ΙΣΟΡΙΑ
28 ΟΚΣΩΒΡΙΟΤ 1940
Άλζξσπνο πνπ δελ κειεηά ηελ Ιζηνξία ηνπ, δύλαηαη λα ηελ μαλαδήζεη!
» ΓΙΑΣΙ ΜΟΝΟ ΔΜΔΙ (Οη Έιιελεο), ΑΝΣΙΘΔΣΑ ΜΔ ΣΟΤ ΒΑΡΒΑΡΟΤ,
28 ΟΚΣΩΒΡΙΟΤ 1940
ΠΟΣΔ ΓΔΝ ΜΔΣΡΟΤΜΔ ΣΟΝ ΔΥΘΡΟ ΣΗΝ ΜΑΥΗ» ΑΙΥΤΛΟ
Ο Διιελντηαιηθόο πόιεκνο ηνπ 1940-41 (ζηελ Διιάδα αλαθέξεηαη θαη σο Πόιεκνο ηνπ 40 ή Έπνο ηνπ 40) ήηαλ ε πνιεκηθή ζύγθξνπζε κεηαμύ Διιάδαο θαη ζπλαζπηζκνύ Ιηαιίαο θαη Αιβαλίαο, ε νπνία δηήξθεζε από ηηο 28 Οθησβξίνπ 1940 κέρξη ηηο 31 Μαΐνπ 1941, όηαλ θαη νινθιεξώζεθε ε θαηάιεςε ηεο ρώξαο. Δπίζεκε έλαξμε ηνπ Πνιέκνπ ζεσξείηαη ε «επίδνζε ηνπ ηειεζηγξάθνπ», ελώ κεηά ηηο 6 Απξηιίνπ 1941, κε ηελ Γεξκαληθή εηζβνιή ζηελ Διιάδα, όπνπ ε Διιάδα θιήζεθε λα αληηκεησπίζεη ηέζζεξηο εηζβνιείο, ζπλερίζηεθε σο Διιελν-τηαιν-γεξκαληθόο πόιεκνο, ή νξζόηεξα επί ηεο νπζίαο Διιελν-Ιηαιν-αιβαλν-γεξκαλν-βνπιγαξηθόο πόιεκνο.
Ο πόιεκνο απηόο ήηαλ πξντόλ ηεο επεθηαηηθήο πνιηηηθήο ηνπ θαζηζηηθνύ θαζεζηώηνο ηνπ Μπελίην Μνπζνιίλη πνπ είρε εγθαζηδξύζεη ζηελ Ιηαιία θαη πνπ άξρηζε λα εθδειώλεηαη κε ηελ έλαξμε ηνπ Β' Π.Π. θαη εηδηθόηεξα κεηά ηε ζπλνκνιόγεζε ηνπ Υαιύβδηλνπ πκθώλνπ. ηα κέζα ηνπ 1940, ν Μπελίην Μνπζνιίλη, έρνληαο σο πξόηππν ηηο θαηαθηήζεηο ηνπ Αδόιθνπ Υίηιεξ, ζέιεζε λα απνδείμεη ζηνπο Γεξκαλνύο ζπκκάρνπο ηνπ Άμνλα όηη κπνξεί θαη ν ίδηνο λα νδεγήζεη ηελ Ιηαιία ζε αλάινγεο ζηξαηησηηθέο επηηπρίεο. Η Ιηαιία είρε ήδε θαηαθηήζεη ηελ Αιβαλία από ηελ άλνημε ηνπ 1939, θαζώο θαη πνιιέο βξεηαληθέο βάζεηο ζηελ Αθξηθή, όπσο ηε νκαιηιάλδε, ην θαινθαίξη ηνπ 1940, αιιά απηέο δελ ήηαλ επηηπρίεο αλάινγεο απηώλ ηεο λαδηζηηθήο Γεξκαλίαο. Σαπηόρξνλα ν Μνπζνιίλη επηζπκνύζε λα ηζρπξνπνηήζεη ηα ζπκθέξνληα ηεο Ιηαιίαο ζηα Βαιθάληα, πνπ έλνησζε όηη απεηινύληαλ από ηε γεξκαληθή πνιηηηθή από ηελ ζηηγκή πνπ ε Ρνπκαλία είρε δερζεί ηελ γεξκαληθή πξνζηαζία γηα ηα πεηξειατθά ηεο θνηηάζκαηα.
Σηο πξώηεο πξσηλέο ώξεο ηεο 28εο Οθησβξίνπ ηνπ 1940, ν Ιηαιόο Πξέζβεο ζηελ Αζήλα, Δκαλνπέιε Γθξάηζη επέδσζε ηδηόρεηξα ζηνλ Έιιελα Πξσζππνπξγό Ισάλλε Μεηαμά, ζηελ νηθία ηνπ δεύηεξνπ, ζηελ Κεθηζηά, ηειεζίγξαθν, κε ην νπνίν απαηηνύζε ηελ ειεύζεξε δηέιεπζε ηνπ Ιηαιηθνύ ζηξαηνύ από ηελ Διιελναιβαληθή κεζόξην, πξνθεηκέλνπ ζηε ζπλέρεηα λα θαηαιάβεη θάπνηα ζηξαηεγηθά ζεκεία ηνπ Διιεληθνύ Βαζηιείνπ, (ιηκέλεο, αεξνδξόκηα θιπ.), γηα ηηο αλάγθεο αλεθνδηαζκνύ θαη άιισλ δηεπθνιύλζεώλ ηνπ γηα ηε κεηέπεηηα πξνώζεζή ηνπ ζηελ Αθξηθή. Μεηά ηελ άξλεζε ηνπ Πξσζππνπξγνύ (ην πεξίθεκν «όρη»), ηηαιηθέο ζηξαηησηηθέο δπλάκεηο άξρηζαλ ηηο ζηξαηησηηθέο επηρεηξήζεηο εηζβνιήο ζηελ Διιάδα.
Ο Διιεληθόο ηξαηόο αληεπηηέζεθε θαη αλάγθαζε ηνλ ηηαιηθό ζε ππνρώξεζε θαη κέρξη ηα κέζα Γεθεκβξίνπ, ζρεδόλ ην έλα ηέηαξην ηνπ εδάθνπο ηεο Αιβαλίαο είρε θαηαιεθζεί από ηνπο Έιιελεο. Η αληεπίζεζε ησλ Ιηαιώλ, ην Μάξηην ηνπ 1941, απέηπρε, κε θέξδνο κόλν κηθξέο εδαθηθέο εθηάζεηο ζηελ πεξηνρή ηεο Υεηκάξξαο[3]. Σηο πξώηεο κέξεο ηνπ Απξηιίνπ, κε ηελ έλαξμε ηεο γεξκαληθήο επίζεζεο, νη Ιηαινί μεθίλεζαλ θαη απηνί λέα αληεπίζεζε. Από ηηο 12 Απξηιίνπ, ν Διιεληθόο ηξαηόο άξρηζε λα ππνρσξεί από ηελ Αιβαλία, γηα λα κελ πεξηθπθισζεί από ηνπο πξνειαύλνληεο Γεξκαλνύο. Αθνινύζεζε ε ζπλζεθνιόγεζε κε ηνπο Γεξκαλνύο, ζηηο 20 Απξηιίνπ θαη κε ηνπο Ιηαινύο, ηξεηο κέξεο αξγόηεξα, νη νπνίεο πεξαίσζαλ ηππηθά ηνλ ειιελντηαιηθόγεξκαληθό πόιεκν.
Δηάγγεικα Πξσζππνπξγνύ πξνο ηνλ Ειιεληθόλ Λαόλ. 28ε Οθησβξίνπ 1940
Η ζηηγκή επέζηε πνπ ζα αγσληζζώκελ δηα ηελ αλεμαξηεζίαλ ηεο Ειιάδνο, ηελ αθεξαηόηεηα θαη ηελ ηηκήλ ηεο. Μνινλόηη εηεξήζακελ ηελ πιένλ απζηεξά νπδεηεξόηεηα θαη ίζελ πξνο όινπο, ε Ιηαιία κε αλαγλσξίδνπζα εηο εκάο ην δηθαίσκα λα δώκελ σο ειεύζεξνη Ειιελεο, κνπ εμήηεζε ζήκεξνλ ηελ 3εο πξσηλήλ ηελ παξάδνζηλ ηκεκάησλ ηνπ εζληθνύ εδάθνπο, θαηά ηελ ίδηαλ απηήο βνύιεζηλ, θαη κνπ αλεθνίλσζελ όηη πξνο θαηάιεςηλ απηώλ, ε θίλεζηο ησλ ζηξαηεπκάησλ ηεο ζα ήξρηδελ ηελ 6ε πξσηλήλ. Απήληεζα εηο ηνλ Ιηαιόλ Πξέζβπλ όηη ζεσξώ θαη ην αίηεκα απηό θαζ' εαπηό θαη ηνλ ηξόπνλ κε ηνλ νπνίνλ γίλεηαη ηνύην, σο θήξπμηλ πνιέκνπ ηεο Ιηαιίαο ελαληίνλ ηεο Ειιάδνο. Τώξα ζα απνδείμσκελ εαλ πξάγκαηη έηκεζα άμηνη ησλ πξνγόλσλ καο θαη ηεο ειεπζεξίαο ηελ νπνίαλ καο εμεζθάιηζαλ νη πξνπάηνξέο καο. Οινλ ην Εζλνο αο εγεξζή ζύζζσκνλ. Αγσληζζήηε δηα ηελ Παηξίδα, ηαο γπλαίθαο, ηα παηδηά ζαο θαη ηαο ηεξάο παξαδόζεηο καο. Νπλ ππέξ πάλησλ ν αγώλ. Ισάλλεο Μεηαμάο
Καηά ηνλ Β.Π.Π., ε Διιάο ήηαλ ε κόλε ρώξα πνπ αλαγθάζηεθε λα αληηκεησπίζεη ηνπο ζηξαηνύο ΣΔΑΡΩΝ ρσξώλ ηαπηόρξνλα: - Αιβαλίαο - Ιηαιίαο - Γεξκαλίαο - Βνπιγαξίαο
ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΑΝΣΙΣΑΗ (ζε κέξεο) Διιάο 219 Ννξβεγία 61
Γαιιία 43 (Η ππεξδύλακε ηεο επνρήο) Πνισλία 30 Βέιγην 18 Οιιαλδία 4 Γηνπγθνζιαβία 3 Σζερνζινβαθία 0 Λνπμεκβνύξγν 0 Γαλία 0 (Οη Γαλνί παξαδόζεθαλ ζηνλ κνηνζηθιεηηζηή ηνπ Υίηιεξ, ν νπνίνο έθεξε ηελ απαίηεζε ηνπ Φύξεξ πξνο ηνλ Γαλό βαζηιέα λα πεξάζεη ν Γεξκαληθόο ζηξαηόο. Ο Γαλόο βαζηιηάο, ζε έλδεημε ππνηαγήο, ηνπ παξέδσζε ην ζηέκκα ηνπ, γηα λα ην κεηαθέξεη ν κνηνζηθιεηηζηήο ζην Βεξνιίλν θαη ζηνλ Υίηιεξ….)
ΤΝΟΛΙΚΔ ΔΛΛΗΝΙΚΔ ΑΠΩΛΔΙΔ ΔΞ’ ΑΙΣΙΑ ΣΩΝ ΚΑΣΟΥΙΚΩΝ ΓΤΝΑΜΔΩΝ • Αιβαλία 1.165 • Ιηαιία 8.000 • Βνπιγαξία 25.000 • Γεξκαλία 50.000 ΤΝΟΛΙΚΔ ΑΠΩΛΔΙΔ Δ ΠΟΟΣΟ ΔΠΙ ΣΟΤ ΠΛΗΘΤΜΟΤ • Διιάο 10% • νβηεηηθή Έλσζε 2,8%
• Οιιαλδία 2,2% • Γαιιία 2% • Πνισλία 1,8% • Γηνπγθνζιαβία 1,7% • Βέιγην 1,5%
“Υάξηλ ηεο Ιζηνξηθήο αιήζεηαο, πξέπεη λα νκνινγήζσ πσο κόλν νη Έιιελεο, από όινπο ηνπο αληηπάινπο, πνιέκεζαλ κε απόιπην ζάξξνο, θαη κέγηζηε αδηαθνξία γηα ηνλ ζάλαην..» Αδόιθνο Υίηιεξ
« Ώο ηώξα ζπλεζίδακε λα ιέκε πσο νη Έιιελεο πνιεκνύλ ζαλ ήξσεο. ην εμήο ζα ιέκε: Οη ήξσεο πνιεκνύλ ζαλ Έιιελεο.» Winston Churchill Από νκηιία ζην BBC ηηο πξώηεο κέξεο ηνπ Διιελντηαιηθνύ πνιέκνπ.
» Αλ ν Ρσζηθόο ιαόο θαηάθεξε λα αληηηαζεί ζηηο παξπθέο ηεο Μόζραο, λα ζηακαηήζεη θαη λα αληηζηξέςεη ηελ Γεξκαληθή πξνέιαζε, ην ρξσζηά ζηνπο Έιιελεο, πνπ θαζπζηέξεζαλ ηηο Γεξκαληθέο κεξαξρίεο όηαλ απηέο κπνξνύζαλ λα καο γνλαηίζνπλ.» Georgy Constantinovich Zhoukov
Ο ΠΟΛΔΜΟ Ω ΔΥΑΣΗ ΛΤΗ ΔΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟ ΚΑΚΟ! ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΑΣΔΤΟΤΜΔ ΣΗΝ ΔΚΚΛΗΙΑ ΜΑ, ΣΟ ΔΘΝΟ ΜΑ ΚΑΙ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ ΜΑ!
