ΑΠΛΗ Ονομάζεται η πρόταση που αποτελείται μόνο από τους κύριους όρους, τους οποίους δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε, δηλαδή από: α) Υποκείμενο και ρήμα (Υ+Ρ). Τα παιδιά έπαιζαν. ήλιος λάμπει.
Οι νέοι διασκεδάζουν.
Ο καθηγητής απουσιάζει. Ο
β) Υποκείμενο, ρήμα και αντικείμενο (Υ+Ρ+Α). Εσύ έχεις το λόγο. Ο Κώστας αγόρασε αυτοκίνητο. Οι γεωργοί οργώνουν το χωράφι. γ) Υποκείμενο, ρήμα και 2 αντικείμενα (Υ+Ρ+Α+Α). Το πρώτο αντικείμενο απαντά στην ερώτηση τι; και το άλλο στην ερώτηση σε ποιον-α-ο ή από ποιον-α-ο; Ο Γιάννης μου έστειλε γράμμα. Η Μαρία μου έδειξε το δρόμο. δ) Υποκείμενο, ρήμα και κατηγορούμενο (Υ+Ρ+Κ). Ο Αριστείδης έγινε στρατηγός. Ο Κώστας υπηρετεί στρατιώτης. Ο Στεφανίδης εκλέχτηκε βουλευτής. Ο Πετρος φαίνεται καλός. Ο ουρανός ήταν καταγάλανος. ε) Υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο και κατηγορούμενο (Υ+Ρ+Α+Κ).
ΣΥΝΘΕΤΗ Ονομάζεται η πρόταση που έχει περισσότερα από ένα υποκείμενα, αντικείμενα ή κατηγορούμενα. α)Υποκείμενα. Ο πατέρας, η μητέρα, ο παππούς και η γιαγιά ξύπνησαν. Οι μαθητές και οι μαθήτριες τραγουδούσαν. β)Αντικείμενα. Οι πρόσκοποι πρόσφεραν χρήματα, τρόφιμα και ρούχα. Ο καθηγητής εξετάζει το Γιώργο μαθηματικά και φυσική. Η μητέρα καθάρισε την κουζίνα, το σαλόνι και την κρεβατοκάμαρα. γ)Κατηγορούμενα. Ο Κώστας ήταν άφοβος, τίμιος και δίκαιος. Το βουνό είναι ψηλό και απόκρημνο.
ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΗ Ονομάζεται η πρόταση στην οποία μπορεί να απουσιάζει κάποιος ή κάποιοι από τους κύριους όρους της (συνήθως το Υ, το Ρ ή το Α), επειδή εννοούνται εύκολα χωρίς η απουσία τους να επηρεάζει το νόημά της. Καλημέρα → Εγώ εύχομαι σε σένα καλημέρα. Το θεωρείς σωστό;→ Εσύ το θεωρείς σωστό; Για πού;→ Για πού πηγαίνεις;
ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ Ονομάζεται η πρόταση στην οποία οι κύριοι όροι της (δηλ. το Υ, το Ρ, το Α και το Κ) συνοδεύονται από προσδιορισμούς, δηλαδή από συμπληρωματικές λέξεις. Τα παιδιά παίζουν→ Τα μικρά παιδιά παίζουν πολύ στην αυλή.
