·È· ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È «Ô ÚÒÙÔ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ŒÓ·». 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ √Ì¿‰· Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ Ó· ‚ÚÂÈ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÏÏËÓÈÎ¤˜ fiÏÂÈ˜ Ô˘ ÂÈÛÎ¤ÊıËÎÂ Ô ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ¶·‡ÏÔ˜, ÁÈ· ÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÙÔ˘˜ Ï·›ÛÈÔ ÂÎÂ›ÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹ Î·È ÁÈ· ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ÂÎÂ›. ÕÊıÔÓÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÓÙÏËıÔ‡Ó ·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ· ÙË˜ ƒˆÌ·˚Î‹˜ πÛÙÔÚ›·˜, Î·ıÒ˜ Î·È ·fi ÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô, .¯. ·fi ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜ ÙˆÓ ªËÙÚÔfiÏÂˆÓ ÛÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÔÈ fiÏÂÈ˜. ñ √Ì¿‰· Ì·ıËÙÒÓ, ÌÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ Î·ıËÁËÙ‹ ÙÔ˘˜ ÌÔÚÂ› Ó· ·Ó·Ï‡ÛÂÈ ÙËÓ ÔÌÈÏ›· ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÛÙÔÓ ÕÚÂÈÔ ¶¿ÁÔ, Ó· ‚ÚÂÈ ÛÙÔÈ¯Â›· ·fi ÙËÓ ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÛÎ¤„Ë Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛÂ Ô ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ÛÙËÓ ÔÌÈÏ›· ÙÔ˘ Î·È Ó· Èı·ÓÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ·˘Ù¿ Ù· ÛÙÔÈ¯Â›·. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ªÂ ‚¿ÛË ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘ ÌÂ ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈÒÓ Ô˘

32

›‰Ú˘ÛÂ, Ó· Á›ÓÂÈ ÌÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÁÈ· ÙÈ˜ ÈÎ·ÓfiÙËÙÂ˜ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ‰È·ı¤ÙÂÈ ¤Ó·˜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ÔÈÌ¤Ó·˜. ñ ∏ Â›ÎÏËÛË ÙË˜ È‰ÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ƒˆÌ·›Ô˘ ÔÏ›ÙË ‹Ù·Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹ ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂÎÂ›ÓË. ¡· Á›ÓÂÈ ·Ú·‚ÔÏ‹ ÌÂ ÙËÓ È‰ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ∞ÌÂÚÈÎ·ÓÔ‡ ÔÏ›ÙË ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÂÔ¯‹.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ¶·ÙÂÚÈÎ¿ ÂÚÌËÓÂ˘ÙÈÎ¿ ˘ÔÌÓ‹Ì·Ù· ÛÙÈ˜ ¶Ú¿ÍÂÈ˜ ÙˆÓ ∞ÔÛÙfiÏˆÓ: ÃÚ˘ÛÔÛÙfiÌÔ˘ PG 60, ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜ PG 74, ∞ÌÌˆÓ›Ô˘ PG 85, √ÈÎÔ˘ÌÂÓ›Ô˘ PG 118, £ÂÔÊ‡Ï·ÎÙÔ˘ PG 125. ∞ÁÔ˘Ú›‰Ë, ™., ÃÚÈÛÙfi˜-¶·‡ÏÔ˜, (ÌÙÊÚ. π. ∫ÔÙÛÒÓË˜), ∞ı‹Ó·, 1977. B·ÛÈÏÂÈ¿‰Ë, ¶., ¶·‡ÏÔ˜. TÔÌ¤˜ ÛÙË ıÂÔÏÔÁ›· ÙÔ˘. A’, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 2004. Beker, J.C., Paul the Apostle. The triumph of God in life and thought, Fortress Press, Philadelphia, 1980. ∏ ÚÔ˜ °·Ï¿Ù·˜ ÂÈÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘. ∂ÈÛËÁ‹ÛÂÈ˜ ∏’ ™˘Ó¿ÍÂˆ˜ √ÚıÔ‰fiÍˆÓ μÈ‚ÏÈÎÒÓ £ÂÔÏfiÁˆÓ (ªÂÛËÌ‚Ú›· μÔ˘ÏÁ·Ú›·˜, 10-14 ™ÂÙ. 1995), ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1997. Holzner, J., ¶·‡ÏÔ˜, ÂÎ‰. ¢·Ì·ÛÎfi˜, ∞ı‹Ó·,, 1973. Haenchen, E., The Acts of the Apostles. A Commentary, Westminster, Philadelphia, 1971. ∫˘ÚÙ¿Ù·, ¢.π., ∂›ÎÚÈÛÈ˜. ∏ ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹ ‰ÔÌ‹ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ·fi ÙÔÓ ÚÒÙÔ ¤ˆ˜ ÙÔÓ ÙÚ›ÙÔ ·ÈÒÓ· (ÌÙÊÚ. π. ∫ÚËÙÈÎfi˜), ÂÎ‰. ∂ÛÙ›·, ∞ı‹Ó·, 1992. Meeks, W.A., The First Urban Christians. The Social World of the Apostle Paul, Yale University Press, New Haven, 1983. √È ‰‡Ô ÚÔ˜ £ÂÛÛ·ÏÔÓÈÎÂ›˜ ÂÈÛÙÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ∞ÔÛÙfiÏÔ˘ ¶·‡ÏÔ˘. ∂ÈÛËÁ‹ÛÂÈ˜ £’ ™˘Ó¿ÍÂˆ˜ √ÚıÔ‰fiÍˆÓ μÈ‚ÏÈÎÒÓ £ÂÔÏfiÁˆÓ (πÂÚÈÛÛfi˜ Ã·ÏÎÈ‰ÈÎ‹˜, 13-16 ™ÂÙ. 1997), ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 2000. ¶·Ó·ÁfiÔ˘ÏÔ˘, πˆ., √ £Âfi˜ Î·È Ë ∂ÎÎÏËÛ›·. ∏ ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙˆÓ ¶Ú¿ÍÂˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1969. ¶·ÛÛ¿ÎÔ˘, ¢.∫., ∂˘¯·ÚÈÛÙ›· Î·È πÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹. ∫ÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁÈÎ¤˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜ ÙË˜ ·‡ÏÂÈ·˜ ıÂÔÏÔÁ›·˜, ÂÎ‰. ∂ÏÏËÓÈÎ¿ °Ú¿ÌÌ·Ù·, ∞ı‹Ó·, 1997. Sanders, E.P., Paul and Palestinian Judaism, Fortress Press, Philadelphia, 1977. ™ÙÔÁÈ¿ÓÓÔ˘, μ., ∏ ÂÚ› ÂÏÂ˘ıÂÚ›·˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙÔ˘ ∞. ¶·‡ÏÔ˘ Î·È ÙˆÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ ÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1970. Theissen, G., The Social Setting of Pauline Christianity, T & T Clark, Edinburgh, 1982.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.jesuslovesyou.gr (πÛÙÔÛÂÏ›‰· Ô˘, ÛÙÔ ÙÌ‹Ì· ÙË˜ «μÈ‚ÏÈÎ‹ ∂ÏÏ¿‰·», ÂÚÈ¤¯ÂÈ ÈÛÙÔÚÈÎfi Î·È ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· fiÏÂ˜ ÙÈ˜ fiÏÂÈ˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Û¯¤ÛË ÌÂ ÙË ‚È‚ÏÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›·).

33

∫∂º∞§∞π√ μ’ ∂¶∂∫Δ∞™∏, ¶∂ƒπ¶∂Δ∂π∂™ ∫∞π ∂¶π™∏ª∏ ∞¡∞°¡øƒπ™∏ Δ∏™ ∂∫∫§∏™π∞™ 9. √È ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈˆÁÌÔ› ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∏ ÈÛÙÔÚ›· ¤¯ÂÈ ·Ô‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ Î·ÌÈ¿ Â¤ÎÙ·ÛË, ‰È¿‰ÔÛË Î·È ÂÍ¿ÏˆÛË ÌÈ·˜ Ó¤·˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ‰ÂÓ Á›ÓÂÙ·È ¯ˆÚ›˜ ·ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜. ΔÔ ›‰ÈÔ Û˘Ó¤‚Ë Î·È ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ñ ¢ÂÓ ·ÓÙ¤‰Ú·Û·Ó ÌfiÓÔ ÔÈ πÔ˘‰·›ÔÈ ÛÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi Ì‹Ó˘Ì·, fiˆ˜ Â›‰·ÌÂ ÛÂ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÂ˜ ÂÓfiÙËÙÂ˜. ΔËÓ ›‰È· Î·È ÈÔ ¤ÓÙÔÓË ÛÙ¿ÛË, ÁÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜, ÎÚ¿ÙËÛÂ Î·È Ô ÂıÓÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ñ ™‹ÌÂÚ· ·ÔÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î¿ıÂ ¿ÓıÚˆÔ˜ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ¤¯ÂÈ ÙË ‰ÈÎ‹ ÙÔ˘ ›ÛÙË Î·È Ó· Ï·ÙÚÂ‡ÂÈ ¯ˆÚ›˜ ÂÌfi‰È· ÙÔ £Âfi ÙÔ˘. Δ· Ú¿ÁÌ·Ù· ‹Ù·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¿ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ √È ·ÈÙ›Â˜ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË˜ ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ñ ∏ ·Ú¯ÈÎ‹ ·‰È·ÊÔÚ›· ñ ∏ ÂÍ¿ÏˆÛË ÙË˜ ›ÛÙË˜ Î·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ ¿ÙÔÌ· ÌÂ ·ÓÒÙÂÚÂ˜ ı¤ÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›· ÙÔ˘˜ ñ ∞ÓÙÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ·fi: – ∂ÎÚÔÛÒÔ˘˜ ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ÈÂÚ·ÙÂ›Ô˘ – ∂·ÁÁÂÏÌ·Ù›Â˜ Ô˘ ıËÛ·‡ÚÈ˙·Ó ·fi ÙËÓ ÂıÓÈÎ‹ Ï·ÙÚÂ›· ñ ∏ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎ‹ Ï·ÙÚÂ›· Î·È Ë ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ñ ∞‡ÍËÛË ÙÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Î·È Ó¤Ô ‹ıÔ˜ ˙ˆ‹˜. √È ÛÎÏËÚÔ› ‰ÈˆÁÌÔ› Î·È ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ ñ √È ‰ÈˆÁÌÔ› ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ô‡ÙÂ Û˘ÓÂ¯Â›˜ Ô‡ÙÂ ÛÂ fiÏË ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ñ ∞ÈÙ›Â˜ ‰ÈˆÁÌÒÓ ÔÈÎ›ÏÂ˜: ÊÈÏÔ‰ÔÍ›Â˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙfiÚˆÓ, ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎfi˜ Ê·Ó·ÙÈÛÌfi˜, ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ñ ∞fi ÙÔÓ ¢¤ÎÈÔ Î·È ÌÂÙ¿, ÌÂ ‚¿ÛË ÂÈ‰ÈÎfi ¢È¿Ù·ÁÌ·, Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎfi˜ ‰ÈˆÁÌfi˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ·ÓÙÔ‡ ñ μ·Û·ÓÈÛÙ‹ÚÈ· – ∞ÚÁfi˜ ı¿Ó·ÙÔ˜ ñ ÃÈÏÈ¿‰Â˜ Ì¿ÚÙ˘ÚÂ˜, Ê˘Ï·Î›ÛÂÈ˜, ı·Ó·ÙÒÛÂÈ˜ – √È Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜ ñ ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ∞ÔÏÔÁËÙÒÓ ñ °È·Ù›, ·Ú¿ ÙÔ˘˜ ‰ÈˆÁÌÔ‡˜, ÂÈ‚›ˆÛÂ Ô ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜; «£¿Ó·ÙÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ¿ıÂÔ˘˜ (¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜)»! ñ ÕÁÈÔ˜ ¶ÔÏ‡Î·ÚÔ˜: Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∂˘·ÁÁÂÏÈÛÙ‹ πˆ¿ÓÓË, ∂›ÛÎÔÔ˜ ™Ì‡ÚÓË˜ ñ √ÌÔÏÔÁ›· ÙË˜ ›ÛÙË˜ Î·È ı·˘Ì·ÛÙfi Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ ÛÙÈ˜ 23 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘ ÙÔ˘ 156 Ì.Ã.

34

7’

8’

5’

¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™˘ÓÔÙÈÎ‹ ·Ó·ÎÂÊ·Ï·›ˆÛË ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ‰È·ÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ‰ÈˆÁÌÒÓ ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ÙÂÏÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ ·fi Ì·ıËÙ‹.

8’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ÂÓfiÙËÙ· ÚÔÛÊ¤ÚÂÙ·È È‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›·ÛË. μÚÈÛÎfiÌ·ÛÙÂ ¯ÚÔÓÈÎ¿ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙË˜ ÚˆÌ·˚Î‹˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ÔÈ ‰ÈˆÁÌÔ› ¤¯Ô˘Ó ¿ÌÂÛË Û¯¤ÛË ÌÂ ÙËÓ ›‰È· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜. √È Û¯ÂÙÈÎ¤˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Ô˘ ·›ÚÓÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ· ÙË˜ πÛÙÔÚ›·˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÍÈÔÔÈËıÔ‡Ó Î·Ù¿ÏÏËÏ· ÛÙËÓ ·ÚÔ‡Û· ÂÓfiÙËÙ·. ñ √ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙˆÓ ƒˆÌ·›ˆÓ ‹Ù·Ó ÌÈ· ·fi ÙÈ˜ ÔÏ˘¿ÚÈıÌÂ˜ Ì˘ÛÙËÚÈ·Î¤˜ Ï·ÙÚÂ›Â˜ Ô˘ ˘‹Ú¯·Ó ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ Ë ÛÙ¿ÛË ÙË˜ ƒÒÌË˜ ‹Ù·Ó ·˘Ù‹ ÙË˜ ·ÓÔ¯‹˜. ªÂ ÌÈ· ÚÒÙË, Û˘ÓÂÒ˜, Ì·ÙÈ¿ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â È‰È·›ÙÂÚÔ˜ ÏfiÁÔ˜ Ó· ÛÙÚ·ÊÔ‡Ó ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘. ΔÔ Î·ıÔÚÈÛÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› Â‰Ò Â›Ó·È fiÙÈ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ÛÂ ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂ ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ ¿ÏÏˆÓ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ, ·ÚÓÔ‡ÓÙ·Ó Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Î·È ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎ‹ Ï·ÙÚÂ›·, Ë ÔÔ›· ‹Ù·Ó ÁÈ· ÙË ƒÒÌË ÙÌ‹Ì· ÙË˜ ÔÏÈÙÈÎ‹˜ ÂÓÔÔ›ËÛË˜ ÙË˜ ·¯·ÓÔ‡˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∞˘Ù‹ Ë ¿ÚÓËÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÙÔ˘˜ Î·ıÈÛÙÔ‡ÛÂ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙˆÓ ƒˆÌ·›ˆÓ ÂÓfi¯Ô˘˜ «ÔÏÈÙÈÎ‹˜ ·Ó˘·ÎÔ‹˜» Î·È ‹Ù·Ó Ë ÎÚ›ÛÈÌË ·Ú¿ÌÂÙÚÔ˜ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛÂ ÛÙÔ˘˜ ‰ÈˆÁÌÔ‡˜. ñ ™˘¯Ó¿, Î·È ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜ fi¯È ¿‰ÈÎ·, Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ıÂÔÏfiÁÔÈ ÁÈ· ¿ÁÓÔÈ· ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ‹, ·ÎfiÌ· ¯ÂÈÚfiÙÂÚ·, ÁÈ· ·Ú·Ô›ËÛ‹ ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ˘¿Ú¯ÂÈ ¤Ó· ÏÂÙfi ÛËÌÂ›Ô Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛÂ¯ıÂ› È‰È·›ÙÂÚ·: ¿ÏÏÔ Ú¿ÁÌ· ‹Ù·Ó ÔÈ ÌÂÌÔÓˆÌ¤ÓÂ˜ ‰ÈÒÍÂÈ˜, ¿ÏÏÔ Ú¿ÁÌ· Â›Ó·È ¤Ó·˜ Â›ÛËÌÔ˜, Î·ıÔÚÈÛÌ¤ÓÔ˜ ÌÂ ¢È¿Ù·ÁÌ·, ‰ÈˆÁÌfi˜. Œ¯Ô˘ÌÂ ÙËÓ Ù¿ÛË Ó· ıÂˆÚÔ‡ÌÂ fiÙÈ ÔÈ ‰ÈˆÁÌÔ› ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÎÚ¿ÙËÛ·Ó ‰˘fiÌÈÛÈ Û˘ÓÂ¯Â›˜ ·ÈÒÓÂ˜, Ú¿ÁÌ· ·Ó·ÎÚÈ‚¤˜ ÈÛÙÔÚÈÎ¿. ªfiÓÔ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ¢¤ÎÈÔ ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ·Ó·ÊÂÚfiÌ·ÛÙÂ ÛÂ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ˘˜ ‰ÈˆÁÌÔ‡˜. ñ ÃÚ‹ÛÈÌÔ Â›Ó·È Ó· ‰È·‚·ÛÙÂ› ÛÙËÓ Ù¿ÍË Ô ›Ó·Î·˜ ÙˆÓ ‰ÈÒÍÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ‰ÈˆÁÌÒÓ, Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈ· Ó· ¤¯ÂÈ ÌÈ· ÂÈÎfiÓ· Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÙˆÓ ÂÒÓ˘ÌˆÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ Î¿ıÂ Ê¿ÛË˜. ¶ÔÏÏ¿ ÔÓfiÌ·Ù· ›Ûˆ˜ ı· Ù· ·ÎÔ‡ÛÂÈ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿. ∂ÂÈ‰‹ ı· Â›Ó·È fiÌˆ˜ Ë ÌÔÓ·‰ÈÎ‹ ÊÔÚ¿ ÛÙË Û¯ÔÏÈÎ‹ ÙÔ˘ ÂÚ›Ô‰Ô, ÁÈ· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi ‰Â ı· Ú¤ÂÈ, ÏfiÁˆ ÛÙÂÓfiÙËÙ·˜ ¯ÚfiÓÔ˘, Ô Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ Ó· ÙÔ ·Ú·ÏÂ›„ÂÈ ·˘Ùfi. ñ ªÈ· ·fi ÙÈ˜ È‰ÂÔÏË„›Â˜ ÔÏÏÒÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ Â›Ó·È fiÙÈ Ô ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÂÈ‚›ˆÛÂ, ·Ú¿ ÙÈ˜ ·ËÓÂ›˜ ‰ÈÒÍÂÈ˜, ÂÂÈ‰‹ ÚÔÛ¤ÊÂÚÂ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙË ‰È¤ÍÔ‰Ô ÌÈ·˜ Î·Ï‡ÙÂÚË˜ ÌÂÙ·ı·Ó¿ÙÈ·˜ ˙ˆ‹˜ (‚Ï. .¯. M. Rostovtzeff, ƒˆÌ·˚Î‹ πÛÙÔÚ›·, ∞ı‹Ó·, ÂÎ‰. ¶··˙‹ÛË, 1984, Û. 350). ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ı¤ÛË ·ÁÓÔÂ› ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÙÔ ›‰ÈÔ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ¤Î·Ó·Ó Î·È ÔÏÏ¤˜ ¿ÏÏÂ˜ Ì˘ÛÙËÚÈ·Î¤˜ Ï·ÙÚÂ›Â˜ ÂÎÂ›ÓË˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜. ∫Ú›ÓÔÓÙ·˜, ÏÔÈfiÓ, ÌÂ ‚¿ÛË ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ‰Â‰ÔÌ¤Ó·, Ô ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÂÈ‚›ˆÛÂ Î·È ÂÍ·ÏÒıËÎÂ ÛÂ fiÏË ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, ÁÈ·Ù› Ì¤Û· Û’ ¤Ó· ÁÂÓÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ ÎÏ›Ì· ‰È·ÊıÔÚ¿˜, ·Ú·ÎÌ‹˜ Î·È ··ÓıÚˆÈ¿˜, Ë ·Á¿Ë, Ë ÂÓfiÙËÙ· 35

Î·È Ë ·˘ÙÔı˘Û›· ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ‹Ù·Ó ÙÔ Ê¿ÚÌ·ÎÔ Ô˘ ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· ÁÈ·ÙÚ¤„ÂÈ ÙËÓ Î·Ù·ÚÚ¤Ô˘Û· ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. ΔÔ Ì‹Ó˘Ì· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ Î·È ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ¤‰ÈÓÂ ÛÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÂÎÂ›ÓË˜ fi¯È ‰È¤ÍÔ‰Ô Ì¤Ûˆ ÌÈ·˜ Î·Ï‡ÙÂÚË˜ ÌÂÙ·ı·Ó¿ÙÈ·˜ ˙ˆ‹˜, ·ÏÏ¿ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÁÈ· ÂÈ‚›ˆÛË, ÁÈ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÂ ÌÈ· ÎÔÈÓfiÙËÙ· fiÔ˘ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ·˘ÙÔÛÂ‚·ÛÌfi ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜ Î¿ÔÈÔ ÓfiËÌ· (‚Ï. E.R. Dodds, ∂ıÓÈÎÔ› Î·È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÛÂ ÌÈ· ÂÔ¯‹ ·ÁˆÓ›·˜, ∞ı‹Ó·, ÂÎ‰. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·, ÛÛ. 210-211. μÏ. Î·È ÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ 4). 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ¡· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ì¿ÚÙ˘ÚÂ˜ ÛÂ ·ıÂ˚ÛÙÈÎ¿ Î·ıÂÛÙÒÙ· ÙÔ˘ ÂÈÎÔÛÙÔ‡ ·ÈÒÓ·. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ªÔÚÂ› Ó· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ fiÙÈ, ÂÓÒ Ë ÂÔ¯‹ Ì·˜ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙËÓ ·ÓÂÍÈıÚËÛÎ›·, ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È Û‹ÌÂÚ· «Ì¿ÚÙ˘ÚÂ˜» ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, fi¯È ‚¤‚·È· ÌÂ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ Ó· ı˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ›ÛÙË ·ÏÏ¿ ÌÂ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙË˜ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹˜ ÔÌÔÏÔÁ›·˜ ·˘Ù‹˜ ÙË˜ ›ÛÙË˜, Ô˘ Û˘ÓÂ¿ÁÂÙ·È ·ÁÒÓ·, ıÏ›„ÂÈ˜ Î·È ¯ÏÂ˘·ÛÌÔ‡˜. ∂›Ó·È Â›ÛË˜ Èı·ÓfiÓ, Î·È Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ›, fiÙÈ ¿ÓÙ· ˘¿Ú¯ÂÈ ÙÔ ÂÓ‰Â¯fiÌÂÓÔ Î·È ÛËÌÂÚÈÓÔ› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Ó· ÎÏËıÔ‡Ó Ó· ı˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÃÚÈÛÙfi.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ °Ï·‚›Ó·, ∞., √È ‰ÈˆÁÌÔ› Î·Ù¿ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÛÙËÓ ÚÔÎˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÂÈ· ÂÔ¯‹, ÂÎ‰. Δ¤ÚÙÈÔ˜, ∫·ÙÂÚ›ÓË, 1992. Dodds, E.R., ∂ıÓÈÎÔ› Î·È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÛÂ ÌÈ· ÂÔ¯‹ ·ÁˆÓ›·˜. ∞fi ÙÔÓ ª¿ÚÎÔ ∞˘Ú‹ÏÈÔ ˆ˜ ÙÔÓ ª. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ, (ÌÙÊÚ. ∫. ∞ÓÙ‡·˜), ÂÎ‰. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·, ∞ı‹Ó·, 1995. ∫˘ÚÙ¿Ù·, ¢., ∏ ∞ÔÎ¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË Î·È ÔÈ ÂÙ¿ ÂÎÎÏËÛ›Â˜ ÙË˜ ∞Û›·˜, ÂÎ‰. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·, ∞ı‹Ó·, 1994. ¶·ÛÛ¿ÎÔ˘, ¢., « √‰ËÁ›· ÚÔ˜ ·ÓÙÈÛÙÂÎÔÌ¤ÓÔ˘˜. ∫ÔÈÓˆÓÈÎfi-ÈÛÙÔÚÈÎfi Û¯fiÏÈÔ ÛÙËÓ ∞ÔÎ¿Ï˘„Ë», ™‡Ó·ÍË 45 (1993) , ÛÛ. 55-62. Rostovtzeff, M., ƒˆÌ·˚Î‹ πÛÙÔÚ›· (ÌÙÊÚ. μ. ∫¿ÏÊÔÁÏÔ˘), ÂÎ‰. ¶··˙‹ÛË, ∞ı‹Ó·, 1984, ÎÂÊ¿Ï·È· XV Î·È XXIII. Stark, R., ∏ ÂÍ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡. ¶Ò˜ ÙÔ ¿ÛËÌÔ Î·È ÂÚÈıˆÚÈ·Îfi Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ÂÍÂÏ›¯ıËÎÂ ÛÂ Î˘Ú›·Ú¯Ë ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹ ‰‡Ó·ÌË ÛÙÔ ¢˘ÙÈÎfi ÎfiÛÌÔ Ì¤Û· ÛÂ Ï›ÁÔ˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ (ÌÙÊÚ. §Ô˘Î¿, ª.), ÂÎ‰. ÕÚÙÔ˜ ∑ˆ‹˜, ∞ı‹Ó·, 2005. ºÏˆÚfiÊÛÎ˘, °., ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ¶ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ (ÌÙÊÚ. ¡. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜), ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1982, È‰È·›ÙÂÚ· ÙÔ ÙÚ›ÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ (86-127).

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.catacombe.roma.it/en/persecuzioni.html http://www.theologywebsite.com/history/growth-persecution.shtml http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/religion/why/martyrs.html http://www.cryingvoice.com/Christian_martyrs/TenPersIntro.html

36

10. √È Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜: ÙfiÔ˜ Î·Ù·Ê˘Á‹˜ Î·È ÌÓ‹ÌË˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∂›‰·ÌÂ ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÓfiÙËÙ· fiÙÈ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ‰ÈˆÁÌÒÓ, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ΔÚ·˚·ÓÔ‡, ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ·Ó·ÁÎ¿ÛÙËÎ·Ó Ó· Î·Ù·Ê‡ÁÔ˘Ó ÛÙÈ˜ Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜. °È· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ Î·Ù·ÎÔÌ‚ÒÓ ı· ÌÈÏ‹ÛÔ˘ÌÂ ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÂÓfiÙËÙ·.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ √È Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜: Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰ÈˆÎfiÌÂÓÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ñ ∫ÔÈÌËÙ‹ÚÈ· ñ ¶Ò˜ ‹Ù·Ó ‰È·ÌÔÚÊˆÌ¤ÓÂ˜ ÔÈ Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜; ñ √È ‰ÈˆÁÌÔ› Î·ıÈÛÙÔ‡Ó ÙÈ˜ Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜ Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰ÈˆÎfiÌÂÓÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜. ∫¿Ùˆ ·fi ÙË ÁË Ë ›ÛÙË ‰È·ÙËÚÂ›Ù·È Î·È ‰˘Ó·ÌÒÓÂÈ ñ ∫Ú‡ÙÂ˜ (ÌÈÎÚÔ› ˘fiÁÂÈÔÈ Ó·Ô›). ∏ ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘˜ ñ ™˘Ì‚ÔÏÈÎ¤˜ ÙÔÈ¯ÔÁÚ·Ê›Â˜ (Ô «∫·Ïfi˜ ¶ÔÈÌ¤Ó·˜», ÙÔ ÂÚÈÛÙ¤ÚÈ, ÙÔ „¿ÚÈ, ÙÔ ÌÔÓfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡, ÙÔ ∞ Î·È ÙÔ ø, Ë ¿ÁÎ˘Ú·, Ô ÊÔ›ÓÈÎ·˜, Ô πˆÓ¿˜). ª‹Ó˘Ì· ˙ˆ‹˜ ·fi Ù· ¤ÁÎ·Ù· ÙË˜ ÁË˜ ñ ∫·Ù·ÎfiÌ‚Â˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·Î·Ï˘ÊıÂ› (ƒÒÌË, ¿ÏÏ· Ì¤ÚË ÙË˜ πÙ·Ï›·˜, ∞›Á˘ÙÔ˜) ñ √È Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜ ÙË˜ ª‹ÏÔ˘ ñ √È Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜ ‰È·¯ÚÔÓÈÎfi Û‡Ì‚ÔÏÔ ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfiÙËÙ·˜, ËÚˆÈÛÌÔ‡ Î·È Î·Ù¿Ê·ÛË˜ ÙË˜ ˙ˆ‹˜.

8’

8’

8’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

4’

ñ ™˘ÓÔÙÈÎ‹ ·Ó·ÎÂÊ·Ï·›ˆÛË.

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ £· ‹Ù·Ó ÚÔÙÈÌfiÙÂÚÔ, fiÔ˘ ·˘Ùfi Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ, Ë ÂÓfiÙËÙ· ·˘Ù‹ Ó· ÌÂÏÂÙËıÂ› ÛÙÔ ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ ÏËÚÔÊÔÚÈÎ‹˜. À¿Ú¯Ô˘Ó ¿ÊıÔÓÂ˜ Î·È ·ÍÈfiÏÔÁÂ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜ Ô˘ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó Ë¯ËÙÈÎfi Î·È ÏÔ‡ÛÈÔ ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÎfi ˘ÏÈÎfi, ·ÎfiÌ· Î·È video (‚Ï. ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· «¢ÈÎÙ˘·ÎÔ› ÙfiÔÈ»). √ Ì·ıËÙ‹˜ ı· ÌÔÚ¤ÛÂÈ ¤ÙÛÈ Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÌÂ ÂÔÙÈÎfi ÙÚfiÔ ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· Î·È Ó· ÙËÓ Î·Ù·ÓÔ‹ÛÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚ·. ŸÔ˘ ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ‰ÂÓ ·Ú¤¯ÂÙ·È, ı· ‹Ù·Ó ¯ÚËÛÈÌfiÙ·ÙÔ Ô Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ Ó· ÂÎÙ˘ÒÛÂÈ ¤Á¯ÚˆÌÂ˜ ÊˆÙÔÁÚ·Ê›Â˜ ÛÂ ‰È·Ê¿ÓÂÈÂ˜, ÒÛÙÂ ·˘Ù¤˜ Ó· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔ‚ÏËıÔ‡Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË. 37

ñ ∂›Ó·È, ÓÔÌ›˙Ô˘ÌÂ, ¯Ú‹ÛÈÌÔ Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ fiÙÈ ÔÈ ÎÚ‡ÙÂ˜, ÔÈ ˘fiÁÂÈÂ˜ ‰ËÏ·‰‹ «ÌÈÎÚ¤˜ ÂÎÎÏËÛ›Â˜» ÙˆÓ Î·Ù·ÎÔÌ‚ÒÓ, Â›Ó·È ¤Ó· ÚÒÈÌÔ ÛÙ¿‰ÈÔ ÛÙË ÛÙ·‰È·Î‹ ‰È·ÌfiÚÊˆÛË ÙˆÓ ÛËÌÂÚÈÓÒÓ ÂÎÎÏËÛÈÒÓ Ì·˜. ∏ ˘ÂÓı‡ÌÈÛË ·˘Ù‹ ı· ¯ÚËÛÈÌÂ‡ÛÂÈ ˆ˜ ˘fi‚·ıÚÔ ÛÂ ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÓfiÙËÙ·, ÛÙËÓ ÔÔ›· Á›ÓÂÙ·È ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ Ó·Ô‰ÔÌ›·˜. ñ √È Û˘Ì‚ÔÏÈÎ¤˜ ÙÔÈ¯ÔÁÚ·Ê›Â˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ‰ÔıÔ‡Ó ÛÂ ÊˆÙÔÙ˘›Â˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ (‹ Î¿ÔÈÂ˜ ·Ï¤˜ ·’ ·˘Ù¤˜ Ó· Û¯Â‰È·ÛÙÔ‡Ó ÛÙÔÓ ›Ó·Î·), ÒÛÙÂ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ÂÔÙÈÎfiÙÂÚË ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ñ ΔÔ ÎÂÓÙÚÈÎfiÙÂÚÔ, ›Ûˆ˜, ÛËÌÂ›Ô ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ó· ÌÔÚ¤ÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÔÈ Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜ ¤ÁÈÓ·Ó Û‡Ì‚ÔÏÔ ËÚˆÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. °È· Ó· Á›ÓÂÈ ·˘Ùfi ·ÓÙÈÏËÙfi ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, Èı·ÓfiÓ Ó· ¯ÚÂÈ·ÛÙÂ› Ó· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ·Ú·‚ÔÏ‹ ÌÂ ÙËÓ ·˘ÙÔÓfiËÙË ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÌÂ ÙËÓ ÔÔ›· ÂÌÂ›˜, ÔÈ ÛËÌÂÚÈÓÔ› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ·ÛÎ‹ÛÔ˘ÌÂ ÙË Ï·ÙÚÂ›· Ì·˜. °È· ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÙË˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÙˆÓ ‰ÈˆÁÌÒÓ, Î·È ÌfiÓÔ Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ¿ÓÂ ÛÙÈ˜ Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜ ÂÌÂÚÈÂ›¯Â Î›Ó‰˘ÓÔ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜. ñ ∂›Ó·È ÂÓÙ˘ˆÛÈ·Îfi, Î·È Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÔ˘Ó ¤ÛÙˆ Î¿ÔÈÂ˜ Ó‡ÍÂÈ˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÂÎÂ›ÓË˜ ˙Ô‡Û·Ó ÙfiÛÂ˜ ÒÚÂ˜ Ì¤Û· ÛÂ ˘fiÁÂÈ· ÎÔÈÌËÙ‹ÚÈ·, ¤ı·‚·Ó ÂÎÂ› ÙÔ˘˜ ÓÂÎÚÔ‡˜ Ì¿ÚÙ˘ÚÂ˜, Î·È ¿Óˆ ÛÙÔ˘˜ Ù¿ÊÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙË £Â›· ∂˘¯·ÚÈÛÙ›·. ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÛÙ¿ÛË ·¤¯ÂÈ ·Ú·Û¿ÁÁÂ˜ ·fi ÙË ÛÙ¿ÛË Ô˘ ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ¤¯Ô˘Ó Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›. ΔÔ ÛÒÌ· ¤¯ÂÈ, ÂÓ ÔÏÏÔ›˜, ¿„ÂÈ Ó· ıÂˆÚÂ›Ù·È Î·È ·˘Ùfi Ì¤ÛÔ ‰ÔÍÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ £ÂÔ‡. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ™Â ÈÛÙÔÛÂÏ›‰· ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô˘ ¶·È‰Â›·˜ (www.e-yliko.sch.gr), Ë ÔÔ›· ¤¯ÂÈ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚ· Ì·ı‹Ì·Ù·, ·ÎÔÏÔ˘ıÂ›ÛÙÂ ÙË ‰È·‰ÚÔÌ‹: «ÀÔÛÙËÚÈÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi» ➝ «ºÈÏÔÏÔÁÈÎ¿ Ì·ı‹Ì·Ù·» ➝ «∞Ú¯Â›· video Î·È ‹¯Ô˘», fiÔ˘ Û·˜ ‰›ÓÂÙ·È Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· Î¿ÓÂÙÂ ÌÈ· ÂÈÎÔÓÈÎ‹ ÂÚÈ‹ÁËÛË ÛÙÔ ∫ÔÏÔÛÛ·›Ô, ÙfiÔ Ì·ÚÙ˘Ú›Ô˘ ÔÏÏÒÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÙË˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ô˘ Ì·˜ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÂÈ. ¡· ÎÏËıÔ‡Ó ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ÁÚ¿„Ô˘Ó ÛÂ ÌÈÎÚfi ‰ÔÎ›ÌÈÔ ÙÈ˜ ÂÓÙ˘ÒÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ¡· Á›ÓÂÈ Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÁÈ· ÙÈ˜ ÚÔÏ‹„ÂÈ˜ Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó, ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜, Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ Î·È Ó· ÙÈ˜ ·ÓÙÈ·Ú·‚¿ÏÂÙÂ ÌÂ ÙË ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙÈ˜ Î·Ù·ÎfiÌ‚Â˜.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ Delvoye, Ch., μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ù¤¯ÓË (ÌÙÊÚ. ª.μ. ¶··‰¿ÎË), ÂÎ‰. ¶··‰‹Ì·, ∞ı‹Ó·, 1979, ÙfiÌÔ˜ ∞’, ÛÛ. 21-26. ∞Ú¯ÈÌ. πÂÚˆÓ‡ÌÔ˘ ∫ÔÙÛÒÓË, ΔÔ ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÙÈÎfiÓ ÛÙÔÈ¯Â›ÔÓ ÂÈ˜ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·Ó ÙˆÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ, ∞ı‹Ó·, 1952. ∫ÔÙÙ·‰¿ÎË, ∞., ∞›Ì· ÛÙÔ ∫ÔÏÔÛÛ·›Ô. ∞Ú¯·›· ª·ÚÙ‡ÚÈ· (ÂÈÛ·ÁˆÁÈÎ¿-ÂÏÂ‡ıÂÚË ·fi‰ÔÛË ∞. ∫ÔÙÙ·‰¿ÎË), ∞ı‹Ó·, 1977.

38

Snyder, G.F., Ante Pacem: Archaeological evidence of church life before Constantine, Mercer University Press, 2003. ™ˆÙËÚ›Ô˘, °., «∏ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ Î·Ù·ÎfiÌ‚Ë ÙË˜ Ó‹ÛÔ˘ ª‹ÏÔ˘», ¶Ú·ÎÙÈÎ¿ ÙË˜ ÂÓ ∞ı‹Ó·È˜ ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎ‹˜ ∂Ù·ÈÚÂ›·˜, 1928, ÛÛ. 36-46. Benko, S., Î·È J.J. O’Rourke (ÂÎ‰.), The Catacombs and the Colosseum. The Roman Empire as the setting of Primitive Christianity, Judson Press, Pennsylvania, 1971.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.arpnet.it/cinforma/messaggi/fdc/arte/catacombe%202.htm http://www.anticoegitto.net/alessandriaraccoltafoto.htm http://utenti.romascuola.net/bramarte/paleocristiano/architettura.htm http://www.iterconficere.net/salarcatacomb.htm http://llmb93.ac-creteil.fr/public/voyages/rome/photos/cataco1.htm http://digilander.libero.it/altromond/catacomb1.htm http://www.milos-island.gr/greece/sightseeing/catacombs1.htm http://www.catacombe.roma.it/ http://www.e-yliko.sch.gr/Fyyl/Istoria/fiiconbyzNa1.htm http://llmb93.ac-creteil.fr/public/voyages/rome/photos/cataco1.htm

39

11. πÁÓ¿ÙÈÔ˜ Ô £ÂÔÊfiÚÔ˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∞Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ˘˜ ∞ÔÛÙÔÏÈÎÔ‡˜ ¶·Ù¤ÚÂ˜, ÛÙÔ ¤ÚÁÔ Î·È ÛÙËÓ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ πÁÓ¿ÙÈÔ˜ ∞ÓÙÈÔ¯Â›·˜: ‚›Ô˜ Î·È ‰Ú¿ÛË ÂÓfi˜ ∞ÔÛÙÔÏÈÎÔ‡ ¶·Ù¤Ú· ñ ¶ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ÌfiÚÊˆÛË ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ ñ ΔÔ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ¤ÚÁÔ Î·È Ë ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ ñ √ ¿ÁÈÔ˜ πÁÓ¿ÙÈÔ˜ ˆ˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi˜ ËÁ¤ÙË˜ ñ ¶ÔÚÂ›· ÚÔ˜ ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ.

4’

∂ÈÛÙÔÏ¤˜ ÙÔ˘ πÁÓ·Ù›Ô˘: ¤Ó·˜ «ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜» Â›ÛÎÔÔ˜ ÚfiÙ˘Ô ñ ∂ÈÛÙÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ (·Ú·Ï‹ÙÂ˜, ÛÎÔfi˜ Î·È ‡ÊÔ˜) ñ ΔÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ñ √ ·ÁÒÓ·˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ñ √È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ ·ÚÂÙ¤˜ Î·È ÙÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓfi ÙÔ˘˜.

10’

√ «ıÂÔÊfiÚÔ˜» Î·È Ì¿ÚÙ˘Ú·˜ πÁÓ¿ÙÈÔ˜: ¤Ó·˜ ËÁ¤ÙË˜ ÊˆÙÈ¿ ñ ∏ ÔÓÔÌ·Û›· «ıÂÔÊfiÚÔ˜» ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ ñ ΔÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘: ‰Â›¯ÓÂÈ ÙÔ ÓfiËÌ· ÙË˜ ı˘Û›·˜ ÙˆÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ñ √ ¶·Ù¤Ú·˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ˆ˜ ÊÔÚ¤·˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎÔ‡ ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË.

12’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ πÁÓ¿ÙÈÔ˜ ∞ÓÙÈÔ¯Â›·˜: ¤Ó·˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ∞ÔÛÙÔÏÈÎfi˜ ¶·Ù¤Ú·˜, Â›ÛÎÔÔ˜ Î·È Ì¿ÚÙ˘Ú·˜. ñ ΔÔ Î‹Ú˘ÁÌ· ÙÔ˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ ¤¯ÂÈ ‰È·¯ÚÔÓÈÎ‹ ·Í›·.

3’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙË ˙ˆ‹ Î·È ÛÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ Ó· Á›ÓÂÈ ÌÂ ‚¿ÛË ÙÈ˜ ÂÈÛÙÔÏ¤˜ ÙÔ˘ Î·È ÙË ıÂÔÏÔÁ›· Ô˘ ·˘Ù¤˜ ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó. ñ ¡· ‰È·‚·ÛÙÔ‡Ó Î·È Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙÈ˜ ÂÈÛÙÔÏ¤˜ ÙÔ˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ (ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Ù¤ÙÔÈ· ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù·).

40

ñ ¡· ÙÔÓÈÛÙÔ‡Ó È‰È·›ÙÂÚ· Ù· ÛËÌÂ›· ÙË˜ ‰.Â. Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡ ÛÂ ‰‡ÛÎÔÏÂ˜ ÛÙÈÁÌ¤˜, ÙÈ˜ ·Í›Â˜ ÙË˜ ÛÙ¿ÛË˜ ·˘Ù‹˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi Ì‹Ó˘Ì· ÙˆÓ ÂÈÛÙÔÏÒÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘. ñ ¡· ÙÔÓÈÛÙÂ› ÙÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ÂÈÛÎÔÈÎÔ‡ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÔÈ Â˘ı‡ÓÂ˜ Ô˘ ·˘Ùfi Û˘ÓÂ¿ÁÂÙ·È ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. £ÂˆÚÂ›Ù·È ··Ú·›ÙËÙÔ˜ Ô Û˘Û¯ÂÙÈÛÌfi˜ ÌÂ ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·. ñ ¡· ÂÈÛËÌ·ÓıÔ‡Ó Ù· ‚·ÛÈÎ¿ ÛËÌÂ›· ÙË˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›·˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ Î·È Ó· Û˘Û¯ÂÙÈÛÙÔ‡Ó ÌÂ ÙËÓ Î·ÙÔÈÓ‹ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙÔ˘ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ıÂÌ¤ÏÈ·. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· Î·Ù·ÁÚ·ÊÔ‡Ó ÔÈ ·Í›Â˜ Ô˘ ÂÚÈ¤¯ÔÓÙ·È ÛÙÈ˜ ÂÈÛÙÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ Î·È Ó· Û˘Û¯ÂÙÈÛÙÔ‡Ó ÌÂ ÙÔ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙÔ˘ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ñ ¡· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ÌÂ ı¤Ì· ÙË Û‡ÁÎÚÈÛË ÙˆÓ ·ÚÂÙÒÓ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡, Î·Ù¿ ÙÔÓ ¿ÁÈÔ πÁÓ¿ÙÈÔ, Î·È ÙˆÓ ·ÚÂÙÒÓ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ¤¯ÂÈ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜, Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÈ˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ¢È·ÊˆÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÙÈ˜ ·Í›Â˜ ÙË˜ Û‡Á¯ÚÔÓË˜ ÂÔ¯‹˜. ¡· ÂÓÙÔÈÛÙÔ‡Ó ÎÔÈÓ¿ ÛËÌÂ›· Î·È ‰È·ÊÔÚ¤˜. ñ ¡· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ¤Ó·˜ Ì·ıËÙ‹˜ Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ÙÔ˘ ¡Ù¿ÏÚÈÌÏ √˘›ÏÈ·Ì, Δ·Í›‰È ÛÙË ÛÎÈ¿ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘, (ÌÙÊÚ. ∫·Ù. √ÈÎÔÓÔÌ¿ÎÔ˘), ∞ı‹Ó·, 2000. ¡· ‰È·‚·ÛÙÔ‡Ó ÂÈÏÂÁÌ¤Ó· ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù·, Ù· ÔÔ›· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ™˘Ú›· Î·È ÛÙËÓ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ÂÎÂ› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ √È Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÂÌÊÔÚÔ‡ÓÙ·È ·fi Ù· È‰·ÓÈÎ¿ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘; ∫È ·Ó fi¯È, ÔÈÔÈ ÌÔÚÂ› Ó· Â›Ó·È ÔÈ ÏfiÁÔÈ; ªÂ ÔÈÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÌÔÚÂ› Ó· ·Ó·‚ÈÒÛÂÈ ÙÔ Ì‹Ó˘Ì· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜; ñ ¶ÔÈ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙË˜ Û‡Á¯ÚÔÓË˜ ÂÔ¯‹˜ ··ÈÙÔ‡Ó ÌÈ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ÛÙ¿ÛË ˙ˆ‹˜; ¡· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Î·È Ó· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó ÌÂ ÙÈ˜ ··ÓÙ‹ÛÂÈ˜ Ô˘ ı· ¤‰ÈÓÂ Ô ¿ÁÈÔ˜ πÁÓ¿ÙÈÔ˜. ñ ™ÙÈ˜ ÂÈÛÙÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÈÛÎfiÔ˘ Â›Ó·È Î·ıÔÚÈÛÙÈÎfi˜ ÁÈ· ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ÔÔ›·˜ ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË. ªÂ ·ÊÔÚÌ‹ ÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ ˆ˜ ÂÈÛÎfiÔ˘, Ó· ÂÍÂÙ¿ÛÂÙÂ ÙÔ Î·Ù¿ fiÛÔ ÔÈ ÛËÌÂÚÈÓÔ› Â›ÛÎÔÔÈ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Â›Ó·È ¤ÙÔÈÌÔÈ Â›ÙÂ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó ÌÂ ÙËÓ ›‰È· ‰‡Ó·ÌË ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜ ·Ó¿ÏÔÁÂ˜ ÌÂ ·˘Ù¤˜ ÙÔ˘ πÁÓ·Ù›Ô˘ Â›ÙÂ Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ¤ÚÁÔ ·ÓÙ¿ÍÈÔ ÙË˜ Â˘ı‡ÓË˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·Ï¿‚ÂÈ. ™ÙË Û˘˙‹ÙËÛË ·˘Ùfi Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› Â›Ó·È Ë ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÂÈÛÎÔÈÎÔ‡ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ ÙË˜ Â˘ı‡ÓË˜ ÙÔ˘. °È· Ó· ·ÔÊÂ˘¯ıÂ› Ô Â‡ÎÔÏÔ˜ Î·Ù·ÁÁÂÏÙÈÎfi˜ ÙfiÓÔ˜, Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó ·fi ÙÔÓ ıÂÔÏfiÁÔ Î·ıËÁËÙ‹ Î·È ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ˆ˜ ıÂÙÈÎ¿ ÚfiÙ˘· ÙˆÓ ÂÈÛÎfiˆÓ (·fi ÙÔ˘˜ ÂıÓÈÎÔ‡˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓÂ˜, ·fi ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ·ÙfiÌˆÓ Î·È ÔÌ¿‰ˆÓ Ô˘ ˙Ô˘Ó ÛÙÔ ÂÚÈıÒÚÈÔ ÙË˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜, ·fi ÙËÓ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹ ÛÙÔÓ ÙÚ›ÙÔ ÎfiÛÌÔ Î.¿.).

41

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ μ.∂.¶.∂.™., ÂÎ‰. ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ¢È·ÎÔÓ›·˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ∞ı‹Ó·È, 1955, ÙfiÌ. 2Ô˜ . ªÔ˘ÛÙ¿ÎË, μ·Û., √È ∞ÔÛÙÔÏÈÎÔ› ¶·Ù¤ÚÂ˜, ÂÎ‰. ∞™Δ∏ƒ, ∞ı‹Ó·È, 1986. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ™Ù., ¶∞Δƒ√§√°π∞, ∞ı‹Ó· 1977, ÙfiÌ. ∞’ . ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶., πÁÓ¿ÙÈÔ˜ ∞ÓÙÈÔ¯Â›·˜ (ÎÂ›ÌÂÓ· – ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË), £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1970. ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶., ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ¶·ÙÚÔÏÔÁ›·, ÂÎ‰. ∫˘ÚÔÌ¿ÓÔ˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1991, ÙfiÌ. μ’.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) ¶ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔÓ πÁÓ¿ÙÈÔ Î·È ÙÈ˜ ÂÈÛÙÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ÌÔÚÂ›ÙÂ Ó· ¤¯ÂÙÂ, ·Ó ·Ó·ÙÚ¤ÍÂÙÂ ÛÙÈ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜: www.ocf.org/OrthodoxPage/reading/St.Pachomius/Greek/Ignatius. Smyrnaea www.Knight.org/advent/cathen/07644a.htm www.newadvent.org/cathen/07644a.htm www.users.gr/oode/meletes/klasis2.htm www.jesusporte.org/bookstore/churchfathers.htm

42

12. ¢È¿Ù·ÁÌ· ÙˆÓ ªÂ‰ÈÔÏ¿ÓˆÓ: ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ‰ÚfiÌÔ˜ ·ÓÔ›ÁÂÙ·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ¢ÈÔÎÏËÙÈ·Ófi˜ Î·È ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜: ¤Ó· Ù¤ÏÔ˜ Î·È ÌÈ· ·Ú¯‹.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ √È ·Ú¿ÁÔÓÙÂ˜ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙÔ ‰È¿Ù·ÁÌ· ÙˆÓ ªÂ‰ÈÔÏ¿ÓˆÓ ñ ¶ÔÏÈÙÈÎ¿ ·›ÙÈ·: Ô ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÂÓÒÓÂÈ Î·È ÂÈÚËÓÂ‡ÂÈ ÙË ‰È·ÈÚÂÌ¤ÓË ÚˆÌ·˚Î‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ñ £ÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ ·›ÙÈ·: Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ·ÔÙÂÏÂ› ÌÈ· Ó¤· Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙË ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹ ˙ˆ‹ ÙË˜ ÚˆÌ·˚Î‹˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∏ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· Î·È ÔÈ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¤˜ ÂÈÚÚÔ¤˜ ÙÔ˘ ª. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ÂËÚ¤·Û·Ó ÙÈ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂÈ˜ ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.

10’

Δ· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ· ÚÈÓ Î·È ÌÂÙ¿ ÙÈ˜ ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ªÂ‰ÈÔÏ¿ÓˆÓ ΔÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ‰È·Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ñ ¢È¿Ù·ÁÌ· ÙÔ˘ °·Ï¤ÚÈÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ ÙÂÚÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ‰ÈˆÁÌÔ‡ Î·Ù¿ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ñ ∏ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È ÙÔ˘ °·Ï¤ÚÈÔ˘ ÛÙ· ªÂ‰ÈfiÏ·Ó· ñ ∫Â›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ∂˘Û¤‚ÈÔ˘ ∫·ÈÛ·ÚÂ›·˜.

10’

∂ÍÂÏ›ÍÂÈ˜ Ô˘ ‰ÚÔÌÔÏfiÁËÛ·Ó ÔÈ ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ ÛÙ· ªÂ‰ÈfiÏ·Ó· ñ ∂ÈÎ‡ÚˆÛË ÙË˜ ·ÓÂÍÈıÚËÛÎ›·˜ ñ ∞ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È ·Ó¿Ù˘ÍË ·fi ·˘Ù‹Ó ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹˜ ‰Ú¿ÛË˜ ñ ∂ÌÏÔ˘ÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ¢ÈÎ·›Ô˘ ÌÂ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ ·Í›Â˜ ñ ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÓËÌÂÈÒ‰Ô˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.

6’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ¡ÔÌÔı¤ÙËÛË ÙË˜ ·ÓÂÍÈıÚËÛÎ›·˜ Î·È ÌÂÙ·Ï·Ì¿‰Â˘ÛË ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎÒÓ ·ÍÈÒÓ ÛÙË ÚˆÌ·˚Î‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ñ ¡ÔÌÈÌÔÔ›ËÛË ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ·fi ÙËÓ ÎÚ·ÙÈÎ‹ ÂÍÔ˘Û›· ñ √ÈÎÔ‰fiÌËÛË ÙÔ˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.

2’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Ó· Á›ÓÂÈ ÌÂ ÙÚfiÔ ÁÏ·Ê˘Úfi Î·È Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› Ë ‰È·¯ÚÔÓÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ÛËÌ·Û›·, Î·ıÒ˜ Î·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙÂ›¯·Ó Û’ ·˘Ù¿. 43

ñ Δ· ÔÏÈÙÈÎ¿ Î·È ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ ·›ÙÈ· Ó· Û˘Ó‰ÂıÔ‡Ó ÌÂ ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÈÛÙÔÚ›· Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜. ∂›Ó·È ¯Ú‹ÛÈÌÔ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ¯¿ÚÙË˜ ÙË˜ ÚˆÌ·˚Î‹˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÁÈ· Ó· ÂÈÙ·¯˘ÓıÂ› Ô Ú˘ıÌfi˜ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜. ñ ΔÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ‰È·Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ô˘ ı· ‰È·‚·ÛÙÂ› ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Û¯ÔÏÈ·ÛÙÂ› Î·È Ó· ·Ú·ÏÏËÏÈÛÙÂ› ÌÂ ÙÈ˜ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÂ˜ ·Ú¯¤˜ ÙË˜ ·ÓÂÍÈıÚËÛÎ›·˜ Î·È ÌÂ Ù· ‰ÈÎ·ÈÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ (¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜, √.∏.∂). ñ √È ÂÍÂÏ›ÍÂÈ˜ ÌÂÙ¿ Ù· ªÂ‰ÈfiÏ·Ó· Ó· ÂÓÙÔÈÛÙÔ‡Ó Î·Ù·Ú¯¿˜ ÛÙË ÚˆÌ·˚Î‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, ·ÏÏ¿ Ó· ÂÂÎÙ·ıÔ‡Ó Î·È ÛÙÈ˜ ÂÈÚÚÔ¤˜ Ô˘ ¿ÛÎËÛ·Ó ÛÙÔÓ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ Â˘Úˆ·˚Îfi ÔÏÈÙÈÛÌfi Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÛÙ· ÓÔÌÈÎ¿ ÙÔ˘ ıÂÌ¤ÏÈ·. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÂ› ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÔÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ·fi Ù· ÌÓËÌÂÈ·Î¿ ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ª. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, fiÙ·Ó ¤ÁÈÓÂ ÌÔÓÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜. ¡· Î·Ù·‰ÂÈ¯ÙÂ› Ë ıÂÔÏÔÁÈÎ‹, ÈÛÙÔÚÈÎ‹ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ·Í›·. ñ ™ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜, Ë ·ÓÂÍÈıÚËÛÎ›· Î·È Ë ·Ô‰Ô¯‹ ÙÔ˘ «¿ÏÏÔ˘», ıÂˆÚÂ›Ù·È ˆ˜ Î¿ÙÈ ‰Â‰ÔÌ¤ÓÔ; ¶Ô‡ ÂÓÙÔ›˙ÂÙÂ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ ÛÂ‚·ÛÌfi ÙÔ˘ «‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡»; 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË √ ª. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ Â›Ó·È ÌÈ· ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· Ô˘ Î·ıfiÚÈÛÂ ÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi ÔÏÈÙÈÛÌfi Î·È ÙËÓ ÔÚÂ›· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡. ∂¿Ó ¤ÏÂÈÂ ·fi ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ô ª. ∫ˆÓ/ÓÔ˜, ÔÈ· ı· ‹Ù·Ó, Èı·ÓÒ˜, Ë ÂÍ¤ÏÈÍË ÙÔ˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡; ¶ÔÈ· ı· ‹Ù·Ó Ë ı¤ÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ıÂÒÓ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ¿ÛÙÔÙÂ ÎÔÛÌÈÎÔ‡ ËÁ¤ÙË; ¶ÔÈÔ ‰›Î·ÈÔ ı· Î˘ÚÈ·Ú¯Ô‡ÛÂ; ¶ÔÈÂ˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎ¤˜ ·Í›Â˜ ı· ˘ÂÚÙÂÚÔ‡Û·Ó; ¶ÔÈÔ˜ ËıÈÎfi˜ ÎÒ‰ÈÎ·˜ ı· ÂÊ·ÚÌÔ˙fiÙ·Ó; 3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ Beck, H. G., ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ¯ÈÏÈÂÙ›·. ÌÙÊ. ∫Ô‡ÚÙÔ‚ÈÎ ¢., ÂÎ‰. ªÔÚÊˆÙÈÎfi ÿ‰Ú˘Ì· ∂ıÓÈÎ‹˜ ΔÚ¿Â˙·˜, ∞ı‹Ó· 19922. Guillou, A., √ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, ÂÎ‰. ∂ÏÏËÓÈÎ¿ °Ú¿ÌÌ·Ù·, ∞ı‹Ó·, 19982 . √strogorsky, G., πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÙfiÌ. 1Ô˜, ÂÎ‰. ™. μ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1978. ∂.¶.∂., ∂˘ÛÂ‚›Ô˘ ∫·ÈÛ·ÚÂ›·˜ ÙfiÌ. 3Ô˜ , ¶·ÙÂÚÈÎ¤˜ ∂Î‰fiÛÂÈ˜ «°ÚËÁfiÚÈÔ˜ ¶·Ï·Ì¿˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1991. πÛÙÔÚ›· ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. ™Ù’, ∞ı‹Ó·, 1976. ∫·Ú·ÁÈ·ÓÓfiÔ˘ÏÔ˜, πˆ·Ó., πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÙfiÌ. ∞’ (324-565), £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1978. ƒ¿ÓÛÈÌ·Ó, ™Ù‹‚ÂÓ, μ˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ¶ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, (ÌÙÊÚ. ¢ÂÙ˙ÒÚÙ˙Ë ¢.), ÂÎ‰. °·Ï·Í›·, ∞ı‹Ó·, 19832 Î·È √.∂.¢.μ., ∞ı‹Ó·, 1979. ºÂÈ‰¿, μ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·, ÙfiÌ. 1Ô˜, ∞ı‹Ó·È, 1978. ÃÚÈÛÙÔÊÈÏÔÔ‡ÏÔ˘, ∞ÈÎ·ÙÂÚ›ÓË˜, μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ πÛÙÔÚ›·, ÙfiÌ. 1Ô˜, √.∂.¢.μ., ∞ı‹Ó·, 1984.

44

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) ¶ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· Ù· ÚfiÛˆ·, Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ·, ÙÈ˜ ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ Î·È ÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÚ·ÊÂ›˜ Ô˘ Ì·˜ ÙÈ˜ ·Ú¤‰ˆÛ·Ó ÌÔÚÂ›ÙÂ Ó· ¤¯ÂÙÂ ·fi ÙÈ˜ ÂÍ‹˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜. www.fordham.edu/halsall/source/const1-laws2.html. www.serve.com/byzance www.ccel.org/g/gibbon/decline www.library.thinkguest.org/10805/rome/html ¶ÏËÚ¤ÛÙÂÚË ÚÔÛˆÈÎ‹ ¤ÚÂ˘Ó· ÌÔÚÂ›ÙÂ Ó· Î¿ÓÂÙÂ Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ÌË¯·ÓÒÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË˜ ÛÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô (in.gr, google.com, altavista.com).

45

∫∂º∞§∞π√ °’ E¢PAIø™H KAI AKMH TH™ EKK§H™IA™ 13. ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ – ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜: ÌÈ· È‰ÈfiÙ˘Ë Û˘Ó¿ÓÙËÛË 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜ Î·È ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜: ÌÈ· È‰ÈfiÙ˘Ë Î·È ‰˘Ó·ÌÈÎ‹ Û˘Ó¿ÓÙËÛË

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∏ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Î·È ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ñ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜: ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ª. ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ ñ ƒˆÌ·˚Î‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Î·È πÔ˘‰·˚Îfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ñ ÕÓÔÈÁÌ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙ· ¤ıÓË ·fi ÙÔÓ ∞. ¶·‡ÏÔ ñ ∞ÔÏÔÁËÙ¤˜ Î·È ∞ÔÛÙÔÏÈÎÔ› ¶·Ù¤ÚÂ˜: Ë ÚÒÙË Ï‹ÚË˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡.

6’

∂È‰Ú¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÛÙÔÓ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi ñ ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ÁÏÒÛÛ· Î·È ÊÈÏÔÛÔÊ›· ñ ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ·È‰Â›· Î·È ÎÏ·ÛÈÎ¤˜ ·Í›Â˜ ñ ∫·Ï¤˜ Ù¤¯ÓÂ˜ Î·È ÌÔÚÊ¤˜ ‰ËÌfiÛÈ·˜ Î·È È‰ÈˆÙÈÎ‹˜ ˙ˆ‹˜.

20’

∂È‰Ú¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi ñ ™¯¤ÛÂÈ˜ £ÂÔ‡ ÎÈ ·ÓıÚÒÔ˘. ∞ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ñ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ·ÓıÚˆÔÏÔÁ›· ñ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Î·È ÙÈ˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎ¤˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ñ ΔÔ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ÓÂ‡Ì· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡.

20’

ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜: ·ÓÙ›ıÂÛË Î·È Û‡ÓıÂÛË ñ ¢È·ÊÔÚ¤˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ Î·È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ÛÎ¤„Ë˜ ñ ™‡ÁÎÚÔ˘ÛË ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Î·È ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ñ ∏ ∂ÎÎÏËÛ›· ÌÚÔÛÙ¿ ÛÂ Ê·ÈÓfiÌÂÓ· ‚›·˜ ñ √Úı‹ ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÓÂ‡Ì·.

10’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜: ‰‡Ô ÎfiÛÌÔÈ ÛÂ Ì›· ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ñ √È ÂÈÚÚÔ¤˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ·ÌÔÈ‚·›Â˜ Î·È Û˘ÓÂ¯fiÌÂÓÂ˜ Û’ fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙË˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ñ √ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Î·È ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ıÂÌÂÏÈÒÓÂÈ ÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi ÔÏÈÙÈÛÌfi.

46

2’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ‰.Â. Ú¤ÂÈ Ó· ‰È‰·¯ÙÂ› ÛÂ ‰‡Ô ‰È‰·ÎÙÈÎ¤˜ ÒÚÂ˜, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ÙÔ ‰ÔÎ›ÌÈÔ Â›Ó·È ÂÎÙÂÙ·Ì¤ÓÔ. ΔÔ Û¯¤‰ÈÔ Â›Ó·È ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi, fiˆ˜ Â›Ó·È Û˘Ì‚·ÙÈÎfi˜ Î·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜ Ô˘ ÚÔÙÂ›ÓÂÙ·È ÁÈ· Î¿ıÂ ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ıÂÌ·ÙÈÎ‹ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ. √ ‰È‰¿ÛÎˆÓ Î·ıËÁËÙ‹˜ ÌÔÚÂ› Ó· ¯ÂÈÚÈÛÙÂ› ÌÂ ÙÔÓ ÈÔ ÚfiÛÊÔÚÔ ÙÚfiÔ ÙÔ ˘ÏÈÎfi ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜. ñ ∏ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙË˜ ‰.Â. Ó· ÌËÓ Â›Ó·È ÌÔÓÔÌÂÚ‹˜ ˘¤Ú ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡. ¡· ÙÔÓÈÛÙÂ› fiÙÈ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜ ·fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ ÙË˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛ‹˜ ÙÔ˘˜ Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È Û˘Ó˘Ê·›ÓÔÓÙ·È. ªÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿, fiÙ·Ó Û˘Ó‰˘¿˙ÔÓÙ·È, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ˘„ËÏfi ÔÏÈÙÈÛÌfi. ñ ∏ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙË˜ ÚÔÛÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÛÙÔÓ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi Ó· Á›ÓÂÈ ÌÂ ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‰˘Ó·Ù‹ Û·Ê‹ÓÂÈ· Î·È ÌÂ Ù· ·Ó¿ÏÔÁ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·. π‰È·›ÙÂÚ· Ó· ˘ÔÁÚ·ÌÌÈÛÙÂ› ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ·Ó¿ÁÏ˘Ê· ·˘Ù¤˜ ÙÈ˜ ÂÈÚÚÔ¤˜ ÛÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘˜ ˙ˆ‹ (Ï·˚Î‹ Î·È ÏfiÁÈ· ·Ú¿‰ÔÛË, ‹ıË Î·È ¤ıÈÌ·), ˆ˜ ·fiÁÔÓÔÈ ·˘Ù‹˜ ÙË˜ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ‹˜ ·ÏÏËÏÂ›‰Ú·ÛË˜. ñ ¡· Î·Ù·ÛÙÔ‡Ó Â˘‰È¿ÎÚÈÙÂ˜ ÔÈ ÂÈ‰Ú¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi Î·È Ó· Ê·ÓÂ› Ë ‰È·ÊÔÚ¿ ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ·fi„ÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÛÙ· Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤Ó· ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ı›ÁÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÓfiÙËÙ·. Δ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙ·. ñ ŸÙ·Ó Á›ÓÂÈ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÈ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ‚›·˜ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ Ê·Ó·ÙÈÎÒÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ, Ó· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› fiÙÈ ·˘Ù‹ Ë ÛÙ¿ÛË ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÂ› Ô‡ÙÂ ÚÔÙÚÔ‹ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ô‡ÙÂ Î·ÓÂÓfi˜ Â›ÛËÌÔ˘ ÊÔÚ¤· ÙË˜, .¯. ™˘Ófi‰Ô˘ ‹ ¶·Ù¤Ú· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. Δ· ÂÈ¯ÂÈÚ‹Ì·Ù· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÙÂıÔ‡Ó Î·È ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ŸÙ·Ó ÎÏËıÂ› Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ Ó· ··ÓÙ‹ÛÂÈ, Ó· ¤¯ÂÈ ˘fi„Ë ÙÔ˘ ÙÈ˜ ÈÛÙÔÚÈÎ¤˜ ËÁ¤˜ ÁÈ· Ó· ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂÈ ÙÔ ı¤Ì· ÌÂ ÙË Ì¤ÁÈÛÙË ‰˘Ó·Ù‹ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· (¡· Á›ÓÂÈ ¯Ú‹ÛË ÙË˜ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜). 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ‰È·‚·ÛÙÔ‡Ó ÎÂ›ÌÂÓ· ¶·Ù¤ÚˆÓ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ô˘ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÙËÓ ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÛÙÔÓ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi (.¯. °Ú. £ÂÔÏfiÁÔ˘: ÔÈËÙÈÎfi ¤ÚÁÔ, ÂÈÙ¿ÊÈÔ˜ ÏfiÁÔ˜ ÛÙÔ ª. μ·Û›ÏÂÈÔ, π. ÃÚ˘ÛÔÛÙfiÌÔ˘: ÔÌÈÏ›Â˜ Î.¿.). ñ ¡· ·Ó·˙ËÙËıÔ‡Ó Î·È Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÂÈÚÚÔ¤˜ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ ÛÂ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ ÙÂÏÂÙ¤˜ Î·È ÛÙ· ª˘ÛÙ‹ÚÈ·, .¯. ÛÙÔ °¿ÌÔ, ÛÙË μ¿ÙÈÛË, ÛÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù‹. ñ ¡· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ·fi ÔÌ¿‰· Ì·ıËÙÒÓ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ÂÈÚÚÔ¤˜ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÛÙË Ó·Ô‰ÔÌ›·, ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹, ÛÙËÓ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎ‹, ÛÙË ÁÏ˘ÙÈÎ‹ Î·È ÛÙÔ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ñ ¡· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆıÔ‡Ó ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ¤ÚÁ· ·Ú¯·›ˆÓ ÙÚ·ÁÈÎÒÓ Î·È ÊÈÏÔÛfiÊˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÓÔËÌ·ÙÈÎfi ‰ÂÛÌfi ÌÂ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÓÂ‡Ì· Î·È Û˘ÓÈÛÙÔ‡Ó Úfi‰ÚÔÌÂ˜ ÛÎ¤„ÂÈ˜ ÁÈ· ÙË ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ÁfiÓÈÌË Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÌÂ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ¶ÔÈ· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· ÁÂÓÓ¿ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ë Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔ›ËÛË fiÙÈ Â›Ó·È ÊÔÚÂ›˜ ÙÔ˘

47

ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Ô˘ ÚÔ¤Î˘„Â ·fi ÙÔ ÁfiÓÈÌÔ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡; ∞˘Ùfi ÙÔ˘˜ Î¿ÓÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ˘Â‡ı˘ÓÔ˘˜ ‹ ÙÔ˘˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ› ·ÈÛı‹Ì·Ù· ·ÓˆÙÂÚfiÙËÙ·˜ Î·È ·Ï·˙ÔÓÂ›·˜; ñ ∂ÂÈ‰‹ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÌÈ· ·Ó·˙ˆ‡ÚˆÛË ÙÔ˘ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓÙÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ‡ÛÙÂÚË ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÂıÓÈÎ‹ Ï·ÙÚÂ›·, ÌÂ Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıÔ ÙËÓ ˘ÂÚÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘, Ó· Á›ÓÂÈ ÌÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË (ÌÂ È‰È·›ÙÂÚË ÚÔÛÔ¯‹, ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· Î·È ÁÓÒÛË) Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔ ÓfiËÌ· Î·È ÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Ù¤ÙÔÈˆÓ ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂˆÓ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÂÔ¯‹.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ Beck, H. G., ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ¯ÈÏÈÂÙ›· (ÌÙÊ. ∫Ô‡ÚÙÔ‚ÈÎ ¢.), ªÔÚÊˆÙÈÎfi ÿ‰Ú˘Ì· ∂ıÓÈÎ‹˜ ΔÚ¿Â˙·˜, ∞ı‹Ó·, 19922. Guillou, A., √ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, ÂÎ‰. ∂ÏÏËÓÈÎ¿ °Ú¿ÌÌ·Ù·, ∞ı‹Ó·, 19982 . √strogorsky, G., πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÙfiÌ 1Ô˜, ÂÎ‰. ™. μ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1978. ∫Ô˘ÚÔ‡ÛË˜, ™. π., ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ·È‰Â›· Î·È ÂıÓÈÎ‹ Û˘ÓÂ›‰ËÛË˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ·fi ÙË˜ ·Ú¯·ÈfiÙËÙÔ˜ ÂÈ˜ ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔÓ, ÂÓ ∞ı‹Ó·È˜, 1993. πÛÙÔÚ›· ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. ™Ù’ Î·È ∑’, ∞ı‹Ó·, 1976. ∑Ë˙ÈÔ‡Ï·, π., ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜ Î·È ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ – ∏ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ‰‡Ô ÎfiÛÌˆÓ, ÂÎ‰. ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ¢È·ÎÔÓ›·, Aı‹Ó·, 2003. ™Ù·ÛÈÓfiÔ˘ÏÔ˘, ª., ªÔÚÊ¤˜ ·fi ÙÔÓ Ù¤Ù·ÚÙÔ ·ÈÒÓ· Ì.Ã., μÈ‚ÏÈÔı‹ÎË ™¯ÔÏ‹˜ ªˆÚ·˝ÙË, æ˘¯ÈÎfi, 1972. °ÂˆÚÁÔ‡ÏË, ∫. ¢., πÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÏÏËÓÈÎ‹˜ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜, ÂÎ‰. ¶··‰‹Ì·, ∞ı‹Ó·, 19942. ¶. °ÂˆÚÁ. ªÂÙ·ÏÏËÓfi˜, ¶·Á·ÓÈÛÙÈÎfi˜ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi˜ ‹ ∂ÏÏËÓÔÚıÔ‰ÔÍ›·; ÂÎ‰. ∞ÚÌfi˜, ∞ı‹Ó·, 2003. ª·ÙÛÔ‡Î·, ¡., πÛÙÔÚ›· ÙË˜ μ˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ºÈÏÔÛÔÊ›·˜, ÂÎ‰. μ¿ÓÈ·˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 1994. ¶ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ™‡Ó·ÍË, ÙÂ‡¯Ô˜ 69/1999 (∂ÏÏËÓÈÎfi˜ ¡ÂÔ·Á·ÓÈÛÌfi˜).

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) ¶ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙË Û¯¤ÛË ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Î·È ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÌÔÚÂ›ÙÂ, ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿, Ó· ¤¯ÂÙÂ ·fi ÙÈ˜ ÂÍ‹˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜: www.goarch.org/access/orthodoxy/ www.rel.gr/pages/Meletes/Zizijulas/synantisiGr.php www.orthodoxie.net www.Myriobiblos.gr www.tetraktys.org www.apostoliki-diakonia.gr/diakonia_report/volume05.htm www.e-yliko.sch.gr/ (™ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÈÂ‡ı˘ÓÛË ˘¿Ú¯ÂÈ ÏÔ‡ÛÈÔ ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙË ‰È‰·ÎÙÈÎ‹ ÂÓfiÙËÙ·. £· ÙÔ ‰Â›ÙÂ ÛÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ «ÊÈÏÔÏÔÁÈÎ¿ Î·È ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ Ì·ı‹Ì·Ù·»). www.neotita.gr/ (™ÙË ‰ÈÂ‡ı˘ÓÛË ·˘Ù‹ ı· ‚ÚÂ›ÙÂ ˘ÏÈÎfi ·fi ÙÔ˘˜ ¶·Ù¤ÚÂ˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÁÈ· ÙËÓ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹ ÂÓfiÙËÙ·). (ÌÂ ÚÔÛˆÈÎ‹ ¤ÚÂ˘Ó· ÛÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ÌË¯·ÓÒÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË˜ (in.gr, google.com, altavista.com).

48

14. ∞ÈÚ¤ÛÂÈ˜: ÂÛˆÙÂÚÈÎ‹ ÏËÁ‹ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ √È ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜ Ï‹ÙÙÔ˘Ó ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ·ÈÒÓˆÓ.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∞›ÙÈ· ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ñ ∏ ·Ï·˙ÔÓÈÎ‹ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ·ÈÚÂÙÈÎÒÓ ñ ∏ ˘ÂÚÙ›ÌËÛË ÙË˜ ÏÔÁÈÎ‹˜ Î·È Ë ÊÈÏÔÛÔÊÈÎ‹ ·ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ ÙË˜ ›ÛÙË˜ ñ √ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎfi˜ Û˘ÁÎÚËÙÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ·ÈÚÂÙÈÎÒÓ.

6’

ΔÔ ÓfiËÌ· ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ñ ΔÔ ÔÏÈÙÈÎfi ÎÏ›Ì· Î·È ÔÈ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¤˜ Û˘Óı‹ÎÂ˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ñ √È ÙÚÂÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜: ∞ÚÂÈ·ÓÈÛÌfi˜, ¡ÂÛÙÔÚÈ·ÓÈÛÌfi˜, ªÔÓÔÊ˘ÛÈÙÈÛÌfi˜.

10’

∂ÈÙÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ñ ™˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ñ ∞Ó¿ÌÂÈÍË ÙË˜ ¶ÔÏÈÙÂ›·˜ Î·È ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.

10’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ∏ ·Ï·˙ÔÓÈÎ‹ ÁÓÒÛË Î·È Ô ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎfi˜ Û˘ÁÎÚËÙÈÛÌfi˜, ·ÈÙ›Â˜ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ñ √È ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜ ‰È·›ÚÂÛ·Ó ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·, ·ÏÏ¿ ÚÔÎ¿ÏÂÛ·Ó Î·È ÔÏÈÙÈÎ‹ ÎÚ›ÛË ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ñ ∏ ∂ÎÎÏËÛ›· ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛÂ ÙÈ˜ ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜ ÌÂ ÙÈ˜ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ¤˜ ™˘Ófi‰Ô˘˜ Î·È ÙÈ˜ ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜.

2’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ªÂ ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË Î¿ıÂ ÌÂÁ¿ÏË˜ ·›ÚÂÛË˜, .¯. ÙÔ˘ ∞ÚÂÈ·ÓÈÛÌÔ‡, Ó· ‰È·‚·ÛÙÔ‡Ó Î·È Ù· ¿ÚıÚ· ÙÔ˘ ™˘Ì‚fiÏÔ˘ ÙË˜ ¶›ÛÙÂˆ˜ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·›ÚÂÛË, Î·È ÛÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô Î·È ÛÂ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË. ñ ¡· ÂÚÈÁÚ·ÊÂ› ÙÔ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎfi ÎÏ›Ì· ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÌÂÙ¿ ÃÚÈÛÙfiÓ ·ÈÒÓˆÓ ÁÈ· Ó· Á›ÓÂÈ Î·Ù·ÓÔËÙfi ÙÔ Ò˜ ÁÂÓÓ‹ıËÎ·Ó ÔÈ ·ÈÚÂÙÈÎ¤˜ ‰ÔÍ·Û›Â˜. ñ √È ÂÈÙÒÛÂÈ˜ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈÎ‹ ˙ˆ‹ Ó· ·Ú·ÙÂıÔ‡Ó ÌÂ Û·Ê‹ÓÂÈ· Î·È ÛÂ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙË ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙfiÚˆÓ ¤Ó·ÓÙÈ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∏ ¯Ú‹ÛË ¯¿ÚÙË ÌÂ ÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ‰ÈÂ˘ÎÔÏ‡ÓÂÈ ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÂÈÙÒÛÂˆÓ.

49

2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ô˘ ı· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜. °È· Î·ıÂÌ›· ·fi ·˘Ù¤˜ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ÂÈÛËÁËÙ‹˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙË˜ ·›ÚÂÛË˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÙËÓ ·¿ÓÙËÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ñ ¡· Û˘Ó‰˘·ÛÙÂ› ÙÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙË˜ ‰.Â. ÌÂ ÙÈ˜ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Â˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÙÔ˘ ÂÁ¯ÂÈÚÈ‰›Ô˘ ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È Ó· Û˘Û¯ÂÙÈÛÙÔ‡Ó Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ¡· Û˘˙ËÙËıÂ› ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ ·Ó ÂÈ‚ÈÒÓÔ˘Ó Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ÔÈ ·ÈÚÂÙÈÎÔ› ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡, ÛÂ ÔÈÂ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÂÓÙÔ›˙ÔÓÙ·È Î·È Ò˜ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È. ñ ¡· ÂÍÂÙ·ÛÙÂ› ÛÙËÓ Ù¿ÍË Ë Â¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÛÙÈ˜ ·Ó·ÙÔÏÈÎ¤˜ Â·Ú¯›Â˜ ÙË˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ¡· ·Ó·Ï˘ıÂ› Î·Ù¿ fiÛÔ Û˘Ó¤ÙÂÈÓÂ ÛÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, ÙÔ Â¯ıÚÈÎfi ÎÏ›Ì· ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘˜ Ô˘ Â›¯·Ó ·ÔÛ¯ÈÛÙÂ› ·fi ÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È Â›¯·Ó ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ‰ÈÎ¤˜ ÙÔ˘˜ «∂ÎÎÏËÛ›Â˜».

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ™Ù·ÛÈÓfiÔ˘ÏÔ˘, ª., ªÔÚÊ¤˜ ·fi ÙÔÓ Ù¤Ù·ÚÙÔ ·ÈÒÓ· Ì.Ã., μÈ‚ÏÈÔı‹ÎË ™¯ÔÏ‹˜ ªˆÚ·˝ÙË, æ˘¯ÈÎfi, 1972. πÛÙÔÚ›· ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. ™Ù’, ∞ı‹Ó·, 1976. ∫·Ú·ÁÈ·ÓÓfiÔ˘ÏÔ˜, πˆ·Ó., πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÙfiÌ. ∞’ (324-565), ¶·Ï·Ì¿˜», £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1978. ºÂÈ‰¿, μ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·, ÙfiÌ 1Ô˜, ∞ı‹Ó·, 1978. ÃÚÈÛÙÔÊÈÏÔÔ‡ÏÔ˘, ∞ÈÎ·ÙÂÚ›ÓË˜, μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ πÛÙÔÚ›·, ÙfiÌ. 1Ô˜, √.∂.¢.μ., ∞ı‹Ó·, 1984. °È·ÓÓ·Ú¿, Ã., ∞ÏÊ·‚ËÙ¿ÚÈ ÙË˜ ›ÛÙË˜, ÂÎ‰. ¢fiÌÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1983.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) °È· ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜ ÌÔÚÂ›ÙÂ, ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿, Ó· ·Ó·ÙÚ¤ÍÂÙÂ ÛÙÈ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜: www.pyr.gr/ www.christianity.gr/facp/facp_gr.php www.ecclesia.gr/

50

15. ª¤Á·˜ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜: ·ÁˆÓÈÛÙ‹˜ ÙË˜ ÔÚı‹˜ ›ÛÙË˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ √ 4Ô˜ Ì.Ã. ·ÈÒÓ·˜. ∏ ÎÚ›ÛË ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ª. ∞ı·Ó·Û›Ô˘.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∑ˆ‹ ·ÊÈÂÚˆÌ¤ÓË ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÁÈ· ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ· Î·È ÙËÓ ›ÛÙË ñ √ ª. ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ ÛÙËÓ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· ñ √ ª. ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ ÛÙËÓ ∞’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô ñ √È ·ÁÒÓÂ˜ ÙÔ˘ ª. ∞ı·Ó·Û›Ô˘ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙË˜ ·›ÚÂÛË˜ ÙÔ˘ ∞ÚÂ›Ô˘.

10’

∏ ·ÁˆÓ›· ÙÔ˘ ª. ∞ı·Ó·Û›Ô˘ ÛÙËÓ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· ·ÁÒÓ·˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ· ñ ŒÏÂÁ¯Ô˜ ÙË˜ ·›ÚÂÛË˜ ÙÔ˘ ∞ÚÂ›Ô˘ ñ ∏ ÂÓ·ÓıÚÒËÛË ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Î·È ÙÔ «ÔÌÔÔ‡ÛÈÔ» ñ ºÒÙÈÛË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜, ÁÓÒÛË ÙË˜ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜ Î·È ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙË˜ ¶·Ú¿‰ÔÛË˜ ·fi ÙÔÓ ª. ∞ı·Ó¿ÛÈÔ ñ £ÂÔÏÔÁÈÎ¤˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙË Û‡ÁÎÏËÛË √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘.

15’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ √ ª. ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ ÛÙËÓ ·ı·Ó·Û›·… ñ ™˘ÓÔÏÈÎ‹ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙË˜ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘ ª. ∞ı·Ó·Û›Ô˘.

4’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÂ› Ô ·ÁÒÓ·˜ ÙÔ˘ ∞ı·Ó·Û›Ô˘ Î·Ù¿ ÙË˜ Î·ÎÔ‰ÔÍ›·˜ ÙÔ˘ ∞ÚÂ›Ô˘ ÌÂ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ·fi ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙÔ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ. ñ ¡· ‰È·‚·ÛÙÔ‡Ó Î·È Ó· Û¯ÔÏÈ·ÛÙÔ‡Ó Ù· ÎÂ›ÌÂÓ· ÙË˜ ‰È‰. ÂÓfiÙËÙ·˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ñ ¡· ÙÔÓÈÛÙÂ› Ë ÛËÌ·Û›· ÙË˜ ÁÓÒÛË˜ ÙË˜ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜ Î·È ÙË˜ ¶·Ú¿‰ÔÛË˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ. ñ ¡· ·Ó·Ï˘ıÔ‡Ó ·fi ÙÔÓ Î·ıËÁËÙ‹ ÔÈ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ Ë ·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ∞ÚÂ›Ô˘. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ÌÂ ı¤Ì· «¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜: ¤Ó·˜ Ì·ÎÚ·›ˆÓÔ˜ ıÂÛÌfi˜. ¶·ÚÂÏıfiÓ Î·È ·ÚfiÓ». ™ÙÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ Ó· Á›ÓÂÈ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙÂ˜ Ô˘ ¤Ú·Û·Ó ·fi ÙËÓ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ıÚfiÓÔ, ÛÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ·Ú51

¯Â›Ô˘ ÁÈ· ÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·, ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓÂ˜, ÛÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ‹ Î·È ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ ÙÔ˘ ·Ú·ÁˆÁ‹. ñ ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÂ› Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜ ÛÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi ·fi ÙËÓ ›‰Ú˘Û‹ ÙÔ˘ ¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ·. ¡· ÙÔÓÈÛÙÂ› Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ·ÚÔÈÎ›· ÙË˜ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘, Î·ıÒ˜ Î·È ÛÙËÓ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹ ÛÙËÓ ·ÊÚÈÎ·ÓÈÎ‹ ‹ÂÈÚÔ. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ¶ÔÈ· Â›Ó·È Ë ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜ ÁÈ· ÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ∂ÏÏËÓÈÛÌfi ÛÙÈ˜ Ì¤ÚÂ˜ Ì·˜; ñ ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó ÛÂ ¯¿ÚÙË ÙË˜ ∞ÊÚÈÎ‹˜ Ù· fiÚÈ· ‰ÈÎ·ÈÔ‰ÔÛ›·˜ ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÂ›·˜ Î·È Ó· Û˘˙ËÙËıÂ› Ë Â˘ı‡ÓË ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹ ÛÙËÓ ·ÊÚÈÎ·ÓÈÎ‹ ‹ÂÈÚÔ. ñ À¿Ú¯Ô˘Ó Û‹ÌÂÚ· ·ÓÙÈÏ‹„ÂÈ˜ Ô˘ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ Ô ÃÚÈÛÙfi˜ Â›Ó·È ÎÙ›ÛÌ· ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Î·È fi¯È Ô £Âfi˜ (ª¿ÚÙ˘ÚÂ˜ ÙÔ˘ πÂ¯ˆ‚¿); ∞Ó Ô πËÛÔ‡˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È £Âfi˜ ·ÏÏ¿ ¤Ó·˜ ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈÎfi˜ ¿ÓıÚˆÔ˜ Î·È ¤Ó· ËıÈÎfi ÚfiÙ˘Ô, ˘¿Ú¯ÂÈ ÛˆÙËÚ›· ÁÈ· ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Î·È ÂÏ›‰· ÁÈ· ÙËÓ ¤ÓˆÛË ÌÂ ÙÔ £ÂfiÓ (ı¤ˆÛË);

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ μ.∂.¶.∂.™., ÙfiÌ. 30Ô˜ ª. ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜, ÂÎ‰. ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ¢È·ÎÔÓ›·˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ∞ı‹Ó·È, 1962. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ™Ù., ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ Ô ª¤Á·˜ Î·È Ë £ÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘, ∞ı‹Ó·È, 1975. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ™Ù., ¶∞Δƒ√§√°π∞, ÙfiÌ. μ’, ∞ı‹Ó·, 1990. ªÔ˘ÙÛÔ‡Ï·, ∏., ∏ ·ÚÂÈ·ÓÈÎ‹ ¤ÚÈ˜ Î·È Ô ª¤Á·˜ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜, ª¤ÚÔ˜ μ’ Ô ª¤Á·˜ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜, ÙfiÌ. ∞’, ™ËÌÂÈÒÛÂÈ˜ ¶·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÒÓ ·Ú·‰fiÛÂˆÓ, ∞ı‹Ó·È, 1978. ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶., ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ¶·ÙÚÔÏÔÁ›·, ÙfiÌ. °’, ÂÎ‰. ∫˘ÚÔÌ¿ÓÔ˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1987. ¶··ı·Ó·Û›Ô˘, ∞., ∂ÈÛ‚ÔÏ‹ Î·È fi¯È Ê˘Á‹. √ ·Ó·¯ˆÚËÙÈÛÌfi˜ ˆ˜ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ÚfiÙ·ÛË, ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È ÎfiÛÌÔ˜, ÂÎ‰. ∫¤ÓÙÚÔ˘ ªÂÏÂÙÒÓ π. ªÔÓ‹˜ ∫‡ÎÎÔ˘, §Â˘ÎˆÛ›·, 2002, ÛÂÏ. 67 (Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙË˜ ‰.Â.). ¡¤ÏÏ·, ¶., ∑ÒÔÓ £ÂÔ‡ÌÂÓÔÓ, ÚÔÔÙÈÎ¤˜ ÁÈ· ÌÈ· ÔÚıfi‰ÔÍË Î·Ù·ÓfiËÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ™‡Ó·ÍË, ∞ı‹Ó·, 19812.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) ¶ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔÓ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÌÔÚÂ›ÙÂ Ó· ¤¯ÂÙÂ, ·Ó ÏÔËÁËıÂ›ÙÂ ÛÙÈ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜: www.newadvent.org/cathen/07644a.htm www.myriobiblos.gr www.ecel.org/fathers www.ccel.org/a/athanasius/incarnation/Ocontent.html www.catholic.org/saints/saints/athanasius.html

52

16. ª¤Á·˜ μ·Û›ÏÂÈÔ˜: ¤Ó·˜ ÎÔÚ˘Ê·›Ô˜ ÈÂÚ¿Ú¯Ë˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ Δ· ¯ÚfiÓÈ· Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÙËÓ ∞’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô ñ ∏ ÎÚ›ÛË ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∞Á¿Ë ÁÈ· ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, ‰‡Ó·ÌË Î·È Êˆ˜ ·fi ÙËÓ ∫··‰ÔÎ›· ñ √ÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· Î·È ÛÔ˘‰¤˜ ñ ¢ËÌfiÛÈ· ‰Ú¿ÛË ÛÙËÓ ∫·ÈÛ¿ÚÂÈ· ñ √ μ·Û›ÏÂÈÔ˜, ∞Ú¯ÈÂ›ÛÎÔÔ˜ ∫·ÈÛ·ÚÂ›·˜ ñ ∏ «μ·ÛÈÏÂÈ¿‰·».

10’

ŒÓ·˜ πÂÚ¿Ú¯Ë˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔÓ ÎfiÛÌÔ ÙË˜ ·‰ÈÎ›·˜ ñ ∏ ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹ ˙ˆ‹ ÛÙÔ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi ñ ∫ÔÈÓˆÓÈÎ‹ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë Î·È ‰ÈÎ·ÈÔÛ‡ÓË.

15’

√È ÂÈÛÙÔÏ¤˜ ÙÔ˘ ª. μ·ÛÈÏÂ›Ô˘: ÂÈÎfiÓ· ÂÓfi˜ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ¶·Ù¤Ú· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ñ ΔÔ Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ª. μ·ÛÈÏÂ›Ô˘ ñ ∏ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Ì¤Û· ·fi ·˘Ùfi.

4’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ™Ù· ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· Ó· ÚÔÛÂ¯ÙÂ› Î·È Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› Ë Â˘ÚÂ›· ÌfiÚÊˆÛË ÙÔ˘ ª. μ·ÛÈÏÂ›Ô˘. ñ ¡· ·Ó·Ï˘ıÂ› ·Ú·ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ¤ÚÁÔ ÛÙËÓ ∫·ÈÛ¿ÚÂÈ· Î·È ÙÔ fiÙÈ ‰Â ÁÈÓfiÙ·Ó Î·Ì›· ‰È¿ÎÚÈÛË ÛÙÔ˘˜ ¿Û¯ÔÓÙÂ˜ ÏfiÁˆ ÙˆÓ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎÒÓ Ê˘ÏÂÙÈÎÒÓ ‹ ¿ÏÏˆÓ ‰È·ÊÔÚÒÓ. ñ ¡· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› Ë ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙË˜ «μ·ÛÈÏÂÈ¿‰·˜» ÁÈ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ Î·È Ó· ÚÔ‚ÏËıÂ› ˆ˜ ‰È·¯ÚÔÓÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·ÓıÚˆÈÛÌÔ‡. ñ ¡· ÂÎÙÂıÔ‡Ó ÌÂ ÙÔÓ Ï¤ÔÓ ·Ú·ÛÙ·ÙÈÎfi ÙÚfiÔ ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ› ·ÁÒÓÂ˜ ÙÔ˘ ª. μ·ÛÈÏÂ›Ô˘ Î·È Ì¤Û· ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô ÎÔÈÓˆÓÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ‰ÔıÔ‡Ó ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ª. μ·ÛÈÏÂ›Ô˘ (.¯. «¶ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜», «∫·Ù¿ ÏÔ˘ÙÔ‡ÓÙˆÓ») ÛÂ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË Î·È Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó ÌÂ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÂÚÁ·Û›·˜ ÔÈ ‚·ÛÈÎ¤˜ ı¤ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜. 53

ñ √ ª. μ·Û›ÏÂÈÔ˜ Î·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ∫··‰ÔÎ›·, Ô˘ Î¿ÔÙÂ Â›¯Â ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ŒÏÏËÓÂ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ (ÛËÌÂÚÈÓ‹ ΔÔ˘ÚÎ›·). ∂ÚÂ˘ÓÔ‡ÌÂ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∫··‰ÔÎ›·˜, ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi Î·È ÙË ˙ˆ‹ Ô˘ ·Ó·Ù‡¯ıËÎÂ ·fi ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÂÎÂ› Î·È Ô˘ ‰ÈÒ¯ÙËÎ·Ó ÙÔ 1922. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ Δ· ÎÔÈÓˆÓÈÎ¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛÂ Ô ª. μ·Û›ÏÂÈÔ˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È Û‹ÌÂÚ· Î·È ÛÂ ÔÈ· ¤ÎÙ·ÛË; √ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ Ù· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ÌÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ô˘ ¤‰Ú·ÛÂ Ô ª. μ·Û›ÏÂÈÔ˜; ñ ¶ÈÛÙÂ‡ÂÙÂ fiÙÈ ÙÔ Ì‹Ó˘Ì· ÙÔ˘ ª. μ·ÛÈÏÂ›Ô˘ Â›Ó·È ‰È·¯ÚÔÓÈÎfi; ΔÈ ı· Û˘Ì‚Ô‡ÏÂ˘Â Ô ª. μ·Û›ÏÂÈÔ˜ ÙÔ˘˜ ÛËÌÂÚÈÓÔ‡˜ πÂÚ¿Ú¯Â˜ Ó· Ú¿ÍÔ˘Ó, ÁÈ· Ó· ÚÔÎfi„ÂÈ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ¿ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎ¿ Ô ÎfiÛÌÔ˜; ñ °ÓˆÚ›˙ÂÙÂ ·Ó ˘‹Ú¯·Ó ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ª. μ·ÛÈÏÂ›Ô˘ ¿ÏÏ· È‰Ú‡Ì·Ù· Û·Ó ÙË μ·ÛÈÏÂÈ¿‰·; °È·Ù› Â›Ó·È ·ÎfiÌË Î·È Û‹ÌÂÚ· ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ÔÈÎÔ‰ÔÌËıÔ‡Ó Î·È Ó· Û˘ÓÙËÚËıÔ‡Ó Ù¤ÙÔÈÔ˘ ÌÂÁ¤ıÔ˘˜ È‰Ú‡Ì·Ù·, ÂÓÒ Ô μ·Û›ÏÂÈÔ˜ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ Î·È ÚÈÓ ·fi 1600 ¯ÚfiÓÈ· ÙfiÏÌËÛÂ Î¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ; ΔÈ ÏÂ›ÂÈ ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜ ÁÈ· Ó· ·Ú·Á¿ÁÂÈ ·ÓÙ¿ÍÈÔ ÌÂ ÙË μ·ÛÈÏÂÈ¿‰· ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ¤ÚÁÔ;

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ μ.∂.¶.∂.™., ÙfiÌ. 51 -57, ÂÎ‰. ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ¢È·ÎÔÓ›·˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ∞ı‹Ó·È, 19751978. ªÂÙ·ÏÏËÓÔ‡, °., √Úıfi‰ÔÍË ıÂÒÚËÛË ÙË˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜, ÂÎ‰. ª‹Ó˘Ì·, ∞ı‹Ó· , 1986. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ™Ù., ª¤Á·˜ μ·Û›ÏÂÈÔ˜, ‚›Ô˜ Î·È ıÂÔÏÔÁ›·, ÂÎ‰. ∞ÎÚ›Ù·˜, ∞ı‹Ó·, 1981. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ™Ù., ¶∞Δƒ√§√°π∞, ÙfiÌ. μ’, ∞ı‹Ó·, 1990. ™Ù·ÛÈÓfiÔ˘ÏÔ˘, ª., ªÔÚÊ¤˜ ·fi ÙÔÓ Ù¤Ù·ÚÙÔÓ ·ÈÒÓ· Ì.Ã., ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË ™¯ÔÏ‹˜ ªˆÚ·˝ÙË, æ˘¯ÈÎfi, 1972. T·Ù¿ÎË, B., H Û˘Ì‚Ô˘Ï‹ ÙË˜ K··‰ÔÎ›·˜ ÛÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ÛÎ¤„Ë, Aı‹Ó·, 1960. ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶., √ ª¤Á·˜ μ·Û›ÏÂÈÔ˜, ¶·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎfi ÿ‰Ú˘Ì· ¶·ÙÂÚÈÎÒÓ ªÂÏÂÙÒÓ, ∞ı‹Ó· , 1989. ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶., ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ¶·ÙÚÔÏÔÁ›·, ÙfiÌ. °’, ÂÎ‰. ∫˘ÚÔÌ¿ÓÔ˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1987.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) ¶ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔÓ ª. μ·Û›ÏÂÈÔ Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÌÔÚÂ›ÙÂ Ó· ¤¯ÂÙÂ, ·Ó ÏÔËÁËıÂ›ÙÂ ÛÙÈ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜: www.myriobiblos.gr www.ecel.org/fathers www.ocf.org/Orthodoxpage/reading/St.Pachomius/Greek/basil8html www.catholic.org/Saints/basilgreat.html

54

17. ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ¿ÛÎËÛË - ªÔÓ·¯ÈÛÌfi˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∏ ¿ÛÎËÛË ˆ˜ Ì¤ÛÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙË˜ ‚Ô‡ÏËÛË˜ Î·È ÙË˜ ÂÁÚ‹ÁÔÚÛË˜ ÁÈ· Ù· ‚·ı‡ÙÂÚ· ÙË˜ ›ÛÙË˜.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∏ ·ÛÎËÙÈÎ‹ ˙ˆ‹ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ñ ∞ÛÎËÙ¤˜, ·ÛÎËÙÈÛÌfi˜ Î·È ·ÛÎËÙÈÎfi È‰ÂÒ‰Â˜ ñ ∫ÔÛÌÈÎÔ› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Î·È ¿ÛÎËÛË ñ √ ·ÁÒÓ·˜ ÌÔÓ·¯ÒÓ Î·È Ï·˚ÎÒÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. ∞Ó·¯ˆÚËÙÈÛÌfi˜ Î·È ÎÔÈÓfi‚ÈÔ: ÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ ÙË˜ ¿ÛÎËÛË˜ ÛÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ˙ˆ‹ ñ ∏Û˘¯›· Î·È ·Ó·¯ˆÚËÙÈÛÌfi˜ ñ ∫ÔÈÓÔ‚È·Îfi˜ ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi˜. ∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ÌÔÓ·¯ÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ‹ ˙ˆ‹ Î·ıÒ˜ Î·È ÙËÓ Ù¤¯ÓË ñ √ ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi˜ ˆ˜ ÊÔÚ¤·˜ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜ ñ ∏ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÌÔÓ·¯ÈÛÌÔ‡ ÛÙÈ˜ Ù¤¯ÓÂ˜ Î·È Ù· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ñ √Úıfi‰ÔÍ· ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· Û’ fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Î·È Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ñ √È ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜ Î·È ÔÈ Î›Ó‰˘ÓÔÈ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ÌÔÓ·¯Ô‡.

7’

10’

12’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ‰È¿ÎÚÈÛË ÌÂÙ·Í‡ Ï·˚ÎÒÓ Î·È ÌÔÓ·¯ÒÓ Ó· Î·Ù·ÛÙÂ› Û·Ê¤˜ fiÙÈ Â›Ó·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎ‹ ÁÈ· ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È fiÙÈ ÔÈ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÂÍ›ÛÔ˘ ÛÙÔ ÛÒÌ· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ñ ΔÔ Ì¿ıËÌ· Ó· Á›ÓÂÙ·È ÌÂ Û˘ÓÂ¯Â›˜ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ·, .¯. ™ÈÓ¿, ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜, ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Î·È ÙËÓ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜, ÒÛÙÂ Ó· Á›ÓÂÙ·È ÁÏ·Ê˘Úfi Î·È ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ. ñ ¡· ÙÔÓÈÛÙÂ› Ë ·ÚÔ˘Û›· ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ÌÔÓÒÓ ÛÂ fiÏ· Ù· Ì¤ÚË ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ Î·È Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜, Î·È Ó· Á›ÓÂÈ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÌÔÚÊ¤˜ ÙÔ˘ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ÌÔÓ·¯ÈÛÌÔ‡ (.¯. . ¶ÔÚÊ‡ÚÈÔ˜, Î.¿.). ñ ¡· ÌËÓ ˘ÔÙÈÌËıÔ‡Ó ‹ ·Ú·‚ÏÂÊıÔ‡Ó ÔÈ Î›Ó‰˘ÓÔÈ Î·È ÔÈ ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜ ÙÔ˘ ÌÔÓ·¯ÈÎÔ‡ ‚›Ô˘ (.¯. ÂÎÎÔÛÌ›ÎÂ˘ÛË). ñ ™ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ ÎÚ›ÓÂÙ·È ··Ú·›ÙËÙË, ÂÎÙfi˜ ·fi ‚È‚Ï›· Î·È ÎÂ›ÌÂÓ·, Î·È Ë ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÂÔÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ, ÊˆÙÔÁÚ·ÊÈÒÓ, Èı·ÓÒ˜ Î·È slides, ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÙˆÓ ÌÔÓ·¯ÒÓ. 55

2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ÁÚ·ÊÂ› ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ÌÂ ı¤Ì·: «ªÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜», fiÔ˘ ı· ·Ú·ÙÂıÂ› Î·Ù¿ÏÔÁÔ˜ ÙˆÓ ÌÔÓ·ÛÙËÚÈÒÓ, ı· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó ·˘Ù¿ Ô˘ Û‹ÌÂÚ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó, ı· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· Î·È Ë ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘˜. ñ √Ì¿‰· Ì·ıËÙÒÓ Ó· ÂÂÍÂÚÁ·ÛÙÂ› ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ·ÛÎËÙÈÛÌÔ‡ ÛÙË ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎ‹ ÏÔÁÔÙÂ¯Ó›·. ø˜ ‚Ô‹ıÂÈ· ‰›ÓÔÓÙ·È ÔÈ ÂÍ‹˜ Û˘ÁÁÚ·ÊÂ›˜: ∫fiÓÙÔÁÏÔ˘, ¶··‰È·Ì¿ÓÙË˜, ∫·˙·ÓÙ˙¿ÎË˜, £ÂÔÙÔÎ¿˜, ™ÂÊ¤ÚË˜. ™ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ı· Á›ÓÂÙ·È ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÚ·ÊÂ›˜, Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜ Î·È Û‡ÓÙfiÌË ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ÂÚÈÂ¯ÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘˜. ñ ¡· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ÌÂ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ÙËÓ ·ÛÎËÙÈÎ‹ ˙ˆ‹ Î·È ÙÔ ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi ÛÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ÛÂ ·Ú·‚ÔÏ‹ ÌÂ ÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ ÔÌÔÏÔÁ›Â˜ Î·È ıÚËÛÎÂ›Â˜. ¡· ‚ÚÂıÔ‡Ó ÎÔÈÓ¿ ÛËÌÂ›· Î·È ‰È·ÊÔÚ¤˜. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ∞ÊÔ‡ ‰È·‚·ÛÙÔ‡Ó ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ‚È‚Ï›· ÁÈ· ÙÔ ÌÔÓ·¯ÈÎfi ‚›Ô, .¯. °ÂÚÔÓÙÈÎ¿, ºÈÏÔÎ·Ï›·, Ó· Û˘˙ËÙËıÂ› ÛÙËÓ Ù¿ÍË Ë ˙ˆ‹ Î·È ÔÈ ··ÈÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ÌÔÓ·¯ÈÎÔ‡ ‚›Ô˘. ñ ¡· ÙÂıÂ› ÛÂ ·ÓÔÈ¯Ùfi ‰È¿ÏÔÁÔ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Ë ·ÚÔ˘Û›· ÌÔÓ·¯ÈÎÔ‡ ‚›Ô˘ Û’ fiÏ· Ù· ÌÂÁ¿Ï· ıÚËÛÎÂ‡Ì·Ù·, .¯. μÔ˘‰ÈÛÌfi˜ πÛÏ¿Ì, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ‰È·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ·ÛÎËÙÈÛÌfi. £· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÙË˜ Û˘˙‹ÙËÛË˜ ÌÂ Û¯ÂÙÈÎ‹ ÂÈÛ‹ÁËÛË ·fi Î¿ÔÈÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ‚·ÛÈÛÌ¤ÓË ÛÙ· ÛÙÔÈ¯Â›· Ô˘ ı· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÔ˘Ó ·fi ÙËÓ ¤ÚÂ˘Ó· Ô˘ ı· ¤¯Ô˘Ó Î¿ÓÂÈ. ñ ¡· Û˘˙ËÙËıÂ› ÙÔ ·Ó ˘¿Ú¯Ô˘Ó Û‹ÌÂÚ· ÌÂÁ¿ÏÂ˜ ÌÔÚÊ¤˜ ÛÙÔ ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi ÙË˜ √Úıfi‰ÔÍË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∞fi ÙÔÓ Î·ıËÁËÙ‹ ‹ Î·È ·fi Ì·ıËÙ¤˜ Ô˘ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ı· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· Á›ÓÂÈ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔÓ Á¤ÚÔÓÙ· ™ÈÏÔ˘·Ófi, ÛÙÔÓ Á¤ÚÔÓÙ· ¶·˝ÛÈÔ, ÙÔÓ ·Ù¤Ú· ¶ÔÚÊ‡ÚÈÔ, ÙÔÓ Á¤ÚÔÓÙ· π¿Îˆ‚Ô ΔÛ·Ï›ÎË, ÙË ÌÔÓ·¯‹ °·‚ÚÈËÏ›·, ¤ÙÛÈ ÒÛÙÂ Ó· Ê·ÓÂ› Ë ‰È·¯ÚÔÓÈÎfiÙËÙ· ÙË˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ÛÙÔ ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ μ.∂.¶.∂.™., ÙfiÌ. 53, 57, ÂÎ‰. ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ¢È·ÎÔÓ›·˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ∞ı‹Ó·È 19751978. ºÂÈ‰¿, μÏ., μ˘˙¿ÓÙÈÔ, ∞ı‹Ó·È 19913 . ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ™Ù., ¶∞Δƒ√§√°π∞, ÙfiÌ. μ’, ∞ı‹Ó·, 1990. ºÈÏÔÎ·Ï›· ÙˆÓ ÓËÙÈÎÒÓ Î·È ·ÛÎËÙÈÎÒÓ 16, ™ÈÓ·˝ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓÔ˘, ∫Ï›Ì·Í, ·ÙÂÚÈÎ·› ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ «°ÚËÁfiÚÈÔ˜ Ô ¶·Ï·Ì¿˜», £ÂÛ. 1996. ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶., ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ¶·ÙÚÔÏÔÁ›·, ÙfiÌ. ∂’, ÂÎ‰. ∫˘ÚÔÌ¿ÓÔ˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1992. £ÂÔ‰ÒÚÔ˘, ∂., ∏ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎ‹ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ‹ ‰È¿ÛÙ·ÛÈ˜ ÙÔ˘ ÌÔÓ·ÛÙÈÎÔ‡ È‰ÂÒ‰Ô˘˜, ∞ı‹Ó·, 1983. OÈ £ÚËÛÎÂ›Â˜, ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎ‹ Î·È ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ∂ÁÎ˘ÎÏÔ·›‰ÂÈ·, ÙfiÌ. 21Ô˜, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ, ∞ı‹Ó·, 1992. ∂˘‰ÔÎ›ÌˆÊ, ¶., ∏ OÚıÔ‰ÔÍ›·, ÂÎ‰. μ. ƒËÁfiÔ˘ÏÔ˘, ∞ı‹Ó·, 1972. °ÂÚÔÓÙÈÎfiÓ, ÛÙ·Ï·ÁÌ·ÙÈ¤˜ ·fi ÙËÓ ·ÙÂÚÈÎ‹ ÛÔÊ›·, ÂÎ‰. ƒËÁfiÔ˘ÏÔ˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 19694. ΔÔ °ÂÚÔÓÙÈÎfiÓ, ÂÎ‰. O AfiÛÙÔÏÔ˜ B·ÚÓ¿‚·˜, ∞ı‹Ó·È ·.¯.

56

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) ¶ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔ ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi ÌÔÚÂ›ÙÂ Ó· ¤¯ÂÙÂ, ·Ó ÏÔËÁËıÂ›ÙÂ ÛÙÈ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜: www.ecclesia.gr www.medialab.ece.ntua.gr/athos/gr/general/mon.htm www.culture.gr/2/21/218/index-gr.html www.epnet.gr/mones/Kutlumusi/ekdosis.htm www.exparter.gr/gr/agion- oros/agion-oros.htm www.e-yliko.sch.gr/gymndrast.htm www.e-yliko.sch.gr/religymn.htm www.neotita.gr (™ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÈÂ‡ı˘ÓÛË ı· ‰Â›ÙÂ ÙËÓ Ô‰ËÁ›· «ª·ıËÙÈÎ¿» Î·È ·fi ÂÎÂ› ı· ·ÓÔ›ÍÂÙÂ ÙËÓ ÛÂÏ›‰· «·fi ÂÊ‹‚Ô˘˜ ÁÈ· ÂÊ‹‚Ô˘˜», fiÔ˘ ı· ‚ÚÂ›ÙÂ ÔÏÏ¿ ÎÂ›ÌÂÓ· Î·È ÂÈÎfiÓÂ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¶·Ù¤ÚÂ˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È ÙÈ˜ ·ÚÂÙ¤˜ Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ó· Â›Ó·È Î·ÓÂ›˜ ·ÛÎËÙ‹˜, Â›ÙÂ Ï·˚Îfi˜ Â›ÙÂ ÌÔÓ·¯fi˜). ∂›ÛË˜ ÛÙÔ˘˜ ÌË¯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ·Ó·˙‹ÙËÛË˜: yahoo.com, altavista.com, google.com, in.gr. ÌÂ ÙËÓ ÏËÎÙÚÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ Ï¤ÍÂˆÓ: ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi˜, ·ÛÎËÙÈÛÌfi˜, §ÂÈÌˆÓ¿ÚÈÔÓ, §·˘Û·˚ÎfiÓ, ™˘Ó·Í·ÚÈÛÙ‹˜, ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· ‹ Î·È ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ÔÓÔÌ·Û›Â˜ ÌÔÓÒÓ, ı· ¤¯ÂÙÂ ÔÏÏ¤˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜, ÂÈÎfiÓÂ˜ Î·È ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔ ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi.

57

18. √ ÚfiÏÔ˜ ÙˆÓ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÒÓ ™˘Ófi‰ˆÓ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ¡ÂÛÙÔÚÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È MÔÓÔÊ˘ÛÈÙÈÛÌfi˜: ·ÊÔÚÌ¤˜ ÁÈ· ‰‡Ô √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ¤˜ ™˘Ófi‰Ô˘˜, ÙËÓ °’ ÛÙËÓ ŒÊÂÛÔ Î·È ÙË ¢’ ÛÙË Ã·ÏÎË‰fiÓ·.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ «∫·È £Âfi˜ Î·È ¿ÓıÚˆÔ˜» ñ ∞›ÚÂÛË ÙÔ˘ ¡ÂÛÙÔÚ›Ô˘ Î·È °’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ñ ∞›ÚÂÛË ÙÔ˘ ∂˘Ù˘¯‹ Î·È Û‡ÁÎÏËÛË ÙË˜ ¢’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘ ñ ™˘ÓÔ‰ÈÎ¤˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ Î·È «ŸÚÔ˜» ÙË˜ ¢’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘ ñ ¶ÚÔ¯·ÏÎË‰fiÓÈÂ˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜.

10’

√È ™‡ÓÔ‰ÔÈ: ∏ ·Ú¯‹ ÙË˜ Û˘ÏÏÔÁÈÎfiÙËÙ·˜ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ñ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜ (49 Ì.Ã.) ñ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜ (ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜, ‰È·‰ÈÎ·Û›·, ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜) ñ ∂›‰Ë Û˘Ófi‰ˆÓ ñ «ŸÚÔÈ»-«‰fiÁÌ·Ù·» Î·È «ÈÂÚÔ› Î·ÓfiÓÂ˜».

10’

«º‡Ï·Î·˜ ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜ Â›Ó·È Ô Ï·fi˜» ñ ΔÔ ™ÒÌ· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÂÓÒÈÔÓ ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÌÈ·˜ ™˘Ófi‰Ô˘ ñ ∏ ˘ÈÔı¤ÙËÛË ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ™˘Ófi‰ˆÓ Â›Ó·È ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ, fiˆ˜ Î·È ÙÔ ·Ó ı· ·Ú·ÌÂ›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ ™ÒÌ· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜.

5’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

4’

ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘.

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ¡· ·ÔÊÂ˘¯ıÂ› Ë ·Ó·Ï˘ÙÈÎ‹ Â·Ó¿ÏË„Ë ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ¡ÂÛÙÔÚ›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ∂˘Ù˘¯‹. ¡· Á›ÓÂÈ ÂÈÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎ‹ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÂÚÈÂ¯ÔÌ¤ÓÔ˘ ÙÔ˘˜ Î·È ·Ó·Ï˘ÙÈÎfiÙÂÚË ¤ÎıÂÛË ÙË˜ ÔÚıfi‰ÔÍË˜ ›ÛÙË˜. ñ ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÂ› Ë °’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ˆ˜ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÁÈ· ÙË ¢’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹, ÂÊfiÛÔÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ·Ó ÙÔ ›‰ÈÔ ˙‹ÙËÌ· (ÌÔÓÔÊ˘ÛÈÙÈÛÌfi˜) ·fi ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹ ÛÎÔÈ¿. ñ ¡· ÂÎÙÂıÔ‡Ó ·Ú·ÛÙ·ÙÈÎ¿ ÔÈ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙË˜ ¢’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘ Î·È Ó· ‰È·Ù˘ˆıÂ› ÌÂ ·ÎÚ›‚ÂÈ· Î·È Û·Ê‹ÓÂÈ· Ô «fiÚÔ˜» ÙË˜.

58

ñ ¡· ÂÈÛËÌ·ÓıÂ› Î·È Ó· ·Ó·Ï˘ıÂ› ÙÔ ÙÈ ÂÓÓÔÔ‡ÌÂ ÌÂ ÙÔÓ fiÚÔ «ÚÔ¯·ÏÎË‰fiÓÈÂ˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜». ñ ¡· ·Ó·Ï˘ıÂ› ÙÔ Û˘ÓÔ‰ÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÙË˜ √Úıfi‰ÔÍË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ Î·È ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘. ñ ¡· ˘ÔÁÚ·ÌÌÈÛÙÂ› Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÎ‡ÚˆÛË ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ™˘Ófi‰ˆÓ Î·È ÁÈ· ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ ÊÚÔÓ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙË˜ ›ÛÙË˜. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ÌÂ ı¤Ì· «∞ÚÌÂÓÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›·: ÈÛÙÔÚ›·, ÔÚÁ¿ÓˆÛË, Û¯¤ÛË ÌÂ ÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·, ÚÔÔÙÈÎ¤˜». ñ ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÂ› ¤Ó·˜ ›Ó·Î·˜ ÌÂ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ Û¯ÂÙÈÎ¤˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙÈ˜ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ¤˜ ™˘Ófi‰Ô˘˜. ñ ¡· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆıÔ‡Ó ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ÁÈ· ÙË Û‡ÁÎÏËÛË ¶·ÓÔÚıÔ‰fiÍÔ˘ ™˘Ófi‰Ô˘ Î·È ÁÈ· Ù· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ¡· ÂÈÛËÌ·ÓıÔ‡Ó ÛÙÔ ¯¿ÚÙË Î·È Ó· Î·Ù·ÁÚ·ÊÔ‡Ó ÔÈ ÙfiÔÈ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¤ÁÈÓ·Ó √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ¤˜ Î·È ¿ÏÏÂ˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¤˜ ™‡ÓÔ‰ÔÈ. ∫·ÙfiÈÓ, Ó· Û˘˙ËÙËıÂ› Ô ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ Î·È ÙÔ Â›Â‰Ô ÙË˜ ıÂÔÏÔÁÈÎ‹˜ ·È‰Â›·˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÙfiˆÓ Ô˘ ÌfiÚÂÛ·Ó, ÛÂ ÂÔ¯¤˜ ÌÂÛ·›ˆÓ· ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ∂˘ÚÒË, Ó· ·Ú·Á¿ÁÔ˘Ó ˘„ËÏ‹ ıÂÔÏÔÁ›· Î·È ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎ¤˜ ÛÔ˘‰¤˜. ñ ø˜ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Î·ÓfiÓˆÓ OÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÒÓ ™˘Ófi‰ˆÓ ÌÔÚÂ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÂ› Ô ÎË’ ÙË˜ ¢’ √ÈÎ. ™˘Ófi‰Ô˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÈÎ˘ÚÒÓÂÈ Ù· ›Û· ÚÂÛ‚Â›· ÙÈÌ‹˜ ÙË˜ ¡¤·˜ ƒÒÌË˜ – ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜ ÌÂ ÙËÓ ¶·Ï·È¿. ( °È· ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ‰‡Ô ıÚfiÓˆÓ ·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÂ› ÛÂ ·fi‰ÔÛË ÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ °Ú. £ÂÔÏfiÁÔ˘ –ŒË, ÛÙÈ¯. 562 Î.Â., PG 37, 1060 Î.Â.: ) «¢‡Ô Ôé ‰¤‰ˆÎÂÓ ìÏ›Ô˘˜ Ê‡ÛÈ˜, ‰ÈÛÛ¿˜ ‰¤ ƒÒÌ·˜ ÙÉ˜ ¬ÏË˜ √åÎÔ˘Ì¤ÓË˜ Ï·ÌÙÉÚ·˜ àÚ¯·ÖfiÓ ÙÂ Î·› Ó¤ÔÓ ÎÚ¿ÙÔ˜, ÙfiÛÔÓ ‰È·ÊÂÚfiÓÙˆ˜ àÏÏ‹ÏˆÓ, ¬ÛÔÓ Ù‹Ó Ì¤Ó ÚÔÏ¿ÌÂÈÓ ìÏ›Ô˘, Ù‹Ó ‰’ âÛ¤Ú·Ó, Î¿ÏÏÂÈ ‰¤ Î¿ÏÏÔ˜ àÓÙ·ÓÈÛ¯ÂÖÓ Û˘˙‡Áˆ˜...».

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ °È·ÓÓ·Ú¿, Ã., ∞ÏÊ·‚ËÙ¿ÚÈ ÙË˜ ›ÛÙË˜, ÂÎ‰. ¢fiÌÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1983. Beck, H.G., ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ¯ÈÏÈÂÙ›·, ª.π.∂.Δ., ∞ı‹Ó·, 1992. πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ∂Î‰ÔÙ. ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. ∑’, ∞ı‹Ó·È, 1978. ∫·Ú·ÁÈ·ÓÓfiÔ˘ÏÔ˘, I., πÛÙÔÚ›· μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ∫Ú¿ÙÔ˘˜, ÙfiÌ. ∞’, ÂÎ‰. μ¿ÓÈ·˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 1995 Mango, C., μ˘˙¿ÓÙÈÔ, ª.π.∂.Δ., ∞ı‹Ó·, 1990. ºÂÈ‰¿, B., μ˘˙¿ÓÙÈÔ, ∞ı‹Ó·È, 1991.

59

ÃÚÈÛÙÔÊÈÏÔÔ‡ÏÔ˘, A., μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ πÛÙÔÚ›·, ÙfiÌ. ∞’, √.∂.¢.μ., ∞ı‹Ó·, 1984. Ware, K., ∏ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·, ÂÎ‰. ∞ÎÚ›Ù·˜, ∞ı‹Ó·, 1996. ∑Ë˙ÈÔ‡Ï·, πˆ¿Ó., «√ Û˘ÓÔ‰ÈÎfi˜ ıÂÛÌfi˜», ÛÙÔÓ Û˘ÏÏÔÁÈÎfi ÙfiÌÔ «ΔÈÌËÙÈÎfi ·ÊÈ¤ÚˆÌ· ÂÈ˜ ÙÔÓ ªËÙÚÔÔÏ›ÙË ∫›ÙÚÔ˘˜ μ·ÚÓ¿‚·Ó», ∞ı‹Ó·, 1980, ÛÛ. 1-30.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) ¶ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙË ¢’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô Î·È ÙÔ Û˘ÓÔ‰ÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÌÔÚÂ›ÙÂ Ó· ¤¯ÂÙÂ, ·Ó ÏÔËÁËıÂ›ÙÂ ÛÙÈ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜: www.fordham.edu/halsall/basis/chalcedon.html www.ecclesia.gr www.e-yliko.sch.gr/religymn.htm (™ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÈÂ‡ı˘ÓÛË ˘¿Ú¯ÂÈ ˘ÏÈÎfi -ÂÈÎfiÓÂ˜ Î·È ÎÂ›ÌÂÓ·- ÁÈ· ÙÈ˜ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ¤˜ ™˘Ófi‰Ô˘˜).

60

19. ∂ÈÎÔÓÔÌ·¯›·: ÌÈ· ÙÚ·Áˆ‰›· Ô˘ Û˘ÁÎÏfiÓÈÛÂ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∂ÈÎÔÓfiÊÈÏÔÈ Î·È ÂÈÎÔÓÔÌ¿¯ÔÈ: ‰‡Ô ÔÌ¿‰Â˜ ÈÛÙÒÓ ÛÂ Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙË˜ ÚÔÛÎ‡ÓËÛË˜ ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ Δ· ·›ÙÈ· ÙË˜ ÂÈÎÔÓÔÌ·¯›·˜ ñ πÛÏ·ÌÈÎ¤˜ Î·È ÈÔ˘‰·˚Î¤˜ ÂÈÚÚÔ¤˜ ñ ÿÛ·˘ÚÔÈ: ÌÈ· ÂÈÎÔÓÔÌ·¯ÈÎ‹ ‰˘Ó·ÛÙÂ›· ñ ÀÂÚ‚ÔÏ¤˜ ÙˆÓ ÂÈÎÔÓÔÏ·ÙÚÒÓ ñ ∫ÔÈÓˆÓÈÎ‹ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹ ÔÏÈÙÈÎ‹ ÙˆÓ πÛ·‡ÚˆÓ.

7’

¢‡Ô ·ÈÒÓÂ˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂˆÓ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÈÎfiÓÂ˜ ñ ∞’ Ê¿ÛË ÙË˜ ÂÈÎÔÓÔÌ·¯›·˜ ñ μ’ Ê¿ÛË ÙË˜ ÂÈÎÔÓÔÌ·¯›·˜ ñ (∫·È ÛÙÈ˜ ‰‡Ô Ê¿ÛÂÈ˜: ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ·, ÚfiÛˆ·, ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜, Û˘Ó¤ÂÈÂ˜).

7’

ΔÈÌÔ‡ÌÂ ÙÈ˜ ÂÈÎfiÓÂ˜ Î·È ÚÔÛÎ˘ÓÔ‡ÌÂ ÙÔ ÚfiÛˆÔ ñ ™‡ÁÎÏËÛË – ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ ñ £ÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ÂÈÎfiÓ·˜ ·fi ÙËÓ ∑’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô ñ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ 843Ì.Ã. – ÂÈÎ‡ÚˆÛË ÙË˜ ∑’ √ÈÎ. ™˘Ófi‰Ô˘ ñ ∫˘ÚÈ·Î‹ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜.

12’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

3’


2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ¡· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ ıÂÔÏÔÁÈÎfi Î·È È‰ÂÔÏÔÁÈÎfi ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙˆÓ ·ÈÙ›ˆÓ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÌ·¯›·, Î·ıÒ˜ Î·È ÙÈ˜ Û˘Ó¤ÂÈ¤˜ ÙË˜. ñ ¡· Ì¿ıÔ˘Ó ÁÈ· ÙÈ˜ ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ ÙË˜ ∑’ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘ Î·È ÙËÓ ÂÈÎ‡ÚˆÛ‹ ÙÔ˘˜ ·fi ÙËÓ ™‡ÓÔ‰Ô ÙÔ˘ 843 Ì.Ã. ñ ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÂ› ÌÂ ·ÎÚ›‚ÂÈ· Î·È Û·Ê‹ÓÂÈ· Ë ıÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ÂÈÎfiÓ·˜, ¤ÙÛÈ ÒÛÙÂ Ó· ‰ÈÂ˘ÎÔÏ˘ÓıÂ› Ë ·¿ÓÙËÛË ÛÂ ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ Ù‡Ô˘: «ÁÈ·Ù› ˘¿Ú¯Ô˘Ó ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁ¤˜ ÂÈÎfiÓÂ˜ Î·È Ò˜ ·˘Ù¤˜ ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó;». ñ ¡· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ ÓfiËÌ· ÙË˜ ∫˘ÚÈ·Î‹˜ ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜.

61

2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ÌÂ ı¤Ì· «√ ÂÈÎÔÓÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ÛÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ ıÚËÛÎÂ›Â˜». ñ ¡· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆıÔ‡Ó ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ñ ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÂ› ÛÂ ÌÈ· Û‡ÓÙÔÌË ÂÚÁ·Û›· ÙÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙÔ˘ fiÚÔ˘ «ÂÈÎfiÓ·» ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÊÈÏÔÛÔÊ›·, ÛÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ıÂÔÏÔÁ›· Î·È ÛÙÈ˜ Û‡Á¯ÚÔÓÂ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂÈ˜. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ¡· ‰È·‚·ÛÙÔ‡Ó ·fi Ì·ıËÙ¤˜ Û‡ÓÙfiÌ· ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ π. ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡, «¶Úfi˜ ÙÔ‡˜ ‰È·‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ Ù¿˜ êÁ›·˜ ÂåÎfiÓ·˜, ÏfiÁÔÈ ÙÚÂÖ˜». ºÈÏÔÛÔÊÈÎ‹ Î·È ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË ·Ú.8, £ÂÛ/Ó›ÎË, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿, 1988 (ÎÂÈÌ. Î·È ÌÙÊÚ. ¡. ª·ÙÛÔ‡Î·) Î·È Ó· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË (.¯. ÛÂÏ. 175, 177, 243-5, 271, 275, 349353). ñ ¡· Û˘˙ËÙËıÂ› ÌÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ıÂÔÏfiÁÔ˘ Î·ıËÁËÙ‹ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ ÔÈÂ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ ÔÌÔÏÔÁ›Â˜ Û‹ÌÂÚ· ·ÚÓÔ‡ÓÙ·È ÙËÓ ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Î·È Ó· Û˘Û¯ÂÙÈÛÙÂ› Ë ıÂÔÏÔÁ›· ÙÔ˘˜ ÌÂ ·˘Ù‹ ÙˆÓ ÂÈÎÔÓÔÌ¿¯ˆÓ. ñ ¡· ·ÍÈÔÏÔÁËıÂ› ÌÂ ‚¿ÛË ÙË ÏÔÁÈÎ‹, ÙÔ Û˘Ó·›ÛıËÌ· Î·È ·fi ·È‰·ÁˆÁÈÎ‹ ÛÎÔÈ¿ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. ¡· ÂÓÙÔÈÛÙÔ‡Ó ÛËÌÂ›· ˘ÂÚ‚ÔÏ‹˜ ÛÙË Ï·ÙÚÂ›· ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Û¯ÔÏÈ·ÛÙÔ‡Ó. ñ ¡· Û˘˙ËÙËıÂ› ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ·Ó·ÛÙ‹ÏˆÛË ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÂ ‰‡Ô Á˘Ó·›ÎÂ˜ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÂÈÚÂ˜. ¡· ÙÂıÂ› ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ÙË˜ ı¤ÛË˜ ÙˆÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹. Ÿ¯È ÁÂÓÈÎ¿ Î·È ·fiÚÈÛÙ·, ·ÏÏ¿ ÙË˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ Î·È ‰Ú¿ÛË˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ· Ô˘ ÁÚ¿ÊÔ˘Ó ‹ ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·. (ªÔÚÂ› ÁÈ· ÙÔ ı¤Ì· °˘Ó·›Î· ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÎÔÈÓˆÓ›· Ó· ‰ÔıÔ‡Ó Î·È ÂÚÁ·Û›Â˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. £· ÙÔ˘˜ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ¤ÚÁ· ÙÔ˘ º. ∫Ô˘ÎÔ˘Ï¤ Î·È ÙÔ˘ ™. ƒ¿ÓÛÈÌ·Ó Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÎÙÂÓÂ›˜ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔ ı¤Ì·).

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡, π., «¶Úfi˜ ÙÔ‡˜ ‰È·‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ Ù¿˜ êÁ›·˜ ÂåÎfiÓ·˜, ÏfiÁÔÈ ÙÚÂÖ˜», ºÈÏÔÛÔÊÈÎ‹ Î·È ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË ·Ú.8, £ÂÛ/Ó›ÎË, (ÎÂÈÌ. Î·È ÌÙÊÚ. ¡. ª·ÙÛÔ‡Î·), ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿, 1988. πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ∂Î‰ÔÙ. ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. ∏’, ∞ı‹Ó·È, 1979. AÁÁÂÏ‹, ¢., AÈÛıËÙÈÎ‹ B˘˙·ÓÙÈÓ‹. H ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ Î¿ÏÏÔ˘˜ ÛÙÔÓ M¤Á· B·Û›ÏÂÈÔ, ÂÎ‰. OÈ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ÙˆÓ Ê›ÏˆÓ, Aı‹Ó·, 2004. ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶., ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ¶·ÙÚÔÏÔÁ›·, ÙfiÌ. ∂’, ÂÎ‰. ∫˘ÚÔÌ¿ÓÔ˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 1992. ÃÚÈÛÙÔÊÈÏÔÔ‡ÏÔ˘, ∞., μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ πÛÙÔÚ›·, ÙfiÌ. μ’, √.∂.¢.μ., ∞ı‹Ó·, 1984. ºÂÈ‰¿, μ., μ˘˙¿ÓÙÈÔ, ∞ı‹Ó·È, 1991. Ware, ∫., ∏ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·, ÂÎ‰. ∞ÎÚ›Ù·˜, ∞ı‹Ó·, 1996. ª·ÙÛÔ‡Î·, ¡., πÛÙÔÚÈÎ¤˜ Î·È ıÂÔÏÔÁÈÎ¤˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜ ÂÈÎÔÓÔÊ›ÏˆÓ Î·È ÂÈÎÔÓÔÌ¿¯ˆÓ, ªÓ‹ÌË ™¿Ú‰ÂˆÓ ª·Í›ÌÔ˘, Ù.3, (1989) ÛÛ 347-360.

62

∫fiÚ‰Ë˜, °.¢., ªÔÚÊ‹ Î·È ÂÈÎfiÓ·. ∏ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÎ‹ ÁÈ· ÙË Û¯¤ÛË ÌÔÚÊ‹˜ Î·È ÂÈÎfiÓ·˜ Î·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÂÈÎÔÓÔÌ¿¯Ô˘˜ Î·È ÂÈÎÔÓÔÊ›ÏÔ˘˜, ¢È‰. ¢È·ÙÚ., ∞ı‹Ó·, 1991. ∑ˆÁÚ·Ê›‰Ë, °., μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÙË˜ ÂÈÎfiÓ·˜. ªÈ· ·Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡, ÂÎ‰. ∂ÏÏËÓÈÎ¿ °Ú¿ÌÌ·Ù·, ∞ı‹Ó·, 1997. ºÏÔÚfiÊÛÎ˘, °., ∏ ÂÈÎÔÓÔÎÏ·ÛÙÈÎ‹ ¤ÚÈ‰· ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ È‰›Ô˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ¶ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, ÌÙÊÚ. ¡. ¶Ô˘ÚÓ¿Ú· ÛÛ 128-151, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ¿Ú·, £ÂÛ/Ó›ÎË, 1982.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.fordham.edu/halsall/source/icono-cncl754.html www.fordham.edu/halsall/source/johndam-icons.html www.ecclesia.gr www.catholic.org/saints/saints/johndamascus.html

63

20. ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË A’: N·Ô‰ÔÌ›·, ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ™Ù· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ· Ì·ı‹Ì·Ù· ÁÓˆÚ›Û·ÌÂ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË, ÙËÓ ÂÍ¿ÏˆÛË, ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ªÂ ÔÈÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜, fiÌˆ˜, ÂÍ¤ÊÚ·Û·Ó ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ·ÈÒÓˆÓ ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜ Î·È Ì¤Û· ·fi ÔÈÂ˜ ÌÔÚÊ¤˜ Ù¤¯ÓË˜;

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ™ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ÂÓfiÙËÙ· ı· ‰Ô‡ÌÂ: ·) ÙËÓ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙË˜ Ó·Ô‰ÔÌ›·˜ ‚) ÙËÓ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙË˜ ·ÁÈÔÁÚ·Ê›·˜ Á) ÙÔ˘˜ Û˘Ì‚ÔÏÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ ÌÂÚÒÓ ÙÔ˘ Ó·Ô‡, ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ Î·È ‰) ÙÔ˘˜ ·ÁÈÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡˜ Î‡ÎÏÔ˘˜. ƒ˘ıÌÔ› Ó·ÒÓ ñ ∂˘ÎÙ‹ÚÈÔÈ √›ÎÔÈ ñ ƒ˘ıÌfi˜ ‚·ÛÈÏÈÎ‹˜: ÔÚıÔÁÒÓÈ· ·›ıÔ˘Û· ¯ˆÚÈÛÌ¤ÓË ÛÂ ÎÏ›ÙË ÌÂ ÛÂÈÚ¤˜ ÎÈfiÓˆÓ (4Ô˜ ·È.). ¶ÂÚ›ÎÂÓÙÚÔ˜ Ó·fi˜ ñ ƒ˘ıÌfi˜ ‚·ÛÈÏÈÎ‹˜ ÌÂ ıfiÏÔ: ÛÙ‹ÚÈÍË ıfiÏÔ˘ ÛÂ ÔÚıÔÁÒÓÈ· ‚¿ÛË ÌÂ ÙË ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛË ÛÊ·ÈÚÈÎÒÓ ÙÚÈÁÒÓˆÓ (6Ô˜ ·È.) ñ μ˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÛÙ·˘ÚÔÂÈ‰‹˜ ÂÁÁÂÁÚ·ÌÌ¤ÓÔ˜ (9Ô˜ ·È.) Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ ÙÔÓ ÔÚ·Ùfi Î·È ·fiÚ·ÙÔ ÎfiÛÌÔ. ∞ÁÈÔÁÚ·Ê›· ñ ¡ˆÔÁÚ·Ê›Â˜, „ËÊÈ‰ˆÙ¿, ÊÔÚËÙ¤˜ ÂÈÎfiÓÂ˜ ¤¯Ô˘Ó ÛÙÔÈ¯Â›· ·fi ÙËÓ ÂÏÏËÓÔÚˆÌ·˚Î‹ ·Ú¿‰ÔÛË ñ ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· ‰È·ÊÔÚÔÔÈÂ›Ù·È ÌÂÙ¿ ÙÔÓ 8Ô ·ÈÒÓ·. ∞ÁÈÔÁÚ·ÊÈÎÔ› Î‡ÎÏÔÈ ñ ™ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi Ó·fi ¤¯Ô˘ÌÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ı¤ÛË ÁÈ· ÔÌ¿‰Â˜ ÂÈÎfiÓˆÓ ·Ó¿ÏÔÁ·: ·) ÌÂ Ù· ‰fiÁÌ·Ù·, ‚) ÌÂ Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ £Â·ÓıÚÒÔ˘ Î·È Á) ÌÂ ÙË Ï·ÙÚÂ›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜.

2’

10’

8’

5’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

3’


64

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ °È· ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙˆÓ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ ÁÈ· ÙËÓ Ù¤¯ÓË Î·ıÔÚÈÛÙÈÎ‹˜ ÛËÌ·Û›·˜ Â›Ó·È Ë ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÂÔÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ. ¶ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È Ô Ú˘ıÌfi˜ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ ‹ Ë ÂÈÎfiÓ· Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ù· ‚Ï¤Ô˘Ó Ì¤Û· ·fi ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ‹ ·fi ‰È·Ê¿ÓÂÈÂ˜ (slides) ‹ ·fi ÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô. ™ÎÔfi˜ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó Î·È Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÛÙÔ ÂÍ‹˜ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ Ú˘ıÌfi ÙÔ˘ Ó·Ô‡, Ù· Ì¤ÚË ÙÔ˘, ÙÔ Û˘Ì‚ÔÏÈÛÌfi ÙÔ˘˜, ÙË ı¤ÛË ÙˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ Î·È ÙÔ ÙÈ ‰ËÏÒÓÂÈ Ë ı¤ÛË ·˘Ù‹ Ì¤Û· ÛÙÔ Ó·fi. ∫˘Ú›ˆ˜ Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·Í›· Î·È ÙËÓ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜ ÛÙË Ó·Ô‰ÔÌ›· Î·È ÙËÓ ·ÁÈÔÁÚ·Ê›·. ∏ ÂÍ¤ÏÈÍË ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ Ù¤¯ÓË˜ ‹Ù·Ó ÂÓÈ·›· ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ fiÛÔ Î·È ÛÙË ¢‡ÛË Î·Ù¿ ÙÔ˘˜ ‰¤Î· ÚÒÙÔ˘˜ Ì.Ã. ·ÈÒÓÂ˜. ™ÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ÛÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ‹ ‚¿ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÙÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÔÚˆÌ·˚ÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘, Ô˘ ·Ó·Ù‡¯ıËÎÂ ÛÙË ÏÂÎ¿ÓË ÙË˜ ªÂÛÔÁÂ›Ô˘. ñ ªÂ ÙË Ï‹ÍË ÙË˜ ∂ÈÎÔÓÔÌ·¯›·˜ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ¤¯ÂÈ ÔÚ›ÛÂÈ ÙÔ ÙÈ Â›Ó·È ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡, ÙË˜ £ÂÔÙfiÎÔ˘, ÙˆÓ ·Á›ˆÓ (ıÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ÂÈÎfiÓ·˜). √È ¶·Ù¤ÚÂ˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ (ª. ºÒÙÈÔ˜, £Âfi‰ˆÚÔ˜ ™ÙÔ˘‰›ÙË˜) fiÚÈÛ·Ó Â›ÛË˜ Î¿ÔÈÔ Ï·›ÛÈÔ ÛÙ· ÎÂ›ÌÂÓ¿ ÙÔ˘˜ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔ Ò˜ ·ÚÌfi˙ÂÈ Ó· ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È Ù· ¿ÁÈ· ÚfiÛˆ·. ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· ‰È·ÊÔÚÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ Ù¤¯ÓË ÙˆÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ·ÈÒÓˆÓ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ù· ÒÚÈÌ· ‰Â›ÁÌ·Ù¿ ÙË˜ ÙÔÓ 11Ô Ì.Ã. ·ÈÒÓ·. ∂ÈÏ¤ÁÔÓÙ·È ÔÚÈÛÌ¤Ó· ·fi Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ ÙˆÓ ÈÂÚÒÓ ÚÔÛÒˆÓ Ô˘ Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Î·È Ù˘ÔÔÈÔ‡ÓÙ·È, ·Ê·ÈÚÒÓÙ·˜ ÙË Ê˘ÛÈÎfiÙËÙ· ·fi ÙËÓ ÂÈÎfiÓ·. ¢ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ï¤ÔÓ ÔÈ ÙÂ¯Ó›ÙÂ˜ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó Ó¤Â˜ ÌÔÚÊ¤˜ ·˘ı·›ÚÂÙ·, ÁÈ·Ù› ÎÚÈÙ‹ÚÈfi ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ë ·Ó·ÁÓˆÚÈÛÈÌfiÙËÙ· ÙË˜ ÌÔÚÊ‹˜ Î·È Ë ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙË˜ ÛÙÈ˜ ÂfiÌÂÓÂ˜ ÁÂÓÈ¤˜, fiˆ˜ ÙË ‰È·Ê‡Ï·ÍÂ Î·È ÙÔ˘˜ ÙËÓ ·Ú¿‰ˆÛÂ Ë ∂ÎÎÏËÛ›·. ªÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÔ˘Ó fiÌˆ˜ ÙÔ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎfi ÙÚfiÔ (ÙÂ¯ÓÔÙÚÔ›·). Ÿˆ˜ ÛÙ· ÎÂ›ÌÂÓ· ÙÔ˘ ∂˘·ÁÁÂÏ›Ô˘ ÔÈ ∂˘·ÁÁÂÏÈÛÙ¤˜ ¤¯ÔÓÙ·˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ÙÚfiÔ ÂÎÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó ÙËÓ ›‰È· ·Ï‹ıÂÈ·, ·ÔÊÂ‡ÁÔÓÙ·˜ ÙÔ ÂÚÈÙÙfi, ¤ÙÛÈ Î·È ÔÈ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ› ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔÈ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÛÎ·ÈÚÔ Î·È ‰È·ÛÒ˙Ô˘Ó ÙÔ ‰È·¯ÚÔÓÈÎfi. ñ OÈ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÂ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜ ‰ÂÓ ÂÌfi‰ÈÛ·Ó ÁÈ· ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ó· ‰¤¯ÂÙ·È Î·È ÂÈÎfiÓÂ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¤˜ (.¯. ÛÙËÓ ∞ÊÚÈÎ‹ ÃÚÈÛÙÔ‡˜ ÌÂ Ó¤ÁÚÈÎ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿). Δ· ÂÈ¯ÂÈÚ‹Ì·Ù· ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ‰ÈÂÍÔ‰ÈÎ¿ ÛÙ·: ∏. μÔ˘ÏÁ·Ú¿ÎË, «πÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹. ¢ÚfiÌÔÈ Î·È ‰ÔÌ¤˜», ÛÛ. 142-147, ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ™‡Ó·ÍË, ·ÊÈ¤ÚˆÌ· «∏ ÂÈÎ·ÛÙÈÎ‹ ·Ú¿‰ÔÛË: ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ‹ Ì›ÌËÛË;», Ù. 88, ∞ı‹Ó· 2002. ∂›ÛË˜, ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Â›Ó·È ‰˘ÙÈÎ‹˜ ÙÂ¯ÓÔÙÚÔ›·˜ Î¿ÔÈÂ˜ ÔÏ‡ ÁÓˆÛÙ¤˜ ÂÈÎfiÓÂ˜ ÛÙÔÓ ∂ÏÏ·‰ÈÎfi ¯ÒÚÔ (.¯. ¶·Ó·Á›· ÙË˜ Δ‹ÓÔ˘) ‰ÂÓ ÂÌÔ‰›˙ÂÈ ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ Ó· ÙÈ˜ ÙÈÌÔ‡Ó ˆ˜ ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁ¤˜. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ªÂÙ¿ ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙË˜ ‰È‰. ÂÓfiÙËÙ·˜ 20 Ó· ÂÈÛÎÂÊıÔ‡Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ μ˘˙·ÓÙÈÓfi ªÔ˘ÛÂ›Ô ‹ ÈÛÙÔÚÈÎ¤˜ ªÔÓ¤˜ Î·È Ó·Ô‡˜ ÙË˜ ÂÚÈÊ¤ÚÂÈ¿˜ ÙÔ˘˜, Î·È Î·Ù¿ ÔÌ¿‰Â˜ Ó· Î·Ù·ÁÚ¿„Ô˘Ó: ·) ÂÈÎfiÓÂ˜ ÈÛÙÔÚÈÎ‹˜ ÛËÌ·Û›·˜, ‚) Ó·Ô‡˜ ÈÛÙÔÚÈÎ‹˜ ÛËÌ·Û›·˜. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÛÙÔÈ¯Â›· ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜, Ó· Ù· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË Î·È Ó· Ù· Û¯ÔÏÈ¿ÛÔ˘Ó. ñ ™Â ¯¿ÚÙË ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ Ó· ÙÔÔıÂÙËıÔ‡Ó ÌÂ Î·ÚÙÂÏ¿ÎÈ· Ù· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ÌÓËÌÂ›· Î·È Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Ë ÂÔ¯‹ Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÔ›· ¯Ù›ÛÙËÎ·Ó. 65

ñ ™Â ·ÁÎfiÛÌÈÔ ¯¿ÚÙË Ó· ÙÔÔıÂÙËıÔ‡Ó fiÏ· Ù· ÌÓËÌÂ›· ÙË˜ ‰È‰. ÂÓfiÙËÙ·˜ 20, Î·ıÒ˜ Î·È ¿ÏÏ· ÁÓˆÛÙ¿ ÙˆÓ ‰¤Î· ÚÒÙˆÓ ·ÈÒÓˆÓ Ô˘ ı· ‚ÚÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ (ı· ‚ÔËıÔ‡ÛÂ Ë Î·Ù¿ÚÙÈÛË ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÂÓfi˜ Î·Ù·ÏfiÁÔ˘ ÌÓËÌÂ›ˆÓ Ô˘ ı· ÂÏÂÁ¯ıÂ› ·fi ÙÔÓ Î·ıËÁËÙ‹). ∞ÒÙÂÚÔ˜ ÛÎÔfi˜ ·˘Ù‹˜ ÙË˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ó· Î·Ù·‰ÂÈ¯ÙÂ› Ë ÂÓÈ·›· ·Ó¿Ù˘ÍË ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ Ù¤¯ÓË˜, Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ™¯›ÛÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ, ÛÂ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ¢‡ÛË. ñ ∞˜ ·Ó·˙ËÙËıÔ‡Ó ıÚ‡ÏÔÈ Î·È ·Ú·‰fiÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙËÓ AÁ›· ™ÔÊ›· ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. ªÂ ÔÈ· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ· Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ô Ó·fi˜ ·˘Ùfi˜; 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ °È·Ù› ÌÂÙ¿ ÙÔÓ 9Ô Ì.Ã. ·ÈÒÓ· Ô ·ÁÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ ‰ÂÓ ÌÔÚÂ› Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÙÈ˜ ÌÔÚÊ¤˜ ÙˆÓ ÈÂÚÒÓ ÚÔÛÒˆÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘; ñ °È·Ù› ÛÙÔ˘˜ Ó·Ô‡˜ Ì·˜ ÌÂÚÈÎ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘ÌÂ ÂÈÎfiÓÂ˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛ‹ Ì·˜, ·ÏÏ¿ ¤¯Ô˘ÌÂ ÂÈÎfiÓÂ˜ ¿ÏÏË˜ ÙÂ¯ÓÔÙÚÔ›·˜; ñ ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·Ú¿‰ÔÛË ÛÙÈ˜ ÂÈÎfiÓÂ˜ ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ· Î·È fi¯È ÁÈ· ÙË Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎ‹ ÊfiÚÙÈÛË ÙˆÓ ÂÈÎÔÓÈ˙fiÌÂÓˆÓ ÚÔÛÒˆÓ. °È·Ù› Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ·˘Ùfi;

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ∂˘‰ÔÎ›ÌˆÊ, ¶., ∏ Ù¤¯ÓË ÙË˜ ÂÈÎfiÓ·˜. £ÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ˆÚ·ÈfiÙËÙ·˜, (ÌÙÊÚ.∫.Ã·Ú·Ï·Ì›‰Ë˜), ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1980. ∫fiÓÙÔÁÏÔ˘, º., ŒÎÊÚ·ÛÈ˜ ÙË˜ ÔÚıÔ‰fiÍÔ˘ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›·˜, ∞ı‹Ó·È, 1960, Ù. ·’. ∫fiÚ‰Ë, °., ∂ÈÎfiÓ·, ÂÈÎfiÓÈÛÌ·, ÂÈÎÔÓÔ˘ÚÁ›·. ÂÎ‰. ∞ÚÌfi˜, ∞ı‹Ó·, 1998. ∫ÚÔ˘Ì‚¿¯ÂÚ, ∫., πÛÙÔÚ›· ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÏÔÁÔÙÂ¯Ó›·˜, ÂÎ‰. °ÚËÁÔÚÈ¿‰Ë˜, ·Ó·Ù‡ˆÛË, ∞ı‹Ó·È 1974, ÙfiÌÔÈ 3. Lassus, Jean, ¶·ÁÎfiÛÌÈ· ÈÛÙÔÚ›· Ù¤¯ÓË˜, (ÌÙÊÚ. ¢. ™ÔÏˆÌÔ‡), ÂÎ‰. ÃÚ˘Ûfi˜ Δ‡Ô˜, ∞ı‹Ó·, ¯. ¯., Ù. 4Ô˜. ªÈ¯ÂÏ‹, ¶., ∞ÈÛıËÙÈÎ‹ ıÂÒÚËÛÈ˜ ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ Ù¤¯ÓË˜, ∞ı‹Ó·È, 1972. Quenot, Michel, H EÈÎfiÓ· ı¤· ÙË˜ μ·ÛÈÏÂ›·˜, (ÌÙÊÚ. ™Ù. °È·ÁÎ¿˙ÔÁÏÔ˘), ÂÎ‰.Δ¤ÚÙÈÔ˜, ∫·ÙÂÚ›ÓË 1993. √˘Û¤ÓÛÎ˘, §., ∏ ıÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ÂÈÎfiÓ·˜, (ÌÙÊÚ. ™. ª·Ú›ÓË˜), ÂÎ‰. ∞ÚÌfi˜, ∞ı‹Ó·, 1993. ƒ¿È˜ Δ¿ÏÌÔÙ, Δ·Ì¿Ú·, √ ‰ËÌfiÛÈÔ˜ Î·È È‰ÈˆÙÈÎfi˜ ‚›Ô˜ ÙˆÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ. ÌÂÙ¿ÊÚ. º. μÒÚÔ˘, ÂÎ‰. ¶··‰‹Ì·, ∞ı‹Ó·, 1988. ƒ¿ÓÛÈÌ·Ó, ™Ù‹‚ÂÓ, μ˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, ÌÙÊÚ. ¢ÂÙ˙ÒÚÙ˙Ë, ÂÎ‰. °·Ï·Í›·˜, ∞ı‹Ó·, 1983. ∫fiÚ‰Ë, °., √È ÚÔÛˆÔÁÚ·Ê›Â˜ ÙÔ˘ º·ÁÈÔ‡Ì Î·È Ë ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÈÎfiÓ·, ÂÎ‰. ∞ÚÌfi˜, ∞ı‹Ó·, 2001 . ¢ÈÔÓ˘Û›Ô˘ ÙÔ˘ ÂÎ ºÔ˘ÚÓ¿, ∂ÚÌËÓÂ›· ÙË˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹˜ Ù¤¯ÓË˜, ÂÎ‰. ∞. ¶··‰ÔÔ‡ÏÔ˘ - ∫ÂÚ·Ì¤ˆ˜, ÂÓ ¶ÂÙÚÔ˘fiÏÂÈ, 1909 (·Ó·Ù‡ˆÛË ÂÎ‰. ™·Ófi˜). ¡ÈÎÔÏ·˝‰Ë, ∞.μ., ∏ ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹ ‰˘Ó·ÌÈÎ‹ ÙˆÓ ÂÔÚÙÒÓ, ∞ı‹Ó·, 1998.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.patriarchate.org/ (∞°π∞ ™√ºπ∞) http://www.ouranoupoli.com/athos/athos.html (£ËÛ·˘ÚÔ› ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ŸÚÔ˘˜) http://www.culture.gr http://www.culture.gr/2/21/218/e218m6.html (ªÔÓ‹ μ·ÙÔÂ‰›Ô˘, ÌÂ ¤ÎıÂÛË ÂÈÎfiÓˆÓ) http://www.ecclesia.gr http://www.myriobiblos.gr/museum.html http://www.byzarticon.gr/grbyzart.html

66

21. ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË B’: YÌÓÔÏÔÁ›· 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∞fi ÙÈ˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ¤˜ Ù¤¯ÓÂ˜ ÂÍÂÙ¿ÛÙËÎÂ ‹‰Ë Ë Ó·Ô‰ÔÌ›· Î·È Ë ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· ªÈ· ¿ÏÏË Ù¤¯ÓË, Ë ˘ÌÓÔÁÚ·Ê›·, ¤·ÈÍÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙË Ï·ÙÚÂ˘ÙÈÎ‹ ˙ˆ‹ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È ·˘Ù‹, ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ›‰Ú˘Û‹ ÙË˜.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ÀÌÓÔÁÚ·Ê›· Â›Ó·È Ë Ô›ËÛË Î·È Ë ÌÂÏˆ‰›· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÓfi˜ ‡ÌÓÔ˘. √È ÚÒÙÔÈ ‡ÌÓÔÈ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ¶·Ï·È¿ ¢È·ı‹ÎË. Δ· ı¤Ì·Ù· ÙË˜ ÀÌÓÔÁÚ·Ê›·˜ ñ ΔÚÈ·‰ÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ £ÂÔ‡, ¶¿ıÔ˜ Î·È ∞Ó¿ÛÙ·ÛË, Ë Û‡ÏÏË„Ë «ÂÎ ¶ÓÂ‡Ì·ÙÔ˜ ∞Á›Ô˘» Î·È Ë ÂÓ·ÓıÚÒËÛË ÙÔ˘ πËÛÔ‡ ÃÚÈÛÙÔ‡ Î.¿. ñ ¶ËÁ¤˜ ÙˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ: Ë ∞Á›· °Ú·Ê‹, Ù· ·fiÎÚ˘Ê· Â˘·ÁÁ¤ÏÈ·, Ù· ™˘Ó·Í¿ÚÈ·, Ù· ª·ÚÙ˘ÚÔÏfiÁÈ·, Ù· Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÙˆÓ ¶·Ù¤ÚˆÓ Î·È ‰È¿ÊÔÚ· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ·. ∂›‰Ë ‡ÌÓˆÓ ñ ∫ÔÓÙ¿ÎÈÔ: ƒˆÌ·Ófi˜ Ô ªÂÏˆ‰fi˜ ñ ∫·ÓfiÓ·˜: ∞Ó‰Ú¤·˜ Ô ∫Ú‹ÙË˜, πˆ¿ÓÓË˜ Ô ¢·Ì·ÛÎËÓfi˜, ∫ÔÛÌ¿˜, Â›ÛÎÔÔ˜ ª·˚Ô˘Ì¿. ∏ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ñ ¶ÚÔ¤ÏÂ˘ÛË ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈÎ‹ ñ ◊¯ÔÈ 8 (Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ Î‡ÚÈÔÈ Î·È Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ Ï¿ÁÈÔÈ) ñ ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ‰Â Û˘ÓÔ‰Â‡ÂÙ·È ·fi fiÚÁ·Ó· ñ ¶ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ˘Ô‰È·ÈÚ¤ÛÂÈ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÊıfiÁÁÔ˘˜ ÙË˜ ÌÔ˘ÛÈÎ‹˜ ÎÏ›Ì·Î·˜ ·’ fiÛÂ˜ ÛÙËÓ Â˘Úˆ·˚Î‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹.

3’

4’

10’

8’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

4’

ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ÙÂÏÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘.

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ™ÎÔfi˜ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ó· ÁÓˆÚ›ÛÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔÓ ÏÔ‡ÙÔ, ÔÈËÙÈÎfi Î·È ÌÔ˘ÛÈÎfi, ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ‡ÌÓˆÓ. ∞˘ÙÔ› ¤¯Ô˘Ó Î·Ù·ÁÚ·ÊÂ› ÛÙ· ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ‚È‚Ï›·: ªËÓ·›·, ¶·Ú·ÎÏËÙÈÎ‹, ¶ÂÓÙËÎÔÛÙ¿ÚÈÔ, ΔÚÈÒ‰ÈÔ, øÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ ª¤Á·. §›Á· 67

ñ

ñ

ñ

ñ

¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÊÂ‡ÚÂÛË ÙË˜ Ù˘ÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔÓ 15Ô Ì. Ã ·ÈÒÓ·, fiÏ· Ù· ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ‚È‚Ï›· ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÂÎ‰›‰ÔÓÙ·È ÛÙË μÂÓÂÙ›· ·fi ŒÏÏËÓÂ˜ Î·È Í¤ÓÔ˘˜ Ù˘ÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ Î·È ÂÎ‰fiÙÂ˜. ÃÚÂÈ¿˙ÂÙ·È fiÌˆ˜ ·ÎfiÌË ÔÏÏ‹ ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ·fi ÙÔ˘˜ ÂÚÂ˘ÓËÙ¤˜, ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Ó· ‰Ô˘Ó ÙÔ Êˆ˜ ÙË˜ ‰ËÌÔÛÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÔÏÏÔ› ¿ÏÏÔÈ ˆÚ·›ÔÈ ‡ÌÓÔÈ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Ì¤Û· ÛÂ ∫Ò‰ÈÎÂ˜, ¤Ó·˜ ıËÛ·˘Úfi˜ Ê˘Ï·ÁÌ¤ÓÔ˜ ÛÙ· ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· Î·È ÛÙÈ˜ ÌÂÁ¿ÏÂ˜ μÈ‚ÏÈÔı‹ÎÂ˜ ÙË˜ ·ÙÚ›‰·˜ Ì·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜. ª¤¯ÚÈ Î·È ÙÔÓ 4Ô ·ÈÒÓ· Ë ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ‹Ù·Ó ÔÏ‡ ·Ï‹. μ·Û›ÛÙËÎÂ ÛÙËÓ ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹ (ÙË ÌfiÓË Ô˘ Â›¯Â ÙfiÙÂ Ï‹ÚÂ˜ Û‡ÛÙËÌ· ÁÚ·Ê‹˜ Î·È ıÂˆÚ›·˜). ∂›Ó·È ÁÓˆÛÙfi fiÙÈ ÛÙÈ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ Â‰Ú·ÈÒıËÎÂ Ô ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÙÔ˘˜ ÙÚÂÈ˜ ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ (¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË –™˘Ú›·), ÂÎÂ› fiÔ˘ ¤˙ËÛ·Ó ÔÈ ÚÒÙÔÈ ˘ÌÓÔÁÚ¿ÊÔÈ –ÌÂÏˆ‰Ô›, Ë ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹ Â›¯Â ‰È·‰ÔıÂ› ·fi ÙÔ ª. ∞Ï¤Í·Ó‰ÚÔ Î·È ÙÔ˘˜ ™ÂÏÂ˘Î›‰Â˜. Œ·ÈÍÂ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÏÔÈfiÓ, fiˆ˜ Î·È Ë ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÁÏÒÛÛ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‡ÌÓÔ˘˜, ÛÙË Á¤ÓÂÛË Î·È ‰È·ÌfiÚÊˆÛË ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÌÔ˘ÛÈÎ‹˜. ∏ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ¤¯ÂÈ ÂËÚÂ¿ÛÂÈ ‚·ıÈ¿ Ù· ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Ï·Ô‡, ‰ËÌÔÙÈÎ¿ Î·È Ï·˚Î¿, Î˘Ú›ˆ˜ Ù· ÚÔÂÚ¯fiÌÂÓ· ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∂ÎÂ› Ë ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·Ú¿‰ÔÛË ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÔ‡ÛÂ ÌÂ ÙÔ˘˜ ‰È·ÌÔÚÊˆÌ¤ÓÔ˘˜ ÛÂ ÔÎÙÒ ‹¯Ô˘˜ ÙË˜ ÙÔ˘˜ Ï·˚ÎÔ‡˜ Î·ÏÏÈÙ¤¯ÓÂ˜ (Ê·ÓÂÚ¿ Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ 1922 Î·È ÛÂ ÂÔ¯¤˜ Ô˘ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ·ÓıÔ‡ÛÂ, ÛÈˆËÚ¿ Û‹ÌÂÚ·, Ô˘ ·Ó Î·È Â›Ó·È ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ› ÔÈ ‹¯ÔÈ, ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ˆ˜ «ÙÔ˘ÚÎÈÎ‹» ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ·fi ·‰·Â›˜). ™‹ÌÂÚ·, ›Ûˆ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÙfiÛÔ Â˘¯¿ÚÈÛÙÔÈ ÛÙËÓ ·ÎÔ‹ ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÔÈ ‹¯ÔÈ ÙˆÓ ÙÚÔ·Ú›ˆÓ. ∞˘Ùfi ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ Ì·˜ ‰ÂÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ› «‰‡ÛÎÔÏÔ˘˜» ‹¯Ô˘˜, ÒÛÙÂ Ó· ÌÔÚÂ› Ó· Â›Ó·È Î·Ù·ÓÔËÙ‹ ·fi ÙÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜. ŸÌˆ˜, ÙÚ·ÁÔ‡‰È· Ô˘ ı˘Ì›˙Ô˘Ó ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ·Ú¿‰ÔÛË (.¯. ¶. £·Ï·ÛÛÈÓÔ‡, ∏. ∫·ÙÛÔ‡ÏË «ªÔ˘Ù˙Ô˘ÚˆÌ¤ÓÔ ÙÔ Á˘·Ï›», μ. ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ «ΔÔ ÂÚˆÌ¤ÓÔ») ‰Â›¯ÓÔ˘Ó fiÙÈ ÔÈ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ› ÙË˜ Û‡Á¯ÚÔÓË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÌÔ˘ÛÈÎ‹˜ ÙÈÌÔ‡Ó ÙËÓ Ì·ÎÚ·›ˆÓË ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜, Ô˘ ¤¯ÂÈ ‰È·ÛˆıÂ› Ì¤Û· ·fi ÙËÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹. ŒÙÛÈ ÔÈ ‹¯ÔÈ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Í·Ó¿Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹, ‰Â›¯ÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ·ÓÂÍ¿ÓÙÏËÙÔ ÏÔ‡ÙÔ ÙÔ˘˜ . ∫·Ïfi Â›Ó·È Ó· ˙ËÙËıÂ› Ë Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÙË˜ ªÔ˘ÛÈÎ‹˜, ÒÛÙÂ, ÌÂ ·ÊÔÚÌ‹ Û¯ÔÏÈÎ¤˜ ÁÈÔÚÙ¤˜, Ó· Á›ÓÂÈ ÂÎÌ¿ıËÛË ·ÚfiÌÔÈˆÓ ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÓˆÛÙÒÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ‡ÌÓˆÓ, fiˆ˜ Â›Ó·È ÔÈ «ΔË ÀÂÚÌ¿¯ˆ», «∏ ¶·Úı¤ÓÔ˜ Û‹ÌÂÚÔÓ» Î.¿. ÁÈ· Ó· ¿ÚÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÌÈ· ÌÈÎÚ‹ ÁÂ‡ÛË ·fi ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛ‹ Ì·˜.

2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ŸÛÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Î¿ÔÈÔ ÌÔ˘ÛÈÎfi fiÚÁ·ÓÔ, ·˜ ·›ÍÔ˘Ó ÙÔ «∏ ¶·Úı¤ÓÔ˜ Û‹ÌÂÚÔÓ..» ·fi ÌÔ˘ÛÈÎfi ÎÂ›ÌÂÓÔ ÛÂ Â˘Úˆ·˚Î‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ÁÚ·Ê‹, Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·˜ ·ÎÔ˘ÛÙÂ› ÛÂ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÎÙ¤ÏÂÛË. ñ ™Â Ù¤ÛÛÂÚÈ˜ ÔÌ¿‰Â˜ Ì·ıËÙÒÓ Ó· ·Ó·ÙÂıÂ› Ë ÌÂÏ¤ÙË ÙˆÓ 24ˆÓ √›ÎˆÓ ÙÔ˘ ∞Î·ı›ÛÙÔ˘ ⁄ÌÓÔ˘ (6 √›ÎÔÈ ·Ó¿ ÔÌ¿‰·). ¡· ÂÓÙÔ›ÛÔ˘Ó Î·È Ó· Î·Ù·ÁÚ¿„Ô˘Ó Ù· ÂÎÊÚ·ÛÙÈÎ¿ Ì¤Û· (ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜, ˘ÂÚ‚ÔÏ¤˜, ·ÚÔÌÔÈÒÛÂÈ˜ Î.¿). ñ ¡· ·ÎÔ˘ÛÙÔ‡Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË ‰ËÌÔÙÈÎ¿ ÙÚ·ÁÔ‡‰È· Î·È Ó· Á›ÓÂÈ Û‡ÁÎÚÈÛË ÙË˜ ÌÔ˘ÛÈÎ‹˜ ÙÔ˘˜ ÌÂ ÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹. 68

2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ °È·Ù› ÔÈ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ› ‡ÌÓÔÈ ‰ÂÓ „¿ÏÏÔÓÙ·È ÌÂ ÙË Û˘ÓÔ‰Â›· ÌÔ˘ÛÈÎÒÓ ÔÚÁ¿ÓˆÓ; ñ ¶fiÛÔ ·Ó·ÁÎ·›Â˜ Â›Ó·È Ë Î·Ù·ÓfiËÛË ÂÓfi˜ ‡ÌÓÔ˘ ·ÏÏ¿ Î·È Ë ÌÔ˘ÛÈÎ‹ Î·Ù¿ÚÙÈÛË ÙÔ˘ „¿ÏÙË, ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Ó· ·Ô‰ÔıÂ› ÛˆÛÙ¿ Ô ‡ÌÓÔ˜; ñ °È·Ù› Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛÂ ‡ÌÓÔ˘˜ ÁÈ· Ó· Î¿ÓÂÈ ÁÓˆÛÙ¤˜ ‚·ÛÈÎ¤˜ ·Ï‹ıÂÈÂ˜ ÙË˜ ›ÛÙË˜ Î·È Ó· ·ÔÙÚ¤„ÂÈ ÙÔ‡˜ ÈÛÙÔ‡˜ ·fi ÙÈ˜ ·ÈÚ¤ÛÂÈ˜;

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ∞Ï˘ÁÈ˙¿ÎË, ∞., ∏ ÔÎÙ·Ë¯›· ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎ‹ ˘ÌÓÔÁÚ·Ê›·, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1985. ∫ÔÚ·Î›‰Ô˘, ∞., ƒˆÌ·ÓÔ‡ ÙÔ˘ ªÂÏˆ‰Ô‡ ‡ÌÓÔ˜ Î·È ÏfiÁÔ˜, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1990. ∫ÚÔ˘Ì‚¿¯ÂÚ, ∫., πÛÙÔÚ›· ÙË˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÏÔÁÔÙÂ¯Ó›·˜, (ÌÙÊÚ. °. ™ˆÙËÚÈ¿‰Ô˘) ∞ı‹Ó·È, 1897. (3ÙÔÌÔ ¤ÚÁÔ). ªËÙÛ¿ÎË, ∫., μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÀÌÓÔÁÚ·Ê›·, ·fi ÙËÓ ∫·ÈÓ‹ ¢È·ı‹ÎË ˆ˜ ÙËÓ ∂ÈÎÔÓÔÌ·¯›·. ÂÎ‰. °ÚËÁfiÚË, ∞ı‹Ó·, 1986. ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶. √ ª¤Á·˜ ∫·ÓÒÓ ∞Ó‰Ú¤Ô˘ ∫Ú‹ÙË˜, ÂÎ‰. ª. ΔÚÈ·ÓÙ·Ê‡ÏÏÔ˘, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1952. ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶. ÀÌÓÔÁÚ·Ê›· ÙË˜ ·Ú¯·˚Î‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ∂.∂.£.™.∞.¶.£., ·Ó¿Ù˘Ô ÙfiÌ. Á’, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1958.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.goarch.org/en/multimedia/audio (μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ·fi ÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰· ÙË˜ ∞Ú¯ÈÂÈÛÎÔ‹˜ ∞ÌÂÚÈÎ‹˜) http://www.ecclesia.gr

69

∫∂º∞§∞π√ ¢’ √ Ãƒπ™Δπ∞¡π™ª√™ ™Δ√¡ ∂ÀƒÀΔ∂ƒ√ ∂Àƒø¶∞´∫√ Ãøƒ√ 22. ∂Î¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÛÏ·‚ÈÎÒÓ Ï·ÒÓ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∏ ÔÏÈÙÈÎ‹ ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘ Ó· ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·Ó›ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ™Ï¿‚Ô˘˜, ÁÈ· Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ ÙÈ˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘˜ Û¯¤ÛÂÈ˜, ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛÂ ˆ˜ ÚfiÎÏËÛË ÁÈ· ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ó· ·Ô‰Â›ÍÂÈ ÙÔ ÔÈÔÙÈÎfi ÙË˜ ¤ÚÁÔ. ¶Ò˜ ÍÂ¤Ú·ÛÂ Ú·ÎÙÈÎ¿ ÙÈ˜ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎ¤˜ ‰˘ÛÎÔÏ›Â˜; ªÂ ÔÈÔ ÙÚfiÔ ¤ÊÂÚ·Ó ÛÂ ¤Ú·˜ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙË˜ πÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÔÈ ·‰ÂÏÊÔ› ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ Î·È ªÂıfi‰ÈÔ˜;

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ TÔÓ 9Ô ·ÈÒÓ· ÔÈ ™Ï¿‚ÔÈ ÙË˜ ªÔÚ·‚›·˜ ˙ËÙÔ‡Ó ·fi ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙ›Ô˘, ªÈ¯·‹Ï °’, Ó· ‰È‰·¯ıÔ‡Ó ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ›ÛÙË ÛÙË ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘˜. ∞ÔÛÙ¤ÏÏÔÓÙ·È ÔÈ ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ Î·È ªÂıfi‰ÈÔ˜ ÛÙË ªÔÚ·‚›·. K‡ÚÈÏÏÔ˜ Î·È ªÂıfi‰ÈÔ˜ ñ √È ‰‡Ô ÈÂÚ·fiÛÙÔÏÔÈ ‹Ù·Ó Ù· È‰·ÓÈÎ¿ ÚfiÛˆ· ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ‰‡ÛÎÔÏÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ™Ï¿‚ˆÓ, ÏfiÁˆ ·È‰Â›·˜ Î·È ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ ‹ıÔ˘˜ ñ ¢ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÛÏ·‚ÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ ·fi ÙÔ ÌË‰¤Ó Î·È ·Ú¯›˙ÂÈ Ë ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙË˜ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜ Î·È ÙË˜ £Â›·˜ §ÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÛÙ· ÛÏ·‚ÈÎ¿ ñ ΔÔ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ Î·È ªÂıÔ‰›Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÂÈ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfiÙËÙ· Î·È ÛÂ‚·ÛÌfi ÛÙËÓ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘, fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙË ıÂˆÚ›·, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ Ú¿ÍË ñ ∏ ÓÂÔÛ‡ÛÙ·ÙË ÛÏ·‚ÈÎ‹ EÎÎÏËÛ›· ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È ·˘ÙÔ‰‡Ó·Ì· Î·È ¤¯ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·Ú·ÌÂ›ÓÂÈ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙË ñ ªÂ ÙÔ ÛÏ·‚ÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ ‰fiıËÎÂ Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ˘˜ ™Ï¿‚Ô˘˜ Ó· ÂÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÔ˘Ó ÌÂ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ Î·È Ó· ÂÍÂÏÈ¯ıÔ‡Ó ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ¿. ∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛı¤ÓÙˆÓ ÛÏ·‚ÈÎÒÓ Ï·ÒÓ ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË Î·È ÛÙË ‚›ˆÛË Î·È ¤ÎÊÚ·ÛË ÙË˜ ÔÚıfi‰ÔÍË˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ñ ™ÙÈ˜ ›‰ÈÂ˜ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ¤˜ ‚¿ÛÂÈ˜ ÛÙËÚ›¯ıËÎÂ Î·È Ô ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÙˆÓ μÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ, ÙˆÓ ¡ÔÙÈÔÛÏ¿‚ˆÓ Î·È ÙˆÓ ƒÒÛˆÓ ñ ™‡ÌÌ·¯Ô˜ ÛÙÔ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙˆÓ μ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ÛÙË ƒˆÛ›· ÛÙ¿ıËÎÂ Ë ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·fi Ù· ÛÏ·‚ÈÎ¿ ÛÙ· ÚˆÛÈÎ¿ ñ √È ƒÒÛÔÈ Ì¤Û· ÛÂ ÌÈÎÚfi ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ¤‰ˆÛ·Ó ‰Â›ÁÌ·Ù· ÙË˜ ‰ÈÎ‹˜ ÙÔ˘˜ ÔÚıfi‰ÔÍË˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÛÙÔÓ ÙÔÌ¤· ÙË˜ Ù¤¯ÓË˜ Î·È ÛÙÔ ÌÔÓ·¯ÈÎfi ‚›Ô.

5’

13’

6’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

4’


70

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ™ÎÔfi˜ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ó· Ê·ÓÂ› ÙÔ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ÓÂ‡Ì· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, Ë ÔÔ›· Û¤‚ÂÙ·È ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙÔ˘ Ï·Ô‡ Ô˘ ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·Ó›˙ÂÈ Î·È Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘Í‹ ÙÔ˘. ñ ¡· ÙÔÓÈÛÙÂ› fiÙÈ, fiÙ·Ó Ë ÁÏÒÛÛ· ·ÔÙÂÏÂ› ÂÌfi‰ÈÔ, ÙfiÙÂ Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ‰Â ‰ÈÛÙ¿˙ÂÈ Ó· ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂÈ ÙÔ ÏfiÁÔ ÙË˜ ÛÂ fiÔÈÔ ÁÏˆÛÛÈÎfi È‰›ˆÌ· ÂÍ˘ËÚÂÙÂ› Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ ÛÎÔfi ÙË˜ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹˜. ñ ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ›, Â›ÛË˜, fiÙÈ ÔÈ ‰‡Ô ÈÂÚ·fiÛÙÔÏÔÈ ÊÚfiÓÙÈÛ·Ó Ó· ‰È·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó ·fi Í¤ÓÂ˜ ÂÈÚÚÔ¤˜ Î·È ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ ÙË˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Ô˘ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó. 2.2 ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ™˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÂÔÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ÁÈ· ÙÔÓ ∞. ƒÔ˘ÌÏÈÒÊ Î·È ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›·˜ ÛÙË ƒˆÛ›·. ñ √Ì¿‰Â˜ Ì·ıËÙÒÓ Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÔ˘Ó ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔ ÛÏ·‚ÈÎfi ·ÏÊ¿‚ËÙÔ Î·È Ó· ‚ÚÔ˘Ó ·fi ÔÈÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Û‹ÌÂÚ·. 2.3 ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ™ÙË ‰ÈÂÎ‰›ÎËÛË √Ï˘ÌÈ¿‰·˜ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ ¤ÙÔ˘˜, Ë ÙfiÙÂ °ÈÔ˘ÁÎÔÛÏ·‚›· ‰È·ÎfiÛÌËÛÂ ÙÔ ÂÚ›ÙÂÚfi ÙË˜ ÌÂ ÂÈÎfiÓÂ˜ ÙˆÓ ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ Î·È ªÂıÔ‰›Ô˘, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Û¯ÔÏÈ¿ÛÙËÎÂ ·fi ÙÔÓ Δ‡Ô ÙË˜ ÂÔ¯‹˜. ∞ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ΔÛÂ¯›· Î·È ÛÙË μÔ˘ÏÁ·Ú›· (‰‡Ô ¯ÒÚÂ˜ ˘fi ¤ÓÙ·ÍË ÛÙËÓ ∂.∂) Ë Ì¤Ú· Ô˘ Ë ÌÓ‹ÌË ÙˆÓ ∫˘Ú›ÏÏÔ˘ Î·È ªÂıÔ‰›Ô˘ Â›Ó·È ÂıÓÈÎ‹ ÁÈÔÚÙ‹ Î·È ·ÚÁ›·. ¡· Û˘˙ËÙËıÂ› ÙÔ ÙÈ Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó fiÏ· ·˘Ù¿ Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ·. ñ √ ÚÒËÓ ¶ÚfiÂ‰ÚÔ˜ ÙË˜ ƒˆÛ›·˜ °ÎÔÚÌ·ÙÛÒÊ, ÛÂ ÔÌÈÏ›· ÙÔ˘, Â›¯Â ÂÈ fiÙÈ ¯¿ÚË ÛÙÔÓ ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi ÙˆÓ ƒÒÛˆÓ Î·È ÛÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘˜ ÌÂ ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· ÙÔ ÚˆÛÈÎfi ¤ıÓÔ˜ ¤Êı·ÛÂ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ¢È¿ÛÙËÌ·. ¡· Û˘˙ËÙËıÂ› Ë ¿Ô„‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ Ù¿ÍË.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ºÒÙÈÔ˜, ¶·ÙÚÈ¿Ú¯Ë˜, ∂ÈÛÙÔÏ·›, PG 102. ¡ÈÎ‹Ù·˜ ¶·ÊÏ·ÁÒÓ, PG 105, 488 Î. ÂÍ. Lemerle, Paul, √ ÚÒÙÔ˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ Ô˘Ì·ÓÈÛÌfi˜, (ªÙÊÚ. ª. ¡˘ÛÙ·˙ÔÔ‡ÏÔ˘-¶ÂÏÂÎ›‰Ô˘, ÂÎ‰. ª. π. ∂. Δ., ∞ı‹Ó·, 1981. Meyendorff, J., μ˘˙¿ÓÙÈÔ Î·È ƒˆÛ›·, ÂÎ‰. ¢fiÌÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1988. Ostrogorsky, G., πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ∫Ú¿ÙÔ˘˜, ÂÎ‰. μ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1979, ÙfiÌ. μ’. πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. ∏’, ∞ı‹Ó·, 1979. ƒ¿ÓÛÈÌ·Ó, ™Ù., μ˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, (ÌÙÊÚ. ¢. ¢ÂÙ˙ÒÚÙ˙Ë), ÂÎ‰. °·Ï·Í›·˜, ∞ı‹Ó·, 1978. ™ÙÂÊ·Ó›‰Ô˘, μ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·, ÂÎ‰. ∞ÛÙ‹Ú, ∞ı‹Ó·, 1990. Δ·ÚÓ·Ó›‰Ë, π., ¶Ù˘¯¤˜ ÙË˜ ÛÏ·‚ÈÎ‹˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1991. Δ·¯È¿Ô˘, ∞. ∞ÈÌ., ∫‡ÚÈÏÏÔ˜ Î·È ªÂıfi‰ÈÔ˜: OÈ ıÂÌÂÏÈˆÙ¤˜ ÙË˜ ·Ú¯·›·˜ ÛÏ·‚ÈÎ‹˜ ÁÚ·ÌÌ·ÙÂ›·˜, ÂÎ‰. ∞ÊÒÓ ∫˘ÚÈ·Î›‰Ë, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1992. ºÂÈ‰¿, μ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·, ÙÂ‡¯Ô˜ ∞’, ∞ı‹Ó·, 1992.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.catholic.org/saints/vladimir.html www.novsu.ac.vu/novgorod/icon gallery/english/niq main.html www.edpa.coled.umn.edu/iconics/wander/defoult.html http://www.hermitagemuseum.org/html En/03/hm3 6 8 d.html (ƒˆÛÈÎfi ªÔ˘ÛÂ›Ô Hermitage)

71

23. ∏ ÂÍ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ∂˘ÚÒË 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∏ ∂˘ÚÒË Û‹ÌÂÚ· ıÂˆÚÂ›Ù·È ÌÈ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ‹ÂÈÚÔ˜. ¶Ò˜ Û˘Ó¤‚Ë ·˘Ùfi; ™ÙÔ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ Ì¿ıËÌ· ·Û¯ÔÏËı‹Î·ÌÂ ÌÂ ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ™‹ÌÂÚ· ı· ‰Ô‡ÌÂ ÙÈ ¤ÁÈÓÂ ÛÙË ¢‡ÛË.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ∂ÁÎ·Ù¿ÛÙ·ÛË Ê‡ÏˆÓ ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ∂˘ÚÒË (·ÍÈÔÔ›ËÛË ÁÓÒÛÂˆÓ ·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ· ÙË˜ πÛÙÔÚ›·˜) ñ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· – √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜.

2’

ÃÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÈÂÚ·fiÛÙÔÏÔÈ ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ∂˘ÚÒË ñ ∫¤ÏÙÂ˜, μËÛÈÁfiÙıÔÈ (4Ô˜ ·È.) ñ ºÚ¿ÁÎÔÈ (ÁÂÚÌ·ÓÈÎ¿ Ê‡Ï·, 5Ô˜ - 6Ô˜ ·È.) ñ μÚÂÙ·ÓÈÎ¿ ÓËÛÈ¿ (∞ÁÁÏ›·, ™ÎÔÙ›·, πÚÏ·Ó‰›·, 5Ô˜ ·È. Î. ÂÍ.) ñ ™Î·Ó‰ÈÓ·‚Ô› (·fi ÙÔÓ 9Ô ·È.) ñ πÛÏ·Ó‰›·, °ÚÔÈÏ·Ó‰›· (¤ˆ˜ Ù· Ù¤ÏË 10Ô˘ ·È.).

7’

√ ¿ÁÈÔ˜ ¶·ÙÚ›ÎÈÔ˜: ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÈÂÚ·ÔÛÙfiÏÔ˘ ÛÙË ¢‡ÛË ñ ∏ ˙ˆ‹ ÙÔ˘ (385/90-461 Ì.Ã.) ñ ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ (¤ÓıÂÙÔ ÎÂ›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘) ñ ∏ ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ πÚÏ·Ó‰Ô‡˜.

5’

ªÔÓ·¯ÈÎ¿ Ù¿ÁÌ·Ù·: ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ‰Ú¿ÛË Î·È ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ñ ¶ÔÈ· ‹Ù·Ó Î·È ÔÈ· ÁÂÓÈÎ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎ¿ Â›¯·Ó ñ μÂÓÂ‰ÈÎÙ›ÓÔÈ, ºÚ·ÁÎÈÛÎ·ÓÔ› (ÂÈÎfiÓ· 2), πËÛÔ˘˝ÙÂ˜, ÈÔÙÈÎ¿ Ù¿ÁÌ·Ù· ñ ΔÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜, Ë ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ‰Ú¿ÛË. ∞ÔÙ›ÌËÛË.

7’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™˘ÓÔÙÈÎ‹ ·Ó·ÎÂÊ·Ï·›ˆÛË, fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ÙÂÏÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ ·fi Ì·ıËÙ‹.

8’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ¶ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ÏËÛÌÔÓÔ‡ÌÂ fiÙÈ Ë ÂÍ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ∂˘ÚÒË ¤ÁÈÓÂ ·fi ÙËÓ ÂÓÈ·›· ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È fiÙÈ ¿Ú¯ÈÛÂ ÌÂÚÈÎÔ‡˜ ·ÈÒÓÂ˜ ÚÈÓ ·fi ÙÔ ™¯›ÛÌ·. ∏ ›ÛÙË Ô˘ ‰È·‰È‰fiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ‹Ù·Ó Ë ‰È‰·ÛÎ·Ï›· Ô˘ Û‹ÌÂÚ·

72

ÔÓÔÌ¿˙Ô˘ÌÂ «√ÚıÔ‰ÔÍ›·». ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ ÏÔÈfiÓ Ó· Û˘Á¯¤ÂÙ·È Ë ¢˘ÙÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ Ô˘ Ì·˜ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÂÈ ÌÂ ÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Ô˘ ÚÔ¤Î˘„Â ÌÂÙ¿ ÙË ‰È¿Û·ÛË ÙÔ˘ 1054. ñ ∂›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ¯Ú‹ÛÈÌÔ, Î·Ù¿ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙË˜ ˘ÔÂÓfiÙËÙ·˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡, Ô Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ› ¯¿ÚÙË ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÂÎÂ›ÓË˜ (6Ô˘ - 11Ô˘ ·È.), ÒÛÙÂ ÔÈ ‰È‰·ÛÎfiÌÂÓÔÈ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÂÔÙÈÎ‹ ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ. ∂ÈÏ¤ÔÓ, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË Ë ‰È·Û‡Ó‰ÂÛË ÌÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ· ÙË˜ πÛÙÔÚ›·˜, ÂÊfiÛÔÓ Û’ ·˘Ù‹ ÙËÓ Ù¿ÍË ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·È ÓÂfiÙÂÚË ∂˘Úˆ·˚Î‹ ÈÛÙÔÚ›·. ñ ∏ ÂÈ‰ÈÎ‹ ÂÚ›ÙˆÛË ÙË˜ πÚÏ·Ó‰›·˜ Î·È ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¶·ÙÚÈÎ›Ô˘ ÚÔÛÊ¤ÚÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ Â›ÙÂ˘ÍË ‰‡Ô ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ. ¶ÚÒÙÔÓ, Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÌÔÚÂ› Ó· ¤ÚıÂÈ ÛÂ Â·Ê‹ ÌÂ ¤Ó· «˙ˆÓÙ·Ófi» ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ‰˘ÙÈÎÔ‡ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡ ÈÂÚ·ÔÛÙfiÏÔ˘ Î·È Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ fiÙÈ Ë ÂÍ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙË ¢‡ÛË ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÌÈ· ·˘ÙÔÌ·ÙÔÔÈËÌ¤ÓË Î·È ·Ó·fiÊÂ˘ÎÙË ‰È·‰ÈÎ·Û›·, ·ÏÏ¿ ÌÈ· ‰È·‰ÈÎ·Û›· Ô˘ ··›ÙËÛÂ ›ÛÙË Î·È ËÚˆÈÛÌfi. ¢Â‡ÙÂÚÔÓ, Ó· Î·Ù·ÓÔ‹ÛÂÈ ÙË ÛËÌ·Û›· Ô˘ ¤¯ÂÈ Ô ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË πÚÏ·Ó‰›·, ·ÊÔ‡ Ë ¯ÒÚ· ·˘Ù‹ ·ÔÙÂÏÂ› –Ì·˙› ÌÂ ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·– ¤Ó· ÎÏ·ÛÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÛÙÂÓ‹˜ ·ÏÏËÏÂÍ¿ÚÙËÛË˜ ¶ÔÏÈÙÂ›·˜ Î·È ∂ÎÎÏËÛ›·˜ (‚Ï. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜). 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¶·ÚfiÙÈ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÂ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚË ÂÔ¯‹, ÌÔÚÂ› Ó· ÚÔÙ·ıÂ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ‰Ô˘Ó ÛÙÔ video, ÛÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘˜, ÙËÓ Ù·ÈÓ›· «The Mission» (∏ ∞ÔÛÙÔÏ‹). ™ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË, ·ÊÔ‡ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÂÎÊÚ¿ÛÔ˘Ó ÙÈ˜ ÂÓÙ˘ÒÛÂÈ˜ Î·È ÙÈ˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜, Ó· Û¯ÔÏÈ¿ÛÔ˘Ó ÙÈ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÙË˜ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ Ù·ÎÙÈÎ‹˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ Â›ÛËÌË ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È ÛÙÔÓ ÈÂÚ·fiÛÙÔÏÔ ÙË˜ Ù·ÈÓ›·˜. ñ √ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ ÌÔÚÂ› Ó· Ê¤ÚÂÈ ÛÂ ÊˆÙÔÙ˘›· ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ÛÂÏ›‰Â˜ ÙÔ˘ ÛËÌÂÚÈÓÔ‡ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙË˜ πÚÏ·Ó‰›·˜, ÁÈ· Ó· Û¯ÔÏÈ·ÛÙÂ› Ë Â›‰Ú·ÛË ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ›ÛÙË˜ ÛÙËÓ Û‡ÓÙ·Í‹ ÙÔ˘. ñ ¶ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· Î·È ÙË ‰Ú¿ÛË ÙˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ ÌÔÓ·¯ÈÎÒÓ Ù·ÁÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ÌÔÚÂ› Ó· ÙÔ˘˜ ·Ó·ÙÂıÂ› ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ªÔÓ‹˜ §·˙·ÚÈÛÙÒÓ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ‹ ÁÈ· ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· Î·ıÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ·¯ÒÓ Î·È ÌÔÓÒÓ-ÛÎËÙÒÓ ÛÙÔ ÕÁÈÔÓ ŸÚÔ˜ ‹ Î·È ·ÏÏÔ‡. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ªÂ ‚¿ÛË ÙÈ˜ ‰‡Ô ÂÓfiÙËÙÂ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi ÙˆÓ ™Ï¿‚ˆÓ Î·È ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂˘ÚÒË˜, ÌÔÚÂ› Ó· ÔÚÁ·ÓˆıÂ› ÌÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÙ›ÌËÛË ÙË˜ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ Ú·ÎÙÈÎ‹˜ ÙfiÛÔ ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ fiÛÔ Î·È ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ¡· ÙÔÓÈÛÙÔ‡Ó ÌÂ «ÈÛÙÔÚÈÎ‹ ·ÌÂÚÔÏË„›·» Ù· ıÂÙÈÎ¿, ·ÏÏ¿ Î·È Ù· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÎ¿ ÛÙÔÈ¯Â›· ÙË˜ Î·ıÂÌÈ¿˜.

73

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ∞Ó·ÛÙ·Û›Ô˘, π., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·, ÙfiÌ. ·’, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1979, È‰È·›ÙÂÚ· ÛÛ. 328-336, 445457. ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎ‹ ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ∂ÁÎ˘ÎÏÔ·›‰ÂÈ·, ÙfiÌÔ˜ 21: √È £ÚËÛÎÂ›Â˜, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ 1992, ÛÛ. 270-277 («ªÔÓ·¯ÈÛÌfi˜»), 412-414 («ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜»). ∫·ÓÒÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ μÂÓÂ‰›ÎÙÔ˘, (ÌÙÊÚ. μ·ÎfiÓ‰ÈÔ˘), ∞., ÂÎ‰. ∫·Ïfi˜ Δ‡Ô˜, ∞ı‹Ó· ¯.¯. ∫·Ú·ÁÂÒÚÁÔ˜, μ., ∏ ·Á›· ƒˆÌ·˚Î‹ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. ªÂÛ·ÈˆÓÈÎ‹ ¶ÂÚ›Ô‰Ô˜, ÙfiÌÔ˜ ·’, πÛÙÔÚÈÎ¤˜ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜ ™. μ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1987, ÛÛ. 131-153. ¶··ı·Ó·Û›Ô˘, £.¡. Î·È ¶··ı·Ó·Û›Ô˘-Δ·Ì·Ú¤ÛË ∂., ¢ÚfiÌÔÈ ∫ÂÏÙÒÓ, ‰ÚfiÌÔÈ ™·ÍfiÓˆÓ, ÂÎ‰. ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ¢È·ÎÔÓ›·, ∞ı‹Ó·, 2002. ¶··ı·Ó·Û›Ô˘, £.¡., «(∞˘ÙÔ)ÎÚÈÙÈÎ‹ ÂÚÌËÓÂ›· ÙË˜ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹˜ ·Á·ÓÈÛÙÈÎÒÓ ÈÂÚÒÓ ·fi ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜», ™‡Ó·ÍË 69 (1999), ÛÛ. 49-65. ºÂÈ‰¿˜, μÏ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·, ∞ı‹Ó·, 1977. Brown, P., The Rise of Western Christendom. Triumph and Diversity AD 200-1000, Blackwell, Oxford, 1996. Chittister, Joan, D., The Rules of Benedict: Insights for the Ages, Crossroad, New York, 1992. King, Peter, Western Monasticism: A History of the Monastic Movement in the Latin Church (Cistercian Studies Series, 185), Cistercian Publications 2000. Mayeul, De Dreuille, From East to West: A History of Monasticism, Crossroad, New York, 1999. Neill, Stephen, A History of Christian Missions (Pelican History of the Church, ÙfiÌÔ˜ 6), Viking Press, 2Ë ¤Î‰ÔÛË, 1994. ™Ù· ÂÏÏËÓÈÎ¿: ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ πÂÚ·ÔÛÙÔÏ¤˜ (ÌÙÊÚ. ¶·Ó. ¶··‰ËÌËÙÚ·ÎfiÔ˘ÏÔ˘), ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ∞‰ÂÏÊfiÙË˜ √ÚıÔ‰fiÍÔ˘ ∂ÍˆÙÂÚÈÎ‹˜ πÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1987.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://xaosearch.com/330602/A_Concise_History_of_the_Christian_World_Mission:_A_Panoram ic_View_of_Missions_from_Pentecost_to_the_Present.html (Û˘ÓÔÙÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ·ÁÎfiÛÌÈ·˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹˜) http://facultyweb.fontbonne.edu/~jgresham/fgic/digital.html („ËÊÈ·Î‹ ‚È‚ÏÈÔı‹ÎË ÌÂ ‰È¿ÊÔÚ· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚË ÏËÚÔÊfiÚËÛË ÙÔ˘ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘) http://celtdigital.org/Christianity.html (ÏËÚÔÊÔÚÈ·Îfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙÔÓ ∫ÂÏÙÈÎfi ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi)

74

24. √È ¿ÁÈÔÈ ∂ÈÚËÓ·›Ô˜ §˘ÒÓÔ˜ Î·È ∞Ì‚ÚfiÛÈÔ˜ ªÂ‰ÈÔÏ¿ÓˆÓ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

¶ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ Ù›ÙÏÔ˘ ÛÙÔÓ ›Ó·Î·: ñ ΔÈ Â›Ó·È Ô «Â›ÛÎÔÔ˜» / £’ ·Ó·ÊÂÚıÔ‡ÌÂ ÛÂ ‰‡Ô ÂÈÛÎfiÔ˘˜ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ·ÈÒÓˆÓ.

3’

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ŒÓ· ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ Ì·˜ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÂÈ Û‹ÌÂÚ·; (ª·˜ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÂÈ, Â¿Ó ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ Û‹ÌÂÚ·). μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÚËÓ·›Ô˜: Ë ˙ˆ‹ Î·È Ë ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ñ ™˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∂ÈÚËÓ·›Ô˘ (Î˘Ú›ˆ˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ).

23’

∞Ì‚ÚfiÛÈÔ˜: Ë ˙ˆ‹ Î·È Ë ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ñ ™˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∞Ì‚ÚÔÛ›Ô˘ (ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ / ÂÚÌËÓÂ›· ÙˆÓ ª˘ÛÙËÚ›ˆÓ / ÔÈËÙÈÎfi ¤ÚÁÔ) ñ ΔÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙÔ˘ ∂ÈÚËÓ·›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ∞Ì‚ÚÔÛ›Ô˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜: ÛÙ·ıÂÚÔ› ÛÙËÓ ›ÛÙË / ·ÁÒÓ·˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ / ¿Ì˘Ó· Î·Ù¿ ÙˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ / ·ÎÏfiÓËÙÔÈ ÛÙËÓ ·Ï‹ıÂÈ·. °. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

4’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ °È· ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙË˜ Î·ÈÓÔ‡ÚÈ·˜ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ÙÔ Û˘Ó‰ÂÙÈÎfi ÎÚ›ÎÔ ÌÂ ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· (ÙÔ ÚfiÛˆÔ Î·È Ë ı¤ÛË ÙÔ˘ ÂÈÛÎfiÔ˘ ÛÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›·). ñ ™ËÌÂ›· ·ÔÊ˘Á‹˜/ ÂÛÙ›·ÛË˜: ™ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜, Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔÊ‡ÁÂÈ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Û˘˙‹ÙËÛË˜ ÌÂ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÁÈ· ÙË ı¤ÛË ÙˆÓ ÂÈÛÎfiˆÓ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ∂ÎÎÏËÛ›·. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÛÙÔ ı¤Ì· ·˘Ùfi ÌÔÚÂ› Ó· ÂÈÌÂ›ÓÂÈ (ÛËÌÂ›Ô ÂÛÙ›·ÛË˜) Î·È Ó· Î·ÙÂ˘ı‡ÓÂÈ ÙË Û˘˙‹ÙËÛË ÌÂ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙË˜ ·ÚÔ˘Û›·ÛË˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ÂÈÛÎfiˆÓ. ŸÙ·Ó ÔÏÔÎÏËÚˆıÂ› Ë ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ÂÈÛÎfiˆÓ, Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰ÒÛÂÈ Ì›· Û¯ÂÙÈÎ‹ ÂÏÂ˘ıÂÚ›· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÒÛÙÂ Ó· ÂÎÊÚ·ÛÙÔ‡Ó Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔ Ò˜ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÙÔ Ì‹Ó˘Ì· ÙÔ˘ ∂ÈÚËÓ·›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ∞Ì‚ÚÔÛ›Ô˘ Û‹ÌÂÚ·. ∫·Ù¿ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ÙÚ›ÙÔ˘ Ì¤ÚÔ˘˜ (ÙËÓ ÚÔ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ‰‡Ô ÂÈÛÎfiˆÓ ˆ˜ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ ·Ú·‰ÂÈÁÌ¿ÙˆÓ), Ô ‰È‰¿ÛÎˆÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÛÙÈ¿ÛÂÈ ÛÙË Û¯¤ÛË ÙˆÓ ÂÈÛÎfiˆÓ ÌÂ ÙËÓ ÎÚ·ÙÈÎ‹ ÂÍÔ˘Û›·. 75

2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ Δ· ÚfiÛˆ· ÙÔ˘ ∂ÈÚËÓ·›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ∞Ì‚ÚÔÛ›Ô˘ ‰ÚÔ˘Ó ÛÂ ¯ÚÔÓÈÎ¤˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ Î·È ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÂ Â·Ê‹ ÌÂ ¿ÏÏ· ÚfiÛˆ· Î·È ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ù· ÔÔ›· ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ ÙË˜ ÚˆÌ·˚Î‹˜ Î·È ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙË˜ μ’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘. ñ ∂ÎÙfi˜, fiÌˆ˜, ·fi ÙË ÚˆÌ·˚Î‹ Î·È ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ μ’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘, ÙfiÛÔ Ë §˘ÒÓ fiÛÔ Î·È Ù· ªÂ‰ÈfiÏ·Ó· Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ÌÂ ÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ‹ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜. ñ ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÂ ı¤Ì·Ù· ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ Î·È Â˘Úˆ·˚Î‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· «·ÓÔ›ÍÂÈ» ¤Ó·Ó ·ÎfiÌ· ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎfi ÔÚ›˙ÔÓÙ·: ÙÔ ı¤Ì· ÙË˜ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹˜ ÂÈÚ‹ÓË˜ ˆ˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹˜ ËÚÂÌ›·˜ Î·È Â˘ËÌÂÚ›·˜. √ Ì·ıËÙ‹˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ ·fi„ÂÈ˜ ‹ Ó· Î·Ù·ÁÚ¿„ÂÈ Î¿ÔÈÂ˜ ÛÎ¤„ÂÈ˜ (·˘Ùfi ·ÔÙÂÏÂ› Ì›· «‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·») ÁÈ· ÙÔ ı¤Ì· ÙË˜ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹˜ ÂÈÚ‹ÓË˜ ˆ˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ· ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹˜ Û˘ÓÔ¯‹˜. ñ ª›· ·ÎfiÌ· ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Â›Ó·È ·˘Ù‹ Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ ÓÔÌÈÎfi Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È ¶ÔÏÈÙÂ›·˜ (ÌÂ ·ÊÔÚÌ‹, Î˘Ú›ˆ˜, ÙË Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË ÙÔ˘ ∞Ì‚ÚÔÛ›Ô˘ ÌÂ ÙÔÓ £ÂÔ‰fiÛÈÔ). ™ÙÔ ı¤Ì· ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› Ë ‰È¿ÎÚÈÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ÂÍÔ˘ÛÈÒÓ Î·È Ë ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ËıÈÎÔ‡ ÓfiÌÔ˘ ¤Ó·ÓÙÈ ÙÔ˘ ÓfiÌÔ˘ ÙË˜ ÂÎ¿ÛÙÔÙÂ ÂÍÔ˘Û›·˜. 2.3. EÓ‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ∫¿ıÂ ı¤Ì· Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ ‹ ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜. ∂ÂÈ‰‹ ÔÈ ‰‡Ô Â›ÛÎÔÔÈ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÌÔÚÊ¤˜ ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÙÂ›ÓÔÓÙ·È ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ı¤Ì·Ù· Ô˘ Ù›ıÂÓÙ·È —ÛÂ Î¿ıÂ ¯ÚÔÓÈÎ‹ Û˘ÁÎ˘Ú›·— ÛÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ Ï·›ÛÈÔ «ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ∂˘ÚÒË».

3. μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ °È· ÙÔÓ ∂ÈÚËÓ·›Ô: μÈ‚ÏÈÔı‹ÎË ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ¶·Ù¤ÚˆÓ Î·È ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ Û˘ÁÁÚ·Ê¤ˆÓ, ÙfiÌ. 5, ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ¢È·ÎÔÓ›·, ∞ı‹Ó·, 1995, ÛÛ.89-92. ∞ÁÔ˘Ú›‰Ô˘, ™., «√ ¿ÓıÚˆÔ˜ Î·Ù¿ ÙÔÓ ·Á. ∂ÈÚËÓ·›ÔÓ ÂÓ ·ÓÙÈı¤ÛÂÈ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÚ› ·ÓıÚÒÔ˘ ÂÈÎfiÓ· ÙˆÓ °ÓˆÛÙÈÎÒÓ», ÛÙÔ Û˘Ï. ¤ÚÁÔ ∞fi„ÂÈ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ·ÓıÚˆÔÏÔÁ›·˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1970. £ÂÔ‰ÒÚÔ˘, ∞., ∏ ÂÚ› ·Ó·ÎÂÊ·Ï·ÈÒÛÂˆ˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙÔ˘ ∂ÈÚËÓ·›Ô˘, ∞ı‹Ó·È, 1972. ÃÚ‹ÛÙÔ˘, ¶., ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ¶·ÙÚÔÏÔÁ›·, ÙfiÌ. μ’, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÂÎ‰. ∫˘ÚÔÌ¿ÓÔ˜, 1991, ÛÛ.690-718. °È· ÙÔÓ ∞Ì‚ÚfiÛÈÔ: ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ™Ù., ¶·ÙÚÔÏÔÁ›·, ÙfiÌ. μ’, ∞ı‹Ó· 1992, ÛÛ.644-666 (fiÔ˘ Î·Ù·¯ˆÚ›˙ÂÙ·È Ï‹ıÔ˜ ÍÂÓfiÁÏˆÛÛË˜ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜, ÙËÓ ÔÔ›· ÌÔÚÂ› Ó· ·ÍÈÔÔÈ‹ÛÂÈ Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ·Ó¿ÏÔÁ· ÌÂ ÙË ÁÏˆÛÛÔÌ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘).

76

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) °È· ÙÔÓ ∂ÈÚËÓ·›Ô: www.newadvent.org/cathen/08130b.htm www.saintirenaeus.org www.ewtn.com/library/MARY/IRENAEUS.htm magnificat.ca/cal/engl/06-28htm www.catholic-forum.com/saints/sainti06.htm www.catholic-forum.com/saints/sainti71.htm www.themiracleofstjoseph.org/speaker1673.htm °È· ÙÔÓ ∞Ì‚ÚfiÛÈÔ: www.liteneyc.com/php/speople.php?rec=true&UID=5730 www.newadvent.org/cathen/01383c.htm www.orteliusmaps.com/ortbib/ortbibsourcesr.htm www.ccel.org/s/schaff/encyc/encyc02/htm/iv.vi.cxciii.htm

77

25. ∏ ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË ÛÙË ¢‡ÛË 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∂ÍÂÙ¿ÛÙËÎ·Ó ‹‰Ë Ë Ó·Ô‰ÔÌ›·, Ë ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· Î·È Ë ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ·ÈÒÓˆÓ. ∞fi ÙÔÓ 9Ô Ì.Ã. ·ÈÒÓ· ¤¯Ô˘ÌÂ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ‹ ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË ¢‡ÛË˜ Î·È ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ¶ÔÈ· ·ÎÚÈ‚Ò˜ ‹Ù·Ó Ë ÂÍ¤ÏÈÍË ÛÙË ‰˘ÙÈÎ‹ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË;

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ∂Èı¤ÛÂÈ˜ ‰È·ÊfiÚˆÓ ‚·Ú‚·ÚÈÎÒÓ Ê‡ÏˆÓ ÛÙË ¢‡ÛË ÌÂÙ·Í‡ 5Ô˘ Ì.Ã. Î·È 11Ô˘ Ì.Ã. ·ÈÒÓ· ñ Δ· Ê‡ÏÏ· ·˘Ù¿, ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙÔÓ ÂÎ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi ÙÔ˘˜ ·ÍÈÔÔ›ËÛ·Ó ÙËÓ ·Ï·ÈÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ Ù¤¯ÓË ÂÈÛ¿ÁÔÓÙ·˜ Î·È Ó¤· ÛÙÔÈ¯Â›·. ∏ ¡·Ô‰ÔÌ›·, Ë ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· Î·È Ë ÁÏ˘ÙÈÎ‹ ÛÙË ‰˘ÙÈÎ‹ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ Ù¤¯ÓË ñ ƒÔÌ·ÓÈÎfi˜ Ú˘ıÌfi˜: Ë ÂÎÎÏËÛ›·-Î¿ÛÙÚÔ. ∞˘ÛÙËÚfi ‡ÊÔ˜ ÛÙË ÁÏ˘ÙÈÎ‹ Î·È ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹ ñ °ÔÙıÈÎfi˜ Ú˘ıÌfi˜: Ù¿ÛË ·Ó‡„ˆÛË˜, Ï·ÛÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹ Î·È ÛÙË ÁÏ˘ÙÈÎ‹ ñ 15Ô˜ Ì.Ã. ·ÈÒÓ·˜: ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜ . Ã·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙË˜ ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹˜ Ô Ó·ÙÔ˘Ú·ÏÈÛÌfi˜, ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ÂÌÊ·ÓÈÛÙÂ› ÙÔ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi ÙÔ ıÂ·Ù‹ ˆ˜ ·˘ÙfiÓÔÌË Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. ¡·fi˜ ÙÔ˘ ∞Á. ¶¤ÙÚÔ˘, μ·ÙÈÎ·Ófi. ñ 16Ô˜ Ì.Ã. ·ÈÒÓ·˜: ¡·fi˜ ÙÔ˘ ∞Á. ¶¤ÙÚÔ˘, ¯ÒÚÔ˜ ¤ÎÊÚ·ÛË˜ ÌÂÁ¿ÏˆÓ Î·ÏÏÈÙÂ¯ÓÒÓ. ¢˘ÙÈÎ‹ ˘ÌÓÔÏÔÁ›· Î·È ÌÔ˘ÛÈÎ‹ ñ ΔÔ °ÚËÁÔÚÈ·Ófi Ì¤ÏÔ˜ Â›Ó·È ÌÔÓÔÊˆÓÈÎfi Î·È ÙÔ ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ Ô ÂÏÂ‡ıÂÚÔ˜ Ú˘ıÌfi˜.

3’

10’

6’

5’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘

4’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ °È· ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÔ˘ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ ÚÔÙÂ›ÓÂÙ·È Ë ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÂÔÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ. ∂ÔÌ¤Óˆ˜, Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÔÈ ÂÈÎfiÓÂ˜ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ ‹ 78

¿ÏÏÂ˜ ·ÚÂÌÊÂÚÂ›˜ ·fi ‚È‚Ï›· Ù¤¯ÓË˜ ‹ ·fi ÙÈ˜ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓÂ˜ ‰ÈÂ˘ı‡ÓÛÂÈ˜ ÛÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô. ñ ™ÎÔfi˜ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È Ó· ·ÓÙÈÏËÊıÂ› Ô Ì·ıËÙ‹˜ fiÙÈ, ·Ó Î·È Ë ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË Â›Ó·È ÂÓÈ·›· Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ™¯›ÛÌ·, ÛÂ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÂ˜ ÂÔ¯¤˜ Î·È ÛÙÈ˜ ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚÂ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜, ÎÔÈÓfiÙËÙÂ˜ ‹ Ï·Ô› ÂÍ¤ÊÚ·Û·Ó Î·ÏÏÈÙÂ¯ÓÈÎ¿ ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ÙÔ˘˜ ›ÛÙË ÌÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ÙÚfiÔ ·’ fiÙÈ ÔÈ √Úıfi‰ÔÍÔÈ. ∫·È, Ù¤ÏÔ˜, Ó· Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ fiÙÈ Ë Î·ÏÏÈÙÂ¯ÓÈÎ‹ ¤ÎÊÚ·ÛË ÙË˜ ›ÛÙË˜ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙÔ˘ Î¿ıÂ Ï·Ô‡. ñ ∏ ¤ÍÔ‰Ô˜ ·fi ÙÔ ªÂÛ·›ˆÓ· ¤ÊÂÚÂ ÛÙËÓ Ù¤¯ÓË fiˆ˜ Î·È ÛÙ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi Î·È ·Ó·˙‹ÙËÛË ÙÔ˘ Î·ÈÓÔ‡ÚÈÔ˘. ™ÙËÓ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË, ÔÈ Î·ÏÏÈÙ¤¯ÓÂ˜ ı¤ÏËÛ·Ó Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ „Â˘‰·›ÛıËÛË fiÙÈ Ë ÌÔÚÊ‹ ˘¿Ú¯ÂÈ ·˘ÙfiÓÔÌ· ÛÂ ¤Ó· ‰ÈÎfi ÙË˜ ¯ˆÚÔ¯ÚfiÓÔ, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙÔ ıÂ·Ù‹. ∞˘Ùfi ÙÔ ¤Ù˘¯·Ó ÌÂ ÙË ÁÚ·ÌÌÈÎ‹ ÚÔÔÙÈÎ‹ Î·È ÌÂ ÙË ÊˆÙÔÛÎ›·ÛË. ∏ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÛÙÔ ΔÚÈ‰¤ÓÙÔ (1545 Ì.Ã. – 1563 Ì.Ã.) Â›‰Â ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ‰È·ÎÔÛÌËÙÈÎ¿. ∂¤ÙÚÂ„Â ÙËÓ ÙÔÔı¤ÙËÛË ·Á·ÏÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ Ó·fi, fiˆ˜ Î·È ÌË ‚È‚ÏÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË ÙˆÓ Ó·ÒÓ. ñ ™ÙÔ˘˜ Ó·Ô‡˜ ÙË˜ ¢‡ÛË˜ ÔÈ ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓÂ˜ Î·È ÔÈ ˙ˆÁÚ¿ÊÔÈ, ÂÎÊÚ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÈ˜ ÚÔÛˆÈÎ¤˜ ÙÔ˘˜ ·fi„ÂÈ˜ ÁÈ· ÙËÓ Ù¤¯ÓË, ·Ó··ÚÈÛÙÔ‡Ó ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù·. ∞Ó·ÏÒÓÔÓÙ·È ÛÂ ÌÈ· ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ÌÂ Ù¤ÏÂÈÔ ÙÚfiÔ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ÏÂÙÔÌ¤ÚÂÈÂ˜ ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ‚›Ô˘, Ô˘ fiÌˆ˜, ˆ˜ ˘ÏÈÎfi˜, Â›Ó·È Êı·ÚÙfi˜ Î·È ·Ó·ÏÒÛÈÌÔ˜ Î·È Û˘¯Ó¿ ·Ú·‚Ï¤Ô˘Ó ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙË˜ ·ÓıÚÒÈÓË˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, Ô˘ Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·È ÙÔ ¯ÒÚÔ ÙË˜ ›ÛÙË˜ Î·È ÙˆÓ ·Á›ˆÓ. ∞˘Ù¤˜ ‚¤‚·È· ÔÈ Î·ÏÏÈÙÂ¯ÓÈÎ¤˜ ÙÔ˘˜ «ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜» ı· ¤ÚÂÂ Ó· ·Ú¤ÛÔ˘Ó Î·È ÛÙÔ˘˜ ¯ÔÚËÁÔ‡˜ ÙÔ˘˜ (Ì·ÈÎ‹ÓÂ˜), ÛÙÔ˘˜ ¶¿Â˜, ÛÙÔ˘˜ Â˘ÁÂÓÂ›˜, ÛÙÔ˘˜ ÏÔ‡ÛÈÔ˘˜ ·ÛÙÔ‡˜. ™ÙËÓ μ·ÛÈÏÈÎ‹ ÙÔ˘ ∞Á. ¶¤ÙÚÔ˘, ÏÔÈfiÓ, ¤¯Ô˘ÌÂ ¤ÚÁ· ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·Ú¯ÈÙÂÎÙfiÓˆÓ, ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ Î·È ÁÏ˘ÙÒÓ, Ô˘ ÙÔ˘˜ ¤Î·Ó·Ó ÁÓˆÛÙÔ‡˜ ÛÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ √È Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÔ˘Ó ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· Ù· ‚ÈÙÚÒ Î·È ÙËÓ Ù¤¯ÓË ÙÔ˘˜. ñ √Ì¿‰Â˜ Ì·ıËÙÒÓ Ó· ‰È·‚¿ÛÔ˘Ó ÎÂ›ÌÂÓ· ÂÏÏ‹ÓˆÓ ·Ú¯ÈÙÂÎÙfiÓˆÓ Î·È ·ÁÈÔÁÚ¿ÊˆÓ (¶ÈÎÈÒÓË˜, ∫fiÓÙÔÁÏÔ˘, ΔÛ·ÚÔ‡¯Ë˜, ‚Ï. Û¯ÂÙÈÎ‹ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·) Ô˘ Û¯ÔÏÈ¿˙Ô˘Ó ÙË ‰˘ÙÈÎ‹ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË Î·È Ó· Ù· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ñ ª·ıËÙ¤˜ Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÔ˘Ó ¿ÚıÚ· ·fi ÙÔÓ ËÌÂÚ‹ÛÈÔ Î·È ÂÚÈÔ‰ÈÎfi Δ‡Ô Î·È ÛÙÔÈ¯Â›· ·fi ÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô ÁÈ· ¤ÚÁ· ·ÁÎÔÛÌ›ˆ˜ ÁÓˆÛÙ¿, Ô˘ ÊÈÏÔÙÂ¯Ó‹ıËÎ·Ó ÛÙÈ˜ ÂÔ¯¤˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ÌÈÏ‹Û·ÌÂ ÛÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ‰È‰·ÎÙÈÎ‹ ÂÓfiÙËÙ· (.¯. ¶ÈÂÙ¿). ñ ¶ÔÈÔÈ Ú˘ıÌÔ› Ó·ÒÓ, Î·È ÔÈˆÓ ·ÈÒÓˆÓ, Â›Ó·È ÎÔÈÓÔ› ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹ Î·È ÛÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È ÁÈ·Ù›; ñ ¶ÔÈ· Û¯¤ÛË ‚Ï¤ÂÈ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ Ú˘ıÌfi ÙË˜ ‚·ÛÈÏÈÎ‹˜ Î·È ÛÂ ÌÂÛ·ÈˆÓÈÎÔ‡˜ Ó·Ô‡˜; 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ °È·Ù› Ô 15Ô˜ ·ÈÒÓ·˜ «·Ó·Î·Ï‡ÙÂÈ» ÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·; ¶ÔÈ· Ë Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÌÂ ÙË ‰È¿‰ÔÛË ÙË˜ Ù˘ÔÁÚ·Ê›·˜: ñ ¶ÔÈ· ÛÔ˘‰·›· ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹Ì·Ù· Î·È ÔÈ· ¤ÚÁ· Ù¤¯ÓË˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙË ºÏˆÚÂÓÙ›· Î·È 79

·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙÈ˜ ÂÔ¯¤˜ Ô˘ ÂÍÂÙ¿Û·ÌÂ; °È·Ù› ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÙfiÛÔ ÔÏÏ¿ Û’ ·˘Ù‹ ÙËÓ fiÏË; ñ ¶ÔÈ· Û¯¤ÛË ¤¯ÂÈ Ë ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· ÌÂ ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÔÏÏÒÓ Î·ÏÏÈÙÂ¯ÓÒÓ Î·È ¤ÚÁˆÓ Ù¤¯ÓË˜ Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙËÓ πÙ·Ï›·;

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ °È·ÓÓ·Ú¿˜, XÚ., H EÏÂ˘ıÂÚ›· ÙÔ˘ ‹ıÔ˘˜, ÂÎ‰. ÿÎ·ÚÔ˜, Aı‹Ó·, 20023, ÛÛ. 327-375. ∫idson, P., ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ πÛÙÔÚ›· Δ¤¯ÓË˜, ÂÎ‰. ÃÚ˘Ûfi˜ Δ‡Ô˜, ÙfiÌÔÈ 6, 7, 8, Î·È 9. Gombrich, E. H., ÃÚÔÓÈÎfi ÙË˜ Δ¤¯ÓË˜, (ÌÙÊÚ. §›Ó· ∫¿Û‰·ÁÏË), ÂÎ‰ ª. π. ∂. Δ., ∞ı‹Ó·È, 2002. Michels, Ulrich, ÕÙÏ·˜ ÙË˜ ªÔ˘ÛÈÎ‹˜, ( ÌÙÊÚ. π. ∂. ª. ∞.), ÂÎ‰. º. ¡¿Î·˜, ∞ı‹Ó·, 1994. Eco, Umberto, Δ¤¯ÓË Î·È Î¿ÏÏÔ˜ ÛÙËÓ ·ÈÛıËÙÈÎ‹ ÙÔ˘ ÌÂÛ·›ˆÓ·, ÂÎ‰. «°ÓÒÛË», ∞ı‹Ó·, 1992. Eco, Umberto, ∑ËÙ‹Ì·Ù· ·ÈÛıËÙÈÎ‹˜ ÛÙÔ £ˆÌ¿ ∞ÎÈÓ¿ÙË, ÂÎ‰. «¢ÂÏÊ›ÓÈ», ∞ı‹Ó·, 1993. ∂co, Umberto, πÛÙÔÚ›· ÙË˜ √ÌÔÚÊÈ¿˜, (ÌÙÊÚ. ¢.¢fiÙÛË-Ã.ƒÔÌfiÙË˜), ÂÎ‰. ∫·ÛÙ·ÓÈÒÙË, ∞ı‹Ó·, 2004. ∫·ÏÔÎ‡ÚË, ∫., ∏ £ÂÔÙfiÎÔ˜ ÂÈ˜ ÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›·Ó ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Î·È ¢‡ÛÂˆ˜, ÂÎ‰. ¶.π.¶.ª., £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1972. ΔÛ·ÚÔ‡¯Ë, °., ∂ÁÒ ÂÈÌ› Ùˆ¯fi˜ Î·È ¤ÓË˜, ÂÎ‰. ∫·ÛÙ·ÓÈÒÙË, ∞ı‹Ó·, 1989.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.artonline.it www.greatbuildings.com www.vatikanrelationshipscatholic-orthodox.. www.hyperhistory.com (ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ Ù¤¯ÓË˜ Î.·.) http://www.music.prinseton.edu/chant.html/east.html (°ÚËÁÔÚÈ·Ófi ª¤ÏÔ˜). http://witcombe.sbc.edu/ARTHLinks.html http://www.abcgallery.com/alfaind.html

80

26. ΔÔ Û¯›ÛÌ· ÙÔ˘ 1054 Ì.Ã.: ÁÂÁÔÓfi˜ ÌÂÁ¿ÏË˜ Ô‰‡ÓË˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∏ ‰È·›ÚÂÛË ÙË˜ ÚˆÌ·˚Î‹˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Û‹Ì·ÓÂ Î·È ÙË ‰È·›ÚÂÛË Î·È ÛÙ·‰È·Î‹ ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ÙË˜ ƒÒÌË˜ Î·È ÙË˜ ¡¤·˜ ƒÒÌË˜.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∞ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ Î·È ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∞›ÙÈ· ÙÔ˘ ™¯›ÛÌ·ÙÔ˜ ñ ¢È·ÊÔÚ¤˜ Î·È Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂÈ˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ‰‡Ô ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ÚÈÓ ·fi ÙÔ ™¯›ÛÌ· ñ ∞›ÙÈ· ÙÔ˘ ™¯›ÛÌ·ÙÔ˜: – £ÂÔÏÔÁÈÎ¿: filioque, ÚˆÙÂ›Ô ¶¿· – ¶ÔÏÈÙÈÎ¿: ÚÔÛ¿ÚÙËÛË ÙË˜ ¡. πÙ·Ï›·˜ ÛÙË ‰ÈÎ·ÈÔ‰ÔÛ›· ÙË˜ ƒÒÌË˜.

6’

ΔÔ ™¯›ÛÌ·: ÁÂÁÔÓfiÙ· Î·È Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ñ ª. ∫ËÚÔ˘Ï¿ÚÈÔ˜ Î·È √˘Ì‚¤ÚÙÔ˜. ¶ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ ÙË˜ ÎÚ›ÛË˜ ñ ™¿‚‚·ÙÔ 16/7/1054 Ì.Ã.: ÙÔ ™¯›ÛÌ· ñ ∫˘ÚÈ·Î‹ 24/7/1054 Ì.Ã.: Ë ·¿ÓÙËÛË ÙË˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜.

6’

™˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÙÔ˘ ™¯›ÛÌ·ÙÔ˜ ÛÂ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ¢‡ÛË ñ ∞Ó·ÙÔÏ‹: – ¶ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ‹ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ – ¢È·Ù‹ÚËÛË ÙË˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ñ ¢‡ÛË: – ∫˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ¶¿·. ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›Â˜ – ¡¤· Û¯›ÛÌ·Ù· (¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi˜). ∞ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ·fi ÙÔ Û˘ÓÔ‰ÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·.

10’

¶ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ¿ÚÛË˜ ÙÔ˘ ™¯›ÛÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ñ ™‡ÓÔ‰Ô˜ §˘ÒÓ, 1274 Ì.Ã. ñ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ºÂÚÚ¿Ú·˜ – ºÏˆÚÂÓÙ›·˜, 1438-9 Ì.Ã. ñ 1964 Ì.Ã.: Û˘Ó¿ÓÙËÛË-ÔÚfiÛËÌÔ.

6’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ÂÍ¤Ù·ÛË ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ ÌÂ ÙÚfiÔ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfi Î·È ÌÂ ¿ÍÔÓÂ˜ ÙÈ˜ ÈÛÙÔÚÈÎ¤˜ Î·È ÙÈ˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ¤˜ ËÁ¤˜. ñ °È· Ó· Á›ÓÂÈ Î·Ù·ÓÔËÙfi ÙÔ Û¯›ÛÌ· ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ, Ú¤ÂÈ Ó· Û˘Ó‰ÂıÂ› ÌÂ Ù· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ· ÁÂÁÔÓfiÙ· (∂ÈÎÔÓÔÌ·¯›·, Ú‹ÍË ºˆÙ›Ô˘ ÌÂ ÙÔÓ ¶¿· ¡ÈÎfiÏ·Ô ∞’). ñ ¡· Á›ÓÂÈ Û˘ÁÎÚÈÙÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ÚÔÛˆÈÎÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘ √˘Ì‚¤ÚÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ª. 81

∫ËÚÔ˘Ï¿ÚÈÔ˘. ΔÔ ™¯›ÛÌ· Â›Ó·È ˙‹ÙËÌ· Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË˜ ÙˆÓ ·Ú·¿Óˆ ÚÔÛÒˆÓ, ·ÏÏ¿, ÚˆÙÂ˘fiÓÙˆ˜, ·ÔÎÏ›ÛÂˆÓ ÙË˜ ÚˆÌ·˚Î‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ·fi ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ñ ¡· Á›ÓÔ˘Ó Û·ÊÂ›˜ ÔÈ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÙÔ˘ ™¯›ÛÌ·ÙÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· (ıÂÙÈÎ¤˜ Î·È ·ÚÓËÙÈÎ¤˜), .¯. Ë ·ÎÌ‹ ÙË˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ·Ú¿ ÙË ‰È·ÚÎ‹ ÔÏÈÙÈÎ‹ ÎÚ›ÛË, Ë ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÛÏ·‚ÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Î.¿. ñ ¡· ÛËÌÂÈˆıÂ› fiÙÈ ÙË ¢˘ÙÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Ù·Ï·Ó›˙Ô˘Ó ‰È·‰Ô¯ÈÎ¿ Û¯›ÛÌ·Ù·, (ÔÈ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÛÂ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ¢‡ÛË Â›Ó·È Î·Ïfi Ó· ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È Û˘ÁÎÚÈÙÈÎ¿ Î·È ÌÂ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·). ñ √È ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ¿ÚÛË˜ ÙÔ˘ ™¯›ÛÌ·ÙÔ˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍÂÙ·ÛÙÔ‡Ó Ì¤Û· ÛÙÔ ÈÛÙÔÚÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È ·ÍÈÔÏÔÁËıÔ‡Ó ÌÂ ‚¿ÛË ·˘Ùfi. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ √Ì¿‰· Ì·ıËÙÒÓ ÌÔÚÂ› Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ ˘ÏÈÎfi Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÔ ™¯›ÛÌ· ·fi ‚È‚Ï›· ÈÛÙÔÚ›·˜ (Ostrogorsky, Vasiliev, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ Î.¿.) Î·È Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ÛÙËÓ ÔÔ›· ı· ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÔÈ ÚÔÛˆÈÎ¤˜ ·fi„ÂÈ˜ ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ¿Óˆ ÛÙ· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ·. ñ ¡· Á›ÓÂÈ ÌÈ· Â›ÛÎÂ„Ë ÛÂ ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ÂÎÎÏËÛ›· Î·È Ó· Û˘˙ËÙËıÂ› ÙÔ ™¯›ÛÌ· ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ÌÂ Î¿ÔÈÔÓ ÂÎÚfiÛˆfi ÙË˜. ¡· ·Ó·˙ËÙËıÔ‡Ó ‚È‚Ï›· Û¯ÔÏÈÎ¿ ‹ ¿ÏÏ· Ô˘ ı· ÂÚÈ¤¯Ô˘Ó ÙÈ˜ ·fi„ÂÈ˜ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÁÈ· ÙÔ ™¯›ÛÌ· Î·È ÙÈ˜ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÙÔ˘. Δ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ·˘Ù‹˜ ÙË˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó Î·È Ó· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ∏ ÛÙ¿ÛË ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹ Î·È Ë Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙˆÓ ·ÓÙÈÚÔÛÒˆÓ ÙË˜ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙÔ ™¯›ÛÌ·. ñ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ·ÈÙ›ˆÓ ÙÔ˘ ™¯›ÛÌ·ÙÔ˜ ÌÂÙ·Í‡ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ Î·È ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ñ ∫ÚÈÙÈÎ‹ ÙˆÓ ÚÔÛ·ıÂÈÒÓ ÁÈ· ¤ÓˆÛË ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ. ΔÈ ı· ¤Î·Ó·Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ª¿ÚÎÔ˘ ÙÔ˘ ∂˘ÁÂÓÈÎÔ‡; ¶Ò˜ ı· ·ÓÙÈ‰ÚÔ‡Û·Ó, Â¿Ó ‹Ù·Ó ÔÏÈÙÈÎ¿ ÚfiÛˆ· ÂÎÂ›ÓË ÙËÓ ÂÔ¯‹; ΔÈ ı· Î¤Ú‰È˙Â ‹ ÙÈ ı· ¤¯·ÓÂ Ë ∞Ó·ÙÔÏ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ·fi ÙËÓ ŒÓˆÛË; ñ ΔËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ Ô˘ ÁÈÓfiÙ·Ó Ë ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ÛÙË ºÂÚÚ¿Ú· – ºÏˆÚÂÓÙ›·, ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· ÔÈ ÙÔÈÎÔ› ËÁÂÌfiÓÂ˜ ·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó ÙÚfiÔ˘˜ ¤ÓˆÛË˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘˜ Î·È ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙË˜ ÔÏÈÙÈÎ‹˜ ÙÔ˘˜ ÔÓÙfiÙËÙ·˜. ∂¿Ó Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ πˆ¿ÓÓË˜ ∏’ ‹Á·ÈÓÂ ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· Î·È fi¯È ÛÙËÓ πÙ·Ï›·, Î·È ·Ó ÔÈ °ÂÚÌ·ÓÔ› ËÁÂÌfiÓÂ˜ ‹Ù·Ó ÈÔ Û˘ÓÂÂ›˜ ·fi ÙÔÓ ¶¿· ÛÙÈ˜ ˘ÔÛ¯¤ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, Ò˜ ÓÔÌ›˙ÂÙÂ fiÙÈ ı· ÂÍÂÏÈÛÛfiÙ·Ó Ë ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ 1453 Ì.Ã.; ñ ¡· ÙÂıÔ‡Ó ÛÂ Û˘˙‹ÙËÛË Î·È Ó· ·ÍÈÔÏÔÁËıÔ‡Ó ÂÓ¤ÚÁÂÈÂ˜ ÙË˜ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹˜ Î·È ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ô˘ ··Ï‡ÓÔ˘Ó ÙÈ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Î·È Û˘ÓÙÂ›ÓÔ˘Ó ÛÂ ¤Ó· ÓÂ‡Ì· Û˘ÌÊÈÏ›ˆÛË˜. Δ¤ÙÔÈÂ˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈÂ˜ Â›Ó·È Ë ¿ÚÛË ÙˆÓ ·Ó·ıÂÌ¿ÙˆÓ, Ù· ıÂÔÏÔÁÈÎ¿ Û˘Ó¤‰ÚÈ·, ÔÈ ¤‰ÚÂ˜ ÔÚıfi‰ÔÍË˜ ıÂÔÏÔÁ›·˜ ÛÂ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· Î·ıÔÏÈÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ. ™ÙË Û˘˙‹ÙËÛË Ó· ÙÔÓÈÛÙÂ› fiÙÈ ÛÂ ·ÚÎÂÙ¤˜ Î·ıÔÏÈÎ¤˜ ÂÎÎÏËÛ›Â˜ ÙË˜ °ÂÚÌ·Ó›·˜ ÙÔ «¶È82

ÛÙÂ‡ˆ» ··ÁÁ¤ÏÏÂÙ·È ¯ˆÚ›˜ ÚÔÛı‹ÎÂ˜, fiˆ˜ Î·È ÙÔ fiÙÈ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ¤¯Ô˘Ó ‰ÔıÂ› ÔÏÏÔ› Ó·Ô› ÛÂ ÔÚıÔ‰fiÍÔ˘˜ ÁÈ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎ‹ ¯Ú‹ÛË.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ Ostrogorsky, G., πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ∫Ú¿ÙÔ˘˜. ÙfiÌ. μ’, ÂÎ‰. μ·ÛÈÏfiÔ˘ÏÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1989. PG, 120, 741-746 (¶ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÂÁÁÚ¿ÊÔ˘ Ô˘ ·Ó·ıÂÌ·Ù›˙ÂÈ ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›·). PG, 120, 836 Î.Â. (∂ÈÛÙÔÏ‹ §¤ÔÓÙÔ˜ ∞¯Ú›‰Ô˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ¿· §¤ÔÓÙ· £’). PL, 143, 973- 1000, 120, 1012-1022 (∂›ıÂÛË ÙÔ˘ √˘Ì‚¤ÚÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È ÛÙÈ˜ ·fi„ÂÈ˜ ÙË˜ ). PL, 143,744-769, 931-974 (∞¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ √˘Ì‚¤ÚÙÔ˘ ÛÙËÓ ÂÈÛÙÔÏ‹ §¤ÔÓÙ· ∞¯Ú›‰·˜ Î·È ·Ó·›ÚÂÛË Î·ÙËÁÔÚÈÒÓ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙË˜ ƒÒÌË˜). Runciman, S., The Eastern Schism, Oxford, 1955. Sherrard, Ph., H ∂ÎÎÏËÛ›·, Ô ¶·ÈÛÌfi˜ Î·È ÙÔ ™¯›ÛÌ·, ÂÎ‰. ¶ÂÌÙÔ˘Û›·, ∞ı‹Ó·, 1992. Ware, K., ∏ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·, ÂÎ‰. ∞ÎÚ›Ù·˜, ∞ı‹Ó·, 1996. ÕÌ·ÓÙÔ˜, ∫., πÛÙÔÚ›· μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, √∂¢μ,∞ı‹Ó·. πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. ∏’, ∞ı‹Ó·, 1979. ∫·Ú·ÁÈ·ÓÓfiÔ˘ÏÔ˜, π., πÛÙÔÚ›· μ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1991. ªÂıÔ‰›Ô˘, ∞Ú¯. ¶Ú. £˘·ÙÂ›ÚˆÓ Î·È ª. μÚÂÙ·Ó›·˜, ∏ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛÈ˜ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Î·È §·Ù›ÓˆÓ ·fi ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ª. ºˆÙ›Ô˘ Ì¤¯ÚÈ ÙË˜ ™˘Ófi‰Ô˘ ÙË˜ ºÏˆÚÂÓÙ›·˜, ∞ı‹Ó·, 1990. ªÔ‡ÌË˜, ¶., Δ· ·Ó·ı¤Ì·Ù· ƒÒÌË˜ – ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜ Î·È Ë Î·ÓÔÓÈÎfiÙË˜ ÙË˜ ¿ÚÛÂˆ˜ ·˘ÙÒÓ, ∞ı‹Ó·, 1980. √È £ÚËÛÎÂ›Â˜, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ, ÙfiÌ. 21Ô˜ , ∞ı‹Ó·, 1992. ™ÙÂÊ·Ó›‰Ô˘, μ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·, ÂÎ‰. ∞ÛÙ‹Ú, ∞ı‹Ó·È, 1990. ºÂÈ‰¿, μ., μ˘˙¿ÓÙÈÔ, °’ ÂÎ‰., ∞ı‹Ó·, 1991 ºÂÈ‰¿, μ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·, ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·Î·› ·Ú·‰fiÛÂÈ˜, ∞ı‹Ó·, 1973. ÃÚÈÛÙÔÊÈÏÔÔ‡ÏÔ˘, ∞ÈÎ., μ˘˙·ÓÙÈÓ‹ πÛÙÔÚ›·, ÙfiÌ. μ2 , ÂÎ‰. μ¿ÓÈ·˜ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 19972 .

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) ¶ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔ ™¯›ÛÌ· ÌÔÚÂ›ÙÂ Ó· ¤¯ÂÙÂ, ·Ó ·Ó·ÙÚ¤ÍÂÙÂ ÛÂ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜ - ÂÚÁ·ÏÂ›· ·Ó·˙‹ÙËÛË˜ (google.com, altavista.com, yahoo.com), ÏËÎÙÚÔÏÔÁÒÓÙ·˜: ™¯›ÛÌ· ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ. ªÔÚÂ›ÙÂ Ó· ÂÈÛÎÂÊıÂ›ÙÂ ÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰· ÙÔ˘ μ·ÙÈÎ·ÓÔ‡: www.vatikanrelationshipscatholic-orthodox., ∞ÏÏ¿ Î·È ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜ ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ √Úıfi‰ÔÍˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ, .¯. www.ecclesia.gr, Ô˘ ·Ú¤¯Ô˘Ó Û¯ÂÙÈÎ‹ ÂÓËÌ¤ÚˆÛË.

83

∫∂º∞§∞π√ ∂’ ∏ ∂∫∫§∏™π∞ ™Δ∞ ¡∂√Δ∂ƒ∞ Ãƒ√¡π∞ 27. O ª·ÚÙ›ÓÔ˜ §Ô‡ıËÚÔ˜: ∏ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÛÙË ‰˘ÙÈÎ‹ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡ÓË 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∞fi ÙÔÓ 11Ô ·È. Ë ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ¶¿· ÛÙË ¢‡ÛË Â›Ó·È ·fiÏ˘ÙË. ∂ÔÊı·ÏÌÈ¿ Î·È ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ∞fi ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ·, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙË ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹ ÂÍÔ˘Û›· Ô ¶¿·˜ ·ÔÎÙ¿ Î·È ÎÔÛÌÈÎ‹ ÂÍÔ˘Û›·.

1’

∏ ÎÚ›ÛË ÛÙÔ˘˜ ÎfiÏÔ˘˜ ÙË˜ ‰˘ÙÈÎ‹˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡ÓË˜ ñ ∏ Û˘ÁÎ¤ÓÙÚˆÛË ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ Î·È ÔÏÈÙÈÎ‹˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ¶¿· Ô‰‹ÁËÛÂ ÛÂ ÂÎÎÔÛÌ›ÎÂ˘ÛË, ıÂÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·˘ı·ÈÚÂÛ›Â˜ Î·È ·‰È¤ÍÔ‰·. √È ÚÒÙÔÈ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙ¤˜ ı·Ó·ÙÒÓÔÓÙ·È.

1’

§Ô‡ıËÚÔ˜ ñ °ÂÚÌ·Ófi˜ ıÂÔÏfiÁÔ˜ Ô˘ ÂÍ¤ÊÚ·ÛÂ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÂËÚÂ·ÛÌ¤ÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ Ô˘Ì·ÓÈÛÌfi. ¢È·ÊÔÚÔÔÈ‹ıËÎÂ ·fi ÙÔÓ ¶¿· Î·È ÙÈ˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›Â˜ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘. ¢ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ ÙË Ó¤· EÎÎÏËÛ›· ÙˆÓ ¢È·Ì·ÚÙ˘ÚÔÌ¤ÓˆÓ (¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÒÓ).

10’

√ ∑‚›ÁÎÏÈÔ˜ ñ ŒÊÂÚÂ ÙË MÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÛÙËÓ ∂Ï‚ÂÙ›·.

5’

√ ∫·Ï‚Ï›ÓÔ˜ ñ ∂›¯Â ·ÎÚ·›Â˜ ı¤ÛÂÈ˜ Î·È ·ÔÏ˘ÙÔÔ›ËÛÂ ÙËÓ ·Í›· ÙË˜ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜.

7’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

3’


2.√¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ √ Ì·ıËÙ‹˜ ÛÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ÂÓfiÙËÙ·, ÙËÓ ÔÔ›· ¤¯ÂÈ ‰È‰·¯ıÂ› Î·È ÛÙËÓ πÛÙÔÚ›· ÙË˜ μ’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘, Ú¤ÂÈ Ó· Î·Ù·ÓÔ‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ë ƒˆÌ·ÈÔ84

Î·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ÙÔÓ 15Ô ·ÈÒÓ· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Ó· ÂÚÓ¿ ÎÚ›ÛË, Ô˘ ÎÔÚ˘ÊÒÓÂÙ·È ÙÔÓ ÂfiÌÂÓÔ ·ÈÒÓ· ÌÂ ÙË ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË. ñ ∏ ‰˘ÙÈÎ‹ ıÂÔÏÔÁÈÎ‹ ÛÎ¤„Ë ÌÂÙ¿ ÙÔÓ 13Ô ·ÈÒÓ· ÂÍ·ÓÙÏÂ›Ù·È ÛÂ ·ÁÒÓ· ÁÈ· Ó· ·Ô‰Â›ÍÂÈ ÙÔ ÔÚıfi ÛÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, Û˘ÓÂ¯›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙË˜ Ó· ÂÈ‚ÏËıÂ› ÛÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜. ŸÏÔ ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÙË˜ ·˘Ùfi Â›Ó·È Ô ™¯ÔÏ·ÛÙÈÎÈÛÌfi˜. ñ ªÂ ÙÈ˜ ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›Â˜, ·fi ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÌÂÙ¿, Ë ¢˘ÙÈÎ‹ ∂˘ÚÒË ¤Ú¯ÂÙ·È ÛÂ Â·Ê‹ ÌÂ Ù· ÎÂ›ÌÂÓ· ÙÔ˘ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË, ‰È¿ Ì¤ÛÔ˘ ÙË˜ ·Ú·‚ÈÎ‹˜ ÁÚ·ÌÌ·ÙÂ›·˜ Ô˘ ÌÂÙ¤ÊÚ·˙Â Î·È Û¯ÔÏ›·˙Â Ù· ÎÂ›ÌÂÓ· ·˘Ù¿. √ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÙË˜ ıÂÔÏÔÁÈÎ‹˜ ÛÎ¤„Ë˜ ÙÔ˘ MÂÛ·›ˆÓ· Î·È ÙË˜ ·ÚÈÛÙÔÙÂÏÈÎ‹˜ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ ÙË Û¯ÔÏ·ÛÙÈÎ‹ ÊÈÏÔÛÔÊ›·. ™ÎÔfi˜ ÙË˜ ‹Ù·Ó Ë ÏÔÁÈÎ‹ ÂÚÌËÓÂ›· Î·È Î·Ù·ÓfiËÛË ÙˆÓ ·ÏËıÂÈÒÓ ÙË˜ ›ÛÙË˜, Ë ÂÓ·ÚÌfiÓÈÛË ÙË˜ ›ÛÙË˜ ÌÂ ÙË ÁÓÒÛË Î·È ÙË˜ ıÂ›·˜ ·ÔÎ¿Ï˘„Ë˜ ÌÂ ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›·. √ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÓÙ· ÂÊÈÎÙfi˜. ∂›ÛË˜, fiÙ·Ó Á›ÓÂÙ·È ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ù· ‰fiÁÌ·Ù· Ó· Î·Ù·ÓÔËıÔ‡Ó ÌÂ ÙË ÏÔÁÈÎ‹, ÂÏÏÔ¯Â‡ÂÈ Ô Î›Ó‰˘ÓÔ˜ Ô XÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Ó· Ô‰ËÁËıÂ› ÛÂ ·›ÚÂÛË.( ¶.¯. Ô Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ˜ ÂÎÊÚ·ÛÙ‹˜ ÙÔ˘ ™¯ÔÏ·ÛÙÈÎÈÛÌÔ‡, £ˆÌ¿˜ ∞ÎÈÓ¿ÙË˜, ¤ÏÂÁÂ fiÙÈ Ë Ô˘Û›· ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ «ÓÔÂ›Ó», ÂÓÒ Ô £Âfi˜ Â›Ó·È ·ÚfiÛÈÙÔ˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Ô˘Û›· ÙÔ˘). ñ H ÏÔÁÈÎ‹ ÛÙ‹ÚÈÍË ÙË˜ ·Ï‹ıÂÈ·˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÎÏÔÓ›ÛıËÎÂ, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi, ÛÙÈ˜ Û˘ÓÂÈ‰‹ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ ·fi ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÎÔÛÌÔ˚ÛÙÔÚÈÎÒÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ, fiˆ˜ ‹Ù·Ó Ë ÂÊÂ‡ÚÂÛË ÙË˜ Ù˘ÔÁÚ·Ê›·˜, Ë ÛÙÚÔÊ‹ ÛÙË ÌÂÏ¤ÙË ·Ú¯·›ˆÓ ËÁÒÓ, Ô˘ Á¤ÓÓËÛÂ ÙÔÓ √˘Ì·ÓÈÛÌfi, Ë Ê˘Á‹ ÏÔÁ›ˆÓ ·fi ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ÚÈÓ Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÕÏˆÛË, Ô˘ ¤ÊÂÚ·Ó ÙÔÓ ÁfiÓÈÌÔ ÙÚfiÔ ÙË˜ ÛÎ¤„Ë˜ ÙÔ˘˜ ÛÙË ¢‡ÛË, ÔÈ ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ˜ Ó¤ˆÓ ËÂ›ÚˆÓ ÎÙÏ. ñ ∏ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ·fi ÙË ÌÂÁ¿ÏË Ì¿˙· ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ˆÚ›Ì·˙Â ÛÈÁ¿-ÛÈÁ¿, Î·ıÒ˜ Û˘ÓÂÈ‰ËÙÔÔÈÔ‡Û·Ó fiÙÈ Ë ›ÛÙË ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÈÏÔÁ‹˜ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÙÔ˘˜ ÂÈ‚·ÏÏfiÙ·Ó ÌÂ ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ‹ ·ÎfiÌË fiÙÈ ‰È·ÊˆÓÔ‡Û·Ó ÌÂ ÔÏÏ¤˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›Â˜ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂÈÛ·ÎÔ‡ÔÓÙ·È. OÈ ÈÛÙÔ› ÂÈ‰›ˆÍ·Ó ÏÔÈfiÓ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙËÓ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È, fiÙ·Ó ·˘Ù‹ ·ÚÓ‹ıËÎÂ Ó· ÙÈ˜ ‰Â¯ıÂ›, ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙËÓ ¤ÎÚËÍË Ô˘ Ï¤ÁÂÙ·È ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi˜. 2.2 ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔÓ ·ÓıÚˆÈÛÙ‹ ŒÚ·ÛÌÔ Î·È ÁÈ· ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÌÂ ÙË ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË. ñ °È·Ù› Ô ª·ÚÙ›ÓÔ˜ §Ô‡ıËÚÔ˜ ÌÂÙ¤ÊÚ·ÛÂ ÙËÓ ∞Á›· °Ú·Ê‹ ÛÙ· ÁÂÚÌ·ÓÈÎ¿; ñ ¶Ò˜ Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë Ó¤ˆÓ ¯ˆÚÒÓ ÙÔÓ 15Ô ·È. Û˘ÓÂÙ¤ÏÂÛÂ ÛÙËÓ ·fiÚÚÈ„Ë ÙË˜ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹˜ ·˘ıÂÓÙ›·˜ ; 2.3 ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ¡· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙÂ ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ ·fiÏ˘ÙÔ ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ∫·Ï‚›ÓÔ˘ (∫˘Ú›ÏÏÔ˘ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ ∫·ÙË¯‹ÛÂÈ˜, πˆ¿ÓÓÔ˘ ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡, ¶ËÁ‹ ÁÓÒÛÂˆ˜). ñ «¶›ÛÙÈ˜ ¯ˆÚ›˜ ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ ÓÂÎÚ¿ ÂÛÙ›», Ï¤ÂÈ Ô ∞fiÛÙÔÏÔ˜ π¿Îˆ‚Ô˜ ( ∂ÈÛÙÔÏ‹ π·ÎÒ‚Ô˘ 2,20 ). ¶ÔÈ· Â›Ó·È Ë Û¯¤ÛË ÌÂ ÙËÓ ·ÈÎ‹ ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÂÚ› Î·ÏÒÓ ¤ÚÁˆÓ; 85

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ∫·ÚÌ›ÚË, π. √ÚıÔ‰ÔÍ›· Î·È ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi˜, ÙfiÌ. ∞’ ∞ı‹Ó·È, 1937. μ·ÛÈÏÂÈ¿‰Ë, ¡., ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È ·ÓıÚˆÈÛÌfi˜, ÂÎ‰. «™ˆÙ‹Ú», ∞ı‹Ó·È, 1978. ª·ÙÛÔ‡Î·, ¡. √ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi˜, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 2000. ª·ÙÛÔ‡Î·, ¡. §fiÁÔ˜ Î·È ª‡ıÔ˜. ªÂ ‚¿ÛË ÙËÓ ·Ú¯·›· ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ºÈÏÔÛÔÊ›·, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 1997. ΔÛÂÏÂÁÎ›‰Ë, ¢. ∏ ÈÎ·ÓÔÔ›ËÛË ÙË˜ ıÂ›·˜ ‰ÈÎ·ÈÔÛ‡ÓË˜ Î·Ù¿ ÙÔÓ ÕÓÛÂÏÌÔ ∫·ÓÙÂÚ‚Ô˘Ú›·˜. £ÂÔÏÔÁÈÎ‹ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ·fi ÔÚıfi‰ÔÍË ¿Ô„Ë., ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 1995.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.historicist.com/protestant_history.htm

86

28. ∏ ÂÍ¿ÏˆÛË ÙË˜ MÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË˜ Î·È ÔÈ Û˘Ó¤ÂÈ¤˜ ÙË˜ ÁÈ· ÙË ‰˘ÙÈÎ‹ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡ÓË 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∏ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›· Î·Ù¿ ÙˆÓ ·˘ı·ÈÚÂÛÈÒÓ ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, Ô˘ ‚Ú‹ÎÂ ÙÔÓ ÂÎÊÚ·ÛÙ‹ ÙË˜ ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ §Ô‡ıËÚÔ˘, ·ÊÔÚÔ‡ÛÂ ÔÏÏÔ‡˜ Ï·Ô‡˜ ÙË˜ ÎÂÓÙÚÈÎ‹˜ ∂˘ÚÒË˜.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ∏ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÂÍ·ÏÒıËÎÂ Ù·¯‡Ù·Ù· ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈÎ‹ Î·È ‚fiÚÂÈ· ∂˘ÚÒË ÚÔÎ·ÏÒÓÙ·˜ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¤˜ Î·È ÔÏÈÙÈÎ¤˜ Ù·Ú·¯¤˜ Î·È Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂÈ˜.

2’

∏ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙË˜ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË˜ ñ ªÂ ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË ÙË˜ ∞˘ÁÔ‡ÛÙ·˜, ÙÔ 1555, Ë °ÂÚÌ·Ó›· ¯ˆÚ›ÛÙËÎÂ ÛÂ ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ¤˜ Î·È ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. ∞ÚÁfiÙÂÚ· Î·È Ë ∂˘ÚÒË ¯ˆÚ›ÛÙËÎÂ ÌÂ ÙÔÓ ΔÚÈ·ÎÔÓÙ·ÂÙ‹ fiÏÂÌÔ.

8’

∏ ı¤ÛË ÙË˜ μ›‚ÏÔ˘ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ñ ∏ ÛËÌ·Û›· ÙË˜ μ›‚ÏÔ˘ ·ÔÏ˘ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ, ·ÊÔ‡ Ë ·fiÚÚÈ„Ë ÙË˜ πÂÚ‹˜ ¶·Ú¿‰ÔÛË˜ ¿ÊËÓÂ ÎÂÓ¿ ÛÙËÓ ›ÛÙË. μ›‚ÏÔ˜ – ¯¿ÚÙÈÓÔ˜ ¶¿·˜.

8’

¡¤Â˜ ÌÔÚÊ¤˜ ¤ÎÊÚ·ÛË˜ ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË ñ ∏ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ Ù¤¯ÓË ·ÔÚÚ›ÊıËÎÂ ·fi ÙÔ˘˜ ¶ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙÂ˜ ˆ˜ ÂÈ‰ˆÏÔÏ·ÙÚ›·.

3’

¡¤· Û¯‹Ì·Ù· ÛÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ Ì·ÚÙ˘Ú›· Î·È Ï·ÙÚÂ›· ñ ∫·ıÈÂÚÒıËÎÂ Ô ıÂÛÌfi˜ ÙˆÓ ÚÂÛ‚˘Ù¤ÚˆÓ ( ·fi ÙÔÓ ∫·Ï‚›ÓÔ) Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Î˘Ú›ˆ˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎ¤˜ ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙÂ˜ ÛÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ÎÔÈÓfiÙËÙ· (Î·Ù·ÚÁÔ‡ÓÙ·È ÔÈ Â›ÛÎÔÔÈ).

3’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

4’


2.√¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ H Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ÂÓfiÙËÙ· Â›Ó·È ÈÛÙÔÚÈÎ‹, Î·È ÚÔÙÂ›ÓÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·Û‹ ÙË˜ Ë ÙÂÙÚ·ÌÂÚ‹˜ Ì¤ıÔ‰Ô˜. ∏ Ì¤ıÔ‰Ô˜ ·˘Ù‹ ÚÔÙÂ›ÓÂÙ·È ÂÈ‰ÈÎ¿ ÁÈ· Ù· Ì·ı‹Ì·Ù· ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ÁÂÓÈÎ¿ ÁÈ· Ù· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ Ì·ı‹Ì·Ù·. Δ· ÛÙ¿‰È¿ ÙË˜ Â›Ó·È: ·) ¶ÚÔ·Ú·ÛÎÂ˘‹. √ Î·ıËÁËÙ‹˜ ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÂÈ „˘¯ÔÏÔÁÈÎ¿ Î·È ‚ÈˆÌ·ÙÈÎ¿ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. 87

‚) ¶ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÌÔÚÊˆÙÈÎÔ‡ ·Á·ıÔ‡ (‰ËÏ·‰‹ ÙË˜ Ó¤·˜ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜). ¶·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ ·fi ÙÔÓ Î·ıËÁËÙ‹. Á) ™‡ÏÏË„Ë. ∂Ì‚¿ı˘ÓÛË, ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ÂÓÔÙ‹ÙˆÓ, ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ, ÙˆÓ ÂÚˆÙ·ÔÎÚ›ÛÂˆÓ. ∞fi ÙÔ ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ÛÙÔ fiÏÔ Ô‰ËÁÂ›Ù·È Ë Ù¿ÍË ÛÂ Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ‰) ∂Ê·ÚÌÔÁ‹. ™‡ÓÙfiÌË ÙÂÏÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙË˜ Ó¤·˜ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ Î·È ÂÍ¤Ù·ÛË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ·˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙÔ˘ Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·ÙÔ˜ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ñ √È Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙËÓ ·ÚÔ‡Û· ‰È‰. ÂÓfiÙËÙ· Ú¤ÂÈ Ó· Î·Ù·ÓÔ‹ÛÔ˘Ó ÁÈ·Ù› Ô ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ıËÎÂ ·ÚÎÂÙ¿ ·fi ÙËÓ ·Ú¯ÈÎ‹ ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘, ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ §Ô‡ıËÚÔ˘, Î·È ÁÈ· ÔÈÔ ÏfiÁÔ ¤¯Ô˘ÌÂ ÔÏÂÌÈÎ¤˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂÈ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ Î·ıÔÏÈÎÔ‡˜ Î·È ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙÂ˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙˆÓ ‰Â‡ÙÂÚˆÓ ÛÂ ¤Ó· Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ∫ÂÓÙÚÈÎ‹˜ Î·È μfiÚÂÈ·˜ ∂˘ÚÒË˜. ñ ¶·ÚfiÙÈ Ô ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi˜ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ÙË ‰È¿ÎÚÈÛË ÔÏÈÙÈÎ‹˜ Î·È ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹˜ ÂÍÔ˘Û›·˜, ·Ó·ÁÎ¿ÛÙËÎÂ ·fi ÙÈ˜ ÚÒÙÂ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÙË˜ ÂÍ¿ÏˆÛ‹˜ ÙÔ˘ Ó· ˙ËÙ‹ÛÂÈ ÙË ÛÙ‹ÚÈÍË ÙË˜ ÎÔÛÌÈÎ‹˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ( ÂÈÚ‹ÓË ÙË˜ ∞˘ÁÔ‡ÛÙ·˜). ∏ ÔÏÂÌÈÎ‹ Ô˘ ‰¤¯ÙËÎÂ ·fi ÙË ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ÂÍÔ˘Û›· ‹Ù·Ó ‰ÚÈÌ‡Ù·ÙË Î·È ÌfiÓÔ ¯¿ÚË ÛÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Ô˘ ÙÔ˘ ·ÚÂ›¯·Ó ÔÈ ËÁÂÌfiÓÂ˜ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙Â ÙËÓ ÂÈ‚›ˆÛ‹ ÙÔ˘. ñ H ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹ ÔÏÂÌÈÎ‹ Ô‰‹ÁËÛÂ ÙÔÓ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi ÛÂ ·ÔÏ˘ÙÔÔÈ‹ÛÂÈ˜ Î·È ·ÎÚfiÙËÙÂ˜ fiˆ˜ ÙÔ ı¤Ì· ÙË˜ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜ ‹ Ë ¿ÎÚÈÙË ·fiÚÚÈ„Ë ÙË˜ IÂÚ‹˜ ¶·Ú¿‰ÔÛË˜ Î·È ¿ÏÏˆÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ›ÛÙË˜. ñ ∏ ¤ÓÙ·ÛË Î·È Ë Ù·¯‡ÙËÙ· ÂÍ¤ÏÈÍË˜ ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ÛÙÔÓ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi ‹Ù·Ó Ù¤ÙÔÈ·, ÒÛÙÂ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â ¯ÚfiÓÔ˜ Î·È ÓËÊ·ÏÈfiÙËÙ· ÁÈ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfiÙÂÚË ¤ÚÂ˘Ó· ÙˆÓ ËÁÒÓ ·fi ÙÔÓ §Ô‡ıËÚÔ Ô‡ÙÂ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ÌÂ ÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·, Ë ÔÔ›· ‹‰Ë ·fi ÙÔ 1453 ‹Ù·Ó ÂÌÂÚ›ÛÙ·ÙË Î·È Î¿Ùˆ ·fi ·ÏÏfiıÚËÛÎÔ Î·Ù·ÎÙËÙ‹. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔÓ ·ÓıÚˆÈÛÙ‹ ªÂÏ¿Á¯ıÔÓ· Î·È ÁÈ· ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÌÂ ÙË ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË. ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔÓ ∞. ¡Ù‡ÚÂÚ Î·È ÙÔ˘˜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ‡˜ ÙÔ˘ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘˜ ÛÙËÓ °ÂÚÌ·Ó›·. ñ ¶Ò˜ Ê·›ÓÂÙ·È Ì¤Û· ·fi ÙËÓ Ù¤¯ÓË Ë Ï·˚Î‹ ··›ÙËÛË ÁÈ· ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹ MÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÙÔÓ 16Ô ·È. ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· ; ñ ¡· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙÂ ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ ·fiÏ˘ÙÔ ÚÔÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ §Ô‡ıËÚÔ˘ (∫˘Ú›ÏÏÔ˘ πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ ∫·ÙË¯‹ÛÂÈ˜, πˆ¿ÓÓÔ˘ ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡ ¶ËÁ‹ ÁÓÒÛÂˆ˜) ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙË «Ó‡¯Ù· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ μ·ÚıÔÏÔÌ·›Ô˘» Î·È ÙÔ ÚfiÏÔ Ô˘ ‰È·‰Ú·Ì¿ÙÈÛÂ ÛÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙÔ˘ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌÔ‡ ÛÙË °·ÏÏ›·. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ¶Ò˜ ÂËÚ¤·Û·Ó ÔÈ Ô˘Ì·ÓÈÛÙÈÎ¤˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂÈ˜ ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ· ÙËÓ ·ÔÏ˘ÙÔÔ›ËÛË ÙË˜ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜ ·fi ÙÔ˘˜ ¶ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙÂ˜; ñ °ÓˆÚ›˙Ô˘ÌÂ fiÙÈ Ô √˘Ì·ÓÈÛÌfi˜ ¤¯ÂÈ ÚˆÙÔÂÌÊ·ÓÈÛÙÂ› ÛÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ. ¶ÔÈ· Ë ‰È·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÌÂ ÙÔÓ √˘Ì·ÓÈÛÌfi ÙË˜ ¢‡ÛË˜; 88

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ μ¤ÌÂÚ, ª·Í, ∏ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ‹ ËıÈÎ‹ Î·È ÙÔ ÓÂ‡Ì· ÙÔ˘ Î·ÈÙ·ÏÈÛÌÔ‡ (ÌÙÊÚ. ª. ∫˘Ú·›Ô˘), ÂÎ‰. °ÎÔ‡ÙÂÌÂÚÁÎ, ∞ı‹Ó·, 1978. §Ô‡ıËÚÔ˘, M·ÚÙ›ÓÔ˘, °È· ÙËÓ ÂÁÎfiÛÌÈ· ÂÍÔ˘Û›· Î·È Ì¤¯ÚÈ Ô˘ ÂÎÙÂ›ÓÂÙ·È Ë ˘·ÎÔ‹ Ì·˜ Û’ ·˘Ù‹Ó, ÌÙÊÚ. °. °ÚËÁÔÚ›Ô˘, ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ K. æ˘¯Ô·›‰Ë˜, ÂÎ‰. ¶fiÏÈ˜, Aı‹Ó·, 2004. ª·ÙÛÔ‡Î·, ¡., √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ Î›ÓËÛË, (ÈÛÙÔÚ›·, ıÂÔÏÔÁ›·), ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 2000. ΔÛÂÏÂÁÎ›‰Ë, ¢., ∏ ÛˆÙËÚÈÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ §Ô˘ı‹ÚÔ˘, ¤Î‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 1991. ∫·ÓÂÏÏfiÔ˘ÏÔ˘, ¶., √ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È Ë ÂÔ¯‹ Ì·˜, ÂÎ‰. ∂ÛÙ›·˜, ∞ı‹Ó·, 2004. ¡ÈÎÔÏ·˝‰Ë, ∞. μ., ∂ÍËÁ‹ÛÂÈ˜ Î·È ¶·ÚÂÍËÁ‹ÛÂÈ˜ (ÛÙÔ ¯ÒÚÔ ÙË˜ £ÂÔÏÔÁ›·˜), ∞ı‹Ó·, 1992.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.cofe.anglican.org (Church of England) http://www.historicist.com/protestant_history.htm http://www.gec.gr

89

29. ¶ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛË˜ ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ K·Ù¿ ÙËÓ ÎÚ›ÛË ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ë ÂÍ¿ÏˆÛË ÙË˜ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË˜ (¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡) ¤ÚÂÂ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙÂ› ¿ÌÂÛ· Î·È ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎ¿.

1’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ∏ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Û˘ÁÎ¿ÏÂÛÂ ÙË ™‡ÓÔ‰Ô ÛÙÔ ΔÚÈ‰¤ÓÙÔ Î·È ÂÈÛÙÚ¿ÙÂ˘ÛÂ ÙËÓ Ù¤¯ÓË ÛÙË ‰È·Ì¿¯Ë ÌÂ ÙÔ˘˜ ¶ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙÂ˜.

1’

∏ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ ΔÚÈ‰¤ÓÙÔ ñ ™˘ÁÎÏ‹ıËÎÂ ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙÈ˜ Ó¤Â˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›Â˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡ Î·È ·Á›ˆÛÂ ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜.

8’

ΔÔ Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ πËÛÔ˘˝ÙˆÓ ñ π‰Ú˘Ù‹˜ ‹Ù·Ó Ô πÁÓ¿ÙÈÔ˜ §ÔÁÈfiÏ·. ™Ùfi¯Ô˜ Â›Ó·È Ë ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹ Î·È ÂÈ‰ÈÎfiÙÂÚ· Ë ÛÙ‹ÚÈÍË Î·È Ë ÂÍ¿ÏˆÛË ÙË˜ ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ›ÛÙË˜.

6’

ƒ˘ıÌfi˜ ª·ÚfiÎ ñ ¶ÏËıˆÚÈÎfiÙËÙ· ÛÙËÓ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈÎ‹ Î·È ÛÙË ‰È·ÎfiÛÌËÛË, ıÂ·ÙÚÈÎfiÙËÙ· ÛÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈÎ‹. ™Ùfi¯Ô˜ ‹Ù·Ó Ë Û˘ÁÎ›ÓËÛË ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ.

8’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

6’


2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ªÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÙË˜ ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË˜ (¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡) ÛÂ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜, Ë ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ·Ó·ÁÎ¿ÛÙËÎÂ Ó· ¿ÚÂÈ Ì¤ÙÚ· ÁÈ· Ó· ÙËÓ ·Ó·¯·ÈÙ›ÛÂÈ. ¢ÂÓ ·ÚÎÔ‡ÛÂ Ï¤ÔÓ Ë ·fiÚÚÈ„Ë Î·È Ô ·ÊÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ §Ô‡ıËÚÔ˘ Î·È ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÒÓ, Ô‡ÙÂ ˆÊÂÏÔ‡ÛÂ Ë ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛË ·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ, fiˆ˜ Ë πÂÚ¿ ∂Í¤Ù·ÛË. ∏ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÛÙÔ ΔÚÈ‰¤ÓÙÔ Â›Ó·È ™‡ÓÔ‰Ô˜ Ô˘ ÂÈ‚Â‚·ÈÒÓÂÈ ÙËÓ ÂÌÌÔÓ‹ ÛÙÈ˜ ·ÈÎ¤˜ ·fi„ÂÈ˜ Ô˘ Â›¯·Ó ‰È·ÌÔÚÊˆıÂ› ·fi ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÌÂÙ¿. ñ ™Ù‹ÚÈÍË ÛÙË ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÚfiÛÊÂÚ·Ó ÔÈ πËÛÔ˘˝ÙÂ˜ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ô È‰Ú˘Ù‹˜ ÙÔ˘˜, πÁÓ¿ÙÈÔ˜ §ÔÁÈfiÏ·. 90

ñ ∞fi ÙÔÓ 16Ô ·ÈÒÓ· Î·È ÌÂÙ¿ ÙÚÂÈ˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ¤˜ ‰˘Ó¿ÌÂÈ˜ ı· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ‹ ÔÚÂ›· ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂˘ÚÒË˜, ÂËÚÂ¿˙ÔÓÙ·˜ Û·ÊÒ˜ Î·È ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹: Ô ∞ÓıÚˆÈÛÌfi˜, Ô ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌfi˜ Î·È Ô ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi˜. ŒÓ· Ù˘¯·›Ô ÁÂÁÔÓfi˜ Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ, ÚÔÊËÙÈÎ¿ ı· ¤ÏÂÁÂ Î·ÓÂ›˜, ·˘Ù‹ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. ™ÙÔ ¶·Ú›ÛÈ Û¯Â‰fiÓ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÊÔÈÙÔ‡Û·Ó ÛÂ ÎÔÏ¤ÁÈÔ Ô ŒÚ·ÛÌÔ˜ (∞ÓıÚˆÈÛÌfi˜), Ô ∫·Ï‚›ÓÔ˜ (ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË) Î·È Ô πÁÓ¿ÙÈÔ˜ §ÔÁÈfiÏ· (ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌfi˜). ΔÚ›· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ÚfiÛˆ·, Ô˘ ÔÈ È‰¤Â˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÙËÎ·Ó ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜, ·ÏÏ¿ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó Î·È ÔÈ ÙÚÂÈ˜ ÙÂÏÈÎ¿ ÛÙË ‰È·ÌfiÚÊˆÛË ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙË˜ ¢˘ÙÈÎ‹˜ ∂˘ÚÒË˜. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂÈ˜ – ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· Ó·Ô‡˜ ÙÔ˘ Ú˘ıÌÔ‡ Ì·ÚfiÎ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. ñ ¶ÔÈÔ ÚfiÏÔ ·›˙ÂÈ Ô Ó·fi˜ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÛÙË ƒÒÌË ÛÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË Î·È ÛÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡; 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚ· ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ¿ ÌÔÓ·¯ÈÎ¿ Ù¿ÁÌ·Ù· Î·È Ó· Ù· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙÂ ÌÂ ÙÔ Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ πËÛÔ˘˚ÙÒÓ. ñ ¡· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙÂ ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ·Ó·¯ˆÚËÙÒÓ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ·ÈÒÓˆÓ ÌÂ ÙÈ˜ ÂÈ‰ÈÒÍÂÈ˜ ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ πËÛÔ˘˚ÙÒÓ.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ °È·ÓÓ·Ú¿, ÃÚ., ∞Ï‹ıÂÈ· Î·È ÂÓfiÙËÙ· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ∞ı‹Ó·, 1977. Gombrich, E. H., ΔÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ÙË˜ Ù¤¯ÓË˜, (ÌÙÊÚ. §›Ó·˜ ∫¿Û‰·ÁÏË), ÂÎ‰. ª.π.∂.Δ., ∞ı‹Ó·, 2003. ∫·ÓÂÏÏfiÔ˘ÏÔ˘, ¶., √ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È Ë ÂÔ¯‹ Ì·˜, ÂÎ‰. ∂ÛÙ›·˜, ∞ı‹Ó·, 2004. ª·ÙÛÔ‡Î·, ¡., ∏ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ Î›ÓËÛË. πÛÙÔÚ›·, £ÂÔÏÔÁ›·, ÂÎ‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, £ÂÛ/Ó›ÎË 1986. ª¿ÌÊÔÚÓÙ, §ÈÔ‡È˜, ∏ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·, (ÌÙÊÚ. ∫. ∫Ô˘ÚÂÌ¤ÓÔ˜), ÂÎ‰. «⁄„ÈÏÔÓ» μÈ‚Ï›·, ∞ı‹Ó·, 1988. ¡ÈÎÔÏ·˝‰Ë, ∞.μ., £¤Ì·Ù· √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹˜ ∫›ÓËÛË˜, ∞ı‹Ó·, 1998. ºÔ‡ÁÈ·, ª.°., √ÚıÔ‰ÔÍ›·, ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌfi˜ Î·È ∞ÁÁÏÈÎ·ÓÈÛÌfi˜, ∞ı‹Ó·, 1996.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π www.vaticanrelationshipscatholic-orthodox www.hyperhistory.com

91

30. ∏ ∞Ó·ÙÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙË˜ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ªÂ ÙËÓ ¿ÏˆÛË ÙË˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜ ÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ÙÔ 15Ô ·È. ˘Ô‰Ô˘ÏÒÓÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ∏ √ıˆÌ·ÓÈÎ‹ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ‹Ù·Ó ÔÏ˘ÂıÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜. °È· ÙË ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ‹ ÙÔ˘ ‹Ù·Ó ··Ú·›ÙËÙË Ë ·ÚÔ¯‹ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ ÛÙÔ˘˜ Î·Ù·ÎÙËÌ¤ÓÔ˘˜.

2’

∂ıÓ·Ú¯›·: ñ √ ªˆ¿ÌÂı μ’ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ‹ ‰ÈÎ·ÈÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiÏÂˆ˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ ÙË˜ μ·ÏÎ·ÓÈÎ‹˜ Î·È ÙË˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜.

5’

∂ÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ›: ñ °›ÓÔÓÙ·È ·ÊÔÚÌ‹ ÁÈ· ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÓÂÔÌ·ÚÙ‡ÚˆÓ

5’

∫ÔÈÓfiÙËÙÂ˜: ñ Δ· ÚÔÓfiÌÈ· ¤‰ˆÛ·Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËıÔ‡Ó ·˘ÙÔ‰ÈÔÈÎÔ‡ÌÂÓÂ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙÂ˜ ÛÂ fiÏË ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎ‹ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·.

5’

¶·È‰Â›· ÙˆÓ ˘Ô‰Ô‡ÏˆÓ: ñ ∏ ∂ÎÎÏËÛ›· ÌÂ ÙÔ˘˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡˜ ËÁ¤ÙÂ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰È‰·ÛÎ¿ÏÔ˘˜ ÙË˜ ‰È··È‰·ÁˆÁÂ› ÙÔ Ï·fi.

5’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

6’

ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙÂÏÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘.

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ H Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË ÂÓfiÙËÙ· Â›Ó·È ÈÛÙÔÚÈÎ‹ Î·È ÚÔÙÂ›ÓÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·Û‹ ÙË˜ Ë ÙÂÙÚ·ÌÂÚ‹˜ Ì¤ıÔ‰Ô˜. ∏ Ì¤ıÔ‰Ô˜ ·˘Ù‹ ÚÔÙÂ›ÓÂÙ·È ÂÈ‰ÈÎ¿ ÁÈ· Ù· Ì·ı‹Ì·Ù· ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ÁÂÓÈÎ¿ ÁÈ· Ù· ÈÛÙÔÚÈÎ¿ Ì·ı‹Ì·Ù·. Δ· ÛÙ¿‰È¿ ÙË˜ Â›Ó·È: ·) ¶ÚÔ·Ú·ÛÎÂ˘‹. √ Î·ıËÁËÙ‹˜ ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÂÈ „˘¯ÔÏÔÁÈÎ¿ Î·È ‚ÈˆÌ·ÙÈÎ¿ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. ‚) ¶ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÌÔÚÊˆÙÈÎÔ‡ ·Á·ıÔ‡ (‰ËÏ·‰‹ ÙË˜ Ó¤·˜ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜). ¶·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ ·fi ÙÔÓ Î·ıËÁËÙ‹.

92

Á) ™‡ÏÏË„Ë. ∂Ì‚¿ı˘ÓÛË, ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ÂÓÔÙ‹ÙˆÓ, ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÛÙÔÈ¯Â›ˆÓ, ÙˆÓ ÂÚˆÙ·ÔÎÚ›ÛÂˆÓ. ∞fi ÙÔ ÂÈÌ¤ÚÔ˘˜ ÛÙÔ fiÏÔ Ô‰ËÁÂ›Ù·È Ë Ù¿ÍË ÛÂ Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ‰) ∂Ê·ÚÌÔÁ‹. ™‡ÓÙÔÌË ÙÂÏÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙË˜ Ó¤·˜ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ Î·È ÂÍ¤Ù·ÛË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ·˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙÔ˘ Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·ÙÔ˜ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÓÂÔÌ¿ÚÙ˘ÚÂ˜ Ô˘ Èı·ÓfiÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Û·˜. ∞Ó·˙ËÙ‹ÛÙÂ ÙÔ ‚›Ô Î·È ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈfi ÙÔ˘˜ ÛÙÔ «¡¤Ô ª·ÚÙ˘ÚÔÏfiÁÈÔ» ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¡ÈÎÔ‰‹ÌÔ˘ ÙÔ˘ ∞ÁÈÔÚÂ›ÙÔ˘ ‹ ÛÂ ¿ÏÏ· Û¯ÂÙÈÎ¿ ‚È‚Ï›·. ñ ¶ÔÈÂ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙÂ˜ Î·È ÁÈ· ÔÈÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ¿ÎÌ·Û·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙË˜ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ÛÙÔÓ ÂÏÏ·‰ÈÎfi ¯ÒÚÔ; ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙË Û¯ÔÏ‹ ÙË˜ ¢ËÌËÙÛ¿Ó·˜. ¶ÔÈÂ˜ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙÂ˜ ÙÔ˘ ·ÁÒÓ· Â›¯·Ó ÛÔ˘‰¿ÛÂÈ Û’ ·˘Ù‹; 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ °È·Ù› Ë ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ÓÂÔÌ·ÚÙ‡ÚˆÓ Â›¯Â ·‹¯ËÛË ÛÙË Ï·˚Î‹ Û˘ÓÂ›‰ËÛË; ñ ¢ÈÎ·ÈÔÏÔÁÂ›Ù·È Î·È Ò˜ Ë ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ÎÚ˘ÙÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ; ñ ¡· ‰È·‚¿ÛÂÙÂ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÎÂ›ÌÂÓÔ ·fi ÙÈ˜ ¢È‰·¯¤˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ∫ÔÛÌ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÙˆÏÔ‡. ¶ÔÈÂ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂÈ˜ ¤¯ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ·È‰Â›·, ÁÈ· ÙÈ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ‰‡Ô Ê‡ÏˆÓ, ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹ ‰ÈÎ·ÈÔÛ‡ÓË, ÙÔ «·ÊÈÏ¿ÚÁ˘ÚÔ» ÙˆÓ ÔÈÌ¤ÓˆÓ; ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙË ‰Ú¿ÛË ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ‰È‰·ÛÎ¿ÏˆÓ ÙË˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÙË˜ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ Î·È Ó· ‚ÚÂ›ÙÂ ÛÂ ÔÈÔÓ ÙÔÌ¤· ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó Î·È ÚÔÛ¤ÊÂÚ·Ó È‰È·›ÙÂÚ·. ñ ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ÔÏÏÒÓ ÏÔÁ›ˆÓ ÎÏËÚÈÎÒÓ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· (∂˘Á¤ÓÈÔ˜ μÔ‡ÏÁ·ÚË˜, ¡ÈÎËÊfiÚÔ˜ £ÂÔÙfiÎË˜), ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂ fiÙÈ ‰ÂÓ Ì¤ÓÔ˘Ó ·Ì¤ÙÔ¯ÔÈ ÛÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ‹ Î›ÓËÛË ÙË˜ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜, ÙÔÓ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi. ∂›ÛË˜, ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙÈ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂÈ˜ ÛÙÔ ¯ÒÚÔ ÙˆÓ ıÂÙÈÎÒÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ Î·È ÙË˜ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·ÔÚÚ›ÙÔ˘Ó ÙÈ˜ ÔÚıfi‰ÔÍÂ˜ ·Ú·‰fiÛÂÈ˜. ¡· ‰È·‚·ÛÙÔ‡Ó ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi ¤ÚÁ· ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË (∞ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Î·È ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ . °. ªÂÙ·ÏÏËÓÔ‡ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·).

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ∑·Î˘ÓıËÓÔ‡, ¢., ∏ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·. ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÂÈ˜ ÙËÓ ÓÂÔÙ¤Ú·Ó ÈÛÙÔÚ›·Ó ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÛÌÔ‡, ∞ı‹Ó·È, 1957. ∑ÈÒÁ·, ¶., ¶ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ·È‰Â›·˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Î·Ù¿ ÙÔÓ ÚÒÙÔ ·ÈÒÓ· ÙË˜ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, £ÂÛ/Ó›ÎË, 1982. πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ÙfiÌÔ˜ π, ∞ı‹Ó·, ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ 1974, ÛÛ. 92-156. ∫Ô‡ÎÎÔ˘, ∂., ¢È·ÌfiÚÊˆÛÈ˜ ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·Ù¿ ÙËÓ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·Ó, ∞ı‹Ó·È, 1971 . ªÂÓÔ‡ÓÔ˘, μ.π., ∫ÔÛÌ¿ ÙÔ˘ ∞ÈÙˆÏÔ‡ ¢È‰·¯¤˜, ÂÎ‰. Δ‹ÓÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1979. ªÂÙ·ÏÏËÓÔ‡, °., ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·. √È ŒÏÏËÓÂ˜ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎ‹ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, ÂÎ‰. ∞ÎÚ›Ù·˜, ∞ı‹Ó·È, 1988.

93

¡ÈÎÔ‰‹ÌÔ˘ ∞ÁÈÔÚÂ›ÙÔ˘, ¡¤ÔÓ ª·ÚÙ˘ÚÔÏfiÁÈÔÓ, ÂÎ‰. ∞ÛÙ‹Ú, ∞ı‹Ó·È, 1961. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ™Ù˘ÏÈ·ÓÔ‡, √È ¡ÂÔÌ¿ÚÙ˘ÚÂ˜ Î·È ÙÔ ‰Ô‡ÏÔÓ Á¤ÓÔ˜, ÂÎ‰. ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ¢È·ÎÔÓ›·˜, ÂÓ ∞ı‹Ó·È˜ 1974. ƒ¿ÓÛÈÌ·Ó, ™., ∏ ÌÂÁ¿ÏË ∂ÎÎÏËÛ›· ÂÓ ·È¯Ì·ÏˆÛ›·, (ÌÙÊÚ. ª. ¶··ÚÚfi‰Ô˘), ÂÎ‰. ªÂÚÁ·‰‹, ∞ı‹Ó·, 1979. ™ÙÂÊ·Ó›‰Ô˘, μ., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·, ÂÎ‰. AÛÙ‹Ú, ∞ı‹Ó·, 19784. ™Ê˘ÚfiÂÚ·, μ., √È ŒÏÏËÓÂ˜ Â› ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ∞ı‹Ó·È, 1975. ºˆÙÈ¿‰Ë ∫., √ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜ ÙË˜ ª. ∞Û›·˜ Î·È ÔÈ ∫Ú˘ÙÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘, ÂÎ‰. ∫·Ù¿ÚÙÈ, ∞ı‹Ó·, 2003.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π http://www.parliament.gr http://www.ascsa.edu.gr/gennadius/www.htm

94

31. ∏ ∞˘ÙÔÎ¤Ê·ÏË ∂ÎÎÏËÛ›· ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∞fi Ù· μ˘˙·ÓÙÈÓ¿ ¯ÚfiÓÈ· Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· Ë √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ ˘·ÁfiÙ·Ó ÛÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô. √ ·ÁÒÓ·˜ ÙÔ˘ 1821 ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ ÂÌfi‰È· Û’ ·˘Ù‹ ÙË Û¯¤ÛË.

3’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ñ ª·˙› ÌÂ ÙËÓ ·Ó·Î‹Ú˘ÍË ÙË˜ ÂÏÏËÓÈÎ‹˜ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ı· ¤ÚÂÂ Ó· ‰ÔıÂ› Î·È ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ ·˘ÙÔÙ¤ÏÂÈ· ÌÂ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎ‹ ¤ÁÎÚÈÛË ñ √ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ŸıˆÓ·˜ Î·È ÔÈ ·ÓÙÈ‚·ÛÈÏÂ›˜ ÙÔ˘ ı¤ÏÔ˘Ó ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· ˘ÔÙ·ÁÌ¤ÓË ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈÎ‹ ÂÍÔ˘Û›· ñ √ ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙË˜ ˘Ô˘ÚÁfi˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ª¿Ô˘ÚÂÚ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÙÈ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜, ÒÛÙÂ ÙÔ 1833 Ó· ÎËÚ˘¯ıÂ› Ë ∂ÎÎÏËÛ›· ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ ·˘ÙÔÎ¤Ê·ÏË ¯ˆÚ›˜ ·ÙÚÈ·Ú¯ÈÎ‹ ¤ÁÎÚÈÛË ñ ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙË˜ ·ÓÙÈ‚·ÛÈÏÂ›·˜ Î·È Ë ‚·ÛÈÏÂ›· ÙÔ˘ ŸıˆÓ· ÂÚÈÔÚ›˙Ô˘Ó Î·È ÌÂÈÒÓÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÏÔ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ ñ √ÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ‰Ú¿ÛË ÙË˜ ÂÏÏ·‰ÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜.

3’ 4’ 5’ 5’ 5’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏

5’

∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙÂÏÈÎÔ‡ ÎÂÈÌ¤ÓÔ˘.

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ Ÿˆ˜ Î·È Ë ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÓfiÙËÙ·, ¤ÙÛÈ Î·È Ë Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓË Â›Ó·È ÈÛÙÔÚÈÎ‹. ¶ÚÔÙÂ›ÓÂÙ·È ÏÔÈfiÓ ÛÙÔÓ Î·ıËÁËÙ‹ ÁÈ· ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·Û‹ ÙË˜ Ë ÙÂÙÚ·ÌÂÚ‹˜ Ì¤ıÔ‰Ô˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›·˜, fiˆ˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÈ˜ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ÙË˜ ‰È‰·ÎÙÈÎ‹˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ 30. ñ ∫·Ïfi Â›Ó·È, ÂÂÈ‰‹ ÛÙËÓ ‰È‰. ÂÓfiÙËÙ· 31 ÚÔ‚Ï¤ÂÙ·È ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙË ‰Ú¿ÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ Û‹ÌÂÚ·, Ó· ÂÓı·ÚÚ˘ÓıÔ‡Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ‰È·Ù˘ÒÛÔ˘Ó ÙÈ˜ ‰ÈÎ¤˜ ÙÔ˘˜ ·fi„ÂÈ˜ ‹ ·ÓÙÈÚÚ‹ÛÂÈ˜ Î·È Ó· ÚÔÙÂ›ÓÔ˘Ó ÙÚfiÔ˘˜ Ô˘ ı· ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó ÛÙÔ Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÔÈ ÈÛÙÔ› ÂÓÂÚÁ¿ Ì¤ÏË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ∂›ÛË˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙÔ‡Ó Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓÂ˜ ÂÏÏÂ›„ÂÈ˜ ‹ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ë Û‡Á¯ÚÔÓË ÔÚıfi‰ÔÍË ÎÔÈÓˆÓ›·. ñ √ ∂ÏÏËÓÈÎfi˜ Ï·fi˜ ¤¯ÂÈ ˙˘ÌˆıÂ› ÌÂ ÙËÓ ÔÚıfi‰ÔÍË ›ÛÙË ÛÂ ‚·ıÌfi Ô˘ Ó· ÙËÓ Ù·˘Ù›˙ÂÈ Û˘¯Ó¿ ÌÂ ÙËÓ ÂıÓÈÎ‹ ÙÔ˘ Ù·˘ÙfiÙËÙ·. ªÈ· ÚÔÛÂÎÙÈÎ‹ Ì·ÙÈ¿, fiÌˆ˜, ı· ÂÈÛËÌ¿-

95

ÓÂÈ ÂÏÏÂ›„ÂÈ˜ Î·È Ï¿ıË ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ ÌÂ ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‚ÈÒÓÂÈ ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘. ™ÙÔ Ï‹ÚˆÌ· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ ˘¿Ú¯ÂÈ Ë ·ÓÙ›ÏË„Ë fiÙÈ EÎÎÏËÛ›· Â›Ó·È ÌfiÓÔ ÔÈ ÎÏËÚÈÎÔ› Î·È fiÙÈ ·˘ÙÔ‡˜ ·ÊÔÚ¿ Ë ÂÓ·Û¯fiÏËÛË ÌÂ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù¿ ÙË˜. ∞˘Ùfi ›Ûˆ˜ ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ÂÚˆÙÒÓÙ·È ÔÈ Ï·˚ÎÔ› ÁÈ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÙË˜ ˙ˆ‹˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, fiˆ˜ Ë ÂÎÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÔÈÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘˜, Ô‡ÙÂ ÚÔ‚Ï¤ÂÙ·È ÙÚfiÔ˜ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ÕÏÏÔÈ ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Á›ÓÔÓÙ·È Ù˘ÈÎ¿ Ì¤ÏË ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÌÂ ÙÔ ‚¿ÙÈÛÌ¿ ÙÔ˘˜, ÌÂÁ·ÏÒÓÔÓÙ·˜ fiÌˆ˜ ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ‚ÈÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜. ∞˘Ùfi ÔÊÂ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‰ÂÓ Á›ÓÂÙ·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎ‹ Î·Ù‹¯ËÛË ÙˆÓ ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ·fi ÙËÓ ÔÈÌ·›ÓÔ˘Û· ÂÎÎÏËÛ›·. ΔÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Â›Ó·È Ó· ¤¯ÂÈ ·ÙÔÓ‹ÛÂÈ Ô ÔÚıfi‰ÔÍÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜, Ó· ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ·ÓÂ›ÙÚÂÙË ¿ÁÓÔÈ· ÛÂ ‚·ÛÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÙË˜ ›ÛÙË˜ Î·È Ó· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ¤ÓÙÔÓÔ˜ Û˘ÁÎÚËÙÈÛÌfi˜. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂÈ˜-‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ¶ÔÈÂ˜ Ù¿ÛÂÈ˜ ÂËÚ¤·Û·Ó ÙËÓ ·˘ı·›ÚÂÙË ·Ó·Î‹Ú˘ÍË ÙË˜ √Úıfi‰ÔÍË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ ˆ˜ ·˘ÙÔÎ¤Ê·ÏË˜; ¶ÔÈÔÈ ÙÈ˜ ÂÎÚÔÛˆÔ‡Û·Ó; ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘˜. ñ ¶Ò˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÎÈÓÂ›Ù·È Ô ÈÛÙfi˜, ÒÛÙÂ Ó· Á›ÓÂÈ ÂÓÂÚÁfi Ì¤ÏÔ˜ ÙË˜ ÂÓÔÚ›·˜ ÙÔ˘; ñ ¡· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÙÂ ÛÙÔÈ¯Â›· ÁÈ· ÙË ‰Ú¿ÛË ÙË˜ ÂÓÔÚ›·˜ Û·˜ ÌÈÏÒÓÙ·˜ ÌÂ ÙÔ˘˜ ÈÂÚÂ›˜ Î·È ÙÔ˘˜ Ï·˚ÎÔ‡˜ Û˘ÓÂÚÁ¿ÙÂ˜ ÙÔ˘˜. ñ ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙË ‰Ú¿ÛË ÙË˜ ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ¢È·ÎÔÓ›·˜. ñ ¡· ÂÈÛÎÂÊÙÂ›ÙÂ ÙÔ Ú·‰ÈÔÊˆÓÈÎfi ÛÙ·ıÌfi ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜. £· ÌÔÚÔ‡Û·ÙÂ Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÂÙÂ ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÌÈ·˜ Ú·‰ÈÔÊˆÓÈÎ‹˜ ÂÎÔÌ‹˜, ÒÛÙÂ Ó· ÚÔ‚¿ÏÂÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÙË˜ Ù¿ÍË˜ ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÂ›Ô˘ Û·˜ ‹ ı¤Ì·Ù· ÙË˜ ·È‰Â›·˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·; ñ ªÈ· ÔÌ¿‰· Ì·ıËÙÒÓ Ó· ÂÙÔÈÌ¿ÛÂÈ ¤Ó· ›Ó·Î· ÌËÙÚÔfiÏÂˆÓ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È Ó· ‚ÚÂÈ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘˜ Î·È ÁÈ· Û¯ÔÏ¤˜ Î·È È‰Ú‡Ì·Ù· Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÛÙÔ˘˜ ÎfiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜. 2.3. ¶ÚfiÛıÂÙ· ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ñ ¡· ÊÙÈ¿ÍÂÙÂ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙÈ˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜ ÙË˜ ÂÓÔÚ›·˜ Û·˜. ¡· ‚ÚÂ›ÙÂ ÙÈ ı· ÌÔÚÔ‡Û·ÙÂ Ó· Î¿ÓÂÙÂ ÁÈ’ ·˘Ù¤˜ ˆ˜ ¿ÙÔÌ· ‹ ˆ˜ Ù¿ÍË ‹ ˆ˜ Û¯ÔÏÂ›Ô. ñ ™˘˙ËÙ‹ÛÙÂ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Ò˜ ı· ı¤Ï·ÙÂ Ó· Â›Ó·È ÙÔ Î·ÙË¯ËÙÈÎfi Û¯ÔÏÂ›Ô, ÒÛÙÂ Ó· Û·˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ μÔ‚ÔÏ›ÓË, ∫., ∏ EÎÎÏËÛ›· ÂÈ˜ ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÙË˜ ÂÏÂ˘ıÂÚ›·˜ 1453-1953, ∞ı‹Ó·È, 1952. ¢›Ù˘¯· ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ∫·ÓÔÓ¿ÚÈÔÓ-∂ÂÙËÚ›˜. ∫·ÓÔÓÈÎ‹ ÔÚÁ¿ÓˆÛÈ˜ ÙË˜ √ÚıÔ‰fiÍÔ˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ÂÎ‰. ∞ÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ¢È·ÎÔÓ›·˜ ÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ∞ı‹Ó·, 2005. Frazee, A.Ch., √Úıfi‰ÔÍÔ˜ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È ÂÏÏËÓÈÎ‹ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· 1821-1852, ÂÎ‰. ¢fiÌÔ˜, ∞ı‹Ó· 1987. ∫ÔÓÈ‰¿ÚË, °., ∂ÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹ πÛÙÔÚ›· ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, ÙfiÌ. μ’, ∞ı‹Ó·È, 1972. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓ›‰Ô˘, ∂., ∏ ÂÓ ∂ÏÏ¿‰È EÎÎÏËÛ›· Î·Ù¿ ÙËÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎ‹Ó Î·È ÙËÓ Ì¤¯ÚÈ ÙË˜ ·Ê›ÍÂˆ˜ ÙÔ˘ ŸıˆÓÔ˜ ÌÂÙ·‚·ÙÈÎ‹Ó ÂÔ¯‹Ó, ∞ı‹Ó·È, 1970.

96

ªÂÙ·ÏÏËÓÔ‡, °., ¶·Ú¿‰ÔÛË Î·È ·ÏÏÔÙÚ›ˆÛË. ΔÔÌ¤˜ ÛÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ‹ ÔÚÂ›· ÙÔ˘ ¡ÂÒÙÂÚÔ˘ EÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Î·Ù¿ ÙËÓ ÌÂÙ·‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÚ›Ô‰Ô, ∞ı‹Ó·, 1986. ª·ÛÙÈ¿, ∫., √ ¶·Ô˘Ï¿ÎÔ˜.(ª·ÚÙ˘Ú›·), ∂Î‰ÔÙÈÎ‹ ∞ıËÓÒÓ ∞.∂., ∞ı‹Ó·È, 1963. ™Î·Ó‰¿ÌË, ∞., ∏ ÙÚÈ·ÎÔÓÙ·ÂÙ›· ÙË˜ ‚·ÛÈÏÂ›·˜ ÙÔ˘ ŸıˆÓÔ˜ 1832-1862, ∞ı‹Ó·È, 1961.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (πÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) http://www.ecclesia.gr http://www.patriarchate.org/ http://www.parliament.gr

97

∫∂º∞§∞π√ ™Δ’ √ Ãƒπ™Δπ∞¡π∫√™ ∫√™ª√™ ™∏ª∂ƒ∞ 32. √È ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÔ› ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ŒÓ· ÛÂ‚·ÛÙfi ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÙË˜ ÁË˜, Î·ıÒ˜ Î·È ¤Ó· ÌÈÎÚfi ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜, Â›Ó·È ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÔ›. ∞Í›˙ÂÈ Ó· ÌÈÏ‹ÛÔ˘ÌÂ ÁÈ· ÙÔ ÙÌ‹Ì· ·˘Ùfi Î·È, Î˘Ú›ˆ˜, Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘ÌÂ Î¿ÔÈÂ˜ ÓÂfiÙÂÚÂ˜ Î·È Û‡Á¯ÚÔÓÂ˜ Ù¿ÛÂÈ˜ ÙÔ˘, ÔÈ ÔÔ›Â˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÁÈ· ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÌÂ ÙÈ˜ ˘fiÏÔÈÂ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ ÔÌÔÏÔÁ›Â˜.

3’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ «ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹» ÔÓÔÌ¿˙Ô˘ÌÂ ÙËÓ ∂ÎÎÏËÛ›· Ë ÔÔ›· ·ÔÎfiËÎÂ ·fi ÙË √Úıfi‰ÔÍË ÌÂÙ¿ ·fi ÙÔ ™¯›ÛÌ·. ∏ ∂ÎÎÏËÛ›· ·˘Ù‹ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎ‹ ¤‰Ú· ÙÔ μ·ÙÈÎ·Ófi. ∏ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÎfiÛÌÔ ñ ∞Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏÔ ·ÚÈıÌfi ÈÛÙÒÓ ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ñ ∏ ÛËÌÂÚÈÓ‹ ı¤ÛË ÙˆÓ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∏ μ’ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ μ·ÙÈÎ·ÓÔ‡ ñ ∏ ·Ó·ÁÎ·ÈfiÙËÙ· Û‡ÁÎÏËÛË˜ ÙË˜ ™˘Ófi‰Ô˘ (·Ó¿ÁÎË ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË˜ ÙË˜ Û‡Á¯ÚÔÓË˜ ÛÎ¤„Ë˜ Î·È ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ / Â·Ó·ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ÌÂ ÙÈ˜ ¿ÏÏÂ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜) ñ μ·ÛÈÎ¤˜ ·ÔÊ¿ÛÂÈ˜ ÙË˜ ™˘Ófi‰Ô˘ Î·È Â˘Ú‡ÙÂÚÂ˜ Û˘Ó¤ÂÈÂ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÎfiÛÌÔ. ∏ ıÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË˜ ñ √ ÙfiÔ˜ Î·È Ù· ·›ÙÈ· ÂÌÊ¿ÓÈÛ‹˜ ÙË˜ ñ ∏ ÛÙ¿ÛË ÙË˜ Â›ÛËÌË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ·¤Ó·ÓÙ› ÙË˜ ñ Δ· ‚·ÛÈÎ¿ ÛËÌÂ›· ÙË˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›·˜ ÙË˜ ñ √È Î˘ÚÈfiÙÂÚÔÈ ÂÎÚfiÛˆÔ› ÙË˜.

5’

5’

7’

7’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™‡ÓÔ„Ë ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ‚È‚Ï›Ô ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·fi Ì·ıËÙ‹.

98

3’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ΔÔ ÂÚÈÂ¯fiÌÂÓÔ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È ¤Ó· ÔÏ‡ ÏÂÙfi ı¤Ì· ‰ÈfiÙÈ ¿ÙÂÙ·È ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÌÂ ÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË Î·È ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÈ˜ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¤˜ ÂÔÈı‹ÛÂÈ˜ ÂÓfi˜ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÙË˜ ∂ÏÏ¿‰·˜. ∂›Ó·È, Â›ÛË˜, ÔÏ‡ Èı·Ófi Ó· ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î¿ÔÈÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙËÓ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ‹ ÔÈ ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÔ‡˜ Û˘ÁÁÂÓÂ›˜ ‹ Ê›ÏÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜. ñ °È· ÙÔ˘˜ ·Ú·¿Óˆ ÏfiÁÔ˘˜ Ô ‰È‰¿ÛÎˆÓ Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ·ÎÚÈ‚‹˜ ÛÙ· ÏÂÁfiÌÂÓ¿ ÙÔ˘, Ó· ·ÔÊ‡ÁÂÈ ·È¯ÌËÚÔ‡˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌÔ‡˜ (ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÚÔ‰È·ı¤ÛÔ˘Ó ·ÚÓËÙÈÎ¿ ·ÎfiÌ· Î·È ÙÔ˘˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜) Î·È Ó· ·Ó·‰Â›ÍÂÈ ÌÂ ÓËÊ·ÏÈfiÙËÙ· ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌÔ‡. ñ ™ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓ›ÛÂÈ fiÙÈ Ë ‰È‰·ÎÙÈÎ‹ ÂÓfiÙËÙ· ı· ÂÚÈÛÙÚ·ÊÂ› Á‡Úˆ ·fi ‰‡Ô ‚·ÛÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÎfiÏÔ˘ıÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜: Ë μ’ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ μ·ÙÈÎ·ÓÔ‡ Î·ıÔÚ›˙ÂÈ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌÔ‡ Î·È Ë ıÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË˜ ·ÔÙÂÏÂ› ı¤Ì· Ô˘ ¿ÙÂÙ·È ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈÎÒÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ. ñ π‰È·›ÙÂÚÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ Ú¤ÂÈ Ó· ‰ÔıÂ› ÛÙ· ·ÔÙÂÏ¤ÛÌ·Ù· ÙË˜ μ’ ™˘Ófi‰Ô˘ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÈ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÌÂ ÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·, Î·ıÒ˜ Î·È ÛÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ·Ó ÙÔ μ·ÙÈÎ·Ófi ÌÔÚÂ› Ó· ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÂÈ Â›ÛËÌ· ÎÈÓ‹Ì·Ù·, fiˆ˜ Ë ıÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË˜ (Â‰Ò ı· ÙÂıÂ› ÙÔ ı¤Ì· ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ˆ˜ ÎÚ·ÙÈÎ‹˜ ÂÍÔ˘Û›·˜). 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ∏ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌfi ı· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· ‰È·ÓıÈÛÙÂ› ÌÂ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙ· ÎÔÈÓˆÓÈÎ¿ Î·È ÔÏÈÙÈÎ¿ ‰Â‰ÔÌ¤Ó· ÙˆÓ Ï·ÒÓ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ˘¿Ú¯ÂÈ ÈÛ¯˘Ú‹ ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ·ÚÔ˘Û›·. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÂÚ› ÏÔ‡ÛÈˆÓ ‹ ÊÙˆ¯ÒÓ Ï·ÒÓ; √È ÔÏÈÙÈÎ¤˜ ÙÔ˘˜ È‰ÂÔÏÔÁ›Â˜ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÙË È‰ÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÒÓ; ªÔÚÂ› Ó· ÂÍ·¯ıÔ‡Ó Î¿ÔÈ· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ·’ fiÏ· ·˘Ù¿ ‹ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Û˘Û¯ÂÙÈÛÌÒÓ; ñ ∞fi ÙË °ÂÓÈÎ‹ πÛÙÔÚ›· ÙË˜ °’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎfi ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÔÈ ÂÓfiÙËÙÂ˜ ÁÈ· ÙËÓ Â˘Úˆ·˚Î‹ ÈÛÙÔÚ›· Î·Ù¿ ÙÔ ªÂÛ·›ˆÓ·. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ·˘Ù‹ ‚ÔËı¿ ÛÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË ÙÔ˘ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÓÂfiÙÂÚˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ªÔÚÂ› Ó· ÚÔÎÏËıÂ› Û˘˙‹ÙËÛË Á‡Úˆ ·fi ÙÈ˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂÈ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙË ·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ ÚˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Û‹ÌÂÚ·. ¡· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó Ù· Èı·Ó¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Û˘Ó‡·ÚÍË˜ ÌÂ ÙÔ˘˜ ÔÚıÔ‰fiÍÔ˘˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÔÈ ·fi„ÂÈ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÁÈ· Ù· ÛËÌÂ›· Ô˘ ¯ˆÚ›˙Ô˘Ó, ·ÏÏ¿ Î·È Ô˘ Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ÙÈ˜ ‰‡Ô ∂ÎÎÏËÛ›Â˜. 2.4. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¤˜ Ô‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘ 1. √È ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ ÙË˜ μ’ ™˘Ófi‰Ô˘ ÙÔ˘ μ·ÙÈÎ·ÓÔ‡ ‹Ù·Ó ÂÈ‚Â‚ÏËÌ¤ÓÂ˜, ‰ÈfiÙÈ Ë ƒˆ-

99

Ì·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Â›¯Â ·Ó¿ÁÎË Ó· ‰ÈÂ˘ıÂÙ‹ÛÂÈ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù¿ ÙË˜ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎ‹ ÙË˜ ‰ÔÌ‹ Î·È ‰ÈÔ›ÎËÛË Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Ï·ÙÚÂ›· Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Û¯¤ÛË ÌÂ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜. 2. ∏ ıÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË˜ ‰ÂÓ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂ ÙË ‰È‰·ÛÎ·Ï›· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡. ΔÔ ·›ÙËÌ· ÙË˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎ‹˜ ‰ÈÎ·ÈÔÛ‡ÓË˜ Î·È ÈÛfiÙËÙ·˜, ÙË˜ ÚÔÛˆÈÎ‹˜ ÂÏÂ˘ıÂÚ›·˜ Î·È ÙÔ ‰ÈÎ·›ˆÌ· ÛÙËÓ ÂÚÁ·Û›·, Â›Ó·È ·Í›Â˜ ÔÈ ÔÔ›Â˜ ÚÔ‚¿ÏÏÔÓÙ·È Î·È ÛÙËÓ K·ÈÓ‹ ¢È·ı‹ÎË. ∏ ÌfiÓË ‰È¿ÛÙ·ÛË ÌÂ ÙÔ Î‹Ú˘ÁÌ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È fiÙ·Ó Ë ıÂÔÏÔÁ›· ÙË˜ ·ÂÏÂ˘ı¤ÚˆÛË˜ ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È ÛÂ ‰˘Ó·ÌÈÎ‹ ‰ÈÂÎ‰›ÎËÛË, ÌÂ ÙË ¯Ú‹ÛË ‚›·˜. 3. Δ· ÂÈ¯ÂÈÚ‹Ì·Ù· Â›Ó·È fiÙÈ, ÔÏÏÔ› ÌË ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÔ› ÃÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ÙÈÌÔ‡Ó ÙËÓ ∫·ÈÓ‹ ¢È·ı‹ÎË, ¤¯Ô˘Ó ›ÛÙË Î·È ·Á¿Ë ÛÙÔ £Âfi, Â›Ó·È ‚·ÙÈÛÌ¤ÓÔÈ Î·È ·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Ù· ª˘ÛÙ‹ÚÈ·, ¤¯Ô˘Ó ÈÂÚ·ÙÈÎfi ·Í›ˆÌ·, ÙÂÏÔ‡Ó ÙË £Â›· ∂˘¯·ÚÈÛÙ›· Î·È ÙÈÌÔ‡Ó ÙË £ÂÔÙfiÎÔ.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ πˆ·ÓÓ›‰Ô˘, μ., ∏ μ’ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ μ·ÙÈÎ·ÓÔ‡, ∞ı‹Ó·, 1963 (·Ó¿Ù˘Ô ·fi ÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ∂ÎÎÏËÛ›·). ∫·ÏÔÁ‹ÚÔ˘, π., ∏ ÂÓ μ·ÙÈÎ·ÓÒ ÁÂÓÈÎ‹ ÚˆÌ·ÈÎ·ıÔÏÈÎ‹ Û‡ÓÔ‰Ô˜ Î·È Ë ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ·˘Ù‹˜ Î·Ù’ √Úıfi‰ÔÍÔÓ ıÂÒÚËÛÈÓ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1965 (·Ó¿Ù˘Ô ÙÔ˘ ÂÚÈÔ‰ÈÎÔ‡ °ÚËÁfiÚÈÔ˜ ¶·Ï·Ì¿˜, 560-561, 1965). ∫·ÚÌ›ÚË, π., ∏ μ’ ¤Ó μ·ÙÈÎ·ÓÒ °ÂÓÈÎ‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜ ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ∞ı‹Ó·È, 1963. ∫·ÚÌ›ÚË, π., √ÚıÔ‰ÔÍ›· Î·È ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌfi˜ π. ∏ μ’ μ·ÙÈÎ¿ÓÈÔ˜ ™‡ÓÔ‰Ô˜ Î·È Ë ¤Ó·ÓÙÈ ·˘Ù‹˜ Î·È ÙˆÓ ÂÓˆÙÈÎÒÓ Ù¿ÛÂÒÓ ÙË˜ ı¤ÛÈ˜ ÙË˜ ÔÚıÔ‰fiÍÔ˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ∞ı‹Ó·, 1964. Nissiotis, N., «Die Ekklesiologie des Zweiter Vatikanischen konzils in orthodoxer Sicht und ihre ökumenische Beteutung», ÛÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi Kerygma und Dogma 3(1964), ÛÛ.153-148. √Úıfi‰ÔÍÔ˜ ıÂÒÚËÛÈ˜ ÙË˜ μ’ ™˘Ófi‰Ô˘ ÙÔ˘ μ·ÙÈÎ·ÓÔ‡ (ÂÈÌÂÏ. ª. ™˘ÚÔÔ‡ÏÔ˘), ∞ı‹Ó·, 1967. Ã·ÚÎÈ·Ó¿ÎÈ, ™Ù., ∞Ú¯ÈÌ., ΔÔ ÂÚ› ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÙË˜ μ’ μ·ÙÈÎ·Ó‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1967.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.catholic.org www.vatican.va/phone_en.htm www.catholic.net www.catholic_ew.org.uk

100

33. √È ¶ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙÂ˜ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙË ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Ô˘ ÁÓˆÚ›Û·ÌÂ ÛÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÓfiÙËÙ·, ˘¿Ú¯ÂÈ Ì›· ·ÎfiÌ· ÌÂÁ¿ÏË ÔÌ¿‰· ÃÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ: ÔÈ ¶ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙÂ˜. £· Ì¿ıÔ˘ÌÂ ÙÈ˜ ‚·ÛÈÎ¤˜ ·Ú¯¤˜ ÙË˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›·˜ ÙÔ˘˜, Î·ıÒ˜ Î·È ÙÈ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÙÔ˘˜ ÌÂ ÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ·Ï·ÈfiÙÂÚ· Î·È Û‹ÌÂÚ·.

3’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ™‡Ó‰ÂÛË ÌÂ ‰È‰·ÎÙÈÎ¤˜ ÂÓfiÙËÙÂ˜ 27 Î·È 28.

5’

√È ‚·ÛÈÎ¤˜ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡ ñ ∞ÓÙ›‰Ú·ÛË ÚÔ˜ ÙËÓ Ù·‡ÙÈÛË ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ Î·È ÎÚ·ÙÈÎ‹˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ñ ∞Ô‰Ô¯‹ ÌfiÓÔ ÙË˜ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜ Î·È ¿ÚÓËÛË ÙË˜ ·Ú¿‰ÔÛË˜ ñ ∞fiÚÚÈ„Ë ÙË˜ ·fi‰ÔÛË˜ ÙÈÌ‹˜ ÛÙË £ÂÔÙfiÎÔ, ÛÙÔ˘˜ ·Á›Ô˘˜, ÛÙÈ˜ ÂÈÎfiÓÂ˜ Î·È ÛÙ· ÏÂ›„·Ó· ñ ¶ÚÔÛˆÔÎÚ·ÙÈÎ‹ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÙË˜ ıÚËÛÎÂ›·˜ ñ √ £Âfi˜ ÛÒ˙ÂÈ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ÌÂ ÙË Ã¿ÚË ÙÔ˘ Î·È ¯ˆÚ›˜ ÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· (Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ‰Â ÛÒ˙ÂÙ·È ÌÂ Ù· ¤ÚÁ· ÙÔ˘).

5’

∏ Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡ ÌÂ ÙËÓ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ñ ∫·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓÂ˜ ÂÌÊ¿ÓÈÛË˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡ ‰ÂÓ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È È‰È·›ÙÂÚÂ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÌÂ ÙËÓ √ÚıÔ‰ÔÍ›· ñ ™‹ÌÂÚ· ˘¿Ú¯ÂÈ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· √ÚıÔ‰fiÍˆÓ Î·È ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÒÓ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ, Î·ıÒ˜ Î·È ÛÂ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ÊÔÚ¤ˆÓ ÛÂ ÔÚÈÛÌ¤ÓÂ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜.

6’

∏ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∂ÏÏ¿‰· ñ ¶·ÚÔ˘Û›· Î˘Ú›ˆ˜ ÙˆÓ ∂˘·ÁÁÂÏÈÎÒÓ, ∞ÓÙ‚ÂÓÙÈÛÙÒÓ Î·È ¶ÂÓÙËÎÔÛÙÈ·ÓÒÓ ñ ¶ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÙÈÎ¤˜ ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· Ô˘ ÂÍˆÙÂÚÈÎÔ‡.

6’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™‡ÓÔ„Ë ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ‚È‚Ï›Ô. ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜.

101

5’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∂ÂÈ‰‹ Ë ÂÌÊ¿ÓÈÛË Î·È Ë ÂÍ¤ÏÈÍË ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡ ÛËÌ·ÙÔ‰ÔÙÔ‡ÓÙ·È ·fi ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÚÔ˜ ÙË ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Î·È ·fi ‚›·È· —ÛÂ Î¿ÔÈÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜— ÈÛÙÔÚÈÎ¿ ÁÂÁÔÓfiÙ·, Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔÊ‡ÁÂÈ ÙÈ˜ ÂÍ¿ÚÛÂÈ˜ ÙÔ˘ fiÔÈÔ˘ ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎÔ‡ Ê·Ó·ÙÈÛÌÔ‡, Î˘Ú›ˆ˜ ÛÂ ‚¿ÚÔ˜ ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ñ ΔÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙˆÓ Û˘ÓÂ¯ÒÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍ·ÚıÂ› ·fi ÙÔÓ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ· ˆ˜ ÙÔ Î‡ÚÈÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙË˜ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜. ª¤Û· ·fi ÙÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÂÍËÁËıÂ› Ë ÔÏ˘‰È¿Û·ÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡. ñ π‰È·›ÙÂÚË ‚·Ú‡ÙËÙ· ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰ÔıÂ› ÛÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ·Ó¿Ù˘ÍË˜ Û¯¤ÛÂˆÓ ÌÂÙ·Í‡ ÙË˜ √Úıfi‰ÔÍË˜ Î·È ÙË˜ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, ‰Â‰ÔÌ¤ÓË˜ ÙË˜ Û˘Ó‡·ÚÍ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ. ñ ¶ÔÏ‡ Â˘·›ÛıËÙÔ Â›Ó·È ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌÔ‡ Ô˘ ·ÛÎÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ÒÚÔ. ÃˆÚ›˜ È‰È·›ÙÂÚÂ˜ ÂÍ¿ÚÛÂÈ˜, Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ ·ÊÂÓfi˜ ÌÂÓ Ó· ÛÙÈÁÌ·Ù›ÛÂÈ ÙÈ˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈÂ˜ ·˘Ù¤˜, ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ‰Â Ó· ÙÈ˜ ‰È·¯ˆÚ›ÛÂÈ ·fi ÙËÓ ÂÏÏ·‰ÈÎ‹ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›·. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ™ÙËÓ °ÂÓÈÎ‹ πÛÙÔÚ›· ÙË˜ °’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÏËÚÔÊÔÚÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙÈ˜ ÚÔÛÙÚÈ‚¤˜ ÌÂÙ·Í‡ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÒÓ Î·È ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÒÓ, Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÌÂÙ¿ ÙË ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË. √ Î·ıËÁËÙ‹˜ ÌÔÚÂ› Ó· ·Ó·Î·Ï¤ÛÂÈ ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÈ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ·˘Ù¤˜, ÒÛÙÂ Ó· Î·Ù·ÓÔ‹ÛÔ˘Ó Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ Ì¤ÁÂıÔ˜ ÙË˜ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË˜ Ô˘ ÚÔÍ¤ÓËÛÂ Ë ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡. ñ √È ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ¤˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜, Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·È ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ Û¯ÔÏÈ·ÛÌÔ‡ ·fi Ù· ª.ª.∂. (fiˆ˜ ÙÔ ı¤Ì· ÙË˜ ÈÂÚÔÛ‡ÓË˜ ÙˆÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ, ÙˆÓ ¯ÂÈÚÔÙÔÓÈÒÓ ÔÌÔÊ˘ÏfiÊÈÏˆÓ Î.¿.). √ Î·ıËÁËÙ‹˜ ÌÔÚÂ› Ó· ÚÔÎ·Ï¤ÛÂÈ Û˘˙‹ÙËÛË, ÚÔÙÚ¤ÔÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó Ù˘¯fiÓ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÂÚ› ÙË˜ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ¤Ï·‚·Ó ·fi Ù· ª.ª.∂. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÚÔ˜ Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË £· ÌÔÚÔ‡ÛÂ Ó· ÙÂıÂ› ·fi ÙÔÓ Î·ıËÁËÙ‹ ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌÔ‡ Ô˘ ·ÛÎÔ‡Ó Î¿ÔÈ· ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ¿ Î¤ÓÙÚ· ÙÔ˘ ÂÍˆÙÂÚÈÎÔ‡ Î·È Ó· Û˘˙ËÙËıÂ› ÌÂ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ë ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ ¤Ó·ÓÙÈ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎÒÓ ÚÔÛ·ıÂÈÒÓ. 2.4. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¤˜ Ô‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘ 1. √È ·Ú¯¤˜ ÙË˜ ‰È‰·ÛÎ·Ï›·˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÂ Ï‹ÚË ‰È¿ÛÙ·ÛË ÌÂ ÙËÓ √ÚıÔ‰ÔÍ›· Â›Ó·È Ë ·fiÚÚÈ„Ë ÙË˜ ÈÂÚÔÛ‡ÓË˜ Î·È Ë ÌË ·fi‰ÔÛË ÙÈÌ‹˜ ÛÙË £ÂÔÙfiÎÔ Î·È ÛÙÔ˘˜ ·Á›Ô˘˜. 2. ∏ ·Ó¿Ù˘ÍË ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÂÓfi˜ ‰È·ÏfiÁÔ˘ ÌÂ ÙÈ˜ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ¤˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜ Â›Ó·È

102

‰˘Ó·Ù‹ ÌfiÓÔÓ ÂÊfiÛÔÓ ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ Ô ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎfi˜ ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌfi˜. √ ‰È¿ÏÔÁÔ˜ ı· ÂÍ˘ËÚÂÙ‹ÛÂÈ ÛÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜ ·fi ÙÔÓ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜ Î·È ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌÔ‡, ÌÂ ‰Â‰ÔÌ¤ÓË ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Î·È ÙˆÓ ‰‡Ô ÛÙÔ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ Bainton, R.H., ∂‰Ò ÛÙ¤ÎÔÌ·È. ∏ ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ª·ÚÙ›ÓÔ˘ §Ô‡ıËÚÔ˘ (ÌÙÊÚ. °. ∑ÂÚ‚fiÔ˘ÏÔ˜), ¶ÂÈÚ·È¿˜, ∂ÏÂ‡ıÂÚÂ˜ ÂÎ‰fiÛÂÈ˜, 19862. ¢ÂÏËÎˆÓÛÙ·ÓÙ‹, ∫., «∏ ÂÛˆÙÂÚÈÎfiÙËÙ· ÙË˜ ÂÏÂ˘ıÂÚ›·˜ Î·Ù¿ ÙÔ §Ô‡ıËÚÔ Î·È Ë ÊÈÏÔÛÔÊÈÎ‹ ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛ‹ ÙË˜ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜», ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ¶·ÚÓ·ÛÛfi˜ 27 (1985), ÛÛ. 295-308. Flagg, Columba Graham «∏ √ÚıÔ‰ÔÍ›· Ì¤Û· ÛÂ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ», ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ™‡Ó·ÍË 51(1994), ÛÛ. 65-72. ∑Ô‡Ì·, ∂., Jus sacrum et jus publicum. ™¯¤ÛÂÈ˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Î·È ÔÏÈÙÂ›·˜ Î·Ù¿ ÙËÓ ∞˘ÁÔ˘ÛÙ·›· √ÌÔÏÔÁ›·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¤Î‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, 1990. ª¿ÁÈÂÓÙÔÚÊ, π., «∏ ÛËÌ·Û›· ÙË˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË˜ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙË˜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡ÓË˜», ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ™‡Ó·ÍË, 51(1994), ÛÛ. 9-26. ª·ÙÛÔ‡Î·, ¡., √ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÛÌfi˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¤Î‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, 1995. ΔÛÂÏÂÁÁ›‰Ë, ¢., ∏ ÛˆÙËÚÈÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ §Ô˘ı‹ÚÔ˘. ™˘Ì‚ÔÏ‹ ÛÙË ÌÂÏ¤ÙË ÙË˜ ıÂÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ §Ô˘ı‹ÚÔ˘ ·fi ÔÚıfi‰ÔÍË ¿Ô„Ë, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¤Î‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, 1991.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (πÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.historicist.com/protestant_history.htm www.leunberg.net www.ekd.de/english.html

103

34. ∏ √ÚıÔ‰ÔÍ›· ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÎfiÛÌÔ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ √È ÂÙÂÚfi‰ÔÍÂ˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜ (ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ Î·È ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ‹) ‹Ù·Ó ÙÔ ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓÔ ÙˆÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ÂÓÔÙ‹ÙˆÓ. £· Ì·˜ ··Û¯ÔÏ‹ÛÂÈ ÙÒÚ· Ë √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›·, Ô˘ Â›Ó·È Î·È Ë Î˘Ú›·Ú¯Ë ÛÙËÓ ¯ÒÚ· Ì·˜, Î·ıÒ˜ Î·È Ë ·ÚÔ˘Û›· ÙË˜ ÛÙÔÓ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÎfiÛÌÔ.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ∏ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ·ÔÙÂÏÂ› ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙË˜ Ì›·˜ ·‰È·›ÚÂÙË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÚÈÓ ·fi ÙÔ ™¯›ÛÌ·, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ·ÔÎ·ÏÂ›Ù·È ÔÚıfi‰ÔÍË («√ÚıÔ‰ÔÍ›·»=«ÔÚı‹ ›ÛÙË»). ∏ √ÚıÔ‰ÔÍ›· ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∂˘ÚÒË ñ ∏ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ¤¯ÂÈ ¤ÓÙÔÓË ·ÚÔ˘Û›· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ÙËÓ ∫‡ÚÔ, ÛÙÈ˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ μ·ÏÎ·ÓÈÎ¤˜ ¯ÒÚÂ˜ Î·È ÛÙÈ˜ ¯ÒÚÂ˜ ÙË˜ ÚÒËÓ ™Ô‚ÈÂÙÈÎ‹˜ ’∂ÓˆÛË˜ ñ ™Â Î¿ÔÈÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜, Ë √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜ ˘¤ÛÙË ‰ÈˆÁÌÔ‡˜ ·fi ·ıÂ˚ÛÙÈÎ¿ Î·ıÂÛÙÒÙ· ñ ∏ ·ÚÔ˘Û›· ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎ‹, ‰ÈfiÙÈ ÙÔÓ›˙ÂÈ ÙÔ ÛÂ‚·ÛÌfi ÛÙÈ˜ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎ¤˜ Î·È ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ¤˜ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙÂ˜ ÙˆÓ Ï·ÒÓ Î·È ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ ÌÈ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· Ô˘ ‰ÂÓ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÎÔÛÌÈÎ‹ ÂÍÔ˘Û›·. ∏ √ÚıÔ‰ÔÍ›· ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÎfiÛÌÔ ñ ™Â fiÏÔ ÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÎfiÛÌÔ ˘¿Ú¯Ô˘Ó √Úıfi‰ÔÍÂ˜ ∫ÔÈÓfiÙËÙÂ˜, Ô˘ ˘¿ÁÔÓÙ·È ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· √Úıfi‰ÔÍ· ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›· ñ ∂›Ó·È ·ÍÈÔÛËÌÂ›ˆÙË Ë ·ÚÔ˘Û›· Î·È ·Ô‰Ô¯‹ ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜ ÛÂ ¯ÒÚÂ˜ ÌÂ ·ıÂ˚ÛÙÈÎ¿ Î·ıÂÛÙÒÙ· ‹ ÌÂ ÈÛ¯˘Ú¤˜ ÔÏ˘ıÂ˚ÛÙÈÎ¤˜ ıÚËÛÎÂ›Â˜ ñ ™ÙÔ ¯ÒÚÔ ÙË˜ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹˜, Ë √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È ÌÂ ˙‹ÏÔ Î·È Û˘Ó¤ÂÈ· ÁÈ· ÙË ‰È¿‰ÔÛË ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜. √È Û¯¤ÛÂÈ˜ ÙˆÓ OÚıfi‰ÔÍˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ñ √È «‰ÈÔÚıfi‰ÔÍÂ˜» Û¯¤ÛÂÈ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·›ÙËÌ· Î·È ·Ó·ÁÎ·ÈfiÙËÙ· ÁÈ· fiÏÂ˜ ÙÈ˜ √Úıfi‰ÔÍÂ˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜ ñ ∏ ÎÔÈÓ‹ ›ÛÙË ·ÔÙÂÏÂ› ÙÔ Û˘ÓÂÎÙÈÎfi ‰ÂÛÌfi ÙˆÓ √Úıfi‰ÔÍˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ, ÔÈ ÔÔ›Â˜ ‰È·ÙËÚÔ‡Ó Î¿ÔÈÂ˜ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙÂ˜ ÛÙË Ï·ÙÚÂ›· Î·È ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ ‰ÈÔ›ÎËÛË˜ ñ ¶ÔÏÏ¿ ı¤Ì·Ù· Û¯¤ÛÂˆÓ ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ √Úıfi‰ÔÍˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó Î·È Ó· ‰ÈÂ˘ıÂÙËıÔ‡Ó ·fi Ì›· Ì¤ÏÏÔÓÙÈÎ‹ ¶·ÓÔÚıfi‰ÔÍË ™‡ÓÔ‰Ô.

104

2’

5’

5’

3’

¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ (Û˘Ó¤¯ÂÈ·) ∏ ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ÂÙÂÚÔ‰fiÍˆÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ √ÚıÔ‰ÔÍ›· ñ ¶·Ï·ÈfiÙÂÚ· ˘‹ÚÍ·Ó ÌÂÌÔÓˆÌ¤ÓÂ˜ ÂÚÈÙÒÛÂÈ˜ ‰ÈÒÍÂˆÓ ÙˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ ñ ™‹ÌÂÚ· ÔÈ ÂÙÂÚfi‰ÔÍÔÈ ·Ó·˙ËÙÔ‡Ó ÛÙËÓ √ÚıÔ‰ÔÍ›· ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿, ÙËÓ ÔÔ›· ÂÎÂ›ÓÔÈ ¤¯Ô˘Ó ·ˆÏ¤ÛÂÈ ÌÂÙ¿ ·fi ÙÔ ™¯›ÛÌ· ñ ŒÓ·ÓÙÈ ÙˆÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ ·˘ÙÒÓ, Ë √ÚıÔ‰ÔÍ›· ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙÈ˜ Â˘ı‡ÓÂ˜ ÙË˜.

5’

πÛÙÔÚ›· Î·È Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ÙË˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜ ñ ΔÔ Î‡ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ÙË˜ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜ ˆ˜ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ (ÂÁÁ˘ËÙ‹ ÙË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ ÛÂ fiÏË ÙËÓ ÔÈÎÔ˘Ì¤ÓË) ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ 4Ô ·ÈÒÓ· Î·È ¤¯ÂÈ Î·ÙÔ¯˘ÚˆıÂ› ÌÂ Î·ÓfiÓÂ˜ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹˜ ™˘Ófi‰Ô˘ ñ ¶ÚÔ˜ ÙÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Ú¤ÂÈ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ÛÂ‚·ÛÌfi˜ ·fi ÙÈ˜ ˘fiÏÔÈÂ˜ √Úıfi‰ÔÍÂ˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜ ñ ΔÔ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô ·ÛÎÂ› Ù· ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ¿ ËÁÂÙÈÎ¿ ÙÔ˘ Î·ı‹ÎÔÓÙ· ÌÂ ÛÂ‚·ÛÌfi ÚÔ˜ ÙÈ˜ ˘fiÏÔÈÂ˜ √Úıfi‰ÔÍÂ˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜.

5’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™‡ÓÔ„Ë ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ‚È‚Ï›Ô. ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÙˆÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜.

3’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÚÈ¤¯ÂÈ fiÏ· Ù· ÛÙÔÈ¯Â›·, Ô˘ ı· Î·Ù·‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙË˜ «ÔÚı‹˜ ›ÛÙË˜» (√ÚıÔ‰ÔÍ›·), ¯ˆÚ›˜ ÙËÓ Û˘ÁÎÚÈÙÈÎ‹ ··Í›ˆÛË ÙˆÓ ˘fiÏÔÈˆÓ ‰‡Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÔÌÔÏÔÁÈÒÓ. ñ √ Î·ıËÁËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÛÙÈ¿ÛÂÈ ÙÔ ÂÓ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë √ÚıÔ‰ÔÍ›· ‹Ù·Ó Ë ÎÔÈÓ‹ ·Ú¿‰ÔÛË Î·È ›ÛÙË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ÚÒÙË ¯ÈÏÈÂÙ›· Î·È Û‹ÌÂÚ· ·ÔÙÂÏÂ› ÙÔÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi ÂÎÂ›ÓÔ ¯ÒÚÔ Ô˘ ‰È·ÙËÚÂ› ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Ì¤Û· ÛÙËÓ ÔÈÎÈÏ›·. ñ π‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙÔ ÚfiÏÔ ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜ ÛÙËÓ ∂ÓˆÌ¤ÓË ∂˘ÚÒË, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍ·ÚıÂ› Ë √ÚıÔ‰ÔÍ›· ˆ˜ ıÂÌ·ÙÔÊ‡Ï·Î·˜ ÙÔ˘ Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡, ÙˆÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ Î·È ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ÌÔÚÊÒÓ. ñ π‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ··ÈÙÂ›Ù·È ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎ‹ ÙÔÔı¤ÙËÛË ·fi ÙÔÓ Î·ıËÁËÙ‹, ÒÛÙÂ Ó· ·ÔÊÂ˘¯ıÔ‡Ó Ù˘¯fiÓ ÌÂÚÔÏËÙÈÎ¤˜ ı¤ÛÂÈ˜ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÌÂ ÚÔÛˆÈÎ¤˜ ı¤ÛÂÈ˜ ÂÚ› Ù· ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù·. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ À¿Ú¯ÂÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ‹˜ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÛÙË °ÂÓÈÎ‹ πÛÙÔÚ›· ÙË˜ °’ °˘ÌÓ·Û›Ô˘, 105

ÛÙ· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ¢˘ÙÈÎ‹ Â˘Úˆ·˚Î‹ ∂ÎÎÏËÛ›·. ªÂ ·ÊÔÚÌ‹ Ù· ı¤Ì·Ù· ·˘Ù¿ ÌÔÚÂ› Ó· Á›ÓÔ˘Ó Û˘˙ËÙ‹ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ·Ú·‰fiÛÂÈ˜ Ô˘ ‰ÈÂÊ‡Ï·ÍÂ Ë √ÚıÔ‰ÔÍ›·. ñ ∏ ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ Î·Ù¿ ÙËÓ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›· ÚÔÛÊ¤ÚÂÈ Ì›· ·ÎfiÌ· ÁÈ· ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ·. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ñ √È Û‡Á¯ÚÔÓÂ˜ ÔÏÈÙÈÎ¤˜ Ù¿ÛÂÈ˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË Î·È Ô ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ (ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ∂˘Úˆ·˚ÎÔ‡ ™˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜): ÌÔÚÂ› Ó· ÙÂıÂ› ÚÔ˜ Û˘˙‹ÙËÛË ÌÂ ¿ÍÔÓ· ÙËÓ ‡·ÚÍË ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜. ΔÔ ÂÚÒÙËÌ· Û˘ÓÔ„›˙ÂÙ·È ÛÙÔ Â¿Ó Ë √ÚıÔ‰ÔÍ›· Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ‹-ÛÂ fiÏÂ˜ ÙÈ˜ ·Ú·Ì¤ÙÚÔ˘˜ ÙË˜-ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. 2.4. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¤˜ Ô‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙÈ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘ 1. ÀÂÓı˘Ì›˙ÂÈ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ÙÔ ÔÈ· Â›Ó·È Ë «Ì›·, ·Á›·, Î·ıÔÏÈÎ‹ Î·È ·ÔÛÙÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›·» / ΔÔÓ›˙ÂÈ ÙËÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ (ı¤Ì· ··Ú·›ÙËÙÔ ÁÈ· ÙÔÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ÚfiÏÔ Ô˘ ı¤ÏÂÈ Ó· ‰È·‰Ú·Ì·Ù›ÛÂÈ Ë ∂ÓˆÌ¤ÓË ∂˘ÚÒË / ∞Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙÔÓ ÛÂ‚·ÛÌfi ÚÔ˜ ÙËÓ ÂıÓÈÎ‹, ÔÏÈÙÈÛÌÈÎ‹ Î·È ıÚËÛÎÂ˘ÙÈÎ‹ Ù·˘ÙfiÙËÙ· ÙˆÓ Ï·ÒÓ. 2. ∏ ¿ÚÓËÛË Ù·‡ÙÈÛ‹˜ ÙË˜ ÌÂ ÙËÓ ÎÔÛÌÈÎ‹ ÂÍÔ˘Û›· / √ ÛÂ‚·ÛÌfi˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ˆ˜ ÂÈÎfiÓ·˜ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ / ΔÔ ‹ıÔ˜ ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›Ô˘. 3. £· ‹Ù·Ó Â˘¯‹˜ ¤ÚÁÔÓ Ó· ·Ó·Ï¿Ì‚·ÓÂ ÂÓÙÔÓfiÙÂÚ· ·˘Ùfi ÙÔÓ ÚfiÏÔ. ŸÌˆ˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ˘¿ÚÍÔ˘Ó ÔÈ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎ¤˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ·ÏÏËÏÔÛÂ‚·ÛÌÔ‡ ÌÂ ÙÈ˜ ˘fiÏÔÈÂ˜ √Úıfi‰ÔÍÂ˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜, ÒÛÙÂ Ô ÚfiÏÔ˜ ·˘Ùfi˜ Ó· ·Ó·‰ÂÈ¯ıÂ› ˆ˜ Ê˘ÛÈÎ‹ Î·Ù¿ÏËÍË Î·È fi¯È ˆ˜ ÚÔÛ¯Â‰È·ÛÌ¤ÓË ÂÈ‚ÔÏ‹.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ Clément, O., «∞ıÂ˝·, ‰˘ÙÈÎfi˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ Î·È √ÚıÔ‰ÔÍ›·», ÛÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ™‡Ó·ÍË, 5(1983), ÛÛ. 13-22. ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡, ªËÙÚ. ∂Ï‚ÂÙ›·˜, √ÚıÔ‰ÔÍ›· Î·È ÎfiÛÌÔ˜, ∫·ÙÂÚ›ÓË, ¤Î‰. Δ¤ÚÙÈÔ˜, 1993. ª·ÙÛÔ‡Î·, ¡., ¢ÔÁÌ·ÙÈÎ‹ Î·È Û˘Ì‚ÔÏÈÎ‹ ıÂÔÏÔÁ›· μ’. ’∂ÎıÂÛË ÙË˜ ÔÚıfi‰ÔÍË˜ ›ÛÙË˜ ÛÂ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ÌÂ ÙË ‰˘ÙÈÎ‹ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡ÓË, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¤Î‰. ¶Ô˘ÚÓ·Ú¿˜, 1992. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ∞., ª·ÚÙ˘Ú›· Î·È ‰È·ÎÔÓ›· ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜ Û‹ÌÂÚ·. √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ¿ π Î·È ππ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¤Î‰. ∫˘ÚÈ·Î›‰Ë, 1989, 1991. √ÚıÔ‰ÔÍ›· Î·È √ÈÎÔ˘Ì¤ÓË (¯·ÚÈÛÙ‹ÚÈÔ˜ ÙfiÌÔ˜ ÚÔ˜ ÙÈÌ‹Ó ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ¿Ú¯Ô˘ μ·ÚıÔÏÔÌ·›Ô˘ ∞’, ∞ı‹Ó·, ∞ÚÌfi˜, 2000).

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.oca.org www.russian.orthodox_org.ru/en.htm www.antiochian.org www.ecclesia.gr www.ocf.org/orthodoxPage www.orthodoxalbania.org

106

35. ΔÔ fiÚ·Ì· Î·È ÔÈ ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ 1. ∂¡¢∂π∫Δπ∫√ ™Ã∂¢π√ ª∞£∏ª∞Δ√™ ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√

Ãƒ√¡√™

∞. ∞º√ƒª∏™∏ ñ ∏ ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÂÓfiÙËÙ· ı· Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ‹ÛÂÈ ÁÈ· ÙÈ˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ Ô˘ ·Ó¤Ï·‚·Ó ÔÈ ‰È¿ÊÔÚÂ˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ¤˜ ∂ÎÎÏËÛ›Â˜ ÚÔÎÂÈÌ¤ÓÔ˘ Ó· ÂÈÙÂ˘¯ıÂ› Ë ¤ÓˆÛ‹ ÙÔ˘˜.

2’

μ. ∫Àƒπø™ ∂¡√Δ∏Δ∞ ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ñ ∏ Ù·ÎÙÈÎ‹ ÙË˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜, fiÙ·Ó ˘‹Ú¯·Ó ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÓfiÙËÙ·˜, ‹Ù·Ó ¿ÓÙ· Ô ‰È¿ÏÔÁÔ˜.

3’

∞. ∏ ÂÁÎ‡ÎÏÈÔ˜ ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ÙÔ˘ 1920 ñ ∫¿ÏÂÛÌ· ÁÈ· ıÂÔÏÔÁÈÎfi ‰È¿ÏÔÁÔ ñ ∞ÚÓËÙÈÎ‹ ·¿ÓÙËÛË ÙË˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜.

5’

μ. ÿ‰Ú˘ÛË Î·È ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ÙÔ˘ ¶.™.∂. ñ ∞ÓÙ·fiÎÚÈÛË ÙË˜ ¶ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎ‹˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ÛÙËÓ ÂÁÎ‡ÎÏÈÔ ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ñ ÿ‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ¶.™.∂. ÙÔ 1948 ÛÙÔ ÕÌÛÙÂÚÓÙ·Ì ñ √È ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ÙÔ˘ ¶.™.∂.

5’

°. ∏ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· ñ μ’ μ·ÙÈÎ·Ó‹ ™‡ÓÔ‰Ô˜: ·fiÊ·ÛË ÂÓÂÚÁfiÙÂÚË˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÙÔ ‰È¿ÏÔÁÔ ñ ™˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ˜ ·Á¿Ë˜ Î·È ‰È·ÏfiÁÔ˘ ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ¿Ú¯Ë ∞ıËÓ·ÁfiÚ· Î·È ÙÔ˘ ¶¿· ¶·‡ÏÔ˘ ™Δ’ ñ ¶ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ Î·Ï‹˜ ı¤ÏËÛË˜: Ë ¿ÚÛË ÙˆÓ ·Ó·ıÂÌ¿ÙˆÓ Î·È Ë ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÈÂÚÒÓ ÏÂÈ„¿ÓˆÓ.

5’

¢. √È ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ‰È·ÏfiÁÔ˘ ÌÂÙ·Í‡ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÒÓ Î·È √ÚıÔ‰fiÍˆÓ Û‹ÌÂÚ· ñ ∏ √˘Ó›·: ÌfiÓÈÌÔ Úfi‚ÏËÌ· ÛÙÈ˜ Û¯¤ÛÂÈ˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ñ √ÚÁ¿ÓˆÛË Û˘ÓÂ‰Ú›ˆÓ Î·È ÎÔÈÓÒÓ ÂÎ‰ËÏÒÛÂˆÓ.

5’

°. ∞¡∞∫∂º∞§∞πø™∏ ñ ™˘ÓÔÙÈÎ‹ ·Ó·ÎÂÊ·Ï·›ˆÛË, fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘. ñ ∞Ó¿ÁÓˆÛË ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜.

107

5’

2. √¢∏°π∂™ ¶ƒ√™ Δ√¡ ∫∞£∏°∏Δ∏ 2.1. ªÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎ¤˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ˜ ñ ∏ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹ ∂ÎÎÏËÛ›· ‰ÂÓ Â›¯Â ÂÍ ·Ú¯‹˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙÔ ‰È¿ÏÔÁÔ. ∞˘Ùfi ‰ÂÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È Â›ÌÔÓ·, ÌÂ Èı·Ófi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ‰È¿ÏÔÁÔ. ñ ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍ·ÚıÂ› Ë ·Ó·ÁÎ·ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ‰È·ÏfiÁÔ˘ ÌÂÙ·Í‡ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ, ÙfiÛÔ ˆ˜ ·fiÚÚÔÈ· ÙË˜ ‚Ô‡ÏËÛË˜ ÙÔ˘ ÃÚÈÛÙÔ‡ fiÛÔ Î·È ˆ˜ ÂÈÙ·Á‹ ÙË˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎ‹˜ ÈÛÙÔÚ›·˜. ñ √È ÚÔÛ¿ıÂÈÂ˜ ‰È·ÏfiÁÔ˘ ÌÂÙ·Í‡ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎ‹˜ Î·È √Úıfi‰ÔÍË˜ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ ‰ÂÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ·Ú·ÓfiËÛË fiÙÈ ¤¯ÂÈ ÂÈÙÂ˘¯ıÂ› ¤ÓˆÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ. 2.2. ¶ÚfiÛıÂÙÂ˜ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎ¤˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ ñ ∏ ·Ú¯ÈÎ‹ ‰ÈÛÙ·ÎÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ √Úıfi‰ÔÍˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ÛÙÔ ‰È¿ÏÔÁÔ ÌÂ ÙÔ˘˜ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÔ‡˜ ·Ó·Û‡ÚÂÈ ÈÛÙÔÚÈÎ¤˜ ÌÓ‹ÌÂ˜ Â¯ıÚfiÙËÙ·˜ ‹ Ô˘‰ÂÙÂÚfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÒÓ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ √ÚıÔ‰fiÍˆÓ: ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›Â˜, ÕÏˆÛË ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜, ∂ÏÏËÓÈÎ‹ ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË. ∞˘Ù¿ Â›Ó·È ı¤Ì·Ù· ÌÂ Ù· ÔÔ›· ·Û¯ÔÏÂ›Ù·È Î·È Ë °ÂÓÈÎ‹ πÛÙÔÚ›·. ñ £¤Ì·Ù· ÙË˜ °ÂÓÈÎ‹˜ πÛÙÔÚ›·˜, Â›ÛË˜, Â›Ó·È Î·È Ù· Û¯ÂÙÈÎ¿ ÌÂ ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙË˜ ∂˘ÚÒË˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ μ’ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ. ∂‰Ò ÌÔÚÂ› Ó· Á›ÓÂÈ Û˘Û¯ÂÙÈÛÌfi˜ ÙË˜ ·Ó¿ÁÎË˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÌÂ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÂÓfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ Ï·ÒÓ. 2.3. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎ¿ ı¤Ì·Ù· ÚÔ˜ Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ªÂ ‚¿ÛË ÙË ÁÂˆÁÚ·ÊÈÎ‹ Î·Ù·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ √ÌÔÏÔÁÈÒÓ Û’ fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ, ÌÔÚÂ› Ó· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó Û‡Á¯ÚÔÓ· ı¤Ì·Ù· Î·È ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙˆÓ Ï·ÒÓ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ, Î·ıÒ˜ Î·È ÙÔ Î·Ù¿ fiÛÔ Ô ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi˜ ‹ Ë ÂÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ Â˘ı‡ÓÂÙ·È ÁÈ’ ·˘Ù¿ ‹ Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ Â›Ï˘Û‹ ÙÔ˘˜.

3. ∂¡¢∂π∫Δπ∫∏ μπμ§π√°ƒ∞ºπ∞ ∞Ó‰ÚÔ‡ÙÛÔ˘, Ã., «∞È ÙË˜ ÂÓÒÛÂˆ˜ ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ‚¿ÛÂÈ˜ Î·Ù¿ Ù· ·ÚÙÈÊ·Ó‹ ÙˆÓ √ÚıÔ‰fiÍˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ ÁÚ¿ÌÌ·Ù·», ªÂÏ¤Ù·È Î·È ¢È·ÙÚÈ‚·›, ÙfiÌÔ˜ ∞’, ∂ÎÎÏËÛÈÔÏÔÁ›·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1964, ÛÛ. 81-130. μ·Ú¤ÏÏ·, ∂., ¢ÈÔÚıfi‰ÔÍÔÈ Î·È ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ·› Û¯¤ÛÂÈ˜ ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË˜ Î·Ù¿ ÙÔÓ ∫’ ·ÈÒÓ·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1994 (∞Ó¿ÏÂÎÙ· μÏ·Ù¿‰ˆÓ 58). Clapsis, Emmanuel, Orthodoxy in Conversation, ¤Î‰. ¶™∂-ΔÈÌ›Ô˘ ™Ù·˘ÚÔ‡, °ÂÓÂ‡Ë-WCC Publication, Geneva, Holy Cross Orthodox Press, Brooklin, 2000. ¢·Ì·ÛÎËÓÔ‡ (ªËÙÚÔÔÏ›ÙÔ˘ ∂Ï‚ÂÙ›·˜), £ÂÔÏÔÁÈÎÔ› ‰È¿ÏÔÁÔÈ, Ì›· ÔÚıfi‰ÔÍÔ˜ ÚÔÔÙÈÎ‹, ¢È¿ÏÔÁÔ˜ 1, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¤Î‰. ∫˘ÚÈ·Î›‰Ë, 1986. ∑·ÊÂ›ÚË, Ã. (ªËÙÚÔÔÏ›ÙÔ˘ ¶ÂÚÈÛÙÂÚ›Ô˘), √ÚıÔ‰ÔÍ›· Î·È ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÈÛÌfi˜. √ ·ÚÍ¿ÌÂÓÔ˜ ıÂÔÏÔÁÈÎfi˜ ‰È¿ÏÔÁÔ˜, ∞ı‹Ó·, 1981.

108

§È¿ÓÙ·, °., √ ‰ÈÌÂÚ‹˜ ıÂÔÏÔÁÈÎfi˜ ‰È¿ÏÔÁÔ˜ √ÚıÔ‰fiÍˆÓ Î·È ¶·Ï·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÒÓ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¤Î‰. ∑‹ÙË, 2000. ª·ÙÛÔ‡Î·, ¡., √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹ Î›ÓËÛË (ÈÛÙÔÚ›·-ıÂÔÏÔÁ›·), £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, 1992. Nissiotis, N., «The Witness and the Service of Eastern orthodoxy to the One undivided Church», ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô C. G. Patelos, The Orthodoxy Church in the Ecumenical Movement (Documents and Statements 1902–1975), Geneva 1978, ÛÛ. 231-241. OÚıfi‰ÔÍË £ÂÔÏÔÁ›· Î·È OÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ¢È¿ÏÔÁÔ˜, (ÂÈÌ. ¶. B·ÛÈÏÂÈ¿‰Ë˜), ÂÎ‰. AÔÛÙÔÏÈÎ‹˜ ¢È·ÎÔÓ›·˜, Aı‹Ó·, 2005. ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˘, ∞., «√ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi˜ ‰È¿ÏÔÁÔ˜ Î·È Ë ÂÓfiÙË˜ ÙË˜ √ÚıÔ‰ÔÍ›·˜», °ÚËÁfiÚÈÔ˜ ¶·Ï·Ì¿˜ 64 (1981) {ÛÂ ·Ó¿Ù˘Ô}. ΔÔ˘ ›‰ÈÔ˘, £ÂÔÏÔÁÈÎfi˜ ‰È¿ÏÔÁÔ˜ √ÚıÔ‰fiÍˆÓ Î·È ƒˆÌ·ÈÔÎ·ıÔÏÈÎÒÓ, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË-∞ı‹Ó·, ¤Î‰. ∫˘ÚÈ·Î›‰Ë, 1996. ™Ù·˘Ú›‰Ô˘, μ., πÛÙÔÚ›· ÙË˜ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎ‹˜ ÎÈÓ‹ÛÂˆ˜, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 19962 (∞Ó¿ÏÂÎÙ· μÏ·Ù¿‰ˆÓ 47). ΔÛ¤ÙÛË, °., ∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ √ÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎÔ‡ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ ÛÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ ÙˆÓ ∂ÎÎÏËÛÈÒÓ, ∫·ÙÂÚ›ÓË, 1998.

4. ¢π∫ΔÀ∞∫√π Δ√¶√π (πÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜) www.patriarchate.org www.vaticanrelationschipscatholic-orthodox www.wcc-coe.org

109

MÂ ·fiÊ·ÛË ÙË˜ EÏÏËÓÈÎ‹˜ K˘‚¤ÚÓËÛË˜ Ù· ‰È‰·ÎÙÈÎ¿ ‚È‚Ï›· ÙÔ˘ ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡, ÙÔ˘ °˘ÌÓ·Û›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ §˘ÎÂ›Ô˘ Ù˘ÒÓÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ OÚÁ·ÓÈÛÌfi EÎ‰fiÛÂˆ˜ ¢È‰·ÎÙÈÎÒÓ BÈ‚Ï›ˆÓ Î·È ‰È·Ó¤ÌÔÓÙ·È ‰ˆÚÂ¿Ó ÛÙ· ¢ËÌfiÛÈ· ™¯ÔÏÂ›·. T· ‚È‚Ï›· ÌÔÚÂ› Ó· ‰È·Ù›ıÂÓÙ·È ÚÔ˜ ÒÏËÛË, fiÙ·Ó Ê¤ÚÔ˘Ó ‚È‚ÏÈfiÛËÌÔ ÚÔ˜ ·fi‰ÂÈÍË ÙË˜ ÁÓËÛÈfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜. K¿ıÂ ·ÓÙ›Ù˘Ô Ô˘ ‰È·Ù›ıÂÙ·È ÚÔ˜ ÒÏËÛË Î·È ‰Â Ê¤ÚÂÈ ‚È‚ÏÈfiÛËÌÔ ıÂˆÚÂ›Ù·È ÎÏÂ„›Ù˘Ô Î·È Ô ·Ú·‚¿ÙË˜ ‰ÈÒÎÂÙ·È Û‡ÌÊˆÓ· ÌÂ ÙÈ˜ ‰È·Ù¿ÍÂÈ˜ ÙÔ˘ ¿ÚıÚÔ˘ 7 ÙÔ˘ NfiÌÔ˘ 1129 ÙË˜ 15/21 M·ÚÙ›Ô˘ 1946 (ºEK 1946, 108, A’).

BIB§IO™HMO

A·ÁÔÚÂ‡ÂÙ·È Ë ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹ ÔÔÈÔ˘‰‹ÔÙÂ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘, Ô˘ Î·Ï‡ÙÂÙ·È ·fi ‰ÈÎ·ÈÒÌ·Ù· (copyright), ‹ Ë ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ÛÂ ÔÔÈ·‰‹ÔÙÂ ÌÔÚÊ‹, ¯ˆÚ›˜ ÙË ÁÚ·Ù‹ ¿‰ÂÈ· ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ IÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘.

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ_ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ

Recommend Documents